GIFT OF MICHAEL REESE n SPECIMENS OF BOMAN LITEBATUBE. COMPANION VOLUME. * Second Edition. A HISTORY OF ROMAN LITERATURE: FROM THE EARLIEST PERIOD TO THE TIMES OF THE ANTONINES. BY CHARLES THOMAS CRUTTWELL, M.A., FELLOW OF MERTON COLLEGE, OXFORD; HEAD MASTER OF BRADFIELD COLLEGE.. Crown 8uo, cloth, 8s. 6d. " Mr. CRUTTWELL has done a real service to all Students of the Latin Language and Litera- ture. . . . Full of good scholarship and good criticism." Athenseum. " A most serviceable indeed, indispensable guide for the Student. . . The ' general reader' will be both charmed and instructed." Saturday Review. LONDON: CHARLES GRIFFIN AND COMPANY. SPECIMENS ROMAN LITERATURE: PASSAGES ILLUSTKATIVE OF BOMAN THOUGHT AND STYLE; SELECTED FROM THE WORKS OF LATIN AUTHORS (PROSE WRITERS AND POETS) FROM THE EARLIEST PERIOD TO THE TIMES OF THE ANTONINES. FOR THE USE OF STUDENTS. EDITED BY CHAELES THOMAS CRUTTWELL, M.A., FELLOW OF MERTON COLLEGE, OXFORD; HEAD MASTER OF BRADFIELD COLLEGE; AND PEAKE BANTON, B.A., SOMETIME SCHOLAR OF JESUS COLtEC^ CAMBRIDGE; AND COMPOSITION (UNIVERSITY; Cdf.n' CHARLES GRIFFIN AND COMPANY, STATIONERS' HALL COURT. 1879. All Rights Reserved. C7 THE present volume was undertaken at the request of several eminent Teachers, who had used the History of Roman Literature with their higher classes, and desired some companion volume of reference for passages which should illustrate the critical or exegetical remarks contained in that work. The Editors hope that the present selection (containing over 900 representative passages of all styles and all ages) will be found useful for this purpose. It will also serve for Exercises in Unprepared Trans- lation, a feature of school- work the importance of which is now fully recognised; as well as supply models for Composition, and a storehouse of Passages to be learnt by heart. The complete Index to the Specimens, and the Chronological Table of Authors, will, it is hoped, facilitate the employment of the book for all these objects. The work consists of two divisions, the first embodying the main results of Roman thought on the three great subjects of Religion, Philosophy and Science, and Art and Letters; the second containing numerous examples of the Styles adopted by the best masters of the language. In the former part it has been the Editors' aim, so far as possible, to confine themselves to what was genuinely Roman,* which may explain the omission of several well-known passages, and the insertion of others that make no pretension to literary merit. In the latter part, the more illustrious and familiar authors have not been drawn upon to an extent at all corre- * Lucretius forms an unavoidable exception. 6 VI PREFACE. spending to their importance, from a desire to do more justice to the comparatively less known (such as Statius, Valerius Flaccus, Martial, Apuleius, &c.), who, whatever their independent merit as writers, cannot but be of great interest to the student of historical literature. \ To readers of this class the Editors trust the present volume may prove a really valuable aid; the bringing together of different and often conflicting views, will show the limits within which Roman opinion varied. The chronological arrangement was adopted in Part II. for obvious reasons, but abandoned in Part I., chiefly from the consideration that, there having been no regular unfolding or orderly development of thought in Eome (such as was the case, for example, in Greece), any attempt to tabulate, on a chrono- logical basis, the opinions held on a given subject, would be delusive. The present arrangement, involving, as it does, two principles, labours under the disadvantage of being somewhat unsymmetrical, but it is hoped that the practical advantage thus gained will outweigh the aesthetic deficiency. BRADFIELD COLLEGE, READING, April, 1879. SYNOPSIS. FIRST DIVISION : ROMAN THOUGHT. PART I. RELIGION. Nos. A. The Supreme Being and His Government of the World, . 1-28 B. Prayer and Worship, 29-44 C. The Soul, . 45-52 D. Death and Immortality, ....... 53-66 E. Sin and its Punishment, . 67-73 F. The Roman Cult, 74-86 G. Dreams and Magic, 87-90 PART II. PHILOSOPHY AND SCIENCE. A. General View of the Subject, 1-22 B. Moral Philosophy, 23-78 C. Political Philosophy, ........ 79-143 D. Physical Science 1. The Material Universe, 144-174 2. The Earth (a.) Inorganic Nature, 175-223 (b.) Organic Nature, . . . . . . 224-245 3. Man, 246-270 PART in. ART AND LETTERS. A. On the Arts Generally 1. Painting, 1-9 2. Statuary, 10-16 3. Miscellaneous Passages, 17-20 4. Music, 21-24 5. The Drama, 25-35 SYNOPSIS. Nos. B. Theory of the Oratorical Art 1. The Orator and Oratorical Style, 36-57 2. Rhetoric, 58-88 C. Criticism of Individual Authors 1. Poets, 89-104 2. Orators and Historians, 105-134 D. Miscellaneous Criticism, . 135-189 SECOND DIVISION: KOMAN STYLE. PART I. DESCRIPTIVE PASSAGES. A. Period I., 240-80 B.C., Nsevius Claudius Quadrigarius, . 1-30 B. Period II., 80 B.C.-14 A.D., Varro the Emperor Augustus, 31-115 C. Period III, 14-180 A.D., Velleius Paterculus Fronto, . 116-206 PART II. RHETORICAL PASSAGES. A. Period I., 240-80 B.C., Ennius Helvius Mancia, . . 1-16 B. Period II., 80 B.C.-14A.D., Cicero Cornelius Severus, . 17-80 C. Period III., 14-180 A.D., Lucan Fronto, .... 81-121 PART III. WIT AND HUMOUR, A. Period L, 240-80 B.C., Plautus Titius, .... 1-22 B. Period II., 80 B.C. -14 A. T>., Varro Horace, , . . 23-46 C. Period III., 14-180 A.D., Petromus Fronto, . . . 47-71 CONTENTS, FIEST DIVISION: KOMAST THOUGHT. PART I. RELIGION. A. THE SUPREME BEING. No. PAGE 1. Existence of God inferred from the Contemplation of Nature, ..... Cic. 3 2. Existence of God inferred from the Evidence of Design in Nature, .... Cic. . 4 3. Existence of God inferred from the Splendour of Creation, ..... Cic. . 5 4. Existence of God inferred from the Order observ- able in Nature, .... Manil. . 5 5. 6. Existence of God inferred from Common Consent, ..... Cic. . 6 7. Existence of God inferred from the Principle of Life within us, .... Cic. . 7 8. On the Possibility of God's Attributes, . . Cic. . 7 9. God the True Object of Knowledge, . . Sen. . 8 10. Law in its Highest Form the Expression of the Divine Mind, ..... Cic. . 8 11. God is within us : the Sublime a Trace of Him, . Sen. . 9 12. The Universe considered Divine, . ' . . Cic. . 9 13. The Universe confounded with God, . . Plin., N.H. 10 14. The Universe not without Intelligence, . . Cic. . 11 15, 16. Popular Notions of the Divine Power criti- cised, Plin., N.H. 11 17. How the World is governed, . . . Pacuv. . 13 18. Fate Supreme over all Things, . . . Sen. . 13 19. The Gods do not govern the World, . . Lucr. . 14 20. &ii p*7a, %uovrt$, ..... Lucr. . 15 21. The Universe God's Habitation, . . . Cic. . 15 22. The World was made for Man, . . Cic. . 16 23. This may be proved from the Perfection of the Human Body, .... Cic. . 17 X CONTENTS. No. PAGE 24. The Divine Providence watches over Nations and Individuals, ..... Cic. . 17 25. Denial of Providence, .... Lucan . 18- 26. All Good Things come from God, . . . Sen. . 19 27. External Goods only come from God, . . Cic. . 19 28. The Gods will not endure to be slighted, . . Vol. Max. 20 B. PRAYER AND WORSHIP. 29. Origin of Natural Religion, 30. Superstition not Religion, .... 31. Revolt against the Tyranny of Superstition, 32. The Superstitions sanctioned by Numa ridiculed, 33. A Warning against Religious Quacks, 34. The Same, ...... 35. Right Worship depends on a Right Conception of the Divine Nature, .... 36. The Worship of a Pure Heart, 37. The Same, ...... 38. Labienus advises Cato to consult the Oracle, 39. Cato declares that Truth may be learned without the Aid of Oracles, .... 40. A Prayer, ...... 41. What we ought to pray for, 42. Temples should be built for the Gods, 43. The Superstition of any People takes its Distinc- tive Form from the Physical Conditions of the Country they inhabit, 44. Utility of Religion to the Commonwealth, Lucr. 20 Cic. 21 Lucr. 22 Lucil. 22 Aul. Gell. 22 Enn. 2a Sen. 23 Pers. 24 Hor. 24 Lucan 25 Lucan 26 Catull. . 26 Juv. 27 Cic. 27 Cic. Cic. C. THE SOUL. 45. Origin and Destiny of the Human Spirit, . Virg. 46. The Dignity of Man, . . . . Manil. 47. "The Mind is its Own Place, " . . . Sen. 48. Pre-eminence of the Soul over the Body, . Sen. 49. Affinity of the Divine and Human Spirit, . Cic. 50. The Soul Immortal, .... Cic. 51. Sympathy a Divine Gift, .... Juv. 52. Aspiration after the Divine the Peculiar Privilege of Man, ..... Cic. D. DEATH AND IMMORTALITY. 53. " Mor'ibus et Caelum patuit," . . . Sen. 54. "Look nature through, 'tis revolution all : All change, no death," . . . Sen. 55. Death not an Evil, .... Cic. 56. Death not to be feared, .... Sen. 57. Let us meet Death willingly, . . . Sen. 58. Death is Annihilation, .... Lucr. CONTENTS. No. 59. Why then should we grieve over it ? . Lucr. 60. Men ought not lightly to wish for Death, Sen. 61. A Belief in Immortality underlies many Cere monial Observances, . . Cic. 62. "Morslanua Vitae," . . Sen. 63. "Not lost, but gone before," . Cic. 64. Immortality taught by the Druids, Lucan 65. On Suicide, . . . Cic. 66. Under the Tyranny of the Emperors we find Suicide recommended, . . . Sen. XI PAGE 38 39 39 40 40 41 42 42 E. SIN AND ITS PUNISHMENT. 67. The Excuses Men invent for Sin, . . . Juv. . 43 68. The Punishments of the Lower World may be endured on Earth, .... Lucr. . 43 69. vyrigoTctvov iriftKii TxgctGeiffiv 'Egivvv, . . Cic. . 44 70. 71. Speech of the Locrian Ambassadors before the Roman Senate (B.C. 204), showing the inevit- able Punishment of Sacrilege, . . Liv. . 45 72. Vengeance sleeps, but does not die, . . Juv. . 46 73. The Gods have ceased to visit the Earth as they did of old, Catull. . 47 F. THE ROMAN CULT. 74. The Roman Religion owed much to Etruscan Influence, ..... Veil Max. 48 75. Exactness of the Roman Ritual, . . . Vol. Max. 48 76. The Romans did not allow the heaviest Misfor- tunes to interfere with Public Worship, . Vol. Max. 49 77. The Gods of the Farmer, .... Varro. . 49 78. " Dis te minorem quod geris imperas," . . Cic. . 49 79. Livy's respect for Ancestral Belief, . . Liv. . 50 SO. The Roman Religion is Local, and cannot be transplanted to Veii or elsewhere, . . Liv. 81. The Influence of Augury, .... Cic. 82, 83. Cicero's Compendium of Religious Legislation, Cic. 84. Regulations to be observed by the Flamen Dialis, Aul. Gell. 85. Various Rites of Burial, .... Cic. 86. Dialogue between Numa Pompilius and Jupiter, . VaL, Ant. . G. DREAMS AND MAGIC. 87. " Ad Publicam Religionem pertinens Somnium, " . Liv. 88. The Phenomena of Religion explained by the Agency of Intermediate Spirits, . . ApuL 89. Magic is connected with Daemonic Agency, . Apul. 90. 'The Effects and Power of Witchcraft, . . Lucan Xll CONTENTS. PART II. PHILOSOPHY AND SCIENCE. A. GENERAL VIEW OF THE SUBJECT. No. PAGE , 1. " Vitae Philosophia dux," .... Lucr. . 60 2. The Commonplace Man does not appreciate Philosophy, ..... Pers. . 61 3. The World owes a Great Debt to the first Scientific Thinkers, ..... Lucr. . 62 4. We cannot overrate the Value of Philosophy, . Cic. . 62 5. A Sketch of the Progress of Philosophy, . . Cic. . 63 6. Criticism of the Epicurean Logic, . . . Cic. . 63 7. Cicero's Scheme of Roman Philosophy, . . Cic. . 64 8. On the Value of the Senses as giving the Truest Impressions of Things, . . . Cic. . 65 9. The Sensible Impression the Criterion of Truth, . Lucr. . 66 10. An Attitude of Independent Criticism more Philosophical than an Unquestioning Ac- ceptance of any System, . . Cic. . 66 11. li Nullius addictus iurare in verba macjistri," . Sen. . 67 12. A Denial of Absolute Certainty not Incompatible with an Earnest Search after Truth, . . Cic. . 68 13, 14. Philosophy needs a Special Terminology and Nomenclature, .... Cic. . 68 15. The Love of Knowledge Natural to Man, . . Cic. . 70 16. Most Men have a certain Aptitude for ac- quiring Knowledge, .... Quint. , 71 17. The Critical Faculty not necessarily dependent on a Special Training, . . . Cic. . 71 18. Value of a Knowledge of Geometry, . . Quint. . 72 ] 9. The Gradual Separation between Philosophy and Eloquence, ..... Cic. . 72 20. Philosophy more often Theory than Practice, . Cic. . 73 21. On the Proper Frame of Mind in which to receive Philosophic Instruction, . . . Aul. Gelt. . 73 22. The Provinces of Theoretical and Applied Science are distinct, . . . . . Vitruv. . 74 B. MORAL PHILOSOPHY. 23. Happiness by means of Virtue the Natural End of Man, ..... Cic. . 75 24. The Secret of Happiness, .... Sen. . 75 25. The Path of Progress lies through Virtue, . Sail. . 76 26. The Four Cardinal Virtues, . . . Cic. . 77 27. No Theory of Duty complete which does not im- pose Obligations extending to all Mankind, . Cic. . 77 28. The Standard of Right should be in One's Self, . Cic. . 78 29. Man's Natural Tendency is towards Virtue, but he is perverted by a Multitude of False Opinions, ..... Cic. . 78 CONTENTS. Xlll No. PAGB 30. False Opinion the Parent of Violent or Diseased Emotion, . . . . . Cic. . 79 31. An Analysis of the Emotions founded on the Psychology of the Stoics, . . . Cic. , 80 32. Passion poisons the Mind at its Source, . . Hor. . 81 33. The Practice of Daily Self-Examination of great Assistance towards leading a Virtuous Life, . Sen. . 81 34. A Discussion on the Nature of Anger, and the different Forms it assumes, . . . Sen. . 82 35. It is useless to indulge Grief, . . Sen. . 83 36. The Good Man is indifferent to the Caprices of Fortune, ..... Hor. . 83 37. Excessive Pleasure incompatible with the Exercise of the Higher Faculties of the Mind, . Cic. . 84 38. Moderation and Contentment are rare, . . Hor. . 85 39. A Prudent Man should know his own Calibre, . Juv. . 85 40. Justice to be practised for its own Sake, . . Sen. . 80 41. Fortitude comes by Habit, . . . Cic. . 86 42. A Brave Man never yields to Adversity, . . Sen. . 87 43. Nature calls on us to endure Hardship, . . Cic. . 87 44. It is a Consolation in Misery to see Others as Miserable as Ourselves, . . . Sen. . 88 45. Eevenge a Sign of Weakness and Folly, . . Juv. . 88 46. The Good Man will do all in his Power to palliate Faults, ..... Sen. . 89 47. No Quality begets Confidence so much as Justice, Cic. . 89 48. True Morality consists in the Motive, not in the Outward Act,. .... Hor. . 90 49. The Character that most wins our Admiration, . Cic. . 91 50. Good Faith and Eeverence have fled with the Golden Age, ..... Juv. . 91 51. Qualities which distinguish the True Patriot, . Cic. . 92 52. Duties towards Servants : (a.) Justice, . , Cic. . 93 53. (b.) A Slave is a humble Friend, . . . Sen. . 93 54. (c.) Can a Slave confer a Kindness upon his Master? ..... Sen. . 94 55. (d.) Arrogance of Roman Masters under the Empire- contrasted with the liberal Treatment of Slaves in the Early Times, . . Sen. . 95 56. (e. ) We should alleviate, as far as lies in our power, the Unavoidable Hardships of their Position, Plin. II. . 95 57. A Good Slave's Idea of his Duty, . . . Plant. . 96 58. Ought Children to obey their Father's Will in Everything? ..... AuL Gell. . 97 59. Charity begins "at Home, .... Pers. . 98 60. Nothing is worse than to promise what we do not mean to perform, .... Ter. . 98 61. The Mind should be prepared for every Issue, . Ter. . 99 62. A Eoman Gentleman's Idea of Virtue, . . Lucil. . 99 63. Moral Qualities are Hereditary, . . . Hor. . 99 64. The Son is sure to exceed the measure of Wicked- ness advocated by his Father, . . Juv. . 100 65. A Tranquil Mind and a Genial Temper can alone bring Contentment, .... Hor. . 101 XIV CONTENTS. 66. The Desire of Popularity a Weakness, though an amiable one, . . . . . Cic. 67. How far is it admissible to desire Professional Success when it necessarily involves the Mis- fortune of others ? . . Sen. 68. The Value of securing Gratitude, . . . Sen. 69. It is Impossible that a Kindness should be thrown away, ...... Sen. 70. Friendship Indispensable to Mankind, . . Cic. 71. The Ideal of Friendship, .... Cic. 72. The Highest Friendship is based on Similarity of Virtuous Disposition, .... Cic. 73. A Man who from Pride makes Degrees among his Friends knows not what True Friendship is,. Sen. 74. Relaxation absolutely Necessary for a Healthy Mental Condition, .... Sen. 75. It is no use vexing One's Self over Past Impru- dence, . . . . . . Ter. 76. Poverty more Conducive to Virtue than Riches, . Apul. 77. Agriculture the Best Occupation, . . . Calo 78. Agriculture the only strictly Honourable Method of making Money, .... Colum. C. POLITICAL PHILOSOPHY. 79. Origin of the Family, .... Lucr. 80. Origin of the State, .... Lucr. 81. Origin of Law, ..... Lucr. 82. Civilisation continually progressing, . . Lucr. 83. The First Beginnings of Society, . . . Hor. 84. The Progress of Man was from Original Equality to the Inequality of the State, . . Tac. 85. A Classification of Governments, . . . Cic. 86. The Duties of Rulers, .... Cic. 87. Duties of a Provincial Governor: (a.) Uniform In- tegrity and Self-Control in his own Conduct, Cic. 88. (6.) This will give Consistency to a Strict Administration of Justice, . . . Cic. 89. (c.) He must endeavour to increase the Com- fort and Happiness of those he governs, . Cic. 90. (d. ) The Collection of the Revenue : how to be conducted, ..... Cic. 01. The Two States: There is a Citizenship of the World, and a Citizenship of a Particular State, . . . . . Sen. 92. Roman Citizenship based on the Theory that a Man cannot be a Citizen of Two States at once, ...... Cic. 93. The Interests of the State demand that it should have the Power of admitting Foreigners to its Franchise ; the Interests of Liberty require that the Citizen should have the Power of denationalising himself, . . . Cic. CONTENTS. No. 94. The Two Political Parties: the Supporters of Aristocratic and of Popular Government, . Cic. 95. The Duty of the Conservative Statesman, . Cic. 96. The People avail themselves of the aid of Dema- gogues only so long as they are engaged in wringing Concessions from the Ruling Classes, . . . . . Cic. 97. The Violence of Popular Feeling may be dis- armed by giving it Free Vent through Legitimate Channels, . . . Cic. 98. The Morals of the Lower Classes always reflect those of the Higher, . . . Cic. 99. Affection the surest Bulwark of Power, . . Cic. 100. In Time of War the Consul and the Army have no Power to pledge the State to any Course of Action, ..... Liv. 101. If, therefore, they have given any such Pledge, the State has a right to repudiate it, . . Liv. 102. The Principles of International Right paramount over all Considerations of Technical For- mality, ..... Liv. 103. The Attractions of Power rarely despised, except by such as lack the Will or the Means to obtain them, .... Liv. 104. A Public Life calls out the Noblest Qualities of Man, ..... Cic. 105. Nevertheless, a Subordinate Position gives Suf- ficient Opportunities for doing the State Good Service, .... Sen. 106. A Practical Career the most Healthy Life for an Ordinary Man, .... Sen. 107. In choosing our Career we should consult our Natural Aptitude, .... Sen. 108. Even the most Uncongenial Career is rendered Tolerable by the Force of Custom, . . Sen. 109. The Philosopher who shrinks from entering Public Life on the Ground of its Corruption, is placed in a Difficult Position, . . Sen. 110. Ought the Philosopher to abjure Wealth? No: for he alone knows how to use it, . . Sen. 111. What are Justifiable Grounds for going to War ? Cic. 112. Influence of a Maritime Position in determining the Character of States, . . . Cic. 113. Exile not an Evil, .... Sen. 114. What are the True Grounds of Punishment ? . Aul. Gell. 115. Comparison of the Tyrant's Life with that of a Benefactor of Mankind, . . . Cic. 116. On the Drawbacks of Specialisation, . . Cic. 117. The Hardships of Military Life, . . . Cic. 118. The Study of Law contrasted with the Profession of Arms and of Oratory, . . . Cic. 119. How far is it Justifiable for one acting under Orders to depart from the Letter of his Instructions? Aul. Gell. XVI CONTENTS. No. 120. Roman Genius is Imperial, . . . 121. Class Legislation preceded Equitable Legislation at Rome, ..... 122, 123. Cicero's Compendium of Legislation for his Ideal State, . 124. Sumptuary Laws at Rome, . . . 125. The Roman Theory and Practice of Adoption, . 126, 127. Hints on the Examination of Witnesses in Court, ..... 128. Any Repudiation of its Engagements by the State should at all costs be avoided, 129. Some Questions of Commercial Casuistry, 130. Education. The most Effective Education is by Example, ..... 131. A Gentleman of the Old School complains that the Old-fashioned Strictness of Educational Discipline is unduly relaxed, 132. Dialogue between a Youth and his Paedagogus, 133. Education should be based upon a Knowledge of Greek, 134. The Memory should be carefully trained and sup- plied with Knowledge worth remembering, 135. On the Comparative Advantages of School and Home Training. (a.) General Statement of the Question, .... 136. (b. ) The Objection considered that School Life is Dangerous to Innocence of Character, 137. (c.) The Objection considered that Sufficient Individual Attention cannot be given at School, ..... 138. (d.) On the Advantage of encouraging a Spirit of Healthy Emulation among the Young, . 139. (e. ) Precocity not to be encouraged, 140. On the Necessity for Mutual Confidence between Master and Pupil, .... 141. Persius describes the Influence of his Tutor, Cornutus, upon him, 142. The Young Romans were taught how to discuss on their Merits Questions involving some of the Broad Principles of Law, 143. Truths are best taught to the Young by Instances, Virg. . 137 Tac. . 137 Cic. . 138 Aul. Gall. 139 Aul Gdl. 141 Quint. . 142 Cic. . 143 Cic. . 143 Plin., Epp. 144 Plant. Plant. Quint. Quint. Quint. Quint. Quint. Quint. Quint. Quint. Pers. Quint. Hor. D. PHYSICAL SCIENCE. 1. The Material Universe. 144. The Pleasures of Physical Research, 145. In the Sphere of Physical Speculation Certainty is Unattainable, .... 146. On the Latent Ambiguity in the Term * ' Causa- tion," ..... 147. Nothing can arise out of Nothing : but Like must arise from Like, .... Lucr. (Auct.Aetna.} 154 Cic. . 155 Cic. . 156 156 CONTENTS. No. 148. Atom-Theory of Lucretius: (a.) The Universe made up of Atoms and the Void, 149. (&.) Matter Eternal, . 150. (c.) Nature of Atoms and their Constituent Parts, ..... 151. (d.) Motions of the Original Atoms illustrated, 152. (e.) Variety in Size and Shape of Atoms, and the Consequences resulting therefrom, 153. (f.) Number of Different Shapes in Original Atoms limited, .... 154. (g.) Though Atoms are without Sensation, yet this may be generated by their Combination, 155. (h.) The Existing Universe the Result of a cer- tain Option of Movement in the Original Atoms, ..... 156. The Universe formed out of Chaos, 157. Amid the Variety of Conflicting Views as to the Origin of the Universe, one thing is certain viz., that it presents the Spectacle of an Orderly Arrangement, 158. The Universe Spherical in Form, 159. The Sphere is the most Perfect Figure : Effects of its Spherical Shape on the several Parts of the Universe, .... 160. The Music of the Spheres, 161. Motions of the Sun and Moon : how they affect the Earth, . 162. The Difference in the Orbits of the Sun and Moon explained, ..... 163. Eclipses of the Sun and Moon, 164. An Account of the Moon's Light and Phases, 165. Causes of the Motions of the Stars, 166. The Motions of the Five Planets, 167. The Motions of the Heavenly Bodies have suggested the Idea of Time, . 168. Diameter of the Zodiac estimated in terms of the Distance between any Two Signs, . 169. A Description of the Zodiac, 170. The Five Zones, . 171. The Same, 172. The Formation of the Earth, 173. The Same, 174. The Same, XVll PAGE Lucr. . 157 Lucr. . 158 Lucr. . 159 Lucr. . 159 Lucr. . 160 Lucr. . 161 Lucr. . 161 Lucr. . 162 Ovid . 163 Manil. . 164 Manil. . 164 Cic. . 165 Cic. . 166 Cic. . 166 Lucr. . 167 Lucr. . 168 Lucr. . 168 Lucr. . 169 Cic. . 170 Cic. . 170 Manil. . 171 Vitruv. . 172 Virg. . 172 Manil.- . 173 Lucr. . 174 Virg. . 174 Ovid . 175 2. The Earth : (a.) Inorganic Nature. 175. Only a Small Portion of the Earth's Surface is habitable, ..... Cic. 176. A General Outline of the Geography of the Earth, Mela 177. A Short Description of Asia, . . . Md-a 178. A Short Description of Europe^ . . . Mela 176 177 178 XV111 CONTENTS. No. 179. A Short Description of Africa, . 180. An Account of the River Nile, with Suggestions as to the Cause of its Annual Overflow, 181. Criticism of the Theory that the Overflow of the Nile is due to the Etesian Winds, . ^ . 182. Account of the Climate and Products of Britain, ] 83. A Geographical Account of Britain, 184. A Geographical Account of Gaul, 185. A Geographical Account of Italy, 186. An Estimate of the Area of India, with an Account of some of its Leading Features, 187. An Account of Ceylon, taken from the Statement of Four Cingalese Envoys, 188. Kelative Measurements of the Quarters of the Globe, ..... 189. The Rotundity of the Earth considered with reference to the Question of Antipodes, 190. How far is the Rotundity of the Earth compatible with the existence of Large Bodies of Water on its Surface, . . . 191. The Epicurean Physics deny the Existence of Antipodes, ..... 192. The Cause of Night and Morning, 193. The Causes of the Different Lengths of Days, 194. There are Two Kinds of Fire : Bodily Heat differs from Combustible Heat, 195. On the Disintegrating Power of Heat, . 196. A Theory of Lightning, .... 197. The Causes of Meteors explained, 198. Comets arise from the Ubiquity of Fiery Sub- stance, . . . . . 199. Explanation of the Phenomenon of a Solar Halo, 200. The Causes why Vapour and Heat arise from the Earth, . 201. Considerations tending to prove that Air is a Continuous Fluid Substance, 202. The Cause and Formation of the Rainbow, 203. The Philosopher Favorinus discusses the Theory of the Winds, .... 204. There are eight Main Quarters from which Winds blow, ..... 205. The numerous Names of Winds are easily recon- cilable with the Scientific Reduction of their Number to Eight, .... 206. An Attempt to account for the Water on the Sur- face of the Earth as a Secretion analagous to those of the Human Body, 207. The Earth destined to be again overwhelmed by a Flood, ..... 208. A Theory of the Tides : (a.) They are due to a Combination of Solar and Lunar Influence, . 209. (b. ) Variations in their Periodicity, 210. (c. ) The greater the Surface of Water, the more conspicuous is the Tidal Motion, PAGE Mela . 179 Mela . 179 Sen. . 180 Tac. . 181 Caes. . 182 Caes. . 182 Plin.,N.H. 183 Plin.,N.H. 183 Plin., N.H. 184 Plin. t N.H. 185 Plin., N.H. 186 Plin., N.H. 187 Lucr. . 187 Lucr. . 188 Lucr. . 188 Cic. . 189 Vitruv. . 190 Sen. . 190 Sen. . 191 Manil. . 191 Sen. . 192 Vitruv. . 193 Sen. . 193 Sen. . 194 Aul. Gell . 196 Vitruv. . 198 Vitruv. . 198 Sen. . 199 Sen. . 199 Plin., N.H. 200 Plin., N.H. 201 Plin., N.H. 201 CONTENTS. XIX No. PAGE 211. The Earth is an Organism analagous to the Human Body, .... Sen. . 202 212. An Inquiry into the Cause of Earthquakes, . Sen. . 202 213. The Fallacy that the Tops of the Highest Moun- tains might be expected to be Warmer than the Valleys, refuted, .... Sen. . 203 214. Some Remarkable Properties of Minerals, . Plin., N.H. 204 215. An Account of Copper Ore and Copper Mines, . Plin., N.H. 204 216. An Explanation of the Superior Hardness of Cement that has been subjected to the Ac- tion of Fire, ..... Vitruv. . 205 217. An Analysis of the Different Properties of Stone- producing Soils, .... Vitruv. . 206 218. An Account of Reflecting Substances, . . Plin., N.H. 206 219. The Reason of the Reflection in a Mirror, . Apul. . 207 220. A Short Account of the Properties of Lead, . Plin., N.H. 207 221. An Account of the Magnet, . . . Plin., N.H. 208 222. The Wonderful Properties of the Diamond, . Plin., N.H. 209 223. The Chief Distinctive Properties common to Precious Stones, . . . . Plin. , . N.H. 210 The Earth: (b.) Organic Nature. 224. The Four Graduated Stages of Creation: the Vegetable, the Animal, the Human, the Divine, . . . . . Sen. . 211 225. The Mental Development of Animals excludes them from attaining "the Good," . . Sen. . 211 226. The Different Classes of (Vegetable and) Animal Life formed by a Difference in the proportion of the Four Original Elements, . . Vitruv. . 212 227. A Stage in all Organic Bodies at which Growth and Development cease, and Decay begins, . Lucr. . 213 228. Certain Distinctions of Species cannot be obliter- ated, ...... Lucr. . 213 229. Owing to the Struggle for Existence, Species tend to become Extinct if not artificially preserved, Lucr. . 214 230. An Explanation of the Qualities of Timber, . Vitruv. . 21& 231, 232. Description of the best-known and most serviceable Woods, .... Vitruv. . 215 233, 234. Effect of Climatic and Meteorological Con- ditions upon various Trees and Plants, . Plin., N.H. 217 235. The Marvellous Variety of Animal Life, . Cic. . 218 236. Nature has supplied all Living Creatures with the most Appropriate Organs for obtaining their Food, . . . \ Cic. . 219 237. Instinct suggests to Animals the readiest and most effective means of satisfying their Ne- cessities, ..... Cic. . 219 238. The Source of Instinct an Unsolved Mystery, . Plin., N.H. 220 239. The Sanitary Features of a District may be in- ferred from the Effect of its Vegetable Pro- ducts upon the Animals that inhabit it, . Vitruv. . 221 240. On Variation of Type and Hybridation, . . Plin., N.H. 221 XX CONTENTS. No. PAGE 241. Some Particulars as to the Geographical Distri- bution of Animals, . . Plin., N.H. 222 242. Natural History of the Lion, . Plin., N.H. 222 243. The Means of Locomotion among Birds, Plin., N.H. 223 244. Natural History of the Phoenix, . Tac. . 224 245. On the Senses of Animals, . Plin., N.H. 225 3. Man. 246. Climate determines the Physical Characteristics of Nations, ..... Vitruv. . 226 247. Climate determines the Mental Qualities of Nations, ..... Vitruv. . 226 248. The Situation of Italy favourable to the De- velopment of the Highest Physical and Mental Capacity, .... Vitruv. . 227 249. A Comparison of Man with the rest of Creation, Plin., N.H. 228 250. Opinions and Statistics with reference to Lon- gevity, ..... Plin., N.H. 228 251. The Question of Life after Death discussed from a Physical Point of View, . . . Plin., N.H. 229 252. The Brain, Plin., N.H. 230 253. On Sleep and Dreams, .... Plin., N.H. 230 254. The Cause of a Good Memory, . . . Cic. . 231 255. The Problem discussed, why the Things which excite our several Senses most keenly are those that produce Satiety the soonest, . Cic. 256. Arguments to show the Natural as distinct from the Conventional Origin of Language, . Aul. Gell. 257. On the Nature of Sight, . . . Lucr. 258. A Disquisition on Colours by the Philosopher Favorinus, . . . . .Aul. Gell. 259. A Continuation by Fronto, . . . Aul. Gell. 260. On Sounds, . . . . . Vitruv. 261. The Principles of Geometrical Proportion are based on the Propgrtional Relations which obtain in the Human Body, . . . Vitruv. 262. Pveasons, founded on Observation of the Human Body, why Six and Ten should be considered Perfect Numbers, .... Vitruv. 263. Nature Hostile to Man, .... Lucr. 264, 265. A Short History of the Art of Medicine, . Gels. 266. Arguments for a Scientific Method in Medicine, Gels. 267. Arguments used by those who advocate Empiri- cism in Medicine, .... Gels. 268. The Arguments for Vivisection were in the First Century of the Empire extended so as to include the Human Subject, . . . Gels. 269. Arguments commonly urged against Vivisection, Gels. 270. A few Remarks on Surgery, with the Qualifica- tions of a good Surgeon, . . . Gels. 232 232 233 234 234 235 236 237 237 238 240 241 242 242 243 CONTENTS. Xii PART III. ART AND LETTERS. A. ON THE ARTS GENERALLY. 1. Painting. No. PAGE 1. The Early History of Painting in Greece and Italy, Plin., N.H. 245 2. A Short Historical Criticism of Greek Painting, . Quint. . 246 3. Celebrated Painters at Rome, . . . Plin., N.H. 246 4. The Ignorant Ostentation of Wealth has caused the Art of Painting to degenerate, . . Plin., N.H. 247 5. Portraits the chief use of Painting in Antiquity: Varro's Process for multiplying Coloured Im- pressions, . . . . . Plin., N.H. 248 6. Foreshortening invented by Pausias, . . Plin., N.H. 249 7. The Ancient Masters of Antiquity produced their Effects with very few Colours, . . Plin., N.H. 249 8. Some Facts concerning Apelles, . . . Plin., N.H. 249 9. The Idea of Landscape Painting seems to have struck a Painter named Ludius : though not taken up by any Successor, . . . Plin., N.H. 250 2. Statuary. 10. A Short Criticism of Greek Statuary, . . Quint., . 251 11. Draped Effigies at first usual at Rome: the Nude adopted through Greek Influence, . , Plin., N.H. 251 12. A List of some of the more Ancient Statues at Rome, ...... Plin., N.H. 252 13. Antiquity of the Art of Statuary in Italy, . Plin., N.H. 253 14. The various Modes of fusing Metals practised in Statuary, Plin., N.H. 253 15. An Account of various Colossal Statues in Bronze in Greece and Rome, .... Plin., N.H. 254 16. Some Facts relative to the Art of Moulding in Clay, Plin., N.H. 255 3. 17. History of the Art of Chasing Silver, . . Plin., N.H. 255 18. Notices relative to Gold Rings, . . . Plin., N.H. 256 19. Description of the Chasing on a Goblet, . . Mart., . 257 20. Description of the Temple of Diana at Ephesus, . Plin., N.H. 258 4. Music. 21. The Origin of Music, .... Lucr. . 258 22. Technical Development of the Art of Music, . Plin.,N.H. 259 c CONTENTS. No. PAGE 23. The Value of Music as bracing the Mental Tone and strengthening the Character, . . Quint. . 259 24. The Value of Music as an Aid to Literary Culture, Quint. . 260 5. The Drama. 25. First Introduction of the Drama into Rome, and Subsequent Development, . . . Liv. : 260 26. Progress of Dramatic Art, . . . ffor. . 261 27. Licentiousness of the Mimes, and General In- decency of the Stage under the Emperors, . Ov. . 262 28. Terence complains that a Play has no fair chance against the more Sensational Attractions of the Amphitheatre, .... Ter. . 263 29. In the time of Augustus the Drama had fallen into almost Total Neglect in comparison with the various forms of " Spectacle, " . . If or. . 263 30. The Degenerate Nobles, incapable of appreciating True Greatness, substitute for it the False Ambition of the Stage, . . . Juv. . 264 31. Nero's Passion for the Stage, . . . Tac. . 264 32. Defence of the Practice of " Contamination," . Ter. . 265 33. Roscius, the great Comic Actor, . . . Cic. . 266 34. Changes in the Arrangements of the Comic Stage, Suet. . 266 35. Observations on the Construction of Theatres, . Suet. . 266 B. THEORY or THE ORATORICAL ART. 1. The Orator and Oratorical Style. 36. The Ideal Orator and Ideal Eloquence are more perfect than anything as yet realised, . Cic. . 267 37. Genius of Greek Eloquence contrasted with that of Latin, ..... Quint. . 268 38. Different Theories as to the Origin of Eloquence, Quint. . 268 39. Qualifications of the Perfect Orator. (a.) Power of Invention, .... Cic. . 269 40. (b.) Power of Expression by Voice and Gesture, . Cic. . 270 41. (c.) A Just Sense of Propriety in his Choice of Style, Ck. .270 42. (d. ) A nice Discrimination in the Employment of Wit and Humour, .... Cic. . 271 43. (e. ) The Power of arousing the Emotions, . Cic. . 272 44. (/.) A Mind well stored with Philosophy, Dia- lectic, Ethics, and Physics, . . . Cic. . 273 45. (g.) Also with Legal Knowledge, History, and Technical Rhetoric, .... Cic. . 274 46. (A.) He should be a Student of Poetry, . . Quint. . 274 47. (i.) He should know how to imitate, . . Quint. . 275 48. (k. ) He should know whom to imitate, . . Quint. . 275 CONTENTS. xxiii No. PACK 49. (I.) Power of Memory, . . . . Quint. .276 50. The Practice of Translation from Greek Models important for the Orator, . . . Quint. . 277 51. To re-cast his own Speeches, and to paraphrase those of Others, will conduce to the Im- provement of the Orator s Style, . . Quint. . 277 52. The Orator's Style distinct from that of the Philo- sopher and the Sophist, . . . Cic. . 278 53. The Orator's Style distinct from that of the Historian or the Poet, . . . Cic. . 279 54. Characteristics of the Three Representative Styles of Oratory, ..... Cic. . 279 55. To blend these Three Styles in just Proportion the Perfection of Oratory, . . . Cic. . 280 56. The True Attic Style : Mistaken Notions of the Pseudo-Atticisto, .... Cic. . 281 57. Purity of Idiom best attained by the Daily Inter- course of a Cultured Home, . . Cic. . 281 2. Rhetoric. 58. The Study of Rhetoric long viewed with Suspicion in Rome, ..... Suet. . 282 59. Sketch of the Theoretical Treatment of the Art of Rhetoric, . . Quint. . 282 CO. The Best Classification of the Departments of Rhetoric, ..... Quint. . 283 61. Main Heads of Treatment applicable to all Cases ( Auct. alike, .... .(ad Herenn. 284 62. These Heads of Treatment correspond with the " Generates Status " of Cicero and others, . Quint. . 285 63. The Two Sorts of Composition practised in the Schools: the "Suasoria" and the " Con- troversia," ..... Tac. . 286 64. The Style of the "Suasoria " not at all suited for the Real Cases argued in the Courts, . Cic. . 286 65. The Chief Merit of a "Suasoria" . . Quint. . 287 66. The more Practical Character of the . " Con- troversiae," ..... Suet. . 288 67. On " Finitae" and "Injinitae Quaestiones" . Quint. , 289 68. The Six Formal Divisions of a " Controversial . \ f^ff erenn 289 69. Hints for rendering the Introduction to a Speech ( Auct. Effective, . . . . .(ad Herenn. 290 70. Faults to be avoided in the Introduction to a (Auct. Speech, . * . . . .\adHerenn. 290 71. On the Chief Excellences of Narration, . (adHerenn 291 72. Within what Limits is it Permissible to insert Ornamental Digressions between the Exposi- tion and the Proof? .... Quint. . 291 73. On the Most Effective Arrangement of the j Auct. Proof, . . t . . (ad Herenn. 292 XXIV CONTENTS. No. PAGE 74. Example of such Arrangement applied to the ( * . Imaginary Case of Ulysses being found near \ j 1} uu> -fi the bead"Ajax, ." . . . (*iere/ 6S 75. A Suasoria. Cicero deliberates whether to burn his Philippics on the condition that his life shall be spared, .... Haterius. . 569 76. 77. A Controversia. Laqueus incisus, . . Sen. Rli. . 569 78. A Controversia. Filia conscia m ven-eno pnv'igni, Sen. Rh. . 570 79. The Boundless Deep, . | Pedo AIU ' r ^ ( novanus. 5 / 1 S3. A Lament for Cicero, . . . XX XIV CONTENTS. C. PERIOD III., A.D. 14180. No. PACE 81. The Fruits of Civil War, . . . . Lucan . 573 82. Sulla's Vengeance on the Body of Marias, . Lucan . 573 83. Speech of Petreius to his Men, . . . Lucan . 574 84. Afranius surrenders to Caesar, . . . Lucan . 575 85. Caesar in a Small Boat encounters a terrible Storm, Lucan . 575 86. Incantation, of a Sorceress, .... Lucan . 576 87. Pompey reluctantly consents to the Battle of Pharsalia, ..... Lucan . 577 88. Cornelia bewails her Husband's Murder, .. . Lucan . 577 89. Cato bids his Men fight for their Country, not for their Party, ..... Lucan . 578 90. Ode to Bacchus, ..... 8m. . 570 91. The Ghost of Agrippina appears at the Nuptials of Nero and Poppaea, and prophesies Nero's Death, ...... Sen. . 580 92. A Lament for Hector, .... Sen. ' . 58 L 93. A Curse, . . . . . . Sen. . 581 94. The Punishment of Bloodshed after Death, . Vol. Ft. . 582 95. Absyrtus urges his Men to recover Medea, . Vol. Fl. . 583 96. Juno opens Hannibal's eyes that he may see the Gods ranged against him, . . . 811. . 584 97. Eteocles rejects the Embassy of Polynices, {, Stat. . 584 98. A Passionate Outpouring of Grief, . /. Stat. . 585 99. Bacchus intercedes for Thebes, . . / . Stat. . 585 100. Statius commends his Poem to the Approbation of Posterity, . ... . . Stat. . 586 101. Piety and the Fury, .... Stat. . 587 102. Quintilian's Affection for his Wife and Child, . Quint. . 588 103. Quintilian bewails the early Death of his Son, . Quint. . 589 104. The Power of Pathos, .... Quint. . 589 105. Reply of Tiberius to Sejanus, who had asked the Emperor to allow his Marriage with Livia, . Tac. . 590 106. Boadicea excites her Countrymen against the Romans, ..... Tac. . 591 107. Seneca, anticipating Nero's Displeasure, implores to be allowed to retire into a private station, . Tac. . 591 108. Nero's Insidious Reply, . . . Tac. . 592 109. Otho's Address to his Army after the Battle of Bedriacum, ..... Tac. . 593 110. Calgacus, a British Patriot, stirs up his Country- men to throw off the Roman Yoke, . . Tac. . 593 111. Reflections on the Death of Agricola, . . Tac. . 594 112. The Example of Agricola's Virtue, . . Tac. . 594 113. A Love Poem, ..... Poet. Anon. 595 114. Love goes through all Creation, . . . Perviy. Ven. 596 115. A Letter to the Emperor Antoninus Pius, . Front. . 596 116. The Affection between Fronto and his Royal Pupil, .... . . . Front. . 597 117. A Letter from young M. Aurelius to his Preceptor Fronto, . . . . . M. Aur. . 598 118. Another Letter from young M. Aurelius to Fronto, M. Aur. . 599 CONTENTS. No. XXXV PAGE 119. A Birthday Congratulation from the young Emperor, ..... M. Anr. . 599 120. Fronto compliments Aurelius Verus on his Gene- ralship, ..... Front. . 600 121. Fragment of a Speech by Fronto against a Testa- inentary Law of the Proconsul, . . Front. . 601 PART III. WIT AND HUMOUR. A. PERIOD I., B.C. 24080. 1. An Honest old Servant is convinced that he is not himself, ..... 2. A Clever Slave debates how to get Money for his ' Master, ..... 3. Interchange of Compliments between two Slaves, 4. The Disadvantages of marrying for Money, 5. Casting Lots for a Wife, .... 6. The Way about Town, .... 7. Menaechmus mistaken for his Brother, . 8. A Butler who yields to Temptation, 9. A Braggart Captain and his Parasite, 10. A Braggart Captain (another Portrait), . 11. The Danger of making Love by Proxy, 12. "Diamond cut Diamond, " 13. Slaves' Banter, . . ... 14. Sagaristio pokes fun at the Persian, 15. A Master rates his Servants, 16. Nothing like Good Luck, . 17. Shipwrecked Men jest over their Misfortune, 18. A Fisherman's Reasons for keeping a Bag of Money found in the Sea, 19. A Negotiation between two old Gentlemen con- cerning the Marriage of their Children, 20. Nausistrata discovers that her Husband has married another Wife, 21. A Satire on Epicures, .... 22. The Claims of Self-indulgence conflict with those of Business, ..... B. PERIOD II., B.C. SO A.D. 14. 23. Host and Guest, . . . 24. An Inflexible Stoic, .... 25. "Dancer" an opprobrious Epithet, 26. The Orator Crassus retorts upon Brutus, . 27. JBons Mots.Puus on W T ords, 28. Bans Mots. Puns on the Sense'of Words, 29. Bom Mots. Personalities, 30. Bons Mots. Humorous Misapprehension, 31. Bons Mots, Ingenious Misinterpretation, Plant. 602 Plant. 603 Plant. 604 Plant. 604 Plant. 605 Plant. 607 Plant. 607 Plant. 608 Plant. 609 Plant. 609 Plant. 610 Plant. 611 Plant. 613 Plant. 614 Plant. 614 Plant. 616 Plant. 616 Plant. 617 Ter. 618 Ter. 619 Favor inns 620 Tltius, 620 Varr. 621 Cic. 622 Cic. 623 Cic. 623 Cic. 624 Cic. 624 Cic. 625 Cic. 625 Cic. 625 XXXVI CONTENTS. No. 32. Bons Mots. The Surprise, 33. Ridicule of Luxury, . 34. A Bridge to throw Fools from, . 35. JJlwmme qui rit, . 36. An 111 Wind, . 37. Little and Good, . 38. A Parody, ...... 39. A Dish of Garlic, . 40. A Contest between two Buffoons, . 41. A Quarrel is sometimes entertaining, 42. A Roman Bore, 43. A Miser to the last, . 44. Precepts of Gastronomy, . 45. The Plagues of Life in Town, 46. Circumstances alter Cases, C. PERIOD III, A.D. 14180. 47. Sample of the Conversation at a Rich Parvenu's Table,. . 48. The Company satirise Modern Education, 49. The Cook proves himself a ''cordon bleu." 50. 51. A Burlesque of the Deification of the Emperor Claudius, . . . ... 52. Last Will and Testament of a Sucking Pig, 53. A Shabby Present, .... 54. A Shabby Present, .... 55. To a Stingy Friend who had asked for the Loan of his Book, ..... 56. A Dinner Hunter, ..... 57. " Ne sutor ultra crepidam," 58. Rome is not the Place for an Honest Man to get a Living, ..... 59. The Special Conveniences of the Country are, after all, often only to be obtained in Town, 60. An Advertisement for a Great-coat, 61. The Poet remonstrates with his Book for wishing to be larger, ..... 62. The Fate which a Bore deserves, . 63. Some Farms are not worth the Price of a Dinner, 64. A Ruthless Barber, 65. A Family Migration, .... 66. The Poet's Apology for the late Appearance of his Book, ...... 67. The Greeks at Rome, 68. A Pot-Valiant Hero, .... 69. Cruelty of the Roman Ladies towards their Maids, 70. Rule for a Dispute, 71. The Praises of Negligence, PAGB Cic. 626 Publil.Syrus 626 Catull. 627 Catull 628 Catull. . 628 Catull. 628 Virg. 629 Hor. 629 Hor. 630 Hor. 630 Hor. 631 Hor. 632 Hor. 633 Hor. 634 Hor. 634 Petr. 635 Petr. 635 Petr. 636 Sen. 637 Auct. anon. 639 Stat. 640 Mart. 641 Mart. 641 Mart. 642 Mart. 642 Mart. 643 Mart. 643 Mart. 644 Mart. 644 Mart. 644 Mart. 645 Mart. 646 Mart. 646 Mart. 647 Juv. 647 Juv. 648 Juv. 649 AuL Gelt. . 649 Front. 650 Index to Authors, Index to Subjects and Titles of Passages, 651 655 FIKST DIVISION. ROMAN _ THOUGHT. SPECIMENS OP BOMAN LITEKATUKE ROMAN THOUGHT. PART L RELIGION. 1. Existence of God inferred from the Contemplation of Nature. Quum videmus speciem primum candoremque caeli : deinde conversionis celeritatem tantam, quantam cogitare non possumus; turn vicissitudines dierum atque noctium, commutationesque temporum quadripartitas, ad maturitatem frugum et ad tempera- tionem corporum aptas, eorumque omnium moderatorem et ducem solem; lunamque accretione et deminutione luminis, quasi fastorum notis, signantem dies ; turn in eodem orbe, in xn partes distribute, quinque Stellas ferri, eosdem cursus constan- tissime servantes, disparibus inter se motibus, nocturnamque caeli formam undique sideribus ornatam; turn globum terrae eminentem e mari, fixum in medio mundi universi loco, duabus oris distantibus habitabilem et cultum : quarum altera, quani nos incolimuSj " Sub axe posita ad stellas septem, unde horrifer Aquilonis stridor gelidas molitur nives;" altera australis, ignota nobis, quam vocant Graeci ocuri^ovet: ceteras partes incultas, quod aut frigore rigeant aut urantur calore : hie autem, ubi habitamus, non intermittit suo tempore Ci Caelum nitescere, arbores frondescere, Vites laetificae pampinis pubescere, Kami baccarum ubertate incurvescere, Segetes largiri fruges, florere omnia, Fontds scatere, herbis pr&ta convestirier :" 4 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. turn multitudinem pecudum, partim ad vescendum, partim ad cultus agrorum, partim ad vehendum, partim ad corpora vestienda; hominemque ipsum quasi contemplatorem caeli ac deorum ipsor- umque cultorem ; atque hominis utilitati agros omnes et maria parentia: haec igitur et alia innumerabilia quum cernimus, possu- musne dubitare, quin his praesit aliquis vel effector, si haec nata sunt, ut Platoni videtur ; vel, si semper fuerunt, ut Aristoteli placet, moderator tanti operis et muneris 1 Cic., Tusc. Disp., i. 28, 67-70. 2. Existence of God inferred from the Evidence of Design in Nature. Quod si omnes mundi partes ita constitutae sunt, ut neque ad usum meliores potuerint esse, neque ad speciem pulchriores : videamus, utrum ea fortuitane sint, an eo statu, quo cohaerere nullomodo potuerint, nisi sensu moderantedivinaque providentia. Si ergo meliora sunt ea, quae natura, quam ilia, quae arte perfecta sunt, nee ars efficit quidquam sine ratio ne : ne natura quidem, rationis expers est liabenda. Qui igitur convenit, signum aut tabulam pic tarn quum aspexeris, scire adhibitam esse artem, quumque procul cursum navigii videris, non dubitare, quin id ratione atque arte mofeatur ; aut~~quum solarium aut descriptum aut ex aqua contemplere, intelligere declarari horas arte, non casu : muiidum autem, qui et has ipsas artes et earum artifices et cuncta complectatur, consilii et rationis esse expertem putare? Quod si in Scythiam aut in Britanniam sphaeram aliquis tulerit hanc, quam nuper familiaris noster effecit Posidonius, cuius singulae conversiones idem efficiunt in sole et in luna et in quinque stellis errantibus, quod efficitur in caelo singulis diebus et noctibus : quis in ilia barbaria dubitet, quin ea sphaera sit perfecta ratione ? Hi autem dubitant de mundo, ex quo et oriuntur et Hunt omnia, casune ipse sit effect us aut necessitate aliqua, an ratione ac mente divina, et Archimedem arbitrantur plus valuisse in imitandis sphaerae conversionibus, quam naturam in efficiendis, praesertim quum multis partibus sint ilia perfecta, quam haec simulata, sollertius. Atqui ille apud Attium pastor, qui navem numquam ante vidisset, ut procul divinum et novum vehiculum Argonautarum e monte conspexit, primo admirans et perterritus, inanimum quid dam sensuque vacuum se'putat ceruere; post autem signis certioribus, quale sit id, de quo dubitaverat, incipit suspicari : sic philosophi debuerunt, si forte eos primus aspectus mundi conturbaverat, postea, quuin vidissent motus eius finitos et aequabiles, omniaque ratis ordinibus EOMAN THOUGHT: RELIGION. 5 moderata immutabilique constantia, intelligere inesse aliquem non solum habitatorem in hac caelesti ac divina domo, sed etiam rectorem et moderatorem et tamquam architecture, tanti operis tantique muneris. Cic., De Nat. Deor., ii. 34, 35, 87-90. 3. Existence of God inferred from the Splendour of Creation. " Si essent qui sub terra semper habitavissent, bonis et illustri- bus domiciliis, quae essent ornata signis atque picturis instruc- taque rebus iis omnibus, quibus abundant ii, qui beati putantur, nee tamen exissent umquam supra terrain, accepissent autem fama et auditione, esse quoddam numen et vim deorum; deinde aliquo tempore patefactis terrae faucibus ex illis abditis sedibus evadere in liaec loca, quae nos incolimus, atque exire potuissent; quum repente terram et maria caelumque vidissent, nubium magnitudinem ventorumque vim cognovissent aspexissentque solem eiusque turn magnitudinem pulchritudinemque, turn etiam efficientiam cognovissent, quod is diem efficeret toto caelo luce diffusa : quum autem terras nox opacasset, turn caelum totum cernerent astris distinctum et ornatum, lunaeque luminum varie- tatem turn crescentis turn senescentis, eorumque omnium ortus et occasus, atque in omni aeternitate ratos immutabilesque cursus: haec quum viderent, profecto et esse deos et haec tanta opera deorum esse arbitrarentur." Cic., De Nat. Deor., ii. 37, 95. 4. Existence of God inferred from the Order observable in Nature. Nee quidquam in tanta niagis est mirabile mole, Quam ratio et certis quod legibus omnia parent. Nusquam turba nocet, nihil ullis partibus errat, , Laxius et levius mutatove ordine fertur. Quid tam confusum specie, quid tarn vice certuin est? Ac mihi tain praesens ratio non ulla videtur, Qua pateat inundum divino numine verti, Atque ipsurn esse deum, nee forte coisse magistra, Ut voluit credi qui primus moenia mundi Seminibus struxit minimis, inque ilia resolvit : E quis et maria et terras et sidera caeli Aetheraque immensos fabricantem finibus orbes Solventemque alios constare, et cuncta reverti In sua principia et rerum mutare figuras. Quis credat tantas operum sine numine moles 6 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Ex minimis, caecoque creatum foedere mundum * Si f ors ista dedit nobis, fors ipsa. gubernet. At cur dispositis vicibus consurgere signa, Et velut imperio praescriptos reddere cursus Cernimus, ac nullis properantibus ulla relinqui 1 Cur eadem aestivas exornant sidera noctes Semper, et hibernas eadem ? certamque figuram Quisque dies reddit mundo, certamque relinquit 1 Manil, i. 476498. 5. Existence of God inferred from Common Consent. Ut porro firmissimum hoc afferri videtur, cur decs esse creda- mus, quod nulla gens tarn fera, nemo omnium tarn sit immanis, cuius mentem non imbuerit deorum opinio: multi de diis prava sentiunt : (id enim vitioso more effici solet :) omnes tamen esse vim et naturam divinarn arbitrantur: nee vero id collocutio liominum aut consensus effecit : non institutis opinio est confir- mata, non legibus. Omni autem in re consensio omnium gen- tium lex naturae putanda est. Cic., Tusc. Disp., I. xiii. 30. 6. Existence of God inferred from Common Consent. Quid enim potest esse tarn apertum tamque perspicuum, quum caelum suspeximus, caelestiaque contemplati sumus, quam esse aliquod nuuien praestantissimae mentis, quo haec regantur? Quod ni ita esset, qui potuisset assensu omnium dicere Ennius : " Aspice hoc sublime candens, quern invocant omnes lovem;" ilium vero et lovem, et dominatorem rerum, et omnia nutu regentem, et, ut idem Ennius, " Patrem divomque homiaumque," et praesentem ae praepotentem deum ? Quod qui dubitet, haud sane intelligo, cur non idem, sol sit an nullus sit, dubitare possit. Quid enim est hoc illo evidentius? Quod nisi cognitum comprehensumque animis haberemus, non tam stabilis opinio permaneret, nee confirmaretur diuturnitate temporis, nee una cum saeculis aetatibusque hominum inveterari potuisset. Et- enim videmus, ceteras opiniones fictas atque vanas diuturnitate extabuisse. Quis enim hippocentaurum fuisse aut chimaerani putat 1 quaeve anus tam excors inveniri potest, quae ilia, quae quondam credebantur apud inferos portenta, extimescat ? Opi- nionum enim commenta delet dies, naturae iudicia confirmat. ROMAN THOUGHT: RELIGION. 7 Itaque et in nostro populo et in ceteris deorum cultus reli- gionumque sanctitates exsistunt in dies maiores atque meliores. . . . . Itaque inter omnes omnium gentium sententia con- stat. Omnibus enim innatum est et in animo quasi insculptum, esse deos. Quales sint, variurn est : nemo negat. Cic. 9 Nat. Dear., II. ii. 4, 5, and iv. 12. 7. Existence of God inferred from the Principle of Life within us. Sed huius beneficii gratiam, indices, fortuna populi Romani et vestra felicitas et dii immortales sibi deberi putant. Nee vero quisquam aliter arbitrari potest, nisi qui nullam vim esse ducit numenve divinum, quern neque imperii nostri magnitude, neque sol ille, nee caeli signorumque motus, nee vicissitudines rerum atque ordines mo vent, neque, id quod maximum est, maiorum nostrorum sapientia : qui sacra, qui caerirnonias, qui auspicia et ipsi sanctissime coluerunt, et nobis, suis posteris, prodiderunt. Est, est profecto ilia vis : neque in his corporibus, atque in hac imbecillitate nostra, inest quiddam, quod vigeat et sentiat, et non inest in hoc tanto naturae tarn praeclaro motu. Nisi forte idcirco esse non putant, quia non apparet, nee cernitur : proinde quasi nostram ipsam mentem, qua sapirnus, qua providemus, qua haec ipsa agimus ac dicimus, videre, aut plane, qualis, aut ubi sit, sentire possimus. Cic., Milo., xxx. S3, 84. 8. On the Possibility of God's Attributes. Qualem autem Deum intelligere nos possumus nulla virtute praeditum ? Quid enim 1 Prudentiamne Deo tribuemus, quae constat ex scientia rerum bonarum et malarum, et nee bonarum nee malarum ? Cui mali nihil est nee esse potest, quid huie opus est delectu bonorum et maiorum? quid autem ratione? quid intelligentia ? quibus utimur ad earn rem, ut apertis obscura assequainur : at obscurum Deo nihil potest esse. Nam iustitia, quae suum cuique distribuit, quid pertinent ad deos ? Hominum enim societas et communitas, ut vos dicitis, iustitiam, procreavit. Temperantia autem constat ex praeterrnittendia voluptatibus corporis, cui si locus in caelo est, est etiam volup- tatibus. Nam fortis Deus intelligi qui potest in dolore, an in labore, an in periculo, quorum Deum nihil attingit? Nee ratione igitur utentem nee virtute ulla praeditum Deum intelligere qui possumus? Cic., Nat. Deor., III. xv. 38, SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. I 9. God the True Obj-ect of Knowledge. "** r V Illic demunx discit, quod diu quaesivit : illic incipit Deum nosse. Quid est- Deus v ? -Mens Hniversir iQuid est. Peus? Quod vides totum, et quod non vides totum. Sic demum magnitudo sua illi redditur, qua nihil maius excogitari potest, si solus est omnia, opus suum et extra et intra tenet. Quid ergo interest inter iiaturam Dei et nostram? Nostri melior pars animus est : in illo nulla pars extra animum. Totus ratio est: quura interim tantus error mortalia teneat, ut hoc, quo neque formosius est quidquam, nee dispositius, nee in proposito constantius, existiment homines fortuitum et casu volubile, ideoque tumultuosum inter fulmina, nubes, tempestates, et cetera quibus terrae ac terris vicina pulsantur. Nee haec intra vulgum dementia est, sapientiam quoque professes contigit. Sunt qui patent, sibi ipsis animum esse, et quideni providum ac dispensantem singula, et sua,:et aliena : hoc autem universum, in quo nos quoque sumus, expers esse consilii, et aut ferri temeritate quadam, aut natura nesciente quid facia t. Quani utile existimas ista cognoscere, et rebus terminos ponere ? quantum Deus possit? materiam ipsi sibi formet, an data atatur? utrum idea rnateriae prius superveniat, an materia ideae 1 Deus quidquid vult efficiat, an in multis rebus ilium tractanda destituant : et a magno artifice prave formentur multa, non quia cessat ars, sed quia id in quo exercetur, saepe inobsequens arti est? Haec inspicere, haec discere, his incubare, nonne transilire est mortalitatern suam, et in meliorem tran- scribi sortem? Quid tibi, inquis ista proderunt? Si nihil aliud, hoc certe sciam, omnia angusta esse, mensus Deum. Seneca, Nat. Quaest., I Prol., 11-17. 10. Law in its Highest Form is the Expression of the Divine Mind. enim esse mens divina sine ratione potest, nee ratio divina non hanc vim in rectis pravisque sanciendis habere; nee, quia nusquam erat scriptum, at contra omnes hostium copias in ponte unus assisteret a tergoque pontem interscindi iuberet, idcirco minus Coclitem ilium rem gessisse tantam fortitudinis lege atque iniperio putabimus : nee, si regnante Tarqainio nulla erat Komae scripta lex de stupris, idcirco non contra illam legem sempiternam Sex. Tarquinius vim Lucre- tiae, Tricipitini filiae, attulit. Erat enim ratio profecta a rerum natura, et ad recte faciendum iinpellens et a delicto ROMAN THOUGHT: RELIGION. 9 avocans : quae non turn denique incipit lex esse, quum scripta est, sed turn, quuin orta est. Orta est autem simul cum mente divina. Quamobrem lex vera atque princeps apta ad iubendum etad vetandum ratio est recta summi lovis. Cic., Leg., II. iv. 10. 11. God is within us : the Sublime, whether in Nature or in Man, is a Trace of Him. Non sunt ad coelum elevandae manus, nee exorandus aedi- tuus, ut nos ad aures simulacri, quasi magis exaudiri possimus, admittat : prope est a te Deus, tecum est, intus est. Ita dico, Lucili, sacer iotra nos spiritus sedet, malorum bonorumque nostrorum observator et custos : hie prout a nobis tractatus est, ita nos ipse tractat. Bonus vir sine Deo nemo est. An potest aliquis supra fortunam, nisi ab illo adiutus, exsurgere ? Ille dat consilia magnifica, et erecta. In unoquoque virorum bon- orum (quis deus, incertum est) habitat. Si tibi occurrit vetustis arboribus et solitam altitudinem egressis frequens lucus, et conspectum coeli densitate ramorum aliorum alios protegentium submovens : ilia proceritas silvae et secretum loci, et admiratio umbrae, in aperto tam densae atque continuae, fidem sibi numinis facit. Et si quis specus saxis penitus exesis montem suspenderit, non nianu factus, sed naturalibus causis in tantam laxitatem excavatus : animum tuum quadam religionis suspicione percutiet. Magnorum fluminuni capita veneramur : subita ex abdito vasti amnis eruptio aras habet : coluntur aquaruni calentium fontes : et stagna quaedam vel opacitas vel immensa altitudo sacravit. Si hominem videris interritum periculis, intactum cupiditatibus, inter adversa felicem, in mediis tem- pestatibus placidum, ex superiore loco homines videntem, ex aequo deos ; non subibit te veneratio eius ? non dices : ista res maior est altiorque, quam ut credi similis huic, in quo est, corpusculo possit 1 Vis istuc divina descendit. Sen., Ep. iv. xii. (41) 1-4, 12. The Universe considered Divine. Nee vero Aristoteles non laudandus in eo, quod omnia, quae- moventur, aut natura moveri censuit aut vi aut voluntate : moveri autem solem et luoam et sidera omnia ; quae autem natura moverentur, haec aut pondere deorsum aut levitate in sublime ferri, quorum neutrum astris contingeret, propterea quod eorum motus in orbem circumquaque ferretur. Nee vero dici potest vi quadam maiore fieri, ut contra naturam astra 10 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. moveantur. Quae enim potest esse maior ? Restat igitur, ut motus astrorum sit voluntarius. Quae qui videat, non indocte solum, verum etiam impie faciat, si deos esse neget. Nee sane mtiltum interest, utrum id neget, an eos omni procuratione atque actione privet : mihi enim, qui nihil agit, esse omnino non videtur. Esse igitur deos ita perspicuum est, ut, id qui neget, vix eum sanae esse mentis existimem. Restat, ut, qnalis eorum natura sit, consideremus. In quo nihil est dif- ficilius, quam a consuetudine oculorum aciem mentis abducere. Ea difficultas induxit et vulgo imperitos et similes philosophos imperitorum, ut, nisi figuris hominum constitutis, nihil possent de diis immortalibus cogitare. Cuius opinionis levitas con- futata a Gotta non desiderat orationem meam. Sed quum talem esse Deum certa notione animi praesentiamus, primum ut sit animans, deinde, ut in omni natura nihil eo sit praestan- tius : ad hanc praesensionem notionemque nostram nihil video quod potius accommodem, quam ut primum hunc ipsum mun- dum, quo nihil fieri excellentius potest, animantem esse et Deum iudicem. Cic., Nat. Deor., II. xvi. 44, 45. 13. The Universe confounded with God. Mundum, et hoc, quod nomine alio caelum appellare libuit, cuius circumflexu teguntur cuncta, numen esse credi par est, aeternum, immensum, neque genitum, neque interiturum un- quam. Huius extera indagare, nee interest hominum, nee capit humanae coniectura mentis. Sacer est, aeternus, immen- sus, totus in toto, immo vero ipse to turn ; finitus, et infinite similis ; omnium rerum certus, et similis incerto j extra, intra, cuncta complexus in se : idemque rerum naturae opus, et rerum ipsa natura. Furor est, mensuram eius animo quosdam agitasse, atque prodere ausos : alios rursus, occasione hinc sumta aut his data, innumerabiles tradidisse mundos, ut totidem rerum naturas credi oporteret : aut, si una omnes incubaret, totidem tamen Soles, totidem que Lunas, et cetera, ut iam in uno et immensa et innumerabilia sidera : quasi non eadem quaestione semper in termino cogitationis occursura, desiderio finis alicuius : aut, si haec infinitas naturae omnium artifici possit assignari, non illud idem in uno facilius sit intelligi, tanto praesertim opere. Furor est, profecto furor, egredi ex o, et tan quam interna eius cuncta plane iam sint nota, ita scrutari extera : quasi vero mensuram ullius rei posset agere, qui sui nesciat ; aut mens hominis videre, quae mundus ipse non capiat. Pliny, Nat. Hist. 3 II. i. 1. EOMAN THOUGHT: EELIGION. 11 14. The Universe is not without Intelligence. Et tamen ex ipsa hominum sollertia, esse aliquam mentem, et earn quidem acriorem et divinam, existimare debemus. " TJnde enim hanc homo arripuit?" ut ait apud Xenophontem Socrates. Quin et humoreni et calorem, qui est fusus in corpore, et terrenam ipsam viscerum soliditatem, animuin denique ilium spirabilem, si quis quaerat, unde habeamus, apparet : quod aliud a terra sumpsimus, aliud ab humore, aliud ab igne, aliud ab aere eo, quern spiritu ducimus. Illud autem, quod vincit haec omnia, ration em dico et, si placet pluribus verbis, mentem, consilium, cogitationem, prudentiam, ubi invenimus? unde sustulimus? An cetera mundus habebit omnia, hoc unum, quod plurimi est, non habebit? Atqui certe nihil omnium rerum melius est mundo, nihil praestabilius, nihil pulchrius, nee solum nihil est, sed ne cogitari quidem quidquam melius potest. Et, si ratione et sapientia nihil est melius, necesse est haec inesse in eo, quod optimum esse concedimus. Cic., Nat. Deor., II. vii. 18. 15. Popular Notions concerning the Divine Power criticised. Quapropter effigiem Dei formamque quaerere^ imbecillitatis humanae reor. Quisquis est Deus, si modo est alius, et qua- cunque in parte, totus est sensus, totus visus, totus auditus, totus animae, totus animi, totus sui. Innumeros quidem credere, atque etiam ex virtutibus vitiisque hominum, ut Pudi- citiam, Concordiam, Mentem, Spem, Honorem, Clementiam, Pidem, aut (ut Democrito placuit) duos omnino, Poenam et Beneficium, maiorem ad socordiam accedit. Fragilis et laboriosa mortalitas in partes ista digessit, infirmitatis suae memor, ut portionibus coleret quisque, quo maxitne indigeret. Itaque nomina alia aliis gentibus, et numina in iisdem innumerabilia reperimus : inferis quoque in genera descriptis, morbisque et multis etiam pestibus, dum esse placatas trepido nietu cupimus. Ideoque etiam publice Febris fanum in Palatio dicatum est, Orbonae ad aedem Larium, et ara Malae Fortunae Exquiliis. Quamobrem maior caelitum populus et iam quam hominum intelligi potest, quum singuli quoque ex semetipsis totidem Deos faciant, lunones Geniosque adoptando sibi : gentes vero quaedam animalia, et aliqua etiam obscoena, pro diis habeant, ac multa dictu magis pudenda, per foetidos cibos, et alia similia iurantes. Matrimonia quidem inter Deos credi, tantoque aevo ex his neminem nasci; et alios esse grandaevos sernperque 12 SPECIMENS OF EOMAN LITERATUKE. canos, alios iuvenes atque pueros, atri coloris, aligeros, claudos, ovo editos, et alternis diebus viventes morientesque, puerilium prope deliraraentorum est. Sed super omnem impudentiam, adulteria inter ipsos fingimox iurgia et odia, atque etiam fur to- rum esse et scelerum numina. Deus est mortal! iuvare morta- lem, et haec ad aeternam gloriam via. Hac proceres iere Roman! : hac nunc caelesti passu cum liberis suis vadit maximus omnis aevi rector Yespasianus Augustus fessis rebus subveniens. Hie est vetustissimus referendi benemerentibus gratiam mos, tit tales numinibus adscribant. Quippe et omnium aliorum nomina Deorum, et quae supra retuli siderum, ex hominum nata sunt meritis. lovem quidem aut Mercurium, aliterve alios inter se vocari, et esse caelestem nomenclaturam, quis non interpretatione naturae fateatur? Irridendum vero agere curam rerum humanarum iilud quidquid est sunimum. Anne tam tristi atque multiplici ministerio non pollui credamus dubite- musve? Vix prope est iudicare, utrum magis conducat generi humano, quando aliis nullus est deorum respectus, aliis pu- dendus. Externis famulantur sacris ; ac digitis deos gestant : monstra quoque, quae colunt, damnant; et excogitant cibos: imperia dira in ipsos, ne somno quidem quieto, irrogant. Non matrimonia, non liberos, non denique quidquam aliud, nisi iuvantibus sacris, deligunt. Alii in Capitolio fallunt, ac ful- minantem peierant lovem : et hos iuvant scelera, illos sacra sua poenis agunt. Invenit tamen inter has utrasque sententias medium sibi ipsa mortalitas numen, quo minus etiam plana de Deo coniectatio esset. Toto quippe mundo, et locis omnibus, omnibusque horis omnium vocibus Fortuna sola invocatur : una nominatur, una accusatur, una agitur rea, una cogitatur, sola laudatur, sola arguitur, et cum conviciis colitur : volubilis, a plerisque vero et caeca etiam existimata, vaga, inconstans, incerta, varia, indignorumque fautrix. Huic oninia feruntur accepta : et in tota ratione mortalium, sola utramque paginam facit. Adeoque obnoxiae sumijms sortis, ut Sors ipsa pro Deo sit, qua Deus probatur incertus. Pars alia et hanc pellit, astroque suo eventus assignat, nascendi legibus : semelque in omnes futures unquam Deo decretum : in reliquum vero otium datum. Sedere coepit sententia haec, pariterque et eruditum vulgus, et rude in earn cursu vadit. Pliny, Nat. Hist., ii. 5. 16. Popular Notions concerning the Divine Power criticised. Ecce fulgurum monitus, oraculorum praescita, aruspicum praedicta, atque etiam parva dictu, in auguriis sternutainenta, ROMAN THOUGHT: RELIGION. 13 et offensiones pedum. Divus Augustus laevum prodidit sibi calceum praepostere inductum, quo die seditione militari prope afflictus est. Quae singula improvidam mortalitatem involvunt, solum ut inter ista certurn sit, nihil esse certi, nee miserius quidquam homine, aut superbius. Ceteris quippe animantium sola victus cura est, in quo sponte naturae benignitas sufficit: uno quidem vel praeferendo cunctis bonis, quod de gloria, de pecunia, ambitione, superque de morte noil cogitaiit. Verum in his Deos agere curam rerum humanarum credi, ex usu vitae est : poenasque maleficiis aliquando seras, occupato Deo in tanta mole, nunquain autem irritas esse; nee ideo proximum illi genitum hominem, ut vilitate iuxta belluas esset. Imperfectae vero in homine naturae praecipua solatia, ne Deum quidem posse omnia. Namque nee sibi potest mortem consciscere, si velit, quod homine dedit optimum in tantis vitae poenis : nee mortales aeternitate donare, aut revocare defunctos : nee facere, ut qui vixit, lion vixerit; qui honores gessit, non gesserit: nullumque habere in praeterita ius, praeterquam oblivionis: atque (ut facetis quoque argumentis societas haec cum Deo copuletur) ut bis dena, viginti non sint, ac multa sirniliter efficere non posse: per quae declaratur haud dubie naturae potentia, idque esse quod Deum vocamus. In haec divertisse non fuerit alienum, vulgata propter assiduam quaestionem de Deo. Pliny, Nat. Hist., ii. 5. 17. How the World is governed. Fortunam insanam esse et caecarn et brutamperhibent philosophi, Saxoque instare in globoso praedicant volubili, Quia quo id saxum impulerit fors, eo cadere fortunam autumant. Insanam autem esse aiunt, quia atrox incerta instabilisque sit r Caecam ob earn rem esse iterant, quia nil cernit quo sese adplicet : Brutam, quia dignum atque indignum nequeat internoscere. Sunt autem alii philosophi, qui contra fortunam negant Esse ullam, sed temeritate res regi omnis autumant. Id magis veri simile esse usus reapse experiundo edocet : Velut Orestes modo fuit rex factust mendicus modo. Pacuvius. Incert. ap Cornif., ii. 22, 36. 18. Fate Supreme over all Things. Fatis agimur : cedite fatis. Non sollicitae possunt curae Mutare rati stamina fusi. Quidquid patimur mortale genus, 14 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Quidquid facimus, venit ex alto; Servatque suae decreta colus Lachesis, dura revoluta manu. Omnia certo tramite vadunt, Primusque dies dedit extremum. Non ilia Deo vertisse licet, Quae nexa suis currunt causis. It cuique ratus, prece non ulla Mobilis ordo. Multis ipsum metuisse nocet. Multi ad fatum venere suum, Dum fata tirnent. Seneca, (Ed., 979-994. 19. The Gods do not govern the World. At quidam contra haec, ignari material, Naturam non posse Deum siue numiney5redunt^ Tanto opere humanis rationibus admoderate Tempora mutare aimorum frugesque creare Et iam cetera, mortalis quae suadet adire Ipsaque deducit dux vitae dia voluptas Et res per Yeneris blanditur saecla propagent, Ne genus occidat humanurn. Quorum omnia causa Constituisse Deos cum fingunt, omnibu' rebus Magno opere a vera lapsi ratione videntur. Nam quamvis rerum ignorem primordia quae sint, Hoc tamen ex ipsis caeli rationibus ausim Connrmare aliisque ex rebus reddere multis, Nequaquam nobis divinitus esse creatam Naturam mundi : tanta stat praedita culpa. Quae tibi posterius, igoiniiii, faciemus aperta Nunc id quod superest de motibus expediemus. Quae bene cognita si teneas, natura videtur Libera continuo dominis privata superbis Ipsa sua per se sponte omnia dis agere expers. Nam pro sancta Deum tranquilla pectora pace Quae placidum degunt aevom vitamque serenam Quis regere immensi summam, quis habere profundi Indu manu validas potis est moderanter habenas Quis pariter coelos onmis convertere et omnis Ignibus aetheriis terras suffire feracis, ROMAN THOUGHT: RELIGION. 15 Omnibus inve locis esse omni tempore praesto Nubibus ut tenebras faciat coelique serena Concutiat sonitu, turn fulmina mittat et aedis Saepe suas disturbet et in deserta recedens Saeviat exercens telum quod saepe nocentes Praeterit exaninaatque indignos inque merentes 1 Lucr., ii. 167-181, and 1090-1104. 20. Ignorantia causarum conferre Deorum Cogit ad imperium res et concedere regnum. Nam bene qui didicere Deos securum agere aevom, Si tamen interea mirantur qua ratione Quaeque geri possint, praesertim rebus in illis Quae supera caput aetheriis cernunter in oris, Kursus in antiquas referuntur religiones Et dominos acris adsciscunt, omnia posse Quos miseri credunt, ignari quid queat esse, Quid nequeat, finita potestas denique cuique Quanam sit ratione atque alte terminus haerens, Quo magis errantes caeca ratione feruntur. Quae nisi respuis ex animo longeque remittis Dis indigna putare alienaque pacis eorum, Delibata Deum per te tibi numma sancta Saepe oberunt ; non quo violari summa Deum vis Possit, ut ex ira poenas petere imbibat acris, Sed quia tute tibi placida cum pace quietos Constitues magnos irarum volvere fluctus, Nee delubra Deum placido cum pectore adibis, Nee de corpore quae sancto simulacra feruntur In mentes hominum divinae nuntia foraiae, Suscipere haec animi tranquilla pace valebis. Inde videre licet qualis iam vita sequatur. Lucr., vi. 54-77. 21. The Universe is God's Habitation. Chrysippus quidem, quamquam est acerrimo ingenio, tamen ea dicit, ut ab ipsa natura didicisse, non ut ipse reperisse videatur. " Si enim, " inquit, u est aliquid in rerum natura, quod hominis mens, quod ratio, quod vis, quod potestas humana 16 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. efficere non possit : est certe id, quod illud efficit, homine rnelius. Atqui res caelestes omnesque eae, quarum est ordo sempiternus, ab homine conn'ci non possunt. Est igitur id, quo ilia con- ficiuntur, honiine melius ? In eo enim solo ratio est, qua nihil potest esse praestantius. Esse autem hominem, qui nihil in onini mundo melius esse quam se putet, desipientis arrogantiae est. Ergo est aliquid melius. Est igitur profecto Deus. " An vero, si doinum magnam pulchramque videris, non possis adduci, ut, etiam si dominum non videas, muribus illam et mustelis aeclificatam putes : tantum vero ornatum mundi, tantam varietatem pulchritudinemque rerum caelestium, tantam vim et magnitudinem maris atque terrarum si tuum, ac non deorum immortalium domicilium putes, nonne plane desipere videare? Cic., Nat. Deor., II. vi. 16, IT. 22. The World was made for Man. Restat, tit doceaui atque aliquando perorem, oninia, quae sint in hoc mundo, quibus utantur homines, hominum caussa facta esse et parata. Principio ipse mundus deorum hominumque caussa factus est, quaeque in eo sunt, ea parata ad fructum hominum et inventa sunt. Est enim mundus quasi communis deorum atque hominum domus aut urbs utrorumque. Soli enim ratione utentes iure ac lege vivunt. Ut igitur Athenas et Lacedaemonem Atheniensium Lacedaemoniorumque caussa putandum est conditas esse, ornniaque, quae sint in his urbibus, eorum populortim recte esse dicuntur : sic, quaecumque sunt in omni mundo, deorum atque hominum putanda sunt. lam vero circuitus solis et lunae reliquorumque siderum, quamquam etiam ad mundi cohaerentiam pertinent, tamen et spectaculum hominibus praebent; nulla est enim insatiabilior species, nulla pulchrior et ad rationem sollertiamque praestantior ; eorum enim cursus dimetati, maturitates temporum et varietates muta- tionesque cognovimus. Quae si hominibus solis nota sunt, hominum caussa facta esse iudicandum est. Terra vero feta frugibus et vario leguminum genere, quae cum maxima largitate fundit, ea ferarumne, an' hominum caussa gignere videtur ? Quid de vitibus olivetisque dicam 1 quarum uberrimi laetissimi- que fructus nihil omnino ad bestias pertinent. Neque enim serendi, neque colendi, nee tempestive demetendi percipien- dique fructus, neque condendi ac reponendi ulla pecudum scientia est, earumque omnium rerum hominum est et usus et cura. Cic., Nat. Deor., II. Ixi. 154-156. ROMAN THOUGHT: EELIGION. 17 23. That the World was made for Man may be proved from the Perfection of the Human Body. Hie quaerat quispiam, cuiusnam canssa tantarum rerum molitio facta sit; arborumne et herbarum? quae quamquam sine sensu sunt, tamen a natura sustinentur. At id quidem absurdum est. An bestiarum ? Nihilo probabilius, deos muto- rum et nihil intelligentium canssa tantum laborasse. Quorum igitur caussa quis dixerit effectum esse mundum? Eorum scilicet animantium, quae ratione utuntur. Hi sunt dii et homines, quibus profecto nihil est melius : ratio est enim, quae praestat omnibus. Ita fit credibile deorum et hominum caussa factum esse mundum quaeque in eo sint omnia. Faciliusque intelligetur, a diis immortalibus hominibus esse provisum, si erit tota hominis fabricatio perspecta, omnisque humanae naturae figura atque perfectio. (Here follows a description of the whole body, out of which the subjoined passage has been selected.} Quam vero aptas, quamque multaruni artium minis- tras manus natura homini dedit ! Digitorum enim contractio facilis facilisque porrectio propter molles commissuras et artus nullo in motu laborat. Itaque ad pingendum, ad fingendum, ad scalpendum, ad nervorum eliciendos sonos ac tibiarum apta manus est admotione digitorum. Atque haec oblectationis : ilia necessitatis, cultus dico agrorum, exstructionesque tectorum, tegumenta corporum vel texta vel suta, omnemque fabricam aeris et ferri : ex quo intelligitur, ad inventa animo, percepta sensibus, adhibitis opificum manibus, omnia nos consecutos, ut tecti, ut vestiti, ut salvi esse possemus, urbes, muros, domicilia, delubra haberemus. Cic., Nat. Deor., II. liii. 133, and Ix. 150. 24. The Divine Providence watches over Nations and Individuals. Nee vero universo generi hominum solum, seel etiam singulis s, diis immortalibus consuli et provideri solet. Licet enim con- trahere universitatem generis humani eamque gradatim ad pauciores, postremo deducere ad singulos. Nam si omnibus hominibus, qui ubique sunt, quacumque in ora ac parte terrarum, ab huiusce terrae, quam nos incolimus, continuatione distantium, deos consul ere censemus ob eas caussas, quas ante diximus: his quoque hominibus consulunt, qui has nobiscum terras ab oriente ad occidentem colunt. Sin autem iis con- sulunt, qui quasi magnam qnamdam insulam incolunt, quam nos orbem terrae vocamus: etiam illis consulunt, qui partes c 18 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. eius insulae tenent, Europam, Asiam, Africam. Ergo et earum partes diligunt, ut Romam, Athenas, Spartam, Rhodum, et earum urbiurn separatim ab universis singulos diligunt, ut Pyrrhi bello Curium, Fabricium, Coruncanium, primo Punico Calatinum, Duillium, Metellum, Lutatium; secundo Maximum, Marcellum, Africanum; post hos Paullum, Gracclmm, Catonem, patrum vero memoria Scipionem, Laelium; multosque praeterea et nostra civitas et Graecia tulit singulares viros; quorum neminem, nisi iuvante Deo, talem fuisse credendum est. . . . Praeterea ipsorum deorum saepe praesentiae, quales supra com- memoravi, declarant, ab his et civitatibus et singulis hominibus consuli : quod quidem intelligitur etiam significationibus rerum futurarum, quae turn dormientibus, turn vigilantibus portend- nntur. Multa praeterea ostentis, multa extis admonemur, multisque rebus aliis : quas diuturnus usus ita notavit, ut artem divinationis efficeret. Nemo igitur vir magnus sine aliquo afflatu divino umquam fuit. Nee vero ita refellendum est, ut, si segetibus aut vinetis cuiuspiam tempestas nocuerit, aut si quid e vitae commodis casus abstulerit, eum, cui quid horum acciderit, aut invisum Deo aut neglectum a Deo iudice- mus. Magna dii curant, parva negligunt. Cic., Nat. Deor., II. Ixv. 164-167. 25. Denial of Providence. Yellem, populis incognita nostris, Tulturis ut primum laevo fundata volatu Komulus infami complevit moenia luco, TJsque ad Thessalicas servisses, Roma, ruinas. De Brutis, Fortuna, queror. Quid tempora leguni Egimus, aut annos a consule nomen habentes ? Felices Arabes, Medique, Eoaque tellus, Quam sub perpetuis tenuerunt fata tyrannis. Ex populis, qui regna ferunt, sors ultima nostra est, Quos servire pudet. Sunt nobis nulla profecto Numina : cum caeco rapiantur secula casu, Mentimur regnare lovem. Spectabit ab alto Aethere Thessalicas, teneat cum fulmina, caedes ? Scilicet ipse petet Pholoen, petet ignibus Oeten, Immeritaeque nemus Rhodopes, pinusque Mimantis : Cassius hoc potius feriet caput ? Astra Thyestae Impulit, et subitis damnavit noctibus Argos : Tot similes fratrum gladios patrumque gerenti Thessaliae dabit ille diem ? Mortalia nulli ROMAN THOUGHT: RELIGION. 19 Sunt curata deo. Claclis tamen huius habemus Vindictam, quantam terris dare numina fas est. Bella pares superis facient civi]ia divos : Fulminibus manes, radiisque ornabit, et astris, Inque deum templis iurabit Roma per umbras. Lucan, vii. 436-459. 26. All Good Things come, from God. dat Dens beneficia ! Uncle ergo ista quae possides ? quae das 1 quae negas ? quae. servas ? quae rapis ? unde haec iimumer- abilia, oculos, aures, anirnum mulcentia? unde ilia luxuriam quoque instruens copia? Neque enim necessitatibus tantum- modo nostris provisum est : usque in delicias amamur. . Si pauca quis tibi donasset iugera, accepisse te diceres bene- ficium ; immensa terrarum late patentium spatia negas esse beneficium 1 Si pecuniam tibi aliquis donaverit, et arcam tuam, (quoniam id tibi magnum videtur,) impleverit, beneficium vocabis : tot metalla defodit, tot flumina emisit terra, super quae decurrunt sola aurum vehentia argenti, aeris, ferri im- mane pondus omnibus locis obrutum, cuius investigandi tibi facultatem dedit, ac latentium divitiarum in sum ma terra signa disposuit : negas te accepisse beneficium ? . . . Natura, inquit, liaec mihi praestat. Non intelligis te, quum hoc dicis, mutare nomen Deo 1 Quid enim aliud est natura, quani Deus, et divina ratio, toti mundo et partibus eius inserta ? Quoties voles, tibi licet aliter hunc auctorem rerum nostraruin compellare : et lovem ilium optimum ac maximum rite dices, et tonantem, et statorem : qui non, ut historici tradiderunt, ex eo, quod post votum susceptum acies Romanorum fugientium stetit, sed quod stant beneficio eius omnia, stator, stabilitorque est : hunc eundem et fatum si dixeris, non mentieris : nam quum fatuni nihil aliud sit, quarn series implexa causarum, ille est priraa omnium causa ex qua ceterae pendent. Quaecunque voles illi nomina proprie aptabis, vim aliquam effectumque coelestium rerum continentia. Tot appellationes eius possunt esse, quot inunera. Seneca, De Benef., IV. v. 6, 7. 27. External Goods only come from God. Atque hoc quidem omnes mortales sic habent, externas commoditates, vineta, segetes, oliveta, ubertatem frugum et fructuum, omnem denique commoditatem prosperitatemque vitae a diis se habere; virtutem autem nemo umquam Deo 20 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. acceptam retulit. Nimirum recte ; propter virtutem enim iure laudamur et in virtute recte gloriamur. Quod noti contin- geret, si id donum a Deo, non a nobis haberemus. At vero aut lionoribus aucti, aut re familiari, aut si aliud quippiam nacti sumus fortuiti boni aut depulimus mali, quum diis gratias agimus, turn nihil nostrae laudi assuraptum arbitramur. Num. quis, quod bonus vir esset, gracias diis egit umquam ? At quod dives, quod honoratus, quod incolumis. lovemque optimum maximum ob eas res appellant, non quod nos iustos, temperatos, gapientes efficiat, sed quod salvos, incolumes, opulentos, copiosos. Neque Herculi quisquam decumani vovit umquam, si sapiens factus esset. Quamquam Pythagoras, quum in geometria quiddam novi invenisset, Musis bovem immolasse dicitur. Sed id quidem non credo, quoniam ille ne Apollini quidem Delio hostiam immolare voluit, ne aram sanguine aspergeret. Ad rem autem ut redeam, indicium hoc omnium mortalium est, fortunam a Deo petendam, a se ipso sumendam esse sapi- entiam. Cic., De Nat. Deor., III. xxxvi. 86-88. 28. The Gods will not endure to be slighted. !N"on sinit nos M. Crassus, inter gravissimas nostri imperii iacturas numerandus, hoc loco de se silentium agere : plurimis et evidentissimis ante tantam ruinam monstrorum pulsatus ictibus. Ducturus erat a Carris adversus Parthos exercitum. Ei pullum traditum. est paludamentum, cum in proelium exe- untibus album aut purpureum dari soleret. Maesti et taciti milites ad principia convenerunt, qui vetere institute cum clamore alacri accurrere debebant. Aquilarum altera vix convelli a primipilo potuit: altera aegerrime extracta in contra- riam, ac ferebatur, par tern seipsa convertit. Magna haec prodigia : sed et illae clades aliquanto maiores : tot pulcherri- maruin legionum interitus, tain multa signa hostilibus intercepta manibus, tantum Romanae militiae decus barbarorum obtritum equitatu: optimae indolis filii cruore paterni respersi oculi, corpusque imperatoris inter promiscuas cadaverum strues, avium ferarumque laniatibus obiectum. Vellem equidem placidius, sed relatu verum est. Sic dii spreti excandescunt : sic humana consilia castigantur, ubi se coelestibus praeferunt. VaL Max., I. 6, 11. 29. Origin of Natural Religion. Praeterea caeli rationes ordine certo Et varia annorum cernebant tempora verti ROMAN THOUGHT: RELIGION". 21 Nec poterant quibus id fieret cognoscere causis. Ergo perfugium sibi habebant omnia divis Tradere et illorum nutu facere ornnia flecti. In caeloque Deum sedes et templa locarunt, Per caelum volvi quia nox et luna videtur, Luna dies et nox et noctis signa severa Noctivagaeque faces caeli flammaeque volantes, Nubila sol imbres nix venti fulniina grando Et rapidi fremitus et murmura niagna mmarum. O genus infelix humanum, talia divis Cum tribuit facta atque iras adiunxit acerbas ! Quantos turn gemitus ipsi sibi, quantaque nobis Volnera, quas lacrimas peperere minoribu* nostris ! Nec pietas ullast velatuni saepe videri Vertier ad lapidem, atque oninis accedere ad aras Nec procumbere humi prostratum et pandere pal mas Ante Deum delubra nee aras sanguine multo Spargere quadrupedum nee votis nectere vota Sed mage pacata posse omnia mente tueri. Lucr., Y. 1183-1203. 30. Superstition is not Religion. Explodatur haec qtioque somniorum divinatio pariter cum ceteris. Nam ut vere loquarnur, superstitio, fusa per gentes, oppressit omnium fere animos atque hominum iinbecillitatem occupavit. Quod et in iis libris dictum est, qui sunt " de natura deorum, " et hac disputatione id maxime egimus. Mtiltum enim et nobismet ipsis, et nostris profuturi videbamur, si earn funditus sustulissemus. Nec vero (id enim diligenter intellegi volo) super- stition e tollenda religio tollitur. Nam et maiorum instituta tueri sacris caerimoniisque retinendis sapientis est : et esse prae- stantem aliquam aeternamque naturam, et earn suspiciendam admirandamque hominum generi, pulchritudo mundi ordoque rerum caelestium cogit confiteri. Quamobrem. ut religio pro- paganda etiam est, quae est iuncta cum cognition naturae : sic superstitionis stirpes omnes eiiciendae. Instat enim. et urget et, quo te cumque verteris, persequitur ; sive tu vatem, sive tu omen audieris ; sive immolaris, sive avem aspexeris ; si Chaldaeum, si haruspicem videris ; si fulserit, si tonuerit, si tactum aliquid erit de caelo ; si ostenti simile natum factumve quippiam : quorum necesse est plerumque aliquid eveniat ; ut numquam liceat quieta mente consistere. Cic. } De Divin., JI. Ixxii. 148, 149. 22 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 31. Revolt against the Tyranny of Superstition. Humana ante oculos foede cum vita iaceret In terris oppressa gravi sub religion e Quae caput a caeli regionibus ostendebat Horribili super aspectu mortalibus instans, Primum Graius homo mortalis tollere contra Est oculos ausus primusque obsistere contra, Quern nee fama Deum nee fulmina, nee niinitanti Murmure compressit caelum, sed eo magis acrem Inritat animi virtu tern, efiringere ut arta Naturae primus portarum claustra cupiret. Ergo vivida vis animi pervicit, et extra Processit longe flammantia moenia mundi Atque omne immensum peragravit mente animoque, Unde refert nobis victor quid possit oriri, Quid uequeat, finita potestas denique cuique Quanam sit ratione atque alte terminus haerens. Quare religio pedibus subiecta vicissim Opteritur, nos exaequat victoria caelq, Lucr., I. 62-79. 32. Lucilius ridicules the Superstitions sanctioned by Numa. Terriculas Lamias, Fauni quas Pompiliique Instituere Numae, tremit has, hie omnia ponit. Ut pueri infantes credunt signa omnia ahena "Vivere, et esse homines : et sic isti omnia ficta Yera putant, credunt sign is cor inesse in ahenis. Pergula pictorum, veri nihil, omnia ficta. LuciL ap. Lactant. lust. 33. A Warning against Religious Quacks. Atque identidem commonebat, ut caveremus, ne qua nobis isti sycophantae ad faciendam fidem irreperent, quod viderentur quaedam interdum vera efFutire aut spargere. Non enim com- prehensa, inquit, neque definita neque percepta dicunt; sed lubrica atque ambagiosa coniectatione nitentes, inter falsa atque vera pedetentim, quasi per tenebras ingredientes, eunt : et aut multa tentando, incidunt repente imprudentes in veritatem; aut ipsorum, qui eos consulunt multa credulitate ducente, per- veniunt callide ad ea, quae vera sunt : et idcirco videntur in praeteritis rebus quam [in] f uturis veritatem facilius imitari. ROMAN THOUGHT: RELIGION. 23 Ista tamen omnia, quae aut teniere aut astute vera dicunt, prae ceteris, inquit, quae mentiuntur, pars ea non fit millesima. Haec autem, quae dicentem Favorinum audivimus, multa etiam memini poetarum veterum testimonia confirmare, quibus huius- cemodi ambages fallaciosae confutantur; ex quibus est Pacu- vianum illud : ''Nam si qui, quae eventura sunt, praevideant, aequiparent lovi." Item Attianum illud : " Nihil," inquit, " credo auguribus, qui aures verbis divitant Alienas, suas ut auro locuplebent domos." Item Favorinus, deterrere volens ac depellere adolescentes a genethliacis istis et quibusdam aliis id genus, qui prodigiosis artibus futura omnia dicturos se pollicentur, nullo pacto adeun- dos esse consuleudosque huiuscemodi argumentis concludebat : Aut adversa inquit, eventura dicunt, aut prospera. Si dicunt prospera et fallunt, miser fies frustra exspectando. Si adversa dicunt et mentiuntur, miser fies frustra timendo. Sin vera re- spondent, eaque sunt non prospera, iam inde ex animo miser fies, antequam e fato fias. Si felicia promittunt, eaque eventura sunt, turn plane duo erunt incommoda : et exspectatio te spei suspensum fatigabit, et futurum gaudii fructum spes tibi iam praeflorabit. Nullo igitur pacto utendum est istiusmodi homini- bus, res futuras praesagientibus. Aul. Gell., xiv. 1. 32. 34. A Warning against Religious Quacks. Ego deum genus esse dixi et dicam semper caelitum, Sed eos non curare opinor, quid agat humanum genus : Nam si curent, bene bonis sit, male malis, quod nunc abest. . . . Sed superstitiosi vates impudentesque arioli, Aut inertes aut insani aut quibus egestas imperat, Qui sibi semitam non sapiunt, alteri monstrant viam, Quibus divitias pollicentur, ab eis drachumam ipsi petunt. Enn. Telam.fr. ap. Cic. de Div., ii. 50 and i. 58. 35. Right Worship depends on a Right Conception of the Divine Nature. Quomodo sint dii colendi, solet praecipi. Accendere aliquem lucernam sabbatis prohibeamus : quoniam nee lumine dii egent, et ne homines quidem delectautur fuligine. Yetemus saluta- 24 SPECIMENS OF KOMAN LITERATURE. tionibus matutinis fungi, et foribns assidere temploruin: humana arabitio istis officiis capitur. Deum colit, qui novit. Yetemus lintea et strigiles lovi ferre, et speculum tenere lunoni. Non quaerit ministros Deus : quiclni ? Ipse humano generi miriistrat: ubique et omnibus praesto est. Audiat licet, quemadmodum se gerere in sacrifices debeat, quam procul resilire a molestiis ac supersti tionibus : nun quam satis profectum erit, nisi qualem debet Deum, mente conceperit, omnia habentem, omnia tribu- entem, beneficia gratis dantem. Quae caussa est diis bene- faciendi 1 natura. Errat, si quis putat illos nocere velle : non possunt. Nee accipere iniuriam queunt, nee facere. Laedere etenim laedique, coniunctum est. Summa ilia ac pulcherrima omnium natura, quos periculo exemit, nee periculosos quidem fecit. Primus est deorum cultus, deos credere : deinde reddore illis maiestatem suam, reddere bonitatem, sine qua nulla maiestas est. Scire, illos esse qui praesident mundo, qui universa vi sua temperant, qui humani generis tutelam gerunt, interdum curiosi singulorum. Hi iiec dant malum, nee habent : ceterum castigant quosdam, et coercent, et irrogant poenas, et aliquando specie boni puniunt. Vis deos propitiare ? bonus esto. Satis illos coluit, quisquis imitatus est. Sen., Ep. xv., iii. (95), 47-50. 36. The Worship of a Pure Heart. O curvae in terras animae, et coelestium inanes ! Quid iu vat hoc, templis nostros immittere mores, Et bona dis ex hac scelerata ducere pulpa ? Haec sibi corrupto casiam dissolvit olivo : Haec Calabrum coxit vitiato murice veil us : Haec baccam conchae rasisse, et stringere venas Eerventis tnassae crudo de pulvere iussit. Peccat et haec, peccat : vitio taraen utitur. At vos Dicite, pontifices, in sacro quid facit aurum ? Nempe hoc, quod Veneri donatae a virgine puppae. Quin damus id Superis, de magna quod dare lance Non possit magni Messalae lippa propago : Compositum ius fasque animo, sanctosque recessus Mentis, et incoctum generoso pectus honesto. Haec cedo ut admoveam templis, et farre litabo. Persius, Sat. II, 61-75. - 37. The Worship of a Pure Heart. Caelo supinas si tuleris manus Nascente Luna, rustica Phidvle, EOMAN THOUGHT: RELIGION. 25 Si ture placaris et horn a Fruge Lares avidaque porca, Nee pestilentem sentiet Africum Fecunda vitis, nee sterilem seges Robiginem aut dulces alumni Poinifero grave tempus anno. Nam quae nivali pascitur Algido Devota quercus inter et ilices Aut crescit Albanis in herbis Victima, Pontificum secures Cervice tinget. Te nihil attinet Tentare multa caede bidentium Parvos coronantem marino Kore deos fragilique myrto. Immunis aram si tetigit manus, Non sumptuosa blandior hostia Mollivit aversos Penates Farre pio et saliente mica. Horace, ILL Od. 23. 38. Labienus advises Cato to consult the Oracle. Stabant ante fores populi, quos miserat Eos, Cornigerique lovis monitu nova fata petebant : Sed Latio cessere duci : comitesque Catonem Grant, exploret Libycum memorata per orbem Numina, de fama tarn longi iudicet aevi. Maximus hortator scrutandi voce deorum Eventus Labienus erat. " Sors obtulit," inquit, " Et Fortuna viae tam magni numinis ora Consiliumque dei : tanto duce possumus uti Per Syrtes, bellique datos cognoscere casus. Nam cui crediderini superos arcana daturos Dicturosque magis, quam sancto vera Catoni 1 Certe vita tibi semper directa supernas Ad leges, sequerisque deum. Datur, ecce, loquendi Cum love libertas : inquire in fata nefandi Caesaris, et patriae venturos excute mores : lure suo populis uti legumque licebit, An bellum civile perit. Tua pectora sacra Voce reple : durae semper virtutis amator Quaere quid est virtus, et posce exemplar honesti." Lucan, ix. 543-562. 26 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 39. Cato declares that Truth may be learned without the Aid of Oracles. Ille deo plenus, tacita quern mente gerebat, Effudit dignas adytis e pectore voces : " Quid quaeri, Labiene, iubes 1 An liber in armis Occubuisse velim potius, quam regna videre ? An sit vita nihil, et longa ? an differat aetas ? An noceat vis ulla bono ? Fortunaque perdat Opposita virtute minas ? laudandaque velle Sit satis, et numquam successu crescat honestum ? Scimus, et haec nobis non altius inseret Hammon. Haeremus cuncti superis, temploque tacente, Nil agimus nisi sponte dei : nee vocibus ullis Numen eget : dixitque semel nascentibus auctor Quidquid scire licet : steriles nee legit arenas, Ut caneret paucis, inersitque hoc pulvere verum : Estque dei sedes, ubi terra, et pontus, et aer, Et coelum, et virtus. Superos quid quaerimus ultra ? luppiter est, quodcumque vides, quodcumque moveris Sortilegis egeant dubii, semperque futuris Casibus ancipites : me non oracula certum, Sed mors certa facit : pavido fortique cadendum est. Hoc satis est dixisse lovem." Sic ille profatur : Servataque fide templi discedit ab aris, Non exploratum populis Hammona relinquens. y ix. 563-585, 40. A Prayer. Si qua recordanti benefacta priora voluptas Est homini, quum se cogitat esse pium ; Nee sanctam violasse fidem, nee foedere in ullo Divum ad fallendos numine abusum homines. Multa parata manent in longa aetate, Catulle, Ex hoc ingrato gaudia amore tibi. Nam quaecumque homines bene quoiquam aut dicere pos- sunt Aut facere, haec a te dictaque factaque sunt. Omnia quae ingratae perierunt credita menti. Quare iam te cur amplius excrucies ? Quin tu animum offirmas itaque, istinc teque reducis Et, diis invitis, desinis esse miser ? Difficile est, longum subito deponere amorem : Difficile est ; verum hoc qua lubet efHcias. ROMAN THOUGHT: RELIGION. 27 Una salus liaec est, hoc est tibi pervincendum. Hoc facias, sive id non pote, sive pote. O dii, si vostrum est misereri, aut si quibus umquam Extrema iam ipsa in morte tulistis opem : Me miserum adspicite : et, si vitam puriter egi, Eripite hanc pestem perniciemque mihi, Quae mihi subrepens imos, ut torpor, in artus, Expulit ex omni pectore laetitias. Non iam illud quaero, contra ut me diligat ilia, Aut, quod non potis est, esse ptidica velit : Ipse valere opto, et taetrurn hunc deponere morbum. O dii, reddite mi hoc pro pietate mea. Catull., Ixxiv. 41. What we ought to pray for. " Nil ergo optabunt homines ?" Si consilium vis, Permittes ipsis expendere numinibus, quid Conveniat nobis, rebusque sit utile nostris. Nam pro iucundis aptissima quaeque dabunt di. Carior est illis homo, quam sibi. Nos, animorum Impulsu et caeca magnaque cupidine ducti, Ooniugium petimus, partumque uxoris : at illis Notum, qui pueri qualisque futura sit uxor. Ut tamen et poscas aliquid, voveasque sacellis Exta, et candiduli divina tomacula porci : Orandum est, ut sit mens sana in corpore sano. Fortem posce animum, mortis terrore carentem, Qui spatium vitae extremum inter munera ponut Naturae, qui ferre queat quoscumque labores, Nesciat irasci, cupiat nihil, et potiores Herculis aerumnas credat saevosque labores Et Yenere, et coenis, et pluma Sardanapali. Monstro, quod ipse tibi possis dare : semita certe Tranquillae per virtutem patet unica vitae. Nullum numen babes, si sit prudentia ; sed te Nos facimus, Fortuna, deam, coeloque locamus. Juven., x. 346-306. 42. Temples should be built for the Gods. Nam a patribus acceptos deos ita placet coli, si buic legl paruerint ipsi. Patrum delubra esse in urbibus censeo, nee sequor magos Persarum ; quibus auctoribus Xerxes inflani- 28 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. masse templa Graeciae dicitur, quod parietibus includerent deos. quibus omnia cleberent esse patentia ac libera, quorumque hie mimdus oninis templum esset et domus. Melius Graeci atque nostri ; qtii, ut augerent pietatern in deos, easdem illos, quas nos, urbes incolere voluerunt. Affert enim liaec opinio religionem utilem civitatibus : si quidem et illud bene dictum est. a Pythagora, doctissimo viro, turn maxime et pietatem et religionem versari in animis, quum rebus diviriis operam dare- mus : et quod Thales, qui sapientissimus in septein fuit, homines existimare oportere, omnia quae cernerentur, deorum esse plena: fore enim omnes castiores, veluti quum in fanis essent maxime religiosis. Est enim quadam opinione species deorum in oculis^ non solum in mentibus. Cic., De Leg., II. x., xi. 26. 43. The Superstition of any People takes its Distinctive Form from the Physical Conditions of the Country they inhabit. Ac mihi quidem videntur e locis quoque ipsis, qui a quibus- que incolebantur, divinationum opportunitates esse ductae. Eteriim Aegyptii et Babylonii, in camporum patentium aequori- bus habitantes, qunm ex terra nihil ernineret, quod contempla- tioni caeli officere posset, omnem curam in siderum cognitione posuerunt ; Etrusci autem, quod religione imbuti studiosius et crebrius hostias immolabant, extorum cognitioni se maxime dediderunt : quodque propter aeris crassitudinem de caelo apud eos multa fiebant,.et quod ob eamdem caussam multa inusitata partim e caelo, alia ex terra oriebantur, quaedam etiam ex hominum pecudumve conceptu et satu, portentorum exercita- tissimi interpretes exstiterant. Quorum quidem virn, ut tu soles dicere, verba ipsa prudenter a maioribus posita declarant. Quia enim ostendunt, portendunt, monstraiit, praedicunt; ostenta, portenta, monstra, prodigia dicuntur. Arabes autem et Phryges et Cilices, quod pastu pecudum maxime iituntur, campos et montes hieme et aestate peragrantes, propterea facilius cantus avium et volatus notaveruut. Eademque et Pisidiae caussa fuit, et huic riostrae Umbriae. Turn Caria tota, praecipueque Tel messes, quos ante dixi, quod agros uberrimos maximeque fertiles incolunt, in quibus multa propter fecundi- tatem fingi gignique possunt, in ostentis animadvertendis diligentes fuerimt. Cic. } De Div., I. xlii. 93, 94. 44. Utility of Religion to the Commonwealth. Sit igitur hoc a principio persuasum civibtis, dominos esse omDium rerum ac moderatoi'es deos, eaque, quae gerantur, ROMAN THOUGHT : RELIGION. 29 corum geri iudicio ac numine, eosdemque optime de genere hominum merer! et, qualis quisque sit, quid agat, quid in se admittat, qua rnente, qua pietate colat religiones, intueri, pior- umque et impiorum habere rationem. His eniin rebus imbutae mentes haud sane abhorrebunt ab utili ac vera sententia. Quid est enim verius, quam neminem esse oportere tain stulte arrogantem, ut in se rationem et men tern putet inesse, in caelo mundoque non putet? aut ut ea, quae vix sunima ingenii ratione comprehendat, nulla ratione moveri putet ? Quern vero astrorum ordines, quern dierum noctiumque vicissitudines, quern mensium temperatio, quemque ea, quae gignuntur nobis ad fruendum, non gratum esse cogant ; hunc hominem omnino numerari qui decet ? Quumque omnia, quae rationem habent, praestent iis, qu^ae sint rationrfs expertia, nefasque sit dicere, ullam rem praestare naturae omnium rerum : rationem inesse in ea confitendum est. Utiles esse autem opiniones has quis neget, quum iutelligat, quam multa firmentur iureiurando ? quantae salutis sint foederuni religiones 1 quam multos divini supplicii metus a scelere revocarit 1 quamque sancta sit societas civium inter ipsos, diis immortalibus interpositis turn iudicibus, turn testibus? Cic., Leg., II. vii. 15, 16. 45. The Origin and Destiny of the Human Spirit. Priucipio coelum ac terras, camposque liquentes, Lucentemque globum Lunse, Titaniaque astra, Spiritus intus alit, totamque infusa per artus Mens agitat molem, et magno se corpore miscet. Inde hominum pecudumque genus, vitaeque volantum, Et quae marmoreo fert monstra sub aequore pontus. Igneus est ollis vigor et coelestis origo Seminibus, quantum non noxia corpora tardant Terrenique hebetant artus moribundaque membra. Hinc metuunt cupiuntque, dolent gaudentque, neque auras Bispiciunt, clausae tenebris et carcere caeco. Quin et supremo qumn lumine vita reliquit, Non tamen omne malum miseris, nee funditus omnes Corporeae excedunt pestes ; penitusque necesse est Multa diu concreta modis inolescere miris. Ergo exercentur poenis, vetemmque malorum Supplicia expendunt. Aliae panduntur inanes Suspensae ad ventos ; aliis sub gurgite vasto Iniectum eluitur scelus, aut exuritur igni. Quisque suos patimur Manes ; exinde per amplum 30 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Mittimur Elysium, et pauci laeta arva tenemus : Donee longa dies, perfecto temporis orbe, Concretam exemit labem, purumque reliquit Aetlierium sensum, atque aurai simplicis ignem. Has omnes, ubi mille rotam volvere per annos, Lethaeum ad fluvium detis evocat agmine magno : Scilicet immemores supera ut convexa revisant Bursus, et incipiant in corpora velle reverti. Virg., < iv. ? 2 (31), 7-10. 54. '/ Look nature through, 'tis revolution all: All change, no death." Quodsi tanta cupiditas longioris aevi te tenet, cogita^ nihil eorum quae ab oculis abeunt, et in rerum naturam, ex qua prodierunt, ac mox processura sunt, reconduntur, consumi. Desinunt ista, non pereunt. Et mors, quam pertimescinius ac recusamus, intermittit vitam, non eripit : veniet iterum, qui nos in lucem reponat dies, quern multi recusarent, nisi oblitos reduceret. Sed postea diligentius docebo, omnia quae videntur perire, mutari. Aequo animo debet rediturus exire. Observa orbem rerum in se remeantium : videbis in hoc mundo nihil exstingui, sed vicibus descendere, ac resurgere. Aestas abit, sed alter, annus illam adducet : hiems cecidit, referent illam sui menses : solem nox obruit, sed ipsam statim dies abiget. Stellar um iste discursus, quid quid praeterierit, repetit : pars coeli levatur assidue, pars mergitur. Denique finem faciam, si hoc unum adiecero, nee infantes, nee pueros, nee mente lapses, 36 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. timere mortem : et esse turpissimum, si earn securitatem nobis ratio non praestat, ad quani stultitia perducit. Sen., Ep. iv., 7 (36), 10-12. 55. Death not an Evil. Quae quum ita sint, magna tamen eloquentia est utendum, atque ita velut superiore e loco concionandum, ut homines mortem vel optare incipiant, vel certe timere desistant. Nam si supremus ille dies non exstinctionem, sed commutationem affert loci; quid optabilius? Sin autem perimit ac delet omnino ; quid melius, quam in mediis vitae laboribus obdor- miscere, et ita conniventem somno consopiri sempiterno ? Quod si fiat, melior Ennii, quam Solonis oratio. Hie enim noster, "Nemo me lacrumis decoret," inquit, "nee funera fletu faxit." At vero sapiens ille, " Mors mea ne careat lacrumis : linquamus amicis Maerorem, ut celebrent funera cum gemitu." Nos vero, si quid tale acciderit, ut a deo denuntiatum videatur, ut exeamus e vita, laeti et agerites gratias pareamus, emittique nos e custodia et levari vinculis arbitremur, ut aut in aeternam et plane in nostrani domum remigremus, aut omni sensu moles- tiaque careamus : sin autem nihil denuntiabitur, eo tamen simus animo, ut horribilem ilium diem aliis, nobis faustum putemus ; nihilque in malis ducamus, quod sit vel a diis immortalibus vel a natura parente omnium constitutum. Non enim temere nee fortuito sati et creati sumus, sed profecto fuit quaedain vis, quae generi consuleret humano, nee id gigneret aut aleret, quod, quurn exantlavisset onines labores, turn in- cideret in mortis malum sempiternum : portum potius paratum nobis et perfugium putemus. Quo utinam velis passis pervehi liceat ! Sin reflantibus ventis reiiciemur, tamen eodem paullo tardius referarnur necesse est. Quod autem omnibus necesse est, idne miserum esse uni potest ? Habes epilogum, ne quid praetermissum aut relictum putes. A. Ego vero : et quidem iecit etiam iste me epilogus firmiorem. Cic., Tusc. Disp., I. xlix. 117-119. 56. Death ought not to be feared. Pauper fiarn ? inter plures ero. Exsul fiam 1 ibi me natum putabo, quo mittar. Alligator? quid enim? nunc solutus sum? ad hoc me natura grave corporis mei pondus adstrinxit. ROMAN THOUGHT: RELIGION. 37 Moriar? hoc dicis, desinam aegrotare posse, desinam alligari posse, desinam mori posse. Non sum tarn ineptus, ut Epicu- ream cantilenam hoc loco persequar, et dicam, vanos esse inferorum metus, nee Ixionem rota volvi, nee saxum humeris Sisyphi trudi in adversum, nee ullius viscera et renasci posse quotidie, et carpi. Nemo tarn puer est, ut Cerberum timeat et tenebras, et larvalem habitum nudis ossibus cohaerentium . Mors nos aut consumit, aut exuit. Emissis meliora restant, onere detracto : consumtis nihil restat : bona pariter malaque submota sunt. Permitte mihi referre hoc loco tuum versum, si priu s admonuero, ut te indices non aliis scripsisse ista, sed etiam tibi. Turpe est aliud loqui, aliud sentire : quanto turpius, aliud scribere, aliud sentire ? Memini te ilium locum aliquando tractasse, non repente nos in mortem incidere, sed minutatim procedere. Quotidie morimur, quotidie enim demitur aliqua pars vitae : et tune quoque quum crescimus, vita decrescit. Infantiam amisimus, deinde pueritiam, deinde adolescentiam . usque ad hesternum, quidquid transiit temporis, periit : hunc ipsum quern agimus diem, cum morte dividimus. Quemadmo- dum clepsydram non extremum stillicidium exhaurit, sed quidquid ante defluxit; sic ultima hora, qua esse desinimus, non sola mortem facit, sed sola consummat. Tune ad illam pervenimus, sed diu venimus. Haec quum de soles ore, semper quidem magnus, nunqmna quam ubi veritati commodas verba, dixis " Mors non una venit, sed quae rapit, \ukin' Malo te legas, quam epistolam raeam : ^DparQb^t enim tibi, f hanc quam timemus mortem extremam esse, non solam. Sen.) Ep. iii. ? 3 (24), 16-2U 57. Let us meet Death willingly. Hoc animo tibi hanc epistolam scribo, tanquam quummaxime scribentem mors evocatura sit. Paratus exire sum, et ideo fruor vita : quia quam diu futnrum hoc sit, non nimis pendeo. Ante senectutem curavi, ut bene viverem: in senectute, ut bene moriar. Bene autem mori, est libenter mori. Da operain, ne quid unquam invitus facias : quidquid necesse est, futurum est repugnant! : in volentern necessitas non est. Ita dico, qui imperia libens excipit, partem acerbissimam servitutis effugit, facere quod nolit. Non qui iussus aliquid facit, miser est : sed qui invitus facit. Itaque sic animum componamus, ut quidquid res exiget, id veliinus : et inprimis finem nostri sine tristitia 38 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. cogitemus : ante ad mortem, quam ad vitam, praeparandi sumus. Satis instructa vita est : sed DOS instrumentorum eins avidi sumus. Deesse nobis aliquid videtur, et semper videbitur. Tit satis vixerimus, nee anni nee dies facient, sed animus. Vixi, Lucili carissime, quantum satis erat : mortem plenus exspecto. Sen., Ep. vi., 9 (61), 1-3. 58. Death is Annihilation. Nil igitur mors est ad nos neque pertinet hilum, Quandoquidem natura animi mortalis habetur, Et velut anteacto nil tempore sensimus aegri, Ad coanigendum venientibus undique Poenis, Omnia cum belli trepido concussa tumultu Horrida contremuere sub altis aetheris oris, In dubioque fuere utrorum ad regna cadendum Omnibus humanis esset terraque marique, Sic, ubi non erimus, cum corporis atque animai Discidium fuerit quibus e sumus uniter apti, Scilicet haud nobis quicquam, qui non erimus turn, Accidere omnino poterit sensumque movere, Non si terra mari miscebitur et inare caelo. Lucr., iii. 830-842. 59. Why then should we grieve over it? " Iain iam non domus accipiet te laeta, neque uxor Optima nee dulces occurrent oscula nati Praeripere et tacita pectus dulcedine tangent. Non poteris factis florentibus esse, tuisque Praesidium. Misero misere" aiunt "omnia adernit Una dies infesta tibi tot praemia vitae." Illud in his rebus non addunt " nee tibi earum lain desiderium rerum super insidet una." Quod bene si videant animo dictisque sequantur, Dissoluant animi magno se angore metuque. " Tu quidem ut es leto sopitus, sic eris aevi Quod superest cunctis privatu' doloribus aegris: At nos horrifico cinefactum te prope busto Insatiabiliter deflevimus, aeternumque Nulla dies nobis maerorem e pectore demet." Illud ab hoc igitur quaerendum est, quid sit amari Tanto opere, ad somnum si i*es redit atque quietem, Cur quisquam aeterno possit tabescere luctu. Lucr., iii. 894-911. KOMAN THOUGHT: KELIGION. 39 60. Men ought not lightly to wish for Death. Nihil inihi videtur turpius, quam optare mortem. Nam si vis vivere, quid optas mori ? Si non vis, quid deos rogas, quod tibi nascenti dederunt ? Nam ut quandoque moriaris, etiam invito positum est: ut quum voles, in tua maim est. Alterum tibi necesse est, alterum licet. Turpissimum his diebus princi- pium diserti meliercules viri legi : Ita, inquit, quamprimum xnoriar ! Homo demens, optas rem tuam : Ita quamprimum moriar ! Fortasse inter has voces senex factus es. Alioqui quid in mora est 1 Nemo te tenet : evade qua visum est. Elige quamlibet rerum naturae partem, qua tibi praeberi exitum iubeas. Haec nempe sunt elementa, quibus hie mundus admin- istratur, aqua terra, spiritus. Omnia ista tarn causae vivendi sunt, quam viae mortis. Ita quamprimum moriar ! Quamprimum istud, quod esse vis ? quern illi diem ponis ? Citius fieri quam optas, potest. Imbecillae mentis ista sunt verba, et hac detesta- tione misericordiam captantis. Non vult mori, qui optat. Deos vitam roga, et salutem : si mori placuit, hie mortis est fructus, optare desinere. Haec, mi Lucili, tractemus, his for- memus animum. Haec est sapientia, hoc est sapere, non dis putatiuncultfs inanibus subtilitatem vanissimam agitare. Sen., Ep. xix., 8/(117), 22-25. 61. A Belief in Immortality underlies many Ceremonial Observances. Expone igitur, nisi molestum est, primum, animos, si potes, remanere post mortem: turn, si * minus, id obtinebis, (est enim arduum,) docebis, carere omni malo mortem. Ego enim istud ipsum vereor, ne malum sit, non dico carere sensu, sed carendum esse. M. Auctoribus quidem ad istam sententiam, quam VL obtineri, uti optimis possumus; quod in omnibus caussis et debet et solet valere plurimum : et primum quidem omni anti- quitate; quae quo propius aberat ab ortu et divina progenie, hoc raelius ea fortasse, quae erant vera, cernebat. Itaque unuin illud erat insitum priscis illis, quos Cascos appellat Ennius, esse in morte sensum, neque excessu vitae sic deleri hominem, ut funditus interiret : idque quum multis aliis rebus, turn e pontificio iure et caerimoniis sepulcrorum intelligi licet ; quas maximis ingeniis praediti nee tanta cura coluissent, nee violatas tarn inexpiabili religione sanxissent, nisi haereret in eoruni mentibus, mortem non interitum esse omriia tollentem atque delentein, sed quamdam quasi migrationem commutation emque 40 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. vitae, quae in claris viris et feminis dux in caelum soleret esse, in ceteris humi retineretur, et permaneret tamen. Cic., Tusc. Disp., I. xii. 26-27. 62. " HOTS lanua Vitae" Quum venerit dies ille qui mixtum hoc divini hnmanique secernat, corpus hoc, ubi inveni, relinquam: ipse me diis reddam. Nee nunc sine illis sum, sed gravi terrenoque detineor. Per has mortalis aevi nioras, illi meliori vitae longiorique proluditur. Quemadmodum novem mensibus nos tenet maternus uterus, et praeparat non sibi, sed illi loco in quern videmur emitti, iam idonei spiritum trahere, et in aperto durare : sic per hoc spatium, quod ab infantia patet in senectutem, in alium naturae matures- cimus partum. Alia origo nos exspectat, alius rerum status. Nondum coelum, nisi ex infcervallo, pati possumus. Proinde intrepidus horam illam decretoriam prospice: non est animo suprema, sed corpori Dies iste, quern tanquam extremum reformidas, aeterni natalis est. Depone onus ! quid cunctaris, tanquam non prius quoque, relicto, in quo latebas, corpore, exieris ? Haeres et reluctaristum quoque magno nisu matris expulsus es Quia ista sic diligis, quasi tua? Istis opertus es. Yeniet qui te revelet dies, et ex contubernio foedi atque olidi ventris educat. Hinc nunc quo- que tu quantum potes, subvola: utique etiam necessariis, quae cohaerebunt, alienus. Iam hinc, altius aliquid sublimiusque meditare. Aliquando naturae tibi arcana retegentur, discutietur ista caligo, et lux undique clara percutiet. Imaginare tecum, quantus ille sit fulgor, tot sideribus inter se lumen miscentibus. Nulla seren&m umbra turbabit: aequaliter splendebit omne coeli latus : dies et nox, aeris infirm vices sunt. Tune in tene- bris vixisse dices, quum totam lucem totus adspexeris : quam nunc, per angustissimas oculorum vias, obscure intueris, et tamen admiraris tarn procul. Quid tibi videbitur divina lux, quum illam suo loco videris ? Haec cogitatio nihil sordidum animo subsidere sinit, nihil humile, nihil crudele. Deos omnium rerum esse testes ait, illis nos approbari, illis in futurum parari iubet, et aeternitatem proponere. Sen., Ep. xvii., 2 (102), 22-29. 63. " Not lost, but gone before" Tu ergo in eo ipso fano quod ad nominis tui memoriam ac cultum voturn dedicatumque est, et laudari te et coli senties. Maxime autem laetaberis in eo quod et eum tibi quern maxime ROMAN THOUGHT: RELIGION. 41 debui honorem persolverim, et me simul iniquissimo fortunae irnperio penitus exsolverim. Nosti enim, quam semper alacri fortiqne animo cunctis casibus restiterim : ut ne me quidem pulsum patria omnique plane dignitate spoliatum, turn acri impetu frangere ac deiicere fortuna potuerit. Cum inimicis autem quanta contentione decertaverim, quaeque mea fuerit in. iis refutandis frangendisque virtus et constantia, norunt omnes, qui varies civitatis nostrae casus curiose notaverunt. Quum vero, Tullia, te mihi extreme loco fortuna ademisset, turn equidem intellexi, quantum ilia in rebus posset humanis, quantaque adversus me ipsum vi ac potestate niteretur. Itaque nihil habui quod dicerem, nisi, cedo, et manum tollo, quuin, tarn gravi accepto volnere, plane dolore perculsus atque afflictus essem. Nunc autem, et praeceptis sapientiae adversus omnes fortunae vim confirmatus, et, te consecrata in caelumque recepta, tanta affectus voluptate ac laetitia, quantam animo capere maximam possum, exsultare plane videor, victorque de fortuna ac de omni prorsus dolore triumpho. Tu ergo, quando me insigni et excellent! tuarum laude memoriaque virtutum. tarn praeclare iuvisti : nunc, ab hominibus seiuncta, non me desereus, sed aliquando respectans, perdue eo, ubi tua tandem collocutione conspectuque fruar ; ut et parenti tui auiantissimo, quam potissimum optare debes, gratiam referas, et ego multo mihi gratiorem multoque iucundiorem congressum nostrum futurum intelligam, quam insuavis et acerbus digressus fuit. ConsoL Cic. ascript., p. 1213, ed. Nobbe. 64. Immortality taught by the Druids. Et vos barbaricos ritus moremque sinistrum Sacrorum, Druidae, positis repetistis ab armis Solis nosse deos, et coeli numina vobis, Aut solis nescire datum : nemora alta remotis Incolitis lucis. Vobis auctoribus, umbrae Non tacitas Erebi sedes Ditisque profundi Pallida regna petunt : regit idem spiritus artus Orbe alio : longae (canitis si cognita) vitae Mors media est. Certe populi, quos despicit Arctos, Felices errore suo, quos ille timorum Maximus Laud urget, leti metus. Inde ruendi In ferrum mens prona viris, animaeque capaces Mortis : et ignavum, rediturae parcere vitae. Lucan., i. 450-462. 42 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 65. On Suicide. Cato autem sic abiit e vita, ut caussam morienai nactum se esse gauderet. Vetat enim dominans ille in nobis Dens, iniussu hinc nos suo demigrare : quum vero caussam iustam Deus ipse dederit, ut tune Socrati, nunc Catoni, saepe multis : nae ille, medius fidius, vir sapiens laetus ex his tenebris in lucem illam excesserit. Nee tamen ilia vincla carceris ruperit : leges enim vetant ; sed tamquam a magistratu aut ab aliqua potestate legitima, sic a Deo evocatus atque emissus exierit. Tota enim philosophoruni vita, ut ait idem, commentatio mortis est. Nam quid aliud agimus, quum a voluptate, id est a corpore, quum a re familiari, quae est ministra et famula corporis, quum a republica, quum a negotio onini sevocamus animum 1 Quid, inquam, turn agimus, nisi animum ad $eipsum advocamus, secum esse cogimus maximeque a corpore abducimus 1 ? Secer- nere autem a corpore animum nee quidquam aliud est, quam emori discere. Cic., Tusc. Disp., I. xxx. 74, 75. 66. Under the Tyranny of the Emperors we find Suicide recommended. Non possis itaque de re in universum pronuntiare, qtiuni mortem vis externa denuntiat, occupanda sit, an exspectanda. Multa enim sunt, quae in utramque partem trahere possunt. Si altera mors cum tormento, altera simplex et facilis est, quidni huic iniicienda sit manus 1 ? Quemadmodum navim eligam navigaturus et domum habitaturus, ita mortem, utique qua sum exiturus e vita, meliorem. Praeterea quemadmodum non utique melior est longior vita, sic peior utique mors longior. In nulla re magis, qnam in morte, morem auimo gerere debemus. Exeat qua irapetum cepit : sive ferrum appetit, sive laqueum, sive aliquam potionem venas occupantem, pergat, et vincula servitutis abrumpat. Vitam et aliis appro- bare quisque debet, mortem sibi. Optima est, quae placet. Stulte haec cogitantur : Aliquis dicet, me parum fortiter fecisse ; aliquis, nimis timere ; aliquis, fuisse aliquod genus mortis animosius. Vis tu cogitare, id in manibus esse con- silium, ad quod fama noil pertinet ? Hoc unum intuere, ut te fortunae quam celerrime eripias. Alioqui aderunt, qui de facto tuo male existiment. Invenies etiam professos sapientiam, qui vim afferendam vitae suae negent, et nefas iudicent ipsum interemtorem sui fieri : exspectandum esse exitum, quern natura decrevit. Hoc qui dicit, non videt se libertati viam claudere. ROMAN THOUGHT: RELIGION. 43 Nil melius aeterna lex fecit, quam quod unum introitum nobis ad vitam dedit, exitns multos. Ego exspectem vel morbi crudelitatem, vel homiriis, quum possim per media exire tor- menta, et adversa discutere ? Hoc est unum, cur de vita non possimus queri : neminem tenet. Sen., Ep. viii., 1 (70), 9-13. 67. The excuses Men invent for Sin. Sunt, in Fortunae qui casibus omnia ponunt, Et nullo credunt mundum rectore moveri, Natura volvente vices et lucis et anni ; Atque ideo intrepidi quaecumque altaria tangunt. Est alius metuens, ne crimen poena sequatur : Hie putat esse deos, et peierat, atque ita secum : " Decernat, fjuodcumque volet, de corpore nostro Isis, et irato feriat mea lumina sistro, Dummodo vel caecus teneam, quos abnego, numos. Et phthisis et vomicae putres et dimidium cms Sunt tanti ? Pauper locupletem optare podagram Ne dubitet La das, si non eget Anticyra, nee Archigene. Quid enim velocis gloria plantae Praestat et esuriens Pisaeae ramus olivae ? Ut sit magna, tamen certe lenta ira deorum est. Si curant igitur cunctos punire nocentes, Quando ad me venient 1 Sed et exorabile numeri Eortasse experiar : solet his ignoscere. Multi Committunt eadem diverso crimina fato : Hie crucem pretium sceleris tulit, hie diadema." Sic animum dirae trepidum formidine culpae Confirmant. Juv., xiii. 86-107. 68. The Punishments of the Lower World may be endured on Earth. Atque ea nimirum quaecumque Acherunte profundo Prodita sunt esse, in vita sunt omnia nobis. Nee miser impendens magnum timet aere saxum Tantalus, tit famast, cassa formidine torpens ; Sed magis in vita divom metus urget inanis Mortalis casumque timent quern cuique ferat fors. Sed Tityos nobis hie est, in amore iacentem Quern volucres lacerant atque exest anxius angor 44 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Aut alia quavis scindunb cuppedine curae. Sisyphus in vita quoque nobis ante oculos est Qui petere a populo fasces saevasque secures Imbibit et semper victus tristisque recedit. Nam petere imperium quod inanest nee datur umquam, Atque in eo semper durum sufferre laborem, Hoc est ad verso nixantem trudere monte Saxum quod tamen e summo iam vertice rusum Volvitur et plani raptim petit aequora campi. Cerberus et furiae iam vero et lucis egestas Tartarus horriferos eructans faucibus aestus, Qui neque sunt usquam nee possunt esse profecto. Sed metus in vita poenarum pro male factis Est insignibus insignis scelerisque lueMa, Career et horribilis de saxo iactu' deorsum, Verbera carnifices robur pix lammina taedae ; Quae tamen etsi absunt, at mens sibi conscia factis Praemetuens adhibet stimulos terretque flagellis Nee videt interea qui terminus esse malorum Possit nee quae sit poenarum denique finis Atque eadem metuit magis haec ne in morte gravescant. Hie Acherusia fit stultorum denique vita. Lucr., iii. 978-983; 992-1002; 1011-1023. 69. vffTepoiroivov TT^ITT^L Trapa&a(nv 'Epwuv. Non est humano consilio, ne niediocri quidem, indices, deorum immortalium cura res ilia perfecta. Religiones mehercule ipsae, quae illam belluam cadere viderunt, commovisse se videntur, et ius in illo suum retinuisse. Vos enim iam, Albani tumuli atque luci, vos, inquam, imploro atque obtestor, vosque, Albanoram obrutae arae, sacrorum populi Roman i sociae et aequales, quas ille praeceps amentia, caesis prostratisque sanctissimis lucis, substructionum insanis molibus oppresserat : vestrae turn arae vestrae religiones viguerunt, vestra vis valuit, quam ille omni scelere polluerat; tuque ex tuo edito morite, Latiaris sancte luppiter, cuius ille lacus, nemora finesque saepe omni nefario stupro et scelere macularat, aliquando ad eum puniendum oculos aperuisti : vobis illae, vobis vestro in conspectu serae, sed instae tamen et debitae poenae solutae sunt. Nisi forte hoc etiarn casu factum esse clicemus, ut ante ipsum, sacrarium Bonae Deae, quod est in fundo T. Sextii Galli, in primis honesti et ornati adolescentis, ante ipsam, inquam, Bonam ROMAN THOUGHT: RELIGION. 45 Deam, qunm praelium commisisset, primum illud vulnus accep- erit, quo taeterrimam mortem obiret, ut non absolutus iudicio illo nefario videretur, sed ad hanc insignem poenam reservatus. Cic.) Milo., xxxi. 85, 86. 70. Speech of the Locrian Ambassadors before the Roman Senate (KG. 204), showing the inevitable Punishment of Sacrilege. "Unum est, de quo nominatim et nos queri religio infixa animis cogat, et vos audire, et exsolvere rempublicam vestram religione, si ita vobis videbitur, velimus, Patres conscript!. Vidimus enim, cum quanta caerimonia non vestros solum colatis deos, sed etiam externos accipiatis. Fanum est apud nos Pro- serpinae, de cuius sanctitate templi credo aliquam famam ad vos pervenisse Pyrrhi bello: qui quum, ex Sicilia rediens, Locros classe praeterveheretur, inter alia foeda, quae propter fidem erga vos in civitatem nostram facinora edidit, thesauros quoque Proserpinae, intactos ad earn diem, spoliavit : atque ita, pecunia in naves imposita, ipse terra est profectus. Quid ergo evenit, Patres conscripti 1 Classis postero die foedissima tem- pestate lacerata, omnesque naves, que sacram pecuniam habue- runt, in litora nostra eiectae sunt. Qua tanta clade edoctus tandem deos esse superbissimus rex, pecuniam omnem conquisi- tam in thesauros Proserpinae referri iussit. Nee tamen illi unquam postea prosperi quicquam evenit: pulsusque Italia, ignobili atque inhonesta morte, temere nocte ingressus Argos, occubuit. Haec quum audisset legatus vester, tribunique militum, et mille alia, quae non augendae religionis causa, sed praesentis deae numine saepe comperta nobis maioribusque nostris, referebantur; ausi sunt nihilo minus sacrilegas admovere manus intactis illis thesauris, et nefanda praeda se ipsos ac domos contaminare suas et milites vestros. Quibus, per vos fidemque vestram, Patres conscripti, priusquam eorum scelus expietis, neque in Italia neque in Africa quicquam rei gesseritis, ne, quod piaculum commiserunt, non suo solum sanguine, sed etiam publica clade luant." Livy, xxix. 18. 71. Speech of the Locrian Ambassadors before the Roman Senate (B.C. 204), showing the inevitable Punishment of Sacrilege. "Quanquam ne mine quidem, Patres conscripti, aut in ducibus, aut in militibus vestris cessat ira deae. Aliquoties iam inter se signis collatis concucurrerunt. Dux alterius partis Plerninius, alterius duo tribuni militum erant: non acrius cum Carthagin- 46 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. iensibus, quam inter se ipsi, ferro dimicaverunt : praebuissentque occasionem furore suo Locros recipiendi Hannibali, rii accitus ab nobis Scipio intervenisset. Ab, hercule, milites contactos sacri- legio furor agitat: in ducibus ipsis puniendis nullum deae nnmen apparuit ? Imo ibi praesens maxime fuit. Yirgis caesi tribuni ab legato sunt. Legatus deinde insidiis tribunorum interceptus, praeterquam quod to to corpore laceratus. naso quoque auribus- que decisis, exsanguis est relictus : recreatus deinde legatus ex vulneribus, tribunes militum in vincula coniectos, dein ver- beratos, servilibusque omnibus suppliciis trucidatos cruciando occidit ; mortuos deinde prohibuit sepeliri. Has dea poenas a templi sui spoliatoribus habet : nee ante desinet omnibus eos iigitare furiis, quam reposita sacra pecunia in thesauris fuerit. Maiores quondam nostri, gravi Crotoniensium bello, quia extra urbem templum est, transferee in urbem earn pecuniam volu- erunt. Noctu audita ex delubro vox est," Abstinerent inanus : deam sua templa defensuram. " Quia movendi inde thesauros incussa erat religio, muro circumdare templum voluerunt Ad aliquantum iain altitudinis excitata erant moenia, quum subito collapsa ruina sunt. Sed et nunc, et saepe alias dea suam sedem, suumque templum aut tutata est, aut a violatoribus gravia piaeula exegit. Nostras iniurias nee potest, nee possit alius ulcisci, quam vos, Patres conscripti. Ad vos vestramque fidem supplices confugimus. Nihil nostra interest, utrum sub illo legato, sub illo praesidio Locros esse sinatis, an irato Hannibali et Poenis ad supplicium dedatis. Non postulamus, lit extemplo nobis, ut de absente, ut indicta causa credatis. Veniat, coram ipse audiat, ipse diluat. Si quicquam sceleris, quod homo in homines edere potest, in nos praetermisit ; non recusamus, quin et nos omnia eadem iterum, si possumus, patiamur, et ille omni divino humanoque liberetur scelere. Livy, xxix. 18., 72. Vengeance sleeps but does not die. Spartano cuidam respond it Pythia vates : Hand impunitum quondam fore, quod dubitaret Depositum retinere et fraudem iure tueri lurando. Quaerebat enim, quae imminis esset Mens, et an hoc illi facinus suaderet Apollo ? Reddidit ergo metu, non moribus : et tamen omnem Yocem adyti dignam templo veramque probavit, Exstinctus tota paviter cum prole domoque Et, quam vis longa deductis gente, propinquis. ROMAN THOUGHT: RELIGION. 47 Has patitur poenas peccandi sola voluntas. Nam scelus intra se taciturn qui cogitat ullum, Facti crimen habet. Cedo, si conata peregit ? Perpetua anxietas, nee mensae tempore cessat, Faucibus lit morbo siccis interque molares Difficili crescente cibo : sed viua misellus Exspuit; Albani veteris pretiosa senectus Displicet. Ostendas melius, densissima ruga Cogitur in frontem, velut acri ducta Falerno. Nocte brevem si forte indulsit cura soporem, Et toto versata toro iara membra quiescunt; Continuo templum et violati nuininis aras Et, quod praecipuis mentem sudoribus urget, Te videt in somnis ; tua sacra et maior imago Humana turbat pavidum, cogitque fateri. Hi sunt, qui trepidant et ad omnia fulgura pallent, Quum tonat, exanimes quoque primo murmure coeli ; Non quasi fortuitus, nee ventorum rabie, sed Iratus cadat in terras et vindicet ignis. Juv., xiii. 199-226. 73. The Gods have ceased to visit the Earth as they did of old. Talia praefantes quondam, felicia Pelei Carmina divino cecinerunt omine Parcae. Praesentes namque ante domos invisere castas Saepius, et sese mortali ostendere coetu Coelicolae, nondum spreta pietate, solebant. Saepe pater divum templo in fulgente revisens, Annua dum festis venissent sacra diebus, Conspexit terra centum procurrere currus. Saepe vagus Liber Parnasji vertice summo Thyiadas effusis evantes crinibus egit : Quum Delphi tota certatiin ex urbe ruentes Acciperent laeti divum fumantibus aris. Saepe in letifero belli certamine Mavors, Aut rapidi Tritonis hera, aut Ehamnusia virgo Armatas hominuni est praesens hortata catervas. Sed postquam tellus scelere est imbuta nefando, lustitiamque omnes cupida de mente fugarunt, Perfudere manus fraterno sanguine fratres : Destitit exstinctos natus lugere parentes : Optavit genitor primaevi fuiiera nati, 48 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Liber ut innuptae poteretur flore novercae : Ignaro mater substernens se impia nato, Impia non verita est divos scelerare parentes Omnia fanda nefanda malo permista furore lustificam nobis mentem avertere deorum. Quare nee tales dignantur visere coetus, Nee se contingi patiuntur lumine claro. CatulL, Ixiv. (Ixii.) 382-408. 74. The Roman Religion owed much to Etruscan Influence. Maiores nostri statas solennesque caeremonias, Pontificum scientia ; bene gerendarum rerum auctoritates, augurum obser- vatione ; Apollinis praedictiones, vatuin libris ; portentorum depulsa, Etrusca disciplina explicari voluerunt. Prisco etiam institute rebus divinus opera datur, cum aliquid commendandum est, precatione : cum exposcendum, voto : cum solvendum, gratulatione : cum inquirendum vel extis vel sortibus, im- petrito : cum solenni ritu peragenduin, sacrificio. Quo etiam ostentorum ac fulgurum denuntiationes procurantur. Tantum autem studium antiquis non solum observandae, sed etiam amplificanctae religionis fuit, ut e florentissima turn et opulen- tissima civitate decem principum filii S. C. singulis Etruriae populis percipiendae sacrorum disciplinae gratia traderentur. Vol. Max., Li 1. 75. Exactness of the Roman Ritual. !N"on mirum igitur, si pro eo imperio augendo custodiendoque pertinax deorum indulgentia semper excubuit, quod tarn scrupulosa cura, parvula quoque momenta religionis examinare videtur : quia nunquam remotos ab exactissimo cultu caere- moniarum oculos habuisse nostra civitas existimanda est. In qua cum Marcellus quintum consulatum gerens templum fionori et Virtuti, Clastidio prius, deinde Syracusis potitus, nuncupatis votis debitum consecrare vellet, a collegio ponti- ficum impeditus est, negante unam cellam duobus diis recte dicari. Futurum enim, si quid prodigii in ea accidisset, ne dignosceretur, utri rein divinam fieri oporteret : nee duobus nisi certis diis una sacrificari solere. Ea pontificum admo- nitione effectum est, ut Marcellus, separatis aedibus, Honoris ac Virtutis simulacra statueret, Neque aut collegio pontificum autoritas amplissimi viri, aut Marcello adiectio impensae im- pedimento fuit, quo minus religionibus suus tenor, suaque observatio redderetur. Vol. Max., I. i. 8. ROMAN THOUGHT: RELIGION. 49 76. The Romans did not allow the heaviest Misfortunes to interfere with Public Worship. Quanto nostrae civitatis senatus venerabilior in Decs ! qui post Cannensem claclem decrevit, ne matronae ultra trigesimum diem luctus suos extenderent, uti ab his sacra Cereris peragi possent : quia, inaiore paene Eomanorum virorum parte in execrabili ac diro solo iacente, nullius penates moeroris expertes erant. Itaque matres ac filiae coniugesque et sorores nuper interfec- torum, abstersis lacrymis depositisque doloris insignibus, candi- dam induere vestem, et aris dare thura coactae sunt. Qua quidern constantia obtinendae religionis, magnus coelestibus iniectus est rubor ulterius ad versus earn saeviendi gentem, quae ne iniuriarum quidem acerbitate ab corum cultu absterreri potuerat. Vol. Max., I. i. 15. 77. The Gods of the Farmer. Et quoniam (ut aiunt) dei facientes adiuvant, prius invocabo eos; nee, ut Homerus et Ennius, Musas, sed xii deos consentis: neque tamen eos urbanos quorum imagines ad forum auratae stant, sex mpres et feminae totidern, sed illos xii deos qui inaxime agricolarum duces sunt. Primuni, qui omnes fructus agriculturae caelo et terra continent, lovem et Tellurem. Itaque quod ii parentes magni dicuntur, luppiter pater apellatur, Tellus terra mater. Secundo Solem et Lunam, quorum tempora observantur, cum quaedam seruntur et conduntur. Tertio Cererem et Liberum, quod horurn fructus maxime necessarii ad victum. Ab his enirn cibus et potio venit e fundo. Quarto Bobigum et Floram, quibus propitiis neque robigo frumenta atque arbores corrumpit, neque non tempestive florent. Itaque publicae Robigo feriae robigaria ; Florae ludi floralia instituti. Item adveneror Minervam et Venerem, quarum unius procuratio oliveti alterius portorum ; quo nomine rustica vinalia instituta. Nee non etiam precor Lympham ac Bonum Even turn, quoniam sine aqua omnis arida ac miseri agricultura, sine successu ac bono eventu frustratio est non"cultura. lis igitur diis ad venerationem advocatis ego referain sermones eos quos de agricultura nuper habuimus. Varro., R. R., 1. 1. 78. " Dis te minorem quod geris Imperas." Ego enim fateor, me et magnitudine ostenti et gravitate responsi et una atque constant! haruspicuni voce vehementer 50 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. esse commotum. Neque is sum, qui, si cui forte videor plus, qnam ceteri, qui aeque, atque ego, sunt occupati, versari in studio litteraruin his delecter, aut utar omnino litteris, quae nostros aniinos deterrent atque avocant a religione. Ego vero primum habeo auc tores ac magistros religioiium colen- darum maiores nostros : quorum mihi tanta fuisse sapientia videtur, ut satis superque prudentes sint, qui illorum pruden- tiam, non dicam assequi, sed, quanta fuerifc, perspicere possint : qui statas sollemnesque caerimonias pontificatu, rerum bene gerendarum auctoritates augurio, fatorum veteres praedictiones Apollinis vatum libris, portentorum explanationes Etruscorum disciplina contineri putarunt : quae quidem tanta est, ut nostra memoria primum Italici belli funesta ilia principia, post Sullani Cinnauique temporis extremum paene discrimen, turn lianc recentem Urbis inflammandae delendique imperii coniura- tionem non obscure nobis paullo ante praedixerint. Deinde etiam cognovi, multa homines doctissimos sapientissimos que et dixisse et scripta de deorum immortalium numine reliqu^sse. Quae quamquam divinitus perscripta video, tamen eiusmodi suut, ut ea maiores nostri docuisse illos, non ab illis didicisse videantur. Et enim quis est tarn vecors, qui aut, quum sus- pexerit in caelum, deos esse non sentiat, et ea, quae tanta mente Hunt, ut vix quisquam arte ulla ordinem reruin ac neccessitu- dinem persequi possit, causi fieri putet: aut quum deos esse intelexerit, non intelligat, eorum numine hoc tantum imperium esse natuni et aucturn et retentum 1 Quam volumus licet, patres conscripti, ipsi nos amemus : tamen nee numero Hispanos nee robore Gallos, nee calliditate Poenos, nee artibus Graecos, nee denique hoc ipso huius gentis ac terrae domestico nativoque sensu Italos ipsos ac Latinos, sed pietate ac religione, atque hac una sapientia, quod deorum immortalium numine omnia regi gubernarique perspeximus, omnes gentes nationesque snpera- vimus. Cic., liar. Resp., ix. 18, 19. 79. Livys respect for Ancestral Belief. Non sum nescius, ab eadem negligentia, qua nihil deos por- tendere vulgo nunc credant, neque nuntiari adrnodum ulla prodigia in publicum, neque in annales referri. Ceterum et mihi, vetustas res scribenti, nescio quo pacto antiquus fit animus ; et quaedam religio tenet, quae illi prudentissimi viri publice suscipienda censuerint, ea pro indignis habere, quae in meos annales referam. Anagnia duo prodigia eo anno sunt nuntiata ; facem in coelo conspectam, et bovem feminam locutani ROMAN THOUGHT: RELIGION. 51 publice all. Minturnis quoque per eos dies coeli ardentis species affulserat. Reate imbri lapidavit. Cumis in arce Apollo triduum ac tres noctes lacrimavit. In urbe Rom ana duo aeditui nuntiarunt, alter, in aede Fortunae anguem iubatuni a com- pluribus visum esse : alter, in aede Primigeniae Fortunae, quae in colle est, diio diversa prodigia ; palmam in area enatam, et sanguine interdiu pluisse. Duo non suscepta prodigia sunt, alterum, quod in privato loco factum esset, palmam enatam in impluvio suo T. Marcius Figulus nuntiabat: alterum, quod in loco peregrine, Fregellis in domo L. Atrei hasta, quam filio militi enierat, interdiu plus duas horas arsisse, ita ufc nihil eius, ambureret ignis, dicebatur. Publicorum prodigiorum causa libri a decemviris aditi. Quadraginta maioribus hostiis quibus diis consules sacrificarent, ediderunt, et ut supplicatio fieret, cunctique magistratus circa omnia pulvinaria victimis maioribus sacrificarent, populusque coronatus esset. Omnia, uti decem- viri praeierunt, facta. Livy, xliii. 13. 80. The Roman Religion is Local, and cannot be transplanted to Veii or elsewhere. " Urbem auspicato inauguratoque conditam habemus : nullus locus in ea non religionum deorumque est plenus : sacrificiis sollennibus non dies magis stati, quam loca sunt, in quibus fiant. Hos omnes deos, publicos privatosque, Quirites, deserturi estis ? Quam par vestrum factum est, quod in obsidione nuper in egregio adolescente C. Fabio, non minore hostium admira- tion e, quam vestra, conspectum est ; quum inter Gallica tela degressus ex arce sollenne Fabiae gentis in colle Quirinali obiit? An gentilicia sacra ne in bello quidem intermitti, publica sacra et Romanes deos etiam in pace deseri placet ? et pontifices fiaininesque negligentiores publicarum religionum esse, quam privatus in sollenni gentis fuerit 1 Forsitan aliquis dicat, aut ea nos Yeiis facturos, aut hue inde missuros sacerdotes nostros, qui faciant : quorum neutrum fieri salvis caerimoniis potest. Et ne omnia generatim sacra omnesque percenseam deos ; in lovis epulo num alibi, quam in Capitolio, pulvinar suscipi potest? Quid de aeternis Yestae ignibus signoque, quod imperii pignus custodia eius templi tenetur, loquar ? quid de ancilibus vestris, Mars Gradive, tuque Quirine pater ? Haec omnia in profano deseri placet sacra, aequalia urbi, quaedam vetustiora origine urbis? Livy, Y., lii. 1-3. 52 SPECIMENS OF KOMAN LITERATURE. 81. The Influence of Augury. Maximum autem et praestantissimum in republica ius est augurum cum auotoritate coniunctum. Neque vero hoc, quia sum. ipse augur, ita sentio, sed quia sic existimare nos est necesse. Quid enim rnaius est, si de iure quaerimus, quam posse a surnmis imperils, et summis potestatibus comitiatus et concilia, vel instituta dimittere, vel habita rescindere 1 Quid gravius, quam rem susceptam dirimi, si unus augur "aliodie" dixerif? quid magnincentius, quam posse decernere, ut magis- tratu se abdicent consules ? quid religiosius, quam cum populo, um plebe agendi ius aut dare aut non dare 1 quid ? legem, si non iure rogata est, tollere 1 ? ut Titiain decreto collegii; ut Livias, consilio Philippi, consulis et auguris : nihil domi, nihil nrilitiae, per magistratus gestum, sine eorum auctoritate posse cuiquam probari? Age, iam ista video fateorque esse magna : sed est in collegio vestro inter Marcellum et Appium, optimos augures, magna dissensio : nam eorum ego in libros incidi : quum alteri placeat, auspicia ista ad utilitatem esse reipublicae composita: alteri disciplina vestra quasi divinare videatur prorsus posse. Hac tu de re, quaero, quid sentias. M. Egone ? . . Non video cur esse di vinationem negem. . . . Nee vero Romulus noster auspicate Urbem condidisset, neque Attii Navii nomen memoria floreret, tani diu, nisi hi omnes multa ad veritatem admirabilia dixissent. Sed dubium non est, quin haec disciplina et ars augurum evanuerit iam et vetustate et negligentia. Itaque neque illi assentior, qui hanc scientiam negat umquam in nostro collegio fuisse ; neque illi, qui esse etiam nunc putat; quae rnihi videtur apud maiores fuisse dupliciter, ut ad reipublicae tempus nonnumquam, ad agendi consilium saepissime pertineret. Cic., Leg., II. xii., xiii. 31-33. 82. Cicero's Compendium of Religious Legislation. Ad divos adeunto caste. Pietatem adhibento : opes amovento. Qui secus faxit, deus ipse vindex erit. Separatim nerno habessit deos, neve novos, sive advenas, nisi publice ascitos, privatim colunto. Constructa a patribus delubra in urbibus habento, lucos in agris habento et larum sedes. Ritus familiae patrumque servanto. Divos et eos, qui caelestes semper habiti, colunto, et olios, quos endo caelo merita locaverunt, Herculem, Liberum, Aesculapium, Castorem, Pollucem, Quirinum : ast olla, propter quae datur homini ascensus in caelum nientem, virtutem, ROMAN THOUGHT: RELIGION. 53 pietatem, fidem : earumque laudum delubra sunto : neve ulla vitiorum * sacra sollemnia obeunto. Feriis iurgia amovento, easque in famulis, operibus patratis, habento : itaque ut ita cadat in annuls anfractibus, descriptum esto : certasque fruges, certasque bacas sacerdotes publice libanto : hoc certis sacrifices ac diebus. Itemque alios ad dies ubertatem lactis feturaeque servanto. Idque ne committi possit, ad earn rem, rationein, cursus annuos sacerdotes finiunto : quaeque quoique divo decorae grataeque sint hostiae, providento. Divisque aliis alii sacer- dotes, omnibus pontifices, singulis flamines sunto. Virginesque vestales in urbe custodiunto ignem foci publici sempiternum. Quoque haec privatim et publice modo rituque fiant, discunto ignari a publicis sacerdotibus. Eorum auteni duo genera sunto : unum, quod praesit caerimoniis et sacris : alterum, quod in- terpretetur fatidicorum et vatum effata incognita, quorum senatus populusque asciverit. Interpretes autem lovis optimi maximi, publici augures, signis et auspiciis postea vidento, disciplinam tenento. Sacerdotesque vineta virgetaque et salutem populi auguranto, quique agent rem duelli, quique popularem, auspicium praemonento, ollique obtemperanto : divorumque iras providento, iisque apparento : caelique fulgura regionibus ratis temperanto : urbemque et agros et templa liberata et effata habento: quaeque augur iniusta, nefasta, vitiosa, dira defixerit, inrita infectaque sunto : quique non paruerit, capital esto. Cic., Leg., II. viii. 19, 20, 21. 83. Cicero's Compendium of Religious Legislation. Eoederum, pacis, belli, induciarum oratores, fetiales, iudicesve sunto. Bella disceptanto. Prodigia, portenta ad Etruscos haruspices, si senatus iussit, deferunto : Etruriaque principes disciplinam docento. Quibus divis creverint, procuranto : iidem- que fulgura atque obstita pianto. Nocturna nmlierum sacri- ficia ne sunto praeter olla, quae pro populo rite fient : neve initianto, nisi, ut assolet Cereri, Graeco sacro. Sacrum com- missum, quod neque expiari poterit, impie commissum esto : quod expiari poterit, publici sacerdotes expianto. Ludis publi- ces, quod sine curriculo et sine certatione corporum fiat, popu- larem laetitiam in cantu et fidibus et tibiis moderanto, eamque cum divum honore iungunto. Ex patriis ritibus optima colunto. Praeter Idaeae matris famulos eosque iustis diebus, ne quis stipem cogito. Sacrum sacrove commendatum qui cleperit rapsitque, parricida esto. Periurii poena divina exitium, humana dedecus. Incestum pontifices supremo sup- 54 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. plicio sanciunto. Impius ne audeto placare donis iram deorum, Caute vota reddunto. Poena violati iuris esto. Quocirca ne quis agmm consecrate. Auri, argenti, eboris sacrandi modus esto. Sacra privata perpetua manento. Deorum manium iura sancta sunto. Sos leto datos, dtvos habento : sumptum in olios luctumque minuunto. Cic., Leg., II. ix. 21, 22. 84. Laws and Regulations to be observed by the Flamen Dialis; from Fabius Pictor. Equo Dialem flaminem vehi religio est: classem procinctam extra pomoerium, id est, exercitum armatum, videre : idcirco rarenter flamen Dialis creatus consul est, cum bella consulibus mandabantur. Item iurare Dialem, fas nunquam est. Item annulo uti, nisi pervio cassoque, fas non est. Ignem e flaminia, id est, flaminis Dialis domo, nisi sacrum, efferri, ius non est. Vinctum, si aedes eius introierit, solvi necessum est : et vincula per impluvium in tegulas subduci, atque inde foras in viarn demitti. JSTodum in apice, neque in cinctu, neque. in alia parte ullum habet. Si quis ad verberandum ducatur, si ad pedes eius supplex procubuerit, eo die verberari piaculum est. Cap- ilium Dialis, nisi qui liber homo est, non detonset. Capram et carriem incoctam et ederam et fabam neque tangere Diali mos est, neque nominare. Propagines e vitibus altius praetentos non succidet. Pedes lecti, in quo cubat, luto tenui circumlitos esse oportet : et de eo lecto trinoctiurn continuum non decubat : neque in eo lecto cubare alium fas est ; neque apud eius lecti fulcrum capsulam esse cum strue atque ferto oportet. Unguium Dialis et capilli segmina subter arborem felicem terra operiuntur. Dialis cotidie festatus est. Sine apice sub divo esse licituni non est : sub tecto, uti libet ; " et non pridem a pontificibus constitu- tum Massurius Sabinus scripsit, et alia [talia] quaedam remissa : gratiamque aliquot caerimoniarum factam dicit. " Farinam fermento imbutam attingere ei fas non est. Tnnicam intimam, nisi in locis tectis, non exuit, ne sub coelo, tanquam sub oculis lovis, nudus sit. Super flaminem Dialem in convivio, nisi rex sacrificulus, hand quisquam alius accumbit. Uxorem si amisit, flaminio decedit. Matrimoriium flaminis, nisi morte, dirimi non est ius. Locum, in quo bustum est, nunquam ingreditur : mortuum nunquam attingit : funus tamen exsequi, non est religio. Eaedem ferme caerimoniae sunt quas fiaminicas Diales seorsum aiunt observitare; veluti est : quod bene nato operitur: et quod in rica surculum de arbore felici habet : et quod scalas, [nisi] quae Graece xhtpuxss appellantur, escendere ei plus tribus KOMAN THOUGHT: BELIGION. 55 gradibus religiosum est : atque etiam cum it ad Argeos, quod neque comit caput, neque capillum depectit. Aul, Gel., x, 15, 3-30. 85. Various Eites of Burial. " Venio ad manium iura, quae maiores nostri et sapientissime instituerunt, et religiosissime coluerunt. Februario auteni mense, qui turn extremus anni mensis erat, mortuis parentari voluerunt." . . . Hostia autem maxima parentare, pietati esse adiunctum putabat. lam tanta religio est sepulcrorum, ut extra sacra et gen tern inferri fas negent esse : idque apud maiores nostros A. Torquatus in gente Popilia iudicavit. Nee vero tarn denicales, (quae a nece appellatae sunt, quia residentur mortui,) quam ceterorum caelestium quieti dies, feriae nomin arentur, nisi maiores eos, qui ex hac vita migrassent, in deorum numero esse voluissent. Eas in eos dies conferre ius, ut neque ipsius, neque publicae feriae sint: totaqxie huius iuris compositio pontificalis magnam religionem caeriraoniamque declarat. , . At mini quidem antiquissimum sepulturae genus illud fuisse videtur, quo apud Xenophontem Cyrus utitur. Redditur enim terrae corpus, et ita locatum ac situm quasi operimento matris obducitur. Eodemque ritu in eo sepulcro, quo haud procul a .Fonti ara regem nostrum Numam conditum accepimus : gen- temque Corneliam usque ad memoriam nostram hac sepultura scimus esse usam. C. Marii sitas reliquias apud Anienem dissipari iussit Sulla victor, acerbiore odio incitatus, quam si tarn sapiens fuisset, quam fuit vehemens. Quod haud scio an timens suo corpori posse accidere, primus e patriciis Cornel iis igni voluit cremari. Declarat etenim Ennius de African o, " Hie est ille situs." Vere : nam siti dicuntur ii, qui conditi sunt. Nee tamen eorum ante sepulcrum est, quam iusta facta, et corpus incensum est. Et quod mine communiter in omnibus sepultis ponitur, ut humati dicantur : id erat proprium turn in iis, quos humus iniecta contegeret : eumque morem ius ponti- ficale confirniat. Nam priusquarn in os iniecta gleba est, locus ille, ubi crematum est corpus, nihil habet religionis. Iniecta gleba turn et illic humatus est, et gleba vocatur : ac turn denique multa religiosa iura complectitur. Itaque in eo, qui in navi uecatus, deinde in mare proiectus esset, decrevit P. Mucius, familiam puram, quod os supra terram non exstaret : porcam heredi esse contractam, [et] habendas triduum ferias, et porco femina piaculum pati. Si in mari rnortuus esset, eadem, praeter piaculuin et ferias. Cic., Lee/.. II. xxi., xxii. 54-57. 56 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 86. Dialogue between Numa Pompilius and Jupiter. Nurnam ilium regem, cum procurandi fulminis scientiam non haberet, essetque illi cupido noscencli, Egeriae monitu castos duodecim iuvenes apud aquam concelasse cum vinculis, ut, cum Faunus et Marcius Picus ad id locorum venissent haustum nam illis aquandi solemne iter hue fuit invaderent, con- stringerent, conligarent. Sed quo res fieri expeditius posset, regem pocula non parvi numeri vino mulsoque complesse circaque accessns fontis insidiosam Venturis opposuisse fallaciam. Illos more de solito bibendi adpetitione correptos ad hospitia nota venisse. Sed cum liquoribns odoratis offendissent fragrantia pocula, vetustioribus anteposuisse res novas, invasisse aviditer, dulcedine potionis captos hausisse plus nimio, obdormivisse factos graves. Turn bis senos incubuisse sopitis, iniecisse madidatis vincula, expergitosque illos statim perdocuisse regem, quibus ad terras modis luppiter posset et sacrificiis elici, et accepta regem scientia rern in Aventino fecisse divinam, elexisse ad terras lovem, ab eoque quaesisse rectum procura- tionis morem. lovem diu contatum " expiabis " dixe " capita fulgurita." ; Regem respondisse " caepitio." lovem rursus " humano." Rettulisse regem " sed capillo." Deum contra "animali." "Maena" subiecisse Pompilium. Tune ambiguis lovem propositionibus captum extulisse hanc vocem : " Dece- pisti me Numa ; nam ego humanis capitibus procurari consti- tueram fulgurita, tu maena, capillo, caepitio. Quoniam me tarn en tua circumvenit astutia, quern voluisti, liabeto rnorem et his rebus : quas pactus es, procurationem semper suscipies fulguritorum." Val., Ant. Annales, ap. Arnob., v. 1. 87. "Ad PuUicam Religionem pertinens Somnium" Val. Max. Hand ita multo post Ti. Latinio, de plebe homini, somnium fuit. Yisus lupiter dicere, " Sibi ludis praesultatorem dis- plicuisse : nisi magnifice instaurarentur ii ludi, periculum urbi fore. Iret, ea consulibus nuntiaret." Quanquam haud sane liber erat religione animus, verecundia tamen maiestatis magis- tratuum timorem vicit, ne in ora hominum pro ludibrio abiret. Magno illi ea cunctatio stetit : filium namque intra paucos dies amisit. Cuius repentinae cladis ne causa dubia esset, aegro animi eadem ilia in somnis obversata species visa est rogare, " Satin' magnam spreti numinis haberet mercedem ? Maiorem instare, ni eat propere, ac nuntiet consulibus." lam praesentior KOMAN THOUGHT: RELIGION. 57 res erat : ctinctantem tamen ac prolatantem ingens vis morbi adorta est debilitate subita. Turn enimvero deorum ira ad- monuit. Fessus igitur malis praeteritis instantibusque, consilio propin quorum adhibito, quum visa atque audita, et obversatum totiens somno lovem, minas irasque coelestes, repraesentatas casibus suis, exposuisset ; consensu inde baud dubio omnium, qui aderant, in forum ad consules lectica defertur. Inde in. curiain iussu consulum delatus, eadem ilia quum Patribus ingenti omnium admiratione enarrasset ; ecce aliud miraculum. Qui captus omnibus membris delatus in curiam esset, eum functum olficio pedibus suis domum rediisse, traditum memoriae est. Livy, ii. 36, 3-11. 88. The Phenomena of Religion explained by the Agency of Intermediate Spirits. Sed et haec cuncta, et id genus caetera, daemonum medio critati rite congruunt. Sunt enim inter nos ac deos, ut loco religionis, ita ingenio mentis intersiti, habentes cominunem cum superis immortalitatem, cum inferis passionem. Nam, proinde ut nos, pati possunt omnia animorum placamenta vel incita menta : ut et ira incitentur, et misericordia flectantur, et donis invitentur, et precibus leniantur, et contumeliis exasperentur, et honoribus mulceantur, aliisque omnibus ad similem nobis naodum varientur. Quippe, ut fine comprehendam, daemones sunt genere animalia, ingenio rationabilia, animo passiva, corpore aeria, tempore aeterna. Ex his quinque, quae com- memoravi, tria a principle eadem nobiscum, quartum proprium, postremum commune cum diis immortalibus habent; sed dif- ferunt ab his passione. Quae propterea passiva non absurde, ut arbitror, nominari, quod sunt iisdem, quibus nos, pertur- bationibus mentis obnoxii. Unde etiam religionum diversis observationibus, et sacrorum variis suppliciis fides impertienda est? Et sunt nonnulli ex hoc divorum numero, qui nocturnis vel diurnis promptis vel occultis, laetioribus vel tristioribus hostiis, vel caerimoniis, vel ritibus gaudeant : uti Aegyptia numina ferme plangoribus, Graeca plerumque choreis, barbara autem strepitu cymbalistarum et tympanistarum et chorau- larum. Itidem pro regionibus et cetera in sacris difFerunt louga varietate : pomparum agmina, mysteriorum silentia, sacerdotum om'cia, sacrificantium obsequia : item deorum effigies et exuviae, templorum religiones et regiones, hostiarum cruores et coloress. Quae omuia pro cuiusque more loci solennia et rata sunt, ut 58 SPECIMENS OF KOMAN LITERATURE. plerumque somniis et vaticinationibus et oraculis comperimus saepenumero indignata numina, si quid in sacris socordia vel superbia negligatur : cuius generis mihi exenipla aifatim sup- petunt; sed adeo celebrata et frequentata sunt, ut nemo ea commemorare adortus sit, quin multo plura omiserit quam recensuerit. Idcirco supersedebo impraesentiarum in his rebus orationem occupare : quae si non apud omnes certam fidem, at certe penes cunctos notitiani promiscuam possident. Apuleius, De Deo Socratis, 684-686. 89. Magic is connected ivith Daemonic Agency. Igitur ad praescriptum opinionis et famae confinxere, puerum quempiam carmine cantatum, remotis arbitris, secreto loco, arula et lucerna, et paucis consciis testibus, ubi incantatus sit, corruisse ; postea nescientem sui excitatum. Nee ultra isti quidem progredi mendacio aiisi. Sed enim fabula ut impleretur, addendum etiam illud fuit, puerum eundem multa praesagio praedixisse; quippe hoc emolumentum canticis accipimus. Nee modo vulgi opinione, verum etiam doctorum hominum auctori- tate, hoc miraculum de pueris confirmatur. Memini me apud Yarronem philosophum virum accuratissime doctum cum alia huiusmodi turn hoc etiam legere : Trallibus de eventu Mithridatici belli Magica percontatione consulentibus, puerum in aqua simulacrum Mercurii contemplantem quae futura erant LX versibus cecinisse. Itemque Fabium, cum quingentos denarios perdidisset, ad Nigidium consultum venisse : ab eo pueros carmine instinctos indicasse, ubi locorum defossa essefc crumena, cum parte eorum : ceteri ut forent distributi : unum etiam denarium ex eo numero habere M. Catonem philosophum, quern se a pedissequo in stipe Apollinis accepisse Cato con- fessus est. Haec et alia apud plerosque de Magicis pueris lego equidem : sed dubius sententiae sum dicamne fieri posse, an negem. Quanquam Platoni credam, inter Deos atque homines, natura et loco medias quasdam Divorum potestates intersitas, easque divinationes cunctas et Magorum miracula gubernare. Quin et illud mecum reputo, posse animum humanum, prae- sertim puerilem et simplicem, seu carminum avocamento, sive odorum delenimento, soporari et ad oblivium praesentiimi externari : et paulisper remota corporis memoria redigi ac redire ad naturam suam quae est immortalis scilicet et divina ; atque ita veluti quodain sopore futura rerum praesagire. ApuL Apol., pp. 474, 475. EOMAN THOUGHT: RELIGION. 59 90. The Effects and Power of Witchcraft. Quis labor hie superis, cantus lierbasque sequendi, Spernendique timer ? cuius commercia pacti Obstrictos habuere deos ? Parere necesse est, An iuvat ? ignota tan turn pietate merentur, An tacitis valuere minis ? Hoc iuris in omnes Est illis superos, an habent haec carmina certum Imperiosa deum, qui mundum cogere, qnicquid Cogitur ipse, potest ? Illic et sidera primuni Praecipiti deducta polo : Phoebeque seren^x Non aliter, diris verborum obsessa venenis, Palluit, et nigris, terrenisque ignibus arsit, Quam si fraterna prohiberet imagine tellus, Insereretque suas flammis coelestibus umbras Et patitur tantus cantu deprensa labores Donee suppositas propior despumet in herbas. Lucan, Phars.. vi. 492-506. PART II. PHILOSOPHY. A. GENERAL YIEW OF THE SUBJECT. 1. " Vitae philosophic* dux. " ( " purblind race of miserable men, How many among us at this very hour Do forge a lifelong trouble for ourselves By taking true for false and false for true. 1 ') Suave, mari magno turbantibus aequora ventis, E terra magnum alterius spectare laborem ; Noil quia vexari quemquamst iucunda voluptas, Sed quibus ipse mails careas quia cernere suave esfc. Suave etiam belli certamina magna tueri Per campos instructa tua sine parte pericli. Sed nil dulcius est, bene quani munita tenere Edita doctrina sapientum templa serena, Despicere unde queas alios passimque videre Errare atque viam palantis quaerere vitae, Certare ingenio, contendere.uobilitate, Noctes atque dies niti praestante labore Ad summas emergere opes rerurnque potiri. O miseras hominum mentes, o pectora caeca! Qualibus in tenebris vitae quantisque periclis Degitur hoc aevi quodcurnquest ! nonne videre Nil aliud sibi naturam latrare, nisi ui^quAi Corpore seiunctus dolor absit, mente fruatur lucundo sensu cura semotu' metuque ? ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 61 Quapropter quoniam nil nostro in corpore gazae Proficient neque nobilitas nee gloria regni, Quod superest, animo quoque nil prodesse putandum; Quod si ridicula haec ludibriaqne esse videmus, Ke veraque metus hominum curaeque sequaces Nee metuunt sonitus armorum nee fera tela, Quid dubitas quin omni' sit haec ration!' potestas ? Omnis cum in tenebris praesertim vita laboret. Nam veluti pueri trepidant atque omnia caecis In tenebris metuunt, sic nos in luce timemus Interdum, nilo quae sunt metuenda rnagis quam Quae pueri in tenebris pavitant finguntque futura. Hunc igitur terrorem animi tenebrasque necessest Non radii solis neque lucida tela diei Discutiant, sed naturae species ratioque. Lucr.- ii. 1-59. 2. The Commonplace Man does not appreciate Philosophy. Discite, o miseri, et caussas cognoscite rerum ! Quid sumus, et quidnam victuri gignimur ? ordo Quis datus, aut metae quam mollis flexus, et unde ? *"""* Quis modus argento ? quid fas optare ? quid asper Utile numus habet ? Patriae carisque propinquis Quantum elargiri deceat, quern te Deus esse lussit, et himiana qua parte locatus es in re, Disce, neque invideas, quod multa fidelia putet In locuplete penu, defensis pinguibus Umbris, Et piper, et pernae, Marsi monimenta clientis, Maenaque quod prima nondum defecerit orca. Heic aliquis de gente hircosa centurionum Dicat : Quod satis est, sapio mihi : non ego euro Esse, quod Arcesilas aerumnosique Solones, Obstipo capite, et figentes lumine terrain, Murmura quum secum et rabiosa silentia rodunt. Atque exporrecto trutinantur verba labello Aegroti veteris meditantes somnia : " gigni De nihilo nihil, in niliilum nil posse reverti. n Hoc est, quod palles ? cur quis non prandeat, hoc est ? His populus ridet : multumque torosa inventus Ingeminat tremulos naso crispante cachinnos. fiy Sat., iii. 66-87. 62 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 3. The World owes a Great Debt to the First Scientific Thinkers. E tenebris tantis tarn clarum extollere lumen Qui primus potuisti inlustrans commoda vitae, Te sequor, o Graiae gentis decus, inque tuis nunc Ficta pedum pono pressis vestigia signis, Non ita certandi cupidus quam propter amorem Quod te imitari aveo ; quid enim conteridat hirundo Cycnis, aut quidnam tremulis facere artubus haedi Consimile in cursu possint et fortis equi vis ? Tu, pater, es rerum inventor, tu patria nobis Suppeditas praecepta, tuisque ex, inclute, chartis, Floriferis ut apes in saltibus onmia libant, Omnia nos itidem depascimur aurea dicta, Aurea, perpetua semper dignissima vita. Nam simul ac ratio tua coepit vociferari Natura m rerum, divina mente coorta, Diffngiunt animi terrores, moenia Hiundi Discedunt, totum video per inane geri res. Apparet divum numen sedesque quietae Quas neque concutiunt venti nee nubila nimbis Aspergunt neque nix acri concreta pruina Cana eadens violat semperque innubilus aether Integit, et large diffuso lumine rident. Omnia suppeditat porro natura neque ulla Res animi pacem delibat tempore in ullo. At contra nusquam apparent Acherusia templa Nee tellus obstat quin omnia dispiciantur, Sub pedibus quaecumque infra per inane geruntur. His ibi me rebus quaedam divina voluptas Percipit adque horror, quod sic natura tua vi Tarn manifesta patens ex omni parte retecta est. Lucr., iii. 1-30. 4. We cannot overrate the Value of Philosophy. Sed et huius culpae et ceterorum vitiorum peccatorumque nostrorum omnis a philosophia petenda correctio est. Cuius in sinum quum a primis temporibus aetatis nostra voluntas studiumque nos compulisset, his gravissimis casibus in eum- dem portum, ex quo eramus egressi, magnai actati tempestate confugimus. O vitae philosophia dux, o virtutis indagatrix, expultrixque vitiorum ! quid non modo nos, sed omnino vita ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 63 hominum sine te 'esse potuisset ! Tu urbes peperisti : tu dissipates homines iri societatem vitae couvocasti : tu eos inter se primo domiciliis, deinde coniugiis, turn litterarura et vocum communione iunxisti : tu inventrix legum, tu magistra morum et disciplinae fuisti. Ad te confugimus ; a te opem petimus : tibi rtos, ut an tea magna ex parte, sic nunc penitus totosque tradimus. Est autem unus dies, bene et ex praeceptis tuis actus, peccanti immortalitati anteponenclus. Cuius igitur potius opibus utamur, quana tuis, quae et vitae tranquillitatem largita nobis es, et terrorem mortis sustulisti 1 Cic., Tusc., "V. ii. B. 5. A Sketch of the Progress of Philosophy. Nee vero Pythagoras nominis solum inventor, sed rerum etiam ipsarum amplificator fuit. Qui quum post hunc Phlia- sium sermonem. in Italiam venisset, exornavit earn Graeciam, quae magna dicta est, et privatim et publice praestantissimis et institutis et artibus. Cuius de disciplina aliud tempus fuerit fortasse dicendi. Sed ab antiqua philosophia usque ad Socra- tem, qui Archelaum, Anaxagorae discipulum, audierat, numeri motusque tractabantur, et unde omnia orirentur, quove recide- rent : studioseque ab his siderum magnitudines, intervalla,, cursus anquirebantur et cuncta caelestia. Socrates autem primus philosophiam devocavit e caelo, et in urbibus collocavit, et in domos etiam introduxit, et coegit de vita et moribus rebusque bonis et malis quaerere. Cuius multiplex ratio disputandi rerum que varietas et ingenii magnitudo, Platonis memoria et litteris consecrata, plura genera effecit dissentientium philoso- phorum. E quibus nos id potissimum consecuti sumus, quo Socratem usum arbitrabamur, ut nostram ipsi sententiam tegeremus, errore alios levaremus et in omni disputatione, quid esset simillimum veri, quaereremus. Quern morem quum Carneades acutissime copiosissimeque tenuisset, fecimus et alias saepe, et nuper in Tusculano, ut ad earn consuetudinem dis- putaremus. Et quatridui quidem sermonem superioribus ad te perscriptum libris misimus : quinto autem die, quum eodem loco consedissemus, sic est propositum, de quo disputaremus. Cic., Tusc., V. iv. 10, 11. 6. Criticism of the Epicurean Logic. Hoc persaepe facitis, ut, quum aliquid non verisiraile dicatis et effugere reprehensionem velitis, afieratis aliquid, quod omnino 64 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. ne fieri quidem possit ; nt satius fuerit Illud ipsum, de quo ambigebatur, concedere, quain tarn impudenter resistere. Vel- nt Epicurus, quum videret, si atomi ferrentur in locum in- ferioreni suopte pondere, niliil fore in nostra potestate, quod esset earum motus certus et necessarius ; invenit, quo niodo necessitatem efFugeret, quod videlicet Democritum fugerat. Ait atomum, quum pondere et gravitate directo deorsus feratur, declinare paulluluni. Hoc dicere turpius est, quam illud, quod vult, non posse defendere. Idem facit contra Dialecticos : a quibus quum traditum sit, in omnibus disiunctionibus, in quibus, aut etiam, aut rion, poneretur, alterutrum verum esse : pertimuit, ne, si concessum esset huiusmodi aliquid, Aut vivet eras aut non vivet Epicurus, alterutrum fieret necessarium : totum hoc, aut etiam, aut non, negavit esse necessarium. Quo quid dici potest obtusius'? Urgebat Arcesilas Zenonem, quum ipse falsa omnia diceret, quae sensibus viderentur : Zeno autem, nonnulla visa esse falsa, non omnia. Timuit Epicurus, ne, si unum visum esset falsum, nullum esset verum ; omnes sensus veri nuntios dixit esse. Nihil horum, nisi callide. Graviorem enim plagam accipiebat, ut leviorem repelleret. Idem facit in natura Deorum. Dum individuorum corporum concretionem fugit, ne interitus et dissipatio consequatur, negat esse corpus Deorum, sed tamquam corpus, nee sanguinem, sed tamquam sanguinem. Cic., De Nat. Deor., I. xxv. 44, 69-71. 7. Cicero's Scheme of Roman Philosophy. Quaerenti nrihi rnultumque et diu cogitanti, quanam re possem prodesse quam plurimis, ne quando intermitterem eonsulere reipublicae, nulla maior occurrebat, quam si opti- marum artium vias traderem meis civibus : quod compluribus iam libris me arbitror consecutum. Nam et cohortati sumus, ut maxime potuimus, ad philosophiae studium eo libro, qui est inscriptus Hortensius, et, quod genus philosophandi miuime arrogans maximeque et constans et elegans arbitraremur, quattuor Academicis libris ostendimus. Quumque fundamen- tum esset philosophiae positum in finibus bonorum et malorum, perpurgatus est is locus a nobis quinque libris, ut, quid a quoque, et quid contra quemque philosophum diceretur, intelligi posset. Totidem subsecuti libri Tusculanarum disputationum res ad beate vivendum maxime iiecessarias aperuerunt. Primus enim est de contemnenda morte ; secundus de tolerando dolore ; de aegritudine lenienda tertius ; quartus de reliquis animi per- turbationibus ; quintus eum locum complexus est, qui totam EOMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 65 philosophiam maxime illustrat ; docet enim ad beate vivendum virtutem se ipsa esse contentam. Quibus [rebus] editis tres libri perfect! sunt de Datura Deorum, in quibus omnis eius loci quaestio continetur. Quae ut plene esset cumulateque per- fecta, de divinatione ingressi sumus his libris scribere. Quibus (ut est in animo) de fato si adiunxerimus, erit abunde satis- factum toti huic quaestioni. Atque his libris adnumerandi sunt sex de Republica, quos tune scripsimus, quum gubernacula reipublicae tenebamus. Magnus locus philosophiaeque proprius, a Platone, Aristotele, Theophrasto totaque Peripateticorum familia tractatus uberrime. Nam quid ego de Consolatione dicam ? quae mihi quidem ipsi sane aliquantum medetur : ceteris item multum illam profuturam puto. Interiectus est etiani nuper liber is, quern ad nostrum Atticum de Senectute misimus. In primisque, quoniam philosophia vir bonus efficitur et fortis, Cato noster in horum librorum numero ponendus est. Qutim- que Aristoteles, itemque Theophrastus, excellentes viri quum subtilitate turn copia, cum philosophia dicendi etiam praecepta coniunxerint, nostri quoque oratorii libri in eumdem numerum referendi videntur. Ita tres erunt de Oratore : quartus Brutus : quintus Orator. Adhuc haec erant. Ad reliqua alacri tende- bamus animo ; sic parati, ut, nisi quae caussa grarior obstitisset, nullum philosophiae locum esse pateremur, qui non Latinis litteris illustratus pateret. Cic., De Divin., II. i., ii. 1-4. 8. On the Value of the Senses as giving the Truest Impressions of Things. Ordiamur igitur a sensibus. Quorum ita clara indicia et certa sunt, ut, si optio naturae nostrae detur, et ab ea deus aliqui requirat, contentane sit suis integris incorruptisque sen- sibus, an postulet melius aliquid; non videam, quid quaerat amplius. Nee vero hoc loco exspectandum est, dum de remo inflexo aut de collo columbae respondeam. ISTon enim is sum, qui, quidquid videtur, tale dicam esse, quale videatur. Epi- curus hoc videret et alia multa. Meo autem iudicio ita est maxima in sensibus veritas, si et sani sunt ac valentes, et omnia removentur, quae obstant et impediunt. Itaque et lumen mutari saepe volumus, et situs earum rerum, quas intuemur, et intervalla aut contrahimus aut diducimus ; multaque facimus usque eo, dum aspectus ipse fidem faciat sui iudicii. Quod idem fit in vocibus, in odore, in sapore : ut nemo sit nostrum, qui in sensibus sui cuiusque generis iudicium requirat acrius. F 66 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Adhibita vero exercitatione et arte, ut oculi pictura teneantur, aures cantibus, quis est, quin cernat, quanta vis sit in sensibus? Cic., A cad. Prior., II. vii. 19, 20. 9. The Sensible Impression is the Criterion of Truth. Denique nil sciri siquis putat, id quoque nescit An sciri possit, quoniam nil scire fatetur. Qui capiti ipse sua in statuit vestigia sese. Et tarn en hoc quoque uti concedam scire, at id ipsum Quaeram, cum in rebus veri nil viderit ante, TJnde sciat quid sit scire et nescire vicissim, Notitiam veri quae res falsique crearit Et dubium certo quae res differre probarit. Invenies prim is ab sensibus esse creatam Notitiem veri neque sensus posse refelli. Nam majore fide debet reperirier ilhid, Sponte sua veris quod possit vincere falsa. Quid majore fide porro quam sensus liaberi Debet ] an ab sensu falso ratio orta valebit Dicere eos contra, quae tota ab sensibus orta est ? Qui nisi sunt veri, ratio quoque falsa fit omriis. An poterunt oculos aures reprehendere, an aures Tactus an hunc porro tactum sapor arguet oris, An confutabunt nares oculive revincent 1 Non, ut opinor, ita est. Nam seorsum cuique potestas Divisast, sua vis cuiquest, ideoque necesse est Et quod molle sit et gelidum fervensve seorsum Et seorsum varios rerum sentire colores Et quae cumque coloribu' sint coniuncta videre. Seorsus item sapor oris habet vim, seorsus odores Nascuntur, sorsum sonitus. Ideoque necesse est Non possint alios alii convincere sensus. Nee porro poterunt ipsi reprehendere sese, Aequa fides quoniam debebit semper haberi. Proinde quod in quoquest his visum tempore, verumst. Lucr., iv. 469-499. 10. An Attitude of Independent Criticism is more Philosophical than an Unquestioning Acceptance of any System. Etsi enim omnis cognitio multis est obstructa difficultatibus, eaque est et in ipsis rebus obscuritas et in iudiciis nostris infirmitas, ut non sine caussa et antiquissimi et doctissimi ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 67 in venire se posse, quod cuperent, diffisi sint : tamen nee illi defecerunt, neque nos studium exquirendi defatigati relinquimus: neque nostrae disputationes quidquam aliud agunt, nisi ut, in utramque partem dicendo, eliciant et tamquam exprimant aliquid, quod aut verum sit, aut ad id quam proxime accedat. Neque inter nos et eos, qui se scire arbitrantur, quidquam interest, nisi quod illi non dubitant, quin ea vera sint, quae defendunt : nos probabilia multa habemus, quae sequi facile, affirrnare vix possumus. Hoc autem liberiores et solutiores sumus, quod integra nobis est iudicandi potestas : nee, ut omnia, quae praescripta et quasi imperata sint, defend amus, necessitate ulla cogimur. Nam ceteri primum ante tenentur astricti, quam, quid esset optimum,' iudicare potuerunt : deinde infirmissimo tempore aetatis aut obsecuti amico cuipiam aut una alicuius, quern primum audierunt, oratione capti, de rebus incognitis iudicant, et, ad quamcumque sunt disciplinam quasi tempestate delati, ad earn, tamquam ad saxum, adbaerescunt. Nam, quod dicunt omnia se credere ei, quern iudicent fuisse sapientein : probarem, si id ipsum rudes et indocti iudicare potuissent : (statuere enim, qui sit sapiens, vel maxime videtur esse sapientis) sed aut, ut potuerunt, omnibus rebus auditis, cognitis etiam reliquorum sententiis iudicaverunt; aut re semel audita atque ad unius se auctoritatem contulerunt. Sed, nescio quo modo, plerique errare malunt, eamque sententiam, quam adamaverunt, pugnacissime defendere, quam sine pertinacia, quid constantissime dicatur, exquirere. Cic., Acad. Prior, II. iii. 7-9. 11. " Nullius addictus iurare in verba mayistri" Ceterum quod libros meos tibi mitti desideras, non magis ideo me disertum puto, quam formosum putarem, si imaginem meam peteres. Indulgentiae scio istud esse, non iudicii : et si modo iudicii est, indulgentia tibi imposuit. Sed qualescunque sunt, tu illos sic lege, tanquam verum quaeram adhuc, non sciam, et contumaciter quaeram. Non enim me cuiquam emancipavi, nullius nomen fero : multum magnorum virorum iudicio credo, aliquid et meo vindico. Nam illi quoque noil inventa, sed quaerenda nobis reliquerunt : et invenissent for- sitan necessaria, nisi et superflua quaesissent. Multum illis temporis verborum cavillatio eripuit, et captiosae disputationes, quae acumen irritum exercent. Nectimus nodos, et ambiguam significationem verbis illigamus, deinde dissolvimus. Tantum nobis vacat ? iam vivere, iam mori scimus ? Tota illo mente 68 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. pergendum est, ubi provider! debet, ne res nos, non verba, decipiant. Quid mihi vocum similitudines distinguis, quibus nemo unquam nisi dum disputat, captus esf? R,es falhmt. Illas discerne. Sen., Ep., Y. 4 (45), 3-5. 12. A Denial of Absolute Certainty is not Incompatible with an Earnest Search after Truth. Occurritur autem nobis, et quidem a doctis et eruditis quaerentibus, satisne constanter facere videamur, qui, quuni percipi nihil posse dicamus, tamen et aliis de rebus disserere soleamus, et hoc ipso tempore praecepta officii persequamur. Quibus vellem satis cognita esset nostra senteiitia ! Non enim sumus ii, quorum vagetur animus errore, nee habeat umquam, quid sequatur. Quae enim esset ista mens, vel quae vita potius, non inodo disputandi, sed vivendi ratione sublata ? Nos autem, ut ceteri alia certa, alia incerta esse dicunt, sic ab his dissen- tientes " alia probabilia, contra alia " [esse] dicimus. Quid est igitur, quod me impediat, ea, quae probabilia mihi videantur, sequi ; quae contra, improbare, atque affirmandi arrogantiam vitantem, fugere temeritatem, quae a sapientia dissidet pluri- inum 1 Contra autem omnia disputatur a nostris, quod hoc ipsum probabile elucere non possit, nisi ex utraque parte caussarum esset facta contentio. Sed haec explanata suut in " Academicis" nostris satis, ut arbitror, diligenter. Tibi autem, mi Cicero, quamquam in antiquissima nobilissimaque philo- sophia, Cratippo auctore, versaris, iis similliino, qui ista prae- clara pepererunt, tamen haec nostra, finitima vestris, ignota esse nolui. Cic., De Off., II. ii. 7, 8. 13. Philosophy needs a Special Terminology and Nomenclature. Stoicorum autem non ignoras quam sit subtile vel spinosum potius disserendi genus : idque quum Graecis, turn magis nobis, quibus etiam verba parienda sunt, imponendaque nova novis rebus nomina. Quod quidem nemo rnediocriter doctus mirabitur, cogitans, in omni arte, cuius usus vulgaris communisque nou sit, multam novitatem nominum esse, quum constituantur earum rerum vocabula, quae in quaque arte versentur. Itaque et dialectic! et physici verbis utuntur iis, quae ipsi Graeciae nota non sunt. Geometrae vero et musici, grammatici etiam more quodam loquuntur suo. Item ipsae rhetorum artes, quae sunt totae forenses atque populates, verbis tan turn in docendo quasi ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 69 privatis utuntur ac suis. Atque, ut omittam has artes elegantes et ingenuas, ne opifices quidem tueri sua artificia possent, nisi vocabulis uterentur nobis incognitis, usitatis sibi. Quin etiam. agricultura, quae abhorret ab omni politiore elegantia, tamen eas res in quibus versatur, nominibus no tavit novis. Quo magis hoc philosopho faciendum est. Ars est enim philosophia vitae : de qua disserens arripere verba de foro non potest. Quamquam ex omni- bus philosophis Stoici plurima novaverunt. Zeno quoque eorum princeps non tarn rerum inventor fuit, quam verborum novorum. Quod si in ea lingua, quam plerique uberiorem putant, concessum [a Graecia] est, ut doctissimi homines de rebus non pervagatis inusitatis verbis uterentur : quanto id nobis magis est conceden- dum, qui ea nunc primum audemus attingere ? Etsi (quod saepe diximus, et quidem cum aliqua querela non Graecoruni modo, sed etiam eorum, qui se Graecos magis, quarn nostros haberi volunt, nos non modo non vinci a Graecis verborum copia, sed esse in ea etiam superiores :) elaborandum est, ut hoc non in nostris solum artibus, sed etiam in illorum ipsorum consequamur. Quamquam ea verba, quibus, instituto veterum, utimur pro Latinis, ut ipsa philosophia, ut rhetor ica, dialectica, grammatica, geometria, musica : quamquam Latine ea diet poterant, tamen, quoniam usu percepta sunt, nostra ducamus. Atque haec quidem de rerum nominibus. Cic., De Fin., III. i. 3-5. 14. Philosophy needs a Special Terminology and Nomenclature. Dabitis enim profecto, ut in rebus inusitatis, quod Graeci ipsi faciunt, a quibus haec iam din tractantur, utamur verbis inter- dum inauditis. Nos vero, inquit Atticus. Quin etiam Graecis licebit utare, quum voles, si te Latina forte deficient. Bene sane facis : sed enitar, ut Latine loquar, nisi in huiuscemodi ver- bis, ut philosophiam, aut rhetoricam, aut physicam, aut dialecti- cam appellem, quibus, ut aliis multis, consuetudo iani utitur pro Latinis. Qualitates igitur appellavi, quas ^otoTyjT$ Graeci vocant : quod ipsum apud Graecos non est vulgi verbum, sect philosophorum, atque id in multis. Dialecticorum vero verba nulla sunt publica : suis utuntur. Et id quidem commune om- nium fere [est] artium. Aut enim nova sunt rerum novarum. facienda nomina, aut ex aliis transferenda. Quod si Graeci fa- ciunt, qui in his rebus tot iam saecula versantur, quanto id magis nobis concedendum est, qui haec nunc primum tractare cona- mur ? Tu vero, in quam, Varro, bene etiam meriturus mihi videris de tuis civibus, si eos non modo copia rerum auxeris, ut 70 SPECIMENS OF EOMAN LITERATUKK effecisti, sed etiam verborum. Audebimus ergo, in quit, novis verbis uti, te auctore, si necesse erit. Cic., A cad. Post., I. 6, 7, 24-26. 15. The Love of Knowledge Natural to Man. Tantus est igitur innatus in nobis cognitionis amor et scien- tiae, ut nerno dubitare possit, quin ad eas res hominum natura nullo emolumento invitata rapiatur. Videmusne, ut pueri ne verberibus quidem a contemplandis rebus perquirendisque deter- reantur ? ut pulsi recurrant, ut aliquid scire se gaudeant ? ut aliis narrare gestiant ? ut pompa, ludis atque eiusmodi spectacu- lis teneantur, ob eamque rem vel famem et sitim perferant 1 Quid vero ? Qui iugenuis studiis atque artibus delectantur, nonne videmus eos nee valetudinis, nee rei familiaris habere rationetn, omniaque perpeti, ipsa cognitione et scientia captos, et cum maximis curis et laboribus compensare earn, quam ex discendo capiant, voluptatem ? Mihi quidem Homerus huius modi quiddam vidisse videtur in iis, quae de Sirenum canti- bus finxerit. Neque enim vocum suavitate videntur, aut novi- tate quadam et varietate cantandi revocare eos solitae, qui prae- terveliebantur, sed quia multa se scire profitebantur ; ut homi- nes ad earum saxa discendi cupiditate aclhaereseerent. Ita enim invitarit Ulixem : (nam verti^ ut quaedam Homeri, sic istuni ipsum locum) : " O decus Argolicum, quin puppini fleet-is, Ulixe, Auribus ut nostros possis agnoscere cantus? ISTam nemo haec umquam est transvectus caerula cursu, Quin prius astiterit, vocum dulcediiie captus, Post, variis avido satiatus pectore musis, Doctior ad patrias lapsus pervenerit oras. !Nos grave certamen belli clademque tenemus, Graecia quam Troiae divino numine vexit, Omniaque e latis rerum vestigia terris." "Vidit Homerus, probari fabulam non posse, si cantiunculis tantus vir irretitus teneretur. Scientiam pollicentur : quam non erat mirum sapientiae cupido patria esse cariorem. Atque omnia quidem scire, cuiuscumque modi sint, cupere curiosorum : duci vero maiorum rerum contemplatione ad cupiditatem scien- tiae, summorum virorum est putandum. Cic., De Fin., Y. xviiL 48, 49. ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 71 16. Most Men have a certain Aptitude for acquiring Knowledge. Falsa enim est querela, paucissimis hominibus vim percipi- endi, quae tradantur, esse concessam, plerosque vero laborem ac tempora tarditate ingenii perdere. Nam contra, plures reperias et faciles in excogitando, et ad discendum promptos. Quippe id est homini naturale ; ac sicut aves ad volatum, equi ad cur- sum, ad saevitiam ferae gignuntur : ita nobis propria est mentis agitatio atque sollertia ; nude origo animi coelestis creditur. Hebetes vero et indociles non magis secundum naturam homines eduntur, quam prodigiosa corpora et monstris insignia : sed hi pauci admodum. Fuerit argumentum, quod in pueris elucet spes plurimorum, quae dum emoritur aetate, manifestuni est, non naturam defecisse, sed curam. Praestat tamen ingenio alius alium. Concede; sed, ut plus efficiat ant minus, nemo tamen reperitur, qui sit studio nihil consecutus. Quint., I. i. 1-3. 17. The Critical Faculty is not necessarily dependent on a Special Training. Illud autem ne quis admiretur, quonarn modo haec vulgus imperitorum in audiendo notet ; quum in omni genere, turn in hoc ipso magna quaedam est vis incredibilisque naturae. O nines enim tacito quodam sensu sine ulla arte aut ratione, quae sint in artibus ac rationibus recta ac prava, diiudicant ; idque quum faciunt in picturis et in signis et in aliis operibus, ad quorum intelligentiam a natura minus habent instrumenti, turn multo ostendunt magis in verborum, numerorum vocumque iudicio; quod ea sunt in communibus infixa sensibus nee earum rerum quemquam funditus natura voluit esse expertem. Itaque non solum verbis arte positis moventur omnes, verum etiam numeris ac vocibus. Quotus enim quisque est, qui teneat artem numer- orum ac modorum ? At in his si paullum modo offensum est, lit aut contraction e brevius fieret aut productione longius, thea- tra tota reclarnant. Quid, hoc non idem fit in vocibus, ut a multitudine et populo non modo catervae atque concentus, sed etiam ipsi sibi singuli discrepantes eiiciantur? Mirabile est, quum plurimum in faciendo intersit inter doctum et rudem, quam non multum differat in iudicando. Ars enim quum a natura profecta sit, nisi natura moveat ac delectet, nihil sane egisse videatur. Cic., De Orat., III. L, li. 175-197. SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 18. Value of a Knowledge of Geometry. Quid? quod se eadem geometria tollit ad rationem usque mundi 1 ? in qua, quum siderum certos constitutosque cursus num- eris docet, discimus nihil esse inordinatum atque fortuitum: quod ipsum nonnunquam pertinere ad oratorem potest. An vero, quum Pericles Athenienses solis obscuratione territos, red- ditis eius rei causis, metu liberavit: aut, quum Sulpicius ille Galltis in exercitu L. Paulli de lunae defectione disseruit, ne velut prodigio divinitus facto nrilitum animi terrerentur, non videtur esse usus oratoris officio ? Quod si Mcias in Sicilia scisset, non eodem confusus metu pulcherrimum Atheniensium exercitum prodidisset : sicut Dion, quum ad destruendam Dio- nysii tyrannidem venit, non est tali casu deterritus. Sint extra, licet, usus bellici, transeamusque, quod Archimedes unus obsidi- onem Syracusarum in longius traxit : illud utique iam proprium est ad efficiendum quod intendimus, plurimas quaestiones, qua- rum difficilior alia ratione explicatio est, ut de ratione dividendi, de sectione in infinitum, de celeritate augendi, linearibus illis probationibus solvi solere: ut, si est oratori (quod proximus demonstrabit liber) de omnibus rebus dicendum, nullo modo sine geometria esse possit orator. Quint., I. x. 46-9. 19. The Gradual Separation between Philosophy and Eloquence. Namque, ut ante dixi, veteres illi usque ad Socratem omnem omnium rerum, quae ad mores hominum, quae ad vitam, quae ad virtutem, quae ad rempublicam pertinebant, cognitionem et scientiam cum dicendi ratione iungebant ; postea dissociati (ut exposui) a Socrate diserti a doctis, et deinceps a Socraticis item omnibus, philosophi eloquentiam despexerunt, oratores sapientiani ; neque quidquam ex alterius parte tetigerunt, nisi quod illi ab his, aut ab illis hi mutuarentur ; ex quo promiscue haurirent, si manere in pristina communione voluissent. Sed, ut pontinces veteres propter sacrificiorum multitudinem tres viros epulones esse voluerunt, quum essent ipsi a Numa, ut etiam illud ludorum epulare sacrificium facerent, instituti ; sic Socratici a se caussarum actores et a com muni philosophiae nomine separaverunt, quum veteres dicendi et intelligendi mirificam societatem esse voluissent. Cic., De Orat., III. xix. 72, 73. ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 73 20. Philosophy more often Theory than Practice. Efficit hoc philosophia : medetur animis, inanes sollicitudines detrahit, cupiditatibus liberat, pellit timores. Sed haec eius vis non idem potest apud omnes : tamen valet multum, quum esfc idoneam complexa naturam. Fortes enim non modo forttma adiuvat, ut est in vetere proverbio, sed multo magis ratio, quae quibusdam quasi praeceptis confirmat vim fortitudinis. Te natura excelsum quemdani videlicet, et altum, et humana de- spicientem gemiit. Itaque facile in animo forti contra mortem habita insedit oratio. Sed haec eadem num censes apud eos ipsos valere, nisi admodum paucos, a quibus inventa, disputata, conscripta sunt ? Quotus enim quisqu philosophorum invenitur, qui sit ita moratus, ita animo ac vita constitutus, ut ratio pos- tulat ? qui disciplinam suam non ostentationem scientiae, sed. legem vitae putet ? qui obtemperet ipse sibi et decretis suis par- eat ? Videre licet alios tanta levitate et iactatione, iis ut fuerit non didicisse melius : alios pecuniae cupidos, gloriae nonnullos, multos libidinum servos : ut cum eorum vita niirabiliter pugnet oratio: quod quidem mihi videtur esse turpissimum. Ut eriim r si gramniaticum se professus quispiam barbare loquatur, aut si absurde canat is, qui se haberi velit musicum, hoc turpior sit, quod in eo ipso peccet, cuius profitetur scientiam : sic philoso- phus in ratione vitae peccans, hoc turpior est, quod in officio, cuius magister esse vult, labitur, arternque vitae professus, de- linquit in vita. Nonne verendum igitur, si est ita, ut dicis, ne philosophiam falsa gloria exornes ? Quod est enim mains avgu- mentum, nihil earn prodesse quam quosdam perfectos philosophos turpiter vivere? Cic., Tusc. Disp., II. iv. 11, 12. 21. On the proper Frame of Mind in which to receive Philosophic Instruction. Musonium philosophum solitum dicere accepimus : Cum philosophus, inquit, hortatur, monet, suadet, obiurgat, aliudve quid disciplinarum disserit, turn, qui audiunt, si de summo et soluto pec tore obvias vulgatasque laudes effutiunt, si clamitant etiam, [si gestiunt] si vocum eius festivitatibus, si modulis verborum, si quibusdam quasi frequentamentis orationis moven- tur, exagitantur, et gestiunt : turn scias, et qui dicit et qui audiunt frustra essse : neque illic philosophum loqui, sed tibici- nem canere. Animus [enim,] inquit, audientis philosophum, si, quae dicuntur, utilia ac salubria sunt, et errorum atque 74 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. vitiorum medicinas ferunt, laxamentum atque otium prolixe profuseque laudandi non habet. Quisquis ille est, qui audit, nisi ille est plane deperditus, inter ipsam philosophi orationem et perhorrescat necesse est, et pudeat tacitus, et poeriiteat, et gaudeat, et admiretur ; varies adeo vultus disparilesque sensus gerat ; perinde ut eum conscientiamque eius affecerit utrarumque animi partium aut sincerarum aut aegrarum philosophi pertrac- tatio. Praeterea dicebat, magnam laudem non abesse ab ad- miratione : adinirationem, autem, quae maxima est, non parere verba, sed silentium. AuL GelL, V. i. 1-5. 22. Tfie Provinces of Theoretical and Applied Science are distinct. Igitur in hac re Pythius errasse videtur, quod non animad- verterit ex'duabus rebus singulas artes esse compositas, ex opere et eius ratiocinatione ; ex his autem unum proprium esse eorum, qui singulis rebus sunt exercitati, id est opeiis effectum, alterum commune cum omnibus doctis, id est ratiocinationem : uti medi- cis et musicis et de venarum sphygmo et de pedum motu. At si vulnus mederi aut aegrum eripere de periculo oportuerit, non accedet musicus, sed id opus proprium erit medici. Item in organo non niedicus sed musicus modulabitur, ut aures suam cantionibus recipiant iucunditatem. Similiter cum astrologis et musicis est disputatio communis de sympathia stellarum et symphoniarum in quadratis et trigonis, diatessaron et dia- pente : cum geometris de visu, qui Graepe Aoyo? oVr/xoj appel- latur, ceterisque omnibus doctriuis multae res vel omnes com- munes sunt duntaxat ad disputandum. Operum vero ingressus, qui manu ac tractationibus ad elegantiam perducuntur, ipsorum sunt, qui proprie una arte ad faciendum sunt instituti. Ergo satis abunde videtur fecisse, qui ex singulis doctrinis partes et rationes earum mediocriter habet notas, easque quae necessariae sunt ad architecturam ; uti si quid de his rebus et artibus indi- care et probare opus fuerit, ne deficiatur. Vitruv. de Arch., L, i. 15-17. ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 75 B. MORAL PHILOSOPHY. 23. Happiness by means of Virtue is tJve Natural End of Man. Uncle igitur rectius orcliri possumus, quam a commnni parente natura ? quae, quidquid genuit, non modo animal, sed etiam quod ita ortum esset e terra, ut stirpibus suis niteretur, in suo quidque genere perfectum esse voluit. Itaque et arbores et vites et ea, quae sunt humiliora, neque se tollere a terra altius possunt ; alia semper virent, alia, hierne nudata, verno tempore tepefacta frondescunt : neque est ullum, quod non ita vigeat interiore quodam motu, et suis in quoque seminibus inclusis, ut aut flores aut fruges fundat aut bacas, omniaque in omnibus, quantum in ipsis sit, nulla vi impediente, perfecta sint. Facilius vero etiam in bestiis, quod his sensus a natura est datus, vis ipsius naturae perspici potest. Nanique alias bestias nantes aquarum incolas esse voluit ; alias volucres caelo frui libero ; serpentes quasdam, quasdarn esse gradientes ; earum ipsarum partim solivagas, partim congregatas ; immanes alias, quasdam autem cicures ; nonnullas abditas terraque tectas. Atque earum quaeque suum tenens munus, quum in disparis animantis vitarn transire non possit, manet in lege naturae. Et ut bestiis aliud alii praecipui a natura datum est, quod suum quaeque retinet, nee discedit ab eo : sic homini multo quiddam praestantius : etsi praestantia debent ea dici, quae habent aliquam compara- tionem : human vis autem animus, decerptus ex meute divina, cum alio nullo, nisi cum ipso deo, si hoc fas est dictu, cornparari potest. Hie igitur, si est excultus, et si eius acies ita curata est, ut ne caecetur erroribus ; fit perfecta mens, id est absoluta ratio ; quod est idem virtus. Et, si omne beatum est, cui nihil deest et quod in suo genere expletum atque cumulatum est, idque virtutis est proprium : certe omnes virtutis compotes beati sunt. Cic., Tusc. Disp., V., xiii. 37-39. 24. The Secret of Happiness. Idem est ergo beate vivere, et secundum naturam. Hoc quid sit, iam aperiam. Si corporis dotes, et apta naturae, con- servabimus diligenter et impavide, tamquam in diem data et fugacia; si non subierimus eorum servitutem, nee nos aliena possederint ; si corpori grata et adventitia eo nobis loco fuerint quo sunt in castris auxilia, et armaturae leves. Serviant ista, 76 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. non imperent : ita demum utilia sunt menti. Incorruptus vir sit externis, et insnperabilis, miratorque tan turn stii : fidens animi, atque in utrumque paratus, artifex vitae. Fiducia eius non sine scientia sit, scientia non sine constaiitia : maneant illi semel placita, nee ulla in decretis eius litura sit. Intelligitur, etiamsi non adiecero, compositum ordinatumque fore talem virum, et in his quae aget cum comitate, magnincum. Erit vera ratio sensibus insita, et capiens inde principia : nee enim liabet aliud unde conetur, aut unde ad verum inipetum capiat, et in se revertatur. Nam mundus quoque cuncta complectens rectorque universi Deus, in exteriora quidem tendit, sed tanien in totum undique in se redit. Idem nostra mens faciat : quum secuta sensus suos, per illos se ad externa porrexerit ; et illorum et sui potens sit, et (ut ita dicam) devinciat summum bonum. Hoc modo una efficietur vis ac potestas, concors sibi : et ratio ilia certa nascetur, non dissidens nee haesitans in opinionibus comprehensionibusque, nee in sua persuasione. Quae quum se disposuit, etpartibus suis consensit, et (ut ita dicam) concimrit, summum bonum. tetigit. Nihil enim pravi, nihil lubrici super- est : nihil in quo arietet, aut labet. Oninia faciet ex imperio suo, nihilque inopinatum accidet : sed quidquid aget, in bonum exibit, facile et parate, et sine tergiversation e agentis. Nam pigritia et haesitatio pugnam et inconstantiam ostendit. Quare audacter licet profitearis, summum bonum esse animi concor- diam. Virtutes enim ibi esse debebunt, ubi consensus atque unitas erit : dissident vitia. Sen., De Vit. Beat., viii. 1-6. 25. The Path of Progress lies through Virtue. Falso queritur de natura sua genus humanum, quod, imbecilla atque aevi brevis, forte potius, quam virtute regatur. Nam contra reputando, neque maius aliud neque praestabilius in- venies, magisque naturae industriam hominum, quam vim aut tempus deesse. Sed dux atque imperator vitae mortalium animus est : qui ubi ad gloriam virtutis via grassatur, abunde pollens potensque et clarus est, neque fortuna eget, quippe quae probitatem, industriam ceterasque artes bonas neque dare neque eripere cui quam potest : sin, captus pravis cupidinibus, ad iner- tiam et voluptates corporis pessumdatus est, perniciosa lubidine paullisper usus : ubi per socordiam vires, tempus, ingenium defluxere, naturae infirmitas accusatur, suam quisque culpam auctores ad negotia transferunt. Quodsi hominibus bonarum rerum tanta cura esset, quanto studio aliena ac nihil profutura multumque etiam periculosa petunt; neque regerentur magis, KOMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 77 quam regerent casus, et eo magnitudinis procederent, uti pro mortalibns gloria aeterni fierent. Sail, lug., I. 26. The Four Cardinal Virtues. Omne, quod est honestum, id quattuor partium oritur ex aliqua. Aut enim in perspicientia veri sollertiaque versatur, aut iti hominum societate tuenda, tribuendoque suum cuique, et rerurn contractarum fide, aut in animl excelsi atque invicti magnitudine ac robore, aut in omnium, quae fiunt quaeque dicuntur, ordine et modo, in quo inest modestia et temperantia. Quae quattuor quamquam inter se colligata atque implicata sunt, tamen ex singulis certa officiorum genera nascuntur : velut ex ea parte, quae prima descripta est, in qua sapientiam et prudentiam ponimus, inest indagatio atque inventio veri ; eiusque virtutis hoc munus est proprium. Ut enim quisque maxime perspicit, quid in re quaque verissimum sit, quique acutissime et celerrime potest et videre et explicare rationem, is prudentissimus et sapientissimus rite haberi solet. Quocirca huic, quasi materia, quam tractet et in qua versetur, subiecta est veritas. Reliquis autem tribus virtutibus necessitates pro- positae sunt ad eas res parandas tuendasque, quibus actio vitae continetur : ut et societas hominum coniunctioque servetur, et animi excellentia magnitudoque quum in augendis opibus utilitatibusque et sibi et suis comparandis, turn multo magis in his ipsis despiciendis eluceat. Ordo autem et constantia et moderatio et ea, quae sunt his similia, versantur in eo genere, ad quod adhibenda est actio quaedam, non solum mentis agi- tatio. His enim rebus, quae tractantur in vita, modum quern- dam et ordinem adhibentes, honestatem et decus conservabimus. Cic., De Off., I. v. 15-17. 27. No Theory of Duty is complete which does not impose Obligations extending to all Mankind. Ergo unum debet esse omnibus propositum, "ut eadem sit iitilitas unius cuiusque et universorum : " quam si ad se quisque rapiat, dissolvetur omnis humana consortio. Atque si etiam hoc natura praescribit, ut homo homini, quicumque sit, ob earn, ipsam caussam, quod is homo sit, consultum velit : necesse est secundum eamdem naturam omnium utilitateui esse coramunem. Quod si ita est, una continemur omnes et eadem lege naturae : idque ipsum si ita est, certe violare alterum naturae lege prohibemur. Verum autem primum. Verum igitur extremum. Nam illud quidem absurdum est, quod quidam dicunt, parenti se aut fratri nihil detracturos sui commodi caussa ; aliam 78 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. rationem esse civium reliquorum. Hi sibi nihil iuris, nullam societatem, cornmunis utilitatis caussa, statuunt esse cum civibus: quae sententia omnem societatem. distrahit civitatis. Qui autem civium rationem dicunt habendam, externorum negant, ii dirimunt communem human! generis societatem : qua sublata, beneficientia, liberalitas, bonitas, iustitia funditus tollitur. Quae qui tollunt, etiam adversus deos immortales impii iudicandi sunt. Ab iis enim constitutam inter homines societatem ever- tunt : cuius societatis arctissimum vinculum est, magis arbitrari esse contra naturam, hominem homini detrahere sui commodi caussa, quam omnia incommoda subire vel externa, vel corporis vel etiam ipsius aniini, quae vacent iustitia. Haec enim una virtus omnium est domina et regina virtutum. Cic., DQ Off., III. vi. 26-29. 28. The Standard of Right should be in One's Self. Quid de nostris ambitionibus, quid de cupiditate bonorum loquar? Quae flamma est, per quam non cucurrerint ii, qui haec olim punctis singulis eolligebant ? > Itaque semper African us Socraticum Xenopliontem in manibus habebat : cuius in primis laudabat illud, quod diceret, eosdem labores non esse aeque graves imperatori et militi, quod ipse honos laborem leviorern faceret imperatorium. Sed tamen hoc evenit, ut in vulgus insipientium opinio valeat honestatis, quum ipsam videre non possint. Itaque fama et multitudinis iudicio moventur, ut id honestum putent, quod a plerisque laudetur. Te autem, si in oculis sis multitudinis, tamen eius iudicio stare nolim, nee, quod ilia putet, idem putare pulcherrimum. Tuo tibi iudicio est utendum. Tibi si recta probanti placebis, turn non modo tete viceris, quod paullo ante praecipiebam, sed omnes et omnia. Hoc igitur tibi propone : amplitudinem et quasi quam dam exaggerationem quam altissimam animi, quae maxirne eminet contemnendis et despiciendis doloribus, uriam esse omnium rem pulcherrimam, eoque pulchriorem, si vacet populo, neque, plau- sum captans, se tantum ipsa delectet. Quin etiam mihi quidem laudabiliora videntur omnia, quae sine venditatione et sine populo teste fiunt : non quo fugiendus sit, (omnia enim bene- facta in luce se collocari volunt,) sed tamen nullum theatrum virtuti conscientia maius est. Cic., Tusc. Disp. } II. xxvi. 62-64. 29. Man's Natural Tendency is towards Virtue, but he is perverted by a Multitude of False Opinions. Quod si tales nos natura genuisset, ut earn ipsam intueri et per- spicere, eademque optima duce cursum vitae conficere possemus : ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 79 Laud erat sane, quod quisquam rationem ac doctrinam requir- eret. Nunc parvulos nobis dedit igniculos, quos celeriter mails moribus opinionibusque depravati sic restinguimus, ut nusquam naturae lumen, appareat. Sunt eiiim ingeniis nostris semina innata virtutum ; quae si adolescere liceret, ipsa nos ad beat am vitam natura perduceret. Nunc autem, simul atqne editi in lucem et suscepti sumus, in omni continue pravitate et in summa opinionum perversitate versamur : ut paene cum lacte nutricis errorern suxisse videamur. Quum vero parentibus redditi, dein magistris traditi sumus, turn ita variis irnbuimur erroribus, ut vanitati veritas, et opinioni confirmatae natura ipsa cedat. Accedunt etiam poetae : qui quurn magnam speciem doctrinae sapientiaeque prae se tulerunt, audiuntur, leguntar, ediscuntur, et inhaerescunt penitus in mentibus : quum vero accedit eodem quasi maximus quidam magister populus, atque omnis undique ad vitra consentiens multitude, turn plane infici- mur opinionum pravitate a naturaque desciscimus : ut nobis optimam magistram invidisse videantur, qui nihil melius homini, nihil magis expetendum, nihil praestantius honoribus, imperils, populari gloria iudicaverunt. Ad quam fertur optimus quisque; veramque illam honestatem expetens, quam unam natura maxi- me inquirit, in sumrna inanitate versatur, consectaturque nullam eminentem effigieni [virtutis], sed adumbratam imagineni gloriae. Est enim gloria solida quaedam res et expressa, non adumbrata : ea est consentiens laus bonorum, incorrupta vox bene iudicantium de excellente virtute : ea virtuti resonat tamquam imago. Quae quia recte factorum plerumque comes est, non est bonis viris repudianda. Ilia autem, quae se eius imitatricem esse vult, temeraria atque inconsiderata, et plerumque peccatorum vitio- rurnque laudatrix, fama popularis simulatione honestatis formam, eius pulchritudinemque corrumpit. Qua caecitate homines, quum quaedam etiam praeclara cuperent, eaque nescirent nee ubi, nee qualia essent, funditus alii everterunt suas civitates, alii ipsi occiderunt. Atque hi quidem, optima petentes, non tarn voluntate, quam cursus errore falluntur. Cic., Tusc. Disp.^ III. i., ii. 2-4. 30. False Opinion is the Parent of Violent or Diseased Emotion. Quis enim dubitarit, quin aegrotationes animi, qualis est avaritia, gloriae cupiditas, ex eo, quod magni aestinietur ea res, ex qua animus aegrotat, oriantur ? TJnde intelligi debet, per- turbationem quoque omnein esse in opinione. Et, si n'deritia, id est firma animi confisio, scientia quaedam est et opinio 80 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. gravis non temere assentientis : diffidentia quoque est metus xspectati et impendentis mali. Et, si spes est exspectatio boni : mali exspectationem esse necesse est metum. Ut igitur metus, sic reliquae perturbationes sunt in malo. Ergo ut con- stantia scientiae, sic perturbatio erroris est. Qui autem natura dicuntur iracundi aut misericordes aut invidi aut tale quid, iis sunt constituti quasi mala valetudine animi, sanabiles tamen : ut Socratis dicitur. Quum multa in conventu vitia collegisset in eum Zopyrus, qui se naturam cuiusque ex forma perspicere profitebatnr, derisus est a ceteris, qui ilia in Socrate vitia non agnoscerent : ab ipso autem Socrate sublevatus, quum ilia sibi insita, sed ratione a se deiecta diceret. Ergo ut optima quisque valetudine affectus potest videri, at natura ad aliquem morbum proclivior : sic animus alius ad alia vitia propensior. Qui autem non natura, sed culpa vitiosi esse dicuntur, eorum vitia constant e falsis opinionibus rerum bonarum ac malarum, ut sit alius ad alios motus perturbationesque proclivior. Inveteratio autem, ut in corporibus, aegrius depellitur, quam perturbatio; citiusque repentinus oculorum tumor sanatur, quam diuturna lippitudo depellitur. Cic. } Tusc. Disp., IV. xxxvii. 79-81. 31. An Analysis of the Emotions founded on the Psychology of the Stoics. Est igitur Zenonis haec definitio, ut perturbatio sit, quod ?ra3of ille dicit, aversa a recta ratione, contra naturam, animi commotio. Quidam brevius, perturbationem esse appetitum vehementiorem : sed vehementiorem eum volunt esse, qui longius discesserit a naturae constantia. Partes autem per- turbationum volunt ex duobus opinatis bonis nasci, et ex duobus. opinatis nialis ; ita esse quattuor : ex bonis libidinevn et lactitiam, ut sit laetitia praesentium bonorum, libido futuro- rum ; ex malis metum et aegritudinem nasci censent : metum futuris, aegritudinem praesentibus. Quae enim venientia metuuntur, eaclern afficiunt aegritudine instantia. Laetitia autem et libido in bonorum opinione versantur, quum libido ad id, quod videtur bonum, illecta et inflammata rapiatur, laetitia, ut adepta iam aliquid concupitum, efieratur et gestiat. Natura enim omnes ea, quae bona videntur, sequuntur, fugiuntque con- traria. Quamobrem simul obiecta species cuiuspiam est, quod bonum videatur, ad id adipiscendum impellit ipsa natura. Id quum constanter prudenterque fit, eiusmodi appetitionem Stoici fiovhwiv appellant, nos appellamus voluntatem. Earn illi putant in solo esse sapiente, quam sic definiunt : Yoluntas est, quae ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 81 quid cum ratione desiderat. Quae autem, ratione adversa, incitata est vehementius, ea libido est vel cupiditas effrenata : quae in omnibus stultis invenitur. Itemque, quum ita move- mur, ut in bono simus aliquo, dupliciter id contirigit. Nam quum ratione animus movetur placide atque constanter, turn illud gaudium dicitur : quum autem inaniter et effuse animus exsultat, turn ilia laetitia gestiens vel nimia dici potest, quam ita definiunt, sine ratione animi elationem. Quoniamque, ut bona natura appetimus, sic a malis natura declinamus : quae declinatio, si cum ratione net, cautio appelletur, eaque intelli- gatur in solo esse sapiente : quae autem sine ratione et cum exanimatione humili atque fracta, nominetur metus : est igitur metus, ratione adversa, cautio. Praesentis autem mali sapientis affectio nulla est. Stulti autem aegritudo est ea, qua afficiuntur in malis opinatis, animosque demittunt et contrahunt, rationi non obtemperantes. Itaque haec prima definitio est, ut aegri- tudo sit animi, adversante ratione, contractio. Sic quattuor perturbationes sunt, tres constantiae, quoniam aegritudini nulla constantia opponitur. Cic., Tusc., IV. vi. 32. Passion Poisons the Mind at its Source. Sincerum est nisi vas, quodcumque infundis acescit. Sperne voluptates; nocet enita dolore voluptas. Semper avarus eget; certum voto pete finem. Invidus alterius macrescit rebus opimis; Invidia Siculi non invenere tyranni Maius tormentum. Qui non moderabitur irae, Infectum volet esse, dolor quod suaserit et mens, Dum poenas odio per vim festinat innlto. Ira furor brevis est : animum rege ; qui nisi paret, Imperat : hunc frenis, hunc tu compesce catena. Fingit equum tenera docilem cervice magister Ire viam, qua monstret eques; venaticus, ex quo Tempore cervinam pellem latravit in aula, Militat in silvis catulus. IsTunc adbibe puro Pectore verba puer, nunc te melioribus offer. Hor., Epp., I. ii. 54-68. 33. The Practice of Daily Self-examination is of great Assistance towards leading a Virtuous Life. Quid ergo aliud est quod illos in publico non offendat, domi moveat, quam opinio illic aequa et patiens, domi morosa et G 82 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. querula 1 ? Omnes sensus perducendi suut ad firmitatem : natura patientes sunt, si animus illos destinat corrumpere, qui quotidie ad rationem reddendam vocandus est. Faciebat hoc Sextius, lit consummate die, quum se ad nocturnam quietem recepisset, interrogaret animum suum : Quod hodie malum tuum sanasti ? cui vitio obstitisti ? qua parte melior es ? Desinet ira, et erit moderatior, quae sciet sibi quotidie ad iudicem esse veniendum. Quid ergo pulchrius hac consuetudine excutiendi totum diem ? qualis ille somnus post recognitionem sui sequitur ? quam tran- quillus, altus ac liber, quum aut laudatus est animus, aut admonitus, et speculator sui censorque secretus cognoscifc de moribus suis ? TJtor hac potestate, et quotidie apud me causam dico : quum sublatum e conspectu lumen est, et conticuit uxor moris iam mei conscia, totum diem mecum scrutor, facta ac dicta mea remetior. Nihil mihi ipse abscondo, nihil transeo: quare enim quidquam ex erroribus meis timeam, quum possim dicere : Yide ne istud amplius facias, nunc tibi ignosco ? In ilia disputatione pugnacius locutus es : noli postea congredi cum imperitis. Nolunt discere, qui nun quam didicerunt. Ilium liberius admonuisti, quam debebas: itaque non emendasti, sed oftendisti. De cetero vide, non tan turn an verum sit quod dicis, sed an ille, cui dicitur, veri patiens sit. Sen., De Ira, III. xxxvi. 34. A Discussion on the Nature of Anger, and the Different Forms it assumes. " Irascimur, inquit, saepe non illis qui laeserunt, sed his qui laesuri sunt : ut scias iram non tan turn ex iniuria nasci." Verum est, irasci nos laesuris : sed ipsa cogitatione nos laedunt, et iniu- riam qui facturus est, iam facit. "Ut scias, iuquit, non esse iram poenae cupiditatem, infirmissimi saepe potentissimis iras- cuntur : nee poenam concupiscunt, quam non sperant." Primum diximus, cupiditatem esse poenae exigendae, non facultatem : concupiscunt autem homines et quae non possunt. Deinde nemo tarn humilis est, qui poenam vel summi hominis sperare non possit ; ad nocendum potentes sumus. . . . Quid esset ira, satis explicatum est : quo distet ab iracundia, apparet ; quo ebrius ab ebrioso, et timens a timido. Iratus potest non esse iracundus : iracundus potest aliquando iratus non esse. Cetera, quae pluribus apud Graecos nominibus in species iram distin- guunt, quia apud nos vocabula sua non habent, praeteribo : etiamsi amarum nos acerbumque dicimus, nee minus stomach- osum, rabiosum, clamosum, difficilem, asperum : quae omnia. ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 83 irarum differentiae sunt. Inter hos morosum ponas licet, delicatum iracundiae genus. Quaedam enim sunt irae, quae intra clamorem considant, quaedam non minus pertinaces, quam frequentes; quaedam saevae manu, verbis parciores; quaedam in verborum maledictorumque amaritudinem effusae; quaedam ultra querelas et aversationes non exeunt : quaedam altae gravesque sunt, et introrsus versae. Mille aliae species sunt mali multiplicis. Sen., De Ira, I. iii. 1, 2, and iv. 35. It is Useless to indulge Grief. Diutius accusare fata possumus, niutare non possumus : stant dura et inexorabilia. Nemo ilia convicio, nemo fletu, nemo causa movet : nihil unquam parcunt ulli, nee remittunt. Proinde parcamus lacrimis nihil proficientibus ; facilius enim nos illi dolor iste adiiciet, quam ilium nobis reducet. Qui si nos torquet, non adiuvat. Primo quoque tempore deponendus est, et ab inanibus solatiis, atque amara quadam libidine dolendi, animus recipiendus. Nam lacrimis nostris ni ratio finem fecerit, fortuna non faciet. Omnes agedum mortales circumspice : larga ubique flendi, et assidua materia. Alium ad quotidianum opus laboriosa egestas vocat : alium ambitio nunquam quieta solicitat : alius divitias, quas optaverat, metuit, et voto laborat suo : alium solicitudo, alium labor torquet, alium semper vesti- bulum obsidens turba : hie habere se dolet liberos, hie perdid- isse. Lacrimae nobis deerimt ante, quam causae dolendi. Sic vitam agimus : ideoque moderate id fieri debet a nobis, quod saepe faciendum est : et respicientes, quantum a tergo rerum tristium immineat, si non finire lacrimas, at certe reservare debemus. Nulli parcendum est rei magis quam huic, cuius tarn frequens usus est. Sen., Ad Polyb. de ConsoL, xxiii. 1-4. 36. The Good Man is Indifferent to the Caprices of Fortune. Prudens futuri temporis exitum Caliginosa nocte premit dens, Bidetque, si niortalis ultra Fas trepidat. Quod adest, memento Componere aequus : cetera fluminis Bitu feruntur, nunc medio alveo Cum pace delabentis Etruscum In mare, nunc lapides adesos 84 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Stirpesque raptas et pecus et domos Volventis tin a, non sine rnontium Clamore vicinaeque silvae, Quum fera diluvies quietos Irritat amnes. Ille potens sui Laetusque deget, cui licet in diem Dixisse : vixi ! Cras vel atra Nube polum Pater occupato, Tel sole puro : non tamen irritum, Quodcumque retro est, efficiet, neque Diffinget infect umque reddet, Quod fugiens semel hora vexit. Fortuna saevo laeta negotio et Ludum insolentem ludere pertinax Transmutat incertos honores, ]STunc mini, nunc alii benigna. X/audo manentem : si celeres quatit Pennas, resigno quae dedit, et mea Virtute me involvo probamque Pauperiem sine dote quaero. HOT., Od., III. xxix. 29-56. 37. Excessive Pleasure is Incompatible with the Exercise of the Higher Faculties of the Mind. An vero voluptates corporis expetendae, quae vere et graviter a Platone dictae suut illecebrae atque escae maloruni ? Quae enim confectio est valetudinis, quae deformatio coloris et cor- poris, quod turpe daranum, quod dedecus, quod non evocetur atque eliciatur voluptate 2 Cuius motus ut quisque est maxi- mus, ita est inimicissimus philosophiae. Congruere enim cum cogitatione magna voluptas corporis non potest. Quis enim, cum utatur, voluptate ea, qua nulla possit maior esse, attendere animum, inire rationem, cogitare omnino quidquam potest ? Quis autem tantus est gurges, qui dies et noctes sine ulla minimi temporis interrnissione velit ita moveri suos sensus, ut moventur in summis voluptatibus ? Quis autem bona mente praeditus non mallet nullas omnino nobis a natura voluptates datas? Cic.y Hortens. apud S. Aug. iv. contra Pelagium. ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 85 38. Moderation and Contentment are rare. Quid mi igitur suades ? ut vivam Naevius 1 aut sic, TJt Nomentanus 1 Pergis pugnantia secum Prontibus adversis componere. Non ego, avarum Quum veto te fieri, vappam iubeo ac nebulonem. Est inter Tanain quiddam socerumque Viselli. Est modus in rebus, sunt certi denique fines, Quos ultra citraque nequit consistere rectum. Illuc, unde abii, redeo. Nemon' ut avarus Se probet, ac potius laudet diversa sequentes, Quodque aliena capella gerat distentius uber, Tabescat, neque se maiori pauperiorum Turbae comparet, hunc atque hunc superare laboret? Sic festinanti semper locupletior obstat : TJt, quum carceribus niissos rapit ungula currus, Instat equis auriga suos vincentibus, ilium Praeteritum temnens extremes inter euntem. Inde fit, ut raro, qui se vixisse beatum Dicat et exacto contentus tempore vita Cedat, uti conviva satur, reperire queamus. Hor., S., I. i. 101-119. 39. A Prudent Man should know his own Calibre. Refert ergo, quis haec eadem paret : in Rutilo nam Luxuria est, in Ventidio laudabile nomen Sumit, et a censu fa mam trahit. Ilium ego iure Despiciam, qui scit, quanto sublimior Atlas Omnibus in Libya sit montibus ; hie tamen idem Ignoret, quantum ferrata distet ab area Sacculus. E coelo descendit Fz/oiS/ azuvrov, Pigendum et memori tractandum pectore, sive Coniugium quaeras, vel sacri in parte Senatus Esse velis : nee enirn loricam poscit Achillis Thersites, in qua se traducebat Ulixes. Ancipitem seu tu magno discrimine causam Protegere affectas, te consule ; die tibi, qui sis, Orator vehemens, an Curtius et Matho buccae. Noscenda est mensura sui spectandaque rebus In sumrnis minimisque, etiam quum piscis emetur, Ne mullum cupias, quum sit tibi gobio tantum In loculis. Quis enim te, deficiente crumena Et crescente gula, manet exitus, aere paterno 86 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Ac rebus mersis in ventrem, fenoris atque Argenti gravis et pecorum agrorumque capacem 1 Talibus a domiuis post cnncta novissimus exit Annulus, et digito mendicat Pollio nudo. Juv., xi. 21-43. 40. Justice is to be practised for its own Sake. Doceas me, quam sacra res sit iustitia, alienum bonum spectans, niliil ex se petens, nisi usum sui. Nihil sit illi cum ambitione famaque : sibi placeat. Hoc ante omnia sibi quisque persua- deat, Me iustiim esse gratis oportet. Parum est : adhuc illud persuadet sibi, Me in lianc pulcherrimam virtutem ultro etiam impendere iuvet : ut tota cogitatio a privatis commodis quam longissime aversa sit. Non est quod spectes, quod sit iustae rei praemium maius, quam iustum esse. Illud adhuc tibi affige, quod paulo ante dicebam : nihil ad rein pertinet, quam multi aequitatem tuam noverint, Qui virtutem suam publicari vult, non virtuti laborat, sed gloriae. Non vis esse iustus sine gloria ? At mehercules saepe iustus esse debebis cum infamia. Et tune, si sapis, mala opinio bene parta delectat. Sen., Ep., xix. iv. (113) 31, 32. 41. Fortitude comes by Habit. Sed de consuetudine adhuc exercitationis loquor, nondum de ratione et sapientia. Aniculae saepe inediam biduum aut triduum ferunt. Subdue cibum unum diem athletae : lovem Olyrnpium, eum ipsum, cui se exercebit, implorabit : ferre non posse se clamabit. Consuetudinis magna vis est. Pernoctant venatores in nive : in montibus uri se patiuntur. Inde pugiles caestibus contusi ne iDgemiscunt quidem. Sed quid hos, quibus Olympiorum victoria corisulatus ille antiquus videtur ? gladia- tores aut perditi homines aut barbari quas plagas perferunt ? quo modo illi, qui bene instituti sunt, accipere plagam nialunt, quam turpiter vitare? quam saepe apparet, nihil eos malle, quam vel domino satisfacere vel populo? mittunt etiam vul- neribus confecti ad dominos, qui quaerant, quid velint : si satis his factum non sit, se velle decumbere. Quis mediocris gladi- ator ingemuit ? quis vultum mutavit umquam ? quis, non modo stetit, verum etiam decubuit turpiter 1 quis, quum decubuisset, ferrurn recipere iussus, collum contraxit ? Tantum exercitatio, meditatio, consuetudo valet. Ergo hoc poterit " Samnis, spurcus homo, vita ilia dignu' locoque : " vir natus ad gloriam EOMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 87 ullara partem animi tarn mollem habebit, quam non meditatione et ratione corroboret? Crudele gladiatorum spectaculum et inhumanum nonnullis videri solet : et haud scio an ita sit, ut nunc fit. Quum vero sontes ferro depugnabant, auribus fortasse multae, oculis quidem nulla poterat esse fortior contra dolorem et mortem disciplina. Cic., Tusc., II. xvii. 40, 41. 42. A Brave Man never yields to Adversity. Et hoc decebat roboris tanti virum, Non esse sub dolore, iiec victum malis Dare terga. Non est, ut putas, virtus, pater, Tim ere vitam, sed malis ingentibus Obstare, nee se vertere ac retro dare. Qui fata proculcavit, ac vitae bona Proiecit atque abscidit, et casus suos Oneravit ipse, cui deo nullo est opus, Quare ille mortem cupiat, aut quare petat ? Utrumque timidi est. Nemo contemsit mori, Qui concupivit; cuius haud ultra mala Exire possunt, in loco tuto est situs. Quis iam deorum (velle fac) quidquam potest Malis tuis adiicere ? Iam nee tu potes. Nisi hoc, ut esse te putes dignum nece. Sen., Phoen, 188-202. 43. Nature calls on us to endure Hardship. Tune, quurn pueros Lacedaemone, adolescentes Olympiae y barbaros in arena videris excipientes gravissimas plagas et ferentes silentio, si te forte dolor aliquis pervellerit, exclamabis, ut mulier ? non constanter et sedate feres ? Ferri non potest : natura non patitur. Audio. Pueri ferunt, gloria ducti : ferunt pudore alii, multi metu : et tamen veremur, ut hoc, quod a tarn multis et quod tot locis perferatur, natura patiatur ? Ilia vero non modo patitur, verum etiam postulat. Nihil enim habet praestantius, nihil, quod magis expetat, quam honestatem, quam laudem, quam dignitatem, quam decus. Hisce ego pluribus nominibus unam rem declarari volo, sed utor, ut quam maxime significem, pluribus. Yolo autem dicere, illud homini longe optimum esse, quod ipsurn sit optandum per se, a virtu te pro- fectum, vel in ipsa virtute situm, sua sponte laudabile : quod quidem citius dixeriin solum, quam non summum bonum. 88 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Atque, ut liaec de honesto, sic de turpi contraria : nihil tarn taetrum, nihil tarn aspernandum, nihil homine indignius. Cic., Tusc., II. xx. 46. 44. It is a Consolation in Misery to see Others as Miserable as Ourselves. Semper, ah, semper dolor est malignus : Gaudet in multos sua fata mitti, Seque non solum placuisse poenae. Ferre, quam sortem patiuntur omnes, Nemo recusat; Nemo se credit miserum, licet sit. Tolle felices; removeto multo Divites auro; removeto centum Rura qui scindunt opulenta bubus : Pauperi surgent animi iacentes. Est miser nemo, nisi comparatus. Dulce in immensis posito ruinis, Neminem laetos habuisse vultus. Ille deplorat queriturque fatnm, Qui secans fluctum rate singular! Nudus in portus cecidit petitos ; Aequior casum tulit et procellas, Mille qui ponto pariter carinas Obrui vidit, tabulaque littus Naufraga spargi, mare cum coacti Fluctibus Corus prohibet reverti. Questus est Hellen cecidisse Phryxus Cum gregis ductor radiante villo Aureo fratrem simul et sororem Sustulit tergo, medioque iactum Fecit in ponto; tenuit querelas Et vir et Pyrrhe, mare cum viderent, Et nihil praeter mare cum viderent, Unici terris homines relic ti. Sen., Troad., 1017-1045. 45. Revenge is a Sign of Weakness and Folly. Nullane periuri capitis fraudisque nefandae Poena erit? Abreptum crede hunc graviore catena Protenus, et nostro (quid plus velit ira ?) necari Arbitrio manet ilia tamen iactura, nee umquam ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 89 Bepositum tibi sospes erit. Sed corpore trunco Invidiosa dabit minimus solatia sanguis. At vindicta bonum vita iucundius ipsa. Nempe hoc indocti, quorum praecordia nullis Interdum aut levibus videas flagrantia causis. Quantulacumque adeo est occasio, sufficit irae. Chrysippus non dicet idem, nee mite Thaletis Ingenium, dulcique senex vicinus Hymetto, Qui partem acceptae saeva inter vine! a cicutae Accusatori nollet dare. Plurima felix Paulatim vitia atque errores exuit omnes, Prima docens rectum Sapientia : quippe minuti Semper et infirmi est animi exiguique voluptas Ultio. Continuo sic collige, quod vindicta Nemo magis gaudet, quam femina. Cur tamen hos tu Evasisse putes, quos diri conscia facti Meus habet attonitos et surdo verbere caedit Occultum quatiente animo tortore flagellum ? Poena autem vehemens ac multo saevior illis, Quas et Caedicius gravis invenit et Rhadamanthus, Nocte dieque suum gestare in pectore testem. Juv., xiii. 174-198. 46. The Good Man will do all in his Power to palliate Faults. Quorundam ipsi testes sumus. In his naturam excutiemus voluntatemque facientium. Puer est 1 aetati donetur : nescit, an peccet. Pater est 1 aut tantum prof u it, ut illi etiam iniuriae ius sit : aut fortassis ipsum hoc meritum eius est, quo offendimur. Mulier est ? errat. lussus est ? necessitati quis, nisi iniquus, succenset 1 Laesus esfc ? non est iniuria, pati quod prior feceris. Index est ? plus illius credas sententiae, quam tuae. Rex est ? si nocentem punit, cede iustitiae : si innocentem, cede fortunae. Mutum animal est, aut simile muto 1 imitaris illud, si irasceris. Morbus est, aut calami tas ? levins transiliet sustinentem. Deus est ? tarn perdis operam quum illi irasceris, quam quum ilium alteri precaris iratum. Bonus vir est, qui iniuriam fecit 1 noli credere. Mains? noli mirari; dabit poenas alteri, quas debet tibi : et iam sibi dedit, qui peccavit. Sen., De Ira, II. xxx. 47. No Quality begets Confidence so much as Justice. Fides autem ut habeatur, cluabus rebus effici potest : si exis- amabinmr adepti comunctam cum iustitia prudentiam. Nam 90 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. et iis fidera habemus, quos plus intelligere, quam nos, arbitramur, quosque et futura prospicere credimus et, quum res agatur, in discrimenque ventuin sit, expedire rem et consilium ex tempore capere posse. Hanc enim utilem homines existimant veramque prudentiam. lustis autem et fidis hominibus, id est viris bonis, ita fides habetur, ut nulla sit in his fraudis iniuriaeque suspicio. Itaque his salutem nostram, his fortunas, his liberos rectissime committi arbitramur. Harum igitur duarum ad fidem faciendam iustitia plus pollet : quippe quum ea sine prudentia satis habeat auctoritatis, prudentia sine iustitia nihil valeat ad faciendam fidem. Quo enim quis versutior et callidior, hoc invisior et suspectior, detracta opinione probitatis. Quarn- obrem intelligentiae iustitia coniuncta, quantum volet habebit ad faciendam fidem virium. Iustitia sine prudentia multum poterit : sine iustitia nihil valebit prudentia. Cic., De Off., II. ix. 33, 34. 48. True Morality consists in the Motive, not in the Outward Act. Falsus honor iuvat et mendax infamia terret Quern, nisi mendosum et medicandum ? " Yir bonus est quis 1 ? Qui consulta patrum, qui leges iuraque servat ; Quo multae magnaeque secantur iudice lites ; Quo res sponsore et quo causae teste tenentur." Sed videt hunc omnis domus et vicinia tota Introrsum turpem, speciosum pelle docora. " Nee furtum feci nee fugi," si mihi dicit Servus : " Habes pretium, loris non ureris," aio. " Non hominem occidi." " Non pasces in cruce corvos." " Sum bonus et frugi." " Eenuit negitatque Sabellus ; Oautus enim metuit foveam lupus, accipiterque Suspectos laqueos, et opertum miluus hamum. Oderunt peccare boni virtutis amore ; Tu nihil admittes in te formidine poenae : Sit spes falleridi, miscebis sacra profanis. Nam de mille fabae modiis quum surripis unum, Damnum est, non facinus, mihi pacto lenius isto." Vir bonus, omne forum quern spectat et omne tribunal, Quandocumque deos vel porco vel bove placat, " lane pater !" clare, clare quum dixit : " Apollo i" Labra mo vet, metuens audiri : " Pulchra Laverna, Da mihi fallere, da ius'to sanctoque videri, ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 91 Noctem peccatis et fraudibus obiice nubem." Qui melior servo, qui liberior sit avarus, In triviis fixum quum se demittit ob assem, Non video : nam qui cupiet, metuet quoque ; porro Qui metuens vivet, liber inihi non erit umquam. Hor., Ep., I. xvi. 38-66. 49. An Account of the Character that most wins our Admiration. Admiratione autem afficiuntur ii, qui anteire ceteris virtute putantur, et quum omni carere dedecore, turn vero iis vitiis, quibus alii non facile possunt obsistere. Nam et voluptates, blandissimae dominae, maioris partis animos a virtute detor- quent ; et dolorum quum adnioventur faces, praeter modum plerique exterrentur : vita, mors, divitiae, paupertas omnes homines veliementissime permovent. Quae qui in utramque partem excelso animo magnoque despiciunt, quumque aliqua iis iimpla et honesta res obiecta est, totos ad se convertit et rapit, turn quis non admiretur splendorem pulchritudinemque virtutis ? Ergo et haec animi despicientia admirabilitatem magnam facit : et maxime iustitia, ex qua una virtute viri boni appellantur, mirinca quaedam multitudini videtur : nee iniuria. Nemo enim iustus esse potest, qui mortem, qui dolorem, qui exsilium, qui egestatem timet, aut qui ea, quae his sunt contraria, aequi- tati anteponit. Maximeque admirantur eum, qui pecunia non movetur : quod in quo viro perspectum sit, hunc igni spectatum arbitrantur. Itaque ilia tria, quae proposita sunt ad gloriam, omnia iustitia conficit : et benevolentiam, quod prodesse vult plurimis, et ob eamdem caussam fidem et admirationem, quod eas res spernit et negligit, ad quas plerique innammati aviditate rapiuntur. Cic., De Off., II. x. 37, 38. 50. Good Faith and Reverence have fled with the Golden Age. f O ' /O ^' W '5 ^/ 5' 1 t ^N V (ptpaKt o OOKWV xapiQ, ovo ZT atowc . . . /levff, aiflfpta S' avira.} Tu quamvis levium minimam exiguamque malorum Particulam vix ferre potes, spumantibus ardens Visceribus, sacrum tibi quod non reddat amicus Depositum. Stupet haec, qui iam post terga reliquit 92 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Sexaginta annos, Fonteio Consule natus ? An nihil in melius tot rerum proficis nsu ? Magna quidem, sacris quae dat praecepta libellis Yictrix Fortunae sapientia. Dicimus autein Hos quoque felices, qui ferre incommoda vitae, !N~ec iactare iugum, vita didicere magistra. Quae tarn festa dies,' ut cesset prodere furem, Perfidiam, fraudes atque omni ex crimine lucrum Quaesitum, et partos gladio vel pyxide numos ? Eari quippe boni : numero vix sunt totidem, quot Thebarum portae, vel divibis ostia Quondam hoc indigenae vivebant more, priusquam Sumeret agrestem, posito diademate, falcem Saturnus fugiens ; tune, quum virguncula luno Et privatus adhuc Idaeis lupiter antris ; Improbitas illo fuit admirabilis aevo. Credebant hoc grande nefas et niorte piandura, Si iuvenis vetulo non adsurrexerat, et si Barbato cuicumque puer, licet ipse videret Plura domi fraga, et maiores glandis acervos. Tarn venerabile erat, praecedere quatuor annis, Primaque par adeo sacrae lanugo senectae ! Nunc, si depositum non infitietur amicus, Si reddat veterem cum tota aerugine follenij Prodigiosa fides et Tuscis digna libellis, Quaeque coronata lustrari debeat agna. Egregium sanctumque virum si cerno, bimembri Hoc monstrum puero et miranti sub aratro Piscibus inventis, et fetae compare mulae, Sollicitus, tamquam lapides effuderit imber, Examenve apium longa consederit uva Culmine delubri, tamquam in mare fluxerit amnis Gurgitibus miris et lactis vortice torrens. Juven., Sat., xiii. 13-70. 51. Qualities which distinguish the True Patriot. Maioribus praesidiis et copiis oppugnatur respublica, quam defenditur, propterea, quod audaces homines et perditi nutu impelluntur, et ipsi etiam sponte sua contra rempublicam inci- tantur : boni nescio quomodo tardiores sunt et, principiis rerum ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 93 neglectis, ad extrenmm ipsa denique necessitate excitantur : ita ut nonnumquam cuuetatione ac tarditate, duin otium volunt etiam sine dignitate retinere, ipsi utrumque amittant. Pro- pugnatores autem reipublicae qui esse voluerunt, si leviores stint, desciscunt : si timidiores, desunt : permanent illi soli, atque omnia reipublicae caussa perferunt, qui sunt tales, qualis pater tuus, M. Scaure, fait, qui a Graccho usque ad Q. Varium seditiosis omnibus restitit, quern nulla umquam vis, nullae minae, nulla invidia labefecit : aut qualis Q. Metellus, patruus matris tuae : qui, quum florentem hominem in populari ratione, L. Saturninum, censor notasset, quumque insitivum Gracchum contra vim multitudinis incitatae censu prohibuisset, quumque in earn legem, quam non iure rogatam iudicarat, iurare unus noluisset, de civitate maluit, quam de sententia demoveri ; aut, ut vetera exempla, quorum est copia digna huius imperil gloria, relinquam, neve eorum aliquem, qui vivunt, nominem, qualis nuper Q. Catulus fuit, quem neque periculi tempestas neque honoris aura potuit umquam de suo cursu aut spe aut metu demovere. Cic., Pro Sest., xlvii. 100, 101. 52. Duties Towards Servants. The First Duty is Justice. Meminerimus autem etiam adversus infimos iustitiam esse servandam. Est autem infima coriditio et for tuna servorum : quibus non male praecipiunt qui ita iubent uti, ut mercenariis ; operam exigeridam, iusta praebenda. Quum autem duobus modis, id est aut vi aut fraude, fiat iniuria : fraus quasi vul- peculae, vis leonis videtur; utrumque homine alienissimum ; sed fraus odio digna maiore. Totius autem iniustitiae nulla capitalior est, quam eorum, qui, quum maxime fallunt, id agunt ut viri boni esse videantur. Cic., De Off., I. xiii. 41. 53. Duties towards Servants. Some mistaken Popular Notions refuted : A Slave is a Humble Friend. Libenter ex his qui a te veniunt cognovi, familiariter te cum servis tuis vivere : hoc prudentiam tuam, hoc eruditionem decet. Servi sunt ? immo homines. Servi sunt? immo contubernales. Servi sunt ? immo humiles amici. Servi sunt ? immo conservi, si cogitaveris tantundem in utrosque licere fortunae. Itaque rideo istos qui turpe existimant cum servo cuo coenare : quare ? nisi quia superbissima consuetudo coenanti domino stantium servorum turbam circumdedit. Est ille plus quam capit, et ingenti aviditate onerat distentum ventrem. ac desuetum iam 94* SPECIMENS OF EOMAN LITERATUKE. ventris officio, lit maiore opera omnia egerat, quam ingessit : at infelicibus servis movere labra, ne in hoc quidem, ut loquan- tur, licet : virga murmur omne compescitur : et ne fortuita quidem verberibus excepta sunt, tiussis, sternutamentum, sing- ultus : magno malo ulla voce interpellatum silentium luitur : nocte tota ieiuni mutique perstant. Sic fit, ut isti de domino loquantur, quibus coram domino loqui non licet. At illi quibus non tantum coram dominis, sed cum ipsis erat sermo, quorum os non consuebatur, parati erant pro domino porrigere cervicem, periculum imminens in caput suum avertere. In conviviis loquebantur, sed in tormentis tacebant. Deinde eiusdem arro- gantiae proverbium iactatur : Totidem esse hostes, quot servos. Non habemus illos hostes, sed facimus. Sen., Ep., Y. vi. (47) 1-4. 54. Duties towards Servants. The Question discussed whether a Slave can confer a Kindness upon his Master. Quaeritnr a quibusdam, sicut ab Hecatone, an beneficium. dare servus domino possit ? Sunt enim qui ita distinguunt, Quaedam beneficia esse, quaedam officia, quaedam ministeria. Beneficium esse, quod alienus det ; alienus est, qui potuit sine reprehensione cessare. Officium esse filii, uxoris, et earum personarum, quas necessitudo suscitat, et ferre opem iubet. Ministerium esse servi, quern conditio sua eo loco posuit, ut nihil eorum quae praestat, imputet superiori. Praeterea servos qui negat dare aliquando domino beneficium, ignarus est iuris humani : refert enim cuius animi sit, qui praestat, non cuius status. Nulli praeclusa virtus est, omnibus patet, omnes ad- niittit, omnes invitat, ingeriuos, libertinos, servos, reges, et exsules ; non eligit domuni, nee censum : nudo homine contenta est. Quid enim erat tuti adversus repentina; quid animus magnum promitteret sibi, si certain virtutem fortuua mutaret ? Si non dat beneficium servus domino, nee regi quisquam suo, nee duci suo miles. Quid enim interest, quali quis teneatur imperio, si summo tenetur ? Nam si servo, quo minus in nomen meriti perveniat, necessitas obest, et patiendi ultima timor : idem istud obstabit, et ei qui regem habet, et ei qui ducem : quoniam, sub dispari titulo, paria in illos licent. Atqui dant regibus suis, dant imperatoribus beneficia : ergo et dominis. Potest servus iustus esse, potest fortis, potest magnanimus : ergo et beneficium dare potest : nam et hoc virtutis est : adeoque dominis servi beneficia possunt dare, ut ipsos saepe beneficii sui fecerint. Sen.* De Ben., III. xviii. KOMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 95 55. Duties towards Servants. Arrogance of Roman Masters under the Empire contrasted with the Liberal Treatment of Slaves in the Early Times. Ne illud quidem videtis, quam omnem invidiam maiores nostri dominis, omnem contumeliam servis detraxerint ? Dominum patrefamiliae appellaverunt : servos (quod etiam in rnimis adhuc durat) familiares. Instituerunt diem festum, quo non solum cum servis domini vescerentur, sed quo utique honores illis in domo gerere, ius dicere permiserunt, et domum pusillam rem- publicam esse iudicaverunt. Quid ergo ? omnes servos admo- vebo mensae meae ? Non magis quam omnes liberos. Erras, si existimas me quosdam quasi sordidioris operae reiecturum, ut puta ilium mulionem, et ilium bubulcum : non ministeriis illos aestimabo, sed moribus. Sibi quisque dat mores : minis teria casus assignat. Quidam coenent tecum, quia digni sunt ; qui- darn, ut sint. Si quid enim in illis ex sordida conversatione servile est, honestiorum convictus excutiet. Non est, mi Lucili, quod amicum tantum in foro et in curia quaeras : si diligenter attenderis, et domi invenies. Saepe bona materia cessat sine artifice : tenta, et experire. Quemadmodum stultus est, qui equum emturus, non ipsum inspicit, sed stratum eius ac fraenos : sic stultissimus est, qui hominem aut ex veste, aut ex conditione, quae vestis modo nobis circumdata est, aestimat. Servus est ? sed fifflrtasse liber ammo. Servus est ? hoc illi nocebit ? ostende quis non sit. Alius libidini servit, alius avaritiae, alius ambitioni ; omnes timori. Dabo consularem, aniculae servi- entem ; dabo ancillulae divitem : ostendam nobilissiinos iuvenes- mancipia Pantomimorum. Nulla servitus turpior est, quam voluntaria. Quare non est quod fastidiosi te deterreant, quo minus servis tuis hilarem te praestes, et non superbe superi- orem. Colant potius te, quam timeant. Dicet nunc aliquis, me vocare ad pileum servos, et dominos de fastigio suo deiicere, quod dixi, colant potius dominum, quam timeant. Itane, inquit, prorsus colant tanquam clientes, tanquam salu- tatores *? Hoc qui dixerit, obliviscetur, id dominis parum esse, quod Deo satis est, qui colitur et amatur. Non potest amor cum timore misceri. Sen., Ep., V. vi. (47), 14-19. 56. Duties towards Servants. We should alleviate, as far as lies in our power, the Unavoidable Hardships of their Position. Confecerunt me infirmitates meorum, mortes etiam, et quidem iuvenum. Solatia duo, nequaquam paria tanto dolori, solatia 96 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. tamen: unum facilitas manumittendi, (videor enini non omnino immaturos perdidisse, quos lain liberos perdidi) alterum, quum permitto servis quoque quasi testamenta facere, eaque, ut legitima, custodio. Mandant rogantque, quod visum : pareo ut iussus. Dividunt, donant, relinquunt, dumtaxat intra domum. Nain servis respublica quaedam et quasi civitas domus est Sed quauiquam his solatiis acquiescain, debilitor et frangoi eadem ilia humanitate, quae me, ut hoc ipsum permitterem, induxit. Non ideo tamen velim durior fieri. Nee ignoro, alios huiusmodi casus nihil amplius vocare, quam damnum ; eoque sibi magnos homines et sapientes videri. Qui an magni sapientesque sint, nescio : homines non sunt. Hominis est enim adfici dolore, sentire; resistere tamen et solatia admittere, non, solatiis non egere. Plin., Ep., VIII. xvi. 1-4. 57. A Good Slave's Idea of his Duty. Spectamen bono servo id est, qui rem herilein Procurat, videt, collocat, cogitatque, Ut absent e hero suo rein heri diligenter Tutetur, quam si ipse adsit, aut rectius. Tergum quam gulam, crura quam ventrem oportet Potiora esse, quoi cor modeste situm ^st. Kecordetur id, qui nihili sunt, quid illis Preti detur ab suis heris, improbis Tgnavis viris, verbera et compedes, Mola^, [magna] lassitudo, fames, frigus durum. Haec pretia sunt igoaviae. Id ego male malum Metuo : propterea bonum esse certum est, potius quam malum. !N"am magis multo patior facilius verba ; verbera 6di, Nimioque edo lubentius molitum, quam molitum praehibeo. Propterea heri imperium exsequor bene, et sedate servio : atque Id mihi prodest. Alii ita, ut in rem esse ducunt, sient; ego ita ero, ut me esse oportet : Metum ut mi adhibeam, culpam abstineam, hero ut omnibus in locis sim praesto. Servi, qui culpa carent ^t metuont, Hi solent esse heris utibiles. Nam illi, qui nihil metuont, Postquam malum promeritum est, metuont. Plant., Bacch.. V. vi. 1-22. ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. ^V ^''stf '11 { - J -tf 58. Ought Children to obey their Fathers' Will in Everything? Quaeri solitum est in philosophorum disceptationibus, an semper inque omnibus iussis patri parendum sit. Super ea re Graeci nostrique, qui de officiis scripserunt, tres sententias esse, quae spectandae considerandaeque sint, tradiderunt ; easque subtilissime diiuclicaverunt. Earum una est : omnibus, quae pater imperat, parendum. Altera est : in quibusdam parendum, quibusdam non obsequendum. Tertia est : nihil necessum esse patri obsequi et parere. Haec sententia quoniam primore aspectu minis infamis est, super ea prius quae dicta sunt dicenms. Aut recte, inquiunt, imperat pater, aut perperam. Si recte imperat, non, quia imperat, parendum, sed, quoniam id fieri ius est, faciendum est : si perperam, nequaquam scilicet faciendum, quod fieri non oportet. Deinde ita concludunt : nunquam est igitur patri parendum, quae imperat. Sed neque istam sententiam probari accepirnus : argutiola quippe haec, sicuti mox ostendemus, frivola et inanis est. Neque autem ilia, quam primo in loco diximus, vera et proba videri potest : onmia esse, quae pater iusserit, parendum. Quid enim? si proditionem patriae, si matris necem, si alia quaedam imperarit turpia aut impia ? Media igitur sententia optima atque tutissima visa est : quaedam esse parendum, quaedam non obsequendum. Sed ea tamen, quae obsequi non oportet, leniter et verecunde ac sine detestatione niinia sineque oppro oration e acerba reprehensionis declinanda sensim et relinquenda esse dicunt, quam respuenda, Oonclusio vero ilia, qua colligitur, sicuti supra dictum est, nihil patri parendum, imperfecta est, refutarique ac dilui sic potest : Omnia, quae in rebus humanis fiunt, sicut docti censuerunt, aut honesta sunt aut turpia. Quae sua vi recta aut honesta sunt, ut fidem colere, ut patriam defendere, ut amicos diligere, ea fieri oportet, sive imperet pater, sive non imperet. Sed quae his contraria, quaeque turpia et ornnino iniqua sunt, ea ne si imperet quidem. Quae vero in medio sunt, et a Graecis turn d$tKy Uniform Integrity and Self-control. Quapropter hoc te primum rogo, ne contrahas ac demittas. animum, neve te obrui, tamquam fluctu, sic magnitudine negotii sinas : contraque erigas ac resistas sive etiam ultro occurras negotiis. Neque enim eiusmodi partem reipublicae geris, in qua fortuna dominetur, sed in qua plurimum ratio possit et diligentia. Quod si tibi, bellum aliquod magnum et periculosum ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 115 administranti, prorogatum imperium viderem ; tremerem animo, quod eodem tempore esse intelligerem etiam fortunae potestatem in nos prorogatem. Nunc vero ea pars tibi reipublicae com- raissa est, in qua aut nullain, aut perexiguam partein fortuna tenet, et quae mihi tota in tua virtute ac moderatione animi posita esse videatur. . . . Quare sint haec fundamenta dignitatis tuae ; tua primum integritas et continentia : deinde omnium, qui tecum sunt, pudor : delectus in familiaritatibus, et provincialium hominum et Graecorum, percautus et diligens : familiae gravis et constans disciplina. Quae quum honesta sint in his privatis nostris quotidianisque rationibus ; in tanto imperio, tarn depravatis moribus, tarn corruptrice provincia, divina videantur necesse est. Cic., Ad Q. Fr., I. i. 1, 6. 88. Duties of a Provincial Governor (b.) Such Conduct will give Consistency to a Strict Administration of Justice. Haec institutio atque haec disciplina potest sustinere in rebus statuendis decernendisque earn severitatem, qua tu in iis ^rebus usus es, ex quibus nonnullas simultates cum magna mea laetitia susceptas habemus. Nisi forte me Paconii nescio cuius liominis ne Graeci quidem, at Mysii aut Phrygis potius, querelis moveri putas, aut Tuscenii liominis furiosi ac sordidi vocibus, cuius tu ex impurissimis faucibus inhonestissirnam cupiditatem eripu- istisi summa cum aequitate. Haec et cetera plena severitatis quae statuisti in ista provincia, non facile sine summa integritate sustineremus. Quare sit summa in iure dicundo severitas, dummodo ea ne varietur gratia, sed conservetur aequabilis. Sed tamen parvi refert abs te ipso ius dici aequabiliter et diligenter, nisi idem ab iis net, quibns tu eius nmneris aliquam partem concesseris. Ac mihi quidem videtur non sane magna varietas esse negotiorum in administranda Asia, sed ea tota iurisdictione maxime sustineri. In qua scientiae praesertim provincialis ratio ipsa expedita est : constantia est adhibenda et gravitas, quae resistat non solum gratiae, veruni etiam suspicioni. Adi- ungenda etiam est facilitas in audiendo, lenitas in decernendo, in satisfaciendo ac disputando diligentia. Cic., Ad Q. Fr., I. i. 6, 7. 89. Duties of a Provincial Governor (c.) Above all he must do everything in his Power to increase the Comfort and Happiness of those he governs. Ac mihi quidem videntur hue omnia esse referenda iis, qui praesunt aliis, ut ii, qui erunt eorum in irnperio, sint quani bea- 116 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. tissimi : quod tibi et esse antiquissimum, et ab initio fuisse, ut primuin Asiam attigisti, constante fama atque omnium sermon e celebratum est. Est autem non modo eius, qui sociis et civibus, sed etiam eius, qui servis, qui mutis pecudibus praesit, eorum, quibus praesit, commodis utilitatique servire. Cuius quidem generis constare inter omnes video abs te summam adhiberi diligentiam : nullum aes alienum novum contrahi civitatibus : vetere autem rnagno et gravi multas abs te esse liberatas : urbes complures, dirutas ac paene desertas, (in quibus unam loniae nobilissimam, alteram Cariae, Samum et Halicarnassum,) per te esse recreatas : nullas esse in oppidis seditiones, nullas discordias : provideri abs te, ut civitates optimatium consiliis administrentur : sublata Mysiae latrocinia : caedes multis locis repressas : pacem tota provincia constitutam : neque solum ilia itinerum atque agrorum, sed multo etiam plura et maiora oppidorum et fanorum furta et latrocinia esse depulsa : remotam a fama et a fortunis et ab otio locupletum illam acerbissimam ministram praetorum avaritiae, calumniam : sumptus et tributa civitatum ab omnibus, qui earum civitatum lines incolant, tolerari aequabiliter : facillimos esse aditus ad te : patere aures tuas querelis omnium, nullius inopiam ac solitudinem, non modo illo populari accessu ac tribunali, sed ne domo quidem et cubiculo esse, exclusam ; tuo toto denique irnperio nihil acerbum esse, nihil crudele, atque omnia plena clementiae, mansuetudinis, humaiiitatis. Cic., Ad Q. Fr., I. i. 8. 90. Duties of a Provincial Governor (d.) The Collection of the Revenues should be so conducted as to give as little Annoy- ance as possible. Ilia caussa publicanorum quantam acerbitatem afferat sociis, intelleximus ex civibus, qui nuper in portoriis Italiae tollendis non tarn de portorio, quam de nonnullis iniuriis portitorum querebantur. Quare non ignorq, quid sociis accidat in ultimis terns, quum audierim in Italia querelas civium. Hie te ita versari, ut et publicanis satisfacias, praesertim publicis male redemptis, ac socios perire non sinas, divinae cuiusdam virtutis esse videtur, id est, tuae. Ac primum Graecis, id quod acerbis- simum est, quod sunt vectigales, non ita acerbum videri debet, propterea quod sine imperio populi Roraani, suis institutis, per se ipsi ita fuerunt. Nomen autem publicani aspernari non pos- sunt, qui pendere ipsi vectigal sine publicano non potuerunt, quod his aequaliter Sulla descripserat. Non esse autem leniores in exigendis vectigalibus Graecos, quam nostros publicanos, hinc ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 117 intelligi potest, quod Caunii riuper, omnesque ex insulis, quae erant ab Sul&Rhodiis attributae, coufugerunt ad senatum, nobis nt potius vectigal, quam Bhodiis penderent. Quare nomen publican! neque ii debent horrere, qui semper vectigales fuerunt, neque ii aspernari, qui per se pendere vectigal non potuerunt, neque ii recusare, qui postulaverunt. Simul et illud Asia cogi- tet, nullam a se neque belli externi, neque discordiarum domes- ticarum calamitatem abfuturam fuisse, si hoc imperio non tenere- tur. Id autem imperium quum retineri sine vectigalibus nullo modo possit, aequo animo parte aliqua suorum fructuum pacem sibi sempiternam redimat atque otium. Quod si genus ipsum et nomen publicani non iniquo animo sustinebunt : poterunt iis, consilio et prudentia tua, reliqua videri mitiora. Possunt in pactionibus faciendis non legem spectare censoriam, sed potius commoditatem conficiendi negotii et liberationem molestiae. Potes etiam tu id facere, quod et fecisti egregie et facis, ut com- memores, quanta sit in publicanis dignitas, quantum nos illi ordini debeamus, ut remoto imperio ac vi potestatis et fascium publicanos cum Graecisi gratia atque auctoritate coniungas. Sed et ab iis, de quibus optime tu meritus es, et qui tibi omnia debent, hoc petas, ut facilitate sua nos earn necessitudinem, quae est nobis cum publicanis, obtinere et conservare patiantur. Cic., ad Q. FT., I. i. 11, 12. 91. The Two States, There is a Citizenship of the World, and a, Citizenship of a Particular State. Hoc nempe ab hornine exigitur, ut prosit hominibus, si fieri potest, multis; si minus, paucis; si minus, proximis; si minus, sibi. Nam quum se utilem ceteris efficit, commune agit nego- tium. Quoinodo qui se deteriorem facit, non sibi tantunimodo nocet, sed etiam omnibus iis, quibus melior factus prodesse potuisset : sic si quis bene de se meretur, hoc ipso aliis prodest, quod illis profuturum parat. .Duas respublicas animo complec- tamur alteram magnam, et vere publicam, qua dii atque homi- nes continentur, in qua non ad hunc angulum respicimus, aut ad ilium, sed terminos civitatis nostrae cum sole metimur : alte- ram, cui nos adscripsit conditio nascendi. Haec aut Athenien- sium erit, aut Carthaginiensium, aut alterius alicuius urbis, quae non ad omnes pertineat homines, sed ad certos. Quidam "eodem tempore utrique reipublicae dant operam maiori minori- que : quidam tantum minori : quidam tantum maiori. Huic maiori reipublicae et in otio deservire possumus : imo vero nescio, an in otio melius. Sen., De Otio, xxx. 5 xxxi. 2. 118 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 92. Roman Citizenship was based on the Theory that a, Man cannot be a Citizen of Two States at once. lure enim nostro neque nmtare civitatem quisquam invitus potest, neque, si velit, nmtare non potest, modo asciscatur ab ea civitate, cuius esse se civitatis velit : ut, si Gaditani scive- rint nominatim de aliquo cive Romano, ut sit is civis Gaditanus, magna potestas sit nostro civi mutandae civitatis, nee foedere impediatur, quo minus ex cive Romano civis Gaditanus possit esse. Duarum civitatum civis esse, nostro iure civili, nemo potest : non esse liuius civitatis civis, qui se alii civitati dicarit, potest. Neque solum dicatione, quod in calamitate clarissimis viris Q. Maximo, C. Laenati, Q. Philippo Nuceriae, C. Catoni Tarracone, Q. Caepioni, P. Rutilio Smyrnae vidimus accidisse, ut, earum civitatum fierent cives : ( hanc ante arnittere non potuissent, quam huius solum civitatis mutatione vertissent :) sed etiam postliminio potest civitatis fieri mutatio. Neque enim sine caussa de Cn. Publicio Menandro, libertino homine, quern apud maiores legati nostri in Graeciam proficiscentes interpretem. secum habere voluerunt, ad populum latum, ut is Publicius, si domum revenisset et inde Romam rediisset, ne minus civis esset. Multi etiarn superiore memoria cives Romani sua voluntate, indemnati et incolumes, his rebus relictis, alias se in civitates contulerunt. Quod si civi Romano licet esse Gaditanum sive exsilio sive postliminio sive reiectione huius civitatis : (ut iam ad foedus veniam ? quod ad caussam nihil pertinet : de civitatis enim iure, non de foederibus disceptamus :) quid est quamobrem civi Gaditano in hanc civitatem venire non. liceat ? Equidem longe secus sentio. Nam quum ex omnibus civitatibus via sit in nostram, quumque nostris civibus pateat iter ad ceteras civitates : turn vero, ut quaeque nobiscum maxime societate, amicitia, sponsione, pactione, foedere coniuncta est, ita mini maxime communionem beneficiorum, praemiorum, civitatis continere videtur. Atqui ceterae civitates omnes non dubitarent nostros recipere in suas civitates, si idem nos iuris haberemus, quod ceteri. Sed nos non possumus et huius esse civitatis, fit cuiusvis praeterea : ceteris concessum est. Itaque in Graecis civitatibus videmus, Athenis Rhodios, Lacedae- monios, ceteros undique ascribi, multarumque esse eosdern homines civitatum. Quo errore ductos vidi egomet nonnullos imperitos homines, nostros cives, Athenis in numero iudicum atque Areopagitarum, certa tribu, certo numero ; quum igno- rarent. si illam civitatem essent adepti, hanc se perdidisse, nisi ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 119 3ostliminio recuperassent. Peritus vero nostri iuris ac moris lerno umquam, qui hanc civitatem retinere vellet, in aliam civitatem se dicavit. Cic., Balb., xi., xii. 93. The Interests of the State demand that it should have the Power of admitting Foreigners to its Franchise ; while the Interests of Liberty require that the Citizen should have the Power of Denationalising himself. Sed hie totus locus disputationis atque orationis meae, indices, pertinefc ad commune ius mutandarum civitatum : nihil habet, quod sit proprium religionis ac foederum. Defendo enim rem universam, nullani esse gentem ex omni regione terrarum, neque tarn dissidentem a populo Romano odio quodam atque discidio neque tarn fide benevolentiaque coniunctara, ex qua nobis interdictum sit, tit ne quern asciscere civem aut civitate dignitatis. Hanc ego viain, indices, si ant asperam, aut arduam, aut plenam esse periculorum aut insidiarum negem, mentiar : praesertim quurn id noil modo intellexerim semper, sed etiam praeter ceteros senserim. Cic., Sext., xlvi. 96. The People avail themselves of the Aid of Demagogues only so- long as they are engaged in wringing Concessions from the Ruling Classes. Multa etiam nostra memoria, quae consulto praetereo, fuerunt in ea contentione, ut popularis cupiditas a consilio principum dissideret. Nunc iam nihil est, quod populus a delectis prin- cipibusque dissentiat : nee flagitat rem ullam, neque novarum rerum est cupidus, et otio suo, et dignitate optimi cuiusque, et universae reipublicae gloria delectatur. Itaque homines sedi- tiosi ac turbulenti, quia nulla iam largitione populum Romanum concitare possunt, quod plebs perfuncta gravissimis seditionibus ac discordiis otium amplexatur, conductas habent conciones r neque id agunt, ut ea dicant aut ferant, quae ilH velint audire, qui in concione sunt, sed pretio ac mercede perficiunt, ut, quidquid dicant, id illi velle audire videantur. Num. vos existimatis, Gracchos aut Saturninum aut quemquam illorum veterum, qui populares habebantur, ullnm uniquani in concione habuisse conductum 1 Nemo habuit. Ipsa enim largitio et spes- commodi propositi sine mercede ulla multitudineni concitabat. Itaque temporibus illis, qui populares erant, offendebant illi quidem apud graves et honestos homines, sed populi iudiciis at- que omni signification florebant. His in theatro plaudebatur : hi suffragiis, quod contenderant, consequebantur : horum homi- nes nomen, orationern, vultum, incessum amabant. Qui autem adversabantur ei generi, graves et magni homines habebantur : sed valebant in senatu multum, apud bonos viros plurimum : multitudini iucundi non erant, suffragiis offendebatur saepe eorum voluntas : plausum vero etiamsi quis eorum aliquando acceperat, ne quid peccasset, pertimescebat. Attamen, si quae res erat maior, idem ille populus horum auctoritate maxima commovebatur. Cic., Sext., xlix. 97. The Violence of Popular Feeling may be disarmed by giving it Free Vent through Legitimate Channels. Vitia quidem tribunatus praeclare, Quinte, perspicis. Sed est iniqua in omni re accusanda, praetermissis bonis, malorum 122 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. enumeratio vitiorumque selectio. Nam isto quidem modo vel consulatus vituperabilis est, si consulum, quos enumerare nolo, peccata collegeris. Ego enim fateor in ista ipsa potestate inesse quiddam mali. Sed bonum, quod est quaesitum in ea, sine isto malo non haberemus. Nimia potestas est tribunorum plebis : quis negat ? sed vis populi multo saevior multoque veheinentior, quae, ducem quod habet, interdum lenior est, quam si nullum haberet. Dux enim suo periculo progredi cogitat : populi impetus periculi rationem sui non habet. At aliquando incenditur. Et quidem saepe sedatur. Quod enim est tarn desperatum collegium, in quo nemo e decem sana mente sit ? Quin ipsum Ti. Gracchurn non solum neglectus, sed etiam sublatus intercessor servaverat. Quid enim ilium aliud perculit, nisi quod potestatem intercedendi collegae abrogavit ? Sed tu sapientiam maiorum in illo vide. Concessa plebi a patribus ista potestate, arma ceciderunt ; restincta seditio est ; inventum est temperamentum, quo tenuiores cum principibus aequari se putarent : in. quo uno fuit civitatis salus. At duo Gracchi fuerunt. Et praeter eos quam vis enumeres multos licet : quum deni creentur, nommllos in omiii memoria reperies per- niciosos tribunes; leves, etiam non bonos fortasse plures. In- vidia quidem summus ordo caret ; plebes de suo iure periculosas contentiones nullas facit. Quamobrem aut exigendi reges non fuerunt : aut plebi re, non verbo danda libertas : quae tamen sic data est, ut multis praeclarissirnis addiceretur, ut auctoritati principum cederet. Cic., De Leg., III. x. 23-25. 98, The Morals of the Lower Classes always reflect those of the Higher. Ut enim cupiditatibus principum et vitiis infici solet tota civitas : sic emendari et corrigi continentia. Vir magnus et nobis omnibus amicus, L. Lucullus, ferebatur, quasi commodissime respondisset, quum esset obiectOmagnificentia villae Tusculanae, duo se habere vicinos ; superiorem, equitem Romanum ; inferio- rem, libertinum : quorum quum essent magnificae villae, concedi sibi oportere, quod his, qui tenuioris ordinis essent, liceret. Non vides, Luculle, a te id ipsum natum, ut illi cuperent ? quibus id, si tu non faceres, non liceret. Quis enim ferret istos, quum videret eorum villas signis et tabulis refertas, partim publicis, partim etiam sacris et religiosis? quis non frangeret eorum libidines, nisi illi ipsi, qui eas frangere deberent, cupidi- tatis eiusdem tenerentur ? Nee enim tantum mali est peccare principes (quam quam est magnum hoc per se ipsum malum) EOMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 123 quantum illud, quod permulti imitatores principiiin exsistunt. _^am licet videre, si veils replicare memoriam temporum, [ualescumque summi civitatis viri fuerint, talem civitatem uisse : quaecumque mutatio morum in principibus exstiterit, 3amdem in populo secutam. Idque baud patillo est verius, }uam quod Platoni nostro placet, qui musicoruin cantibus, ait, aautatis, mutari civitatum status. Ego autem, nobilium vita victuque mutato, mores mutari civitatum puto. Quo perni- siosius de republica merentur vitiosi principes, quod non solum vitia concipiunt ipsi, sed ea infundunt in civitatem : neque solum obsunt, ipsi quod corrumpuntur, sed etiam quod corrum- punt, plusque exernplo, quam peccato nocent. Cic., De Leg., III. xiii., xiv. 30-32. 99. Affection is the Surest Bulwark of Power. Omnium autem rerum nee aptius est quidquam ad opes tuendas ac tenendas, quam "diligi" : nee alienius, quam " timeri." Praeclare enim Ennius : "Quern metuunt, odere : quern quisque odit, periisse expetit." Multorum autem odiis nullas opes posse obsistere, si antea fuit ignotum, nuper est cognitum. Nee vero huius tyranni solum, quern armis oppressa pertulit civitas, paretque quum maxime mortuo, interitus declarat, quantum odium hominum valeat ad pestem : sed reliquorum similes exitus tyrannorum ; quorum haud fere quisquani interituni [talem] effugit. Mains enim custos diuturnitatis metus ; contraque benevolentia fidelis [est] vel ad perpetuitatem. Sed iis, qui vi oppresses imperio coercent, sit sane adhibenda saevitia, ut heris in famulos, si aliter teneri non possunt : qui vero in libera civitate ita se instruunt, ut metuantur, iis nihil potest esse dementius. Quamvis enim sint demersae leges alicuius opibus, quamvis timefecta libertas, emergunt tamen haec aliquando aut iudiciis tacitis, aut occultis de honore suflfragiis. Acriores autem morsus sunt intermissae libertatis, quam retentae. Quod igitur latissime patet, neque ad incolumitatem solum, sed etiam ad opes et potentiam valet plurimum, id amplectamur, ut metus absit, caritas retineatur. Ita facillime, quae volemus. et privatis in rebus et in republica consequemur. Etenim, qui se metui volent, a quibus metuentur, eosdem metuant ipsi necesse est. Cic., De Off., II. vii. 23-24. 124? SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 100. Postumius contends for the Principle that in Time of War the Consul and the Army have no Power to pledge the State to any Course of Action. " Nam quod deditione nostra negant exsolvi religione popu- lum, id istos niagis, ne dedantur, quam quia ita se res habeat, dicere, quis adeo iuris fetialium expers est, qui ignoret 1 Neque ego infitias eo, Patres conscript!, tarn sponsores quam foedera sancta esse apud eos homines, apud quos iuxta divinas religiones fides humana colitur : sed iniussu populi nego quicquam sanciri posse, quod populum teneat. An, si eadem superbia, qua sponsionem istam expresserunt nobis Samnites, coegissent nos verba legitima dedentium urbes nuncupare, deditum populum Romanum vos tribuni diceretis, et hanc urbem, templa, delubra, fines, aquas, Samnitium esse 1 Omitto deditionem, quoniam de sponsione agitur. Quid tandem, si spopondissemus, urbem hanc relicturum populum Romanum 1 si incensurum ? si magis- tratus, si senatum, si leges non habiturum? si sub regibus futurum ? Dii meliora ! inquis. Atqui non indignitas rerum sponsionis vinculum levat. Si quid est, in quo obligari populus possit, in omnibus potest : et ne illud quidem, quod quosdani forsitan moveat, refert, consul, an dictator, an praetor spopon- derit. Et hoc ipsi etiam Samnites iudicaverunt, quibus non fuit satis consules spondere, sed legates, quaestores, tribunes militum spondere coegerunt. Nee a me mine quisquam quae- siverit, quid ita spoponderim ? quum id nee consulis ius esset ; aec illis spondere pacem, quae mei non erat arbitrii, nee pro vobis, qui nihil mandaveratis, possem. Liv. 9 IX. ix. 101. If, therefore, they have given any such Pledge, the State has a Eight to repudiate it. "Nihil ad Caudium, Patres conscripti, humanis consiliis gestum est. Dii immortales et vestris et hostium imperatoribus mentem ademerunt. Nee nos in bello satis cavimus; et illi male partam victoriam male perdiderunt, dum vix locis, quibus vicerant, credunt, dum quacunque conditione arma viris in arma natis auferre festinant. An, si sana mens fuisset, difficile illis fuit, dum sefies ab domo ad consultandum accersunt, mittere Rom am legates 1 cum senatu, cum populo, de pace et foedere agere ? Tridui iter expeditis erat. Interea in indutiis res fuisset, donee ab Roma legati aut victoriam illis certam, aut pacem afferrent. Ea demum sponsio esset, quam populi iussu spopondissemus. Sed neque vos tulissetis, nee nos spo- ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 125 pondissemus : nee 'fas fuit alium rerum exitum esse, quara tit illi, velut somnio laetiore, quam quod raentes eorum capere possent, nequicquam eluderentur : et nostrum exercitum eadem, qnae impedierat, fortuna expediret : vanam victoriam vanior irritam faceret pax : sponsio interponeretur, quae nemi- nera, praeter sponsorem, obligaret. Quid eniin vobiscum, Patres conscript!, quid cum populo Romano actum est ? quis vos appellare potest ? quis se a vobis dicere deceptum 1 Hostis ? an civis 1 Hosti nihil spopondistis : civem neminem spondere pro vobis iussistis. Nihil ergo vobis nee nobiscum est, quibus nihil mandastis ; nee cum Samnitibus, cum quibus nihil egistis. Samnitibus sponsores nos sumus, rei satis locupletes, in id, quod nostrum est, in id, quod praestare possumus, corpora nostra et animos. In haec saeviant, in haec ferrum, in haec iras acuant. Quod ad tribunes attinet. consulite, utrum praesens deditio eorum fieri possit, an in diem differatur. Nos interim, T. Yeturi, vosque ceteri, vilia haec capita luendae sponsionis feramus, et nostro suDplicio liberemus Romana arma. Liv., IX. ix. 102. The Samnite General contends that the Principles of Inter- national Right should be Paramount over all Considera- tions of Technical Formality. "Quin tu, Sp. Postumi, si deos esse censes, aut omnia irrita facis, aut pacto stas ! Samniti populo omnes, quos in potestate habuit, aut pro iis pax debetur. Sed quid ego te appello, qui te captum victori, cum qua potes tide, restituis? Popu lum Romanum appello ; quern si sponsionis ad Furculas Cau- dinas factae poenitet, restituat legiones intra saltum, quo saep- tae fuerunt. Nemo quemquam deceperit : omnia pro infecto sint : recipiant arma, quae per pactionem tradiderunt : redeant in castra sua. Quicquid pridie habtierunt, quam in collo- quium est ventum, habeant. Turn bellum et fortia consilia placeant; tune sponsio et pax repudietur. Ea fortuna, iis locis, quae ante pacis mentionem habuimus, geramus bellum : nee populus Romanus consulum sponsionem, nee nos fidem populi Romani accusemus. . . . Non probat populus Ro- manus ignominiosa pace legiones servatas 1 Pacem sibi habeat, legiones captas victori restituat : hoc fide, hoc foederibus, hoc fetialibus caerimoniis dignum erat. Ut tu quidem, quod petisti, per pactionem habeas, tot cives incolumes ; ego pacem, quam hos tibi remittendo pactus sum, non habeam : hoc tu, A. Cornell, hoc vos, fetiales, iuiis gentibus dicitis 1 ? Ego vero istos, quos 126 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. dedi simulatis, nee accipio, nee dedi arbitror ; nee moror, quo minus in civitatem obligatam sponsion e commissa, iratis omni- bus diis, quorum eluditur numen, redeant. Geratur bellum, quando Sp. Postumius modo legatum fetialem genu perculit. Ita dii credent, Samnitem civem Postumium, non civem Ro- manum esse, et a Samnite Romanum legatum violatum : eo vobis iustum in nos factum esse bellum. Haec ludibria religi- onum non pudere in lucem proferre, et vix pueris dignas am- bages senes ac consulares fallendae fidei exquirere ? I, lictor, deme vincla Komanis : moratus sit nemo, quo minus, ubi visum ftierit, abeant. " Et illi quidem, forsitan et publica, sua certe liberata fide, ab Caudio in castra Roniana inviolati redierunt. Liv.y IX. ix. 103. The Attractions of Power are rarely despised except by such as lack the Will or the Means to obtain them. Quare, quum hoc commune sit potentiae cupidorum cum iis, quos dixi, otiosis : alteri se adipisci id posse arbitrantur, si opes inagnas nabeant; alteri, si contenti sint et suo et parvo. In quo neutrorum omnino contemnenda est sententia : sed et facilior et tutior et minus aliis gravis aut molesta vita est otiosorum : fructuosior autem hominum generi et ad claritatem amplitudi- nemque aptior eorum, qui se ad rempublicam et ad magnas res gerendas accommodaverunt. Quapropter et iis forsitan conceden- duin sit/rempublicam non capessentibus, qui, excellent! ingenio, doctrinae sese dediderunt : et iis, qui aut valet udin is imbecil- litate, aut aliqua graviore caussa impediti a republica recesserunt, quum eius administrandae potestatem aliis laudernque conce- derent. Quibus autem talis nulla sit caussa, si despicere se dicant ea, quae plerique mirentur, imperia et magistratus, iis non modo non laudi, verum etiam vitio dandum puto. Quo- rum indicium in eo, quod gloriam contemnant et pro nihilo putent, difficile factu est non probare : sed videntur labores et molestias, turn offensionurn et repulsarum quasi quamdam igno- miniam timere et infamiam. Sunt enim, qui in rebus contra- riis parum sibi constent ; voluptatem severissime contemnant, in dolore sint molliores ; gloriam negligant, frangantur infamia : atque ea quidem non satis constanter. Cic., De Off.> I. xxi. 70, 71. 104. A Public Life calls out the Noblest Qualities of Men. Sed iis, qui habent a natura adiumenta rerum gerendarum, abiecta omni cunctatione, adipiscendi magistratus et gerenda KOMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 127 respublica est : nee enim aliter aut regi civitas aut declarari animi magnitude potest. Capessentibus autem rempublicam nihilo minus, quam philosophis, haud scio an magis etiam et magnificentia et despicientia adhibenda sit rerum humanarum, et ea, quam saepe dico, tranquillitas animi atque securitas : si quidem nee anxii futuri sunt et cum gravitate constantiaque victuri. Quae faciliora sunt philosophis, quo minus nmlta patent in eorum vita, quae fortuna feriat, et quo minus multis rebus egent : et quia, si quid adversi eveniat, tarn graviter cadere non possunt. Quocirca non sine caussa maiores motus animorum eoncitantur, niaiorque cura efficiendi rempublicam gerentibus, quam quietis ; quo magis iis et magnitude animi est adhibenda et vacuitas ab angoribus. Ad rein gerendam autem qui accedit, caveat, ne id modo consideret, quam ilia res honesta sit, sed etiam, ut habeat efficiendi facultatem : in quo ipso considerandum est, ne aut temere desperet propter igna viam, aut nimis confidat propter cupiditatem. In omnibus autem negotiis prius, quam aggrediare, adhibenda est praepa- ratio diligens. Cic., De Off., I. xxi. 72, 73. 105. Nevertheless , a Subordinate Position gives Sufficient Opportunities for doing the State Qood Service. Non vis nisi consul, aut prytanes, aut ceryx, aut sufes admini- strare Rempublicam. Quid si militare nolis, nisi imperator, aut tribunus ! Etiamsi alii primain frontem tenebunt, te sors inter triarios posuit : inde voce, adhortatione, exernplo, animo milita. Praecisis quoque manibus ille in proelio invenit, quod partibus conferat : qui stat tantum, et clarnore iuvat. Tale quiddain facies, si a prima te Reipublicae parte fortuna sub- moverit ; stes tarn en, clamore iuves : si quis fauces oppresserit, stes tamen et silentio iuves. Nunquam inutilis est opera civis boni : auditu enim, visu, vultu, nutu, obstinatione tacita, incessu- que ipso prodest. Ut salutaria quaedam, citra gustum tacturn- que, odore proficiunt : ita virtus utilitatem etiam ex longinquo et latens fundit, sive spatiatur et se utitur suo iure ; sive preca- rios habet accessus, cogiturque vela contrahere, sive otiosa mutaque est, et angusto circumscripta, sive adaperta; in quo- cunque habitu est, prodest. Quid ? tu parum utile putas exem- plum bene quiescentis? Longe itaque optimum est miscere otium rebus, quotiens actuosa vita impedimentis fortuitis, aut civitatis conditione prohibetur. Nunquam enim usque eo interclusa sunt omnia, ut nulli actioni honestae locus sit. Sen., De Tr. An., iv. 4-8. 128 SPECIMENS OF HOMAN LITERATURE. 106. A Practical Career within the Limits prescribed by the State is the most Healthy Life for an ordinary man, unless the State be incurably Corrupt. "Optimum erat (ut ait Athenodorus) actione rernm et Reipub- licae tractatione et officiis civilibus se detinere. Nam ut quidam sole, et exercitatione, et cura corporis, diem educunt, athletis- que utilissimum est, lacertos suos, roburque cui se uni dicave- runt, maiore temporis parte nutrire : ita nobis animum ad rerum civilium certamen parantibus, in opere esse, non longe pulcher- rimum est 1 Nam quum utilem se efficere civibus mortalibusque propositum habeat, simul et exercetur et proficit, qui in mediis se officiis posuit, communia privataque pro facultate administrans. Sed quia in hac, inquit, tarn insana liominum ambitione, tot calumniatoribus in deterius recta torquentibus, parum tuta sirn- plicitas est, et plus futurum semper est quod obstet, quam quod succedat, a foro quidem et publico recedendum est : sed habet, ubi se etiam in privato lare explicet magnus animus : nee, ut leonum animaliumque impetus caveis coercetur, sic hominurn, quorum maxime in seducto actiones sunt. Ita tameii delituerit, ut, ubicunque otium suurn absconderit, prodesse velit et singulis, et universis, ingenio, voce, consilio. Nee enim is solus Reipub- licae prodest, qui candidates extrahit, et tuetur reos, et de pace belloque censet : sed qui iuventutem exhortatur, qui in tanta bonorum praeceptorum inopia, virtute instruit animos, qui ad pecuniam luxuriamque cursu ruentes prensat ac retrahit, et si nihil aliud, certe moratur, in privato publicum negotium agit. An ille plus praestat, qui inter peregrines et cives, aut urbanus praetor adeuntibus assessoris verba pronuntiat : quam qui docet quid sit iustitia, quid pietas, quid patientia, quid fortitudo, quid mortis contemtus, quid deorum intellectus, quam gratui- tum bonum sit bona conscientia? Ergo si tempus in studia conferas, quod subduxeris officiis, non deserueris, nee munus detrectaveris. " Sen., De Tr. An., iii. 1-5. 107. In choosing our Career we should consult our Natural Aptitude. Ante omnia necesse est se ipsum aestimare, quia fere plus nobis videmur posse, quam possumus. Alius eloquentiae fiducia prolabitur : alius patrimono suo plus imperavit, quam ferre possit : alius infirmum corpus laborioso oppressit officio. Quo- rundam parum idonea est verecundia rebus civilibus, quae firmam frontem desiderant : quorundam contumacia non facit ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 129 id aulam. Quidam non habent iram in potestate : et illos ad :emeraria verba quaelibet indignatio effert. Quidam urbani- :atem nesciunt continere, nee periculosis abstinent salibus. Omnibus his utilior negotio quies est: ferox impatiensque aatura, irritamenta nociturae libertatis evitet. Aestimanda sunt deinde ipsa, quae aggredimur, et vires nostrae cum rebus, quas tentaturi sumus, comparandae. Debet enim semper plus esse virium in actore, quam in onere : necesse est opprimant onera, quae ferente maiora sunt. Quaedam praeterea non tarn magna sunt negotia, quam fecunda, multumque negotiorum ferunt : et haec refugienda sunt, ex quibus nova occupatio multiplexque nascetur. Nee accedendum eo, unde liber regres- sus non sit : his admovenda manus es, quorum fiuem aut facere, aut certe sperare possis. Relinquenda, quae latins actu proce- dunt, nee ubi proposueris, desinunt. Sen., De Tr. An., vi. 2-5. 108. Even the most Uncongenial Career is rendered Tolerable by the Force of Custom. At in aliquod genus vitae difficile incidisti, et tibi ignorant! vel publica fortuna vel privata laqueum impugit, quern nee solvere possis, nee abrumpere. Cogita compeditos primo aegre ferre onera, et impedimenta crurum : deinde, ubi non indignari ilia sed pati proposuerunt, necessitas fortiter ferre docet, consue- tudo facile. Invenies in quolibet genere vitae oblectamenta, et remissiones, et voluptates, si nolueris nialam putare vitam potius, quam invidiosam facere. Nullo melius nomine de nobis natura meruit, quam quod, quum sciret, quibus aerumnis nasceremur, calamitatum mollimentum, consuetudinem, invenit, cito in familiaritatem gravissima adducens. Nemo duraret, si rerum adversarum eandem vim assiduitas haberet, quam primus ictus. Gmnes cum fortuna copulati sumus: aliorum aurea catetia est et laxa : aliorum arcta et sordida. Sed quid refert ? eadem custoclia universos circumdedit : alligatique sunt etiam qui alligaverunt, nisi tu forte leviorem in sinistra catenam putas. Alium honores, alium opes vinciunt : quosdam nobilitas, quos- dam humilitas premit: quibusdam aliena supra caput imperia sunt, quibusdam sua : quosdam exsilia uno loco tenent, quosdam sacerdotia. Omnis vita servitium est. Assuescendum itaque condition! suae, et quam minimum de ilia querendum : et quid- quid habet circa se commodi, apprehendendum est. Nihil tam acerbum est, in quo non aequus animus solatium inveniat. Sen., De Tr. An., x. 1-4. 130 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 109. The Philosopher who shrinks from entering Public Life on the Ground of its Corruption, is placed in a Difficult Position. Negant nostri sapientem ad quamlibet rempublicam accessu- rum. Quid autera interest, quomodo sapiens ad otium veniat ; utruin quia respublica illi deest, an quia ipse reipublicae ? Si omnibus defutura respublica est (semper autem deerit fastidiose quaerentibus) interrogo, ad quara rempublicam sapiens accessurus sit? Ad Atheniensiuin, in qua Socrates damnatur, Aristotelrs, ne damnaretur, fugit ? in qua opprimit invidia virtu tes 1 Negabis mihi accessurum ad hanc rempublicam sapientem. Ad Cartba- giniensium ergo rempublicam sapiens accedet, in qua assidua seditio, et optimo cuique infesta libertas est, summa aequi ieut sapiens nullum denarium intra limen suum admittet, nale intrantem : ita et magnas opes, munus fortunae, fructum- [ue virtutis, non repudiabit, nee exclude!. Quid enim est, juare illis bonum locum invideat t Veniant, hospitentur. Nee actabit illas, nee abscondet : alterum infruniti animi est ; ilterum tiinidi et pusilli, velut magnum bonum intra sinum 3ontinentis. Nee, ut dixi, eiiciet illas e dorno. Quid enim dicef? utrumne, Inutiles estis : an, Ego uti divitiis nescio? Quemadmodum etiam si pedibus suis poterit iter conficere, escendere tamen vehiculum malet : sic si poterit esse dives, volet : et habebit utique opes, sed tanquam leves et avolaturas: nee ulli alii, nee sibi graves esse patietur. Donabit. Quid erexistis aures 1 quid expeditis sinum ? Donabit, aut bonis, aut iis quos facere poterit bonos. Donabit cum summo consilio, dignissimos eligens : ut qui merninerit, tarn expensorum quam acceptorum rationem esse reddendam. Donabit ex recta et probabili causa : nam inter turpes iacturas malum munus est. Habebit sinum facilem, non perforatum : ex quo multa exeant, nibil excidat. Sen., De Vit. Beat., xxiii. 111. What are Justifiable Grounds for going to War? Atque in republica maxime conservanda sunt iura belli. Nam quum sint duo genera decertandi, unum per discepta- tionem, alterum per vim ; quumque illud proprium sit hominis, hoc belluarum : confugiendurn est ad posterius, si uti non licet superiore. Quare suscipienda quidem bella sunt ob earn caussam, ut sine iniuria in pace vivatur ; parta autem victoria, conser- vandi ii, qui non crudeles in bello, non immanes fuerunt : ut maiores nostri Tusculanos, Aequos, Yolscos, Sabinos, Hernicos in civitatem etiam acceperunt at Karthaginem et Numantiani funditus sustulerunt : nollem Corinthum : sed credo aliquid secutos, opportunitatem loci maxime, ne posset aliquando ad belluni faciendum locus ipse adhortari. Mea quidem sententia, paci, quae nihil habitura sit insidiarum, semper est consulendum. In quo si mihi esset obtemperatuni; si non optimam, at aliquam rempublicam, quae nunc nulla est, haberemus. Et quum iis, quos vi deviceris, consulendum est ; turn ii, qui, armis positis, ad imperatorum fidem confugient, quamvis murum aries per- cusserit, recipiendi sunt. In quo tanto opere apud nostros iustitia culta est, ut ii, qui civitates aut nationes devictas bello in fidem recepissent, earum patron i essent more maiorum. Ac belli quidem aequitas sanctissime fetiali populi Eomani iure 132 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. perscripta est. Ex quo intelligi potest, nullum bellum esse iustum, nisi quod aut rebus repetitis geratur, aut denuntiatum ante sit et indictum. Civ., De Off., I. xi. 34-36. 112. Influence of a Maritime Position in determining the Character of States. Est autem maritimis urbibus etiam quaedam corruptela ac demutatio morum : admiscentur enim novis sermonibus ac disciplinis, et importantur non merces solum adventitiae, sed etiam mores, ut nihil possit in patriis institutis manere integrum. lam qui incolunt eas urbes, non haerent in suis sedibus, sed volucri semper spe et cogitatione rapiuntur a domo longius : atque etiam quurn manent corpore, animo tarnen excurrunt et vagantur. Nee vero ulla res magis labefactatam diu et Carthaginem et Corinthum pervertit aliquando, quam hie error ac dissipatio civium, quod mercandi cupiditate et navi- gandi et agrorum et armorum cultum reliquerant. Multa etiam ad luxuriam invitamenta perniciosa civitatibus suppeditantur mari, quae vel capiuntur vel importantur : atque habet etiam amoenitas ipsa vel sumptuosas vel desidiosas illecebras multas cupiditatum. Et quod de Corintho dixi, id baud scio an liceat de cuncta Graecia verissime dicere. Nam et ipsa Pelo- ponnesus fere tota in mari est ; nee praeter Phliuntios ulli sunt, quorum agri non contingant mare : et extra Peloponriesum Aenianes et Dores et Dolopes soli absunt a mari. Quid dicam insulas Graeciae 1 quae fluctibus cinctae natant paene ipsae siinul cum civitatium institutis et moribus. Atque haec quidem, ut supra dixi, veteris sunt Graeciae. "Coloniarum vero quae est deducta a Graiis in Asiam, Thraciam, Italiam," Siciliam, Africam, praeter unam Magnesiam, quam unda non alluat 1 ? Ita barbarorum agris quasi attexta quaedam videtur ora esse Graeciae. Nam e barbaris quidem ipsis nulli erant antea maritimi, praeter Etruscos et Poenos; alteri mercandi caussa, latrocinandi alteri. Quae caussa perspicua est malorum commutationumque Graeciae, propter ea vitia maritimarum urbium quae ante paullo perbreviter attigi. Sed tamen in his vitiis inest ilia magna commoditas j et, quod ubique gentium est, "ut ad earn urbem, quam incolas, possit adnare :" et rursus, ut id, quod agri efferant sui, quascumque velint in terras portare possint ac niittere. Cic., De Rep., II. iv. ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 133 113. Arguments showing that Exile is not an Evil. " Carere patria, intolerable est." Aspice agedum hanc fre- quentiam, cui vix urbis immensae tecta sufficiunt. Maxima pars illins turbae patria caret : ex municipiis et coloniis suis, ex toto denique orbe terrarum confluxerunt. Alios adducit ambitio, alios necessitas officii publici, alios imposita legatio, alios luxuria, opulentum et opportunism vitiis locum, quaerens : alios liberalium studiorum cupiditas, alios spectacula : quosdam. traxit amicitia, quosdam industria, latam ostendendae virtuti nacta materiam : quidam veiialem formam attulerunt, quiclam venalem eloquentiam. Nullum non hominum genus concurrit in urbeni, et virtutibus et vitiis magna pretia ponentem. lube omnes istos ad nomen citari, et, unde domo quisque sit, quaere : videbis maiorem partem esse, quae relictis sedibus suis, venerit in niaximam quidem ac pulcnerrimam urbem, non tamen suam. Deinde ab hac civitate discede, quae velut communis patria potest dici : omnes urbes circumi : nulla non magnani partem peregrinae multitudinis habet. Nunc transi ab iis, quarum amoena positio et opportunitas regionis plures allicit : deserta loca, et asperrimas insulas, Sciathum et Seriphum, Gyarum, efc Corsicam pete : nullum invenies exsilium, in quo non aliquis animi causa moretur. Sen., Ad Helv. De ConsoL, vi. 2-4. 114. What are the True Grounds of Punishment? Puniendis peccatis tres esse debere causas existimatum est. Tina est quae vovSsatot, vel x&Aaa/j, vel #xpuii/s aliquando u ex parte" reprehendi solere, quum exemplum rei utriusque nobis claris orationibus praebeatur. Nee me fallit, eas quoque leges esse, quae non in perpetuum rogentur, sed de honoribus aut imperiis, qualis " Manilia " fuit, de qua Ciceronis oratio est. Quint., II. iv. 33-40. 143. Truths are best taught to the Young by Instances. Insuevit pater optimus hoc me Ut fugerem, exemplis vitiorum quaeque notando. Quum me hortaretur, parce, frugaliter, atque Viverem uti contentus eo, quod mi ipse parasset: "Nonne vides, Albi ut male vivat filius? utque Barrus inops ? Magnum documentum, ne patriam reni 154 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Perdere quis velit." A turpi meretricis amore Quum deterreret : " Scetani dissimilis sis." Ne sequerer moechas, concessa quum venere uti Possem : " Deprensi non bella est fama Treboni, " Aiebat. " Sapiens, vitatu quidque petitu Sit melius, causas reddet tibi : mi satis est, si Traditum ab antiquis morem servare tuainque, Dum custodis eges, vitam famamque tueri Incolumem possum. Simul ac duraverit aetas Membra animumque tuum, nabis sine cortice." Sic me Formabat puerum dictis, et sive iubebat, Tit facerem quid : "Habes auctorem, quo facias hoc," Unum ex iudicibus selectis obiiciebat ; Sive vetabat : "An hoc inhonestum et inutile factu Necne sit, addubites, flagret rumore malo quum Hie atque ille ? " Avidos vicinum funus ut aegros Exanimat, mortisque metu sibi parcere cogit : Sic teneros animos aliena opprobria saepe Absterrent vitiis. Hor., Sat., I. iv. 105-129. D. PHYSICAL SCIENCE. 144. The Pleasures of Physical Research. Nosse fid em rerum, dubiasque exquirere causas, Sacra per urgen tern, capitique attollere coelum ; Scire, quot et quae sint magno natalia mundo ; Principia occasus metuunt, an saecula pergunt, Et firma aeterno religata est machina vinclo ; Solis scire modum et quanto minor orbita luna est, Haec brevior cur bis senos cita pervolet orbes, Annuus ille meet; quae certo sidera currant Ordine, quaeve suos servent incondita motus; Sex cum nocte rapi, totidem cum luce referri; Nubila cur coelo Sterope denuntiet imbres, Quo rubeat Phoebe, quo frater palleat igni; Tempora cur varient arini, ver, prima iuventa, Cur aestate perit, cur aestas ipsa senescit, Auctumnoque obrepit hiems et in orbe recurrit; Axem scire Helices et tristem nosse cometen, Lucifer unde micet, quave Hesperus, unde Bootes ; ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 155 Saturni quae stella tenax, quae Martia pugnax; Quo rapiant nautae, quo sidere lintea pandant ; Scire vias maris et coeli praedicere cursus; Quo vocet Orion, quo Sirius excubat index, Et quaecumque iacent tanto miracula mundo, Non congesta pati, nee acervo condita rerum, Sed manifesta notis certa disponere sede Singula : divina est animi ac iucuiida voluptas. Aetna, 226-251. 145. In the Sphere of Physical Speculation Certainty is Unattainable. "Latent ista omnia," Luculle, " Crassis occultata et circumfusa tenebris," lit nulla acies bumani in genii tanta sit, quae penetrare in caelum, terram intrare possit. Corpora nostra non novimus : qui sint situs partium, quam vim quaeque pars babeat, ignoramus. Itaque medici ipsi, quorum intererat ea nosse, aperuerunt, ut viderentur. Nee eo tamen aiunt empirici notiora esse ilia ; quia possit fieri, ut patefacta et detecta mutentur. Sed ecquid nos eodem modo rerum naturas persecare, aperire, dividere possumus, ut videa- mus, terra penitusne defixa sit, et quasi radicibus suis baereat ; an media pendeat 1 Habitari ait Xenopbanes in luna, eamque esse terram multaruni urbium et montium. Portenta videntur; sed tamen neque ille, qui dixit, iurare posset, ita se rem habere, neque ego non ita. Dicitis etiam, esse e regione nobis, e con- traria parte terrae, qui adversis vestigiis stent contra nostra vestigia, quos antipodas vocatis: cur mini magis succensetis, qui ista non aspernor, quam eis, qui, quum audiunt, desipere vos arbitrantur ? Hicetas Syracusius, ut ait Tbeopbrastus, caelum, solem, lunam, Stellas, supera denique omnia stare censet, neque praeter terram rem ullam in mundo moveri : quae quum circum axem se summa celeritate convertat et torqueat, eadem effici omnia, quae, si stante terra caelum moveretur. Atque boc etiam Platonem in Timaeo dicere quidam arbitrantur, sed paullo obscurius. Quid tu, Epicure? Loquere. Putas solem esse tan- talum 1 ? Egone? vos quidem tantum! Sed et vos ab illo irri- clemini, et ipsi ilium vicissini eluditis. Liber igitur a tali irrisione Socrates, liber Aristo Chius, qui nihil istorum sciri putat posse. . . . Neque tamen istas quaestiones pbysicorum extermin- andas puto. Est eriim animorum ingeniorumque naturale quoddam quasi pabulum, consideratio conternplatioque naturae : 156 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. erigimur; elatiores fieri videmur: humana despicimus; cogitantes- que supera atque caelestia, haec nostra, ut exigua et minima, contemuimus. Indagatio ipsa rerum turn maximarum, turn etiam occultissimarum, habet oblectationem. Si vero aliquid occurret, quod verisimile videatur; humanissima completur animus voluptate. Quaeret igitur haec et vester sapiens et hie noster: sed vester, ut assentiatur, credat, affirmet: noster, ut vereatur temere opinari, praeclareque agi secum putet, si in eiusmodi rebus, verisimile quod sit, invenerit. Cic., Lucull., xxxix., xli. 146. On the Latent Ambiguity in the Term " Causation" Communi igitur consuetudine sermonis abutimur, quum ita dicimus, velle aliquid quern piam aut nolle sine caussa. Ita enim dicimus, sine caussa, ut dicamus, sine externa et antecedente caussa, non sine aliqua. Ut, quum vas inane dicimus, non ita loquimur, ut Physici, quibus inane esse nihil placet : sed ita, ut, verbi caussa, sine aqua, sine vino, sine oleo vas esse dicamus : sic, quum sine caussa animum moveri dicimus, sine antecedente et externa caussa moveri, non omnino sine caussa, dicimus. De ipsa atomo dici potest, quum per inane moveatur gravitate et pondere, sine caussa moveri, quia nulla caussa accedat extrinse- cus. Rursus autem, ne omnibus a Physicis irrideamur, si dica- mus, quidquam fieri sine caussa, distinguendum est et ita dicen- dum, ipsius individui hanc esse naturam, ut pondere et gravitate moveatur, eamque ipsam esse caussam, cur ita feratur. Similiter ad animorum motus voluntaries non est requirenda externa caussa. Motus enim voluntarius earn naturam in se ipse con- tinet, ut sit in nostra potestate nobisque pareat : nee id sine caussa. Eius enim rei caussa ipsa natura est. Quod quum ita sit, quid est, cur non omnis pronuntiatio aut vera aut falsa sit, nisi concesserimus fato fieri, quaecumque fiant? Quia futura vera, in quit, non possunt esse ea, quae caussas, cur futura sint, non habent : habeant igitur caussas necesse est ea, quae vera sunt ; ita quum evenerint, fato evenerint. Confectum negotium, si quidem tibi concedendum est aut fato omnja fieri aut quid- quam posse fieri sine caussa. Cic., De Fato, xi. 147. Nothing can arise out of Nothing.: but Like must arise from Like. Nam si de nilo fierent, ex omnibu' rebus Omne genus nasci posset, nil semine egeret. ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 157 E mare primtim homines, e terra posset oriri Squamigerum genus et volucres erumpere caelo; Armenta atque aliae pecudes, genus omne ferarum Incerto partu culta ac deserta tenerent. Nee fructus idem arboribus constare solerent, Seel mutarentur, ferre omnes omnia possent. Quippe, ubi non essent genitalia corpora cuique, Qoi posset mater rebus consistere certa ? At nunc seminibus quia certis quaeque creantur, Inde enascitur atque oras in luminis exit, Materies ubi inest cuiusque et corpora prima; Atque hac re nequeunt ex omnibus omnia gigni, Quod certis in rebus inest secreta facultas. Quod si de nilo fierent, subito exorerentur Incerto spatio atque alienis partibus anni, Quippe ubi nulla forent primordia quae genital! Ooncilio possent arceri tempore iniquo. Nee porro augendis rebus spatio foret usus Seminis ad coitum, si e nilo crescere possent; ISTam fierent iuvenes subito ex infantibu' parvis E terraque exorta repente arbusta salirent. Quorum nil fieri manifestum est, omnia quando Paulatim crescunt, ut par est, semine certo, Crescentesque genus servant; ut noscere possis Quicque sua de materia grandescere alique. Lucr., I. 160-173, 180-191. 148. The Universe is made up of Atoms and the Void. Omnis ut est igitur per se natura duabus Constitit in rebus; nam corpora sunt et inane, Haec in quo sita sunt et qua diversa moventur Corpus enim per se communis dedicat esse Sensus; cui nisi prima fides fundata valebit, Haut erit occultis de rebus quo referentes Oonfirmare animi quicquam ratione queamus. Turn porro locus ac spatium, quod inane vocamus. Si nullum foret, haut usquam sita corpora possent Esse neque omnino quoquam diversa meare; Id quod iam supera tibi paulo ostendimus ante. Praeterea nil est quod possis dicere ab omni Oorpore seiunctum secretumque esse ab inani, Quod quasi tertia sit numero natura reperta. 158 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Nam quodcumque erit, esse aliquid debebit id ipsum; Cui si tactus erit, quamvis levis exiguusque, Augmine vel grandi vel parvo denique, dum sit, Corporia augebit immerum snmmamque sequetur. Sin intactile erit, nulla de parte quod ullam Hem prohibere queat per se transire meantem, Scilicet hoc id erit, vacuum quod inane vocamus. Praeterea per se quodcumque erit, aut faciet quid Aut aliis fungi debebit agentibus ipsum. Aut erit ut possint in eo res esse gerique. At facere et fungi sine corpore nulla potest res Nee praebere locum porro nisi inane vacansque. Ergo praeter inane et corpora tertia per se Nulla potest rerum in numero natura relinqui, Nee quae sub sensus cadat ullo tempore nostros Nee ratione animi quani quisquam possit apisci. Lucr., I. 419-448. 149. Matter is Eternal. Materies igitur, solido quae corpore constat, Esse aeterna potest, cum cetera dissoluantur. Turn porro si nil esset quod inane vocaret, Omne foret solidum ; nisi contra corpora certa Essent quae loca complerent quaecurnque tenerent, Omne quod est, spatium vacuum constaret inane. Alternis igitur ni minim corpus inani Distinctumst, quoniam nee plenum naviter extat Nee porro vacuum. Sunt ergo corpora certa Quae spatium pleno possint distinguere inane. Haec neque dissolui pjagis extrinsecus icta Possunt nee porro penitus penetrata retexi Nee ratione queunt alia temptata labare; Ergo si solida ac sine inani corpora prima Sunt ita uti docui, sint haec aeterna necessest. Praeterea nisi materies aeterna fuisset, Antehac ad nilum penitus res quaeque redissent De niloque renata forent quaecumque videmus. At quoniam supra docui nil posse creari De nilo neque quod genitum est ad nil revocari, Esse inmortali primordia corpore debent, Dissolui quo quaeque supremo tempore possint, Materies ut subpeditet rebus reparandis. Sunt igitur solida primordia simplicitate ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. Nec ratione queunt alia servata per aevom Ex infinite iam tempore res reparare. Lucr., I. 518-530, 538-550. 150. TlvQ Atoms of Matter have Parts, but these Parts are Absolute Minima not able to exist alone abiding therefore in the Atom from all Eternity. Turn porro quoniam est extremum quodque cacumen Corporis illius quod nostri cernere sensus Iam nequeunt, id nimirum sine partibus extat Et minima constat natura nee fait umquam , Per se secretum neque postliac esse valebit, Alterius quoniamst ipsum pars, primaque et una Inde aliae atque aliae similes ex ordine partes Agmine condense naturam corporis explent, Quae quoniam per se nequeunt constare, necessest Haerere unde queant nulla ratione revelli. Sunt igitur solida primordia simplicitate Quae niinimis stipata cohaerent partibus arte. Nou. ex illarum conventu conciliata, Sed magis aeterna pollen tia simplicitate, Unde neque avelli quicquam neque deminui iam Concedit natura reservans semina rebus. Praeterea nisi erit minimum, parvissima quaeque Corpora constabunt ex partibus infinitis, Quippe ubi diinidiae partis pars semper habebit Dimidiam partem nee res praefiniet ulla. Ergo rerum inter summam minimamque quid escit ? Nil erit ut distet; nam quamvis funditus omnis Summa sit infinita, tamen, parvissima quae sunt, Ex infinitis constabunt partibus aeque. Quod quoniam ratio reclamat vera negatque Credere posse animum, victus fateare necessest Esse ea quae nullis iam praedita partibus extent Et minima constent natura. Quae quoniam sunt, Tlla quoque esse tibi solida atque aeterna fatendum. Lucr., I. 599-627. 151. The Motions of the Original Atoms may be illustrated by those of Motes in a Sunbeam. Contemplator enim, cum solis luinina cumque Insert! fundunt radii per opaca doniorum : 160 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Multa minuta modis multis per inane videbis Corpora niisceri radiorum lumine in ipso Et velut aeterno certamine proelia pngnas Edere turmatim certantia nee dare pausam Conciliis et discidiis exercita crebris; Conicere ut possis ex hoc, primordia rerum Quale sit in magno iactari semper inani. Hoc etiara magis haec animum te advertere par est Corpora quae in solis radiis turbare videntur, Quod tales turbae motus quoque material Significant clandestinos caeeosque subesse. Multa videbis enim plagis ibi percita caecis Commutare viam retroque repulsa reverti Nunc hue nunc illuc iu cunctas undique partis. Scilicet hie a principiis est omnibus error. Prima moventur enim per se primordia rerum; Inde ea quae parvo sunt corpora conciliatu Et quasi proxima sunt ad viris principiorum, Ictibus illorum caecis inpulsa cientur, Ipsaque proporro paulo maiora lacessunt. Sic a principiis ascendit motus et escit Paulatim nostros ad sensus, ut moveantur Ilia quoque, in solis quae lumine cernere quimus Nee quibus id faciant plagis apparet aperte. Luer., II. 114-122, 125-141. 152. The Various Consistency of Bodies, and the Variety of the Sensations they produce in us, arise from the Variety of the Sizes and Shapes of their Constituent Atoms. Dicere enirn possis caelestem fulminis ignem Suptilem magis e parvis constare figuris Atque ideo transire foramina quae nequit ignis Noster hie e lignis ortus taedaque creatus. Praeterea lumen per cornum transit, ai imber Kespuitur. Quare ? nisi luminis ilia minora Corpora sunt quam de quibus est liquor almus aquarum. Et quamvis subito per colum vina videmus Perfluere j at contra tardum cunctatur olivom, Aut quia nimirum maioribus est elementis Aut magis hamatis inter se perque plicatis, Atque ideo fit uti non tarn diducta repente Inter se possint primordia singula quaeque Singula per cuiusque foramina permanare. ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 161 Denique quae nobis durata ac spissa videntur, Haec magis hamatis inter sese esse necessest Et quasi ramosis alte compacta teneri. In quo iam genere in primis adamantina saxa Prima acie constant ictus contemnere sueta Et validi silices ac duri robora ferri Aeraque quae claustris restantia vociferantur. Lucr., ii. 384-407, 444-450. 153. If we grant the Principle that Infinite Variety of Form implies Infinite Variety of Size, it will follow that the Number of Different Shapes of the Original Atoms of Matter is limited. Quod quoniam docui, pergam coneetere rem quae Ex hoc apta fidem ducat, primordia rerum Finita variare figurarum ratione, Quod si non ita sit, rursum iam semina quaedam Esse infinite debebunt corporis auctu. Nam quoniam eadem una cuiusvis in brevitate Corporis inter se multum variare figurae Non possunt : fac enim minimis e partibus esse Corpora prima tribus, vel paulo pluribus auge ; Nempe ubi eas partis unius corporis omnis, Summa atque ima locans, transmutans dextera laevis, Omnimodis expertus eris, quam quisque det ordo Forinai speciem totius corporis eius, Quod superest, si forte voles variare figuras, Addendum partis alias erit, inde sequetur, Adsimili ratione alias ut postulet ordo, Si tu forte voles etiam variare figuras : Ergo formarum novitatem corporis augmen Subsequitur. Quare non est ut credere possis Esse infinitis distantia semina formis, Ne quaedam cogas immani maxiniitate Esse, supra quod iam docui non posse probari. Lucr., II. 478-499. 154. Though the Atoms of Matter are themselves without Sensation, yet their Combinations may generate Sensation* Turn porro quid id est, animum quod percutit, ipsum Quod movet et varios sensus expromere cogit, M 162 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Ex insensilibus ne credas sensile gigni ? Nimirum lapides et ligna et terra quod una Mixta tamen nequeunt vitalem reddere sensuin. Illud in his igitur rebus memirdsse deeebit, Non ex omnibus onmino, quaecumque creant res ? Sensile et extern plo me gigni dicer e sensus, Sed magni referre ea primum quantula constent, Sensile quae faciunt, et qua sint praedita forma, Motibus ordinibus posituris denique quae sint. Quarum nil rerum in lignis glaebisque videmus; Et tamen haec, cum sunt quasi putrefacta per imbres, Yermiculos pariunt, quia corpora material Antiquis ex ordinibus permota nova re Conciliantur ita ut debent animalia gigni. Denique uti possint sentire animalia quaeque, Principiis si iam est sensus tribuendus eorum, Quid, genus humanuin propritim de quibu' factumst? Scilicet et risu tremulo concussa cachinnant Et lacrimis spargunt rorantibus ora genasque Multaque de rerum mixtura dicere callent Et sibi proporro quae sint primordia quaerunt; Quandoquidem totis mortalibus adsimulata Ipsa quoque ex aliis, nusquam consistere ut ausis: Quippe sequar, quodcumque loqui ridereque dices Et sapere, ex aliis eadem haec facientibus ut sit. Quod si delira haec furiosaque cernimus esse Et ridere potest non ex ridentibu' factus Et sapere et doctis rationem reddere dictis Non ex seminibus sapientibus atque disertis, Qui minus esse queant ea quae sentire videmus Seminibus permixta carentibus undique sensu 1 ? Lucr., II. 886-901, 973-990. 155. The Existing Universe is the Eesult of a, certain Option of Movement in the Original Atoms, by which they swerved from the Perpendicular while travelling down Space in Parallel Straight Lines ; from this also arise the Pheno- mena of Voluntary Motion. Illud in his quoque te rebus cognoscere avemus, Corpora dum deorsum rectum per inane feruntur, Ponderibus propriis incerto tempore ferme ^ Incertisque loci -spatiis decellere paulum, Tantum quod momen mutatum dicere possis. ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 163 Quod nisi declinare solerent, omnia deorsum, Imbris uti guttae, caderent per inane profundum, Nee foret offensus natus nee plaga creata Principiis ; ita nil umquam natura creasset. Quare etiam atque etiam paulum inclinare necessest Corpora ; nee plus quam minimum, ne fingere motus Obliquos videamur et id res vera refutet. Denique si semper motus conectitur omnis Et vetere exoritur semper novus ordine certo Nee declinando faciunt primordia motus Prineipium quoddam quod fati foedera rum pat, Ex infinite ne causam causa sequatur, Libera per terras unde haec animantibus exstat, * Unde est haec, inquam, fatis avolsa potestas Per quam progredimur quo ducit quemque voluntas, Declinamus item motus nee tempore certo Nee regione loci certa, sed ubi ipsa tulit rnens ? Nam dubio procul his rebus sua cuique voluntas Prineipium dat et hinc motus per membra rigantur. Lucr., II. 216-224, 243-245, 251-262. 156. The Universe was formed out of Chaos. Ante mare et terras et, quod tegit omnia, coeluni Unus erat toto naturae vultus in orbe, Quern dixere chaos, rudis indigestaque moles ; Nee quidquam nisi pondus iners ; congestaque eodem Non bene iunctarum discordia semina rerum. Frigida pugnabant calidis, humentia siccis, Mollia cum duris, sine pondere habentia pondus. Hanc deus et melior litem natura diremit : Nam coelo terras, et terris abscidit undas, Et liquidum spisso secrevit ab ae're coelum. Quae postquam evolvit caecoque exemit acervo, Dissociata locis concordi pace ligavit. Ignea convexi vis et sine pondere coeli Emicuit summaque locum sibi legit in arce. Proximns est aer illi levitate locoque : Densior his tellus, elementaque grandia traxit, Et pressa est gravitate sui. CircumHuus humor "Ultima possedit solidumque coercuit orbem. Ovid, Metam., i. 5-9, 19-31. 164 SPECIMENS OF KOMAN LITERATURE. 157. Amid the Variety of Conflicting Views as to the Origin of the Universe, One Thing is Certain viz., that it pre- sents the Spectacle of an Orderly Arrangement. Ipsa mihi primum naturae forma canenda est, Ponendusque sua totus sub imagine mundns. Quern sive ex nullis repetentem semina rebus Natali quoque egere placet, semperque fuisse, Et fore, principle pariter fatoque carentem ; Seu permixta chaos rerum primordia quondam Discrevit partu mundumque enixa nitentem Eugit in infernas caligo pulsa tenebras ; Sive individuis, in idem reditura soluta, Principiis natura manet post saecula mille, Et paene ex nihilo summum est nihilumque futurum, Caecaque materies caelum perfecit et orbem ; Sive ignis fabricavit opus fiammaeque micantes, Quae mundi fecere oculos, habitantque per omne Corpus et in caelo vibrantia fulmina fingunt ; Seu liquor haec peperit, sine quo riget arida rerum Materies, ipsumque vorat, quo solvitur, ignem ; Aut neque terra patrem novit, nee flamma, nee aer, Aut humor, faciuntque deum per quattuor artus, Et mundi struxere globum, prohibentque requiri Ultra se quicquam, cum per se cuncta crearint, Erigida nee calidis desint, aut humida siccis, Spiritus aut solidis sitque haec discordia concors, Quae nexus habilis et opus generabile fingit, Atque omnis partus elementa rapacia reddit ; (Semper erit genus in pugna, dubiumque manebit Quod latet, et tantum supra est hominemque deumque;) Sed facies quaecumque tamen sub origine rerum Convenit et certo digestum est ordine corpus. ManiL, i. 120-148. 158. The Universe is Spherical in Form. Nee vero tibi natura admiranda videri Pendentis terrae debet, cum pendeat ipse Mundus et in nullo ponat vestigia fun do. Quod patet ex ipso motu cursuque volantis. Cum suspensus eat Phoebus cursumque reflectat Hue illuc, agiles et servet in aethere metas, KOMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 165 Cum luna et stellae volitent per inania mundi; Terra quoque aerias leges imitata pependit. Est igitur tellus mediam sortita cavernam Aeris et toto pariter sublata profundo ; JSTec patulas distenta plagas, sed condita in orbeiu Undique surgentem pariter pariterque cadentem. Haec est naturae facies ; sic mundus et ipse In convexa volans teretes facit esse figuras Stellarum; solisque orbem lunaeque rotundum Aspicimus, tuniido quaerentis corpore lumen, Quod globus obliques totus non accipit ignes. Sic tellus glomerata manet mundumque figurat. Manil, i. 194-210, 213. 159. The Sphere is the most Perfect Figure: the Regular Motions and Unchanging Order of the several Parts of the Universe are due to the Fact of its Spherical Shape. Conum tibi ais et cylindrum et pyramidem pulchriorem, quam sphaeram videri. Novuni etiam oculorum indicium habetis. Sed sint ista pulchriora durntaxat aspectu : quod mihi tamen ipsum non videtur : quid enim pulcbrius ea figura, quae sola omnes alias figuras complexa continet, quaeque nihil asperitatis liabere, nihil ofFerisionis potest, nihil incisum angulis, nihil anfractibus, nihil eminens, nihil lacunosum ? quumque duae formae praestantes sint, ex solidis globus, (sic enini ff ^^xy interpretari placet;) ex planis autem circulus aut orbis, qui x.vx,*o; Graece dicitur : his duabus formis contingit solis, ut omnes earum partes sint inter se simillimae, a medioque tan turn absit extremura, quantum medium a sum mo : quo nihil fieri potest aptius. Sed si haec non videtis, quia numquam erudi- tum ilium pulverem attigistis : an ne hoc quidem physici intelligere potuistis, hanc aequabilitatem motus constantiam- que ordinum in alia figura non potuisse servari ? Itaque riihii potest esse indoctius, quam quod a vobis afnrmari solet. Nee enim hunc ipsum mundum pro certo rotundum esse dicitis ; nam posse fieri, ut alia sit figura : innumerabilesque mundos alios aliarum esse formarum. Quae, si, bis bina quot essent, didicisset Epicurus, certe non diceret. Sed dum, palato quid sit optimum, iudicat, caeli palatum (ut ait Ennius) non sus- pexit. Nam, quum duo sint genera siderum : quorum, alterum, spatiis imnmtabilibus ab ortu ad occasum commeans, nullum umquam cursus sui vestigium inflectat, alterum autem continuas ; 66 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. conversiones duas iisdem spatiis cursibusque conficiat : ex utra- que re et mundi volubilitas, quae nisi in globosa forma esse non posset, et stellarum rotundi ambitus cognoscuntur. Cic. 9 N. D., II. xviii. 47, 48. 160. The Music of the Spheres. Quid 1 hie, inquam, quis est, qui complet aures meas, tantus et tarn dulcis sonus 1 Hie est, inquit ille, qui intervallis coniunctus imparibus, sed tarn en pro rata parte ratione distinc- tis, impulsu et motu ipsorurn orbium conficitur et, acuta cujn gravibus temperans, varios aequabiliter concentus efficit : nee enim silentio tanti motus incitari possunt, et natura fert, ut extrema ex altera parte graviter, ex altera autem acute sonent. Quam ob caussam summus ille caeli stellifer cursus, cuius con- versio est concitatior, acuto et excitato movetur sono, gravis- simo autem hie lunaris atque infimus : nam terra nona imrno- bilis manens ima sede semper haeret, complexa medium mundi locum. Illi autem octo cursus, in quibus eadem vis est duorum, septem efficiunt distinctos intervallis sonos : qui numerus rerum omnium fere nodus est : quod docti homines nervis imitati atque cantibus, aperuere sibi reditum in hunc locum, sicut alii, qui praestantibus ingeniis in vita humana divina studia colue- runt. Hoc sonitu oppletae aures hominum obsurduerunt : nee est ullus hebetior sensus in vobis, sicut, ubi Nilus ad ilia, quae Catadupa nominantur, praecipitat ex altissimis montibus, ea gens, quae ilium locum accolit, propter magnitudinein sonitus sensu audiendi caret. Hie vero tantus est totius mundi in- citatissima conversione sonitus, ut eum aures hominum capere non possint, sicut intueri solem adversum nequitis, eiusque radiis acies vestra sensusque vincitur. Cic., Somn. Scip., Y. 161. Motions of the Sun and Moon : how they affect the Earth. Primus sol, qui astrorum obtinet principatum, ita movetur, ut, quum terras larga luce compleverit, easdem modo his, modo illis ex partibus opacet. Ipsa enim umbra terrae soli officiens noctem efficit. Nocturnorum autem spatiorum eadem est aequabilitas, quae diurnorum ; eiusdemque solis turn accessus modici turn recessus et frigoris et caloris rnodum temperant : circuitus enim solis orbium v et LX et ccc, quarta fere diei parte addita, conversionem conficiunt annuam : inflectens autem sol cursum turn ad septem triones, turn ad meridiem aestates et hiemes efficit, et ea duo ternpora, quorum alter um hiemi KOMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 167 senescent! adiuiictum est, alterum aestati. Ita ex quattuor temporum mutation ibus omnium, quae terra marique gignuntur, initia caussaeque ducuntur. lam solis annuos cursus spatiis menstruis luna consequitur : cuius tenuissimum lumen facit proximus accessus ad solem, digressus autem longissimus quis- que plenissimum. Neque solum eius species ac forma mutatur turn crescendo, turn defectibus in initia recurrendo, sed etiam regio, quae turn est aquilonaris, turn australis. In lunae quoque cursu est et brumae quaedam et solstitii similitudo, multaque ab ea manant et fluunt, quibus et animantes alantur auges- cantque, et pubescant maturitatemque assequantur, quae oriun- tur e terra. Oic., N. D., II. xix. 49, 50. 162. The Difference in the Orbits of the Sun and Moon explained. Nee ratio solis simplex et certa patescit, Quo pacto aestivis e partibus aegocerotis Brumalis adeat flexus atque inde revertens Cancri ut se vertat metas ad solstitialis, Lunaque mensibus id spatium videatur obire, Annua sol in quo consumit tempora cursu. Non, inquam, simplex his rebus reddita cansast. Nam fieri vel cum prim is id posse videtur Democriti quod sancta viri sententia ponit Quanto quaeque magis sint terram sidera propter, Tanto posse minus cum caeli turbine ferri. Evanescere enim rapidas illius et acris Imminui supter viris, ideoque relinqui Paulatim solem cum posterioribu' signis, Inferior multo quod sit quam fervida signa. Et magis hoc lunam : quaiito demissior eius Cursus abest procul a caelo terrisque propinquat, Tanto posse minus cum signis tendere cursum. Elaccidiore etenim quant o cum turbine fertur Inferior quam sol, tanto* magis omnia signa Hanc adipiscuntur circum praeterque feruntur. Propterea fit ut haec ad signum quodque reverti Mobilius videatur, ad hanc quia signa revisunt. Eit quoque ut e mundi trans versis partibus aer Alternis certo fluere alter tempore possit, Qui queat aestivis solem detrudere signis Brumalis usqu|e ad flexus gelidumque rigorem, Et qui reiciat gelidis a frigoris umbris Aestiferas usque in partis et fervida signa. 1G8 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Et ratione pari lunam stellasque putandumst, Quae volvunt magnos in magnis orbibus annos, Aeribus posse alternis e partibus ire. Lucr., V. 614-645. 163. Eclipses of the Sun and Moon. Soils item quoque defect us lunaeque latebras Pluribus e causis fieri tibi posse putandumst. Nam cur luna queat terram secludere solis Lumine et a terris altum caput obstruere ei, Obiciens caecum radiis ardentibus orbem ; Tempore eodem aliut facere id non posse putetur Corpus quod cassum labatur lumine semper? Solque suos etiam dimittere languidus ignes Tempore cur certo nequeat recreareque lumen, Cum loca praeteriit flammis infesta per auras, Quae faciunt ignis interstingui atque perire? Et cur terra queat lunam spoliare vicissim Lumine et oppressum solem super ipsa tenere, Menstrua dum rigidas coni perlabitur umbras; Tempore eodem aliut nequeat succurrere lunae Corpus vel supra solis perlabier orbem, Quod radios interrumpat lumenque profusum? Et tamen ipsa suo si fulget luna nitore, Cur nequeat certa mundi languescere parte, Dum loca luminibus propriis inimica per exit? Lucr., V. 751-770. 164. An Account of the Moon's Light and Phases. Luna potest radiis solis percussa nitere Inque dies magis id lumen convertere nobis Ad speciem, quantum solis secedit ab orbi, D^nique eum contra pleno bene lumine fulsit Atque oriens obitus eius super edita vidit; Inde minutatim retro quasi condere lumen Debet item, quanto propius iam solis ad ignem, Labitur ex alia signorum parte per orbem; TJt facinnt, lunam qui fingunt esse pilai Consimilem cursusque viam sub sole tenere. Est etiam quare proprio cum lumine possit Volvier et varias splendoris reddere formas. Corpus emin licet esse aliud quod fertur et una ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 169 Labitur omnimodis occursans officiensque Nee potis est cerni, quia cassum lumine fertur. Yersarique potest, globus ut, si forte, pilai; Dimidia ex parti candenti lumine tinctus, Yersandoque globum variantis edere formas, Deliique earn partem, quaecunque est ignibus aucta, Ad speciem vertit nobis oculosque patentis : Inde ininutatim retro contorquet et aufert Luciferam partem glomeraminis atque pilai; Ut Babylonica Chaldaeum doctrina refutans Astrologorum artem contra convincere tendit, Proinde quasi id fieri nequeat quod pugnat uterque Ant minus hoc illo sit cur amplectier ausis. Lucr., Y. 705-730. 1 60. Causes of the Motions of the Stars. Motibus astrorum mine quae sit causa canamus, Principio magnus caeli si vortitur orbis, Ex iitraque polum parti premere aera nobis, Dicendum est extraque tenere et claudere utrimqtie: Inde aliurn supra fluere atque intendere eodem Quo volvenda micant aeterni sidera mundi; Aut alium supter, contra qui subvehat orbem, Ut fluvios versare rotas atque haustra videmus. Est etiam quoque uti possit caelum omne manere In statione, tamen cuui lucida signa ferantur; Sive quod inclusi rapidi surit aetheris aestus Quaerentesque viaui circum versantur et ignes Passim per caeli volvuiit immania templa; Sive aliunde fluens alicunde extrinsecus aer Yersat agens ignis ; sive ipsi serpere possunt Quo cuiusque cibus vocat atque invitat euntis, Plammea per caelum pascentes corpora passim. Is am quid in hoc mundo sit eorum ponere certum Difficile est ; sed quid possit fiatque per omne In variis mundis varia ratione creatis, Id doceo plurisque sequor disponere causas, Motibus astrorum quae possint esse per omne ; E quibus una tamen sit in hoc quoque causa necessest Quae vegeat motum signis ; sed quae sit earum Praecipere hautquaquamst pedetemtim progredientis. Lucr., Y. 509-533. 170 SPECIMENS OF ROMAN LITERATUEE. 166. An Account of the Motions of the Five Planets. Maxime vero suDt admirabiles motus earum quiuque stellarum, quae falso vocantur errantes. Nib.il enim errat, quod in onmi aeternitate conservat progressus et regressus reliquosque motus constantes et ratos. Quod eo est admirabilius in his stellis, quas dicimus, quia turn occultantur, turn rursus aperiuntur, turn adeunt, turn recedunt, turn antecedunt, turn subsequuntur, turn, celerius moventur, turn tardius, turn omnino ne moventur qui- dem, sed ad quoddam tempus insistunt. Quarum ex disparibus motionibus magnum annum mathematici nominaverunt, qui turn efficitur, quum soils et lunae et quinque errantium ad eamdem inter se coHaparationem confectis omnium spatiis est facta con- versio. Quae quam longa sit, magna quaestio est : esse vero certain et definitam necesse est. Nam ea, quae Saturni stella dicitur <*{Wque a Graecis nominatur, quae a terra abest plurimum, xxx fere annis cursum suum conficit : in quo cursu multa mirabiliter efficiens, turn antecedenclo, turn retardando, turn vespertinis temporibus delitescendo, turn matutinis rursum se aperiendo, nihil irnmutat sempiternis saeculorum aetatibus, quin eadern iisdem temporibus efficiat. Infra autem hanc propius a terra lovis stella fertur, quae Qa'&av dicitur, eaque eumdem xn signorum orbem annis xn conficit, easdemque, quas Saturni stella, efficit in cursu varietates. Huic autem proximum inferiorem orbem tenet TIvposis, quae stella Martis appellatur, eaque iv et xx mensibus, vi, ut opinor, diebus minus, eumdem lustrat orbem, quern duae superiores. Infra autem hanc stella Mercurii est : ea ST/TI/SW^ appellatur a Graecis ; quae anno fere vertente signiferum lustrat orbem neque a sole longius urn quam unius signi intervallo discedit turn antevertens turn subsequent Infima est quinque errantium terraque proxima stella Veneris, quae ., II. xx. 167. The Motions of the Heavenly Bodies have suggested the Idea of Time. Quando igiturunum quodque eorum uiderum cursum decorum est adeptum, ex quibus erat motus temporis consignandus : colligatisque corporibus vinculis anirnalibus, turn animantia ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 171 >rta sunt : eaque imperio parere didicerunt : tune ex alterius laturae motione transversa, in eiusdem naturae motuni incur- entia, in eaque haerentia atque impedita, quum alia maiorem .ustrarent orbem, alia minoreni, tardius quae maiorem, celerius }uae minorem, motu unius eiusdemque naturae : quae velocissime aaovebantur, ea celeritate vinci a tardioribus, et quum supera- bant, superari videbantur. Omnes enim orbes eorum quasi lielicis inflexione vertebat : quam bifariam contrarie simul pro- cedentia efficiebant, ut, quod esset tardissiinum, id proximum fieret celerrimo. Atque ut esset mensura quaedam evidens, quae in istis octo cursibus celeritates tarditatesque declararet : deus ipse solem, quasi lumen, accendit ad secundum supra terram ambitum, ut quam maxime caelum omnibus colluceret, animantesque, quibus ius esset doceri, ab eiusdem motu et ab eius, quod simile esset, numerorum naturam vimque cognosce- reut. Nox igitur et dies ad hunc modum, et ob has generata caussas, unum circuitum orbis efficit sapientissimum atque opti- mum : mensis autem, quando luna, lustrato suo cursu, solem consecuta est : annus, ubi sol suum totum confecit et peragravit orbem. Ceterorum autem siderum ambitus ignorantes homines, praeter admodum paucos, neque nomine appellant, neque inter se numero commetiuntur. Itaque nesciunt, hos siderum errores id ipsum esse, quod rite dicitur tempus, multitudine infinita, varietate admirabili praeditos. Attamen illud perspici et in- telligi potest, absolute perfectoque numero temporis, absolutum perfectumque annum tune compleri denique, quum se octo ambitus, confectis suis cursibus, ad idem caput retulerunt, quumque eos permensus est idem et semper sui sirnilis orbis. Has igitur ob caussas nata astra sunt, quae, per caelum pene- trantia, solstitiali se et brumali revocatione converterent : ut hoc omne animal, quod vidernus, esset illi animali, quod senti- mus, ad aeternitatis imitationem simillirnum. Cic., Tim., ix. 168. The Diameter of the Zodiac estimated in terms of the Distance between any Two Signs. Ipse autem quantum convexo mtmdus Olympo Obtineat spatium, quantis bis sena ferantur Pinibus astra, docet ratio, cui nulla resistunt Claustra, nee immensae moles, ceduntque recessus, Omnia succumbunt, ipsurn est penetrabile caelum. !Nani quantum a terris atque aequore signa receduni;, Tantum bina patent : quacunque inciditur orbis Per medium, pars efficit ur turn tertia gyri. 172 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Exiguo dirimens solidam discrimine summam. Summum igitur caelum bis bina refugit ab imo Astro, bis senis ut sit pars tertia signis. Sed quia per medium est tellus suspensa profundum, Binis a summo signis discedit et imo. Hinc igitur quodcunque supra te suspicis ipse, Qua per inane meant oculi, quaque ire recusant, Binis aequandum est signis, sex tanta rotundae Em'ciunt orbem zonae, qua signa feruntur Bis sex, aequali spatio texentia caelum. Manil, i. 539-551. 169. A Description of the Zodiac. Mundus autem est omnium naturae rerum conceptio summa coelumque sideribus conformatum. Id volvitur continenter circum terram atque mare per axis cardines extremes. Namque in his locis naturalis potestas ita architectata est collocavitque cardines tanquam centra, unum a terra et a mari in summo mundo ac post ipsas stellas septentrionum, alterum transcontra sub terra in meridianis partibus; ibique circum eos cardines orbiculos, [tanquam] circum centra ut in torno, perfecit, qui Graece ro?io/ norninantur; per quos pervolitat sempiterno coelum: ita media terra cum mari centri loco naturaliter est collocata. His natura dispositis ita, uti septentrionali parte a terra excel- sius habeat altitudine centrum, in meridiana autem parte in inferioribus locis subiectum a terra obscuretur; tune etiam per medium transversa et inclinata in meridiem circuli lata zona duodecini signis est conformata; quae eorum species stellis dis- positis duodecim partibus peraequatis exprimit depictam a natura figurationem. Itaque lucentia cum mundo reliquoque siderum ornatu circum terram mareque pervolantia cursus per- ficiunt ad coeli rotunditatem. Vitr., ix. i. 2, 3. 170. The Five Zones. Idcirco certis dimensum partibus orbem Per duodena regit mundi Sol aureus astra. Quinque tenent coelum zonae, quarum una corusco Semper sole rubens et torrida semper ab igni : Quam circum extremae dextra laevaque trahuntur, Caerulea glacie concretae atque imbribus atris. Has inter mediarnque duae mortalibus aegris ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 173 Mun ere concessae divum : et via secta per ambas, Obliquus qua se signorum verteret ordo. Mundus, ut ad Scythiam Rhipaeasque arduus arces Consurgit, premitur Libyae devexus in austros. Hie vertex nobis semper sublimis; at ilium Sub pedibus Styx atra videt Manesque profundi. Maximus hie flexu sinuoso elabitur Anguis Circum, perque duas in morem fluminis Arctos, Arctos Oceani metuentes aequore tingi. Illic, ut perhibent, aut intempesta silet nox, Semper et obtenta densentur nocte tenebrae : Aut redit a nobis Aurora, diemque reducit ; Nosque ubi primus equis Oriens afflavit anhelis, Illic sera rubens accendit lumina Yesper. Virg., 9., i. 231-251. 171. The Five Zones Another Account. Circulus ad boream fulgentem sustinet Arcton, Sexque fugit solidas a caeli vertice partes. Alter ad extremi decurrens sidera Cancri, In quo consummat Phoebus lucemque moramque, Tardaque per longos circumfert lumina flexus, Aestivum medio nomen sibi sumit ab aestu; Temporis et titulo potitur metaque volantis Solis, et extremes design at fervidus actus, Et quinque in partes aquilonis distat ab orbe. Tertius in media mundi regione locatus Ingenti spira totum praecingit Olympum, Parte ab utraque videns axem; quo limine Phoebus Componit paribus numeris noctemque diemque. Veris et auetumni currens per tempora mixta, Cum medium aequali distinguit limite caelum, Quattuor et gradibus sua fila reducit ab aestu. Proximus hunc ultra brumalis nomine cingens Ultima designat fulgentis lumina solis, Inviaque obliqua radiorum munera flamma Dat per iter minimum nobis; sed finibus illis, Qtios super incubuit, longa stant tempora luce, Vixque dies transit candentem extenta per aestum. Bisque iacet binis summotus partibus orbis. Manil, i. 566-588. 174 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 172. The Formation of the Earth. Quippe eteniin primum terrai corpora quaeque, Propterea quod erant gravia et perplexa, coibant In medio atque imas capiebant omnia sedes; Quae quanto magis inter se perplexa coibant, Tarn magis expressere ea quae mare sidera solem Lunamque efficerent et magni moenia mundi. Omnia enini magis haec e levibus atque rotundis Seminibus, multoque minoribu' sunt elementis Quam tellus. Ideo, per rara foramina, terrae Partibus erumpens primus se sustulit aether Ignifer et multos secum levis abstulit ignis. Hunc exordia sunt solis lunaeque secuta, Interutraque globi quorum vertuntur in auris. His igitur rebus retractis terra repente, Maxurna qua nunc se ponti plaga caerula tendit, Succidit et salso suiFudit gurgite fossas. Inque dies quanto circum magis aetheris aestus Et radii solis cogebant undique terram Verberibus crebris extrema ad limina in artum, In medio ut propulsa suo condensa coiret, Tarn magis expressus salsus de corpore sudor Augebat mare manando camposque natantis, Et tanto magis ilia foras elabsa volabant Corpora multa vaporis et aeris altaque caeli Densebant procul a terris fulgentia templa. Sidebant campi, crescebant montibus altis Ascensus; neque enim poterant subsidere saxa Nee pariter tantundem omnes succumbere partis. Lucr., Y. 449-459, 471-472, 480-494. 173. The Formation of the Earth Another Account. Namque canebat, uti magnum per inane coacta Semina terrarumque animaeque marisque fuissent, Et liquidi simul ignis ; ut his exordia primis Omnia, et ipse tener mundi concreverit orbis ; Tum durare solum et discludere Nerea ponto Coeperit, et rerum paullatim sumere formas ; lamque novum terrae stupeant lucescere solem, Altius atque cadant summotis nubibus imbres : KOMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 175 Incipiant silvae quum primum surgere, quumque Kara per ignaros errent animalia montes. Virg., EC., vi. 31-40. 174. The Formation of the Earth Another Account. Sic ubi dispositam quisquis fuit ille deorum, Congeriem secuit, sectamque in membra redegit: Principio terram, ne non aequalis ab omni Parte foret, magni speciem glomeravit in orbis. Turn freta diiFudit, rapidisque tumescere ventis lussit et ambitae circumdare littora terrae. Addidit et fontes et stagna imrnensa lacusque, Fluminaque obliquis cinxit declivia ripis. lussit et extendi campos, subsidere valles, Fronde tegi silvas, lapidosos surgere montes. TJtque duae dextra coelum totidemque sinistra Parte secant zonae, quinta est ardentior illis : Sic onus inclusum numero distinxit eodem Cura dei, totidemque plagae tellure premuntur. Quarum quae media est, non est habitabilis aestu: !Nix tegit alta duas ; totidem inter utramque locavit, Temperiemque dedit mista cum frigore flamma. Imminet his aer : qui. quanto est pondere terrae Pondus aquae levius, tanto est onerosior igne. Illic et nebulas^ illic consistere nubes lussit, et humanas motura tonitrua mentes, Et cum ful minibus facientes frigora ventos. Haec super imposuit liquidum et gravitate carentem Aethera, nee quidquam terrenae faecis habentem. Vix ita limitibus discreverat omnia certis, Quum, quae pressa diu massa latuere sub ipsa, Sidera coeperunt toto fulgescere coelo. Neu regio foret ulla suis animalibus orba, Astra tenent coeleste solum formaeque deorum, Cesserunt nitidis habitandae piscibus undae, Terra feras cepit, volucres agitabilis aer. Ovid, Metam., I. 32-39, 43-56, 67-75. 176 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. E. THE EARTH; INORGANIC NATURE. 175. Only a Small Portion of the Earth's Surface is habitable. Vides habitari in terra raris et angustis in locis, et in ipsis quasi maculis, ubi habitatur, vastas solitudines interiectas : hosque, qui incolunt terrain, non modo interruptos ita esse ut nihil inter ipsos ab aliis ad alios manare possit, sed partim obliques, partim a versos, partim etiam adversos stare vobis: a quibus exspectare gloriam certe nullam potestis. Cernis autem eamdem terram quasi quibusdam redimitam et circum- datam cingulis ; e quibus duos maxime inter se diversos, et caeli verticibus ipsis ex utraque parte subnixos, obriguisse pruina vides; medium autem ilium et maximum solis ardore torreri : duos habitabiles, quorum australis ille, in quo qui insistunt, adversa vobis urgent vestigia, nihil ad vestrum genus : hie autem alter subiectus aquiloni, quern incolitis, cerne quam tenui vos parte contingat : omnis eniin terra, quae colitur a vobis, angusta verticibus, lateribus latior, parva quaedam insula est, circumfusa illo mari, quod Atlanticuni, quod magnum, quern Oceanum appellatis in terris : qui tamen tanto nomine quam sit parvus, vides. Ex his ipsis cultis notisque terris num aut tuum aut cuiusquam nostrum nomen vel Caucasum hunc, quem cernis, transcendere potuit vel ilium Gangem tranatare ? Quis in reliquis orientis aut obeuntis solis ultimis aut aquilonis austrive partibus tuum nomen audiet ? Quibus amputatis, cernis profecto, quantis in angustiis vestra gloria se dilatari velit. Ipsi autem, qui de vobis loquuntur, quamdiu loquentur? Cic., Somn. Scip., VI. 176. A General Outline of the Geography of the Earth. \ Omne igitur hoc, quicquid est, cui mundi coelique nomen indidimus, unum id est, et uno ambitu se cunctaque amplectitur : partibus differt. Unde sol oritur, oriens nuncupatur, aut ortus : quo demergitur, occidens, vel occasus : qua decurrit, meridies : ab adversa parte, septentrio. Huius medio terra sublimis cingitur undique mari : eodemque in duo latera, quae hemisphaeria nominantur, ab oriente divisa ad occasum, zonis quinque distinguitur. Mediam aestus infestat, frigus ultimas : reliquae habitabiles paria agunt anni tempora, verum non pariter. Antichthones alteram, nos alteram incolimus. Illius ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 177 situs ob ardorem intercedentis plagae incognitus; huius dicendus ast. Haec ergo ab ortu porrecta ad occasum, et quia sic iacet, aliquanto quam ubi latissima est longior, ambitur omnis oceano, quatuorque ex eo maria recipit ; unum a septentrione, a meridie duo, quartum ab occasu. Suis locis ilia referentur. Hoc primum angustum, nee amplius decem millibus passuum patens, terras aperit atque intrat : turn, longe lateque diffusum, abigit vaste cedentia litora, iisdemque ex diverso prope ooeuntibus, adeo in arctum agitur, ut minus mille passibus pateat. Inde se rursus, sed modice adniodum, laxat : rur- susque etiam quam fuit arctius exit in spatium. Quo cum est acceptum, ingens iterum et magno se extendit ambitu, et magnae paludi, ceterum exiguo ore, coniungitur. Id omne qua venit, quaque dispergitur, uno vocabulo Nostrum mare dicitur. Angustias introitumque venientis, nos fretum, Graeci KopSpw appellant. Qua difFunditur, alia aliis locis cognomina acceptat. Ubi primum se arctat, Hellespontus vocatur : Pro- pontis, ubi expandit : ubi iterum pressit, Thracius Bosporus : ubi iterum effundit, Pontus Euxinus : qua paludi committitur, Cimmerius Bosporus : palus ipsa, Maeotis. Hoc inari et duobus inclytis amnibus, Tanai atque Nilo, in tres partes uni versa dividitur. Tanais a septentrione ad meridiem vergens, in mediam fere Maeotida defluit : ex diverso Nilus in Pelagus. Quod terrarum iacet a Freto ad ea flumina, ab altero latere Africam vocamus ; ab altero, Europen : ad Nilum, Africam ; ad Tanain, Europen. Ultra quicquid est, Asia est. Mela. De Situ. Orb., I. 1. 177. A Short Description of Asia. Tribus hanc e partibus tangit Oceanus, ita nomimbus ut locis differens; Eous ab oriente, a meridie Indicus, a septentrione Scythicus. Ipsa ingenti ac perpetua fronte versa ad orientem, tantum ibi se in latitudinem effundit, quantum Europe et Africa, et quod inter ambas pelagus immissum est. Inde cum aliquatenus solida processit, ex illo oceano, quern Indicum dixi- mus, Arabicum mare et Persicum, ex Scythico Caspium recipit : t ideo qua recipit angustior, rursus expanditur, et fit tarn lata, quam fuerat. Deinde cum iam in suum fineni aliarumque terrarum confinia devenit, media nostris aequoribus excipitur ; reliqua altero cornu pergit ad Nilum, altero ad Tanain. Ora eius cum alveo Nili amnis (ripis) descendit in pelagus, et diu, sicut illud iiicedit, ita sua litora porrigit: dein fit venienti obviam, et primum se ingenti ambitu incurvat, post se ingenti H 178 ' SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. fronte ad Hellesponticum fretum extendit : ab eo iterum obli- quat ad Bosporum, iterum que ad Ponticum latus curva, aditum Maeotidos transverse margine attingit. Ipsam gremio ad Tanain usque complexa, fit ripa, qua Tanais est. In ea primes hominum ab oriente accipimus, Indos, et Seras, et Scythas. Seres media ferme Eoae partis incolunt, Indi et Scythae ultima: ambo late patentes, neque in hoc tan turn pelagus efiusi. Spectant enim etiam meridiem Indi, oramque Indici rnaris, nisi quod aestus inhabitabilem efficiunt, diu continuis gentibus occupant. Spectant et septemtrionem Scythae, ac litus Scythicum, nisi unde frigoribus arcentur, usque ad Caspium sinum possident. Indis proxima est Ariane, deinde Aria, et Cedrosis, et Persis ad sinum Persicum. Hunc populi Persaruni ambiunt, ilium alterum Arabes. Ab his, quod in Africam restat, Aethiopum est. Illic Caspiani Scythis proximi sinum Caspium cingunt. Ultra Amazones, ultraque eas Hyperborei esse memorantur. Interiora terraruin multae variaeque gentes habitant. Mela., De Situ. Orb., I. 2. 178. A Short Description of Europe. Europa terminos habet, ab oriente Tanain et Maeotida et Pontum a meridie reliqua iiostri maris ; ab occidente Atlan- ticum, a septentrione Britannicum oceanum. Ora eius forma litorum a Tanai ad Hellespontum, qua ripa est dicti amnis, qua flexum paludis ad Pontum redigit, qua Propontidi et Hellesponto latere adiacet, contrariis litoribus Asiae non opposita modo, verum etiam similis est. Inde ad Fretum, nunc vaste retracta, nunc proininens, tres maximos sinus efficit, toti- demque in altum se magnis frontibus evehit. Extra Eretum ad occidentem inaequalis admodum, praecipue media, procurrit : ad septentrionem, nisi ubi semel iterumque grandi recessu abduci- tur, paene ut di recto limite extenta est. Mare, quod primo sinu accipit, Aegaeum dicitur : quod sequent!, in ore, Ionium ; Adriaticum, interius : quod ultimo, nos Tuscum, Graii Tyrrhe- num perhibent. Gentium prima est Scythia, alia quam dicta est, a Tanai in media ferme Pontici lateris : hinc in Aegaei partem pertinens Thracia Macedoniae adiungitur. Turn Graecia prominet, Aegaeumque ab lonio mari dirimit. Adriatic! latus Illyris occupat. Inter ipsum Adriaticum et Tuscum Italia procurrit. In Tusco intimo Gallia est, ultra Hispania. Haec in occidentem, diuque etiam ad septentrionem, diversis frontibus vergit. Deinde rursus Gallia est, longe et a nostris litoribus KOMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 179 ] uc usque permissa. Ab ea German! ad Sarmatas porriguntur, i .11 ad Asiam. Mela., De Situ. Orb., I. 3. 179. A Short Description of Africa. Africa ab orientis parte Nilo terminata, pelago a ceteris, nrevior est quidem quam Europa, quia nee usquam Asiae, et i ion totis huius litoribus obtenditur j longior tamen ipsa quam atior, et qua ad fluvium attingit, latissima. Utque inde pro- < ;edit, ita, media praecipue, in iuga exsurgens, pergit inqurva ad < )ccasum, fastigatque se molliter : et ideo ex spatio paulatim ;idductior, ubi finitur, ibi maxime angusta est. Quantum inco- itur, eximie fertilis : verum quod pleraque eius inculta, et aut irenis sterilibus obducta, aut ob sitim caeli terrarumque ieserta sunt, aut infestantur multo ac malefico genere a-nimalium, vasta est magis quam frequens. Mare, quo cingitur, a septentrione, Libycum ; a meridie, Aethiopicum ; ab occidehte, Atlanticum dicimus. In ea parte, quae Libyco adiacet, proxima Nilo provincia, quam Cyrenas vocant : dein, cui totius regionis vocabulo cognomen inditum est, Africa. Cetera Numidae et Mauri tenent : sed Mauri et in Atlanticum pelagus expositi. Ultra Nigritae sunt, et Pharusii, usque ad Aegyptii sunt, et Leucoaethiopes : et natio frequens multiplex- que Gaetuli. Deinde late vacat regio, perpettia tractu intiabi- tabilis. Turn primes ab oriente Garamantas, post Angilas et Troglodytas, et ultimos ad occasum Atlantas audimus. Intra (si credere libet) vix iam homines, magisque semiferi, Aegipanes, et Blemyes, et Gamphasantes, et Satyri, sine tectis ac sedibus passim vagi, habent potius terras, quam habitant. Haec summa nostri orbis, hae maximae partes : hae formae gentesque partium. Nunc exactius oras situsque dicturo, inde est commodissimum incipere, unde terras nostrum pelagus ingreditur ; et ab iis potissimum, quae influenti dextra sunt : deinde stringere litora ordine quo iacent, peragratisque omnibus, quae (in) mare attin- gunt, legere etiam ilia, quae cingit Ocean us ; donee cursus in cepti operis intra extraque circumvectus orbem, illuc unde coeperit redeat. Mela., De Situ. Orb., I. 4. 180. An Account of the River Nile, with Suggestions as to the Cause of its Annual Overflow. Hie ex desertis Africae missus, nee statim navigari facilis, nee statim Nilus est; et cum diu simplex saevusque descendit, circa Meroen, late patentem insulam, in Aethiopiam diiiimdi- 180 SPECIMENS OF ROMAN LITERATUEE. tur, alteraque parte Astaboras, altera Astape dictus est. Ubi rursus coit, ibi nomen hoc capit. Inde partem asper, partim navigia patiens, in immanem lacum devenit : ex quo praecipiti impetu egressus, et Tachompso, alteram insulam, am plexus, usque ad Elephantinem urbem Aegyptiam, atrox adhuc fervens- que decurrit. Turn demum placidior, et iam bene navigabilis, primum juxta Cercasorum oppidum triplex esse incipit. Deinde iterum iterumque divisus ad Delta et ad Melin, it per ornnern Aegyptum vagus atque dispersus : septemque in ora se scindens, singulis tamen grandis evolvitur. Non pererrat autem tantum earn, sed aestivo sidere exundans etiam irrigat, adeo efficacibus aquis ad generandum alendumque, ut praeter id, quod scateb piscibus, quod hippopotamos crocodilosque, vastas belluas, gignit, glebis etiam infundat animas, ex ipsaque liumo vitalia effingat. Hoc eo manifestum est, quod, ubi sedavit diluvia, ac se sibi reddidit, per humentes campos quaedam nondum perfecta ani- jnalia, sed turn priinuni accipientia spiritum, et ex parte iam formata, ex parte adhuc terrena, visuntur. Crescit porro, sive quod solutae magnis aestibus nives, ex immanibus Aethio- piae iugis, largius, quam ripis accipi queant, defluunt : sive quod sol hieme terris propior, et ob id fontem eius minuens, tune altius abit, sinitque integrum, et ut est plenissimus, surgere : sive quod per ea tenipora flantes Etesiae, aut actas a septentrione in meridiem nubes super principia eius imbre praecipitant ; aut venienti obvii adverso spiritu cursum descen- dentis impediunt; aut arenis, quas cum fluctibus litori applicant, ostia obducunt: fitque major, vel quod nihil ex semet amittit; vel quod plus, quam solet, accipit ; vel quod minus, quam debet jemittit. Quod si est alter orbis, suntque oppositi nobis a meridie Antichthones ; ne illud quidem a vero nimium absces- serit, in illis terris ortum amnem, ubi subter maria caeco alveo penetraverit, in nostris rursus emergere, et hac re solstitio accrescere, quod turn hiems sit, unde oritur. Mela., De Situ. Orb., I. 9. 181. Criticism of the Tlwory that the Overflow of the Nile is due to the Etesian Winds. Si Thaleti credis, Etesiae descendenti Nilo resistunt, et cursus eius acto contra ostia mari sustinent: ita reverberatus in se recurrit : nee crescit, sed exitu prohibitus resistit, et quacunque mox potuit, inconcessus erumpit. Euthymenes Massiliensis testimonium dicit : " Navigavi, inquit, Atlanticurn mare. Inde Nilus fluit maior, quamdiu Etesiae tempus observant : tune ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 181 enina eiicitur mare instantibus ventis. Quura resederint, et pelagus conquiescit, minorque descendant! inde vis Nilo est. Ceterum dulcis maris sapor est, et similes Niloticis belluae." Quare ergo, si^ilum Etesiae provocant, et ante illos incipit increnientum eius, et post eos duraf? Praeterea non fit maior, quo illi flavere vehementius. oSTec remittitur incitaturque, prout illis impetus fuit : quod fieret, si illorum viribus cresceret. Quid, quod Etesiae litus Aegyptium verberarit, et contra illos Nilus descendit, inde ven turns, unde illi, si origo ab illis esset? Praeterea ex mari purus et caeruleus efflueret, non ut nunc turbidus venit. Adde, quod testimonium eius testium turba coarguitur. Tune erat mendacio locus, quum ignota essent ex- terna. Licebat illis fabulas mittere. Nunc vero tota exterL maris ora mercatorum navibus stringitur : quorum nemo narrat nunc caeruleum Nilum, aut mare saporis alterius. Quod et natura credi vetat, quia dulcissimum quodque et levissimum sol traliit. Praeterea quare hieme non crescit 1 ? Et tune potesb ventis concitari mare, aliquando quidem maioribus. Nam Etesiae temperati sunt. Quod si e mari ferretur Atlantico, sernel oppleret Aegyptum. At nunc per gradus crescit. Oeno- pides Chius ait, hieme calorem sub terris contineri : ideo et specus calidos esse, et tepidiorem puteis aquam : itaque venas interno calore siccari. Sed in aliis terris augentur imbribus flumina. Nilum, quia nullo imbre adiuvetur, tenuari, deinde crescere per aestatem : quo tempore frigent interiora terrarum, et redit rigor fontibus. Quod si verum esset, aestate flumina crescerent, omnesque putei aestate abundarent. Deinde non calorem hieme sub terris esse maiorem. Aqua et specus et putei tepent, quia ae'ra rigentem extrinsecus non recipiunt. Ita non calorem habent, sed frigus excludunt. Ex eadem causa aestate refrigescunt, quia illo remotus seductusque aer calefactus non pervenit. Sen., 2f. Q., IV. ii. 21-26. 182. Account of the Climate and Products of Britain. Coelum crebris imbribus ac nebulis foedum : asperitas frigo- rum abest. Dierum spatia ultra nostri orbis mensuram, et nox clara et extrema Britanniae parte brevis, ut finem atque initium lucis exiguo discrimine internoscas. Quodsi nubes non officiant, adspici per noctem solis fulgorem, nee occidere et exsurgere, sed transire adfirmant. Scilicet extrema et plana terrarum, humili umbra, non erigunt tenebras, infraque coelum et sidera nox cadit. Solum, praeter oleam vitemque et cetera calidioribns terris oriri sueta, patiens frugum, fecundura. Tarde mitescuut, 182 SPECIMENS OF KOMAN LITERATURE. cito proveniunt. Eadem utriusque rei caussa, multus humor terrarum coelique. Fert Britannia aurum et argentum et alia metalla, pretium victoriae. Gignit et Oceanus margarita, sed subfusca ac liventia. Quidam artem abesse legentibus arbitran- tur. Nam in rubro niari viva ac spirantia %axis avelli, in Britannia, prout expulsa sint, conligi. Ego facilius crediderim, naturam margaritis deesse, quam nobis avaritiam. Tac. Agr., 12. 183. A Geographical Account of Britain. Insula natura triquetra, cuius unum latus est contra Galliam. Huius lateris alter angulus, qui est ad Cantium, quo fere omnes ex Gallia naves adpelluntur, ad orientem solem; inferior ad meridiem spectat. Hoc latus tenet circiter millia passuum D. Alterum vergit ad Hispaniam atque occidentem solem, qua ex parte est Hibernia, dimidio minor, ut aestimatur, quam Britan- nia; sed pari spatio transmissus, atque ex Gallia, est in Britanniam. In hoc medio cursu est insula, quae adpellatur Mona ; complures praeterea minores obiectae insulae existiman- tur : de quibus insulis nonnulli scripserunt, dies continues xxx sub bruina esse noctem. Nos nihil de eo percunctationi- bus reperiebamus, nisi certis ex aqua mensuris breviores esse, quam in continente, noctes videbamus. Huius est longitudo lateris, ut fert illorum opinio, DOC millium. Tertium est contra septemtriones, cui parti nulla est obiecta terra; sed eius angulus lateris maxime ad Germaniam spectat : huic millia passuum DCCC in longitudinem esse, existimatur. Ita omnis insula est in circuitu vicies centum millium passuum. Caes., B. G., v. 13. 184. A Geographical Account of Gaul. Gallia est omnis divisa in partes tris, quarurn unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam, qui ipsorum lingua Celtae, nostra Galli adpellantur. Hi omnes lingua, institutis, legibus inter se differunt. Gallos ab Aquitanis Garumna flumen, a Belgis Matrona et Sequana dividit. Horum omnium fortissimi sunt Belgae, propterea quod a cultu atque humanitate provinciae longissime absunt, minimeque ad eos mercatores saepe commeant atque ea, quae ad ^iffeminandos animos pertinent, important : proximique sunt Germanis, qui trans Rhenum incolunt, quibus- cum continenter bellum gerunt : qua de caussa Helvetii quoque reliquos Gallos virtute praecedunt, quod fere quotidianis proeliis cum Germanis contendunt, quum aut suis finibus eos prohibent, aut ipsi in eorum finibus bellum gerunt. Eorum una pars, ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 183 quam Gallos obtinere dictum est, initium capit a flumine Rhodano; continetur Garumna flumine, Oceano, finibus Bel- garum; adtingit etiam ab Sequanis et Helvetiis flumen Ehenum; vergit ad septemtriones. Belgae ab extremis Galliae finibus oriuntur; pertinent ad inferiorem partem fluminis Rheni, spec- tant in septemtriones et orientem solem. Aquitania a Garumna flumine ad Pyrenaeos montes et ad earn partem Oceani, quae est ad Hispaniam, pertinet; spectat inter occasum solis et septemtriones. Caes., B. 6r., I. 1. 185. A Geographical Description of Italy. Est ergo folio maxime quern o assimilata, multo proceritate amplior, quam latitudine : in laeva se flectens cacumine, et Amazonicae figura desinens parmae, ubi a medio excursu Cocinthos vocatur, per sinus lunatos duo cornua emittens, Leucopetram dextera, Lacinium sinistra. Patet longitudine ab Alpino fine Praetoriae Augustae, per Urbem Capuamque cursu meante, Rhegium oppidum in humero eius si turn, a quo veluti cervicis incipit flexus, decies centena et viginti millia passuum : multoque amplior mensura fieret Lacinium usque, ni talis obliquitas in latus digredi videretur. Latitude eius varia est : ccccx millium inter duo naaria, inferum et superum, amnesque Yarum atque Arsiam: mediae, atque ferme circa urbem Romam, ab ostio Aterni amnis in Adriaticum mare influentis, ad Tiberina ostia, cxxxvi, et paulo minus a Castro novo Adriatic! maris Alsium ad Tuscum aequor, baud ullo inde loco ccc in latitudinem excedens. Universae autem ambitus a Yaro ad Arsiam tricies centena, et quinquaginta novem millia passuum efiicit. Abest a circumdatis terris, Istria ac Liburnia, quibusdam locis centena M. pass. Ab Epiro et Illyrico quinquaginta. Ab Africa minus CO, ut auctor est M. Yarro. Ab Sardinia cxx M. Ab Sicilia M. ccccc. A Corsica minus LXXX. Ab Issa quinquaginta. Incedit per maria caeli regione ad meridiem quidem : sed si quis id dili- genti subtilitate exigat, inter sex tarn koram primamque brumalem. Plin., W. H., III. vi. 186. An Estimate of the Area of India, with an Account of some of its Leading Features. Alexandri Magni comites in eo tractu Indiae, quern armis subegerant, scripserunt quinque millia oppidorum fuisse, nullum cominus, gentes ix. Indiamque tertiam partem esse terrarum 184 SPECIMENS OF KOMAN LITERATURE. omnium, multitudinem populorum innumeram, probabili sane ratione. Indi enim prope gentium soli nunquam migravere finibus suis. Colliguntur a Libero Patre ad Alexandrum Magnum reges eorum CLIV, annis sex mill. CCCCLI adiiciunt et menses tres. Anmium mira vastitas. Proditur Alexan- drum nullo die minus stadia sexcenta navigasse in Indo, nee potuisse ante menses quinque enavigare, adieetis paucis diebus : et tamen minorem Grange esse constat. Seneca etiam apud nos tentata Indiae commentatione sexaginta amnes eius pro- didit, gentes duodeviginti centumque. Par labor sit montes enumerare. lunguntur inter se Imaus, Ernodus, Paropamisus, Caucasus, a quibus tota decurrit in planitiem immensam, et Aegypto similem. Yerum ut terrena demonstratio intel- ligatur, Alexandri Magni vestigiis insistamus. Diognetus et Baeton itinerum eius mensores, scripsere, a portis Caspiis Hecatompylon Parthorum, quot diximus millia esse : inde Alexandrian! Arion, quam urbem is rex condidit, DLXVI mill. Inde ad Prophthasiam Drangarum cxcix mill. Inde ad Arachosiorum oppidum DXV mill. Inde Ortospanum CCL mill. Inde Alexandri oppidum quinquaginta M. In quibusdam exemplaribus diversi numeri reperiuntur : hanc urbem sub ipso Caucaso esse positam. Ab ea ad flumen Copheta, et oppidum Indorum Peucolaitin, ccxxvn mill. Inde ad flumen Indum et oppidum Taxila, sexaginta mill. Ad Hydaspen fluvium clarum, cxx mill. Ad Hypasin non ignobiliorem, xxix. cccxc. qui fuit Alexandri itinerum terminus, exsuperato tamen amne, arisque in adversa ripa dicatis. Epistolae quoque regis ipsius con- sentiunt his. Keliqua inde Seleuco Nicatori peragrata sunt : ad Hesidrum, CLXVIII mill. lomanem amnem tantundem. Exemplaria aliqua adiiciunt quinque millia passuum. Inde ad Gangem cxn mill. Ad Hhodapham cxix mill. Alii cccxxv mill, in hoc spatio produnt. Ad Calinipaxa oppidum, CLXVII. D. alii CCLXV M. Inde ad confluentem lomanis amnis, et Gangis, DCXXV M. plerique adiiciunt xm mill, ad oppidumque Palibothra ccccxxv. Ad ostium Gangis DCXXXVIII mill, pas- suum. Plin., N". H. y VI. xxi. 187. An Account of Ceylon, taken from the Statements of Four Cingalese Envoys. Hactenus a priscis memorata : nobis diligentior notitia Claudii principatu contigit, legatis etiam ex insula advectis. . . . Ex iis cognitum, D esse oppida, portum contra meri- diem, appositum oppido Palaesimundo, omnium ibi clarissimo, ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 185 ac regia cc M. plebis. Stagrmm intus Megisba, CCCLXXV M. passuum ambitu, insulas pabuli tantum fertiles cornplexum. Ex eo duos amnes erurnpere : Palaesimundum, iuxta oppidum eiusdem nominis, influentem in portum tribus alveis, quinque stadiorum arctissimo, xv amplissimo : alterum ad septemtriones Indiamque versum, Cydara nomine. Proximum esse Indiae promontorium, quod vocetur Coliacum, quatridui navigatione, niedio in cursu Solis insula occurrente. Mare id col ore per- viridi, praeterea fruticosuni arboribus, iubas earum gubernaculis deterentibus. Septemtriones Vergiliasque apud nos, veluti novo caelo, mirabantur. Ne Lunam quidem apud ipsos, nisi ab octava ad xvi supra terrain adspici fatentes. Canopurn lucere noctibus, sidus ingens et clarum. Sed maxime mirum iis erat, umbras suas in nostrum caelum cadere, non in suum : Solemque a laeva oriri, et in dexteram occidere potius, quam e diverso. lidem narravere, latus insulae, quod praetenderetur Indiae, x M. stad. esse ab oriente hiberno. Ultra montes Emodos, Seras quoque ab ipsis adspici, notos etiam commercio : patrem Rachiae commeasse eo: advenis sibi Seras occursare. Ipsos vero excedere hominum magnitudinem, rutilis comis, caeruleis oculis, oris sono truci, nullo commercio linguae. Plin., N. H., VI. xxiv. 188. Relative Measurements of the Quarters of the Globe. At abunde orbe terrarum extra intra indicate, colligenda in arctum mensura aequorum videtur. Polybius a Gaditano freto longitudinem directo cursu ad os Maeotis, tricies et quater centena xxxvn mill. D passuum prodidit. Ab eodem iriitio ad orientem recto cursu Siciliam duodecies centena LX mill. D passuum, Cretam CCCLXXV M. passuum, Rhodum CLXXXIII M. D passuum: Chelidonias tantundem: Cyprum cccxxri M. passuum. Inde Syriae Seleuciam Pieriam cxv mill. D pas- suum. Quae computatio efficit vicies .quater centena XL M. passuum. Agrippa hoc idem intervallum a freto Gaditano ad sinum Issicum per longitudinem directam tricies et quater centena XL passuum mill, taxat, in quo baud scio an sit error numeri, quoniain idem a Siculo freto Alexandriam cursus duo- decies centena L mill, passuum tradidit. Universus auteni circuitus per sinus dictos ab eodem exordio colligit ad Maeotin lacum, centies centena LVI mill, passuum. Artemidorus adiicit DCCLIII mill. Idem cum Maeotide centies septuagies et ter centena xc M. passuum esse tradit. Haec est mensura iner- mium, et pacata audacia fortunam provocantium hominum. 186 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. ipsarum partium magnitude comparabitur, utcunque difficultatem afferet auctorum diversitas. Aptissime tamen spectabitur ad longitudinem latitudine addita. Est ergo ad hoc praescriptum Europae magnitudo octogies bis centena xciv mill, passuum. Africae (ut media ex omni varietate prodentium sumatur computatio) efficit longitudo tricies septies centena xciv mill. Latitude, qua colitur, nusquarn ducenta quinquaginta millia passuum excedit. Sed quoniam a Cyrenaica eius parte nongentorum decem mi Ilium passuum earn fecit Agrippa, deserta eius ad Garamantas usque, qua noscebantur, cornplectens ; universarn mensuram, quae venit in computationem, qnadragies sexies centena vni mill, passuum efficit. Asiae longitude in confesso est ter et sexagies centena LXXV mill, passuum. Latitudo sane computetur ab Aethiopico mari Alexandriani iuxta Nilum sitam, ut per Meroen et Syenen mensura currat, decies octies centena LXXV mill, passuum. Apparet ergo, Europam. paulo minus dimidia Asiae parte maiorem esse, quam Asiam. Eandem altero tanto et sexta parte Africae ampliorem, quam Africam. Quod si misceantur omnes summae, liquido patebit, Europam totius terrae tertiam esse partem et octavam paulo amplius: Asiam vero quartam et quartamdecimam, Africam autem quintam et insuper sexa- gesimam. Plin., N. H., VI. xxxviii. 189. The Rotundity of the Earth considered with reference to the Question of Antipodes. Ingens Lie pugna literarum, contraque vulgi : circumfundi terrae undique homines, conversisque inter se pedibus stare, et ctmctis similem esse caeli verticem, ac simili modo ex quacunque parte mediam calcari : illo quaerente, cur non decidant contra siti; tanquam non ratio praesto sit, ut nos non decidere mirentur illi. Intervenit sententia, quamvis indocili probabilis turbae, inaequali globo, ut si sit figura pineae nucis, nihilo- minus terram undique incoli. Sed quid hoc refert alio miraculo exoriente? pendere ipsam, ac non cadere nobiscum : ceu spiritus vis, mundo praesertim inclusi, dubia sit: aut possit cadere, natura repugnante, et quo cadat, negante. Nam sicut ignium sedes non est nisi in ignibus, aquarum nisi in aquis, spiritus nisi in spiritu : ita terrae, arcentibus cuoctis, nisi in se, locus non est. Globum tamen effici inirum est, in tanta planitie maris, camporumque. Cui sententiae adest Dicaearchus, vir in primis eruditus, regum cura permensus montes, ex quibus altissimum prodidit Pelion, MCCL passuum, ratione perpendiculi, ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 187 nullam esse earn portionem universae rotunditatis colligens. Mini incerta haec videtur coniectatio, liaud ignaro quosdam Alpium vertices, longo tractu, nee breviore quinquaginta milli- bus passuum assurgere. Plin., N. H., II. Ixv. 190. How far is the Rotundity of the Earth compatible with the existence of Large Bodies of Water on its Surface ? Sed vulgo maxima haec pugna est, si coactam in verticem aquarian quoque figuram credere cogatur. .Atqui non aliud in rerum natura aspectu manifestius. Namque et dependentes ubique guttae parvis globantur orbibus : et pulveri illatae, frondiumque lanugini impositae, absoluta rotunditate cernuntur: et in poculis repletis media maxime tument: quae propter subtilitatem humoris, mollitiamque in se residentem, ratione facilius, quam visu, deprehenduntur. Idque etiam magis mirum, in poculis repletis, addito humore minimo circumfluere quod supersit : contra evenire ponderibus additis ad vicenos saepe denarios : scilicet quia intus recepta liquorem in verticem attollant, at cumulo eminente infusa dilabantur. Eadem est causa, propter quam e navibus terra non cernatur, e navium malis conspicua: ac procul recedente navigio, si quid, quod fulgeat, religetur in mali cacumine, paulatim descendere videa- tur, et postremo occultetur. Denique Oceanus, quern fatemur ultimum, quanam alia figura cohaereret, atque non decideret, nullo ultra margine includente 1 Ipsum id ad miraculum redit, quonam modo, etiamsi globetur, extremum non decidat mare. Contra quod, ut sint plana maria, et qua videntur figura, non posse id accidere, magno suo gaudio, magnaque gloria inven- tores Graeci subtilitate geometrica docent. Namque cum e sublimi in inferiora aquae ferantur, et sit haec natura earum confessa : nee quisquam dubitet in litore ullo accessisse eas, quo longissime devexitas passa sit: procul dubio apparere, quo quid humilius sit, propius centro esse terrae : omnesque lineas, quae emittuntur ex eo ad proximas aquas, breviores fieri, quam quae ad extremum mare a primis aquis. Ergo totas, omnique ex parte aquas vergere in centrum: ideoque non decidere, quoniam in interiora nitantur. Plin., N. H., II. Ixv. 191. The Epicurean Physics deny the Existence of Antipodes. Illud in nis rebus longe fnge credere, Memmi, In medium summae, quod dicunt, omnia niti, 188 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Atque ideo mundi naturam stare sine ullis Ictibus extern is neque quoquam posse resolvi Summa atque ima, quod in medium sint omnia nixa; Ipsum si quicquam posse in se sistere credis : Et quae pondera sunt sub terris omnia surstim Nitier in terraque retro requiescere posta, Ut per aquas quae nunc rerum simulacra videmus. Et simili ratione animalia suppa vagari Contendunt neque posse e terris in loca caeli Reccidere inferiora magis quam corpora nostra Sponte sua possint in caeli templa volare ; Illi cum solem videant, nos sidera noctis Cernere et alternis nobiscum tempora caeli Dividere et noctes parilis agitare diebus. Sed vanus stolidis haec omnia finxerit error, Amplexi quod habent perverse prima viai. Lucr., I. 1052-1069. 192. The Cause of Night and Morning. At nox obruit ingenti caligine terras, Aut ubi de longo cursu sol ultima caeli Impulit atque suos efflavit languidus ignis Concussos itere et labefactos aere multo, Aut quia sub terras cursum convortere cogit Vis eadem, supra quae terras pertulit orbem. Tempore item certo roseam Matuta per oras Aetheris auroram difFert et lumina pandit, Aut quia sol idem, sub terras ille revertens, Anticipat caelum radiis accendere temptans, Aut quia conveniunt ignes et semina multa Confluere ardoris consuerunt tempore certo, Quae faciunt solis nova semper lumina gigni ; Quod genus Idaeis fama est e montibus altis Disperses ignis orienti lumine cerni, Inde coire globum quasi in unum et conficere orbem. Lucr., V. 650-665. 193. The Causes of the Different Lengths of Days. Crescere itemque dies licet et tabescere noctes, Et minui luces, cum sumant augmina noctes, Aut quia sol idem sub terras atque superne Imparibus currens amfractibus aetheris oras ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 189 Partit et in partis non aequas dividit orbem, Et quod ab alterutra detraxib parte, repouit Eius in adversa tanto plus parte relatus, Donee ad id signum caeli pervenit, ubi anni "Nodus nocturnas exaequat lucibus umbras. Nam, medio cursu flatus aquilonis et austri, Distinet aequato caelum discrimine metas Propter signiferi posituram totius orbis, Annua sol in quo concludit tempora serpens, Obliquo terras et caelum lumine lustrans, Ut ratio declarat eorum qui loca caeli Omnia dispositis signis ornata notarimt, Aut quia crassior est certis in partibus aer, Sub terris ideo tremulum iubar haesitat ignis Nee penetrare potest facile atque emergere ad ortus. Propterea rioctes hiberno tempore longae Cessant, dura, veniat radiatum irisigne diei. Aut etiam, quia sic alternis partibus auni Tardius et citius consuerunt confluere ignes Qui faciunt solem certa desurgere parte, Propterea fit uti videantur dicere verum. Lucr., V. 680-704. 194. There are Two Kinds of Fire : Bodily Heat differs from Combustible Heat. Solis candor illustrior est, quarn ullius ignis, quippe qui in immenso mundo tarn longe lateque colluceat ; et is eius tactus est, non ut tepefaciat sol urn, sed etiam saepe comburat. Quorum neutrum faceret, nisi esset igneus. "Ergo, inquit, quum sol igneus sit Oceanique alatur humoribus, quia nullus ignis sine pastu aliquo possit permanere : necesse est aut ei similis sit igni, quern adhibemus ad usum atque ad victum, aut ei, qui corporibus animantium continetur. Atqui hie noster ignis, quern usus vitae requirit, confector est et consumptor omnium, idemque, quocumque invasit, cuncta disturbat ac dissipat. Contra ille corporeus, vitalis et salutaris omnia conservat, alit, auget, sus- tinet sensuque afficit." Negat ergo esse dubium, horum igniurn sol utri similis sit, quum is quoque eniciat, ut omnia floreant et in suo quaeque genere pubescant. Quare quum solis ignis similis eorum ignium sit, qui sunt in corporibus animantium, solem quoque animantem esse oportet, et quidem reliqua astra, quae oriantur in ardore caelesti, qui aether vel caelum nomin- ate. Cic., N. D., IT. xv. 40, 41. 190 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 195. On the Disintegrating Power of Heat, j Nam semper calor cum excoquit a rebus, firmitatem eripit, et vaporibus fervidis exsugenSo naturales virtutes dissolvit eas et fervore mollescentes efficit imbecillas : ut etiam in ferro anirnadvertimus, quod quamvis natura sit durum, in fornacibus ab ignis vapore percalefactum ita mollescit, uti in omne genus formae faciliter fabricetur, et idem cum molle et candens refrigeratur tinctum frigida, redurescit et restituitur in anti- quam proprietatem. Licet etiam considerare haec ita esse ex eo, quod aestate non solum in pestilentibus locis sed etiam in salubribus omnia corpora calore fiunt imbecilla, et per hiemem etiam quae sunt pestilentissimae regiones efficiantur salubres, ideo quod a refrigerationibus solidantur. Non minus etiam quae a frigidis regionibus corpora traducuntur in calidas, non possunt durare, sed dissolvuntur : quae autem ex calidis locis sub septentrionum regiones frigidas, non modo non laborant immutatione loci valetudinibus, sed etiam confirmantur. Vitruv , I. iv. 3, 4, 196. A Theory of Lightning. Quid ipse existimem, quaeris ? Adhuc enim alienis opin- ionibus acconunodavi manum. Dicam : Fulgurat, quum repen- tinum late lumen emicuit. Id evenit, ubi in ignem extenuatis riubibus aer vertitur, nee vires, quibus longius prosiliat, invenit. Non miraris, puto, si aera aut motus extenuat, aut extenua- tio incendit. Sic liquescit excussa glans funda, et attritu aeris velut igne distillat. Ideo aestate plurima fiunt fulmina, quia plurimum calidi est. Facilius autem attritu calidiore ignis exsistit. Eodem modo fit fulgor qui tantum splendet, et fulmen quod mittitur. Sed illi levior vis, alimentique est minus. Et, ut breviter dicam quod sentio : Fulmen est fulgur intentum. Ergo ubi calidi fumidique natura, emissa terris, in nubes incidit, et diu in illarum sinu volutata est, novissime erumpit. Et quia vires non habet, splendor est. At ubi fulgura plus habuere materiae, et maiore impetu arserunt, non apparent tantum, sed decidunt. Quidam utique existi- inant fulmen reverti : quidam subsidere, ubi alirnenta praegra- vaverunt, et fulmen ictu languidiore delatum est. At quare fulmen subitum apparet, nee continuatur assiduus ignis ? Quia celerrimi motus est: simul et nubes rumpit, et aera incendit. Deinde desinit flamma quiescente motu. Non enim est assiduus ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 191 spiritus cursus, ut ignis possit extendi, sed quoties fortius ipsa iactatione se accendit, fugiendi impetum capit. Deinde quum evasit, et pngna desiit, ex eadem causa modo usque ad terrain profertur, modo dissolvitur, si ininore vi depressus est. Quare oblique fertur? Quia spiritu constat. Spiritus obliquus est, flexuosusque. Et quia natura ignem sursum vocat, iniuria deorsum premit, incipit obliquus esse. Interdum dum neutra vis alter! cedit, et ignis in superiora nititur, et in inferiora deprimitur. Quare frequenter cacumina montium feriuntur? Quia opposita sunt nubibus, et e coelo cadentibus per haec transeundum est. Sen., N. Q., II. Ivii. Iviii. 197. The Causes of Meteors Explained, Fulgores, quomodo fiunt, quos Graeci sela appellant 1 Multis, ut aiunt, modis. Potest illos ventorum vis edere, potest superi- oris coeli fervor. Nam quum late fusus sit ignis, inferiora aliquando, si sunt idonea accendi, corripit. Potest stellarum motus cursu suo excitare ignem, et in subiecta transmittere. Quid porro 1 Non potest fieri, ut aer vim igneam usque in aethera elidat, ex qua fulgor ardorve sit, vel stellae similis excursus 1 Ex his fulgoribus quaedam in praeceps eunt, similia prosilientibus stellis : quaedam certo loco permanent, et tantum lucis emittunt, ut fugent tenebras, et diem repraesentent, donee consumto alimento, primum obscuriora sint, deinde flammae modo, quae in se cadit, per assiduam diminutionem redigantur in mhilum. Ex his quaedam in nubibus apparent, quaedam supra nubes, quum aer spissus ignem, quern propior terris din paverat, usque in sidera expressit. Horum aliqua non patiuntur moram, sed transcurrunt aut exstinguuntur subinde, qua relux- erant. Hi fulgores dicnntur, quia brevis facies illorum et caduca est, nee sine iniuria decidens : saepe eniin fulminum noxas ediderunt. Ab his tecta videmus icta, quae aspersa Graeci plecta vocant. At quibus longior mora et fortior ignis est, motumque coeli sequens, aut qui proprios cursus agunt, cometas nostri putant. Sen., JN". Q., I. xv. 1-4. 198. Comets Arise from the Ubiquity of Fiery Substance. Sunt autem cunctis permixti partibus ignes, Qui gravidas habitant fabricantes fulmina nubis ; Et penetrant terras Aetnamque minantur Olympo ; Et calidas reddunt ipsis in fontibus undas, Ac silice in dura vhidique in cortice sedem 192 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Inveniunt, cuin silva sibi collisa crematur ; Ignibus usque adeo natura est omnis abundans. Ne mirere faces subitas erumpere caelo, Aeraque accensuin flaminis lucere coruscis, Arida complexum spirantis semina terrae, Quae volucer pascens ignis sequiturque fugitque, Fulgura cum videas trenmlum vibrantia lumen Imbribus e mediis et caelum fulmine ruptum, Sive igitur ratio praebentis semina terrae In volucres ignes potuit generare cometas, Sive illas natura faces ut ctmcta creavit Sidera per tenues caelo lucentia flammas, Sed trahit ad semet rapido Titanius aestu, Involvitque suo flammantis igne cometas, Ac modo dimittit, (sicut Cyllenius orbis Et Yenus, accenso cum ducit Yespere noctem, Saepe nitent, falluntque oculos rursusque revisunt ;) Seu deus instantis fati miseratus in orbem Signa per affectus caelique incendia mittit; Nnnquam futilibus excanduit ignibus aether. Manil, I. 852-876. 199. Explanation of the Phenomenon of a Solar Halo. Yideamus nunc, quemadmodum fiat is fulgor, qui sidera circumnectit. Memoriae proditum est, quo die divus Augustus urbem, ex Apollonia re versus, intravit, circa solem visum coloris varii circulum, qualis esse in arcu solet : hunc Graeci " halo " vocant, nos dicere coronam aptissime possumus. Quaemad- TQodum fieri dicatur, exponam. Quum in piscinam lapis missus est, videmus in multos orbes aquam discedere, et fieii primum angustissimum orbem, deinde latiorem, ac deinde alios maiores, donee evanescat impetus, et in planitiem immotarum aquarum solvatur. Tale quiddam cogitemus fieri etiam in aere. Quum spissior factus, plagam sentire potest j lux solis aut lunae vel cuiuslibet sideris incurrens recedere ilium in circulos cogit. Nam humor, et aer, et omne quod ex ictu formam accipit, in talem habitum impellitnr, qualis est eius quod impellit. Omne autem lumen rotundum est : ergo et aer in hunc modum, percussus lumine, exibit. Ob hoc tales splendores Graeci areas vocavere, quia fere terendis frugibus loca distinata sunt rotunda. !Non est autem quod existimemus istas, sive areae sive coronae sint, in vicinia siderurn fieri. Pluriinum enim absunt, quamvis tangere ea et coronare videantur. Non longe a terra fit talis EOMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 193 effigies, quam visus noster, solita imbecillitate deceptus, circa ipsum sidus putab positam. In vicinia autem solis et stellarum nihil tale potest fieri, quia illic aether tennis est. Nam formae crassis demnm spissisque corporibus imprimi solent : in subtili- bus non habent ubi consistant ant haereant. Sen., N. Q., I. ii. 1-4. 200. The Causes why Vapour and Heat arise from tke Earth. Vaporem autem et nebulas et humores ex terra nasci, haec videtur emcere ratio, quod ea habet in se et calores fervidos et spiritus immanes refrigerationesque et aquarum magnam multi- tudinem. Ex eo cum refrigeratum noctu sol oriens impetu tangit orbem terrae et ventorum flatus oriuntur per tenebras, et ab humidis locis egrediuntur in altitudinem nubes : aer autem tune a sole percalefactus cum rorationibus ex terra tollit humores. Licet ex balneis exemplum capere ; nullae enim camerae, quae sunt caldariorum, supra se possunt habere fontes, sed coelum quod est ibi, ex praefurniis ab ignis vapore percalefactum corripit ex pavimentis aquam et aufert secum in camerarum curvaturas et sustinet; ideo quod semper vapor calidus in alti- tudinem se trudit, et primo non remittitur propter brevitatem ; simul autem plus humoris habet congestum, non potest sustineri propter gravitatein, sed stillat supra lavantium capita. Item eadem ratione coelestis aer cum ab sole percepit calorem, ex omnibus locis hauriendo tollit humores et congregat ad nubes. Ita enim terra fervor e tacta eiicit humores, ut corpus horn in is ex calore emittit sudores. Indices autem sunt eius rei venti, ex quibns qui a frigidissimis partibus veniunt procreati, septentrio et aquilo, extenuatos siccitatibus in ae're flatus spirant ; auster vero et reliqui qui a solis cursu impetum faciunt, sunt humid- issimi, et semper apportant imbres; quod percalefacti ab region- ibus fervidis adveniunt, et ex omnibus terris lambentes eripiunt humores, et ita eos profundunt ad septentrionales regiones. Vtiruv., VIII. ii. 3-5. 201. Considerations tending to prove that Air is a Continuous Fluid Substance. Aer continuus terrae est, et sic appositus, ut station ibi futurus sit, unde ilia discessit. Pars est totius mundi: sed idem tamen, quidquid terra in alimentum misit, recipit, ut scilicet materia, non pars intelligi debeat. Ex hoc omnis incon- stantia eius tumultusque est. Hunc quidam ex distantibus corpusculis, ut pulverem, ferunt, plurimumque a vero recedunt. o 194 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Nunquam enim context! nisi per nnitatem corporis nisus est ? quuui partes consentire ad intensionem debeant, et conferre vires. Aer autem, si in atomos iiiciditur, sparsus est. Teneri vero disiecta non possunt. Intensionem aeris ostendent tibi inflata, nee ad ictum cedentia : ostendent pondera, per magnum spatium ablata, gestante vento : ostendent voces, quae remissae elataeque sunt, prout aer se concitavit. Quid enim est vox, nisi intensio aeris, ut audiatur, linguae formata percussu ? quid cursus et motus omnis ? nonne intenti spiritus opera sunt ? . . . Esse autem unitatem in aere, vel ex hoc intelligi potest, quod corpora nostra inter se cobaerent. Quid enim aliud est quod tenet ea, quam spiritus ? Quid est aliud quo animus noster agitetur ? Quis est ille motus, nisi intensio ? Quae intensio, nisi ex unitate ? Quae unitas, nisi haec esset in aere 1 Sen., N. Q., II. vi. 1-6. 202. An Account of the Cause and Formation of the fiainbow. Arcus in nocte non fit, nisi admodum raro, quia luna non habet tantum virium, ut nubes transeat, et illis colorem suffun- dat, qualem accipiunt sole perstrictae. Sic enim formarn arcus discoloris efficiunt : quia aliae partes in nubibus tumidiores sunt, aliae submissiores : quaedam crassiores, quam ut solem transmit- tant aliae imbecilliores, quam ut excludant. Haec inaequalitas alternis lucem umbramque permiscet, et exprimit illam mira- bilem arcus varietatem. Altera causa eiuscemodi arcus redditur. Videmus, quum fistula aliquo loco rupta est, aquam per tenue foramen elidi : quae sparsa contra solem oblique positum, faciem arcus repraesentat. Idem videbis accidere, si quando volueris observare fullonem : quum os aqua implevit, et vestimeiita ridiculis diducta leviter aspergit, apparet varios edi colores in illo aere asperso, quales in arcu fulgere solent. Huius rei causam in hum ore esse ne dubitaveris. Non fit enim unquam arcus, nisi nubilo. Sed quaeramus quomodo fiat. Quidam aiunt esse aliqua stillicidia, quae solem transmittant, quaedam magis coacta, quam ut transluceant : itaque ab illis fulgorem reddi, ab his umbram, et sic utriusque intercursii eifici arcum, in quo pars fulgeat, quae solem recipit, pars obscurior sit, quae exclusit, et ex se umbram proximis fecit. Hoc ita esse quidam negant. Poterat enim umbra et lux causa videri, si arcus duos tantum haberet, colores, et sic ex lumine umbraque constaret. Sed nunc videmus in eo aliquid flammei, aliquid lutei, aliquid caerulei, et alia in picturae modum subtilibus lineis ducta, ut ait poeta, ut an dissimiles colores sint, scire non possis, nisi cum ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 195 primis extrema contuleris. Nam commissura decipit : usque adeo mira arte naturae, quod a simillimis coepit, in dissimilia desinit. Quid ergo istic duo color es faciunt luminis atque um- brae, quum innumerabilium ratio reddenda sit? Quidam ita existimant arcum fieri ; dicunt in ea parte, in qua pluit, singula stillicidia pluviae cadentis, singula specula esse : a singulis ergo imaginem reddi solis. Deinde multas imagines, immo innumera- biles, et devexas, et in praeceps transeuntes confundi : itaque et arcum esse multarum imaginum solis confusionem. Hoc sic colligunt. Pelves, inquiunt, mille die sereno pone, et omnes habebunt imaginem solis. In singulis foliis dispone singulas guttas : singulae habebunt imaginem solis. At contra ingens stagnum non habebit nisi imaginem unam. Quare ? quia omnis circumscripta laevitas et circumdata suis finibus, speculum est. Itaque piscinam ingentis magnitudinis, insertis parietibus in plures divide : totidem ilia habebit imagines solis, quot lacus habuerit. Relinque illam sicut est diffusa : semel tibi imaginem reddet. Nihil refert, quam exiguus sit humor aut lacus. Si circumseptus est, speculum est. Ergo stillicidia ilia innnita, quae imber cadens defert, totidem specula sunt, totidem solis facies habent. Hae contra intuenti perturbatae apparent : nee dispiciuntur intervalla, quibus singula distant, spatio prohibente discerni. Deinde pro singulis apparet una facies turbida ex omnibus. , . . Ergo quum nmlta stillicidia sint, totidem specula sunt. Sed quia parva sunt, solis colorem sine figura exprimunt. Deinde quum in stillicidiis innumerabilibus, et sine intervallo cadentibus, reddatur idem color, incipit facies esse non multarum imaginum intermissarum, sed unius longae atque continuae. Quomodo, inquis, tu mihi multa millia istic imaginum esse dicis, ubi nullam video? Et quare quum solis color untis sit, imaginum diversus est? Ut et haec quae proposuisti, refellam, et alia quae non minus refellenda sunt, illud dicam oportet : nihil acie nostra fallacius, non tantum in his, a quibus subtiliter pervidendis illam colorum diversitas sunimovet, sed et in his quoque, quae ad manum cernit. JRemus integer in tenui aqua fracti speciem reddit. Porna per vitrum adspicien- tibus multo maiora sunt. Columnaruni intervalla portions longiores iungunt. Ad ipsum solem revertere: hunc, quern toto orbe terrarum maiorem probat ratio, acies nostra sic con- traxit, ut sapientes viri pedalem esse contenderint. Quern velocissimum omnium esse scimus, nemo nostrum videt moveri : nee ire crederemus, nisi appareret isse. Mundum ipsum prae- cipiti velocitate labentem, et ortus occasusque intra momentum temporis revolventem, nemo nostrum sentit procedere. Quid 196 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. ergo miraris, si oculi nostri imbrium stillicidia non separaut, et ingenti spatio iiituentibus minutarum imaginum disci-linen intent? Illud esse dubium nulli potest, qnin arcus imago solis sit, roscida et cava nube concenta. Quod ex hoc tibi apparet. Nunquam non adversa soli est, sublimis aut humilis, prout ille se submisit, aut sustulit, contrario motu. Illo enim descendente altior est, alto depressior. Saepe talis nubes a latere solis est, nee arcum efficit, quia non ex recto imaginem trahit. Varietas autem non ob aliam causam fit, quam quia pars coloris a sole est, pars a nube ilia : humor autem rnodo caeruleas lineas, modo virides, modo purpurae similes, et luteas aut igneas ducit, duobus coloribus hanc varietatem efficientibus, remisso et intento. Sic enim et purpura eodem conchylio non. in Tinum modum exit. Interest, quamdiu macerata sit, crassius medicamentum, an aquatius traxerit; saepius mersa sit et excocta, an semel tincta. Non est ergo mirum, quum duae res sint, sol et nubes, id est, corpus et speculum, si tarn multa genera colorum exprimuntur, quae in multis generibus possunt aut incitari, aut relanguescere. Alius enim est color ex igneo lumine, alius ex obtuso et leniore. In aliis rebus vaga inquisitio est, ubi non habemus quod manu tenere possimus, et late coniectura mittenda est : hie apparet duas causas esse arcus, solem, nubemque, quia nee sereno unquam fit, nee ita nubilo, ut sol lateat. Ergo utique ex his est, quorum sine altero non est. Sen., N. Q., I. iii. 1-14. 203. The Philosopher Favorinus discusses the Theory of A^ the Winds. Satis., notum est, liinites regionesque esse coeli quattuor : exortum, occasum, meridiem, septemtrionem. Exortus et occa- sus mobilia et varia sunt; meridies septemtrionesque statu per- petuo stant et manent. Oritur enim sol non indidem semper; sed aut aequinoctialis oriens dicitur, cum in circulo currit, qui appellatur [hoyvxrios aut] i XXXIII. xlv. 219. The Reason of the Reflection in a Mirror. Nam saepe oportet non modo similitudinem suam, verum etiain similitudinis ipsius rationem considerare : num, ut ait Epicurus, profectae a nobis imagines, velut quaedam exuviae, iugi flore a corporibus manantes, cum leve aliquid et solidum offeriderunt, illisae reflectantur et retro expressae contra versum respondeant : an, uti alii philosophi disputant, radii nostri, seu mediis oculis proliquati et lumini extrario mixti atque inuniti, uti, Plato arbitratur ; seu tantum oculis profecti sine ullo foris adminiculo, ut Archytas putat; seu intentu aeris fracti, ut Stoici rentur j cum alicui corpori incidere spisso et splendido et levi, paribus angulis, quibus inciderant, resultent ad faciem suam reduces, atque ita quod extra tangant et visant, id intra speculum imaginentur. Yidenturne vobis debere philosophi haec omnia vestigare et inquirere, et cuncta specula vel uda vel suda soli videre ? Quibus, praeter ista quae dixi, etiam ilia ratiocinatio necessaria est, cur in planis quidem speculis ferme pares obtutus et imagines videantur; in turnidis vero et globosis omnia defectiora ; at contra in cavis auctiora : ubi, et cur laeva cum dexteris permutentur : quando se imago eodeni speculo turn recondat penitus, turn foras exserat : cur cava specula, si exadversum Soli retineantur, appositum fomitem accendunt : qui fiat uti arcus in nubibus varie, duo Soles aemula similitu- dine visantur alia praeterea eiusdeni modi plurima, quae tractat volumine ingenti Archimedes Syracusanus, vir in omni quidem Geometria multum ante alios admirabili subtilitate ; sed haud sciam an propter hoc vel maxime memorandus, quod inspexerat speculum saepe ac diligenter. Apul. Apol., pp. 426-429. 220. A short Account of the Properties of Lead. Sequitur natura plumbi. Cuius duo genera, nigrum, atque candidum. Pretiosissimum candidum, a Graecis appellatum 208 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. eassiteron, fabuloseque narratum in insulas Atlantic! maris peti, vitilibusque navigiis circumsutis corio advehi. Nunc certum est, in Lusitania gigni, et in Gallaecia: summa tellure arenosa, et colons nigri: pondere tantum ea deprehenditur. Interveniunt et minuti calculi, maxime torrentibus siccatis. Lavant eas arenas metallic!, et quod subsidit, coquunt in fornacibus. Invenitur et in aurariis metallis, quae aluta vocant : aqua immissa eluente calculos nigros paulum candore variatos, quibus eadem gra vitas quae auro : et ideo in calathis, in quibus aurum colligitur, remanent cum eo : postea caminis separantur, conflatique in album plumbum resolvuntur. Non fit in Gallaecia nigrum, cum vicina Cantabria nigro tantum abundet: nee ex albo argentum, cum fiat ex nigro. lungi inter se plumbum nigrum sine albo non potest, nee hoc ei sine oleo. Ac ne album quidem secum sine nigro. Album liabuit auctoritatem et Iliacis temporibus, teste Honiero, eas- siteron ab illo dictum. Plumbi nigri origo duplex est: aut enim sua provenit vena, nee quidquam aliud ex se parit : aut cum argento nascitur, mixtisque venis conflatur. Eius qui primus fluit in fornacibus liquor, stannum appellatur: qui secundus, argentum : quod remansit in fornacibus, galena, quae est tertia portio additae venae. Haec rursus conflata, dat nigrum plumbum deductis partibus duabus, Plin., N. H., XXXIY. xlvii. 221. An Account of the Magnet. A marmoribus digredienti ad reliquorum lapidum insignes naturas, quis dubitet in primis magnetem occurrere? quid enim mirabilius? aut qua inparte naturae maior improbitas? Dederat vocem saxis, ut diximus, respondentem homini, immo vero et obloquentem. Quid lapidis rigore pigrius? Ecce sensus manusque tribuit illi. Quid ferri duritia pugnacius? Sed cedit, et patitur mores: trahitur namque a magnete lapide, domitrixque ilia rerurn omnium materia ad inane nescio quid currit: atque ut propius venit, assistit, teneturque, complexuque haeret. Sideritin ob hoc alio nomine appellant, quidam Hera- . cleon. Magnes appellatus est ab inventore (ut auctor est Nicander) in Ida repertus. Namque et passim invenitur, ut in Hispania quoque. Invenisse autem fertur, clavis crepidarum et baculi cuspide haerentibus, cum armenta pasceret .... Compertum tanto meliores esse, quanto sunt magis caerulei. Aethiopico laus summa datur, pondusque argento rependitur. Invenitur hie in Aethiopiae Zimiri : ita vocatur regio arenosa. ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 209 Ibi et haematites magnes sanguinei coloris, sanguinemque reddens, si teratur, sed et crocum. In attrahendo ferro non eadem haematitae natura, quae magneti. Aethiopici argu- mentum est, quod magnetem quoque alium ad se trahit. Omes autem ii oculorum medicamentis prosunt, ad suam quis- que^ portionem : maximeque epiphoras sistunt. Sanant et adusta cremati tritique. Alius rursus in eadem Aethiopia non procul mons gignit lapidem theameden, qui ferrum omne abigit, respuitque. De utraque natura saepius diximus. Plin., N. H., XXXYL xxv. 222. The Wonderful Properties of the Diamond. Maximum in rebus humanis, non solum inter gemmas, pre- tiuni habet adamas, diu non nisi regibus et iis admodum paucis cognitus, auri modo in metallis repertus, perquam raro : comes auri, nee nisi in auro nasci videbatur. Veteres eum in Aethio- pum tanturn metallis inveniri existimavere, inter delubrum Mercurii, atque insulam Meroen : dixeruntque non ampliorem cucumis semine, aut colore dissimilem inveniri. . . . Cyprius vocatur in Cypro repertus, vergens in aereum colorem, sed in medicina, ut dicemus, efficacissinius. Post hunc est siderites ferrei splendoris, pondere ante ceteros, sed natura dissimilis. Nam et ictibus frangitur, et alio adamante perforari potest: quod et Cyprio evenit : breviterque, ut degeneres, nominis tan- tum auctoritatem habent. Idque, quod totis voluminibus his docere et mandare conati sumus, de discordia rerum concordiaque, quam antipathiam ac sympathiam appellavere Graeci, non aliter clarius intelligi potest. Siquidem ilia invicta vis duarum vio- lentissimarum naturae rerum ferri ignisque contemtrix, hircino rumpitur sanguine, neque aliter quam recenti calidoque macerata, et sic quoque multis, ictibus: tune etiam, praeterquam eximias, incudes malleosque frangens. Cuius hoc ingenio inventum ? quove casu repertum 1 aut quae fuit coniectura experiendi rem immensi secreti, et in foedissimo animalium? Numinum pro- iecto muneris talis inventio omnis est. Nee quaererida in ulla parte naturae ratio, sed voluntas. Et cum feliciter rumpere contigit, in tarn parvas frangitur crustas, ut cerni vix possint. Expetuntur a scalptoribus, ferroque includuntur, nullam non duritiam ex facili cavantes. Adamas dissidet cum magnete lapide in tantum, ut iuxta positus ferrum non patiatur abstrahi : aut si admotus magnes apprehenderit, rapiat, atque auferat. Adamas et venena irrita facit, et lymphationes abigit, metusque vanos expellit a inente : et ob id quidam eum anachiten vo- p 210 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. cavere. Metrodorus Scepsius, in eadem Germania et Basilia insula nasci, in qua et succinum, quod equidem legerim, solus dicit: et praefert Arabicis: quod falsum esse quis dubitet? Plin., N. H., XXXVII. xv. 223. A Succinct Enumeration of the chief distinctive Properties common to Precious Stones. Nunc communiter ad omnium gemmarum observationem per- tinentia dicemus, opiniones secuti auctorum. Cavae aut extub- erantes viliores videntur aequalibus. Figura oblonga niaxime probatur: deinde quae vocatur lenticula: postea cycloides et rotunda: angulosis autem. minima gratia. Veras a falsis dis- cernendi magna difficultas : quippe cum inventum sit, ex veris gemmis in alterius generis falsas traducere. Sardonyches e ternis glutinantur gemmis, ita ut deprehendi ars non possit; aliunde nigro, aliunde candido, aliunde minio, sumtis omnibus in suo genere probatissimis. Quin immo etiam exstant commen- tarii auctorum, quos non equidem demonstrarim, quibus modis ex crystallo tingantur smaragdi, aliaeque translucentes, sardonyx e sarda, item ceterae ex aliis. Neque est ulla fraus vitae lucrosior. Nos contra rationem deprehendendi falsas demonstra- bimus, (quando etiam luxuriam adversus fraudes muniri decet:) praeter ilia, quae in principalibus quibusque generibus privatim diximus. Translucentes matutino probari censent: aut si necesse est, in quartam horam, postea vetant. Experimenta pluribus modis constant. Primum pondere, si graviores sen- tiuntur: post liaec, corpore. Fictitiis pusulae in profundo apparent, scabritia in cute, in capillamento fulgoris inconstantia, et prius quam ad oculos perveniat, desinens nitor. Decussi fragmenti paulum, quod in lamina ferrea teratur, efficacissimum experimento, excusant mangones gemmarum. Hecusant simili- ter et limae probationem. Obsidianae fragmenta veras gemmas non scarificant. Fictitiae, scarificationes candicantium fugiunt. Tantaque differentia est, ut aliae ferro scalpi non possint, aliae non nisi retuso, verum omnes adamante. Plurimum vero in his terebrarum proficit fervor. Gemmiferi amnes suut Acesines et Ganges : terrarum autem omnium maxime India. Plin., JH. R. y XXXYII. Ixxiv-vi. ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 211 F. ORGANIC NATURE. 224. In the Order of Creation there are Four Stages the Vegetable, the Animal, the Human, and the Divine each perfect in its kind, but with ascending Grades of Perfection. Dixisti, in quit, aliquod botmm esse arboris, aliquod lierbae : potest ergo esse aliquod et infantis. Verum bonum nee in. arboribus, nee in nmtis animalibus est : hoc quod in illis bonum. est, precario bonum dicitur. Quod est? inquis. Hoe quod secundum naturam cuiusque est. Bonum quidem cadere in mutum animal nullo modo potest : felicioris meliorisque naturae est. Nisi ubi rationi locus est, bonum non est. Quatuor hae naturae sunt, arboris, animalis, hominis, et Dei. Haec duo quae irrationalia siint, eandem naturam habent: ilia diversa suut, quod alterum immortale, alterum mortale est. Ex his ergo unius bonum natura perficit, Dei scilicet: alterius cura, hominis. Cetera in sua natura perfecta sunt, non vere perfecta^ a quibus ab est ratio. Hoc.enim demum perfectum est, quod secundum universam naturam perfectum est : universa autem natura rationalis est: cetera possunt in suo genere perfecta esse. Sen., Ep. 124, 13-16. 225. The Mental Development of Animals stops at Sense and Memory, hence they are excluded from attaining "the Good." In quo non potest beata vita esse, nee id potest quo beata vita efficitur : beata autem vita bonis efficitur : in muto animali non est, quo beata vita efficitur : ergo in muto animali bonum non est. Mutum animal sensu comprehendit praesentia : prae- teritorum reminiscitur, quum id incidit, quo seusus admonetur : tainquam equus reminiscitur viae, quum ad initium eius admotus est. In stabulo quidem nulla illi viae, quamvis saepe calcatae, memoria est. Tertium vero tempus, id est, futurum, ad rnuta non pertinet. Quomodo ergo potest eorum videri perfecta natura, quibus usus perfecti temporis non est 1 Tempus enini tribus partibus constat : praeterito, praesente, et future. Anima- libus tantum quod brevissimum est in transcursu datum, praesens : praeteriti rara memoria est, nee unquam revocatur, nisi praesentium occursu. Non potest ergo perfectae naturae bonum in imperfecta esse natura. Aut si natura habet, hoc habet, quod habent et sata. Nee illtid nego, ad ea quae videntur 212 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. secundum naturam, magnos esse mutis animalibus impetus et concitatos, sed inordinatos ac turbidos. Nunquam autem aut inordinatum est bonum, aut turbidum. Quid ergo, inquis, muta animalia perturbate et indisposite moventur *? Dicerem ilia perturbate et indisposite moveri, si natura illorum ordinem caperet: mine moventur secundum naturam suam. Pertur- batum enim id est, quod esse aliquando et non perturbatum potest : sollicitum est, quod potest esse securum. Nulli vitiuni est, nisi cui virtus potest esse. Mutis animalibus talis ex sua natura niotus est. Sed ne te diu tenearn, aliquod erit bonum in muto animali, erit aliqua virtus, erit aliquid perfectum : sed quale? Nee bonum absolute, nee virtus, nee perfectum. Haec enim rationalibus solis contingunt, quibus datum est scire, quare, quatenus, quemadmodum. Ita bonum in nullo est, nisi in quo ratio. Sen., Ep. 124, 16-20. 226. The Different Classes of (Vegetable and) Animal Life are formed by a difference in the proportion of the Four Original Elements. Namque ex principiis, quae Graeci aror^iioe, appellant, ut omnia corpora sunt composita, id est ex calore et humore et terreno et aere, ita his niixtionibus naturali temperatura figurantur omnium animalium in mundo generatim qualitates. Ergo in quibus corporibus cum exuberat e principiis calor, tune interficit, dissolvitque cetera fervore. Haec autem vitia efficit, fervidum ab certis partibus coelum, cum insidit in apertas venas plus quam patitur e niixtionibus naturali temperatura corpus. Item si humor occupavit corporum venas imparesque eas fecit, cetera principia, ut a liquido corrupta, diluuntur, et dissolvuntur compositionis virtutes. Item e refrigerationibus humoris, ven- torum et aurarum infunduntur vitia corporibus. Non minus aeris etiamque terreni in corpore naturalis compositio, augendo aut minuendo, infirmat cetera principia : terrena cibi plenitate, aeria gravitate coeli. Sed si quis voluerit diligentius haec sensu percipere, animadvertat attendatque naturas avium et pisciuni et terrestrium animalium, et ita considerabit discrimina temper- aturae. Aliam enim mixtionem habet genus avium, aliain piscium, longe aliam terrestrium natura. Yolucres minus ha- bent terreni, minus humoris, caloris temperate et aeris multum: igitur levioribus principiis compositae facilius in aerem nituntur. Aquatiles autem piscium naturae, quod temperatae sunt a calido, plurimumque ex aere et terreno sunt compositae, sed humoris habent oppido quam paulum, quo minus habent e principiis ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 213 humoris in corpore, facilius in humore perdurant; itaque cuin ad terram perducuntur, animam cum aqua relinquunt. Item terrestria, quod e principiis ab aere caloreque sunt temperata, minusque habent terreni plurimumque humoris, quod abundant liumidae partes, non diu possunt in aqua vitam tueri. Vitruv., I. iv. 5-7. 227. There is a stage in all Organic Bodies at which Growth and Development cease, and Decay begins. Nam quaecunque vides hilaro grandescere adadctu, Paulatimque gradus aetatis scandere adultae, ' Plura sibi adsumunt quam de se corpora mittunt, Dum facile in venas cibus omnis inditur et duin Non ita sunt late dispessa ut multa remittant Et plus dispendi faciant quam vescitur aetas. Nam certe fluere atque recedere corpora rebus Multa manus dandum est; sed plura accedere debent, Donee alescendi summum tetigere cacumen. Inde minutatiin vires et robur adultum Frangit et in partem peiorem labitur aetas. Quippe etenim quanto est res amplior, augmine adernpto, Et quo latior est, in cunctas undique partis Plura modo dispargit et ab se corpora mittit, Nee facile in venas cibus omnis diditur ei, Nee satis est, proquam largos exaestuat aestus, Unde queat tantum suboriri ac subpeditare. Omnia debet enim cibus integrare novando Et fulcire cibus, cibus omnia sustentare, Nequiquam, quoniam nee venae perpetiuntur Quod satis est neque quantum opus est natura ministrat. lure igitur pereunt, cum rarefacta fluendo Sunt et cum externis succumbunt omnia plagis, Quandoquidem grandi cibus aevo denique defit, Nee tuditantia rem cessant extrinsecus ullam Corpora conficere et plagis infesta domare. Lucr., IT. 1122-1147. 228. There are certain Distinctions of Species that cannot be obliterated. Nee tamen omnimodis conecti posse putandum est Omnia; nam volgo fieri portenta videres, Semiferas hominum species existere et altos 214 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Interdum ramos egigni corpore vivo, Multaque conecti terrestria membra marinis Turn flauimam taetro spirantis ore Chimaeras Pascere naturam per terras omnrparentis. Quorum nil fieri manifestum est, omnia quando Seminibus certis certa genetrice creata Conservare genus crescentia posse videmus. Scilicet id certa fieri ratione necessust. Nam sua cuique cibus ex omnibus intus in artus Corpora discedunt conexaque convenientis Efficient motns; at contra aliena videmus Keicere in terras naturam, multaque caecis Corporibus fugiunt e corpore percita plagis, Quae neque conecti quoquam potuere neque intus "Vitalis motus consentire atque imitari. Sed ne forte putes animalia sola teneri Legibus hisce, ea res ratio disterminat omnis. Nam veluti tota natura dissimiles sunt Inter se genitae res quaeque, ita quamque necessest Dissimili constare figura principiorum ; Non quo multa parum simili sint praedita forma Sed quia non volgo paria omnibus omnia constant. Semina cum porro distent, differe necessust Intervalla vias conexus pondera plagas Concursus motus, quae non animalia solum Corpora seiungunt, sed terras ac mare totum Secernunt caelumque a terris omne retentant. Lucr., II. 700-729, 229. Owing to the Struggle for Existence, Species tend to become extinct if not artificially preserved. Multaque turn interiisse animantum saecla necessest Nee potuisse propagando procudere prolem. Nam quaecumque vides vesei vitalibus auris, Aut dolus aut virtus aut denique mobilitas est . Ex ineunte aevo genus id tutata reservans. Multaque sunt, nobis ex utilitate sua quae Commendata manent, tutelae tradita nostrae. Principio genus acre leonum saeraque saecla Tutatast virtus, volpes dolus et fuga cervos. At levisomna canum fido cum pectore corda Et genus omne quod est veterino semine partura. Lanigeraeque siniul pecudes et bacera saecla ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 215 Omnia sunt hominum tutelae tradita, Memmi. Nam cupide fugere feras pacemque secuta Sunt et larga suo sine pabula parta labore, Quae damus utilitatis eorum praemia causa. At quis nil horum tribuit natura, nee ipsa Sponte sua possent ut vivere nee dare nobis Utilitatem aliquam quare pateremur eorum Praesidio nostro pasci genus esseque tutum, Scilicet haec aliis praedae lucroque iacebant Indupedita suis fatalibus undique vinclis Donee ad interitum genus id natura redigit. Lucr., V. 855-877. 230. An Explanation of the Qualities of Timber. Hoc autem ita esse, licet animadvertere etiam de arbustis : ea enim cum suo quaeque tempore ad imum perforata castrantur, profundunt e medullis quern habent in se superantem et vitiosum per foramina liquorem, et ita siccescendo recipiunt in se diutur- nitatem. Qui autem non habent ex arboribus exitus humores, intra concrescentes putrescunt, et efficiunt inanes eas et vitiosas. Ergo si stantes et vivae siccescendo consenescunt, sine dubio cum eaedem ad materiam deiiciuntur, cum ea ratione curatae fuerint, habere poterunt niagnas in aedificiis ad vetustatem utilitates. Eae autem inter se discrepantes et dissimiles habent virtutes, ut robur, ulmus, populus, cupressus, abies et ceterae quae maxime in aedificiis sunt idoneae. Namque non potest id robur, quod abies, nee cupressus, quod ulmus, nee ceterae easdem habent inter se natura rerum similitates; sed singula genera principiorum proprietatibus comparata alios alii generis praestant in operibus effectus. Vitruv., II. ix. 4, 5. 231. A Description of some of the best known and most serviceable Woods. Et primum abies ae'ris habens plurimum et ignis minimumque humoris et terreni, levioribus rerum natura potestatibus com- parata non est ponderosa. Itaque rigore naturali contenta non cito flectitur ab onere, sed directa permanet in contignatione ; sed ea quod habet in se plus caloris, procreat et alit tarmitem, ab eoque vitiatur: etiamque ideo celeriter accenditur, quod quae inest in eo corpore raritas ae'ris patens accipit ignem, et ita vehementem ex se mittit flammam. . . . Contra vero quercus terrenis principiorum satietatibus abundans parumque 216 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. habens liumoris et aeris et ignis, cuiri in terrenis operibus obruitur, infinitam habet aeternitatem, ex eo quod cum tangitur humore, non habens foraminum raritates propter spissitatem non potest in corpus recipere liquorem, seel fugiens ab humore resistit et torquetur, et efficit in quibus est operibus ea rimosa. Esculus vero, quod est omnibus principiis temperata, habet in aedificiis magnas utilitates: sed ea cum in humore collocatur, recipiens penitus per foramina liquorem, eiecto ae're et igni, operatione humidae potestatis vitiatur. Cerrus, quercus, fagus, quod pariter habent mixtionem humoris et ignis et terreni, aeris plurimum, pervia raritate humores penitus recipiendo celeriter marcescunt. Populus alba et nigra, item salix, tilia, vitex, ignis et aeris habendo satietatern, humoris temperate, parum autem terreni habentes, leviori temperatura comparatae egregiam habere videntur in usu rigiditatem. Ergo cum non sint durae terreni mixtione, propter raritatem sunt calidae, et in sculpturis commodam praestant tractabilitatem. Vitruv., II. ix. 6, 8, 9. 232. The same Subject continued. Alnus autem quae proxima numinum ripis procreatur, et minime materies utilis videtur, habet in se egregias rationes: etenim ae're est et igni plurimo temperata, non multum terreno, humore paulo : itaque quod minus habet in corpore humoris, in palustribus locis infra fundamenta aedificiorum palationibus crebre fixa, recipiens in se quod minus habet in corpore liquoris, pernianet immortalis ad aeternitatem, et sustinet immania pondera structurae, et sine vitiis conservat. Ita quae non potest extra terrain paulum tempus durare, ea in humore obruta permanet ad diuturnitatem. . . . Ulmus vero et fraxinus maxinios habent humores minimumque aeris et ignis, sed terreni temperata mixtione comparatae, sunt in operibus, cum fabrican- tur, lentae et ab pondere humoris non habent rigorem sed celeri- ter pandant: simul autem vetustate sunt aridae factae aut in agro praesectae, qui inest eis liquor stantibus, emoritur, fiunt- que duriores, et in commissuris et in coagmentationibus ab lentitudine firmas recipiunt eaten ationes. Item carpinus, quod est minima ignis et terreni mixtione, aeris autem et humoris summa continetur temperatura, non est fragilis, sed habet utilissimam tractabilitatem. . . . Non minus est admirandam de cupressu et pinu, quod eae habentes humoris abundantiain aequamque ceterorum mixtionem, propter humoris satietatem in operibus solent esse pandae, sed in vetustatem sine vitiis ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 217 conservantur, quod is liquor, qui inest penitus in corporibus earum, habet amarum saporem, qui propter acritudinem non patitur penetvare cariem, ne que eas bestiolas, quae sunt nocentes. Ideoque quae ex his generibus opera constituuntur, permanent ad aeternam diuturnitatem. Item cedrus et iuniperus easdem habent virtutes et utilitates; sed quemadmodum ex cupressu et pinu resina, sic ex cedro oleum, quod cedrium dicitur, nascitur, quo reliquae res unctae, uti etiam libri, a tineis et a carie non laeduntur. Vitruv., II. ix. 10, 11, 12, 13. 233. Effect of Climatic and Meteorological Conditions upon various kinds of Trees and Plants. Aquilone maxime gaudent, densiores ab afflatu eius laetiores- que, et materiae firmioris. Qua in re plerique falluntur, cum in vineis pedamenta non sint a vento eo opponenda, et id tantuin a septemtrione servandum. Quin immo tempestiva frigora pluriinum arborum firmitati conferunt, et sic optime germinant : alioqui, si blandiantur Austri, defatiscentes, ac magis etiam in flore. Nam si cum defloruere, protinus sequuntur imbres, in, to turn poma depereunt: adeo ut amygdalae et piri, etiam si omnino nubilum fuit, Austrinusve flatus, amittant foetus. Circa Vergilias quidem pluere inimicissimum viti et oleae : quoniam tune coitus est earum : hoc est illud guatriduum oleis decre- torium, hie articulus Austrinus nubili spurci, quod diximus. Fruges quoque peius maturescunt Austrinis diebus, sed celerius. Ilia sunt noxia frigora, quae septemtrionibus, aut praeposteris- fiunt horis. Hiemem quidem Aquiloniam esse, omnibus satis- utilissimum. Imbres vero tune expetendi evidens causa est, quoniam arbores foetu exinanitas, et foliorum quoque amissione languidas, naturale est avide esurire. Gibus autem earum im- ber. Quare tepidam esse hiemem, ut absumto partu arborum x sequatur protinus conceptus, id est, germinatio, ac deinde alia floresceridi exinanitio, inutilissimum experimentis creditur. Quin immo si plures ita continuentur anni, etiam ipsae morian- tur arbores, quando nemini dubia poena est in fame laborantium. Ergo qui dixit hiemes serenas optandas, non pro arboribus vota; fecit. Nee per solstitia imbres vitibus conducunt. Hiberno- quidem pulvere laetiores fieri messes, luxuriantis ingenii fertili- tate dictum est. Alioqui vota arborum frugumque communia sunt, nives diutinas sedere. Causa, non solum quia animam terrae evanescentem exhalatione includunt et comprimunt, retroque agunt in vires frugum atque radices : veriim quod efc liquorem sensim praebent, purum praeterea levissimumque r 218 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. quando nix aquarum caelestium spuma est. Ergo humor ex his non universus ingurgitans diluensque, sed quomodo sititur dis- tillans, velut ex ubere alit omnia quae non inundat. Tellus quoque illo modo fermentescit, et succi plena, ac lactescentibus satis non effoete, cum tempus aperit, tepidis arridet horis. Ita maxime frumenta pinguescunt, praeterquam ubi calidus semper aer est, ut in Aegypto. Plin., &. H., XYII. 2. 234. The same Subject continued. Continuatio enini et ipsa consuetudo, idem quod modus aliubi efficit : plurimumque prodest, ubicunque non esse quod noceat. In maiore parte orbis, cum praecoces excurrere germinationes, evocatae indulgentia caeli, secutis frigoribus exuruntur. Qua de causa serotinae hiemes noxiae, silvestribus quoque: quae niagis etiam dolent urgente umbra sua, nee adiuvante medicina : quando vestire teneras intorto stramento in silvestribus non est. Ergo tempestivae aquae hibernis prinium imbribus, deinde ger- minationem antecedentibus. Tertium tempus est, cum educant poma : nee protinus, sed iam valido foetu. Quae fructus suos diutius continent, longioresque desiderant cibos, his et serotinae aquae utiles: ut viti, oleae, Punicis. Hae iam pluviae generis cuiusque arboribus diverso modo desiderantur, aliis alio tempore maturantibus. Quapropter eisdem imbribus aliqua laedi videas, aliqua iuvari, etiam in eodem genere, sicut in piris : alio die Jhiberna quaerunt pluvias, alio vero praecocia, ut pariter quideru omnia desiderent. Hibernum tempus est ante germinationem, quae Aquilonem Austro utiliorem facit. Katio eadem medi- terranea maritimis praefert : sunt enim plerumque frigidiora : et montuosa planis, et nocturnos imbres diurnis. Magis fruuntur aquis sata, non statim auferente eas Sole. Plin., JV. JEf. 9 XYII. 2. 235. The marvellous Variety of Animal Life. Animantium vero quanta varietas est ! quanta ad earn rem vis, ut in suo quaeque genere permaneant ! Quarum aliae coriis tectae sunt, aliae villis vestitae, aliae spinis hirsutae; pluma alias, alias squama videmus obductas; alias esse cornibus armatas, alias habere effugia pennarum. Pastum autem ani- mantibus large et copiose natura eum, qui cuique aptus erat, comparavit. Enumerare possum, ad eum pastum capessendum conficiendumque quae sit in figuris animantium, et quam sollers subtilisque descriptio partium, quamque admirabilis fabrica ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 219 membrorum. Omnia enim, quae quidem intus inclusa sunt, ita nata atque ita locata sunt, ut nihil eorum supervacaneum sit, nihil ad vitam retinendam non necessarium. Dedit autem. eadem natura belluis et sensum et appetitum, ut altero conatum Laberent ad naturales pastus capessendos, altero secernerent pestifera a salutaribus. Cic., N. D., II. xlvii. 121, 122. 236. Nature has supplied all living Creatures with the most appropriate Organs for obtaining their Food. lam vero alia animalia gradiendo, alia serpendo ad pastum accedunt, alia volando, alia nando; cibumque partim oris hiatu et dentibus ipsis capessunt, partim unguium tenacitate arripiunt, partim aduncitate rostrorum; alia sugunt, alia carpunt, alia vorant, alia mandunt Atque etiam aliorum ea est humilitas, ut cibuin terrestrem rostris facile contingant. Quae autem altiora sunt, ut anseres, ut cygni, ut grues, ut cameli, adiu- vantur proceritate collorum. Manus etiam data elephantis, quia propter/ magnitudinem corporis difficiles aditus habebant ad pastum. At, quibus bestiis erat is cibus, ut alius generis bestiis vescerentur, aut vires natura dedit aut celeritateni. Data est quibusdam etiam machinatio quaedam atque sollertia: ut in araneolis aliae quasi rete texunt, ut, si quid inhaeserit, conficiant: aliae autem ex inopinato observant et, si quid incidit, arripiunt, idque consumunt. Pin a vero, (sic enim Graece dicitur,) duabus grandibus patula conchis, cum parva squill a quasi societatem coit comparand! cibi: itaque quum pisciculi parvi in concham hiantem innataverunt, turn admonita squillae pina morsu comprimit conchas. Sic dissimillimis bes- tiolis communiter cibus quaeritur. In quo admirandum est, congressune aliquo inter se, an iam inde ab ortu natura ipsa congregatae sint. Cic., N. D. y II. xlvii. 122-124. 237. Instinct suggests to Animals the readiest and most effective Means of satisfying their Necessities. Legi etiam scriptum, esse avem quamdam, quae Platalea nominaretur ; earn sibi cibum quaerere advolantem ad eas aves, quae se in mari mergerent; quae quum emersissent piscemque cepissent, usque eo premere earum capita mordicus, dum illae captum amitterent, id quod ipsa invaderet. Eademque haec avis scribitnr conchis se solere complere easque, quum stomach! calore concoxerit, evomere, atque ita eligere ex iis, quae sunt esculenta. Kanae autem marinae dicuntur obruere sese arena 220 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. solere, et mover! prope aquaiD, ad quas quasi ad escam pisces quum accesserint, confici a ranis atque consumi. Milvo est quoddam bellum quasi naturale cum corvo. Ergo alter alterius, ubicumque nactus est, ova frangit. Illud vero ab Aristotele animadversum, a quo pleraque, quis potest non mirari 1 grues, quum loca calidiora petentes maria transmittant, trianguli . efficere formam ; eius autem summo angulo aer ab iis adversus pellitur; deinde sensim ab utroque latere tamquam remis, ita perm is cursus avium levatur. Basis autem trianguli, quern, grues efficiunt, ea tamquam a puppi ventis adiuvatur, eaeque in tergo praevolantium colla et capita reponunt; quod quia ipse dux facere non potest, quia non habet, cui innitatur, revolat, ut ipse quoque quiescat. Et in eius locum succedit ex iis, quae acquierunt, eaque vicissitudo in omni cursu conser- vatur. Multa eiusmodi proferre possum, sed genus ipsum videtis. Cic., N. D., IT. xlix. 124, 125. 238. The Source of Instinct is an Unsolved Mystery, Mirum in plerisque animalium, scire quare petantur : sed efc per cuncta quid caveant. Elephas liornine obvio forte in solitudine, et simpliciter oberrante, clemens placidusque etiam demonstrare viani traditur. Idem vestigio Lorninis anirnad- verso priusquam homine, intremiscere insidiarum metu, subsis- tere ab olfactu, circumspectare, iras proflare, nee calcare, sed erutum proximo tradere, ilium sequent!, nuntio simili usque ad extremum : et tune agnien circumagi, et reverti, aciemque dirigi : adeo omnium odori durare virus illud, maiore ex parte ne nudorum quidem pedum. Sic et tigris, etiam feris ceteris truculenta, atque ipsa elephanti quoque spernens vestigia, hominis viso transferee dicitur protinus catulos. Quonam modo agnito ? ubi ante conspecto illo, quern timet 1 Etenim tales silvas minime frequentari certum est. Sane mirentur ipsam vestigii raritatem : sed unde sciunt timendum esse ? Immo vero cur vel ipsius conspectum paveant, tanto viribus, magni- tudine, velocitate praestantiores ? Nimirum haec est natura rerum, haec potentia eius, saevissimas ferarum maximasque nunquam vidisse quod debeant timere, et statim intelligere cum sit timendum. Plin., N. H., viii. 5. ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 221 239. The Sanitary Features of a District mqy be inferred from the Effect of its Vegetable Products upon the Animals that inhabit it. Hoc autem fieri, uti pabulo ciboque salubres proprietates terrae videantur, licet animadvertere et cognoscere ex agris Cretensium, qui sunt circa Pothereum flumen, quod est Cretae inter duas civitates Gnoson et Gortynam : dextra enim et sinistra ems fluminis pascuntur pecora ; sed ex iis, quae pas- cuntur proxime Gnoson, splenem habent; quae autem ex altera parte proxime Gortynam, non habent apparentem splenem. Unde etiam inedici quaerentes de ea re invenerunt in iis locis herbam, quam pecora rodendo imminuerant lienes: ita earn herbam colligendo curant lienosos hoc medicamento, quod etiam MffTrh'/iyov Cretenses vocitant. Ex eo licet scire, cibo atque aqua proprietates locorum naturaliter pestilentes aut salubres esse. Item si in paludibus moenia constituta erunt, quae paludes secundum mare fuerint, spectabuntque ad septentrionem, aut inter septentrionem et orientem, eaeque paludes excelsiores fuerint, quam littus marinum, ratione videbuntur esse con- stituta. Fossis enim ductis aquae exitus ad littus, et, mari tempestatibus aucto, in paludes redundantia motionibus con- citatur, amarisque mixtionibus non patitur bestiarum palustrium genera ibi nasci ; quaeque de superioribus locis natando proxime littus perveniunt, inconsueta salsitudine necantur. Exemplar autem huius rei Gallicae paludes possunt esse, quae circum Altinum, Bavennam, Aquileiam aliaque quae in eiusmodi locis municipia sunt proxima paludibus ; quod his regionibus habent incredibilem salubritatem. Quibus autem insidentes sunt paludes, et non habent exitus profluentes neque per flumina neque per fossas, uti Pomtinae, stando putrescunt, et humores graves et pestilentes in his locis ernittunt. Vitruv., I. iv. 10-12. 240. On Variation of Type and Hybridation. In nullo genere aeque facilis mixtura cum fero, qualiter natos antiqui hybridas vocabant, ceu semiferos: ad homines quoqne, lit in C. Antonium, Ciceronis in consulatu collegam, appella- tion e translata. Non in suibus autem tantum, sed in omnibus quoque animalibus, cuiuscunque generis ullum est placidum, eiusdem invenitur et ferum ; utpote cum hominum etiam silves- trium tot genera praedicta sint. Caprae tamen in plurimas similitudines transfigurantur. Sunt capreae, sunt rupicaprae, 222 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. sunt ibices pernicitatis mirandae, quanquam onerato capite vastis cornibus gladiorumque vaginis : in haec se librant, ut tormento aliquo rotati in petras, potissimum e monte aliquo in alium transilire quaerentes; atque recussu pernicius, quo libuerit, exsultant. Sunt et oryges, soli quibusdam dicti con- trario pilo vestiri, et ad caput verso. Sunt et damae, et pygargi, et strepsicerotes, multaque alia baud dissimilia. Sed ilia Alpes, haec transmarini situs mittunt. Plin., N. H. y viii. 79. 241. Some Particulars as to the Geographical Distribution of Animals. Minim, rerum naturam non solum alia aliis dedisse terris anirnalia, sed in eodem quoque situ quaedam aliquibus locis negasse. In Maesia silva Italiae, non nisi in parte reperiuntur hi glires. In Lycia dorcades non transeunt montes Syris vicinos: onagri montem, qui Cappadociani a Cilicia dividit. In Hellesponto in alienos fines non coinmeant cervi: et circa Arginussam Elaphum montem non excedunt, auribus etiam in rnonte fissis. In Poroselene insula viam mustelae non transeunt: in Boeotiae Lebadia illatae solum ipsum fugiunt, quae iuxta in Orchomeno tota arva subruunt, talpae, quarum e pellibus cubicularia vidimus stragula : adeo ne religio quidem. a portentis summovet delicias. In Ithaca lepores illati moriuntur extremis quidem in litoribus: in Ebuso, in litoribus, cuniculi: scatent iuxta in Hispania Balearibusque. Cyrenis mutae fuere ranae; illatis e continente vocalibus durat genus earum. Mutae sunt etiam nunc in Seripho insula. Eaedem alio translatae canunt : quod accidere et in lacu Thessaliae Sicendo tradunt. In Italia minibus araneis venenatus est morsus : eosdem ulterior Apen- nino regio non habet. lideni ubicunque sint, orbitam si transiere, moriuntur. In Olympo Macedoniae monte non sunt lupi, nee in Creta insula. Ibi quidem non vulpes, ursive, atque omnino nullum maleficum animal, praeter phalangium : aranei id genus, de quo dicemus suo loco. Mirabilius, in eadem insula cervos, praeterquam in Cydoniatarum regione, non esse : item apros, et attagenas, herinaceos. In Africa autem nee apros, nee cervos, nee capreas, nee ursos. Plin. 9 N. E., viii. 83. 24:2. Natural History of the Lion. Leoni tantum ex feris dementia in supplices : prostratis parcit : et ubi saevit, in viros potius, quam in ferninas fremit : ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 223 in infantes non nisi magna fame. Credit Libya, intellectum pervenire ad eos precum. Captivam certe Gaetuliae reducem audivi, multorum in silvis impetum. a se niitigatum alloquio, ausam dicere se feminam, profugam,innrmam, supplicein animalis omnium generosissimi, ceterisque imperitantis, indignam eius gloria praedam. Varia circa hoc opinio, ex ingenio cuiusque, vel casu, mulceri alloquiis feras : quippe obvium, serpentes extrahi cantu, cogique in poenam, veruin falsumne sit, vita non decre- verit. Leonum animi index cauda, sicut et equorum aures. Nam- que et has notas generosissimo cuique natura tribuit. Immota ergo placidus, clemens, blandientique similis, quod rarum est : crebrior enim iracundia. Eius in principio terra verberatur : ^ incremento terga, ceu quodam incitamento, flagellantur. Vis summa in pectore. Ex omni vulnere, sive ungue impresso, sive dente, ater profluit sanguis. lideni satiati, innoxii sunt. Generositas in periculis maxime deprehenditur : non in illo tantummodo, quod spernens tela diu se terrore solo tuetur, ac velut cogi testatur : cooriturque non tanquam periculo coactus, sed tanquam amentiae iratus. Ilia nobilior animi significatio : quamlibet magna canum et venantium urgente vi, contemtim. restitansque cedit in campis, et ubi spectari potest : idem ubi virgulta silvasque penetravit, acerrirno cursu fertur, velut abscondente turpitudinem loco. Dum sequitur, insilit saltu, quo in fuga non utitur. Vulneratus observatione mira percus- sorem novit, et in quantalibet multitudine appetit. Eura vero qui telum quidem miserit, sed tanien non vulneraverit, cor- reptum rotatumque sternit, nee vulnerat. Cum pro catulis foeta dimicat, oculorum acieni traditur defigere in terram, ne venabula expavescat. Cetero dolis carent et suspicione : nee limis intuentur oculis, aspicique simili modo nolunt. Creditum est, a moriente humum morderi, lacrimamque leto dari. Atque hoc tale, tarn saevum animal, rotarum orbes circumacti, cur- rusque inanes, et gallinaceorum cristae, cantu sque etiam magis terrent, sed maxime ignes. Aegritudinem fastidii tantum sentit : in qua medetur ei contumelia, in rabiem agente annexarum lascivia simiarum. Gustatus deinde sanguis in remedio est. Plin., &. H., viii. 19. 243. The Means of Locomotion among Birds. Harum volatus in reputationem ceterarum quoque volucrum nos impellit. Omnibus animalibus reliquis certus et uniusmodi, et in suo cuique genere incessus est : aves solae vario meatu feruntur et in terra, et in aere. Ambulant aliquae, ut cornices: 224 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. saliunt aliae, ut passeres, merulae : currunt, ut perdices, rusti- culae : ante se pedes iaciunt, ut eiconiae, grues : expandunt alas, pendentesque raro intervallo quatiunt, aliae crebrius, sed et primas dumtaxat pennas : aliae et tota latera pandunt : quaedam vero maiore ex parte compressis volant ; percussoque semel, aliquae et gemino ictu aere feruntur, vel ut inclusum eum prementes, eiaculantur sese in sublime, in rectum, in pro- num. Impingi putes aliquas, aut rursus ab alto cadere has, illas salire. Anates solae, quaeque sunt eiusdem generis, in sublime protinus sese tollunt, atque e vestigio caelum petunt, et hoc etiam ex aqua. Itaque in foveas, quibus feras venamur, delapsae solae evadunt. Yultur, et fere graviores, nisi ex pro- cursu, aut altiore cumulo imniissae, non evolant : cauda re- guntur. Aliae circumspectant, aliae flectunt colla. Nonnullae vescuntur ea, quae rapuere pedibus. Sine voce non volant znultae : aut e contrario semper in volatu silent. Subrectae, pronae, obliquae, in latera, in ora, quaedam et resupinae ferun- tur : ut si pariter cernantur plura genera, non in eadem natura nieare videntur. Plurimum volant, quae apodes, quia careant usu pedum : ab aliis cypselli appellantur, hirundhmm specie. Nidificant in scopulis. Hae sunt, quae toto marl cernuntur : nee unquam tarn longo naves, tainque continuo cursu recedunt a terra, ut non circumvolitent eas apodes. Cetera genera residunt et insistunt : his quies nisi in iiido nulla : aut pendent, aut iacent. Plin., N. H., x. 54, 55. 244. Natural History of the Phoenix. Paullo Fabio, L. Yitellio coss. post loiigum saeculorum ambitum, avis phoenix in Aegyptum venit, praebuitque ma- teriem doctissimis indigenarum et Graecorum, multa super eo xniraculo disserendi. De quibus congruunt, et plura ambigua, sed cognitu non absurda, promere libet. Sacrum Soli id animal, et ore ac distinctu pinnarum a ceteris avibus diversum, con- sentiunt, qui formam eius definiere. De nuniero annorum varia traduntur. Maxime vulgatum quingentorum spatium. Sunt, qui adseverent, mille quadringentos sexaginta unum interiici; prioresque alites Sesostride primum, post Amaside dominantibus, dein Ptolemaeo, qui ex Macedonibus tertius regnavit, in civitatem, cui Heliopolis nomen, advolavisse, multo ceterarum volucrum comitatu, novam faciem mirantium. Sed antiquitas quidem obscura : inter Ptolemaeum ac Tiberium minus ducenti quinquaginta anni fuerunt. TJnde nonnulli falsum hiinc phoeniceni, neque Arabum e terris credidere, nihil- ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 225 que usurpavisse ex his, quae vetus memoria firmavit. Confecto quippe annoram numero, ubi mors propinquet, suis in terris struere nidum, eique vim genitalem adfundere, ex qua foetum oriri : et primam adulto curam sepeliendi patris : neque id temere, sed sublato myrrhae pondere, tentatoque per longum iter, ubi par oneri, par rneatui sit, subire patrium corpus, inque Solis aram perferre atque adolere. Haec incerta et fabulosis aucta. Ceterum adspici aliquando in Aegypto earn volucrem non ambigitur. Tac. Ann., vi. 28. 245. On the Senses of Animals. Ex sensibus ante cetera homini tactus, dein gustatus : reliquis superatur a multis. Aquilae clarius cernunt : vultures sagacius odorautur: liquidius audiunt talpae obrutae terra, tarn denso atque surdo naturae elemento. Praeterea voce omnium in sublime tendente sermonem exaudiunt: et si de iis loquare, intelligere etiam dicuntur, et profugere. Auditus cui honiinum primo negatus est, huic et sermoDis usus ablatus: nee sunt naturaliter surdi, ut non iidem sint et muti. In marinis ostreis auditum esse, non est verisimile: sed ad sonum mergere se dicuntur solenes. Ideo et silentium in mari piscantibus. Pisces quidem auditus nee membra habent, nee foramina: audire tamen eos palam est: ut patet, cum plausu congregari feros ad cibum assuetudine in quibusdam vivariis spectetur: et in piscinis Caesaris genera piscium ad nomen venire, quos- damque singulos. Itaque produntur etiam clarissime audire mugil, lupus, salpa, chromis, et ideo in vado vivere. Olfactum iis esse manifeste patet : quippe non onines eadem esca capiun- tur : et prius, quam appetant, odorantur. Quosdam et spelun- cis latentes, salsamento illitis faucibus scopuli piscator expellit, veluti sui cadaveris agnitionem fugientes. Converriuntque ex alto etiam ad quosdam odores, nt sepiam ustam, et polypum : quae ideo coniiciuntur in nassas. Sentinae quidem navium odorem procul fugiunt: maxime tamen piscium sanguinem. Non potest petris avelli polypus : idem cunila admota, ab odore protinus resilit. Purpurae quoque foetidis capiuntur. Nam de reliquo animalium genere quis dubitat? Cornus cervini odore serpentes fugantur, sed maxime styracis: origani, aut calcis, aut sulphuris formicae necantur. Culices acida petunt : ad dulcia non advolant. Tactus sensus omnibus est, etiam quibus nullus alius: nam et ostreis; et terrestrium, vermibus quoque. Existimaverirn omnibus sensum et gustatus esse: cur enim alios alia saporee appetant 1 in quo vel praecipua naturae 226 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. architectae vis. Alia dentibus praedantur, alia unguibus, alia rostri aduncitate carpunt, alia latitudine ruunt, alia acurnine excavaut, alia sugunt, alia lambunt, sorbent, inandunt, vorant. !Nec minor varietas in pedura rainisterio, ut rapiant, distrahant, teneant, premant, pendeant, tellurem scabere non cessent. Plin., N. H., x. 89-91. G. MAN. 246. Climate Determines the Physical Characteristics of Nations. Haec autem ex natura rerum sunt animadvertenda, et con- sideranda, atque etiain ex membris corporibusque gentium observanda. Namque sol quibus locis mediocriter profundit vapores, in his conservat corpora temperata : quaeque proxime currendo deflagrat, eripit exurendo temperaturam humoris. Contra vero refrigeratis regionibus, quod absunt a meridie longe, non exhauritur a caloribus humor, sed ex coelo roscidus aer, in corpora fundens humorem, efficit ampliores corporaturas vocis- que sonitus graviores. Ex eo quoque sub septentrionibus nu- triuntur gentes immanibus corporibus, candidis coloribus, directo capillo et rufo, oculis caesiis, sanguine rnulto, quoniam ab hum- oris plenitate coelique refrigerationibus sunt conformati. Qui autem sunt proximi ad axem meridianum subiectique solis cur- sui, brevioribus corporibus, colore fusco, crispo capillo, oculis nigris, cruribus invalidis, sanguine exiguo, solis impetu perfici- uiitur. Itaque etiam propter sanguinis exiguitatem timidiores sunt ferro resistere ; sed ardores ac febres sufferunt sine timore, quod nutrita sunt eorum membra cum fervore. Itaque corpora, quae nascuntur sub septentrione, a febri sunt timidiora et imbe- cilla, sanguinis autem abundantia ferro resistunt sine timore. Vitruv., VI. i. 3, 4. 247. Climate Determines the Mental Qualities of Nations. Hoc autem verum esse, ex humidis naturae locis graviora fieri et ex fervidis acutiora, licet ita experiendo animadvertere. Calices duo in una fornace aeque cocti aequoque pondere ad crepitumque uno sonitu sumantur: ex his unus in aquam de- mittatur, postea ex aqua eximatur: tune utrique tangantur. Cum enim ita factum fuerit, largiter inter eos sonitus discre- pabit, aequoque pondere non poterunt esse. Ita et hominuin corpora uno genere figurations et una mundi coniunctione ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 227 concepta alia propter regionis ardorem acutum spiritum aeris exprimunt tactu, alia propter humoris abundantiam gravissimas effundunt sonorum qualitates. Item propter tenuitatem coeli meridianae nationes ex acuto fervore mente expediting celeri- usque moventur ad coDsiliorum cogitationes. Septentrionales autem gentes, infusae crassitudine coeli, propter obstantiam aeris humore refrigeratae, stupentes habent mentes. Hoc autem ita esse, a serpentibus licet aspicere, quae per calorem cum exhaustam habent humoris refrigerationem, tuiic acerrime moventur; per brumalia autem et hiberna tempora mutatione coeli refrigeratae, immotae sunt stupore. Ita non est mirandum, si acutiores efficit calidus aer hominum mentes, refrigeratus autem contra tardiores. Cum sint autem meridianae nationes animis acutissimis infinitaque solertia consiliorum, simul ut ad fortitudinem ingrediuntur, ibi succumbunt; quod habent exus- tas ab sole animorum virtutes. Qui vero refrigeratis nascuntur regionibus, ad armorum vehementiam paratiores sunt, magnis- que virtutibus sunt sine timore, sed tarditate animi sine considerantia irruentes, sine solertia, suis oonsiliis refragantur. Vitruv., VI. i. 9, 10. 248. The Situation of Italy is Favourable to the Development of the highest Physical and Mental Capacity. Cum ergo ab natura rerum haec ita sint in mundo collocata, tit omnes nationes immoderatis mixtionibus sint disparatae, veros inter spatium totius orbis terrarum regionumque medio mundi populus Homanus possidet fines. Namque temperatissimae ad utramque partem et corporum membris animorumque vigor- ibus pro fortitudine sunt in Italia gentes. Quemadmodnm enim lovis stella inter Martis ferventissimam et Saturni frigi- dissimam media currens temperatur, eadem ratione Italia inter septentrionalem meridianamque ab utraque parte . mixtionibus temperatas et invictas habet laudes. Itaque refringit barba- rorum virtutes forti manu, consiliis meridianorum cogitationes. Ita divina mens civitatem populi Romani egregia temperataque regione collocavit, uti orbis terrarum imperio potiretur. Quodsi ita est, uti dissimiles regiones ab inclinationibus coeli variis generibus sint comparatae, et ut etiam naturae gentium dispa- ribus animis et corporum figuris qualitatibusque nascerentur, non dubitemus aedificiorum quoque rationes ad nationum gentiumque proprietates apte distribuere, cum habeamus ab ipsa rerum natura solertem et expeditam monstrationem. Yitruv., VI. i. 10-12. 228 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 249. A Comparison of Man with the rest of the Creation. . Ante omnia unum animantium cunctorum, alienis velat opibus: ceteris varie tegumenta tribuit, testas, cortices, coria, spinas, villos, setas, pilos, plumam, pennas, squamas, vellera. Truncos etiam arboresque cortice, interdum gemino, a frigoribus et calore tutata est. Hominem tantum nudum, et in mula humo, natali die abiicit ad vagitus statim et ploratum, nulliim- que tot animalium aliud ad lacrimas, et has protinus vitae prin- cipio. At Hercules risus, praecox ille et celerrimus, ante quad- ragesimum diem nulli datur. Ab hoc lucis rudimento, quae ne feras quidem inter nos genitas, vincula excipiunt, et omnium membrorum nexus: itaque feliciter natus iacet, manibus pedi- busque devinctis, liens, animal ceteris imperaturum : et a sup- pliciis vitam auspicatur, unam tantum ob culpam, quia natum est. Heu dementiam ab his initiis existirnantium ad superbiam se genitos ! Prima roboris spes, primumque temporis munus quadruped! similem facit. Quando homini iricessus? quando vox? quando firmum cibis os? quamdiu palpitaris vertex, summae inter cnncta animalia imbecillitatis indicium? lam morbi, totque medi- cinae contra mala excogitatae, et haec quoque subinde novitatibus victae. Cetera sentire naturam suam, alia pernicitatem usurpare, alia praepetesvolatus, alia nare: hominem scire nihil sine doctrina, non fari, non ingredi, non vesci: breviterque non aliud naturae sponte, quam flere. Itaque multi exstitere, qui non nasci opti- mum censerent, aut quam ocissime aboleri. Uni animantium luctus est datus, uni hixuria, et quidem innumerabilibus niodis, ac per singula membra : uni ambitio, uni avaritia, uni immensa vivendi cupido, uni superstitio, uni sepulturae cura, atque etiam post se de futuro. Nulli vita fragilior, nulli rerum omnium libido maior, nulli pavor confusior, nulli rabies acrior. Denique cetera animantia in suo genere probe degunt : congregari vide- mus, et stare contra dissimilia. Leonum feritas inter se non dimicat : serpentium morsus non petit serpentes : ne maris quid- em belluae ac pisces, nisi in diversa genera, saeviunt. At her- cules homini plurima ex homine sunt mala. Plin., N. ff. 9 vii. 1. 250. Opinions and Statistics with Reference to Longevity. Poscere videtur locus ipse sideralis scientiae sententiam. Epigenes cxn annos impleri negavit posse: Berosus excedi cxvu. Durat et ea ratio, quam Petosiris ac Necepsos tradider- unt, et tetartemorion appellant, a trium signorum portione, qua ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 229 posse in Italiae tractu cxxiv annos vitae contingere apparet. Negavere illi, quenquam xc partium exortivam mensuram (quod anaphoras vocant) trausgredi, et has ipsas incidi occursu male- ncoruui siderum, aut etiam radiis eorum, Solisque. Schola rur- sus Aesculapii secuta, quae stata vitae spatia a stellis accipi dicit; sed quantum plurimum tribuat, incertum est. Kara autem esse dicunt lougiora terapora, quandoquidem momentis horarum insignibus, Lunae dierum, ut VH atque xv (quae nocte ac die observantur) ingens turba nascatur, scansili annorum lege occidua, quam climacteras appellant, non fere ita genitis LIV annum excedentibus. Primum ergo artis ipsius inconstantia declarat quam incerta res sit. Accedunt experimenta et exem- ])la recentissimi census, quern intra quadriennium Imperatores Oaesares Vespasiani, pater filiusque censores egerunt. .Nee sunt omnia vasaria excutienda : mediae tantum partis, inter Apenni- num Padumque, ponemus exempla. Centum viginti annos Parmae tres edidere, Brixelli unus cxxv, Parmae duo cxxx, Placentiae unus cxxxi, Faventiae una mulier cxxxv, Bononiae L. Terentius Marci films, Arimini vero M. Aponius C et L, Tertulla, cxxxvu. Circa Placentiam in collibus oppidum est Veleiacium, in quo ex annos sex detulere, quatuor centenos vicenos : unus CXL, M. Mucius M. filius, Galeria Felix. Ac ne pluribus moremur in re confessa, in regione Italiae octava cen- tenum annorum censi sunt homines LIV, centenum denum homines xiv, centenum vicenum quinum homines duo, centenum tricen- um homilies quatuor, centenum tricenum quinum aut septenum totidem, centenum quadragenum homines tres. Plin., N. H., vii. 50. 25 1. The Question of Life after Death Discussed from a Physical Point of View. Post sepulturam variae Manium ambages. Omnibus a suprema die eadem, quae ante prirnum : nee magis a morte sensus ullus aut corpori aut animae, quam ante natalem. Eadem enim vanitas in futurum etiam se propagat, et in mortis quoque tempora ipsa sibi vitam mentitur : alias immortalitatem animae, alias transfigurationeru, alias sensum inferis dando, et Manes colendo, deumque faciendo, qui iam etiam homo esse desierit : ceu vero ullo modo spirandi ratio homini a ceteris animalibus distet, aut non diuturniora in vita multa reperiantur, quibus nemo similem divinat immortalitatem. Quod autem corpus ani- mae per se? quae materia ? ubi cogitatio illi ? quomodo visus ? auditusque? aut qui tangit? qui usus eius? aut quod sine his 230 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. bonum 1 ? Quae deinde sedes, quanfcave multitude tot seculis ammarum, velut umbrarum 1 Puerilium ista delinimentorum, avidaeque nunquam desinere mortalitatis commenta sunt. Si- milis et de asservandis corporibus hominum, ac reviviscendi promissa a Democrito vanitas, qui non revixit ipse. Quae (malum) ista dementia est, iterari vitani morte ? quaeve genitis quies unquam, si in sublimi sensus animae manet, inter infero.s umbrae 1 Perdit profecto ista dulcedo credulitasque praecipuum naturae bonum, mortem ; ac duplicat obitus, si dolere etiam postfuturi aestimatione evenit. Etenitn si dulce vivere est, cui potest esse vixisse? At quanto facilius certiusque, sibi queni- que credere, ac specimen securitatis antegenitali sumere experi- mento 1 Plin., N. H., vii. 56. 252. The Brain. Cerebrum omnia habent animalia, quae sanguinem : etiam in mari, quae mollia appellavimus, quamvis careant sanguine, ut polypi. Sed homo portione maximum et humidissimum, omni- um que viscerum frigidissimum, duabus supra subterque mem- branis velatum, quarum alterutram rumpi mortiferum est. Cetero viri, quam feminae, maius. Hominibus hoc sine sangui- ne, sine venis, et reliquis sine pingui. Aliud esse, quam medullam, eruditi decent, quoniam coquendo durescat. Omnium cerebro insurit ossicula parva. Uni homini in infantia palpitat, nee corroboratur ante primum sermonis exordium. Hoc est yiscerum excelsissimum, proximum caelo capitis, sine carne, sine cruore, sine sordibus. Hanc habent sensus arcem : hue venarum omnis a corde vis tendit, hie desinit: hie culmen altissimum, hie mentis est regimen. Omnium autem animalium in priora pronum, quia et sensus ante nos tendunt. Ab eo pronciscitur somnus : hinc capitis nutatio. Quae cerebrum non habent, non dormiunt. Cervis in capite inesse vermiculi sub linguae inanitate, et circa articulum, qu'a caput iungitur, numero viginti produntur. Plin., N. H., xi. 49. 253. On Sleep and Dreams. Somni quaestio non obscuram coniectationem habet. In terrestribus, omnia quae conniveant, dormire manifestum est. Aquatilia quoque exiguum quidem, etiam qui de ceteris dubi- tant, dormire tamen existimant : non oculorum arguraento, quia non habent genas : verum ipsa quiete cernuntur placida, ceu soporata, neque aliud quam caudas moventia, et ad tumul- KOMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 231 turn aliquem expavescentia. De thynnis confidentius affirmatur: iuxta ripas eiiiui aut petras dormiunt. Plani autem piscium in vado, ut manu saepe tollaiitur. Nam delphini, balaenaeque stertentes etiam audiuntur. Insecta quoque dormire silentia apparet, quia ne luminibus quidem admotis excitentur. Homo genitus premitur somno per aliquot menses : deinde longior in dies vigilia. Somniat statim infans : nam et pavore expergisci- tur, et suctum imitatur. Quidain vero nimquam : quibus mortiferum fuisse signum contra consuetudinem somnium, in- venimus exempla. Magnus hie iuvitat locus, et diversis refertus documentis, utrumne sint aliqua praescita animi quiescentis: qua fiant ratione, an fortuita res sit, ut pleraque. Et si exem- plis agatur, profecto paria fiant. A vino et a cibis proxima, atque in redormitatione vana esse visa, prope convenit. Est autem somnus nihil aliud, quam animi in medium sese recessus. Praeter hominem somniare equos, canes, boves, pecora, capras, palam est. Ob hoc creditur et in omnibus, qnae animal pariant. De iis, quae ova gignunt, incertum est : sed dormire ea, certum. Yerum ad insecta transeamus : haec namque restant immensae subtilitatis animalia : quando aliqui ea neque spirare, et sanguine etiam carere prodiderunt. Plin., x. 97, 98. 254. The Cause of a Good Memory. "Vidit enim hoc prudenter sive Simonides, sive alius quis invenit, ea maxime animis affigi nostris, quae essent a sensu tradita atque impressa ; acerrimum autem ex omnibus nostris sensibus esse sensum videndi ; quare facillime animo teneri posse ea, quae perciperentur auribus aut cogitatione, si etiam oculorum commendatione animis traderentur ; ut res caecas et ab aspectus iudicio remotas conformatio quaedam et imago et ligura ita notaret, ut ea, quae cogitando complecti non possemus, intuendo quasi teneremus. His autem formis atque corporibus, sicut omnibus, quae sub aspecturn veniunt, admonetur rnemoria nostra atque excitatur sed locis opus est : etenim corpus intelligi sine loco non potest. Quare ne in re nota et pervul- gata multus et insolens sim, locis est utendum multis, illustri- bus, explicatis, modicis intervallis; imaginibus autem agentibus, acribus, insignitis, quae cccurrere celeriterque percutere animum possint. Quam facultatem et exercitatio dabit, ex qua con- suetudo gignitur, et similium verborum conversa et immutata casibus aut traducta ex parte ad genus notatio et unius verbi imagine totius sententiae informatio, pictoris cuiusdam summi 232 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. ratione et modo, formarum varietate locos distinguentis. Cic.., De Or., II. Ixxxvii. 357, 358. 255. The Problem discussed why the Things which excite our several Senses most keenly are those that produce Satiety the soonest. Difficile enim dictu est, quaenam caussa sit, cur ea, quae- maxime sensus nostros impellunt volnptate et specie prima acerrime commovent, ab iis celerriine fastidio quodam et satietate abalienemur. Quanto colorum pulchritudine et varietate floridiora sunt in picturis novis pleraque, quam in veteribus ! quae tamen, etiamsi primo aspectu rios ceperunt, diutius non delectant ; quuni iidem nos in antiquis tabulis illo* ipso horrido obsoletoque teneamur. Quanto raolliores sunt et delicatiores in cantu flexiones et falsae voculae, quam certae et severae ! quibus tamen non niodo austeri, sed, si saepius nunt> multitude ipsa reclamat. Licet hoc videre in reliquis sensibus, tinguentis minus diu nos delectari, summa et acerrima suavitate conditis, quam his moderatis, et magis laudari, quod ceram, quam quod crocum olere videatur ; in ipso tactu esse modum. et mollitudinis et levitatis. Quin etiani gustatus, qui est sensus ex omnibus maxime voluptarius, quique dulcitudine praeter ceteros sensus commovetur, quam cito id, quod valde dulce est, aspernatur ac respuitl Quis potione uti aut cibo dulci diutius potest ? quum utroque in genere ea, quae leviter sensuni voluptate moveant, facillime fugiant satietatem. Sic omnibus in rebus voluptatibus maxiinis fastidium nnitimuin est. Cic., De Or., III. xxv. 98, 99. 256. Arguments adduced by Nigidius to show the Natural as distinct from the Conventional Origin of Language. Nomina verbaque non positu fortuito, sed quadam vi et ratione naturae facta esse, P. Nigidius in Grammaticis Com- mentariis docet; rem sane in philosophiae dissertationibus celebrem. Quaeri eniin solitum apud philosophos, (tvasi rd evofAonot, sint, % Seoet. In earn rein multa argumenta dicit, cur videri possint verba esse naturalia magis, quam arbitraria. Ex quibus hoc visum est lepidum et festivum : " Vos" inquit, " cum dicimus, motu quodam oris conveniente cum ipsilis verbi demonstratione utimur, et labias sensim primores emovemus^ ac spiritum atque auimam porro versum, et ad eos, quibuscum, sermocinamur, intendimus. At contra cum dicimus nos; neque ROMAN THOUGHT: PHILOSOPHY. 233 )rofuso intentoque flatu vocis, neque proiectis labris pronun- iamus : sed et spiritum et labias quasi intra nosmetipsos joercemus. Hoc idem tit et in eo, quod dicimus tu et ego, et ibi et mihi. Nam sicuti, cum adnuiinus et abnuimus, motus juidam ille vel capitis vel oculorum a natura rei, quam signi- icatj non abhorret : ita in his vocibus quasi gestus quidam o'ris it spiritus naturalis est. Eadem ratio est in Graecis quoque ^ocibus, quam esse in nostris animadvertimus. Aul. Gell., X. iv. 257. On the Nature of Sight. Nunc igitur si quadratum temptamus et id nos Commovet in tenebris, in luci quae poterit res Accidere ad speciem quadrata, nisi eius imago ? Esse in imaginibus quapvopter causa videbur Cernundi neque posse sine his res ulla videri. Nuuc ea quae dico rerum simulacra feruntur Undique et in cunctas iaciuntur didita partis ; Verum nos oculis quia soils cernere quimus, Propterea fit uti, speciem quo vertimus, omnes Res ibi earn contra feriant forma atque colore. Et quantum quaeque ab nobis res absit, imago Efficit ut videamus et internoscere curat ; Nam cum mittitur, extemplo protrudit agitque Aera qui inter se cumque est oculosque locatus, Isque ita per nostras acies perlabitur omnis Et quasi perterget pupillas atque ita transit. Propterea fit uti videamus quam procul absit Res quaeque ; et quanto plus aeris ante agitatur Et nostros oculos perterget longior aura, Tarn procul esse magis res quaeque remota videtur. Scilicet haec summe celeri ration e geruntur, Quale sit ut videamus et una quam procul absit. Illud in his rebus niinime mirabile habendumst, Cur, ea quae feriant oculos simulacra videri Siogula cum nequeant, res ipsae perspiciantur. Ventus enim quoque paulatim cum verberat et cum Acre fluit frigus, non privam quamque solenius Particulam venti sentire et frigoris eius, Sed magis unorsum, fierique perinde videmus Corpore turn plagas in nostro tamquam aliquae res Verberefe atque sui det sensum corporis extra. Lucr., iv. 234-264 234 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 258. A Disquisition on Colours by the Philosopher Favorinus. PI ura sunt, in quit Favorinus, in sensibus oculorum, quam in verbis vocibusque colorum discrimina. Nam, ut alias eorum concinnitates omittamus, simplices isti rufus et viridis colores singula quidem vocabula, multas autem species differentes habent. Atque earn vocum inopiam in lingua magis Latina video, quam in Graeca. Quippe qui rufus color, a rubore quidem appellatus est: sed cum aliter rubeat ignis, aliter sanguis, aliter ostrum, aliter crocum, has singulas run* varietates Latina oratio singulis propriisque vocabulis non demoristrat, omniaque ista significat una ruboris appellatione, cum tamen ex ipsis rebus vocabula colorum mutuetur; et igneum aliquid dicit, et flammeum, et sanguineum, et croceum, et ostrinum, et aureum. Hussus enim color et ruber nihil a vocabulo "rufi" differunt, neque proprietates eius omnes declarant; Jai/3o; autem et et>v${os et TTvpoog et t.viv 9 tertiam xsi^vpyiKw Graeci nominarunt. Eius autem, quae victu morbos curat, longe clarissimi auctores, etiam altius quaedam agitare conati, rerum quoque naturae sibi cognitionem vindi- carunt, tanquam sine ea trunca et debilis medicina esset. Post quos Serapion, primus omnium, nihil hanc rationalem disciplinam pertinere ad medicinam professus, in usti tantum et experimentis earn posuit. Quern Apollonius et Glaucias, et aliquanto post Heraclides Tarentinus, et alii quoque non medio- cres viri secuti, ex ipsa professione se lpneiix,<,vs appellaverunt. Sic in duas partes ea quoque, quae victu curat, medicina divisa est, aliis rationalem artem, aliis usum tantum sibi vindicanfcibus: nullo vero quidquam post eos qui supra comprehensi sunt, agitante,nisi quod acceperat, donee Asclepiades medendi rationem ex magna parte mutarit. Ex cuius successoribus Theim'son nuper ipse quoque quaedam in senectute deflexit. Et per hos 240 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. quidem maximos viros salutaris ista nobis professio iticrevit. Celsus, De Medic., I. Prooem. 266. Arguments for a Scientific Method in Medicine. Igitur ii, qui rationalem medicinam profitentur, haec neces- saria esse proponunt: abditarum et rnorbos continentium causa- rum notitiam, delude evidentium ; post haec etiam naturalium actionum; novissime partium interiorum. Abditas causas vocant, in quibus requiritur, ex quibus principiis nostra corpora sint, quid secundam, quid adversam valetudinem faciat. Neque enim credunt, posse eum scire, quomodo morbos curare con- veniat, qui, unde hi sint, ignoret; neque esse dubium, quin alia caratione opus sit, si ex quattuor principiis vel superans aliquid, vel deficiens adversam valetudinem creat; ut quidam ex sapien- tiae professoribus dixerunt: alia, si in humidis omne vitium est, ut Herophile visum est ; alia, si in spiritu, ut Hippocrati ; alia, si sanguis in eas venas (sc. arterias) quae spiritui accommodatae sunt, transfunditur, et inflammationem, quam Graeci iion sigDa externorum artificum, nee aera, aut marmora: express! cera vultus singulis disponebantur armariis, ut essent imagines, quae conritarentur gentilitia funera: semperqu defuncto aliquo, totus aderat familiae eius, qui unquam fuerat^ populus. Stemmata vero lineis discurrebant ad imagines pictas. Tablina codicibus implebantur, et monuinentis rerum in magi- stratu gestarum. Aliae foris et circa limina domitarum gentium imagines erant, affixis hostium spoliis, quae nee em tori refigere liceret: triumphabantque etiam dominis mutatis ipsae domus:; et erat haec stimulatio ingens, exprobrantibus tectis, quotidie- imbellem dominum intrare in alienum triumphum. Exstat Messalae oratoris indignatio, qua prohibuit inseri genti suae Laevinorum alienam imaginem. Similis causa Messalae seni expressit voltimina ilia, quae de familiis condidit, cum Scipionis Pomponiani transisset atrium, vidissetque adoptione testamen- taria Salutiones, (hoc enim ei fuerat cognomen,) Africanorum dedecore irrepentes Scipionum nomini. Sed pace Messalarum dixisse liceat, etiam mentiri clarorum imagines, erat aliquis virtutum amor : multoque honestius, quam mereri, ne quis suas expeteret. Non est praetereundum et novitium inventum. Siquidem non solum ex auro argentove, aut certe ex aere in Bibliothecis dicantur illi, quorum immortales animae in locis iisdem loquuntur: quin iinmo etiam quae non sunt, finguntur, pariuntque desideria non traditi vultus, sicut in Homero evenit. Quo maius (ut equidem arbitror) nulluin est felicitatis specimen,, quam semper omnes scire cupere, qualis fuerit aliquis. Asinii Pollionis hoc Romae inventura, qui primus Bibliothecam dican- do, ingenia hominum rem publicam fecit. An priores coeperint Alexandriae et Pergami reges, qui Bibliothecas inagno certamine instituere, non facile dixerim. Imaginum amore flagrasse quon- dam testes sunt et Atticus ille Ciceronis, edito de his volumine,. et Marcus Yarro benignissimo invento, insertis voluminurn. snorum fecuuditati, non nominibus tantum septingentorum illustrium, sed et aliquo modo imaginibus: non passus inter- cidere figuras, aut vetustatem aevi contra homines valere,. inventor muneris etiam diis invidiosi, quando immortalitatem non solum dedit, verum etiam in omnes terras misit, ut prae- sentes esse ubique, et claudi possent. Plin., N. H., XXXV. iL ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 240 6. Painting. Foreshortening was invented by Pausias. Pausias autem fecit et grandes tabulas, sicut spectatara in Pompeii porticibus bourn immolationem. Earn enim picturam primus invenit, quam postea imitati sunt multi, aequavit nemo. Ante omnia cum longitudinem bovis ostendere vellet, adversum eum pinxit, non transversum : et abunde intelligitur amplitude*. Dem cum omnes, quae volunt eminentia videri, eandicantia faciant, coloremque condiant nigro: hie totum bovem atri coloris fecit, umbraeque corpus ex ipso dedit, magna prorsus arte in aequo exstantia ostendens, et in confracto solida omnia. Sicyone et hie vitam egit, diuque fuit ilia patria picturae. Tabulas inde e publico omnes propter aes alienum civitatis- addictas, Scauri aedilitas Eomam transtulit. Plin., ff. H.~ XXXY. xxxix. 24. 7. Painting. The Ancient Masters of Painting produced their Effects with very few Colours. Quatuor coloribus solis immortalia ilia opera fecere : ex albis Melino, ex silaceis Attico, ex rubris Sinopide Pontica, ex nigris- atramento, Apelles, Echion, Melanthius, Nicomachus, clarissimi pictores, cum tabulae eorum singulae oppidorum venirent opibus. Nunc et purpuris in parietes migrantibus, et India conferente fhiminum suorum limum, et draconum et elephan- torum saniem, nulla nobilis pictura est. Omnia ergo meliora tune fuere, cum minor copia. Ita est, quoniam, ut supra diximus, rerum, non animi, pretiis excubatur. Plin., N. H. 9 XXXV. xxxii. 8. Painting. Some Facts concerning Apelles, who was esteemed the greatest Painter of Antiquity. Verum omnes prius genitos futurosque postea superavit Apelles Cous, Olympiade cxn. Picturae plura solus prope quam ceteri omnes eontulit, voluminibus etiam editis, quae doctrinam earn continent. Praecipua eius in arte venustas fuit, cum eadern aetate maximi pictores essent : quorum opera cum admiraretur, collaudatis omnibus, deesse iis unam Venereru dicebat, quam Graeci Charita vocant : cetera omnia contigisse : sed hac soli sibi neminem parem. Et aliam gloriarn usurpavit, cum Protogenis opus immensi laboris ac curae supra modum anxiae miraretur. Dixit enim, omnia sibi cum illo paria esse, aut illi meliora : sed uno se praestare, quod manuni illo de 250 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. tabula non sciret tollere : memorabili praecepto, " IS^cere saepe nimiam diligentiam." Fuit autem non minoris simplicitatis, quam artis. Nam cedebat Amphioni de dispositione, Ascle- piodoro de mensuris, hoc est, quanto quid a quo distare deberet. Scitum est inter Protogenem et eum quod accidit. Ille Rhodi vivebat: quo cum Apelles adnavigasset, avidus cognoscendi opera eius, fama tantum sibi cogniti, continuo officinam petiit. Aberat ipse, sed tabulam amplae magnitudinis in machina aptatam picturae anus una custodiebat. Haec Protogenem foris esse respondit, interrogavitque, a quo quaesitum diceret. Ab hoc, in quit Apelles : arreptoque penicillo lineam ex colore duxit summae tenuitatis per tabulam. Reverso Protogeni, quae gesta erant, anus indicavit. Ferunt artificem protinus contem- platum subtilitatem, dixisse Apellem venisse : non enim cadere in alium tarn absolutum opus. Ipsumque alio colore tenuiorem lineam in ilia ipsa duxisse, praecepisseque abeuntem, si redisset ille, ostenderet, adiiceretque hunc esse quern quaereret : atque ita evenit. Revertitur enim Apelles, sed vinci erubescens, tertio colore lineas secuit, nullum relinquens amplius subtilitati locum. At Protogenes victuin se confessus, in portum devola- vit, hospitem quaerens. Placuitque sic earn tabulam posteris tradi, omnium quidem, sed artificum praecipuo miraculo. Con- sumtam earn priore incendio domus Caesaris in Palatio audio : spectatam olim tanto spatio nihil aliud continentem, quam lineas visum etfugientes, inter egregia multorum opera inani similem, et eo ipso allicientem, omnique opere nobiliorem. Apelli fuit alioqui perpetua consuetudo, nunquam tarn occupa- tam diem agendi, ut non lineam ducendo exerceret artem : quod ab eo in proverbium venit. Idem perfecta opera propone- bat in pergula transeuntibus, atque post ipsam tabulam latens, vitia quae notarentur auscultabat, vulgum diligentiorem iudiceni quam se praeferens. Feruntque a sutore reprehensum, quod in crepidis una intus pauciores fecisset ansas : eodem postero die superbo emendatione pristinae admonitionis cavillante circa crus, indignatum prospexisse, denuntiantem, ne supra crepidam iudi- caret, quod et ipsum in proverbium venit. Plin., W. H., XXXY. xxxvi. 10-12. 9. Painting. The Idea of Landscape Painting seems to have struck a Painter named Ludius : but it was not taken up by any Successor. Decet non sileri et Ardeatis templi pictorem, praesertim civitate douatum ibi, et carmine, quod est in ipsa pictur'a his versibus : ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 251 "Dignis digna loca picturis condecoravit, Beginae lunonis supremi coniugis templum, Marcus Ludius Helotas Aetolia oriundus, Quern nunc et post semper ob artem hanc Ardea laudat." Eaque'sunt scripta antiquis literis Latinis: non fraudando et Ludio, Divi August! aetate, qui primus instituit amoenissimam parietuin picturam, villas et porticus, ac topiaria opera, lucos, nemora, eolles, piscinas, euripos, amnes, litora, qualia quis optaret, varias ibi obambulantium species, aut navigantium, terraque villas adeuntium asellis aut vehiculis. lam piscantes, aucupantesque, aut venantes, aut etiam vindemiantes, sunt in eius exemplaribus: nobiles, palustri accessu villae, succollatis sponsione mulieribus, labantes trepidique feruntur: plurimae praeterea tales argutiae facetissimi salis. Idemque subdialibus maritimas urbes pingere instituit, blandissimo aspectu, mini- moque impendio. Plin., N". H., XXXV. xxxvii. 10. Statuary. A Short Criticism of Greek Statuary. Similis in statuis differentia. Nam duriora, et Tuscanicis proxima Gallon atque Hegesias, iam minus rigida Calamis, mol- liora adhuc supra dictis Myron fecit. Diligentia ac decor in Polycleto supra ceteros; cui quanquam a plerisque tribuitur palma, tamen, ne nihil detrahatur, deesse pondus putant. Nam ut humanae formae decorem adcliclerit supra verum, ita non explevisse deorum auctoritatem videtur. Quin aetatem quoque graviorem dicitur refugisse, nihil ausus ultra leves genas. At quae Polycleto defuerunt, Phidiae atque Alcameni dantur. Phidias tamen diis quam hominibus efficiendis melior artifex creditur, in ebore vero longe citra aemulum, vel si nihil nisi Minervam Athenis, aut Olympium in Elide lovem, fecisset : cuius pulchritudo adiecisse aliquid etiam receptae religioni vide- tur; adeo maiestas operis deum aequavit. Ad veritatem Lysip- pum ac Praxitelem accessisse optirne affirmant. Nam Deme- trius tanquam nimius in ea reprehenditur, et fuit similitudinis quam pulchritudinis amantior. Quint., XII. x. 7-9. 11. Statuary. Draped Effigies were at first usual at Rome: the Nude was adopted owing to Greek Influence. Togatae effigies antiquitus ita dicabantur. Placuere et nudae tenentes hastam, ab epheborum e gymnasiis exemplaribus, qnas Achilleas vocant. Graeca res est, nihil velare : at contra 252 SPECIMENS OF HOMAN LITERATURE. Romana ac militaris, thoracas addere. Caesar quidem dictator loricatam sibi dicari in foro suo passus est. Nam Lupercorum habitu factae tarn novitiae sunt, quam quae imper prodiere paenulis indutae. Mancinus eodem habitu sibi statuit, quo deditus est. Notatum ab auctoribus, et L. Accium poetam in Camenarum aede maxima forma statuam sibi posuisse, cum brevis admodum fuisset. Equestres vero statuae Romanam celebrationem habent, orto sine dubio a Graecis exemplo. Sed illi celetas tantum dicabant in sacris victores. Postea vero et qui bigis vel quadrigis vicissent. Unde et nostri currus nati in his qui triumphavissent. Serum hoc, et in his non nisi a Divo- Angusto seiuges, sicut et elephanti. Plin., N. H., XXXIY. x 12. Statuary. A List of same of the more Ancient Statues in Rome. Atti Navii statua fuit ante Curiam, cuius basis conflagravife Curia incensa Publii Clodii funere. Fuit et Hermodori Ephesii in Comitio, legum, quas Decemviri scribebant, interprets, publice dicata. Alia causa, alia auctoritas M. Horatii Coclitis statuae, quae durat hodieque, cum hostes a ponte sublicio solus . arcuisset. Equidem et Sibyllae iuxta Rostra esse non miror r tres sint licet : una, quam Sextus Pacuvius Taurus aedilis plebis instituit : duae, quas M. Messala. Primas putarem has, et Atti Navii, positas aetate Tarquinil Prisci, nisi regum antecedentium essent in Capitolio. Ex his Romuli est sine tunica, sicut et Camilli in Rostris, et ante aedem Castor um fuit Q. Marcii Tremuli equestris togata, qui Samnites bis devicerat, captaque Anagnia, populum stipendio liberaverat. Inter anti- quissimas sunt et Tulli Cloelii, Lucii Koscii, Spurii Nautii, G. Fulcinii in Rostris, a Fidenatibus in legatione iriterfectorum. Hoc a republica tribui solebat iniuria caesis, sicut et P. luriio, et Tito Coruncanio, qui ab Teuca Illyriorum regina interfecti erant. Non omittendum videtur, quod annales adnotavere, tripedaneas his statuas in Foro statutas. Haec videlicet mensura honorata tune erat. Non praeteribo Cn. Octavium ob unum scilicet verbum. Hie regem Antiochum, daturum se responsum dicentem, virga quam tenebat forte circumscripsit, et prius quam egrederetur circulo illo, responsum dare coegit. In qua lega- tione interfecto senatus statuam poni iussit quam oculatissiino loco in Kostris. Invenitur statua decreta et Taraciae, Caiae, sive Suffetiae virgin! Vestali, ut poneretur ubi vellet: quod adiectum non minus honoris habet, quam feminae esse decretam. ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 253 Meritum eius in ipsis ponam annalium verbis : Quod cam- pum Tiberinum gratificata esset ea populo. Plin., N. H., XXXIV. xi. 13. Statuary. Antiquity of the Art of Statuary in Italy. Fnisse autem statuariam artem familiarem Italiae quoque et vetustam, indicant, Hercules ab Evandro sacratus, nt produnt, in Foro boario, qui triumphalis vocatur, atque per triumphos vestitur habitu triumphali : praeterea lanus geminus a Numa rege dicatus, qui pacis bellique argumento colitur, digitis ita figu- ratis, ut trecentorum quinquaginta quinque dierum nota, per significationeni anni, temporis et aevi se deum indicaret. Signa quoque Tuscanica per terras dispersa, quae in Etruria factitata non est dubium. Deorum tantum putarem ea fuisse, ni Metro- dorus Scepsius, cui cognomen a Romani nominis odio inditimi est, propter duo millia statuarum Yolsinios expugnatos obiiceret. Mirumque milii videtur, cuni statuarnm origo tarn vetus in Italia sit, lignea potius aut fictilia deorum simulacra in delubris dicata, usque ad devictam Asiam, unde luxuria. Similitudines exprimendi quae prima fuerit origo, in ea quam plasticen Graeci vocant, dici convenientius erit: etenim prior, quam statuaria, fuit. Sed haec ad infinitum effloruit multorum voluminum opere, si quis plura persequi velit: omnia enim quis possit ? Plin., N. H., XXXIV. xvi. 14. Statuary. The Various Modes of fusing Metals practised in Statuary. Nunc revertemur ad differentias aeris et inixturas. In Oyprio coronarium tenuatur in laminas, taurorumque felle tinctum, speciem auri in coronis histrionum praebet. Idemque in uncias additis auri scrupulis senis, praetenui pyropi bractea ignescit. Regulare et in aliis fit metallis: itemque caldarhim. Differentia, quod caldarium funditur tantum, malleis fragile, quibus regulare obsequitur, ab aliis ductile appellatum, quale omne Cyprium est. Sed et in ceteris metallis, cura distat a caldario. Omne enim purgatis diligentius igni vitiis, excoctisque, regulare est. In reliquis generibus palma Campano. Simile in multis partibus Italiae, provinciisque. Sed octonas plumbi libras addunt, et bene recoquunt propter inopiam ligni. Quan- tum ea" res differentiae afferat, in Gallia maxime sentitur, ubi inter lapides candefactos funditur. Exurente enim coctura Bigrum atque fragile conficitur. Praeterea semel recoquunt : 254 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. quod saepius fecisse, bonitati plurimum confert. Id quoque notasse non ab re est, aes omne frigore magno melius fundi. Plin., N. H., XXXIV. xx. 15. Statuary. An Account of various Colossal Statues in Bronze in Greece and Rome. Ante omnes autem in admiratione fuit Solis colossus Rhodi, quern fecerat Chares Lindius, Lysippi supra dicti discipulus. Septuaginta cubitorum altitudinis fuit. Hoc simulacrum post quinquagesimum sextum annum terrae motu prostratum, sed iacens quoque miraculo est. Pauci pollicem eius amplectuntur. Maiores sunt digiti, quam pleraeque statuae. Vasti specus liiant defractis membris. Spectantur intus magnae molis saxa, quorum pondere stabiliverat constituens. Duodecim annis tradunt effectum ccc talentis, quae contulerant ex apparatu regis Demetrii relicto, morae taedio. . . . Yidemus certe Tuscauicum Apollinem in bibliotheca templi Augusti, quinqua- ginta pedum a pollice, dubium aere mirabiliorem, an pulchri- tudine. Fecit et Sp. Carvilius lovem, qui est in Capitolio, victis Samnitibus sacrata lege pugnantibus, e pectoralibus eorum, ocreisque et galeis. Amplitude tanta est, ut conspiciatur a Latiario love. Reliquiis limae suani statuam fecit, quae est ante pedes simulacri eius. Habent in eodein Capitolio aclmira- tiouem et capita duo, quae P. Lentulus consul dicavit : alterum a Charete supra dicto factum : alterum fecit Decius, compara- tione in tantum victus, ut artificium minime probabilis artificis videatur. Verum omnem amplitudinem statuarum eius generis vicit aetate nostra Zenodorus, Mercurio facto in civitate Galliae Arvernis, per annos decem, H-S. quadrigenties cent. mill, manipretio. Postquam satis ibi artem approbaverat, Romam accitus est a Nerone, ubi destinatum illius principis simulacrum, colossum fecit, ex pedum longitudine, qui dicatus Solis venera- tioni est, damnatis sceleribus illius principis. Mirabamur in officina non modo ex argilla similitudinem insignem, verum et ex parvis admodum surculis, quod primum operis instar fuit. Ea statua indicavit interisse fundendi aeris scientiam, cum et Nero largiri aurum argentumque paratus esset, et Zenodorus scientia fingendi caelandique nulli veterum postponeretur. Stat- uam Arvernorum cum faceret, provinciae Yibio Avito praesi- dente, duo pocula Calamidis manu caelata, quae Cassio Silano, avunculo eius, praeceptori suo Germanicus Caesar adamata donaverat, aemulatus est, ut vix ulla differentia esset artis. Quantoque maior in Zenodoro praestantia fuit, tanto magis ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 255 deprehendi aeris obliteratio potest. Plin., N. H., XXXI Y. xviii. 16. Some Facts relative to the Art of Moulding in Clay. Plastae landatissimi fuere Damophilus et Gorgasus, iidemque pictores: qui Cereris aedem Romae ad Circum maximum utrcn que genere artis suae excoluerunt, versibus iriscriptis Graece, quibus significamnt, a dextra opera Damophili esse, ab laeva Gorgasi. Ante hanc aedem Tuscanica omnia in aedibus fuisse auctor est M. Varro. Ex hac, cum reficeretur, crustas parie- tum excisas tabtilis marginatis inclusas esse: item sigria ex fastigiis dispersa. Fecit et Chalcosthenes cruda opera Athenis, qui locus ab officina eius Ceramicos appellatur. M. Varro tradit sibi cognitum Romae Posim nomine, a quo facta poma et uvas, ut non posses aspectu discernere a veris. Idem magnificat Arcesilaum, Lucii Luculli familiarem, cuius proplasmata pluris venire solita artificibus ipsis, quam aliornm opera. Ab hoc factam Venerem Genetricem in foro Caesaris, et priusquam absolveretur, festinatione dedicandi positam. Deinde eidem a, Lncullo H-S. LX mill, signum Felicitatis locatum, cui mors utriusque inviderit. Octavio equiti Romano cratera facere volenti exemplar e gypso factum talento. Laudat et Pasit- elem, qui plasticen matrem statuariae, scalpturaeque, et caela- turae esse dixit: et cum esset in omnibus his summus, iiihil unquam fecit, antequam finxit. Praeterea elaboratam hanc artem Italiae, et maxinie Etruriae: Turianumque a Fregellis accitum, cui locaret Tarquinius Priscus effigiem lovis in Capi- tolio dicandam. Fictilem eum fuisse, et ideo miniari solituni : fictiles in fastigio templi eius quadrigas, de quibus saepe dixi- IDUS. Ab hoc eodem factum Herculem, qui hodieque materiae nomen in'Urbe retinet. Hae enim turn effigies dum erant laudatissimae. Nee poenitet nos illorum, qui tales deos coluere. Aurum enim et argentum ne diis quidem conficiebant. Plin., N. H., XXXV. xlv. 17. A History of the Art of Chasing Silver, which before the Second Century of our Era had fallen into Disuse. Minim in auro caelando inclaruisse neminem, argento multos. Maxime tamen laudatus est Mentor, de quo supra diximus. Quatuor paria ab eo omnino facta sunt : ac iam nullum ex stare dicitur, Ephesiae Dianae templi, aut Capitolini incendiis. Varro et aereum signum eius habuisse scripsit. Proximi ab eo 56 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. in admiratione Acragas, et Boetkus, et Mys fuere. Exstant kodie omnium opera in insula Rkodiorum : Boetki apud Lin- diam Minervam: Acragantis in templo Liberi patris in ipsa Hkodo, Bacckae Centaurique caelati in scyphis : Myos in eadem aede, et Sileiius, et Cupidines. Acragantis et venatus in scy- pkis magna fama. Post kos celebratus est Calamis et Antipater, quique Satyrum in pkiala gravatum somno collocavisse verius, quam caelasse dictus est, Stratonicus. Mox Cyzicenus Tauris- cus. Item Ariston et Eimicus Mitylenaei laudantur, et Heca- taeus: et circa Magni Pompeii aetatem Praxiteles, Posidoniu.s Epkesius, Laedus Stratiates, qui proelia armatosque caelavit; Zopyrus, qui Areopagitas, et iudicium Orestis, in duobus scy- pkis H- S. xn aestimatis. Fuit dein Pytkeas, cuius binae unciae x venierunt. Ulysses et Diomedes erant in pkialae emblemate, Palladium surripientes. Fecit idem et cocos magiriscia appell- atos, parvulis potoriis, sed e quibus ne exempla quidem liceret xprimere, tarn opportuna iniuriae subtilitas erat. Habuit et Teucer crustarius famam. Subitoque ars kaec ita exolevit, ufc sola iam vetustate censeatur, usque adeo attritis caelaturis, ne figura discerni possit, auctoritas constet. Plin., N. H., XXXIII. iv. 18. Notices concerning the Wearing and Workmanship of Gold Rings. Pessimum vitae scelus fecit, qui aurum primus induit digitis. Nee koc quis fecerit traditur. Nam de Prometkeo omnia fabulosa arbitror, quanquam illi quoque ferreum anulum dedit antiquitas : vinculumque id, non gestamen, intelligi voluit. Midae quidem anulum, quo circumacto kabentem nemo cer- neret, quis non etiam fabulosiorem fateatur? Manus et prorsus sinistrae maximam auctoritatem conciliavere auro, non quidem Romanae, quarum mere ferreum id erat, ut virtutis bellicae, insigne. De regibus Komanis non facile dixerim. Nullum kabet Komuli in Capitolio statua, nee praeter Nuraae Serviique Tullii alia, ac ne L. quidem Bruti. Hoc in Tar- quiniis maxime miror, quorum e Graecia fuit origo, unde kic anulorum usus venit, quanquam etiam nunc Lacedaemone ferreo utuntur. Sed a Prisco Tarquinio omnium prinio nlium, cum in praetextae annis occidisset kostem, bulla aurea donatum constat : unde mos bullae duravit, ut eorum qui equo meruis- sent filii, insigne id kaberent, ceteri lorum. Et ideo miror Tarquinii eius statuam sine anulo esse. Quanquam et de nomine ipso ambigi video : Graeci a digitis appellavere, apud ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 257 nos prisci ungulum vocabant : postea et Graeci et nostri sym- bolum. Longo certe tempore ne Senatum quidem Romanum habuisse aureos manifestum est. Siquidem his tantura qui legati ad exteras gentes ituri essent, anuli publice dabantur : credo, quoniam ita exterorum honoratissimi intelligebantur. Neque aliis uti mos fuit, quam qui ex ea causa publice accepis- sent : vulgoque sic triumphabant. Et cum corona ex auro Etrusca sustineretur a tergo, amilus tamen in digito ferreus erat, aeque triumphantis, et servi fortasse coronam sustinentis. Sic triumphavit de lugurtha C. Marius : aureumque non ante tertium consulatum sumsisse traditur. Hi quoque, qui ob legation em acceperant aureos, in publico tan turn utebantur his : intra domos vero ferreis. Quo argumento etiam nunc sponsae muneri ferreus anulus mittitur, isque sine gemma. . . . Non signat Oriens aut Aegyptus etiam nunc, literis contenta solis. Multis hoc modis, ut cetera omnia, luxuria variavit, gemmas addendo exquisiti fulgoris, censuque opimo digitos onerando, sicut dicemus in gemmarum volumine : mox et effigies varias caelando, ut alibi ars, alibi materia esset in pretio. Alias deinde gemmas violari nefas putavit : ac ne quis signandi causam in anulis esse intelligeret, solidas induit. Quasdam vero neque ab ea parte quae digito occultatur, auro clusit, aurumque millibus lapillorum vilius fecit. Contra vero raulti nullas admittunt gemmas, auroque ipso signant : id Claudii Caesaris principatu repertum. Plin., N. H., XXXIII. iv. and vi. 19. Description of the Chasing on a Goblet. Quis labor in phiala ? docti Myos, anne Myronis ? Mentoris haec manus est, an, Polyclete, tua ? Livescit nulla caligine fusca, nee odit Exploratores nubila massa focos. Vera minus flavo radiant electra metallo, Et niveum felix pustula vincit ebur. Materiae non cedit opus : sic alligat orbem, Plurima cum tota lampade Luna nitet. Stat caper Aeolio Thebani vellere Phryxi Cultus : ab hoc mallet vecta fuisse soror. Hnnc nee Cinyphius tonsor violaverit, et tu Ipse tua pasci vite, Lyaee, velis. Terga premit pecoris geminis Amor aureus alis : Palladius tenero lotos ob ore sonat. Sic Methymnaeo gavisus Arione delphin s 258 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE- Languida non taciturn per freta vexit onus. Imbuat egregium digno mihi nectare munus Non grege de domini, sed tua, Ceste, manus. Ceste, decus mensae, misce Setina : videtur Ipse puer nobis, ipse sitire caper. Det numerum cyathis Instant! litera Hufi : Auctor enim tanti muneris ille mihi. Si Telethusa venit, proinissaque gaudia portat : Servabor dominae, Rufe, triente tuo. Si dubia est, septunce trahar : si fallit amantera, Ut iugulem ctiras, nomen utrumque bibam. Mart., viii. 51. 20. Description of the Temple of Diana at Ephesus. Magnificentiae vera admiratio exstat templum Ephesiae Dianae ducentis viginti annis factum a tota Asia. In solo id palustri fecere, ne terrae motus sentiret, aut hiatus tiuieret. Rursus ne in lubrico atque instabili fundamenta tantae molis locarentur, calcatis ea substravere carbonibus, dein vel- leribus lanae. Universe teniplo longitudo est ccccxxv pedum, latitude ducentorum viginti, columnae centum viginti septem a singulis regibus factae, LX pedum altitudine : ex iis xxxvi caelatae, una a Scopa. Operi praefuit Chersiphron architectus. Summa miracula, epistylia tantae molis attolli potuisse. Id consecutus est ille aeronibus arena plenis, molli clivo super capita columnarum exaggerate, paulatim exinaniens imos, ut sensim opus in cubili sederet. Difficillime hoc contigit in limine ipso, quod foribus imponebat. Etenim ea maxima moles fuit : nee sedib in cubili, anxio artifice, mortis destina- tione suprema. Traduntque in ea cogitatione fessum nocturne tempore in quiete vidisse praesentem Deam, cui templum fiebat, hortantem ut viveret : se composuisse lapidem, atque ita postere die apparuit, et pondere ipso correctus videbatur. Cetera eius operis ornamenta plurium librorum instar obtinent, nihil ad speciem naturae pertinentia. Plin., N. H., XXXVI. xxi. 21. Music. Its Origin. At liquidas avium voces imitarier ore Ante fuit multo quam levia carmina cantu Concelebrare homines possent aurisque iuvare. Et zephyri, cava per calainorurn, sibila primum Agrestis docuere cavas inflare cicutas. KOMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 259 Inde minutatim dulcis didicere querellas, Tibia quas fundit digitis pulsata caventum, Avia per nemora ac silvas saltusque reperta, Per loca pastorum deserta atque otia dia. Lucr., v. 1379-1389. 22. Music. Technical Development of the Art. Musicam Amphion. Fistulam et monaulum Pan Mercurii : obliquam tibiam Midas in Phrygia : geminas tibias Marsyas in eadem gente, Lydios modulos Amphion: Dorios Thamyras Thrax : Phrygios Marsyas Phryx : Citharam Amphion : ut alii, Orpheus: ut alii, Linus. Septem chordis additis Terpander. Octavam Simonides addidit : nonam Timotheus. Cithara sine voce cecinit Thamyras primus : cum cantu Amphion : ut alii, Linus. Citharoedica carmina composuit Terpander. Cum tibiis canere voce Troezenius Ardalus instituit. Saltationem armatam Curetes docuere, Pyrrhichen Pyrrhus, utramque in Greta. Plin., N. H., VII. xvii. 23. Music. The Value of Music as bracing the Mental Tone and strengthening the Character, Claros nomine sapientiae viros, nemo dubitaverit, studiosos musices fuisse ; quum Pythagoras atque eum secuti, acceptam sine dubio antiquitus opinionem, vulgaverint, mundum ipsum eius ratione esse compositum; quam postea sit lyra imitata. Nee ilia modo contenti dissimilium concordia, quam vocant &tf6ovictv, sonum quoque his motibus dederunt. Nam Plato, quum in aliis quibusdam, turn praecipue in Timaeo, ne intelligi quidem, nisi ab iis, qui hanc quoque partem disciplinae diligen- ter perceperint, potest. Quid de philosophis loquor, quorum fons ipse Socrates iain senex institui lyra non erubescebat? Duces maximos et fidibus et tibiis cecimsse traditum, et exerci- tus Lacedaenioniorum musicis accensos modis. Quid autem aliud in nostris legionibus cornua ac tubae faciunt? quorum concentus quanto est vehementior, tantum Romana in bellis gloria ceteris praestat. Non igitur frustra Plato civili viro, quern vo^inxoy vocant, necessariam musicen credidit. Et eius sectae, quae aliis severissima, aliis asperrima videtur, principes in hac fuere sententia, ut existimarent, sapientum aliquos non- nullam operam his studiis accommodaturos. Et Lycurgus, durissimarum Lacedaemoniis legum auctor, musices disciplinam probavit. Atque earn natura ipsa videtur ad tolerandos facilius 260 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. labores velut muneri nobis dedisse : siquidem et remigem cantus hortatur; nee solum in iis operibus, in quibus'plurium conatus, praeeunte aliqua iucunda voce, conspirat ; sed etiam singulorum fatigatio quamlibet se rudi modulatione solatur. Quint, I. x. 12-16. 24. Music. The Value of Music as an Aid to Literary Culture. Veterum quoque Romanorum epulis fides ac tibias adhibere moris fuit. Versus quoque Sailor nm habent carmen. Quae quum omnia sint a Numa rege instituta, faciunt manifestum, ne illis quidem, qui rudes ac bellicosi videntur, curam musices, quantam ilia recipiebat aetas, defuisse. Denique in proverbium usque Graecorum celebratum est, "Indoctos a Musis atque a Gratiis abesse." Verum quid ex ea proprie petat fu turns ora- tor, disseramus. Numeros musice duplices habet, in " vocibus" et in " corpore ;" utriusque enim rei aptus quidam modus desid- eratur. " Vocis" rationem Aristoxenus musicus dividit in pvtyov et pfaos ffA(&erpo quorum alterum "modulatione ac canore" alterum " sonis" constat. Num igitur non haec omnia oratori necessaria 1 quorum unum ad gestum, alterum ad colloca- tionem verborum, tertium ad flexus vocis, qui sunt in agendo quoque plurimi, pertinet. ... Si habebit in primis curam vocis orator, quid tarn Musices proprium 1 Sed ne haec quidem praesumenda pars est : ut uno interim contenti simus exemplo C. Gracchi, praecipui suorum temporum oratoris, cui concionanti consistens post eum musicus, fistula, quam rovaoiov vocant, modos, quibus deberet intendi, ministrabat. Haec ei cura inter turbidissimas actiones, vel terrenti optimates, vel iam timenti fuit. Quint., I. x. 20-22, 27, 28. 25. The Drama. Its First Introduction into Rome, and Sketch of its Subsequent Development. Eo nihil dignum memoria actum, nisi quod pacis deum exposcendae causa tertio turn post conditam urbem lectisternium fuit. Et quuin vis morbi nee humanis consiliis nee ope divina levaretur, victis superstitione animis, ludi quoque scenici, nova res bellicoso populo, (nam Circi modo spectaculum fuerat) inter alia coelestis irae placamina instituti dicimtur. Ceterum parva quoque (ut ferme principia omnia) et ea ipsa peregrina res fuit. Sine carmine ullo, sine imitandorum carminum actu, ludiones ex Etruria acciti, ad tibicinis modos saltantes, baud indecoros ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 261 motus more Tusco dabant. Imitari deinde eos iuventus, simul inconditis inter se iocularia fuadentes versibus, coepere ; nee absoni a voce motus erant. Accepta itaque res saepiusque usurpando excitata. Vernaculis artificibus, quia hister Tusco verbo ludio vocabatur, nomen histrionibus inditum: qui non, sicut ante, Fescennino versu similem incompositum temere ac rudem alternis iaciebant; sed impletas modis saturas, descripto iam ad tibicinem cantu, mottique congruent! peragebant. Livius post aliquot annos, qui ab saturis ausus est primus argumento fabulam facere, (idem scilicet, id quod omnes turn erant, suorum carminum actor) dicitur, quum saepius revocatus vocem obtu- disset, venia petita puerum ad canendum ante tibicinem quum statuisset, canticum egisse aliquanto magis vigente motu, quia nihil vocis usus impediebat. Inde ad manum cantari histrionibus coeptum, diverbiaque tantum ipsorum voci relicta. Postquam lege hac fabularum ab risu ac soluto ioco res avocabatur, et ludus in artem paullatim verterat; iuventus, histrionibus fabel- larum actu relicto, ipsa inter se more antiquo ridicula intexta versibus iactitare coepit: quae exodia postea appellata, con- sertaque fabellis potissimum Atellanis sunt. Quod genus ludorum ab Oscis acceptum tenuit iuventus, nee ab histrionibus pollui passa est. Eo institutum manet, ut actores Atellanarum nee tribu moveantur, et stipendia, tanquain expertes artis ludicrae, faciant. Inter aliarum parva principia rerum, ludorum, quoque prim a origo ponenda visa est : ut appareret, quarn ab sano initio res in hanc vix opulentis regnis tolerabilem insaniam venerit. Liv., vii. 2. 26. The Drama. The Progress of Dramatic Art. Tibia non, ut nunc, orichalco iuncta tubaeque Aemula, sed tenuis simplexque foramine pauco Adspirare et adesse choris erat utilis, atque Nondum spissa nimis complere sedilia flatu : Quo sane populus numerabilis, utpote parvus, Et frugi castusque verecund usque coibat. Postquam coepit agros extendere victor, et urbem Latior amplecti murus, vinoque diurno Placari Genius festis impune diebus; Accessit numerisque modisque licentia maior. Indoctus quid enim saperet liberque laborum Rusticus urbano confusus, turpis honesto ? Sic priscae motumque et luxuriem addidit arti Tibicen traxitque vagus per pulpita vestem. 262 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Sic etiam fidibns voces crevere severis, Et tulit eloquium insolitura facundia praeceps, Utiliumque sagax rerum et divina futuri Sortilegis non discrepuit sententia Delphis. Carmine qui tragico vilem certavit ob hircum, Mox etiam agrestes Satyros midavit, et asper Incolumi gravitate iocum tentavit eo, quod Illecebris erat et grata novitate morandus Spectator functusque sacris et potus et exlex. Hor., A. P., 202-224. 27. The Drama. Licentiousness of the Mimes, and General Indecency of the Stage under the Emperors. Quid, si scripsissem mimos, obscaena iocantes, Qui semper iuncti crimen amoris haberit ? In quibus assidue cultus procedit adulter ; Yerbaque dat stulto callida nupta viro. Nubilis haec virgo matronaque virque puerque Spectat : et e magna parte Senatus adest. Nee satis, incestis temerari vocibus aures : Assuescunt oculi multa pudenda pati. Quumque fefellit amans aliqua novitate maritum, Plauditur ; et magno palma favore datur. Quoque minus prodest, scena est lucrosa poetae : Tantaque non parvo crimina praetor emit. Inspice ludorum sumtus, Auguste, tuorum : Einta tibi magno talia multa leges. Haec tu spectasti, spectandaque saepe dedisti : Maiestas adeo comis ubique tua est : Luminibusque tuis, totus quibus utitur orbis, Scenica vidisti laetus adulteria. Scribere si fas est imitantes turpia mimos ; Materiae minor est debita poena meae. An genus hoc scripti faciunt sua pulpita tutum Quodque libet, mimis scena licere dedit 1 Et mea sunt populo saltata poemata saepe : Saepe oculos etiam detinuere tuos. Scilicet in domibus vestris ut prisca virorum Artifici fulgent corpora picta manu ; Sic quae concubitus varios Yenerisque figuras Exprimat, est aliquo parva tabella loco. Utque sedet vultu fassus Telamonius iram, Inque oculis facinus barbara mater habet : ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 263 Sic madidos siccat digitis Venus uda capillos : Et modo maternis tecta videtur aquis. Ov. Tr., ii. 497-529. 28. The Drama. Terence complains that a Play had no fair chance against the more Sensational attractions of the Amphitheatre. Hecyram ad vos refero, quam mihi per sile"ntium Numquam agere licitnm est ; ita earn oppressit calamitas. Earn calamitatem vestra intellegentia Sedabit, si erit adititrix nostrae industriae. Quum primum earn agere coepi, pugilum gloria, Fun&mbuli eodera accessit exspectatio ; Comitum conventus, strepitus, clamor mulierum Fecere, ut ante t^mpus exirem foras. Vetere in nova coepi uti consuetudine, In 6xperiundo ut ^ssem : refero denuo. Primo actu placeo, quum interea rumor venit Datum iri gladiatores : populus convolat : Tumtiltuantur, clamant, pugnant de loco : Ego interea meum non potui tutari locum. Nunc ttirba non est : otium et silentium est : Agendi tempus mihi datum est: vobis datur Pot^stas condecorandi ludos scenicos. Nolite sinere per vos artem rnusicam Recidere ad paucos : facite. ut vestra auctoritas Meae auctoritati fautrix adiutrixque sit. Ter. 9 Hec. Prol, 21-40. 29. The Drama. The Drama had fallen in the time of Augustus into almost total Neglect in comparison with the various forms of " Spectacle." Saepe etiam audacem fugat hoc terretque poetam, Quod numero plures, virtute et honore minores, Indocti stolidique et depugnare parati, Si discordet eques, media inter carmina poscunt Ant ursum aut pugiles : his nam plebecula gaudet. Verum equitis quoque iam migravit ab aure voluptas Omnis ad incertos oculos et gaudia vana. Quattuor aut plures aulaea premuntur in horas, Dum fugiunt equitum turmae peditunique catervae ; Hox trahitur manibus regum fortuna retortis, 264 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Esseda festinant, pilenta, petorrita, naves, Captivum portatur ebur, captiva Corinth us. Si foret in terris, rideret Democritus, seu Diversum confusa genus panthera camelo Sive elephas albus vulgi converteret ora; ' Spectaret populwn ludis attentius ipsis, lit sibi praebentem mimo spectacula plura, Scriptores autem narrare putaret asello Fabellam surdo. Nam quae pervincere voces Evaluere sonum, referunt quem nostra theatra ? Garganum mugire putes nemus aut mare Tuscum : Tanto cum strepitu ludi spectantur et artes Divitiaeque peregrinae, quibus oblitus actor Quum stetit in scena, concurrit dextera laevae. Dixit adhuc aliquid ? Nil sane. Quid placet ergo ? Lana Tarentino violas imitata veneno. HOT. Ep., II. i. 182-207. 30. The Drama. The Degenerate Nobles, incapable of appreciat- ing true Greatness, substitute for it the false Ambition of the Stage. Consumtis opibus vocem, Damasippe, locasti Sipario, clamosum ageres ut Phasma Catulli. Laureolum velox etiam bene Lentulus egit, ludice me dignus vera cruce. Nee tamen ipsi Ignoscas populo; populi frons durior huius, Qui sedet et spectat triscurria patriciorum, Planipedes audit Fabios, ridere potest qui Mamercorum alapas. Quanti sua fun era vendant, Quid refert ? Yendunt nullo cogente Nerone, Nee dubitant celsi praetoris vendere ludis. Finge tamen gladios inde, atque hinc pulpita pone : Quid satius 1 Mortem sic quisquam exhorruit, ut sit Zelotypus Thymeles, stupidi collega Corinthi ? Res haud mira tamen, citharoedo Principe, mimus Nobilis. Juv., viii. 185-199. 31. The Drama. Nero's Passion for the Stage. Ne tamen adhuc publico theatro dehonestaretur, institute ludos, luvenalium vocabulo, in quos passim nomina data. Noil nobilitas cuiquam, non aetas aut acti honores impedimento, quominus Graeci Latinive histrionis artem exercerent, usque ad ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 265 gestus modosque baud viriles. Quin et feminae inlustres defor- mia meditari : exstructaque apud nenms, quod navali stagno circumposuit Augustus, conventicula et cauponae, et posita veno inritamenta luxui. Dabanturque stipes, quas boni necessitate, intemperantes gloria consumerent. Inde gliscere flagitia et infamia; neculla moribus olim corruptis plus libidinum circum- dedit, quam ilia conluvies. Yix artibus bonestis pudor retine- tur: nedum, inter certamina vitiorum, pudicitia aut modestia aut quidquam probi moris reservaretur. Postremo ipse scenam incedit, multa cura tentans citharam et praemeditans adsistenti- bus facibus. Accesserat cohors militum, centuriones tribuni- que, et maerens Burrus ac laudans. Tuncque primum conscript! sunt equites Romani, cognomento Augustanorum, aetate ae robore conspicui, et pars ingenio procaces, alii in spe potentiae. Hi dies ac noctes plausibus personare, formam principis vocem- que deum vocabulis adpellarites : quasi per virtutem clari honoratique agere. Tac. Ann., xiv. 15. 32. The Drama. A Defence of the Practice of " Contamination" or the Combined Imitation of more than one Original. Poe*ta quum primum animum ad scribe adum adpulit, Id sibi negoti credidit solum dari, Populo tit placerent, quas fecisset fabulas : Verum aliter evenire multo intellegit. Nam in prologis scribundis operam abtititur, Non qui argumentum narret, sed qui malevoli Veteris poetae maledictis respondeat. Nunc, quam rem vitio dent, quaeso animum advortite. Menander fecit Andriam et Perintbiam. Qui utramvis recte norit, ambas noverit. Non ita dissimili sunt argumento, sed tamen Dissimili oratione sunt factae ac stilo. Quae convenere, in Andriam ex Perinthia hie Fatetur transtulisse, atque usum pro suis. Id isti vituperant factum, atque in eo disputant, Contaminari non decere fabulas. Faciunt nae intellegendo, ut nihil intellegant : Qui quum bunc accusant, Naevium, Plautum, Accusant, quos bic noster auctores babet : Quorum aeniulari exoptat negligentiam Potius, quam istorum obscuram diligentiam. Ter., Andr. Prol, 1-3U 266 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 33. The Drama. Roscius, the great Comic Actor. Saepe enim soleo audire Roscium, quum ita dicat, se adhuc reperire discipulum qnem quidem probaret potuisse neminem; non quo non essent quidam probabiles, sed quia, si aliquid modo esset vitii, id ferre ipse non posset. Nihil est enim tam insigne nee tarn ad diuturnitatem memoriae stabile, quam id, in quo aliquid offender-is. Itaque ut ad hanc similitudinem huius histrionis oratoriam laudem dirigamus, videtisne, quam nihil ab eo nisi perfecte, nihil nisi cum summa venustate fiat ? nihil nisi ita, ut deceat et uti omnes moveat atque delectet 1 Itaque hoc iamdiu est consecutus, ut, in quo quisque artificio excelleret, is in suo genere Roscius diceretur. Cic. 9 De Or., I. xxviii. s.f. 34. The Drama. Charges in the Arrangements of the Comic Stage. Primis temporibus omnia, quae in scena versantur, in com- oedia agebaritur. Nam Pantoinimus et Pythaules et Cho- raules in comoedia canebant. Sed quia non poterant omnia simul apud omnes artifices pariter excellere, si qui erant inter actores comoediarum pro facultate et arte potiores, principa- tum sibi artificii vindicabant. Sic factum est, ut, nolentibus cedere mimis in artificio suo ceteris, separatio fieret reliquorum. Nam dum potiores inferioribus, qui in omni ergasterio erant, servire dedignabantur, se ipsos a comoedia separaverunt : ac sic factum est, ut exemplo semel sumpto, unusquisque artis suae rem exsequi coeperit, neque in comoediam venire : cuius rei indicia produnt nobis antiquae comoediae, in quibus inveni- mus, ACTA TIBIIS PARIBUS aut IMPARIBUS, aut SARRANIS. Quando enim chorus canebat, choricis tibiis, id est choraulicis, artifex concinebat. In canticis autem, pythaulicis responsabat. Sed quod PARIBUS TIBIIS vel IMPARIBUS invenimus scriptum, hoc significat : si quando monodio agebat, unam tibiam inflabat : si quando synodio, utramque. Suet., Fr. ap. Diom., III. p. 489. 35. The Drama. Observations on the Construction of Theatres. Apud maiores theatri gradus tan turn fuerunt. Nam scena de ligno tantuin ad tempus fiebat, unde hodieque permansit consuetudo, ut componantur pegmata a ludorum theatralium editoribus. Scena autem, quae fiebat, aut versilis erat, aut ductilis. Yersilis tune erat, quum subito tota machinis qui- ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 267 busdam convertebatur, et aliam picturae faciem ostendebat. Ductilis tune, quum tractis tabulatis hac atque iliac species picturae nudabatur interior. Unde perite utrumque tetigit, dicens, " Versis discedat frontibus :" singula singulis complectens sermonibus. Quod Yarro et Suetonius coramemorant. Suet., ap. Serv. Georg., iii. 24. B. THEORY OF THE ORATORICAL ART. 36. There is an Ideal Orator, and an Ideal Eloquence, which are far more perfect than anything that has ever been realised. Atque ego in summo oratore fingendo talem informabo, qualis fortasse nemo fuit. Non enim quaero, quis fuerit, sed quid sit illud, quo nihil possit esse praestantius, quod in per- petuitate dicendi non saepe atque baud scio an numquam, in aliqua autem parte eluceat aliquando, idem apud alios densius, apud alios fortasse rarius. Sed ego sic statuo, nihil esse in ullo genere tarn pulchrum, quo non pulchrius id sit, unde illud ut ex ore aliquo quasi imago exprimatur, quod neque oculis neque auribus neque ullo sensu percipi potest, cogitatione tantum et mente complectimur. Itaque et Phidiae simulacris, quibus nihil in illo genere perfectius videmus, et iis picturis, quas nominavi, cogitare tamen possumus pulchriora. Nee vero ille artifex, quum faceret lovis for mam aut Miner vae, contem- plabatur aliquem, e quo similitudinem duceret, sed ipsius in mente insidebat species pulchritudinis eximia quaedam, quam intuens in eaque defixus ad illius similitudinem artem et manum dirigebat. Ut igitur in formis et figuris est aliquid perfectum et excellens, cuius ad cogitatam speciem imitando referuntur ea, quae sub oculos ipsa cadunt, sic perfectae elo- quentiae speciem animo videmus, effigiem auribus quaerimus. Has rerum formas appellat ideas ille non intelligendi solum, sed etiam dicendi gravissirnus auctor et magister, Plato, easque gigni negat et ait semper esse ac ratione et intelligentia con- tineri; cetera nasci, occidere, fluere, labi, nee diutius esse uno et eodem statu. Quidquid est igitur, de quo ratione et via .disputetur, id est ad ultimam sui generis forinam speciemque redigendum. Cic., Or., ii. 7., iii. 10. 268 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 37. The Genius of Greek Eloquence Contrasted urith that of Latin. Quare qui a Latinis exiget illam gratiam sermonis Attici, det mihi in eloquendo eandem iucunditatem, et parem copiam. Quod si negatum est, sententias aptabimus iis vocibus, quas habemus, nee rerum nimiam tenuitatem, ut non dicam pinguio- ribus, fortioribus certe verbis miscebimus, ne virtus utraque pereat ipsa confusione. Nam quo minus adiuvat sermo, rerum inventione pugnandurn est. Sensus sublimes variique eruantur. Permovendi omnes affectus erunt, oratio translationum nitore illuminanda. Non possumus esse tam graciles: simus fortiores. Subtilitate vincimur: valeamus pondere. Proprietas penes illos est certior: copia vincamus. Ingenia Graecorum, etiam minora, suos portus habent: nos plerumque maioribus velis moveamur, validior spiritus nostros sinus tendat. Non tamen alto semper feremur : nam et litora interim sequenda sunt. Illis facilis per quaelibet vada accessus : ego aliquid, non niulto, tamen, altius, in quo mea cymba non sidat, inveniam. Neque enim, si tenuiora haec ac pressiora Graeci melius, in eoque vincimur solo, et ideo in comoediis non contendimus, prorsus tamen omittenda pars haec orationis ; sed exigenda ut optirne possumus: possumus auteni rerum et modo et iudicio esse similes : verborum gratia, quam in ipsis non habemus, extrin- secus condienda est. Annon in privatis et acutus, et non asper, et non indistinctus, et non supra moduin elatus M. Tullius? non in M. Calidio insignis haec virtus? non Scipio, Laelius, Cato in eloquendo velut Attici Romanorum fuerimt ? Qui porro non satis est, quo nihil esse melius potest? Quint , XII. x. 35-39. 38. Statement of Different Theories as to the Origin of Eloquence. Nee diu nos moretur quaestio, " quae rhetorices origo sit." Nam cui dubium est, quin sermonem ab ipsa rerum natura geniti protinus homines acceperint (quod certe princi- pium est eius rei), huic studium et incrementum dederit utilitas, summam ratio et exercitatio 1 ? Nee video, quare curam dicendi putent quidam inde coepisse, quod ii, qui in discrimen aliquod vocabantur, accuratius loqui, defendendi sui gratia, instituerint. Haec enim, ut honestior causa, ita non utique prior est : quutn praesertim accusatio praecedat defensioneni : nisi quis dicit, etiam gladium fabricatum ab eo prius, qui ferrum in tutelam sui, quam qui in perniciem alterius, compararit. ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 269 Initium ergo dicendi dedit natura ; initium artis, observatio. Homines enim, sicut in medicina, quum viderent alia salubria, alia insalubria, ex observatione eorum efFecerunt artem : ita, quum in dicendo alia utilia, alia inutilia deprehenderent, notarunt ea ad imitandum vitandumque, et quaedam, se- cundum rationem eorum, adiecerunt ipsi quoque : haec confir- mata sunt usu: turn, quae sciebat quisque, docuit. Cicero quidem initium orandi conditoribus urbium ac legum latoribus dedit : in quibus fuisse vim dicendi necesse est : cur tamen hanc primam originem putet, non video; quum sint adhuc quaedam vagae et sine urbibus ac sine legibus gentes, et tameu, qui sunt in his nati, et legationibus fungantur, et accusent aliqua ac defendant, et denique alium alio melius loqui credant. Quint., III. ii. 1-4. 39. Qualifications of the Perfect Orator. (a.) Poiver of Invention. Nam et invenire et iudicare, quid dicas, magna ilia quidem sunt et tamquam animi instar in corpore, sed propria magis prudentiae, quam eloquentiae : qua tamen in caussa est vacua prudentia ? Noverit igitur hie quidem orator, quern summum esse volumus, argumentorum et rationum locos. Nam quoniam, quidquid est, quod in controversia aut in contentione versetur, in eo aut sitne aut quid sit aut quale sit quaeritur; sitne, signis ; quid sit, definition ibus ; quale sit, recti pra vique parti- bus; quibus ut uti possit orator, non ille vulgaris, sed hie excellens, a propriis personis et temporibus semper, si potest, avocat controversiam. Latins enim de genere, quam de parte disceptare licet; ut, quod in uni verso sit probatum, id in parte sit probari necesse. Haec igitur quaestio, a propriis personis et temporibus ad universi generis orationem traducta, appellatur Siaig. In hac Aristoteles adolescentes, non ad philosophorum morem tenuiter disserendi, sed ad copiam rhetor um, in utram- que partem, ut ornatius et uberius dici posset, exercuit; idemque locos (sic enim appellat) quasi argumentorum notas tradidit, unde omnis in utramque partem traheretur oratio. Facile igitur hie noster, (non enim declamatorem aliquem de ludo, aut rabulam de foro, sed doctissimum et perfectissinmrn quae- rimus,) quoniam loci certi traduntur, percurret omnes, utettir aptis, generatim dicet; ex quo emanant etiam, qui communes appellantur loci. Nee vero utetur imprudenter hac copia, sed omnia expendet et seliget. Non enim semper, nee in omnibus caussis ex iisdem eadem argumentorum momenta sunt. Indici- um igitur adhibebit nee inveniet solum, quid dicat, sed etiam 270 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. expendefc. Nihil enim est feracius ingeniis, iis praesertim, quae disciplinis exculta suut. Sed ut segetes fecundae et uberes non solum fruges, verum herbas etiam efFundunt inimicissiinas frugi- bus, sic interdum ex illis locis aut levia quaedam aut caussis aliena aut non utilia gignuntur; quorum ab oratoris iudicio delectus magnus adhibebitur. Alioqui quonam modo ille in bonis haerebit et habitabit suis? aut molliet dura aut occultabit, quae dilui non poterunt, atque ornnino opprimet, si licebit, aut abducet animos aut aliud afferet, quod oppositum probabilius sit, quani illud, quod obstabit. Cic., Or., xiv. 44-xv. 49. 40. Qualifications of the Perfect Orator. (b.) Power of Expression by Voice and Gesture. Ac vocis quidem bonitas optanda est : non est enim in nobis, sed tractatio atque usus in nobis. Ergo ille princeps variabit et mutabit : omnes sonorum, turn intendens, turn re mittens, persequetur gradus : idemque motu sic utetur, iiihil ut supersit in gestus. Status erectus et celsus ; rarus incessus, nee ita longus: excursio moderata eaque rara; nulla mollitia cervicum, iiullae argutiae digitorum, non ad numerum articulus cadens ; trunco magis toto se ipse moderans et virili laterum flexione, brachii proiectione in contentionibus, contractione in remissis. Yultus vero, qui secunduin vocem plurimum potest, quaiitam affert turn dignitatem, turn venustatem ! in quo quum effeceris, ne quid ineptum aut vultuosum sit, turn oculorum est quaedam magna moderatio. Nam ut imago est animi vultus, sic indices oculi; quorum et hilaritatis et vicissim tristitiae modum res ipsae, de quibus agetur, temperabunt. Cic. 9 Or., xviii. 59, 60. 41. Qualifications of the Perfect Orator. (c.) A Just Sense of Propriety in his Choice of Style. Est autem, quid deceat, oratori videndum non in sententiis solum, sed etiam in verbis. Non enim omnis fortuna, non omnis honos, non omnis auctoritas, non omnis aetas, nee vero locus aut ternpus aut auditor omnis eodem aut verborum genere tractandus est aut sententiarum, seniperque in omni parte orationis, ut vitae, quid deceat, est coDsiderandum : quod et in re, de qua agitur, positum est, et in personis et eorum, qui dicunt, et eorum, qui audiunt. Itaque hunc locum longe et late patentem philosophi solent in officiis tractare, (non quum de recto ipso disputant, nam id quidem unum est ;) gramrnatici in poetis, eloquentes in omni et genere et parte caussarum. ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 2?1 Quam enim indecorum est, de stillicidiis quum apud unum iudicem dicas, amplissimis verbis et locis uti communibus, de maiestate populi Komani summisse et subtiliter ! Hie genere toto, at persona alii peccant aut sua aut iudicum aut etiam adversariorum, nee re solum, sed saepe verbo ; etsi sine re nulla vis verbi est, tamen eadem res saepe aut probatur aut reiicitur alio atque alio elata verbo. In omnibusque rebus videndum est, quatenus : etsi enim suus cuique modus est, tamen magis offendit nimium,- quam parurn. . . . Quum hoc decere, (quod semper usurpamus in omnibus dictis et factis, minimis et maxiniis,) quum hoc, inquam, decere dicamus, illud non decere, et id usquequaque, quantum sit, appareat, in alioque ponatur aliudque totum sit, utrum decere, an oportere dicas ; (oportere enim perfectionem declarat officii, quo et semper utendum est et omnibus decere quasi aptum esse consentaneum- que tempori et person ae ; quod quum in factis saepissime, turn in dictis valet, in vultu denique et gestu et incessu;) contraque item dedecere ; (quod si poeta fugit ut maximum vitium, qui peccat etiam, quum probi orationem affingit improbo, stultove sapientis ; si denique pictor ille vidit, quum inmiolanda Iphi- genia tristis Calchas esset, maestior Ulixes, maereret Menelaus,, obvolvendum caput Agamemnonis esse, quoniam summum ilium luctum penicillo non posset imitari ; si denique histrio, quid deceat, quaerit : quid faciendum oratori putemus 1) sed quum hoc tantum sit ; quid in caussis earumque quasi membris faciat, orator viderit. Illud quidem perspicuum est, non modo partes orationis, sed etiam caussas totas, alias alia forma dicendi esse tractandas. Cic. 9 Or., xxi. 71-74. 42. Qualifications of the Perfect Orator. (d.) A nice Discrim- ination in the Employment of Wit and Humour. Huic generi orationis aspergentur etiam sales, qui in dicendo nimium quantum valent ; quorum duo genera sunt, unum face- tiarum, alterum dicacitatis. Utetur utroque ; sed altero in narrando aliquid venuste, altero in iaciendo mittendoque ridi- culo, cuius genera plura sunt; sed nunc aliud agimus. Illud admonemus tamen, ridiculo sic usurum oratorem, ut nee nimis frequent!, ne scurrile sit; nee subobsceno, ne mimicum; nee petulant!, ne improbum nee in calamitatem, ne inhumanum ; nee in facinus, ne odii locum risus occupet; neque aut sua per- sona aut iudicum aut tempore alienum. Haec enim ad illud indecorum refer untur. Vitabit etiam quaesita nee ex tempore ficta, sed domo allata, quae plerumque sunt frigida. Parcet et 272 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. amicitiis et dignitatibus ; vitabit insanabiles contumelias, tan- tummodo adversaries figet, nee eos tamen semper nee omnes nee omni modo. Quibus exceptis sic utetur sale et facetiis, ut ego ex istis novis Atticis talem cognoverim neminera, quum id certe sit quam maxime Atticum. Hanc ego iudico formam snmmissi oratoris, sed magni tamen et germani Attici; quon- iam, quidquid est salsum aut salubre in oratione, id propiium Atticorum est, e quibus tamen non omnes faceti. Lysias satis et Hyperides, Demades praeter ceteros fertur, Demosthenes minus habetur; quo quidem mihi nihil videtur nrbanius, sed non tarn dicax fuit, quam facetus. Est autem illud acrioris ingenii, hoc maioris artis. Cic., Or., xxvi. 87-90. 43. Qualifications of the Perfect Orator. (e.) The Power of arousing the Emotions. Duo sunt, quae bene tractata ab oratore admirabilem elo- quentiam faciant; quorum alterum est, quod Graeci v$i*>w vocant, ad naturas et ad mores et ad omnem vitae consuetudinem accommodatum ; alterum, quod iidem ^u.^riKov nominant, quo perturbantur animi et concitantur, in quo uno regnat oratio. Illud superius, come, iucundum, ad benevolentiam conciliandam paratum; hoc, vehemens, incensum, incitatum, quo caussae eripiuntur quod quum rapide fertur, sustineri nullo pacto potest. Quo genere nos mediocres aut multo etiam minus; sed magno semper usi impetu, saepe adversaries de statu omni deiecimus. Nobis pro familiari reo summus orator non respondit Hortensius. A nobis homo audacissimus Catilina in senatu accusatus obmu- tuit. Nobis privata in caussa magna et gravi quum coepisset Curio pater respondere, subito assedit, quum sibi venenis ereptam memoriam diceret. Quid ego de miserationibus loquar? quibus eo sum usus pluribus, quod, etiamsi plures dicebamus, perorationem mihi tamen omnes relinquebant; in. quo ut viderer excellere, non ingenio, sed dolore assequebar. Quae qualiacumque in me sunt: (me enim ipsum poenitet, quanta sint:) sed apparent in orationibus, etsi carent libri spiritu illo, propter quern maiora eadem ilia quum aguntur, quam quum leguntur, videri solent. Nee vero miseratione solum mens iudicum permovenda est; (qua nos ita dolenter nti solemus, ut puerum infantem in manibus perorantes tenu- erimus, ut alia in caussa, excitato reo nobili, sublato etiam filio parvo, plangore et lamentatione complerimus forum;) seH est faciendum etiam, ut irascatur iudex, mitigetur, invideat, faveat, contemnat, admiretur, oderit, diligat, cupiat, satietate ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 273 afficiatur, speret, metuat, laetetur, doleat; qua in varietate duriorum accusatio suppeditabit exempla, mitioruin defensiones meae. Nullo enim modo animus audientis aut incitari aut leniri potest, qui modus a me non tentatus sit: dicerem perfectum, si ita iudicarem ; nee in veritate crimen arrogantiae extimescerem; sed, ut supra dixi, nulla me ingenii, sed magna vis animi inflammat, ut me ipse non teneam; nee umquam is, qui audiret, incenderetur, nisi ardens ad eum per venire t oratio. Cic., Or., xxxvii. 128-132. 44. Qualifications of the Perfect Orator. (/.) He should have a Mind well Stored with Philosophy, Dialectic, Hthics, and Physics. Noverit primuin vim, naturam, genera verborum et simpli- cium et copulatorum ; deinde quot modis quidque dicatur; qua ratione verum falsumne sit iudicetur ; quid efficiatur e quoque, quid cui consequens sit quidque contrarium ; quumque ambigue multa dicantur, quomodo quidque eorum dividi explanarique oporteat. Haec tenenda sunt oratori ; (saepe enim occurrunt ;) sed quia sua sponte squalidiora sunt, adhibendus erit in his ^xplicandis quidam orationis nitor. . . . Erit igitur haec facultas in eo, quem volumus esse eloquentem, ut definire rein possit, neque id faciat tarn presse et anguste, quam in illis erud- itissimis disputationibus fieri solet, sed quum explanatius, turn, etiam uberius et ad commune iudicium popularemque intelli- gentiam accommodatius. Idemque etiam, quum res postulabit, genus universum in species certas, ut nulla neque praetermitta- tur neque redundet, partietur ac dividet. Quando autem id faciat aut quomodo, nihil ad hoc tempus, quoniam, ut supra dixi, iudicem me esse, 11011 doctorem volo. Nee vero dialecticis modo sit instructus, sed habeat omnes philosophiae notos ac tractates locos. Nihil enim de religione, nihil de morte, nihil de pietate, nihil de caritate patriae, nihil de bonis rebus aut malis, nihil de virtutibus aut vitiis, nihil de officio, nihil de dolore, nihil de voluptate, nihil de perturbationibus animi et erroribus, quae saepe cadunt in caussas, sed ieiunius aguntur, nihil, inquam, sine ea scientia, quam dixi, graviter, ample, copiose dici et explicari potest. De materia loquor orationis etiam nunc, non ipso de genere dicendi ; volo enim prius habeat orator rem, de qua dicat, dignam auribus eruditis, quam cogitet, quibus verbis quidque dicat aut quomodo. Quem etiam, quo grandior sit et quodammodo excelsior, ut de Pericle dixi supra, ne physicorum quidem esse ignarum volo. Omnia profecto, T 274 SPECIMENS OF KOMAN LITEKATURE. quum se a caelestibus rebus referet ad humanas, excel sius mag- unificentisque et dicet et sentiet. Cic., Or., xxxii. 115, xxxiv. 119. 45. Qualifications of the Perfect Orator. (g.) Also with Legal Knowledge, History, and Technical Rhetoric. Quumque ilia divina cognoverit, nolo ignoret ne haec quidem humana. lus civile teneat, quo egent caussae forenses quotidie. Quid est enim turpius, quam legitimarum et civilium controver- siarum patrocinia suscipere, quum sis legum et civilis iuris ignarus ? Cognoscat etiam rerum gestarum et memoriae veteris ordinem, maxime scilicet nostrae civitatis, sed et imperiosorum populorum et regum illustrium ; quern laborem nobis Attici nostri levavit labor, qui conservatis notatisque temporibus, nihil quum illustre praetermitteret, annorum septingentorum memor- iam uno libro colligavit. Nescire auteni, quid antea quam natus sis acciderit, id est semper esse puerum. Quid enim est aetas hominis, nisi memoria rerum veterum cum superioribus contexi- tur? Commemoratio autem antiquitatis exemplorumque prolatio summa cum delectatione et auctoritatem orationi affert et fidem. Sic igitur instructus veniet ad caussas : quarurn habebit genera primum ipsa cognita. Erit enim ei perspectum, nihil ambigi posse, in quo non aut res controversiam faciat aut verba: res aut de vero aut de recto aut de nomine : verba aut de ambiguo aut de contrario. Nam si quando aliud in sententia videtur esse, aliud in verbis, genus est quoddam ambigui, quod ex prae- terito verbo fieri solet, in quo, quod est ambiguorum proprium, res duas significari videmus. Quum tarn pauca sint genera caus- sarum, etiam argumentorum praecepta pauca sunt. Traditi sunt, e quibus ea ducantur, duplices loci : uni e rebus ipsis, alteri assuinpti. Cic., Or., xxxiv. 120-122. 46. Qualifications of the Perfect Orator. (7k) He should be a ^Student of Poetry. Plurimum dicit oratori conferre Theophrastus lectionem poetarum : multique eius indicium sequuntur : neque immerito. Namque ab his et in rebus spiritus, et in verbis sublimitas, et in affectibus motus omnis, et in personis decor petitur, prae- cipueque velut attrita quotidiano actu forensi ingenia, optime- rerum talium blanditia reparantur. Ideoque in hac lectione Cicero requiescendum putat. Meminerimus tamen, non per omnia poetas esse oratori sequendos, nee libertate verborum, . ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 275 nec licentia figurarum; genus ostentation! comparaturn, et praeter id, quod solam petit voluptatem, et earn, fingendo non falsa modo, sed etiam quaedain incredibilia, sectatur, patrocinio quoque aliquo iuvari, quod alligata ad certain pedum neces- sitatem non semper uti propriis possit, sed depulsa recta via, necessario ad eloquendi quaedam deverticula confugiat : nec mutare quaedam modo verba, sed extendere, corripere, con- vertere, dividere cogatur : nos vero armatos stare in acie, et surnmis de rebus decernere, et ad victoriam niti. Neque ego arma squalere situ ac rubigine velim, sed fulgorem inesse, qui terreat, qualis est ferri, quo mens simul visusque praestringitur: non qualis auri argentique, imbellis, et potius habenti pericu- losus. Quint., X. i. 27-30. 47. Qualifications of the Perfect Orator. (i.) He should know how to Imitate. Ex his ceterisque lectione dignis auctoribus et verborum sumenda copia est et varietas figurarum, et componendi ratio, turn ad exemplum virtutum omnium mens dirigenda. Neque enim dubitari potest, quin artis pars magna contineatur " imita- tione." Nam ut invenire primum fuit, estque praecipuum : sic ea, quae bene inventa sunt, utile sequi. Atque omnis vitae ratio sic constat, ut, quae probamus in aliis, facere ipsi velimus. Sic literarum duct us, ut scribendi fiat usus, pueri sequuntur : sic musici vocem docentium, pictores opera priorum, rustic! probatam experimento culturam in exemplum intuentur. Om- nis denique disciplinae initia ad propositum sibi praescriptum formari videmus. Et hercule necesse est, aut similes aut dis- similes bonis simus. Similem raro natura praestat, frequenter imitatio. Sed hoc ipsum, quod tanto faciliorem nobis rationem omnium facit, quam fait iis, qui nihil, quod sequerentur, habuerunt, nisi caute et cum iudicio apprehencjitur, nocet. Quint., X. ii. 1-3. 48. Qualifications of the Perfect Orator. (&.) He should know whom to Imitate. Quapropter exactissimo iudicio circa hanc partem studiorum examinanda sunt omnia. Primum, quos imitemur : nam sunt plurimi, qui similitudinem pessimi cuiusque et corruptissimi concupierunt. Turn in ipsis, quos elegerimus, quid sit, ad quod nos efficiendum comparemus. Nam in magnis quoque auctori- bus incidunt aliqua vitiosa, et a doctis inter ipsos etiam mutuo 276 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. reprehensa. Atque utinam tarn bona imitantes dicerent raelius, quam mala peius dicunt. Nee vero saltern iis, quibus ad evitanda vitia iudicii satis fait, sufficiat iinaginem virtutis effingere, et solam, ut sic dixerim, cutem, vel potius illas Epicuri figuras, quas e summis corporibus dicit effluere. Hoc autem his accidit, qui noil introspectis penitus virtutibus, ad primum se velut aspectuin orationis aptarunt : et quurn iis felicissime cessit imitatio, verbis atque numeris simt non multum differentes, vim dicendi atque inventionis non asse- quuntur, sed plerumque declinant in peius, et proxima virtuti- bus vitia comprehendunt, fiuntque pro grandibus tumidi, pressis exiles, fortibus temerarii, laetis corrupti, compositis exsultantes, simplicibus negligentes. Ideoque qui horride atque in composite quamlibet illud frigidum et inane extulerunt, antiquis se pares credunt : qui carent cultu atque sententiis, Atticis scilicet : qui praecisis conclusionibus obscuri, Sallustium atque Thucydidem superant : tristes ac ieiuni Pollionem aemularitur : otiosi et supini, si quid modo longius circumduxerunt, iurant ita Cice- ronem locuturum fuisse. Noveram quosdam, qui se pulchre expressisse genus illud coelestis huius in dicendo viri sibi vide- rentur, si in clausula posuissent, " Esse videatur." Ergo primum est, ut, quod imitaturus est quisque, intelligat, et quare bonum sit, sciat. Quint., X. ii. 14-18. 49. Qualifications of a Perfect Orator. (I.) Power of Memory. 61 Memoriam " quidam naturae modo esse munus existim- averunt, estque in ea non dubie plurimum ; sed ipsa excolendo, sicut alia omnia, augetur : et totus, de quo diximus adhuc, inanis est labor, nisi ceterae partes hoc velut spiritu continentur. Nam et omnis disciplina memoria constat, frustraque docemur, si, quicquid audimus, praeterfluat : et exemplorum, legum, responsorum, dictorum denique factorumque velut quasdam copias, quibus abundare, quasque in promptu semper habere debet orator, eadem ilia vis repraesentat. Neque immerito " thesaurus " hie " eloquentiae " dicitur. Sed non firme tan- tum continere, verum etiam cito percipere multa acturos oportet, nee quae scripseris modo iterata lectione complecti, sed in cogitatis quoque rerum ac verborum contextum sequi : et, quae sint ab adversa parte dicta, meminisse : nee utique eo, quo dicta sunt ordine, refutare, sed opportunis locis ponere. Quid ? extemporalis oratio nee alio mihi videtur mentis vigore constare. Nam dum alia dicimus, quae dicturi sumus, intuenda sunt. Ita quum semper cogitatio ultra id, quod est, longiuti ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 277 quaerit, quicquid interim reperit, quodammodo apud memoriam deponit : quod ilia, quasi media quaedam maims, acceptum ab inventione tradit elocutioni. Quint, XL ii. 1-3. - 50. The Practice of Translation from Greek Models important for the Orator. ^-TpQ J^ ]J \ \ Vertere Graeca in Latinum veteres nostri oratores optimum iudicabant. Id se L. Crassus in illis Ciceronis de Oratore libris dicit factitasse. Id Cicero sua ipse persona frequentissime praecipit : quin etiam libros Platonis atque Xenophontis edidit hoc genere traslatos. Id Messallae placuit : multaeque sunt ab eo scriptae ad hunc modum orationes : adeo ut etiam cum ilia Hyperidis pro Phryne difficillima Romanis subtilitate con- tenderet. Et manifesta est exercitationis huiusce ratio. Nam et rerum copia Graeci auctores abundant, et plurimum artis in eloquentiain intulerunt : et hos transferentibus, verbis uti optimis licet: omnibus enim utimur nostris. Figuras vero, quibus maxime ornatur oratio, multas ac varias excogitandi etiam necessitas quaedam est : quia plerumque a Graecis Romana dissentiunt. Quint., X. v. 1-3. 51. To fie-cast his own Speeches, and to Paraphrase those of Other s r , will conduce to the Improvement of the Orator's Style. Sed et ilia ex Latinis conversio nmltum et ipsa contulerit.- Ac de carminibus, quidem nerninern credo dubitare, quo sola- genere exercitationis dicitur usus esse Sulpicius. Nam efc sublimis spiritus attollere orationem potest: et verba, poetica libertate audaciora, non praesumunt eadem proprie dicendL facultatem. Sed et ipsis sententiis adiicere licet oratorium- robur, et omissa supplere, effusa substringere. Neque ego paraplirasim esse interpretationem tantum volo, ~sed circa eosdem sensus certamen atque aemulationem. Ideoque ab- illis dissentio, qui vertere orationes Latiuas vetant, quia,. optimis occupatis, quicquid aliter dixerimus, necesse sit esse deterius. Nam neque semper est desperandum, aliquid illis, quae dicta sunt, melius posse reperiri : neque adeo ieiunam ac pauperem natura eloquentiam fecit, ut una de re bene dici, nisi semel, non possit. Nisi forte histrionum multa circa voces easdem variare gestus potest, orandi minor vis, ut dicatur aliquid, post quod in eadem materia nihil dicendum sit. Sed esto, neque melius, quod invenimus, esse, neque par : est certe proximus locus. An vero ipsi non bis ac saepius de eadem re? 278 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. dicimus, et quidem continuas nonnunquam sententias? forte contendere nobiscum possumus, cum aliis non possumus. Nam si uno genere bene diceretur, fas erat existimari prae- clusam nobis a prioribus viam. Nunc vero innumerabiles sunt modi, plurimaeque eodem viae ducunt. . . . Nee aliena tantum transferre, sed etiam nostra pluribus rnodis tractare proderit : ut ex industria sumamus sententias quasdam, easque versemus quam nuraerosissime, velut eadem cera aliae atque aliae formae duci solent. Plurinium autem parari facultatis existimo ex simplicissima qnaque materia. Nam in ilia multiplici person arum, causaruni, temporum, locorum, dictorum, factorum diversitate facile delitescet infirniifcas, tot se undique rebus, ex quibus aliquam apprehendas, offerentibus. Illud virtutis indicium est, fundere, quae natura contracta sunt, augere parva, varietatem similibus, voluptatem expositis dare, et bene dicere multa de paucis. Quint., X. v. 4-11. 52. The Orator's Style is Distinct from the Style proper to the Philosopher and the Sophist. Quam quam enim et philosophi quidam ornate locuti sunt, (siquidem et Theophrastus divinitate loquendi nomen invenit et Aristoteles Isocratem ipsurn lacessivit et Xenophontis voce Musas quasi locutas ferunt, et longe omnium, quicumque scrip- serunt aut locuti sunt, exstitit et suavitate et gravitate princeps Plato;) tamen horum oratio neque nervos neque aculeos oratorios ac forenses habet. Loquuntur cum doctis, quorum sedare ani- mos malunt, quam incitare : sic de rebus placatis ac minime turbulentis docendi caussa, non capiendi loquuntur, ut in eo ipso, quod delectationem aliquam dicendo aucupentur, plus nonnullis, quam necesse sit, facere videantur. Ergo ab hoc genere non difficile est hanc eloquentiam, de qua nunc agitur, secernere. Mollis est enim oratio philosophorum et umbratilis, nee sententiis nee verbis instructa popularibus nee vincta numeris, sed soluta liberius ; nihil iratum habet, nihil invidum, nihil atrox, nihil miserabile, nihii astutum j 'casta, verecunda, virgo incorrupta quodammodo. Itaque sermo potius, quam oratio, dicitur. Quamquam enim omnis locutio oratio est, tamen unius oratoris locutio hoc proprio signata nomine est. Sophistarum, de quibus supra dixi, magis distinguenda simili- tudo videtur, qui omnes eosdem volunt flores, quos adhibet orator in caussis, persequi. Sed hoc differunt, quod, quum sit his propositum non perturbare animos, sed placare potius, nee tarn persuadere, quain delectare ; et apertius id faciunt, quam ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 279 nos, et crebrius, concinnas magis sententias exquirunt, quam probabiles, a re saepe discedunt, intexunt fabulas, verba altius transferunt eaque ita disponunt, ut pictores varietatem colorum, paria paribns referunt, adversa contrariis, saepissimeque similiter extrema definiunt. Cic., Or., xix. 62-65. 53. The Orator's Style is Distinct from the Style Proper to the Historian or the Poet. Huic generi historia finitima est, in qua et narratur ornate et regio saepe aut pugna describitur; interponuntur etiam conciones et hortationes : sed in his tracta quaedam et fluens expetitur, non haec contorta et acris oratio. Ab his non multo secus, quani a poetis, haec eloquentia, quam quaerimus, sevocanda est. Nam etiain poetae quaestionem attulerunt, quidnam esset illud, quo ipsi differrent ab oratoribus. Numero maxime videbantur antea et versu : nunc apud oratores iam ipse numerus increbruit. Quidquid est enim, quod sub aurium mensuram aliquam cadit, etiamsi abest a versu, (nam id quidem orationis est vitium,) numerus vocatur, qui Graece pvSpos dicitur. Itaque video visum esse nonnullis, Platonis et Democriti locution em, etsi absit a versu, tamen, quod incitatius feratur et clarissimis verborum luminibus utatur, potius poema putandum, quam comicorum poetarum ; apud quos, nisi quod versiculi sunt, nihil est aliud quotidian i dissimile sermonis. Nee tamen id est poetae maxi- mum, etsi est eo laudabilior, quod virtutes oratoris persequitur, quum versu sit astrictior. Ego autem etiamsi quorumdam grandis et ornata vox est poetarum, tamen in ea quum licentiam statuo maiorem esse, quam in nobis, faciendorum iungendo- rumque verborum, turn etiam nonnullorum voluptati vocibus magis, quam rebus inserviunt. Nee vero, si quid est unum inter eos simile, (id autem est indicium electioque verborum,) propterea ceterarum rerum dissimilitude intelligi non potest ; sed id nee dubium est et, si quid habet quaestionis, hoc tamen ipsum ad id, quod propositum est, non est necessarium. Sei- unctus igitur orator a philosophorum eloquentia, a sophistarum, ab historicorum, a poetarum, explicandus est nobis, qualis futurus sit. Cic., Or., xx. 66-68. 54. Characteristics of the Three Representative Styles of Oratory. Tria sunt omnino genera dicendi, quibus in singulis quidam floruerunt, peraeque autem (id quod volumus) perpauci in omni- bus. Nam et grandiloqui, ut ita dicam, fuerunt cum ampla et 280 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. sententiarum gravitate et maiestate verborum, vehementes r varii, copiosi, graves, ad permovendos et convertendos animas instruct! et parati; (quod ipsum alii aspera, tristi, horrida oratione, neque perfecta, neque conclusa, alii levi et structa et terminata:) et contra tenues, acuti, omnia docentes et diluci- diora, non ampliora facientes, subtili quadam et pressa oratione limati ; in eodemque genere alii callidi, sed impoliti et consulto rudiuui similes et imperitorum, alii in eadem ieiunitate concin- niores, id est faceti, florentes etiam et leviter ornati. Est autem. quidam interiectus inter hos medius et quasi temperatus nee acumine posteriorum nee fulmine utens superiorum, vicinua araborum, in neutro excellens, utriusque particeps, vel utrius- que, si verum quaerimus, potius expers. Isque uno tenore, ut aiunt, in dicendo fluit, hihil afferens praeter facilitatem et aequabilitatem, aut addit aliquos ut in corona toros, omnemque orationem ornamentis modicis verborum sententiarumque dis- tinguit. Cic., Or., v. 20, vi. 21. 55. To Blend these Three Styles in a Just Proportion to the Perfection of Oratory. Qui in illo subtili et acuto elaboravit, ut callide arguteque diceret nee quidquam altius cogitaret, hoc uno perfecto magnus orator est, si non maximus; minimeque in lubrico versabitur et,, si semel constiterit, numquam cadet. Medius ille autem, quem modicum et temperatum voco, si modo suum illud satis in- struxerit, non extimescet ancipites dicendi incertosque casus; etiam, si quando minus succedet, ut saepe fit, magnum tamen periculum non adibit ; alte enim cadere non potest. At vero hie noster, quem principem ponimus, gravis, acer, ardens, si ad hoc unum est natus aut in hoc solo se exercuit aut huic generi studet uni nee suam copiam cum. illis duobus generibus tem- peravit, maxime est contemnendus. Ille enim summissus, quod acute et veteratorie dicit, sapiens iam, medius suavis, hie autem copiosissimus, si nihil est aliud, vix satis sanus videri solet. Qui enim nihil potest tranquille, nihil leniter, nihil partite, definite, distincte, facete, dicere, praesertim quum caussae partim totae sint eo modo, partim aliqua ex parte tracsandae ; si is non praeparatis auribus inflammare rem coepit, furere apud sanos et quasi inter sobrios bacchari vinolentus videtur. Tenemus igitur Brute, quem quaerimus, sed ammo. Nam manu si prehen- dissem, ne ipse quidem sua tanta eloquentia mihi persuasisset, ut se dimitterem. Sed inventus profecto est ille eloquens, quem numquam vidit Antonius. Quis est igitur is? Complectar ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 281 brevi, disseram pluribus. Is est enim eloquens, qui et humilia subtiliter et magna graviter et mediocria temperate potest dicere. Cic., Or., xxviii. 98, xxix. 100. 56. The True Attic Style: Mistaken Notions of the Pseudo-A tticisto. Ad Atticorum igitur aures teretes et religiosas qui se accom- modant, ii sunt existimandi Attice dicere. Quorum genera plura sunt. Hi unuin modo, quale sit, suspicantur; putant enim, qui horride inculteque dieat, modo id eleganter enucleate- que faciat, eum solum Attice dicere : errant quod solum ; quod Attice, non falluntur. Istorum enim iudicio si solum illud est Atticum, ne Pericles quidem dixit Attice, cui primae sine con- troversia deferebantur ; qui si tenui genere uteretur, numquam ab Aristophane poeta fulgere, tonare, permiscere Graeciam dictus esset. Dicat igitur Attice venustissimus ille scriptor ac politissimus Lysias. Quis enim id possit negare ? dum intelli- gamus, hoc esse Atticum in Lysia, non quod tenuis sit atque inornatus, sed quod nihil habeat insolens aut ineptum. Ornate vero et graviter et copiose dicere aut Atticorum sit, aut ne sit Aeschines neve Demosthenes Atticus. Ecce autem aliqui se- Thucydidios esse profitentur, novum quoddam imperitorum et. inauditum genus. Nam qui Lysiam sequuntur, caussidicum quemdam sequuntur, non ilium quidem amplum atque grandem, subtilem et elegantem tamen et qui in forensibus caussis possit praeclare consistere. Thucydides autern res gestas et bella narrat et praelia, graviter sane et probe, sed nihil ab eo trans- ferri potest ad forensem usum et publicum. Ipsae illae con- ciones ita multas habent obscuras abditasque sententias, vix ut intelligantur ; quod est in oratione civili vitium vel maximum. Quae est autem in hominibus tanta perversitas, ut inventis frugibus glande vescantur 1 ? . . . Nactus sum etiam, qui Xenophontis similem esse se cuperet ; cuius sermo est ille quidem melle dulcior, sed a forensi strepitu remotissimus.. Ctc., Or., ix. 27-32. 57. Purity of Idiom is best Attained by the Daily Intercourse of a Cultured Home. Erant tamen, quibus videretur illius aetatis tertius Curio, quia splendidioribus fortasse verbis utebatur : et quia Latine non pessime loquebatur, usu, credo, aliquo domestico. Nam litterarum admodum nihil sciebat. Sed magni interest, quos. 282 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. quisque audiat quotidie domi, quibuscum loquatur a puero, que- madmodum patres, paedagogi, matres etiam loquantur. Legi- mus epistolas Corneliae, matris Gracchorum : apparet, filios non tam in gremio educates, quam in sermone matris. Auditus est nobis Laeliae C. F. saepe sermo. Ergo illam patris elegantia tinctam vidimus et filias eius Mucias ambas, quarum sermo mihi fuit notus, et neptes Licinias, quas nos quidem ambas, lianc vero Scipionis etiam tu, Brute, credo, aliquando audisti loquentem. Ego vero ac lubenter quidem, inquit Brutus ; et eo lubentius, quod L. Crassi erat filia. Cic., Brut., Iviii. 210, 211. 58. The Study of Rhetoric was long Viewed with Suspicion in Rome. Hhetorica quoque apud nos, perinde atque grammatica, sero recepta est, paullo etiam difficilius ; quippe quam constet non- numquam etiam prohibitam exerceri. Quod ne cui dubium sit, vetus senatusconsultum, item censorium edictum, subiiciam. " C. Fannio Strabone, M.' Yalerio Messalla consulibus, M. Pomponius praetor senatum consuluit. Quod verba facta sunt de philosophis et rhetoribus, de ea re ita censuerunt : ut M. Pomponius praetor animadverteret, curaretque, uti ei e repub- lica fideque sua videretur, ut Rornae ne essent." De iisdem interiecto tempore On. Domitius Aenobarbus et L. Licinius Crassus censores ita edixerunt : " Renunciatmn est nobis, sse homines, qui novum genus disciplinae instituerunt, ad quos iuventus in ludum conveniat : eos sibi nomen imposuisse Latinos rhetoras : ibi homines adulescenttilos totos dies desidere. Maiores nostri, quae liberos suos discere, et quos in ludos itare vellent, instituerunt. Haec nova, quae praeter consuetudinem ac morem maiorum fiunt, neque placent, neque recta videntur. Quapropter et iis, qui eos ludos habeut, et iis, qui eo venire consuerunt, videtur faciendum ut ostendamus nostram senten- tiam, nobis non placere." Paullatim et ipsa utilis honestaque apparuit : multique earn et praesidii caussa et gloriae appetive- runt. Suet. } De 01. Rh., i. 59. A Sketch of the Theoretical Treatment of the Art of Rhetoric as far as the Time of Quintilian. Homanorum primus (quantum ego quidem sciam) condidit aliqua in hac materia M. Cato ille Censorius, post M. Antonius KOMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 283 inchoavit; nam hoc solum opus eius, atque id ipsum imper- fectum, manet. Secuti minus celebres; quorum memoriam, si quo loco res poscet, non omittam. Praecipuum vero lumen sicut eloquentiae, ita praeceptis quoque eius, dedit unicum apud nos specimen orandi docendique oratorias artes, M. Tullius : post quem. tacere modestissirnum foret, nisi et rhetoricos suos ipse adolescenti sibi elapsos diceret, et in oratoriis haec minora, quae plerique desiderant, sciens omisisset. Scripsit de eadem materia non pauca Cornificius, aliqua Stertinius, nonnihil pater Gallio : accuratius vero priores Gallione Celsus et Laenas, et aetatis nostrae Yirginius, Plinius, Tutilius. Sunt et hodie clari eiusdein operis auctores ; qui si onmia complexi forent, consuluissent labori meo : sed parco nominibus viventium ; veniet eorum laudi suum tempus, ad posteros enim virtus durabit, non perveniet invidia. Non tamen post tot ac tantos scriptores pigebit meam quibusdam locis posuisse sententiam. Neque enim me cuiusdam sectae, velut quadam superstitione imbutus, addixi: et electuris quae volent facienda copia fuit, sicut ipse plurium in unurn confero inventa, ubicunque ingenio non erit locus, curae testiinonium meruisse contentus. Quint., III. i. 19-22. 60. A Discussion as to the best Classification of the Departments of Rhetoric. Itaque quidam " genera " tria rhetorices dicere manuerunt : < optime autem ii, quos secutus est Cicero, genera causarum. Sed, tria an plura sint, ambigitur. Nee dubie prope omnes, utique summae apud antiques auctoritatis, scriptores, Aris- totelem secuti, qui nomine tantum alio " concionalem " pro deliberativa appellat, hac partitione contenti fuerunt. . . . Anaximenes " iudicialem J> et "concionalem" generales partes esse voluit; septem autem species: "hortandi, dehortandi; laudandi, vituperandi ; accusandi, defendendi ; exquirendi," quod s%sruoriK,o dicit : quarum duae primae " deliberativi," duae sequentes " demonstrativi/ 7 tres ulti^mae "indicialis" generis sunt partes. . . . Plato in Sophiste, " iudiciali" et " concionali" tertiam adiecit vrpoiopftYiTtwv, quam sane permitta- mus nobis dicere "sermocinatricem:" quae a forensi ratione disiungitur, et est accommodata privatis disputationibus; cuius vis eadem profecto est, quae dialecticae. Isocrates in omni genere inesse "laudem' 1 ac " vituperationem " existimavit. Nobis et tutissimum est auctores plures sequi, et ita videtur ratio dictare. Est igitur, ut dixi, unum genus, quo laus ac 284 SPECIMENS OF HOMAN LITERATURE. vituperatio continetur, sed est appellatum a parte meliore "laudativum." Idem alii "demonstrativum" vocant. Utrum- que nomen ex Graeco creditur fluxisse; nam et iyx.uy.itx.aTix.Qv et iTribttx.Ttx.ov dicunt. Sed mihi ITT^IX.TIK.QV non tarn "demonstra- tionis" vim habere, quam "ostentationis" videtur, et multum ab illo lyxufAiaaTix.!* differre; nam ut continet laudativum in se genus, ita non intra hoc solum consistit. An quisquam negav- erit Panegyricos eKfieix.Ttxw$ esse? Atqui formam suadendi habent, et plerumque de utilitatibus Graeciae loquuntur. Ut causarum quidem genera tria sint, sed ea turn in "negotiis," turn in " ostentatione " posita. Nisi forte non ex Graeco mutuantes "demonstrativum" vocant, verum id sequuntur, quod laus ac vituperatio quale sit quidque demonstrat. Alterum est "deliberativum;" tertium "iudiciale." Ceterae species in haec tria incident genera: nee invenietur ex his ulla, in qua non " laudare " aut " vituperare, suadere " aut " dissuadere, intendere" quid vel " depellere " debeamus. Ilia quoque sunt communia, " conciliare, narrare, docere, augere, minuere,' J con- citandis componendisve " affectibus animos" audientium "fin- gere." Quint., III. iii. 15., iv. 15. 61. Main Heads of Treatment applicable to all Cases alike: the Question of Fact, the Question of Interpretation, and Application of Law. Caussarum constitutiones alii quattuor fecerunt : noster doctor [Hermes] tres putavit esse; non ut de illorum quidqnam detraheret inventione, sed ut ostenderet, id, quod oportuisset simpliciter ac singular! modo docere, illos distribuisse dupliciter et bipartite. Constitutio est prima deprecatio defensoris cum accusatoris insimulatione coniuncta. Constitutiones itaque, ut ante diximus, tres sunt, coniecturalis, legitima, iuridicialis. Coniecturalis est, quum de facto controversia est, hoc modo : Aiax in silva, postquam rescivit, quae fecisset per insaniam,. gladio incubuit. Ulixes intervenit, occisum conspicatur, e cor- pore telum cruentum educit. Teucer intervenit, fratrem; occisum et inimicum fratris cum gladio cruento videt, capitis arcessit. Hie, quoniam coniectura verum quaeritur, de facto erit controversia, et ex eo constitutio caussae coniecturalis nomi- natur. Legitima est constitutio, quum in scripto aliquid con- troversiae nascitur. Ea dividitur in partes sex, scriptum et sententiam, contrarias leges, ambiguum definitionem, trans- lationem, ratiocinationem. Ex scripto et sententia nascitur controversia, quum videtur scriptoris voluntas cum scripto ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 285 ipso dissentire, hoc modo : Sit lex, quae iubeat eos, qui propter tempestatem navim reliquerint, omnia perdere; eorum navim ceteraque esse, si navis conservata sit, qui remanserint in navi. Magnitudine tempestatis omnes perterriti navim reliquerunt et in scapham conscenderunt praeter uiium aegrotum. Is propter morbum exire et fugere non potuit. Casu et fortuitu navis in portum incolumis delata est : illam aegrotus possedit : navim petit ille, cuius fuerat. Haec constitutio legitima est ex scripto efr sententia. . . . Cuiusmodi partes essent legitimae cou- stitutionis, ostendimus : nunc de iuridiciali constitutione dica- mus. luridicialis constitutio est, quum factum convenit, sed iure an iniuria factum sit quaeritur. Eius constitutionis partes sunt duae, quarum una absoluta, altera assumtiva nominatur. Ab- soluta est, quum id ipsum, quod factum est, ut aliud nihil foris assumatur, recte factum esse dicemus. Ea est huiusmodi : Mimus quidam nominatim Accium poetam compellavit in scena. Cum eo Accius iniuriarum agit. Hie nihil aliud defendit nisi licere nominari eum, cuius nomine scripta dentur agenda. Assumptiva pars est, quum per se defensio infirma est, sed assumpta extraria re comprobatur. Auct., Ad Herenn., I. xi. 18, xii. 21. 62. These Heads of Treatment correspond with the " Generales Status" of Cicero and Others, " An sit," " Quid sit," and " Quale sit." Credendum est igitur iis, quorum atoritatem secutus est Cicero, tria esse, quae in omni disputatione quaerantur, " an sit, quid sit, quale sit?" quod ipsa nobis etiam natura prae- scribit. Nam primuon oportet subesse aliquid, de quo ambigi- tur: quod, quid sit et quale sit, certe non potest aestimari, nisi prius esse constiterit; ideoque ea prima quaestio. Sed non statim, quod esse manifestum est, etiam, quid sit, apparet. Hoc quoque constituto, novissima qualitas superest : nee his exploratis aliud est ultra. His infinitae quaestiones, his finitae continentur; horum aliqua in demon strati va, deliberate va, iudi- ciali materia utique tractantur. Haec rursus iudiciales causas et rational! parte et legali continent. Neque enim ulla iuris disceptatio, nisi finitione, qualitate, coniectura potest explicari. Sed instituentibus rudes, non erit inutilis latins primo fusa ratio, et, si non statim rectissima linea tensa, facilior tamen et apertior via. Discant igitur ante omnia, quad- ripertitam in omnibus causis esse rationeni, quam primam intueri debeat, qui actitrus est. Nam, ut a defensore potissimuni 286 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. incipiam, longe fortissima tuendi se ratio est, " si, quod obiicitur, negari potest:" proxima, "si non id, quod obiicitur, factum esse dicitur :" tertia honestissima, "qua recte factum defenditur." Quibus si deficiamur, ultima quidem, sed iam sola superest salus, aliquo iuris adiutorio elabendi ex crimine, quod neque negari, neque defendi potest; ut non videatur "iure actio intendi." Quint., III. vi. 80-83. 63. There are Two Sorts of Composition practised in the Schools: the " Suasoria " and the " Controversial' Ipsae vero exercitationes magna ex parte contrariae. Nempe enim duo genera materiarum apud rhetores tractantur, suasoriae et controversiae. Ex iis suasoriae quidem, tamquam plane leviores et minus prudentiae exigentes, pueris delegantur; con- troversiae robustioribus adsignantur : quales, per fidern ! et quam incredibiliter compositae! Sequitur autem, ut materiae abhor- renti a veritate declamatio quoque adhibeatur. Sic fit, ut tyrannicidarum praemia, aut vitiatarum, electiones, aut pes- tilentiae reniedia, aut incesta matrum, aut quidquid in scnola quotidie agitur, in foro vel raro vel numquam, ingentibus verbis persequantur : cum ad veros indices ventum est, . . . nee rem cogitare, nee eloqui possint. Tac., Or., 35. 64. The Style of the " Suasoria " is not at all suited for the real Cases argued in the Courts. Sed quoniam plura sunt orationum genera, eaque diversa, neque in unam formam cadunt omnia : laudationum, seription- uni et historiarum et talium suasionum, qualem Isocrates fecit Panegyricum multique alii, qui sunt nominati sophistae, reliqua- rumque rerum formam, quae absunt ab forensi contentione eiusque totius generis, quod Graece kKtb:ix,Ti%.6v nominatur, quod quasi ad inspiciendum delectationis caussa comparatum est, non complectar hoc tempore; non quo negligenda sit; est enim ilia quasi nutrix,eins oratoris, quern inforinare volumus et de quo molimur aliquid exquisitius dicere. Ab hac et verborum copia alitur et eorum constructio et numerus liberiore quadani fruitur licentia. Datur etiam venia concinnitati sententiarum, et arguti certique et circum scrip ti verborum ambitus conce- duntur, de industriaque non ex insidiis, sed aperte ac palam elaboratur, ut verba verbis quasi demensa et paria respondeant, ut crebro conferantur pugnantia comparenturque contraria et ut pariter extrema terminentur eumdemque referant in ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 287 cadendo sonum; quae in veritate caussarum et rarius multo facimus et certe occultius. . . . Dulce igitur orationis genus et solutum et effluens, sententiis argutum, verbis sonans, est in illo epidictico genere, quod diximus proprium sophistarum, pompae quam pugnae aptius, gymnasiis et palaestrae dicatum, spretum et pulsum foro. Sed quod educata huius nutrimentis eloquentia, ipsa se postea colorat et roborat, non alieiium fuit de oratoris quasi incunabulis dicere. Yerum haec ludorum atque pompae ; nos autem iam in aciem dimicationemque descendamus. Cic., Or., xi. 37, xiv. 42. 65. The Chief Merit of a " Suasoria" is to Reflect as forcibly as possible the Individuality of the Person into whose mouth the Oration is put. Ideoque longe mihi difficillimae videntur " prosopopoeiae," in quibus ad reliquum suasoriae laborem accedit etiam personae difficultas. Namque idem illud aliter Caesar, aliter Cicero, aliter Cato suadere debebit. Utilissima vero haec exercitatio, vel quod duplicis est operis, vel quod poetis quoque aut histo- riarum futuris scriptoribus plurimum confert. "Verum et oratoribus necessaria. Nam sunt multae a Graecis Latinisque compositae orationes, quibus alii uterentur, ad quorum con- ditionem vitamque aptanda, quae dicebantur, fuerunt. An eodem modo cogitavit, aut eaiidem personam induit Cicero, quum scriberet Cn. Pompeio, et quum T. Ampio, ceterisve ; ac non uniuscuiusque eorum fortunam, dignitatem, res gestas intuitus, omnium, quibus vocem dabat, etiam imaginem expres- sit ? ut melius quidem, sed tamen ipsi, dicere viderentur. Neque enim minus vitiosa est oratio, si ab homine, quam si a re, cui accommodari debuit, dissidet : ideoque Lysias optime videtur in iis, quae scribebat indoctis,^ servasse veiitatis fidem. Enimvero praecipue declamatoribus considerandum est, quid cuique personae conveniat? qui paucissimas controversias ita dicunt, ut advocati; plerumque filii, patres, divites, senes, asperi, lenes, avari, denique superstitiosi, timidi, derisores fiunt; ut vix comoediarum actoribus plures habitus in pronunciando concipiendi sint, quam his in dicendo. Quae omnia videri possunt prosopopoeiae ; quas ego suasoriis subieci, quia nullo alio ab his, quam persona, distant. Quanquam haec aliquando etiam in controversias ducitur, quae ex historiis compositae, certis agentium nominibus continentur. Neque ignore, pler- umque exercitationis gratia poni et poeticas et historicas ; ut Priami verba apud Achillem, aut Sullae dictaturam deponentis 288 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. in concione. Sed haec in partem cedent trium generum, in quae causas divisimus. Nam et rogare, indicare, rationem. reddere, et alia, de quibus supra dictum est, varie, atque ut res vult, in materia iudiciali, deliberativa, demonstrativa, solemus. Frequentissime vero in his utimur ficta personarum, quas ipsi substituimus, oratione : ut apud Ciceronem pro Caelio Clodiam et caecus Appius et Clodius f rater, ille in castigationem, hie in hortationem amorum compositus, alloquitur. Quint., III. viii. 49-54. 66. The more practical Character of the " Controversiae" caused them to be regarded as a better Preparation for the Pro- fession of an Advocate. Sed ratio docendi nee una omnibus, nee singulis eadem sem- per fuit ; quando vario niodo quisque discipulos exercuerunt. Nam et dicta praeclare per omnes figuras, per casus ; et apolo- gos aliter atque aliter exponere : et narrationes quum breviter ac presse, turn latins et uberius explicare consuerant : interdum Graecorum scripta convertere, ac viros illustres laudare, vel vituperare : quaedam etiam ad usum communis vitae insti- tuta, turn utilia et necessaria, turn perniciosa et supervacanea ostendere : saepe fabulis fidem firmare, aut historiis demere, quod genus Seoeiz et di>ao*evois et xaTxoxevci; Graeci vocant : and viii. 15. 80. Hints on the Training and Management of the Voice. Augentur autem sicut omnium, ita vocis quoque bona, cura : negligentia minuuntur. Sed cura non eadem oratoribus, quae phonascis, convenit : tamen multa suut utrisque communia, fir- 298 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. nritas corporis, ne ad spadonum et mulierum et aegrorum exili- tatem vox nostra tenuetur : quod arribulatio, unctio, veneris abstinentia, facilis ciborum digestio, id est frugalitas, praestat. Praeterea ut sint fauces iutegrae, id est, molles ac leves, quarum vitio et frangitur, et obscuratur, et exasperatur, et scinditur vox. Nam ut tibiae, eodem spiritu accepto, alium clausis, alium apertis foraminibus, alium non satis purgatae, alium quassae sonum reddunt : ita fauces tumentes strangulant vocem, obtusae obscurant, rasae exasperant, convulsae fractis sunt or- gan is similes. Finditur etiam spiritu s obiectu aliquo, sicut lapillo tenues aquae, quarum fluxus etiamsi ultra paullum coit, aliquid tamen cavi relinquit post id ipsum, quod offenderat. Humor quoque vocem aut nimius impedit, aut consumptus des- tituit. Nam fatigatio, ut corpora, non ad praesens modo tern- pus, sed etiam in futurum afficit. Quint., XI. iii. 19-21. 81. Hints on the Training and Management of the Voice, continued. Sed ut commu niter et phonascis et oratoribus necessaria exer- citatio, qua omnia convalescunt, ita curae non idem genus est. Nam neque certa tempora ad spatiandum dari possunt tot civi- libus officiis occupato, nee praeparare ab imis sonis vocem ad summos, nee semper a contentione concedere licet, quum plu- ribus iudiciis saepe dicendum sit. Ne ciborum quidein est <3adem observatio. Non enim tarn molli teneraque voce, quam forti ac durabili opus est : quum illi omnes, etiam altissimos sonos, leniant cantu oris, nobis pleraque aspere sint concitateque dicenda, et vigilandae uoctes, et fuligo lucubrationum bibenda, t in sudata veste durandum. Quare vocem deliciis non niollia- mus, nee imbuatur ea consuetudine, quae duratura non sit : sed exercitatio eius talis sit, qualis usus : nee silentio subsidat, sed firmetur consuetudine, qua difficultas omnis levatur. Ediscerc autem, quo exercearis, erit optimum : nam ex tempore dicentcs avocat a cura vocis ille, qui ex rebus ipsis concipitur, affectus : et ediscere quam maxime varia, quae et clamorem, et disputa- tionem, et sermonem, et flexus habeant, ut simul in omnia paremur. Hoc satis est. Alioqui nitida ilia et curata vox in- solitum laborem recusabit, ut assueta gymnasiis et oleo corpora, quamlibet sint in suis certaminibus speciosa atque robusta, si militare iter, fascemque et vigilias imperes, deficiant, et quae- rant unctores suos, nudumque sudorem. Ilia quidern in hoc opere praecipi quis ferat, vitandos soles atque ventos, et nubila ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 299 etiam ac siccitates? Ita si dicendum in sole, aut ventoso, humido, calido die fuerit, reos deseremus ? Nam crudum qui- dem, aut saturum, aut ebrium, aut eiecto modo vomitu, quae cavenda quidam monent, declamare neminem, qui sit mentis compos, puto. Illud non sine causa est ab omnibus praeceptum, ut parcatur maxime voci in illo a pueritia in adolescentiam transitu, quia naturaliter impeditur, non, ut arbitror, propter calorem, quod quidam putaverunt ; nam est maior alias ; sed propter humorem potius; nam hoc aetas ilia turgescit. Itaque nares etiam, ac pectus, eo tempore tument, atque omnia velut germinant, eoque sunt tenera et iniuriae obnoxia. Sed, ut ad pr9positum redeam, iam confirmatae constitutaeque vocis genus exercitatioriis optimum duco, quod est operi simillimum, dicere quotidie, sicut agimus. Namque hoc modo non vox tantum confirmatur et latus, sed etiam corporis decens et accommodatus orationi motus componitur. Quint., XL iii. 22-29. 82. Gesture should be accommodated to the Nature of the Pleading. De figura vocis satis 'dictum est : nunc de corporis niotu dicendum videtur. Motus est corporis gestus et vultus mode- ratio quaedam, quae pronuntianti convenit et probabiliora red- el it ea quae pronuntiantur. Convenit igitur in vultu pudorem et acrimoniam esse ; in gestu nee venustatem conspicuam nee turpitudinem, ne aiit histriones aut operarii videamur esse. Ad easdem igitur partes, in quas vox est distributa, motus quoque corporis ratio videtur esse accornmodanda. Nam si erit sermo cum dignitate, stantes in vestigio, levi dexterae motu loqui oportebit, hilaritate, tristitia, mediocritate vultus ad sermonis sententias accommodata ; sin erit in demonstratione sermo, paullulum corpus a cervicibus demittemus ; (nam hoc est a natura datum, ut quam proxime turn vultum admoveamus ad auditores, si quam rem docere eos et vehementer instigare veli- mus); sin erit in narratione sermo, idem motus poterit idoneus esse, qui paullo ante demon strabatur in dignitate ; sin in ioca- tione, vultu quamdam debebimus hilaritatem significare, sine commutatione gestus. Si contendemus per continuationem, brachio celeri, mobili vultu, acri aspectu utemur ; sin contentio fiet per distributionem, celeri proiectione brachii, inambulatione, pedis dextri rara supplosione, acri et defixo aspectu uti opor- tebit. Si utemur amplificatione per cohortationem, paullo tardiore et consideration gestu conveniet uti, similibus ceteris rebus, atque in contentione per continuationem ; sin 300 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. utemur amplifi cation e per conquestionem, feminis plangore et capitis ictu, nonnumquam sedato et constant! gestu, moesto et conturbato vultu uti oportebit. Non sum nescius, quantum susceperim negotii, qui motus corporis exprimere verbis, imitari scriptura conatus si in voces. Verum nee hoc confisus sum posse fieri, ut de Ins rebus satis commode scribi posset ; nee, si id fieri non posset, hoc quod feci fore inutile putabam, propterea quod hie admonere voluimus, quod oporteret : reliqua trademus exercitationi. Hoc scire tamen oportet, pronuntiationem bonam id perficere, ut res ex animo agi videatur. Auct., Ad Herenn., III. xv. 83. The Question whether Rhythm exists in Prose is decided in the Affirmative. Esse ergo in oratione numerum quemdam, non est difficile cognoscere. ludicat enim sensus; in quo iniquum est, quod accidit, non cognoscere, si, cur id accidat, reperire nequeamus. Neque enim ipse versus ratione est cognitus, sed natura atque sensu, quern dimensa ratio docuit, quid accident. Ita notatio naturae et animadversio peperit artem. Sed in versibus res est apertior : quamquam etiam a modis quibusdam, cantu remoto, soluta esse videatur oratio, maximeque id in optimo quoque eoruni poetarum, qui *vtx,oi a Graecis nominantur, quos quuin cantu spoliaveris, nuda paene remanet oratio. Quorum similia sunt quaedam etiam apud nostros, velut ilia in Thyeste : * ; Quemnam te esse dicam 1 qui tarda in senectute " et quae sequuntur : quae, nisi quum tibicen accessit, orationi sunt solutae simillima. Ac comicorum senarii propter similitudinem sermonis sic saepe sunt abiecti, ut nonnumquam vix in eis- numerus et versus intelligi possit. Quo est ad inveniendum diificilior in oratione numerus, quam in versibus. Omnino duo- sunt, quae condiant crationem, verborum numerorumque iucun- ditas. In verbis inest quasi materia quaedam, in numero autem expolitio. Numerus autem non domo depromebatur neque habebat aliquam necessitudinem aut cognationem cum oratione. Itaque serius aliquanto notatus et cognitus quasi quamdam palaestram et extrema lineamenta orationi attulit. Quod si et angusta quaedam atque concisa, et alia est collatata et diffusa oratio, necesse est id non litterarum accidere natura, sed intervallorum longorum et brevium varietate; quibus impli- cata atque permixta oratio quoniam turn stabilis est, turn volubilis, necesse est eiusmodi naturam numeris contineri. Nam circuitus ille, quem saepe iam diximus, incitatior numera ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 301 ipso fertur et labitur, quoad perveniat ad finem et insistat. Perspicuum est igitur numeris strictam orationeni esse debere, carere versibus. Cic., Or., Iv. 183, Ivi. 187. 84. The Rhythm of Prose is essentially the same as that of Verse. Sed hi numeri poeticine sint an ex alio genere quodam, deinceps est videndum. Nullus est igitur numerus extra poeticos, prop- terea quod definita sunt genera mimerorum. Nam omnis talis est, ut unus sit e tribus. Pes enira, qui adhibetur ad numeros, partitur in tria, ut necesse sit, partem pedis aut aequalem alteri parti aut altero tanto aut sesqui esse maiorem. Ita tit aequalis dactylus, duplex iambus, sesquiplex paean; qui pedes in ora- tionem non cadere qui possunt ? quibus ordine locatis, quod efficitur, numerosura sit necesse est. Sed quaeritur, quo numero aut quibus potissimum sit utendum. Incidere vero omnes in orationem, etiam f,x hoc intelligi potest, quod versus saepe in oratione per iraprudentiam dicimus ; (quod vehementer est vitiosum ; sed non attendiinus, neque exaudimus nosmet ipsos;) senarios vero et Hipponacteos effugere vix possumus; magnam enim partem ex iambis nostra constat oratio. Sed tamen eos versus facile agnoscit auditor; sunt enim usitatissimi. Incul- cainus auteni per imprudentiam saepe etiam minus usitatos, sed tamen versus; vitiosum genus et longa animi provisione fugiendum. Elegit ex multis Isocrati libris triginta fortasse versus Hieronymus, Peripateticus in primis nobilis, plerosque senarios, sed etiam anapaestos ; quo quid potest esse turpius ? Sit igitur hoc cognitum, in solutis etiam verbis in esse numeros, eosdemque esse oratorios, qui sint poetrci. Cic., Or., Ivi. 188-190. 85. An Account of the Rhythms best adapted for use in Prose Composition. Sequitur ergo, ut, qui maxime cadant in orationem aptam numeri, videndum sit. Sunt enim qui iarabicum putent, quod sit orationi simillimus; qua de caussa fieri, ut is potissimum propter similitudinem veritatis adhibeatur in fabulis ; quod ille dactylicus numerus hexametrorum magniloquentiae sit accom- modatior. Ephorus autem, levis ipse orator, sed profectus ex optima disciplina, pae$; sequitur aut dactyl um, fugit autem spondeum et trochaeum. Quod euim paean habeat tres breves, 302 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. dactylus autem duas, brevitate et celeritate syllabarum labi putat verba proclivius, contraque accidere in spondeo et tro- chaeo ; quod alter longis constaret, alter e brevibus fieret, alterarn nimis incitatam, alteram nimis tardam orationem, neutram temperatam. Sed et illi pr lores errant et Ephorus in culpa est. Nam et qui paeana praetereunt, non vident mollis- simum a sese numerum eumdemque amplissimuni praeteriri. Quod longe Aristoteli videtur secus, qui iudicat heroum nume- rum grand iorem, quam desideret soluta oratio, iambum autem nimis e vulgari esse sermone. Ita neque humilem et abiectam orationem nee nimis altam et exaggeratam probat, plenam tainen earn vult esse gravitatis, ut eos, qui audient, ad maiorem admirationem possit traducere. Trochaeum autem, qui est eodem spatio, quo choreus, xoplxxot appellat, quia contractio et brevitas dignitatem non habeat. Ita paeana probat eoque ait uti omnes, sed ipsos non sentire, quum utantur; esse autem tertium ac medium inter illos, sed ita factos eos pedes esse, ut in eis singulis modus insit aut sesquiplex aut duplex aut par. Itaque illi, de quibus ante dixi, tantummodo commoditatis habuerunt rationem, nullam dignitatis. Iambus enim et dac- tylus in versum cadunt maxime. Itaque ut versum fugimus in oratione, sic hi sunt evitandi continuati pedes. Aliud enim quiddam est oratio, nee quidquam inimicius, quam ilia versibus. Paean autem minime est aptus ad versum ; quo libentius eum recepit oratio. Ephorus vero ne spondeum quidem, quern fugit, intelligit esse aequalem dactylo, quern probat. Syllabis enim metiendos pedes, non intervallis existimat ; quod idem facit in trochaeo, qui temporibus et intervallis est par iambo, sed eo vitiosus in oratione, si ponatur extremus, quod verba melius in syllabas longiores cadunt. Atque haec, quae sunt apud Aris- totelem, eadem a Theophrasto Theodecteque de paeane dicuntur. Ego autem sentio omnes in oratione esse quasi permixtos et confusos pedes. Nee enim effugere possemus animadversionem, si semper eisdem uteremur; quia neque numerosa esse, ut poema, neque extra numerum, ut sermo vulgi, esse debet oratio. Alterum nimis est vinctum, ut de industria factum appareat, alterum nimis dissolutum, ut pervagaturn ac vulgare videatur ; ut ab altero non delectere, alterum oderis. Sit igitur, ut supra dixi, permixta et temperata numeris nee dissoluta nee tota numerosa, paeane maxime, quoniam optimus auctor ita censet, sed reliquis etiam numeris, quos ille praeterit, temperata. Cic., Or., Ivii. ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 803 86. An Account of the Rhythms respectively suitable to the different Prose Styles. Quos autem numeros, cum quibus tamquam purpuram misceri oporteat, nunc dicendum est, atque etiani quibus orationis generibus sint quique accommodatissimi. Iambus enim fre- quentissimus est in iis, quae demisso atque humili sermone dicuntur, paean autem in amplioribus, in utroque dactylus. Ita in varia et perpetua oratione hi sunt inter se miscendi et temperandi. Sic minime animadvertetur delectationis aucu- pium et quadrandae orationis industria ; quae latebit eo magis, si et verborum et sententiarum ponderibus utemur. Nam qui audiunt, haec duo animadvertunt et iucunda sibi censent, verba dico et sententias, eaque dum animis attentis admirantes excipiunt, fugit eos et praetervolat numerus ; qui tamen si abesset, ilia ipsa minus delectarent. Nee vero nirnius is cursus est nuinerorum, orationis dico (nam est longe aliter in versibus,) nihil ut fiat extra modum ; nam id quidem esset poema ; sed omnis nee claudicans nee quasi fluctuans et aequaliter constan- terque ingredieris numerosa habetur oratio. Atque id in dicendo numerosum putatur, non quod totum constat e numeris, sed quod ad numeros proxime accedit ; quo etiam difficilius est oratione uti, quam versibus : quod illis certa quaedam et definita lex est, quam sequi sit necesse ; in dicendo autem nihil est propositum, nisi ut ne immoderata aut angusta aut dissoluta aut fluens sit oratio. Itaque non sunt in ea tamquam tibicinii percussionum modi, sed universa comprehensio et species orationis clausa et terminata est; quod voluptate aurium iudicatur. Cic., Or., Iviii. 87. The Nature of the Oratorical Period, and the Limits of its Employment. Sed quoniam non modo non frequenter, verum etiam raro in veris caussis aut forensibus circumscripte numeroseque dicen- dum est, sequi videtur, ut videamus, quae sint ilia, quae supra dixi incisa, quae membra. Haec enim in veris caussis maxi- rnam partem orationis obtinent. Constat enim ille ambitus et plena comprehensio e quattuor fere partibus, quae membra dici- mus, ut et aures impleat, et ne brevior sit, quam satis sit, neque longior. Quam quam utrumque nonnumquam vel potius saepe accidit, ut aut citius insistendum sit aut longius procedendum, ne brevitas defraudasse aures videatur neve longitudo obtudisse. Sed habeo mediocritatis rationem ; nee enim loquor de versu et 304 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. est liberior aliquanto oratio. E quattuor igitur quasi hexame- trorum instar versuurn quod sit, constat fere plena compre- hensio. His igitur singulis versibus quasi nodi apparent continuations, quos in ambitu coniungimus. Sin membratim volumus dicere, insistimus, idque quum opus est, ab isto cursu invidioso facile nos et saepe disiungimus. Sed nihil tarn debet esse numerosum, quam hoc, quod minime apparet et valet pluri- mum. Ex hoc genere illud est Crassi : "Missos faciant patronos : ipsi prodeant." Nisi intervallo dixisset " ipsi prodeatit," sensisset profecto se fudisse senarium ; oranino melius caderet, " prodeant ipsi." Sed de genere nunc disputo. " Cur clandestinis consiliis nos oppugnant 1 cur de perfugis nostris copias comparant contra nos ?" Prima sunt ilia duo, quae xwpaTot Graeci vocant, nos incisa dicimus ; deinde tertium KaKov illi, nos membrum ; sequitur non longa ex duobus enim versibus, id est membris, perfecta comprehensio est et in spon- deos cadit ; et Crassus quidem sic plerumque dicebat, idque ipse genus dicendi maxime probo. Cic., Or., Ixvi. 88. The Nature of the Oratorical Period, and the Limits of its Employment. Sed quae incisim aut membratim efferuntur, ea vel aptissime caclere debent, ut est apud me : " Domus tibi deerat ? at Labebas. Pecunia superabat 1 ? at egebas." Haec incise dicta sunt quattuor. At membratim, quae sequuntur, duo : " Incur- risti amens in columnas : in alienos insanus insanisti." Deinde oinnia, tamquam crepidine quadam, comprehensione longiore sustinentur: "Depressam, caecam, iacentem domum pluris, quarn te, et quam fortunas tuas aestimasti" dichoreo finitur. At dispondeo proximum illud. Nam in iis, quibus ut pugiun- culis uti oportet, bre vitas facit ipsa liberiores pedes. Saepe enim singulis utendum est, plerumque binis, et utrisque addi pedis pars potest ; non fere ternis amplius. Incisim autem et membratim tractata oratio in veris caussis plurimuui valet, maximeque iis locis, quum aut arguas aut refellas : ut nostra in Oorneliana secunda : " O callidos homines, o rem excogitatam, o ingenia metuenda !" Membratim adhuc, deinde caesim, *'diximus," rursus membratim: "Testes dare volumus." Ex- trema sequitur comprehensio, sed ex duobus membris, qua non potest esse brevior : " Quern, quaeso, nostrum fefellit, ita vos esse facturos?" Nee ajlum genus est dicendi aut melius aut fortius, quam binis aut ternis ferire verbis, nonnumquaih sin- gulis, paullo alias pluribus inter quae variis clausulis interponit ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 305 se raro numerosa comprehensio ; quam perverse fagiens Hegesias, dum ille quoque iinitari Lysiarn vult, alterum paene Deraos- .thenem, saltat incidens particular Et is quidem non minus sententiis peccat, quam verbis, ut non quaerat, quern appellet irieptum, qui illuui cognoverit. Sed ego ilia Crassi et nostra posui, ut, qui vellet, auribus ipsis, quid numerosum etiam in minimis particulis orationis esset, iudicaret. Et quoniam plura *de numerosa oratione diximus quam quisquam ante nos, nunc de eius generis utilitate dicemus. Cic., Or., Ixvii. C. CRITICISM OF INDIVIDUAL AUTHORS. (1.) POETS. $9. A Comparative Estimate of the early Roman Dramatists, from Naevius to Afranius. Ennius, et sapiens et fortis et alter Homerus, Ut critici dicunt, leviter curare videtur, Quo proinissa cadant et somnia Pythagorea. Naevius in manibus non est et mentibus haeret Paene recens ? Adeo sanctum est vetus omne poema. Ambigitur quoties, uter utro sit prior, aufert Pacuvius docti famam senis, Accius alti, Dicitur Afrani toga convenisse Menandro, Plautus ad exemplar Siculi properare Epicharmi, Vincere Caecilius gravitate, Terentius arte. Hos ediscit et hos arto stipata theatro Spectat Roma potens, habet hos numeratque poetas Ad nostrum tempus Livi scriptoris ab aevo. ffor., Ep., II. i. 50-62. 90. Criticism of Eoman Tragedy and Comedy. Tragoediae scriptores veterum Accius atque Pacuvius clar- issimi gravitate sententiarum, verborum pondere, auctoritate personarum. Ceterum nitor, et summa in excolendis operibus manus, magis videri potest temporibus, quam ipsis defuisse. Virium tarn en Accio plus tribuitur : Pacuvium videri doctiorem, qui esse docti affectant, voluut. lam Yarii Thyestes cuilibet 306 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Graecarum comparari potest. Ovidii Medea videtur mihi ostendere, quantum ille vir praestare potuerit, si ingenio suo temperare quam indulgere maluisset. Eorum quos viderim, longe princeps Pomponius Secundus, quern senes paruin tragicum putabant, eruditione ac nitore praestare confitebantur. In comoedia maxime claudicamus ; licet Yarro " Musas," Aelii Stilonis sententia, " Plautino " dicat " sermone locuturas fuisse, si Latine loqui vellent ; " licet Caeciliurn veteres laudibus ferant ; licet Terentii scripta ad Scipionem Africanum refer- antur: quae tamen sunt in hoc genere elegantissima, et plus adhuc habitura gratiae, si intra versus trimetros stetissent. Yix levem consequimur umbram, adeo ut mihi sermo ipse Romanus non recipere videatur illam solis concessam Atticis venerem, quando earn ne Graeci quidem in alio genere linguae obtinuerint. Togatis excellit Afranius, utinamque non in- quinasset argumenta puerorum foeclis amoribus, mores suos fassus. Quint., X. i. 97-100. 91. The Genuine Comedies of Plautus are to be determined from Internal Evidence. Yerum esse comperior, quod quosdam bene literatos homines dicere audivi, qui plerasque Plauti comoedias curiose atque contente lectitaverunt, non indicibus Aelii [, nee] Sedigiti, nee Claudii, nee Aurelii, nee Attii, nee Manilii super iis fabulis, quae dicuntur ambiguae, credit uros, sed ipsi Plauto moribusque ingenii atque linguae ems. Hac enim iudicii norma Yarronem quoque [esse] usum videmus. Nam praeter illas unam et viginti, quae Yarronianae vocantur ; quas idciro a ceteris segregavit, quoniam dubiosae lion erant, sed consensu omnium Plauti esse censebantur; quasdam item alias probavit, adductus stilo atque facetia sermonis Plauto congruentis, easque iam nominibus aliorum occupatas Plauto vindicavit; sicuti istam, quam nuperrime legebamus, cui est nomen Boeotia. Nam cum in illis una et viginti non sit, et esse Aquilii dicatur, nihil tamen Yarro dubitavit, quin Plauti foret, neque alius quisquam non infrequens Plauti lector dubitaverit, si vel hos solos versus ex ea fabula cognoverit, qui quoniam sunt, ut de illius more dicam, Plautinissimi, propterea et meminimus eos et adscripsi- mus. Parasitus ibi esuriens haec dicit: " Ut ilium di perdant, primus qui horas repperit, Quique adeo primus statuit hie solarium; Qui mihi comminuit misero articulatim diem. ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 307 Nam ine . . . puero vet us hie erat solarium Multo omnium istorum optumum et verissimum, Ubi istic monebat, esse, nisi cum nihil erat. Nunc, etiam quod est, non estur, nisi Soli lubet Itaque adeo [iam] oppletum 'st oppidum solariis. Maior pars populi aiidi reptant fame." Favorinus quoque noster, cum Nervolariam Plauti legerem, quae inter incertas est habita, et audisset ex ea comoedia versum liunc : " Strateae, scrupeae, strictivillae, sordidae :" delectatus faceta verborum antiquitate, meretricum vitia atque deformitates signincantium : Yel unus hercle, inquit, hie versus Plauti esse hanc fabulam satis potest fidei fecisse. In eodem libro [M.] Yarronis id quoque scriptum est, Plautium fuisse quempiain, poetam comoediarum, cuius quoniam fabulae Plauti inscriptae forent, acceptas esse quasi Plautinas, cum essent non a Plauto Plautinae, sed a Plautio Plautianae. Fer- untur autem sub Plauti nomine comoediae circiter centum atque triginta. Sed homo eruditissimus L. Aelius quinque et viginti esse eius solas existimavit. Non tainen dubium est, quin istae et quae scriptae a Plauto non videntur, et nomini eius addicuntur, veterum poetarum fuerint, et ab eo retractatae et expolitae sint, ac propterea resipiant stilum Plautinum. Aul. GelL, III. iii. 1-13. 92. Various Critiques on Terence. Hunc Afranius quideni omnibus comicis praefert, scribens in Compitalibus : " Terentio non similem dices quempiam." Volcatius autem non solum Naevio et Plauto et Caecilio, sed Licinio quoque et Attilio postponit. Cicero in Limone hactenus laudat : " Tu quoque, qui solus lecto sermoni, Terenti Con versum expressumque Latina voce Menandrum In medio populi sedatis vocibus effers, Quicquid come loquens, atque omnia dulcia dicens." Item C. Ceasar : 308 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. "Tu quoque, tu in summis, o dimidiate Menander, Poneris, et merito, puri sermonis amator. Lenibus atque utinam scriptis adiuncta foret vis Comica, ut aequato virtus polleret honore Cum Graecis, neque in hac despectus parte iaceres. Unum hoc maceror et doleo tibi deesse, Terenti." Suet., Vit. Ter.,s.f. 93. There was a Tradition that Terence received assistance in the Composition of his Plays from Scipio and Laelius. Non obscura fama est, adiutum Terentium in scriptis a Laelio et Scipione, quibuscum familiariter vixit. Eandem ipse auxit: numquam enim, nisi leviter, se tutari conattir; ut in prologo Adelphorum : "Nam quod isti dicunt malevoli, homines nobilis Hunc diutare, assidueque una scribere : Quod illi maledictum vehemens esse existumant, Earn laudem hie ducit maximam, quum illis placet, Qui vobis nnive'rsis et populo placent : Quorum opera in bello, in otio, in negotio, Suo quisque tempore usu 'st sine superbia." Videtur autem se levius defendisse, quia sciebat, Laelio et Scipioni non ingratam esse hanc opinioneni : quae tamen magis et usque ad posteriora tempora valuit. Q. Memmius in oratione pro se ait : " P. Africanus, qui a Terentio personam mutuatus, quae domi luserat ipse, nomine illius in scenam detulit." Nepos auctore certo comperisse se ait, C. Laelium quondam in Puteo- lano Kalendis Martiis admonitum ab uxore, temporius ut discumberet, petiisse ab ea, ne interpellaretur : serius tandem ingressum triclinium dixisse, non saepe in scribendo magis successisse sibi : deinde rogatum, ut scripta ilia proferret, pronunciasse versus, qui sunt in Heautontimorumeno : "Satis pol proterve me Syri promissa hue indux^runt." Santra Terentium existimat, si modo in scribendo adiutoribus indiguerit, non tarn Scipione et Laelio uti potuisse, qui tune adolescentuli fuere, quam Sulpicio Gallo, homine docto, et qui consularibus ludis initium fecerit fabularum dandarum, vel Q. Pabio Labeone et M. Popillio, consular! utroque ac poeta. Ideo ipsum non iuvenes designasse, qui se adiuvisse dicerentur, sed viros, quorum operam et in bello et in otio et in negotio populus sit expertus. Suet., Vit. Ter., ii.-lv. ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 309 94. Gellius quotes with Approval the Epitaphs on themselves, ivritten by Naevius, Plautus, and Pacuvius. Trium poetarum illustrium epigrammata, On. Naevii, M. Plauti, M. Pacuvii, quae ipsi fecerunt, et incidenda suo sepul- cro reliquerunt, nobilitatis eorum gratia et venustatis, scribenda in his commentariis esse duxi. Epigramma Naevii plenum sup- erbiae Campanae : quod testimonium esse iustum potuisset, nisi ab ipso dictum esset : " Mor tails immortalis flere si foret fas : Flerent divae Camenae Naevium poetam. Itaque, postquam est Orcino traditus thesauro, Oblitei E/omae loquier sunt Latina lingua." Epigramma Plauti, quod dubitassemus an Plauti foret, nisi a M. Varrone positum esset in libro De poe'tis primo : " Postquam rnorte datu' st Plautus, comoedia luget; Scena est deserta : dein Risus, Ludu', locusque, Et numeri innumeri simul omnes collacrumarunt." Epigramma Pacuvii verecundissimum et purissimum, dignum- que eius elegantissima gravitate : " AdulesceDS, tametsi properas, te hoc saxum rogat, Utei ad se aspicias ; deinde, quod scriptum 'st, legas. Hie sunt poetae Pacuviei Marcei sita Ossa. Hoc volebain nescius ne esses. "Vale. AuL Gett.y I. xxiv.~ 95. A Historical Criticism of the Roman Epos, from Ennius to Lucan. Idem nobis per Romanes quoque auctores ordo ducendus est. Itaque ut apud illos Homerus, sic apud nos Yirgilius auspica- tissimum dederit exordium, omnium eius generis poetarum r Graecorum nostrorumque, haud dubie proximus. Utar enim verbis iisdem, quae ex Afro Domitio iuvenis excepi : qui mihi interroganti, quern Homero crederet maxime accedere, " Secun- dus," inquit, u est Virgilius, propior tamen primo, quarn tertio." Et hercule ut illi naturae caelesti atque immortali cesserimus, ita curae et diligentiae vel ideo in hoc plus est, quod ei fuit magis laborandum : et quantum eminentibus vincimur, fortasse aequalitate pensamus. Ceteri omaes longe sequentur. 310 SPECIMENS OF KOMAN LITERATURE. Macer et Lucretius legend! quidem, sed non ut phrasin, id est, corpus eloquentiae faciant: elegantes in sua quisque materia, sed alter humilis, alter difficilis. Atacinus Varro in iis, per quae nomen est assecutus, interpres operis alieni, non sper- nendus quidem, verum ad augendam facultatem dicendi parum locuples. Ennium, sicut sacros vetustate lucos, adoremus, in quibus grandia et antiqua robora iam non tantam habent speciem, quantam religionem. Propiores alii, atque ad hoc. de quo loquimur, niagis utiles. Lascivus quidem in heroicis quoque Ovidius, et nimium amator ingenii sui : laudandus tamen partibus. Cornelius autem Severus, etiamsi versificator quani poeta nielior, si tamen, tit est dictum, ad exemplar primi libri bellum Siculum perscripsisset, vindicaret sibi iure secundum locum. Sed eum consummari mors immatura non passa est : puerilia tamen eius opera et maxim am indolem ostendunt et admirabilem, praecipue in aetate ilia, recti generis voluntatem. Multum in Valerio Flacco nuper amisimus. Vehemens et poeticum ingeniuin Saleii Bassi fuit, nee ipsum senectute maturum. Rabirius ac Pedo non indigni eogni- tione, si vacet. Lucanus ardens, et concitatus, et sententiis clarissimus, et, ut dicam quod sentio, magis oratoribus quam poetis annumeraridus. Quint., X. i. 85-90. 96. High Appreciation of Lucarfs Genius during the First Century of the Empire. Tu carus Latio, memorque gentis Carmen fortior exseris togatum. Ac primum teneris adhuc in annis Ludes Hectora, Thessalosque currus, Et supplex Priami potentis aurum. Tu sedes reserabis inferorum, Ingratus Nero dulcibus theatris Et noster tibi proferetur Orpheus. Dices culminibus Remi vagantes Infandos domini nocentis ignes. Tu castae titulum decusque Pollae lucunda dabis allocutione. Mox coepta generosior iuventa, Albos ossibus Italis Philippos, Et Pharsalica bella detonabis, Et fulmen ducis inter arma divi ; Libertate gravem pia Catonern, Et gratum popularitate Magnum. ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 311 Tu Pelusiaci scelus canopi Deflebis plus, et Pharo cruenta Pompeio dabis altius sepulcrum. Haec primo iuvenis canes sub aevo Ante annos Culicis Maroniani. Cedet Musa rudis ferocis Enni, Et docti furor arduus Lucreti, Et qui per freta duxit Argonautas, Et qui corpora prima transfigurat. Quin maius loquor : ipsa te Latinis Aeneis venerabitur canentem. Stot., Sttv., III. vii. 52-80. 97. A Sketch of the Chief Masters of Literature in the Augustan Age. Turgidus Alpinus iugulat dum Memnona, duraque Defingit Rheni luteum caput, haec ego ludo, Quae neque in aede sonent certaiitia iudice Tarpa, Nee redeant iterum atque iterum spectanda theatris. Arguta meretrice potes Davoque Chremeta Eludente senem coniis garrire libellos Unus vivorum, Fundani ; Pollio regum Facta canit pede ter percusso ; forte epos acer, Ut nemo, Yarius ducit ; molle atque facetum Yirgilio annuerunt gaudentes rure Camenae. Hoc erat, experto frustra Yarrone Atacino Atque quibusdam aliis, melius quod scribere possem, Inventore minor ; neque ego iJli detrahere ausim Haerentem capiti cum multa laude coronam. HOT., S., I. x. 36-49. 98. A List of Roman Satirists. Satira quidem tota nostra est, in qua primus insignem laudem adeptus Lucilius qxiosdam ita deditos sibi adhuc habet ama- tores, ut eum non eiusdem rnodo operis auctoribus, sed omnibus poetis praeferre non dubitent. Ego quantum ab illis, tantum ab Horatio dissentio, qui " Lucilium fluere lutulentum," et, " esse aliquid, quod tollere possis," putat. Nam et eruditio in eo mira, et libertas, atque inde acerbitas, et abunde , sails. Multo est tersior ac purus magis Horatius, et ad notandos hominum mores praecipuus. Multum et verae gloriae, quam- vis uno libro, Persius meruit. Sunt clari liodieque, et qui 312 SPECIMENS OF KOMAN LITERATURE. olim nominabuntur. Alterum illud etiam prius satirae genus,, sed non sola carminum varietate mixtum condidit Terentiu& Varro, vir Romanorum eruditissimus. Pluriraos hie libros et doctissimos composuit, peritissimus linguae Latinae, et omnis antiquitatis, et rerum Graecarum nostraruraque, plus tamen scientiae collaturus, quam eloquentiae. Iambus non sane a Romanis celebratus est, ut proprium opus ; quibusdarn inter- positus : cuius acerbitas in Catullo, Bibaculo, Horatio, quan- quam illi epodos intervenire reperiatur. Quint., X. i. 93-96. 99. The chief blemish in the Style of the Satirist Lucilius was- ivant of care; but in his day, the Canons of Criticism were imperfectly understood. Eupolis atque Cratinus Aristophanesque poetae Atque alii, quorum comoedia prisca virorum est, Si quis erat dignus describi, quod malus aut fur, Quod moechus foret aut sicarius aut alioqui Famosus, multa cum libertate notabant. Hinc omnis pendet Lucilius, hosce sequutus, Mutatis tantum pedibus numerisque : facetus, Emunctae naris, durus componere versus. Nam fuit hoc vitiosus : in hora saepe ducentos, Ut magnum, versus dictabat stans pede in uno. Quum flueret lutulentus, erat quod tollere vellesj Garrulus atque piger scribendi ferre laborem. Quid vetat et nosmet Lucili scripta legentes Quaerere, num illius, num rerum dura negarit Versiculos natura rnagis factos et euntes Mollius, ac si quis, pedibus quid claudere senis, Hoc tantum contentus, amet scripsisse ducentos Ante cibum versus, totidem cenatus : Etrusci Quale fuit Cassi rapido ferventius amni Ingenium, capsis quern fama est esse librisque Ambustum propriis. Fuerit Lucilius, inquam, Comis et urbanus, fuerit limatior idem, Quam rudis et Graecis intacti carminis auctor, Quainque poetarum seniorum turba ; sed ille, Si foret hoc nostrum fato delatus in aevum, Detereret sibi multa, recideret omne quod ultra Perfectum traheretur, et in versu faciendo Saepe caput scaberet, vivos et roderet ungues. Hor., S., I. iv. 1-12, and x. 56-71. ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 313 100. A Plea for tJie Erotic Elegy. Sic sua lascivo cantata est saepe Catullo Femina, cui falsum Lesbia nomen erat. Nee contentus ea, multos vulgavit arnores, In quibus ipse suum fassus adulterium est. Par fuit exigni similisque licentia Calvi, Detexit variis qui sua furta modis. Quid referam Ticidae, quid Memmi carmen, apud quos Rebus abest omnis nominibusque pudor ? Cinna quoque his conies est, Cinnaque procacior Anser :. Et leve Cornifici, parque Catonis opus ; Et quorum libris modo dissimulata Perillae Nomine, nunc legitur dicta Metella suo. Is quoque, Phasiacas Argo qui duxit in undas, Non potuit Veneris furta tacere suae. Nee minus Hortensi, nee sunt minus improba Servi Carmina. Quis dubitet nomina tanta sequi ? Vertit Aristidem Sisenna: nee obfuit illi Historiae turpes inseruisse iocos. Non fuit opprobrio celebrasse Lycorida Gallo, Sed linguam nimio non tenuisse mero. Credere iuranti durum putat esse Tibullus, Hoc etiam de se quod neget ilia viro. . Nee fuit hoc illi fraudi; legifcurque Tibullus Et placet, et iam te principe notus erat. Invenies eadem blandi praecepta Properti ; Districtus minima nee tamen ille nota est. His ego successi, quoniam praestantia candor Nomina vivorum dissimulare iubet. Ov., Tr., II. 427-448, and 463-468. 101. Ovid and Ms Contemporaries. Temporis illius coluifovique poetas; Quotque aderant vates, rebar adesse deos. Saepe suas volucres legit mihi grandior aevo, Quaeque necet serpens, quae in vet herba, Macer* Saepe suos solitus recitare Propertius ignes; lure sodalitio qui mihi iunctus erat. Ponticus heroo, Bassus quoque clarus iambo, Dulcia convictus membra fuere mei. 314 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Et tenuit nostras numerostis Horatius aures, Dum ferit Ausonia carmina culta lyra. "Virgilium vidi tantum : nee avara Tibullo Ternpus amicitiae fata dedere meae. Successor fuit hie tibi, Galle; Propertius illi. Quartus ab his serie temporis ipse fui. Utque ego maiores, sic me coluere minores : Notaque non tarde facta Thaleia mea est. Ov., Tr., IY. x. 41-56. 102. Ovid's Genius for Poetry and Rhetoric Characterised. Hanc controversiam memini ab Ovidio Nasone declamari apud rhetorem Arellium Fuscum cuius auditor fuit; nam Latronis admirator erat, cum diversum sequeretur dicendi genus. Habe- bat ille comptum et decens et amabile ingenium. Oratio eius iam turn nihil aliud poterat videri quam solutum carmen. Adeo autem studiose Latronem audiit, ut multas illius senten- tias in versus suos transtulerit. Tune autem cum studeret habebatur bonus declamator. Hanc certe controversiam ante Arellium Fuscum declamavit,utmihividebatur,longe ingeniosius, excepto eo quod sine certo ordine per locos discurrerat. . . . Declamabat autem Jtfaso raro controversias et non nisi ethicas; libentius dicebat suasorias, molesta illi erat omnis argumentatio. Verbis miniine licenter usus est nisi in carminibus, in quibus non ignoravit vitia sua sed amavit: inanifestum potest esse, quod rogatus aliquando ab amicis suis, ut tolleret tres versus, invicem petiit, ut ipse tres exciperet in quos nihil illis liceret: aequa lex uisa est; scripserant illi quos tolli vellent secreto, hie quos tutos esse vellet: in utrisque codicillis idem versus erant, ex quibus primum fuisse narrabat Albinovanus Pedo, qui inter arbitros fuit : Semibovemque virum semivirumque bovern; Secundum : Et gelidum Borean egelidumque Notum. Ex quo adparet summi ingenii viro non iudicium defuisse ad compescendam licentiam carininum suorum sed animum : aiebat interim decentiorem faciem esse, in qua aliquis naevos fuisset. Sen., Rh. Contr., II. ii. 8, 9, and 12. EOMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 315 103. The Aesopian Fable a convenient Cloak for Contemporary Satire. Nunc, fabularum cur sit invention genus, Brevi docebo. Servitus obn6xia, Quia, quae volebat, non audebat dicere, Affectus proprios in fabellas transtulit, Calumniamque fictis elusit iocis. Ego illius pro semita feci viam, Et cogitavi plura, quam reliquerat, In calamitatem deligens quaedain meam. Quodsi accusator alms Seiano foret, Si testis alius, iudex alius denique, Dignum faterer esse me tantis malis, Nee his dolorem delenirem remediis. Suspicione si quis errabit sua, Et rapiet ad se, quod erit commune omnium, Stulte nudabit animi conscientiam. Huic excusatum me velim nihilominus : JSTeque enim notare singulos mens 6st mihi, Yerum ipsam vitam et mores hominum ostendere Hem me professum dicet fors aliquis gravem. Si Phryx Aesopus potuit, si Anacharsis Scytha Aeternam famam condere ingenio suo : Ego, literatae qui surn propior Graeciae, Our somno inerti deseram patriae decus, Threissa quum gens numeret auctores suos, Linoque Apollo sit parens, Musa Orpheo, Qui saxa cantu movit, et domuit feras, Hebrique tenuit impetus dulci mora 1 Ergo hinc abesto, livor, ne frustra gemas, Quonidm solemnis mihi debetur gloria. Induxi te ad legndum : sincerum mihi Candore noto reddas iudicium peto. Phaedr., III., Prol 33-65. 104. Criticism of Martial. Audio "Valerium Martialem decessisse, et moleste fero. Erat homo ingeniosus, acutus, acer, et qui plurimum in scribendo et salis haberet et fellis, nee candoris minus. Prosequutus eram viatico secedentem. Pederam hoc amicitiae, dederam etiam versiculis, quos de me composuit. Fuit moris antiqui, eos, qui vel singulorum laudes, vel urbium scripserant, aut honoribus 316 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. aut pecunia ornare : nostris vero temporibus, ut alia speciosa et egregia, ita hoc in primis exolevit. Nain postquam desiimus facere laudanda, laudari quoqtie ineptum putamus. Quaeris, qui sint versiculi, quibus gratiam retulerim ? Remitterem te ad ipsum volumen, nisi quosdam tenerem : tu, si placuerint hi, ceteros in libro requires. Adloquitur Musam, mandat, ut domum meam Exquiliis quaerat, adeat reverenter : Sed, ne tempore non tuo disertam Pulses ebria ianuam, videto. Totos dat tetricae dies Minervae, Dum centum studet auribus virorum Hoc, quod secula posterique possint Arpinis quoque comparare chartis. Seras tutior ibis ad lucernas. Haec hora est tua, quum furit Lyaeus, Quum regnat rosa, quum inadent capilli. Tune me vel rigidi legant Catones. Meritone eum, qui haec de me scripsit, et tune dimisi amicis- sime, et nunc, ut amicissimum, defunctum esse doleo 1 Dedit enim mihi, quantum maximum potuit, daturus auiplius, si potuisset. Tametsi quid hornini potest dari maius, quam gloria, et laus, et aeternitas 1 At non erunt aeterna quae scripsit. Non erunt fortasse : ille tamen scripsit tanquam essent futura* Yale. Plin., Epp., iii. 21. (2.) ORATORS AND HISTORIANS. 105. A Comparison of Cato's Eloquence with that of some of the Greek Masters. Catonem vero quis nostrorum oratorum, qui quidem nune sunt, legit? aut quis novit omnino ? At quern virum, Dii boni! mitto civem aut senatorem aut imperatorem ; oratorem enim hoc loco quaerimus ; quis illo gravior in laudando ? acerbior in vituperando 1 in sententiis argutior 1 in docendo edisserendoque subtilior ? Refertae sunt orationes amplius centum quinqua- ginta, quas quidem adhuc invenerim et legerim, et verbis et rebus illustribus. Licet ex his eligant ea, quae notatione et laude digna sint ; omues oratoriae virtutes in eis reperientur. ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 317 lam vero Origines eius quern florem aut quod lumen eloquentiae non habent? Amatores huic desunt, sicuti inultis iam ante saeculis et Philisto Syracusio et ipsi Thucydidi. Nam ut horum concisis sententiis, interdum etiam non satis apertis quum bre- vitate, turn nimio acumine, officit Theopompus elatione atque altitudine orationis suae, quod idem Lysiae Demosthenes ; sia Catonis luminibus obstruxit haec posteriorum quasi exaggerata altius oratio. Sed et in nostris inscitia est, quod ii ipsi, qui in Graecis antiquitate delectaritur eaque subtilitate, quam Atticam appellant, hanc in Catone ne noverunt quidem. Hyperidae volunt esse et Lysiae. Laudo. Sed cur nolunt Catones? Attico genere dicendi se gaudere dicunt. Sapienter id quidem. Atque utinam imitarentur, nee ossa solum, sed etiam sanguinem ! Gratum est tamen, quod volunt. Cur igitur Lysias et Hype- rides amatur, quum penitus ignoretur Cato? Antiquior est huius sermo et quaedam horridiora verba : ita enim turn loque- bantur. Id muta, quod turn ille non potuit, et adde numeros et ut aptior sit oratio, ipsa verba compone et qnnsi coagnienta, quod ne Graeci quidem veteres factitavenmt : iam neminem antepones Catoni. Cic., Brut., xvii. 65-G8. 106. A Criticism of Tiberius Gracchus and C. Carbo. Utinam in Ti. Graccho Caioque Carbone talis mens ad rempublicam bene gerendam fuisset, quale ingenium ad bene dicendum fuit ! profecto nemo his viris gloria praestitisset. Sed eorum alter propter turbulentissimum tribunatum, ad quern ex invidia foederis Numantini bonis iratus accesserat, ab ipsa republica est interfectus; alter propter perpetuam in populari ratione levitatem morte voluntaria se a severitate iudicum vindicavit. Sed fuit uterque summus orator: atque hoc me- moria patrum teste dicimus. Nam et Carbonis et Gracchi habemus orationes, nondum satis splendidas verbis, sed acutas prudentiaeque plenissimas. Fuit Gracchus diligentia Corneliae matris a puero doctus et Graecis litteris eruditus. Nam semper habuit exquisites e Graecia magistros, in eis iam adolescens Diophanem Mitylenaeum, Graeciae temporibus illis disertissi- mum : sed ei breve tempus ingenii augendi et declarandi fuit. Carbo, quod vita suppeditavit, est in multis iudiciis caussisque cognitus. Hunc qui audierant prudentes homines, in quibus familiaris noster L. Gellius, qui se illi contubernalem in con- sulatu fuisse narrabat, canorum oratorem et volubilem et satis acrem atque eumdem et vehementem et valde dulcem et per- facetum fuisse dicebat : addebat, industrium etiam et diligentem 318 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. et in exercitationibus commentationibusque multum operae solitum esse ponere. Hie optimus illis temporibus est patronus habitus, eoque forum tenente plura fieri iudicia coeperunt. Cic. 9 Brut., xxvii. 103-106. 107. Estimate of the Genius of the Younger Gracchus. Sed ecce in nianibus vir, et praestantissimo ingenio et fla- granti studio et doctus a puero, C. Gracchus. Noli enim putare quemquam, Brute, pleniorem et uberiorem ad dicendum fuisse. Et ille, Sic prorsus, inquit, existimo atque istum de superioribus paene solum lego. Immo plane, inquam, Brute, legas censeo. Damnum enim illius immaturo interitu res Romanae Latinaeque litterae fecerunt. Utinam non tarn fratri pietatem, quain patriae praestare voluisset! quam ille facile tali ingenio, diutius si vixisset, vel paternam esset vel avitam gloriam consequutus ! Eloquentia quidem nescio an habuisset parem neminem. Gran- dis est verbis, sapiens sententiis, genere toto gravis : manus cxtrema non accessit operibus eius : praeclare inchoata multa, perfecta non plane. Legendus, inquam, est hie orator, Brute, si quisquam alius, iuventuti. Non enim solum acuere, sed etiam alere ingenium potest. Cic., Brut., xxxiii. 125, 126. 108. Suggestions as to the use which Gracchus made of the Pipe which was played whilst he was speaking. Ecce autem, per tibicinia Laconica, tibiae quoque illius con- cionatoriae in mentem venit, quam C. Graccho, cum populo agenti, praeisse ac praeministrasse modulos ferunt. Sed nequa- quam sic est, ut a vulgo dicitur, canere tibia solitum, qui pone eum loquentem staret, variisque modis turn demulcere animum actionemque eius, turn intendere. Quid eniin foret ea re inep- tius, si, ut planipedi saltanti, ita Graccho concionanti numeros et modos et frequentamenta quaedam varia tibicen incineret ? Sed qui hoc compertius memoriae tradiderunt, stetisse in circum- stantibus dicunt occultius, qui fistula brevi sensim graviusculum sonum inspiraret ad reprimendum sedandumque impetus vocis eius. Refervescente namque impulsu et instinctu extraneo naturalis ilia Gracchi vehementia indiguisse, non, opinor, existi- manda est. Marcus tamen Cicero fistulatorem istum utrique rei adhibitum esse a Graccho putat, ut sonis turn placidis turn citatis aut demissam iacentemque orationem. eius erigeret, aut ferocientem saevientemque cohiberet. Verba ipsius Ciceronis apposui : " Itaque idem Gracchus, quod potes audire, Catule, ex Licinio cliente tuo literato homine, quern servum sibi habuit ille ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 319 ad manum, cum eburnea solitns est Labere fistula, qui staret post ipsum occulte, cum concionaretur, peritum hominem ; qui inflaret celeriter eum sonum, qui ilium aut remissum excitaret, aut a contentione revocaret. Aul. GfelL, I. xi. 10-16. 109. The Oratory ofServius Galba. Memoria teneo, Smyrnae me ex P. Rutilio Kufo audisse, quum diceret, adolescentulo se accidisse, ut ex senatusconsulto P. Scipio et I). Brutus, ut opinor, consules de re atroci magna- que quaererent. Nam quum in silva Sila facta caedes esset notique homines interfecti, insimulareturque familia, partim etiam liberi, societatis eius, quae picarias de P. Cornelio, L. Mummio censoribus redemisset, decrevisse senatum, ut de ea re cognoscerent et statuerent consules. Caussam pro publicanis accurate, ut semper solitus esset, eleganterque dixisse Laelium. Quum consules, re audita, "amplius" de consilii sententia pronuntiavissent ; panels interpositis diebus iterum Laelium multo diligentius meliusque dixisse, iterumque eodem modo a consulibus rem esse prolatam. Turn Laelium, quum eum socii domum reduxissent egissentque gratias et, ne defatigaretur, oravissent, locutum esse ita: se, quae fecisset, honoris eorum caussa studiose accurateque fecisse ; sed se arbitrari, caussam illam a Ser. Galba, quod is in dicendo gravior acriorque esset, gravius et vehementius posse defendi ; itaque auctoritate C. Laelii publicanos caussam detulisse ad Galbam. Ilium autem, quod ei viro succedenduni esset, verecunde et dubitanter recepisse; unum quasi comperendinatus medium diem fuisse, quern to turn Galbam in consideranda caussa componendaque posuisse j et, quum cognitionis dies esset et ipse Kutilius rogatu sociorum domum ad Galbam mane venisset, ut eum admoneret et ad dicendi tempus adduceret, usque ilium, quoad ei nuntia- tum esset, consules descendisse, omnibus exclusis, commentatum in quadam testudine cum servis litteratis fuisse, quorum alii aliud dictare eodem tern pore solitus esset : interim quum esset ei nuntiatum tempus esse, exisse in aedes eo colore et iis oculis, ut egisse caussam, non commentatum putares. Addebat etiam, idque ad rem pertinere putabat, scriptores illos male mulcatos exisse cum Galba ; ex quo significabat, ilium non in agenda solum, sed etiam in meditando vehementem atque incensum fuisse. Quid rnulta ? magna exspectatione, plurimis audientibus, coram ipso Laelio sic illam caussam tanta vi tantaque gravitate dixisse Galbam, ut nulla fere pars orationis silentio praeteriretur. Cic., Brut., xxii. 320 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 110. A Comparison of the Orators Antonius and. Crassus. Nunc ad Antonium Crassumque pervenimus ! Nam ego sic ^xistimo, hos oratores fuisse maximos et in his primtim cum Oraecorum gloria Latine dicendi copiam aequatam. Omnia veniebant Antonio in mentem ; eaque suo quaeque loco, ubi plurimum proficere et valere possent, ut ab imperatore equites, pedites, levis armatura, sic ab illo in maxime opportunis orationis partibus collocabantur. Erat memoria summa, nulla medita- tionis suspicio. Imparatus semper aggredi ad dicendum vide- batur : sed ita erat paratus, ut indices, illo dicente, nonnumquam viderentur non satis parati ad cavendum fuisse. . . . Sed quum haec magna in Antonio, turn actio singularis : quae si partienda est in gestum atque vocem, gestus erat non verba exprimens, sed cum sententiis congruens : manus, humeri, latera, supplosio pedis, status, incessus omnisque niotus cum verbis sententiisque consentiens; vox permanens, verum subrauca natura. Sed hoc vitium huic uni in bonum convertebat. Habebat enim flebile quiddam in questionibus aptumque quum ad lidem faciendam, turn ad misericordiam commo- vendam. .Huic alii parem esse dicebant, alii anteponebant L. Orassura. Equidem, quamquam Antonio tantum tribuo, quantum supra dixi, tamen Crasso nihil statuo fieri potuisse perfectius. Erat summa gravitas ; erat cum gravitate iunctus facetiarum et urbanitatis oratorius, non scurrilis lepos ; Latine loquendi ac- curata et sine molestia diligens elegantia; in disserendo mira explicatio ; quum de iure civili, quuin de aequo et bono dis- *putaretur, argumentorum et similitudin^m copia. Nam ut Antonius coniectura movenda aut sedanda suspicione aut excit- anda incredibilem vim habebat : sic in interpretando, in defi- niendo, in explicanda aequitate nihil erat Crasso copiosius : idque quum saepe alias, turn apud centum viros in M' Curii caussa cognitum est. Ita enim multa turn contra scriptum pro aequo et bono dixit, ut hominem acutissimum Q. Scaevolam et in iure, in quo ilia caussa vertebatur, paratissimum obrueret argumentorum exemplorumque copia : atque ita turn ab his patronis aequalibus et iam consularibus caussa ilia dicta est, quum uterque ex contraria parte ius civile defenderet, ut elo- quentium iurisperitissimus Crassus, iurisperitorum eloquentis- simus Scaevola putaretur : qui quidem quum peracutus esset ad .excogitandum, quid in iure aut in aequo verum aut esset, aut non esset, turn verbis erat ad rem cum summa brevitate mira- biliter aptus. Cic., Brut., xxxvi.-xxxix. ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 321 111. Criticism of the Oratory of Hortensius. Sed si quaerimus, cur adolescens magis floruerit dicendo, quam senior Hortensius; caussas reperiemus verissimas duas. Primum, quod genus erat orationis Asiaticum, adolescentiae magis concessum, quani senectuti. Genera autem Asiaticae dictionis duo sunt : ununi sententiosum et argutum, sen- ten tiis non tam gravibus et severis, quam concinnis et venustis. Aliud autem genus est non tam sententiis frequentatum, quam verbis volucre atque incitatum, quali est nunc Asia tota, nee flumine solum orationis, sed etiam exornato et faceto genere verborum. . . . Itaque Hortensius utroque genere florens, clamores faciebat adolescens. Habebat enim et Meneclium illud studium crebrarum venustarumque sententiarum; in quibus, ut in illo Graeco, sic in hoc erant quaedam magis venustae dul- cesque sententiae, quam aut necessariae aut interdum utiles ; et erat oratio quum incitata et vibrans, turn etiam accurata et polita. Non probabantur haec senibus. Saepe videbam quum irridentem, turn etiam irascentem et stomachantem Philippum : sed mirabantur adolescentes, multitudo movebatur. Erat excel- lens iudicio vulgi, et facile primas tenebat adolescens. Etsi enim genus illud dicendi auctoritatis habebat parum, tamen aptum esse aetati videbatur ; et certe, quod et in genii quaedam forma lucebat et exercitatione perfecta erat verborumque astricta comprehensio, summam hominum admirationem excitabat. Sed, quum iam honores et ilia senior auctoritas gravius quid- dam requireret, remanebat idem nee decebat idem; quodque exercitationem studiumque dimiserat, quod in eo fuerat acerri- mum, concinnitas ilia crebritasque sententiarum pristina mane- bat, sed ea vestitu illo orationis, quo consueverat, ornata non erat. Hoc tibi ille, Brute, minus fortasse placuit, quam pla- cuisset, si ilium flagrantem studio et florentem facultate audire potuisses. Cic., Brut., xcv. 112. A Comparison of Cicero with Demosthenes. Ciceronem cuicunque eorum fortiter opposuerim. Nee ignoro, quantam mihi concitem pugnam, quum praesertim non sit id propositi, ut eum Demostheni comparem hoc tempore : neque enim attinet, quum Demosthenem imprimis legendum, vel ediscendum potius putem. Quorum ego virtutes plerasque arbitror similes, consilium, ordmeni dividendi, praeparandi, 322 SPECIMENS OF BOMAN LITEEATURE. probandi rationem, denique, quae sunt inventionis. In elo- quendo est aliqua diversitas : densior ille, hie copiosior ; ille concludit astrictius, hie latins; pugnat ille acumine semper, hie frequenter et pondere ; illi nihil detrahi potest, hnic nihil adiici ; curae pins in illo, in hoc naturae. Salibus certe, et commiseratione, qni dno plnriraum afFectus valent, vincimns. Et fortasse epilogos illi mos civitatis abstulerit : sed et nobis ilia, qnae Attici mirantur, diversa Latini sermonis ratio minus permiserit. In epistolis quidem, quanqnam sunt utriusque, dialogisve, quibus nihil ille, nulla contentio est. Cedendum vero in hoc quidem, quod ille et prior fuit, et ex magna parta Ciceronem, quantus est, fecit. Nam mihi videtur M. Tullius, quum se totum ad imitation em Graecorum contulisset, effinxisse vim, Demosthenis, copiam Platonis, iucunditatem Isocratis. ISTec vero quod in quoque optimum fuit, studio consecutus est tantum, sed plurimas, vel potius omnes ex se ipso virtutes extulit immortalis ingenii beatissima ubertate. Non enim "pluvias," ut ait Pindarus, "aquas colligit; sed vivo gurgite- exundat," dono quodam providentiae genitus, in quo totas vires suas eloquentia experiretur. Nam quis docere diligentius, movere vehementius potest? Cui tanta unquam iucunditas affuit? Ipsa ilia, quae extorquet, impetrare eum credas, et,. quum transversum vi sua iudicem ferat, tamen ille non rapi videatur, sed sequi. lam in omnibus, quae dicit, tanta auctori- tas inest, ut dissentire pudeat : nee advocati studium, sed testis aut iudicis afFerat fidem ; quum interim haec omnia, quae vix singula quisquam intentissima cura consequi posset, fluuht illaborata, et ilia, qua nihil pulchrius auditu est, oratio prae se fert tamen felicissimam facilitatem. Quare non immerito ab hominibus aetatis suae "regnare in iudiciis" dictus est : apud posteros vero id consecutus, ut Cicero iam non hominis nomen, sed eloquentiae habeatur. Hunc igitur spectemus : hoc proposi- turn nobis sit exemplum : ille se profecisse sciat, cui Cicero valde placebit. Quint., X. i. 105-112. 113. Criticism of the Oratory of Julius Caesar. De- Caesare ita iudico ilium omnium fere oratorum Latine loqui elegantissime; nee id solum domestica consuetudine, ut dudum de Laeliorum et Muciorum familiis audiebamus, sed, quamquam id quoque credo fuisse, tamen, ut esset perfecta ilia bene loquendi laus, multis litteris et iis quidem reconditis et exquisitis summoque studio et diligentia est consecutus. Solum quidem, et quasi fundamentum oratoris vides, locutionem ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 328 emendatam et Latinam. . . . Caesar auteni rationern adhibens consuetudinem vitiosam et corruptam pura et in- corrupta consuetudine emendat. Itaque quum ad hane elegantiam verborum Latinorum, quae, etiamsi orator non sis, et sis ingenims civis Romanus, tamen necessaria est, adiungit ilia oratoria ornamenta dicendi : turn videtur tamquam tabulas bene pictas collocare in bono lumine. Hanc quum habeat praecipuam laudem in communibus, non video cui debeat cedere. Splendidam quamdam, minimeque veteratoriam ra- tionem dicendi tenet, voce, motu, forma etiam magnifica et generosa quodammodo. Turn Brutus: Orationes quidem eius mihi vehementer probantur, complures autem legi. Atque etiam commentarios quosdam scripsit rerum suarum : valde quidem, inquam, probandos; nudi enim sunt, recti et venusti, omni ornatu orationis tamquam veste detracta. Sed dum voluit alios habere parata, unde sumerent, qui vellent scribere historiam : ineptis gratum fortasse fecit, qui volent ilia cala- mistris inurere: sanos quidem homines a scribendo deterruit. Nihil enim est in historia pura et illustri brevitate dulcius. Cic.,, Brut. } Ixxii. 2-52, Ixxiv. 258, and Ixxv. 261, 262. 114. Criticism of the Oratory of Calidius. Sed de M. Calidio dicamus aliquid, qui non fait orator unus e multis, potius inter multos prope singularis fuit ; ita recon- ditas exquisitasque sententias mollis et pellucens vestiebat oratio. Nihil tarn tenerum, quam illius comprehensio ver- borum, nihil tarn flexibile, nihil, quod magis ipsius arbitrio fingeretur, ut nullius oratoris aeque in potestate fuerit : quae primum ita pura erat, ut nihil liquidius, ita libere fluebat, ut nusquam adhaeresceret ; nullum, nisi loco positum et tamquam in " vermiculato emblemate," ut ait Lucilius, structum verbum videres. Nee vero ullum aut durum aut insolens aut humile aut longius ductum ; ac non propria verba rerum, sed pleraque tralata, sic tamen, ut ea non irruisse in alienum locum, sed immigrasse in suum diceres ; nee vero haec soluta nee diffluen- tia, sed astricta numeris, non aperte nee eodem modo semper, sed varie dissimulanterque conclusis. Erant autem et verborum et sententiarum ilia lumina, quae vocant Graeci axypxTu, quibus tamquam insignibus in ornatu distinguebatur omnis oratio. Qua de re agitur autem, illud quod multis locis in iurisconsultorum includeret formulis, id ubi esset, videbat. Accedebat ordo rerum plenus artis, actio liberalis totumque dicendi placidum et sanum genus. Quod si est optimum sua- 324 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. viter dicere, nihil est, quod melius hoc quaerendum putes. Sed quum a nobis paullo ante dictum sit tria videri esse, quae orator efficere deberet, ut doceret, ut delectaret, ut moveret, duo summe tenuit, ut et rem illustraret disserendo et animos eorumy qui audirent, devinciret voluptate. Aberat tertia ilia laus, qua permoveret atque incitaret animos, quam plurimum pollere diximus ; nee erat ulla vis atque contentio : sive consilio, quod eos, quorum altior oratio actioque esset ardentior, furere et bacchari arbitraretur, sive quod natura non esset ita factus, sive quod non consuesset, sive quod non posset. Hoc unum illi, si nihil utilitatis habebat, abfuit; si opus erat, defuit. Cic., Brut., Ixxix., Ixxx. 115. Criticism of the Oratory of Calvus. Ipse mini Calvus, cum unum et viginti, ut puto, libros reliquerit, vix in una aut altera oratiuncula satisfacit. Nee dissentire ceteros ab hoc meo iudicio video. Quotus enim quisque Calvi in Asitium aut in Drusum legit ? At Hercule in homimam studiosorum manibus versantur adcusationes, quae in Vatinium inscribuntur; ac praecipue secunda ex his oratio. Est enim verbis ornata et sententiis, aurib usque iudicum adcom- modata : ut scias, ipsurn quoque Calvum intellexisse, quid melius esset, nee voluntatem ei, quo sublimius et cultius diceret, sed ingenium ac vires, defuisse. Tac. Or., 21. 116. Literary Characteristics of Calvus. Calvus qui diu cum Cicerone iniquissimam litem de princi- patu eloquentiae habuit, usque eo violentus actor et concitatus fuit, ut in media eius actione surgeret Vatinius reus et excla- niaret : rogo vos, iudices, num, si iste disertus est, ideo me damnari oportet ? Idem postea cum videret a clientibus Catonis rei sui, Pollionem Asinium circumventum in foro caedi, imponi se supra cippurn iussit erat enim parvulus statura, proptei* quod etiam Catullus in hendecasyllabis vocat ilium " salaputtium disertum " et iuravit, si quam iniuriam Cato Pollioni Asinio accusatori suo fecisset, se in eum iuraturum calumniam ; nee umquam postea Pollio a Catone advocatisque eius aut re aut verbo violatus est. Solebat praeterea excedere subsellia sua et impetu latus usque in adversarioruin partem transcurrere. Et carmina quoque eius, quamvis iocosa sint plena sunt ingentis animi, dicit de Pompeio : Digito caput uno Scalpit, quid credas hunc sibi velle? virum. KOMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 325 Compositio quoque eius in actionibus ad exemplum Demosthenis riget : nihil in ilia placidum, nihil lene est, oninia excitata et nuctuantia. Hie tamen in epilogo quern pro Messio tune tertio causam dicente habuit, non tantum leniter componit, sed etiam dicit : " credite mihi, non est turpe misereri " et cetera ; omnia in illo epilogo fere non tantum emollitae compositionis sunt, sed infractae. Sen. JRh., jContr., VII. iv. 7, 8. 117. Criticism of the Oratory of Curio. lisdem fere temporibus aetate ioferiores paullo, quam lulius sed aequales propemodum fuerunt C. Cotta, P. Sulpicius, Q. Valerius, Cn. Pomponius, C. Curio, L. Fufius, M. Drusus, P. Antistius, nee ulla aetate uberior oratorum fetus fuit. Ex his Cotta et Sulpicius quum ineo iudicio turn omnium facile primas tulerunt. Erant tamen quibus videretur illius aetatis tertius Curio, quia splendidioribus fortasse verbis utebatur et quia Latine non pessime loquebatur, usu, credo, aliquo domestico : narn litterarum admodum nihil sciebat. Nul- lum ille poetam noverat, nullum legerat oratorem, nullam memoriam antiquitatis collegerat: non publicum ius, non privatum et civile cognoverat. Itaque in Curione hoc veris- sime iudicari potest, nulla re una rnagis oratorem commen- dari, quam verborum splendore et copia. Nam quum tardus in cogitando, turn in instruendo dissipatus fuit. Heliqua duo sunt, agere et nieminisse. In utroque cachinnos irridentium commovebat. Itaque quum ei nee officium deesset et flagraret studio dicendi, perpaucae ad eum caussae deferebantur. Orator autem, vivis eius aequalibus, proximus optimis numera- batur propter verborum bonitatem, ut ante dixi, et expeditam ac profluentem quodammodo celeritatem. Itaque eius orationes aspiciendas tamen censeo. Sunt illae quidem Ian guidi ores, verumtamen possunt augere et quasi alere id bonum, quod in illo mediocriter fuisse concedimus; quod habet tantam vim, ut solum, sine aliis, in Curione speciem oratoris alicuius efiecerit. Cic.y JBrut. 9 xlix. 118. A Comparison of the Chief Orators of the later Republic. Multa in Asinio Pollione inventio, summa diligentia, adeo ut quibusdam etiam nimia videatur : et consilii et aniini satis : a nitore et iucunditate Ciceronis ita longe abest, ut videri possit saeculo prior. At Messala nitidus et candidus, et quodammodo praef erens in dicendo nobilitatem suam ; viri- 326 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. bus minor. C. vero Caesar si foro tantum vacasset, non alius ex nostris contra Ciceronem uominaretur. Tanta in eo vis est, id acumen, ea concitatio, ut ilium eodem ammo dixisse, quo bellavit, appareat. Exornat tamen haec omnia mira sermo- nis, cuius proprie studiosus fuit, elegantia. Multum in genii in Caelio, et praecipue in accusando multa urbanitas, dignusque vir, cut et mens melior, et vita longior contigisset. Inveni qui Calvum praeferrent omnibus, inveni qui Ciceroni crederent, eum nimia contra se calumnia verum sanguinem perdidisse : sed est et sancta et gravis oratio, et custodita, et frequenter vehemens quoque. Imitator autem est Atticorum, fecitque illi properata mors iniuriam, si quid adiecturus sibi, non si quid detracturus fait. Et Servius Sulpicius insignem non immerito faniam tribus orationibus meruit. Quint., X. i. 113- 116. 119. Asinius Pollio first introduced the Practice of Recitations. Pollio Asinius numquam admissa multitudine declamavit; nee illi ambitio in studiis defuit : primus enim omnium Romanorum advocatis hominibus scripta sua recitavit, et inde est quod Labienus, homo mentis quam linguae amarioris, dicit : " ille triumphalis senex dxooaffet; suas (id est declamationes) numquam populo commisit :" sive quia parum in illis habuit fiduciam, sive quod magis crediderim tantus orator in- ferius id opus ingeuio suo duxit, et exerceri quidem illo volebat, gloriari fastidiebat. Audivi autem ilium et viridem et postea iam senem cum Marcello Aesernino nepoti suo quasi praeci- peret ; audiebat ilium dicentem et prinium disputabat de ilia parte quam Marcellus dixerat : praetermissa ostendebat, leviter tacta implebat, vitiosa coarguebat, deinde dicebat partem con- trariam. Floridior erat aliquanto in declamando quam in agendo : illud strictum eius et asperum et nimis iratum ingenio suo iudicium adeo cessabat, ut in multis illi venia opus esset quae ab ipso vix impetrabatur. Marcellus, quamvis puer, iam tantae indolis erat, ut Pollio ad ilium pertinere succession em eloquentiae suae crederet, cum filium Asinium Gallum relin- queret, magnum oratorem, nisi ilium, quod semper evenit, magni- tude patris non produceret sed obsueret. Memini intra quartum diem quam Herium filium amiserat declamare eum nobis, sed tanto vehementius quani umquam, ut appareret hominem natura contumacem cum fortuna sua rixari ; nee quicquam ex ordine vitae solito remisit, itaque cum mortuo in Syria Gaio Caesare per codicillos questus esset divus Augustus, ut erat mos ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 327 illi clementissimo viro, non civiliter tantum sed etiam familiar- iter, quod in tain magno et recent! luctu suo homo carissimus sibi pleno convivis cenasset, rescripsit Pollio : " eo die cenavi quo Herium filium amisi." Quis exigeret maiorem ab amico dolorem quam a patre ? O magnos viros qui fortunae succum- bere neseiunt et adversas res suas virtutis experimenta faciunt ! declamavit Pollio Asinius intra quartum diem quam filium amiserat : praeconium illud ingentis animi fuit malis suis insul- tautis. Sen. Rh., Contr., IV. Praef. 2-6. 120. A Sketch of Forensic Eloquence during the First Century of the Empire. Multa, si cum iudicio legatur, dabit imitatione digna Cassius Severus : qui, si ceteris virtutibus colorem et gravi- tatem orationis adiecisset, ponendus inter praecipuos foret. Nam et in genii plurimum est in eo, et acerbitas mira ; et urbanitas eius summa : sed plus stomacho, quam consilio edit. Praeterea ut amari sales, ita frequenter amaritudo ipsa ridicula est. Sunt alii multi diserti, quos persequi longum st. Eorum, quos viderim, Domitius Afer et lulius Afri- canus longe praestantissimi : arte ille, et toto genere dicendi praeferendus, et quern in numero veterum locare non timeas: hie concitatior, sed in cura verborum niniius, et composi- tione nonnunquam longior, et translationibus parum modicus. Erant clara et nuper ingenia. Nam et Trachalus plerum- que sublirnis, et satis apertus fuit, et quern velle optima crederes: auditus tamen maior. Nam et vocis, quantam in nullo cognovi, felicitas, et pronunciatio vel scenis suffectura, et decor, omnia denique ei, quae sunt extra, superfuerunt. Et Vibius Crispus, compositus, et iucundus, et delectation! natus : privatis tamen causis quam publicis melior. Julio Secundo si longior contigisset aetas, clarissimum profecto nomen oratoris apud posteros foret. Adiecisset enim, atque adiiciebat ceteris virtutibus suis, quod desiderari potest. Id est autem, ut esset multo magis pugnax, et saepius ad curam rerum ab elocutione respiceret. Ceterum interceptus quoque magnum sibi vindicat locum. Ea est facundia, tarita in expli- cando, quod velit, gratia : tarn candidum et lene et speciosum dicendi genus: tanta verborum, etiam quae assumpta sunt, proprietas : tanta in quibusdam ex periculo petitis significantia. Habebunt qui post nos de oratoribus scribent, magnam eos, qui nunc vigent, materiam vere laudandi. Sunt enim summa hodie, quibus illustratur forum, ingenia. Namque et consum- 328 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. mati iam patroni veteribus aemulantur, et eos iuvenum ad optima tendentium inritatur ac sequitur industria. Quint., X. i. 166-122. 121. Criticism of the Oratory of Augustus. Eloquentiam studiaque liberalia ab aetate prima cupide efc laboriosissime exercuit. Mutinensi bello, in tanta mole rerum,, et legisse et scripsisse et declamasse quotidie traditur. Nam deinceps neque in senatu neque apud populum neque apud milites locutus est unquam, nisi meditata et composita oratione, quamvis non deficeret ad subita extemporali facultate. Ac ne periculum memoriae adiret aut in ediscendo tempus adsumeret, instituit recitare omnia. Sermones quoque cum singulis, atque etiam cum Livia sua grav r iores, nonnisi scriptos et e libello habebat, ne plus minusve loqueretur ex tempore. Pronun- ciabat dulci et proprio quodam oris sono, dabatque assidue phonasco operam. Genus eloquendi secutus est elegans et tern- peratum, vitatis sententiarum ineptiis atque inconcinnitate et " reconditoram verborum," ut ipse dicit, " foetoribus." Prae- cipuamque curam duxit, sensum animi quam apertissime expri- mere. Quod quo facilius efficeret, aut necubi lectorem vel auditorem obturbaret ac moraretur, neque praepositiones verbid addere, neque coniunctiones saepius iterare dubitavit, quae detractae afferunt aliquid obscuritatis, etsi gratiam augent. Cacozelos et antiquaries, ut diverso genere vitiosos, pari fastidio* sprevit. Suet., Oct.. Ixxxiv., Ixxxvi. 122. Nero was the First of the Caesars who was deficient in Eloquence. Adnotabant seniores, quibus otiosum est vetera et praesentia contendere, primum ex iis, qui rerum potiti essent, Neronem alienae facundiae eguisse. Nam dictator Caesar summis orato- ribus aemulus : et Augusto prompta ac profluens, quae deceret principem, eloquentia fuit. Tiberius artem quoque callebat, qua verba expenderet, turn validus sensibus, aut consulto ambiguus. Etiam C. Caesaris turbata mens vim dicendi non corrupit. Nee in Claudio, quotiens meditata dissereret, elegantiam requireres. Nero puerilibus statim annis vividum animum in alia detorsit : caelare, pingere, cantus aut regimen equorum exercere : et ali- quando, carminibus pangendis, inesse sibi elenienta doctrinal ostendebat. Tac. 9 Ann., xiii. 3. ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 329 123. Description of the Eloquence of the Rhetorician Porcius Latro. Latronis Porcii, carissiini mihi sodalis, memoriam saepius cogar retractare et a prima pueritia usque ad ultimum eius. diem perductam familiarem amicitiam cum voluptate maxima repetam. Nihil illo viro gravius, nihil suavius, nihil eloqiientia sua dignius. Nemo plus ingenio suo imperavit, nemo plus indulsit. In utraque parte vehementi viro modus deerat, nee intermittere studia sciebat nee repetere. Nesciebat dispensare vires suas, sed immoderati adversum se imperil fait, ideoque studium eius prohiberi debebat, quia regi non poterat. In illo non tantum naturalis memoriae felicitas erat, sed ars sumrna et ad apprehendenda, quae tenere debebat, et ad custodienda, adeo ut omnes declamationes suas, quascumque dixerat, teneret, iani itaque supervacuos sibi fecerat codices : aiebat se scribere m animo. Illud unum non differam, falsam opinionem de illo in animis hominum convaluisse : putant eiiim, fortiter quidem, sed parum subtiliter euin dixisse, cum in illo, si qua alia virtus fuit, etiam subtilitas fuerit. Id, quod nunc a nullo fieri animad- verto, semper fecit. Antequam dicere inciperet, sedens quaes- tiones eius, quam dicturus erat, coritroversiae proponebat, quod summae fiduciae est. Ipsa enim actio multas latebras habet, nee facile potest, si quo loco subtilitas defuerit, apparere, cum orationis cursus indicium audientis impediat, dicentis abscondat. Quid ergo ? unde haec de illo fama ? nihil est iniquius his, qui iiusquam putant esse subtilitatem, nisi ubi nihil est praeter subtilitatem, et in illo cum omnes oratoriae virtutes essent, hoc fundamentum tot et tantis superstructis molibus obruebatur, nee deerat in illo, sed non eminebat, et nescio an maximum vitium subtilitas sit, nimis se ostendere. Non placebat illi ora- tionem inflectere nee umquam recta via discedere nisi cum hoe aut necessitas coegisset, aut magna suasisset utilitas. Sen* Rh.y Contr.,1. Praef. 13, et seq. 124. Description of the Eloquence of the Rhetoricians Arellius Fuscus and Fabianus. Erat explicatio Fusci Arelli splendida quidem sed operosa et implicata, cultus nimis adquisitus, compositio verborum rnollior quam ut illam tam sanctis fortibusque praeceptis praeparans se animus pati posset ; summa inaequalitas orationis, quae moda exilis erat, modo nimia licentia vaga et effusa : principia, argu- inenta, carrationes aride dicebantur, in descriptionibus extra 330 SPECIMENS OF EOMAN LITERATURE. legem omnibus verbis, dummodo niterent, permissa libertas; nihil acre, nihil solidum, niliil horridum ; splendida oratio et magis lasciva quam laeta. Ab hac cito se Fabianus separavit t luxuriam quidem cum voluit abiecit, obscuritatem non potuit ovadere; haec ilium usque in philosophiam prosecuta est; saepe minus quam audienti satis est eloquitur, et in summa eius ac sim- plicissima facultate dicendi antiquorum tanien vitiorum rema- nent vestigia, quaedam tarn subito desinunt, ut non brevia sint sed abrupta. Dicebat autem Fabianus fere dulces sententias et quotiens inciderat aliqua materia quae convitiuni seculi reciperet, inspirabat magno magis quam acri animo. Deerat illi oratorium robur et ille pugnatorius mucro, splendor vero velut voluntarius non elaboratae orationi aderat. Yultus dicentis lenis et pro tranquillitate niorum remissus ; vocis nulla contentio, nulla cor- poris adseveratio, cum verba velut iniussa nuerent. lam vide- licet compositus et pacatus animus, cum veros cornpressisset ajQfectus et iram doloremque procul expulisset, parum bene imi- tari poterat quae effugerat. Suasoriis aptior erat ; locorum habitus fluminumque decursus et urbium situs moresque popu- lorum nemo descripsit abundantius, numquam inopia verbi substitit, sed velocissimo ac facillimo cursu omnes res beata oircumfluebat oratio. Sen. Rh., Contr., II. Praef. 1-3. 125. Description of the Eloquence of the Rhetorician Q. Haterius. Declamabat autem Haterius admisso populo ex tempore : solus omnium Eomanorum, quos modo ipse cognovi, in Latinam linguam transtulit Graecam facultatem. Tanta erat illi velo- citas orationis, ut vitium fieret, itaque divus Augustus optime dixit : " Haterius noster sunlaminandus est." Adeo non cur- rere sed decurrere videbatur nee verborum illi tantum copia sed etiam rerum erat : quotiens velles eandera rem et quamdiu velles diceret, aliis totiens figuris, aliis tractationibus, ita ut regi posset nee consumi. Regi autem ab ipso non poterat ; alioquin libertum habebat cui pareret ; sic ibat quoniodo ille aut conci- taverat eum aut refraenaverat, iubebat ilium transire cum ali- quamdiu locum dixerat : transibat ; insistere iubebat eidem loco : permanebat ; iubebat epilogum dicere : dicebat ; in sua potestate habebat ingenium, in aliena modum. Memini ilium cum libertinum reum defenderet, cui obiciebatur quod patroni Interdum urbani, parcentis viribus atque Extenuantis eas consulto. Bidiculum acri Fortius et melius magnas plerumque secat res. 342 SPECIMENS OF EOMAN LITERATURE. Illi, scripta quibus comoedia prisca viris est, Hoc stabant, hoc sunt imitandi ; quos neque pulcher Hermogenes unquam legit, neque simius iste, Nil praeter Calvum et doctus cantare Catullum. Hor., Sat., I. x. 7-19. 142. National Greatness an Incentive to Patriotic Poetry. Optima nutricum nostris Lupa Martia rebus, Qualia creverunt raoenia lacte tuo ! Moenia namque pio conor disponere versu : Hen rnihi, quod nostro est parvus in ore sonus ! Sed tamen exiguo quodcunque e pectore rivi Eluxerit, hoc patriae serviet omne meae. Ennius hirsuta cingat sua dicta corona : Mi folia ex hedera porrige, Bacche, tua ; Ut nostris tumefacta superbiat Umbria libris, Umbria Romani patria Callimachi. Scandentes si quis cernet de vallibus arces, Ingenio muros aestimet ille meo. Roma fave, tibi surgit opus : date Candida cives Omina, et inceptis dextera cantet avis. Sacra diesque canam, et cognomina prisca locorum : Has meus ad metas sudet oportet equus. Prop., IV. i. 55-70. 143. Horaces Independent Literary Position. O imitatores, servum pecus, nt mihi saepe Bilem, saepe iocum vestri movere tumultus ! Libera per vacuum posui vestigia princeps, Non aliena meo pressi pede. Qui sibi fidit, Dux regit examen. Parios ego primus iambos Ostendi Latio, numeros animosque sequutus Archilochi, non res et agentia verba Lycamben. Ac ne me foliis ideo brevioribus ornes, Quod timui mutare modos et carminis artem ; Temperat Archilochi Musam pede mascula Sappho, Temperat Alcaeus, sed rebus et ordine dispar, Nee socerum quaerit, quern versibus oblinat atris, ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. Nec sponsae laqueum famoso carmine nectit. Hunc ego, non alio dictum prius ore, Latinus Yulgavi fidicen ; iuvat iminemorata ferentem Ingenuis oculisque legi rnanibusque teneri. Scire velis, mea cur ingratus opuscula lector Laudet ametque domi, premat extra limen iniquus'? Non ego ventosae plebis suffragia venor Impensis caenarum et tritae munere vestis ; Non ego, nobilium scriptorum auditor et ultor, Grammaticas ambire tribus et pulpita dignor. Hinc illae lacrimae. EOT., Ep., I. xix. 19-41. 144. Horace complains that the Romans showed a Deficient Sense of Harmony in their Treatment of the Iambic Measure. Syllaba longa brevi subiecta vocatur iambus, Pes citus : unde etiam trimetris accrescere iussit Nomen iambeis, quum senos redderet ictus Primus ad extremum similis sibi : non ita pridem, Tardior ut paullo graviorque veniret ad aures, Spondeos stabiles in iura paterna recepit Commodus et patiens, non ut de sede secunda Cederet aut quarta socialiter. Hie et in Acci Nobilibus trimetris apparet rarus, et Enni In scenam missos cum magno pondere versus, Aut operae celeris nimium curaque carentis, Aut ignoratae premit artis crimine turpi. " Non quivis videt immodulata poemata index, Et data .Romanis venia est indigna poetis." Idcircone vager scribamque licenter ? an onmes Yisuros peccata putem mea, tutus et intra Spem veniae cautus ? Yitavi denique culparn, Non laudem merui. Yos exemplaria Graeca Nocturna versate manu, versate diurna. At vestri proavi Plautinos et numeros et Laudavere sales, nimium patienter utrumque, Ne dicam stulte, mirati ; si modo ego et vos Scimus inurbanuin lepido seponere dicto Legitimumque sonum digitis callemus et aure. Hor., A. P., 251-274. 344 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 145. The Dramatic Poet should remember that Boyhood, Youth? Manhood, and Age, have each their own Separate and Peculiar Character. Si plausoris eges aulaea manentis et usque Sessuri, donee cantor "Vos plaudite" dicat; Aetatis cuiusque notandi sunt tibi mores, Mobilibusque decor naturis dandus et annis. Reddere qui voces iam scit puer et pede certo Signat humum, gestit paribus colludere et iram Colligit ac ponit temere et mutatur in horas. Iinberbis iuvenis, tandem custode remoto, Gaudet equis canibusque et aprici gramine campi, Cereus in vitium flecti, monitoribus asper, Utilium tardus provisor, prodigus aeris, Sublimis cupidusque et amata relinquere pernix. Conversis studiis aetas animusque virilis Quaerit opes et amicitias, inservit honori, Commisisse cavet, quod mox mutare laboret. Multa senem circumveniunt incommoda, vel quod Quaerit et inventis miser abstinet ac timet uti, Vel quod res omnes timide gelideque ministrat, Dilator, spe longus, iners avidusque futuri, Difficilis, querulus, laudator temporis acti Se puero, castigator censorque minorum. Multa ferunt anni venientes cominoda secum, Multa recedentes adimunt : ne forte seniles Mandentur iuveni partes pueroque viriles; Semper in adiunctis aevoque inorabimur aptis. HOT., A. P., 154-178. 14G. Horace's Literary Friendship for Tibullus. Albi, nostrorum sermonum candide iudex, Quid nunc te dicam facere in regione Pedana ? Scribere, quod Cassi Parmensis opuscula vincat ? An taciturn silvas inter reptare salubres, Curantem quidquid dignum sapiente bonoque est ? !Non tu corpus eras sine pectore : di tibi formam, Di tibi divitias dederunt artemque fruendi. Quid voveat dulci nutricula maius alumno, Qui sapere et fari possit quae sentiat, et cui Gratia, fama, valetudo contingat abunde, ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 345 Et mundus victus Don deficiente crumena 1 Inter spem curamque, timores inter et iras, Omnem crede diem tibi diluxisse supremum : Grata superveniet, quae non sperabitur, hora. Me pinguem et nitidum bene curata cute vises, Quum ridere voles Epicuri de grege porcum. Hor., Ep., I. iv.. H7. Mutual Admiration among the Roman " Literati" Frater erat Eomae consulti rhetor, ut alter Alterius sermone meros audiret honores, Gracchus ut hie illi, foret huic ut Mucius ille. Qui minus argutos vexat furor iste poetas ? Carmina compono, hie elegos mirabile visu Caelatumque novem Musis opus ! Adspice primuin y Quanto cum fastu, quanto ruolimine circum- Spectemus vacuam Romanis vatibus aedem ; Mox etiam, si forte vacas, sequere et procul audi, Quid ferat et quare sibi nectat uterque coronam. Caedimur, et totidem plagis consumimus hostem Lento Samnites ad lumina prim a duello. Discedo Alcaeus puncto illius ; ille meo quis ? Quis, nisi Callimachus 1 Si plus adposcere visus, Fit Mimnermus, et optivo cognomine crescit. Multa fero, ut placem genus irritabile vatum, Quum scribo et supplex populi suffragia capto; Idem, finitis studiis et mente recepta, Obturem patulas impune legentibus aures. Hor., Up., II. ii. 87-105. 148. The Immortality of Song. Exegi monumentum aere perennius, Regalique situ pyramidum altius, Quod non imber edax, non Aquilo impotens Possit diruere, aut innumerabilis Annorum series et fuga temporum. Non omnis moriar, multaque pars mei Vitabit Libitinam : usque ego postera Crescam laude recens, dum capitolium Scandet cum tacita Virgine pontifex. Dicar, qua violens obstrepit Aufidus Et qua pauper aquae Daunus agrestium 346 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Regnavit populorum, ex humili potens Princeps Aeolium. carmen ad Italos Deduxisse modos. Sume superbiam Quaesitam meritis, et mihi Delphica Lauro cinge volens, Melpomene, comam. Hor., Od, 9 III. xxx. 149. An Examination into the Causes of National Growth and Decay forms the most important Lesson of History. Quae ante conditarn condendamve urbem, poeticis magis decora fabulis, quam incorruptis rerum gestarum monumentis, traduntur, ea nee affirmare nee refellere in animo est. Datur haec venia antiquitati, ut, miscendo humana divinis, primordia urbium augustiora faciat : et, si cui populo licere oportet con- secrare origines suas et ad deos referre auctores, ea belli gloria est populo Romano, tit, quum suum conditorisque sui parentem Marteni potissimum ferat, tarn hoc gentes humanae patiantur aequo animo, quam imperium patiuntur. Sed haec et his similia utcunque animadversa aut aestimata erunt, haud equi- dem in magno ponam discrimine : ad ilia mihi pro se quisque acriter intendat animum, quae vita, qui mores fuerint ; per quos viros quibusque artibus domi militiaeque et partum et auctum imperium sit. Labente deinde paullatim disciplina, velut desidentes primo mores sequatur animo, deinde ut magis magisque lapsi sint, turn ire coeperint praecipites, donee ad haec tempora, quibus nee vitia nostra nee remedia pati possumus, perventum est. Hoc illud est praecipue in cognitione rerum salubre ac frugiferum, omnis te exempli documenta in illustri posita monumento intueri : inde tibi tuaeque reipublicae, quod imitere, capias : inde, foedum inceptu, foedum exitu, quod vites. Liv., Praef. 150. To write History well is serviceable to the State. Ceterum ex aliis negotiis, quae ingenio exercentur, in primis magno usui est memoria rerum gestarum : emus de virtute quia raulti dixere, praetereundum puto; simul ne per insolentiam quis existumet memet studium ineurn laudando extollere. At- que ego credo fore, qui, quia decrevi procul a republica aetatem agere, tan to tamque utili labori meo nomen inertiae iinponant : certe, quibus maxuma industria videtur, salutare plebem et conviviis gratiam quaerere. Qui si reputaverint, et quibus ego temporibus magistratus adeptus sim, et quales viri idem assequi ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 347 nequiverint, et postea quae genera hominum in senatum per- venerint ; profecto existumabunt, me magis merito, quam igna- via, iudicium animi mei mutavisse, maiusque commodum ex otio meo, quam ex aliorum negotiis, reipublicae venturum. Nam saepe ego audivi, Q. Maxumum, P. Scipionein, praeterea civitatis nostrae praeclaros viros solitos ita dicere, quum mai- orum imagines intuerentur, veliementissume sibi animum ad virtutem accendi. Scilicet non ceram illam neque figuram tan- tarn vim in sese habere; sed memoria rerum gestarum earn flammam egregiis viris in pectore crescere, neque prius sedari, quam virtus eorum famam atque gloriam adaequaverit. Sail., Jug., 4. 151. History differs from Chronicle. Cum vero non per annos sed per dies singulos res gestae scribuntur, ea historia Graeco vocabulo eQypepls dicitur ; cuius Latinum interpretamentum scriptum est in libro Sempronii Asellionis primo : ex quo libro plura verba adscripsimus, ut simul ibidem, quid ipse inter res gestas et annales esse dixerit, ostenderemus : " Verum inter eos," inquit, " qui annales relinquere voluissent, et eos, qui res gestas a Romanis per- scribere conati essent, omnium rerum hoc interfuit : Annales libri tantummodo quod factum, quoque anno gestum sit, id demonstrabant ; id eorum est, quasi qui diarium scribunt, quam Graeci sO^us^oe, vocant. Nobis non modo satis esse video, quod factum esset, id pronuntiare, sed etiam, quo consilio quaque ratione gesta essent, demonstrare." Paulo post idem Asellio in eodem libro : " Nam neque alacriores ad rempublicam defendendam, neque segniores ad rem perperam faciundam annales libri commovere quidquam possunt. Scribere autem, Dellum quo initum consule, et quo inodo confectum sit, et quis triumphans introierit, et quae eo in bello gesta sint, iterare: non praedicare autem, interea quid senatus decreverit, aut quae lex rogatiove lata sit, neque quibus consiliis ea gesta sunt : id fabulas pueris est narrare, non historias scribere." Asellio, ap. Aul. GelL, V. xviii. 7-9. 152. Pliny questions his Fitness for the task of writing History. Diebus ac noctibus cogito, si " qua me quoque possim Tollere humo" (id enim voto meo sufficit : illud supra votum) " victor- que virum volitare per ora. 7 ' Quamquam o ! Sed hoc satis est, 348 SPECIMENS OF KOMAN LITERATURE. quod prope sola historia polliceri videtur. Oration! enim et carmini parva gratia, nisi eloquentia est summa : historia quo- quo modo scripta delectat. Sunt enim homines natura curiosi, et quarnlibet nuda rerum cognitione capiuntur, ut qui sermun- culis etiam fabellisque ducantur. Cur ergo cunctor? Egi magnas et graves caussas. Has (etiamsi mihi tenuis ex eis spes) destino retractare. Dices, "Potes simul et rescribere actiones, et componere historiam." Utinam! sed utrumque tarn magnum est, ut abunde sit alterum efficere. Undevi- cesimo aetatis anno dicere in foro coepi, et nunc demum, quid praestare debeat orator, adhuc tamen per caliginem, video. Quid, si huic oneri novum accesserit ? Habet quidem oratio et historia multa communia, sed plura diversa in his ipsis, quae communia videntur. Narrat ilia, narrat haec : sed aliter. Huic pleraque humilia et sordida et ex medio petita, illi omnia recon- dita, splendida, excelsa conveniunt. Hanc saepius ossa, musculi, nervi; illam tori quidani et quasi iubae decent. Haec vel maxime vi, amaritudine, instantia ; ilia tractu et suavitate atque etiam dulcedine placet. Postremo alia verba, alius sonus, alia constructio. Nam plurimum refert, ut Thucydides ait, mvpa. sit, an dy MM pa: quorum alterum oratio, alterum historia est. His ex caussis non adducor, ut duo dissimilia, et hoc ipso diversa, quod maxima, confundam misceamque, ne tanta quasi colluvione turbatus ibi faciam, quod hie debeo : ideoque interim veniam (ut ne forensibus verbis recedam) advocandi peto. Plin., Y. viii. 1-11. 153. The Utility of Biographical Composition. Clarorum virorum facta moresque posteris tradere, antiquitus usitatum, ne nostris quidem temporibus, quamquam incuriosa suorum aetas omisit, quotiens magna aliqua ac nobilis virtus vicit ac supergressa est vitium, parvis magnisque civitatibus commune, ignorantiam recti et invidiam. Sed apud priores, ut agere memoratu digna pronum magisque in aperto erat, ita celeberrimus quisque ingenio, ad prodendam virtutis memoriam y sine gratia aut ambitione, bonae tantum conscientiae pretio ducebatur. Ac plerique, suam ipsi vitam narrare, fiduciam potius morum, quam adrogantiam arbitrati sunt : nee id Eutilio et Scauro citra fidem aut obtrectationi fuit. Adeo virtutes iisdem temporibus optime aestiraantur, quibus facillime gig- nuntur. At mihi, nunc narraturo vitam defuncti hominis, venia opus fuit : quam non petissem, ni incusaturus tarn saeva et infesta virtutibus tempora. Tac., Ayr., i. ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 349 154. Pliny relates the flattering Reception of Ms Panegyric on the Emperor Trajan. Officium consulatus iniunxit mihi, ut reipublicae nomine principi gratias agerem. Quod ego in senatu quum ad rationem et loci et temporis ex more fecissem, bono civi convenientissi- mum credidi, eadem ilia spatiosius et uberius volumine amplecti : primum, ut imperatori nostro virtutes suae veris laudibus com- mendarentur : deinde, ut futuri principes, non quasi a magistro, sed tamen sub exemplo praemonerentur, qua potissimum via possent ad eandem gloriam niti. Nam praecipere, qualis esse debeat princeps, pulchrum quidem, sed onerosum, ac prope superbum est : laudare vero optimum principem, ac per hoc posteris, velut e specula lumen, quod sequantur, ostendere, idem utilitatis habet, adrogantiae nihil. Cepi autem non mediocrem voluptatem, quod, hunc librum quum amicis recitare voluissem, non per codicillos, non per libellos, sed " si commodum esset " et " si valde vacaret," admoniti, (nunquam porro, aut valde raro, vacat Romae, aut commodum est, audire recitantem) foe- dissimis in super tempestatibus per biduum convenerunt : quum- que modestia mea firiem recitationi facere voluisset, ut adiicerem tertium diem, exegerunt. Mihi hunc honoreni habitum putem, an studiis? Studiis malo, quae prope exstincta refoventur. Plin., Epp., III. xviii. 1-5. 155. The most Elevated Writer may occasionally amuse himself with Trifles in Verse. Accipies cum hac epistola hendeeasyllabos nostros : quibua nos in vehiculo, in balineo, inter caenam oblectamus otium tem- poris. His iocamur, ludimus, amamus, dolemus, querimur, irascimur : describimus aliquid modo pressius, modo elatius: atque ipsa varietate tentamus efficere, ut alia aliis, quaedam fortasse omnibus placeant. Ex quibus tamen si nonnulla tibi paullo petulantiora videbuntur, erit eruditionis tuae cogitare, summos illos et gravissimos viros, qui talia scripserunt, non modo lascivia rerum, sed ne verbis quidem nudis abstinuisse. Quae nos refugimus, non quia severiores (unde enim ?) sed quia timidiores sumus. Scimus alioqui huius opusculi illam esse verissimam legem, quam Catullus expressit : Nam castum esse decet pium poetam Ipsum, versiculos nihil necesse est : Qui tune denique habent salem et leporem. Si sunt molliculi et parum pudici. 350 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Ego quanti faciam indicium tuum, vel ex hoc potes aestimare, quod malui omnia a te pensitari, quam electa laudari. Et sane quae sunt commodissima, desinunt videri, quum paria esse coe- perunt. Praeterea sapiens subtilisque lector debet non diversis conferre di versa, sed singula expendere, nee deterius alio putare, quod est in suo genere perfectum. Sed quid ego plura ? Nam longiore praefatione vel excusare vel commendare ineptias, ineptissimum est. Plin., Epp., Y. xiv. 2-8. 156. A Plea for the Practice of Recitation. Recito tamen : quod illi an fecerint, nescio. Sed illi iudicio suo poterant esse contenti. Mihi modestior conscientia est, quam ut satis absolutum putem, quod a me probetur. Itaque has recitandi caussas sequor : primum, quod ipse, qui recitat, aliquanto acrius scriptis suis, auditorum reverentia, intendit : deinde, quod, de quibus dubitat, quasi ex consilii sententia statuit. Multa etiam a multis admonetur : et, si non admone- atur, quid quisque sentiat, perspicit ex vultu, oculis, nutu, manu, murmure, silentio; quae satis apertis notis iudicium ab humanitate discernunt. Atque adeo, si cui forte eorum, qui interfuerunt, curae fuerit eadem ilia legere, intelliget, me quae- dam aut commutasse, aut praeterisse, fortasse etiam ex suo iudicio, quamvis ipse nihil dixerit mihi. Atque haec ita disputo, quasi populum in auditorium, non in cubiculum amicos advo- carim, quos plures habere, multis gloriosum, reprehensioni nemini fuit. Yale. Plin., Epp., Y. iii. 7-11. 157. The Value of Public Approbation to Literary Aspirants. Indignatiunculam } quam in cuiusdam amici auditorio cepi, non possum mihi temperare, quo minus apud te, quia non contigit coram, per epistolam effundam. Recitabatur liber absolutissimus : hunc duo aut tres, ut sibi et paucis videntur, diserti surdis mutisque similes audiebant. Non labra diduxe- runt, non moverunt manum, non denique adsurrexerunt, saltern lassitudine sedendi. Quae tanta gra vitas 1 quae tanta sapientia ? quae immo pigritia, arrogantia, sinisteritas ac potius amentia, in hoc totum diem impendere, ut offendas, ut inimicum relin- quas, ad quern tanquam amicissimus veneris ? Disertior ipse es ? tanto magis lie invideris : nam qui invidet, minor est. Denique, sive plus, sive minus, sive idem praestas, lauda vel inferiorem, vel superiorem, vel parern. : superiorem, qui, nisi ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 351 laudandus ille, non potes ipse laudari; inferiorem aut parem, quia pertinet ad tuam gloriam, quam maximum videri, quern praecedis vel exaequas. Equidem omnes, qui aliquid in studiis faciunt, venerari etiam inirarique soleo. Est enim res difficilis, ardua, fastidiosa, et quae eos, a quibus contemnitur, interimit. Nisi forte aliud iudicas tu : quamquam quis nno te reverentior huius operis, quis benignior aestimator ? Qua ratione ductus, tibi potissimum indignationem meam prodidi, quern habere socium maxime poteram. Yale. Pliri., Epp., VI. xvii. 158. Intellectual Culture in the time of Juvenal no longer held in esteem. Declamare doces 1 O ferrea pectora Yetti, Quutn perimit saevos classis nuinerosa tyrannos ! Nam quaecumque sedens modo legerat, haec eadem starts Profert, atque eadem cantabit versibus isdem. Occidit miseros crambe repetita magistros. Quis color et quod sit causae genus, atque ubi summa Quaestio, quae veniant diversae forte sagittae, Nosse volunt omnes, mercedem solvere nemo. "Mercedem appellas 1 ? Quid enim scio?" Culpa docentis Scilicet arguitur, quod laeva in parte mamillae Nil salit Arcadico iuveni, cuius mihi sexta Quaque die miserum dirus caput Hannibal implet, Di maiorum umbris tenuem et sine pondere terrain Spirantesque crocos et in urn a perpetuum ver, Qui praeceptorem sancti voluere parentis Esse loco ! Metuens virgae iam grandis Achilles Cantabat patriis in montibus : et cui non tune Eliceret risum citharoedi cauda magistri ? Sed Rufum atque alios caedit sua quemque iuventus, Rufum, quem toties Ciceronem Allobroga dixit. Quis gremio Enceladi doctique Palaemonis affert, Quantum grammaticus meruit labor ? et tamen ex hoc, Quodcumque est, (minus est autem, quam rhetoris aera) Discipuli custos praemordet Acoenonoetus Et, qui dispensat, frangit sibi. Cede, Palaemon, Et patere inde aliquid decrescere, non aliter, quam Institor hibernae tegetis niveique cadurci, Dummodo ne pereat, mediae quod noctis ab hora Sedisti, qua nemo faber, qua nemo sedebat, 352 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Qui docet obliquo lanam deducere ferro ; Dummodo non pereat totidem olfecisse lucernas, Quot stabant pueri, quum totus decolor esset Flaccus, et haereret nigro fuligo Maroni. Juv., vii. 150-161, and 207-227. 159. The Public Lecturer must expect to have his Style severely criticised. Si qua forte in hoc pulcherrimo coetu ex illis invisoribus meis malignus sedet ; quoniam, nt in magna civitate, hoc quoque genus invenitur, qui meliores obtrectare malint, quam imitari, et quorum similitudinem desperent, eorum affectent simultatem: scilicet ut, qui suo nomine obscuri sunt, meo innotescant : si qui igitur ex illis livedinis splendidissimo huic auditorio velut quaedam macula sese iinmiscuit ; velim, velini paulisper suos oculos per hunc incredibilem concessum circumferat : contem- platusque frequentiam. Tantam, quanta ante me in auditorio philosophi nunquam visitata est, reputet cum animo suo, quan- tum periculum conservandae existimationis hie adeat, qui con- tern ni non consuerit ; cum sit arduum et oppido difficile, vel modicae paucorum expectationi satisfacere: praesertim mihi, cui et ante parta existimatio, et vestra de me benigna prae- sumtio, nihil quicquam sinit negligenter ac de summo pectore hiscere. Quis enim vest-rum unum mihi soloecismum ignoverit ? quis vel unam syllabam barbare pronuntiatam donaverit ? quis incondita et vitiosa verba temere, quasi deliyantibus oborientia, permiserit blatterare ? Quae tamen aliis facere, et sane meritis- simo ignoscitis. Meum vero unumquodque dictum acriter exa- minatis, sedulo pensiculatis, ad limam et llneam certam redigitis, $>!^>; et item alius Evpyftetrav. Sunt etiam, qui Ai^i/ot/ s inscripserunt : sunt item, qui Sr^^aTg?;: sunt adeo, qui TLccy^Urocf et 'Ex/x^ee, et II^o/Sx^aTa, et 'Eyxetpfax, et Uotpx%((?)fixs. Est qui "Memoriales" titulum fecerit: est qui H?ccy t uetTtxei, et Ila^yoe, et A/Boaxa?U*a. Est item qui "Historiae naturalis:" est HctTobuKvj$ hro^tetfi est praeterea qui "Pratum;" est itidem qui nya^o; est qui To* scripsit. Sunt item multi qui "Coniectanea;" neque item non sunt, qui indices libris suis fecerunt aut "Epistolarum moralium" aut " Epistolicarum quaestionum " aut ^Confusarum;" et quaedam alia inscripta nimis lepida, multasque prorsus concinnitates redolentia. Nos vero, ut captus noster est, incuriose et im- meditate ac prope etiarn subrustice ex ipso loco ac tempore hibernarum vigiliarum " Atticas Noctes" inscripsimus; tanquam turn ceteris omnibus in ipsius quoque inscriptionis laude -cedentes, quantum cessimus in cura et elegantia scriptionis. Gell., Ep., 4-10. 161. Much Art may be sliown in selecting a Good Title to a Book. Inscriptionis apud Graecos mira felicitas : x^lov inscripsere, quod volebant intelligi favum : alii xspots oi l ua,'h$ei^Ta/, tyxuf&Hf, tet t uay, Kit>a%, ax&io'j, in- criptiones, propter quas vadimonium deseri possit. At quum intraveris, dii deaeque, quam nihil in medio invenies ! Nostri crassiores. Antiquitatum, Exemplorum, Artiumque : facetissimi, Lucubrationem, ut qui Bibaculus erat et vocabatur: paulo minus serio, Varro in Satyris suis Sesculyssem et Flextabula. Apud Graecos desiit nugari Diodorus, et /3/3^/^^*>j; historiam suam inscripsit. Apion quidem Grammaticus, hie quem Tibe- rius Caesar cymbalum mundi vocabat, quum publicae famae tympanum potius videri posset, immortalitate donari a se scripsit, ad quos aliqua componebat. Me non poenitet nullum festiviorem excogitasse titulum. Et ne in totum videar Graecos insectari, ex illis nos velim intelligi pingendi fingendique con- ditoribus, quos in libellis his invenies, absoluta opera, et ilia quoque quae mirando non satiamur, pendenti titulo inscripsisse: ut, "Apelles faciebat," aut "Polycletus :" tanquam inchoata semper arte et imperfecta: ut contra iudiciorum varietates 2A 354? SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. superesset artifici regressus ad veniain, velut emendaturo quid- quid desideraretur, si non esset interceptus. Quare plenum verecundiae illud est, quod omnia opera tanquam novissima inscripsere, et tanquam singulis fato ademti. Plin., JV. H.> Praef. 162. Affected Pronunciation. Chommoda dicebat, si quando commoda vellet Dicere, et hinsidias Arrius insidias : Et turn mirifice sperabat se esse locutum, Quum, quantum poterat, dixerat hinsidias. Credo sic mater, sic Liber avunculus ems, Sic maternus avus dixerat, atque avia. Hoc misso in Syriam, requierant omnibus aures, Audibant eadem haec leniter et leviter, I^ec sibi postilla metuebant talia verba, Quum subito adfertur nuntius horribilis, lonios nuetus, postquam illuc Arrius isset, lam non lonios esse, sed Hionios. Catull., Ixxxii. (Ixxxiv.) 1 63. The Standard of Good Language is the best Contemporary Literature. Dixeris egregie, notum si callida verbum Keddiderit iunctura novum. Si forte necesse est Indiciis monstrare recentibus abdita rerum, Fingere cinctutis non exaudita Cethegis Continget dabiturque licentia sumta pudenter. Et nova fictaque nuper habebunt verba fidem, si Graeco fonte cadant parce detorta. Quid autein Caecilio Plautoque dabit Romanus, ademtum Virgilio Yarioque? Ego cur, acquirere pauca Si possum, invideor, quum lingua Catonis et Enni Sermonem patrium ditaverit et nova rerum Nomina protulerit 1 Licuit semperque licebit Signatum praesente nota producere nomen. Tit silvae foliis pronos mutantur in annos, Prima cadunt : ita verborum vetus interit aetas ? Et iuvenum ritu florent modo nata virentque. Debemur morti nos nostraque : sive receptus Terra Neptunus classes Aquilonibus arcet, Hegis opus, sterilisve diu palus aptaque remis ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 35 Yicinas urbes alit et grave sentit aratrum ; Seu cursum mutavit iniquum frugibus amnis, Doctus iter melius ; mortalia facta peribunt : Nedum sermonum stet honos et gratia vivax. Multa renascentur, quae iam cecidere, cadentque Quae nunc sunt in honore, vocabula, si volet usus, Quern penes arbitrium est et ius et norma loquendi. T., A. P., 47-72. 164. Grammar. The Grammarian was at first styled "Litteratus." Appellatio " grammaticorum" Graeca consuetudine invaluit; sed initio "litterati" vocabantur. Cornelius quoque Nepos libello, quo distinguit litteratum ab erudito, " litteratos quidem vulgo appellari" ait "eos, qui diligenter et acute scienterque possint aut dicere aut scribere : ceterum proprie sic appellandos poetarum interpretes, qui a Graecis y^a^^acr/xo; nominentur." Eosdem " litteratores" vocitatos, Messalla Corvinus in quadam epistola ostendit, "non esse sibi," dicens, "rem cum Furio Bibaculo, nee cum Sigida quidem, aut litteratore Catone : " significat enim haud dubie Yalerium Catonem, poetam simul grammaticumque notissimum. Sunt qui litteratum a litteratore distinguant, ut Graeci grammaticum a grammatista; et ilium quidem absolute, hunc mediocriter doctum existiment, quo- rum opinionem Orbilius etiam exemplis confirmat. Namque a apud maiores," ait, "quum familia alicuius venalis producere- tur, non temere quem litteratum in titulo, sed litteratorem inscribi solitum esse; quasi non perfectum litteris, sed imbutum. " Suet., De III. Gr., iv. 165. Grammar. Grammatical Theory must be based upon an Analysis of the spoken Idiom: hence Custom and Analogy are not necessarily opposed. li qui in loquendo partim sequi iubent ncs consuetudinem, partim rationem, non tarn discrepant, quod consuetudo et analogia coniunctiores sunt inter se, quam iei credunt. Quod est nata ex quadam consuetudine analogia, et ex hac consuetu- dine item anomalia; itaque consuetudo ex dissimilibus et simili- bus verborum quod declinationibus constat : neque anomalia neque analogia est repudianda, nisi si non est homo ex anima, quod est homo ex corpore et anima. Sed ea, quae dicam, quo facilius pervideri possint, prius de trinis copulis discernenduin 356 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. (nam confusim ex utraque parte pleraque dicuntur, quorum alia ad aliam referri debent summam): primum de copulis naturae et usuis ; haec enim duo sunt quae exigunt diversa, quod aliud est dicere verborum analogias aliud dicere uti oportere analogiis ; secundum de copulis multitudinis ac finis, utrum omnium ver- borum dicatur esse analogiarum usus, an maioris partis; tertium de copulis personarum, qui eis debent uti, quae sunt plures. Alia enim populi universi, alia singulorum, et de ieis rion eadem oratoris et poetae, quod eorum non idem ius. Itaque populus universus debet in omnibus verbis uti analogia, et si perperam est consuetus, corrigere se ipsum, quom orator non debeat in omnibus uti, quod sine offensione non potest facere, cum poetae transilire lineas impune possint. Populus enim in sua potestate, singuli in illius ; itaque ut suam quisque consue- tudinem, si mala est, corrigere debet, sic populus suam. Ego populi consuetudinis non sum ut dominus, at ille meae est. 17 1 ration! obtemperare debet gubernator, gubernatori unusquisque in navi, sic populus rationi, nos singuli populo. Quare ad quamcunque summam in dicendo referam, si animadvertes, in- telliges, utrum dicatur analogia esse, an uti oportere ea ; et quom poscifcur, ut usus ad id quod oporteret redigeretur, dici id in populum aliter, ac in eum qui sit in populo. Varr., L. L., IX. i. 3-6. 166. Grammar. Custom being a thing which is perpetually forming itself, a Popular Writer who uses his Oppor- tunities is able materially to influence it. Cum duo peccati genera sint declinationum, unum quod in consuetudinem perperam receptum est, alterum quod nondum est, et perperam dicatur : unum dant non oportere dici, quod non sit in consuetudine, alterum non conceditur quin ita dica- tur ; ut sit similiter, quom id faciant, ac, si quis puerorum per delicias pedes male ponere atque imitari vatias coeperit, hos cor- rigi oportere si concedat ; contra si quis in consuetudine ambu- landi iam factus sit vatia aut compernis, si euin corrigi non concedat. Non sequitur ut stulte faciant, qui pueris in geniculis alligent serperastra, ut eorum depravata corrigant crura ? Cum vituperandus non sit medicus, qui e longinqua mala consuetudine aegrum in meliorem traducat : quare reprehendendus sit, qui ora- tionem minus valentem propter malam consuetudinem traducit in meliorem ? . . . Sed ut nutrix pueros a lacte non subito avellit a consuetudine, cum a cibo pristino in meliorem tra- ducit ; sic maiores in loquendo a minus commodis verbis ad ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 357 ea quae sunt cum ratione, modice traducere oportet. Cum sint in consuetudine contra rationem alia verba ita ut ea facile tolli possint, alia ut videantur esse fixa : quae leviter haerent, ac sine offensione commutari possint, statim ad rationem corrigi oportet ; quae tamen sunt ita, ut in praesentia corrigere nequeas, quin ita dicas, his oportet, si possis, non uti : sic enim obsolescent, ac postea iam obliterata facilius corrigi poterunt. Quas novas verbi declinationes ratione introductas respuet forum, his boni poetae, maxime scaenici, consuetudine subigere aureis populi debent, quod poetae multum possunt in hoc ; propter eos quaedam verba in declinatione melius, quaedam deterius dicun- tur. Consuetudo loquendi est in motu ; itaque solet fieri ex meliore deterior, ex deteriore melior. Ac verba perperam dicta apud antiques alios propter poetas non modo nunc dicuntur recte, sed etiam quae ratione dicta sunt turn, nunc perperam dicuntur. Quare qui ad consuetudinem nos vocant, si ad rectam, sequemur ; in eo quoque est analogia ; si ad earn in- vitant quae est depravata, nihilo magis sequemur quam, nisi cum erit necesse, sequar in ceteris rebus mala exempla ; nam ea quoque, cum aliqua vis urget, inviti sequemur. Neque enim Lysippus artificum priorum potius est vitiosa secutus quam ai'tem. Si sic populus facere debet : etiam singuli, sine offen- sione quod fiat populi. Varr. 9 L. L., IX. v. 10, 11, and x. 16-18. 167. Grammar. There is traceable in Grammatical Forms an Analogy of Natural as well as of Artificial Correspondence. Qui autem duo genera esse dicunt analogiae : unum naturale, quod ut ex lentibus seminatis nascuntur lentis, sic ex lupinis lupinum ; alterum voluntarium ut in fabrica, cum vident scae- nam, ut in dexteriore parte sint ostia, sic esse in sinisteriore simili ratione facta; de his duobus generibus naturalem esse analogiam ut sit in motibus caeli, voluntariam non esse, quod ut quique fabro lubitum sit, possit facere partis scaenae ; sic in hominum partibus esse analogias, quod eas natura faciat, in verbis non esse, quod ea homines ad suam quisque voluntatem fingat, itaque de eisdem rebus alia verba habere Graecos, alia Syros, alia Latinos : ego declinatus verborurn et voltiDtarios et naturaleis esse puto, voluntarios quibus homines vocabula impo- suerint rebus quaedam, ut ab Homulo Roma, ab Tibure Tibur- ts ; naturales, ut ab impositis vocabulis quae inclinantur in tempora aut in casus, ut ab Romulus Romulo, Romuli, Komu- lum, et ab dico dicebam, dixeram. Itaque in voluntariis 358 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. declinationibus inconstantia est, in naturalibus constantia; quas utrasque quoniam iei non debeant negare esse in oratione, quom in mundi partibus omnibus sint et declinationes verborum innumerabiles, dicendum est, esse in his analogias. Neque ideo statim ea in omnibus verbis est sequenda ; nani si qua perperam declinavit verba consuetudo, ut ea aliter efferri non possint sine offensione multoruro, huic rationem verborum praetermittendam ostendit loquendi ratio. Varr., L. L., IX. xxvii. 34, 35. 168. Grammar. This Analogy, so far as it is Natural, is one and the same with that which obtains throughout the Universe. Si enini iisquequaque non esset analogia, turn sequebatur, ut in verbis quoque non esset ; non, cum esset usquequaque ut est, non esse in verbis. Quae enim est pars nmndi, quae non in- numerabiles habeat analogias ? Caelum, an mare, an terra, an aer, et cetera quae sunt in his 1 Nonne in caelo, ut ab aequi- noctiali circulo ad solstitialem et hinc ad septentrionalem divi- sum : sic contra paribus partibus idem a brunria versum contra- ria parte ? Non, quantum polus superior abest a septentrionali circulo et is ad solstitium, tantundem abest inferior ab eo quern dvTotp%Ttx.oi/ vocant astrologi, et is ad brumalein 1 Non, quem- admodum quodque signum exortum hoc anno, quotquotannis eodem modo exoritur 1 Num aliter sol a bruma venit ad aequinoctium, ac contra cum ab solstitio venit ad aequinoctia- lem circulum et inde ad bruniam ? Nonne luna, ut a sole dis- cedit ad aquiloneni et inde redit in eandem viam : sic inde fertur ad au strum et regreditur inde? Sed quid plura de astris, ubi difficilius reperitur quid sit aut fiat in motibus dissimiliter 1 At in mari, credo, motus non habent similitudines geminas ; qui in xxim horis lunaribus quotidie quater se mutant ; ac cum "sex horis aestus creverunt, totidem decreverunt rursus idem; itemque ab his. An hanc analogiam ad diem servant, ad men- sem non item, alios motus cum habeant, sic item alios inter se convenientes ? de quibus in libro, quern de aestuariis f eci, scripsi. Varr., L. L., IX. xviii. 169. Grammar. This Analogy, so far as it is Natural, is one and the same with that which obtains in the Organic World. Non in terra in sationibus servata analogia ? nee quoius modi in praeterito tempore fructuum genera reddidit, similia in prae- senti reddit? et quoius modi tritico iacto reddidit segetes, sic ordeo sato proportione reddidit parilis ? Non ut Europa habet flumina, ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 859 I lacus, mentis campos, sic habet Asia? Non in volucribus generatim servatur analogia ? non ex aquilis aquilae, atque ut ex turdis qui procreantur, turdi, sic ex reliquis sui quoiusque generis? -An aliter hoc fit, quani in aere, in aqua? Non hie conchae inter se generatim innumerabili numero similes ? non pisces ? an e murena fit lupus aut merula ? Non bos ad bovem collatus similis? et qui ex his progenerantur, inter se vituli? etiam ubi dissimilis fetus ut ex equa et asino mulus, tamen ibi analogia; quod ex quocunque asino et equa nascitur, id est mulus aut mula, ut ex equo et asina hinnulei. Non sic ex viro et muliere omnis similis partus, pueri et puellae ? non horum ita inter se omnia similia membra, ut separatim in suo utroque genere similitudine sint paria ? Non, omnis cum sint ex anima et corpore, partes quaeque horum proportione similes? Quid ergo cum omnes animae hominum sint divisae in octonas parteis, eae inter se non proportione similes? quinque quibus sentimus, sexta qua cogitamus, septuma qua progeneramus, octava qua voces mittimus? Igitur, quoniam loquimur voce orationem, hanc quoque necesse est natura habere analogias; itaque habet. Varr., L. L., IX. xx., xxiii. 170. Grammar. The Difficulties vihich beset the Scientific Etymologist. Quae ideo sunt obscuriora, quod neque omnis impositio verborum exstat,quod vetustas quasdam delevit; nee quae exstat, sine mendo omnis imposita; nee quae recte est imposita cuncta manet (multa enim verba literis commutatis sunt interpolata); neque omnis origo est linguae e vernaculis verbis; et multa verba aliud nunc ostendunt, aliud ante significabant, ut hostis, nam turn eo verbo dicebant peregrinum, qui suis legibus ute- retur, nunc dicunt eum, quern turn dicebant perduellem. In quo genere verborum aut casu erit illustrius unde videri possit origo, inde repetam. Ita fieri oportere apparet, quod recto casu quom dicimus impos obscurius est esse a potentia, quam quoin dicimus impotem; et eo obscurius fit si dicas pos quam impos, videtur enim pos significare potius pontem quam poten- tem. Vetustas pauca non depravat, multa tollit. Quern puerum vidisti formosum, hunc vides deformem in senecta. Tertium seculum non videt eum hominem quern vidit primum. Quare ilia quae iam maioribus nostris ademit oblivio fugitiva, secuta sedulitas Muti et Bruti retrahere nequit. Non, si non potuero inclagare, eo ero tardier; sed velocior ideo si quivero; non mediocreis enim tenebrae in silva ubi haec captanda; 360 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. f neque eo quo pervenire volumus semitae tritae ; neque non in trainitibus quaedam obiecta, quae euntem retinere possent. Quo verborum novorum ac veteruni discordia omnis. In con- suetudine communi quot modis literarum commutatio sit facta qui anirnadverterit, facilius scrutari origines patietur verborum; reperiet enim esse commutata, ut in superioribus libris ostendi r maxime propter bis quaternas causas. Literarum enim fit demptione aut additione, et propter earum adtractionem aut cominutationein, item syllabarum productione aut correptione : quae quoniam in superioribus libris, quoins modi essent, exem- plis satis demonstravi, hie commonendum esse modo putavL Varr., L. L., V. iii. 171. Grammar. A Philological Account of some words which have been Contracted or otherwise Altered for the sake of Euphony. Saepe brevitatis caussa contrahebant, ut ita tlicerent, " multi* rnodis, vas' argenteis, palm' et crinibus, tecti' fractis." Quid vero licentius, quam quod hominum etiam nomina contrahebant r quo essent aptiora? nam ut " duellum " bellum et "duis"bis,. sic "Duellium" eum, qui Poenos classe devicit, " Bellium "" nominaverunt, quum superiores appellati essent semper " Duellii." Quin etiam verba saepe contrahuntur, non usus caussa, sed aurium. Quomodo enim vester "Axilla" Ala. factus est, nisi fuga litterae vastioris'? quam litteram etiam* e "maxillis" et "taxillis" et "vexillo" et "paxillo" con- suetudo elegans Latini sermonis evellit. Libenter etiam copu- lando verba iungebant, ut "sodes" pro "siaudes," "sis" pro "si vis." lam in uno "capsis" tria verba sunt. "Ain'" pro "aisne," u nequire" pro "rion quire," " malle" pro "magis velle," "nolle" pro "non velle," "dein" etiam saepe et "exin" pro "deinde" et "exinde 7 * dicimus. . . . "Isdem campus habet," inquit Ennius et " In templis isdem " probavit. At " eisdem " erat verius, nee tamen " eisdem," ut opimius. Male sonabat "iisdem ;" impetratum est a consuetudine, ut peccare suavitatis caussa liceret. Et " pomeridianas quadrigas " quam " postmeridianas "' libentius dixerim et "mehercule" quam " mehercules. Non scire" quidem barbarum iam videtur; "nescire" dulcius. Ipsum "meridiem," cur non "medidiem?" credo, quod erat- insuavins. Una praepositio est abs eaque nunc tanturn in accepti tabulis manet, ne his quidem omnium : in reliquo- sermone mutata est. Nani "amovit" dicimus et "abegit" et "abstulit," ut iam nescias, "a" ne verum sit an "ab," an "abs. J>> ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 361 Quid, si etiam "abfugit" turpe visum est et*"abfer" noluerunt, " aufer " maluerunt ? quae praepositio praeter haec duo verba nullo alio in verbo reperitur. " Noti " erant et " navi " et "nari," quibus quum "in" praeponi oporteret, dulcius visum est "ignoti, ignavi, ignari" dicere, quani ut veritas postulabat. " Ex usu " dicunt et " e republica," quod in altero vocalis excipiebat, in altero esset asperitas, nisi litteram sustulisses r nt, "exegit, edixit, refecit, retulit, reddidit." Adiuncti verbi primam litteram praepositio communicavit, ut " suffugit, sum- mutavit, sustulit." Quid in verbis iunctis ? quani scite " in- sipientem," non " insapientem ; iniquum," non " inaequum ; tricipitem" non "tricapitem; concisum," non " concaesum ! " Ex quo quidam " pertisum " etiam volunt, quod eadem consue- tudo non probavit. Quid vero hoc elegantius, quod non fit natura, sed quodam institute 1 " inclitus " dicimus brevi prima littera, " insanus " producta, " inbumanus " brevi, " irifelix 5J longa. Et, ne multis, quibus in verbis eae primae litterae sunt,. quae in " sapiente" atque "felice," producte dicitur "in; M in ceteris omnibus breviter. Itemque "composuit, consuevit, concrepuit, confecit : J> consule veritatem, reprehendet : refer ad aures, probabunt. Quaere, cur 1 ita se dicent iuvari. Yoluptati autem aurium morigerari debet oratio. Quin ego ipse, quum scirem ita maiores locutos esse, ut nusquam, nisi in vocali, aspiratione uterentur, loquebar sic,ut "pulcros, Cetegos,triumpos, Karthaginem " discerem ; aliquando, idque sero, convicio aurium quum extorta mihi veritas esset, usum loquendi populo concessi, scientiam mihi reservavi. "Orcivios" tamen et "Matones r Otones, Caepiones, sepulcra, coronas, lacryrnas" dicimus, quia* per aurium iudicium semper licet. "Burrum" semper Ennius, numquam "Pyrrhum,' ; "vi patefecerunt Bruges," non u Phryges,' r ipsius antiqui declarant libri : nee enirn Graecam litteram adhibebant, nunc autem etiam duas ; et quum " Phrygum " et [quum] " Phrygibus" dicendum esset, absurdum erat aut tantum barbaiis casibus Graecam litteram adhibere aut recto casu solutn Graece loqui, tamen et "Phryges" et "Pyrrhum" aurium caussa dicimus. Cic., Or., xlv. 153, 154, and xlvii. 157-xlviiL 160. 172. Grammar. An Example of Varro's Method of investigating; Etymologies (" Terra"). " Terra " dicta ab eo, ut Aelius scribit, quod teritur ; itaque terra in Augurum libris scripta cum R. uno. Ab eo colonis locus communis qui prope oppidum relinquitur, " territorium^* 362 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. quod maxime teritur ; hinc linteum quod teritur corpore, " ex- termentarium;" hinc in messi " tritura," quod turn frumentum teritur; et "trivolum," qui teritur : hinc fines agrorum "ter- mini," quod eae parteis propter liinitare iter maxime teruntur; itaque hinc, quod is in Latio aliquot locis dicitur, ut apud Acciuni, non terminus sed termen, hinc Graeci quoque re^ova; pote vel illinc j Evander enim, qui in Palatium venit, e Graecia Areas. "Via" sicut "iter," quod ea vehendo teritur, iter itu ; " actus," quod agendo teritur ; etiam " ambitus " est quod circumeundo teritur, nam ambitus circuitus, ab eoque xn Tabularum interpretes ambitus parietis circuitum esse descri- bunt. Igitur tera " terra," et ab eo poe'tae appellarunt surnma terrae quae sola teri possunt, " sola terrae." Varr., L. L. y V. iv. 21, 22. 173. Grammar. An Example of Varrtfs Method of investigating Etymologies (" Ager "). Ager dictus in quam terram quid agebant, et unde quid age- bant fructus causa : alii quod id Graeci dicunt dy^y. Ut ager quo agi poterat, sic qua agi " actus." Eius finis minimus con- stitutus in latitudinem pedes quatuor, fortasse an ab eo quatuor, quod ea quadrupedes agitur ; in longitudinem pedes cxx ; in quadratum actum et latum et longum 'esse cxx. Multa antiqui duodenario numero finierunt, ut xn decuriis actum. " lugerum" dictum iunctis duobus actibus quadratis. " Centuria " primo a centum iugeribus dicta, post duplicata retinuit nomen, ut "tribus" multiplicatae idem tenent nomen. Ut qua agebant, " actus:" sic qua vehebant, "viae" dictae; quo fructus conve- hebantur, "villae;" qua ibant, ab itu "iter" appellarunt, qua id anguste, "semita" ut semiter dictum. Ager "cultus" ab quod ibi cum terra semina coalescant, ut inconsitus, " incul- tus." Quod primum ex agro piano fructus capiebant, "campus" dictus ; posteaquam proxima superiora loca colere coeperunt, e colendo "colles" appellarunt: quos agros non colebant propter silvas et id genus, ubi pecus posset pasci et possidebant, ab usu suo "saltus" nominarunt. Haec etiam Graeci Mftxf, nostri "nemora." -Ager quod videbatur pecudum ac pecuniae esse fundamentum, " fundus" dictus ; aut quod fundit quotquo- tannis multa. " Vineta " ac " Vineae " a vite multa. Vitis a vino, id a vi ; hinc " vindemia," quod est vinidemia aut viti- deniia, "Seges" ab "satu," id est semine. "Semen" quod non plene id quod inde ; hinc " seminaria, sementem," item Quod segetes ferunt, " fruges ;" a fruendo " fructus ;" ab ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 363 spe " spicae," ubi et " culmi," quod in sumtno campo nascuntur, et summum culmen. Ubi frumenta secta, ut terantur et ares- cant, "area." Propter horum similitudinem in urbe loca pura "arcae;" a quo potest etiam "ara" deum, quod pura; nisi potius ab ardore, ad quern ut sit, fit ara ; a quo ipso area non abest, quod qui arefacit ardor est solis. Ager " restibilis " qui restituitur ac reseritur quotquotannis ; contra qui intermittitur, a novando "novalis." Ager "arvus" et "arationes" abarando ; ab eo quod aratri vomer sustulit, sulcus ; quo ea terra iacta id est proiecta, " porca." Varr., L. L., V. iv. 34-39. 174. Grammar. On some of the Peculiarities of tlie Language of Laberius the Mime-writer. Laberius in Mimis, quos scriptitavit, oppido quam verba finxit praelicenter. Nam et " mendicimonium " dicit, et " moecliimonium ; " et " adulterionem, adulteritatemque " pro " adulterio;" et " depudicavit " pro "stupravit;" et "abla- vium" pro "diluvio;" et, quod in mimo ponit, quern Cophi- num inscripsit, " manuatus est " pro " furatus est;" et item in Fullone " furem manuarium " appellat : " Manuari," inquit, " pudorem perdidisti ;" multaque alia huiuscemodi novat; neque non obsoleta quoque, et maculantia ex sordidiore vulgi usu ponit : quale est in Staminariis : " Toilet bona fide vos Orcus nudas in Catonium." Et "elutriare lintea," et "lavandria" dicit, quae ad lavandum sint data, et: " Collicior," inquit, " in fullonicam." Et : " Quid properas ? [ec] quid praecurris Caldonia 1 n Item in Restione " calabarriunculos " dicit, quos vulgus " calabarriones." Item in Compitalibus : " Malas malaxavi." Item in Cacomnemone : " His est," inquit, " ille gurdus, quem ego me abhinc duos menses ex Africa "Venientem excepse tibi narravi." Item in mimo, qui inscribitur Natal, " cippum " dicit et " obbam," et " camellam," et " pictacium," et " capitium." " Induis," inquit, " capitium tunicae pictacium." Praeterea in Anna Perenna " gubernium " pro " gubernatore," et "planum" pro " sycophanta," et "nanum" pro "pumilione" 364 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. dicit; quanquam " planum " pro " sycophanta " M. quoque Cicero iu oratioiie scriptum reliquit, quam pro Cluentio dixit. Atque item in mimo, qui Saturnalia iuscriptus est, " botulum " pro " farcimine " appellat, et " hominem levennam " pro "levi." Item in Necromantia " cocionem " pervulgate dicit, quem veteres " arulatorem " dixerunt. Yerba Laberii haec sunt : " Duas uxores ? hoc hercle plus negotii est, inquit cocio : Sed aediles viderint." Sed enim in mimo, queni inscripsit Alexandream, eodem quidem modo, quo vulgus, sed probe Latineque usus est Graeco voca- bulo; " emplastrum " enim dix-it riferigef, non genere femmino, ut isti novicii semidocti. Yerba ex eo mimo apposui: " Quid est iusiurandum ? aeris alieni emplastrum." Aul. GelL, XYI. vii. 175. Grammar. A Quarrel between two Grammarians as to the Comparative Degree of " Egregius" Defessus ego quondam ex diutina commentatione, laxandi levandique animi gratia, in Agrippae campo deambulabam : atque ibi duos forte grammaticos conspicatus non parvi in urbe Homa nominis, certationi eorum acerrimae adfui ; cum alter in casu vocativo " vir egregi " dicendum contenderet, alter " vir egregie." Ratio autem eius, qui " egregi " oportere dici cen- sebat, huiuscemodi fuit: Quaecunque, inquit, nomina sen vocabula recto casu numero singulari " us " syllaba finiuntur, in quibus ante ultimam syllabam posita est " i " litera, ea omnia casu vocativo "i" litera termioantur : ut " Coelius Coeli r modius modi, tertius terti, Accius Acci, Titius Titi," et similia omnia : sic igitur " egregius," quoniam " us " syllaba in casu norninandi finitur, earnque syllabam praecedit "i" litera, habero debebit in casu vocandi "i" literam extremam, et idcirco "egregi," non " egregie" rectius dicetur. Nam "divus" et "rivus" et "clivus" non "us" syllaba terminantur, sed ea, quae per duo "u" scribenda est; propter cuius syllabae sonurr* declarandum, reperta erat nova litera F, quae digamma appel- labatur. Hoc ubi ille alter audivit: O, inquit, egregie gram- matice, vel, si id mavis, egregiissime, die, oro te, "inaoius' 1 et " impitis " et "sobrius" et " ebrius" et " proprius" et "propi- tius " et " auxius " et " contrarius," quae " us " syllaba iiniun- ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 365 tur, in quibus ante ultimam syllabam " i " litera est, quern casum vocandi habent ? Me enim pudor et verecundia tenet, prommtiare ea secundum tuam definitionem. Sed cuni ille paulisper, oppositu horum vocabulorum comniotus, reticuisset, et mox tamen se collegisset, eandemque illam, quam definierat, regulam retineret et propugnaret, diceretque, et " propriuin " et 4t propitium " et "anxium" et " contrarium " itidem in casu vocative dicendum, quia et " adversarius " et " extrarius " ita diceretur : "inscium" quoque et " impium " et "ebrium" et "sobrium" insolentius quidem paulo, sed rectius per "i" literam, non per "e," in casu eodem pronuntiandum; eaque inter eos contentio cum longius duceretur, non arbitratus ego, operae pretium esse, eadem ista haec diutius audire, clamantes compugnantesque illos reliqui. Aul. Gell., XIV. v. 176. Grammar. On the Particle "Saltern." "Saltern" particula quam haberet principalem significa- tionem, quaeque vocis istius origo esset, quaerebamus. Tta enim primitus factam esse apparet, ut non videatur, sicuti quaedam supplementa orationis, temere et incondite assumta. Atque erat, qui diceret, legisse se in grammaticis commentariis P. Nigidii, " saltern" ex eo dictum, quod esset "sialiter:" idque ipsum dici solitum per defectionem; nam plenam esse sententiam : " si aliter non potest." Sed id nos in eisdem com- mentariis Nigidii, cum eos non, opinor, incuriose legissemus, nusquam invenimus. Videntur autem verba ista: '"si aliter non potest" a significatione quidem voculae huius, de qua quae- rimus, non abhorrere. Sed tot verba tamen in paucissimas literas cludere, improbae cuiusdam subtilitatis est. Euit etiam, qui diceret, homo in libris atque in literis assiduus, " saltern " sibi dictum videri, "u" media litera extrita ; "salutem" enim ante dictum, quod nos "saltern" diceremus. Nam cum alia quaedam petita et non irapetrata sunt, turn solemus, inquit, quasi extremum aliquid petituri, quod negari minime debeat, dicere : " hoc saltern fieri aut dari oportere : " tanquam salutem postremo petentes, quam impetrari certe et obtineri sit aequis- simum. Sed hoc itidem non illepide quidem fictum, nimis tamen esse videtur commenticium : censuimus igitur amplius quaerendum. Aul. Gell., XII. xiv. 366 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 177. A Question of Virgilian Exegesis. Versus istos ex Georgicis Yirgilii plerique omnes sic legunt : " At sapor indicium faciet manifestus, et ora Tristia tentantum sensu torquebit amaro." Higinus autem, non hercle ignobilis grammaticus, in com- mentariis, quae in Virgiliurn fecit, confirmat et perseverat, non hoc a Yirgilio relictum, sed, quod ipse invenerit in libro, qui fuerat ex domo atque familia Virgilii : "Et ora Tristia tentantum sensu torquebit ainaror." Neque id soli Higino, sed doctis quibusdam etiam viris compla- citum : quoniam videtur absurde dici : " sapor sensu amaro torquet ;" cum ipse, inquiunt, sapor sensus sit, non alium in semet ipso sensum habeat : ac perinde sit quasi dicatur : "sen- sus sensu amaro torquet." Sed enim cum Favorino Higini com- mentarium legissem, atque ei statim displicita esset insolentia et insuavitas illius : " sensu torquebit amaro," risit, et : lovem lapidem, inquit, quod sanctissimum iusiurandum est habitum, paratus sum ego iurare, Virgilium hoc nunquam scripsisse, sed Higinum ego verum dicere arbitror. Non enim primus finxit hoc verbum Yirgilius insolenter : sed in carminibus Lucretii inventum est : nee est aspernatus auctoritatem poetae, ingenio et facundia praecellentis. Yerba ex quarto Lucretii haec sunt : " Denique in os salsi venit humor saepe saporis : Quum mare versamur propter : dilutaque contra Quum tuimur misceri absinthia, tangit amaror." JNon verba autem sola, sed versus prope totos et locos quoque Lucretii plurimos sectatum esse Yirgilium videmus. Aul. Gell., I. xxi. 178. A Question of Virgilian Exegesis. Yirgilii versus sunt e libro sexto : " Ille, vides, pura iuvenis qui nititur hasta, Proxima sorte tenet lucis loca. Primus ad auras Aetherias Italo commixtus sanguine surget Silvius, Albanum nomen, tua postuma proles, ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 367 Quern tibi longaevo serum Lavinia coniunx Educet sylvis regem regunique parentem, Unde genus Longa nostrum dominabitur Alba." Yidebantur haec nequaquam con venire : "Tua postuma proles," et: " Quem tibi longaevo serum Lavinia coniunx Educet sylvis regem.' 7 Nam si hie Silvius, ita lit in omnium ferme annalium monumentis scriptum est, post mortem patris natus est, ob eamque causam praenomen ei Postumo fuit, qua ratione subiec- tum est : "Quem tibi longaevo serum Lavinia coniunx Educet sylvis?" Haec enim verba significare videri possunt, Aenea vivo ac iam sene natum ei Silvium et educatum. Itaque hane senten- tiam esse verborum istorum Caesellius opinatus in comnien- tario Lectionum Antiquarum: " Postunia," inquit "proles non eum significat, qui patre. mortuo, sed qui postremo loco natus est; sicuti Silvius, qui, Aenea iam sene, tardo seroque partu est editus." Sed huius historiae auctorem idoneum nullum nominat. Silvium autem post Aeneae mortem, sicuti diximus, natum esse multi tradiderunt. Idcirco Apollinaris Sulpicius inter cetera, in quibus Caesellium reprehendit, hoc quoque eius quasi erratum animadvertit, errorisque istius hanc esse causam dixit, quod scriptum ita sit.: "Quem tibi longaevo." "Lon- gaevo," inquit, non " seni" (significatio enim est contra historiae fidem) sed in longum iam aevum et perpetuurn recepto, immor- talique facto. Anchises enim, qui haec dicit ad filium, sciebat, eum, cum hominum vita discessisset, immortalem atque indige- tem futurum, et longo perpetuoque aevo potiturum. Hoc sane Apollinaris argute : sed aliud tamen est longum aevum, aliud perpetuum : neque dii longaevi appellantur, sed immortales. Aul GelL, II. xvi. 179. A Question of Virgilian Exegesis. " Ipse Quirinali lituo parvaque sedebat Succinctus trabea ; laevaque ancile gerebat." In his versibus errasse Yirgilium Higinus scribit, tanquam non animadverterit deesse aliquid hisce verbis : " Ipse Quirinali lituo." 568 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Nam si nihil, inquit, deesse animadvertimus, videtur ita dictum, ut fiat : "lituo et trabea succinctus;" quod est, inquit, absurdissimum : quippe cum lituus sit virga brevis, in parte, qua robustior est, incurva, qua augures utuntur; quonam modo "succinctus lituo" videri potest? Immo ipse Higinus parum animadvertit, sic hoc esse dictum, ut pleraque dici per defectionem solent. Veluti cum dicitur : " M. Cicero homo magna eloquentia," et : " Q. Roscius histrio summa venustate : " non plenum hoc utrumque, non perfectum est : sed enim pro pleno atque perfecto auditur. Ut Yirgilius alio in loco [dixit]: "Victorem Buten immani corpore," Id est, corpus immane habentem ; et item alibi : " In medium geminos immani pondere caestus Proiecit." Ac similiter : " Domus sanie dapibusque cruentis, Intus opaca, ingens." Sic igitur id quoque videri dictum debet : " Picus Quirinali lituo erat :" sicuti dicimus : " statua grandi capite erat." Et " est " autem, et " erat," et " fuit " plerumque absunt, cum elegantia, sine detrimento sententiae. Et, quoniam facta " litui" mentio est, non praetermittendum est, quod posse quaeri animad- vertimus, utrum lituus auguralis a tuba, quae " lituus " appel- latur, an tuba a lituo augurum " lituus " dicta sit. Utrumque enim pari forma et pariter incurvum est. Sed si, ut quidain putant, tuba a sonitu "lituus" appellata est ex illo Homerico versu: A/yJg /3/oj: necesse est ita accipi, ut virga auguralis a tubae similitudine "lituus" vocetur. Utitur autem vocabulo isto Virgilius et pro tuba : " Et lituo pugnas insignis obibat et hosta." Aul. Gell., V. viiL 180. On the Accent of Certain Words. Annianus poeta, praeter ingenii amoenitates, literarum quo- tqne veterum et rationum in literis oppido quam perils fuit : et sennocinabatur mira quadam el scita suavitate. Is "affatim," ut "admodum," prima acuta, tion media, pronuntiabat, atque ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 369 ita veteres locutos censebat. Itaque se audiente Probum grammaticum hos versus in Plauti Cistellaria legisse dicit : A. "Potin es tu homo facinus facere strenuum?" B. "Aliorum afFatim est, Qui faciant. Sane ego me nolo fortern perhiberi virum." Causamque esse huic accentui dicebat, quod "afFatim" non essent duae partes orationis, sed utraque pars in unam vocem ooaluisset, sicuti in eo quoque, quod " exadversum" dicimus, secundam syllabam debere acui existimabat, quoniam una, non duae essent orationis partes ; atque ita oportere apud Terentium legi dicebat in his versibus : " In quo haec discebat ludo, exadversum loco Tonstrina erat quaedam." Addebat etiam, quod " ad " praeverbium turn ferme acueretur, cum significaret g^mea/;/; quam " intentionem " nos dicimus, sicuti "adfabre" et "admodum" et "adprobe" dicuntur. Cetera quidera satis commode Annianus. Sed quod hanc parti- culam "ad" semper, cum intentionem significaret, acui nutavit, non id perpefcuum videtur : nam et "adoptus" cum Acirnus et "adprimus" et " adprime," intentio bis in verbis demon- stratur; neque tamen "ad" particula satis commode accentu acuto pronuntiatur. "Adprobus" tamen, quod dignificafc " valde probus," non infitias eo quin prima syllaba acui debeat. Caecilius in comoedia, quae inscribitur Triumphus, vocabulo isk> utitur " Hierocles hospes est mihi, adolescens adprobus." Num igitur in istis vocibus, quas nos non acui diximus, ea causa est, quod syllaba insequitur natura longior, quae non ferme patitur acui priorem, in vocabulis syllabarum plurium quam duarum? "Adprimum" autem "longe primnm" L. Livius in Odyssea dicit in hoc versu " Ibi denique vir summus adprimus Patroclus." Idem Livius in Odyssea "praemodum" dicit, quasi "admodum, Parcentes," inquit, " praemodum ;" quod significat "supra, -modum," dictumque est quasi "praeter niodum : 3> in quo* scilicet prima syllaba acui debuit. Aid. GelL, VII. vii. 181. Instances of Unusual Inflexion in Varro and others. M. Varronem et P. Nigidium, viros Romani generis doctis* simos, comperimus non aliter elocutos esse et scripsisse, quam 2B 370 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. f " senutuis," et " donrnis," et "fluctuis;" qui est patrius casus, ab eo, quod est " senatus, domus," et " fluctus :" Line, " sena- tui, donmi, fluctui," ceteraque, bis consimilia pariter dixisse. Terentii quoque comici versus in libris veteribus itidem scrip- tus est : " Eius anuis, opinor, causa, quae est emortua." Hanc eorum auctoritatem quidam e veteribus grammaticis ratione etiam firmare voluerunt, quod omnis dativus singularis litera finitus " i," si non similis est genitivi singularis, " s " litera addita genitivum singularem facit, ut : " Patri patris, duci ducis, caedi caedis." Cum igitur, inquiunt, in casu dandi " huic senatui" dicamus, genitivus ex eo singularis " senatuis" est, et non " senatus." Sed non omnes concedunt, in casu dative/ " senatui " magis dicendum, quam " senatu." Sicut Lucilius in eodem casu "victu" et u anu" dicit, non " victui'* et " anui," in hisce versibus : " Quod sumtum atque epulas victu praeponis honesto ;" et alio in loco : " Anu noceo" in quit. Yirgilius quoque in casu dandi " aspectu" dicit, non " aspectui :" " Teque aspectu ne subtrahe nostro." et in Georgicis : " Quod nee concubitu indulgent." Caius etiam Caesar, gravis auctor linguae Latinae, in Antica- tone: " Unius," inquit, a arrogantiae superbiaeque dominatu- que :" item in Dolabellam actionis in : " Ibi isti quorum in aedibus fanisque posita et honori erant et ornatu." In libris quoque Analogicis omnia istiusmodi sine i litera dicenda censet. Aul. Gelt., TV. xvi. 182. On the Phrase " Pedarii Senatores." Non pauci sunt, qui opinantur, " pedarios senatores" appel- latos, qui sententiam in senatu non verbis dicerent, sed in alienam sententiam pedibus irent. Quid igitur? Cum senatus- consultum. per discessionem fiebat, nonne universi senatores sententiam pedibus ferebant? Atque haec etiam vocabuli istius ratio dicitur, quam Gabius Bassus in commentariis suis scriptam reliquit. Senatores enim dicit in veterum aetate, qui curulem magistratum gessissent, curru solitos honoris gratia in curiam vehi ; in quo curru sella esset, supra quam considerent ; quae ob earn causam " curulis" appellaretur : sed eos senatores > ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 371 qui magistratum curulem nondum ceperant, pedibus itavisse in curiam: propterea senatores, nondum maioribus honoribus functos, "pedarios" nominatos. Marcus autem Yarro in Satyra Menippea, quae 'ITTKOKVOJV inscripta est, equites quosdam dicit "pedarios" appellatos: videfcurque eos significare, qui nondum a censoribus in senatum lecti, senatores quidem non erant, sed, quia honoribus populi usi [quidem] erant, in senatum veniebant et sententiae ius habebant. Nam et curulibus magis- tratibus functi, qui nondum a censoribus in senatum lecti erant, senatores non erant : et qui in postreinis scripti erant, non rogabantur sententias, sed, quas principes dixerant, in eas, discedebant. Hoc significabat edictum, quo mine quoque con- sules, cum senatores in curiam vocant, servandae consuetudinis causa translaticio utuntur. Yerba edicti haec sunt: SENATORES, QUIBUS Q. Iisr SENATU SENTENTIAM DICERE LICET. Versum quoque Laberii, in quo id vocabulum positum est, notari iussi- mus, quern legimus in mimo, qui Scriptura inscriptus est : " Caput sine lingua pedaria sententia est." Hoc vocabulum a plerisque barbare dici animadvertimus. Nam pro ie pedariis, pedaneos " appellant. AuL GelL, III. xviii. 183. Instances of Onomatology. Timaeus in Historiis, quas oratione Graeca de rebus populi Bomani composuit, et M.Yarro in AntiquitatibusEerum Human- arum terrain Italiam de Graeco vocabulo appellatam scripserunt; quoniam boves Graeci veteri lingua /T*XO/ vocitati sunt, quorum, in Italia magna copia fuerit : bucetaque in ea terra gigni pasci- que solita sint compluria. Coniectare autem ob eandem causam possumus, quod Italia tune esset armentosissima, mulctam, quae appellatur " suprema," institutam in singulos [dies] duarum ovium, triginta bourn: pro copia scilicet bourn, proque ovium penuria. Sed cum eiusmodi mulcta pecoris armentique a magistratibus dicta erat, adigebantur boves ovesque alias pretii parvi, alias maioris : eaque res faciebat inaequaleni mulctae punitionem. Idcirco postea lege Aternia constituti sunt in oves singulas aeris deni, in boves aeris centeni. " Minima" autem mulcta est ovis unius. " Suprema" mulcta est eius numeri, cuius diximus : ultra quern mulctam dicere in dies singulos ius non est j et propterea " suprema" appellatur, id est, summa et maxima. Quando igitur nunc quoque a magistratibus populi Eomani more maiorum mulcta dicitur vel minima vel suprema observari solet, ut " oves " genere virili appellentur : atque ita 372 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. M. Yarro verba haec legitima, quibus minima mulcta diceretur, concepit: "M. Terentio, quando citatus neque respondit neque excusatns est, ego ei unum ovem mulctam dico." Ac nisi eo genere diceretur, negaverunt iustam videri mulctam. Aid. GelL, XL i. 1-4. 184. On Words used in more than one Sense. Est plurifariam videre atque animadvertere in veteribus scriptis, pleraque vocabula, quae mine in sermonibus vulgi imam certamque rem demonstrent, ita fuisse media et com- munia, ut significare et capere possent duas inter se res contrarias : ex quibus quaedam satis nota sunt, ut " tempestas, valetudo, facinus, dolus, gratia, industria." Haec enim fere iam vulgatum est ancipitia esse, et utroqueversus dici posse. ^Periculum" etiam, et " venenum," et " contagium," non, uti nunc dicuntur, pro ma] is tantum dicta esse, multum exemplorum huiusmodi reperias. Sed " liouorem " quoque mediam vocem fuisse, et ita appellatum, ut etiam "mains honos" diceretur, et significaret " iniuriam," id profecto rarissirnum est. Quintus autem Metellus Numidicus in oratione, quam De Triumpho suo dixit, his verbis usus est : " Qua in re quanto universi me tmum antistatis, tanto vobis quam mihi niaiorem iniuriam atque contumeliam facit, Quirites : et quanto probi iniuriam facilius accipiunt, quam alteri tradunt, tanto ille vobis quam mihi peiorem honorem habuit : nam me iniuriam ferre, vos lacere vult, Quirites : ut hie conquestio, istic vituperatio relin- quatur." "Honorem," inquit, "peiorem vobis habuit, quam inihi :" cuius verbi sententia est, quam ipse quoque supra dicit : "maiore vos aifecit iniuria et contumelia quam me." AuL ^GelL, XII. ix. 185. An Analysis of the Term " Humanitas" Qui verba Latina fecerunt, quique iis probe usi sunt, " hu- Tnanitateni non id esse voluerunt, quod vulgus exist i mat, quodque a Graecis ^i^nv^^^ia. dicitur, et significat dexteritatein quandam benevolentiamque erga omnes homines promiscuam : sed " humanitatem " appellaverunt id propemodum, quod Graeci vrot,ibsiav vocant, nos eruditionem institutioriemque in bonas artes dicimus : quas qui sinceriter cupiunt appetuntque, ii sunt vel maxim e humanissimi. Huius enim scientiae cura et disciplina ex universis animantibus uni homini data est ; idcircoque Lumanitas appellata est. Sic igitur eo verbo veteres esse usos, ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 373 et cumprimis M. Varronem Marcumque Tullium, omnes ferme libri declarant. Quamobrem satis habui unum interim exem- plum promere. Itaque verba posui Yarronis e libro Eerum Humanarum primo, cuius principium hoc est : Praxiteles, qui propter artificium egregium nemini est paulum modo humaniori ignotus. " Humaniori/' ID quit, non ita, ut vulgo dicitur, facili et tractabili et benevolo, tametsi rudis literarum sit, (hoc enim cum sententia nequaquam convenit ;) sed erudition doctiorique, qui Praxitelem, quid fuerit, et ex libris, et ex historia cognoverit. AuL Gell, XIII. xvi. 186. An Analysis of tJie untranslateable Word " Urlanitas" His adiicit Domitius Marsus, qni de urbanitate diligentissime scripsit, quaedam non ridicula, sed cuilibet severissimae orationi convenientia, eleganter dicta, et proprio quodam lepore iucuuda: quae sunt quidein " urbana," sed risum tamen non habent. Neque eriim ei de risu, sed de urbanitate est opus institutum, quam propriam esse nostrae civitatis ait, et sero sic intelligi coeptam, postquam "Urbis" appellatioiiem, etiamsi nomea proprium non adiiceretur, Romam tamen accipi sit receptumr eamque sic finit : "Urbanitas est virtus quaedam in breve dictum* coacta, et apta ad delectandos movendosque homines in omnem affectum, maxime idonea ad resistendum, vel lacessendum, prout quaeque res ac persona desiderat." Cui si brevitatis exceptionem detraxeris, omnes orationis virtutes complexa sit. Nam si constat rebus et personis; quod in utrisque oporteat dicere, , perfectae eloquentiae est. Cur au tern "brevem" esse earn voluerit, nescio quidem. At, quam in eodem libro clicat fuisse et in multis, narrandi urbanitatem, paullo post ita finit, Catonis (ut ait) opinionem secutus, "Urbanus homo erit, cuius multa bene dicta responsaque erunt : et, qui in sermonibus, circulis^, conviviis, item in concionibus, omni denique loco ridicule- commodeque dicet. Hisus erunt, quicunque haec faciet orator." Quas si recipimus finitiones, quicquid "bene" dicetur, et " urbane" dicti nomen accipiet. Ceterum illi, qui hoc proposu- erat. consentanea fuit ilia divisio, ut dictorum urbanorum alia " seria," alia " iocosa," alia " media " faceret. Nam est eadem omnium bene dictorum. Verum mihi etiam iocosa quaedam videntur posse non satis urbane referri. Nam meo quidem iudicio ilia est " urbanitas, in qua iiihil absonum, nihil agreste^ nihil inconditum, nihil peregrinum, neque sensu, neque verbis > neque ore gestuve possit deprehendi :" ut non tarn sit in singuli& 374 SPECIMENS OF KOMAN LITERATURE. dictis, quam in toto colore dicendi : qualis apud Graecos ecmxtcrfAo; ille redolens Athenarum proprium saporem. Quint., VI. iii. 102-107. 187. On Euphonic Variations of Termination in the best Writers. Nos autem aliud quoque postea consimiliter a Yirgilio duplici modo scriptum invenimus. Nam et "tres" et "tris" posuit, eodem in loco, ea iudicii subtilitate, ut si aliter dixeris niuta- verisque, et aliquid tamen auris habeas, sentias suavitatem sonitus claudere. Versus ex deeimo hi sunt : "Tres quoque Threicios Boreae de gente suprema, Et tris, quos Idas pater, etpatria Isinara mittit:" "tres" illic, "tris" hie. Pensicula utrumque modulareque : reperies suo quodque in loco sonare aptissime. Sed in illo quoque itidem Virgilii versu : " Haec finis Priami fatorum," si mutes, et " hie finis " dicas, durum atque absonum erit, respuentque aures, quod mutaveris. Sicut illud contra eiusdem Virgilii insuavius facias, si mutes : " Quem das finem, rex magne, laborum 1 " Nam si ita dicas : " Quam das finem," iniucundum nescio quo pacto et laxiorem vocis sonum feceris. Ennius item "rectos cupressos" dixit contra receptum vocabuli genus, hoc versu : " Capitibus nutantis pinos rectosque cupressos." Firmior ei, credo, et viridior sonus esse vocis visus est " rectos " dicere "cupressos," quam "rectas." Contra vero idem Ennius in Annali duodevicesimo "aere fulva" dixit, non "fulvo;" non. ob id solum, quod Homerus wpa fietSew dicit: sed quod hie sonus, opinor, vocalior est visus et amoenior. Sicuti M. etiam Ciceroni mollius teretiusque visum est, in quinta In Verrem "fretu" scribere, quam "freto." " Perangusto," inquit, "fretu divisa." Erat enim crassius iam vastiusque, " perangusto freto " dicere. Itidem in secunda, simili usus modulamine : "manifesto peccatu," inquit, non " peccato : " hoc enim scriptum in uno atque in altero antiquissimae fidei libro Tironiano reperi. Aul. Gell, XIII. xxi, ROMAN THOUGHT: ART AND LETTERS. 375 188. The Use of Rare Words in Discourse a sign of Bad Taste. Est adeo id vitium plerumque serae eruditionis, quam Graeci tytfAaSietv appellant, ut, quod nunquam didiceris, diu ignoraveris, cum id scire aliquando coeperis, magni facias quo in loco cunque et quacunque in re dicere. Veluti Romae, nobis praesentibus, vetus celebratusque homo in causis, sed repentina et quasi tumultuaria doctrina praeditus, cum apud praefectum urbis verba faceret, et dicere vellet, inopi quendam miseroque victu vivere et furfureum panem esitare, vinumque eructum et foetidum potare : "Hie," inquit, "eques Komanus apludam edit, et noces bibit." Adspexerunt omnes, qui aderant, alius alium, primo tristiores turbato et requirente vultu, quidnam illud utriusque verbi foret ; post deinde, quasi nescio quid Tusce ant Gallice dixisset, universi riserunt. Legerat autem ille, "apludam" veteres rusticos frumenti furfurem dixisse; idque a Plauto in comoedia, si ea Plauti est, quao Astraba inscripta est, positum esse. Item " floces " audierat prisca voce significare vini faecem e vinaceis expressam, sicuti fraces ex oleis : idque apud Caecilium in Polumenis legerat, eaque sibi duo verba ad orationum ornamenta servaverat. Alter quoque, a lection ibus id genus paucis a^/poxaAo?, cum adversarius causam differri postularet : " Rogo, praetor," inquit, " subveni, succurre : quonam. usque nos bovinator hie demoratur ? " Atque id voce magna ter quaterque inclamavit, " bovinator est." Commurmuratio fieri coepta est a plerisque, qui aderant, quasi monstrum verbi admirantibus. At ille, iactans et gestiens: " Non enim Lucilium," inquit, " legistis, qui tergiversatorem bovinatorem dicit." Est autem in Lucilii undecimo versus : " Hie strigosus, bovinatorque ore improbus duro." Aid. GelL, XT. vii. 3-10. 189. A Caution against Affected Archaism. Favorinus philosophus adolescenti, veterum verborum cupi- dissimo, et plerasque voces nimis priscas et ignotissimas in quotidianis communibusque sermonibus expromenti : Curius, inquit, et Fabricius, et Coruncanius, antiquissimi viri nostri, et his antiquiores Horatii illi trigemini, plane ac dilucide cum suis fabulati sunt : neque Auruncorum, aut Sicanorum, aut Pelasgorum, qui primi incoluisse Italiam dicuntur, sed aetatis suae verbis locuti sunt. Tu autem, perinde quasi cum 376 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. matre Evandri mine loquare, sermone abliinc multis annis iant desito uteris, quod scire atque intelligere neminem vis, quae dicas. Nonne, homo inepte, ut quod vis abunde consequaris, taces? Sed antiquitatem tibi placere ais, quod honesta et bona et sobria et modesta sit. Vive ergo moribus praeteritis ; loquere verbis praesentibus ; atque id, quod a C. Caesare, excellentis ingenii ac prudentiae viro, in primo de Analogia libro, scriptum est, habe semper in memoria atque in pectore, ut, tanquam scopulnrn, sic fugias inauditum atque insolens verbum. AuL GelL I. x. SECOND DIVISION. ROMAN STYLE. ROMAN STYLE. PART I. DESCRIPTIVE PASSAGES. A PERIOD L, 240-280 B.C. 1. A Coquette. Quase pila In chore ludens datatim dat se ac communem facit, Alii adnutat, alii adnictat, alium amat, aliuni tenet. Alibi manus est occupata, alii percellit pedem, Anulum alii dat spectandum, a labris alium invocat, Cum alio can tat, &ttainen alii suo dat digito lit eras. Naev. Tarentillctj fr. 2. Love is too expensive a Luxury. Omnium primum Amoris artis eloquar quemadmodum expediant. Nunquam Amor quemquam nisi cupidum hominem postulat se in plagds coniicere; Eos cupit, eos consectatur ; subdole blanditur ; ab re 280 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Consulit, blandiloquentulus, harpago, mendax, cupper avarus, Elegans, despoliator, latebricolarum hominum corruptor, Blandus, inops, celati indagator: nam qui ab eo, quod amat, Quarn extern plo saviis sagittatis percussus est : Illico res foras labitur, liquitur. " Da mihi hoc, mel meum, si me amas, si audes! " Ibi ille cuculus : " Ocelle mi, fiat ! Et istuc et si ainplius vis dari, dabitnr." Ibi ilia pendentem ferit : iatn amplius 6rat; Non sat id est mali, ni amplius etiarn, Quod bibit, quod cornest, quod facit sumti. Nox datur : ducitur familia tota : Vestispicae, unctor, auri cnstos, flabelli ferae, sandal igerulae^ Cantrices, cistellatrices, nuntii, renuntii, Baptores panis et peni. Fit ipse, dum illis comis est, Inops amator. Haec e'go quorn ago cum meo aninio et recolo, Ubi qui eget, quam preti sit parvi : Apage te, Amor ! non places ! nil te utor. Quamquam illud est dulce, esse et bibere ; Amor amara dat tibi satis quod aegre sit; ITugit forum, fugat tuos cognatos, Fugat ipse a suo se contuitu; Neque enim eum sibi amicum volurit dici. Mille modis amor ignorandust, procul adhibendust, bsti- nendus: Nam qui in amorem praecipitavit ; peius perit, quam si saxo saliat. Apage, sis, Amor ! Tuas res tibi habe. Amor mihi amicus Ne fuas unquam ! Certum est, ad frugem Applicare animum. Plant., Trin., II. i. 14-52. 3. A Lover's Pangs. Credo 6go amorem primum apud homines carnuficinani commentum. Hanc ^go de me coniecturam domi facio, ne foris qnaeram: ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 381 Qui omnes homines supero, &ntideo cruciabilitatibus animi : , lactor, crucior, agitor, stimulor, vorsor in amoris rota Miser, e"xanimor, Eeror, differor, distrahor, diripior: Ita nubilam mentem animi habeo ; ubi sum, Ibi non sum ; ubi non sum, ibi est animus : Ita nrilri omuia nunc ingenia insunt; Qiiod lubet, non lubet iam id continuo : Ita me amor lapsum animi ludificat, Eugat, agit, appetit et raptat, Retinet. lactat, largitur ; Quod dat, non dat; deludit; Modo quod suasit, dissuadet; Quod dissuasit, id ostentat. Maritumis moribus Mecum experitur : ita meum Prangit amantem animum ; nee nisi quia Miser non eo pessum, ulla abest Mihi perdito pevnicies: ita pater apud villam detintiit Me hos dies sex ruri continuos, Neque licitum interea est meam amicam visere. .Estne hoc miserum memoratu ? Plant., Cist,, II. i. 1-24. 4. A Lady's Toilette. oti sibi qui volet vim parare : Navem et mulierem, haec duo comparato : !Nam nullae magis res duae plus negoti Habent, forte si occeperis exornare ; Neque unquam satis hae duae res ornantur, JS^eque eis ulla ornandi satis satietas est. Atque haec ut loquor, nunc dorao docta dico : Nam nos usque ab aurora ad hoc quod diei est Ex industria ambae concessamus nunquam Lavari, aut fricari, aut tergeri, aut ornari, Poliri, expoliri, pingi, fingi ; et una Binae, singulis quae datae nobis ancillae, Eae nos lavando, eluendo, operam dedere ; Adgerundaque aqua sunt viri duo defessi. Apagesis, negoti quantum in muliere una est ! Plant. Poen., I. ii. 1-15 382 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 5. Patron and Client. Ut hoc utirnur maxume more moro Molstoque multum: Atque uti quique sunt optumi, maxuini : Morem habent hunc : Clientis sibi omnes volunt esse multos ; Bonine an mali sint, id haud quaeritant : Res magis quaeritur, quam clientum fides Quoiusmodi clueat. Si est pauper atque haud malus, nequam habetur ; Sin dives malust, is cliens frugi habetur. Qui nee leges neque aequom bonum usquam colunt, Sollicitos patronos habent. Datum denegant, quod datum est ; litium Pleni, rapaces, viri fraudulent, Qui aut foenore aut periuriis habent rem [partam ;] Mens est in querelis. luris ubi dicitur dies, Simul patronis dicitur: Quippe qui pro illis loquantur, male quae fecerint. Aut ad populum aut in iiire apud iudicem res est. Sicut me hodie nimis sollicitum cliens Quidaui habuit, Neque, quod volui, Agere quidquam licitum est : ita me attinuit, ita me detinuit Apud Aedilis, proeliis factis plurimisque pessumisque, Dixit causam. Conditiones tetuli tortas, confragosas ; Aut plus aut minus, quam opus erat, multo controversiam Dixeram, uti sponsio fieret. Quid ille ? Quid ? Praed^m dedit; Nee magis manufesto unquam hominem ullum teneri vidi ego. Omnibus malefactis testes tres aderant acerrumi. Di illunc omnes perdant (ita mi hunc hodie corrupit diem) Meque adeo, qui hodi6 forum unquam oculis inspexi meis ! Plant, Men., IV. ii. 1-32. 6. A Brown Study. Illuc, sis, vide, Quern d modum abstitit, severa fronte curas cogitans ! Pectus digitis pultat : cor, credo, 6 vocaturust foras. Ecce autem avortit ; nisus laevo in femine habet laevam manum, Dextera digitis rationem computat, feriens femur EOMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 383 Dexterum: ita vehementer, quod facto opus est, aegre suppetit. Concrepuit digitis: laborat. Cre"bro commutat status. Eccere autem eapite nutat ! Non placet, quod reperit. Quidquid est, incoctum non expromet; bene coctum dabit. Ecce autera aedificat : columnam mento subfulsit suo. Apage ! non placet profecto mi ilia inaedificatio. Nain 6s columnatum poetae esse indaudivi barbaro, Quo! bini custodes semper totis horis accubant. Euge, euge euscheme adstitit hercle, et dulice et comoe- dice ! Numquam hodie quiescet, priusquam id, quod petit, per- fecerit. Habet opinor. Age, si quid agis ! vigila ! ne somno stude, Nisi quidem hie agitari mavis v^riils virgis. Tibi ego dico ! au, feriatus ne sis ! Heus, Palaestrio, Vfgila, inquam ! expergiscere, inquam ! lucet inquarn ! Audio. Plant., Mil GL, II. ii. 47-65. 7. A Battle Scene. P6stquam utrimque exitum est maxuma copia, Dispartiti viri, dispartiti ordines : Nos nostras more nostro et modo instruximus Legiones ; hostes contra suas instruunt ; Deinde utrinque imperator in medium exeunt Extra turbam ordinum, conloquuntur simul. Convenit, victi utri sint eo proelio, Urbem, agrum, aras, focos seque uti dederent. Postquam id actum est, tubae utriinque contra canunt. Consonat terra ; clamoreni utrimque efferunt ; Imperator utrimque hinc et illinc lovi Yota suscipere, hortari exercitum ; Pro se quisque id, quod quisque et potest et valet, Edit, ferro ferit. Tela f rangunt ; boat Coelum fremitu virum. Ex spiritu et anhelitu Nebula constat ; cadunt Volneris vi et virium. Denique, ut voluimus, nostra superat manus ; Vicimus vi ferocis. Hostes crebri cadunt ; nostri contra ingruunt : Sed fugam in se* tamen nemo convortitur ; 384 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Nee recedit loco, quin statim rera gerat. Animam amittunt prius, quam loco demigrent. Quisque, ut steterat, iacet obtinetque ordinem. Hoc ubi Amphitruo herus conspicatu'st meus, Illico equites iubet dextera inruere. Equites parent citi : ab dextera maxumo CJum clamore in volant impetu alacri, Eoedant et proterunt hcstium copias lure iniustas. Plant., Amph. I. i. 65-94. 8. An Escape from Shipwreck. Sed, 6 Palaemon, sancte Neptuni comes Talia commemorat lacrimans, exterrita somno, Eurudica prognata, pater quam noster amavit, 394 SPECIMENS OF EOMAN LITERATURE. Vires vitaqne corpus meum nunc deserit omne. Nam me visus homo pulcher per amoena salicta Et ripas raptare locosque novos ; ita sola Post ill a, germana soror, errare videbar Tardaque vestigare et quaerere te neque posse Corde capessere : semita nulla pedem stabilibat. Exin compellare pater me voce videtur His verbis : " o gnata, tibi sunt ante ferendae Aerumnae, post ex fluvio fortuna resistet." Haec ecf'atns pater, germana, repente recessit Nee sese dedit in conspectum corde cupitus, Qnamquam mnlta inanus ad caeli caerula templa Tendebam lacrimans et blanda voce vocabam. Yix aegro cuni corde meo me somnus reliquit. Enn., Ann., ap. Cic. De Div., I. xx. 23. fiomulus and Remus. Remus auspicio se devovet atque secundam Solus avem servat at Romulus pulcher in alto Quaerit Aventino, servat genus altivolantum. Certabant urbem Rom am Remoramne vocarent. Omnibus cura viris uter esset induperator. Expectant vel titi consul cum mittere sign urn Volt omnes avidi spectant ad carceris oras, Quam raox emittat pictis e faucibus currus : Sic expectabat populus atque ora tenebat Rebus, utri magni victoria sit data regni. Interea sol albus recessit in infera noctis. Exin Candida se radiis dedit icta foras lux. Et simul ex alto longe pulcherruma praepes Laeva volavit avis : simul aureus exoritur sol. Cedunt de caelo ter quattor corpora sancta Avium, praepetibus sese pulch risque locis dant. Oonspicit inde sibi data Romulus esse priora, Auspicio regni stabilita scamna sol unique. Enn., Ann., ap. Cic. De Div., I. xlviii, 24. A Staunch Soldier. Undique conveniunt vel ut imber tela tribuno : Oonfigunt parmam, tinnit astilibus umbo Aerato souitu galeae : sed nee pote quisquam Undique nitendo corpus discerpere ierro. EOMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 395 Semper abundantes hastas frangitque quatitqne: Totum sudor habet corpus multumque laborat Nee respirandi fit copia : praepete ferro Histri tela maim iacientes sollicitabant. Enn., Ann., ap. Macrob. Sat., vi. 3. 25. A Storm. Profectione laeti piscmm lasciviam Intuentur, nee tuendi capere satietas potest. Interea prope iani occidente sole inhorrescit mare, Tenebrae conduplicantur. noctisque et nimbum occae($f nigror, Flamma inter nubes coruscat, caelum tonitru contremit, Grando mixta imbri largifieo subita praecipitans cadit, Undique omnes venfci erumpunt, saevi exsistunt turbines, Eervit aestu pelagus. Pacuv. 7 ap. Cic. De Div., I. xiv. 24. 26. A Dream interpreted. Tarqu. Quom iam quieti corpus nocturne impetu Dedi, sopore placans artus languidos : Yisum est insomnis pastorem ad me adp^llere Pecus lanigernm eximia pulcrittidine, Duos consanguineos arietes inde eligi Praeclarioremque alterum, immolare me, Deinde eius germanum cornibus conitier In me arietare, eoque ictu me ad casum dari. Exin prostratum terra, graviter saucium, Hesupinum in caelo contueri maxumum, Mirificum facinus : dextrorsum orbem flammeum Hadiatum solis liquier cursti novo. Aug. Rex, quae in vita usurpant homines, cogitant curant vident, Quaeque agunt vigilantes agitantque, ea si cui in somno accidunt, Minus mirum est, si di rein tan tarn haut te"mere knproviso offerunt. Proin vide, ne qu4m tu esse hebetem deputes aeque He , Is sapientia munitum pectus egregie gerat, Teque regno expellat : nam id quod de" sole ostentum est tibi, 396 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Populo commutationem refrum portendit fore, Perpropinquam. Haec bene verruncent populo ! nam quod dexterum Cepit cursum ab Keva signum praepotens, pulcerrume, Auguratum est, rem Romanam publicam summam fore Qui recte consulat, consul cluat. Tullius qui libertatem civibus stabiliverat. Ace., Brut., ap. Cic. De Div., I. xxii. 44. 27. A Skip. Tanta moles labitur Fremebunda ex alto ingenti sonitu et spiritu, Prae se undas volvit, vortices vi suscitat : Unit prolapsa, pelagus respargit, reflat. Ita dum interrupt um credas nimbum volvier, Dum quod sublime ventis expulsum rapi Saxum aut procellis, vel globosos turbines Existere ictos undis concursantibus : Nisi quas terrestris pontus strages conciet, Aut forte Triton fuscina evertens specus Supter radices penitus undanti in freto Molem ex profundo saxeam ad caelum erigit. Ace., Med., ap. Cic. N. D., II. xxxv. 89. 28. Epigrams by Valerius Aeditwis, Porcius Licinius, and Lutatius Catulus. Turn resupinus, capite convelato, voce admodum quam suavi versus cecinit Yalerii Aeditui, veteris poetae, item Porcii Licinii, et Quinti Catuli, quibus mundius, venustius, limatius, pressius, Graec\im Latinumve nihil quidquam reperiri puto. Versus Aeditui : " Dicere cum conor ouram tibi, Pamphila, cordis, Quid mi abs te quaeram, verba labris abeunt. Per pectus miserum manat subido mini sudor. Sic tacitus, subidus : duplo ideo pereo." Atque item alios versus eiusdem addidit, non hercle minus dulces, quam priores : " Quid faculam praefers, Phileros, qua nil opu' nobis ? Ibimus : hie lucet pectore flamma satis. Istam nam potis est vis saeva exstinguere venti, Aut imber coelo candidu' praecipitans. ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 397 At contra, himc ignem Veneris, si non Venus ipsa, Nulla est quae possit vis alia opprimere. " [tern dixit versus Porcii Licinii, hosce : " Custodes ovium teneraeque propaginis agnum, Quaeritis ignem ? Ite hue. Quaeritis "? Ignis homo'st.. Si digito attigero, incendam silvam simul omnem : Omne pecus : flamma est, omnia qua video. " Q. Catuli versus illi fuerunt : " Aufugit mi animus ; credo, ut solet, ad Theotimum Devenit. Sic est ; perfugium illud habet. Quid si non interdixem, ne illunc fugitivum Mitteret ad se intro, sed magis eiiceret ? Ibimu' quaesitum. Yerum, ne ipsi teneamur, Formido. Quid ago ? Da Yenu' consilium. Autt. Gell., XIX. x. 29. A Single Combat. Cum interim Gallus quidam nudus praeter scutum et gladios duos torque atque armillis decoratus processit: qui et viribus, et magnitudine, et adolescentia, simulque virtute ceteris antistabat. Is, maxime proelio commoto, atque utrisque summo studio pugnantibus, manu significare coepit, utrique ut quies- cerent pugnare. Pugnae facta pausa est. Extemplo, silentio facto, eum voce maxima conclamat, si quis secuni depugnare vellet, uti prodiret. Nemo audebat, propter magnitudinem atque immanitatem facies. Deinde Gallus irridere coepit, atque linguam exertare. Id subito perdolitum est cuidam T. Manlio, summo genere nato, tantum flagitium civitati accidere ; ex tanto exercitu neminem prodire. Is, ut dico, processit, neque passus est virtutem Romanam a Gallo turpiter spoliari. Scuto pedestri, et gladio Hispanico cinctns, contra Gallum constitit. Metu magno ea congressio in ipso ponte, utroque exercitu inspectante, facta est. Ita, ut ante dixi, constiterunt : Gallus, sua disciplina scuto proiecto, cunctabundus : Manlius, aninio magis, quam arte, confisus, scutum scuto percussit, atque statum Galli conturbavit. Dum se Gallus iterum eodem pacto constituere studet, Manlius iterum scuto scutum percutit, atque de loco hominem iterum deiecit : eo pacto ei sub Gallicum gladium suc- cessit, atque Hispanico pectus hausit : dein continue humerum dextrum eodem concessu incidit, neque recessit usquam, donee subvertit, ne Gallus irnpetum icti haberet. Ubi eum evertit, caput praecaedit : torquem detraxit, eamque sanguinolentam 398 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. sibi in colluin imponit. Quo ex facto ipse posterique eins Torquati sunt cognominati. Q. Claud. Qaadrig. ap. Gell., IX. xiii. 4. 30. Letter to King Pyrrhus. Literas, quas ad regem Pyrrhum super ea causa miserunt, Claudius Quadrigarius scripsit fuisse hoc exemplo : " Consules Homani salutem dicunt Pyrrho regi. Nos pro tuis in i urns continue animo strenui, commoti inimiciter, tecum bellare studemus. Sed communis exempli et fidei ergo visum est, uti te salvum velimus ; ut esset, quern armis vincere possimus. Ad nos venit Nicias, familiaris tuus, qui sibi pretiurn a nobis peteret, si te clam interfecisset. Id nos negavimus velle ; neve ob earn rem quidquam commodi exspectaret : et simul visum est, ut te certiorem faceremus, ne quid eiusmodi si accidisset, nostro consilio civitates putarent factum : et quod nobis non placet, pretio aut praemio aut dolis pugnare. Tu, nisi caves, iacebis." Q. Claud. Quadrig. ap. Gell., III. viii. 7, 8. B. PERIOD II, 80 B.a-14 A.D. 31. The Best Slaves for Farm Work. Mancipia esse oportere neque formidolosa, neque animosa. Qui praesint esse oportere, qui literis et aliqua sint humanitate imbuti, frugi, aetate maiore, quam operarios, quos dixi. Faci- lius enim his, quam minore natu sunt dicto audientes. Prae- terea potissimum eos praeesse oportet, qui periti sint rerum rus- ticarum. Non solum enim debere imperare, sed etiam facere, ut facientem imitentur, et ut animadvertant eum cum causa sibi praeesse, quod scientia praestet et usu. JSTeque illi conce- dendum ita imperare, ut verberibus coerceat potius quam verbis, si modo idem efficere possis. Neque eiusdem nationis plures parandos esse. Ex eo enim potissimum solere offensiones domesticas fieri. Praefectos alacriores faciundum praemiis: dandaque opera, ut habeant peculium, et coniunctas con- servas, e quibus habeant filios. Eo enim fiuiit firmiores, ac coniunctiores fundo. Itaque propter has cognationes Epiro- ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 599 icae familiae sunt illustriores. ac cariores. Ad iniiciendum 'oluptatem his praefecturae, honore aliquo habendi sunt : et de >perariis, qni praestabunt alios, communicanduin quoque cum is, quae faciunda sunt opera. Quod ita cum fit, minus se putant despici, atque aliquo numero haberi a domino. Studio- siores ad opus fieri liberalius tractando, aut cibariis, aut vestitu largiore, aut remissione operis, concessioneve, ut peculiare ali- quid in fundo pascere liceat, aut huiuscemodi rerum aliis, ut quibus quid graving sit imperatum, aut animadversum, qui consolando eorum restituat voluntatem, ac benevolentiam in doniinum. Forr., R. R., I. 17. 32. The Best Oxen for Farm Work. Igitur de omnibus quadrupedibus prima est probatio, qui idonei sint boves, qui arandi causa emuntur, quos rudis, neque minoris trimos, neque maioris quadrimos parandum, ut viribus magnis sint ae pares, ne in opere firmior irnbecilliorem con- ficiat : amplis cornibus, et nigris potius quam aliter : ut sint 3ata fronte, naribus simis, lato pectore, crassis coxendicibus. Hos veteranos ex campestribus ]ocis non emendum in dur# ac montana : nee non, ita si incidit ut sit, vitandum. Novellos cum quis emerit iuvencos, si eorum colla in furcas destitutas incluserit, ac dederit cibum, diebus paucis erunt mansueti, et ad domandum proni. Turn ita subigendurn, ut minu- tatirn assuefaciant, et ut tironem cum veterano adiungant. Imitando enim facilius domatur. Et primum in aequo loco, et sine aratro, turn eo levi simul gradi faciant, ut principio per arenam aut molliorem terram leniter procedant. Quos ad vec- turas item instituendum, ut inania primum ducant plaustra, et si possis, per vicum aut oppidum. Creber crepitus, ac varietas rerum consuetudine celerrima ad utilitatem adducit. Neque pertinaciter, quern feceris dexterum, in eo manendum. Quod si alternis fit sinister, fit laboranti in alterutra parte requies. Ubi terra levis, ut in Campania, ibi non bubus gravibus, sed vaccis aut asinis quod arant, eo facilius ad aratrum leve adcluci possunt Ad molas, et ad ea, si quae sunt, quae in fundo con- vehuntur, alii asellis, alii vaccis ac mulis utuntur, exiude tit pabuli facultas est. Nam facilius asellus, quam vacca alitur ; sed fructuosior haec. In eo agricolae hoc spectandum, quo fastigio sit fundus. In confragoso enim ac diflScili haec valentiora parandum, et potius ea, quae plus fructum reddere possint, cum idem operis faciant. Varr., K. JR., I. 20. 400 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 33. Directions for making a Luck-pond. Qui an tern volunt greges anatium habere, ac constituere xjffffOTeopg70y, primum locum, cui est facultas, eligere oportet palustrem, quod eo maxime delectantur. Si id non, potissimura ibi, ubi sit naturalis aut lacus, aut stagnum, aiit manufacta piscina, quo gradatim descendere possint. Septum altum esse oportet ubi versentur, ad pedes xv, ut vidistis ad villain Sei, quod uno ostio claudatur. Circum totem parietem intrinsecus crepido lata, in qua secundum parietem sint tecta cubilia : ante eas vestibulum earum exaequatum tectorio opere testaceo. In eo perpetua canalis, in quam et cibus ponitur iis, et immittitur aqua. Sic enim cibum capiunt. Omnes parietes tectorio levi- gantur, ne faeles, aliave quae bestia introire ad noceridum possit, idque septum totum rete grandibus maculis integitur, ne eo involare aquila possit, neve ex ea evolare anas. Pabulum iis datur triticum, ordeum, vinacei uvae. Nonnunquam etiam ex aqua cammari, et quaedam eiusmodi aquatilia. Quae in eo septo erunt piscinae, in eas aquam large influere oportet, ut semper recens sit. Sunt item non dissimilia alia genera, ut querquedulae pnalerides. Sic perdices, quae, ut Archelaus scribit, voce maris audita, concipiunt. Quae, ut superiores, neque propter fecunditatem, neque propter suavitatem saginan- tur, sed sic pascendo fiunt pingues. Quod ad villaticarum pastionum primum actum pertinere sum rat us, dixi. Varr., E. R., III. 11. 34. Directions for making a Snail-bed. Nee de cocleis, ac gliribus quaero, quod reliquum est. Neque enim magnum emolumentum esse potest. Non istuc tarn sim- plex est, inquit Appius, quam tu putas, o Axi noster. Nam et idoneus sub dio sumendus locus cocleariis, quern circum totum aqua claudas, ne quas ibi posueris ad partum, non liberos earum, sed ipsas quaeras. Aqua, in quam, finiendae, ne fngi- tivarius sit parandus. Locus is melior, quern et non coquit sol, et tangit ros. Qui si naturalis non est (ut fere non sunt in aprico loco) neque habeas in opaco, ut facias, ut sunt sub rupibus ac montibus, quorum alluant radices lacus ac fluvii, manu facere oportet roscidum. Qui fit, si eduxeris fistulam, et in earn mammillas imposueris tenues, quae eructent aquam, ita ut in aliquem lapidem incidat ac late dissipetur. Parvus iis cibus opus est, et is sine ministratore. Et hunc, dum serpit, non solum in area reperit, sed etiam si rivus non prohibet, in KOMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 401 >arietes stantes invenit. Denique ipsae ex se ruminantes ad >ropolam vitam diu producunt, cum ad earn rem pauca laurea olia interiiciant, et aspergant furfures non multos. Itaque ocus has vivas an mortuas coquat, plerumque nescit. Genera oclearum sunt plura, ut minutae albulae, quae afferuntur e ileatino, et maximae, quae de Illyrico, apportantur, et mediocres, [uae ex Africa afferuntur. Non quo non in his regionibus piibusdam locis eae magnitudinibus quaedam sint dispariles: lam et valde amplae sunt ex Africa, quae vocantur solitanae, ta ut earuin calices quadrantes octoginta capere possint, et sic n aliis regionibus eaedem inter se collatae et minores sunt, ac .naiores. Hae in fetura pariunt innumerabilia. Earum semen ninutum ac testa molli, diuturnitate obdurescit. Magnis _nsulis in areis factis, magnum bolum deferunt aeris. Has ^uoque saginare solent ita, ut ollam cum foraminibus incrustent mpa et farre, ubi pascantur ; quae foramina habeat, ut intrare ier possit. Vivax enim haec natura. Varr., R. R., III. 14. 35. Description of Syracuse. Urbem Syracusas maximam esse Graecarum urbium pulcher- rimamque omnium, saepe audistis. Est, indices, ita, ut dicitur : nam et situ est quum munito, turn ex omni aditu vel terra vel mari praeclaro ad aspectum : et portus habet prope in aedifica- tione aspectuque urbis inclusos : qui quum diversos inter se aditus habeant, in exitu coniunguntur et confluunt. Eorum coniunctione pars oppidi, quae appellatur Insula, mari disiuncta angusto, ponte rursum adiungitur et continetur. Ea tanta est urbs, ut ex quattuor urbibus maximis constare dicatur : quarum una est ea, quam dixi, Insula : quae duobus portubus cincta, in utriusque portus ostium aditumque proiecta est : in qua domus est, quae Hieronis regis fuit, qua praetores uti solent. In ea sunt aedes sacrae complures, sed duae, quae longe ceteris antecellant : Dianae una, et altera, quae fuit ante istius adven- tum ornatissima, Minervae. In hac insula extrema est fons aquae dulcis, cui nomen Arethusa est, incredibili magnitudine, plenissimus piscium; qui fluctu totus operiretur, nisi munitione ac mole lapidum disiunctus esset a mari. Altera autem est urbs Syracusis, cui nomen Achradine est : in qua forum maxi- mum, pulcherrimae porticus, ornatissimum prytaneum, amplis- sima est curia templuinque egregium lovis Olympii, ceteraeque urbis partes, una lata via perpetua multisque transversis divisae, privatis aedificiis continentur. Tertia est urbs, quae, quod in ea parte Fortimae fanum antiquum fuit, Tycha nominata est, iu 2D 402 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. qua et gymnasium amplissimum est et complures aedes sacrae : coliturque ea pars et habitatur frequentissime. Quarta autem est urbs, quae quia postrema coaedificata est, Neapolis nomi- natur : quam ad summam theatrum est maximum : praeterea duo templa sunt egregia, Cereris unum, alterum Liberae, sig- numque Apollinis, qui Temenites vocatur, pulcherrimum et maximum, quod iste si portare potuisset, non dubitasset auferre. Cic., Verr., II. iv. 117-119. 36. Two Degenerate Consuls. Quorum, per deos immortales, si nondum scelera vulneraque inusta reipublicae vultis recordari, vultum atque incessum animis intueamini. Facilius facta eoruni occurrent mentibus vestris, si ora ipsa oculis proposueritis. Alter unguentis affluens, calamistrata coma, despiciens conscios stuprorum ac veteres vexatores aetatulae suae, puteali et foeneratorum gregibus inflatus atque perculsus olim, ne in Scyllaeo illo aeris alieni in freto ad columnam adhaeresceret, in tribunatus portum per- fugerat. Contemnebat equites Romanos, minitabatur senatui, venditabat se operis, atque ab iis se ereptum, ne de ambitu caussam diceret, praedicabat, ab iisdemque se, etiam invito senatu, provinciam sperare dicebat : eamque nisi adeptus esset, se incolumem nullo modo fore arbitrabatur. Alter, o dii boni ! quam taeter incedebat ! quam truculentus ! quam terribilis aspec- tu! Unum aliquem te ex barbatis illis, exemplum imperil veteris, imaginem antiquitatis, columen reipublicae diceres intueri. Vestitus aspere nostra hac purpura plebeia ac paene fusca capillo ita horrido, tit Capua, in qua ipse turn imaginis ornandae caussa duumviratum gerebat, Seplasiam sublaturus videretur. Nam quid ego de supercilio dicam ? quod turn hominibus non superciliuni, sed pignus reipublicae videbatur. Tanta erat gravitas in oculo, tanta contractio frontis, ut illo supercilio respublica, tamquam Atlante caelum, niti videretur. Cic., Sext., vii. viii. 37. Greek False Witnesses. Noil est, inquitj turn Alexandrinis testibus creditum. Quid? postea creditum? non. Quamobrem? quia nunc aiunt, quod tune negabant. Quid 1 ergo ista conditio est testium, ut, quibus creditum non sit negantibus, iisdem credatur dicentibus ? At, si verum turn cum verissima fronte dixerunt, nunc mentiuntur: si tune mentiti sunt, doceant nunc verum esse, quod vultis, aut ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 403 ; leant. Dici audiebamns de Alexandria: nunc cognoseimiis ( nnes illius praestigias: illinc, inquam, omnes fallaciae: omnia i enique ab his malorum argumenta nata sunt. Nee mihi longius } uidquam est, indices, quam videre hominum vultus. Dixerunt j ic modo nobiscum ad Laec subsellia, quibns superciliis renuentes 1 uic decem millinm crimini ! lam nostis insulsitatem Grae- raesertim, indices, quum in his iudiciis ne locns qnidem novo testi soleat esse, ob eamque canssam iidem indices retineantnr, < [ui sederint de reo, nt his nota sint omnia, neqne quid fingi uovi possit. Cic.y Rob. Post., xiL xiii. 38. A Letter written on the Death of Caesar. O mi Attice, vereor, ne nobis idus Mart, nihil dederint prae- ;er laetitiam et odii poenam ac doloris. Quae mihi istira afferun- ;ur ! quae hie video ? "n Kx%eas x**vs psv, KT&OV; &L Scis, quam liligam Siculos, et quam illam clientelam honestam iudicem. Mnlta illis Caesar, neque me invito : etsi Latinitas erat non ferenda j vernmtamen . Ecce autem Antonius, accepta grand! pecnnia, fixit legern, a dictatore comitiis latam, qua Siculi ciyes rei, cuius vivo illo mentio nnlla. Quid? Deiotari nostri caussa non similis? Dignns ille qnidem omni regno, sed non perFulviam. Sexcenta similia. Verum illuc referor : tarn claram, tamque testatam rem, tamque iustam, Buthrotiam, non tenebimus aliqua ex parte ? et eo quidem magis, quo iste plura ? Nobis- cum hie perhonorifice et amice Octavius : quern quidem sui Caesarem salutabant, Philippns non : itaque ne nos qnidem : quern nego posse bonum civem : ita multi circumstant, qui quidem nostris mortem minitantur. Negant haec ferri posse. Quid censes, quum Roman! puer venerit, ubi nostri liberatores tuti esse non possunt ? qni qnidem semper erunt clari : con- scientia vero facti sui etiam beati. Sed nos, nisi me fallit, iacebimus. Itaque exire aveo, "Ubi nee Pelopidarum, " inquit. Haud amo vel hos designates, qui etiam declarnare me coegerunt ; ut ne apud aquas qnidem acquiescere liceret. Sed hoc meae nimiae facilitatis. Nam id erat quondam quasi necesse ; nunc, quoqno modo se res habet, non est item. Quam dudum nihil habeo, quod ad te scribam ! scribo tamen, non ut delectem his litteris, sed ut eliciam tuas. Tu, si quid erit de 404 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. ceteris ; de Bruto utique, quidquid. Haec conscripsi x Kal., accubans apud Yestorium, hominem remotum a dialecticis, in arithmeticis satis exercitatum. Cic., Ad Att., xiv. 12. 39. Ingenious Detection of a Thief. Hoc ipso fere tempore Strato ille medicus domi furtum fecit et caedem eiusmodi. Quum esset in aedibus armarium, in quo sciret esse nummorum aliquantum et auri : noctu duos con- servos dormientes occidit in piscinamque deiecit: ipse armarii' fundurn exsecuit, et H-S * *, et auri quinque pondo abstulit, uno ex servis puero non grandi conscio. Furto postridie cognito, omnis suspicio in eos servos, qui non comparebant, commove- batur. Quum exsectio ilia fundi in armario animadverteretur, laerebant homines, quonam rnodo fieri potuisset. Quidam ex amicis Sassiae recordatus est, se nuper in auctione quadam vidisse in rebus minutis aduncam, ex omni parte dentatam et tortuosam venire serrularn, qua illud potuisse ita circumsecari videretur. Ne multa : perquiritur a coactoribus : invenitur ea serrula ad Stratonem pervenisse. Hoc initio suspicionis orto, et aperte insimulato Stratone, puer ille conscius pertimuit "rem omnem dominae indicavit, homines in piscina inventi sunt, Strato in vincula coniectus est, atque etiam in taberna eius nummi, nequaquam omnes, reperiuntur. Cic. 9 Clu., Ixiv. 179-180. 40. Unjust Condemnation of a Nobleman of Lampsacus. Quid ego nunc in altera actione Cn. Dolabellae spiritus, quid hums lacrimas et ooncursationes proferam 1 quid C. Neronis, viri optimi atque innocentissimi, nonnullis in rebus animum nimis timidum atque demissum? qui in ilia re quid facere potuerit, non habebat, nisi forte, id quod omnes turn desi- derabant, ut ageret earn rem sine Yerre et sine Dolabella : quidquid esset sine his actum, omnes probarent : turn vero quod pronuntiatum est, non per Neronem iudicatum, sed per Dolabellam ereptum existimabatur. Condemnatur enim per- paucis sententiis Philodamus et eius films. Adest, instat, urget Dolabella, ut quamprimum securi feriantur, quo quam minime multi ex illis de istius nefario scelere audire possent. Consti- tuitur in foro Laodiceae spectaculum acerbum et miserurn et grave toti Asiae provinciae ; grandis natu parens adductus ad supplicium; ex altera parte filius : ille, quod pudicitiam liber- orum, hie, quod vitam patris famamque sororis defenderat. ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 405 Hebat uterque non de suo supplicio, sed pater de filii morte, le patris films. Quid lacrimarum ipsum Neronem putatis )rofudisse 1 quem fletum totius Asiae fuisse 1 quern luctum et jemitum Lampsacenorum ? securi esse percusses homines inno- :entes, nobiles, socios populi Romani atque amicos, propter lominis flagitiosissimi singularem nequitiam atque improbissi- nam cupiditatem ? Iain iam, Dolabella, iieque tui neque }uorum liberum, quos tu miseros in egestate atque in solitudine reliquisti, misereri potest. Verresne tibi tanti fuit, ut eius iibidinem honiinum. innocentium sanguine lui velles? Idcir- oone exercitum atque hostem relinquebas, ut tua vi et crudelitate istius hominis improbissimi pericula sublevares? Quod enim eum tibi quaestoris in loco constitueras, idcirco tibi amicum in perpetuum fore putasti ? Nesciebas, ab eo On. Carbonem consulem, cuius re vera quaestor fuit, non modo relictum, sed etiam spoliatum auxiliis, pecunia nefarie oppugn a- tum et proditum 1 ? Expertus igitur es istius perndiam turn, quum se ad inimicos tuos contulit : quurn in te homo ipse nocens acerrimum testimonium dixit : quum rationes ad aera- rium, nisi damnato te, referre noluit. Cic., Verr., II. i. 75-77. 41. A Roman Citizen scourged. Ipse inflammatus scelere et furore in forum venit. Ardebant oculi : toto ex ore crudelitas eminebat. Exspectabant omnes, quo tandem progressurus aut quidnam acturus esset : quum repente hominem proripi atque in foro medio nudari ac deligarr et virgas expediri iubet. Clamabat ille miser se civem esse Komanum, municipem Cosanurn : meruisse cum L. Pretio, splendidissimo equite Eomano, qui Panormi negotiaretur, ex- quo haec Verres scire posset. Turn iste se comperisse ait, eunr speculandi caussa in Siciliam ab ducibus fugitivorum esse mis- sum : cuius rei neque index neque vestigium aliquod neque suspicio cuiquam esset ulla : deinde iubet undique hominem vehementissime verberari. Caedebatur virgis in medio foro- Messanae civis Homanus, indices; quum interea nullus gemitus,, nulla vox alia illius miseri, inter dolorem crepitumque plagarum, audiebatur, nisi haec : civis Romanus sum. Hac se commerno- ratione civitatis omnia verbera depulsurum cruciatumque a corpore deiecturum arbitrabatur. Is non modo hoc non peifecit, ut virgarum vim deprecaretur : sed, quum imploraret saepius, usurparetque nomen civitatis : crux, crux, inquam, infelici efc aerumnoso, qui numquam istam pestem viderat, comparabatiu\ 406 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. O nomen dulce libertatis ! o ius eximium nostrae civitatis ! lex Porcia legesque Semproniae ! o graviter desiderata et ali quando reddita plebi Romanae tribunicia potestas ! Huccin tandem omnia reciderunt, ut civis Romanus in provincia popul Romani, in oppido foederatorum, ab eo, qui beneficio popul Romani fasces et secures haberet, deligatus in foro virgi caederetur? Quid? quum ignes candentesque laminae ceteriqu cruciatus admovebantur ; si te illius acerba imploratio et vo: miserabilis non inhibebat, ne civium quidem Romanorum, qu turn aderant, fletu et gemitu maximo comniovebare 1 ? In cracen tu agere ausus es quemquam, qui se civem Romanum essi diceret? Nolui tarn vehementer agere hoc prima action e, indices nolui. "Vidistis enim, ut animi multitudinis in istum dolore e odio et communis periculi metu concitarentur. Cic., Verr. II. v. 161-163. 42. The Sword of Damocles. Nam quum quidam ex eius assentatoribus, Damocles, com memoraret in sermone copias eius, opes, maiestatem dominatus rerum abundantiam, inagnificentiam aedium regiarum, negaret que unquam beatiorem quemquam fuisse : " Visne igitur,' inquit, " Damocle, quoniam haec te vita delectat, ipse eamden degustare, et fortnnam experiri meam?" Quum se ille cuperc dixisset, collocari iussit hominem in aureo lecto, strato pul cherrime textili stragulo, magnificis operibus picto : abacosqtu complures ornavit argento auroque caelato. Turn ad mensan: eximia forma pueros delectos iussit consistere, eosque nutiur illius intuentis diligenter ministrare. Aderant unguenta, coro- nae ; incendebantur odores ; mensae conquisitissimis epulis exstruebantur. Fortunatus sibi Damocles videbatur. In hoc medio apparatu fulgenteni gladium, a lacunari seta eqnina aptum, demitti iussit, ut impenderet illius beati cervicibus. Itaque nee pulchros illos ministratores adspiciebat, nee plenum artis argentum : nee manum porrigebat in mensa-m : iam ipsae defluebant coronae : denique exoravit tyrannum, ut abire liceret, quod iarn beatus nollet esse. Satisne videtur declarasse Diony- sius, nihil esse ei beatum, cui semper aliquis terror impendeat 1 Atque ei ne integrum quidem erat, ut ad iustitiam remigraret, civibus libertatem et iura redderet. lis enim se adolescens im- provida aetate irretierat erratis, eaque commiserat, ut salvus esse non posset, si sanus esse coepisset. Cic., T-usc., V. xxi. 61, 62. ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 407 43. The Battle of Mutina. Qimm equites Antonii apparuissent, contineri neque legio Martia neque cohortes praetoriae potuerunt ; quas sequi coepi- mus coacti, quando eas retinere non potueramus. Antonius ad Forum Gallorum suas copias continebat : neque sciri volebat se legiones habere ; tantum equitatum et levem arniaturam osten- debat. Posteaquam vidit, se invito, legionem ire, Pausa sequi se duas legiones iussit tironum. Postea vero quam angustias paludis et silvarum transivimus, acies est instructa a nobis duo- decim cohortium. Nondum venerant legiones duae ; repente Antonius in aciem suas copias de vico produxit et sine mora concurrit. Primo ita pugnatum est, ut acrius non posset ex utraque parte pugnari : etsi dexterius cornu, in quo eram cum Martiae legionis cohortibus octo, impetu primo fugaverat legio- nem xxxv Antonii, ut amplius passus quingentos ultra aciem, quo loco steterat, processerit. Itaque quum equites nostrum cornu circuire vellent, recipere me coepi et levem armaturam opponere Maurorum equitibus, ne aversos nostros aggrederentur. Interim video me esse inter Antonianos Antoniunique post me esse aliquanto. Eepente equum immisi ad earn legionem tiro- num, quae veniebat ex castris scuto reiecto. Antoniani me insequi ; nostri pila coniicere velle. Ita nescio quo fato sum servatus, quod sum cito a nostris cognitus. In ipsa Aemilia, ubi cohors Caesaris praetoria erat, diu pugnatum est. Cornu sioisterius, quod erat infirmius,ubi Martiae legionis duae cohortes erant, et coliors praetoria pedem referre coeperunt, quod ab equitatu circuibantur, quo vel plurimum valet Antonius. Quum omnes se recepissent nostri or dines, recipere me novissi- nuis coepi ad castra. Antonius, tamquam victor, castra putavit se posse capere. Quo quum venit, complures ibi amisit nee egit quidquam. Audita re, Hirtius cum cohortibus viginti veteranis redeunti Antonio in sua castra occurrit, copiasque eius omnes delevit, fugavitque eodem loco, ubi erat pugnatum, ad Forum Gallorum. Antonius cum equitibus hora noctis quarta se in castra sua ad Mutinam recepit. Hirtius in ea castra rediit, unde Pansa exierat, ubi duas legiones reliquerat, quae ab Antonio erant oppugnatae. Sic partera maiorem suarum copiarum Antonius amisit veteranarum. Nee id tamen sine aliqua iactura cohortium praetorianarum nostrarum et legionis Martiae fieri potuit. Aquilae duae, signa sexaginta sunt relata Antonii. Res bene gesta est. A. d. XII Kalendas Maii ex castris. Cic., Ad Fam., X. xxx. 408 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 44. Caelius sends Cicero some Political News. De sumrna republica saepe tibi scripsi, ine annum pacem noil videre; et quo propius ea contentio, quam fieri necesse est, accedit, eo clarius id pericnlum apparet. Propositum hoc est, de quo, qui reruui potiuntur, sunt dimicaturi : quod Cn. Pompeius constituit non pati C. Caesarem consulem aliter fieri, nisi exercitum et provincias tradiderit : Caesari autem per- suasum est, se salvum esse non posse, si ab exercitu recesserit. Fert illam tamen conditioners, ut ambo exercitus tradant. Sic illi amores et invidiosa coniunctio non ad occultam recidit obtrectationem, sed ad bellum se erumpit; neque, mearum rerum quod consilium capiam, reperio. Quod non dubito, quin te quoque haec deliberatio sit perturbatura. Nam mihi cum liominibus his et gratia et necessitudo est; turn caussam illara, non homines odi. Illud te non arbitror fogere, quin homines in dissensione domestica debeant, quamdiu civiliter sine armis certetur, hones tiorem sequi partem : ubi ad bellum et castra ventum sit, firrniorem; et id melius statuere, quo tutius sit. In hac discordia video, On. Pompeium senatum, quique res iudicant, secum habiturum: ad Caesarem omnes, qui cum timore aut mala spe vivant, accessuros; exercitum conferendum non esse omnino. Modo satis spatii sit ad con- siderandas utriusque copias et ad eligendam partem. Prope oblitus sum, quod maxime fuit scribendum. Scis Appium censorem hie ostenta facere ? de signis et tabulis, de agri niodo, de aere alieno acerrime agere ? Persuasum est ei, censuram lomentum aut nitrum esse. Errare mihi videtur. Nam sordes eluere vult ; venas sibi omnes et viscera aperit. Curre, per deos atque homines, et quam primum haec risum veni, legis Scantiniae iudicium apud Dm sum fieri, Appium de tabulis et signis agere. Crede mihi, est properandum. Curio noster sapienter id, quod remisit de stipendio Pompeii, fecisse existi- matur. Ad summam, quaeris, quid putem futurum. Si alter uter eorum ad Parthicum bellum non eat, video magnas im- pendere discordias, quas ferrum et vis iudicabit. Uterque animo et copiis est paratus. Si sine tuo periculo fieri posset, magnum et iucundum tibi fortuna spectaculum parabat. Caelius in Cic., Ad Fam., VIII. xiv. 2-4. 45. D. Brutus to Cicero. Non mihi rempublicam plus debere arbitror, quam me tibi. Gratiorem me esse iu te posse, quam isti perversi sint in me, KOMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 409 )xploratum habes : si tamen hoc temporis videatur dici caussa, nalle me tuum iudicium, quam ex altera parte omnium istorum. Fu enim a certo sensu et vero iudicas de nobis : quod isti ne aciant, summa malevolentia et livore impediuntur. Interpel- .ent me, quo minus honoratus sim, dum ne interpellent, quo oainus respublica a me commode administrari possit. Quae quanto sit in periculo, quam potero brevissime exponam. Pri- mum omnium, quanta m perturbationem rerum urbanarum afferat obitus consulum quantamque cupiditatem hominibus iniiciat vacuitas, non te fugit. Satis me multa scripsisse, quae litteris commendari possint, arbitror. Scio enim, cui scribam. Revertor mine ad Antoniuin : qui ex fuga quum parvulam ina- num peditum haberet inermium, ergastula solvendo, omneque genus hominum arripiendo satis magnum numerum videtur effecisse. Hue accessit manus Yentidii, quae trans Apenninum itinere facto difficillimo ad Yada pervenit, atque ibi se cum Antonio coniunxit. Est numerus veteranorum et armatorum satis frequens cum Ventidio. Consilia Antonii haec sint necesse est : aut ad Lepidum ut se conferat, si recipitur ; aut Apennino Alpibusque se teneat et decursionibus per equites, quos habet multos, vastet ea loca, in quae incurrerit : aut rursus se in Etru- riam referat, quod ea pars Italiae sine exercitu est. Quod si me Caesar audisset atque Apenninum transisset: in tantas angustias Antonium compulissem, ut inopia potius, quam ferro conficeretur. Sed neque Caesari imperari potest, nee Caesar exercitui suo. Quod utrumque pessimum est. Quum haec talia sint : quo minus, quod ad me pertinebit, homines interpel- lent, ut supra scripsi, non impedio. Haec quemadmodum explicari possint, aut, a te quum explicabuntur, ne impediantur, tiuieo. Alere iam milites non possum. Quum ad rernpublicani liberandam accessi, H. S. rnihi fuit quadringenties amplius. Tantum abesb, ut meae rei familiaris liberum sit quidquam, ut omnes iam meos amicos aere alieno obstrinxerim. Septem mine numerum legionum alo : qua difficultate, tu arbitrare. Non, si Varronis thesauros haberern, subsistere sumptui possem. Quum primum de Antonio exploratum habuero, faciam te certiorem. Tu me amabis ita, si hoc idem me in te facere senseris. in Non. Maii, ex castris, Dertoite. Brut., in Cic., Ad. Fam., XL x. 46. The Encounter between Clodius and Milo. Interim quum sciret Clodius (neque enim erat difficile scire), iter sollenne, legitimum, necessarium ante diem xin Kalendas Febr. Miloni esse Lanuvium ad flaminem prodendum, quod erafc 410 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. dictator Lamivii Milo : Roma subito ipse profectus pridie est, ut ante suum fundum, quod re intellectum est, Miloni insidias collocaret. Atque it-a profectus est, ut concionem turbulentam, in qua eius furor desideratus est, quae illo ipso die habita est, relinqueret, quam, nisi obire facinoris locum tempusque voluis- set, numquam reliquisset. Milo autem quum in senatu fuisset eo die, quoad senatus dimissus est, domum venit, calceos et vestimenta mutavit, paullisper, dum se uxor (ut fit) comparat, commoratus est, deinde profectus id temporis, quum iam Clodius, siquidem eo die Romam venturus erat, redire potuisset. Obviam fit ei Clodius, expeditus, in equo, nulla rheda, nullis impedimentis, nullis Graecis comitibus, ut solebat, sine uxore, quod numquam fere : quum hie insidiator, qui iter illud ad caedem faciendam apparasset, cum uxore veheretur in rheda, paenulatus, magno impeclimento ac muliebri et delicato ancilla- rum puerorumque comitatu. Fit obviam Clodio ante fundum eius, hora fere undecima aut non multo secus. Statim com- plures cum telis in htmc faciunt de loco superiore impetum : adversi rhedarium occidunt. Quum autem hie de rheda, reiecta paenula, desiluisset seque acri animo defenderet, illi, qui erant cum Clodio, gladiis eductis, partim recurrere ad rhedam, ut a tergo Milonem adorirentur, partim, quod hunc iam interfectum putarent, caedere incipiunt eius servos, qui post erant : ex qui- bus, qui animo fideli in dominum et praesenti fuerunt, partim occisi sunt, partim, quum ad rhedam pugnari viderent, domino succurrere prohiberentur, Milonein occisum et ex ipso Clodio audirent et revera putarent, fecerunt id servi Milonis, (dicam enim non derivandi criminis caussa, sed ut factum est,) neque imperante neque sciente neque praesente domino, quod suos quisque servos in tali re facere voluisset. Cic., Mil., x. 2729. 47. The Britons contest Caesar's landing. At barbari, consilio Romanorum cognito, praemisso equitatu et essedariis, quo plerumque genere in proeliis uti consuerunt, reliquis copiis subsecuti, nostros navibus egredi prohibebant. Erat ob has caussas summa difficultas, quod naves propter magnitudinem, nisi in alto, constitui non poterant; militibus autem ignotis locis, impeditis manibus, magno et gravi armorum onere oppressis, simul et de navibus desiliendum, et in fluctibus consistendum, et curn hostibus erat pugnandum : quum illi aut ex arido, aut paulluluin in aquam progress!, omnibus membris expediti, notissimis locis audacter tela coniicerent et equos insuefactos incitarent. Quibus rebus nosfcri perterriti, atque ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 411 huius omnino generis pugnae imperiti, non eadem alacritate ac studio, quo in pedestribus uti proeliis consuerant, nitebantur. Quod ubi Caesar animum advertit, naves longas, quarum et species erat barbaris inusitatior, et motus ad usum expeditior, paullura removeri ab onerariis navibus et remis incitari et ad latus apertum hostium constitui, atque inde fundis, sagittis, tormentis, hostes propelli ac submoveri iussit : quae res magno usui nostris fuit. Nam et navium figura, et remorum motu, et inusitato genere tormentorum permoti barbari constiterunt, ac paullum modo pedem retulerunt. Atque nostris militibus cunctantibus, maxime propter altitudinem maris, qui decimae legionis aquilam ferebat, contestatus deos, ut ea res legioni feliciter eveniret : " Desilite," inquit, " commilitones, nisi vultis aquilam hostibus prodere: ego certe meum reipublicae atque imperatori officium praestitero." Hoc quum magna voce dixisset, ex navi se proiecit atque in hostes aquilam ferre coepit. Turn nostri, cohortati inter se, ne tantum dedecus admitteretur, universi ex navi desiluerunt : hos item alii ex proximis navibus quum conspexissent, subsecuti hostibus adpropinquarunt. Pug- natum est ab utrisque acriter; nostri tamen, quod neque ordines servare, neque firmiter insistere, neque signa subsequi poterant, atque alius alia ex navi, quibuscumque signis occur- rerat, se adgregabat, magno opere perturbabantur. Hostes vero, notis omnibus vadis, ubi ex litore oliquos singulares ex navi egredientes conspexerant, incitatis equis impeditos adorie- bantur: plures paucos circumsistebant : alii ab latere aperto in uni versos tela coniiciebant. Quod quum animum advertisset Caesar, scaphas longarum navium, item speculatoria navigia militibus compleri iussit et, quos laborantes conspexerat, iis subsidia submittebat. Nostri, simul in arido constiterunt, suis omnibus consecutis, in hostes impetum fecerunt atque eos in fugam dederunt; neque longius prosequi potuerunt, quod equites cursum ten ere atque insulam capere non potuerant. Hoc unum ad pristinam fortunam Caesari defuit. Goes., B. Gf., iv. 24-26. 48. The Bridge over the Rhine. Caesar his de caussis, quas commemoravi, Rhenum transire decreverat; sed navibus transire, neque satis tutum esse arbitra- batur, neque suae neque populi Romani dignitatis esse statuebat. Itaque, etsi sum ma difficultas faciundi pontis proponebatur propter latitudinem, rapiditatem altitudinemque fluminis, tamen id sibi conteudendum, aut aliter non transducendum exercitum, 412 SPECIMENS OF KOMAN LITERATURE. existimabat. Rationem pontis lianc instituit. Tigna bina sesquipedalia, paullum ab imo praeacuta, dimensa ad altitudinem fluminis, intervallo pedum duorum inter se iungebat. Haec quum machinationibus immissa in flumen defixerat fistucisque adegerat, non sublicae modo derecta ad perpendiculum, sed prooa ac fastigata, ut secundum naturam fluminis procumberent: iis item contraria duo, ad eumdem modum iuncta, intervallo pefyum quadragenuin, ab inferiore parte, contra vim atque impetum fluminis con versa statuebat. Haec utraque insuper bipedalibus trabibus immissis, quantum eorum tignorum iunc- tura distabat, binis ntrinique fibulis ab extrema parte, dis- tinebantur: quibus disclusis atque in contrariam parteui re- vinctis, tanta erat operis firmitudo atque ea rerum natura, ut, quo maior vis aquae se incitavisset, hoc artius illigata tenerentur. Haec derecta rnaterie iniecta contexebantur et longuriis crati- busque consternebantur ; ac nihilo secius sublicae et ad inferioreni partem fluminis oblique agebantur, quae, pro pariete subiectae et cum omni opere coniunctae, vim fluminis exciperent : et aliae item supra pontem mediocri spatio, ut, si arborum trunci sive naves deiiciendi operis essent a barbaris missae, his defensoribus earum rerum vis minueretur, neu ponti nocerent. Caes., B. G. y iv. 17. 49. Defeat of Curio at the River Bagradas. Quibus ex locis quum longius esset progressus, confecto iam labore exercitu, sedecim millium spatio constitit. Dat suis signum Sabura, aciem constituit et circumire or dines atque hortari incipit ; sed peditatu duntaxat procul ad speciem utitur, equites in [aciem mittit. Non deest negotio Curio suosque hortatur, ut spem omnem in virtute reponant : ne militibus quidem, ut defessis, neque equitibus, ut paucis et labore confectis, studium ad pugnandum virtusque deerat : sed ii erant numero ducenti, reliqui in itinere substiterant. Hi quamcumque in partem impetum fecerant, hostes loco cedere cogebant ; sed neque longius fugientes prosequi, nee vehementius equos incitare poterant. At equitatus hostium ab utroque cornu circumire aciem nostram et aversos proterere incipit. Quum cohortes ex acie procucurrissent, Xumidae integri celeritate impetum nos- trorum effugiebant, rursusque ad ordines suos se recipientes circumibant et ab acie excludebant. Sic neque in loco in an ere ordinesque servare, neque procurrere et easum subire, tutum videbatur. Hostium copiae, submissis ab rege auxiliis, crebro augebantur : nostros vires lassitudiiie deficiebant : simul ii, qui ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 413 vulnera acceperant, neque acie excedere, neque in locum tutum referri poterant, quod tota acies equitatu hostium circunidata tenebatur. Hi, de sua salute desperantes, tit extremo vitae tempore homines facere consuerunt, aut suam mortem misera- bantur, aut parentes suos commendabant, si quos ex eo periculo fortuna servare potuisset. Plena erant omnia timoris et luctus. Curio ubi, perterritis omnibus, neque cohortationes suas, neque preces audiri intellegit, unam, tit miseris in rebus, spem reliquam salutis esse arbitratus, proximos colles capere universes atque eo signa iDferri iubet. Hos quoque praeoccupat missus a'Sabura equitatus. Turn vero ad summam desperationem nostri per- veniunt et partim fugientes ab equitatu interficiuntur, partim integri procumbunt. Hortatur Curionem Cn. Domitius, prae- factus equitum, cum paucis equitibus circumsistens, ut fuga salutem petat atque in castra contendat \ et se ab eo non dis- cessurum pollicetur. At Curio, numquam se, amisso exercitu, quern a Caesare fidei commissum acceperit, in eius conspectum reversurum confirmat atque ita proelians interficitur. Equites perpauci ex proelio se recipiunt: sed ii, quos ad novissiinum agmen equorum reficiendorum caussa substitisse demon stratum est, fuga totius exercitus procul animadversa, sese incolumes in castra conferunt. Milites ad ununi omnes interficiuntur. Caes., B. C., ii. 41, 42. 50. Battle of Pharsalia. Alacrity of Caesar's Troops. Habita oratione, exposcentibus militibus et studio pngnae ardentibus, tuba signum dedit. Erat Crastinus evocatus in exercitu Caesaris, qui superiore anno apud eum primum pilum in legione decima duxerat, vir singulari virtute. Hie, signo dato, " Sequimini me," inquit, " manipulares mei qui fuistis, et vestro imperatori, quam constituistis, operam date : unum hoc proelium superest, quo confecto, et ille suam dignitatem, et nos nostram libertatem recuperabimus." Simul respiciens Caesarem, "Faciam," inquit, "hodie, imperator, ut aut vivo mihi, aut mortuo gratias agas." Haec quuni dixisset, primus ex dextro cornu procucurrit, atque eum electi milites circiter centum et viginti voluntarii eiusdem centuriae sunt prosecuti. Inter dnas acies tantum erat relictum spatii, ut satis esset ad concursum ntriusque exercitus : sed Pompeius suis praedixerat, ut Caesaris impetum exciperent, neve se loco moverent aciemque eius dis- trahi paterentur: idque admonitti C. Triarii fecisse dicebatur, ut primus excursus visque militum infringeretur aciesque dis- tenderetur, atque in suis ordinibus dispositi disperses adorirentur: 414? SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. leviusque casura pila sperabat, in loco retentis militibus, quam si ipsi immissis telis occurrissent : simul fore, ut, duplicate cnrsu, Caesaris milites exanimarentur et lassitudine confice- rentur. Quod nobis quidem nulla ratione factum a Pornpeio videtur, propterea quod est quaedam animi incitatio atque alacritas naturaliter innata omnibus, quae studio pugnae incen- ditur. Hanc non reprimere, sed augere imperatores debent, neque frustra antiquitus institutum est, ut signa undique concinerent clamoremque universi tollerent: quibus rebus et hostes terreri, et suos incitari existimaverunt. Caes., B. 0., iii. 90-92. 51. Battle of PharsaLia. The Victory. Sed nostri milites, dato signo, quum infestis pilis procucur- rissent atque animadvertissent, non concurri a Pompeianis: usu periti ac superioribus pugnis exercitati sua sponte cursum represserunt et ad medium fere spatium constiterunt, ut ne consumtis viribus adpropinquarent ; parvoque intermisso tem- poris spatio, ac rursus renovato cursu, pila miserunt celeriterque, ut erat praeceptum a Caesare, gladios strinxerunt. Neque vero Pompeiani huic rei defuerunt. Nam et tela missa exceperunt, et impetum legionum tulerunt et ordines conservaverunt, pilis- que missis, ad gladios redierunt. Eodem tern pore equites ab sinistro Pompeii cornu, ut erat imperatum, universi procucur- rerunt omnisque multitudo sagittariorum se profudit : quorum impetum noster equitatus non tulit, sed paullum loco motus cessit : equitesque Pompeiani hoc acrius instare et se turmatim explicare aciemque nostram a ]atere aperto circuire coeperunt. Quod ubi Caesar animum advertit, quartae aciei, quam insti- tuerat sex cohortium numero, signum dedit. Illi celeriter procucurrerunt infestisque signis tanta vi in Pompeii equites impetum fecerunt, ut eorum nemo consisteret omnesque conversi non solum loco excederent, sed protinus incitati f'uga montes altissimos peterent. Quibus submotis, omnes sagittarii fundi- toresque destituti, inermes, sine praesidio, interfecti sunt. Eodem impetu cohortes sinistrum cornu, pugnantibus etiam turn ac resistentibus in acie Pompeianis, circumierunt eosque a tergo sunt adorti. Eodem tempore tertiam aciem Caesar, quae quieta fuerat et se ad id tempus loco tenuerat, procurrere iussit. Ita, quum recentes atque integri deressis successissent, alii autem a tergo adorirentur, sustinere Pompeiani non potuerunt atque universi terga verterunt. Neque vero Caesarem fefellit, quin ab iis cohortibus, quae contra equitatum in quarta acie collocatae ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 415 essent, initium victoriae oriretur, ut ipse in cohortandis militi- bus pronunciaverat. Ab his enim primum equitatus est pulsus, ab iisdem factae caedes sagittariorura atque fnnditorum, ab iisdem acies Pompeiana a siaistra parte erat circuraita atque initium fugae factum. Sed Pompeitis, ut equitatum suum pulsum vidit atque earn partem, cui maxinie contidebat, perter- ritam animum advertit, aliis diffisus acie excessit protinusque se in castra equo contulit et iis centnrionibus, quos in statione ad praetoriam portam posuerat, clare ut milites exaudirent, "Tuemini," inquit, " castra et defendite diligenter, si quid durius acciderit: ego reliquas portas circumeo et castrorum praesidia confirmo." Haec quum dixisset, se in praetorium contulit, summae rei diffidens et tamen eventum exspectans. Goes., B. (7., iii. 93, 94. 52. Battle of Pharsalia. Capture of the Camp. Caesar, Pompeianis ex fuga intra vallum compulsis, nullum spatium perterritis dare oportere existimans, milites cohortatus est, ut beneficio fortunae uterentur castraque oppugnarent : qui, etsi magno aestu fatigati, (nam ad meridiem res erat perducta) tamen, ad omueni laborem animo parati, imperio paruerunt. Castra a cohortibus, quae ibi praesidio erant relictae, Industrie defendebantur, multo etiam acrius a Thracibus barba- risque auxiliis. Nam, qui acie refugerant milites, et animo perterriti, et lassitudine confecti, missis plerique armis signisque militaribus, magis de reliqua fuga, quam de castrorum defensione cogitabant. Neque vero diutius, qui in vallo constiterant r multitudinem telorum snstinere potuerunt; sed confecti vul- neribus locum reliquerunt protinusque omnes, ducibus usi centurionibus tribunisque militum, in altissimos montes, qui ad castra pertinebant, confugerunt. In castris Pompeii videre licuit trichilas stratas, magnum argenti pondus expositum y recentibus cespitibus tabernacula constrata, L. etiam Lentuli et nonnullorum tabernacula protecta edera, multaque praeterea,, quae nimiam luxuriam et victoriae fiduciam designarent : ut facile aestimari posset, nihil eos de eventu eius diei timuisse, qui non necessarias conquirerent voluptates. At hi miserrima ac patientissimo exercitu Caesaris luxuriem obiiciebant, eui semper omnia ad necessarium usum defuissent. Pompeius iam, quum intra vallum nostri versarentur, equum nactus, detractis insignibus imperatoriis, decumana porta se ex castris eiecit protinusque equo citato Larissam con tend it. Neque ibi con- stitit, sed eadem celeritate, paucos suos ex fuga nactus, nocturno 416 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. itinere non intermisso, coraitatu equitum triginta ad mare pervenit navemque frumentariam conscendit ; saepe, ut diceba- tur, querens, tantum se opinionem fefellisse, ut, a quo genere h omnium victoriam sperasset, ab eo, initio fugae facto, paene proditus videretur. Caes., B. C., iii. 95, 96. 53. Power of the Druids. Sed de his duobus generibus alterum est Druidum, alterum equitum. Illi rebus divinis intersunt, sacrificia publica ac privata procurant, religion es interpretantur. Ad hos magnus adolescentium numerus disciplinae caussa concurrit, magnoque ii sunt apud eos honore. Nam fere de omnibus controversiis publicis privatisque constituunt ; et, si quod est admissum facinus, si caedes facta, si de haereditate, si de finibus contro- versia est, iidem decernunt ; praemia poenasque constituunt : si qui aut privatus aut publicus eorum decreto non stetit, sacrificiis interdicunt. Haec poena apud eos est gravissima. Quibus ita est interdictum, ii numero impiorum ac sceleratorum habentur; iis omnes decedunt, aditum eorum sermonemque defugiunt, ne quid ex contagione incommodi accipiant : neque iis petentibus ius redditur, neque honos ullus communicatur. His autem omnibus Druidibus praeest nnus, qui summam inter eos habet auctoritatem. Hoc mortuo, si qui ex reliquis excellit dignitate, succedit : at, si sunt plures pares, suffragio Druidum adlegitur, nonnumquam etiam armis de principatu contendunt. Hi certo anni tempore in finibus Carnutum, quae regio totius Galliae media habetur, considunt in loco consecrato. Hue omnes undique, qui controversias habent, conveniunt eorum que decretis iudiciisque parent. Disciplina in Britannia reperta atque inde in Galliam translata esse existimatur : et nunc, qui diligentius earn rem cognoscere volunt, plerumque illo discendi caussa proficiscuntur. Caes., B. 6?., vi. 13. 54. Intellectual Influence of the Druids. Druides a bello abesse consuerunt, neque tributa una cum reliquis pendunt ; militiae vacationem omniumque rerum habent immunitatem. Tantis excitati praemiis, et sua sponte multi in disciplinam conveniunt, et a parentibus propinquisque mittuntur. Magnum ibi numerum versuum ediscere dicuntur : itaque annos nonnulli vicenos in disciplina permanent. Neque fas esse KOMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 417 existimant, ea litteris mandare, quum in reliquis fere rebus, publicis privatisque rationibus, Graecis utantur litteris. Id mihi duabus de caussis instituisse videntur ; quod neque in vulgum disciplinam efferri velint, neque eos, qui discant, litteris confisos, minus memoriae studere : quod fere plerisque accidit, ut praesidio litterarum diligentiam in perdiscendo ac memoriam remittant. In primis hoc volunt persuadere, non interire animas, sed ab aliis post mortem transire ad alios : atque hoc maxime ad virtutem excitari putant, metu mortis neglecto. Multa praeterea de sideribus atque eorum motu, de mundi ac terrarum magnitudine, de rerum natura, de deorum immortalium vi ac potestate disputant et iuventuti transdunt. Caes., JB. G., vi. 14. 55. Comparison of Caesar and Cato. Sed memoria mea ingenti virtute, diversis moribus fuere viri duo, M. Cato et C. Caesar : quos, quoniam res obtulerat, silentio praeterire non fait consilium, quin utriusque naturam et mores, quantum ingenio possem, aperirem. Igitur his genus, aetas, eloquentia prope aequalia fuere : magnitude animi par, item gloria, sed alia alii. Caesar beneficiis atque munificentia magnus habebatur ; integritate vitae Cato. Ille mansuetudine et misericordia clarus factus ; huic severitas dignitatem addiderat. Caesar dando, sublevando, ignoscendo ; Cato nihil largiundo gloriam adept us est. In altero miseris perfugium erat, in altero malis pernicies : illius facilitas, huius constantia laudabatur. Postremo Caesar in animum induxerat laborare, vigilare ; negotiis amicorum intentus, sua neglegere; nihil denegare, quod dono dignum esset ; sibi magnum imperium, exercitum, novum bellum exoptabat, ubi virtus enitescere posset. At Catoni studium modestiae, decoris, sed maxume severitatis erat. Non divitiis cum divite, neque factione cum factioso ; sed cum strenuo virtute, cum modesto pudore, cum innocente abstinentia certabat; esse, quam videri, bonus malebat; ita, quo minus gloriam petebat, eo ilium magis sequebatur. Sail., Catil., 53, 54. 56. Catiline appears in the Senate. At Catilinae crudelis animus eadem ilia movebat, tametsi praesidia parabantur et ipse lege Plautia interrogatus erat ab L. Paullo. Postremo dissimulandi caussa aut sui expurgandi, sicuti iurgio lacessitus foret, in Senatum venit. Turn M. 2E 418 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Tullius Consul, sive praesentiam eius timens, sive ira commotus, orationem habuit luculentam atque utilem reipublicae, quam postea scriptara edidit. Sed ubi ille adsedit, Catilina, ut erat paratus ad dissimulanda omnia, demisso vultu, voce supplici postulare, " Patres conscript! ne quid de se temere crederent : ea familia ortum, ita se ab adulescentia vitam instituisse, ut omnia bona in spe haberet : ne existumarent, sibi, patricio homini, cuius ipsius atque niaiorum plurima beneficia in plebem Eomanam essent, perdita republica opus esse, quum earn servaret M. Tullius, inquilinus civis urbis Homae." Ad haec maledicta alia quuni adderet, obstrepere omnes, liostem atque parricidam vocare. Turn ille furibundus : " quoniam quidem circumventus, inquit, ab inimicis praeceps agor, incendium, ineum ruina restinguam." Sail., Catil., 31. 57. Jugurtha lives in Perpetual Dread. Ad ea rex, aliter, atque animo gerebat, placide respondit. Bomilcare aliisque multis, quos socios insidiarum cognoverat, interfectis, iram oppresserat, ne qua ex eo negotio seditio oriretur. Neque post id locorum lugurthae dies aut nox ulla quieta fuit : neque loco, neque mortali cuiquam aut tempori satis credere : civis hostes iuxta metuere : circmnspectare omnia et omni strepitu pavescere : alio atque alio loco, saepe contra decus regium, noctu requiescere : interdum, somno excitus, arreptis arm is tumultum facere; ita formidine, quasi veeordia, exagitari. Sail., Juy., 72. 58. A Story of two Carthaginian Brothers. Non indignum videtur, egregium atque mirabile facinus duorum Carthaginiensium memorare ; earn rem iios locus admormit. Qua tempestate Carthaginienses pleraeque Africae imperitabant, Cyrenenses quoq'ue magni atque opulenti fuere. Ager in medio arenosus, una specie : neque flumen, neque mons erat, qui finis eorum discerneret : quae res eos in magno diuturnoque bello inter se habuit. Postquam utriraque legi- ones, item classes, saepe fusae fugataeque, et alteri alteros aliquantum attriverant ; veriti, ne mox victos victoresque defessos alius aggrederetur, per inducias sponsionem faciunt, uti certo die legati domo proficiscerentur; quo in loco inter se obvii fuissent, is communis utriusque populi finis haberetur. KOMAN STYLE: DESCEIPTIVE PASSAGES. 419 Igitur Carthagine duo fratres missi, quibus nomen Philaenis erat, maturavere iter pergere : Cyrenenses tardius iere. Id socordiane an casu acciderit, parum cognovi. Ceterum solet in illis locis tempestas baud secus, atque in mari, retinere. Nam ubi per loca aeqiialia et nuda gignentium ventus coortus arenam humo excitavit, ea, magua vi agitata, ora oculosque implere solet ; ita prospectu impedito morari iter. Postquam Cyrenenses aliquanto posteriores se vident, et ob rem'corruptam domi poenas metuunt : criminari, Carthaginienses ante tempus domo digressos, contnrbare rem: denique omnia malle, quam victi abire. Sed quum Poeni aliam conditionem, tantummodo aequam, peterent, Graeci optionem Carthaginiensium faciunt, ut vel illi, quos finis populo suo peterent, ibi vivi obruerentur; vel eadem conditione sese, quern in locum vellent, processuros. Philaeni conditione probata, seque vitamque suam reipublicae condonavere ; ita vivi obruti. Carthaginienses in eo loco Philaenis fratribus aras consecravere; aliique illis domi honores instituti. Sail., Jug., 79. 59. Capture of Jugurtha through the Treachery of Bocchus. Haec Maurus secum ipse diu volvens, tandem promisit; ceterum dolo, an vere, cunctatus, parum comperimus. Sed plerumque regiae voluntates, ut vehementes, sic mobiles, saepe ipsae sibi adversae. Postea, tempore et loco constituto, in colloquium uti de pace veniretur, Bocchus Sullani modo, modo lugurthae legatum appellare, benigne habere, idem ambobus polliceri. Illi pariter laeti, ac spei bonae pleni esse. Sed nocte ea, quae proxuma fuit ante diem colloquio decretum, Maurus, adhibitis amicis, ac statim, immutata voluntate, remotis ceteris, dicitur secum ipse multa agitavisse, vultu, colore ac motu corporis pariter atque animo varius : quae scilicet, tacente ipso, occulta pectoris patefecisse. Tamen postremo Sullam accersiri iubet, et ex eius sententia Numidae insidias tendit. Deinde, ubi dies advenit et ei nunciatum est, lugurtham haud procul abesse; cum paucis amicis et Quaestore nostro, quasi obvius honoris caussa, procedit in tumulum, facillumum visu insidi- antibus. Eodem ISTumida cum plerisque necessariis suis, inermis, uti dictum erat, accedit : ac statim, signo dato, undique simul ex insidiis invaditur. Ceteri obtruncati : lugurtha Sullae vinctus traditur, et ab eo ad Marium deductus est. Sail, Jug., 113. 420 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 60. Character of Atticus. Hie ita vixit, ut universis Atheniensibus merito esset carissimus. Nam praeter gratiam, quae iam in adolescentulo magna erat, saepe suis opibus inopiam eorum publicara levavit. Cum enim versuram facere publice necesse esset neque eius condicionein aequam haberent, semper se interposuit atque ita, tit neque usurarn iniquam ab his acceperit neque longius, quam dictum esset, debere passus sit. Quod utrumque erat his salutare. Nam neque indulgendo inveterascere eorum aes alienum patiebatur neque raultiplicandis usuris crescere. Auxit hoc officium alia quoque liberalitate. Nam universos frumento donavit, ita ut singulis sex modii tritici darentur; qui modus mensurae medimnus Athenis appellatur. Hie autem sic se gerebat, ut communis infimis, par principibus videretur. Quo factum est, ut hinc omnes honores, quos possent, publice liaberent civemque facere studerent ; quo beneficio ille uti noluit, quod non nulli ita interpretantur, amitti civitatem Homanani alia ascita. Corn. Nep., Aft., 2, 3. 61. Cicero's Consulship was foretold by Prophecy. Haec, tardata diu species multumque morata, Consule te tandem celsa est in sede locata: Atque una fixi ac signati temporis hora luppiter excelsa clarabat sceptra columna : Ac clades patriae, flamma ferroque parata, Vocibus Allobrogum patribus populoque patebat. Rite igitur veteres, quorum monurnenta tenetis, Qui populos urbesque niodo ac virtute regebant; Kite etiam vestri, quorum pietasque fidesque Praestitit ac longe vicit sapientia cunctos, Praecipue coluere vigenti numine divos, Haec adeo penitus cura videre sagaci, Otia qui studiis laeti tenuere decoris, Inque Academia umbrifera nitidoque Lyceo Puderunt claras fecundi pectoris artes. E quibus ereptum primo iam a flore iuventae, Te patria in media virtutum mole locavit. Tu tamen anxiferas curas requiete relaxa, Quod patriae voces studiis nobisque sacrasti. Cic.j Poem., De suo Consul, II. 60-78. KOMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 421 62. An Omen. Hie lovis altisoni subito pinnata satelles, Arboris e trunco serpentis saucia morsu, Subigit ipsa feris transfigens unguibus auguem Semianimum et varia graviter cervice micantem, Quern se intorquentem lanians rostroque cruentans, Iain satiata animos, iam duros ulta dolores, Abiicit efflantem, et laceratuin affligit in unda, Seque obitu a soils nitidos convertit ad ortus. Hanc ubi praepetibus pennis lapsuque volantem Conspexit Marius, divini numinis augur, Faustaque signa suae laudis reditusque notavit : Partibus intonuit caeli pater ipse sinistris. Sic aquilae clarum firmavit luppiter omen. Cic., Poem., De Mario., De Div., I. xlvii. 106. .63. The Zodiac. Flumina verna cient obscuro lumine Pisces, Curriculumque Aries aequat noctisque dieque, Cornua quern commit florum praenuntia Tanri, Aridaque aestatis Gemini priinordia pandunt, Longaque iam minuit praeclarus lumina Cancer Languificosque Leo proflat ferus ore calores. Post modicum quatiens Yirgo fugat orta vaporem. Autumni reserat portas aequatque diurna Tempora nocturnis disperso sidere Libra, Et fetos ramos denudat flamma Nepai. Pigra sagittipotens iaculatur frigora terris. Bruma gelu glacians iubare spirat Capricorni : Quam sequitur nebulas rorans liquor altus aquari : Tanta supra circaque vigent ibi flumina. Mundi At dextra laevaque ciet rota fulgida Solis Mobile curriculum, et Lunae simulacra feruntur. Squama sub aeterno conspectu tosta Draconis Emmet : hanc inter fulgentem sidera septem Magna quatit stellans, quam servaiis serus in alta Conditur Oceani ripa cum luce Bootes. Quint. Cic.,fr. ed. Or., iv., p. 1013. 422 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. G4. The Seasons of the Year. It ver et Venus et Veneris praenuntius ante Pennatus graditur, Zephyri vestigia propter Flora quibus mater praespargens ante viai Cuncta coloribus egregiis et odoribus opplet. Inde loci sequitur calor aridus et comes una Pulverulenta Ceres et etesia flabra aquilonum. Inde autumnus adit, graditur simul Euhius Euan. Inde aliae tempestates ventique secuntur, Altitonans Volturnus et auster fulmine pollens. Tandem bruma nives adfert pigrumque rigorem Beddit : hiemps sequitur crepitans hanc dentibus Algu. Lucr., v. 737-747. 65. The Influence of Venus. Aeneadum genetrix, hominum divomque voluptas, Alma Venus, caeli subter labentia signa Quae mare navigerum, quae terras frugiferentis Concelebras, per te quoniam genus omne animantuin Concipitur visitque exortum lumina solis : Te, dea, te fugiunt venti, te nubila caeli Adventumque tuum, tibi suavis daedala tellus Summittit Bores, tibi rident aequora ponti Placatumque nitet diffuso lumine caelum. Nam simul ac species patefactast verna diei Et reserata viget genitabilis aura favoni, Aeriae primum volucres te, diva, tuumque Significant initum perculsae corda tua vi. Inde ferae pecudes persultant pabula laeta Et rapidos tranant amnis : ita capta lepore Te sequitur cupide quo quamque inducere pergis. Denique per maria et montis fluviosque rapacis Frondiferasque domos avium camposque virentis Omnibus incutiens blandum per pectora amorem Efiicis ut cupide genera tim saecla propagent. Quae quoniam rerum naturam sola gubernas Nee sine te quicquam dias in luminis oras Exoritur neque fit laetum neque amabile quicquam, Te sociam studeo scribendis versibus esse Quos ego de rerum natura pangere conor EOMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 423 Memmiadae nostro, quern tu, dea, tempore in omni Omnibus ornatum voluisti excellere rebus. Lucr., i. 1-27. 66. Epitaph on an Aged Barqw. Pliaselus ille, quern videtis, hospites, Ait fuisse navium celerrimus, JSTeque ullius natantis impetum trabis Nequisse praeterire, sive palmulis Opus foret volare, sive linteo. Et hoc negat minacis Adriatic! Negare litus, insulasve Cycladas, \ Rhodumve nobilem, horridamve Thraeiain, Propontida, trucemve Ponticum sinum, Ubi iste, post phaselus, antea fuit Comata silva : nam Cytorio in iugo Loquente saepe sibilum edidit coma. Amastri Pontica, et Cytore buxifer, Tibi haec fuisse et esse cognitissima, Ait phaselus : ultima ex origine Tuo stetisse dicit in cacumine, Tuo imbuisse palmulas in aequore, Et inde tot per impotentia freta Herum tulisse; laeva, sive dextera Vocaret aura, sive utrumque luppiter Simul secundus incidisset in pedern ; ISTeque ulla vota litoralibus diis Sibi esse facta, quum veniret a mare Novissimo hunc ad usque limpidum lacum. Sed haec prius fuere : nunc recondita Senet quiete, seque dedicat tibi, Gemelle Castor, et genielle Castoris. 67. Home. Paeninsularum, Sirmio, insnlarumque Ocelle, quascunque in liquentibus stagnis Marique vasto fert uterque Neptunus : Quam te libenter, quamque laetus inviso, Yix mi ipse credens Thyniam atque Bithynos Xiiquisse campos, et videre te in tuto. O quid solutis est beatius curis ? 424 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Quum mens onus reponit, ac peregrino Labore fessi venimus Larem ad nostrum, Desideratoque acquiescinms lecto. Hoc est, quod unum est pro laboribus tantis. Salve, o venusta Sirmio, atque hero gaude : Gaudete vosque, Lydiae lacus undae : Bidete quidquid est donri cachinnorum. xxix. 68. A Happy Pair. Acmen Septimius, suos amores, Tenens in gremio, Mea, inquit, Acme, Ni te perdite amo, atque aniare porro Omnes sum assidue paratus annos, Quantum qui pote plurimum perire, Solus in Libya Indiave tosta Caesio veniam obvius leoni. Hoc ut dixit, Amor, sinistram ut ante, Dextram sternuit approbationem. At Acme leviter caput reflectens, Et dulcis pueri ebrios ocellos Illo purpureo ore saviata, Sic, inquit, mea vita Septimille, Huic uno domino usque serviamus, Tit multo mihi maior acriorque Ignis mollibus ardet in medullis. Hoc ut dixit, Amor, sinistram ut ante, Dextram sternuit approbationem. Nunc ab auspicio bono profecti, Mutuis animis amant, amantur. Unam Septimius misellus Acmen Mavult, quam Syrias Britanniasque : Uno in Septimio fidelis Acme Facit delicias libidinesque. Quis ullos homines beatiores Vidit ? quis Yenerem auspicatiorem ? Catull.j xviii. C9. Before the Wedding. Namque lulia Manlio, Qualis Idalium colens ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 425 Venit ad Phrygium Venus ludicem, bona cum bona Nubit alite virgo : Floridis velut eniteus Myrtus Asia ramulis, Quos Hamadryades deae Ludicrum sibi roscido Nutriunt humore. Quare age, hue adituni ferens Perge linquere Thespiae Rupis Aonios specus, Lympha quos super irrigat Frigerans Aganippe : Ac domum dominam voca, Coniugis cupidam novi, Mentem amore revinciens, Ut tenax hedera hue et hue Arborem implicat errans. Yos item simul, integrae Yirgines, quibus advenit Par dies, agite, in modum Dicite : O Hymenaee Hymen, Hymen o Hymenaee. Catull., lix, 16-40. 70. Bride and Bridegroom. Transfer omine cum bono Limen aureolos pedes, Rasilemque subi forem. lo Hymen Hymenaee io, lo Hymen Hymenaee. Aspice, unus ut accubans Yir tuus Tyrio in toro Totus immineat tibi. Io Hymen Hymenaee io, Io Hymen Hymenaee. 426 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Illi non minus ac tibi Pectore uritur intimo Flamma, sed penite magis. lo Hymen Hymenaee io, lo Hymen Hymenaee. Mitte brachiolum teres, Praetextate, puellulae. lam cubile adeat viri. Io Hymen Hymenaee io, Io Hymen Hymenaee. "Vos bonae senibus bonis Cognitae bene feminae, Collocate puellulam. Io Hymen Hymenaee io, Io Hymen Hymenaee. lam licet venias, marite : Uxor in tlmlamo est tibi Ore floridulo nitens : Alba parthenice velut, Luteumve papaver. At, marite (ita me iuvent Caelites) nihilominus Pulcher es, neque te Venus Negligit. Sed abit dies : Perge, ne remorare. !Non diu remoratus es. lam venis. Bona te Yenus luverit: quoniam palam, Quod cupis, capis, et bonum Non abscondis auiorem. Catull., lix. 159-199. 71. Conjugal Love. Quo tibi turn casu, pulcherrima Laodamia, Ereptum est, vita dulcius atque anima, Coniugium : tanto te absorbens vortice amoris Aestus in abruptum detulerat barathrum; Quale ferunt Graii Pheneuni prope Cylleneum Siccare emulsa pingue palude solum ; ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 427 Quod quondam caesis mentis fodisse medullis Audit falsiparens Amphitryoniades, Tempore quo certa Stymphalia monstra sagitta Perculit, imperio deterioris heri, Pluribus ut caeli tereretur ianua divis, Hebe nee longa virginitate foret. Sed tuus altus amor barathro fuit altior illo, Qui durum doniitam ferre iugum docuit. Nam neque tarn carum confecto aetate parent! Una caput seri nata nepotis alit ; Qui quum, divitiis vix tandem inventus avitis, Nomen testatas intulit in tubulas, Impia derisi gentilis gaudia tollens, Suscitat a cano vulturium capiti : "Nee tantum niveo gavisa est ulla columbo Compar, quae multo dicitur improbius Oscula mordenti semper decerpere rostro ; Quamquam praecipue multivola est mulier. Sed tu horum magnos vicisti sola furores, Ut semel es flavo conciliata viro. Catull, Ixvi. 104-129. 72. The Bacchantes. At parte ex alia florens volitabat lacchus, Cum thiaso Satyrorum et Nysigenis Silenis, Te quaerens, Ariadna, tuoque incensus amore : Qui turn alacres passim lymphata mente farebant, Evoe bacchantes, evoe, capita inflectentes. Horum pars tecta quatiebant cuspide tbyrsos ; Pars e divolso iactabant membra iuvenco ; Pars sese tortis serpentibus incingebant ; Pars obscura cavis celebrabant orgia cistis, Orgia, quae frustra cupiunt audire profani. Plangebant aliae proceris tympana palmis, Aut tereti tenues tinnitus aere ciebant. Multi raucisonos efflabant cornua bombos, Barbaraque horribili stridebat tibia cantu. Cafatt., Ixiv. 252-265. 73. A Storm in Harvest. Saepe ego, quum flavis messorem induceret arvis Agricola, et fragili iam stringeret hordea culmo, 428 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Omnia ventorum concurrere proelia vidi ; Quae gravidam late segetern ab radicibus imis Sublime expulsam eruerent : ita turbine nigro Ferret hiems culmumque levem stipulasque volantes, Saepe etiam immensum caelo venit agmen aquarum, Et foedam gloraerant tempestatem imbribus atris Collectae ex alto nubes ; ruit arduus aether, Et pluvia ingenti sata laeta boumque labores Diluit ; implentur fossae, et cava flumina crescunt Cum sonitu ; fervetque fretis spirantibus aequor. Ipse Pater, media nimborum in nocte, corusca Fulmina molitur dextra : quo maxima motu Terra tremit ; fugere ferae ; et mortal ia corda Per gentes humilis stravit pavor : ille flagranti Aut Atho, aut Rhodopen, aut alta Ceraunia telo Deiicit ; ingeminant austri et densissimus imber; Nunc nemora ingenti vento, nunc litora plangunt. Virg., ., i. 316-334. 74. The Spring of the World. Ver adeo frondi neniorum, ver utile silvis ; Vere tument terrae et genitalia semina poscunt. Turn pater omnipotens fecundis imbribus Aether Coniugis in gremium laetae descendit, et omnes Magnus alit, magno commixtus corpore, fetus. Avia turn resonant avibus virgulta canoris, Et Venerem certis repetunt armenta diebus ; Parturit almus ager, Zephyrique tepentibus auris Laxant arva sinus, superat tener omnibus humor ; Inque novos soles audent se germina tuto Credere, nee metuit surgentes pampinus austros, Aut actum caelo magnis aquilonibus imbrem, Sed trudit gemmas, et frondes explicat omnes. Non alios prima crescentis origine mundi Illuxisse dies, aliumve habuisse tenorem Crediderim : ver illud erat ; ver magnus agebat Orbis, et hibernis parcebant flatibus Euri : Quum primae lucem pecudes hausere, virumque Terrea progenies duris caput extulit arvis, Immissaeque ferae silvis, et sidera caelo. Nee res himc tenerae possent perferre laborem, BOMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 429 Si non tanta quies iret frigusque caloremque Inter, et exciperet caeli indulgentia terras. Virg., ., ii. 323-34S, 75. A Scythian Winter. At non, qua Scythiae gentes, Maeotiaque unda, Turbidus et torquens flaventes Ister arenas, Quaque redit medium Rhodope porrecta sub axem, Illic clausa tenent stabulis armenta; neque ullae Aut herbae campo apparent aut arbore f rondes : Sed iacet aggeribus niveis informis et alto Terra gelu late, septemque assurgit in ulnas. Semper hiems, semper spirantes frigora Cauri. Turn sol pallentes baud unquani discutit umbras, Nee quum invectus equis altum petit aethera, nee quum Praecipitem Oceani rubro lavit aequore currum. Concrescunt subitae currenti in flumine crustae, Undaque iam tergo ferrates sustinet orbes : Puppibus ilia prius, patulis nunc hospita plaustris. Aeraque dissiliunt vulgo, vestesque rigescunt Indutae, caeduntque securibus humida vina, Et totae solidam in glaciem vertere lacunae, Stiriaque impexis induruit horrida barbis. Interea toto non secius aere ninguit : Intereunt pecudes, stant circumfusa pruinis Corpora magna bourn ; confertoque agmine cervi Torpent mole nova, et summis vix cornibus exstant. Hos non immissis canibus, non cassibus ullis, Puniceaeve agitant pavidos formidine pinnae : Sed frustra oppositum trudentes pectore montem Comminus obtruncant ferro, graviterque rudentes Caedurit, et magno laeti clarnore reportant. Ipsi in defossis speeubus secura sub alta Otia agunt terra, congestaque robora, totasque Advolvere focis ulmos, ignique dedere. Hie noctern ludo ducimt, et pocula laeti Fermento atque acidis iinitantur vitea sorbis. Tails Hyperboreo Septem subiecta trioni Gens effrena virum Rhipaeo tunditur Euro, Et pecudum fulvis velatur corpora setis. Virg., G., iii. 349-383. 430 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 76. Attack on Priam's Palace. At domus interior gemitu miseroque tumultu Miscetur ; penitusque cavae plaiigoribus aedes ITemineis ululant ; ferit aurea sidera clamor. Turn pavidae tectis matres ingentibus errant, Amplexaeque tenent postes, atque oscula figunt. Instat vi patria Pyrrhus ; nee claustra, neque ipsi Custodes sufferre valent. Labat ariete crebro lanua, et emoti procumbunt cardine postes. Fit via vi ; rumpunt aditus, prirnosque trucidant Inamissi Danai, et late loca milite complent. !Nbn sic, aggeribus ruptis quum spumeus amnis Exiit, oppositasque evicit gurgite moles, Fertur in arva furens cumulo, camposque per omnes Cum stabulis armenta trahit. Yidi ipse furentem Caede Neoptolemum, geminosque in limine Atridas ; Yidi Hecubani centum que nurus, Priamumque per aras Sanguine foedantem, quos ipse sacraverat, ignes. Quinquaginta illi thalami, spes tanta nepotum, Barbarico postes auro spoliisque superbi, Procubuere ; tenent Danai, qua deficit ignis. Virg., Aen., ii. 486-505. 77. The Hunting Party. Oceanum interea surgens Aurora reliquit. It portis, iubare exorto, delecta iuventus ; Ketia rara, plagae, lato venabula ferro, Massylique ruunt equites, et odora canum vis. Keginam thalamo cunctantem ad limina primi Poenorum expectant; ostroque insignis et auro Stat sonipes, ac frena ferox spumantia mandit. Tandem progreditur, magna stipante caterva, Sidoniam picto chlamydem circumdata limbo; Cui pharetra ex auro, crines nodantur in aurum, Aurea purpuream subnectit fibula vestem. Nee non et Phrygii comites et laetus lulus Incedunt. Ipse ante alios pulcherrimus omnes Infert se socium Aeneas, atque agmina iungit. Qualis, ubi hibernam Lyciam Xanthique fluenta Deserit, ac Delum maternam invisit Apollo, ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 431 Instauratque chores, mixtique altaria circum Cretesque Dryopesque fremunt pictique Agathyrsi : Ipse iugis Cynthi graditur, mollique fluentem Fronde prerait crinem fingens, atque implicat auro, Tela sonant humeris : hand illo segnior ibat Aeneas; tan turn egregio decus enitet ore. Postquam altos ventum in montes atque invia lustra, Ecce ferae, saxi deiectae vertice, caprae Decurrere iugis ; alia de parte patentes Transmittunt cursu campos atque agmina cervi Pulverulenta fuga glomerant, montesque relinquunt At puer Ascanius mediis in vallibus acri Gaudet equo; iamque hos cursu, iam praeterit illos, Spumantemque dari pecora inter inertia votis Optat aprum, aut fulvum descendere monte leonem. Virg., Aen., iv. 129-159. 78. A Boat-race. The Start. Effugit ante alios, primisque elabitur undis Turbam inter fremitumque Gyas; quern deinde Cloanthus Consequitur, melior reinis ; sed pondere pinus Tarda tenet. Post hos aequo discrimine Pristis Centaurusque locum tendunt superare priorem. Et nunc Pristis habet, nunc victam praeterit ingens Centaurus; nunc una ambae iunctisque feruntur Frontibus, et longa sulcant vada salsa carina. Iamque propinquabant scopulo, metamque tenebant: Quum princeps medioque Gyas in gurgite victor Eectorem navis compellat voce Menoeten : Quo tan turn mihi dexter abis? hue dirige gressum, Litus ama, et laevas stringat, sine, palmula cautes ; Altum alii teneant ! Dixit. Sed caeca Menoetes Saxa timens, prorani pelagi detorquet ad undas. Quo diversus abis? iterum : pete saxa, Menoete, Cum clamore Gyas revocabat, et ecce Cloanthum Respicit instantem tergo, et propiora tenentem. Ille inter navemque Gyae scopulosque sonantes Radit iter laevum interior, subitoque priorem Praeterit, et metis tenet aequora tuta relictis. Turn vero exarsit iuveni dolor ossibus ingens ; Nee lacrimis caruere genae : segnemque Menoetem, Oblitus decorisque sui sociumque salutis, 432 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. In mare praecipitem puppi deturbat ab alta; Ipse gubernaclo rector subit, ipse magister : Hortaturque viros, clavumque ad litora torquet. At gravis, ut fundo vix tandem redditus imo est, lam senior, madidaque fluens in veste, Menoetes Summa petit scopuli, siccaque in rupe resedit. Ilium et labentem Teucri et risere natantem ; Et salsos rident revomentem pectore fluctus. Virg., Aen., v. 151-182. 79. The Gates of Hell Ibant obscuri sola sub nocte per umbram, Perque domos Ditis vacuas, et inania regna : Quale per incertam lunam sub luce maligna Est iter in silvis, ubi coelum condidit umbra lupiter, et rebus nox abstulit atra colorern. Vestibulum ante ipsum primisque in faucibus Orci Luctus et ultrices posuere cubilia Curae ; Pallentesque habitant Morbi, tristisque Senectus, Jt Metus, ejt malesuada Fames, ac turpis Egestas : Terribiles visu formae : Letumque, Labosque ; Turn consanguineus Leti Sopor, et mala mentis Gaudia, mortiferumque adverso in limine Bellum, Ferreique Eumenidum thalami, et Discordia demens, Yipereum crinem vittis innexa cruentis. In medio ramos annosaque brachia pandit Ulmus opaca, ingens, quam sedeni Somnia vulgo Yana tenere ferunt, foliisque sub omnibus haerent. Multaque praeterea variarum monstra ferarum, Centauri, in foribus stabulant, Scyllaeque biformes, Et centum geminus Briareus, ac bellua Lernae Horrendum stridens, flammisque armata Chimaera ; Gorgones, Harpyiaeque, et forma tricorporis umbrae. Virg., Aen., vi. 268-289. 80. Death of Nisus and Euryalus. Dixerat, et toto connixus corpore ferrum Coniicit : hasta volans noctis diverberat umbras, Et venit aversi in tergum Sulmonis, ibique Frangitur, ac fisso transit praecordia ligno. BOMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 433 Volvitur ille vomens calidum de pectore flumen Frigidus, et longis singultibus ilia pulsat. Diversi circumspiciunt. Hoc acrior idem Ecce aliud summa telura librabat ab aure. Dum trepidant, iit liasta Tago per tempus utrumque Stridens, traiectoque haesit tepefacta cerebro. Saevit atrox Volscens, nee teli conspicit usquam Auctorem, nee quo se ardens immittere possit. Tu tamen interea calido mihi sanguine poenas Persolves amborum, inquit : simul ense recluso Ibat in Euryalum. Turn vero exterritus, amens Conclamat Nisus ; nee se celare tenebris Amplius, aut tantum potuit perferre dolorem : Me, me, adsum, qui feci, in me convertite femim, O Rutuli, mea fraus omnis ; nihil iste nee ausus, Nee potuit; caelurn hoc et conscia sidera testor; Tantum infelicem nimium dilexit amicum. Talia dicta dabat : sed viribus ensis adactus Transabiit costas, et Candida pectora rumpit. Volvitur Euryalus leto, pulchrosque per artus It cruor, inque humeros cervix collapsa recumbit : Purpureus veluti quum flos, succisus aratro, Languescit moriens : lassove papavera collo Demisere caput, pluvia quum forte gravantur. At Nisus ruit in medios, solumque per omnes Yolscentem petit ; in solo Yolscente moratur. Quern circum glomerati hostes, hinc comminus atque hinc Proturbant.' Instat non secius, ac rotat ensem Fulminenm ; donee Rutuli clamantis in ore Condidit adverso, et moriens animam abstulit hosti. Turn super exanimem sese proiecit amicum Confossus, placiclaque ibi demum morte quievit. Virg., Aen., ix. 408-443. 81. Turnus is compared to a Horse. Cingitur ipse furens certatim in proelia Turnus. lamque adeo Rutulum thoraca indatus aenis Horrebat squamis, surasque incluserat auro, Tempora nudus adhuc ; laterique accinxerat ensem ; Fulgebatque alta decurrens aureus arce ; Exsultatque animis, et spe iam praecipit hostem; 434 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Qualis ubi abruptis fugit praesepia vinclis Tandem liber equus, campoque potitus aperto, Aut ille in pastus armentaque tendit equarum, Aut assuetus aquae perfundi flumine noto Emicat, arrectisque fremit cervicibus alte Luxurians, luduntque iubae per colla, per armos. Virg., Aen., xi. 486-407. 82. Turnus is brought to lay. Nee plura effatus, saxum circumspicit in gens, Saxum antiquum, ingeris, campo quod forte iacebat, Limes agro positus, litem ut discerneret arvis. Vix illud lecti bis sex cervice subirent, * Qualia nunc hominum producit corpora tellus. Ille manu raptum trepida torquebat in host em, Altior insurgens, et cursu concitus, heros. Sed neque currentem se, nee cognoscit euntem, Tollentemve nianu, saxumque immane moventem : Genua labant; gelidus concrevit frigore sanguis. Turn lapis ipse viri, vacuum per inane volutus, Nee spatium evasit totum, nee pertulit ictum. Ac velut in somnis, oculos ubi languida pressit Nocte quies, nequidquam avidos extendere cursus Velle videmur, et in mediis conatibus aegri Succidimus ; non lingua valet, non corpore notae Sufficiunt vires, nee vox aut verba sequuntur : Sic Turno, quacunque viam virtute petivit, Successum dea dira negat. Turn pectore sensus Yertuntur varii. Rutulos adspectat, et urbem, Cunctaturque rnetu, telumque instare tremiscit : Nee, quo se eripiat, nee, qua vi tendat in hostem, Nee currus usquam videt, aurigamve sororem. Cunctanti telum Aeneas fatale coruscat, Sortitus fortunam oculis ; et corpore toto Eminus intorquet. Murali concita nunquam Tormento sic saxa fremunt, nee fulmine tanti Dissultant crepitus. Volat atri turbinis instar Exitium dirum hasta ferens, orasque recludit Loricae, et clipei extremes septemplicis orbes, Per medium stridens transit femur. Incidit ictus Ingens ad terram duplicate poplite Turnus. ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 435 Consurgunt gemitu Kutuli, totnsque remugit Mons circum, et vocem late nemora alta remittimt. Virg., Aen., xii. 894-927. 83. Mine Hostess. Copa Syrisca, caput Graia redimita mitella, Crispum sub crotalo docta movere latus, Ebria fumosa saltat lasciva taberna, Ad cubitum raucos excutiens calamos : "Quid iuvat aestivo defessum pulvere abesse, Quam potius bibulo decubuisse toro ? Sunt cupae, calices, cyatbi, rosa, tibia, chordae, Et trichila umbriferis frigida arundinibus. Est et, Maenalio quae garrit dulce sub antro, Hustica pastoris fistula more sonans. Est et vappa, cado nuper diffusa picato. Est strepitans rauco murmure rivus aquae. Sunt etiam croceo violae de flore corollae ; Sertaque purpurea lutea mixta rosa ; Et quae virgineo libata Achelois ab amne Lilia vimineis attulit ia calathis. Sunt et caseoli, quos iuncea fiscina siccat : Sunt autumnali cerea pruna die : Castaneaeque nuces, et suave rubentia mala : Est hie munda Ceres; est Amor: est Bromius. Sunt et mora cruenta, et lentis uva racemis : Est pendens iunco caeruleus cucumis. Est tuguri custos, armatus falce saligna ; Sed non et vasto est inguine terribilis. Hue Calybita veni : fessus iam sudat asellus : Parce illi : nostrum delicium est asinus. Nunc cantu crebro rumpunt arbusta cicadae. Nunc etiam in gelida sede lacerta latet. Si sapis, aestivo recubans te prolue vitro; Seu vis crystallo ferre novos calices. Eia age pampinea fessus requiesce sub umbra ; Et gravidum roseo necte caput strophio. Candida formosae decerpes ora puellae. Ah ! pereat, cui sunt prisca supercilia ! Quid cineri ingrato servas bene olentia serta ? Anne coronato vis lapide ista legi ? 436 SPECIMENS OF EOMAN LITERATURE. Pone meruin et talos. Pereant, qui crastina curant ! Mors aurem vellens : vivite, ait, venio." Virg.j Copa. 84. Fortune. O diva, gratum quae regis Antium, Praesens vel imo tollere de gradu Mortale corpus, vel superbos Yertere funeribus triumphos : Te pauper ambit sollicita prece Ruris colonus, te, dominam aequoris, Quicumque Bithyna lacessit Carpathium pelagus carina. Te Dacus asper, te profugi Scythae, TJrbesque gentesque et Latium ferox, Regumque matres barbarorum et Purpurei metuunt tyranni, Iniurioso ne pede proruas Stantem columnam, neu populus frequens Ad arma cessantes, ad arma Concitet, irnperiumque frangat. Te semper anteit saeva Necessitas, Clavos trabales et cuneos manu Gestans ahena; nee severus Uncus abest, liquiduinque plumbum* Te Spes et albo rara Fides colit Velata panno, nee comitem abnegat, Utcumque mutata potentes Yeste domos inimica linquis. At vulgus infidum et meretrix retro Periura cedit : diffugiunt cadis Cum faece siccatis amici, Ferre iugum pariter dolosL Hor. y Od., I. xxxv. 1-28. 85. Exile of Eegulus. Fertur pudicae coniugis osculum, Parvosque natos, ut capitis minor, Ab se removisse et virilem Torvus humi posuisse vultum : ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 437 Donee labantes consilio Patres Firmaret auctor numquam alias dato, Interque maerentes amicos Egregius properaret exsul. Atqui sciebat, quae sibi barbarus Tortor pararet: non aliter tamen Dimovit obstantes propinquos Et populum reditus morantem, Quam si clientum longa negotia Diiudicata lite relinqueret, Tendens Venafranos in agros Aut Lacedaemonium Tarentum. Eor., Od., III. v. 41-56. 86. A Fountain. O fons Bandusiae, splendidior vitro, Dulci digne mero, non sine floribus, Cras donaberis haedo, Cui frons turgida cornibus Primis et venerem et proelia destinat j Frustra : nam gelidos inficiet tibi Rubro sanguine rivos Lascivi suboles gregis. Te flagrantis atrox hora Caniculae- JSTescit tangere : tu frigus amabile Fessis vomere tauris Praebes et pecori vago. Fies nobilium tu quoque fontium, Me dicente cavis inipositam ilicem Saxis, unde loquaces Lympliae desiliunt tuae. Hor. y Oct., III. xiii. 87. The Isles of the Blessed. os manet Oceanus circum vagus; arva, beata Petamus arva divites et insulas, 438 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Reddit ubi Cererem tellus inarata quotannis Et imputata floret iisque vinea, Germinat et numquam fallentis termes olivae Suamque pulla ficus ornat arborem, Mella cava manant ex ilice, montibus altis Levis crepante lympha desilit pede. Illic iniussae veniunt ad mulctra capellae Refertque tenta grex anricus ubera ; Nee vespertimis circumgemit ursus ovile, Neque intumescit alta viperis humus. Nulla nocent pecori contagia, nullius astri Gregem aestuosa torret impotentia. Pluraque felices mirabimur : lit neque largis Aquosus Eurus arva radat imbribus, Pinguia nee siccis urantur semina glebis, Utrumque rege temperate Caelitum. HOT., Ep., xvi. 41-58- 88. The Town and Country Mouse. Glim Rusticus urbanum murem mus paupere fertur Accepisse cavo, veterem vetus liospes amicum, Asper et attentus quaesitis, ut tamen artum Solveret liospitiis animum. Quid multa ? neque ille Sepositi ciceris nee longae invidit avenae, Aridum et ore ferens acinum semesaque lardi Frusta dedit, cupiens varia fastidia cena Vincere tangentis male singula dente superbo; Quum pater ipse domus palea porrectus in horna Esset ador loliumque, dapis meliora relinquens. Tandem urbanus ad hunc : " Quid te iuvat," inquit, " amice, Praerupti nemoris patientem vivere dorso 1 Tis tu homines urbemque feris praeponere silvis Carpe viam, mihi crede, comes, terrestria quando Mortales animas vivunt sortita, neque ulla est Aut magno aut parvo leti fuga : quo, bone, circa, Dum licet, in rebus iucundis vive beatus, Vive memor, quam sis aevi brevis !" Haec ubi dicta Agrestem pepulere, domo levis exsilit ; inde Ambo propositum peragunt iter, urbis aventes Moenia nocturni subrepere. lamque tenebat Nox medium caeli spatium, quum ponit uterque In locuplete domo vestigia, rubro ubi cocco ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 439 Tincta super lectos canderet vestis eburnos, Multaque de magna superessent fercula cena, Quae procul exstructis inerant hesterna canistris. Ergo nbi purpurea porrectum in veste locavit Agrestem, veluti succinctus cursitat liospes Continuatqne dapes, nee non verniliter ipsis Eungitur officiis, praelibans omne, quod affert. I lie Cubans gaudet mutata sorte, bonisque Rebus agit laettim convivam, quum subito ingens "Valvarum strepitus lectis excussit utruraque. Currere per totum pavidi conclave, magisque Exanimes trepidare, simul domus alta Molossis Personuit canibus. Turn rnsticus: " Haud niihi vita Est opus hac" ait, et " valeas; me silva cavusque Tutus ab insidiis tenui solabitur ervo." HOT., 8., II. vi. 80-117. 89. The Golden Age. Quam bene Saturno vivebant rege, priusquam Tellus in longas est patefacta vias ! ISTondum caeruleas pinus contemserat undas, Effusum ventis praebueratque sinum, Nee vagus, ignotis repetens compendia terris, Presserat externa navita merce ratem. Illo non validus subiit iuga tempore taurus ; ISTon domito frenos ore momordit equus ; Non domus ulla fores habuit; non fixus in agris, Qui regeret certis finibus arva, lapis. Ipsae mella dabant quercus, ultroque ferebanrfc Ob via securis ubera lactis oves. ISTon acies, non ira fuit, non bella, nee ensem Immiti saevus duxerat arte faber. Nunc love sub domino caedes et vulnera semper, Nunc mare, nunc leti mille repente viae. t Tib., I. iii. 37-50. 90. The Joys of Peace. Quam potius laudandus hie esfc, quern, prole parata, Occupat in parva pigra senecta casa ! 440 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE, Ipse suas sectatur oves, at filius agnos, Et calidam fesso comparat uxor aquam. Sic ego sim, liceatque caput candescere canis, Temporis et prisci facta referre senem. Interea Pax arva colat. Pax Candida primum Duxit aratores sub iuga curva boves. Pax aluit vites, et succos condidit uvae, Funderet ut nato testa paterna merum. Pace bidens vomerque vigent ; at tristia duri Militis in tenebris occupat arma situs. Tib., I. x. 39-50. 91. Rustic Plenty. Laurus ubi bona signa dedit, gaudete, coloni : Distendet spicis horrea plena Ceres ; Oblitus et musto feriet pede rusticus uvas, Dolia dum magni deficiantque lacus. At madidus Baccho sua festa Palilia pastor Concinet; a stabulis tune procul este lupi. Ille levis stipulae solennes potus acervos Accendet, flammas transilietque sacras ; Et fetus matrona dabit, natusque parenti Oscula comprensis auribus eripiet : Nee taedebit avum parvo advigilare nepoti, Balbaque cum puero dicere verba senem. Tune operata deo pubes diseuinbet in lierba, Arboris antiquae qua levis umbra cadit ; A.ut e veste sua ten dent umbracula sertis Vincta, coronatus stabit et ante calix. At sibi quisque dapes et festas extruet alte Caespitibus mensas, caespitibusque torum. Tib. 9 II. v. 83-100. 92. Sulpicia : A Beautiful Woman. Sulpicia est tibi culta tuis, Mars magne, Kalendis; Spectatum e coelo, si sapis, ipse veni. Hoc Yenus ignoscet : sed tn, violente, caveto, Ne tibi miranti turpiter arma cadant. Illius ex oculis, quum vult exurere divos, Acceridit geminas lampadas acer Amor. ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. Illam, quidquid agit, quoquo vestigia movit, Componit furtim subsequiturque Decor. Seu solvit crines, fusis decet esse capillis ; Sen comsit, comtis est veneranda comis. Urit, seu Tyria voluit procedere palla ; Urit, seu nivea Candida veste venit. Talis in aeterno felix Yertumnus Olympo Mille habet ornatus, mille decenter habet. Sola puellarum digna est, cui mollia caris Yellera det succis bis madefacta Tyros, Possideatque metit quidquid bene olentibus arris Cultor odoratae dives Arabs segetis, Et quascunque niger rubro de litore conchas Proximus eois colligit Indus equis. Hanc vos, Pierides, festis cantate Kalendis, Et testudinea Phoebe superbe lyra. Hoc solemne sacrum multos haec sumat in annos : Dignior est vestro nulla puella choro. Tib., IY. iL 93. The Death of Hylas. Namque ferunt olim Pagasae navalibus Argo Egressam longe Phasidos isse viam : Et iam praeteritis labentem Athamantidos undis Mysorum scopulis adplicuisse ratem. Hie manus heroum, placitis ut constitit oris, Mollia composita litora fronde tegit. At comes invicti iuvenis processerat ultra, Raram sepositi quaerere fontis aquam. Hunc duo sectati fratres, Aquilonia proles, Hunc super et Zetes, hunc super et Calais, Oscula suspensis instabant carpere plumis, Oscula et alterna ferre supina fuga. Hie sub extrema pendens secluditur ala, Et volucres ramo subinovet insidias. Iain Pandioniae cessit genus Orithyiae : Ah dolor ibat Hylas, ibat Hamadryasin. Hie erat Arganthi Pegae sub vertice montis Grata domus Nymphis humida Thyniasin ; Quam supra nullae pendebant debita curae Roscida desertis poma sub arboribus : 442 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Et circum irriguo surgebant lilia prato Candida purpureis mixta papaveribus; Quae modo decerpens tenero pueriliter ungui, Proposito florem praetnlit officio, Et modo formosis mcumbens nescius undis Errorem blandis tardat imaginibus. Tandem haurire parat demissis flumina palmis Innixus dextro plena trahens Lumero. Cuius ut accensae Dryades candore puellae Miratae solitos destituere choros, Prolapsum leviter facili traxere liquore : Turn sonitum rapto corpore fecit Hylas. Cui procul Alcides iterat responsa : sed illi Nomen ab extremis fontibus aura refert. His, o Galle, tuos monitis servabis amores, Forrnosum Nymphis credere tutus Hylan. Prop., I. xxi. 17-52. 94. Borne Past and Present. Hoc, quodcunque vides, hospes, qua maxima Eoma est, Ante Phrygem Aeneam collis et herba fuit : Atque ubi Navali stant sacra palatia Phoebo, Evandri profugae procubuere boves. Fictilibus crevere deis haec aurea templa, Nee fuit opprobrio facta sine arte casa : Tarpeiusque pater nuda de rupe tonabat, Et Tiberis nostris advena bubus erat. Quo gradibus domus ista Remi se sustulit olim, Unus erat fratrum maxima regna focus. Curia, praetexto quae nunc nitet alta Senatu, Pellitos habuit, rustica corda, patres. JBuccina cogebat priscos ad verba Quirites. Centum illi in prato saepe Senatus eranl : Nee einuosa cavo pendebant vela theatro : Pulpita solemnes non oluere crocos. Yesta coronatis pauper gaudebat asellis Ducebant macrae vilia sacra boves. Parva saginati lustrabant compita porci : Pastor et ad calamos exta litabat ovis. Nee rudis infestis miles radiabat in armis ; Miscebant usta proelia nuda sude. Prima galeritus posuit praetoria Lucmo : Magnaque pars Tatio rerum erat inter oves. ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 443 Hinc Titles Ramnesque viri, Luceresque colon! : Quatuor hinc albos Romulus egit equos. Quippe suburban ae parva minus urbe Bovillae, Et, qui nunc nulli, maxima turba Gabi ; Et stetit Alba potens, albae suis omine nata, Hac, ubi Fidenas longe erat ire, via. Nil patrium, nisi nomen, nabet Romanus alumnus : Sanguinis altricem nunc pudet esse lupam. Prop., V. i. 1-16, 21-24, 27-38. 95. Vertumnus. Opportuna mea est cunctis natura figuris : In quamcunque voles, verte ; decor.us ero. Indue me Cois, fiarn non dura puella : Meque virum sumta quis neget esse toga ? Da falcem, et torto frontem mihi comprime faeno, lurabis nostra gramina secta manu. Arma tuli quondam, et, memini, laudabar in illis : Corbis in imposito pondere messor eram. Sobrius ad lites : at quum est imposta corona, Clarnabis capiti vina subisse meo. Cinge caput mitra, speciem furabor lacchi : Furabor Phoebi, si modo plectra dabis. Cassibus impositis venor : sed arundine sumta Faun us plumoso sum deus aucupio. Est etiam aurigae species Vertumnus, et eius, Traiicit alterno qui leve pondus equo. Suppetat hoc, pisces calamo praedabor ; et ibo Mundus demissis institor in tunicis. Pastor me ad baculurn possum curvare, vel idem Sirpiculis medio pulvere ferre rosam. !N"am quid ego adiiciam, de quo mihi maxima cura est, Hortorum in manibus dona probata meis ? Caeruleus cucumis, tumidoque cucurbita ventre Me notat, et iunco brassica vincta levi. Nee flos ullus hiat pratis, quin ille decenter Impositus fronti laugueat ante meae. At mihi, quod formas unus vertebar in omnes, Nomen ab eventu patria lingua dedit. Prop., V. ii. 21-48. I SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 96. Elegy on the Death of Tibullus. Tene, sacer vates, flammae rapuere rogales ? Pectoribus pasci nee timuere tuis 1 Aurea sanctorum potuissent templa deorum TJrere, quae tantum sustinuere nefas. Avertit vultus, Erycis quae possidet arces. Sunt quoque, qui lacrimas continuisse negant. Sed tamen hoc raelius, quam si Phaeacia tell.us Ignotum vili supposuisset humo. Hie certe manibus fugientis pressit ocellos Mater, et in cineres ultima dona tulit. Hie soror in partem misera cum matre doloris Yenit, inornatas dilaniata comas : Cumque tuis sua iunxerunt Nemesisque priorque Oscula : nee solos destituere rogos. Delia discedens, Felicius, inquit, amata Sum tibi : vixisti, dum tuus ignis eram. Cui Nemesis, Quid, ait, tibi sunt mea damna dolori ? Me tenuit moriens deficiente manu. Si tamen e nobis aliquid, nisi nomen et umbra, Restat, in Elysia valle Tibullus erit. Obvius huic venies, hedera iuvenilia cinctus Tempora, cum Calvo, docte Catulle, tuo : Tu quoque, si falsum est temerati crimen amici, Sanguinis atque animae prodige Galle tuae. His comes umbra tua est, si qua est modo corporis umbra* Auxisti numeros, culte Tibulle, pios. Ov., Am., III. ix. 41-66. 97. Proserpine carried off by Pluto. Terra tribus scopulis vastum procurrit in aequor Trinacris, a positu nomen adepta loci ; Grata domus Cereri. Multas ea possidet urbes ; In quibus est culto fertilis Enna solo. Erigida caelestum matres Arethusa vocarat. Venerat ad sacras et dea flava dapes. Eilia, consuetis ut erat comitata puellis, Errabat nudo per sua prata pede. Valle sub umbrosa locus est, adspergine multa Uvidus ex alto desilientis aquae. Tot fuerant illic, quot habet natura, colores: Pictaque dissimili flore nitebat humus. BOMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 445 Quam simul adspexit, Comites, accedite, dixit Et mecum plenos flore referte sinus. Praeda puellares animos oblectat inanis ; Et non sentitur sedulitate labor. Haec implet lento calathos e vimine textos : Haec gremium, laxos degravat ilia sinus. Ilia legit calthas : huic sunt violaria curae : Ilia papavereas subsecat ungue comas. Has, hyacinthe, tenes : illas, amarante, moraris : Pars thyma, pars casiam, pars meliloton amant : Plurima lecta rosa est ; sunt et sine nomine Sores. Ipsa crocos tenues liliaque alba legit. Carpendi studio paullatim longius itur; Et dominam casu nulla secuta comes. Hanc videt, et visam patruus velociter aufert; Regnaque caeruleis in sua portat equis. Ov., last., iv. 419-446. 98, " Ceratis ope Daedalea nitiiur pennis" lamque volaturus parvo dedit oscula nato : Nee patriae lacrimas continuere genae. Monte minor collis, campis erat altior aequis : Hinc data sunt miserae corpora bin a fugae. Et movet ipse suas, et nati respicit alas Daedalus, et cursus sustinet usque suos. lamque novum delectat iter ; positoque timore Icarus audaci fortius arte volat. Hos aliquis, tremula dum captat arundine pisces, Vidit, et inceptum dextra reliquit opus, lam Samos a laeva fuerant Naxosque relictae, Et Paros, et Clario Delos amata deo. Dextra Lebynthos erat, silvisque umbrosa Calymne, Ciuctaque piscosis Astypalaea vadis : Quum puer incautis nimium temerarius armis ( Altius egit iter, deseruitque patrem. Yincla labant ; et cera deo propiore liquescit : Nee tenues venti brachia mota tenent. Territus a summo despexit in aequora caelo : Nox oculis pavido venit oborta metu. Tabuerant cerae; nudos quatit ille lacertos: Et trepidat; nee, quo sustineatur, habet. Decidit ; atque cadens, Pater, o, pater, auferor, inquit. Clauserunt virides ora loquentis aquae. 446 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. At pater infelix, non iam pater, Icare, clamat, Icare, clamat, ubi es ? quove sub axe volas ? Icare, clamabat : pennas adspexit in undis. Ossa tegit tellus ; aequora nomen habent. Ov., Art. Am., ii. 69-96. 99. Cave of Sleep. Est prope Cimmerios longo spelunca recessu, Mons cavus, ignavi domus et penetralia Somni : Quo nunquam radiis oriens mediusve cadensve Phoebus adire potest. Nebulae caligine mixtae Exhalantur humo, dubiaeque crepuscula lucis. Non vigil ales ibi cristati cantibus oris Evocat Auroram, nee voce silentia rumpunt Sollicitive canes canibusve sagacior anser. Non fera, non pecudes, non moti namine rami, Humanaeve sonum reddunt convicia linguae. Muta quies habitat. Saxo tainen exit ab iino Eivus aquae Lethes, per quern cum. murmure labens Invitat somnos crepitantibus unda lapillis. Ante fores antri fecunda papavera florent Innumeraeque herbae, quarum de lacte soporem Nox legit, et spargit per opacas humida terras, lanua, ne verso stridorein cardine reddat, Nulla domo tota, custos in limine nullus. At medio torus est ebeno sublimis in antro, Plumeus, unicolor, pullo velamine tectus : Quo cubat ipse deus membris languore solutis. Hunc circa passim varias imitantia form as Somnia vana iacent totidem, quot messis aristas, Silva gerit frondes, eiectas littus arenas. Ov., M., xi. 592-615. 100. Phaethon is struck by a Thunderbolt At pater omnipotens, Superos testatus et ipsum, Qui dederat enrrus, nisi opem ferat, omnia fato Interitura gravi, summam petit arduus arcem, Unde solet nubes latis inducere terris, Unde movet tonitrus vibrataque fulmina iactat. Sed neque quas posset terris inducere, nubes ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 447 Tune habuit, nee qnos caelo demitteret imbres. Intonat et dextra libratum fulmen ab aure Misit in aurigam, pariterque animaque rotisque Expulit, et saevis compescuit ignibus ignes. Consternantur eqni et saltu in contraria facto Colla iugo eripiunt, abruptaque lora relinquunt. Illic frena iacent, illic temone revulsus Axis, in hac radii fractarum parte rotarum, Sparsaque sunt late laceri vestigia currus. At Phaethon, rutilos flamma populante capillo?, Volvitur in praeceps, longoque per aera tractu Fertur, ut interdum de caelo stella sereno, Etsi non cecidit, potuit cecidisse videri. Quern procul a patria di verso maximus orbe Excipit Eridanus, fumantiaque abluit ora. Naiades Hesperiae trifida furnantia flamma Corpora dant tumulo signantque hoc carmine saxum : " Hie situs est Phaethon, currus auriga paterni, Quern si non tenuit, magnis tamen excidit ausis." Ov., M., ii. 304-328. 101. Narcissus and Echo. . Ergo ubi Narcissum per devia rura vagantem Vidit et incaluit, sequitur vestigia furtim : Quoque magis sequitur, flamma propiore calescit, Non aliter, quam quum surnmis circumlita taedis Admotas rapiunt vivacia sulfura flammas. O quoties voluit blandis accedere dictis Et molles adhibere preces ! Natura repugnat, Nee sinit incipiat. Sed, quod sinit, ilia parata est Exspectare sonos, ad quos sua verba remittat. Forte puer, comitum seductus ab agmine fido, Dixerat : "Ecquis adesU" et " Adest" responderat Echo/ Hie stupet, atque aciem partes dimisit in omnes ; Voce " Yeni" clamat magna. Vocat ilia vocantem. Respicit, et rursus nullo veniente : " Quid, inquit, Me fugis ?" et totidem, quot dixit, verba recepit. Perstat, et alternae deceptus imagine vocis : "Hue coe'amus" ait, nullique libentius unquam Responsura sono "Coe'arnus" retulit Echo, Et verbis favet ipsa suis, egressaque silva Ibat, ut iniiceret sperato brachia collo. Ille fugit, fugiensque : "Manus complexibus aufer! 448 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Ante, ait, emoriar, qtiam sit tibi copia nostri. " Retulit ilia nihil, nisi "Sit tibi copia nostri." Spreta latet silvis, pudibundaque frondibus ora Protegit, et solis ex illo vivit in antris. Sed tamen liaeret amor, crescitque dolore repulsae. Extennant vigiles corpus miserabile curae, Adducitque cutem niacies, et in ae'ra succus Corporis omnis abit : vox tantum atque ossa supersunt. Vox manet : ossa ferunt lapidis traxisse figuram. Ov., M., iii. 370-399. 102. Palace of Fame. Orbe locus medio est inter terrasque fretumque Caelestesque plagas, triplicis confinia mundi : Unde quod est usquam, quamvis regionibus absit, Inspicitur, penetratque cavas vox omnis ad aures. Eama tenet, sumniaque domum sibi legit in arce : Innumerosque aditus ac mille foramina tectis Addidit, et nullis inclusit limina portis. Nocte dieque patet : tota est ex aere sonanti, Tota fremit, vocesque refert, iteratque, quod audit. Nulla quies intus, nnllaque silentia parte. Nee tamen est clamor, sed parvae murmura vocis : Qualia de pelagi, si quis procul audiat, undis Esse solent, qnalemve sonum, quum luppiter atras Increpuit nubes, extrema tonitrua reddunt. Atria turba tenet; veniunt leve vulgus, euntque, Mistaque cum veris passim commenta vagantur Millia rumorum, confnsaque verba volutant. E quibus hi vacuas implent sermonibus aures, Hi narrata ferunt alio, mensuraque ficti Crescit, et auditis aliquid novus adiicit auctor. Illic Credulitas, illic temerarius Error, Vanaque Laetitia est, consternatique Timores, Seditioque repens, dubioque auctore Susurri. Ipsa quid in caelo rerum pelagoque geratur Et tellure, videt, totumque inquirit in orbem. Ov., M., xii. 39-63. 103. The Constellation Auriga. Sed cum se terris Aries ter quinqne peractis Partibus extollit, primum inga tollit ab undis ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 449 Heniochus, clivoque rotas convellit ab imo, Qua gelidus boreas aquilonibus instat acutis. Ille dabit proprium studium, caeloque retentans, Qnas prius in terris agitator amaverat artes : Stare levi curru moderantem quatuor ora Spumigeris frenata lupis, et flectere equorum Praevalidas vires ac torto stringere gyro; At cum laxato fugerunt cardine claustra, Exagitare feros, pronumque anteire volantis, Vixque rotis levibus summtim contingere campuin, Vincentem pedibus ventos, vel prima tenentem Agmina in obliquum cursus agitare malignos: Obstantemque mora totum praecludere circum; Vel medium turbae nunc dextros ire per orbes Fidentem campo, nunc meta currere acuta, Spemque sub extremo dubiam suspendere casu. Nee non alterno desultor sidere dorso Quadrupedum, et stabilis poterit defigere plantas, Perque volabit equos, ludens per terga volantum ; Ant solo vectatus equo nunc arma movebit, Nunc leget in longo per cursus praemia circo ; Quicquid de tali studio formatur, habebit. Manil., v. 67-90. 104. Engineering Skill of Archimedes in the Defence of Syracuse. Et Labuisset tanto iinpetu coepta res fortunam, nisi unus homo Syracusis ea tempestate fuisset, Archimedes. Is erat unicus spectator caeli siderumque; mirabilior tamen inventor ac rnachinator bellicorum torrnentorum operunique, qui ea, quae hostes ingenti mole agerent, ipse perlevi momento ludificaretur. Murum per inaequales ductum colles, (pleraque alta et difficilia aditu, summissa quaedam, et quae planis vallibus adiri possent) ut cuique aptum visum est loco, ita omni genere tormentorum instruxit. Achradinae murum, qui, ut ante dictum est, mari alluitur, ex quinqueremibus Marcellus oppugnabat. Ex ceteris navibus sagittarii funditoresque, et velites etiam, quorum telum inhabile ad remittendum imperitis est, vix quemquam sine vulnere consistere in muro patiebantur. Hi, quia spatio missili- bus opus est, procul muro tenebant. Naves iunctae aliae binae ad quinqueremes, demptis interioribus remis, ut latus lateri applicaretur, quum exteriore ordine remorum velut una navis 450 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. agerentur, turres contabulatas machinamentaque alia quatiendis muris portabant. Adversus hunc navalem apparatum Archi- medes variae magnitudinis tormenta in muris disposuit. In cas, quae procul erant, naves saxa ingenti pondere emittebat : propiores levioribus, eoque magis crebris, petebat telis : postremo, ut sui vulnere intacti tela in hostem ingererent, murum ab imo ad summum crebris cubitalibus fere cavis aperuit ; per quae cava pars sagittis, pars scorpionibus modicis ex occulto petebant hostem. Quae propius quaedam subibant naves, quo interiores ictibus tormentorum essent, in eas tollenone super murum eminente ferrea manus firmae catenae illigata quum iniecta prorae esset, gravique libramento plumbi recelleret ad solum, suspensa prora, navem in pnppim statuebat : dein, remissa subito, velut ex muro cadentem navim cum ingenti trepidatione nautarum ita undae affigebat, ut, etiamsi recta reciderat, aliquan- tum aquae acciperet. Ita maritima oppugnatio est elusa, omnisque vis est eo versa, ut totis viribus terra aggrederentur. Sed ea quoque pars eodem omni apparatu tormentorum instructa erat, Hieronis impensis curaque per multos annos, Archimedis unica arte. Natura etiam adiuvabat loci, quod saxum, cui iniposita muri fundamenta sunt, magna parte ita proclive est, ut non solum missa tormento, sed etiam quae pondere suo provoluta essent, graviter in hostem inciderent. Eadem causa ad subeundum arduum aditum instabilemque ingressum prae- bebat. Ita, consilio habito, quum omnis conatus ludibrio esset, absistere oppugnatione, atque obsidendo tantum arcere terra marique commeatibus hostem placuit. Liv., xxiv. 34. 105. Battle of Lake Trasimene. Consul, perculsis omnibus, ipse satis, ut in trepida re, impa- vidus, turbatos ordines, vertente se quoque ad dissonos clamores, instruit, ut tempus locusque patitur; et quacunque adire audiri- que potest, adhortatur, ac stare et pugnare iubet ; " nee enim inde votis aut imploratione deum, sed vi ac virtute, evadendum esse. Per medias acies ferro viam fieri : et, quo timoris minus sit, eo minus ferme periculi esse." Ceterum prae strepitu ac tumultu nee consilium nee imperium accipi poterat : tanturnque aberat, ut sua signa atque ordinem et locum nosceret miles, ut vix ad arma capienda aptandaque pugnae competeret animus: opprimerenturque quidam, onerati magis his, quam tecti: et erat in tanta caligine maior usus aurium quam oculorum. Ad gemitus vulnerum ictusque corporum aut armorum, et mixtos ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 451 repentium paventiumque clamores, circumferebant ora oculos- ! le. Alii fugientes pugnantium globo illati haerebant: alios deuntes in pugnam avertebat fugientium agmen. Deinde, ubi omnes partes nequicquam impetus facti, et ab lateribus mon- s ac lacus, a fronte et a tergo hostium acies claudebat, appa- dtque, nullum, nisi in dextera ferroque, salutis spem esse; horte, aut manipulo esset. Fors conglobabat, et animus suus lique ante aut post pugnandi ordinem dabat : tantusque fuit f dor armorum, adeo intentus pugnae animus, ut eum motum < Trae, qui multarum urbium Italiae magnas partes prostravit, ji/ertitque cursu rapidos amnes, mare fluminibus invexit, montes '.'i psu iogenti proruit, nemo pugnantium senserit. Magnae lurtis fuga inde primum coepit: et iam nee lacus nee montes oastabant pavori. Per omnia arta praeruptaque velut caeci nvadunt : armaque et viri super alium alii praecipitantur. !E'ars magna, ubi locus fugae deest, per prima vada paludis in uquam progressi, quoad capitibus humerisque exstare possunt, {^.ese immergunt. Fuere, quos inconsultus pavor nando etiam capessere fugani impulerit. Quae ubi immensa ac sine spe erat, nut deficientibus animis hauriebantur gurgitibus, aut nequicquam iessi vada retro aegerrime repetebant, atque ibi ab ingressis j quam hostium equitibus passim trucidabantur. Liv., xxiL r>, 6. ".06. Feats ofJKnightly Prowess at the Battle of Lake Regillus. Ergo etiam praelium aliquanto, quam cetera, gravius atque { irocius fuit. Non enim duces ad regendam modo consilio rem ^ffuere, sed, suismet ipsis corporibus dimicantes, miscuere cer- i amina : nee quisquam procerum ferme bac aut ilia ex acie sine ailnere, praeter dictatorem E-omanum, excessit. In Postu- jaium, prima in acie suos adhortantem instruentemque, Tar- quinius Superbus, quanquam iam aetate et viribus erat gravior, < quum infestus admisit : ictusque a latere, concursti suorum : eceptus in tutum est. Et ad alterum cornu Aebutius magister < quitum in Octavium Mamilium impetum dederat. Nee fefellit eniens Tusculanum duceni; contra quern et ille concitat quum : tantaque vis infestis venientium hastis fuit, ut brachium Aebutio traiectum sit, Mamilio pectus percussum. Hiuxc qui- 452 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. dem in secundam aciem Latini recepere : Aebutius, quum saucio brachio tenere telum non posset, pugna excessit. M. Valerius, Publicolae f rater, conspicatus ferocem iuvenein Tarquinium, ostentantem se ID prima exsulam acie, domestica etiam gloria accensus, ut cuius familiae decus eiecti reges erant, eiusdem interfecti forent, subdit calcaria equo, et Tarquinium infesto spiculo petit. Tarquinius retro in agmen suorum in- fenso cessit hosti. Valerium, invectum temere in exsulum aciem, ex trans verso quidam adortus transfigit : nee quicquam equitis vulnere equo retardato, moribundus Romanus, laben- tibus super corpus armis, ad terram defluxit. Hos agmine venientes T. Herminius legatus conspicatus, interque eos insig- nem veste armisque Mamilium noscitans, tanto vi niaiore, quam paullo ante magister equitum, cum hosti um duce proelium iniit, ut et uno ictu transfixum per latus occiderit Mamilium, et ipse inter spoliandum corpus hostis veruto percussus, quum victor in castra esset relatus, inter primam curationem exspira- verit. Liv., ii. 19, 20. 107. Transportation of the Populace of Alba. Inter haec iam praemissi erant Albam equites, qui multi- tudinem traducerent Romam. Legiones deinde ductae ad diruendam urbem. Quae ubi intravere portas, non quidem fuit tumultus ille, nee pavor, qualis captarum esse urbium solet, quum, effractis portis, stratisve ariete muris, aut arce vi capta, clamor hostilis et cursus per urbem armatorum omnia ferro flammaque miscetr sed silentium triste ac tacita maestitia ita defixit omnium animos, ut, prae metu obliti, quid relinquerent, quid secum ferrent, deficiente consilio, rogitantesque alii alios, nunc in liminibus starent, nunc errabundi domos suas ultimuni illud visuri pervagarentur. Ut vero iam equitum clamor exire iubentium instabat, simul fragor tectorum, quae diruebantur, ultimis urbis partibus audiebatur, pulvisque. ex distantibus locis ortus, velut nube inducta omnia impleverat, raptim, quibus quisque poterat, elatis, quum larem ac penates tectaque in quibus natus quisque educatusque esset relinquentes exirent, iam continens agmen migrantium impleveret vias : et conspec- tus aliorum mutua miseratione integrabat lacrimas : vocesque etiam miserabiles exaudiebantur, mulierum praecipue, quum obsessa ab armatis templa augusta praeterirent, ac velut captos relinquerent deos. Egressis urbem Albanis, Romanus passim publica privataque omnia tecta adaequat solo, unaque hora ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 453 quadringentoruin opus annorum, quibus Alba steterat, excidio ac ruinis dedit. Templis tantum deum (ita enim edictum ab rege fuerat) temperatum est. Liv., i. 29. 108. The Site of New Carthage. Ceterum sita Carthago sic est. Sinus est maris media fere Hispaniae ora, maxime Africo vento oppositus, et quingentos passus introrsus retractus, paullulo plus passuum in latitudinem patens. Huius in ostio sinus parva insula obiecta ab alto portum ab omnibus ventis, praeterquam Africo, tutum facit. Ab intimo sinu paeninsula excurrit, tumulus is ipse, in quo condita urbs est, ab ortu solis et a meridie cincta mari : ab occasu stagnum claudit, paullum-et ad septentrionem fusum incertae altitudinis, utcunque exaestuat aut deficit mare. Con- tinenti urbem iugum ducentos fere et quinquaginta passus patens coniungit. Unde quum tam parvi operis munitio esset, non obiecit vallum imperator Roman us : seu fiduciam hosti superbe ostentans, sive ut subeunti saepe ad moenia urbis recur- sus pateret. Liv., xxvi. 42. 109. Death and Character of Cicero. M. Cicero sub adventum triumvirorum urbe cesserat pro certo habens id quod erat, non magis se Antonio eripi quam Caesari Cassiurn et Brutum posse : prime in Tusculanum fuge- rat, inde transversis itineribus in Formianum ut ab Caieta navem conscensurus proficiscitur. Unde aliquoties in altum provectum cum modo venti adversi retulissent, modo ipse iactationem navis caeco volvente fluctu pati non posset, taedium tandem eurn et fugae et vitae cepit, regressusque ad superiorem villam, quae paulo plus mille passibus a mari abest, "moriar," inquit, " in patria saepe servata." Satis constat servos fortiter fideli- terque paratos fuisse ad dimicandum; ipsum deponi lecticam et quietos pati quod sors iniqua cogeret iussisse. Prominenti ex lectica praebentique immotam cervicem caput praecisum est. Nee satis stolidae crudelitati militum fuit : manus quoque scrip- sisse aliquid in Antonium exprobrantes praeciderunt. Ita rela- turn caput ad Antonium iussuque eius inter duas manus in rostris positum, ubi ille consul, ubi saepe consularis, ubi eo ipso anno udversus Antonium* quanta nulla unquam humana vox cum admiratione eloquentiae auditus fuerat: vix attollentes prae 454 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. lacrimis oculos homines intueri trucidati membra civis poterant. Yixit tres et sexaginta annos, ut si vis afuisset, ne immatura quidem mors videri possit. Ingenium et operibus et praemiis opernm felix; ipse fortunae diu prosperae et in longo tenore felicitatis magnis interim ictus vulneribus, exilio, ruina partium pro quibus steterat, filiae exitu tarn tristi tamque acerbo, omnium adversorum nihil ut viro dignum erat tulit praeter mortem, quae vere aestimanti minus indigna videri potuit, quod a victore inimico nil crudelius passurus erat quam quod eiusdem fortunae compos victo fecisset. Si quis tarn en virtutibus vitia pensaret, vir magnus ac memorabilis fuit et in cuius laudes exsequendas Cicerone laudatore opus fuerit. Liv., Fr. ap. Sen. Rh. Suas., vii. 110. Character of Cicero. Huius ergo viri tot tantisque operibus mansuris in omne aevum praedicare de ingenio atque industria supervacuum est. !Natura autem atque fortuna pariter obsecuta est ei, si quidem facies decora ad senectutem prosperaque permansit valetudo, turn pax diutina cuius instructus erat artibus contigit. Namque ad priscam severitatem iudiciis exactis maxima noxiorum multitudo provenit, quos obstrictos patrocinio incolumes pleros- que habebat. lam felicissima consulatus ei sors petendi et gerendi magna munera deum consilio industriaque : utinam moderatius secundas res et fortius adversas ferre potuisset ! namque utraeque cum evenerant ei, mutari eas non posse rebatur. Inde snnt invidiae tempestates coortae gravissimae, eo certiorque inimicis adgrediendi fiducia; niaiore enim simultates adpetebat animo quam gerebat. Sed quando mortalium nulli virtus perfecta contigit, qua maior pars vitae atque ingenii stetit, ea iudicandum de nomine est. Atque ego ne miserandi quidem exitus eum fuisse indicarem, nisi ipse tarn miseram mortem putasset. Asinius Pollio., ap Sen. Eh. Suas., vi. 111. Character of Hannibal. Nunquam ingenium idem ad res diversissimas, parendum atque imperandum, habilius fuit. Itaque liaud facile discerneres, utrum imperatori an exercitui carior esset : neque Hasdrubal alium quemquam praeficere malle, ubi quid fortiter ac strenue agendum esset : neque milites alio duce plus confidere aut audere. Plurimum audaciae ad pericula capessenda, plurinmm consilii ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 455 Inter ipsa pericula erat: nullo labore aut corpus fatigari, aut animus vinci poterat. Caloris ac frigoris patientia par ; cibi potionisque desiderio natural!, non voluptate, modus finitus : vigiliarum somnique nee die nee nocte discriminata tempora. Id, quod gerendis rebus superesset, quieti datum : . ea neque molli strato, neque silentio arcessita. Multi saepe militari sagulo opertum, humi iacentem inter custodias stationesque militum, conspexerunt. "Vestitus nihil inter aequales excellens, arma atque equi conspiciebantur. Equitum peditumque idem longe primus erat. Princeps praelium inibat ; ultimus conserto praelio excedebat. Has tantas viri virtutes ingentia vitia aequa- bant ; inhuinana erudelitas, perfidia plus quam Punica, nihil veri, nihil sancti, nullus deum metus, nullum iusiurandum, nulla religio. Cum hac in dole virtutum ac vitiorum triennio sub Hasdrubale imperatore militavit, nulla re, quae agenda viden- daque magno futuro duci esset, praetermissa. Liv., xxi. 4. 112. Character of Cato the Censor. Sed omnes patricios plebeiosque nobilissimarum familiarum. M. Porcius longe anteibat. In hoc viro tanta vis animi ingenii- que fuit, ut, quocunque loco natus esset, fortunam sibi ipse facturus fuisse videretur. Nulla ars neque privatae neque publicae rei gerendae ei defuit. Urban as rusticasque res pariter callebat. Ad summos honores alios scientia iuris, alios eloquen- tia, alios gloria militaris provexit : huic versatile ingenium sic pariter ad omnia fuit, ut natum ad id unum diceres, quodcunque ageret. In bello manu fortissimus, multisque insignibus clarus pugnis. Idem, postquam ad magnos honores pervenit, summus imperator : et idem in pace, si ius consuleres, peritissimus ; si causa oranda esset, eloquentissimus. Nee is tan turn, cuius lingua vivo eo viguerit, monumentum eloquentiae nullum. exstet : vivit imo vigetque eloquentia eius, sacrata scriptis omnis generis. Orationes et pro se multae, et pro aliis, et in alios. Nam non solum accusando, sed etiam causani dicendo, fatigavit inimicos. Simultates nimio plures et exercuerunt eum, et ipse exercuit eas : nee facile dixeris, utrum magis presserit eum nobilitas, an ille agitaverit nobilitatem. Asperi procul dubio animi et linguae acerbae et immodice liberae fuit : sed invicti a cupiditatibus animi, et rigidae innocentiae ; contemptor gratiae, divitiarum. In parsimonia, in patientia laboris, periculi, l>rope ferrei corporis animique ; quern nee senectus quidem, quae solvit omnia, fregerit ; qui sextuin et octogesirnum annum 456 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. agens causam dixerit, ipse pro se oraverit scripseritque : non- agesimo anno Ser. Galbani ad populi adduxerit indicium. Liv. r xxxix. 40. 113. Character of Papirius. Et fuit vir hand dubie dignus omni bellica laude, non animi solum vigore, sed etiam corporis viribus excellens. Praecipna pednm pernicitas inerat, quae cognomen etiam dedit : victorem- que cursu omnium aetatis suae fuisse ferunt : et, seu virium vi ? seu exercitatione multa, cibi vinique eundem capacissimum : nee cum ullo asperiorem, quia ipse invicti ad laborem corporis esset, fuisse militiam pediti pariter equitique. Equites etiam aliquando ausos ab eo petere, ut sibi pro re bene gesta laxaret aliquid laboris : quibus ille, " Ne nihil remissum dicatis, remitto," inquit, " ne utique dorsum demulceatis, quum ex equis descende- tis." Et vis erat in eo viro imperii ingens pariter in socios civesque. Praenestinus praetor per timorem segnius ex sub- sidiis suos duxerat in primam aciem. Quern quum inambulans ante tabernaculum vocari iussisset, lictorem expedire securim iussit. Ad quarn vocem exanimi stante Praenestino, " Agedum, lictor, excide radicem hanc," inquit, "incommodam ambulant!- bus : " perfusumque ultimi supplicii metu, multa dicta, dimisit. Haud dubie ilia aetate, qua nulla virtutum feracior fuit, nemo unus erat vir, quo magis innixa res Romana staret. Quin eum parem destinant animis Magno Alexandro ducem, si arma ; Asia perdoniita, in Europam vortisset. Liv., ix. 16. 114. Character of Scipio Africanus. Fuit enim Scipio non veris tantum virtutibus mirabilis, sed arte quoque quadam ab iuventa in ostentationem earum com- positus : pleraque apnd multitudinem, aut per nocturnas visa species, aut velut divinitus niente monita, agens : sive et ipse capti quadam superstitione aninai, sive ut imperia consiliaque, velut sorte oraculi missa. sine cunctatione exsequerentur. Ad hoc iain inde ab initio praeparans animos, ex quo togam virilem sumpsit, nullo die prius ullam publicam privatamque rein egit^ quam in Capitolium iret, ingressusque aedem consideret, et plerumque solus in secreto ibi tempus tereret. Hie mos, qui per omnem vitam servabatur, seu cousulto, seu tern ere, vulgatae opinioni fid em apud quosdam fecit, stirpis eum divinae virmn esse ; retulitque famam, in Alexandro Magno prius vulgatam, ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 457 et vanitate et fabula parem, anguis immanis concubitu concep- tum, et in cnbiculo matris eius persaepe visam prodigii eius speciem, interventuque homimim evolutam repente, atque ex oculis elapsam. His miraculis nunquam ab ipso elusa fides est : quin potius aucta arte quadam, nee abnuendi tale quicquam ? nee palam afiirniandi. Multa alia eiusdem generis, alia vera, alia assimulata, admirationis humanae in eo iuvene excesserant modum : quibus freta tune civitas, aetati haudquaquam maturae tantam molem rerum, tantumque imperium permisit. Liv., xxvi. 19. 115. Augustus' Opinion of Claudius. "Collocutns sum cum Tiberio, ut mandasti, mea Livia, quid nepoti tuo Tiberio faciendum esset ludis Martialibus. Consentit autem uterque nostrum, semel nobis esse statuendum, quod consilium in illo sequamur. Nam si est tip-,, et, ut ita dicam, faox'Awpo;, quid est quod dubitemus, quin per eosdem articulos et gradus producendus sit, per quos frater eius productus fuit ? Sin autem sjAarT^oSa; sentimus eum, *< /3g/3Aa*) Trpovirox&tpsuov sj.aiV, posse arbitremur eum gerere honores necne. In praesentia tamen quibus de rebus consulis, curare eum ludis Martialibus triclinium sacerdotum, non displicet nobis, si est passurus, se ab Silani filio, homine sibi affini, admoneri, ne quid faciat, quod conspici et derideri possit. Spectare eum Circenses ex pulvinari, non placet nobis. Expositus enhn in prima fronte spectaculorum conspicietur. In Albanum montem ire eum, non placet nobis, aut esse Romae Latinarum diebus. Cur enim non praeficitur Urbi, si potest fratrem suum sequi in montem ? Habes nostras, mea Livia, sententias, quibus placet semel de tota re aliquid constitui, ne semper inter spem et me turn fluctuemus. Licebit autem, si voles, Antoniae quoque nostrae des hanc partem epistolae huius legendum." Kursus alteris literis : " Tiber iurn adolescentem ego vero, dum tu aberis, quotidie invitabo ad cenam, ne solus cenet cum suo Sulpicio et Athenodoro ; qui vellem diligentius et minus ptTtvous deligeret sibi aliqueni, cuius motum et habitum et incessum imitaretur. Misellus navv v tfiai a^ovottot; ?u Ubi non aberravit eius animus, satis apparet f h 458 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. svyevetoe,-" Item tertiis literis : "Tiberium nepotem tuum placere mihi declamantem potuisse, peream nisi, mea Li via, admiror. Nam qui tarn dvctVa; loquatur, qui possit, quuru declamat, u*Qu; dicere, quae dicenda sunt, non video." Aug., ap. Suet., Claud., iv. C. PERIOD III., 14-180 A.D. 116. Character of Julius Caesar. Hie nobilissima luliorum genitus familia,' et, quod inter omneis constat, antiquissima, ab Anchise ac Venere deducens genus,, forma omnium civium excellentissirnus, vigore animi acerrimus, munificentia effusissimus, animo super humanam et naturam et fidem evectus, rnagnitudine cogitationum, celeritate bellandi, patieritia periculorum, Magno illi Alexandro, sed sobrio, neque iracundo, simillimus, qui denique semper et somno et cibo in vitam, non in voluptatem, uteretur; cum fuisset C. Mario sanguine coniunctissimus, atque idem Cinnae gener, cuius filiam ut repudiaret, nullo inetu compelli potuit, (cum M. Piso consularis Anniam, quae Cinnae uxor fuerat, in Sullae dimisisset gratiam), habuissetque fere xvm annos eo tempore, quo Sulla rerum potitus est : magis ministris Sullae adiutoribusque partium, quam ipso, conquirentibus eum ad necem, mutata veste, dissiuiilemque fortunae suae indutus habitum, nocte Urbe elapsus est. Idem postea admodum iuvenis cum a piratis captus esset, ita se per omne spatium, quo ab his retentus est, apud eos gessit, ut pariter his terrori venerationique esset, neque unquam aut nocte aut die (cur enim, quod vel maximum est, si narrari verbis speciosis non potest, omittatur ?) aut excalcearetur aut discingeretur ; in hoc scilicet, ne, si quando aliquid ex solito variaret, suspectus his, qui oculis tanturaraodo eum custodiebant, foret. Veil. Pat., ii. 41. 117. Tiberius indulges in a jest. Est ardelionum quaedam Romae natio, Trepide concursans, occupata in 6tio, Gratis anhelans, multa agendo nihil agens, Sibi molesta et aliis odiosissima : ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 459 Hanc emendare, si tamen possum, volo Vera fabella : pretium est operae attendere. Caesar Tiberius, quum, petens Neapolim, In Misenensem villain venisset suam, Quae, monte summo posita Lucnlli manu, Prospectat Siculum, et despicit Tuscum mare : Ex alticinctis unus atriensibus, Cui tunica ab humeris linteo Pelusio Erat destricta, cirris dependentibus, Perambulante laeta domino viridia, Alveolo coepit ligneo conspergere Humum aestnantem, come officium iactitans : Sed deridetur. Inde notis flexibus Praecurrit aliuni in xystum, sedans pulverem. Agnoscit hominem Caesar, remque intelligit. Id tit putavit esse nescio quid boni : Heus ! inquit dominus. Ille enimvero adsilit, Donationis alacer certae gaudio. Turn sic iocata est tanta maiestas ducis : Non multum egisti, et opera nequidquam perit ; Multo maioris alapae mecum v6neunt. Phaedr., II. v. 118. The Fox and the Crow. Qui se laudari gaudent verbis subdolis Sera dant poenas turpes poenitentia. Quuin de fenestra corvus raptum caseum Com^sse vellet, celsa residens &rbore, Hunc vidit vulpis, deinde sic coepit loqui : O qui tuarum, corve, pennarum est nitor ! Quantum decoris corpore et vultu geris ! Si vocem haberes, nulla prior ales foret. At ille stultus, dum vult vocem ostendere, Emisit ore caseum ; quern celeriter Dolosa vulpis aVidis rapuit dentibus. Turn demum iDgemuit corvi deceptus stupor. Phaedr., I. xiii. 119. The Lion and the Mouse. Ne quis minores laedat, fabula liaec monet. Leone in silva dormiente, rustici 4GO SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Luxuriabant mures, et unus ex iis Super cubantem casu quodam transiit. Expergefactus miser um leo celeri impetu Arripuit. Ille veniam sibi dari rogat : Crimen fatetur, peccatum imprudentiae. Hoc rex ulcisci gloriosum non putans, Ignovit et dimisit. Post paucos dies Leo, dum vagatur noctu, in foveam decidit. Captum tit se agnovit laqueis, voce maxima Hugire coepit ; cuius immanem ad sonum Mus subito accurrens : non est, quod timeas, ait, Beneficio magno gratiam reddani parem. Mox oinnes artus artuum et ligamina Lustrare coepit, cognitosque dentibus Kervos rodendo, laxat ingenia artuum, Sic captum mus leonem silvis reddidit. Phaedr., App., I. vi. 120. The Frogs ask for a King. Atlienae quum florerent aequis legibus, Procax libertas civitatem miscuit, Frenumque solvit pristinum licentia. Hinc conspiratis factionum partibus, Arcem tyrannus occupat Pisistratus. Quum tristem servitutem flerent Attici, Non quia crudelis ille, sed quoniam grave Omne insuetis onus, et coepissent queri : Aesopus talem turn fabellam retulit. Kanae, vagantes liberis paludibus, Clamcre magno regem petiere a love, Qui dissolutos mores vi compesceret. Pater deorum risit, atque illis dedit Parvum tigillum, roissum quod subitu' vadi Motu sonoque terruib pavidum genus. Hoc mersum limo quum lateret diutius, Forte una tacite profert e stagno caput ; Et explorato rege cunctas evocat. like, timore posito, certatim adnatant, Lignumque supra turba petulans insilit. Quod quum inquinassent omni contumelia, Alium rogantes r6gem misere ad loveni, Inutilis quoniam esset, qui fuerat datus. ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 461 Turn misit illis hydrum, qui dente dspero Corripere coepit singulas. Frustra necem Fugitant inertes : vocern praecludit metus. Furtim igitur dant Mercuric mandata ad lovem, Adflictis ut succurrat. Tune contr deus : Quia noluistis vestrum ferre, inquit, bonum, Malum perferte. V6s quoque, o cives, ait, Hoc sustinete, maius ne veniat, malum. Phaedr., I. ii. 121. The Tyranny of Ambition. Manepiger stertis. " Surge," inquit avaritia : "eia Surge!" Negas. In stat, "surge !" inquit. "Non queo." "Surge!" " Et quid agam V 1 " Rogitas 1 en saperdam advene Ponto, Gastoreum, stuppas, ebeimm, thus, lubrica Coa. Tolle recens primus piper e sitiente camelo. Verte aliquid, iura." " Sed lupiter audiet." "Eheu, Baro, regustatum digito terebrare salinum Contentus perages, si vivere cum love tendis. " lam pueris pellem succinctus et oenophorum aptas : *' Ocius ad navem !" Nihil obstat, quin trabe vasta Aegaeum rapias, nisi sollers luxuria ante Seductum moneat : " Quo deinde insane ruis *? quo ? Quid tibi vis ? Calido sub pectore mascula bilis Intumuit, quam non exstinxerit urna cicutae. Tun* mare transsilias ? tibi, torta cannabe fulto, Cena sit in transtro ? Yeientanumque rubellum Exhalet, vapida laesum pice, fissilis obba ? Quid petis ? ut numi, quos heic quincunce modesto Nutrieras, pergant avidos sudare deunces ? Indulge genio : carpamus dulcia : nostrum est, Quod vivis : cinis et manes et fabula fies ; Vive memor leti: fugit hora : hoc, quod loquor, inde est. " En quid agis ? Duplici in diversum scinderis hamo. Hunccine, an hunc sequeris ? Subeas alternus oportet Ancipiti obsequio dominos, alternus oberres. Nee tu, quum obstiteris semel, itistantique negaris Parere imperio : "rupi iam vincula !" dicas. Nam et luctata canis nodum abripit : attamen illi, Quum fugit, a collo trahitur pars longa catenae. Pers. y v. 132-160. 462 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 122. Caesar and Pompey compared. Quis instius induit arma, Scire nefas : magno se iudice quisque tuetur : Yictrix causa dels placuit, sed victa Catoni. ]STec coiere pares : alter, vergentibus annis In senium longoque togae tranquillior usu, Dedidicit iam pace ducem ; famaeque petitor, Multa dare in vulgus ; totus popularibus auris Impelli, plausuque sui gaudere theatri : Nee reparare novas vires, multumque priori Credere fortunae. Stat magni nominis umbra : Qualis frugifero quercus sublimis in agro Exuvias veteres populi sacrataque gestans Dona ducum : nee iam validis radicibus haerens, Pondere fixa suo est : nudosque per aera rarnos EfFundens, trunco, nori frondibus, efficit umbram ; Et quamvis primo nutet casura sub Euro, Tot circum silvae firmo se robore tollant, Sola tamen colitur. Sed non in Caesare tantum, Nomen erat, nee fama ducis : sed nescia virtus Stare loco : solusque pudor, non vincere bello. Acer et indomitus ; quo spes, quoque ira vocasset, Ferre manum, et numquam temerando parcere ferro : Successus urgere suos, instare favori Numinis : impellens quidquid sibi, summa petenti, Obstaret, gaudensque viam fecisse ruina. Qualiter expressum ventis per nubila fulmen Aetheris impulsi sonitu, mundique fragore Emicuit, rupitque diem, populosque paventis Terruit, obliqua praestringens lumina flamma, In sua templa furit : nullaque exire vetante Materia, magnamque cadens, magnamque revertens Dat stragem late, sparsosque recolligit ignes. Lucan, i. 126-157. 123. Caesar pillages the Temple of Saturn: Metellus stands in the way to resist the Sacrilege. His magnam victor in iram Yocibus accensus : " Yanam spem mortis honestae Concipis : baud," inquit, "iugulo se polluet isto ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 463 Nostra, Metelle, manus. Dignum te Caesaris ira Nullus honos faciet. Te vindice tuta relicta est Libertas ? Non usque adeo permiscuit iinis Longus summa dies, ut non, si voce Metelli Serven tur leges, malint a Caesare tolli." Dixerat, et, nondum foribus cedente tribune, Acrior ira subit : saevos circumspicit enses, Oblitus simulare togam. Turn Gotta Metellum Compulit audaci nimium desistere coepto. "Libertas," inquit, "populi, quem regna coercent, Libertate perit ; cuius servaveris umbram, Si, quidquid itibeare, velis. Tot rebus iniquis Paruirnus victi : venia est haec sola pudoris, Degenerisque metus, nil iam potuisse negari. Ocius avertat diri mala semina belli. Damna movent populos, si quos sua iura tuentur. Non sibi, sed domino gravis est, quae servit, egestas." Protinus abducto patuerunt templa Metello. Tune rupes Tarpeia sonat, magnoque reclusas Testatur stridore fores : tune conditus imo Eruitur templo, multis intactus ab annis Romani census populi, quem Punica bella, Quem dederat Perses, quem victi praeda Philippi : Quod tibi, Roma, fuga Pyrrhus trepidante reliquit. Quo te Fabricius regi non vendidit auro, Quidquid parcorum mores servastis avorum, Quod dites Asiae populi misere tributum, Yictorique dedit Minoia Greta Metello, Quod Cato longinqua vexit super aequora Gypro. Tune (Mentis opes, captorumque ultima regum Quae Pompeianis praelata est gaza triumphis Egeritur : tristi spoliantur templa rapina ; Pauperiorque fuit tune primum Caesare Roma. Lucan, iii. 134-168. 124. Character of Cato the Younger. Hi mores, haec duri immota Catonis Secta fuit, servare modum, finemque tenere, Naturamque sequi, patriaeque impendere vitam ; Nee sibi, sed toti genitum se credere mundo. Huic epulae, vicisse famem ; magnique penates, Submovisse hiemem tecto : pretiosaque vestis, Hirtam membra super Romani more Quiritis 464t SPECIMENS OF EOMAN LITERATURE. Induxisse togam : "Venerisque huic maximus nsus, Progenies ; Urbi pater est, Urbique maritus : lustitiae cultor, rigid! servator honesti : In commune bonus : nullosque Catonis in actus Subrepsit partemque tulit sibi nata voluptas. Lucan,u. 380-391. 125. Character of Pompey. Non tamen ad Magni pervenit gratius umbras, Omne quod in superos audet convicia vulgus, Pompeiumque deis obicit, quaui pauca Catonis Verba, sed a pleno venientia pectore veri. " Civis obit," inquit, " multo maioribus impar Nosse modum iuris, sed in hoc tamen utilis aevo, Cui non ulla fuit iusti reverentia : salva Libertate potens, et solus plebe parata Privatus servire sibi, rectorque senatus, Sed regnantis, erat. Nil belli iure poposcit : Quaeque dari voluit, voluit sibi posse negari. Immodicas possedit opes : sed plura retentis Intulit : invasit ferrum, sed ponere norat. Praetulit arma togae : sed pacem armatus amavit. luvit sumta ducem, iuvit dimissa potestas. Casta domus, luxuque carens, corruptaque numquam Fortuna domini. Clarum et venerabile nomen Gentibus, et rnultum nostrae quod proderat urbi. Olim vera fides, Sulla Marioque receptis, Libertatis obit : Pompeio rebus ademto, Nunc et ficta perit. JSTon iam regnare pudebit : Nee color imperil, nee frons erit ulla senatus. O felix, cui summa dies fuit obvia victo, Et cui quaerendos Pharium scelus obtulit enses ! Forsitan in soceri potuisset vivere regno. Scire mori, sors prima viris, sed proxima cogi. Et mini, si fatis aliena in iura venimus, Da talem, Fortuna, lubara. Non deprecor hosti Servari, dum me servet cervice recisa." Lucan, ix. 18G-2H. 126. A Winter in Spain. Hactenus armorum discrimina : cetera bello Fata dedit variis incertus motibus aer. ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 465 Pigro bruraa gelu, siccis Aquilonibus haerens, Aethere constricto pluvias in nube tenebat. TJrebant montana nives, camposque iacentes ISTon duraturae conspecto sole pruinae : Atque omnis propior mergenti sidera coelo Aruerat tellus hiberno dura sereno. Sed postquam vernus calidum Titana recepit Sidera respiciens delapsae portitor Helles, Atque iterum aequatis ad iustae pondera Librae Temporibus vicere dies : tune sole relicto, Cynthia quo primum cornu dubitanda refulsit, Exclusit Boream, flammasque accepit ab Euro. Ille suo nubes quascumque invenit in axe, Torsit in occiduum Nabataeis flatibus orbem : Et quas sentit Arabs, et quas Gangetica tellus Exhalat nebulas, quidquid concrescere primus Sol patitur, quidquid caeli fuscator Eoi Intulerat Corus, quidquid defenderat Indos. Inceridere dieni nubes oriente remotae ; Nee medio potuere graves incumbere mundo, Sed nimbos rapuere fuga. Vacat imbribus Arctos, Et notus ; in solam Calpen fluit humidus aer. Hie, ubi iam Zephyri fines et summus Olympi Cardo tenet Tethyn, vetitae transcurrere, densos Involvere globos; congestunique aeris atri Yix recipit spatium, quod separat aethere terram. Lucan, iv. 48-75. 127. Deaths from the Bites of Serpents. Sed tristior ilia Mors erat ante oculos : miserique in crure Sabelli Seps stetit exiguus, quern flexo dente tenacem Avulsitque manu, piloque adfixit arenis. Parva modo serpens ; sed qua non ulla cruentae Tan turn mortis habet. Nam plagae proxima circnm Eugit rapta cutis, pallentiaque ossa retexit. lamque sinu laxo nudum est sine corpore vulnus ; Membra natant sanie : surae fluxere : sine ullo Tegmine poples erat : femorum quoque musculus omnis Liquitur, et nigra distillant inguina tabe. Dissiluit stringens uterum membrana, fluuntque Viscera : nee, quantum toto de corpore debet, 466 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Effluit in terras : saevum sed membra venenum Decoquit ; in minimum mors contrahit omnia virus. Vincula nervorum, et laterum contexta, cavumque Pectus, et abstrusum fibris vitalibus, omne Quidquid homo est, aperit pestis. Natura profana Morte patet : manant humeri fortesque lacerti : Colla caputque fluunt. Calido non ocius Austro Nix resoluta caclit, nee solem cera sequetur. Parva loquor, corpus sanie stillasse perustum ; Hoc et flamma potest : sed quis rogus abstulit ossa ? Haec quoque discedunt, putresque secuta medullas, Nulla uianere sinunt rapidi vestigia fati. Cinyphias inter pestes tibi palma nocendi est : Eripiunt omnes animam, tu sola cadaver. Ecce subit facies leto diversa fluenti. Nasidium Marsi cultorem torridus agri Percussit Prester. Illi rubor igneus ora Succendit, tenditque cutern, pereunte figura, Miscens cuncta tumor to to iam corpore maior : Humanumque egressa modum super omnia membra Efflatur sanies : late pollente veneno, Ipse latet penitus congesto corpore mersus : Nee lorica tenet distenti corporis auctum. Spumeus accenso non sic exundat aheno TJndarum cumulus : nee tantos carbasa Coro Curvavere sinus. Tumidos iam non capit artus Informis globus, et confuso pondere truncus. Intactum volucrum rostris, epulasque daturum Haud impune feris, non ausi tradere busto, JSfondum stante inodo, crescens fugere cadaver. Lucan, ix. 762-804 128. Hercules appears to deliver Hesione from the Sea-Monster. Constitit Alcides, visuque enisus in alta Hupe truces manicas, defectaque virginis ora Cernit, et ad primes turgentia lumina fluctus. Exanimum veluti, multo tamen arte coactum, Maeret ebur, Paviusve notas et nomina sumit Cum lapis aut liquidi referunt miranda colores. Ductor ait : Quod, virgo, tibi nomenque genusque ? Quae sors ista, doce, tendunt cur vincula palinas ? Ilia tremens, tristique oculos deiecta pudore, KOMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 467 Non ego digna mails, inquit ; suprema parentum Dona vides, ostro scopulos auroque frequentes. Nos Hi veteris quondam genus, invida donee Laomedonteos fugeret Fortuna penates. Principio morbi, caeloque exacta sereno Temperies ; arsere rogis certantibus agri : Cum subitus fragor, et flue t us Idaea moventes Cum stabulis nemora : ecce repens consurgere ponto Bellua, monstrum ingens ; hanc tu nee naontibus ullis, Nee nostro metire mari : primaeva furenti Huic manus, am plexus inter planet usque parentum, Deditur : hoc sortes, hoc corniger imperat Hammon Virgineam damn are animam, sortitaque Lethen Corpora : crudelis scopulis me destinat urua. Verum o, iam redeunt Phrygibus si numina, tuque Hie adeo, auguriis promisse et sorte deorum, Iam cui candentes votivo in gramine pascit Cornipedes genitor, nostrae stata dona salutis, Annue, meque, precor, defectaque Pergama monstris Eripe ; iiamque potes : neque enini iam lata videbara. Pectora, Neptunus muros cum iungeret astris, Nee tales humeros pharetramque gerebat Apollo. Val FL, Argon., ii. 462-492. 129. An Anxious Night. Tristior at nunquam tantove parentibus ulla Nox Miiiyis egesta metu ; nil quippe reperto Phaside, nil domitis actum Symplegados undis ; Cunctaque adhuc, magni veniant dum regis ad urbem, Ambigua et dubia rerum pendentia summa. Praecipue Aesonidem varios incerta per aestus Mens rapit undantem curis ac multa novantem. Qualiter ex alta quuni luppiter arce coruscat, Pliadas ille movens mixtumque sonoribus imbrem Horriferanive nivem, canis ubi tollitur omnis Campus aquis, aut sanguinei magna ostia belli, Aut altos duris fatorum gentibus ortus ; Sic tune diversis hinc atque hinc molibus anceps Pectora dux crebro gemitu quatit, optat et almum Iam iubar et certi tandem discriminis horas. Val. Fl., Argon., v. 297-311. 4sGS SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 130. A Battle Piece. Orbibus hos rapidis mollique per aequora Castor Amfractu levioris equi deludit anhelos Immemoresque mori ; sed non isdem artibus aeque Concurrunt, ultroque ruunt in funera Colchi. Campesus impacta latus inter et ilia quercu Tollitur, ac niediam moriens descendit in hastam. Oebasus, infestuin summisso poplite Phalcen Evasisse ratus, laevum per luminis orbem Transigitur ; tenerae liquuntur vulnere malae. Contra autem geminis fidens thoracibus ictum Sustulit et gladio Sibotes ferit ultima teli, Nequidquam : iam cuspis inest, nee fragmina curat Ambenus, et trunco medium subit Otrea ligno. Seminecem Taxes Hypanim vehit, atque remissum Pone trahit fugiens, et cursibus exuit hastam ; Dumque recollectam rursus locat, irruit ultro Turbatumque Lacon et adhuc invadit inermem. Impulit adverso praeceps equus Onchea conto, Nequidquam totis revocantem viribus armos. In latus accedit sonipes, accedit et ipse Erigidus ; arma cadunt, rorat procul ultima cuspis. Qualem populeae fidentem iiexibus umbrae Si quis avem sumini deducat ab aere rami, Ante manu tacita cui plurima crevit arundo ; Ilia dolis viscoque super correpta sequaci Implorat ramos, atque irrita concitat alas. Val FL, Argon., vi. 239-264. 131. Medea, having finished her Incantations, accompanied by Venus, goes to meet Jason. Talibus infelix contra sua regna venenis Induitur, noctique tremens infertur opacae. Dat dextram vocemque Venus, blandisque paventern Alloquiis iunctoque traliit per moenia passu. Hie iterum extremae nequidquam in limine portae Substitit, atqne iterum fletus animique soluti ; Bespexitque deum paulumque his vocibus haesit : Ipse rogat certe, meque ipse implorat lason ? Nullane culpa subest 1 labes non ulla pudoris, Nullus amor ? nee turpe viro servire precauti ? ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 4G9 Ilia nihil contra, vocesque abrampit inanes. Et iamiam magico per opaca silentia Colchis Coeperat ire sono, monsiataque condere vultus "> Numina, cumque suis averti collibus anmes ; lam stabulis gregibusque pavor strepitusque sepulchris Inciderat; stupet ipsa gravi nox tardior umbra, lamque tremens longo sequitur "Venus ; utque sub altas Pervenere trabes divaeque triform is in umbram, Hie subito ante oculos nondum speratus lason Emicuit, viditque prior conterrita virgo. Atque hinc se profugain volucri Thaumantias ala Sustulit ; hide Venus dextrae dilapsa tenenti. Obvius ut sera quum se sub nocte magistris Im pin git pecorique pavor, qualesve profundum Per chaos occurrunt caecae sine vocibus umbrae : Haud secus in mediis noctis nemorisque tenebris Inciderant ambo attoniti iuxtaque subibant, Abietibus tacitis aut immotis cyparissis Assimiles, rapidus nondum quas miscuit, Auster. Ergo ut erat vultu defixus uterque silenti, Noxque suum peragebat iter, iamiam ora levare Aesoniden farique cupit Medea priorem. Val. FL, Argon., vil 371-374, 382-409. 132. Jason destroys the Dragon's Seed. Ille, velut campos Libyes ac pinguia Nili Eertilis arva secet, plena sic seriiina dextra Spargere gaudet agris, oneratque novalia bello^ Martius hie primum ter vomere fusus ab ipso Clangor, et ex omni sonuerunt cornua sulco ; Bellatrix turn gleba quati, pariterque creari Armarique phalanx totisque insurgere campis-. Cessit et ad socios paullum se retulit heros Opperiens, ubi prima sibi daret agmina tellus Adverso. Ut summis iam rura recedere cristis Vidit et infesta vibrantes casside terras, Advolat : atque uno tellus qua proxima collo, Necdum humeri videre diem, prior ense sequaci Aequat humo truncos : rutilum thoraca sequenti. Aut primas a matre man us premit obvius ante* Nee magis aiit illis aut illis millibus ultra Sufficit, ad dirae quam quum Tirynthius byetrae 470 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Agmina Palladios defessus respicit ignes. Ergo iterum ad socias convertere Colchidos artes, Et galeae nexus ac vincula dissipat imae, Cunctaturque tamen totique occurrere bello Ipse cupit, spes nulla datur, sic undique densant Terrigenae iam sign a duces, clamorque, tubaequo, lamque oinnes odere virum, iamque omnia contra Tela volant : tune vero amens discrimine tanto, Quam niodo Tartareo galeam Medea veneno Infectam dederat, ususque armarat in illos, In medios torsit ; conversae protinus hastae. Qualis ubi attonitos maestae Phrygas annua Matris Ira, vel exsectos lacerat Bellona comatos ; Haud secus accensus subito Medea cohortes, :Implicat, et miseros agit in sua praelia fratres. Omnis ibi Aesoniden sterni putat ; omnibus ira Tails erat. Stupet Aeetes ultroque furentes Ipse viros revocare cupit ; sed cuncta iacebant Agmina, nee quisquam primus ruit, aut super ullus Linquitur, atque hausit subito sua funera tellus. Val. FL, Argon., vii. 607-G-13. 133. Medea leaves her Home. At trepidam in thalamis et iani sua facta paventem Colchida circa omnes pariter furiaeque minaeque Patris habent ; nee caerulei timor aequoris ultra, Nee miserae terra ulla procul : quascumque per undas Eerre fugam, quamcumque cupit iam scandere puppim. Ultima virgineis tune flens dedit oscula vittis, Quosque fugit, complexa toros, crinemque genasque Ungue per antiqui carpsit vestigia somni, Atque haec impresso gemuit miseranda cubili : O niihi si profugae genitor nunc ille supremos Amplexus, Aeeta, dares, fletusque videres Ecce meos ! Ne crede, pater, non carior ille est, Quern sequimur ; tumidis utinam simul obruar undis ! Tu, precor, haec longa placidus mox sceptra senecta Tuta geras, meliorque tibi sit cetera proles. Dixit, et Haemonio nunquam spernenda marito Condita letiferis prodit medicamina cistis, Virgineosque sinus ipsumque monile veneuis Implicat, ac saevum super omnibus addidit ensem. ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 471 Inde velut torto Furiarum eiecta flagello Prosilit ; attonito qualis pede prosilit Ino In freta nee parvi meminit conterrita nati, Quern tenet ; extremum coniux ferit irritus Isthmon. Val FL, Argon., viii. 1-24. 134. A Storm at Sea. Ergo ubi diva rates hostemque accedere cernit, Ipsa subit terras, tempestatumque refringit "Ventorumque domos : volucrum gens turbida fratrum Erumpit, classem dextra Saturnia monstrat. Yidere, inque unum pariter mare protinus omnes Infesto clamore ruunt, ininiicaque Colchis Aequora et adversos statuunt a litore fluctus. Tollitur atque intra Minyas Argoaque vela Stirus abit ; vasto rursus desidit liiatu Abrupta revolutus aqua ; iamque omnis in astra Itque reditque ratis, lapsaque reciproca fluctu Descendit. Yorat hos vertex, hos agmine toto Gurges agit, simul in vultus micat undique terror ; Crebra ruina poll caelestia limina laxat. Val FL, Argon., vii. 321-334. 135. Juno raises a cloud of dust to confound the Romans at Cannae. At Gradivus atrox remeantis in aethera Divae Abscessu revocat mentes, fusosque per aequor Ipse manu magna, nebulam circumdatus, acri Hestituit pugnae. Convertunt signa, novamque Instaurant Itali, versa formidine, caedem. Cum ventis positus custos, cui flamina career Imperio compressa tenet, caelumque ruentes Eurique, et Boreae parent, Corique, Notique, lunonis precibus, promissa haud parva ferentis, Begnantem Aetolis Vulturnum in praelia campis Effrenat. Placet hie irae exitiabilis ultor. Qui, se postquarn Aetnae mersit candente barathro, Concepitque ignes, et flammea protulit ora, Evolat horrendo stridore, ac Daunia regna Perflat, agens caecam glomerato pulvere nubem. 472 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Eripuere oculos aurae, vocemque, manusque : Vortice arenoso candentes (flebile dictu) Torquet in ora globos Italum, et bellare maniplis lussa laetantur rabie. Turn mole ruinae Sternuntur tellure et miles et arnia tubaeque ; Atque omnis retro flatu occursante refertur Lancea, et in tergum Rutulis cadit irritus ictus. Atque idem flatus Poenorum tela secundant, Et velut amento contorta hastilia turbo Adiuvat, ac Tyrias impellit stridulus hastas. Turn, denso fauces praeclusus pulvere, miles Ignavam mortem compresso maeret hiatu. Sti., ix. 485-512. 136. Pleasure and Virtue appear to Scipio in a Dream. Has, lauri residens iuvenis viridante sub umbra, Aedibus extremis volvebat pectore curas : Cum subito assistunt, dextra laevaque per auras Allapsae, haud paulum mortali maior imago, Hinc Virtus, illinc virtuti inimica Voluptas. Altera Achaemenium spirabat vertice odorem, Ambrosias diffusa comas, et veste refulgens, Ostrum qua fulvo Tyrium suffuderat auro : Fronte decor quaesitus acu, lascivaque crebras Ancipiti motu iaciebant lumina flammas. Alterius dispar habitus, frons hirta, nee unquam Composita mutata coma : stans vultus, et ore Incessuque viro propior, laetique pudoris, Celsa humeros niveae fulgebat stamine pallae. ##., xv. 18-31. 137. Each tries to gain him to her side : he chooses Virtue. Effect of his Choice on the People. Quae postquam cecinit sacrato pectore Virtus, Exemplis laetum vultuque audita probantem Convertit iuvenem. Sed enim indignata Voluptas Non tenuit voces. Nil vos iam demoror ultra, Exclamat. Venient, venient mea tempora quondam, Cum docilis nostris magno certamine Roma Servict imperils, et honos mihi habebitur uni. ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 473 Sic quassans caput in nubes se sustulit atras. At iuvenis, plenus monitis, ingentia corde Molitur, iussaeque calet virtutis amore. Ardua rostra petit, nuilo fera bella volente, Et gravia ancipitis deposcit munera Martis. Arrecti cunctorum animi. Pars lumina patris, Pars credunt torvos patrui revirescere vultus. Sed quanquam instinctis tacitus tamen aegra periclis Pectora subrepit terror, molemque paventes Expendimt belli, et numerat favor anxius annos. Dumque ea confuso percenset murmure vulgus, Ecce, per obliquum caeli squalentibus auro Effulgens maculis, ferri inter mibila visus Anguis, et ardenti radiare per aera sulco, Quaque ad caeliferi tendit plaga litus Atlantis, Perlabi resonante polo. Bis terque coruscum Addidit augurio fulmen pater, et vaga late Per subitum moto strepuere tonitrua mundo. Turn vero capere arma iubent, genibusque salutant Submissi augurium, ac iret, qua ducere Divos Perspicuum, et pa trio monstraret semita signo. Sil, xv. 121-148. 138. Sdpio in the Battle-field. Omnia ductor Magna adeo Ausonius maiori mole premebat. Ut Phoebe stellas, ut fratris lumina Phoeben Exsuperant, montesque Atlas, et flumina Nilus, Ut pater Oceanus Neptunia caerula vincit. Yallantem castra (obscuro nam vesper Olympo Fundere non aequam trepidanti coeperat umbram) Aggreditur Latius rector, subitoque tumultu Caeduntur passim coepti munimina valli Imperfecta. Super contexere herbida lapses Pondera, et in tumuli concessit caespes honorem. Vix uni mens digna viro, novisse minores Quam deceat, pretiumque operis sit tradere famae. Cantaber ingenio membrorum et mole timeri Yel nudus telis poterat Larus. Hie fera gentis More securigera miscebat praelia dextra. Et, quanquam fundi se circum pulsa videret Agmina, deleta gentilis pube cater vae, 474 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Caesortim implebat solus loca : sen foret hostis Comminus, expleri gaudebat vulnera frontis Adversae : seu laeva acies in bella vocaret, Obliquo telum reflexum Marte rotabat. At, cum pone ferox aversi in terga veniret Victor, nil trepidans retro iactare bipen-nem Callebat, nulla belli non parte timendus. SU. 9 xvi. 33-57. 139. An Amoebean Contest (Astacus and Idas). I. O si quis Crocalen deus afferat ! hunc ego terris, Hunc ego sideribus solum regnare fatebor, Decernamque nemus. dicamque: sub arbore numen Hac erit; ite procul, sacer est locus, ite profani. A. Urimur in Crocalen: si quis mea vota deorum Audiat, huic soli, virides qua gemmeus undas Fons agit et tremulo percurrit lilia rivo, Inter pampineas ponetur faginus ulmos. /. Ne contemne casas et pastoralia tecta : Husticus est, fateor, sed non est barbarus Idas. Saepe vaporato mihi caespite palpitat agnus, Saepe cadit festis devota Palilibus agna. A. Nos quoque pomiferi Laribus consuevimus liosti Mittere primitias et fingere liba Priapo, Horantesque favos damns et liquentia mella : Nee fore grata minus, quam si caper imbuat aras. I. Mille sub uberibus balantes pascimus agnas; Totque Tarentinae praestant mihi vellera matres; Per totum niveus premitur mihi caseus annum : Si venies, Crocale, totus sibi serviet hornus. A. Qui numerare yelit, quam multa sub arbore nostra Poma legatn, citius tenues numerabit aristas; Semper olus metirnus, nee briuna nee impedit aestas. Si venias, Crocale, totus tibi serviet hortus. Calpurn., ii. 52-74. 140. The Pleasure Grounds of Vopiscus' Villa at Tibur. longum memoranda dies! quae mente reporto Gaudia ! quam lassos per tot miracula visus ! Ingenium quam mite solo ! quae forma beatis ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 475 Arte marms concessa locis ! non largius usquam Indulsit natura sibi : nemora alta citatis Incubuere vadis; fallax responsat imago Erondibus, et longas eadem fugit unda per umbras. Ipse Anien (miranda fides) infraqne superque Saxeus, hie tumidam rabiem, spumosaque ponit Murmura, ceu placidi veritus turbare Vopisci Pieriosque dies, et habentes carmina somnos. Litus utrumque domi; nee te mitissinms amnis Dividit; alternas servant praetoria ripas Non externa sibi, fluviumve obstare queruntur. Sestiacos nunc fama sinus, pelagusque natatum lactet et audaci iunctos delphinas Ephebo. Hie aeterna quies; nullis hie iura procellis, Numquam fervor aquis; datur hie transniittere visus, Et voces, et paene manus : sic Chalcida iluctus ExpeUunt reflui : sic dissociata profundo Bruttia Sicanium circumspicit ora Pelorum. Stat., Silv., I. iii. 13-33. 141o Statins receives an invitation to dine with Domitian. Hegia Sidoniae convivia laudat Elisae, Qui magnum Aeneam Laurentibus intulit arvis : Alcinoique dapes mansuro carmine monstrat Aequore qui lento reducem consumpsit Ulixen : Ast ego, cui sacrae Caesar nova gaudia cenae Nunc primum, dominaque dedit consurgere mensa, Qua celebrem mea vota lyra, quas solvere grates Sufficiam ? non, si pariter mihi vertice laeto Nectat adoratas et Smyrna et Mantua lauros, Digna loquar. Mediis videor discumbere in astris Cum love et Iliaca porrectum sumere dextra Immortale merum: steriles transmisimus annos; Haec aevi mihi prima dies, haec limina vitae. Tene ego, regnator terrarum orbisque subacti Magne parens, te, spes hominum, te, cura deorum Cerno iacens ? datur haec iuxta, datur ora tueri Vina inter mensasque, et non assurgere fas est ? Tectum augustum, ingens, non centum insigne colunmis, Sed quantae superos caelumque, Atlante remisso, Sustentare queant. Stupet hoc vicina Tonantis Regia, teque pari laetantur sede locatum 476 SPECIMENS OF ROMAN LITERATUKE. Numina, ne magnum properes escendere coelum; Tanta patet moles, effasaeque impetus aulae Liberior campi, multumque amplexus aperti Aetheros, et tan turn domino minor : ille penates Implet et ingenti Genio iuvat. Aemulus illic Mons Libys Iliac usque nitent et multa Syene, Et Chios et glauca certantia Doride saxa, Lunaque portandis tantum suffecta columnis. Longa super species : fessis vix culmina prendas Yisibus auratique putes laquearia caeli. Stat., Stiv., ii. IV. 1-13. 142. A Storm in the Night. lamque per emeriti surgens connnia Phoebi Titanis late mundo subvecta silenti Rorifera gelidum tenuaverat aera biga : lam pecudes volucresque tacent : iam Somnus avarls Inserpit curis pronusque per aera nutat, Grata laboratae referens oblivia vitae. Sed nee puniceo rediturum nubila caelo Promisere iubar, nee rarescentibus umbris Longa repercusso nituere crepuscula Phoebo : Densior a terris, et nulli pervia flammae Subtexit nox atra polos; iam claustra rigentis Aeoliae percussa sonant, venturaque rauco Ore minatur Hiems, Venti transversa frementes Confligunt, axemque emoto cardine vellunt, Dum caelum sibi quisque rapit. Sed plurimus Auster Inglomerat noctem, et tenebrosa volumina torquet Defunditque imbres : sicco quos asper hiatu Persolidat Boreas; nee non abrupta tremiscunt Fulgure, et attritus subita face rumpitur aether. Iam Nemea, iam Taenareis contermlna lucis Arcadiae capita alta madent; ruit agniine facto Inachus et gelidas surgens Erasinus ad arctos. Pulverulenta prius calcandaque fluniina nullae Aggeribus tenuere morae, stagnoque refusa est Funditus et veteri spumavit Lerna veneno. Frangitur omne nemus; rapiunt antiqua procellae Brachia silvarum, nullisque adspecta per aevuin Solibus umbrosi patuere aestiva Lycaei. Stat., Theb., I. 336-363. ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 477 143. Bo'xing Match between Capaneus and Alcidamas. Ut sese permensi oculis et uterque priorem Speravere locuin, non protinus ira nee ictus; Altermis paulum timor et permixta furori Consilia, inclinant tantura contraria iactu Brachia et explorant caestus hebetantque terendo. Doctior hie differt animam metuensque futuri Cunctatus vires dispensat : at ille nocendi Prodigus incautusque sui ruit onmis et ambas Consumit sine lege inanus, atque irrita frendit Insurgens, seque ipse premit. Sed provides astu Et patria vigil arte Lacon hos reiicit ictus, Hos cavet : interdum nutu capitisque citati Integer obsequio, manibus nunc obvia tela Discutiens instat gressu vultuque recedit : Saepe etiam iniustis collatum viribus hostem (Is vigor ingenio, tanta experientia dextrae est) IJltro audax ariimis intratque et obumbrat, et alte Assilit; tit praeceps cumulo salit unda minantes In scopulos et fracta redit, sic ille furentem Circuit expugnans. Levat ecce diuque minatur In latus inque oculos: ilium rigida arma caventem Avocat et manibus necopinum interserit ictum Callidus, ac mediam designat vulnere frontem. lam cruor et tepido signantur tempora rivo : Nescit adhuc Capaneus subitumque per agmina murmur Miratur; verum ut fessam" super ora reduxit Forte manum et summo maculas in vellere vidit, Non leo, non iaculo tantum indignata recepto Tigris : agit toto cedentem fervidus arvo Praecipitatque retro iuvenem atque in terga supinat Dentibus horrendum instridens geminatque rotatas Multiplicatque manus. Eapiunt conamina venti. Stat., Theb., vi. 753-784 144. The Infant Oplieltes. Simul haerentem, ne tarda Pelasgis Dux foret, ah miserum vicino caespite alumnum (Sic Parcae voluere) locat, ponique negantis !Floribus aggestis et amico murmure dulces Solatur lacrimas. Qualis Berecynthia mater, Dum circa parvum iubet exsultare Tonantem 478 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Curetas trepidos: illi certantia plaudunt Orgia, sed magnis resonat vagitibus Ide. At puer in gremio vernae telluris et alto Gramine mine faciles sternit procursibus herbas In vultum nitens: caram modo lactis egeno ISTutricem clangore ciens iterumque renidens, Et teneris nieditans verba illuctantia labris, Miratur nemorum strepitus, aut obvia carpit, Aut patulo trahit ore diem : nemorisque malorum Inscius et vitae raultiim securns inerrat. Sic tener Odiysia Mavors nive, sic puer ales Yertice Maenalio, talis per litora reptans Improbus Ortygiae latus inclinabat Apollo. Stat., Theb., iv. 778-796. 145. A Lap-dog. Iss& est passere nequior Catulli. Issa est purior osculo colurnbae. Issa est blandior omnibus puellis. Issa est carior Indicis lapillis. Issa est deliciae catella Publi. Hanc tu, si queritur, loqui putabis. Sentit tristitiarnque gaudiumque. Collo nixa cubat, capitque somnos, Ut suspiria nulla sentiantur. Castae tantus inest pudor catellae : Ignorat Yenerem : nee invenimus Dignum tarn tenera virum puella. Hanc ne lux rapiat suprema totam, Picta Publius exprimit tabella, In qua tarn similem videbis Issani, Ut sit tarn similis sibi nee ipsa. Issam denique pone cum tabella; Aut utramque putabis esse veram, Aut utramque putabis esse pictam. Mart., i. 109. ' 146. A Dandy. Cotile, bellus homo es : dicunt hoc, Cotile, multi. Audio : sed quid sit, die mihi, bellus homo ? Bellus homo est, flexos qui digerit ordine crines : Balsama qui semper, cinnama semper olet : ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 479 Cantica qui Nili, qui Gaditana susurrat : Qui mo vet in varies brachia volsa modos: Inter femineas tota qui luce cathedras Desidet, atque aliqua semper in aure sonat : Qui legit Line illinc missas, scribitque tabellas: Pallia vicini qui refugit cubiti: Qui scit, quam quis amet, qui per convivia currit: Hirpini veteres qui bene novit avos. Quid narras ? hoc est, hoc est homo, Cotile, bellus ? Res praetricosa est, Cotile, bellus homo. Hart., iii. 63. 147. A Roman Day. Prima salutantes atque altera continet hora ; Exercet raucos tertia causidicos. In quintam varios extendit Roma labores : Sexta quies lassis, septima finis erit. Sufficit in noDam nitidis octava palaestris; Imperat exstructos frangere nona toros. Hora libellorum decima est, Eupherne, meorum; Temperat ambrosias cum tua cura dapes; Et bonus aethereo laxatur nectare Caesar, Ingentique tenet pocula parca manu. Tune admitte iocos: gressu timet ire licenti Ad matutinum nostra Thalia lovem. Mart., iv. 8. 148. A Dear Little Girl Puella senibus dulcior mihi cygnis, Agna Galesi mollior Phalantini, Concha Lucrini delicatior stagni; Cui nee lapillos praeferas Erythraeos, Nee modo politum pecudis Indicae dentem, Nivesque primas, liliumque non tactum: Quae crine vicit Baetici gregis vellus, Rhenique nodos, aureamque nitelam ; Fragravit ore, quod rosarium Paesti, Quod Atticarurn prima mella cerarum, Quod succinorum rapta de manu gleba; Cui comparatus indecens erat pavo, Inamabilis sciurus, et frequens phoenix: Adhuc recenti tepet Erotion busto, 480 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Quam pessimorum lex avara fatorum, Sexta peregit hieme, nee tamen tota, Nostros amores, gaudiumque, lususque. Et esse tristem me meus vetat Paetus: Pectusque pulsans, pariter et comam vellens: Deflere non te vernulae pudet mortem ? Ego coniugem, inquit, extuli, et tamen vivo, Notam, superbam, nobilem, locupletem. Quid esse nostro fortius potest Paeto 1 ? Ducenties accepit, et tamen vivit. Hart., v. 37. 149. A Pilfering Glutton. Nihil est miserius, nee gulosius Sanctra. Rectam vocatus cum cucurrit ad cenam, Quam tot diebus noctibusque captavit; Ter poscit apri glandulas, quater lumbum, Et iitramque coxam leporis, et duos armos: Nee erubescit peierare de turdo, Et ostreorum rapere lividos cirros. Buccis placentae sordidam linit mappam. Illic et uvae collocantur ollares, Et Punicorum pauca grana malorum, Et excavatae pellis indecens vulvae, Et lippa ficus, debilisque boletus. Sed mappa cum iam mille rumpitur furtis, Rosos tepenti spondylos sinu coiidit, Et devorato capite turturem truncum. Oolligere longa turpe nee putat dextra Analecta, quidquid et canes reliquerunt. Nee esculenta sufficit gulae praeda: Mixto lagenam replet ad pedes vino. Haec per ducentas cum domum tulit scalas, Seque obserata clausit anxius cella, Gulosus ille postero die vendit. Mart., vii. 20. 150. Oh, for a Quiet Life! Sidera iam Tyrius Phryxei respicit agni Taurus, et alternum Castora fugit hiems. Kidet ager, vestitur humus, vestitur et arbos: Ismarium pellex Attica plorat Ityn. ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 481 Quos, Faustine, dies, qualem tibi Roma Eavennam Abstulit ? O soles, o tunicata quies ! O nemus, o fontes, solidumque madentis arenae Litus, et aequoreis splendidus Anxur aquis: Et non unius spectator lectulus undae, Qui videt hinc puppes fluminis, inde maris ! Sed nee Marcelli, Pompeianumque, nee illic Sunt triplices thermae, nee fora iuncta qnater. Nee Capitolini sum mum penetrale Tonantis, Quaeque nitent caelo proxima templa suo. Dicere te lassum quoties ego credo Quirino: Quae tua sunt, tibi habe : quae mea, redde mihi. Mart., x. 51. 151. A Group of Courtiers. Venit et Crispi iucunda senectus, Cuius erant mores, qualis facundia, mite Ingenium. Maria ac terras populosque regenti Quis comes utilior, si clade et peste sub ilia Saevitiam damnare et honesturn ferre liceret Consilium ? Sed quid violentius aure tyranni, Cum quo de pluviis aut aestibus aut nimboso Vere loquuturi fatum pendebat amici 1 Ille igitur numquam direxit brachia contra Torrentem; nee civis erat, qui libera posset Verba animi proferre, et vitarn impendere vero. Sic multas hiemes atque octogesima vidit Solstitia, his armis ilia quoque tutus in aula. Proximus eiusdem properabat Acilius aevi Cum iuvene indigno quern mors tarn saeva manerefc Et Domini gladiis tarn festinata. Sed olim Prodigio par est in nobilitate senectus. Unde fit, ut malim fraterculus esse gigantum. Profuit ergo nihil misero, quod cominus ursos Figebat Numidas, Albana nudus arena Venator. Quis enim iam non intelligat artes Patricias ? quis priscum illud miretur acumen, Brute, tuum ? Facile est barbato imponere regi. Nee melior vultu, quamvis ignobilis, ibat Rubrius, offensae veteris reus atque tacendae, Et tarn en improbior satiram scribente cinaedo. Montani quoque venter adest, abdomine tardus, Et matutino sudans Crispinus amomo, 2i 482 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Quantum vix redolent duo funera \ saevior illo Pompeius tenui iugulos aperire susurro ; Et, qui vulturibus servabat viscera Dacis, Fuscus, rnarmorea meditatus praelia villa, Et cum mortifero prudens Yeiento Catullo, Qui numquam visae flagrabat amore puellae, Grande et conspicuum nostro quoque tempore rnonstrum, Caecus adulator dirusque a ponte satelles, Dignus Aricinos qui mendicaret ad axes, Blandaque devexae iactaret basia rhedae. Juv.,iv. 81-118. 152. The Lover of Horseflesh. Praeter maiorum cineres atque ossa volucri Carpento rapitur pinguis Lateranus, et ipse, Ipse rotam astringit multo sufflamine consul : Nocte quidem ; sed luna videt, sed sidera testes Intendunt oculos. Finitum tempus honoris Quum fuerit, clara Lateranus luce flagellum Sumet et occursum nimquam trepidabit amici lam senis, ac virga prior annuet atque maniplos Solvet et infundet iumentis hordea lassis. Interea dum lanatas torvumque iuvencum More Numae caedit lovis ante altaria, iurat Solam Eponam et facies olida ad praesepia pictas. viii. 146-157. 153. The Fickleness of the Mob. Pone domi lauros, due in Capitolia magnum Cretatumque bovem : Seianus ducitur unco Spectandus : gaudent omnes. " Quae labra, quis illi Tultus erat ! Numquam, si quid mihi credis, amavi Hunc hominem. Sed quo cecidit sub crimine ? Quisnarn Delator ? Quibus indiciis 1 quo teste probavit ?" " Nil horum : verbosa et grandis epistola venit A Capreis." " Bene habet ; nil plus interrogo," Sed quid Turba Remi ? Sequitur Fortunam, ut semper, et odit Damnatos. Idem populus, si Nursia Tusco Favisset, si oppressa foret secura senectus Principis, hac ipsa Seianum diceret hora ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 483 Augustum. lam pridem, ex quo suffragia nulli Vendimus, effugit curas. Nam qui dabat olim Imperium, fasces, legiones, omnia, nunc se Continet, atque duas tantum res anxius optat, Panem et Circenses. " Perituros audio multos." "Nil dubium ; magna est fornacula." "Pallidulus mi Brutidius metis ad Martis fuit obvius aram. Quam timeo, victus ne poenas exigat Aiax, lit male defensus ! Curramus praecipites, et, Dum iacet in ripa, calcemus Caesaris hostem." Juv., x. 65-86. 154. The Vanity of Human Wishes. Expende Hannibalem : quot libras in duce summo Invenies ? Hie est, quern non capit Africa, Mauro Percussa Oceano, Niloque admota tepenti, Hursus ad Aethiopum populos, altosque elephantos. Additur imperiis Hispania : Pyrenaeum Transilit. Opposuit natura Alpemque nivemque : Diducit scopulos, et montern rumpit aceto. lam tenet Italiam : tamen ultra pergere tendit. " Actum," inquit, "nihil est, nisi Poeno milite portas ErangimtTS, et media vexillum pono Subura." O qualis facies et quali digna tabella, Quum Gaetula ducem portaret belua luscum ! Exitus ergo quis est ? O gloria ! vincitur idem Nempe, et in exsilium praeceps abit, atque ibi magnus Mirandusque cliens sedet ad praetoria regis, Donee Bithyno libeat vigilare tyranno. Einem animae, quae res humanas miscuit olim, Non gladii, non saxa dabunt, non tela, sed ille Cannarum vindex ac tanti sanguinis ultor, Annulus. I, demens, et saevas curre per AJpes Ut pueris placeas et declamatio fias! Unus Pellaeo iuveni non sufficit orbis : Aestuat infelix angusto limite mundi, Ut Gyarae clausus scopulis parvaque Seripho. Quum tamen a figulis munitam intraverit urbem, Sarcophago contentus erit. Mors sola fatetur, Quantula sint hominum corpuscula. Juv., x. H7-173. 484 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE, 155. The Miser. Et pater ergo animi felices credit avaros, Qui mirantur opes, qui nulla exempla beat! Pauperis esse putant. luvenes hortatur, ut illam Ire viam pergant et eidem incumbere sectae. Sunt quaedam vitiorum elementa : his protenus illos Imbuit et cogit minimas ediscere sordes. Mox acquirendi docet insatiabile votum. Servorum ventres modio castigat iniquo, Ipse quoque esuriens : neque enim omiiia sustinet umquam Mucida caerulei panis consumere frusta, Hesternum solitus medio servare minutal Septembri : nee non differre in tenipora cenae Alterius conchem aestivi cum parte lacerti Signatam vel dimidio putrique siluro, Filaque sectivi numerata includere porri. Invitatus ad haec aliquis de ponte negabit. Sed quo divitias haec per tormenta coactas, Quum furor hand dubius, quum sit manifesta phrenesis, Ut locuples moriaris egenti vivere fato 1 Interea pleno quum turget sacculus ore, Orescit amor numi, quantum ipsa pecunia crescit ; Et minus hanc optat, qui non habet. Ergo paratur Altera villa tibi, quum rus non sufficit unum, Et proferre libet fines ; maiorque videtur Et melior vicina seges : mercaris et hanc et Arbusta et densa montem qui canet oliva. Juv., xiv. 119-144. 156. Death of Gorellius. Quum quidem incredibiles cruciatus et indignissima tormenta pateretur, (iam enim dolor non pedibus solis, ut prius, insi- debat, sed omnia membra pervagabatur,) veni ad eum Domi- tiani temporibus, in suburbano iacentem. Servi e cubiculo recesserunt : (habebat is hoc moris, quoties intrasset fidelior amicus:) quin etiam uxor, quamquam omnis secreti capacissima, digrediebatur. Circumtulit oculos, et, "Cur," inquit, " me putas hos tantos dolores tamdiu sustinere ? ut scilicet isti latroni vel uno die supersira." Dedisses huic animo par corpus, fecisset quod optabat. Adfuit tamen deus voto, cuius ille compos, ut ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 485 i im securus liberque moriturus, multa ilia vitae, sed minora, i 3tinacula abrupit. Increverat valetudo, quam temperantia i litigare tentavit : perseverantem constantia fugit. lam dies j iter, tertius, quartus : abstinebat cibo. Misit ad me uxor eius lispulla communem amicum C. Geminium cum tvistissiino i untio, " destinasse Corellium mori, nee aut suis aut nliae pre- < ibus flecti ; solum superesse me, a quo revocari posset ad ^ itam." Cucurri : perveneram in proximum, quum mihi ab < adein Hispulla lulius Atticus nuntiat, nihil iam ne me quidem i mpetraturum : tarn obstinate magis ac magis induruisse. )ixerat sane medico admoventi cibum, K5p/*#, quae vox < uantum admirationis in animo meo, tantum desiderii reliquit. Plin., Epp., I. xii. 6-10. 157. Death and Character of Verginius Rvfas. Post aliquot annos insigne, atque etiam memorabile populi _3,omani oculis spectaculum exhibuit publicum funus Verginii .R-ufi, maximi et clarissimi civis, et perinde felicis. Triginta unnis gloriae suae super vixit. Legit scrip ta de se carmina, legit historias, et posteritati suae interfuit. Perfunctus est tertio consulatu, ut summum fastigium privati hominis impleret, quum principis noluisset. Caesares, quibus suspectus atque etiam invisus virtutibus fuerat, evasit : reliquit incolumena optimum atque amicissimum, tanquam ad hunc ipsum lionorem public! funeris reservatus. Annum tertium et octogesimum excessit in altissima tranquillitate, par! veneratione. Huius viri exsequiae magnum ornamentum principi, magnurn seculo, magnum etiam foro et rostris attulerunt. Laudatus est a consule Cornelio Tacito : nam hie supremus felicitati eius cumulus accessit, laudator eloquentissimus. Et ille quidem plenus annis abiit, plenus honoribus, illis etiam quos recusavit ; nobis tamen quaerendus ac desiderandus est, ut exemplar aevi prioria : mihi vero praecipue. qui ilium non solum publice, sed etiam privatim, quantum admirabar, tantum diligebam; primum quod utrique eadem regio, municipia nnitirna, agri etiam possessionesque coniunctae : praeterea quod ille tutor mihi relictus, adfectum parentis exhibuit. Quibus ex causis necesse est, tanquam immaturam mortem eius in sinu tuo tleneam : si tamen fas est aut fieri, aut omnino mortem vocari, qua tanti viri mortalitas magis finita quam vita est. Yivit enim vivetque semper, atque etiam latius mernoria hominum et sermone versabitur, postquam ab oculis recessit. Volui 48G SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. tibi multa alia scribere, sed totus animus in liac una con- templatione defixus est. Yerginium cogito, Yerginium video, Yerginium iam vanis imaginibtis, recentibus tamen, audio, adloquor, teneo : cui fortasse cives aliquos virtutibus pares et habemus et habebimus ; gloria neminem. Yale. Plin., Epp., II. i. 158. An Ill-bred Host. Longum est, altius repetere, nee refert, quemadmodum accid- erit, ut homo minime familiaris cenarem apud quendam, ut sibi videbatur, lautum et diligentem, ut mihi, sordidum simul et sumtuosum. Nam sibi et paucis opima quaedam ; ceteris vilia et minuta ponebat. Yinum etiam parvulis lagunculis in tria genera descripserat, non ut potestas eligendi, sed ne ius esset Tecusandi : et aliud sibi et nobis, aliud minoribus amicis (nam gradatim amicos habet), aliud suis nostrisque libertis. Animadvertit, qui mihi proximus recumbebat, et, an probarem, interrogavit. Negavi. "Tu ergo," inquit, " quam consuetudi- nem. sequeris ? Eadem omnibus pono. Ad cenam enim, non ad notam, invito : cunctisque rebus exaequo quos mensa et toro aequavi. Etiamne libertos 1 ? Etiam. Convictores enim tune, non libertos, puto." Ille: " Magno tibi constat ? Minime. Qui fieri potest ? Quia scilicet liberti niei non idem quod ego, sed liberti." Et Hercule, si gulae temperes non est onerosum, quo utaris ipse, communicare cum pluribus. Ilia ergo repri- menda, ilia quasi in ordinem redigenda est, si sumtibus parcas, quibus aliquanto rectius tua continentia, quam aliena contumelia, consulas. Quorsum haec? Ne tibi optimae indolis iuveni quorundam in mensa luxuria specie frugalitatis imponat. Plin., Epp., II. vi. 1-6. 159. Anecdotes of a celebrated Will-Hunter. Yerania Pisonis graviter iacebat ; huius dico Pisonis, quern Galba adoptavit. Ad hanc Kegulus venit. Prinium impuden- tiam hominis, qui venerit ad aegram, cuius marito inimicissimus, ipsi invisissimus fuerat. Esto, si venit tantum : at ille etiam proximus toro sedit : quo die, qua hora nata esset, interrogavit. (Jbi audivit, componit vultum, intendit oculos, movet labra, agitat digitos, computafc nihil ; diu miseram exspectatione suspendit. "Habes," inquit, "climactericum tempus, sed evades. Quod ut tibi magis liqueat, aruspicem consulam, quern sum ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 487 frequenter expertus." Nee mora : sacrificium facit, adfirmat, exta cum siderum significatione congruere. Ilia, ut in periculo, oredula, poscit codicillos : legatum Regulo scribit : mox ingra- vescit : clamat moriens, " o hominem nequam, perfidum, ac plus etiam quam periurum !" qui sibi per salutem filii peieras- set. Faeit hoc Kegulus non minus scelerate quam frequenter, quod iram deonim, quos ipse qiiotidie fallit, in caput infelicis pueri detestatur. Yelleius Blaesus ille locuples, consularis, novissima valetudine conflictabatur : cupiebat mutare testamen- tuni. Kegulus, qui speraret aliquid ex novis tabulis, qnia nuper cap tare eum coeperat, medicos hortari, rogare, quoquo modo spiritum hornini prorogarent. Postquam signatum est testamentum, mutat personam, vertit allocutionem, iisdemque medicis, " Quousque miserum cruciatis? quid invidetis bonam mortem, cui dare vitam non potestis 1 Moritur Blaesus, et tarn quam omnia audisset, Regulo ne tantulum quidem. Suffi- ciunt duae fabulae. An scholastica lege tertiam poscis ? Est unde fiat. Aurelia, ornata femina, signatura testamentum, sumserat pulcherrimas tunicas. Regulus quum venisset ad signandum, "Rogo," inquit, "hasmihi leges." Aurelia ludere liominem putabat ; ille serio instabat. Nee multa : coegit mulierem aperire tabulas, ac sibi tunicas, quas erat induta, legare : observavit scribentem, inspexit, an scripsisset. Et Aurelia quidem vivit : ille tamen istud tanquam morituram coegit. Plin.j Epp., II. xx. 2-11. 160. Eruption of Vesuvius. Nee multo post ilia nubes descendere in terras, operire maria. Oinxerat Capreas et absconderat : Miseni quod procurrit, ab- stulerat. Turn mater orare, hortari, iubere, quoquo modo fugerem ; posse enim iuvenem : se et annis et corpore gravem l)ene morituram, si mihi caussa mortis non fuisset. Ego contra, salvum me, nisi una, non futurum, deinde manum eius amplexus, addere gradum cogo. Paret aegre, incusatque se, quod me moretur. lam cinis ; adhuc tamen rarus. Respicio; densa oaligo tergis imminebat, quae nos, torrentis modo infusa terrae, sequebatur, " Deflectamus," inquam, " dum videmus, ne in via strati, comitantium turba in tenebris obteramur." Vix con- ederamus, et nox, non qualis illunis aut nubila, sed qualis in locis clausis lumine exstincto. Audires ululatus feminarum, infantium qtiiritatus, clamores virorum. Alii parentes, alii liberos, alii coniuges vocibus requirebant, vocibus noscitabant. 488 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Hi suum casum, illi suorum miserabantur. Erant qui metu mortis mortem precarentur. Multi ad deos manus tollere: plures, nusquam iam deos ullos, aeternamque illam et novis- simam noctem mundo interpretabantur. Nee defuerunt, qui fictis mentitisque terroribus vera pericula augerent. Aderaiit, qui Miseni fuisse, illud ruisse, illud ardere, falso, sed credenti- bus, nuntiabant. Paullum reluxit; quod non dies nobis, sed adventantis ignis indicium videbatur. Et ignis quidem longius substitit: tenebrae rursus, cinis rursus multus et gravis. Hunc identidem adsurgentes excutiebamus: operti alioqui atque etiam oblisi pondere essemus. Possem gloriaii, non gemitum mihi, non vocem parum fortein in tantis periculis excidisse, nisi me cum omnibus, omnia mecum perire, misero, magno tamen mor- talitatis solatio credidissem. Tandem ilia caligo tenuata quasi in fumum nebulamve decessit: mox dies vere, sol etiam effulsit, luridus tamen, qualis esse, quum deficit, solefc. Occurrebant trepidantibus adhuc oculis mutata omnia, altoque cinere, tan- quam nive, obducta. Regressi Misenum, curatis utcunque cor- poribus, suspensam dubiamque noctem spe ac inetu exegimus. .y VI. xx. 161. Pliny consults Trajan about the Christians. Sollemne est mihi, Domine, omnia, de quibus dubito, ad te referre. Quis enim potest melius vel cunctationeni meam regere, vel ignorantiam instruere ? Cognitionibus de Christianis inter- fui nunquam: ideo nescio, quid et quatenus aut puniri soleat, aut quaeri. Nee mediocriter haesitavi, sitne aliquod discrimen aetatum, an quamlibet teneri nihil a robustioribus differant: deturne poenitentiae venia, an ei, qui omnino Christianus fuit, desisse non prosit: nomen ipsum, etiamsi flagitiis car eat, an flagitia cohaerentia nomini puniantur. Interim in iis, qui ad me tanquam Christiani deferebantur, hunc sum secutus modum. Interrogavi ipsos, "an essent Christiani?" Confitentes iterum ac tertio interrogavi, supplicium minatus: perseverantes duci iussi. Neque enim dubitabam, qualecunque esset, quod fate- rentur, pervicaciam certe, et inflexibilem obstinationem debere puniri. Fuerunt alii similis amentiae: quos, quia cives Romani erant, annotavi in urbem remittendos. Mox ipso tractatu, ut fieri solet, diffundente se crimine, plures species inciderunt. Propositus est libellus sine auctore, multorum nomina continens, qui negarent se esse Christianos, aut fuisse. Quum, praeeunte me, deos appellarent, et imagini tuae, quam propter hoc iusseram ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 489 cuin simulacris numinum afferri, thure ac vino supplicarent, praeterea maledicerent Christo; quorum nihil cogi posse dicuntur, qui sunt revera Christian!: ego dimittendos putavi. Alii ab indice nominati, esse se Christianos dixerunt, et mox negave- runt : fuisse quidem, sed desiisse, quidam ante triennium, quidam ante plures annos, non nemo etiam ante viginti quoque. Ornnes et imaginem tuam, deorumque simulacra venerati sunt : ii et Christo maledixerunt. Affirmabant autem, hanc fuisse sumniam vel culpae suae, vel erroris, quod essent soliti stato die ante lucem con venire, carinenque Christo, quasi deo, dicere secum iuvicem, seque sacramento non in scelus aliquod obstrin- gere, sed ne furta, ne latrocinia, ne adulteria committerent, ne fidern fallerent, ne depositum appellati abnegarent: quibus per- actis morem sibi discedendi fuisse, rursusque coeundi ad capien dum cibum, promiscuum tamen, et innoxium: quod ipsum facere desiisse post edictum meum, quo secundum mandata tua hetaerias esse vetueram. Quo magis necessarium credidi, ex duabus ancillis, quae ministrae dicebantur, quid esset veri et per tormenta quaerere. Sed nihil aliud inveni, quam siiper- stitionem pravam et immodicam, ideoque, dilata cognitione, ad consulendum te decurri. Visa est enim mihi res digna consul- tatione, maxime propter periclitantium numerum. Multi enim omnis aetatis, omnis ordinis, utriusque sexus etiam, vocantur in periculum, et vocabuntur. Neque enim civitates tantum, sed vicos etiam atque agros superstitionis istius contagio pervagata est: quae videtur sisti et corrigi posse. Certe satis constat prope iam desolata templa coepisse celebrari, et sacra sollemnia diu intermissa repeti: passimque venire victimas, quarum adhuc rarissimus emtor inveniebatur. Ex quo facile est opinari, quae turba hominum emendari possit, si sit poenitentiae locus. Plin. 9 Epp., X. xcvi. 162. Trajan's Reply. Actuni, quern debuisti, mi Secunde, in excutiendis caussis eorum, qui Christian! ad te delati fuerant, secutus es. Neque enim in universum aliquid, quod quasi certain formam habeat, constitui potest. Conquirendi non sunt: si deferantur et argu- antur, puniendi sunt, ita tamen, ut, qui negaverit se Chris- tianum esse, idque re ipsa manifestum fecerit, id est, suppli- cando diis nostris, quam vis suspectus in praeteritum fuerit, veniam ex poenitentia impetret. Sine auctore vero propositi libelli, nullo crimine locum habere debent. Nam et pessinii exempli, nee nostri saeculi est. Plin., Epp., X. xcvii. 490 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 163. Trajan's prompt Punishment of the Informers. At tn, Caesar, quam pulchrum spectaculum pro illo nobis exsecrabili reddidisti ! Vidimus delatorum indicium, quasi grassatorum, quasi latronum. Non solitudinem illi, non iter, sed templum, sed forum insederant: nulla iam testamenta secura, nullus status certus : non orbitas, non liberi proderant. Auxerat hoc malum principum avaritia. Advertisti oculos, atque ut ante castris, ita postea pacem foro reddidisti: exscidisti intestinum nialum: et provida severitate cavisti, ne fundata legibus civitas eversa legibus videretur. Licet ergo cum fortuna, turn Hberalitas tua visenda nobis praebuerit, ut praebuit, nunc ingentia robora virorum ; et pares animos, nunc immanitatem ferarum, nunc niansuetudinem incognitam; nunc secretas illas t arcanas, ac sub te primum communes opes : nihil tanien gratius, nihil seculo dignius, quam quod contigit desuper intueri delatorum supina ora, retortasque cervices. Agnosce- bamus et fruebamur, quum velut piaculares publicae solicitu- dinis victimae, supra sanguinem noxiorum, ad lenta supplicia gravioresque poenas ducerentur. Congesti sunt in navigia raptim conquisita, ac tempestatibus dediti. Abirent, fuge- rentque vastatas delationibus terras: ac, si quern fluctus ac procellae scopulis reservassent, hie nuda saxa et inhospitale litus incoleret : ageret duram et anxiam vitam, relictaque post tergum totius generis humani securitate. maereret. Plin., Pan., 34. 164. Trajan's Excellent Government. Quam utile est, ad usum secundorum per adversa venisse ! Yixisti nobiscum, periclitatus es, timuisti, quae tune erat innocentium vita. Scis et expertus es, quantopere detestentur malos principes etiam, qui malos faciunt. Meministi, quae optare nobiscum, quae sis queri solitus. Nam privato iudicio principem geris, meliorem immo te praestas, quam tibi alium precabare. Itaque sic imbuti sumus, ut, quibus erat summa votorum melior pessimo princeps, iam non possimus nisi optimum ferre. Nemo est ergo tarn tui, tarn ignarus sui, ut locum istum post te concupiscat. Facilius est, ut esse aliquis successor tuus possit, quam ut velit. Quis enim curae tuae molem sponte subeat ? qiiis comparari tibi non reformidet ? Expertus et ipse s, quam sit onerosum succedere bono principi, et afferebas excusationem adoptanti. An prona parvaque sunt ad aemu- landum, quod nemo incolumitatem turpitudine rependit? Salva ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 491 est omnibus vita, et dignitas vitae : nee iam consideratus ac sapiens, qui aetatem in tenebris agit. Eadem quippe sub principe virtutibus praemia, quae in libertate : nee benefactis tantum ex conscientia merces. Amas constantiam civium, rectosqne ac vividos animos non, ut alii, contundis ac deprimis sed foves et attollis. Prodest bonos esse, quum sit satis abunde que, si non nocet : his honores, his sacerdotia, his provincias offers: hi amicitia tua, hi iudicio florent. Acuuntur isto integritatis et industriae pretio similes, dissimiles alliciuntur: nam praemia bonorum malorumque bonos ac malos faciunt. Pauci adeo ingenio valent, ut non turpe honestumque, prout bene ac secus cessit, expetant fngiantve ; ceteri, ubi laboris inertiae, vigi- ]antiae somno, frugalitatis luxuriae merces datur, eadem ista, quibus alios artibus assequutos vident, consectantur : qualesque sunt illi, tales esse et videri volunt; et dum volunt, Hunt. Plin., Pan., 44. 1G5. The Death of Germanicus. Turn ad uxorem versus, " per memoriam sui, per communes liberos," oravit, "exueret ferociam, saevienti fortunae submit- teret animum j neu regressa in urbern aemulatione potentiae validiores invitaret." Haec palam, et alia secreto ; per quae ostendere credebatur metum ex Tiberio. Neque multo post exstinguitur, ingenti luctu provinciae et circumiacentium popu- lorum. Indoluere exterae nationes regesque : tanta illi comitas in socios, mansuetudo in hostes : visuque et auditu iuxta vene- rabilis, cnm magnitudinem et gravitatem summae fortunae retineret, invidiam et adrogantiam effugerat. Funus sine ima- ginibus et pompa. per laudes et memoriam virtutum eius celebre fuit. Et erant, qui formam, aetatem, genus mortis, ob propin- quitatem etiam locorum, in quibus interiit, Magni Alexandri fatis adaequarent. "Nam utrumque corpore decoro, genere insigni, haud multum triginta annos egressum, suorum insidiis, extern as inter gentes occidisse : sed hunc mitem erga amicos, modicum voluptatum, uno matrimonio, certis liberis egisse : neque minus praeliatorem ; etiamsi temeritas abfuerit, praepe- dit usque sit perculsas tot victoriis Germanias servitio premere. Quodsi solus arbiter rerum, si iure et nomine regio fuisset, tanto promptius adsecuturum gloriam militiae, quantum dementia, temperantia, ceteris bonis artibus praestitisset." Corpus ante- quam cremaretur, nudatum in foro Antiochensium, qui locus sepulturae destinabatur, praetuleritne veneficii signa, parum. 492 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. constitit. Nam, ut quis misericordia in Germanicum, et prae- sumpta suspiciorie aut favore in Pisonem pronior, diversi inter- pretabantur. Tac., Ann., ii. 72, 73. 166. The Tortures of a Guilty Conscience. Nee multo post litterae adferuntur, quibus, in modum defen- sionis, repetito inter se atque Cottam amicitiae principio, cre- brisque ems officiis commemoratis, ne verba prave detorta, neu convivalium fabularum simplicitas in crimen duceretur, postu- lavit. Insigne visum est earum Caesaris litteraruin initium. Nani his verbis exorsus est : " Quid scribam vobis, P. C. aut quomodo scribam, aut quid omnino non scribam hoc tempore, dii me deaeque peius perdant, quam perire me quotidie sentio, si scio." Adeo facinora atque flagitia sua ipsi quoque in sup- plicium verterant. Neque frustra praestantissimus sapientiae firmare solitus est, si recludantur tyrannorum mentes, posse adspici laniatus et ictus; quando, ut corpora verberibus, ita saevitia, libidine, malis consultis, animus dilaceretur. Quippe Tiberium non fortuna, non solitudines protegebant, quin tor- menta pectoris suasque ipse poenas fateretur. Tac., Ann., vi. 5, 6. 167. Financial Troubles under the Empire. Sane vetus urbi fenebre malum, et seditionuin discordiarum- que creberrima caussa : eoque cohibebatur, antiquis quoque et minus corruptis moribus. Nam primo duodecim tabulis sanc- tum, ne quis unciario fenore amplius exerceret, cum antea ex libidine locupletium agitaretur : dein rogatione tribunicia ad semuncias redacta, postremo vetita versura. Multisque plebis scitis obviam itum fraudibus, quae, totiens repressae, miras per artes rursum oriebantur. Sed turn Gracchus praetor, cui ea quaestio evenerat, multitudine periclitantium subactus, retulit ad senatum : trepidique patres (neque enim quisquam tali culpa vacuus) veniam a principe petivere: et, concedente, annus in posterum sexque menses dati, quis, secundum iussa legis, rationes familiares quisque componerent. Hinc inopia rei nu- mariae, commoto simul omnium aere alieno : et quia, tot dam- natis, bonisque eorum divenditis, signatum argentum fisco vel aerario adtinebatur. Ad hoc senatus praescripserat, duas quis- que fenoris partes in agris per Italiam conlocaret. Sed credi- tores in solidum adpellabant : nee decorum adpellatis, niinuere ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 493 fidem. Ita primo concursatio et preces : dein strepere praetoris tribunal : eaque, quae rernedio quaesita, venditio et emptio, in contrarium mutari, quia feneratores omnem pecuniam mer- candis agris condiderant. Copiam vendendi secuta vilitate, quanto quis obaeratior, aegrius distrahebant ; multique fortunis provolvebantur : eversio rei familiaris dignitatem ac famam praeceps dabat : donee tulit opem Caesar, disposito per mensas millies sestertio, factaque mutuandi copia sine usuris per trien- nium, si debitor populo in duplum praediis cavisset. Sic refecta fides, et paullatim privati quoque creditores reperti. Neque emptio agrorum exercita ad formam senatusconsulti : acribus, ut ferine talia, initiis, incurioso fine. Tac., Ann., vi. 16, 17. 168. Character of Tiberius. Sic Tiberius finivit, octavo et septuagesimo aetatis anno. Pater ei Nero, et utrimque origo gentis Claudiae, quamquam mater in Liviam et mox luliam familiam adoptionibus tran- sierit. Casus prima ab infantia ancipites. Nam proscriptum patrem exsul secutus, ubi domum Augusti privignus introiit, multis aemulis conflictatus est, dum Marcellus et Agrippa, mox Caius Luciusque Caesares, viguere. Etiam frater eius Drusus prosperiore civium amore erat. Sed maxime in lubrico egit, accepta iin matrimoniuni lulia, inipudicitiam uxoris tolerans, aut declinans. Deinde Rhodo regressus, vacuos principis Pena- tes duodecim annis, mox rei Komanae arbitrium tribus ferme et viginti obtinuit. Morum quoque tempora ilM diversa : egregium vita famaque, quoad privatus, vel in imperiis sub Augusto fuit : occultum ac subdolum fingendis virtutibus, donee Germanicus ac Drusus superfuere. Idem inter bona malaque mixtus, incolumi matre : intestabilis saevitia, sed obtectis libidinibus, dum Seia- num dilexit timuitve : postremo in scelera simul ac dedecora prorupit, postquam remoto pudore et metu, suo taiitum ingenio utebatur. Tac., Ann., vi. 51. 169. Death of Claudius. Exquisitum aliquid placebat, quod turbaret mentem, et mor- tem differret. Deligitur artifex talium, vocabulo Locusta, nuper veneficii damnata, et diu inter instrumenta regni habita. Eius mulieris ingenio paratum virus, cuius minister e spadoni- bus fuit Halotus, , inferre epulas et explorare gustu solitus. 494 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Adeoque cuncta mox pernotuere, ut temporum illorum scrip- tores prodiderint, infusum delectabili cibo boletoruni venenum, nee vim ruedicaminis statim intellectam, socordiane Claudii an vinolentia. Simul soluta alvus subvenisse videbatur. Igitur exterrita Agrippina, et, quando ultima timebantur, spreta prae- sentiuin invidia, provisam iam sibi Xenophontis medici con- scientiam adhibet. Ille, tamquam nisus evomentis adiuvaret, pinnam, rapido veneno inlitam, faucibus eius demisisse creditur, liaud ignarus, summa scelera incipi cum periculo, peragi cum praemio. Vocabatur interim senatus, votaque pro incolumitate principis consules et sacerdotes nuncupabant, cum iam exanimis vestibus et fomentis obtegeretur, dum res firmando Neronis imperio componuntur. Iam primum Agrippina, velut dolore victa, et solatia conquirens,, tenere amplexu Britannicum, " veram paterni oris effigiem," adpellare, ac variis artibus demo- rari, ne cubiculo egrederetur. Antoniam quoque et Octaviam, sorores eius, adtinuit, et cunctos aditus custodiis clauserat, crebroque vulgabat, "ire in melius valitudinem principis," quo miles bona in spe ageret, tempusque prosperum, ex monitis Chaldaeorum, adventaret. Tune, medio diei, tertium ante idus Octob., foribus palatii repente diductis, comitante Burro, Nero egreditur ad cohortem, quae more militiae excubiis adest. Ibi, monente praefecto, festis vocibus exceptus, inditur lecticae. Tac., Ann., xii. 66-69. 170. Murder of Britannicus. Mos habebatur, principum liberos cum ceteris idem aetatis nobilibus sedentes vesci, in adspectu propinquorum, propria et parciore mensa. Illic epulante Britannico, quia cibos potusque eius delectus ex ministris gustu explorabat, ne omitteretur institutum, aut utriusque morte proderetur scelus, talis dolus repertus est. Innoxia adhuc ac praecalida et libata gustu potio traditur Britannico : dein, postquam fervore aspernabatur, frigida in aqua adfunditur venenum, quod ita cunctos eius artus pervasit, ut vox pariter et spiritus raperentur. Trepidatur a circumsedentibus ; diffugiunt inprudentes. At quibus altior intellectus, resistunt defixi et Neronem intuentes. Ille, ut erat reclinis et nescio similis, "solitum ita," ait, "per comitialem morbum, quo primum ab infantia adnictaretur Britannicus, et redituros paullatim visus sensusque." At Agrippinae is pavor, ea consternatio mentis, quamvis vultu premeretur, emicuit, ut, perinde ignaram fuisse ac sororem Britaunici Octaviam, con- KOMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 495 stiterit : quippe sibi supremum auxilium ereptum, et parricidii exemplum intelligebat. Octavia quoque, quamvis rudibus annis, dolorem, ceritatem, omnis adfectus abscondere didicerat. Ita post breve silentium repetita convivii laetitia. "Nox eadem necem Britannic! et rogum coniunxit, proviso ante funebri paratu, qui modicus fuit. In carnpo tamen Martis sepultus est, adeo turbidis imbribus, ut vulgus iram deum portendi crediderit adversus facinus, cui plerique etiam hominum ignoscebant, antiquas fratrum discordias et insociabile regnum aestimantes. Tac.y Ann. } xiii. 16, 17. 171. Nero's atrocious Cruelty towards the Christians. Mox petita diis piacula, aditique Sibyllae libri, ex quibus supplicatum Vulcano et Cereri Proserpinaeque, ac propitiata luno per matronas, primum in Capitolio, deinde apud proximum mare : unde hausta aqua templum et simulacrum deae prosper- suni est : et sellisternia ac pervigilia celebravere feminae, quibus mariti erant. Sed non ope hum ana. non largitionibus principis aut deum placamentis decedebat infamia, quin iussum incendi- um crederetur. Ergo abolendo rumori Nero subdidit reos, et quaesitissimis poenis adfecit, quos per flagitia invisos, vulgus Christianos adpellabat. Auctor nominis eius Christus, Tiberio imperitante, per procuratorem Pontium Pilatum supplicio adfectus erat. Eepressaque in praesens exitiabilis superstitio rursus erumpebat, non modo per ludaeam, origiriem eius niali, sed per urbem etiam, quo cuncta undique atrocia aut pudenda confluunt celebranturque. Igitur primo conrepti, qui fateban- tur, deinde, indicio eorum, multitudo ingens, baud perinde ia crimine incendii, quam odio humani generis, convicti sunt. Et pereuntibus addita ludibria, ut ferarum tergis contecti, laniatu canum interirent, aut crucibus adfixi, aut flammandi, atque, ubi defecisset dies, in usum nocturni luminis urerentur. Hortos suos ei spectaculo Nero obtulerat, et circense ludicrum edebat, habitu aurigae permixtus plebi, vel curriculo insistens. Unde quamquam adversus sontes et novissima exempla meritos, miseratio oriebatur, tamquam non utilitate publica, sed m saevitiam unius, absumerentur. Tac., Ann., xv. 44. 172. Incredible Constancy of a Freedwoman under Torture. Turn, cognito Natalis indicio, Scaevinus quoque pari inbecil- litate, an cuncta iam patefacta credens nee ullum silentii ernol- umentum, edidit ceteros. Ex quibus Lucanus Quinctianusque 496 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. et Senecio dm abnuere. Post, promissa irapunitate conrupti, quo tarditatem excusarent, Xucanus Atillam matrem suam, Quinctianus Glitium Gallum, Senecio Annium Pollionem, amicorum praecipnoe, nominavere. Atque interim Nero recordatus, Volusii Proculi indicio Epicharin adtineri, ratusque muliebre corpus impar dolori, tormentis dilacerari iubet. Atillam non verbera, non ignes, non ira eo acrius torquentium, ne a femina spernerentur, pervicere, quin obiecta denegaret. Sic primus quaestionis dies contemptus. Postero, cum ad eosdem cruciatus retraheretur gestamine sellae, (nam dissolutis membris insistere nequibat) vinclo fasciae, quam pectori detraxerat, in modum laquei ad arcum sellae restricto, indidit cervicem, et, corporis pondere connisa, tenuem iam spiritum expressit : clariore exemplo libertina niulier, in tanta necessitate, alienos ac prope ignotos protegendo, cum ingenui et viri et equites Rornani senatoresque, intacti tormentis, carissima suorum quisque piguorum proderent. Tac., Ann., xv. 56, 57, 173. Death of Seneca. Ubi haec atque talia in commune disseruit, complectitur nxorem, et, paullulum adversus praesentem fortitudinem molli- tus, rogat oratque, " temperaret dolori, nee aeternum susciperet, sed in contemplation e vitae per virtutem actae desiderium mariti solatiis honestis toleraret." Ilia contra sibi quoque destinatam mortem adseverat, manumque percussoris exposcit. Turn Seneca, gloriae eius non adversus, simul amore, ne sibi unice dilectam ad iniurias relinqueret: "vitae," inquit, "delenimenta monstraveram tibi, tu mortis decus mavis. Non invidebo exemplo. Sit hums tarn fortis exitus constantia penes utrosque par, claritudinis plus in tuo fine." Post quae eodem ictu brachia ferro exsolvunt. Seneca, quoniam senile corpus et parvo victu tenuatum lenta effugia sanguini praebebat, crurum quoque et poplitum venas abrumpit. Saevisque cruciatibus defessus, ne dolore suo animum uxoris infringeret, atque ipse visendo eius tormenta ad impatientiam delaberetur, suadet in aliud cubiculum abscedere. Et novissimo quoque momento suppeditante eloquentia, advocatis scriptoribus, pleraque tra- didit, quae, in vulgus edita eius verbis, invertere supersedeo. Interim, durante tractu et lentitudine mortis, Statium Annaeum, diu sibi amicitiae fide et arte medicinae probatum, orat, provisum pridem venenum, quo damnati publico Atheniensium iudicio exstinguerentur, promeret : adlatumque hausit frustra, frigidus ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 497 iam artus, et clause corpore adversum vim veneni. Postremo stagnum calidae aquae introiit, respergens proximos servorum, addita voce : " libare se liquorem ilium " lovi liberatori. Exin balneo inlatus, et vapore eius exanimatus, sine ullo funeris solenni crematur. Tac., Ann., xv. 63, 64. 174. Death of Petronius Arbiter. De C. Petronio pauca supra repetenda sunt. Nam illi dies per so inn urn, nox officiis et oblectamentis vitae transigebatur : utque alios industria, ita hunc ignavia ad famam protulerat: habebaturque Don ganeo et profligator, ut plerique cua haurien- tium, sed erudito luxu. Ac dicta factaque eius quanto solutiora et quandarn sui negligentiam praeferentia, tanto gratius, in speciem simplicitatis, accipiebantur. Proconsul tamen Bithy- niae, et mox consul, vigentem se ac parem negotiis ostendit: dein revolutus ad vitia, seu vitiorum imitatione, inter paucos familiarium Neroni adsumptus est, elegantiae arbiter; dum nihil amoenum et molle adfluentia putat, nisi quod ei Petronius adprobavisset. Unde invidia Tigellini, quasi adversus aemulum et scientia voluptatum potiorem. Ergo crudelitatem principis, cui ceterae libidines cedebant, adgreditur, amicitiam Scaevini Petronio obiectans, conrupto ad indicium servo, ademptaque defensione, et maiore parte familiae in vincla rapta. Forte illis diebus Campaniam petiverat Caesar, et Cumas usque progressus Petronius illic adtinebatur. Nee tulit ultra timoris aut spei moras. Neque tamen praeceps vitam expulit, sed incisas venas, ut libitum, obligatas, aperire rursum, et adloqui amicos, non per seria, aut quibus constantiae gloriam peteret. Audie- batque referentes, nihil de inmortalitate animae et sapientium placitis, sed levia carmina et faciles versus. Servorum alios largitione, quosdam verberibus adfecit. Iniit epulas, somno indulsit, ut, quamquam coacta mors, fortuitae similis esset. Ne codicillis quidem (quod plerique pereuntium) Neronem aut Tigellinum, aut quern alium potentium adulatus est: sed flagitia principis, sub nominibus exoletorum feminarumque et novitate cuiusque stupri, perscripsit, atque obsignata misit Neroni. Tac., Ann., xvi. 18, 19. 175. Assassination of Galba. Viso cominus armatorum agmine, vexillarius comitatae Galbam coliortis (Atilium Vergilionem fuisse tradunt) dereptam Galbae imaginem solo adflixit. Eo signo manifesta in Othonem 498 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. omnium militum studia, desertuni fuga populi forum, destricta adversus dubitantes tela. luxta Curtii lacum trepidatione ferentium Galba proiectus e se la ac provolutus est. " Extremam eius vocem, ut cuique odium aut admiratio fuit, varie prodidere. Alii, suppliciter interrogasse, "quid mali nieruisset? paucos dies exsolvendo donativo " deprecatum : plures, obtulisse ultro per- cussoribus iugtilum, "agerent ac ferirent, si ita e republic* videretur." Non interfuit occidentium, quid diceret. De percussore non satis constat. Quidam Terentium evocatum, alii Lecanium; crebrior fama tradidit Camurium xv. legionis militem, inpresso gladio, iugulum eius hausisse. Ceteri crura brachiaque (nam pectus tegebatur) foede laniavere: pleraque vuluera feritate et saevitia trunco iam corpori adiecta. Tac. y Hist., i. 41. 176. Character of Galba. Hunc exitum habuit Ser. Galba, tribus et septuaginta annis quinque principes prospera fortuna emensus, et alieno imperio felicior, quam suo. Vetus in familia nobilitas, magnae opes: ipsi medium ingenium, magis extra vitia, quam cum virtutibus. Pamae nee iricuriosus, nee venditator. Pecuniae alienae non adpetens, suae parcus, publicae avarus. Amicorum libertorum- que, ubi in bonos incidisset, sine reprehension e patiens; si mali forent, usque ad culpam ignarus. Sed claritas natalium et metus temporum obtentui, ut, quod segnitia erat, sapientia vocaretur. Dum vigebat aetas, militari laude apud Germanias floruit. Pro consule Africam moderate : iam senior, citeriorem Hispaniam pari iustitia continuit: maior privato visus, dum privatus fuit, et omnium consensu capax imperii, nisi imperasset. Toe., Hist., i. 49. 177. Vitellius yazes on the Battlefield of Bedriacum. Inde Yitellius Cremonam flexit, et, spectato munere Caecinae, insistere Bedriacensibus campis, ac vestigia recentis victoriae lustrare oculis concupivit. Foedum atque atrox spectaculum. Intra quadragesimum pugnae diem lacera corpora, trunci artus, putres virorum equorumque formae, infecta tabo humus, protritis arboribus ac frugibus dira vastitas. Nee minus inhumana pars viae, quam Cremonenses lauro rosisque constraverant, exstructis altaribus caesisque victimis, regium in morem ; quae, laeta in praesens, mox perniciem ipsis fecere. Aderant Valens et ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 499 Caecina, monstrabantque pugnae locos : " hinc inrupisse legi- onum agmen, hinc equites coortos: inde circumfusas auxiliorum manus." lam tribuni praefectique, sua "quisque facta extol- lentes, falsa, vera, aut niaiora vero miscebant. Vulgus quoque militum clarnore et gaudio deflectere via, spatia certaminum recognoscere, aggerem armorum, strues corporum intueri, mirari. Et erant, quos varia fors rerum, lacrymaeque et misericordia subiret. At non Vitellius flexit oculos, nee tot millia insepulto- rum civium exhorruit. Laetus ultro, et tarn propinquae sortis ignarus, instaurabat sacrum diis loci. Tac,, Hist., ii. 70. (\J It* --*'*"* ** 178. Death of Vitelliud, ' Vitellius, capta urbe, per aversam palatii partem,.Aventinum, in donium uxoris, sellula defertur : ut, si diem latebra vitavisset, Tarracinam ad cohortes fratrenique perfugeret. Dem niobili- tate ingenii, et quae natura pavoris est, cum omnia metuenti praesentia maxim e displicerent, in palatium regreditur, vastum desertumque : dilapsis etiam infimis servitiorum, aut occursum eius declinantibus. Terret solitudo et tacentes loci : tentat clausa : inhorrescit vacuis ; fessusque misero errore, et pudenda latebra semet occultaris, ab lulio Placido, tribuno cohortis, protrahitur. Vinctae pone tergum manus : laniata veste, foe- dum spectaculum, ducebatur, multis increpantibus, nullo inlacri- mante. Deformitas exitns misericordiam abstulerat. Obvius e Germanicis militibus, Vitellium infesto ictu, per iram, vel quo maturius ludibrio eximeret, . an tribunum appetierit, in incerto fuit : aurem tribuni amputavit, ac statim confossus est. Vitellium, infestis mucronibus coactum, modo erigere os et offerre conturneliis, nunc cadentes statuas suas, plerumque Kos- tra, aut Galbae occisi locum contueri ; postrerno ad Gemonias, ubi corpus Flavii Sabini iacuerat, propulere. Vox una non degeneris animi excepta, cum tribuno insultanti, "se tamen irnperatorem eius fuisse," respondit, Ac deinde ingestis vul- neribus concidit. Tac., Hist., iii. 84, 85. 179. Character of Helvidius Priscus. Helvidius Priscus, Tarracinae municipio, Cluvi patre, qui ordinem primipili duxisset, ingeniuni inlustre altioribus studiis iuvenis admodum dedit : non ut plerique, ut nomine magnifico segne otium velaret, sed quo firmior adversus fortuita rempub- licam capesseret. Doctores sapientiae secutus est, qui sola bona, 500 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. quae honesta, mala tantum, quae turpia : potentiam, nobilitatem, ceteraque extra animum, neque bonis neque malis adnumerant. Quaestorius adhuc, a Paeto Thrasea gener delectus, e moribus soceri nihil aeque ac libertatem hausit : civis, senator, maritus, gener, amicus, cunctis vitae officiis aequabilis, opum contemptor, recti pervicax, constans adversus nietus. Erant, quibus adpe- tentior famae videretnr, quando etiam sapientibus cupido gloriae novissima exuitur. Ruina soceri in exsilium pulsus, nt Galbae principatu rediit, Marcellum Eprium, delatorem Thraseae, adcu- sare adgreditur. Ea ultio, incertuui maior an iustior, senatum in studia diduxerat. Nam si caderet Marcellus, agmen reorum sternebatnr. Prime- minax certamen, et egregiis utriusque orationibus testatura. Mox, dubia voluntate Galbae, multis senatorum deprecantibus, omisit Priscus : variis, ut sunt homi- num ingenia, sermonibus moderationem laudantium, aut constan- tiam requirentium. Tac., Hist., iv. 5, 6. 180. Miraculous Cures wrought by Vespasian. Per eos menses, quibus Yespasianus Alexandriae statos aestivis flatibus dies, et certa maris opperiebatur, multa mira- cula evenere, quis caeli favor et quaedam in Yespasianum inclinatio numiuum ostenderetur. Ex plebe Alexandrina quidam, oculorum tabe notus, genua eius advolvitur, reinedium caecitatis exposcens gemitu; monitu Serapidis dei, quern dedita superstitionibus gens ante alios colit: precabaturque priucipem, " ut genas et oculorum orbes dignaretur respergere oris excre- mento." Alius manum aeger, eodem deo auctore, " ut pede ac vestigio Caesaris calcaretur," orabat. Yespasianus primo inri- dere, aspernari, atque, illis instantibus, modo famam vanitatis metuere, modo obsecratione ipsorum et vocibus adulantium in spem induci. Postremo existimari a medicis iubet, an talis caecitas ac debilitas ope humana superabiles forent. Medici varie disserere : " huic non exesam vim luminis et redituram, si pellerentur obstantia: illi elapsos in pravum artus, si salubris vis adhibeatur, posse integrari. Id fortasse cordi deis, et divino ministerio principem electum. Denique patrati remedii gloriam penes Caesarem, inriti ludibrium penes miseros, fore." Igitur Yespasianus, cuncta fortunae suae patere ratus, nee quidquam ultra incredibile, laeto ipse vultu, erecta, quae adstabat, multi- tudine, iussa exsequitur. Statim conversa ad usuni manus, ac caeco reluxit dies. TJtrumque, qui interfuere, nunc quoque memorant, postquam nullum mendacio pretium. Tac., Hist., iv. 81. ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 501 181. Portents during the Siege of Jerusalem. Evenerant prodigia, quae neque hostiis neque votis piare fas habet gens superstition i obnoxia, religionibus adversa. Yisae per caelum concurrere acies, rutilantia arma, et subito nubium igne conlucere templum. Expassae repente delubri fores, et audita maior humana vox, " excedere deos :" simul ingens niotus excedentium. Quae pauci in nietum trahebant: pluri- bus persuasio inerat, antiquis sacerdotum litteris contineri, eo ipso ternpore fore, ut valesceret Oriens profectique ludaea rerum potirentur. Quae ambages Vespasianum ac Titum praedixerat. Sed vulgus, more humanae cupidinis, sibi tantam fatorum mag- nitudinem interpretati, ne adversis quidem ad vera mutabantur. Multitudinem obsessorum, omnis aetatis, virile ac muliebre secus, sexcenta millia fuisse accepimus. Arma cunctis, qui ferre possent: et plures, quam pro numero, audebant. Obstinatio viris feminisque par: ac, si transferre sedes cogerentur, maior/ vitae metus, quam mortis. Tac. y Hist., v. 13. 182. The First faint Traces of Chivalry in Germany. Quodque praecipuum fortitudinis incitamentum est, non casus nee fortuita conglobatio turmam aut cuneum facit, sed familiae, et propinquitates. Et in proximo pignora, unde feminarum ululatus audiri, unde vagitus infantium. Hi cuique sanctissimi testes, hi maximi laudatores. Ad matres, ad coniuges vuluera ferunt: nee illae numerare aut exigere plagas pa vent. Cibosque et hortamina pugnantibus gestant. Memoriae proditur, quas- dam acies inclinatas iam et labantes a feminis restitutas, con- stantia precum et obiectu pectorum, et monstrata cominus cap- tivitate, quam longe impatientius feminarum suarum nomine timent: adeo, ut efficacius obligentur animi civitatum, quibus inter obsides puellae quoque nobiles imperantur. Inesse quin etiam sanctum aliquid et providum putant: nee aut consilia earum aspernantur, aut responsa negligunt. Vidimus, sub divo Vespasiano Veledam diu apud plerosque numinis loco habitam. Sed et olim Auriniam et compluris alias venerati sunt, non. adulatione, nee tamquam facerent deas. Toe., Germ., 7, 8. 183. Purity of German Home Life. Dotem non uxor marito, sed uxori maritus, oflfert. Intersuni? parentes et propinqui, ac munera probant, munera non ad delicias muliebres quaesita, nee quibus nova nupta comatur, 502 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. sed boves et frenatum equum et scutum cum framea gladioque. In haec munera uxor accipitur, atque invicem ipsa armoruni aliquid viro offert. Hoc maximum vinculum, haec arcana sacra, hos coniugales deos arbitrantur. Ne se mulier extra virtutum cogitationes extraque bellorum casus putet, ipsis incipientis matrimonii auspiciis admonetur, venire se laborum periculorum- que sociam, idem in pace, idem in praelio passuram ausuram- que. Hoc iuncti boves, hoc paratus equus, hoc data arma de- nun tiant. Sic vivendum, sic pereundum: accipere se, quae liberis inviolata ac digna reddat, quae nurus accipiant, rursus- que ad nepotes referant. Ergo septae pudicitia agunt, nullis spectaculorum inlecebris, nullis conviviorum inritationibus conruptae. Nemo enim illic vitia ridet : nee conrumpere et conrumpi saeculum vocatur. Melius quidem adhuc eae civitates, in quibus tantum virgines nubunt, et cum spe votoque uxoris semel transigitur. Sic unum accipiunt maritum, quo- modo unum corpus unamque vitam, ne ulla cogitatio ultra, ne longior cupiditas, ne tamquam maritum, sed tamquam matri- monium, ament. Numerum liberorum finire, aut quemquam ex agnatis necare, flagitium habetur. Plusque ibi boni mores valent, quam alibi bonae leges. In omni domo nudi ac sordidi, in hos artus, in haec corpora, quae miramur, excrescunt. Tac., Germ., 13, 14. 184. Loyalty of Caesar's Soldiers. Ingresso civile bellum centuriones cuiusque legionis singulos equites e viatico suo obtulerunt : universi milites gratuitam et sine frumento stipendioque operam, quum tenuiorum tutelam locupletiores in se contulissent. Neque in tarn diuturno spatio quisquam omnino descivit : plerique capti concessam sibi sub conditione vitam, si militare ad versus eum vellent, recusarunt. Famem et ceteras necessitates, non quuin obsiderentur modo, sed et si alios ipsi obsiderent, tantopere tolerabant, ut Dyrrha- china munitione Pompeius, viso genere panis ex herba, quo sustinebantur, cum feris sibi reni esse dixerit, amoverique ocius nee cuiquam ostendi iusserit, ne patientia et pertinacia hostis animi suorum frangerentur. Quanta fortitudine dimicaverint, testimonio est, quod, adverso semel apud Dyrrhachium praelio, poenam in se ultro depoposcerunt ; ut consolandos eos magis imperator quam puniendos habuerit. Ceteris praeliis innumeras adversariorum copias, multis partibus ipsi pauciores, facile superaverunt. Denique una sextae legionis cohors, praeposita ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 503 castello, quatuor Pompeii legiones per aliquot horas sustinuit, paene omnis confixa multitudine hostilium sagittarum, quarum centum ac triginta millia intra vallum jeperta sunt. Nee mirum, singulorum si quis facta respiciat, vel Cassii Scaevae centurionis, vel C. Acilii militis, ne de pluribus referam. Scaeva, excusso oculo, transfixus femore et humero, centum et viginti ictibus scuto perforate, custodiam portae commissi castelli retinuit. Acilius navali ad Massiliain proelio, iniecta in puppem bostium dextra, et abscisa, memorabile illud apud Graecos Cynaegiri exemplum imitatus, transiluit in navem, umbone obvios agens. Suet., Caes., 68. 185. Some Facts about Julius Caesar. Fuisse traditur excelsa statura, colore candido, teretibus membris, ore paullo pleniore, nigris vegetisque oculis, valetudine prospera, nisi quod tempore extremo repente animo linqui, atque etiam per somnum exterreri solebat. Comitiali quoquemorbo bis inter res agendas correptus est. Circa corporis curam morosior, ut non solum tonderetur diligenter ac raderetur, sed velleretur etiam, ut quidam exprobraverunt ; calvitii vero deformitatem iniquissime ferret, obfcrectatorum saepe iocis obnoxiam expertus. Ideoque et deficientem capillum revocare a vertice assueverat, et ex omnibus decretis sibi a senatu populoque bonoribus non aliud aut recepit aut usurpavit libentius, quam ius laureae literas prandenti sibi redditas concerpsit, mensam subvertit, duos scyphos gratissimi usus, quos Homerios a caelatura carminum Homeri vocabat, solo iliisit, ac sumpto a Locusta veneno, et in auream pyxidem condito, transiit in hortos Servilianos : ubi, praemissis libertorum fidissimis Ostiam, ad classem praeparan- dam, tribunes centurionesque praetorii de fugae societate tenta- vit. Sed partim tergiversantibus, partim aperte detrectantibus, uno vero etiam proclamante : " Usque adeone mori miserum est 2 " varia agitavit ; Parthosne an Galbam supplex peteret, an atra- tus prodiret in publicum, proque rostris quanta posset maxima miseratione veniam praeteritorum precaretur, ac, ni flexisset animos, vel Aegypti praefecturam concedi sibi oraret. Inven- tus est postea in scrinio eius hac de re sermo formatus : sed deterritum putant, ne prius, quam in forum perveniret, discerperetur. Sic cogitatione in posterum diem dilata, ad mediam fere noctem excitatus, ut comperit, station em militum 506 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. recessisse, prosiluit a lecto, misitque circum amicos. Et quia nihil a quoquam renunciabatur, ipse cum paucis hospitia singu- lorum adiit. Yerum clausis omnium foribus, respondente nullo, in cubiculum rediit, unde iam et custodes diffugerant, direptis etiam stragulis, amota et pyxide veneni. Ac statim Spiculum mirmillonem, vel quemlibet aliuni percussorem, cuius manu periret, requisivit. Et nemine reperto, " Ergo ego," inquit, "necamicum habeo, nee inimicum ?" procurritque quasi praecipitaturus se in Tiberim. Suet., Nero., 47. 190. Death of Nero continued. Sed revocato rursus inipetu, aliquid secretions latebrae ad colligendum animuni desideravit : et offerente Phaonte liberto suburbanum suum, inter Salariam 6t Nomentanam viam circa quartum milliariuin, ut erat nudo pede atque tunicatus, paenu- larn obsoleti coloris superinduit : adopertoque capite, et ante faciem obtento sudario, equum ascendit, quatuor solis corni- tantibus, inter quos et Sporus erat. Statimque tremore terrae et fulgure ad verso pavefactus, audiit ex proximis castris clamo- rem militum, et sibi ad versa et Galbae prospera ominantiurn ; etiam ex obviis viatoribus quendam dicentem, " Hi Neronem persequuntur ;" aliuni sciscitantem, " Ecquid in Urbe novi de Nerone !" Equo autem odore abiecti in via cadaveris conster- nato, detecta facie agnitus est a quodam missicio praetoriano, et salutatus. Ut ad deverticulum ventum est, dimissis equis inter fruticeta ac vepres, per arundineti semitam aegre, nee nisi strata sub pedibus veste, ad aversum villae parietem evasit. Ibi hortante eodem Phaonte, ut interim in specuni egestae arenae concederet, negavit, <( se vivum sub terrain iturum :" ac parum- per commoratus, dum clandestinus ad villam introitus pararetur, aquam ex subiecta lacuna potaturus manu hausit, et, " Haec est," inquit, " Neronis decocta." Dein, divulsa sentibus paenula, traiectos surculos rasit : atque ita quadrupes per angustias effossae cavernae receptus in proximam cellam, decubuit super lectum, modica culcita, vetere pallio strato instructum. Fa- meque interim et siti interpellate, panem quidem sordid um oblatum aspernatus est, aquae autem tepidae aliquantum bibit. Suet., Nero., 48. 19L Death of Nero continued. Tune unoquoque hinc inde instante, ut quam primum se impendentibus contumeliis eriperet, scrobem coram fieri imper- ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 507 avit, dimensus ad corporis sui modulum : componique simul, si qua invenirentur, frusta marmoris, et aquam simul ac ligna conferri, curando mox cadaveri, flens ad siogula, atque identidem dictitaus: "Quails artifex pereo!" Inter moras perlatos a cursore Phaontis codicillos praeripuit, legitque, "se hostem a senatu iudicatum, et quaeri, ut puniatur more maiorum :" interrogavitque, quale esset id genus poenae. Et quum com- perisset, nudi hominis cervicem inseri furcae, corpus virgis ad necem caedi; conterritus$ duos pugiones, quos secum tulerat, arripuit, tentataque utriusque acie rursus condidit, causatus, " nondum adesse fatalem horam." Ac modo Sporum hortabatur, ut lamentari ac plangere inciperet ; modo orabat, ut se aliquis ad mortem capessendam exemplo iuvaret ; interdum segnitiem suam his verbis increpabat : " Yivo deformiter ac turpiter : ev 'Trpivet NsjOfim, oit ^penst' vyiQsiv $s7h roi$ TotovTOfs' &ye, systps ffsavroit"'' lamque equites appropinquabant, quibus, praeceptuni erat, ut vivum eum attraherent. Quod ut sensit, trepidanter effatus : "Itfiruy f& toKwxobuv cij&Qi X.TVKO$ ovxra /SaAAgy, ferrum iugulo adegit, iuvante Epaphrodito a libellis. Semiani- misque adhuc irrumpenti centurioni, et paenula ad vulnus apposita, in auxilium se venisse simulanti, non aliud respondit, quam, "Sero," et, "Haec est fides." Atque in ea voce defecit, exstantibus rigentibusque oculis usque ad horrorem formidinem- que visentium. Nihil prius aut magis a comitibus exegerat, quam ne potestas cuiquam capitis sui fieret, sed ut, quoquo modo, totus cremaretur. Permisitque hoc Icelus, Galbae libertus, non multo ante vinculis exsolutus, in quae primo tumultu coniectus fuerat. Suet., Nero., 49. 192. Assassination of Domitian. De insidiamm caedisque genere haec fere divulgata sunt. Ounctantibus conspiratis, quando et quomodo, id est, lavan- temne an coenantem, aggrederentur ; Stephanus, Domitillae procurator et tune interceptarum pecuniarum reus, consilium operamque obtulit. Ac sinisteriore brachio, velut aegro, lanis fasciisque per aliquot dies ad avertendam suspicionem obvoluto, ad ipsam horam dolonem interiecit: professusque conspirationis indicium, et ob hoc admissus, legenti traditum a se libellum, et attonito, suffodit inguina. Saucium ac repugnantem adorti Olodianus cornicularius, et Maximus Parthenii libertus, et Saturius decurio cubiculariorum, et quidam e gladiatorio ludo, 508 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. vulneribus septem contrucidarunt. Puer, qui, cnrae Larium cubiculi ex consuetudine assistens, interfuit caedi, hoc arnplius narrabat, se iussum a Domitiano ad primum statim vulnus pugionem pulvino subditum porrigere, ac ministros vocare, neque ad caput quicquam, excepto capulo, et praeterea omnia clausa reperisse; atque ilium interim, correpto deductoque ad terram Stephano, colluctatum diu, dum modo ferrum extorquere, modo, quanquam laniatis digitis, oculos effodere conatur. Occisus est quarto decimo Kalendas Octobris, anno aetatis quinto et quadragesimo, imperil quinto decimo. Cadaver eius, populari sandapila per vespillones exportatum Phyllis nutrix in suburbano suo Latina via funeravit : sed reliquias templo Flaviae gentis clam intulit, cineribusque luliae, filiae Titi, quam et ipsa educarat, commiscuit. Suet., Dom. y 7. 193. Apuleius quotes some of Ids Poetry. Quid tarn petulans habent omnes versus mei, si cum isto uno contendantur? Ut taceam scripta Diogenis Cynici, et Zenonis Stoicae sectae conditoris, id genus plurima. Recitem denuo, ut sciant, me eorum non pigere : Et Critias mea delicies sit : salva, Charine, Pars in amore meo, vita tibi remanet. Ne metuas : nam me ignis et ignis torreat, ut vult ; Hasce duas flammas, dum potior, patiar. Hoc modo sim vobis, unus sibi quisque quod ipse est: Hoc mihi vos eritis, quod duo sunt oculi. Hecitem nunc et alios, quos illi, quasi in temperatisstmos, postremum legere : Florea serta, meum mel, et haec tibi carniina dono Carmina dono tibi, serta tuo genio : Carmina, uti, Critia, lux haec optata canatur, Quae bis septeno vere tibi remeat : Serta autem, ut laeto tibi tempore tempora verncnt, Aetatis florem floribus ut decores. Tu mihi da contra pro verno flore tuum ver, Ut nostra exsuperes munera muneribus. Pro implexis sertis, complexum corpore redde : Proque rosis, oris savia purpurei. Quod si animam inspires, dona et iam carmina nostra, Cedent victa tuo dulciloquo calamo. Apul., ApoL, 414, 415. ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 509 194. Gymnosophists of India. Est apucl illos genus, qui nihil amplius quam bubulcitare novere : ideoque cognomen illis Bubulcis inditum. Stint et mutandis mercibus calidi et obeundis praeliis strenui, vel sagittis eminus vel ensibus cominus. Est praeterea genus apud illos praestabile : Gynmosophistae vocantur. Hos ego maxime admiror : quod homines sunt periti, non propagandae vitis, ne' inoculandae arboris, nee proscindendi so]i : Non illi norunt arvum colere, vel uvam colare, vel equum domare, vel taurum subigere, vel ovem vel caprarn tondere vel pascere. Quid igitur est ? Unum pro his omnibus norunt. Sapientiam percolunt, tarn magistri senes quam discipuli minores. Nee quicquam apud illos aeque laudo, quam quod torporem animi et otium oderunt. Igitur ubi, mensa posita, priusquam edulia apponan- tur, omnes adolescentes ex diversis locis et officiis ad dapem conveniurit, magistri perrogant, quod factum a lucis ortu ad illud diei bonum fecerit. Hie alius se commemorat inter duos arbitrum delectum, sanata simultate, reeonciliata gratia, purgata suspicione, amicos ex infensis reddidisse : inde alius, sese par- entibus quidpiam imperantibus obedisse: et alius, aliquid nieditatione sua reperisse, vel alterius demonstratione didicisse. Denique ceteri conimemorant. Qui nihil habet afferre, cur prandeat, impransus ad opus foras extruditur. ApuL, Flor., I. num. vi. 2, 3. 195. A renowned Travelling Sophist. Is Hispias e numero Sophistarum est, artium multitudine prior omnibus, eloquentia nulli secundus : aetas illi cum Socrate : patria Elis : genus ignoratur : gloria vero magna, fortuna inodica: sed ingenium nobile, memoria excellens, studia varia, aemuli multi. Venit Hippias iste quondam certamine Olyrnpio Pisam, non minus cultu visendus, quam elaboratu mirandus. Omnia, secum quae habebat, nihil eorum emerat, sed suis sibi manibus confecerat: et indumenta, quibus indutus, et calceamenta, quibus erat inductus, et gestamina, quibus erat couspicuus. Habebat indutui ad corpus tunicam interularn tenuissimo textu, triplici licio, purpura duplici: ipse earn sibi solus domi texuerat. Habebat cinctui balteum: quod genus pictura Babylonica, miris coloribus variegatum : nee in hac eum opera quisquam adiuverat. Habebat amictui pallium candidura, quod superne circumiscerat: id quoque pallium comperitur ipsius 510 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. laborem fuisse. Etiam pedum integumenta crepidas sibimet compegerat, et annulum in laeva aureum faberrimo signaculo, quem ostentabat: ipse eius annul! et orbiculam circulaverat, et palam clauserat, et gemmam insculpserat. Nondum eius omnia commemoravi. Enim non pigebit me commemorare, quod ilium non puditum est ostentare: qui magno in coetu praedicavit, fabricatam sibimet ampullam quoque oleariam, quam gestabat, lenticulari forma, tereti ambitu, pressula rotunditate: iuxtaque honestam strigileculam, recta fastigatione clausulae, flexa tubu- latione ligulae; ut et ipsa in manu capulo motaretur, et sudor ex ea rivulo laberetur. Quis autem non laudabit hominem tarn numerosa arte multiscium ? totinge scientia magnificum 1 tot utensilium peritia Daedalum ? Quin et ipse Hippiam laudo : sed ingenii eius foecunditatem malo doctrina, quam supellectilis multiformi instrumento aemulari: fateorque me sellularias quidem artes minus callere: vestem de textrina emere; baxeas istas de sutrina praestinare : enimvero annulum nee gestare ; gemmam et aurum iuxta ac plumbum et lapillos nulli aesti- mare: strigilem et ampullam, ceteraque balnei utensilia nundinis mercari. Prorsum enim non eo infitias, nee radio, nee subula, nee lima, nee torno, nee id genus ferramentis uti nosse: sed pro his praeoptare me fateor, uno chartario calamo me reficere poemata omne genus, apta virgae, lyrae, socco, cothurno: item satiras, ac griphos: item historias varias rerum: nee non orationes laudatas disertis, nee non dialogos laudatos philosopbis, atque haec et alia eiusdem modi tam Graeca, quam Latina, gemino voto, pari studio, simili stylo. Apul., Flor., II., num. ix. 1-3. 19G. An Apology for absence from the Theatre. Proin quoniam poeta optimus personam vitae deposuerit recta de auditorio eius exequias eundem: legenda eius esse mmc ossa, mox carmina. Haec ego ita facta, ut commemoravi, olim didiceram: sed baud sine meo periculo recordatus. Nam, ut meministis profecto, cum impedita esset imbri recitatis, in pro- pinquum diem, vobis volentibus, protuli: et quidem Philemonis exemplo paenissime: quippe eodem die in palaestra adeo vehe- menter talum inverti ut minimum abfuerim, quin articulum etiam a erure defregerim: tamen articulus loco concessit, exque eo luxu adhuc fluxus est: et iam, dum eum ingenti plaga recon- cilio, iamiam sudoro affatim corpore, diutine obrigui. Inde acerbus dolor mtestinorum coortus, modico ante sedatus est, quam me denique violentus examinaret, et Philemonis ritu com- ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 511 pelleret ante letum abire, quam lectum; potius implere fata, quani fanda; consummare potius animam quam historiam. Cum primum igitur apud Persianas aquas, leni temperie, nee minus utique blando fomento gressum reciperavi; nonduni quidem ad innitendum idonee, sed quantum ad vos festinanti satis videbatur, veniebam redditum, quod pepiger^m: cum interim vos mihi beneficio vestro non tantum clauditatem dem- sistis, verum etiam pernicitatem addidtstis. . ApuL, Flor., III., num. xvi. 3-5. 197. The Fox and the Crow. Corvus et vtilpis unam offulam simul viderant, eamque rap- tam festinabant pari studio, impari celeritate: vulpis cursu, corvus volatu. Igitur ales bestiam praevenit, et secundo flatu, propassis utrimque, pennis praelabitur, et anticipat, atque ita praeda simul et victoria laetus, sublime evectus, in quadam proxima quercu, in summo eius cacumine tutus sedit. Eo turn vulpis, quia illuc pedem nequibat, dolum iecit: namque eandem arborem successit: et subsistens, cum superne raptorem praeda, ovantem videret, laudare astu adorsa est: Nae ego inscita, quae cum alite Apollinis frustra certaverim; quippe cui iamprideni corpus tarn concinnum est, ut neque oppido parvum, neque nimis grande sit, sed quantum satis ad usuni decoremque: pluma mollis, caput argutum, rostrum valid um. lam ipse oculis per- sequax, unguibus pertinax: nam de colore quid dicam? Nam cum duo colores praestabiles forent, piceus et niveus, quibus inter se nox cum die differunt; utrumque colorem Apollo suis alitibus condonavit: candidum olori, nigrum corvo. Quod utinam sicuti cycno can turn indulsit, ita huic quoque vocem tribuisset! ne tarn pulchra ales, quae ex onmi avitio longe praecellit, voce viduata, deliciae facundi Dei, muta viveret et elinguis. Id vero ubi corvus audit, hoc solurn sibi prae ceteris deesse, dum vulfc clarissime clangere, ut ne isthoc saltern olori concederet; oblitus- offulae, quam mordicus retinebat, toto rictu hiavit: atque ita, quod volatu pepererat, cantu amisit : enirnvero vulpis, quod cursu amiserat, astu reciperavit. Eandam istam fabulam in pauca cogamus, quantum potest fieri cohibiliter. Corvus ut se vocalem probaret, quod solem deesse tantae eius formae vulpis simulaverat, crocire adorsus, praedae, quam ore gestabat, induc- tricem compotivit. Apul., Mor., IV., num. xxiii, 3-4. 51-2 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 198. The Story of Cupid and Pysche. The Beauty of Psyche. Erant in quadam civitate rex et regiua. Hi tres numero filias forma conspicuas habuere sed rnaiores quidem natu quamvis gratissima specie, idonee tamen celebrari posse laudibus humanis credabantur, at vero puellae innioris tarn praecipua tarn prae- clara pulchritudo nee exprimi ac ne sufficienter quidem laudari sermonis humani penuria poterat. Mnlti denique civiura et advenae copiosi, quos eximii spectaculi rumor studiosa celebri- tate congregabat. Inaccessae formositatis admiratione stupidi et admoveutes oribus suis dexteram primore digito in erectuin pollicem residente ut ipsam prorsus deam Venerem religiosis adorationibus. . . . lanique proximas civitates et attiguas regiones fa ma persuaserat deam, quam caerulum profundum pelagi peperit et ros spumantium fluctuum educavit, iam numinis sui passim tributa venia in mediis conversari populis coetibus, Tel certe rursum novo caelestium stillarum germine non maria sed terras Venerem aliam virginali flore praeditam pullulasse. Sic immensum procedit in dies opinio, sic insulas iam proxnmas et terrae plusculum provinciasque plurimas fama porrecta per- vagatur. Iam multi mortalium longis itineribus atque altissimis mavis meatibus ad saeculi specimen gloriosum confluebant. Paphon nemo, Cnidon nemo ac ne ipsa quidem Cythera ad con- spec turn deae Veneris navigabant. Sacra diae praetereuntur, templa deformantur, pulvinaria perteruntur, caerimoniae negle- guntur. Incoronata simulacra et arae viduae frigido cinere ibedatae. Puellae supplicatur et in humanis vultibus deae tantae numina placantur, et in matutino progressu virginis vic- timis et epulis Yeneris absentis numen propitiatur, iamque per plateas comrneantem populi frequenter floribus sertis et solutis adprecantur. Apul., Met., iv. 28, 29. 199. Venus through jealousy begs Cupid to involve Psyche in a disastrous marriage. Psyche, in accordance with an Oracle, is exposed on a rock. Cupid determines to wed her himself. She is lulled to sleep, and wafted into a beautiful valley, where is a magic palace. On waking she finds herself waited on by invisible attendants. Invitata Psyche talium locorum oblectatione propius accessit et paulo fidentior intra limen sese facit, mox yjrolectante studio pulcherriniae visionis miratur singula et altrinsecus aediuin ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 513 -is- horrea sublimi fabrica perfecta magnisquecongesta ga$is conspicit. Nee est quicquam quod ibi non est. Sed praeter ceterum. tantarum divitiarum admiration em hoc erat praecipue mirificnm quod imllo vinculo, nullo claustro, nullo ciistode totius orbis thesaurus ille muniebatur. Haec ei summa cum voluptate visenti offert sese vox quaedarn corporis sui nuda et "quid," inquit, "domina tantis obstupescis opibus? tua sunt haec omnia. Prohinc cubiculo te refer et lectulo lassitudinem refove et ex arbitrio lavacrum pete. Nos quarum voces accipis, tua famulae sedulo tibi praeministrabimus nee corporis curatae tibi regales- epulae morabuntur." Sensit Psyche divinae providentiae beati- tudinem monitusque voces informes audiens et prius sonrno et mox lavacro fatigationem sui diluit, visoque statim semirotundo suggestu propter instrumentum cenatorium rata refectui suo commodum libeus accumbit. Et ilico vini nectarei eduliumque variorum fercula copiosa nullo serviente sed tantum spiritu quodam impulsa subministrantur. Nee quemquam tamen ilia videre poterat sed verba tantum audiebat excidentia et solas voces famulas habebat. Post opimas dapes quidara introcessit et cantavit invisus et alius citharam pulsavit quae videbatur nee ipsa. Tune modulatae multitudinis conferta vox aures eius affertur ut, quamvis hominum nemo pareret, chorus tamen. esse pateret. Finitis voluptatibus vespera suadente concedit Psyche cubitum. ApuL, Met., v. 2, 3. 200, Her Sisters visit her in the Palace. At illae sorores percontatae scopulum locunx^que ilium, quo fuerat Pysche deserta, festinanter adveniunt ibique deflebant oculos et plangebant ubera, quod crebris earum eiulatibus saxa caijtesque parileni sonum resultarent. lamque nomine proprio sororem miseram ciebant quod sono penetrabili vocis ululabilis per prona delapso amens et trepida. Psyche procurrit et domo et "quid," inquit, "vosmiseris lamentationibus nequiquam effli- gitis? quam lugetis, adsum. Lugubres voces desinite et diutinis lacrimis madentes genas siccate tandem, quippe cum iam pos- sitis quam plangebatis amplecti." Tune vocatum Zephyrum praecepti maritalis admonet. Nee mora cum ille parens imperia statim clementissimis flatibus innoxia vectura deportat illas. Iam mutuis amplexibus et festinantibus saviis sese perfruuntur et illae sedatae lacrimae postliminio redeunt prolectante gaudio. "Sed et tectum," inquit, "et larem nostrum laetae succedite et 2L SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. afflictas animas cum Psyche vestra recreate." Sic allocuta summas opes domus aureae vocumque servientium populosam familiam demonstrat auribus earum lavacroque pulcherrimo et inhumanae mensae lautitiis eas opipare reficit ut illarum prorsus caelestium divitiarum copiis amuentibus satiatae iam praecordiis penitus nutrirent invidiam. Denique altera earum satis scrupu- lose curioseque percontari non desinit quis illarum caelestium reruin dominus, quisve vel qualis ipsius sit maritus. Nee tamen Psyche coniugale illud praeceptum ullo pacto temerat vel pectoris arcanis exigit sed e re nata confingit esse iuvenem queudam et speciosum et commodum lanoso barbitio gen as itmmbrantem plerumque rurestribus ac montanis venatibus occupatum, et nequa sermonis procedentis labe consilium taci- turn proderetur, auro facto gemmosisque monitibus onustas eas statim vocato Zephyro tradit reportandas. Apul., Met., v. 7, 8. 201. Her Husband, who is invisible, bids her not seek to behold him. She disobeys, and finds that her Husband is the God of Love. Tune Psyche et corporis et animi alioquis infirina, fati tamen saevitia subministrante viribus roboratur et prolata lucerna et adrepta novacula sexum audacia mutavit. Sed cum primum luminis oblatione tori secreta claruerunt. Videt omnium ferarum mitissimam dulcissimamque bestiam, ipsum illud Cupidinem formosum deum formose cubantem cuius aspectu lucernae quo- que lumen hilaratum increbuit et acuminis sacrilegi novacula praenitebat. At vero Psyche tanto aspectu deterrita et impos animi, marcido pallore defectu tremensque desedit in iinos poplites et ferrum quaerit abscondere sed in suo pectore. Quod profecto fecisset nisi ferrum timore tanti flagitii manibus teme- rariis delapsum evolasset. lamque lassa, salute defecta dum saepius divini vultus intuetur pulchritudinem, recreatur animi. Videt capitis aurei genialem caesariem ambrosia temulentam, cervices lacteas genasque purpureas pererrantes crinium globos decoriter impeditos, alios antependulos, alios retropendulos quo- rum splendore nimio fulgurante iam et ipsum lumen lucernae vacillabat. Per umeros volatilis dei pinnae roscidae micanti flore candicant et quamvis alis quiescentibus extimae plumulae tenel- lae ac delicatae tremule resultantes inquieta lasciviunt. Ceterum corpus glabellum atque luculentum et quale peperisse Yenerem non paeniteret. Ante lectuli pedes iacebat arcus, et pharetra ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 515 et sagittae, magni del propitia tela. Quae dum insatiabili animo Psyche satis et curiosa rimatur atque pertrectat et mariti sui miratur arrna, depromit unam de pharetra sagittam et puncto pollicis extremam aciem periclitabunda trcmentis etiara nunc articuli nisu fortiore pupugit altius, ut per suminam cutem roraverint parvulae sanguinis rosei guttae. Sic ignara Psyche sponte in Amoris incidit aniorem. Tune magis magisque cupidine flagrans Cupidinis prona in eum efflictini inhians patulis ac petu- lantibus saviis festinauter ingestis de somni mensura metuebat. Sed dum bono tanto percita saucia mente fluctuat, lucerna ilia sive perfidia pessima sive invidia noxia sive quod tale corpus contingere et quasi basiare et ipsa gestiebat, evomuit de sumnia luminis sui stillam ferventis olei super umerum dei dexterum. Hem audax et temeraria lucerna et amoris vile ministerium ipsum ignis totius douiinum aduris, cum te scilicet amator ali- quis ut diutius cupitis etiam nocte potiretur primus invenerit, sic inustus exiluit deus visaque defectae fidei colluvie prorsus ex oculis et manibus infelicissimae coniugis tacitus avolavit. ApuL, Met., v. 23. 202. Cupid leaves her : Venus persecutes her, and sets her various hard Tasks, which she performs successfully. The Last Task. Nee tamen nutum deae saevientis vel tune expiare potuit. Nam sic earn maiora atque peiora flagitia comminans appellat reni- dens exitiabile " iam tu quidem magna videris quaedam uiihi et alta prorsus raalefica quae talibus praeceptis meis obtemperasti naviter. Sed adhuc istud, mea pupula, ministrare debebis. Sume istam pyxideni" et dedit protinus a et usque ad inferos et ipsius orci ferales penates te derige: tune conferens pyxidem Proserpinae *petit de te Venus' dicito 'modicum de tua mittas ei forrnosi- tate vel ad unam saltern dieculam sufficiens. Nam quod habuit dum filium curat aegrotum consumpsit atque contrivit omne.' Sed hand immaturius redito quia me necesse est indidem deli- tam theatrum deorum frequentare." ApuL, Met., vi. 16. 203. A Magic Tower shows her how to perform the Task. She performs it successfully. Sic turris ilia prospicua vaticinationibus mumis explicuit. N"ec morata Psyche pergit Taenarum sumptisque rite stipibus illis et 516 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. offulis infernum decurrit meatum transitoque per silentium asinario debili et amnica stipe vector! data, neglecto superna- tantis mortui desiderio et spretis textricum subdolis precibus et offulae cibo sopita canis horrenda rabie domum Proserpinae penetrat. Nee offerentis hospitae sedile delicatum vel cibum beatum amplexa sed ante pedes eius residens humilis cibario pane contenta Veneriam pertulit legationem. Statirnque secreto repletam conclusamque pyxidem suscipit et offulae sequentis fraude caninis latratibus, obseratis residuaque navitae reddita stipe longe vegetior ab inferis recurrit, et repetita atque adorata Candida ista luce quamquam festinans obsequium terminare mentem capitur temeraria curiositate et "ecce," inquit, "inepta ego divinae formositatis gerula, quae nee tantillum quidem indi- dem mihi delibo vel sic illi amatori meo formoso placitura," et cum dicto reserat pyxidem. Nee quicquam ibi rerum nee formositas ulla sed infernus somnus ac vere stygius qui statim coperculo revelatus invadit earn crassaque soporis nebula cunctis eius membris perfunditur et in ipso vestigio ipsaque sernita conlap- sam possidet. Et iacebat immobilis et nihil aliud quam dormiens cadaver. Sed Cupido iam cicatrice solida revalescens nee diuti- nam stiae Psyches absentiam tolerans per altissimam cubiculi quo cohibebatur elapsus fenestram refectisque pinnis aliquanta quiete longe velocius provolans Psychen accurrit suam detersoque somno curiose et rursum in pristinam pyxidis sedem recondito Psychen innoxio punctulo sagittae suae suscitat et "ecce," inquit, "rursum perieras, misella, simili curiositate. Sed interim quidem tu provinciam, quae sibi matris meae praecepto mandata est, exsequere naviter, cetera egomet videro." His dictis amator levis in pinnas se dedit, Psyche vero confestim Veneri mumis reportat Proserpinae. Apul., Met., vi. 20, 21. 204. She is brought to Olympus, wedded to Cupid, and made Immortal. Sic fatus iubet Mercurium deos dmnes ad contionem protinus convocare ac siqui coetu caelestium defuisset, in poenam decem milium nummum conventum iri pronuntiare. Quo metu statim complete caelesti theatro pro sede sublimi sedens procerus luppiter sic enunciat, " Dei conscripti Musarum albo, adulescen- tem istum quod manibus meis alumnatus sim, profecto scitis omnes, cuius primae inventutis caloratos impetus freno quodam coercendos existimavi. Sat est cotidianis eum fabulis ob adulteria KOMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 517 cunctasque corruptelas infamatum. Tollenda est omnis occasio et luxuria puerilis nuptialibus pedicis alliganda. Puellam elegit et virginitate privavit : teneat possideat, amplexus Psychen semper suis amoribus perfruatur." Et ad Yenerem conlata facie " nee tu," inquit, " filia, quicquam contristere nee prosapiae tantae tuae statuique de matrimonio mortal! metuas. lam faxo nuptias non impares sed legitimas et iuri civili congruas," et ilico per Mercu- rium arripi Psychen et in caelum perduci iubet. Porrecto ambrosiae poculo "sume," inquit, "Psyche et immortalis esto nee umquam digredietur a tuo nexu Cupido sed istae vobis erunt perpetuae nuptiae." Nee mora cum cena nuptialis affluens exhi- betur. Accumbebat summuni torum rnaritus, Psychen gremio suo complexus. Sic et cum sua lunone luppiter ac deinde per ordi- nem toti dei. Tune poculum nectaris, quod vinum deorum est, lovi quidem suus pocillator ille rusticus puer, ceteris vero Liber ministrabat. Vulcanus cenam coquebat, Horae rosis et ceteris fioribus purpurabant omnia. Gratiae spargebant balsama, Musae voce canora personabant, Apollo cantavit ad citharam, Venus suavi musicae suppari gressu formosa saltavit, scaena sibi sic concinnata ut Musae quidem choruin canerent, tibias inflaret Satyrus et Paniscus ad fistulam diceret. Sic rite Psyche convenit in manum Cupidinis, set nascitur illis maturo partu filia, quam Yoluptatem nominamus." Apul., Met., vi. 23, 24. 205. Story of Polycrates' Ring. Haudquaquam utile est homini nato res prosperas perpetuo evenire : fortunae variae magis tutae. Est exemplo Polycrates Sainiorum tyrannus ingentibus praeditus opibus et omnium quaecunque intenderat sine offensione potitus. Nihil in aetate agunda duri aut acerbi expertus esse dicitur : quin sub manus cuncta quae voluit prorsus redegit fuitque beatissimus. Qui- bus de rebus rex Amasis Aegyptius sapiens fortunatissimis consultus, scriptis farniliaribus literis, suasit, ut semetipsum voluntario aliquo damno multaret eoque dolore invidum numen placaret. Id cum non improbasset Polycrates, forte is in aureo habebat anulo, manupretio summo, facie eximia lapidem smarag- dum. Eurn Polycrates anulum nave longa in altum provectus sponte in mare abiecit, unde nunquam posset emergere. Turn quod sciens sponteque id fecisset, abiectum anulum valde doiebat. Mox grandem piscem piscator quidam nactus, indig- num duxit ad venales deferre, sed dignitati parens regi obtulit. 518 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Hex gratum acceptumque habuit atque ab operis culinariis apponi inssit : quae cum piscem contractantes anulum alvo repertum ad regem gaudentes retulerunt. Turn Polycrates litteras ordine de casu et postliminio anuli perscriptas ad regem Amasin mittit. Amasis magnum et maturum malum Polycrati coniectans amicitiam hospitiumque renuntiat. Sed somnium filiae Polycrati iam ante insigne obtigerat. Patrem suum videre sibi visa erat aperto atqne edito loco sublimem ungui et lavi lovis et Soils manibus. Harioli autem laetam et pinguem fortunam portendier somnio interpretati. Sed omne contra evenit. Nam deceptus ab Oroete Perse Polycrates captusque in crucem sublatus est. Ita ei crucianti somnium expeditum. Manibus lovis cum plueret, lavabatur, a Sole unguebatur, dum ipse e corpore humorem emitteret. Fronto, Bell. Parth., ed. Naber, p. 219. 206. Story of A rion. Arion Lesbius, proinde quod Graecorum memoria est, cithara et dithyrambo primus, Corintho, ubi frequens incolebat, secun- dum quaestum profectus, magnis divitiis per oram Siciliae atque Italiae paratis Corinthum Tarento regredi parabat. Socios na vales Corinthios potissimum delegit ; eorum navem audacter re bona maxime onerat. Nave in altum provecta cognovit socios, qui veherent cupidos potiri, necem sibi machinari. Eos precibus fatigat, aurum omne sibi haberent, unani sibi animam sinerent. Postquam id frustra orat, aliam tamen veniam impetravit, in exitu vitae quantum posset cantaret. Id prae- dones in lucro licere, praeter spolia summum artificem audire, cuius vocem praeterea nemo unquam post ilia auscultaret. Ille vestem induit auro intextam itemque citharam insignem. Tune pro puppi aperto maxime atque edito loco constitit, sociis inde consulto per navem ceteram dispersis. Ibi Arion studio impenso cantare orditur scilicet mari et caelo artis suae supre- mum cornmemoramentum. Carminis fine cum verbo in mare desilit : delphinus excipit, sublimem avehit, navi praevortit, Taenaro exponit, quantum delphino fas erat, in extimo litore. Arion inde Corinthum proficiscitur : et homo et vestis et cithara et vox incolumis: Periandrum regem Corinthum, cui per artem cognitus acceptusque diu fuerat, accedit : ordine memorat reni gestam in navi et postea in mari. Rex homini credere, miraculo addubitare, navem et socios navales, dum reciperent, opperiri. Postquam novit portum invectos, sine ROMAN STYLE: DESCRIPTIVE PASSAGES. 519 tunrnltu accipi iubet \ voltu comi, verbis lenibus percontatnr, immquidnam super Arione Lesbio comperissent. Illi facile respondent Tarenti vidisse fortunatissimum mortalem, secnndo nimore populi florere, pretisque esse cithara contare. Cum haec ita dicerent, Ario irrupit, ita ut in puppi steterat, cum vest> auro intexta et cithara insigni. Praedones inopino visu territi, turn neque quicquam post ille negare aut non credere ant deprecari ausi sunt. Fronto } Arion^ ed. Naber, p. 237. PART II. KHETOKICAL. A. PERIOD L, B.C. 240-80. 1. Cassandra's Vision. Hec. Sed quid oculis rabere visa es derepente ardentibus ? Ubi ilia tua paulo ante sapiens virginali' modestia ? Cas. Mliter, optumarum multo mulier melior mulierum, Missa sum superstitiosis ariolationibus : Namque Apollo fatis fandis dementem invitam ciet. Vfrgines aequales vereor, patris mei meum factum pudet, Optumi viri. Mea mater, tui me miseret, me piget : Optumam progeniem Priam o peperisti extra me : hoc dolet : Men obesse, illos prodesse, me obstare, illos obsequi ! Adest, adest fax obvoluta sanguine atque incendio ! Multos annos latuit : cives, ferte opem et restinguite ! lamque mari magno classis cita Texitur: exitium examen rapit: Adveniet, fera velivolantibus Navibus complebit manus litora. Enn., Alex.yfr. ap. Cic. De Div., I. Ixvi. 09. 2. The Sack of Troy. Quid petam praesidi aut exeqnar ? quove mine Auxilio exili aut fugae freta sim 1 Arce et urbe orba sum. Quo accidam? quo applicem ? ROMAN STYLE: RHETORICAL. 521 Cui nee arae p&triae domi stant, fractae et disiectae iacent, F&na flamma deflagrata, tosti alti stant parietes Deformati atque abiete crispa. O pater, o patria, o Priami domus Saeptum altisono cardine templum ! Vidi ego te adstante ope barbarica Tectis caelatis lacuatis, Auro ebore instructum regifice. Haec omnia videi inflammarei, Priamo vi vitam evitarei, lovis aram sanguine turparei. Vidi, videre quod sum passa aegerrume Hectorem curru quadriiugo raptarier Hectoris natuni de muro iactarier. .y Androm. ap. Cic. Tusc., III. xix. 44, et aL 3. A Father rates his Son. v Pa. Quis me volt? Peril, pater est. Si. Quid ais, omnium Ch. Ah, Rem potius ipsam die, ac mitte male loqui. Si. Quasi quicquam in hunc iam gravius dici possiet. Ain tandem, civis Glyceriumst ? Pa. Ita praedicant. Si. Ita praedicant 1 O ingentem confidentiam ! ISTum cogitat quid dicat 1 num. facti piget ? !Num eius color pudoris signum usquam indicat? Adeo impotenti esse aiiimo, ut praeter civium Morem atque legem, et sui voluntatem patris, Tamen hanc habere studeat Cum summo probro ? Pa. Me miserum. Si. Hem, modone id demum sensti, Pampnile 1 Olim istuc, olim, quum ita animum induxti tuum, Quod cuperes, aliquo pacto efficiundum tibi : Eodem die istuc verbum vere in te accidit. Sed quid ego 1 cur me excrucio, aut cur me macero ? Cur ineani senectutem huius sollicito amentia ? An ut pro huius peccatis ego supplicium sufferam '? Immo habeat, valeat, vivat cum ilia. Pa. Mi pater^ Si. Quid mi pater ? quasi tu huius indigeas patris. Domus, uxor, liberi inventi invito patre. Adducti qui illam civem hinc dicant : vieeris. Pa. Pater, licetne pauca ? Si. Quid dices mihi I 522 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Ch. Tamen, Simo, audi. Si. Ego audiam? quid audiam, Chreme? Ch. At tandem dicat sine. Si. Age dicat: sino. Pa. Ego me arnare hanc fateor. Si id peccare est, fateor id quoque. Tibi, pater, me dedo. Quidvis oneris inpone: impera. Vis me uxorem diicere ? hanc amittere ? Ut potero, feram. Hoc modo te obsecro : tit ne credas a me adlegatum litinc senem. Sine me expurgem, atque ilium, hue coram adducam. Si. Adducas ? Pa. Sine, pater. Ch. Aequum postulat : da veniam. Pa. Sine te hoc exorem. I Si. Sino. Quidvis cupio, dum ne ab hoc me falli comperiar, Chremes. Ch. Pro peccato magno paulum supplici satis ^st'patri. Ter. Andr., V. iii. 4. An Insolent Noble. Dixit, a decemviris parum sibi bene cibai'ia curata esse, iussit vestinienta detrahi, atque flagro caedi. Decemviros Bruttiani verberavere, videre multi mor tales. Quis hanc contumeliam, quis hoc imperium, quis hanc servitutem ferre potest ? Nemo hoc rex ausus est facere: eane fieri bonis, bono genere gnatis, boni consulitis 1 Ubi societas 1 Ubi fides maiorum ? Insig- nitas iniurias, plagas, verbera, vibices, eos dolores atque carnifi- cinas per dedecus atque maximam contumeliam, inspectantibus popularibus suis atque multis mortalibus, te facere ausum esse? Sed quantum luctum quantumque gemitum, quid lacrumarum quantumque fletuum factum audivi ! Servi iniurias nimis aegre ferunt. Quid illos, bon6 genere gnatos, magna virtute praeditos, opinamini animi habuisse atque habituros, dum vivent ? Cato, in Thermum, ap. GelL, X. iii. 5. ^Exordium of Cato's Speech for the Rhodians. Scio solere plerisque hominibus in rebus secundis atque pro- lixis atque prosperis animum excellere, atque superbiam atque ferociam augescere atque crescere. Quod mihi nunc magnae curae est, quod haec res tarn secunde processerit, ne quid in con- sulendo advorsi eveniat, quod nostras secundas res confutet, neve haec laetitia minis luxuriose eveniat. Advorsae res edomant et decent, quid opus sit facto, secundae res laetitia trans versum trudere solent a recte consulendo atque intelligendo. Quo ROMAN STYLE: RHETORICAL. 523 maiore opere dico suadeoque, uti haec res aliquot dies profera- tur, durn ex tanto gaudio in potestatem nostrum redeamus. Atque ego quidem arbitror, Rhodienses noluisse, nos ita depug- nare, uti depugnatum est, neque regem Persen vicisse. Non Rhodienses modo id noluere, sed multos populos atque multas nationes idem noluisse arbitror. Atque baud scio an partim eorum fuerint, qui non nostrae contumeliae causa id noluerint evenire: sed enim id metuere si nemo esset homo, quern verere- mur, quodque luberet faceremus, ne sub solo imperio nostro in servitute nostra essent; libertatis suae causa in ea sententia fuisse arbitror. Atque Rhodienses tamen Persen publice num- quam adiuvere. Cogitate, quanto nos inter nos privatim cautius facimus. Nam unus quisque nostrum, si quis advorsus rem suam quid fieri arbitrating summa vi contra nititur, ne advorsus earn fiat; quod illi tamen perpessi. Cato, ap. Gell., V. iii. 6. Appeal to the People on their Behalf. Ea nunc derepente tanta nos beneficia ultro citroque tantam- que amicitiam relinquemus ? Quod illos dicimus voluisse facere id nos priores facere occupabimus ? Qui acerrime advorsus eos dicit, ita dicit, hosteis voluisse fieri. Ecquis est tandem qui vostrorum, quod ad sese attineat, aequum censeat, poenas dare ob earn rem, quod arguatur male facere voluisse? Nemo, opinor: nam ego, quod ad me attinet, nolim. Quid nunc? Ecqua tandem lex est tarn acerba, quae dicat: si quis illud facere voluerit, mille minus dimidium familiae mulcta esto. Si quis plus quingenta iuger^ habere voluerit, tanta poena esto, et si quis maiorem pecuum numerum habere voluerit, tantuni damnas esto. Atqui nos omnia plura habere volumus, et id nobis im- pune est. Sed si honorem non aequum est haberi ob earn reni quod bene facere voluisse quis dicit, neque fecit tamen: Rhodien- sibus male erit, non quod male fecerunt, sed quia voluisse dicuntur facere? Rhodienses superbos esse aiunt, id obiectantes, quod inihi aut liberis meis minime dici velim . Sint sane superbi. Quid id ad nos attinet ? Idne irascimini, si quis superbior esfc quam nos ? Cato, ap. Gell., V. iii. 7. Private Grief should not interfere with Public Rejoicing. Cum in maximo proventu felicitatis nostrae, Quirites, time- rem, ne quid mali fortuna moliret, lovem Opt. Max. lunonemque 524 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. reginam et Minervam precatus sum, ut, si adversi quid populo Romano immineret, totum in meam domum converteret. Qua- propter bene habet : annuendo enim votis meis id egerunt, ut vos potius meo casu doleatis, quam ego vestro ingeniiscerem. Aemil. Paull., ap. Vol. Max., V. x. 2. 8. fragments of a Speech of Metellus Numidicus. Si sine uxore possemus, Quirites, esse, omnes ea molestia careremus : sed quoniam ita natura tradidit, ut nee cum illis satis commode, nee sine illis ullo modo vivi possit, saluti per- petuae potius, quam brevi voluptati consulendum. Di immortales plurimum possunt; sed non plus velle debent nobis, quam parentes. At parentes, si pergunt liberi errare, bonis exheredant. Quid ergo nos a Dis immortalibus diutius exspec- temus, nisi rnalis rationibus finem faciamus? His demum Deos propitios esse aequum est, qui sibi adversarii non sunt. Di immortales virtu tern approbare, non adhibere debent. Metell^ ap. GelL, I. vi. 2, 8. 9. Fragment of a Speech of the Younger Scipio. Omnia mala, probra, flagitia, quae homines faciunt, in duabus rebus sunt, malitia atque nequitia. Utrum defendis, malitiam, an nequitiam, an utrumque simul 1 Si nequitiam defendere vis, licet ; sed tu in uno scorto maiorem pecuniam absumsisti, quam quanti omne instrumentum fundi Sabini in censum dedicavisti. Ni hoc ita est : qui spondet mille minimum 1 Sed tu plus tertia parte pecuniae paternae perdidisti atque absum- sisti in flagitiis. Ni hoc ita est : qui spondet mille nummum ? Non vis nequitiam 1 age malitiam saltern defendas. Sed tu verbis conceptis coniuravisti sciens, sciente animo tuo. Ni hoc ita est : qui spondet mille iaummuin? Scip. in Asellum, ap. GelL, VII. xi. 10. On Dancing. Docentur praestigias inhonestas : cum cinaedulis, et sambuca psalteiioque sunt in ludum histrionum. Dicunt cantare, quae maiores nostri ingenuis probro ducier voluerunt. Eunt, inquarn, in ludum saltatorium inter cinaedos virgines puerique ingenui. Haec cum mini quisquam narrabat, non poteram animum in- ROMAN STYLE: RHETORICAL. 525 ducere, ea liberos suos homines nobiles docere. Sed cum ductus sum in ludum sanatorium, plus medius fidius in eo ludo vidi pueris virginibusque quingentis ; in his unum, quod me reipub- licae maxime misertum est, puerum bullatum, petitoris filium non minorem aimis duodecim, cum crotalis saltare, quam salta- tionem impudicus servulus honeste saltare non posset. Scip. contr. Leg. Tib. Gracch., ap. Macrob. Sat., ii. 10. 11. C. Gracchus vindicates his Political Purity. C. Gracchus, cum ex Sardinia rediit, oration em ad populum in concione habuit. Ea verba haec sunt : " Versatus sum," inquit, "in provincia, quo modo ex usu vestro existimabam esse, non quomodo ambitioni meae conducere arbitrabar. Nulla apud me fuit popina : neque pueri eximia facie stabant ; sed in convivio liberi vestri modestius erant, quam apud principia." Post deinde haec dicit : " Ita versatus sum in provincia, ut nemo posset vere dicere, assem aut eo plus in muneribus me accepisse ; aut mea opera quempiam sumtum fecisse. Biennium fui in provincia ; si ulla meretrix domum meam introivit, aut cuius quam servulus propter me sollicitatus est, omnium natio- num postremissimum nequissimumque existimatote. Cum a servis eorum tarn caste me habuerim, inde poteritis considerare, quomodo me putetis cum liberis vestris vixisse." Atque ibi ex intervallo : " Itaque," inquit, " Quirites, cum Eomam profectus sum, zonas, quas plenas argenti extuli, eas ex provincia inanes retuli. Alii vini amphoras quas plenas tulerunt, eas argento repletas domum reportaverunt." C. Gracchus, ap. Gell., XV. xii. 12. Complaint of the Violence of the Nobles. Nuper Teanum Sidicinum consul venit ; uxorem dixit in balneis virilibus lavari velle. Quaestori Sidicino a M. Mario datum est negotium, uti balneis exigerentur, qui lavabantur. Uxor renuntiat viro, parum cito sibi balneas traditas esse, et parum lautas fuisse. Idcirco palus destitutus est in foro : eoque adductus suae civitatis nobilissimus homo M. Marius r vesti- menta detracta sunt, virgis caesus est. Caleni, ubi id audierunt, edixerunt, ne quis in balneis lavisse vellet, cum -magistratus Romanus ibi esset. Ferentini ob eandem causam praetor noster quaestores arripi iussit : alter se de muro deiecit : alter prehensus et virgis caesus est. C. Gracchus, ap. Gell., X. iii. 526 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 1 3. Men must be taken as they are. Nam vos, Quirites, si velitis sapientia atque virtute uti, et si quaeritis, neminem nostrum invenietis sine pretio hue prod ire. Omnes nos, qui verba facimus, aliquid petimus : neque ullius rei causa quisquam ad vos prodit, nisi ut aliquid auferat. Ego ipse, qui apud vos verba facio, uti vectigalia vestra augeatis, quo facilius vestra commoda et rempublicam administrare possitis, non gratis prodeo : verum peto a vobis, non pecuniain, sed bonam existimationem atque honorem. Qui prodeunt dissua- suri, ne bane legem accipiatis, petunt non honorem a vobis, verum a Nicomede pecuniain. Qui suadent, ut accipiatis, ii quoque petunt non a vobis bonam existimationem, verum a Mithridate familiari suae pretium et praemium. Qui autem ex eodem loco atque ordine tacent, ii vel acerrimi sunt : nam ab omnibus pretium accipiunt, et omnes fallunt. Vos, cum putatis, eos ab his rebus remotos esse, impartitis bonam existimationem. Legationes autem a regibus, cum putant eos sua causa reticere, sunitus atque pecunias maximas praebent : uti in terra Graecia, quo in tempore Graecus tragoedus gloriae sibi ducebat, talentum magnum ob unam fabulam datum esse, homo eloquentissimus civitatis suae Demades ei respondisse dicitur : Mirum tibi deius4r, si tu 16queuflo talentum quaesisti? Ego, ut tacerem, decem talenta a Rege accepi. Itidem nunc isti pretia maxima ob tacendum accipiunt. C. Gracchus, ap. Gell., XL x. 14. A Proud Defence. Eadem M. Scauri fortuna : aeque senectus longa ac robusta : idem animus. Qui cum pro rostris accusaretur, quod a rege Mithridate ob rempublicam prodendam pecuniam accepisset, causam suam ita egit : " Est quidem iniquum, Quirites, cum inter alios vixerim, apud alios me rationem vitae reddere. Sed tamen audebo, vos, quorum maior pars honoribus et actis meis interesse non potuit, interrogare : Yarius Sucronensis, Aemilium Scaurum, regia mercede corruptum, imperium populi Rom. prodidisse, ait : Aemilius Scaurus, huic se affinem esse culpae, negat. Utri creditis?" Cuius dicti admiratione populus com- motus, Varium ab ilia dementissima action e pertinaci clamore depulit. Scaurus, ap. Vol. Max., III. vii. 8. 15. Indignation of Orassus against Philippus. Hie quum homini et vehementi et diserto et in primis forti ad resistendum, Philippo, quasi quasdam verborum faces aclmo- ROMAN STYLE: RHETORICAL. 527 visset, non tulit ille et graviter exarsit pignoribusque ablatis Crassum instituit coercere. Quo quidem ipso in loco multa a Crasso divinitus dicta efferebantur, quum sibi ilium consulem esse negaret, cui senator ipse non esset. An tu, quum omnem auctoritatem universi ordinis pro pignore putaris eamque in conspectu populi Rom. concideris, me his existirnas pignoribus posse terreri?. Non tibi ilia sunt caedenda, si Crassum vis coer- cere; haec tibi est incidenda lingua; qua vel evulsa, spiritu ipso libidinem tuam libertas mea refutabit. Crassus ap. Gic. De Or., III. i. 4. 16. A Noble Retort. Helvius Mancia Formianus, libertini filius, ultimae senee- tutis, L. Libonem apud censores accusabat. In, quo certamine cum Pompeius Magnus, humilitatem ei aetatemque exprobrans, ab inferis ilium ad accusandum remissum dixisset : " Non mentiris," inquit, "Pompei: venio enim ab inferis, L. Libonem accusaturus: sed dum illic moror, vidi cruentum On. Domi- tium Ahenobarbum, denentem, quod, summo genere natus, integerrimae vitae, amantissimus patriae, in ipso inventutis flore, tuo iussu esset occisus. Vidi pari claritate conspicuum Brutum ferro laceratum, querentem id sibi prius perfidia, deinde etiam crudelitate tua accidisse. Yidi Cn. Carbonem, acerrimum pue- ritiae tuae bonorumque patris tui defensorem, in tertio con- sulatu suo catenis, quas tu ei iniici iusseras, vinctum, obtestan- tem te, adversus omne fas ac nefas, cum in summo esset imperio, a te equite Romano trucidatum. Yidi eodem habitu et quiritatu praetorium virum Perpernam, saevitiam tuam exsecrantem; omnesque eos una voce indignantes, quod indemnati sub te adolescent nlo carnifice occidissent." Obducta iam vetustis cica- tricibus bellorum civilium vastissima vulnera, municipali homini, servitutem paternam^ redolenti, effrenata temeritate intolerabili- que spiritu impune revocare licuit. Mancia ap. VaL Max., YL ii. 8. ' B. PERIOD IL, 63 B.a-18 A.D. 17. Punishment of a Parricide. Quanto maiores nostri sapientius? qui quum intelligerent nihil esse tarn sanctum, quod non aliquando violaret audacia, 528 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. supplicium in parricidas singnlare excogitaverunt: tit, quos Datura ipsa > retinere in officio non potuisset, ii magnitudine poenae maleficio summoverentur. Insui voluerunt in culeutn vivos atque in flumen deiici. O singularem sapientiam, indices! Nonne videntnr hunc hominem ex rerum natnra sustulisse et eripuisse, cui repente caelum, solera, aquam terramqne ade- merint; ut, qui eum necasset, unde ipse natns esset, careret iis rebus omnibus, exquibus omnia nata esse dicuntur? Noluerunt feris corpus obiicere, ne bestiis quoque, quae tantum scelus attigissent, immanioribus uteremur: non sic nudos in flumen deiicere, ne, quum delati essent in mare, ipsum pollnerent, quo cetera, quae violata sunt, expiari putantur. Denique nihil tarn vile neque tam vulgare est, cuius partem tillam reliquerint. Etenim quid -tarn est commune, quam spiritus vivis, terra rnortuis, mare fluctuantibus, littus eiectis? Ita vivunt, dum possunt, ut ducere animam de caelo non queant: ita moriuntur, nt eorum ossa terra non tangat: ita iactantur fluctibus, ut niim- quam alluantur: ita postremo eiiciuntur, ut ne ad saxa quidem mortui conquiescant. Cic., Pro Sext. JRosc., xxv., xxvi. 18. Catiline's Guilt. Nunc vero, quae tua est ista vita ! Sic enim iam tecum loquar, non ut odio permotus esse videar, quo debeo, sed ut misericordia, quae tibi nulla debetur. Venisti paullo ante in senatum. Quis te ex hac tanta frequentia, ex tot tuis amicis ac necessariis salutavit? Si hoc post hominum memoriam con- tigit nemini, vocis exspectas contumeliam, quum sis gravissimo iudicio tacittirnitatis oppressus 1 Quid, quod adventu tuo ista subsellia vacuefacta sunt? quod omnes consulares, qui tibi per- saepe ad caedem constituti fuerunt, simul atque assedisti, partem istam subselliorum nudam atque inanem reliquerunf? Quo tandem animo hoc tibi ferendum putas? Servi mehercle mei si me isto pacto metuerent, ut te metuunt omnes cives tui, domum meam relinquendam putarem: tu tibi Urbem non arbitraris? et, si me nieis civibus iniuria suspectum tam graviter atque offensum viderem, carere me aspectu civium, quam in- festis oculis omnium conspici mallem: tu, quum conscientia scelerum tuorum agnoscas odium omnium iustum et iam tibi diu debitum, dubitas, quorum mentes sensusque vulneras, eorum aspectum praesentiamque vitare? Si te parentes timerent atque odissent tui, neque eos ulla ratione placare posses, ut opinor, ab eorum oculis aliquo concederes : nunc te patria, quae com- ROMAN STYLE: RHETORICAL. 529 munis est omnium nostrum parens, odit ac metuit, et iamdiu te nihil iudicat nisi de parricidio suo cogitare. Huius tu neque auctoritatem verebere, neque iudicium sequere, neque vim per- timesces 1 ? Quae tecum, Catilina, sic agit, et quodammodo tacita loquitur: Nullum aliquot iam annis facinus exstitit, nisi per te: nullum flagitium sine te: tibi uni multorum civium neces, tibi vexatio direptioque sociorum impunita fuit ac libera: tu non solum ad negligendas leges ac quaestiones, verum etiam ad ever- tendas perfringendasque valuisti. Snperiora ilia, quamquam ferenda non fuerunt, tamen, ut potui, tuli: nunc vero me totam esse in metu propter te unum: quidquid increpuerit, Catilinam timeri : nullum videri contra me consilium iniri posse, quod a tuo scelere abhorreat, non est ferendum. Quamobrem discede atque hunc mihi timorem eripe: si est verus, ne opprimar; sin lalsus, ut tandem aliquando timere desinam. Cic., Cat., I. vii. 19. Catiline's Flight. Tandem aliquando, Qairites, L. Catilinam, furentem audacia, scelus anhelantem, pestem patriae nefarie molientem, vobis atque buic Urbi ferrum flammamque minitantem, ex Urbe vel eiecimus, vel emisimus, vel ipsum egredientem verbis prosecuti sumus. Abiit, excessit, evasit, erupit : nulla iam pernicies a monstro illo atque prodigio moenibus ipsis intra moenia comparabitur. Atque hunc quidem unum huius belli domestic! ducem sine controversia vicimus. Non enim iam inter latera nostra sica ilia versabitur : non in campo, non in foro, non in curia, non denique intra domesticos parietes pertimescemus. Loco ille motus est, quum est ex Urbe depulsus. Palam iam cum hoste, nullo impediente, bellum iustum geremus. Sine dubio perdidi- mus hominem, magnificeque vicimus, quum ilium ex occultis insidiis in apertum latrocinium coniecimus. Quod vero non cruentum mucronem, ut voluit, extulit, quod vivis nobis egressus est, quod ei ferrum de manibus extorsimus, quod incolumes cives, quod stantem Urbem reliquit : quanto tandem ilium maerore afflictum esse et profligatum putatis ? lacet ille nunc prostratus, Quirites, et se perculsum atque abiectum esse sentit, et retorquet oculos profecto saepe ad hanc urbem, quam ex suis faucibus ereptam esse luget : quae quidem laetari mihi videtur, quod tantam pestem evomuerit forasque proiecerit. Cic., Cat., II. LI, 2. 2M 530 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 20. An Invective. Quod si non tuis nefariis in hunc ordinem contumeliis in perpetuum tibi curiam praeclusisses, quid tandem erafc actum aut gestum in ilia provincia, de quo ad senatum cum gratula- tiune aliqua scribi abs te oporteret ? Vexatio Macedoniae ? an oppidorum turpis amissio 1 an sociorum direptio ? an agrorum depopulatio ? an munitio Thessalonicae ? an obsessio militaris viae? an exercitus nostri interitus ferro, fame, frigore, pestilentia? Tu vero, qui ad senatum nihil scripseris, ut in Urbe nequior inventus es, quam Gabinius, sic in provincia paullo tarn en, quam ille, demissior. Nam ille gurges atque heluo, natus abdomini suo, non laudi atque gloriae, quum equites Romanes in pro- vincia, quum publicanos, nobiscum et voluntate et dignitate coniunctos, omnes fortunis, multos fama vitaque privasset, quum egisset aliud nihil in illo exercitu, nisi ut urbes depopularetur, agros vastaret, exhauriret domos, ausus est (quid enim ille non auderet ?) a senatu snpplicationem per litteras postulare. O dii immortales ! tune etiam, atque adeo vos, geminae voragines scopulique reipublicae, vos nieam fortunam deprimitis 1 vestram extollitis ? quum de me ea senatusconsulta absente facta sint, eae conciones habitae, is motus fuerit municipiorum et colon iar- nm omnium, ea decreta publican orurn, ea collegiorum, ea denique generum ordinumque omnium, quae ego non modo optare num- quam auderem, sed cogitare non possem : vos autem sempiternas foedissimae turpitudinis notas subieritis ? Cic., in Pison., xvii. 40, 41 21. An Indictment. Hie tu etiam dicere audebis: "Est in iudicibus ille familiaris meus, est paternus amicus ille." Non, ut quisque maxime est, quicum tibi aliquid sit, ita te in huiuscemodi crimine maxime eius pudet ? Paternus amicus est. Ipse pater si iudicaret, per deos immortales, quid facere posses, quum tibi haec diceret: Tu in provincia populi Romani praetor, quum tibi maritimum bellum esset administrandum, Mamertinis, ex foedere quani deberent navem, per triennium remisisti : tibi apud eosdern privatim navis oneraria maxima publice est aedincata : tu a civitatibus pecunias classis nomine coegisti : tu pretio remiges dimisisti : tu, quum navis esset a quaestore et ab legato capta ]>raedonum, archipiratam ab omnium oculis removisti : tu, qui cives Bomani esse dicerentur, qui a multis cognoscerentur securi EOMAN STYLE: RHETORICAL. 531 erire potuisti : tu tuam domum piratas abducere, in indicium irchipiratam domo producere ausus es : tu in provincia tarn ;plendida, apud socios fidelissimos, cives Romanes honestissimos, n metu periculoque provinciae, dies continues complures in ittore conviviisque iacuisti : te per eos dies nemo domi tuae jonvenire, nemo in foro videre potuit : tu sociorum atque imicorum ad ea convivia matresfamilias adhibuisti : tu inter 3iusmodi mulieres praetextatuui tuum filium, nepotem meum, )ollocavisti, ut aetati maxim e lubricae atque incertae exempla aequitiae parentis vita praeberet : tu praetor in provincia cum tunica pallioque purpureo visus es : tu propter amorem libi- iinemque tuam imperium navium legato populi Romani ademisti, Syracusano tradidisti : tui milites in provincia Sicilia frugibns iTumentoque caruere : tua luxuria atque avaritia classis populi Romani a praedonibus capta et incensa est : post Syracusas 3onditas quern in portum numquam hostis accesserat, in eo, te praetore, prtmum piratae navigaverunt : neque haec tot tantaque dedecora dissimulatione tua neque oblivione hominum ac tacitur- nitate tegere voluisti, sed etiam navium praefectos sine ulla caussa de complexu parentum suorum, hospitum tuorum ad mortem cruciatumque rapuisti : neque in parentum luctu atque lacrimis te mei nominis commemoratio mitigavit ; tibi hominum innocentium sanguis non modo voluptati, sed etiam quaestui fuit. Haec si tibi tuus parens diceret, posses ab eo veniam petere ? posses, ut tibi ignosceret, postulare ? Cic., Verr., II. v. lii. 22. General Relief at the Death of Clodius. Fingi haec putatis, quae patent ? haec, quae nota sunt omni- bus? quae tenentur? servorum exercitus ilium in Urbe con- scripturum fuisse, per quos totam rempublicam, resqne privatas omnium possideret 1 Quamobrem, si cruentum gladium tenens clamaret T. Annius : Adeste, quaeso, atque audite, cives : P. Clodium interfeci, eius furores, quos nullis iam legibus, nullis iudiciis frenare poteramus, hoc ferro et hac dextera a cervicibus vestris repuli, per me ut unum, ius, aequitas, leges, libertas, pudor, pudicitia in civitate manerent; esset vero timendum, quonam modo id ferret civitas ! Nunc enini quis est, qui non probet ? qui non laudet 1 qui non unum post hominum memo- riam T. Annium plurimum reipublicae profuisse, maxima laetitia populum Romanum, cunctam Italiam, nationes omnes afiecisse et dicat et sentiat ? Nequeo, vetera ilia populi Romani gaudia quanta fuerint, iudicare. Multas tamen iam summorum impera- 532 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. torum clarissimas victorias aetas nostra vidit, quarum imlla neque tarn diuturnam attulit laetitiam nee tantam. Cic., Milo., xxviii. 76, 77. 23. A Last Appeal. Recordare igitur ilium, M. Antoni, diem, quo dictaturam sustulisti. Pone ante oculos laetitiam senatus populique Ro- mani: confer cum nundinatione tua tuorumque: turn intelliges, quantum inter laudern et lucrum intersit. Sed nimirum, ut quidam morbo aliquo et sensus stupore suavitatem cibi non sentiunt: sic libidinosi, avari, facinorosi verae laudis gustatum non habent. Sed, si te laus allicere ad recte faciendum non potest, ne metus quidem a foedissimis factis potest avocare? ludicia non metuis. Si propter innocentiam, laudo : sin propter vim, non intelligis, qui isto modo iudicia non timeat, ei quid timendum sit ? Respice, quaeso, aliquando rempublicam, M. Antoni: quibus ortus sis, non quibuscum vivas, con- sidera: mecum, ut voles; cum republica redi in gratiam. Sed de te tu ipse videris: ego de me ipso profitebor. Defendi rempublicam adolescens, non deseram senex: contempsi Catilinae gladios, non pertimescam tuos. Quin etiam corpus libenter obtulerim, si repraesentari morte mea libertas civitatis potest : ut aliquando dolor populi Romani pariat, quod iamdiu parturit ! Etenim si abhinc annos prope viginti hoc ipso in templo negavi posse mortem immaturam esse consulari, quanto verius nunc negabo seni 1 Mihi vero, patres conscripti, iam etiam optanda mors est, perfuncto rebus iis, quas adeptus sum quasque gessi. Duo modo haec opto, unum, ut moriens populum Romanum liberum relinquam : hoc mihi mains a diis immortalibus da^i nihil potest: alterum, ut ita cuique eveniat, ut de republica quisque mereatur. Cic., Phil, II. xlv. 115, xlvi. 118, 119. 24:. The Dignity and Privileges of Roman Citizenship. Civem Romanum se esse dicebat. Si tu apud Persas aut in extrema India deprehensus, Verres, ad supplicium ducerere : quid alitid clamitares, nisi te civem esse Romanum 1 et, si tibi ignoto apud ignotos, apud barbaros, apud homines in extremis atque ultimis gentibus positos, nobile et illustre apud omnes nomen tuae civitatis profuisset : ille, quisquis erat, quem tu in crucem rapiebas, qui tibi esset ignotus, quum civem se Romanum esse diceret, apud te praetorem, si non effugium, ne moram ROMAN STYLE: RHETORICAL. 533 juidem mortis mentions atque usurpatione civitatis assequi x>tuit? Homines tenues, obscuro loco nati, navigant; adeunt id ea loca, quae numquam antea viderunt, ubi neque noti esse is, quo venerunt, neque semper cum cognitoribus esse possunt. Hac una tamen fiducia civitatis non modo apud nostros magis- cratus, qui et legum et existimationis periculo continentur, leque apud cives solum Romanes, qui et sermonis et iuris et inultarum rerum societate iuncti sunt, fore se tutos arbitrantur : sed, quocumque venerint, lianc sibi rem praesidio sperant futu- ram. Tolle hanc spem, tolle hoc praesidium civibus Romanis: constitue nihil esse opis in hac voce, civis Romanus sum: posse impune praetorem, aut alium quemlibet, supplicium, quod velit, in eum constituere, qui se civem Roinanmn esse dicat; quod eum quis ignoret : iam omnes provincias, iam omnia regna, iam omnes liberas civitates, iam omnem orbem terrarum, qui semper nostris hominibus maxinie patuit, civibus Romanis ista defensione praecluseris. Cic., Verr., V. Ixiv., Ixv. 166-168. 25. Praises of Caesar's Clemency. Hunc tu igitur diem tuis maximis et innumerabilibus gratu- lationibns iure anteponis. Haec enim res unius est propria Caesaris : ceterae duce te gestae, magnae illae quidem, sed tamen multo magnoque comitatu. Huius autem rei tu idem et dux es, et comes : quae quidem tanta est, ut nulla tropaeis monumentisque tuis allatura finem sit aetas: nihil est enim opere aut manu factum, quod aliquando non conficiat et con- sumat vetustas: at vero haec tua iustitia et lenitas animi florescet quotidie magis, ita ut, quantum operibus tuis diutur- nitas detrahet, tantum afferat laudibus. Et ceteros quidem omnes victores bellorum civilium iam ante aequitate et miseri- cordia viceras : hodierno vero die te ipsum vicisti. Vereor, ne hoc, quod dicam, non perinde intelligi auditu possit, atque ipse cogitans sentio : ipsam victoriam vicisse videris, quum ea, quae ilia erat adepta, victis remisisti. Nam quum ipsius victoriae conditione omnes victi occidissemus, clementiae tuae iudicio conservati sumus. Recte igitur unus invictus es, a quo etiam ipsius victoriae conditio visque devicta est. Cic., Marcell., iv. 11. 26. Love of Glory. Atque, ut id libentius faciatis, iam me vobis, indices, indi- cabo, et de meo quodam amore gloriae, nimis acri fortasse, ver- umtamen honesto, vobis coantebor. Nam, qnas res nos in 534 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. consulatu nostro vobiscum simul pro salute hums urbis atque imperil et pro vita civium proque universa republica gessimus, attigit hie versibus atque inchoavit : quibus auditis, quod mihi magna res et iucunda visa est, hunc ad perficiendum hortatus sum. Xullam eniui virtus aliam mercedem. laborum periculor- umque desiderat, praeter hanc laudis et gloriae; qua quidem detracta, iudices, quid est, quod in hoc tarn exiguo vitae curri- culo et tarn brevi tantis nos in laboribus exerceamus 1 Certe, si nihil animus praesentiret in posterum, et si, quibus regionibus vitae spatium circumscriptum est, eisdem omnes cogitationes terminaret suas, nee tantis se laboribus frangeret, neque tot curis vigiliisque angeretur, neque toties de vita ipsa dimicaret. Nunc insidet quaedam in optimo quoque virtus, quae noctes et dies animum gloriae stimuli's concitat, atque admonet, non cum vitae tempore esse dimittendam commemorationem nominis nostri, sed cum onmi posteritate adaequandam. An vero tarn parvi animi videamur esse omnes, qui in republica atque in his vitae periculis laboribusque versamur, ut, quum usque ad extre- mum spatium nullum tranquillum atque otiosum spiritum duxerimus, nobiscum simul moritura omnia arbitrernur 1 ? An, quum statuas et imagines, nori animorum simulacra, sed cor- porum, studiose multi summi 'homines reliquerint, consiliorum relinquere ac virtutum nostrarum effigiem non multo malle debemus, summis ingemis expressam et politam? Ego vero omnia, quae gerebam, iam turn in gerendo spargere me ac disse- iriinare arbitrabar in orbis terrae niemoriam sempiternam. Haec vero sive a meo sensu post mortem abfutura est, sive, ut sapientissimi homines putaverunt, ad aliquam mei partem per- tinebit, mine quidem certe cogitatione quadam speque delector. Cic., Arch., xi., xii. 28-30. 27. Cicero bewails Hortensius. Augebat etiam molestiam, quod magna sapientium civium, bonorumque penuria vir egregius coniunctissimusque niecum consiliorum omnium societate, alienissimo reipublicae tempore exstinctus et auctoritatis et prudentiae suae triste nobis desi- derium reliquerat; dolebamque, quod non, ut plerique putabant, adversarium aut obtrectatorem laudum mearum, sed socium potius et consortem gloriosi laboris amiseram. Etenim, si in leviorum artium studio memoriae proditum est, poetas nobiles poetarum aequalium morte doluisse; quo tandem animo eius interitum ferre debui, cum quo certare erat gloriosius, quani ROMAN STYLE: RHETORICAL. 535 omnino adversarium non habere? quum praesertim non modo numquam sit aut illius a me cursus impeditus aut ab illo meus; sed contra semper alter ab altero adiutus et communicando et monendo et favendo. Sed, quoniam perpetua quadam felicitate tisus ille cessit e vita, suo magis quam suorum civium tempore, et turn occidit, quum lugere facilius rempublicam posset, si viveret, quam iuvare, vixitque tamdiu, quam licuit in civitate bene beateque vivere : nostro incommodo detrimentoque, si est ita necesse, doleamus; illius vero mortis opportunitatem bene- volentia potius, quam misericordia prosequamur, ut, quotiescum- que de clarissimo et beatissimo viro cogitemus, ilium potius, quam nosmetipsos diligere videamur. Nam, si id dolemus, quod eo iam frui nobis non licet, nostrum est id malum ; quod modice feramus, ne id non ad amicitiam, sed ad domesticam utilitatem referre videamur: sin, tamquam illi ipsi acerbitatis aliquid acciderit, angimur, summam eius felicitatem non satis grato ammo interpretamur. Etenim si viveret Q. Hortensius, cetera fortasse desideraret una cum reliquis bonis et fortibus civibus ; imnc aut praeter ceteros aut cum paucis sustineret dolorem, quum forum populi Romani, quod fuisset quasi theatrum illius ingenii, voce erudita et Eomanis Graecisque auribus digna spoliatum atque orbatum videret. Cic., Brut., i. 2, ii. 6. 28. Curio's Address to his Soldiers. Desertos enim se ac proditos a vobis dicunt et prioris sacramenti mentionem faciunt. Yosne vero L. Domitium, an vos L. Domitius deseruit? Nonne extremam pati fortunam paratos proiecit ille ? non sibi, clam vobis, salutem fuga petivit ? non, proditi per ilium, Caesaris beneficio estis conservati? Sacramento quidem vos tenere qui potuit, quum, proiectis fascibus et deposito imperio, privatus et captus ipse in alienam venisset potestatem ? Relinquitur nova religio, ut, eo neglecto sacramento, quo nunc tenemini, respiciatis illud, quod deditione ducis et capitis deminutione sublatum est. At, credo, si Caesa- rem probatis, in me offenditis, qui de meis in vos meritis prae- clicaturus non sum, quae sunt adhuc et mea voluntate et vestra exspectatione leviora; sed tanien sui laboris milites semper eventu belli praemia petiverunt : qui qualis sit futurus, ne vos quidem dubitatis. Diligentiam quidem nostram, aut quern ad finem adbuc res processit, fortunamque cur praeteream? An, poenitet vos, quod salvum atque incolumem exercitum, nulla omnino nave desiderata, transduxerim ? quod classem hostium 5 36 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. primo impetu adveniens profl igaverini ? quod bis per biduum equestri proelio superaverim ? quod ex portu sinuque adversari- orum ducentas naves onerarias abduxerim, eoque illos compul- erim, ut neque pedestri itinere, neque navibus commeatu iuvari possint? Hac vos fortuna atque his ducibus repudiates, Cor- n'niensem igominiam, an Italiae fugam, an Hispaniarum dediti- onem, an Africi belli praeiudicia sequimini? Equidem me Caesaris militem dici volui : vos me imperatoris nomine adpella- vistis. Cuius si vos poenitet, vestrum vobis beneficium rernitto ; mihi meum restituite nomen ; ne ad contumeliam honorem Jedisse videamini. Curio, Ap. Caes., B. C., ii. 32. 29. Punishment should be guided by Reason. Plerique eorum, qui ante me sententias dixerunt, composite atque magnifice casum reipublicae miserati sunt : quae belli saevitia esset, quae victis acciderent, enumeravere ; rapi virgines, pueros ; divelli liberos a parentum complexu : matres famili- arum pati, quae victoribus collibuissent : fana atque domos exspoliari ; caedem, incendia fieri ; postremo armis, cadaveribus, cruore atque luctu omnia compleri. Sed, per Deos immortalis t quo ilia oratio pertinuit? an, uti vos infestos coniurationi faceret ? Scilicet quern res tanta atque tarn atrox non permovit, eum oratio accendet. Non ita est ; neque cuiquam mortalium iniuriae suae parvae videntur : multi eas gravius aequo habuere. Sed aliis alia licentia est, Patres conscripti. Qui demissi in obscuro vitam agunt, si quid iracundia deliquere, pauci sciunt ; fama atque fortuna eorum pares sunt : qui magno iinperio praediti in excelso aetatem agunt, eorum facta cuncti mortales novere. Ita in maxuma fortuna minurna licentia est; neque studere, neque odisse, sed minurue irasci decet, quae apud alios iracundia dicitur, ea in imperio superbia atque crudelitas adpellatur. Equidem ego sic existumo, Patres conscripti, omnis cruciatus minores, quam facinora illorum esse ; sed plerique mortales postrema meminere, et in hominibus impiis, sceleris eorum obliti, de poena disserunt, si ea paullo severior fuerit. Caesar, ap. Sail Cat., li. 30. Cato bewails the Age. Quare van urn equidem hoc consilium est, si periculum ex illis metuit ; sin in tanto omnium metu solus non timet, eo magis ROMAN STYLE: RHETORICAL. 537 refert, me mihi atque vobis timere. Quare, quum de P. Lentulo ceterisque statuetis, pro certo habetote, vos simul de exercitu Catilinae et de omnibus coniuratis decernere. Quanto vos attentius ea agetis, tanto illis animus infirmior erit; si paullulum modo vos languere viderint, iam omnes feroces aderunt. Nolite existumare, maiores nostros armis rempublicam ex parva mag- nam fecisse. Si ita res esset, rnulto pulcherrumam earn nos haberemus : quippe sociorum atque civium, praeterea armorum atque equorum maior nobis copia, quam illis, est. Sed alia fuere, quae illos magnos fecere ; quae nobis nulla sunt : domi industria, foris iustum imperium ; animus in consulendo liber, neque delicto neque lubidini obnoxius. Pro his nos habemus luxuriam atque avaritiam; publice egestatem, privatim opulen- tiam; laudamus divitias, sequimur inertiam; inter bonos et malos discrimen nullum ; omnia virtutis praemia ambitio possi- det. Neque miruni ; ubi vos separatim sibi quisque consilium capitis, ubi domi voluptatibus, hie pecuniae aut gratiae servitis, eo fit, ut impetus fiat in vacuam rempublicam. Cato, Ap. Sail., Cat., lii. 31. Merit is the True Title to Nobility. Comparate nunc, Quirites, me hominem novum cum illorum superbia. Quae illi audire et legere solent, eorum partim vicli, alia egomet gessi : quae illi literis, ea ego militando didicL Nunc vos existurnate, facta an dicta pluris sint. Contemnunt novitatem meam, ego illorum ignaviam ; mihi forfcuna, illis probra obiectantur. Quamquam ego naturam unam et com- munem omnium existumo, sed fortissumum quemque generosis- sumum esse. Ac si iam ex patribus Albini aut Bestiae quaeri posset, mene an illos ex se gigni maluerint, quid responsuros creditis, nisi, sese liberos quam optumos voluisse ? Quodsi iure me despiciunt, faciant idem maioribus suis, quibus, uti mihi, ex virtute nobilitas coepit. Invident honori meo ; ergo invideant labori, innocentiae, periculis etiam meis, quoniam per haec ilium cepi. Non possum fidei caussa imagines neque triumphos aut consulatus maiorum meorum ostentare ; at, si res postulet, hastas, vex ilium, phaleras, alia militaria dona ; praeterea cicatri- ces ad verso corpore. Hae sunt nieae imagines, haec mea nobili- tas, non hereditate relicta, ut ilia illis, sed quae egomet plurumis meis laboribus et periculis quaesivi. Non sunt composita mea verba ; parvi id facio ; ipsa se virtus satis ostendit ; illis artificio opus est, ut turpia facta oratione tegant. Neque literas Grae- cas didici :. parum placebat eas discere, quippe quae ad virtutem 538 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. doctoribus nihil profuernnt. At ilia, multo optuma reipublicae, doctus sum : hostem ferire ; praesidia agitare ; nihil metuere, nisi turpem famam ; liiemem et aestatem iuxta pati : humi requiescere ; eodem tempore inopiam et laborem tolerare. His ego praeceptis milites hortabor : neque illos arete colam, me opulenter ; neque gloriam meam laborem illorum faciam. Hoc est utile, hoc civile imperium. Marius, ap. Sail. Jug., Ixxxv. 32. Ariadne reproaches Theseus for his Perfidy. Siccine me p'atriis avectam, perfide, ab oris, Perfide, deserto liquisti in litore, Theseu ? Siccine discedens, neglecto numine divum, Immemor ah ! devota domum periuria portas ? Nullane res potuit crudelis flectere mentis Consilium ? tibi nulla fuit dementia praesto, Immite ut nostri vellet miserescere pectus ? At non haec quondam nobis promissa dedisti Voce : mihi non hoc miserae sperare iubebas : Sed connubia laeta, sed optatos hymenaeos. Quae cuncta aerii discerpunt irrita venti. lam iam nulla viro iuranti femina credat, Nulla viri speret sermones esse fideles: Queis dtim aliquid cupiens animus praegestit apisci, Nil metuunt iurare, nihil promittere parcunt : Sed simul ac cupidae mentis satiata libido est, Dicta nihil metuere, nihil periuria curant. Certe ego te in medio versantem turbine leti Eripui, et potius germanum amittere crevi, Quam tibi fallaci supremo in tempore deessem. Pro quo dilaceranda feris dabor, alitibusque Praeda, neque iniecta tumulabor mortua terra. Quaenam te genuit sola sub rupe leaena ? Quod mare conceptum spumantibus exspuit undis ? Quae Syrtis, quae Scylla rapax, quae vasta Charybdis, Talia qui reddis pro dulci praemia vita ? Catull, Ixiv. 132-157. 33. Her Grief gives way to Anger. luppiter omnipotens, utinam ne tempore primo Gnosia Cecropiae tetigisseut litora puppes : ROMAN STYLE: RHETORICAL. 539 Indomito nee dira ferens stipendia tauro Perfidus in Cretam religasset navita funem : Nee malus hie, celans dulci crudelia forma Consilia, in nostris requiesset sedibus hospes ! JSTam quo me referam ? quali spe perdita nitar ? Idaeosne petam montes? at gurgite lato Discernens ponti truculentum dividit aequor. An patris auxilium sperem ? quemne ipsa reliqui, Respersum iuvenem fraterna caede secuta? Coniugis an fido consoler memet amore ? Quine fugit, lentos incurvans gurgite remos? Praeterea nullo litus, nullo insula tecto : Nee patet egressus, pelagi cingentibus undis. Nulla fugae ratio, nulla spes : omnia muta, Omnia sunt deserta, ostentant omnia letum. Non tamen ante mihi languescent lumina morte, Nee prius a fesso secedent corpore sensus, Quam iiTstam a divis exposcam prodita multam, Caelestumque fidem postrema comprecer hora. Quare, facta virum multantes vindice poena Enmenides, quibns anguino redimita capillo Frons exspirantis praeportat pectoris iras, Hue hue adventate, meas audite querelas; Quas ego, vae miserae ! extremis proferre medullis Cogor inops, ardens, amenti caeca furore. Quae quoniam verae nascuntur pectore ab imo, Vos nolite pati nostrum vanescere luctum, Sed quali solam Theseus me mente reliquit, Tali mente, deae, funestet seque suosque." Catull., Ixiv. 171-201. 34. On his Brother's Death. Etsi me assiduo confectum cura dolore Sevocat a doctis Hortale, virginibus, Nee potis est dulcis Musarum expromere fetus Mens animi ; tantis fluctuat ipsa malis ; Namque mei nuper Lethaeo gurgite fratris Pallidulum manans alluit unde pedem ; Troia Hhoeteo quern subter litore tellus Ereptum nostris obterit ex oculis. Alloquar? audiero nunquam tua facta loquenteml Nunquam ego te, vita frater amabilior, 540 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Adspiciam posthac ? at certe semper arnabo, Semper maesta tua carmina morte canam ; Qualia sub densis ramorum concinit umbris Daulias, absumpti fata gemens Ityli. Sed tamen in tantis maeroribus, Hortale, mitto Haec expressa tibi carmina Battiadae, Ne tua dicta vagis nequicquam credita ventis Effluxisse meo forte putes animo : Ut missum sponsi furtivo munere malum Procurrit casto virginis e gremio, Quod miserae oblitae molli sub veste locatum, Dum adventu matris prosilit, excutitur : Atque illud prono praeceps agitur decursu, Huic manat tristi conscius ore rubor. Catull, Ixv. 35. Laberius resents an indignity put upon him by Caesar. Nec6ssitas, cuius cursus transversi impetum "Voluerunt multi effugere pauci potuerunt, Quo me detrusit paene extremis sensibus ! Quern nulla ambitio, nulla unquam largitio, Nullus timor, vis nulla, nulla auctoritas Movere potuit in iuventa de statu, Ecce in senecta ut facile labefecit loco Viri excellentis mente clemente edita Sumniissa placide blandiloquens orittio ! Etenim ipsi di negare cui nil potuerunt, Hominem me denegare quis posset pati? Ego bis tricenis annis actis sine nota Eques Komanus e lare egressus meo Domum revertar mimus. Nimirum hoc die CJno plus vixi mihi quam vivendum fuit. Fortuna, inmoderata in bono aeque atque in malo, Si tibi erat libitum literarum laiidibus Morens cacumen nostrae famae frangere, Cur cum vigebam membris praeviridantibus, Satis facere populo et tali cum poteram viro Non flexibilem me concurvasti ut carperes? Nuncine me deicis? quo 1 ? quid ad scenam adfero? Decorem formae an dignitatem corporis, Animi virtutem an vocis iucundae sonum? Ut hedera serpens vires arboreas iiecat, ROMAN STYLE: RHETORICAL. 541 Ita me vetustas araplexu annorum enecat: Sepulcri similis nil nisi nomen retineo. Laber. Incert. ProL, ap. Macrob. Sat., ii. 7. 36. A Gnat's Ghost bewails its Untimely Death. Inquit : Quid meritus, ad quae delatus acerbas Oogor adire vices 1 Tua dum mihi carior ipsa Yita fuit vita, rapior per inania ventis. Tu lentus refoves iucunda membra quiete, Ereptus tetris e cladibus : at mea Manes Viscera Lethaeas cogunt transnare per undas ; Praeda Charontis agor. Yiden' ut flagrantia taedis Lumina collucent infestis omnia templis; Obvia Tisiphone, serpentibus undique comta, Et flaminas et saeva quatit mihi verbera poenae, Cerberus et diris flagrat latratibus ora, Anguibus hinc atque hinc horrent cui colla reflexis, Sanguineique micant ardorem luminis orbes. Heu ! quid ab officio digressa est gratia, cum te Restitui superis leti iam limine ab ipso? Praemia sunt pietatis ubi ? Pietatis honores In van as abiere vices : et rure recessit lustitiae prior ilia fides : instantia vidi Alterius, sine respectu mea fata relinquens, Ad pariles agor eventus; fit poena merenti; Poena fit exitium : modo sit dum grata voluntas ! Exsistat par officium ! Feror avia carpens, Avia Cimmerios inter distantia lucos: Quern circa tristes densentur in omnia poenae. Virg., Cul., 209-232. 37. The Misery of Exile. Fortunate senex, hie, inter flumina nota Et fontes sacros, frigus captabis opacum ! Hinc tibi, quae semper, vicino ab limite sepes, Hyblaeis apibus florem depasta salicti, Saepe levi somnum suadebit in ire susurro. Hinc alta sub rupe canet frondator ad auras ; Nee tamen interea raucae, tua cura, palumbes, Nee gemere aeria cessabit turtur ab ulmo. 542 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. At nos hinc alii sitientes ibimus Afros : Pars Sythiam et rapidum Cretae veniemus Oaxen, Et penitus toto divisos orbe Britannos. En, unquam patrios longo post tempore fines, Pauperis et tuguri congestum cespite culmen, Post aliquot, mea regna, videns mirabor aristas ? Inipius haec tarn culta novalia miles habebit ? Barbaras has segetes ? En, quo discordia cives Produxit rniseros ! en, quis consevimus agros ! Insere nunc Meliboee, piros, pone ordine vites. Ite meae, felix quondam pecus, ite capellae. Non ego vos posthac, viridi proiectus in antro, Duniosa pendere procul de rupe videbo ; Carmina nulla canam ; non, me pascente, capellae, Florentem cytisum et salices carpetis amaras. Virg., Eel, i. 46-58, 65-78. 38. A Prophecy. Talia saecla, suis dixerunt, currite, fusis Concordes stabili fatorum numine Parcae. Adgredere o magnos (aderit iam tempus) honores, Cara deum suboles, magnum lovis incrementum ! Adspice convexo nutantem pondere mundum, Terrasque, tractusque maris, coelumque profundum, Adspice, venture laetantur ut omnia saeclo. O mini tarn longae man eat pars ultima vitae, Spiritus et, quantum sat erit tua dicere facta. Non me carminibus vincet nee Thracius Orpheus, Nee Linus ; huic mater quamvis atque huic pater adsit : Orphei Calliopea, Lino formosus Apollo. Pan etiam, Arcadia mecum si iudice certet, Pan etiam Arcadia dicat se iudice victum. Incipe, parve puer, risu cognoscere matrem : Matri longa decem tulerunt fastidia menses. . Tncipe, parve puer : cui non riserjf parentes, J^\ Nee deus hunc mensa, dea nee dignata cubili est. Virg., Eel, iv. 46-63. 39. Venus appears to A eneas, and shows him that the Fall of Troy is decreed by Heaven. Talia iactabam, et furiata mente ferebar, Quum mihi se, non ante oculis tarn clara, videndam ROMAN STYLE: RHETORICAL. 543 Obtulit, et pura per noctem in luce refulsit Alma pareDS, confessa deam, qualisque videri Caelicolis, et quanta, solet ; dextraque prehensum Continuit, roseoque baec insuper addidit ore : Nate, quis indomitas tantns dolor excitat iras ? Quid furis? aut quonara nostri tibi cura recessit? Non prius adspicies, ubi fessum aetate parentem Liqueris Ancliisen ? superet coniunxne Creiisa, Ascaniusque piter ? quos omnes undique Graiae Circum errant acies, et, ni mea cura resistat, lam flammae tulerint, inimicus et hauserit ensis. Non tibi Tyndaridis f acies in visa Lacaenae, Culpatusve Paris; divum inclementia, divum, Has evertit opes, sternitque a culmine Troiam. Adspice: namque omneni, quae nuric obducta tuenti Mortalis hebetat visus tibi, et humida circuni Caligat, nubem eripiam; tu ne qua parentis Inssa time, neu praeceptis parere recusa. Hie, ubi disiectas moles avulsaque saxis Saxa vides, mixtoque undantem pulvere fumurn, Neptunus muros magnoque emota tridenti Fundamenta quatit, totanique ab sedibus urbem Eruit j hie luno Scaeas saevissirna portas Prima tenet, sociumque furens a navibus agmen, Ferro accincta, vocat. lam summas arces Tritonia, respice, Pallas Insedit, nimbo effulgens, et Gorgone saeva. Ipse pater Danais animos viresque secundas Suificit; ipse deos in Dardana suscitat arma. Eripe, nate, fugam, finemque impone labori. Nusquam abero, et tutum patrio te limine sistam. Dixerat, et spissis noctis se condidit umbris. Apparent dirae facies, inimicaque Troiae Numina magua deum. 7irg. 9 Aen., ii. 588-622. 40. Dido upbraids Aeneas for attempting to desert her secretly. Dissimulare etiam sperasti, perfide, tantum Posse nefas, tacitusque mea decedere terra? Nee te noster amor, nee te data dextera quondam, Nee moritura tenet crudeli ftmere Dido? Quin etiam liiberno moliris sidere classem, 544 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Et mediis properas Aquilonibus ire per altum, Crudelis ! Quid? si non arva aliena domosque Ignotas peteres, et Troia antiqua maneret, Troia per undosum peteretur classibus aequor ? Mene fugis? Per ego has lacrimas dextramque tuam te, Quando aliud mihi iam miserae nihil ipsa reliqui, Per con nubia nostra, per inceptos Hymenaeos, Si bene quid de te merui, fuit aut tibi quidquam Dulce meum : miserere domus labentis, et istam, Oro, si quis adhuc precibus locus, exue mentem. Te propter Libycae gentes Nonaadumque tyranni Odere; infensi Tyrii; te propter eundem Exstinctus pudor, et, qua sola sidera adibam, Fama prior. Cui me moribundam cleseris, hospes ? Hoc solum nomen quoniam de coniuge restat. Quid moror ? an, mea Pygmalion dum nioenia frater Destruat, aut captam ducat Gaetulus larbas? Saltern si qua mihi de te suscepta fuisset Ante fugam suboles, si quis mihi parvulus aula Luderet Aeneas, qui te tarn en ore referret, equidem omnino capta ac deserta viderer. Virg., Aen., iv. 305-330. 41. Seeing him inflexible, her anger bursts forth. Talia dicentem iamdudum aversa tuetur, Hue ill uc volvens oculos, totumque pererrat Lumiriibus tacitis ; et sic accensa profatur : Nee tibi diva parens, generis nee Dardanus auctor, Perfide; sed duris genuit te cautibus horrens Caucasus, Hyrcanaeque admorunt ubera tigres. Nam quid dissimulo 1 aut quae me ad maiora reserve? Num netu ingemuit nostro? num lumina nexit? Num lacrimas victus dedit, aut miseratus amantem est] Quae quibus anteferam? Iam iam nee maxima luno, Nee Saturnius haec oculis pater adspicit aequis. Nusquam tuta fides. Eiectum litore, egentem Excepi, et regni demens in parte locavi ; Amissam classem, socios a morte reduxi; (Heu furiis incensa feror!) nunc augur Apollo, Nunc Lyciae sortes, nunc et love missus ab ipso Interpres divum fert horrida iussa per auras. Scilicet is super is labor est, ea cura quietos ROMAN STYLE: RHETORICAL. Sollicitat. Neque te teneo, neque dicta refello. I, sequere Ttaliam ventis, pete regna per undas. Spero equidem mediis, si quid pia numina possunt, Supplicia hausurum scopulis, et nomine Dido Saepe vocaturum. Sequar atris ignibus absens, Et, quum frigida mors anima seduxerit artus, Omnibus umbra locis adero. Dabis, improbe, poenas; Audiam, et haec Manes veniet mihi fama sub iinos. Virg., Aen., iv. 362-387. 42. The Visions of a troubled Spirit. Turn vero infelix fatis exterrita Dido Mortem orat j taedet coeli convexa tueri. Quo magis inceptum peragat, lucemque relinquat, Vidit, turicremis quum dona imponeret aris. (Horrendum dictu) latices nigrescere sacros, Fusaque in obscenum se vertere vina cruorem. Hoc visum nulli, non ipsi effata sorori. Praeterea fuit in tectis de marmore templum Coniugis antiqui, miro quod honore colebat, Velleribus niveis et festa fronde revinctum. Hinc exaudiri voces et verba vocantis Visa viri, nox quum terras obscura teneret ; Solaque culminibus ferali carmine bubo Saepe queri, et longas in fletum ducere voces. Multaque praeterea vatum praedicta priorum Terribili monitu horrificant. Agit ipse furentem In somnis ferus Aeneas; semperque relinqui Sola sibi, semper longam incomitata videtur Ire viam, et Tyrios deserta quaerere terra : Eumenidum veluti demens videt agmina Pentheus, Et solem geminum, et duplices se ostendere Thebas; Aut Agamemnonius scenis agitatus Orestes, Armatam facibus matrem et serpentibus atris Quum fugit, ultricesque sedent in limine Dirae. Virg., Aen., iv. 450-473. 43. Grief in the stillness of Night. erat, et placidum carpebant fessa soporem Corpora per terras, silvaeque et saeva quierant 2 N 546 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Aequora, quum medio volvuntur sidera lapsu, Quum tacet omnis ager, pecudes, pictaeque volucres, Quaeque lacus late liquidos, quaeque aspera dumis Rura tenent, somno positae sub nocte silenti. At non infelix animi Phoenissa, neque unquam Solvitur in somnos, oculisve aut pectore noctem Accipit. Ingeminant curae, rursusque resurgens Saevit amor, magnoque irarum fluctuat aestu. Sic adeo insistit, secumque ita corde volutat : En, quid ago ? rursusne procos irrisa priores Experiar, Nomadumque petam connubia supplex, Quos ego sim toties iam dedignata maritos ? Iliacas igitur classes atque ultima Teucrum lussa sequar ? quiane auxilio iuvat ante levatos, Et bene apud memores veteris stat gratia facti ? Quis me autem (fac velle) sinef? ratibusve superb is Invisam accipiet ? Nescis, heu perdita ! necdum Laomedonteae sentis periuria gentis 1 Quid turn 1 sola fuga nautas comitabor ovantes ? An Tyriis omnique manu stipata meorum Inferar, et quos Sidonia vix urbe revelli, Rursus agam pelago, et ventis dare vela iubebo ? Quin morere, ut merita es, ferroque averte dolorem. Tu, lacrimis evicta meis, tu prima furentem His, germana, malis oneras, atque obiicis hosti. Non licuit thalami expertem sine crimine vitam Degere, more ferae, tales nee tangere curas ! Non servata fides, cineri promissa Sychaeo ! .y iv. 522-552. 44. Juno inveighs against the Trojans. Heu stirpem invisam, et fatis contraria nostris Fata Phrygum ! Num Sigeis occumbere campis, Num capti potuere capi ? num. incensa cremavit Troia viros ? Medias acies mediosque per ignes Invenere viam. At, credo, mea numina tandem Eessa iacent, odiis aut exsaturata quievi ? Quin etiarn patria excussos infesta per undas Ausa sequi, et profugis toto me opponere ponto. Absumtae in Teucros vires caelique marisque. Quid Syrtes aut Scylla mihi, quid vasta Charybdis Profuit ? Optato condtmtur Thybridis alveo, ROMAN STYLE: RHETORICAL. 547 Securi pelagi atque mei. Mars perdere gentem Iminanem Lapithum valuit; concessit in iras Ipse deum antiquain genitor Calydona Dianae ; Quod scelus aut Lapithas tan turn, aut Calydona merentem ? A.st ego, magna lovis coniunx, nil linquere inausum Quae potui infelix, quae memet in omnia verti, Vincor ab Aenea ! Quod si mea minima non sunt Magna satis : dubitem baud equidem implorare, quod usquam est. Flectere si nequeo Superos, Acheronta movebo. Non dabitur regnis, esto, probibere Latinis, Atque immota manet fatis Lavinia coniunx: At trabere, atque moras tantis licet addere rebus: At licet amborum populos exscindere regum. Hac gener atque socer coeant mercede suorum. Sanguine Troiano et Rutulo dotabere, virgo; Et Bellona nianet te pronuba. Nee face tantum Cisseis praegnans ignes enixa iugales; Quin idem Yeneri partus suus, et Paris alter, Funestaeque iterum recidiva in Pergama taedae. Virg., Aen., vii. 293-322. 45. The Mother of Euryalus laments the Death of her Son. Hunc ego te, Euryale, adspicio ? tune, ilia senectae Sera meae requies, potuisti linquere solam, Crudelis? nee te, sub tanta pericula missum, Atfari extremum miserae data copia matri ? Heu, terra ignota canibus date praeda Latinis Alitibusque iaces ! nee te tua funera mater Produxi, pressive oculos, aut vulnera lavi, Veste tegens, tibi quam noctes festina diesque Urgebam, et tela curas solabar aniles. Quo sequar ? aut quae nunc artus, avulsaque membra, Et funus lacerum tellus habet ? Hoc mihi de te, Nate, refers ? hoc sum terraque marique secuta ? Figite me, si qua est pietas, in me omnia tela Coniicite, o Rutuli; me primam absumite ferro; Aut tu, magne pater divum, miserere, tuoque Invisum hoc detrude caput sub Tartara telo : Quando aliter nequeam crudelem abrumpere vitam. Virg., Aen., ix. 479-495. 548 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 46. Numanus taunts the Trojans with Effeminacy. pudet obsidione iterum valloque teneri, Bis capti Phryges, et morti praetendere muros ? En, qui nostra sibi bello connubia poscunt ! Quis deus Italiam, quae vos dementia adegit ? Non hie Atridae, nee fandi fictor Ulixes. Durum ab stirpe genus, natos ad flumina primum Deferimus, saevoque gelu duramus et undis; Venatu invigilant pueri, silvasque fatigant; Flectere ludus equos, et spicula tendere cornu. At patiens operum parvoque assueta iuventus Aut rastris terram doinat, aut quatit oppida bello. Omne aevum ferro teritur, versaque iuvencum Terga fatigamus hasta : nee tarda senectus Debilitat vires animi, mutatque vigorem. Canitiem galea premimus; semperque recentcs Comportare iuvat praedas, et vivere rapto. Vobis pi eta croco et fulgenti murice vestis : Desidiae cordi ; iuvat indulgere choreis ; Et tunicae manicas, et habent redimicula mitrae. O vere Phrygiae, neque enim Phryges, ite per alt a Dindyma, ubi assuetis biforem dat tibia cantum. Tympana vos buxusque vocat Berecyntia Matris Idaeae, sinite arma viris, et cedite ferro. Virg., Aen., ix. 595-6 17. 47. Lament of Evander over his Son. Non haec, o Palla, dederas promissa parenti. Cautius ut saevo velles te credere Marti 1 Haud ignarus eram, quantum nova gloria in armis Et praedulce decus primo certamine posset. Primitiae iuvenis miserae ! bellique propinqui Dura rudimenta ! et nulli exaudita deorum "Vota precesque meae ! tuque, o sanctissima coniunx, Felix morte tua, neque in hunc servata dolorem. Contra ego vivendo vici mea fata, superstes Restarem ut genitor. Troutn socia arma secutum Obruerent Rutuli telis ! animam ipse dedissem, Atque haec pompa domum me, non Pallanta, referret ! !N"ec vos arguerim, Teucri, nee foedera, nee, quas EOMAN STYLE: BHETORICAL. 540 lunximus hospitio, dextras ; sors ista senectae Debita erat nostrae. Quod si immatura manebat Mors natum : caesis Volscorum millibus ante, Ducentem in Latium Teucros, cecidisse iuvabit. Quin ego non alio digner te funere, Palla, Quam pius Aeneas, et quam magni Phryges, et quam Tyrrhenique duces, Tyrrhenum exercitus omnis. Magna tropaea ferunt, quos dat tua dextera leto. Tu quoque nunc stares immanis truncus in armis, Esset par aetas et idem si robur ab annis, Turne. Sed infelix Teucros quid demoror armis 1 Vadite, et haec memores regi mandata referte : Quod vitam moror invisam, Pallante peremto, Dextera causa tua est, Turnum gnatoque patrique Quam debere vides. Meritis vacat hie tibi solus Fortunaeque locus. Non vitae gaudia quaero ; Nee fas : sed nato Manes perferre sub imos. Virg., Aen., xi. 152-181. 48. Horace to Virgil on Quintilius' Death. Quis desiderio sit pudor aut modus Tarn cari capitis ? Praecipe lugubres Cantus, Melpomene, cui liquidam Pater Vocem cum cithara dedit. Ergo Quinctilium perpetuus sopor Urget ? cui pudor et iustitiae soror, Incorrupta fides, nudaque veritas, Quando ullum invenient parem ? Multis ille bonis flebilis occidit : Nulli flebilior, quam tibi, Yirgili. Tu frustra pius, heu ! non ita creditum Poscis Quinctilium deos. Quod si Threicio blandius Orpheo Auditam moderere arboribus fidem, Non vanae redeat sariguis imagini, Quam virga semel horrida, Non lenis precibus fata recludere, Nigro coinpulerit Mercurius gregi. 550 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Durum ! sed levius fit patientia, Quidquid corrigere est uefas. Hor., Od., I. xxiv. 49. A Faithful Lover. Ibitis Aegeas sine me, Messala, per undas, O utinam memores ipse cohorsque mei ! Me teret ignotis aegrum Phaeacia terris : Abstineas avidas Mors precor, atra maims. Abstineas Mors atra, precor : non hie mihi mater, Quae legat in maestos ossa perusta sinus; Non soror, Assyrios cineri qui dedat odores, Et fleat eifusis ante sepulcra co^is ; Delia non usquam, quae, me quum mitteret urbe, Dicitur ante omnes consuluisse deos. Ilia sacras pueri sortes ter sustulit: illi Rettulit e triviis omina certa puer. Cuncta dabant reditus: tamen est deterrita nunquam, Quin fleret, nostras respiceretque vias. Ipse ego solator, quum iam mandata dedissem, Quaerebam tardas anxius usque moras. Aut ego sum causatus aves aut omina dira, Saturni aut sacram me tenuisse diem. O quoties, ingressus iter, mihi tristia dixi Offensum in porta signa dedisse pedem ! Audeat invito ne quis discedere Am ore; Aut sciat egressum se prohibente deo. TibulL, El, I. iii. 1-22. 50. Faithlessness will not go unpunished. Quid mihi, si fueras miseros laesurus amores, Eoedera per divos, clam violanda, dabas 'I Ah miser ! etsi quis primo periuria celat, Sera tamen tacitis Poena venit pedibus. Parcite, caelestes; aequum est impune licere Nuniina^formosis laedere vestra semel. Lucra petens habili tauros adiungit aratro Et durum terrae rusticus urget opus. Lucra petituras freta per parentia ventis Ducunt in stabiles sidera certa rates. ROMAN STYLE: RHETORICAL. 551 Muneribus meus est captus puer; at deus ilia In cinerem et liquidas munera vertat aquas, lam mihi persolvet poenas, pulvisque decorem Detrahet et ventis horrida facta coma. Uretur facies, urentur sole capilli, Deteret invalidos et via longa pedes. Aclmonui quoties : " auro ne pollue formam ! Saepe solent auro multa subesse mala. Divitis captus si quis violavit amorem, Asperaque est illi difficilisque Venus. Tire meum potius flamma caput, et pete ferro Corpus, et intorto verbere terga seca. " tibi celandi spes sit, peccare paranti. Est deus, occultos qui vetat esse dolos." TibulL, El, I. ix. 1-24. 51. A Lover repents having left his Mistress. Et merito, quoniam potui fugisse puellam, Nunc ego desertas adloquor Alcyonas. iNec mibi Cassiope solito visura carinam est, Omniaque ingrato litore vota cadunt. tit responsurae singula verba iace. 554 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Seu tamen adversum mutarit ianua lectum, Sederit et nostro cauta noverca toro, Coniugium, pueri, laudate et ferte paternum ; Capta dabit vestris moribus ilia manus. Nee niatrem laudate nimis : collata priori Vertet in offensas libera verba suas. Seu raenior ille mea contentus manserit umbra Et tanti cineres duxerit esse meos : Discite venturam iam nunc sentire senectam, Caelibis ad curas nee vacet ulla via. Quod mihi detractum est, vestros accedat ad annos : Prole mea Paullum sic iuvet esse senem. Prop., IV. xi. 73-96. 55. Deianira to Hercules. Sed quid ego haec refero 1 scribenti nuntia venit Fama, virum turiicae tabe perire meae. Hei mihi, quid feci ? quo me furor egit amantem ? Impia quid dubitas Deianira mori 1 An tuus in media coniux lacerabitur Oeta 1 Tu, sceleris tanti caussa, superstes eris ? Si quid adhuc habeo facti, cur Herculis uxor Credar ; coniugii mors mea pignus erit. Tu quoque cognosces in me, Meleagre, sororem. Impia quid dubitas Deianira mori? Heu devota dooms ! solio sedet Agrios alto : Oenea desertum nuda senecta premit. Exulat ignotis Tydeus germanus in oris. Alter fa tali vivus in igne fuit. Exegit ferrum sua per praecordia mater. Impia quid dubitas Deianira mori ? Deprecor hoc unum per iura sacerrima lecti, Ne videar fatis insidiata tuis. -Nessus, tit est avidum percussus arundine pectus, Hie, dixit, vires sanguis amoris habet. Illita Nesseo misi tibi texta veneno. Impia quid dubitas Deianira mori 1 lamque vale, seniorque pater, germanaque Gorge, Et patria, et patriae frater ademte tuae ; Et tu lux oculis hodierna novissima nostris, Virque, sed o possis! et puer Hylle, vale. Ov., Her., ix. 143-168. ROMAN STYLE: RHETORICAL. 555 56. Medea to Jason. Est nemns et piceis et frondibus ilicis atrum: Vix illud radiis solis adire licet. Simt in eo, fuerantque diu, delubra Dianae: Aurea barbarica stat dea facta manu. Nostin', an exciderunt mecum loca 1 ? Veninms illuc; Orsus es infido sic prior ore loqui : lus tibi et arbitrium nostrae Fortuna salutis Tradidit, inque tua est vitaque morsque manu. Perdere posse sat est, si quern iuvat ipsa potestas. Sed tibi servatus gloria maior ero. Per mala nostra precor, quorum potes esse levamen; Per genus et numen cuncta videntis avi; Per triplicis vultus arcanaque sacra Dianae; Et si forte alios gens habet ista deos : O virgo, miserere mei; miserere meorum ! Effice me meritis tempus in omne tuum, Quod si forte virum non dedignare Pelasgnm ; (Sed mihi tarn faciles unde meosque deos?) Spiritus ante meus tenues vanescat in auras, Quam thalamo, nisi tu, nupta sit ulla meo. Conscia sit luno, sacris praefecta maritis, Et dea, marmorea cuius in aede sumus. Haec animum (et quota pars haec sunt?) movere puellae Simplicis, et dextrae dextera iuncta meae. Vidi etiam lacrimas : an pars et fraudis in illis ? Sic cito sum verbis capta puella tuis. Ov., Her., xii. 67-92. 57. The Prophecy of Carmentis. Dique petitorum, dixit, salvete locorum; Tuque novos caelo terra datura deos: Fluminaque et fontes, quibus utitur hospita tellus, Et nemorum nymphae, Na'iadumque chori; Este bonis avibus visae natoque mihique: Ripaque felici tacta sit ista pede. Pallor 1 ? an hi fient ingentia moenia colles? luraque ab hac terra caetera terra petet? Montibus his olim totus promittitur orbis. Quis tantum fati credat habere locum ? 55G SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Et iam Dardaniae tangent haec littora pinus. Hie quoque caussa novi femina Martis erit. Care nepos, Palla, funesta quid induis arma? Indue: non liumili vindice caesus eris. Yicta taraen vinces, eversaque Troia resurges. Obruet hostiles ista ruina domos. Urite victrices Neptunia Pergama flammae; Nunc minor hie, toto est altior orbe cinis. Jam pius Aeneas sacra, et, sacra altera, patrem, Afferet: Iliacos accipe, Vesta, deos. Ov., Fast., i. 509-528. 58. Panegyric of Augustus. Nunc mini mille sonos, quoque est memoratus Achilles, Yellem, Maeonide, pectus inesse tuum, Dum canimus sacras alterno pectine Nonas. Maximus hinc Fastis accumulatur honos. Deficit ingenium, maioraque viribus urgent : Haec rnihi praecipuo est ore canenda dies. Quid volui demens elegis imponere taritum Ponderis ? Heroi res erat ista pedis. Sancte Pater patriae, tibi Plebs, tibi Curia nomen Hoc dedit; hoc dedimus nos tibi nomen, Eques. Res tamen. ante dedit. Sero quoque vera tulisti Nomina: iam pridem tu Pater orbis eras. Hoc tu per terras, quod in aethere lupiter alto, Nomen habes. Hominum tu pater, ille deuncu Romule, concedas: facit hie tua magna tuendo Moenia: tu dederas transilienda Remo. Te Tatius, parvique Cures, Caeninaque sensit. Hoc duce Romanum est Solis utrumque latus. Tu breve nescio quid victae telluris habebas; Quodcunque est alto sub love, Caesar habet. Tu rapis, hie castas duce se iubet esse maritas. Tu recipis luco, repulit ille nefas. "Vis tibi grata fuit: florent sub Caesare leges. Tu Domini nomen, Principis ille tenet. Te Remus incusat; veniam dedit hostibus ille. Caelestem fecit te pater; ille patrem. Ov., Fast., ii. 119-144. ROMAN STYLE: RHETORICAL. 557 59. Medea 's Soliloquy. Frustra, Medea, repugnas ; Nescio quis deus obstat, ait : mirumque, nisi hoc est, Aut aliquid certe simile huic, quod amare vocatur. Nam cur iussa patris nimium mini dura videntur ? Sunt quoque dura nimis. Cur, quern modo denique vidi, Ne pereat, timeo ? Quae tanti caussa timoris ? Excute virgineo conceptas pectore flammas, Si potes, infelix. Si possem, sanior essem. Sed trahit invitam nova vis : aliudque cupido, Mens aliud suadet. Video meliora proboque : Deteriora sequor. Quid in hospite, regia virgo, Ureris, et thalamos alieni concipis orbis ? Haec quoque terra potest, quod ames, dare. Vivat, an ille Occidat, in dis est : vivat tamen ; idque precari Vel sine amore licet. Quid enim commisit lason ? Quern, nisi crudelem, non tangat lasonis aetas, Et genus, et virtus 1 Quern non, ut caetera desint, Forma movere potest ? Certe mea pectora movit. At nisi opem tulero, taurorum afflabitur ore, Concurretque suae segeti tellure creatis Hostibus, aut avido dabitur fera praeda draooni. Hoc ego si patiar, tune me de tigride natam, Tune ferrum et scopulos gestare in corde fatebor. Cur non et specto pereuntem ? oculosque videndo Conscelero? cur non tauros exhortor in ilium, Terrigenasque feros, insopitumque draconem ? Di meliora velint. Quamquam non ista precanda, Sed facienda mihi. Prodamne ego regna parentis, Atque ope nescio quis servabitur ad vena nostra, Ut per me sospes sine me det lintea ventis, Virque sit alterius, poenae Medea relinquar ? Si facere hoc, aliamve potest praeponere nobis, Occidat ingratus. Sed non is vultus in illo, "Non ea nobilitas animo est, ea gratia formae, CJt timeam fraudem, meritique oblivia nostri. Et dabit ante fidem : cogamque in foedera testes Esse deos. Quid tuta times ? Accingere et omnern Pelle moram. Ov., Met., vii. 11-48. 558 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. GO. Animal Life should be sacred. Heu quantum scelus est in viscera viscera condi, Congestoque avidum pinguescere corpore corpus, Alteriusque animantem animantis vivere leto ! Scilicet in tantis opibus, quas optima matrum Terra creat, nil te nisi tristia mandere saevo Vulnera dente iuvat, ritusque referre Cyclopum ? Nee, nisi perdideris alium, placare voracis Et male morati poteris ieiunia ventris ? At vetus ilia aetas, cui fecimus aurea nomen, Fetibus arboreis et quas humus educat, herbis Fortunata fuit, nee polluit ora cruore. Tune et aves tutae movere per aera pennas, Et lepus impavidus mediis erravit in arvis, Nee sua credulitas piscem suspenderat hamo : Cuncta sine insidiis nullamque timentia fraudem Plenaque pacis erant. Postquam non utilis auctor Victibus invidit, quisquis fuit ille, deorum, *Corporeasque dapes avidam demersit in alvum, Fecit iter sceleri, primoque e caede ferarum Incaluisse putes maculatum sanguine ferrum. Ov., Met., xv. 88-107. 61. Ovid beseeches Augustus to relent. His precor exemplis tua nunc, mitissime Caesar, Fiat ab ingenio mollior ira meo. Ilia quideni iusta est, nee me meruisse negabo. Non adeo nostro fugit ab ore pudor. Sed, nisi peccassein, quid tu concedere posses ? Materiam veniae sors tibi nostra dedit. Si, quoties peccant homines, sua fulmina mittat Jupiter ; exiguo tempore inermis erit. Nunc, ubi detonuit, strepituque exterruit orbern, Purum discussis aera reddit aquis. lure igitur genitorque deum rectorque vocatur : lure capax mundus nil love maius habet. Tu quoque, quum patriae rector dicare paterque ; Utere more dei nomen habentis idem. Idque facis : nee te quisquam moderatius unquam Imperii potuit frena tenere sui. ROMAN STYLE: RHETORICAL. 559 Tu veniam parti superatae saepe dedisti, Non concessurus quam tibi victor erat. Divitiis etiam multos et honoribus auctos Vidi, qui tulerant in caput arma tuum : Qnaeque dies bellum, belli tibi sustulit iram : Parsque simul templis utraque dona tulit : TJtque tuus gaudet miles, quod vicerit hostena ; Sic, cur se victum gaudeat, hostis habet. Caussa mea est nielior : qui nee contraria dicor Arma nee hostiles esse secutus opes. Per mare, per terras, per tertia nurnina iuro, Per te, praesentem conspicuumque deuni \ Hunc animum favisse tibi, vir maxime : meque, Qua sola potui, mente fuisse tuum. Ov., Tr., ii. 27-56. 62. A Lover chides a Stream which bars his Path. Amnis, arundinibus limosas obsite ripas, Ad dominam propero ; siste parumper aquas. Nee tibi sunt pontes, nee quae sine remigis ictu Coiicava traiecto cymba rudente vehat. Parvus eras, memini ; nee te transire refugi : Summaque vix talos contigit unda meos. Nunc ruis apposito nivibus de monte solutis, Et turpi crassas gurgite volvis aquas. Quid properasse iuvat ? quid parva dedisse quieti Tempora ? quid nocti conseruisse diem ? Tu potius, ripis effuse capacibus amnis, Sic aeternus eas, labere fine tuo. Non eris invidiae, torrens, mini crede, ferendae, Si dicar per te forte retentus amans. Flumina deberent iuvenes in amore iuvare : Flumina senserunt ipsa, quid esset amor. Inachus in Melie Bithynide pallidus isse Dicitur, et gelidis incaluisse vadis. Te quoque credible est aliqua caluisse puella : Sed nemora et silvae crimina vestra tegunt. Dum loquor, increvit vastis spatiosius undis, Nee capit admissas alveus altus aquas. Quid mecum, furiose, tibi ? quid mutua differs Gaudia ? quid coeptum, rustice, rumpis iter ? Quid ? si legitinium flueres, si nobile flumen ? Si tibi per terras maxima fama foret ? 560 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Nomen habes nullum, nivibus collecte caducis ; Nee tibi sunt fontes, nee tibi certa domus. Fontis habes instar pluviamque nivesque solutas ; Quas tibi divitias pigra ministrat hiems. Ant lutulentus agis brumali tempore cursus : Ant premis arentem pulverulentus humum. Quis te unquam potuit sitiens haurire viator ? Quis dixit grata voce, Perennis eas 1 Damnosus pecori curris, damnosior agris. Forsitan haec alios ; me mea damna movent. Huic ego vae ! demens narrabam fluininum amores ? lactasse indigno nomina tanta pndet. Ov., Amor., III. vi. 1-10, 19-26, 83-102. 63. Panegyric on Calpurnius Piso. O decus, et toto nierito venerabilis aevo Pierii tutela chori, quo praeside tuti Non umquam vates inopi metuere senectae. Quod si quis nostris precibus locus, et mea vota Si mentem subiere tuam, memorabilis olim Tu-mihi Maecenas tenero cantabere versu. Possumus aeternae nomen committere famae, Si tamen hoc ulli de se promittere fas est, Et deus ultor abest : superest animosa voluntas, Ipsaque nescio quid mens excellentius audet. Tu nanti protende manum : tu, Piso, latentem Exsere : nos humilis domus et sincera parentum, S.ed tenuis fortuna sua caligine celat, Possumus impositis caput exonerare tenebris Et lucem spectare novam, si quid modo laetus Annuis, et nostris subscribis, candide, votis. Est mihi, crede, meis animus constantior annis; Quamvis nunc iuvenile decus mihi pingere malas Coeperit et nondum vicesima venerit aestas. Quod si tarn validae mihi robur mentis inesset Et solidus primes impleret spiritus annos, Auderem voces per carmina nostra referre, Piso, tuas : sed fessa labat mihi pondere cervix, Et tremefacta cadant succiso poplite membra. Sic nee olorinos audet Pandionis ales Parva referre sonos, nee, si velit improba, possit. Sic et aedonia superantur voce cicadae, ROMAN STYLE: RHETORICAL. 561 Stridula cum rapido faciunt convicia soli. Quare age Calliope, posita gravitate forensi, Luraina Pisonis mecum pete : plura supersunt, Quae laudare velis inventa penatibus ipsis. Saleius Bassus Paneg., 231-261. 64. Lentulus harangues the Romans at the Caudine Forks, advising a voluntary surrender. Turn L. Lentulus, qui turn princeps legatorum virtute atque honoribus erat, " Patrern," inquit, " meum consules, saepe audivi memorantem, se in Capitolio unum non fuisse auctorem senatui redimendae auro a Gallis civitatis, quando nee fossa valloque ab ignavissimo ad opera ac muniendum hoste clausi essent; et erunipere, si non sine periculo magno, tamen sine certa pernicie, possent. Quodsi, illis ut decurrere ex Capitolio armatis in hostem licuit, (quo saepe modo obsessi in obsidentes eruperunt) ita nobis aequo aut iniquo loco dimicandi tantummodo cum hoste copia esset, non mihi paterni aninii indoles in consilio dando deesset. Equidem mortem pro patria praeclaram esse fateor : et me vel devovere pro populo Romano legionibusque, vel in medios me mittere hostes paratus sum. Sed hie patriam video, hie quicquid Homanarum legionum est : quae, nisi pro se ipsis ad mortem ruere volunt, quid habent, quod morte sua servent ? Tecta urbis, dicat aliquis, et moenia, et earn turbam, a qua urbs incolitur. Imo, hercule, produntur ea magis omnia, deleto hoc exercitu, non servantur. Quis enim ea tuebitur? Imbellis videlicet atque inermis multitude? Tarn hercule, quam a Gallorum impetu defendit. ATI a Veiis exercitum Camil- lumque ducem implorabunt ? Hie omnis spes opesque stint, quas servando patriam servamus: dedendo ad necem patriam* deserimus ac prodimus. At foeda atque ignomiuiosa deditio est. Sed ea caritas patriae est, ut tarn ignominia earn, quam morte nostra, si opus sit, servemus. Subeatur ergo ista, quan- tacunque est, indignitas; et pareatur necessitati, quam ne dii quidem superant. Ite, consules, redimite armis civitatem, quam auro maiores nostri redemerunt." Liv., ix. 4. 5. Scipio draws a contemptuous picture of Hannibal and his Army, and tells his men that Rome expects them to do their duty. Nee nunc illi, quia audent, sed quia necesse est, pugnaturi sunt : nisi creditis, qui exercitu incolumi pugnam detractavere, 2o 562 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. eos, duabus partibus peditum eqtiitumque in transitu Alpium amissis, quum plures paene perierint, quam supersunt, plus spei nactos esse. At enini pauci quidem sunt, sed ingentes animis corporibusque, quorum robora ac vires sustinere vis ulla vix possit. Effigies, imo umbrae hominum, fame, frigore, illuvie, squalore enecti, contusi ac debilitati inter saxa rupesque. Ad haec, perusti artus, nive rigentes nervi, membra torrida gelu, quassata fractaque arma, claudi ac debiles equi. Cum hoc equite, cum hoc pedite pugnaturi estis: reliquias extremas hostium, non hostes, habebitis. Experiri iuvat, utrum alios repente Garth aginienses per viginti annos terra ediderit: an, iidem sint, qui ad Aegates pugnaverunt insulas, et quos ab Eryce duodevicenis denariis aestimatos emisistis: et utrum Hannibal hie sit aemulus itinerum Herculis, ut ipse fert, an. vectigalis stipendiariusque et servus populi Romani a patre relictus: queni nisi Saguntinum scelus agitaret, respicerefc profecto, si non patriam victam, domum certe, patremque, et foedera Hamilcaris scripta manu : qui, iussus a consule nostro, praesidium deduxit ab Eryce : qui graves impositas victis Car- thaginiensibus leges fremens maerensque accepit : qui decedere Sicilia, qui stipendium populo Romano dare pactus est. Itaque vos ego, milites, non eo soluni animo, quo adversus alios hostes soletis, pugnare velim; sed cum indignatione quadam atque ira: velut si servos videatis vestros arma repente contra vos ferentes. Licuit, si voluissemus, ad Erycem clausos, ultimo supplicio humanorum, fame interficere : licuit classem victricem in Afri- cam traiicere, atque intra paucos dies sine ullo certamine Carthaginem delere. Veniam dedimus precantibus, emisimusque ex obsidione : pacem cum victis fecimus : tutelae nostrae deinde duximus, quuni Africo bello urgerentur. Pro his impertitis, furiosum iuvenem sequentes, oppugnatum patriam nostram veniunt. Atque utinam pro decore nobis hoc tantum, et non pro salute, esset certamen. Non de possessione Siciliae ac Sardiniae, de quibus quondam agebatur, sed pro Italia vobis est pugnandum : nee est alius a tergo exercitus, qui, nisi nos vincimus, hosti obsistat ; nee Alpes aliae sunt, quas dura superant, comparari nova possint praesidia. Hie est obstandum, milites, velut si ante Roraana moenia pugnemus. Unusquisque se non corpus suum, sed coniugem ac liberos parvos armis protegere putet : nee domesticas solum agitet curas, sed identi- dem hoc animo reputet, nostras nunc intueri manus senatum populumque Romanum: qualis nostra vis virtusque fuerit, talem deinde fortunam iliius urbis ac Romani imperil fore. /o., xxj. 40, 41. ROMAN STYLE: RHETORICAL. 563 66. Virginius implores his Fellow-Citizens to pity him for having been forced to slay his Child. Supinas deinde tendens manus, commilitones appellans, orabat, " ne, quod scelus Ap. Claudii esset, sibi attribuerunt : neu se, parricidam liberum, aversarentur. Sibi vitam filiae sua cariorem fuisse, si libere ac pudice vivere licitum fuisset. Quum, velut servam, ad stuprum rapi videret, morte amitti melius ratum, quani contumelia, liberos, misericordia se in speciein crudelitatis lapsum. Nee superstitem filiae futurum fuisse, nisi spem ulciscendae mortis eius in auxilio commilitonum habuisset. Illis quoque filias, sorores, coninges esse : nee cum filia sua libidinem Ap. Claudii exstinctam esse ; sed, quo impu- nitior sit, eo effrenatiorem fore. Aliena calamitate documentum datum illis cavendae similis iniuriae. Quod ad se attineat, uxorem sibi fato raptam : filiam, quia non ultra victura puclica fuerit, misera, sed honesta, morte occubuisse. Non esse iam Appii libidini locum in domo sua : ab alia violentia eius eoclem se animo suum corpus vindicaturum, quo vindicaverit filiae. Ceteri sibi ac liberis suis consulerent." Liv., iii. 50. 67. Ilerennius accuses the Patricians of intentionally prolonging the War with Hannibal. Q. Baebius Herennius tribunus plebis, cognatus C. Terentii, criminando non senaturn modo, sed etiam augures, quod dicta- torem prohibuissent comitia perficere, per invidiam eorum favorem candidate suo conciliabat. " Ab hominibus nobilibus, per multos annos bellum quaerentibus, Hannibalem in Italiani adductum : ab iisdem, quum debellari possit, fraude id bellum trahi. Cum quattuor militum legionibus universis pugnari posse apparuisse eo, quod M. Minucius, absente Fabio, prosper pugnasset ; duas legiones hosti ad caedeni obiectas, deinde e5. ipsa caede ereptas, ut pater patronusque appellaretur, qui prius vincere prohibuisset Konianos, quam vinci. Consules deinde Fabianis artibus, quum debellari posset, bellum traxisse. Id foedus inter omnes nobiles ictum: nee finem ante belli liabi- turos, quam consulem vere plebeium, id est hominem novum, fecissent. Nam plebeios nobiles iam iisdem initiates esse sacris, et contemnere plebem, ex quo contenmi desierint a Patribus, coepisse. Cui non apparere, id actum et quaesitum esse, ut interregnum iniretur, ut in Patrum potestate comitia essent? 5G4 SPECIMENS OF KOMAN LITERATURE. Id consules ambos ad exercitum morando quaesisse : id postea, quia invitis iis dictator esset dictus comitiorum causa, expugna- tuni esse, ut vitiosus dictator per augures fieret. Habere igitur interregnum eos. Consulatum unum certe plebis Romanae esse : populum liberum habiturum ac daturum ei, qui magis vere vincere, quam diu imperare, malit." Liv., xxii. 34. 68. Speech of Appius Claudius to the Romans concerning the War with Veii. (a.) He insists upon the Necessity of Perseverance. Aut non suscipi bellum oportuit, aut geri pro dignitate populi Romani, et perfici quam primum oportet. Perticietur autem, si urgemus obsessos : si non ante abscedimus, quam spei nostrae finem captis Veiis imposuerimus. Si hercule nulla alia causa, ipsa indignitas perseverantiam imponere debuit. Decem quondam annos urbs oppugnata est ob unam mulierem ab universa Graecia : quam procul ab domo ! quot terras, quot M maria distans ! Nos intra vicesimum lapidem, in conspectu prope urbis nostrae, annuam oppugnationem perferre piget? Scilicet, quia levis belli causa est, nee satis quicquam iusti doloris est, quod nos ad perseverandum stimulet. Septies re- bellarunt, et in pace nunquam fida fuerunt : agros nostros millies depopulati sunt : Fidenates deficere a nobis coegerunt : colonos nostros ibi interfecerunt : auctores fuere contra ius gentium caedis impiae legatorum nostrorum : Etruriam omnem ad versus nos concitare voluerunt, hodieque id moliuntur : res repetentes legates nostros, haud procul abfuit, quin violarent. Cum his molliter et per dilationes bellum geri oportet? Si nos tarn iustum odium nihil movet, ne ilia quidem, oro vos, movent? Operibus ingentibus saepta urbs est, quibus intra muros coerce - tur hostis. Quid turres, quid vineas testudinesque, et alium oppugnandarum urbiura apparatum loquar? Qtium tan turn laboris exhaustum sit, et ad finem iam operis tandem perventum ; relinquendane haec censetis, ut ad aestatem rursus novus de integro his instituendis exsudetur labor? Quanto est minus, opera tueri facta, et instare et perseverare defungique cura? Brevis enim profecto res est, si uno tenore peragitur ; nee ipsi per intermissiones has inter vallaque lentiorem spem nostram facimus. Loquor de opere, et de temporis iactura : quid 1 periculi, quod differendo bello adimus, num oblivisci nos haec tarn crebra Etruriae concilia de mittendis Yeios auxiliis patiun- tur? Ut nunc res se habent, irati sunt, oderunt, negant ROMAN STYLE: RHETORICAL. 565 missuros : quantum in illis est, capere Yeios licet. Quis est, qui spondeat, eundem, si differtur bellum, animum posteafore? G9. Speech of Appius Claudius ta the Romans concerning the War with Veil. (b.) He insists upon the Necessity of Discipline. Si medius fidius ad hoc bellum nihil pertineret, ad disci pli- nam ceite militiae plurimum intererat, insuescere rnilitem nostrum, non solum parata victoria frui; sed, si res etiam lentior sit, pati taedium et quamvis serae spei exituin exspectare, et, si non sit aestate perfectum bellum, hiernem opperiri, nee, sicut aestivas aves, statim auctumno tecta ac recessum circum- spicere. Obsecro vos, venandi studium ac voluptas homines per nives ac pruinas in montes silvasque rapit; belli necessitatibus earn patientiam non adhibebimus, quam vel lusns ac voluptas elicere solet 1 Adeone effeminata corpora militum nostrorum esse putamus, adeo molles animos, ut hiemem unam durare in castris, abesse ab domo non possinf? ut, tanquam navale bellum,. tempestatibus captandis et observando tempore anni, geraiit, non aestus, non frigora pati possint 1 Erubescant profecto, si quis eis hoc obiiciat ; contendantque, et animis et corporibus sais virilem patientiam inesse, et se iuxta hieme atque aestate bella gerere posse : nee se patrocinium mollitiae inertiaeque mandasse tribunis, et meminisse, hanc ipsam potestatem non in umbra nee in tectis maiores suos creasse. Haec virtute militum vestrorum, haec Romano nomine sunt digna, non Yeios tantum* nee hoc bellum iritueri, quod instat, sed famam et ad alia bella et ad ceteros populos in posterum quaerere. An mediocre discri- men opinionis secuturum ex hac re putatis, utrum tandem finitimi populum Eomanum eum esse putent, cuius si qua urbs primum ilium brevissimi temporis sustinuerit impetum, nihil deinde timeat ; an hie sit terror nominis nostri, ut exercitum non taedium longinquae oppugn ationis, non vis hiemis ab urbe circumsessa semel amovere possit, nee finem ullum alium belli, quam victoriam, noverit ; nee impetu potius bella, quam per- severantia, gerat? quae in omni quidem genere militiae, maxime tamen in obsidendis urbibus, necessaria est ; quarum plerasque, niunitionibus ac naturali situ inexpugnabiles, fame sitique tempus ipsum vincit atque expugnat : sicut Yeios expugnabit, nisi auxilio hostibus tribuni plebis fuerint, et Romae invenerint praesidia Yeientes, quae nequicquam in Etruria quaerunt* Liv. y v. 6. 566 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 70. The Dictator Fabius tells his Troops that their only Chance of Escape is to cut their way through the Enemy. "Locis," inquit, "angustis, milites, deprehensi, nisi quam victoria patefecerimus, viam millam habemus. Stativa nostra mnnimento satis tuta sunt ; sed inopia eadem infesta. Nam et circa omnia defecerunt, unde subvehi commeatus poterant; et, si omnes iuvare velint, iniqua loca sunt. Itaque non frustrabor ego vos, castra hie relinquendo, in quae, infecta victoria, sicut pristine die, vos recipiatis. Arm is mnnimenta, non muni- mentis arma tuta esse debent. Castra habeant repetantque, quibus operae est trahere bellum: nos omnium rerum respectum, praeterquam victoriae, nobis abscidamus. Ferte signa in hos- tem : ubi extra vallum cesserit agmen, castra, quibus imperatum est, incendant : damna nostra, milites, omnium circa, qui de- fecerunt, populorum praeda sarcientur. Liv., ix. 23. 71. Fabius, who has engaged the Enemy contrary to orders, exhorts the Soldiers to protect him from the Jealous Fury of Papirius. Fabius, extemplo concione advocata, obtestatus milites est, " ut, qua virtute rempublicam ab infestissimis hostibus defen- dissent, eadem se, cuius ductu auspicioque vicissent, ab impor- tenti crudelitate dictatoris tutarentur. Venire amentem invidia, iratuni virtuti alienae felicitatique, furere, quod, se absente, res publica egregie gesta esset: malle, si mutare fortunam posset, apud Samnites, quam Komanos, victoriam esse. Im- perium dictitare spretum, tanquam non eadeui mente pug- nari vetuerit qua pngnatum doleat: et tune invidia impedire virtutem alienam voluisse, cupidissimisque ablaturum arma fuisse niilitibus, ne se absente moveri possent: et nunc id furere, id aegre pati, quod sine L. Papirio, non inermes, non tnanci milites fuerint, quod se Q. Fabius magistrum equitum duxerit, ac non accensum dictatoris. Quid ilium facttmim fuisse, si, quod belli casus ferunt Marsque communis, adversa pugna evenisset, qui sibi, devictis hostibus, re publica bene gesta, ita ut non ab illo unico duce melius geri potuerit, supplicium magistro equitum minetur? Neque ilium magis- tro equitum infestiorem, quain tribunis militum, quam centuri- onibus, quam militibus esse. Si possit, in omnes saeviturum fuisse: quia id nequeat, in unum saevire. Etiam invidiam, tanquam ignem, summa petere ; in caput consilii, in ducem incurrere. Si se simul cum gloria rei gestae exstinxisset, tune ROMAN STYLE: RHETORICAL. 567 victorem, velut in capto exercitu dominantem, quicquid licuerit in magistro equitum, in militibus ausurum. Proinde adessent in sua causa omnium libertati. Si consensum exercitus eundem, qui in proelio fuerit, in tuenda victoria videat, et salutem unius omnibus curae esse : inclinaturum ad clementiorem sen- tentiam animum. Postremo se vitam fortunasque suas illorum fidei virtutique permittere. Liv., viii. 31. 72. Papirius justifies his Severity towards Fdbius. Hoc etiam L. Brutum, conditorem Romanae libertatis, antea in duobus liberis fecisse. Nunc patres comes et senes faciles de alieno imperio spreto, tanquam rei parvae, disciplinae rnili- taris eversae iuventuti gratiam facere. Se tamen persta- turum in incepto : nee ei, qui adversus edictum suum, tur- batis religionibus ac dubiis auspiciis, pugnasset, quicquam ex iusta poena remissurum. Maiestas imperii perpetuane esset, non esse in sua potestate : L. Papirium nihil de eius iure diminuturum. Optare, ne potestas tribunicia, inviolata ipsa, violet intercessione sua Komanum imperiuin, neu populus Komanus in se potissimum dictatorem et ius dictaturae exstin- guat. Quod si fecisset, non L. Papirium, sed tribunes, sed pravum populi indicium nequicquam posteros accusaturos : quum, polluta sernel militari disciplina, non miles centurion is, lion centurio tribuni, non tribunus legati, non legatus consulis, non magister equitum dictatoris pareat imperio; nemo hominum, nemo deorum verecundiam habeat; non edicta imperatorum, non auspicia observentur; sine commeatu vagi milites in pacato, in hostico errent, immernores sacramenti, licentia sola se, ubi velint, exauctorentj infrequentia deserantur signa; neque con- veniatur ad edictum, nee discernatur, interdiu, nocte, aequo, iniquo loco, iussu, iniussu imperatoris pugnent; et non signa, non ordines servent; latrocinii modo caeca et fortuita pro sollenni et sacrata militia sit. Horum criminum vos reos in omnia saecula offerte, tribuni plebis : vestra obnoxia capita pro licentia Q. Fabii obiicite. Liv., viii. 34 73. A Suasoria. Alexander Jias arrived at the Limits of the Earth : He knows not what to conquer next. Quid? ista toto pelago infusa caligo navigantem tibi videtur admittere, quae prospicientem quoque excludit? Non haec India est nee ferarum terribilis ille conveiitus. Inmanes pro- pone beluas, aspice quibus procellis fiuctibusque saeviat, quas 5G8 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. ad litora undas agat. Tantus ventorum concursus, tanta con- vulsi funditus maris insania est; nulla praesens navigantibus static est, nihil salutare, nihil notura : rudis et inperfecta natura penitus recessit. Ista maria ne illi quidem petierunt qui fugie- bant Alexandrum. Sacrum quidern terris natura circumfudit Oceanum. Illi qui etiam siderum collegerunt metas et anuuas hiemis atque aestatis vices ad certam legem redegerunt, quibus- nulla pars ignota mundi est, de Oceauo tamen dubitant utrumne terras velut vinculum circumfluat, an in suum colligatur orbem, et in hos per quos navigatur sinus quasi spiramenta quaedam inagnitudinis exaestuet; ignem post se cuius augmentum ipse sit habeat, an spiritum. Quid agitis, commilitones? domitoremne generis humani, magnum Alexandrum, eo dimittitis quod adhuc quid sit disputatur? Memento Alexander: matrem in orbe victo adhuc magis quam pacato relinquis. Fabianus, ap. Sen. Rh. Suas. I. iv. 74. A Suasoria. Alexander hesitates whether to enter Babylon, after an Augur had predicted that he should die there. Quis est qui futurorum scientiam sibi vindicet? novae oportefr sortis is sit qui iubente deo canat, non eodem contentus utero quo imprudentes nascimur: quandam imaginem dei praeferat qui iussa exhibeat dei. Sic est, tantum eniin regem tantique rectorem orbis in metum cogit. Magnus iste et supra humanae sortis habitum sit cui liceat terrere Alexandrum : ponat iste suos inter sidera patres et originem caelo trahat, agnoscat suum vatem deus; non eodem vitae fine, aetate magna, extra omnem fatorum necessitatem caput sit quod gentibus futura praecipiat. Si vera sunt ista, quid ita non huic studio servit omnis aetas ? cur non ab infantia rerum naturam deosque qua licet visimus, cum pateant nobis sidera et interesse numinibus liceat? quid ita inutili desudamus facundia aut periculosis atteritur armis manus? an melius alio pignore quam futuri scientia ingenia surrexerint? Qui vero in media se, ut praedicant, fatorum misere pignora natales inquirunt et primam aevi horam omnium annorum habent nuntiam, quo ierint motu sidera, in quas discucurrerint partes, contrane deus steterit, an placidus adfulserit sol; an ple- nam lucem (an) initia surgentis acceperit, an abdiderit in noctem obscurum caput luna; saturnus nascenteni, an ad bella Mars militem, an negotiosum in quaestus Mercurius exceperit, an blanda adnuerit nascenti Venus, an ex humili in sublime luppi- ter tulerit aestimant : tot circa unum caput tumultuantis deos \ EOMAN STYLE: RHETORICAL. 569 Eutura mmtiant: plerosque dixere victuros, at nihil metuentis oppressit dies ; aliis dedere finem propinquum, at illi superfuere agentes inutilis animas; felices nascentibus annos spoponderunt, at fortuna in omnem properavit iniuriam. Incertae enim sortis vivimus: unicuique ista pro ingenio finguntur, non ex fide scientiae. Erit aliquis -orbe toto locus qui te victorem non vid- erit ? Babylon ei cluditur cui patuit oceanus. Arellius Fuscus, ap. Sen. Rh. Suas. IV. i. 75. A Suasoria. Cicero deliberates whether to burn his Philip- pics on the condition that his life shall be spared. feres Antonium : intolerabilis in malo ingenio felicitas est nihilque cupientis magis accendit quam prosperae turpitu- dinis conscientia. Difficile est; non feres, inquam, et iterum inritare inimicum in mortem tuam cupies. Quod ad me quidem pertinet, multum a Cicerone absum : tamen non taedet tantum me vitae meae, sed pudet. Ne propter hoc quidem ingenium tuum amas, quod illud Antonius plus odit quam te? remittere ait se tibi ut vivas, commentus queinadmodum eripiat etiam quod vixeras. Crudelior est pactio Antonii quam proscriptio. Ingenium erat in quo nihil iuris haberent triumviralia arma, Commentus est Antonius quemadmodum quod non poterat cum Cicerone (proscribere, a Cicerone) proscriberetur. Hortarer te, Cicero, ut vitam magni aestimares, si libertas suum haberet in civitate locum, si suum in libertate eloquentia, si non civili ense cervicibus luerentur ; nunc ut scias nihil esse melius quam mori, vitam tibi Antonius promittit. Pendet nefariae proscriptionis tabula : tot praetorii, tot consulares, tot equestris ordinis viri periere; nemo relinquitur nisi qui servire possit. Nescio an hoc tempore vivere velis, Cicero: nemo est cum quo velis. Merito, hercules, illo tempore vixisti quo Caesar ultro te rogavit ut viveres sine ulla pactione, quo tempore non quidem stabat respublica, sed in boni principis sinum ceciderat. Haterius^ ap. Sen. Rh. Suas. VII. i. 76. A Controversia. Laqueus incisus. , Inscripti maleficii sit actio. Quidam naufragio facto, amissis ?j tribus liberii|| et uxore inceudio domus, suspendit se. Praeeidit illi quidam ex praetereuntibus laqueum. A liberato reus fit maleficii. Tres, in quit, liberos perdidi. Utinam et illos servare 570 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. potuissem! Vire; mutantur vices felicitatis humaDae: proscriptus aliqnando proscripsit. Victi fugiunt, proscripti latent, naufragi natant. Amisi, inquit, uxorem, liberos, patrimonium. Tu puta- bas te ea condicione accepisse ne perderes ? Ludit de suis for- tuna muneribus, et quae dedit aufert, quae abstulit reddit nee umquam tutius est illani experiri quam cum locum iniuriae non habet. On. Pompeius in Pharsalia victus acie vixit. Maius tu tuum putas esse naufragium? Crassus vixit; et non privatas perdiderat, sed publicas opes. Omnia tibi fortuna abstulit, sed spem reliquit. Tolle spem honrinibus, nemo victus retemptabit arma, nemo infeliciter experta negotiatione alios appetet quaes- tus, nemo naufragus vivet. Spes est ultimum adversarum rerum solatium, tit viveres, natasti. Miseritus sum nee in te amplius quam periculum cogitavi : non attendi incendium, non orbitatem, aut si attendi, memineram te post ilia vixisse. Non visus est mini moriendi animum habere : elegerat locum in quo interpellari posset. Sen. Eh. Contr. V. i. 77. A Controversies. Laqueus incisus. Argument as before. Pars altera. Tot ille fundorum dominns aliena arbore sus- pendo laqueum. De fortuna nihil queror; mori permittit. "Nunc, inquit, morere," iniuria est at qui meo arbitrio debui, tuo moriar. Amisi uxorem, liberos, patrimonium; fortuna mihi nihil praeter laqueum reliquit, iste nee laqueum. Sumpsi instrumenta mortis solitudinem et laqueum, alterum aptum morituro, alterum misero. Quisquis intervenis, si amicus, defle, si inimicus, specta. Cum a me iste accusetur, graviorum de me quani de reo ferte sententiam : ego ut moriar, iste ne prohibeat. STe haec narrarem mori volui. Praecidit remedium meum. Si qua est fides, non enatavi, sed eiectus sum. Nihil iam timebam nisi vivere. Domus meae fata claudo, millo miserior quam quod, ultimus morior. Cui me vitae reservas? TJt aedificem? aspice incendium. Ut navigem? aspice naufragium. TJt educem? aspice sepulchrum. In tarn calamitosa domo feliciores fuistis, uxor et liberi ; nobis mori contigit. Sen. Rh. Contr. V. i. 78. A Controversies. Filia conscia in veneno privigni. Yenefica torqueatur, donee conscios indicet. Quidam mortna uxore ex qua filium habebat duxit alteram et ex ea sustulit filiam. Decessit adulescens, accusavit maritus novercam veiie- ROMAN STYLE: RHETORICAL. .571 ficii. Damnata dum torqueretur dixit consciam filiam. Pe- titur ad supplicium puella. Pater defendit. Non prodesset tibi, puella, quod te amavit frater, nisi mater odisset. Nefanda mulier, etiam filiae noverca, ne mori quidem potuit, nisi et occideret. In gladiatoribus quoque condicio dura victoris est cum moriente pugnantis. Nullum magis adversarium timeas quam qui vivere non potest, occidere potest. Concitaiissima est rabies in desperatione et morte ultima in furorem animus impellitur. Quaedam ferae tela ipsa commordent et in mortis auctorem per vulnera ruunt. Gladiator quern armatus fugerat nudus insequitur, et praecipitati non quod impulit tantum trahunt, sed quod occurrit. Naturali quodam deploratae mentis aifectu morientibus gratissimum est commori. O mendacium simile veneficio ! dum novercae meminit, matris oblita est. Peto ne quia filium vindicavi, filiam perdam. Nisi succurritis, noverca vicit, ego victus sum. Ne inter supplicia quidem de- si vit occidere. Prosit apud vos puellae quod earn pater laud at, prosit quod mater accusat. Conscia, inquit, est filia. Ego torqueri coepi, noverca torquere. Habui filium talem, ut ilium am are posset noverca, nisi in earn iocidisset quae odisse etiam filiam posset. Servus furti tortus Catonem conscium dixit. Utrum plus tormentis creditis an Catoni? Quod noverca tarn sero, puella tarn cito 1 In hoc poenas veneficii dabat, ut accusationis exigeret. Sen. Rh. Contr. IX. vi. 79. The Boundless Deep. lam pridem post terga diem solemque relinquunt, Iain pridem notis extorres finibus orbis Per non concessas audaces ire tenebras Ad rerum metas extrernaque litora mundi; Nunc ilium pigris immania monstra sub undis Qui ferat Oceanum, qui saevas undique pistris Aequoreosque canes, ratibus consurgere prensis. Accumulat fragor ipse metus. lam sidere limo Navigia et rapido desertam flamine classem Seque feris credunt per inertia fata marinis Tarn non felici laniandos sorte relinqui. Atque aliquis prora caecum sublimis ab alta Aera pugnaci luctatus rumpere visu, Ut nihil erepto valuit dinoscere mundo, Obstructa in talis efiundit pectora voces : Quo ferimur? fugit ipse dies orbemque relictum 572 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Ultima perpetuis cl audit natura tenebris. Anne alio positas ultra sub cardine gentes Atque alium flabris mtactum quaeriinus orbem ? Di revocant rerumque vetant cognoscere finem Mortales oculos : aliena quid aequora remis Et sacras violamus aquas divumque quietas Turbamus sedes? Pedo Albinovanus, ap. Sen. Rh. Suas. I. xv 80. A Lament for Cicero. Oraque magnanimum spirantia paene virorum In rostris iacuere suis : sed enim abstulit omnis, Tamquam sola foret, rapti Ciceronis imago. Tune redeunt animis ingentia consulis acta lurataeque manus deprensaque foedera noxae Patriciumque nefas extinctum : poena (Jethegi Deiectusque redit votis Catilina nefandis. Quid favor ant coetus, pleni quid honoribus anni Profuerant ? sacris exculta quid artibus aetas ? Abstulit una dies aevi decus, citaque luctu Conticuit Latiae tristis facundia linguae. TJnica sollicitis quondam tutela sal usque, Egregium semper patriae caput, ille senatus "Vindex, ille fori, legum ritusque togaeque, Publica vox saevis aeternum obmutuit armis. Informes voltus sparsamque cruore nefando Canitiem sacrasque manus operumque ministras Tantorum pedibus civis proiecta superbis Proculcavit ovans nee lubrica fata deosque Respexit. Nullo luet hoc Antonius aevo. Hoc nee in Emathio mitis victoria Perse, Nee te, dive Syphax, non fecerat hoste Philippe ; Inque triumphato ludibria cuncta lugurtha Afuerant, nostraeque cadens ferus Hannibal irae Membra tamen Stygias tulit inviolata sub umbras. Cornelius Severus, ap. Sen. Rh. Suas. VI. xxvL ROMAN STYLE: RHETORICAL. 573 C. PERIOD III., A.D. 14-180. 81. The Fruits of Civil War. Bella per Emathios plus quam civilia carnpos lusque datum sceleri caninius, populumque potentem In sua victrici conversum viscera dextra, Cognatasque acies, et rupto foedere regni Oertatum totis concuss! viribus orbis In commune nefas, infestisque obvia sign is Signa, pares aquilas, et pila minantia pilis. Quis furor, o cives, quae tanta licentia ferri, Gentibus invisis Latium praebere cruorem ? Quumque superba foret Babylon spolianda trophaeis Ausoniis, umbraque erraret Crassus inulta, Bella geri placuit nullos habitura triumpbos?, Heu quantum terrae potuit pelagique parari Hoc, quern civiles hauserunt, sanguine, dextrae ! At nunc semirutis pendent quod moenia tectis TJrbibus Italiae, lapsisque ingentia muris Saxa iacent, nulloque domus custode tenentur, Harus et antiquis habitator in urbibus errat, Horrida quod dumis, multosque inarata per annos Hesperia est, desuntque manus poscentibus arvis, Non tu, Pyrrhe ferox, nee tantis cladibus auctor Poenus erit: nulli penitus discindere ferro Contigit: alta sedent civilis vulnera dextrae. Quod si non aliam venture fata Neroni Invenere viam, magnoque aeterna parantur Kegna deis, coelumque suo servire tonanti Non nisi saevorum potuit post bella gigantum, lam nihil, o snperi, querimur: scelera ipsa nefasque Hac mercede placent. Lucan, i. 1-14; 24-38. 82. Sulla's Vengeance on the Body of Mar ins. Quid sanguine manes Placatos Catuli referam 1 cum victima tristes Inferias Marius forsan nolentibus umbris 574 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Pendit, inexpleto non funda piacula busto: Cum laceros artus, aequataque vulnera meinbris Vidimus, et toto quamvis in corpore caeso Nil animae letale datum, moremque nefandae Dirum saevitiae, pereuntis parcere morti. Avolsae cecidere man us, exsectaque lingua. Palpitat, et muto vacuum ferit aera motu. Hie aures, alius spiramina naris aduncae Amputat: ille cavis evolvit sedibus orbes, * Ultimaque eifundit spectatis lumina membris Vix erit ulla fides tam saevi criminis, unuin Tot poenas cepisse caput. Sic mole ruinae Fracta sub ingenti miscentur pondere membra : Nee magis informes veniunt ad litora trunci, Qui medio periere freto. Quid perdere fructum luvit, et, ut vilem, Marii confundere vultum 1 Ut scelus hoc Sullae caedesque ostensa placeret, Agnoscendus erat. lucan, ii. 173-193. 83. Speech of Petreius to his Men. Immemor o patriae, signorum oblite tuorum, Non potes hoc caussae, miles, praestare senatus, Adsertor victo redeas ut Caesare ? certe Ut vincare potes. Dum ferrum, incertaque fata, Quique fluat multo non deerit vulnere sanguis, Ibitis ad dominum ? damnataque signa feretis ? TJtque habeat famulos nullo discrimine Caesar Exorandus eriU ducibus quoque vita petenda est. Numquam nostra salus pretium mercesque nefandae Proditionis erit: non hoc civilia bella, Ut vivamus, agunt. Trahimur sub nomine pacis. Non chalybem gentes penitus fugiente nietallo Eruerent, nulli vallarent oppida muri, Non soriipes in bella ferox, non iret in aequor Turrigeras classis pelago sparsura carinas, Si bene libertas urnquam pro pace daretur. Hostes nempe meos sceleri iurata nefando Sacramenta tenent: at vobis vilior hoc est Vestra fides, quod pro caussa pngnantibus aequa Et veniam sperare licet. Pro dira pudoris Foedera ! nunc toto fatorum ignarus in orbe, ROMAN STYLE: RHETORICAL. i, Magne, paras acies, mundique extrema tenentes Sollicitas reges, cum forsan foedere nostro lam tibi sit promissa salus. Lucan, iv. 212-235. 84. Afranius surrenders, to Caesar. Si me degeneri stravissent fata sub hoste, Non deerat fortis rapiendo dextera leto : At nunc sola mihi est orandae causa salutis, Diguum donanda, Caesar, te credere vita. Non partis studiis aginiur nee sumsimus arma Consiliis inimica tuis. Nos denique bellum Invenit civile duces, caussaeque priori, Dum potuit, servata fides. Nil fata moramur: Tradimus Hesperias gentes, aperimus Eoas, Securumque orbis patimur post terga relicti. Nee cruor effusus campis tibi bella peregit, Nee ferrum, lassaeque manus. Hoc hostibus unurn, Quod vincas, ignosce tuis. Nee magna petuntur. Otia des fessis, vitam patiaris inermes Degere, quam tribuis : campis prostrata iacere Agmine nostra putes: neque eniin felicibus armis Misceri damnata decet, partemque triumplii Captos ferre tui : turba haec sua fata peregit. Hoc petimus, victos ne tecum vincere cogas. Lucan, iv. 344-362. 85. Caesar in a small boat encounters a terrible storm: the danger only swells his pride. Credit iam digna pericula Caesar Fatis esse suis. " Tantusne evertere," dixit, " Me superis labor est : parva quern puppe sedentem Tarn niagno petiere mari ? Si gloria leti Est pelago donata mei, bellisque negainur; Intrepidus, quamcunque datis mihi, numina, mortem Accipiam. Licet in gentes abruperit actus Festinata dies fatis; sat magna peregi. Arctoas domui gentes: inimica subegi Arma metu : vidit Magnum mihi Roma secundum lussa plebe tuli fasces per bella negatos. 576 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Nulla meis aberit titulis Romana potestas. Nesciet hoc quisquam, nisi tu, quae sola meoruni Conscia votoram es, me, quamvis plenus honorum. Et dictator earn Stygias et consul ad umbras, Privatum, Fortuna, mori. Mihi funere nullo Est opus, o superi : lacerum retinete cadaver Fluctibus in mediis : desint mihi busta rogusque, Dum metuar semper, terraque exspecter ab omni." Haec fatum d^cimus, dictu mirabile, fluctus Invalida cum puppe levat; nee rursus ab alto Aggere deiecit pelagi, sed pertulit unda, Scruposisque angusta vacant ubi litora saxis, Jmposuit terrae. Pariter tot regna, tot urbes Fortunamque suam, tecta tellure, recepit. Lucan, v. 653-678. 86. Incantation of a Sorceress. Eumenides, Stygiurnque nefas, poenaeque nocentum : Et Chaos innumeros avidurn confundere mundos : Et rector terrae, quern longa in saecula torquet Mors dilata deuin : Styx et, quos nulla meretur Thessalis Elysios : coelum, matremque perosa Persephone, nostraeque Hecates pars ultima, per quam Manibus et mihi sunt tacitae commercia linguae : lanitor et sedis laxae, qui viscera saevo Spargis nostra cani : repetitaque fila sorores Tracturae : tuque o flagrantis portitor undae lam lassate senex ad me redeuntibus umbris : Exaudite preces, si vos satis ore nefando Pollutoque voco, si numquain haec carmina fibris Humaiiis ieiuna cano, si pectora plena Saepe dedi, et lavi calido prosecta cerebro : Si quis, quum vestris caput extaque lancibus, infans Imposui, victurus erat : parete precantL Non in Tartareo latitantem poscimus antro, Adsuetamque diu tenebris, modo luce fugata Descendentem animam : primo pallentis hiatu Haeret adhuc Orci. Licet has exaudiat herbas Ad manes ventuQ 1 semel. Ducis omina nato Pompeiana canat nostri modo militis umbra, Si bene de vobis civilia bella inerentur. Lucan, vi. 695-718. ROMAN STYLE: RHETORICAL. 577 87. Pompey reluctantly consents to the Battle of Pharsalia. " Si placet hoc/' inquit, " cunctis, si milite Magno, Non duce, tempus eget, nil ultra fata morabor. Involvat populos una Fortuna ruina, Sitque hominum magnae lux ista novissima parti. Tester, Roma, tarn en : Magnum, quo cuncta perirent, Accepisse diem. Potuit tibi vulnere nullo Stare labor belli : potuit sine caede subactum, Oaptivumque ducem violatae tradere paci. Quis furor, o caeci, scelerum 1 Civilia bella Gesturi metuunt, ne non cum sanguine vincant ? Abstulimus terras, exclusimus aequore toto, Ad praematuras segetum ieiuna rapinas Agmina compulimus, votumque effecimus hosti, Tit mallet sterni gladiis, mortesque suorum Permiscere meis. Belli pars magna peracta est His, quibus effectum est, ne pugnam tiro paveret : Si modo virtutis stimulis, iraeque calore Signa petunt. Multos in surnma pericula misit Yenturi timor ipse mali. Fortissumus ille est, Qui promptus mefcuenda pati, si comminus instent, Et differre potest. Placet haec tarn prospera rerum Tradere Fortunae? gladio permittere mundi Discrimen ? Pugnare ducem, quam vincere, malunt. Res mihi Eomanas dederas, Fortuna, regendas : Accipe maiores, et caeco in Marte tuere. Pompeii nee crimen erit, nee gloria bellum. Lucan, vii. 89-112. 88. Cornelia bewails her Husband's Murder. At non tarn patiens Cornelia cernere saevum Quam perferre nefas, miserandis aethera complet Vocibus : " O coniunx, ego te scelerata peremi : Letiferae tibi caussa morae fuit avia Lesbos, Et prior in Nili pervenit litora Caesar. Nam cui ius alii sceleris? Sed, quisquis in istud A superis immisse caput, vel Caesaris irae Vel tibi prospiciens, nescis crudelis, ubi ipsa Yiscera sint Magni : properas, atque ingeris ictus, Qua votum est victo. Poenas non morte minores 578 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Pendat, et ante meum videat caput. Haud ego culpa Libera bellorum, quae matrum sola per undas, Et per castra comes, imllis absterrita fatis, Victum, quod reges etiam timuere, recepL Hoc merui coniunx, in tuta puppe relinqui ? Perfide, parcebas ? te fata extrema petente, Vita digna fui ? Moriar, nee munere regis. Aut mini praecipitem, nautae, permittite sal turn, Aut laqueum collo tortosque aptare rudentes : Aut aliquis, Magno dignus comes, exigat ensem. Pompeio praestare potest, quod Caesaris armis Imputet. O saevi, properantem in fata tenetis ? Yivis adkuc, coniunx, et iam Cornelia non est Juris, Magne, sui. Prohibent accersere mortem : Servor victori." Sic fata, interque suorum Lapsa manus, rapitur, trepida fugiente carina. Lucan, viii. 638-662. 89. Cato bids his men fight for their Country, not for their Party. Ergo pari voto gessisti bella, iuventus, Tu quoque pro dominis, et Pompeiana fuisti, Non Romana manus ? Quod non in regna laboras, Quod tibi, non ducibus, vivis morerisque, quod orbeai Adquiris nulli, quod iam tibi vincere tutum est, Bella fugis, quaerisque iugum cervice vacante, Et nescis sine rege pati. Nunc causa pericli Digna viris. Vestro potuit Pompeius abuti Sanguine : nunc patiiae iugulos ensesque negatis, Cum prope libertas? Unum Fortuna reliquit Iam tribus e dominis. Pudeat : plus regia ISTili Contulit in leges, et Partlii militis arcus. Ite, o degeneres, Ptolomaei manus et arma Spernite. Quis vestras ulla putet esse nocentes Caede manus? Credet faciles sibi terga dedisse, Credet ab Emathiis primes fugisse Philippis. Vadite securi : meruistis iudice vitam Caesare, non armis, non obsidione subacti. O famuli turpes, domini post fata prioris Itis ad heredem. Cur non maiora merer!, Quam vitam veniamque libet ? Kapiatur in uudas Infelix Magni coniux, prolesque Metelli : ROMAN STYLE: RHETORICAL. 579 Ducite Pompeios : Ptolemaei vincite munus. Nostra quoque inviso quisquis feret ora tyranno, Non parva mercede dabit. Sciet ista iuventus Cervicis precio bene se mea signa secutam. Quin agite, et raagna meritum cum caede parate : Ignavum scelus est tantum fuga. Lucan, ix. 256-283. 90. Ode to Bacchus. Effusam redimite comam nutante corymbo, Mollia Nisaeis armate brachia thyrsis, Lucidum coeli decus, hue ades votis, Quae tibi nobiles Thebae, Bacche, tuae Palmis supplicibus ferunt ! Hue adverte favens virgineum caput ! Vultu sidereo discute nubila, Et tristes Erebi minas, avidumque fatum ! Te decet verms comam floribus cingi, Te caput Tyria cohibere mitra, Hederave mollem baccifera religare frontem ; Spargere effusos sina lege crines; Rursus adducto revocare nodo; Qualis iratam rnetuens novercam Creveras falsos imitatus artus, Crine flaventi simulata virgo, Luteam vestem retinente zona. Inde tarn molles placuere cultus, Et sinus laxi, fluidumque syrma. Vidit aurato residere curru, "Veste cum longa tegeres leones, Omnis Eoae plaga vasta terrae, Qui bibit Gangem, niveumque quisquis Frangit Araxen. Te senior turpi sequitur Silenus asello, Turgida pampineis redimitus tempora sertis. Condita lascivi deducunt orgia mystae. Te Bassaridum comitata cohors Nunc Edoni pede pulsavit Sola Pangaei; Nunc Threicio vertice Pindi; Nunc Cadmeas inter matres Impia Maenas 580 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Comes Ogygio venit laccho, IsTebride sacra praecincta latus. Sen., Oed., 403-437. 91. The Ghost of Agrippina appears at the Nuptials of Nero and Poppaea, and prophesies Nero's Death. Tellure rupta Tartaro gressum extuli, Stygiam cruenta praeferens dextra facem Thalamis scelestis. Nubat his flam mis mco Poppaea nato iuncta, quas vindex manus Dolorque matris vertet ad tristes rogos. Manet inter umbras impiae caedis mihi Semper memoria, Manibus nostris gravis Adhuc inultis, reddita et meritis meis Funesta merces puppis, et pretium imperi Nox ilia, qua naufragia deflevi inea. Comitum necem, natique cru delis nefas Deflere votum fuerat; baud tempus datum est Lacrimis; sed ingens scelere geminavit nefas. Peremta ferro, foeda vulneribus, sacros Intra penates spiritum eff'udi gravem, Erepta pelago, sanguine extinxi meo Nee odia nati, saevit in nomen ferus Matris tyrannus: obrui meritum cupit; Simulacra, titulos destruit, mortis metu, Totum per orbem, quern dedit poenam in meam Puero regendum noster infelix amor. Extinctus umbras agitat infestus meas, Elammisque vultus noxios coniux petit, Instat, minatur, imputat fatum mihi Tumulumque nati; poscit auctorem necis. lam parce : dabitur. Tempus haud longum peto : Ultrix Erinnys impio dignum parat Letum tyranno, verbera, et turpem fugam, Poenasque, quis et Tantali vincat sitim, Dirum laborem Sisyphi, Tityi alitim, A i Ixionisque membra rapientem rotam. Licet extruat marmoribus atque auro tegat Superbus aulam; limen armatae ducis Servent cohortes; mittat immensas opes Exhaustus orbis; supplices dextram petant Parthi cruentam ; regna, divitias, ferant ROMAN STYLE: RHETORICAL. 581 Veniet dies teinpusque, quo reddat suis Animam nocentem sceleribus, iugulum hostibus, Desertus et destructus et cunctis egens. Sen., Oed., 595-633. 92. A Lament for Hector. Hec. lam nuda vocant Pectora dextras. Nunc, mine vires Exprome, dolor ! Rhoetea sonent libtora planctu; Habitansque cavis montibus Echo Non, ut solita est, extrema brevis "Verba reinittat : totos reddat Troiae gemitus ! audiat omnis Pontus et aether. Saevite, manus ! Pulsti vasto tundite pectus : Non sum solito contenta sono : Hectora flemus. Chor. Tibi dextra ferit nostra lacertos, Humerosque ferit tibi sanguineos; Tibi nostra caput dextera pulsat ; Tibi maternis ubera palrais Laniata iacent; Huit et multo Sanguine manat, quamcunque tuo Punere feci, rnpta cicatrix. Columen patriae, mora fatorum, Tu praesidium Phrygibus fessis, Tu nmrus eras; humerisque tuis Stetit ilia decem fulta per annos : Tecum cecidit, summusque dies Hectoris idem patriaeque fuit. Sen., Troad., 105-129. 93. A Curse. Perge, detestabilis Umbra, et penates impios furiis age ! Certetur omni scelere, et alterna vice Stringantur enses. Ne sit irarum modus Pudorve; mentes caecus instiget furor; Kabies parentum duret, et longum nefas 582 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Eat in nepotes ; nee vacet cuiquam vetus Odisse crimen : semper oriatur novum, Nee unum in uno; dumque punitur scelus, Crescat. Superbis fratribus regna excidant, Repetantque profugos; dubia violentae domus Fortuna reges inter incertos labet; Miser ex potente fiat, ex misero potens ; Fluctuque regnum casus adsiduo ferat. Ob scelera pulsi, cum dabit patriam deus, In scelera redeant ; sintque tarn invisi omnibus Quam sibi. Nihil sit, ira quod vetitum putet: Fratrem expavescat frater, et gnatum parens Gnatusque patrem ; liberi pereant male Peius tamen nascantur; immineat viro Infesta coniux; bella trans pontum vehant; Effusus omnes irriget terras cruor, Supraque magnos gentium exultet duces Libido victrix; impia stuprum in domo Levissimum sit fratris : et fas et fides lusque omne pereat. Non sit a vestris malis Immune coelum. Cur micant stellae polo, Flammaeque servant debitum mundo decus ? Nox atra fiat ! Excidat coelo dies ! Misce penates; odia, caedes, funera Arcesse, et imple Tantalo totam domum ! Sen., Thyest., 23-53. 94. The Punishment of Bloodshed after Death. Ipse etiarn Aesonides (quamquam tristissima reruni Castiganda duci vultuque premenda sereno) Dulcibus indulget lacrimis aperitque dolorem. Turn secreta trahens Phoebeum ad litora Mopsum, Quaenam, ait, ista lues? aut quae sententia divum? Decretusne venit fato pavor ? an sibi nectunt Corda moras ? cur iam immemores famaeque larisque Angimur ? aut pariet quemnam haec ignavia finem ? Dicam, ait, ac penitus causas labemque docebo, Mopsus, et astra tuens: non, si mortalia membra Sortitusque breves et parvi tempora fati Perpetimur, socius superi quondam ignis Olyrnpi : Fas ideo miscere neces, ferroque morantes Exigere Line animas redituraque semina caelo. EOMAN STYLE: KHETORICAL. 583 Quippe nee in ventos, nee in ultima solvimur ossa; Ira manet, duratque dolor; quum deinde tremendi Ad solium venere lovis, questuque nefandam Edocuere necem : patet ollis ianua leti, Atqne iterum remeare licet; comes una Sororum Additur, et pa liter terras atque aequora lustrant. Quisque suos sontes inimicaque pectora poenis Implicat, et varia meritos formidine pulsant. At quibus invito maduerunt sanguine dextrae, Si fors saeva tulit miseros, si proxima culpae, Hos variis mens ipsa modis agit, et sua carpunt Facta viros; resides et iam nihil amplius ausi, In lacrimas humilesque metus aegramque fatiscunt Seguitiem ; quos ecce vides. Vol. FL, Argon., iii. 369-396. 95. Absyrtus urges his men to recover Medea. Absyrtus subita praeceps cum classe parentis Advehitur, proftigis infestam lampada Graiis Concutiens diramque premens clamore sororem : Atque, Hanc, o si quis vobis dolor iraque, Colclii, Accelerate viam, neque enim fugit aequore raptor lupiter, aut falsi sequimur vestigia tauri. Puppe (nefas) una praedo Phrixea reportat Tellera ; qua libuit, remeat cum virgine ; nobis (O pudor!) et muros et stantia tecta reliquit. Quid mihi deinde satis 1 nee quaero vellera, nee te Accipio, germana, datam, nee foederis ulla Spes erit, aut irae quisquam modus. Inde reverti Patris ad ora mei tam parvo in tempore fas sit ? Quinquaginta animae me scilicet unaque mersa Sufficiet placare ratis ? te, Graecia fallax, Persequor atque tuis hunc quasso moenibus ignem; Nee tibi digna, soror, desum ad connubia frater; Primus et ecce fero quatioque hanc lampada vestro Coniugio; primus celebro dotalia sacra, Qui potui; patriae veniam da, quaeso, senectae. Quin omnes alii pariter populique patresque Mecum adsunt : magni virgo ne regia Solis Haemonii thalamos adeas despecta mariti, Tot decuit coiisse rates, tot fulgere taedas. Vol. FL, viii. 260-284. 584 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 90. Juno opens HannibaVs eyes that he may see the Gods ranged against him. Quo ruis, o vecors? maioraque bella capessis, Mortal! quam ferre datum 1 luno inquit, et atram Dimovit nubem, veroque apparuit ore. Non tibi cum Phrygio res Laurent! ve colono, En, age, (namque, oculis amota nube parumper, Cernere cuneta dabo) surgit qua eels us ad auras, Aspice, montis apex, vocitata Palatia regi Parrhasio plena tenet et resonante pharetra, Intenditque arcum, et pugnas meditatur Apollo. At, qua vicinis tollit se collibus altae Molis Aventinus, viden', ut Latonia virgo Accensas quatiat Plilegethontis gurgite taedas, Exsertos avide pugnae nudata lacertos ? Parte alia, cerne, ut saevis Gradivus in armis Implerit dictum proprio de nomine campum. Hinc lanus movet arma nianu, movet inde Quirinus, Quisque suo de colle Deus. Sed enim aspice, quantus Aegida commoveat niuibos flammasque vomentem lupiter, et quantis pascat ferus ignibus iras. Hue vultus flecte, atque aude spectare Tonantem, Quas hiemes, quantos concusso vertice cernis Sub nutu tonitrus. Oculis qui fulgurat ignis! Cede Deis tandem, et Titania desine bella. Sti., xii. 703-725. 97. Eteocles rejects the Embassy of Polynices. Cognita si dubiis fratris mihi iurgia signis Ante forent nee clara odiorum arcana paterent, Sufficeret vel sola fides, qua torvus et ilium Mente gerens, ceu saepta novus iam moenia laxeb Fossor et hostiles inimicent classica turmas, Praefuris : in medios si comminus orsa tulisses Bistonas, aut refugo pallentes sole Gelonos, Parcior alloquio et medii reverentior aequi Inciperes. Neque te furibundae crimine mentis Argueriim, mandata refers : nunc omnia quando Plena minis, nee sceptra fide nee pace sequestra Poscitis, et capulo propior manus : haec mea regi ROMAN STYLE: RHETOEICAL. 585 Argolico nondum aequa tuis vice dicta reporta : Quae sors iusta mihi, quae non indebitus annis Sceptra dicavit honos, teneo longumque tenebo. Te penes Inachiae dotalis regia dono Coniugis et Danaae (quid enim maioribus actis Invideam ?) cumulentur opes : felicibus Argos Auspiciis Lernamque regas; nos horrida Dirces Pascua et Euboicis artatas fluctibus oras Non indignati miserum dixisse parentem Oedipoden. Stat., Theb., ii. 415-436. 98. A Passionate Outpouring of Grief. Hosne ego complexus, genitrix, haec oscula, nati, "Vestra tuor ? sic vos extreme in fine ligavit Ingenium crudele necis ? quae vulnera tract-em, Quae prius ora premam ? vosne ilia potentia matris, Vos uteri fortuna mei ? qua tangere divos Kebar et Ogygias titulis anteire parentes. At quanto melius dextraque in sorte ingatae, Quis steriles thalami nulloque ululata dolore Respexit Lucina donium; mihi quippe malorum Causa labor; sed nee bellorum in luce patenti Conspicui factis aeternaque gentibus ausi Quaesistis miserae vulnus memorabile matri : Sed mortem obscuram miserandaque funera passi. Heu quantus furto cruor et sine laude iacetis ! Quin ego non dextras miseris complexibus ausim Dividere et tanti consortia rumpere leti ! Ite diu fratres indiscretique supremis Ignibus et caros urna confundite manes. Stat., Theb., iii. 151-169. 99. Bacchus intercedes for Thebes. Exscindisne tuas, divurn sator optime, Thebas ? Saevo adeo coniux ? nee te telluris amatae, Deceptique laris miseret cinerumque meorum ? Esto, olim invitum iaculatus nubibus ignem, Credimus; en iterum atra refers incendia terris, Nee Styge iurata, nee pellicis arte rogatus. 586 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Quis modus ? an nobis pater iratusque bonasque Fulmen habes ? sed non Danaeia limina tails, Parrhasiumque nemus Ledaeasque ibis Amyclas. Scilicet e cunctis ego neglectissima natis Progenies ? ego nempe tamen qui dulce ferenti Pondus eram : cui tu dignatus limina vitae Praereptumque iter et maternos reddere menses. Adde, quod imbellis rarisque exercita castris Turba meas acies, mea tantum proelia norunt, Nectere fronde comas et ad inspirata rotari Buxa : timent thyrsos nuptarum et proelia matrum ; Unde tubas martemque pati ? Quin fervidus ecce Quanta paret 1 quid si ille tuos Curetas in arma Ducat, et innocuis iubeat decernere peltis ? Quin etiam invisos (sic hostis defuit T) Argos Elicis : o ipsis, genitor, graviora periclis lussa, novercales ruimus ditare Mycenas. Anne triumphatos fugiam captivus ad Indos ? Da sedem prof u go. Potuit Latonia frater Saxa (nee invideo) defigere Delon et imis Oommendare fretis ; cara submovit ab arce Hostiles Tritonis aquas ; vidi ipse potentem Gentibus Eois Epaphum dare iura, nee ullas Oyllene secreta tubas, Minoave curat Ida ; quid heu tantum nostris offender! s aris ? Hie tibi (quando minor iam nostra potentia) noctes Herculeae, placitusque vagae Nycteidos ardor, Hie Tyrium genus, et nostro felicior igne Taurus : Agenoreos saltern tutare nepotes. StoL, Theb., vii. 155-177, 181-192. 100. Statins commends his Poem to the Approbation of Posterity. !N"on ego, centena si quis mea pectora kxet Yoce deus, tot busta simul, vulgique ducumque Tot pariter gemitus, dignis conatibus aequem : Turbine quo sese caris instraverit audax Ignibus Evadne, fulmenque in pectore magno Quaesierit ; quo more iacens super oscula saevi Corporis infelix excuset Tydea coniux : Ut saevos narret vigiles Argia sorori : Arcada quo planctu genitrix Erymanthia clamet, ROMAN STYLE: RHETORICAL. 587 Arcada consumto servantem sanguine vultus, Arcada, quern geminae pariter flevere cohortes. Vix novus ista furor, veniensque implesset Apollo, Et mea iam longo meruit ratis aequore portum. Durjbisane procul, dominoque legere superstes, O mini bissenos multum vigilata per annos Thebai 1 iam certe praesens tibi fama benignum Stravit iter, coepitque novam monstrare futuris. Iam te magnanimus dignatur noscere Caesar, Itala iam studio discit memoratque iuventus. Yive, precor : nee tu divinam Aeneida tenta, Sed longe sequere, et vestigia semper adora. Mox, tibi si quisadhncpraetenditnubila livor, Oceidet, et meriti post me referentur honores. Stat., T/ieb., xii. 797 to end. 101. Piety and the Fury. A versa caeli Pietas in parte sedebat, Non habitu, quo nota prius, non ore sereno, Sed vittis exuta comam, fraternaque bella, Ceu soror infelix pugnantum aut anxia mater, Deflebat, saevumque lovem Parcasque nocentes Yociferans, seseque polis et luce relicta Descensuram Erebo et Stygios iam malle penates. Quid me, ait, ut saevis animantum ac saepe deorum Obstaturam animis, princeps Natura, creabas 1 Nil iam ego per populos, nusquam reverentia nostri. O furor, o homines, diraeque Prometheos artes ! Quam bene post Pyrrham tellus pontusque vacabant ! En rnortale genus ! Dixit: speculataque tempus Auxilio, Tentemus, ait, licet irrita coner, Desiluitque polo: niveus sub nubibus altis Quanquam maesta deae sequitur vestigia limes. Vix steterat campo, subita mansuescere pace Agmina, sentirique nefas; tune ora madescunt Pectoraque, et tacitus subrepsit fratribus horror. Arma etiam simulata gerens cultusque viriles, Nunc his, nunc illis, Agite, ite, obsistite, clamat, Quis nati fratresque domi, quis pignora tanta. His quoque (nonne palam est, ultro niiserescere divos?) Tela cadunt: cuncta^ur equi: Fors ipsa repugnat. Nonnihil impulerat clubios, ni torva notasset 588 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Tisiphone fraudes, caelestique ocior igne Adforet increpitans: Quid belli obverteris ausis, Numen iners, pacique datum? cede, improba: noster Hie campus nosterque dies; nunc sera nocentes Defendis Thebas: ubi tune, quum bella cieret Bacchus ? et armatas furiarent orgia matres ? Aut ubi segnis eras, dum Martius impia serpens Stagna bibit ? dum Cadmus erat 1 durn victa cadit sphinx ? Dum rogat Oedipoden genitor ? dum lampade nostra In thalamos locasta venit? Sic urget, et ultro Yitantem adspectus, etiam, pudibundaque longe Ora reducentem, premit adstridentibus Hydris Intentatque faces: deiectam in lumina pallam Diva trahit magnoque fugit questura Tonanti. Tune vero accensae stimulis maioribus irae: Arma placent, versaeque volunt spectare cohortes. Stat., Theb., xi. 458-498. 102. Quintilian's Affection for his Wife and Child. Ego vel hoc uno malo sic eram afflictus, ut me iam nulla fortuna posset efficere felicem. Nam quum omni virtute, quae in feminas cadit, functa, insanabilem atfculit marito dolorem: turn aetate ea puellari, praesertim nieae comparata, potest et ipsa numerari inter vulnera orbitatis. Liberis tamen superstiti- bus obluctabar: et, quod nefas erat, sed optabat ipsa, me salvo, maximos cruciatus praecipiti via effugit. Mihi filius minor quintum egressus annum, prior alterum ex duobus eruit lumen. Non sum ambitiosus in malis, nee augere lacrimarum causas volo: utinamque esset ratio minuendi. Sed dissimulare qui pos- sum, quid ille gratiae in vultu. quid iucunditatis in sermone, quos ingenii igniculos, quam substantiam placidae, et (quam scio vix posse credi tantam) altae mentis ostenderit? qualis amorem quicu.nque alienus infans mereretur. lllud vero insidiantis, quo me validius cruciaret, fortunae fuit, ut ille mihi blandissimus, me suis nutricibus, me aviae educanti, me omnibus, qui sollici- tare illas aetates solent, anteferret. Quapropter illi dolori, quern ex matre optima, atque omnem laudem supergressa, paucos ante menses ceperam, gratulor. Minus enim est, quod flendum meo nomine, quam quod illius gaudendum est. Quint., vi., Prooem.j 5-8. ROMAN STYLE: RHETORICAL. 589 103. Quintilian bewails the early Death of his Son. luro per mala mea, per infelicem conscientiam, per illos manes, numina mei doloris, has me in illo vidisse virtutes :ngenii, non modo ad percipiendas disciplinas, quo nihil prae- stantius cognovi plurima expertus, studiique iam turn non coacti 'sciunt praeceptores), sed probitatis, pietatis, humanitatis, liber- alitatis, ut prorsus posset hinc esse tanti fulminis metus, quod observatum fere est, celerius occidere festinatam maturitatem : et esse nescio quam, quae spes tantas decerpat, invidiam, ne videlicet ultra, quam homini datum est, nostra provehantur. Etiam ilia fortuita aderant omnia, vocis iucunditas claritasque, oris suavitas, et in utracunque lingua, tanquam ad earn demuni natus esset, expressa proprietas omnium literarum. Sed liaec spes adhuc: ilia maiora, constantia, gravitas, contra dolores etiam ac metus robur. Nam quo ille animo, qua medicorum admiratione, mensium octo valetudinem tulit 1 ut me in supre- mis consolatus est? quam etiam deficiens, iamque non noster, ipsum ilium alienatae mentis errorem circa solas literas habuit? Tuosne ego, o meae spes inanes, labentes oculos, tuum fugien- tem spiritum vidi ? Tuum corpus frigidum exsangue complexus animam recipere, auramque communem haurire amplius potui ? dignus his cruciatibus, quos fero, dignus his cogitationibus. Tene consulari nuper adoptione ad omnium spes honorum patris admotum, te avunculo praetori generum destinatum, te omnium spe Atticae eloquentiae candidatum, superstes parens tantum ad poenas, amisi? Quint., vi., Prooem., 10-13. 104. The Power of Pathos. Qui vero iudicem rapere, et in quern vellet habitum animi posset perducere, quo dicto flendum et irascendum esset, rarus fuit. Atqui hoc est, quod dominatur in iudiciis; haec eloquentiam regunt. Namque argumenta plerumque nascuntur ex causa ; et pro meliore parte plura sunt semper: ut, qui.per haec vicit, tantum, non defuisse sibi advocatum, sciat. Ubi vero animis iudicum vis afferenda est, et ab ipsa veri contemplatione abdu- cenda mens, ibi proprium oratoris opus est. Hoc non ducet litigator: hoc libellis non continetur. Probationes enim efficiunt sane, ut causam nostram meliorem esse indices putent: affectus praestant, ut etiam velint: sed id, quod volunt, credunt quoque. Nam quum irasci, favere, odisse, misereri coeperunt, agi iam 590 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. rem snam existimant: et, sicut araantes de forma iudicare non possunt, quia sensum oculorum praecipitat animus, ita omnem veritatis inquirendae rationem index omittit occupatus affecti- bus: aestu fertur, et velut rapido flumini obsequitur. Ita argumenta ac testes quid egerint, pronunciatio ostendit : com- motus autem ab oratore index, quid sentiat, sedens adhuc atque audiens confitetur. An, quum ille, qui plerisque perorationi- bus petitur, fletus erurapit, non palam dicta sententia est? Hue igitur incumbat orator, hoc opus eius, hie labor est : sine quo cetera nuda, ieiuna, infirma, ingrata sunt; adeo velut spiritus operis huius atque animus est in affectibus. Quint., VI. ii. 3-7. 105. tSejanus having asked Tiberius to allow his Marriage with Livia, the Emperor replies as follows: Falleris enim, Seiane, si te mansururn in eodem ordine putas, et Liviam, quae C. Caesari, mox Druso, nupta fuerit, ea mente acturam, ut cum equite Eomano senescat. Ego tit sinam, credisne passuros, qui fratrem eius, qui patrem maioresque nos- tros in summis imperils videre? Yis tu quidem istum intra locum sistere: sed illi magistratus et primores, qui, te invito, perrumpunt, omnibusque de rebus consultant, excessisse iam pridem equestre fastigium, longeque antisse patris inei amicitias, non occttlti ferunt, perque invidiam ttii me quoque incusant. At enim Augustus filiam suam equiti Eomano tradere meditatus est. Mirum hercule, si, cum in omnis curas distraheretur inmensumque attolli provideret, quern coniunctione tali super alios extulisset, C. Proculeium et quosdam in sermonibus habuit, insigni tranquillitate vitae nullis reipubl. negotiis permixtos. Sed, si dubitatione Augusti movemur, qttanto validius est, quod M. Agrippae, mox mihi conlocavit? Atque ego haec, pro amicitia, non occultavi ; ceterum neque tuis neque Liviae destinatis adversabor. Ipse quid intra animum volutaverim, quibus adhuc necessitudinibus immiscere te mihi parem, omittam ad praesens referre: id tantum aperiam, nihil esse tarn excelsum, quod non virtutes istae tuusque in me animus mereantur; dato- que tempore, vel in senatu vel in concione non reticebo. Ann., iv. 40. ROMAN STYLE: RHETORICAL. 591 106. Boadicea excites her Countrymen against the Romans. Ad Britannorum copiae passim per catervas et turmas exsul- tabant, quanta non alias multitude, et aniino adeo fero, ut con- iuges quoque testes victoriae secum traherent, plaustrisque imponerent, quae super extremum ambitum campi posuerant. Boudicea, curru filias prae se vehens, ut quamque nationem accesserat, "solituni quidem Britannis, feminarum ductu bel- lare," testabatur: " sed tune non, ut tantis maioribus ortam, regnum et opes, verum ut unani e vulgo, libertatem amissam, confectum verberibus corpus, contrectatam filiaruni pudicitiam ulcisci. Eo provectas Romanorum cupidines, ut non corpora, ne senectam quidem, aut virginitatem impollutam relinquant. Adesse tamen deos iustae vindictae. Cecidisse legionem, quae proelium ausa sit: ceteros castris occultari, aut fugam circum- spicere. Ne strepitum quidem et clamorem tot millium, neduni inpetus et manus perlaturos. Si copias armatorum, si caussas belli secum expenderent, vincendum ilia acie, vel cadendum esse. Id mulieri destinatum: viverent viri et servirent. Tac., Ann., xiv. 34, 35. 107. Seneca, anticipating Nero's Displeasurs, implores to be allowed to retire into a private station. Ego quid aliud munificentiae tuae adhibere potui, quam studia, ut sic dixerim, in umbra educata ? et quibus claritudo venit, quod iuventae tuae rudimentis adfuisse videor, grande huius rei pretium. At tu gratiam imniensam, innumerani pecuniam circumdedisti : adeo, ut plerumque intra me ipse volvam: "egone, equestri et provinciali loco ortus, proceribus civitatis adnumeror? Inter nobiles, et longa decora praefer- entes, novitas mea enituit ? Ubi est animus ille, modicis con- tentus ? Talis hortos instruit, et per haec suburbana incedit, et tantis agrorum spatiis, tarn lato fenore exuberat?" Una defensio occurrit, quod muneribus tuis obniti non debui. Sed uterque mensuram implevimus, et tu, quantum princeps tribuere amico posset, et ego, quantum amicus a principe accipere. Cetera invidiam augent: quae quidem, ut omnia mortalia, infra tuam magnitudinem iacent, sed mini incumbunt; mihi subveniendum est. Quomodo in militia, aut via, fessus adminiculum orarem; ita, in hoc itinere vitae, senex, et levissimis quoque curis inpar ? cum opes meas ultra sustiuere non possim, praesidium peto. 592 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. lube eas per procurators tuos administrari, in tuam fortunam recipi. ISTec me in paupertatem ipse detrudam; sed traditis, quorum fulgore praestringor, quod temporis hortorum aut villarun curae seponitur, in animum revocabo. Superest tibi robur, et tot per annos nixum fastigio regimen: possumus senio- res amici quieti respondere. Hoc quoque in tuam gloriam cedet, eos ad summa vexisse, qui et modica tolerarent. Tac., Ann., xiv. 53, 54. 108. Nero's Insidious Reply. Ad quae Nero sic ferme respondit: "Quod meditatae orationi tuae statini occurram, id primum tui muneris habeo, qui me non tantum praevisa, sed subita expedire docuisti. Abavus meus, Augustus, Agrippae et Maecenati usurpare otium post labores concessit: sed in ea ipsa aetate, cuius auctoritas tuere- tur, quidquid illud et qualecumque tribuisset: attamen neutrum datis a se praemiis exuit. Bello et periculis meruerant: in his enim iuventa Augusti versata est. Nee milii tela et manus tuae defuissent, in armis agenti. Sed quod praesens conditio poscebat, ratione, consilio, praeceptis pueritiam, dein iuventam meam fovisti. Et tua quidem erga me munera, dum vita sup- petet, aeterna erunt: quae a me habes, horti et fenus et villae, casibus obnoxia sunt. Ac, licet multa videantur, plerique, liaudquaquam artibus tuis pares, plura tenuerunt. Pudet referre libertinos, qui ditiores spectantur. Unde etiam rubori mini est, quod praecipuus caritate, nondum omnes fortuna ante- cellis. Verum et tibi valida aetas, rebusque et fructui rerum sufficiens: et nos prima imperii spatia ingredimur; nisi forte aut te Vitellio ter consuli, aut me Claudio postponis. Sed, quantum Volusio longa parsimonia quaesivit, tantum in te mea liberalitas explere non potest. Quin, si qua in parte lubricum adoles- centiae nostrae declinat, revocas; ornatumque robur subsidio impensius regis. Non tua rnoderatio, si reddideris pecuniam; nee quies, si reliqueris principem: sed meaavaritia, meae crude- litatis metus in ore omnium versabitur. Quodsi maxime con- tinentia tua laudetur, non tamen sapienti viro decorum fuerit, unde amico infamiam paret, inde gloriam sibi recipere." His adiicit complexum et oscula, factus natura et consuetudine exercitus, velare odium fallacibus blanditiis. Tac., Ann., xiv. 55, 56. ROMAN STYLE: RHETORICAL. 593 109. Others Address to his Army after the Battle of Bedriacum. Ipse aversus a consiliis belli, " hunc,'.' inquit, " animum, hana vdrtutem vestram ultra periculis obiicere, nimis grande vitae tneae pretium puto. Quanto plus spei ostenditis, si vivere placeret, tanto pulchrior inors erit. Experti invicem sumus, 3go ac fortuna. Nee tempus computaveritis. Difficilius est bemperare felicitati, qua te non putes diu usurum. Civile bellum a Yitellio coepit, et, ut de principatu certaremus armis, initiuin illic fuit: ne plus quam semel certemus, penes me exemplum erit. Hinc Othonem posteritas aestimet. Fruetur Vitellius fratre, coniuge, liberis: mihi non ultione neque solatiis opus est. Alii diutius irnperium tenuerint : nemo tarn fortiter reliquerit. An ego tantum Romanae pubis, tot egregios exer- citus sterni rursus et reipublicae eripi patiar ? Eat hie mecum animus, tamquam perituri pro me fueritis. Sed este superstites. Nee diu moremur, ego incolumitatem vestram, vos constantiam meam. Plura de extremis loqui, pars ignaviae est. Praecipuum destinationis meae documentum habete, quod de nemine queror. Nam incusare deos vel homines, eius est, qui vivere velit." Tac. 9 Hist., ii. 47. 110. Calgacus, a British Patriot, stirs up his Countrymen to throw off the Roman Yoke. Raptores orbis, postquam cuncta vastantibus defuere terrae, et mare scrutantur : si locuples hostis est, avari ; si pauper, ambitiosi: quos non Oriens, non Occidens satiaverit. Soli omnium opes atque inopiam pari adfectu concupiscunt. Auferre, trucidare, rapere, falsis nominibus imperium, atque, ubi solitudi- nem faciunt, pacem adpellant. Liberos cuique ac propinquos suos natura carissimos esse voluit. Hi per delectus, alibi servi- turi, auferuntur : coniuges sororesque, etsi hostilem libidinem effugiant, nomine amicorum atque hospitum polluuntur. Bona fortunasque in tributum egerunt ; in annonam frumentum. Corpora ipsa ac manus silvis ac paludibus emuniendis, verbera inter ac contumelias, conterunt. Nata servituti mancipia semel veneunt, atque ultro a dominis aluntur : Britannia servituteni suam quotidie emit, quotidie pascit. Ac, sicut in familia recen- tissimus quisque servorum et conservis ludibrio est : sic, in hoc orbis terrarum vetere famulatu, novi nos et viles in excidium petimur. Neque enini arva nobis, atit metalla, aut portus sunt, 594 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. quibus exerceudis reservemur. "Virtus porro ac ferocia subiec- torura ingrata imperantibus : et longinquitas ac secretum ipsum quo tutius, eo suspectius. Ita, sublata spe veniae, tandem sumite animum, tarn quibus salus, quam quibus gloria carissima, est. Tac., Agr., 30, 31. 111. Reflections on the Death of Agricola. Et ipse quidem, quamquam medio in spatio integrae aetatis ereptus, quantum, ad gloriam, longissimum aevum peregit. Quippe et vera bona, quae in virtutibus sita sunt, impleverat, et consularibus ac triumphalibus ornamentis praedito, quid aliud adstruere fortuna poterat ? Opibus nimiis non gaudebat, speci- . osae contigerant. Filia atque uxore superstitibus, potest videri etiam beatns, incolumi dignitate, florente fama, salvis adfinitati- bus et amicitiis, futura effugisse. Nam, sicuti durare in hac beatissimi saeculi luce, ac principem Traianum videre, quodam augurio votisque apud nostras aures ominabatur : ita festinatae mortis grande solatium tulit, evasisse postremum illud tempus, quo Domitianus, non iam per intervalla ac spiramenta temporum, sed continuo et velut uno ictu, rempublicam exhausit. Non vidit Agricola obsessam curiam, et clausum armis senatum, et eadem strage tot consularium caedes, tot nobilissimarum femi- narum exsilia et fugas. Una adhuc victoria Carus Metius censebatur, et intra Albanam arcem sententia Messalini strepe- bat, et Massa Baebius iam turn reus erat. Mox nostrae duxere Helvidium in carcerem manus : nos Maurici Rusticique visus, nos innocenti sanguine Senecio perfudit. Nero tamen subtraxit oculos, iussitque scelera, non spectavit : praecipua sub Domitiano miseriaruni pars erat, videre et adspici, cum suspiria nostra subscriberentur, cum denotandis tot hominum palloribus suffice- ret saevus ille vultus et rubor, quo se contra pudorem muniebat. Tu vero, felix, Agricola, non vitae tantum claritate, sed etiam opportunitate mortis. Tac., Agr., 44, 45. 112. The Example of Agricola 7 s Virtue. Omnia sine dubio, optime parentum, adsidente amantissima uxore, superfuere honor! tuo : paucioribus tamen lacrimis com- positus es, et novissima in luce desideravere aliquid oculi tui. KOMAN STYLE: RHETORICAL. 595 Si quis piorum manibus locus ; si, ut sapientibus placet, non cum corpore exstinguuntur raagnae animae : placide quiescas, nosque, domum tuam, ab infirmo desiderio et muliebribus lamen- tis ad contemplationem virtutum tuarum voces, quas neque lugeri neque plangi fas est : admiratione te potius, et immorta- libus laudibus, et, si natura suppeditet, aemulatu decoremus. Is verus honos, ea coniunctissimi cuiusque pietas. Id filiae quoque uxorique praeceperim, sic patris, sic mariti memoriam venerari, ut omnia facta dictaque eius secum revolvant, famam- que ac figuram animi magis quam corporis complectantur ; non quia intercedendum putem imaginibus, quae marmore aut aere finguntur : sed ut vultus hominum, ita simulacra vultus imbe- cilla ac mortalia sunt ; forma mentis aeterna : quam tenere et exprimere, non per alienam materiam et artem, sed tuis ipse moribus, possis. Quidquid ex Agricola amavimus, quidquid mirati sumus, manet mansurumque est in animis hominum, in aeternitate temporum, fama rerum. Nam multos veterum, velut inglorios et ignobiles, oblivio obruet : Agricola, posteritati narratus et traditus, superstes erit. Tac., Agr., 45, 46. 113. A Love Poem. Dum semihiulco savio Meum puellum savior, Dulcemque florem spiritus Duco ex aperto tramite; Animula aegra et saucia Cucurrit ad labias mihi, Kictumque in oris pervium Et labra pueri mollia, Eimata itineri transitus, Ut transiliret, nititur. Turn si morae quid plusculae Fuisset in coetu osculi A moris igni percita Transisset, et me linqueret : Et mira prorsum res foret, Ut ad me fierem mortuus Ad puerum intus viverem. Poet, ap. GelL, xix. 11. 59G SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 114. Love goes through all Creation. Cras amet, qui nunquam amavit, quique amavit, eras amet. Ipsa Troianos nepotes in Latinos trans tulit, Ipsa Laurentem puellam coniugem nato dedit ; Moxque Marti de sacello dat pudicam virginem ; Rornuleas ipsa fecit cum Sabinis nuptias ; TJnde Ramnes et Quirites, proque prole posterum Romuli, patrem crearet et nepotem Caesarem. Cras amet, qui nunquam amavit, quique araavit, eras amet. Bura fecundat voluptas, rura Venerern sentiant. Ipse Amor puer Dionae ru^r^natus dicitur. . Hunc ager, quum parturiret, ipsa suscepit sing/; Ipse florum delicatis educavit osculis. Cras amet, qui nunquam amavit, quique amavit, eras amet. Ecce iam super genistas explicaiit tauri latut ! Quisque tutus, quo tenetur, coniugali foedere7 x Subter umbras cum maritis ecce balantum greges ! Et canoras non tacere diva iussit alites. Tarn loquaces .ore rauco stagna cycni perstrepunt : Assonat Terty puella subter umbram populi ; Ut fates motus amoris ore dici musico, Et iieges queri sororem de marito barbaro. Ilia cantat : nos tacemus. Quando ver venit meum, Quando faciam uti chelidon, ut tacere desinam ? Perdidi Musam tacendo, nee me Phoebos respicit. Sic Amyclas, quum tacerent, perdidit silentium. dras amet, qui nunquam amavit, quique amavit, eras amet. Pervig., Yen., 68-93. 115. A Letter to the Emperor Antoninus Pius. Quom accepi literas tuas, ita rescribere coeperam : ama me ut amas, inquis. Huic verbo respondere paulo verbis pluribus in animo est : prolixius enim rescribere tibi tempore illo solebam, quo amatum te a me, satis compertum tibi esse tute ostendis. Vide, quaeso, ne temet ipse defrudes et detrimentum amoris nltro poscas : amplius enim tan to amari te a me velim credas mihi, quanto omnibus in rebus potior est certus praesens fructus quam futuri spes incerta. Egone qui indolem ingenii tui in germine etiam turn et in herba et in flore dilexerim, nunc fru- gem ipsam maturae virtutis nonne multo mtiltoque amplius ROMAN STYLE: RHETORICAL. 597 diligam 1 turn ego stolidissimus habear agrestium omnium onmi- unique aratorum, si mihi cariora sint sata messibus. Ego vero- quae optavi quaeque vovi compos optatorum votorumque meornm damnatus atque multatus sum : in earn multam dupli- catum amorem tuum desero ;* non ut antiquitus multas inrogari nios fuit mille minus dimidio. Assae nutricis est infantem magis diligere quain adultum; suscensere etiam pubertati stulta nutrix solet, puerum de gremio sibi abductum et campo aut foro traditum. Litteratores etiam isti discipulos suos, quoad puerilia discunt et mercedem pendunt, magis diligunt. Ego quom ad curam cultumque ingenii tui accessi, hunc te speravi fore qui nunc es; in haec tua tempora amorem meum intendi lucebat in pueritia tua virtus insita, lucebat etiam magis in adulescentia : sed ita ut cum serenus dies inluculascit lumine incohato. Nunc iam virtus integra orbe splendido exorta est et radiis disseminata est : tu me ad pristinam illam mensuram luciscentis amoris tui revocas et iubes matutina dilucula lucere meridie. Audi, quaeso, quanto ainpliore nunc sis virtute, quam antea fueris : quo facilius credas quanto amplius amoris merearis, et poscere desinas tantundem. Front., Ep. ad Anton, et Inv., I. v., ed. Naber, p. 102. 116. The Affection between Pronto and his Royal Pupil Igitur, ut argumentum aliquod prolixiori epistulae reperiam, quod, oro te, ob meritum me sic amas ? quid iste Fronto tantuin boni fecit, ut eum tan to opere tu diligas ? caput suum pro te aut parentibus tuis devovit? Succidaneum se pro vestris periculis subdidit 1 ? provinciam aliquam fideliter administravit ? exerci- tum duxit? nihil eorum. Ne cotidianis quidem istis oSiciis circa te praeter ceteros fungitur. Nam neque domum vestram diluculo ventitat, neque cotidie salutat, neque ubique comitatur nee semper spectat, (v. 1. exspectat) vide igitur ut, siquis inter- roget, cur Frontonem arnes, habeas in promptu quod facile respondeas. At ego nihil quidem malo quam amoris erga me tui nullam extare rationem. Nee omnino mihi amor videtur, qui ratione oritur et iustis certis de causis copula tur : amorem ego ilium intellego fortuitum et liberum et nullis causis servien- tem, impetu potius quam ratione conceptum, qui non officiis, uti ignis, sed sponte ortis vaporibus caleat. Baiarum ego calidos specus malo quam istas fornaculas balnearum, in quibus ignis * Perh., defero. 598 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. cum sumptu atque fumo accenditur brevique restinguitur. At illi ingenui vapores puri perpetuique stint, grati pariter et gra- tuiti. Tuus igitur iste arnor incultus et sine ratione exortus, spero, cum cedris porro adolescet et aesculis : qui si officiorum ratione colerentur, non ultra myrtos laurusque procresceret, quibus satis odoris parum roboris. Et omnino quantum fortuna rationi, tantum amor fortuitus officiosa amori antistat. Quis autem ignorat, rationem humani consilii vocabulum esse, fortu- nam autem deam dearumque praecipuam ? templa fana delubra passim fortunae dicata; rationi nee simulacrum nee ararn usquam consecratam 1 non fallor igitur qui malim amorem erga me tuurn fortuna potius quam ratione genitum. Neque vero unquam ratio fortunam aequiperat, neque maiestate, neque usu, neque dignitate. Nam neque aggeres manu ac ratione constructos montibus comparabis, neque aquaeductus omnibus, neque recep- tacula fontibus. Turn ratio consiliorurn prudentia appellatur, vatum impetus divinatio nuncupatur. Nee quisquam prudentis- simae feminae consiliis potius accederet quam vaticinationibus Sibyllae. Quae omnia quorsum tendunt ? ut ego recte malim impetu et forte potius quam ratione ac merito meo diligi. Quam ob rem, etiamsi qua iusta ratio est amoris erga me tui, quaeso, Caesar, sedulo deraus operam ut ignoretur et lateat ; sine homines ambigant, disserant, disputent, coniectent, requi- rant, ut Nili caput, ita nostri amoris originem. Sed iam hora decima tangit et tabellarius tuus mussat: finis igitur sit epistulae. Yale. Front., Ep. ad M. Caes., I. iii., ed. Naber, p. 6. 117. A Letter from young M. Aurelius* to Ms Preceptor Pronto. M. Caesar Magistro suo. Sed quae, inquis, fabula? Ut pater meus a vineis domum se recepit, ego solito more equum in seen di, et in viam profectus sum, et paululum provectus. Deinde ibi in via sic oves multae conglobatae adstabant, ut locus solitarius, et canes quatuor, et duo pastores, sed nihil praeterea. Turn pastor unus ad alterum pastorem, postquam plusculos equites vidit, Yide tibi istos equites, inquit, nam illi solent maximas rapinationes facere. Ubi id audivi, calcar equo subringo, equum in oves inigo. Oves consternatae dispergun- tur : aliae alibi palantes balantesque oberrant. Pastor furcam intorquet; furca in equidem, qui me sectabatur, cadit. Nos aufugimus. Eo pacto, qui mituebat, ne oves amitteret, furcam * He was, according to Naber, eighteen years of age. ROMAN STYLE: RHETORICAL. 599 i erdidit. Fabulam existimas ? Res vera est. At etiam plura < rant, quae de ea re scriberem, nisi iam me mmtius in balneum : rcesseret. Vale, mi magister dulcissime, homo honestissime < t rarissime, suavifcas, et caritas et voluptas mea. Front., ad . /". Caes et Invicem, II. xii., ed. Ndber, p. 35. 118. Another Letter from young M. Aurelius to Pronto. Have mihi magister dulcissime. Nos valemus. Ego aliquan- um prodormivi propter perfrictiunculam, quae videtur sedata osse. Ergo ab undecima noctis in tertiam diei partim legi ex agricultura Catonis, partim scripsi, minus misere mehercule ]uam heri. Inde salutato patre meo, aqua mulsa sorbenda isque ad gulam et reiectanda fauces fovi potius quam dicerem 1 gargarissavi," nam et ad Novium credo et alibi. Sed faucibus ouratis abii ad patrem meum et immolanti adstiti. Deinde ad merendam itum. Quid me censes prandisse ? panis tantulum, 3um conchim, caepas et maenas bene praegnates alios vorantes viderem. Deinde uvis inetendis operam dedimus, et consudavi- mus, et iubilavimus, et "aliquot," ut ait auctor, "reliquimus altipenclulos vindemiae superstates." Ab hora sexta domum redimus : paululum studui atque id ineptum. Deinde cum matercula mea supra torum sedente niultum garrivi. Meus sermo hie erat ; quid existimas modo meum Frontonem facere ? Turn ilia : Quid autem tu meam Gratiam ? Turn ego : Quid autem passerculam nostram Gratiam minusculam ? Dum ea fabulamur atque altereamur, uter alterum vestrum magis amaret, discus crepuit, id est pater meus in balneam transisse nuntiatus est. Loti igitur in torculari cenavimus ; non loti in torculari, sed loti cenavimus ; et rusticos cavillantes audivimus libenter. Inde reversus, priusquam me in latus converto ut stertam, m pensum explico et diei rationem meo suavissimo magistro reddo, quern si possem magis desiderare, libenter plusculum macerarer. Front., ad M. Caes. et Invicem, IV. vi., ed. Naber, p. 69. 119. A Birthday Congratulation from the young Emperor. Have mi Magister optime ! Scio natali die quoiusque pro eo, quoius is natalis dies est, amicos vota suscipere; ego tamen, quia te itixta ac memet ipsum amo, volo hac die, tuo natali, mihi bene precari. Deos igitur omnis, qui usquam gentium vim suam praesentem promptamque hominibus praebent, qui vel somniis vel mysteriis vel medicina vel oraculis usquam iuvant atque pollent, eorum deorum unumquemque mihi votis 600 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. advoco, meque pro genere cuiusque voti in eo loco constituo, de quo deus ei rei praeditus facilius exaudiat. Igitur iam primum Pergamei arcem ascendo et Aesculapio supplico, uti valetudi- nem magistri mei bene temperet vehementerque tueatur. Inde Atheuas degredior. Miner vam genibus nixus obsecro atque. oro, si quid ego unquam litterarum sciam, ut id potissimum ex Frontonis ore in pectus meum commigret. Nunc redeo Romam, deosque viales et promarinos votis imploro, uti mihi omne iter tua praesentia comitatum sit, neque ego tarn saepe tarn saevo desiderio fatiger. Postremo ornnis omnium populorum praesides- deos, atque ipsum locum, qui Capitolium montem strepit, quaeso tribuat hoc nobis ut istum diem, quo mihi natus es, tecurn > firmo te laetoque, concelebrem. M. Aur. in Front., ad H~ Caes. et Invicsm, III. ix., ed. Naber, p. 47. 120. Fronto compliments Aurelius Verus on his Generalship. Exercitus tibi traditus erat luxuria et ]ascivia et diutino otio corruptus. Milites Antiochiae adsidue plaudere histrionibus consueti, saepius in nemore vicinae ganeae quam sub signis. * habiti. Equi incuria horridi, equites volsi : raro brachium aut 1 crus militum h^rsutum. Ad hoc vestiti melius quam armati :. adeo ut vir gravis et veteris discipline Laelianus Pontius- loricas partim eoruin digitis primoribus scinderet, equos pul- villis instratos anirnadverteret ; iussu eius cornicula consecta, a sedilibus equitum pluma quasi anseribus devolsa. Pauci militum equum sublimitus insilire, ceteri aegre calce, genu, poplite repere : haud multi vibrantis hastas, pars maior sine vi et vigore, tanquam laneas iacere. Alea in castris frequens, somiius pernox, aut in vino vigilia. Huiuscemodi milites quibus imperiis contineres et ad frugem atque industriam converteres, nonne te Hannibalis duritia, Africani disciplina, Metelli exem- pla historis perscripta docuerunt ? Ipsum hoc tuum a te diutina prudentia consul turn, quod non ante signis conlatis manum cum hostibus conseruisti, quam levibus proeliis et minutis victoriis militem imbueres, nonne Cato docuit, orator idem et imperator summus ? Ipsa subieci Catonis verba, in quibus consiliorum tuorum expressa vestigia cerneres. " Interea unamquamque turmam, mauipulum, cohortem, temptabam quid facere possent: proeliis levibus spectabam cuiusmodi quisque esset: si quis strenue fecerat, donabam honeste, ut alii idem vellent facere, atque in contione verbis multis laudabam." Front., Ep. ad Ver+ Caes., ii. 1, ed. Naber, p. 128. ROMAN STYLE: RHETORICAL. 601 121. Fragment of a Speech ly Pronto against a Testamentary Law of the Proconsul. Si hoc decretum tibi proconsulis placuerit, formarn dederis >mnibus omnium provinciarum magistratibus, quid in eiusmodi ;ausis decernant. Quid igitur eveniet? Illud scilicet, ut :estamenta omnia ex longinquis transmarinisque provinciis. Romam ad coguitionem tuam deferantur. Filius ex^redatum se suspicabitur, postulabit ne patris tabulae operiantur. Idem filia postulabit, nepos, abnepos, frater, consobrinus, patruus r avunculus, amita, matertera, omnia necessitudinum nonrina hoc privilegium invadent, ut tabulas aperiri vetent, ipsi possessione iure sanguinis fruantur. Causa denique Romam remissa quid eveniet? Heredes scripti navigabunt, exeredati autem in possessione remanebunt, diem de die ducent, dilationes petentes fora variis excusationibus trahent. Hiemps est et crudum mare hibernum est; adesse non potuit. Ubi hiemps. praeterierit, vernae tempestates incertae et dubiae moratae sunt. Ver exactum est; aestas est calida et sol navigantis urit et homo nauseat. Autumnus sequitur; poma culpabuntur et languor excusabitur. JTingo haec et comminiscor? quid? in hac causa nonne hoc ipsum eveniU TJbi est adversarius, qui iam- pridem ad agendam causam adesse debuerat? "In itinere est.'* Quo tandem in itinere ? " Ex Asia venit." Et est adhuc in Asia. " Magnum iter et festinatum." Navibusne an equis an diplomatibus facit haec tarn velocia stativa? Cum interim cognition e proposita, semel a te, Caesar, petita dilatio et impe- trata : proposita cognitione rursum, a te duum mensium petitur delatio. Duo menses exacti sunt idibus proximis et dies medii isti aliquot. Yenit tandem ? Si nondum venit, at saltern adpropinquat 1 Si nondum adpropinquat, at saltern profectus ex Asia est ? Si nondum profectus est, at saltern cogitat ? Quid ille cogitat aliud quam bonis alienis incubare, fructus diripere, agros vastare, rera omnem dilapidare ? Non ille ita stultus est, ut malit venire ad Caesarem et vinci quain remanere in Asia it possidere. Qui mos si fuerit inductus, tit del unctorum testamenta ex provinciis transmarinis Romam mittantur, in- dignius et acerbius testamentorum periculum erit quam si corpora mittantur def unctorum. Front., ad M. Caes. et Invicem, I. vi., ed. N ether, p. 14. PART III. WIT AND HUMOUR. A. PERIOD I., B.C. 240-80. 1. An Honest old Servant is convinced that he is not himself. So. Si tu Sosia es, legiones quom pugnabant mxume, Quid in tabernacle fecisti ? Victus sum, si dixeris. Me. Cadus erat vini ; inde implevi hirneam So. Ingressust viam? Me. Earn ego, tit matre fuerat natum, vini eduxi meri. So. Mira sunt, nisi latuit intus illic in iliac hirnea ! Factum est illud, ut ego illic vini hirneam ebiberim meri. Me. Quid mine 1 vincon' argumentis, te non esse Sosiam ? So. Tu negas med esse 1 Me. Quid ego ni negem, qui ego- met siem 1 So. Quis ego sum saltern, si non sum Sosia ? Te interrogo. Me. Ubi ego Sosia esse nolim, tu esto sane Sosia. Nunc, quando ego sum, vapulabis, ni liinc abis ignobilis. So. Certe edepol, quom illunc contemplo et formarn. cognosco meam, Quemadmodum ego sum, (saepe in speculum inspexi,) nimis similist mei ; Itidem habet petasum c vestitum; tarn consimilist atque ego: Sura, pes, statura, tonsus, oculi, nasum, [de"ns,] labra, Malae, mentum, barba, collum totus quid verbis opust ? Si tergum cicatricosum, nihil hoc simili est similius. Sd quom cogito, equidem certo idem sum, qui semper fui : Novi herum, novi aedis nostras : sane sapio et sentio. ROMAN STYLE: WIT AND HUMOUR. COS N6n ego illi obtempero, quod loquitur : pultabo foris. Me. Quo agis te? $o. Domum. Me. Quadrigas si nunc inscendas lovis, Atque hinc fugias, ita vix poteris effugere infortunium. So. Nonne herae meae nuntiare, quod herus meus iussit, licet ? Me. Tuae si quid vis nuntiare; hanc nostram adire non sinam. Nam si me irritassis, hodie lumbifragium hinc auferes. o. Abeo potius. Di immortales, obsecro vostram fidem, Ubi ego perii ? ubi immutatus sum 1 ubi ego formam perdidi ? An egomet me illic reliqui, si forte oblitus fui ? INam hie quidem omnem imaginem meam, quae ante hac fuerat, possidet. Vivo fit quod nunquam quisquam mortuo faciet mihi. Plant., Amph., I. i. 274-306. 2. A Clever Slave debates how to get Money for his Master. He'rcle vero, Libane, nunc te me'liust expergiscier ! Atque argento comparando fingere fallaciam. lam diu factum est, quom discesti ab hero atque abiisti ad forum : Igitur inveniundo argento ut fingeres fallaciam, Ibi tu ad hoc diei tempus dormitasti in otio. Quin tu abs te socordiam omnem reicis, segnitiem amoves, Atque ad ingenium vetus vorsutum te recipis tuom ? Serva herum : cave tu idem faxis, alii quod servi solent, Qui ad heri fraudationem callidum ingenium gerunt. Unde sumam? quern intervortam? quo hanc celocem con- feram ? Impetritum, inauguratum est ; quovis admittunt aves ; Picus, cornix est ab laeva, corvus, parra ab dextera. Consuadent. Certum hercle est, vostram consequi sententiam. Sed quid hoc, quod picus ulmum tundit 1 Haud temerarium est. Oerte hercle, ego quantum e*x augurio auspicii intellego, Aut mihi in mundo sunt virgae, aut atriensi Saureae. Sd quid illuc, quod exanimatus currit hie Leonida ? Metuo, quod illic obscaevavit meae falsae fallaciae. Plant. y Asin. 9 II. i. GO 4 SPECIMENS OF ROM AX LITERATURE. 3. Interchange of Compliments "between two Slaves. Le. Perfidiae laudes gratiasque habemus merito magnas, Quum nostris sycophantiis dolis astutiisque, Scapularum confidentia, virtute ulmorum freti, Advorsum stimulos, laminas, crucesque, compedesque, Nervos, catenas, carceres, numellas, pedicas, boias, Inductoresque acerrumos, gnarosque nostri tergi, Eas nunc legiones, copias, exercitusque, fiirum "VI pugnando. periuriis nostris, euge! potiti. Id virtute huius collegae meaque comitate Factumst. Li. Qui me est vir fortior ad sufferendas plagas ? Le. Edepol virtutes qui tnas nunc possit collaudare, Sictit ego possum, quae domi duellique male fecisti ! Nae ilia Edepol pro merito tuo memorari multa possunt : Ubi fidentern fraudaveris ; ubi hero infidelis fueris j TJbi verbis conceptis sciens lubenter periuraris; Ubi parietes perfoderis; in furto ubi sis preliensus; TJbi saepe causam dixeris pendens adversus octo Artitos, audaces viros, valentes virgatores. Li. Fateor, profecto, ut praedicas, Leonida, esse vera ; Yeruin edepol nae etiam tua quoque malefacta iterari multa Et vera possunt : ubi sciens fideli infidus fueris ; Ubi prensus in furto sies manufesto, et verberatus ; Ubi periuraris ; ubi sacro mantis sis admolitus ; Ubi heris damno et molestiae et dedecori saepe fueris : Ubi, creditum tibi quod sit, tibi datum esse pernegaris ; Ubi amicae, quam amico tuo, fueris magis fidelis ; Ubi saepe ad languorem tua duritia dederis octo Validos lictores ulmeis affectos lentis virgis. Num male relata est gratia ? ut collegam collaudavi ? Le. Ut meque teque maxume atque ingenio nostro decuit. Plant., Asin., III. ii. 1-31. 4. TJie Disadvantages of marrying for Honey. Me. Nulla ergo dicat : Equidem dotem ad te attuli Maiorem multo, quam tibi erat pecunia: Enim mihi quidem aequom est piirpuram atque auruin dari, Ancillas, mulos, miiliones, pedisequos, Salutigerulos piieros, vehicla, qui vehar. Eu. Ut matronarnm hie facta pernovit probe ! ROMAN STYLE: WIT AND HUMOUR. 605 Moribus praefectum mulierum hunc facturn velim. Me. Nunc qiioquo venias, plus plaustrorum in aedibus Videas, quam ruri, quando ad villam veneris. Sed hoc etiam pulcrum est, prae quam ubi sumtiis petunt; Stat fullo, phrygio, aurifex, lanarius, Ciniflones, patagiarii, indusiarii, Flammearii, violarii, cerinarii, Aut nianulearii, atit murobrecharii; Propolae linteones, calceolarii, Sedentarii sutores, diabathrarii, Solearii astant, astant molochiDarii; Petunt fullones, sarcinatores petimt; # Strophiarii astant, astant semizonarii. lam hosce absolutes c6nseas: cedunt, petunt Trecenti; circumstant phylacistae in atriis, Textores, limbularii, arcularii. Ductintur; datur aes. lam hosce absolutos censeas; Quom incedunt infectores crocotularii, Aut aliqua mala crux semper est, quae aliquid petat. Eu. Compellarem ego ilium, ni metuam, ne desinat Memorare mores miilierum; nunc sic sinam. Me. Ubi nugivendis res soluta est omnibus Pro illis crocotis, strophiis, sum to uxorio: Ibi ad postremum cedit miles, aes petit. Itur, putatur ratio cum argentario; Impransus miles adstat, aes censet dari. Ubi disputata est ratio cum argentario, Etiam plus ipsus debet argentario. Spes prorogatur militi in alium diem. Hae stint atque aliae multae in magnis dotibus Incomrnoditates sumtusque intolerabiles. ^N"am quae indotata est, ea in potestate est viri; Dotatae mactant ^t malo et damno viros. Plant., Aul, III. v. 24-62. 5. Casting Lots for a Wife. Chalinus and Olympio, rival suitors; Stalino and Ms wife Cleostrata act as umpires. St. Euge ! Cave ! Coniicite sortis nunc i'am ambo hue. Eccere. Uxor, aequa. 01. Noli uxori credere. St. Habe animum bonuin. 606 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 01. Credo hercle, hodie devotabit sortis, si attigerit. St. Tace. 01. Taceo. Decs quaeso Ch. Ut quidem tu hodie canem et furcam feras. 01. Mihi lit sortitio eve*niat. Ch. Ut quidem, hercle, pedi- bus pendeas. 01. At, tu ut oculos emungare ex capite per nastim tuos. Ch. Quid times 1 paratum oportet e"sse iam laqueum tibi. 01. Periisti ! St. Animum advortite ambo. 01. Taceo. St. Nunc tu, Cleostrata, Ne a me inemores malitiose de hac re factum, aut suspices: Tibi permitto; tute sorti. 01. Perdis me ! Ch. Lucrum facit. St. Hoc age, sis, Olympio ! 01. Si hie litteratus me sinat. St. Quod bonum atque fortunatum, mihi sit 01. Ita vero; et mihi. Ch. Non ! 01. Tmo hercle ! Ch. Imo mihi hercle ! St. Hie vincet; tu vives miser. Praecide os tu illi hodie ! Age ! ecquid fit ? Cl. Ne obiexis marmm ! 01. Compressan' palma, an porrecta, ferio ? St. Age, ut vis. 01. Hem tibi! Cl. Quid tibi istunc tactio est ? 01. Quia lupiter iussit meus. Cl. Feri malam tu illi rursum. 01. Peril, pugnis caedor, lupiter ! St. Quid tibi tactio hunc fuvit ? Ch. Quia iussit haec luno mea. St. Patiundum est, siquidem me vivo mea uxor imperium exhibet. Cl. Tarn huic loqui licere oportet, quam isti. 01. Cur omen mihi Yituperat 1 S. Malo, Chaline, tibi cavendum censeo. Ch. Temperi, postquam oppugnatum est 6s ! St. Age, uxor, nunc 'iam Sorti. Yos advortite animum. Praebe tu. 01. Ubi sim, n^scio. Perii, cor tineosurn, opinor, habeo: iamdudum salit; De labore pectus tundit. Cl. Teneo sortem. St. Effer foras ! Ch. lamne mortuu's ? 01. Ostende ! Mea 6s t. Ch. Mala crux ea est quidem. Cl. Yictus es, Chaline ! St. Turn nos demum vivere, Olympio, Gaudeo. 01. Pietate factum est mea atque maiorum meum. St. Intro abi, uxor, atque adorna nuptias. Plant., Cas., II. vi. 34-43, 49-67. ROMAN STYLE- WIT AND HUMOUK. 607 6. The Way about Town. Sed dum hie egreditur foras, Commonstrabo, quo in quemque hominem facile inveniatis loco, Ne nimio opere sumat operam, si quern conventum velit, Vel vitiosum vel sine vitio, vel probum vel improbum. Qui periurum convenire volt hominem, mitto in comitium; Qui mendacem et gloriosum, apud Cloacinae sacrum. Ditis damnosos maritos sub Basilica quaerito. Symbolarum collatores apud forum piscarium. In foro infimo boni homines atque dites ambulant. In medio propter Canal em, ibi ostentatores meri. Confidentes garrulique et malevoli supra Lacum, Qui alteri de nihilo audacter dicunt contumeliam, Et, qui ipsi sat habent quod ipsis vere possit dicier. Sub Yeteribus, ibi sunt, qui dant quique accipiunt fenori. Pone aedem Castoris, ibi sunt, subito quibus credas male. In Tusco vico, ibi sunt homines, qui ipsi sese venditant. In Velabro vel pistorem, vel lanium, vel hariispicem, Vel qui ipsi vorsant, vel, qui alii stibvorsentur, praebeant. Plant., Cure., IV. i. 5-23. 7. Menaechmus mistaken for his Brother. Me. Adulescens, quaeso, quid tibi mecum est rei, Qui mihi male dicas, homiui ignoto, insciens ? An tibi malam rem vis pro maledictis davi Postea ? Pe. Earn quidem edepol te dedisse intellego. Me. Responde, adulescens, quaeso, quid nomen tibi est I Pe. Etiam derides, quasi non nomen noveris ? Me. Non edepol ego te, qnod sciam, unquam ante hunc diem Vidi neque novi : verum certo, quisquis es, Aequom si facia k s, mihi odiosus ne sies. Pe. Non me novisti ? Me. Non negem, si noverim. Pe. Menaechme, vigila ! Me. Vigilo hercle equidem, quod sciam. Pe. Tuum parasitum non novisti 1 Me. Non tibi Sanum est, adulescens, sinciput, ut intellego. Pe. Kesponde : subripuistin' uxori tuae Pallam istanc hodie, emque dedisti Erotio ? COS SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Me. Neque hercle ego uxorem habeo, neque ego Erotio Dedi, nee pallarn surpui. Pe. Satin* sanus es ? Occisa est haec res ! Non ego te indutum foras Exire vidi palla ? Me. Vae capiti tuo ! Tun' med indutum fuisse pallam praedicas ? Pe. Ego he"rcle vero. Me. Non tu abis, quo dignus es, Aut te piari iubes, homo insanissume ! Pe. Numquam e"depol me quisquam exorabit, quin tiiae Uxori rem omnem iam, uti sit gesta, eloquar. Omnes in te istaec recident contumeliae. Eaxo hand inultum prandium com^deris. Plant., Men., III. ii. 29-55. 8. A Butler who yields to Temptation. Palaestrio, chef de maison; Lucrio, under-butler. Pa. Eho, an dormit Sceledrus intus? Lu. Non naso quidera: Nam eo magnum clamat. Tetigit calicem clanculum : Demisit nardini amphoram cellarius. Pa. Eho, tu sceleste, qui illi suppromus's, eho ! Lu. Quid vis ? Pa. Qui lubitum est illi condormiscere ? Lu. Oculis, opinor. Pa. N6n te istuc rogito, scelus. Precede hue : periisti iam, nisi verum scio. Promsisti tu illi vinum 1 Lu. Non promsi. Pa. Negas ? Lu. Nego hercle vero : nam ille me vetuit dicere. Neque equidem heminas octo expromsi in urceuin, Neque ille hie calidum exbibit in prandium. Pa. Neque tu bibisti ? Lu. Di me perdant, si bibi. Si bibere potui. Pa. Qui iam 1 Lu. Quia enim obsorbui : Nam nimis calebat, amburebat gtitturem. Pa. Alii ebrii sunt, alii poscam potitant ! Bono suppromo et promo cellam creditam ! Lu. Tu hercle idem faceres, si tibi esset cr6dita Quoniam aemulari non licet, mine invides. Pa. Eho an tinquam promsit antehac 1 responde, scelus ! Atque, ut tu scire possis, edico tibi : Si falsa dixis, Lucrio/excruciabere ? Lu. Ita v^ro ? ut tu ipse me dixisse delices, Postea sagina ego eiciar cellaria ; Ut tibi, si promtes, alium suppromtim pares. Pa. Non eclepol faciam : age, eloquere audacter mihi. ROMAN STYLE: WIT AND HUMOUR. 609 Lu. Nunquam edepol vidi promere ; verum hoc erat : Mihi iraperabat ; ego promebam postea. Pa. Hui, illic crebro capite sistebant cadi ! Lu. Non hercle tarn istic valide casabant cadi, Sed in cella erat paullum nimis loculi lubrici : Ibi erat bilibris aqualis, hie propter cados ; Ea saepe decies complebatur de die. Earn ple'nam atque inanem fieri maxumam Vidi; ubi hama bacchabatur, casabant cadi. Pa. Abi, abi intro iam. Yos in cella vinaria Bacchanal facitis : iam hercle ego herum adducam & foro. Plant., Mil GL, III. ii. 8-44. 9. A Braggart Captain and his Parasite. AT. Quid in Cappadocia, ubi tu quingentos simul, M heb^s machaera foret, uno ictu occideres 1 Py. At peditatus reliquiae erant, si viverent. Ar. Quid tibi ego dicam, quod omnes mortales sciunt, Pyrgopolinicem te unum in terra vivere Virtute et forma et factis invictissumis ? Amant te omnes mulieres, neque hercle iniuria, Qui sis tarn pulcer ; ut vel illae, quae here pallio Me reprehenderunt. Py. Quid here dixerunt tibi ? Ar. Rogitabant : Hiccine Achilles est, inquit, tibi ? Imo eius frater, inquam. Innuit altera : Ergo mecastor pulcer est, inquit mihi, Et liberalis. Vide, caesaries quam decet. Nae illae sunt fortunatae, quae cum isto cubant ! Py. Itane aibat tandem ? Ar. Quae me ambae obsecraverint, TJt te hodie quasi pompam iliac praeterducerem. Py. Nimia est miseria, pulcrum esse horninem nimis. Ar. Mol^stae sunt mihi : orant, ambiunt, obsecrant, Yidere ut liceat ; ad sese arcessi iubent : Ut tuo non liceat operam dare negotio. Plant., Mil. GL, I. i. 52-71. 10. A Braggart Captain (another Portrait}. Ly. Sed, quaeso, ubinam illic restitit miles modo, Qui hanc mihi donavit, quem ego vocavi ad prandiuin 1 Sed eccum incedit. An. Ita, ut occepi dicere, 2R 610 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. Lentille, de iliac pugna Pentethronica, Qua se"xaginta millia hominum uno die Volaticorum manibus occidi meis. Ly. Ehem volaticorum hominum ? An. Ita dico quidem. Ly. An, 6bsecro, usquam sunt homines volatici ? An. Fue"re ; verum ego interfeci. Ly. Quomodo Potuisti ? An. Dicam. Viscum legioni dedi Fundasque ; eo praesternbant folia farferi. Ly. Quoi rei 1 An. Ne ad fundas viscus adhaerescerct. Ly. Perge : optume hercle peieras. Quid postea 1 An. In fundas visci indebant grandiculos globos; Eo illos volantes iussi funditarier. Quid multa verba? quemquem visco oflfenderant, Tarn crebri ad terram decidebant, quam pira. Ut quisque acciderat, etim necabam illico Per cerebrum pinna sua sibi, quasi turturem. Ly. Si hercle istuc unquam factum est, turn me lupiter Paciat, ut semper sacruficem, nunqu^ni litem. An. An mi hae"c non credis? Ly. Credo, ut mi aequom est credier. Age, eamus intro, dum exta referuntur. An. Volo Narrare tibi etiam unam pugnam. Ly. Nihil moror. Plant., Poen., II. i. 22-45. 11. Tlie Danger of making Love by Proxy. Ag. lam hercle tu perfsti, ni illam mihi tarn tranquillam facis, Quam mare est olim, quuni ibi alcedo pullos educit suos Mi. Quid faciam ? Ag. Exora, blandire ? expalpa ! Hi. Faciam sedulo ; Sed vide, sis, ne tu oratorem hunc pugnis pectas postea. Ag. Non faciam. Ad. Nos eamus nunc. Etiam morare? Male facis : Bene promittis miilta ex multis ; omnia incassum cadunt. Liberare iiiravisti me haiid semel, sed centies. Dum te exspecto, neque usquam aliam mihi jDaravi copiam, Neque istuc usquam apparet. Ita nunc servio nihilo minus. I, soror. Abscede tu a me. Ag. Peril! Eho, quid agis, Milphio ? Mi. Mea voluptas, me'ae deliciae, m6a vita, mea amoenitas, Meus ocellus, meum labellum, mea salus, meum savium, M6um mel, meum cor, mea colostra ; meus molliculus caseus. KOMAN STYLE: WIT AND HUMOUR. Gil Ag. M&ie ego illaec patiar praesente dici ? Discrucior miser, Nisi ego ilium iubeo qnadrigis ctirsim ad carnuficem rapi! Ag. Non ego homo trioboli sum, nisi ego illi mastfgiae Exturbo oculos tque dentes! Hem voluptatem tibi ! He*m mel! hem cor! hem colostram! hem salutem! hem savium ! Mi. Impias, here, te! oratorem verberas. Ag. lam istoc magis ! Et iam ocellum addam, e*t labellum, et linguam ! Mi. Ecquid facias modi ? Ag. Siccine ego te ora"re iussi? Mi. Quomodo ergo orem? Ag. Rogas'? Sic enim dicere"s, sceleste : Huius voluptas, te obsecro, Hiiius mel, huius cor, huius, labellum, huius lingua, huius savium, Hiiius colostra, huius dulciculus caseus, mastfgia; Omnia ilia, quae dicebas tua esse, ea meinorares mea. Mi. Obsecro hercle te, voluptas huius atque odium meum, Huius arnica mamrneata, mea inimica et malevola, Oculus huius, Ifppitudo mea, mel huius, fel meum, Ut tu huic irata ne sis ; aut, si id fieri non potest, Capias restim ac te suspendas cum hero et vostra familia : Nam niihi iam video propter te victitandum sorbilo, Itaque iam quasi ostreatum tergurn ulceribus gestito, Propter amorem vostrum. Ad. Amabo, men' prohibere postulas, Ne te verber^t, magis quam ne mendax me advorsiim siet 1 Ad. V6rum. Etiam tibi hanc amittam noxiam unam, Agorastocles. Non sum irata, Ag. Non es? Ad. Non sum. Ag. Da ergo, ut credain, savium. Ad. Mox dabo, quum ab re divina rediero. Ag. I ergo strenue. Plant., Poen., I. ii. 145-159, 171-194. 12. "Diamond cut Diamond" So. Paegniurn, deliciae pueri, salve : quid agis 1 lit vales ? Pa. Sophoclidisca, df me amabunt. So. Quid me? utrum? Pa. Hercle nescio. Sed, si, ut digna es, faciant, odio hercle habeant et faciant male. 612 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. So. Mitte male loqui. Pa. Qimm, ut digna es, dfco, bene, non male, loquor. So. Quid agis ? Pa. Feminam scelestam te, adstans contra, contuor. So. Ce"rte equidem pueriim peiorem, quam te, novi neminem. Pa. Quid mail facio, aut cui male dico ? So. Cm pol cunque occasio est. Pa. Nemo homo unquam ita rbitratust. So. At pol multi esse ita sciunt. Pa. Heia ! So. Heia ! Pa. Tuo ex ingenio mores alienos probas. So. Fateor ego profecto me esse, ut decet lenonis familiae. Pa. Satis iam dictum habeo. So. Sed quid tu? confitere, ut te autumo ? Pa. Fatear, si ita sim. So. Iam abi: vicisti. Pa. Abi nunc iam. So. Ergo hoc mi expedi, Quo agis 1 Pa. Quo tu ? So. Die tu. Pa. Die tu. So. Prior rogavi. Pa. At post scies. So. Eo ego hinc haud longe. Pa. Et quidem ego haud longe. So. Quo ergo, seel us ? Pa. Nf sciero prius ex te tu ex me nunquam hoc, quod rogitas, scies. So. Nunquam ecastor hodie scibis, priusquam ex ted audivero. Pa. Itane est 1 ? So. Itane est 1 ? Pa. Mala es. So. Scelestus. Pa. Decet me. So. Me quidem haud decet. Pa. Quid ais? Certumne est celare, quo iter facias, pessuma? So. Obfirmastin' occultare, quo te immittas, pessume ? Pa. Par pari respondes dicto : abi iam, quando ita certa, res 'st. Nihili facio scire. Yaleas. So. Adsta ! Pa. At propero. So. Et pol ego item. Pa. Ecquid habes? So. Ecquid tu? Pa. Nihil equidem. So. C4do manum ergo. Pa. Estne haec manus ? So. Ubi ilia altera est furtifica laeva ? Pa. Domi eccam : hue nullam attuli. So. H&bes nescio quid. Pa. Ne me attrecta, subagitatrix ! So. Sm te amo ? Pa. Male operam locas. So. Qui? Pa. Quia enim nihil amas, quum ingratum am as. So. Temperi hanc vigilare oportet formulam atque aetatulam: "Ne, ubi capillus versipellis fiat, foede semper servias. Tu quidem haud etiam es octoginta pondo. Pa. At confidentia Ilia militia mflitatur miilto magis, quam pondere. At ego hanc operam perdo. So. Quid iam? Pa. Quia peritis praedico, ROMAN STYLE: WIT AND HUMOUR. 613 Sed ego cesso. So. Mane. Pa. Molesta es. So. Ergo ero quoque, nisi scio, Quo agas te. Pa. Ad vos. So. Et pol ego ad vos. Pa. Quid eo ? So. Quid id ad te attinet 1 Pa. Enim non ibis nunc vicissiin, nisi scio. So. Odiosus's. Pa. Lubet. So. Nunquam hercle istuc exterebrabis tu, ut sis peior, quam ego siem. Pa. Malitia certare tecum, miseria est. So. Merx tu mala es. Pa. Quid est, quod metuas ? So. Idem istuc, quod tu. Pa. Die ergo, quid est 1 So. At vetita sum, Ne hoc cuiquam homini edicerem, omnes muti ut loquerentiir prius. Pa. Et edictum est magnopere mihi, ne cuiquam homini crederem, Omnes muti ut loquerentur prius hoc, quam ego. So. At tu hoc face : Fide data credamus. Pa. Novi. Omnes sunt lenae levifidae, Ne"que tipullae levius pondust, quam fides lenonia. So. Die, amabo. Pa. Die, amabo. So. Nolo ames. Pa. Facile impetras. So. Tecum habeto. Pa. Et tu hoc taceto. So. Taciturn erit. Pa. Celabitur. Plant., Pers., II. ii. 22-64. 13. Slaves' Banter. To. Paratum iam esse dicito, unde argentum sit futurum. lube to habere animum bonum : die me illam amare multum. Ubi se adlevat, ibi me adlevat. Quae dixi ut nuntiares, Satin 7 ea tenes ? So. Magis calleo, quam aprugnuni callum callet. To. Properato, abi domum. Sa. Nunc ego huic graphice facetns fiam : Subnixis alis me inferara, atque amicibor gloriose. To. Sed quis hie ansatus ambulat ? Sa. Magnifice conscreabor. To. Sagaristio hie quidern est. Quid agitur, Sagaristio ? ut valetur ? Ecquid, quod mandavi tibi, estne in te speculae? Sa. Adito: Videbitur: factum volo. Venito: pronioveto ! To. Quid hoc hie in collo tibi tumet ? Sa. Vomica est : pressare parce : Nam ubi qui mala tetigit manu, dolores cooriuntur. Gil SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. To. Quando istaec innata e*st tibi 1 Sa. Hodie". To. Secari iubeas. Sa. Metuo, ne immaturam secern : ne exhibeat plus negoti. To. Inspiceremorbumtuomlubet. Sa. Abiatquecavetibi,sis, A cornu. To. Quid iam ? Sa. Quia boves bini hie sunt in. crumena, To. Emitte, sodes : ne enices fame ! sine ire p&stum. Sa. Enim metuo, ut possim reicere in bubilem, ne vagentur. To. Ego reiciam : habe animum bonum. Sa. Crede*tur ; commodabo. Sequere hac, sis : argentum hie inest, quod dudum me rog^sti. To. Quid tu ais? Sa. Dominus me boves mercatum Ere- triam misit ; Nunc mi Eretria erit haec tua domus. Plant., Pers., II. v. 1-22. 14. Sagaristio pokes fun at the Persian. To. Yideor vidisse hie forma persimilem tui, Eadem statura. Sa. Quippe qui frater siet. Do. Sed scire velimus, quod tibi nomen siet. To. Quid attinet, nos scire ? Sa. Ausculta ergo, ut scias : Vaniloquidorus, Virginisvendonides, Nugipolyloquides, Argentiexterebronides, Tedigniloquides, Nummorumexpalponides, Quodsemelarripides, Nunquainposteareddides. Do. Heu hercle nomen niultis modis scriptum est tuom. Sa. Ita sunt Persarum mores : longa nomina Contortiplicata hab^mus. Numquid ceterum Yoltis? Do. Yale. Plant., Pers., IY. vi. 16-27. 15. A Master rates his Servants. Ba. Exite ! agite, exite, ignavi, male habiti, et male con- ciliati; Quorum nunquam quidquam quoiquaui venit in mentem ut recte faciant. Quibus nisi ad hoe exemplum experior, non potest usurpari usura. Neque ^go homines raagis ^isinos unquam vidi: ita plagis costae callent. ROMAN STYLE: WIT AND HUMOUR. 615 Quos dum ferias, tibi plus noceas: e"o enim ingenio hi stint flagritribae: Qui hac habent consilia: Ubi data occasio est, rape, clepe, tene, harpaga, es, Bibe, fuge ! Hoc eorum opust: tit lupos m&velis Apud oves liuquere, quam hos custodes domi. At faciem quom adspicias eorum, baud mail videntur; 6pera fallunt. Nunc adeo hanc edictionem nisi animum advortetis omnes, Nisi somnum socordiamque ex pe"ctore oculisque amovetis: Ita ego vostra latera loris faciam ut valide varia sint, Tit ne peristromata quidem aeque picta sint Campanica, Neque Al^xandrina beluata conchy liata tapetia. Atque h^ri ante dixeram omnibus dederamque eas pro- vincias; "Verum ita vos perditi estis, neglegentes, ingenio improbo: Officium vostrum ut vos malo cogatis commonerier. Nempe ita animati estis vos: vincite hoc duritia ergo atque me. Hoc vide, sis: alias res agunt. Hoc agite, hoc animum advortite, Hue adhibete auris, quae ego loquar, plagigera genera hominum ! Nunquam edepol vostrum durius tergum erit, quam terginum hoc meum. Quin nunc ? doletne ? Hem, sic datur, si quis herum servos spernit ! Adsistite omnes contra me et, quae loquor, advortite animum. Tu, qui lirnam habes, aquam ingere: face plenum ae'num sit cito. Te, cum securi, caudicali praeficio provinciae. Lo. At haec retunsa est. Ba. Sine siet. Itidem vos estis plagis omnes: Num qui minus ea gratia tamen omnium opera titor ? Tibi hoc praecipio, ut niteat aedis: habes, quod facias: pro- pera, abi intro. Tu esto lectisterniator. Tu argentum eluito; idem exstruito. Haec, quom ego a foro revortor, facite ut offendam parata : Yorsa, sparsa, tersa, strata, latitaque omnia utsient. Nam mi hodie natalis dies est : decet eum omnes vos con- celebrare. Plant., Pseud., I. ii, 1-33. C16 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 16. Nothing like Good Luck. Di immortales, conservavit me illic homo adventu suo ! Suo viatico reduxit me usque ex errore in. viam ! Nam ipsa mihi Opportunitas non potuit opportunius Ad venire, quam haecce adlata est mi opportune epistola: Nam haec adlata cornu copiae est, ubi inest, quidquid volo: Hie doli, hie fallaciae omnes, hie sunt sycophantiae, Hie argentum est, hie arnica amanti herili filio. lam institute, ornate, cuncta in ordine animo, ut volueram, Certa, deformata habebam; sed profecto hoc sic erit: Centum doctum hominum consilia sola haec devincit dea Fortuna. Atque hoc verum est: proinde ut quisque fortuna utitur, Ita praecellet, atque exinde sapere eum omnes dicimus. B6ne ubi quod consilium discimus accidisse, hominem catum Eum esse declaramus ; stultum autem illurn, quoi vortit male. Stulti haud scimus, frustra ut sitnus, quum quod cupienter dari Petimus nobis, qu^si, quid in rem sit, possimus noscere. Certa amittimus, dum incerta petimus; atque hoc evenit In labore atque in dolore, ut mors obrepat interim. Plant., Pseud., II. Hi. 1-7, 10-20. 17. Shipwrecked Men jest over their Misfortune. La. Eheii, Palaestra atque Ampelisca, ubi stis nunc ? Ch. Piscibus in alto, credo, praebent pabulum. La. Mendicitatem mi obtulisti opera tua, Dum tuis ausculto magnidicis mendaciis. Ch. Bonam est quod habeas gratiam merito mihi, Qui te ex insulso salsum feci opera mea. La. Quin tu hinc is a me in maxumam malam crucem ? O scirpe, scirpe, laudo fortunas tuas, Qui semper servas gloriam aritudinis ! Ch. Equidem me ad velitationem exerceo: Nam omnia corusca prae tremore fabulor. La. Edepol, Neptune, es balrieator frigidus: Cum v6stimentis, posteaquam abs te abii, algeo. Ne thermopolium quidem ullum instruit: Ita salsam praebet potionem et frigidam. ROMAN STYLE: WIT AND HUMOUR. 617 Ch. Ut fortunati stint fabri ferrarii, Qui apud carbones adsident ! semper calent. La. TJtinam fortuna niinc anatina uterer, Uti, quora exivissem ex aqua, arerem tamen ! Ch. Quid, si aliquo ad ludos rne pro manduco locem? La. Quapropter 1 Ch. Quia pol clare crepito dentibus. La. Quaenam balaena meum voravit vidulum, Aurum atque argentum ubi omne compactiim fuit 1 Ch. Eadem ilia, credo, quae meum marsupium, Quod plenum argenti fuit, in sacciperio. La. Eheu, redactus sum usque ad unam hanc tuniculam, Et ad hoc misellum pallium ! perii oppido ! Ch. Quid, stulte, ploras 1 tibi quidem edepol copia est, Dum lingua vivet, qui rem solvas omnibus. Plant., End., II. vi. 28-72, 18. A Fisherman 's Reasons for keeping a Bag of Money found in the Sea. Tr. Quid ais, impudens ? Ausus etiam comparare vidulum cum piscibus ? Eadem tandem re's videtur 2 Gr. In manu non est mea ? Ubi demisi retem atque hamum, quidquid haesit, extraho. Meum quod rete atque hami nancti stint, meum potissumum est. Tr. Imo hercle baud est, siquidem quod vas excepisti. Gr. Philosophe ! Tr. Sed tune unquam piscatorem vidisti, venefice, "Vidulum piscem cepisse aut protulisse ullum in forum 1 Non enim tu hie quidern occupabis omnis quaestus, quos voles : Et viiftorem et piscatorem te sse, impure, postulas. Yel te mihi monstrare oportet, piscis qui sit vidulus ; Yel, quod in mari non naturn est neque habet squamas, ne feras. Gr. Quid tu? nunquam audisti esse antehac vidulum piscem? Tr. Scelus, Julius est. Gr. Imo est profecto : ego, qui sum piscator, scio; Vero raro c&pitur: nullus minus saepe ad terram venit. Tr. Nil agis : dare verba speras mihi te posse, furcifer ? 618 SPECIMENS OF EOMAN LITERATURE. Quo colore est 1 Gr. H6c colore capiuntur pauxilluli. Sunt alii puniceo corio, magni item, atque atrL Tr. Scio. Tu hercle, opino, in viduluin te piscem convortes, nisi caves : Fiet tibi puniceum corium, postea atrum denuo. Plant., End., IV. iii. 53-73. 19. A Negotiation between two old Gentlemen concerning the Marriage of their Children. Si. Per te decs oro, et nostram ainicitiarn, Chreme, Quae, incepta a parvis, cum aetate adcrevit simul, Perque unicam gnatam tuam, et gnatum meum, Cuius tibi potestas surnma servandi datur, Ut me adiuves in hac re : atque ita uti nuptiae Fuerant futurae, fiant. Ch. Ah ne me obsecra : Quasi hoc te orando a me impetrare oporteat. Alium esse censes nunc me, atque olim quum dabam ? Si in recast utrique ut fiant, accersi iube. Sed si ex ea re plus malist, quam commodi, Utrique : id te oro, in commune ut consnlas, Quasi ilia tua sit, Pamphilique ego sim pater. St. Immo ita volo, itaque postulo ut fiat, Chreme : Neque postulem abs te, ni ipsa res moneat. Ch. Quid est ? Si. Irae sunt inter Glycerium et gnatum. Ch. Audio. Si. Ita magnae, ut sperem posse avelli. Ch. Eabulae. Si. Profecto sic est. Ch. Sic hercle, ut dicam tibi : Amantium irae amoris integratiost. Si. Hem, id te oro, tit ante eamus. Dum tempus datur ? Dumque eius lubido occlusast contumeliis, Prius quam harum scelere et lacrumae coiifictae dolis Kediicunt animum aegrotum ad misericordiam, Uxorem demus. Spero consuetudine et Ooniugio liberali devinctum, Chreme, Dem facile ex illis sese emersurum malis. Ch. Tibi ita hoc videtur : at ego non posse arbitror Neque ilium hanc perpetuo habere, neqtie me perpetL Si. Qui scis ergo istuc, nisi periclurn feceris 1 Ch. At istuc periclurn in filia fieri, grave est. Si. Nempe incommoditas denique hue omnis redit : Si eveniat, quod di prohibeant, discessio : At si corrigitur, quot commodi tates, vide. Principio amico f ilium restitueris ; ROMAN STYLE: WIT AND HUMOUR. 619 Tibi g^nerum firmum, et filiae invenies virum. Ch. Quid istic ? Si ita istuc animum induxti esse utile, Nolo tibi ullum commodum in me clatidier. Si. Merito te semper maxumi feci, Chreme. Ter., Andr., III. vii. 6-42. 20. Nausistrata discovers that her Husband has married another Wife. Nau. Qui nominat me ? Ch. Hem. Nau. Quid istuc tur- baest obsecro, Mi vir ? Ph. Ehem, quid nunc obstipuisti ? Nau. Quis hie homost ? Non mihi respondes 1 Ph. Hicine ut tibi respondeat 1 Qui hercle, tibi sit, nescit. Ch. Cave isti quicquam creduas. Ph. Abi, tange : si non totus friget, me euica. Ch. IsTihil est. Nau. Quid ergo est quod istic narrat ? Ph. lam scies : Ausculta. Ch. Pergin credere ? Nau. Quid ergo obsecro Huic credam, qui nil dixit 1 Ph. Delirat miser Timore. Nau. Non pol temerest, quod tu tarn times. Ch. Egon timeo ? Ph. Kecte sane : quando nil times, Et hoc nihil est quod ego dico, tu narra. De. Scelus, Tibi narret ? Ph. Ohe tu, factumst abs te sedulo Pro fratre. Nau. Mi vir, non mihi dicis ? Ch. At Nau. Quid at ? Ch. Non opus est dicto Ph. Tibi quidem : at scito huic opust. In Lemno. Ch. Hem, quid agis? De. Non taces? Ph. Clam te. Ch. Hei mihi. Ph. Uxorem duxit. Nau. Mi homo, di melius duint. Ph. Sic factumst. Nau. Perii misera. Ph. Et inde fili Suscepit iam unam, dum tu dormis. Ch. Quid agimus? Nau. Pro di inmortales, facinus indignum et malum. Ph. Hoc &ctumst. Nau. An quicquam hodie est factum indignius ? Qui mi, ubi ad uxores ventumst, turn fiunt senes ? Demipho, te appello ; nam cum hoc ipso distaedet loqui. Haecine erant itiones crebrae et mansiones diutinae Lemni ? haecine erat ea quae nostros fructus minuit vilitas ? De. Ego, Nausistrata, esse in hac re culpam meritam noa nego; Sed ea quin sit ignoscenda. Ph. Yerba Hunt mortuo. 620 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. De. Nam neque neglegentia tua neque odio id fecit tuo. Duxit fere abhinc annos quiiidecim neque postilla unquam attigit. Ea mortem obiit ; e medio abiit, quf fuit in re hac scrupulus. Quamobrem te oro, ut alia facta tiia sunt, aequo animo hoc feras. Nau. Quid ego aequo animo ? Cupio misera in hac re iam defungier ; Sed quid sperem ? aetate porro minus peccaturum pateiu 1 Iain turn erat senex, senectus si verecundos facit. An mea forma atque aetas nunc magis expetendast, Demipho? Quid mi hie adfers, quamobrem exspectem aut sperem porro non fore ? Ph. Exsequias Chremeti quibus est commodum ire, hem tern- pus est. Sic dabo : age nunc, Phormionem quf volet lacessito : Faxo tali eum mactatum, atque hie est, infortunio. Ter., Phorm., V. viii. 1-39. 21. A Satire on Epicures. Praefecti popinae atque luxuriae negant cenam lautam esse, nisi, cum libentissime edis, turn auferatur, et alia esca melior atque amplior succenturietur. Is nunc flos cenae habetur inter istos, quibus sumtus et fastidium pro facetiis procedit : qui negant ullam avem, praeter ficedulain, totam comesse opor- tere; ceterarum avium atque altilium, nisi tan turn apponatur, ut a cluniculis inferiori parte saturi fiant, convivium putant inopia sordere: superiorem partem avium atque altilium qui edunt, eos palatum non habere : si proportione luxuria pergit crescere, quid relinquitur, nisi ut delibari sibi cenas iubeant, ne edendo defatigentur? quando stratus auro, argento, purpura, amplior aliquot hominibus, quam diis immortalibus, adornantur. Favorinus, ap. Aul. Gell., xv. 8. 22. The Claims of Self-indulgence conflict with those of Business. Ludunt alea, studiose unguentis delibuti, delicatis stipati. Ubi horae decem sunt, iubent puerum vocari, ut comitium eat percunctatum, quid in foro gestum sit, qui suaserint, qui dissuaserint, quot tribus iusserint, quot vetuerint; inde ad comitium vadunt, ne litem suam faciant. Dum eunt, nulla ROMAN STYLE: WIT AND HUMOUR. 621 est in angiporto amphora, quam non impleant, quippe qui vesicam plenam vim habeant. Veniunt in comitium tristes, iubent dicere; quorum negotium est, dicunt, iudex testes poscit, ipsus it minctum. Ubi redit, ait se omnia audivisse, tabulas poscit. Literas inspicit, vix prae vino sustinet palpebras, eunti in consilium ibi haec oratio : Quid mihi negotii est cum istis nugacibus ? quam potius potamus mulsum mixtum vino graeco, edimus turdum pinguem bonumque piscem, lupum germanum, qui inter duos pontes captus fuit. Titius, ap. Macrob., Sat., ii. 10. B. PERIOD II., B.C. 80-A.D. 14. 23. Host and Guest. Lepidissimus liber est M. Varronis ex satiris Menippeis qui inscribitur Nescis quid vesper serus vehat, in quo disserit de apto convivarum numero deque ipsius convivii habitu cultuque. Dicit autem convivarum numerum incipere oportere a Gratiarum numero et progredi ad Musarum, id est proficisci a tribus et ccnsistere in novem, ut cum paucissimi convivae sunt, non pauciores sint quam tres, cum plurimi, non plures quam novem. Nam multos (inquit) esse non convenit, quod turba plerumque est turbulenta, et Romae quidem stat, sedet Athenis, nusquam autem cubat. Ipsum deinde convivium constat (inquit) ex rebus quattuor et turn denique omnibus suis numeris absolutum est, si belli homunculi conlecti sunt, si electus locus, si tempus lectum, si apparatus non neglectus. Nee loquaces autem (inquit) con vivas nee mutos legere oportet, quia eloquentia in foro et apud subsellia, silentium vero non in convivio sed in cubiculo esse debet. Sermones igitur id temporis habendos censet non super rebus anxiis aut tortuosis sed iucundos atque invitabiles et cum quadam inlecebra et voluptate utiles, ex quibus ingenium nostrum venustius fiat et amoenius. Quod profecto (inquit) eveniet si de id genus rebus ad communem vitae usum perti- nentibus confabulemur, de quibus in foro atque in negotiis agendi non est otium. Dominum autem (inquit) convivii esse oportet non tarn lautum quam sine sordibus, et in convivio legi non omnia debent sed ea potissimum quae siniul sint /3/oi^eX^ et delectent. Neque non de secundis quoque mensis, cuius modi 622 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. esse eas oporteat, praecipit. His enirn verbis utitur: bellaria (intuit) ea maxirae sunt mellita quae mellita non sunt, ^s^^xarj enim cum vtyet societas infida. Quod Varro in. loco hoc dixit bellaria, ne quis forte in ista voce haereat, significat id vocabu- luni omne mensae secundae genus, nam quae irippanct, Graeci aut TpctyqpxTcc dixerunt, ea veteres nostri bellaria appellaverunt. Varro, Sat. Menipp., vii. 1 (1). 24. An Inflexible Stoic. In M. Catone, indices, haec bona, quae videmus, divina et egregia, ipsius scitote esse propria: quae nonnumquam requiri- mus, ea sunt omnia non a natura, sed a magistro. Fuit enim quidam sumnio ingenio vir, Zeno, cuius in vent or um aemuli Stoici nominantur. Huius sententiae sunt et praecepta eius- modi : sapientem gratia numquam inoveri, numquam cuiusquain delicto ignoscere: neminem misericordem esse, nisi stultum et levem : viri non esse, neque exorari neque placari : solos sapi- entes esse, si distortissimi sint, formosos; si mendicissimi, divites; si servitutern serviant, reges: nos autem, qui sapientes non sumus, fugitivos, exsules, hostes, insanos denique esse dicunt: omnia peccata esse paria: omne delictum scelus esse nefarium, nee minus delinquere eum, qui gallum gallinaceum, quum opus non fuerit, quam eum, qui patrem suffocaverit: sapientem nihil opinari, nullius rei poenitere, nulla in re falli, sententiam mutare numquam. Haec homo ingeniosissinius, M. Cato, auctoribus eruditissimis inductus, arripuit: neque dispu- tandi caussa, ut magna pars, sed ita vivendi. Petunt aliquid publicani? cave quidquam habeat momenti gratia. Supplices aliqui veniunt, miseri et calamitosi? sceleratus et nefarius fueris, si quidquam, misericordia adductus, feceris: Fatetur aliquis se peccasse, et eius delicti veniam petit ? nefarium est facinus, ignoscere. At leve delictum est: omnia peccata sunt paria. Dixisti: quippe iam fixum et statutum est. Non re ductus es, sed qpinione : sapiens nihil opinatur. Errasti aliqua in re: maledici putat. Hac ex disciplina nobis ilia sunt Dixi in senatu, me nomen consularis candidati delaturum. Iratus dixisti. Numquam, inquit, sapiens irascitur. At tem- poris caussa. Improbi, inquit, hominis est, mendacio fallere : mutare sententiam, turpe est : exorari, scelus j misereri, flagitium. Cic., Mur., xxix. 61, 62. BOMAN STYLE: WIT AND HUMOUR. 623 25. "Dancer" an opprobrious Epithet. Saltatorem appellat L. Murenam Cato. Maledictum est, si vere obiicitur, vehementis accusatoris : sin false, maledici conviciatoris. Quare, quum ista sis anctoritate, non debes, M. Cato, arripere maledictum ex trivio aut ex scurrarum aliquo convivio, neque temere consulem populi Homani saltatorem vocare, sed circuinspicere, quibus praeterea vitiis affectum esse necesse sit eum, cui vere istud obiici possit. Nemo enim fere sal tat sobrius, nisi forte insanit, neque in solitudine, neque in convivio moderate atque honesto. Tempestivi convivii, amoeni loci, multarum deliciarum comes est extrema saltatio. Tu mihi arripis id, quod necesse est omnium vitiorum esse postremum : relinquis ilia, quibus remotis hoc vitium omnino esse non potest. Nullum turpe convivium, non amor, non comissatio, non libido, non sumptus ostenditur : et, quum ea non reperiantur, quae voluptatis riomen habent, quaeque vitiosa sunt: in quo ipsam luxuriam reperire non potes, in eo te uinbram luxuriae reperturum putas? Nihil igitur in vitarn L. Murenae dici potest ? nibil, inquam, omnino, iudices. Sic a me consul desig- natus defenditur, ut eius nulla fraus, nulla avaritia, nulla perfidia, nulla crudelitas, nullum petulans dictum in vita pro- feratur. Bene habet : iacta sunt fundamenta defensionis. Oic., Mur., vi. 13, 14. 26. The Orator Crassus retorts upon Brutus. Quum enim Brutus duos lectores excitasset et alteri de colonia Narbonensi Crassi orationem legendam dedisset, alteri de lege Servilia, et quum contraria inter sese de republica capita contulisset, noster hie facetissime tres patris Bruti de iure civili libellos tribus legendos dedit. - Ex libro primo, forte evenit, ut in Privernati essemus. "Brute, testificatur pater, se tibi Privernateni fundum reliquisse." Deinde ex libro secundo, in Albana eramus ego et Marcus films. "Sapiens videlicet homo cum primis nostrae civitatis norat hunc gurgi- tem ; metuebat, ne, quum is nihil haberet, nihil esse ei relictuin putaretur." Turn ex libro tertio, in quo finem scribendi fecit (tot enim, ut audivi Scaevolam dicere, sunt veri Bruti libri), in. Tiburti forte assedimus ego et Marcus filius. "Ubi sunt ij 624 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. fundi, Brute, quos tibi pater publicis commentariis consignatos reliqtiit ? Quod nisi puberem te," inquit, " iam haberet, quar- tum librum composuisset et se etiam in balneis lotum cum filio scriptum reliquisset." Cic., de Or., II. Iv. 223, 224. 27. Bom mots. Puns on Words. Alterum genus est, quod habet parvam verbi immutationem, quod in littera positum Graeci vocant irapGvopa.fftav, ut " Nobili- orem, mobiliorem" Cato : aut, ut idem, quum cuidam dixisset, "Eamus deambulatum :" et ille : " quid opus fuit de 1 " " Immo vero," inquit, "quid opus fuit te?" aut eiusdem responsio ilia : "Si tu et ad versus et aversus impudicus es." Etiam interpre- tatio nominis habet acumen, quum ad ridiculum convertas, quamobrem ita quis vocetur ; ut ego nuper, Nummium divisorem, ut Neoptolemum ad Troiam, sic ilium in campo Martio nomen invenisse. Atque haec omnia verbo continentur. Saepe etiam versus facete interponitur, vel ut est, vel paullulum immutatus; aut aliqua pars versus, ut Statius Scauro stomachanti; (ex quo sunt nonnulli, qui tuam legem de civitate natam, Crasse, dicant :) "Sf, tacete, quid hoc clamoris? quibu' nee mater, nee pater, Tanta confidential auferte istanc enim superbiam." in Caelio sane etiam ad caussam utile fuit tuum illud, Antoni, quum ille a se pecuniam profectam diceret testis et haberet filium delicatiorem, abeunte iam illo, " Sen tin' senem esse tactum triginta minis?" In hoc genus coniiciuntur proverbia, ut illud Scipionis, quum Asellus omnes provincias stipendia merentem se peragrasse gloriaretur : " Agas asellum," et cetera. Cic*, de Or., II. Ixiii. Ixiv. 256-258, 28. Bons mots. Puns on the Sense of Words. Est autem ex hoc genere illud, quod tu, Crasse, nuper ei, qui te rogasset, num. tibi molestus esset futurus, si ad te bene ante lucem venisset : "Tu vero," inquisti, "molestus non eris. lubebis igitur, te," inquit, " suscitari ? " et tu : "Certe negaram te molestum futurum." Ex eodem hoc vetus illud est, quod ROMAN STYLE: WIT AND HUMOUR. G25 aiunt Maluginensem ilium M. Scipionem, quum ex centuria sua renuntiaret Acidinum consulem praecoque dixisset : " Die de L. Manlio : Yirum bonum," inquit, " egregiumque civem esse arbitror." Ridicule etiam illud L. Porcius Nasica censori Catoni ; quum ille : " Ex tui animi sententia tu uxorem habes? Non hercule," inquit, "ex mei animi sententia." Cic., de Or., II. Ixiv. 259, 260. 29. Sons Mots. Personalities. "Valde autem ridentur etiam imagines, quae fere in deformi- tatem aut in aliquod vitium corporis ducuntur cum similitudine turpioris: ut meum illud in Helvium Manciam : "lam ostendam, cuiusmodi sis:" quum ille, " Ostende, quaeso;" demonstravi digito pictum Gallum in Mariano scuto Cimbrico sub Novi.s distortum, eiecta lingua, buccis nuentibus : risus est commotus ; nihil tarn Manciae simile visum est: ut quum Tito Pinario, mentum in dicendo intorquenti, "turn ut diceret, si quid vellet, si nucem fregisset." Cic., de Or., II. Ixvi. 266. 30. Sons Mots. Humorous Misapprehension. Ex quo genere est etiam, non videri intelligere quod intelligas, ut Pontidius : " Qualem existimas, qui in adulterio deprehendi- tur? Tardum!" ut ego, qui in delectu Metello, quum excusa- tionem oculorum a me non acciperet, et dixisset: "Tu igitur nihil vides? Ego vero," inquam, "a porta Esquilina video villam tuam:" ut illud Nasicae, qui quum ad poetam Enniuni venisset eique ab ostio quaerenti Ennium ancilla dixisset domi non esse, Nasica sen sit illam domini iussu dixisse et ilium intus esse. Paucis post diebus quum ad Nasicam venisset Ennius et eum a ianua quaereret, exclamat Nasica se domi non esse. Turn Ennius, " Quid? ego non cognosce," inquit, "vocem tuam ?" Hie Nasica : "Homo es impudens. Ego quum te quaererem, tincillae tuae credidi te domi non esse, tu mini non credis ipsi?" Cic., de Or., II. Ixviii. 275, 276. 31. Eons Mots. Ingenious Misinterpretation. Mo vent ilia etiam, quae coniectura explanantur longe aliter atque sunt, sed acute atque concinne : ut, quum Scaurus accu- 2 s G26 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. saret Rutilium ambitus, quum ipse consul esset factus, ille repulsam tulisset, et in eius tabulis ostenderet litteras, A. F. P. E. idque diceret esse, actum fide P. Rutilii; Rutilius autem, "ante factum, post relatum; C. Canius, eques Romanus, quum Rufo adesset, exclamat, neutrum illis litteris declarari." " Quid ergo?" inquit Scaurus; "Aemilius fecit, plectitur Rutilius." Cic., de Or., II. Ixix. 280. 32. Sons Mots. The Surprise (nap* Sed ex his omnibus nihil magis ridetur, quam quod est praeter exspectationem; cuius innumerabilia sunt exempla, vel Appii maioris illius, qui in senatu, quum ageretur de agris publicis et de lege Thoria, et premeretur Lucilius ab iis, qui a pecore eius depasci agros publicos dicerent, "JSTon est," inquit, " Lucilii pecus illud: erratis:" (defendere Lucilium videbatur) "ego liberum puto esse; qua lubet, pascitur." Placet etiam mi hi illud Scipionis illius, qui Ti. Graechum perculit: quum ei M. Flaccus multis probris obiectis P. Mucium iudicem tulisset, " Eiero," inquit : "iniquus est." Quum esset admurmuratum, " Ah," inquit, " P. C. non ego mihi ilium iniquum ciero, verum omnibus." Ab hoc vero Crasso nihil facetius : quum laesisset testis Silus Pisonem, quod se in eum audisse dixisset : " Potest fieri," inquit, " Sile, ut is, unde te audisse dicis, iratus dixerit." Annuit Silus. "Potest etiam, ut tu non recte intellexeris." Id quoque toto capite annuit, ut se Crasso daret. " Potest etiam lieri," inquit, "ut omnino, quod te audisse dicis, numquam audieris." Hoc ita praeter exspectationem accidit, ut testem omnium risus obrueret. Huius generis est plenus Novius, et iocus est familiaris : "Sapiens si algebis, trenies;" et aliaperrnulta. Cic. 9 de Or., II. Ixx. 284, 285. 33. Ridicule of Luxury. Luxuriae rictu Martis marcent moenia. Tuo palato clausus pavo pascitur Plurnato amictus aureo Baby Ion ico, Gallina tibi Numidica, tibi gall us spado; Ciconia etiam, grata peregrina hospita Pietaticultrix gracilipes crotalistria Avis exul hiemis, titulus tepidi temporis, Nequitiae nidum in caccabo fecit modo. ROMAN STYLE: WIT AND HUMOUK. 627 Quo margarita cara vitribaca Indica ? An ut matrona ornata phaleris pelagiis Tollat pedes indomita in strato extraneo ? Zmaragdum ad quam rem viridem, pretiosum vitrum? Quo Carchedonios optas ignes lapideos ? Nisi ut scintillet probitas e carbunculis. Aequum est induere miptam ventum textilem, Palam prostare nudam in nebula linea ? Publit. Syr., ap. Petr., Sat, Iv. 19-34. 34. A Bridge to throw Fools from. O Colonia, quae cupis ponte ludere longo, Et salire paratum habes, sed vereris inepta Crura ponticuli assulitantis inredivivus Ne supinus eat, cavaque in palude recumbat: Sic tibi bonus ex tua pons libidine fiat, In quo vel Salisubsuli sacra suscipiantur: Munus hoc mihi maximi da, ColoDia, risus. Quendam municipem meum de tuo volo ponte Ire praecipitem in lutum per caputque pedesque : "Verum totius ut lacus putidaeque paludis Lividissima maximeque est profunda vorago. Insulsissimus est homo, nee sapit, pueri instar Bimuli tremula patris dormientis in ulna. Quoi quum sit viridissimo nupta flore puella Et puella tenellulo delicatior haedo Asservanda nigerrimis diligentius uvis: Ludere hanc sinit, ut lubet, nee pili facit uni, Nee se sublevat ex sua parte, sed velut alnus In fossa Liguri iacet subpernata securi, Tantumdem omnia sentiens, quam si nulla sit usquam: Talis iste meus stupor nil videt, nihU audit. Ipse qui sit, utrum sit an non sit, IcTquoque nescit. Nunc eum volo de tuo ponte mittere pronum, Si pote stolidum repente excitare veternum, Et supinum animum in gravi derelinquere coeno, Ferream ut soleam tenaci in voragine mula. Catull, xix. 628 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 35. Lhomme qui rit. Egnatius, quod candidos habet denies, Renidet usque quaque: si ad rei ventum est Subsellium, quum orator excitat fletum, Renidet ille: si pii ad rogum fili Lugetur, orba quum flet unicum mater, Renidet ille : quidquid est, ubicunque est, Quodcunque agit, renidet. Hunc habet rnorbum, Neque eleganteni, ut arbitror, neque urbanum. Quare monendus es mihi, bone Egnati: Si urbanus esses, aut Sabinus, aut Tiburs. Aut porcus Umber, aut obesus Etruscus, Aut Lanuvinus ater atque dentatus, Aut Transpadanus, ut meos quoque attingam, Aut quilibet, qui puriter lavit dentes, Tatnen renidere usquequaque te nollem: Nam risu inepto res ineptior nulla est. CatulL, xxxix. 36. An III Wind. Furi, villula nostra non ad Austri Flatus opposita est, nee ad Favoni, Nee saevi Boreae, aut Apeliotae; Verum ad millia quindecim et ducentos. O ventum horribilem atque pestilentem! CatulL, xxvi. 37. Little and Good. Risi nescio quem modo in corona, Qui, quum mirifice Yatiniana Meus crimina Calvus explicasset, Admirans ait haec, manusque tollens : Dii magni, salaputtium disertum ! Catull., liii. EOMAN STYLE: WIT AND HUMOUR. 38. A Parody. Sabinus ille. quern videtis, hospites, Ait fuisse mulio celerrimus; Neque ullius volantis impetum cisi Nequisse praeterire: sive Mantuam Opus foret volare, sive Brixiam. Neque hoc negat Tryphonis aemuli domum Negare nobilem, insulamve Caeruli: Ubi iste, post Sabinus, ante Quinctio Bidente dicit attondisse forfice Comata colla, nequa sordidum, iugo Preinente, dura vulnus ederet iuba. Cremona frigida, et lutosa Gallia, Tibi haec fuisse, et esse, cognitissima Ait Sabinus: ultima ex origine Tua stetisse dicit in voragine, Tua in palude deposisse sarcinas, Et inde tot per orbitosa millia lugum tulisse; laeva, sive dextera, Strigare mula, sive utrimque coeperat. Neque ulla vota semitalibus Deis Sibi esse facta, praeter hoc novissimum, Paterna lora, proximumque pectinem. Sed haec prius fuerej nunc eburnea Sedetque sede, seque dedicat tibi, Gemelle Castor, et gemelle Castoris. Virg., Cat., viii. 39. A Dish of Garlic. Parentis olim si quis impia manu Senile guttur fregerit, Edit cicutis allium nocentius. O dura messorum ilia ! Quid hoc veneni saevit in praecordiis ? Num viper-inns his cruor Incoctus herbis me fefellit ? an malas Canidia tractavit dapes ? TJt Argonautas praeter omnes candidum Medea mirata est ducem, 630 SPECIMENS OF EOMAN LITEKATURE, Ignota tauris illigaturum iuga Perunxit hoc lasonem : Hoc delibutis ulta donis pellicem, Serpente fugit alite. Nee tantus umquam siderum insedit vapor Siticulosae Apuliae; Nee mumis humeris efficacis Herculis Inarsit aestuosius. At, si quid uinquam tale concupiveris, locose Maecenas, precor, Manum puella savio opponat tuo, Extrema et in sponda cubet. HOT., Ep., iii. 40. A Contest between two Buffoons. Nunc mihi paucis Sarmenti scurrae pugnam Messique Cicirri, Musa velim meniores, et quo patre natus uterque Contulerit lites. Messi clarum genus Osci; Sarmenti domina exstat: ab his maioribus orti Ad pugnam venere. Prior Sarmentus : " Equi te Esse feri similem dico." Ridemus, et ipse Messius: "Accipio;" caput et movet. "O, tua cornu Ni foret exsecto frons," inquit, " quid faceres, quum Sic mutilus miniteris ?" At illi foeda cicatrix Setosam laevi frontem turpaverat oris. Campanum in morbum, in faciem permulta iocatus, Pastorem saltaret uti Cyclopa, rogabat: Nil illi larva aut tragicis opus esse cothurnis. Multa Cicirrus ad haec: donasset iamne catenam Ex voto Laribus, quaerebat; scriba quod esset, Deterius nihilo dominae ius esse. Rogabat Denique, cur umquam fugisset, cui satis una Farris libra foret, gracili sic tamque pusillo ? Prorsus iucunde cenam produximus illam. EOT., Sat., I. v. 51-70. 41. A Quarrel is sometimes entertaining. Proscripti Eegis Rupili pus atque venenum Hybrida quo pacto sit Persius ultus, opinor ROMAN STYLE: WIT AND HUMOUR. 631 Omnibus et lippis notum et tonsoribus esse. Persius hie permagna negotia dives habebat Clazomenis, etiam lites cum rege molestas; Durus homo atque odio qui posset vincere Regem, Confidens tumidusque, adeo sermonis amari, Sisennas, Barros ut equis praecurreret albis. Ad Regem redeo. Postquain nihil inter utrumque Convenit; hoc etenim sunt omnes iure molesti, Quo fortes, quibus adversum bellum incidit : inter Hectora Priamiden animosum atque inter Achillem Ira fuit capitalis, ut ultima divideret mors, Non alium ob causam, nisi quod virtus in iitroque Summa fuit; duo si discordia vexet inertes, Aut si disparibus bellum incidat, ut Diomedi Cum Lycio Glauco, discedat pigrior, ultro Muneribus missis Bruto praetore tenente Ditem Asiam, Rupili et Persi par pugnat, uti non Compositum melius cum Bitho Bacchius. In ius Acres procurrunt, magnum spectaculum uterque. Persius exponit causam. ridetur ab omni Conventu, laudat Brutum laudatque cohortem : Soleni Asiae Brutum appellat, stellasque salubres Appellat comites, excepto Rege; canem ilium, Invisum agricolis sidus, venisse; ruebat Flumen ut hibernum, fertur quo rara securis. Turn Praenestinus salso multoque fluenti Expressa arbusto regerit convicia, durus Vindemiator et invictus, cui saepe viator Cessisset, magna compellans voce cuculum. At Graecus, postquam est Italo perfusus aceto, Persius exclamat : " Per magnos, Brute, deos te Oro, qui reges consueris tollere, cur non Hunc Regem iugulas? Operum hoc, mihi crede, tuorum est." r.y Sat., I. vii. 42. A Roman Bore. Ibam forte Via sacra, sicut meus est mos, Nescio quid meditans nugarum, totus in illis; Accurrit quidam notus mihi nomine tantum, Arreptaque manu: "Quid agis, dulcissime rerum^" "Suaviter, ut nunc est," inquam, "et cupio omnia, quae vis.** Quum adsectaretur : " Nuni quid vis?" occupo. At ille: 682 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. "Noris nos," inqnit; "docti sumus." Hie ego: "Pluris Hoc " inquam " mihi eris." Misere discedere quaerens, Ire modo ocius, interdum consistere, in aurem Dicere iiescio quid puero, .qiuim sudor ad imos Manaret talos. " O te, Bolane, cerebri Felicem !" aiebam tacitus, quum quidlibet ille Garriret, vicos, urbem laudaret. Ut illi Nil respondebam, "Misere cupis," inquit, "abire: lamdudum video; sed nil agis; usque tenebo ; Prosequar hinc quo nunc iter est tibi." Nil opus est te Circumagi: quendam volo visere noii tibi notum; Trans Tiberim longe cubat is, prope Caesaris hortos." " Nil habeo quod agam, et non sum piger, usque sequar te" Demitto auriculas, ut iniquae mentis asellus, Quum gravius dorso subiit onus. Incipit ille : " Si bene me novi, non Viscum pluris amicum, Non Varium facies : nam quis me scribere plures Aut citius possit versus ? quis membra movere Mollius ? invideat quod et Hermogenes, ego canto." Interpellandi locus hie erat : " Est tibi mater, Cognati, quis te salvo est opus ?" Haud mihi quisquam : Onines composui." " Felices ! Nunc ego resto. Confice : namque instat fatum mihi triste, Sabella Quod puero cecinit divina mota anus urna : ' Hunc neque dira venena, nee hosticus auferet ensis, Nee leterum dolor aut tussis, nee tarda podagra; Garrulus hunc quando consumet cumque : loquaces, Si sapiat vitet, simul atque adoleverit aetas.' " Hor., Sat., I. ix. 1-34. 43. A Miser to the last. " Pauper Opimius argenti positi intus et auri, Qui Veientanum festis potare diebus Campana solitus trulla vappamque profestis, Quondam lethargo grandi est oppressus, ut heres lam circum loculos et claves laetus ovansque Curreret. Hunc medicus multum celer atque fidelis Excitat hoc pacto : mensam poni iubet atque Effundi saccos nummorum, accedere plures Ad numerandum: hominem sic erigit; addit et illud: " ' Ni tua custodis, avidus iam haec auferet heres. Men' vivo? Ut vivas igitur, vigila: hoc age! Quid vis? ROMAN STYLE: WIT AND HUMOUR, 633 Deficient inopem venae te, ni cibus atque Ingens accedit stomacho fultura ruenti. Tu cessas? Agedum, sume hoc ptisanarium oryzae! Quantiemtae? Parvo. Quanti ergo*? Octussibus. Heu,heu, Quid refert, morbo an furtis pereamve rapinis ? ' " Hor. Sat., II. in. 122-157. 44. Precepts of Gastronomy. Nee sibi cenarum quivis temere arroget artena, Non prius exacta tenui ratione saporum. Nee satis est cara pisces averrere mensa Ignarum, quibus est ius aptius et quibus assis Languidus in ctibitum iam se conviva rei|ponet. Umber et iligna nutritus glande rotundas Curvet aper lances carnem vitantis inertern : Nam Laurens mains est, ulvis et arundine pinguis. Vinea submittit capreas non semper edules. Fecundae leporis sapiens sectabitur armos. Piscibus atque avibus quae natura et foret aetas. Ante meum nulli patuit quaesita palatum. Sunt, quorum ingenium nova tantum crustula promife. Nequaquam satis in re una consumere curam, Ut si quis solum hoc, mala ne sint vina, laboret, Quali perfundat pisces securus olivo. Massica si caelo suppones vina sereno, Nocturna, si quid crassi est, tenuabitur aura, Et decedet odor nervis inimicus; at ilia Integrum perdunt lino vitiata saporem. Surrentina vafer qui miscet faece Falerna Vina, columbino limum bene colligit ovo, Quatenus ima petit volvens aliena vitellus. Tostis marcentem squillis recreabis et Afra Potorem cochlea : nam lactuca innatat acri Post vinum stomacho; perna magis ac magis hillis Flagitat immorsus refici, quin omnia malit, Quaecumque immundis fervent allata popinis. Hor., Sat., II. iv. 35-62. 634 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. 45. The Plagues of Life in Town. Matutine pater, seu lane libentius audis, TJnde homines operum primes vitaeque labores Instituunt sic dis placitum tu carminis esto Principiuni. Romae sponsorem me rapis : " Eia Ne prior officio quisquam respondeat, urge ! " Sive Aquilo radit terras sen bruma nivalem Interiore diem gyro trail it, ire necesse est. Postinodo, quod mi obsit, clare certumque loquuto Luctandum in turba et facienda iniuria tardis. " Quid vis, insane, et quas res agis?" improbus urget Iratis precibus : " tu pulses omne, quod obstat, Ad Maecenatem memori si mente recurras 1 " Hoc iuvat et melli est, non mentiar; at simul atras Yentum est Exquilias, aliena negotia centum Per caput et circa saliunt latus. " Ante secundam Roscius orabat sibi adesses ad Puteal eras." " De re communi scribae magna atque nova te Orabant hodie meminisses, Quincte, reverti." " Tmprimat his, cura, Maecenas signa tabellis." Dixeris: "Experiar;" "Si vis, potes" addit et instat. Hor., Sat., II. vi. 20-39. 46. Circumstances alter Cases. Luculli miles collecta viatica multis Aerumnis, lassus dum noctu stertit, ad assem Perdiderat; post hoc vehemens lupus et sibi et hosti Iratus pariter, ieiunis dentibus acer, Praesidium regale loco deiecit, ut aiunt, Summe munito et multarum divite rerum. Clarus ob id factum, donis ornatur honestis, Accipit et bis dena super sestertia nummum. Forte sub hoc tempus castellum evertere praetor Nescio quod cupiens, hortari coepit eumdem Verbis, quae timido quoque possent addere mentem I, bone, quo virtus tua te vocat, i pede fausto, Orandia laturus meritorum praeniia ! Quid stas ? Post haec ille catus, quantum vis rusticus : Ibit, Ibi eo, quo vis, qui zonam perdidit, inquit. Hor., Epp., II. ii. 26-40. ROMAN STYLE: WIT AND HUMOUK. 635 47. Sample of the Conversation at a Rich Parvenu's Table. Dum haec loquimur, puer speciosus vitibus hederisque redimi- tus modo Bromium, interdum Lyaeum Euhiumque confessus, calatliisco uvas circumtulit et poemata domini sui acutissima voce traduxit. Ad quern sonum con versus Trimalchio, " Dio- nyse" inquit " liber esto." Puer detraxit pileum apro capitique suo imposuit : turn Trimalcliio rursus adiecit : " non negabitis me" inquit "habere Liberum patrem." Laudavimus dictum Trimalchionis et circumeuntem puerum sane perbasiamus. Ab hoc ferculo Trimalchio a mensa surrexit : nos libertatem sine tyranno nacti coepimus invitare convivarum sermones. Dam a itaque primus cum pataracina poposcisset "dies" inquit "nihil est : dum versas te, nox fit. Itaque nihil est melius quam de cubiculo recta in triclinium ire. Et mundum frigus habuimus : vix me balneus calfecit : tarn en calda potio vestiarius est. Staminatas duxi, et plane matus sum : vinus mihi in cerebrum abit." Excepit Seleucus fabulae partem et "ego" inquit "non cotidie lavor : baliscus enim fullo est, aqua dentes habet, et cor nostrum cotidie liquescit. Sed cum mulsi pultarium obduxi frigori laecasin dico. Nee sane lavare potui : fui enim hodie in funus : homo bellus, tarn bonus Chrysanthus animam ebulliit. Modo, modo me appellavit : videor mihi cum illo loqui. Hen, eheu, utres inflati ambulamus: minores quam muscae sumus; muscae tamen aliquam virtutem habent, nos non pluris sumus quam bullae. Et quid si non abstinax fuisset 1 Quiuque dies aquam in os suurn non coniecit, non micam panis. Tamen abiit ad plures : medici ilium perdiderunt, immo magis malus fatus ; medicus enim nihil est aliud est quam animi consolatio. Tamen bene elatus est, vitali lecto, stragulis bonis. Planctus est optiine manumisit aliquot etiam si maligae ilium ploravit uxor. Quid si non illam optime accepisset ? sed niulier quae mulier milvinum genus neminem nihil boni facere oportet; aeque est enim ac si in putem conicias : sed antiquus amor cancer est." Petr., Sat., 40, 41. 48. The Company satirise Modern Education. Non est passus Agamemnon me diutius declamare in porticu, quam ipse in schola sudaverat, sed "adulescens" inquit "quoniain serinonem habes non publici saporis et, quod rarissimum est, amas bonam mentem, non fraudabo te arte secreta. Nihil 636 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. nimiriim in his exercitationibus doctores peccant, qui necesse habent cum iusanientibus furere: nam nisi dixerint quae adules- centuli probent, ut ait Cicero, " soli in scholis relinquentur." Sicut ficti adulatores cum cenas divitum captant, nihil prius meditantur quam id quod putant gratissimuni auditoiibus fore: nee enim aliter impetrabunt quod petunt, nisi quasdam insidias auribus fecerint: sic eloquentiae magister, nisi tanquam piscator earn imposuerit hamis escam, quam scierit appetituros esse pisci- culos, sine spe praedae morabitur in scopulo. Quid ergo est ? parentes obiurgatione digni sunt, qui nolunt liberos suos severa lege proficere. Primum enim sic ut omnia. spes quoque suas ambitioni donant. Deinde cum ad vota properant, cruda adhuc studia in forum propelliint et eloquentiam, qua nihil esse mains confitentur, pueris induunt adhuc nascentibus. Quod si pate- rentur laborum gradus fieri, ut studiosi iuvenes lectione severa irrigarentur, ut sapientiae praeceptis animos componerent, ut verba atroci stilo effoderent, ut quod vellent imitari diu audirent, ut persuaderent sibi nihil esse magnificum, quod pueris placeret: iam ilia grandis oratio haberet maiestatis suae pondus. Nune pueri in scholis ludunt, iuvenes ridentur in foro, et quod utro- que turpius est, quod quisque perperam didicit, in seneatute confiteri non vult. Sed ne me putes inprobasse schedium Lucilianae humilitatis, quod sentio, et ipsa carmine efnngarn. Petr., Sat., 3, 4. 49. The Cook proves himself a "cordon bleu." Nondum efflaverat omnia, cum repositorium cum sue ingenti niensatn occupavit. Mirari nos celeritatem coepimus et iurare, ne gallum quidem gallinaceum tarn cito percoqui potuisse, tanto quidem magis, quod longe maior nobis porcus videbatur esse, quam paullo ante aper fuerat. Deinde magis niagisque Trimal- chio intuens eum " quid 1 quid ?" inquit " porcus hie non est exinteratus? non mehercules est. Voca, voca cocum in niedio." Cum constitisset ad mensam cocus tristis et diceret se oblitum esse exinterare, " quid oblitus?" Trimalchio exclamat "putes ilium piper et cuminum non coniecisse, despolia." Non fit mora, despoliatur cocus atque inter duas tortores maestus consistit. Deprecari tamen omnes coeperunt et dicere: "solet fieri; roga- mus, mittas; postea si fecerit, nemo nostrum pro illo rogabit." Ego, crudelissimae severitatis, non potui me tenere, sed inclinatus ad aurem Agamemnonis "plane" inquam "hie debet servus esse nequissimus; aliquis oblivisceretur porcum exinterare? ROMAN STYLE: WIT AND HUMOUR. 637 non mehercules illi ignoscerem, si piscem praeterisset." At non ita Trimalchio, qui relaxato in hilaritatem vultu "ergo" inquit "quia tarn malae memoriae es, palam nobis ilium exintera 1 ?" recepta cocus tunica cultrum arripuit, porcique ventrem hinc atque illinc timida nianu secuit. Nee rnora, ex plagis ponderis inclinatione crescentibus tomacula cum botulis effusa sunt. Petr., Sat., 49. 50. A Burlesque of the Deification of the Emperor Claudius. Claudius animam agere coepit nee in venire exitum poterat. Turn Mercurius, qui semper ingenio eius delectatus esset, unam e tribus Parcis seducit et ait: " quid, femina crudelissima, hominem miserum torqueri pateris 1 Nee unquam tarn diu cruci- atus exiet ? Annus sexagesimus quartus est, ex quo cum anima luctatur, quid huic et rei publicae invides ? Patere mathemati- cos aliquando verum dicere, qui ilium, ex quo princeps factus est, omnibus annis, omnibus mensibus efferunt. Et tamen non est mirum si errant et horam eius nemo novit; nemo enim unquam ilium natum putavit. Fac quod faciendum est: " Dede neci, melior vacua sine regnet in aula." Sed Clotho " ego mehercules " inquit " pusillum temporis adicere illi volebam, dum hos pauculos, qui supersunt, civitate donaret" constituerat enim omnes Graecos, Gallos, Hispanos, Britannos togatos videre " sed quoniam placet aliquos peregrines in semen relinqui et tn ita iubes fieri, fiat." Aperit turn capsulam et tres fusos profert: unus erat Augurini, alter Babae, tertius Claudii. " Hos " inquit " tres uno anno exiguis intervallis temporum divisos mori iubebo, nee ilium incomitatum dimittam. Non oportet enim eum, qui modo se tot milia hominum sequentia videbat, tot praecedentia, tot circumfusa, subito solum destitui. Contentus erit his interim convictoribus." Seneca, 9 iii. 51. A Burlesque of the Deification of the Emperor Claudius. Quae in terris postoa sint acta, supervacuum est referre. Scitis enim optime, nee periculum est ne excidant memoriae quae gaudium publicuni impresserit : nemo felicitatis suae obliviscitur. In caelo quae acta sint, audite : fides penes auc- 638 SPECIMENS OF ROMAN LITERATURE. torem erit. Nunciatur lovi venisse quendam bonae staturae, bene canum; nescio quid ilium minari, assidue enim caput movere ; pedem dextrum trahere. Quaesisse se, cuius nationis esset : respondisse nescio quid perturbato sono et voce confusa ; non intelligere se linguam eius, nee Graecum esse nee Romanum nee ullius gentis notae. Turn luppiter Herculem, qui totum orbem terrarum pererraverat et nosse videbatur onmes nationes, iubet ire et explorare, quorum hominum esset. Turn Hercules primo aspectu sane perturbatus est, ut qui etiam non omnia nionstra timuerit. Ut vidit novi generis faciem, insolitum incessum, vocem nullius terrestris animalis sed qualis esse marinis beluis solet, raucam et implicatam, putavit sibi tertium decimum laborem venisse. Diligentius intuenti visus est quasi homo. Accessit itaque et quod facillinium fuit Graeculo, ait : odt rot Trfatg %0s rox,ije$; Claudius gaudet esse illic philologos homines sperat futurum aliquem historiis suis locum. Itaque et ipsa Homerico versa Caesarem se esse signincans ait : fte (pspuy uvepo; Kixoveyat > erat autem sequens versus verier, aeque Homericus : evdoc B' sy&) 7roA/ et imposuerat Herculi minime vafro, nisi fuisset illic Febris, quae fano suo relicto sola cum illo venerat : ceteros omnes deos Romae reliquerat. " Iste, " inquit, " mera mendacia narrat. Ego tibi dico, quae cum illo tot annis vixi : Lugudununi natus est, Planci municipem vides. Quod tibi narro, ad sextum decimum lapidem natus est a Vienna, Gallus germ anus. Itaque quod Gallum facere oportebat, Romam cepit hunc ego tibi recipio Lugudununi natum, ubi Licinus multis annis regnavit. Tu autem, qui plura loca calcasti quam ullus mulio perpetuarius, (Lugudunenses) scire debes multa milia inter Xanthum et Rhodanum interesse." Excandescit hoc loco Claudius et quanto potest murmure irascitur. Quid diceret^ nemo intelligebat. Ille autern Febrim duci iubebat illo gestu solutae manus et ad hoc unum satis firmae, quo decollare homines solebat. lusserat illi collum praecidi. Putares omnes illius esse libertos : adeo ilium nemo curabat. Seneca, etiroKo*o%vi>T6)