THE, STANDARD SERIES 
 
 ESPERANTO 
 
 Compiled fry 
 
 *;. A. JLAWRKNCE 
 
 &NNEX 
 
 California 
 
 gional 
 
 cility 
 
 FLEMING H. REVELL COMPANY 
 
 PRICi. TWEKTY-F1VE CKNT5 NKT
 
 -/ 
 
 y- /v
 
 A FIRST READER 
 
 INTENDED FOR THOSE WHO ARE 
 
 BEGINNING THE STUDY 
 
 OF ESPERANTO 
 
 COMPILED BY 
 
 E. A. LAWRENCE 
 
 NEW YORK CHICAGO TORONTO 
 
 FLEMING H. REVELL COMPANY 
 
 LONDON AND EDINBURGH
 
 GUIDE TO CONTENTS 
 
 THIS little book has a two-fold object it is in- 
 tended for a Reader and Reciter, and also to help 
 those beginners who find some difficulty in using 
 the correlatives and affixes correctly. 
 
 The story taken jfor illustration is one out of 
 the collection known as Esperantaj Prozafoj, and 
 has been chosen on account of the suffixes and 
 prefixes used in the story, some 24 occurring in 
 its course. 
 
 It must not be forgotten that these suffixes and 
 prefixes may themselves be used as independent 
 words, as well as in helping to form compound 
 words. 
 
 Dr. Zamenhof says in his Fundamenta Kres- 
 tomatio : 
 
 " I arranged a complete dismemberment of ideas 
 into independent words, so that the whole lan- 
 guage, instead of words in different grammatical 
 forms, consists only of unchangeable words. If 
 you take any work written in my language, you 
 will find that every word appears always and only 
 in one unalterable form, namely, that in which 
 it is printed in the Dictionary. The various 
 grammatical inflections are expressed by the 
 junction of unchangeable syllables." 
 
 Thus prefixes and suffixes such as -aj-, -ec-, -em-, 
 
 Copyright, IQOJ, by Fleming H. Revell Company
 
 -re-, -id-, etc., may all be used as independent 
 words, the addition of '0' forming a noun, thus 
 afo, 'a thing,' eco, 'a quality '; the addition of '*' 
 forming the infinitive of a verb, as igi, ' to become/ 
 etc. It sometimes happens that a word, appar- 
 ently consisting of a root and an affix, is itself a 
 root. For example, in the word tornistro, "a 
 knapsack," ist is not a suffix denoting occupation, 
 but a part of the root tornistr. 
 
 Another thing for the beginner to remember 
 is that in Esperanto words often cannot be trans- 
 lated literally ; that which is needed is an exact 
 translation of the underlying idea which different 
 nations often render in varying ways. For in- 
 stance, the Frenchman says, " I have hunger "; 
 the English and Germans, "I am hungry." The 
 Englishman says, "How do you do? " ; the Ger- 
 man, "How do you find yourself?" ; the French- 
 man, "How do you carry yourself?"; yet all 
 mean the same thing, Kiel vifartas ? 
 
 Finally, I hope no one will suppose that in 
 these two stories I have included every possible 
 difficulty. If necessary, this little Reader will 
 be No. 1 of a series. 
 
 I take here the opportunity of thanking M. de 
 Beaufront, the Messrs. Hachette, R. Van 
 Melckebeke, Capt. Cape, and others for per- 
 mission to reprint ; and also the kind friends who 
 have advised and helped me in the preparation of 
 this FIRST READER. . A. LAWRENCE. 
 
 2101157
 
 GUIDE TO CONTENTS 
 
 THIS little book has a two-fold object it is in- 
 tended for a Reader and Reciter, and also to help 
 those beginners who find some difficulty in using 
 the correlatives and affixes correctly. 
 
 The story taken jfor illustration is one out of 
 the collection known as Esperantaj Prozajoj, and 
 has been chosen on account of the suffixes and 
 prefixes used in the story, some 24 occurring in 
 its course. 
 
 It must not be forgotten that these suffixes and 
 prefixes may themselves be used as independent 
 words, as well as in helping to form compound 
 words. 
 
 Dr. Zamenhof says in his Fundamenta Kres- 
 tomatio : 
 
 " I arranged a complete dismemberment of ideas 
 into independent words, so that the whole lan- 
 guage, instead of words in different grammatical 
 forms, consists only of unchangeable words. If 
 you take any work written in my language, you 
 will find that every word appears always and only 
 in one unalterable form, namely, that in which 
 it is printed in the Dictionary. The various 
 grammatical inflections are expressed by the 
 junction of unchangeable syllables." 
 
 Thus prefixes and suffixes such as -aj-, -ec-, -em- t 
 
 Copyright, 7907, by Fleming H. Revel I Company
 
 -re- t -id- t etc., may all be used as independent 
 words, the addition of '<?' forming a noun, thus 
 afo, 'a thing,' eco, 'a quality '; the addition of t i t 
 forming the infinitive of a verb, as igi, l to become/ 
 etc. It sometimes happens that a word, appar- 
 ently consisting of a root and an affix, is itself a 
 root. For example, in the word tornistro t "a 
 knapsack," ist is not a suffix denoting occupation, 
 but a part of the root tornistr. 
 
 Another thing for the beginner to remember 
 is that in Esperanto words often cannot be trans- 
 lated literally ; that which is needed is an exact 
 translation of the underlying idea which different 
 nations often render in varying ways. For in- 
 stance, the Frenchman says, "I have hunger"; 
 the English and Germans, "I am hungry." The 
 Englishman says, " How do you do ? " ; the Ger- 
 man, "How do you find yourself?" ; the French- 
 man, "How do you carry yourself?"; yet all 
 mean the same thing, Kiel vifartas ? 
 
 Finally, I hope no one will suppose that in 
 these two stories I have included every possible 
 difficulty. If necessary, this little Reader will 
 be No. 1 of a series. 
 
 I take here the opportunity of thanking M. de 
 Beaufront, the Messrs. Hachette, R. Van 
 Melckebeke, Capt. Cape, and others for per- 
 mission to reprint ; and also the kind friends who 
 have advised and helped me in the preparation of 
 this FIRST READER. . A. LAWRENCE. 
 
 2401157
 
 ALPA ROZO. 
 
 La montoj estas kaj restas carmego por ciuj amikoj 
 de bela nature. 
 
 Tiel ankau profesoro Petro Brummer opiniis, kaj 
 tial li ciujare vojagadis Svisujon kun sia edzino : 
 infanojn ili ne havis. 
 
 Profesoro Brummer estis kun tuta sia instruiteco 
 granda infano, havanta grandan respekton por ciuj 
 homoj, antau cio por sia edzino, kiu tamen, tion mi 
 devos konfesi por sia laiido, neniel trouzis lian 
 obeemon. 
 
 Tiun ci jaron ili estis trovintaj bonegan lokon, 
 bongustan nutrajon, puretan logejon, agrablan 
 kunvivantaron, kaj sufice konvenan prezon. 
 
 Tien ankau nia ministro estis voyagonta en tiu 
 tempo. 
 
 La loko posedis krom tio la netakseblan pre- 
 ferindecon, ke la profesoro povis entrepreiii siajn 
 
 Tid, thus, so. 
 
 Tial, therefore. 
 
 Ci-H, each (ciujare. yearly). 
 
 Ciuj homoj. Here ciu takes 
 the plural sign in agree- 
 ment with homoj. 
 
 Cio, everything. This word 
 from its nature cannot 
 have a plural, but it may 
 take the accusative "n." 
 
 Kiu, who. 
 
 Tion, that. This word is the 
 object of the verb " con- 
 fess," and therefore takes 
 the accusative "n." 
 
 Tien, there. As the sense 
 indicates movement, tie re- 
 quires the "n" of direction. 
 
 Tiu, that, specified person or 
 thing (used in conjunction 
 with noun). 
 
 Tio, that (thing). 
 
 Tro-uzi, compound word, from fro, too much, and uzi, to use.
 
 AN ALPINE ROSE. 
 
 Word. 
 
 Affixes. 
 
 Carm-eg-o, a delight, 
 from Camvi, charm- 
 ing. 
 
 Vojag-ad-is, travelled, 
 from vojagi, to make 
 a journey. 
 
 Svis-uj-on, Switzer- 
 land. 
 
 Edz-in-o, wife, from 
 edzo, husband. 
 
 Instru-it-ec-o, having- 
 been - instructedness 
 (knowledge), from 
 instrui, to instruct. 
 
 Obe-em-on, obedience, 
 from obei, to obey. 
 
 Tractability, would be 
 the better transla- 
 tion, as obeeco is 
 obedience. 
 
 Nutr-aj-on, food, from 
 nutri, to feed. 
 
 Pur-et-an-, fairly clean, 
 from piira, pure. 
 
 Log-ej-on, lodging, 
 from loyi, to lodge. 
 
 Kun - viv - ant - ar - on, 
 from kun, with, and 
 vivi, to live. 
 
 Ne-taks-eblan, inesti- 
 mable, ne, not 
 taksi, to appraise, 
 estimate. 
 
 Prefer-ind-ec-on, ad- 
 vantage (the quality 
 of being worthy of 
 preference). 
 
 eg denotes increase of degree, as 
 bonega, excellent. 
 
 ad denotes an action which is con- 
 tinued or habitual, a,sparolado, 
 a speech. 
 
 uj denotes that which contains. 
 
 in denotes the feminine sex. 
 
 ec denotes abstract quality, cor- 
 responds with the English 
 suffixes "ness," "ship," "ity," 
 etc., as amikeco, friendship. 
 
 em denotes inclination, or propen- 
 sity to, as laborema, laborious. 
 
 aj denotes that which something is 
 made from or has the quality 
 of: (it is concrete, and not 
 abstract like ec), and may often 
 be distinguished by inserting 
 the word "thing" thus, in- 
 fanajo, a childish thing. 
 
 et denotes diminution of degree, as 
 monteto, a hill. 
 
 ej denotes a place specially used 
 for, as pregejo, a church. 
 
 ar denotes a collection ; the word 
 here means "society." 
 
 ebl denotes possibility, as Jleksebla, 
 flexible. 
 
 ind denotes worthy of, deserving, 
 ec denotes abstract quality.
 
 devajn montovagadojn sen tro granda fortuzo, kio, 
 por viro kun korpo kiel tiu de 1' profesoro, estis 
 satindega. 
 
 En la tago, kiam tiu ci vera okazintajo farigis, 
 la profesoro celis la supron de la 50-metrojn-alta 
 Ochsenkegel, kaj al tio ci li estis dedicinta 7 horojn. 
 
 " Alportu kun vi Alpan rozon al mi, Pecjo ! " diris 
 la profesoredzino al sia foriranta edzo, kiu, obeema 
 kiel ciam, penis plenum! sian deziron. 
 
 La suprenirejo estis belega. Veninte kelkajn 
 metrojn alten kaj jam ne videbla por sia edzino, li 
 prenis iom da tritikajo kaj botelon da bona vino el 
 sia tornistro kaj sidigis (see page 9) sur stonon por 
 gui la belecon (see page 9) de 1' naturo. 
 
 Kip, which, what (thing). 
 
 Kiel, like, how, as. 
 
 Tiu, that ; specified person 
 or thing (used in con- 
 junction with noun). 
 
 Kiam, when. 
 
 Tiu ci, this (used in con- 
 junction with noun). 
 
 Tio ci, this (thing under- 
 stood) ; it is the ascent 
 which is referred to. 
 
 Kiu, who. 
 
 Profesor-edzino, a compound word, meaning the professor's 
 wife. 
 Fort-uzo, compound word, meaning exertion.
 
 Word. 
 
 Monto vag - ad ojn, 
 mountaineering, 
 monto, hill, and 
 vagi, to ramble. 
 
 Sat - ind -eg -a, very 
 much to be appreci- 
 ated, from Sati, to 
 like, to appreciate. 
 
 Okazint-aj-o, occur- 
 rence, event, from 
 okazi, to happen. 
 
 Far-ig-is (literally, be- 
 came made), from 
 fari, to make. (The 
 nearest English 
 equivalent, in this 
 case, is " took 
 place '). 
 
 Pe-cj-o, dear Pete. 
 
 Petro was the pro- 
 fessor's name. 
 
 Obe-em-a, obedient, 
 from obei, to obey. 
 
 Plen-um-i, to fulfil, 
 from plena, full, 
 complete. 
 
 Srtpren-ir-ej-o, ascent 
 (upward route), 
 from supre, above, 
 and 'r, to go. 
 
 Bd-eg-a, splendid, 
 from bfla, fine, 
 beautiful, 
 
 Vid-ebl-a, visible, from 
 vidi, to see. 
 
 Tritik-aj-o, wheaten 
 bread, from tritik', 
 wheat. 
 
 Affixes. 
 
 ad denotes an action which is con- 
 tinued, the Professor was go- 
 ing to ramble about the moun- 
 tains. 
 
 ind denotes worthy of. 
 
 eg denotes increase of degree, thus 
 amiiidega, very lovable. 
 
 07 denotes that which is made from, 
 or hag the quality of. 
 
 ig denotes to become (to get, to tors), 
 as rugigi, to blush, paligi, to 
 turn pale. 
 
 cj These letters substituted for two 
 or more letters of a man's 
 name make of it an affectionate 
 diminutive. 
 
 em denotes inclination to. 
 
 um like je has no specially defined 
 meaning ; it is therefore neces- 
 sary to learn the words in 
 which it occurs, as if they 
 were roots. 
 
 ej denotes a place specially devoted 
 to; (jo, as a noun, means a 
 place, a locale. All these 
 suffixes can be used separately, 
 if necessary or convenient. 
 
 eg denotes increase of degree. 
 
 ebl denotes possibility, as kompren- 
 ebla, understandable (possible 
 to be understood). 
 
 aj denotes that from which some- 
 thing is made.
 
 8 
 
 Li jus estis ekintencinta kun bonega apetito kon- 
 sumi la tritikajon, kiam subite apud li staris ciganino 
 kun infaneto sur la brako. 
 
 " Mizera ciganino malsatas ; donacu al si iom da 
 nutrajo ! " 
 
 Bruramer estis bona viro kun bonega koro : tial ne 
 sanceligante ec momenton, li donis al si la tritikajon 
 kaj la botelon. 
 
 Si sidigis antau li kaj efektive englutis la panon, 
 dum si longe kaj penseme rigardis lin per siaj grandaj, 
 nigraj okuloj. 
 
 " Afabla sinjoro, mi humile dankas ! " diris si, fininte 
 la mangadon. "Tio estis tre bongusta, sed . . . 
 la infano ankau malsatas ; mi intencas petegi iom 
 da lakto ce ia vilaganino; vi, sinjoro, volu teni la 
 knabon ; li dormas ; mi tuj revenos ? " 
 
 Antau ol la instruitulo havis la tempon malfermi 
 la buson por protesti, si metis la infaneton sur liajn 
 brakojn, rigardis ankorau unu fojou esplore la pro- 
 fesoron, kaj rapidis for de tie tra la arbetajoj (see 
 page 11). 
 
 Iom, a little, somo. 
 
 Tial, therefore, for that 
 
 reason. 
 
 la, some. 
 
 Tio, that (thing). 
 
 Tie, there, in that place. 
 
 Bon-yutia, nice, compound word, from bona, good, and 
 gust-o, taste.
 
 eft 
 
 Word. Affixes. 
 
 Sid-ig-ia, became seat- 
 ed, sat down (i.e., 
 he was standing up, 
 and then sat down), 
 from sidi, to sit. 
 
 Bel-ec-on, beauty, from 
 bela, beautiful, fine. 
 
 Ek-intencinta, he had 
 just settled himself 
 (literally, had be- 
 gun to intend), 
 from intend, to in- 
 tend. 
 
 Cigan-in-o, gipsy 
 woman, from cigano, 
 
 gipsy- 
 
 Infan-et-o, a baby, 
 from infano, a child. 
 
 Mal-satas, is hungry, mal 
 from sati, to be 
 satiated. 
 
 Sancel-ig-ante, hesita- ig 
 ting, wavering, 
 from Sanceli, to 
 shake (cause to 
 waver). 
 
 Pens-em-e, thought- em 
 fully, from pensi, to 
 think. 
 
 Mang - ad - on, meal, ad 
 from mangi, to eat. 
 
 denotes to become, etc. ; li sidis 
 would mean " he sat, or was 
 seated." 
 
 denotes abstract quality; a" beau- 
 tiful thing " would be belajo. 
 
 marks the beginning of an action, 
 as ekkrii, to cry out, ekkanti, 
 to begin to sing. 
 
 in denotes the feminine. 
 
 et denotes the diminutive. 
 
 denotes the direct opposite of 
 any idea, as forta, strong, 
 malforta, weak. 
 
 denotes becoming ; the literal 
 translation is, therefore, be- 
 coming to waver. 
 
 Pet-eg-i, beseech, from eg 
 
 peti, to ask, beg. 
 Vilag -an-in-o, a an 
 
 woman villager. in 
 
 Instruit-ul-o, learned ul 
 
 man, from instruita, 
 
 instructed. 
 Mal-fermi, to open, mal 
 
 from fermi, to shut. 
 
 denotes inclination to or disposi- 
 tion to. 
 
 denotes continuance of action, 
 and a meal usually represents 
 more than one eatable (man- 
 gajo). 
 
 denotes increase of degree. 
 
 denotes an inhabitant. 
 denotes the feminine. 
 denotes person characterised by, 
 &ajuna,yonng,junnio, a youth. 
 
 denotes the direct opposite of any 
 idea.
 
 10 
 
 " Ho ! se Augusta povus vidi min en tiu 6i 
 situacio ! " murmuris la profesoro, rigardante la dor- 
 mantan infanon kun plej granda intereso. La bruna 
 vizageto ridetis en songo kaj la profesoro tiel carmigis, 
 ke li ne povis ne kisi la malgrandulon. 
 
 Tiam tiu ci vekigis, kaj antau la neordinara vidajo 
 de 1' grizbarba vizago li komencis kriegi per la tuta 
 forto de siaj junaj ciganaj pulmoj. 
 
 Nun la situacio farigis malpli agrabla. 
 
 Brummer ekgemante cirkaurigardis, sercante la 
 patrinon, sed si nenie estis videbla. Tiam li 
 senhelpe turnis sin al la krieganta infano. Li ne 
 povis imagi al si demand on pli malfacile respond- 
 eblan ol tiun ci : kiamaniere do kvietigi kriegantan 
 ciganidon ? Se li estus kapabla kanti ian lulkan- 
 teton, estus bonege, sed bedaiirinde li tion ne povis. 
 Li grimacis, ridegis, sulkigis la brovojn, kantis 
 " Gaudeamus " * kaj " Die Wacht am Rhein," sed 
 lia provizo da kantoj ne sufieis Cio vane ! Li 
 
 Tiu ci, this (situacio follows) ; 
 in line 6 it may be trans- 
 lated " the latter." 
 
 Tiel, so (in such a manner). 
 
 Tiam, then. 
 
 Cio, everything, all. 
 
 Tiun ci (refers to demandon, 
 and therefore takes the 
 accusative "yi" also). 
 
 Ian, any kind of (takes accu- 
 sative " n " in agreement 
 'with lulkanteton). 
 
 Tion, that (object of li ne 
 povis, and therefore takes 
 the accusative " n "). 
 
 Kia-maniere, compound word, meaning " in what manner." 
 Sen-helpe, compound word, meaning "helplessly." 
 
 * A translation by Dr. Zamenhof of "Gaudeamus," a 
 famous German student song, will be found on page 36.
 
 11 
 
 Word. Affixes. 
 
 Arb-et-aj-oj, bushes et 
 (literally, little tree aj 
 things). 
 
 Vizag-et-o, little face. 
 Sid-et-is, smiled, from 
 
 ridi, to laugh. 
 Carm-i@-is, charmed, 
 
 from carmi, to 
 
 charm. 
 Mal-grand-ul-on, little 
 
 one. 
 
 Vek-ig-is, woke up, 
 from veJci, to awake 
 (intrans.). 
 
 Vidaj-o, sight, from 
 vidi, to see. 
 
 Kri-eg-i, to howl or 
 shout, from krii, 
 to cry. 
 
 Mal-pli, less, from pli, 
 more. 
 
 EJc-gemante, sighing- 
 ly, from gemi, to 
 groan. 
 
 Mal-factta, difficult, 
 facila, easy. 
 
 Respond-ebl-a, answer- 
 able, from respondi, 
 to answer. 
 
 Kviet-ig-i, to quiet 
 (make quiet). 
 
 Cigan id - on, gipsy 
 child, from cigano, 
 a gipsy. 
 
 Lul-kant-et-on, a lulla- 
 by, from luli, to lull, 
 and kanto, a song. 
 
 edaiir-ind-e, from 
 bedauri, to regret. 
 
 denotes diminution of degree. 
 denotes something which has the 
 
 quality of, a concrete thing, 
 
 not an abstract idea, 
 denotes diminution of degree. 
 denotes diminution of degree. 
 
 ig denotes to become. 
 
 mat denotes the opposite of. 
 vl denotes person characterised 
 
 by. 
 i denotes becoming 
 
 aj denotes something which has the 
 
 quality of. 
 eg denotes increase of degree. 
 
 mal denotes the contrary. 
 
 ek marks the beginning of an action; 
 a sigh is not usually so pro- 
 longed as a groan. 
 mal denotes the contrary. 
 
 Pli malfacila respondeblan is 
 ebl equivalent to "more difficult 
 to answer." 
 
 denotes causing to be, and it, 
 therefore, makes the verb 
 transitive, its object taking the 
 accusative " n." 
 
 denotes offspring. 
 
 id 
 
 et 
 
 shows diminution in degree ; the 
 word is literally a little lulling 
 song. 
 
 ind denotes worthiness; the equiva- 
 lent English expression is 
 " unfortunately."
 
 12 
 
 elsiris herban trunketon kaj tiklis per gi la mal- 
 grandulon, sed tio neniel efikis. Li kriegis kaj juris, 
 sed ec tio ne impresis la plorkrianton plej malmulte. 
 Tiu ci daurigadis sencese kaj lia vizago fine farigis 
 tiel punca, ke Brummer serioze ektimis por lia sano, 
 jam antauvidante proceson pro malzorgo pri komisiita 
 infano. 
 
 Fine li sukcesis per sia poshorlogo altiri la atenton 
 de 1'brava junuleto. La knabo ekkaptis gin per siaj 
 ambaii manoj kaj elcdormis kun vanaj penadoj por 
 gin meti en la buson kaj mangi gin. 
 
 Kion li do nun povis fari 1 
 
 Atendi ankorau pli longe estis apenau konsilinde. 
 La suno jam bruligis lin varraege, dum cirkau li 
 kion Bruramer kun granda cagreno rimarkis amase 
 kolektigis grandaj avidaj formikoj, kiuj, kiel oni scias, 
 estas specialistoj por homaj kruroj. 
 
 Se li forirus, li riskus, ke la patrino ne trovus lin, 
 kaj tiel, li eble estus suspektata pri forrabo de infano. 
 
 Tial li, malgraii cio, restis ankorau paron da horoj 
 en la sunbruligado (see page 15) gis lia zorgato, kiun 
 li Sirmis kontrau la radioj per sia pajla capelo, 
 revekigis (see page 15) kaj denove komencis sian 
 pulmogimnastikon. 
 
 COMPOUND WORDS. 
 
 Plor-krianio, weeper, from plori, to weep, krii, to cry ; the 
 participle ant, and the noun ending "o." 
 Sen-cese, without ceasing, ceaselessly. 
 Antaii-vidante, foreseeing. 
 PoS-horlogo, watch (pocket-clock). 
 For-rabo, abduction. 
 Pulmo-gimnastikon, lung-exercise.
 
 13 
 
 Word. 
 
 Affixes. 
 
 denotes increase of degree. 
 denotes causing to be. 
 
 Rid-eg - is, laughed eg 
 
 loudly. 
 Sulk-ig-is, wrinkled, ig 
 
 from sulko, a 
 
 wrinkle. 
 Trunk-et-o, stem, et denotes dim inution of degree. 
 
 stalk, from trunko, 
 
 trunk. 
 
 Plej-mal-multe, in the mal 
 least, from multe, 
 more. 
 
 Daur-ig-ad-is, con- ig 
 tinued (his crying), ad 
 from dauri, to last, 
 to go on (intransi- 
 tive). 
 
 JEk-timis, began to be ek 
 afraid, from timi, to 
 fear. 
 
 Mal-zorgo, negligence, mal 
 from zorgi, to care 
 for. 
 
 Jun-ul-et-o, youngster id 
 (little young one). . et 
 
 Ek-kaptis, seized, from ek 
 kapti, to capture. 
 
 Pen - ad - oj, efforts, ad 
 from peni, to en- 
 deavour, to strive. 
 
 Konsil-ind-e, advisa- ind 
 ble, from konsili, to 
 advise. 
 
 Brul-ig-is, burnt, from 
 bruli, to be-on-fire, 
 to burn. 
 
 Kolekt-ig-is (became), 
 
 fathered, from 
 olekti, to gather. 
 Special-ist-oj, special- 
 ists, from speciala, 
 special. 
 
 The opposite of. 
 
 denotes to cause to be. 
 
 denotes duration of the action. 
 Laplorado dauris, the weeping 
 lasted, si daurigadis la plor- 
 adon, she continued the weep- 
 ing. 
 
 marks the beginning of an action. 
 
 denotes the opposite. 
 
 denotes person characterised by. 
 denotes diminution of degree. 
 marks the beginning of an action, 
 
 as ekdormi, to doze, 
 denotes duration of the action. 
 
 worthy of; ind and ebl are both 
 often rendered -able, or -ible 
 in English ; but in Esperanto 
 the one means worthy of, the 
 other possible to. 
 
 Bruligi is to burn (something) ; 
 to set on fire, to light (a fire) 
 is ekbruligi (trans. ). 
 
 denotes to become. 
 
 denotes one following some occu- 
 pation.
 
 14 
 
 Li nun tube malsatis ec la oran poshorlogon kaj 
 kriegis tiel forte, ke li simple povus malesperigi 
 stonon. 
 
 Nun la bonkora profesoro farigis malkontenta. 
 Cu la ciganino ne havis lakton ? cu si tute forgesis 
 sian infanon? En tiu ci lasta okazo li eble bavas 
 la dolcan perspektivon konservi ce si la krieman 
 ciganidon ! 
 
 Li pene kolektis uzajojn, apartenajojn, forgesis 
 kompreneble la infanon, kaj, timege rapidis reen 
 por preni gin, sed kiam li klinigis, ciuj liaj slosiloj 
 falis el la posoj. . . . Fine li sukcesis kolekti 
 cion kaj li foriris. 
 
 Sufice rimarkinde ! Ciuj liaj demandoj en la 
 vilagaj dometoj restis sen rezultato. Neniu estis 
 vidinta la ciganinon. 
 
 " &i do certe forlasis al vi la idon ! " opiniis la 
 lasta vilagano, kiun li demandis. 
 " Forlasis ! " murmuris la profesoro, lacigita, falante 
 sur benkon. " Kion vi volas diri t " 
 "Si certe rimarkis, ke vi estas bonkora viro kaj 
 ke la infano 6e vi havos pli agrablan vivon ol ce si. 
 Tial si forlasis al vi la idon kaj malaperis." (see 
 page 17). 
 
 " Attgusta ! " gemis la profesoro malgaje. " Kion do 
 Attgusta diros 1 Si kompreneble povos imagi al si 
 kion ajn ! Ne . . . Ne, tia (such an) abomena 
 patrino ne povas esti ! " 
 
 " Cu do si ne estas ciganino ? " demandis, levante 
 la sultrojn, la vilaganino, Jus reveninte kun 
 pokalo da varma lakto. "Donu lakton al li. Li 
 malsatas."
 
 15 
 
 WVrd. 
 
 Affixes. 
 
 Sun-bnU-ig-ad-o (en 
 la), exposed to the 
 heat of the sun, from 
 bruli, to be burning. 
 
 Re-vek-ig-is, awoke 
 again, from veki, to 
 awaken (intrans. ). 
 
 JJal-Satis, despised, 
 from Sati, to appre- 
 ciate. 
 
 Mai - esper - ig - i, to 
 cause to despair, 
 from esperi, to hope. 
 
 Mal-kontenta, annoy- 
 ed, from kontenta, 
 content. 
 
 Kri - em an, crying, 
 from krii, to cry. 
 
 Uz-aj-ojn, utensils, 
 from uzi, to use. 
 
 Aparten-aj-ojn, be- 
 longings, from 
 aparteni, to belong. 
 
 Tim-eg-e, affrightedly, 
 from timi, to fear. 
 
 Re-en, back (again). 
 
 Klin-ig-is, bent (be- 
 came bent), from 
 
 ^ klini, to bend. 
 
 Slos-il-o), keys, from 
 Slosi, to lock. 
 
 Rimark-ind-e, remark- 
 able. 
 
 Dom-et-oj, cottages, 
 from domo, a house. 
 
 Vttag-an-o, villager. 
 
 Lac-ig-ita, tired (made 
 tired), from laca, 
 weary. 
 
 Id-on, child. 
 
 ig denotes causing to be. 
 ad denotes continuation. 
 
 re. means again, anew, 
 ig denotes to become. 
 
 mal denotes the contrary (sati and 
 sati are different words and 
 must not be confused). 
 
 mal denotes the contrary. 
 
 ig denotes to cause to be. 
 
 mal denotes the contrary, as malgaje, 
 dismally. 
 
 em marks inclination to. 
 
 a 3 1 denotes something having the 
 a jj quality of. 
 
 eg denotes increase of degree. 
 
 re is here an independent word 
 taking the adverbial form ree, 
 and the accusative "n" as 
 shewing motion. 
 
 ig denotes to become. 
 
 il marks the instrument. 
 
 ind denotes worthy of, as rigardinde, 
 
 worth looking at. 
 et shews diminution of degree. 
 
 an denotes an inhabitant of. 
 ig denotes causing to be. 
 
 id example of a suffix used inde- 
 pendently.
 
 16 
 
 Estis do vidajo rigardinda : la profesoro per kulero 
 enigante la lakton en la kontente ridetantan kreitajon, 
 murmurante de tempo al tempo : " Kiou do Augusta 
 dirosl" 
 
 A 
 
 Guste en tiu ci momento la ministro, armita por 
 casado, alproksimigis sur la deklivo. Li sufice longan 
 tempon, videble tusata, konsideris la grupon : fine la 
 profesoro okaze ekrigardis kaj pro timego faligis cion. 
 
 " Ha ! mia kara Brummer, gojigis min treege, ke 
 vi ricevis pliigon familian. Mi gratulas ! " 
 
 "Sed mi ... mi ... Via Ekscelenca M6sto . . ." 
 balbutis la profesoro al la foriranta ministro. . . . 
 Poste, kun miksajo de furiozeco kaj malespero, li 
 levis la kreita^on sur la brakon, por, kolektinte tutan 
 sian kuragon, porti gin al sia Augusta. 
 
 Li renkontis sin en la gardeno inter amaso da 
 virinoj vizi ban taj. Kompreneble li pasis al si kun la 
 infano sur la brako kaj, dum la vizitantinoj ridetis 
 kaj babiladis, la edzino surprizita demandis : 
 
 " Sed, Pecjo ! Kion vi alportas kun vi ? " 
 
 " Tio estas," balbutis la malfeliculo, " estas la 
 promesita Alpa Rozo ! " 
 
 Poste li estis devigita raporti, kiel cio okazis. 
 
 " Bone ! " diris la profesoredzino dolce. " Tio estas 
 Alpa Eozo alia, ol mi imagis, sed ni povas konservi 
 ce ni ankafi tiun ci." 
 
 Li premis kortusite sian manon. 
 
 Eakontante por la 150 a fojo la historion al siaj 
 amikoj, li solene juris, ke li neniam permesos al kin 
 ajn lasi al li infarion, ne ec por unu sekundo ! 
 
 MAGNUS NORDENSVAN. 
 
 El " Espemntaj Prozajoj."
 
 17 
 
 Word. 
 
 Mai - aperis, 
 
 peared, from ap&ri, 
 
 to appear. 
 En-ig-ante, feeding 
 
 (literally, causing to 
 
 enter). 
 Kreit-aj-on, creature 
 
 (created thing),from 
 
 krei, to create. 
 Cas-ad-o, hunting, 
 
 from casi, to hunt. 
 
 Affixes. 
 
 disap- mal denotes the direct, opposite, 
 malespero, despair. 
 
 ig denotes making, or causing. 
 
 aj denotes that which has the quality 
 of- 
 
 ad denotes an action which is con- 
 tinued ; armita por casado 
 means equipped for the chase. 
 
 iq denotes to become. 
 
 A Iprolcsim-ig-is, ap- 
 proached, fromprok- 
 
 sime, near. 
 Ek-rigardis, glanced ek marks the beginning of an action. 
 
 up, from rigardi, to 
 
 look at. 
 Goj-ig-as, delighted (it ig denotes causing to be. 
 
 delights me ; I am 
 
 delighted), from 
 
 {jojo, joy (literally, 
 
 made joyful). 
 
 Tre-eg-e, extremely. eg 
 Pli - ig on, addition, ig 
 
 horn pli, more. 
 Ekscelenca MoSto, Mostonsed by itself, or added to 
 
 denotes increase of degree. 
 denotes to become. 
 
 Your Excellency. 
 Miks-aj-o, mixture, 
 
 from miksi, to mix. 
 Furioz-ec-o, fury (furi- 
 
 ousness), from furi- 
 
 oza, furious. 
 Vir - in - oj, women, 
 
 from viro, man. 
 Babil-ad-is, chattered, 
 
 from babili, to 
 
 chatter. 
 Mal-felic-ul-o, the un- mal denotes the direct opposite. 
 
 happy or unfortu- id denotes person characterised by. 
 
 nate man, from 
 
 felica, happy, for- 
 tunate. 
 
 title to shew respect. 
 aj denotes that which has the quality 
 
 of (see page 5, " aj "). 
 ec denotes abstract quality (see 
 
 page 5, " ec "). 
 
 in denotes the feminine, as vizitan- 
 tinoj, lady visitors. 
 
 ad denotes an action which is con- 
 tinued.
 
 18 
 
 KIO OKAZIS AL HENCJO. 
 
 Hencjo Longfellow ne estis felicega unu mardon, 
 car li jus forlasis sian hejmon kaj alvenis al la lernejo 
 la unuan fojon. 
 
 Li trovis tre longa la tagon, tra kies tuta dauro, li 
 sin sends tre nerva kaj mallerta. Kiam la lerne- 
 jestro diris al li : " Skribu vian nomon tie ci," li 
 metis sian plumingon sen plumo en seninkan inkujon, 
 lasis fali sian krajonujon, rompis siajn krajonojn, kaj 
 kiam oni demandas lin "En kio konsistas la riceco de 
 Irlando," li respondis, " En la multeco da cigarujoj 
 kaj cigaringoj faritaj tie." Nu li estis en la dormejo 
 kune kun dudek fremdaj knaboj. Lia nervemo kaj 
 sento de fremdeco estis ankorati pli granda por tio, ke 
 li estas la sola infano de siaj gepatroj. " Shorty," 
 diras knabeto, kiu jus starigis^sur lito kaj ekstarigis 
 alian knabon tie apud li. Ciuj kapoj turnigis al 
 Hencjo, kiu malfacile komprenis, ke oni nomas lin 
 "Shorty." La knabeto daurigis laute "Kiam nova 
 knabo alvenas al nia dormejo, ni ciuj montradas la 
 enhavon de niaj pooj, kaj mi ciam disdividas gin de 
 nove. Ho ! nun vi ciuj ekmalplenigu kune viajn 
 posojn." Tuj komencigas stranga vidajo. 
 
 La knaboj demetis siajn kolumojn kaj manumojn, 
 pendigis ilin sur la gaspipon, kaj jetis naztukojn kaj 
 aliajn tolajojn sur la pipon, kie ili pendigis. 
 
 Samtempe oni estingis la gason por malheligi la 
 cambron, poste oni alportis kandelingon kaj ekbruligis 
 kandeleton ; tial la cambro iom reheligis. 
 
 Baldatt la posoj malplenigis kaj sur la litojn
 
 19 
 
 Harry Longfellow was not extremely happy one 
 Tuesday, for he had just left home and come to 
 school for the first time. He had found the day 
 very long, and during (through) its whole length he 
 had felt very nervous and awkward. When the 
 schoolmaster said to him " Write your name here," 
 he put his penholder without a pen into an inkpot 
 without ink, let his pencil-box fall, broke his pencils, 
 and when they asked him, " In what does the rich- 
 ness of Ireland consist ? " he answered " In the 
 quantity of cigar-cases and cigar-holders made there." 
 Now he was in the dormitory with twenty strange 
 boys. His nervousness and strangeness were still 
 the greater because he was the only child of his 
 parents. " Shorty," said a little boy, who had just 
 stood up on the bed and put another boy there near 
 him. All heads turned to Harry, who with difficulty 
 understood that they were calling him " Shorty." 
 The little boy continued loudly, " When a new boy 
 comes to our dormitory, we always show the con- 
 tents of our pockets, and I always divide them again. 
 Ho ! now you must all empty your pockets together." 
 Immediately a strange sight commenced. The boys 
 took off their collars and cuffs, hung them upon the 
 gas bracket, and threw handkerchiefs and other 
 cotton things upon the pipe, where they caught 
 (became hung). At the same time they put out 
 the gas to darken the room ; afterwards they brought 
 a candlestick and lighted a little candle, thus the 
 room was a little light again (became re-lighted). 
 
 Soon the pockets were emptied, and upon the
 
 20 
 
 kolektigis monujo senmonera, paperujo, skribil- 
 ujoj, plumingoj, snureto, krajonoj, krajonujoj, 
 tranciletoj, k.t.p. Unu knabo havis en sia poso 
 sukera^on malpuran, li ekpurigis gin per akvo el 
 la lavvazo, sed car gi estis krema sukerajo la akvo 
 malsekigis gin kaj gi fluidigas ; la aliaj knaboj moke 
 ekkriis pri lia malsageco kaj diris, ke li devas aceti 
 acidajon, kies acideco ne estas tro forta. Hencjo 
 staris senmove, li ne plenumis la ordonon de la 
 knabeto. Estis en lia monujo multe da mono por 
 la elspezoj de la tuta trimestro, kaj li ne volis 
 malplenigi sian posan ; li tamen sentis sin tre timema. 
 La knabeto krias, " Rapidu ! rapidu ! ni devas kanti, 
 car ni estas kantemaj knaboj kaj satas la kantadon 
 kaj la dancadon. Alportu al mi snuron ! ni devas 
 pendigi tiun ci knabon, por ke ni vidu dancantaj 
 liajn krurojn." Subite la knaboj sin jetis sur lin 
 kriante, ke li jam trouzis ilian paciencon, bonecon, 
 afablecon, amikecon, k.t.p. " Ni estas rusoj el Rusujo, 
 angloj el Anglujo, germanoj el Germanujo kaj vi 
 insultas nin !" Li paligis, liaj okuloj fermigis kaj li 
 timis esti mortigata. Sed ho ! granda feliceco. 
 Hencjo, subite malfermis la okulojn kaj sentis ktm 
 granda gojo, ke li estas hejme en sia propra lito 
 
 Estas ja nur malagrabla songo. 
 
 E.A.L.
 
 21 
 
 beds were collected a purse without money, a paper- 
 case, pen-boxes, penholders, string, pencils, pencil- 
 cases, pocket-knives, etc. One boy had in his 
 pocket some dirty sweets ; he began to clean them 
 with water from the wash-hand basin, but being 
 a cream sweet the water wetted it and it dissolved. 
 The other boys mockingly cried out about bis 
 stupidity, and said that he ought to buy acid 
 drops whose acidity was not too strong. Harry 
 stood without moving, he did not fulfil the order of 
 the little boy. In his purse he had (much) the 
 money for the expenses of the whole quarter, and 
 he did not wish to empty his pocket ; but neverthe- 
 less he felt very frightened. The little boy cried 
 out " Hurry ! hurry ! We must sing, because we 
 are boys who are inclined to sing, arid love singing 
 and dancing. Bring me a rope ; we must hang this 
 boy in order to see his legs dance." Suddenly the 
 boys threw themselves upon him crying that he had 
 already used too much of their patience, goodness, 
 affability, friendship, etc. " We are Russians from 
 Russia, English from England, Germans from 
 Germany, and you insult us." He turned pale, his 
 eyes closed, and he feared to be killed. But ho ! 
 great happiness. Harry suddenly opened his eyes, 
 and realized with great joy that he was at home in 
 his own bed 
 
 It was only an unpleasant dream.
 
 22 
 
 LA LETERO AL LA REKRUTO. 
 
 DE HENDRIK CONSCIENCE. 
 Tradukis RAYM. VAN MELCKEBKKE. 
 
 Hendrik Conscience estas rajte satata kiel la restariginto 
 de la proza literature en Flandro. Li sukcesegas 
 en skizado de scenoj el popola vivo. 
 
 Apud la Zoersela arbaro staris, flanko ce flanko du 
 argilaj dometoj, izolitaj kaj nerimarkataj. 
 
 En unu el ili logis malrica vidvino, kun sia filino 
 (Katarino) ; ili posedis, kiel solan bienon sur la tero, 
 riur unu bovinon. En la alia dorneto logis ankau 
 vidvino kun sia maljunega patro kaj du filoj. 
 
 Simplaj, nesciantaj cion kio okazas ekstere inter la 
 laboradanta homaro, ili vivadis kontentaj je la peco 
 da sekala pano donacita de Dio. 
 
 Sed tiu ci kvieta, felica vivado estis interrompita 
 per la foriro de la rekrutoj. Johano ankaii devis 
 foriri kun la aliaj junuloj. Li ofte skribadis al sia 
 familio sed subite la korespondado cesis. 
 
 La logantoj de la du dometoj pli kaj pli mal- 
 kvietigis kaj tiam Katarino prenis la heroan decidon 
 skribi leteron al Johano. &i ja de longe estis forge- 
 sinta la lecionojn pri skribarto kiujn si ricevis, sed si 
 reprenis siajn kajerojn el la malnova kesto kaj 
 relernis la skribadon. 
 
 Poste si acetis en la vilago leterpaperon, inkon kaj 
 plumon . . . 
 
 * 
 * * 
 
 La du vidvinoj sidis apud la tablo, senpacience 
 atendante la revenon de Katarino. La maljuna avo 
 suferanta pro malvarmo kusis en la lito en la alkovo
 
 23 
 
 kaj montris la kapon el la kurtenoj por ceesti, 
 almenaii per okuloj kaj oreloj, ce la grava ekfarota 
 laboro. 
 
 Tuj kiam la filino sin montris sur la sojlo, la virinoj 
 rapidege kolektis la diversajn objektojn kusantajn 
 sur la tablo, kiun ili per antaiituko purigis. 
 
 "Venu, Katarino," diris la patrino de Johano, 
 "sidigu sur la segon de la avo ; gi estas pli komforta." 
 
 La junulino silente eksidigis apud la tablo, kusigis 
 la paperfoliojn antau si kaj, revanta, si metis la pinton 
 de la anserplumo inter siajn lipojn . . . 
 
 Dume la virinoj kaj la avo sciame alrigardis la 
 pripensantan junulinon. La frateto estis apoginta la 
 brakojn sur la tablo kaj mire rigardis sin por observi 
 tion kion si estas faronta per la plumo. 
 
 Sed Katarino sin levis kaj, ciam silente, prenis el 
 la sranko taseton, versis en gin la inkon el la boteleto 
 kaj residigis apud la tablo, kie si multfoje turnis kaj 
 returnis la paper on. 
 
 Fine i glitigis la plum on en la inkon kaj klinigis 
 kvazau si estis ekskribonta. Post momento i levis 
 la kapon kaj demandis : 
 
 " Nu, diru nun kion mi devas skribi ? " 
 
 La du vidvinoj demande rigardis unu la alian kaj 
 sin turnis al la malsano avo. 
 
 " Nu, skribu ke ni ciuj bone fartas . . .," diris la 
 maljunulo tusante, " letero ciam tiel komencigas." 
 
 La junulino rimarkigis kun dolora rideto : 
 
 "Ho! kion vi volas! skribi ke ni ciuj bone fartas . . . 
 kaj vi kusas tie malsana jam de dekkvin tagoj." 
 
 "Sed vi povas tamen diri tion en la fino de la 
 letero, Katarino." 
 
 " Ne, filino, jen kiel vi devas fari," diris la patrino 
 de Johano, "komencu, demandante kiel li fartas." 
 
 "Ne, infano mia," diris la alia vidvino, "skribu 
 unue ke per la mano vi prenas la plumon por peti 
 informojn pri lia saneco. Tiamaniere komencigis
 
 24 
 
 ankau la letero de Baptisto, la filo de Petro-Johano, 
 kiun hierau mi audis legatan ee la muelisto." 
 
 " Mi neniel faros tion," senpacience dins la junu- 
 lino, " Johano nature scias ke mi ne povas skribi per 
 la piedoj ! " 
 
 " Skribu nun unue lian nomon supre surla papero," 
 diris la avo. 
 
 " Kian nomon ? Braemsf" 
 " Tute ne : JoJiano I " 
 
 " Vi estas prava, patro," respondis la junulino. 
 " For, Paucjo ! formetu viajn brakojn de la tablo, 
 kaj vi, patrino, sidigu iom malantaiie, car mi konvin- 
 kigas ke vi pusos min." 
 
 Si direktis la plumon al la papero kaj, elektante la 
 lokon kie si ekskribos, si mallaiite silabis la nomon 
 de la forestanta amiko. 
 
 La patrino de Johano subite starigis kaj kaptis la 
 manon de la junulino dirante : 
 
 " Atendu iom, Katarino, cu vi ne opinias ke Johano 
 tutsole ne taugas ? Estas tiel mallonge ; oni devus 
 aldoni ion. Cu vi ne skribus prefere : Amata filo aii 
 Kara, infano ? " 
 
 Katarino preskau ne audis tiujn vortojn ; si 
 okupadis sin lekante la paperon, kaj si kriis iom kolere : 
 
 " Nu, jen estas la rezultato : grandega makulo sur 
 la papero ! kaj la lekado ne utilas : gi tamen ne 
 malaperas. Mi uzos do alian folion." 
 
 " Nu, kion vi diras pri tio : Amata filo f Cu tio 
 ne estas multe pli bela ? " 
 
 " Ne, tion ankau mi ne A volas skribi," murmuris 
 malkontente Katarino. " Cu mi do skribus al Johano 
 kvazau mi estas lia patrino ? " 
 
 " Sed kion vi skribos do ? " 
 
 la jrozkoloro aperis sur la vangoj de la junulino 
 dum si respondis : 
 
 " Se mi skribus : Kara Amiko 1 Cu tio ne sajnas 
 al vi la plej bona esprimo ? "
 
 25 
 
 " Miaflanke mi ne volas tion," diris sia patrino, 
 " diru tiam prefere nur Johano." 
 
 " Kara Johano ? " demandis la junulino. 
 
 11 Jes, tiel estas bone ! " respondis ciuj kune, 
 kvazau ill estas gojaj pro la solvo de tiu malfacila 
 problemo. 
 
 "Nun ! ne tusu la tablon," kriis la junulino, "kaj 
 tenu Paucjon por ke li ne pusu min ! " 
 
 Katarino eklaboris. Post unu minuto svitgutetoj 
 ekbrilis jam sur sia fruntoj si haltigis la spiradon kaj 
 sia vizago varmigis. Si profunde ekspiris kaj, 
 kvazaii liberigita de peza argo, si gaje ekkriis : 
 
 " Uf ! Tiu K estas vere la plej malfacila letero el 
 ciuj ! Sed tamen gi kusas tie kun sia longa buklo ! " 
 
 La ambau virinoj levigis kaj mirante rigardis la 
 literon kiu estis almenaii tiel granda kiel fingroparto. 
 
 " Tio estas stranga ! " kriis la patrino de Johano ; 
 "gi estas objekto kiel vespo; kaj tio signifas Kara 
 Johano I Skribi estas tamen mirinda scio ; oni dirus 
 preskau ke tio estas sorcajo ! " 
 
 " Nu, mi, lasu min daurigi," diris Katarino, " kun 
 kurago mi atingos la celon. Se tiu plumo ne tiel 
 sprucigus ! . . . " 
 
 Kiam, post kelka tempo, la unua linio estis plen- 
 skribita per grandaj literoj, la junulino haltis en sia 
 laboro. 
 
 " Diru Katarino gis kie vi jam alvenis ? " demandis 
 la patrino de Johano. " Vi legu do al ni cion kion vi 
 jam skribis sur la papero." 
 
 " Kiel vi rapidas ! " ekkriis Katarino. " Sur la 
 papero sin trovas nur Kara Johano Pattcjo (little 
 Paul) ne tusu plu la inkon aii tuj vi elversos la 
 taseton." 
 
 Dum duonhoro ciuj silentadis. Sajnis ke la laboro 
 pli facile daurigas, car la junulino iafoje ridetis dura 
 sia A skribado. 
 
 Sin nur distris Paucjo, kiu estis kolorinta sian tutan
 
 26 
 
 brakon nigra kaj metis nun eiajn kvin fingrojn 
 samtempe en la inkon. Jam dekfoje Katarino glitigis 
 la taseton de unu al alia rando de 1' table, sed la 
 knabeto estis tiel allogata de la inko ke estis neeble 
 forteni lin de gi. 
 
 Tamen la du unuaj pagoj de la papero estis 
 plenskribitaj. Cedante al la postuloj de la virinoj, 
 Katarino kun ia fiereco eklegis sian skribajon, kiu 
 estis la jena: 
 
 Kara Johano, 
 
 " Kiel vi fartas nun ? Dank' al Dio ni ciuj 
 "ankorau bone fartas kaj la bovo kaj la bovino 
 " ankau, esceptinte tamen la avon, kiu estas malsana, 
 "kaj ni, ciuj ni deziras al vi bonan tagon. Jam de 
 " ses monatoj ni nenion audis pri vi. Sciigu do al 
 " ni, cu vi vivas ankorau. Viaflanke ne estas gentile 
 41 ke vi forgesas nin, kiuj tiel amis vin ke via patrino 
 " dum tuta la tago parolas pri vi, kaj ke mi ciunokte 
 " pri vi songas ke vi estas malfelica kaj tiam mi 
 " audas vian vocon vokantan : Katarino, Katarino, tiel 
 " forte ke mi eksaltas en mia dormado . . . kaj la 
 "kompatinda bovo, kiu ciam el la stalo rigardas kaj 
 "tiel sopiras ke oni preskau ekversus larmojn ! kaj 
 "estas ega malgojotial ke neniu el ni ion scias pri vi : 
 "vi devas kompati je ni, Johano, car via bona 
 " patrino pro tio certe ekmalsanigos ; kiam la kom- 
 " patinda malfeliculino audas ec nur vian nomon, si 
 " ekgemas kaj tiel ploras ke mia koro disrompigas ..." 
 
 "Ho ! tio estas nur la vero," gemis la patrino de 
 Johano. " Ha ! se li scius kion mi suferas en mia 
 koro ! . . . Daurigu vian legadon, kara Katarino ; 
 mi miregas pro tio kion vi skribis : neniam io simila 
 estis audata ; viaj manoj estas certe tro lertaj por 
 melki la bovinon au labori en la kampo ; sed Dio 
 toleras multe en la mondo ! , "
 
 27 
 
 Gaja pro tinj lattdoj la junulino diris kun fiera 
 rideto : 
 
 " Se la skribarto estus nur tio ! Ciu ajn venu : mi 
 skribos pli bone ol iu ! Nun mi trovis la bonan 
 vojon. Nu, auskultu, mia letero ne estas ankorau 
 finita: 
 
 " Ho ! Johano, se vi scius tion, tuj vi donus al ni 
 " sciigojn ! La trifolioj malsukcesis pro la malbona 
 " semo kaj plie tial ke ili estas frostitaj. La kampo- 
 "gardisto edzigis kun vilaganino el Pulderbosch, si 
 "posedas multe da mono. Francisko la masonisto 
 " falis de la tegmento de la bierfaristo sur la dorson 
 " de nia maljuna forgisto, kaj la forgisto estis preskau 
 " mortigita, malf elice ! " 
 
 La A junulino silentis. 
 
 " Cu tio estas cio ? " demandis la patrino malgoje. 
 " Cu vi ne sciigus al li ke la bovino naskis idon ? " 
 
 " Ho jes ! tion mi f orgesis. . . . Jen, tio sin 
 trovas jam sur la papero : 
 
 " Nia flavruga bovino naskis idon ; cio bone suk- 
 11 cesis, kaj la bovido estas jam vendita." 
 
 Ciuj gaje ekridis ; la knabeto, vidante la komunan 
 gojon, bruege ekaplattdis, sed malfelice lia maneto 
 trafis tiel forte la taseton ke gi ruligis sur la tablo, 
 elversante la inkon kiel nigran rivereton sur la belan 
 leteron. 
 
 La rido tuj malaperis de ciuj vizagoj ; unu rigardis 
 la alian timeme kaj silente ; oni levis la okulojn 
 cielen dum Paucjo, timegante la baton, jam ekplo- 
 regis kaj kriis tiel forte ke la oreloj estis surdigitaj. 
 
 Dum longa tempo oni riprocis la knabeton kaj oni 
 plendis malgojege pri la katastrofo, gis kiam oni 
 konkludis per la demando : 
 
 " Dio ! kion ni faros nun 1 " 
 
 " Nu, nu," diris Katarino kun decideco, " la mal- 
 felico ne estas tiel grava ; mi intends tamen reskribi 
 la leteron, car en la komenco la afero ne bone pros-
 
 28 
 
 peris ; la literoj estis tro grandaj kaj la skribajo estis 
 tro malrekta. Nun mi faros tion pli bone, mi ja 
 ekkuragigis. Lasu min rapide kuri al la vilago por 
 aceti paperon kaj inkon, kaj por ke oni ree trancu 
 mian anserplumon car gi farigis multe tro fleksebla." 
 
 " Nun, tuj foriru, infano mia," respondis la patririo, 
 " jen estas la kvinfranka monero de la bovido : vi 
 Sangigu gin ce la instruisto, car mi devos kredeble 
 sendi al mia kompatinda Johano almenau du frankojn. 
 
 " Paucjo, for ! el la domo ! kaj ne kuragu reveni 
 antau la vespero ! " 
 
 Katarino, kun kontenta rideto sur la vizago, elpasis 
 rapide el la pordo, sin direktante al la vilago. La 
 triumfo kiun si akiris, la konvinko ke de nun si 
 povos skribi al Johano kaj precipe ia fiereco pro sia 
 scienco, plenigis sian koron je dolca gojo. 
 
 El " Pagoj el la Flandra Literaturo." 
 
 PROVERBOJ DE M. F. ZAMENHOF. 
 Plej granda potenco kusas en la komenco. 
 Kiu semas venton, rikoltos fulmentondron. 
 Ne cio brilanta estas diamanto. 
 Kiu bojas, ne mordas. 
 Kastelo en aero malsato sur tero. 
 Kiu por ciuj laboras, pri si mem ne msmoras.
 
 29 
 
 KELKAJ AVENTUROJ DE BAQH, 1 LA 
 TIQRO. 
 
 VEEA KAKONTETO DE TEOGARDENO EN 
 ASSAM. 
 
 Ni jam sciigis pri lia proksimeco je la gardeno, sed, 
 dum multaj monatoj, liaj solaj faradoj estis la morti- 
 gado kaj mangado de unu au du gardenaj Kulioj 2 
 (coolies). 
 
 De unu kompatinda viro nenio estis postlasita krom 
 la kranio, kiu kusis mezvoje. 
 
 Sed la vilaganoj de tiu ci parto malfelice tiel 
 kutimigis je tia okazo, ke^neniu forlasis la vojon. 
 Kaj la kvar Angloj sur riia Garderio kontente vivadis 
 kaj trankvile. Hi estis certegaj, ke la bestoj de 
 Hindujo, kiel ankau la popolo, timigus preni la 
 sangon de siaj mastroj, la blankaj homoj. 
 
 Nu, venis sezono kiam la cervoj malmultigis, kaj 
 raaljuna Bagh, kun granda penado apenau trovadis 
 sufican mangajon por konservi sian vivon. Diris li : 
 " Nunaterape estas malbone ! Tage la vilaganoj 
 promenadas multanombre, kaj dum la mallumo ne 
 aperas. Ofte ili enmetas fajron en la longa herbo, 
 kio tre timigas min." Kaj, je la penso, li ruligis 
 siajn okulojn, nudigis siajn dentojn kaj ekgemis. 
 "lafoje, tuta semajno pasas, kaj mi ne vidas ec 
 cervon, kvankam mi certe ne sopiras je tia males- 
 timajo. Sed estas blanka viro kiu, ciutage, forrajdas, 
 kaj ciuvespere revenas, preter la vojo. Li kaj lia 
 cevalo farigus sufica mangajo dum tuta monato. 
 Kiu timigas je la blanka viro ^ Ne mi ! mi ankorau 
 trinkos lian sangon ! " Kaj Bagh smacis siajn lipojn. 
 
 Estas bonekonata fakto ke, post la unua gusto de 
 homa sango, la tigro tre sopiradas je gi dum sia 
 vivcetero. De tiam li nomigas " virmangulo " kaj 
 farigas pli terura ol ia alia besto. 
 
 1 Bagh, la Hinda vorto por Tigro. 
 
 2 Hinda j laboristoj.
 
 30 
 
 Tagon, je la krepusko, mi tre surprizigis vidi mian 
 kolegon freneze rajdantan en la gardenon. Li 
 alvenis sencapele, senspire, kaj sia vizago aperis 
 kvazau li estus vidinta la Diablon. Efektive granda 
 tigro estis elsaltinta el la junglo. 1 Nature la fievaleto 
 pro granda teruro ekforkuris, sed, felice por li, mia 
 amiko povis konservi egalpezon sur la selo. Alie, ni 
 ankorau estus senavizaj kaj tiel ankau estus la 
 malfeliculo ! 
 
 La sovagbesto do casadis lin, sed la cevalisto 
 fortege jetis sian kaskon poste en la vizajon de la 
 besto. Tio videble, fans la deziritan efekton, car li 
 ne plu sekvadis. Sed la flugulo ne haltis antau ol li 
 alvenis ce siaj kolegoj. Niaparte, kvankam gi kom- 
 preneble estis okazo tro vera, ni ekopiniis la aferon 
 kiel granda serco, kiel bona ridindajo. Sed le nervoj 
 de mia amiko estis kvazau detruitaj, kaj e6 nun ili 
 estas iom malfortaj. 
 
 Proksimatage oni eliris por serci la kaskon, sed gi 
 ne estis trovebla. 
 
 " Kaj kion opiniis Bagh ? " vi demandas. 
 
 Tiu sinjoro estis kusinta en la fina stato de senpova 
 frenezo. Pecetoj de la kasko cirkauis lin. Lia longa 
 vosto batis la subajon. EC la lacertetoj timigis montri 
 sin, sed ili audis liajn vortojn kaj laue tremadis. 
 
 " La blankaj viroj ja estas la mastroj de 6io," diris 
 Bagh, penante senkulpigi sin. " Se tiu ci estus vere 
 Hindo, mi certigas, ke mi estus kaptinta lin, car la 
 Hindoj rajdas sur malrapidaj cevaletoj. Sed kiu 
 povas giskuri la cevalon de la blankulo 1 " 
 
 " Malbenu la blankan homaron ! " li blekdiris. 
 " Rial ili venas en tiun ci landon 1 Mi scias, ke ili 
 ne apartenas al gi, car, anstatau kunlogadi familie en 
 vilagoj, ciu logas sole en aparta domo, kun multe da 
 Hindoj por atenti lin. Denove, ili alvenas kaj foriras 
 simile al la jar-sezonoj, kaj gis nun mi ne vidis iajn 
 inojn ail idojn. Sed de kie ili venas, kaj kien ili iras 
 1 La dika kreskajaro.
 
 31 
 
 neniu scias ! Ne, ili estas senrajtuloj ! Krom ili, 
 kiuj estus mastroj de tiu ci lando ? Tre certege, la 
 tigroj ! ! " 
 
 Kelkminute Bagh pripensadis pri tia felica estado. 
 Tiam li dauris : " Sed la malbonuloj trairas la kampon 
 sur elefantoj, kaj^dissemas morton per tondro kaj 
 fulmo. Kion ! Cu ili estos permesataj, senrefrape, 
 malsanktigi niajn proprajn logejojn ? Ha ! Mi 
 havas ideoix ! Mi ec vizitos la hejmon de blankulo, 
 kaj vengos iliajn insultojn. Felice la tuta lando 
 ankorau estas nia proprejo ciun nokton kiam ni povas 
 iradi, maltime, kien ajri ni deziras." 
 
 Tiel okazis ke, la proksiman noktomezon mi miregis 
 trovi min tute veka tre neordinara okazo por mi. 
 
 Subite mi sciigis pri lauta nazspirado ekster la 
 maldikaj muroj. La bruo movadis de pordo al 
 fenestro, de fenestro al pordo, tute cirkau la domo. 
 Kelkafoje profunda bleko sonoris nur bleko de la 
 gorgo, mi supozas. Nu, estas unu afero moki sian 
 amikon car li forkuris de tigro dum la taglumo. Sed, 
 kredu min, estas tute alia afero esti vekata noktoraeze 
 de malsata besto, precipe kiam oni memoras ke, se gi 
 scius, ke puSado de sia frunto aii unu bato de sia piedo 
 kontrau la fenestro donus al si la deziritan mangajon ! 
 Sed la tigro ne atakis la malfortan konstruajon kaj 
 mi hodiau povas skribi tiujn ci vortojn. Tamen 
 Sajnis al mi multaj horoj antau ol li foriris. 
 
 Post kelkaj tagoj la blankaj viroj venis kun pafiloj 
 kaj elefantoj kaj multe da Hindaj servantoj. Kia glora 
 vidajo estis vidi ok grandegajn elefantojn majeste 
 promenantajn tra la longa herbo. 
 
 Sed Bagh sukcese kasadis sin kaj ne plu estis vidita. 
 Li jam estis forlasinta la cirkaiiajon, neniam (espereble) 
 por reveni. 
 
 A. T. SIMPER. 
 
 El la " Esperantist."
 
 32 
 
 JINGLES 
 
 COMPOSED BY MR. ROBERTS TO HELP IN 
 MEMORIZING THE CORRELATIVE WORDS. 
 
 /, ti, Jci, neni, and a; 
 Then add a for " quality," 
 
 Al for " motive," 
 
 Am for " time," 
 
 E for " place " excuse the 
 
 rhyme 
 
 " Manner," el ; possessive es 
 Which must really rhyme with 
 
 face 
 
 " Thing " takes o ; om, quantity ; 
 " Individual," u must be. 
 
 Typical Words. 
 
 Some, or any, 
 
 kind of, ia. 
 Why, Rial 
 When, Kiam. 
 Where, Kie. 
 
 How, Kiel. 
 Whose, Kies. 
 
 A little, " iom." 
 Who, Km. 
 
 N.B. The above is only a mnemonic jingle, and 
 from a grammatical point of view is not correct. 
 The above syllables do not exist in the Vortaro, or 
 have not the meanings given here. The correct 
 forms are ia, tia, kia, nenia, cia, etc.
 
 33 
 
 [Referring to the proposal (now an accomplished fact) 
 that the London County Council should approve 
 the teaching of Esperanto in Us Schools.] 
 
 THE NEW BILINQUALISM. 
 
 Do not pack in your portmanteau 
 
 Books of classic verse ; 
 Purchase guides to Esperanto, 
 
 Manuals of Erse. 
 Fogazzaro's tale II Santo, 
 Walpole's Castle of Otranto, 
 Dante's most inspiring canto, 
 
 Grow more fine, more terse, 
 Rendered into Esperanto, 
 
 Versified in Erse. 
 
 From Lahinch to far Lepanto, 
 
 If equipped with Erse, 
 And in fluent Esperanto 
 
 Able to converse, 
 You will fare without confusion 
 
 Over land and sea 
 Such at least is the conclusion 
 
 Of the L.C.C. 
 
 (PUNCH, October, 1906).
 
 34 
 
 LA HIMNO "ESPERO." 
 
 En la mondon venis nova sento, 
 
 Tra la mondo iras forta voko ; 
 
 Per flugiloj de facila vento 
 
 Nun de loko flugu gi al loko. 
 Ne al glavo sangon soifanta 
 Gi la homan tiras familion : 
 Al la mond' eterne militanta 
 Gi promesas sanktan harmonion. 
 
 Sub la sankta signo de F espero 
 
 Kolektigas pacaj batalantoj. 
 
 Kaj rapide kreskas la afero 
 
 Per laboro de la esperantoj. 
 
 Forte staras rauroj de miljaroj 
 Inter la popoloj dividitaj ; 
 Sed dissaltos la obstinaj baroj 
 Per la sankta amo disbatitaj. 
 
 Sur neutrala lingva fundaraento, 
 
 Komprenante unu la alian, 
 
 La popoloj faros en konsento 
 
 Unu grandan rondon familian. 
 Nia diligenta kolegaro 
 En laboro paca ne lacigos, 
 Gis la bela songo de 1' horaaro 
 Por eterna ben' efektivigos. 
 
 D L. L. ZAMENHOF.
 
 35 
 
 Translation. 
 
 A new sentiment has come into the world, 
 A mighty voice goes through the earth, 
 On wings of light wind 
 Let it now fly from place to place. 
 
 Not to the blood-thirsty sword 
 
 Does it draw the human family : 
 
 To the ever-warring world 
 
 It promises a holy harmony. 
 Beneath the sacred banner of hope 
 Peaceful warriors gather, 
 And the work shall spread rapidly 
 By the labours of the hopeful. 
 
 The walls of centuries firmly stand 
 
 Between the divided peoples ; 
 
 But the obstinate bars shall give way 
 
 Beaten down by holy love. 
 Upon the foundation of a neutral language, 
 Understanding one another, 
 The peoples will form, with one accord, 
 One great family circle. 
 
 Our diligent adherents 
 
 Will not become weary in their peaceful labour 
 
 Till the fair dream of humanity 
 
 Is realised as an eternal blessing. 
 
 The official music was composed by M. de Menil, and 
 is to be obtained at the British Esperanto Association, 
 13, Arundel Street, Strand.
 
 36 
 
 KANTO DE STUDENTOJ. 
 
 (GAUDEAMUS (see page 10)). 
 
 Goju, goju ni, kolegoj, 
 Dum ni junaj estas ! 
 Post plezura estanteco, 
 Post malgaja maljuneco 
 Sole tero restas. 
 
 Vivu la akademio 
 Kaj la profesoroj ! 
 Vivu longe kaj en sano 
 Ciu akademiano, 
 Vivu sen doloroj ! 
 
 Vivu, floru nia regno 
 Kaj regnestro nia ! 
 Kaj amikoj mecenataj, 
 Protegantoj estimataj 
 De 1' akademio. 
 
 Vivu ciuj la knabinoj 
 Belaj kaj hontemaj ! 
 Vivu ankau la virinoj, 
 Amikinoj kaj mastrinoj, 
 Bonaj, laboremaj. 
 
 Mortu, mortu, malgajeco, 
 Mortu la doloro ! 
 Mortu ciu intrigante 
 Kaj malamon konservanto 
 Longe en la koro ! 
 
 L. L. ZAMENHOF.
 
 37 
 
 LA CELO ESPERANTA. 
 
 " Unu lingvo, unu koro ! " jen deviz' de ma eel' ; 
 Ni elfaru veran eston al antikva la fabeF 
 Kiam per la sama lingvo paroladis horn' kun horn' 
 Pace, iu al alia, el di versa gent' aft dom.' 
 
 Tio eble estis fablo ; tamen ce la nuna seen', 
 Pleje la malpac' ekkreskas nur el akra malkompren' ; 
 " Scii estas senkulpigi " baldati cesus militad', 
 Se nacioj kunparolus per komuna parolad'. 
 
 Do klopodu ni konstante por nacia amikec', 
 Per la lingva unuigo de la boma f rata spec' ; 
 Plimultigu ni la penojn kaj la simpation, gis 
 Plenumigos rev' poeta per la tutamonda kis'. 
 
 El la "British Esperantist." BEN ELMY. 
 
 [Sung to the tune of the Austrian National Hymn 
 (Glorious Things of Thee are Spoken). 
 
 For the tune of " Gaudeamus " see Farmer's Student 
 Songs, or enquire of Miss LAWRENCE.]
 
 38 
 
 NOVA KANTO, 
 
 Ho ! eksonu nova kanto 
 Pri la lingvo Esperanto, 
 Pri ligil' internacia, 
 Revo nia, amo nia ! 
 Kreitaj' la plej mirinda, 
 Vere estas gi laudinda 
 De verkistoj, de poetoj, 
 En poemoj kaj odetoj. 
 
 Horo : Ho, eksonu nova kanto 
 Pri li lingvo Esperanto. 
 
 Pli ol tondro de bataloj, 
 Pli ol dolcaj najtingaloj, 
 Pli ol belaj aktorinoj, 
 Pli ol fajfoj de masinoj, 
 Pli ol ora la plej brila, 
 Pli ol gloro senutila, 
 Pli ol ciu, pli ol cio, 
 Krom la amo kaj la Dio. 
 
 &0TO. 
 
 Dum venonta la centjaro, 
 Sciu esperantistaro, 
 En Europo, Ameriko, 
 En Azio kaj Afriko, 
 Kie ajn vi veturados 
 Esperanton vi trovados, 
 Sur la strato, en vagono, 
 En hotelo, en salono. 
 
 Horo.
 
 39 
 
 Kaj ec en privata domo : 
 Gin parolos ciu homo : 
 Laboristo, profesoro, 
 Kaj jugisto, kaj doktoro, 
 Kaj hebreo, kaj kristano, 
 Kaj litovo kaj japano, 
 Kaj pereos la plendato : 
 " Mi vin ne komprenas, frato." 
 
 Aoro. 
 
 Ira kiel apostoloj 
 Gin prediki por popoloj. 
 Kaj eksonu nia voko 
 Sur la ter' en ciu loko, 
 En vilagoj, en urbetoj, 
 En lernejoj, en gazetoj, 
 Kaj servantajn al la vero 
 Nin fortigu la Espero. 
 
 Horo. 
 
 DOMBROWSKI. 
 
 Eltirita el " Fundamenta Krestomatio." 
 
 [Tune arranged "by ARTHUR TRICKETT. To be 
 obtained from the London Esperanto Club, 14, Norfolk 
 Street, Strand, W.C] 
 
 Safo donas sian lanon, 
 Por ke mastro havu. panon. 
 Kiu cion senpripense parolas, 
 Atidos tion, kion li ne volas. 
 Vivu, progresu, 
 Bed lerni ne cesu.
 
 40 
 
 AL LA REGO. 
 
 (Goo SAVE THE KING). 
 
 Vivu la reg' al ni, tre longe vivu li ! 
 
 Gardu lin Di' ! 
 Justa kaj pia reg', Dio pro nia preg' 
 
 Estu kun li. 
 
 Forta la rega tron', ver' estas lia kron', 
 
 Glavo la leg'. 
 Kun amo en la kor', regas kun granda glor' . , 
 
 Vivu la reg' ! 
 
 Brulu, ho sankta flam' de la eterna am' 
 
 Pro la patruj' ! 
 Kaj forte staros ni, ciuj por unu li 
 
 Pro la patruj' ! 
 
 Longe, ho, restu vi, gloro de la naci', 
 
 Sur rega seg' ! 
 Via plej granda glor' en la popola kor', 
 
 Vivu la reg' ! 
 
 D ZAMENHOF.
 
 41 
 
 TINY TIM'S CHRISTMAS DINNER. 
 
 [From DICKENS' "CHRISTMAS CAROL."] 
 
 Tiam Sinjorino Cratchit levigis ; si estis malrice 
 vestita, sed gaje dank' al rubandoj diverskoloraj ; kaj 
 si, kune kun Belinda, sia dua filino, primetis la tablon. 
 Kaj nun enkuris du pli rnalgrandaj Cratchits, 
 geknaboj, kiuj kriis ke ili, ekster la bakejo, flaris la 
 anseron kaj gin konis kiel ilia propra ansero per la 
 odoro ! Ili gojis tiel, dancante cirkaii la tablo, 
 kaj pensante pri salvio, kolbasoj, kaj bulboj, dum 
 Sinjoreto Peter Cratchit zorgis pri la terpomoj kaj 
 blovis la fajron, gis fine la terpomoj estis pretaj por esti 
 senseligataj. Tamen Sinjoreto Peter ne estis tro 
 vanta, kvankam li portis kolumon tre altan por fari 
 honoron al la Tago. 
 
 " Kial do via patro tiel malfruas ? " diris Sinjorino 
 Cratchit "kaj via frato, Eta Tim, ankau? Kaj 
 Martha ne tiel malfruis je duonhoro la lastan Krist- 
 naskon ! " 
 
 " Jen Martha, patrino ! " ekkriis filineto. 
 
 " Jen Martha, patrino ! " ekkriis la du pli junaj 
 Cratchits. 
 
 " Hura ! estas tiel granda ansero, Martha ! " 
 
 " Nu ! kiel vi venas malfrue ! " kriis Sinjorino 
 Cratchit, sin kisante dekdufoje, kaj forprenante sian 
 capelon kaj salon. 
 
 " Ni devis multe labori por fini nian taskon," diris 
 la knabino. 
 
 " Nu ! ne estas grave ! Sidigu antau la fajro, 
 karulino, kaj varmigu vin ! " 
 
 " Ne ! ne ! jen patro ! " kriis la du junaj Cratchits, 
 kiuj estis cie samtempe. ' ' Kasu vin, Martha, kasu vin ! "
 
 42 
 
 Tiara Martha sin kasis, kaj la malgranda Bob, la 
 patro, envenis kun almenaii tri futoj da lana skarpo 
 pendanta antau li, kaj kun eluzitaj vestoj, flikitaj kaj 
 brositaj, portante Etan Tim'on sur sia sultro. Ho ve ! 
 Tim havis lam-bastoneton, kaj liaj membroj estis 
 subportataj per fera trabajo ! 
 
 " Ho ! kie estas nia Martha ! " kriis Bob, cirkauri- 
 gardante. 
 
 " Si ne povas veni," diris la mastrino. 
 
 " Ne veni ! " ripetis Bob, kaj lia energio subite 
 falis, car revenante hejmen li A estis kurinta kiel milita 
 cevalo de Eta Tim, ..." Cu si ne venos je Krist- 
 nasko ! " 
 
 Martha ne povis elporti lin vidi malkontenta, ec 
 nur serce, kaj si tuj elvenis, el post la pordo, kaj lin 
 cirkauprenis ; dunie, la ambau junaj Cratchits portis 
 Etan Tim'on al la kuirejo, por ke li aiiskultu la 
 pudingon, siblantan en la kaserolo. 
 
 " Kaj kiel konclutis Eta Tim ? " demandis la 
 mastrino, tuj kiam Bob estis sufice kisinta sian 
 filinon. 
 
 " Tre bone," respondis Bob. " Sed li farigas pri- 
 pensa, tial ke li estas tiel ofte sola, kaj li havas la 
 plej strangajn pensojn. ... Li diris al mi, revenante, 
 ke li espcras ke oni lin vidis en la pregejo, car li 
 estas kriplulo kaj tiel oni povis goje memori, je 
 Kristnasko, tiun, kiu igis lamulojn marsi kaj blin- 
 dulojn vidi ! " 
 
 La voco de Bob tremis kiam li tion diris, kaj pli 
 forte ankorau kiam li aldonis, ke Eta Tim fortigis 
 nun. ... La aktiva lam-bastoneto audigis sur la 
 planko, kaj Timo revenis, akompanata de sia frato kaj 
 de sia fratino, al la benketo apud la fajro ; kaj Bob 
 relevis siajn jakmanikojn (kvazaii eble ili povus 
 farigi pli eluzitaj, malfeliculo !) kaj miksis ion var- 
 megan en kruco, movis gin per kulero, kaj gin metis 
 sur la fajron por boleti. Tiam Sinjoreto Peter kaj
 
 43 
 
 la du junaj Cratchits iris por alporti la.anseron, kaj 
 baldau rcvenis en goja procesio ! 
 
 Tiel multe ili tumultis, ke vi estus pensinta ke 
 ansero estas inter ciuj birdoj la plej kurioza; kaj, 
 kompreneble, en tin dometo gi vere estis malofta. 
 Sinjorino Cratchit varmigis la sukon ; Sinjoreto Peter 
 forte dispremis la terpomojn ; Fraulino Belinda 
 sukeris la pomsaucon ; Martha visis la varmajn 
 telerojn ; Bob sidigis Etan Tim'on apud lin ce la 
 tablo ; la du junaj Cratchits metis segojn por ciuj, 
 por si mem ankau ; kaj ili tiam pusis la kulerojn en 
 siajn busojn por ke ili ne kriu antau ol ili lauvice 
 estos servitaj. 
 
 Fine cio estis preta, kaj oni petis la benon de Dio. 
 Patizo sekvis, dum la sinjorino ekzamenis la trancilon 
 kaj sin preparis por enpusi gin en la bruston de la 
 birdo kaj kiam si tion faris, kiam la internajo, 
 elpusigis, ciuj gajigis, kaj ec Eta Tim, ekscitata, batis 
 la tablon per sia trancil-tenilo k;ij malforte kriis : 
 
 " Hura ! " 
 
 Neniam oni vidis tian anseron ! Bob diris, ke ii 
 kredas ke neniam tia ansero estos kuirita ! Gia 
 moleco kaj gusto, gia amplekso kaj malkareco, estis 
 temoj de grandega admiro. Kun pomsauco kaj 
 terpomoj, gi suficis por la tuta familio ; ec, kiel la 
 sinjorino goje diris (rigardante unu malgrandetan 
 atomon ostan sur la plado), ili ne gin tute formangis 
 fine ! Tameu ciuj satis. 
 
 Sed nun, post kiam la teleroj estis sangitaj de 
 Fraulino Belinda, Sinjorino Cratchit sole forlasis la 
 cambron tro nerva por toleri atostautojn por iri al 
 la pudingo kaj gin enporti. ... 
 
 Ho I cu gi estas sufice kuirita ? A Cu gi ne dis- 
 rompigos, kiam si elturnos gin ! Cu iu ne supren- 
 rampis la muron por gin steli, dum ili mangis la 
 anseron ! Oni imagis ciajn specojn de terurajoj. . . . 
 
 Ho ! kiom da vaporo ! la pudingo estis eltirata el
 
 44 
 
 la kaserolo . . . odoro kvazau de lavejo ! tio estis la 
 pudingtuko . . . odoro simila al tiu de restoracio, de 
 kukejo kaj de lavejo kune ! tio estis la pudingo ! . . . 
 Envenis tuj Sinjorino Cratchit, rugigante kaj ride- 
 tante fiere, kun la pudingo, simila al makulita kuglego, 
 tiel malmola, brilanta en brando flamanta, kaj 
 ornamita de ileksa branco, kiu supre staris. 
 
 Ho ! kia mirinda pudingo ! Bob Cratchit dins, kaj 
 tre trankvile, ke li gin rigardas kiel la plej granda 
 sukceso de la sinjorino de ilia edzigo ! Sinjorino 
 Cratchit diris ke, nun kiam cio bone okazis, si kon- 
 fesas ke si ne guste sciis cu la kvanto da faruno estos 
 sufica. Ciuj ion diris pri tio, sed neniu diris au 
 pensis ke la pudingo estis tro malgranda por granda 
 familio. Estus herezo gin fari. Ciuj hontus havi 
 tian penson ! 
 
 Fine la tagmango finigis; oni forportis la tablo- 
 tukon, balais la fajrejon, kaj revirigis la fajron. Poste 
 la miksajo en la kruco estas gustumata kaj perfekti- 
 gata, oni metis pomojn kaj orangojn sur la tablon, 
 kaj multe da kastanoj sur Sovelilon sur la fajro. 
 Tiam la tuta familio sidigis cirkau la fajro, kaj apud 
 la kubuto de Bob estis la tuta familia glasaro . . . 
 du glasoj kaj unu taso sen tenilo. Tamen ili enhavis 
 la krucan miksajon tiel bone kiel pokaloj oraj estus 
 gin enhavintaj ! kaj Bob disdonis gin goje, dum la 
 kastanoj sur la fajro bruege kraketis kaj siblis. Tiam 
 Bob diris : " Mi proponas ' Gojan Kristnaskon ' al ni 
 ciuj, miaj karaj ! Dio nin benu ! " Kaj la tuta 
 familio ripetis tion. 
 
 "Dio nin benu ! ciujn ! " diris Eta Tim, laste. 
 
 El " Kristnaska Sonorado " (Christmas Carol). 
 Esperantigita de MARTYN WESTCOTT.
 
 45 
 
 KRISTNASKO EN SVEDUJO. 
 
 La tagoj farigas ciarn pli mallongaj en mia norda 
 patrujo : ciam pli frue venas la krepusko. Sed ni ne 
 plendas, car ju pli profunda farigas la vintra mallumo, 
 des pli proksima estas Kristnasko, la festo de 1' hejmo, 
 de 1' infanoj, de 1' gojo kaj de 1' lumo la festo, kiun 
 ni, Svedoj, amas pli ol ciun alian. 
 
 Kiom ajn malproksimen ni migradas en la mondo, 
 se estas nur iel eble ni ciam revenas por soleni dun 
 ci feston kun nia familio, kaj la grandaj Amerikaj 
 vaporsipoj ciujare rekondukas milojn kaj milojn da 
 Svedoj, kiuj fondis novajn hejmojn trans la oceano. 
 Hi riskas ventegojn kaj ondojn furiozajn, volonte 
 elspezante la monon, kiun tiel malfacile kaj klopode 
 ili akiris, por reiri " la malnovan landon," kiel karese 
 ili nomas sian karan Svedujon, kaj soleni " Jul " en 
 la hejmo de sia infaneco. La sumo de la postaj man- 
 datoj, kiuj venas el Ameriko, estas tri fojojn pli 
 granda dum la monato Decembro. Se oni ne povas 
 veni mem, oni sendas kiom eble plej multe da 
 mono por ke "la maljunuloj hejme" havu gojan 
 Kristnaskon. 
 
 Sennombraj estas la preparoj kiujn tiu ci festo 
 postulas, kaj la sinjorinoj estas okupataj de 1' frua 
 mateno gis malfrue nokte dum pli ol du semajnoj 
 antaue. La mangajoj estas plej diversaj, sed mi 
 timas ke kelkaj el ili estas tro ekskluzive svedaj por 
 ke ili placu al la gusto internacia. Sufice estas diri, 
 ke en la plej multaj domoj en la kamparo oni bucas 
 almenati unu porkon kaj unu bovidon, ofte ankaii 
 unu bovon. Poste, la tuta domo estas plej bele 
 arangita, kaj la metalaj objektoj brilas kiel la suno 
 mem. Dum la lastaj tagoj oni bakas Siujn specojn 
 da pano, kukajoj taj tortoj, kiuj apartenas al la sveda 
 Kristnaska tablo. 
 
 Fine do alvenas la granda tago, la 24 in de Decem- 
 bro, kaj nun cio estas preta kaj en la tuta domo regas 
 la sento de infana gojo kaj felico, kiu karakterizas
 
 tiun ci feston. Sed 'sur ciuj vizagoj oni rimarkas 
 esprimon de atendo ! La infanoj ciuminute elrigardas 
 tra la fenestroj kaj la gepatroj sajnas tiel same 
 ekscitataj kiel la junularo. Subite oni atidas pezajn 
 pasojn en la antaucambro, kaj kiam estas malfermita 
 la pordo, jen, oni gin vidas la belan, altan, verdan 
 abion, kies krono preskau tusas la plafonon, kaj, 
 kune kun tiu ci simbolo de eterna espero, Kristnasko 
 eniras niajn hejmojn kaj korojn. La Kristnaska 
 arbo Julgranen estas metata en la plej granda 
 cambro, kaj ciuj estas baldaii okupataj por ornami 
 gin kun^ kandeletoj, sukerajoj kaj bela artefarita 
 nego. Ce gia plej alta branco flirtadas la sveda 
 flago blua kun ora kruco. 
 
 Poste oni iras al ta tagmango, kiu ce tiu ci okazo 
 estas metita ne en la mangocambro, sed en la kuirejo, 
 kaj la familio kaj la servantoj kune sidigas je la 
 tablo. Sur tiu ci trovigas specimeno de ciu pano 
 bakita, ciu inangajo preparita kaj speciala biero, 
 noraata " Julol." 
 
 Sed en la mezo de la tablo staras granda kupra 
 kaserolo enhavanta la supon, en kiu estis kuirata la 
 sinko, kiu, rostita kaj ornamita per multekoloraj 
 rubandoj, nun estas la cefa ornamajo de la tablo. 
 Ciu nun prenas pecon da pano sur sia forko, solene 
 gin trempas en la kupran kaserolon kaj mangas gin. 
 Tio ci estas tre antikva kutirao, kaj oni ofte nomas 
 la 24 s " de Decembro " la tago de 1' trempado," kaj 
 la infanoj jam longe antaii Kristnasko komencas 
 kalkuli : " nun estas la tago antaii la tago antaii la 
 tago antau la trempada tago." 
 
 Poste oni eliras por starigi la kutiman faskon da 
 greno sur altan stangon por la birdoj, kaj al la 
 cevaloj en la stalo, la brutaro, la kokinoj kaj anasoj 
 unuvorte, al ciuj domaj bestoj estas donata 
 speciala " festenmango " el aveno kaj tritiko por ke 
 ili ankau sciu " ke nun estas Kristnasko." En tiu 
 tago oni volas igi ciuri kaj cion felica kaj kontenta, 
 kaj el ciu domo oni sendas vestojn, mangajojn kaj
 
 47 
 
 kandelojn al la malriculoj. Ciu sentas kvazau oui no 
 povus goji se estus in en la najbarajo, kiu estus 
 malsata au havus nenian kandelon por lumigi sian 
 dometon. 
 
 Je la sesa horo oni kunvenas en la salonon por 
 trinki teon kaj poste oni babiladas, kantas, ludas la 
 malnovajn Kristnaskajn ludojn, dancas cirkaii la 
 Kristnaska arbo kaj mangas pomojn, nuksojn, sekajn 
 vinberojn, figojn kaj diversajn sukerajojn. La ves- 
 permango konsistas el speciale preparita fiso nomata 
 "lutfisk," rizo kaj buterotortoj. Antau ol mangi 
 la rizon, ciu devas diri malgrandan rimon sercan, 
 akompanata de la gaja rido de 1' aliaj. Poste estas 
 disdonataj la Kristnaskaj donacoj, ciu enmetita en 
 sigelitan postajon kun la nomo de 1' ricevonto kaj 
 serca versajeto. Dum la tuta vespero ciuj cambroj 
 estas feste iluminitaj, car ce Kristnasko ne devas esti 
 ombro ia, nek en la domo, nek en la koro. La 
 kristnaska abio estas pli luma ol cio alia, kaj en la 
 dolcaj radioj de giaj kandeletoj oni momente f orgesas 
 la konfliktojn de 1' ciutaga vivo. 
 
 La sekvantan matenon oni ofte devas levigi je la 
 kvara horo, car en tin tago Diservo komencas jam je 
 la sesa horo, kaj multaj devas veturi pli ol 10 kilo- 
 metrojn gis la pregejo. Kiom estas belege, kiam 
 la glitveturilo rapide aritauen flugas tra 1' arbaro 
 negokovrita, dum la steloj ankorau briletas sur nokta 
 cielo, kaj oni atidas la gajan sonon de cento j da 
 sonoriletoj apartenantaj al aliaj glitveturiloj, kiuj el 
 ciuj flankoj alvenas la saman pregejon. En ciu domo, 
 ec la plej malgranda kaj mizera dometo, la fenestroj 
 estas iluminitaj per du au kvar kandeloj, kies radioj 
 parolas al la preterpasantoj pri la Festo de Lumo 
 kaj Go jo. Kaj en la pregejo eksonas la malnova 
 Kristnaska himno, " Ni Vin salutas, ho, bela mateno." 
 
 El " Tra la Mrnido," la tutmonda ilustrata Revuo 
 
 esperantista. 
 Originate verkita de FRAtfLINO CEDERBLAD.
 
 48 
 
 MI MEM. 
 
 RAKONTITA DE BICIKLO. 
 
 Originals verkita deT&. J. FOOKS. 
 
 Mi estas biciklo, kaj (" ne diru gin en Gath") mi 
 apartenas al fraulino. 
 
 Kiam unue mi alvenis hejmen, el la fabrikejo, mi 
 brilis per emajlo, mi brilegis per nikelo, kaj, kom- 
 preneble mi ne havis makuleton da koto sur miaj 
 radcirkaukovriloj, nek da rustajo sur miaj radietoj. 
 
 Mi estis avida por iri, fortega, vigla, elasta, 
 energia, kaj tamen rigida kaj silenta. 
 
 Nun, ho, ve ! mia kadro bleketas je ciu artiketo, 
 miaj radoj kraketas, miaj radietoj estas ellasaj au ec 
 mankaj, mia nikelo malheligas aii forestas, emajlo, 
 selo, kaj ilsaketo, ciuj estas eluzitaj. 
 
 Mi alvenis hejmen en la frua parto de la nova jaro. 
 Mi ja estis novjara donaco por mia juna mastrino. 
 
 Kiel zorge si kutimis min senpolvigi post ciu rajdo, 
 kaj vii la plej malgrandan makuleton da malseko for 
 de mi, por ke mi ne montru la unuan plej etan signon 
 de rustajo. 
 
 Hodiaii mi staras ekstere, post la domo malpura 
 tiel, kiel mi revenis hejmen de cirkaukuro an tau unu 
 semajno, dum peza tabulo apogas sin kontrau miaj 
 radietoj, el kiuj cirkaii duondekduo mankas. 
 
 Unu tagon en Majo, kvin monatojn post mia unua 
 foriro el la fabrikejo, la kuzo de mia mastrino sin 
 vizitis, kaj vidante, ke mi apogas min kontrau la 
 muro, komencis min surrigardi. 
 
 " La antaua rado tre ellasigis," li diris. 
 
 " Ho ! cu vere," estis la respondo. " Cu gi 
 forvenos 7 " 
 
 Eble si pensis ke mi estas dento ! Sed Hencjo, la 
 kuzo, ekmontris al mia mastrino kiel mi kraketis en 
 la forkoj, kaj li aminde korektis min. Plie, li altlevis
 
 49 
 
 de la tero mian malantauan radon, kaj, metante sian 
 
 piedon sur la pedalon, igis rapidege turnigi la radon. 
 
 "Nu!" li ekkriis, " tio ci bezonas, ke oni oleu 
 
 gin-'" 
 
 " Ho ! Cu bicikloj do bezonas oleadon 1 " estis 
 
 resporido. " Kie oni metas gin ? " Kaj, efektive, 
 mi jam antaue soifis, pro seka kurado dum pli ol 
 kvar monatoj ! 
 
 Nu ! mi trinkegis fine, kaj urge mi gin bezonis ; 
 sed plu devis okazi. 
 
 Hencjo diris, ke io estas malorda je la malsupra 
 artiko. 
 
 " Kiom pli estas malorda, kaj kion ajn vi intencas 
 per ' malsupra artiko ' ? " 
 
 " Nu," diris Hencjo, kaj li daurigis klarigante pri 
 konusetoj, globetoj, globetkurejoj, k.t.p. 
 
 Sed mia mastrino, mi bedauras diri, evidente 
 malestimis cion ei, kaj ne bonvolis respondi al la 
 rimarkoj de Hencjo, krorn diri al li, ke se si ne multe 
 scias pri bicikloj, estis tre malaminde ce li sin moki, 
 kaj diri al si, ke oni faras biciklojn per kotono kaj 
 pingloj ! 
 
 (Si nur dube audis " koteraj pingloj " [cotter 
 pins] ). 
 
 Oni malofte min rajdas nune. Mi kutimis stari en 
 vestiblo, sed antau ne longe mia hejmo estis en kelo. 
 
 Unu tagon mi audis mian mastrinon diri al 
 amikino, kiu vizitas sin por sin inviti bicikliri, 
 " Ho ! la malnovajo bezonas, ke oni 0in purigu, kaj 
 
 sveligu gin, kaj Ho ! enuo ! ni iru rigardadi la 
 
 butikojn ! " 
 
 * * * * 
 
 Anonco sur Jurnalo por biciklistoj : " Biciklo de 
 sinjorino vendebla, malkare. Posedanto forlasanta 
 rajdi. Sin turnu al, k.t.p." 
 
 El " The British Esperantist."
 
 50 
 
 NASKIQO DE ESPERANTO. 
 
 ELTIRO EL PRIVATA LETERO DE D-RO. ZAMENHOF 
 AL S-RO. BOROVKO. 
 
 Presita kun permeso da ambaii korespondantoj, en 
 Jaro 1896. 
 
 Tradukis el lingvo rusa V.G. 
 
 . . . Vi demandas min, kiel aperis ce mi la 
 ideo krei lingvon internacian kaj kia estis la historic 
 de la lingvo Esperanto, de la momento de gia 
 naskigo, gis tiu ci tago 1 La tuta publika historic de 
 la lingvo, t.e. komencante de la tago, kiam mi 
 malkase eliris kun gi, estas al Vi pli malpli konata ; 
 cetere tiun a periodon de la lingvo estas nun, pro 
 multaj kauzoj, ankorau neoportune tusadi ; mi 
 rakontos al Vi tial en komunaj trajtoj sole la historion 
 de la naskifo de la lingvo. 
 
 Estos por mi malfacile rakonti al Vi cion, tion ci 
 detale, car multon mi mem jam forgesis ; la ideo, al 
 kies efektivigo mi dedicis tutan mian vivon, aperis ce 
 mi estas ridinde gin diri en la plej frua infaneco 
 kaj de tiu ci tempo neniam min forlasadis. Tiu ci 
 cirkonstanco parte klarigos al Vi, kial mi kun tiom 
 da obstineco laboris super gi, kaj kial mi, malgrati 
 ciuj malfacilajoj kaj maldolcajoj, ne forlasadis tiun ci 
 ideon, kiel gin faris multaj aliaj, laborintaj sur la 
 sama kampo. 
 
 Mi naskigis en Bjelostoko, gubernio de Grodno, en 
 la jaro 1859. Tiu ci loko de mia naskigo donis la
 
 51 
 
 BIRTH OF ESPERANTO. 
 
 TAKEN FROM A PRIVATE LETTER OF DOCTOR 
 ZAMENHOF TO SINJORO BOROVKO. 
 
 Printed, ivith the permission of both correspondents, in the 
 year 1896. 
 
 Translated from the Russian by V.G. 
 
 (This English translation is not literal ; it aims to 
 give only the general sense). 
 
 " . . . You ask me how it was that the idea of 
 creating an international language appeared to me, 
 and what was the history of the Esperanto language 
 from the moment of its birth till to-day ? The 
 whole piiblic history of the language, that is to say, 
 beginning from the day when I openly proclaimed it, 
 is more or less known to you ; further, it is not 
 opportune now, for many reasons, to touch upon this 
 period ; I will therefore relate to you the common 
 features alone of the history of the birth of the 
 language. 
 
 " It would be difficult for me to tell you all this in 
 detail, for much of it I have myself forgotten. The 
 idea, to the realisation of which I have dedicated my 
 whole life, appeared to me (it is ridiculous to say it) 
 in my earliest childhood, and from that time never 
 left me. This circumstance will partly explain to 
 you why I have laboured upon the matter with so 
 much obstinac}', and why, in spite of all difficulties 
 and hardships, I have not abandoned this idea, as 
 many others working in the same field have done. 
 
 "I was born in Bielstock, in the department of 
 Grodno (Russia), in the year 1859. This place of my
 
 52 
 
 direkton al ciuj miaj estontaj celadoj. En Bjelostoko 
 la logantaro konsistas el kvar diversaj nacioj : liusoj, 
 Poloj, Germanoj kaj Hebreoj ; ciu el tiuj ci elementoj 
 parolas apartan lingvon kaj neamike rilatas la aliajn. 
 Tie pli ol ie la impresema nature sentas la multepezan 
 malfelicon de diverslingveco, kaj konvinkigas ce ciu 
 paso, ke la diverseco de lingvoj estas la sola, au 
 almenau la cefa kauzo, kiu disigas la homan familion, 
 kaj dividas gin en malamikajn partojn. 
 
 Oni edukadis min kiel idealiston ; oni min instruis, 
 ke ciuj homoj estas fratoj, kaj dume sur la strato kaj 
 en la domo, cio ce ciu paso igis min seuti, ke homoj ne 
 ekzistas : ekzistas sole Rusoj, Poloj, Germanoj, 
 Hebreoj, k.t.p. Tio ci ciam forte turmentis mian 
 infanan animon, kvankam multaj eble ridetos pri tiu 
 ci " doloro pro la mondo " ce la infano. Car al mi 
 tiani sajnis, ke la " grandagaj " posedis ian ciopovan 
 forton, mi ripetadis al mi, ke kiam mi estos grandaga, 
 mi nepre forigos tiun ci malbonon. 
 
 lorn post iom mi konvinkigis, kompreneble, ke ne 
 cio farigas tiel facile, kiel gi prezentigas al la infano ; 
 unu post la alia mi forjetadis diversajn infanajn 
 utopiojn, kaj nur la revon pri unu homa lingvo mi 
 neniam povis forjeti. Malklare mi iel min tiris al gi, 
 kvankam, kompreneble, sen i;ij difinitaj planoj. Mi 
 ne memoras kiam, sed en cia okazo sufice frue, ce mi 
 formigis la konscio, ke la sola lingvo povas esti nur 
 ia neutrala, apartenanta al neniu el la nun vivantaj 
 nacioj. 
 
 Kiam el la Bjelostoka gimnazio mi transiris en 
 la Varsovian duan klasikan gimnazion, mi dum kelka 
 tempo estis forlogata de lingvoj antikvaj kaj revis 
 pri tio, ke mi iam veturados en la tutu mondo kaj
 
 53 
 
 birth gave the direction to all my future aims. The 
 inhabitants of Bielstock are of four different nation- 
 alities Russians, Poles, Germans, and Jews each of 
 which speaks a separate language, and is on bad 
 terms with the others. There, more than anywhere, 
 an impressionable nature feels the heavy misfortune 
 of the diversity of tongues, and becomes convinced at 
 every step that the diversity of language is the only, 
 or at least the chief, cause which separates the human 
 family, and divides it into inimical sections. 
 
 " I was brought up as an idealist. I was taught 
 that all men are brothers ; meanwhile in the street 
 and at home everything, at every step, compelled me 
 to feel that man does not exist, only Russians, Poles, 
 Germans, Jews, etc. This thought ever deeply 
 troubled (strongly tormented) my boyish mind 
 although many possibly will smile at this 'sorrow 
 for the world ' in a child. At that time it seemed to 
 me that the ' grown ups ' possessed a sort of almighty 
 power, and I repeated to myself that when I was 
 grown up I would without fail do away with this 
 evil. 
 
 "Little by little I became convinced, of course, 
 that this thing was not so practicable as it had seemed 
 in my boyhood ; one after the other I cast aside my 
 various childish Utopias, only the dream of one single 
 tongue for all mankind I never could dispel. Dimly, 
 although of course without any defined plans, I, in 
 some way, was drawn to it. I do not remember 
 when, but, at all events, sufficiently early, I became 
 conscious that the single language must be in some 
 way neutral, belonging to none of the now-existing 
 nations. 
 
 " When I passed from the Bielstock High School 
 to the Second Classical High School, Warsaw, I was 
 for some time allured by the dead languages, and 
 dreamed that some day I would travel through the
 
 54 
 
 per flamaj paroloj inklinados la homojn revivigi unu 
 el tiuj ci lingvoj por korauna uzado. Poste, rai ne 
 memoras jam kiamaniere, mi venis al firma konvinko, 
 ke tio ci estas neebla, kaj mi komencis malklare revi 
 pri nova, arta lingvo. Mi ofte komencadis iajn 
 provojn, elpensadis artifikajn ricegajn deklinaciojn 
 kaj konjugaciojn, k.t p. Sed homa lingvo kun gia, 
 kiel sajnis al mi, senfina amaso da gramatikaj formoj, 
 kun giaj centoj da miloj de vortoj, kaj dikaj vortaroj, 
 sajnis al mi tia artifika kaj kolosa masino, ke mi ne 
 unufoje diras al mi : "for la revojn ! tiu ci laboro ne 
 estas lau homaj fortoj," kaj tamen mi ciam revenadis 
 al mia revo. 
 
 Germanan kaj Francan lingvojn mi ellernadis en 
 infaneco, kiam oni ne povas ankoraii kompari kaj 
 fari konkludojn ; sed kiam, estante en la 5-a klaso de 
 gimnazio, mi komencis ellernadi lingvon Anglan, la 
 simpleco de la Angla gramatiko jetigis en miajn 
 okulojn, precipe dank' al la kruta transiro al gi de la 
 gramatikoj Latina kaj Greka. Mi rimarkis tiam, ke 
 la riceco de gramatikaj formoj estas nur blinda 
 historia okazo, sed ne estas necesa por la lingvo. 
 Sub tia influo mi komencis serci en la lingvo kaj 
 for^etadi la senbezonajn formojn, kaj mi rimarkis, ke 
 la gramatiko ciam pli kaj pli degelas en miaj manoj, 
 kaj baldau mi venis al la gramatiko plcj malgranda, 
 kiu okupis sen malutilo por la lingvo ne pli ol 
 kelkajn pagojn. Tiam mi komencis pli serioze 
 fordonigi al mia revo. Sed la grandegulaj vortaroj 
 ciam ankorau ne lasadis min trankvila. 
 
 Unu fojon, kiam mi estis en la 6-a au 7-a klaso de 
 la gimnazio, mi okaze turnis la atenton al la 
 surskribo "Svejcars&q/a," kiun mi jam multajn fojojn 
 vidis, kaj poste al la elpendajo " Konditors&o/a. 
 Tiu ci " skaja " ekinteresis min kaj montris al mi, ke
 
 55 
 
 world, and in flaming words persuade men to revive 
 one of these languages for the common use. Subse- 
 quently, I do not now remember how, I came to the 
 firm conviction that this was impossible, and I began, 
 indistinctly, to dream of a new and artificial language. 
 I often made attempts, inventing a profusion of 
 artificial declensions and conjugations, etc. But the 
 language of man, with, as it seemed to me, its endless 
 mass of grammatical forms, its hundreds of thousands 
 of words and ponderous dictionaries, appeared to me 
 such an artificial and colossal machine that I more 
 than once exclaimed ' Away with dreams ! this 
 labour is beyond human powers ! ' and nevertheless 
 I always returned to my dream. 
 
 "In childhood (before I could make comparisons 
 or work out conclusions) I had learnt French and 
 German, but when, being in the 5th class of the 
 gymnasium, I began to study English, the simplicity 
 of the English grammar flashed upon my compre- 
 hension (became thrown in my eyes), thanks, chiefly, 
 to the steep transition to it from the Greek and Latin 
 grammars. I observed that the richness of grammatical 
 forms was not a necessity, but merely the blind result 
 of accidental history. Under that influence I com- 
 menced to search into the language and to discard the 
 unnecessary ^forms, and I noticed that the grammar 
 always melted more and under my hands, and soon I 
 arrived at a tiny grammar, which, without causing 
 any disadvantage to the language, occupied only a few 
 pages. Then I began to devote myself to my dream 
 more seriously. Still, the giant dictionaries left me 
 no peace of mind. 
 
 "One day, when I was in the 6th or 7th class of 
 the gymnasium, I, by chance, turned my attention to 
 the sign ' SvejskajV (drink shop), which I had already 
 seen many times, and afterwards to the sign 'Konditor- 
 skaja ' (sweet-shop). This ' skaja ' aroused my
 
 56 
 
 la sufiksoj donas la eblon el unu vorto fari aliajn 
 vortojn, kiujn oni ne devas aparte ellernadi. Tiu ci 
 penso ekposedis min tute, kaj mi subite eksentis la 
 teron sub la piedoj. Sur la terurajn grandegulajn 
 vortarojn falis radio de lumo, kaj ili komencis rapide 
 malgrandigi antati miaj okuloj. 
 
 " La problemo estas solvita ! " diris mi tiam. Mi 
 kaptis la ideon pri sufiksoj kaj komencis multe labori 
 en till ci direkto. Mi komprenis, kian grandan 
 signifon povas havi por la lingvo la plena uzado 
 de tiu forto. . . . Baldau post tio mi jam havis 
 skribitan la tutan gramatikon kaj malgrandan 
 vortaron. . . . 
 
 Tie ci mi diros gustatempe kelkajn vortojn pri la 
 materialo por la vortaro. Multe pli frue, kiam mi 
 sercis kaj eljetadis cion senbezonan el la gramatiko, 
 mi deziris uzi la principojn de la ekonomio ankau 
 por la vortoj. Konvinkita, ke estas tute egale, kian 
 formon havos tiu au alia vorto, se ni nur konsentos 
 ke gi esprimas la donitan ideon, mi simple elpensadis 
 vortojn, penante, ke ili estu kiel eble pli mallongaj 
 kaj ne havu senbezonan nombron da literoj. 
 
 Sed tiun ci penson mi tuj forjetis, car la provoj 
 kun mi mem montris al mi, ke tiaj elpensitaj vortoj 
 estas tre malfacile ellerneblaj kaj ankorau pli mal- 
 facile memoreblaj. Jam tiam mi konvinkigis, ke la 
 materialo por la vortaro devas esti Romana-Germana, 
 sangita nur tiom, kiom gin postulas la reguleco kaj 
 aliaj gravaj kondicoj de la lingvo. Estante jam sur 
 tiu ci tero, mi baldau rimarkis, ke la nunaj lingvoj 
 posedas grandegan provizon da pretaj jam vortoj 
 internaciaj, kiuj estas konataj al ciuj popoloj kaj
 
 57 
 
 interest, and showed me that suffixes would give 
 me power to make out of one word other words 
 which need not be separately learned. This thought 
 began to take complete possession of me, and all at 
 once I began to feel the ground beneath my feet. 
 A ray of light had fallen upon the terrible giant 
 dictionaries, and they began to shrink rapidly before 
 my eyes. 
 
 " ' The problem is solved,' I said then. I seized 
 this idea of suffixes, and began to work hard in this 
 direction. I understood how great a significance the 
 full use of this power would have for the language. 
 . . . Soon after that I had written the whole grammar 
 and a small dictionary. . . . 
 
 " Here is an appropriate place for me to say a few 
 words about the material for the dictionary. Much 
 earlier, when I had examined and rejected every 
 non-essential from the grammar, I had desired to 
 exercise the principles of economy for the words 
 also. Convinced that it was a matter of indifference 
 what form any particular word took, so long as it 
 was agreed that it should express a given idea, I 
 simply invented words, taking care that they should 
 be as short as possible and should not contain an 
 unnecessary number of letters. 
 
 " But I immediately rejected this thought, for my 
 own personal experiments proved that these invented 
 words were very difficult to learn, and even more so 
 to remember. I came to the conclusion that the 
 material for the dictionary must be Romance- 
 Teutonic, altered only so far as regularity and other 
 important requirements of language demanded. 
 Standing upon this ground, I soon observed that 
 the present languages possessed an immense supply 
 of words already international, which were known to
 
 58 
 
 faras trezoron por estonta lingvo iriternacia kaj mi 
 kompreneble utiligis tiun ci trezoron. 
 
 En la jaro 1878 la lingvo estis jam pli-malpli preta. 
 
 Tiel finigis la unua periodo de la lingvo. 
 
 Mi estis tiam ankorau tro juria por eliri publike 
 kun mia laboro, kaj mi decidis atendi ankorau 
 5 6 jarojn kaj dum tiu ci tempo zorgeme elprovi 
 la lingvon kaj plene prilabori gin praktike. Post duon- 
 jaro post la festo de 5-a de Decembro, 1878, ni finis 
 la gimnazian kurson kaj di.siris. Mi restis tute sola. 
 Antauvidante nur mokojn kaj persekutojn, mi decidis 
 kasi an tail ciuj mian laboron. 
 
 Dum kvin kaj duono da jaroj de mia estado en 
 universitato, mi neniam parolis kun iu pri mia afero. 
 Tiu ci tempo estis por mi tre malfacila. La kaseco 
 turmentis min ; devigita zorgeme kasadi miajn pen- 
 sojn kaj planojn mi preskau nenie estadis, en nenio 
 partoprenadis, kaj la plej bela tempo de la vivo la 
 jaroj de studento pasis por mi plej malgaje. . . . 
 
 Dum ses jaroj mi laboris perfektigante kaj pro- 
 vante la lingvon kaj mi havas sufice da laboro, 
 kvankam en la jaro 1878 al mi sajnis, ke la lingvo 
 jam estas tute preta. Mi multe tradukadis en mian 
 lingvon, skribis en gi verkojn originalajn, kaj vastaj 
 provoj montris al mi, ke tio, kio sajnis al mi tute 
 preta teorie, estas ankorau ne preta praktike. 
 
 ... La praktiko do ciam pli kaj pli konvinkadis 
 min, ke la lingvo bezonas ankorau ian nekapteblan 
 "ion," la kunligantan elementon, donantan al la 
 lingvo vivon kaj difinitan, tute formitan " spiriton." 
 
 Mi komencis tiam evitadi lauvortajn tradukojn el 
 tiu aii alia lingvo kaj penis rekte pensi en la lingvo 
 neutrala. 
 
 Poste mi rimarkis, ke la lingvo en miaj manoj 
 cesas jam esti senfundamenta ombro de tiu au alia
 
 59 
 
 all people, and which formed a veritable treasure for 
 the future international language and, of course, I 
 utilised this treasure. 
 
 " In 1878 the language was more or less ready. 
 
 " Thus was finished the first period of the language. 
 
 " I was then still too young to appear publicly with 
 my work, and I decided to wait five or six years 
 longer, and during that time to test carefully the 
 language and to work it out fully and practically. 
 Half a year after the feast of December 5th, 1878, we 
 finished our course at the gymnasium and separated. 
 I remained alone. Foreseeing only mockery and 
 persecution, I decided to hide my work from the eyes 
 of all. 
 
 "For five and a-half years whilst I was at the 
 University I never spoke to anyone about it. That 
 was a very trying time for me. The secrecy tor- 
 mented me. Compelled to conceal carefully my 
 thoughts and plans, I went scarcely anywhere, took 
 no part in anything, and the most enjoyable time of 
 life the student-years was, for me, the saddest. . . . 
 
 " For six years I worked at perfecting and testing 
 my language, and I had sufficient work, although in 
 1878 I had thought that it was quite ready. I made 
 many translations and wrote original works in it, and 
 severe trials showed me that what I had considered 
 to be quite finished in theory was nevertheless not 
 ready for practical use. 
 
 "... Practice ever more and more convinced me 
 that a language requires still an indescribable some- 
 thing, a uniting element, giving to it life and a 
 defined and wholly formed spirit. 
 
 " I began then to avoid literal translations from 
 this or the other language, arid endeavoured to think 
 directly in the neutral language. 
 
 "Afterwards I noticed that the language in my 
 hands had already ceased to be a shadowy reflection
 
 60 
 
 lingvo, kun kiu mi havas la aferon en tiu au alia 
 minuto, kaj ricevas sian propran spiriton, sian pro- 
 pran vivon, la propran difinitan kaj klare esprimitan 
 fizionomion, ne dependantan jam de iaj influojn. 
 
 La parolo fluis jam mem, flekseble, gracie kaj tute 
 libere, kiel la viva patra lingvo. . . . 
 
 Mi finis la universitaton kaj komcncis mian 
 medicinan praktikon. Nun mi komencis jam pensi 
 pri la publika eliro de mia laboro. Mi pretigis la 
 manuskripton de mia unua brosuro ("D-ro Esperanto. 
 Lingvo internacia. Antauparolo kaj plena lerno- 
 libro ") kaj komencis serci eldonanton. Dum du 
 jaroj mi vane sercis. Kiam mi jam trovis unu, li 
 dum duonjaro pretigis mian brosuron por eldono kaj 
 fine rifuzis. 
 
 Fine, post longaj klopodoj, mi prosperis mem 
 eldoni mian unuan brosuron en Julio de la Jaro 
 1887. 
 
 PLENA QRAMATIKO DE ESPERANTO. 
 
 A. ALFABETO. 
 
 Aa, Bb, Cc, dc, Dd, Ee, Ff, Gg, G, Eh, fih, It, Jj, 
 Jj, Kk, LI, Mm, Nn, Oo, Pp, Kr, Ss, Ss, Tt, Uu, Uti, 
 Vv, Zz. 
 
 Rimarko. Presejoj, kiuj ne posedas la literqjn c, $, h, 
 ', s, u, povas anstatati, Hi uzi, ch, gh, hh, jh, sh, u. 
 
 B. EEGULOJ. 
 
 (1) Artikolo nedifinita ne ekzistas ; ekzistas nur 
 artikolo difinita (la), egala por ciuj seksoj, kazoj kaj 
 nombroj.
 
 61 
 
 of the language with which I was occupied at this or 
 the other minute, and was becoming imbued with its 
 own spirit, its own life, a properly defined and clearly 
 expressed physiognomy independent of any other 
 influence. 
 
 " My speech flowed of itself flexibly, gracefully, and 
 quite freely, just as my living native language. . . . 
 
 " I had left the University and begun my medical 
 practice ; now I began to consider the public outcome 
 of my labour. I had prepared the manuscript of my 
 first brochure, ' An International Language, by Dr. 
 Esperanto,' and begun to seek for a publisher. For 
 two years I looked in vain. And when indeed I 
 had found one, he spent half a year in preparing my 
 brochure for publication, and finally refused. 
 
 " At length, after strenuous efforts, I succeeded in 
 publishing the brochure myself in July, 1887." 
 
 *DAt7RIGO DK "PLENA GRAMATIKO." 
 
 Rimarko. La uzado de la artikolo estas tia sama, 
 kiel en la aliaj lingvoj. La personoj, par kiuj la uzado 
 de la artikolo prezentas malfacilajon, povas en la unua 
 tempo tute g"in ne uzi, 
 
 (2) La substantivoj havas la finicjon o. Par la 
 formado de la multenombro oni aldonas la finiQon j. 
 Kazoj ekzistas nurdu: nominativo kaj akuzativo; la lasta 
 estas ricevata el la nominaiivo per la aldono de lafinifo n. 
 
 * This "Complete Grammar" is probably the "tiny" one 
 spoken of by Dr. Zamenhof on page 55. Upon the "Plena 
 Gramatiko" all national Esperanto Grammars have been 
 built up it is taken from the " Fundamenta Krestomatio," 
 the study of which the Doctor recommends as the indispens- 
 able model of style.
 
 62 
 
 La ceteraj kazoj estas esprimataj per helpo de prepozicioj 
 (la genitivo per de, la dativo per al, la ablativo per per 
 aii alia] prepozicioj lau la senco). 
 
 (3) La adjektivo finigas per a. Kazoj kaj nombroj 
 kiel ce la substantivo. La komparativo estas farata per la 
 vorto pli, la superlative per plej ; ce la komparativo oni 
 usas la prepozicion [konjunkcion] ol. 
 
 (4) La numeraloj fundamentaj (ne estas deklinaciataj ) 
 estas : unit, du, tri, kvar, kvin, ses, sep, ok, naii, dek, 
 cent, mil. La dekoj kaj centoj estas formataj per simpla 
 kunigo de la numeraloj. Par la signado de numeraloj 
 ordaj oni aldonas la jinigon de la adjektivo ; por la 
 multoblaj la sufikson obi, por la nombronaj on, por la 
 kolektaj op, por la disdividaj la wrton po. Krom tio 
 povas esti uzataj numeraloj substantivaj kaj adverbaj. 
 
 (5) Pronomoj personaj : mi, vi, li, si, gi (pri objekto 
 aiL besto), si, ni, vi, ili, oni ; la pronomoj posedaj estas 
 formataj per la aldono de la finigo adjektiva. La 
 deklinacio estas kiel ce la substantivoj. 
 
 (6) La verbo ne estas Sanfata lait personoj nek nom- 
 broj. Formoj de la verbo : la tempo estanta akceptas la 
 finigm -as ; la tempo estinta -is ; la tempo estonta -os ; 
 la modo kondica -us ; la modo ordona -\\ ; la modo sendi- 
 fina -i. Participqj (kun senco adjektiva au adverba) : 
 aktiva estanta -ant ; aktiva estinta -int ; aktiva estonta 
 -ont ; pasiva ^ estanta -at ; pasiva estinta -it ; pasiva 
 estonta -ot. Ciuj formoj de la pa^iw estas formataj per 
 helpo de responda formo de la verbo esti kaj participo 
 pasiva de la bezonata verlo ; la prepozicio ce la pasivo 
 estas de. 
 
 (7) La ad verbo j finigas per e; gradoj de komparado 
 kiel ce la adjektivoj. 
 
 (8) Ciuj prepozicioj postulas la nominativon.
 
 63 
 
 ( 9) Ciu vorto estas kgata, kiel gi estas skribita. 
 
 (10) La akeento estas &am sur la antaulasta silabo. 
 
 (11) Vortoj kunmetitaj estas formataj per simpla 
 kunigo de la vortoj (la cefa vorto staras en la fino) ; la 
 gramatikaj finitjoj estas rigardataj ankau kiel memstaraj 
 vortoj. 
 
 (12) Ce alia nea vorto la vorto ne estas forlasata. 
 
 (13) For montri direkton, la vortoj ricevas lafinigon 
 de la akuzativo. 
 
 (14) @iu prepozicio havas difinitan kaj konstantan 
 signifon : sed se ni devas uzi ian prepozicion kaj la rekta 
 senco ne montras al ni, kian nome prepozicion ni devas 
 preni, tiam ni uzas la prepozicion je, kiu menistaran 
 signifon ne havas. Anstatait la prepozido je onipovas 
 ankau uzi la akuzativon sen prepozido. 
 
 (15) La tiel nomataj vortoj fremdaj, i.e. tiuj, kiujn la 
 plimulto de la lingvoj prenis el unu fonto, estas uzaitaj en 
 la lingvo Esperanto sen Sango, ricevante nur Id ortografion 
 de tin ci lingvo ; sed ce diversaj vortoj de unu radiko estas 
 pli bone uzi sensange nur la vorton fundamentan kaj la 
 ceterajn formi el tin ci lasta laii la reguloj de la lingvo 
 Esperanto. 
 
 (16) Lafina vokalo de la substantivo kaj de la artikolo 
 povas esti forlasata kaj anstatauigata de apostrofo. 
 
 Eltirita el " Fundamenta Krestomatio."
 
 CONTENTS. 
 
 PAGE 
 
 Guide to Contents 2 
 
 Alpa Rozo, with analysis intended to help in mem- 
 orizing the affixes 4 
 
 Kio okazis al Hencjo, with parallel translation (a 
 rigmarole containing examples of the different 
 
 uses of ig, ig, ec, aj, etc.) 18 
 
 La Letero al la Rekruto 22 
 
 Bagh la Tigro 29 
 
 Jingles 32 
 
 The New Bilingualism 33 
 
 Espero (with translation) 34 
 
 Guadeamus 36 
 
 La Celo Esperanta 37 
 
 NovaKanto 38 
 
 God Save the King 40 
 
 Tiny Tim's Christmas Dinner 41 
 
 Kristnasko en Svedujo 45 
 
 Mi Mem 48 
 
 Naskigo de Esperanto 50 
 
 Plena Gramatiko , 60
 
 4968 
 
 UC SOUTHERN REGIONAL LIBRARY FACILITY 
 
 A 000126439 9
 
 EV* A "*T &W* jf*<i> 
 R A N 1 O 
 
 Primer 
 
 > , : ! ng Grain mar, Vocabt ilary and 
 til :,-' ; : , with Key, by j. C. O'CONNOR, 
 PH D. Pap< . !0c, net, 
 
 PocKef 
 
 Bngii?;h- Esperanto and Esp^rantoEng- 
 . i. by j. C. O'C-ONNos, B. A. Paper, 
 
 A First iaadeir in Esperanto 
 
 i'iy K. A. LAWRENCE. Cloth, 25c. net. 
 
 Lessors In Esperanto 
 
 Based on DR. ZAMF.NHOF'.S "EKZKRCARO." 
 \->y GEORGE W. BULLEN. Cloth, 25c. net. 
 
 Student's Complete Text Book ; ' " 
 
 i ;, '>0r. nel. Southei 
 
 Librar 
 
 FLEMING If. REVELL COMPANY 
 
 Publishers