mmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm 
 
 BEGINNERS* LATIN | 
 
 BY THE DIRECT METHOD 
 
 mmmmttttttviinutittuMtt' " miww»^ 
 
 I HOADLE.Y 
 
 >:-H!!£H-r!:iri!> 
 
 iiiif>iiiiiiifiiri-iiiii|[if[iff--rfrrTiniiirniii|ifriitT7rrrtt~"'ir'''^ 
 
7fcO 
 
BEGINNERS' LATIN BY THE 
 DIEECT METHOD 
 
Digitized by the Internet Archive 
 
 in 2007 with funding from 
 
 IVIicrosoft Corporation 
 
 http://www.archive.org/details/beginnerslatinbyOOchicrich 
 
BEGINNERS' LATIN 
 
 BY THE 
 
 DIRECT METHOD 
 
 BY 
 
 EDWARD C. CHICKERING, Ph.D. 
 
 BEAD OF THE DEPARTMENT OF CLASSICAL LANGUAGES IN JAMAICA HIGH 
 SCHOOL, NEW YORK CITY 
 
 AND 
 
 HARWOOD HOADLEY, Ph.D. 
 
 OF THE DEPARTMENT OF CLASSICAL LANGUAGES IN JAMAICA 
 HIGH SCHOOL, HEVf YORK CITY 
 
 CHARLES SCRIBNERS SONS 
 
 NEW YORK CHICAGO BOSTON 
 
Copyright 1914, by 
 CHARLES SCRIBNER'S-SONS 
 
 o 
 
PREFACE 
 
 This book presents a series of Latin lessons for be- 
 ginners, based on the principles of the Direct Method, 
 and is the result of class-room experiments covering 
 several years. 
 
 In it is included all the syntax recommended in 
 Byrne and in the standard syllabi for the first year of 
 Latin. Five hundred of the commonest words in high 
 school Latin, as shown in Lodge, are printed in the 
 General Vocabulary in heavy type. This vocabulary 
 is intended primarily to suggest the meanings of words 
 previously studied. Except for 'si,' 'aliquis,' and a 
 few others, only such words as have already occurred 
 in the lessons are used in the explanations. It also 
 provides abundant means for developing the pupils' 
 powers of expression through the memorizing of defini- 
 tions. It is supplemented by pictures illustrating cer- 
 tain of the stories. — In the matter of hidden quantity 
 Hale and Buck's Grammar has been generally followed. 
 
 For the benefit of teachers unfamiliar with the 
 Direct Method, there are given on page xiii and follow- 
 ing of the Teachers' Edition a discussion of the nature 
 and principles of the Direct Method; general directions 
 to teachers; and specific suggestions for the teaching of 
 the individual lessons. 
 
 2y5V33 
 
vi beginners' latin 
 
 In the individual lessons, the following features may 
 be noted: 
 
 (1) Nouns, adjectives and pronouns are developed 
 together by cases, not by declensions. With each set 
 of forms are taught all the constructions for that par- 
 ticular case which are to be taught at all. 
 
 (2) The Verb is developed by mood-tenses, not by 
 conjugations. 
 
 (3) Indirect Discourse is introduced almost at the 
 very beginning, and in such a way that the pupils 
 never know of its terrors. 
 
 (4) Forms and syntax are taught together by means 
 of paradigm-sentences and type-sentences, to be mem- 
 orized absolutely. 
 
 (5) These sentences are easily acted or have the 
 form of acrostics; hence they are readily memorized. 
 
 (6) Type-questions are to be memorized with each 
 paradigm. By means of these, there is constantly de- 
 manded of the pupil self-expression, first formal, later 
 free, on all maimer of topics. 
 
 (7) While the Nominative Case is of course to be 
 used freely from the outset, its formal study, because 
 of the irregularity of its forms, has been postponed 
 until the other cases have been taught. 
 
PREFACE Vll 
 
 (8) The earlier Reading-sections consist of well- 
 known stories. The appearance of familiar tales in 
 unfamiliar dress not merely stimulates interest but 
 greatly facilitates the task of comprehension. A lan- 
 guage extremely difficult in itself, plus subject-matter 
 altogether strange if not unintelligible, has caused the 
 downfall of far too many pupils. The later stories 
 cover a wider field, including mythology, both Greek 
 and Roman, and Caesarian episodes. 
 
 After the lessons is a summary of forms, and a short 
 collection of Latin verses for memorizing at the teach- 
 er's discretion. 
 
 No one engaged in work of this kind can fail to realize 
 his indebtedness to Dr. W. H. D. Rouse, the pioneer 
 for the Direct Method in Latin. The authors count 
 themselves especially fortunate in having as their col- 
 league Dr. Carl A. Krause, whose enthusiastic and 
 successful work in the Direct Method for Modern 
 Languages has been a great inspiration to them in their 
 efforts. They wish to express their grateful acknowl- 
 edgments to Mr. Theodore C. Mitchill, Principal of 
 the Jamaica High School, to Mr. Darwin L. Bardwell, 
 District Superintendent assigned to High Schools in 
 the New York City Department of Education, and 
 to the New York State Examinations Board, whose 
 support has made possible their testing of this method. 
 They are likewise under special obligation to Professor 
 
Vlll BEGINNERS LATIN 
 
 Nelson G. McCrea of Columbia University for his en- 
 couragement and for certain detailed criticisms of the 
 text; and to Miss Lydia F. Root, Mr. Roscoe A. Grant 
 and Mr. Jacob Mann, their colleagues in the Classical 
 Department, who have worked out the lessons in class 
 and given many helpful suggestions. 
 
 The Authors. 
 
CONTENTS 
 
 PAGE 
 
 Suggestions to the Pupil , 2 
 
 PfiNSA DisciPULls ConscrIpta 
 
 I. Verba: Activum Praesens, Imperativum et Indicati- 
 
 vum. Formula I Singularis 3 
 
 II. Verba: Activum Praesens, Imperativum et Indicati- 
 
 vum. Formula I Pluralis 3 
 
 III. Nomina: Accusativus Singularis. Formula II Singu- 
 
 laris 4 
 
 IV. Praepositiones cum Accusativo. Formula III . . . 5 
 V. Nomina et Pronomina: Accusativus Pluralis. For- 
 mula II Pluralis 6 
 
 VI. Verba: Activum Praesens, Infinitivum. Oratio 
 
 Obliqua 7 
 
 VII. Adiectiva cum Nominibus Concordantia 9 
 
 VIII. Adiectiva Varia 11 
 
 IX. Numeri. "Quantum Spati et Quam Diu." "Quo- 
 
 modo Dies Menses Annos Agamus" 12 
 
 X. Nomina, Adiectiva, Pronomina: Casus Genetivus 
 
 Singularis. Formula IV 14 
 
 XI. "DePuellalllaCuculloRubroInduta" 15 
 
 XII. Nomina, Adiectiva, Pronomina: Casus Genetivus 
 
 Pluralis. Formula IV 17 
 
 XIII. "De AgricolaFatuo" 18 
 
 ix 
 
X BEGINNERS^ LATIN 
 
 PAGE 
 
 XIV. Verbia: Activum Praeteritum Indicativum. 
 
 Partes Principales 19 
 
 XV. Verba: Activum Praeteritum Infinitivum. 
 
 "De VolpeettJvis" 21 
 
 XVI. Nomina, Adiectiva, Pronomina: Casus Dati- 
 
 vus. Formula IV 22 
 
 XVII. "De Puero lUo Qui in Nave Flagrante Stabat" 24 
 
 XVIII. "DeTribusVilicis" 25 
 
 XIX. N5mina, Adiectiva, Pronomina: Casus Abla- 
 
 tivus. Formula IV 26 
 
 XX. Casus Ablativus: Syntaxis 27 
 
 XXI. "Deloannellloet ViteFaball" 29 
 
 XXII. Nomina, Adiectiva, Pronomina. Casus Nomi- 
 
 nativus 30 
 
 XXIII. "De Cane et Umbra Eius." Sum. Possum . 32 
 
 XXIV. "De Milite Standisco et Amore Eius" .... 33 
 XXV. Nomina, Adiectiva, Pronomina: Genus Neu- 
 
 trum 35 
 
 XXVI. "De Cane et Bove." Fabula duobus modis 
 
 scripta 36 
 
 XXVII. Quaestionum et Responsorum Conspectus . . 38 
 XXVIII. Verba: Vox Passiva. Tempora Praesens et 
 
 Praeteritum 40 
 
 XXIX. Adiectiva: Comparatio. "De Cane et Armario 
 
 Vacuo" 41 
 
 XXX. "DeAnuQuaeinSoleaVivebat" 43 
 
 XXXI. Verba: Tempus Futurum, Activum et Passi- 
 
 vum. Verba Deponentia. Sum. Possum . 44 
 
 XXXII. "DeTibicinelUoetTibiisEius" 46 
 
 XXXIII. Verba: Tempora Plusquamperfectum et Futu- 
 
 rum Perfectum 47 
 
 XXXIV. "DePuerisinSilvaMortuis." Qui 49 
 
 XXXV. Verba: Tempus Imperfectum 50 
 
 XXXVI. "De Georgia etCeraso" 51 
 
 XXXVII. Verba: Indicativi et Infinitivi Conspectus . . 52 
 
 XXXVIII. Participia Verborum. Volo. Nolo. Malo . . 54 
 
 XXXIX. "DePhaethonte" 56 
 
CONTENTS XI 
 
 PAGB 
 
 XL. "De Proserpina." I 57 
 
 XLI. Verba: Quaestio Obliqua. Formula V. Sub- 
 
 iunctivum Praesens 58 
 
 XLII. "De Proserpina." II 59 
 
 XLIII. Verba: Clausulae Finales. Formula VI. Sub- 
 
 iunctivum Imperfectum 60 
 
 XLIV. "De Proserpina." Ill 62 
 
 XLV. Verba: Subiunctivum Perfectum et Plusquamper- 
 
 fectum. Cum. Formula VII 63 
 
 XL VI. "De Proelio cum Nervils a Caesare Facto." I . 65 
 XLVII. Clausulae Consecutivae. Consecutio Temporum. 
 
 Formula VIII 66 
 
 XLVIII. "De Proelio cum Nerviis a Caesare Facto." II . 67 
 
 XLIX. Ablatlvum Absolutum. "De Lara" 68 
 
 L. "De C. lull Caesaris Rebus Gestis" 69 
 
 Appendix Grammaticus , . , • 71 
 
 POEMATA 81 
 
 Index VerbOrum 87 
 
 PICTtJRAE 
 
 Puella Cucullo Rubro indtita et Avia ad 16 
 
 Agricola Fatuus et Fundus Eius ad 18 
 
 Volpis et tjvae ad 22 
 
 Puer et Navis Flagrana ad 24 
 
 loannes Vitis Fabalis Gigas ad 30 
 
 Canis Caro Carrus ad 32 
 
 Priscilla et Nuptiae Eius ad 34 
 
 Magistratus Mures Tibicen ad 46 
 
 Georgius Cerasus ad 52 
 
 Castra et Proelium Caesaris , , ad 66 
 
BEGINNERS' LATIN BY THE 
 DIRECT METHOD 
 
SUGGESTIONS TO THE PUPIL 
 
 In stud3dng and practising the lessons in this book, 
 you must be sure to do the following things if you 
 wish to succeed : 
 
 I. Keep the English words out of your mind entirely. 
 
 II. Always connect the Latin words, in your mind, 
 directly with the act or thing which they represent. 
 
 III. Always commit to memory whatever your 
 teacher tells you to learn, with absolute thoroughness, 
 until you can recite and write it rapidly without a 
 single error. 
 
 IV. You will learn how to use the Latin words and 
 sentences by practice in class. Try hard to follow 
 and understand whatever your teacher and classmates 
 do, and watch for mistakes. 
 
 V. Always ask your teacher immediately about any- 
 thing which you do not understand. . 
 
 VI. Always ask him for special help and practice 
 when you feel yourself weak. 
 
 VII. Try to teach the lessons to those at home. 
 
 So long as you study hard, think in Latin, pay close 
 attention and ask questions, you are on the road to 
 success. 
 
PENSUM I 
 
 The first fopnula, printed below, shows how to give 
 a command to a person, and also how to say what I 
 am doing, what you are doing, what he or she is doing. 
 Notice that the initial letters of the Latin words spell 
 ''first.'' 
 
 The words in the first column you use in giving a 
 command to a person. Those in the second, third 
 and fourth columns answer the questions: 
 Quid facis? Quid facio? Quid facit? 
 
 AcciPE FoRMULAM Primam Singularem: 
 
 Feri! 
 
 Ferio. 
 
 Feris. 
 
 Ferit. 
 
 Indue! 
 
 Induo. 
 
 Induis. 
 
 Induit. 
 
 Rape! 
 
 Rapio. 
 
 Rapis. 
 
 Rapit. 
 
 Specta! 
 
 Specto. 
 
 Spectas. 
 
 Spectat. 
 
 Torque! 
 
 Torqueo. 
 
 Torques. 
 
 Torquet. 
 
 
 PENSUM II 
 
 
 Below is Formula I in the plural, and below that 
 are some new words. When we say vidS is like torque 
 we mean that to tell what we are doing we do not say 
 'vidimus' nor 'vidamus' but videmus. 
 
 Learn to say the formula without thinking of any 
 English words; try always to make the act suggest 
 directly the Latin word. 
 
 3 
 
BEGINNERS LATIN 
 
 The words in the first column are used in giving a 
 command to two or more persons. Those in the sec- 
 ond, third and fourth answer the questions: 
 
 Quid facitis? Quid facimus? Quid faciunt? 
 
 AcciPE FoRMULAM Primam Pluralem: 
 Ferite! Ferimus. Feritis. Feriunt. 
 Induite! Induimus. Induitis. Induunt. 
 
 Rapitis. Rapiunt. 
 Spectatis. Spectant. 
 Torquetis. Torquent. 
 
 Rapite! Rapimus. 
 
 Spectate! Spectamus. 
 
 Torquete! Torquemus, 
 Like torque are vide, absterge. 
 
 Like indue are bibe, intende, erige, pone, tange, scribe, 
 Claude, surge. 
 
 Like rape are cape, fac (not face). 
 Like feri is aperi. 
 
 PENSUM III 
 
 In this formula you take up nouns. Notice that the 
 initial letters of the Latin sentences spell ^'madame.'' 
 
 When we say, for instance, that sellam is like map- 
 pam, we mean that we do not say 'sellum' nor 'sel- 
 lem,' but sellam: — and correspondingly with the 
 other groups of words. 
 
 Always associate the Latin words, in your mind, 
 directly with the act or the thing which they represent. 
 
 The nouns in this lesson answer questions like: 
 
 Quid torques? Quid bibis? 
 Quid intendimus? Quid erigunt? 
 
 But your answer will not be complete unless you re- 
 peat the verb also, in the proper person and number. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCKIPTA 5 
 
 FoRMULAM Secundam Singularem Habetis: 
 
 Mappam torque! Mappam torqueo. Mappam torques, et c. 
 
 Aquam bibe! 
 
 Digitum intende! 
 
 Aurem tange! 
 
 Mantim edge! 
 
 Effigiem vide! 
 
 Like mappam are aquam, cretam, sellam, iantiam, puellam, 
 mensam, fenestram. 
 
 Like aurem is parietem. 
 
 Like digittmi are libnmi, puerum. 
 
 PENSUM IV 
 
 In this lesson you have prepositions. In studying 
 the sentences remember how the acts naturally follow 
 one another. Always try to connect the Latin sen- 
 tences with the act; do your best to keep the English 
 out of your mind. 
 
 These prepositional phrases answer the question 
 
 Ubi? 
 
 except that Ad and In answer the question 
 
 Quo? or Ad quid? 
 
 FoRMULAM Tertiam Habetis: 
 Trans limen i! 
 In cellam veni! 
 Per cellam ambula! 
 Contra sellam sta! 
 Ad sellam i! 
 
6 beginners' latin 
 
 Ante sellam sta! 
 Post sellam sta I 
 Circmn sellam i! 
 Subter sellam sta! 
 Super sellam sta! 
 • Inter sellas sta! 
 
 Sta and ambuU are like specta. 
 
 Veni is like feri. 
 
 I is like no other word you know; here is its formula: 
 
 SiNGULARIS: I! E6. Is. It. 
 
 Pluralis: Ite! Imus. Itis. Eunt. 
 
 PENSUM V 
 
 In this lesson you have nouns in the plural. When 
 we said in Lesson III, that sellam, for instance, is like 
 mappam, we meant also that in the plural the words 
 are similarly alike. As we have 'mappas,' so we have 
 sellas, or ^mensas,' not 'sellos' lior 'mensus.' If you 
 do not understand ' aquas,' ask your teacher. (We can- 
 not have 'cretam' in the plural at all because the 
 Romans did not so use the word.) 
 
 You also have some pronouns; these have a spelling 
 peculiar to themselves. 
 
 The nouns in this formula answer questions like 
 
 Quae torqueo? Quae tangitis? 
 
 Of the pronouns, quern and quos are the questions, 
 to which the others are the answers. Questions begin- 
 ning with quae? or quid? (Pensum III) refer to things, 
 not persons. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 
 
 FoRMULAM Secundam Pluralem Habetis; 
 Mappas torque! 
 Aquas bibe! 
 Digitos intendel 
 Aures tange! 
 Manus erigel 
 Effigies vide! 
 
 Pronomina Habetis: 
 
 Quern? Eum (earn) ; hunc (banc) ; ilium (illam) ; m^, te, s6. 
 Quos? Eos (eas) ; bos (bas) ; illos (illas) ; nos, vos, se. 
 
 PENSUM VI 
 
 I. When I do anything, and tell what I am doing 
 (as for instance 'mappam ferio'), if for any reason you 
 wish me to repeat my words, you may ask me, 'Quid 
 dicis?' and I will answer, 'Dico me mappam ferire.' 
 
 II. Similarly, if you perform the act, and I tell you 
 what you are doing ('mappam ferls'), if you wish me 
 to repeat my words, you may ask me, 'Quid dicis?' and 
 my answer will be, 'Dico te mappam ferire.' 
 
 III. Again, if Glabrio does the thing, and I tell 
 what he does ('mappam ferit'), in case you wish me 
 to repeat my words you may ask me, 'Quid dicis? 'and 
 I will answer, 'Dico Glabrionem (or 'ilium puerum') 
 mappam ferire.' Or if Marcella tells what Glabrio 
 
S beginners' latin 
 
 does, and you want her words repeated, you may ask 
 me, ' Quid dicit? ' and I will answer, ' Dicit Glabrionem 
 mappam ferire.' 
 
 IV. But if Glabrio does the thing and also says, 
 'Ferio,' then if you ask me or anyone to repeat Glabrio's 
 words, the question of course will be, ' Quid dicit? ' and 
 the answer will be, 'Dicit se mappam ferire.' We could 
 not now say, 'Dicit ilium puerum ferire mappam,' for 
 that would mean that Glabrio was telling us that 
 someone else was doing it and not he himself. 
 
 V. In no case can a person say simply, 'Dico (or 
 'dicis' or 'dicit') ferire,' for he would not be telling who 
 did the thing. He must always put in some word 
 like ' me ' or ' te ' or ' se ' or ' ilium ' or something else to 
 show clearly who performed the act, as, for example, 
 'Dico te et Marcum ferire.' 
 
 VI. When I use ' dico ' (or any of the new verbs given 
 below, and often 'video') I must give the verb which 
 goes with it a special form, — and this form never 
 changes, no matter who or how many do the thing. 
 For 'ferio' it is 'ferire'; the forms for the other verbs 
 are given below at B. 
 
 A. Sequitur Formula. 
 
 Respondet quaestionibus Quid dicis? 
 vel Quid dico? vel Quid dicit? et ceteris. 
 
 Ferio Dico me ferire. 
 
 Fens Dico te ferire. 
 
 Ferit Dico ilium (illam) ferire. 
 
 "Feri6." .... Dicit se ferire. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 9 
 
 Ferimus Dico nds ferire. 
 
 Feritis Dico vos ferire. 
 
 Feriiint Dico illos (illas) ferire. 
 
 "Ferimus." . . . Dicunt se ferire. 
 
 B. Similes formas — InfInItiva — aliorum ver- 
 
 BORUM HABEMUS. 
 
 Ferio: ferire; item aperire et c. 
 Induo: induere; item intendere et c. 
 Rapio : rapere ; item capere et c 
 Specto: spectare; item stare et c. 
 Torqueo : torquere ; item videre et c. 
 E6: ire. 
 
 Exempla: Induo: — dico me induere. Spectas: — dico te 
 spectare. 
 
 C. Verba nova: die (sim. indue, sed die, non dice): crede 
 (sim. indue): puta (sim. specta): scito (sim. feri), sed scito, non 
 sci. 
 
 PENSUM VII 
 
 This lesson gives you some pronominal adjectives 
 and some descriptive adjectives. It also tells you the 
 gender of the nouns you have had thus far. 
 
 A. Adiectiva Pronominalia. 
 They answer the questions: 
 
 Quem? Quam? Quos? Quas? 
 
 Hunc Hanc Hos Has 
 
 nium niam Illds nias 
 
 £imi Earn Eos Eas 
 
10 
 
 BEGINNERS LATIN 
 
 B. Adiectiva. 
 
 They answer the questions: 
 
 Qualem? 
 
 Altum 
 Humilem 
 
 Longum 
 Brevem 
 
 Qualem? Quales? 
 
 Altam 
 Humilem 
 
 Longam 
 Brevem 
 
 Altos 
 Humiles 
 
 Longos 
 Breves 
 
 Quales? 
 
 Altas 
 Humiles 
 
 Longas 
 Breves 
 
 C. Genera Nominum; 
 
 Manum, /. Aurem, /. 
 
 Parietem, m. 
 
 Librum, m. EflSgiem, /. 
 Digitum, m. 
 Puerum, m. 
 
 Puellam, /. 
 Mappam, /. 
 Aquam, /. 
 Cretam, /. 
 Sellam, /. 
 lanuam, /. 
 Mensam, /. 
 Fenestram, /. 
 
 I. If I ask you "Cuius generis est vox cretam (or digitum)?" 
 answer "Feminini generis est vox cretam," or " Masculinl gene- 
 ris est vox digitum," etc. 
 
 II. If I ask you "Cur fenestram longam et non fenestram 
 longum dicimus?" answer "Longam et non longum dicimus, 
 propterea quod fenestram feminini est generis, et adiectlvum 
 longam, non longum, feminini est generis," etc. 
 
 III. If I ask you "Cur manus longas et non manus longam 
 dicimus?" answer "Propterea quod vox manus plUrali est in 
 numero, et vox longas, non longam, plural! in numero est." 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 
 
 11 
 
 PENSUM VIII 
 
 Adiectiv. 
 
 Qualem? 
 Utrum? 
 
 A.: 
 
 Qualem? 
 Utram? 
 
 Quales? 
 
 Utros? 
 
 Quales? 
 Utras? 
 
 Bonum 
 Malum 
 
 Bonam 
 Malam 
 
 Bonos 
 Maids 
 
 Bonas 
 Malas 
 
 Parvum 
 Magnum 
 
 Parvam 
 Magnam 
 
 Parvos 
 Magnos 
 
 Parvas 
 Magmas 
 
 Celerem 
 Lentum 
 
 Celerem 
 Lentam 
 
 Celeres 
 Lentos 
 
 Celeres 
 Lentas 
 
 Gravem 
 Levem 
 
 Gravem 
 Levem 
 
 Graves 
 Leves 
 
 Graves 
 Leves 
 
 Veterem 
 Novum 
 
 Veterem 
 Novam 
 
 Veteres 
 Novos 
 
 Veteres 
 Novas 
 
 Longum 
 Brevem 
 
 Longam 
 Brevem 
 
 Longos 
 Breves 
 
 Longas 
 Breves 
 
 Altum 
 Humilem 
 
 Altam 
 Humilem 
 
 Altos 
 HumUes 
 
 Altas 
 Hum lies 
 
 Latum 
 Angustum 
 
 Latam 
 Angustam 
 
 Latos 
 Angustos 
 
 Latas 
 Angustas 
 
 Absentem 
 Praesentem 
 
 Absentem 
 Praesentem 
 
 Absentes 
 Praesentes 
 
 Absentes 
 Praesentes 
 
 Mundimi 
 SordidUm 
 
 Mundam 
 Sordidam 
 
 Mundos 
 Sordidos 
 
 Mundas 
 Sordidas 
 
 Quem? 
 
 Quam? 
 
 Quos? 
 
 Quas? 
 
 Hunc 
 nium 
 Eum 
 
 Hanc 
 Tllam 
 Earn 
 
 Hos 
 Illos 
 Eos 
 
 Has 
 
 ni&s 
 
 E&s 
 
12 
 
 BEGINNEES LATIN 
 
 Meiun 
 
 Meam 
 
 Meos 
 
 Meas 
 
 Tuum 
 
 Tuam 
 
 Tuos 
 
 Tuas 
 
 Suum 
 
 Suam 
 
 Suds 
 
 Suas 
 
 Nostrum 
 
 Nostram 
 
 Nostros 
 
 Nostras 
 
 Vestrum 
 
 Vestram 
 
 Vestros 
 
 Vestras 
 
 Suum 
 
 Suam 
 
 Suos 
 
 Suas 
 
 PENSUM IX 
 Ecce numeri et sententiae. 
 
 I. NuMERos Habes: 
 
 Respondent quaestioni Quot? 
 tJnimi, tJnam Quinque Novem 
 
 Duos, Duas Sex Decem 
 
 Tres, Tres Septem tJndecim 
 
 Quattuor Octo Duodecim 
 
 II. Sententias Edisce: 
 
 (a) Quam diu laboras? .... Septem horas laboro. 
 
 (b) Quantum spati librum por- 
 
 tas? xii passus librum porto. 
 
 (c) Quam altam mensam et 
 
 quam longos stilos ha- 
 bes? Mensam duos pedes et dimi- 
 
 dium altam, stilos septem 
 uncias et dimidium longos 
 habeo. 
 
 III. Quo MoDo Dies Menses Annos Agas. Lege. 
 
 Octo boras dormls. Sex vel septem horas laboras: 
 recitas, litteras scrlbis, libros legis, multas res ediscis. 
 Duas horas cibum edis. Octo vel septem horas vel 
 ludis vel alias res fiicis. Sic diem agis. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 13 
 
 Per mensem viginti dies ad ludum commeas, decem 6 
 dies ferias habes. Per annum x menses laboras, duos 
 menses ferias habes. Sic mensem et annum agis. 
 
 Octo annos ad ludum grammaticum, quattuor annos 
 ad ludum superiorem commeas. Multas res ad ludum 
 portas : libros, alios quattuor uncias latos, alios quinque lo 
 uncias latos: et regulam unum pedem longam: stilos 
 quoque et calamos sex vel septem uncias longos. 
 Mensam habes duos pedes et dimidium altam, tres 
 pedes longam, duos pedes latam. 
 
 lam die mihi, quam diu ad ludum commeas? Quot i5 
 libros habes? Quam longos stilos habes? Et quam 
 diu laboras? 
 
 IV. Novas Voces Habes. Inspice et Tran- 
 scribe AcCtJRATISSIME. 
 
 Litteram, litteras, /. Dormi (Feri) 
 
 Unciam, uncias, /. Scribe (Indue) 
 
 Horam, horas, /. Lege 
 
 Regulam, regulas, /. Edisce 
 
 Ferias, /. Lude 
 
 Pedem, pedes, m. Age 
 
 Mensem, menses, m. Ede 
 
 Gradum, gradus, m. Recita (Specta) 
 
 Passum, passus, m. Commea 
 
 Diem, dies, m. Porta 
 
 Rem, res, /. Labora 
 Annum, annos, m. 
 
 Ludum, ludos, m. Multum, multam 
 
 Stilum, stilos, m. ^^^^^^^^^ 
 
 Calamum, calamos, m. Grammaticum, grammaticam 
 
 Cibum m. Superiorem, superiorem 
 Alium, aliam 
 
14 beginners' latin 
 
 PENSUM X 
 
 In hoc penso, sententias in quinque partes dispositas 
 habetis. Primae sententiae in una quaque parte posi- 
 tae (exempli gratia, manum erigo, aurem tango, et c.) 
 quaestioni ^'quidf^' respondent, et similes sunt sen- 
 tentils in Penso III scriptis. Ceterae sententiae (e.g., 
 manus digitos porrigo, auris picturam specto, et c.) 
 
 quaestioni novae Cuius? plerumque respondent 
 
 (sed inspicite sententias infra scriptas). 
 
 Formula IV (Quarta): 
 
 Manum erigo. 
 Manus digitos porrigo. 
 
 Aurem tango. 
 
 Auris picturam specto. 
 
 Phiellam video. 
 Puellae mensam video. 
 
 Libnmi teneo. 
 Libri paginam lego. 
 
 Effigiem video. 
 Effigiei capillos tango. 
 
 Has sententias, si non ediscitis, necesse est saepe perlegere. 
 
 A. Manus brevis (longae) digitos porrigo. 
 Pedis brevis (longi) digitos porrigo. 
 
 B. Meam manum erigo; meos libros teneo. 
 Tuas aures tango ; tuum pedem tango. 
 Eius pueri (puellae) librum teneo. 
 niius pueri (puellae) libnim teneo. 
 Huius pueri (puellae) libnim teneo. 
 Suam aurem tangit; suos libros tenet. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRJPTA 
 
 15 
 
 QUAESTIONES ET ReSPONSA: 
 
 I. Cuius? 
 
 II. Cuius? 
 
 III. Cuius? 
 
 IV. 
 
 Qualem? vel 1 
 Cuius? . . J 
 
 V. Qualem? 
 
 VI. Quantum? 
 
 . (Huic quaestioni respondent sententiae 
 in sectione "B" supra scilptae.) 
 
 . Video puerum possidere librum: 
 video puerum, possessorem libri. 
 Video puellam scribere fabulam: 
 video puellam, scriptorem fabulae. 
 
 . Video puellam ad venire: 
 video adventtmi puellae. 
 Sentio puerum timere: 
 sentio timorem pueri. 
 
 Papyrum capio, et saccimi papyri facio: 
 eibum in hoc sacco pono; iam saccum 
 cibi plenum habeo. 
 
 . Librum gravem video: 
 
 librum magnae gravitatis video. 
 Discipulum stupidum habeo : 
 
 discipulum terribilis stupiditatis habeo. 
 
 . Non totum parietem, sed partem parietis 
 specto. 
 
 PENSUM XI 
 
 Fabulam narro. Attendite, et aures vestras erigite. 
 Dico banc fabulam quinque partes habere. 
 
 I. Anum video. Anum pauperem et miseram video. 
 ViUam quoque huius anus pauperis et miserae specto. 
 Credo hane anum non bene vitam agere. Video anum 6 
 in villam suam ire, villae ianuam claudere. 
 
16 beginners' latin 
 
 II. lam puellam video. Neptem illius anus video. 
 Cucullum rubrum induit: saccum alutae capit, et cibum 
 in sacco ponit. Per viam magnam partem diei per 
 
 10 siivam ambulat, et saccum cibi plenum ad aviam suam 
 portat. 
 
 III. Sed subito — lupum videt, lupum magnum et 
 terribilem; dico puellam lupum terribilis magnitudinis 
 videre. Nunc lupum latlne dicere audio, ''Salve, pu- 
 is ella: quo Is?" et puellam respondere, ''Ad aviae vlUam 
 
 hunc saccum cibi plenum porto." lam quid putatis 
 lupum facere? Videt puellam cucullum rubrum possi- 
 dere — dIco eum illam possessorem cuculll rubri spec- 
 tare. Dicit se possessorem cucuUi et cibi amare: dicit 
 20 '*0 pulchra puella, amo te. Da mihi cucullum tuum." 
 Et video lupum cucullum capere et induere; et puellam 
 subter arborem consider e. 
 
 IV. lam quid putatis? Celeriter ad aviae villam it 
 
 — dico lupum ire — et anum reperit et — edit ! Tum 
 26 puellam exspectat; dico lupum adventum puellae ex- 
 
 spectare. Et nonne scitis puellam ad aviae villam 
 celeriter venire, et non aviam suam reperire, sed cucul- 
 lum et lupum terribilem invenire? 
 
 V. Sed venatorem venire videt — adventum vena- 
 30 toris spectat, et hunc virum lupum interficere videt; 
 
 — mortem lupi spectat, et gaudet. Nonne putatis 
 venatorem, servatorem puellae, gaudere? Et patrem 
 et matrem puellae gaudere? Sed credo hos dolere 
 quoque. Cur dolent? 
 
PUELLA CUCULLO RUBRO InDUTA ET AvIA 
 
 1. anus iacet. 2. lectulus. 3. villa. 4. armarium. 5. placen- 
 tae. 6. via. 7. silva. 8. arbor. 9. cucullus. 10. lupus. 11. mors 
 lupl. 12. lupus interficitur. 13. venator. 
 
PENSA DISCIPULlS CONSCRIpTA 17 
 
 PENSUM XII 
 
 Habemus iterum formulas PensI X, sed nunc in 
 numero plurali scrlptas. Novae sententiae 
 
 quaestioni Quorum? plerumque respondent. 
 
 Formula IV (Quarta): 
 
 Manus erigo. 
 
 Manuum digitos porrigo. 
 
 Aures tango. 
 
 Aurium picturam specto. 
 
 Pedes tango. 
 Pedum plantas tango. 
 
 Puellas video. 
 Puellarum mensas video. 
 
 Libros teneo. 
 Libronim paginas lego. 
 
 Effigies video. 
 Effigierum capillos tango. 
 
 Has sententias, si non ediscitis, necesse est saepe perlegerCo 
 
 A. Puellarum brevium (altanmi) mensas video. 
 
 Puellarum breviorum mensas video. 
 Librorum brevium (longorum) paginas lego. 
 Libronim breviorum paginas lego. 
 
 B. Nostras manus erigimus. 
 
 Nostrum ludum frequentamus. 
 Vestram patriam amatis. 
 
 Vestros pedes tangitis. 
 Eorum (puerorum) libros tenemus. 
 
 Earum (puellarum) libros tenemus. 
 
18 beginners' latin 
 
 Illdnun (puerorum) libros tenemus. 
 
 Ularum (puellarum) libros tenemus. 
 Horum (puerorum) libros tenemus. 
 
 Hartun (puellarum) libros tenemus. 
 Suas manus erigunt. 
 
 Suum ludum frequentant. 
 
 PENSUM XIII 
 
 I. Fundum video, fundum parvum et malum; dico 
 hunc fundum angustos agros habere, et malas herbas 
 et arbores paucas et humiles, et malos frtictus; dIco 
 me fundum magnae sterilitatis videre. Num tti ilium 
 
 5 fundum possidere vis? Non credo. 
 
 II. Sed dIco agricolam ilium fundum possidere. Et 
 iam agricolam video; possessorem huius sterilis fundi, 
 et harum sterilium arborum spec to. Eheu, non gau- 
 deo; doleo; miseret me huius infelicis agricolae. Sed 
 
 10 cur putas hunc agricolam tam malum fundum habere? 
 Ego scio. Numquam laborat, semper somniat. Nonne 
 intellegis? 
 
 III. Sed video agricolam se commovere. Quo it? 
 Ad arbores venit, paucos fructus carpit (dico agricolam 
 
 15 arborum fructus, non herbarum fructus, carpere), et in 
 corbe suo fructus ponit. Tum hunc corbem fructuum 
 plenum capit, et per viam ambulare incipit. Quid 
 volt? Credo agricolam velle ad urbem ire et corbem 
 fructuum plenum vendere. 
 
 20 IV. Sed quid facit? Ad arborem venit, subter ar- 
 borem considit, ante se corbem ilium fructuum plenum 
 
Agricola Fatuus et Fundus Eius 
 
 1. fundus. 2. ager. 3. 4, herbae. 5. flores. 6. fructus. 
 7. frondes. 8. avis. 9. agricola. 10. fructum carpit. 11. corbis. 
 12. urbs. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 19 
 
 ponit, oculos claudit, dormit. O pessimum agricolam ! 
 lam somniat se ad tabernam mercatoris amicl perve- 
 nire, et fructus illos vendere. Se iam multos nummos 
 habere putat (dico agricolam putare se magnam pe- 25 
 cuniam habere). 
 
 V. Nonne putas agricolam credere se bene vitam 
 agere? Sed ausculta. Dico agricolam nunc somniare se 
 uxorem pulchram ducere, et se uxorem mirabilis pul- 
 chritudinis habere. Putat se faciem uxoris (vel pul- 30 
 chritudinem faciei) amare, sed linguam uxoris et voces 
 mordaces non omnino amare. Somniat se uxorem — 
 ferire! Sed re vera corbem ferit, et sic merito corbem 
 ilium fructuum plenum et nummos et fundum et uxo- 
 rem amittit. 35 
 
 VI. Iam dicite mihi, o discipuli et discipulae, si lec- 
 tiones vestras non ediscitis, — si non laboratis, sed 
 dormitis et somniatis, — quid? 
 
 PENSUM XIV 
 
 Si pensum tuum, heri male scriptum, hodie bene 
 corrigis, tibi dico, ''Bene hodie scribis, sed male heri 
 scripsistV 
 
 Eodem modo dicimus: ''Hodie, — nunc scribo: heri, 
 — antehdc scripsi,'^ vel "nunc scribunt, antehdc scrip- 
 serunC Itaque partem Formulae Secundae Singu- 
 laris habemus. Quaestiones sunt: 
 
 Quid fecisti? Quid feci? Quid fecit? et c. 
 
 Mappam torsi, torsisti, torsit, 
 
 mappam torsimus, torsistis, torserunt. 
 
20 
 
 BEGINNERS LATIN 
 
 Aquam 
 
 bibi, 
 
 bibisti, 
 
 bibit, 
 
 aquam 
 
 bibimus, 
 
 bibistis, 
 
 biberunt. 
 
 Manum 
 
 erexi, 
 
 erexisti, 
 
 erexit, 
 
 manum 
 
 ereximus, 
 
 erexistis, 
 
 erexenint. 
 
 Necesse est magistrum tuum tibi formam unius 
 cuiusque verbi latini dicere quae quaestioni "Quid 
 antehac fecisti?" et c. respondet. Infra banc formam 
 multorum verborum scripsimus. Hae omnes formae 
 similes sunt verbo vel formae torsi et c. 
 
 Nunc 
 
 Dico me 
 
 Antehac 
 
 Ferio, 
 
 Ferire: 
 
 Percussi. 
 
 Induo, 
 
 Induere : 
 
 Indui. 
 
 Rapid, 
 
 Rapere : 
 
 Rapui. 
 
 Specto, 
 
 Spectare : 
 
 Spectavi. 
 
 Torqueo, 
 
 Torquere : 
 
 Torsi. 
 
 Sumo, 
 
 Sumere : 
 
 Sumpsi. 
 
 Pono, 
 
 Ponere: 
 
 Posui. 
 
 Facio, 
 
 Facere : 
 
 Feci. 
 
 Capio, 
 
 Capere: 
 
 Cepi. 
 
 Aperio, 
 
 Aperire ; 
 
 Aperui. 
 
 E6, 
 
 Ire: 
 
 n. 
 
 Dico, 
 
 Dicere : 
 
 Dixi. 
 
 Puto, 
 
 Putare: 
 
 Putavi. 
 
 Scio, 
 
 Scire: 
 
 Sci^. 
 
 Habeo, 
 
 Habere: 
 
 Habui. 
 
 Laboro, 
 
 Laborare: 
 
 Laboravi. 
 
 Ago, 
 
 Agere: 
 
 Egi. 
 
 Porto, 
 
 Portare : 
 
 Portavi. 
 
 Teneo, 
 
 Tenere: 
 
 Tenui. 
 
 Reperio, 
 
 Reperire : 
 
 Repperi. 
 
 Exspecto, 
 
 Exspectare : 
 
 Exspectavi, 
 
 Venio, 
 
 Venire: 
 
 Veni. 
 
 Responded, 
 
 Respondere : 
 
 Respondi. 
 
 Consido, 
 
 Considere : 
 
 Consedi. 
 
PENSA DISCXPULIS CONSCKIPTA 
 
 21 
 
 Doled, 
 
 Dolere: 
 
 Dolui. 
 
 Vendo, 
 
 Vendere: 
 
 Vendidi. 
 
 Amitto, 
 
 Amittere : 
 
 Amisi. 
 
 Intellego, 
 
 Intellegere : 
 
 InteUexi. 
 
 Commoveo, 
 
 Commovere : 
 
 Commovi. 
 
 Incipio, 
 
 Incipere : 
 
 CoepL 
 
 Volo, 
 
 Velle: 
 PENSUM XV 
 
 Volui. 
 
 A. Si mappam feris, et dicis, "Mappam ferio/' 
 et SI ego a te quaero, ''Quid dicis?'' tu mihi re- 
 spondes, "Dico me mappam ferire." Quod si 
 non nunc ferls, sed antehac (vel heri, vel olim) 
 mappam percussisti, tum respondes, ''Dico me 
 mappam percussisse." lam puto te hanc formu- 
 1am satis bene intellegere: 
 
 Mappam percuss! : dico me mappam percussisse. 
 Mappam induisti: dico te mappam induisse. 
 Mappam rapuit: dico eum mappam rapuisse. 
 Mappam spectavimus: dico nos mappam spectavisse. 
 Mappam torserunt: dico eos mappam torsisse. 
 
 B. Fabulam cuculli rubri iam audivimus. Agri- 
 colae fatui quoque fabulam perlegistis. Sed fabulam 
 volpis et uvarum nondum narravi. Dico hanc volpem 
 cibum desideravisse sed nihil cibi habuisse. Itaque 
 per partem silvae ad hortum magnae fertilitatis iit — 5 
 credo volpem cucurrisse — et repperit (dico volpem 
 repperisse) non arbores et herbas sed vites virides et 
 uvas rubras magnae pulchritadinis magnaeque dul- 
 cedinis. Quis vestrum numquam audivit volpes mag- 
 num amorem uvarum dulcium habere? 10 
 
22 BEGINNERS LATIN 
 
 Ad altam vitem igitur iit et subter vitem stetit — 
 dico banc ieiunam volpem subter racemos uvarum ste- 
 tisse et tivas suspexisse, et deslderasse. Turn quid fecit? 
 Exsiluit. Cur exsiluit? Voluit uvas capere. Sed neque 
 
 15 cepit uvas neque tetigit. Cur non? Non satis longos 
 lacertos puto earn habuisse. Turn dico nostram vol- 
 pem doluisse et lacrimavisse, et dixisse se pessime 
 vitam agere. Eheu, miseram volpem! Tum subter 
 ramos vitis consedit, et uvas illas dulcissimas super se 
 
 20 spectavit, et desideravit eas cadere. Sed non cecide- 
 runt. Tum iram non continuit, et exclamavit banc 
 malam vitem non dulces sed acerbas uvas tulisse seque 
 eas neque umquam deslderavisse neque nunc deside- 
 rare. Sic abiit. 
 
 PENSUM XVI 
 
 Formulam IV iterum videtis, sed novae sententiae 
 additae sunt. Hae novae sententiae 
 
 quaestioni Cui? aut Quibus? respondent. 
 
 Ediscite summa cum ctira et novas sententias et totam 
 formulam. • 
 
 Manum erigo. Manus erigo. 
 
 Manus digitos porrigo. Manuum digitos porrigo. 
 
 Manui mantun impono. Manibus manus impono. 
 
 Aurem tango. Aures tango. 
 
 Auris picturam specto. Aurium picturam specto. 
 
 Auri plagam infligo. Auribus plagas infligo. 
 
 Pedem tango. Pedes tango. 
 
 Pedis plantam tango. Pedum plantas tango. 
 
 Pedi regulam suppono. Pedibus regulam suppono. 
 
VOLPIS ET UVAE 
 
 1. volpis. 2. volpis exsilit. 3. uvae. 4. vitis. 5. hortus. 
 6. lacerti. 7. racemus. 8. ramus. 9. sol. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 
 
 23 
 
 Puellam video. 
 Puellae mensam video 
 Puellae nummum do. 
 Librum teneo. 
 Libri paginam lego. 
 Libro paginam addo. 
 Effigiem video. 
 Eflagiei capillos tango. 
 EfRgiei immineo. 
 
 Puellas video. 
 Puellarum mensas video. 
 Puellis nummos do. 
 
 Libros teneo. 
 Librorum paginas lego. 
 Libris paginas addo. 
 Effigies video. 
 Effigierum capillos tango. 
 Effigiebus immineo. 
 
 Has sententias, si non ediscitis, necesse est saepe perlcgere. 
 A. Manui brevi (longae) pla- Manibus brevibus (longis) pla- 
 
 B. 
 
 gam infligo. 
 
 Pedl brevi (longo) plagam 
 infligo. 
 
 Mihi plagam infligo. 
 
 Tibi plagam infligo. 
 
 Ei (puellae, puero) plagam 
 infligo. 
 
 nil (puellae, puero) plagam 
 infligo. 
 
 Huic (puellae, puero) pla- 
 gam infligo. 
 
 Sibi plagam infligit. 
 
 gas infligo. 
 
 Pedibus brevibus (longis) pla- 
 gas infligo. 
 
 Nobis plagas infligimus. 
 
 Vobis plagas infligimus. 
 
 Eis (puellis, pueris) plagas in- 
 fligo. 
 
 Illis (puellis, pueris) plagas in- 
 fligo. 
 
 His (puellis, pueris) plagas in- 
 fligo. 
 
 Sibi plagas infligunt. 
 
 Tibi impero : mihi pares. Mihi librum f ers : tibi pensum do. 
 Illi rem narras: tibi credit. Tibi persuadet: illi confidis. 
 Vobis favemus: nobis studetis. Nobis nocetis: vobis igno- 
 scimus. 
 
 I. Ego tibi classem committo: te discipulis praeficio. 
 
 Tu discipulis praees et classi praestas. 
 II. Dico classem curae esse tibi. 
 
 III. Et si stupidam classem babes, dolorem quoque habes, 
 
 et dicis classem stupidam dolori esse tibi. 
 
 IV. Non te sed tibi occurro. 
 
 Te discipulis ostendo, sed tibi librum ostendo, fortasse. 
 Tibi rem propono, vel classi te magistram propono. 
 
24 beginners' latin 
 
 PENSUM XVII 
 
 Fabulam tristem vobis narro. Pugnam magnam 
 video — pugnam navium longarum et nautarum for- 
 tium. Dico has naves et hos nautas illis navibus et 
 nautis plagas graves inflixisse, et ignem els iniecisse. 
 
 5 lam omnes illas naves flagrare video. Quis vestrum 
 non scit ignem et navibus et hominibus nocere? Nonne 
 tibi nocet? 
 
 lam imperatorem illarum navium video — dico hunc 
 virum nautis imperare, et classem ctirae illi esse. Et 
 
 10 f ilium eius video; audio hunc puerum naves et pugnas 
 navales amare; dico eum rebus navahbus studere. At- 
 que puerum pium scio me videre; nam scio hunc pue- 
 rum semper patri suo parere et confidere. Id temporis 
 filio suo dixit — dico patrem dixisse — ''Consiste hie 
 
 15 ante malum navis. Dico flammas nobis imminere, sed 
 crede mihi, tibi non nocent. Noli timere." Sic filio 
 persuasit — dico hunc virum filio persuasisse, et filium 
 ante malum stetisse. 
 
 Nunc mortem patris video, sed scio illius mortem 
 
 20 filium non vidisse. At flammas puero illi appropin- 
 quare video. Timet, sed non se commovet. Patri con- 
 fidit et paret. *'0 mi pater," exclamavit, "nonne scis 
 flammas mihi paene nocuisse? Nonne licet mihi dis- 
 cedere?" Nullam audivit vocem. Et iterum, *'0 pa- 
 
 25 ter," conclamavit, "ignosce mihi, necesse est me abire. 
 Solum mS reliquisti. Calorem flammarum sentio. 
 Semper antehac mihi favistl. Cur non nunc mihi 
 venis? Cur non mihi parcis? Cur non mihi discedere 
 permittis? Cur non — " At mortem pueri subitam et 
 
rator 
 
 PUER ET NaVIS FlAGRANS 
 
 1. insula. 2. mare. 3. pugna. 4. navis. 5. nautae. 6. impe- 
 :or. 7. malus. 8. puer. 9. iemis nost Duerum. 
 
 puer. y. ignis post puerum. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 25 
 
 terribilem video! Eheu puerum fortem et pium! Sem- so 
 per tibi laudem propter fortitudinem pietatemque tri- 
 buimus. 
 
 PENSUM XVIII 
 
 Fabulam agricolae fatui iam audivimus. Nunc fa- 
 bulam vllicorum trium audita. Dico agricolam sapi- 
 entem et divitem multos fundos habuisse, et tribus 
 servis ad rem idonels quondam ostendisse sterilitatem 
 horum fundorum dolori sibi esse. Itaque dixit els, 5 
 "Te, Marce, sex fundls praeficio; tibi, Claudi, tres 
 fundos committo; te, Tiberl, uni fundo praepono. Vos 
 omnes vilicos meos et curatores rerum mearum facio. 
 Arboribus, fructibus, bubus, servis mels omnibus prae- 
 estis. Volo eos curae vobis esse. Volo fundos meos lo 
 quaestui mihi esse, et magnam pecuniam mihi parare. 
 Iam valete." Et discessit (dico agricolam — vel do- 
 minum — abiisse et vilicos suos reliquisse) . 
 
 Turn dico primum ilium vilicum et secundum quo- 
 que diligenter laboravisse, sed Tiberium nihil fecisse; is 
 et multos post annos dominum eorum (id est, agrico- 
 lam ilium) subito rediisse eisque occurrisse, et dixisse, 
 "Fundis meis praeestis. Quid mihi habetis?" Tum 
 dico Marcum et Claudium nummos innumeros domino 
 ostendisse, et respondisse, ''Fundos tuos nobis com- 20 
 misisti; hanc pecuniam dicimus nos tibi paravisse." 
 "Bene fecistis," respondit; ''gratias vobis ago maxi- 
 mas. Tibi, Marce, filiam meam do uxorem, atque 
 quinque bonos fundos; tibi, Claudi, quattuor fundos 
 magnae fertilitatis." 25 
 
26 beginners' latin 
 
 "Sed tu, Tiberi, quid mihi habes?" 'Tundum tan- 
 tummodo tuum," respondit. ''Nonne pecuniam mihi 
 fecisti? Nonne laboravisti? " ''Non laboravi, nam 
 timui. Dixi te mihi unum tantummodo fundum com- 
 
 30 misisse, magnam pecuniam postulavisse. Itaque nihil 
 feci." ''O pessime tu et piger, cur non laborastl? Vel 
 cur non servos tuos iussisti agros colere pecuniamque 
 tibi facere? Heus, servl, comprehendite eum, in car- 
 cerem abdticite, plagas gravissimas ei infllgite. At tuls 
 
 35 fundis, Claudl, huius scelerati hominis fundum addo." 
 
 PENSUM XIX 
 
 lam habuistis Casum Accusativum, Casum Gene- 
 
 tivum, Casum Dativum. In hoc penso novam partem 
 Formulae IV, Casum Ablativum discitis. 
 
 Manum erigo. Manus erigo. 
 
 Manus digitos porrigo. Manuum digitos porrigo. 
 
 Manui manum impono. Manibus manus impono. 
 
 In manu librum habeo. In manibus libros habeo. 
 
 Aurem tango. Aures tango. 
 
 Auris picturam specto. Aurium picturam specto. 
 
 Auri plagam infligo. Auribus plagas infligo. 
 
 Sub aure digitum intendo. Sub auribus digitos intendo. 
 
 Pedem tango. Pedes tango. 
 
 Pedis plantam tango. Pedum plantas tango. 
 
 Pedi regulam suppono. Pedibus regulam suppono. 
 
 Sine pede vix ambulo. Sine pedibus non ambulo. 
 
 Puellam video. Puellas video. 
 
 Puellae mensam video. Puellarum mensas video. 
 
 Puellae nummum do. Puellis nummos do. 
 
 A puella cretam accipio. A puellis cretam accipio. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 
 
 27 
 
 Librum teneo. 
 Libri paginam lego. 
 Libro paginam addo. 
 E libro chartam capio. 
 
 Eflfigiem video. 
 Effigiei capillos tango. 
 EfRgiei immineo. 
 Pro effigie pecuniam do. 
 
 Libros teneo. 
 Librorum paginas lego. 
 Libris paginas addo. 
 £ libris chartas capio. 
 
 Effigies video. 
 Effigierum capillos tango. 
 Effigiebus immineo. 
 Pro effigiebus pecuniam do. 
 
 Sententias Infra scriptas non necesse est ediscere, sed summa 
 cum cura iterum iterumque perlegere. 
 
 In manu brevi (mundiore) In manibus brevibus (mundio- 
 
 (longa) librum habeo. ribus) (longis) librum habeo. 
 
 E libro brevi (mundiore) (Ion- E libris brevibus (mundiori- 
 
 go) chartam capio. bus) (longis) chartas capio. 
 
 A me cretam accipis. 
 
 A te cretam accipio. 
 
 Ex eo (libro) chartam capio. 
 
 Ex illo (hoc) chartam capio. 
 
 Ab ea (puella) cretam accipio. 
 
 Ab ilia (hac) cretam accipio. 
 
 De se hbrum iacit. 
 
 Cum 60 (illo) (hoc) ambulo. 
 Mecum puerum duco. 
 Tecum puerum ducis. 
 Secum puerum diicit. 
 
 A nobis cretam accipis. 
 A vobis cretam accipio. 
 Ex eis (libris) chartas capio. 
 Ex illis (his) chartas capio. 
 Ab eis (puellis) cretam accipio. 
 Ab illis (his) cretam accipio. 
 De se hbros iaciunt. 
 
 Cum eis (illis) (his) ambulo. 
 Nobiscum puerum ducimus. 
 Vobiscum puerum ducitis. 
 Secum puerum diicunt. 
 
 PENSUM XX 
 
 Explicantur in hoc penso varii usus Casus AblativT. 
 Ducimus vos ad unum quemque usum per vocabula 
 et sententias in pensis prioribus plerumque quidem 
 iam explicatas. Variae sunt quaestiones quoque qui- 
 bus respondent. 
 
28 BEGINNERS^ LATIN 
 
 I. . . . (Quot horas dormio? Octo horas dormio. — Pen- 
 sum IX.) 
 Quando? Prima hora surgo. 
 
 II. . . . (Inter librl paginas chartam video, eamque capio). 
 
 Unde? A quo? E libro chartam capio. — Pensum 
 
 XIX. 
 A puella cretam accipio. 
 
 III. ... (Si puerum ferio, videtis me manum meam ad pue- 
 
 rum movere.) 
 Quo (instrumento)? . . . Manu puerum ferio. 
 
 IV. . . . (Dico puerum celerem esse . . . Dico puerum celeri- 
 
 ter ad ianuam ire.) 
 
 Quomodo? Cum celeritate ad ianuam it. 
 
 Magna celeritate ad ianuam it. 
 Magna cum celeritate ad ianuam 
 it. 
 
 V. . . . (Manum pomgo, libnimque capio.) 
 
 Ubi? In manu, non in faucibus, librum 
 
 habeo. — Pensum XIX. 
 
 VI. . . . (Magnum librum lente tollo.) 
 
 Cur? Propterea quod magnum librum 
 
 tollo, lente tollo. 
 Propter magnitudinem, lente tollo. 
 Magnitudine, lente tollo. 
 
 VII. . . . (Discipulum terribilis stupiditatis habeo. 
 
 Discipulum mirabilis brevitatis habeo.) — Pensum 
 X. 
 
 Qualem? Discipulimi terribili stupiditate 
 
 habeo. 
 Discipulum mirabilem non altitu- 
 dine sed brevitate et stupiditate 
 habeo. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 29 
 
 PENSUM XXI 
 
 In libro vetere hanc fabulam legi, puerum loannem 
 nomine olim a sene parvo et brevi fabas singular! pul- 
 chritudine accepisse, et iussti senis, media nocte, in 
 horto, ante villam suam, eas sevisse, duos annos ma- 
 xima cum diligentia coluisse, tamen ne parvam quidem 5 
 stipulam vidisse. 
 
 Sed ultimo die alterius anni, mane e lectulo sur- 
 rexit, ianuam aperuit, permagnam vltem fabalem mi- 
 rabilis altitudinis conspexit. Confirmo hanc vitem a 
 terra multos passus usque ad nubes se erexisse. Tum 10 
 dico senem iuveni iterum occurrisse. ''Cape," inquit, 
 ''hunc longum cultrum; sine timore ascende." Sta- 
 tim seni paruit — memento iuvenem cultrum exce- 
 pisse, manibus pedibus ascendisse, ad summam vitem 
 pervenisse. 15 
 
 Illo loco terram incognitam, in ultima parte terrae 
 montem altum, sub monte aedes magnas ante se vidit. 
 Illuc magna celeritate properat, subito auribus suls 
 sonitum terribilem audit, gigantem horribili vultu ex 
 aedibus ad se festinare videt, cultrum dextra manu 20 
 corripit, inimico occurrit, pugnam cum eo committit, 
 plagam mortiferam giganti cultro suo Infllgit, eum in- 
 terficit. Tum in aedes iniit, multos nummos aureos 
 repperit, puellam pulcherrimam catenis gravibus re- 
 vinctam invenit, eam resolvit, ex aedibus duxit, mag- 25 
 nam vim pecuniae secum portavit. 
 
 lam ad vitem ambulare coeperunt; subito alium 
 gigantem prospexerunt. Tum statim video adulescen- 
 tem sinistra manu puellam nummosque excipere, dex- 
 
30 beginners' latin 
 
 tra cultrum destringere, ad vitem currere, per vitem 
 ad terrain descendere, vitem securi decldere. Jam 
 quid restat? Nonne scltis adulescentem toto animo 
 puellam amavisse, earn uxorem dtixisse, ambos sem- 
 per postea beatam vitam egisse? — Nunc plaudite! 
 
 PENSUM XXII 
 
 Hoc penso Casum Nominativum doceo. Partes 
 singulae huius pens! partibus singulis Formulae IV 
 respondent, id est : in parte prima videtis omnia genera 
 vocabulorum vocabulo ''Manum" similia: in parte 
 secunda omnia vocabulo ''Aurem" similia: et cetera. 
 Infra sunt Pronomina et Adiectiva. 
 
 Quaestiones sunt: 
 
 Quis? (Qui — ? Quae — ?) 
 
 Quid? (Quod — ?) 
 Qui? (Qui — ? Quae — ?) 
 
 Quae? (Quae — ?) 
 
 Dico manum (manus ) tremere. Manus tremit. Manus tre- 
 
 munt. 
 
 Dico aurem (aures) audire. Auris audit. Aures audiunt. 
 
 Dico hominem (homines) spi- Homo splrat. Homines spl- 
 
 rare. rant. 
 
 Dico arborem (arbores) virere. Arbor viret. Arbores virent. 
 
 Dico gravitatem crescere. Gravitas crescit. 
 
 Dico altitudinem crescere. Altitude crescit. 
 
 Dico matrem (matres) amare. Mater amat. Matres amant. 
 
 Dico parietem (parietes) stare. Paries stat. Parietes stant. 
 
 Dico mentem (mentes) cogi- Mens cogitat. Mentes cogi- 
 
 tare. tant. 
 
 Dico vocem (voces) sonare. Vox sonat. Voces sonant. 
 
lOANNES VlTIS FaBALIS GiGAS 
 
 1. puer serit. 2. fabae. 3. terra. 4. stipula. 5. mons. 6. nu- 
 bes. 7. gigas. 8. voltus crudelis. 9. 10. puer cultrum destringit. 
 11. 12. puella catenls revincta. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 
 
 31 
 
 Dico bovem (bovcs) mugire. 
 Dico urbem (urbos) manere. 
 Dico pedem (pedes) dolere. 
 
 Bos mugit. Boves mugiunt. 
 Urbs manet. Urbes manent. 
 Pes dolet. Pedes dolent. 
 
 Dico puellam ( puellas ) ludere. Puella ludit. Puellae ludunt. 
 
 Dico librum (libros) iacere. 
 Dico puerum (piieros) laborare. 
 Dico virum (viros) vigilare. 
 Dico digitum (digitos) indicare. 
 
 Dico effigiem (effigies ) cadere. 
 
 Dico me (nos) docere. 
 Dico te (vos) discere. 
 Dico eum (eos), earn (eas) 
 
 spectare. 
 Dico ilium (illos), illam (illas) 
 
 spectare. 
 Dico hunc (hos), banc (has) 
 
 spectare. 
 
 Dico celerem puerum (puellam) 
 gaudere. 
 
 Dico celeres pueros (puellas) 
 gaudere. 
 
 Dico brevem puerum (puel- 
 lam) dolere. 
 
 Dico breves pueros (puellas) 
 dolere. 
 
 Dico veterem equum (equam) 
 iacere. 
 
 Dico veteres equos (equas) 
 iacere. 
 
 Dico absentem puerum (puel- 
 lam) dolere. 
 
 Dico audacem puerum (puel- 
 lam) gaudere. 
 
 Liber iacet. Libri iacent. 
 Fhier laborat. Pueri laborant. 
 Vir vigilat. Viri vigilant. 
 Digitus indicat. Digit! indi- 
 cant. 
 
 Effigies cadit. Effigies cadunt. 
 
 (Ego) doceo. (Nos) docemus. 
 (Tu) discis. (Vos) discitis. 
 (Is, ea) spectat. (Ei, eae) 
 
 spectant. 
 (Ille, ilia) spectat. (Illi, iUae) 
 
 spectant. 
 (Hie, haec) spectat. (Hi, hae) 
 
 spectant. 
 
 Celer puer (celeris puella) 
 
 gaudet. 
 Celeres pueri (puellae) gau- 
 
 dent. 
 Brevis puer (puella) dolet. 
 
 Breves pueri (puellae) dolent. 
 
 Vetus equus (equa) iacet. 
 
 Veteres equi (equae) iacent. 
 
 Absens puer (puella) dolet. 
 
 Audax puer (puella) gaudet. 
 
32 beginners' latin 
 
 Dico bonum puerum (bonam Bonus piier (bona puella) gau- 
 
 puellam) gaudere. det. 
 
 Dico bonos pueros (bonas puel- Boni piierl (bonae puellae) gau- 
 
 las) gaudere. dent. 
 
 Dico miserum puerum (mise- Miser puer (misera puella) do- 
 ram puellam) dolere. let. 
 
 Dico miseros pueros (miseras Miseri pueri (miserae puellae) 
 
 puellas) dolere. dolent. 
 
 Dico pigrum puerum (pigram Piger puer (pigra puella) dolet. 
 puellam) dolere. 
 
 PENSUM XXIII 
 
 Haec fabula antiqua est sed credo earn non anti- 
 quiorem esse quam ceteras. Canis parvus in via stat. 
 Hunc canem parvum anus crudelis possidet. Puto 
 banc anum crudelem cam cibum non dedisse. lam 
 5 canis esurit, sed illi nihil cibi dat domina. Longa bora 
 transit. leiunus fuit, sed nunc multo ieiunior est. 
 Nonne creditis eum ieiuniorem esse? Secunda hora 
 longior est quam prima, et tertia longissima omnium 
 est, sed nihil el dat domina. Quis vestrum dominam 
 
 10 crudeUorem quam eam vidit? Ego dico illam crudelis- 
 simam omnium dominarum esse. 
 
 Meridies (id est, media pars diei) venit, et lanius 
 quoque venit. Hie homo carrum et multam carnem 
 habet; carnem vendit. Canis miser — canem miserio- 
 
 15 rem numquam vidistis; miserrimum omnium canum 
 eum esse credo — canis noster hominem ilium (id est, 
 lanium) in aedes magnas inire videt. Carnem celeriter 
 ex carro rapit, edere incipit. Canis minor ei occurrit 
 et latrat, sed non terret canem nostrum. 
 
Canis Caro Carrus 
 
 l.bos. 2. duo cornua. 3. canis. 4. lanius. 5. carrus. 6. pons. 
 7. flumen. 8. taberna. 9. caro. 10. os. 11. ius. 12. panis. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 33 
 
 Subito canis maior advenit, ot eum maiorcm canem 20 
 timet hie canis. Cibum suum faucibus excipit, ex ti- 
 more per vias maxima cum celeritate currit. Mox ad 
 pontem parvum venit, magnum ilium canem non iam 
 videt, in ponte stat, aquam spectat, in aqua se maxi- 
 mum canem et maximam carnem videre credit. Fau- 25 
 ces aperit et latrat. Sic — canis carnem amittit. 
 
 Hic Tempus Praesens et Partes Principales 
 DuoRUM Verborum Habetis: 
 
 Sum. Es. Est. Sumus. Estis. Sunt. 
 
 Sum: esse: fui. 
 
 Possum. Potes. Potest. Possumus. Potestis. Possunt. 
 
 Possum: posse: potui. 
 
 PENSUM XXIV 
 
 Multos ante annos Puritan! Novam Angliam inco- 
 luerunt. Imperatorem summa virtute habuerunt; 
 hunc virum illtistrem — circiter xxxx annos natus fuit 
 — Mllitem Standiscum cives sui appellaverunt, prop- 
 terea quod miles optimus fuit. In vico quodam hu- 5 
 ius terrae habitavit virgo, pulchra modesta sapiens. 
 Prope XX annos nata fuit, sed optime res domesticas 
 intellexit optimeque gessit, semper telas texuit. Nonne 
 in libris vestris de Priscilla legistis? 
 
 Hanc virginem Miles ille amavit, eamque uxorem 10 
 ducere voluit, nihil tamen ei de hac re dixit. "Me 
 non hostes," inquit, "sed muheres semper terrent. 
 Sermo enim mens rudis et incompositus est, neque illi 
 puellae persuadere possum. Sed magna me tenet spes 
 me id per amicum meum loannem Aldenum efl&cere 15 
 
34 beginners' latin 
 
 posse. Est ille iuvenis comis et erudltus, illi nulla re- 
 sistere potest mulier." Statim iuvenem iussit ad puel- 
 1am Ire, causam suam pro se dicere; turn discessit 
 exercitumque in Indos duxit. 
 
 20 At adulescens ipse toto animo Priscillam dilexit ada- 
 mavitque, et scivit puellam ipsam se quoque adamare. 
 Sed Militi suo fidelis fuit amicus; lacrima illi ex oculo 
 excidit ; sed sine mora ad virginis vlllam ivit, eam pro 
 amico obsecravit. ''Imperator fortis et audax est; om- 
 
 25 nis gens Indica eum timet. Homo illustris et honestus, 
 vir optimus benignissimus amantissimus est. Nonne 
 eum amas? Nonne ei nubere vis?" At huic puella, 
 ^'Cur non pro te ipso," inquit, ''loannes, aliquid boni 
 dicis?" Vix amorem suum continere potuit, amicitiae 
 
 30 causa tamen • — nonne loannem fidelem Standisco suo 
 amicum fuisse dixl? — se retinuit. Ex villa ruit, dies 
 noctesque per silvas erravit, lacrimavit, se non diutius 
 vivere posse exclamavit. 
 
 Nunc subito rumor per urbem parvam it, cives vo- 
 
 35 ces terribiles audiunt, "Dux noster mortuus est! Du- 
 cemillustrem Militem Standiscum interfecerunt Indi!" 
 loannes recta via ad Priscillam properat. '' O mea Pris- 
 cilla," exclamat, ''doleo quod amicum benignissimum 
 amantissimumque amisi! Sed gaudeo — cur non? — 
 
 40 nam nunc liberati sumus. lam te in aeternum meam 
 esse confirmo, me tuum esse." Et ilia, ''Deus ipse nos 
 coniunxit. Ubi tu loannes, ego Priscilla." 
 
 Nunc ad ecclesiam eunt, amici laetl conveniunt, cle- 
 ricus illis adest, eosque virum coniugemque declarat. 
 
 45 Sonitum audiunt, ad fores se omnes con vert unt, in fori- 
 bus conspiciunt — ipsum Militem Standiscum! At ille, 
 
PRISCILLA ET NUPTIAE ElUS 
 
 1. zona. 2. focus. 3. texit. 4. telae. 5. ecclesia. 6. fores, 
 pompa. 8. clericus. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 
 
 35 
 
 ''Nollte timere," inquit, "non umbmm videtis. Non 
 me interfecerunt Indl, sed volneraverunt, et ex mani- 
 bus eorum offugT. Sed tu, mi loannes, tuque O optima 
 omnium puelliirum Priscilla — nunc cognosco me stul- 50 
 tum ineptumque fuisse. Numquam decuit me te 
 uxorcm ducere. Sed vos in perpetuum fellces, laetl, 
 beat! este. lam salvete et valete!" Hoc dixit, manus 
 illis benigne imposuit, iterum discessit. Itaque per 
 silvas ad aedes eorum loannem Priscillamque omnes 55 
 deduxerunt. 
 
 Sic per silv(am) Anglam processit 
 pomp (a) hymenaea. 
 
 PENSUM XXV 
 
 Formulas Neutri Generis in Hoc Penso Vide- 
 tis. Ediscite. 
 
 I. Hoc 
 
 vocabuliun 
 
 breve 
 
 litteras habet. 
 
 Hoc 
 
 vocabulum 
 
 breve 
 
 lego. 
 
 Huius 
 
 vocabuli 
 
 brevis 
 
 litteram demonstro. 
 
 Huic 
 
 vocabulo 
 
 brevi 
 
 litteram addo. 
 
 Ex hoc 
 
 vocabulo 
 
 bre\n[ 
 
 litteram capio. 
 
 Haec 
 
 vocabula 
 
 brevia 
 
 litteras habent. 
 
 Haec 
 
 vocabula 
 
 brevia 
 
 lego. 
 
 Horum 
 
 vocabulorum 
 
 brevium 
 
 litteras demonstro. 
 
 His 
 
 vocabulis 
 
 brevibus 
 
 litteras addo. 
 
 Ex his 
 
 vocabulis 
 
 brevibus 
 
 litteras capio. 
 
 II. lUud 
 
 volnus 
 
 longum 
 
 sanguinem habet. 
 
 Illud 
 
 volnus 
 
 longum 
 
 specto. 
 
 IlUus 
 
 volneris 
 
 longi 
 
 partem tango. 
 
 lUi 
 
 vohieri 
 
 longo 
 
 plagam non infligo. 
 
 ExiUo 
 
 volnere 
 
 longo 
 
 cultnmi rapid. 
 
36 
 
 BEGINNERS LATIN 
 
 nia 
 
 volnera 
 
 longa 
 
 sanguinem habent. 
 
 Ilia 
 
 volnera 
 
 longa 
 
 specto. 
 
 Illorum 
 
 volnerum 
 
 longorum 
 
 partem tango. 
 
 lUis 
 
 volneribus 
 
 longis 
 
 plagas non infligo. 
 
 Exillis 
 
 volneribus 
 
 longis 
 
 cultros rapio. 
 
 III. Id 
 
 animal 
 
 altius 
 
 coraua habet. 
 
 Id 
 
 animal 
 
 altius 
 
 specto. 
 
 Eius 
 
 animalis 
 
 altioris 
 
 cornua tango. 
 
 Ei 
 
 animali 
 
 altiori 
 
 cibum do. 
 
 Abed 
 
 animali 
 
 altiore 
 
 cibum amoved. 
 
 Ea 
 
 animalia 
 
 altiora 
 
 cornua habent. 
 
 Ea 
 
 animalia 
 
 altiora 
 
 specto. 
 
 Eorum 
 
 animalium 
 
 altiorum 
 
 cornua tango. 
 
 Eis 
 
 animalibus 
 
 altioribus 
 
 cibum do. 
 
 Abeis 
 
 animalibus 
 
 altioribus 
 
 cibimi amoved. 
 
 IV. Unum 
 
 genu 
 
 supplex 
 
 est. 
 
 tinum 
 
 genu 
 
 supplex 
 
 habeo. 
 
 Unius 
 
 genus 
 
 supplicis 
 
 partem tango. 
 
 Uni 
 
 genu 
 
 supplici 
 
 plagam infligo. 
 
 Sub uno 
 
 genu 
 
 supplici 
 
 librum teneo. 
 
 Duo 
 
 genua 
 
 supplicia 
 
 sunt. 
 
 Duo 
 
 genua 
 
 supplicia 
 
 habeo. 
 
 Duorum 
 
 genuum 
 
 supplicium 
 
 partem tango. 
 
 Duobus 
 
 genibus 
 
 supplicibus 
 
 plagas infligo. 
 
 Sub duobus 
 
 genibus 
 
 supplicibus 
 
 librum teneo. 
 
 
 PENSUM XXVI 
 
 I. In hac fabula nonnulla vocabula habenius 
 nova. Haec nomina et pronomina et adiectlva 
 non similia sunt eis nominibus et pronominibus et 
 adiectlvis quae in pensis prioribus tisurpantur. 
 Summa diligentia animadvertite. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 37 
 
 II. Animal quoddam nobis non ignotum per oppi- 
 dum celebre currit. Per totum itineris spatium ad 
 vetus aedificium accedit ubi tinum maius animal habi- 
 tat. Hoc animal duo cornua habet, sed non ferum 
 est. Illud minus animal igitur ante aedificium stat et lo 
 latrat. Animal cornutum non attendit. Mox venit 
 animal humanum et claustra aperit. Animali maiorl 
 frumentum portat. Nunc intrat etiam nostrum acre 
 animal et iterum latrat. Proelium permagnum com- 
 mittunt, et minimum illud animal cornibus huius is 
 maximi volnus accipit. Bonum fuit initium, sed mise- 
 rum est exitium animalis parvi. 
 
 III. Ilia omnia vocabula neutri sunt generis; 
 et fortasse ea non intellegitis. Has sententias 
 igitur Inspicite; prima ex his sententiis idem sig- 20 
 nificat ac prima fabulae praecedentis; secunda 
 idem ac secunda; et ceterae eodem modo. 
 
 IV. Canis nobis non ignotus per vicum celebrem 
 currit. Per totam viam ad aedes veteres accedit ubi 
 habitat una bos maior quam ipse. Haec bos cornuta 25 
 est, sed fera non est. Et ille canis — minor est quam 
 ilia bos — ante aedes stat et latrat. Bos cornuta non 
 attendit. Mox homo venit, et fores aperit. Bovl 
 cibum portat. Nunc intrat etiam noster acer canis et 
 iterum latrat. Pugna permagna est, et bos canem vol- so 
 nerat. Bene coepit canis, sed miserrima fuit mors 
 illius. 
 
38 beginners' latin 
 
 PENSUM XXVII 
 
 Hie vocabula interrogativa videtis, et vocabula vel 
 sententias quae his vocabulls respondent. Haec se- 
 cundum ordinem casuum ordinata sunt. 
 
 A. I. . . . (a) Quis? (6) 
 
 Qui? .... (a) Puer scribit. (6) Puellae 
 stant. (xxii) 
 II. . . . (a) Quid? (6) 
 
 Quae? ... (a) Effigies manet. (6) Map- 
 pae iacent. (xxii) 
 
 B. I. . . . (a) Quern? (b) 
 
 Quos? .... (a) Puerum, te video. (6) Puel- 
 las, nos video, (iii, v) 
 II. . . . Quo? Quam 
 in partem? 
 Quem ad lo- 
 cum? Ad 
 quem? .... Ad ianuam, in ludum, ad te eo. 
 
 (IV) 
 
 III. . . . Quam altum? 
 Quam Ion- 
 gum? Quam 
 
 latum? . . . Decem pedes, unam unciam 
 longum est. (ix) 
 rV. . . . Quantum spa- 
 
 ti? XX passus ambul5. (ix) 
 
 V. . . . Quam diu? . . . (Per) totam horam, xii men- 
 ses laboro. (ix) 
 
 C. I. . . . Qualem? Qua- 
 
 les? Gravem librum, graves libros. 
 
 (VII) 
 
 vel librum (libros) magnae gra- 
 vitatis. (x) 
 
 vel librum (libros) magna gra- 
 vitate tollo. (xix, xx) 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 
 
 39 
 
 II. . 
 
 . . Cuius? Quo- 
 rum? . . . . 
 
 III. . 
 
 . . Quantum? . . . 
 
 D. . . . 
 
 . . Cui? Quibus? 
 
 E. I. . 
 
 . . Quando? .... 
 
 II. . 
 
 . . Unde? 
 
 III. . 
 
 . . Quo (instru- 
 mento)? Qui- 
 bus (instru- 
 mentis)? . . . 
 
 IV. . 
 
 . . Quomodo? . . . 
 
 V. . 
 
 . . Ubi? 
 
 VI. . 
 
 . . Cur? Qua de 
 causa? Quam- 
 obrem? . . . . 
 
 Quot? 
 
 (a) Meum, puellae in)rum te- 
 neo. (/>) Nostram, puerorum 
 mensam tango, (viii, x) 
 
 Non totum parietem, sed par- 
 tem parietis abstergeo. (x) 
 
 (a) Auri, manui, i)lrigam infligo. 
 ih) Pueris, puellis, cretam 
 do. (xvi) 
 
 Octava hora, nimc surgo; heri 
 
 surrexi. (xix, xx) 
 Ex corbe chartam capio; a ia- 
 
 nua abeo. (xix, xx) 
 
 Manu, non pedibus, scribo. 
 
 (xix, xx) 
 Maxima (cum) celeritate, cele- 
 
 riter scribo. (xix, xx) 
 In mensa librum video; ante 
 
 sellam sto. (xix, xx, iv) 
 
 Propterea quod breves lacertos 
 habet, vel propter brevita- 
 tem lacertorum, vel brevi- 
 tate lacertorum, uvas non 
 tangit. (xix, xx) 
 
 Multi, Multos, Multorum, 
 
 Multls 
 Multae, Multas, Multarum, 
 
 Multis 
 Multa, Multa, Multorum, 
 
 Multis 
 Decern, iii, xxviii. (ix) 
 
40 beginners' latin 
 
 PENSUM XXVIII 
 
 Si mappam ferio, mappa a me feritur; si mappam 
 feris, mappa a te feritur; si mappam feriunt, mappa 
 ab illis feritur; si mappas ferltis, mappae a vobis feri- 
 untur. Infra habetis formulas Formulae I persimiles; 
 illustrant Vocem Passivam. 
 
 Quaestio est: Quid fit? 
 
 Tempus Praesens: 
 
 Nunc mappa feritur. Nunc mappae feriuntur. 
 
 Nunc mappa induitur. Nunc mappae induuntur. 
 
 Nunc mappa rapitur. Nunc mappae rapiuntur. 
 
 Nunc mappa spectatur. Nunc mappae spectantur. 
 
 Nunc mappa torquetur. Nunc mappae torquentur. 
 
 Dico mappam feriri. Dico mappas feriri. 
 
 Died mappam indui. Item . . . 
 
 Dico mappam rapi. 
 Died mappam spectari. 
 Died mappam torqueri. 
 
 Si mappam percussi, mappa a me percussa est; si 
 librum percussisti, liber a te percussus est; si animal 
 percusserunt, animal ab illis percussum est; si pueros 
 feritis, pueri a vobis feriuntur; si pueros percussistis, 
 pueri a vobis percussi sunt. 
 
 Quaestio est : Quid factum est? 
 
 Tempus Praeteritum: 
 
 Antehac mappa percussa est, Antehac mappae percussae 
 
 sunt, 
 puer percussus est, pueri percussi sunt, 
 
 animal percussum est. animalia percussa 
 
 simt. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 
 
 41 
 
 Antehac mappa induta est. 
 Antehac mappa rapta est. 
 Antehac mappa spectata est. 
 Antehac mappa torta est. 
 
 Dico mappam percussam esse, 
 puerum percussimi esse, 
 animal percussum esse. 
 
 Dico mappam indiitam esse. 
 Dico mappam raptam esse. 
 Dico mappam spectatam esse. 
 Dico mappam tortam esse. 
 
 Antehac mappae indCtae sunt. 
 Antehac mappae raptae sunt. 
 Antehac mappae spectatae sunt. 
 Antehac mappae tortae sunt. 
 
 Died mappas percussas esse, 
 pueros percusses esse, 
 animalia percussa esse. 
 
 Died mappSs indutas esse. 
 Dico mappas raptas esse. 
 Dico mappas spectatas esse. 
 Died mappas tortas esse. 
 
 In Penso XIV partes principales verborum habetis. 
 Sed omne fere verbum quattuor partes habet, quarum 
 quarta est Participium Praeteritum Passlvum. Hoc 
 participium in Penso XIV non apparuit, sed in hoc penso 
 primum videtis. Infra omnes iv partes principales ver- 
 borum Formulae I scriptae sunt, ut exempla sint. 
 
 Ferio 
 
 Ferire 
 
 Percussi 
 
 Percussum 
 
 Induo 
 
 Induere 
 
 Indui 
 
 Indutimi 
 
 Rapid 
 
 Rapere 
 
 Rapui 
 
 Raptimi 
 
 Spectd 
 
 Spectare 
 
 Spectavi 
 
 Spectatum 
 
 Torqued 
 
 Torquere 
 
 Torsi 
 
 Tortimi 
 
 PENSUM XXIX 
 
 Iterum iterumque has sententias perlegite, atque 
 
 ediscite. 
 
 Lentus puer lente labdrat, 
 
 Lentior puer lentius labdrat, 
 
 Lentissimus puer lentissime labdrat. 
 
 Celer puer celeriter labdrat, 
 Celerior puer celerius labdrat, 
 Celerrimus puer celerrime labdrat. 
 
42 BEGINNERS^ LATIN 
 
 Bona puella bene laborat, 
 Melior puella melius laborat, 
 Optima puella optime laborat. 
 
 Mala puella male laborat, 
 Peior puella peius laborat, 
 Pessima puella pessime laborat. 
 
 Facilis lectio facile ediscitur, 
 
 Facilior lectio facilius ediscitur, 
 
 Facillima lectio facillime ediscitur. 
 
 Multi homines multum valent, 
 Plures homines plus valent, 
 Plurimi homines plurimimi valent. 
 
 Magnus homo magnopere laborat, 
 
 Maior homo magis laborat, 
 
 Maximus homo maxime laborat. 
 
 Parvus puer (paulum) laborat, 
 Minor puer minus laborat. 
 Minimus puer minime laborat. 
 
 Aliam tristissimam fabulam nunc auclTtis. Antiquis- 
 sima est fabula, nee primum a vobis audltur (dico banc 
 fabulam et antehac a multis hominibus auditam esse 
 et nunc iterum a vobis audiri). 
 
 5 Anus veterrima et pauperrima canem veterrimum 
 et fidelissimum habet (dIco hoc animal vetus et fidele 
 ab anti antiqua et paupere possideri). Ab hoc animal! 
 vetere et fidell maxime amatur femina vetus (dIco femi- 
 nam amari), ab hac anu dlligentissime curatur canis. 
 
 10 — Canis igitur esurit, et cibus ei ex armario ab anu 
 petitur (dico cibum peti, et saepe antehac petitum 
 esse). Quae a canibus libentissime eduntur? Libenter 
 editur caro, placentae libentius fortasse, sed libentis- 
 sime ossa (dIco carnem placentas ossa ab animalibus 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 43 
 
 caninis, et ossibus exceptis ab hominibus quoque edi, is 
 hominibusque idonea esse). 
 
 Sic OS a femina petitur. Saepe antehac armarium 
 apertum esse et ossa petlta et reperta esse puto, sed 
 hodie armarium vacuum esse invenit anus. Tum la- 
 crimavit, et canis in dies ieiunior factus est. Nonne 20 
 creditis anum quoque ieiunam factam esse? Sed pau- 
 cos post dies animal illud fidele vita excessit, — fame 
 mortuum est. Puto feminam illam miserrimam mori 
 velle, sed non moritur. Lente surgit, lentius ad canem 
 suum it, lentissime oculos canis claudit. Hunc fideliter 25 
 amavit, fidelius curavit, fidelissime sepelivit. 
 Hinc illae lacrimae! 
 
 PENSUM XXX 
 
 Iterum fabula de anu a me vobis narratur, sed banc 
 feminam vobis nondum latinls litteris notam esse 
 puto. Haec femina veterrima in calceo vixisse dici- 
 tur (calceum tali rei minime idoneum eam incoluisse 
 audio). Multos filios, plures filias habuit; hi omnes 5 
 liberi magnum strepitum magnumque clamorem fe- 
 cerunt; sed peiores liberi maiores clamores, pessimi 
 maximos sustulerunt. Pueri puellaeque multum a 
 matre sua amati sunt, sed silentium plus ab ea ama- 
 tum est. Itaque primum parvus puer.ad matrem voca- 10 
 tus est; ius illi datum est, sed panis non datus est. 
 Magna voce conclamavit, et anus iterum ilium ad se 
 vocavit, et palma sua ei gravem plagam inflixit. Inde 
 ad lectulum celeriter missus est. Deinde minor puella 
 a matre appellata est, ius huic quoque sed non panis 15 
 
44 beginners' latin 
 
 datus est (dico minorem puellam appellatam esse, ius 
 datum esse, panem non datum esse). Haec maiore 
 voce conclamavit ; ad matrem vocata est, a matre per- 
 cussa est, celerius ad lectulum missa est. Et omnibus 
 20 liberls idem datur: primum ius, et postea plagae; pri- 
 mls multum iuris et paulum plagarum; ultimls minus 
 iuris, et plus plagarum. Celeriter eunt primi ad lec- 
 tulos, celerrime eunt ultimi. 
 
 Poema quod infra scrlptum est facillime, ut opinor, 
 25 intellegetis. 
 
 Anxia vixit anus, solea conclusa minuta, 
 Pressaque tot puerls et nescia quid sit agendum. 
 Ius illls tepidum quae cum sine pane parasset, 
 Saeva flagellavit curictos, cubitumque remlsit. 
 
 PENSUM XXXI 
 
 Formulam Primam vel Formulam Secundam in 
 Tempore Praesenti (Pensum I, Pensum II) et in Tem- 
 pore Praeterito (Pensum XIV) expressam iam habui- 
 mus. Formulas in Tempore Futuro expressas hie 
 habemus. 
 
 I. Vox AcTiVA. (Heri mappam percuss!: hodie 
 mappam ferio.) Crds mappam feriam. 
 
 Quaestio est: Quid fades? Quid faciam? Quid faciei? et c. 
 
 Cras feriam, feries, feriet. 
 
 Cras feriemus, ferietis, ferient. 
 
 Cras induam, indues, induet. 
 
 Cras induemus, induetis, induent. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 
 
 45 
 
 Cras 
 
 rapiam, 
 
 rapies, 
 
 rapiet. 
 
 Cras 
 
 rapiemus, 
 
 rapietis, 
 
 rapient. 
 
 Oas 
 
 spectabo, 
 
 spectabis, 
 
 spectabit. 
 
 Cras 
 
 spectabimus, 
 
 spectabitis, 
 
 spectabunt. 
 
 Cras 
 
 torquebe, 
 
 torquebis, 
 
 torquebit. 
 
 Cras 
 
 torquebimus, 
 
 torquebitis, 
 
 torquebunt. 
 
 Cras mappam feriam. 
 Cras mappam induet. 
 
 Cras puella cucullum rapiet. 
 
 Cras effigiem spectabitis. 
 
 Cras animalia mappas torque- 
 bimt. 
 
 Dic6 me eras mappam percus- 
 
 sunim esse. 
 Dico eum (earn) eras mappam 
 
 induturum (induturam) esse. 
 
 Died puellam eras eucullum 
 
 rapturam esse. 
 Dieo vos eras effigiem speeta- 
 
 turos esse. 
 Dico animalia eras mappas tor- 
 
 tura esse. 
 
 II. Vox Passiva. In Penso XXVIII Tempus 
 Praesens et Tempus Praeteritum habuistis. (Heri 
 mappa percussa est: hodie mappa feritur.) Cras 
 mappa ferietur. 
 
 Quaestio est: Quid fiet? 
 
 Cras mappae ferientur. 
 Cras cuculli induentur. 
 Cras ossa rapientur. 
 Cras libri spectabuntur. 
 Cras aures torquebuntur. 
 
 Dico mappam eras percussum 
 iri. 
 
 Cras mappa ferietur. 
 Cras eueullus induetur. 
 Cras OS rapietur. 
 Cras liber speetabitur. 
 Cras auris torquebitur, 
 
 Cras mappa ferietur. 
 
 Cras eueullus induetur. 
 
 Cras OS rapietur. 
 
 Cras libri spectabuntur. 
 
 Cras meae aures torquebuntur. 
 
 Died cucullum eras indutum iri. 
 Died OS eras raptum iri. 
 Dico libros eras spectatum iri. 
 Dico meas aures eras tortum 
 
46 beginners' latin 
 
 Verba Deponentia formas plerumque passivas, signi- 
 ficationes actlvas habent. 
 
 Partes Principales, exempli gratia, sunt: Sequor: fie- 
 qui: secutus sum, 
 
 Hodie sequor Dico me hodie sequi. 
 
 Heri secutus sum Dico me heri secutum esse. 
 
 Cras sequentur Dico eos eras secuturos esse. 
 
 Imperativus: (Tu) sequere. (Vos) sequimini. 
 Partes Principales: Siun: esse: fui: futurus. 
 Tempus Futurum: Ero. Eris. Erit. Erimus. Eritis. Enmt. 
 
 Partes Principales: Possum: posse: potui, (Infinitivum Futurum 
 
 deest) 
 Tempus Futurum: Potero. Poteris. Poterit. 
 
 Poterimus. Poteritis. Potenmt. 
 
 PENSUM XXXII 
 
 Debita reddere melius est quam negare. Aiunt 
 quondam in urbe Germanorum permultos mures 
 habitavisse. Magistratus voluerunt haec animalia 
 expellere, sed mures manere maluerunt. 'Teles im- 
 
 5 portabimus," dixerunt elves; sed feles hi mures non 
 timuerunt. ''Omnia delebunt," dixerunt cives; et 
 vero paene omnia deleverunt. Tum, post longum 
 tempus, ad magistratus venit tibicen senex. "Ego 
 expellam vobis hos mures," dixit hie homo procerus 
 
 10 et macer: "sed quid mihi dabitis?" Tum magistra- 
 tes dixerunt se tibicini m nummos daturos esse. 
 
 Aiunt in media urbe stetisse tibicinem, et tibiis 
 canere coepisse; statim ex omnibus partibus urbis 
 venisse mures. "Ad flumen maximum me vertam," 
 
Magistratus Mures Tibicen 
 
 1. magistratus. 2. cogitant. 3. feles. 4. mures. 5. tiblccn 
 macer. 6. tibiis canit. 7. puer pede claudus. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 47 
 
 dixit tiblcen; et omnes mures secuti sunt; momento is 
 temporis omnes in flumine demersi sunt et perierunt. 
 Mox revertit ille ad magistratus, quod praemio potiri 
 voluit, et dixit, ''Date mihi nummos meos." Sed 
 magistratus secum cogitaverunt : ''Mures iam occldit, 
 non poterit illis vltam reddere; hominem dimittemus." 20 
 Itaque miserunt nuntium, et iusserunt hunc dicere: 
 "locus fuit; tinum nummum tibi habebis." 
 
 Quid ergo faciet tibicen? Attendite. Tibias iterum 
 statim capiet, et canet. Et nunc convenient omnes 
 pueri et puellae, et tibicinem sequentur. Nee patres 25 
 nee matres nee magistratus eos retinere poterunt. 
 Hoc quoque puto: tibicinem mox ad montem mag- 
 num adducturum esse liberos; ilium in montis latere 
 ianuam aperttirum esse, et omnes inituros esse. Unum 
 puerum aiunt claudum pede fuisse, et nimis lente 30 
 processisse; sic relictus est. Certo scio hos parentes 
 numquam postea vidisse liberos; doluisse, sed eos re- 
 cipere non potuisse. 
 
 Nonne putatis melius esse debita reddere quam 
 negare? 35 
 
 PENSUM XXXIII 
 
 Duo nova tempora hoc in penso discimus, quorum 
 nomina sunt Plusquamperfectum et Futurum Perfec- 
 tum. Infra et formas et usus Inspicite, ut omnia 
 plane intellegatis. 
 
 I. Nudius tertius mappam torsi. 
 
 Heri dixl me mappam iam pridie torsisse. 
 Itaque, heri mappam non torsi, sed torseram. 
 
48 beginners' latin 
 
 A. Tempus Plusquamperfectum. Vox Activa. 
 
 Quaestio ; Quid f eceras? et c. 
 
 Torseram, torseras, torserat. 
 
 Torseramus, torseratis, torserant. 
 
 Indueram, indueras, induerat. 
 
 Indueramus, indueratis, induerant. 
 
 Percusseram, percusseras, percusserat; 
 et c. 
 
 Mappam torseram ; (Kco me mappam torsisse. 
 
 B, Tempus Plusquamperfectum. Vox Passiva. 
 
 Quaestio : Quid f actirni erat? 
 
 Mappa (a me, a te, a nobis, et c.) torta erat. 
 Mappa induta erat, mappa percussa erat, mappae percussae 
 erant. 
 
 Mappa induta erat; died mappam indutam esse. 
 
 II. Hodie dico me mappam torquere. 
 Cras dicam me mappam iam torsisse. 
 Itaque, eras mappam non torquebo, sed torsero. 
 
 A, Tempus Futurum Perfectum. Vox Activa. 
 Quaestio: Quid feceris? et c. 
 
 Torsero, torseris, torserit. 
 
 Torserimus, torseritis, torserint. 
 
 Induero, indueris, induerit. 
 
 Induerimus, indueritis, induerint. 
 
 Percussero, percusseris, percusserit; 
 
 et c. 
 
 Mappam torsero; dico me mappam torturum esse. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 49 
 
 B. Tempus Futurum Perfectum. Vox Passiva. 
 Quaestio : Quid factum erit? 
 
 Mappa (a me, a te, a nobis, et c.) torta erit. 
 
 Mappa induta erit, mappa percussa erit, mappae percussae erunt. 
 
 Mappae percussae erunt; dico mappas percussum In. 
 
 PENSUM XXXIV 
 
 Venator, qui totum diem per silvas vagatus erat, ad 
 tumulum accessit quern antea non viderat. Summas 
 frondes (quas aves congesserant) amovit; sub quibus 
 puerum puellamque invenit qui diu ibi dormlverant. 
 Quorum de fato (nam mortui erant) haec est fabula. 5 
 
 Voluerant flores carpere; quos pulcherrimos intra sil- 
 vas abditos esse arbitrati erant. Quas in silvas igitur 
 erraverant, sed non satis magnum numerum colligere 
 potuerant. lam multa milia passuum iverant, quae 
 circiter xx esse putaverunt, et advenerant tenebrae lo 
 noctis. Quae timore puellam opprimere coeperant, 
 sed frater fortis erat, et nondum lacrima ex oculis 
 illl elapsa erat. Non diu dubitaverat, sed sororl 
 dixerat: ''Viam reperire non possumus per quam ad 
 hunc locum pervenimus; haec arbor sub qua stamus is 
 nos per noctem defendet. Est bona arbor, cuius glan- 
 des nobis cibum dabunt, et quae ipsa nobis praesidio 
 erit a tempestate; cui quoque mane gratias agemus. 
 Cras bene dormivero, et tu bene dormiveris; sic vali- 
 diores erimus." Quo dicto, lassitudine confecti sub 20 
 arbore constiterant, Deum adoraverant, ut a parenti- 
 bus docti erant, mox dormlverant. 
 
 Mane evigilaverant llberi, et recta domum Ire con- 
 
50 
 
 BEGINNERS LATIN 
 
 stituerant. Sed omnia indicia quae antea notare con- 
 25 sueverant nunc falsa erant — arbores quarum rami 
 longiores fuerant, consilium agricolae a quo de via 
 quaes! verant. Dixerant, "Sub vesperum domum per- 
 venerimus; domo non longe absumus; domi parentes 
 nos colent, quibus tam diti adventus noster exspecta- 
 30 tus erit." Sed non pervenerant.' Non omnia narrabo 
 quae fecerunt; hoc ad finem factum esse scio, quod 
 supra narravi. 
 
 Qui 
 
 quae 
 
 quod 
 
 Qui 
 
 quae 
 
 quae 
 
 Quern 
 
 quam 
 
 quod 
 
 Quos 
 
 quas 
 
 quae 
 
 Cuius 
 
 cuius 
 
 cuius 
 
 Quorum 
 
 quarum 
 
 quorum 
 
 Cui 
 
 cui 
 
 cui 
 
 Quibus 
 
 quibus 
 
 quibus 
 
 Quo 
 
 qua 
 
 quo 
 
 Quibus 
 
 quibus 
 
 quibus 
 
 PENSUM XXXV 
 
 tJnum tempus verb! adhuc restat quod vobis non- 
 dum dedimus. Si dico "torsV significo me semel an- 
 tehac torsisse: quodsi dicere volo me saepe vel diu vel 
 consuetudine aliquid antehac torsisse (vel conatum esse, 
 vel coepisse — quae significationes rariores sunt) tum 
 dico torquebam. Hanc partem verbi Tempus Imper- 
 fectum appellamus; nonnumquam quidem idem fere 
 significat quod Tempore Praeterito quoque significatur. 
 
 L. Vox ACTIVA. 
 
 
 
 Quaestio est: 
 
 Quid faciebas? et 
 
 c. 
 
 Mappam feriebam, 
 
 feriebas, 
 
 feriebat, 
 
 mappam feriebamus, 
 
 feriebatis, 
 
 feriebant. 
 
 Mappam induebam, 
 
 induebas, 
 
 induebat, 
 
 mappam induebamus. 
 
 , induebatis, 
 
 induebant. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 
 
 51 
 
 Mappam 
 
 rapiebam, 
 
 rapiebas, 
 
 rapiebat, 
 
 mappam 
 
 rapiebamus, 
 
 rapiebatis, 
 
 rapiebant. 
 
 Mappam 
 
 spectabam, 
 
 spectabas, 
 
 spectabat, 
 
 mappam 
 
 spectabamus, 
 
 spectabatis, 
 
 spectabant. 
 
 Mappam 
 
 torquebam, 
 
 torquebas, 
 
 torquebat, 
 
 mappam 
 
 torquebamus, 
 
 torquebatis, 
 
 torquebant. 
 
 Eram, 
 
 eras, erat, 
 
 eramus, eratis, erant. 
 
 Poteram, poteras, poterat, poteramus, poteratis, poterant. 
 Mappam feriebam; dico me mappam percussisse. 
 Mappam torquebam; dico me mappam torsisse. 
 In ludo eratis; dico vos in ludo fuisse. 
 Intellegere poterant; dico illos intellegere potuisse. 
 
 B. Vox Passiva. 
 
 Quaestio est : Quid fiebat? et c. 
 Mappa feriebatur; mappae feriebantur. 
 Mappa induebatur; mappae induebantur; et c. 
 Mappa induebatur; dico mappam indutam esse. 
 
 PENSUM XXXVI 
 
 Fabulam pernotam saepe audivistis de Washing- 
 tonio et ceraso. Hanc fabulam narrabo, et fortasse 
 nonnulla addam quae antehac non audivistis. Geor- 
 gius cerasos amabat (semper amavit), et pater eius 
 multas cerasos in agro suo habuit. Saturni die, quo- s 
 niam ad ludum non ibat (consuetudine non iit), 
 prima luce surrexit, et in agrum properavit. lenta- 
 culum nondum habuerat, itaque mox esuriebat (esu- 
 rire coepit). Multas cerasos rubras et dulces vidit, et 
 tangere conabatur (iterum iterumque conatus est); lo 
 sed tangere non potuit. Mox arborem ascendebat 
 (ascendere conatus est); sed nimis parvus fuit, neque 
 
52 beginners' latin 
 
 imos ramos attingere potuit. Et semper esuriebat 
 (maior uno quoque momento factus est fames); et 
 
 15 obllvlscebatur (oblivlsci coepit) patrem se iussisse se- 
 curim numquam tangere; post longam horam non iam 
 se continebat (continere conatus est), sed ad domici- 
 lium revertit et securim petivit. 
 
 Turn, ut verbo dicam, arborem cecidit; et cerasos 
 
 20 gustabat (gustare coepit); sed hoc ipso tempore ad- 
 venit pater eius, et puer fugiebat (fugere voluit). Sed 
 pater ''Mane" inquit: "aliquid a te quaerere volo." 
 Georgius lacrimabat (lacrimare coepit), sed pater illl 
 virgam exhibuit, et quaes! vit, "Quis arborem cecidit? 
 
 25 Si negabis te fecisse, tibi credam." Et Georgius vir- 
 gam spectabat (diu spectavit) et cogitabat (diu co- 
 gitavit). Pater enim severus fuit, et magna severitate 
 puniebat (semper punivit). Fllius quoque scivit pa- 
 trem hoc tempore sibi non ignoturum esse. Sed fortis 
 
 30 erat (semper fuit) et verax, et dixit: "Ego, pater, ce- 
 cidi. Mentiri non possum.'' 
 
 PENSUM XXXVII 
 
 In hoc penso Conspectum Verborum cum quaestio- 
 nibus habetis. 
 
 I. Vox ACTIVA. 
 
 p p. . _,_ f Facio: facere: feci: factum. 
 
 ^ iTollo: tollere: sustuli: sublatum. 
 A. Tempus Plusquamperfectum. 
 Quid iam antehac feceratis? Iam antehac sustuleramus. 
 
 Quid dicitis (vos iam antehac 
 
 fecisse)? Dicimus nos iam anteMc sus- 
 
 tulisse. 
 
Georgius Cerasus 
 
 1. securis. 2. decldit. 3. cerasus. 4. murus. 5. virga. 6. bi- 
 dens. 7. ollva. 8. asparagus. 9. malum Punicum. 10. glans. 
 11. alea. 12. cerasi. 
 
PENSA discipulTs conscripta 53 
 
 B. Tcmpus Praetcritum. 
 
 Quid antehac fecistis? .... Antehac sustulimus. 
 Quid dicitis (vos antehac fc- 
 cisse)? Dicimus nos antehac sustulisse. 
 
 C. Tempiis Imperfeclum. 
 
 Quid consuetudine faciebatis? . Consuetudine tollebamus. 
 Quid dicitis (vos consuetudine 
 
 fecisse)? Dicimus nos consuetudine sus- 
 
 tuUsse. 
 
 D. Tempus Praesens. 
 
 Quid nunc facitis? Nunc toUimus. 
 
 Quid dicitis (vos nunc facere)? . Dicimus nos nxmc toUere. 
 
 E. Tempus Fuiurum. 
 
 Quid posthac facietis? Posthac toUemus. 
 
 Quid dicitis (vos posthac fac- 
 
 turos esse)? Dicimus nos posthac sublatu- 
 
 ros esse. 
 
 F. Tempus Futurum Perfectum. 
 Quid post tres dies iam fece- 
 
 ritis? Post tres dies iam sustuleri- 
 
 mus. 
 Quid dicitis (vos post tres dies 
 iam facturos esse)? Dicimus nos post tres dies iam 
 
 sublaturos esse. 
 
 II. Vox Passiva. 
 
 rFio: fieri: f actus sum. 
 
 Partes Principalis: ] Habito: habitare: habitavi: habitattim. 
 
 iHabitor: habitari: habitata simi ( — urbs 
 loquitur). 
 
 A. Tempus Plusquamperfectum. 
 
 Quid iam antehac factum erat? . Urbs iam antehac habitata erat. 
 
 Quid dicitis (iam antehac fac- 
 tum esse)? Dicimus urbem iam antehac 
 
 habitatam esse. 
 
54 beginners' latin 
 
 B. Tempus Praeteritum. 
 
 Quid antehac factum est? . . . Urbs antehac habitata est. 
 Quid dicitis (antehac factum 
 
 esse)? Dicimus urbem antehac habi- 
 
 tatam esse. 
 
 C. Tempus Imperfectum. 
 
 Quid consuetudine fiebat? . . Urbs cSnsuetudine habitaba- 
 
 tur. 
 Quid dicitis (consuetudine fac- 
 tum esse)? Dicimus urbem consuetudine 
 
 habitatam esse. 
 
 D. Tempus Praesens. 
 
 Quid nunc fit? Urbs nunc habitatur. 
 
 Quid dicitis (nunc fieri)? . . . Dicimus urbem nimc habitari. 
 
 E. Tempus Futurum. 
 
 Quid posthac fiet? Urbs posthac habitabitur. 
 
 Quid dicitis (posthac factum 
 
 in)? Dicimus urbem posthac habi- 
 
 tatum iri. 
 
 F. Tempus Futurum Perfectum. 
 
 Quid iam posthac factum erit? Urbs iam posthac habitata erit. 
 Quid dicitis (iam posthac fac- 
 tum in)? Dicimus urbem iam posthac 
 
 habit&tum iri. 
 
 PENSUM XXXVIII 
 
 Primum in Penso XXVIII verbum duabus partibus 
 confectum videtis; exempli gratia, Mappa spectata est. 
 Haec prima pars verbi Participium appellatur. Verba 
 plerumque habent participia quattuor. Hoc modo eis 
 utimur: 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCKIPTA 
 
 55 
 
 Spectatus: spectata: spectatum ( — haec iam intellegitis). 
 
 Spectatunis: spectatunis sum idem fere signifieat ac spect&bd. 
 
 Spectans : Puor cffigiem spectans earn ferit, id est, Puer effigiem 
 spectat et earn ferit. 
 
 Spectandus: spectandus simi signifieat: Necesse est me spec- 
 tan. 
 
 Veniendiim: veniendum est vobis signifieat: Necesse est vos 
 
 Infra scripta sunt Participial 
 
 
 Pass. 
 
 Act. 
 
 Act. 
 
 Pass. Fitt. 
 
 
 Praet. 
 
 Put. 
 
 Praes. 
 
 (Gerundivum) 
 
 Ferio: 
 
 Percussus 
 
 Percussurus 
 
 Feriens 
 
 Feriendus 
 
 Induo: 
 
 Indutus 
 
 Induturus 
 
 Induens 
 
 Induendus 
 
 Rapio: 
 
 Raptus 
 
 Rapturus 
 
 Rapiens 
 
 Rapiendus 
 
 Specto: 
 
 Spectatus 
 
 Spectatunis 
 
 Spectans 
 
 Spectandus 
 
 Torqueo 
 
 : Tortus 
 
 Tortunis 
 
 Torquens 
 
 Torquendus' 
 
 Haec verba summa cura inspicite, saepe enim vobis 
 usurpanda erunt: 
 
 (Ego) volo, (tu) vis, (ille) volt; 
 
 (Nos) volumus, (vos) voltis, (ill!) volunt. 
 Volebam, et c. (simile est verbo "induere"). 
 
 Eodem modo : Nolo, non vis, non volt; 
 
 Nolumus, non voltis, nolunt. 
 
 Nolebam, et c. 
 
 Et hoc quoque: Malo, mavis, 
 
 Malimius, mavoltis, 
 
 Malebam, et c. 
 
 Horum verborum partes piincipMes hae sunt: 
 Volo: velle: volui. Nolo: nolle: nolui. 
 m&lui. 
 
 mavolt; 
 malunt. 
 
 Maid: malle: 
 
56 beginners' latin 
 
 PENSUM XXXIX 
 
 Quondam in Graecia habitavit puer, cui nomen fuit 
 Phaethon. Hie matrem amantem habuit, et pater, 
 filio non cognitus (tantum cognatus) fuit Apollo. 
 Mater Phaethonti quaerenti multa narrabat de patre 
 
 5 cius, splendent! deo solis. Itaque puer multum se 
 iactabat, dicens amicis suis se esse filium solis. Paulo 
 post, amici hunc gloriantem oderant, et dixerunt illi 
 demonstrandum esse Apollinem esse patrem. Respon- 
 dit se hoc facttirum esse. Fllio quaerenti (et querenti) 
 
 10 mater dixit: ''Versatur mane in regione solis orientis 
 
 pater tuus; eo eundum est et petendum. Ego comes 
 
 Ire non possum; sed ille sciet te esse suum ipsius filium." 
 
 Itaque puer in eam partem processit. Mox non 
 
 impeditus ad patrem pervenit, et omnia illl narravit. 
 
 15. Furore incensus propter contumeliam puerorum Apollo 
 dixit se quodcumque rogaret filio dattirum esse. 
 Filius ignorans dixit se velle equos solis illo ipso die 
 per caelum agere. Cui pater, "Hoc tibi minime est 
 petendum," inquit, ''equi tibi non sunt parituri." Sed 
 
 20 diu recnsans postremo permisit hoc filio quod iura- 
 verat. Itaque Phaethon in currum ascendit, Aurora 
 ab Apolline iussa fores aperuit, et equi a rege appel- 
 lati in caelum exierunt. 
 
 Duas horas nihil timcns puer bene agebat, sed equi 
 
 25 scientes se non ab Apolline regi, tandem ab itinere 
 discesserunt, et propius terram contendebant. Arbores 
 virides, rivos fluentes, agros virentes, incendebant; 
 omnes quoque in Africa habitantes nigri facti sunt, 
 et ad hunc diem nigri manent. Exinde longe a terra 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 57 
 
 discesserunt equi perterriti, et omnia frigebant. Mag- so 
 nis clamoribus rogabant lovem patientes mortalcs, 
 dicentes se morituros esse. Et luppiter e somno 
 evigilans misit fulmen, et Phaethon statim e caelo 
 delectus, mortuus et igni crematus, in flumen concidit, 
 et ad hoc tempus a Cycno amico in aqua petitur. 35 
 
 PENSUM XL 
 
 Commemorant scrlptores in Sicilia insula fuisse 
 puellam, Proserpinam appellatam. Cum aliis puellis 
 pari aetate cottldie ad colles exibat. Quodam die 
 mediae aestatis complures harum puellarum coUoque- 
 bantur; altera pars prope flumen in aequo loco gradus s 
 conferre volebat, aliae mare conspiciendi causa collem 
 ascendere maluerunt. Proserpina se cum illls con- 
 iunxerat quae collem delegerant, nam neque altitude 
 neque difficultas iter conservandi illam impedivit. 
 Celeritate omnes illi cesserunt, auctoritas illius ab 10 
 omnibus accepta est, cupide conferto agmine illam 
 consequebantur. 
 
 Non longe ab altera parte aberant, atque ceterae 
 puellae flores iam carpebant. Proserpina autem dux 
 adhuc nolebat sinum floribus complere; primum quas- is 
 dam herbas carpere voluit, quod anum aegram cogno- 
 verat, cui copiam cottidianam fructuum et herbarum 
 cum dlligentia adferebat. Herbae in corbem amplum 
 coniectae erant, quem dextra manu secum portare 
 coacta est; deinde alias animum advertit, et mox suae 20 
 cohort! aderat. Hae fructus et bacas iam compara- 
 verant, et prandium commune collocaverant. 
 
58 
 
 BEGINNiiRS' LATIN 
 
 Post satis longum tempus edere destiterunt et 
 domum gradtis referendi consilium ceperunt. lam 
 
 25 decretum erat voluntati Proserpinae concedere, sed 
 subito, ''Sonitum audio," monet puella prope Proser- 
 pinam sedens, "aliquis adest." Colloquio omnes de- 
 sist unt, neque timore affectae se commovere audent. 
 Quod nolunt, vident; nam ex propinquo loco adoritur 
 
 30 deus terribilis, bidente armatus, et certo sciunt ilium 
 Plutonem esse. Statim confirmat se Proserpinam no- 
 lentem volentem ad sua regna delaturum esse, et 
 rapit. Magna voce clamant puellae, sed auxilium ad- 
 ferre non possunt, et cum captiva pulcherrima abit 
 
 35 deus. 
 
 PENSUM XLI 
 
 Modum novum habemus, neque Indicatlvum neque 
 Infinitivum, sed Subiunctivum. Illustratur in hac 
 
 Formula Quinta: 
 
 Quaero 
 
 quis me feriat. 
 
 Animadverto 
 
 cuius cucullum induat. 
 
 Exquiro 
 
 cui nummum rapiat. 
 
 Rogo 
 
 quem spectet. 
 
 Ostendo a 
 
 quo mappa torqueatur. 
 
 Tempus Praes£ns ModI SubiunctIvI: 
 
 Feriam, 
 
 ferias, feriat. 
 
 Feriamus, 
 
 feriatis, feriant. 
 
 Feriatur, 
 
 feriantur. 
 
 Induam, 
 
 indues, induat. 
 
 Induamus, 
 
 induatis, induant. 
 
 Indu&tur, 
 
 induantur. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 
 
 69 
 
 Rapiam, 
 
 Rapiamus, 
 
 Rapiatur, 
 
 Spectem, 
 
 Spectemus, 
 
 Spectetur, 
 
 Torqueam, 
 
 Torqueamus, 
 
 Torqueatur, 
 
 rapias, 
 
 rapiatis, 
 
 rapiantur. 
 
 spectes, 
 
 spectetis, 
 
 spectentur. 
 
 torqueas, 
 
 torqueatis, 
 
 torqueantur. 
 
 rapiat. 
 rapiant. 
 
 spectet. 
 spectent. 
 
 torqueat. 
 torqueant. 
 
 Haec qiioque animadvertite: 
 
 Velim, veils, velit, velimus, velitis, velint. 
 
 Nolim, et c, Malim, et c. 
 
 Sim, sis, sit, simus, sitis, sint. 
 
 Earn, eas, eat, eamus, eatis, eant. 
 
 Possim, possis, possit, possimus, possitis, possint. 
 
 PENSUM XLII 
 
 Animadvertunt puellae quales equi currum trahant, 
 et quam in partem deus feratur; sed ne haec quidem 
 CererT matri indicavisse videntur. Vespere Proserpina 
 domum non revertitur, itaque mater existimat aliquid 
 mall certe ill! accidisse. Itaque egreditur, magis et 
 magis calamitatem verens. Per totam noctem mulier 
 misera errationem non intermittit, vix credens tantum 
 f acinus susceptum esse quantum f rater fecerat. (Nam 
 Ceres soror Plutonis fuisse dicitur.) 
 
 Interim Pluto ereptam virginem cohortatur ad aml- 
 citiam, si non ad amorem; modo pollicetur, modo 
 minatur; ilia libertatem tantum deslderat, neque libe- 
 ratur. Tandem in fuga ad rivum progress! sunt, qui 
 
 10 
 
60 beginners' latin 
 
 inimicus illis se obicit velut murum. Pluto non pos- 
 
 15 tulat cur se obiciat, sed certo ictu terrain ferit, ibique 
 fit magnus hiatus. Certo sciens quo eant, Proserpina 
 zonam suam in rivum iacit. Progrediuntur, et mox in 
 regnum Plutonis intrant. 
 
 Sed quid putatis interea facere Cererem? Diu va- 
 
 20 gatur, sed nemo docere potest ubi sit filia. Et iam 
 spes fere deest; ambulat casu prope rivum in Italia, 
 et subito, mirabile dictu, — zonam videt. Statim fi- 
 liae esse cognoscit, et capit. Progreditur, et mox ad 
 fontem venit, cui nomen est Arethusa. Dormit Ceres, 
 
 25 et fons loquitur. Hie fons — paene incredibile est — 
 subter terram descendit, regna Plutonis praeterit, paulo 
 post in Sicilia exit. lUe memoria tenet, se Proserpinam 
 vidisse, itemque matrem certiorem facit ubi sit. Do- 
 let Ceres, quod censet Proserpiilam numquam llberam 
 
 30 egressuram esse. Dolet multitude gentium, quod Ce- 
 res constituit terram fructibus non diutius iuvare, et 
 hiems acris omnes herbas interficit. 
 
 PENSUM XLIII 
 
 I. Si te ad amicum meum mitto (vel misl), prop- 
 terea quod volo (vel volui) te ei aliquid dicere ; 
 
 (a) Mitto te ut hoc dicas ; vel 
 (6) Misi te ut hoc diceres. 
 
 II. Quodsi te retineo, propterea quod nolo (vel no- 
 lui) te el id dicere; 
 
 (c) Retineo te ne hoc dicas ; vel 
 
 (d) Retinui te ne hoc diceres. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 
 
 61 
 
 III. In seiitentils (b) et (d) supra scrlptis, novam 
 verbi formam habetis quam Tempus Imperfectum 
 Modi Subiunctivi appellamus. 
 
 Habetis igitur 
 
 A. FORMULAM VI. 
 
 Fecit hoc quo nobilior fieret. 
 Imperavit militibus ut oppidum intrarent. 
 Nuntiavit victoriam ne munitioni noceretur. 
 Appellavit equitem £ui portam aperiret. 
 Liberavit captivos ne carcerem labefacerent. 
 
 Tempus Imperfectum Modi SubiunctivI: 
 
 Fierem, fieres, fieret. 
 
 Fieremus, fieretis, fierent ( — induerem). 
 
 Intrarem, intrares, intraret. 
 
 Intraremus, intraretis, intrarent ( — spectarem). 
 
 noceret. 
 
 nocerent ( — torquerem). 
 
 Nocerem, 
 Noceremus 
 
 noceres, 
 noceretis, 
 
 Aperirem, aperires, aperiret. 
 
 Aperiremus, aperiretis, aperirent ( — ferirem). 
 
 Labefacerem, labefaceres, labefaceret. 
 
 Labefaceremus, labefaceretis, labefacerent ( — raperem). 
 
 B. Sententiae Formulae VI supra scriptae hoc 
 modo conformarl possunt, si Tempus Praesens ustir- 
 pamus: 
 
 Facit hoc quo nobilior fiat. 
 Imperat militibus ut oppidum intrent. 
 Nuntiat victoriam ne munitioni noceatur. 
 Appellat equitem qm portam aperiat. 
 Liberat captivos ne carcerem labefaciant. 
 
62 BEGINNERS^ LATIN 
 
 PENSUM XLIV 
 
 Omnes gentes esuriebant, et manus ad lovem tolle- 
 bant petentes ut populos servaret. Illi enim providere 
 n5n poterant ne universi fame opprimerentur et peri- 
 rent. Tam diu querebantur quam diu luppiter resis- 
 5 tebat; et tandem tot precibus superatus deus statuit 
 Proserpinam liberare, hac tamen condicione, ut puella 
 iiirare posset se nihil in regno Plutonis edisse. Itaque 
 Ceres ipsa profecta est ut filiam sumeret, et iam paene 
 effecerat id quod voluit, Plutone invito. 
 
 10 Sed umbra quaedam illas prohibebat ne ex regioni- 
 bus mortis exirent, cupiens ut puella longe a superis 
 semper habitaret. Cognoverat enim, quod Proserpina 
 fortasse iam oblita erat, eam illo ipso die sex semina 
 mall PunicI edisse. Lacrimae nihil valuerunt; non licuit 
 
 15 puellae totum annum in terra versari, sed necesse erat 
 sex menses in utraque regione vivere. Ubi in nostra 
 terra est, natura plurimis floribus ornatur, aves can- 
 tant, nascuntur et crescunt omnia, ut per reliquam 
 partem, anni vitam sustineant et per longam hiemem 
 
 20 ad edendum titilia sint. Sed ubi invita sub terram 
 descendit, caelum lacrimat, undique mutantur omnia, 
 ne gentes humanae mortis oblivisci incipiant, nee iam 
 "Memento mori" dicant. Poenaih dat natura quod 
 haec optima puella sex semina comedit, et umbra ilia 
 
 25 malevolens ea quae perspexerat Plutoni detulerat. 
 Gratias dis omnibus oportet agl quod sex potius quam 
 duodecim edit, nam nunc quidem plerlque putant nos 
 vix satis longam habere aestatem, nimis longam hie- 
 mem pati. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 
 
 63 
 
 PENSUM XLV 
 
 I. Si nunc puerum spectas et huius pueri nomen 
 scire volo, hoc quaero, **Dic mihi quern spectes." 
 (Vide in Penso XLI *'Rogo.") Quodsi antehac hunc 
 puerum spectabas vel spectavisti vel spectaveras, hoc 
 quaero, ''Die mihi quern spectaveris." Hoc verbum 
 (spectaveris) in Tempore Perfect© Modi Subiunctivi 
 est. 
 
 II. Si iam antehac puerum spectaveras, et eius 
 nomen scire volui vel volebam, tum quaesivi (quaere- 
 bam) quern spectavisses. Hoc verbum (spectavisses) 
 in Tempore Plusquamperfecto Modi Subiunctivi est. 
 Formas igitur et sententias infra habemus. 
 
 A. Tempus Perfectum Modi Subiunctivi; 
 
 Percusserim, 
 Percusserimus, 
 Induerim, 
 Rapuerim, 
 Percussus sit; 
 Indutus sit; 
 
 percussens, 
 percusseritis, 
 indueris, 
 rapueris, 
 percuss! sint; 
 raptus sit ; et cetera. 
 
 percusserit. 
 percusserint. 
 induerit, et c. 
 rapuerit, et c. 
 
 B. Tempus Plusquamperfectum Modi Subiunc- 
 tIvI: 
 
 Percussissem, 
 Percussissemus, 
 Spectavissem, 
 Torsissem, 
 Percussus esset; 
 Spectatus esset; 
 
 percussisses, 
 
 percussissetiS; 
 
 spectavisses, 
 
 torsisses, 
 
 percuss! essent; 
 
 tortus esset; et cetera. 
 
 percussisset. 
 percussissent. 
 spectavisset, et c. 
 torsisset, et c. 
 
64 beginners' latin 
 
 C. Animadvertite summa cum ctira quae tempora 
 ustirpentur: 
 
 Scio quern nunc spectes et quern antehac spectaveris. 
 Sciebam quern illo tempore spectares et quern iam antehac 
 spectavisses. 
 
 D. Etiam coniunctionem cum habemus; respondet 
 quaestioni quando, vel quaestioni cur; hi ambo usus in 
 sententils Infra scriptis illustrantur. Tertiam quoque 
 significationem habet cum, quae hac sententia illus- 
 tratur; Cum caecus sit, tamen beatus est; id est, 
 Caecus est, sed tamen beatus est. In hac significa- 
 tione cum eadem tempora et modos habet quae cum 
 quod quaestioni cur respondet. Sequitur 
 
 Formula VII: 
 
 Quando, O turpis, dormis? Cum labor adest (aderit, adfuit), 
 dormio. 
 
 Cur, O turpis, dormis? Cimi labor adsit (adfuerit), dor- 
 
 mid. 
 
 (Possumus usurpare dormivisti, dormivi, si tempus perfectum, 
 non tempus praeteritum, significatur.) 
 
 Quando, 6 audax, pugnabas? Cum hostes adorirentur (adorti 
 
 essent), pugnabam. 
 Ciir, 6 audax, pugnabas? Cimi hostes adorirentur (adorti 
 
 essent). pugnabam. 
 
 (Possumus ijsurpare pugnavisti, si tempus praeteritum, non 
 tempus perfectum, significatur: vel possumus uti pugnaverfis.) 
 
 Quando, 6 iiiste, superabis? Cum ius valebit ( valuerit, — in- 
 
 dicativum) superabo. 
 Cur, O iiiste, superabis? Cum ius valeat ( valuerit, — sub- 
 
 iunctlvuiii) superabo. 
 
 (Possumus Qsurpare superaveris in loco vocabuli superabis.) 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA G5 
 
 PENSUM XLVI 
 
 Cum iam fabulas de hominibus pcrnotas, nonnullas 
 etiam de dis et deabus antiquis minus notas audiveri- 
 tis, de bello antlquissimo nunc narrabo. Vos omnes 
 de Caesarc scltis, cum clarissimus imperator omnium 
 Romanorum fuerit. Cum in Bclgis bellum gererct, s 
 multas nationes facile superabat, sed Nervii se tradcre 
 nolebant; legationem ad Caesarem non mittebant, 
 pacem recusabant, cum se Romanis virtute praestare 
 putarent. Quare Caesar constituit Nervios vincere. 
 
 Audlverat eos trans Sabim flumen exercitum constitu- lo 
 isse, ubi impetum Romanorum exspectabant. Proximae 
 flumini erant silvae, in quibus omnes copias tenebant. 
 Ab utraque ripa fluminis nascebantur coUes; in altera 
 cum essent hostes, in altera Caesar castra posuit. Ut 
 mos erat cum hostibus appropinquaret, sex legiones 15 
 praemisit quae castra munlrent, equitatum ad flumen 
 misit qui hostes pellerent. Sed cum hi ad ripam venis- 
 sent, Nervii in eos vehementer impetum fecerunt, et 
 usque ad vallum castrorum Romanorum persequeban- 
 tur. Cum milites in opere occupati essent, quidam 20 
 praeterea longius aggeris petendi causa processissent, 
 tamen Caesar omnes celeriter revocavit, aciem in- 
 struxit, signum pugnandi dedit. 
 
 Propter celeritatem hostium omnia non secundum 
 ordinem rei mllitaris fiebant. In sinistra parte aciei 25 
 instituta erat decima legio cui praeerat Labienus le- 
 gatus; contra hanc pugnabant socii Nerviorum, Atre- 
 bates nomine; hi ne paulisper quidem resistebant, sed 
 in flumen reiecti sunt; ad postremum vix unus super- 
 
66 BEGINNERS^ LATIN 
 
 30 f uit. Cum castra a fronte quoque nudata essent, unde 
 milites hostes persequentes discesserant, omnes Nervii, 
 ab ills ducti qui summam imperi tenebat, ad hunc lo- 
 cum contenderunt. Castra facile occupabant, quod 
 cum vidissent, ei qui cum impedlmentis veniebant per- 
 
 35 territi fugiebant. 
 
 PENSUM XLVII 
 
 Perlegite iterum capita I et II Pens! XLIII. Deinde 
 haec animadvertite. 
 
 I. Sententias plane explico (vel explicavi); itaque 
 eas intellegitis (vel intellexistis). Id est: 
 (a) Tam plane explico ut intellegatis ; vel 
 (6) Tam plane explicavi ut intellegeretis. 
 
 II. Quodsi non plana sed obscura est (vel erat) ex- 
 plicatio : 
 
 (c) Tam obscure explico ut non intellegatis ; vel 
 
 (d) Tam obscure explicavi ut non intellegeretis. 
 
 Habemus igitur 
 
 FORMULAM VIII: 
 
 Ratio ea (talis) est quae ab omnibus probetur (probata sit) . 
 
 Exemplum tam commodum dedit ut rem lucide explanaret. 
 
 Sententias tam facile s proponam ut omnes conscribere pos- 
 sint. 
 
 tJsum scribendi t am singularem magister habuerat ut nem6 
 scripturam legere posset. 
 
 Litteras ita scripserit ut classis significationem non intellexe- 
 rit. 
 
 Tanta gladiS utfibfttur ut viri vir6s eius experiri nollent. 
 
Castra et Proelium Caesaris 
 
 1. equitatus. 2. equi. 3. currus. 4. hasta. 5. gladius. 6. mu- 
 cro. 7. scutum. S. castra. 9. agger. 10. turres. 11. impedi- 
 menta. 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 67 
 
 PENSUM XLVIII 
 
 Itaque evenit ut fortuna Romanos paene desereret. 
 Equites Treverorum, qui socii erant, quoniam legiones 
 premi et hostes castra obtinere viderent, ad suam civi- 
 tatem reverterunt. Romanos victos esse et spem sa- 
 lutis amisisse renuntiaverunt. Sed Caesar, sic ut saepe 6 
 antea fecerat, et mllitibus et centurionibus et tribunis 
 et legatis fidem integram habebat; quam quidem opl- 
 nionem virtutis merebantur. Ad dextrum cornu pro- 
 fectus est, ut subsidium suis ferret; sed Nervii tam 
 vehementer eos premebant ut duodecima legio, et lo 
 praesertim cohors quarta, vix resistere posset. Caesar 
 primum militi scutum detraxit, quod ipse tam celeriter 
 venerat ut omnia quae ad arma pertinerent secum non 
 attulisset; deinde tam acriter pugnavit ut etiam vol- 
 neratl pedites ultro similes integris fierent et principem is 
 sequerentur. 
 
 Multum adiuvabant legio septima quoque et duae 
 legiones quibus negotium fuerat ut post commeatui 
 subsidio venlrent. 111! quidem qui ad ulteriorem par- 
 tem castrorum fugerant, quod timerent ne occiderentur, 20 
 non iam periculum videbant, et sine tells pugnabant. 
 At hostes Romanis virtute pares erant; cum primi ce- 
 cidissent, poster! in eorum locum processerunt, et cor- 
 poribus eorum institerunt, ut quasi a castello vel turri 
 tela in nostros conicerent. Neque ulli ex multis mili- 25 
 tibus volnus a tergo acceperunt. 
 
 Postridie eius diei, post victoriam Romanorum nun- 
 tiatam, maiores natu Caesarl suos publice dediderunt. 
 Ex senatti dixerunt tres solos superesse, et se potesta- 
 
68 BEGINNERS^ LATIN 
 
 30 tern suam totam amisisse, neque res publicas neque 
 privatas iam habere. Caesar eos oratione benigne co- 
 hortatus est, neque obsides postulavit; haec quoque 
 beneficia illls dedit; suos vicos permisit ut retinerent, 
 et finitimis, qui neque familiares neque necessarii es- 
 
 35 sent, imperavit ut ab uUa suspicione iniuriae se suos- 
 que prohiberent. 
 
 PENSUM XLIX 
 
 Sequuntur octo sententiae, quibus illustrantur 
 genera casus "Ablativi Absolut!," qui appellatur. 
 Sententiae blnae scriptae sunt, et re vera idem 
 significant ambae quas sic coniunctas videtis. 
 
 Ciim lex cognita esset, turn consul officium non deseruit. 
 Lege cognita, consul officium non deseruit. 
 
 Cum provincia servata esset, ea de causa quaestor im- 
 peratori praemium dedit. 
 
 Provincia servata, quaestor imperatori praemium dedit. 
 
 Cum ventus surgat, tamen magnum numerum navitmi 
 non videmus. 
 
 Vento surgente, magnum numerum navium non videmus. 
 
 Si soror parata est neque caput movet, turn frater has- 
 tam iacit. 
 
 Sorore parata neque caput movente, hastam iacit. 
 
 Quondam fuit apud Romanes puella pulcherrima, 
 
 nomine Lara. Huius pulchritudinem mirabantur om- 
 
 nes, maxime tamen loquax erat, neque a prima hora 
 
 die! usque ad vesperum tacebat. love quondam cum 
 
 6 deliciis suis colloquente, audivit Lara, et omnia lunoni 
 
PENSA DISCIPULIS CONSCRIPTA 69 
 
 narravit. Hac re mox cognita, luppiter valde iratus 
 Laram comprehendit et, lanio terribili adhibito, per- 
 fecit ut lingua puellae absclderetur. Deinde Mercuric 
 imperavit ut Laram ad concilia inferorum duceret, ubi 
 lingua abscisa in aeternum muta maneret. Itaque lo 
 deus, puella comitante, ad regna Plutonis profectus 
 est. Sed Lara, lingua non iam se movente, multo 
 blandior erat quam antea fuerat, et Mercuric tanto- 
 pere placuit ut, nullo memento tempcris praetermisso, 
 illam adamaret et in matrimonium duceret. Ab his is 
 nati sunt duo filii, qui Lares appellati sunt. Omnis 
 domus Romana hos deos prope f ocum habebat ; quorum 
 ad pedes iacebat canis semper latrans, qui significaret 
 Lares semper vigilare et domum custodire. 
 
 PENSUM L 
 
 Gaium lulium Caesarem omnes consentiunt claris- 
 simum fuisse Romanorum; itaque quaedam de illius 
 vita nobis audienda sunt. Dicunt ilium prTmis annis 
 a L. Sulla agitatum esse, quod ille iuvenem timuerit; 
 et Caesarem quondam a tali fuga revertentem a piratis ft 
 captum esse ; quos autem ilium non necavisse, sed pre- 
 tio liberavisse. His Caesar dixerat se omnes cruci 
 affixurum esse, quod quidem non crediderunt; sed sta- 
 tim reversus totam manum cruce necavit, quamquam 
 propter misericordiam primum iugulavit. lo 
 
 Dictum est ilium quondam in Hispania imaginem 
 Magni Alexandri vidisse, et ingemuisse quod nihil dum 
 a se memcrabile actum esset, in aetate qua iam Alex- 
 
70 beginners' latin 
 
 ander orbem terrarum subegisset. Audimus ilium post 
 
 15 bella Gallica finlta, cum Pompeius ilium arma tradere 
 iusserit, ad Rubiconem flumen constitisse, quod si flu- 
 men transiverit bellum civile statjm fiat. Sed mox 
 dixit *'Iacta alea esto," et transiit. 
 
 Aiunt ilium quondam cum aliis apud hospitem cena- 
 
 20 visse; sed quod asparagi unguento non oleo parati sint, 
 ceteros recusavisse. Ille autem dixit satis malum esse 
 cibum hospitis reciisare, sed qui urbanitatem alterius 
 calumniaretur, ipsum suam urbanitatem negare. Nar- 
 ratur illi quondam nuntiatum esse Pharnacem regem 
 in Ponto contra populum Romanum cum aliis regibus 
 
 25 coniurare; quod cum Caesar audiverit, regem tam ce- 
 leriter vicisse ut hunc ntintium remiserit: *'Veni, Vidi, 
 Vici." 
 
 lam ad mortem illius pervenimus. Multi Roman! 
 eum oderunt, quod rex esse volt. Semper vita eius 
 
 30 periculosior fit. Dicit illi haruspex quidam: ''Cave 
 periculum, quod non ultra Martias Idtis proferetur." 
 Multa sunt portenta. Idibus Martiis in senatum venit. 
 Coniurati eum circumstant. Casca confodit. Brutum 
 videt Caesar. ''Et tu, Brute," graece exclamat, et 
 
 35 viginti tribus volneribus confossus animam agit. 
 
APPENDIX GRAMMATICUS 
 
 I. Decllnantur nomina in Penso XIX. (Mas. et 
 
 Fem. Ace. Gen. Dat. Abl.) 
 Decllnantur nomina in Penso XXII. (Mas. et 
 
 Fem. Nom.) 
 Decllnantur nomina in Penso XXV. (Neutra.) 
 Declinatur pronomen relativum in Penso 
 
 XXXIV. 
 
 II. Comparantur adiectiva in Penso XXIX. 
 
 III. Coniugantur verba in Penso I. (Praes. Indie, et 
 
 Imper. Act. Sing.) 
 Coniugantur verba in Penso II. (Praes. Indie, et, 
 
 Imper. Act. Plu.) 
 Coniugantur verba in Penso VI. (Praes. Infln. 
 
 Act.) 
 Coniugantur verba in Penso XIV. (Praet. Indie. 
 
 Act.) 
 Coniugantur verba in Penso XV. (Praet. Infln. 
 
 Act.) 
 Coniugantur verba in Penso XXXI. (Fut. Indie. 
 
 et Infln.) 
 Coniugantur verba in Penso XXXIII. (Plus- 
 
 quamperf. et Fut. Perf. Indie.) 
 Coniugantur verba in Penso XXXV. (Imperf. 
 
 Indie.) 
 Coniugantur verba in Penso XLI. (Praes. 
 
 Subiune.) 
 
 71 
 
72 beginners' latin 
 
 Coniugantur verba in Penso XLIII. (Imperf. 
 
 Subiunc.) 
 Coniugantur verba in Penso XLV. (Perf. et 
 
 Plusquamperf. Subiunc.) 
 Coniugantur verba in Penso XXXVIII. (Par- 
 
 ticipia.) 
 
 IV. Coniugatur verbum quod est eo in Pensis IV, 
 XIV, XLI. 
 Coniugantur verba quae sunt sum et possum in 
 . Pensis XXIII, XXXI, XLI. 
 Coniugantur verba quae sunt void, nolo, mold in 
 Pensis XXXVIII, XLI. 
 
APPENDIX GRAMMATICUS 
 
 73 
 
 I 
 .a 
 
 m 
 
 < 
 
 ^ — - ua ^ ^ 
 
 V 4} (U <U A> 
 
 IH Ih t-l iH Ih IH 
 
 ^ ^ ^ ^ .0 ^ 
 
 ^ 
 
 'So 'si '33 
 
 § g § 
 
 000 
 
 a> a> 0} 
 
 Wi Ih Ih 
 
 lO O "O 
 
 'Sb "So '3) 
 a a fl 
 ^ o ^ 
 
 :i;§ 
 
 o o 
 
 < 
 > 
 
 H 
 O 
 W 
 
 l-H 
 
 Q 
 < 
 
 xn xn xn 
 
 P P P 
 
 *o ^ X> 
 
 '5: % '5: -5: •>: > 
 
 V 4) 4) 4} 4> 4> 
 
 Ih Ih Ih Ih Ih Ih 
 
 ^ ^ ua ^ ^ ^ 
 
 a -e -s -e 
 cj 5 5 g 
 
 O Ih Ih Ih 
 
 P P P 
 
 Xi Xi Xi 
 
 'C 'C 'C -c -c -c 
 
 1^ ,2 i"* .'2 .'2 '2 .'® '2 '2 
 
 M 'So 'Sd *3b "Si '3) *3j 'So '3» 
 
 ^ tk ^ d«d aca 
 
 000 ooo 000 000 
 
 0} 
 
 10 etf lO 
 
 bjo bO bfl 
 
 a fl ■ 
 
 ta c r c c Ih *c d d d 
 
 ,^ S 1^ I© ic3 'O .'2 .'2 .'2 .'2 .'2 .'2 
 
 'So bA 'So bO biO bO '3) 'So 'bA 'So '3} '3) 
 
 flflfl flflfl flflfl dflfl 
 
 000 Ooo 000 000 
 
 . a> a> 0) 
 
 g > > > 
 
 •<5 Ih Ih Ih 
 
 ^ ^ ^ 
 
 VJ W (H 
 
 •<u KU .S 
 
 > > > 
 
 V 0) 0) 
 
 Ih Ih Ih 
 
 ^ ua ^ 
 
 as w to 
 
 CUB r#i,. IhIhM IhIhIh 
 
 § S i .rt 2 «* 'O lO P lO 'O •© 
 
 bflbObO bOhflbiD bObObO bflbObfl 
 
 flflfl flflfl flflfl flflfl 
 
 000 000 000 000 
 
 CO (0 4, 
 
 '^"^ > 
 
 0) 0) 0} 
 »4 Ih hi 
 
 .0 ,0 ^ 
 
 2^1 « ^ S S fl .s .s .s 
 
 P CO p ifH Cd 00 .^ .^ .s •^ •^ •^ 
 
 bjobfibb obbobA bflbObi) bfibfibA 
 
 flflfl flflfl^ flflfl flflfl 
 
 000 000 000 000 
 
 Sea 
 
 aSz 
 
 CO c 3 5S fi 3 
 
 s a ^ 
 ^ f^ :z; 
 
 s§ a 
 
74 
 
 BEGINNERS LATIN 
 
 g 
 
 .§ 1 .1 
 
 -T^ o o o 
 
 ^ lO 10* •© 
 
 << ^ ja ^ 
 
 aaa 
 
 
 5* 3 S www 
 
 ^ jQ ,o :3 p d 
 
 '2 'S '2 ^ ^ ^ 
 
 5 -g 5 3 3 "5 
 
 c 
 
 'B 'B B 
 
 
 o 
 o 
 
 o o u 
 
 •3 3 3 
 M A ji 
 
 g 1 1 1 
 
 AAA 
 
 o 
 
 223 
 
 -< .§ .§ 3 
 
 I© Htf 
 
 W W at 
 
 < s 
 
 •O 1^ otf 
 AAA 
 
 a ^ «< § 
 
 s a 3 3 
 
 O ed O 
 
 3 3 :3 
 
 •o "d "O 
 
 .S .S .2 
 
 ^ is 5 
 
 lO .s rt o 
 
 ^ A A A 
 
 0) 0) 
 
 a55 
 
 
 
 i<y .^ 
 
 :gS^ 
 
 
 s a ^ 
 
APPENDIX GRAMMATICUS 
 
 75 
 
 a 
 1 
 
 .9 
 
 CZ2 
 
 Hii 
 
 
 ■O ictf lO 
 3 3 S 
 o* c o^ 
 
 i i i ill 's 's 's 
 
 -l\l 
 
 M (A (0 
 
 S P ;a 
 
 •S -S -S 
 
 '3 '3 's 
 
 o cy cr o* 
 
 iii 
 
 •O >ed lO 
 
 .2 .2 .2 
 'S 'S *s 
 
 2 3 ;3 
 "s 3 '3 
 
 lO i«J lO 
 o^ q3< o* 
 
 3 ctf ;3 
 
 as a 
 
 •O letf c4 
 
 o* cr a< 
 
 M (0 a> 
 
 •O iCtf Ctf 
 
 s» 3 P 
 
 cr cr o* 
 
 a> « :3 
 
 ila 
 
 0) 
 
 a> a> a> 
 
 ..H CO '^ 
 
 SJ 3 S 
 c cr a* 
 
 o* cr o* 
 
 S f^ ^ 
 
 S S =3 
 
 ^ S ^ 
 
 
 I'M 
 
 ^ fe ^ 
 
 CO S -3 
 
 
76 
 
 beginners' latin 
 
 i * 
 
 1^ .23 
 
 II 
 
 •2:§ 
 
 
 12 > 
 
 d d d S a S 
 
 .^ (h d d a> V o 
 
 ^ .^ .^ .- ,52 ,2 ,S3 ii ii iJ TJ T3 TJ 
 
 Q w w a • '3 w w S 3 S ,2 .S2 i2 
 
 •S* .5* .S* &&& 4)4)4) 4)4)4) 
 
 a s a 
 
 4) 4) 4) 
 
 »0 "O "O 
 
 (A M CO 
 
 .2 .S .2 
 
 *4) '4) 'S 
 
 a s a 
 
 4) 4) 4) 
 
 •O "O "O 
 
 d d d 
 
 10 ic3 'O 
 
 4) 4) 4) 
 
 a o 
 
 ^ d 
 
 11 
 
 M M U) 
 
 A O. 0« 
 
 a a 
 
 4) 4) 
 
 «t At ^ 
 
 e s 
 
 !•§ 
 
 a 4) <$ 1 
 
 10 (fl U (0 
 
 ipsi 
 
 ipsae 
 
 ipsa 
 
 idem 
 
 eadem 
 
 idem 
 
 eidem 
 
 eaeden 
 
 eadem 
 
 II 
 
 to 
 
 
 Maa. 
 Fem. 
 Neu. 
 
 Mas. 
 Fem. 
 Neu. 
 
 Mas. 
 Fem. 
 Neu. 
 
 
 
APPENDIX GRAMMATICUS 
 
 77 
 
 E 0) C pJ f^ o 
 
 ►^ ««H .3 M w ■!-» 
 
 02 
 
 ;?; 
 
 PL. 
 
 02 
 P 
 
 • 'p -3 'a 
 & s I .§ ts g, 
 ^ .a 2 
 
 2r »H 
 
 P4 O 
 
 K ^ .a S & 5 
 
 CO 
 
 53 0^ ^ O* 
 
 ►-( tt) d ert P< o 
 
 l-H M-l •» ll CO -M 
 
 02 
 
 ^1 
 
 0) a Oj Oh O 
 
 02 
 
 (1^ ^ 
 
 ^^,11 
 
 ■«. 'S § 15 g, 
 
 'C -o P< «> M 
 
 m5 .a M CO +- 
 
 lll^^ 
 
 •ctf Xi 
 
 Xi ^ 
 
 ««S| 
 
 •c -5 o. « « 
 
 S d 0^ 9< o 
 «;i; .y N CO -M 
 
 bD 
 
 ^ ^ J^ .H O S 
 
 •I o § o tS g. 
 
 CO CO 
 
 •S I -S 3 1 
 
 ^ :5 ^ ^ !2 'S 
 .^ 'S -§ -a i 2 
 -^ ^ .a 2 & 2 
 
 > « <u Ji 12 a 
 c a> d «^ &• ® 
 
 I— I «tH •» 1-1 CO ** 
 
 02 
 
 b iH «* 5 
 '5 
 
 •C -S P. Ji M 
 
 ^ ^.a 2 
 
78 
 
 BEGINNERS LATIN 
 
 ^ 3 S -a I 
 11 I II 
 
 
 
 . II 
 
 lllll 
 
 5 ^.a 
 
 - g' 
 
 
 
 « 
 Ph 
 
 CO 
 P 
 
 4^ w 
 
 w ft 
 
 CO to 
 
 p. 12 
 
 a 
 
 I 
 
 2 i 
 
 3 a> iH 
 
 a 
 
 
 
 
 
 :s 'i I § I 
 
 H ^ .a 2 & 5 
 
 bC 
 
 S. 
 
 -; ^ .a 2 & 5 
 
 
^ 
 
 APPENDIX GRAMMATICUS 79 
 
 
 •43 
 
 
 >^ S pL, • <0 O 
 
 IHH -^ 3 -^ P loj a> ^ f iv id •<!> a< ictf 
 
 r^ 02 -C letf *i S S ><i> « C S 3 M* »» 
 
 IH (A -«-> CO 
 
 rills&s Lass's : ". 
 
 •a a 
 
 It Wl M( 'd 
 
 isisil I III i I 
 
 Slim ll^ii I I 
 
80 
 
 beginners' latin 
 
 o 
 
 a 
 m 
 
 
 
 rtur 
 rebati 
 retur 
 taest 
 ta era 
 ta eril 
 
 ratur 
 rretui 
 tasit 
 ta ess 
 
 
 
 W « <U ICS IC« ICIJ 
 
 0) 0) idi ltd 
 
 g 
 
 
 «IH MH <4-t -M ^^ _H 
 
 «4_ M_ ^ ^ 
 
 1 • 
 
 
 
 . . . . 
 
 
 
 +J J_. 
 
 •4-> 
 
 I 
 
 
 I-JS-C 
 
 -tJ-c 1 
 
 1 . 
 
 
 111 1 1 1 
 
 ,^5 M-i ««H +3 -C -P 
 
 2 fc^l 
 
 ^^3 3 
 
 1 :i 
 
 S 
 
 
 . . . . 
 
 g « 
 
 P 
 
 
 . . . . 
 
 «) 
 
 P^ 
 
 ' * * * ■4-» . . 
 
 • • • "S 
 
 © 
 
 1 « 
 
 lO 
 
 . . . -s 2 -n 
 
 to 
 
 w 
 
 ^ « « 4) 
 
 w « 
 
 , . percu 
 sent 
 rta essei 
 
 p^ 
 
 ■M ^ « S *^ 2 
 
 <d « w ^ ^ ^ 
 
 sill 
 
 • S2 
 
 S 
 
 
 . . . . 
 
 - 1 • 
 
 p 
 
 
 tJ "S "C 52 
 
 ** a d 
 
 ^ 
 
 .tJ t2 ;9 iS .2 .S 
 
 S .§ .2 :a 
 
 ^ ^ ^ 
 
 M CJ W 
 
 § 
 
 
 . . . . 
 
 .pen 
 is . . . 
 ctata ( 
 
 o 
 
 ^ ^ .ti oj 0) 
 
 3 1 i -i 
 
 • -M a> 
 
 
 ^j •oj ^ d ^5 
 
 CL 
 
 
 
 •d 3 ^ ^ 
 
 w 
 
 Ul 
 
 o o *o "o "o "o 
 
 <u « ^ o 
 
 to ^ 
 
 ►— 1 
 
 >>>>>> 
 
 t> > > > 
 
 'w • 
 
 m 
 
 
 
 <s 
 
 P-i 
 
 
 
 »< 6 
 
 O 
 
 
 • • • • 
 
 percussj 
 pta esse: 
 
 
 • *- ^ ^ 2 "C 
 
 ; J .*- 1 
 •3 ill 
 
 : 2 
 
 
 
 
 essem . 
 sem . . . 
 
 
 Illlll 
 
 
 
 
 
 
 1 1 
 
 
 .s 
 
 . 
 
 h -S 
 
 
 '73 
 
 pQ 
 
 & A 
 
 
 P 
 1-1 
 
 C» 
 
POEMATA 
 
 I. Humtius in muro requievit Dumtius alto; 
 Humtius e muro Dumtius heu cecidit. 
 Sed non regis equi, regTn(ae) exercitus omnis, 
 Humtl, te, Dumtl, restituere loco. 
 
 II. O mea Maria, 
 
 Tota contraria, 
 
 Quid tibi crescit in horto? 
 Testae et crotall 
 Sunt mihi flosculi, 
 
 Cum hyacinthino serto. 
 
 III. Hei didul(um), atqu(e) iterum didulum. Feles- 
 
 que Fidesque. 
 Vacca super lunae cornua prosiluit. 
 Nescio qua catulus risit dulcedine ludi; 
 Abstulit et turpi lanx cochleare fuga. 
 
 IV. Cordium Regina fecit 
 Quam suavissimas placentas 
 Die diligens aestlvo. 
 Cordium Fur ille primus, 
 Princeps idem primo natus, 
 Flirabatur has placentas, 
 Penitusque subtrahebat. 
 Cordium Rex iracundus 
 Norat perditas placentas, 
 Acriterque verberavit 
 
 81 
 
82 BEGINNERS^ LATIN 
 
 Furem simul filiumque. 
 Reddiditque Fur placentas, 
 Prlnceps idem primo natus, 
 Cordium Fur ille primus, 
 Neque rursum spoliavit. 
 
 V. Mica, mica, parva stella, 
 Miror quaenam sis tam bella, 
 Splendens eminus in illo. 
 Alba velut gemma, caelo. 
 
 ■ Quando fervens sol discessit, 
 Nee calore prata pascit, 
 Mox ostendis lumen purum, 
 Micans, micans per obsctirum. 
 
 Tibi, noctti qui vagatur, 
 Ob scintillulam gratatur; 
 Ni micares tti, non sciret 
 Quas per vias errans iret. 
 
 Meum saepe thalamum luce 
 Specularis curiosa; 
 Neque carpseris soporem 
 Donee venit sol per auram. 
 
 VI. Stridet ventus Borealis, 
 Imber ingruet nivalis: 
 Quo se vertet hor(a) in ilia 
 
 Rubicilla? 
 
 In granario sedebit, 
 Plumea tepens fovebit 
 Molle caput sub axilla 
 
 Rubicilla. 
 
POEMATA 83 
 
 VII. lUe citharistae fllius, 
 
 Thomas, Thomas nominatus, 
 Porculo surrepto currit: 
 Porcus cito manducatus, 
 Thomas, cito verberatus, 
 Ululans per vicum fur it, 
 Ululans per vicum furit. 
 
 VIII. Nos dum pila ludimus, 
 
 Victi seu victores, 
 Vel in circo currimus. 
 Rapid! cursores, 
 Vel in turba toUimus 
 Consonos clamores, 
 Turn non tanti facimus 
 Nostros professores. 
 
 Sed SI scamna premimus 
 Multos per sudores, 
 Et cum cura volvimus 
 Improbos labores, 
 Et in ore sentimus 
 Surgere rubores, 
 Magis iam suspicimus 
 Nostros professores. 
 
 Tum in examinibus 
 Quanti sunt horrores. 
 Paenitet nos penitus 
 Non mutasse mores. 
 Inter nos aspicimus 
 
84 beginners' latin 
 
 Voltuum pallores, 
 Et timemus funditus 
 Nostros professores. 
 
 Sed si perreptavimus . 
 Pantos hos terrores, 
 Hilares resurgimus 
 Ut ex imbre flores. 
 Alacres requirimus 
 Veteres amores, 
 Nee iam tanti facimus 
 Nostros professores.^ 
 
 IX. Gaudeamus igitur, 
 
 luvenes dum sumus; 
 Post iucundam iuventutem, 
 Post molestam senectutem, 
 Nos habebit humus. 
 
 Ubi sunt, qui ante nos 
 In mundo fuere? 
 Transeas ad superos, 
 Abeas ad inferos, 
 Quos si vis videre. 
 
 Vita nostra brevis est, 
 Brevi finietur; 
 Venit mors velociter, 
 Rapit nos atrociter, 
 Nemini parcetur. 
 
 * Printed by permission of the author, Professor W. H. Kirk, 
 of Rutgers College. 
 
POEMATA 85 
 
 Alma mater floreat, 
 Quae nos.educavit, 
 Caros et commilitones, 
 Dissitas in regiones 
 Sparsos, congregavit. 
 
 Vivat et republica 
 Et qui illam regit, 
 Vivat nostra civitas, 
 Maecenatum caritas. 
 Quae nos hic protegit. 
 
 X. Integer vitae, scelerisque purus 
 
 Non eget Mauris iaculis neq(ue) arcu, 
 Nee venenatis gravida sagittis, 
 Fusee, pharetra; 
 
 Sive per Syrtes iter aestuosas 
 Sive facturus per inhospitalem 
 Caucasum, vel quae loca fabulosus 
 Lambit Hydaspes. 
 
 Namque me silva lupus in Sablna 
 Dum meam canto Lalagen, et ultra 
 Terminum curis vagor expedltis, 
 Fugit inermem. 
 
 XI. Luget(e), 6 Veneres Cupidinesque ; 
 
 et quant (um) est hominum venustiorum. 
 passer mortuus est meae puellae,. 
 passer, deliciae meae puellae, 
 quem plus ill (a) oculis suls amabat: 
 
86 BEGINNERS^ LATIN 
 
 nam mellitus erat suamque norat 
 ipsam tam bene quam puella matrem. 
 nee ses(e) a gremi(o) illius movebat, 
 sed circumsiliens mod(o) hue, mod(o) illtic, 
 ad solam domin(am) usque pipilabat. 
 qui nunc it per iter tenebricosum 
 illuc, unde negant redire quemquam. 
 at vobis male sit, malae tenebrae 
 Orel, qu(ae) omnia bella devoratis: 
 tam bellum mihi passer (em) abstulistis. 
 vae factum male! vae miselle passer, 
 tua nunc opera meae puellae 
 flendo turgiduli rubent ocelli. 
 
 XII. Disertissime Romuli nepotum, 
 
 Quot sunt quotque fuere, Marce TullI, 
 
 Quotque post alils erunt in annis, 
 
 Gratias tibi maximas Catullus 
 
 Agit, pessimus omnium poeta, 
 
 Tanto pessimus omnium poeta 
 
 Quanto t(u) optimus omnium's patronus. 
 
INDEX VERBORUM 
 
 A 
 
 A vel Ab (cum abl.) (xix) ... (in Formula iv). 
 Abdo, abdere, abdidi, abditum 
 
 (xxxiv) (pono ubi non facile reperis). 
 
 Abduco, abducere, abduxi, ab- 
 
 ductum (xviii) (ab-f-duco). 
 
 • Abeo, abire, abil, abitum 
 
 (xv) (ab+eo). 
 
 Abscido, abscidere, abscidl, ab- 
 
 scisum (xLix) (ab aliquo caedo). 
 
 Absens, absens (gen. absentis) 
 
 (viii) (roga magistrum). 
 
 Abstergeo, abstergere, abstersi, 
 
 abstersum (ii) (roga magistrum). 
 
 Absum, abesse, abfui (xxxiv) . (ab+sum: cf. Absens). 
 Accedo, accedere, accessi, ac- 
 
 cessum (xxvi) (appropinquo). 
 
 Accido, accidere, accidi (xlii) (accidit — venit id quod non 
 
 exspectamus). 
 Accipio, accipere, accepi, ac- 
 
 ceptum (xix) (in Formula iv). 
 
 Acer, acris, acre (xxvi) .... (ferus: bonus cultcr acer est). 
 Acerbus, acerba, acerbum (xv) . (contrarium est Dulcis). 
 
 Acies, aciel, /. (xlvi) (acris pars alicuius: milites ad 
 
 pugnam parati). 
 
 Ad (cum ace.) (iv) (in Formula iii). 
 
 Adamo, adamare, adamavi, 
 
 adamatum (xxiv) (maximg amo). 
 
 Addo, addere, addidi, additum 
 
 (xvi) (in Formula iv). 
 
 87 
 
88 beginners' latin 
 
 Adduco, adducere, adduxl, ad- 
 
 ductum (xxxii) (ad+duco). 
 
 Adfero, adferre, attuli, alla- 
 
 tum (xl) (ad+fero). 
 
 Adficio, adficere, affeci, affec- 
 tum (xl) (aliquid alicui facio). 
 
 Adhibeo, adhibere, adhibul, 
 
 adhibitum (xLix) (utor: dico "Hue veni"). 
 
 Adhuc (xl) (ad hoc tempus). 
 
 Adiectivum, adiectivi, n. (xxvi) (e.g., Bonus, Gravis). 
 Adiuvo, adiuvare, adiuvi, adiu- 
 
 tum (xLviii) (iuvo). 
 
 Adorior, adorlri, adortus sum 
 
 (xl) (orior et ad aliquem eo). 
 
 Adoro, adorare, adoravl, ado- 
 
 ratum (xxxiv) (rogo aliquem: rogo deum). 
 
 Adsum, adesse, adfui (xxiv) . . (praesens sum). 
 Adulescens, adulescentis, m. 
 
 (xxi) (iuvenis maior). 
 
 Advenio, advenire, advenl, ad- 
 
 ventum (x) (ad+venio). 
 
 Adventus, adventus, m. (x) . . (si me advenire vides, adven- 
 
 tum meum vides). 
 Adverto, advertere, adverti, ad- 
 
 versum (xl) (adfverto). 
 
 Aedes, aedium, /. (xxi) .... (magna villa). 
 
 Aedificium, aedifici, n. (xxvi) . . (aedes) . 
 
 Aeger, aegra, aegrum (xl) . . . (non bene vitam agens: non 
 
 validus). 
 
 Aequus, aequa, aequum (xl) . . (idem : terra aequa montes non 
 
 habet). 
 
 Aestas, aestatis, /. (xl) .... (pars anni ubi omnia calent). 
 
 Aetas, aetatis, /. (xl) (numerus annorum alicuius). 
 
 Aetemus, aeterna, aetemum 
 
 (xxiv) (quod nullum finem habet). 
 
 Aflfigo, afTigere, afflxl, affixum 
 
 (l) . . . ., (alicui revincio). 
 
INDEX VERBORUM 89 
 
 Ager, agri, m. (xiii) (pict. xiii). 
 
 Agger, iiggeris, m. (xlvi) . . . (pict. xlvi). 
 Agito, agitare, agitavl, agita- 
 
 tum (l) (in omnes partes ago). 
 
 Agmen, agminis, n. (xl) .... (illi quos aliquis ducit vel agit). 
 
 Ago, agere, egl, actum (ix) . , (facio: si pueruin ago, ante me 
 
 it). 
 
 Agricola, agricolae, m. (xiii) . . (pict. xiii). 
 
 Aio (xxxii) (dico). 
 
 Alea, aleae, /. (l) (pict. xxxvi). 
 
 Alius, alia, aliud (ix) (roga magistrum). 
 
 Alter, altera, alterum (xxi) . . (secundus: unus ex duobus). 
 
 Altitudo, altitudinis, /. (xx) . . (cf. Altus). 
 
 Altus, alta, altum (vii) .... (roga magistrum). 
 
 Aluta, alutae, /. (xi) (roga magistrum). 
 
 Ambo, ambae, ambo (xxi) . . (duo: alter cum altero). 
 Ambulo, ambulare, ambulavl, 
 
 ambulatum (iv) (in Formula iii). 
 
 , Amicitia, amicitiae, /. (xxiv) . . (si amicum habeo, amicitiam 
 
 cum eo colo). 
 
 Amicus, amici, m. (xiii) .... (is quem amamus, et qui nos 
 
 amat) . 
 Amitto, amittere, amisi, amis- 
 sum (xiii) (contrarium est Reperio). 
 
 Amo, amare, amavi, amatum 
 
 (xi) (roga magistrum). 
 
 Amor, amoris, m. (xv) .... (si amo, amorem habeo). 
 Amoves, amovere, amovi, amo- 
 
 tum (xxv) (a+moveo). 
 
 Amplus, ampla, amplum (xl) . (magnus). 
 Augustus, angusta, angustum 
 
 (viii) (contrarium est Latus). 
 
 Anima, animae, /. (l) (id quod spiramus: vita). 
 
 Animadverto, animadvertere, 
 
 animadvert!, animadversum 
 
 (xxvi) (attends). 
 
 Animal, animalis, n. (xvii) . . (e.g. Lupus, Volpis). 
 
90 beginners' latin 
 
 Animus, animi, m. (xxi) .... (animo meo sentio, amo, gau- 
 
 deo, doleo, etc.). 
 
 Annus, anni, m. (ix) (xii menses). 
 
 Ante (cum ace.) (iv) (in Formula iii). 
 
 Antea (xxxiv) ........ (ante id tempus). 
 
 Antehac (xvii) (ante hoc tempus). 
 
 Antiquus, antlqua, antiquum 
 
 (xxiii) (vetus). 
 
 Anus, anus, /. (xi) (pict. xi). 
 
 Anxius, anxia, anxium (xxx) . (qui curis opprimitur). 
 Aperio, aperire, aperui, aper- 
 
 tum (ii) (contrarium est Claudo). 
 
 Apertus, aperta, apertum (xxix) . (si quid aperio, apertum est). 
 Appello, appellare, appellavi, 
 
 appellatum (xxiv) (alicui nomen do). 
 
 Appropinquo, appropinquare, 
 
 appropuiquavi, appropin- 
 
 quatum (xvii) (ad rem eo). 
 
 Apud (cum ace.) (xlix) .... (prope: inter). 
 
 Aqua, aquae, /. (iii) (in Formula ii). 
 
 Arbitror, arbitrari, arbitratus 
 
 sum (xxxiv) . (puto). 
 
 Arbor, arboris, /, (xi) (pict. xi). 
 
 Arma, armorum, n. (xlviii) . . (gladius, scutum, et c). 
 
 Armarium, armari, n. (xxix) . (pict. xi). 
 Anno, armare, armavi, arma- 
 
 tum (xl) (do alicui res quibus pugnare 
 
 potest). 
 Ascendo, ascendere, ascendi, 
 
 ascensum (xxi) (ad locum superiorem eo). 
 
 Asparagus, asparagi, m. (l) . . (pict. xxxvi). 
 
 At (xvii) (sed). 
 
 Attends, attendere, attend!, 
 
 attentum (xi) (ilium qui dicit specto et aures 
 
 aperio). 
 Attingo, attingere, attigi, at- 
 
 tactum (xxx VI ) (tango). 
 
INDEX VERBORUM 91 
 
 Auctoritas, auctoritiitis, /. (xl) . (is qui alios agere vel duccre 
 
 potest auctoritatem habet) . 
 
 Audax, audax (xxii) (el qui audaces sunt nihil 
 
 • timent). 
 
 Audeo, audere, ausus sum (xl) . (contrarium est Timeo). 
 
 Audio, audire, audivl, auditum 
 
 (xiii) (auribus audio). 
 
 Aureus, aurea, aureum (xxi) . . (roga magistrum). 
 
 Auris, auris, /. (iii) (in Formula ii). 
 
 Ausculto, auscultare, auscul- 
 
 tavi, auscultatum (xiii) . . . (desidero audire: aures erigo). 
 
 Autem (xl) (sed). 
 
 Auxilium, auxili, n. (xl) . . . . (sI cui difficultatem minorem 
 
 facio, ill! auxilium fero). 
 
 Avia, aviae, /. (xi) (mater matris: mater patris). 
 
 Avis, avis, /. (xxxiv) (pict. xiii). 
 
 B 
 
 Baca, bacae, /. (xl) (parvus f rtictus) . 
 
 Beatus, beata, beatum (xxi) . . (qui gaudet). 
 
 Bellum, belli, n. (xlvi) .... (multae pugnae inter gentes). 
 
 Bene (xi) (adverbium: cf. Bonus). 
 
 Beneficium, benefici, n. 
 
 (xLViii) (bonum quod aliquis alicui 
 
 dat). 
 Benignus, benigna, benignum 
 
 (xxiv) (contrarium est Crudelis). 
 
 Bibo, bibere, bibi, potum (ii) . . (in Formula ii). 
 
 Bidens, bidentis, m. (xl) . . . (pict. xxxvi). 
 Blandus, blanda, blandum 
 
 (xLix) (qui amat, et alios ad amorem 
 
 ducit). 
 
 Bonus, bona, bonum (viii) . . (roga magistrum). 
 
 Bos, bovis, m. vel /. (xviii) . . (pict. xxiii). 
 
 Brevis, breve (vii) (contrarium est Longus). 
 
 Brevitas, brevitatis, /. (xx) . . (cf. Brevis). 
 
92 beginners' latin 
 
 c 
 
 Cado, cadere, cecidi, casum 
 
 (xv) (roga magistrum). 
 
 Caedo, caedere, cecldl, caesum 
 
 (xxv) (cf. Decide). 
 
 Caelum, caell, n. (xxxiv) . . . (omnis locus super nos, in quo 
 
 sol est). 
 Calamltas, calamitatis, /, (xlii) . (id quod male accidit). 
 Calamus, calami, m. (ix) . . . (roga magistrum). 
 Calceus, calcei, m. (xxx) ... (id quod in pede habeo). 
 Caleo, calere, calui (xxxix) . . (calor est mihi). 
 Calor, caloris, m. (xvii) .... (roga magistrum). 
 Calumnior, calumniari, calum- 
 
 niatus sum (l) (de aliquo non merito malum 
 
 dico). 
 Caninus, canina, caninum 
 
 (xxix) (cf. Canis). 
 
 Canis, canis, m. (xxiii) ... . (pict. xxiii). 
 Cano, canere, cecini, cantum 
 
 (xxxii) (pict. xxxii). 
 
 Canto, cantare, cantavi, canta- 
 
 tum (xLiv) (cano). 
 
 Capillus, capilli, m. (x) .... (in Formula iv). 
 Capio, capere, cepi, captum 
 
 (ii) (contrarium est Pono). 
 
 Captivus, captiva, captivum 
 
 (xl) (captus). 
 
 Caput, capitis, n. (xlix) .... (roga magistrum). 
 
 Career, carceris, m. (xviii) . . . (locus in quo malos homines 
 
 tenemus) . 
 Caro, camis, /. (xxiii) .... (pict. xxiii). 
 Carpo, carpere, carpsi, carp- 
 
 tum (xiii) (pict. xiii). 
 
 Camis, earn, m. (xxiii) .... (pict. xxiii). 
 
 Castellum, castelli, n. (xlviii) . (castra parva munltissima). 
 
 Castra, castrorum, n. (xlvi) . . (pict. xlvi). 
 
INDEX VERBORUM 93 
 
 Casus, casus, m. (xlii) .... (id quod accidit). 
 
 Catena, catenae, /. (xxi) . . . . (pict. xxi). 
 
 Causa, causae,/, (xxiv) .... (id propter quod aliquid est: 
 
 "Causam dicere" est pro 
 
 aliquo dicere). 
 Caveo, cavere, cavi, cautum 
 
 (l) (euro, ne malum mihi acci- 
 
 dat). 
 Cedo, cedere, cessi, cessum (xl) . (discedo : minus possum quam 
 
 alius). 
 Celeber, Celebris, celebre (xxvi) . (illustris : urbs Celebris multos 
 
 homines continet). 
 Celer, celeris, celere (viii) . . . (roga magistrum). 
 Celeritas, celeritatis, /. (xx) . . (cf. Celer). 
 
 Celeriter (xi) (cf. Celer). 
 
 Cella, celiac, /. (iv) (in Formula iii). 
 
 Cena, cenae, /. (l) (id quod vespere edimus). 
 
 Ceno, cenare, cenavi, cenatum 
 
 (l) (cenam edo). 
 
 Censeo, censere, censui, cen- 
 
 sum (xLii) (puto: decemo: moneo). 
 
 Centurio, centurionis, in. 
 
 (xLviii) (is qui centum militibus prae- 
 
 est). 
 Cerasus, cerasi, /. (xxxvi) . . . (pict, xxxvi). 
 Certus, certa, certum (xxxii) . (verus; qui mover! non potest). 
 Ceteri, ceterae, cetera (xxiii) . . (omnes reliqui). 
 Charta, chartae, /. (xix) . . . . (in Formula iv). 
 
 Cibus, cibi, m. (ix) (id quod edimus). 
 
 Circiter (xxiv) (xxxix vel xxxxii est circiter 
 
 xxxx) . 
 Circum (cum ace.) (iv) .... (in Formula iii). 
 Circumsto, circumstare, cir- 
 
 cumstetl (l) (circum+sto). 
 
 Civllis, civile (l) (quod ad cives pertinet). 
 
 Civis, civis, m. (xxiv) .... (is qui in urbe vel in patria 
 
 habitat). 
 
94 beginners' latin 
 
 Civitas, civitatis, /. (xlviii) . . (elves omnes: urbs). 
 Clamo, clamare, clamavi, cla- 
 
 matum (xl) (clamorem facio). 
 
 Clamor, clamoris, m. (xxx) . . (magnae voces hominum). 
 
 Clarus, clara, clarum (xlvi) . . (illustris: facile visus). 
 
 Classis, classis, /. (xvi) .... (multldiscipuli: multae naves). 
 Claudo, claudere, clausi, clau- 
 
 sum (ii) (roga magistrum). 
 
 Claudus, clauda, claudum 
 
 (xxxii) (pict. xxxii). 
 
 Claustrum, claustri, n. (xxvi) . (id quo aliquid claudimus: 
 
 ianua). 
 
 Clericus, clerici, m. (xxiv) . . . (pict. xxiv). 
 
 Coepi, coepisse (xxxiv) .... (ct. Incipio). 
 Cogito, cogitare, cogitavi, cogi- 
 
 tatum (xxii) (pict. xxxii). 
 
 Cognatus, cognata, cognatum 
 
 (xxiv) (ab eodem homine ac alius, 
 
 patre, vel eius patre, vel 
 eius, natus). 
 Cognosce, cognoscere, cognovi, 
 
 cognitum (xxiv) (scire incipio). 
 
 Cogo, cogere, coegl, coactum 
 
 (xl) (colligo: alicui aliquid necesse 
 
 facio). 
 
 Cohors, cohortis, /. (xl) .... (multl comites vel milites). 
 Cohortor, cohortari, cohortatus 
 
 sum (xLii) (dictispersuadere Conor). 
 
 Colligo, colligere, collegi, col- 
 
 lectum (xxxiv) (in unum locum fero). 
 
 Collis, collis, m. (xl) (parvus mons). 
 
 Colloco, collocare, coUocavi, 
 
 collocatum (xl) (in unum locum fero). 
 
 Colloquium, colloqui, n. (xl) . . (si qui colloquuntur, collo- 
 quium est). 
 Collpquor, colloqui, coUocutus 
 
 sum (xl) (cum alio loquor). 
 
INDEX VERBORUM 95 
 
 Colo, colere, colul, cultum 
 
 (xviii) (amo: laboro ut ager fructum 
 
 ferat). 
 Comedo, comedere, comedl, 
 
 comesum (xliv) (cum+edo). 
 
 Comes, comitis, m. (xxxix) . . (is qui cum aliquo it). 
 
 Comis, come (xxiv) (qui amicus est: facit id quod 
 
 desideramus) . 
 Comitor, comitari, comitatus 
 
 sum (xLix) (comes eo). 
 
 Commeatus, commeatus, m. 
 
 (xLViii) (tempus quo Ire et redire quis 
 
 potest : cibus quern exercitus 
 secum portat). 
 Commemoro, commemorare, 
 
 commemoravl, commemora- 
 
 tum (xl) (narro). 
 
 Commeo, commeare, comme- 
 
 avT, commeatum (ix) .... (eointerduo; ad illud, ad hoc). 
 Committo, committere, com- 
 
 mlsi, commissum (xvi) ... (in manus do). 
 Commodus, commoda, com- 
 
 modum (xlvii) (bonus, facilis, amicus). 
 
 Commoveo, commovere, com- 
 
 movi, commotum (xiii) . . . (roga magistrum). 
 Communis, commune (xl) . . . (quod aliqui inter se aeque 
 
 habent). 
 Compare, comparare, compa- 
 
 ravi, comparatum (xl) ... (in unum locum cum aliis f ero : 
 
 utrum melius sit quaero). 
 Gompleo, complere, complevi, 
 
 completum (xl) ...... (in re omnia pono quae con- 
 
 tinere potest). 
 Complures, complura (xl) . . . (permulti). 
 Comprehendo, comprehendere, 
 
 comprehendi, comprehen- 
 
 sum (xviii) (capio). 
 
96 BEGINNERS LATIN 
 
 Concedo, concedere, concessi, 
 
 concessum (xl) (facio quod alius volt : discedo) . 
 
 Concido, concidere, concidi 
 
 (xxxix) (cado). 
 
 Concilium, concili, n. (xlix) . . (multl homines in unum locum 
 
 collect!) . 
 Conclamo, conclamare, con- 
 
 clamavi, conclamatum (xvii) . (exclamo). 
 Concludo, concludere, conclusi, 
 
 conclusum (xxx) (in aliquo loco claudo). 
 
 Condicio, condicionis, /. (xliv) . (si aquam mihi dabis, num- 
 
 mum tibi dabo : si non dabis, 
 tibi non dabo: haec est con- 
 dicio). 
 Confero, conferre, contuli, col- 
 
 latum (xl) (cum alio fero). 
 
 Confertus, conferta, confertum 
 
 (xl) (si multl in parvo loco sunt, 
 
 confertl sunt). 
 Conficio, conficere, confecl, con- 
 
 fectum (xxxiv) (omnino facio: deleo). 
 
 Confido, confidere, confisus 
 
 sum (xvi) (si tibi confido, puto te verum 
 
 dicere). 
 Confirmo, confirmare, confir- 
 
 mavl, confirmatum (xxi) . . (dico verum esse). 
 Confodio, confodere, confodi, 
 
 confossum (l) (aliquem mucrone cultri vehe- 
 
 menter ferio). 
 Congero, congerere, congessi, 
 
 congestum (xxxiv) (tumulum facio). 
 
 Conicio, conicere, conieci, con- 
 
 iectum (xl) (in unum locum iacio). 
 
 Coniungo, coniungere, con- 
 
 iunxi, coniunctum (xxiv) . . (unum ex pluribus facio). 
 Coniunx, coniugis, m. vel /. 
 
 (xxiv) (uxor: vir qui uxorem habet). 
 
INDEX VERBORUM 97 
 
 Coniuro, coniurare, coniuravl, 
 
 coniuratum (l) (cum aliis malum consilium 
 
 capio) . 
 Conor, conarl, conatus sum 
 
 (xxxvi) (aliquid facere volo: laboro, et 
 
 fortasse faciam). 
 Conscribo, conscribere, con- 
 
 scripsi, consciiptum (xlvii) . (scribo: alia cum aliis scribO). 
 Consentio, consentire, con- 
 
 sensi, consensum (l). .... (idem puto vel sentio). 
 Consequor, consequi, consecu- 
 
 tus sum (xl) (cum aliis sequor). 
 
 Conserve, conservare, conser- 
 
 vavi, conservatum (xl) . . . (servo). 
 Consido, considere, consedi, 
 
 consessum (xi) (contrarium est Surgo). 
 
 Cdnsiliiun, consili, n. (xxxiv) . (sapiens homo consilium habet, 
 
 et consilium dat). 
 Consist©, consistere, constiti, 
 
 constitum (xvii) (me non commoveo). 
 
 Conspicio, conspicere, conspexi, 
 
 conspectum (xxi) (video: specto). 
 
 Constituo, constituere, consti- 
 
 tui, constitutum (xxxiv) . . (certum facio: mihi dico "Hoc 
 
 faciam"). 
 Consuesco, consuescere, con- 
 
 suevi, consuetum (xxxiv) . . (saepe facio). 
 Consuetude, consuetudinis, /. 
 
 (xxxvi) (si consuesco, consuetudo c.^t 
 
 mihi). 
 Consul, consulis, m. (xlix) . . . (unus ex duobus qui urbcin 
 
 Romam regebant). 
 Contend©, contendere, con- 
 
 tendi, contentum (xxxix) . . (laboro: propero: pugno). 
 Contineo, continere, continui, 
 
 contentum (xv) (in me teneo). 
 
 Contra (cum ace.) (iv) .... (in Formula in). 
 
98 beginners' latin 
 
 Contumelia, contumeliae, /. 
 
 (xxxix) (id quod malo animo contra 
 
 aliquem dicitur). 
 Convenio, convenlrc, conveni, 
 
 conventum (xxiv) (in eundem locum cum aliis 
 
 venio). 
 Converto, convertere, converti, 
 
 conversum (xxiv) (roga magistrum). 
 
 Copia, copiae, /. (xl) (multum). 
 
 Copiae, copiarum, /. (xLVi) . . (multitudo mllitum). 
 Corbis, corbis, m. (xiii) .... (pict. xm). 
 Cornu, cornus, n. (xxv) .... (pict. xxiii: pars aciei vel si- 
 nistra vel dextra). 
 Comutus, comuta, comutum 
 
 (xxv) (quod comua habet). 
 
 Corpus, corporis, n. (xlviii) . . (totus homo vel animal, animo 
 
 excepto: totus homo quem 
 videre vel tangere possu- 
 mus). 
 Corripio, corripere, corripui, 
 
 correptum (xxi) (rapio). 
 
 Cottidianus, cottidiana, cotti- 
 
 dianum (xl) (cf. Cottldie). 
 
 Cottidie (xl) (uno quoque die). 
 
 Cras (xxxi) (die post hodiemum diem). 
 
 Credo, credere, credidi, credi- 
 
 tum (vi) (cf. Dico in Penso vi). 
 
 Cremo, cremare, cremavi, cre- 
 
 matum (xxxix) (igni deleo). 
 
 Cresco, crescere, crevl, cretum 
 
 (xxii) (in dies maior sum). 
 
 Creta, cretae, /. (hi) ..... (creta in pariete scribimus). 
 Crucio, cruciare, cruciavi, cru- 
 
 ciatum (l) (cruce neco). 
 
 Crudelis, crudele (xxiii) .... (qui non merito male facit in- 
 valids). 
 Crux, crucis, /. (l) (roga magistrum). 
 
INDEX VERBORUM 99 
 
 Cubo, cubare, cubuT, cubitiim 
 
 (xxx) (in lectulo dormio: iaceO). 
 
 Cucullus, cucuUi, m. (xi) . . . (pict. xi). 
 
 Culter, cultrl, m. (xxi) .... (pict. xxi). 
 
 Cum (cum abl.) (xix) (roga magistrum). 
 
 Cum (xLv) (in Formula vii). 
 
 Cunctus, cuncta, cunctum 
 
 (xxx) (omnis). 
 
 Cupidus, cupida, cupidum (xl) . (maxime volens). 
 Cupio, cupere, cupivi, cupltum 
 
 (xLiv) (desidero). 
 
 Cur (xiii) (quaestio cui responsum est 
 
 "Propterea quod")- 
 
 Cura, curae, /. (xvi) (tibi bonum desidero, et laboro: 
 
 curae tu es mihi). 
 
 Curator, curatoris, m. (xviii) . . (is cui aliquid curae est). 
 Curo, curare, curavi, curatum 
 
 (xxix) (alicui bonum desidero, et 
 
 laboro) . 
 Curro, currere, cucurri, cursum 
 
 (xv) (celeriter pedibus eo). 
 
 Cumis, currus, m. (xxxix) . . (pict. xlvi). 
 Custodio, custodire, custodivi, 
 
 custoditum (xlix) (periculum prohibeo). 
 
 D 
 
 DS (cum abl.) (xrx) (roga magistrum). 
 
 Dea, deae, /. (xlvi) (cf . Deus : Romani multos deos 
 
 et deas colebant). 
 Debeo, debere, debui, debitum 
 
 (xxxii) (necesse est mihi aliquid red- 
 
 dere, propterea quod aliquid 
 
 accepi). 
 
 Decern (ix) (numerus . . . x). 
 
 Decerno, decemere, decrevi, 
 
 decretum (xl) . (consilium mihi capio). 
 
100 BEGINNERS^ LATIN 
 
 Decet, decere, decuit (xxiv) . . (roga magistrum). 
 Decldo, decidere, decidi, deci- 
 
 sum (xxi) (pict. xxxvi). 
 
 Decimus, decima, decimum 
 
 (xLvi) (cf. Decern: cf. quoque Primus, 
 
 etc.). 
 Declare, declarare, declaravl, 
 
 declaratum (xxiv) (confirmo). 
 
 Dedo, dedere, dedidi, deditum 
 
 (xLviii) (do). 
 
 Deduce, deducere, deduxi, de- 
 
 ductum (xxiv) (duco). 
 
 Defendo, defendere, defend!, 
 
 defensum (xxxiv) (servo: cf. Servator). 
 
 Defero, deferre, detuli, dela- 
 
 tum (xl) (de+fero: do: nuntio). 
 
 Deicio, deicere, deiecl, deiectum 
 
 (xxxix) (de+iacio). 
 
 Deinde (xl) (posthac). 
 
 Deleo, delere, delevi, deletum 
 
 (xxxii) (si librum in ignem iacio, 
 
 librum deleo: si litteras 
 abstergeo, deleo). 
 Deliciae, deliciarum, /. (xlix) . (id quo gaudemus: ilia qua 
 
 gaudet aliquis). 
 Deligo, deligere, delegi, deiec- 
 tum (xl) (ex multis capio quod mihi 
 
 optimum videtur). 
 Demergo, demergere, demersi, 
 
 demersum (xxxii) (sub aquam ago). 
 
 Demonstro, demonstrare, de- 
 
 monstravi, demonstratum 
 
 (xxv) (doceo, indico). 
 
 Descendo, descendere, de- 
 
 scendi, descensum (xxi) . . . (contrarium est Ascendo). 
 Desero, deserere, deserui, de- 
 
 sertum (xlviii) (relinquo). 
 
INDEX VERBORtJM 101 
 
 Desidero, desiderare, deslde- 
 
 ravi, desideratum (xv) . . . (non habeo: si habebo, gau- 
 
 debo). 
 
 Desisto, desistere, destiti, desti- 
 
 tum (xl) (faciebam, sed non iam facio). 
 
 Destringo, destringere, de- 
 
 strinxl, destrictum (xxi) . . (pict. xxi). 
 
 Desum, deesse, defui (xlii) . . (absum: non sum). 
 
 Detraho, detrahere, detraxi, 
 detractum (xlviii) (ex loco capio). 
 
 Deus, del, m. (xxiv) (Is qui omnia regit). 
 
 Dexter, dextra, dextrum (xxi) . (roga magistrum). 
 
 Died, dlcere, dixl, dictum (vi) . . (quaestio in Penso vi). 
 
 Dies, diel, m. (ix) (xxiv horae: Surgimus, labo- 
 
 ramus, ludimus, dormlmus; 
 inter "Surgimus" et "Dor- 
 mlmus" est dies). 
 
 Difficultas, difficultatis, /. (xl) . (difficultas est mihi si quid vix 
 
 facere possum). 
 
 Digitus, digiti, m. (in) (in Formula ii). 
 
 Dlligenter (xviii) (magna cum cura). 
 
 Diligentia, diligentiae, /. (xxvi) . (cura: cf. Dlligenter). 
 
 Diligo, diligere, dllexl, dilectum 
 
 (xxiv) (amo). 
 
 Dimidium, dimidi, n. (ix) . . . (dimidium+d I m i d i u m est 
 
 tJnus) . 
 
 Dimitto, dlmittere, dimisi, dl- 
 
 missum (xxxii) (a me mitto). 
 
 Discedo, discedere, discessi, 
 
 discessum (xvii) (abeo). 
 
 Discipula, discipulae, /. (xiii) . . (puella quae ad ludum it). 
 
 Discipulus, discipuli, m. (xiii) . (puer qui ad ludum it). 
 
 Disco, discere, didici (xxii) . . (edisco). 
 
 Diu (xxiv) (per longum tempus). 
 
 Dives, dives (xviii) (divites sunt illi qui multa 
 
 possident). 
 
 Do, dare, dedi, datum (xi) . . . (roga magistrum). 
 
IG2 BEGINNERS^ LATIN 
 
 Doceo, docere, docui, doctum 
 
 (xxi) (magister sum, in ludo dico et 
 
 discipull discunt). 
 Doleo, dolere, dolul, dolitum (xi) . (contrarium est Gaudeo). 
 Dolor, doloris, m. (xvi) .... (si doleo, dolor est mihi). 
 Domesticus, domestica, domes- 
 
 ticum (xxiv) (quod in domo est, vel indomo 
 
 facimus). 
 Domicilium, domicill, n. 
 
 (xxxvi) (domus). 
 
 Domina, dominae, /. (xxiii) . . (ea quae hominem vel animal 
 
 possidet, vel regit). 
 Dominus, domini, m. (xviii) . . (is qui hominem vel animal 
 
 possidet, vel regit). 
 Domus, domus, /. (xxiv) . . . (aedes, villa, in qua habitamus). 
 Dormio, dormire, dormivi, dor- 
 
 mitum (ix) (roga magistrum). 
 
 Dubito, dubitare, dubitavi, 
 
 dubitatum (xxxiv) (non certo scio). 
 
 Duc6,ducere,duxi,ductum(xiii) . (si te duco, mecum vel post me 
 
 venis: si puellam uxorem 
 
 duco, illam uxorem facio). 
 Dulcedo, dulcedinis, /. (xv) . . (cf. Dulcis). 
 Dulcis, dulce (xv) (si quid dulce edimus, gaude- 
 
 mus). 
 
 Duo, duae, duo (ix) (numerus . . . ii). 
 
 Duodecim (ix) (numerus . . . xii). 
 
 Duodecimus, duodecima, duo- 
 
 decimum (xlviii) (cf. Duodecim: cf. quoque 
 
 Primus, et c). 
 Dux, ducis, m. (xxiv) ..... (is qui ducit). 
 
 £ 
 
 £ vel Ex (xix) (in Formula iv). 
 
 Ecclesia, ecclesiae, /. (xxiv) . . (pict. xxiv). 
 
 Edisco, ediscere, edidici (ix) . . (lego et lego: scio: iamedidici). 
 
INDEX VERBORUM 103 
 
 Ed6, edere, edi, Ssum (ix) . . . (aquam bibo, sed cibum edo)^ 
 Efficio, efficere, eflfeci, effectum 
 
 (xxiv) (facio). 
 
 Effigies, effigiel, /. (in) .... (in Formula ii). 
 Effugio, eflfugere, efFugi (xxiv) . (me libero). 
 
 Ego, mel (v) ( . . . (ego) ferio, (tu) feris, etc.) 
 
 Egredior, cgredl, egressus sum 
 
 (xLii) (exeo: ex aliquo loco ambulo). 
 
 Eheu (xiii) ("Eheu" dico si doleo). 
 
 Elabor, elabl, elapsus sum 
 
 (xxxiv) (excido). 
 
 Enim (xxiv) (propterea quod). 
 
 Enumero, enumerare, enume- 
 
 ravi, enumeratum (xviii) . . (roga magistrum). 
 
 Eo, ire, ii, itum (iv) (in Formula in). 
 
 Eques, equitis, m. (xliii) ... (is qui in equo it). 
 Equitatus, equitatus, m. (xlvi) . (pict. xlvi). 
 
 Equus, equi, m. (xxii) (pict. xlvi). 
 
 Ergo (xxxii) (itaque). 
 
 Erigo, erigere, erexi, erectum 
 
 (ii) (in Formula ii). 
 
 Eripio, eripere, eripui, ereptum 
 
 (xLii) (ex aliquo rapio). 
 
 Erratio, errationis, /. (xlii) ... (si erro, erratio est). 
 Erro, errare, erravi, erratum 
 
 (xxiv) (in omnes partes eo). 
 
 Eruditus, erudita, eruditum 
 
 (xxiv) (qui multa didicit, multa scit). 
 
 Esurio, esurire, — , esuritum 
 
 (xxiii) . (cibum desidero). 
 
 Etiam (xxvi) (re vera: quoque). 
 
 Evenio, evenire, eveni, even- 
 
 _ turn (xLviii) (e+venio). 
 
 Evigilo, evigilare, evigilavi, 
 
 evigilatum (xxxiv) (non iam dormio). 
 
 Excedo, excedere, excessi, ex- 
 
 cessum (xxix) (ex+cedo: cf. Discedo). 
 
104 beginners' latin 
 
 Excido, excidere, excidi (xxiv) . (ex aliquo cado). 
 Excipio, excipere, excepi, ex- 
 
 ceptum (xxi) (mihi capio: ex+capio). 
 
 Exclamo, exclamare, excla- 
 
 mavi, exclamatum (xv) . . . (magna voce dico). 
 
 Exemplum, exempli, n. (xlvii) . (una res ex toto genere). 
 Exeo, exire, exii, exitum 
 
 (xxxix) (ex+eo). 
 
 Exercitus, exercitus, m. (xxiv) . (multi milites). 
 Exhibeo, exhibere, exhibui, 
 
 exhibitum (xxxvi) (habeo, et alicui do et videre 
 
 permitto). 
 
 Exinde (xxxix) (post hoc). 
 
 Existimo, existimare, existi- 
 
 mavi, existimatum (xlii) . . . (puto). 
 
 Exitium, exit!, n. (xxvi) .... (mors). 
 Expello, expellere, expuli, ex- 
 
 pulsum (xxxii) (ex loco ago). 
 
 Experior, experiri, expertus 
 
 sum (xlvii) (non scio an res bona sit: ali- 
 
 quid facio ut discam). 
 Explano, explanare, explanavi, 
 
 explanatum (xlvii) (explico: doceo ut intelle- 
 
 gas). 
 Exquiro, exquirere, exqulsivl, 
 
 exquisitum (xli) (quaero). 
 
 Exsilio, exsilire, exsilui (xv) . . (pict. xv). 
 Exspecto, exspectare, exspec- 
 
 tavi, exspectatum (xi) .... (sto et puto "Mox videbo"). 
 
 F 
 
 Faba, fabae, /. (xxi) (pict. xxi). 
 
 Fabalis, fabale (xxi) (quod fabas habet). 
 
 Fabula, fabulae, /. (x) (roga magistrum). 
 
 Facies, faciei, /. (xiii) (roga magistrum). 
 
 Facilis, facile (xxix) (quod facere possumus). 
 
INDEX VERBORUM 
 
 105 
 
 Facinus, facinoris, n. (xlii) . 
 
 Facio, facere, feci, factum (i) . 
 Falsus, falsa, falsum (xxxiv) . 
 Fames, famis, /. (xxxvi) . . . 
 Familiaris, familiare (xlviii) . 
 Fatum, fati, n. (xxxiv) . . . 
 
 Fatuus, fatua, fatuum (xv) . 
 Fauces, faucium, /. (xx) . . . 
 
 (id quod facimus: malum quod 
 
 facimus). 
 (quacstio in Penso i). 
 (contrarium est Verus). 
 (si esurio, fames est mihi). 
 (domesticus: amicus), 
 (id quod deus nobis dedit, vel 
 
 fecit), 
 (stupidus) . 
 
 (animal in faucibus cibum 
 tenet). 
 Faveo, favere, favi, fautum 
 
 (xvi) (si tibi faveo, facio id quod 
 
 desideras) . 
 
 Feles, felis, /. (xxxii) (pict. xxxii). 
 
 Felix, fellx (xxiv) (felicem appellamus eum qui 
 
 bona habet, maxime si non 
 exspectat), 
 Femina, feminae, /. (xxix) . . . (mulier). 
 Fenestra, fenestrae, /. (in) . . . (roga magistrum). 
 
 Fere (xxvi) (xxxix est fere xxxx). 
 
 Feriae, feriarum, /. (ix) .... (dies ubi ad ludum non imus). 
 Ferio, ferire, percussi, percus- 
 
 sum (i) 
 
 Fero, ferre, tuli, latum (xv) . 
 
 Fertilitas, fertilitatis, /. (xv) . 
 Ferns, fera, ferum (xxvi) . . 
 
 (in Formula i). 
 
 (porto: si rem fero, me non 
 
 opprimit) . 
 (contrarium est Sterilitas). 
 (contrarium .est Domesticus vel 
 
 Mansuetus). 
 
 Festino, festinare, festinavi, 
 
 festinatum (xxi) (propero). 
 
 Fidelis, fidele (xxiv) (cui confidere possumus). 
 
 Fides, fidei, /. (xlviii) (si confid5, fidem habeo). 
 
 Filia, filiae, /. (xviii) (puella quae patrem vel ma- 
 
 trem habet). 
 IHius, fili, m. (xvii) (puer qui patrem vel matrem 
 
 habet). 
 
106 beginners' latin 
 
 Finio, finire, finivi, finitum (l) . (finem facio). 
 
 Finis, finis, m. (xxiv) (ultima pars). 
 
 Finitimus, finitima, finitimum 
 
 (xLviii) (prope ab aliquo habitans). 
 
 Fio, fieri, f actus sum (xxix) . . (si rem facio, ea res fit). 
 Flagello, flagellare, flagellavi, 
 
 flagellatum (xxx) (plagas infligS). 
 
 Flagro, flagrare, flagravi, fla- 
 
 gratum (xvii) (si in ignibus sum, flagro). 
 
 Flamma, flammae, /. (xvii) . . (ignes). 
 Flos, floris, m. (xxxiv) .... (pict. xiii). 
 Fliimen, flQminis, n. (xxxii) . . (pict. xxiii). 
 Fluo, fluere, fluxi, fluxum 
 
 (xxxix) (si fliimen currit, dicimus 
 
 ''Fluit"). 
 
 Focus, foci, m. (xlix) (pict. xxiv). 
 
 Fons, fontis, m. (xlii) (locus in terra e quo aqua venit). 
 
 Fores, forum, /. (xxiv) .... (pict. xxiv). 
 
 Fortasse (xxiv) (potest esse). 
 
 Fortis, forte (xvii) (qui non timet). 
 
 Fortitiido, fortitudinis,/. (xvii) . (cf. Fortis). 
 Fortiina, fortiinae, /. (xLviii) . . (id quod nobis accidit). 
 Frater, fratris, m. (xxxiv) , . . (filius eiusdem patris). 
 Frequento, frequentare, fre- 
 
 quentavi, frequentatum (xii) . (saepe eo vel venio). 
 Frigeo, frigere (xxxix) .... (contrarium est Caleo). 
 Frons, frondis, /. (xxxiv) . . . (pict. xiii). 
 Fructus, fructiis, m: (xiii) . . . (pict. xiii). 
 Friimentxim, frumenti, n. (xxvi) . (cibus quem boves (et homines) 
 
 edunt). 
 
 Fuga, fugae, /. (xLii) (si quis fugit, fugam capit). 
 
 Fugio, fugere, fugi, fugitum 
 
 (xxxvi) (ab aliquo curro). 
 
 Fulmen, fulminis, n. (xxxix) . . (ignis quem luppiter d5 caelO 
 
 iacit). 
 Fundus, fundi, m. (xiii) .... (pict. xiii). 
 Furor, furoris, m. (xxxviii) . . (ira). 
 
INDEX VERBORUM 107 
 
 G 
 
 Gaudeo, gaudere, gavlsus sum 
 
 (xi) (roga magistrum). 
 
 Guudium, gaudi, n. (xxix) ... (si gaudeo, gaudium est mihi). 
 Gens, gentis, /. (xxiv) (multi homines, qui omnes 
 
 cognati sunt). 
 
 Genu, genus, n. (xxv) (in Formulis Neutri Generis). 
 
 Genus, generis, n. (xxvi) . . . ("masc, fem., neu.": "Cuius 
 
 generis" est "qualis"). 
 Gero, gerere, gessi, gestum 
 
 (xxiv) (facio). 
 
 Gigas, gigantis, m. (xxi) .... (pict. xxi). 
 
 Gladius, gladi, m. (xLVii) . . . (longus "culter" quem impera- 
 
 tor in proelio habet). 
 Glans, glandis, /. (xxxiv) . . . (pict. xxxvi). 
 Glorior, gloriari, gloriatus sum 
 
 (xxxix) (me iacto). 
 
 Gradus, gradus, m. (ix) .... (roga magistrum). 
 
 Graece (l) (lingua Graecorum). 
 
 Grammaticus, grammatica, 
 
 grammaticum (ix) (roga magistrum). 
 
 Gratia, gratiae, /. (xviii) . , . . (bonum quod alicui damus: 
 
 "Gratias ago" dicimus si 
 
 quis bonum nobis facit). 
 
 Gravis, grave (viii) (roga magistrum). 
 
 Gravitas, gravitatis, /. (x) . . . (cf . Gravis) . 
 Gusto, gustare, gustavi, gusta- 
 
 tum (xxxvi) (edere incipio). 
 
 Habeo, habere, habui, habitum 
 
 (ix) (teneo: meum est). 
 
 Habits, habitare, habitavi, 
 
 habitatum (xxiv) (ubi mea villa est, habito). 
 
108 beginners' latin 
 
 Haruspex, haruspicis, m. (l) . . (homo qui elicit quae posthac 
 
 futura sint), 
 Hasta, hastae, /. (xLix) .... (pict. xlvi). 
 Herba, herbae, /. (xiii) .... (pict. xiii). 
 
 Heri (xxvii) (die ante hodiemum diem). 
 
 Heus (xviii) (attende: attendite). 
 
 Hiatus, hiatus, m. (xlii) . . . (locus apertus inter duas res). 
 
 Hie, haec, hoc (v) (cf. Ille: roga magistrum). 
 
 Hie (xvii) (hoc loco). 
 
 Hiems, hiemis, /. (xlii) .... (pars anni ubi omnia frigent). 
 
 Hinc (xxix) (ab hoc). 
 
 Hodie (xxvii) (hoc die). 
 
 Hodiernus, hodiema, hodier- t 
 
 num (xxvii) (cf. Hodie). 
 
 Homo, hominis, m. vel/. (xi) . . (puer: puella: anus: contrarium 
 
 est Animal). 
 Honestus, honesta, honestum 
 
 (xxiv) (quem omnes bonum esse 
 
 putant). 
 
 Hora, horae, /. (ix) (roga magistrum). 
 
 Horribilis, horribile (xxi) . . . (teiribilis). 
 
 Hortus, horti, m. (xv) (pict. xv). 
 
 Hospes, hospitis, w. (l) . . . . (amicus, qui domi meae est vel 
 
 cuius domi sum). 
 Hostis, hostis, m. (xxiv) . . . . (is qui contra patriam pugnat). 
 
 Hue (xxx) (ad hunc locum). 
 
 Humanus, humana, humanum 
 
 (xxvi) (cf. Homo). 
 
 Humilis, humile (vii) (contrarium est Altus). 
 
 Hymenaeus, hymenaea, hy- 
 
 menaeum (xxiv) (ubi vir uxorem ducit, dies 
 
 hymenaeus est). 
 
 I 
 
 Ibi (xxxiv) • . (in eo loco). 
 
 Ictus, ictus, m. (xLii) (plaga). 
 
 Idem, eadem, idem (xxi) . . . (roga magistrum). 
 
INDEX VERBORUM 109 
 
 Idoneus, idonea, idoneum 
 
 (xviii) (laus est bono puero idonea: 
 
 malo puero plagae). 
 
 Idus, Iduum, /. (l) (quorundam mensium dies 
 
 xiii"^, quorundam dies xv"^). 
 
 Igitur (xv) (itaque). 
 
 Ignis, ignis, m. (xvii) (pict. xvii). 
 
 Ignoro, ignorare, ignoravi, igno- 
 
 ratum (xxxix) (non scio). 
 
 Ignosco, ignoscere, ignovi, igno- 
 
 tum (xvi) (si cui male facis, et non volu- 
 
 isti, dicis illi " Ignosce mihi ")• 
 Ignotus, ignota, ignotum (xxvi) . (non cognitus: cf. Cognosce). 
 
 Hie, ilia, illud (v) (cf. Hie: roga magistrum). 
 
 Illuc (xxi) (ad ilium locum). 
 
 Illustris, illustre (xxiv) .... (bonus et magnus). 
 
 Imago, imaginis, /. (l) (eflfigies). 
 
 Immineo, imminere (xvi) ... (in Formula iv). 
 Impedimentum, impediment!, 
 
 n. (xLvi) (id quod impedit: pict. XLVi). 
 
 Impedio, impedire, impedivi, 
 
 impedltum (xxxix) (nolo te aliquid facere: itaque 
 
 in via sto). 
 Imperator, imperatoris, m. 
 
 (xvii) (is qui imperat: pict. xvii). 
 
 Imperium, imperi, n. (xlvi) . . (si impero, imperium habeo). 
 Impero, imperare, imperavi, 
 
 imperatum (xvi) (dico "Fac hoc"). 
 
 Impetus, impetiis, m. (xlvi) . . (si hostes adorior, in eos impe- 
 
 tum facio). 
 Impono, imponere, imposui, 
 
 impositum (xvi) ...... (in Formula iv). 
 
 Imports, importare, importavi, 
 
 importatum (xxxii) (in+porto). 
 
 Imus, ima, imum (xxxvi) . . . (inferus, inferior, infimus vel 
 
 imus). 
 In (cum ace.) (iv) (in Formula iii). 
 
110 beginners' latin 
 
 In (cum abl.) (xix) (in Formula iv). 
 
 Incendo, incendere, incendl, 
 
 incensum (xxxix) (in aliquo flammam facio). 
 
 Incipio, incipere, coepi, coep- 
 
 tum (xiii) (initium facio). 
 
 Incognitus, incognita, incogni- 
 
 tum (xxi) (quod non ante vidi nee audivi). 
 
 Incolo, incolere, incolui (xxiv) . (habito). 
 Incompositus, incomposita, in- 
 
 compositum (xxiv) (mixtus: cf. Misceo). 
 
 Incredibilis, incredibile (xlii) . . (quod credere non possumus). 
 
 Indicium, indici, n. (xxxiv) . . (id quod indicat). 
 Indico, indicare, indicavi, indi- 
 
 catum (xxii) (roga magistrum). 
 
 Induo, induere, indui, indutura 
 
 (i) (in Formula i). 
 
 Ineo, inire, inii, initum (xxi) . . (in+eo). 
 
 Ineptus, inepta, ineptum (xxiv) . (f atuus) . 
 
 Infelix, infelix (xiii) (infelices, si bona exspectant, 
 
 mala habent). 
 
 Inferior, inferius (xxx) .... (contrarium est Superior). 
 
 tnferus, infera, Inferum (xlex) . (qui infra est). 
 Infligo, infligere, inflixi, inflic- 
 
 tum (xvi) (in Formula iv). 
 
 Infra (xxx) (sub aliquo). 
 
 Ingemo, ingemere, ingemui (l) . (dolorem voce indico). 
 Inicio, inicere, inieci, iniectum 
 
 (xvii) (pict. xvii). 
 
 Inimicus, inimica, inimicum 
 
 (xxi) (non amicus). 
 
 Initium, initi, 71. (xiii) (prima pars e ius quod facimus). 
 
 Iniuria, iniuriae, /. (xLviii) . . . (malum quod contra ius fit). 
 Innumerus, innumera, innume- 
 
 rum (xviii) (quod enumerare non possu- 
 mus). 
 
 Inquam, inquis, inquit (xxi) . . (dico). 
 
 Insisto, insistere, institi (xlviii) . (super vel in aliquo sto). 
 
INDEX VERBORUM 111 
 
 Inspicio, Inspicere, inspexl, in- 
 
 spectum (xxvi) ....... (specto). 
 
 Instituo, instituere, institui, 
 
 institutum (xlvi) (facio: constituo: doceo). 
 
 Instrumentum, instrument!, n. 
 
 (xx) (quaestio in Penso xx). 
 
 Instruo, instruere, instruxl, in- 
 
 structum (xlvi) (paro). 
 
 Insula, insulae, /. (xl) (pict. xvii). 
 
 Integer, Integra, integrum 
 
 (xLviii) (non mutatus: bonus). 
 
 Intellego, intellegere, intellexl, 
 
 intellectum (xiii) (scio quid significet). 
 
 Intends, intendere, intend!, 
 
 intentum (ii) (in Formula ii). 
 
 Inter (cum ace.) (iv) (in Formula iii). 
 
 Interea (xlii) (interim). 
 
 Interficio, interficere, interfec!, 
 
 interfectum (xi) (pict. xi). 
 
 Interim (xlii) (inter duo tempora). 
 
 Intermitto, intermittere, in- 
 
 termisi, intermissum (xlii) . . (ab aliquo desisto). 
 
 Intra (cum ace.) (xxxiv) . . . (in). 
 Intro, intrare, intrav!, intra- 
 
 tum (xxvi) (in locum eo). 
 
 Invenio, invemre, invem, in- 
 
 ventum (xi) (venio ad rem quam non ex- 
 
 spectav!). 
 
 Invitus, in vita, invitum (xliv) . (nolens). 
 
 Ipse, ipsa, ipsum (xxiv) .... (roga magistrum). 
 
 Ira, irae, /. (xv) (roga magistrum). 
 
 Irascor, irasci, iratus sum(xLix) . (ira est mihi). 
 
 Is, ea, id (v) (cf. Ille: roga magistrum). 
 
 Itaque (xv) (post hoc et propter hoc). 
 
 Item (xxviii) (eodem modo). 
 
 Iter, itineris, n. (xxvi) .... (via in qua imus). 
 
 Iterum (xvii) (roga magistrum). 
 
112 beginners' latin 
 
 I consonans 
 
 laceo, iacere, iacui (xxii) . . . (roga magistrum). 
 lacio, iacere, iecl, iactum (xix) . (cf. Inicio). 
 lacto, iactare, iactavi, iacta- 
 
 tum (xxxix) (saepe iacio: "Me iacto," me 
 
 illustrem esse dico). 
 
 lam (xxiii) (nunc). 
 
 lanua, ianuae, /. (iii) (roga magistrum). 
 
 leiunus, ieiuna, ieiunum (xv) . . (qui cibum desiderat). 
 lentaculum, ientaculi, n. 
 
 (xxxvi) (id quod mane edimus). 
 
 locus, ioci, m. (xxxii) (roga magistrum). 
 
 lubeo, iubere, iussi, iussum 
 
 (xviii) (impero). 
 
 lugulo, iugulare, iugulavi, iugu- 
 
 latum (l) (iugulum caedo). 
 
 lugulum, iuguli, /. (l) (roga magistrum). 
 
 luro, iurare, iuravl, iuratum 
 
 (xxxix) (ad deum manum porrigo, et 
 
 dico) . 
 
 lus, iuris, n. (xxx) (pict. xxiii). 
 
 lus, iuris, n. (xLv) (id quod bonumet rectum est). 
 
 lussu (xxi) ("meo iussu": propterea quod 
 
 iubeo). 
 lustus, iusta, iustum (xlv) . . . (qui amat id quod bonum et 
 
 rectum est). 
 luvenis, iuvenis, m. (xxi) . . . (contrarium est Senex). 
 luvo, iuvare, iuvi, iutum (xlii) . (auxilium fero). 
 
 Labefacio, labefacere, labefeci, 
 
 labef actum (xliii) (aliquid facio ut res cadat). 
 
 Labor, laboris, m. (xlvi) .... (si laboro, laborem capio). 
 Laboro, laborare, laboravi, la- 
 
 bSratum (ix) (rem magnametgravem facio). 
 
INDEX VERBORUM 113 
 
 Lacertus, lacertl, m. (xv) . . . (pict. xv). 
 
 Lacrima, lacrimae, /. (xxiy) . . (id quod de oculo cadit ubi 
 
 lacrimamus). 
 Lacrimo, lacrimare, lacrimavi, 
 
 lacrimatum (xv) (doleo: aqua de oculls it). 
 
 Laetus, laeta, laetum (xxiv) . . (qui gaudet). 
 Lanius, lani, m. (xxiii) .... (pict. xxiii). 
 Lassitudo, lassitudinis, /. 
 
 (xxxiv) (si nimis laboro, lassitudo me 
 
 opprimit). 
 
 Latine (xi) (latlne, non anglice, dicimus). 
 
 Latlnus, latina, latlnum (xxx) . (cf. Latine). 
 Latro, latrare, latravi, latra- 
 
 tum (xxiii) (ubi canis aliquid dicit, latrat). 
 
 Latus, lata, latum (viii) .... (roga magistrum). 
 Latus, lateris, n. (xxxii) . . . (roga magistrum). 
 Laus, laudis, /. (xvii) (si bonum facis, et dico " Bonus 
 
 es: bene facis," tibi laudem 
 
 tribuo). 
 Lectio, lecti5nis, /. (xiii) . . . . (id quod legimus: pensum). 
 liectulus, lectuli, m. (xxi) . . . (pict. xi). 
 Legatio, legationis, /. (xLvi) . . (legati: ei qui nuntium ferunt). 
 Legatus, legati, m. (xlvi) ... (is qui sub imperatore militibus 
 
 imperat) . 
 Legio, legionis, /. (xlvi) .... (pars exercitus: circiter sex 
 
 milia militum). 
 Lego, legere, legi, lectum (ix) . (roga magistrum). 
 Lentus, lenta, lentum (viii) . . (contrarium est Celer). 
 Levis, leve (viii) ....... (contrarium est Gravis). 
 
 Lex, legis, /. (xlix) (id quod decretum est, quo 
 
 regimur). 
 
 Libenter (xxix) (cum gaudio). 
 
 Liber, libri, m. (iii) (roga magistrum). 
 
 Liber, libera, libenim (xlii) . . (qui libertatem habet). 
 Liberi, liberorum, m. et/. (xxx) . (filii et filiae). 
 Libero, liberare, liberavi, libe- 
 
 ratum (xxiv) (contrarium est Revincio). 
 
114 beginners' latin 
 
 Libertas, libertatis, /. (xlii) . . (is quem liberamus, libertatem 
 
 habet) . 
 Licet, licere, licuit (xvii) . . . (roga magistrum). 
 Limen, liminis, n. (iv) .... (in Formula iii). 
 Lingua, linguae, /. (xiii) .... (roga magistrum). 
 Littera, litterae, /. (ix) .... (A, B, C, D, etc.:(piM.)idquod 
 
 scrlbimus). 
 
 Locus, loci, m. (xvii) (ubi aliquid est). 
 
 Longus, longa, longum (vii) . . (roga magistrum). 
 
 Loquax, loquax (xlix) (loquaces sunt illi qui nimis 
 
 loquuntur). 
 Loquor, loqui, locutus sum 
 
 I (xxxvii) (aliquid dico). 
 
 Lucidus, lucida, lucidum (xlvii) . (quod lucem dat vel habet). 
 Ludo, ludere, lusi, lusum (ix) . . (contrarium est Laboro). 
 
 Ludus, ludi, m. (ix) (ubi recitamus et studemus). 
 
 Lupus, lupi, m. (xi) (pict. xi). 
 
 Lux, lucis, /. (xxxvi) (contrarium est Tenebrae). 
 
 M 
 
 Macer, macra, macrum (xxxii) . (pict. xxxii). 
 
 Magis (xxix) (adverbium: cf. Maior). 
 
 Magister, magistri, m. (xlvii) . (is qui in ludo docet). 
 Magistratus, magistratus, m. 
 
 (xxxii) (pict. xxxii). 
 
 Magnitudo, magnitudinis, /. 
 
 (xi) (cf. Magnus). 
 
 Magnopere (xxix) (adverbium: cf. Magnus). 
 
 Magnus, magna, magnum 
 
 (viii) (contrarium est Parvus). 
 
 Maior, maius (xxiii) (magnus, maior, maximus). 
 
 Malevolens, malevoiens (xliv) . (malevolentes sunt illi qui 
 
 malum volunt). 
 Malo, malle, malui (xxxii) . . (magis volo). 
 Malum, mali, n. (xliv) .... (fructus qui semen in se ha- 
 bet). 
 
INDEX VERBORUM 115 
 
 Malum Punicum, mali PunicI, 
 
 n. (xLiv) (pict. xxxvi). 
 
 Mains, mala, malum (viii) . . . (contrarium est Bonus). 
 
 Malus, mall, m. (xvii) (pict. xvii). 
 
 Mane (xxi) (prima parte diei). 
 
 Maneo, manere, mansi, man- 
 sum (xxii) . . . '. (contrarium est Eo). 
 
 Mansuetus, mansueta, man- 
 
 suetum (xxvi) (lupl sunt fcri : bonus canis est 
 
 mansuetus). 
 Manus, manus, /. (iii) (in Formula ii: nonnulli homi- 
 nes collect!) . 
 Mappa, mappae, /. (iii) .... (in Formula ii). 
 
 Mare, maris, n. (xl) (pict. xvii). 
 
 Mater, matris, /. (xi) (mater et pater sunt parentes). 
 
 Matrimonium, matrimoni, n. 
 
 (xLix) (ubi vir uxorem ducit, matri- 
 monium est). 
 Maximus, maxima, maximum 
 
 (xviii) (magnus, maior, maximus). 
 
 Medius, media, medium (xxi) . (roga magistrum). 
 
 Melior, melius (xxix) (bonus, melior, optimus). 
 
 Memini, meminisse (xxi) . . . (scio et teneo id quod factum 
 
 est). 
 Memorabilis, memorabile (l) . . (quod bonum est meminisse). 
 Memoria, memoriae, /. (xxxvi) . (memoria teneo : scio quod iam 
 
 actum est). 
 Mens, mentis, /. (xxii) .... (id quo cogitamus). 
 Mensa, mensae, /. (iii) .... (roga magistnmi). 
 Mensis, mensis, m. (ix) .... (xxx dies). 
 Mentior, mentirl, mentitus sum 
 
 (xxxvi) (falsum dico). 
 
 Mercator, mercatoris, m. (xiii) . (is qui tabemam habet, et res 
 
 vendit). 
 Mereor, mereri, meritus sum 
 
 (xLviii) (mereor id quod mihi merito 
 
 venit). 
 
116 beginners' latin 
 
 Meridies, meridiei, m. (xxiii) . . (media pars diei). 
 
 Merito (xiii) (si bonus puer bonam rem 
 
 habet, merito habet : si malus 
 puer bonam rem habet, non 
 merito habet). 
 Meus, mea, meum (viii) .... (cf. Ego). 
 Miles, militis, m. (xxiv) .... (is qui pro patria pugnat). 
 Militaris, militare (xlvi). . . . (cf. Miles). 
 Mille (plu. Milia) (xxxii) . . . (numerus . . . m.). 
 Minimus, minima, minimum 
 
 (xxiv) (parvus, minor, minimus). 
 
 Minor, minus (xxiii) (parvus, minor, minimus). 
 
 Minor, minari, minatus sum 
 
 (xLii) (dico "Malum tibi faciam"). 
 
 Mintitus, miniita, minutum 
 
 (xxx) (minimus). 
 
 Mirabilis, mirabile (xiii) .... (quod vix credimus). 
 Miror, mirari, miratus sum 
 
 (xLix) (mirabile vel optimum esse 
 
 puto) . 
 Misceo, miscere, miscui, mix- 
 
 tum (xxiv) (roga magistrum). 
 
 Miser, misera, miserum (xi) . . (qui dolet). 
 Misereo, miserere, miserui, mi- 
 
 seritum (xiii) (doleo, si hominem dolere 
 
 video). 
 Misericordia, misericordiae, /. 
 
 (l) (si misereo, misericordiam ad- 
 
 hibeo). 
 Mitto, mittere, misi, missum 
 
 (xxx) (dico alicui "I")- 
 
 Mixtus, mixta, mixtum (xxx) . (quod miscemus, mixtum est). 
 Modestus, modesta, modestum (qui non dicit de virtiitibufl 
 
 (xxrv) suis). 
 
 Modo — modo (xLii) (primo — turn). 
 
 Modus, modi, m. (xxvi) .... (cf. Quo modo). 
 
INDEX VERBORUM 117 
 
 Momentum, momenti, n. 
 
 (xxxii) (id quod aliquid movet: pau- 
 
 lum). 
 Moneo, monere, monui, moni- 
 
 tum (xl) (malum vide5, et alicui dico 
 
 "Fuge": consilium do). 
 Mons, montis, m. (xxi) .... (pict. xxi). 
 Mora, morae, /. (xxiv) .... (si quid non statim facimus, 
 
 mora est). 
 Mordax, mordax (xiii) .... (dico mordacem esse linguan: 
 
 quae mordeat). 
 Mordeo, mordere, momordi, 
 
 morsum (xiii) (roga magistrum). 
 
 Morior, mori, mortuus sum 
 
 (xxiv) (vitam amitto). 
 
 Mors, mortis, /. (xi) (pict. xi). 
 
 Mortalis, mortale (xxxix) . . . (qui mori potest). 
 Mortifer, mortifera, morti- 
 
 ferum (xxi) (quod mortem fert). 
 
 Mos, moris, m. (xlvi) (consuetude). 
 
 Moveo, movere, movi, motum 
 
 (xx) (cf. Conmioveo). 
 
 Mox (xxvi) (non multo post). 
 
 Mucro, mucronis, m. (l) . . . . (acer finis cultri). 
 Mugio, mugire, mugivi, mugi- 
 
 tum (xxii) (ubi bos aliquid dicit, mugit). 
 
 Mulier, mulieris, /. (xxiv) . . . (mater est mulier, sed non 
 
 puella, non pater). 
 Multitude, multitudinis, /. 
 
 (xLii) (magnus numerus). 
 
 Multus, multa, multum (ix) . . (ccclxxvii sunt multa: iii sunt 
 
 pauca). 
 Mundus, munda, mundum (viii) . (roga magistrum) . 
 Mundus, mimdi, m. (xliv) . . . (omnes terrae et maria quae 
 
 sub sole sunt). 
 Munio, munire, miini^a, muni- 
 
 tum (xLVi) (munitionem facio). 
 
118 BEGINNERS^ LATIN 
 
 Munitio, munitionis, /. (xliii) . (murus qui ab hostibus defen- 
 
 dit). 
 Mums, muri, m. (xlii) .... (pict. xxxvi). 
 Mus, muris, m. vel/. (xxxii) . . (pict. xxxii). 
 Muto, mutare, mutavi, muta- 
 
 tum (xLiv) (genus rei aliud facio, et non 
 
 iam eadem est). 
 Mutus, muta, mutum (xlix) . . (qui loqui non potest). 
 
 N 
 
 Nam (xxiv) (enim). 
 
 Narro, narrare, narravi, narra- 
 
 tum (xi) (fabulam dico). 
 
 N&scor, nasci, natus sum 
 
 (xxiv) (primum nascimur, deinde vi- 
 
 tam agimus, tertium mors 
 venit). 
 Natio, nationis, /. (xLvi) . . . . (gens). 
 Natura, naturae, /. (xliv) . . . (Natura in se continet onmia 
 
 quae nata sunt). 
 Nauta, nautae, m. (xvii) . . . (pict. xvii). 
 Navalis, navale (xvii) ..'... (cf. Navis). 
 
 Navis, navis, /. (xvii) (pict. xvii). 
 
 Necessarius, necessaria, neces- 
 
 sarium (xlviii) (necesse: eiusdem generis: ami- 
 cus). 
 
 Necesse (xvii) (roga magistrum). 
 
 Neco, necare, necavi, necatum 
 
 (l) (interficio). 
 
 Nego, negare, negavi, negatum 
 
 (xxxii) (dico "Non"). 
 
 Negotiimi, negoti, n. (xlviii) . . (id quod consuetudine, vel non 
 
 facile, facio). 
 Nemo, nemini (dat.), m. vel/. 
 
 (xlii) (nullus homo). 
 
 Neptis, neptis, /. (xi) (pueUa quae aviam habet). 
 
INDEX VERBORUM 119 
 
 Neque vel Nee (xv) (et non). 
 
 Ne — quidem (xxi) (roga magistrum). 
 
 Nescius, nescia, nescium (xxx) . (qui non scit). 
 Neuter, neutra, neutrum 
 
 (xxvi) (neque hoc neque illud). 
 
 Niger, nigra, nigrum (xxxix) . (color: roga magistrum). 
 
 Nihil (xv) (nulla res: non). 
 
 Nimis (xxxii) (magis quam bene est). 
 
 Nobilis, nobile (xliii) (illustris: non ignotus). 
 
 Noceo, nocere, nocui, nocitum 
 
 (xvi) (alicui malum facio). 
 
 Noll hoc facere (xvii) (contrarium est "Hoc fac"). 
 
 Nolo, nolle, nolui (xxxviii) . . (non volo). 
 
 Nomen, nominis, n. (xi) . . . (roga magistrum). 
 
 Nondum (xv) (contrarium est lam). 
 
 Nonus, nona, nonum (xx) . . . (cf. Novem:cf. quoque Primus, 
 
 etc.). 
 Nosco, noscere, novl, notum 
 
 (xxx) (scire incipio). 
 
 Noster, nostra, nostrum (viii) . (cf. No's). 
 Noto, notare, notavi, notatum 
 
 (xxxiv) (indico: video). 
 
 Novem (ix) (numerus . . . ix). 
 
 Novus, nova, novum (vin) . . . (contrarium est Vetus). 
 
 Nox, noctis, /. (xxi) (ubi solem non videmus: ubi 
 
 dormimus). 
 
 Nubes, nubis, /. (xxi) (pict. xxi). 
 
 Nubo, nubere, nupsi, nuptum 
 
 (xxiv) (ubi vir uxorem ducit, ilia viro 
 
 nubit). 
 
 Nudius (xxxiii) (nunc dies est). 
 
 Nudo, nudare, nudavi, nuda- 
 
 tum (xLvi) (amoveo id quod super aliquid 
 
 est, vel aliquid defendit). 
 
 Nullus, nulla, nullum (xvii) . . (non unus, non pauci, non 
 
 multl). 
 
 Numerus, numeri, m. (xxxii) . (unus, duo, tres, et c). 
 
120 beginners' latin 
 
 Nummus, nummi, m. (xiii) . . (roga magistrum). 
 
 Numquam (xiii) (contrarium est Semper). 
 
 Nunc (xvii) (hoc tempore). 
 
 Nuntio, nuntiare, nuntiavi, 
 
 nuntiatum (xliii) (nuntium fero: rem novam 
 
 dico). 
 Nuntius, nunti, m. (xxxii) ... (is qui litteras portat: litterae 
 
 quas nuntius portat). 
 
 O 
 
 Obicio, obicere, obiecl, obiec- 
 
 tum (xLii) (alicui in viam iacio). 
 
 Obllviscor, obllvisci, oblitus 
 
 sum (xxxvi) (ex memoria amitto). 
 
 Obsecro, obsecrare, obsecravi, 
 
 obsecratum (xxiv) (rogo). 
 
 Obses, obsidis, m. vel /. 
 
 (xLviii) (homo quem hostes capiunt, ut 
 
 pro ahquo postea reddant). 
 Obtineo, obtinere, obtinul, ob- 
 
 tentum (xLviii) (teneo: mihi capio). 
 
 Occido, occldere, occidi, occl- 
 
 sum (xxxii) (mortuum facio). 
 
 Occupo, occupare, occupavi, 
 
 occupatum (xlvi) (capio). 
 
 Occurro, occurrere, occurri, oc- 
 
 cursum (xvi) (ad aliquem curro). 
 
 Octavus, octava, octavum 
 
 (xxvii) (cf. Octo: cf. quoque Primus, 
 
 etc.). 
 
 Octo (ix) (numerus . . . viii). 
 
 Oculus, oculi, m. (x) (oculis video). 
 
 Odi, odisse (xxxix) (contrarium est Amo). 
 
 Officium, offici, n. (xlix) ... (id quod facere debemus). 
 
 Oleum, olei, n. (l) (aliquid pingue quod ex olivis 
 
 capimus). 
 
INDEX VERBORUM 121 
 
 Olim (xxi) (longe antehac, vel longe post- 
 
 hac). 
 
 Ollva, olivae, /. (l) (pict. xxxvi). 
 
 Omnino (xiii) (si totum fructum edo, frQctum 
 
 omnlno edo). 
 
 Omnis, omne (xxiii) (totus: contrarium est Pars). 
 
 Opinio, oplnionis, /. (xlviii) . . (id quod opinor: id quod alius 
 
 de me opinatur). 
 Opinor, opinari, opinatus sum 
 
 (xxx) (puto). 
 
 Oportet, oportere, oportuit 
 
 (xLiv) (bene est: necesse est). 
 
 Oppidum, oppidi, n. (xxvi) . . (urbs parva). • 
 Opprimo, opprimere, oppressi, 
 oppressum (xvi) (aliquem sub me teneo, et male 
 
 faci5). 
 Optimus, optima, optimum 
 
 (xxiv) (bonus, melior, optimus). 
 
 Opus, operis, n. (xlvi) .... (labor: id quod ex labore fit). 
 Oratio, orationis, /. (xlviii) . . (modus dicendi: si ante multos 
 
 dico, orationem habeo). 
 
 Orbis, orbis, m. (l) (roga magistrum). 
 
 Ordo, ordinis, m. (xlvi) .... (modus in quo res ponuntur). 
 Orior, oriri, ortus sum (xxxix) . (surgo). 
 Orno, ornare, ornavi, ornatum 
 
 (xLiv) (aliquid pulchnim facio). 
 
 Os, ossis, n. (xxix) (pict. xxiii). 
 
 Ostendo, ostendere, ostendi, 
 ostentum (xvi) (fortasse digitum in aliquid in- 
 
 tendo). 
 
 P 
 Paene (xvii) (non omnino, sed non multo 
 
 minus) . 
 
 Pagina, paginae, /. (x) (in Formula iv). 
 
 Palma, palmae, /. (xxx) (pes plantam habet: manus 
 
 palmam habet). 
 
122 beginners' latin 
 
 Panis, punis, m. (xxx) (pict. xxiii). 
 
 Papyrus, papyri, m. (x.) . . . . (in papyro scribimus stilo vel 
 
 calamo) . 
 
 Par, par (xl) (pares sunt aequi, similes). 
 
 Parco, parcere, peperci, par- 
 sum (xvii) . (si quem merito feriam, non 
 
 ferio). 
 Parens, parentis, m. vel /. 
 
 (xxxii) (pater vel mater). 
 
 Pareo, parere, parui, paritum 
 
 (xvi) (facio id quod imperas). 
 
 Paries, parietis, m. (iii) .... (roga magistrum). 
 Paro, parare, paravi, paratum 
 
 (xviii) (alicuid facio, capio, do). 
 
 Pars, partis, /. (x) (dimidium est pars: pagina est 
 
 pars libri). 
 Parvus, parva, parvum (viii) . . (roga magistrum). 
 Passus, passus, m. (ix) .... (duo gradus). 
 
 Pater, patris, m. (xi) (is cuius nomen habeo). 
 
 Patior, pati, passus sum 
 
 (xxxEx) (doleo: fero: permitto). 
 
 Patria, patriae, /. (xii) .... (Roma est patria Romanorum : 
 
 America est patria Ameri- 
 
 canorum) . 
 Paucus, pauca, paucum (xiii) . (contrarium est Multus). 
 
 Paulisper (xlvi) (contrarium est Diu). 
 
 Paulum (xxix) (adverbium: cf. Parvus). 
 
 Pauper, pauper (xi) (pauperes non multum possi- 
 
 dent). 
 
 Pax, pacis, /. (xlvi) (contrarium est Bellum). 
 
 Pecunia, pecuniae,/, (xiii) ... (id quod capio si quid vendo). 
 Pedes, peditis, m. (xlviii) . . . (miles qui in pedibus pug- 
 
 nat). 
 
 Peior, peius (xxix) (malus, peior, pessimus). 
 
 Pello, pellere, pepull, pulsum 
 
 (xlvi) (ameago veliacio:cf.Expell6). 
 
 Per (cum ace.) (iv) (in Formula iii). 
 
INDEX VERBORUM 123 
 
 Pereo, perire, peril, peritum 
 
 (xxxii) (morior). 
 
 Perficio, perficere, perfeci, per- 
 
 fectum (xLix) (omnino facio). 
 
 Peiiculosus, periculosa, peri- 
 
 culosum (l) (quod periculum in se habet). 
 
 Periculiim, periculi, n. (xlviii) . (malum quod mihi minatur: 
 
 SI experior, periculum fa- 
 cio). 
 Perlego, perlegere, perle^, per- 
 
 lectum (xv) (totum lego). 
 
 Permagnus, permagna, per- 
 
 magnum (xxi) (maximus). 
 
 PennittS, permittere, permisi, 
 
 permissum (xvii) (contrarium est Veto). 
 
 Permultus, permulta, permul- 
 
 tum (xxxii) (plurimus). 
 
 Pemotus, pemota, pemotum 
 
 (xxxvi) (quod bene scimus). 
 
 Perpetuus, perpetua, perpe- 
 
 tuum (xxrv) (quod semper erit). 
 
 Persequor, persequl, persecu- 
 
 tus sum (xLVi) (diu sequor). 
 
 Perspicio, perspicere, perspexl, 
 
 perspectum (xliv) (bene video). 
 
 Persuadeo, persuadere, per- 
 
 suasi, persuasum (xvi) .... (dico, et credis vel facis id quod 
 
 desidero). 
 Perterreo, perterrere, perter- 
 
 rui, perterritum (xxxix) . . . (multum terreo). 
 Pertineo, pertinere, pertinui 
 
 (xLviii) (mihi pertinent omnia quae 
 
 mea sunt vel quae mecum 
 coniunctasunt). 
 Pervenio, pervenlre, perveni, 
 
 perventum (xiii) (ad rem venio). 
 
 Pes, pedis, m. (ix) (in Formula iv: xii unciae). 
 
124 beginners' latin 
 
 Pessimus, pessima, pessimum 
 
 (xiii) (malus, peior, pessimus). 
 
 Peto, petere, petlvi, petitum 
 
 (xxix) (ad rem eo: desidero). 
 
 Pictura, picturae, /. (x) .... (in Formula w) • 
 Pietas, pietatis, /. (xvii) . . . . (amor patris vel patriae). 
 Piger, pigra, pigrum (xviii) . . (qui laborare non volt). 
 Pinguis, pingue (xxxii) .... (contrarium est Macer). 
 
 Pirata, piratae, m. (l) (is qui nave sua aliorum 
 
 naves capit et pecuniam ra- 
 pit). 
 
 Pius, pia, pium (xvii) (qni patrem et patriam amat). 
 
 Placenta, placentae, /. (xxix) . (pict. xi). 
 Placeo, placere, placui, placi- 
 
 tum (l) (gaudium do: bonus esse 
 
 videor) . 
 
 Plaga, plagae, /. (xvi) (in Formula iv). 
 
 Planta, plantae, /. (xii) .... (in Formula iv). 
 Plaudo, plaudere, plausi, plau- 
 
 sum (xxi) (roga magistnim). 
 
 Plenus, plena, plenum (x) . . . (roga magistnim). 
 Plerlque, pleraeque, pleraque 
 
 (xLiv) (fere omnes). 
 
 Plenimque (xliv) (fere omnino). 
 
 Plurimus, pliirima, plurimum 
 
 (xxxii) (multus, plus, plurimus). 
 
 Plus, pliiris (gen.) (xxx) . . . (multus, plus, plurimus). 
 Poena, poenae, /. (xliv) .... (ubi aliquis me punit, ego 
 
 poenam do). 
 Polliceor, polliceri, poUicitus 
 
 sum (xLii) (aliquid vis: dico "Hoc fa- 
 
 ciam")- 
 Pompa, pompae, /. (xxiv) . . . (pict. xxiv). 
 Pono, ponere, posui, positum 
 
 (ii) • (roga magistnim). 
 
 P6ns, pontis, m. (xxiii) .... (pict. xxiii). 
 Populus, populi, m. (xliv) . . . (homines: gens). 
 
INDEX VERBORUM 125 
 
 Porrigo, porrigere, porrexl, por- 
 
 rectum (x) (in Formula rv). 
 
 Porta, portae, /. (xLiii) .... (ianua). 
 
 Portentum, portent!, n. (l) . . . (id quod indicat aliquid mlr3r 
 
 bile futurum esse). 
 Porto, portare, portavi, porta- 
 
 tum (ex) (roga magistrum). 
 
 Possessor, possessoris, m. (x) . (is qui possidet). 
 Possideo, possidere, possedi, 
 
 possessum (x) (habeo: teneo: meum est). 
 
 Possum, posse, potui (xxiii) . . (roga magistrum). 
 
 Post (cum ace.) (iv) (in Formula iii). 
 
 Postea (xxi) (post eas res) . 
 
 Posterus, postera, posterum 
 
 (xLViii) (qui post alios est). 
 
 Posthac (xxi) (post hoc tempus). 
 
 Postremus, postrema, postre- 
 
 mum (xxxix) (posterus (post), posterior, pos- 
 tremus) . 
 
 Postridie (xlviii) (postero die). 
 
 Postulo, postulare, postulavi, 
 
 postulatum (xviii) (dico "Da mihi"). 
 
 Potestas, potestatis, /. (xlviii) . (vires, imperium, auctoritas). 
 Potior, potlrl, potltus sum 
 
 (xxxii) (meum facio). 
 
 Potius' (xLiv) (magis). 
 
 Praecedo, praecedere, praecessi, 
 
 praecessum (xxvi) (ante eo). 
 
 Praeficio, praeficere, praefeci, 
 
 praefectum (xvi) (magistrum vel dominum 
 
 facio). 
 Praemitto, praemittere, prae- 
 
 mlsl, praemissum (xlvi) . . . (ante me mitto). 
 
 Praemiiun, praemi, n. (xxxii) . (id quod mihi datur, si cui 
 
 bonum facio). 
 Praepono, praeponere, praepo- 
 
 sui, praepositum (xviii) . . . (praeficio). 
 
126 BEGINNERS^ LATIN 
 
 Praesens, praesens, (gen. prae- 
 
 sentis) (viii) (contrarium est Absens). 
 
 Praesertim (xlviii) (magis quam alia). 
 
 Praesidium, praesidl, n. (xxxiv) . (id quod defendit). 
 Praesto, praestare, praestiti, 
 
 praestatum (xvi) (si me praeficis, ego praesto). 
 
 Praesum, praeesse, praefui 
 
 (xvi) (superior sum). 
 
 Praeterea (xlvi) (quoque). 
 
 Praetereo, praeterire, prae- 
 
 terii, praeteritum (xlii) . . . (prope aliquem eo, deinde 
 
 ab illo procedo). 
 Praetermitto, praetermittere, 
 
 praetermisi, praetermissum 
 
 (xLix) (pennitto ut praetereat). 
 
 Prandium, prandi, n. (xl) ... (id quod meridie edimus). 
 
 Preces, precum, /. (xliv) ... (id quod dicimus ubi deum 
 
 aliquid rogamus). 
 Prehendo, prehendere, prehendi, 
 
 prehensum (xLix) (capio: rnpio). 
 
 Premo, premere, pressi, pres- 
 
 sum (xxx) (roga magistrum). 
 
 Pretium, pretl, w. (l) (id quo aliquid emimus). 
 
 Pridie (xxxiii) (priore die). 
 
 Primus, prima, primum (xiii) . (cf. "Formula Prima"). 
 
 Princeps, principis, m. (xlviii) . (dux: imperator). 
 
 Prior, prius (xxvi) ( — pro — , prior, primus). 
 
 Privatus, privata, privatum 
 
 (xLViii) (contrarium est Publicus). 
 
 Pro (cum abl.) (xix) (in Formula iv). 
 
 Probo, probare, probavi, pro- 
 
 batum (xLvii) (aliquid bonum esse dico vel 
 
 puto). 
 Procedo, procedere, processi, 
 
 processum (xxrv) . . . . ^. . (ad ilia quae ante sunt eo). 
 Procerus, procera, procerum 
 
 (xxxii) (altus). 
 
INDEX VERBORUM 127 
 
 Proelium, proell, n. (xxvi) . . . (pugna). 
 Profero, proferre, protuli, pro- 
 
 latum (l) . (pro+fero: in tempusfutQrum 
 
 f ero) . 
 Proficiscor, proficlsci, pro- 
 
 fectus sum (xliv) (progredior). 
 
 Progredior, progredi, progres- 
 
 sus sum (xLii) (procedo). 
 
 Prohibeo, prohibere, prohibui, 
 
 proliibitum (xliv) (aliquem ab aliquo habeo vel 
 
 teneo). 
 Pronomen, pronominis, n. 
 
 (xxvi) (e.g. Ego, Ille, Vos). 
 
 Prope (xxiv) (contrarium est "Longe ab")- 
 
 Propero, properare, properavi, 
 
 properatum (xxi) (celeriter eo). 
 
 Propinquus, propinqua, pro- 
 
 pinquum (xl) (prope). 
 
 Propono, proponere, proposui, 
 
 propositum (xvi) ...... (ante aliquem pono). 
 
 Propter (cum ace.) (xx) .... (respondet quaestioni "Cur?", 
 
 xx). 
 Propterea quod (xxvii) .... (cf. Propter). 
 
 Prospicio, prospicere, prospejd, 
 
 prospectum (xxi) (conspicio). 
 
 Provideo, providere, providi, 
 
 provisum (xliv) (paro: id quod erit video). 
 
 Provincia, provinciae, /. (xlix) . (terra non in Italia quam R6- 
 
 manl regebant). 
 Proximus, proxima, proximum 
 
 (xLvi) (prope, propior, proximus). 
 
 Publicus, publica, publicum 
 
 (xLviii) (quod populo pertinet). 
 
 Puella, puellae, /. (ill) (roga magistrum). 
 
 Puer, pueri, m. (in) (roga magistrum). 
 
 Pugna, pugnae, /. (xvii) . . . . (pict. xvii: vel roga magia- 
 
 trum). 
 
128 BEGINNERS^ LATIN 
 
 Pugno, pugnare, pugnavi, pug- 
 
 natum (xxiv) (pugnam facio). 
 
 Pulcher, pulchra, pulchrum (xi) . (quod bonum est videre). 
 Pulchritudo, pulchritudinis, /. 
 
 (xiii) (cf. Pulcher). 
 
 Punio, punire, punivi, punitum 
 
 (xxxvi) (si puer malus est, e.g., eum fe- 
 
 rio, vel ludere non permitto). 
 Puto, putare, putavi, putatum 
 
 (vi) (cf. Dico in Penso vi). 
 
 Quaero, quaerere, quaesivi, 
 
 quaesitum (xxxiv) (rogo id quod non scio). 
 
 Quaestor, quaestoris, m. (xlix) . (is qui pecuniam Romanorum 
 
 curabat). 
 
 Quaestus, quaestus, m. (xviii) . (v nummis rem capio: 
 
 VIII nummis vendo: 
 III nummi sunt quaestus). 
 
 Qualis, quale (vii) (quaestio in Penso vii). 
 
 Quam (ix) (quaestio in Penso ix). 
 
 Quam (xxxii) (post comparativum). 
 
 Quam diu (ix) (quaestio in Penso ix). 
 
 Quamobrem (xxvii) (cur). 
 
 Quamquam (l) (ultimum "cum" in Penso 
 
 XLV). 
 
 Quando (xx) (quaestio in Penso xx). 
 
 Quantum, quanti, n. (x) ... (quaestio in Penso x). 
 
 Quantum spati (ix) (quaestio in Penso ix). 
 
 Quantus, quanta, quantum 
 
 (xLii) (quaestio: cf. TantuS). 
 
 Quare (xlvi) (qua de causa). 
 
 Quartus, quarta, quartum 
 
 (xLViii) (cf. Quattuor: cf. quoque Pri- 
 mus, et c). 
 
 Quasi (xLviii) (eodem modo ac). 
 
INDEX VERBORUM 129 
 
 Quattuor (ix) (numerus . . . iv). 
 
 Queror, querl, questus sum 
 
 (xxxix) (dico malas res mihi non 
 
 merits venisse). 
 Qui, quae, quod (xxxiv) ... (in Penso xxxiv, infra). 
 Qmcumque, quaecumque, 
 
 quodcumque (xxxix) .... (omnis). 
 Quidam, quaedam, quiddam 
 
 (xxiv) (unus de quo maxime puto vel 
 
 dico). 
 
 Quidem (xliv) (vero). 
 
 Quinque (ix) (numerus . . . v). 
 
 Quis, quid (v) (quaestio in Penso v). 
 
 Quisque, quaeque, quidque 
 
 (xxxvi) (omnes singuli — singulares). 
 
 Quo (xi) (quam in partem). 
 
 Quomodo (xx) (quaestio in Penso xx). 
 
 Quondam (xviii) (longe antehac). 
 
 Quoniam (xxxvi) (cum iam: propterea quod). 
 
 Quoque (xi) ("hoc quoque" est "et hoc")* 
 
 Quot (ix) (quaestio in Penso ix). 
 
 R 
 
 Racemus, racemi, m. (xv) . . . (pict. xv). 
 
 Ramus, rami, m. (xv) (pict. xv). 
 
 Rapio, rapere, rapui, raptum (i) . (in Formula i) . 
 
 Ratio, rationis, /. (xlvii) .... (modus : consilium : si enumero, 
 
 rationem duco). 
 Recipio, recipere, recepi, re- 
 
 ceptum (xxxii) (iterum capio). 
 
 Recito, recitare, recitavi, re- 
 
 citatum (ix) (roga magistrum). 
 
 Rectus, recta, rectum (xxiv) . . (roga magistrum). 
 Recuse, recusare, recusavi, re- 
 
 cusatum (xxxviii) (me aliquid rogas: dico tibi, 
 
 "Nonfaciam. Nolo"). 
 
130 BEGINNEKS' LATIN 
 
 Reddo, reddere, reddidi, reddi- • 
 
 turn (xxxii) (do illi a quo aliquid accepi). 
 
 Redeo, redire, redii, redituin 
 
 (xviii) (abii: si nunc advenio, redeo). 
 
 Refero, referre, rettuli, relatum 
 
 (xl) (ad locum fero ubi antea erat). 
 
 Regio, regionis, /. (xxxix) . . . (pars terrae vel caell). 
 Regnum, regni, n. (xl) .... (terra quam aliquis regit). 
 Rego, regere, rexi, rectum 
 
 (xviii) (impero). 
 
 Regula, regulae, /. (ix) .... (roga magistrum). 
 Reicio, reicere, reiecl, reiectum 
 
 (xLVi) (ab aliquo loco iacio). 
 
 Relinquo, relinquere, reliqui, 
 
 relictum (xvii) (ab aliquo discedo). 
 
 Reliquus, reliqua, reliquum 
 
 (xxiii) (quod relinquimus). 
 
 Remitto, remittere, remisi, re- 
 
 missum (xxx) (a me ad alium locum mitto). 
 
 Renuntio, renuntiare, renun- 
 
 tiavi, renuntiatum (xlviii) . (nuntio). 
 Reperio, reperire, repperi, re- 
 
 pertum (xi) (roga magistrum). 
 
 Res, rei, /. (ix) (roga magistrum) . 
 
 Resisto, resistere, restiti (xxiv) . (si quis me agere volt, contra 
 
 ilium sto). 
 Resolvo, resolvere, resolvi, reso- 
 
 lutum (xxi) (contrarium est Revincio). 
 
 Responded, respondere, re- 
 spond!, responsum (xi) . . . (mihi dicis: si postea tibi dico, 
 
 tibi respondeo). 
 Resto, restare, restiti (xxi) . . . (nondum abii: id quod relin- 
 quimus restat). 
 Retined, retinere, retinui, re- 
 
 tentum (xxiv) (ab aliquo teneo). 
 
 Reverter, revertere, reverti, re- 
 
 versum (xxxii) (redeS). 
 
INDEX VERBORUM 131 
 
 Revincio, revincire, revinxl, 
 
 revlnctum (xxi) (pict. xxi). 
 
 Revoco, revocare, revocavi, 
 
 revocatum (xlvi) (ab aliquo loco voco). 
 
 Rex, regis, m. (l) (is qui terram regit). 
 
 Ripa, ripae, /. (xlvi) (terra proxima ad flumen). 
 
 Rivus, rivl, m. (xxxix) .... (parvum flumen). 
 Rogo, rogare, rogavi, rogatum 
 
 (xxxii) (dico "Da vel die mihi ali- 
 
 quid"). 
 Ruber, rubra, rubrum (xi) . . . (color: roga magistrum). 
 Rudis, rude (xxiv) (agricola in fundo est rudis: 
 
 civis in urbe fortasse non). 
 Rumor, rumoris, m. (xxiv) ... (id quod omnes dicunt, sed 
 
 non vero sciunt). 
 Ruo, mere, rui, rutum (xxiv) . . (celeriter eo: cado). 
 
 S 
 
 Saccus, sacci, m. (x) (roga magistrum). 
 
 Saepe (xii) (roga magistrum). 
 
 Saevus, saeva, saevum (xxx) . . (ferus: crudelis). 
 
 Salus, salutis, /. (xLviii) . . . . ("Salutemfero," id est, Servo). 
 
 Salve (xi) (aliquem videmus, gaudemus, 
 
 "Salve" dicimus). 
 Sanguis, sanguinis, m. (xxv) . . (ruber est: videmus si digitum 
 
 caedimus). 
 Sapiens, sapiens (xviii) .... (sapientes sunt illi qui multa 
 
 sciunt). 
 
 Satis (xv) (quantum desideramus) . 
 
 Satumus, Saturni, m. (xxxvi) . (deus quidam Romanorum: 
 
 eius die ferias habemus). 
 Sceleratus, scelerata, scelera- 
 
 tum (xviii) (pessimus). 
 
 Scio, scire, scivi, scitum (vi) . . (cf. Dico in PensO vi). 
 Scribo, scribere, scripsi, £crip)- 
 
 tum (ii) (roga magistrum). 
 
132 beginners' latin 
 
 Scriptor, scriptoris, m. (x) . . . (is qui scribit). 
 
 Scriptura, scripturae, /. (xLvii) . (id quod scribitur: modus 
 
 scribendi) . 
 Scutum, scuti, n. (xlviii) . . . (pict. xlvi). 
 Secundum (cum ace.) (xlvi) . . (eodem modo ac). 
 Sectindus, secunda, secundum 
 
 (xviii) (quod post primum est). 
 
 Securis, securis, /. (xxi) .... (pict. xxxvi). 
 Sedeo, sedere, sedl, sessum (xl) . (consedi). 
 
 Sella, sellae, /. (ill) (roga magistnim). 
 
 Semen, seminis, n. (xliv) ... (id quod in terra serimus, ut 
 
 aliquid ex eo crescat, e.g., 
 
 f aba) . 
 Semper (xiii) (per totam horam : per totum 
 
 annum). 
 Senatus, senatus, m. (xlviii) . . (senes, qui in civitate im- 
 
 perant). 
 
 Senex, senis, m. (xxi) (vir vetus: cf. Anus). 
 
 Sententia, sententiae, /. (xxvi) . ("pensum" non est sentential 
 
 sed "pgnsum est longum" 
 
 est sententia). 
 Sentio, sentire, sensi, sensum (x) . (per aures, per oculos, etc., 
 
 intellego). 
 Sepelio, sepelire, sepellvl, se- 
 pultum (xxix) (ilium qui mortuus est in terra 
 
 pono). 
 
 Septem (ix) (numerus . . . vii). 
 
 Septimus, septima, septimum 
 
 (xlviii) (cf . Septem : cf . quoque Primus, 
 
 et c). 
 Sequor, sequi, secutus sum 
 
 (xxxi) (post aliquem eo). 
 
 Sermo, sermonis, m. (xxiv) . . . (id quod dicimus). 
 
 Sero, serere, sevi, satum (xxi) . (pict. xxi). 
 
 Servator, servatoris, m. (xi) . . (is qui a malo, a morte, rapit). 
 
 Servo, servare, servavi, serva- 
 
 tum (xLiv) (a malo, a morte, rapio). 
 
INDEX VERBORUM 133 
 
 Servus, servi, m. (xviii) .... (homo quern homd possidet). 
 Severitas, severitatis, /. (xxxvi). (cf. Severus). 
 Severus, severa, severum 
 
 (xxxvi) (severus pater gravis est in 
 
 malos liberos). 
 
 Sex (ix) (numerus . . . vi). 
 
 Sic (xxxii) (eo modo). 
 
 Sicut (xLviii) (eodem modo ac). 
 
 Significatio, significationis, /. 
 
 (xLvii) (signum: id quod aliquid sig- 
 
 nificat). 
 Significo, significare, signifi- 
 
 cavi, significatum (xxv) . . . (roga magistrum). 
 Signum, signi, n. (xlvi) .... (effigies: res qua aliquid in- 
 
 dicamus) . 
 Silentium, silenti, n. (xxx) ... (si nullus sonitus est, silentium 
 
 est). 
 
 Silva, silvae, /. (xi) (pict. xi). 
 
 Similis, simile (xxvi) (fere idem). 
 
 Sine (cum abl.) (xix) (in Formula iv). 
 
 Singularis, singulare (xxi) . . . (non similis aliis). 
 Sinister, sinistra, sinistrum 
 
 (xxi) (contrarium est Dexter). 
 
 Sinus, sinus, m. (xl) (roga magistrum). 
 
 Socius, soci, m. (xlvi) (is qui aliquid cum alio facit). 
 
 Sol, solis, m. (xxi) (pict. xv). 
 
 Solea, soleae, /. (xxx) (calceus: inferior pars calcei). 
 
 Solus, sola, solum (xvii) .... (unus: sine alio). 
 Somnio, somniare, somniavi, 
 
 somniatum (xiii) (dormio, et puto me aliquid 
 
 f acere) . 
 Somnus, somnl, m. (xxxix) . . (si dormimus, somnum capi- 
 
 mus). 
 Sonitus, sonitus, m. (xxi) ... (id quod audimus, neque tan- 
 
 tummodo voces). 
 Sono, sonare, sonui, sonitum 
 
 (xxii) (sonitum facio). 
 
134 BEGINNERS* LATIN 
 
 Sordidus, sordida, sordidum 
 
 (viii) (contrarium est Mundus). 
 
 Soror, sororis, /. (xxxiv) .... (filia mei patris est mea soror). 
 
 Spatium, spati, n. (xxvi) . . . (quantum una res ab altera 
 
 re abest). 
 Specto, spectare, spectavi, 
 
 spectatum (i) (in Formula i). 
 
 Spes, spei, /. (xxiv) (si bonum exspecto, spem 
 
 habeo). 
 Spiro, splrare, spiravi, spira- 
 
 tum (xxii) (roga magistrum). 
 
 Splendeo, splendere (xxxix) . . (lucem ex me do). 
 
 Statim (xxi) (nunc: eodem tempore). 
 
 Statud, statuere, statui, statu- 
 
 tum (xLiv) (constituo). 
 
 Sterilis, sterile (xiii) (quod fructum n5n dat). 
 
 Sterilitas, sterilitatis, /. (xiii) . . (cf. Sterilis). 
 
 Stilus, still, m. (ix) (roga magistrum). 
 
 Stipula, stipulae, /. (xxi) . . . (pict. xxi). 
 
 Sto, stare, steti, statum (iv) . . (in Formula iii). 
 
 Strepitus, strepitus, m. (xxx) . . (sonitus mixtus). 
 
 Studeo, studere, studui (xvi) . . (alicui bonas res desidero). 
 
 Stultus, stulta, stultum (xxiv) . (stupidus). 
 
 Stupiditas, stupiditatis, /. (x) . . (cf. Stupidus). 
 
 Stupidus, stupida, stupidum (x) . (qui non multa scit, non 
 
 ediscit). 
 
 Sub (cum abl.) (xix) (in Formula iv). 
 
 Subigo, subigere, subegi, sub- 
 
 actum (l) (supero). 
 
 Subito (xi) (subito venit id quod non 
 
 exspectamus). 
 
 Subitus, subita, subitum (xvii) . (cf. Subito). 
 
 Subsidium, subsidi, n. (xlviii) . (auxilium). 
 
 Subter (cum ace.) (iv) (in Formula iii). 
 
 Sui, sibi, se, se (v) (roga magistrum: cf. Pensum 
 
 VI). 
 
 Stun, esse, fui, futurum (xxxi) . (cf. Pensum xxiii, infra). 
 
INDEX VERBORUM 135 
 
 Summus, summa, summum 
 
 (xxi) (superus, superior, suprgmus 
 
 vel summus). 
 Sumo, sumere, sumpsi, sump- 
 
 tum (xLiv) (capio). 
 
 Super (cum ace.) (iv) (in Formula iii). 
 
 Superior, superius (ix) (superus, superior, supremus). • 
 
 Supero, superare, superavi, 
 
 superatum (xliv) (victoriam fero). 
 
 Supersum, superesse, superfui 
 
 (xLvi) (reliquus sum). 
 
 Superus, supera,superum(xLiv) . (cf. Super). 
 Supplex, supplex, (ace. sup- 
 
 plicem) (xxv) (in Formulis Neutri Generis). 
 
 Suppono, supponere, suppo- 
 
 sui, suppositum (xvi) .... (in Formula iv). 
 
 Supra (xxxiv) (in superiore loco). 
 
 Surgo, surgere, surrexi, sur- 
 
 rectum (ii) (roga magistrum). 
 
 Suscipio, suscipere, suscepi, 
 
 suseeptum (xlii) (facere volo, et mox incipiam). 
 
 Suspicio, suspicere, suspexi, 
 
 suspectum (xv) (specto ilia quae super sunt). 
 
 Suspicio, susplcionis, /. (xlviii) . (contrarium est Fides). 
 Sustineo, sustinere, sustinul, 
 
 sustentum (xlfv) (teneo ne cadat). 
 
 Suus, sua, suum (viii) (cf. Sul). 
 
 T 
 
 Taberna, tabemae, /. (xiii) . . (pict. xxiii). 
 Taceo, tacere, tacul, taciturn 
 
 (xLix) (nihil dico). 
 
 Talis, tale (xxx) (huius generis: cf. Qualis?). 
 
 Tam (xxxrv). (cf. Quam?). 
 
 Tamen (xxi) (sed). 
 
 Tandem (xxxvui) (postremo). 
 
136 beginners' latin 
 
 Tango, tangere, tetigi, tactum 
 
 (ii) (in Formula ii). 
 
 Tantopere (xlix) (tantum) . 
 
 Tantum (xxxix) (tantummodo: cf. Quantum?). 
 
 Tantummodo (xviii) (hoc tantummodo, i.e., Nihil 
 
 nisi hoc). 
 Tantus, tanta, tantum (xlii) . . (tam magnus). 
 
 Tela, telae, /. (xxiv) (pict. xxiv). 
 
 Telum, tell, n. (xxiv) (id quo pugnamus et quod in 
 
 pugna iacimus). 
 Tempestas, tempestatis, /. 
 
 (xxxiv) (si aqua de caelo cadit, tem- 
 pestas est). 
 Tempus, temporis, n. (xvii) . . ("Quid temporis est?" "Prima 
 
 est hora"). 
 Tenebrae, tenebrarum, /. 
 
 (xxxiv) (propter tenebrasnonvidemus: 
 
 flammam facimus, sic tene- 
 
 bras delemus). 
 Teneo, tenere, tenul, tentum (x) . (in Formula iv). 
 Tepidus, tepida, tepidum (xxx) . (si quid tepidum est, paulum 
 
 caloris habet). 
 Tergiun, tergi, n. (xLViii) . . . (si meate verto, tergumvides). 
 
 Terra, terrae, /. (xxi) (pict. xxi). 
 
 Terreo, terrere, temii, terri- 
 
 tum (xxiii) (id quod terribile est, nos 
 
 terret). 
 
 Terribilis, terribile (x) (qubd timemus). 
 
 Tertius, tertia, tertium (xxiii) . (cf. Tres: cf. quoque Primus, 
 
 etc.). 
 Texo, texere, texui, textum 
 
 (xxiv) (pict. xxiv). 
 
 Tibiae, tibianim, /. (xxxii) . . . (pict. xxxii). 
 
 Tibicen, tibicinis, m. (xxxii) . . (pict. xxxii). 
 
 Timed, timere, timui (x) . . . . (roga magistrum). 
 
 Timor, timoris, m. (x) (si me timere vides, meum 
 
 timorem vides). 
 
INDEX VERBORUM 137 
 
 Tolls, tollere, siistuli, sublatum 
 
 (xx) (roga magistrum). 
 
 Torqueo, torquere, torsi, tor- 
 
 tum (i) (in Formula i). 
 
 Tot (XXX) (cf. Quot?). 
 
 Totus, tota, totum (x) .... (omnes partes totum faciunt). 
 Trado, tradere, tradidi, tradi- 
 
 tum (xLVi) (alterl hominl d6). 
 
 Traho, trahere, traxi, tractum 
 
 (xLii) (rem duco vel rapio post me). 
 
 Trans (cum ace.) (iv) (in Formula iii). 
 
 Transeo, transire, transii, tran- 
 
 situm (xxiii) (in alteram partem eo). 
 
 Tremo, tremere, tremui (xxi) . (roga magistrum). 
 
 Tres, tria (ix) (numerus . . . in). 
 
 Tribunus, tribunl, m. (xlviii) . (dux Romanus qui pro multls 
 
 imperabat). 
 Tribuo, tribuere, tribui, tribu- 
 
 tum (xvii) (do). 
 
 Tristis, triste (xvii) (qui dolet: miser). 
 
 Tu, tui (v) (. . . (ego) ferio, (tu) ferls, et c.) 
 
 Turn (xxi) (eo tempore). 
 
 Tumulus, tumuli, m. (xxxiv) . . (parvus mons). 
 
 Turpis, turpe (xlv) (contrarium est Pulcher vel 
 
 Illustris). 
 
 Tunis, turris, /. (xlviii) . . . . (pict. xlvi). 
 
 Tuus, tua, tuum (viii) (cf. Tu). 
 
 U 
 
 Ubi (xvii) (quaestio in Penso xx). 
 
 UUus, ulla, ullum (xlviii) . . . (contrarium est NuUus). 
 
 Ulterior, ulterius (xlviii) . . . (ultra, ulterior, ultimus). 
 
 Ultimus, ultima, ultimum (xxi) . (contrarium est Primus). 
 
 Ultra (cum ace.) (l) (magis quam: diutius quam). 
 
 Ultro (xlviii) (quoque: magis quam necesse 
 
 est: propterea quod volo). 
 
138 beginners' latin 
 
 Umbra, umbrae, /. (xxiv) . . . (res non vera quam videmus, 
 
 et vera esse videtur). 
 
 tJncia, tinciae, /. (ix) (roga magistrum). 
 
 Unde (xx) (quaestio in Penso xx). 
 
 Undecim (ix) (numerus . . . xi). 
 
 Undique (xliv) (in omnibus locis). 
 
 Unguentum, unguenti, n. (l) . . (aliquid pingue quod in facie 
 
 feminae ponunt, pulchritu- 
 
 dinis causa). 
 UmVersus, universa, univer- 
 
 sum (xliv) (totus). 
 
 tJnus, una, unum (ix) (numerus . . . i). 
 
 Urbanitas, urbanitatis, /. (l) . . (modus agendi qui decet et 
 
 omnibus placet). 
 
 Urbs, urbis, /. (xiii) (pict. xiii). 
 
 Usque (xxi) (semper: vero: in to to). 
 
 Usurpo, usurpare, usurpavi, 
 
 usurpatum (xxvi) (aliquid teneo per quod aliquid 
 
 facio). 
 
 IJsus, usus, m. (xLvii) (consuetudo, modus, necesse). 
 
 Uter, utra, utrum (viii) .... (quaestio in Penso viii). 
 Uterque, utraque, utrumque 
 
 (xliv) (duo, si duo sunt omnia). 
 
 tjtilis, utile (xliv) (per quod aliquid boni nobis 
 
 facimus). 
 ©tor, uti, tisus sum (xlvii) . . (aliquid boni per aliquid mihi 
 
 facio). 
 
 tJva, iivae, /. (xv) (pict. xv). 
 
 Uxor, uxoris, /. (xiii) (mater tua est uxor. patris tui). 
 
 V consonans 
 
 Vacuus, vacua, vacuum (xxix) . (quod nihil continet). 
 Vagor, vagari, vagatus sum 
 
 (xxxiv) (in omnes partes eo). 
 
 Valde (xLix) (maxime: cf. Validus). 
 
 Vale (xviii) (contrarium est Salve). 
 
INDEX VERBORUM 139 
 
 Valeo, valere, valul (xxix) . . . (validus sum). 
 Validus, valida, validum (xxiii) . (qui multum potest). 
 Vallum, valli, n. (xlvi) .... (munitio). 
 
 Vehementer (xlvi) (magno cum furore). 
 
 Velut (xLii) (eodem modo ac). 
 
 Venator, venatoris, m. (xi) . . (pict. xi). 
 Vends, vendere, vendidi, vendi- 
 
 tum (xiii) (rem tibi do, das mihi nummds: 
 
 sic rem tibi vendo). 
 Venio, venire, veni, ventum (iv) . (in Formula iii). 
 Ventus, venti, m. (xlix) .... (id quod spiramus, per terras 
 
 se movens). 
 
 Verax, verax (xxxvi) (veraces sunt illi qui verum 
 
 dicunt). 
 Verbum, verb!, n. (xxxvi). . . (vocabulum). 
 Vereor, vereri, veritus sum 
 
 (xLii) (timeo). 
 
 Vero (xxxii) (cf. Verum). 
 
 Versor, versarl, versatus sum 
 
 (xxxix) (in omnes partes eo). 
 
 Verto, vertere, verti, versum 
 
 (xxxii) (roga magistrum). 
 
 Verus, vera, verum (xiii) . . . (quod dicimus esse, si est). 
 Vesper, vesperis vel vesperi, 
 
 m. (xxxiv) (ultima pars diei). 
 
 Vester, vestra, vestrum (viii) . . (cf. Vos). 
 Veto, vetare, vetui, vetitum 
 
 (xvii) (dico "Noll hoc facere")* 
 
 Vetus, vetus (gen. veteris) (viii) . (roga magistrum). 
 
 Via, viae, /. (xi) (pict. xi). 
 
 Victoria, victoriae, /. (xliii) . . (si in pugna melior sum quam 
 
 alius, eum vinco : victoria est 
 mihi) . 
 
 Vicus, vici, m. (xxrv) (urbs minima). ^ 
 
 Video, videre, vidi, visum (ii) . . (in Formula ii). 
 Vigilo, vigilare, vigilavi, vigila- 
 
 tum (xxii) (contrarium est Dormio). 
 
140 
 
 BEGINNERS LATIN 
 
 Viginti (ix) 
 
 Vilicus, vllici, m. (xviir) . . . 
 
 Villa, vlllae, /. (xi) 
 
 Vinco, vincere, vici, victum 
 
 (XLVl) 
 
 Vir, viri, m. (xi) 
 
 Vireo, virere, virui (xxii) 
 Virga, virgae, /. (xxxvi) . 
 Virgo, virginis, /. (xxiv) . 
 Viridis, viride (xv) . . . 
 Virtus, virtutis, /. (xxiv) 
 
 Vis, vis, /. (xxi) 
 
 Vita, vitae, /. (xi) 
 
 Vitis, vitis, /. (xv) 
 
 Vivo, vivere, vixi, victum 
 
 (xxiv) 
 
 Vix (xiii) 
 
 Vocabulum, vocabuli, n. (xxv) 
 Voco, vocare, vocavi, vocatum 
 
 (xxx) 
 
 Volnero, volnerare, volneravi, 
 
 volneratum (xxiv) . . 
 Volnus, volneris, n. (xxv) 
 Void, velle, volui (xiii) . 
 Volpis, volpis, /. (xv) . . 
 Voltus, voltQs, m. (xxi) . 
 Voluntas, voluntatis, /. (xl) 
 Vox, vocis, /. (xiii) .... 
 
 (numerus . . . xx). 
 
 (is cui fundus curae est). 
 
 (pict. xi). 
 
 (supero). 
 
 (homo: pater est vir, sed non 
 
 puer, non anus), 
 (viridis sum), 
 (pict. xxxvi). 
 (puella maior). 
 (color: roga magistrum). 
 (is qui fortis est, vel bonus est, 
 
 virtutem habet). 
 (roga magistrum). 
 (contrarium est Mors), 
 (pict. xv). 
 
 (vitam ago). 
 
 (non multum). 
 
 (in Formulis Neutri Generis). 
 
 (appello: dico "Hue veni"). 
 
 (telo male facio). 
 
 (in Formulis Neutri Generis). 
 
 (desidero). 
 
 (pict. xv). 
 
 (pict. xxi). 
 
 (id quod aliquis facere volt). 
 
 (id quod audis, si dico). 
 
 Zona, zonae, /. (xlii) 
 
 (pict. xxrv). 
 
 FiNIS 
 

 THIS BOOK IS DUE ON THE LAST DATE 
 STAMPED BELOW 
 
 
 AN INITIAL PINE OF 25 CENTS 
 
 WILL BE ASSESSED FOR FAILURE TO RETURN 
 THIS BOOK ON THE DATE DUE. THE PENALTY 
 WILL INCREASE TO 50 CENTS ON THE FOURTH 
 DAY AND TO $1.00 ON THE SEVENTH DAY 
 OVERDUE. 
 
 « 
 
 FEB 14 mq 
 
 
 
 
 
 
 OCT 12 law 
 
 
 
 
 
 
 JUN 14 1845 
 
 
 
 
 
 « 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 n 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 LD 21-100m-8.'34 
 
Vi 
 
 (jL^ U^<^ 
 
 \J- 
 
 YB 00297 
 
 U. C. BERKELEY LIBRARIES 
 
 CD571EE5E3 
 
 y^ 
 
 2^15/33 
 
 UNIVBRSITY OF CALIFORNIA LIBRARY