wBiwiwPWPWiipmpiipiii
 
 THE LIBRARY 
 
 OF 
 
 THE UNIVERSITY 
 
 OF CALIFORNIA 
 
 LOS ANGELES
 
 
 ix^-. 
 
 M-^m 
 

 
 /"'..,> 
 
 y 
 5^ 
 
 r-
 
 J^
 
 CODEX APOCRYPHUS NOVI TESTAMENTI. 
 
 THE 
 
 UNCANONICAL GOSPELS 
 
 AND OTHER ^V1HTINGS, 
 
 REFERRING TO THE FIRST AGES OF CHRISTIANITY; 
 
 IN TIIK ORir.INAL LANGUAGES: 
 
 COLLECTED TOGETHER FROM THE EDITIONS OF FaBRI- 
 
 cius, Thilo, and others ; 
 
 BY THE REV. Dr GILES, 
 Late Fellow of C. C. C. Oxford. 
 
 PAR T I. 
 
 LONDON , 
 D. NUTT, 270 STRAND 
 
 1852.
 
 PRINTED AT THE AUTHOR'S PRIVATE PRESS.
 
 
 I 
 
 I 
 
 PREFACE. 
 
 It is well known that, besides the books which form 
 the canon of the New Testament, there are still exist- 
 ing several Gospels, Acts, Epistles, and other writings 
 which profess to be the production of the apostles, 
 their contemporaries and inmiediate successors. These 
 writings appear to have been current among Christians, 
 of various sects, either heretical or orthodox, at a very 
 early period ; and it is a generally received opinion 
 that the authority of the church at length caused the 
 separation of the chaff from the wheat — the false 
 Scriptures from the true — at some point of time, not 
 later than Eusel)ius the ecclesiastical histoiian who 
 wrote his work about the 320th year of the Christian 
 era. For this opinion there is no sound written evi- 
 dence, and we are not justified by history in saying 
 that any express council was held for this puqoose at 
 so early a period as to carry with it much weight in 
 deciding the authenticity either of the canonical or of 
 the uncanonical books of the New Testament. The 
 opinion alluded to is rather borne out by the nature of 
 the case than by any other evidence. It is probable 
 
 611745
 
 vi PREFACE. 
 
 that a preference would soon ])e given to the best 
 histories of Christ's ministry and death and other 
 records connected with his marvellous career, and that 
 inferior and spurious works would speedily pass into 
 oblivion or be preserved only to gratify curiosity. 
 To this motive, curiosity, may be added another, namely 
 the wish whicli lieretics and sectarians would naturally 
 feel to support their various tenets by every means in 
 their power ; and, as several of the Apocryphal 
 Writings were supposed to favour certain of the 
 various sects which at tliat time divided the church,* 
 it is not to be wondered at, that they were held in 
 proportionate respect, or that of the many copies of 
 them made by those who reverenced them, some, at 
 
 *Lord Lindsay, in his "Sketches of the history of Christian 
 art," [3 vols 8vo, London, 1847,] vol. i, page xl, note *, gives 
 the following notice of the apocryphal writings : 
 
 " Almost all the apocryphal Gospels, Acts, &c. may be traced, 
 generally, to the early sect of l)occta3, a brancli of tlie Gnos- 
 tics, the introducers of tlic Mystic philosophy into Christianity, 
 and in particular, to a certain Ijeucius, said to have been a disci- 
 ple (originally) of S. John, and who opposed these forgeries to the 
 geimine writings of the Apostles, with the view of supporting the 
 peculiar tenets of the sect, namely — that Light and Darkness, 
 Spirit and Matter, are coeternally and cocqually ojjposcd in hos- 
 tility, — that ]Matter is essentially corrupt and sinful, and Spirit 
 essentially pure and divine, a particle in fact of the Deity — that 
 our spirits being in this life im])risoned within our bodies, the 
 flesh must be crushed to impotence if the spirit would be free, — 
 that this depending on the will of man, an atonement for sin is 
 unnecessary, — that, as a means to this, celibacy is to be commend- 
 ed and marriage depreciated, — that the blessed Mary was ever 
 Virgin, — that the body of Our Saviour was a body only in appear- 
 ance, and that a phantom, merely, suffered on the cross — that the
 
 PREFACE. vii 
 
 east, should haVv^ coins do wn to us, together with 
 the other remams of ancient hterature. To this cause, 
 no douht, may he ascrihed the preservation of so many 
 writings, which evidently once were looked upon as 
 
 j);iiiis of death are uiilVlt and the spirit de[)arts easily in proj)or- 
 tionasthe body is pureand uncoiitatninated, — and that the resur- 
 rection takes place in every instance at the death of the individual, 
 the body droppini; off for ever and resolving itself into dust, its 
 kindred mass of corruption. The early Cluirch, in rejecting the 
 leading principle of the heresy, and condemning the heretics, 
 sanctioned notwithstanding, or at least winked at the circulation 
 of tlie fables devised by them in its snp])ort, "^ and these have be- 
 come the mytliology of Christianity, uinversally credited among 
 the Southern nations of Europe, while many of the dogmas which 
 they were grounded upon have, as a mitural consequence, crept 
 gradually into the faith. The Gnostics, on the other hand, were 
 sound as regarded the divinity of Oar Saviour, wliich was fiercely 
 attacked by the Judaizing Ebionites. Both sects, although as yet 
 in the germ only, were manifesting themselves during the latter 
 years of S. Jolui, who wrote his Gospel to vindicate the truth both 
 from one and the other. 
 
 Leucius is said to have been Greek, and was evidently a man 
 of genius and taste, but his writings have been so disfigured and 
 interpolated that it is very difficult to distinguish between his own 
 statements and those of his successors. Many indeed of the 
 pseudo- gospels, traceable to him in their origin, are, as they now 
 appear, puerile in the extreme f, some of them even imj)uting 
 malignity to Our Saviour's childhood. The reader may consult 
 the' Histoire Critique du Maniclieisme,' by the learned Beausobre, 
 second part, secoiul book, torn, i, pp. '337 — 42 1-. 
 
 * Note here — " The condemnation of a number of the Apocryphal 
 writings by Pope Gelasius .seems to have proved (ultimately) a dead 
 letter." 
 
 * » E. G., according to the ' Gospel of the Infancy of Christ,' Joseph was 
 a very bad carpenter, and whenever he made his chests or tables too short 
 or too long, Our Saviour would touch, or stretch out his hand towards 
 them, and they expanded or contracted to the correct dimensions."
 
 vii'i PREFACE. 
 
 genuine Christian scriptures, but now are only regard- 
 ed as historical records, and are treated, as far as 
 religion is concerned, with contempt. 
 
 There have been several editions of these curious 
 writings, all differing in their contents, but all equally 
 incomplete we will enumerate them in order. 
 
 The first publication, in which any of the Apocry- 
 phal Writings of the New Testament are found, 
 appears to l)c the Ortliodoxographa, Herohl, Basil. 
 1.555, containing the letters of Christ and Abgarus, of 
 Pontius Pilate and Lentulus, &c. 
 
 To this succeeds the work of Michael Nkander 
 who published several of them together with the 
 second edition of Cateclicsis M. Lutheri parva Lntlna, 
 Basil. 15()3, bearing tlie following title : 
 
 "Apocrypha : /loc est, ?iarratiofics cle Christo, Maria, 
 Joseph, cognatione ct jamilia Christie extra Biblia : 
 apud veteres tamen Grcccos scriptores. Pa/res, Historicos 
 et Philologos reperta (inserto etiam Protevangelio Jacobi 
 Greece, in Oriente nuper reperto, necdum edito hactenus) 
 ex Oraculorum ac Sihyllariun vocihus, gentium etiam 
 testimojiiis, dcnique miiltorum veterum auctornm lihris 
 descripta, exposita et edita Grcecolatine, a Michaele 
 Neandro Soraviejise. 
 
 A second edition of this collection was printed 
 with tlie third edition of the Catechesis,\\\ 1567, with 
 the addition of Prochorus's Life of St John the Evan- 
 gelist, as indicated by the additional words in the 
 title page : 
 
 Accessit divi Prochori (qui ex septem ministris luius 
 juit et Stephani protoinartyris consohriuus) de Joanne
 
 PREFACE. ix 
 
 evangelista et tJieologo historia Grcecolat'tna nunquam 
 anted in lucein edit a, Sebastiuno Casta Hone interpret e. 
 In 1.3()9 a])})eared Monumenta SS. Pat rum Ortho- 
 (lojcograplia, a Gnjnwo edita, Basil. MDLXIX, 
 containing the work of Prochorus in addition to the 
 other Apocryphal writings given in the earlier edition 
 of the Orthodoxogi'apha. 
 
 Historia Christiana veterum Patrum, Lanrentii de 
 la Barre labore et industria castigata atque per 
 ordinem digesta, Parisiis MDLXXXIII — contains 
 the works of Prochorus, Abdias, and others, which 
 were afterwards copied into the Paris, Cologne, and 
 Lyons editions of the Bibliotheca Patrum. 
 
 Apocri/pha ; para'netica, philologica cum versione 
 Nicolai Glaseri, Thuringi, Walterhusani. Ilamburgi, 
 a. MDCXIV. 
 
 This collection contains an extract from Chrysos- 
 tom De Stella magis visa, but nothing else which had 
 not been previously given in the collection of 
 Neander. 
 
 All these collections were, however, entirely super- 
 seded by the work of Fabricius which appeared in 
 1703, at Hamburgh in two volumes small octavo. 
 A second edition, augmented by the addition of a 
 third volume, came out in 1719, bearing the following 
 title : 
 
 Codex Apocrifphus Novi Testamenti, collectus, cas- 
 tigatus, testimoniisque, censuris et animadversionibus 
 illustratus a Johanne Alberto Fabricio, S. S. Theol. 
 D. Professore Publ. et h. t. Gymnasii Rectore. Edi- 
 tio secunda, emendatior et tei'tio etiam tomo, separatini
 
 X PREFACE. 
 
 venali, aucta. Ilcnuhurgi, sumptu vidua' Be/tjaui. 
 Scliilleri et JoJi. Cliristopli. Kisncri, Ao \~\^). 
 
 The tliird or sup])lcmentarv voUiine of this work 
 was reprinted separately in 174.'3. 
 
 It will not be necessary to give a list of the contents 
 of Fabricius's work, because all tlie various articles 
 which it contains have been embodied into the present 
 volume. But it is rather wortliy of notice tliat the 
 learned editor of tlie Codex Aj)ocryphus was content 
 to reduce into one collection the various pieces which 
 before his time were scattered tlu'ougli numerous 
 publications. The only tract, before inedited, found 
 in the Codex, is the 'Ava(f>opa niXdrov, a transcript of 
 which was sent to Fabric! us l)y Gustavus Schrieder, 
 chaplain to the Danish ami)assador at Madrid, and 
 afterwards pastor of tlie ciiurcli of (iluckstadt. 
 
 Tlie next editor who occu]iied himself witli the 
 Apocryphal writiii«;s of tlu- Niw 'I'cstament was the 
 Rev. Jeremiah Jones, wlio publislit'd liis work, at 
 London, 1722. A second edition a])|)eared at Oxford 
 in 17.98, under this title : 
 
 A new and full mcihod of .s('f/l/u<r flic canonical au- 
 thoriti/ of the Xcw Testament. To xcliich is subjoined 
 a vindication of the fovmcr part oj Saint Matthews 
 Gospel, Jrom Mr JVhistons charge oj dislocations. In 
 three volumes. Bi/ the Reverend Jeremiah Jones. 
 Oxford : at the Clarendon Press, 179S. 
 
 In 1804, appeared a su])])lement to the Codex of 
 Fabricius : — 
 
 Auctariuiu Codicis Apocryphi Novi Tcstamcnti
 
 PREFACE. xi 
 
 Fahrkian'i, ah Andrea Birchin, cphcopo Arhnsiensi, 
 Hauivce, 1801. 
 
 This work contains several tracts not ^\q\\ in the 
 Codex, l)ut tlie text is so inaccurate that the vohnne 
 was thereby rendered coni]Kiratively useless. 
 
 The same year produced also another work ])rofess- 
 ing by its title-pa^^e to be more complete tliau any of 
 the preceding — Corpus omnium veterum apocnjpliorum 
 e.rfra hih/ia, ecVidit C. CJi. Lud. Svlim'idius, Hadamaricc 
 I SO 1 — but this volume, also, was remarkably inac- 
 curate in its text, and lamentably meagre in its 
 contents. 
 
 In 1S23 a s])('cinu'n of a new and more complete 
 edition of the Apocryphal ^\'ritings of the New Tes- 
 tament was sent fortli from the press by Dr Thilo, 
 containing an un})ublislie(l work on the Acts of Saint 
 Thomas, and bearing this title : 
 
 Acta S. Thomcp Apostolt, ex codd. Pariss. piimum 
 cdidit et adnntafiou/hus ilhistrav'it Joannes Carolus 
 Tli'ih, Phil. Doct. et Theol.projessor P. E. in Academia 
 Fridericiana. Prwmissa est nutitia uherior novce codicis 
 Apocri/p/ii Fabriciani editionis. Lipsice, 1823, sumpti- 
 bus Frid. Clirist. Gulielmi Vogelii. 
 
 Nine years however passed away before the learned 
 editor resumed his labours ; and at last in 1 832 he 
 published the first volume of a collection which was 
 intended to comprise every thing that was found in 
 preceding editions and also all works hitherto lying 
 inedited in the principal public libraries of Europe. 
 The title of tins volume is as follows : 
 
 Codex Apocjy/phus Novi Testamenti e Ubris editis et
 
 xii PREFACE. 
 
 manuscriptis, maxbiie Gall'icams, Germanicis et Itali- 
 cis, coUectiis, iiot'isquc et prolcfromenis illuslratus opera 
 et studio Joannis Caroli Th'ilo, phil. et tlieol. doetoris 
 hujusque in aeademia Fridericia Hdlenai projessoris. 
 Tomus primus. Lipsue, 1832, sumptibus Frid. Christ. 
 Guilielm i Vogel. * 
 
 This volume contains all the uncanonical (lospels 
 whicli the editor Dr Thilo could ])rocure, either from 
 printed editions or manuscripts : and it was his 
 intention to puhlish in two otlier volumes all the 
 uncanonical Acts and E})istles in like manner. Twenty 
 years, however, have now passed and tlie labours of 
 Dr Tliilo still remain suspended — never, in all proba- 
 bihty, to be resumed. Meanwhile the previous edi- 
 tions of separate portions, and also Thilo's own volumes 
 have become scarce, in addition to their incomplete- 
 ness, and it has, for a loiiu' time l)C'en impossible for a 
 student of the present day, except at a very great 
 outlay of money and trouble, to form a com])letc 
 collection of these apocryphal \\'ritings. To remedy 
 this evil, and to enable the student to have in his own 
 library all that has yet been gathered of these ancient 
 records, the present volume is now j)ublished, with no 
 pretensions to originality of matter, but only of com- 
 pleteness in its contents ; — and even this is to be 
 understood with reference to those works only which 
 have appeared in preceding editions, and not to such 
 writings of the kind as still exist in manuscript only. 
 
 * Several translations of the Uncanonical writings into modern lan- 
 guages have fronj time to time appeared. We may mention, 1, Collection 
 d'anciens Evangilcs, &'c. Loudres 17G9; 2. Vita Christi, Londini 18IS;
 
 PREFACE. xiii 
 
 These remarks may suffice to point out what has 
 been done before, and what has been the purpose of 
 this voUune. 
 
 The subjoined table shews the contents of Part I 
 with reference to the editions of Thilo and Fabricius. 
 The second part will contain the remaining uncanoni- 
 cal books, with ample notices and fragments of such 
 other apocryphal writings as are supposed to have 
 been lost. 
 
 See Mosheim's tract " De vita, fatis et scriptis Jo. Tolandi," prefixed to 
 his " Vindiciae antiqun? Christ, disciplinn? advcrsiis Tolandi Nazarenum," 
 Hamburg!, 1722, ed. II. Collection of several pieces of Mr John Toland, 
 Lond. 1726 vol. I. p. 350 — 103. A catalogue of books mentioned by the 
 Fathers and other ancient writers, as truly or falsely aapribcd to Jesus 
 Christ, his apostle and other eminent persons, is given in Toland's Amyntor.
 
 CONTENTS OF PART I. 
 
 Thilo. Fabriciui 
 
 I. Historia Josoplii, fahri lignarii, AraLice p. I 1 
 
 II. Evangelium Int'antia: iScrvatoris .4;-a)i/c"tf 12 03 
 
 III. Fragmenta Scriptorum Apocryplio- 
 
 rum qua; Jesu Cliristi auctoris noracii 
 
 ])nc sc fcruiit .... 25* 
 
 1. Fragmenta liymni quern in nionte Olivarum 
 
 dixit, Latine p. 25* i, 307* 
 
 2. Epistola Salvatoris, qua? de ccclo lapsa 
 
 est, Latint . , . . • P- 
 
 .3. Fragmenta tj)i.slol;e alius, Latine 
 4. llescriptum Cliristi ad Abgarum &:c. cum 
 
 epistola Abgari pr.tfixa, Greece. 
 
 IV. Protevangelium Jatobi Minoris, fircece 
 
 V. Evangcliuni Thoraa; Israelite, Groice. 
 
 VI. Evangclium de Nati\atatc S. Marioe, 
 
 Latine 57 319 i, 19. 
 
 VII. llistoria de Nativitate S. Mariic et de 
 
 infautia Salvatoris, Latine. . HG 337 
 
 VIII. Evangclium Marcionis Grrt'C(? . 90 401 
 
 IX. Liber apocryplms Saiidti Joannis 
 
 Latine / . . . . 142 884 
 
 X. Evangelium Nicoderai, Greece. . 150 487 
 
 XI. Evangelium Nicodcmi Zaij«e . 183 491 i, 213. 
 
 XII. Acta S. ThomK, Greece. . . 220 
 
 XIII. Ilistoriae Apostolicae, auctorc Ab- fsep. v.) 
 
 dia, secunduifi Latinam interprcta- 
 
 tionem Julii Africani . . 25G 387. 
 
 2a* 
 
 i, 310 
 
 J0» 
 
 i, 313 
 
 31» 
 
 i, 317« 
 
 33 IGl 
 
 i, 39 
 
 48 275 
 
 i, 127
 
 
 * Mtr*' ^V^' •' *-*-'*^ 
 
 JUL cU*-: ,_-..>r^, .,Cj;^ J^ > .Url'^iA-^lJ ^j^ 
 aJ'^^ J i^-'j i»^» A(!l U> \^jlaij>" j^Trr-rl-^^ t-Wj '^VJ 
 
 iU!l ^^ iiy]^ /■..,J^^ JU!^ t"r^ 4 '^ I'j-r"-^ ^^^ ^^^jJUll 
 l»\ki5l Jyi, ^^b ^^i J^ L^;;^. (^j^l ^;)\ ^c ^a<^3 
 
 icL LL^Ij JU!1 l:J. Jrr*^ jj-* J^l? (^^ J-^ ^-^ "-^^-^ 
 Ar^]^ ^j ijc Ail ^^'^. ^j t^J^ ^ ♦F^^^* ^A' - (*t:*.-^v» (»^' ^ U^ 
 
 ^ <)L)^ U^j bl^ \f^ ji).?^. ^'^'^ ^^^ c^^^ ^*y^ i'jcs"^_j 
 ^^„ji^ •^:>-\^ ^^* J^ J--^^ cl/SJ^ CUU^^ ^ Jcv.^ \~--^. 
 
 1
 
 2 Codex Apocrtphus Novi Testamenti. 
 
 ^ ^J1 ^<] d:Ji ^^\ ^i^l \se, I/. (*1 ^l^ \j^ ^.JJ\ 
 
 j^,»jc4--j« t_j»ijcij ^j-ls^t ^^*ii (^j \a^\ iSibj ^-iij\^ (j;^-'^ 
 .■V...-r^lj j^^ (>d'-5^'^ J^j^^ *— «-=^. U^J «ll5Uc\ ^-r*'^ o ^^ 
 A^L<«J^ ^^^ (*:'.r^ ci^ilxi JJj.X(3Ji fc—c-:«J (J-*/ ^^ 3. 
 
 jj c->^\ ^ ai^lsM L^_jJi]\ '\jj>j^\ ^Q\ ^^j Ul J-:-^ 
 
 ivT* i— '^^ O^."^ f-^^J iiT" '^^ nrrr. "--^xJ /•^«^*J ')~''^ '-^^-^•~~' 
 ^-^ J^^ J ^yuj" D ^^j.'^\ ^tcj J^ j^.y^ »J^ cjy ^1 
 
 * liJoi ^]}i\ 4.^^^_^ VVl? "^L-iJ^ ^^^jTsT U 
 
 ^ liiCl-i ^^ ^ii'Ti LiJj l;\-j;^ icU\ uJ^ij" Jj 4. 
 As^a)^ d^xjy J-jL«)\ <d--o ^i-ji /Jj\ j^\ ^•-^j 1j»^_ iLJJ 
 
 ^"i \j,[ij <^i^l l^'^*'^ "^^^ iJ-:,'^^ '^-^^. j^^ ^.^^ J^ 
 
 jk^lj (j'j^^ e^^; (j^ «Ai£- iJ*^j *— ^-y. t^ Ls*^*^ «^L*J1 
 
 Jw« <^-» JL^ '^J' '^.'T'*^. ^f"*"^ J^^'J c^rT^*^ '^^ tJ> ^r^uSj'
 
 I. lllSTUKIA JOSEPIII FaBKI LlGNARlI. 3 
 
 *^yi^\ Lli3i ^ ^-y-:'. /»!• J^V. /J ^J'^ Jfrr^j "^i^J 
 4^ji^\ iSl^j^ iXjliJl Lrrr:'.J *^^ J^f^^ '— ^ 4-? ^' 
 jci-lj ^\ u_a^^ t>jb j^l t— ^y. ^ J^j ^_cJ^ ^«V A^^ 4 
 
 <J jjli U>^ f-^'j "^^y ivf* •— ^y. f*^ ^^^ c/i^! (,_^ji>j^ 
 
 ^i-lkj ,^cr>rr~^j (.jrrr*- ^^'^^^ U^b t^ ^/'^^ ^"^ U^'^^ji^' 
 t^jUi ^li^ u-fl-.;^, ^^^-ri-lj JW\ ^JJ& ^^^ i^^jxXU^ jj\ ^JloJ^ ^\Sj 
 i^^i^' L5^J^^5 ^ { ' " ^ "^ 4 ^1? L5^^ (*:'.J^ jo-lj j»\ii J^l 

 
 4 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 •• > - 
 
 4 v^*^^ ^yi^. ^^ ^r^j ^^ W"JL/ ^jr^y^ CSi'^i ^)^. J^ 
 
 JUJl 3 l^jJj ^^i J^^ t/-^-*^^ t^r*^ J--*^ z*.;:-* «-4-j^ k.::-^ Jj iaJi 
 
 ^ <dlftij|^ ^_Q„>)jUl ^iJl ^^:y s-^ J^ ^j^ 0^ (^^ 12. 
 iUJxL' iJwa- wi*-iJ JUll J, ^.jJj ^cjJlyiJ^yL^ JU1\ Ijub 
 
 * Lli <-_jJl JCa ^U JL^, i-j>J\ J<-Jb Jl Jd^Jj (^ir^-^^'ji 
 i^\ j...^ ^l^ i^j^ li\J\" ^\^ ^l_jT;c J^ c_j1 aj\ L 13. 
 
 *-li«l\ J/^-* J-j;^ ^Ul^ ^ JJi) ^^ (.j^vv^ '^/J 1^^^^ l::-J^ 
 
 *^^^ A^j jj jL^iSl Jio J^ joji.i) ;^ip-j (*:r^ '—*?*' *^^ 
 J^ ^U^\j_j \j^ ^ \A^ ^ \L=^^ ^ "^-^j^ 'i\j^ }^ ^ iU-j 
 (_Jp- >^^ri ^^ j=s\^ ^»j *fJ ^_e:J^ U-J\ <::^s^ ^\ ijLlsH 
 
 \J^^ (*^. t^ (^ J^^!^ cJl^\j ^^^U^\ Mi^ ^ ^^r^. 
 LS^^. ^ J^ Ji^^ 4 L5*^ .rr-:'- «-^ lT^ ^-^ ^y J^" ^
 
 I. HisTORiA Jo.sEPiii Fabui Lignarii. 5 
 
 (JJ^^-i^ /♦to' -i^:?'^*-' tj ^\^^\ -< ^c— "^ ^)*-"V. S-'S'^^ 
 
 jUll ^.^ ^^_j^l ^,-i; j^- ^j ^LJ\ Jl c-^^aJ ^_, t_5^.iL-*h 
 
 ^jSJ Jt1>\^ ^j U JS^ «^U^ cM J^^J J^ ^rfM'.S 
 
 i^Ull <L.;Jc« ci ^^ J\ U- Ijjb JmJ ^ ^l^_j 14. 
 ^\ <j1 Lj,->£j«I i'jo-^j i!i*-j l^"^ J*jj l::^'1<j **si«o uy*^jlj 
 
 4 ^^1^1 ^^\ ^J\^ Jij Hi t\ ^^"^^ ^ ^\ ^j^i 
 
 jyl\ ^jL\ Ujcx ^\i^ l^\ u::^iib ^ jUj ir^Usni\ al*:^ IaL>- 
 Liu If^jc ^oi <L>jj S-V'^ '^^j *'^ •-^^ ixjs::^ 4 ^J^^l 
 ^1 ^^ Ji^i |JW1 4 ^ c^^j ^5^i (*^ Jj^l 16. 
 
 ^_;i ^.tJi ^j^ J../ ^ ^\ Ti^ii ^yi j.=i^ 
 
 ^\ ^^jJ\ J:J\ U-U"^::^^ ^\ ^/ Jj^n
 
 6* Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 Jjj3\ i"V.l/*^^J ^*i'^lj 'V.^Ij jj«^b t-Wl? '-r'j^^^j ^-^Ij 
 cU-. l::-^^ ^-iJJl li^ JjJ\ C^lJl Ij^^ j^\ ^i^ 
 
 Jj_»]\ jrsT U^ (^ U l-.gV.-^l ^^^1 ^fJJ Jj^l «i^_j5^ 
 
 1 JU l^iiLi. ^5Jj! <OJi ^^ »-;i-:'.>^ •^ j^=J^ "^^^^ (..5--^ «-k^!^ 
 Jj^^ ^[J\ ^\si ^j:i\j JU\ cli^lil ci^-iii Ul i^ j^l 
 
 Jliij U<A Lli2lj U J,:J^\ Ji-,1^ i-a-:^. ^\ V. tl^ (♦Ul 
 
 15*^ (5?^* f^^:*. is'*^^'* f.>~V. S:^^^ t T^- ^" <-^-^j'>* 
 j^-^1 <S?f-^ tr^"*^ (*^ 4j >.i^ 4 A^ (*^^^ f .>*^ ^^"^"^ f ^^^l 
 
 -•^ e:^j\ AiLiLslb ^Jfc^l d^l uJUU^ \^y^ c--X-o^j ^-l^^ 
 ^ ciJJl (^^^ 4"j^'^Vj ^>^ '^^•^ ^^^ J J^ ^ 
 
 Jjlj ^« J— ^^r' V. J ^.^ »-r-'rH?^^ (*^^ 4 *^^ ^^'^
 
 I. HisTORiA JosEPni Fabri Lignarii. 7 
 
 c:-.vjjs? ci:U-<^^ j^^r-* (►^J i^i^l^ 'i^-J^ uL^j^ ^^lij j^j.^ Jl 
 
 ll^^ i^^J (Jjjuc Ij^ ^_5^.'5^j ^^-i^ uliiij' Jsr^ ^ijt «^-3iJ" 
 
 j^X*i %.«Li>i,j Ji^ Uj *— '^^. Lf^^ '^^ tJ'i^^ ^j^ 18. 
 
 iiVlil *— ^-VjJ -^'^^ |J^ lJ^'-^Ij Li*^^ *^iy^ ^e-o\ b c^jJ 
 
 ^?jJ\ ^IC»J\ Jl cuUjj i^Uall ^\ ^^j^ cJ^io 19. 
 <i jJluj J\ <L-1^ <-^SV^^ f!:^^ t^y '^J 4 '■^4;«^ '^^' 
 
 ^ l/^ '^'V- ^^*^y ^y^ ^ cJ^ J^ >r?^J J J^' u^J 
 «U>.j ^^ t::,.ws.^ i^Ju-.5>- ^_^2^1 T,j^!\ ^_^^ ^^\j Uii 20. 
 
 ifj^jb l::-^Jj ^'^ IJjU^ Jj^' IjJJ uVi <U^j J «— ^rj^sl^ 
 
 * ^^^ L^j ^k! (»Jy<» ^^5
 
 8 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 ,^^,.»^j J.J Ls.-* J-j^\i t— £->^_ f^.--^^ Sr l^V^J l5'V*^'' f*^^ 
 
 ^^P-^>11 J^ ^b j^ Jy\ l3^^"^»^;i J\ J^ l^J ^l::.^. ^1 
 
 1>»aLj. *— fi-^. ^} \j-^) ^\ (Jj ^r^j Jj ^"^ W^ 23. 
 Jj \\£. A^j JU\ ^^ j._^, J ^.^1 ^'j -^l; y '^'^'\^^'>J ^^j 
 1^ <j — ij t'.G^<4Jl \^s^^ cjU jJ Aj\ sSI^\ .^ s>-\ *l*j 
 
 ^^j J J^ ^:'.^^ ^;^^V-^ (id>^^ 4 e"-^^ ^^^ liT^^ 
 <Ui^ Lc j_/Aj L::^*^;_ji ^ — .'b U.j_^^ aji — >- ^J^^ 24. 
 
 (»Cj\ c:.?^^ j^l Jt^ ci-^liij LCJIj ^_j^r^ cute Si ij\ ^^a^ 
 \^j^ tl53 J irjJ_jl ^j*-^~j Uli Sii\ J\ i-»jU\ ^.Ju^\ ^Ull Jl 
 A^^ \j\>- >jiUj l^j*xi«j Ul J4^\j Sj^\i!i\ JJ^1 ,^^_j 25. 
 
 I^^.c Ax-;Ut ^iUl (ij ^J^W^ icU\ ^\ ^^liJ^ icU\ ijA) )jC'j
 
 I. IlrsTORTA JosEPiii Fabri Ligxartt. 9 
 
 * l^ *— a-j^, C^t^^ -f^^^^ Jk—*. ^^*^j 
 J, J l» jj ^j tij^l aiarl^ CJJs. LL^. iJ <0 c^Jj^. 26. 
 
 ^^ V. '-ii'^^—^ ^ ^-ij J^— ^:'. ^|j CS-^^j ^ iSsA^ ijXJi, 
 
 jjusi 1 jji 4 ay cic^\ uii ^'li ^ ^^^ ^jj\ ^Ki\j jjuJi 
 
 ^\ <d ^j«,Jj^»-Jii ^;Lj1 Jill jc^r-^l fc_>>^^ ^<^^ (»5^ ^j *-r^" 
 ^ 0*^5^ ^lC*i^ ^1 i;:^;x*]l Ujj UU- Uii J^^ 27. 
 
 ^ja^\ (J^\^ ^:i^ ^y ^^'^y ^^^ c;:^ *^^^ ^>^ 
 
 j*.^ \j^ cj^j ^ \^.^ uy.^ ^^01 i^jc>-^ ij, uj:a:j ^^ 
 
 *i2*J\ I .jcjlj j-a^ J^ ^^^ ^i^ ^j.!^ j*^J^ Cl^yjj ^V.^"^ 
 
 jJ:S^\ Tg\ ^*-£^ a:*i^ J^ jkJ- ^fjJ^ c^'^^ l«^3 28. 
 
 2
 
 10 Codex Apocrypiius Novi Testament!. 
 
 Js^lj J^AJ\ \jJ^ cL/lLc^ ^iJl ^ ^\ JJJ^ J] ^-r^rr^t^ 
 
 JUSl ^ jj& J l^iU Lljl ^^U ^^! ^«^ jJu j^\ <Li J*ij ^j 
 
 '-^^ J^ til) U L-j^!l (j^ cuyi^ ui^j J U (Jl Jli je-\ *^^ 
 
 UJl ^ dJl Jlj' <L^\ Jl ^ij <sJ.\ ^sr ^^\ w^-'^l Jj 
 
 ^Ifi- c:-\^l^ ti^-^^ d-J.^b <!uLc j,Ls^ ^\ <^-lc (^_^..^ "^rf^ 
 <uL: J^ dJ^j^l ^l^ U ^'^ A-^^ lii:*- ^jT ^,1 ;1^ JU!^ 
 iJljy L^^ ^\ J-j^ JU\ 1^)1 J-jl jSi\ Li^i U ^_j-li:"\ 
 
 •..^1 ijjb ^l^ |*jT ^U- J=^m Jj ^,-JU-j^^ *-.< J^^\, 
 J ^-ij lKIj Jr^^*. kj^^ l)^ ^/^ ^j-^^ u^^ 
 
 L_jyUj o\ wV — ?- Jkii <UJ iji 5>" \^L>a^^ -Ji!i (_->Ij Iksaij 
 
 di-j l::^<*]IJ J. cL-j ^Ij: j^s^^j aJU «x! J.^ jjj ^lij -«^_j 
 
 ^ 1j^ L^^ \ij^yi l^;j^< ^« U^ Ul J^J\ ^j 30. 
 
 ^ (i^^ (•r^v'^ ^— ^ y^'.l* r^'*"^ ♦-^^^ c;'* ^-*^'* V. cr'^'* 
 j^AjL^l ^y ^j J}\ J\ cLi[^\ ^^ J, J^ ^ jj y^. 
 
 j^\} L-j\ ui3 ^U oj^l ^jfe jU^l ^--^. f«i^^^ ^-'Lj
 
 T. Htstorta Josephi Fabri Lignarii. 11 
 
 JjO" ;li^l3ij ij^z J.k>_j i^U ^OUcl ^'^'^ ^l^ U^j Cl.^^1 
 
 <L-iJ ULj^ ^j^lij L>U jLrk^\ (^-W^ <^j '^-^1; ^=^f^)r*j^^ 
 
 uu ^ ji 4 jo«jj ji^^i ^ ^ uii c^^i ^^'^ cv^vj 
 
 Ji j»J^ sA-.=- 4 Cjj:^\ ^ Ui^o ^\ ^\ ^i (♦^J^ J^ 
 ^K]l W L*^-, Ujcjo li-jlLj L^j LL.^^ ^^^^ ^ t^^-*^^
 
 12 Codex Apocrypiius Novi Testamenti. 
 
 aL-j Ll^yiLil^ Jr?=f"^ ^cs^\ ^_^^\ Cj-^^ U-Jiii'*. loj^j 
 
 «dll ^^j1 c ^^_ yu l;\ J1 A^^ *j^ JU^ j.^\ J, ^'^ ^!>. ^!b» 
 
 ^±.j\ ^^j cJU\ ^\j^ cJ/^ U^ ^v^; cj3J\ ^m 
 
 i^ <^-j J.5)^ *.-e ^_„o>:;iL! *^ ^-i^trJ ^^^ ^"j ^^AiUSl '-^^.'^^ 
 
 ^^ jl uJ3J ti y*» ^'**rJ Ujcj: ^^' i(]^l LI ^.d'CI;! ii:>-lc 
 
 * jjj ,^^ Joy s^j.<\ \^ i^\i Sj\x^\\ i^ 
 ^^r--*^! Ll^jl^ ^'i/iJ^ Ji\ \^x^ t^-j^^J^^l CL>1^^ 3. 
 
 ^}^^\\ Uj^ ^\ j^\ *j^ ci^^l j^:sr^\ il^l; c:^lljj Jl tJj3J 
 y U <hjjJ1j u-^S j.^ J^j^l ti J-i^ a! to ^ij\ j^l U^ *j^<; ci^
 
 ri. EvANGELiUM Infanti.e Servatoris. 13 
 
 J^js.*'! Uli ^.--^^ J^l jL^ J^^jj jes.-*^' c:^l^ ^j^l^ 
 
 CSj 'i^Aj^x.\ )ys^\ Cl^'jo-^j iJljU]^ ti yy.^xjs.-' i^«a!^ ijl::^ 
 ijjjlj 4 <^*^JJ Ji-?^^ CL^J^is-l i\-J^ ^J^ yiJJ ^J,<;ly»-b ifjLsil 
 
 W "-^ t^*^ j'^ cy-'^J^^^ ^r^:?^^ i'JJ^^ ^"^ tr^" J *-^y ^ 
 fc^jJl ,^j|;"«i^ "^^ V/^ '^)'^ 'rf-^-- \J'^ kJ^ J^^ ^^ ^^J^ 
 
 (-l,<Jy C-^-^ ciJ^ V. A^. ^^ (J>^^ J^^ ^_^\ \JtS 
 *^ill j-:?^ u*^ '-rr-^ If? JJ^l ^1 uli^\; 4^^'^ '^^b -^^^ 
 
 Laj\ L-il\ iLs-j Jj^^^ lL^-xiJ ^'^^j <-->j*i]^ t" • ^^y 
 * *j^^ c^ Li-^^^ ^^J «)iii^j^' e:->Mlj ^^'^ tUJ^l-i» 
 
 I^Jes— ^ ^1j cJ^r^l? i.^>J63J^ ^J^>\;S^\ [*^*^ (^^ t::^-lj\;J LiJ
 
 14 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 * t^Sij IjLjj ^is- »jc^ (^rl^f* 
 1ju£ lI^jJ ljU.*i *j^ '--V' (*^ *2>*i»^ i_f«AS^ IsUijJt uJ3J 
 
 iy^lj *^Mv. ^jJ^ j^^ "^t — ♦ — ♦>j" /J (^^^ ^j^ ^^ U jjl^ »i«. 
 
 * "iLLs!^ a;^y3lj j^sus. *._/^w>lj 
 J_jAXi U^Ij J>J u^jJS'*'] ^\ ^\j \a\ ij\ ^^J^jA Uli 9. 
 
 c t.-^ c__>,!\ JdJ J ilij U-i L^»iJ »^' o-^-J 4_i <sj Ulj *A-«J\ 
 
 ^-jj if^^ Li ^ ^-^•^V '*^*^'^ '^-^ {M.}^^ iiT* lT^ '^^ 
 ^Ik^^ ul/! J *iXj UK ^l^j d^AsT ^jfe'v^ *i^l ljJ^ i^^^ 
 
 l^-,>.ly_. ^,,.0^ Jill ^\ <d«s»j ^jjil^^ ^ JJb ^^.l^ (»^^ (Jj3 J 1^^ 
 
 dr=C (j;^ e;-^^'^^ ^5r^.. V*^ "^^ ^Ttr-^ ^-"^ "^J^l^ A^. i^'^J 
 j^^ uli^i j^^. ^,1^3 .?^ls^^ C-^^^ C=r^.^ ^'V./^ ^..« '^W 
 
 Ijc*- 5^^^ {^\ IjiU ^l::--;UJl ui:) J 4 \^jjj h/\ c1$3j 
 tc id \^]\'ij jtU^\ lI^Ij (J\ (•Litf'^l i^j Lj^l 5-:^^ ^,;*'*^1^
 
 II. EVANGELIUM IXFANTLE SeRVATORIS. 15 
 
 i^Ji\ *JkA ij:,^j£.^ ijLi^bj ^i-isib <dJ\ ,j1 aj^ Sj^ Ju*j <dl 
 
 ^-♦>:^ c'i?»JLJ j-'4::^'i *i*3i^ Lli3 j Lu-J L:U1 uil- J,j U^ 
 jJ^JJ a1 ^_^ju ^li ^cjj'^ |^l$31 Jj3i jJJ ^^*i 11. 
 ClJi?.**^ O-vi— ^ ^ (*:!/* *i^.-< S'.V....)' wC^jli^ (♦6'*-* (*€**'♦'*' 
 
 ^» ^SJ\A\ Jb.<. J-ijii\ <Ul ^l/KJ ^,.< ^;;^_;^ ;i;:?^'r^^ b*^ 
 '^ J^* cJ/ -''-' r^^ *y^ ^b ^' ''Ir'^ s''^^ '-^^^^ r^ '^'-^. 
 
 i'l;^^ iJi'bb '^'J^y u>'^^^^ J^ ^^^r-=* cJ^^^^ L5^>^^ 
 CL^Ai-li k-^1 ^Jj: *i;jt.ijj <t.lx4j\ w-i — i jJJj ^-«<j V*^J ^^M^ 
 
 L,. j^Ls ui ^Nj ^^i^ c^uji ^^ ^jji ^Ji ^^ ^1 
 
 * <?c.4^ iy ^^^ Ujb^ l^f\ J^ laiUj ^o^H ^^j1 
 ^')\ i!li\ liUL, U^ jb^ ki-j jj ^^\ tl^ J >.«^^^ *— 2-^t: ^-.-^ 
 
 Jijj <di-l ^<. ^y^^ ^_ u-i.^^y} ^^ uV.l;-'^ u4;^ 4 ^^ ^ 
 
 Si ^^J dj J-^ t^><= J^ ^A-'- cLTU ^.. l:>-y^^ 13. 
 U-liz l^-sf^ (^j-^^ 1jJt/»-«-i Jti>^\3Jjj f'^ify h\A^ ^^
 
 16 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 Uli \j'«2^j (*^V^ ^J^h c/^'*'" '— ^^ (K^ J^j f*^^^^ *^i^j^ 
 
 *^ Jliij LJ^j uli^JJ b/y^ ''^^.•s-'^ ^'♦^ <-^j<^ 0*j^^ 
 
 * \jsxj |gjb uJ_j-» *— ^y. 
 aasjj ^^ij£- lJj^j^^ iJ' ?r>^ A^^ c:^jl^ '^^rr^^j J>-jUb 
 
 y}^\ \^\ lyl^^ jUl iLii \4j,\^ UM ^.y^^^lj l^U c:^-Jj 
 
 c^NJj '^•i-c- (J,^ (i^.'^J^ *jii»Ki£ .xo '»i^3i Jk*.' ^-<!« 15. 
 
 UjJj -ba-^I Jk--Jl ^U^ J^, hj^\ iJjCirJ *j^< c:^^^ i'ju-Jl 
 
 e_-i). c/Jil <oyLlj <)dl\ u^^sn.^^ Ul3 j\ <.i_-£s^^_j 1^'U c^liixjl 
 aLU! lI/Jj t| '^^^^ i=^/ '^„j^\ CJ^\-'J Ji>^ jc^ jUj tUiUJ^ l^
 
 II. EVANGELTUM INFANTILE SeRV ATOMS. 17 
 
 C-J^ i"ju-JJ ei-JUj iJi\ (.Jl^jli-tt jjils fcfc^ l^i«^i>- ti -*sv— ^1 
 Uli «L)\ IfiicU <dJ\j aU>^^ JilaJl ^jjfe ^^:..V)r.^ S^-^^rr-' V. f^.r* 
 J*j Jj bjU j^j^ ^/} h^ iJ^^^:^^ t^Jj U-^i-j) l^ t-j»^j 
 
 J_VJ L-k« U il^^n ,1^" cijjcul j.i!l ^^ J^ [^ 17. 
 l^Ju-xj U.l\ cI>jJ ^ ^^^ L::-.>-JL-i (^^^ fj^ V* — >- L/^^ 
 
 ajy J' \.L.j ^^ *^*^' t::,.^.^Ui L!i3J Jl b^U-li 18. 
 J oW^ cr* L.^ ^ -^.^ ^'^^ ^b lL^ U y e^JUi 
 
 jjj ^:^ «)J Uj iJjjl? iss. ijf^ ^j ^y-i^ J^ 2^jj t::-.o£r^ (.lA^ 
 U\ ^ JIjj <t:>^ ioc-j^ s!j Uls \^j^ j\^ \i\\j d:^ ^^^jj ^J 
 
 ^^ L5^;j cr* v^jj J^^ ^ ^-^ ^-^ r^-^ '^-^^ "^ 
 
 c^i^liii *^^ S>XmJ1 ^\ c ^, ^> o JJ^ ^^ sl/^ ^-tf;-^ d-i^ 
 
 CJ--J ^i-Jvj ^_5J>!^ *ft< ^5JJ\ JiW^^ *^._^^^ <— ^^:'. ^<^j^^ 4r^^ 
 
 3
 
 18 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 i3t«^ <U\ 1^^ CL^Jci.^ ^ **j (jl^llJJ lL^^J J^JjStJ U CS^A 
 
 d^U.^ «-^ ti»»^lac- <UwJ^ ■._ °- •';.-:* <J^■'^L«>£• *^ u::->j\^:;,i>i'j iXjUu' 
 UJ3 L-k« U cr^jci-l^b ^ M^\ uli3i jjtj ^l^ U)j JU^ 
 jj^ a3L-j«)l Uj iz!i — cj l^«^ \^\ cLi'i^6>y^ ?^— i '^y-^^ 'V J—-*'. 
 
 Cl^^ iJJu-JJ el-.vJJj uJU s^ 'i^ J— J«J o'JJl Ulj L*^- -•-'•^ 
 
 * tU>^lag ^|Xj l^Xj-ij Ali^ U&lj-< /»J^« 
 
 W VW. J l"^y^ ^^>>-^ h} yj^ C/l:^ ^j^ y-tfjj 19. 
 ^;-^lj l^^A -U^l ^l^ Uli 4?b^ J.srl ^\J1\ ul^ aj>i£ lyb 
 L.J J[iJj Ij]^ (_fj=^^ ^. jJ j^-* ^y/ ^^ ^JJ^ "^^ iiT*^ ^^* 
 
 t/jj^ Uj ijf-^ ^ t:;«^^^ (^f-r^"^ ^^ ^tr^^ ^^ *-^^ 
 
 c;d^ JS (»=^^ liTr'J tiT* ^ cA^ J^ ^rtt^ j*^ ijf^^ ^J^^•^ 
 \j\ L^\ ^ c:^Hiii JJJl U>-j jl^l ^.^ si <0j ^^U *iJl 
 
 lybj lix^ l^.«i& \^ i^liii t::^-^!! ij^,'^^'^ ^if^} u^j/^-'O /♦>» 
 
 tl^^i <Uij L^jS^y-o Si'^ ""^^rr^ lO^ lij^; m;^*^ ^j-^^ liJCkC
 
 II. EVANGELIUM InFANTI.E SeRVATORIS. 19 
 
 ^\j^ Cl^lljj i^t^-« ul>S<^ '^»^' l1>1j l::-.^X/4.-j l*li 21. 
 
 ^^-J |«11 l^Jiri-jl^ A.<il ftlj^ ly ■V*' '^-^ o^^ W-*^ ^^^J-* liT" 
 
 *.\Sj lij;>>\ ^l^ <V.^;^ "-r*^^ '-'^*r^^ ^'^^ 'T^r^J ^^ J^'^. 
 
 e5-J^ Ij^-^ ^A^. '^"^^ *«-:;^ L5^ ^5^^ ^^l*o.-j j^J^-* Cl.^-0 
 
 c_j«j t_^l <^_j*^ *UbJ ji UU.^ J \f<j! ^V;>r^-i!l c:^!lij 22. 
 
 ^^Ij l^J^j *J_<! -rk Ic liaxlLl j^^l '^-^^ *j^ ^r!^.^ f*i— ^^ 
 l^r>A\ uliCLl y.4je ^l\y^ J1 ^ixjlss-li^^^ lL^! J J *J^^ c:^
 
 20 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 * L^\ CJ^ U-J ^^Ij *&j j^^^^ e/* ^.?*^-'-5 (*V^-^^ 
 y^^ i>ii. ^^^ J\ \^j lL<\^ ^ \,iS^\ Uii 23. 
 
 j»^*^j ^^^-/wl ^^ ^,,)e 4 u^.^ (^ ^^^^ clrl^ ^ ^-^^^ 
 
 ^^jj^ ^^^U^ Ji^ J>^ ^^^\j U3 (.^^ ^\s'^\ ^yA h^ 
 
 uli3 J (j-/Ujj ^li LiU-*! *£j j»U> ^j l^j.^ j*iLf-» jiia^ 
 
 Uii Si::j^ 1^ c:^^:^ aL-j ^ix ^;j.l\ ^^L^l ^jljj Cilxic 
 «0 (j:JlJJ *^^ ^;;•-=^^ '^ \j^^ ^'^ f../^ ^^/* ^-V-^^ CL^ 
 
 hiSK 4 J^^ S^;r^. ^ \jr^ '^ o-*^ V. *•*'' J^J ^}^. 
 
 * J-t; c5^!^j c-JjUj L::,.Jjij\ ^^^ ^^/ Uii 
 ^aJ^ C J\ ^£J0' jJl ij-AsIl J\ CiU ^^ ^^^ 24. 
 
 *„fl^ l*j>^ Cl^ 1^::— 1 — c. to ^^^ ^.^;ia^^ 4 U^- ^~^J^ tr^ -J 
 _.^ tl/lJb <OjJo ijjj^ t^.«--; c_^^ jyi ^^j ^^^ u!-^ 4 
 
 * ^\ J>Ji\ CJ^ 4 
 ^^J uyy ^JLr^^ >r^ iJ^ y y '—'^^ cT*^ ^^* 
 
 ^^^ ^j\ 4 ? r-V. '-r^^ J-^J ^jr^ ^-^ y"^ U^J^ «4 
 
 ,^^ ^\ \*u>^ Uiiy.^i* 1^ tf^>'-' '^^ c;^^ ^~^ '^-J ^^*
 
 II. EVANGELIUM InFANTI.E SeRVATORIS. 21 
 
 UWy l^ l,^\ *J e:^-j Ly J\ !^J l^ 27. 
 CL-ye i'Ju-Jl Joe J\ <)sijl5>-li lSJy*]\ C_-^l5 JJj {J^,r* (^^ ^J 
 
 i'l^^l tlAi* l^ c:J^ 'ftr^^ ? J— i J— ^j* j^^ ^jj/ (^^ 
 l^l^li J^^ Jojj* <Gli Ijjb ^^ij\ |J\ i-i>^^ (^^ (^^^ ^• 
 ^_^1 <o i^ — z ^/jJl Ull !jji» ^ c^jci> o--5l5j /»Jj-« ci-^ 
 
 t^J ^ <UiJl J LiiJ |*Uj (ibj-Upl ^^ ^j^ l^ijl ^So: Ai-jLjj 
 ^j m3^j^ ^■^j* <-ry (^^ <V '■^W'J ttJ^KS? 4^ W^ ^^3 
 
 ^^j 1^1 ^ji ^\ 8sib !Sj\s>- lJ/^^ '^\r^\ cJ\ui> ^\^j 28. 
 
 ^^ C^^\ <--^^ J'J j^,l^^ y 1 ^\ \j\ Ll^SdA lo Ji^ *J^ CL^ 
 
 1^ wl^ij i'l^ill CJ^ Lz-^^x.*^ Uli l^^ £^^. (*~^ iOL-JO 
 ifju-J\ JkXc J^ ^«1 ^^lU^^ <^^j irju-j9- ^j) ci-J^n (.1X5 J 
 
 * JJi) (.::.^Uj b^ \^i\ ^\j ^^^ ssp^\ji\ j^\ ^\^j ^^^^ \>«j 
 
 Ul..vJ-«j mIj< cICIj Lii^bui lj*:s-lj HjUj <)J1jj :>^laglj Jjjc^\ 
 V/* (^^ C-?Uj <uJl ^f^ l^'^ <t:i««Jlj ^"^rr^ ^'iixlje.s^ ^^:r^ f*^ 
 
 JJ^ <^^ ..Xj lij-ii \jui» l^^, (^Is, ^-^^ .^asT jj\ t::-^.^j
 
 22 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 jLll ci ''^^-^ ^e^J^ ^fy^ u;^ ''^^ c:-./Jje jlj <<i^J^. J <iOli 
 
 1^ ^jJ^ j_/«Ui ijlp- U.^! \^ ^\ l::>^^>^ -»J\ tj izs>~\:^ 
 
 <u^ cljUJ «0J1 \i^li ^*^\ ui3i ^^K« (^ii*J^ ^-r^^ *i^jo^^i 
 c::-^ll3j <L^Ij j-fi). *j^ c:-?^^ i"ju-Jl Jki£ , j^ <tJ c:-v^j <GJo"lj 
 
 J l^ l!J3 j*&sij <dJl *j _« *---'y* ^ c:->5Ui aXl^ l^\ Ju ^^ 
 
 Lfe^iUcj L.J '^j^ J^.^-'^^ J^ ^'} (*-'} )^ '^*-* '*^^^5 l^Uac 
 
 U^ J^ (♦y J^\ 1^3 ^^:;.l i'^^^ tl/U J^^ 30. 
 ^toj <to1 ilci/4.^ f jW. CJ^ -P'^l? I*^*^ Jc>-\^^ Ll^tcj (_£*J 
 
 C-^lirl i_i^ t-?;^^ Ci:j^\ ^Jl t-Jfi JJJ ^»-^1j Jo-^^1 ^f^ 
 
 jJ^ 4 CS^^ ^*^ l^ ciJIjj ^f>'*>>y ki^ b\f" (*i>r* '^V 
 Ju<Jl *— >^J ^^j c^Ltfj Uii isLs-M ^^^jLt^i tUi-x j_^-4^ Jk5 
 Cl->IUi t./fl^j «fcikclj Jt»^M ^i^iit^ Lc«^ V. ^.^^ *'^*^ lJ^ U^U
 
 II. EVANGELIUM iNFANTIiE SeRVATORIS. 23 
 
 clZ-i c:^lj^ <d!l i"J ^j\ 1.^:^^^ ^Ji\ ^>^^ cu^ y.\...]\ <u\ 
 
 c:Jl.- U5> ^.:'r^'. J j^. ij^^ ^V^^ '-^^" ^^'^ utr^ cr* 
 ^i <J*jlj c^.^; ^uj\ J^\ ^^ LLj ^^^-«tf^ j*)^ ej^ l^ 
 
 IfJj! c^^ tl^i u^Ui Uii «lXwr J.C i^Jj U!i Ua 
 
 ^j^\ ^\ d^U^ Uli Li^<^^ Ai\ aj^ Ujcj: l::-'!-!^ 32. 
 
 Aarjli L::-wiJi-JlJ .^/!^ Ji^ y^^. ^j^\ ^ \^.^:^ ^ ^\j 
 h\^\ j*fJx ^j JUH IJJi Js. 'i\^^\ CJ^ ^v\j Uli c^ILjj 
 
 ^ ^L: ^ l^ l^Ui jX».U:; ^^_, U j^ c^Ui ^b ^ji^ 
 
 c::--!lj dj\j Uls l^-xȣ j^-j ^^jJl ^JOJ^\J\J L^\ ijj\j lfc_,^1j 
 J\ c:--^j j-^^^^ IjJi ^i Lijj c:^ l^J.;^^" lT^^ ^^ (^ 
 tl/Ljb t::-v.l/ i;^^ J^ L::^Uji J l::^,-?^; As-U) ^5 .^^^^^ 
 
 Mj^l \^ 1^jC« 1^11 \^^j Uli ^LLs)^ V.W^ (*f^^ *^^ <-^>« 
 U!1 ^jj& ^ Ls^Ua1\ \JL^c\ J c^JUj fi-^^ l}^.
 
 24 Codex ApocRYPnus Novi Testamenti. 
 
 ^JL^ LjU Ly: J-.*£ J tcui ^\ l&«^ ^■^i-^.-'.^ '^jlj ^ <^y^\ 
 
 cj JJt ijjj j^j Jyii;^ ^^j 1^5^ ^ix l^,.X) .xii*; c:-^jl^ 1^1 
 
 O^ tiy-* J^ Vj^ f*:^J ^J-^^ ^^ U>^ ^!y. J^ V^^ c.^ 
 jJp-1 l> cJuJli^ 1.::^^^ \J\ U«-J (ji^^*r^ uJ!^^- t^^**^ V^ 
 
 jjij A-^b 1^1^ Afi Ujkj ci^jJic jcj ^J^J 1^1 Wi?^j Ia -^' 
 
 Uli l^ \:bjj>s>\i \^ J^pi>.l aj vi^lUj t_*U >1 l^ **) l^jj Jljj 
 j^j i'^^i!^ tlAj c:^'>J uJcuj^ ijj:.3t^\ al«^l * j^Jb c:^!Ij lfuia3 
 
 jv>^ ciy, ^^^1 ^1;^^ ^h ^j^ ^-^^ ^ ^ Jr'^ ^ ^r* 
 
 v>Ja: 1^1 '^Vj ^ l^lj ^^JJl ^ICiJl ^\ i.::^v^j IfJJ^ Jca: 
 1^1 c^_ j»*-sw <ij v.::.^ — i j_^jj^ d!Lj«!^ to ^ \^:Jjlj l^K 
 l>^i» o'j^ l^ i^lJJ^ cj^^ t_^\ JQa^il 1^ U:>-1j UsUi
 
 II. EvANGELiUM Infanti.t: Servatorts. 2o 
 
 ^^l^ A\ ie\Ji\ l::^L?j *^J^L ^.\ Ujc^ ^ \y^^ Uli 34. 
 
 Ai-<i l::^U. ^.r^^ uJ^' <i^JiiJ Uii (..:;jeii^ cl^!j ^ VrV 
 j/*.5-^ jli c_->l^^ \sU'^\ uJ3j -^ -rr^ ^'^ ^l-J^ lU3j ^ij 
 
 uil;^ ^^. juJ\ !^Ui J^ ^^'-^>^ ^^ '^^i ili^' ^* 
 
 J_j^ clio^ t-jyb^ ^.^ J^ ^^^ ^} ^y^l CS^ J U ^}\:. 
 ^^j.s:^ j.!^. l^^. il^.l jL!1 il^- ^i clS^Lfc ^l^ Ul_, 35. 
 
 ^<Ju j^iJ ^l^ \j^l iJ.i£ j^ J ^\^ dj\ l)J ^^^ ^^^ 
 
 \j.^^^ Is^ *^*A! ^^. *-r^lj ^^-^r" "^^^rr^^ Mf* ^^*V^ ^^ 
 
 ^^ ^^-J t_>>^ ajXl j-ki—J Ji tj~J c-^^ (^r«^. J '^b^ 
 i^Ua-.!!! TT^r*" ^\— ^^ lLAj Jj t_j— J <— ^1 j^Ci ^jy^)\ <Uis»- 
 
 Ij^J ^ t_-Jl^\ JLo (^lia-^^ a.i^ TT/^J f>~^ '-r'y'^ (-5^^ 
 «Ua 1j^^ Aj^ ^j!i\ u^jsll ^i_j J^ <uLj! ^j^\ ^yij^'i\ 
 
 * hjs!.\i Jj^ll ay**!? <iU-»*.' 
 I»^, ci;U ^^l^ aSL^ ^^-^ *^ cj.^_ c-jJ^ J.^ W^ 36. 
 
 4
 
 26 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 y^Jall ^ 1j*JtL \y^j 3j\J\ ^ *ft ^i^\ ^^\ dji\ji\ Jlal?^^ ^ 
 c^j^_ <-r^^ J^ ^^■^^^ i^;— =5ri — c^ <t::j:l:«JJ ji^k^ *^.<i Jo-lj 
 
 ^i j*Jii\i (>^j^\ t^' '^J^ ^^ c^^^ (j^^ k-::--jU li^W^^ 
 ^Ix J^ix. cV5 j^l$\ UjUi *^ jjil J ^;--aJ]^' |;JCJ^ ^U1 CJ^ 
 ^Xs. \^isu5 uJ^Jjlb^ b^rr^.-:^ sj^j^^^- f^j^^ ji:^'^^^3 jy^'^ ^ 
 \^j^>]^ j^UjM^aS^ JlS^j\ \j'^3Ai W f^-^ (*^:r*H5 ^^^ (*^'*~? 'V.'^. 
 
 j_-<i L^X^j jjjt> *\Sf\ ^j^iXi } y_j~J <-r^^ ^) 37. 
 
 ^\^ JL cLJ^ Lli3 J *-.lj cl*.tf J^j cLJjjlasT jli5>-U fj^^^\ 
 lf<^,».=^ ^—'^^ Jj^ iL-=l\ dJyls*- ^^ c^> c-J^l Isj- Uii 
 
 tl^Jj ^j ui3 »^^ li^ aj J ^^ ju<y t_jy J^ c^j t_-^l <|J 
 
 Jk^lj J^ ^\^\ ^^\ cli^l J j^^ z-/^l; f^. *-r;i;^^ ^"^^ «lcUl 
 \»Ja> Uii trH='^ ttA^ vJ^ lT^ tV^^ ^'^b^ sr'"'^^ c;;^^ <-^ 
 
 ijj<\4i^ c)^ Li^ J^*^"* '^^^ ?^~^. '■^^ '^^^.•'. ' ^"^J^ U^ ^^' 
 
 j^j1«j b^^l *^ uU*^^ tt::.^^ J^)! ij^^-ds^—J !y\^ jj-,U^ (j^ 
 \/#ii j^li^ '^"y' ^-^-vf^*- tJ^ ^""^ f ^•*^. 't^^ U^ U^*^^^ \^j^\^ 
 
 Ji^^j^Li <ul^ ^Jl> fcX^ cj^^ t_^^ \^ J\ Uljj jj\^ ^! ^'..aivllj 
 ^J V. ^ J^J A^X'^ uXi^ i'xjc-:! ^V.^1 u^*^ c^^J 39.
 
 II. EvANGELiuM Infantle Seiiyatoris. 27 
 
 di.ck 'i±S ^ *— ^^. ^'«^ i— a-J^ ^X^ <»--^^. tl^slt) cliJ.^^ .laj 
 U zj^ ujj\ <)J Jliij <LJ1 L2. J jj Jj bjlL cub CS^\ ^ 
 
 jij^^ f^\i ^^b ^ Ss-\j J^ '-r'^J 9^. ^-^^ '^ J^ 
 
 j\i;;i J^ e.r^. ^J\ ^> ^:' cj^ fjrrJ^ c^ ^j 40. 
 
 lL^_;^^^ tela ^j:\ ^ ^^_f^=^ c-'^?^ C^:?*^'^^ l^W*^^ <^1/ 
 ^yixJjb <--?lj JO>i ^]\ \js? (U^JkJJ ^ ly^s-l il^J U! ^^l^--^^ 
 
 ^ U ^y^l jj *a) j^^iJi 4_5^jj!) ^^ J'ui j^l LjtU U i^j-«Jl 
 
 1^1 JUj c ^^ t_->^\ r/^ U^ \'}'^^ Sr^^'^ ^.-.iS^ <J ^^^ 
 
 Ji^ ^^L-Jl clX-.^y 1^>^ j.C-^1^ J\ UU J\ yr^\ y jJ\ 
 
 ci^Uy-Ji^ ? >-*:'. ^>A^ '-'j^f^V (J/i;^J ^A^^;l^ ti;^'^!? ^'^ 
 l/ij. (J jy^^ uL^Ul cuUsy! clC^U J^ jii.\ Jj.^:^ 
 
 ^-!;^^ c;t^^^^ ^^'^^ L^J ^-^ »-=-'*:?*- ^^ ^^V* V. ^^ 
 ul^lLj (^.^'j |_;-<1 tljcj; .c^^ Aj IC-- J^ (J^ \jJu«j L> c:^\ 
 
 cJ^lj (^J U;--*l) ,^_5*'a^ ijW^^ WJ V*^ f ^. '^J^ J^ 
 * ifj— -11 clAi' y^.n-v7 l5^---tf \jjU»; \^\ ^)^AJ\ l::-^^!
 
 28 Codex Apocryphus Novi Testament!. 
 
 ^ ^\.^\ ^^^i i^)\ '^^>' j\S\ j^t> ^J ^l^ Ulj 41. 
 
 Ijl^ Uii ^^Ux-ili ^.t!^ L--^ ^^ iL^j, aLsw <t;j^i ^x!l Lli3 3 
 
 I^LmJ! ^iyjcs:^ A^i j»J& t_cjj\ L,<}^^ J^^ ^3i^' U' ^i'^.j^. (*^ 
 *^ to *J Jljj c^^ t_>J^ jci !1 ljL>j Uii >&jU;»-l ^^ l^^i 
 j^L-wuall c j«*j ^-^^ J^A^ ^:r=^ <l:ii^ wVJ UUi (Cf-^^ \^ {ji^^ 
 si liijl ^,^5 ^*aAJ ^^j\ i<^^ ^-i^^ '^^^ ^^^ ^ Ij^^J 
 
 Uli **^'«1 ^r^ <^^1 ^^jj'ujj ^U^jillsr ^!j ^r-^^ jj-iii lj*^^ 
 
 l._^ks)^ ^■^\ ^^^\ ^^\\ \^i<>£^ Uii iCu^*^ C^^_ t-J^l L5'^J 
 
 ^*.S^ aSi S i^j] <JL't3j tUJb \i^\j l.,,^liS.M J-.4^ ^Jc.'1 4*3
 
 II. EvANGELiUM Infantt.e Servatouis. 29 
 
 * i^:^ f_Sj^ ^^^ iCS.dii tjJJl *->ay^\ ^3 
 *5(j i^W*^^ tr* ^~^' '^^^ ^^^ ^'^•' f*^'^*'^ ^>^ v_5^J ^^' 
 
 |^^,«a:>- Uli -jkJl ^^JlC iS^» c^_ ^-ir^ Li^-^ c;W^^ ^i^j^ 
 ^J^ \:^\ KS^r^j c/JJi c:-^^ ?^^w.; c_^^ yijj ,^^--^^ iJJ^! J J^l 
 
 ^^^ ^j;:^^.^ ^J^J*^i 1;^^ (»^ ^"^^ ''^'^ ^ ^^^ (»^^ J^ -jkJl 
 ^\ ^^Js. ^ycL'J ^ pj.^^ c_^i\ j^ JUi <drjj ^jJl ^ jjbj oU L:o\ 
 Jj3 J^^^i-^ Jjs.M^^.> _jii ^-^\ JLj UUj tiyJ'"^ A^ *:ii^ 
 
 V. u^vij V: J^ ^^^^ t.^,' ^--^^ u-b J- c^j ty^, ^)^ 
 
 4_f Ju«j It \}\'i ci^w*!^ ''^^^^ '^.-rrr^ ^^2^\ ^ CJ\^j ^ {^y^.j 
 \jX4>^\ ^j)^j>a[si^ c-^^ J'iii ijiU; ,_^JJ1 ^^ Jj c:^jl ^_5^>V^ ^^ 
 
 Cj— J cj^ *j)^^ CL?^^ i"A--J^ u:-JIj |«yi (^'«j jJj 45. 
 CJ^o <!Gyk) Uli <t-<l SU£. )\ JjJO./»J\ i <)bU-j \^\ ^-■^>-j 
 
 * V^^ 
 
 Uil <LjU ^li ^*«j t_->^l ^^l^ \^\ ^\))\ t^ j^ij 46. 
 J,«j; jJj c^.-j c__^\ ^\^j l^J 1*4;! ljL*£ jJij tijW'^ '^^^ l;^j 
 
 *JS,liii <^-^e^^ U^^^ y;J^ ^■?' c:^*-s j*jJ uli^lj ,^'\^j ^:r^^ 
 
 ii^J j^{x3 ^\j\:>~ ^\ LdA U.' ^j^j^. *fi>j ^^J^ (*«^ ^/'^l 
 ]ssi> t— al.3 to Ji^ c^, i-jji\ ^ JlaJ UjU cjil^ ^^.-^ <-r^J\ 
 
 <0 Jliij «J.i c^—; t—^U ^_5t*^! uJ3i ^^ s/>^^^ v-^J >i^-\j
 
 30 Codex Apocrypiius Novi Testamenti. 
 
 jiii i^j ^^ j[kJi ^x^ (4^ j;^ ^5i ^.^ ^^3 48. 
 
 ^o-V <5J (JUi JjclJ 9^—:?^ '— ^^. V. ^— ^:r^ ^* '— ^ ^ *— ^^r 
 
 j-Jli jUi i-Jll Jjj i\ Jljjj l::^ <— fll^ iill ^^ i\j Ul J^<J\ 
 J^ ^jJ:> J> Jjj ^^--j c>^\ <d Jlii ui-^j Jj j»U^l ^ jUi 
 k_a^J! a! Jliij ^j^i, J^ *l*^^ t^ljli l::-^.j J^'I 'Vr^-j ^^^ 
 *^^_^ tuU-ib « d^'U^ ^j ^j^j \j^ *-^^^^j ^'^j ^'^^ 
 
 l^x^— J J \^\ j^^j r/~^- ^>^^J y^-^^ ig^ (— i^M \i^ /»JkA3 
 ^-.♦>*rf^ (Jjwil c^_ L-jJ\ Jlj J^..t-:^5^ C-jli^ j^ \£i\ji ^j *l*^^ 
 
 ^J ^,U1 Jo- J\ jJj J^ c^.j ^\ JyvJjcjl, d^ JJ^ 
 JJ jL1 ^-<J\ li^ J Ji^ ij\ Jljjj *U^1 d^-s*^ ^^sa^ 
 
 JjmJ^ ui3i j^-o^rf^l (J^ ^^ (^ '^^ \J^ Ajjo-U 49. 
 ^Uli ^.^^ Ji ^ Jli lJI JUi (-J11 Ji il JU i^ UJi 
 
 CI^-J J^l i.li3j J^J^ (->c!^^ ^^'"^ ^ LS^ J^ ^1^ ^^—i ^J^^ 
 
 ^^ d-.-Jl ^^ TT-^^ *4^ ^ U^^ CT* i*i/* '-^^^^ *— ^-i^il J^ 
 
 * ULiytJ^ 'V.^^:'. cT*"^ 
 Ju^Jl J! *Jji jjl Jl s^Sx^\ L^ jLx:j\ a jU Uli 50. 
 
 ^ JIa3 Jj^jb ^1 i\ y\i _ji» ^^^ ^^j1 ^^\ ^ JliJi j*^! 
 ^£ i^r^^ i^J <-r'J^ JIj J^^ '^^ ^i)^. ^^j ^y^-v. <— ^
 
 II. EVANGELIUM InFANTLE SeBVATORIS. SI 
 
 L-t LJ^J1 c^ J J^^jV^^"^: c^^^^ \\^h h^'^i S-=^^^ 
 
 J\Jii.Ll0i^^ jjx ^y ysU ^I^ U; cJ^ J^^ 51. 
 
 \^^y^ ^^^r^dJj IfJjliUj If^'^J V*rlV^ [♦Ir^^l? Ci^^^ ^J^ 
 ^l.^_ V-c \JL» \i)jj\xJii» \^<IJl>« V^}^J!^ U:i<«U:x.<iiU \^«^^Ju«J* 
 
 Jliii ^.Ual^ c--i? ^_5J */>■ *f-J^f..ii^ Ss \^\ J^^ 52. 
 c t^^ t-r^^ ijl^U <_^1\ Ac J ic-rrf^^ V. ^"^-^i? ?^~i 't^ 
 
 jj,yjl^ ^UiiT^^j UbiJl UUil^ LiU-l'i^ ju-Jl ci;^J^ it-Jall 
 
 j>.\ Lt^j j1;=>-'^1^ cU:is»-i!tj ^i'j^^^ J*i^ <L--3i!l JjtJj LikJl 
 t_^l »\Sa JkjsL-'j j*::^^ l1/! J (♦liii \^\ J^^^"* Jii^ J-^. U 
 
 t:i^.< i^JuJ^ c:-?U- <utUi>\j >»K]\ ^ jjb ^^ *i. ^.-rr^ 53. 
 ys>t ^'L; u_£-!^j jjs <uL; jjjJ l^ ^ A>\ aj)lj j^xj >^^^ 
 
 lL's.^V-?'> Jojoi w-^jcj CJ»j^_j Ijl l^ ^jJ^ b \j^ Ij c::-Jjo 
 
 ijb UUll yUi" j^ aJlj "^'3^1 ^1<31 U^. jj jU UU ^f\ 
 
 ^^^ ?>-^ 'tO^ U^J W^ lj* f*^^^ t^'*^ kiac^ <ul (.::-Jl^_j 
 
 *i^J^ i'V'lj '^'.W'^ ej^^ ^'^ (*^^ tli3j ^^j 54.
 
 32 Codex Apocrtphus Novi Testamentt. 
 
 \-.Vfg.,-j ljU:^^j Uj/ v^iJI ^i> JfrJ <^-U oJ>J\ ^JJb 55. 
 
 
 * is— ^1 J l)Jk:5-. U Ail
 
 III. FlUGMENTA 
 
 SCRIPTORUM APOCRYPHORUM 
 
 QUiE JESUCHRISTIAUCTORISNOMEN PR^ 
 
 SE FERUNT 
 
 1 . Fragmevta kymni qucm m monte OUvaruvi dixit. 
 
 ..Solvere volo et solvi volo . . Salvare volo et 
 salvari volo. .Generare volo et generari volo.. 
 Can tare volo et cantari volo. Ornare volo et ornari 
 volo. .Lucerna sum tibi, ille qui me vides. .Ja'nua 
 sum tibi quicunque me pulsas. Qui vides quod ago * 
 tace opera mea. . 
 
 2. Episfola Salmtoris, quce de ccelo lapsa est. 
 
 Die Dominico sedentes in foro, et causas judicandi 
 otiosas. Venationes in eodem die non collieere. 
 
 4* ^
 
 26* CoDFA ApociiYPiius Novi Testamenti. 
 
 Pecora in eodem die iion mulg:entes sed paiiperibiis 
 vestris aut comparibiis non habentes distribuere 
 Boves tuos in eodem die non mittas laborare. Pro- 
 pter quod non custoditis diem Dominicum, veniat 
 
 ' super vos judicium Domini. Et propterea lugebunt 
 et. .generaliter periculum terrag et captivas animas 
 ducet. . . .ubi erit fletus et stridor dentium. Nes- 
 
 citis miseri quia terram mare et omnia 
 
 quae in eis sunt ornam tea Adam 
 
 '" de limo terrae plasmavi et edi bit 
 
 omnis peccatus in terra, donee Nihil 
 
 aliud operantes in die Dominico nisi ad ecclesiam 
 concurrere, solemnitates Domini audire, et post 
 ha3C* infirmos visitare, mortuos sepelire, tribulantes 
 
 " consolare, discordantes pacii'icare, crucem Christi 
 in onmibus venerare, deponentes nitidas vestes, in 
 saccis et ciliciis et cinere versari, sicut Ninivita^ 
 fecerunt, et sic liberati sunt ab ira furoris mei. 
 Miseri populi cur non timetis, ut possitis evadere 
 
 ^" iram meam. Corrigite vos antequam veniat ira 
 mea super vos et omnes habitantes in terra, qui 
 nolunt custodire mandata mea et diem sanctum 
 Dominicum colere et venerare. Ponite miseri mor- 
 tem ante oculos vestros die noctuque, quia nescitis 
 
 ^^ qua bora auferantur a vobis animae vestrae et dedu- 
 cantur a Diabolo in gebenna ignis, ubi nidla erit 
 requies nisi fletus et ululatus. Admoneo vos per 
 epistolam istam ut custodiatis omnia quas dixi vobis. 
 Quod si non custodieritis, mittam super vos lapides 
 
 ^" calidos, ignem et flammam producentes cum magno 
 pondere qui consumant vos usque ad .... anei qui 
 deglutiant homines aut velut passer triticum ita 
 devoret vos infernus. . . .os serpentes pinnatas ma- 
 las et pessimas qui devorent. . . .tributio. Si non 
 
 '' egeritis poenitentiam et. , , .in quibus bibitis vos et
 
 Ill, Epistol.e Christi. 27* 
 
 filii vestri. . . . Dico vobis coiijuratio fidelis populi, 
 pernianeat in vobis gratia mea qui sum Deus vester, 
 Vigilaudo et oraudo vel eleemosynas faciendo, facta 
 mala relinquendo, homicidia relaxando, viduas et 
 orphanos diligcudo, pro })eccato vestro semper * 
 orando, mala pro malo non reddendo, diem sanc- 
 tum DominicLim custodiendo, compari tuo caritatem 
 et fidem perfectam tenendo. Si hcec feceritis, in 
 regno meo eritis mecum regnaturi in secula seculo- 
 rum. Amen. Filii parentes non maledicant, neque '" 
 parentes filios, quia maledictio patris et matris era- 
 dicat fundamenta domus filiorum. Ecce fideliter 
 iterum dico vobis, ad ecclesias meas cum oblatione 
 frequenter venite. Lectiones divinas intento corde 
 audite ut salvi esse possitis. Qui dissimulaverit ad '' 
 fontes aut ad arboribus aut ad petra f uerit inventus 
 sacrificare, aut adsepulcramortuorum prffisumserit 
 incantare, aut in quolibet locis tergere anathemabo 
 eum et perebit inferno inferiori, quia omnis incan- 
 tator non babebit partem in regno meo. Ille tamen '" 
 qui dimiserit saiictum diem Dominicum, et non 
 coluerit eum sicut oportet, anatbemabo eum. Alale- 
 ficos, divinos, incantatores, auguriatores fugite. 
 Jejunium observate. Vestras decimas de (juantum 
 habueritis, in Ecclesias meas })onite. Estote assidue " 
 sine peccato. Recordate tabulas JNIoysi famulo 
 meo et legem et prnerepta quce dedi ei ad praedi- 
 candum in populis ut timeant me et custodiant 
 illam. Moneo vos per Epistolam istam ut in Ec- 
 clesias meas nuUus sit, non vir, non mulier, qui '" 
 prgesumat fabulare aut verbosare aut sedere aut 
 ante Missa egredere, donee compleantur sollemnia, 
 anathema sit. Anima ilia tale non colligam in 
 paradiso meo. Amen dico voljis, si non corrigeri- 
 tis vosmet ipsos, mittam super vos brucus et locus- "
 
 28* Codex Apocryphus Novi Testamenti, 
 
 tas, qui comedaiit fructus vestros, et lupos rapaces, 
 qui conieclant vos, quia non custodistis diem sanc- 
 tum dominicum. Qui ipsum non custodierit male- 
 dictus erit. Die Dominico non levare vestimenta, 
 * non caput neque capillos tondere. Qui haec fece- 
 rit, anathema sit. Si custodieritis mandata mea, 
 avertam faciem meam a vobis et non mittam in 
 domibus vestris omnem malitiam et amaritudinem 
 et infirmitatem. Si quis tamen in die Dominico aut 
 
 '" causas voluerit committere vel intentioncs facere, 
 aut rixas commiserit, mittam in eis pustellas, acces- 
 siones et languores, et omne genus infirmitatis. Et 
 pro eo quod non concurritis ad ecclesias meas, sed 
 magis ad mercimonia vel ad silvam vel otium, et per 
 
 '' plateas sedere, fabulas vanas loquere, et me non 
 timere et ecclesias meas non venerare, propter hoc 
 tradam vos in fame et in manus gentium (et non 
 pluam super vos) incredulorum, paganorum, qui 
 Epistolam istam non custodiunt. Jam enim vobis 
 
 -" ante legem meam mandavi, sed minime custodistis 
 diem sanctum Dominicum. Propterea mittam gla- 
 dium meum super vos quia non custodistis hrec 
 omnia. Amen dico vobis, Crucifixus fui propter 
 vos et resurrexi die Domiuica, adscendi ad dextram 
 
 ^•' Dei, et requiem dedi omnibus die Dominico. In 
 ipso feci caelum et terram, solem et lunam, mare 
 et omnia quae in eis sunt. Etpostea Adam de limo 
 terrae plasmavi et die Dominico sanctificavi et dedi 
 requiem in ipso, ut bene agant et sine pressura sint 
 
 '•■ et requiescant per omnia. Sacerdotibus meis 
 prfficepi per e})istolas et libros ut legem istam fide- 
 liter narrent, ut die Dominico et festivitates meas 
 fideliter custodiant, quia pagani sunt in terra, qui 
 non custodiunt legem meam. Et si non custodieri- 
 
 •" tis omnia quae praecepi vobis, mittam super vos
 
 Ill Epistol.e Christi. 2Q* 
 
 tribulationes et gVcandiiies et tempestates et siccita- 
 tem, qui cxterminet friictum operiim vestrorum, 
 et non habebitis partem mecum, neque cum angelis 
 meis neque cum martyribus meis. Amen dico 
 vobis, si non custodieritis sanctum diem Domini- * 
 cum mittam super vos fame et frigore et sestum 
 gravem in messes et in vineas vestras sive omnes 
 labores vestros, et ad alios demonstrabo et vobis 
 non dabo, quia dccimas vestras de quantum babuis- 
 tis dare noluistis. Inde ad decimum revertatur. '" 
 Amen dico vobis, Die Dominico observate cum 
 omni dib'gentia, sicut nee ipsas oleras in hortibus 
 vestris die Dominico coUigatis. Si base feceritis, 
 vos mulieres, mittam super vos serpentes pinnatas 
 qui comedant et percutiant mamillas vestras. A- '* 
 men dico vobis, si non custodieritis sanctum diem 
 Dominicum, omnia mala mittam super vos. Nam 
 si custodieritis mandata mea et feceritis ea, dabo 
 vobis benedictionem meam, et multiplicabo labores 
 vestros usque ad abundantiam et usque ad mes- '" 
 sem, et usque ad vindemiam et pomiferum, et 
 totam substantiam, et quagcunque petieritis dabo 
 vobis. Amen dico vobis, si non custodieritis man- 
 data mea, omnia mala habebitis, et addam vobis 
 malum super quod babuistis. Etsi fuerint Presby- " 
 teri aut Diaconi, ubicunque invenerint epistolam 
 istam, legant et aperiant illam ad omne populum 
 frequenter admoneant ut recedant ab iniquis suis 
 operibus. Et omnis qui hoc audierit et non credi- 
 derit anathema sit. Ego sum Dominus Deus vester '" 
 qui crucifixus fui propter vos, ut custodiatis vosmet 
 ipsos. Per ipsam epistolam qua ostensi vobis, 
 suscipite illam et toto corde sine dubio credite et 
 audite frequenter quia non fuit ab homine scripta 
 neque ab angelo neque ab archangelo, nisi de verbo ^'
 
 30* Codex Apocrypiius Novi Testament: 
 
 meo et de suavitate mea, quia vera est scripta et a 
 supremo throiio transmissa fuit, ut credatis. Et 
 si vos emendare nolueritis, parate vos ad poenam 
 mense Novembrio. Sic erit grandis metus super 
 * vos ; vermis, focus et flamma, quatenus alios come- 
 dat vermis, et alios cremet ignis, et caeterorum ut 
 credatis quia mundus iste judicatus est in grandi 
 ruina. Juro vos per cpistolam istam, quia aliam 
 vobis nunquam mittam antequam veniat judicium 
 '° meum super vos. Educ epistolam istam per univer- 
 sum populum dcnuntiare. 
 
 3. Frctgmenta epistolce alius. 
 
 . . . Arma quisque non ferret, direpta non repete- 
 ret sui sanguinis vel cujuslibet proximi ultor mini- 
 me existens, percussoribus cogeretur indulgere. 
 
 " Jejunium in pane et aqua omnia sexta feria serva- 
 rent, et in sabbato a carne et liquamine abstinerent, 
 soloque boc contenti jejunio, in omnium pecccato- 
 rum remissionem, nuUam sibi scirent adjiciendam 
 poenitentiam, et liaec servare sacramento firmarent, 
 
 '" quod qui nollet, Cbristianitate privaretur, et ex- 
 euntem de seculo, nullus visitaret, nee sepulture 
 traderet.
 
 HI. EpisTOLvf; CnnisTi. 31* 
 
 4. Rescriptum Christ l ad Abgariim re gem Edess., 
 cum epistola Ah gar i prcejixa. 
 
 ' AvTiypcifov eTTKTToXri^ yga^eKTYjC Otto 'A^yapov ToTrapp^ou Tco 
 
 eJj '\spocr6\uf/.u. 
 
 ^AByapo'^ ToTrdp-yrj^ 'JESecrcrT/? ^Irjaov XoirrjpL dyadco dva(f)aviv- 
 TL iv roTToy 'lepocroXvfxcov '^aipcLv. "HKOvaral /loi ra irepL aov 
 Kol rwp ercop laixdrwv, co? avev (bapf.idKO)v koI ^oravcou vtto aov 
 yivofxivQiv. 'fl<; jap \6yo^ TV(pXov<i dva^eireiv 7rotei<i, '^oyKov'i 
 TTepiirareiv, koX \e'irpov<; KaOapl^ei^, koL aKdOapra irvevfiara 
 Koi hatpbovia iK(3dXXei<i, kcu tov<; iv /xuKpovoala l3aaavi^ofxevov<; 
 depa-Treuei'i, koX veKpov<; iyeip€L<i. Kal ravra irdvja dKovaa<i 
 Trepl aov Kara vovv iOeiMrjv to erepov rcov Svo, rj on av ei 
 0eo9 Ka\ Karajid<i diro rov ovpavov 7roceL<i ravra, rj vl6<i ei rov 
 ©eov iroLOiv ravra. Aia rovro roivvv ypd'>^a<i iBeijOrjv aov 
 aKv\(ovai irp6<i fie, koi ro 'rrdOo'^ o e^(o Oepairevaai. Kal yap 
 jjKovaa on Kal 'lovSaloi Karayoyyv^oval aov, Kal /3ovXovraL 
 KaKwaai ae. Il6Xc<i 8e fiLKpordrr] fjuoc earl Kal aejivrj rjn<i 
 e^apKel dfKJiorepoL^. 
 
 Ta ocVTiypoKpivTo. bit 'irjcroD S»a 'Avav/a T«;^w8gOjtx,oy ToTrap^rj 
 'A^yapco. 
 
 ^ A^yape, fiuKdpio^ el 7rLarevaa<; iv i/xoc fxt} ew^a/cco? fxe. 
 Teypairrat yap irepl ip,ov, rov<; ea}paK6ra<? fie firj marevaeLV fioi, 
 Iva ol fir] eo)paK6re<; avrol inarevaooaL Kal ^rjacovrac. Ilepl Be 
 ov eypayjrd^ fiot iXdelv Trp6<; ae, Beov earl irdvra Be a direardX-
 
 3^* Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 n]V evravOa TrXtjpMaai fie, kol /jiera to TrXrjpcoaat, ovra)<; ava- 
 \rj(f>6f]vat '7rp6<i rov airoarelXavrd fie. Kal eTretSav avaXtjcjido), 
 airoareXSi croi riva roiv fiaOrjTwv fiov, Xva IdarjTai aov to 
 TrdOo'i, KOL l^(07]v (joL Koi rots' crvv aol "Trapdayrjrai.
 
 IV. 
 PROTEVANGELIUM 
 
 JACOBI MINORIS 
 
 CAPUT I. 
 
 Ev Ta2<; laToplaL<i rwv SotSeKa <f)v\wv tov ^IcrparjX y]v 'Jwa- 
 Keifi irXovcrioi; acpoSpa, Kal irpoae^epe ra Bwpa avrov StTrXd 
 Kara to Wo<i, \eywv, ""Ear at to t)}9 7r€pL0vaLa<; fiov iravTt 
 T(p \a(t), Kal TO Ti]<; a(^eaew^ Kvpicp tu> ©ew ixov eh IXacrf^ov 
 ifjboL" "Hyyiae Se tj rj/xepa Kvpiov -q fxeyaXr], kol irpocre^epov 5 
 OL vioX Icrpar]\ ra Bcopa avTwv, Kal eaTrj KaTevavTi 
 avrov 'Pov^i]v Xeycov, " Ouk e^ecrrl act rrpcora) rrpoaeveyKelv 
 ra Scopd aov, Kadort, cnrepfia ovk i7roir)cra<i iv rw ^Icrparjk." 
 Kat i\v777]dT) ^IcoaKei/j, cr(f)6Spa, Kal arriei et? rov 
 OLKOV avrov, Kal iXdcov eh ro ScoSe/cac^yXoy rov Xaov Xeyet, 10 
 " "O-^jrofiai, el eyo) fwvo'^ ovk errotrjaa arrepjia ev tm ^lapat^X." 
 
 Hpevvrjcre he Kal evpe Trdvra<i tou? SiKalov?, ore airepixa 
 avearrjaav iv rw ^lapaijiX • Kal ep^vijcrdr) rov 'Trarpidp')(ov 
 
 A^paapu, on ev rah e(T')(araL<; avrov rjpbepaL'i eStOKev avrai 
 0eo? vibv rov ^IcrauK. Kal eXviri^Or] 'IcoaKelfju a(f)6Spa, Kal 
 OVK e(f)dvr) rfj yvvaiKi avrov • aXX' eScoKev eavrov eh rrjv 
 epTjfjbov, Kai eirrj^e rrjv aKrjvijv avrov cKet, Kal evrjcrrevcrev 
 7]fiepa<i reaaapdKovra Kal vvKra^ recyaapdKovra, Xeycov ev 
 eavTQ), " Ov Kara^y)aopbat ovr errl (Spoirov, ovr eirl rrorov, 
 ea)<? €7naK€-\ln]ral fxe Kvpto<i, Kal earai fioi, tj ev-)(rj ^pcofxa 20 
 Kat TTOfia." 
 
 5
 
 34 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 CAPUT II. 
 
 'H Be yvvrj avrov "Avva Bvo Oprjvov^ eOprjvei, koX Bvo 
 KOTreTov'i iKOTrrero Xeyovaa, " Koy^o^ac rijv ^rjpeiav fxov 
 KoX K6'\jrofj,ac Trjv dreKViav fj,ov." "H'yyicre Be rj r^^epa Kvpiov 
 r) fieydXTj, kol etirev ^Iov8i]6 rj iraihiCKr] avTr]<;, ""Eco'^ 
 5 TTore Ta7r€tvot<; rrjv y^v^riv aov ; ^ISoi) yap rjyyicrev rj 
 r/fMcpa Kvpiov rj jxeyaXri, koX ovk e^earl aoi irevOelv • oKkd 
 \a^e TovTo TO KecpaXoBea/xiov, o ehwKe jjlol rj Kvpla tov epyov, 
 KOL OVK e^earl fxoL uvaSijaaaOai avro, kuOoti iraihlc-K'q <J0V 
 et/jLi, Kol ')(apaKT)jpa e;^et9 /BaaLXtKov." Kal elnrev "Avva, 
 
 JO " Airoarrjdt, dir ifiov, kol ravra ovk iiroirjcra, Kal Kvpio'i 6 
 0609 iraTrelvcoae fie a(f)6Spa ' fX7]7r(o<i Travovpyo'i ehwKe aoL 
 TOVTO, Kal ^\de<i KOLPcovPjaai fie ttj dfiapTia aov." EiTre Be 
 avTTJ lovBrfO i) TratBtcrKT] avTrj^ • " Tl dpdaofiai croi, kuOoti 
 OVK 7]Kovaa<i t?}? <pQ)vr')<; fiov ; Mr) fieltpv tovtov dpdaofiai 
 
 15 croL, OTC direKXetae Kvpio<; 6 ©eb^i ttjv firjTpav aov, tov firj 
 Bovval aoL Kapirov ev tm ^laparjX ; " Kal eXvnrrjOri "Avva 
 a^oBpa, Kal irepteiXeTO Ta ifidTia avTrj'i Ta TrevOtKa, Kal 
 iafii'f^aTO TTjv Ke^aXrjv avTi]<;, Kal evehvaaTO Ta ifidTia avTrj<; 
 Ta vvfi^tKa, Kal irepi oypav ewdTifv KaTe^rj el<; tov irapd- 
 
 20 Beiaov avTi]<;, tov irepcTTaTrjaac, Kal elBe Bdt^vrjv, Kal 
 eKaOiaev viroKdTCo avTrj<;, Kal eXiTdvevae Ta> BeairoTr) Xk- 
 yovaa, " 'O @eo<i twv 7raTepo)v fiov, evXoyrjaov fie, Kal eird- 
 Kovaov Tr}<i B€7]aeco<; jxov, Ka6w<i e7n]Kovaa<; Kal evX6yr)aa<i 
 TYfV firjTpav Xdppa<i, Kal eBo3Ka<i avTr} vlov tov ^laadK. 
 
 CAPUT III. 
 
 25 Kal dTeviaaaa*'Avva eU tov ovpavov elBe KoXtdv aTpov- 
 Oicov ev TTj Bd(f)vr}, Kal iirolrjae Oprfvov ev eavTrj Xeyovaa, 
 " Olfiot, o'lfioc, Tt9 fie eyevvijae ; Uoia Be fir^Tpa e^e(f)vae fie ; 
 ''Otl KaTupa iyevvi^OrjV iyco ivooTriov tmv vicov 'Icrpa?)A,, Kal 
 wveiBtaOrjv, Kal e^efivKTrjpladrjv eK/B^rjOeiaa ck vaov Kvpiov 
 
 80 TOV ©eov fiov. 01 fioi, TivL wfiouoOrjV iyco ; Ov^ d)fioid)d7]v 
 670) T0t9 ireTetvol'i tov ovpavov, otl Kal Ta ireTeivd tov ovpavov 
 yovifia elatv evdmiov aov, Kvpie. Otfiot, tIvl 6ifioL<i>di)V eyu) ;
 
 IV. Pkotevangelium Jacobi Minoris. 35 
 
 Oux, o>fiouo6T)v eyo) rot? d\6yoi,<i ^cooi<i, ort, Kat ra dXxrya ^coa 
 lyovLfid elacv evcoTTiov aov, Kvpte. Oi/xoi, tlvl d>fM0ico6r]V eyo) ; 
 Ovy ot)fj,oL(odr]v eyo) Tot9 vSaac tovtoc^, ort Kat ra vBara 
 yovtfjbd eldLV evcoTTCov aov, Kvpie. Otfxoi, tlvl (OfjLOLcoOrjv eyo) ; 
 OiJX oifioLoj6r]v iyoi rfi yrj, otl koX ?; yrj Trpoacpipei tov<; Kap- * 
 7roL'9 avrP]^ Kara KaLpov, kol ae evXoyel, Kvpce." 
 
 CAPUT IV. 
 
 Kal tSou dyyeXo'i Kvpiov eVecrT?; Xeywv avrfj, ""Avva, 
 "Avva, eTTijKovae Kvpiov 6 0eo9 rf/? 8e/;<Teco9 crov, avX\7]-\lrr] kol 
 yewrjarj, kol 'KaX-rjd/ja-eraL to aTrepfxa crov iv oXy t-tj oIkov- 
 {JLevfi." Elire he "Avva, " Zrj KvpL0<; 6 0eo9 fjiov, eav yevvyjao) in 
 eiTe dppev el're d?fK.v, irpoad^w avTo Bwpov Kvpico tu> Qeoi jjlov, 
 Kal ecTTac XeiTOvpyovv avTU) 7rdaa<i Ta9 rjfjLepa<; t^9 ^o)7j<; avTOv." 
 Kal ISov 8vo dyyekoL rjkOov XeyovT€<i avTrj, " 'JSou ' Jcoa/cet/i o 
 dv}]p crov ep^eTaL fj,6Td TOiV irotp^vloiv avTOv ' dyyeXo^ ycLp 
 Kvpiov KaTe^T) 7rpo<; avTov Xeycov , " ^IcoaKel/J,, ^IcoaKel/x, 15 
 elcn^Kovcre KvpLO^ 6 Qeo'; Trj<i Betjaeco'i crov, KaTc'i^rjOL ivTevOev, 
 IBov "Avva rj yvvrj crov iv yacrTpl Xi]-^eTaL'' Kal KaTe^rf 
 ^IcoaKelji, Kal eKdXeae tov'^ 7roL/jLiva<i avTov Xeywv, " ^epeTe 
 fiOL a)Se BcoBeKa dfivdha<; dcnriXov^ Kal dfi(Ofj,ov<; 6i9 Ovaiav 
 Kvplo) Tft) ©6a> fiov, Kal (pepeTe /jlol ScoSeKa fxacr-xov; danrLkov;, 20 
 KoX ecrovraL toI^ lepevaL Kal Trj yepovala, Kal (pepeTe fiot 
 CKaTov ■)(Lfjbdpov';, Kal eaovTaL ol cKaTov ')(ipuipoL iravTl tco 
 Xa(p." Kal lBou ^IcoaKelfj, rJKe jxeTa tmv ttol/xvlcov avTov, Kao 
 ecrTTj "Awa 7rp6<; tt] irvXrj tov olkov avTrj^;, Kal elSe tov IcoaKeipu 
 ep')(Ofievov fierd tmv ttol/jlvlcov avTov, Kal eSpa/xev "Avva, Kal 25 
 iKpe/jbdadi] im tov Tpd-^rjXov avTOv Xeyovcra, " Nvv oiSa, otl 
 KvpLo<i 6 0609 evXoyrjcre p.e cr(f)6Spa • ISov yap rj XW^ ovKeTL 
 %>')pa, Kal 7) dTeKvo<; iv yaaTpl XTJyjrofiaL." Kal dveTravcraTO 
 ^IcoaKel/j, TTjv irpcoTTjv rj/xepav et9 tov oXkov avTov. 
 
 CAPUT V. 
 
 Tr) Se iiravpLOV irpocre^epe Ta Soipa avTov Xeywv iv eavTcZ, 30 
 " ^Edv KvpLO'i 6 6eo<; IXaadrj ixol,to TreTaXov tov iepeco<i (f)avep6v
 
 36 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 fioL TTOLijaei. Kal irpoai^epe ra Swpa avrov 'IcoaKel/j,, koX 
 irp6(7e(T')(e t&> TreraKco rov i€pe(o<;, tw? eVeyS?; eVl ro Ovaiaari]- 
 pLov Kvpiov, Kol ajjuaprla ov^ evpWr} iv avrcp." Kal elirev 
 ^loyuKelp,, " Nvv olSa, ore KvpiO'i 6 Qeo'i IXdaOr] fjioi, kul a^eZXi 
 
 5 fiov Trdvra ra dfiaprrniara" Kal Kari^r] e/c vaov Kvpiov 
 B€SiKaLco/ji€vo<i, Kal dirrjkOev eU rov oIkov avrov ')(alp(i>v Kal 
 Bo^d^cov rov Qeov. ^ETrXTjpcoOrjaav Be at /x^ve? avrr]<i, iv Bk 
 roj ivvdro) fjL7]vl iyivvrjaev "Avva. Kal etire rfj p,a[a, " Tl 
 eyevvrjcra ; " 'H Be elire, OrjXv." Kal elirev "Avva, " 'Efieyd- 
 
 10 Xvvev 7] ^jrvxi] fMov rrjv rj/jbipav ravrrjv • " Kal dveKkivev eavrrjv. 
 nXrjpfoOetcrcov Be rcov rjfMepcov direa ^rj^aro "Avva, Kal eBojKe 
 fiaaOov rfj TracBl, eKuXeae Be Mapcdfi. 
 
 CAPUT VI. 
 
 'Hfiepa Be Kal rjp-^pa eKparaiovro rj Trat?* yevo/juevrj'i Be 
 avrrj<i e^a/xTjvialov eariqcrev avrrjv ?} p-^rrjp avrr]<i ')(afial, rov 
 
 15 ireipacrat, el Lararat. Kal TrepiTrarijaaaa eirrd ^rjjxara 
 TjkOev eh rov koXttov rrj<i fj,r]rpo<{ avrrj<;. Elire Be "Avva, "Zfi 
 Kvpiov 6 0eo9 p,ov, ov purj irepiirari^crei'i ev rfj yfj 
 ravrrj, eco? ov drrd^oi ae ev ra> vao) Kvpiov." Kal eTTOirjaev 
 d'yiacrrrjpiov ev ra> KotroSvL avrtj^i, Kal rrav kolvov i) aKaOaprov 
 
 20 ovK e'ia Bcep')(€<j6at Bt avrrj<; • Kal eKoXecre ra? dv'yarepa<i rwv 
 'E/3pai(ov rd^ dpudvrov^;, Kal BierrXdvcov avrrjv. ^Eyevero Be 
 7rp(bro<i evLavrb<i rfj TraiBl, Kai eTrouijaev ^IcoaKelfi Bo'^r]v 
 jxeydXriv, Kal cKdXeae rov<; lepec^ Kat roix; <ypa/jifjLaTel<i Kal ri]v 
 lyepovalav Kal irdvra rov Xabv ^laparjK • Kal irpoarjveyKev 
 
 25 ^IcoaKei/jb rr]v iracBa rol'i iepevcrt, Kal evXojrjcrav avT7]v ol 
 lepei'i Xejovre^, " 'O 0eb<i rcov irarepoov rj/moov, euXoyrjaov rrjv 
 iralBa ravri]V, Kal So? avrfj ovo/xa ovofjuacrrbv alcoviov ev 
 irdaaL'i ral'i yeveal'i." Kal ehre irtfi 6 Xa6<i, " Tevoiro, yevoiro, 
 dpLr]v!' Kal irpoaijveyKev ^IwaKelp, rijv rralBa rol<i dp'y^iepevai, 
 so Kal evkoyrjcrav avri]V Xeyovre<i, " 'O 0eo9 rcov v'^cofidrcav, ev- 
 Xoy7]aov rrjv iralBa ravrrjv, Kat irdpa(T')(e avrfj evXoycav, 7]ri<; 
 Bt,aBoY7]v ov^ e^ec." Kal dirrf^ayov avr7]v ev rai dyidafiarc 
 rov Kocrujvo'i avrr]<i. Kal Xa^ovaa "Avva eBcoKe puaOov ry
 
 IV. Peotevangelium Jacobi Minoris. 37 
 
 TraiBl, Hal fjaev aafut Kvplw tm 0eoi Xeyovcra, ""Ataco (pBrjv 
 Kvpicp TG> 6e(p fA,ov, on iireaKe-^aro fxe, koI a<^e'iXe to oveiBo'; 
 fiov aTTO TMV ^^(OpSiv jjiov, Kut eS(OK6 fjioi Kaprrov BiKatoavvr]<i 
 fjLovoovatov avTM Kol TToXvTrXdaLov." Tt? avayyeXec rot? 
 vt049 'Pov^rjfi, OTi 6r)\d^€L "Avva /' Kal aveiravaev ^ 
 avTTJv rj fii'jTTjp avTi]<i iv ru) ayida^aro rov K0i,TMV0<i avrij^, 
 Kal i^rj\6e Kal StrjKovet avtol<i. TekeaOivro'i he rov heiir- 
 vov KaTe^rjcrav €V(j>patv6fJ,evoL, Kal iSo^acrav rov Oeov 
 ^IcrparfK, 
 
 CA.PUT VIT. 
 
 Tfj Be TTatSl irpoaeTidevTO ol /xP]V€<; avrrj^;. ^Eyivero Be lo 
 Sfcer^? 97 7rat9, Kal ehrev ^IcoaKeifi, " ^ATrd^cofiev auTrjv iv rco 
 vau) Kvplov Kal diroBM^ev rrjv errayyeXiav, rjy eirriyyeCkd^eOa, 
 /jirjTrco'i dirocTTeLkr) KupLo<; 6 ©eo? Trpo? rj/jbd<i, Kal yevr^rai 
 aTTpoaBeKTOv TO Bcbpov 7]fu,cov." Kac etTrev "Avva, "Avajxeivco- 
 ixev TO TpcTov eTO<;, oirw'i fjur) eTn^rjTTjcrr] iraTepa ?) fJbrjTepa." is 
 Kal elirev ^IcoaK€ifi, " ^A^irjv, yevoiTO." 'fl<; Be eyiveTO TpteTrj'i 
 7] Tratf, euTrev IcoaKelfx, " KaXecrcofiev Td<i 6vyaT€pa<i toov 
 E^paicov rd'i d/jbidvTOV<i, Kal Xa^eTcoaav dva \a/uU7ruBa'i, Kal 
 eaTwcrav Kato/jievai, iva fM'ij eiTLCFTpa^fi rj Trat'i et? to, OTriao), 
 Kal alyQjbaXoiTLcrdri rj KapBia avry'i e/c vaov Kvptov." Kal 20 
 CTroLTjaav oi/rcw?, eco? ov dvejSrja-av ev tm vau) Kvplov. Kal 
 iBe^aTo avT7]v 6 lepev^;, Kal KaTa(f)c\7jaa<; evkoyrjcre, Kal elirev, 
 " EfjieydXvve Kupia 6 0eo9 to ovofia crov iv irdaaa Tal^ yeve- 
 at9 T>}? 7/79 • eVt crol eV iaj^drov tcov '^fiepcov (^avepooaei K.vpio'i 
 o 0eo9 TO Xvrpov tcov vicov ^Io-pa?]X." Kal iKdOiaev avTrjv iirl 25 
 rptrov ^aOfxov tov 6vaiaaTi]pL0V, Kal e/SaXe KupL0<; 6 0eo9 
 Xdpi'V hiT avTTjv, Kal KaT€)(^6pevae Tot9 irocrlv avT'f]<;, Kal 
 rjfydirifjaev avTr]v ird'i oIko'^ ^laparjX' 
 
 CAPUT VIII. 
 
 KaTe^Tjcrav Be ol yoveh avTrj'i Oav/jbd^ovre'i Kal alvovvTe<i 
 Tov Oeov, on, ovk eTreo-Tpdcpr] 1) Trat'i et9 Ta OTrla-co. ^Hv Be so 
 Mapcdfi ooael irepiaTepd vevofievrj iv tm vaw Kvplov, Kal
 
 38 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 iXAfx^ave rpo^rjv e'/c %et/309 ajyekov. TevofMevri'^ Ze avTrj<i 
 BcoSeKaerov^, (rv/ju/3ovXtov hyevero tcov lepewv Xeyovrcov, " 'JSou 
 Mapia/ji jijove StySe/caer?)? ev rw vaw Kvplov, rl ovv ttoc-^- 
 crco/ji€v avTr]V, /ir;7r&)9 eirekOr] avrfi to. <yin>acK(ov, kclI paav^ to 
 
 5 arjlacrpia Kvplov ;" Kal etiTOV ol ap')(Lepel<^ tco Za')(apla, " I! if 
 e(TT7]Ka<i hrl ro OvaiaarripLov Kvplov, etaekOe koI irpocrev^aL 
 irepl avrrj<^, Koi o av ^avepoicrr] aoc Kvpw<i 6 0eo9, tovto koI 
 TTODJcrofiev." Kal eicr)]\.6e 6 lepev'i Xa/Scov to ScoSeKaKcoScovov 
 ei9 ra dyia tmv djlcov, koX rjv^aTO. Kal ISoi) ayyeko'? Kvplov 
 
 10 eirecTTT} avrca Xiytov, " Za')((xpla, Za-^apla, e^ekOe Kal €kk\7}- 
 criacrov Toif<; ')(ripevovTa<; rov \aov, Kal eveyKarwaav dva 
 pd^Bov, Kal et9 ov idv Sel^rj Kvpio<i 6 0eo9 ar]fieiov, tovtov 
 earai yvvi'^." Kal e^jkdov ol Kr]pvK€^ KaO' 6\rj(; tP]<; irepi'^copov 
 T>}9 ^lovSala^, Kal •i^'^rjcrev rj adXTTty^ Kvplov, Kal eSpafiov 
 
 15 irdvre^;. 
 
 CAPUT IX. 
 
 ^I(i)(T7](ji Se pl-<^a<; to aKenrapvov ehpafxe Kal avTo<i eh Trjv 
 avvar/coyT]v • Kal avva')(6evTe^ dirrfKOov Trpo'i tov lepea. 
 ^'EXaj3e Be irainwv to,'? pd/3Bov<; 6 iepev<;, Kal elarjXOev eh to 
 lepov, Kal Tjv^aTO. Te\e(Ta<i Be Trjv ev'xrjv e^rj\.0e, Kal eire- 
 
 20 BcoKev evl eKdaTw tiiv avTov pdQBov, Kal cTTjfielov ovk tjv ev 
 avToh ' Trjv Be ea")(dTr]v pd^Bov eXa^ev 6 ^I(ocn](j). Kal 
 IBoit TrepLCTTepd i^rjXdev e/c T779 pd^Bov, Kal eTreTacrev cttI ttjv 
 K€(f)aXr]v ^IcocTT]^. Kal el-jrev avTa> 6 lepev^, " Sv KeKX-^pcoaat 
 TTjv irapOevov K.vplov irapaXa/Seiv ' 7rapdXa/3e avTtjv eh 
 
 25 Tijprjatv aeavTM." ^AvTelire Be ^Icoar]^ Xeywv, " Ttov<; e'^ft), Kal 
 irpeajSiiTriq elfil, avTrj Be veooTepa, p,')]7rco<; KaTdyeXa><; yevcofxac 
 Tot9 vloh ^laparjX." Khre Be avTa> 6 lepeix;, " ^Iwarjc^, (f>o^ij. 
 BrjTi KvpLOV TOV Oeov, Kal ocra e'Trolrjcre AaOdfju Kal Kope Kal 
 ^A^Tjpcbv, 7ro)9 eBi')(da-6rj rj yrj, Kal KaTeiroVTicrO'qcrav d7ravTe<i 
 
 so Bid TTJV dvTiXoylav avTWV. Kal vvv (f)o^7]9'r]Tt, ^Icoar](f), 
 fn]7ra)<i ecxTat TavTa ev to) oXko) aov." Kal (f)o^7]uei,<; 'Jeocr^^ 
 irapeXa/Sev avTi]V eh ti-jv TripriarLV. Kal elirev avTrj, " Mapiafj,, 
 IBoif €70) TrapeXa^ov ae eV vaov Kvplov tov Oeov fiov, Kal vvv
 
 IV. Protevangelium Jacobi Minoris, 39 
 
 KaraXifiiravw ere hv rep oIkw fiov • dirip^o/Jictt jap oiKodofirjaaL 
 ra? oiKoSofjid'i jjlov, koI kv rap^et rj^co 7rp6<; ae • Kvpto^ o 0eo9 
 Bia<f)v\d^et ere." 
 
 CAPUT X. 
 
 ^Eyevero Be av/ji/SovXiov tmv lepewv XeyovTCdv, " IIof)]<Ta)/x€V 
 KaraTreTacr/jba rw vaa> Kvpiov." Kal etTrev 6 lepev^, " KaXe- a 
 aare jxol oihe errra 7rap6evov<? dpnavTov^ eV ^fXr;? Aa/3iS." 
 Kal cLTrrfkOov ol VTrriperaL, Kal evpov e^. Kal e/xvijadr) 6 
 tepeu?, OTL Maptdfji eV <f)vXrj(i Aa^iB icrrc, Kal d/itai>r6<i ecrnv. 
 Kal aTTrfkOov ol VTrrjpeTai, Kal r]yayov avTr\v. Kal elaiy^ayev 
 avTo,^ o iepev<i iv rm vau) Kvplov, Kal eiire, "Ad'^ere jxol wSe, lo 
 Tt9 v^aec TO y^pvcriov Kal to dfilavTOV Kal to ^vcraivov Kal to 
 arjpLKov Kal to vaKivOivov Kal to kokklvov Kal ttjv d\rj6ivr)v 
 iTop^vpav." Kal eXa^e tt/v Mapid/J, to kokklvov Kal rj akrj- 
 Olvt] TTOp^vpa, Kal Xa^ovcra dirrfkOev eh tov olkov avT7]<;. 
 T(p Be KaLpa> eKeivw Za'xapLa<s kcriryrjcre • MapLafx, Be \aj3ovaa is 
 to kokklvov eKXcoaev. 
 
 CAPUT XI. 
 
 KaX Xa^ovcra kciXtttjv i^rjXde yejxiaat vBcop • Kal IBov 
 (f)(ovr] Xer/ovaa, " XaLpe Ke'^^apLTco/xevT], 6 Kvpio'i pueTa crov, 
 evXoyqpievq ai) ev yvvaL^lv." Kal irepLe^eTreTO Be^La kol 
 dpLcrrepa, iroOev avTrj 77 ^covrj vrrdp^ei. Kal evTpo/xo<i yevo- 20 
 /jbevTj airrjXOev et? tov olkov avTy<i • Kal dvavravaaaa ttjv 
 KaXTTTjv, eXa^e ttoXlv t7]v Tropcfivpav, Kal eKddLcrev iirl tov 
 Opovov, Kal elXKev avTrjv. Kal IBov dyyeXo<; Kvplov eTrecrTr] 
 Xeycov avTrj, " Mrj (f)o/3ov, MapLap,, evpe<i yap %a/3tv cvcottlov 
 TOV Qeov, KaL avXXjjyjrr} e/c Xoyov auTov." ' AKOvaaaa Be 25 
 MapLap, BLeKplOrj iv eavTrj Xeyovaa, "El eyco o-vXX7]-\lropaL, 
 0)9 TTCLcra yvvT} yew a ; " Kal XeyeL ttjOO? avTrjp 6 ar/yeXo<i, "Ov^ 
 ovT(o<i, MapLap,, BvvapL<i yap vyjrlaTOV iTTLaKidaeL aoL, Blo 
 KaL TO yevvcop,evov dyLov u/09 ii-y^laTov kXtjO i}aeTaL ' Kat 
 KaXecr€L<i to bvop,a aurov ^Itjaovv ■ avTO'i yap acoaei tov Xabv so
 
 40 Codex Apocryphus Novi Testamknti. 
 
 avTov airb rcbu d/xapTicov avTMV." K.ai elne Mapidfi, " '/Sou 
 T) SouXt] Kvplov, yivoiTo fioL Kara ro ptjfid aov." 
 
 CAPUT XII. 
 
 Kal eiroirjo-e rrjv irop^vpav kol to kokklvov, koI dnrrrjve'yKev 
 avrd TO) lepel • KaX evXojTjo-ev avrijv 6 lepev<;, koI ecTre, 
 5 " Maptdfi, i/xeyaXwe KvpLo<i 6 0eo9 to 6vo/u,d aov iv Trdaaif; 
 <yeveai<i Ti]<; 7^9, koI ev\o<y7]fievr) ecrrj vtto Kvplov." Xapdv Be 
 Xa/Sovaa Mapidfi dirrikOe irpb^ ttjv air/'yevlSa avT7)<i ^E\i- 
 ad/3€T, KoX eKpovae irpo'i Trj Ovpa. Kal aKovaaaa ^E\iad/3€T 
 €ppL^}re TO iv ■)(ep(n, KaX Spa/juovaa rjvoi^ev avTy KaX evko- 
 
 10 jrjaev ainrjv, Kal elirev, " EvXo<yT]/jbev7] av iv <yvvai^l, KaX 
 €v\.o<yr]ijL6vo'i 6 KapTTO'^ T7]<i Kot\ia<; aov ' KaX 7r66ev fioi tovto, 
 iva rj pir)Tr]p Tov Kvpiov fxov eXOrj Trpo? fie ; ^IBov 'yap to iv 
 ifxoX ^pe(f)o<; iaKipTrjae, KaX evXojrjae ae." Mapid/M Be eVeXa- 
 OeTo TMV fivaT7]pi(ov, &v elire 'jrpo'i avTrjv Fa^pirjX, KaX 
 
 iri uTeviaaaa eh tov ovpavov etire, " T/9 elfxi ijo), otl irdaat at 
 ryeveaX Trj<i 7^9 jxaKapLovaw i/xe ; " ^ETrolrjae Be Tpel<i firjva<i 
 7rpo9 TTjV ^ EXiad/SeT, KaX aTryXOev et9 tov oIkov avTrj^. 
 'H/u,epa Be Kal rjfiepa 7] yaaT7]p avTrj<; coyKovTO, KaX eKpv^ev 
 eavTrjv diro tmv vImv ^Iapai]\. ^Hv Be ctcov irevTeKalBeKa, 
 
 20 ore Ta /xvaTijpta TavTa iyevovTO. 
 
 CAPUT XIII. 
 
 ^EyeveTO Be eKTO<^ firjv. Kai rfkOev ^Icoarjcf) aTrb tmv oIko- 
 BofiMV avTov, KaX elafjXOev ev Ta> oIkm avTov, KaX evpe ti]v 
 Mapidfjb oyKcofievrjv, KaX eTV-^e to 7rp6aa>7rov auTOV, KaX 
 eppf^ev eavTov yaiiaX, KaX mXavae \eya>v, " TIolw irpoacoTro) 
 
 25 aTevlao) 7rpo9 KvpLOV tov Oeov fiov ; Tl Be elirco TrepX t/;9 K6p7]<; 
 TavT'r]<; ; "Otl 7rap6evov avTrjv TrapeXa/Sov e/c vaov Kvplov, KaX 
 ovK i(f)vXa^a avTijv. T/9 6 6rjpevaa<; fie ; Tl<; 6 to 'irovr}p6v 
 TOVTO TTOirjaa'i ev Ta> olko) fiov ; Tl<i y-^fiaXooTevae ttjv irap- 
 Oevov drr kfxov, KaX ifxlavev avTrjv ; Mi'jtl et9 ifxe dveKe(j>a- 
 
 .30 Xaut)07] 1] laTopla ^ABafi, KaX (oairep tijv Evav, e^rjTraTrjae 
 KaX avTr]v 6 6<^L^." KaX dveaTt) ' Jcocrr)^ drro tov auKKOV, Ka i
 
 IV. Protevangelium Jacobi Minoeis. 41 
 
 ixoKeo-e rrjv Mapiajx, koI elirev avrfj, " MefiekTjfJiivTj tcS 0ec5, 
 tItov to ireTTolrjKa'; ; Tl iraireivwa-a'i rrjv ylrv^V^ ^^^ > ^Eire- 
 \d6ov Kvpiov Tov ©eov aov, t) avarpa^elaa ei9 to, a<yca tmv 
 ar/lcov, Kol Tpo<^rjV XajBovaa eic %ei/309 dyyiXov, koX ^(opevaaa-a 
 iv avroh." 'H Se eicKavae iriKpoi'^ Xeyovaa, "Zfj Kvpto<i 6 a 
 Oeo9, KadoTi KaOapti elfjn eyo), kol dvSpa ov 'yLVcocrKco" Klire he 
 avrfj ^Icoay](f>, " IloOev ovv iari rovro rb iv ry <ya(TTpl aov ; 
 Elire Be avrw, " Zfj Kvpio<; 6 ©eo? fxov, KaOort ov yivoixTKO), 
 irodev earl rovro rb eu rfj yacrrpl fiov. 
 
 CAPUT XIV. 
 
 Kal i(f)o^^6r] ^lQ)cn)(f) a(f>68pa, koX i^pe/jLT]crev e^ avrrj^, Kat \o 
 BceXojl^ero, rl avrrjv TToirjcreL. El'ire Be iv eavro), " ^Edv avrrj<i 
 Kpv-yjroi rb dfJbdprTjjJba, eup€di']ao/biai jjia^6fievo<i tg) vo/ji(p Kvptov • 
 KoX edv avrrjv ^avepdv Troirjcro} rol<i viok Icrparfk, (po^ovfjbat, 
 fxrjTrw'i dr/ryeXiKOV iart rb iv avrfj, Kal evpeOrjcrofxai 7rapaBov<i 
 alfia dOcoov et9 Kplfia Oavdrov. Tl ovv avrrjv ironjaa) ; 15 
 AdOpa avr7]v aTroXvcroi dir i/xov." Kal ravra avrov ivOvfiov- 
 fiivov Kare\a/3ev avrbv vv^. Kal IBov dj<ye\o<i Kvpiov 
 i^alverat avru> Kar ovap Xi'ywv, "'J&jcr?)^, fjbrj <f)0^r]6fj'^ ri]V 
 iralBa ravrrjv ' rb yap iv avrfj yevvrjOev iK irvevfiaro'i iarcv 
 dr/lov, Kal KaXeaea rb ovofia avrov ^Irjaovv ' avrb'i <ydp adxrec 20 
 rbv Xabv avrov drrb rcov dfiapriMV avrojv." Kal dvearr) 
 ^I(t)ar)(f} aTTo rov xnrvov, Kal iBo^acre rbv ©ebv ^laparfX,, 
 rbv Bovra avrS rrjv %«/3tv ravrrjv, Kal ecpvka^e r7)v rralBa. 
 
 CxVPUT XV. 
 
 "^HxOe Be "Avva<; 6 ypafi/xarev'i 7rpo9 avrbv, Kal ehrev avro), 
 *'Aia rl ovK i(})dv7)<i iv rfj avvajdiyyr) rjfxlov ; " Kal elirev avro) 25 
 ^Ia)(T7]<f), ""On KeKfji7]K(o<i ijfxrjv iK rrj<i oBov, Kal dveTravaa/xijv 
 rjfxepav fiiav." Kal icrrpdcpT] "Avva<i, Kal elBe rrjv rrapdevov 
 6yK(i)/j,ev7}V, Kal direkOoov Bpofxalco^ 7rpb<; T09 lepea elirev avroy, 
 "^Iwarjcf), ov (TV puaprvpel'^, rjvojxijae (7(j)6Bpa." Kal elirev o 
 tepeu9, "Tl rovro ;" Kal etirev^Avva^;, " Tr]V irapOevov, rjv 3o 
 TrapeXajSev gk vaov Kvpiov, iplavev avrrjv." Kal aTroKptOeh 6 
 
 6
 
 42 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 iepeu<; eiirev avru>, " Ia>arj(p rovro eTToirjcrev ; " Kal ehrev 
 "Avva<;, " ^ ATTOo-TecXov VTrrjpera'i, Kol evp7]crei<i ttjv irapOevov 
 cyyKwixevTjv." Kal airyjkOov ol VTrrjperaL, koI evpov, Ka9(k><i 
 eiTrev. Kat ciTTT^yayov afxa rat ^Icoarjcf) ei<; to Kpiry^piov 
 5 avTrjV. Kal eiirev 6 lepev^, " Mapta/j,, tl tovto eiroirjaa';, Kac 
 eTairelvwaa'i rijv '^v'^7]v aov ; ^EirekdOov Kvplov rov ©eov 
 (Tov, t) avarpa^elaa eh to. ayua tmv aylcov, Kal \a^ovaa 
 Tpo(f)r)v eK ')^€ip6<; ajyeXov, Kal aKovaacra rwv vfjbvcov, Kat 
 '^opevaacra evcoTTiov avrov. Tl tovto i7ron]aa<; ; " 'H Be 
 
 10 eKXavae 7rt«:pco9 \eyovaa, "Zrj Kupto^; 6 0eo9, KaOoTi KaOapd 
 elfjLi kyoi ivcoirtov avTov, kol avSpa ov yivcocrKW." Kal 
 elrrev 6 lepeix;, " ^I(oar](f), tl tovto e7rol7]aa<; ; " Kat elirev 6 
 ^I(ti(T'^(f), "Zrj Kvpio<; 6 0€O9 fMov, Ka6ap6<i elfit eyco k^ 
 avTYi<i" Kal etirev 6 lepev^, " Mtj -y^evBoixapTvpei, aXKa Xeye 
 
 15 TO d\7]6e>i ' eK\e-ylra<; Tov<i <ydfMov<i, Kal ovk ecpavipcoaa'i 
 rot? vioL<; 'laparfK, Kal ovk eK\tva^ ti]V Ke(f)a\7]v aov viro 
 T7]v KpaTatav ')(elpa, oiroi'i evXoyijOfj to airepfxa aov" Kal 
 ^I(oar](f> iauyrjaev. 
 
 CAPUT XVI. 
 
 Kal elirev 6 iep€v<i, " '-^ttoSo? t7]v irapOevov, rjv 7rape\a/3€<; 
 
 20 e/c vaov Kvplov." Kal irepiBaKpv^ yevofievo^; 6 'Jojctt)^ eaTrj, 
 Kal elirev 6 tepev<i, " TIoTico vfid<i to vScop t>}? i\ey^eo}<i 
 Kvplov, Kal (fiavepcoaet to, dfx,apT7]/j,aTa v/jbcov ev 6(f)6a\/xoL<i 
 vjJLMv" Kal Xa^cov 6 lepei)^ eiroTcae tov 'Ift)cr7)<^, Kal eTrefi- 
 ■>^ev avTov et9 T7}v opeivrjv Kal rfkOev 6\6K\7)po<;. ^EiroTiae Be 
 
 25 Kal TTjv irapOevov, Kal eirefXTre Kal avTrjV eh rrjv opeivrjv, Kal 
 rfkOev 6\6K\7jpo<i. Kal eOavfiaae 7ra<i 6 Xao9, oti apbapTLa 
 ov')(^ evpeOrj ev avToh' Kal elirev 6 lepev<i, "El KvpLo<i 6 
 ©eb<; OVK k<^avepaiae ttjv apbapTtav v/ncov, ovBe eyco Kpivut 
 vfjia<i ' " Kal drrekvaev avTov^. Kal irapekajBev ^I(oari<^ ttjv 
 
 30 Mapidfx, Kal dirleL eh tov oIkov avTOV 'yalpcov Kal Bo^d^iov 
 TOV ©ebv TOV Iapa7']\,
 
 IV. Protevangkuum Jacobi MiNoms. 43 
 
 CAPUT XVII. 
 
 A6<yfjba Ze iv rah rj/J^epai^ eKeivaL<; e^?)\6e irapa Kai(japo<i 
 AvyovcTTOU, aTToypdcpeaOaL iraaav r-i^v olKovfM€vi]V. Hvay- 
 KCL^eTO Be ^Io)a-i](j> cnrekOelv i/c Na^apeT et<? BijOXee/j., koI 
 ehrev, "^Eyco dTro'ypd(f)Ofjiat tov<; vtou<i fiov, ravTi]v he rrjv 
 iralSa ri iroirjixai ; IIa)<i avrhv ciTroypdylro/xat ; TvvcuKa i/jir]v ; 5 
 'v4XX' ala'^upofxat. ^AWd Ovyarepa ; Olhaaiv ol viol ^laparjX,, 
 OTi ovK ecTTL fiov 6vya.T7]p ' avrrj 7) i]fj,epa Kvpiov iroii^aeL, &>9 
 jSovXerai" Kal ecrrpoicre Trjv ovov, Kol eKaOtcrev avrtiv, kul 
 etXKev 6 vio<i avrov, Kal avro^ ijKoX.ouOec, kol ■Ijyyi.crav oj? iiTrb 
 /jllXIcov rpiMU. Kal eaTpd<j)')] 'Icoaijcj), Kal elSev avT)]v crrvyvrjv, 'o 
 KalXeyec iv eavTM, ""Icr(o<i to iv avrfj ov '^eifid^ei, avrrjv." 
 Kal irakiv icrrpd^-q ^Icoayjcf), Kal el8ev avTrjv ye\oiaav, Kat 
 eiyrev avrfi, " Tl crol eari rovro, ore to TrpocrcoTrov aov (SKeTrw 
 TTOTe jxev (TTvyvov Trore Be yeXcov Kal dyaWicofievov ; " Kat 
 elirev uvtm Mapidfi, " "Otl Bvo \aov<; (SXeTTO) iv TOi? 6<pda\- ^^ 
 fiol^ fiov, €va KXaiOVTa, Kal eva ye\a)VTa" Kat o)? dveBrjaav 
 iv Trj BjjdXeefjb, elTrev avTw Mapuifju, " KaTdyaye /xe utto tTj'; 
 ovov, ore TO iv e/iol eirelr/ec fjue TrpocreXdelv." Kal KaTtjyayev 
 avTTjv aTTo Tj}9 ovov 6 Ico(r))(f), Kal el-rrev avTrj • " IIov ae 
 aird^o), OTL ovK eaTLV rjjjblv totto'^ eh KaToXv/ma.^^ 20 
 
 CAPUT XVIII. 
 
 Kal evpe aTrrjXawv, Kal elcrtjyayev avTrjV, kol irapecrTrja-ev 
 avTT] T0v<; Bvo vlov<; avTov, Kal i^rfkOe ^riTr]crai fialav iv %wpa 
 BrjdXeifi. ^Eyoi Be ^Itoarjcj) TrepieirdTovv, Kal ov irepieTrdTovv ' 
 Kal dve^Xeyp^a eh tov ovpavov, Kal elBov tov irokov tov ovpa- 
 vov ecTTcoTa, Kal tcl ireTeivd tov ovpavov TpepbovTa • Kal ive- ^^ 
 ^Xe-^a eirl ttjv yrjv, Kal elBov aKd(f)riv KeL/jievr]v, Kal ipydTa<i 
 dvaKetfievov<;, Kal rjcrav al '^elpe^ avTMV iv Trj aKdcprj, Kal ol 
 atpovTe^ OVK dvecfyepov, Kal ol 7rpo(j(^epovTe^ eh to aTOfxa ov 
 'irpoae<f)epov, dXXd TrdvTcov avTOiv rjv tcl TrpoawTra avco /3X.e- 
 irovTa ' Kal elBov irpo^aTa iXavvofieva, Kal to, irpojBaTa so 
 eiaTtJKeL • iirfipe Be o TroL/jLrjv tov iraTd^aL avTa, Kal rj yelp 
 avTov eaTT} avoi • Kal dve/SXe^Ira eh rov ')(eL^appov, Kal elBov
 
 44 GoDEx Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 ip[(f)ov<;, KOi TO, (TTo/xara avrcov eTTiKelfieva tw vBan, koI /mtj 
 irivovra, koI iravra viro eKTrXrj^LV ovra. 
 
 CAPUT XIX. 
 
 K.a\ elSov 'yvvatKa Kara/Saivovaav airo ri)<; 6p€ivrj<;, Kal 
 elTre fioi, " "AvOpcoTre, irov Tropevrj ; " Kal ei'irov avrr}, 
 5 " Malav ^7/rw." Kal aTroKpcdetad jxoi el'rrev, " ^E^ ^laparjX ; ' 
 Kal eiTTov avrf) • " Nal, Kvpla^ Kal elire /not, " Tt^ 
 iariv 7] yevv/jcracra ev ra> airrjXalw ; " Kal elirov iyo), " 'H. 
 fxefivrjarevfievr] /jlol." Kal elirk fxoi, " Ovk eari crov <yvvr) ; " 
 Kal ecTTov avrfj, " Mapiap, icrrt, {Kal iKX7]p(oad/J,riv avryv 
 10 ei? yvvaiKa) i/ri'i Kal averpdcfiT} et? rd dyia to)V dyicov, ev tS 
 oXkw Kvpiov ' Kal €K\T)pQ)adfir]v avry/v, Kal ovk ecrn fiov yvvrj, 
 dWd crvWrj^lnv e')(ei €k TIvevp.aro<i 'Aylov." Kal enrev, 
 " Eiire fioL TO dX7]9e<i" Kal elnov avrr}, " 'E\6e Kal ISe" 
 Kal dTrrjkOe fier avrov, Kal 'iarrj iv t(o roira tov aTTTjXalov. 
 15 Kat fjv vec^ekrj eiriaKidtpvcra iirl to diirihjxiov. Kal elirev r) 
 fiala, " ^E/j,eya\uv6r] ?; "^v^^t] jjlov rrj cn/fiepov rjfiepa, on elSov 
 Kaivov Oeafxa Kal irapdho^ov, on acoTi]pla ro) ^laparjK eyevfj- 
 Or)." Kal 7rapa'^r]/j,a r) ve^eXrj vTreareXXeTO eK tov cnrrjkaiov, 
 Kal icfydvj] (^w? fxiya ev tm cymfkaLO), coaTe tov<; 6(p6a\/j,ov^ 
 '20 rj/xMV fii] (pepetv. Kal 7rpb<i okiyov to <^co9 eKelvo vTreaTeWeTO, 
 e&>9 icjidm) to ^pe(f)o<;, Kal eXa/de /xaaOov ck T779 firjTpo'i avTov 
 Mapui/j,. Kal i^rjXOev eK tov arrrjXaiov rj fiata, Kal aTrijv- 
 T7](je XaXfouriv, Kal eiirev avTrj, " I^aXoofir), XaXoojxri, Kaivbv 
 aoL €)((o Bt7]y)]aaa6ac Oedpua • 7rapdevo<; iyevvrjcrev o ov %(W/oet 
 2.'5 ?; <l)vai<;" Kal elire SaXdop.t] • " Zfj KvpLo<i 6 0eo?, idv 
 pr) KaTavorjCO), ov pLTj iriaTevao), OTi •napOevo'i iyevvrjaev." 
 
 CAPUT XX. 
 
 Kal €l(T7]\0e ^a\o)pLT], Kal eXire, " Mapiap,, (T')^rip.dTiaov 
 
 aeavTrjv, ov yap p.LKpb<; dycov 'wepiKejfTat pot. Kai KaTevorj- 
 
 aev avTr]v, Kal rfKaXa^e XaXdipbrj, Kal eKpavae Xeyovaa, 
 
 30 Oval Trj dvop,La pov, Kal oval ttj dirLaTta pov, oti e^eirei-
 
 IV. PROTEVANGELIUM JaCOBI MiNORIS. 45 
 
 pacra ©eov ^wvra ' kol iSov rj %etp f^ov rrvpl (p^iyeraL." Kal 
 eKkive ra yovara avry]<i Sct\(bfir} tt/oo? tov SeairoTrjv Xeyovaa, 
 "'O 0609 TMV Traripcov /xov, fivijadrjTt fxov, on aTrepfia elfxl 
 ^A/Spaafi Koi ^laaaK Kol ^IfOKOo^ • firj 7rapaSecyfx,aTlar)<; fie toU 
 vio2<; ^IcrparjX, aXX uttooo'^ fiot ri]v efirjv 6\oKkripiav" Kal 5 
 ISov ayyeko<; Kvpiov ecrrrj 7rpo<; ^dXcofMrjvXeycov, "'E7r7]fcovae 
 KvpLO<; 6 0609 Trj<i Beqaeco'i aov, eyytaov 'Trpo<i to TratSlov, koI 
 /Sdaracrov avro, kol earat aoi, acorrjpla fMeyaS/q. Kau Tvpoa- 
 rfkOe HaXxofiT), Kal i(3dcrTaa€V avro, Kal tlirev, " "Ovrco^; 
 /8a(rtXev9 jxeya^; eyevvi^Orj rca ^Iapa^\" Kal €v0e(o<i IdOrj ]o 
 ^aXcofiTj, Kal i^rikOev e/c rov aTrrjXaLOV SeSiKai(o/jievr). Kat 
 iSov (fxovT] Xeyovaa aurfj, " ^aXcjofxr], fjurj dvaryyeiXrj<i, oaa 
 €toe9 irapaoo^a. 
 
 CAPUT XXI. 
 Kal IBoi) ^I(oar)(f} r]roi[xd(j6rj i^eXOelv et9 ttjv ^lovBalav. Kal 
 BopvjSo^ eyevero ev BrjOXee/M • rjXOov yap pAyoi cnrb dvaroXwv 15 
 XeyovTe<;, " IIov iariv 6 Te'^del<; ^acrt\eu9 ro)v ^lovBaicov ; 
 EtZofxev yap avrov tov cicnepa iv rfj dvaroXfj, kol ifkOofiev 
 TrpoaKWYjaai avrov^ Kal aKovaa^ HpcoS7]<; irapd'y^dr], Kal 
 eVe/i-v^ey virrfpera'; 7rpo9 tol'9 /xa70/x9' Kal direareCXe irph^ Toitg 
 dp')(iepel<i, Kal dveKpivev avTOu<; Xeycov, "IIov 6 Xpta-TO<; yevva- 20 
 Tat ; " 01 he cIttov, " ^Ev Bri&Xee[x T7]<i ^IovSala<;, ovtq)<; yap 
 yey pairrai" Kal direXvaev avTOV<;. Kal dveKpive tov<; jxdyov<j 
 Xeycov auTol<i, " Tl e'lSeTe arjiielov eirl rov yevvrjOevra /SaatXea ;" 
 Kal eiTTOv 01 /jidyoL, " EiSo/juev darepa 7rafj,fieye07], XdfMyjravra 
 ev Tot<; darpoa tovtoc<;, Kat dfi/3Xvvavra avrov^ tov (pacvetv. 25 
 Kal eyvuifiev, otl /SaaiXev'^ iyevv/jOr] tu> ^IcrparfX, Kal Blcl 
 TovTO ■)]X$ofj,ev, irpocrKwrjO-ai avTov^ Kal eiirev 'HpQiSr]<i, 
 " IIopevdevTe<i aKpi^co^ e/c^7;T/;craTe Trepl tov iraihiov, Kal iirav 
 €vpT]Te, d'TTayyelXaTe /not, 07r&)9 Kayoo iXdcav TrpocrKVvyjcra) 
 avTOv" Kal i^Xdov ol \idyoi • Kai IBov 6 da-Ty-jp, ov elSov iv so 
 rfi dvaToXfi, nrporjyev avTwv, e&)9 ov iXOcbv, ecrTTj eTrdvco tov 
 cnrrjXalov cttI t?}9 /c6^a\/'/9 tov TraiSlov. Kal lS6vTe<; avTo 01 
 fidyoi p,eTd T7}9 firjTpo^; avTov Mapid/x TrpoaeKVVrjcrav avTO,
 
 46 Codex Apoceyphus Novi Testamenti. 
 
 Kal avol^avT€<i rovii drjaavpov^; aurcav irpoa^veyKav avrw 
 hoypa, ^(^pvaov Kal Xl^avov Kal afjbvpvav. Kal '^^prj/jLaricrdeure^ 
 vTTo dyyeXov, /xr] elaeXdetv el<; rrjv ^lovBatav Trpo? 'Hpoihrjv, 
 hC dX\,r]<; oBov eiropevOrjaav eh ttjv '^(opav ainSiv. 
 
 CAPUT XXII. 
 
 5 Tvov^ he 'Hpco8ri<i, on eveiTai')(67) vtto tmv puurjwv, 
 opyiddei'^ cTre/i-v^e tou9 (f30vevra<;, K€\€uaa<i avTot<; aveXelv 
 Ta ^pe<})7} awb 8ieTov<; Kal Karwrepw. ^ AKovaaaa Se Ma- 
 pia/x, on ra /Specfyt] avaipovvraL, (^o^rjOelaa e'Aa/Se to Trat- 
 hlov fiera ^Icoa-ijcj), Kal u'JTeSjjpbrjcrev ei9 AcyvTrrov, Ka9(o<; 
 
 10 e')(prifiaTLadri avrol^. 'H Se ^EXtad^er \a/3ovaa rbv ^Icodv- 
 V1JV dve^Tj eh rijv opetvrjv, Kal Trepie^eireTO, ttov avrov 
 aTTOKpinlrec Kal ovK rjv avToh tottoi; dTroKpv^i)'^. Tore 
 cTTevd^acra Xiyei, "^'Opo<;, opo^, Si^ai fxrjripa fxerd reKvov" 
 ov yap ■^Svvaro TropeveaOat. Kal Trapa'^^py/jba eSL-^^^dcrOr} to 
 
 15 6po<i, Kal ihe^aro avTi]v. Kal rjv to 6po<; eKelvo (palvov 
 avrols, Kal dyye\o<i Kvplov ohrjyoiv avTov<i. 
 
 CAPUT XXIII. 
 
 'O he 'Hpu>BTj<i i^rjrei rov ^Iwdvvrjv, Kal direareiXev 
 vTTTjpeTa'i eh to OvcnaaTi^piov Kvplov 7rpd<i Za')((xpLav, \e- 
 yoiv, "Uov d'TreKpv^a'i rov vlov aov ;" 'O he eiirev avroh, 
 
 20 "*Eycb X€CTOvpyo<; v'Trdp')(03 Kvplov rov Oeov, Kal irapehpevoj 
 TU) vao) avTov, Kal ov jLvcoaKco, ttov ecrnv o vto^ /jlov." 01 
 he vTrrjpeTat 7ropevdevT€<; dv/jyyeiXav tm 'Hpdihrj • Kal 6p- 
 jLcrdeh 6 'Hpcohrj^i aTreareikev e/c hevrepov 7rpb<i Za-^aplav 
 Xiycov, " ElTre fxoL to d\r]de<;, ttov eaTiv 6 vlo^ aov • olhaii 
 
 25 yhp, OTL TO alfj,d aov VTTO Tiiv %ei/3a fxov eaTLv." 01 he 
 vTTTjpeTac aTrrjXOov, Kal dvi]yyeiXav tc3 Za')(apla Taxha. Kal 
 eliTev avToh 6 Zaj^apla<i, " EltraTe tu) 'Hpoohrj, el Kal to 
 al/xd fiov iK)(eei<;, to irvevfxd jxov b Geb<; Xij-^eTac ' TrXyv otl 
 dOcbov alfxa iK^vveL<; irapd Ta irpbdvpa tov vaov Kvplov • 
 
 30 ov yap ycvdxTKco, ttov eaTiv b vib'i /jlov." Kal irepl to hid-
 
 IV. Protevangelium Jacobi Minoris. 47 
 
 (ppajfMa i(f)ovev6r} Za')(a.pia<i. Kal ovK yBeitrav ol viol Icrpa- 
 r/X, 7r&)9 icfiovevOr). 
 
 CAPUT XXIV. 
 ^AWa rfi copa tov aairaafiov a7rrj\6ov ol tepe??, Kal 
 OVK airrjVT'qaev avroh Zcf^apiwi Kara to elwOo'^ • Kai eari]- 
 crav ol lep€i<; TrpoaSoKcovre^ tov Za')(apiav, tov aairdcraaOai 5 
 avTov iv rf} ^VXV' i^^^ Bo^dcrat tov Qeov. XpovlaavTO<; Se 
 avTov ecpojSijdi^crav d'TravTe^ • diroToXfM^aa^ Be eh i^ avTUiv 
 elarjXOe, koI elBe Trapa to 6vaiaaTt]piov Kvplov atfia ire- 
 7rrjy6<;. Kal IBov (pcovi] Xeyovaa, " Za')(apLa<i 7re(^6vevTai, Kol 
 OVK e^a\ei(f)9)]aeTac to alfia avTov, ew? ov ekdrj 6 €kBc- i" 
 /CO? avTov ! " 'O Be dK0V(Ta<i tov Xoyov tovtov e(^o^i'}6ri, Kal 
 iXdoov dvy'jyyecXe Tol<i lepevaiv, a eiSe Kal ijKovaev. Kai 
 Td\.firjaavTe<i elarjXdov, Kal elBov to yeyov6<i. Td Be (pUTVco- 
 fiaTa TOV vaov wXoXv^av, Kal avTol BLecr')(^iaavTO ra i/iaTia 
 avTwv diro dvcoOev ea><; KdTW' to Be awfia avTov ov')(^ ev- is 
 pov, dXX evpov TO alfia avTOV, wael Xl6ov yeyevrjfievov. 
 ^E^eX66vTe<; Be dvrjyyeiXav toj Xaw otl Za')(apia<; Trecpovev- 
 Tai. Kal i^Kovaav Ttdcrai al (pvXal tov Xaov, Kal eTrevOrj- 
 (Tav avTov Tpec<i rjfiipa^ Kal Tpei<; vvKTd<;. MeTa Be Ta<i 
 'ijfiepa'; eKelva^ i^ovXevaavTO ol lepeh, Tcva dvacrT^acdaiv 20 
 ek TOV TOTTov Za-)(apLov • Kal e/SaXov KXy'jpov;, Kal eirecrev 
 6 KXrjpo<=; eirl Xvpieoiva • avT0<i yap yv ')^r)fiaTLa6eh vtto 
 TOV dyiov Trvevp.aTO'i, tov fii] IBeiv OdvaTOV, e(U9 dv iBrj 
 TOV XpiaTov Kvplov. 
 
 CAPVT XXY. 
 
 ^Eyo) Be ^IdKco/So^ eypa^jra ti^v laToptav TavTrjv ev 'le- 25 
 povaaXi^fJL. Kal eBo^aaa tov BeairoTTjv Qeov, tov drro- 
 KaXv->\ravTa r)/jilv Ta fxvaTtjpia TavTa. "Otl avT^ irpeirei 
 Bo^a, KpaTO^, el<i tol'9 alb)va<; tmv alcovwv afx-qv.
 
 V. 
 
 EVANGELIUM 
 
 TIIOMiE ISRAELITiE. 
 
 CAPUT I. 
 
 ^AvayyeWo) v/u,iv Ocofia^ ^I(Tpa€\tTr}<; iracn ro?? e^ idvcov 
 «SeX^ot9, <yvcop[crat ra TraiSiKa koL jxe^aXela tov Kvplov 
 rjfiMV ^Irjcrov Xpicrrov, ocra iiroiricre yevvr/del'i ii) rf) %<wpa 
 rjixwv ' 01) 7] ap')(y] 0VT(0<i, 
 
 CAPUT II. 
 
 5 TovTO TO iraihiov 6 ^Irjcrov<;, 7r€vraeTr]<; yevo/nevo'i, 
 irai^wv r]v ev ScalSdcrei, pva/co<;, koX ra peovra vSara crvv/]- 
 yayev eh Xukkov^, koI eirolet avra €vOe(o<; Kadapa, koI 
 Xo^ft) ix6v(t> I'jrera^ev avrd. Kal irocijaa^ TrrfKov Tpv(pepov 
 eTfkaaev i^ avrov arpovOia ifi' • Kal rjv crd/S/daTov, ore rad- 
 io ra iirolrjcrev. ^Haav he Kal clWa irathla iroWa irai^ovra 
 avv avTM. ^IScbv he rt? ^Iov8alo<?, a iirolei 6 ^Ir]<jov^, ore 
 iv aa^^uTW irai^wv, aTrrfkOe 7rapa'^f]/iia, Kal dvi^'y^eCke ru> 
 irarpl avrov ^lojcrijcf), "^ISov rb irathiov aov iartv inl rb 
 pvaKov, Kal \a^a)v irrfkov eTrXaae irovXia t/3', Kal e^e^rj- 
 1'' \cocre rb crd/3/3aTOv" Kal eXOoiv b ^Icoarjcj) gttI rbv rbirov, 
 Kal ISoov dveKpa^ev avrw Xeycov, " Aca rl ravra "jroiei^ iv 
 aa^^drw, a ovk e^eart iroietv ; " 'O Se ^I')]aov<i (TvyKporr)aa<i
 
 V. EVANGELIUM ThOM^ lsR.iEHT.1i:. 49 
 
 Ta<? ')(elpa<; avrov aveKpa^e TOt<; (npov6loL<^, koX elirev avToc<i, 
 "'TTrdyeTe." Kal Treraadevra ra crrpovOla virrffov Kpd- 
 ^ovra. 'I86vT69 Se ol ^lovhalot iOa/M/S/jOrjaav, Kal dveXdovre'; 
 ScTjy/jaavTO T049 irpcoTOi^ avrSiv, OTrep elBov irerroL'qKOTa rov 
 
 CAPUT III. 
 
 "O Ze vlo^ "Avva iypa/jb/j,aT6Ct)<; 03V e(TTQ)<; iKel fiera rov 
 'Ict)ar](f), KoX 7uxl3d)v kXoSov lrea<^, e^ep^^ee to. vhara, a avvrj- 
 yayev 6 Tt^ctoi)?. 'IBcov Se 6 *h](TOv<i To ytvofxevov rjyavd- 
 KTr]cre, Kal elire Trpo? avrov, ""AStKe, da-e/Srjf; Kal dv6i]re, ri 
 TjSiKTjadv ae ol Tulkkoc Kal rd vSara ; ^ISoii vvv KaX av a>9 10 
 Sei'Spov diro^pavOfifi, Kal ov fir) iviyKjj'i <J>vXXa, ovre pi^av, 
 ovre KapiTov," Kal €vdio)<i 6 Trot? eKelvo<i e^pdvOr) oko<;. 
 'O he ^Irjaov<i dve')(oipriae, Kal drrijXOev eh rov ockov ^Icocryjcp. 
 01 Se yoveh rov ^]pavdivro<; i/Sdaracrav avrov, Bprjvovvre^ 
 rrjv veorrjra avrov, Kal riyar^ov rrpo'i rov ^loyarjcf), Kal kveKd- is 
 \ovv avrov, on " roLovrov e\^6i9 TracStov epya^ofievov rocavra." 
 
 CAPUT IV. 
 Elra irdXiv irropevero Sid t?}? Kcofjur)'?, Kal irathlov rpe^ov 
 Seeppdyr] eh rov m/xov avrov. Kai ircKpavOeh 6 ^Irj(xov<i 
 elirev avrw, " Ovk direXevcrr) rrjv oSov aov." Yial 7rapa^^/xa 
 ireaov drredavev. ^IB6vr€<; 8e ri,ve<i ro yivofxevov elrrov, "TI6- ,0 
 6ev rovro rb TracSlov h/evvrjOrj, on Trdv pfj/xa avrov epyov 
 ecrrlv eroofiov." Kal rrpoaeXOovre^ ol yoveh rov reOveo^ro^ 
 ru) ^loyarjcji Xeyovr€<;, " ^if roLovrov e')(€L<i rraihiov, ov Zvvacrau 
 p.eO' r}fJL(av olKelv ev rrj KcofMy, rj SlBacrKe avrov evXoyetv, Kal 
 fiT] Karapdadat, • ru yap TracBla rjfMoov $avarol" 2, 
 
 CAPUT V. 
 
 Kal 7rpocrKa\€(Td/jievo<i 6 'Icocr?;^ to iratZlov Kar Ihiav 
 ivovOeret avrov Xeycov, ""Iva rl rocavra Karepyd^rj, Kal 
 rrda-^ovcnv ovroi, Kal fiiaovacv rjnd^, Kal StcoKovcnv ; " Elrre 
 Be 6 ^Irjaov'i, '' ^Eycb oiBa, on rd pyj/xard aov ravra e/id ovk
 
 50 Codex Apocryphtjs Novi Testamenti. 
 
 eicrtv, aXXa ad ' ofio^i criy^oroi Bta ae • eKelvoi hk otaovai rrjv 
 KoXaaiv avTcop." Kal ei}^e&)9 ol iyKoXovvre'i avrov irv<p\(o- 
 Orjaav. Kal ol l86vTe<i i(f)o/37]d7]aav a^ohpa, koX rjiropovv, 
 Kal eXejov irepl avrov, on trav prifjua, o iXoKei, eire KaXov 
 
 r, eXre KaKov, epyop r]v, Kal Oavfia iyevero. ^IBovre^ Be, 
 oTt TOLOVTOV iiTOirjaev 6 ^Iijaov^;, iyepdel^ 6 ^Icoaycf) eTri- 
 \a(Bev avrov rb oorlov, Kal ertX-e cr<j)6Bpa. To Be rraiBlov 
 'qyavaKTrjcre, Kal elirev avru), " ^ApKCrov crol eari, ^rjrelu Kal 
 fir} evplcTKetv ' jxakLara on (TO(p(o<i e7rpa^a<i • ovk olBa';, on 
 
 10 a6<i ; fi7] fie XvTret, cro9 yap elfil." 
 
 CAPUT VI. 
 
 Ka6r]y7]r7]<s Be n<i ovofiart ZaK')(cuo<; earoog ev fiepec, 
 i]Kov(T€ rov ^Irjcov, ravra \akovvro'; t&j rrarpl avrov, Kal 
 edavfiaae a<p6Bpa, on iraiBlov oov rotavra (j)deyyerat. Kal 
 fier 6\ir/a<i r]fi6pa<; Trpoaijyyicre no ^Icoar](p, Kal elvev avrS, 
 
 15 on " vovv 'e')(ei, Kal <^p6vifiov e%et9 rraiBlov • Bevpo irapdBo<i 
 fxoi avro, ottco^ fiddr] ypdfifxara ' Kal e^w BiBd^oi avrb fxerd 
 rcov ypafxfxdrcov rracrav iinarrjfirjv, Kal irpocrayopeveiv irdvra'i 
 rov<i 7rpecr^vrepov<;, Kal nfiav avrov<; &)? irpo'rrdropa'i Kal Tra- 
 repa<i, Kal dyairav avvr]\LKi(ora<i." Kal elrrev avro) irdvra 
 
 20 rd ypdfifiara diro rov A eco^ rov S2, fierd rroKkyf^; e^erdaeco^; 
 rpav(Jo<i. ^Efx^Xe^a'^ Be ru) KaOrfyTfrfj ZaK')(ai(t) \4yei, avrco, 
 " Sv ro aX(f)a firj elBoi}<; Kara ^vaiv, ro /SPjra ttw? dWovi 
 BiBdaKeL<i ; 'TiroKptrd, rrpwrov, el oXBa'^, BiBa^ov rb A, Kal 
 rare crot Tnarevaofiev nrepl rov B." Elra ijp^aro drvo- 
 
 25 (Jrofilt,eiv rbv BiBdcTKoKov irepl rov irpcorov ypdfifiaro<i, Kal 
 OVK t(X')(yaev avrcp dvraTTOKpidffvai. ^ AKOvovrcov Be rroKkiov 
 \eyet, rb ttulBiov ru) ZaKj^aicp, "'AKOve, BcBdaKaXe, rrfv rov 
 rrpciirov arof)(eiov rd^cv, Kal 'irp6crj(e^ SiBe, 7rcb<i e;^ei Kav6va<i 
 Kol fieao')(apaKrr}pa<;, ov<; opa ^vvov<i, BLa/3alvovra<;, crvva- 
 
 30 yofievovi, v-^p-ovfievovi, '^(opevovra^, Xd/3e 7repi6vra<;, rpLcn]fiov<;, 
 bfioyevel^, virdp-^ovi re, ^vyoardrovs, laofierpovs • Kavova'i 
 €')(eL<i rov A."
 
 V. EVANGELIUM ThOM.E ISRAELITE. 51 
 
 CAPUT VII. 
 'fl'i Be -)]Kovaev 6 BiKaaKoXo^ ZaK'^alo<; ra'i roaavrwi 
 Kai TOiavra'i dWyjopla'^ rod Trpcorou ypdf^fxaro^ elpijKOTO'i 
 Tov 7rat5o9, TjiropTjaev eirt rocravTrjv d'irdXoylav kol ScBaaKa- 
 \iav avrov, /cat eiire rot<i trapovaiv, " Olfiot, ijTroprjdijv 6 
 TuXa'^ iyco, ifiavTUi alcrj(yvrjv 7rape-)(wv, i7rLa7raadfievo<; to ^ 
 'TtaiBiov TOVTO ' apov avrb, irapaKoXo) ere, aSeX^e 'Icoat](f> • 
 ou <pep(o TO aifCTTrjpov rov /3Xe/j,/u,aT0<i avrov, ov rpavco rov 
 Twyov dira^ • rovro ro iraiBiov <y7]yevr]'^ ovk eari, rovro Sv- 
 varoA, Kal irvp Safidcrat • rd-^a rovro irpb rf]<i Koa/xoTrouwi 
 earl yeyevvrjixevov • irola yacrrijp rovro i/Sda-raae, irola he i" 
 /j,)]rpa rovro i^idpeyp'ev, eyco dyvoo). Otfxoi, (plXe, e^?;%€t 
 //.e, ov 7rapaKo\ov6y](ra) ry hiavoia avrov • rjTrdrtjaa ifiav- 
 rov, 6 rpccrdOXio^ iyco • rjyoivi^ofiTjv e)(eiv p,a9rjrrjv, Kal ev- 
 piOrjv e'^eiv 8iSd(r/caXov • ev6vfjt,ovfxac, (plXoi, rj]v ala'vyvr}v, 
 on 09 ye'pcov virdp-^ei, viro iraiZiov ivLK)]9i] • koI e%f« i5 
 eKKaKyfaai Kal dirodaveXv hia rovrov rov iracSo'i * oJ Bv- 
 vafjbai, yap iv rfj oopa ravrj] ^Xe-^jrac et? rrjv oyjnv avrov. 
 Kal irdvrafv elirovrcov, on ^plk/jOtjv vtto TraiBlov fiLKpov, 
 ri €)(a) elirelv ; Kal re BnjyyjcraaOac irepl mv jjlol elvre Kavo- 
 Vdiv rov irpdiTov cyroLyelov ; ^ Ay vow, w (plXoi • ov yap dp- 20 
 %>)v Kal reXo'i avrov yivwcTKoo. Tocyapovv d^cco ae, dBeX(^e 
 ^Io)cr7](j), drrdyaye avrov ei<? rov oIkov (xov* rovro ri rrore 
 {xeya iarlv, ?} 06O9, rj dyyeXo'?, rj rl eL7ro3, ovk olBa." 
 
 CAPUT VIII. 
 Tu)v Be 'lovBaiwv rrapaivovvrcov no ZaK)(ai(p, eyeXaae 
 ro iraiBlov p^iya, Kal elirev, " Nvv Kapiro^opelrcoaav rd ad, 25 
 Kol ^Xeireraiaav ol rv(f)Xol rfj KapBla • eyco dvcoOev irdpeifxi, 
 Xva avrov<; Karapdaa>fj,aL, Kal et9 rd dvco KoXiaco, Ka6d Bte- 
 ra^aro 6 drroarelXa^ p.e Bt vfid'i." Kal 0)9 ro iraiBiov Kar- 
 eiravcre rov Xoyov, evOeco^ eacoOijaav ol Tvdvre^ ol vtto rrjv 
 Karapav avrov ireaovre^. Kal ovBel^; drro rare eroX/ma Trap- so 
 opycaac avrov, ottu)^ /^/) Karapdai^rat avrov, kuI earai 
 dvdiTTjpo^.
 
 52 Codex Apoceyphus Novi Testamenti. 
 
 CAPUT IX. 
 
 Kal fJbeO' 7]^epa<i Be Tiva<; eTrat^ev 6 ^Ii]crov<i ev tlvl 
 BcofxaTL kv virepcaw, Kal ev tcov TraiSicov tmv Traitpvrcov /xer 
 avTov nreaov airo tov S(t)/jLaTO<; Kcirco airiOave, Kal IBovra 
 oXka TraiBla e(f)vyov, Kal Kari^rj 6 ^Irjaov'i fxovo^. Kal 
 
 ^ eXOovre'i ol <yovel<i rod TTaihiov, ■)]yovv rod reOveoiTo^, eve- 
 KoXovv 0)9 avTov Kara/SXTjOevra avrov • kKelvoL Be hTrripea- 
 tpv avTov. KaTeTrrjBijaev 6 l7]aov<i anro tov aTe'yov<;, Kal 
 ecrrr) irapa to TTTMfia tov TraiBlov, Kal SKpa^e (pcovj) fieydXy, 
 Kal etirev, " Z7]vov • " — ovtco yap to ovo/xa avTov e'/caXetro • — 
 
 10 " avaaTat; ehre fioL, iyco ae KaT6/3a\ov ; " Kal avaaTci'i jrapa- 
 'Xprjfia etirev, " Ov^i, Kvpue, oh KaTe/3a\€<?, uWa uv€(TT7]aa<i.'' 
 Kal lB6vT€<; i^eTrXdyrjaav. 01 Be <yovet<i tov iraiBiov eBo- 
 ^acrav tov Qebv iirl tu> yeyovoTi a7]fi€La>, Kal TrpoaeKvvrjcrav 
 TO) ^Irjaov. 
 
 CAPUT X. 
 
 15 MeT 6\iya<i rjfxipa<i a')(^l^(ov Tt<; ^vKa kv Ty yatvia veoi- 
 Tepo'i, Kal eireaev r) d^ivT], Kal BLe(7')(iae Trjv ^ciaiv tov tto- 
 Bo<i avTov, Kal 6^aL/jio<i yev6ixevo<i uTreOvijaKev. Oopv/Sov 
 Be yevo/ji€vov Kal avvBpap,ri<^, eBpafie Kal to iraiBiov o Itj- 
 croO? e/cet • Kal /Scaadfievo^; Bii]X0e top o)(Xov, Kal eKpaTrjae 
 
 20 TOV veavlcTKOv TOV TreTrXrjyoTa iroBa, Kal evdeco^ idOt]. 
 Elire Be rco veavlaKo), " ^AvdaTa vvv, cr^/^e Ta ^v\a, KaL 
 fivqfjioveve /xov." 'O Be 6';^Xo9, IBoov to yeyovo<?, irpoaeKvvri- 
 aav TO TraiBiov, XeyovT€<i, " ^A\r]6b)<; Trvevfxa @eov ivoiKel ev 
 Tft) TraiBla} tovtm." 
 
 CAPUT XT. 
 
 25 "OvTO'i Be avTov e^aeTov'i, irep/rret avTov 97 f^V'^W ^^' 
 TOV vBcop ciVTXrjaai Kal (pepeiv ev tw o'Ikm, BeBcoKvla avTw 
 vBplav iv Be tco o)(\(p avyKpovcra^;, 7) vBpia eppdyrj, 'O 
 Be 'Ir]arov<i d7r\cocra<; to TraXiov, oirep rjv /3e/3Xi]fM6VO<;, iye- 
 ixiaev avTo vBaTO<i, Kal rjveyKe ttj firjTpl avTov. ^IBovaa 
 
 30 Be rj p'^Trjp avTov to yeyovo'i aijfxelov, KaTe^lXtjaev avTov,
 
 V. EVANGELIUM TllOM.E IsRAELITiE. 58 
 
 Kal ^lerrjpei iv avrfj r^ fivar^pia, a e^Xeirev avrov irot- 
 ovvra. 
 
 CAPUT XII. 
 UaXtv he iv Katpw tov airopov e^rjXOe to iraihiov fxera 
 Toy Trarpo? avrov, tva airelpr) alrov eU rrjv ')(copav avTOiv 
 Kol ev TO) airelpeiv tov iraTepa avTov ecrTretpe Kal to ttui- 5 
 hlov ^Irjaov<; eva kokkov aiTOV. Kal Oeplaa^ Kal d\a)Viaa<; 
 iTTOirjcre Kopov^; p • koI KaXeaa<i nTdvTa<; tov<; tttw^ou? 
 7^9 Kcofjurj^; ei9 Trjv aXcova, e')(aplaaTO avroi'i tov alrov. 
 Kal 'Ia)(Ti](f> €(f)epe rb KaraXeL^Oev tov ctitov. 'Hv Se ircov 
 t], ore rovro errolrjcre to arj/jbelov. lo 
 
 CAPUT XIII. 
 O Se 7raTt)p avrov rmrcov rjv, Kal eiroleL iv tm Kaipo) 
 €K€Lva> dporpa Kal ^vyov^;. 'ETrerdyT] avrd) Kpd^^aro<i 
 Trapd Tivo<i ifKovaiov, ottco? rrou'jcrr] avra>. Tov he evof 
 Kavovo^ TOV KaXov/xevov evaWdKrov /u,?; eyovro'^ ri TtoLrjaai, 
 ecire to TraiSlov 6 ^Irjaov<; roi irarpl avrov rco 'Icoa7'](f), " 0e<; \r> 
 Kdrco ra Bvo ^v\a, kol iK rod fxeaov fxepovi laoiroii-jaov 
 avrd. Kal iTroirjcrev ^luxn)^, Ka6o)^ elirev avrco rb irai- 
 Slov. "Ecrri] Be 6 ^Ir)aov<i iK rov erepov fj,epou<i, Kal eKpd- 
 TTjcre rb KoXo/Scorepov ^vXov, Kal eKrelva^ avrb Icrov iirovqa-e 
 TOV dXKov. Kal elSev 6 Trarrjp avrov ^Io)a7](p, Kal idavjxa- 20 
 ere ' Kal rrepCka^cov rb TraiBtov KarecfilXria-e Xeycov, " MaKupio^ 
 elfiL, on rb tto^BIov tovto hehcoKe /j,oi 6 ©eo?." 
 
 CAPUT XIY. 
 
 ^I8o}V Se 6 'Iwcr/;^ rbv vovv rov TraiSiov Kal rrjv i]Xt- 
 Kiorrjra, on aK/xd^ei,, ttoXiv i^ovXevaaro /Li?) elvai avro 
 direipov rwv jpafi/jidTcov • Kal aTrayayoov avrb TrapeSooKev 25 
 erepw StSaaKdXM. Elire Be 6 SiSdaKaXo<s rw 'Icocr/jcf), " Tlpoi- 
 Tov TraLhev(T03 avrb rd 'EXXijvLKd, eireira rd 'E/3pa'iKd" OlSe 
 yap 6 SiSdaKaXoi? ti]v Trelpav rov iraiSiov, Kal €(f)oj3/]6j] 
 avro • Oyttct)? ypd-^a^ rbv dX<pd^T]rov eTrerr^hevev avrb errl
 
 51 Codex Apocuyphus Novi Testamenti. 
 
 TToXk-qv lopav, Kal ouk cnreKpivaro avrw. Elire Be avru) 6 
 Irjaom, "El oVto)? ScSdcrKoXo'i el, koI el 6l8a<i Kd\(b<i to, 
 jpafi/xara, eiTre [xoi tov a\(pa T7]v Suva/XLV, Kciyco croi epo) 
 Trjv TOV ^PjTa." IItKpavdel<i 8e 6 Si8daKa\o<i eKpovaev av- 
 
 5 TOV et9 T7JV Ke<pa\i]v. To 8e irathlov iroveaav KaTrjpdaaTO 
 avTov ' Kal evOew^ iXiiroOvfirja-e koI eireae 'y^a/xal iirl irpocr- 
 (OTTOV. ^A7r€(TTpd(f)7} 8e TO Tvaihlov et9 TOV oIkov ^Ia>(T)'](]). ^Ico- 
 arjcf) Se i\v7ri]9i], Kal 7rap7]jyei\,e Ty /jUijTpl avTov, "'OTrca 
 6^co Tj)? 6vpa<i fJbT) uTToXvaea avTov, SioTt diroOv^crKovcrLV 
 
 10 ol 7rapop<yl^ovT6<; avTov." 
 
 CAPUT XV. 
 
 MeTa Se ')(^p6vov Tiva eTcpo'^ irdXiv KaOrj'yrjTrj'^, >yvt]aio<i 
 (f)i\,o<i Mi> TOV 'Zfwcrr/^, elTrev avTo), ""A'ya'ye fioi to TvatSiov 
 et9 TO TratBevT^pcov • ((7&)9 av Bvvrjdo) ejco p,eTd KoXaKia'i 
 BiSd^aL avTO Tci ypd/a/xaTa.^' Kal etirev 'Jcocr?/^, " El Oappec'?, 
 
 15 dBeXcpe, eirdpov avTO fxeTa aeavTOV." Kal \a/3oov avTo /x6t' 
 avTov jxeTa <p6^ov Kal djMVo^ ttoWov ' to Be TraiBtov 7)Beo)<i 
 eiropeveTo. Kal elaeXOoiv Opaav'i eh to BtBaaKaXeiov evpe 
 ^i^Xtov Kelfievov ev tw uvaXoyUp, Kal Xa/Soov avTo ovk dve- 
 'ytvaxTKe to, jpd/xfxaTa to, ev avTo,, dXka dvol^a<; to cTTo/na 
 
 20 avTOv iXdXeL Trvev/juaTt, dylo), Kal eBlBaaKe tov vo^iov tov<; 
 7rtipie(TT0)Ta<^. "0)(Xo^ Be ttoXv^; avveX66vT6<; irapeaTi')Keiaav 
 uKovovTe'i avTov, Kal idau/xa^ov ev Trj (apaLOTTjTC r/}? Bc- 
 Ba(TKCiXia<i avTOv Kal Trj eTOL/xaala tmv Xoycov avTOv, OTt 
 v/jirtov 03V ToiavTa (pOeyyeTai. ^AKovaa<^ Be ^Icoatjcj) i<po/3/j- 
 
 25 Or}, Kal eBpapbev eh to BtBaaKaXetov Xoyiad/ji,evo<i, jxij ovTO'i 
 6 Kadr)yrjTi]<i icrTiv aTretpo^. Elire Be 6 Ka9riyr)Tr)<i roS 'Jto- 
 a^cf), ""Iva iBr)<i, dBeXcpe, otl eyoo [xev TrapeXa/Sov to iraiBlov 
 <w<? fiaOrjTrjv, avTo Be iroXXi]'; '^dptTO<; Kal (Tocf>[a<i fieaTov 
 ecTTiv • Kal XoiTTov d^io) ae, dBeXcf)e, apov avTO eh tov oJkov 
 
 30 aov." '^f2<; Be rjKovae to iraiBlov TavTa, evdea)<; irpoaeyeXacrev 
 avTU), Kal eTirev, " ^ETreiBrj 6p9M<; eXdXrjcra';, Kal op6oi<^ ifiap- 
 Tvprjaa^i, Bed ae KUKeivo'i 6 irXijyojdeh laOtjaeTac." Kat
 
 V. EVANGELIUM TlIOxM.E IsRAELIT/E. 55 
 
 irapavra IdOrj 6 erepo^ KaOrjyrjr)]';. IIape\a/3e Se 6 ^Icoaijcf) 
 TO TTaihiov, Kol anT?j\6ev eU tov olicov avrov. 
 
 CAPUT XYI. 
 
 "Eire/jiylre Se ^I(oarj(f> rbv vlov avrov rbv ^Iukco^ov tov 
 Srjaac ^vXa kcu (pepeiv et? tov oIkov avTov ' rjKoXovOei oe 
 KoX TO TraiSiov avTO). Kal crvWejovTO<; tov ^la/cco/Sov Ta ^ 
 cf)pvjava e^iSi'o. t'Sa/ce Ti]V X^^P^ ^laKco^ov. Kal KUTaTecva- 
 fievov avTov koI aTroWufxivov Trpoaijyytaev 6 ^Irjaom, kul 
 KaT€(pvarja€ to S)]yp,a • xal ev6ea)<i eiravcraTO 6 Trova, Kat 
 TO drjplov ep'pdyrj, Kal irapavTa e/xeivev 6 ^IdfCO)l3o<i vyii]<i. 
 
 CAPUT XYII. 
 
 MeTO, Se TavTa iv ttj yeiTovla tov ^Icoayjcp voaovv tl lo 
 vr'^TTLov direOave, Kal cKXaiev ?} p^^'^Trjp avTov acfioSpa. "H- 
 Kov<x€ 8e 6 ^Irjcrov<i, otl 7rev6o<i fceya Kal 66pv^o<i yiveTai, 
 Kal eSpa/j.e a7rovSaLa><i • Kal evpcov to TraiSiov veKpov, Kal 
 TjyjraTO TOV aT7]6ov<; avTov, Kal eiTrev, " Xi), Xeyw, /3pe(f)o<;, 
 /HT) dTro6dvri<i, aXXa l^rjcrov, Kal ecro peTcu tj}<? /LL7]Tp6<i crov." i5 
 Kal €u9v<i dva/SXesp^a'i iyeXacrev. Elire Se TJ] yvvatKL, " Apov 
 avTo Kal So? ydXa, Kal ftvrjfioveve /xov." Kal ISoov 6 irape- 
 oTco'i 0^X09 eOavjxaae, Kal gIttov, " ^AXrjOo)^ to Traihiov tov- 
 To rj 0609 ^]V, rj dyyeko<; @eov, otl 7ra9 X0709 avTOv epyov 
 iaTlv €TOi/j,ovJ" Kal i^yjXdev 6 ^Irja-ov^ eKeWev iral^cov Kal 20 
 fieTa eTepoiv TraiBlcov. 
 
 CAPUT XVIII. 
 
 MeTa Be ^P^^^^ Tivd olKoBofirj'^ yevofxevrji; Kal OopvBov 
 fxeydXov, 'larTaTO 6 ^Ii](tov^, Kal diryXOev e&)9 e/cet. Kal 
 lBoi)V dvOpcoTTOv KGifJievov veKpov iireXd^eTO t^9 x^cpo^ avTov, 
 Kal elirev, " Xol Xiyco, dvdpcoire, dvdcTTa, iroiet to epyov aov." 25 
 Kal ev6ew<i dvaaTd<; itpoaeKvvrjaev avTov. ^IBd>v Be 6 0^X09 
 iOavpaae, Kal elirev, " Tovto to iraiBiov ovpdviov ecFTt • 
 TToXXd'i yap ■v^L'^a9 ecruxrev gk OavdTov kuI ey^ei awaat ^0)9 
 7racri79 t?}9 ^&>i}9 avTov^
 
 56 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 CAPUT XIX. 
 
 "Oi'To^ Be avTov BtoBeKaerov'i eiropevovTO ol 701/649 clv- 
 Tou Kara to e6o<i el^ 'lepovcraXrj/j, ei9 tt]v eoprijv tov Trdcrya. 
 fxera Ti]<i avvohia<; avrwv, Kal fMera rb Trdcr^a virecnpe^ov 
 ei'9 TOV oIkov avTOiv. Ka\ ev tu> viroarpet^eiv avTov<i dvrjXde 
 
 5 TO Traihiov 6 ^Irjcrov^i eh 'lepocroXv/xa • 01 Be <yovei<; aiiTOV 
 epo/jLiaav avTov ev ttj avvoBla elvat. ' OBevadvrcov Be oBov 
 ij/uLepa^ jxia'i e^7)Tovv avTov ev Tol<i cnr/<yevea-iv avTcov, Kal 
 fii] evp6vTe<i avTou eXvinqOriaav, Kal virecrTpe^^av irdXiv eh 
 T7]v TToXcv ^7]TovvTe<; avTov • Kal yttera TpiTrjv rjfxepav evpov 
 
 III avTov ev Tut lepco KaOe^o/xevov ev fiea(p tmv BcBacrKdluov, 
 Kal uKovoVTa tov vojxov, Kal aKOVovra Kal epcoroiVTa avT0v<;. 
 Tlpocre'l^ov Be 7rdvT€<;, Kal eOavfia^ov, ttco? iraiBiov {nrdp')((ov 
 aTToaTOfiL^et Tov<; irpea-^vTepov; Kal BiBacrKd\ov<i tov Xaov, 
 eTTckvoov TO, Ke<f)d\aLa tov vofiov Kal ra? 7rapal3o\a<i tcov irpo- 
 
 if) <f)7]T0)V. TlpoaekOovcra Be 1) /x7yT7;p avTov Mapia ehrev avTU), 
 ''"Iva TL TOVTO eVow/cra? r^puv, TeKVov ; ^IBov oBvvco/uievot e^r]- 
 Tov/jiiv ae." Kal el'nev avToh 6 ^l7]aov<;, " Ti fie ^ryreixe ; Ovk 
 ocBaTe, oTi ev roi? tov iraTpo^ fiov Bel elval fxe ; " 01 Be 
 'ypaixjiaTeh Kal ol ^apiaaloi elirov, " Xv el fJ'^TTjp tov TracBlov 
 
 20 Tovrov^ 'H Be ehrev, "^Eyco elfic." Kal eiirov avTrj, ''MaKapla 
 av el ev yvvat^lv, otl 7)v\6yi]crev 6 &eo<i tov Kapirbv t^? koi- 
 \la<i crov ' TOtavTi]V yap Bo^av Kal TOiavrrjv dpeTrjv Kal cro- 
 (f}iav ovre tBojjbev ovTe r\Kov<jap.ev iroTe" ^Avaard'; Be ^Irjaov'i 
 rjKoXovOrjcre ttj /jbrjTpl avTov ' Kal r^v v7roTaaa6fj,€ve<; Toh 
 
 25 yovevaiv avTOv. 'H Be f^i'^Trjp avTov BieTi^peu irdvTa to, yevo- 
 fieva. 'O Be ^Irjaov'i 'irpoeKOTTTe ao(f)La Kal rjXtKLa Kal ydpLTt ' 
 avT(p 7) Bo^a eh tou9 al(tyva<i tmv alcovcov. 'Af/,7]v.
 
 VI. 
 
 EVANGELIUM 
 
 DE NATIVITATE S- MARINE. 
 
 CAPUT I. 
 
 Beata et gloriosa semper Virgo Maria de stirpe 
 regia et familia David oriuiida, in civitate Nazareth 
 nata, Hierosolymis in templo Domini nutrita fait. 
 Pater ejus Joachim, mater vero Anna dicebatur. 
 Domus paterna ex Galilrea et civitate Nazareth : 5 
 maternum autem genus ex Bethlehem erat. Vita 
 eorum simplex et recta apud Dominum, apud 
 homines irreprehensibilis erat et pia. Nam omnem 
 substantiam suam trifariam diviserunt : unam par- 
 tem templo et templi servitoribus impendebant : 10 
 aliam peregrinis et panperibus erogal)ant : tertiam 
 suffi familiae usibus et sibi reservabant. Ita isti Deo 
 cari, hominibus pii, per annos circiter viginti castum 
 domi conjugium sine liberorum procreatione ex- 
 ercebant. Voverunt tameii, si forte Deus donaret 's 
 els sobolem, earn se Domini servitio mancipaturos, 
 cujus rei gratia et templum Domini singulis per 
 annum festis frequentare solebant. 
 
 8
 
 58 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 CAPUT II. 
 
 Factum est autem, iit Encaeniorum festi vitas 
 appropinquaret, unde cum nonnullis coutribulibus 
 suis Hierosolymam et Joachim ascendit. Ea vero 
 tempestate Isaschar ibi pontifex erat. Quumque in- 
 
 5 ter cagteros concives suos etiam Joachim cum obla- 
 tione sua videret, despexit eum et munera ejus 
 sprevit : interrogans, cur inter foecundos ipse stare 
 pi^esumeret : dicens munera nequaquam deo digna 
 posse videri, quern ipse prole indignum judicasset, 
 
 10 scriptura dicente, maledictum omnem esse, qui non 
 genuisset mascidum in Isrcel. Dicebat ergo, prius eum 
 ab hac maledictione sobolis generatione solvendum, 
 et sicdemum in conspectu Domini cum oblationibus 
 esse venturum. Cujus opprobrii objectu pudore 
 
 35 magno suffusus Joacliim ad pastores, qui cum pe- 
 cudibus erant, in pascuissuis secessit. Neque enim 
 domum repetere voluit, ne forte a coutribulibus suis, 
 qui simul aderant et hoc a sacerdote audierant, 
 eodem opprobrii elogio notaretur. 
 
 CAPUT III. 
 
 20 Verum quum ibi aliquamdiu esset, quadam die 
 
 quum esset solus, angelus Domini ei cum immense 
 lumine astitit. Qui quum ad ejus visionem turbaretur, 
 angelus, qui ei apparuerat, timorem ejus compescuit 
 dicens, " Noli timere, Joachim, neque in visione mea 
 
 ^5 turberis : ego enim sum angelus Domini, missus ab 
 ipso ad te, ut annunciem tibi preces tuas esse ex- 
 auditas, et eleemosynas tuas ascendisse in conspec- 
 tum ejus. Videns quippe vidit pudorem tuum et 
 audivit sterilitalis opprobrium nee recte tibi objec- 
 
 30 tum. Pcccati namque non natura? ultor est Deus, 
 et ideo quum alicujus uterum claudit, ad hoc facit, 
 ut mirabilius denuo aperiat, et non libidinis esse
 
 VI. Evangel, de Nat. S. Mari^. 59 
 
 quod nascitur, sed divini muneris cognoscatur. 
 Prima enim gentis vestree Sara mater nonne usque 
 ad octogesimum annum infoecunda fuit ? et tamen 
 in ultima senectutis aetate genuit Isaac, cui re- 
 promissa erat benedictio omnium gentium. Rachel 5 
 quoque tantum Domino grata tantumque a sancto 
 Jacob amata, diu sterilis fuit, et tamen Joseph 
 genuit, non solum dominum iEgypti, sed plurima- 
 rum gentium fame periturarum liberatorem. Quis 
 in ducibus vel fortior Sampsone, vel sanctior 10 
 Samuele ? Et tamen hi ambo steriles matres habuere. 
 Si ergo ratio verbis meis tibi non persuadet, crede 
 re, dilatos diu conceptus et steriles partus mirabi- 
 liores esse solere. Proinde Anna uxor tua pariet 
 tibi filiam, et vocabis nomen ejus Mariam : hsec '^ 
 erit, ut vovistis, ab infantia sua Domino consecrata, 
 et spiritu sancto replebitur adhuc ex utero matris. 
 Omne immundum neque manducabit neque bibet, 
 neque inter populares forinsecus turbas, sed in 
 templo Domini conversatio ejus erit, ne quid de eaao 
 sinistrum vel suspicari saltem possit vel dici. 
 Itaque aetate procedente sicut ipsa mirabiliter ex 
 sterili nascetur, ita incomparabiliter virgo generabit 
 altissimi filium, qui Jesus vocabitur, et secundum 
 nominis etymologiam salvator omnium gentium erit. 25. 
 Et hoc tibi eorum quae annuncio signum erit : Quum 
 perveneris ad auream in Hierosolymis portam, 
 habebis ibi obviam Annam uxorem tuam, quae de 
 tuae regressionis tardatione modo sollicita tunc in 
 adspectu tuo gaudebit." His dictis angelus discessit so 
 ab eo. 
 
 CAPUT IV. 
 Deinde apparuit Annae uxori ejus dicens : *'Ne 
 timeas, Anna, neque phantasma esse putes, quod
 
 60 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 vides. Ego eiiim sum angelus ille, qui preces et 
 eleemosynas vestras obtuli in conspectu Dei, et nunc 
 missus sum ad vos, ut annunciem vobus nascituram 
 filiam, quae Maria vocata super omnes mulieres erit 
 sbenedicta. Hsec a nativitate sua statim, Domini 
 gratia plena, tribus ablactationis suae annis in domo 
 paterna. permanebit : postea servitio Domini man- 
 cipata a templo usque ad intelligibiles annos non 
 discedet, ibi denique jejuniis et orationibus nocte 
 
 10 ac die Deo serviens ab omni immundo se abstinebit, 
 virum nunquam cognoscet; sed sola sine exemplo, 
 sine macula, sine corruptione, sine virili commix- 
 tione virgo filium, ancilla dominum, et gratia et 
 nomine et opere salvatorem mundi generabit. Ita- 
 
 15 que surge, ascende Hierusalem, et quum perveneris 
 ad portam, quae aurea pro eo quod deaurata est 
 vocatur, ibi pro signo virum tuum, pro cujus inco- 
 lumitatis statu sollicita es, obvium liabebis. Quum 
 hsec igitur ita evenerint, scito quod quae annuncio, 
 
 20 sine dubio complenda erunt." 
 
 CAPUT V. 
 
 Igitur juxta angeli prceceptum uterque de loco in 
 quo erant promoventes ascenderunt Hierusalem, et 
 quum ad locum pervenissent angelico vaticinio des- 
 ignatum, ibi sibi invicem obviaverunt. Tunc de 
 25 mutua sua visione Iseti et prornissae prolis certitudine 
 securi, debitas Domino bumilium exaltatori gratias 
 egerunt. Itaque adorato Domino domum regressi 
 divinum promissum certi et hilares exspectabant. 
 Concepit ergo Anna et peperit filiam, et juxta man- 
 so datum angelicum parentes vocabant nomen ejus 
 Mariam. 
 
 CAPUT VI. 
 Quumque trium anorum circulus volveretur et
 
 VT. EvANGELIUM DE NaT. S. MARINE. CI 
 
 ablactationis tempiis completiim esset, ad templum 
 Domini virginem cum oblationibus adduxerunt. 
 Erant aatem circa templum juxta quindecim ii^rn- 
 duum psalmos quindecim ascensionis gradus. Nam 
 quia templum erat in monte constitutum, altare 5 
 liolocausti, quod forinsecus erat, adiri nisi gradibus 
 non valebat. In horum itaque uno beatam Virginem 
 Mariam parvulam parentes constituerunt. Quumque 
 ipsi vestimenta, quae in itinere babuerant, exuerent, 
 et cultioribus ex more vestibus se et mundioribus 10 
 induerent, Virgo Domini cunctos sigillatim gradus 
 sine ducentis et levantis manu ita ascendit, ut per- 
 fectag ffitati in liac duntaxat causa nihil deesse pu- 
 tares. Jam quippe Dominus in Virginis suae infantia 
 magnum quid operabatur, et quanta futura esset, is 
 hujus miraculi indicio pr^emonstrabat. Igitur sacri- 
 ficio secundum consuetudinem legis celebrato, et 
 voto suo perfecto Virginem intra septa templi cum 
 aliis virginibus ibidem educandam dimiserunt, ipsi 
 vero domum regressi sunt. 20 
 
 CAPUT VII. 
 
 Virgo autem Domini cum aetatis processu et 
 virtutibus proficiebat, et juxta Psalmistam pate?' et 
 mater dereliquerat earn, Dominus autem assumpsit 
 earn. Quotidie namque ab angelis fi'equentabatur, 25 
 quotidie divina visione fruebatur, quae eam a malis 
 omnibus custodiebat, et bonis omnibus redundare 
 faciebat. Itaque ad quartum decimum annum 
 usque pervenit, ut non solum nihil de ea mali re- 
 prehensione dignum confingere possent, sed et boni 30 
 omnes, qui eam noverant, vitam et conversation em 
 ejus admiratione dignam judicarent. Tunc ponti- 
 fex publice denunciabat, ut virgines, quag in tem- 
 plo publice constituebantur et hoc astatis tempus
 
 6^ Codex ArocRYrnus Novi Testamenti. 
 
 explessent, domum reverterentur, et nuptiis secun- 
 dum inorem gentis et aetatis maturitatem operam 
 dareiit. Cui maiidato quiim casterae pronas pariiis- 
 sent, sola Virgo Domini Maria hoc se facere non 
 
 5 posse respondit dicens, * Se quidem et parentes suos 
 Domini servitio mancipasse, et in super se ipsam 
 Domino virginitatem vovisse, quam nunquam viro 
 aliquo commixtionis more cognito violare vellet.' 
 Pontifex vero in angustia constitutus animi quuni 
 
 10 neque contra scripturam quae dicit Vovete et reddite, 
 votum infringendum putaret, neque inorem genti 
 insuetum introducere auderet, prascepit, ut ad fes- 
 tivitatem quae imminebat, omnes ex Hierosolymis 
 et vicinis locis primores adessent, quorum consilio 
 
 15 scire posset quid de tam dubia re faciendum esset. 
 Quod quum fieret, omnibus in commune placuit, 
 Dominum super hac re esse consulendum. Et 
 cunctis quidem orationi incumbentibus pontifex ad 
 consulendum Deum ex more accessit. Nee mora, 
 
 20 cunctis audientibus de oraculo et de propitiatorii 
 loco vox facta est secundum Esaiae vaticinium, re- 
 quirendum esse, cui virgo ilia conmiendari et de- 
 sponsari deberet. Liquet enim Esaiam dicere : 
 Egredieiiir virgo de 7'adice Jesse y et fios de radice 
 
 25 ejus ascendet, et requiescet super eum sjnritus Domini, 
 spiritus sapiejitice et intellectus, spiritus consilii et 
 fortitudlnis, spiritus scientice et pietatis, et replebit 
 eum spiritus fimoris Domini. Secundum banc ergo 
 prophetiam cunctos de domo et familia David 
 
 30 nuptui habiles non conjugatos virgas suas allaturos 
 ad altare prcedixit, et cujuscunque post allationem 
 virgula florem germinasset, et in ejus cacumine 
 spiritus Domini in specie columbae consedisset, 
 ipsum esse cui virgo commendari et desponsari 
 
 35 deberet.
 
 VI. Evangel, de Nat. S. Mari.e. 63 
 
 CAPUT VIII. 
 
 Erat aiitem inter c^eteros Joseph homo de 
 dome et familia David grandaevus : cunctis vero 
 virgas suas juxta ordinem defereiitibns, solus ipse 
 suam siibtraxit. Unde qimm nihil divinae voci con- 
 sonnm apparuisset, pontifex iterato Deum consulen- 5 
 dum pulavit, qui respondit, solum ilium ex his qui 
 designati erant, virgam suam non attulisse, qui vir- 
 ginem desponsare deberet. Proditus itaque est 
 Joseph. Quum enim virgam suam attulisset, et in 
 cacumine ejus columba de coelo veniens consedisset, 10 
 liquido omnibus patuit, ei virgin em desponsandam 
 fore. Igitur nuptiarum jure de more celebrato ipse 
 quidem in Bethlehem recedit civitatem, domum 
 suam dispositurus et nuptiis necessaria procura- 
 turus. Virgo autem Domini Maria cum aliis septem 15 
 virginibus coasvis et collactaneis, quas a sacerdote 
 acceperat, ad domum parentum suorum in Galilasa 
 reversa est. 
 
 CAPUT IX. 
 His vero diebus, primo scilicet adventus sui in 
 Galilaeam tempore, missus est ad eam angelus Ga- 20 
 briel a Deo, qui ei conceptum dominicum narraret, 
 et conceptionis vel modum vel ordinem exponeret. 
 Denique ingressus ad eam cubiculum quidem, ubi 
 manebat, ingenti lumine perfudit, ipsam vero gra- 
 tantissime salutans dixit, "Ave Maria virgo Domini 25 
 gratissima, virgo gratia plena, Dominus tecum, 
 benedicta tu prae omnibus mulieribus, benedicta prae 
 omnibus hactenus natis hominibus." Virgo autem 
 quae jam angelicos bene noverat vultus et lumen 
 cceleste insuetum non habebat, neque angelica vi- 30 
 sione territa, neque luminis rnagnitudine stupefacta, 
 sed in solo ejus sermone turbata est, et cogitar6 coepit.
 
 64 Codex Apocryphus Novi Testamenti, 
 
 qualis ista salutatio tarn insolita esse posset, quidve 
 porteiideret vel quern fiiiem esset liabitura. Hiiic 
 cogitationi angeliis divinitus iiispiratus occurrens : 
 "Ne timeas " inquit "Maria, quasi aliquid coutrarium 
 
 5 tuce castitati hac salutatione praetexam. Invenisti 
 enim gratiam apud Dominum, quia castitatem ele- 
 gisti. Ideoque virgo sine peccato concipies et 
 paries filium. Hie erit magnus, quia dominabitur 
 a mari usque ad mare, et a flumine usque ad ter- 
 
 10 niiuos orbis terrae. Et filius altissimi vocabitur, 
 quia qui in terris nascitur humiiis, in coelo regnat 
 sublimis. Et dabit illi Dominus Deus sedem David 
 patris ejus, et regnabit in domo Jacob in aeternum, 
 et regni ejus uon erit finis. Ipse quippe rex regum 
 
 15 et Dominus dominantium est, et thronus ejus in 
 seculum seculi." His angeli verbis Virgo nou in- 
 credula, sed modum scire volens respondit, " Quo- 
 modo istud fieri potest ? Nam quoniam ipsa virum 
 juxta votum meum nunquam cognosco, quomodo 
 
 20 sine virilis seminis incremento parere possum ?" Ad 
 hoc angelus "Ne existimes," inquit, "Maria, quod 
 humano more concipias. Nam sine virili commixtione 
 virgo paries, virgo nutries. Spiritus enim sanctus 
 superveniet in te, et virtus altissimi obumbrabit tibi 
 
 25 contra omnes ardores libidinis. Ideoque quod nas- 
 cetur ex te solum erit sanctum, quia solum sine 
 peccato conceptum et natum vocabitur filius Dei." 
 Tunc Maria manibus expansis et oculis ad coelum 
 levatis dixit, "Ecce ancilla Domini, (neque enim 
 
 30 dominas nomine digna sum,) fiat mihi secundum 
 verbum tuum." . . . 
 
 CAPUT X. 
 
 Joseph igitur a Judfea in Galilaeam veniens dcs- 
 ponsatam sibi virginem uxorem ducere intendebat :
 
 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 65 
 
 jam namque tres fluxerant menses, et quartus ins- 
 tabat ex eo tempore, quo sibi desponsata fuerat : 
 interea paulatim utero puerperae intmiiescente, 
 puerperam se manifestare coej^it, neqiie hoc latere 
 potuit Joseph. Nam sponsi more hberius ad virgi- 5 
 nem introieiis et famiharius cum ea loquens gravi- 
 dam esse deprehendit. ^stuare itaque auimo et 
 fluctuare coepit, quia ignorabat, quid sibi potissimum 
 esset faciendum. Neque enim eam traducere vo- 
 luit, quiajustus erat ; neque fornicationis suspicione 10 
 infamare, quia pius. Itaque cogitabat clam dissol- 
 vere conjugium, et occulte dimittere eam. Hsec 
 autem eo cogitante, ecce angelus Domini ei apparuit 
 in somnis dicens, "Joseph, fili David, noli timere, 
 hoc est, ne velis fornicationis suspicionem in virgine 15 
 habere, vel aliquid sinistrum cogitare, neque timeas 
 eam in uxorem ducere. Quod enim in ea natum 
 est et nunc animum tuum angit, non hominis sed 
 spiritus sancti est opus. Pariet enim omnium virgo 
 sola Dei filium, et vocabis nomen ejus Jesum, id est 20 
 Salvatorem, ipse enim salvum laciet populum suum 
 a peccatis eorum. Igitur Joseph secundum angeli 
 praeceptum virginem uxorem duxit, nee tamen co- 
 gnovit eam, sed caste procurans custodivit. Jamque 
 nonus a conceptione instabat mensis quum Joseph 25 
 uxore cum aliis qu^e necessaria erant assumta, 
 Bethlehem civitatem, unde ipse erat, tetendit. Fac- 
 tum est autem, quum essent ibi, impleti sunt dies, ut 
 pareret, et peperit filium suum primogenitum, sicut 
 Evangelistae docuerunt, Dominum nostrum Jesum so 
 Christum, qui cum Patre et Filio et Spiritu sancto 
 vivit et regnat Deus per omnia secula seculorum.
 
 VII. 
 HISTORIA 
 
 DE NATIVITATE MARINE, 
 
 ET DE INFANTIA SALVATORIS. 
 
 Incipit Historia de Joachim et An?ia et de Nativitate 
 
 Beatce Deigenitricis semperqiie virginis Mar'icc, et 
 
 de Infantla Salvatoris. 
 
 PROLOGUS. 
 
 Ego Jacobus, filiiis Joseph, conversaiis in timore 
 Dei, perscripsi omnia, quae oculis meis ipse vidi fieri 
 in tempore nativitatis sanctae Marias sive Salvatoris : 
 gratias agens Deo, qui mihi dedit sapientiam in his- 
 5 toriis adventus sui, ostendens plenitudinem duode- 
 cim tribubus Israel. 
 
 CAPUT I. 
 Erat vir in Israel, nomine Joachim ex tribu Juda, 
 et hie erat pastor ovium suarum timens Deum in 
 simplicitate et in bonitate sua ; cui cura nulla alia 
 10 erat nisi gregum suorum, de quorum fructu pasce- 
 bat omnes timentes Deum, duplicia perferens mun- 
 era in timore Dei egentibus et in doctrina labor- 
 antibus. Sive in agnis sive in lanis sive in omnibus 
 rebus suis, quascunque possidere videbatur, tres
 
 VII. Hist, de nat. Mar. et inf. Salv. 67 
 
 partes faciebat : imam partem dabat viduis, orph- 
 anis, perogriiiis atque paiiperibiis, alteram partem 
 colentibus Deum, tertiam partem sibi et omni domui 
 sua? reservabat. Hrec aiitem illo faciente multipli- 
 cabat Dens gregem i])sius, ita lit noii esset similis illi 6 
 in populo Israel. Hasc autem inchoavit facere a 
 quintodecimo astatis sua} anno. Quum esset an- 
 norum viginti, accepit Annam, filiam Achar, iixorem 
 ex tribu sua, id est de tribu Juda, e genere David ; 
 quumque moratus esset cum ea per annos viginti, i» 
 filios ex ea non excepit. 
 
 CAPUT II. 
 
 Factum est autem, ut in diebus festis inter eos 
 qui offerebant incensum Domino, staret Joacliim 
 portans munera sua in conspectii Domini. Et ac- 
 cedens ad eum scriba templi Domini nomine Ruben i^ 
 ait ad eum, "Non licet tibi inter sacrificia Dei con- 
 sistere, quia non benedixit tibi Deus, ut daret tibi 
 germen in Israel." Passus itaque verecundiam in 
 conspectu populi abscessit de templo Dei plorans, 
 et non. est reversus ad domum suam, sed abiit ad 20 
 pecora sua et duxit secum pastores inter montes in 
 longinqua terra, ita utper quinque menses nunquam 
 de eo audire potuisset nee Anna uxor sua. Quas 
 dum fleret in oratione et diceret, "Domine, Deus 
 Israel, fortissime, quia filios non dedisti mihi, quare 25 
 virum meum tulisti a me ? Ecce enim quinque 
 menses transierunt et virum meum non video, et 
 nescio ubi mortuus sit, ut vel sepulturam illi fecis- 
 sem." Et dum nimis fleret ingressa in interiore 
 domo sua, cad ens in oratione preces Deo fundere so 
 coepit. Et post htec surgens ab oratione, elevans 
 oculos ad Deum vidit nidum passeris in arbore lauri, 
 et emisit vocem ad Deum cum gemitu et dixit.
 
 68 Codex Apocryphus Noyi TEsxAMEifTi. 
 
 "Domine, Deus omnipotens, qui omni creaturne don- 
 asti filios, bestiis et jiimentis et serpen tibus, piscibus 
 et volucribus, et gaudent super eos, tibi soli gratias 
 ago, quia, ut voluisti, ita ordinasti, ut me solam a 
 
 6 benignitatis tuas munere excluderes. Tu enim, 
 Domine, nosti cor meum, quia ab initio conjugii mei 
 hoc vovisse me confiteor, ut si tu, Domine, dedisses 
 mihi filium aut filiam, obtulissem tibi in templo 
 sancto tuo." Et dum htec diceret, subito ante 
 
 10 faciem ejus apparuit augelus Domini dicens ei, 
 "Noli timerc, Anna, quoniam in consilio Dei est ger- 
 men tuum : et quod ex te natum i'uerit, erit in ad- 
 mirationem omnibus seculis usque ad finem." Et 
 quurn hoec dixissct, ab oculis ejus elapsus est. Ilia 
 
 15 autem tremens et pavens, quod talem vidisset visi- 
 onem et talem audisset sermonem, ingressa est in 
 cubiculum suum, et jactavit se in lecto quasi mor- 
 tua, et per totum diem et totam noctem in tremore 
 nimio atque in ovatione perniansit. Post lia?c voca- 
 
 20 vit ad se puellam suam, et dixit ad eam, "Vidisti me 
 viduitate deceptam et in angustia positam, et tu nee 
 ingredi ad me voluisti ?" Tunc ilia in nuirmure re- 
 spondens ait, "Si conclusit Deus uterum tuum, et 
 virum tuum a tc abstulit, ego quid tibi factura sum ? " 
 
 25 Et hose audiens Anna cmittens vocem cum clani- 
 oribus flebat. 
 
 CAPUT III. 
 In ipso autem tempore apparuit juvenis quidam 
 inter montes, ubi Joachim pascebat gregem suum, 
 et dixit ei, "Quare non reverterisad uxorcm tuam ?" 
 
 se Et dixit Joachim, "Per viginti annos habui eam, 
 nunc vero quia noluit Deus mihi ex ea dare filios, 
 cum verecundia de templo Dei exprobratus exivi : ut 
 quid revertar ad eam scmel abjectus atque despec- 
 tus ? Per manus autem puerorum meorum, pauperi- 
 
 f
 
 VII. lIlST. DE NAT. MaU. ET INF, SaLV. 69 
 
 bus, vitUiis ct orphanis et colcntibus Deiini partes 
 suas libenter restituani." Et quuni lia?c dixisset, 
 respondit ille juvenis dicens, " Angelus Dei ego 
 sum, qui apparui uxori tUcX^ flenti et oranti, et 
 consolatus sum eam, quia tu nimis earn reliquisti 5 
 tristem, quam scias ex semiue tuo concipere 
 filiam : hvcc in tcmplo Dei crit et spiritus san- 
 ctus requiescet in ea, et erit beatitudo ejus super 
 onmes sanctas feminas, ita ut nullus possit dicere, 
 quia fuit talis an tea aliqua, sed et postea nunquam lo 
 erit ei simiiis ventura in lioc seculo : et semen ejus 
 erit benedictum et ipsa erit benedicta, et mater 
 benedictionis seternae eonstituetur. Propter quod 
 descende de monve, et revertere ad conjugem tuam, 
 et referetis ambo gratias omnipotcnti Deo." Et ad- 15 
 orans eum Joachim dixit ei, "Si inveni gratiam cor- 
 am te, sede modicum in tabernaculo meo, et bene- 
 dic me servum tuum." Et dixit illi angelus, "Noli 
 dicere servum tuum, sed conservum meum : unius 
 enim Domini servi sumus. Nam cibus mens invisi- 20 
 bills est, et potus mens ab hominibus mortalibus 
 videri non potest : et ideo non debes tu me hoc ro- 
 gare, ut intrem in tabernaculo tuo, sed quod milii 
 eras daturus, tu in holocaustuni offeras Deo." Tunc 
 Joachim accepit agnum immaculatum, et dixit ad an- 25 
 gelum, "Ego non esscrn ausus offcrre holocaustum, 
 nisi jussio tuadaret mini pontiiicium offerendi." Et 
 dixit ei angelus, "Nee ego te ad offerendum invita- 
 rem, nisi voluntatem Dei cognovissem." Factum est 
 autem, quum offerret Deo sacrificium, simul cum so 
 odore sacrificii quasi cum fumo (angelus Domini) 
 perrexit ad coelos. Tunc Joachim cecidit in faciem " 
 suam ab bora diei sexta, et jacuit usque ad vesperam. 
 Venientes autem pueri ejus et mercenarii nescientes 
 quid causae esset expaverunt, et putantes quod ipse ss
 
 70 Codex Ai'ocrypjius Novi Testamexit. 
 
 se vellet iiitcrficere, acccssenint ad cum, et vix eiim 
 elevaveruiit a terra. Quibus (juiini enarrasset (jua3 
 vidisset, stupore nimio et admiratione inijiiilsi hor- 
 tabantiir euni, ut sine mora visioncin angeli perfi- 
 
 5 ceret, attpie velocitcr ad suaiii conjugeni lemearet. 
 Quumciiit' Joachim lia?c in animo suo discuteret, si 
 reverti deberet an non, factnm est, ut a sopore ten- 
 eretiir. Et eccc angelus Domini, qui ap})aruerat ei 
 vigilanti, apparuit ei in somnis diccns, "l^^go sum 
 
 10 angelus, qui a Deo datus sum tibi custos, descende 
 securus et rcverterc ad An nam : qui miscricordije, 
 quas fecisti tu ct uxor tua, in conspectu Altissimi 
 recitatae sunt, etlale datum est vobis germen, quale 
 nunquam ab initio nee pro])het;e ncc sancti hab- 
 
 li uerunt nee habituri sunt." Et factum est quum evi- 
 gilasset Joachim a somno, vocavit ad se gregarios 
 suos, et indicavit eis somnium suum. At illi ad- 
 oraverunt Dominum, et dixerunt ei, "Vide ne ultra 
 contemnas angelum Dei ; sed surge, j)roficiscanmr 
 
 20 et lento gradn pascentes eamus." Quumqne triginta 
 dies ambulantes cssent jam proi)e, aj)paruit AnnLU 
 in oratione stanti angelus Domini dicens ei, "Vade 
 ad portam, qua? vocatur aurea, et occurre viro tuo, 
 quoniam veniet ad tc hodic." At ilia festinanter 
 
 25 perrexit cum puellis suis, et coepit in ipsa porta stans 
 orare : et quum diutius exspectaret et longa exsi)ec- 
 tatione dei'iceret, elevans oculos suos vidit Joachim 
 venientem cum pecoribus suis. Occurrensque Anna 
 suspendit se in collo ejus, gratias agens Deo et di- 
 cens, "Vidua eram, et ecce jam non sum sterilis. 
 et ecce concipiam." Et factnm est gaudium cum 
 omnibus notis et affinibus eorum, ita ut universa 
 terra Israel de ista fama gratularetur. 
 CAPUT IV. 
 Post luec autem concepit Anna expletisque men- 
 
 30
 
 VII, Hist, de nat. Ma. vrv inf. Salv. 71 
 
 sibiis novcm j)C})erit i'iliani, ct vocavit nomcn ejus 
 Mariani. Quuin autein tertio anno ablacUis.sot cam, 
 al)ierunt sinuil Joacliiin ct Anna nxor ejus ad tem- 
 pluni Domini, et offerentes liostias Domino tradi- 
 derunt infantulam snam Mariam in contubernio * 
 virj^inum, qiuv die noctuc^ue in Dei laudibus mane- 
 bant. QucU quum posita esset ante templum Do- 
 mini, quindecim jj^radus ita cursim ascendit, nt pcni- 
 tus non aspiccret vetrorsum, et nt soliuim est inl'an- 
 tiae parentes re(iuirere. In (pio facto omnes stu- 1" 
 pore attoniti tenebantur, ita nt pontifices templi 
 mirarentur. 
 
 CAPUT V. 
 
 Tunc Anna repleta spiritu sancto in conspectu 
 onniium dixit, " Dominus, dens cxercitnum, memor 
 factus est verbi sui et visitavit po])ulnm sunm visita- is 
 tione sancta sua, nt gcntes, qua,' insuigebant in nos, 
 Innniliet et convertat cor eorum ad se. Aperuit 
 aures suas precil)us nostris, et exclnsit a nobis in- 
 sultationes inimicornm nostrornm. Sterilis facta 
 est mater, et gennit exnltationcm et la.'titiam in 20 
 Israel. Ecce potero offerre munera Domino, et 
 qnare mc proliibere volebant inimici mei. Dominus 
 enim evertit eos a me, et dedit mihi gaudium sem- 
 piternum." 
 
 CAPUT VI. 
 Erat autem Maria in admiratione onmi popnlo, 25 
 quia qnnm trium esset annorum, maturo gressu am- 
 bulabat, et ita perfcctissime in Dei laudibus per- 
 manebat, nt omnes stnpore et admiratione subja- 
 ccrent : quia non infantula ])utabatnr, scd magna 
 et quasi jam plena annorum, ita in oratione consis- so 
 tebat. Etiam resplendebat facics ejns sicut nix,
 
 72 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 ita lit vix possent in ejus viiltum intendere. Insiste- 
 bat autem ad opus lanificii, et omnia, quae; mulieres 
 antiquffi non potuerunt facere, ista in tenera a^tate 
 posita explicabat. Hanc autem regulam sibi statii- 
 
 5 erat, ut a mane usque ad boram tertiam orationibus 
 insisteret, a tertia autem usque ad nonam textrino 
 se opere occuparet. A nona vero bora iteriim ab 
 oratione non recedebat, donee angekis Domini ci 
 appareret, de cujus manu escam acciperct, ut melius 
 
 10 atque mebus in Dei amore proficeret. Denique cum 
 senioribus virginibus in Dei laudibus ita docebatur, ut 
 jam nulla ei in vigiliis prior inveniretur, in sapientia le- 
 gis Dei eruditior, in bumilitate bumilior, in carmini- 
 bus Davidicis elegantior, in caritate gratiosior, in 
 
 15 castitate purior, in omiu virtute perfectior. Erat 
 enim constans, immobilis, immutabilis, atque quoti- 
 die ad meliora proficiscebatur. Hanc maledicentem 
 nuncjuam ullus audivit, lianc irascentem nunquam 
 ullus vidit. Omnis autem sermo ejus ita erat gratia 
 
 20 plenus, lit cognosceretur in lingua ejus Dei Veritas. 
 Semper in oratione vel scrutatione legis Dei perma- 
 nebat. Et erat sollicita circa socias suas, ne aliqiia 
 ex iis vel in un osermone peccaret, ne aliqua in risii 
 exaltaret sonum suum, ne aliqua in injuriis aut in 
 
 25 superbia circa patrem suum aut matrem existeret. 
 Sine intermissione benedicebat Deum, et ne forte 
 salutatione sua a laudil)us Dei tolleretur, si quis cam 
 saliitabat, ilia pro salutatione sua Deo graiias res- 
 pondebat. Denique primiim ab ea exiit, ut quum 
 
 30 resalutent bomines sancti, Deo gratias dicant. Quo- 
 tidie esca, qiiam de manu angeli accipiebat, ipsa 
 tantum reficiebatur : escam vero, quam a pontifici- 
 bus templi consequebatur, pauperibus dividebat. 
 Frequenter videbantur cum ea angeli loqui, et quasi 
 
 35 carissime obtemperabant ei. Si quis autem de infir-
 
 VII. Hist, de nat. Mak. et inf. Salv. 73 
 
 mantibiis tetigissct earn, salviis ad domum suam 
 eadcm liora rcvcrtebatur. 
 
 CAPUT VII. 
 
 Tunc Al)iathav sacerdos obtulit numcra infinita 
 pontiiicibiis, ut acciperet cam filio suo tradendam 
 uxoieni. jNIaria autem probibebat eos diccns, " Non ^ 
 potest fieri, ut aut ego viruui cogncJscam aut a viro 
 cognoscar." Pontifices auteui ct oniucs ai'i'ines ejus 
 dicebant ei, " Deus a filiis colitur, exin in posteris 
 adoratur. sicut semper fuit in populo Israel." Res- 
 pondens autem Maria dixit illis, " Deus castitate lo 
 })rimo omnium probatur aut colitur. Nam ante 
 Abel nullus fuit Justus inter bomines, et iste pro 
 oblatione placuit Deo ; ab eo autem, qui displicuit, 
 inclementer occisus est. Duas tamen coronas ac- 
 cepit, oblationis et virginitatis, quia in carnem suam is 
 nuiuiuam poUutionem admisit. Denique et Ilelyas 
 quum esset in carne, assumtus est, quia carnem 
 suam virginem custodivit. ILiec ego didici in tem- 
 plo Domini ab infantia mea, quod Deo cara esse 
 possit virgo. Ideo lioc statui in corde meo, ut vi- 20 
 rum penitus non cognoscam." 
 
 CAPUT vni. 
 
 Factum est autem, ut quartus decimus annus 
 retatis ei accederet, et esset occasio, qua Pbaris<x3i 
 dicerent, jam pro consuetudine foeminam in templo 
 Dei orare non posse. Et inventum est tale consi- 25 
 lium, ut prcTco mitteretur per totas tribus Israel, ut 
 omnes die tertia in templum Domini convenirent. 
 Quum autem universus populus convenisset, surrex- 
 it Abiathar pontifex et ascendit in altioribus gradi- 
 bus, ut ab omni populo audiri potuisset et videri. so 
 Et facto magno silentio dixit, " Audite me, filii Israel, 
 
 10
 
 74 Codex Apocii"xphus Novi Testajienti. 
 
 et auribus percipite verba mea. Ex quo sedificatimi 
 est templum hoc a Salomone, fucrunt in co regum 
 virgines filiie et proplu'taimn et suinniorimi sacer- 
 dotum et pontificum, et magnaeac mirabiles exstite- 
 5 runt : tamen venientes ad legitiman .xtatcm viros 
 in conjugio sunt adepta?, et sequuta? prioruni suarum 
 ordinem Deo placuerunt. Nunc vero apud Mariam 
 novus ordo placendi Domino inventus est, quve 
 promittit se Deo in virginitatc peinianere : unde 
 10 videtur mihi, ut ex interrogatione nostra et respon- 
 sis Dei possimus agnoscere, cui debeat custodienda 
 committi. Tunc placuit sermo iste onnii synagoga% 
 et missa est sors a sacerdotibus super duodecim 
 tribus Israel, et cecidit sors super tribum Juda.s 
 15 dixitque sacerdos in sequenti die, " Quicunque sine 
 uxore est, veniat et dei'erat virgam in manu sua." 
 Unde factum est, ut Josepli cum juvcnibus deferret 
 virgam suam. Quunupie tradidissent pontifici vi.- 
 gas suas, obtulit sacrit'icium Deo, et in ;roga "t 
 20 Dominum, et dixit Dominus ad eum, " I itromitte 
 onniium virgas intra sancta sanctorum, et ibi man- 
 eant omnium virgae : et pra?cipe iis, ut mane veni- 
 ant ad te ad recipiendas virgas suas. Et ex cacu- 
 mine unius virgjt columba egredietur et volabit ad 
 2s coelos : in cujus autem manu virga reddita hoc 
 signum dederit, ipsi tradatur Maria custodienda." 
 Factum est autem, ut altero die maturius venirent 
 universi, et facta cblatione incensi ingressus pontifex 
 intra sancta sanctorum pertuht virgas. Quumque 
 so erogasset singulas ad tria milHa virgas, et ex nulla 
 earum exiisset columba, induitse Abiathar pontifex 
 duodecim tintinnabulis et veste sacerdotali, et in- 
 gressus in sancta sanctorum incendit sacrificium. 
 Et effundente illo orationem apparuit ei angelus 
 35 dicens, " Est hie virgula brevissima, quam pro nihilo
 
 VII. lIlST. DE NAT. MaU. ET INF. SaLV. 75 
 
 computasti, illaniqiie simul cum caeteris posuisti ; 
 lianc til duni taleris et dederis, in ipsa a})paiebit 
 signiim, quod loquutus sum tibi." Erat autcm luec 
 virga Joseph, cratcuie ipse abjcctus habitus, quoniam 
 senex erat : et ne forte cogoretur accipere earn, re- » 
 quirere nohiit virgam suam. Quumque starot humi- 
 lis et ultimus, voce magaa clamavit ad eum Abiathar 
 })ontifex diccns, " Veiii ei accipe virgam tuam, 
 quoniam tu exspectaris." El acccssit Joseph expa- 
 vescens, quod sum.iiv.s oof tifex cum clamore nimio lo 
 vocasset eum. Mux mi»:eui extendens manum, ut 
 suam virgam accip.^ "el, slaum de c: cumMie virgas 
 cgressa est coiumba nive candidio-, speciosa nimis, 
 et volans diu per cmpli frstigium peti^it coelos. 
 Tunc universis popuius cong.atulabatur seni dicens, w 
 " Beatus factus es tu iu sereciue tuu, ^. Dcu.^ to 
 idoneum elegit ad accipiendam . ' m." Quum 
 autem sacerdotes dicereuc' " Accipe c m, quia ex 
 onuiibus beaais soUis tu a \Jcu electus es," tunc 
 ccepit adorare et rogare eos Joseph, atque cum -'o 
 verecundia dicere, " Senex sum et fiHos habeo, ut 
 quid mihi infantulam istam traditis ? " Tunc Abia- 
 tiiar summus pontifex dixit, " Memor esto, Joseph, 
 quemadmodum Dathan et Abiron perierunt, ([uia 
 vohmtatem Dei contemscrunt : ita eveniet tibi, si 2j 
 hoc, quod a Deo jubetur tibi, contemseris.' Et 
 dixit ei Joseph. "Eg^ quidcmnon contemno vohm- 
 tatem Dei, si cognoscere possim, quis eam possit 
 liabere ex fihis lueis conjugem. Dentur ahquae ex 
 sodahbus ejus virgines, cum quib js interea degat." 30 
 Itennu Abiathar pontifex dixit, "VI -^hies quidem 
 ad solatium ejus dabuntur, quousque die;^ statutus 
 veniat, in quo tu eam accipias. Non enim poterit ahi 
 in matrimonio copulari.'' Tunc Joseph accepit 
 jVIariam cum aliis quincpie virginibus, qua3 essent
 
 76 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 cum ea in domo sua. Erant autem istfe virgines Re- 
 becca, Sephora, Susanna, Ahigea et Zahcl ; quibus 
 datum est a pontificibus sericum, byacinthum, cocci- 
 nus, et L»yssum et purpura et bnum. Miscrunt 
 
 5 autem sortes inter se, quid unaqujeque virgo fa- 
 cevet. Et factum est, ut Maria purpuram nendani 
 acciperet ad vekmi tcmpH Domini : quam quuiu 
 acciperet, dixerunt ei ilia? virgines, " Quum junior 
 tu sis omnibus, purpuram obtinere meruisti ?" Et 
 
 10 hoc dicentes quasi in faligationem sermonis reginam 
 virginum eam appellare coeperunt. Quumque lirec 
 inter se agercnt, apparuit angelus Domini in medio 
 eorum et dixit, " Non erit scrmo iste in i'atigati- 
 onem missus, sed in probationem veiissimam pro- 
 
 35 phetatus." Expaverunt autem in conspectu angeli 
 et in verbis ejus, et ccrperunt rogare IMariam, ut 
 indulgeret eis et rogaret pro eis. 
 
 CAPUT IX. 
 
 Altera autem die dum staret juxta fontcm, a])pa- 
 ruit ei angelus Domini dicens, " Beata es Maria, 
 
 20 quoniam in mentem tuam habitaculum Domino 
 praeparasti. Ecce veniet lux de cuclo, ut habitet in 
 te, et per te universum mundum resplendeat." Item 
 tertia die dum opcraretur purpuram digitis suis, 
 ingressusest ad eam juvenis, cujus pulchritudo non 
 
 25 potuit enarrari. Tunc videns Maria expavit et con- 
 tremuit, cui ille ait, " Noli timere, Maria : invenisti 
 gratiam apud Deum. Ecce concipics et paries regem, 
 qui imperat non solum in terra, sed etiam in coelis, 
 et regnabit in saecula saeculorum. Amen." 
 
 CAPUT X. 
 
 so Quum autem liaec agerentur, Joseph in Caphar-
 
 VII. Hist, pe nat. Ma. et inf. Salv. 77 
 
 iiaum maritima erat in opera occupatus ; erat enini 
 fabcr ligni : ubi nioratus est meiisibiis novem. Re- 
 versusque in doniuni suani invenit Maiiani praj- 
 gnanteni, et totus contremnit ; et positus in angus- 
 tia cxclamavit et dixit, " Domine, domine, accipe 5 
 spiritum mcuni, quoniani melius est niihi mori, quani 
 vivere." Ciii dixcrunt virgines ilia?, qua? cum Maria 
 erant, " Nos scimus, quoniam vir nou tetigit earn : 
 nos scimus, quia integritas in ea immaculata perse- 
 verat : nam custodita est a Deo, semper in ojatione 10 
 permansit. Quotidie cum ea angelus Domini loqui- 
 tur, quotidie escnm de manu angcli accipit. Quomo- 
 do fieri potest, ut sit alicjuod jjeccatum in ea ! Nam 
 si suspicionem nostram tibi vis ut pandamus, istam 
 gravidam non fecit nisi angelus Dei." Josepli autem i^ 
 dixit, " Ut quid seducitis me, ut credam vobis, quia 
 angelus Domini impraegnasset eam ! Potest enim 
 fieri, ut quisquam finxeiit se esse angelum Domini, 
 ut deciperet eam." Et boc dicens flebat et dicebat, 
 " Qua fronte ad templum Dei iturus sum ? qua facie 20 
 sacerdotes Dei visurus sum ? quid facturus sum ? " 
 Et luce dicens cogitabat occultare se et eam dimit- 
 tere. 
 
 CAPUT XL 
 
 Quumque ordinasset in nocte exsurgere ut fug- 
 iens habitaret in occultis : ecce in ipsa nocte apparuit 2s 
 ei angelus Domini in somnis dicens, " Joseph, fili 
 David, noli timere accipere oNIariam conjugem tuam, 
 quoniam quod in utero ejus est, de spiritu sancto est. 
 Pariet autem filium, qui vocabitur Jesus : ipse enim 
 salvum faciet populum suum a peccatis eorum," so 
 Exsurgens autem Joseph gratias egit Deo suo, et 
 loquutus est Marine et virginibus, quae erant cum ea, 
 et narravit visionem suam, et consolatus est super
 
 78 (JoUKX Apocuyi'iius .\ovi Ils^t.s.memi. 
 
 Maria diceiis, " Pcccavi, (luoniaiii siispicioncni ali- 
 quani liabui in tc." 
 
 CAPUT XII. 
 
 Factum est autcm post lia?c cxiit rumor, quod 
 Maria cssct «riavida. Kt comprchcnsus a ministris 
 
 5 templi Josc'])h ductus est ad pontit'icem, (jui uua 
 cum saccrdotihus ccrpit t'xprobrare ci e'tdlccre, ** It 
 quid fraudatus us nuptias tantiu ac talis virj^inis, 
 quam an<j;cli Dti sicut columliar.i in tcm])lo Dei nu- 
 triverunt, (pni' virum nuntjuam nee videre voluil, 
 
 IV (lure in le^ije Dei eruditionem o))timam lKd)uit i 'V\\ 
 autcm si ei violentiam non i'ecisses, ilia hodie viri::() 
 perseverassct." Jose])li auteni dcNotabat sc jiirans, 
 quod nuncjuam tetiirisset cam. Cui AbiatlH.r pon- 
 til'ex dixit, '* \ ivit Dominus, quoniam nnwlo te t'aci- 
 
 t-' am ])otare a(piam potationis Domini, et statim aj)- 
 ])ar('l)it ])eceatuir. tuum. Tune con^reiraia est onmis 
 mullitudo Israel, (pue diiunnerari non jioterat." 
 Adducta est etiam Maria ad temj)lum Domini. 
 Sacerdotes vero et aJYines ac ]iarentes ejus flentcs 
 
 20 dicebant ad earn, " Conliterc sacerdotibus peccatum 
 tuum, (pi.'v eras sicut columba in templo Dei, et 
 accipiebas eibum de manu ani^eli." X'ocatus est 
 autem et .Iosei)b ad altare sursum, et data est ei 
 aqua ])otationis Domini ; (piam si gustassct homo 
 
 25 metuens, et seplie'> circuisset altare, dabat De.is 
 sip^nuni aliquod in iaciem ejus. Quum eri,^o bibis- 
 set.Iosc])h securuset <ryrpsset aPMc.. nullum sii^nuni 
 peccati apparuit in facie ejc4^. Tunc justificaverunt 
 eum omnes sacerdotes et ministri etpojmli dicentes, 
 
 :5o " Beatus cs tu, quoniam non est i'lvcntus reatus in 
 te." Et vocantes Mariam dixerun<- ei, " Tu quam 
 cxcusationem afferre ])otcris, aut quod siijjnum 
 juajus ap})arebil in te, quam hoc, (piod ])rodidit con-
 
 VII. Hist. i>i; nat. Mai?, it inf. Nvt.v. 70 
 
 ccptiis vcntris tiii I Hoc soliimnKHlo a tc rcqiiirimus, 
 lit, (jiiia .losepli nuiiulatus est, coiii'itcaris, ([uis est, 
 qui tc ck'cc'pit. Mt'lius est cnini, vitani tuani coiifes- 
 .sio prodat, (piani ira Dei dans siiiiiuini in facieni 
 tuani in medio popidi te nianifestot." Tunc Maria ■< 
 intrepida dixit, " Si est in me alitpia ])ollutio luit ali- 
 quod peceaturn, aut f lit in me alicpia coucupiscen- 
 tia in^.pudicitiiu, deti-^at me Deus in conspectu 
 omnium populornm, ut fi... i omnil)us mendacil)us 
 exemplum." Kt acccssit ad rltare Domini cont'i- m 
 denter, et bibit aquam potat'onis, et septies circui- 
 vit altare, et non est inventa in ea ulla macula. Kt 
 ([uum omnis popuhis stupe^*'"' «.' ]..'rsitaret, videntes 
 conceptum ventris, at nullum n in faciem ejus 
 
 apparuisse, ccejnrur.t intra se varia populi l()([uaei- is 
 tate turbari. Alii dicebant sanctitatem, alii vero 
 per malam conscicntiam accusabart .^am. Tunc 
 Maria, w c is populi suspicionem uon ex inteu;ro 
 i'uisse purj]jatam, omnibus audientibus voce clara 
 dixit, " Vivit Domiinis Adonai cxercituum, in cujus -o 
 conspectu sto, quoniam virum nuuquam co^ijnovi, 
 sed nee co";noscere babeo ; c[uia ab infantia jutatis 
 mea3 in hoc mentcm definivi et hoc Deo meo votum 
 feci, ut ii)si, (jui me creavit, in intei^ritate pcrman- 
 eam, in qua me confido ipsi soli vivere et ipsi soli 2'. 
 sine ali(pia pollulione, cjuamdiu vixero, permanere." 
 Tunc omnes osculabantur earn rop^antes, ut malis 
 suspicionibus eorum daret induli^entiam. Et dedux- 
 erunt eam omnes j^ojnili et sacerdotes et omnes vir- 
 fi;incs cum exultationc et f^audio usque ad domum 30 
 suam clamantes et dicentes ei, " Sit nomen Domini 
 benedictum, (pii manifcstabit sanctitatem tuam uni- 
 versae plebi Israel/' 
 
 CAPUT XIII. 
 I*'actum est aulem ])ost ali(juantum tempus, ut
 
 80 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 fieret professio ex edicto Ca?saris Aiigiisti, ut profi- 
 cisceretiir iiTUisquisque in patriam suam. Usee pro- 
 fessio prima facta est a prieside Syria? Cyriiio. Nec- 
 esse auteni fuerat, lit et Joseph cum Maria proficis- 
 
 5 cerctiir in Bethleem, quia cxinde erat, et Alaria de 
 tribu Juda et de donio ac patria David. Quiim ergo 
 Joseph et Maria irent per viam, quae ducit ad Betli- 
 Icem, dixit Maria ad Josepli, " Duos po})ulos video 
 anteme,iinuniflentem etaiiumgaudcnteni." Cui res- 
 
 10 pondit Joseph et dixit, " Sede et tene te in jumento 
 tuo, et noh superfhia vcrl^a loqui." Tunc apparuit puer 
 speciosus ante eos, indutus veste splendida, et dixit 
 ad Joseph, " Quare dixisti verba superfhia de duobiis 
 po})uhs, qua? audisti dicentem Mariam ? Popiduni 
 
 15 enim Judoeorum flentem vidit, quia rccessit a Deo 
 suo ; et gentium popidum gaudenteni, quia accessit 
 et prope factus est ad Dominuni, secundum quod 
 proniisit patribus nostris Abraam, Isaac et Jacob. 
 Tempus enim advenit, ut in semine Abralioe bene- 
 
 20 dictio onini])US gentibus tri])uatur." Et quum lia-c 
 dixisset, jussit angehis stare jumentum, quia tempus 
 advenerat pariendi. Et pra;cei)it descendere de 
 animah Mariam, et ingrcdi in spehmcam subterran- 
 eam, in qua hix uon fuit unquam, sed sem])cr 
 
 25 tenebra? fuerunt, quia lumen diei penitus non lia- 
 bcbat. Ad ingressum vero Mariie coepit tota spe- 
 hmca si)lendorem habere, et quasi sol ibi esset, ita 
 tota fulgorem lucis ostcndere ; et quasi esget ibi 
 hora diei sexta, ita eandem spehmcam lux divina 
 
 30 ilhistravit, ncc in die ncc in nocte lux ibi divina 
 defuit, quamdiu ibi Maria fuit. Et ibi })eperit mas- 
 culum, quem circumdederunt angeli nascentem et 
 natum adoraverunt dicentes, " Gloria in excelsis 
 Deo, et in terra pax hominibiis bona^ voluntatis." 
 
 •>.' Jam enimdudum Joseph })crrexerat ad qua;rendam 
 
 I
 
 VII. lIlST. DK NAT. MaR. ET I>P. SaI.V. Sl 
 
 obstetriccm : qui quum revcrsiis esset ad spcluncam, 
 Maria jam iiifantein ^cniierat. Et dixit Josc})li ad 
 Mariani, " Ego tihi Zclcmi ct Salomon obstetrices 
 addiixi, quj\? foris ante spelimcam staiit, ct \)rx 
 splendore nimio hie iion possunt introire." Aiidicns 5 
 aiitcm lia^c Maria subrisit. Et dixit ad cam Joseph, 
 •* NoH subridorc, sed caiita csto, no forte indigeas 
 medicina." Tunc jussit unam ex ilhs introire ad se. 
 Quumcpie ingressa esset Zelenii ad Marinm, dixit, 
 ** Dimitte me, ut tangam te." Qiunnque })ermisisset 10 
 se Maria tangi, exclamavit voce magna et dixit ob- 
 stetrix, " Domine, domine, miserere : adhuc lioc 
 nee audivi, nee in suspicionem habui, ut mamilhe 
 plenie sint hicte, et natus mascukis matrem suam 
 virginem ostendat. Nulla poHutio in nascentem ,5 1 
 facta est, n\dlus dolor in parturientem. \'irgo con- 
 cepit, virgo ])eperit, virgo jiermanet." Audiens banc 
 vocem alia obstetrix nomine Salome dixit, " Quod 
 ego audio, non credam, nisi forte ipsa probavero." 
 Et in^-ressa Salome ad Mariam dixit, " Permitte me, 20 
 ut palpem te et probem, utrum verum dixerit Ze- 
 lemi." Quumque permisisset Maria, ut eampalparet, 
 misit maninn suam Salome ; et quum misisset 
 et tangeret, statim exaruit manus ejus. Et prse do- 
 lore coe})it flere vehementissime et angustiari et 23 
 clamare et dicere^ " Domine, tu nosti, quia semper 
 te timui, et omnes pau])eres sine acceptione retribu- 
 tionum curavi : de vidua et or|)hana nihil accepi, et 
 inopem vacuum a me nunquam dimisi. Et ecce 
 misera facta sum propter incredulitatem meam, 30 
 quia ansa fui temptare virginem tuam." QuunKjue 
 haec diceret, a])})aruit juxtaillam juvenis spleudidus 
 dicens ei, " Accede ad infantem et adora eum, et 
 continge manu tua : et ipse sanabit cam, quia ipse 
 est salvator seculi et omnium sperantium in se." Et ." 
 
 11
 
 82 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 confestim ad infantem accessit Salome, et] aclorans 
 eum tetigit fimbrias pannorum, in quibus infans erat 
 involutus et statini sanata est manus ejus. Et exi- 
 ens foras clamare coepit et dicere magnalia virtutum 
 
 5 quae viderat, et quae passa fuerat, et queiuadmodum 
 cuiata; ita ut ad prcrdicationeni ejus nuilti crede- 
 rent. Nam et pastores ovium asserebant se angelos 
 vidisse in medio noctis hymnum dicentes, " Deum 
 coeli laudate et benedicite, quia natus est salvator 
 
 JO omnium, qui est Christus Dominus, in quo restitue- 
 tur onme regnum Israel." Scd et stella ingens a 
 vespeie usque ad mane sj)lendebat super spelun- 
 cam, cujus magnitudo nunquam visa fuerat ab ori- 
 gine mundi. Et propheta?, qui fuerant in Jerusa- 
 
 1.^ lem, dicebant, banc stellam indicare nativitatem 
 Christi, qui restauraret promissionem non solum 
 Israel sed et omnium gentium. 
 
 CAPUT XIV. 
 
 Tertio autem die nativitatis Domini egressa est 
 beata Maria de spcluiica, et ingressa est stabulum, 
 
 20 et })osuit puerum in pra^sepio, et bos et asinus ad- 
 orabant eum. Tunc adimpletum est, quod dictum 
 est per Isaiam propbetam dicentem. Cognovit bos 
 2)osscssorem suum, et asinus prcesepe domini sid. Ipsa 
 enim animalia, scilicet asinus et bos, in medio eum 
 
 25 babentes incessanter adorabant eum. Tunc adim- 
 pletum est, quod dictum est per Habacuc propbe- 
 tam dicentem. In medio duorum animuUum innotes^ 
 ceris. In eodem autem loco moratus est Josepb et 
 Maria cum infante tribus diebus. 
 
 CAPUT XV. 
 
 30 Sexto autem die cum beata Maria ingressus est 
 Josepb Betbleem : ubi impletis triginta tribus diebus 
 duxit ini'antem ad templum Domini, et obtulerunt
 
 VII. Hist, de xat. Mar. kt i>f. Salv. S3 
 
 pro CO par tiirturimi et duos pullos colunibaruir.. 
 l^-at aiiteni in tcin})lo vir Dei })crfectiis et Justus, 
 nomine Simeon, annorum centum tredecim. Hie 
 responsum acceperat a Domino, qnod non gustasset 
 mortem, nisi vidisset Christum Dei filium in carne. « 
 Qui quum vidisset int'antem, exclamavit voce magna 
 dicens, " Visitavit Deus plebem suam, et implevit 
 Dominus promissionem suam." Et fcstinans ado- 
 ravit iufantem, et post lux?c suscipiens cum in pcdlio 
 suo adoravit enm itcrum, et osculabatur plantas lo 
 ejus diceus, " Nunc dimittis servum tuum, Domine, 
 secundum vcrbum tuum in ])acc, quia vidcrunt 
 oculi mei salutare tuu!u, quod parasti ante facicm 
 omnium ])0])uloram, Uimen ad revelationem gen- 
 tium et gloriam plcbis tua.' Israel." Erat autem in >5 
 templo Domini Anna, t'ilia Plianuel, de tribu Asser, 
 quae vixerat cum viro suo annis septem, et hjec 
 vidua erat jam per annos octoginta et quatuor : quce 
 nunquam discessit de templo Dei, jejuniis et orati- 
 onibus vacans. Hoec accedens adorabat infantem 20 
 dicens, " Quoniam in isto est redcmtio seculi." 
 
 CAPUT XVI. 
 
 Transactis autem duobus dicbus vcncrunt 
 magi ab Oriente Hierosolymam, magna luuncra of- 
 fcrentes ; qui instanter interrogaverunt JudiX30s 
 dicentes, " Ubi est rex, qui natus est nobis ? Vidi- 2s 
 mus enim stellam ejus in Oriente, et venimus ado- 
 rare cum." Haec opinio perterruit omnes : et misit 
 Herodes ad scribas et Pharisfieos et doctores populi 
 ut inquireret ab eis, ul)i Christum prophcta uasci- 
 turum prasdixcrat. At illi dixerunt, " In Bethleem." s" 
 Sic cnim scriptum est, Et in Bethleem, terra Juda, 
 nequaquam minhnu es in principi/jus Juda : ex te 
 enim exiet dux, qui reget popu/um meum Israel.
 
 84 Ck)DEX Apocuyi'uls iS'uvi Tlstame:*!!, 
 
 Tunc Hcrodcs rox vocavit ]iia£!:os ct dili<j;cntc'r in- 
 
 quiisivit, qiiaiulo cis apparuit stella : et iiiisit cos ad 
 
 Bethleem diccns, " lie et iiiilii rotate diligcnter de 
 
 puero, et quiim inveneritis cum, renuntiate niihi, 
 
 5 ut'et effo vcnieiis adorcni cum." 
 <i ~ ... 
 
 Euntibus autcm ma<(is ui via a])paruit stella, et 
 (piasi qujr ducatum ])rirstaict illis, ita antcccdchiit 
 cos, quousquc pcrvcnircnt ubi puer crat. V'idcntes 
 autcm stcllam mai^igavisi sunt piudio map^no. Et 
 
 10 ingrcssi donuun invcucrunt infantcm Jcsum scdcn- 
 tem in sinu Maria'. Tunc aperuerunt tbcsauros 
 suos et ingentibusmuneribusmuneraveruut Mariam 
 et Josc])b. Ipsi autem infanti obtulcrunt sini^adi 
 muncra : unus oblulit aurum, alius thus, alius vero 
 
 isimvnham. (^ui (juum ad Ilcrodcm rcu^cm rcvcrti 
 vellcnt, admoniti sunt in sonmiis, nc rcdircnt ad He- 
 rodcm. I Hi autcm adoraverunt infantcm cum onmi 
 gaudio, ct })cr viam aliam rcvcrsi sunt in icgioncm 
 suam. 
 
 CAPIT \\ 11. 
 io Videns autem Ilerodes rex (piod illusus essct a 
 magis, ini'lammatum est cor ejus, it misit j)er onmes 
 vias volcns capcre cos ct intcrl'iccrc ; cpios (jUum 
 penitus invenire non potuisset, misit ad Bctbleem, 
 et omncs occidit infantes a bimatu et infra, sccun- 
 25 durn tempus quod exquisicrat a magis. Ante unum 
 vero diem, (piam hoc fieret, admonitus est Joseph 
 ab angclo Domini, qui dixit illi, ** Tolle Mariam et 
 infantcm, ct ])cr viam eremi perge et vade in 
 yEgyptum." Joseph vero secundum angcli die- 
 so turn ivit. 
 
 CAPUT XVIII. 
 Quumcjue pervenissent ad s|)cluncam quandam
 
 VII. Hist, dl > at. Mail it ink. S.vlv. 85 
 
 et ill ca rcciuie.sccre vcllcMit, descentlit Maria 
 (U* jmiKMito ftscMlens hahohat .)t\><u]]i in ixri'inio suo. 
 Erant au^cin cutn Jost-ph trus pui'ii ct cum Maria 
 piK'lla iter airentos. Kt ecce siibito do spclunca 
 egrc'ssi sunt draconos multi, (juos \ idiMitcs })U(Ti s 
 exclainaviMunt. Tunc .Ksus descc'iidcns de i^ri'inio 
 matris |H'dil)us suis stutit ante dracoues: illi 
 autem adoravcruut tnuii, et (juuiu adorassent, abie- 
 runt. Tunc adiinj>l(.'tuni est, (piod dictum est jht 
 proj)lu'tam dicentem, l.diiddh' Dnniiniiin dc terra to 
 dracoiu's. Ipse autem inl'antulus amhulabat ante 
 ens, ct ])ra'cepit iis, ut nulli bominum nocerent. 
 Sed Maria et Jo.sepb in uravi jjavoic erant, ne lorle 
 iufantulus brderetur a (bac()nil)us. (^uii)us Jesus 
 ait, " Xobte me considerari-, (piia infantulus sum: is 
 ego cnim vir ])erlectus sum, et necesse est, ut feriu 
 omnes silvarum mansuescant ante me." 
 
 CAl'L T XIX. 
 
 Similiter autem et leones ct pardi adonibant 
 euni, et comitabantur cum eis in deserto. (^ua- 
 cun([ue Maria et Josepli ibaut, antecedebant eos i" 
 ostendentes viam, et inclinantes ca])ita sua adora- 
 bant Jesum. Primo autem ut vidit Maria leones 
 circa se venientes atque varia ferarum genera, e.\- 
 pavit : in cujus faciem infans Jesus heto vultu aspi- 
 ciens dixit, " Xoli timere, mater, non enim ad 25 
 injuriam tuam, sed ad o])seciuium tuum venire fes- 
 tinant." Et his dictis amputavit timorem de cordi- 
 bus eorum. Anil^ulabant autem leones cum eis 
 simul et cum bobus et asinis et summariis, cpia? iis 
 erant necessaria, portantibus, et nullum la3dc])ant, s" 
 quamvis ipsi simul manerent, sed erant mansueti 
 inter oves ct arietcs, quos secum de Judaea addux- 
 erant et secum babebant. Inter lupos ambulabant
 
 86 (,'oDEX Apockyphus Novi Testamekti. 
 
 et nihil formidabant, et nullus ab aliquo lacdebatur. 
 Tunc adimpletum est, quod dictum est per prophe- 
 tam, Liipi cum agfiis pasceuiui'; lea et bos sun iil pa- 
 leas vescentiir. Erant autem duo boves et plaus- 
 s trum, in quo necessaria portabantur. 
 
 CAPUT XX. 
 
 Factum est autem in die tertia profectionis sunp, 
 lit Maria niniio ardore solis fatii>aretur in erenio. 
 Et videns arborem dixit ad Jose})li, " (^uiescanuis 
 aliquantuluni sub umbra ejus." Josepli autem fes- 
 
 10 tinans duxit earn ad pahnam et descendcre earn fe- 
 cit de jumento. QuuuKpie resedisset Maria, res- 
 pexit ad comam })almne, videnscpie earn repletam 
 pomis dixit ad Josepli, " Desiderium milii est, si 
 i'ieri posset, ut ex Iructibus hujus palm;r perci- 
 
 is perem." Et ait ad eam Jcseph. " Miror te dicere 
 hoc, (punn videas, (piantam altitudineni habeant 
 rami palnue luijus. E<;o autem j^Tavissime de a(|ua 
 cop;ito, qucU nobis jam det'ecit in utribus : et non 
 habenuis, mule eos re])lere aut nos ijisos refocillare 
 
 20 debeamus." Tunc inlantulus Jesus hi3to vultu in 
 sinu matris suae Maria) virgin is dixit ad ])almam, 
 " Reflecte, arbor, ramos tuos, et de fructibus tuis 
 refice matrem meam." Statim ad banc vocem in- 
 clinavit palma cacumen suum usque ad plantas Ma- 
 
 2s ria?, et colligcntes ex ea fructus, quos habcbat, 
 omnes referti sunt. Postea vero (piam collecta 
 sunt omnia poma ejus,inclinata manebat, exspectans 
 ut ejus imperio surgcret, cujus impcrio fuerat decli- 
 nata. Tunc Jesus dixit ad eam, " Erige te, palmn, 
 
 so et confortare et esto consors arborum mearum, 
 quns sunt in paradiso patris mci. Aperi autem ex 
 radicibus tuis venam, quae occulta est in terra, et 
 fluant ex ea aquie ad satietatcm nostram." Et
 
 Vir. lIlST. DE NAT. ^FaK. KT IM'. SaI.V. S? 
 
 statim crecta est palina, v^ c;cpcrunt per radices 
 ejus e2;recli fontes aquarmn liinpidissinii et fri^i;idi 
 et (lulcissinii nimis." \ identes aiitem i'oiites a(|ua- 
 rum fijavisi sunt <;aiidio niaixno, et saliati sunt cum 
 oninihu-i junientis et hoiniuil)us gratias agentes 3 
 Deo. 
 
 CAPUT XXI. 
 
 D"c auteui altera profecti sunt : et iu liora, 
 qua iter agere ca'})eruut, Jesus conversus ad pal- 
 luaiu ait, " Hoc ex priecepto nieo tibi dico, pjduia, 
 ut uiuis de raniis tuis transfcratur ah augelis uieis "^ 
 et plautelur iu paradiso patris uiei. llanc auteni 
 beuedictionem iu te couferani, ut ouuies, qui iu ali- 
 quo l)ouo certauiiue vicerint, dicatur lis, ' Pcrveu- 
 istis ad })aliu;uii victoria'.' " llxc eo loqueute ecce 
 angelus Domiui aj)])aruit staus super arborem pal- " 
 mx et aufereus uuuui ex rauiis ejus et volaus per 
 medium cieluui, hahcus ramum arboris p;dma3 iu 
 mauu sua. Quumque lure vidercut, i'acti suut velut 
 mortui. Tunc Jesus loquutus est ad eos dicens, 
 " Qu ire formido obtinuit cor vestruni ? An uesci- -" 
 tis, ([uouiam palma hive, (juaui feci trausferri iu 
 paradiso, erit omnii)us sauctis iu loco deliciaruui, 
 sicut vobis parata t'uit iu loco deserti luijus I " 
 
 CAPUT XXII. 
 
 Et duui iter agereut, dixit ei Joseph, " Domiue, 
 calor uimis decoquit nos : si tibi placet, teueamus 25 
 viam maris, ut possimus per civitates maritimas re- 
 quiesceudo trausire." Dixit ei Jesus, " Noli timere, 
 Joseph, ego vobis mausioues breviaho ita, ut (juod 
 per triginta dies vobis perpetrandum erat, iu hac 
 una diei mausiuncula pertiugatis." Adluic eo lo- 30 
 queute ecce perspicieutes videre coeperuut moutes
 
 88 Codex Apocryphus Novi TESTAMrrs'Ti. 
 
 /Egyptios et civitates ejus : et gaudentes atqiie ex- 
 ultcmtcs in miam ex civitatibus, qiuT Sotinen dici- 
 tiir, ingressi sunt. Et quoniuni in ea nuUus erat 
 notus, a})ud quern potuissent hospitari, ingressi sunt 
 5 tcnipluni, (piod i^'vgvptii ejusdeni eivitatis Ca])it()- 
 liuni vocahant : in cjuo iliel)us singulis honor deita- 
 tis sacrilegis prabebatur. 
 
 CAPUT XXIII. 
 
 Factum est auteni, ciuum beata Maria cmn 
 infantulo suo tenij)hnn ingressa esset, ut universa 
 
 loidolain terrani corruerent, ita ut onniia convulsa 
 et coniVacta in facics suas jacerent, ac si nihil essent : 
 ne evidenlius ali(pnd ]ir:v(liceretur, quani quod ini- 
 pletum esset, quod propheta Isaias pranlixerat, 
 Ecce Donitnus voiict super uuhem Icvciu, et comnio- 
 
 ij iK'hunliir omii'ia mnnu facta jEgijptionun a facie 
 ejus. 
 
 CAPUT XXIV. 
 
 Tunc Aphrodisio duciillius eivitatis quuni nun- 
 tiatuni i'uisset, cum universo exereitu suo veiiit ad 
 templum et cum onmibus eomitibus suis. Pontil'i- 
 ces vero templi ut viderunt Aphrodisium cum 
 
 20 omni exereitu suo properantem ad tem])lum, puta- 
 verunt se vindietam videre in eos, quorum causa 
 dii corruerant. Ille autem ingressus tenq)lum et 
 videns onmia idola in faciem suam in terra jacere, 
 accessit ad Mariam etadoravit ini'antem, quern ipsa 
 
 25 in sinu suo portabat. Et quum adorasset eum, 
 alloquutus est universum exercitum suum et 
 amicos suos dicens, " Nisi hie deus esset, dii nostri 
 coram eo in facies suas minime cecidissent, neque
 
 VII. JllBT. DE NAT. M\R. ET INI-. SaLV. 89 
 
 in ejus conspectu prostrati jacerciit : domimim 
 cniin suuin esse taciti protestantur. Nos vero, quod 
 deos nostros vidimus faccre, nisi cauti et solliciti 
 fecerimus, onnies indii^nationis ejus in ]iericulum 
 incuiTcre poterinuis, et universi in interitum mortis » 
 cademus, sicut cvenit Pharaoni Ye<r\, qui Deum 
 audire contemsit. Non post multum tempus dixit 
 anp^elus ad Joseph, " Revertcre in terram Juda ; 
 mortui enim sunt, (jui quiurebant animam pueri." 
 
 Explicit libi:k dk imam i a Sai.vatoris. 
 
 U
 
 YTIT. 
 
 EVANGELIUM MARCIONIS. 
 
 ETArrEAION TOT KTPIOT. 
 
 CAPUT IV. 
 
 Luc. iii, 1, ct iv, 31. ^Ev eret TreineKaiZeKdrw tt)? 'qjefio- 
 via<i TijBepiov Kaiaapo<; 6 0eo>f Kari']\dev ei9 Kairepvaovfi, 
 TToXiv Try? raXi\ala<i, Koi rjv BiSaaK(ov ev Tol<; cru^^a<ri. 
 (v. 32.) Kat i^€7r\t']craovTO iirl rfj BiSa-xf] ainov' ori ev 
 
 5 i^ovala r)v o \0709 avrov. (v. 33.) Ka) iv tt) avvayayyT) rfv 
 av6p(07ro'i e-)(^u)V irvevfxa Saifioviov iiKaOdpTov, Kal dveKpa^e 
 (JHovf) fxeyakr}. (v. 31.) Xeycov, " "Ea, tltj/mv koI aol, 'Irjaov ; 
 •^\6e<i uTToXeaaL i)fid^ ; olBd ae rk el, 6 djiO'i tov Qeov." v. 35. 
 K.al €7r€Tifirjaev airra) 6 ^Ir]aov<i Xeycov, " ^ipxodijri koI e^ekOe 
 
 10 e^ avTOv^^ Kal plylrav avrov to Batfioviov et9 fiicrov i^ijXdev 
 dir avrov fnjhev ^d-^av avrov. (v. 3G.) Kat iyevero 6d/Ji^o<; 
 irrl 7rdvra<;, Kal avveXdXovv Trpo? dX\7]Xov<i Xiyoin-€<;, " Tt? o 
 X6709 ovro<i, on iv e^ovaia Kal Bvvdfiei, imrdcrcrei rol'i 
 dKa6dproL<i TTvevfMoai, Kal i^ep-^ovrac ; (v. 37.) Kat i^erropevero 
 
 15 ^%09 irepl avrov et? rrdvra rorrov r)]<; irepi-^oipov. (v. 3S.) Av- 
 aard<i he iK t/)? avvaycoyrj'!; elarjXOev et? rt]v oiKiav ^lfj.o)VO<; • 
 irevOepa 8e tov ^LfiQ)vo<; rjv crvve-)(^ofi€vr] irvperu) fieydXoi, Kal 
 epcorrjaav avrov irepi avrrj^;. (v. 39.) Kal imards irrdvo) aim}? 
 iTrerlfirjcre ru) rrvperio, Kal d(f)r}K€v avn'jv. Uapa-^Qjri^a Be
 
 Vlll. EVANOKI.IUM MaUCIONIS. 91 
 
 avaaraaa Bu]k6v€i auToi'i ' (v. 16.) Kai rfkOev eh ri-jv Na- 
 t^aper, KoX clcrTfKBev ei^; Tt)u avvaycoyi'jv. (v. 20.) Kal cKcWtae' 
 Kal Trciinwv iv rfj auvayoyyfj ol 6(f)da\/xol ijcrav dTevL^ovTef 
 avrrp. (v. 21.) "Hp^uTo Be Xeyeiv 7rpo<i avTOV<i. (v. 22.) Kat 
 Trdirre<i iOaufia^ov errl rol'i \6yoi<i to?9 iic7ropevofievoL<; e'/c tov s 
 <TT6fiaT0<i avTov. (v. 23.) Kat etTre tt^o? avrov<i, " TIuvtg3<; 
 ipelre fioi Ttjv Trapa^oXrjv Tavrrjv • larpe, Oepdirevaov aeav- 
 rov ' oca rj/covcra/jLev yevo/xeva etV KaTrepvaov/x, Troirjaov Kal 
 wBe." (v. 2S.) Kal eirXy'^crdTjcrav 7rdvTe<; Ovjiov ev rf} avvayoyyfj 
 (iKovovre^ ravra. (v. 2 'J.) Kal dvaa-Tairre^; e^ejSaXov avrov lo 
 efo) Tr)<; '7r6Xeoi)<i • Kal Tjyayov ainuv efx)9 6(f)pvo<i rod 6pov<i, €<j) 
 ov Tj 7r6Xi<i avTMV (okoSo/jltjto, cjcrre KaraKpTjfjLvlaai avrov. 
 (v. '30.) Avro^ Se SieXOotu hid uecrov avrow erropevero. (v. 
 40.) Avvovro<; Be rov ijXiov 7rdvre<;, oaoi ei^ov dadevovvra<; 
 voaoi^ 7roiKiXai<;, r^yayov avrov<; 7rpo<; avrov 6 Be evl eKaaro) is 
 avrwv rd<; ;^etpa9 eindeU edepd-jrevaev avrov<i. (v. 41.) ^E^yjp- 
 ;^eTO Be Kat Bai/xovia aTro ttoXXcov Kpd^ovra Kal Xeyovra, 
 on " av el o vio<; rov Oeov." Kal emrifxwv ovk eta avrd 
 XaXelv, ore ^Beiaav rov Xpicrrov avrov elvat. (v. 42.) Tevo- 
 fievrji Be T)fiepa<i e^eXdd>v e7ropev6rj etV eprjiiov roirov Kal ol -o 
 o^(Xoi i7rel,y]rovv avrov, Kal yXOov €(i)<; avrov, Kal Karel^ov 
 avrov rov fir) iropeveadai dir avrwv. (v. 43.) 'O Be elire 7rp6<i 
 avrov^, on " Kal ral<i erepai^i nroXeo'LV evayyeXtaaadal fxe Bel 
 rrjv ^aaiXelav rov Oeov, on etV rovro drrea-raXfjuau^ (v. 
 44.) Kat yv Kijpvaaojv ev rat<i a-vvayayyaU t>}9 raXt,Xala<;. 25 
 
 CAPUT V. 
 
 (Luc. V, 1.) ^Eyevero Be iv ru> rov o)(Xov hmKelaOai 
 avrw rov dKovecv rov Xoyov rov Oeov, Kal avro'i rjv eara)<i 
 rrapd rrjv Xifivriv Tevvqaaper' (v. 2.) Kal eTBe Bvo "jrXma 
 earwra rrapd njv Xlfivrjv • 01 Be dXielk drro/Bavre^; dnr avrcov 
 direrrXwav rd BiKTva. (v. 3.) ^Ep,/3d<i Be et? ev rwv TrXolcov, 30 
 o ^}V rov ^ip,(ji)VQ<;, yjpwrrjaev aurov drro ryj<i yfj<; erravayayelv 
 oXlyov • Kal KodUra^ iBlBacKev €k rov TrXoiov rov<i 6)(\ov<;. (v. 
 4.) 'fl<; Be erravaaro XaXo)v, etTre 7rpo<? rov Xififova, " Errav-
 
 92 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 urfwye el<i to ^ddo<;, Kal ')(a\dcrare rci BiKTva vjxCov ei9 
 arfpav^ (v. 5.) Kal d7roKpcd£l<i 6 SifMcov elirev avrw, " ^Ettict- 
 rdra, Si o\t}<; T?}<f vvkto<; Ko-iruKravre^; ovBev i\dj3ofi€v, eVt 
 Be TO) pr)fjLari aov -^aXdaco to BIktvov.^^ {v. G.) Kal tovto 
 
 5 iroLriaavr€<i avveKXeiaav lyOviov 7r\rj6o<^ iroXv' Bieppiffwro 
 Be TO Blktvov avTOiv. (v. 7.) Kcu KuTevevaav Tol'i p,eT6-)(0L<i 
 Tots ev T(p €Tepa> TrXolo) tov e\96vTa<; crvXka^ecrOai, ainol'i ' 
 Kol rfkOov, Kcu errrXijaav up.<f)6T€pa to. irXola, toaTe ^vOi^eaOai 
 aind. (v. 8.) ^IBoiv Be XlfMcov UeTpo'i trpoa-eireae Tol<i 'yovacri 
 
 10 TOV ^Irjaov Xeycov, " ^E^eXde utt e/xov, otl dvijp ajxapTfoXo^; 
 eljXL, Kvpie." (v. 9.) QdfM/Bo^ydp Trepcea-^^ev avTov Kal irdirra'i 
 Tov<i ai/v avTo,, em ttj ciypa TOiv l^Bvoov, y avveXa^ov ' (v. 
 10,) 'OfjLola}<; Be Kal IdKco^ov Kal ^Icodvvrjv, vtov<; ZefSeBaiov, 
 01 7]aav KOLVwvol T(Z Xipicovi. Kal elrre 7rpo<; tov XifKova 6 
 
 15 ^Ir)aov<{, " Mt) (f)ol3ov • diro tov vvv uv0p(t)7rov<i earj ^coypo)v." 
 (v. 11.) Kal KaTayayome^ to, TrXoia iirl tijv y))v, u^evTe<i 
 diravTa, rjKoXovdrjcrav avTco. (v. 12.) Kal eyeveTO ev tco elvai 
 avTov ev p,in tmv iroXeoiv, Kal IBov, dvijp irXi^prj^; XeVpa? • Kal 
 l^u)v TOV ^Irjaovv, ireawv iirl Trpocrconov iBeijOi] ainoO Xeycov, 
 
 20 " Kv/ote, edv OeXr]<i, Bvvaaai /Lie Kadapiaac." (v. l.'i.) Kal 
 iKT€iva<; Trjv %etpa ijyjraTo avTov eliroiv, " QeX(o, KadapLa- 
 0r)Ti." Kal euOeco'i 1) XeTTpa uTrfjXOev citt avTov. (v. li.) Kal 
 auT09 irapi'iyyeLXev avT(o fiijBevl elirelv, " ^AXXd direXOwv 
 Bet^ov aeavTov tm lepel, Kal irpoaeveyKe irepi tov KaOapiafxov 
 
 26 aov, KaOoi^ TvpoaeTa^e McoaPj^, el'i fiapTvpiov vpuv.^^ (v. 15.) 
 Aii]p'^eTO Be /JuXXov 6 X6709 Trepl uvtov • Kal avv)']p^ovTO 
 6)(XoL TToXXol uKoveiv, Kal depaireveadai vtt ainov diro tmv 
 daOeveiwv avTcov. (v. 10.) AvT0<i Be i]v v7ro)(^u)p6jv ev Taif 
 ip7]/jb0L<; Kal 7rpoaevxo/j,evo<i. (v. 17.) Kal kyevero ev paa 
 
 30 TMV rj/xepcjv, Kal awTCi? r]v BcBdaKwv • Kal yaav Ka6t)/j.€voi 
 €>apiaacoi Kal vop-oBcBdcTKcCXoL, o'l ycrav €Xt}XvB6t€<; €k 7r</cr7;9 
 K(Ofii]<; T^9 raXiXaia<i Kal 'IovBaLa<i Kal 'lepovaaXijp,' 
 Kal Bvvafici Kvpiov rjv et? to IciaOai avTov<i. (v. IS.) Kal 
 iBoii, dvBpe<i (f)epovT€<i iirl KXi'vr]<i dv6pco7rov, 09 rjv irapa- 
 
 25 XeXvp.evo<i • Kal e^/p-ovv airrov eureveyKclv, Kal Oelvai
 
 VIII. EVANGELIUM MaRCIO.NIS. 93 
 
 ii'coTTiov avTov.^l{\. ID.) Kal fi)) evpovre'i 6ict iroia'i 
 elaever/Kwatv avrov, hca rov o)(Xov, ava^dine<i inrX to B(o/jut, 
 Bia TOiv Kepd[xo3v KadPjKuv avrov aiiv rw kXiviSlm ei? to 
 fjiicrou €/jL7rpoa6€VTov'Ii]aov. (v. 20.) Kal IScov rijv TrlaTiv 
 auTMV, elirev avru), "''AvOpayire, d(j>e(oinai croL at dfiapriat 5 
 crou." (v. 2 1 . Kal i'jp^airro BcaXoyi^eadai 01 <^pafjbfMarel<i koI 
 01 4*apiaatoi\eyovT€<i, " Ti'i iariv ovto<;, 09 XaXet l3Xacr<f>ri/jLLa<; ; 
 Ti<i Bvvarai, dcpievat d/jLapTia<i, et fxy) [jl6vo<^ 6 0eo? ; '' (v. 22.) 
 ^ETrir/vov<i'S€ 6^lT}<T0v<i T0U9 8ui\oyLafjLOV<i avroiv, diroKpideU 
 eiTre vrpo? auTov<i, " Ti Bi.a\oyll^ea0€ iv ral<i KapScai'i vfjuMV ; 10 
 (v. 23,) Ti icTTLV evKOTToorepov, elirelv dc^ecomai aoi al 
 dfjuxpr later ov, t] elTrelv ' eyeipai Kal TrepiTrdTei ; (v. 21.) ' Iva 
 Be elBrjre, ort i^ovaiav e^^et 6 f/o? rov dvOpdyirov, inl T//9 
 7>}9 d(f>i€vai dfj.aprui<i," ttTre r(p TrapaXeXvfievo), " crov Xeyco, 
 eyeipai, Kal apa<i rb kXiviBlov aov iropevov eU rov oikov 15 
 <Tov" (v. 25.) Kal Trapa^)}/Mi dva(rrd<i ivdymov avrwv, a- 
 pa<; i(f) u) KareKeiro, dirijiXOev eh rov oIkov avrov, Bo^d- 
 ^wv rov Seov. (v. 26.) Kal eKcrraai'i eXafSev d7ravra<;, Kal 
 eBo^a^ov rov Geov • Kal eTrXijadrjaav (po^ov Xeyovre*; • ort 
 eiiBofiev TrapdBo^a arnxepov. (v. 27.) KaX fierd ravra 20 
 e^rfkOe, Kal iOedaaro reXxovrjv ovofiarc Aev'lv, KaOrjfievov 
 iirl rb reXcliViov, Kal elirev avrro, " ' AKoXovdei fioi" (v. 28.) 
 Kal KaraXiTTCov diravra, dvacrrd^; rjKoXovdrjaev avro) . (v. 29.) 
 Kal errolrjae Bo-)(^tjv fieydXrjv 6 A€vl'<; airro) iv rfj oiKia av- 
 rov ' Kal i]v b)(\o<; reXcovMV 7roXv<; Kal dXXwv, ot rjaav fier' 25 
 avra)v KaraKeLfievoi. (v. 30.) Kal eyoyyv^ov 01 •ypap-fxareh 
 airrwv Kal ol ^apcaaloc 7rpb<; rov<; pbad-qrd^i avrov Xeyovre<i, 
 " Atari fierd reXwvSiv Kal dfiaprcoXcov iadiere Kal irivere ; " 
 (v. 31.) Kal diroKptOeh b 'Iijaov^ elire vrpo? auTou?, " Ov 
 "vpeiav €)(pvcrLV ol x/yiaiVovre<i larpov, dXX^ ol KaKW e')(ov- 30 
 Te9. (v. 32.) OvK eXi'fKvda KaXecrat BiKalov^, aX-V di^ap- 
 rcoXov^ et<? jxerdvoiav." (v. 33.) 01 Be elirov 7rpb<; avrbv, 
 "Aid ri ol fiadrjraVIwdvvov VTjarevovat irvKvd, Kal Berj- 
 <jet9 -KOLOvvrat, bp.oi<o<i Kal ol rwv ^apicralcov • ot Be croi 
 eadlovai Kal irivovatv ; " (v. 31'.) O Be elrre 7rpb<; avroix;, 35
 
 94- Codex ApochvPHLS Novi Testamenti. 
 
 " Mt) hvvaade Tov<i viov<i rou iwfjL(f)(avo<i, ev at 6 vvfj,<f>u)<; fier 
 avrSyv ecrrt, Troiyjaac vqcrreveiv ; (v. 35.) ^EXevaotnai Be rj- 
 fiepat, Kol orau airapOfi utt avrcov 6 vv/jL<f>io<;, rore vrjareu- 
 crovaiv ev eKetvaL<i ral^ ij^iipai^i" (v. 36.) "EXeje Be koI ira- 
 
 5 pa^oXrjv 7rpo9 avTov<i ' ore " OvBeX^; iTri^rjfia lixariov Kaivov 
 i7n,8d\Xet €7rl i/jlutlov iraXaiov el Be firfye, Ka\ to kulvov 
 ay^i^eL, kuX tm iraXaicp ov crvfMcfxJOvel €7rt/3Xi]fia to airb tov 
 KMvov. (v. 37.) Kal ouBei<; ^dWei olvov veov et? daKoix; 
 irakaiov<; • el Be fmyye, p^'j^ei 6 veo<i olvo<i Tov<i daKoix;, koI 
 
 10 avrb'i eK^^^udtjaeTai, kuI ol dcKol diroXovinai. (v. 3S.) ^AWa 
 olvov veov eU daKov<; Kaivov<; ^ijreov Kal dfi(f>6Tepoc avi^- 
 Trjpovvrai. (v. 39.) Kal ovBel<i ttuov TraXaiov, €vde(o<i dekei 
 veov ' Xeyec 'yap, ' 'O iraXaio^ ')(pi]crT6T€p6<; iarcv,^ " 
 
 CAPUT VI. 
 
 (Luc. YI, 1.) 'Eyevero Be ev ara^^drtp BevrepovpcoTtp 
 
 ^■' BiairopeveaOaL avTov Bid roiv aTTopificov • Kal eTiXXov oi pu- 
 OrjTal avTov tov<; ard-^^va'i, Kal i]cr$Lov •^(ii-)(ovre<; Tai<; ')(epaL. 
 [x. 2.) Tive<i Be tmv ^apiaaicov elirov avroU, " Tl TTOcelre, o 
 ovK e^eart Tvoielv iv roU aalS/Saai ; " (v. 3.) Kal diroKptdeh 
 Trpof avTov'i elirev 6 ^Ii]a-ov'i, " OvBe rovro dveyvcoTe, o eTroirj- 
 
 20 (re AaviB, oirore eireivaaev airro? Kal ol fier ainov oWe? ; 
 (v. 4.) 'S2<: elarjXdev €l<s tov oIkov tov 0eov, koI tou? dp- 
 Tov; TTj'i Trpodeaeay^i eXa(3e, Kal ecpaye, Kal eB(OKe Kal Tol^ 
 p,eT avTov, oC"? ovk e^eaTL (payelv el p,7] p6vov<i Tovi le- 
 pei'i ;" (v. 5.) Kal eXeyev auroc-;, on " Kvpi6<; eaTiv 6 vlo<i 
 
 25 TOV dvOpdiirov Kal TOV (Ta/3l3dTov." (v. 6.) 'EyeveTO Be Kai 
 ev eTepw crayS/SaTW elaeXOelv axnov eh ti)v crvvar^coytjv, Kal 
 BiBdcTKeiv Kal rjv eKel dvdpwiro^, Kal i] x^lp ainov i) Be^td 
 7]V ^T]pd. (v. 7.) UapeTrjpovv Be avTov ol ypap,p,aTel<i Kal 
 ol ^apiaaloi, el ev tm aajB^dTW Oepairevaeu' iva evpcoat 
 
 30 KaT7]yoplav avTov. (v. 8.) AuTb<; Be jjBei tol"? BiaXoyia/jLOVi 
 avTOiV, Kal ehre tu> dvOpdiirw tco ^jpdv e')(0VTL tijv X^^P^ » 
 "^'Eyecpai, Kal (TTi'jdi eU tov p^eaov." 'O Be dvaaTas earrj. (v. 9.) 
 Ehrev ovv b 'I//croi)f 7rpb<i avTov'i, " ^EirepwTi'jao) vpd<i Tt
 
 viii. EvANGKT.irM MAitrioNis. 95 
 
 6^€crTt Totv aii^lSacriv uyaOoTroiTjcrai, *] KaKOTToiTjaai ; "^v^yv 
 <TCt>aai, rj uiroXiaai ; (v. 1 0.) Kal Trepi^eyjrdfieuof; 7rdma<i 
 axnov<i, elire tm dvdpoyrrw, " "Ektcivov ttjv xetp" aov" 'O Be 
 enoir}(T€v ovrco • koi diroKaTeaTaOri 7; ')(eip avrov co? 17 dWri. 
 (v. 11.) AvTol Be iirXijaOijaav dvola<i' Kal BieXiCKovv irpo^ 5 
 aX\7;\oi;9, ri av Troitjaeuzv tco ^Itjctov. (v. 12.) ^Eyevero 
 Be iv rat? rjfiipai<i Tavrat^;, i^)X6ev ei9 to 6po<; irpocrev^a- 
 adai ' KoX rjv Biauv/crepeixov iv rj} Trpoaexr)(^ tov Oeov. 
 (v. 18.) Kal 6t€ kyivero rjfiepa, Trpoaecpaymjae rov'i ^aOr)- 
 Ta<i avrov ' Kal eK\e^dfi€vo<; dir avroiv B(oBeKa, ov<; Kal d- 10 
 '7roar6\ov<; wi^ofiaae ' (v. 1 J.) Xifiwva, ov koI covofiaae Tle- 
 rpov, Kal ^AvBpeav rov dBeX<pov avrov, ^IdKa>/3ov Kal ^Icodv- 
 V7}v, ^iXimrov Kal BapOoXofialov, (v. 1.5.) Mardaiov Kal 
 Scofxav, ^laKco^ov rov rov ^ AXf^aiov, Kal Sifiojva rov KaXov- 
 fievov ZrjXxort'jv, (v. 10.) ^lovBav ^laKco/Sov, Kal ^lovBav 'I- is 
 crKapi(ori)v, 09 Kal ^evero irpoBorrj^; ' (v. 17.) Kal Kara^d<i 
 iv avroi<i, ecrrrj iirl roirov rreBivov • Kal 6^o<; fiaOrj- 
 roiv avrov, Kal 7rXT]6o<; ttoXv rov Xaov diro 7rda7]<; T^<f 
 ^IovBaia<i Kal 'IepovaaXj]fj,, Kal rf}<i irapaXlov Tvpov Kal Xi- 
 Bcovo^, o'l rjXOov dKovaat avrov, Kal laOipai diro rwv v6- 20 
 <Twv avrcov. (v. 18.) Kal 01 b^ovfxevoL inrb Trvevfidrcov 
 aKaddprwv Kal kOepaTrevovro. (v. 19.) Kai ird<; 6 6-)^Xo^ 
 i^tjret aTrreaOai avrov' on Bvvafjn<i Trap" avrov i^/jp^ero, 
 Kal laro 7rdvra<;. (v. 20.) Kal avro<; e7rdpa<i rov<i 
 6<f)6aXfj,ov<; avrov ei<; rov'i fia6T]rd<; avrov eXeye, " MaKdploi 25 
 ol 'Kroi-)(ol* on v/xere'pa icrrlv 7) /SaaiXela rov Oeov. (v. 21.) 
 MaKaptoL ol 7r€iv(ovre<; vvv * on ')^opraad^cr€a6€. MaKupioi 
 ol KXaiovre<i vvv on yeXdaere. (v. 22.) MaKapiol iare, 
 orav fMiai]ao)aiv vfid<i ol avOpwirot, Kal orav dcpoplacoaiv v- 
 fia<;, Kal oveiBlawcn, Kal iK^dXwai ro ovofxa v/j,(ov o)? tto- so 
 VTjpov, €V€Ka rov vlov roi) dvOpatirov. (v. 23.) Xaipe- 
 re iv iKelvT) rfj rjfiepa Kal aKtpnjaare ' IBov yap, 6 fiia6b<; 
 vfjLwv TToXy? iv ru) ovpava> • Kara ravra yap itroiovv rol^ 
 7rpo<l>^rai^ ol 7rarepe<; avrdv. (v. 21'.) UXrjv oval 
 vfiiv TOt<? 7r\oi/(Tt'ot<f • on dire-yere rrjv irapdKX'qaiv vfimv. «5
 
 96 Codex Apocrypiils Novi Testamenti. 
 
 (v. 25.) Oval vfiiv,oi e/xTreTrXrja-fievoi' on Treivda-ere. Oval 
 vfjLiv, oi yeXuyme'i vvl>' oti 7revBi](TeTe Kai KXavaere. (v. 20.) 
 Oval vfiiu orav KaXoj'i vfid^ eiTTuaL Truvre^ oi avOptMyrrot, ' 
 Kara raOra yap iiroiovv TOi'i yjrevBoTTpoifyt'p-aif; oi Trare'^e? 
 
 :, avTOiV. (v. 27.) ^ AXX vp.lv Xeyo) tow uKOVovaiv aya- 
 Trdre tou? e^^pou? vfuov • xaXoy; irotelje Toi'i puaovaiv vp^<; ' 
 (v. 2S.) EvXoyeiTe tois Karaptopivov^ vp.lv' Ka\ TrpoacL^f' 
 aOe irrrep row iTnjpea^uvrayv vp^l^. (v. 2'.>.) Tw rinrromi 
 <T€ iirl TJ)v a lay ova irdpej^e Kai ti)v dXXtjV Kal uiro rov 
 
 1(1 aXpovTfx; aov to ip^iriov kuI tov ^/Twra pij K(oXvcr7j<i. (v. IJU.) 
 Flavri Be tw aiTovini ae hiBov, Kal aTro tou atpovTo<; to, 
 era p,i) cnratTei. (v. 31.) Kal Ka0u)<i BiXere, Xva ttoioxtiv 
 vpJiv oi avdpwTTOi, Kal vp.el'i iroulre airroU ofioicoS' (v. 32.) 
 Kal €1 dyaTTare Tov<i ayairoivras vpa.'i, iroia vp.lv X''P**» ^(ttI ; 
 
 n Kal yijp oi upaprcoXoi rovi uyairojvTa'i avroV'i (lyaircMTi. 
 (v. 33.) Kal iav itrfadoTroujre tov<; ur/a0OTroioOvTa<i u/xa?, 
 rroia vplv '^(ipi'i ecrri ; Kai yap oi upapTwXol to ai/ro iroi- 
 ovai. (v. 3 1.) Kal iav Savei^ijre nrap <t)v eXTri^ere d- 
 TToXa^elv, TToia vpuv xdpL'i tcrri ; Kal yap oi dfiapTioXol u- 
 
 20 pxiprioXoU Bavei^ova-iv, iva iitvoXi'iISukji ra laa. (v. 35.) lIXijv 
 uyaTTure rois i^Opov^ vpa)v, koI dyaOoTroLiln, Kal Bavei- 
 i^€T€ p.i]BiiV cnreXTri^oirre'i ' Kal ecrrai 6 p.UT06<i vp,oiv nroXxri, 
 Koi ea€cr6e viol tov {p^iarov ' on avr6<; j(pT}aT6<; kanv enl 
 T0U9 d'^apiarov^ Kal TToinjpov'i. (v. 3(i.) Tiveade ovv oiKTip- 
 
 •-'.'> pova, KaOw^; Kai 6 Trarijp vpdv oiKTippcov icrri. (v. 37.) 
 Kai p.T] Kpivere, Kal ov pi} KpiOrjre' prj KaToBiKil^ere, kuI 
 oil pi] KaTaBiKaaOi/re ■ aTroXvere, Kal iiTroXvOijaeaOe • (v. 3S.) 
 ^/SoT6, Kal Bo6/j(T€T(U vpiv ' peTpov KaXc)V, "mTTUapAvov Ka\ 
 aeaaXevpivov Kai VTrepcK^vvopievov, Boxrovacv etv rov koXttov 
 
 ;io vpiov ' ru) yap aino) p.erpw, (p perpilre, dimp.€rpridi']<Tera i 
 vpuv.'' (v. 3'.).) Elire Be rrapa^oXjjv avrol'i ; " Mtjn Bvva- 
 rai rv(f)X6'i rv(f)X6v oBijyelv ; oir^i upi^orepoi e/f (SoOvvov 
 rrea-ovvrai ; (v. III.) Ovk eari puidi^ri)'^ vrrep rov BcStiaKa- 
 Xov airrov. Kari]pnapU.vo<i Bk rrd'i earai a)<i 6 BiBdaKaXo'^ 
 
 ;!'• avrov. (v. 11. Ti Be iSXeireif rb Kup^o^i ro iv no 6<p0aX-
 
 viu. Kv.\N(ii;i.irM MAurTONis, 97 
 
 /xtS ToO uBe\(f>ov aov • TJ)i/ 5t" So/t^oi' t;;^ ^i' tw thito u(f)Oa\- 
 fjM ov KaTavoeU ; (v. Ai.) *H 7rw«f Bvvcurai \eyeiv rip <}8eX- 
 ^S aov iihfX^^, a<f>ei, iKfiu'Xrk) to Kdp<f>o<i to ^i' Tfo 6<f)0a\' 
 fi(o aov * airro^ tijv ev Tro 6<j)Oa\fir7t aov Borcov ov fiKcrrwv ; 
 vrroKpira, t/:f3a\e TzpoiTov ri}V hoKov €k rov o<pOa\/j.ov aov, * 
 Kal t6t€ Bia^Xiylrfit (K^aXeiv rb /:dp(ho'i to ev rut 6(f}0a\- 
 /xro ToO (iB€\(f>ou aov. (v. l-'i.) Or yup iari hcvhpov koXov, 
 TTotovv Kapirov aatrpov ' oi-Se S^vSpop aairpov, troiovv Kap- 
 nrov icaXov. (v. \\.) "EKaarov yap Bh'Bpoi' €k tov iBiov 
 Kapirov yii'toaKerai • ov yap €^ uKavOotv avWeyovai avKa. \n 
 ov6€ ix fSuTOv rpvycoai aracfjvXtjv. (v. 15.) 'O uyaOo'i av- 
 dporrro^ ex tov dyaOov Orjaavpov rTp; KapBia<; auTov irpo- 
 <f>€p€i TO nyadov • koX 6 7rovqpl,<; avOpo)'rro<; tV rov Tromjpov 
 ffjjaavpov Tj/'f KapSui<i ainov irpo^fpn to TToirqpov ' €k yap 
 TOV 7r€piaa€VfiaTo<; Tf/s^ Kap^ia<; XaXel to arofia ainov. \s 
 (v. 46.) Ti he fu KaXeiTe, Kvpie, Kvpie, xal ov voietTe a 
 X^a> ; (v. 47.) JIa«f o ip-)(op^vo<i Trpo'i y.e, xal uKovtov fipv 
 ra>if Xoyov, teal iroitov ainov^, inroBei^M vfxii', tivl eariv 6- 
 fioio<t. (v. 4S.) ''Ofioi6<; iariv duOpurrrM oiKoSofiovtni oiKi'av, 
 o<? eaKayjre koX ifid6vv€ Ka\ tdi]K€ OefieXiov irrl ti)v ire- 20 
 Tpav ' TrXijp.fivpa'i Be ya>ofx.ei^}<i, irpoaeppii^ev 6 rrorapo^ tt; 
 oIkUi kKiiinj, KUL ovK la^vac aaX^vaai avTijv • TeO*;/j.fXuoTo 
 yap errl tjjv Trerpav. (v. 49.) O hk dKovaa<; Ka\ /ii) ttoh]- 
 aa<;, ofioio^ iaTiv dvfipcirrrM oiKohop.i']aai>Ti oiKiav iirX tj)u 
 yTfif ■)(wp\<; OefieXiov, fi Trpoaipprj^ev 6 iroTap.o'i, Kal €vO€(o<; ■>.% 
 erreae, koX hyev^To to pfjyfJLa T>}<r oiKia<; eKeim)^ fieya.'^ 
 
 CAPUT VII. 
 
 (Luc. ^ II, 1) 'ETrel 8t' irrXyjpoiae irdma rd p/j/xara 
 ainov eh ra? ukoo.^ tov Xaov, clarjXBev eh Kairepvaovp.. 
 (v. 2.) 'EKaToindp-)^ov Be rivo'i BovXo^ KaKw^ ^X^^ ij/xeXXe 
 TeXemav, of r)i> aino) einifxo'^. (v. 3.) ^Axovaa^ 8e rrep] tov 30 
 Irfaov aTriareiXe 7rpo<; ainov 7rp€a^vTepov<i row ^lovSaicov, 
 €p<i)TOiv ainov, otto)? iXOoiV huiaoyar] tov hovXov ainoii. 
 (v. 4.) 01 Be 7rapay€v6p.€voi 7rp6<; tov 'Irjaoiii', TrapeKuXovv
 
 98 Codex Apocrypiius Novi Testamenti. 
 
 avTov a7rov8auo<i Xeyovre^;, ore " a^i6<; iariv, <f. Trape^^*' 
 TovTo • (v. 5.) ^AyaTTo. yap to €0uo<; I'jfifov, Kai t»;i/ crvvary- 
 coyi)v avro<i (OKoho^-qaev ijfilv." (v. C.) 'O 8e 'Irjcrow itropivero 
 (Tvv avToW i]87] Be avrov ov /xaxpav a7re-)(otno<{ iiiro Ttjt 
 
 5 oiKia<i, eTre/xyjre Trpb<; avrov 6 €KaT6inap-)^o<; <f)i\ois, Xeycop 
 auTfp, " Kvpie, fjLi) cTKvWov ov yap elfii iKavo*:, iva irrro Trfv 
 fTTeyrjv fiov ei<Te\Oi)<; • (v. 7.) ^i6 oi/Be i^avTov ij^itoa-a Trput 
 ere i\6*:ii>' ilWa ttVe Xo79>, Kai iaOii<T€Tai 6 Trai<s fxov. (v. .S.) 
 Kal yap iyo) dvOpoyrro^i eifii inro (^ovaiav racao^pos, e^(ov 
 
 ^„ VTT ifxavruv (TTpaTuora'^ • Kai Xt^/fo Tovrtp' iropevOiyTi, Kal 
 TTopevcrai • kui liWro' tp^ov, Kal tp'^ernr Kal jtj) hovKtp 
 fiov TToiJjaoif TouTo, Kal TToiel. '' (v. 9.) 'AKov<ra<i B^ rairra 
 6 'Iz/crouv idavpxi(T€v avrov Kal aTpa<f>€i^ tm ukoXov- 
 dovmi ainCi o^^fo eiire, " Aeyto vfup, ovBe ev ra> 'lapaifK to- 
 
 \:, cravTt)i> tticttip evpov. " (v. 10.) Kal irTrocrr^tS/rairrfV ot 
 TreficfyOan-e*; etv top oikov, evpop top daOtPovpra BovXop 
 vyiau'oPTa. (v. 11.) Kai eyepero ep t/j i^fj'i, eiropevero elf 
 TToXtv KaXov^epTjp Nal'v Kal avpeiropevoPTO avTM ol 
 p^BijTal avToO iKavol, xal 6)(\o^ iroXis. (v. 12.^ 'f2<: 8k 
 
 20 '/77'0"e Tji TTvXrj T//9 TToXaos, Kal IBov, e^eKOfii^ero TeOi^Kux;, 
 ul'ov fiopoyeptjf ttj fitjTpl avrov, koX avrri x>}pa • /cat 6-)(\jo^ 
 t/}«» 7roA,ea)»» iKavo^i ^pctvp avrj/. (v. .*J.) Kal IBwv airrtjp 6 Kvpio<i 
 e(rjrXay)(in(TOri e-navrrj koi elirev airrfj, " Mij KXaZe." (v. 14.) 
 Kai TTpo^eXOibp IjylraTo t/}^ copuv, {ol Be fSaoTu^ome^: e<mj- 
 jjj aav,) Kal eiTre, " NeaviCKe, aol Xeyto, eyepdr/TL. (v. 15.) Kai 
 uveKtiOiaep 6 P€Kpo<i, koI i')p^aTo XaXeip ' Koi eBwKep ainuv 
 TV p.y]Tpl avrov. (v. 1(5.) "EXafSe Be <f>6f3o<i airaPTaf, Kal 
 eoo^at,op TOP Seov, Xeyoi>T€<; • oti Trpo<f>t']TJ]>; /xeya? eyi'jyepTat, 
 ep i)[juv, Kul OTL eireaKey^aTo 6 &e6<i topXoop avrov.^^ (v. 17.) 
 
 30 Kai e^fjXdep 6 X6yo<i ovTo<i ip oXrj tjj *IovBaia rrepl avTOv, 
 Kal ev TTucrr) Tfjirepi^^copq). (v. Is.) Kal aTn'jy/eiXap ^Imupptj 
 01 fiadijral ain-ov irepl iruPTOiP tovt(op. (v. 1^1.) Kai irpot- 
 KaXeaafxepci Bvo Tipa<i TOiv pxiOriroiv avTov 6 ^laxipprj^, eTTf/x- 
 ■x/re Trpo? TOP 'Ii]aovv, Xeyrov, " Sv el 6 ep-^ofiepof, rj dXXop 
 
 ^•' TTpo^iBoKcofjLev ; " (v. 20.) JJapayevufxevoi Be 7rpo<» avTov ol
 
 VIII. EVANOF.I.H M >[aHCT0N1S. 99 
 
 dvBpei, el-rrov, " 'J&)«Vw;«? 6 (SmmaTJjf: itTriaraXKev ?;/A«<f 7rp6<; 
 ae, \^o)i', " Sv el 6 ip-)(o^i€vo<:, »; aXKov Trpo'iBoKWfiev ;' (v. 
 21.) 'Ev avTjj Be rf) atpa edtpu-rrevcre ttoXXoin "Tto vuaoiv 
 
 KoX fJUHTTiycOV Kal "JTVtV^l'nWV TTOinipblV ' Kai Tl/<^\ots' TToXXofi 
 
 i^apia-aro to ^Xhreii'. (v. 22.) Kal atroKpiOeh 6 'Ii]<rovs * 
 (iirev avToU, " FIopevOevTef uTray/eiXare 'houinnj ti eTBere 
 Kal TjKoxKTaTC on ru(f>Xol (ivafSXerrovai, y^coXol •jrepiiraToiKn, 
 Xerrpol Kadapi^omai, K(i)<f>ol uKovovai, veKpol eyetpouraf 
 TTTtD-^ol evayyeXitpmai- (v. 2'3.) Kai p.aKupi6<i iariv, of eav 
 fii] aKavBaXiad?] iu efioL" (v. 2i.) ^ ATreXOumMV Be roiv m 
 uYfeXuiv ^loiuvvov, rjp^aro Xeyeii' irpo^ Tois o^Xois rrepi 
 ' ladi'vov, " Ti e^eXjjXvOare et'<? tijv eprj^v OeuaaaOai ; ku. 
 Xafiov xTTTo (ivefiov (raXevofUvov ; (v. 2.').) MXXA ti t^eXijXv- 
 t^uTe iBelif ; uvOpoiirov iv fiaXatcoU ip.aTioi<; rifi<l>i€afiei>oi> ; 
 iBov, ol iv ifiaTKTfir?) ii'Bo^fp Kai Tpv<f>f/ vTrup-)(0VTe<i, ev toI<; ''' 
 ^affCKeioiii eUriv. (v. 2G.) '/IXXA tL e^eXrjXvdaTe IBeii^' ; Trpo- 
 (fujTTfv ; val, Xeyfii vpHv, Kal TrepurcoTcpov vpo'^ijTov. (v. 27.) 
 OvTO's eoTi, rrepl ov yeypaTTTac iBov, eym (iTrncrTeXXo) tov 
 ayyeXov ^v irpo irpoauyrrov aov, o<; KaTO/TKeuacrei, ti)v oBai' 
 (TOV efi7rpo<T0€v aov. (v. 2^.) Ae^/(0 yap vp.lv, pei'l^fov iV :'« 
 yewijTol'i yvvaiKoyv '7rpo<f>j'iTTj<; Icoai'vov tov /BaTrricrTov ov- 
 S€t<? eoTitr 6 Be p.iKp6T€po<; ev Ti] ^axriXeia tov Geov, fiet- 
 ^a)v avTOv eoTt. '' (v. 36.) ^HpwTa Be Tt<r ainov to)i> 
 <PapltTaioiv, 7va (fxiyp fier ainov • Kai eixTeX6(ov etV tijv oi- 
 Kiav TOV 4'apicraiov, dveKXifirj. (v. 37.) Kai iBov, yvvt} -■' 
 ev TT] TToXei, »/Tt<? ^jv ufiapTtoXh^, eTriyi'ovaa otl aiuiKciTat 
 €V TTj oiKi/i tov ^apicralov, KOfitaacra uXii/SacTTpov pvpov, 
 (v. 3S.) Kal crracra irapa Toix; iroBa-; avrov urriaw, KXai- 
 ov<Ta, ijp^aTO fipe^eiv toij^ 7r6Ba<; avTov to2<; BuKpvcTL' Kal 
 Tat'f 6pi^l Tf)<: Ke<paXi'j'i avrrj'i e^ep/iacre, Kal Kare^iXei tov<; 20 
 TToSa? avTov, Kal rjXetcfye Tfo fivpeo. (v. 32.) IBoiV Be 6 
 ^apiaa2o<i 6 KaXeaa<i avrciv elirev ev eavrw Xeywv, " Ovto<;, 
 el Tfv 7rpo<f)/iTTj<;, eyivaxxKev av, tk kui TroraTn) ?} yvinj, rj- 
 Tt<? aTrrerai aiTov ' oti ap.apT(oXu<; emi." (v. 40.) Kal 
 n-iroKpidei'i 6 Irianv^, elrre Trpoc avTov, " SifKov, e-)((o aoi ti ^•'>
 
 loo CODKX APOCRtPHUS Novi Testamen'TI. 
 
 etTreiv." oSe (f)j]ai,"AiBd(TKa\€,€l'iri." (v. 41.) " Juo;^e(W- 
 ^eiKerat tjaav Bavetarr] tlvc • 6 el<> axjyeiXe BrjvdpLa irevra- 
 Koaia, 6 Be erepo'i irevTrjKoirra. (v. 12.) Mr) i-)(6irrwv 8e 
 avToyp uTroBovvat, dfx(l>oT€pot<i k-)(api(jaTO • Tt«? ovv avroiv, 
 
 s etVe, irXelov avrov urfain'-jaeL ; " (v. 43.) ^AjroKpidei^ Be o 
 Xifioiv elirev, " ' T7ro\a/xl3dvco, oTt u> to ttXclov ej^aplaaTo^ 6 
 Be elirev avru), " Opdio'i eKpLva<;" (v. l-k) Kal arpa(f>el<i Trpof 
 rrju yvvaiKa, tw Hifj^wvc etfyrj, " BXt'vet? Tairrrjv tt)v ywalKU ; 
 els^rfKdov aov et? t/)i' oIkuiv, vocop eirl tov<; ttoBw^ fiov ovk 
 
 10 e8(a/ca9 • avrrj Be TOi<; BuKpuaiv e^pe^e /jLou tov<; TroSa^, koI 
 Tai<i 0pL^l T/)? K€(f>a\>)<; nvrfjs- c^ifUL^e. (v. 45.) ^tXij^id 
 fwi OVK, eBcoKU^ ' avTT] Be, d(f i]<; el^fjXOov, ov BUXnre Ka- 
 TcupiXovad juLov rou<; TroBa^. {v. 40.) 'jEXai'y ti)v Ke(f)a\t']v 
 /MOV OVK 7]\ei\lra<i • avrij Be fj,vp(p ijXeiyjre fiov tov<; TroSaf. 
 
 13 (v. 47.) Ov 'xdpLP, Xeyo) aoi, d(f>ea)irrac al dfiapTiai avTfjt 
 al TToXXat, OTL rfydirriae iroXv • w Be oXiyov d(f>ieTai, oXiyov 
 dya-rra." (v. 4S.) Elire Be avrij, " Ac^eoivrai aov al dfiap- 
 Tiai.'' (v. 49.) Kal -ijo^avro o't avvavaKei/ievoi Xeyecv iv 
 eairroif, " Ti'i ovt6<: iariv, o? Kai tifMapTia<: d(f>i'i)criv ; " (v. 50.) 
 
 20 EiTre Be 7rpo<; ri)v yvvcuKa, " H 7rio-Tt9 o^ov aeatoKe ere • tto- 
 pevov ek eipyjmjv.'' 
 
 CAPUT VIII. 
 (Luc. VIII, 1.) Kal iyevero iv tm Ka6e^)']'i, Kal av- 
 TO<i BuoBeve Kara iroXiv Kal Kcofirjv Krjpvacrcov Kai evayyeXi- 
 ^6fievo<; T>;z/ ^aaiXeiav tov Oeov ' kol ol BdiBcKa avv avrco, 
 
 2o (v. 2.) Kal yvvaiKe<; ru'€<;, at i/arav Tedepairevfieuai utto 
 TTvevfidrcov Tromjpwv Kal dadeveitov, Mapta rj KoXov/ievr) 
 MayBaXrjvrj, d<f) i]<; BaipLOVUi eirrd e^eXi)Xvdei, (v. 3.) 
 Kal ^Iwdvva, yvvr) Xov^d eTrirpoTrov 'HpwBov, Kal Xovcrdwa, 
 Kal erepac TroXXal, alLTive<i Blijkovovu avTa> dvo roiv irrrap- 
 
 30 Yovroyv avraU. (v. 4.) Xvvt,6irro<i Be 6^(Xov ttoXXov, koI 
 TOW Kara iroXiv evnropevop.evwv irpo^ avrov, elire Bid ira- 
 paj3oX?]<i, (v. 5.) " ^E^PjXOev 6 cnreipwv rov airelpai tov airo- 
 pov avTov ' Kal iv tw aireipeLv avrov, o fxev hreae irapd
 
 VIII. EVANGELIUM MaRCIONIS. 101 
 
 Ttjv oBov, Kol KaTerrarijOT}, koI to, TrereLva tov ovpavov 
 KaTe<f>cvyev avro ' (v. 0.) Kal erepov eirecrev kirl ti}v ttc- 
 Tpaif, Kal (f>V€V i^yjpdvdj], Bia ro fj.7] e^ecv iKfidSa ' (v. 7.) 
 Kal irepov ejreaev iv fiecro) roiy uKavOoiv, kcu crvfj,(f>velaai, 
 at aKavOat direTrvi^av airro' (v. 8.) Kal eTspov hreaev « 
 eVi Ti]v yt)u rrjv dyadrjv, Kal (pvev eiroiiiae Kapirov eKarov- 
 raTrXaaiova^ Tavra XeYcoi' icfxovei, " 'O €^(ov (ora uKoveiv, d- 
 Koverco." (v. 9.) ^ETnjpcoTWP 8e axnov ol /jiaOj]ral avrov 
 Xiyome^, " Ti<i elrj rj Trapa/SoXrj aurri ; " (v. 10.) O he elwev, 
 " 'T^lv 8t"8oTat yvCwac to, fivcrr)jpui Tij*; ^a(jcX€ia<; tov &€ov ' lo 
 Tot<? Be XotTTOt? ev 7rapafio\cu<i, iva ^Xe7roirre<i fit] /SXeiraycrc, 
 Koi iiKovoirrei; fn) avviwoLV. (v. 11.) "EaTL Be avrtj i) ira- 
 palSoXi] ' a-7r6po<; iaTiu 6 X6yo<; tov &eov. (v. 12.) 01 Be 
 TTopa Ttjv 666v, ela-lv ol uKovovre^ • etra <lp-)(eTai, o Bui/3oXo<i 
 Kal aipet tov Xoyov inro ttj<; KapBia<; avTon>, iva fiij TrtaTev- is 
 aairre<i acodioaiv. (v. 18.) 01 Be iirl t/"}? Trerpa?, oi, oTav 
 iiKovaaxTi, fieTa ')^apd^ Be^ovTat tov Xoyov • Kal ovtol pi^av 
 ovK e-)(ovcnv, at Trpo? Kaipov iricrrevova-i xal iv KaLpw nreipa- 
 (Tfwv d(f>icrTavTai. (v. ol.) To Be eh Td<i aKiivOa'^ ireaov, 
 ovTol eicriv oi uKovaavTe<;, Kal inro /j,epifj,vo)v Kal ttXovtov 20 
 Kal TjBovwv TOV l3iov TTopevofMevot avfiTTVir/ovTai, Kal ov t€- 
 Xeaffiopovai. (v. 15.) To Be iv Tiy KaXy yfj, ovroi elacv, 
 o'lTive^ ev KapBia KcCXfi Kal ayadfj ciKovaavre^; tov Xoyov 
 KaTe^ovcL Kal Kap7ro<popovacv ev inrofjLovfj. (v. 16.) OvBeU 
 Be Xv-)(yov dy\ra<s KaXviTTec avTov aKevec, 7) inroKuTO} KXivrj<; 25 
 TcBijaiv' dXX irrl Xu^ylwi iTTCTidijcrLV, iva ol elairopevoixe- 
 vot (BXiiroyac tu </>&>?• (v. 17.) Ov yap icm Kpvrryov, o oh 
 (f>avepov yevi')<7(:TaL * ovue dj.oicpvd^ov, o ov yvK)0'6'']o'ir:ai 
 Kal e/V ^avepov eXdrj. (v. 18.) BXeireTe ovv, ttw? aKov- 
 ere • 09 ydp dv e^j], BoO/jaeTai tivru) • Kal 09 di> /ii) ejQj, 30 
 Kal o BoKel €-)(^eu>, dpOijacTat drr avTOV. (v. 20.) Kal 
 uTrriyyeXr) avTw, XeyouTcov, " H /^j'jTtjp crov Kal ol doeXc^oi 
 <jov eaT7]Kaaiv e^(o IBetv ae deXovT€<;.^^ (v. 21.) 'O Be diro- 
 KpideU elire 7rpo<i auTou?, " Tt? fiov fMJjTrjp Kal ol dBeX- 
 <^oi ; fiijTtjp fwv Kal dBeXipoi jxov ovtoI elaiv ol tov Xoyov ^^
 
 102 Codex Apocryphus Novi Testament!. 
 
 Tov ©eov aKovovT€<; kol iroiovvre^ axnov." (v. 22.) 
 Ka\ eyevero iv fiia ro)V yjfiepcou, kol avros' eve^ij eh 
 ttXoIov Kal 01 fiadyjToi avrov' koX eiire Trpo'i avrov<;, 
 " Aie\6(Ofi€v eh ro irepav tt}? \ifivrj<i •" koI amy^diqaav. (v. 23.) 
 
 5 TLXeovroiV he avTMV dcpinrvcoae' koI Kare^rj \atXa-\\r dvefiov 
 eh TJ-jV \i/jivr]v Kal avveifk-qpovmo Kal eKivhvvevov. (v. 2i.) 
 UpocreXOovre^ Be Suf/eipav avrov, Xeyome'i, " 'EirKTruTa, itri- 
 o-rdra, aTroXKvfieOa." ' O Be eyepOeU eTrerlfiTjae rco dvep.<p Kal 
 TfS kXvBwvl tov vBaT0<i' Kal i-Travaavro, Kal eyevero yaXrj- 
 
 \o vq. (v. 25.) Elrre Be avToh, " Uoveariv 77 7ricm<; vfiMV ; 
 (f>o^r)0ein€<i Be eOavfuiaav, Xeyojne<i Trpo? ^iXXt/Xou?' " Th 
 dpa ovTO'i eariv, on, koI Toh dve'fioi<i eTrirdaaei Kat rco v- 
 Barc, Kal xrrraKovovaiv avrw ;" (v. 20.) K.al KarhrXevaav et? 
 Tr}v -^dipav roiv TaBaprjvoiV, rfif; ecrrlv di'Tiirepav Trj<; PaXi- 
 
 15 Xaia<i. (v. 27.) 'E^eXOuvri, Be avrw eirl tijv yrjv irrr/jmr]- 
 crev avru) dvrjp ri<i eK rrj'i rroXeo)^, O'i el^e Baifiovia eK %/>o- 
 
 V(OV IKUVOiV, Kal ItlUTlOV OVK eveBlBv(TK€TO, KOI iv OLKUl OVK 
 
 efievev, dXX' iv roh fiv/jfiaaiv. (v. 2^.) ^IBoiv Be tov ^Irj- 
 (Tovv Kal uvaKpd^a<; Trpoaeireaev ai/rto, Kal (fxovTj fieydXrj 
 
 20 elrre, '* Ti ifiol Kal aoi, ^Irjaov, vie tov Oeov tov vyjriaTov ; 
 Beofial (TOV, fi/] fie ^aaaviaj]^." (v. 2*.),) JJapiYfyeiXe yap 
 Tio 'TTvevjJbaTL T(o uKaOdprrp e^eXOeiv uiro tov dvOpcoTrov 
 TToXXoh yap ■^6voi<i avinjpTrdKei avTov ' Kal eBeafxelTO dXv- 
 aecn Kal 7reBai<; (pvXaaaofievo^i' Kal Butppijaacov to, Becrfia, 
 
 2s rjXavvero vtto tov Bai/xovo^ eh to.^ epj'}fM0v<;. (v. 30.) ^Eir- 
 r]pcoT't]ae Be avTov 6 Irjcrov'i Xeycov, " Tl aoi eaTLV ovofia ;'* 
 6 Be elire, " Aeyewv'^ oti Baifxovia iroXXd elafjXOev eh airrov. 
 (v. 31.) Kal irapeKdXei avTov, "va /xij eirnd^i] avroi<i eh 
 TTjv djSva-crov direXOelv. (v. 32.) ^Hv Be iKel dyeXr) ■^^oipcov 
 
 30 iKavcov ^oa-KOfxevcov iv T(o oper Kal irapeKaXovv avTov, iva 
 eTriTpeyfrrj avroh eh iKeivov; elaeXdelv Kal iireTpe^ev av- 
 Toh' (v. 33.) ^E^eXOovra Be to, Baifiovia «7ro tov dvOpu)- 
 TTov elcrrjXdev eh Tov<i '^o(pov<; * Kal 6)pfj,7]aev ?} dyeXij Kara 
 TOV Kpi]fivov eh Ti}v Xi/jLV7]v, Kal direirvvyri. (v. 34.) ^\B6v- 
 
 ■■'•'"' Te<i Be o't l3uaK0VTe<; ro yeyevTjp.evov ecpvyov, Kal dTreXBomes
 
 VIII. EVANGELIUM MaRCIOMS. 103 
 
 tiTTJjyyeiXav €i<i ti-jv rroXiv Koi ei9 tol"? dypoix;. (v. 35.) 
 ^E^i'jkOov Be IBelv TO yeyov6<;, Koi ^]\dov 7rp6<; rov ^Irjaovv, 
 Kot evpov Kadtjfxevov rov dvOpanrov, d(f) ov ra Saipovia 
 e^€Xt]\v6ei, ifiaria/jLevov koi craxfypovovm-a trapa tov<; iroha^ 
 rov ^Iijaov, koI i<^ol3i')0r}aai>. (v. 36.) ' Ain'jyyeiXov Be av- 5 
 Tots" Kal ol lB6vre<i, irw earooOrj 6 Baifioina6€i'<;. (v. 37.) 
 Kal i)piorrjaav avrov arrav ro 7rXP)0o<i rfj^ Trepi^copov royv 
 TaBapi]v€iv tnreXOelv dir avroiv, on (f)6f3(p p-eydXeo avvei- 
 jfomo ' auro<; Be e^/3a<; etV to ttXoIov inrearpc^ev. (v. 88.) 
 ^EBeero Be avrov 6 dvijp, u^p' ov €^eXi]Xvdec ra Bai/iovca, 10 
 elvai cri/v avrut' diTeXvcre Be avrov 6 'Irjcrov'i, Xeycov, (v. 30.) 
 " 'T7r6<rTpe<f>€ eh rov oIkov oov, kuI Birj-yov, ocra erroirjae croL 
 6 0e6<? •" Kal drri}X9e, Ka& oXrjv rrjv ttoXlv Kripvacrwv, ocra 
 eTTOiTjaev avrut 6 'J/;<JoOs^ (v. 40.) ^Eyh'ero Be ev rut vtto- 
 arpe-^ai rov ^Irjaovv, uTreBe^aro avrov 6 6^Xo<; • ^jaav yap ir. 
 TTai'Te? 'Trpo<iBoK(t)irre<i avrov. v. 11. Kal IBov, ifxOev 
 dvTjp, w ovopa 'Ideipo<;, Kal avr6<i cip^oiv rfj'i (Tvvayoyyri'i 
 irKrip-)(e, Kal ireaiiiv irapa tow 'TroBaf; rov 'Irjaov rrapeKuXei 
 avrov eiaeXOelv el<; rov olkov avrov ' (v. 42.) "On Ovyurrjp 
 fiovoyevTJi rjv avrco co<; eroiv BcoBeKa, Kal avrtj uTreOmjaKev. 20 
 ^Ev Be roi vTTuyetv avrov ol o^'^t avverrviyov avrov. (v. 43.) 
 Kal yvvi) ovcra ev pvaet a'ifiaro<; ciTrb erwv BcoBeKa, ^Tt9 et9 
 larpov'i 7rpo(TavaXcocra<ra oXov rov ^iov ovk iaj(vaev vtt ov- 
 Bevbi depaTrevdijvai, (v. ll.) TrpoaeXdova-a o-madev yy^raro 
 rov KpaarreBov rov lp.ariov ' Kal 7rapa')(pt]/j.a ecrrrj 17 25 
 pvcn<i rov aLfiaro<i airn}<;. (v. 45.) Kal eiirev 6 ^lT]aov<i, 
 " r/9 o dyp-d/jLevo'i p.ov ; " dpvovp^evcov Be irdvrwv, eiirev 6 JJe- 
 Tpo<; Kol ol aer avrov, " ^Eiricrrdra, ol 6)(Xot avve-^ovai, tre 
 Kal diroOXi/Sovat., Kal Xeyei<i • T19 6 dyfrdfjLev6<; fiov ; " (v. 40.) 
 'O Be ^Iriaov<i eiTrev, " 'Hy^aro /xov Tt? • iyo) yap eyvcov Bvva- so 
 fuv e^eXdovaav dir ifxov." (v. 47.) 'IBovaa Be rj yvv?], on 
 OVK eXaOe, rpefwvaa ifkOe, Kal Trpocnreaovaa avro), Be fjv 
 air lav Tjyiraro avrov, dirip/^/eiXev avru> evarmov TravTo<^ rov 
 Xaov, Kal ox? IdOr) Trapn^rifjua. (v, 4S.) 'O 8e elirev avrfi, 
 '' QdpaeL, dvyarep, rj Trt'crTt? aov aeacoKe ere - iropevov eU el- 35
 
 104 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 prjviqv." (v. 49.) "Etv avTOv Xa\ovvTO<;, ep-yerai Ti? tra- 
 pa Tov up')^icrvva/y(o'yov, Xijcov axrrw • otc " reOmjKev rj dirfd- 
 nip (TOV ' jii-j (TKvXXe tov StSdcrKaXov." (v. 50.) 'O Be 'Irj- 
 (rov<; uicovaa<i direKpidr] aino), Xeycov, " Mr) ^o^ov, fiovov 
 
 5 irurreve, Kal a-(o6i]crerai." (v. 51 .) El(re\6u)v he ek rijv ol- 
 kLuv, ovk d(l)r]Kev elcreXOeiu ovBeva, el firj IleTpov kol 'Id- 
 KOi^ov /cat ^Ioidvvr)v, Kal rov Trarepa t^9 7rat8o9 koI rrjv 
 fiT)Tepa. (v. 52.) "EKXaiov Se 7rdvTe<; Kal iKOTrrovro aim'jv, 6 
 Se elrre, " Mrj KXaiere * qvk direOavep, dXXa KaOevBei." (v. 53.) 
 
 10 Kal tcaTeyeXoiP airrov, elhore^ on cnreOavev. (v. 54.) Av- 
 T0<? he iK^aXoDP e^o) trdirra'i, Kal Kparqa-a*; tt}? ^etpo? axrn)<t, 
 e</>c6w;cre Xc'^/on', " 'Hiral'^, eyeipov.^^ {v. 55.) Kal ewearpe^e 
 TO TTuevfia avrPj^, Kal dvean] Trapa'^Qirjfia • Kal hiera^ev av- 
 rfi hod?]vaL (payelv. (v. 56.) Kal e^ea-Tijcrav ol yoveU au- 
 
 15 rrj'i • 6 he Trap/ffyetXev avToc<; fiijhevl ehrelv to y€yov6<;. 
 
 CAPUT IX. 
 
 (Luc. TX, 1.) Xir/KaXc(jdfjLevo<; he Tov<i hoyheKa fia07]Td<i 
 
 auTOv, eh(nK€V airrot? hvpa/uu Kal e^ovcrlav errl Trdma to, 
 
 haipLovia, koI voaov^ OepaTreuciv (v. 2.) Kai diriareiXev 
 
 auToix; ic7]pv<Ta-€iv tijp ^oxnXeiav tov &eov, Kal IdaOai toix; 
 
 20 da6evovvTa<i. (v. 3.) Kal elire Trp6<i airrov'i, " Myhev atpere 
 el<; TTjv ohov, /J-yTe pd^hou<;, prjTe 7n]pav, fn'jTe apTov, fii'jTe 
 dpyvpiov ' ft'i'jTe kva hvo ')(iLT(tiva<t €')(eiv. (v. 4.) Kal ei? rjv 
 av ouciav eiaeXdrjTe, iKcl p-evere, Kal kKeWev e^ep'yecrOe. 
 (v. 5.) Kal ocrot dv p,i] he^wmat, vpd<;, e^ep'^^ofxevoi diro tS}? 
 
 2.^ TToXeo)? eKelvrj^;, Kal tov KOViopTov utto t6)v irohoiv vfitov 
 UTTOTivd^aTe, el<i p^apTvptov irr avTowj. (v. 6.) ^E^ep-)^6fi€- 
 VOL he hu')p-)(0VT0 KaTci Trt9 Kcopa^, evarfyeXt^6p,evoi kol Oe- 
 pa'TrevovTe<; 7ravTa-)(ov. (v. 7.) 'HKOvae he 'Hp(i)&r)<; 6 TCTpdp- 
 'Xpj'i TO, yevop.eva irrr avTov iravra • Kal hirjiropei, htd to 
 
 30 XeyeaOai vtto tivcov, otl ^I(odvvrj<; kyiyyepTai €k veKpSiv • 
 (v. 8.) 'Tiro TLV03V he, otl ^HXia^ e(pdv7] • dXXcov he, otl 
 7rpo(f)7']T7)<; eU tcov dp-^^aicov dvecTTrj. (v. 0.) Kal elirev 6 
 Hp(ohrj<i, " ^I(odvin]v eycb d7r€Ke(f)dXura • tI<; he ecrTLv ovto<;,
 
 Mil. EvANGELIl M MaUC'IONIS. 105 
 
 irepl ov iyo} UKOVQ) Toiavra ; " Koi it,i]T€i IBeiv avrou. (v. 10.) 
 Kal UTro(TTpe\lrai'T€<i ol inrucrToXot Bnyyi'jaavro avTO), oaa 
 iiroirjaav ' Kcii 'rrapaXajjcJov avrov^ VTrej^Mpqae kut IBlav eZ-? 
 TOTTOV eprjfiov -TruXeco^ KoXovpLevq'i BtjOcraiSd. (v. 11.) 01 
 Be 6')(XoL jv6vT€<; r/KoXovOqcrav avro) • Kal Be^ufxevoi; avTov<;, * 
 eXaXei ai/rot? irepl r?;? ^aaiXeia'i rov Oeov, Kal rov'^ ')(peiav 
 €^oi>Ta<i depaireia^ laro. (v. \'Z.) 'H St yfiepa ijp^aro k\i- 
 veiv ' 7rpoae\dovre<i Be ol BoiBuKa elirov outco, "'AiroXvaov 
 rov 6^(Xov, iva aireXdovre^ el<; r^s' KUKXrp KU)fxa<; Kat tous' 
 aypoi/^ KaraXixToxTc Kal evpcocriv eTriairiafioi' • on o)Be iv "^ 
 €p/)/j,fp roTTcp iafiiv." (v. 13.) Elire Be 7rpo<; avToi><i, " Aure 
 avTol^i vp.el<; <j>ay€iv." Ol Be elirov, " Ovk elalv ij/xlv TrXeiov 
 •fj Trevre aproi Kal Bvo i-)(^9ve^, el fx/) n iropevdevre^; ^//xet? 
 ayopda-Qj^ev el<; nravra rovXaov tovtov /Spco/xara." (v. 14.) 
 ^Haav yap Q>a-el avBpe<; ireviaKia^iXioi • elire Be irpo^ tou? '* 
 ^6i)Ta<; avTov, " KaraKXivare auTov<; K\ivLa<; civd TrevrtjKOv- 
 To," (v. 1.5.) Kal iiroirjaav ovtco, Kal dveKXivav cnravra'^. 
 (v. 16.) Aa^cov Be tou^ Trevre ciprou<; Kal rous Bvo lydva<;, 
 ava^ey\ra<; eh rov ovpavov, eiiXoyrjaev avrov^ • Kal Kare- 
 KXacre Kal eBlBov roc'i fia6t]rai<; TrapnriOevaL rco oyXco. *" 
 (v. 17.) Kal e(f>ayov Kal e-)(opru<jdriaav 7ruvre<; ' Kal ^jpOrj rb 
 irepiaaevo'av avroi<i K\a(Tp.drwv, ko^lvol BcoBeKa. (v. 1^.) 
 Kat eyevero iv rw elvai aurbv irpoaev^o/xei'ov Karafx6va<;, 
 avvrjaav aurtp ol fxaOrjral • Kal eTrrjpdorTjcrev avrov^, Xeycov, 
 " Ti'va fxe Xeyovaiv ol o)(Xol eivat ;" (v. If).) 01 Be ('nroKpt- " 
 0evre<i elirov, " IfodvvrjV rov /3a7rriar7]v ■ aXXot Be 'HXlav, 
 aXXot Be, on irpo^nrTj'; ri<i row up-)(ai(ov dvearr)'' (v. 20.) 
 Elire Be avroU, "'T/iet? Be ri'va /xe Xeyere elvat ; aTTOKpiOeU 
 Be 6 Uerpo^: elire, " Tov Xpiarov rov Oeov." (v. 21.) 'O Be 
 e7riri/j,i](Ta^ avroU Trapijy^/eiXe fxrjBevl elirelv rovro, (v. 22.) '" 
 etTTcov, on Be2 rov vlov rov avOpcoirou ttoXXu iraOelv, Kal 
 airoBoKLfiaaOrjvaL drro row irpeajSurepoiV Kal dp-)^iepeo)v Kal 
 ypafifuireojv, Kal diroKravOjjvat, Kal rfj rplrrj jj/xepa eyep- 
 Oqvai.. (v. 23.) "EXeye Be irpo^ Trdvra'?, " Et n<i OeXei OTriaoy 
 fiov iXdeiv, aTrapvqadcrOco eavrov Kal dpdro} rov aravpov '^ 
 
 U
 
 lOG Codex Apockypiu's Xuvi Tlstamknti. 
 
 avTOv Kad' r)/j,6pav, koX aKoXovOeirw fxoi. (v. 24.) ' 0<; 
 yap av OeXy rrjv "^vx^^ avrov crcoaat, aTroXecrei, avrrjv ' 09 
 S' av airokearj ri]v "^vyiW o-iirov eveKev €fj,ov, ouTOf crcoaei 
 avrrjv. (v. 25.) Ti yap oi^eXeiTat av6p(07ro<; KepB/jaa'i rov 
 
 ^ KOCTfiov 6\ov, eavTov Be uiroXeaa'i i) ^r^ixiwdel^ ; (v. 26.) 
 '^O? yap av e7raicr)(^vv6fj [xe Kal Tov<i i/xov<; \6yov<;, tovtov 
 6 f/o? Tov avOpooTTOv i'iraia-)(yvdi'](TeTai, orav eXdrj iv rfj 
 Bo^rj avTov Kal TOV TraTpo'i Kal tmv uyicov dyyeXaw. (v. 27.) 
 Aiyo) Be v/itv aXrjdco'i, elal rive'i roiv oiBe eari^KOTcov, 01 
 
 *" ov fi.7] yevaovrai Oavcirov, €co<; av iBcoai ri/v jdaatXeiav tov 
 0eov." (v. 28.) 'EyiveTO Be fieTo, toi"? Xoy6v<; tovtov<;, 
 wael rifxepac oktoj, kuI TrapaXa^oov tov TIeTpov Kal 'Icocivvtjv 
 Kal ^IaK(t>j3ov, avi^rj eU to 6po<i Trpoaev^aaOai. (v. 29.) 
 Kal iyevcTo, iv ra> Trpoaevxeadat avTov, to €tSo<? tov irpoa- 
 
 '' coTTOv avTOv €Tepov, Kal 6 ifiaTiafiof; avTOv X6VKo<i e^aaTpd- 
 TTTQJV. (v. 30.) Kal iBov, avBp€<; Bvo avveaTrjaav avTM, 
 otVive? Tjaav Mo3a)]<; Kal ^HXia<;, 6(f)devTe^ ev Bo^r) avTov. 
 (v. 32.) 'O Be Tlerpo'i Kal 01 avv avTu> r]aav ^e^aprjfxevoL 
 virvw BLaypriyopi)aavTe<; Be elBov tj]v Bo^av avrov Kal tov<; 
 
 '" Bvo avBpa<i tou? avveaTcoTUf; avTu>. (v. J33-) Kal eyeveTO 
 iv TO) Biaxyypi^ecdaL avTov<; air avTov, elTrev 6 TIerpo<i 7rp6<i 
 TOV ^Irjcrovv, " ^ETna-TaTa, KaXov iuTiv ij/xd^i wSe elvai • Kal 
 rroii)(j(X)p.ev crKrjva^ TpeU, fiiav aol, Kal Mcoael fiiav, Kal piav 
 'HXia •" /A?) elBo)^ Xeyei. (v- .31.) Tama Be avTov XeyovTo<;, 
 
 " eyeveTO ve^eXrj Kal iireaKiaaev avTOv<; • icfjo^rjOrjaav Be iv 
 Tc3 €Keivov<i elaeXdelv et? tI)v ve(f)eXr]v- (v. 35.) Kal (pcovl) 
 eyeveTO iK t>}9 ve(f)eX't]<;, Xeyovaa, " Ovt6<; eaTiv 6 ulo? pov 
 6 aya'TT7)T0<i, avTov aKoveTe^ (v. 36.) Kal iv tw yeveaOaL 
 Tr]v <pcovi]V, evpedr) 6 ^Itjcrov'i p,6vo<; • Kal avTol iatyt^aav, 
 
 " Kal ovBevl dTTt'iyyeiXav iv eKelvac<; rat? T)p,€pat,<; ovBev wv 
 iwpciKaatv. (v. 37-) 'EyeveTo Be iv tjj e^P)<; i)pepq, KaT- 
 eXOovTwv avTOiv awo tov opov;, crvv^vTrjaev avTut 6xXo<i 
 ttoXik; ' (v. 3S. ) Kal IBov, avi]p diro tov 6)(\ov dve/Soijae 
 Xeywv, " AiBdaKaXe, Beopal aov, iTri^Xe-^ov iirl tov vlov pov, 
 
 ^'^ oTi povoyevrjf; IcTTi poL- (v. 39.) Kal IBov, Trvevpa Xap-^d-
 
 VIII. EVANUKLIUM MaRCIONIS. 107 
 
 vei avTov, Kal €^ai(f)Ui]^ Kpdt^et, Kal airapacraet avrov ^lera 
 a^pov, Kol fjL6yc<i airo-^^iopel ai? avrov (Twrpi^ov avrov. 
 (v. 40.) Ka\ ehei)9r)v rcov fxaOrjrwv crov, Xva iK^aWcoacv 
 avTO, Kal ovK i)hvvijdr]crav.'^ (v. 41.) ^ AiroKpideU Bk 6 
 ^Irjaovi eiTrev, "^ fl yevea a7rLcrro<; Kal Siearpafifxeur], €(0<i tto- 
 re €(T0/j.aL 7rpo9 vfui'i koI dve^ofjLai vfiMv ; irpoadyaye woe rbv 
 viov (Tov." (v. 42.) "En Be Trpoaep^o/xevov avrovy eppjj^ev 
 avrov ro Baifioviov koI avveairdpa^ev • kTrerifirjae Be 6 ^Itj- 
 <Tov^ ru> TTvevfMarL rw uKaddpro), Kal Idcraro rov iralBa • Kai, 
 dTriB(OK€v avrov rw irarpl avrov. (v. 43.) ' E^eTrXyaaovro '" 
 Be 7rdvr€<i eTrl rfj fie^/aXeiorrirL rov Oeov. Udvrcov Be 6av- 
 fudflvroiv eirl rraaLV 61^ irroirjaev 6 ^Itjaov^, eiire 7rpo<? rovi 
 fjuiOrjrd^ avrov, {v. 44.) " Oecrde vfjueU el<; rd ojra vfjbow 
 rov<; \6yovi rovrov<; • o yap vlb<; rov dvOpdnrov fieWei ira- 
 paBlBoadat et? ')(elpa<; dvdpcoTrcov.'' (v. 45.) Oi Be rfffoovv " 
 ro pr]/j,a rovro, Kal rjv TrapaKtKdXvfifievov air avrojv, I'va 
 fii] aiadoivrai avro • Kal icpo/Sovvro ipcorrjaai avrov irepl 
 rov ptjfjLaro^ rovrov. (v. 46.) KlarfS-de Be BLa\oyiafi6<; ev 
 avrol^, TO, TiV av eir) fiel^cov avrwv. (v. 47.) 'O Be ^Ir}crov<i 
 IBoiv rov BiaXoyicTfiov rPj^ KapBia<i avrwv, e7rc\a/36/jLevo^ irat- " 
 Biov, earrjaev avro irap eavrw, (v. 48.) Kal elirev avroU, 
 "'^O'i idv Bi^rjraL tovto ro iratBiov eirl rat 6v6/xari fxov, e/xe 
 B€)(eraL • Kal 09 edv e/xe Be^rjraL, Be^^^erac rov dirocrreiXavrd 
 lie ' yap fiiKporepo^ ev irdcnv vfiiv dirdp^oyv, ovro^ ecrrac 
 /jieja<i." (v. 49.) 'ArroKpideU Be 6 ^Icodwrj^ elirev, " 'Ettl- " 
 ardra, eXBoixev riva iiri rw ovofiari aov eKJ3dWovra rd Bai- 
 fMOVia' Kal eKcoXvcrafzev avrov, ore ovk uKoXovOel jj.e9' 97- 
 /AWi/." (v. 50.) Kal elire -rrpo^ avrov 6 ^Irjcrov^, " Mrj KOiXvere • 
 09 yap ovK ecrrt, Ka& vfiwv, inrep v/jlmv icmv." (v. 5 1 .) 
 Eyevero Be ev rd> crv/xTrXrjpovaOat rd'i r}fX€pa<; rfj<; dvaXr)- ^^ 
 •v/reo)? avrov, Kal at to? ro Trpoacoirov avrov iar/jpi^e rov 
 TTopevecrOaL ew 'lepovaaXy^fx. (v. 52.) Kal direareiXev dy- 
 yeXovi Trpo irpoacoTTov avrov • Kal iropevOevre^ elarjXOov eiV 
 KOiixrjv Safiapetro)V, ware eroi/xdcrat avrS. (v. 5 3.) Kat 
 OVK eBe^avro avrov, on ro Trpoacoirov avrov rjv Tropev6fj,e- '*
 
 108 Codex Apockyphus JN'ovi Testament!. 
 
 vov et9 'Iepovaa\i]jx. (v. 5i.) ^ISoi^re'i Se oi fia6r]Tal av- 
 Tov ^laKco/So'^ KoX ^IwavvT]^, elirov, " Kvpie, ^eXet9 eiTrcofxev 
 TTvp Kara/S^vat, airo rov ovpavov, Kal uvakwo-aL avrov^, co<; 
 Kol 'HXia'ii'irolrjae ;" (v. 55.) Xrpa^eU he eireTlpbrjcrev av- 
 
 ' TOif, Kat elirev, " Ovk olhare, o'lQvrrvevp.aro'i iare vp.ei'i • [v. 
 56.) 'O yap v'lo^ rod dvOpooTrov oik y\6e i^v)(a<i dvOpcoTrcov 
 CLTToXecrai, dWa crcoaat." Kal iiropevOrjaav el<i erepav Kcoprjv. 
 (v- 57.) ^E'yevero he Tropevo/xevcov avrcov ev rfj ohoi enre 
 Tt9 TTpo? auTOV, " ^AKoXov9)]cr(o aoL, OTTOV dv d'iTep')(r], Kvpie. ' 
 
 "* (v. 58.) Kal ehrev avrw 6 ^Irjaov'i, " Ai aXcuTre/ce? c[)co\eov<; 
 e^ovai, Kal to, Treretvd tou ovpavov KaraaKrjvdoaei^; • 6 he 
 V(09 Tov dvOpcoTTOu OVK €-^et, irov TJ]v KecpaXrjv KXivrj. 
 (v. 59.) Elwe he 7rpo9 erepov, " ^AKoXovOet fxot,^' 6 he eiTre, 
 " Kvpie, eiTiTpe^ov /jloi direXdovTi Trponov 6dy\raL tov irarepa 
 
 ^^ yuov." (v. 60.) Einre he avrip 6 ^Irjaov^, "'A(f>e<; tov<; veKpov<; 
 Odyp-ai TOL'9 eavTMV veKpov<i • av he direXOoiv hidyyeWe tijv 
 ^atjikelav rov Qeov^^ (v. 61.) E'lTre he Kal eTepo<i, "^AkoXov- 
 Otjctq) aoi, Kvpie • irpoirov he eirirpeylrov fiot aTrord^aadat 
 Tot^ el'i rov oIkov /iOf." (v. 62.) Elire he 7rpo9 avrov 6 ^Irj- 
 
 ^° crou?, " OvheU eirL/SaXcov rijv %et/3a avrov iir dporpov, Kal 
 /SXeircov e/9 rd oTTiaco, ev6er6<; iariv eh r))v /BaacXeiav rov 
 GeoOy 
 
 CAfUT X. 
 
 ^* (Luc. X, 1.) Merd he ravra dvehei^ev 6 Kvpco^; Kal 
 erepovi i^ho/i7]Kovra, Kat direareiXev avrov<i dvd hvo irpo 
 irpoadiTTov avrov e/9 rrdaav ttoXlv Kal roirov, ov ep^eXXev 
 auT09 ep')(ea6ai. (v. 2.) "EXeyev ovv irpo^i avrov<i, " 'O fiev 
 Oepicrpo^ TToXv^, ol he epydrau oXlyoi' her'jdyre ovv rov 
 
 '" Kvplov rov 6epi(xp,ov, 07r&)9 €K/3dXXr} ipydrwi ei9 rov depi- 
 (xp,ov avrov' (v. 8.) 'Tirdyere • ihov, eyd) aTrocrreXXo) v/jLd<i 
 d)<i dpva^ iv fieacpXvKcov. (v. 4.) Mi] /Saard^ere (SaXdvriov, 
 /jLJ) irqpav, fxrjhe virohi'jpbura • Kal fn]heva Kara rr)v ohov 
 dcrTrdarjcrOe. (v. 5.) £19 rjv 8' dv oiKiav elaep')(i]aOe, irpd- 
 
 ^^ rov Xeyere, ' Elpy]vr} tc5 oUrp rovr(p^ (v. 6.) Kai edv pev
 
 Vlll. EVANGELIUM MaKCIOMS. 109 
 
 77 e/cet 6 u/o? elpi'^prji;, etvavairavaeraL eV aurov rj eiprjvr] 
 vfxojv • ei Be fJ'>']ye, €'<^' v/ta? dvaKd/Myp-ec. (v. 7.) 'JSy auT^ 
 Be rfj oLKia fxevere iaOiOVTe^ koX 7rivovTe<; rd Trap avrwv • 
 d^LO'i yap 6 ipyuTTji; tov pLicrOov avrov iaTC ' juli] /xeTa,3aive- 
 re e^ oiKia<; ek oliciav. (v. 8.) Kal els rjv S" dv iroXiv 
 elcrepYqade Kal Be)(covTaL vfid^, ecrOiere rd iraparLdeixeva v- 
 fuu. (v. 9.) Kal depaTrevere tou-j ev aurfj daOeveU, Kal 
 Xeyere avToi<;, ' ^'HyyiKev e<f> vfj,d^ 7) ^aaiXela tov ©eov. 
 (v. 10.) El<; rjv 8' av ttuXlv el(jep-)(r](T9e Kal /xi] Be)((ovTai 
 VfJbd^, e^eX6ovTe<i eh 7a9 TrXarei'a^i avrP]^ efTrare • (v. 11.) 
 ' Kal TOV KOiioprov tov KoXXyjdevra yfxlv €K T)]<; 7ro\ew9 
 v/jlwv dirofxacra-ofieda vplv ' ttXijv tovto yivcoaKere, otl ijy- 
 yiKev e(f) vp.d<i 1) /BacriXela tov Oeov.^ (v. IG.) 'O ukovcov 
 vfxwv, ifiov dKOuet • Kal 6 dOercov v[xd<i, ep-e dOeTel' 6 Be 
 ijxe dderoiv, dderel tov uTToaTelXavrd fie." (v. 17-) Tjre- " 
 aTpeyjrav Be ol e^Bopi'/KOVTa fierd ')(apd^, XeyovTe<;, " Kvpte, 
 KoX Ta Baipovia vTrordcraeTat rjplv ev tco ovop,aTi aov. 
 (v. 18.) Elire Be avToh, "^Edecopovv tov caTavav co? darpa- 
 Trfjv eK TOV ovpavov ireaovTa. (v. 19.) ^IBov, BlBco/xt vplv 
 riiv i^ovalav tov irarelv iirdvco oiecov Kai, aKopiricov Kal ^^ 
 eirl Trdaav Ti]v Bvvap.Lv tov e')(6pov ' Kal ovBev vp,d<; ov p,i) 
 dBiKi]o-et. (v. 20.) IIXr]v ev TouTfo p.rj '^(aipeTe, otl Ta irvev- 
 fiara vpiv viroTdaaeraL • y^alpere Be pdXXov, otl Ta ovopara 
 vp,(ov iypd(f)r} ev tow ovpavoL<i" (v. 21.) ^Ev avrfj Tfj 
 oipa -qyaXXLdaaTO T(p irvevp.aTL 6 ^Irjaov^ Kal elirev, " ^E^op,o- "" 
 \oyovpaL aoL, KvpLe tov ovpavov, otl d7reKpvyp-a<i TavTa airo 
 aocfiojv Kal crvveTOJV, Kal direKuXv^a'^ avTa injtrLOL'i • vaL, 
 7raT7}p, OTL ovTOi^ eyfveTo evBoKia epurpoaOev aov. (v. 
 22.) Tldvra poL TrapeBodrj vtto tov iraTpo^ pov Kal ov8el<i 
 yLvdxTKeL, tl<; eaTLV 6 7raTi]p, el pLVj 6 f to? • Kai Ta eaTLV ^' 
 vlo'i, el p,>] 6 irarijp, Kal co idv jSovXrjrai 6 vio-i diroKa- 
 Xv-ylraL." (v. 23.) Kal (JTpa<^eU Trpo'i Tov<i pa9ijTd<i 
 KaT IBLav eiire, " MaKdpLOL ol 6cf)6dXp,ol ol l3Xe7rovTe<i d /3Xi- 
 ireTe. (v. 21.) Aeyco ydp vplv, otl TrpocfiTjTao ovk elBov, 
 d vp^U /SXeVeTf." (v. 25-) Kal IBov, vop,LK6<i rt? dve- ^'
 
 110 CoDE5i Apocryphus Xovi Testamenti. 
 
 aTTj, i/c7retpd^(ou amov koX Xiycou, " AiBdcrKaXe, ri Trou]aa<i 
 ^(orjv K\r]povofn](TU) ;" (v. 2(3.) 'O 8e elne Trpo? avTov, "'Ev 
 TM v6fj,(o Tfc 'yiypaTTTac ; 7rco<? dvayi,v(i^(7Kei<i ;' (v. 27.) O oe 
 diroKpiOeU eiTrev, '•' 'Aya7T)]cret,<i Kvpiov rov ©eov aov i^ 6Xr]<; 
 
 * T)]<i Kaphia'i aov, koX i^ 0A779 rrj^ '»/^i^X»7? o-ou, koI i^ 0X7/9 tP;? 
 layyo's aov koI i^ 6\r]<; t>}<? hLavoia<i aov • koI top TrXijalov 
 aou 0)^ aeavTov." (v. 28.) ElireSe avTM ; "'Opdo)<; direKpL- 
 6r]<i • rovTO TTolet Kol ^ijarj." (v. 29.) 'O Be deXwv Blkulovv 
 eavrov, elire 77/309 top 'I-qaovv, " Kal tl<; earl fiov ifkriaiov ; 
 
 *° (v. 30.) 'TiToXalBoiv he 6 'IijaoO^; elirev, ""AvOpcoTroi TL'i kut- 
 e^aivev diro 'lepovaaXij/j, et9 'leptxco, Kal Xr^arah Trepieve- 
 aev ' 01 Kol eK.Bvaavre>i amov, Kal TrXrjyd'i einOevTe^ u'jti)X- 
 60V, d(j)evTe<; y/xtOavT) rvyxdvovra. (v. 31.) Kara avyKV- 
 plav Be lepev^ Ti9 Kare^aivev iv ttj oBo) eKewrj • Kal IBcbv 
 
 '' avrbv dvTiiraprjXOev. (v. 32.) 'Ofioi(o<; Be Kal AevLrri<; ye- 
 v6fMevo<i Kara rou tottov, eXOoiv Kal IBcov dvTcirapi'jXdev. 
 (v. 33.) ^a/xapetTrj^ Be Tt9 oBevcop ijXOe Kar avrbv, Kal 
 IBcov avrov ea7rXay)(yia6rj. {v. 3-1.) Kal TrpoaeXuoov Kare- 
 Brjae rd rpav/xara avrov em^ewv eXaiov Kal oivov ' im^L^- 
 
 ^" daa<i Be avrov eirl to iBlov Kr7}vo<i ijyayev avrbv eh TTavBo')(elov 
 Kal iTrep,eXi']dri avrov. (v. 35.) Kal eirl ri}V avpiov e^eXdcov, 
 eK^aXoiv Bvo Brjvapia eBcoKe rcZ 7ravBo)(^6l Kal elrrev avru), 
 ' 'E7ri/jLeXi)6r]ri avrov Kal 0, ri dv 7rpoaBa7ravi)aT)<;, eYo; ev rw 
 e7ravep)(ea6al fie dTroBcoaco aoi. (v. 3G.) Ti<i ovv rovrwv 
 
 *^ roiv rpmv BoKel aot, trXrialov yeyovevai rov epbireaovro'^ el<i 
 Toi'9 Xr]ard<; ;" (v. 37.) 'O Be eirrev, " 'O 7roLi]aa<i rb eXee^ fier 
 avrov." EcTrev ovv avru> 6 'Ir]aov<i, " Uopevov, Kal av iroiet 
 6yu,oici)9." (v. 38.) ^Eyevero Be ev ru) rropeveadai avrov<;, Kal 
 avrb<; ela?]X6ev eh K(i)fMt]v rivd • yvvy) Be ri^ ov6/u,art Mdp- 
 
 ^^ Oa vireBe^aro avrbv eh rbv oIkov avrP]'i. (v. 30.) Kal 
 rrjBe rjv dSe\(/)?) KaXovfievr] Mapia, ?) kuI irapaKadiaaaa 
 rrapa rov^ rroBa^; rov ^Irjaov yKOvae rbv Xbyov avrov • 
 (v. 40.) 'H. Be Mdp6a irepiearrdro irepl TroXXijv BiaKoviav 
 eiTLardaa Be elire, " Kvpie, ov fjiiXei aoi, on rj dBeX(f>tj fiov 
 
 " Ifiovrjv p,e KareXtrre BtaKovelv ; elrre ovv avrfj, 7va fjbol aw-
 
 VIU. EvANGELIUM MaRCIONIS. Ill 
 
 avTiXd^rjTaL.'" (v. 41.) 'AiroKpLdeh Se elrrev avrfj 6 'I-q- 
 aov^, " Mdp6a, MapOa, fi€pifiva<; koI rvp^atrj irepl iroXkd • 
 (v. 42.) kvo^ Be e'cTTt xpf/a- Mapia Be rijv dyaOrjv fxepLBa 
 e^eXe^aro, ^tc<; ovk d(f)aiped>)(Terai cvk avri]<i. 
 
 CAPUT XL 
 (Luc. XI, 1 .) Kal e<y€V€TO ev rw elvat avrov iv tottw 
 Tivl trpoaev)(oixevov, o)? kiravcraTO, elire ti<; toov fxadrjTcov 
 avrov 7rpb<i avrov, " Kvpie, BiBa^ov i]/jLd<i 'n-poaev')(eadai, Ka- 
 ^&)9 Kal 'I(odvi>r)<; iBlBa^e tou? /xaOrjrd^ avrov''' (v. 2.) 
 Elire Be avroU, ""Orav 'Kpoaev)(p)ade, Xeyere, ' Tldrep I'ljxoiv, 
 6 ev roL<; ovpavoU, dyiacr6)')rco ro ovo/nd crov • eXOerco i] 
 /SaaiXeta aov • yevrjdi'jro) rb BeKrjfid aov, 009 eV ovpavu) 
 Kal errl ri]'i 77}? • (v. ,'3.) Tov dprov 7)ficbv rbv emovcnov 
 BlBov i-jfuv ro Kad' I'j/iepav • (v. 4.) Kal d(f>e<; i)fuv ra? 
 dfiapria<i I'jfiMV, Kal 'yap avrol dcf)lefMev Travrl o<^eikovrL t)- 
 fiiv • Kal fjii] €laeveyKT]<; ijfMa^i et? rreipaafiov. (v. 5.) 
 Kal elrre irpo^ avTov<;, " T/? ef vficov e^ei ^iXov, Kal iropev- 
 aerai rrpo^ avrov fieaovvKriov, Kal eiirrj avra>, ' ^iXe, XP^^' 
 aov JjLOL rpei<; dprov<i • (v. G.) 'EireiB)] (f)lXo<; fxov rrapeje- 
 vero e^ oBov irpo'i fM€, Kal ovk e^co b TrapaO/jcrco avroj. 
 (v. 7.) KdKe2vo<; eacodev drroKpiOeU eXirr], ' Mrj fiOL kottov; 
 'irdpe-)(e • riBrj ?; Ovpa KeKXeiarai, Kal rd iraiBia jjlov /xer 
 e/xov et? rr]V KOLrrjv elcriv ' ov BvvapuL dvacrrd<i Bovvat aoi. 
 (v. 3.) Aeyo) v/xlv, el Kal ov Bcoaei avru) dvaard<;, Bid ro 
 elvai avrov (f>i\ov, Bui ye rrjv dvalBeiav avrov eyep9el<i 
 Bcoaec avru) dcrcov ^/3?;^et. (v. 9.) Kdyco vfilv Xeyco, Alrel- ^* 
 re, Kal Bodijaerai valv ' ^rjrelre, kuI evpi]aere ' Kpovere, 
 KoX dvoirfrjcrerat vpHv. (v. 10.) 2Ja? yap 6 alrow Xafx^avet ' 
 Kal 6 t^rircov evplaKet ' Kal r(i) Kpovovn dvoLyi^crerai. (v. 11.) 
 Tlva Be vfiMV rbv rrarepa alri'jaet 6 vlb<; dprov, fj,i] XlOov 
 eTTcBioaei avro) ; ?) Kal i-)(6vv, fir) dvrl l')(dvo<^ 6(f)iv eVtSo)- 
 crec avro) ; (v. 12.) ''iJ Kal edv alrrjarj wbv, fir) emBcoaei 
 avrS aKopTTLOV ; (v. 13.) El ovv vjxel'i, rrovripol VTrdpxpv- 
 re?, otBare B6/j,ara dyaOd BiBovac rol<i reKvoi'i vfiojv, rroao)
 
 112 CoDKx Apocryphus Novi Testames'ti. 
 
 fMoXXov 6 iraTqp, 6 i^ ovpavov, Scocret irveOfxa ayiov rol^ 
 alrovaiv avrov." (v. 14.) Kal rjv eK^aXXoiv Btafxovtov, 
 Kal aiiTo 'qv K(o(j>6v ' eyevero Be rov haifioviov e^e\96vTO<;, 
 i\aXr]crev 6 Kco(f)6^, Kal eOavfiacrav ol 6-)(\oi. (v. 15.) Tive^ 
 * Be e'f avTOiv elirov, " ^Ev BeeX^e^ovX cip^ovri, rwv Baifiovlcov 
 iK^dWec ra BaL/xovia.^^ (v. IG.) "ErepoL Be 7r6ipd^ovT€<; arj- 
 jxelov Trap avrov i^ijTovv i^ ovpavov. (v. 17.) Avro<i Be 
 elBo)^ avTMV rd Biavoy^pLara elirev avToi<i, " Udaa /dacrikeia icf) 
 eavTT]v BiaiiepLcrdelcra ipr)/j,ovTai, Kal olKO<i irrl oXkov Trlinei. 
 
 '° (v. 18.) El Be Kal 6 Xaravd^ icf)* eavrov Biefiepladr], ttm^ 
 aTaO/]aeraL i) ^aaiXeia avrov ; otl Xiyere, ev BeeXt^e^oiiX 
 iK/3dXXeiv p,e rd Bai/xovta. (v. 19.) El Be iym ev BeeX^e- 
 ^ovX eK^dWo} TU Batfjiovta, ol viol v/icov ev rivi iK^dXXov- 
 at ; Bed TovTO Kptral (//.cmv avTol eaovrau (v. 20.) El Be 
 
 '^ ev BaKTvXo) &eov eK/SdXXco rd Bai/iovia, dpa ecfidaaev icj)' 
 v/jLd<i 7) ^aaiXeia rov Qeov. (v. 21.)"0rai' 6 la")(vp6<; Kadco- 
 7rXia/jL€vo<i (fyvXacrar) ti]V eavrov avXrjv, ev elpj]vr] earl rd 
 v7rdp)^ovra avrov. (v. 22.) Eirdv Be 6 la')(yp6repo<; avrov 
 erreX-Ootiv viKijarj avrov, r)]V rravoirXiav avrov aipei, icf)' fj 
 
 ^" eTreTTOiOei, Kal rd crKvXa avrov BiaBlBcoaiv. (v. 23.) 'O 
 jjbil cov [xer ifxov kot epLov icrrt • Kal 6 firj avvdycov fxer 
 ifiov, aKopirl^et. (v. 24.) "Orav rb uKddaprov rrvevp-a k^eX- 
 Or) diro rov dvOpcorrov, Biep^erat Bl dvvBpcov roTrcov, ^r]- 
 rovv avdrravatv • Kal fxi] evplcrKov, Xeyeu, ' 'Tirocrrpe-^ct) el<; 
 
 *' rov oIkov fiov, o6ev i^PjXdov. [v. 25.) Kal iXdov evpi- 
 cTKei crecrapcofMivov Kal KeKocr/j,T}p,evov- (v. 26.) Tore iropeve- 
 rat Kal rrapaXafM/Sdvei eTrrd erepa rrvevpuara Trovrjporepa e- 
 avrov, Kal elaeXOovra KaroiKel iKel • Kal ylyverai rd icrx'^' 
 ra rov dvOpcoirov ixelvov '^elpova raw Trpcorcov." (v. 27.) 
 
 '" Eyevero Be ev rco Xeyetv avrov ravra, irrdpaad t»<> yvvr) 
 (f)covrjv iK rov o^ov, elrrev avrcp, " MoKapia ?} KOiXla i) /3a- 
 crrdaaad ere, Kal /xaarol, ov<; i6/iXaaa<;." (v. 28.) Avr6<; Be 
 elrre, " Mevovvye /xaKapcoL ol dKovovre<i rov Xoyov rov Oeov 
 Kal ^vXdaaovre^ avrov" (v. 29.) Tcav Be 6)(X(ov erra- 
 
 '* Bpot^ofievcov rjp^aro Xeyetv, " 'H yeved avrrj rrovrjpd iari.
 
 vnr. Ev.vxoELirM Maucionis. 113 
 
 arj/xeiov em^rjTei, koL arifxelov ov ZoOrjaerai avrfj. (v. 33.) 
 OvSel'i 8e Xv^vov ai^as" etV Kpinrriiv ridrjcni', ovBe inro 
 Tov fioSiov, dW eVt Tijif \v)(yiai>, iva ot elairopevofievoi 
 TO (f}6yyo<i ^eTTcoaiv. {v. 31'.) 'O Xi^^i'o? tov acofiaTOf; icTiv 
 o 6(f)6a\/j.o^ ' orav ovv 6 v(f)0a'\fj.6<; <rov inrXov'i jj, /cat •'• 
 oXov 70 aMfid (TOV (pwTeivuv icmv • €7rav Be 7rovr}po<; j], 
 Kal TO acdfid aov aKOTUvov. (v. 35.) ^KoTret ovv, fjH] to 
 <^w9 TO iv <TOi CTKOTO^ eVxtV. (v. 36.) £i ovv TO awfxd aov 
 oXov (fxoTeivov, /xrj e^ov tl fiepo'i aKOTeivov, ecTTat (pcoTeivov 
 oXov, tof oTav 6 Xv^vo<; ttj dcrTpairi] (pcoTi^T} ere." (v. 37.) lo 
 ^Ev he Tco XaXtjo-ai, r/pcora avTov ^apiaal6<; Tt9, 67rw9 cipL- 
 <TTt]ar] nrap ainco • elcreXBcov Be dverreaev. (v. 3S.) 'O oe 
 ^api(jaio<i iBcov eOavfiaaev, otl ov irpMTOV e^aTrTicrdij irpo 
 TOV dpioTov. (v. 39.) El-re Be 6 Kvpiof 7rpo9 avTov, " Nvv 
 vfjL€i<i 01 ^apiaaloL to e^(oOev tov TroTtjpiov Kal tov iriva- 15 
 /f09 KaOapi^eTe • to Be eawOev vficov <y€fMei dpira'^T)'; koI tto- 
 vrjpia^. (v. 40 ) ''A<f)pove<?, ov^ 6 7ron'j(Ta<i to e^coOev, koX 
 TO ecrtoOev erroitjae ; (v. 11.) IlXyv tu ivoma B6t€ eXerj- 
 fioavvTjv ' Kal IBov, TrdvTa KaOapa vpblv eaTiV. (v. 42.) 
 '^W' oval vjJLiv Tol'^ ^apicraioc<i otl drroBeKUTOVTe to rj- 20 
 BvoafjLov Kol TO ir/p/avov kol irdv Xd')(avov, kol 7rapep-)(ecr6e 
 TJ]V KXijaiv Kal Tt]v d<yd'7T7]V tov Oeov. (v. 43.) Oval vfiiv 
 Tot9 ^apLaaioL^y otl djaTraTe ttjv TrpwTOKaOeBplav ev Tat9 
 awa'y(i>'yaL<;, Kal TOt'9 daTracrp.ov<i iv Tai<; djopai<;. (v. 44.) 
 Oval vfuv, 'ypa/jLfj.aTels kol ^apicraloi, viroKpLTal, oTi iaT€ 2:) 
 o)? TO, fivrjfiela tcl clB^Xa, Kal ol dvOpwiroi 01 TrepiTruTovv- 
 T€<i eTrdvo) ovk oXBaaiv." (v. 45.) ^ATrcKpi6ei<; Be ti<; tmv 
 vofiiKMV XeyeL avTa>, " AiBdaKoXe, TavTaXe'^/COv Kal ?}/ia9 ii^pi- 
 ^et9." (v. 46.) 'O Be elire, " K.al vfxlv Tot9 vopuKols oval, otl 
 (f)opTi^€Te TOW dv6pcoiTovi (popTia Bva/SdaTaKTa, Kal avTol 30 
 evl Twv BaKTvXwv vp.o)v ov irpocr^aveTe toU ^opTloL<i. 
 (v. 47.) Oval vfilv, OTL oiKoBofieLTe tcl fivrj/xeLa TOiV irpo- 
 (fyrjTMV, ol Be TraTepe<; vp.oiv direKTeLvav avTOV<i. (v. 48.) 
 ^Apa fiapTvpelTe kol avvevBoKCLTe T0i9 epyoL^; tcop iraTepcop 
 vfiMV OTL avrol ^cv direKTeLvav avTov<i, ufxeL<i Be oIkoBo- s^ 
 
 15
 
 114 Codex Apocrypiius Novi Tkstamenti. 
 
 fLelre avrSiV ra /jLvrj/xeia. (v. 52.) Oval vfuv roc<; vo- 
 fiiKot<;, OTt Tjpare rrjv KXelSa t^9 yvcoaeto^; • avrot ovk 
 elarfkOere, Koi roii^ €laep')(o^evov<i iKcoXvaaTe" [v. 53.) Ae- 
 yovTO<i 8e avTov ravTa Trpo? avrov^, yp^avro ol ypafx-fxa- 
 5 Tet9 KOi ol ^aptaaXoi BeLVO)<; eve-)(eLV, koX dTrocTTO/xaTi^etv 
 avrov vrepl irXeiovcov, (v. 54.) ^Evehpevovre<i avrov, koX 
 ^rjTovvre^ Orjpevaai tl €k tov arrajJiaTOfi avrov, iva Kari]- 
 <yopi]a(i)atv avrov. 
 
 CAPUT XIT. 
 (Luc. XII, 1.) ^Ev oh eTTiavva'yOeLaSiv rwv fxvpidSoov 
 
 10 rod o'xXov, ware Karairareiv dWifK-ovi, yp'^aro Xejeiv 7rp6<i 
 Tov<i fiaOrjra'i avrov, " JJpcorov irpo'ii'xere eavroK utto tt}? 
 ^Vfirj'i rwv ^apcaatoov, 7;Ti9 icrrlv v7r6Kpiac<;. (v. 2.) OuSkv 
 Be avyKeKaXvfifievov earlv, b ovk u'TT0KaXv(p6i'jaerai • koX 
 Kpvirrov, ov 'yvwaOi^a-erai. (v. 3.) 'AvB" d)v ocra iv rrj 
 
 15 (TKoria eXrrare, iv ru) (poyrl dKovaBtjaeraL • Kai 6 7rp6<; ro 
 ov<i i\a\j](Tar€ kv rol<i rafieioi^;, Krjpv)(6y]a€Tai iirt roiv 
 Bcofjbdrcov. (\'. 4.) Aiyo) Be v/uv Tot9 <f>i\oi<i fjiov • fif) (f>o- 
 ^rjOrjre cirro rwv aTTOKreivovrcov ro aufia, Kal fierd raxna 
 /XT) e')(6vrci}v rreptaaorepov ri iroirjaau (v. 5.) 'TiroBei^o) Be 
 
 20 v/uv, riva (f)o^r]6rire • <f)o/3i]6rjre rov fierd ro drro/cretvai 
 i^ovcrtav e')(ovra e^^aXeiv et? rrjv yeevvav vol Xeyco vfuv, 
 rovrov (f)o^rj67]r€. (v. 8.) Aeya> Be vfuv • rra<; 09 dv 
 ofio\o'y)]ar) ev ifwl e/xTrpoadev rcov dvOpcoircov, Kal 6 vio<i 
 rov dvOpcoTTov ofioXoytjaei iv avrw ep^irpoaOev rov ©eov. 
 
 23 (v. 9.) 'O Be dpvTjadp.evo'^ fxe ivcoiriov rdv dvOpcorroyv, drr- 
 apvrjdi^aerai ivoimov rov Seov. (v. ] 0.) Kal 7rd<i, 09 
 ipel Xoyov et9 rov vlov rov dvOpcoirov, d^eOrjaerai, avrco • 
 Tft) Be et9 ro dyiov irvevjia /3Xaacf)r]fX7]aavrc ovk dc^eOi'^aerai. 
 (v. il.)' Orav Be 7rpo<;(f)6p(i)aiv vfMd<; iirl rd<i avvayayyaf; Kal 
 
 30 Ta9 dp^a<; Kal rd<; i^ovala^, (mt) fiepi/uLvdre, ttok t; ri diro- 
 Xoyrjario-Oe, rj ri etrrr)re • (v. 12.) To yap ay tov rrvevfjua Bl- 
 Bd^et vfMU'i iv avrfi rfj wpa, a Bel elrrelv" (v. 1.3.) El-rre 
 Be Tt9 auTft) iK rov o^Xov, " AiBdaKaXe, eiire raJ dBiXxjxi} fxov
 
 Vlll. ilvANQELIUM MaRCIOIS. 115 
 
 fiepiaaaOac /xer kfjbov rrjv Kktipovojilav.*' (v. 14.) *0 St eZ- 
 trev avru), *' "AvOpccnre, tI<; fx^ Karea-Trjae BLKoa-njv rj fiepi- 
 cnrjv i(f> vfia<i ; '' (v. 15.) Eiire Be tt^o? avTOV<;, " 'Opare Kai 
 <f>v\daa€a6€ utto tt}? frXeove^la^ • on ovk ev tu) TrepufaeveiV 
 TLvX 1) ^coT] avrov icniv ex roiv xnrap-)(ovT(i)V avrov. " (v. 1 6.) 5 
 Elire Se rrapafioXijv 7rpo<; avrov^i Xeycov, ''^AvdpcoTrov Tti/09 
 irXovcriov evc^op-qaev rj ^(opa ' (v. 17.) Kai BieXoyi^eTO ev 
 eavTQ}, Xeycou • tl iroujao) ; on ovk e^co ttov auvci^o) rov<s 
 Kapirov'i fjbov. (v. 18.) Kai etVe • tovto 7rou]aco' KadeXco 
 fM^v Ta<; d7roO)']Ka<;, Kai /jiel^ova^ otKoSop-Zjcro) • Kai avvu^oi 'o 
 €K€t irdma to, jevvi'^fiaTd fiov Kai, rd dyaOd fiov ' (v. 19.) 
 Kai ipco rf] "^0)^7) fiov • '^/^I'XV' ^X^^'^ iroXXd dyadd Keifjieva 
 eh err} iroXXd' dvairavov, (pdye, Trie, €v(f)paivov. (v. 20.) £4- 
 ire Bk avTO. Seo^ • d^pov, ravTT] rfj vvktI ri]v '^v)(ti)v 
 aov dTTaiTovaip utto crov • a Be 7)rol/j,aaa^, rivL earaL ; is 
 (v. 21.) OvT(0<i 6 drjaavpilfov eairrat, Hai firj et? ©eov ttXov- 
 T«p." (v. 22.) Elne Be tt/so? tou? /MidT]Td<; avrov, "Aid 
 rovro vfuv Xeyw, firj fieptfxvdre rjj ylrv^jj v/mcov, ri (f>dy7}re • 
 ^rfSe To5 adifian, ri evBva-rjaOe. [v. 28.) 'U "^v^rj irXecov 
 4ari, T)}? rpo(p)]'i, Kai ro ao)p,a rev iuBvfj,aTo<;. (v. 21'.) 20 
 Karavo^crare rov<; K6paKa<;, on ov aTrelpovatv, ovBe 0€- 
 pl^ovcnv, ot<; ovk eart rafxetov ovBe dTrodi'jKt], Kai 6 ^eo9 
 rpe(f>ei avrov<; • Troaqy fidXXov vfxeh Bca^epere rSiv irereivtov ; 
 (v. 25.) T/9 Be i^ vfLOiv p,epLp,voiv Bvvarat irpoaOe'tvaJieTn 
 rrjv rjXLKcav avrov irij^vv eva ; (V. 26.) Kl ovv ovre iXd- it 
 ')(carov BvvaaOe, ri irepl ro)v Xonrcav uept/juvdre ; (v. 27.) 
 KaravoTjaare rd Kpiva, ttw? av^dvei • ov Koina, ovBe vr]- 
 6et • Xeyco Be vfMiv, ovBe ^oXo/xwv ev irdarj rrj B6^ avrov 
 irepie^dXero 6i<; ev rovrcov. (v, 28.) El Be rov ')(oprov ev 
 ra> dypo) arjfiepov ovra Kai avptov et? KXl^avojf ^aXXofie- 30 
 vov 6 Oeo'i ovrco^ dpi^LevvvaL, iroacd p,dXXov vp,d<;, 6X1- 
 yoTTcaTOL ; [v. 29.) Kai vp,el<i pLT) ^rjrelre, ri (})dy7]re, rj ri 
 TTLrjre' Kai p,ij perewpi^eade. (v. 30.) Tavra ydp irdvra 
 rd eOvr) rov Koap^ov eTn^rjTel • vpuCdv Be 6 Trarijp olBev on 
 XPV^^T^ rovTCDv. (v. 31.) nXrjv ^rjreije rrjv ^aaiXelav rov 35
 
 116 Codex Apocryphus Novi Testamenti- 
 
 Oeov, KoL raina Trdvra TrpoaredtjcreTai, v/mv. (v. 32.) Mr) 
 (po^ov, TO fiiKpov TTOtfjLViov ' OTt, cuhoKijaev 6 Trarr/p v/mmv 
 Zovvai vfMLU TYjv /SaaiXelav. (v. 33.) TlcoXijaare ra virdp- 
 ')^ovTa v[XMV, Kal Sore iXerjfxoavvrjv. 7rou]aar€ eavrol'i ySa- 
 
 5 \dvTia fjbi) TTdXaiovjJbeva, drjcravpov dveKkennov it^ Tot9 ov- 
 pavoL<;, OTTOV /cXctttt;? oiiK eyylt^ei, ovBe cri)<; BiatpOelpec. 
 (v. 31.) "Ottov 'yap ianv 6 dricravpo'i vfMMV, €K€l koI i) Kap- 
 Bla v/jL(t)v eaTai. {v. 35.) ''Earcoaav vfxwv al 6a(f)V£<; 
 Trepie^wafxivat, koX ol \v-)(yoL Kai6fj,€vof (v. 3G.) Kal i^yLtet? 
 
 10 ojjLoiot, uv9pu>7rot<i 7rpoaB€^n/j,evoi<; tov Kvpiov eavriov, irore 
 dvakvcrei e/c row yufjucov • 'iva, e\d6vT0<i koI Kpovaavro'^, ev- 
 6eo)<i dvoi^axTLV avro). (v. 37.) MaKupioi ol SovXot eKelvot,, 
 ov<i kXdcov 6 KVpLO'i evprjcrei jpriyopovvTa<i. afirjv \ey&) vpHv, 
 on irept^cocreTai Koi dvaKXtvel aurou'i koL irapeXOwv Sluko- 
 
 15 v7]cr€L avTol<;. (v. 38.) Kal iav eXdrj hv rfj hevrepa (jivXaKfj, 
 KOL €v rfj rpirr) (f>v\aK^ t'^^?7; /^ot ^^PJ) ovtq), fiaKupioi 
 elatv 01 SovXoL eKetvoi. (v. 39.) Tovto Se yivcoaKere, on el 
 fjSet 6 olKohecnroTTjq, iroia wpa 6 K\i7rT7]<; 'ip'^erac, iyprj- 
 y6pi]a€v av, Kol ovK av d<f>i)K€ Siopvyrivac rov olkov avrov. 
 
 20 (v. 40.) Kal vyLtet? ovv jiveaOe eTOifiot, • otl § &pa ov ho- 
 K€iT€, 6 vi6<; TOV dvdpoiTTov ep^eTtti." (v. 41.) Elrre Be al- 
 Tw 6 Uerpo^, " Kvpie, Trpo? ///xa? ti]V irapa^oXyv TavTrjv \e- 
 7et9, 17 Kal 7rpo<i 7rdvTa<i ;" (v. 42.) Elire 8e 6 Kvpto<i, " Ti<; 
 apa earlv Tricrxov oiKovofio'i Kal (pp6vi/xo<;, ov KaTacmjcrei 
 
 25 o Kvpio<i eirl TT/? 6epa7reLa<; auTov, tov BiSouai ev Kaipai 
 TO atTOfjieTpiov ; (v. 43.) MaKapio^ 6 80OX09 CKetvo^, ov 
 kXOayv 6 KvpL0<i avTov evpijaei iroLovvra ovt(o<;. (v. 44.) 
 ^AX,rj6a)<i \eyco vfuv, ore eVt irdac toU virdp-xovcnv avTov 
 KaTacTTrjaei avTov. (v. 45.) ^Eav Be elirr) 6 BovXo<; eKelvo'i 
 
 30 ev Tji KapBia avTov * ')(povi^eL 6 Kvpi6<i fiov ep'^eaOai • Kal 
 ap^rjTaL TVTCTew Tov<i TralBa<^ Kal tcl^ iraLBiaKa'i, iaOietv 
 re Kal iriveiv Kal [xeSvaKeaOat • (v. 4G.) ''H^ei 6 Kvpto<; tov 
 BovXov eKeivov iv i)fji,epa, fj ov irpoaBoKa, koI iv wpa, y ov 
 yivcoaKei ' Kal Bt')(0T0/j,i']aei avTov, Kal to (xepo^; avTov fxeTa 
 
 3s Twv uTTiaTcov Orjcrei. (v. 47.) 'EK€ivo<i Be 6 BovXo'i 6
 
 vin. EvANOELiuM Maucionis. 117 
 
 yvov^ TO OeX-q/xa tov Kvpiov eavrov, Koi ix^ eTOifidaa<;, 
 fi7]8e 'irou]aa<i irpo^ to deXrjfjM avrov, hapijaerai, iroWa'i' 
 (v. 48.) 'O Zk fir) yvov'i, 7roii]aa<i Se a^ia ifkrp/MV, Bapijae- 
 rat oXlya'i • ttuvtI Be (o iBodri ttoXv, iroXv ^i]Trj6i](TeTai 
 Trap avTov • koi u> irapeOevro ttoXv, ireptaaorepov aiT)]crov- 5 
 aiv avTov. (v. 49.) IIvp rfkOov ^aXelv eU ti]v yijv, 
 Kol ri OeXco el ijBr} dvijcfiOr) ; (v. 50.) BaTTTicr/xa Be e')((o 
 ^airria-Orjvai, kol ttw? axrve')(oixai €0)<i ov reXeadfj ; 
 (v. 51.) AoKeiTC OTC elprjVTjv Trapeyevo/x-qv Bovvat ev rfj yrj ; 
 oir^i, Xeyo) vfuv, aXV rj Biafxepiafiov. (v. 52.) Eaovrai la 
 yap ciiro tov vvv irevre ev o'lKfo evi Biafiefiepicrfievoi, rpe2<; evrl 
 Bvai, Kal Biio eVl rpiai. (v. 58.) ^ia/j.€pia6j']a€TaL TraTrjp 
 ecf)" vi(^, Kal vi6<i iirl ■Karpl • firjTrjp eirl OvyaTpl, Kal dv- 
 yuTijp eTrl fXTjrpi • rrevOepd iirl Z7]v vvfx^rjv avrrj<i, Kal vvfi<}>7} 
 eirl T)jv irevdepav avr?)^^^ (v. 54.) ^EXeye Be Kal Tot<; o')(Xoi(;, ,5 
 ""Orav XBrjTe Trjv ve(f)eX'7]v dvareXXovcrav cItto BucTfiMV, evOeoi^ 
 Xeyere' o/x/3po9 ep-^erar Kal yiverac ourco. (v. 55.) Kal 
 orav voTov Trveovra, XeyeTe, on Kavacov earar Kal yiverau 
 (v. 5G.) 'TrroKptral, to rrpoacoirov TTJ<i 7^9 Kal tov ovpavov 
 oiBaTe BoKifid^ecv • tov Be Kaipov tovtov ttw? ov BoKifidt,eTe ; 20 
 (v. 57.) Tl Be Kal d(f> eavTWV ov KpiveTe to BiKatov ; 
 (v. 58.) 'ifl<; yap vTrdyet'i fieTa tov avTiBUov aov eV dp- 
 'XpvTa, ev TTj 6Bu> Bo<i epyaalav dirriXXd'^daL air avTOv ' 
 firjiroTe KaTaavprj ae 7rpb<i tov KpcTrjv, Kal 6 KpiT^<; ere Tra- 
 paBoi TU) TrpdKTopt, Kai 6 TrpdKTcop ere /SdXr} et? ^vXaKrjv. 25 
 (v. 59.) Aeyco aoL, ov firj e^eX6r)<i eKetdev ew? ov Kal to 
 eo-)((iTov XeiTTOv d7roBa)<i. " 
 
 CAPUT XITI. 
 (Luc. XlIT, 10.) ^Hv Be BtBdaKcov ev fiia tojv crvv- 
 aywyoiv ev TOt? ad^^acrt. (v. 11.) Kat IBov, yvvl) ?]v 
 TTvevfjia e)(ovaa dadeveia^ eTrj BeKa Kal oktco' Kal rjv crvyKV- so 
 TTTovaa, Kal fir) Bvvafievr) dvaKv-^ai eh to TrajrreXe^. {v. 12.) 
 ^iBcbv Be avTi)V 6 Ir)aov<i 7rpocre(f)(ovr)ae Kal elTrev avTr}, " Tv- 
 vat, uTToXeXvaai, r?}? dadevelas aov." (v. 1-3.) Kal iiriO-t)-
 
 Il8 Codex Ai'0(nviMiL> N'ovi Tfstame!<t1. 
 
 Kcv airri] rh^; ')(€lpa^ ' Kal 7rapa-)(prjfjia avtopdioOt), Kal ^bo- 
 ^a^e Tov Oeov. (v. 11.) ' AiroKpiOeU Bk 6 iip-)(^i(7vvuyayyo<i, 
 tiyava/CTa)i', ore rut cra/S^uTo) eOepuTrevo'ev 6 'It/ctoin, eXeye 
 TO) o-)(\tp, " '^E^ rffiepcu elalu, iv aU Bei eprfu^l^ecydat • ev Tav- 
 
 * Tcu<i ovv €p)(OfjL€voi 0epa7r€V€<T0e, kcu firj rfj ^)fJ-(pa tov aOfS- 
 ^arov" (v. 15.) ^AireKpidi} ovv outm 6 KvpuK, Kai iiTrev, 
 "'TTTOKpira, iKcurTO'i vp-otv rto aafi^aT(fi ov Xi'ft tov fiovv 
 avTov Tj rov ovov airo t»7<? (jxlrmj^;, Kai uTrayajcov irori^ei ; 
 (v. ICi.) TavTr]v St OvyaTepa ^A^paa/x ovcrav, ijv eBijaev 
 
 •" o <7aT(U'a<; IBov Serca Kai ok^oj ert], ovk tdet XvOfjvai airo 
 rov hicr^v tovtov ttj i)fUpa tov (to^^utov ; (v. 17.) Kai. 
 Tdvra Xt7orro<r ainovy KaTTfcr-^fyvovTO TrdvT€<; oi uiTiKd^evoi 
 axnto ' Kol ira'i 6 o;^Xof €^aip€v cttI Troc-t tow ivBo^ots tok 
 yivo/xevoi'i irrr' ainov. (v. IS.) "EXeye Be, " Tivi ofi»ia 
 
 15 koTivi] ^{'uTiXeia tov Seov ; koi tu>i ofuudxrat airn'fv ; (v. 19.) 
 Ofwla iarl KoKKtf) cnva-muhi, %v Xa^^v at^pb:nro<i e^aXev 
 €t? Kipiov eavTov ' Ka\ ^ufr/o-f, Kal eytirro (if B^vdpov /x€- 
 
 ya, Kai TO. TTfTttl'a rov OVpaVOV KaT«TKl'}VW<T€V €V TOl<i KXd- 
 
 Boi<i auTov" (v. 2(1.) Kal ttuXiv iJnf, " Tivi ofMOtoymt 
 20 Ti)v ^aaiXilav tov &€ov ; (v. 21.) Ofuna €a~ri ^u^jj, fjv Xa- 
 fSovaa yvvi) iviKpvyjrtv eiV dXevpov auTa Tpla, ««><? ov t'^i/- 
 fiu>6}] oXov.^^ (v. 22.) Kai Bie7rop€V€TO KaTO, 7r6Xei<! Kal kco- 
 fxa^i BtZda-Kcov, Kal -rropiiav 7roiovfi€vof etV 'lepovaaXtja. 
 (v. 23.) EiTre B4 Tt«j avTcuy " Kvpie, et oXvyoi ol awlfip.€voi ;* 
 25 6 Se ehr€ vpo'i avTov<;, (v» 24.) " ^ Ayoyvi^fo-Oe cUreXBtlv Bi^ 
 Tiff crrevi'jf TrvXrjf • otc TroXXoi, Xt"7a) Vfj.u>, ^rjTt'jffovaiv ela- 
 eXBeiv, Kal ovk ia-)^v(rovaiv. (v. 25.) 'vl(^' ov dv eyepOfj 6 
 -olKoBeaTTOTTif, Ka\ iiTroKXiiari Ti]v Bvpav, Kal dp^tjcrOc t^oj 
 koTiLvai Kal Kpovtiv tijv Ovpav XeyovTCf • Kvpu, xvpie, a- 
 
 30 I'Ot^OV Vifllv Kal UTTOKptOilf 4p:l VfUV ' OVK olBa Vfldf, TTO- 
 
 6iv iare. (v. 2(5.) Tut€ dp^ecrOi Xkyitv tifxr/Ofxev ivunriov 
 GOV, KoX hriop.€v, Kal iv toT? TrXare/ot? i}iio)V iBtBa^af. 
 (v. 27.) Kal ipel ' Xeyco Vfilv, ovk olda vfuif, iroOev tare* 
 d'n6aTi)Te diT efiov Tra/at-f at ^pytirai T79 dBiKuif. (v. 2S.) 
 3."^ 'JE/cei tcTai o K\avduMf koa o fSpvyfto'; twv dB6vT<ui*t otov
 
 VIM. KVANOF.T.IIM MaRPIONIS. 110 
 
 6y^(T0i iravra^ rois SiKaiois iv tj) ^(uriXt^la toD Seov, 
 Vfid'i Be €Kf3aXKofUi^oiM koX Kparovfievois e^o). 
 
 CAPUT XIV. 
 (Luc, XI\, 1.) Kat eyertro tV to) eXOclv aiTov €i<i 
 oucov Tii^of rSiv apryovrtiiv Ttau 4^apuTaia}v (Taf3/3uT^ (fniyeh' 
 &prov, Koi ainol ^fcrav Traparijpovfiivoi airrov. (v. 2.) Kal s 
 U)OV, ai>$p<irrro^ ri-i tjt> vcpwiriKo^ (pTrpoa-Otu avrov. (v. H.) 
 Kai cnroKpiBd^t 6 *lT}(Toi"i cIttc 7rpo<f rois vofiixois Kal ♦a- 
 puTowis, Xeywi', " El^^eari Tfo (rafSfSurM fiepairevdv ;" (v. 4.) 
 Ot &€ Tjffv^ao-av. Kal €7ri\a^6/x€i'o^ laaaro ainoi; Kal ane- 
 \v<r€. (v. 5.) Kat tirroKptOel'i irpo^ avrov^ eJ-rre, " Tii'os lo 
 VfiOiv ^MtK yj ffois €i'i <f>p€ap ifiTreaeirai, koX ovk et^e&><f 
 aiHurrrd(T€i avrov ti> t/) f)^upa rov a-a^fSuTov ; (v. (».) Kat ovk 
 t<T^v(Tai' dm-aTroKpiOfji'ai avro) 7rp6<; ravra. (v. \i.)''E^\ey€ 
 8^ ATot Tft) k€k\ijk6ti avTov, "" Orav rroirf^ dpiOTov -fj ^Irrvov, fii] 
 ^xiiVii rois <f>iKov<; aov, fj-i)^^ rots dB^Xifxiis (rov, prj^ Toi»9 15 
 avyyfvei'i aov, prjBe yf nova's TrXovciov^ • prjirorc koI airroiae 
 MJTiAfaXtVrixrt, koX yeiTjTai <toi dmaTroSotia. (v. 13.) 'ylXX' 
 orav TToifj-^ Bo'^u, xaXei Trray^^ovi, dvaTr^pov^, ■)^(i)\ois, 
 TXf<f)\ois ' (v. 1 I.) Kai paK(ipio<; €cn} • on ovk e^oixriv diTaTTo- 
 hovvai (TOt ' dma7roBo8)'f<TeTai ydp <toi kv ttj dvacrrdcrd rdv hi- 20 
 tcaiojv." (v. 15.) *AKOv<Ta<i B€Tt<i T&vawavaK€ifi€vojpravra, 
 etTrev axnio, " MaKdpio<;, o^ (fxiyerat aprov iv rrj ^acriXiia 
 Tov Scov.'' (v. ]G.) 'O 5t etTrei' avroi, ""AvSpayTro'i ti<; €7roijj' 
 (T€ BeiTTVov fieya, xal iKaXeae 7ro\\ov<;. (v. 17.) Kai «7r€- 
 OTeiKe TOV BovXov avrov rr] lopa rov heiirvov elirelv rol^ 25 
 K€K\T]pJvoi^, <Ep-)(e<T6e, OTi 7)Br] eroi/xa eari vdvra, (v, IH,) 
 Kai rip^uino diro fiid^ TrapaireiaOai 7rdi>re<;. 'O Trparrof 
 etTTtf avTfo, drfpov ijyopaca, Ka\ e^o) dvdyKTjv i^cXdelv, Kal 
 IBilv avrov • ipoxrio ae, e^e fie "rraprfn^p.evov. [v. 1 ().) Kat 
 erepof; ctTre, ^€vyr] /3owz/ rjyopaaa irevre, koi Tropevopai So- 30 
 Kifulcrai airrd' ip<aroi ae, e^e fie •iraprjrrjpAvov. (v. 20.) 
 Kat €r€po<t eiTre, yvvdiKa eyj)fui, Kai hid. rovro ov hvva- 
 fun kXOetv. (v. 21.) Kal rrapayevofiepo'^ 6 hovXo<i kKCivo^
 
 1:^0 Codex Apocryphus Novi Testamkntt. 
 
 airrjyyeiXe ru) Kvpiro avrov ravra. Tore 6pyiadel<; 6 oIko- 
 SecTTTOTT^? elvre tw SovXm avrov, '"E^ekOe Ta^eto? eU ra<i irXa- 
 Teia^ Kal pvfx,a<; t/}? 7r6\€(o<;, Kal TOV<i tttw^^ou? kuI avairr)- 
 pov<; Koi ^&)\oi;9 /cat TV(f)\ov'i ehdyaye oiSe.' (v. 22.) Kal 
 5 enrev 6 BovXo'i, ' Kvpie, yeyovev to? eireTa^a';, kol en rotro^ 
 iari.^ (v. 23.) Kal ehrev 6 Kvpio<; 7r/3o<? rov SovKov, *"jE|^eX- 
 ^e et9 Ta<? 6Bou<; /cal tppay/xovt;, Kal dvdyKaaov €l<;e\6eiv, 
 iva y€fMtaOf] 6 oIko^ /u,ov. (v. 24.) Aeyoi yap v/mv, on 
 ovSel<; rwv dvhpoiv iKelvoiV rcov iC€K\r}iMev(ov yeixreTat fxov 
 
 10 Tov helirvov.^ " (v. 25.) Xwe-nopevoino he avrco 6^(\oi 
 TToWoi' Kal aTpa(f)el<i eiire tt^o? avTov<;, (v. 20.) " Ec Tt? 
 ep')(erai 7rp6<; fie, Kal ou KaTaXeiirei rov irarepa eavrov, Kal 
 TTjv /MTjrepa, Kal Tr)v yvvalKa, Kal rd reKva, Kal tou? aSeX- 
 (j>ou<;, Kal Ta9 dSe\(f>d<i, en 8e Kal tjjv eavrov '^v-)(i]v, ov 
 
 15 hvvarai fiov fxadr]T7]<i elvat. (v. 27.) Kal oan<; ov ^aard- 
 ^ei TOV OTavpov avrov, Kal ep'^erat OTrlcrui fiov, ov Svvaral 
 fiov etvai fjba6rjTr)<i. (v. 28.) Tt? yap e^ vfXMV, 6e\cov nrvp- 
 yov olKoSofj,)]aai, ov-^l irpoirov KaBiaa^ •\jn](})i^et ti^v haird- 
 V7]v, €b eT^et rd Trpo? drvapncrfiov ; (v. 29.) iva p-vjirore 6ev- 
 
 20 ro'^ avrov de/jbeXtov, Kal /xt) la^vovro'i eKreXeaai, 7rdvre<; oi 
 6e(opovvre<i dp^covrai, efiiral^eiv avra>, {y. 30.) AeyovT€<;' 
 on ovro<i 6 dvOpcoTro^ yp^aro olKoSo/xeiv, Kal ovk la-^vaev 
 eKreXeaai. (v. 31.) 'H rL<; /3a(Jt,\ev<i 7ropev6p,€vo<i av/x/SaXetv 
 ereprp ^aaiXel et<; 7r6Xe/j,ov, ov')(l KaOiaa^ rrpwrov ^ovXev- 
 
 25 erai, el Bvvaro^ ianv ev SeKa ')^iXidaLV drravrijcrai tc3 fjuerd 
 eiKoac ')(LXuihwv ip)(^o/j,iv(p err avrov ; (v. 32.) jEt Be /ijfye, 
 en avrov rroppco 6vro<;, rrpea^eiav drroareLXa^ eptorn rd 
 7rpo<i elpijvrjv. (v. 33.) Ovrwi ovv ird'i e^ vfxojv, o? ovk 
 mrordaaerat irdat rots' eavrov V7rdp')^ovaiv, ov Bvvarai fiov 
 
 30 elvat fjbadi]r)]'i. (v. 34.) KaXov ro dXa<; • edv Be ro dTuis 
 fxoopavdfj, ev rivi dprvOtjaeraL ; (v. 35.) Ovre ei<? yrjv, oirre 
 649 KOTTplav evOerov eariv • e^o) /3dXXovaiv avro. 'O e-)((ov cora 
 uKoveiv, uKoverco."
 
 I 
 
 Vm. EVANGKLIUM Marcionis. 1^1 
 
 CAPUT XV et XVI. 
 
 (Luc. XV, 1.) ''Haav Be €77/^0*^x69 uvtm Trdvre'i ol 
 reXoivac koI ol d/j-apTcoXol, uKOveiv avrov. (v. 2.) K.ai, 
 Steyoyyv^ov ol ^aptcraiot koI ol ypafMfMarel'i \eyovT€<;, on 
 ouTO<i a[MapToJ\ov<i 'Trpoahe-)(j£rai, Kol avveadiet auTOi<;. (v. 3.) 
 EiTre Be tt/jo? avrov^i T7]v TrapaBoXijv ravrrjv, Xeycov, (v. 4.) « 
 " Tit av6pwK0<i i^ v/xcov e^c^u eKarov irpolSaTa, koX airdXe- 
 <xa^ ev i^ ainiav, ov KaraXelTrei ra ivvevrjKovTaevuea iv ry 
 epjjfio), Kol TTopeverac eirl to a7roX,6>\o9, e(o<; €vpr) auTO ; 
 (v. 5.) Kal eiipcov eTnriOrjcnv eVl tou9 oi/xouv eavrov ')(aipo3V ' 
 (v. 6.) Kal ekOctiv eU rov oIkov avynaXel rov<i (ftiXovi koI 10 
 Toij'i yelrovwi, Xeyoiv avToi<;, ^iry^dpTjTe fioL, on evpov to 
 irpojBaTov fiov to ('nroXcoXo';. (v. 7.) Aeyco ufuu, otc ovtco 
 Xa,pa eaTUL iv no oupaixo eTrl evi dfxapTcciXu) fieTavoovvTi,, 7; 
 eVi evvevriKOVToevvea Bi,Kaloi<^, olLTive<; oii -^^pelav e)(ovcrL 
 fjL€Tavola<;. (v. 8.) "H tI<; yvvrj Bpa')QjLa<; e^ovcra Be/ca, eav is 
 uTroXear) BpajQii-jv fiiav, ov-)(i aiTTet Xv)(yov, kol aapol ttjv 
 
 oIkUIV, Kol t,1}T€C €VtyLte\W9, tft)? OTGU €vpr) / (v. 9.) Kal 
 
 evpovaa avyKaXelTai Ta<; (f)tXa<i Kal Ta<; yecTOvat, XAyovaa, 
 Xirf-^dp-qTe jjlol, otc evpov ti]v Bpa)(jMJ}V, i)v airoiXecra. (v. 10.) 
 OuTQj, Xeyco v/uv, %a/3a ylvcTat evcoTrtov tov Qeov eirl kvX 20 
 dfjuipTO)Xw fxeTavoovvTi. " (XVI, v. 1.) "EXeye Be 7rpo<i 
 TOi'9 fMadijToi'i avTov, ""Av9p(07r6<} tl<; -qv irXovcno^, 09 el^ev 
 OLKOVOfiov ' Kal ovTO^ Bte^rjOrj avTcp q><; BiacrKopiriijcov to, 
 vTTap')(ovTa auTOv. (v. 2.) Kal (f)0}V)]aa<; avTov elivev avToi, 
 Tl TOVTO cLKOvo) TTepl aov ; a7ro8o9 tov Xoyov rr}<; oIkovo- 25 
 /Ltta? (TOV ov yap Bvvt^a-rj €tl olKovofielv. (v. 3.) Elvre Be 
 iv iavTO) 6 olKOv6/jLO<i, Ti> Trocr/ao), otc 6 KvpL6<; fiov dcfiac- 
 peiTac T7]v olKovojMiav air ifxov ; crKdiTTecv ovk Ict'^uo}, iirai- 
 Telv ala-)(yvopuL. (v. 4-) "Eyvojv, tl 7roi7]aco, iva oTav jjueTa- 
 (TTadco T?}9 olKovofx,ia<i, Be^covTai fie eh Tov<i oucovi avTMV. 30 
 (v. 5.) Kal irpoaicaXeadfievo'i eva eKaaTov tcov ■)(p6co(j)ecX€T(bv 
 Tou Kvplov eavTov, eXeye tm Trporrw, TLocrov 6<f)elXei<i too 
 KvpUp fJbov ;^ (v. 6.) 'O Be elirev, ''E/caTov ^aTouf iXalou.^ 
 Kal elirev avTco, ' Ae^aL aov to ypufi/jba, Kal Ka6iaa<; Tu,^eco<i 
 
 IG
 
 122 Codex Apocryphus Novi Testam£>-ti. 
 
 'ypa.y^ov rrevTifjKOVTa,^ (v. 7.) "EireLTa eripo) elire, ' ^i) 8e tto- 
 crov 6(f>eLk€L<; ;' 'O Se elirev, ' eKUTOv Kopovi alrov.' Kal Xiyec 
 avTu>, ' Se^at aov to ypdfifMa, Koi 'ypdyp'ov oySo/jKOvra.' (v. 8.) 
 Kal hri^veaev 6 Kvpio<i rov oIkovo/iov t^9 aBtKia<;, on <f)po- 
 
 5 vlfi(o<; eTTotTjaev • on ol viol rov alwvo^ rovrov (f)povificore- 
 poL virep Tov<; viov<; rov (f)(i)T0<i eh rijv yeveav Tqv eavriov elai. 
 (v. 9.) Kdr/cb vfuv Xeyco • Troirjcrare iavToi<; <I>l\x)v<; e/c rov fia- 
 fKovd rri<; dSiKia<; ' I'va, orav iKkiTri^Te, Ze^oivraL u/xa? 6t9 
 Tm alcoviovi (rK7]vd<;. (v. 10.) 'O Trtcrro? iv e\a^/<rTft), Kat 
 
 10 iv TToWo) 7naT6<i ian • koX 6 iv iXa')(^L<JTW dhiKO^, koX iv ttoX- 
 \(p dSiKOf; ianv. (v. 11.) jEt oirv iv tw dhUtp fiafiatva iri- 
 arol ovK iyeveaOe, ro dXrjdivov rt? v[xiv Tnarevaei ; (v. 12.) 
 Kal el iv Tu> uXkorpla) Tnarol ovk iyeveade, to ifiov t/? 
 vfuv hdiaec ; (v. 13.) Ovhel<!; oliceTTj<i hvvaTai hval Kvpioi<i 
 
 15 Bov\ev€LV ' rf yap tov eva fiiayjaec, Kal tov CTepov dyairriaei • 
 ri evo<; dvdi^eTai, Kal tov eTepov KaTa(f)pov7)aei. Ov Bvva- 
 aOe Qeu) BovXeveiv, Kal fxa/xcova." (v. 14.) "Hkovov Be Tavra 
 irdvTa Kal ol ^apiyaloL, (f)c\dpyvpoi inrdp^ovTe<; • Kal i^ep-v- 
 KT-qpitpv avTov. (v. 15.) Kal elrrev avToh, "'Tp,el<; iaTe ol 
 
 20 BcKaiovvTc; eavTov<; iv(07nov tmv dvdpunroyv • 6 Be 0eo9 
 yivdxTKei tA? KapBia<i v/x<ov ' oTi ro iv dvdptairoi'; injnjXov, 
 ^Be\vy/j.a ivdrrnov tov Oeov ianv. (v. 1 6.) 'O w/xo? Kal 
 ol 7rpo<f)7jTai eco9 ^loodvvov ' utto t6t€ rj ^acnXela tov Qeov 
 €vayye\L^€Tai, Kal tto,^ eh avTT]v ^la^eTat. (v. 17.) Evko- 
 
 28 TTcoTepov Bi i(TTi TOV ovpavov KoX TTjv yrjv 7rapeX6elv, €1)9 
 Kat o v6p,o<i Kal ol 'irpo(^i)TaLy tj tcov Xoycov tov Kvpiov 
 fiiav Kepaiav irecrelv. (v. 18.) JIa9 o dnoXvcov rrjv yv- 
 vaiKa avTov, Kal ya/Mcov erepav, fioc'^evei' Kal 7ra9 6 ^tto- 
 XeXvpbevrjv diro dvBpot yafxHiV, p.oi'X^eveL. (v. 19.) "Av- 
 
 30 dpcoTTO^ Be Tt9 yv irXovcnoi;, Kat eveBiBvaKeTO iropi^vpav Kal 
 ^vaaov, ev<ppaiv6p,€vo'i Ka& r]p,epav XafiTrpm. (v. 20.) 
 ITT(y;^09 Be Tt9 yv ovopiaTt Ad^apo<i, 09 i/3e/3X7]T0 7rpo<i tov 
 irvXoiva avTov i)XK(op,evo<;, (v. 21.) Kat i7rt6vp,ibv ')(opTa- 
 a6)]vai diro tcov yjrvx^lcov twv ttltttovtcov uTro t^9 Tpa7ret,r)<; 
 
 35 TOV TrXovaiov • dXXd Kal ol Kvve<i ip^6p,evoc direXei^^ov rd
 
 vin. EvANOELiuM Maecionis. 1.23 
 
 eXKT) avTOv. (v. 32.) 'EyeveTo Be airoOaveiv top Trrw^or, 
 Koi d7r€V€-)(drjvaL avrov vtto twv ayyeXxov ei9 top koXttov 
 Tov 'A/Bpaa/ji' cnreOave he kcu 6 ifKoixno^i koX eTa<^rf. 
 (v. 2.3.) Kal ev tco aBr] e7rdpa<; roix; 6(f)da\ijLov<i avrov, vnr- 
 ciprycov ev ^a<jdvoL<;, opa rov ^ A/Spaa fi diro fiuKpodev, Kat, « 
 Ad^apov ev TO69 /coXTTOt? avrov. (v. 21.) [^KaL avro<i^(f)0)- 
 vt]a-a<i eiTre, ' Udrep 'A^padfi, eXeijaov fie, Kal irefMylrov Aa- 
 t^apov, I'va /3d-^rj ro uKpov rov BoKrvkov avrov vBaro<i, xau 
 Karayjrv^T} ri-jv yXojaadv fxov on oBvvojfiai ev rf} (pXojl 
 ravrrj.' (v. 25.) Elire Be'A/Spadfi, ' TeKvov, fj.vi]a6i]rt, ort 10 
 d7reXal3e<i crv rd dyadd aov ev rfi ^ootj aov, Kal Ad^apo<i 
 6fioixa<i rd KanA • vvv Be oBe irapaKaXelrai, av Be oBvvdaai. 
 (v. 26.) Kalerrl rrdcn rovroc<;, fiera^v ijfxuv Kai vfiwv p^a- 
 <Tfia fzeja earyjpiKrai, ottco? ol 6e7wvre<; Bia^yvaL^evrevOev 
 7rpo<i vfid<; /xtj Bvvcovrai, fxriBe ol eKeWev rrpo^ i)p.d<; Biarre- 15 
 pojacv.' (v. 27.) Elne Be, ''Epojrio ovv <re, rrdrcp, Iva nrifj,- 
 yp'r](; avrov et? rov oIkov rov 7rarp6<i fiov. {v. 28.) E^o) 
 <ydp irevre dBe\(f)ov<i, 07rt)C Bia/uiprvpriraL avro2^, iva fxrj 
 Kal avrol eXdojaiv ei<i rov roirov rovrov rri<; ^acrdvov. 
 (v. 29.) Aeyei uvtm ^A^padfi, '^Ex^vai Mooaia Koi rov<i Trpo- «• 
 (f>t]ra<i ' dKOvadrcoaav avro)V.' (v. 30.) 'O Be elirev, ' Ov^l, 
 irdrep 'A^padfj, • dW' edv rt? diro veKpotv iropevOfi 7rpo<i 
 avrov'i, fMeravo/jaovaiv.^ (v. 31.) E'lTre Be avrai, ' El Mayaeaxi 
 Kal riav Trpocprjrojv ovk aKOvovaiv, ovBe edv rt^ e'/c veKpwv 
 dvaoT^, rreicyOijaovrau " M 
 
 CAPUT XVII. 
 
 (Luc. XVII, 1.) Elire Be 7rpo<i rov<i fJLa6r)rd<;, "^Avev- 
 BeKTOv eart fii] eXOecv rd aKdvBaXa • oval Be, Bi ov ^PX^' 
 rat. (v. 2.) AvcTLreXel avru>, el ovk eyevrnjOr], tj \ldo<i fiv- 
 XfoviKO'i TrepiKecrat rrepl rov rpd^V^ov avrov, koI epptTrrat 
 6t9 rrjv OdXaaaav, rj Xva aKavBaXiar) eva rcov fiiKpMv rov- w 
 ro)v. (v. 3.) ITpo?e^eTe eavrol<;. ^Edv Be df^dprij et? ere 6 
 dBeX(})6<; aov, eTrtri/xtjaov avrw • Kal edv fieravoijcrrj, d(pe<; 
 avro). (v. 4.) Kal edv kirraKt^ t/}9 rjfxepa^ dfidpry el<i ae,
 
 124 Codex Apocrypiius Novi Testamenti. 
 
 Kol €7rrdKi<; t)}? 7jfi€pa<i i7ricrTpe-\lrr) evrt ae Xcycov, fMeravoM • 
 u(f)7](T€i<; avTfp." (v. 5.) Kal e'tTrov ol airocrroXoi ro) 
 Kvplw, " TIp6<i9e<^ Tjfuv TTccTTiv" (v. 6.) Elrre Be 6 Kv- 
 pio<;, " El el'^ere Tricmv &)? kokkov aLvdirew^, iXeycTe av rrj 
 
 5 avKafiivcp ravTT) • iKpii^aydrjrt koX <f)VTevdr]ri iv rfj 0a- 
 Xdaaj]' Kal irrr)]Kovaev av viuv^ (v. 11.) Ka\ iyivero 
 €V T(ti TTopeveaOat airrov et? ' lepovaaXTj/j,, koI avTo^ Biijp- 
 "Xero Sia fieaov Sa/iiapeui'i Kal PaA-tXaui?. (v. 12.) Kal 
 ehep-^ofievov avrov eh riva KOi^rjv, uTn'jvrija-av avru) BeKa 
 
 10 XeTrpot avSpe^;, ol ecrrTjaav iroppoidev. (v. 13.) K.al avrol 
 rjpav (f)a)vr]v, \eyovT€<;, " ^Irjaov, iinardra, ekerjcrov 7)/J,d<;." 
 (v. l-l.) Kal ISoov elirev auToi'i, " TIopev6evT€<; i'mhel^aTe e- 
 avToiii; rot? lepevat." Kal eyevero ev t(o imdyeLV avTov<?, 
 eKadaplcrOrjcrav. (IV, 27.) Kal iroWol XcTrpol rjaav iirc 
 
 15 EXiaaalov rov 7rpo(f>7']TOV iv no ^laparfK' Kal ovhel<i avroyv 
 eKaOapiaOr}, el fir) Nee/xau 6 Hvpo<;. (XVII, 15.) Eh 8k 
 i^ avTMV, IBcbv OTL 1(107], inrecTTpey^e, fiera ^ouP]<; fieyd\r]<; 
 Bo^d^cov rov Qeov. (v. 10.) Kal eirecrev eVt irpoawTrov 
 Trapa rov^ TToSa? avrov, ev')(aptaTiov avrm • Kal avT6<; i]v 
 
 20 Xa/j,apelTr}<i. (v. 17.) ^A7roKpi0eh 8e 6 ^Irjaoik etvev, " Ov^l 
 ol SeKa iKa0apla07]aav ; ol Be ewea irov ; (v. 1 8.) Oiry 
 €vpe07](Tav vnTO(TTpe-^avTe<i Sovvat Bo^av ru) Oew, el fi?] 6 
 aX\oy€vf]<; ouro? ;" (v. 19.) Kal eiirev avru>, " ^Ava<rra<i iro- 
 pevov ' r] 7rlaTL<i crov aia-ojKe ae" (v. 20.) ^EirepwrTjOeh 
 
 25 Be VTTo roiv ^apLcralwv irore ep-)(eTai rj ^aaiKela rov Geov, 
 d7reKpl07) avroZ<i Kal eiirev, " Ovk ep-)(eTai 7) jSaaCkeia rov 
 Oeov fiera rraparripijcrewi • (v. 21.) OvBe epovaiv IBov Si- 
 Be, T), IBov eKel ' IBov yap, tj ^aaiXela rov Qeov evTO<; v- 
 /jb6i)V ea-Tiv." (v. 22.) Elire Be Trpo? tou? fiaBriru^;, " ^EXev- 
 
 so aovrat 7']fiepai, ore eVt^u/iT^Vere fxlav rcov 7]/j,epQ}V rov vlov 
 rov dv0p(O'7rov IBetv, Kal ovk 6y^ea0e. (v. 23.) Kal ipov- 
 (Tiv vfiiv ' IBov b}Be, rj, IBov eKel • firj d7reX07]re, firjBe 
 Bico^tire. (v. 24.) "Slarrep yap rj darpairr] rj darpdrrrovaa 
 €K T>}9 inr ovpavov eh rrjv vtt ovpavov Xd/X7rei • ovr(o<; 
 
 35 earai Kal 6 vl6<i rov dv0pdyirov ev rrj rjfiepa avrov. (v. 25.)
 
 VIII. EVANGELIUM MaRCIONIS. 125 
 
 TIpMTOv Be Bel avTov iroWa iradelv, koI diroBoKi/jLaaBijvaL 
 iiTTo Tj}9 <yevea<i ravTrjf;. (v. 26.) Kal Ka6u><; eyevero kv 
 Tal<i i]fMepcu<; rov Nwe, ovt(o<; earai koX ev Tai<; ijfiepai^ 
 Tov vlov Tov avOpcoTTov. (v. 27.) "Hcrdioi', eiTivov, eyd- 
 fww, i^eyafxl^ovTo, a-)(pt 7]<; rj/xepa'^ el<;ri\Oe N(oe et<? rrjv s 
 Ki^wTov • Kal ifkdev b KaTaK\vafji6<i, Kal dirooXecreu a7ravTa<;. 
 (v. 28.) '0/j,OL(o(; Kal co? iyivero ii> rai<; i^fM€pat,<i Acot' 
 ifaOiov, eTTivov, lyyopal^ov, errwXovv, i(f)vrevov, u>KoB6p.ouv ' 
 (v. 2U.) *Hc Be rjfj.epa e^rjXde A'-n diro XoBbp,(ov, e/Spe^e 
 TTup Kol delov dir ovpavov, koX aTrdSkecrev airavra^; • (v. 30.) '" 
 K.ard ravra earat, rj i)p,epa 6 vi6<; tov dvOpcoTrov uTroKa- 
 XvTTTerat. (v. 3i.) ^Ev eKelvr) rrj i)p,epa, o? earac errl rov 
 8(OfMaT0<;, Kal to, crKeirq ainov ev rfj oIkIo,, /xy) Kara/Sdro} 
 apai avrd ' koI 6 ev tco dyp(p, 6fiolo)<; firj eTTLarpey^dTW et9 
 Ta oTTtcra). (v. 32.) Mvrjfiovevere tt)'; yvvaiKb<; Aror. (v. 33.) 's 
 ' O9 edv ^rjT7Ja-r] ti]V '^v)(7]v axrrov aojaac, dTToXiaei avr/jv • 
 Kal 09 kdv diToXear) aurfjv, i^tooyovijaec avrtjv. (v. 3i.) 
 Aeyoi v/j,iv, TavTT] rfj vvktI eaovrac Bvo eVl KXlvr]<; fivd'^' 
 o eU 7rapaXj](f>di']aeTaL, Kal 6 erepo? d(f)€Ot']a€rat. (v. 35.) 
 Avo eaovTai dXi']dovcraL eVl to avro • 1) fila TrapaXrjcjjd/jcre- 20 
 rai, Kal rj erepa dcfied/jaeraL. (v. 30.) Avo eaovrat ev rco 
 dypu> ' 6 el<; 'irapaXri<^dt]aeraL, Kal 6 erepo^ dcpeOijaeTai. 
 (v. 37.) Kal (iTTOKpidevTe'i Xeyovaiv avrco, ^'TLov, Kvpie ;" 6 
 Be elirev avT0L<i, ""Ottov to aoofjua, e'/cet avva-^d/jcrovTat ol 
 aeToi. " 
 
 CAPUT XVIIT. 
 (Luc. XVIII, 1.) "EXeye Be Kal 7rapa/3oXr)v avTok 
 7rpo9 TO Belv TTuvTOTe 7rpoaev-)(^ea6at Kal fxy) eKKaKelv, (v. 2.) 
 Ae^/(ov, " KptTr'j'f Ti? ^v ev tlvl ttoXcl tov Qebv /X7j (po^ov/xe- 
 vo<; Kal dvOpcoTTov fxrj kvTpe7r6ju,evo<;. (v. 3.) Xijpa Be tl<; 
 yv ev TT) TToXec eKeivr) • Kai ypx^'TO tt/oo? avTov, Xeyovcra, 30 
 €KBiKT](T6v jxe diro tov dvTiBUov fiov. (v. 4.) Kai ovk r)de- 
 Xrjaev ivl "xpovov • /xeTo, Be TavTa elirev ev eavTw, El Kal 
 TOV Qeov ov (f>ol3ovfjiat, Kal dvdpwirov ovk evpeiroixai.
 
 126 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 (v. 5.) Aid 76 TO Trape-xetv fioi kottov t^v x/ipav ravrtjv, 
 kKhncrjaco avrrjv ' Xva \ir] et? TeXo<? ep^o/^eVT; iiTrcoTrcd^rj fie, " 
 (v. 6.) Elire Se 6 Kvpio<;, "^AKovaare, ri 6 Kpirr]<s t^9 aBi- 
 KLa<i Xeyei. (v. 7.) 'O 8c ^eo9 ov fjurj iroirjcreL rrjv eKhUrj- 
 
 6 crtv TOiv €k\€ktc!)V avTOv Toiv ^ocomrcov Trpo^ avrov rffxepw; 
 KoX vvKTo<i, KoX /xaKpndvfjioJv eV auTot? ; (v. 8.) Aiyo) v/uv, 
 on 7roi7]a€t T7]v eKhiKrja-iv avroiv iv rd'^et. UXijv 6 vlb<i 
 rov dvdpcoTTOv ikdoyv apa evpyjaet ri-jv Trianv iirl t)}? 77)9 ;' 
 (v. 9.) Elire Be Koi vpo^ rivas tol'9 ireTVOidoja^ icf)' eau- 
 
 '" Tot9, ore elal hUaLoi, KaX e^ov6evovvTa<i Tov<i Xoiiroix;, ttjv 
 7rapa^o\^]V ravrrjv ' (v. 10.) ""AvOpcoTTOt Bvo ave^T]aav €19 
 TO lepov irpoaev^aaOai • 6 eh ^apiaaiof;, Kol 6 €Tepo<; reXco- 
 vi]<i' (v. 11.) 'O ^apL(Talo<i araOeU 7rpo9 eavrov ravra 
 'TrpO(T7]V')(ero, 'O &eo<i, eh^apicrroi aoi, ort, ovk elpX cocnrep ol 
 
 15 XotTTOt TCOV dvdpcOTTCOV, dp'KOrfe'i, dhiKOL, /XOL^ol, rj KOL W9 
 
 0UT09 6 re\(avr)<;. (v. 12.) NrjaTeixo St9 toO aa^^drov, 
 onroheKarw trdvra ocra XTOop-ai. (v. 13.) Kal 6 reXctyvijf; p,a- 
 Kpodev ecrTCt)9 ovk ijdeXev ovBe tov<; 6(f>da\/iov<; €i<; rov 
 ovpavov iirapai • dXV eTinrrev et9 to aTrj6o<; avrov, Xeycov, 
 
 20 O 6eo<i, i\da9j]rt fioL rro dfxaprcoXa . (v. 1-1.) Aeyco vfuv, 
 Kare^Tj ovto<; BeSLKat(ofi€vo<; eh top oikov avrov, t) eKelvo^ ' 
 OTL 7ra9 o \r>\r(hv eavrov ra7r€iv(o6i]aeraL • 6 8e rarreLvSiV e- 
 avrov {/yp-a>di]aerai." (v. 15.) JT/aoo-e'^epoy Be avra> kol 
 ra I3pe(f)r], Iva avrtov dtrrr^raL • lB6irre<; Be ol jiadriraX iire- 
 
 25 rtfxrjaav avroh. (v. 16.) 'O Be ^Ir]aov<i irpoaKaXeadfievo'i 
 avra, elirev, " "A^ere ra TracBia epx^adat irpo^ fie, Kal /irj 
 KcoXvere avrd * ra)v yap rotovrwv iarlv r) ^aaCXeia rov 
 Oeov. (v. 17.) ^Afi7]v Xiyco vpuv, 09 ^dv fir) Be^rac ri]V 
 ^acrCXeiav rov Oeov 0)9 rraLBlov, ov fiif elaeXOr} eh av- 
 
 3 rrjv.^ (v. 18.) Kal errripdirrjae ri<; avrov dp'^cov, Xeycov, 
 " AiBdaKaXe dyaOe, ri 7rou']aa<; i^wifv alcoviov KXrjpovofirjo-co ;" 
 (v. 19.) ElTre Be avra> 6 ^Irjcrov^, "Tc fie Xeyet9 dyadov ; 
 ovBeh dya6o<i, el fir) eh, 6 0eo9. (v. 20.) Ta9 evroXd^ 
 oiBa<; ; fit) fiot')(evar]<; • fir) ^ovevar]<; ' fi7) /cXei|r779 • fii) yfrev- 
 
 35 Bofiaprvpr)ar]<i ' rlfia rov rrarepa aov Kal rt)V fiifrepa crov."
 
 Vlll. EVANGELIUM MaRCIOMS. 127 
 
 (v. 21.) 'O 8e elire, " Tavra Trdma i(f)v\a^d/xr]v ix reoTT/ro? 
 fiov." (v. 22.) ^AKOvcra<; 8e ravra 6 'l7;aoi5<?, elTrev avro), 
 " ^Eti €V aoL XelireL • iravra ocra e^et? ircoXTjaov, Kai BiuBo<i 
 TTTtyT^Oi?, Kol €^€i<i Orjcravaov iv ovpavM • koI Beupo, clko- 
 \ov0€i /xot." (v. 23.) 'O 8e uKovaa^; ravra, 7repi\u7ro9 e^e- 6 
 vero' ijv <yap '7rXovcno<; cr(f)68pa. (v. 21'.) ^I8o)v Se avrov 
 6 'It^o-oO? TreptkvTTOv yevofievov, elire, " ITw<? BvaKokox; o'l ra 
 ypyjfiara €^ovre<i elcrekevaomai eh tj]v ^aaCkeiav rov Oeov. 
 (v. 25.) EvKOTrcorepov yap iarc, KcifXTjXov Bed Tpv^aXtd^ pa- 
 <jiiBo^ eheXOelv, ^ TrXovaLov et9 tt]v j3aaiXeiav rov Oeov lo 
 ela-eXOeiv.'^ (v. 26.) Elrrov St ol dKov(Tavre<;, " Ka\ri<iBvva- 
 rat acoOrjvai ;" (v. 27.) 'O Be elrre, " Td dBvvara irapd dv- 
 6p(t)7rot<; Bvvard etrri irapd raJ ©ew." ^(v. 28.) Elire Be 6 
 IIerpo<;, " ^IBov, ijfieL'i d(f)7]Kafiev rrdvra, kul rjKoXovOy'jaafjLev 
 aoL." (v. 29.) 'O Be elirev avrol'i, "^AfMy)uXey(ovfxcv,6riov- is 
 Bei<; eariv, 09 d<prjKev oiKiav, rj yovel<i, rj dBeX<f>ov'i, rj yv- 
 vaiKa, rj reKva evCKev tt)*? /SacrtXeiW rov ©eov, (v. 30.) 
 '^Of ov p.y) diroXdlSr} TroXXarrXaalova ev ra, xaipw rovrw, Kal 
 iv r(p alcove rw ep-)(o^ev(p i^coiiv alwviov." (v. 35.) '£- 
 yevero Be ev ra> e^/yl^eiv avrov et9 'IepL')(o), rv(f)X6<; ri<; exd- 20 
 Orjro irapd rrjv oBov irpoaairoiv. (v. 30.) ^AKovaa<i Be o'yXov 
 Biairopevofievov, errvvOdvero, ri eir] rovro. (v. .37.) Airtjy- 
 yeiXav Be avro), on 'Ir]aov<; irapep^erat. (v. 38.) Kal 
 i^otjae Xeycov, " ^Irjaov, vie Aa/31B, eXerjcov /xe." (v. 39.) 
 Kal ol rrpodyovre'i eireripbcdv avrco, iva atcomjar) • avro<; Be 25 
 TToXXw fidXXov eKpa^ev, " Tie Aa^lB, eXerjaov fxe." (v. 40.) 
 ^ra6el<i Be 6 ^Irjcrov^ CKeXevaev avrov d')(drivaL irpo'i avrov • 
 eyyuramo'i Be avrov iTrrjpcorrjaev avrov, (v. 41.) Aeycov, 
 I'Tl aoL diXea rroLrjaw ;" 6 Be elire, "Kvpte, Iva dva^Xeyp-co.'^ 
 (v. 42.) Kal 6 ^I'T](Tov<; elirev avro), " ' Avd/3Xeyfrov ' 77 iriara so 
 aov aeacoKe ae" (v. 43.) Kal 7rapa')(prjfjLa dve/3Xeylre, Kal 
 rjKoXovdet avru> Bo^d^cov rov Oeov ' Kal 7ra9 6 Xab'i lBo)V) 
 cBojKev alvov tw Oea>.
 
 i?'8 Codex Apockyphus Now Testamenti. 
 
 CAPUT XIX. 
 (Luc. XIX, 1.) Kal elaeXOcov Scrjp-x^ero Tt]V 'lepL^o). 
 {v. 2.) Kal IBov, av7]p ovo/xaTl Kakovfu-evo^; ZaK')((UO<i ' koX 
 auT09 riv dp')(LTekoivii<i, Kal ovto^ rjv 7r\ovaio<;. (v. 3.) Kai 
 €^)]T€i ISelv rov 'Irjaovv, TiVeVri* Kal ovk rjhvvaTO d'Trb 
 Tov o-)(Xx)v, OTL rfi t)\LKla fx,iKpb^ Tfv. (v. 4.) Kal TrpoBpa- 
 ■' fio)v efiirpoaOev, dve^rj irrl avKO/xopiav, Lva iStj abrov • ort 
 hC iKelvr)<i r/^eWe SL€p-)(^ea6ai. (v. 5.) Kal co? rfkOev lirl 
 TOV TOTTOV, dva^Xeylra^ 6 ^Ir^aovs elBev avrov, Kal eiire 7rpb<i 
 avTov, " ZaK-)(ale, aTrevtra^ Kard^-qOi, (rrjfiepov jap iv rot oIkm 
 (70V Set fxe fieivai" (v. 6.) Kal cnrevaa'i, Kare^r}, Kal uttc- 
 
 10 he^aro avrov ')(aipwv. (v. 7.) Kal IBovre'i diravre'i Bteyoy- 
 yv^ov, \e<yovr€<i • ore rrapa dfjuaprcciXw dvSpl elarfkde Kara- 
 Xvaat. (v. 8.) ^radeU Be ZaK^alo'i elire Trpo? tov Kvptov, 
 " ^IBoi), rd I'liiicrri tmv v7rap-)(0VTcov fxov, Kvpte, BlBco/xt roc<; 
 7rTco')(ol'i ' Kal €c Ttv6<i Ti iavKocpavrrjcra, diroBlBco/jLt, Terpa- 
 
 \', ttXovv." (v. 9.) E'nre Be 7rp6<i avrov 6 'It/ctoO?, on " 5*^- 
 fiepov awrrjpla tm o'iko) rovrco iyevero. (v. 10.( ^HXOe 
 yap 6 vib<; rov dvOpcoirov ^rjrtjaat Kal croiaai ro drroXw- 
 \o9. (v. 11.) ^Akovovtojv Be avro)V ravra, rrpoaOel'i 
 e'lTre Trapa^oXyv, Bid rb eyyv^; avrbv elvai 'lepovaaXyjfji, Kal 
 
 20 BoKeiv avrov^i on rrapa-^^pPjfxa p,eXXet rj ^aaiXeia rov Qeov 
 dva(f>aivecr6ac. (v. 12.) EiTrev ovv, ""AvOpo)7r6<; ri<; evyev7)<i 
 iiropevdr] et? '^copav fiaKpdv, XafBelv eavroi /SacnXetav, Kal 
 iTToarpey^au. (v. 13.) KaXecra^ Be BeKa BovXov<i eavrov, 
 eBcoKev avroi^ BeKa /jLvd<;, Kal etTre 7rpo<? aurov<i, Tlpay/ju- 
 
 25 revaaaOe, eco<; ep^o/Mai. (v. 14.) 01 Be rroXlrai avrov ifii- 
 crovv avrov, Kal mreareiXav Trpea^elav orriaco avrov, Xeyov- 
 Te9, Oi) OeXofjiev rovrov /SacrcXevaaL i(f) -fifza^;. (v. 15.) 
 Kal iyevero iv ru> eiraveXOelv avrbv Xa^ovra rrjv ^acnXeiav, 
 Kal enre (ficovrjOTjvat avrw rov<; BovXov<; rovrov^, ot? eBcoKC 
 
 sorb dpyvpiov Xva yvu) ri<; ri Bterrpayfxarevaaro. (v. 16.) 
 Ilapeyevero Be 6 rrpwro'i Xeywv, Kvpie, rj /xva <tov irpoaeipyd- 
 aaro BeKa /jLvd'i. (v. \7.)Kal elirev avrm, Ev, dyaOe Bov- 
 Xe ' on iv eXa-^^tarw marb^? iyevov, icrOi i^ovcriav e^oov irrd-
 
 VIII. EvAMOKLiuM Marcionis. l29 
 
 i^ft) BeKa TToXecov.' (v. 18.) Kal r/Xdev 6 BevT€po<i Xe'7ft)f, 
 • Kvpie, i) fjLvd aov eiroirjo-e irevre fivd^.^ (v. 10.) E'nre Se Kal 
 TQVTW, ' Kal av <yivov iircwco Trevre iroXewv.^ (v. 20.) Kal 
 eT€po^ ^Xde Xeyayv, ' Kvpie, IBov rj fivd aov, rjv el)(ov utto- 
 K€ifxein]v iv crovhapUp' (v. 21.) ^E<f>o^ovfn]v yap ae, on av- 5 
 OpcoTTO^ av(ni}po<i el • aipef^ o ovk WrjKa^, Kal Oepi^ec^ o 
 ovK ecyiretpa^J (v. 22.) Aeyei he avrtp, ''Ek rov aTOfiaru'i 
 aov Kpivoi ae, Troujjpe BuvXe • flBei<i, on iyoo uvdp(j07ro<; av- 
 aTi]p6<; eifii, aipcov o ovk tOi]Ka, Kal depi^cov o ovk eaTrei- 
 pa ; (v. 2o.) Kal Biari ovk eBcoKa^ to dpyvpiov fiov eirl 10 
 rrjV Tpdire^av, Kal iyco eXOcov auv tokm dv eirpa^a avro ;' 
 (v. 24-.) Kal TOL^ TTapearojaiv elTrev,' "Apare dir auTov rtjv 
 fivdv, Kal Bore to) ras"" BeKa /jLvd<i €)(ovtu (v. 25.) Kal el- 
 TTov avT(o, ' Kvpie, e^^ei BeKa fivds ' (v. 2C.) Aeyo) yap vjuv, 
 on iravrl rw ej^oun BoO/jaerai • diro Be rov fj,rj e^omo<;, 15 
 Kal o e^et, apdijaerai dir avrov. (v. 27.) TIXtjv Tov<i e-)(- 
 Opov<; fiov eKeivov<;, roix; fii] 6eXt)aavTd<^ fie ^aatXevaat 
 eir avTov<;, dydyere oiBe, Kal KaTaa(f)u^aT€ efMirpoaOev /xov. 
 (v. 28.) Kal eliriov ravra, eiropevero efMirpoaOev, dvaj3alvoiv 
 tt9 'lepoaoXvfia. (v. 47.) Kal tjv BiBdaKoyv to Kad^ yjfiepav 20 
 €V ru> lepat. Oi Be dp)^iepet(; Kal 01 ypafjL/jMTec'i e^y'jrovv 
 avTOv diroXeaai, Kal 01 irpoiTOi tov Xaov. (v. tS.) Kal 
 ov^ evpiaKov to tI iroo'jacoaiv • 6 XxiO'i yap aTra? e^eKpefjuaro 
 avTov aKOvoav. 
 
 CAPUT XX. 
 
 (Luc. XX, 1.) Kal eyeveTO iv /xia twv yj/xepoyv €K€i- 25 
 vwv, BiB(iaKOjrro<; avTOv tov Xaov iv tm lepw Kal evayye- 
 Xi^ofievov, erreaTTjaav ol dp'^cepeU Kal oi ypafifxaTel^; avv 
 Tolf irpea^vTepoi^, (v 2.) Kal eiirov Trpo? avTov Xeyovre<;, 
 " Elire rjfiiv, iv ircla i^ovaia tuvtu 7roiel<;, rj rl^ kaTiv 6 Boixj 
 aoi TTjV e^ovalav TavTrjv ;" (v. 3.) 'AiroKpideU Be elire Trpof; 30 
 avTov^, " 'EpoiT-qaw vfMd<; Kayo) eva Xdyov • Kal eiiraTe /jloi. • 
 (v. 4.) To ^dirnafjLa ^Icodvvov e^ ovpavov i]V, 7) e^ dv6po>^ 
 TTcav ; (v. 5.) 01 Be avveXoyiaavro 7rpo<i eauro 1)9, XeynvT€<;, 
 
 17
 
 130 Codex Apocrvpiius Novi Testamknti. 
 
 5ti " *Eciv eiirwixev, i^ ovpavov, epel • 8ta ri ovv ovk iinarev- 
 crare avrw ; (v. C.) ^Eav he e'iircofiev, e'f avOporrrcov, Tra? 6 
 Xaof; KaraXiOdaret rjfxa^ • 'ireTreia/xivo^ yap iariv, ^Iwavvrfv 
 7rpo(f)j]T7]V eivai^' (v. 7.) Kal ciTreKpidTjcrav urj elSevai ttS- 
 5 0€v. (v. 8.) Kai 6 ^Irjcrov^ elirev avTo2<i, " OvBe iyco \iyoi 
 vfilu, kv TTola i^ovala ravra iroiM. (v. 19.) Kal 
 i^^Tijaav 01 dp'X^iepel'i kui oi ypa^p.areh eTri/SaXeiv err' av- 
 rov ra^ '^elpa^ iv avrfj rfj &pa • koI e<^o^i)9iicrav rov Xaov. 
 (v. 20.) Kal 7rapa,Tr)py]aavT€<i aireaTeiXav iyKaOe'rov^, inro- 
 
 10 Kptvofxevovi iavTov^ hiKaiov<i elvai • Xva iTTikd^oovTat, avrov 
 \6yov, et? TO irapahovvai avrov rrj npxu /^ot^ ^^ i^ovcria 
 rov i'yyen6vo<;. (v. 21.) Kal i7rr]pa>T')]aav avrov X€yovr€<i, 
 " Ai,hd(TKa\e, oiSafiev on 6p66i<i \e^/€i<i Kal 8t8acr/c6t9, Kal ov 
 \a/jb/3dv€i^ TrpoaoiTTOv, a\X' ^tt' oX?;^6/a9 r7]v 686v rov Oeov 
 
 15 BiSdaKei^ ' (v. 22.) "E^eartv i)p,lv Kalaapi (jiopov Bovvai, i) 
 ov ;" (v. 23.) Karavo7](Ta<; Be avrcov rijv iravovpylav, enre 
 7rpo9 avrov<;, " Tl/xeTreipd^ere ; (v. 24.) 'Eirihei^are jmol Srj- 
 vdpiov ' rivo<; e')(eL eUova Kal i7nypa<f>^v ;" a7roKpc6evre<; 8e 
 eiirov, " Kaiaapo^y (v. 25.) O Be elrrev avroU, "AiroBore 
 
 80 Toiwv ra Kaiaapo<i Kaicrapi, Kal ra rov Oeov rut 06o5." 
 (v. 20.) Kal OVK \'a)(^vaav eTriXafSeadai avrov pi] fxaro<; evavriov 
 rov Xaov • Kal Oavfidaavre^ eirl rf/ aTroKpicrei avrov, ealyr}- 
 crav. (v. 27.) TIpo<ieX66vre<; Be rive^ row XaBBovKaicov, 
 {ol dvrtXeyovre'i dvdaraaiv fj,^ elvaC) eTrtjpMrrjaav avrov 
 
 S5 (v. 28.) Aeyovrei;, " AiBdaKaXe, Moxrrj'i eypa^^ev yfilv ' edv 
 TLvo^ dB€X(f)o<i uTToOdvj} €')((ov yvvaiKa, Kal ovro<i dr€KV0<i 
 unroddvri, 'iva Xd^rj 6 aSeX^of avrov rtjv yvvacKa Kal e^- 
 avaarrjarj aTrepfia rw dBeX(^w avrov. (v. 20.) 'Errrd ovv 
 dBeX(f)ol rjaav ' Kal 6 TrpCoro'^, Xa/3cdv yvvaiKa, drreOavev 
 
 30 dT€Kvo<i. (v. 30.) Kal eXa/Sev 6 Bevr€po<i ri]v yvvaiKa, Kal 
 ovro<i aTreOavev dr€Kvo<;. (v. .31.) Kal 6 rpiro<i eXa^ev 
 avrrjv ' oiaavroi^ Be Kal ol kirrd ov KareXiirov reKva koI 
 drreOavov. (v. 32.) "Tarepov Be irdvrwv drredave Kal i) 
 yvvrj. (V. 33.) ^Ev rfi ovv dvaardaei rivo^ avrcov ylverat 
 
 05 yvvr] ; olydp eirrd ecr^ov avrijv yvvaiKa^ (v. 34.) Kal diroKpi-
 
 VIII. EVANOELIUM MaUCIONIS. 181 
 
 OeU elirev avToi<; 6 'Irjaov^i, " 01 viol tov alcovo<; tovtov yafx- 
 ovo-c KoX eKya/xio-KovTai • (v. 35.) Ou<i Be Karrj^uaaev \^p 
 0609 TOV aicova eKeivov rv^eiv {koI) Tr)<i avaarrdcrea)^ Tr]<i 
 €K veKpwv, ovre ya^ovcriv, crvre iKr/afil<TKOVTai. (v. 36.) 
 OvT€ yap diroOavelv en Svvavrai • ladyyeXoL yap eiai ' Kai 5 
 v'loi elat TOV Geov, t>/s" dva(rTd(Te(o<; viol oWe?. (v. 39.) 
 ^A7roKpc6eirre<i Be Ttva t<ov ypap-jxaTeoiV etirov, " Ai^daKoXe, 
 Ka\o)<; elira^i" (v. 40.) Ovk en Be eToX/icov eirepcoTav avTov 
 ovBev (v. 41.) Elire Be 7rpo<? avTov<i, " 17a>9 Xeyovac tov 
 XpioTov viov Aa^lB elvai ; (v, 43.) Kal avT0<; Aa^lB Xeyet lo 
 ev /3t^(p yfraXficbv • eJirev 6 Kvpia tw KVpixo fxov • Kddov e'/c 
 Be^ccov fiov, (v. 48.) eco? av dco tov^ i^Opov^ aov vttotto- 
 Biov T(x)v ttoBmv aov ; (v. 4k) AafSlB ovv Kvpiov^ avTOV Ka- 
 \el, KoX TTw? i/to<? avTOV eaTtv ]' (v. 54.) ^ Akovovto^ Be ttov- 
 To<i TOV Xaov etTre rot? fj,a6ijTai^ avTov, (v. 46.) " Upo^- la 
 e'^ere diro TOiv ypafifxaTecov tmv OeXovTcov TreptrraTelv tv 
 aTo\at<i Kal (piXovvTwv da7raafiov<; ev Ta2<; dyopal<i Kal 
 TrpwTOKaOeBpia^ ev rat? avvaywyat^ Kal 7rp(OT0K\taia<; ev 
 Tol<i BeiTTVoi'i ' (v. 47.) Ot KaTea6lovat^Td<i olKia<; t<ov p^?;- 
 pa)V, Kal 7rpo(f)daeL aaKpa 7rpo^evji(omat ' oinoc \i)->^ovTaL ire- 20 
 piaaoTepov Kpifxa." 
 
 CAPUT XXI. 
 (Luc. XXI, 5.) Kal Tcvcov XeyovTwv irepl tov 
 lepov, OTi \b6oi<i Ka\oL<i Kal dvadi'jixaai, KeKocr/xyjTai, elTre, 
 (v. 6.) " Taxna a OecopeiTe, eXevaovTai i]fiepai, ev aU ovk 
 n(f)ed}](T€Tat Xi,do<i eirl Xldw, o-> ov KaTdXvdrjcreTai^' (v. 7.) 25 
 ^E7rrjp(OTrj(rav Be avTov, XeyovTe<i, " AtBdaKaXe, iroTe ovvTav' 
 ra ecTTai ; Kal tI to crr}fj,eiov orav fieXXr} TavTa yiveadat ;" 
 (v. 8.) 'O Be elire, " BXiireTe, fit] TrXavrjdrJTe ' ttoXXoI yap 
 iXevaovTat eirl t(o ovo/xaTi p-ov' XeyovTe<?, otl eyco elfiL, 
 Kal 6 Katpo^ i]yyiKe ■ pi] ovv TvopevQrjTe oiriaw avTwv. [w 0.) 30 
 " OTav Be aKOvarjTe TroXepov^ Kal uKaTacrTaala'^, pbrj^.trTorjOrj- 
 T€ ' Bel yap Tama yeveadai irpuiTov • dXX ovk evdeco<i to 
 TcXo?." (v. 10.) Tore eXeyev avroU, "'EyepOy^aeTai e9vo<t
 
 132 Codex Apocryphls Novi Testamenti. 
 
 eVi e6vo<i, Koi iSacnXeia iirl ^acriXeiav. (v. 11.) ^€ia/jLOi re 
 fieyaXoL Kara Tu7rov<i koI Xi^oi koI Xoc/jLoI eaovrai, <p6^r]Tpa 
 re Kol arjfiela aii ovpavov fjueyaXa earai. (v. 12.) 11 p6 Be 
 rovTcov airdvTcov i7ri/3a\ovaiv i(f> vfia'i rd'i ^etpa? avTWV, 
 
 5 Kat Suo^ovcrt irapahihovre'i ets" avvaycoya*; kol (f)v\aKa<i cvyo- 
 fiivov; iirX ^aaCKel'i Kal rjyefM6va<; eveKev rov 6vofjLaT6<i fiov. 
 (v. 13.) ^Airo^jjcreTaL Se v/j2v el<; /Miprvpiov. (v. l-i.) GeaOe 
 ovv et9 TcLf KapBia<; v/jlmv, /jli) TrpofieKerav a7ro\oy7]6f]vaL. 
 (v. 15.) ^Eyo) <yap hoaaw vpZv aTop-a Kal (to(I>uiv, ^ ov Bv- 
 
 10 vrjaovTai dvTenrelv ovBe dvriarfjvai 7rdvre<i ol dvriK€lp,evoL 
 vpZv. (v. 16.) IlapaBoO^jaeaOe Be kol vtto jovecov Kat 
 (iBeX(f)c!)v KOL avyyevwv koX cf)i\.cov • koI davaToxrovacv e^ 
 vfiwv (v. 17.) Kal ecreade p,i<Tov/M€voi virb irdvroov Bid to 
 6vop,d p,ov. (\. 19.) ^Ev rf} virop,ovfi vp,(ov KTrjcraaOe rd<i 
 
 15 '^v^d<i vp.MV. (v. 20.) "Orav Be tBrjre KVKkovp,evi]V irrro 
 arparoTreBcau tijv 'lepovaaXfjfi, rore yvojre, ort ijyy ik€V rj 
 eprjp^wai'i avT?]<i. (v. 23.) OvaX Be raU ev yaarpl e')(ovaaL<i 
 Kal raU 0tj\(i^ovcrai<; ev e/ceiWt? ral<i ■))p,epaL<i ' ecrrat <ydp 
 dvd<yK7) fxeydXr] eirl tj}? 'yi)<i, KiU opyi] ev t&J XooS tovto). 
 
 20 (v. 24.) Kal TreaovvTai aropan p.a^aipa'^, Kal aly^p^aXwri- 
 crOrjaovrai et? irdvra to, edvr) ' Kal 'lepovaaXijp, earai ira- 
 Tovp^evrj inrb eOvayv, a-^pi TrXTjpooOdicn Katpol eOvwv. (v. 25.) 
 Kat earai (rr]p,ela ev rjXiw Kat aeX^vjj Kal a<rTpoL<;, Kal 
 eirl T/}? yrjq cruvo'^r) edvoiv ev aTropla, r]-^ovar}<; 6aXdacn]<i 
 
 25 Kai adXov, (v. 26.) ^ A7ro->^v)(ovru)V dvOpcoircov diro <f>6^ov 
 Kal '7rpo<iBoKia<; tS)v €7rep'\^op,€Vcov rfj oiKovp^evrf • al yap Bv- 
 vdfiei<; TMv ovpavMV a-aXevdrjaovTai.. (v. 27.) Kat rore oyjrov- 
 Tut Tov viov Tov dvOpcoTTOv ep)(op,€vov tv ve(f)eXr] p,erd Bv- 
 m/x€&)? 7roX\}]<;. (v. 28.) ' Ap-)(op,iv(av Be tovtwv yiveaOat, 
 
 30 dvaKvy^are Kal eirdpare Td<i K€<^aXd<i vp^wv • Biotl lyyi^ei t) 
 diroXvTpwcri'i iipwv." (v. 29.) Kat elire irapa^oXijv av- 
 Tot?, ""IBeT€ ry-jv avKTfv Kal irdvra rd BevBpa • (v. SQ.yOrav 
 irpo^dXcoaiv ^jBrj, ^XeTroma d(f> eavTow ytvdiaKere, otc tjBtj 
 €yyv<i TO depo<i eariv [\. 31.) Ovtco Kal vp.el<i, orav iBrjre 
 
 53 TavTa yu'6p.eva, ycvcacrKeTe, on eyyv<i eaTiv i) (iaaiXela rov
 
 VIU. EvANOELIUM MaRCIONIS. 13"^ 
 
 0€ov. (v. 32.) 'AfiTjv \ejQ) v/mv, on ov /u?; TrapeXOrj 
 6 ovpavo^ Kal i) 7>}, etu? civ ircivra yevtjrac. (v. 33.) O 
 ovpavo^ Kal ■>) jfj TrapeXevaovrai, oi Be Xoyoi fxov ov /xij 
 7rape\.d(0(Ti. (v. 31-.) Upoae-x^ere Be eavrol^, fiijirore /3a- 
 pvvOwcnv v/x(ov ai KapBiai iv KpanrciKr] Kal fieOrj Kol fie- •> 
 pifivai<; l3uoTiKai<i, Kal d<f)ViBco'i £(f) vixa<; eTnarfj -q i]fiepa 
 eKelvrj' (v. 35.) 'fl'i irayi'i yap iirekeixrerai eiri 7ruma<i 
 TOv<i KadrjfjLevov; eTrt Trpoacoirov.'Trdcn]'; t^? yij<;. (v. 36.) 
 ^ Aypxnrvelre ovv iv Travrl Kaipw Beo/ievot, I'va Kara^icodyre 
 iK<f)ir/€iv ravra ircivra ra fieXkovra yiveaOai.^^ (v. 37.) ^Hv lo 
 Be Tci'i Jifiepa<i iv ra> ieput BiBcictkwv • T09 Se vvktu^ ^k^PX^' 
 fjb€vo<i ijvXl^ero ei9 to 6po<i to KaXovfievov eXaiwv. (v. 38.) 
 Kal 7ra? 6 Xao^ copBpi^e 7rpo<i avrov iv rco lepco ciKoveiv 
 auTov. 
 
 CAPUT XXII. 
 (Luc. XXII, I.) ^Hyyi^e Be r] eoprij rcov u^v/xcov, y 
 \eyofiev7] 7rci<T')(a. (v. 2.) Kal i^ijrovv ol cip'^iepel'; Kai 01 i5 
 ypafi/xarel'i to ttw? (iveKcoaiv avrov • i^ojBovvro yap rbv 
 Xaov. (v. 3.) 'A7ri]\6e Be 'IovBa<i, 6 hnKa\ovp,evo<i 'laKa- 
 puoTr)<i, Siv iK Tov dptBfiov Ttov BcbBeKa, (v. 4.) Kal avve- 
 XaXrjcre TOi<? dp'^^^iepevcri Kal Toi<i arparrjyo'i'i rb ttw? avrov 
 irapaBu) avrol<;. (v. 5.) Kai i^cipijaav, Kal awidevro av- 20 
 Tft> dpyvpLov Bovvai. (v. G.) Kal i^cofioXoyrjae, Kal i^'qrei 
 evKaipiav rov TrapaBovvai avrov avrol^ arep o-)^\ov. (v. 7.) 
 ^H\Oe Be Tj rjfiepa roiv u^vficov, iv y eBei Ovecrdai rb ttci- 
 cr^^a* (v. 8.) Kal direareCke Uerpov Kal ^Icodin^v, eiTTcov, 
 " Ilopev0evre<; erotfic'iaare ijfxtv rb Tracr^a, 7va (f)ciycofi€v.'^ (v. 25 
 9.) 01 Be elirov avrw, " Uov OiXei^ eroifidacofiev ;" (v, 10.) 'O 
 Be ehrev avroc'i, " ^IBov, elaeXOovrcov vfjuav et? rr]v iroXiv, avv- 
 avTijcrei vfuv av6poyiro<; Kepcifiiov vBaro<; ^aard^cov ' ukoXov- 
 dijaare avrcp et? rrjv oLKcav, ov el^rn-opeverai ' (v. ll.) Kal 
 epecre rco otKoBecnrorr} Tr}«f 0iKia<i • Xeyec croi 6 BcBdcrKaXo<i ' 30 
 TTOV iart ro KardXvfia, ottov rb 7rda-')(a fiera ra)v fiaOrirMV 
 fiov (f>ciy(t) ; (v. 12.) KuKeivot vfilv Bei^ei dvctr/eov fieya
 
 134 Codex Apocuypiius Novi TErfTAiiENTV. 
 
 icrTpoifi^vov' €Kel €ToifidaaT€.^^ (v. 13.) ^A7r€\06vT€<i Bk ev- 
 pov Ka6ai<i eiprjKev avrol^;, koX eTol^iacrav to Truo-'ya. (v. 14.) 
 Kai ore iyevero rj copa, dveireae fcal oi BcoBcKa diroarokot 
 crvv avrat. (v. 15.) Kal elire 7rpo<f ainov^, "^Eirtdvfila evre- 
 •■' Ov/jLtjaa Tovro to 7ra<7^a (fxiyelv fxeff" vficov irpo rov fxe 
 TraOelv." [(v. 17.) Kal 8e^dfi€vo<; iroTrjpiov eifx^apiarrj- 
 o-a<; eiTre, " Adhere TOVTO, Koi BcafjiepLaaTe €aiiToi<;. (v. 18.) 
 Aeyo) yap v/xlv, on, ov /xr) nrlfo diro rod yevvrj/xaTd t^9 
 dfi'TTeKov €0)9 OTOf t) (SaacXeia rov Oeou eXOr/.y^ (v. 19.) 
 
 10 Kal Xa^oov dpTov €V')(apiaTt')aa<i eKXace, Kal ehonKev ainol^ 
 Xeycov, " Tovto iart ro awfid jjlov, to inrep vfJLOiV BiBo/jLevov * 
 TOvro TTOielre eiV rrju e/XT]v dvd/jLi/rjaiv,^ (v. 20.) flaavTW^ 
 Kal TO iroT^jpiov, ficTO. TO BeiTTiniarai, Xeywv, " Tovro to tto- 
 Tijpiov, rj Kaivrj BcadiJKT] ev tm a'l'/xaTL fiov, to vTrep vficov 
 
 15 eK'XVVOfievov. (v. 21.) UXrjv IBoii, t] y^elp tou TrapaBi- 
 B6vT0<; fxe fieT i/xov eirl Trj<i TpaTve^t]^. (v. 22.) Kal 6 
 fiev vl6<i Tov dvdpdyjTov iropeveTai KaTO, to (opia/xemv • TrXyjv 
 oval TM dvOpooTTw eKeivM, Bt ov TrapaBiBoTai^ (v. 23.) 
 Kal avTol r}p^avTO av^ijTclv tt/jo? €avTov<;, to, ti<? dpa e'lt] 
 
 20 i^ avTwu 6 tovto jxeXkodv Trpdaaetv. (v. 21.) 'EyeveTO Be 
 Kal <f)t\ov6LKLa ev avTol^:, to, Tt9 avToyv BoKel eivai fiel^cov. 
 (v. 25.) 'O Be elirev avTol<i, " 01 3a(nXei<i tmv tdvoiv Kvpiev- 
 ovatv avTOiv, Kal o'l i^ovaLd^ouT€<; uvtmv evepyeTac KaXovv- 
 Tai • (v. 26.) 'Tfj.el'i Be ov)(^ ovTco<i • aXX' 6 fiei^wv ev v/jIv 
 
 25 yeveadco 0)9 6 vecoTepo'?, Kal 6 rjyovfxevo<; 6j<; 6 BiaKovoiV. 
 (v. 27.) Ti<i yap pLeitfiiV ; dvaKelp-evos' i) 6 Biukovmv ; ov^i 
 6 dvaK€ifjLevo<; ; eya) Be elfii ev /xecrfo vficov 0)9 6 BiaKovcJv, 
 (v. 28.) 'T/xet9 Be icTTe 01 Biajxeixevi-jKOTe^ fieT e/Mov ev Tol<i 
 TreipaafjioU fiov • (v. 29.) Kdyo> BiaTlOefiat vfuv, Ka6a)<; 
 
 80 BiiOeTo fioi 6 7raTi]p fiov, /SaaiXeiav." (v. 31.) Elne 8^ 
 6 Kvpio'i, " !^ifj,Q)V, ^Ifioiv, IBov, 6 aaTavd<i e^T/jcraTO vfia<;, 
 TOV aividaai 0)9 tov ctItov ' (v. 52.) ^Eycb Be eBe)']6r]v irepl 
 <rov, Xva firf etcKeiirr] rj 7ricrTi<i <rov ' Kal <tv irore iiriaTpeyfra'; 
 aTtjpL^ov T0U9 dBe\(f)ov<i crou." (v. 33.) 'O Be elirev avTco, 
 " Kvpte, fiCTO, aov eVot/io? e//xt Kai etV <pv\aKr}v Kal etV Odva-
 
 VIII. EVANGELIUM MaRCIONIS. 1-35 
 
 TOP iropevea-Oat." (v. 34.) 'O Be eiire, " Aeyo> <tol IleTpe, ov 
 fiT) ^covrjcreL <T)}/x€pov uXe/croyp trpiv f) Tpl<; uTrapi^crr} /at; 
 elhivav fjue." (v. 'i'.).) Kal k^ekOoov tTTopevOr] Kara to eOo<i 
 et<? TO opo^ T(ov iXaiwv • rjicoXovOrjcrav he avTa> kol ol fj,a- 
 0i]Tal auTou. (v. tO.) T€v6p,evo<i he eirl tov tottov elirev 5 
 avToU' 'Trpocreu^ea-de fxi] elcreXOeiu el<i Treipacrfioi'. (v, tl.) 
 Kac auTO'i aireaTrdcrdrj air ainoiv ai<i€l \l0ov ^oXrjv, Kal 
 0el^ Ta yovuTa Trpo^i]v-)(eTO. (v. 15.) Kai avaaTa^i airo Tri<; 
 TTpo^ev^?]^ eXOdiv irpo^ tov<; fjuadrjTai auTov evpeu auTou^ 
 KOifuofievou'i airb t?)^ \(nrri<;, (v. 46.) Kal elirev avTot<i, lo 
 " Tl KaOeuBere ; avacTTuvre^ irpo^ieu^ea-Be, iva fiij €i<;e\6T)T€ 
 etsr Trecpaa/jLovS (v. 47.) "Eti 8e avTov\a\ovin'o<;, ISoi) o^o<;, 
 Kal 6 Xey6/jLevo<; 'lovSwi, eU tmv B(o8eKa, Trpo/jp^ero avTcJov, 
 Kal ijyyia-e tco 'Irjaov <^i\riaai avrov. (v. 48.) ' O Se ' Irjaov'i 
 eiTrev avTa^, "^lovBa, <pi\T)/j,aTL tov ulov tov avOpoyrrov ira- is 
 pa^iBo)^ ;'' (v. 52.) ElTve Se 6 'Ii]aou'i Trpo-f toi"? irapaye- 
 vofiivov<i eir avTov ap^iepeh Kal aTpaTrjyov<i tov lepov, Kal 
 vpecr/SvTepov^, " 'fl^ eirl \ij(TTy]v k^e\tj\vdaTe /leTa fia)(aipo}v 
 Kal ^vXwv ; (v. 53.) Kad' r/fiepau ovto^ p,ov p,ed' ii/xcov ev 
 T(o lepu), ovK e^eTeivaTe ra-j ')(e'tpa<i hr i/Me ' a\X avTr} v- 20 
 fioiv ecTTiv 7) copa Kal rj e^ovcrla tov aKOTOv^." (v. SI.) 
 SvWa^6vTe<; 8e avTov ijyayov, Kal €l<;i)yayov avTov ei? tov 
 oIkov tov dp)(^i€pe(o<i • 6 he UeTpo^ rjKoXovOet fxaKpoOev. 
 (v. 55.) ' A-^dvTwv he nrvp ev /xeatp tt}? avXi}^ Kal crvyKa- 
 OtcrdvTcov avTOiVy eKdOrjTo 6 TLeTpo^ ev ixearo avTMV. (v. 56.) 25 
 'Ihovcra he airrov TraihlaKtj rt? Ka6i']p.evov Trpo^ to </)W9, Kal 
 aTeviaaaa avTtp, elite, " K.al ovTO<i avv avTm r/v." (v. 57.) 'O 
 he ripvi'jcraTO avTov Xeywv, " Tvvai, ovk olha avTov.'^ (v. 58.) 
 Kal /justo, ^pctyy erepo^ Ihoiv avTov e<prj, " Kal au i^ avTOiv 
 €1." 'O he JTerpo? elirev, "^'AvOproire, ovk elp,i" (v. 59.) Kal 30 
 hiaaTdar)<; dtael &pa<; fiui<i aXXo<i rt? hu(r)(yplt,eTO Xeycov, 
 " '.Ett' dXrjOeui'i Kol ovTO<; fieT avTOV rjv • Kal yap rdXcXalo'i 
 eaTiv.'^ (v. 60.) El.Tre he 6 TIeTpo<;, ""AvOpwrre, ovk olha o 
 Xeyet"?." Kal 7rapa')(prifia, eTi XaXovvTO^ avTov, icpcovrjaev 6 
 dXeKTcop, (v. 61.) Kal aTpaxpeU 6 Kvpio<i eVe/9\ei/re tw He- 35
 
 136 Codex Apocryphus Novi Testament!. 
 
 Tpo)' KoX v7r€/xm']crdri 6 IIeTpo<; rov \6yov rov Kvplov, o)9 
 elirev avrui • otl irplv uXeKropa (fxovPjaai,, aTrapvijcrr] /xe rpt?. 
 (v. G2.) Kal i^eXOcov e^co 6 IIeTpo<; cKXavae 7nKp(0<;. (v. G3.) 
 Kal ol iivhpes ol crvve'x^ovTs'i rov 'Itjctovv eveirat^ov avro) 
 
 5 8epovTe<i' (v. GL) Kal TrepiKoXv'^avTe'i avrov eTinvTOV au- 
 rov TO Trpoawrrov, kol eirripcorcov avrov Xiyovre^;, ''npo<f))]- 
 r€vaov, rl<i eariv 6 Traicras ere ;" (v. 65.) Kal erepa TroWa 
 ^\,a(T(f)T]fxovvr€<; e\f:yov et<f avrov. (v. 0(5.) Kai, a)9 eye- 
 vero r)/j,ipa, a-vvt'jx'^V "^^ TrpealBvrepiov rov Xaov, ap-)^iepet'i 
 
 10 re Kal ypafifxareif, Kal dvy'f/ayov avrov eh ro crvveSpiov e- 
 avroiv, (v. G7.) Aeyovre^, "El av el 6 Xptaro^, elTrey/MV." 
 EiTre Se avroU, " ^Eav v/jlIv etVo), ov fiij Trtarevatfre • (v. ()S.) 
 ^Eav Be Kal ipayrfjao), ov fit] airoKpiOrire aot, rj liiroXvarire. ' 
 (v. 69.) ^Atto rov vvv earai 6 vib^ rov dvOpcoirov KaO/j/jie- 
 
 15 1^09 eK Be^iMV rij'i Si/m/teo)? vlov Qeov." {v. 70.) Elirov 8e 
 rrdvre<i, " Xv ovv el 6 vi6<i rov ©eov ; ' 6 8e Trpo'i avrov<i 
 €(f)7}, " 'Tfi€L<; Xeyere, ore eydo elat" (v. 71.) 01 8e elirov, " Ti 
 en ■)(peLav e')(ofiev fxaprvpia^ ; avrol yap r^Kovaafiev dwo rov 
 (xr6fjiaro<i avrov." 
 
 CAPUT XXITI. 
 
 20 (Luc. XXTIT, 1.) Kal livaardv dnrav ro irXr)6o<; av- 
 
 rwv i]yayev avrov eirl rov UiXdrov. (v. 2.) ^'Hp^avro 8e 
 Kartjyopelv avrov Xeyoi/re?, " Tovrov evpofxev Karaarpecfiovra 
 rb edvof, Kal KwXvovra Kaiaapt ^opov^ BLBovat, XeyoV' 
 ra eavrov Xptarov jSaaCkea elvai." (v. 3.) 'O Be UiXdrot 
 
 25 c-TTTjpcorTjaev avrov Xeywv, "Xv el 6 ^acnXev<i {rwv 'lovBaicov) ; ' 
 'O Be diroKptOeU avrco e(pi], " Sv Xeyea'' (v. 4.) 'O Be 
 UiXdro'i elire irpo^ rov<i dp)(^iepel'i Kal rov<; 6)(\ov<;, " OvBev 
 evpiaKO) atrtov ev rw dvdpcoirM rovrw." (v. 5.) 01 Be eiri- 
 (r')(yov Xeyovre<i, on " ^ Avaaetet rov Xaov, BiKdaKoov KaO' oXrj^ 
 
 30 T^9 ^lovBaia^i, dp^dfxevo^ diro ri]<i FaXiXala^ eco? wSe." (v. G.) 
 TIiXdro<i Be uKovaaf TaXiXalav e7rr]p(orr]aeVy el 6 dv0pcoTro<i 
 TaXcXalo'i ecrn ' (v. 7.) Kal emyvov^;, on ck tt}? e^ovalas 
 'HpcoBoo) icrrlv, aveirefxylrev avrov 7rp6<i 'HpoiBrjv, ovra Kal
 
 VIII. EVANGKLIUM MaIICIONIS. 137 
 
 avTov iv 'l€po(To\v/xoi<i iv ravrai^i Tat<; ^fjb€pai<;. (v. 8.) 'O 
 
 St 'HpcoS}]<; iScop ruv 'Ii]crovv ^X"PV ^<«'^ ' V^' 7«p OeXcov 
 
 e^ iKavov Ihelv avrbv, 8ta to (iKoveiv TroWa irepi avTOV ' 
 
 Koi yXTTi^e Ti <n]/xeloi> iSeiv inr ainov ywo/jievov. (v. 0.) 
 
 ^Eirripwra he avrbv iv Xoyoa lKavoL<;, avrb^; Be ovSev dire- s 
 
 KpivoTo avTcp. (v. 10.) EiaT7}/<:€iaav 8e ol up')(i.epel^ koL ol 
 
 ypafifx-aTei'i evrovw^ KaT7]yopovvTe<i avrov. (v. 11.) ^E^ov- 
 
 dev/}cra<i Be avrbv 6 'HpcoB})^ crvv rol^ crrparevpaauv avrov, 
 
 Ka\ ipnra'i^af;, 7repi(3a\cov avrbv iaOrjra Xapbirpav, avkrvep.- 
 
 •^ev avrbv ro) UiXdroy. (v. 12.) ^Eyevovro 8e (fiiXoc 6, re lo 
 
 IIt\dro<; Kal 6 'HpcoBij^ ev avrfj nj rjpbepa puer' aXXifkoyv ' 
 
 rrpoiJTrPjp'x^ov yap ev eyj)pa ui're<; irpb'i kavrov^. (v\ 1 3.) 
 
 TICKdro<i Be avyKaXea-ufievof; rov<; dp)(iepe?.<: xai rov<i ap')(pv- 
 
 ra'i Kal rbv Tuibv. (v. Ik) Elire irpb^ avrov<;, " npo(;ijveyKare 
 
 fM)L rbv dvOpcoTTOV rovrov, co? diroarpecpovra rbv Xaov Kal is 
 
 IBov, eyoo evcomov vfi(bv uvaKpiva^i ovBkv evpov ev rco dv- 
 
 Opdorrq) rovr<p alriov, S)v Karrjyopelre Kar avrov, (v. 1 b.) 
 
 ^AXX ovBe 'HpcoBrj^ ' dverre/jb-yp^a yap vfjLd<; Trpo? avrbv, Kal 
 
 IBov, ovBev d^iov Oavdrov earl rrerrpayjxevov avru>. (v. 16.) 
 
 IlacBevaa^ ovv avrbv diroXvacoJ^ (v. 17.) 'AvdyKrjv Be el')(^ev 20 
 
 aTToXveiv avroi<i Kara eoprrjv eva. (v, 18.) ' AveKpa^av Be 
 
 7ra/j.7rXr)dei Xeyovre'i, " Aipe rovrov, aTroXvaov Be tj/j,lv rbv 
 
 Bapaj3j3dv •" (v. 1 9.) "Ocrri,<i rjv Bid ardaiv rtvd yevofjbivrjv ev 
 
 rfj TToXei Kal (f)6vov jSejSXiipbevo^ eh (})vXaK/]v. (v. 20.) Ud- 
 
 Xtv ovv 6 IliXdro<i 7rpo<;e<j)u>V7]<j€, OeXwv diroXvaai rbv Ir]- 2:, 
 
 a-oi)v. (v. 21.) 01 Be iTre^oovowXeyovra," Sravpcoaov, arav- 
 
 pQxrov avrov." (v. 22.) 'O Be rplrov elrre 7rpb<i avrov<i, " Tl 
 
 yap KaKbv erroirjaev ovros ; ovBev airiov Oavdrov evpov ev 
 
 avrS' 7roiBevaa<i ovv avrbv dTToXva-o}." (v. 23.) Oi Be err- 
 
 eK€ivro (fioovaU yu,eya\at9, alrovfievoi avrbv aravpcodfjvaL' zo 
 
 Kal Kario-')(yov al (ficoval avrcov Kal rwv dp'^Lepifov. {v. 21.) 
 
 'O Be TIiXuro<; eireKpive yeveaQai rb atrripa avro)V. (v. 25.) 
 
 ^ArreXvae Be avrol<i rbv Bid ardaiv Kal (f)6vov ^e^rjp^evov 
 
 €i<i rrjv <f)vXaKijV, bv yrovvro ' rbv Be ^Irjaovv rrapehwKe ru) 
 
 fieXj}p,art avrcov. (v. 2<k) Kal wc dm^yayov avrbv, emXa- .-, 
 
 IS
 
 138 OoDEX Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 ^ofievoi 2!lfX(t)v6^ TCvo<i Kvprjvaiov, tov ip^ofievov (iTr dypov, 
 iTreOrjKav axnu) top aravpbv, (f)epetv orriaOev tov ^Irjaov. 
 (v. 27.) 'HKoXovdet Be avrco iroXv TrXrjOo^ tov XaoO Koi, 
 yvvaiKcbv ' at kuI eKOTTTovTO kcu tOpi']vovv ainov. (v. 2S,) 
 s XTpa(f)ei<; Be Trpo^ avTa<; 6 ^Irjaov^ elire, " 0vyaT€p€<; 'lepov- 
 (Ta\7]/ji, fir) KkaieTe hr ifie, ttXijv i(f)' eavTas AcXai'exe Kal 
 eirl Ta TeKva vfjboiv. (v. 20.) "Otl IBov ep^ovTai 7)p,epai, iv 
 aa ipovai, MaKcipiat a'l aTcipai, koI Koiklai, at ovk ijev- 
 VTjaav, Koi fiacTTol, ot ovk iOipuurav. (v. -iO.) T6t6 ap^ov- 
 
 '"rat Xeyeiv Tol<i opeat' irecreTe €(f> ijndt ' Kal toU ^ovvol<i' 
 KaXvyjraTe yfui<i. (v. .'il.) "Otl el ev tw ir/po) ^vXfo TavTa 
 Troiovaip, ev Tip ^pco tL yevrjTai ;" (v. 32.) "HyovTO Be Kal 
 eTcpoi Bvo KaKovpyoi auv auTo) aviupeO?]vaL. (v. 33.) Kal 
 OTe (iTTi'jXOov eVl tou tottov tov KaXovfievov Kpavlov, e/C6* 
 
 ^•' ea-Tavpcocrav avTov Kal tov<; KaKovpyovi ' ov fiev e/c Be^iwv, 
 ov Be ef dpixTTepoiv. (v. 31.) O Be ^Irjaovf eXeye, " TIuTep, 
 a^e? avT0i<i • ov yap oiBaai tL TTOiouai." (v. 3.^3.) Kai 
 eicTTt'jKei 6 Xah<i deuipoiv • e^efjiVKTt'jpi^ov Be Kal ol ap)(0UT€<; 
 (Tvv avT0i<i Xeyoma, " "AXXov*; eacocre, aaxTt'tTQ} eaxrrov, el ov- 
 
 20 TOs" ecmv 6 XpiaTO'i 6 tov Oeov eVXeAcrof." (v. 3().) ^Eveirai- 
 ^ov Be avToj kuI ol crTpaTicoTai, Trpoaepj^upievoL Kal 6^o<i TTpocr- 
 <l>epovTe<; avrrp, (v. 37.) Kal XeyovTe^, " El av el 6 ^aat- 
 Xev^ TMV ^lovBauov, awaov creaurof." (v. 38) ^Hv Be Kal 
 emypacp)) yeypafifiein] eir avTw ypdfifiaaiv ' EXXi]viKol<i Kal 
 
 25 PtofiaiKol^ Kal 'E(3palKol^ ' " Ovro^ iaTiv 6 ^acrtXeif<i twv 
 'Joi/Sai'cut'." (v. 31).) EU Be Toiv KpefMOcrOevToyv KaKovpywv 
 e^Xaa(f)>)fMet ainov Xeywv, " El ai) el 6 Xpia-T0<i, atoaov ae- 
 avTov Kal ?}//.a9." (v. -1-0.) ^ AiroKpiOeU Be 6 eTepof tVert/Aa 
 avTfp Xeyoiv, " OvBe <f>ol3ji av tov Qeov, otl ev toj aura) Kpl- 
 
 Ro P'tiTL el; (v. 11.) Kal i)p,el^ /j,ev BiKaico^i ' d^ta yap (av 
 eTrpd^ajxev d7roXafi/3dvo/jL€v • ouro? Be ovBev aTOirov eTrpa^e." 
 (v. 42.) Kal eXeye Tro 'It/ctoO, " Mvr'jaOijTi p,ov, Kvpie, oTav 
 eXOrj'i tV Ty /3aa-iXela crou." (v. It.) ^Hv Be wael wpa eKTt}, 
 Kai (TK0T0<i eyevcTO e'c^' 6Xi]v Ttjv y^jv e&)<» o)pa<i ei'vdTr)<i. 
 
 "'> (v. 1').) Kai eaKOTiadi] 6 ijXiO'i, Kal €a'}(^icr6i] to KaTane-
 
 VIM. KvAXiKI.ILM MaUCIONIS. l-J^ 
 
 raafjui rov vaov fiecroi: (v. 40.) Kal (fxovt'jau'i (fiMvij /xeyaXij 
 6 'Ii]aov< etire, " JJarep, et? X"P"''' ^^^ TrapaOqaofiai to 
 TTvevfid fiov •" Kol ravra elTTwv ^^eirvevaev. (v. 50.) Kat 
 ISov, dvrjp ovofxaTL ^Iwai)^, ^ovXevrij'i irvrdpxbiv, avrjp aya- 
 66<; KOL BiKato^, (v. 51.) [Oino'i ouk ijv avyKarareOeifie- 5 
 I'Os" TTJ /SovXf} Kol rfj TTpd^ei aintav,) diro ^Apiixadaia<i tto- 
 Xtox? TMP 'lovSaicov, o-f Kai 'rrpO'ieBe-)(€ro kuI auTo<; ti]v (3a- 
 aikeiav Tov 0eov' (v. 52.) Ovro>i 7rpO'ie\0Q)v rot JJiXara), 
 i}T)')craTO TO <T(OfJui Tov 'It]aov. (v. 5'3.) Kai KadeXxov auro 
 €V€Tv\i^€V axrro cnvhovi, koX tOijKev auro iv fivij/xari Xa^ev- 10 
 T(o, ov ovK ?]v ovheTTCo ovBei<i Keifxevo^. (v. 5 1.) Kal tj- 
 fiepa ?]v TrapacTKevi}, koI crdfi^arov €7r€(f)coaK€. (v. 55.) Ka- 
 raKoXovOqaaxrai hk /cat yvvaiKe<;, airive'i tjaav o-uveXijXv- 
 Ovlat avTfo eK TJj'i TaXiXala<i, iOeda-amo to /xmjfielov, Kal 
 ctK eTeOi] TO ao)fia axnov. (v. 5(5.) 'TiroaTp^-^acrai St" 1]- 15 
 Toifuurav dpwfuiTa Koi fivpa • Kat to yutj/ ad/SfSuTov ijau^a- 
 aav KUTo. Ti)v iinoXyju. 
 
 CAPUT XXIV. 
 
 (Luc. XXIV, 1.) Tfj Sk fiid Toiv <ja(3(3dTOiv, opdpov 
 ^a0eo<;, rfxOov eirl to fjLinjfia, (ftepovaac d i/Toi/xaaav dpdi- 
 fjuiTa ' Kai Tivc'^ avv ainals. (v. 2.) Evpov he tov XiOov 20 
 a7roK€KvXuTfjievov aTTo tou fiVTjfjLetov ' (v. 3.) Kai el<;€Xdov- 
 crai ov^ evpov to croifxa tov Kvpiov ^Irjaov. (v. 1.) Kal 
 eyevero iv tw hunropeiadai avTd<i Trepl tovtov, kuI lSov, 
 8vo dvBp€<; erreaTTjaav airrah iv ia6i']a€<TLV d(TTpa'TrTovaai<; • 
 (v. 5.) E/x(po^a}v 8e <yevofia>cov avTOiv, Kal KXivovaoiv to 25 
 irpo^coirov et? ti-jv ytjv, e'lTTov irpb^i airrd^;, " Ti ^7]T6ct€ tov 
 ^(oina fieTa tmv veKpcov ; (v. U.) Oi)/c taTiv wSe, dXX r/jip- 
 drj ' fivt]adriT€, ft)? iXdX-qaev vfxiv tTL o)V iv ttj TaXiXaia, 
 (v. 7.) Ae^/cov, oTi Ael tov v'lov tov aj'OpcoTTOV TrapaBoOij- 
 vac €t9 ^etpa? dvdponroiv djiapTwXwv Kal aTavpooOijvai so 
 Kal TTJ TpiTTj rfjjbepa dvaa-TrjvaL." (v, 8.) Kal ifiv}](T6r)aav 
 Twv f/rjfiuTQyv avTov ' (v. 9.) Kal v7rocrTpe->\raaaL aTTo tov 
 fjivr]fjL€iov din'ffyeiXav Tavra irdvTa Toh evBeKa Kai Trdcri
 
 140 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 Toh Xoi7roi<i. (v. 10.) ''Hcrav Se i) MayBaXrjvr) Mapia koX 
 Iwavva Koi Mapia ^laKco/Sov Kai al 'KonraX crvv avral^i ' 
 al , eXeyov 7rpo9 Tov<i aTroaroXovi ravra. (v. 11.) Kal 
 €(bai/r]aav evaiTTiov avrdvv tocret \r)po<; to, p^fuira avrSv, Kal 
 
 5 'qTriarovv avTal<^. (v. 12.) O 8e Tle.Tpo'i at'ocrra? eBpafiev 
 cttI to ,avT)fi€cov, koi nrapaKvy^a^ (SXeTrei to, 666vui Kelfieva 
 fxova • Kai dirrjXOe 7rpb<i eavrov Oavfid^oyv to jeyovo'i. 
 (v. 18.) Kal ISov, Bvo i^ avrwv rjaav TTopevofievoL ev au- 
 rfj Tjj '>']/ji€pa €19 Kcojxrjv drre'^ovaav araSiovi e^^KOVTa dtro 
 
 10 'lepovaaXijfM, y ovofia ^E/J,/xaov'?. (v. 14.) Kal avrol d)fML- 
 Xovv TTpo'i dXXi]Xov<; irepl ttuvtcov rwv avfi/3e(3i]K6TO)v rov- 
 roiv. (v. 15.) Kal eyevero ev tm ofiiXelv auTOV'^ koI crv^rj- 
 T€iv, Kal avTo<i 6 ^Irjcrov'i iyyi(Ta<i avveiropevero avTol'i. 
 (v. 16.) 01 Be ocpOaXfiol avrcuv eKparovvTO, tov p,rf eiri- 
 
 16 yvwvai avTov. (v. 17.) ElTre Be irpo<i avTOV<;, "Tlv€<; ol X6- 
 yoi ovTOL, 0U9 uvTLJBdXXere 7rpo<i dXXi'fXov; •TrepiirarovvTeq, 
 Kal icne^cTKvOpwTrol ;''^ (v. 18.) ^A7roKpi6e\<i Be 6 eh, u> 
 ovofia KXeoTra^, ehre irpo'i avrov, " Sv /jl6vo<; TrapoLKel^ iu 
 'lepovcrdXi-jfJi, Kal ovk eyi'w? rd yevofjueva kv avrfj iv Tat9 
 
 2" tj/jiepat^ ravTaL<i ;" (v. 19.) Kal elirev avroh, " Tlola ;*' ol Be 
 elirov avTQ), " Td irepl ^Itjaov [tov Na^copalov) , 09 eyevero 
 dvr-jp 7rpo(f)rJT'i]^, BvvaT6<; iv epyco Kal Xoyco evavriov tov 
 &eov Kal TTiivTO'i TOV Xaov ' (v. 20.) "O'KOi'i re irapiBcoKav 
 avTOV ol dp')(iepel'^ fcal ol up')(0VT€<; rjfxcov et9 Kpifia Oavdrov, 
 
 25 Kal eaTavpaxrav avTov (v. 21.) 'H.fiel<i Be rjXTri^ofiev, otl 
 ain6<i i(TTiV 6 /xeXXoyv XvTpovadat tov ^lo-parjX • dXXd ye 
 <ri)v irdai Tovroa rphriv TavTrjv rjfiepav dyei ai^fiepov, d(f> 
 ov Tavra eyevero. (v. 22.) ^AXXd Kal yvvalKh Tive<; e^ 1)- 
 fiMV e^eaTi](Tav r]fid'i, yevofievat opOpiat, eirl to fivijf^eiov * 
 
 30 (v. 23.) Kal fill evpovaaL ro aoofxa avrov ijXBov, Xeyovaat, 
 Kal oTTraaiav ur/yeX(i)v ecopaKevat, ot Xeyovaiv avrov ^fjv. 
 (v. 2k) Kal drrriXdov Tive<i rcov uvv rj/xlv errl ro fxvrjfieiov, 
 Kal evpov ovrco, Ka6oi<; Kal al yvvalKe<i ehrov ' avrov Be 
 OVK elBov.^' (v. 25.) Kal avro<i ehre 7rpo<i avroix;, "''fl 
 
 35 dvorjTot Kal ^paBel<i rf) KapBia tov inareveiv eirl irdaiv, ol'i
 
 IX. LlUKR Al'OCUYPllUS 8. JoANNlS. Ill 
 
 eXfiXi)aev vfxip. (v. 26.) Ou^t Tcivra eSti TraOeiu tw 
 Xpiarov, Kol elaeXdelv ew rijv Bo^av aurov ;' (v. 28.) 
 Kal ijyyiaav et9 ryjv Kcofirju, ov iiropevovTO' koX aino<i 
 TrpoaeTTotetro Troppoorepco Tropeveadat. (v. 29.) Kal irape- 
 (BuiaavTO axnov X€yovTe<;, " Melvov fied^ rifXMV, OTt, Trpo? ^ 
 eairipav iarl, Kol KeKkLKCV 77 ^/xepa ' " Kal €lai]\6e rov fjuel- 
 vat avv auTol<;." (v. 30.) Kal iyevero iv tu> KaraKXiOrjvaL 
 aiiTov fxer avTOiv, XajSoiv rbv aprov ev\6yi]ae, Kal K\tiaa<i 
 iireBlSov avrol^i. (v. 31.) AvTSiv he hcrjvol-^Oria-av oi 
 6(}>0a\/jLol, Kal iiriyvcoaav ainov • kuI avro'i a<^avTO'i eyevero 10 
 aif avrSiv. (v. 3:2,) Kal e'nrov 7rpo<i dXkt'jXovi, " Ov-^l r) 
 KapBia rjjjLwv Kato/jL€V7] yv ev rjfitv, 6i<i eKuXei ijfMtu iv ttj 
 oBcp ;'^ (v, 33.) Kal dvacrrdvTe'i avrfi rfj a>pa inrkarpey^av - 
 eh 'lepouaaXi]^, Kal evpov avpijOpoLcr/xevoi"; tou? evBeKa Kal 
 Tov<; (Tvv avToU, (v. 3 k) AeyovTaf;, art " 'HyepBr) 6 Kvpio<i ^"'^ 
 ovrw^, Kal c6(p6ri ^ifMcovi." (v. 35.) Kal avrol k^rjyovvro 
 TO, iv Tjj 6B(p, Kai fo)9 iyvcoaOrj avToi<; ev ttj KXdcrei tov 
 aprov. (v. 3G.) Tavra Be avrcov XaXovvrcov, avT6<; 6 
 ^Irjaov^ eaTT} ev fieaw outmv, Kal Xeyei avroh, " Eip/]vr) v- 
 pZv^ (v. 37.) IlT0i]6evT€<; Be Kal efX(f)o/3ot yevo/xevot eBo- ^^ 
 Kovv (pdvracTfia dewpelv. (v. 38.) Kal etTrev avroh, " Ti 
 rerapayiiivoi icrre, Kal Biari BcaXoyiafiol dva^alvovatv ev 
 rah KapBiaL<i vfjLtov ; (v. 31). ) "IBere rd^ %ft/?«9 p-ov Kal 
 rov<; TToSa? fxov, on avro<i iyco elfzt • ort irvevfia adpKa 
 Kal oarea ovk e'%ei, Kadoo^ i/xe decopeire e'^^ovra." (v. 40.) -* 
 Kal rovTo eiTTcov eirkBei^ev avroh rd<; ')(elpa<i Kal tov<; tto- 
 Sa?, (v. 41.) ^Eti Be dmarovvrwv avrcov diro t/}? yapd^ 
 Kal Oav/jia^ovTcov, eiirev auroh, " E'^ere rt /dpooacp-ov evOdBe ;" 
 (v. 42.) 01 Be eireBcoKav avrco I'^Ova oirrov fiepo<i, Kal 
 drrb /xeXKralov Krjpiov. (v. 43.) Kal Xa^cov evooinov avrSiv ^^ 
 e(f)ayev. (v. 44.) Eiire Be avroh, " Oinoi ol Xcy 01, ou? 
 iXdXtjaa 7rpb<i vp.d<; en 6)V avv iipZv, (v. 40.) oti ovtw^ 
 eBei iradelv rov Xpiarov, Kal dvaarrjvat eK veKpmv rr) rpi- 
 vr) rjfxepa, (v. 47.) Kal Kr)pvx6qvac eirl tc3 6v6p,ari aurov 
 fierdvotav Kal d(l)eaiv dpLaprtoov eh iravra ru eOvr]." sj
 
 IX. 
 
 LIBER S. JOANNIS APOCRYPHUS. 
 
 Ego Johannes frater vester, particeps in tribu- 
 latione, et in regno coelorum ut esseni particeps, 
 quum recubuissem supra pectus Domini nostri 
 Jesu Christi ; et dixi, " Domine, quis est qui tradet 
 
 ste?" Et respondens dixit; "Qui intingit manum 
 mecum in catino." Tunc introivit in eum Satanas 
 et quaerebat, ut traderet me. Et dixi, " Domine, 
 antequam Satanas caderet, in qua gloria persiste- 
 bat apud patrem tuum ? " Et dixit mihi, " In tali 
 
 10 gloria erat, quod ordinabat \ irtutes coelorum : ego 
 autem sedebam apud patrem meum. Ipse erat 
 ordinans omnem imitatorem patris, et descendebat 
 de ccclo in infiiuum et ascendebat ab infimis usque 
 ad thronum invisibilis patris. Et observabat glo- 
 
 15 riam, quae erat moventis coelos, et cogitavit sedem 
 suam ponere super nubes coelorum et volebat 
 altissimo similis esse. Et quum descendisset in 
 aerem, ad angelum aeris dixit, * Aperi mihi portas 
 aeris,' et aperuit ei portas aeris. Et petens deor- 
 
 20 sum invenit angelum, qui tenebat aquas, et dixit ei, 
 " Aperi mihi portas aquarum," et aperuit ei. Et 
 transcendens invenit universam faciem terrce 
 coopertam aquis. Et transcendens subtus terram 
 invenit duos pisces jacentes super aquas, et erant 
 
 25 sicut boves juncti ad arandum, tenentes totam ter- 
 ram invisibilis patris prsecepto ab occasu usque ad 
 solis ortum. Et quum descendisset, invenit nubes 
 pendentes, tenentes pelagum maris. Et quum de- 
 scendisset deorsum, invenit suum ossop, quod est 
 
 so genus ignis, et postea non potuit descendere deor- 
 sum propter flammam ignis ardcntis. Et rcversus
 
 IX. LiBEU APOCRYPUUS S. JOANNIS. 143 
 
 est Satanas retrorsum, et replevit semitas, et intro- 
 ivit ad angeluin aeris et ad eum, qui super aquas 
 erat, et dixit eis, ' Wxc omnia mea sunt ; si audie- 
 ritis me, ponam sedem meam in nubibus et ero 
 similis altissinio, et toUens aquas de superiori firma- 5 
 mento isto cictera loca maris congregabo, et post 
 hoc non erit aqua super faciem universas terras, et 
 regnabo vobiscum in sccula seculorum.' Et ha?c 
 dicens angelis ascendit ad cncteros angelos usque 
 ad quintum coelum, et ita dicebat ad singulos, ,<, 
 ' Quantum debes domino tuo ? ' Ipse dixit, ' Cen- 
 tum coros tritici.' Et dixit ei, ' Accipe calanumi 
 et atramentum, et scribe sexaginta.' Et aliis 
 dixit, ' Et tu quantuiu debes domino tuo ? ' Qui 
 respondit, ' Centum cados olei.' Et dixit, ' Sede n 
 et scribe quinquaginta.' Et ascendens ad omnes 
 coelos ita dicebat uscpie ad quintum caelum, blan- 
 diendo angelos invisibilis patris. Et exivit vox de 
 tlirono patris dicens, * Quid facis, negator patris, 
 seducens angelos ? factor peccati, cito fac quod 20 
 excogitasti.' Tunc praecepit pater angelis suis 
 dicens, 'Tollite vestimenta eorum.' Et tulerunt 
 vestimenta eorum angeii et thronos eorum et coro- 
 nas eorum, [ct ha?c er'ipucriuit] omnibus angelis, qui 
 eum audierunt." Et interrogavi Dominum, " Quan- 25 
 do Satanas cecidit, in quo loco habitavit 1 " Et 
 respondit mihi, " Pater mens transfiguravit eum 
 propter superbiam suam, et ablatum est lumen ab 
 eo, et facta est facies ejus sicut ferrum calefac- 
 tum, fuitque facies ejus sicut tota hominis; etso 
 traxit cum cauda tertiam partem angelorum Dei, 
 et projectus est de sede Dei et de villicatione coelo- 
 rum. Et descendens Satanas in firmamentum hoc 
 nuUam requiem potuit facere sibi nee iis, qui cum 
 eo crant. Et rogavit patrem dicens, ' Patientiam 35
 
 144 GoDEX ApOCRYPHUS NOVI TESTAMKi^Tt, 
 
 habe in me, et omnia reddam tibi/ Et misertiis ei 
 pater, et dedit ei requiem et his qui cum eo erant, 
 quodcunque vellet, usque ad septem dies. Et sic 
 sedit in fimamento, et praecepit angelo qui erat 
 
 ^ super aerem, et qui erat super aquas, et elevaverunt 
 terram sursinn, et a})paruit arida : et accepit coro- 
 nam angelus, qui erat super aquas. Et de medie- 
 tate fecit lumen lunas et de medietate lumen stella- 
 rum, et de lapidibus fecit omnes militias stellarum. 
 
 >o Et dehinc fecit angelos ministros suos secundum 
 ordinem format altissimi, et pra'ccpto in^isibilis 
 patris tonitrua, pluvias, grandines, etnives. Emisit 
 angelos ministros suos super ea, et praecepit terras 
 ut produceret omne altile et onme reptile et arbores 
 
 15 et lierbas ; et pra?cepit mari, ut produceret pisces 
 et aves coeli. Et praeterea excogitavit et fecit 
 hominem ad similitudincm ejus vel sui, et priece})it 
 angelo tertii coeli intrare in corpus luteum. Et 
 tulit de eo et fecit aliud corpus in formam nmlieris, 
 
 20 et praecepit angelo secundi cceli introire in corpus 
 mulieris. Angeli vero ploraverunt vidcntes in se 
 formam mortalem, et esse dissimiles forma. Et 
 praecepit o])us carnale facere in corporibus luteis, 
 et non intellexerunt facere peccatum. 
 
 23 Sententiator malorum ita cogitavit cum ingenio 
 suo, ut faceret ])aradisum ; et introduxit liomines. 
 Et praecepit adducere et plantavit diabolus arundi- 
 nem in medio paradisi, et ita celavit ingenium 
 suum diabolus nequam, ut ipsi non cogno:.cercnt 
 
 30 deceptionem ejus. Et intrabat et loquebatur ad 
 eos dicens, * De omni fructu, qui est in paradiso, 
 comedite, de fructu vero scientiae boni et mali 
 nolite comedere.' Verumtamen introivit diabolus 
 in serpentem nequam, et seduxit angelum, qui erat 
 
 3" in forma mulieris, et effudit frater ejus concu-
 
 IX. Liber apockypfius S. Joaxnis, Hi 
 
 piscentiani peccatoruni, et fecit coiiciipiscentiam 
 siiam cum Eva in caiitu stM'peiitis. Kt ideo dicuiitnr 
 filii diaboli et t'ilii serpentis t'acientes coiicu})isccntiain 
 diaboli patris eoruni usque ad consununationeni 
 hujus seculi. Kt iteruin el'Fudit diabolus in j)n«;el(), 5 
 qui crat in Adam, venenum suum et concuj)iscen- 
 tiam, quae generat filios serpentis et filios diaboli 
 usque ad consununationeni Inijus seculi." Kt 
 postea ego Joannes interrogavi Dominum dicens, 
 " Quomodo dicunt bomines, Adam et Evam a Deo 10 
 creatos esse et in paradiso ]K)sitos servare pra'cepta 
 patris, et morti traditi sunt ? " Kt dixit milii J)omi!uis, 
 ** Audi, Joannes, dilecte patris mci, insipientes 
 bomines ita dicunt in j)raevaricatione patrem meum 
 corpora lutea t'abricare ; sed spiritu sancto omnes 1, 
 virtutes c(jclorum fecit, et sancti propter prsevarica- 
 tionem inventi sunt babentes corpora lutea mortalia, 
 et ideo morti traditi sunt." Kt iterum ego Joannes 
 interrogavi Domiiunn, " Qualiter bomo inci{)it esse 
 in spiritum in corpore carnali ?" Et dixit Dominus 20 
 ad me, " De caducis angelis de coelo ingrediuntur 
 in corporibus mulierum, et acci})iunt carnem de con- 
 cupiscentia carnis, et nascitur spiritus de spiritu et 
 caro de carne, et ita consuramatur regiumi Satana^ in 
 boc mundo et in omnibus gentibus." Kt dixit 25 
 mihi, " Pater meus permisit ei regnare septem die- 
 bus, qua? sunt septem sascula." Kt interrogavi 
 Dominum et dixi, " Quid erit in tempore hoc?" 
 Et dixit mibi, " Kx quo cecidit a gloria patris 
 diabolus et suam gloriam voluit, sedit super nubes, 30 
 et misit ministros suos angelos ignis urentes ad 
 bomines infra ab Adam usque ad Henoc, ministrum 
 suum. Klevavit Henoc super firmamentum, et 
 ostendit deitatem suam, et pra;cepit ei dari calamum 
 et atramentum : et scdens scripsit sexaginta se})tem "■• 
 
 19
 
 14G Codex Apocryphus Novi Testament!. 
 
 libros. Et prascepit, ut adduceret eos in terrain et 
 traderet eos filiis siiis. Et deposuit Henoc 
 libros in terram, et tradidit eos filiis suis. Et ca^pit 
 eos docere facere formam sacrificiorum et mysteria 
 5 injusta, et ita abscondebat regnuni ca^loruni ante 
 homines. Et dice))at eis, * Videte, qnod ego sum 
 deus vester, et non printer me alius deus/ Ideo 
 misit me pater mens in mnndo, ut notum faciam 
 hominibus, ut cognoscant malum ingenium diaboli. 
 10 Et tunc quum cognovisset, quod descendi de coelo 
 in mundum, misit angelum, et accepit de tribiis 
 lignis, et dedit ea ad crucii'igendum me Moisi, 
 quae nunc mihi servantur. Sed ei hie nunc prae- 
 nunciabat deitatem et jiopulo suo, et pra^cepit 
 15 legem dari filiis Israel, et eduxit eum per siccum 
 maris medium. Quum cogitaret Pater mens mit- 
 tere me in mundum, misit angelum suum ante me, 
 nomine IMariam, ut acci})cret me. Ego autem des- 
 cendens intravi per auditum et exivi per a\iditum. 
 20 Et cognovit Satanas, princeps hujus mundi, quia 
 descendo qu^ercre et salvare qui })ericrant, et misit 
 angelum Heliam prophctam baptisantem in aqua, 
 qui dicitur Johannes baptista. Ilelias autem intcr- 
 rogavit principem hujus mundi : ' Quomodo pos- 
 25 sum scire ? ' Tunc ipso Dominus dixit, * Super 
 quem videris Spiritum descendentcm sicut colum- 
 bam, et manentem super eum, ipse est, qui bapti- 
 sat in Spiritu sanxto in remissionem peccatorum ; 
 ipse poteris eum perdere et salvare.' " Et iterum 
 so ego Johannes interrogavi Dominum ; " Potest homo 
 salvus esse per baptismum Joannis sine tuo baptis- 
 mo ? " Et respondit Dominus, " Nisi ego baptis- 
 avero in remissionem peccatorum, per baptismum 
 aquae, nemo potest videre regnum coelorum. Quia 
 3> ego sum panis vitae descendens de septimo coelo, et
 
 I\. LlUEU AroCllYPllUS S. JOANNIS. 147 
 
 qui maiuliicant carnem meam ct bibiint saiiguinem 
 ineiini, isti t'ilii Dei vocabuntur." Et interrogavi 
 Dominum et dixi, " Quid est manducare carnem 
 nieam et bibere sanguinem meum ? " Et^lixit mibi 
 Domiiuis, " Ante ruinam diaboli cum omni militia « 
 sua a gloria patris in oratione orando sic glorifica- 
 bant patrem in orationibus, dicendo, * Pater noster, 
 qui es in ccelis/ et ita onniia cantica eorum ascen- 
 debant ante sedem patris. Et quum cecidissent, 
 postea non possunt glorificare Deum in oratione lo 
 ista." Et interrogavi Dominum, " Quomodo 
 Joannis baptismum omnes recipiunt, tuum vero 
 baptismum non omnes recipiunt?" Et respondens 
 dixit Dominus, " Quia opera illorum mala sunt et 
 non veniunt ad lumen. Discii)uli Joannis nubunt is 
 et ducuntur ad nuj)tias ; mei autum discipuli nee 
 nubunt nee nubentur, scd sunt sicut angeli Dei in 
 ccelo." Ego antem dixi, " Si enim est peccatum 
 cum muliere, non expedit homini nubere." Dixit 
 autem Dominus ad me, '' Xon omnes capiunt 20 
 verbum hoc nisi hi, quibus datum est. Sunt enim 
 eunuchi, qui de utero matris sic nati sunt : ct sunt 
 eunuchi, quos eunuchisaverunt homines : et sunt 
 eunuchi, qui se ipsos castraverunt propter regnum 
 coelorum. Qui potest capere, capiat." Ego autem 25 
 interrogavi Dominum de die judicii, " Quod signum 
 erit adventus tui ? " Et respondens dixit milii, 
 " Quum consummabitur numerus justorum, scilicet 
 numerus coronatorum justorum caducorum, et 
 tunc solvetur Satanas de carcere suo, habens iram 30 
 magnam, et faciet helium cum justis, et clamabunt 
 ad Dominum voce magna. Et statim prjecipiet 
 Dominus angelo, ut tuba canat. In tuba vox arch- 
 angeli de cuelo audietur versus ad inferna. Et tunc 
 obscurabitur sol, ct luna non dabit lumen suum, et 35
 
 148 Codex APocinpuus Novi Testamenti. 
 
 stellte cadent, et solvcntiir qiiatuor vcnti dc fiinda- 
 iiientis suis, ct trcincie i'acient terrani ct mare et 
 niontes et coUes siiiml. Kt treniebit statim coeluni 
 et obscurabitiir sol, qui liicebit versus ad quartani 
 
 5 boram. Tunc api)aiebit signum filii bomiuis ct 
 omnes sancti augeb cum eo, et ponet sedem suam 
 su})er nubes, et sedebit super sedeui triajestatis suae 
 cum duodecim Apostolis super duodecim scdes 
 gloria) sua?. Kt apcrientur libri, et judicabit uni- 
 
 10 versum orbem et tidem quam prnsdicaverat. Et 
 tuuc mittet filius lioiuiuis angelos suos, et colligent 
 electos ejus a quatuor veutis a summis c(rlorum 
 usque ad terminos eorum, et deducent eos (jUcerere. 
 Tunc mittet filius Dei malos dicmones, ut mitt ant 
 
 IS omnes gentes ante se, et dicet ad eos, " Venite, qui 
 dicebatis, Manducavimus et bibinuis et recepimus 
 qua^stum bujus nuuuli. Et i)ost hive iterum indu- 
 cuntur, et statim stabunt omnes ante tribunal, 
 timentes omnes gentes. Et libri a])erientur vitac, 
 
 20 et manifestabunt onmes gentes im])ietatem suam. 
 Et glorit'icabit justos in patientia eorum et o])era 
 bona gloria et bonor et incorru})tio : servantibus 
 mandata angelica et obcdientibus injuste, ita et 
 indignatio et tribnlatio et angustia apprebendet eos. 
 
 25 Et deducet filius Dei electos suos de medio pecca- 
 torum et dicet ad eos, " Venite benedicti patris mei, 
 ])ossidete paratum vobis regnnm a constitutione 
 mundi." Tunc peccatoribus dicet, *' Discedite a 
 me, maledicti, in ignem Lcternum, qui paratus est 
 
 30 diabolo et angelis ejus." Et cneteri videntes novis- 
 sima abscissione projicient pcccatores in infernum 
 pra^cepto invisibilis patris. Tunc exient spiritus de 
 carceribus non credentium, et tunc vox mea audita 
 erit, et erit imum ovilc et unus pastor. Et exiet 
 33 de inferioribus terrae obscurum tcncbrosum, quod
 
 IX. Liber apocryphus S. Joannis, liO 
 
 est tencbrosujii gchcnna; ignis, et comburet universa 
 usque ad aerem firmamenti ab inferioribus. Et 
 evit Doniiiuis in finnaniento usque ad inferiora 
 terra\ Si homo habens tiisrinta annos levaret 
 lapideni et niitteret deorsum, vix ])er trcs annos 5 
 funduni attingeret : tanta est prot'unditas laci et 
 ignis, ubi peccatores habitabunt. Et tunc ligabitur 
 Satanas et onuiis militia ejus, et mittetur in lacuni 
 ignis. Et deambulabit filius Dei eum electis suis 
 desuper firmamentum, et claudet diabolum b'gans 10 
 cum insolubilibus vinculis fortibus. Quum pecca- 
 tores plorantes et lugentes dicent, * Absorbe nos, 
 terra, et operi nos morte ; ' et tunc fulgcbunt justi 
 sicut sol in regno })atris eorum. Et deducet eos 
 ante sedem patris invisibilis dicens, ' Ecce ego et 15 
 pueri mei, quos dedit miiii Deus ; juste mundus te 
 non cognovit, ego autem cognovi te in veritate, 
 quia tu me misisti.' Et tunc respondebit pater filio 
 suo dicens, ' Fili dilecte mi, sede a dextris meis, 
 donee ponam inimicos tuos scabellum pedum tuo- 20 
 rum, qui negaverunt me et dixere, * Nos dii sumus 
 et praeter nos non est alius deus ; ' qui prophetas 
 tuos ceciderunt et justos tuos persequuti sunt, et 
 tu persequutus es eos in tenebras exteriores ; 
 ibi erit fletus et stridor dentium.' Et tunc sed- 25 
 ebit filius Dei a dextris patris sui, et praecipiet 
 pater angelis suis, et ministrabit eis, et ponet eos 
 in choros angelorum, ut induat eos indumentis 
 incorruptibilibus^ et dabit eis coronas immarcessi- 
 biles et sedes immobiles : et Deus in medio erit. so 
 Et non esurient neque sitient amplius, neque cadet 
 super illos sol neque ullus aestus. Et absterget 
 Deus omnem lacrymam ab oculis eorum, et reg- 
 nabit filius cum patre sancto suo, et regni ejus 
 non erit finis in secula seculorum." 35
 
 X. 
 
 EVANGELIUM 
 
 N I C I) E M I G R ^ C E. 
 
 iiPOAoron. 
 
 ^Eyoi ^Avavia<; TrporlKTwp airo e'Trdp')(wv riry^dvcov, vofio/j,a- 
 6i]<; Ik TOiv OeioiV ypacpMV, eireyvuiv rov Kvpiov 7)fxcov ^Irj- 
 aovv XpitTTOV TTiaTet irpocreXOoiV, KaTa^tco6el<; 8e koX tov 
 tiyiou ^airTia^aro^ • ipevvrjcra<i Be koI to, vTrofivyj/jbara to, 
 
 ^ Kara tov Kaipov eKelvov irpa-^Oevra eVl tov hecnroTov ijficov 
 ^Irjaov XpicTTOV, a KOTeOevTO ol ^lovSaioi i-Trl TLovTiov JTt- 
 "KaTov, TavTa evpov to, vTrojMvrjfiaTa iv 'E/3pa'iK0L<; ypafifiaat • 
 Kol 0eov evSoKia fj.66epfirii'evaa<i ypafi/xaaiv ' EX\7]ViKol<; et? 
 iiriyvoicnv TrdvTWV tcov iiriKoXovfievcov to ovojxa tov Kvpiov 
 
 '" r^fjioiv 'Irjaov XptaTov, errl Tf]<i ^aaL\eia<i tov heairoTov y- 
 fjbtov ^\a(3lov @€oSoalov, eroi'? eTrTaKaiSeKaTov, kol ^\a- 
 ^Lov OvaXevTLViavov, tov €/ctov, iv ivBiktimvl 0. IIdvT€<; 
 ovv ocroL dvayivu)(TKeTe, [Kal) /xeTa^dWeTe eiv eTepa ^c/SXla, 
 jivqixoveveTe fiov, ev')(ea6e kol inrep ifiov, iva TX.€6<; fioi ye- 
 
 1'' VTjTUt 6 0609, Kol IXdaarjTai- Tal<; dfxapTiai<i fiov, a<? ■tj/jiap- 
 Tov eh avTov. Eipyjvrj toI<; dvayivcoaKovat koI Toi'i uKovovai 
 Kal TOL<i oiKeTaci avTOV. ^Afiijv. 
 
 'Ev eret TrevTeKaiSeKUTtp tv}? riyefiovUi<i Tt^eplov Kai- 
 aapo<i KOI ^aai\eco<; ' Poyfialajv, koI 'Hpoohov jSaatXecj^ t?}?
 
 X. EVANGELIUM NlCODEMI Gr.ECE. 151 
 
 ra\i\aia<;, ev eweaKatBefcaTM erei t/}? npx*)'^ avrov, T/7 
 Trpb OKTO) KaXavSojv ^ATrptWloiV, ijri'i iarlv etVa? Tre^-mi] 
 Tov MapTLOv firjvo<i, ev irrrareia 'Pov(f)ov kuI ' Pov/SeWLCovo'^, 
 €u TO) reTaprq) eVet t/'}9 htaKoa Loar?]'^ hevrepa^ ^O\vfi7na0o<^, 
 Kol etri dpxcepi(i)<; rtav ^lovBalcov Kald(f>a • /cat bcra fieTa tov 5 
 aravpov ical ro irddo^ tov Kvplov laTopijae NlkoBij/xo'? kul 
 irapkhwKe Tol<i dp^tepevai koI Tol'i dX\oc<i 'IouBaioL<i, avve- 
 Ta^e Be 6 avT0<i NiK6Br]/j,o<i, ypdfifUicrLV ' E^patKol<;. 
 
 CAPUT I. 
 
 ^Avva<; koI Ka'Ld(fia<; /cat Novfxrj<i kol AoOaij, 
 TajMaXiifK, ^IovBa<i, Aevi<i, Ne^OaXeXji, 'Idetpo^, kol ^^ 
 
 ol XoLTTol TOiV ^lovBalcOV [olVil/es'] 7]\6oV TTpb'i IIlXaTOV 
 
 KUTo, TOV ^Irjaov, KaTi]yopovvT€<i ainov irepl TroXKwv irpd- 
 ^ecov KaKOiV, Xi'^ovre^;, " Tovrov olBaiiev elvai avTov v'lov 
 ^Ifocr)j(f> TOV re/croi/o? utto Maputo yevv7]divTa, kol Xiyec 
 eavTov eivat v'lov Qeov koI /3aai\ea • ov fxovov Be tovto, 15 
 aX\a Kal tu ad'^(3aTa ^e^rjXol, koI tov irdTpiov v6/xov /3ov- 
 XeTai KaTaXvaai. Kal yap vofiov e'^oyu.ey ev aa^/SaTO) fir] 
 depairevaai Tiva, ovto<; Be ^coXov? Kal irapaXvTiKov^; Kal 
 TV<pXov(: Kal KvpTov^ Kal Xe7rpov<; Kal Batfiovc^o/Mevovi iOe- 
 pdirevaev ev aa/3^dT(p drro KaKcov irpd^erov • Kal 76 /j9 iaTi, 20 
 Kal ev BeeX^e/3ovX eK^aXXei ra Bai/xovia, Kal Ta irdvra av- 
 TU) inroTdaaeTac.^ Aeyet avT0i<i 6 IIiXdT0<=;, "Tovto ovk eaTtv 
 ev TTvev/jbaTL dKaddpTco eK^dXXetv Baifiovia, aXX' iv 6ew ^Aa- 
 KXrjiriwr Aeyovaiv 01 ^lovBaloi. tco UiXutm, " ^A^iovfxev to 
 vfieTepov ixeyeOos, (oaTe avTov irapacrTrjvaL tm ^I'jjxaTL aov Kal 25 
 dKovcr9)]vai" Kal Trpoa-KaXeadfjievo^; avToix; 6 IIcXdT0<i Xeyet 
 avToU, " EciraTe jjlol, otl tt&j? Bvvafiai eyo) rjyefxoov mv (3aai- 
 Xea e^eTdaai ; Aeyovaiv avTO), " 'H/j,eL<; ov Xeyofxev /SaaiXea 
 avTov elvai, uXX avTO<; eavTov Xeyei." Kal 7rpoaKaXeo-dfievo<i 
 6 IItXdT0<i TOV KovpcroypaXeyec avTU), " M.eTd eTTteiKeia^ «X^^- ^^ 
 TOi 6 ^I-qaov^. ' ^EK^d^ Be 6 Kovpcrcop Kal yvcopLcra<; avTov 
 TrpoaeKVvrjaev avTa>, Kat eXaBe to KaTdirXcofxa t>;9 X^^P^^ 
 avTOv, Kal ^Tuoaev avTo x'^M'O,'' i^cu Xeyei toi ^Irjaov, " Kv-
 
 152 Codex Apocryphus Novi TESTAMENti. 
 
 pie, wSe TrepLTrdrrjaov koX elaeXOe, KoXec ae 6 /jye/juov.^^ ^iBov- 
 Te9 Oe oi ^lovdacot o^^Ttocrjaev 6 /covpacop, KareKpa^av tm 
 UtXarw Xeyovre^, " Aiuto vtto irpalicoova avrov ovK 
 eKoXeaa'i iXdetv, d\}C vivo Kovpatopa; " [KaC yap 6 Kovpacop 
 r> 6eacrd/jLevo<i aurou irpoareKvvrjae, Kol to (f>aKewXiou 
 avrov 7]7rX(oa€ ')(ap.ai, kuI o)? /BaaiKea avrov ireptTrarrjcraL 
 TrerrolrjKev.) 'O Be UCkdro'i /MeraKaXea-d/jLevo'i rov Kovpawpa 
 Xeyet uvtm, " Ti rovro i7rolrj(ra<i ; [Kai i^irXwaa^ rb 
 <j>aKe(i}\i6v aov iirl t>}<? 7^9, Kal tV avro) TrepiTrartjaai 
 
 10 TreTToirjKa'i rov ^Iijcrovv ;)" Aeyet avrw 6 KOVpacop, " Kvpie 
 rjye/jbcov, ore d7r€arei\u<i fie iv 'Iepocro\vfjboc<i 7rpo<? ^AXe^av- 
 Spov, elBov avrov KaOe^ofxevov eVi ovov, Kal 01 iralhe'i roiv 
 E^pal(ov tKpa^ov, ' flaavva, €v\oy7)fi€vo<; 6 kp-)(OfJievo<i ! k\u- 
 Bov<; kv ral<; 'xepcriv avrwv Kare-^ovre'i • aXKot Be virearpoov- 
 
 15 vvov ra ifidria avrcov Xeyovre'i, Xo)aov hrj, 6 iv rol'i vyp-t- 
 crroc<;, ev\.oyrjixevo<; 6 ip)(Ofi€vo<i iv ovufxurt Kvpiov ! Aiyovai 
 Se ol ^lovhaloi 7rpo<; rov Kovpacopa, " 01 fxev TraZSe? rojv 
 EjBpaloiv ^E/3palarl CKpal^ov, ivoOev he av "EXKrjv virdp-^wv 
 olSa'i ro E/dpaiarl ;" Aeyet avrol^ o Kovpacop, " 'Hpcorrjod 
 
 20 TLva T(ov 'E/3paicov, ri iariv 6 Kpd^ovaiv 'E/Spaccrrl ; KdKelv6<; 
 fxoi ypfi/jvevae.'^ Aeyei avrol<; 6 IIiKdro<i, " IId)<; eKpa^ov 
 'E^palarl ;^ Aeyovo'iv avru>, "'flaavvd^ Aeyei avrol'i 6 
 IIi\dro<i, " To Mcravvd ri epp-Tjveverai ; " Aeyovaiv avrw, 
 " Xwcrov hrj^ Aeyet avrol<; 6 TIc\dro<;, " 'T/jb€2<i fiaprvpeire rd<; 
 
 25 ^(ovd'i rd^ rrapd rcov TralScov \e-)(6eiaa<i ' rl y/xaprev 6 
 Kovpawp ;" 01 he iatcoTrrjaav. Aeyei 6 rjye/jitov rep Kovpacopi, 
 "^'E^eXde Kal ot(p /SovXei rpoirw el'idryaye avrov. ^' 'Ek^o.^ 
 he 6 KOvpawp iTTOitjae ro a^Pjfxa rb rrpoirov, Kal Xeyec avroi 
 (tw 'Ij]aov,) " Kvpie, {eheXde,) 6 i)yep.(jiiv ae KaXel." 
 
 30 El<ieX66vro<i he rov ^Irjaov Kal rdv o-cyvo(f)6p(ov Kare'^ovroov rd 
 (Tir/va iKdfjb<^6i]aav al Trporofxal rwv ai/yvoov, Kal rrpo'ieKvvrja-av 
 rd) ^Iriaov. ^Ih6vre<i he ol 'lovhaloc rb a)(i]fia rcov alyvcov, 
 7rw9 eKd/jb(f)di]aav Kal rrpc<ieKvvi]aav ru> ^Iijaov, irepicraorepo}^ 
 CKpa^ov Kara roiv cnyvo^bpwv. 'O he UiXdro^i Xeyei Trpo? 
 
 35 rov<; ^lovhaiovi, " Ov Oavp-dfyre, 7ra)9 iKdfi^Orjcrav al irpo-
 
 X. EVANGELIUM NiCODEMI GRiECE. 153 
 
 rofial Tcov crtyvcov Kal iTpocreKvvrjaav tm 'Irjaov;" Aeyovaiv 
 01 lovSalot 7r/309 TLiXdrov, " 'Hfieh ecBofiev, ttw? eKa^i^av 
 (Ta<i TrpoTOfxaf) oi (Ttyvo(f)6poL Kal TrpoaeKvvrjcrav uvtm. lIpo<;- 
 KaXeadfxevo<i Be 6 ijyefMcov Tov<i aiyvo<j>6pov<; Xeyet auTot<;, 
 " Tl TOVTO iTroLija-are ;" Aeyovaiv aurol tu) UCKaitco, " Hfj,€t'i s 
 avBpe<; "EXXrive<i irrrapj^ofiev, Kal ttw? el'^ofiev irpoaKwrjaab 
 avTOV ; Kal yap Kare-^ovTcov rjfjbcov ra'i Trporofia'i eavTai<i 
 iKdfx^6i]<Tav Kal irpoo-eKVvrjaavy Aeyet 6 IIiXaTO<i rot? ap- 
 '^Kjvvaycixyoi'i Kal Toi<i 7rpecrl3vT6poi<i rov XaoG t(ov Iovoai(ov, 
 " ^EKXe^aade vp^eU dvSpa<; Bwarov^;, Kal avTol Karkytaai ra lo 
 airyva, Kal 'IBcofiev, el eavroi^ Ku/jLTrrovTai" ^E7nXa/3op,evoc 
 Be ol irpea^vrepoL roiv 'lovBauov avBpa<i BcoBeKa KpaTaiowi 
 Kal Bvvarov<i, dvd e^ errolrja-av Karaayelv ret aiyva, Kat ecrra- 
 dijaav ep^irpoaOev rov f3i']fj,aT0<; rov i)yep,6va. Kai, Xeyec o 
 UiXaTO'i TU) KovpawpL, ""EK^aXe avrov {rov ^Iijaovv) e^co tov is 
 TrpaLTcopiov, Kal ehdyaye avrov irdXiv o'i(p ^ovXet rpoTTW. 
 K.al e^eXdchv e^co rov irpatTwpiov 6 ^Ir]aov<;, 7rpo<iKaXeadfie- 
 vo<; 6 IIiXdT0<; rov<i KaTe-)(ovTa^ tcls irporopu'i [/cat tov? Trpoi- 
 Tov<i r(t)v ^lovBalcov /cat] XeyeL avTol<;, ""S2/jLoaa KaraTtj'i aco- 
 rrjpia'i Kaiaapo<i, on eav Kafi(f>Oa)aL tcl alr/va uveXdovTO<i 20 
 rov ^Irjaov, dirorepLvo) rd<; K€(f)aXd^ vp,o)v." Kal KaBiaa'i 6 
 rjyefuov eKeXevaev €l<;eXOeLv rov 'Irjaovv ex Bevrepov. Kal 
 eTTOirjaev 6 Kovpacop ro cr^/}/ia ro rrpoyrov, Kal rrroXXa irape- 
 KoXet rov ^Irjaovv, iva eTrl/Sr] eirl rai (fyaKeoXup avrov. Kat 
 hre/Sr] Kal €i<iT]X6ev. El<ieXd6vro<i Be avrov eKdficfidijaav 25 
 TToXiv ra (jirfva, Kal irpo^eKiivrjaav ru> 'Irjaov. 
 
 CAPUT II. 
 O Be IlLXdro<; lBa>v €K6ap,/3o<; yevofievo'i i^ijret dva- 
 crrr)vai, urro rov ^r^jxaro'^. "En Be avrov ev6vfiovp,evov 
 dvaarrjvai, r) yvin) avrov errepi'^e 7rp6<; avrov Xeyovaa, 
 " MrjBev aoi Kal rm dvOpdyrrw ru> BiKaiw rovrcp • iroXXd yap so 
 erraOov Bi' avrov vvKr6<i" 'O Be JJiXdro^ 7rpo^KaXeadp.evo<; 
 T01/9 'IovBaiov<; Xeyei 7rpo<; avrov<i, " OlBare, on 1) yvvi] piov 
 OeoaeBri^ ean Kal fxdXXov lovBat^ec avv vpuv^ Aeyovaiv 
 
 20
 
 154 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 avT(p, " Nat, ot8a/j.ev." A€j€i avroh 6 IIt\dTO<;, " ^I^ov eire/jb- 
 ylrev rj <yvvrj fxou TIpoicXa Xeyovaa, MvjSev aot koX tw av- 
 OpcoTTtp Tu> StKaloi Tovrcp • TToWa yap eiradov hi avrov 
 vvKToii." 'A7roKpt6ivT€<i 5e Of ^lovhaloi Xeyovat ra> TliXdro), 
 5 " Mr) ovK eiiraixev aoi, on <y6r}<i earl Kal ev BeeX^e/SoiiX, dp- 
 "XpvTi, TMv SatfMovLcov, rd irdvra avrco vTrordcyaeraL ; IBov 
 ovetpoTrefMirra eire^-^e irpo^ rrjv yvvalicd crou." 'O he TLCka- 
 To<i irpoaKaXeadixevo'^ tov 'Iijaovv Xeyet avrrn, " TocovroL aov 
 Kara/jiapTvpovaiv • {Ouk aKovetf, tI ovrolaov Kara^aprvpov- 
 10 atv ;) ovhev Xejei<; ;" 'O he 'It^ctoO? dTreKpiOr), " El p-r) el')(pv 
 i^ovaiav, ovhev iXdXovv • eh eKacrTO<i e^ovalav e'^ei tov <jt6- 
 fiaTO<i avTov, XaXelv dyaOd Kal irovTjpd • avTol oylrovrai,.^ 
 ^A'JTOKpidivTe'i he ol irpecr^vTepov tov Xaov Toiv ^lovhalcov 
 Xeyovai Ta> ^Irjcrov, " Tl rjjxel<i 6-^6p.e6a ; irpwTov ozb i/c 
 15 7ropveia<; XeyivvrjaaL • hevTepov otl rj arj yeveaL<; ev BrjOXeep, 
 mjirlcov dvaipea-t<; yeyove' TptTov otl 6 iraTijp aov ^laxrrjcf) 
 Kal T] fiTjTijp (TOV Mapla eh AtyvTTTOV e<^vyov hid to /jLT) 
 e^ecv avTov<i Trappijcriau ev too Xacp," Aeyovai Twe<i 
 Twv eaTrjKOTwv evXa/3eh TOiv ^lovhaicov, " ff/xet? ov Xe- 
 20 yojjbev avTov elvai e'/c iropveia^, aXXd otha/^ev, otl ifivrjaTev- 
 aaTO 'Icoarjcf) ttjv Map lav Kal ov yeyevvrjTai €K 7ropvela<i.^' 
 Aeyet o IlCXaTO'^ irpb^ tov<; ^lovhalov; tou? Xeyoina'; avTov 
 elvai eK 7ropvela<;, " 0vT0<i 6 X0709 vfXMV ovk eaTiv uXr]67]<;, 
 OTi opfiaaTpa yeyovaai, KaOd Kal avTol Xeyovcnv 01 avv- 
 25 eOvoi vjjioivr Aeyovai tm JJiXdTW "Awa^; Kal Kald^a^, " To 
 TrXrjdo'i Kpd^ei, Kal ov iriaTevei'^, oti eK iropvela^ yeyevvrj- 
 Tai • ovTOi 7rpo^}jXvToi elai Kal fiaOrjTai avTOV. Kai 7rpo<;- 
 KaXeadp.evo<i 6 IIiXdTo<i 'Avvav Kal Kaidcfiav Xe7efc avToh, 
 "Kal Tt9 eaTi irpoajj/XvTO'i ;" Aeyovatv avTm, "'EXXyvcov 
 30 TeKva eyewi]6r]aav, Kal vvv yeyovaaiv ^lovhalou" Aeyovaiv 
 ol elirovTe^, on ov yeyevvrjTai eK 7ropveia<;, Aa^apo^, AaT€pio<i, 
 ^AvT(t)VL0<;, 'IdK(o^o<i, 'HaaLa<?, "Avva<;, Xap-ovrfX, ^laaaK, ^i- 
 veh, Kplairo^, 'Aypl7T7ra<i Kal 'lovha'?, " 'Uywet? irpoarjXvTOi 
 ov yeyevv/]p.e6a, dXXd TeKva ^lovhalwv eap^ev, Kal aXtjOeiav 
 35 Xeyofxev • Kal ydp eh Td 6pp.aaTpa 'Icoarjcf) Kal Mapla<;
 
 X. EVA^GELIUM NlCODEMI Gll^CE. 155 
 
 'Trap(vyey6vaix€v.'''' Kal 7rpoaKaX€ad/jbeve<; 6 IIt\dro<; rov<i 
 8aj8e/ca dvSpa<; toutou? tol'9 elTrovrwi, on ov yeyevvrjTai' 
 eK 7ropveta<i, Xeyec am oh, " 'OpKltfn vixa<i Kara Tr,<; 
 awT'rjpla^ Kaiaapo<?, el d\7]deLa icmv, otl ov jeyevvijraL eK 
 7ropvela<; ;" Aeyovat tm YlLkdrw, "'Hf^ueU vofiov e^^ofiev fir] s 
 6/j,vv€LV, on d/xaprla kcrrlv • avroi he 6fxo(r(ocrtv, on ov/c 
 ecrn, Ka6u)<i ecTra/xev Kat evo')(ol eajxev Oavcurov." Aeyei o 
 IIiXdro<i 7rpo9 ^'Avvav Kal Kald^av, " Ov8ev diTOKpivecroe 
 irpo'i ravra ;" Aeyovcriv "Avva<i Kal Kaidtpa^ Trpo? JJCkarov, 
 " 01 ScoSeKa ovTOL irLcnevovTai, on ov yeyevvijrai eK Trop- lo 
 velwi ' aTTav to ttXt/^o? Kpd^ofjuev, on €k iropveia'^ yeyevvrj- 
 rai Kal yorj^ earl, Kal Xiyec kavrov vlov &eov Kai jBaaCkea, 
 Kal ov Tno-revo/jueOay Tore eKeXevaev o JJiXdro^ aTrav to 
 TrXydoii e^eXOelv €kto^ tmv ScoSeKa dvSpcov tmv eiTTovToov, 
 OTL ov yeyevvrjTak eK rropveia'^, Kal tov ^Irjcrovv eKeXevae 15 
 ^((iipLaOrjvat ' KolXeyet avTol^ 6 TIcXaTO'i, " TIoim X6yq> 6e- 
 Xovacv avTov diroKTeivai ;" Aeyovaiv uvtm, " ZfjXov e')(ovaLV, 
 on ev cra^jBdTw depairevei," Aeyei 6 IIiXdTO'i, " Uepl KaXov 
 ovv epyov OeXovauv avTov airoKTelvai ;" Aeyovcrtv avTM, 
 " Nair 20 
 
 CAPUT III. 
 ILaX OvfjLov TrXTjaOeU 6 IItXdTo<i e^rjXOev e^co tov 
 irpaiTcoplov Kal Xeyec avTot^, " MdpTvpa e^w tov jjXiov, otl 
 ovSefJiiav ahlav evpLaKco ev Tcp dvOpcoTrq) TOVTtpr ^ AireKplOrj- 
 crav ol 'lovSaloL Kal elirov tm Tjye/xovL, "El fir) rjv ovto<; 
 KaK07roLo<;, ovk dv ctol "rrapeScoKafiev avTov.'^ El'jre Be 6 Ul- 25 
 \aT09, '' Adl3eT€ avTov vfiel'i Kal KaTO, tov vofiov vficov Kpl- 
 vare ovtov" Elttov ol ^lovhaloi tco UtXdTcp, " 'Hfilv ovk 
 e^eaTLV diroKTelvaL ovSeva." Eiire he 6 TliXaTo^ irpo'^ Tov<i 
 'lofSa/oi"?, " 'Tfilv eLTrev 6 ©eh'^ firj diroKTelvai, aXX efioL" 
 K.aX eUeXOcbv eh to TrpaiTOiptov ttuXlv o IItXdT0<i €<pcovr)ae 3o 
 TOV 'Irjcrovv KaT' Ihiav, Kal elrrev avTO), " Xv el 6 /SacrtXeu? 
 TMV 'lovhalcov;" 'ATreKpiOy 6 'Irjaov^ to3 IliXdTW, " 'A(^' 
 iavTov TovTo XaXeh, i) dXXoi croc eiTTOV irepl ifiov ;" 'Ane-
 
 156 Codex apocryphus Novi Testamenti. 
 
 Kpidrj 6 TltXaTO'; 7rpo<; rov ^Irjcrovv koI ehrev avrw, " Mijri 
 iyoi 'Iou8al6<; el/xt ; to eOvo^ to gov koL o'l ap'X^iepel'i irap- 
 ehoiKav ae ifiol • tI iirotTjaa^; ;" ^ ATreKplOrj 'Irjaov^, " 'H ^aai- 
 \€ia rj efiT) ovk eaTCv eK tov Koapbov tovtov ' el <yap i] 
 
 s f3aaiKela t) epi-j e/c tov Kocrpov tovtov ^]V, ol inrrjpeTai av 
 01 ep,ot rjywvL^ovTO, iva p,r] irapahoOoy Toc<i ^lovBaLoif ' in;i/t 
 Be r) ^aaiXela rj epurj ovk eaTiv evTevOevT Kal etirev avToy 
 6 TlLkdT0<^, " OvKovv ^acri\ev<i el av ;" ^ATreKpldrj avTa> 6 
 ^Irjaov^i, " Xi) Xiyei^, otl ^acrt\ev<; elp,t eyco • et<? tovto yap 
 
 10 'y€<y€Vvr)p,aL koI i\7']\v9a, Iva ira^ 6 cov e/c t^? a\r]0ela<i 
 aKOVT) pov Ti]<i <l>(i)vrj<i." Akyei ainm 6 IIt\dTO<;, " Tl ecTTLV 
 aXrjOeca ;" 
 
 CAPUT IV. 
 Kal KaTaXeLTTfov 6 IIc\dTo<; tov ^Iijaovv, e^co tov irpai- 
 Tcopiov i^f\6e Trpo? toi«? ^Iov8aLov<i Kal Xeyec avTOK, " ^Eyay 
 
 15 ovSepiav atTiav evpioKOi ev auTcS." Aeyovcriv avTM ol ^lov- 
 BaloL, " OvTO<i elire, Avvap,aL KaTaXvaai tov vaov tovtov, 
 Kal Bia Tpccov rjpuepcov oiKoBopijaco avTov.'^ Aeyei b UiXd- 
 T09, " Uolov vaov /' Aer/ovaiv avTut ol ^lovBaloi, " "^Ov a>KoB6- 
 piTjcrev 6 XoXopcov ev TecrcrapdKOVTa Kal ef eTeaiv • ovTO<i Be 
 
 20 Xe7et KaTaXvaai Kal obKoBop,i]aat avTov Boa Tptcov rjp,epwv.^^ 
 ndXiv Xeyet 6 UiXdTO^ avTol<i, " ^A6(o6<i elpa diro tov aC- 
 piaTO<i TOV BiKalov tovtov • vpeZ^; o^Jreade." AeyovaiV ol ^lov- 
 Balot, " To alp,a avTov i(f)' rjpci'i Kal eirl to, TeKva i]p,o)v*^ 
 TIpoaKcCXeadp,evo<i (Be) 6 TIiXdTo<i T0v<i 7rpea^vTepov<i Kal 
 
 25 lepeU Kal Aev'iTa<; elirev avTot<; XaOpalco^, " Mi] ovto)<; ttowJ- 
 aaT€ ' ovBev yap KaTTjyopelTe avTov [d^iov] OavdTov • i) yap 
 KaTTjyopla vp^wv irepl Oeparreia^ Kal ^e^rjXci)aeco<i aa(3^dT(ov 
 eaTi." AeyovaiV ol Trpea^vTepoi tov Xaov Kal ol lepeU Kat 
 ol AevLTai T(p HiXaTtp, " KaTa Kataapo'i edv Td ^Xaa^iq- 
 
 3" pbrjar}, d^L0<; OavdTov eaTlv, rj ov ;' Aeyet 6 r[cXdTO<;, " "A^c6<; 
 eaTi OavdTOV^ Aeyovatv ol ^lovBaioc t&j TIiXdTO), " El ei9 
 Kalaapa edv ti<; ^Xaa(p'7]pi]arj, d^LO^ eaTi OavdTOV, ovto<; 
 Be KaTcL TOV ©eov e^Xaa^i]pi}aev.^^ ToTe eKeXevaev 6 i)ye-
 
 X. EVANOELIUM NlCODEMl QllJECE. 157 
 
 fioov i^eXOeiv (tol>? 'JouSa/ou'?) e^co rov irpaircoplov [kul Trpo's- 
 KaXead/xevo^) rov ^Irjcrovv Xejei avrco, " Ti Troujcro) ctcl ; 
 Aeyet, 6 ^Irjaov^; tu) UiXdrco, "'fl'i iSoOrj aoc." Aeyei 6 Ul- 
 Xcno^, " ITcos" khodrj ;" Aeyec 6 'I-qaov'i, " MwaTJ*; koX ol -Tvpo- 
 (^rjrai 7rpo€Kt]pv^av irepl rov Oavdrov fMOV Kol tj"}? dvacTTa- 5 
 aeco<;." napaT7]p7]aavT€<; 8e ol ^lovBacot Koi uKovaavre^ 
 Xiyovac t&> TIlXAtw, " Ti irXelov e;^et9 uKovaai [Trepi] r?}? 
 l3Xaa(f>T]fx,ia'i TavT7]<i ;" Aiyec 6 UiXdro^ rot? ^lovBaloL^;, " El 
 ovTo^ 6 X6709 (3Xcicr(j)T]/j,6'i e(7Ti, nrepl TT]<i /3Xaa(f)))p,ia<i Xd- 
 ^ere avrov u/Aei?, Kal dircuydyeTe eh rrjv avvwydyyqv vfMov, 10 
 Kol Kara rov vofiov vficov Kplvare airrov^^ Aiyovatv'oi ^lov- 
 Saloc ra> JJCXaTW, "'O v6fjL0<; rjfioou irepLe-^et, dvdpQi7ro<i et9 
 avdpcoTTOV edv dfiapr^ar], d^io'i icm Xafi^dveiv recraapdKOvra 
 Tvapa fjblav • el Be et? Qeov, XiOo^oXeio-Ow^' Aeyet avroh 6 
 TlLXdTO<i, "Adhere avrov v/xeh, koL oi(o QovXeaBe Tpoirw, 15 
 dfJLVvaaOe avTov.^' Aiyovaiv ol ^lovBaloc tm UcXdro), " 'HfMel<i 
 ^ovX6/u,eda I'va aTavpcaOfi" Aeyet 6 TlLXdro^;, " Ovk ecrrtv 
 d^Lo<; Tou aTavpaydrjvaL.'^ TLepLJ^Xey^diievo'^ Be 6 ntXdT0<i eh 
 T0U9 Treptearoira'i 6)(Xov<; rwv ^lovBalcov, Oewpel ttoXXov^; Ba- 
 Kpvovra^ rcav 'lovBauov, koX Xeyeu, " Ov wdv to 7rXrjdo<i 8ov- 20 
 Xerac avrov dTrodavelv." Aeyovatv ol irpecr^vrepot rcov ^lov- 
 Bauov, "Aid rovro I'-jXOa^ev dirav ro •jrX?]6o<i, 7va drroOdvri^* 
 Aeyet 6 TlcXdroi;, " Atd ri tva aTroddvr] ;" Aiyovaiv oVIov- 
 Baiot, ""On eiirev avrov vlov Qeov Kal /SaatXea." 
 
 CAPUT V. 
 NtK6B7}/xo<; Be Tt<i dvi-jp 'IovBaio<; earrj efiirpoadev rov 25 
 JJiXdrov, Kal Xeyet, " 'A^tw, evae/3r]<;, KeXevaov /ze eliretv 6X1- 
 701/9 X670U9." 'O ntXdro<; Xeyet, " EtVe." Aeyet Nik6B7j/j,o<;, 
 " 'Eyo) eiirov roh 7rpe(Tl3vrepot<; Kal roh lepevcri Kal roh Aevi- 
 rai<i Kai iravrl ru> irXijOet rcov ^lovBatcov ev rfj a-waydoyrj, 
 Ti ^T]retre fierd rov uvdponTrov rovrov ; 'O dvOpcoTra 0VT09 35 
 TToXXd aijfieta rroiet Kal TrapdBo^a, a ovBek eiroiriaev ovBe 
 rrotrjaei. "A(pere avrov Kal urj /3ovXeade Kar avrov irovrj- 
 pd • el [Kal] €K Qeov icrrt ravra rd aTHJiela, a iroiet, ara-
 
 158 Codex Apocrypiius Kovi Testamenti. 
 
 67]a€rai, el Se e^ dvOpcoTrcov, KaraXvOijcrerat. Kal Mojctt)? 
 aTToaraXeU irapa ©eov et? Aljutttov iirovrjae arjfieia iroWa, 
 a etTrev avrw 6 0eo? (TroLyaat,) e^nrpoadev ^apaoi ^acn- 
 X,ea)9 AlyviTTOv. Kal rjaav iiiei avBp€<i Oepdrrovre^ ru> ^a- 
 5 paoi, 'IaPvPj<i KoX ''laixjBprjq, koX eTTolovv koL avTol arjfiela 
 ouK oXirya, a iiroiet Mcocrrj'^, Kal el^ov avTOV<; ol Alfuimov 
 w? 6eou<i, 'lavurjv Kal ^Ia/i/3pfjv. Kal eVetS^ ra arj/iela, a 
 iiroirjaav, ovk rjaav eK ©eov, dircokovTO Kal aurol Kal ol 
 iTLarevovTe^ avToi<i. Kal vvv ac^ere tov avdpwirov rovrov • 
 
 10 oh 'yap iariv d^co<; Oavdrov." Aeyovcrtv ol 'Jou8atot tcS Ni- 
 KoBtjfMcp, " ^v fxa6r]Tr]<; avrov eyevov, Kal tov \6yov virep 
 avTov TTOifit?." Aeyet Trpo? auTou? 6 NiK68T)p,o>i, " Mtj Kal 6 
 Tjye/Mcbv fj,adr]T))<; avrov eyevero Kal rov \6yov virep avrov 
 TTOiei ; Ov Karecrrrjcrev avrov 6 Kalcrap eirl rov d^i(i}/xaro<; 
 
 15 rourov ;" 'Haav Se ol ^lovhaloi e/x/SpifxcofMevoi, Kal rplt,ovre<; 
 TOL'9 6S6vra<i avrwv Kara rov NiKoSrjfxov. Kal X,e7ei Trpo? 
 avrov<; 6 UcX.dro'i, " Tl rov<; 6S6vra<i rplt^re Kara rov Ni- 
 KoSijfjLOv ; d\i']6eiav yap Xe^/et." ^ ArreKpiOrjaav ol ^lovhaloL 
 TO) NiKoBijfifp, " T?jv dX^detav avrov X«/3?7<? Kal rb fiepa 
 
 20 avrov^ Aeyei NLK6BT)fio<i, " ^Afxr^v, dfiijv, Ka6co<; eiTrare" 
 
 CAPUT VI— VIII. 
 
 *Ek Be rwv ^lovBatcov aWo9 irapa'Trr]Briaa<; y^lov tov 
 
 'qyefxova \6yov elirelv. Aeyei b i)y€pLd)V, " E'i tl 6e\ec<i, 
 
 eiTre." ( O Be ^lovBalo'i ecfyi],) " 'Eyoo rpiuKovra oktco err) 
 
 KareKel/jiTjv ev rfj kXIvt} ev oBvvrj irovoav • Kal ekOovro'i rov 
 
 25 Irjaov TToXkol Bai/xovi^oixevoi Kal TroLKiKaL'i voaot'^ KaraKei- 
 fjievot eOeparrevOrjaav rrapovro'i avrov. Kal rive<; Tricrro- 
 Tarot Kare\e7]aame<; fie i^dcrraadv /j.e fxerd rTj<; k\i: <;? Kal 
 drrriyayov fie 7rpo<; avrov. Kal IBmv /xe 6 ^Itfaovi tj-rfKay- 
 ')(yla6ri, Kal \6yov elirev, "Eyetpe, apov aov rov /cpd^jSarov 
 
 30 /cat Trepnrdrei Kal 'irapa'^r)[ia Iddrjv, Kal drrripa rov 
 Kpd^^arov fiov, Kal rrepLeTrdrrjcra." Aerpvatv ol ^lovBaioi rw 
 IliXdrcp, " ^Epconjaov avrov, rrola i)[xepa eOeparrevOr]." ^Epw- 
 TTjOeU rrapd rov Utkarov irepl tz/v ijfMepa-; X&yei, " ^Ev aa(3-
 
 X. EvANGELiuM Nicode:^ii Gr.ece. 159 
 
 j3dTw." Aeyovaiv o'l 'lovSatot, " Mrj ov^ ovrw^ eZt^u^ajJiev, 
 on iv aa^/Sdro) Oeparrevei, Kal Sac/xova'i ^/c/3ciXXet ;" Kau 
 iraXiv dXko'i ^lovBalo'? 7rapa7r7]B/)cra<i elirev, " ^K^yco TV(p^o'i 
 iy€VV7]6riv, (^covrjv [uLOvrjv) rjKovov, Kal 7rp6<;o)7rov ovfC k/SXe- 
 TTOV ' Kal 7rapdyovTO<; rov ^Irjcruv eKpa^a (pcoprj fieyd\Tj, 'E- s 
 Xerjaov fie, vie AavtS. Kal rjX.ei)ae fxe, Kal eTreOrjKe Ta9 
 ')(eipa<; eVt tou? 6(f)0a\iJ,ov^ /jlov, Kal avefSXeyjra 7rapa)(pi}fia.'" 
 Kal dX\o<i 7rapa7n]B)]aa<; eiTre, '' KvpTb<i yfJ-rjv, Kal lopOwae 
 fxe Xoyo)."" [Kal dXXo<; ehre, " Aeirpo^ eyevofitjv, Kal edepd- 
 Trevae fie Xbyw.y ' 
 
 CAPUT YIl. 
 
 Kal yvvi) TL^ ovofxaTL BepeviKT] utto fiaKpodev Kpd^ovaa 
 elTTev, " Ai/xoppoovaa iffirfv (iv ereat BeKoSvco,) Kal '))y\rd flip 
 Tov Kpacnrkhov tov ifiariov avrov, Kal evOeco^ earrj ■>) pvaf^ 
 Tov a7fiaTo<;, Bt eVcof 8&)Se/ca." ToTe Xeyouaiv ol ^lovSaloi, 
 " Nofiov e')(Ofiev, jwatKa et? fiaprvplav firj vTrdyeiv." is 
 
 CAPUT YIII. 
 Kal dXXoL Be Tive<; dvBpwv re Kal yvvaiKwv eKpa^ov Xeyov- 
 T69, " OvTO<i 6 dvdpcoTTO^ 7rpo(}>7}Trj(; earl, Kal rd Baifiovta 
 avTOi vTrordaaeTac." Aeyet 6 IIc\dTO<i Trpo? tou9 eltrovraf; 
 avrat on Baifiovta avro) vTrordaaerai, " Ata ri Kal ol BtBd- 
 (TKaXoi vfiwv ov^ vTrordaaovrai avrcp ;" Aeyovat rw UuXdrw, 20 
 " OuK otBafiev.'^ AXXo^ Be eiTre rep UiXdrw, ""On rov Ad^a- 
 pov rerparjfiepov ifyeupev e'/c rov fivrjfielov redvrjKora.'" '"Ev- 
 Tpofio<i Be yevofievo^; 6 rjyeficov Xeyet 7rpo<; dirav rb 7rXi]0o<; 
 royv 'lovBaUav, " Tl OeXere eK^eetv alfia dOoiov ;" 
 
 CAPUT IX. 
 
 Kal TTpoaKaXea-dfievo^ rov NiKoBrjfiov Kal rov<; BcoBeKa 25 
 Tou? elirovra';, on ov yeyewjjrai €k rropveLa<i, Xeyet avrol'i, 
 " Tl rrotrjao), on ardaiv ylverai iv rw Xaco ;" Aeyovaiv av- 
 T<3, "'HfLel<i ovK olBafiev aurol oyp-ovrac." Kal rrdXiv 6 TIl- 
 Xdro'; TrpoaKaXeadfievo^ drrav rb ttXtjOo'; tmv lovBalwv Xe-
 
 160 Codex Apocryphiis Novi Testamenti. 
 
 <yeL, " OcSare, on crvvt'jOeia v/jliv ecm, koto, eoprr)v tcov a^v- 
 /jb(ov €va arroXveLv ii^lv Sea/Miop. "E')(co eva KardhiKOV hecrfJULOv 
 iv TO) SecTfMcoTrjpiq) (f)ovia, Xeyofjuevov Bapa/3/3dv, kov tov- 
 Tov iaTTjKOTa Kara TrpocrcoTTov vfxcov top ^Irjaovv, et9 ov ov- 
 5 Se/jiMV alrlav evpiaKco iv avrw. Tlva OeXere airoKvaoi v. 
 fuv /' 01 8e Kpd^ovcn, " BapajB^dv." Kal Xeyei avToc<; IliXd- 
 T09, " Tl ovv 7rot/]croi ^Irjcrovu top Xeyo/xevov Xpicrrov ;" Ae- 
 jovcri, " ^Tavpo)d)]T(o.'^ "Erepo^ Se tmv 'lovSaloov eXeye 7rpo<i 
 Tov TliXdrov, " Td'^a ovk el (f)iXo<; rov KaUrapo<;, {idv tov- 
 
 10 TOV d7roXv<TT)<;,) on elirev eavTov viov Oeov Kal ^aaC^ea • 
 OeXei^ ovv tovtov ^aacXea Kal ou Kaiaapa.'^ XoXdawi Se 
 6 JJiXdro^ Xeyeo tt/jo? tov<; 'louSaiov^;, " ^Ael araaLaarov to 
 edvo'i vfMOiv icTTt, Kal toc<; evepyeTai^ vficov dincXeyeTe." 
 Aeyovaiv ol ^IovBulol, '' JToiot? €vepy€Tat<; ." Aeyec 6 IltXd- 
 
 u TO^, " 'S2'i uKovco, 6 0eo? vficov diro hovXela<i aKXr^pm i^^jya- 
 yev v[id<i Ik 7?}? AlyxmTOV, Kal Bta daXd(ra-r)<; eawaev v/j,d<; 
 ft)? Bta ^pd'i, Kal iv e/3/;/ift) eOpe-yjrev vfxd<; f^,dvva, Kal 6p- 
 Tuyo/j,i']Tpav eB(OKev vpZv, Kal iK 7r€Tpa<; vBcop eTroTicrev v- 
 fMci^;, Kal vofMOV tBcoKev v/xtv • Kal eVt T0VT0L<i irdai irapoip- 
 
 20 yicraTe tov 0ebv iifxcov, Kal it,rjTt]aaT€ iJL6a')(^ov '^covevTov, 
 Kal irapw^vvaTe tov Oeov vfiotv, Kal i^i]Ti]aev dTroKTelvat 
 v/j,d<;. Kal iXiTdvevaev M&)(r>}9 vTrep vficov, Kal ovk iOa- 
 vaTcodrjTe. Kal vvv KaTayyeXXeTe fiov, oti /3aaiXea fiiaco." 
 Kal uvaaTo.'i 6 UiXdTo<i diro tov /3i']fiaTo<; et^ijT'qaev e^eX- 
 
 25 6elv. Kal €Kpat,ov ol ^lovBalot, tu> UiXaTcp XeyovTC'?, " 'H- 
 fM€t<i ^aaiXea oiBafxev tov Kalcrapa, Kal ov tov ^Irjaovv. 
 Kal yap ol fidyoi Ba)pa 7rpo^7]veyKav avTU) w? ^aaiXel • Kal 
 uKovaa<; 6 'Hp(oBi]'i irapa tmv fidycov, otl ySao-tXeu? eyevvi]- 
 drj, €^7]Tr]a€ tov diroKTelvai avTov. rvov<; Be ainov 6 
 
 30 TTaT-tip 'looaycf) TrapiXa^ev avTOV Kal ttjv fxrjTepa avTOV, Kal 
 ecbvyev ew AtyvTTTOv. Kal dKovaa<; 'HpcoBrj^ uTrcoXeae tov<; 
 TTolBa'i T0U9 iv Bt]6X€€/ji." ^AKovaa<; Be 6 IlLXdTo<; tou? X6- 
 yov<; TOVTOvi TcapcL TMV ^lovBalcov e(j)o/3t)6i] • koI KaTaair/y']- 
 a-a<i 6 niXdTo<i tov<; 6)(Xov<;, otl eKpa^ov, Xeyei, ""SlaTe ov- 
 
 35 TO? eaTLV, ov kt^rjTei 'HpooB7]<; /" Aeyovaiv ol 'lovBaloi, " Nal,
 
 X. EVANGELIUM NlCODEMl GRiECE. l^l 
 
 ovro^ tariv." Tore Xa^cov vBoup 6 TICKaTO^; aireviyp-aro Ta<; 
 'X^elpa<; avrov oirevavrL rov tjXlov \eyuiv, " 'Ado)o<i €Lfic airo 
 Tov alfiaro<; rovrov rov BiKaiov, xjp.el<; oyp-eade." Kai, iruXiv 
 Kput,ovaLV 01 ^lovBaioi, ^' Ort to al/j.a avrov i(f> ///xa? Kat 
 €7rl ra reKva -q^wv^ Tore iKekevaev 6 IIi\,dTO<i rb /SqXov 5 
 eXKva6P]vai irrl rov ^tj/jLaro'^, ov iKadi^ero, koI ol'tg)? uTre- 
 (p^varo Kara rov Irjaov ' 
 
 ( A7r6(f)aaL'i UiXdrov) 
 
 " To edvo<; TO aov KaTJ]\€y^€ ae o)? ^aaiXea • Kac Bia 
 rouTo direcfyTjvdfMTjv, irpcoTou cjjpuyeWovaOai Blo, tov deaaop 10 
 T(ov eva€j3o)v ^aatXecov •" 
 
 Kal Tore dprdaOai avrov eirl tov aravpov iv Tcp kt)- 
 iT(i>, OTTOV eTTidadr] ' Kal Bvo KaicovpyoL auv avTO). 
 
 CAPUT X. 
 
 Kal €vdv<; i^y'p/ayov rov ^Irjcrovv avo rov TrpaiToapiov 
 afia Tcov Bvo KaKovpycov. Kal ore cnriiXOov irrl tov to- 15 
 irov, i^iBvaav oi aTpaTicoTac tov ^Irjaovv to, ifiaTca avrov, 
 Kal Trepiktfiixrav avrov Xevriw, Kal aricpavov i^ aKavdwv 
 TTepiWrjKav avrov rfj K6(f)aXfj • Kal iaravpcoaav avrov, cifia 
 Be Kal TOV<i Bvo KaKovp^/ov<; iKpe/xaaav aw avrw. 'O Be 
 ^Ir)aov<i eXeye, " Ildrep, a^€9 avrot<; • ov yap olBaai, ri ttol- .q 
 ov<TC." Kal Btefiepiaavro ra ifidria avrov ol arparicorai. 
 Kal crT7]KeL 6 Xao<; Oeoipoiv. Kal e^efjL,vKr7]pi^ov avrov ol 
 dp')(Lepel<i Kal 01 irpea^vrepoL rov Xaoii Xeyovre'i, ""AXXovf; 
 eacoae, Kal eavrov ov Bvvarai acocrat • el vl6<; earc rov 
 Oeov, Kara^drco vvv drro rov aravpov, Kal Triarevaofiev 25 
 eh avrov.'' 'Eveirai^ov Be avra> Kal oi (rrparLcbrac irpo^ep- 
 •^OfievoL Kal 6^o<; fierd ^oX?}? 7Tpo<i<pepovTe^ avro), Kal eXe- 
 yov, " JSt av el 6 Xpiarh^, 6 ^aaiXeix; ro)v ^lovBaiwv, awaov 
 aeavrov." ^EKeXevae Be 6 UlXAto^ fxerd rrjv uTrotpacrtv Kal 
 rirXov i7nypa(f>}]vac, rtjv alrlav avrov, ypd^jxacnv 'EXXtjvc- 30 
 KOL^, (Po)fMalKol^, Kal 'El3pa'iKol<;, KaOco^ elirav ol ^lovBaloc, 
 on ^aacXev<; icrri rcov ^lovBaloiv.) EU Be rt<; tmv Kpefxa- 
 aOevrojv KaKovpycov ovofiart PecrTa? €(f>rj 7rpo9 rov ^Irjaovv 
 
 21
 
 I<j2 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 "El (TV el 6 Xpi(rTO<i, acoaov aeavrov Ka\ ri^a<;" ^ArroKpt 
 Bet^i Be 6 erepo<; Arj/jid^; iTrerifjirjaev avrto Xeycov, " OvSev 
 (po^fj av Tov Qeov, otl ev rm avroi Kpi/jLaTt el ; Kal yfiel^ 
 fjuev 8tKaiu><; • a^ia jap Siv eirpd^aixev, aTroXafx^dvofiev ' ov- 
 5 TO? Se ovSev kukov iirolriae." Kal eXeye tw ^Ir]crov, " Mvrj- 
 (xOt^tI fiov, Kvpie, orav eXdr]<; ev rfj ^aatXela aov." Elire 
 he avTO) 6 'l7]aov'i, " ^Ajxrjv \e<yco crot, Arjfxa, a^jfiepov fxer 
 e/jbov ear) ev rep irapaheiaw." 
 
 CAPUT XI. 
 
 ^Hv he &)9 &pa eKrr}, Kal aK6ro<i eyevero eVt rrjv 'ytjv 
 
 10 eet)9 wpwi evvdrrj^;, tov rjXiov (rKOTicrOevTO<i, Kat ea-)(^i(T0'r] 
 TO KaraTreTacTfia tov vaov eh hvo air avcodev ecu? kcitoo. 
 Kat ^(avrjaa^ (fxovfj fieydXj} 6 ^Irjaovi; elire, "UaTep, el^ ')(el- 
 pa<i aov TTapaTLdrjfit to TTvevfid fiov." Kal tovto elircDv irap- 
 eScoKe TO TTvevfia. ^Ihoov he 6 eKaT6vTap')(0<i to yevofievoi 
 
 15 eho^aae tov Qeov Xeyoiv, ""Otl 6 dvdpwTro'^ ovTo<i hLKai6<; 
 ecTTLV. Kal irdvTe^ ol TrapaTropevopievoL oj^Koi eirl ttjv deco- 
 piav TavTTjv, Kal decopovvTe'i to, yevofieva, TV7rT0VTe<; aincov 
 TO, aT7']0r) inre<XTpe<pov. 'O he €KaT6vTap')(^o<i dvrjve^Ke tq) t}- 
 yefiovi diravTa to, yevo/ieva. ^AKOvaa<; he 6 -qyep-oov Kal rj 
 
 20 yvvr] avTov eXvirijOrjcrav a<p6hpa, Kat ovk ecfiayov ovhe 
 €7nov TTJ rj/jLepa eKelvrj. MeTa7re/ji-\lrdp,evo<; he 6 UtXaTO<? tov<; 
 *Iovhaiov<i elirev avTol<i, " ^ EOewprjaaTe to, yevofieva i'^ 01 he 
 eiiTov avTO), ""EK\eL-\jn<; rjXlov yeyove KaTo, to el(t)66<;." El- 
 (TTrJKeiaav he 7rdvTe<; ol yvcocrTol tov ^Irjaov diro /xaKpodev, 
 
 25 Kal yvvaiKe<i al avvaKoXovOovcrai avTW airo Tr]<; TdkCkaia^, 
 opwaat TavTa. Kal Ihov dvi]p ovofiaTi 'Jcocr^^, ySofXev- 
 T^9 virdp'^wv, dvijp d'ya6o<i Kal hiKaio<;, {ovTO<i ovk rjv crvy- 
 KaTaTeOei[ikvo<^ tjj ^ovXfj Kal ttj irpd^ei ainSiv,) utto 
 ApifxaOala^ TToXeco? tcov lovhalwv, 7rpoah€'^6/ievo<; Kal av- 
 
 30 T09 TTjv /Sao-iXeiav tov &eov, ovto<; irpoaeXOwv tw TIlXAtw 
 7]Ti]craT0 TO atofia tov ^Irjaov. Kal eTreTpeyjrev 6 UiXaTO^ 
 uTTohoOPpaL TO aoifjba, Kal KaOeXctiv avTov eveTvXi^e aiv- 
 hovL Kadapa, Kal e6i]Kev avTo ev fivrj/jieiq) Xa^evToi, ev cS ovk 
 i]vov heirco ovheh Kelfievo^.
 
 X. EvANOEUUM NiCODBMI Glt.ECE. 163 
 
 CAPUT XII. 
 
 AKOv<TavTe<; 8e ol 'lovBaloi, ort to ao)/jLa tov Irjaov 
 rjrrjcraTO 6 ^I(ocry](f>, i^/]T0vv Kal avrov Koi rov^ ScoSeKU tou9 
 el'JTovra'i, on, ov 'yey^vv-qrai e/c 7ropv€ia<; 6 ^Ir)aov<i, kul tov 
 NiKoB-q/j^ov KoX aXkov^ kripov<i ttoXXol'?, oXrive'; irapaTrrjBT^aav- 
 T€<i eixirpoaOev tov TIlXcitov to, epya avTOV itpavepcocrav ra 5 
 ayaOd. IldvTcov 8e cnroKpv^evTOiV {xovo^ 6 NiKoBijfiO'i iO(pdr} 
 avTol<;, oTt dvqp dp'^cov twv ^lovBauov r]v, Kat \eyei afTot? 
 6 NLK6Brj/j.o<i, " ITw? el(rt]\d€T€ ei? T7]v away coy t]v ;" Aeyovaiv 
 01 ^lovSaloc, " Sv Trw? elariX9e<; et9 Trjv avvaywyy^v ; otl 
 crvvlcrTwp avTov ^9, KaX to fi6po<; auTov fieTo, aov eu tm i" 
 /MeWoirri aloyvL." Aeyei 6 Nt,K68?}iJ.o<i, " 'Afjirjv, d/jLrjv." 'OfMoico<i 
 Se 6 'I&)<T>/(/) 7rapeKl3d<; elrrev avToZ<;, " Ti e\v7n]0r]Te kut 
 ifiov OTL i]Tr)ad/j.riv to aoj/xa tov Irjcrov ; 'IBov iv T(p Kat- 
 vat (MOV /j,vt]/jb€La) edrjKa avTo, imvXl^a^ avTO atvSovt, ku- 
 6apa, Kal CTreKvXtaa \l6ov eVt tt]v Ovpav tov jjuvrjixeiov. 15 
 Kat ov KaXw'i eirpd^aTe KaTo, tov SiKaiov, otl ov /xereae- 
 Xj']drjTe (TTavpcoaavTe^; avTov, dXXa Kal Xo^q^tjv avTco vire- 
 iSaXere." Tama dKovcravT€<; 01 ^lovBaloL Trapa tov ^Iwarj^ 
 €vdv<; KpaT7'](Tairr€<; ainov CKeXevaav d<7<^aXLa6r}vaL avTov 
 fJiiXP'' ''"'}? (/^ta?) r)fjLepa<; tov aa^(3dTov, elirovTe^;, " 'H copa ^^ 
 ov BiScoaL Trpd^aL tl KaTo. aov, otl ad^^aTov CTTL^diaKeL . 
 Kal ovBe Ta<l)rj^ KaTa^Lcod/jarj, dXXd Bcoao/ieu to,'? adpKa<; aov 
 TOi? 7reTeLvoi<i tov ovpavov.'^ Aeyec avTol<; ^Icoaijcf), " Ovto<; 
 6 X0709 tov vireprjc^dvov eaTL FoXidd, 09 diveiBLae ©eov 
 ^(ovTa Kal TOV dyLov AavtB . Elire Be 6 0eo9 Blcl twv irpo- 25 
 <f)r]T(OV, ^EjJbol iKBLKTjaL<;, iyo) avTairoBcoaco, Xeyei KvpL0<^. 
 Kal vvv uKpo^vaToq ttj aapKL Kal 7repLTeTfxr)/jLevo<; ttj 
 KapBia Xa^a>v vBcop direvi^aTO direvavTL tov rfxiov Td<; yelp 
 pa^ avTOv Xeycov, A6io6<; eiai diro tov a'iiiaTo<i tovtov tov 
 BLKalov, vfieL<; 6y\reade. Kal d7roKpi6ivTe<^ rw IlLXdTO) el- 
 aL/xa avTOv e(p 7j/u,a<i KaL eiTL ra TCKva rj/jucov. 
 Kal vvv (po/Sov/jiaL, fxijiroTe (pOdajj rj opyrj Kvplov e(f> ^ vfj,d<i 
 Kal evl TCL reKva v/jlwv, KaOco^ eiiraTe.''^ ^AKOvaavTe<; Be ol 
 ^lovBaloL Tov<; X6yov<i tovtov^ eirLKpdvdrjaav t^ '^^XV> '^^^
 
 164 Codex Apocryphus Novi Testamkisti. 
 
 TTiXa^o/xevoL rbv ^Icoatjcjy sKpaTTjaav avrov, fcal eveKkeiaav 
 avrov eh oIkov, ottov 6vpl<; ovk rjv • koI 7rapa<pv\aK€<; 
 irape/u.eivav rfj dvpa. Kal tco aa^/Sdro) (opiaav ol d,p')(L- 
 crvvdyay'yoi Kal ol i.epeh Kal ol Aevlrai,, ware iravraf; 
 5 evpedP/uaL iv ttj avvajcoyf} rfj fju(,a tov aa/S^drov. Kal 
 opOpiaavTe^ anravTe<; iv rfj awa'^ayyfi i/SovXeva-avro, irolw 
 Oavdrcp diroKrelvwcn tov ^loycnjcf). KaOrj/jievov Se rov 
 trweSplov eKekevaav avrov d-^6r}vaL fierd drifila^ ttoXXt}?. 
 Kal dvol^avre<i rrjv dupav ov-)(^ evpov avrov. Kal i^earr} 
 10 7ra9 o \ao<;, Kal eKOa/ji^ot, ijevovro, ore rd<; acppaylBai; ev- 
 pov Kal ra? Oupa'i ea^pa'^tajxeva'^, Kal on rrp KXelha el- 
 ^61/ 6 Kaid(f)a<i. Kal ovKerv Xonrov eroXfirjaav eTrc/SaXelv 
 ra<i ')(elpa<i avrcov errl rov<i \aX)](Tavra<i efiirpoadev rov Ui- 
 Tuirov irepl rov ^Irjaov. 
 
 CAPUT XIII. 
 
 "En Be avrcov KaOe^ofxevcov iv rfi avvaywyy koI dav- 
 fia^ovrav Sea rov 'Jojcr?)^ ep-^^ovrai, rtve^ r/}? Kovarwhia^t 
 ov<; yrrjaavTO ol ^lovSatot Trapa rov UiXdrov rrjpelv rov 
 rd(f)ov rov ^Irjcrov, 'Iva yu^TTore eXdovre^ ol fiaOrjral K\e- 
 'ylrcoacv avrov. Kal d7rr]yyet\av Xiyovre^i roL<; dp^oavvay(ayoi<i 
 
 20 Kal Tot9 lepevtji Kal roh Aev'lrat<; rd yeyovora • to ttw? 
 ' eyevero aei,afi6<; /xeyas r7]povvro)v rjfiwv rov rd(f)ov, Kal ecSo- 
 fiev, 7rw<? dyyeXo'i KarejBr] i^ ovpavov, Kal drreKvXcae rov 
 \l6ov diro r)]<i 6vpa<; rov fjivij/juelov, Kal eKddrjro eirdvay 
 avrov. ''H.v he tj ISea avrov a)9 dcrrpairrf, Kal ro evBvjxa 
 
 S5 avrov XevKov oo^el %tcbi'. ^Airb Be rov ^ojBov avrov iyevo- 
 uueOa foael veKpol. Kal rjKova-afiev rov uyyeXov \eyovro<; 
 rat? yvval^Lv, ainve'i Trape/xebvav rw rd<^(p rov Irjcrov, Kal 
 eXeye, Mr] (po/SetcrOe vp-eh' olBa yap, on ^Irjaovv ^rjrelre 
 TOV iaravpoD/Juevov. Ovk eanv wSe* ip/epOrj yap, KaO(o<i 
 
 J. elire. Aevre, 'IBere rov ronov, orrov cKeiro 6 Kvpio<i. Kal 
 rayv rropevOelcrai elrrare roZ<; /uia67]rai<i avrov, ore rjyepOr} 
 diro roiv veKpwv • Kal IBov Trpodyet vfid<i eh rrjv TaXCKaiav • 
 SKel avrov 6-^ea6e, KaOoi^ elirev vfuv." Aeyovaiv ol ^lov-
 
 X. EvANGELlUM NiCODEMI Gu/ECE. 165 
 
 ^aiOL, " Hoiai'i •yvval^iv iXaXei ;" Aeyovauv ot t>}9 Kov(Tra>Sla<;, 
 " OuK oiSafiev, TTolai ^aav." Aeyovaiv ol ^lovhaloi, " AiaTL ovk 
 iKparrjaare ra? <yvvaiKa<i ;" Aeyovatv ol t>^9 Kovcrru>hia<i, 
 " 'fli veKpol eyevofjueda utto rov (f)6/3ov, fjui) i\7ri^ovTe<; ISeiv 
 TO <f)(b<; T)}9 r}fMepa<;, koX ttw? ei')(oiJ!,ev Kparrjcrai aura? ;' Ae- 5 
 youcriv ol ^lovhaloi, " Zff Kvpio<;, ov Triareuo/jbev vfiivy Ae- 
 joucTLV ol T^9 Kovara>Sia<;, " Toaavra (J7]p.ela elhere eh rov 
 dv0p(O7rov eKelvov, koL ovk iTriarevaare, koI rjfuv ttw? 
 e^ere Tnarevcrai, ; koI yap /caXw? oy/juoaare, on ^rj Kvpio'i, ov 
 TTLarevofjiev vfuv. Kal yap eKeluo<i ^." K.a\ ttoXlv Xeyovatv lo 
 ol T>79 KovaTci)SLa<i, " 'HKovaafMev, on rov alrrjad/LLevov to 
 acbfia Tov ^I-qtroi) eveKkeicrare avrbv cr(f)payiaavTe'i ttjv Ovpav, 
 Kal avol^avre<; ov^ evpare avrov. A ore 7]ficv tov 'I(ycrr)<^, 
 Kal ?;//.et9 SlSofiev vjjlIv tov ^Ir]arovv" Aeyovatv ol 'lovSacoc, 
 " Tov ^loyarjcf) rjfjLel<; BlBofxev, diroSoTe Kal v[xel<; tov ^Irjaovv" is 
 Aeyovcriv ol T7]<; KovcrTcoBia^, " TIpoiTov hoTe v/j,eL<i tov ' Jw- 
 arjcj), Kal eW^ ovT(o<i SlSofiev r)fx€i<i tov ^Irjcrovv." Aeyovatv 
 ol ^lovSalot, "'O ^Icoarj(f> eh iroktv avTov dirrjXOer Aeyovatv 
 ol Tf]<; KovaTwhla<i T0t<; ^ Iov8alot<;, " Kal 6 ^Ir]aov<; eh ttjV 
 TaXtXalav eanv, Kada)<; '^Kovaa/nev tov dyyeXov tov ciitokv- 20 
 \laavTO<i TOV \i6ov • ort irpodyet vfict^ eh ttjv TaXtXalavT 
 ^ AKovaavTe^ he ol ^lovBalot tov^ \6yov<i TovTov<i iiriKpdv- 
 Orjaav acj)6Spa XeyovTe^, " M/jirore uKOvaOr} 6 X0709 
 ovTO<;, Kal 7rdvT€<; K\c6coatv eh tov Irjaovv. ' Kal av/jt/Sov- 
 \tov 'Trot7]aavTe^ eh avTov^ KaTejSdXkovTo dpyvptov iKavov 25 
 Kal eScoKav Toh aTpaTta>Tat<; \€yovTe<i, " EliraTe, OTt ol fxa- 
 OrjTal avTov vvkto<; eX6ovTe<; eKXe-yjrav avTov, rjfXMV KOt/x(o- 
 fievcov. Kal edv aKOvadrj tovto vtto tov rjyefiovoi;, 7)fxeh 
 'jrelaofjuev avrov Kal vfjid<i dfiepiixvov^ Trotrjaofxev." 01 he \a- 
 ^6vTe<i ret dpyvpta eTrolrjaav KaOd ehthd')(drjaav. Kal Stecpr]- 30 
 filadr] 6 A-0709 ovTO<; irapd ^ lovhalot^ I^^XP'' '^^^ arjfxepov. 
 
 CAPUT XIV. 
 
 ^tvee<; Be Tt<; lepei)^ Kal ^ABSd<; StBdaKa\o<i Kal ^Ayyato<i 
 Aeu'tTr]<; KaTe\d6vTe<i diro rri<; Ta\t\ala<i ev ' lepoaoXvfiofi
 
 106 (JoDEX Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 Strjyovvro rot^ ap-)(^icrvvcuyai'yoL<i Kat Tol'; lepevat koX Toi'i 
 AevtTai<i, on elSov rov ^Irjaovv Kol tov<; fiadr]Ta<i avrov 
 Kade^ofievov^ ei9 to opa Mofj,(f)r], kol eXeye rol<i fj,adi]TaL<i 
 avTov, UopevOevre^ et? rov Kocrp-ov airavra KTjpv^are irdcrr} 
 i rfi KTiaet • on, 6 7naT€vaa<i koX j3aTrnade\<i acoOi'jaerat, 6 
 Be atna-Trjcra^ KaraKpiO^aeTat. ^r)p,€la Be Tol<i Tncrrevcracnv 
 aKoXovOtjaeL ravra • ev rw ovopiari piov Baipiovta eK/SaXovai, 
 jX(ocraaL<i XaXijaovat Kaivai<;, Kat iv rat? '^(epalv avroiv o(f)et<i 
 apovcn • Kav Oavdatpiov n iruoaiv, ov purj avrov^ jSXdy^eL • 
 
 '" CTTt appu>aTOV<i ra^ ')(elpa<i eTridijcrovcn, koI /co-Xw? e^ovcnv •" 
 "^En Tov ^Irjaov XaXovvro<; T049 p,a6iqral<; avrov €i8op.€V av- 
 rov avaXr](f)6evra et9 rov ovpavov." Aeyovaiv 01 irpea^vre- 
 poL KOL ol lep€c<; Kol Aevlrat, " Aore Bo^av rw Oeoi ^laparjX, 
 Kal Bore avro) e^opLoXoyrjaiv el ravra r/Kovcrare koI elBere, 
 
 15 airep e^rjyijaacrde" Aeyovaiv ol e^r}yr]aup.evoi, " Zfj Kvpto^ 
 6 @eo<i ro)v Trarepoov rjpbcov, 6 0eo9 rov ^A/Bpaap, Kat 6 ©eoc 
 rov ^laaoK Kal 6 ©eo? rou ^IaK(i)/3, on ravra rjKovaap,ev, 
 Kal etBop^ev avrov dvaXrj(f>9evra et? rov ovpavov." Aeyovaiv 
 ol ^lovhaloi 7rpo9 avrov<s, " Eh rovro rfxOere evayyeXiaa- 
 
 2Q aOai, rj ijXdere ev-)(riv Bovvai rep Sea> ;" 01 Be Xeyovaiv, 
 " Ev-^r}v Bovvai rw &eco." Aeyovaiv ol ^lovBatoi 7rpo9 avroix;, 
 " El'^ ri ovv y) (f)Xvapia avri], rjv e<^Xvapi')aare direvavn irav- 
 T09 rod Xaov ;'' Aeyei ^ivee<i Kal ^ABBd^ BiBdaKaXo<; Kal 
 Ayyalo<i Aevirr}<i 7r/909 rov<; dp-)^iavvayciyyov<i Kal irpo<; rov<; 
 
 25 lepel<y Kal Aeviras", "El ol Xoyoi ovroi, 01)9 eXaXi]aap,ev, d- 
 fxapria earlv, IBov iapiev evwiriov vp,on> • Kara ro dyadov ev 
 6(pdaXp.ol<; vpioiv rroirjaare rjpuv." 01 Be Xa^6vre<; rov vo- 
 fiov topKiaav avrov<;, p^rjBevl e^-qyrjaaaOai en rov<; X6yov<; 
 rovrov<i. "EBwKav Be aiirol^ (^ayelv Kal metv, Kal e^e^a- 
 
 30 Xov avrov<i e^o) rl]<i 7r6Xeco<;, BeBcoK6re<; avroi<; Kai dpyvpia 
 Kal dvBpa<i rpeif rod diroKaraar^jaai avrov^ ei<i rrjv VaXi- 
 Xaiav. Kal etropevdr^aav. HopevOevrwv Be rcov dvBpwv 
 eKeiicov avv)]')(6r]aav ol dp-)(iepel<;, dp-^iavvdrjwyoi Kai irpea- 
 jSvrepoi iv rrj avvaycoyfj ajroKXeiaavre^; ri]v TrvXtjv, Kai 
 
 35 eKOTTTOvro KOTrerov pieyav Xeyovre<;, " Tl rovro ro arjfjielov, o
 
 X. EVANGELIUM NiCODEMI GlJiECE. 167 
 
 iyevov€v iv tw ^Iapai]\ /' Ai'yovaiv "Ai>ia<; Kal Kaia(f)a<i, 
 *' Tl 7rept\i/7ro9 ?; "^^X^ vficov ; Tol<; aTpaTtcoraL<; exofiev 
 TTtaTevcrac, on ayye\o<; Kare^Tq e^ ovpavov Kal airetcvXta-e 
 rov \idov eic rJ}*? 6upa^ rov fivriixelou ; Kal 7ravTe<; ot 
 fiadyjral avrov eScoKav ^pucriot' iKavov avrol^, Kal kXa/Sov 5 
 TO acjfia Tov ^Ii^crov. Kal avrol ol jjuaOrjTal iBlha^av rov^ 
 Tr)povvTa<^ TOV tuc^ov TavTa elTrelv, otl ayyeXo'i Kupiov 
 KaTa^a^ cnreKvkLae tov \l6ov cnro t^9 6vpa<; tov fjbVTjfxeiov. 
 *H ovK otBaTe, OTL ovK i^ov {t(ov) ciKpo/SvaToyv TriaTevcral tl 
 prjiju ; tL he ; otl Kal irap' ij/xcov eXa/Sov iKavov 'xpvalov, lo 
 Kal Kadoi<i eStSa^a/iey avTov<;, ouro)? Kal enrav." 
 
 CAPUT XV. 
 ^AvkoTri he 6 NiK6h7)fjbo<i, Kal ecTTT] e/xTrpoaOev tov avv- 
 eSplov Xeycov, " 'Opd(J!)<; eiTraTe. Ovk oryvoeLTe, Xao<i Kvpiov, 
 Tov<; av8pa<; tov<; i\d6vTa<; uTro t?/9 ra\L\ala<;, otl avToi 
 (bo/Sovfievoi TOV Qeov elai Kal avSpe^; ev7ropla<;, jjLiaovvT€<i is 
 [/cat] irXeove^lav, avBpe<; elprjviKol' Kal ainol e^rjy/jaavTO 
 fjbeO' opKov, OTL " eiBofiev tov ^Irjcrovv ei<? to opo'^ MofMcfifj 
 fieTCL 'Twv BioBcKa naOrjTwv avTOV, OTe eBiKaaKev, a rjKov- 
 crafiev Trap avTOv^^ Kal otl " elBo/xev avTov avaXrj^OevTa et9 
 TOV ovpavovT Kal 0^^619 rjpcoTrjaev auToi/9, to tto/w ^X^' "^^ 
 [xaTL ave\i'](})6r]. Kal yap KaOo)^ BiBdaKeL to ayLov /3t- 
 ^Xlov, OTL 'H\ta9 aveXy'](f>0ri el<; tov ovpavov, Kal ^ E\L(Tcralo<i 
 i(f>(i)vr]cre (ficovfj fieyuXr], Kal eppL-sjre ttjv firjXcoTrjv eTrdvco 
 TOV ^lopBdvov, Kal eirepaae, Kal rfKOev ei9 'Iepi')((o. Kal 
 VTTrjVTrjaav avTcp to, TeKva twv irpo^-qTOiv, Kal elirav, TLov 25 
 ecTTLV 6 KvpLo^ aov 'HXLa<; ; Kal elirev, otl dveXr)<j)6T] eh 
 TOV ovpavov. Kal elirav 7rpo<; ^EXLacralov, Mrj Trvev/jua 
 axjTov r^piraae {Kal eppLyjrev icj)) evl twv opeov ; ^AXXa Xd- 
 ^oi/xev T0U9 7ratSa9 '>)fMCov fie6' rj/xcov, Kal ^rjTi^awfiev av- 
 Tov. Kal eweia'av tov 'EXLcraalov, Kal dirrjXOe [xeT av- 30 
 Tcov ' Kal e^ijTTjaav Tpeh ri/jLepa'i, Kal ovx ^vpov avTov, Kal 
 eyvocxxav, otl dXr)9w<; dveXi]^dri. Kal vvv uKovaaTe fxov, 
 Kal diroaTeLkbijJiev eirl irdvTa Ta opea IcrparfX, ^r]Tr]aaL av-
 
 168 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 TOf.'' Kal etp'jTrjaav tov ^Irjaovv, koX ou^ evpov avrov. 
 
 Evpov 8k rov ^I(oa7](p et? ^ApifxaOalav, Koi ou8el<; eTcXfirjae 
 
 KparijaaL avruv. Kal avr]ve^Kav roi<^ Trpea^vrepoi^; koI toI^ 
 
 lepevcTi Kal rol^ AeviTaL<i, "Ori, " Uepn^kOofjiev iv iravrl opev 
 
 5 laparfK, Kal ou^^ evpofiev rov 'Irjaovi' ' rov he ^Icoaijcf) evpo- 
 
 /j,€v et? ^ Apip^aOaiavS ^ AKovaavre^ he irepl rov 'Icocn^cf) ep^a- 
 
 prjaav, koi ehwKav Bo^av ru> Oeco ^Icrpa/jX. Kal crvnj3ov- 
 
 Xtov 7rou]aavTe<; ol dp')(iepel(; Kal ol Aevlrat, nroUo rpoTTfo 
 
 crvvTV-)(0}at tco ^Icoarj<p, eKaj3ov rofxav ')(aprov Kal eypayp-av 
 
 JO Tw T&)(7r/^ rdSe, " Elp7]vr) aol, [/cat irdvra, o<Ta croi]. OX- 
 
 Bafiev, on ij/bLdprofxev etV rov Gebv Kal eh ce ' ciKka ev- 
 
 ^dfj.evo<; ro) Oeo) Kara^icoaov eXdetv Trpo? tou? irarepa<i aov 
 
 Kal reKva, on e\.vm']6rjpLev diravre^;. ^ Avol^avre<i yap rrjv 
 
 Ovpav ov"^ evpofiev ae. Kal olSafiev, on ^ovXrjv KaKi]v 
 
 15 ejBovXevadjxeda Kara aoi), uXXd 6 Kvpio<; dvreXd^ero aov, 
 
 Kal avro<i BieaKeBaae ri)v ^ovXrjv rifi&v rrjv Kara aov, ri- 
 
 fxte rrdrep ^I(oa)]<f)." Kal i^eXi^avro utto iravro'i' ^lapaijX 
 
 errrd dvhpa<i <^Ckovvra^ rov ^I(oar}(f>, ov<; Kal avro^ 6 'Ia)crj)(^ 
 
 Xlav icplXei, Kal Xiyovaiv avroi<; ol dp-)(iavvd'ya)'yoi, Kat oi 
 
 20 te/jei9 Kal ol Aevirai, " El Be^d/xevo'i rrjV imaroXrjv T)fMwv 
 
 dvayvM, olhare, on p.e9' v/xoiv eXevaerat rrpo<i r)fjLd<; ' eav 
 
 he he^dfjLevo<i rijv eTTcaroXi^v rj/xoiyv f^y] dvayvco, othare on 
 
 KeKdKwrai Trpo^ rjfid^ • Kal daTraad/xevoL avrov ev eiprjvrj 
 
 uTToarpdcprjre Trpo? ?;/ia?." Kal evXoy}]aavre<; avrov^ uTreXv- 
 
 ss aav. Kal yXdov ol dvhpe<; Trpo? ^Icoaijip, Kal 7rpo<;eKvvr]aav 
 
 Kal elirav, " Elp/jvri aoi, [/cat irdvra, oaa trot]." Kal eiirev, 
 
 " Elpi]vri vjuv Kal rravrl rco Xxko ^lapaijX.'^ 01 he drrehwKav 
 
 avrco ro ^i/SXiov tj}? iiriaroXr]';. Kal he^dfj,evo<; 6 ^Ici)ay](p 
 
 dveyvoi, Kal rrepieirrv^aro ri]v eTTLaroXrjv, Kal evXoyrjae rov 
 
 30 0eov, Kal elirev, " EvXoyr)ro<i Kvpio<i 6 0eb<;, o<; eXvrpcoaaro 
 
 rov ^Iapai]X diro rov fiy] eK-^eeiv alfia ddcjov, Kat evXoyrjro<i 
 
 6 Kvpro^, 09 direareiXe rov d'^/yeXov avrov Kal eaKerraae jxe 
 
 inro Ta9 irrepvyafi avrov" Kal 7rape6r]Kev avrol^ rpdire^av, 
 
 Kal e(f)ar/ov Kal eiTLOv, Kal iK0Lfxi]6r)aav eKel. Kal opdpl- 
 
 * aavre<i rjv^avro. Kal errkaa^e r7]V ovov avrov 6 'Icoarjcf),
 
 X. EVANGELIUM NiCODEMI Gr^ECE. 169 
 
 Koi eiropevero fiera roiv avhpoiv, Kal rjX6ov et<? r^iv a'yiav 
 TToXiv lepovaaXi'jfi. Kal VTrrjvrrjaav 7rd<; 6 \a6<i, koX eKpa^ov 
 TOi ^Ioiai')<^, " Eip/jVT} eiaoSoi aov." Kal 'I(oaj](f) i^cnrdcraro 
 TTavra tov Xaov, Kal elirev, " Elp/jm] vptv." Kal KaT€(}>lXT]- 
 aev avTov ira-s 6 \au<i. Kal rjv^avro 6 \ao<; avv tm lay- s 
 <T7]<h, Kal i^icrrairro (i'jri) ttj Beoipia avTov. Kal vTreBe^aro 
 avrov NiKoSijfxo^ ei9 rou oIkov avrov, Kal eirolrjcre ^o-)i(i]V 
 jjLcy dXrjv, Kal eKuXeaev 'Avvav Kal Kaid(f)av, Kal tov<; irpecr- 
 ^uTipov<; Kal rov'i iepeh Kal roifi A€utta<i et? tov oIkov 
 avTov ■ Kal rfcrav Tp(tr/ovT€<s Kal 7rivovT€<i crvv tco ^I(oa7](f). •<> 
 Kal v/jLV)'}aavT€^ €Kacrro<; uTrPjXdev et9 tov oIkov auTov. 'O 
 8e 'I(oai]<p efi€iv€V etV tov oIkov NcKo8t}p.ov. {Tjj 8e errav- 
 oiov, 7^Tt'? ecrrl fxeTa T7]v 7rapacrK6uy]v, ojpOpiaav oi dp-^iavv- 
 dycoyoi Kal ol dvBpe^ Kal ot AevtTat et9 tov olkov Niko- 
 SyjfMOv •) Kal v7r7jvTTja€v airrot^ 6 iVt«:oS»7/uo9, (/cat elirev is 
 " Elprjvq vfitv.) ' Kal etirav irpo^ avTov ol dp)(^L(Tuvdj(oyoi, 
 Hal OL lepel^ Kal oi AeuiTai, " Elp/jvi] aoi Kal tco 'J&)(T>)rf> Kal 
 TTavrl Tft) olKfp I(oa)'j(f). Kal elai'jveyKev avTov^ et? 
 
 TOV K)]'iT0v avTOV. Kal eKadeaOrj irdv to crvviSpiov, Kal 
 ^Io3(Trj<j) eKadeadr] iv fieaw "Avva Kal Ka(d(f)a, Kal ovSeU 20 
 ^ToXfj-a avTOi XaX)]aaL tc pPj/j,a. Elire 8e ttoo? avTov<i 6 
 ^Io)cn'](f>, " Tl oTi K€KXi]KaT€ fie ;" Kal htevevov tm Nlko- 
 B/)fi(p, 0)aTe XaXrjaai tco ^Icoai'jcf). Kal uvol^a<; 6 NiKoSrj- 
 /i09 TO a-TOfj-a aiiTov elire Tea ^Ici3cti]c^, " OZSa?, otl oi 
 TifiLoi BiBdaKaXoi Kal 01 lepels Kal ol AevtTai ^rjTovai 7ra~ 25 
 pa (TOV TL pf]fia'' Kal ehrev ^I(oa7]cfi, " 'EpcoTrjcraTe fie." Kal 
 Xaj36vTe<; ol iepei<; tov vofxov wpKtaav tov ^Icocrrjcf) X€yovTe<;, 
 " Ao^ ho^av TU) ©eco ^laparfX, Kal 809 avTO) i^o/jLoXoyrjatv. 
 "Otl "A')(ap oopKiadrj Trapd tov 7rpo(f)7]Tov tov fir] ciTroKpvyfrai 
 Tl prjfia, ovTCt)^ Kal avTcx; fii) u7roKpv\lrrj<i dcf yficov eco^ 30 
 pr]fj,aTO<i.'' Kal elirev 'IcacDjcj), " Zfj Kvpio<i, ov fii] diroKpv- 
 yjro} d<f> Vfioiv tl prffia.^' Kal aiirov 7rp6<i avTov, " ^EXvirrj- 
 drj/iev KaTCL aov, on r]T}]<7(o to acofia tov ^Irjaov, Kal ive- 
 TvXL^a<; iv crivhovL Kadapa, Kal e6riKa<i avTo [iv tco KaL- 
 vu> (Tov) fiVTjfielq). Kal Blcl tovto rjachaXLadfieOd ae iv tw ,« 
 
 22
 
 170 Codex apocuyphus Novi Testamenti. 
 
 oi/crjfjLaTi, oTTov 6vpl<; ovk rjv, kol KXelha Koi (r(f)pa'ylBc 
 eTredyjKafiei', Kal t>]v $vpav 7rapa(f)v\aKe<i iri'jpovv. Ka^' 
 TO ocKTjfxa, OTTOV ^9 iyK€K7^t(T/jLivo<i, rf) fjbia ro)v aa^/Sd- 
 Tcov 7]voi,^afiev ra^ dvpa<;, kol ov'^ evpofxev ere, koX iXvirrj- 
 
 5 orjixev a(f)68pa. Kal €K(rra(n<i eireirea-ev eirl iravra tov Xaov 
 Kvpiov f^^XP'' '^^'^ %^^^" -Kat vvv aTrdyyeiXov rjfilv, rl yi- 
 <yova<;. Kal eiirev 'Icoarjip, " Tfj TrapaaKevfj irept wpav 8e- 
 KaTrjv aireKkela-aTe fxe, Kal e/xeiva to ad/B/SaTov 7rX?}/3e9. 
 Kai /jLeaova-'r)<; tj;? vvKTOf, kaTrjKOTo^ fiov Kal ev^Piuivov, 
 
 10 eKpefiacrOr) 6 olKO<i e'/c twi* Teaadpcov ywvLUiV, Kat uhov Q)<i 
 aaTpairrjv 7rvpo<i iv rot? 6(f)6a\fj,ol<; fiov. Kal €fi(f)o^o<; ye- 
 vofievo'i eireaa xajxai. Kal errekdjieTo fiov Tt]'i x^''P^'* (''"^^)» 
 /cat i^e^aXe pue dvo tov tottov, ov ijp.rjv TreTrTW/co)? • Kal 
 iK/j,a<i vSaTO^ e^exyOrj uTro t)}^ K6(f)aXr]<; pov P'^XP'' '^^^ ttoBcov 
 
 15 piov ' Kal o)? ocrprj puvpov rjXde irepl TOV<i p,VKT^pd<; pcov. 
 Kal iKp,d^a<i pov to TrpoatoTTOv KaTe<p(Xrjae pue Kal el- 
 Tre piot • Mr] (po/Sov, ^loiarjcf), dvoL^ov T0v<i 6(f)6aXp,ov<i 
 (70V, Kal iSe, Ti<; iaTiv 6 XaXcjv aoi. Kol dval3Xeylra<; 
 elBov TOV ^IrjCTovv • Kal €VTpopio<; yev6p,€vo<i ivopiicra <f)dv- 
 
 20 Taapba elvat. Kal tcl irpoaTdypaTa eXeyov • koI avTo<; 
 avveXeye p,0L. Kal a)9 ovk dyvoelTe, otl ^dvTaap.a, idv 
 dTravTi](Tr} tlvI, Kal UKOvari tcov irpoaTaypbdTwv, ^vyfi 
 <j)evyei • Kal etSw?, OTt avveXeye pioi, eiirov avTw • {'Pa^^l 
 'HXia. Kal elire piOi' Ovk elpil'HXla<;. Kal elirov avT(p •) 
 
 25 Tt9 el, Kvpte ; Kal elire pot ' 'Eyco elpLU ^Ir]aov<i, ov Kal to 
 awpba yT^cTQ) irapd UtXdTov, Kal eveBvad^ p,e aivBovc Kada- 
 pa, Kal aovBdpLov eireOrfKa^ iirl T7]V Ke<f>aXr]V p,ov, Kal 
 WriKd<i pie ev tco pvrjpbel(p aov tco Kaivw, Kal eKvXLaa<i Xl- 
 00V pueyav 7rpo<i tijv Ovpav tov pvrjpelov. Kal etira eyo) 
 
 30 pieTa TO XaXi]aaL avTov pi€T ep,ov ' Ael^ov p.0L tov tottov, 
 OTTOV TedeiKd ere. Kal dTn']ver^Ke pie, Kal eBei^e p-oc tov 
 voTTOV, OTTOV TeOeiKa avTov, Kal ttjv aivBova, y TrepceOrjKa 
 avTov, Kal TO aovBdpiov, (pirep eveBvcra to iTpoccoTTOv av- 
 Tov • Kal eyvcov, otl 'Irjcrov^; iaTi. Kal eVeXa/Sero p,ov Trj'i 
 
 35 Yet/009, Kal ea-Trjai pie twv dvpdv KeKXeiapiivcov p,eaov tov
 
 XI. EVA^JGELIUM NiCODEMI Gr^CE. 171 
 
 otKov fjbov, Kal aTTry^a'^k jie et? rrjv KXtvrjv fxov, Kai eirre 
 fiot ' Elpi]VT] aov. Kal KaTecpiXrjcri fie Koi '7rapt]yyei\e fiot 
 Xeycov '"Eco^ reaaapuKovra rjfjLepcov fjui) i^eXOrj^ iic 
 Tov o'lKov aov ' ISov yap Tropevofiat et<? T7]v TaXcXatav 7rpo<i 
 T0U9 aSe\xf)Oii<; fiov.'^ ^ 
 
 CAPUT XVI. 
 
 Kal aJcov(ravT€<i ol ap'^iavva/yoiyoL Kal ol lepeif; Kat 
 Aevlrai to, p/jfiara raura irapa tov leoaijcf) eyevovro co^el 
 veKpol, Kal €Tr€crav ^a/xal, Kal ev/jcrrevaav eco<? ij/juepa^ ev- 
 vdrri<^. Kal TrapeKuXeaav 6 NcKoBrjfxoii crvv ro) 'Io)a)](f> tov 
 "Avvav Kal tov Kaui(f>av tov<; lepel'; Kal tov<; Aevt'Ta<; Xe- iq 
 yovTe<i, " ^ AvdarrjTe Kal aT>]T€ eh tov<; TroSa? vjxwv, Kal 
 yevcraade dpTov Kal ivi(r)(yaaTe to.^; ■\^v)(a'i vfMMV, oti avpiov 
 crd/3/3aTov tou Kvpiov i(TTLV.'' Kal dveaTrjcrav Kal T]v^avTO 
 Tco deu), Kal e(f>ayov Kal eirtov, Kal eiropevQ-qaav eKaaTO^ 
 dvrjp eh TOV oIkov avTov. Tu> he aajBjBdTW eKaOeadiqaav ^-^ 
 ol BtSdcrKaXoi, rjacov Kal oi lepeh Kal AevcTat av^r]TOvvT€<i 
 Trpo^ dXX7]Xov'i Kai XeyovTC'?, " Th avTrj tj opyrj rj (^ddaaaa 
 Trpo? 77/Aa? ; OTt otSa/xev tov iraTepa avTov Kal Tr]v /MT}Tepa.'^ 
 Aeyei Aevh BtSdcrKoXo^, " Tov^ yoveh avTov olSa (^ojBov^e- 
 vov<i TOV Oeov, Kal Td<; ev')(a^ firj dnroaTepovvTa'^ Kal Td<i 20 
 BeKdTa<; aTroBiSovTa'^ rpl? tov evtavTov, Kal OTe eyevvy]6r] 
 6 'lT]aov<i, dv7]veyKav avTov 01 yoveh avTov ev tco totto) 
 TOVTO), Kal dv(rla<i Kal oXoKavTcofiaTa eScoKav t(o 0e(o. 
 Kal OTe eXa/Bev avTov 6 /teya? BcSdcrKaXo^ Sv/J,e(6v et? Td<i 
 dyKdXa<; avTov, Kal elire, Nvv dnToXvet^ tov BovXov aov, 25 
 BeoTTOTa, KaTCL TO prjfjid aov, ev elprjvr) • otl elBov 01 6(f)daX- 
 fwl (MOV TO acoTTjpiov aov, b rjTOi/xaaa^i kuto, irpoawrrov irdv- 
 TOdV Twv Xaoiv ' (f>(o<; eh drroKoXvy^nv idvcov, Kal Bo^at 
 Xaov aov ^laparjX. Kal TjvXSyrjaev avrov<i Xvfieuiv, Kal 
 ecTre Trpo? Mapca/j, ti]v /xrjTepa avTov, 'IBov, ovto<; Kelrai so 
 6t9 TTToaaiv KOI dvdaTaaiv ttoXXmv ev Ta> ^Iapai]X, Kal eh 
 arjfieiov dvTiXeyofievov • Kal aov Be avTr]<i ttjv "^v^yjv BieXev ■ 
 aerai 'poix<^ala • 07r&)<? dv d7roKaXv(f>0(oaiv eK ttoXXcov Kap-
 
 172 Codex Apocryfhus Novi Testamenti. 
 
 8ia)V SiaXoyia-fjioC Ae'^ovai rco BiKaaKoXw Aevt^;, " ^if rav- 
 ra 7rw9 ■)']Kovaa<i ;" Aejet avToc<; A€vt<i, " Ovk otBare, otl 
 Trap' avTU) efxadov rov vo/xov ;" Aeyei uvtm to crvvehpiov, 
 " Tov Traripa aov deXofiev ISeiv." Kal fiereareiXaro top ttu- 
 
 5 repa avrov. Kal iirvvOdvovro irap avrov, el ravra ov- 
 T(o<i e')(ei. Kal elirev 6 irairip avrov irpb'i avTOV<i, " Tc on 
 OVK eTnaTevaare tm vim /jlov ; 6 ^e<ya<i Kal SiKaiO'i Svfiecov 
 avTo^i ihiha^ev avrov rov vofiovy Aeyei avraj rb avvehpvov, 
 "^Apa hi] aXr)6€<: eari ro 'pr}ixa rovro, o i\dXi]a-a<; ;'' Elire Be 
 
 10 TTpo'i avrov'i, " Nal, dXrjOe^ iari." Tore ol dp')(^i,(Tvvd'yo)yoL 
 Kal ol lepel<i Kal ol Aevlrai elrrav, " Aevre aTroarecXoifjiev 
 et? rrjv raXtXalav 7rpo<; rov<i rpel<i dvhpa<; rov<; eX66vra<i 
 Kal e^Tjyrjaafievov^ rrepl t^<? StSu'xfj'i Kal rr}? dvaXtf^ecof; av- 
 rov ' Kal eiTTcoaiv i'j/jlIv, ttw"? elSov avrov uvaXrj^devra. ' 
 
 15 Kal 7]peaev 6 A0709 ovro<i rrdcnv. Kal cnrecrreCkav rovi 
 rpel'i dvSpa^ rov<; r^hrj d7reXd6vra<i fxer avroiv et<? rtjv Ta- 
 XiXalav, Kal eJirov 7rpo9 avrov<;, " Elrrare rip pa^/Sl ^A8Ba 
 Kal ru> pa/3{3l ^Lve€<i Kal rco pa/3jil 'Ayyaiw • elprjvrj vjjlIv 
 Kal rrdvra, oaa vfilv. Zr]rii)aew^ 7roXXrj<i <yevofi€V7]<i ev rS 
 
 20 crvveBplo) drrearelXafiev rov<i dvBpa<; rovrov^ KaXeaao v/xa? 
 els TOV dyiov rorrov rovrov ' lepovaaXijf/,." Kal erropevOr]- 
 crav ol dvhpes ei<? rr/i; FaXiXalav, Kal evpov avrov<; KaOe- 
 ^ofx,evov<i Kal fxeXerwvra'i rov vojxov, Kal ijairdaavro avrovs 
 ev elpi']vr]. Kal etirov ol dvBpe'i {ol el<i rrjv raXtXaiav) Trpo? 
 
 25 rom drreXOovra-^ rrpo^ avrov'i, " Elpijvi] iravrl rw Xaco 'Icr- 
 pw^X." Kal elirav, "■ Elp7]V7) v/uv." 01 Be rrdXcv eliravrrpo^; 
 avrovs, " Tl on rfXOare ;" Kal elrrav ol diroaraXevre^, " Ka- 
 Xovaiv v/jid<i ro avvehpiov ev rfj ay la iroXei 'lepovaaXijfM." 
 lAKovaavre<i Be ol dvBpe<i, on t,r]rovvrai ev ru> avveBpifp, rjv^avro 
 
 30 TO) deco, Kal dveKXl6r]aav fierd rcov dvBpcov ro)v eXdovrcov, Kai 
 ecpayov Kal einov • Kal dviarrjaav Kal ewopevOrjaav ev eipi^vrj 
 ev 'lepovaaXi'ifx. Tfj Be eiravpuov eKadeaOrj rb avveBpiov ev 
 rfj avvaywyfi, Kal iirrjpoyr'qcrav avrov<; Xeyovre<;, ""Ovrco<i e'i- 
 ere rbv ^Irjaovv Ka6')]fievov ev r(p opec Mofi^fj Kal BcBdaKOV- 
 
 35 ra rov<i evBeKa fxadr)rd<i avrov ; Kal etBere avrbv dvaXr]^6ev-
 
 X. EVANGELIUM NiCODEMI GrJSCE. 173 
 
 ra ;" Kal aireKpiOrjaav avrol<; kuc elirav o'l avBp€<;, " '/2s" ei- 
 Bo/Mev avTov avaX-rjcfjOevTa, ovtco<; Kal etira/jiev." Aeyei, Ava- 
 via<i pa^^l, "^'Apare avTOV<i air oXkrjXwv Kal Xhoi[X€v, el 
 <Tu/x(fi(i)vei 6 \6709 avTwv." Kal rjpav avTov<; air dWrjXcov. 
 Kal KaXouai TrpMTov'ASSdv pa^/3l, KalXeyovatv avrw, " JTct)? s 
 elSe? Tov 'Irjaovv dvaXrjcpdevTa ;" Kal Xeyet auTot<; 6 'AB8d<;, 
 " "Etc KaOe^ofjbivov aurov ev tm opei MofjL(f>r] koI BiSdcrKOVTO^ 
 Tov<; fjbadr]Td<i avrov elhofxev vec^eXiiv eTna-Kidaaaav avrov re 
 Kal Tov<; iJba9r)Td<i avrov ' Kal eTrrjpdrj r) veipeXr} ea rov ovpa- 
 vov, Kal ol fjbaOrjral avrov i]V'^ovro Kei/xepoc em irpoacoTrov ^^ 
 iirl rrjv yrjv. Kdkovcn rov ^ivee<; rov lepea, Kal ripcorrja-av 
 avrov \eyovre<;, " II(o<; etSe? rov ^Irjcrovv dvaXtjtpdevra ;" Kat 
 avro<i elirev ot)aavrco<i. ^Hpciirrjcrav Se irdXiv rov Ayyalov, Kal 
 avro'i elirev 6/jloIo}'^. Kal elirav rb avvehptov, " 'O v6fio<; Mco- 
 ae(o<i rrepce-^et, 'jEttI ar6/jbaro<; Bvo Kal rpioiv fiaprvpwv ara- is 
 Oria-erai rrdv pijfjba." Aeyet 6 ^ABBd'i BiBdcrKaXo'i, " TeypairraL 
 ev rat vo/xfo, Kal jxerereOr) ^Evcd')^^, Kal oi);t^ vrrap-^ei, on, jxere- 
 drjKev avrov 6 ^eo?." ^Ideipo^ BiBdaKaXo'i elire, " Tov dyiov 
 JVfo)0"eo)? Odvarov rjKovaafMev, Kal avrov ovk ecBofiev. 
 Terfparrrai yap ev rut vojiw Kvplov, Kal diredave Mcoiiar;^ 20 
 iv prjfiart Kvplov, Kal ovk eyvco dv7]p rj]v ra<f>7]v avrov eo)^ 
 T/79 rjiJ,epa<; ravrr)^.^' Kal pa^^l AevU elire, " Aiori pa/B/Sl 
 ^vfiecov elrrev, 0)9 elBe rov 'Irjaovv • IBov ovro<i Ketrac et? 
 Trraxjiv Kal dvdcrracnv rroXXoiyv, Kal et? crrjixelov dvnXeyojji- 
 evov." Kal pa^/Sl 'Hcrata'^ elwe, " Teyparrrai ev rS v6fj,a> • 23 
 IBov eyo) drrocrreXo) rov dyyeXov /xov, b? irpoTropeverai irpb 
 TrpocrcoTTOv crov, rod Bta<f)vXd^ai ere ev rrdar) oBco dyaSfj, ore 
 ovofjbd fiov iveyKaraiy Tore "Avva<; Kal Kaid(f)a<i elrrav, 
 " ^Opdco<i elrrare rd yeypafifieva Mcoaeco^ iv rep vo^w, on 
 rov ^Evoi-^ Odvarov ovBel<; elBev • 6 Be Ir^aov^ Xoyov eScoKe 30 
 TiCXdrw, Kal e'lBofjuev avrov parricr^ara Xa^ovra, Kal on 
 ifjbTrrvafJbara eXa/Se • Kal on ol arpanSirat are^avov e^ 
 aKavOwv TreptedrjKav avrw, Kal on €(f)payeXXcoaav avrov, 
 Kal d7r6(paaiv eXa^ev diro TltXarov • Kal on eirl rov Kpa- 
 VLOV earavpoodrj Kal Bvo Xyaral fier avrov ' Kal on 6^o<i 35
 
 174 CoPEx ApocRYPHus Novi Testamenti 
 
 eTTOTicrav avrov fjuera %oXi79 Kat vacrQiTrov • koX otl ^djXV 
 rrjv irXevpav avrov e^eKevTrjcrev 6 Aoyylvo<; 6 arpaTKorrji; • 
 Kol OTi TO (Tcb/jba avTov TfTricraTO ^loxTrjcf), 6 TLfi,io<i irarrjp 
 rj/jLMV, Kol OTi, Ka6oi<i Xeyei, dvicTTr}, koI fcadQ)<i Xeyovatv 
 5 01 Tp€L<i SiSdaKoXot, elSov aiiTov dvd\.r](f>devTa et? tov ov- 
 pavov.'^ 
 
 CAPUT XVII. 
 Aeyet 6 ^I(oai](f), " Kal ri 6avfidt,eTe, et 6 ^Ir](TOv<; rjyep- 
 07) ; OvK ecTTL rovTO OavfxacTTOv • aXXa tovto OavfxaoTov 
 haTLV, OTi ovfc rjyepdr] iJi6vo<^, dXX OTi koX dXkov^ ttoX- 
 
 10 Xoi/? veKpov^ ijyeipev, oiTive<i evec^aviadrjaav ev ' lepoaoXv- 
 fiOi<i irpo<i TToXXoix;. Kal el Tov>i dXXov<y ov yiV(0(TK€T€. 
 reo)? TOV Xvfxewva, 6(TTi<i iSe^aTo tov ^Itjaovv, Kal rov'i 
 Bvo avTOv vlov<; Kal tov<; Suo dBeX<pov<;, ov<i dveaTrjcre, rew? 
 avrov<i yivaxTKeTe. 'iJ/xet? yap eddyjra/jiev avTov<; irpo oXi- 
 
 " 701; • vvv he oi fiev Td(f)OL airrcov opcovrai r)ve(pyfievoi kcvoI, 
 avTOi Be eicri ^covt€<; Kal hiaTpi^ovTe<; ev ttj ^Apifiadia. 
 ArreaTeiXav ovv dv6pcoTrov<;, Kal evpov to, fivij/xela avTOiv 
 ^vewyfieva Kevd." Aeyei 6 ^Icoa^cf), " ^AireXOcofMev el'i t7]v 
 Apifxadlav Kal €vpi]cro/u.ev avTov<;.^' ToTe rjyepOrjaav 01 ap- 
 
 Jo '^iepeU 6 'Avva^ Kal Kaid(f)a<i, Kal ^IcoaTj(f> Kal NiK68T]fxo<; 
 Kal TaputkirfX Kal erepoi fier avTOiV, Kal dTrrjXdov et? 
 ^Apifiadlav, Kal evpov 01)9 6 ^Icoarj^ eXeyev. ^ETroirjaav ovv 
 7rpo<;ev')(r)v Kal rjaTrdaavTo dXXrjXov^ ' eWa rjXOov fieT av- 
 Twv et? ' lepocroXvfia, Kal €(pepov avTovf ev ttj avvayroyfj, 
 
 25 Kal ria(f)aXlaavTo tcl^ 6vpa<i, Kal eOrjKav et9 fieaov Tr)v ira- 
 Xaidv TOiv ^lovBalwv, Kal ehrov 7rpo<; avTov<i 01 dp')(^i€pei<;, 
 " QeXo/juev, iva 6fx6crr)Te ek tov &eov tov ^laparfk Kal tov 
 ^ABwvd'i, Kal ovTco<; I'va e'iirrjTe t))v dX-qdeiav, ttw? dvecTTr}- 
 re, Kal t/? uua*? dveaTrjcrev eK twv veKpcov. ' Tovto ukov- 
 
 30 aavTe<i 01 dvacrTdvTe^ dvOpwiroi eTroirjaav el to. 7rp6<;(OTra 
 avTOiv TOV TVTTOV TOV aTavpov, Kai elrrov irpo'i Tovi dp- 
 ^tepet?, *' A6t€ r}fuv ')(dpTT]v Kal fieXav Kal KoXa/jiov.'^ "Eipepov 
 ovv Tavra. Kal KoOicra'i eU i^ avTcov eypa-yjrev ovt(o<;.
 
 X. EVANGELIUM NiCODEMI GRiECE. 175 
 
 CAPUT XYIII. 
 " Kvpie ^Irja-ov Xpurrk, rj dvdcrTa(n<; koI rj t,(or} rov ko- 
 afxov, Sov I'jfilv ')(apLV, "va hirj'yiiauyp.eOa rijv uvuaraaiv <tov 
 Kal rd davixdcnd. crov, a iv tco aSr] eTTolrjaa^. 'HfieU ovv 
 7]fi€V ev TcS dSrj jxerd Trdvrcov twp d'K amvo<i KeKOLfxruxe- 
 vcov • ev copa Be fiecrovvKTiov^ etv rd CKoreLvd eKelva dverei- s 
 Xev (OfSTrep ^W'? rjXiov kol eXa/jLyjre, Kal i(f>o)TLadr)fjiev irdvre'i 
 Koi €iBo/ji€v d\Xi]\ov<i. Kal evdv'i 6 trariip rffMcov A^paap, 
 fierd TOiV •Trarpiap')(yiv Kal tmp TrpocjyrjTcov €vo)6elf; Kal %a/3a9 
 o/uLov 7r\i]a6ivr€<i elirov 7rp6<; dW/jXov^, Tovto to (jio)^ diro 
 fieydXov (f)(oria/jiov ecrriv. 'O 7rpo(f)7'}Tri<; 'Hcratas eKeiTrapcov \n 
 el-rre, Tovto to (f>a}<; eK tov 7raTpu<i eaTL Kal tov viov Kal 
 Tov dylov 7rv€VfxaT0<;, irepl ov vpoec^i'jTevaa gtl ^mv \e7&)i' • 
 Fr] Za/3ovXd)V Kal y)} N€(f)daXel/jL, 6 Xao^ 6 Kadt']/jLevo<i iv 
 aKOTec etSe <^co9 /xiya. EtTa rjXdev eh to fieaov €Tepo<i 
 diro T*}? eprjpLOV dcrKrjTi]^, Kal elnov 7rpo<; avTOV ol iraTpi- is 
 dp')(cu, Ti9 el ; O Be eiirev, ^Eyco elfii, ^Ia)dvvr]<;, to TeXo<i 
 rSyv 7rpo(f)T]T(bvy o? eiroirjaa Ta'i 6hov<i tov viov tov deov 
 evdela^i, Kal eKiqpv^a to) XaS fieTavoiav et? d^eaiv dfiap- 
 Tiw^. Kal 6 fto9 TOV Oeov eU efie rjXOe, Kal diro fiaKpo- 
 Oev ihdiv avTov elirov 7rp6<i tov Xaov • "ISe 6 d/xvo'^ tov jq 
 Oeov, 6 aipcov Trjv dfiapTiav tov Koa/Jbov. Kal fieTa t)}? 
 '^eLpo'i /xov i/SdiTTLaa avTov ev tco ^lopBdvr] iroTafia), Kal 
 eiSov wael ireptaTepdv [/cat] to Trvevfia to djiov eV ainov 
 kp')(op,evov, Kal rjKovaa t?}? (f>(ovy]<; tov Oeov Kal iraTpo^ 
 ovTco XeyovTO^;, Ovt6<; eaTtv 6 vl6<; fiov 6 o/yaTTT^ro? ev at 25 
 TjvBoKTjcra. Kal Bid tovto dTreaTeiXi fj,e Kal irpos vfjLd<i, Tva 
 KTjpv^o), TTW? ep')(eTai 6 /xovoyevT]<; tov Oeov vl6<i u>Be, Xva 
 ocTTLs TTiarevaei irpo^ avTov, awOi^aeTai,, ocrTc; Be ov ttl- 
 (TTevaei, KaTaKpiO/jaeTai. Aid tovto Xeyco 7rp6<i dTravTa<i 
 vfid<;, KaOoo^ IBrjTe avTov, iva 7rpoaKvvi']cn)Te 7rdvT€<; • oti .g 
 vvv /xovov iaTi tt^o? vfxd^; 6 t^9 pLeTavoia<i Kaipo^i inrep ov 
 7rpocreKvvj]aa7e ei9 tov dvco /xaTaiov Koafiov T049 eiScoXot9 Kal 
 inrep S)v rjfiapTy]KaTe • iv dXX^ Be Kaipo) tovto yeveaOai 
 aBvvaTov.
 
 17G CoDKi Apocryphus Xovi Testamenti. 
 
 CAPUT XIX. 
 
 Tov 'Icodvvou roivvv BiSdaKovro^ ovTco<i tou<? ev ra 
 aSrj uKOuaa<; KOt 6 TrpoiTOTrXaaTO^; koI irpoTrdrwp ^Ahdfi Xe- 
 7et 7r/909 X'>ld, TOV v'lov avrov ' Tie p,ov, 6e\co iva eiirr)'^ toX<; 
 TrpoTraTopcn tov 'y€Vov<; tmv uvdpcoTrcov Kal rot? 7rpo(f)7']Tai<i, 
 
 * ore hrecrov tov ciTrodvijaKetv /le, itov ae aTreaTeiXa. 'O he 
 ^7)6 €<prj, TIpo<^rjTai Kol TraTpidpyau, uKovaaTe. 'O ifio^i 
 TraTYjp 'ASdfjb 6 TTpcoTOTrXacTTO'^, Treaoov Trore ei? to TeXevrav, 
 uTTeaTeiXi fie Trou'iaaaOaL Berjatv Trpo? tov 6eov eyyia-Ta 
 T?}? 7rv\i)<; TOV irapaBelaov, dx; dv 68r]yi']a7] /le St dyyiXov 
 
 10 (Trpo?) 'to BevSpov t//? eXe-qfioavpi]'^, [TOVTecTTt to eXeo^ tov 
 iXalov,^ Kol eTrdpo) eXaiov, Kal dXeiyjro) tov e/xov TruTepa, 
 Koi dvacTTfi diro t>}9 daOevela^. ' Oirep he Kal iiroirjaa. 
 Kai fxeTo. Ttjv ev^rjv eX6(bv 6 dyyeXo^; Kvptov Xeyet jjloi, 
 Ti, ^y]0, aiTel^ ; eXaiov atVet? to tov<; dadevel<; dviaTcov, 
 
 16 ?; TO SevSpov TO dipalov {to peov) to tolovtov eXaiov, 
 Boa Tr)v TOV aov 7raTpo<; ciaOeveiav ; Tovto ovk eaTiv evpe- 
 OfjvaL vvvL "AttiOc Kal elire tm iraTpl aov, otl /xeTa to 
 crvvTeXeaOi^vai utto KTiae(o<; Kocrfiov eTTj TrevTaKia-^tXia irev- 
 TaKoaia, TOTe KaTeXOr] ev ttj •yfj 6 fxovoyevrji; vlo'i tov 
 
 20 deov evavdpeoTDjaa's ' KUKetvo^; dXeiyjret avTOV tm tolovtw 
 iXalfi), Kal dvacTTy'jaeTat, ' Kal ev vBaTt Kal irvevp-aTi dyioy 
 TrXvvel Kal avTov Kal tou<? e^ avTov, Kal totc utto Trao-?;? 
 voaov la6)jaeTai • vvv Be tovto yeveadai uBvvaTov. TavTU 
 dKOvaavTe<i oi TraTpLap-)(aL Kal ol 7rpo<pP]Tai e-^alpovTO fieya ■ 
 
 25 \a)9. 
 
 CAPUT XX. 
 
 ^Ev ToiaiiTj) Be TMV d7rdvT(ov %a/c»a rjXdev 6 XaTav, 6 
 KXrjpovofMO^i TOV aKOTov^, Kal Xeyei tco A'lBrj, IIafi(pdye Kal 
 uKopecTTe, aKovaov fxov tou? Xoyovf;. Ek tov yevov<; twv 
 lovBaicov Tt<? ^Irjaov^; X€y6p,evo<;, ovofxd^cov eavTov vlov deov, 
 30 ovTo^ Be oiv dv6pwKo<;, diro avvepyela<; r)p,eTepa<; icTTavpco- 
 crav avTov ol ^lovBaloi. Kal vvv avTov TeXevTr]cravTO<i ecro 
 r)TOLfjiaafxevo<;, 67r(o<i wBe KaTaacjiaXlacofxev auTov. ^Eyoo yap
 
 X. EVANGELIUM NiCODEMI GRjECE. 177 
 
 oiSa, ore avOpooTTo^; icrri, koL i'jKOvaa koL avrov \eyovro<i ' 
 ore 7repi\vTr6<; icrriv y "^v^i] fiov eco^ Oavdrov. Eiroirjcre 
 fioL Kal TToWa KaKCL iu tco civooOev Kocrfxw rot? ^poTot<i 
 cruvavacrrp€(p6fMevo^ • ottou yap rjvpicTKe rou<; ifiou<i Sov\ov<;, 
 eSiMKev avrov^, koX 6crov<i dvOpcoTrov^ erToiovv ijoi kvWov<;, 5 
 TU(f)\ov<i, p^cj)\ou?, \€7rpov<;, Kal ec rt tolovtcov, hid Xoyov 
 fiopov IcLTo auTOLx;. Kal 7roX\.ov<i eToifidaa<; et<f to 
 Ta(f)P]vai, Kal rovrov^ 8ta Xoyov ttuXlv dvei^oowae. Aeyec o 
 AiSt]<;, Kal Toaovrov eariv ovto<; Suvarbf;, coare Bed Xoyov 
 fiovov TTOieiv Toiavra ; "H roiourfo ovtl Zvvacrai au avn- lo 
 arrjvai avru) ; ^Efxol Bokci, tolovtco ovn ovhel<; avrco dv- 
 Ticrr)]vac Bwijo-erai. El 8e X€yei<;, on i']Kov(ja<i avrov (f)0- 
 /3ovfX6vov TOP ddvarov, irai^wv a€ Kal yeXwv €(f)r] rovro, 
 OeXcov iva ae dpTruar) iv %t7pl Bvvary. Kal oval, oval aoi 
 eh TOP aloiva tov diravTa. Aeyet 6 Xardv, JJa/xcpdye Kal is 
 uKopeare A'lBrj, roaovrov icpo^/jOr]'; uKovaa^ Trepl rov kol- 
 vov })fj,cov i^dpov ; ^Eyco avrov ovk €(f>ol3i]di]V, dXX^ evrjp- 
 yqaa rov<; ^ lovBalovi, Kal icrravpcocrav avrov, Kal errortaav 
 avrov Kal ')(oXi]v fierd 6^ov<;. ' Eroi/jiucr0T]rc ovv, ottco^ iX- 
 dovra Kpar)jcn]<; avrov la^vpd, ^ArreKpidrj 6 "AiByjf, KXrj- 20 
 pov6/jL€ rov aKorov^, vie t?}? aTTtuXet'a?, 8ta/3oX,e, vvv /xoc 
 elrra^, ore rroXXov^ av €rotp,daa<i et? ro ra(f)i]vai, avr6<; 
 X07&) /j,6v(p rovrov<i dve^cioae • Kal el erepov<; T779 ra(f>ri^ 
 ijXevdepoiae, ttoj? avro<; Kal iv iroia Bwdpiei rrap y)[x6)v 
 Kparr)d)']aerat ; ^Eyco Be rrpo oXlyov Karemov riva veKpov, 25 
 ovofiarL Ad^apov, Kal fzer oXiyov rt? eV rwv ^covrfov Btd 
 Xoyov fiovov jBia e/c rwv eyKuroiv fiov rovrov dviarraaev. 
 Olfiai Be elvai avrov, ov crv (f>iJ^. El ovv eKelvov evOdBe 
 Be^Ofieda, BeBoiKa /i>)7r&)? koI Trepl rwv Xolttmv KivBvvevao)- 
 fiev. Udvra<i yap ov<; dir alcjvof; Karerrcov, IBov rapaaaop,e- 30 
 I'ou? Karavoco, Kal dXyo) ri]V KotXiav fiov. Kal a-rj/xeLOV ovk 
 dyaOov jJbOL BoKel 6 TrpoavaprraadeU Ad^apo<i «7r' ifjLov • ov 
 yap (09 veKpo<i dW' w? dero^ air ep-ov e^erreraaev • ovrco 
 yap avvroixm^ r) yPj avrov e^o) ep'pty^e. Alo Kal ookI^o) Kal 
 ere eh rd<; crd<; 'x^dpcra^; Kal et? Td<; ifxa^, firf drfdyr]<; avrov "s 
 
 23
 
 178 Codex Apockyphus Noti Testamenti. 
 
 ivTevdev. Olfiai yap, oti Bia ro irdvTa^ avacrrrivai V€Kpov<i 
 o)Se Trapaylverai. Kal tovto aoc Xeyco jxa to aK6ro<i, 6 
 e')(pfiev, el whe ar/ar/y<i avrov, oiihei^ /j,oi rwv veKpwv iva- 
 '7roX€L(f}6i]a€Tai. 
 
 CAPUT. XXI. 
 
 5 Tavra tov Xarava koI tov "AlBov Xeyovrwv Trpb'i aX- 
 Xt^Xou? iyevero (pcovi] /xeydXr) coairep ^povri] \eyovaa, "Apare 
 TTvXa^, 01 ap-^ovT€^, v/jLmv, Koi eirdpOriTe irvXaL alcovioc, Kal 
 elcrekevcreTai 6 ^aaiX6v<; tt}? So^t;?. ^AKOvaa<i 6 Al'Srj'i Xe7et 
 TM XaTava, "E^eXde, el BvvaT0<; el, Kal civTicnrjdL avroj" 
 
 10 ^E^rjkdev ovv e^o) 6 Xarav. Elra Xeyei 6 A'iBr]<i toI<; Bal- 
 fioatv aiiTOv, ^Aa(f)aXlaaTe KaX(o<; Kal la")(ypQ)<; ra^ 7rvXa<i 
 ra? ')(aXKa<i Kal rov<i p,o')(Xov<i tov<; atBrjpov^i, Kal ra KXel- 
 6 pa fjLOv Kare^^ere, Kal aKoirelre irdvTe'i icrrdfxevoi opdpioi • 
 [opOoi') edv yap eheXOr) avjo<i u)Be, oval i)nd<; Xij^yfre- 
 
 1* rai. Tavra dKovaavre<; oi 7rpo7rdTope<; rip^avro 7rdvre<i 
 v/3pl^eLV avTov Xeyovre^;' TIap,(^dye Kal ciKopecrTe AiBr], 
 dvoi^ov, oirco'i el^^eXOr] 6 /SaaiXeii'i t>}9 B6^tj<;. Aeyet, AaviB 
 6 7rpo(f)^rT]<; • Ovk ol,Ba<;, rv(f)Xe, on kv T(f KoafjiO) iyo) ^cop 
 rrjv roiavTTjv (f)Oi)PJ]v, to ^Apare irvXa^, ol ap-)(ovre<i, 
 
 20 vficov, 7rpoe(f)}']Tevaa ; 'II(Taia<i elnev * ^Eyco tovto irpoiBcou 
 v(f>' dyiov 7rv€v/jbaT0<i eypayjra, ^Ava(TTt']aoPTai oi V:Kpo\, Kal 
 eyepOi'^crovTai ol ev (toI<; p,vqfxeloi<i, Kal evi^pavOrjcrovTai ol 
 ev) Ty yfj, Kal ' TIov crov, Odvare, to KevTpov ; ttov aov, 
 dBr], TO vIko^ ; ^HXOev ovv irdXiv (fxoin), apare TrvXa<i, Xk- 
 
 25 yovaa. ^AKOvaa<i 6 A'lBjj'i eV BevTepov ttjv ^xoin^v direKpi- 
 Oi] fo)9 BfjOev /U.7] yii'coaKcov Kal Xeyec Ti<; eaTiv ovro<; 6 
 j3aaiXev<i Ti]<i B6^rj<i ;" Aeyovaiv ol dyyeXoi tov BeairoTov, 
 " KvpLo^ KpaTOLO'i Kal BvvaTo<;, Kvpio<i BvvaTo<i ev iroXefiay" 
 Kal ev6eco<; dfia ra Xoyfo tovtw ai ')(aXKal irvXai avveTpl- 
 
 30 ^r)aav Kal ol (7iBi)pol iJ.o-)(Xol avvedXacrdrjo-av, Kal ol BeBe- 
 fievoL Trdvre^ veKpol iXvOrjaav twv Beap-wv, Kal TjfMet<; fxer* 
 avTcov. Kal el'^riXOev 6 /3aaLXev<i t?}9 So^t;? cofTrep avdpw- 
 TTO'i, Kal irdvTa to, crKOTeivd tov aBov e^oiTiaOrjaav.
 
 X. EVANGELIUM NlCODLMl Gb^CE. 179 
 
 CAPUT XXII. 
 
 Kal evOix; ilSorja-ev 6 A'lhr]^, ^EviKrjdrjfxev, oval i)- 
 fiiv. ^AWa Ti? el 6 €')^cov TOcrauTi]v i^ovalav kol Biivafiiv ; 
 Kal irolo<; el 6 xcopU dfiapTia<; cbBe iXdcov, 6 fiiKpo^ opco- 
 fievo^i Kal fieydXa Bvvd/jL€vo<i, o raTreivo'i Kai vyp-ri\o<i, 6 
 BovXo'i Kal BecnroTT)^, 6 (TTpaTioirr]^ Kal /Sao-tXeu?, o rwv s 
 veKpSiv Kal ro)v t,(ovTo)v e^ovaid^oiv ; Ev tu> aravpo) Trpo?- 
 TJXcodTjs;, [kuI ev rco rd^w eVe'^?;?, Kal cipri eyevov iXev- 
 0epo<i,) Kal KariXvaa'i rrdaav rrjv BvvafiLV r)fi(ov. ^Apa crv el 
 6 ^Irjaov'i, irepl ov eXe^/ev ijfuv 6 cip'^iaarpdin]'; Xardv, on 
 But aravpov Kal Oavdrov fieXXec^; KXripovofirjaat, oKov tov lo 
 KocriJbov. Tore 6 ^aaiXev^; t)]<; B6^<; KpaTJ]aa<i eK tt}? ko- 
 pv<l)fj<i TOV dp')(^L(Tarpd'Trriv Xardv Kal irapaBov^ avrov rot? 
 dy^/eXoi'i elire • SiBrjpoU KaraBea-fMijaare Td<; ')(elpa<^ Kal Toi)<; 
 TToBa^ Kal TOV Tpd-^rfKov Kal ro arofia avTOV. Eira irapa- 
 Bov'i TovTOV TO) A'lBr} e(f>7] ' AafScov axrrov Kureye da<j)aX(o^ '* 
 d')(pi T^9 B€vrepa<i fiov irapovaia^;. 
 
 CAPUT XXIII. 
 
 Kal A'lBrj'^ TTapaXajSoiv tov XaTav eXeyev avro), 
 BeeX^e^oi/X, KX-qpovofjue tov irvpo^ Kal Trjq KoXdaew<;, e-)(6pe 
 T(ov dyl(ov, Bid iroiav dvdyKTjv a>Kov6/j,r]aa<; aTavpcoOrjvac 
 TOV ^aaCXea Ti]<; B6^<i ; rj to eXOelv o)Be Kal eKBvaai r)fj,d<; ; 20 
 E7ria-Tpe(f)ov Kal IBe, otl ovBeU veKpb<; ev ifiol KaTeXeic^drj, 
 dXXd nrdvTa ocra eKepB-qcra^ Bed tov ^vXov Trj<; yvuiaeco^, Bid 
 TOV ^vXov tov aravpov irdvra diraiXecrai^ • Kal irdad crov rj 
 X^P^ /^^■'■^^^X^'? f ''»■ Xvirrjv • Kal tov (BaaiXea Tf]<i B6^r}<: 6e- 
 7\xov OavaTOiaai aeavrov edavdrcocra^. 'Eirel ydp TrapeXa^ov 25 
 ere uxrre KaTex^iv da(f>aX(t)<;, ev Trelpa /jLa6)']arj, ocra KaKa vpo^ 
 ere BiaTTpd^ofiai. Tl dpxi'Bid/3oXe, 7) tov Oavdrov dpyy, rj 
 pi^a Ti)<i dixaprla^, ro reXo<; Tvavro^ KaKov, ri KaKov^ evpcov 
 et<f TOV 'Irjaovv [Kal] eyupeucra? rrjv drrdoXeiav avrov; 
 Tr5i<i eroXfirjaa^ roaovrov KaKov rroiijaai ; tt&j? roiovrov dv- so 
 Bpcoirov ev rut aKorw rovrw Karayayeiv ifieXerrjaa^, Bi ov 
 7rdvTa<i Tou? drr al<ovo<i 6av6vTa<i icrrep'qdrj'i'
 
 180 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 CAPUT XXIV. 
 
 OvTco Tov ahov SiaXeyofievov tco ^arava rjirkwaev 6 
 
 /SacrtXeu? t/}? B6^}]<i t7]v Be^iav avrov '^eipa, koI iKpurrjcre 
 
 Kat, rjyetpe tov Trpoirdropa ^ABd/i. Eira arpacpeh koI Trpo? 
 
 TOVi XotTTOv^ €(pr], Aevpo /Mer i/juov irdvre^ oaoi hva tov 
 
 * ^vXov ov ij-y^raTo ovto<;, edavaT(ii9rjTe • ttuXiv yap vp,d<s Bta 
 TOV ^v\ov tov (TTavpov 7ruvTa<; iyw IBov dvtaTM. TIpo<i 
 TavTa e^ej3aXev diravTaf; e^co. Kal 6 irpoTTUTcop ^Ahap, dvfiT]- 
 Sia<; eyu-7rXe&)9 ocjideU, Ev^apcaTco ttj /xeyaXoxrvvr] aov, Kvpte, 
 eXeyev, "Otl dvrjyayh fie i^ aSov KUTooTaTOv. Ovto) Be koI 
 
 10 7ravT€<; oi 7rpo(f)7]Tat Kal o'l dyioi eiirov, Ev-)(apiaT0vp.ev aoi, 
 XpicTTe, acoTrjp tov Koapuov, otl uw'p/aye<; €k (f)6opd'i ttjv 
 ^(orjv rjpLOiv. Kal Tavra elirovruiv ev\oy)]cra<; 6 awTijp tov 
 ABdfjb iv TM /j,eTC07r(p TO) arjpeup tov aTavpov ' tovto Be 
 TTOtrjcra'i Kat, 7rpo9 tol"? iraTpu'ip^a^i Kal 7rpo(f)7]Ta^ Kal p,dp- 
 
 15 Tvpa<i Kal 7rpo'7rdTopa<i, Kal tovtov<; XajSutv eV tov aBov 
 dvedope. Uopevo/jbevov Be avTOv eyfraWov ol dyioc 7raT€pe<i 
 aKo\ov9ovvTe<i avTco XeyovTe'?, EvXo^/rfp.evo'^ 6 ep')(op-evo<; ev 
 ovofiaTL KvpLov ' dXXrjXovia, avTrj 7) Bo^a TOiv dylcov Trdmwv. 
 
 CAPUl XXV. 
 
 Uopevop.evo'i ovv et9 tov TrapdBeicrov KpaTMV Kal tov 
 
 20 TrpoirdTopa 'ABdp, e/c t?}? %ftpo9 irapaBiBcoKe tovtov to. 
 
 dp')(arfyeX(p Mi')(ai]X Kat irdvTa^ Tov<i BcKaiov^. El<;ep^op,ev(ov 
 
 ovv avTMV TTJV Ovpav TOV irapaBelaov avm^vTrjcrav avTol<; 
 
 Bvo irpea^vTaL dvOpwTTOi, Trpo? 01)9 01 dyioi 7raTepe<; elirov, 
 
 Tlve'i iaTe vfiel^i, o'lTive'i OdvaTov ovk et'Sere Kal ev to. 
 
 25 aBr) ov KaTTjXdeTe, dXX' ev Toi<i aco/j,aac Kal Tat9 -yjrv^al^ 
 
 OLKetTe 619 TOV TrapdBeicrov ; Eh e^ avTwv diroKpiOel^ eiirev, 
 
 ^Eyci) ei/jit Eio)-^ 6 evapeaTi']aa<i Seu> Kal peTaTeSei'i Trap 
 
 avTov • Kal 01/769 eaTtv 'JlA,/a9 0eo-/S/T7?9, 01 Kal peXXo- 
 
 fiev ^ijaac /^fc'xpt T7'/9 avvTeXeia<i tov alwvo^ • Tore Be fieX- 
 
 so Xopev dTTO(TTaXy]vai Trapd &eov eVi tm dvTiaTrjvat tu> dvTi- 
 
 ypioTw, Kal aTroKTavdyvai Trap" avTov, Kal fieTO, Tpec<; i).
 
 X. EVANGELIUM NiCODEMI GlliECE. I8l 
 
 fi€pa<i dvcuTTtivat koI iv vecpeXat,^ apTrwyrjvaL irpo'i ti)v aov 
 Kvplov d7rdvTi]cnv. 
 
 CAPUT XXVI. 
 
 Tavra tovtwv Xejovrayv r/XOev eVepo? Taireivo^; avOpoyiro^, 
 fiaard^oyv eVt tmv wfioov avrov koI aravpov, 7rpo<i bv €(f)r]- 
 aav ol dr^ioi izarkpi^, Tl^ eZ ax), o Oewplav e^oiv Xrjcnov, 5 
 Kal rl<i ov i7ri(f)ep€L<; eVt rcov oypiwv crravpov ; AireKpldr} 
 ovTo<;, 'Eyo), Ka6oi<; vp.el'i (f>aTe, \T]crT}](; rjv Kal /cXeTrr?;? 
 iv Tu> KoapiM, Kal Sid raura KpaTi]aavTe<; fie ol lovZaloL 
 aravpov davdrw TrapahehcoKacnv dfxa tcS Kvpi(p rjficbv Iijaov 
 XptaTM. 'EttI aravpov rolvvv Kpe/xafxivov avrov ISoov rd 10 
 'yevop.eva a^jfieia iirlarevaa etV avrov, Kal TrapeKuXeaa avrov 
 Kal elirov, Kvpie, orav ^aaiXevarj^;, p,r] fxov irriXdOij. Kal 
 evdv<; eiire fioi, ^Afirfv dfjLi]v a/jfiepov Xeyco aoi, fier ifiov ear) 
 iv T&i irapaheiaw. Baardtfav ovv rov aravpov fiov yXdov 
 et9 rov irapdheLaov, Kal evpcov rov dp')(^dyyeXov Mi-^^^arjX 15 
 elrrov avrai' 'O Kvpio^ i]/jLO)v Irjaov^i 6 iaravpco/xevo^ a)8e fie 
 drrkareCXev d'^a'ye fie rolvvv iv rfj rrvXr) ri]<i ^EBifi. Kac 
 IBovaa 1] (f)Xoylvr] po/x(f)aia rb arjfielov rov aravpov i']voL^e fioc 
 Kal ehljXdov. Elrd <f)7]aL rrpo^ ifie 6 dp-)(^dyyeXo<i • TIepliieivov 
 fjLLKpov • on €p')(erai Kal 6 irporrdrcop rov yevov; rcov dvOpcorroov 20 
 ABdfj, fxerd rcov BiKalcov, Iva eheX6o3ab Kal avrol ivr6<;. Kal 
 vvv IBmv v/jLd<; rfXdov el<i aTrdvrrjaiv vfiwv. Tavra dKOvaavre<i 
 ol dycoi iBdrjaav fieydX-ij (pcoinj 7rdvre<i • Meya<; 6 Kvpio^i rj/xcav 
 Kal fie^/dXi] rj la')(y<i avrov. 
 
 CAPUT XXVIT 
 
 Tavra irdvra elBofxev Kal rjKovaafiev r\p,el'^ ol Bvo 25 
 avrdBeXcfyoi, ot Kal drreardXrujiev irapd Mi'^aifX rov dp'^ayye- 
 Xov, Kal ird')(67]p.ev Krjpv^at rrjv rov Kvplov dvdaraacv, 
 rrporepov Be aireXOelv ev ra ^lopBdvr) Kal BaiTrLaOrjvai' 
 OTTov Kal d'ireXd6vre<i e/3a7rrla6r}fj,€v /xerd Kal dXXcov dva- 
 ardvrcov vcKplov. Elra Kal et? 'lepoaoXv/xa rfkOopiev Kal 30 
 ireXeaap,ev rb rrda^a t/}? dvaardaea)<;. Nvv Be p,rj Bvvd-
 
 182 Codex Apocrtpbus IN'ovi Testaminti. 
 
 IxevoL ivravOa Stdyecv direp'^ofieOa. Kat rj dyaTrr) rov 
 7TaTpo<; Kol rj ')(api<i rov Kvplov I'jixwv 'Irjaov Xptarov Kol 
 rov Travayiov irvevpiaro^ etrj fievd irdvTOJV vfichv." 
 
 Tavra ypu-\lfavTe<i kol da(pa\iad/jL€VOi rd ^t^Xla eSooKav 
 5 rd rj/jblar] rol<; dp-^tepevcn kol rd -tifiiarj rut ^I(ticri]<j> Kai ru) 
 NiKoSr'ifxo) ' Kal avrol rrapaxniKa i'yevovro d<f)avroi et<f ho^av 
 rov Kvplov i]/jLa)V 'Irjaov Xpiarov, co i) Bo^a ei? al6i)va^ ro)v 
 aldivoiv.
 
 XI. 
 
 EVANGELIUM 
 
 NICODEMI LATINE. 
 
 pRiEFATlO. 
 
 Ego Emails Hebrasus, qui eram legis doctor de 
 Hebraeis, in divinis scripturis perscrutans, divinita- 
 tes legis scriptiirarum Domini nostri Jesu Christi 
 in fide praesumens, dignatus sacri baptismatis, atque 
 perquirens quae gesta sunt per illud tcmpus, quae s 
 apposuerunt Jiidcci sub Pontio praeside Pilato ; haec 
 inveniens gesta litteris Hebraeis conscripta a Nico- 
 demo, quae ego interpretatus litteris Graecis ad 
 cognitionem omnium nominis Domini nostri Jesu 
 Christi cultorum, sub imperio Flavii Theodosii, anno lo 
 decimo octavo, et Valentiniano Augusto. Omnes 
 autem, qui legitis et transfertis in aliis codicibus 
 Graecis seu Latinis, oro ut dignemini intercedere 
 pro me peccatore, ut propitius milii fiat Deus, et 
 dimittat omnia peccata, in quibus peccavi. Pax sit is 
 ista legentibus, sanitas audientibus. 
 
 Explicit PRiEFAXio. 
 Factum est in anno XVIIII imperii Tiberii Csesa-
 
 184 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 ris, imperatoi'is Romanorum, et Herodis filii Hero- 
 dis imperatoris Galilaege, anno XVIIII pvincipatus 
 ejus, VI II Calendas Apriles, quod est XXV die 
 mensis Martii, consulatu Rnfini et Rubellionis, anno 
 
 fi quarto ducentesimse secundae Olynipiadis, sub 
 principatu sacerdotum Judasorum Joseph et Cai- 
 phas : et quanta post crucem et passionem Domini 
 historiatus est Nicodemus acta a principibus sacer- 
 dotum et reliquis Judaeis, mandavit ipse Nicode- 
 
 ifi mus litteris Hebraicis. 
 
 CAPUT I. 
 
 Annas et Caiphas et Summas, Dathan, Gamaliel, 
 Judas, Levi, Nephthalim, Alexander et Syrus et 
 reliqui Judceorum venerunt ad Pilatum ad versus 
 Jesum, accusantes eum de multis actionibus malis 
 
 15 et dicentes, *' Istum novimus Joseph fabri filium de 
 Maria natum, et dicit se esse filium Dei et rcgem : 
 non solum hoc, sed et sabbatum violat et paternam 
 legem nostram vult dissolvere." Dicit Pilatus, 
 *' Quae sunt, qui« agit et vult solvere ? " Dicunt ei 
 
 20 Judaei, " Legem habemus in sabbato non curare 
 aliquem, iste autem claudos et surdos, ciirvos et 
 paralyticos, coccos et leprosos et daemoniacos cura- 
 vit in sabbato de malis actibus." Dicit eis Pilatus ; 
 " Quare malarum actionum ? " Dicunt ei, " Malefi- 
 
 25 cus est et in principe daemoniorum Beelzebub ejicit 
 dasmonia, et omnia ei subjecta sunt. Pilatus dicit, 
 ** Istud non est in spiritu immundo ejicere daemo- 
 nia, sed in Dei virtute." Dicunt Judaei Pilato, 
 " Rogamus magnitudinem tuam, ut eum jubeas 
 
 30 adstare ante tuum tribmial et audiri eum." Advo- 
 cans autem Pilatus cursorem dicit ei, " Cum mode- 
 ratione modo adducatur Jesus." Exiens vero cur- 
 sor et agnoscens eum adoravit, et fasciale involu-
 
 XI. EvANGELIUU NiCODEMI LaTINE. 185 
 
 torium, quod fcrebat in manu sua, cxpandit in 
 terra dicens ; " Doniine, super hoc anibulans ingre- 
 dere, quia praeses te vocat." Videntes autem 
 Judaei, quod fecit cursor, exclamaverunt ad Pilatum 
 dicentes, " Quare non sub voce prasconis jussisti 5 
 eum introire, sed per cursorem ? Cursor enini vi- 
 dens eum adoravit ilium, et fasciale, quod tenebat 
 in manu, expandit ante eum in terra, et dixit ei, 
 *' Domine, clamat te prasses." Advocans autem 
 Pilatus cursorem dicit, " Quare hoc fecisti ? " Dicit 19 
 ei cui*sor, " Quando me misisti de Jerosolyma ad 
 Alexandrum, vidi Jesum sedentem super asinum, et 
 pueri Hebraeorum clamabant Osaiina Jilio David, 
 ramos tenentcs in manibus suis : alii autem sterne- 
 bant vestimenta sua (in via) dicentes : Salva ifritiir, is 
 qui es in celsis, henedictus qui venit in nomine Domi- 
 ni." Clamaverunt Judaei dicentes ad versus curso- 
 rem, " Pueri quidem Hebrffiorum Hebraice clama- 
 bant ; unde tibi, quum sis Grsecus, Hebraica ? " 
 Dicit eis cursor, " Interrogavi quendam Judaeorum 20 
 et dixi ei. Quid est quod clamabant Hebraice ? et 
 ille mihi discernit." Dicit eis Pilatus, "Quomodo 
 autem clamant Hebraice ? " Et dicunt ei, " Osan- 
 na." Et Pilatus, " Quomodo interpretatur ? " 
 Dicunt ei, " O Domine salvum fac, sen O Domine 25 
 salva igitur." Dicit eis Pilatus, " Vos autem attes- 
 tamini voces, quas pueri dixerunt ; quid (ergo) pec- 
 cavit cursor V Et tacuerunt. Dicit cursori praeses, 
 " Exi, et quovis (ordine) introduc eum." Exiens 
 vero cursor fecit sicut et priori schemate, et dicit 30 
 ad eum (Jesum), " Domine, ingredere, quoniam 
 vocat te praeses." Ingresso autem Jesuet signife- 
 ris ferentibus signa, curvata sunt capita signorum 
 ex se et adoraverunt Jesum. Videntes autem 
 Judaei signa signorum, quomodo curvata sunt ss 
 
 24
 
 186 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 capita ipsoriim et adoraverunt Jesum, magis clama- 
 bant adversus signiferos. Pilatus vero dicit ad 
 Judaeos, " Non laudatis, quomodo ex se curvata sunt 
 capita signorum et adoraverunt Jesum ? sed cla- 
 
 5 mantes (clamatis) ad signiferos, quasi ipsi curva- 
 verint et adoraverint/' Dicunt Judaei ad Pilatum, 
 " Nos vidimus, quomodo inclinaverunt signiferi 
 et adoraverunt Jesum." Advocans vero prasses 
 signiferos dicit eis, " Quare sic fecistis ? " Dicunt 
 
 10 Pilato, " Nos viri pagani sumus et templorum servi, 
 quomodo habuimus adorare eum ? Etenim nos 
 tenentes (tenentibus nobis) signa curvaverunt se et 
 adoraverunt. Dicit Pilatus ad archisynagogos et 
 seniores plebis ipsorum, " Eligite vos viros poten- 
 
 15 tes et fortes, et ipsi contineant signa, et videamus, 
 si ex se curventur." Accipientes autem seniores 
 Judaeorum viros duodecim fortissimos (et) poten- 
 tes, senos et senos fecerunt continere signa, et ste- 
 terunt ante conspectum prsesidis. Dicit Pilatus 
 
 20 cursori, "Ejice Jesum foris praetorium, et intro- 
 mitte eum iterum qualivis ordine.'' Et exivit foras 
 praetorium Jesus et cursor. Et advocans Pilatus 
 qui tenebant signa priores, juravit eis per salu- 
 tem Ccesaris, quia " Si flectantur signa ingrediente 
 
 25 illo, prascidam capita vestra.'' Et jussit praeses 
 ingredi Jesum secundo. Et fecit cursor eodem 
 scbemate sicut et prius, et multum deprecatus est 
 Jesum, ut superascenderet et ambularet super fas- 
 ciale suum. Et superambulavit et ingressus est. 
 
 30 Ingrediente autem Jesu curvaverunt se signa et 
 adoraverunt cum. 
 
 CAPUT II. 
 
 Videns autem Pilatus, timor apprehendit eum, et 
 coepit exsurgere de sede sua. Cogitante autem eo
 
 XI. EVANGELIUM NiCODEAII GRiECE. 187 
 
 exsurgere de sede sua, matrona ipsius Pilati nomine 
 Procula misit ad eum dicens, " Nihil tibi et homini 
 isti JListo ; niulta enim passa sum propter eum hac 
 nocte." (Pilatus autem hoc audiens dixit omnibus 
 Judagis, " Vos nostis, quia uxor mea pagana est, et s 
 multas synagogas vestras sedificavit ; ipsa mihi 
 nunciavit Jesum hominem justuin esse, et propter 
 eum multum affhcta est nocte ista/') Respondentes 
 Judagi dixerunt Pihito, " Numquid non diximus tibi, 
 quoniani maleficus est ? ecce somnium misit ipse lo 
 ad uxorem tuam," Pilatus vero advocans Jesum 
 dixit, "Non audis, quid isti adversum (te) testantur ? 
 et nihil dicis ? " Jesus respondit ei, "Si non haberent 
 potestatem loquendi, non loquerentur ; sed quoniam 
 unusquisque habet potestatem oris sui, loqui bona is 
 et mala, ipsi videbunt/' Respondentes autem se- 
 niores Judieorum dicunt ad Jesum, " Quid nos 
 vidimus ? primum quod ex fornicatione nasceris : 
 secundo quod generatio tua est in Bethleem et 
 infantum interfectio propter te facta est : tertio 20 
 quod pater tuus et mater tua Maria fugerunt in 
 i^gyptum, eo quod non haberent fiduciam in 
 populo." Dicunt quidam de adsttintibus benigne ex 
 Judasis, "Nos non dicimus eum esse ex fornicatione, 
 sed scimus, quod desponsata est Maria Joseph, et 25 
 non est natus de fornicatione." Dicit Pilatus ad 
 Judagos, qui dixerunt eum esse ex fornicatione, 
 '* Hie sermo non est verus, quoniam desponsatio 
 facta est, sicut ipsi dicunt ex gente vestra." Dicunt 
 Pilato Annas et Caiphas, " Omnis multitudo clamat, 30 
 quod ex fornicatione nascitur et maleficus est. Isti 
 autem proselyti sunt et discipuli ejus." Advocans 
 vero Pilatus Annam et Caipham dicit eis, " Quid 
 sunt proselyti ? " Dicunt ille, " Paganorum filii sunt, 
 et nunc facti sunt Judaei." Dicunt Lazarus et Asterius 35
 
 188 Codex Apocrypiius Novi Testamexti. 
 
 et Antonius et Jacobus, Caras, et Samuel, Isaac et 
 Pliinees, Crispus et Agrippa, Anines et Judas, " Nos 
 proselyti uon sunius iiati, sed filii Judacorum sumus, 
 et veritateni loquimur : etenim in desponsalia 
 
 5 Mariae interfuimus." Alloquens vero Pilat\is duo- 
 decini viros, qui lia?c dixerunt, dixit eis, "Adjuro 
 vos per salutem Caesaris, quod non est natus de 
 foniicatioue, si vera dixistis." Dicunt illi Pilato, 
 " Legem liabenuis non jurare, quia })eecatum est : 
 
 10 ipsi juient per salutem Ctesaris, quoniam non est, 
 sicut dixinuis, et rei sumus mortis." Dicunt Annas et 
 Caij)has ad Pilatum, " Duodecim isti credunt, quod 
 non est natus de fornicatione et maleficus, et dicit 
 se esse filium Dei et regem, et nos non credimus." 
 
 15 Jussit ergo Pilatus onmem ])opulum exire foras 
 absque duodecim viris, (jui dixerunt, quoniam non 
 est natus de fornicatione : sed et Jesum jussit 
 segregare remote, et dicit eis, " Qua ratione volunt 
 Juda'i Jesum occidere ? " Dicunt ei illi, *• Zelum 
 
 20 habent, quoniam sabl)ato curat." Dixit Pilatus, 
 " De bono opere volunt eum occidere ? " Dicunt illi, 
 " Etiam, domine." 
 
 CAPLT 111. 
 
 Pilatus furore repletus exiit foris prastorium et 
 dicit eis, " Testem habeo solem, quod nee unam 
 
 2'. cu]j)am inveni in liomine isto." Resjionderunt 
 Juda'i et dixerunt pra'sidi, *' Si non esset maleficus, 
 non tibi eum tradidissemus." Dixit eis Pilatus, 
 "Tollite eum vos, et secundum legem vestram judi- 
 date eum." Dicunt Juda'i Pilato, " Nobis non licet 
 
 50 occidere quenquam." Dicit Pilatus Judaeis, " Vobis 
 dixit Deus, }wn occ'idens, sed nn'hi." Ingressus iterum 
 Pilatus in pra^torium vocavit Jesum solum, et dixit 
 ad eum, " Tu es rex Judacorum ? " Et respondens
 
 XI. KVANCiKLIL'M XlCODEMI URiEUK. 189 
 
 Jesus dixit Pilato, *' E\ tc hoc dicis, aiit alii tibi de 
 me dixeiunt ?" llcsj)oiidens Pilatus dixit ad Jesuni, 
 " NunKiuid ego JiuLtus sum ? gens tua et principes 
 sacerdotum tradidcrunt te mihi ; (piid fecisti?" 
 Respoudens Jesus dixit, '* Kcgnum mcum non est 5 
 de hoc scculo : si ex hoc nuuido esset rcgnum 
 meum, ministri mei resisterent, et non traditus 
 essem Juda'is, " nunc vero regnum meuni non est 
 hinc." Dixit Pilatus, " Ergo vex tu es ? " Uespondit 
 Jesus, "Tu dicis, (juia rex sum ego. Ego in hoc natus 10 
 sum et ad hoc veni, ut testimonium perhihcam veri- 
 tati: et onniis, qui est ex veritate, audit meam 
 vocem." Dicit ei Pilatus, " Quid est Veritas ?" Dicit 
 Jesus, " W'Htas de co'lo est." Dicit Pilatus, *' In terris 
 ergo Veritas non est I " Dicit Jesus Pilato, " Intende, ,5 
 veritatem dicentes in terra quomodo judicantur ab 
 his, qui habent potestatem in terris ? " 
 
 CAPUT IV. 
 
 Relin(picns Pilatus Jesum intus prnetorium, exiit 
 ad Judjcos et dicit eis, " Ego ncc unam culpam 
 inveni in eo." Dicunt ei Judici, " Iste dixit : possum 10 
 templum istud dissolvere et in triduo resuscitare 
 illud." Dicit eis Pilatus, " Quale templum ? " Dicunt 
 ei Judaei, " Quod a^dificavit Salomon in quadraginta 
 et sex annis fabricatum est ; et iste dicit dissolvere 
 et aedificare illud in tribus diebus." YA itcrum dicit ^^ 
 eis Pilatus, " Innocens sum ego a sanguine hominis 
 istius, vos videritis." Dicunt ei Judaei, " Sanguis ejus 
 super nos et super filios nostros." Advocans (autcm) 
 Pilatus seniores et sacerdotes et Levitas dixit eis 
 secreto, " Nolite facere sic : nihil enim accusantibus 30 
 eum (vobis) dignum mortis inveni de curatione et 
 violatione sabbati." Dicunt sacerdotes et Levitre et 
 seniores Pilato, "Super Caesarem si quis blasphe-
 
 190 Codex Apocryphus Novi Testamemti. 
 
 maverit, dignus est morte. Iste (autem) ad versus 
 Deuni blaspheniavit. Jussit vero praeses Jud^eos 
 foras exire de praetorio, et advocans Pilatus Jesum 
 dicit ei, " Quid faciam tibi 1" Dicit Jesus Pilato, 
 
 5 " Sicut datum est/' Dicit Pilatus/' Quomodo datum 
 est ? " Dicit Jesus, " Moses et prophetaj praecinuerunt 
 de passione ista et de resurrectione mea." Audi- 
 entes Judaei dicunt Pilato, " Quid amplius [ab hoc] 
 vis blaspbemiam istius audire ? '' Dicit eis Pilatus, 
 
 10 "Si iste sermo blasphemia est, tollite eum vos (et 
 perducite ad vestram synagogam) et secundum 
 legem vestram judicate/' Dicunt Judici Pilato, 
 " Nos volumus ut crucifigatur." Dicit Pilatus, " Non 
 est bonum/' Intuitus vero praises in populum 
 
 15 circumstantem Judaeorvmi [et] vidit plurimos lacri- 
 mantes Judaeorum et dicit, "Non omnis multitudo 
 vult eum rnori." Dicunt seniores ad Pilatum," Ideo- 
 que venimus univcrsa multitudo ut moriatur." 
 Dicit Pilatus ad Judaeos, "Quid fecit, ut moriatur?'' 
 
 20 (Dicunt illi,)" Quia dixit se esse filium dei et regem." 
 
 CAPUT V. 
 
 Nicodemus autem quidam vir Judaeus stetit ante 
 praesidem, et dixit, "Rogo, misericors, jube me 
 dicere paucos sermones." Dixit Pilatus ei, "Die." 
 Nicodemus dixit, " Ego dixi senioribus Juda3orum 
 
 25 et scribis et sacerdotibus et Levitis et omni multi- 
 tudini Jud<Eorum in synagoga. Quid quaeritis 
 cum homine isto ? Homo iste multa signa 
 faciebat ct gloriosa, qualia nullus fecit nee facit. 
 Dimittite ilium et nolite ei aliquid facere mali : si 
 
 30 ex Deo sunt,stabunt signa ista, si vero ex hominibus, 
 solventur. Quia et Moses a Deo in ^gyptum 
 missus fecit signa, quae dixit illi facere Deus ante 
 Pharaonem regem ifegypti. Et erant ibi curantes
 
 Xr. EVANGELIUM NiCODEMI Gr^CE. 191 
 
 medici, Jamnes et JMambres, et fecerunt ipsi signa, 
 quffi fecit Moses, sed iion omnia, et habuerunt eos 
 i^gyptii sicut deos. Et quoniam signa, quffi fece- 
 runt, non erant ex Deo, perierunt ipsi et qui credi- 
 derunt eis. Et nunc dimittite homineni istum ; 5 
 non enim est dignus morte." Dicunt Judaei 
 Nicodemo, " Tu discipulus ejus f actus es, et verbum 
 pro ipso facis." Dixit ad eos Nicodemus, " Num- 
 quid non constituit eum Caesar super dignitatem 
 istam ? " Erant vero Judtei frementes et stridentes 10 
 (dentibus suis) super Nicodemin-n, dicentes ei, 
 *' Veritatem ipsius accipias et portionem cum ipso." 
 Dixit Nicodemus, " Amen, accipiam, sicut dixistis." 
 
 CAPUT VI. 
 
 Ex Judaeis quidam alius autem exsiliens rogat 
 praesidem, ut verbum diceret. Dicit praeses, " Quid is 
 vis dicere, die." Qui dixit, " Ego in triginta octo 
 annos jacebam in lecto, et quotidie in periculo et 
 in parturitione dolorum jacui. Veniente autem 
 Jesu multi daemoniaci (et) a diversis infirmitatibus 
 detenti curati sunt ab eo. Et quidam juvenes por- 20 
 taverunt me in lecto, et duxerunt me ad eum. Et 
 videns Jesus misertus est mei et verbum dixit mihi, 
 " Surge, tolle grabatum tuum, et ambula. Et sine 
 mora sanatus sum, et tuli grabatum meum et am- 
 bulavi." Dicunt Judaei Pilato, " Interroga eum, 25 
 qualis fuisset dies, quando curatus est?" Dixit, 
 " Sabbatum." Dicunt Judeei, " Nonne sic docui- 
 mus, quia in Sabbato curat et daemonia cjicit." Et 
 alius quidam Judaeus exsiliens dixit, " Coecus natus 
 sum, vocem audiebam et neminem videbam. Et 30 
 transeunte Jesu clamavi voce magna. Miserere 
 mei, fili David. Et misertus est mei, et posuit 
 manus suas super oculos meos, et vidi statim." Et
 
 192 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 alius quidam exsiliens dixit, " Cnrvus eram, et cor- 
 rexit me verbo." Item alius exsiliens dixit, " Le- 
 prosus eram, et mundavit me verbo." 
 
 CAPUT YII. 
 
 Et mulier quaedam Veronica nomine dixit, " San- 
 5 guine fluens eram ab annis duodecim, et tetigi 
 fimbriam vestimenti ejus, et statim fluxus sangui- 
 nis mei stetit." Dicunt Judaei, " Legem habemus, 
 mulierem ad testimonium non venire." 
 
 CAPUT VIII. 
 
 Et alii quidam ex multitudine Judaeorum (viri) 
 10 et muliercs clamaverunt dicentes, " Iste homo ])ro- 
 pheta est, da?monia ei subjecta sunt." Dicit Pila- 
 tus ad illos, qui dixerunt, Daimonia illi subjecta 
 sunt, " Quare et doctoribus vestris non sunt sub- 
 jecta?" Dicunt Pilato, "Nescimus." Alii autem 
 15 dixerunt Pilato, " Quia Lazarum mortuum susci- 
 tavit post (juatriduum de monumento." Audiens 
 luec pricscs tremefactus dixit ad multitudincm Ju- 
 daeorum, " Quid vobis prodest effundere sanguineni 
 innocentem 1 " 
 
 CAPUT IX. 
 
 20 Et convocans Pilatus Nicodcmum et duodecim 
 viros, qui dixerunt, quoniam non est natus ex i'or- 
 nicatione, dicit ad eos, " Quid faciam, quoniam 
 seditio fit in populo ? " Dicunt ei, " Nos nescimus ; 
 ipsi videant." Iterum Pilatus convocans multitud- 
 
 25 inem dixit eis, " Scitis, quia vobis consuetudo est 
 per diem azymorum ut dimittam vobis unum vinc- 
 tum. Habeo unum insignem vinctum in carcere 
 homicidam, qui dicitur Barabbas : in Jesu nuUam 
 culpam invenio mortis. Quem vultis dimitti
 
 XI, Ev^VNGELlUM NiCODEMI LaTINE. 193 
 
 vobis ? " Clainaverimt autem omnes dicentes, 
 " Barabbam dimitte nobis." Dicit eis Pilatus, " Quid 
 ergo faciam de Jesu, qui dicitur Christus ? " Dicunt 
 omnes, " Crucit'igatur." Itcvum dixerunt Juda^i, 
 " Non es amicus Ciesaris, si hunc dimittis, quia * 
 dixit se filium Dei esse et regem : ni forte vis hunc 
 esse rcgem et non Caesarem." Tunc repletus 
 furore Pilatus dixit ad eos, " Semper gens vestra 
 seditiosa fuit, et qui pro vobis fuerunt, contrarii 
 eis fuistis." Responderunt Judjpi, " Qui sunt pro 10 
 nobis ? " Dicit eis Pilatus, '* Deus vester, qui emit 
 vos de dura servitute ^"Egyptiorum, et per mare 
 duxit vos sicut per aridam terram, et in eremo 
 cibuvit vos manna et coturnice, et eduxit vobis de 
 petra aquam et potavit et legem dedit vobis : et in 15 
 his omnibus irritastis deum vestrum, et voluit vos 
 occidere. Et deprecatus est Moyses pro vobis, ut 
 non moreremini. Et nunc dicitis, quia regem odio/' 
 Et exsurgens de tribunali voluit exire foras. Cla- 
 maverunt autem omnes Judaei, " Regem scimus 20 
 C.Tsarem, non Jesum. Nam et magi munera ei 
 obtulerunt sicut regi : et audiens H erodes a magis, 
 quia rex natus est, voluit occidere eum. Hoc 
 autem cognito pater ejus Joseph tulit eum et ma- 
 trem ejus, et fugerunt in iEgyptum. Audiens 25 
 autem H erodes perdidit infantes Judaeorum, qui 
 nati sunt in Bcthleem/' Audiens Pilatus verba 
 ha?c timuit ; et facto silentio in populo, qui clamabat, 
 dixit Pilatus, " Ergo hie est, quern quaerebat Hero- 
 des ? " Dicunt ei, " Hie est/' Accipiens autem so 
 Pilatus aquam lavit manus suas coram populo 
 dicens, " Innocens ego sum a sanguine justi hujus : 
 vos videritis/' Et responderunt Judfei dicentes, 
 " Sanguis ejus super nos et super filios nostros." 
 Tunc jussit Pilatus adduci ilium ante tribunal, ubi 35 
 
 25
 
 194 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 sedebat, et prosequutus est his verbis dicens sen- 
 tentiam [Pilatus] adversus Jesum, " Genus tuiim 
 comprobavit te ut regeni. Propterea pr^ecipio te 
 primum flagellari secundum statuta priorum princi- 
 5 pum." Deinde praecepit allevari eum in crucem in 
 eo loco, ubi tentus est, et duo maligni cum eo, 
 quorum nomina sunt haec, Dismas et Gestas. 
 
 CAPUT X. 
 
 Et exivit Jesus de praetorio, et duo latrones cum 
 60. Et quum pervenissent ad locum, qui dicitur 
 
 10 Golgatha, exspoliaverunt eum vestimento suo, et 
 praecinxerunt eum linteo, et coronam de spinis 
 imponunt super caput ejus, et dant arundinem in 
 manu ejus. Similiter et duos latrones suspenderunt 
 cum eo ; Dismas a dextris et Gestas a sinistris ejus. 
 
 15 Jesus vero dixit, '* Pater, parce et dimitte illis : 
 nesciunt enim quid faciunt." Et diviserunt sibi 
 vestimenta ejus. Et steterunt populi ; et irridebant 
 eum principes, scniores et judices eorum inter 
 semet ipsos dicentes, " Alios salvos fecit, nunc se 
 
 20 ipsum salvet ; si Dei filius est, descendat de cruce." 
 Deludebant eum miiites, et accedentes acetum cum 
 felle cffcrebant ei bibere dicentes, " Si tu es rex 
 Judaeorum, libera temet ipsum." Accipiens autem 
 Longinus miles lanceam aperuit latus ejus, et exiit 
 
 25 de latere ejus sanguis et aqua. Jussit autem prseses 
 pro sententia titulum scribi litteris Hebraicis, Graecis 
 et Latinis, secundum quod dixerunt Judasi, Hic est 
 REX JuD.EORUM. Uuus autem ex his latronibus, 
 qui appensi erant, nomine Gestas, dixit ei, " Si tu 
 
 30 es Christus, libera te ipsum et nos." Respondens 
 autem Dismas conturbavit eum dicens, " Non times 
 nee tu Deum, qui in hoc judicio es ? Nos enim 
 juste et digne ea, quae gessimus, recipimus : Iiic
 
 XI. EVANGELIUM NiCOBEMI LaTINE, 195 
 
 autem nihil mali fecit." Et postquam conturba^dt 
 socium simm, elicit Jesn, "Memento mei, domine, 
 in regno tuo." Respondens autem Jesus dixit ad 
 ilium, " Amen dico tibi, hodie mecum eris in par- 
 adiso." > 
 
 CAPUT XT. 
 
 Erat autem quasi hora sexta diei, et tenebrae 
 factae sunt super universam terram usque ad horam 
 nonam. Solo autem obscurante ecce velum templi 
 scissum est in duas partes a summo usque deorsum. 
 Et circa horam nonam exclamavit Jesus voce lo 
 magna dicens, " Hchj, Helij, lama zabathani: quod 
 est interpretatum, Deus mens, Deus mens, ut quid 
 derehquisti me ? Et post haec dicit Jesus, " Pater, 
 in manus tuas com men do spiritum." Videns autem 
 Centurio quae facta sunt, glorificavit Deum dicens, is 
 quia ' hie homo Justus erat' Et omnes populi 
 circumstantes, turbati ad spectaculum, ccnsiderantes 
 quae facta sunt, percutientes pectora sua reverte- 
 bantur. Centurio autem retulit praesidi, quae facta 
 sunt. Audiens autem praeses contristatus est nimis, 20 
 et non manducaverunt neque biberunt in ilia die. 
 Convocans autem Pilatus Judaeos dicit eis, " Vidistis 
 quae facta sunt ? " Responderunt praesidi, " Eclipsis 
 facta est solis secundum consuetudinem." Stabant 
 autem omnes noti ejus a longe, simiHter et mulieres, 25 
 quae sequutae fuerant Jesum a Galilaea, haec viden- 
 tes. Ecce vir quidam nomine Joseph, agens 
 curiam, vir bonus et Justus, (hie non fuit con- 
 sentiens voluntatibus et accusationibus Judaeorum,) 
 ab Arimathia, civitate Judaeorum, et ipse erat 30 
 exspectans regnum Dei, hie rogavit Pilatum, et 
 petiit corpus Jesu. Et deponens eum de cruce
 
 196 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 involvit eum in sindone munda, et posuit eum in 
 monumentum suum novum, in quo nullus fuerat 
 positus. 
 
 CAPUT XII. 
 
 Audientes autem Judaei, quia corpus Jesu petie- 
 
 5 rat Joseph, quaerebant euin et illos duodecim vivos, 
 qui dixerant, quia non est natus dc fornicatione, et 
 Nicodenmm et alios multos, qui steterunt coram 
 Pilato et opera ejus bona manifestaverunt. Omni- 
 bus autem se occultantibus solus Nicodemus osten- 
 
 10 dit se illis, quia princeps Judaeorum erat, et dicit 
 eis, " Quomodo ingressi estis synagogam ? " Et 
 responderunt ei, " Et tu quomodo ingressus es 
 synagogam, quia consentiens Christo eras ? Pars 
 illius sit tecum in futuro seculo." Respondit Nico- 
 
 15 demus, " Amen, Amen, Amen, Amen." Similiter 
 Joseph ostendit se, et dixit eis, " Quare contristati 
 estis adversum me, quia petii a Pilato corpus Jesu? 
 Ecce in monumento meo posui eum, et involvi in 
 sindone munda, et apposui la])idcm magnum ad 
 
 20 ostium speluncas. Non bene egistis adversus jus- 
 tum, et non recogitastis, ne eum crucifigeretis, sed 
 et lanceastis eum/' Haec audientes judices appre- 
 henderunt Joseph, et jusserunt eum custodiri ante 
 diem sabbati usque ad unum diem sabbatorum, 
 
 25 Et dixerunt ei, " Agnosce, quiahac bora incompetit 
 aliquid agere adversum te, quia sabbatum inluces- 
 cit. Scimus autem, quia nee sepultura dignus eris, 
 sed dabimus carnes tuas volatilibus cceli et bestiis 
 terrir." Res])ondit Joseph, " Iste sermo similis est 
 
 80 Goliee superbo, qui impro})eravit Deo vivo adversus 
 sanctum David. Dixit autem Deus per pro])hetam 
 Mihi vindicta, ego retribuam. Et obstructus 
 corde Pilatus lavit manus suas coram sole dicens.
 
 XI. EvANGELIUM NlCODliMI LaTINE. 107 
 
 Mundus sum a sanguine justi hujus, vos videritis, 
 et respondentes dixistis, Sanguis hujus super nos et 
 super filios nostros. Et nunc timeo, ue quando 
 veniat ira Dei super vos et super filios vestros, 
 sicut dixistis." Audientes autem Judrei exacerbati ^ 
 sunt animo nimis, et apprehendentes Joseph tcnue- 
 runt eum, et incluserunt eum in cubiculo, ubi non 
 erat fenestra. Signaverunt (vero) ostium cubiculi 
 super clavem Annas et Caiphas, custodes (quoque) 
 posuerunt. Et consilium fecerunt cum sacerdoti- '^ 
 bus et Levitis, ut congregarentur omnes post diem 
 sabbati, et cogitaverunt quali morte occiderent 
 Joseph. Hoc facto congregati jusserunt principes 
 Annas et Caiplias praesentari Joseph. Et quum 
 congregati esscnt omnes in die sabbati, toUcntes '^ 
 signaculum apcrucrunt ostium et non invenerunt 
 Joseph in cubiculo, ubi eum posuerunt et incluse- 
 runt. HcPC audiens omnis congregatio admirantes 
 obstupuerunt, quia signatam invenerunt clavem 
 cubiculi. Annas et Caiphas abierunt. 20 
 
 CAPUT XIII. 
 
 Haec omnibus admirantibus ecce quidam de mili- 
 tibus, qui sepulcrum custodiebant, intrans in syna- 
 gogam dixit, "Quia nobis custodientibus monumen- 
 tum Jesu facta est terrffi motio, et vidimus angelum 
 Dei, quomodo revolvit monumenti lapidem et 25 
 sedebat super eum. Et adspectus ejus erat sicut 
 fulgur, et vestimentum ejus sicut nix. Et prae 
 timore effect! sumus velut mortui. Et audivimus 
 angelum dicentem mulieribus ad sepulcrum Jesu : 
 Nolite timere ! Scio quod Jesum quasritis cruci- 30 
 fixum ; hie surrexit, sicut prsedixit. Venite et videte 
 locum, ubi positus erat : et cito euntes dicite disci- 
 pulis ejus, quia surrexit a mortuis, et prsecedet vos
 
 198 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 in Gaiilffiam ; ibi eum videbitis. Ecce prsedixi 
 vobis." Et convocantes Judagi omnes milites, qui 
 custodieraiit monumentum Jesu, dixerunt eis, 
 " Quae sunt mulieres illae, ad quas angelus loquatus 
 
 5 est ? Quare eas non tenuistis ? " Respondentes 
 militcs dixerunt, " Mulieres nescimus quae fuerunt ; 
 et nos ut mortui facti sumus prae timore angeli, et 
 quomodo potuisscmus a])prehendere mulieres il- 
 las I " Dixerunt illis Judaei, " Vivit Dominus, quia 
 
 10 non credinuis vobis." Respondentes milites dixe- 
 runt Judaeis, " Tanta miracula facientem Jesuni 
 vidistis et non eis credidistis, quomodo nobis credi- 
 turi estis ? Bene quidem dixistis : Vivit Dominus. 
 Et vere vivit ipse Dominus, quern crucifixistis. 
 
 15 Nos audivimus, quia ipsum Jose))h, qui sepelivit 
 corpus Jesu, inclusistis in cubiculo su})er clavem 
 signantes, et aperientes non invenistis eum. Date 
 ergo vos Joseph, quem in cubiculo custodistis et 
 nos dabimus Jesum, quem in sepulcro custodivi- 
 
 20 mus." Respondentes Judaei dixerunt, " Joseph nos 
 dabimus, date nobis Jesum. Joseph autem in 
 civitate sua Arimathia est." Respondentes milites 
 dixerunt, " Si Joseph in Arimathia est^ et Jesus in 
 Galilaea est, sicut audivimus ab angelo dicente nmlie- 
 
 25 ribus." Haec audientes Judaei timuerunt, dicentes 
 ad semet ipsos, " Nae, quando audientes sermones 
 istos, omnes credent in Jesum." Et congregantes 
 pecuniam nudtam dederunt mihtibus dicentes, 
 " Dicite, quia vobis dormientibus venerunt discipuli 
 
 30 Jesu nocte et furati sunt corpus Jesu. Et si hoc 
 auditum fuerit a Pilato prccside, nos satisfaciemus 
 ei pro vobis, et securos vos faciemus. MiHtes vero 
 accipientes sic dixerunt, ut a Judaeis, moniti sunt, 
 et diffamatus est omnibus sermo illorum.
 
 XI. EVAICGELIUM NiCODEMI LaTINE. 199 
 
 CAPUT XIV. 
 
 Quidam autem sacerdotes, nomine Phinees, et 
 Adda pra3ceptor et Levites nomine Aggeiis, isti tres 
 venerunt de Galilaea in Jerusalem, et dixerunt 
 principibus sacerdotum et omnibus in synagogis, 
 quia " Jesum, quem crucifixistis, vidimus cum 5 
 undecim discipulis suis loquentem, sedcntem in 
 medio eorum in monte Oliveti et dicentem eis : 
 Euntes per omnem mundum prasdicate omnibus 
 gentibus, baptizantes eos in nomine patris et filii et 
 spiritus sancti. Et qui crediderit et baptizatus 10 
 fuerit, hie calvus erit." Et quum bciec loquutus 
 fuisset discipulis suis, vidimus eum ascendentem in 
 coelum. Et haec audientes principes sacerdotum 
 et senioreG et Levitae, dixerunt tribus viris illis, 
 " Date gloriam Deo Israel et date ei confessionem, 15 
 si vera sunt, qus vidistis et audistis." Illi autem 
 respondentes dixerunt, " Vivit Dominus patrum 
 nosti'orum, Deus Abraham et Deus Isaac et Deus 
 Jacob, sicut audivimus loquentem Jesum cum 
 discipulis suis et sicut vidimus eum ascendentem in 20 
 coelum, veritatem diximus." [Respondentes tres 
 viri dixerunt,] *■' Si verba, quae audivimus ab Jesu, 
 et (quod) vidimus eum ascendentem in coelum, si 
 tacemus, peccatum habemus." Statim exsurgentes 
 principes sacerdotum tenentes legem Domini con- 25 
 juraverunt eos dicentes, " Jam nemini amplius 
 adnuncietis verba, quae nobis loquuti estis de Jesu." 
 Et dederunt eis pecuniam multam. Et miserunt 
 cum eis tres viros, ut deducerent eos in regiones 
 suas, ut nnllo modo starent in Jerusalem. Con- 30 
 gregati ergo sunt onmes Judaei et fecerunt inter se 
 magnam lamentationem dicentes, " Quid hoc sig- 
 num factum est in Israel ? " Annas autem et Cai- 
 phas consolantes eos dixerunt, " Numquidmilitibus,
 
 200 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 qui CQstodierunt monumentum Jesu, debemus cre- 
 dere dicentibus nobis, quoniani angelus revolvit 
 lapidem de ostio monumenti .' Forsitan base disci- 
 puli ejus dixerunt eis, et dederunt eis pecunias mul- 
 
 5 tas, ut hcEC dicerent et ut sinerent tolli corpus Jesu. 
 Hoc scitote, quia nou est credere alienigenis ullum 
 verbum, quia et a uobis acceperunt pecuniani 
 copiosam, et secundum quod docuimus eos dicere, 
 sic omnibus dixerunt. Aut nobis babuerunt tenere 
 
 10 fidem, aut discipuHs Jesu." 
 
 CAPUT XV. 
 
 Exsurgens vero Nicodemus dixit, " Recte loqui- 
 mini, filii Israel. Vos audistis omnia, quag loquuti 
 sunt tres illi viri jurantes in lege Domini. Qui 
 dixerunt. Vidimus Jesum loquentem cum discipulis 
 
 15 suis super montem Oliveti, et vidimus eum ascen- 
 dentem in ccelum. Et docet nos Scriptura, quod 
 beatus Elias propbeta assumtus est, et interrogatus 
 Helispeus a t'iliis propbetarum, Ubi est pater nos- 
 ter Elias ? dixit eis, quia assumtus est. Et dixe- 
 
 20 runt lilii propbetarum ad eum ; Forsitan spiritus 
 ilium rapuit, et posuit ilium in montibus Israel. 
 Sed eliganuis viros nobiscum, et circumeuntes 
 montes Israel forsitan inveniemus eum. Et deprc- 
 cati sunt Helisaeum, et ambulavit cum illis tribus 
 
 2'^ diebus, et non invenerunt eum. Et nunc audite 
 me, filii Israel : et mittamus viros in montes Israel 
 ne forte rapuerit Spiritus Jesum ; et forsitan inve- 
 niemus eum, et agenuis poenitentiam." Et ])lacuit 
 omni populo consilium Nicodemi ; et miserunt 
 
 30 viros, et quaerentes non invenerunt Jesum, et rever- 
 si dixerunt, *•' Circumeuntibus nobis non invenimus 
 Jesum, sed invenimus Josepb in civitate sua Arima- 
 tbia." Hasc audientes principes et omnes populi
 
 X. En'angelium Nicodemi Gn^CEi. 201 
 
 gavisi sunt, et glorificarimt deiim Israel, quia inven- 
 tus est Josepli, quern incluserunt in cubiculo et 
 non invenerunt. Et facientes congrcgationcm mag- 
 nam dixerunt principes sacerdotum, " Quo ordinc 
 possumus adduceie Joseph ad nos, et loqui cum 5 
 eo ? " Et tollentes tonuini charts scripserunt ad 
 Joseph dicentes, " Pax tecum et onmibus, qui 
 tecum sunt. Scimus, quia peccavimns in deum et 
 in te. Dignare ergo venire ad patres tuos et filios 
 tuos, qui admirati sunuis de assumptione tua» Sci- 10 
 mus, (piia mahgnum consilium cogitavimus adver- 
 sum te, et Dominus susccpit te ; et ipse Dominus 
 liberavit te de mahgno consiho nostro. Pax tibi, 
 domine Joseph, honorabilis ab omni plebe." Et 
 elegerunt septem viros aniicos Joseph, et dixerunt 15 
 ad eos : " Dum perveneritis ad Josepli, salutate 
 eum in pace dantes epistolam." Et pervenientes 
 viri ad Joseph, salutantes eum, pacifice dederunt ei 
 libellum epistohe. Et cpunii legisset Joseph, dixit, 
 " Benedictus Dominus Deus> qui hberasti Israel, ut 20 
 non effunderet sarguinem meum ! Benedictus Deus, 
 qui protexisti me sub alis tuis ! " Et osculatus est 
 eos Joseph, et suscepit in domum suam* Alia 
 aut(:m die ascendens Joseph asinum suum ambulavit 
 cum illis, et perrexerunt in Jerusalem. Et quum 25 
 audissent haec omnes Judaei, occurrerunt ei obviam 
 clamantes et dicentes, " Pax in introitu tuo, pater 
 Joseph!" Quibus respondens ait, "Pax Domini 
 omni populo ! " Et osculati sunt eum omnes. Et 
 suscepit eum Nicodemus in domum suam, faciens 30 
 magnam susceptionem. Alia autem die parasceue 
 Annas et Caiphas et Nicodemus dixerunt ad Joseph, 
 " Da confessionem (Deo) Israel, et manifesta nobis 
 omnia, quae interrogatus fueris. Quia contristati 
 sumus eo, quod sepelisti corpus doniini Jesu : in- .is 
 
 26
 
 202 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 cludentes te in cubiciilo non iiiveninius tc, et 
 adiiiirati sunuis niiiiis, ct })avor iios coni])relien(lit, 
 usque duni te juscepimus pra'sentem. Coram Deo 
 ergo manifesta nobis, quod factum est. Respondens 
 
 s Joscpli dixit, " Quando me reclusistis in die par- 
 asceue ad vesperum, dum starem in oratione, die 
 sabbato media nocte suspensa est domus a (piatuor 
 angulis. Et vidi Jesum sicut fulgorem lucis, et 
 pric timore cecidi in terram. Jesus autem tenens 
 
 10 manum meam elevavit me de terra, rosque perfudit 
 me. Et extergens faciem meam osculatus est me, 
 et 'dixit mihi : Noli timere, Joseph, respice in me 
 et vide, quia ego sum. Et respexi et dixi, Uabljoni 
 Elias ! Et dixit ad me, Non sum Elias ego,sed sum 
 
 15 Jesus Nazarenus cujus corpus sepelisti. Ego autem 
 dixi ad euni, Osleiule milii moiunnentum, ul)i ])()sui 
 te. Jesus wvo tenens niaiiuni nieaiu (U'duxit me 
 in locum, ubi sepelivi eum. Et ostendit mihi 
 sindonem et I'aseiale, in ([uo caput ejus involvi. 
 
 20 Tunc cognovi, cpiia Jesus est, et adoravi eum, et 
 dixi : Benedict us, qui venit in nomine Domini. 
 Jesus vero tenens manum meam duxit me in 
 Arimathiam in domum meam, et dixit mihi, Pax 
 tihi ! et usque in (luadragesinunn diem non exeas 
 
 2"' de domo tua. Ego enim ambulabo ad discipulos 
 meos." 
 
 CwrUT XVI. 
 
 Quum luec omnia audissent principessacerdotum 
 et cneteri sacerdotes et Levita% stn})efacti sunt et 
 veluti mortui ceciderunt super facies suas in terram, 
 so et reversi ad se dixerunt, " Quid est hoc 
 signum, quod factum est in Jerusalem ? Scimus 
 enim patrem et matrem Jesu." Quidam Levita 
 dixit, " Ego cognovi, quod pater et mater ejus erant 
 timentes Deum, et cum orationibus semj)er in
 
 XI. Ev.vn(;eliim Nicodkmi Latink. 203 
 
 tcniplo hostias et holocausta offcrentes Deo Israel. 
 Et (iiunulo siisc-ej)it emn iiiap:nus sacerdos Simeon, 
 tencns eiiin manibus dixit ad eum. Nunc diniittis 
 servuin tuuni, Doniine, secundum verbum tuum in 
 pace ; quia viderunt oculi mc'\ salutare tuum, quod 5 
 parasti in conspectu omnium populorum ; lumen 
 ad revelationem gentium et gloriam ))lel)is tuae 
 Israel. Similiter et ij)se Simeon benedixit Mariam, 
 matrem Jesu, et dixit ci, An nuncio tibi de puero 
 isto : hie positus est in ruinam et resurrectionem 10 
 multorum et in signum contradictionis. Et tuam 
 ipsius animam pcrtransibit gladius, dum revelentur 
 multorum cordium cogitationes. Tunc dixerunt 
 JudcEJ, " Mittamus ad illos tres viros, qui di>cerunt 
 se vidisse eum cum discipulis ejus in monte oliveti." 15 
 Hoc facto venientes ac interrogati, respondentes 
 imo ore dixerunt, " Vivit Dominus Deus Israel, 
 quia manifeste vidimus Jt^um cum discipulis ejus (in 
 monte oliveti, et) ascendcntem in caelum. (Tunc 
 Annas etCaiphas segregarunt eosab invicem et inter- 20 
 rogaverunt eos sigillatim. Qui imanimiter veritatem 
 confitentes dixerunt se vidisse Jesum.) Tunc 
 Annas et Caiphas dixerunt, " Lex nostra continet : 
 in ore duorum vel trium testium stat omne verbum. 
 Sed quid dicemus .' Quia beatus Enoch com})lacuit 23 
 Deo, et translatus est verbo Dei, et beati Moysi 
 sepultura non invenitur, et Helire prophetae mors 
 non invenitur. Jesus autem traditus est Pilato, 
 flagellatus, sputatus, spinis coronatus, lancea per- 
 cussus et crucifixus, in ligno mortuus et sepultus 30 
 est : et corpus ejus pater ho lorabilis Joseph sepe- 
 livit in sepulcro novo, et testit'icatus est eum vidisse 
 vivum. Et tres viri illi testificati sunt vidisse eum 
 cum discipuhs ejus in monte Ohveti ascendentem 
 in ccelum. "
 
 204 Codex Apocryphus Novi Testame'sti. 
 
 CAPUT XVII. 
 Et surgens Joseph dixit ad Aiiiiam et Caipliam, 
 " Vere et bene adniiraniini, quoniam audistis, quod 
 visus est Jesus de morte vivus ascendisse in coelum. 
 Vere plus adniiranduni est, quia non solum rcsui'- 
 5 rexit a mortuis, sed multos alios mortuos de monu- 
 mentis resuscitavit vivos, et a multis visi sunt in 
 Jerusalem. Et audite me nunc, quia omnes scinms 
 beatum Simeonem, sacerdotem magnum, qui sus- 
 cepit manibus suis Jesum intantem in tem])lo. Et 
 
 •0 ipse Simeon habuit duos filios, germanos iratres, et 
 nos omnes in dormitione eorum et in sepultura 
 fuimus. Ambulate ergo et videte monumenta 
 eorum : aperta enim sunt, quia surrexerunt, et ecce 
 sunt in civitate Arimathia.simul vivcntes in orationi- 
 
 »■> bus. Quidam autem audivit cos clamantes ad Deum 
 cum nemine autem loquentes, sed sunt ut moitui 
 silentes. Sed vcnite, ambulemus ad istos, cum onnii 
 honore et moderatione })erducannis eos ad nos. Et si 
 adjuraverimus eos, forsitan lotjuentur nobis de resur- 
 
 20 rectionis eorum mysterio." Hiec audientes onuies 
 gavisi sunt ; et euntes Annas et Caii)has, Nicodemus 
 et Joseph et Gamaliel non invenerunt eos in sepulcro 
 eorum, sed amhulantes in civitatem Ariniathia ibi 
 eos invenerunt flexis genibus. Et osculantes eos 
 
 " cum onmi veneratione et timore Dei perduxerunt 
 eos Jerusalem in synagogam. Et clausis januis 
 tollentes legem Domini posucrunt in manibus 
 eorum, conjurantes eos per Deum Adonai et Deum 
 Israel, qui per legem et ])ropbetas loquutus est 
 
 •''" patribus nostris, dicentes, " Si ipsum esse creditis, 
 qui V03 a mortuis resuscitavit, dicite nobis, quomodo 
 resurrexistis a mortuis." I lane adjurationem 
 audientes Carinus et Lcucius contrcmuerunt cor- 
 pore, et conturbati corde gemuerunt. Et simul
 
 XI. EVANGELIUM NiCODEMI LaTINK. "^Oo 
 
 respicientes in caelum fecerunt signaculum crucis 
 dii^itis suis in linguas suas. Et statim sinuil loqunti 
 sunt dicentes, '* Date nobis singulis tomos cbarta?, 
 ct scribamus, quod vidimus et audivimus." Et 
 dedeiunt eis. Et sedentes singuli scripserunt s 
 dicentes : 
 
 CAPUT XVIIT. 
 
 "Jesu Cbriste, domine dens, inortuorinn resurrec- 
 tio et vita, pennitte nobis loqui niysteria per mor- 
 tem crucis tua?, quia per te conjurati sumum. Tu 
 enim jussisti nemini referre tute divina^ majestatis lo 
 secreta, qua^ in inferis t'ecisti. Nos (punn essemus 
 cum omnibus patribus nostris positi in profundo in 
 caligine tenebrarum, snbito factus est aureus solis 
 color i)urpureaque regalis lux illustrans su})er nos. 
 Satim onmis generis bumani pater Adam cum omni- 15 
 bus patriarcbis et pro])betis exsultaverunt dicentes: 
 Lux ista auctor luniinis sempiterni est, quic nobis 
 promisit transmittere lumen coaeternum. Et ex- 
 clamavit Jesaias et dixit : H;cc est lux patris, filius 
 dei, sicut })nedixi, quum cssem in terris vivus : Terra -^ 
 Zabulon et terra Nephthalim trans Jordanem, Gali- 
 kea <rent'uim ; populns, qui sedet in tenehris, videhit 
 hicem mafr/iatn, et qui sunt in regione iinifjra? mortis, 
 lux fulgehit super eos. Et nunc advenit et illuxit 
 nobis in morte sedentibus. Et quum exsultaremus 25 
 omnes in lumine, quod superluxit nobis, supervenit 
 nobis genitor noster Simeon et exsultans dixit 
 omnibus : Glorificate dominuni Jesum Cbristum, 
 i'iliuni dei, quia ego eum suscepi infantem natum in 
 manibus meis in templo, et compulsus s})iritu sancto s* 
 dixi ad eum confess us : Quia nunc viderunt oculi 
 mei sahitare tuum, quod prceparasti in conspectu 
 omnium populorum, lumen ad revelationem. gentium
 
 206 Codex ArocRyPiius IS^ovi Testament:. 
 
 et gloriam popul'i tin Israel. Haec audiens cmnis 
 multitudo sanctorum plus exsultavit. Et posth.Tc 
 supervenit quasi eremicola, et interrogatur ab 
 omnibus : Quis es iu ? Quibus respondcns dixit : 
 
 5 Ego sum Joannes, vox et propheta altissimi, prae- 
 vius ante faciem adventus ejus pra?parare vias ejus, 
 ad dandam scientiam salutis plebi ejus in remis- 
 sionem peccatoruni. Et videns eum venientem 
 ad me, conipulsus Spiritu sancto confessus dixi : 
 
 10 Ecce agnns dei ! ecce qui tollit peccata numdi! Et 
 baptizavi eum in flumine Jordanis, et vibi S])iiitum 
 sanctum descendentem super eum in specie co- 
 lumbie, et audivi vocem de C(elis dicentem : Hie est 
 filius meus dilectus, in quo bene complacui : ipsum 
 
 15 audite ! Et nunc prneivi ante faciem ejus, et descendi 
 annuntiare vobis, quia in proximo est visitare nos 
 ipse filius dei oriens ex alto, veniens sedentibus 
 nobis in tenebris et umbra mortis. 
 
 CAPUT XIX. 
 
 Et quiUTi ba?c audisset protoplastus Adam pater, 
 
 20 quia in Jordane ba])tizatus est Jesus, exclamavit ad 
 
 filinm suum Setb • Enarra filiis tuis, patriarchis 
 
 et prophetis, omnia, quag a Micbaele arcbangelo 
 
 audisti, quando te misi (ad portas paradisi,) ut 
 
 deprecareris Deum, (piatenus tratismitteret tibi 
 
 25 angelum suum, ut daret tibi oleum de arbore 
 
 misericordia', ut ])erungeres corpus meum, quuin 
 
 essem infirnuis. Tunc Setb appropinquans Sanctis 
 
 patriarcliis et propbetis dixit : Ego Setb (juum 
 
 essem orans Dominum ad portas ])aradisi, ecce 
 
 30 angelus Domini Micbael apparuit milii dicens : Ego 
 
 missus sum ad te a Domino, ego sum constitutus 
 
 super corpus liumanum. Tibi dico [enim,] Setb, 
 
 noli laborarc lacrimis orando et deprecando propter
 
 XI. EvANGELiuM Ntcodemi Latine. 207 
 
 oleum ligni misericordije, ut peruiigas patrem tuuni 
 Adam pro dolore corporis siii : quia inillo niodo 
 poteris ex eo accipere, nisi in novissimis diebus et 
 temporibus, nisi quando completi fuerint quinque 
 millia et quingenti aimi. Tunc veniet super terram s 
 amantissimus Dei filius Christus, qui facit rcsurgere 
 corpus Adne, et conresuscitare corpora mor- 
 tuorum. Et ipse veniens in Jordane baptizabitur. 
 Quum autem egressus t'uerit de aqua Jordanis, tunc 
 de oleo misericordiie suje unget [ex eo] omnes lo 
 credentes in se; et erit oleum illud misericordia? in 
 gcnerationem (eorum,) qui nascendi sunt ex aqua 
 et Spiritu Sancto in vitam asternam. [Amen.] 
 Tunc descendens in terras amantissimus dei filius 
 Christus Jesus introducet patrem nostrum Adam in 15 
 paradisum ad arl)orem misericordiiu. Ihec autem 
 omnia audientes a Seth patriarch^e omnes et pro- 
 phetae exsultaverunt magna exsultatione. 
 
 CAPUT XX. 
 
 Et quum exsultarcnt sancti omnes, ecce Satan, 
 princeps et dux mortis, dixit ad inferum : Pra?para 20 
 temet ipsum suscipere Jesum, qui se gloriatur 
 Christum filium Dei esse, et est liomo timens mor- 
 tem et dicens, Tristis est anima mea usque ad 
 mortem. Et permulta adversatus est mihi male 
 faciens, et multos, quos ego caecos, claudos, surdos, 25 
 leprosos et vexatos feci, ipse verbo sanavit ; et quos 
 ad te mortuos perduxi, hoc ipse a te abstraxit. 
 Respondens inferus dixit ad Satan principcm, 
 Quis tam est iste potens, quum sit homo timens 
 mortem ? Omnes enim potentes terrae mea pote- 30 
 state subjecti tenentur, quos tu subjectos perduxisti 
 tua potentia. Si ergo potens es tu, qualis est homo 
 ille Jesus, qui timens mortem potentiag tuas advcr-
 
 208 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 satur ? Si tantum potens est in humanitatc, vere 
 dico tibi, omnipoteiis est et in divinitate et potentiae 
 ejus potest nemo resistere. Et quum dicit se 
 timere mortem, capere te vult, et vae tibi erit in , 
 
 •> sempiterna seciila. Res])ondens Satan, princeps s 
 
 tartari, dixit, Quid dnbitasti et tinuiisti susci))eie 
 ilium Jesum, adversarium tuum et meum ,' Ego 
 enim tentavi ilium, et ])opulum meum antiquum 
 Judaicum excitavi zelo et ira ad versus eum. Lan- 
 
 10 ceam exacui ad pereussiunem ejus, I'el et acetum 
 miscui dare ei ]30culum, et lignum praeparavi ad 
 crucii'igendum eum et aculeos ad configendum, et 
 in proximo est ejus mors, ut perducam eum ad te, 
 subjectum tibi et mibi. Respondens ini'erus ait, 
 
 I'i Tu mibi dixisti, cpiia i})se est, qui mortuos a me 
 traxit. Multi enim sunt, qui a me bic detenti 
 sunt, (pii dum vixerunt in terris, a me mortuos 
 tulerunt, non suis potentiis, sed divinis preci- 
 bus, et omnipotens Deus eorum abstraxit eos a 
 
 20 me. Quis est iste Jesus, qui per verbum suum 
 mortuos a me traxit ? Forsitan ipse est, qui Lazarum 
 quatriduanum fcctentem et dissolutum, quem ego 
 tencbam mortuum, reddidit vivum })er verbum 
 imperii ejus. Respondens Satan, prineeps mortis, 
 
 2' dixit, Ij)se est ille Jesus. Ha^c autem audiens 
 inferus dixit ad eum, Conjuro te per virtutes tuas 
 et meas, ne perducas eum ad me. Ego enim tunc, 
 quando audivi inqierium verbi (jus, contremui 
 perterritus ])av()re, et omnia oH'icia mea in>pia simul 
 
 ■50 mecum conturbata sunt. Nee ipsum Lazarum 
 tenere potuimus, sed excuticns se ut aquila per 
 omnem agilitatem et celeritatem salivit exiens a 
 nobis ; et ipsa terra, qua^ tenebat Lazari corpus 
 mortale, statim reddidit vivum. Ita nunc ego scio, 
 
 ss quia ille bomo, qui hive potuit facere, deus fortis
 
 XI. EvANGELIUM NiCODEMI LaTINE. 209 
 
 est in imperio, potens in humanitate, ct salvator 
 est generis liuniani. Et si perduxeris ilium ad nie, 
 omnes qui sunt hie in crudclitate carceris clausi ct 
 in insolutis vinculis pcccatorum constrieti, solvet et 
 ad vitam divinitate sua perducet in aeternum. 5 
 
 CAPUT XXI. 
 
 Et quum haec ad iiiviccni loquerentur Satan 
 princeps et inferus, facta est vox ut tonitruuni ct 
 spirituals clamor, TuUitc jwr/as, pnnc'ipcs, re.s/ras ; 
 et elevamini porlcB etcrualcs, et iutroibit rex gloria'. 
 Holt autcm audiens inferus dixit ad Satan j)rinci- i" 
 pem, Recede a me, et exi de meis sedibus foras ; 
 si potens es praeliator, pup;na ad\ersum regem 
 glorias. Sed (piid til)i cum illo .' Kt ejecit inferus 
 Satan foris de sedibus suis. Et dixit inferus ad 
 sua impia officia, Claudite portas crudeles iereas, is 
 et vectes ferreos supi)onite, et fortiter resistite, ne 
 captivemur tenentes ca))tivitatem. Hacc autem 
 audiens omnis multitudo sanctorum cum voce 
 increpationis dixit ad inferum, Aperi portas tuas, 
 ut intret rex gloriae. Et exclamavit (divinus ille 20 
 propheta David) dicens, Nonne quum essem 
 vivus in terris, praedixi vobis Conjiteuulur domino 
 miserienr(U(£ ejfts, et mirahilia ejus jiUis hominum, 
 quia eonirivit portas (creas et vecles jerreos eonjregit. 
 ISuscepit eos de via iniquitaiis eorum. Et post haec 2s 
 similiter dixit Esaias ad omnes sanctos, Nonne 
 quum essem in terris vivus, pi iedixi vobis, Ejcsur- 
 gent mortui, et resurgeiit qui in monuinentis sunt, et 
 exulfahunt qui in terris sunt, quoniam ros, qui est a 
 domino, sanitas est i/lis. Et sicut iterum dixi : Ubi so 
 est, mors, aculeus tuns ? ubi est, infere, victoria tua f 
 Hiec autem audientes omnes sancti ab Esaia 
 dixerunt ad inferum, Aperi portas tuas, nunc 
 
 27
 
 210 rVjoEX ArocRYPHUs Novi Testamenti. 
 
 victus infirmus et impotcns eris. Et facta est vox 
 magna ut tonitiiium diccns, ToU'itc i^ortaSfpriiinpes, 
 veairas, et elevam'un porloi 'infcniales, et introihit rex 
 gloiicB. Videns interns, quia dnabns vicibus base 
 
 5 clamaveiunt, quasi ignorans dicit, Qnis est rex 
 glorias ? Respondens David ad int'erum ait, Ista 
 verba clamoris cognosco, quoniam ego eadeni per 
 spirituni ejus vaticinatns sum. Et nunc quas supra 
 dixi, dico tibi. Dominus forth et poteiis, (loutinus 
 
 10 pot e?is in Ijello ipse est rex '^Ioria\ Et ipse dominits 
 (le ewlo in trrris prospe.vif, ut andiret gemitum 
 vinculorum et ut solcerct Jilios iufereniptorum. Et 
 nunc, spurcissinie et t'cetidissinie infere, aperi 
 portas tuas, ut intrct rex glori;r. Ha^c dicente 
 
 -.5 David ad ini'erum snpervenit in forma bominis 
 dominus majestatis, et ieternas tenebras illustravit 
 et insoluta vincula disrupit ; et invictcC virtutis 
 auxilium visitavit nos sedentes in profundis tenebris 
 delictorum et in uml)ra mortis pcccatorum. 
 
 CAPLT XXII. 
 
 20 Hnec videns inferus et mors et imi)ia officia eorum 
 cum crndelibus ministris ex]Kiverunt in propriis 
 rejinis airnitam tanti luminis claritatem, dnm Cluis- 
 turn repeute in suis sedibus viderunt, et exclamavc- 
 runt dicentcs, \'icti sumus a te. Qnis es tu, qui 
 
 25 a domino divigis ad confusionem nostram ? Qnis es 
 tu,qui sine exitio corruptionis, incorrujito argumento 
 majestatis, fnrore condemnas potestatem nostram ? 
 Quis es tu tarn magnns et parvus, bumilis et cxcelsus, 
 miles et imperator, in forma servi admirabilis pras- 
 
 30 liator, et rex glorine mortnus et vivus, quern crux 
 portavit occisum ? Qni uiortuus jacuisti in sepulcro, 
 vivus ad uos descendisti. Et in tua morte omnis 
 contremuit creatura, et universa sidera commota
 
 X. EVANQELIUM NlCODEMl LaTINE. 211 
 
 sunt ; ct mine factus es inter mortnos liber et 
 legiones nostras perturbas. Qiiis es tn, (jui illos, 
 qui originali ])eeeato adstrieti tenentur, absolvis 
 captivos et in libertatem })ristinam revocas ? Quis 
 es til, ([ui ])eeeatoriini tenebris excceeatos divina et s 
 sj)lendida liieii'era(iue luee perl'iuulis t Similiter et 
 omnes legiones dinnonum simili perterrita} pavore, 
 ex pavida siibvertatit)ne una voce clamaverunt 
 dicentes : Unde es tu, Jesu, tarn t'ortis bomo et 
 splcndidiis in majestate, tarn pntclarus sine macula lo 
 et mundus a crimine ? Ille enim nunuUis terrenus, 
 qui nobis subjectus fuit semper usque nunc, qui 
 nostris usibus tributa persolvebat, nunquam nobis 
 talem mortuum liominem transmisit, nuiupiam talia 
 munera int'eris destinavit. Quis ergo es tu, qui sic 15 
 intrepidiis nostros fines ingressus es, et non solum 
 nostra supplicia non vereris, sed in super de nostris 
 vinculis onmes aufcrre conaris ? Forsitan tu es ille 
 Jesus, de quo princeps noster Satan diccbat, quod 
 per mortem tuam crucis totius mundi ])otestatem 20 
 accepturus esses. Tunc rex gloriie majestate sua 
 conculcans mortem, et com})rebendens Satan ])rin- 
 cipem tradidit inferi potestati, ct adtraxit Adam ad 
 suam claritatem. 
 
 CAPUT XXIII. 
 
 Tunc inferus susci))iens Satan ])rincipem cum 23 
 nimia increpatione dixit ad eum, O ))riiiceps per- 
 ditionis et dux exterminationis, Beelzebub, derisio 
 angelorum dei, si)utio justorum, quid ha2c facere 
 voluisti ? llegem glorire crucifigere voluisti, in cujus 
 exitu mortis tanta spolia nol)is promisisti i Ignorasti 30 
 ut insipiens quod egisti. Ecce enim jam iste Jesus 
 sua3 divinitatis f nlgore fngat onuies tenebras mortis, 
 et t'irma ima carcerum confregit, et ejecit captivos,
 
 212 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 solvit vinctos. En omnes, qui sub nostris solebant 
 suspirare tormentis, insultant nobis, et deprecati- 
 onibus eorum expugnantur imperia nostra et regna 
 nostra vincuntur, et nullum jam nos reveretur 
 
 5 genus hominum. Insuper et fortiter nobis com- 
 minantur, qui nunquam nobis superbi fuerunt 
 mortui, nee aliquando potuerunt lasti esse captivi. 
 O princeps Satan, omnium malorum, impiorum et 
 refugarum pater, quid hiec facere voluisti ? [Quia] 
 
 10 qui a principio usque nunc fuerunt desperati salutem 
 et vitam, modo nuUus eorum hie jam solito mugitus 
 auditur, nee uUus eorum personat gemitus, nee in 
 alicujus eorum facie lacrymarum vestigium invenitur. 
 O princeps Satan, possessor clavium inferorum, 
 
 15 illas tuas divitias, quas acquisieras per lignum prae- 
 varicationis et paradisi amissionem, [et] nunc per 
 lignum crucis perdidisti, et periit omnis la^titia tua. 
 Dum istum Christum Jesum, regem gloriae, suspen- 
 disti, adversum tc et adversum me egisti. Amodo 
 
 20 cognosce, quanta tormenta aeterna et supplicia 
 infinita passurus eris in mea custodia sempiterna. 
 princeps Satan, auctor mortis et origo superbige, 
 debueras prinuun istius Jesu causam malam requi- 
 rere ; et in quo nuUam culpam cognovisti, quare 
 
 25 sine ratione injuste eum crucifigere ausus fuisti, et 
 ad nostram regionem innocentem et justum per- 
 duxisti, et totius mundi noxios, impios et injustos 
 perdidisti ? Et ({uum luec loqueretur inferus ad Satan 
 ])rincipem, tunc rex gloriye dixit ad inferum, Erit 
 
 30 Satan princeps sub potestate tua in perpetua secula 
 in loco Ada? et filiorum ejus, justorum meorurn. 
 
 CAPUT XXIV. 
 
 Et extendens Dominus manum suam dixit, 
 Venite ad me, sancti mei omnes, qui habetis
 
 XI. EVANGELIUM NlCODEMl LaTIN'E. 213 
 
 imaginem et similitudinem meam. Qui per lignum 
 et diabolum et mortem damiiati fuistis, modo videte 
 per lignum danmatum diabolum et mortem. Statim 
 omnes sancti sub manu domini adunati sunt. 
 Tenens autem Dominus manum dexteram Adve dixit 5 
 ad eum, Pax tibi cum omnibus filiis tuis, justis 
 meis. Adam vero genibus Domini advolutus 
 lacrimabili cum obsecratione deprecatus magna voce 
 dixit, Exaltabo te, Domine, quoniam suscepisti 
 me, nee delectasti inimicos meos su})er me. Domine i" 
 Deus, clamavi ad te, et sanasti me, domine. Edu- 
 xisti ab inferis animam meam, salvasti me a descen- 
 dentibus iu lacum. Psallite domino omnes sancti 
 ejus, et confitemini memoriae sanctitatis ejus. Quo- 
 niam ira in indignatione ejus, et vita in voluntate 15 
 ejus. Similiter et omnes sancti Dei genibus advoluti 
 ad pedes Domini una voce dixerunt, Advenisti, 
 redemptor mundi ; sicut per legem et propbetas tuos 
 proedixisti, factis adimplesti. Redemisti vivos per 
 crucem tuam, et per mortem crucis ad nos descen- 20 
 disti, ut eriperes nos ab inferis et morte per majes- 
 tatem tuam. Domine, sicut posuisti titulum gloriae 
 tuag in ccelo, et erexisti titulum redemtionis crucem 
 tuam in terris : ita pone, domine, signum in inferno 
 victoriag crucis tuae, ne mors dominetur amplius. Et 25 
 extendens dominus manum suam fecit siijnum crucis 
 super Adam et super omnes sanctos suos, et tenens 
 dexteram Adae ascendit ab inferis ; et omnes 
 sancti sequuti sunt eum. Tunc sanctus David 
 fortiter clamavit, Cantate domino canticum novum, so 
 quia mirabilia fecit. Salvavit sibi dextra ejus, 
 et brachium sanctum ejus. Notum fecit domi- 
 nus salutare suum, ante conspectum gentium 
 revelavit justitiam suam. Et omnis multitudo 
 sanctorum responderunt dicentes, Haec est
 
 21 i Codex Apocrypuus Novi Testamenti. 
 
 fijloriii oinnilnis Sanctis (.'jus. Amen, Alleluja. 
 Et posthcuc exclamavit Habacnc prophcta diccns 
 Existi in salutem ])()])uli tui, ad liberandum 
 electos tiKJs. Et rcspoiulcrunt onnu's sancti 
 
 5 dicentes, Benedictus, qui vcnit in nomine domini : 
 deus doniinus et illuxit nobis. Amen, Alleluja. 
 Similiter ))()stii;vc et ])roj)heta Michieas exclamavit 
 dicens, (iuis deus sicut tu, domine, aut'erens ini- 
 quitates et trans^rediens peccata ? Et lumc contines 
 
 10 in testimonium iram tuam, quoniam voluntarius 
 misericordiae es. Et ipse averteris et miscreris 
 nostri, et absolvis onmes inicuiitates nostras ; et 
 omnia peccata nostra demersisti in nudtitudine 
 mortis, sicut jurasti patribiis nostris in diebus 
 
 15 pristinis. Et onmes sancti responderunt dicentes, 
 Hie est deus noster in .internum et in seculum 
 seculi, et ipse rcget nos in secula. Amen, 
 Allelujii. Sic ct onmes propbetie de suis pra'dictis 
 laudibus sacra rel'erentes et onmes sancti Amen, 
 
 •i^ AlU'liija clanumtes secjuebantur dominum. 
 
 C'Al'LT .\XV. 
 
 Dominus autem tenens manum Adic tradidit 
 Micliaeli archanj^elo, et onmes sancti sequebantur 
 Michaelem arclian<;elum, et introduxit onmes in 
 paradisi «^ratiam i^loriosam. Et occurn-runt eis 
 
 25 obviam duo viri vetusti dicrum. Interroicali autem 
 a Sanctis, (^ui estis vos, (pii nobi.^cum in ini'eris 
 mortui r.ondum tuistis, et in ])aradLso corjjore 
 collocati estis ? res])ondens unus ex eis dixit, E«(o 
 sum Enocli, (pii verbo J)omini translatus sum Inc. 
 
 so Iste autem, (pii mecum est, Elias Tiiesbites est, qui 
 curru igneo assumtus est. Hie et uscpie nunc non 
 gustavimus mortem, sed in adventum ^Anticbristi 
 reservati sumus, divinis signis et ])rodij^iis j)neliaturi 
 
 I 
 
 fi
 
 XI. EVANGELIUM NlCODEMl LaTINE. 215 
 
 cum CO, ct ab eo occisi in Jerusalom, ct post triduuni 
 ct diiiiidiiun dici iterum vivi in luibihns sumus 
 assnmondi. 
 
 CAPUT X.WI. 
 
 Et qnum Invc locjncrentnr Sanctis Knocli ct Elias, 
 ccce sn|)cr\cnit alins vir niiscirinnis, ])()itans Innne- * 
 ris suis sip^uim crucis. V'identes cum onuics saucti 
 dixcrnnt ad cum, (^uis cs tn .' (jnia visio tua 
 latronis est. Kt quid est, quotl portas siirnuni in 
 hunieris ? Quihus rcspondcns ait, \ crc di.xistis, 
 quia latro i'ni omnia mala facicns super tcrram. lo 
 Kt Judiui ciucil'ixciunt mc cum .Icsu, ct vidi crea- 
 turarum mirabilia, (pnv facta sunt per crucem Jesu 
 crucilixi, et credidi cum esse creatorem omnium 
 creaturarum ct rc'i;cm onmipotcntem, et (ic])recatus 
 sum cum diccns : Mcmor esto mci.dominc, (piando n 
 veneris in regnum tumn ! Statim suscipicns dcpre- 
 cationem mcam dixit nnhi ; Amen, dico til)i, liodie 
 mccum cris in paradiso. Kt dcdit milii hoc sij^mnn 
 crucis diccns, Hoc ])ortans and)ula in ])aradiso, et 
 si non dimiserit tc ini,n-cdi anuclus custos paradisi, 20 
 ostendc illi sipunn crucis, ct dices ad cum, (piia 
 Jesus Christus, filius dei, (pii nunc crucifixus est, 
 transmisit me. (^num lioc fecissem, dixi ad antje- 
 lum custodem paradisi luuc onmia. Qui quum 
 hiec a me audivit, statim apcriens introduxit me et 25 
 collocavit me ad dextram ])aradisi diccns, Kcce 
 modicum sustine, ct inujredictur omnis p^eneris hu- 
 mani pastor Adam cum omnil)us filiis suis Sanctis et 
 justis Christi, domini crucifixi. Ha^c omnia verba 
 latronis audientes omncs patriarclue una voce dixe- 30 
 runt, Bcnedicrus dominus omnipotens, pater 
 aeternorum bonorum et pater miscricordiarum, qui 
 talem gratiam pcccatoribus tuis dedisti, et in gra-
 
 216 ('oDEX Apocryphus Novi Testament!. 
 
 tiam paradisi reduxisti et in tua pinguia pascua : 
 quia haec est spiritualis vita certissima. Amen, 
 Amen ! 
 
 CAPUT XXYII. 
 
 Hrec smit divina et sacra mysteria, quae vidimus 
 
 5 et audivinuis, ego Karinus et Leucius. Amplius 
 non sumus permissi enarrare caetera mysteria dei, 
 sicut contestans IMicliael arcliangelus dixit nobis, 
 Euntes cum fratribus vestris in llierusalem [etj 
 eritis in orationibus clamanteset glorificantes resur- 
 
 if> rectioncm doinini Jesu Cln"lsti, (pios a mortuis 
 resuscitavit secum. Et cum nemine hominum 
 eritis loquentes et sedebitis ut nuiti, us(pie dum 
 veniet liora, ut permittat vobis ipse dominus referre 
 suae divinitatis mysteria. Nobis autem jussit 
 
 I' Michael arcliangelus ambulare trans Jordanem in 
 locum opimum et pinguem, ubi sunt multi, qui 
 nobiscum resurrcxerunt in testimonium resurrec- 
 tionis C'ln-isti domini : (piia tantum trcs dies per- 
 missi sumus, qui surreximus a mortuis, celebrare 
 
 20 in Hierusalem i)ascha domini cum vivcntibus paren- 
 tibus nostris in testimonium resurrectionis Cliristi 
 domini : et baptizati simuis in sancto Jordanis 
 fhnnine accipientes singuli stolas albas. Et post 
 tres dies celelirantes pasclui domini rapti sunt a 
 
 23 nubibus omnes, qui nobiscum resurrexerunt : ]ier- 
 ducti sunt trans Jordanem et jam a nemine visi 
 sunt. Ha^c sunt cjuanta nobis jussit dominus referre 
 vobis. Et date illi laudem et confessionem, et 
 pcenitentiam agite, ut miscreatur vestri. Pax vobis 
 
 30 ab ipso domip.o Jesu C'hristo. Amen." 
 
 Et postquam complcverunt omnia scribentes in 
 singulos tomos charta?, surrexerunt. Karinus autem 
 quod scripsit, dedit in manus Anna^ et ('aipha? et
 
 XI. EvAN(iEI.irM XlCODRMl L.VTINK. 217 
 
 Gamaliclis. Similiter ct Lcucius quod scripsit in 
 tomuni ch:irta^, dedit in nianus Nicodenii et Jose})li. 
 Kt sul)it() transfigurati sunt candidati niniis, et non 
 sunt visi atnplius. Sciiptjc auteni eoiinn invent;e 
 sunt aequales, nihil majus aut minus vel in litera * 
 una. Ista onniia adniiranda Karini et Leucii dicta 
 audiens onniis synagoga Judaoitun ad invicem 
 dixerunt, *' \ ere ista omnia a domino sunt facta, et 
 benedict us dominus in secula seculorum. Amen." 
 Et exierunt onmes cum ma^j^na sollicitudine, cum lo 
 timore et tremore, et ])ercusserunt pectora sua, et 
 ahiernnt unuscpiiscjue in ])ropria sua. Ihec omnia, 
 quit dicta sunt a Judiuis in synag()f^a eorum, statim 
 Joseph et Nicodemus anmmtiaverunt pnc'sidi, et 
 ipse Pilatus scripsit omnia (juje <^esta et dicta sunt is 
 de Jesu a Judaiis, et ])()suit omnia verba in codici- 
 bus priL'torii sui publicis. 
 
 CVPUT XXYlll. 
 
 Postha^c ingressus Pilatus temjilum JudjT?orum 
 congregavit omnes princi])es sacerdotum et scril)as 
 et legis doctores, et ingressusest cnmcis insacnn-ium 20 
 templi, et jussit, ut omnes janua' clauderentur, et 
 dixit eis,"Auditum habemus,quod quandam magnam 
 bil)liothecam habetis in templo isto : pro]:)ter hoc 
 rogo vos, ut ante nos prasentetur." Kl (pnnu 
 deportassent illam bihliothecam magnam a quatuor 2s 
 ministris, auro et gemmis prctiosis ornatam, dixit 
 Pilatus ad omnes, " Adjuro vos per Deum ])iitrem 
 vestrum, ([ui fecit ac jussit templum istud ledificari, 
 ne verum milii taceatis. Vos nostis omnia, qu;e 
 scripta sunt in ista bibliotheca ; sed nunc dicitote, -^o 
 si vos in scripturis invenistis istum Jesum, quem cru- 
 cifixistis, esse filium Dei venturum pro salute gcmeris 
 humani, et in quantis annis temporum debuisset 
 
 r2S
 
 21S CoDiix Apocuyphus Xovi Tlstamesti. 
 
 venire, manifestate mihi." Ita coiijurati Annas et 
 Caiphas jusseruiit exire de sacrario caeteros omnes, 
 qui cum ipsis crant, etipsi clauserunt onnies januas 
 templi et sacrarii, ct dixeruut ad Pilatuni, " Conjurati 
 
 5 sumus a te, judex, per aedificationeni templi istius, 
 veritatem et rationem maiiifestam tihi facere. 
 Postquam crucit'iximus Jesum iguorantes Dei t'ilium 
 esse, putantes per aliquod carmen facere eum 
 virtutes, fecimus synaji^oiram mai^nam ad tem})lum 
 
 10 istud. Et conferentes ad invicem signa virtutum, 
 quae fecerat Jesus, niultos ex genere nostro testes 
 iuvenimus, (jui dixerunt post ])assi()nem mortis 
 vivum se vidisse, et duos testes, (piorum corpora 
 Jesus a mortuis resuscitavit, vidimus, (^ui nudta 
 
 15 mirabilia, qux fecit Jesus in mortuis, annunciave- 
 runt nobis, quae in manibus nostris scripta habcmus. 
 Nostraque consuetudo est, quod omni anno ante 
 nostram synai^ot!,ani aj)erientes istam sanctam 
 bibliothccam testimonium Dei excpiirinuis. Kt in- 
 
 20 venimus in libio primo de Septuaginta, ubi locpmtus 
 est Michael arcliangelus ad tertium filium Adiu, 
 primi hominis, de ([uinque millibus et (punjjientis 
 annis, in tjuibus venturus esset de ca-lis dilectis- 
 simus Dei iilius Christus : et adbuc considera\ imus, 
 
 25 quia forsitan iste est dens Israel, qui dixit ad Moysen : 
 Fac t'dn arcam testament'i in long'itud'incm cubifonnn 
 duorum ct semis, in altiludincm cuhiti nnius ct semis, 
 in Idtitudincm cuhiti iinius ct semis. In bis quinque 
 cubitis et semis inlellexinuis et co<^novinuis in 
 
 30 fabrica area? veteris testamenti, (juia in quinque 
 millibus ann( ram et semis venti.rus esset Jesus 
 Christus in area corporis, et sic Scripturje nostras 
 testantur, ipsum filium Dei esse et dominum et 
 regem Israel. Quia ])ost passionem ejus nos prin- 
 
 35 cipes sacerdotum admirantes signa, (puu ])ro})ter
 
 XI. EvANGELU'M XlCOUlJMI LaTINE. i2l9 
 
 eum fiebant, a])eiuinuis bibliothecam istam, cxqui- 
 rentes omnes jjjeiieratioiies usque ad iji;cMK'ratic)nein 
 Josepli vt Maria', niatiis Jesu, coniputantes ex 
 semine David esse, inveuiuius ea, quvs fecit dominus 
 et quatido fecit ca'luni et terrain et ])niuuin honiiueni 5 
 Adam us(jue ad diluvium, anni duo millia ducenti 
 et duodecim. Et a dihivio usque ad Abraliam anni 
 nongenti duodecim. Et ab Abraliam usque ad 
 Moysen anni (juadringenti triginta. Et de Moyse 
 usque ad David regem anni quingenti decem. Et 10 
 a David usque ad transmigrationem Babylonis anni 
 quingenti. Et de transmigratione Babylonis usque 
 ad incarnationem Cbristi anni quadringenti. Et 
 fiunt simul quinque millia et semis ; et sic apparet, 
 quod Jesus, quem crucifiximus, Jesus Christus Dei 15 
 filids est, verus et omniputens deus. Amen. 
 
 Et post Ikvc Pilatus; scripsit epistolam ad nrbem 
 Romam Claudio dicens : 
 
 PONTFUS PiLATUS REGI ClAUDIO SUO SALUTE.M ! 20 
 
 Nuper accidit et &c. [ Fide infra in hoc volumine.^
 
 XII. 
 
 ACTA SANCTI THOM^. 
 
 nEPIOAOX {KAI MAPTTPION) TOT ' ATIOT 
 enMA TOT 'AnOXTOAOT. 
 
 Kar eKelvov rov Katpov I'jfieOa iravre's oi uTruaToXoi ev 
 
 'l€poao\vfMoi<i, Xifiayv 6 \ey6fi€vo<; FleTpo^ kol ^AvBpea<i 6 
 
 a8eX(^6? avTov, 'J«a:&)/So<j o rov Ze^eSaiov kul ^I(i)dvvT)<i 6 
 
 dhe\(f)o<; avTov, ^t'XiTTTro? koi BapOoXofiaiO'i, Ocofidf koI 
 
 » MaT0alo<i 6 T€\(t)vi]<i, ^luKco/Bo^ ^ A\(^alou kcli XifKov 6 Ka- 
 
 vavaio<i, Kol 'JouSa? ^IaK(o/3ov, fcal SieiXafiev rd KXifiara 
 
 T)}? olKovfiev7]<;, ottw? els" eKaarof; i)/xci)V ev tco K\ifiaTL tu> 
 
 Ka-)(ovTi avTo), kol etV to eOvo^, ev c5 6 Kvpco<; aurov cItto- 
 
 areWet, iropevOf]. Kara KXPjpov ovv €\a-)(ev 77 ^Ivhia ^lov- 
 
 10 ha Ocofia rut Kal AiSvfKO • ovk i/SovXero Bk direXOelv Xe- 
 
 ycov fiT) BvvacrOat /x'jre -^copelv Bid r>]v daOeveuxv rfj<; aap- 
 
 KO<i, Kal OTi " dvOpoi'Tro<i oiv 'E^paio<; ou Buvafiai iropevOri- 
 
 vat ev roi<i "IvBot'; Krjpv^ai rrjv dXi'jOeiav.'^ Kal ravra av- 
 
 rov BiaXoyi^o/jLSVov Kal Xeyovro<; oxpOi] avro) 6 (Tcorrjp Bid 
 
 1'' T^9 vuKro<;, Kal Xeyei avra>, " Mi] (f)o/3ov, Ocofid, direXde 
 
 ei<f r-l]v IvBlav, Kal Kt'jpv^ov eKel rov Xoyov, y yap %«/3t9 
 
 /xou earai /xerd aov." 'O Be ovk eTreiOero Xeywv, ""Oirov 
 
 fiovXec uTroa-reTXal fie dXXa^ov, uTroareiXov, ei<i TvBovs yap
 
 xn. Acta Sancti Tho.m.k. 221 
 
 ovK a7rep^o/j.ai.'' Kai ravra avrvv \eyovro<; Kal ti'dv/uov- 
 jjiivou erv)(ev efiTropov Tiva elvai t'/cet utto ri')<; Ii^Bt'a^ eX- 
 Oovra opofiari ^Af3l3avt]v uTrb tov ^aaiXeco^ TovvZa(^6pov 
 aTToaraXevTa, koI ii'ToXrju Trap" avrov ei\r](^6Ta, reKTova 
 Trpidfxevov dyayeli^ ainco. 'O 8e Kvpio'i ISoyi^ avrou iv rfj > 
 uyopn irepLTraTovvTa to fiearju/Spivov elirev aura), " BovXet, 
 reKTOva TrplaaOai ;" 'O Se elirev aineo, " Nau^ Kal 6 Kvpio<i 
 ecjjT] auTw, "^E)(oi BovXov rsKTOva, Kal /3ovXofMaL avrov irw- 
 Xrjcrai." Kal ravra ecTroiV vTrihet^ev aura) tov ©co/xdv utto 
 fuiKpuOev, Kal (Tvvecficovtjae fxer avrov rpidv Xirpo)u uai'j- ^^ 
 fiov upyvpiov, Kal eypa^^rev wvy]v Xeycoj^, " ^Eyo) ^Ii)aov<s, 6 
 vib<; ^I(0(Ti](f) rov reKrovo^, o/xoXoyo) rrerrpaKtvaL e/xov Sov- 
 Xov, ^lovSav ovofiari, aol ro) ^AfSfBdvrj, iprruprp TovvSacfjo- 
 pov rov ^a<TtXi(o^ ro)v 'Ivhutu." TP]^ 8e wi/^'}? reXe<76eiar]<i 6 
 acorrjp rrapaXajScov ^lovhav ©cofxau rov Kal AiBv/xov dir/jyaye ij 
 irpo^ ^A'^iSdvrjv, rov efMiropov • kuI lScov avrov 6 ^A/S/SdvT]'^- 
 etTre Trpo? avrov, " Ovr6<i eariv 6 hecnrorrj^ aov ;" Kal diro- 
 KpiOelf; 6 diroaroXo'^ elirev, " Nal, 6 Kvpi6<i fiov ecrrivy 'O Si 
 (fytjaiv, " Hyopaaa ere Trap avrov. Kal 6 d7rocrroXo<; rjavya- 
 ^ev. Tfi he €^r]<; opdpov ev^dfxevo^ Kal Ser/^ets" rov kv- -" 
 
 piov 6 d7r6aroXo<; etTrev, " Uopevo^ai, oirov ^ovXec, Kvpte 
 ^Irjcrov, ro 6iXT]fi.a ro aov yeviaOo).'^ ^ATrPjXOe 8e irpos ^A/3- 
 ^dvT}V rov e/jLTTopov /x>;Sey oXco^ ri pied' kavrov KOfiiad/xe- 
 vo<i a\V r} ro rifMrjp.a avrov fiovov iSeBcoKec yap avro. 6 
 Kvpio<i Xeycov, " ' Hro) /xera aov Kal t) rL/j,)') aov fierd rP)<; yd- 95 
 pLroi fiov, OTTOvdv dTTfc'p;^/;/' KareXa/3e Be 6 d7r6aroXo<i rov 
 ^A^(3dvr]v rd aKevr] avrov dvac^epovra eU ro ttXoIgv • ijp^aro 
 ovv Kal aurb^ avvava^epeiv avrM. ^E/x/3dvrcov 8e aurcov etV 
 rb irXolov Kal Kadeadevrcov €^t]rat,ev 6 'Afj/Sdvr]^ rov diro- 
 aroXov Xeywv. " Ho lav epyaaiav oiBa<; ;" 'O Be e(j)r), "'Ev zo 
 fxev ^uA,o«^ dporpa Kai ^uyou? Kai rpvrdva^ Kal irXola Kal kod- 
 ira^ irXoioiv Kal larov^ Kal rpo^laKov^ ■ ev Be X/^ot? ar/)- 
 Xa^ re Kal vaov-i Kai Trpaircopca QaaiXiKd.^ Elire Be avrM 
 'AfS^dvrjf; 6 e/MTTopo^, " Toiovrov yap Kal "XP'-lciv e)(Oixev rey- 
 irov." ^Hp^avro ovv KarairXeecv, eayov Be eTTin/Beiov dve- 3')
 
 222 CouKx Ai'ocKYi'in's Xovi Tksiamenti. 
 
 fLov, KOi 7rpadufico<i CTrXeoi', eoj, ore Kariji'Trjaav etV 'Ai>- 
 opdiroXtv, ttoXlv ^acrCkiKrjv. ^E^eXOovTe^ he airo tov 
 ttXolou ei'^tjecrav €s ti)v iroXiv ' Kal ISou (fxaval avXrjTMV 
 Kcu vopauXewv Kal aaXTrlyjayu irepirj^ovaai aurol^ • e^r'jTa^e 
 5 oe o UTTuaroXo^ Xe'ywv, " Ti? icrriv avrr) r) eoprj] ev rfj iro- 
 Xei ravrr} f "EXeyou 8e avTM ol iicei, on " Kal <xe oi Oeol 
 ■tyyayov, Zva ehw^rfiri^; ev rfj iroXei Tavrr] • 6 yap ^aaiXev'i 
 duyarepa ^ovoyevq eyei, Kal vvv avrrjv eKhihaxriv avhpl 
 irpo^ ydfiov • tmv ovv ydjjLwv r) %apa Kal i) Travr/yvpi'i iartv avrr] 
 
 10 <j}]/j,€pov, rjv el8e<; eopT)]v" 'O 8e /3acrcXev<; K>)pvKa<; cnreareiXe 
 Krjpv^at Travra-)(ov Trdvra^ 'iTapaTV)(elv et9 tov<; ydfxou^ irXovai- 
 ovi Kai 7revi]Ta<;, BouXov^ Kal eXev6epov<i, ^evou<i Kal iroXira'i • 
 61X49 he Trapair/jayjraL Kal fxi] iraparv-^r} ei<; tov^ yd/j,ov<i, virev- 
 6uvo<i earab Ta> ^aaiXei. ^A/3/3dvr]<i he uKOvaa^ elTre rco utto- 
 
 1^ CTToXfp, " ^ATreXOcofxev ouv Kal //yu.ets', iva firj Trpo^Kpovcrcofiev to) 
 fiacriXel, Kai /idXiara ^evoi ovre^i" 'O he elirev, " ^ATreXdcofMev." 
 Kat KaTaXvaavTe<; ev rro ^evoho^elro Kal oXlyov dvanrav- 
 (7avTe<i cnrfjXOov el<i rou<; ydfiovi. Kal lh<ov 6 d7r6crToXo<i 
 avaKeKXt/j,evov<; Trdvra^ dveKXiBr) Kal avT6<i iv tu> ixeaw, d'rre- 
 
 20 /SXeirov he e/s" avrov 7rdvre<i &)<? et? ^evov Kal e^ dXXohaTrfj'i 
 eXdovra y?}^ • ^A^^dvq^ he 6 €fM7ropo<i a)9 are hea7r6rr]'i eh 
 aXXov roirov deKXidrj. 
 
 Aet7rvr}crdin-(ov he avTMV Kal ttiovtcov 6 diTGaroXo^; ovhevo<i 
 eyevaaro • ol ovv irepl avrov ovre<; eXeyov avrw, " Tl r}X6e<i 
 
 25 evOdhe, fJLTjre eaOlwv firjre irivwv ;" 'O he direKpivaTO avToi<; 
 Xeyo)!/, " Aid fxel^ov ri t?}9 l3p(i)aeo)<i ij Kal rov ttotov r)X6ov 
 ivOdhe, Kal iva ro OeXrjfia tov /3aaiXeQ)<; reXeao) • ol yap 
 KrjpvK€<; rd tov /3aaiXeo)^ Krjpvaaovcn, koI 09 av firj aKovar} 
 Tcov KTjpvKdiv, vTTohiKO'^ eaTai rfj TOV (3acriX€co<i Kpicrer 
 
 ■^" AenrvrjadvTcov ovv avTwv Kal ttiovtojv, Kal are^dvtov Kal 
 fivf^uiv rrpoaeve-^devTcov Xa/Sovre's fj-vpov eKaaro^, 09 fJLev ti]v 
 oyjftv avrov Kar>]Xei(f>ev, 09 he ro yeveiov, 0^ he Kal dXXovi 
 TGTTovt rov aco/.iaro<i avrov ' 6 he d7r6aToXo<i ri]v Kopv(pi]v 
 ijXeiyIre ryi; eavrov /ce"(/)aX?/9, Kal oXtyov ri etV TOi'9 fivKrrjpa's 
 
 '5 cTre-)(picr€v eavrov, Kureara^e he Kal c/9Ta9 «/coa9 t<79 eavrov'
 
 xiT, Acta Sa.ncti Tuom.e. 2£3 
 
 TrpoaijTrTe Bt koi toI^ oSovcriv avrcv, Ka\ ra irepl tiji' Kapotav 
 kavrov <TVve')(piaeu eTTi/xeXws" ' Ad) rov aTe<pai'ov de rov Trpo^- 
 ^ve-^Odvra uvtm €k pLvpaivrj^ koi uWcov dvdicov TTeifKeyiie- 
 I'ov \a(3o)v eiredeTO rfj eavrov K€(f)a\f}, kXc'iSov Se Ka\d/j.ou 
 I^Xa/Sev ev rr} X^^P^ aurov KoX Acarei^et'. 'H Se avKrjrpia 5 
 Karexpvaa kv rf} x^ipl avr?]^ tou? avXov^ irepu^px^TO irav- 
 ra? • ore hk rjXOe, kuO' ov tottov tjv 6 u7rcaToXo<i, earr) 
 iiruvoi auTov, Karavkovaa irpo^ r>}v Ke(f)aX7iv avrov 6)pav 
 TToXXyjV ' rjv he 'KjSpala ru) yevet i) avX/jrpia eKelin). Tov 
 he (iTTOcrToXov €t<; t>]v 'y?]i> dyopMi'TO^ ei^ Tt> tmi^ olvo^owv lo 
 iKTeiva^ Ty)v X^ipa aurov eppdincrev avrov. ETrdpat 
 he 6 diroaroXo^ rov<: 6(f)0aX/iiov<; avrov, Kal Trpo^e^wi' 
 T&> rvyfravri avrov elirev, " 'O Oeu'i fiov d(f)i'jaei aoi el<i rov 
 fieXXovra alcbva rt)v dhiKiav ravr-qv, e/9 he rov Kocrp-ov rov- 
 rov hel^ai avrov rd davfiara, Kal dedaoiiai i]hi] ri]V X^^F^ '^ 
 eKeiv-qv rvjv rvyp-aadv p,e irrro kvvo^ avpop.evriv.'^ Kal etTTcev 
 ravra i'jp^aro yp-dXXeiv Kal Xeyeiv rijv oihtjv ravrrjv. 
 
 " 'H Kopr) rov (f)a)r6<;, j) Ovydrijp, y eveari Kal ejKetrat ro 
 diravyaap.a roiv jSaaiXetLSV ro yavpov Kal €7rLr€p7re<; {ravrr]<; 
 r(p dedp^art), (paSpo) KdXXei Karavydt,ovaa, rj rd evhvp,ara 20 
 €OiK€v iapLVol's dvOecnv, drroc^opd he ev(oh[a<i e^ avrow hca- 
 hihorai, Kal ev rfj Kopv(f)f} Ihpvrat 6 ^acnXev<; rpe<^(ov rfj 
 kavrov dpi(3poijia rov<; e-rr avrov thpvp,evov'i • eyKeirai he 
 avrt]<i rf) Ke(f)a\f] dXtjOeta, x^^P^^ ^^ ''"ot>f rroalv aur))<i ep,- 
 (f)aiveL ' t;? ro arop-a dvewKrat TrpeTTovrto^; avrfj, Kal rpui- 25 
 Kovra Kal hvo eialv 01 ravrrjV vp^voXoyovvre'i, mv 1) yXcorra 
 TrapaTreraapbari eoLKe t/}? 6vpa^ o eKrivdaaerai roi^ el^iov- 
 aiv • rj'i 6 avxw ^''^ rvirov /3adp,o)v eyKetrat, ov 6 7rp(oro<; 
 hrjp.iovpyo^ ehrjpiovpyjjcrev • al he hvo avrrj^; T^et^e> arjpLal- 
 vovat Kal VTToSecKvvovai rov x^P^^ '^^^ evhatpiovcov alcovcov 30 
 KTjpvacrovaaL, ot he hdKrvXoc avrr]<; rd<; TrvXaf tt}? 7r6Xea}<i 
 vrrohetKvvovcnv • ^9 6 rraaro'i (f)(or€ivo<i d7ro(f>opdv dirb ^aXcrd- 
 p,ov Kal iravro^ dpcop,aro<; hiaTrvecov, dvahthov<; he 6ap,>]V 
 Tjhelav apvpvT}<i re Kal (f)vXXov, vrrearprovrat he eVxo? pvp- 
 acvai Kal ctvOr) rrdpirroXXa yhvirvoa, a I he /c\et<? ev KaXd- 35
 
 221 Co\w.\ Apockvimh's Novi TestajIEnti. 
 
 /JOi<; KefCucr/jLrjvraL. IlepieaToicr^KT/xevrjv he avTi]V e^^ovcriv 
 01 raurr]^ vv/JL<piot, mv 6 apt6/bL0<; e/SBofio^ eariv, ou? avri] 
 l^eXe^aro • at be ravrrj^; 7rapdvvfX(f)ot elaiv kiTTa, at efjuirpo- 
 crOep auT?]^ ^(opevovcnv ' ScoheKU Be elai top aptOfiov oi ep.- 
 ,5 irpoaOev auTi]<i vTrtjpeTovvre^, Kal aurfj inroKeipbevot, rov 
 aKOTTOv Kal TO deapua el^ rbv vvp.(j)lov e'^ovra, Xva hia rov 
 6edpL(iT0<i auTov cf>u>Tia6o)(TLV, Kal et? rbv aiMva cruv avru) 
 kaourat eU eKelvrjv Ttjv '^apav rrjv alcoviav, Kai Kadtjaovrat 
 ev T(Z ydpLM eKeivoi, ev o) oi p,eyi(XTdve<i avva6poit,ovraL, Kal 
 
 10 iTapap,euoucn rrj eucoji^^ta, /)? ol alcovtot, Kara^iovvrai, Kal 
 evhvaovrai /BacnXiKa eu8vp,aTa, Kal dp,<piuaovTai, aroXa^i Xap, ■ 
 Trpci'i Kal ev XCLpa Kal dyaXXidcret eaourat dputporepot,, Kal 
 Bo^dcrovai rov warepa tmv oXcov, gv to (f)<i)^ top aTavpov 
 iSe^aTO, Kal €(f)coTiadrjarav ev Tr/ 6ea avTov tov heairoTov 
 
 ir, auTOiv, ov t))v dp,^pocriav /Spcoacv iSe^avTO, p,7jSep,iav oXco'i 
 dwovalav e-)(ov(Tav, eiriov he Kal utto tov ocvov tov p,Tj Bl- 
 yp^av auToi<; irape-^ovTO^; Kal eTTiOvpbiav aapKo<; ' iBo^aaav Be 
 Kal vp-vijcrav crvv tco ^Mvri, irvevpaTL tov iraTepa t^? dXrj- 
 6ela<i, Kal tIjv prjTepa t>}9 <To<^ia<;" Kal oTe vfivqcre Kal 
 
 20 eTeXecre ti}v cpBi]v TavTrjv, irdvTe^ ol eKei 7rap6vTe<s et? av- 
 Tov dTre^Xeirov Kal i)av)^a^ov • e/BXeTrov Be Kal to elBo<; av- 
 Tov ivaXXayev, Ta Be vir avTov Xe^devTa ovk evoovv, 
 eTreiBl] avTo<i 'El3paLo<i rjv, Kal to, Xe^OevTa vtt avTov 
 'E^palarTL eXe-)(6ri. 'H Be avXr]Tpca irdvTa r]KOuae povrj • 
 
 25 'E^pala yap rjv to yevo<i • Kal diroaTacra aTr avTOV rjvXec 
 To2<i dXXoi<i, fci? avTov Be Ta TroXXd d(f)e(bpa Kal dire^Xeire ' 
 Trdvv yap r)ydirrjaev avrov, co? dvOpwirov opoeOvov avTf)<; • 
 TjV Be Kal TTj elBea 6ipaL0<i vrrep 7rdvTa<i toi"? eKelcre 6vTa<i. 
 Kal OTe eTeXeaev r; avXrjTpia irdvTa avXr'jaaaa, dvTiKpix; 
 
 30 avTov KaOeaOelcra dcjiepooa Kal direj^XeTrev eh avTov • auTO'^ 
 Be 6X(x><; eh ouBeva dc^ewpa, ouBe 7rpo<;ei'^e tlvl el /*>) piovov 
 eh Ttjv yfjv e^cov tov^; 6(bdaXp,ov'i avTOV, 7rpo<iBe')(o/j,€VO<;, 
 TTore nvaXvcrei eKeWev. 'O Be olvo)(^6o<; eKelvo<i o pa7ri(Ta<; 
 avTov KaT?]Xdev eh tIjv Trrjyijv dvTXrjaac vBcop • eTv^e Be 
 
 s.'s eKei elvai XeovTa, Kal iOavuTcoaev avTov Kai a^rJKe KeicrOat
 
 xir. Acta Sancti Thom^. 225 
 
 ev ray roTTfp KaraKo^a'i ra fMeXr] avTou • Kvve<i Be ev6v<i 
 eXa^op ra ixeXrj aurou, iv otf koX el<i ^eKa<i kvcov rrjv 
 Se^iav avTov X^^P*^ '^^ crrofjCaTC Kparoyv eh top tottov tov 
 avfiTTocrlou ehyjveyKev. ^I86vTe<i 8e e^eirXdyrjaav 7rdvTe<;, 
 e^erd^ovre^, t/? 6 i^ avrcov cnrokeK^Oeh. '/i? Se (fyavepbv s 
 eyevero, oti tov olvoxoov eariv ?/ %e£p Trard^avTO<i tov diro- 
 arokov, i) avXi]Tpia tou? av\ov(; avrrj<; KaTeci^acra €ppi"^e, 
 Kol 7r/309 Tov<; TToSa? rov aTToaroXov aTreXdovaa eKadeaOrj 
 Xiyouaa, ore " Ouro^ 6 avOpayiro^ rj ^eo? ecrrtv rj aTTocrroXo^ 
 Oeov • iyoi yap I'fKovaa avrov 'Ej3paicnl el'Kovro'i tm olvo- lo 
 ^ow, OTL yBi] Oedo'op.at rijv %ft/3a ti]v rvi^aadv fie Inro 
 KvvoiV avpojMevrjv, oirep kuI v/jiei'i eOedaaade vvv • ft)9 yap 
 etirev, oi/rw? nal crvve/37]. Kal rivef fxev eirlarevov avrfj, 
 riv€<i Se oy." 'O Be ^aatXeu<; uKovaa<; ravra irpoaeXOcov 
 €hre Ta> dirocnoXa), " ^Ava(rrd<i eXOe fier ifxov, Kal ev^at is 
 virep T>}? dvyarpo^ puov • p^ovoyevrj yap avTTjv e'%<w, ical 
 <jTi]liepov avri]v iKBiScofj.c.'^ 'O Be diroaroXo^ ovk i/BovXeTO 
 aireXdelv crvv aurco • ovBerro) yap r/v CKel avrco 6 Kvpio<; 
 aTTOKaXvcfydeh. 'O Be ^aaiXevt ciKovra avrov uTTJjyayev eh 
 TOV vvfM(f)(Ji)va, OTTCofi ev^yrai, irrrep avrcov. Srd^ Be 6 20 
 diroo-roXo^i i'jp^aro euy^eadaL Kal Xeyeiv ovrcof, "'O KvpL6<; 
 fiov Kal 6 Oeo'i /jLov, 6 avvoBoiTropo<i rcov avrov BovXwv, 6 
 oBrjyoiv Kal eudvvcov rov^; eh avrov rrL(Trevovra<i, 1) Kara- 
 <^vyl] Kal r} avdrravcn^ rwv reOXifjifievwv, r; eXirh row rre- 
 V)]r(iiv Kal XvrpcoTTji; row al^jJ^Xcoroiv, 6 tarpo<i roiv ev 25 
 voacp KaraKeifxevcov y^v^oyv Kal aoirrjp irdarj^; Krlaeoy<;, 6 rov 
 Kocr/jbov ^(ooTTOiwv Kal rd<i -v|ri/T^a9 evBvvafiMV, av errlcrraaai 
 ra /juiXXovra, a>? Kal Bi i)fMcov reXeco2<i ravra • av, Kvpce, 
 6 diroKaXv'rrrwv jivcrrqpia aTTOKpvcjya, Kal CKCpaiVMv X6yov<i 
 dTToppyjrov? 6vra<i • av, Kvpce, 6 (jyvrovpyof; rov dyciOov so 
 BevBpov, Kal Bid rov BeuBpov epya diroyevvarai • av, Kvpie, 
 6 iv Tvaaiv o)v, Kal Bcepxofievo<; Bid irdvroiv. Km eyKelfLevo^ 
 rrdat roh epyoL<^ aov, Kal Bid tj}? irdvroiv dvepyeiwi ^ave- 
 povfievo'i ' Irjaov Xptare, 6 rP]<i eva7rXay)(yia'i V(b<i, Kal 
 r£XeLO<i acorrjp, Xpiare, vie rov Oeov rov ^o)vro<i • 7) Bvva. 35 
 
 29
 
 Codex ApodiYPHus Novi Testamexti. 
 
 /xt? r; aino-qro';, r) to e-^dpov KaraaTpe-yjraaa, Kol UKOV- 
 
 (xdetcra y (f)(ov>] toI<; ap'^ovcrw, t) craXevaaaa Ta9 i^ovaiwi 
 
 avTO)v arrdcra'i • 6 Trpea/SeuTrj'^, 6 uirb rov vylrou^ avTol<i 
 
 airoaraXel'i, kol eco<; rov aSou icaTavT/](Ta^, o? Kal Ta<i 6v- 
 
 •■> pa<i avol^as dvj]yay€<i eKeldev tov<; iyKeKXeicr/xepovi 7roWov<; 
 
 ')(p6vovii iv Toi rov Koapuov Tap-elw, kol TOVToa ti]v dvoBov 
 
 VTToSet^a's rrjv et? to vyp-o^; dvdyovaav ' Beofiai, Kvpie Irjaov 
 
 Xpiare, iKenjplav aot 7rpo^cf)€poi vTrep tcov vewrepcov tov- 
 
 rcov, iva rd /3orj6ovvTa avToi^ Kal crvp-^aXKofieva Kal 
 
 U' aufx(f)epovTa 7rot>/cr_>7S'.'' Kal e7n$ei<; auToU Td<; ^eipa^ auTov, 
 
 Kal eliTOiv, "'O Kvpw^ ecrrai fieff vficovj'' KariXiTrev auTov<i 
 
 ev rd) TOTTft), Kal aTrrjXOev.'^ 'O Be 8aai\eu<; rj^iov rou<i 
 
 7rapavvfM(f)ov<i i^ip^^aOai diro rov vvp(pdn'o<i. Ildvrcov Be 
 
 e^eXBuvTOiV Kal rdiv Ovpdw KXeurdeiacbv 6 vvjxc^lo^ ro Kara- 
 
 !•'■' TreraafMU rov vvfji^Covo"^ eirrfpev, 'Iva rijv vvfj,(f)r]v Trpo? eau- 
 
 rov dydyr]. Kal elBe rov Kvpiov ^Iijaovv, ri]V aTreiKaaiav 
 
 ^lovBa Qoiud e-)(ovra koI oftiXovvra rfj jwp.(f)T], rov irpo Bpa- 
 
 ^e&)9 evXoyi'jaavTO^; avrov<;, Kal €^e\66vro<; drr avrwv diro- 
 
 crrdXov • Kal cprjalv avrca, " Ov'^l irpo rrdrriov i^)]X6e^ ; 7rco9 
 
 20 ovv evpedi]^ d)Be ;" 'O Be Kvpio<; elirev avrco, " ^Eyu) ovk el/ii 
 
 ^lovBai 6 Kal ©o)p,d<;, dBeX(f)6<; avrov elfii" Kal eKadeaOrj 
 
 6 KvpLo^ eVl T?}s" kXii>7]<;, eKeXevcre Be Kal avroc<; KadeaOrj- 
 
 vai errl rol<; Bi(^poL^ • kol ))p^aro avrol<; \eyeiv, " Mvt]- 
 
 fjbovevere, reKvui fiov, wv 6 dBeX(f>6^ p-ov eXdXjjaev vpiv, Kal 
 
 2.') rivi vp.d<i rrapiOero • Kal rovro y voire, on, edv diraWa- 
 
 yrjre r?]<i pv7Tapd<i K0tva>via<; ravrrj^;, yiveade vaol dycoi, 
 
 KaOapol, drraXXar/ivre'i 7rXr]^eo)v Kal 6Bvv(ov, (pavepcov re 
 
 Kal d<pavd)v, Kal (f)povrlBa<i ov 7repid)]aea6e /3iov Kal reK- 
 
 V03V, S)V rb reXo^ drrdiXeia vTrdp^ei. Edv Be Kri'^arjaOe 
 
 :.o rralBa^ 7roXXov<;, Bid rovrovi yiveaOe dp7raye<; Kal rrXeo- 
 
 veKrai opcpavov's Bepovre<;, %';/oa? irXeoveKTovvre^;, Kal ravra 
 
 TTOtovvrei vrro/BdWere iavrov^ el's rip.wpla'i KaKiara<i. 01 
 
 yap TToXXol TTttiSe? d^T]aroi ylvoinac, viro Baip-ovoiV 6-)^Xov- 
 
 p^evoi, ol p,ev (f)avep(b<;, oi Be Kal d<pavcb<; • ylvovrai ydp rj 
 
 3? <jeXr,viatpp.evoi, )) yp,i^7]poi, y mipol, i) Kcocfjol, i) aXdXot, rj
 
 XII. ACTI S.^NLTl TlIOM.K. ~~1 
 
 irapaXvTLKoi, ?} ficopot' iav Be Kal ojaiv ir/ialvovTe^;, haov- 
 rat irdXtv airoiijTOi, a')(^pi]ara Kal ^SeXvKTa epya hiairpaT- 
 TOfievot, ' evpiaKOvrac yap rj eV fxof)(^eia, ?) eu (f)ov(p, rj €V 
 kXottt], i] iv TTopveia, Kal kv tovtoi^ iraaiv v/xel^i avvrpi- 
 fSeaOe. 'Eav he 7reLad>]creaOe Kal rripi)aere ra<i ■^^vx^'^ ^ 
 vfiMv wyva<; ro) 6eu>, yev7]aovTat vpuv iralhe'; ^c!)vt€<?, (bv 
 al ^Xa3at avrai ov Oiyydvovai • Kal eaecrde d/nepi/xvoi 
 daKvXTOv Buiyovre^ /3ioi> %wpK Xuttt;? Kal fieplfivi]^, 7rpo<i- 
 BoKMure'; diroXi'^-^eadaL eKelvov top yupbov, rov d(f)0opov 
 Kal dXrjdivov, Kal ecreaOe iv aura) irapdvvp.c^ov avvei<;ep')(o- lo 
 fxevoi el<i rbv vup.(f)Mi>a eKelvov, rov rij'i dOavaaLa<i Kai <f)co- 
 T09 7r/V;//97;." '/29 Be rjKOvcrav ravra oi vecorepoi, eincrrev- 
 aav TfS KvpUp, Kal eavTOv<; eKB6rov<; eBcoKav avT(p, Kai, 
 d7re<T')(0VT0 Tij<; pmrapd^ eVt^u/i/a?, Kal ep,eivav ovto)<; ev 
 Tco TOTTw BiavvKTepevaavTe<;" 'O Be KvpLo<; e^r}X6ev airep,- i""' 
 irpoadev auriov Xe^a? ovto)'? avrol'^, "'JEf %«/3f9 P'OV karat 
 /xe6^ vp,b)V.^^ "Opdpov Be eTriardvro^ u7n]vrrjaev 6 ^acriXev^, 
 Kal TrXyjpaicra'i r^]v rpdrre^av eL<;i]yayev efirrpoaOev rov vvp,- 
 (f)lov Kal tt}? vvp<pr)<; • evpe Be avrou<i dvriKpv<; uXXj]Xo)V 
 Kadet,op,evov<^, tj}*? Be vup<f>rj'^ ri]v o^lriv daKerraarov evpev. 20 
 Kal 6 vvp.(pio^ irdvv iXap6<i vTTrjpy^ev. 'H Be P'7]rr]p 7r/30<?eX- 
 dovcra rfi vvfjL<f)r) elrrev, "Aid rl ovrw^ KaOe^rj, reKVOv, Kai 
 ovK aiBj], «XX' ovrco<; el, &>? rroXvv 'y^povov avp^^cwaacra ru> 
 IBlcp dvBpi r Kal 6 7rari]p avrT]^ elirev, "Aid ri]v ttoXXijv 
 dydirrjv ri)V 7rpb<i rov dvBpa aov ovBe aKeird^r) ; Arro- 25 
 Kpidelcra Be rj viip,(f)i] elrrev, " ^AXi]do)>;, rrdrep, ev rroXXfj 
 dydrrr] v'Trdp-)(w, Kal ro) Kvplo) p,ov ev-)(op.ai rrapapLelvai pLOi 
 ri]V dydrrrjv, f)V rjadup-rjv ravrij rfj vvKrl, Kal airrj(Top,at 
 Tovrov dvBpa, ov ijadopijv cnjfiepov. A to Br] ovKerc aKeira- 
 aopLai, erreiB)] ro e<;o7rrpov t?}? alcr)(yvri<^ drr ep.ov dcp^pr)- 30 
 rai, Kal ovKeri aiay(yvopLai, ovBe aiBovp-at, eireiBi] ro epyov 
 T/}? ala")(yini<i Kal TJ79 alBov<i e^ ep.ov paKpav direarrj • Kai 
 on OVK eK7rX7]crcrop.at, eTreiBi] 77 eKTrXrj^l'i yxoi ov rrapepbeive • 
 Kal on ev IXaporrjn Kal %aprt irKdp')(w, errecBi] t) r)p,epa 
 T?}? X^pa9 OVK irapdydr) • Kal on c^ovOeviaa rov dvBpa 3^
 
 228 Codex Apocryfuis Novi Testamenti. 
 
 TouTOV, KoX Toi'9 ydfiov<; tovtov; rov^ Trapep-)(0[xevov<i arrefji- 
 Trpocrdev roiv 6(f)6a\/j,(ov /xou, iirethr} erepov ydfiov rjpfjLO- 
 a6r]v • Kal on ov auv€fir/r]v ctvBpl Trpo^Kaipo), ov to TiXo<i 
 fieTu \a^fveLa<; kuI TTiKpia^ '^^X*^'^ virdp-^^ei, eTretSij dvBpl 
 5 dXrjOivo) crvvel^ev^dijv." Kal ert irXeiova tovtcov \eyov- 
 a7)<i T^? vvfi(f>7j<; aTroKplverai 6 i'v/j,<f)io<i Kal Xeyet, " Ev-^api- 
 (7Tft> aoi, Kvpie, 6 Bid rou ^kvov dvSp6<; KT}pi'^9e\<:, Kal ev 
 rjfuv €vpeflei<i • 6 fiaKpdv /x€ t/}>? (f)dopd<; 7roi»;cra?, Kal 
 (T'Trelpa<i iv ifiol rrjv ^corjv, 6 rfjf; voaov fie dwaXkci^a'i rav- 
 10 T/79 T^(? hv^uirov KoX hvcrdepaireuTov Kal Trapafievovar]^ 
 €19 TOP aloiva, Kal vyeioAf crcocfypova eyKaTaSifievof /xoi • 
 6 aavrov fioi irrrohei^a<;, Kal irdirra rd Kar ifie, iv or? 
 et-fMi, dnroKaXvylra'^ p.01 • 6 Xirrpoyadfjuevo^ fie dtro rfjs tttco- 
 crea>9, Kal et? to Kpetrrup fie Trapcuyar/ayv, Kal tmu fieu 
 15 irpo^iKaipodv d7raWd^a<;, KaTa^i(o<Ta<; Be fie rwv dOavdroiv 
 Kal del ovroiv • 6 aeavrov KarevreXiaa'^ «u9 ifiov, Kal rrj^; 
 efirj'i (TfiiKp6T7)T0<;, iva efie rrj fi€yaX(0(rvPT} •jrapa<m'](Ta<i 
 evu)ar]<; aeavTM- 6 Ta iBia cnvXayyva fii) eTricr-ywv i^ ifiov 
 Tov uTToXXvfievov, dXXd V7roBel^a<i fioi ^rjTrja-ai efiavrov Kal 
 20 yvMvai, Ti9 rffiifv, Kal ttw? irrrdpyco vvv, 'iva irdXtv yevco- 
 fiai, 0)9 ^firjv • ov eyoi fiev ovk TjBeiv, auTo^i Be iire^qTr)- 
 cra<^, ov OVK jjTrioTdfiTjv, avTo<: Be Trpo^eXd/Sov ' ov rfadofi-qVy 
 Kai vvv ov Bvvafiat dfivrffiovelv tovtov, ov 1) dydTrrj iv 
 ifiol ^pa^ei ' Kal elireiv fiev, to9 Bet, ov Bvvafiai, a Be 
 j5 %&>/3w Xeyeiv irept avrov, ^payjia Kal irdw oXlya Kal dvd- 
 Xoya ov rvy^dvovra 7rpo9 rrjv CKeivov Bo^av • ovk alridrai 
 Be fie 7rpo<i avTov Xeyeiv Kal d fii] olBa' Bui yap rrjv av- 
 rov dyd'm]v kuI ravra Xeyco." ^AK0V(Ta<; Be 6 /ScwtXeiw? 
 irapa rov vvfi<plov Kal t»}9 i^fKpr)^ ravra, ryjv iadfjra av- 
 30 rov BieppTj^e, Kal rol'i irapearwcnv €771)9 avrov eXeyev, 
 " E^eXOere ra-^e(o<i, Kal -rrepieXdere oXtjv rifv ttoXiv, Kal 
 crvXXa^6vre<; (fiepere fioi eKelvov rov dvBpa rov (f)apfiaK6v, 
 rov KaKw<i iraparv^ovra iv rrj iroXei, ravrrj • eyo) yap el^- 
 yayov avrov lBiai<i '^epalv ei9 rov olkov fiov, Kal eyio eirrov 
 35 avru), 'iva ev^frai eirl rfj drvx^eardrrj fiov dvyarpl • 09 S*
 
 xn. Acta Sanlti TiiOM.t;. 2^0 
 
 av tvpoiv avrov Trpoa-aydyr] fj,oi, ijiniv av epyaaiav alrj]- 
 (rerai /xot, Bi^cofxi avr(o. ^ A7r€\66vT€<; 8e irepirfKOov l^rj- 
 rovvT€<i avrov, kul ov^ evpov avrov • TrXevcra? yap tjv ' 
 dirfjXdov ovv Kal ei<; ro ^evoSo'^eiov, oirov yv KaraXvaa*;, 
 Kal evpov €K€i rijv avXtjrpiav Kkalovcav Ka\ uvicofjLevrjv, s 
 iireibr] ov TrapeXajSev avrijv fied^ eavrov. E^rjyTjcrafiivayv 
 Be ainfi ro rrpdypu ro y€yov6<; cttI rcov vecorepcov, i'^dprf 
 rrdw dKovaaaa Kal d7roOep,evT] ri]v Xxnrrjv elirev, " Nvv ev- 
 pov Koryo) ft)Se avdiravatv, Kal dvaardaa drr^fxde irpo^ av- 
 rois, Kol i)v (Tvv avrol^ ■)(p6i'ov iKavov, eo)? ov Kar)']^T]aav lo 
 Kal rov iSacriXea. IIoXXol Be Kal rcov d8eX(f)cou avvrjdpoL- 
 ^ovro €Kel, etu<» ore (f>t'}fn)^ rjKovaav rov diroaroXjov, on ev 
 rac^ rruXeai t/)'? 'Ivhia^ Karj'j^Or], Kal eKel BiBdaKei. Kal 
 aTreXdome^i Kareixiyqcrav avrco. Kal ore elcnfxOev 6 
 d7r6<rroXo<; eiV rd'i iroXei^ rtj'i ^IvBia^i fierd 'A/3l3dvov<; rov is 
 ep-TTopov, uTTTJXOev 6 ^Af3/3dvTj<i eiV dcnra(jp,ov TovvBa^o- 
 pov rov /3aaiXe(o<;, Kal rrpoaavi'jve^/Kev avro) rrepl rov reKro- 
 vo<;, ov fxer avrov r,yayev. 'E^dpTj Be 6 /SacrtXeu?, KOt 
 7rpo<i avrov elaeXOelv avrov irpoaera^ev. EicreXdovroq ovv 
 avrov elirev avroi 6 /SacnXeix;, " Uoiav re^vrjV erriaraaaL ;" 20 
 Aeyei avrco 6 uTroaroXo^;, " Ti]v reKroviKt)v Kal r>]v oiKooop,L- 
 K>']v." Aeyet avro) 6 ^acrCXev^, " Tlva ovv olBa<; ev ^vXoa 
 epyacriav, Kal riva ^v Xl6oi<; ;" Aeyet 6 aTrocrroXo^, " ^Ev fiev 
 ^vXoi^ dporpa, ^vyov<;, rpvrdva^, rpo^tXla^;, Kal rrXola, 
 Kal Kco7ra<;, koI tcrrou9, ev Be Xldoi^ crri'fXa^, vaoii^, Kal 25 
 rrpairaypia ^acriXiKcL" Kal 6 /SacrcXev-; elirev, " OlkoBo/j.6i^ 
 fWL TraXdriov." 'O Be aTreKpldj], " Nal oIkoBo/jLO) Kal reXi- 
 aKco ' Btd rovro yap r/XOov olKoBo/xtjaaL Kal reKTOvevaai." 
 Kal TrapaXa^oiv avrov 6 ^acriXev^ i^rjXde rdv ttvXmv ri}<i 
 rroXecoi, Kal yp^aro BiaXeyeaOac avrio ev rfj oBm rrepl 30 
 rq^ OLKoBo/J,y}^ rov Trpairoypiov Kal rrepl rdv BefieXlayv rb 
 TTcbi red(t)(TLV, ecoi ore rfxOov eh rov roirov eKelvov, ev a 
 rrjv oiKoBop,tjv e/BovXero yeviaOac • Kal elirev, "^flde /SovXo- 
 fiai rrjv oiKoBofirjv yevecrOai." Kal 6 dirocrroXo^, " Nal" 
 <b)]aiv, " Kal yap 6 rorro'^ ovro^ iiriry'jBeios ecrri vrpo? rrjv 35
 
 230 Codex Apockyphus Novi Testasienti. 
 
 oIko^o^i'jV •" r)v he 6 totto'^ aXacoST]';, koL vSara iroWa '))v 
 eKel. Aeyei ovv 6 /SacrtXev-;, "^'Ap^at ktI^eiv •" 6 Se €(f)>j, " Nvv 
 ov 8vva/xai ap^aaOai Kri^etv ev tm KUtpo) tovto)" Kal 6 (3a- 
 acX.ev<;, " Uore ovv,'^ (ptjac, "Svvr] ;'' 'O Be ecfiti, " ^Ap')(oiu,ai airo 
 5 Alov, Kai rekicTKOi iv tm 'B,av6tKa}" 'O 8e /3aaL\€v<; Oav- 
 fMdaa<i e'cTrev, " Hacra oIkoSo/jLtj 6epov<; olKohofiGlrac • av 8e 
 iv TO) ')(eL[jbo)Vi Svvaaac oiKoSofiPjaac koX KTiaac TraXanov ; 
 Kal 6 ciTToaToXo^ eiirev, " Ovtw^ 6(f)el\ei yeveaOac, Kal aX- 
 Xw9 ovK e^ei." Kal 6 /BaatXeu^ ^'</"7' " -^^ roivvv tovto eBo- 
 
 10 ^e aoi, Bi,aj(apa^6v fj,oc, ttco'? yiveTai, to epyov, eTretSr; Bca 
 '^povov €p)^o/j,ai eV^aSe." Kal 6 aTrocTToXo^ Xa^cbv KaXa/MOv 
 Bte-^dpacrcre fierpcov tov tottov, Kal Ta<i fiev 6vpa<; earrjae 
 Kara, rrjv dvaroXrjV tov 7)Xlou (3Xi.7reLV Trpo? to <^w?, tcl^ Be 
 6vpiBa<; KaTa Bvatv 7rpo<i tou? dve/xou<;, to Be dpTOTToteiov 
 
 15 7rpo9 fJuea-rjixlSplav eirolrjcrev eivat,, tov Be dycoyov tov vBa- 
 T09, TOV et? T)]V vTTrjpeativ, etV to dpKToov." 'O Be ^acriXevi 
 iSobv elrre tco aTrocrroXo), " AXrj9cb<i TeyylTT]^ el, Kal Trperrei 
 croL /3a(TiXeuacv e^virv^peTelaOai •" Kal rroXXd avTcp KaTaXei'^a'^ 
 dirTfXdev. KaTa Be Kaipov direaTeXXev dpyvpta Kal Ta 
 
 20 eiriT^Beia, Ta re Trpo? tijv t,(0}]v avTov re Kal tmv epya- 
 TO)V. 'O Be Xafi^dvcov iravTa MKOvofiei 7repiep-^6fi.evo<i Ta 
 da-TT) Kal Ta irepi^ 'ycopla, BiaBiBwv Kal evae/3eia<; irape^cov 
 TOL<; Trevijai, Kal Te0Xi/j,ju,€vot^, Kal dvecriv 7rapel-)(ev avTot<i 
 XeyoiV, " OlBev 6 /SacriXev^ jBacnXtKOiV Tev^aaOai d/xoi- 
 
 25 ^(av, 7revr]Ta<i Be 7rpo<i to Trapbv dvairaveaOaL XP'l" MeTa 
 Be TavTa 6 ^aaLXev<i vrpo? tov diroaToXov aireaTeiXe irpecr^ev ■ 
 Ttjv, ypd-^a<i avTQ) TaBe, " Xrjfxavov fxoi, tl 7r€7roi7jKa<i, rj Tiva 
 aoL dirocTTelXo), rj tlvo<; XPV^V^" '^ ^^ d'rrocrToXo'; dTrocrTeXXec 
 avTa Xiyav, otc to irpaiTcopiov eKTiaTai, fxovrj Be rj aTeyr) 
 
 so TrepiXeLTreTOL. 'O Be /SaatXeix; uKovaa^; eirep^'^ev avTO) 7rd- 
 Xiv ^oucr/of Kal dpyvpiov dcrrj/j,ov ypd^a'i avT(p, otc, ei 
 yeyove to irpaLTOipiov, (TTeyaaOrfTw. . 'O Be diroaToXc^ 7rpo<; 
 tov Kvptov eiTrev, " E-vxapiaTw crot, Kvpie, KaTa irdvTa, otl 
 direOave^ 7rpo<i oXuyov, iva eycb ^ijcrco diBlco<i ev crot, Kai 
 s.'s TreirpaKd'^ fxe, 7va iroXXou^; eXevdepoi}ar)<^ Bi f/xoO." Kal
 
 XII. Acta Saxcti Tiiom.e. ii3l 
 
 ovK eTravero rov SiSdcTKeiv, Kal ava'\\rv')(eLV rov<i TeOXi/Mfie- 
 vov<i Xeycov, on " Tavra 6 Kvpio'i (i^Kovo^rjaev rj/Jilv, Kat av~ 
 T09 Trapi'^ei eKucnu) r^iv Tpo(f)i]v • avro^ jcip iariv o Tpo- 
 (f)6u<; rwv 6p(^avoiv koX oiKov6p,o<; rcov '^^rjpcov, Kat iraat 
 Tot9 T€dXi/x/ji,€voi<; avro<i ylveraL avecn<i Kal avdirava-t'^. ' 5 
 ' Ore 8e wapeyevero o fiacFikev^; ei9 rrjv ttoKlv, e^y]Ta^€ to 1)9 
 0tXoL'9 avTov irepX rov Trpacrooplov, ov eKTcl^ev IovBa<i 
 6 Kal ©cop,d<; • eXeyov 8e avToi, on ovre iraXdnov eKncrev, 
 ovT€ aXXo n eTrolrjaev, o)V iTrrjyyelXaTO TrotrjcraL, dXXd ire- 
 pLep')(eTaL Ta9 iroXei^ Kal rd^ 'yiopa^;, Kal eln t'%ei, Trdvra 10 
 SiSoicri T0i9 irevrjat, Kal ZthdaKei 6ebv k'va, Kal vocrcvvTa^ 
 depaweveL, Kal Bai'fiova^ direXavvei, Kal dXXa TroXXd Troiei 
 irapdho^a • Kal vofii^o/nev t)fieL<i, on /udyo<i eanv dXX! al 
 eua'TrXay')(ylaL avrov Kal al iua€i<; al hwpedv ef avrov yi- 
 vop-evac, tn Be to uTrXovv avrov Kal irrceiKti; Kal rb ti}9 is 
 wiarew^ avrov arjfjiaivei, on 8lKai6<; ianv, i) drroaroXo'i 
 rov deov rov veov, ov avrb^; KarayyeXXet ' cryi/e^&)9 yap vrj- 
 crreveo Kal ev-)(erai, Kal dprov iadiec puovov fierd dXaro<i, 
 Kal rb Torbv avrov vScop, Kal cf)opel ev Iptdnov, elre iv 
 evSiq, e'lre ev ')^6ifi(ovi, Kal ovStv rrapd nvo<; Xafx^dvet, 20 
 dXXd Kal, d e^^et, dXXoL<i BIScoctlv.'^ Tavra uKOvaa'^ 6 ^aac- 
 Xei'9 rai^ ')(ep<T\v avrov ri]v oyjnv 'iTpo<ierpL-^€, ri-jv Ke(f)aXi]V 
 avrov KU'0)V eVt &pav 7roXX7]v. Kal pier err epL-^aro rov 
 ejxTTopov rbv dyaybvra avrov Kal rov arroaroXov, Kat elirev 
 avro), "'EiKnau'i fioi, rb iraXunov ;" '0 8t ecprj, " Nal, eKnaa. 25 
 'O Be /3aaLXev<i elirev, " Ilore ovv vrrdywpLev Kal ^Xerrcofj-ev 
 avrb r O Be dTTOKpcOeh €<prj, " Nvv avrb IBelv ov Bvvacrat, 
 dXX drav rov /Stov rovrov e^eX6r)<^, fSXeTrei^; avro.'^ 'O Be 
 ^aaiXevf; rrdvv opytaOeh eKeXevaev vrrb Becrfibv yeveaOai 
 rov re epLiropov Kal ^lovBav rbv Kal Gcop-dv, Kal €69 (f)vXa- so 
 Kr]v /SXTjOfjvai, e(o<i dvaKpiva<; p^dOy, rivi eBoOrj rd rov 
 ^acnXew-i, Kal ovro)^ avrbv drroXear} fierd rov ipcTropov" 'O 
 Be diToaroXo^i -y^atpcov dirrjec eh rb Bea/j-conjpLov, Kat kXeye 
 ra> ifXTTopw, " Ml] (f)o^ov /xrjBev, dXXd /xovov irlarevcrov rco 
 Bi e/xov Kripvcrao/Mevo) 6e(p, Kal nrrb /xev rovrov rod koct/xov ss
 
 23£ Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 iXevdepcoOrjcrr], airo he tov yu-eWoi/ro? alcovo<; ^o)i)V KO/xtarj.^ 
 'O Be /3aai\eu^ iaKeirrero, Troup Bavdrw avrov'i avoKoxxet. 
 ''Hi Se eSo^eu avTco irvpl KaraKavcrac avTov<i e/cSe8a/jyu.e- 
 vov^, avrfi ttj vvktI FaS, 6 tov /3acrtXea)9 d8e\(f>o<;, e'/ca- 
 
 5 KOVTO, /cat Bca rrjv Xvirrfv Koi rrjv iTrlOeaiv, i]V o (3aai- 
 Xeui eiraOev, i^api]9r) acjyoBpa • koI p,6TaTrefM\lrdfji€vo<; tov 
 ^aaiKea el-rrev avTM, " 'ASeX<f}€ ^(urtXev, tov oIkov fiou koi 
 TO, T6Kva fxou irapaTidrjiJbi aoi ' iycj yap Bca t)jv eiDjpetav 
 TVjv crupL/Sdcrdv croL eXvTn'jOtjv, koX aTrodv/jcrKO), koi iav /xtj 
 
 10 eTrk\6r]<i TTJ Tifjiwpia KaTo, tP]<; Ke6a\i']'i eKeivov tov fidr/ov, 
 ovK dvairavcrrjf; pbov Tr)v "^v-^^rjv eiv aBov." 'O oe ^acnXevi 
 T(o kavTOV dBe\(j>a> elirev, " AC 6\'q<i vvkto<; tovto iaKeiTTO- 
 fMTjv, TO TTw? avTov OavaTcoao) • tovto Be fiot eBo^ev tv 
 •jrvpl avTov KaTaKavaac tKBapivTa, ov jxovov Be avTov, 
 
 15 dWa Kol TOV efMiropov tov dyayovTa auTov." Kai &)<? 
 difjitkovv, i^rfkOev ?/ "^v^ij FdB, tov dBe\(f)ov tov /3aac\.eco<; ' 
 6 Be /SaaiXeui iTrevOrjae tov FdB acjjoBpa ' irdvv yap ainov 
 y)yd7ra, kul irpoaeTa^ev eh /3aaiXi/crjV icrdrJTa Kat ttoXvtl- 
 fjbov KrjSevdPjvat auTov. Tovtcov Be yevop-e'vcov ti]v '^xr)^^]V 
 
 20 TdB, TOV dBeXcjjov tov ^aaiXeco^, dyyeXoc irapaXa^ovTe^ ek 
 TOV oupavov dvi'jyayov, viroBeLKvvovTe^ avTw tou? eVet to- 
 TTou? KOI oiK)]crei<;, Kal i^eTd^ovTe^ avTov, "Eh ttolop tottov 
 ^ovXet oltcqa-at ;" "OTe Be {f/yiaav eh t^]v OLKoBofiijv Ocofia 
 TOV drroaroXov, fjv eKTLcre tm j3aaiXel, IBcov avTrjv 6 FdB 
 
 25 elire rot? dyye\.OL<i, " Aeofxai vp^Mv, Kvpiol fxov, et9 €va tmv 
 KaTcoyeojv ockcov tovtcov avy^copfjaaTe fioi olfCqcraL. Oi Be 
 €(f>r]aav avTO), " Ov Bvvaaac olKijaac iv TavTrj ttj OLKoBop^rj. 
 'O Be elirev, " Aid tI ;" Aeyovaiv avTcp, " Tovto to iraXdTiov 
 eKelvo eaTLV, o a)KoB6p,7]crev 6 ')(pi.aTiavo<i eicelvo<s tm dBe\<^(p 
 
 30 aovT 'O Be eJ-rrev, " Aeo/j,ac vp,wv, Kvpcol p,ov, avy)(Oip/)(TaTe 
 p,ot direXdelv Trpo'i tov dBe\(f)6v p,ov, I'va dyopdaw irap 
 avTov TO iraXuTLOv tovto • ov yap oiBev 6 dBeX(f)o<i p.ov, 
 OTTolov icTTi, Kal TTiirpdcrKei p,oi avTo." Totc oi ayyeXoi 
 d(pfJKav T)]v '^v-)(r]v tov TdB • Kal iv tm evBveiv avTOV<i 
 
 ^'' avTov TTjV €7ri,Td(j}iov (TToXrjv iTrearfKOev avTco Kal rj '^v)^']
 
 XII. Acta Sancti THOMiE. 233 
 
 avTov, Kol eXeye roU irepi avTov earoiaiv, " KaXeaare fioi 
 
 Tov d8eX(f)6v fjbou, iva alr/jaco/xev Trap aurov alrijaiv [iiav. 
 
 EuOe(o<i ovv €v>]yye\Laai'TO ru> /SacrtXei avroiv Xeyoure'i, on 
 
 *' 'O dBeX(f)6'i aov dvet^yjaevy 'O Se /3acnX6i)<i iK7rrjB7]aa<; crvv 
 
 TrXy'jdet TroXXro rip-)(ero irpo^ tov iSiov dS€X(j)ov, koI €l<;€X9d}v * 
 
 ecrrr] Trpo'i T7JP kXivtjv avrov, w^nrep eKTrXrjicro^;, /jli) Svvd- 
 
 /j,€vo<; XaXijaaL uvtm. EcTre Be 6 dBeX(^o^ avrov, " OlBa 
 
 Kal 7re7r€i(r/Mai, aSeX(^e, on, et n<; j]rrjcre ere ro "jimlctv Tr]<; 
 
 (3acnXeia<i aov, BeBcoKa^; dv virep kfiov • Blo d^ioi ere ira- 
 
 paayelv fiot ')(iipLra jjuiav, rju airovfiai ere, iva 7roLi]crr]<; /moi.^^ lo 
 
 'O Be ^aaiXeix; diroKpiOeU eiirev, " Kal rl eanv, o alT€t<i 
 
 TTonqaai fie ;" 'O Be ecfyr], ''"OpKrp /xe TrlcrTcdo-ov, on fiot ira- 
 
 pi)(eL<^" Kal M/xoaev avru> 6 jSacnXeu^;, on, " ^Evtoc^ irrrdp- 
 
 ')(Qval jJboi, ov idu atTqcrr), Bmo-co aoi." Tore X^yei, "To ira- 
 
 Xdnov eKUVo, ro ev roti oupavoU, o e;^st9, ttcoXtjitov /xou^ i,-, 
 
 Kal 6 ^aaiXevi elirev, " 'Efiol rraXdnov iv rot<i ovpavol'^ 
 
 rroO^v UTTapj^ct ;" ' O Be e(f>r], " ^E/celvo, b rnxoBofxr^ae aoi 6 
 
 ^pL^Ttavo^ ixuuo;, 6 o)i> vvv iv rat Bea/xtonjpcu), bi> rjyayk 
 
 croc o efjLTTopo^ dyopdcra<i traph Irjcrou nvo<;^ Tov Be d/j,rj- 
 
 ■)(avi'-jyav-o^ Xkyst aurrp irdXiv, " Tov BovXov Xeyco iKelvov 20 
 
 rov 'E;3p%lov, bv i/SouXov KoXiaa;, &>> iTrlOeaiv nva irap 
 
 avrov TraOoiv, icj) bv Kdyoi Xv7rT]9eii direOavov Kal dve- 
 
 ^Tjaa vvvT Tore 6 /SanXevi el<; eTTLcrracriav eXOoov crvv- 
 
 7]KS irepl ra)V Biat^spovrcov avno Kal fieXXovrcov alwvlwv 
 
 dyaOoiv, Kal elrrev, " Exelvo ro TraXdrtov 7roiX?)cral croi ov 2.'> 
 
 Bvva/jbai, ev)(op.aL Be elaeXdelv et? avro, Kat oiKijcrai, Kal 
 
 Kara^icoOfjvaL rcov olKTjropwv avrov • av Be dXrjdco^ el ^ov- 
 
 \ei irpiaaOaL roiovro rraXdnov, Ibov 6 av6pforro<i ^rj, Kal 
 
 Kri^ei aoi eKelvov /SeXnov.^^ Kal ev9eo)<; 7refiyp^a<i €^i]yayev 
 
 GK rov Be(TfM(iir7]piov rbv diroaroXov, Kal rov efnropov rov 'o 
 
 erfKXucrOevra auv avrco Xeyrov, " A^o/.LaL aov, di^ dvOpcorro'^ 
 
 Beofxevo^ rov BtaKovov rov 6eov, "iva ev^rj virep ep.ov, Kal 
 
 BerjOf)^ eKelvov, ov BidKovo<i vTrdp-^ei^, 'iva jjlol dcp/jarj Kal 
 
 TraplBrj, a €('? ere Bierrpa^dfJbrjv, Kal evedvfiijdijv Biarrpd^aaOat., 
 
 Kal d^tov ixe yevsadai olKqropa eKeivi]<i t>}? ot/c/jcretos", ^■' 
 
 30
 
 234 Codex Apocrypiius Novi Testamenti. 
 
 rjairep iyco jjbev ovSev eKa/xov, crv Si fioi €Kri<Ta<; fx6vo<; 
 KUfiav, cruv€pyovaT]<i aoc t^9 'Xj'J-pi'TO'i rov 6eov crov, Kol 
 Iva yivcofiai. vTnjpeTT)^ Kayo), koX hov\evao3 rw deo) roxnw, 
 (p (TV Kripvaaei,<i" Kal 6 aSeA,^09 avrov irpoaTreaoov tu> airo- 
 
 5 aToXw eXeyev, " Aeofxat aov, Koi ik€T€vco efiTrpocrdev rov 
 0eov aov, iva ci^lo^ yev(op,at t;"}? tovtov hcaKovia^;, koi 
 VTTijpecria^;, Kai Kk-qpcdOoj d^io<i yeviadat, tmv ocpdevTfov /xoc 
 VTTO TOiV ar/yeXxov avrovT 'O Be dirocrToXo'! %rt/3a \rj(fid€i<; 
 ei/Trev, " ^E^o/moXoyovfMal croc, Kvpie 'Itjctov, on a'TreKa\w^a<i 
 
 10 aov TTjv aXijdeiav iv T049 avOpcoTrofi tovtol<^ • av yap el 
 jXQVo^ 6eo<i rrj^ d\T]6ela<;, Kal ov^ erepo^; • ical av el 6 to, 
 Trdvra elBco<;, rd rol'i ttoWoc^ dyvcoara • av el, Kvpi.e, 6 iv 
 irdatv eva7r\ay)(yiav Kal <f>ecS(o 7rotov/jL€vo<; toix; dvdp(07rov<; • 
 oi yap dvOpcoTTOt Bid tt)v irXdvrjv ttjv ovaav iv avTOi<i 
 
 15 irapelBov ae, av Be ov TrapelBe^i avrov<;. Kal vvv alrov- 
 fievov fiov Kal iKerevovTo^; ae Be^ai rov ^aatXea Kal rov 
 TOVTOV dBeX(f)bv, Kal KaTa/iit^ov avT0v<; ei? T7jv aijv Trot/jivrjv, 
 Kadaplaa^ avTov<; tm aoi XovTpco, Kal dXeiyjraf; avToix; Ta 
 acp eXado dird Trj^ Trepie-)(ovar]<i avTov<i 7rXdvri<^ ' (pvXa^ov Be 
 
 20 avTov<; Kal diro tcov Xvkcov, (pepcov auTOV'i iv toi<; aov 
 XetfMcoaL * TTOTiaov Be avT0V<; diro ti)^ dp,/3poai(oBou'i aov 
 7rr}yP]<i t/}? /jlt] TedoXcofxevrj'^, /J->']Te Xijyovaiji; • BsovTaL yap 
 aov Kal iKeTevovat,, Kal (SovXovTaL viryjpeTat Kal BidKovoi 
 aov yeveaOac, Kal eveKev tovtov evBoKovai Kal Biw^^di^vaL 
 
 25 tnro TOiv i-)(9p(x)v aov, Kal Bid ae vir avTwv fiiarjOfjvai, 
 Kal v/3p(,a6/)vaL Kal diroOaveZv, o)? Kal av virep r)/jLa)v Tav- 
 Ta irdvTa €7ra6e<;, 'iva r)/j,di 7repi7roL)']ar] Kvpto^ wv Kai 
 dX7]dd)<i TTOijjiqv dyad6<;. Xv Be 809 avToi<i, iva e-)((oaLV iv 
 aol fi6v(p Tt]v TTapprjaiav Kal Tt]v irapd aov ^oi}0etdv t€ 
 
 30 KoX eXiriBa ti}^ aoiTi]pia<; avTcov, ?^9 eKBe^^ovTai irapd aov 
 fiovov, Kal iva /Se^aicodcbaLV ei<; Ta ad /xvaT/]pia, Kal Be- 
 ^(OVTat TO)V aow -y^apia/jidTcov Kal Boiprj/xdTwv Td TeXeta 
 dyadd, Kal dv6i]acoaiV iv Trj afj BiaKOvla, Kal TeXea<popi']- 
 acoaiv iv tco iraTepi aov." 
 
 35 Udvv cvv BiaT€devTe<i iv tm diroaToXw re /BaaiXev^
 
 XII. Acta Sancti Tiiom^. 235 
 
 rovvBa(f>6po<; Kal 6 tovtov d8e\(f>b'i PaS e'lTrovro avrw, firjo 
 6\(ii<i ava-)(wpovvr€<;, Kal aurol i7rapKoOin-e<i roh Seofj.evoL<;, 
 iraac StSoi'Te? koX dva'iravovre<i iravra^; • ehenjOricrav he avrov, 
 I'va Kol rrjv cr<f)pa'yiBa tov Xovrpov Bi^ayvrai Xotirov, koI avToi 
 Xeyoz'res" uvtm, " H'^^oXa^ovacov ro)V ■\^v')(wv rjficov, kol irpo- s 
 Ouficov rj/jLMV ovTwv TTcpl TOV 6eov, So9 ■t]ijZv Tijv acfipaylBu ' 
 rjKovaafiev yap crou Xeyovro^, otl 6 ^eo?, bv Krjpvcraei';, Bta 
 T77>> avTov cr(f)payiBo<; eTrtyiVoicrKec to. i8ia Trpo/SaraS^ 'O Be 
 aTToaToXo^ ec^rj avrot<;, " Kal yaipoi kol Biofiat vfxo)V Xa^elu 
 TTjV a(f)paytBa rainrjv, Kal Koivcoinjaac /xoi et? ttjv ev')(aptcrrLav lo 
 ravTTjv Kal evXoylav rov Kvplov, Kal reXeicodyjvat iv avrfj. 
 ovTO<; yap iart Kvpio<; Kal deo^ ttuvtwv ^Ii-jcrov^ Xpi(7T0<i, 
 bv Kypvcra-o), Kal avTb<; TraTtjp dX7]6ela<;, et9 bv v/u-a? tti- 
 arevetv iBlBa^a." Kal iKeXeuae TrpocreveyKelv avrov'i eXaiov, 
 iva Bia rov iXai'ov Be^wwaL tIjv cr(f)paytda. "RveyKav ovv to 15 
 eXacou, Kal Xv^vovi dvfjyjrav iroXXou'i • vv^ yap i]v. Kal 
 dvaaTa<; 6 d7r6cnoXo<; ia(f)pdyi,a€V auroix; • direKaXv^Orj Be 
 avTol^ 6 Kvpio<i Bia (l>o)vrj<; XeyoiV, " Eip7]VT] v/xlv, dBeX(f)oL" 
 01 Be (jicovtj^; fjbovov rjKovaav avrov, rb Be el,Bo<; avrov ovk 
 elBov ' ovBiTTo) yap rjcrav Be^dfjuevoi rb i7na(f)pdytcr/jia t?;? 20 
 a<^paylBo<;. Aa/Scov Be 6 drroaroXo'i rb eXatov, Kal Kara- 
 ^e'a? eirl rf/? K€(paXri<; avrcov, Kal aX.eti/ra9, Kal yplcra^ av- 
 T01/9 I'-jp^aro Xeyeiv, " ^EX6e rb ay tov ovo/xa rov Xpiarov, 
 rb vrrep rrav ovo/xa • iXde t) BvvafjU'i rov vyfriarov Kal tj 
 evaTrXay)(yui rj reXeia • iX6e rb -^dpicr/jia rb v-ylncrrov • eXOe 25 
 rj fii^rrjp 77 evaTrXay')(yo<i ' eX6e, 1) otKovofMia rov G.ppevo<i • 
 eX6e rj ra fivarripLa drroKcCXvirrovaa ra drroKpvipa ' iX6e rj 
 pbrjr-qp rcav errra oikwv, "va r] dva-rraval'^ croi et? rbv oyBoov 
 oIkov yevqrai • eXde, 6 7rpe<;^vrepo<; rwv rrevre p,eXa)v, voo'^, 
 evvola^i, (j>povr]aeco^, ev6vfi^cre(o^, XoyicrfMov • Kotvcovrjcrov •'"' 
 fjuera rovrcov ro)v vecorepcav • eA,^e rb dyiov rrvevjJba, Kal 
 KaOdpLcrov rov<; ve(ppov^ avrwv Kal rtjv KapBiav, Kal em- 
 a(f)pdyicrov abrov^ eh ovo/ia rrarpo<i Kal vlov Kal ctylov 
 TTvev/xaro^.'^ Kal cr^payiaOevrcov avrcov oi^Oq avTOi<; vea- 
 via<; XapurdBa dvrifxfxivrjv Karey^rov, (o^ Kol rov<; Xv)(^i'ov<;, C5
 
 23t> CODKX Al'OCRYrilL'y XoVI TESTAMLNTf. 
 
 ainoix; rf) tov ^a>T09 avrfj^ Trpos^dXfj dfMavp(o6))vaL. Kat 
 i^e\6u)u d(f>av't]'i avroi^ i'yevero. Ehre he 6 d7rocrToX.o? 
 7rpb<i TOV Kvptov, " ' A'^copyjTov I'lfilv, Kvpce, to <^co<; aov iaTi, 
 KUi ou Bvvdp,e0a cfyepeLV avTo • p.€lt,ov yap tan t?}? ////ere- 
 
 5 pa<; o'v|rea)<j." Avyov<; Be jevofjcevov Kal Bia(pavcrai'TO'i kXu- 
 aa<i dpTOV Koivcovov'i avTov<; KaTeaTi]ae rP]^ ev^apicrTia<; rov 
 Kvpiov. "E^aipov Be koX lyyaWLOiVTO, ttoWoI Be Kal erepoL 
 7naTev(Tame<i 'jrpo<;eTLBevTo, kol yp^ovro eh to Kora^iryiov 
 TOV acoTi]po<i. O Be d7r6aTo\o<i ovk eiTaveTO K'i]pvaao)V, 
 
 10 Kal \eya}V avToh, "^Ai'Bpe<; Kal <yvvalKe<;, iralBe'i Kal Kopac, 
 veavidKOL Kal irapOevoi, aKp-aloL Kai yr/paXeoL, oi re Bov- 
 Xot oi re iXevdepot, dire-^^eaOe tPj<; iropveia^ Kal t>}s 7r\eo- 
 ve^la^, Kal tPj^ ipyaala^ rfj'i yaaTpo'i ' iv yap TouTotf tol^ 
 Tpi<rl Ke^aXaioL<; yiveTat rraaa dvo/nia. H. yap iropveia 
 
 1"> TTIjpOL TOV VOVV, KoX TOV'i tP]^ '^^X'l^ 6<p0a\flOV'i <JK0Tit,ei, 
 
 Kal e/jLTToBiov yiveTuc tt}'? tov crcop-aTo^; TroXiTeLa^; el<; aade- 
 veiav fieTaTidovaa oXov {tov dvOpwrrov, Kal el<i vocrov ifi- 
 /3dXXovaa oXov to acofxa). 'H. Be dTrXijoTLa el<; (fio^ov Kal 
 ala-)(yvriv KaOlaTijai Tip ■\^v)(i]v, ev Toh toO aoi)/jLaTo<i iiirdp- 
 
 20 ■^ovaa, Kat Bcapird^ovaa to, dXXoTpta, {Kal TavTtjv vTroy^riav 
 e^ovcrav i) diroBlBovcra aXXoTpia TOi<; BeaTroTai^i). 'H Be epya- 
 ala TTj'i KoiXla^ ejf ^povTlBa<i Kal fiepl/j,va<; e/ji^dXXei Tyv 
 ■\^v)(l]v, (tovto fiepi/xvcoaav, p,y dpa evBei]<i avrcov yemjTai, 
 Kal t6)v iroppooOev avTov tmv ovtwv OeaOfj), Endv ovv 
 
 25 uTraXXayrjTe tovtcov, ylveaOe d<pp6vTLBe<i Kal dXvTTOo Kal 
 d(f)oj3oi, Kal Trapafievei vp.lv iKelvo to Xe)(^9ev viro tov croi- 
 Trjpo<}, " Mi) /j.epip,Vi]ar]Te et? Tj)y avpLov, i) yap avpiov /xe- 
 pip,vt']aeL eavTi}^. MvijpovevaaTe KUKelvov tov Xoyov tov 
 irpoeiprip.evov * ^Epi^Xe-y^aTe eh tov^ KopaKa*;, Kal diriBeTe 
 
 3.0 eh Tcb TreTeivd tov ovpavov, oti ovTe oireipet, ovTe Oepi- 
 ^ec, oi/re avvdyec eh Td<; dirodi'iKa';, Kal 6 ^609 oiKOvoueZ 
 avrd ' irocra fidXXov u/ia?, oXtyoTriaToc ; AXXa irpo^Be^aade 
 TTjv TOVTOV Trapovalav, Kal eh avrov ra? eX7riBa<; €-)(eTe, 
 Kal TTiaTeveTe tco 6v6/xaTi avTov • avTO'i ydp ecTTiv 6 
 
 35 KpLT7]<i tftiVTWV Kal veKpoiV, Kal avTO^ diToBlBwaLv evl eKa-
 
 XII. Acta Sancti Thom.e. :i37 
 
 ar(p Trpo'i to*? irpd^ei'i avrov iv ry eXeucret ainov Koi uttl- 
 (f)arei'a rrj vcrrepq, ore ovk e^ei ov8e\<i Xoyov uTroXoyia^;, 
 /xeXXcov Trap" avrco Kpiveadai ox; fn) uKovaa^;. Oi yap k7]- 
 pvKe<i avrov et9 ra reaaapa KklfMara t)]<; olKov/Jiein]<; ktj- 
 pvacrovcTL • fxeTuyvoiTe ovv Kac TnarevcraTe ttj eirar/yeKia, Kat s 
 he^aaOe ^vyov rrpavrriTO^ kol (f}opTLov i\a(f)pbv, Iva ^r;- 
 cTT/re Koi firj aTroddvijre. Tavra KTi']aaa6e, ravra (f)v\a- 
 ^aa9e, i^iXOere utto tov <JK6rov<;, I'va to </)a)9 v/j.a<; Trpo?- 
 Se^T]Tat • eXdere Trpo? rbv 6vt(o<; uyaOov, I'va Trap avrov 
 ri]i' x^pcv Be^ijaOe, Koi ro avrov arj/xeiov eyKarad /)<T7]a6e lo 
 ral<; v/j,er6pat<i ylrv^al*;.^^ Tavra elirovro's avrov rte? 
 ro)V irapovruiv elrrov avrcc, " Kaip6<; ian rovrov ^pecoarr^v 
 diroXal^elv ro p^eo9." 'O Bk elirev avroU, " 'O /u-kv Kvpio<; rov 
 vpt'ou? ciel ro rrepLcraov dT7o\a(3a.v ^ovkerai, ripLO.^ ro heov 
 avro) S(b/ji€vy Kal ev\o^/t]aa<; avrov<; eXa/Sev dprov Kat 15 
 eXaiov Kal '}ui)(avov Kal d\a<;, Kal eScoKev avrol'i cfyayetv • 
 auT09 8e rrapifjiztve rf) eavrov vrjareia' efieWe yap t) kv- 
 piaKi] iwKfiaiveiv. T/}? Se vvKro'i eirtovarj^ Kal KaQevhov- 
 ro<; avrov iXdcov 6 Kvpto^ earrj tt/oo? rfj Kec^aXff avrov 
 Xeyoav, " OcofMu, dvaara^ opOpov, kuI ev\oyr]aa!i rravra^, 20 
 fiera Tt)v ev')(riv Kal hiaKOviav aireXOe Kara rrjv dvaroXcKijv 
 6B0V aikca Bvo, Kal eVet Bel^co iv aol rrjv ifiijv So^av • 
 Bt o yap d'irep-)(ri, iroXkol rrp6'^(^vye<i /xot yevi](Tovrai, Kal 
 eXey^ei? ry-jv (^vaiv Kal n)v BvvafMtv rov e^Opov.^^ ^Avaard'^ 
 Be drro rov vrrvov eXeye roZ<; dBe\(f)0L<; rol'i ovai avv av- l>5 
 Tfo, " TeKva Kal dBeXcpol, 6 Kvpio<i /SovXerat rl rrore cn]fie- 
 pov Bl ifiov Btarrpd^acrOat • aXX' ev^cofieOa Kal Bei^Ooijxev 
 avrov, iva firjBev ifiTToBiov yevijrai i)p2v 7rpo<i avrov, aXX 
 d)9 rrdvrore Kal vvv Kara ro avrov ^ovXrip,a Kal OiXrjfia 
 yevrjrat Bt j/yuwt'.'' Kal ravra eiTrovro'i avrov eTredrjKev oO 
 avrol'i Ta9 ')(elpa<; avrov, Kal evXoyrjcrev avrovi. Kal K\a- 
 aa<; dprov rrj<i ev-)(apicrrla<i fzereBcoKev avrol^ elrrcov, " "Earac 
 vfxlv avrr) 77 ev)(apLcrria et<? evcnrXarj^lav Kal eXeo? koX 
 d/xoL^rjv, Kal firj et9 Kpl/xay Kal avrol elrrov, " ^Afi^jv." 
 
 Kal e^rjXOev 6 diroaroXo^ rod drreXOelv, ottov avrov 6 35
 
 2o8 Codex Apocjiyphus Novi Testamenti. 
 
 Kupt,o<; Trpocrera^e • koX 6771)9 y€v6fievo<; tov Sevrepov fic- 
 Xiov, Kol oXvyov eKKXiva^ Tr]'^ 68ov elBe TrrM/ia veov ev- 
 fxopcpov Kelpbkvov, Kal elirev, " Kvpie, /xt) Sia rovro i^rf/a- 
 769 /xe iXOelv ivddhe, 'Iva tS&j tov ireLpaafiov rovrov ; 
 
 5 Tevecrdw toiwv to Oekrjfid aov, &)<? ^ovXet. Kai, rjp^aTO 
 ev^eadac kol Xeyeiv, " Kvpce, Kptra ^covto)v Kal vcKpcov rcov 
 K€ip,iv(ov, Kal BiaTTora irdvrwv kol Trare'p • {Trarijp Se ov 
 rS)v ev crco/xaaLv ovcrow "yfrv^MV /xovov, ciWa Kal rcov e^e\- 
 dovaoiv ' roiv yap iv fjuda/jbaaiv ovcrwv y^v-)(0)V hecnrorrj'^ el 
 
 10 Ka\ hLKa(Tri]<i • iXde iv rfj copa ravTrj, iv 77 iTTLKaXovfiai, Kal 
 Sel^ov aov rrjv So^av eh rovrov rov ^vddhe KaraKeifievov .'' 
 Kal arpa(f)el<i eiire 7rpo9 tou9 uKoXovOovvra'^ avrco, " Tovro 
 TO TTpajfia ovK dpy(t}<; iyevero, dXX^ 6 i'^Opo'i iv)]pyrjae, 
 Kal Kareipydaaro rovro, 'iva ev avroj irpoa/SaXf], Kat 
 
 15 Spare, ore ovk e')(prjcraro dXXo elZo^, ovhe evyjpyrjae Bt 
 dXXov ^(tiov, dXXa Sia rov vtttjkoov avrov. ' 
 
 Kal ravra elirovro^; rov diroaroXov Ihov hpdKwv peya^ rov 
 <f)coXeov i^eXdcov ri^v Ke(f)aX7]v avrov KaraKpovcov, Kal ri]v 
 ovpdv Kararivdacrwv iirl ri-jv yijv, Kal (pmnj /ne^/dXy ^^co/xez'o? 
 
 20 7rpo9 rov diroaroXov elrrev, " ^Epco ep-irpoadev aov, hid iroiav 
 alriav eOavdrwaa avrov, eTreiBr) eh rovro irapeyevov iXey^ac 
 rd epya pbov^ Kal (f)T]aiv 6 diroaroXo'^, " Nal elrre.'^ Kal 
 6 BpuKcov, " Twi] rh iartv iv rut "^copio) rovru) copala acpo- 
 Spa' Kal Biep')(^o/x€vr]<i avr7J<; rrore IBoiV avrijv r^pdaOrjv aV' 
 
 25 T»'}9, Kal dKoXov6rjaa<; avrrjv iTreri'^povv • Kal evpov rov 
 veaviav rovrov Kara^iXovvra avrip', 09 Kal eKoivdivrjaev 
 avrfi, Kal dXXd ala)(pd Bieirpd^aro /xer avrTj'i • KUfMol fxev 
 evKoXov r)v eirl aov eK(f)dvat avrd • olBa ydp ae rov BlBv/jlov 
 dvra rod Xpiarov, rov ri]V (f)vaiv ijfiMV del Karapyovvra • 
 
 30 Trpd^at Be ravra p-r) /SovXijdeh avrfj rff o)pn ovk edava- 
 rwaa avrov, dXX^ e7rirr)p^aa<? avrov eairepaf; Biep')(op,evov 
 Tirv|ra9 iOavdrcoaa avrov, Kal pcikiara KararoXpi]aavra rfj 
 KvptaKi] ypepa rovro Biairpd^aaOai" 'O Be diT6aroXo<i e^i]- 
 rat,ev avrov Xeycov, " 'Elire poi, iToia<; aTropd'i Kal iroiov 
 
 35 y^povi virdp'xei'i ;" Kat ecTrev avrco, " ^Eyo) rfj'-; eprrvarL-
 
 XII. Acta Sancti Thom^e. 239 
 
 Kri<; (j>vae(o<; yevvrjfjui kol ^XarrrLKo^ /SXairriKov, vtos elfxt 
 €Kelvov Tov /3Xd-\lraPT0<; Kat 7r\y']^avT0<; Toy? T€<raapa<; uBeX- 
 (f)OV<i Tov<i €ar(ora<; • vi6<; €ifit eKelvov tov errL dpovov dirco- 
 Xet'a? KaOe^ofjiivov, tov to, i8ta Xafi^dvovro'; aTrb tcov 8a- 
 vei^ofMevoov • v/69 et/it eKeivov tov tijv a^alpav ^(ovvvovro^ ■> 
 (iTTocrTdTOV, (Tvyy€vi]<i Be elfit eKeivov tov e^codev tov '/2/ce- 
 avov 6vto<;, ov rj ovpd e'yKeiTat toD IBuo aTOfiaTi • eyco elfic 
 6 SiA TOV (f)payfMov €l<;eX6d)v iv tm TrapaSelaM Kai /xeTo, 
 Eva<i \a\i')aa<i, ocra 6 iraTrjp p.ov eveTetXaTo /xol \aXi)aai, 
 avrf) • iyco el/xi 6 i^dy^a<i Kal TTvpcoaas Kdh', I'va diroKTelvrj 10 
 TOV IlSlov dBeX(f)bv, kol hi ep-ov aKavdai kui Tpi/3o\oi 
 i(f)vrj<Tav kv Trj <yfj • iyd) elpi 6 Tovq dyyeXovf; dvoiOev KdTco 
 pi-\lra<i, Kal iv Tai<i e7ri6vp,iai<; tmv yvi>aiKOJV avTov<; KaTa- 
 B)']aa(;, iva yrjyevei'i TratSe? i^ avrow yevcovTai, Kal to 6e- 
 Xripbd fMOV iv avT0i<i hiairpd^wp^ai • kyco elp.t 6 t)]V KupSiav i5 
 ^apaoi <JK\ripvva^, Xva to, TeKva tov 'laparjX (f>ovevarj, 
 Kal iv ^vy^ crKXtjpoTrjro'i KaTaSovXcoarjTai avTov>i' eycb €ip,i 
 6 TO 7rXf}do<i iv T7J iprip,(p irXavyjaa^;, OTe tov pi6a')(ov eiroi- 
 r]aav • eyco elp,i 6 tov 'Hpd)Br]v irvpoocra'i, Kai tov Kaid(f)av 
 e^dylra<; ev ttj y^evhrjyopia tov yjfevdov^ eirl JJiXdTOV ' tovto 20 
 yap e'/xot eTrpeirev • eyd) elp.i 6 tov ^lovSav e^dylra<;, Kal e^a- 
 yopdaa<i, iva tov XpiaTov TrapaSoy • eyco el/xi 6 Trjv a'/Sucr- 
 (70V TOV TapTdpov oIkwv Kal /care^coy • 6 he vlo<; tov 6eov 
 aKOvrd fie ^SiKrjae, Kal tou? ihiov<; e^ ifiov e^eXe^aTo • 
 avyyeviq^ eifii eKelvov tov peXXovTO^ uiro Ty]'i uvaToXrj<; ep- 25 
 yeadai, c5 Kal e^ovala hlhoTai 7roii]crai, oirep avTo^ ^ovXeTai 
 
 Kal TavTa elirovTO^; tov hpdK0VT0<i eKelvov, 7rdvT0<i 
 TOV 6)(Xov KaTaKovovTO<i e7rdpa<; 6 diroaToXo^i ttjv 
 (f)aivr]v avTOV et? £;i|ro9 elirev, " TLavaai Xoiirov, dvai8e<r- 30 
 TaTe, Kal ala")(yv9riTi veKpovfievo^ 6%&>9 • ecpOacre ydp aov 
 TO TeX.0? T>}9 diT(oXela<i, Kal firj ToXfia Xeyetv, a hieirpd^w 
 hid TOiV (TO)v VTrrjKOcov • KeXevco he aoi iv ovofiari tov Irj- 
 arov iKelvov tov /u,e';^pt vvv dyoiva irpo^ v/xd<i 7roiovvTO<; hid 
 T0U9 Ihlovi dvOpdnrovi, Iva tov lov aov, bv e^aXeq ei<; ^^
 
 210 Codex Apocryphis Novi Testamenti. 
 
 Tov avSpa rovTov, €KfjLv^t')ar]<;, kul aveXKixraf; Xa^fj'i e^ 
 avTov.^^ 'O Se SpciKOiv elirev, " Oinro) 6 Kaipo<; rjfj.wv rov 
 T€\ov<i e(f)daae, Ka6w<^ av e'</>r;9 • tl fie dvayKd^€i<; Xa^etv, 
 o etf TOVTOv KaT€/3aXov, kul diroOavetv Trpo Kaipov ; Ken 
 5 yap 6 e/i,09 7rarr]p eirav dvcfii](Ti]TaL Kol eK/jiv^>]arj, o eirep- 
 piyfre rf) Krlaei, Tore to TeXo<i avrov yein'jaerat." Eiire ce 
 avTcp 6 diroaroXo^, " Ael^ov ovv i'jSrj rijv <pvaiv rov Trarpo'i 
 aov." Kal 7rpo<;eX6(ov 6 hpaKwv eiredrjKe to aro/xa eVi rijv 
 TrXrjyijv rod veavlxTKOv, koX €^€jxv^T]ae ti)v %oX/)i' t^ avrov, 
 
 10 Kal Kara ^pa')(y fxev t) '^(poia rod veaviaKov, wairep irop- 
 <^vpd ovcra, tXevKaivero, 6 Se SpaKfov i(f>vcrdro. "Ore Be 
 rrrdaav rijv ')(^oXi]v eh eavrov dveairaaev 6 BpuKcov, 6 veco- 
 repo<i dva7n]hi'](Ta<i earrj, Kal Bpa/xcbv 7rp6<; rov<; 7r6Ba<i rov 
 uTToaroXov eireaev. 'O Be BpuKwv (f)vai]$ei<; €\aK)]ae Kat 
 
 \:' direOave, Kal e^e')(ydri 6 ib<i avrov Kal ?/ %oX?; ■ ev Be roy 
 roTTcp, ov 6 lo'i avrov e^e')(y6v,, '^da/xa lyevero fieya, Kal 
 Karerrodi] 6 BpaKcov eKeh>o<;. Eiire Be 6 aTrocrroXo'i ro) /9a- 
 atXel Kal rut uBeXcpco avrov, " Adhere €pydra<;, Kal dvairXri- 
 pcoaare rov roTTov, Iv to 6 BpdKcov KareiroOrj, Kal Oere 
 
 20 OefieXlov^, Kal o\'kov<; oiKoBofiycrare eirdvoi, Iva- ol'Krjcn^ 
 yevrjrai rolfi ^evoi'^r O Be vedviaKO^ eXeye ru> diroaroXM 
 fxera ttoXXcov BaKpvcov, ""H/xaprov ei9 rov vtto crov Krjpvr- 
 rofievov 6eov, Kal eh ae, dXXa Beofxai aov ' dv6p(07ro<; yap 
 el Boo /jiop(f)d'i e-)(wv, Kal oirov av deXr}<;, eKei evpicTKr)^ 
 
 25 KoX v'lr' ovBevo^ eire'^rj, to? eyco opoi ' eOeacrdfirjv yap rov 
 avBpa eKelvov, d)<; 7r(ipecrri]Kd croi, 09 kuI eXeye croi • IIoX- 
 Xa e^o) Bel^at Bia aov Oavfidaia, Kal epya fieydXa t'^6) Bid. 
 aov reXeaai, Bt 6)V fxiadov X/]-^!) Kal 7roXXov<i 7ron]aei<i 
 t,)]aac, Kal eaovrat ev uvaTravaet Kal (f)0)rl aloiviw, &)<> 
 
 30 reKva Oeov • av ovv ^cooTroi'rjaov, cfyrjal irepl ifiov aot Xe- 
 yoiv, rovrov rov vedvtaKov Kara^XrjOevra vtto rod e-)^Opov, 
 Kal ev iravrl Kacpa> €<popo<; avrov yevov. KaXco9 ovv y]Ke<; 
 evddBe, Kal irdXiv KaXo)<; tt/dov avrov uireXevarj, avrov 
 6X(o<i yu-j; dTToXenrofxevov aov. ^Eyon Be eyevofitjv avev (ppov- 
 
 35 TiBo<; Kal oveiBia/xov • eTritpavac ydp fxoi diro rf/s^ (ppovrl-
 
 xir. Acta Sancti Thom^. 241 
 
 3o9 T?}? WKT€pivrj<;, Kol uveTravdrjv, dirTjWdyrjv Se koI dirb 
 Tov Trapo^vvaiTOfi /ie ravra TrpaTTeiv rjfiaprov et9 eKelvov 
 TOP rd ivavria fie BiBd^ai-ra, koa aTroyXeaa ^kuvov tov t?}? 
 vvicTo<i avyyei'Tj, tov dvayKa^ovrd fxe e^afxaprdveiv rai<; av- 
 Tov irpd^ecnv, evpov 8e eKelvov rov ^eyyoeihrj, ovra pov * 
 (Tvyyevrj • uTrcoXeaapev Be eKelvov tov aKOTitovTa koI dfiav- 
 povvTa Tov^ eavTGv v'JTriKvovs, da py yvcoatv, d BiaTrpdT- 
 Toirrai, koX ev Tol<i epjoi^; avTCvv ala'^vv6evTe<; d'ir6a')(03VTaL 
 avTtoi', Kal al tovtwv Trpd^ei^ Te'\o<; a')(0)aiv ' evpov he eKel- 
 vov, 01) Ta epya <p(i)<; ecrri Kal al 7rpd^ei<; dXy'jOeta, d Bia- lo 
 TrpaTTopevo^ rt? ov p,eTa'yivcoaKet. ^ AnrrpCku'yrjv he kol dif 
 eKelvov, ov to y}rev8o<i irapapevei, ov Kal to KaXvppa irpoij- 
 yelTat <TK6TO<i, oTnadev Be TrapirreTac ala-'yvvrj dvaiBevopevrj 
 €V dirpayla • evpov Be tov Ka\d poi ^avepovvTa ei9 to \a- 
 jSea-dai pe tovtcov, tov t>;? d\Tidela<i vlov, avyyevP) ovTa 5 
 tt;? 6povola<;, o? Tt)v 6pl')^riv airocro^cov ttjv eavTOv ktIctiv 
 (fxarl^ei, Kal Taf 77X77709 OepaTrevwv tov<; e'^6pov<; avTfj<; 
 KaTa<TTpe<f)€i. ^AWd Beopal aov, diBpwne tov 6eov, ttoItj- 
 <t6v pe TTuXtv 6edcraa6ai, Kal IBelv avTov, tov vvv utto- 
 Kpv(f>6v pot yevopevov, iva Kal Ty,<i (f:Q)V)]^ auTov dKovaco, 20 
 ^9 TO Oavpa e^eiTrelv ov Bvvapat • o\.k eaTi yap T779 (fiv- 
 creco^ TOVTov tov opydvov tov aoipaTiKov." 'O Be uTroaTO- 
 X09 7r/309 avTov ehrev, " Edv tovtoov ttjv yvcoaiv, mv iBe^o), 
 a7ro/9aX^9, Oiairep Kal ehra^, Kal yvu}<i, TL<i 6 Taxrra Biairpa- 
 ^dpevo<; iv crol, koI pd6ri<; Kal KaTrjKOO^ yevrjarj eKelvov, •.5 
 ov vvv Bid TTJ<; ^eovar)<; aov dyd7n]<i €7rc^r]Tel<i ttjv 6eav, 
 Kal 6yp~r] avTov, Kal crvv avTw eat} eh tov alcova, Kai ev Tjj 
 dvawaixreL avTov avaTravar], Kal €69 ttjv ')(cipdv avTov ear], 
 *Av Be paOvp^oTepov BiaTe6T]<i irpb^ avTov, kol irdXiv iyrc- 
 (TTpacf)r)<; 77^09 Ta9 7rpoTepa<i aov Trpd^ea, Kal euarj'i to koX- ^o 
 X09, Kal TO (jiaiBpov eKelvo Trpoaojirov, to vvv viroBet^^^Oev 
 aoi, Kai TO diravyaapa tov <^coto9 avTov, ov vvv eTndv- 
 pel<;, BiaXddrj<i, ov povcv t?}9 t^^9 ravTri<i aTeplaKrj, aXXa 
 Kal T?79 p,eXXovar}<;, Kal aTreXevar) 7rpo9 eKelvov, ov 'iXer/e^ 
 diroXtoXeKevat Kal ovKeTC Oedarj eKelvov, ov eXeye'; evprj- 3,
 
 242 Codex Apocryphus Novi Testament:. 
 
 Kevai. Kal ravra elTTovro^; rov uTToaToXov rjp-)(ero et? 
 rrjv TToXiv Kare-^cov tiji' %et/3a CKelvov tov viov, Koi \iyo)V 
 avTU), " Tavra, airep iOedaco, reKVov, oXlya kcrrlv otto twv 
 ttoWmv, mv 6 Oeb^ e^ec • ov yap irepl tovtcov roiv (paivo- 
 s jxevcov evayyeXi^erai rj/uv, dWa jMeitpva rovrwv iirayyek- 
 Xerac i^pZv • e<^ baov he kv aciyfiarl ecrfxev, ov SvvdfieOa 
 Xe^ai Kal eKcfydvat, a /xiXXec ral<i -v|ry^ai9 rjfMcai' BiBovai. 
 Eav eiTTOJfiev, on ^co? iqfj,LU irape^^et, rovro opcofxevov eVrt, 
 Kal e)(o/j,ev avro • idv Be Kal ttXovtov, earl Kal (palverac ev 
 
 10 Tft) Koap^w TOVT(p, Kal ovo/jbd^o/biev avrov • eVetS?) elprjraL, 
 OTL BvcrK6XQ)<; 7rXovcno<i elaeXevcreTai eiV tt]v ^aaiXeiav tmv 
 ovpavojv ' el Be Kal dp.7re)(^6vr)v ea6?iT0<i el'rrcop.ev, rjv ol 
 rpu(f)covT€<i ev ra ^ia) tqvtq) dfjL(f)cevvvvTac, e'iprjrai, on ol 
 rd fiaXaKa <f)opovvTe<i ev rot? otKoc<i twv /BacrcXecov elalv • el 
 
 15 Be Kal BeiTTva TroXvreXr}, irepl tovtcov evroXjjv eiXi'](f)a/u,ev 
 TTpoae^eiv uTr avT(ov, firj jBaprjOrjvaL ev KpanrdXr} Kal p-edr) 
 Kal jjLepLfxvai^ y8icoT</cat<», Ka6d>^ Kal ev tw evayyeXiw etpt]- 
 rai ' Mi] fiepi/xvrjaijre rfj "^v^f] v/j,(bv, ri (pdyijre rj rl TrlrjTe • 
 /j,7]8e Tco acopan vp.(bv, rl evBvarjade, on rj '>\rv)(rj irXelov 
 
 20 ean Trj<i Tpo(f)i]<i, Kal to auipa tov evBvp^aro^ • edv Be Kal 
 avdiravaiv ttjv irpoaKatpov ravnjv eiTTcofiev, Kpl(ri<; Kal rav- 
 TTjii copiarai. ^AXXd Xeyop,ev vepl rov dvu> Koap^ov, irepl 
 deoxj Kal dyyeXoiV, irepl rt)^ dp,/3pocnd}8ov<; Tpo(f>7]<;, irepl 
 evBvp,dT(ov irapap,evovra3v Kal p,i] iraXaiovp,evQ}V, irepl oiv 
 
 25 6^6aXp,u's ovK elBev, ovBe ov<; ijKovarev, ovBe eirl KapBlav 
 dvOpdoiTOiv dpaprcoXcbv dve^tj, a 6 6eo^ rjToi'paae toi<; 
 dyaircocriv avrov. Ularevcrov ovv avrca Kal av, 'iva t,i](rT]^, 
 K(d eh avrov e^e rijv ireirolOrjaiv, Kal ov p.r] diro6dvT]<;. 
 OvBe yap B(opoi<i TreiOerai, Ifva avra> irpo<ieveyKr}<i, ovBk 
 
 so OvcTLOiV Beerat, Xva avrw 6var]<;. ^AXX dirtBe irpo'i avrov, 
 Kal ov irapa^Xe-yjrei'i • /; yap rovrov evirpeireia Kal ro koX- 
 Xo<; KazeiriOvfxiov ere iroi/]aet, Xva avrov dyairi'iar)^ • dXX' 
 ovre avy)(wpol<; diroarpa^rjvat, aeavrov" 
 
 Kat ravra elir6vro<; rov diroaroXov too vetp eKeivcp iroXv<i 
 
 35 oyXo? irpo^eriOero. ^AirtBatv Be 6 diroaroXo^i eJBev avrov<;
 
 XII. AcTi Sancti Tuom^. 243 
 
 i7raipovTa<; eavTOv<;, Xva avrbv iScoai • koI et? vyp-rjXov^ t6'itov<; 
 avrjp-^ovro. 'O he aTr6ard\o<i elire tt/oo? avTov<;, ""Av8pe<; oi 
 iXd6vTe<; et? ro crvveSpcov tov Xptarov, koI deX.ovre'i et? 
 Tov ^Irjcrovv TTLarevaai, airo Jtoutou tvttov Xd^ere koI iBere, 
 OTt, eav /xrj v'\^u>dr]re, ifie tov fiLKpov dedaaaOat ov Bv- 5 
 vacrOe, Kal ofioiov ovra pie vpbwv KaTOTTTevaai ov BvvaaOe • 
 el ovv epe tov vpuiv op^oiov ovTa ov SvvaaOe ISecv, idv 
 fir) eTrdprjTe avT0u<; oXir/ov eV Tr<i 'yrj<^, cKeivov tov iv vyjret 
 ScaTplSovTa, Kal vvv iv jSdOei eupicTKopevov ttw? Bvvaade 
 ISetv, el p,r] TrpoTepov eTrdprjTe eavTov<; €k t^? 7rpoTepa<i lo 
 Tro\LTe[a<; vpwv, koX tmv Trpd^ecov tmv dv(o<f>e\a)V, koL tmv 
 eTTtdvpiMV Tcov 7rapevo')(Xovacov, koX tov ttXovtov tov ev- 
 Odhe KaToXipTravopevov, Kal t^9 KTicreco<; Tr]<; e/c t?5<? <yrj<; 
 TraXacovpuevrj'^, Kal tmv evhvpdTwv twv (^OeLpopbevoov, 
 Kal TOV KoKXov^; tov yrjpoJVTO'i Kal d(pavL^opevov, eTi he '^ 
 KoX TOV (r(t)paTo<i oXov, iv 06 TavTa TrdvTa diroTeTaplevTai, 
 Kol iraXaiovpevov K6vi<i ylveTai, viroGTpe^ov el<i ttjv eavTov 
 (pvaiv • TavTa <ydp irdvTa avTO to aa>p,a dvopdol. ^AWd 
 fMoXXov el<i TOV dvOpcoTTOv rjpboiv, ^Irjcxovv XpicrTov, ov 
 K7}pvaarop,ev vpuv, Xva 97 e\7rt9 ijpLOiv et? avTov ecrTai, Kal 20 
 iv avT(p TYjv tforjv e-)(r)Te eh alcova<i aldtvwv • tva avT6<; avvo- 
 BocTTopof; rfpuv 'yevrjTai, iv TavTij tjj \(jopa, Kal dnraWd^r) 
 vpbd<i Ti]<; 7r\dvr]<;, Kal Xiprjv vpXv yevijTai cl<i tuvttjv ttjv 
 Oopv^diBrj ddXaaaav. "EaTat Be vplv Kal irriyr} jBpvovaa 
 iv TavTJ} Tjj xdipa ttj Sfv/raXea, Kal arjKos TrXr]pr)<; /3p(o- 25 
 aeo)<; iv too tmv irecvdiVTcov tottm, koI avdiravci'^ Tal<i 
 '\jrv)(ah vpcov, laTpo<; Be Kal tcov crcopdTwv" ToTe to 
 TrXrjdo^; tcov avva')(devTOiv ukovovtcov TavTa kBdKpve, Kal 
 eXeye to) diroaToXw, ""AvOpcoire tov Oeov, ov av KrjpvT- 
 Tet9 deov, rjp,€L<; ov ToXiicopev Xeyeiv, otc avTov iapuev, so 
 OTL TO, epya -qpoiv, a Bieirpa^dpeda, dXXoTpta avTov ecrrt 
 fjbT) dpeaKOVTa avTU> • el Be (XTrXay^vl^eTaL icf) r)p,a<i, Kal 
 eXeel rjpd<;, Kal pveTat, irapiBoov Ta9 irpoTepa'i rjpcov irpd- 
 ^ei9, Kal diro TOiV KaKOiV, Oiv hieTrpa^dpbeOa iv TrXdvrj ov- 
 T€<;, iXevOepol r}pd<;, Kal ov^ viroXoyl^eTai rjpuv, ovBe s*
 
 244 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 VTTOfivrjaiv TToielTai tmv irpoTepojv rjfiwv ajxapTrjfjbdrayv, 
 fyLvo/xeda auTov depdirovre^:, koX to OeXrjiia avTov et? 
 reXo^ a^op.evr 'O he a7r6aTo\o<i uTreKpivaro avrol^ Xiyoyv, 
 " Ov /caTa-v|r7/0t^eTat v/j,lv ra<; afiapria<i, a? ev TrXdvr) 6me<i 
 5 BieTTpd^aade, dWd Trapa^eirei v/j,(ov ra irapamdiiiara, a 
 Kara dyvotav ^re ireiroirfKore^;.'' 
 
 Elarfkde he eh rrjv ttoXlv 6 diroaroXo'; rov Travro'i 6'^ov 
 aKoXov6ovvTO<; avTa> • iaKeTrrero Be direXdelv 7rpo<; tov^ yovet'i 
 Tov vecorepov, ov e^iooirolriae davovra viro rov hpuKovro^i * 
 
 10 irdvv yap eBeovro auTov irapayeveadai 7rpo<i avrovi, koI eiaeX- 
 delv et9 TOV oIkov avrcov. Vvvrj he TL<i irdw oapaia al(f>VLOi(o<i 
 <f>o)V7)v di^rjice /jbeylaTrjv Xeyovaa, " ^ AiroaroXe tov veov 6eov, 
 6 eXOuiv eh tjjv ^Ivhiav, kul hovXe rov dyiov eiceivov Kai 
 fjLOVOv dyaOov 6eov • hid aov yap ovto<; KrjpvcraeraL, o 
 
 15 aoiT-qp Twv ylriry^oiv tmv 7rpo<i avTov ep-)(^o/jLevcov, Kal htd aov 
 laTpeverai rd (jdtjxaTa tcov inro tov i^$pov KoXa^ofjuevcov, 
 Kal (TV el 6 yeyov(ii<i irpocpaai'i TrdvTcov rcbv eir avTov iirc- 
 a-Tpe(p6vT(ov • KeXevaov fie d')(6?}vat. efnrpoaOev aov, iva aoi 
 d^yi'jaopuiL to, avfi/ddvra fiot, Kal Td')^a eK aov yevTjrat fiot 
 
 83 eXirh, Kal ovroi he oi jrapeaTOire^; aoi eveX7rlhe<i yevwmai 
 fxdXXov eh tov deov, ov Krjpvaaet^. Ov fj,iKp(o<; yap ^aaa- 
 vifyp-ai vTTo TOV ivavTLOv ^]hr) ')Q)6vov irevTaerov'i iveaTCJTo^;. 
 'I2<; yvvj] eKa6eKop,r}V ev i)av)(^ia to irporepov, Kal navra-^o- 
 6ev fie elpi]Vii 'Repiel)(e, Kal ovhev6<i fiepifxvav eTroiovfirjv • 
 
 25 oifhe yap dXXov Tivb<; (f>povTiha e2)(^ov" ETV)(e he ev fiia 
 TO)v 7]/jiepcov e^LOvarj^ fiov utto tov XovTpov d7n]VTr]ae /jloi 
 0)9 dvdpcoTTO'i TCi Tedopv/3T}/j,evo<; Kal evrdpaj^O'i oiv • i) he 
 TOVTOV <})C0V7} Kal diroKpiaifi ehoKet fioi elvai dfivhpd Kal 
 XeiTTT] irdvv, Kal eiTre aTd<; dvTiKpv fxov, ^Eyco re Kal av 
 
 30 V fica dyuTrr] eao/xeda, Kal Koivoiv/jaofjiev dXXr]Xoi<;, (U9 
 dvTjp yvvaiKi avfj,/u,ir/vvTat. Kdy(o aTreKpLvdfirjv avTcaXeyov- 
 aa ' Tu> opfiaaTO) /xov ov avvey€v6/j,T]v TrapaiTovfievr] tov 
 firj yrjfjbai, Kal aoi &)9 iv iMOL)(ela diXovTC fioi KoivcovfjaaL 
 7r&)9 e/xavTrjV eKhcoao) ; Kal eiTTOvaa Tavra hirjXdov dir 
 
 3} avTOV' Tfj he iraihiaKr] fxov elirov, ^EOedaao tov veov Kal
 
 XII. Acta Sakcti Thom^. 24<5 
 
 rqv avaiheiav avrov, rroi^ fMi] alSeadel<i Trapprjcria fioi 8te- 
 \k-)(9ri ; 'H Be etvre /moc • ^Eyco TrpeatSunjv elBov ofxiXijaavTO, 
 aoL. Tevofjbkvrj^ he fxov ev rfj OLKia koI Benrvrjadar)^ 77 
 o/ru^;; fiou (etv) VTToyfriav TLva vire^aXe fxoL, Koi fjuaXiara 
 OTL Bual fj,op(f>al<; ay^fidq fj,oi,. ToOto avro Kara vovu e)(ov- 5 
 aa vTTvcoaa. Kal iXdcov ev tjj vvktI eKelvrj eKoivcovrjae 
 fxoi iv rfj pmrapa fillet avrov. ^'E^Xeirov Be avrov Kal 
 r)/j,epa<; ovcrrji;, Kal e<f>€vyov dir avrov ' ev Be r^ avv^dei 
 avrov vvKrl ep-)(oixevo<t irape-^pdro /jLol. Kal vvv, o)? 
 opd^ fxe, irevre err] e^co vrr avrov ei^o)(Xov/xevr], Kal ovk 10 
 aTrecrrT) dir efwv. AW eyco olBa Kal TreTrecafjLac, on 
 Kal Balfiove<; Kal irvev/xara Kai dXdcrrope^ vrrordaaovrai 
 aoL, Kal avvrpOfMOL yivovrat diro rP]^ ^^X^^ ^^^ ' ^^^^^ ^^^ 
 virep efiov, Kal direXacrov dir ifiov rov Bi,evo)(\,ovvrd /xot, 
 BaljMOva, (tW) yevcofMat Kdyco iXevdepd, Kal crvvadpoLaOoi et9 1^ 
 rrjv dp-^aioyovov jjlov (bvaiv, Kal Be^coi-iac rb •^dpicr/ia 
 TO T0t9 avyyeveval fiov BeBcoprjfievov." Elrre Be 6 drroaro- 
 \o9, "*/2 7rovT]pla dKarda)(^ero<; ! w dvaiBeia rov e-)(6pov ! w 
 o ^dxTKavo'^ 6 p^riBeirore ripe/jbcov ! 0} 6 BvatB}]<; 6 to 1/9 eviBei<i 
 VTTordacrcov • ai 6 7ro\v/j,op(l>o=; ! cu^ av ^ovXr>dr, ^alverai ' 2o 
 T) Be rovrov ovala /jbera/3X7]drjvai ov Bvvarai • &> drro rov 
 BoXiov Kal uTrXy^arov ! w ro BevBpov ro iriKpov, co Kal ol 
 Kapirol avrov ioiKacrtv ! w dirb rov Bia^oXov rod vTrepfia- 
 Xpvvro'; rwv aXXorpicov ! o) diro rrj<; irXdin-j^; rr]<; ^pQ)/Ltei'779 
 rj) dvaiBeia ! o) diro T779 Trovrjpla^ r7]<i ep7rovaTj<i, 0)9 6<f)t<;, 25 
 Kal rovrov avyyevov<; avrov vrrdp')(ovro<i ! " Kal ravra elrrov- 
 T0<i ToO dirocrroXov iXBoov 6 Bva/j,ev7]<; earT) efxirpoaOev avrov 
 fxr}Bevb<i bp6ivro<; avrbv, el fiy) Tr}9 yvvai,Kb<i Kal rov 
 drroaroXov ' Kal (pcov^ /jbeyia-rr) ■)(pr]crd/jt.evo<; elire Trdvrcov 
 aKOvovroiv, " Tt rfplv Kai, aot, diroaroXe rod vyfrlarov ; 30 
 Tt r]pZv Kal aol, BovXe Irjaov Xpiarov ; re rjfjbtv Kal aol, 
 (TVjjL^ovXe rov dylov Trvev/jbaro^ ; Bed ri ^ovXec rjfj.d'i diroXe- 
 aai rov Kaipov rjfjLcov fMrjBeTrw evear6)ro<i ; rivo<i eveKa /3ou- 
 Xec XalSelv rjucov rrjV i^ovcruiv ; "Ea)<i yap rrj<i vvv &pa<i 
 etxpfjuev iXTrlBa xal Kaipbv TreptXenro/jievov. Ti rjfuv Kal 35
 
 246 Codex Apocrypuus INovi Testamenti. 
 
 crol ; Sv €^€i<; ^^ovaiav iv TOi<i aoi<;, koI rj/jL€l<; iv Tol^ 
 ■qfierepot<i. Tlvo<; evsKa ^ovXet TvpavvlSi kuO' 7]fxcbv X.PV' 
 (Taadai, Kal fidXLaTa auro'i aWov<; StSacr/ccut' fMt] '^^pijaaaOat 
 rvpavvlci ; Tivo<; ovv eveKa avv rwv dWoTpiwv Beet, &)? 
 3 roi<i L8ioL<i pLTj i7rapKoufievo<; ; Tivo^ eveKa e^ofMOiovcrat, t&> 
 via Tov deov toj uStKi'jcravTC Jjp.d<i ; ' EoiKa<i yap avrw ttuvv, 
 ft)? i^ avTOv diroKvrjOel^i. ^Evo/xiaa/xev yap KUKelvov vtto- 
 tyyov TTOiijaai, w? kul tov<; Xonrou'i • 6 Be arpa(f)e\<; €(j')(ev 
 T}fjLd<i inro^eipiov^. Ou yap jjBei/xev ainov • rjircnr^Ge Be 
 
 10 rip.d<i T7J fxop(f)f) avTou, y 7repie8€/3\rjT0, KUi rrj irevia av- 
 Tov, Kal TT) evBeia. Oeaaafxevoi yap avTOV roiovrov evo- 
 fiicafiev ainov aapfcocfyopov avBpa elvai, /jlt] elBore^, ort 
 auTO? eaTLV 6 ^coottoicov toi"? dvdp(i}7rov<i. "EBcoKe Be rjpXv 
 e^ovaiav ev toU 7j/j,6Tepoi<;, Kal ev (o ea/xev ')(p6vw, ra rj/xe- 
 
 15 Tepa fiT] idcrat, dW' ev auTois' dvacrrpec^eaOav ' av Be /3ou- 
 \et virep to Beov Kal to BeBofievov crot KTt](TaaOai Kal 
 rjiid<s KaraTrovrjaac." Kal ravra eiTTcov 6 Balfioiv eKXaie 
 Xeycov, " ^A(f)d]fiL ere ttjv KaWLarrjv fxov avl^vyov, rjv trpo 
 TToWov evpcov dveTravOrjv ' KaraXifiTrdvo) ae ti]v dya7rT]Ti]v 
 
 20 Kal ^ejSaiav fiov dBe\(p7}V, ev fj TjvBoKijcra. Tl TTon'jao}, 
 ovK olBa, 1] Tiva hriKaXea-ofiai, "va fiot e7raKovcra<; eira- 
 fivvT). OlBa, rC TTOujcro), direXevcrofiai eX^; Tiva<; tottov;, 
 evBa i) (f>>']P'Tl TOV dvBp6<; tovtov ovk rjKovadrj, Kal rd-^a 
 ae rrjv ifxr]V dyainjTJjv dvTOVofjuicrfp. Kal eirdpa's ainov 
 
 25 TTjv <f)(0V7]v elire, " Meve ev elpi)vr] ro KaTa<f)vyLov Xa^ovaa 
 elf TOV jxeii^ovd fiov • eyco Be, Kadojq enrov, direXevaofiai, 
 Kal ^TjTi'jO-o} (TOV ofioiav, Kal edv p-l] evpco, rrrdXiv eirl ae 
 €7naTp€(f>(0 ' olBa yap, otl tovtov tov dvBpo<i eyyiara inrdp- 
 yovcra eh avTov ro Karacfyvyiov t^et?, avrcv Be dTrocrrdvro^i 
 
 30 ear], oiroia Kal rj<i irpo tov avrov eTrKpavPjvai, Kal avTOV 
 fiev eTTiXijar], euol Be irdXiv Kaipb<; Kal Trapprjala yevrjae- 
 rai, vvv Be to ovojxa tov ae pvaa/xevov (f)o^ov/jiai." Kai 
 ravTa ehrwv 6 Baip-cov d<pavi)^ eyevero. 'fl<i Be fiovov d(pa- 
 viadeh direaTT), irvp Kal KOTrvo^i a>(}>dr] eKel, Kat irdvret 
 
 JJ5 ol CKclae 7rap6vTe<; eKTrXrjKToi yeyovaaiv. 'iBcov Be 6
 
 XII. Acta Sancti Thom^. ^47 
 
 aTTocTToXo? eJirev avroU, " Oi/hcv ^evov ovBe aWorpiov edet- 
 ^ev 6 Saifioov eKelvo^;, dWa ti]v (^vaiv avrov, ev y Kat 
 KaraKavO/jaeraL • Kal yap to rrvp avrov KaravaXcoaei, fcau 
 6 TovTov KUTTvo^ Biao-K€Ba<T67]cr€TaL." Kal ijp^aro Xeyeiv, 
 " 'Iijaov Xpiare, to fjLvan'jptov ro inroKpvc^ov, o 7]fMLV aire- ' 
 Ka\v(f)dT] - au el 6 CKcfxiva'i i]/jLiv fivar/jpia Trd^iroWa, o 
 d(f)op>')aa<; /xe Kar ihiav iic twv eralpcop jjlov ttuvtcov, Kai 
 eiTTOiv fioc rpel'i Xoyov^, iu 0I9 iyu) iKTrupovfiai, kul aWoi<i 
 elirelu avra ov Buvafj.ai. ^Irjcrov, avOpwire 'jr€(f)ovevfiev€, 
 i'€Kpe, T€0a/jL/j,ev€, 'Irjcov dee €k 6eov, Kal (7(OTi]p, 6 tov^ 10 
 veKpov<; ^(ooTTOLcbv, Kai Touf voaovvTa<; LCi)fievo<i • Ii]<tov o 
 hriS€ufj,€vo<;, (oairep Kal aco^cov w? uv€vhe)]<i • 6 rov<; i,-)(6va'^ 
 drjpevcov eh rb apiarov Kai el<i to helirvov, o 7ravTa<; ev 
 TrXtjafMovfj KadicTTOiv ev fj-iKpu) aprco • 'I-qaov eiravairavo- 
 fxevo<; airo t?}? ooonropLa^ tov KapLUTOv co^ avupa)7ro<i, Kai is 
 eirl Tot'i KVfiaaL TrepnraTOJV (09 ^eo'? " Irjcrov v^icrTe, 
 <j>0)V7] dvaTeikacra inro TOiV aifKari^wv tmv TeKeiwv, ttuvtcov 
 a(OT7]p, 7) Be^ia tov (f>(OT0<;, 7) KaTaaTpe(f)ovaa tov Trovripov 
 ev T7] IBld (f)vaei, Kal irdcrav avTov Tr^i^ (}>ucnv a-vvaupoi- 
 ^ouaa el'i eva tottov • 6 povo^/evii^ V7rdp-)(0)v, 6 •wpwTOTOKO'i 20 
 TToXKoiv dBe\(f)(hv dee €k 6eov v^^iaTov, 6 dvOpcoiro^, 
 KaTa<ppovovp,evo<; eo)^ dpTt • Irjaov XpicTTe, 6 p,7] irapapXe- 
 TTwv, ev oU ae eiZLKaXovp^eda • 6 yevop-evo^ Trpo^aaa Trdat, 
 rfi dv6p(07rivr] ^wj] • 6 Be 7)pd^ KptvopLevo^ Kal cpvXaKL^o- 
 fievo^ ev Beap(oT7]pi(p, Kal \vojv irdvTa^ tov<; ev oecrp.ol<; 25 
 6vTa<i' 6 Ka\ovp,evo^ irXuvo^;, Kal tov^ IBlov<; \vTpoup,evo<; 
 diro Ti]<; Tr\dvq=; • Beo^iai crov inrep tmv iaTcoTcov, Kai oeo- 
 fievcov crov tovtcov Kal TTcaTevovrwv aoi • BeovTat jap tmv 
 (T(av BcoprjpMTcov TV)(elv eveXiriBe^ 6vt6<; etV tjjv af]v ^0/7- 
 Oeiav, to KaTacpir/Lov aov KaTe^ovTe^ ev ttj crfi p.eya\ocrv- •''o 
 1/77. Td<i aKpodaeif; avTOiV vTre)(ovcnv dKovaai irap rip,o}V 
 Toi)^ \6'yov<; tov<; \a\ovp,evov<i avroU. ^ExOeroi aov rj 
 elprjin}, Kal crKTjvcoadrw ev avTol<;, oTTco^i KadapiaOcbcnv arro 
 TOW rrpoTepwv auTOJV rrpd^eoiv, Kal dTToBvcrovrai tov ira- 
 \aiov dvdpcoTTov avv TaU Trpd^ecnv avrov, Kal evBvaovrat ^^
 
 248 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 Tov veov, TOP vvv €^ ifxov KarayyeWo/jievov avroi<;" Kal 
 iiTiOeL^ avTol<; Ta<; ')(€tpa<; rjvKoyqcrev avTov<i elircov, "^EcrTac 
 e<^' vfid<; r) ')(apL<; tov Kvpiov i)fioiV ^Irjaou XpLcrTov et? tou? 
 aloiva<;r Kal avTol enrov, " 'A/xjjv." ^ESe/jOt] Se auTOv i 
 5 ywrj Xeyovaa, " ^ ATroaToXe tov ii->^[(ttov, So? /u.ot ttjv a<j)pa 
 yiBa, iva yu.?; inroaTpe-yjrrj et? e'/ie TrdXiv 6 e;)^^po9 eVeti'o*?." 
 Tore eTTOirjcrev auTt-jv iyyv^ avTov yeviadai, koI i7nOel<i 
 CTT avTp Ty]v Xfipa avrov ia^pdyiaev avTrjv et? ovofxa jra- 
 Tpo^ Kal vtov Kal dylov 7rvevfiaT0<i. IIoWol Se Kal dXKot 
 
 10 eacfipaycadrjaav /xeT avTrj^. 'EKeXevcre Se 6 dirocrToXo^ tm 
 huiKOVip auTov TrapaOelvaL Tpdiret^av ' TrapeOrjKav Be (tv/jl- 
 "^jriXXiov, o evpov eKel. Kal uTrXcoaa^; cnvBova eV aura 
 €Tredr]K€V dpTov Tf]<; €iiXoyla<i. Kal 7rapao-Td<; 6 diroaToXo^' 
 eiTrev, "^Irjaov Xpi(TT€, vie tov Oeov, 6 KaTa^CMaa^; rjfjid'i 
 
 13 T>)9 €V)(api<rTLa<i tov aco/iaTO'^ crov tov dylov Kal tov Tifiiov 
 aifiaT0<; KOivoovPjcraL ' ISov KaTaToX/XM/jLev T)}>? €vy^apiaTla<; Kal 
 e7rt/f\/;cre&js' tov dylov aov 6vup.aTOs, eXOe vvv Kal kolvo) ■ 
 vrjcrov ij/mIv^ Kal r]p^aTO Xiyetv , '* ^EX6e to. cnrXdyyya tcl 
 TeXeia, iXOe ?} KOLvcovla tov appevo^, eX6e /; eTriarafiivrj 
 
 20 Ta fjLvaTj'jpca tov einXeKTov, eXOe )) KOLvcovovaa ev irdai 
 T0i<; ddXoi<; tou yevvalov dOXrjTov, eXOe t) rf(rv)(^la t) diro- 
 KaXvTTTOvaa Ta fMeyaXeia tou iravTO^ p,eyedov^, eXde t) to, 
 dvoKpucba eK<palvovcra Kat Ta airopprjTa (pavepa KadLcrTMaa, 
 y lepd ireptaTepd, ?'; tou? BiBvfiov^ v€ocraov<; yevviocra, eXde 
 
 25 rj d7r6Kpv<po<i fxy'jTrip, eXde /; (f)avepd ev Tal<; irpd^eaiv 
 avTt)'i, Kal TTapeyovcra ')(apdv Kal dvd-ravaiv TOL<i crvvr}/j,/jbe- 
 voi'i avTJj ' eXde Kal KOLVcovrjaov rj/jbiv ev TauTr/ tj] ev-^a- 
 piCTTla, r)V TTOiovfiev eTvl tu> ovo/jbaTi aov, Kal ttj dydirr), 
 fl (Tuv>)yp,eda eirl ti} KXi'jaei crov.' Kal elirdyv TauTa Bie- 
 
 M) -^dpa^e T(p upT(p TOV aTavpov, Kal KXdcra<; i]p^aTO BiaBiBo- 
 vai. Kal TTpwTOV t/} yvvaiKi eBwKev elircov, ""Earac aoi 
 TOVTO ei9 dcpecriv d/jLapTuov, Kal XvTpov aloivlwv irapaTrroo- 
 fxdTcov." Kal /xeT avTijv eBo)Ke Kal toU dXXoi<^ Trdai Tol-i 
 Ty)v a(f)paylBa Be^ap.evoL'^ . 
 
 J.-, ^Hv Be. Ti9 vedviaK0<; Bia'rrpa^dfjL€vo<; irpdypu dQepnTov,
 
 XII. Acta Sancti Thom.e. 249 
 
 irpo'^ekdoov he tm cnroaroXo) eXa/Se tt}? €v)(apt(rTUi'i rov 
 aprov TO/ iSi'ft) arofiuTL, al he hvo -^elpet; abrov Trapa'jra 
 e^rjpavdrjaav, o)? yu.?) hvvaadat ert 7rpo^ar/{.yeh' avrwi to. 
 IBio) aro/iari. Oi Se 7rap6vT€<; ISovre^; avrov avipp/eCkav to, 
 inroaroKM ro aufi^av, 6 Be 'jrpo<iKa\eadpLevo^ avrov elire, 5 
 " Ae^ov fioi, TeKVov, koX fir) alSecrdfj^ TLva, o Bt67rpa^(o, Kai 
 oihe rj\de<; • rj yap ev^apiaria rov Kvpiov 'tjXey^e ae. Tovro 
 jap TO 'x^^'ipca/xa et? 7roX\,ov<i hiep-^6p,evov, /xaXLcrTa [xev rov; 
 Sea TTto-Teo)? Kol djuTTTjii 7rpo<;t6vTa<; Idrai, ae Be aTre^i'jpave, 
 Kal TO yevojxevov ov %(yp'? ivepyela'i Ttvb<i yeyovev.^^ O Se lo 
 veo<i eX.ey^Oel'i vtto t?)'? €V)(^a pi aria's rov Kvplov 7rpo<ie\6oiv 
 Trpo^erreae roU iroal rov drroaroKov, Kal iBeero XeYcot", 
 " KaKov Trpayfia ireirpaKrai poi, ivo/xi^oi^ y(ip rt KaXov 
 BcairpdrreaOaL. Pui'ttf/co? rivo'^ r)pda6r]v oiKOvar]^ i^co ri]^ 
 TToXeo)? iv rravBo'^eifp, Kal avri] Be fie e<^tX,et. AKOvaas Be >5 
 eyo) rrapd aov Kal 7narevaa<i on Oeov ^wvra rrapayyeWet^;, 
 rrpo'irjkdov, Ka\ rijv acfipaylBa iBe^dprjv rrapd aov aw rol<i 
 dWoa ' eXeye'i Be ' 09 idv K0Lvu)vi]ar) piapa fillet, fidXiara 
 Kal iv poi^eia, ovro<; ov)(^ e^ec ^(or]v rrapd rw 6ea>, &> Kfj- 
 pvaaw. ^Kirel ovv rrdvv avrrjv rp/drroiv, eBeofiijv avrfj^ Kal -jo 
 ^rrecdov, iva avvoiK6<i fiot yevriaerai ev dyvela Kai rroXi- 
 reia Kadapa, rjv av avro<; BiBdaKei^; • rj Be ovk e/BovXero. 
 Mr) /SovXopevr)'^ ovv avrrjii XajSoiv ^i(j)o<i idavdrcoaa avrrjv ' 
 ov yap r)Bvvdfir)v ^eireiv avrr)V fier dXXov fiof)(^6vofievr)v. ' 
 Tavra dKovaa<i 6 d7r6aroXo<i elrrev, "'12 fiavtcoB'r)<; fii^i<i, 7r&>? 25 
 ei9 dvaLa^vvria<i ')(wpel<i ! ct> eTndvfiia uKarda'^^^ero's, vreos" 
 rovrov iviKTjaa^ ravra rroii)aac ! to hpyov 6<^ews, rrco'i ev 
 Tot9 <T0t9 opyl^D ! " ^EKeXevae St 6 diroaroXo's vBwp avru> 
 rrpo'ieve'^Orjvai ev XeKdvj). Tov Be vBaro<; rrpo^ieve'^f^devro'i 
 elrrev, " ^EXOerw rd vBara diro rwv vBdrwv rtov ijMvrwv, so 
 Ta ovra urro rwv ovrcov, Kal drroaraXevra r)filv • r) diro 
 dvarravae(o<i drroardXeiaa r)fiiv 7ri]yy, r) Bvvap.i'i rrj^i acorrj- 
 pla^ 7) drro t?)9 Bvvdpewi iKeivir; ip')(opevr) rPjs rd rravra 
 VLKOiar)'^ Kal viroraaaovar)^ rev IBi'w 6eXr)fjLarL, eXOe Kal 
 <7Krjvo)aov ev roc<^ vBaai rovrot<;, I'va ro ydpiafia rov dyiov 3> 
 
 3;^
 
 250 Codex ArocKYnivs Noyi Testamenti. 
 
 TTvevfiaros rekelws ev avr ot<i t€\€Ico6o). 
 veoiTepw, ""AireXOe, vi-<lrut aov ras' ^(elpa^ ev rot<; vZaat tov- 
 T0fc9." K.al I'Lyp-afxevov avrov KareaTudrjaav. Kal elirev 
 avTw 6 uTToaToKo^, " UiaTeveLf; eh toi' Kvpiov yfxcov 'It]aovv 
 
 5 Xpicnov, OTt TTuvTU hvvaiai TTOiiiaai ;" 'O Be elirev, " El koX 
 eKd')(^iaro<i riry)(avco, TriaTevw • uXXa tovto hie'Kpa^aixi]V old- 
 fievos Tt KaXov Trotelv • iSeofirjv yap aiirrj^, ojqTrep Kol e2- 
 iTQV (TOL, 7/ he ovK Tj^ovkridr) Treiadrjiai fxoi, ha eavrijv 
 (jivXa^T) aji'jjpy Elire Be avrcZ 6 aircaToXo^, " Aevpo 
 
 10 u7re\6cofM€v etV to 7ravBo')(etov, ottov tcvto to epyov Bie- 
 TTpd^co, KoX iBfOfiev TO yejorof;" II poij'yeiTO Be 6 veoiTepo<i 
 rod u7roar6\ou etV Tt)v uBov • yevofievoi Be ev tm ttuvBo- 
 ^eUo evpov avT7]v Kei/u.evrjv." ^IBoov Be avrijv 6 «7roo"ToXo«> 
 TjOvfiTjae ' KopT] yap yv eu/iopi^o?, koI exe'Xevaev avryv 
 
 15 evej(6?ivaL ev ru> fieao) rov ^eioBo-^eiov • eiridevre'i Be avTi]v 
 ev Kpal3/3uTq) i^/jveyKav Kal edrjKav ev tco fxecrco ri]<; auXij'i 
 rov 'iTavBo-)(eLOV. ^EireBrjKe Be avrf) 6 d7r6crToXo<i ryv X^^P^ 
 avrov, Kal yp^aro Xeyeiv, " 'Irjcrov, 09 irdvrore (f)aivT} rjpuv 
 [rovro yap irdvrore /SovXei i}fj.d<; ae emi^yrelv), Kal avro<i 
 
 20 y^lv eBcoKa^ ravnjv ryv t^ovaiav rod alrelaOai Kal \ap- 
 ^dveiv, Kal ov fxovov rovro eTrerpeyfra^, dWa Kal ro ev- 
 ^aaOac 7)jj.u^ eBida^a<i, 6 ov^, 6pQ)/xevo<i irapci rol<i awjxari- 
 Kols 6(ji6a\fiol^, rot's Be ri]<i 'v/^f%»}'» Vf^H^^ ovS" 6Xtu<? diro- 
 KpvTrrofievo^, Kal rfi fxev iBea d7r6Kpv(})0<;, roi^ Be epyot? 
 
 2'' <pavepovfievo<i ij/xiv ' Kal raL<i fiev irpd^eai aov ral<i rroXkal^, 
 Kado)'^ Xf^povfiev, e7reyvd)Ka/j.ev ae, avrb^ Be dfierp(o<i BeBco- 
 Ka<; yfuv ra Bofxard aov, elirdiv, Alrelre Kal BoO/jaerai 
 vfilv, ^Tjrelre Kal evp/jaere, Kpovere Kal dvoiyijaerai vfiiv. 
 AeojJieda ovv vTroyjriav e^ovre^ row d/j.aprrj/j.dro)V i]fj.(ov ' al- 
 
 so rovfMev Be ae ov irXovrov, ov ^P^^ov, ovk dpyvpov, ov Krrj- 
 aiv, OVK dWo rt rcov diro t>}9 77^9 yivofievcov, Kal TrdXiv 
 619 r7]v yf)V X'^ypovvroov, dXXd rovro Beo^eOd aov Kal ira- 
 paKa\ov/J.ev, 'iva ev tw ovopiarl aov ro) dyitp eyeipr}<; rav- 
 rr]v r)]v Keifievrjv ev rfj afj Bvvd/xet, el<i Bo^av Kal iriariv 
 
 s*! rcov Trapearcorcov." Kal ravra avrov irpoaev^afxevov e'nre
 
 xu. Acta Sancti Tuom/e. 251 
 
 Tft vecoTcpoi a(f)payiaa<i avrov, " "AireXOe, kuI \ajS6fievo<i t?}^; 
 ^eipo<i auTp}<; elire aurfj, ^Eyo) Sta tmp e/xwf ^etpcov aiSr]p(p 
 ae icpovevcra, koI ttuXiv iv ral^i ifj,at<; ^epalv kirl rfi Triarei 
 Tov Kvpiov i)ixoiv 'Ii]aov XpLCTTOv ijeipco (76^ IIpo<ie\6<hv 
 ovv 6 v€o<i TTcipecTTT] uinfj Xeycov, " ^EirlaTevcra iirl ere, Xp i- s 
 are Irjaov" Kai uTriScov etV ^lovSav Qcofidv tov uttoo'to- 
 \ov elirev auro), ''^'Eirev^ai /jlol, I'va 6 KvpL6<^ fiov eh rrjv 
 ^oi'jdeuiv fiov eXdjj, ou koI eTTLKaXovp-ai." Kat e7rt^ei<? 
 Tr]V X'^lpcL avTov rfj avrrj^ X^'P'' ^'■'^^^> "^EXde, Kvpie 'I?;- 
 (Tov Xpiare, ravTij pev irap^x^i' '^W i^'^h^') ^P-ol 8e rrj'i ic 
 7ri(TTe(i)<; aov rov dppaScova.'^ Kal €u9eo)<i eXKvaavTO^ av- 
 rov Ti)v xeipa avTp}<; civaTrrjSijaaaa eKaOeadrj, uTVo^iXiTrovaa 
 eL<; TOV TToXuv o^Xov tov irapecrTOiTa • elSe 8e Kal rov cnro- 
 aToXov dvTiKpv avT7)<; earcora, kuI KaraXeiTTovaa tov Kpd^- 
 ^aTov €K7rT]B}]aaaa 7rpo<> Tot9 Troalv avTOv 'iireae, Kal tcov is 
 evhvpLUTOiv avTOv rfivTeTO Xiyovcra, " Aeop.ai crov, Kvpie, ttov 
 kaTiv eKelvo<> 6 dXXo<i 6 crvvcov aoc, of ovk lyKaTeXiire yu,e 
 irapap.uvai, ei? eKelvov tov %a)/30i/ tov Seivov Kal p^aXeTToi^, 
 rtWa (70 1 pe irapeScoKev eliroiv, Xv TavTijv 7rapuXa^€, iva 
 TeXeicoOrj, Kal p^eTct ravra ei? tov avTr}<i X^P^^ crvvaxd{}" 20 
 O Se (iTTocTToXo^ (prjCTL Trpoi avTi]v, "^E^/p/rjcrat rjp^tv, ttov 
 irapeyevov." 'H Be direKpivaTo, "Xv 6 cruv ip,ol oiv, ro Kal 
 irapehodriv, jBovXet tiKovaac ;" K.al ijp^aTO Xiyeiv, " 'AvOpoi- 
 TTo^ TL<i trapeXa^e p.e direxOi]^ tj} elSia, p,iXa<; oXo<i, 1) Be 
 TOVTOV ia6r)<; irdrv pepv7rQ)p,evi] • dinqyaye Be pie elV TLva 25 
 TOTTOV, iv CO TToXXd x^'^^l^^'^^ ^^IPX^' '^^^ TToXX)) BvacoBla 
 Kal diro^opd ex^^o-TV i^elOev dTvehiBoTO. ^EiroLeL Be pe 
 et<? eKaaTov ^acryiia TrapaKvyjrai, Kal elBov ev Ta> xacrpaTC Trvp 
 ^Xeyopevov, Kal Tpoxol 7rvpo<; eKelae eTpexov, ^jrvxal Be 
 €veKpep,avTO ev tol<; Tpoxoi'i eKecvoa, dXX7']Xat<i irpo'^prjyvv- so 
 p^evac ' /Sot) Be Kal 6XoXvyfi,6<; TrXeicrro? vTrr-jp-^ev eKel, ou- 
 Bel<; Be yv 6 Xvrpovpevo^. ' EXeye Be p.ot 6 dvjjp e/cetj/o?, 
 AvTaL ai yjruxal bpoc^vXoi aov elai, Kal iv ypipac^ dpcd- 
 p,ov TrapeBodijaav eU KoXaaiv Kal eKTpi'xjri.v, Kal TOTe dXXat 
 ehd'yovrat dvT avTOJV, opolco^; Be irdXiv kui avral iv aXXoy • zj
 
 25 ;J Codex Apocuyphus Novi Tlstamenti. 
 
 avral eiaiv ai fieraXka^aaai dvBp6<; kol 'yvvaiKo^ ri)v avv- 
 ovalav. Kal KarcTTTevaacra elBov /3pe(prj eV aWr]\a ae- 
 awpevfieva, Kal iraXaiovra aWrjXa, Kal iiriKeLfieva. 'O Be 
 a7roKpi,6ei<i elire fioi • Tavrd elai ra tovtwv /Bpiifrr], Kal 
 5 Sia Toino ivOdSe iTi$)jaav et? /j.apTvpt,ov avrcov. '^tti;- 
 vejKe jxe eU aXko -^^da/xa, Kal TrapaKin^aaa elhov ^6p/3opoi> 
 KUL crKcoX7]Ka dva^pvovTa, Kal ■\lrv)(^a<i CKel KvXiOfJbiva'i, Kal 
 /Spvy/jLov fieyav CKelOev e^ avTwv uKovopLevov. Kal etnre 
 77^09 fjbe 6 dv6pco'7To<i iK€tvo<i ' Avrai at ■y\rv)(al yvvacKMV 
 
 10 etac TOiV KaraXei^aaoyv tou<? di^Bpa<i avrow, Kal eh aXXov<; 
 fjL0f)^ev6elaai, Kal ei? ravTTjv ri]V ^daavov ive^Oelaai. *'AXXo 
 /J.OL ')(ciapLa eBei^ev, el<? o TrapaKv^^aaa elBov yp-v^a'i raii fiev 
 Kpe/jLafxiva'i Bca tF]<; yXcorrrj^;, t«>? Be Bia twv irXoKajicov, 
 Ta9 0€ Bia rtov yeipon', rd<; Be Bta rwv ttoBmv Kara Ke(f)a- 
 
 15 Xrj<;, Kai Kairvov Kal delov Kairvi^ofieva^;, irepl a)V /xot dire- 
 Kpivaro dvi]p eVetro? 6 avv efxol oiv Ai puev -yfrvy^al av- 
 rai at Kpep,aa6elaai Bid t?;9 yXcoTTT)'? Bid/3oXoL elcri, Kal 
 yjrevBei^; X6you<; Kal aia-)(pov<i (pdeyyofjievaL, Kal firj alBov- 
 fievat, Kai 'yvfxvoKe(f)aXoi ev rrS KO(Tp.w irepidyovaat • al Be 
 
 20 Bid Tcov ')(eip(tiv KpefiaaOeiaai avrai elcriv al rd dXXorpia 
 d(peX6/jievai Kal KXe-^jracrai Kal /xeTpioif; fii] iiriBovaai firjBe- 
 TTore fMTjBev, fitjBe eirapK/jcraaai toI^ TedXi/j,/j,evoi^, dXXd 
 TOVTO eiroLovv rd iravra XapL^dreLV OeXovaai, Kal /xrjBe 
 bXwi Ti'i'i BiKT)^ Kal tPj; vofMoOeala'i (ppovrlBa iroirjadfievac • 
 
 2s ai Be Bid TO)V iroBcov KpefiaaOeicrai avral elaiv al Kov(f)co<i 
 fiev Kai 7rpo6v/j,(o<i rpe)(ovaai oBoi<i Trov7]pai<; Kal Trovrjpiai'^ 
 aruKTOi^, voaovvra<i p.i] eTTiaKeTrrofxevai, Kal rovs e^i6vra<; 
 rov ^lov /jL7] TrpoKO/jitXovcrai, Kal Bid rovro fiia Kal eKuari] 
 ^V)(7) aTrdXafi^uvei rd ireirpay^ieva avrfj. UuXiv diraya- 
 
 30 y(£,v vireBei^i fxoi dvrpov rrdvv (XKoreivov, BvatoBiav iroXXljv 
 uiTOTTveov, TToXXal Be -yjrv^al eKeWev irapeKvrrrov ^ovXa/xevai 
 rov depo<i ri pberaXapi^uveiv, ol Be rovrcov (fivXaKe<; ovk 
 eicov avrd<; TrapaKinrreiv. O Be avvcov fxoi eiire' Tovro 
 eari ro Becrfxcor/jpiov rovrcov rwv 'yjrv^^^cov, wv elBe<i • irrdv 
 
 ^^ yap TrXrjpwauxTi rd<; KoXdcrei<i avrwv, cov fii'a kKaart] hrpa-
 
 XII. Acta Sancti Thom^. 253 
 
 ^ev, vcTTepov ttuXlv aWai BcaBe)(0VTai, avra<i {elal 8e Kal 
 Tive^ TeXeL(o<; KaTavaXtcrKOfievat,) Kal ei9 aX\a<; KoXaaea 
 irapaSlBovTac. ^'EXeyov ovv rco dvBpl rw irapcCkaf^ovTi fxe 
 eKelvoL 01 ra<; '\frv^a<; (f)poupovvT€<; ra^ ovaa<; iv tu> <tko- 
 reivoi dvrptp, Ao<i r/fuu avTf]v, 'iva eUaydywfiev irpo<i rd<i 5 
 dXXa<;, ea)9 ore Kaipo<i e^ia-rarai eh KoXacrtv TrapaBoOrjvat 
 avrrjv. 'O Be cnreKpLvaro avTol^ • Ov hihcopLL vfilv avT7]v, 
 CTretSr; yap (})o^ov/jbaL rov Trapahovra fMoi, avn'-jv • ov yap 
 iKeXevcrOqv evdoBe avTi]v KaTaXelyjrai, crvv e/xol Be dva- 
 (f)^po) avrrjv, eo)i dv evroXrp irepl raxnr}'^ Be^oo/xaL. Kal lo 
 TrapaXa^cov fxe dv>)yayi fie eU dXXou ■)((opov, iv ut rjaav dv- 
 OpoiTTOi, 6l i/SaaavllovTo rrLKpw^. 'O Be aoi ofiOLO^ Xa/Scov 
 fie aoL TrapaBeBcoKe Xe^a? aoi ravra • UapdXa^e ravTrjv, 
 eTreiBi) fxla tCov Opefifidrwy earl twv irXavifQevToiv. Kal 
 Xrj(f)Oelaa vtto aov vvv efiTTpocrOev crov eifii. Aeoaal aov is 
 ovv Kal iKerevco, 7va fxi] uTreXOco eU iKelvov; roix; tottol"? 
 Tou? KoXacrrripiovi, ou? etSoz^." 
 
 'O Be diroaroXo'; 7rp6<; toZ? irapeaTOiaiv o-yXoL^ elirev, 
 " H.K0vcraTe, dBeX(f)ol, d Bi-qy^craTO rj yvvrj avrt] • ovk elai Be 
 fjLovov avrai al KoXdcrei^;, dXkd Kal dXXat ')(eLpove^ rovroyv. 20 
 Kal vfieli Be edv fiTj €7riaTpa(f)TJTe iirl rov Oeov tovtov, ov 
 Kijpvcraco, Kal d7r6a)(7ja6e utto tcov Trporepcov epycjv vfiMV, Kal 
 TMV irpd ^eiov, a)V BieTrpd^aa-Qe x^P'-^ ''/vcoa€co<;, eiV Tavra^ to? 
 KoXdaet<; to reXo<; vfx6)v e^eTe. IJiarevaaTe ovv et<? rov kv- 
 pi,ov vfMcov ^Irjaovv Xpicrrbv, Kal d<f)Lr]aLV vfiiv rd irpo rov 25 
 Tou ireirpayfieva dfiapTijfxara, Kal KaOaplaeL vfxd'i diro ira- 
 acov roiv eTViOvfLLOiv ro)v acofjuarLKcov tcov iv rfj yfj fievov- 
 crcbv, Kal Idaerai vfid^i diro roiv acfjaXfidrcov rav TrapeTrof-U- 
 V(ov, Kal avv Vfilv uTriovrcov, Kal irpo vficov evptaKOfievcov. 
 'EKaaTO<; Be vfiwv diroBvadcrOw rov TraXatov dvOpoyirov, Kal 30 
 evBvcrdaOd) rov veov, ri]v Be irpcoTTjv lifxwv dva(TTpo<f)r]v Kal 
 TToXireiav KaraXei-^aTe • Kal ol KXeirrovre^ firjKert KXeirre- 
 Tcoaav, dXXd Kuuvovre^; Kal ipyat,6fievoL ^qToacrav • 01 Be 
 fxoixpl fjLrjKerL Tropvevercocrav, Ifva firf iKB6rov<; eavTOV<; ttj 
 alwvia KoXda-ec irapaBcoacoaiv • 1) yap fioix'^la irapd rw 35
 
 254 Codex Apocryphus Novi Tf.stamenti. 
 
 0eS Trdvv -^aXeirov iari KaKov Trapb, ra dWa KUKa. ^Atto- 
 Oeade Be koX rrjv ifkeove^iav Koi to '\lr€vBo<; Kol rrjv fJiWrfv 
 Kai T7]v Bia/SoXrjv Kal to kukov dvrl kukov dvraTroBtSovat • 
 TavTa <ydp Trdvra ^eva €ial rw Bed) to) vtt ifiov Kripvaao- 
 fjievM Kot dWoTpia • dWa koi fidWov ev ttj Tr/crret irdktTev- 
 aaade kol ttj irpaoTrjTt Kal Ttj dyLcoavvr] Kal ttj eXTriBi, ev 
 27 6 deo'i ^(aipei, 07rco<i jivrjade avTov o'lKeioL 'irpo<;Be^d- 
 /jievoi Trap avTOV Ta -^aplcrfiaTa, a oXiyoi Kal eviOL Beyov- 
 rai" 
 10 i7a9 ovv 6 Xao<; iiricrTevae, Kal Td<; kainow '\\rv)(a<; 
 'midi]VLOVi; ■7rdpe(T')(ov tm Oeoj tm ^mvti, Kal tco XpiaT(o 
 ^Iijaov, evw^ovfievot ev toc^ 6/370*9 avrov toI^ evXoyrjfA.ivoi'i 
 Kal TT] BcaKOvla avTov Trj dyia. ^Ek6/j,l^ov Be '^^pijfiaTa 
 TToXXd ei9 BiUKOViav tcov ')^7)pd)v ' eZ^e yap ev Tal-i iroXeai 
 15 crvvTjdpoiafxeva'i, Kal '7rdaa<; avTo.^ Bid rwy lB[o3V BiaKovcov 
 direaTeXXe Ta i7riTy]Beia, Td re evBvfiaTa Kal ttjv Tpo(f)rjv. 
 AvTo<; Be ovk iiraveTo Krjpvaaoiv, Kal Xeycov avToU, Kal 
 vTToBeiKviKov, OTC ovt6<} eaTiv ^I'qaov'i 6 XpLaTo<i, irepi ov 
 al ypacpal iKrjpv^av, C09 iXOcov a-TavpovTac Kal iyeipeTat 
 20 Bid Tpiwv rjjxepwv eK veKpwv. 'TTreBeUvve Be avTol<i Bev- 
 Tcpov cra(f)7]VLt,o)v, dp^dfievo<; cItto tujv Trpocpi^Tcov Ta Trepi 
 Tov XpiaTOV, Kal ore " eBec avTov eXdetv, Kal ev avTcp re- 
 XeaOrjvac TrdvTU Ta irpoXe^^devTa i]p.tv irepl avTov. Ace- 
 Bpa/JL€ Be t) TOVTov (pyp-r) et9 irdaa^ Ta^ TroXecf; Kai ')((t)pa<i, 
 25 Kal TrdvTe<i ol ej^ofre? voaovvTa<i rj o-^ov/xevov'i vtto irvev- 
 fidTcov uKaddpToov irpo^et^epov, Kal idepaTrevovro ' 01)9 Be 
 Kal ev Ty oBd) eTiOovv, ev y e/xeXXe BieXOelv, Kal TruvTa<i 
 ev Trj Bwdfiet tou Kuplov edepdirevev. Tort elirov 7rdvTe<i 
 6/uoOu/xaBov ol Bt avTOV la6evTe<i fiia 4)0)rr/, " Xol Bo^a, 
 •"0 ^lyaov, T(o Tyv OepaTreiav e^ 'laov irapaa'X^ovTi Bed tov Bov- 
 Xov aov Kal aTroaToXov Ocofid. Kal vyiaivovTe^ Kal yai- 
 povTe<i BeofxeOd aov yevecrOai ti)^ aT]^ dyeXrj<i, Kal iva- 
 pidfi'7]6r]vai ci9 Ta ad Trpo/SqTa • Be^ai ovv i]/J.d<;, Kvpie. 
 Kal fii] Xoylar) 7)p.(ov Ta TrapaTTTUifjLaTa Kai Ta TrpcoTa acf)aX- 
 35 fxaTu, a Bieirpa^daeda ev dyvoia 6VTe9." O Be diroaTO-
 
 XII. Acta Sancti Tiioile. 255 
 
 Xo9 etTTe, " Ao^a rcZ /xovoyevel, tS diro rov irarpo^, oo^a 
 Tft) TrpcoTOTOKW Toiv ttoXKmv ciZeX^MV, So^a aoL to) CTra- 
 fi vvTopt Kol ^orjOtp ro)v et? rb Karacpvyiov aov ip'^ojxevwv • 
 6 au7rvo<i Koi Tov<i iv virvw Bieyelpojv, 6 ^oiv Kol ^(oottolmv 
 TOv<i iv ra> davdro) KaraKeijjievov^ • ^ee, ^Irjaov Xptare, 5 
 rov 0eov rov ^oiino^ vie, o XvrpcoTrj^; kol /3or}6o<!, rj Ka- 
 ra(pvjr) koL dvd7ravcn<; irdvTWV tmv KUfjCvovrcov iv rfi afj ip- 
 yaala, \acnv 8e irapk'^wv eKeivoL^ Tol<i Bid to aov ovofia 
 v7ro(f)€povcrL to ^dpo<; Tf]<i rjfxepa^ koX tov irayerov t^«? 
 vvkt6<; ' eu-)(apLaT0vp.ev rol<; irapd aov ')^aplafxaac hoOelaiv "> 
 ilpZv, Kat Tj] irapd aov ^orjdeia ')(apLa6elaiv rjp,lv, kol rfj 
 OLKOvo/jLLa aov TT] eXdovarj diro aov eh i)iid<;. 
 
 TeXeaov ovv el^ r)fid<; Tavra eiw? reXov^, I'va €)(oifiev 
 irapprjaiav rrjv iv aoi • einhe et? ■)]fid<;, on Sid ae KoreXe'fy^afxev 
 Tov<i oiKov<; r'lfxwv, Kal Std ae ^evoi <yey6vap,ev ?}§€(«? koX eKovre^; • '^ 
 eirihe i(f 77/xa?, Kvpie, on rijv Ihiav KrrjaLV KareXei-^apLev Sid 
 ae, Xva ae, T7]v dvacfyalperov KTpjatv, KTrjaciofieOa • evrtSe e^' 
 'f)p,d<;, Kvpie, on tov<; hia(^epovra<i rj/uv Kara yevo'i KareXei- 
 y^apLev, iva rrj ajj av^/yevela Karapbiyoi[JLev • eViSe ec^' ?;/ia9, 
 Kvpie, Tov<{ KaraXei-ylravTa<i tov<; Trarepwi eavroov, koX Td<i 20 
 pi,T]repa<;, Kai rov^ rpo(^ea<i, I'va rov aov warepa Oeaacop^eOa, 
 Kal KopeaOcapuev rr}? aurov rpocf)7]'i ri)<i 6ei/crj<; • errtZe '<^' '))pLd<^, 
 Kvpce, Bid ae ydp rd<; au^uyov<; r)p,(t)v rd<; awpLariKd^ Kare- 
 XeLyjrap.ev, Kat rov^; Kap7rov<i rj/Moov rov<; linyeiov^, iva koi- 
 vcovi'iaaypbev eKeivrj rfj KOivcovla rf] irapapLovw Kal dXT]6tvy, 25 
 Kai KapTTOv'i dXTjOtvov^ diroKvrjawpiev, (bv tj <f)vai^ dvcodev 
 v'Trdp-)(ei, cjv ov8el<; huvarat d<^eXeadat e^ 7]fj,o)V rrjv diro- 
 Xavaiv, oU 7rapapievop,€v Kal avrol rjp^v Trapafievovatv"
 
 XIII. 
 
 HISTOKl^ APOSTOLICJl, 
 
 AUCTORE ABDIA, 
 
 SECUNDUM LATINAM VERSIONEM JULII AFRICANI. 
 
 LIBER PRIMUS. 
 
 De rebus a BEATO PeTRO, PRINCIPE APOSTOLORUM, 
 PR/ECLARE GESTIS. 
 
 I. Post coiporeum Dominicae nativitatis adven- 
 tiim, quum i})se Dominus Jesus Christus, vera lux 
 muncli, mundanis inluxisset tenebris, amlndans 
 juxta mare Galikea?, vidit duos fratres, Sinionem 
 qui vocatur Petrus, et Andream fratreni ejus, 
 
 5 mittentes retia in mare : erant enim piscatorcs, et 
 ait illis, -'Venite post me, faciam vos fieri pisca- 
 tores hominum." At illi continuo relictis retibus, 
 sequuti sunt eum. Et quum venisset in partes 
 Caesareae Philippi, interrogabat discipulos suos 
 
 10 dicens, "Quem dicunt homines esse f ilium hominis?" 
 At illi dixerunt, " Alii Joannem Baptistam, alii 
 autem Heliam, alii vero Hieremiam, aut unum ex 
 prophetis." Tum Simon Petrus constanter et 
 intrepide respondit, " Tu es Christus, Filius Dei 
 
 15 vivi." Respondens autem Jesus, dixit, " Beatus es 
 Simon Barjona, quia caro et sanguis non revelavit 
 tibi sed Pater mens, qui est in coelis. Ego vero
 
 XIII. Abdle Hist. Apostolic/E. 257 
 
 dico tibi : quia tu es Petrus, et super liauc petram 
 ?edificabo Ecclesiani meani, et portae inferni uon 
 pi-cTevalebunt adversus eain : et tibi dabo claves 
 regni ca4orum, et quodcuuque ligaveris super 
 terram, erit ligatuni et in coelis : et quodcuuque s 
 solveris super terram erit solutuni et in coelis." 
 
 Contigerat forte eodem tempore, ut Cbristus oratu- 
 rus, ex more in montem quendam abiret, adsumptis 
 ex discipulis tribus carioribus, Petro, Joanne, et 
 Jacobo. (^uumque adsumptus paulo altius, solisque lo 
 lumine circundatu?,in medio Moysis et HeliaSjClarifi- 
 catusa discipulis videretur, "Domine/'inquitPetrus, 
 " bonus est iste locus ad habitandum : itaque si 
 placet, tria hie tabernacula faciemus : tibi unum, et 
 reliquum Helise ac Moysi." Sed nihil tum Jesus is 
 respondit : verum ut surgerent ac timorem exuerent 
 admonuit, reliquumque de passione sua sermonem 
 protrahebat. Quae quum postea ante Paschatis 
 solemnia instaret, sciens Jesus, quia omnia dedisset 
 ei Pater in manus, et quia a Deo exiverat, et ad 20 
 Deum vaderet, surgit a coena, et ponit vestimenta 
 sua : et quum accepisset linteum, pra^cinxit se, 
 deinde misit aquam in pelvim, et coepit lavare pedes 
 discipulorum suorum, et tergere illos linteo. 
 Quumque venisset ad Simonem Petruni, dicit illi 25 
 Petrus, " Domine, tu mihi ne lavabis pedes ? " 
 Respondit illi Jesus, *' Quod ego facio tu nescis 
 modo, scies autem postea." Tum Petrus, *'Non 
 lavabis mihi pedes in geternum." Respondit Jesus, 
 " Si non lavero te, non habebis partem mecum." 30 
 Ad quae Petrus, " Non tantum pedes, sed etiam 
 caput meum, et manus meas." Quem sermonem 
 exciens Jesus ait, "Qui lotus est, non indiget ut 
 ulterius lavetur, sed est mundus totus." Haec ante 
 resurrectionem a beato Petro gesta sunt. ss 
 
 33
 
 258 Codex Apocrypiius Novi Testamenti. 
 
 II. Post resurrectionem auteni diccbat Domimis 
 Jesus Petro, " Simon Joannis, diligis me ? " " Etiam 
 Domino," inquit Petrus, " tii rscis quia amo te." 
 Turn Christus, " Pasce agnos meo^. Et subdit, 
 6 " Simon Joannis, diligis me ? " Dicit ei Petrus, " Tii 
 scis quia diligo te." " Pasce e\go oves meas," ait 
 Jesus. Et dicit Petro tertio, " Simon Joannis, amas 
 me?" Quae quum audisset Pelrus, contri^latus est, 
 quod ei tertio dixisset, amas me, et vespondens ait, 
 10 " Domine, tu scis quia amo te." Et Jesus, " Pasce 
 ergo oves meas. Amen dico tibi, (juum esses junior, 
 cingebas te, et ambulabas quo volebas ; quum 
 autem senucris, extendes manus tuas, et alius te 
 cinget, et ducet, quo tu non vir,." Hoc autem 
 15 dixit, significans, qua mortc clarificaturus esset 
 Deum. H^ec autem facta sunt eo tempore, quo 
 ad mare Tiberiadis Salvalor. post resurrectionem, 
 piscantibus discipulis in littorc aj)paruerat, quserens 
 numquid pisces alicpiot cepissent ? Sed illi, qui 
 20 Dominum tum non cognoverani eminus, pernega- 
 bant. Quo audito, Jesus rete ad dextram partom 
 uavis mitti proecepit. Quod ubi lii fecissent, et 
 Petrus se in mare dimisisset, rete plenum piscibus 
 retraxerunt. Atque ex eo miraculo attoniti, Domi- 
 25 num cognoscere cccperunt : et appcllantes ad littus, 
 prope eum pisccm subjectis carbonibus, et panem 
 invenerunt. Quumque centum et quinquaginta 
 pisces numerassent, quos ex reti colligcbant, invi- 
 tabat Christus discipulos ut sederent, pisccm que et 
 30 panem secum ederent. Et Iikc quideiu dum adliuc 
 in terra is degebat, post resurrectionem, a Petro 
 facta sunt, quae digna sunt mcmoiia. 
 
 III. Postquam autem Dominus Jesus adsumptus 
 
 est in coelum, Petrus et Joannes ascendebant in 
 
 35 templum, ad horam orationis nonam. Et ecce
 
 XIII. Abdi.e Hist. AposxoLiCiE, 259 
 
 quidam vir, qui erat claudus ex utero matiis suje, 
 bajulabatur : quern ponebant quotidie ad portain 
 tenipli, quf^ dicitur speciosa,\it peteret eleemosymam 
 ab introL'untibus in tenipluni. Is quum vidisset 
 Petrum et Joannem ingredientes, supplicabat, ut 5 
 elecmosynam acciperet. Intiiens autem in eum 
 Petrus cum Joanne, dixit, " Respice in nos." At 
 ille intendebat in eos, sperans se aliquid accepturum 
 ab eis. Tuni Petrus, " Argentum et auvum non est 
 mihi : quod auteni babeo, boc do tibi. In nomine 10 
 Jesu Christi Nazareni, surge et ambula." Et ap- 
 prcbensa ejus dextra, allevavit eum. Et protinus 
 consobdataj sunt bases ejus et plantae : et exiUens 
 stetit, et ambulabat : et ingressus cum illis in 
 temphim, coram omni populo testificabatur et is 
 magnificabat Dominum. Erat autem annorum 
 amplius quadraginta. Augebatur vero interea 
 numerus credentium in Cliristum, multitude virorum 
 ac mulierum : ita ut in plateas ejicerenl infirmos, 
 et ponerent in lectulis suis ac grabatis, secus vias 20 
 publicas, quibus Apostolos audiverant ventures. 
 Conveniebant autem et ex proximis civitatibus 
 multi Hierosolymam, aegros adferentes, et qui a 
 spiritibus immundis vexabantur, quos omnes curabat 
 Petrus. Interea quum fama venisset Hierosolymam 25 
 quia Samaria verbum Domini reciperct, miscrunt 
 eo Apostoli Petrum et Joannem : qui quum venis- 
 sent, oraverunt pro ipsis ut accipcrent S})iritum 
 sanctum. Nondum enim in quenquam illorum 
 venerat, sed baptizati tantum erant in nomine Jesu. so 
 At Apostoli imponebant manus super illos, et acce- 
 perunt Spiritum sanctum et Samaritani. Quam 
 rem quum vidisset Simon, qui dicitur Magus, quia 
 per impositioncm manus Apostolorum daretur 
 Spiritus sanctus, obtulit eis pecuniam, dicens, ••-=
 
 260 Coi>Bx Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 " Date et mihi banc potestateni, ut cuicunque impo- 
 suero manus, accipiat Spiritum sanctum. Petrus 
 autem dixit ad eiini, " Peciinia tua tecum sit in 
 perditionem, c[uia donnm Dei existimasti pecunia 
 
 5 possideri. Non sit tibi pars, ncque sors in sermone 
 isto. Cor enirn tunm non est rectum coram Deo. 
 Quare age pcenitentiam, et recede ab bac nequitia 
 tua, et roga Deum si forte remittatur tibi base 
 cogitatio cordis tui qua3 prava est: in felle enim 
 
 10 amaritudinis, et obbgatione iniquitatis video te esse." 
 Respondens autem Simon, dixit, " Precaniini vos 
 pro me Dominum, ut nibil eveniat super me borum 
 quae dixistis." Et isti quidem testificati et loquuti 
 verbum Domini, redibant Hierosolymam, et multis 
 
 isregionibus Samaritanorum evangebzabant Domi- 
 num. 
 
 IV. Factum est autem, ut Petrus, dum pertran- 
 siret multas urbes ac vicos, deveniret ad sanctos 
 qui babitabant Lyddne. Ibi bominem quendam 
 
 2oinvenit nomine i^ineam, ab annis octo jacentem in 
 lecto, qui erat paralyticus, et ait ilH Petrus, " i^nea, 
 surge, sanat te Dominus noster Jesus Cbristus." 
 Et continuo surrexit, et stravit sibi : et videbant 
 ilium omnes, qui babitabant Lyddae et Sarona?, 
 
 25 qui conversi 'onmes ad Dominum fuerunt. Dum 
 baec agerentur, Cbristi discipula qua^dam nomine 
 Tabita occurrit, qua) interpretata dicitur Dorcas. 
 Haec erat plena opcribus bonis, et eleemosynis, 
 quas quotidie erogabat. Accidit autem ut forte 
 
 30 infirmata moreretur. Quam quum lavissent agnati, 
 deposuerunt eam in ca^.iaculo. Quia autem non 
 procul distabat Jo})pe a Lydda, miserunt duos 
 viros ad Petrum, rogantes ut non differret venire ad 
 eos. Quae quum accepisset Petrus, exurgens per- 
 
 35 venit cum iUis in Joppen. Et quum venisset.
 
 XIII. Abdi.e Hist. Apostolice. 361 
 
 duxerunt eiim in cocnaculum, et circumstetenint 
 ilium omnes viduas flentes, et ostendentes tunicas 
 ac vestcs, quas fcccrat illi Dorcas. Quaruni fletibus 
 condolens Petrus, ejectis onniihus qui aderant foras, 
 extensis in coelum cum oculis manibus, et ponens 5 
 £?enna, oravit. Conversusque ad corpus, dixit, 
 "Tabita, surge." At ilia apcruit oculos suos, et 
 viso Petro resedit. Dans autem illi manum, erexit 
 earn. Et quum vocasset sanctos et viduas ad se, 
 significavit eam vivam. Notum autem factum est 10 
 per universam Joppen, et crediderunt multi in 
 Dominnm. 
 
 V. Eodem tempore misit Herodes Rex manus, 
 ut affligeret quosdam de Ecclesia. \'idens autem 
 quia placeret Judoeis, apposult apprebendere et 1^^ 
 Petrum : erant enim dies azymorum. Quem quum 
 appreiiendisset, misit in carcerem, tradensque 
 quatuor quaternionibus militum custodire eum, 
 volebat post pascba ])roducere eum populo. Et 
 Petrus quidem servabatur in carcere : i'iebat autem -^o 
 oratio sine intermissione ab Ecclesia ad Domimun 
 pro eo. Quimi autem producturus eum esset 
 Herodes, in ipsa nocte erat Petrus dormiens inter 
 duos milites vinctus catenis duabus. Et custodes 
 ante ostium custodiebant carcerem. Et ecce angelus 25 
 Domini adstitit, et lumen refulsit in babitaculo 
 carceris : percussoque latere Petri, suscitavit eum 
 Dominus, " Surge velociter." Et ceciderunt catenae 
 de manibus ejus. Dixit autem angelus ad eum, 
 " Praecinge te, et calcea te caligas tuas," et fecit sic. 30 
 Et dixit illi, " Circumda tibi vestimcntum tuum, et 
 sequere me." Et exiens sequebatur eum, et nesciebat, 
 quia verum esset quod faciebat per angelum : 
 eestimabat autem se visum videre. Transeuntes 
 autem primam et secundam custodiam, venerunt ">
 
 26;8 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 ad portani ferreani, quae ducit ad civitatem, qiui? 
 ultro a})erLa est eis. Et exeuntes processerunt 
 vicum iiimm, et contiiuio discessit Aiifijcliis ab eo. 
 Et Pctrus ad se reversiis, dixit, " Nunc scio vere, 
 
 5 quia misit Dominus Angelum suuni, et eripuit me 
 (le uianu Herodis, et de omni expectatione plebis 
 Judieoruni." 
 
 VI. His ita gestis, surrexit quidam Simon 
 Samareus gcnere, ([ui dudum visis miraculis IV'tri, 
 
 10 pccunia com})arare voluit donum sj)iiituale, qui se 
 magnum et perpetuos aliter stantem esse dicebat : 
 promittcns cos (pii i-i se crederent, ])rorsus dissolvi 
 non posse. Hie etiam Petri cupiens evertere vias, 
 et ea, qu;e docebat, ad iiritum revocare, diem 
 
 15 constituit, in (pio convenientibus lurbis ad dispu- 
 tandum cum Pctro, pricsens adcssct. Erat autem 
 tunc Pctrus apud Ca?saream Stratonis. Igitur 
 illuccscente statuta die, Zacha'us, qui erat prior 
 civitatis, adstitit IVtro dicens, " Tem])us est ut pro- 
 
 20 cedas ad disjiutandum, l\'tre. Turba autem in 
 medio atrii congregata o])primitur, te opperiens, 
 (juorum in medio nudtis fultus adsecHs constitit 
 Simon." Tum Pctrus ut hive audi\it, orationis 
 gratia secedere ali(pios jubens ; qui nondum erant 
 
 25 diluti a ])cccatis, i\uiv in ignorantia commiscrant, 
 ait ad rclicjuos, " Orcnnis t'ratres, ut Domiiuis per 
 Christum iilium suum pro inel'fabili misericordia 
 sua adjuvct mc, excuntcm ])ro salute liominum (pii 
 ab ii)so creati sunt." Et hjcc quum dixissct, ora- 
 
 30 tione facta, proccssit ad atrium donuis, in quo erat 
 multitudo ])hn-ima ])opuli congregata. Quos ubi 
 onmes summo cum silentio esse attentos videret, 
 et Magum Simonem in medio eorum velut signife- 
 rum, statim hoc modo c(epit : 
 
 35 \ II. " Pax vobis onmibus, (pii parati cstis dare
 
 XIII. AbdijE Hist. AposTOLiCiB. 203 
 
 dextras vcritati. Quicunque enim obediunt ei, 
 videntur qiiidem sibi aliqiiid <z;ratiae confevrc Domi- 
 no ; ))orro autcm ipsi ab co doiuini summi miineris 
 consequuntur, ju>.titiiii ejus scinitas incedcntes. 
 Propter quod ct primum est oniuium, justitiam s 
 Domini, regmrnKjue iiupn'rere ejus. Justitiam qui- 
 dem, ut recte agere doceamur : regnum vero, ut 
 quae sit merces posita laborum et patientiae, nover- 
 imus. In quo est bonis (piidem a?ternorum 
 bonorum reinuneratio : liis autem, ({ui contra lo 
 voluntatem ejus egerint, pro uniuscujusque gcstis 
 pcrnarum digna restitutio. Hie ergo, hoc est, in 
 pra^senti vita positos oportet vos agnoscere volun- 
 tatem Domini, ubi et agendi locus est. Nam, si 
 quis velit, ante([uam actus suos emendet de his is 
 requirere, quiv non potest invenire, stulta et inet- 
 ficax erit hujuscemodi inquisitio. Tempns enim 
 breve est, et judicium gestorum causa agetur, non 
 qujvstionum. Ideoque ante onmia hoc qua'iamus, 
 quod nos, aut qualiter agere oporteat, ut a?ternam 20 
 vitam consequi mereamur. Mea ergo ista sententia 
 est, sicut et vero Prophetc'r visum est : nt ])rinunn 
 de justitia retpiiratur, ab his maxime qui Domiiunn 
 se nosse confitentur. Si ergo habet aliquis, quod 
 esse rectius putct, dicat. Et (joum dixerit, audiat : 25 
 sed cum patientia et quiete. Proi)ter hoc enim ab 
 initio, salutationis specie, pacem cunctis imprecatus 
 sum." 
 
 VIII. Ad h»c Simon respondit, "Nos pace tua 
 opus non habemus. Si enim pax et concordia sit, 30 
 ad inveniendam veritatem nihil proficere poterlmns : 
 habent enim pacem inter se et latrones, et scorta- 
 tores, et oinnis nequitia cum semetipsa concordat : 
 Et nos ergo si ob hoc convenimus, nt pacis causa 
 omnibus quae dicuntur pra^beamus assensimi, 35 
 
 '
 
 264 Codex Apociiyphus Novi Testamexti. 
 
 nihil aiiditoribus conferemus, sed e contrario inliisis 
 eis, nos amici discedimus. Propter quod noli 
 invocare pacem, sed magis pugnam : et si potes 
 expugnare crrores, ne requiras amicitiani, injustis 
 
 5 assentationibus partam. Hoc enim te ante ouniia 
 scire volo, quia duobu^ inter se dimicantibus, tunc 
 erit, quum alter ceciderit superatus." Et Petrus ait, 
 " Quid times crebro audirc pacem ? an ignoras, quia 
 perfectio legis est ])ax ? E\ peccatis enim bella 
 
 10 nascuntur, et certamina. Ubi autem peccatum 
 non fit, pax in disputationibus, Veritas in operibus 
 invenitur." Et Simon, " Niliil momcnti continent 
 \uxic verba, qiuxi loqueris. Sed nunc ostendam 
 virtutis ac divinitatis nieoe potentiam, ut repente 
 
 1.-, procidas, et adores me. 
 
 IX. Ego sum prima virtus, qui scm})er et sine 
 initio sum. In2:ressus autem in uterum Rachel 
 natus sum ex ea, ut liomo, quo ab liominibus videri 
 possim. Ego per aerem volavi, igne connnixtus 
 
 20 unum corpus effectu.s sum : statuas moveri feci, 
 animavi exanima, lapides panes feci, de monte 
 volatu transmeavi, manibus angelorum sustentatus, 
 ad terram descendi. Hicc non solum feci, sed et 
 nunc facere possum : ut rebus ij)sis probem onuii- 
 
 2. bus, quia ego sum filius Domini, stans in ajternum 
 et credentes mihi similiter in })er})etuo stare faciam. 
 Tua autem verba vana sunt omnia, nee ullum ])()tes 
 opus ostendere veritatis : sicut et ille qui misit te 
 Alagus, qui nee se ipsum potuit liberare de crucis 
 
 sopaMia. Possum enim facere, ut volentibus me 
 com})rehendere, non apparcam, et rursum volens 
 videri, palam sim : si fugere velim, montes per- 
 forem, et saxa quasi lutum pertranseam. Si me 
 de monte excelso praccipitem dedcro, tanquam 
 
 35 subvectus, in terram ilkesus deferar. Vinctus
 
 xirr, Abdle Hist. Apostolic^. 265 
 
 memetipsum solvam,eos vero, qui vinculainjecerint, 
 vinctos reddani. In carcere conligatus, claustra 
 sponte patefieri i'aciani. Statiias inanimatas reddam 
 ita, ut putentLir ab bis, qui vident, bomines esse. 
 Novas arbores subito oriri faciam, et repentina 5 
 virgulta producam. Igni meipsmn injiciam, ut 
 uou ardeam. Vultum meum commuto ut non 
 cognoscar. Sed ct duas facies babere me possum 
 bomiuibus oslendere, ut ovis, ut capra efficiar, 
 puer parvus, barbam producam. In aero volando 10 
 invebar, auruni plurinium ostendam : reges faciam, 
 adorabor ut Dominus : publico divinis donabor 
 honoribus, ita ut simulacrum mibi statuentes, 
 tanquam Dominum colant, et adorent. Et quid 
 opus est multa dicere ? quidquid voluero, facere 15 
 potero. Multce enim jam mibi experimento causae 
 consummata? sunt. Uenique aliquando," inquit, 
 ** quum mater mea llacbel juberet me exire ad 
 agru'n, ut meterem : ego falcem videns positam, 
 praicepi ei, ut iret et meteret : messuit decuplo 20 
 amplius cseteris. Multa jam nova virgulta produxi 
 de terra, et comare ea ego feci, et sub momento 
 temporis apparere : et montem proximum ego 
 secundo peiioravi." 
 
 X. His dictis a Simone, Petrus respondit, " Ne 25 
 aliis aliena, Tu enim quod sis Magus, ex ipsis quae 
 gessisti confessus es, et manifestatus. Noster 
 autem Magister, qui est filius Domini et bominis, 
 manifeste bonus est. Quod autem vere sit Domini 
 filius, quibus oportuit dictum est, et dicitur. Tu '.o 
 autem si non vis confiteri quod magus es, cnm 
 omni hac turba pergamus ad dommn tuam, et tunc 
 apparebit quis sit magus." Haec autem Petro 
 dicente, Simon blaspbemiis et maledictis agere 
 coepit, et, seditione facta, perturbatis omnibus, w 
 
 34
 
 266 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 argui non potuit. Et Petrus, ne quasi blasphemiae 
 causa secedere videretur, perstitit immobilis, et 
 arguere eum vehemeutius coepit. Turn populus 
 indignatus, Simonem de atrio ejectum extra januas 
 
 5 domus repulit : eoque depulso, unus sequutus est 
 solus. Facto autem silentio, Petrus alloqui popu- 
 lum hoc modo coepit, "Patienter, fratres, malos 
 ferre debetis, scientes quia Dominus quum possit 
 eos excidere, patitur tamen durare usque ad pras- 
 
 10 stitutam diem : in qua de omnibus judicium fiet. 
 Quomodo ergo nos non patiemur, quos patitur 
 Dominus, cui subsunt et obediunt coeli, et terrae ? 
 Vos ergo qui ad Dominum convertimini per poeni- 
 tentiam, curvate ei genua." Hkc quum dixisset, 
 
 15 omnis multitudo genua flexit Domino. Et Petrus 
 respiciens ad ccelum, cum lachrymis orabat super 
 eos, ut Dominus pro sua bonitate suscipere eos 
 dignaretur, confugientes ad se. Et postquam 
 oravit, et pracepit ut die postera maturius con- 
 
 20 venirent, sacrificium fecit: turn deinde secundum 
 consuetudinem quievit. 
 
 XI. Mane autem facto, veniens quidam ex 
 discipulis Simonis, clamabat dicens, " Obsecro te, 
 Petre, suscipe me miserum, et a magno Simone 
 
 25 deceptum, cui ego velut coelesti Domino intendebam, 
 pro his quag ab eo fieri mirabihbus videbam : auditis 
 tamen sermonibus tuis, coepit jam homo mihi videri, 
 et quidem makis. Veruntamen quum hinc exisset, 
 ego eum subsequutus sum sokis : nondum enim ad 
 
 30 hquidum impietates ejus agnoveram. Quum autem 
 vidisset me subsequentem, beatum me diCens, 
 perduxit me in domum suam. Circa medium vero 
 noctis ait ad me. Omnibus te hominibus faciam 
 meliorem, si volueris usque ad finem perseverare 
 
 3' mecum. Cui quum promisissem, exegit a me
 
 XIII. Abdi.e Hist. Apostolic^. 267 
 
 sacramentum perseverantias : eoque accepto impo- 
 suit super humeros meos polluta quasdam et 
 execrabilia secreta sua, ut portarem, et sequutus est 
 me. Ubi vero ventum est ad mare, navigium, 
 quod forte aderat, ingressus, sumit a cervicibus 5 
 meis, quod portare me jusserat. Et paulo post 
 egressus, nihil extulit : certum quod in mare id 
 dejecerat. Rogabat ergo me cum ipso ut profici- 
 scerer, dicens se Romam petere. Ibi enim se in 
 tantum placiturum, ut Dominus putetur, et divinis 10 
 publice donetur honoribus. Tunc, inquit, te omni- 
 bus divitiis repletum, si hue redire placuerit, pluribus 
 fultum ministeriis remittam. Heec ego audiens, 
 nihil in eo secundum banc professionem videns sed 
 Magum et deceptorem eum intelligens, respondi, 15 
 Quaeso te ignosce mihi, quia pedes doleo, et pro- 
 pterea exire Caesaream non valeo. Prseterea est 
 mihi uxor, sunt parvuli liberi, quos relinquere 
 omnino non possum. At ille base audiens, et 
 ignaviae me incusans, profectus est Romam dicens, 20 
 Quum audieris quanta mihi gloria in urbe Roma 
 erit, poenitebit te. Et post hsec ipse quidem ut 
 aiebat, Romam petiit. Ego autem confestim redii 
 hue, orans ut me suscipias ad poenitentiam, quia ab 
 eo deceptus sum." 25 
 
 XII. Quum haec dixisset is qui a Simone regres- 
 sus est, jussit eum Petrus in atrio residere. Pro- 
 cedens autem ipse, et turbas videns multo plures 
 quam superioribus diebus, stetit in loco solito, et 
 ostendens eum, qui a Simone venerat, ait, " Iste, so 
 fratres, quem videtis, paulo ante venit ad me, de 
 Simonis mihi malis artibus nuncians, quomodo 
 ipsam sceleris sui ofi'icinam projecerit in profundum, 
 non quasi poenitentia ductus, sed metuens ne 
 deprehensus publicis legibus subjaceret." Haec 35
 
 268 Codex Apocuypijus Novi Testamknti. 
 
 dicente Petro, populus videns homiiiem qui venerat 
 a Simone, stupebat. Igitiir Petrvis a Cassarea 
 digressiis, Tripolim venit, et ingressiis domiim 
 Maronis, vidit locum aptum ad disputanduni. Ut 
 
 5 autem vidit turbam, velut iugentis fluvii iuuudasse 
 levem meatuni, ascendens supra basin quandani qure 
 forte juxta liorti parietem stabat, primum religionis 
 more populum salutavit. Quidam autem ex his 
 qui aderant, et longo tempore a daemonibus fuerant 
 
 10 fatigati, in terram proruunt, obsecrantibus spiritibus 
 immundis, ut vel uno die indulgeretur eis in obsessis 
 corporibus permanere. Quos Petrus increpans 
 statim jussit absccdere : et sine mora discesserunt. 
 Post hos alii longis afflicti languoribus, rogabant 
 
 15 Petrum, ut reciperent sanitatem. Pro quibus se 
 supplicaturum Domino, populo poUicetur, quum 
 prius sermo doctrinas fuisset expletus : sed statim, 
 ut promisit, languoribus resoluti sunt. Et jussit 
 eos seorsum residere, cum his qui a daemonibus 
 
 20 fuerant curati, quasi post laboris fatigationem. 
 
 XIII. Petrus autem egressus a Tripoli pergebat 
 Antiochiam. Et venit ad insulam Ancharadum 
 nomine ubi erant in a^de quadam columnge viteas 
 mirse magnitudinis, ad quas contuendas quum multi 
 
 25 abiissent cum Petro, et Petrus miratus eas, egressus 
 esset pro foribus, vidit nuilierculam quandam, 
 stipem ab introeuntibus deposccntem. Quam at- 
 tentius considerans, ait, " Die mulier, quod tibi 
 membrum corporis deest, quod huic injuries te 
 
 so subjecisti, ut stipem petas, et non potius manibus 
 tuis, quas a Domino accepisti, operum cibum quad- 
 ras ? " At ilia suspirans ait, " Utinam mihi quidem 
 manus essent, c[ivx moveri possent, nunc autem 
 species tantum servata est manuum. Nam ipsa? 
 
 85 sunt mortuie, et meis morsibus debiles et sine
 
 XIII. x\bdi.e Hist, Apostolic.e. 269 
 
 sensu redditfe." Tunc apprehensis Petrus manibus 
 ejus, sanavit eas. Erat enim hjec mulier mater 
 dementis, a quo et in eodem loco cognita est. 
 Nam per virtutes Petri et alios filios, recepit Faus- 
 tinum et Faustum, qui mutatis nominibus Aquila 5 
 ac Nicia appellabantur : et virum suum Faustinum, 
 qui multo ase tempore fuerant separati. Et quum 
 vellent navigare ex ilia insula, mater ait ad Cle- 
 mentem, " Fili dulcissime, rectum est, ut valedicam 
 mulierculas qua) me suscepit : est enim egens et 10 
 paralytica, jacens in lecto." Quibus auditis, Petrus, 
 et omnes qui audierant, admirati sunt bonitatem et 
 prudentiam fcjemiucT. Et continuo jussit Petrus 
 adire quosdam, et deferre mulierem in lectulo, ut 
 jacebat. Quum fuisset allata, et in medio turbas 15 
 adstantis collocata, in conspectu omnium Petrus 
 ait, " Si veritatis ego sum prseco, ad confirmandam 
 fidem horum onmiimi qui assistunt, ut sciant, et 
 credant, quia unus est Dominus, qui fecit 
 coelum et terram, in nomine Jesu Christi filii ejus -'o 
 surgat haec mulier." Et statim ut hsec Petrus dixit, 
 surrexit mulier sana, et procidit ad pedes Petri, 
 atque amicam suam ac familiarem osculis petens, 
 gratias Domino referebat. 
 
 XIV. His expletis, volente Petro ire ad hospitium, 25 
 dominus domus ait ad eum, " Turpe est, et impium 
 tali sancto viro, manere in stabulo, quum ego pene 
 omnem domum vacantem habeam, lectosque stratos 
 quam plurimos, et quae necessaria sunt, parata." 
 Sed Petro contradicente, uxor patrisfamilias una so 
 cum liberis suis prostravit se ante eum, et exorabat 
 dicens, " Obsecro te mane apud nos." Sed ne sic 
 quidem adquiescebat Petrus, donee filia eorum qui 
 rogabant, ab immundo spiritu temporibus multis 
 vexata, et catenis vincta, quae fuerat intra conclave 3*
 
 270 Codex Apocryphus A'^ovi Testamenti. 
 
 claiisa, effugato a se daemone, et ostiis patefactis, 
 cum catenis suis veniens, procidit ad pedes Petri, 
 dicens, " Rectum est, mi Domine, ut agas hodie hie 
 salutaria mea et non contristes me, neque parentes 
 
 5 meos." Petro autem requirente catenarum sermo- 
 numque ejus causam, parentes praeter spcm laeti 
 effecti de filiae sanitate, et velut stupore quodam 
 attoniti, ipsi quidem dicere nequeunt. Adstantes 
 autem familice aiunt, " Hasc a septimo aetatis anno 
 
 10 daemone tentata, omnes qui accedere tentassent ad 
 eam, scindere, dilaniare morsi})us, etiam disrumpere 
 conabatur. Et lioc a viginti annis usque ad prresens 
 facere nunquam destitit, nee ab aliquo potuit curari : 
 sed nee accedere quidam quisquam volebat ad eam. 
 
 15 Multos enim inutiles reddidit, alios intercmit. 
 Omnibus enim viris validior erat, sine dubio viribus 
 daemonis usa. Nunc autem, ut vides, ex praesentia 
 tui daemon quidam fugit : ostia vero quae summo 
 cum munimento clausa fuerant, aperta sunt, et ipsa 
 
 20 Sana stat ante te, rogans ut diem salutarium suorum 
 laetum et ipsi et parentibus ejus facias, et maneas 
 apud eos." Haec quum ita unus ex famulis enarrasset, 
 ac ipsae etiam catense de manibus ejus ac pedibus 
 fuissent sponte resolutas, Petrus certus quod per 
 
 25 ipsum sanitas haec reddita sit puellae, adquievit ut 
 maneret in domo patris ejus. 
 
 XV. Post base autem Petrus Romam veniens, in 
 ipsis diebus sibi finem vitas imminere praesensit. 
 In conventu ergo frati'um positus, adprehensa 
 
 30 dementis manu repente consurgens in auribus 
 totius Ecclesiae haec protuht verba, " Audite me 
 fratres, et conservi mei : quoniam sicut edoctus 
 sum ab co qui me misit Domino et magistro Jesu 
 Christo, dies mortis meae instat, Clementem hunc 
 
 35 Episcopum vobis ordinabo, cui soh meae praedicati-
 
 XIII. Abdi.e Hist. Apostolic^. 271 
 
 onis et dontrinae cathedram credo, qui mihi ab initio 
 usque ad finem comes in omnibus fuit, et per hoc 
 veritatem totius meae praedicationis agnovit. Qui 
 in omnibus tentationibus meis socius extitit fideliter 
 perseverans : quem prae caeteris expertus sum, 5 
 Dominum colentem, homines diligentem, castum, 
 discendi studiis deditum,sobrium,benignum, justum, 
 patientem, scientem ferre nonnuUorum etiam ex 
 his, qui in verbo Domini instruuntnr, injurias. 
 Propter quod ipsi trado a Domino mihi datam 10 
 potestatem hgandi et solvendi, ut de omnibus qui- 
 buscunque decreverit in terris, hoc decretum sit et 
 in coehs. Ligabit enim quod oportet ligari, et 
 solvet quod oportet solvi." Et ha^c quum dixisset, 
 manus ei imposuit, eumque in cathedra sua sedere 15 
 compuht, multum eum instruens, quaUter aut 
 Ecclesiam sibi commissam regeret, aut oves sus- 
 ceptas aleret. 
 
 XVI. Tunc et Paukis Apostolus Romam veniens, 
 Cliristum Dominum praedicabat. Tempore igitur 20 
 Neronis Caesaris, erant Romae salutiferi doctores 
 Christianorum Petrus et Paulus Apostoh, per quos 
 dum fides Domini Jesu Christi in omnium cresceret 
 mentes, et religionis propagarentur augmenta, quia 
 essent subhmes operibus, clari magisterio ob 25 
 virtutem divinte gratiae, Nero per magum Simonem 
 vehementer adversari coepit Apostohs : quia diversis 
 illusionibus dgemonum ita magus Caesaris animum 
 obtinuerat, ut eum salutis suae praesulem, vitaeque 
 custodem, remota ambiguitate confideret. Nam et 30 
 bellorum victorias, et subjectiones gentium, et 
 prosperitatem rerum se per eum in omnibus habitu- 
 rum esse credebat. Sed Petrus Apostolus vanitates 
 ejus et flagitia universa detexit, quia veritatis lux, 
 et verbi divini claritas, quae ob salutem hominum 35
 
 2,7'Z Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 niiper obfulserat, totius mendacii caligine de humanis 
 mentibus discussa per Apostolos,ignorantice tenebras 
 effugabat. Tunc Simon magus veri luminis fulgo- 
 re perculsus coecitatem continue male sanse mentis 
 
 5 incurrit, quippe qui jam in Judaea per Apostolum 
 Petrum de his quce egerat sceleribus confutatus, 
 transmarinam ingressus est fugam. Et qui in aliis 
 terrarum partibus Petri expertus erat potentiam, 
 tamen prieveniens Romam, ausus est se jactare, 
 
 10 quod posset mortuos suscitare. Illo ipso tempore 
 erat quidam defunctus adolescens nobilis propin- 
 quus Cassaris. Ubi, quum multa turba propin quo- 
 rum convenisset, sciscitabantur in vicem, si esset 
 aliquis qui posset mortuum excitare. Celeberrinuis 
 
 15 scilicet et tunc Petrus in his operibus habebatur, 
 sed apud gentiles nulla hujus firmabatur fides. 
 Dolor tamen exegit inquiri remedium : perrectum 
 est ad Petrum. Fuerunt equidem qui etiam 
 Simonem accerseudum putarent, ut uterque adesset. 
 
 20 Tum Petrus ad cognatos dcfuncti ait, ut Simon, 
 qui de sua se jactabat potentia, prior, si posset, 
 mortuum suscitaret. Sin ille nequivisset, sibi non 
 anibiguum, quin Christus opem ferret defuncto. 
 Ibi Simon, qui putabatur apud gentiles magn^e esse 
 
 25 potentiae, conditionem interposuit,ut si ille mortuum 
 suscitaret, Petrus occideretur, qui tantae potestati 
 verbis audacibiis lacessendo irrogasset injuriam. 
 Si vero illo nihil agente, Petrus mortuum suscitasset, 
 magus sententiae, quag in Apostolum data fuerat, 
 
 30 subjaceret. Talis quum esset interjecta conditio, 
 quievit Petrus. Exorsus est autem Simon, et 
 accedens ad lectuhmi defuncti, incantare atque 
 immurmurare dira clam carniina coepit. \'isumque 
 est circumstantibus, caput agitari defuncti. Itaque 
 
 3.^ clamor gentilium ingens attollitur, quod jam viveret.
 
 xirr. Abdi.i3 HrsT. Apostoltc.e. ZT?* 
 
 quod cum Simone loqueretur. Miraque indignatio 
 in Petrum esse omnium coepit, eo quod esset ausus 
 se tantse potestati conferre. Tum Petrus fieri 
 silentium postulat, et ait, " Si vivit defunctus, 
 loquatur : si suscitatus est, surgat et ambulet, s 
 atque fabuletur. Ego vero phantasma hoc, non 
 veritatem esse, quod cernitis motum caput defuncti, 
 docebo. Denique (inquit) separetur magus a 
 lectulo, et ad plenum figmenta diaboli denudabun- 
 tur." Abducitur itaque Simon a lectulo, et sine lo 
 uUa spe vitae manet defunctus immobilis. Adstitit 
 Petrus a longe, et intra se orationi paulisper intentus, 
 cum magna voce ait, " Adolescens, tibi dico surge : 
 sanat te Dominiis noster Jesus Christus." Et statim 
 surrexit adolescens, et loquutus est, et ambulavit, is 
 et dedit eum Petrus matri suas viventem. Quae 
 quum remunerare beatum Apostolum vellet, 
 " Secura," inquit, esto mater de filio, et non verearis : 
 habet enim custodem suum." 
 
 XVIT. Et quum vellet populus magum Simonem 20 
 lapidare, ait Petrus, " Satis est ad pcenam ejus, 
 quod agnoscit se in suis actibus superatum. Vivat 
 et Regnum Christi crescere videat, vel invitus." 
 Torquebatur interea magus, et Apostolica perculsus 
 gloria ad Neronem Caesarem currit, novamque 25 
 Petro injuriam molitus, obtinuit ut Petrum vocaret. 
 Itaque quum uterque coram imperatore staret, prior 
 Simon, " IMiror te," inquit, '' Caesar, hunc te alicujus 
 momenti hominem existimare, imperitum piscato- 
 rem, mendacissimum, et nee in verbo nee in re 30 
 aliqua prasditum potestate. Sed ne diutius hunc 
 patiar inimicum, prsecipiam modo angelis meis, ut 
 veniant, et vindicent me de isto." Ad quae Petrus, 
 " Non equidem timeo angelos tuos, qui me cogun- 
 tur timere, et in virtute, et in confidentia hujus35 
 
 35
 
 274; Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 Christi Domini mei, quern te esse mentiris. Nam 
 si divinitas in te est, qusc cordis arcana rimatur, die 
 mihi nunc, Simon, quid cogitem, vel quid facturus 
 sim. Quam cogitationem meam, antequam tibi 
 
 5 mentiatur magus, Ca3sar optime, auribus tuis insi- 
 nuabo, ut non possit mentiri quid cogitem." Tum 
 Nero, "Accede hue, et die mihi quid cogites." 
 Petrus dixit, *' Jube mihi adferri hordeaceum pan em, 
 et occulte dari. Quumque hoc jussum fuisset, 
 
 <o Petrus ait, " Dicat nunc ergo Simon, quid cogitatum, 
 quid dictum, quidve sit factum a me." Tum 
 Nero, "Quid dicis, Simon?" Respondet Simon, 
 " Imo Petrus dicat quid ego cogitaverim, vel quid 
 fecerim." Tum Petrus, " Quid cogitet Simon, 
 
 15 me scire docebo, si tamen ipse prius dixerit, quid 
 ego cogitaverim." Quae quum audivisset Simon, 
 " Hoc," inquit, " scias, bone imperator, quia 
 cogitationes hominum nemo novit, nisi sohis 
 Deus : caeterum Petrus mentitur." Ad quae iterum 
 
 20 Petrus, " Tu vero, qui fihum Dei te esse dicis, die 
 quid cogitem, et quid fecerim modo in occulto, si 
 potes, exprime." Petrus autem beredixerat panem 
 hordeaceum, quem acceperat, et fregerat, et in 
 dextra atque sinistra manica sua collocaverat. 
 
 25 XVm. Tunc Simon indignatus, quod dicere 
 non posset secretum Apostoh, exclamavit dicens, 
 " Procedant canes magni, et devorent eum in 
 conspectu Caesaris." Et quum hasc dixisset, 
 apparuerunt canes mirae magnitudinis, et impetum 
 
 30 fecerunt in Petrum. Petrus vero extendens manus 
 in orationem, ostendit canibus, quem benedixerat 
 panem. Quem ut viderunt canes, subito nusquam 
 comparuerunt. Tum con versus Petrus ad Caesarem, 
 " Ecce ostendi tibi, imperator, quid cogitarit Simon, 
 
 35 non verbis, sed factis. Nam qui angelos promiserat
 
 XIII. ABDiiE Hist. Apostolic^. 275 
 
 contra me esse ventures, canes exhibuit : ut se 
 ostenderet non divinos Angelos, sed caninos 
 habere." Quare indignatus magus, sese ad omnem 
 excitare coepit carminum suorum potentiam. Con- 
 gi'egatque populum, ac offensum se dicit a Galilasis : * 
 relicturum se urbem, quam tueri soleret. Denique 
 diem statuit, quo se per volatum supernis sedibus 
 satis jactanter promittebat invehendum, veluti 
 quando vellet coelum petiturus, in sua potestate 
 consisteret. Statute igitur die montem Capitolinum ro 
 ascendit, ac se de rupe dejiciens, volare coepit. 
 Mirari populus ac venerari. Plerique etiam dice- 
 bant Dei banc esse potentiam, non hominis, qui ita 
 corpore volaret ad coelum : nihilque tale Christum 
 fecisse, multi asseverabant. Tunc Petrus, stans in is 
 medio, inquit, " Domine Jesu, ostende \'irtutem 
 tuam, et ne permittas his vanis ai'tibus decipi 
 populum, qui tibi est crediturus. Sic decidat, 
 Domine (inquit) ut vivens se contra tuam potentiam 
 nihil potuisse cognoscat. Quumque base cum 20 
 lachrymis orasset Apostolus, ait, "Adjuro vos in 
 nomine Jesu Christi, qui eum fertis, ut nunc 
 demittatis." Et statim ad vocem Petri demissus a 
 dsemonibus, implicitis remigiis alarum quas sum- 
 pserat, corruit : nee statim exanimatus est, sed 25 
 totus fractus corpore, debilitatisque cruribus, post 
 paucarum horarum spatium inibi expiravit. Quod 
 ubi Neroni compertum est, deceptum se ac destitu- 
 tum dolens, sublatumque sibi virum utilem ac 
 necessarium reipublicae indignatus, quaerere coepit so 
 causas, quibus Petrum occideret. 
 
 XIX. Itaque datar a Nerone praeceptum, ut 
 Petrus comprehenderetur. Et quurn ab omnibus 
 ante fuisset rogatus, ut se alio conferret, ille semper 
 resistebat, dicens, " Nequaquam hoc se esse ss
 
 27G Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 facturum, ut tanquam metu mortis territus fugeret." 
 Quippe quum sciret, et sibi et omnibus pro passione 
 Christi, immortalitatis gloriam provenire. Quum- 
 que baec et talia Petrus obtexisset, plebs lachrymans, 
 
 5 ne se reliiiqueret, ne imminente procella Cbristi- 
 anormn, despiceret tot boiionim lachrymas : victus 
 tandem populorum fletibus adquievit, promisitque 
 se m'bem egressm'um. Proxima igitur nocte 
 salutatis fratribus, celebrataque oration e, proficisci 
 
 10 solus crepit. Ubi ventum erat ad portam, vidit 
 Christum sibi occurrere. Quem adorans ait, 
 " Domine, quo vadis ? " Cui Dominus, " Venio 
 Romam iterum crucifigi." Quod quum audisset, 
 intellexit Apostolus, de sua hoc passione dictum, 
 
 15 in quo scilicet passurus videretur Christus, quem 
 pati constabat in singulis, non dolore corporis, sed 
 misericordiae contemplatione, et pietatis affectu. 
 Itaque Petrus ad urbem rediit, captusque a custo- 
 dibus, mox cruci adjudicatus est. Quo audito, 
 
 20 ingens subito populi concursus f actus est, ita ut 
 plateae non reciperent homines utriusque aetatis, et 
 sexus, qui summa voce clamabant dicentes, " Cur 
 occiditur Petrus ? Quid admisit criminis ? Quid 
 laesit urbem ? Innocentem damnare nefas est. Et 
 
 23 metuendum est, ne in tanti viri nece ulciscatur 
 Christus, et nos omnes pereamus." 
 
 XX. At vero Petrus mulcebat plebis animos, ne 
 adversus principem desaevirent, dicens eis, " Viri 
 Romani, qui in Christo creditis, et in illo solo 
 
 30 speratis, in mente habetote ejus patientiam, et con- 
 solationem in his signis quae vidistis facta per me. 
 Sustinete itaque eum advenientem, et retribuentem 
 unicuique secundum opera sua. Hoc autem quod 
 nunc in me videtis fieri, jam antea mihi a Domino 
 
 35 est proditum, non esse discipulum supra magistrum
 
 XIII. ABDiiE Hist. AposTOLiCiE. 277 
 
 nee servum supra dominum. Quare seitote, ad 
 hoe ipsum me festinare, ut earne exutiis Domino 
 adsistam. Sed quid moror," inquit " et non aecedo 
 ad erueem ? Teneant persequutores eorpus, ego 
 Domino meo spiritu adhaerebo." Et aeeedens ad 5 
 crucem, rogavit, ut cruci inversis vestigiis figeretur : 
 ea reverentia, ne ita servus erucifigi videretur, ut 
 Dominus. Quod ubi faetum est, coepit de cruee 
 ad populum loqui, " O ineffabile ae profundum 
 mysterium crucis, O inseparabile vinculum earitatis. 10 
 Istud est lignum vitae, in quo Dominus Jesus 
 exaltatus, omnia traxit ad se. Istud est lignum 
 vitae, in quo crucifixum est Corpus Domini Salva- 
 toris. At in eo confixa est mors, et mundus totus 
 seternae mortis est vinculis absolutus. O gratia is 
 incomparabilis,etamor crucis irrecessibilis. Gratias 
 itaque tibi, Domine Jesu fili Dei vivi, non solum voce 
 et corde ago, sed etiam spiritu, quo te diligo, quo te 
 loquor, quo te interpello, quo te teneo, quo te intel- 
 ligo, quo te video : tu mihi omnia, et in omnibus tu 20 
 mihi totum, et nihil mihi aliud praeter te solum. Qui 
 es bonus et verus Dei filius, et Deus, cui cum ccterno 
 Patre et Spiritu sancto honor et gloria est, in cuncta 
 semper secula seculorum." Et quum magna voce 
 omnis populus respondisset Amen, emisit spiritum. 25 
 Cujus corpus Marcellus, unus ex discipulis ejus, 
 nullius expectans sententiam, propriis manibus de 
 cruce deposuit, et pretiosissimis aromatibus con- 
 ditum in suo ipsius sarcophago collocavit, in loco 
 qui dicitur Vaticanus, juxta viam triumphalem, ubi so 
 totius urbis veneratione celebratur in pace.
 
 278 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 LIBER SECUNDUS. 
 
 De rebus a beato Paulo apostolo et gentium 
 
 doctore hinc inde gestis. 
 
 I. Fait vir quidamin Hierusalem, de tribu Benja- 
 min, nomine Saulus, eruditissimus in libris Moysi, 
 et cunctis legis caerimoniis, quae tunc secundum 
 literam gerebantur, nihil in his mysticum sentiens, 
 
 5 aut advertens. Hie devastabat Ecclesiam Dei, 
 ingrediens domos, et trahens viros ac mulieres in 
 carcerem : et multos quotidie congregabat. Igitur 
 quum adhuc spiraret minas et caedes in Apostolos 
 Domini, accessit ad principem Sacerdotum, et petiit 
 
 10 ab eo epistolas in Damascum ad synagogas, ut si 
 quos invenisset hujus viae viros ac mulieres, vinctos 
 perduceret in Hierusalem. In eo proposito quum 
 iter faceret, contigit ut appropinquaret Damasco, 
 et ecce subito circumfulsit eum lux de ccelo, et 
 
 15 cadens in terram audivit vocem dicentem sibi, 
 " Saule, Saule, quid me persequeris ? Durum est 
 tibi contra stimulum calcitrare." Cui dixit, " Quis 
 es, Domine ? " Et ille, " Ego sum Jesus, quern tu 
 persequeris. Sed surge, et ingredere civitatem, et 
 
 20 dicetur tibi, quid te oporteat facere." Viri autem 
 illi qui comitabantur stabant cum eo stupefacti, 
 audientes quidem vocem, neminem autem videntes. 
 Surrexit quoque Saulus de terra, apertisque oculis 
 nihil videbat. Ad man us autem ilium trahentes, 
 
 25 introduxerunt Damascum. Et erat ibi tribus diebus 
 non videns, et neque manducabat, neque bibebat. 
 Erat vero discipulus Christi quidam Damasci, 
 nomine Ananias, et dixit ad ilium in visu Dominus, 
 " Anania." Et ille ait, " Ecce ego Domine." Et
 
 XIII. AbdIjE Hist. Apo&TOLiCiE. 279 
 
 Dominus ad ilium, " Surge, vade in vicum qui 
 vocatur Rectus, et quaere in domo Judas Saulum 
 nomine Tarsensem : ecce enim orat ipse, et ex- 
 pectat te, ut introiens imponas sibi manus, ut 
 visum recipiat." Respondens autem Ananias inquit, s 
 ** Domine, audivi a multis de viro lioc, quanta mala 
 Sanctis tuis fecerit in Hierusalem. Et hie habet 
 potestatem a principibus saccrdotum, alligandi 
 omnes qui invocant nomen tuum." Tum Dominus, 
 ** Vade," ait, quoniam vas electionis mihi est iste, ut i^^ 
 portet nomen meum coram gentibus, et regibus, 
 et filiis Israel. Ego enim ostendam illi, quanta 
 oporteat eum pro nomine meo pati." Et abiit 
 Ananias, et introivit in domum, et imponens ei 
 manus, dixit, " Saule frater, Dominus misit me 15 
 Jesus, qui apparuit tibi in via qua veniebas, ut 
 videas, et implearis Spiritu sancto." Et confestim 
 ceciderunt ab oculis ejus tanquam squamae, et 
 visum recepit. Et surgens baptizatus est : et quum 
 accepisset cibum, confortatus est. 20 
 
 II. Mansit autem cum discipulis qui erant 
 Damasci, per aliquot dies : et continuo in synagogis 
 passim praedicabat Jesum, quoniam hie est filius 
 Dei. Quod quum viderent, stupebant omnes, et 
 dicebant, " Nonne hie est, qui expugnabat in 25 
 Hierusalem eos, qui invocabant nomen istud : et 
 hue ad hoc venit, ut vinctos illos duceret ad Prin- 
 cipes sacerdotum ? " Interea Saulus convalescebat 
 quotidie, et confundebat Judseos, qui habitabant 
 Damasci, affirmans, quoniam hie est Christus Jesus 30 
 filius Dei. Quum implerentur autem dies multi, 
 consilium inierunt Judaei, ut eum interficerent : 
 sed hae insidiae Saulo statim notae factae sunt. 
 Custodiebant enim portas die ac nocte, ut eum 
 comprehenderent. Sed accipientes eum discipuli 35
 
 280 Codex Apocryphus Novj Testamenti. 
 
 ejus nocte, demiserunt per murum submittentes in 
 sporta. Itaqiie quum venisset postea in Hierusalem, 
 tentabat se jungere discipulis Christi. At illi time- 
 bant eum, non credentes quia esset discipulus. 
 
 5 Barnabas autem adprehensuni ilium duxit ad 
 Aj)ostolos, et narravit illis, quomodo in via vidisset 
 Dominum, et quomodo loquutus fuerit sibi, et quae 
 Damasci egerit cum fiducia in nomine Jesu. 
 
 III. Ex hoc autem tempore Saulus, qui et 
 
 10 Paulus, quum evangelizaret Christum in multis 
 civitatibus, venit Lystram. Et erat ibi quidam 
 ini'innus pedil)us, sedens, claudus ex utero matris 
 suae, qui nunquam ambulaverat. Hie ubi audivit 
 Paulum locpientem, intuebatiu* eum fortiter. At 
 
 15 Saulus, videus quia haberet fidem, lit salvus fieret, 
 dixit magna voce, " Surge, et sta super pedes tuos 
 rectus." Et exilivit statim homo ille, et ambulabat. 
 Turbae autem qiuun vidissent quod fccerat Paulus, 
 levaverunt vocem suam, dicentes, " Vere hie minister 
 
 20 Dei est, qui tanta facit in Israel." Factum est 
 autem, euntibus nobis ad orationem, puellam 
 quandam habentem spiritum Pythonis obviare, quae 
 quaestum magnum praestabat doniinis suis divinando. 
 Haec subsequuta nos paululum, clamabat dicens, 
 
 25 " Isti homines servi Dei excelsi sunt qui adnunciant 
 vobis viam salutis." Hoc autem faciebat nndtis 
 diebus. Dolens igitur Paulus, dixit s])iritui, " Prae- 
 cipio tibi in nomine Jesu Christi, exi ab ea." Et 
 exivit ab ea, eadem bora. 
 
 30 IV. Postea vero quum venissent quidam ex 
 discipulis cum eo in Asiam, disputabat in schola 
 Tyranni ])er biennium : ita ut omnes qui erant in 
 Asia, audirent verbum Dei, Jiubei atque gentiles, 
 virtutesque non modicas Deus faciebat per manus 
 
 3^^ Pauli, ita ut etiam supra languidos deferrentur a
 
 VIII. Abdi.f, Hist. AposTOUCyE. 281 
 
 corpore eju^ sudaria et semicincta et recedebant ab 
 eis laiigLiores, et spiritus nequam egrediebantur. 
 In una autem sabbatorum, quum venissemiis ad 
 frangendum panem, Paulas disputabat eis, profec- 
 turus in crastinuin, protraxitque sermonem usque 5 
 in mediam noctem. Erant autem lampades copiosag 
 in coenaculo, ubi eramns congregati. Sedens autem 
 quid am adolescens nomine Eutychus super fene- 
 stram, quum mergeretur somno gravi, disputante 
 diu Paulo, depressus somno, cecidit de tertio 10 
 cosnaculo deorsum, et sublatus est mortuus. Ad 
 quem quum desceiidisset Paulus, incubuit super 
 eum, et complexus dixit, " Nolite turbari. Anima 
 enim ipsius in eo est." Ascendensque rursus, fregit 
 panem : et (puim gustasset, sermonem protraxit is 
 usque in lucem. Interea adducunt puerum viven- 
 tem qui ex casu obierat, et consolati sunt omnes 
 non minimum. 
 
 V. Post \\xc Paulus, adscensa navi, venit in 
 insulam quae dicitur Miletus. Barbari vero \n've- 20 
 stabant non modicam lumianitatem nobis, etaccensa 
 pyra reficiebant nos onmes pr()})ter imbrem qui im- 
 minebat, et t'rigus. Quumqne congregasset Paulus 
 sarmentorum aliquantam multitudinem, ctimposuis- 
 set super ignem, vipera a calore prorupit, invasitque 2.-. 
 manum ejus. Ut vero viderimt barbari pendentem 
 bestiam de manu ejus, ad invicem dicebant,"Utique 
 iiomicida est homo hie, qui quum evaserit de mari, 
 ultio non permittit eum vivere." Et ille quidem, 
 excutiens bestiam in ignem, nihil mah passus est. 39 
 At illi existimabant cum in tumorem convertendum, 
 et subito casurum, ac moriturum. Quum autem 
 illis sperantibus et videntibus, Paulo nihil mali fieret, 
 convertentes se, dicebant eum esse Deum. In 
 locis auteju ilHs erant praedia Principis, nomine "^
 
 282 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 Publii, qui nos suscipiens triduo benigne exhibuit. 
 Contigit autem patrem Publii febiibus et dysenteria 
 vexatum, jacere. Ad quern Paulus ingressus, 
 quum orasset, et imposuisset ei manus, salvavit 
 
 5 eum. Quo facto omnes qui in insula habebant 
 infirmitates, accedebant et curabantur ab eo. Qui 
 etiam multis honoribus Paulum sunt prosequuti. 
 Exinde navigans venit Romam, ibique solutus a 
 vinculis mansit biennio toto in conducto suo, et 
 
 10 suscipiebat omnes qui ingrediebantur ad eum, 
 prsedicans subinde regnum Dei, et docens quae sunt 
 de Domino Jesu Christo. 
 
 VI. Post crucem vero Petri et elisionem Simonis 
 magi, in urbe adhuc libera manebat custodia : qui 
 
 15 a corona etiam martyrii eadem die dispensatione 
 divina subtractus fuerat, ut per eum omnes gentes 
 Evangelii praedicatione implsrentur. Itaque quum 
 Romam a Julio centurion e Paulus fuisset perductus, 
 sub unius militis duntaxat custodia constitutus, 
 
 20 post tertium diem convocavit primores Judoeorum ; 
 quumque co^ivenissent in hospitium ejus, loquebatur 
 illis, " Ego, viri fratres (in quit) nihil ad versus 
 plebem faclsns, a-it consuetudinem majorum, vinctus 
 ab Hierosslyrr-is traditus sum in manus Romanorum. 
 
 25 Qui qu.um inquisiticnem de me habuissent, consti- 
 tuerext uie primo dimittere, eo quod nulla esset 
 causa rnorI;is in me. Contradicentibus autem 
 Judagis, coact'.is sum appellare Caesarem. Quam 
 ob causam quum essem in itinere, rogavi vos videre 
 
 so et alloqui : propter spem enim Israelis hac sum 
 catena circumdatus." At illi dixerunt ad eum, 
 " Nos neque literas accepimus de te a Judaea, 
 neque adveniens aliquis fratrum adnunciavit nomen 
 et conditionem tuam. Cupimus autem nunc ex te 
 
 35 audire, quae sentis. Nam de secta hac notum est 
 
 J
 
 xiir. Abdi^ Hist. Apostolic.e. 283 
 
 nobis, quia ubique ei contradicitur." Igitur con- 
 stituto die venerunt ad eum plurimi in hospitium 
 ex Judaeis. Quibus exponebat ille Scriptiiras, 
 testificans regnum Dei, suadensque eis ex lege 
 Moysi et Prophetis, a mane usque ad vesperam 5 
 docebat. Sed quum non omnes crederent in Jesum, 
 dixit Paulus ad eos, ** Spiritus Sanctus recte per 
 Esaiam loquutus est, Vade ad populum istum, et 
 dicas, Aure audietis, et non intelligetis, et videntes 
 videbitis, et non poteritis perspicere. Incrassatum 10 
 est enini cor populi hujus, et oculos compresserunt, 
 ne forte videant oculis, et auribus audiant et corde 
 intelligant, et convertantur, et sanem eos. Notum 
 ergo cupio esse vobis, et gentibus missum esse hoc 
 salutare Dei et ipsos ab salutem venturos." Et 15 
 quum hoec dixisset, exierunt ab eo Judaei, magnas 
 inter se concertationes agitantes. Ipse auteni 
 Paulus mansit Romte tcto illo biennio, in conducto 
 suo, et suscipiebat omnes qui ingrediebantur ad 
 eum, praedicans regnum Dei, et docens quae sunt 20 
 de Domino Jesu Christo, cum omni fiducia, sine 
 impedimento. 
 
 VII. Haec dum Romae Apostolus faceret, interea 
 apud Neronem Caesarem defertur, quod non solum 
 novam superstitionem inveheret, verum etiam ad- 25 
 versus imperium seditiones excitaret. Accorsitus 
 igitur, et interrogatus a Nerone, v.t rationem 
 doctrinae suag redderet, ita coram Caesare loquutus 
 est, " De doctrina quidem Magistri mei, de qua 
 interrogasti me, non eam capiunt, nisi qui fidem 30 
 mundo pectore adhibuerint. Quae enim pacis sunt 
 et caritatis, docui, et per circuitum ab Hierusalem 
 usque in Illyricum replevi verbum pacis. Docui, 
 ut invicem se honore praeveniant. Docui sublimes 
 et divites, se non extollere, et sperare in incerto 3s
 
 381- CoDKx ApocaiPHUs Novi Tkstamenti. 
 
 divitiarum, sed in Deum ponere spem suam. Docui 
 mediocres, in victu et vestimento contentos esse. 
 Docui pauperes, in sua egestate gaudere. Docui 
 patres, filios sues docere disciplinam timoris Dei. 
 
 5 Docui filios, obtemperare parentibus, et monitis 
 salutaribus. Docui possidentes, reddere tributum 
 soUicitudine. Docui negotiatores, reddere vectigalia 
 ministris Reipublicse. Docui uxores, diligere viros 
 suos, et timere eos quasi dominos. Docui viros, 
 
 10 fidem servare conjugibus, sicut illi servari sibi 
 pudorem omnibus modis volunt. Quod enim punit 
 maritus in uxore adultera, hoc punit in marito 
 adultero ipse pater et conditor rerum Deus. Docui 
 praeterea dominos, ut mitius cum servis suis agant. 
 
 15 Docui servos, ut t'ideliter, et quasi Deo, ita serviant 
 dominis suis. Docui Ecclesiam credentium, unum 
 et omni])otentem, invisibilem et incomprehensibilem 
 colere Deum. Hasc autem mihi doctrina non ab 
 hominibus, neque per hominem aliquem data est, 
 
 20 sed per Jesum Christum, et Patrem gloriae, qui 
 mihi de coelo loquutus est. Et dum me mitteret 
 ad ])ra)dicationem Dominus mens Jesus Christus, 
 dixit mihi, " Vade, ego ero tecum, spiritus vitae 
 omnibus credentibus in me : et omnia quaecunque 
 
 25 dixeris, aut feceris, ego justificabo." 
 
 VIII. Usee quum dixisset Paulus, Nero imperator 
 obstupuit : indignatusque postea, sententiam in 
 eum mortis pronunciavit, ut capite afficeretur. Et 
 quum ei de morte ilhus tardius nunciaretur, misit 
 
 so duos ex armigeris suis Nero, Feregam et Parthe- 
 mium : qui euntes invenerunt Pauhnn cum omni 
 fiducia et libertate universum populum de Christi 
 mirabihbus instruentem. Hos quum vidisset Paulus 
 se accedentes, hortabatur eos, dicens, " Venite, filii, 
 
 35 et vos credite in Deum, ut salventur animse vestrae.
 
 XIII. Abdi.e Hist. AposTOLiCiE. 2S5 
 
 qui me et omnes credentes sibi per adventum 
 uuigeniti filii sui suscitavit, et in regno suo, quod 
 aeternum est, collocavit." Qui responderunt, di- 
 centes, " Nos quidem, Paule, prius ibimus ad 
 Neronem, nunciantes ei finem mortis tute. Tu 5 
 autem ora pro nobis, ut credamus illi, quem tu 
 praedicas Deum." Rogabant enim Paulum pro 
 salute sua, ut baptizarentur. Turn rursus Apostolus, 
 " Post paululum, (inquit) filii, venite hue ad sepul- 
 chrum meum, et invenietis duos viros orantes, lo 
 Titum et Lucam : ipsi post me dabunt signum 
 salutis." Et quum base dixisset, supervenerunt 
 milites, qui correptum eum foras, extra civitatem 
 duxerunt. Paulus vero quum venisset ad locum 
 supplicii, convertit se contra Orientem : et elevatis 1^ 
 manibus ac oculis suis ad coelum, diutissime oravit. 
 Et completa oratione, dedit pacem fratribus qui 
 eum sequuti fuerant : et valefaciens eis, flexis geni- 
 bus, crucisque se signo muniens, cervicem prasbuit 
 percussori. E cujus gladio, desecto capite, pro 20 
 sanguine lac cucurrit, ita ut percussoris dextram 
 lactea unda perfunderet. Quod quum circumstan- 
 tibus visum fuisset, obstupefacti omnes magnifi- 
 caverunt Deum, qui tantam gloriam donaverat 
 Apostolo suo. Cujus corpus Lucina Cbristi famula, 25 
 secundo ab urbe milliario, via Ostiensi, in proprio 
 prasdio, differtum aromatibus sepelivit. Passus est 
 autem IIIo Kalendas Julias, duobus jam a passione 
 Petri elapsis annis, regnante Domino nostro Jesu 
 Christo, cui est apud aeternum Patrem et Spiritum 30 
 sanctum honor et gloria, in secula seculorum. Amen.
 
 286 Codex ApocRYrRUs Novi Testamenti. 
 
 LIBER TERTIUS. 
 
 De GESTIS BEATl AnDREtE ApOSTOLI. 
 
 I. Andreas Apostolus, Simonis Petri, qui Barjonas 
 cognominatus erat, frater germanus fuit et Jonse 
 filius : ex primis erat, qui Christo a Joanne in 
 Jordane baptizato adlueserunt. Audiens quippe 
 
 5 a Joanne in deserto, hunc Dei agnum esse, miraculo 
 ductus, simul auctoritate Joannis, ad fratrem 
 festinabundus contendit. Cui quum de Christo 
 significasset, Petro persuasit, ut sese ad ilium con- 
 tempUindum sequevetur. Quam rem mox casus 
 
 10 insequutus est, ut quo tempore is cum Simone 
 fratre retiain mare mitteret, Christus forte transiret : 
 a quo ambo vocati fratres, sine mora discipuli 
 magistrum sequuti sunt. Quo in munere quum diu 
 Christum sequeretur, probatus magistro, ad Apos- 
 
 15 tolatus demum apicem ante passionem vocatus fuit. 
 Et haec quidem ante Dominican! passionem, ab hoc 
 Dei viro gesta sunt. 
 
 II. At vero post ilium Dominicae ascensionis 
 nobilem gloriosumque triumphum, quum beati 
 
 20 Apostoli proedicare verbum Domini per diversas 
 regiones incepissent, tum et Andreas Apostolus 
 apud Achaiam pro^inciam, adnunciare Dominum 
 Jesvrni Christum exorsus est. Eodem tempore 
 Matthffius Apostolus, qui et Evangelista, Myrmidoni 
 
 25 urbi verbum salutis adnunciaverat : sed incolae 
 civitatis illius graviter et indigne ferentes, quse de 
 redemptoris nostri virtutibus audiverant, ac sua 
 nolentes destruere templa, beatum Apostolum, 
 erutis oculis, catenisque oneratum, carceri incluse- 
 
 30 rant, eo animo, ut paucis interpositis diebus intei
 
 XIII. AiiDi.E IIisT. Apostolice, 287 
 
 ficerent. Quod antequam fieret, Angelus a Domino 
 missus ad An dream Apostolum, ut in Myrmidonem 
 civitatem maturaret, et fratrem IMatthaeum de 
 squalore carceris erueret, monuit. Cui ille ait, 
 " Domine, ecce viam nescio, et quo ibo ? " Et ille, s 
 " Vade (inquit) ad littus maris, et invenies navem, 
 quam statim conscende, ego enim ero dux itineris 
 tui." Paruit Andreas, inventamque navem ascen- 
 dens, flantibus ventis congiTiis prospere navigavit 
 ad urbem. Quam ut ingressus est, ad publicum se lo 
 illico carcerem contulit, in-eniensque cum reliquis 
 vinctis Matthgeum, amaricsime flevit, et facta 
 oratione hsec verba loquutus est, " Domine Jesu 
 Christe, quem fideliter praedicamus, et ob cujus 
 nomen tanta perferinuis, qui cscis \isum, surdis 15 
 auditum, paralyticis gressum, leprosis mundiciam, 
 mortuis vitam, immensa dementia largiri dignatus 
 es, aperi oculos servi tui, ut eat ad annunciandum 
 verbum tuum." Et statim locus ille contremuit, 
 et lumen refulsit in carcere, et oculi beati Apostoli 20 
 restaurati, et cunctorum catenae confractse sunt, et 
 trabes, in^ qua pedes eorum coarctati erant, scissa 
 est. Quibus factis, omnes magnificabant Dominum, 
 dicentes, quia " Magnus est Deus, quem i)r8edicant 
 servi ejus." Ita educti per beatum Andream de 25 
 squalore carceris, omnes qui capti fuerant, abiit 
 unusquisque ad propria : cum quibus et Matthaeus 
 recesserat. 
 
 III. Ipse vero Andreas manens apud Myrmi- 
 donem, pr^edicabat incolis verbum Domini, quod 30 
 quum minus audirent, apprehensum Andream ligatis 
 pedibus per plateas civitatis trahebant. Quibus in 
 tormentis quum jam sanguis efflueret, et capilli 
 vellerentur. Apostolus ad Dominum in hsec verba 
 orationem habuit, " Aperi, Domine Jesu Cbriste, sr,
 
 288 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 oculos cordium illorimi, lit cognoscant te Deimi 
 verum, et desistant ab hac iniquitate : neqiie velis 
 hoc illis peccatum statiiere, quia nesciunt quod 
 faciunt." Hccc quum dixisset, timor subitus invasit 
 
 » incolas civitatis illiiis, ut dimisso Apostolo, peccatum 
 agnoscerent, dicentes, " Peccavimus in jiistum." 
 Qimmque se ad pedes Apostoli demitterent, remis- 
 sionem delicti, et sibi ostendi viam salutis petebant. 
 Quibus ille erectis, pragdicabat Dominuni Jesiuu 
 
 >o Christum, et miracula quae fecerat in hoc mundo 
 ostendit, et quemadmodum ipsum mundum jam 
 pereuntem proprio cruore redemerit. Ita vendicatis 
 Domino incohs ejus civitatis, cunctos in nomine 
 Patris et FiUi et Spiritus sancti, concessa peccatorum 
 
 15 remissione baptizavit. 
 
 IV. Quibus gestis, recedens ab eo loco, venit in 
 regionem suam : ubi quum ambidaret cum discipulis 
 suis, accessit ad eum c?ecus quidam, et ait, " Andrea 
 Apostole Christi, scio quia ])osses mihi reddere 
 
 20 visum, sed nolo eum recipere. Hoc tantum 
 deprecor, ut jubeas his qui tecum sunt, tantum 
 conferre pecuniir, unde vestitum et victum com- 
 parem." Cui Andreas, " Vere (inquit) cognosco, 
 banc non hominis, sed diaboli vocem esse, qui non 
 
 25 sinit hominem istum reci})ere visum : " et conversus 
 tetigit oculos caeci, et confestim recepit lumen, et 
 glorificabat Deum. Quimique vestimentum vile 
 haberct, et hispidum, ait Apostolus ad discipulos 
 suos, " Auferte ab eo vestimenta sordida, et date ei 
 
 30 indumentum novum." Et quum omnibus, cpii 
 caucus erat, expoliatus esset, inquit Apostolus, 
 " Quod sufficit iUi, hoc accii)iat." Et sic accepto 
 vestimento, gratias agens rediit in domum suam. 
 
 V. Interea Demetrii cujusdam, primi civitatis 
 35 Amasaeorum, puer erat /Egyptius, quern amore
 
 XIII. Abdl« Hist. AposTOLiciE. 2^9 
 
 unico diligebat. Is correptus febri, forte eo tempore 
 spiritum exhalaverat. Itaque auditis Demetrius 
 signis, qu3e faciebat beatus Apostolus, venit ad 
 eum, et procidens cum lachrymis ante pedes ejus, 
 inquit, " Nihil tibi difficile est, O minister Dei. * 
 Ecce puer mens, quem unice diligebam, mortuus 
 est. Confido autem, et rogo, ut domum meam 
 ingressus, eum, ut potes, reddas mihi." Haec 
 audiens beatus Apostolus, condolens lachrymis ejus, 
 venit ad domum in qua puer decumbebat, et pras- »» 
 dicans diutissime ea quas ad salutem populi per- 
 tinebant, conversus ad feretrum, ait, " Tibi dico 
 puer, in nomine Jesu Christi, surge, et sta sanus." 
 Et confestim surrexit puer ^Egyptius, et reddidit 
 ilium Apostolus domino suo. Tunc omnes qui is 
 erant increduli, crediderunt in Deum, et baptizati 
 sunt a beato Andrea. 
 
 \T. Dum hose fierent, puer quidam Sostratus 
 nomine, venit secretins ad beatum Andream con- 
 querens, " Mater mea (inquit) concupivit formam 20 
 speciei meae, et jugiter me insectatur, ut commiscear 
 ei : quod ego infandum execratus, fugi. At ilia 
 felle commota, adiit Proconsulem provincige, ut 
 crimen suum retorqueat in me. Et scio, quum 
 accusatus fuero, quia nihil habeo quod ad haec 25 
 respondeam, satius autem duco vitam amittere, 
 quam matris detegere crimen. Nunc autem hjec 
 tibi coufiteor, ut digneris pro me Domirum exorare, 
 ne innocens prassenti vita priver." Haec eo dicente, 
 venerunt ministri Proconsulis, accersentes eum. 30 
 Beatus vero Apostolus facta oratione surrexit, et 
 abiit cum puero. Mater autem instanter accusabat 
 eum dicens, " Hie, domine proconsul, oblitusmaternae 
 pietatis, stuprum mihi inferre voluit, adeo ut vix 
 ab eo me eripere potuerim, ne violaret. Ad quae a 
 
 37
 
 290 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 Proconsul, " Die," inquit " piier, si vera sunt ista, 
 quag mater tua prosequitur." At ille tacebat. 
 Iterum atque iterum interrogabat Proconsul, et 
 nihil ei quicquam puer respondit. Durante autem 
 5 eo in silentio. Proconsul habebat cum suis consilium, 
 quid esset in ea re agendum. Mater autem pueri 
 coepit flere. Ad quam conversus beatus Andreas 
 Apostolus, inquit, " O infelix, qute fletus emittis 
 amaritudinis, propter incestum quem in filium es 
 10 meditata. Quam adeo concupiscentia praecipitavit, 
 ut unicum amittere filium, libibine inflammante, 
 non verearis." Haec eo dicentc, mulier ait, ** Audi, 
 Proconsul, postquam filius meus hsec in me molitus 
 est, homini huic ab eo tempore adhix?sit semper." 
 15 Proconsul autem super his ira commotus, puerum 
 jussit in cuUeum parricidii recludi, et in flumen 
 projici : Andream autem in carcerem retrudi, donee 
 excogitatis suppliciis et ipsum perderet. Tum vero 
 orante beato Apostolo, mox terraemotus magnus 
 20 cum tonitru gravi factus est, et Proconsul de sede 
 cecidit, et omnes terras decubuerunt. Tum et 
 mater pueri percussa corruit, et mortua est. Quae 
 videns Proconsul, prostratus pedibus sancti Apostoh, 
 " Miserere (inquit) pereuntibus, famule Dei, ne 
 25 terra nos deglutiat." Orante igitur beato Apostolo, 
 confestim terras motus cessavit, ac fulgura et toni- 
 trua quievere. Ipse autem circumiens eos qui 
 turbati jacebant, cunctos sanitati restituit. Ex eo 
 tempore et Proconsul, et multi alii in Achaia 
 30 provincia, suscipientes verbum Domini, crediderunt 
 in Jesum Christum, et baptizati sunt ab Apostolo 
 Domini. Contigit autem, ut eo tempore Cratini 
 quoque Sinopensis filius, dum in balnco mulierum 
 lavaretur, a d^emone, perdito sensu graviter cruci- 
 35 aretur. Ipse igitur quum et febre graviter aegrotaret,
 
 XIII. ABDiJi Hist. AposTOUca;. 291 
 
 et uxor similiter hydrope intumiiisset, epistolam ad 
 Proconsulem misit, in qua rogabat ut Andream 
 exoraret, ad se ut veniret. Deprecante igitur Pro- 
 consule, Andreas adscenso vehiculo venit ad civita- 
 tem. Quuriique introiisset in domum Cratini, s 
 conturbavit spiritus malignus puerum, et venit et 
 procidit ante pedes beati Apostoli. Quern ille 
 increpans, " Discede (incpiit) humani generis inimice, 
 a famulo Dei : " et statim multum clamitans, ab eo 
 discessit. Et veniens Apostolus ad stratum Cratini, lo 
 *' Recte asgrotas (ait) qui relicto proprio thoro, 
 scorto misceris. Surge in nomine Domini Jesu 
 Christi, et sta sanus, et noli ultra peccare, ne 
 majorem «3grotationem incurras," Et sanatus est 
 ex ilia bora Cratinus. Mulieri quoque dixit, is 
 " Dccepit te, O infelix mulier, concupiscentia oculo- 
 rum, ut, relicto conjuge, aliis miscereris." Et ait, 
 " Domine Jesu Christe, deprecor piam misericordiam 
 tuam, ut exaudias servum tuum, et praestes, ut, 
 si hnec mulier ad coenum libidinis, quo prius erat 20 
 f oedata, fuerit revoluta, non sanetur omnino. Quare 
 si Domine novisti, cujus potentia etiam futura pras- 
 noscuntur, quod deinceps hgec mulier ab hoc possit 
 se. flagitio abstinere, jam, te jubente, sanetur." 
 Hasc eo dicente, disrupto per inferiorem partem 25 
 humore, sanata est cum viro suo. Beatus autem 
 Apostolus, quum gratias egisset, fregit panem, et 
 dedit ei. Quo accepto, credidit Domino, cum 
 omni domo sua : nee deinceps ilia scelus, aut vir 
 ejus, quod prius admiserant, perpetraverunt. Qui- so 
 bus factis, Cratinus quum magna munera Apostolo, 
 prostratus in terra cum uxore, tribuere vellet, 
 "Non est meum (inquit vir Dei) haec accipere, 
 dilectissimi : sed potius vestrum est, ea indigentibus 
 erogare." ^^
 
 292 (JoDEX Apocryphus Novi TeSTAME5TI. 
 
 VI I. Et ita nihil accipiens ex his quae offereban- 
 tur, Nicngam proficiscitur, in Asiam, ubi erant 
 septem daemones inter monumenta commorantes, 
 secus viam : qui pragtereuntes homines quotidie 
 
 5 lapidabant, et morte afficiebant. Vehiente autem 
 beato Apostolo, exiit ei obviam universa civitas 
 cum ramis ohvarum, proclamantes laudes, atque 
 dicentes, " Salus nostra in manu tua est, homo Dei." 
 Et quum exposuissent omnem rei ordinem, respon- 
 
 10 dit Apostohis, " Si creditis in Dominum Jesum 
 Christum fihum Dei onmi]:)otentis, cum Spiritu 
 sancto unum Deum, hberabimini ejus auxiho, ab 
 hac daemonum infestatione." At ilh clamabant, 
 dicentes, " Quaecunque praedicaveris, credimus, et 
 
 15 obaudimus jussioni tuae, ut modo ab ista tentatione 
 hberemur." At ille gratias agens Deo pro eorum 
 fide, jussit ipsos dasmones in conspectu omnis 
 popuH ejus adsistere : qui venerunt in similitudine 
 canum. Tunc conversus Apostolus ad populum, 
 
 ao inquit, " Ecce daemones, qui adversati sunt vobis. 
 Si itaque creditis, quod in nomine Jesu Christi 
 possim eis imperare, ut desistant a vobis, confite- 
 mini coram me." At illi clamaverunt, dicentes, 
 " Credimus Jesum Christum filium Dei esse, quem 
 
 25 prasdicas." Tunc beatus Andreas imperavit daemo- 
 nibus, dicens, " Ite in loca arida et infructuosa 
 uulli penitus homini nocentes, neque accessum 
 habentes, ubicunque nomen Domini fuerit invoca- 
 tum, donee accipiatis debitum vobis supplicium 
 
 30 ignis aeterni." Haec eo dicente, daemones dato 
 rugitu evanuerunt ex oculis adsistentium, et liberata 
 est civitas ea ex ilia hora. Baptizavit quoque 
 incolas illius beatus Apostolus : et instituit eis 
 episcopum Calistiun virum sapientem, et irrepre- 
 
 15 hensibiliter custodientem quae a doctore susceperat. 
 
 I 
 
 1
 
 xiii. Abdls Hist. Apostolic^. 293 
 
 VIII. Postea egressus Nicasam Andreas, quum 
 ad portam Nicomedi^e appropinquaret, efferebatur 
 mortuus in gi'abato, cnjus pater senex servorum 
 sustentatus manibus, vix obseqnium funeri valebat 
 impendere. Mater qiioque hac eetate gravata, s 
 sparsis crinibus sequebatur, dicens, " Vag mihi, 
 cujus usqne ad hoc tempus aetas producta est, ut 
 funeris mei apparatum in filii funus expendam." 
 Qnumque haec et similia deplorantes cadaver vocife- 
 rando prosequerentur, affuit Apostolns Domini, lo 
 condolensque lachrimis eorum, ait, " Dicite mihi 
 obsecro, quid huic puero contigit, ut ab hac hice 
 migraret ? " At ilh prae timore din nihil respondere 
 poterant ; tandem collecta mente, subjecerunt, 
 *' Dum esset (inquiunt) juvenis iste in cubiculo is 
 solus, advenerunt subito septem canes, et irruerunt 
 in eum. Ab his igitur miserrime discerptus, 
 cecidit, et mortuus est." Tunc beatus Andreas 
 suspirans, et in coelum oculos erigens, cum lachry- 
 mis ait, " Scio, Domine, quia daemon um illorum 20 
 fuerunt insidi^e, quos a Nicasa urbe pepuli, et nunc 
 rogo, Jesu benigne, ut resuscites eum,ne congaudeat 
 adversarius humani generis de ejus interitu. Et 
 haec dicens, ait ad patrem mortui, "Quid dabis 
 mihi, si restituero tibi fihum tuum salvum ? " Et 25 
 ille, " Nihil habeo pretiosius : ipsum enim dabo, si 
 ad vilam surrexerit, te jubente." Quibus dictis, 
 iterum beatus Apostolus ad coelum expansis mani- 
 bus oravit, dicens, " Redeat quaeso, Domine, anima 
 pueri, ut isto resuscitato, rehctis cuncti idohs, ad so 
 te convertantur,fiatque ejus vivificatio salus omnium 
 pereuntium, ut jam non amphus subdantur morti, 
 sed tui effecti, vitam mereantur asternam." Res- 
 pondentibus autem fidehbus, " Amen," conversus 
 ad feretrum, inquit, " In nomine Jesu Christi surge, 35
 
 294 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 et sta super pedes tuos." Et statim admirante 
 populo surrexit, ita ut omnes qui aderant, voce 
 magna clamarent, ** Magnus est Deus Christus, 
 quern praedicat servus ejus Andreas." Parentes 
 
 5 quoque pueri multa munera dederunt filio suscitato 
 a niortuis, quae beato Apostolo offerret. Sed ille 
 nihil ex his accepit : puerum tantum secum ad 
 Macedonian! abire praecipiens, salutaribus verbis 
 instruxit. 
 
 10 IX. Egressus itaqiie Nicomedia Apostolus, navem 
 conscendit, ingressusque Hellespontum, f return 
 navio-abat, ut veniret Bvzantium. Et ecce commo- 
 turn est mare, et incubuit super eos ventus validus, 
 ita ut navis mergeretur. Itaque quum omnes mortis 
 
 15 periculum prgestolarentur, oravit beatus Andreas 
 ad Dominum, praecipiensque vento, siluit. Quie- 
 verunt autem mox et fluctus maris, et tranquillitas 
 sequuta est : ereptique omnes a praesenti discrimine, 
 Byzantium pervenerunt. Inde progressis, ut transi- 
 
 20 rent Thracias, occurrit eis multitudo hominum a 
 longe, c\un evaginatis gladiis lanceas manu gestan- 
 tium, qui volebant in illos irruere. Quod quum 
 vidisset Andreas Apostolus, faciens crucis signum 
 contra eos, ait, " Oro, Domine, ut decidat pater 
 
 25 eorum, qui haec eos agere instigavit. Conturbentur 
 virtute divina, ne laedant sperantes in te." Haec 
 eo dicente, angelus Domini cum magno splendore 
 praeteriens, tetigit gladios eorum, et mox corruerunt 
 proni omnes in terram. Et ita beatus Apostolus 
 
 30 cum suis sine detrimento praeterivit. Et qui hostes 
 antea fuerant, projectis gladiis adorabant ilium, 
 angelasque Domini cum ingenti lumine recessit. 
 
 X. Interea Andreas emcnso itinere, ad Perinthum 
 civitatem Thraciae maritimam pervenerat, ut nave 
 
 " in Macedonian! trajiceret. Quumque angeli monitu. 
 
 I
 
 xiii. Abdia; Hist. Apostolice. 295 
 
 qui ei iterum apparuit, navem conscendisset, ante- 
 quam solverent a terra, verbiim Domini cimctis in 
 navi secum existentibus praedicabat. Ciijus verbis 
 salutaribus persuasi cimcti, cum ipso navis prsefecto, 
 in Jesum Christum credentes, glorificabant Deum. 5 
 Quare laetatus sanctus Apostolus, quod nee in man 
 defuerit, qui verbum Domini audiret, et ad Filium 
 Dei omnipotentis converteretur, giorificabat et 
 "laudabat Deum conditorem coeli et terrae. 
 
 XL Dum haec fierent, et antequam adhuc Apos- 10 
 tolus in Macedoniam pervenisset, accidit quod duo 
 viri in Philippis fratres germani essent, nobiles, et 
 quibus erat magna domi. facultas : erantque alteri 
 filii duo, alteri totidem xiliae. Hi, quum in civibus 
 nulli forent, qui digne generationi illorum jungi is 
 possent, inito foedere obligaverunt se mutuo, ut 
 unam domum facerent, et unius filii alterius filias 
 in matrimonium acciperent. Quumque jam dies 
 nuptiarum esset constitutus, factum est verbum 
 Domini ad eos, dicens, '' Nolite conjungere liberos 20 
 vestros, donee hue veniat famulus mens Andreas : 
 ipse enim vobis, quae agere debeatis, ostendet." 
 Jam autem thalamus praeparatus erat, et con\'ivag 
 vocati erant, omnisque apparatus nuptialis in 
 promptu tenebatur. Interea triduo elapso, advenit 25 
 beatus Apostolus, et videntes eum gavisi sunt magno 
 gaudio : et occurrentes ei cum coronis, processerunt 
 ante pedes ejus, et dixerunt, " Te admoniti prassto- 
 lamur, famule Dei, ut venias et adnuncies nobis, 
 quid faciamus. Sumus enim oraculo divino jussi 30 
 te operiri : et ne antea conjungerentur liberi nostri, 
 quam tu venires, indicatum est nobis." Erat autem 
 tunc vultus beati Apostoli tanquam Sol relucens, 
 ita ut omnes admirarentur, et honorarent eum. 
 Qui quum audivisset qu?e gesta essent, " Nolite as
 
 290 Codex Apocryphus Novi Ti:stamknti. 
 
 (ait) filioli, nolite sediici, nolite decipere hos juvenes, 
 quibiis potest fructus apparere justitiae. Sed magis 
 poenitentiani agite, quia deliquistis in Dominiini, lit 
 proximo sanguine velletis poUuere conjugia filiorum 
 
 s vestroruni. Neque vero nos nu})tias evertinuis, 
 aut vetamus, quum ab initio Deus niasculum jungi 
 praecepisset et foeminam : veruni incesta potius 
 daninanuis." Ha?c eo loquente, comnioti ])arentes 
 eorum dixerunt, *' Oranius, Doniine, ut depreceris 
 
 10 pro nobis Deum tuuni, quia nescientes fecimus hoc 
 delictum." Adolescentes autem videntes vultum 
 Apostoli .spleiidere taiupiam angeli Dei, dicebant, 
 " Magna et innnaculata est doctrina tua, vir beate, 
 quod neseiebanuis. Nunc enim veie cognovimus, 
 
 15 quia Deus loquitur in te." Ad quos conversus 
 Sanctus Andreas, " Custodite (inquit) sine pollutione 
 qua? audistis a me, ut sit Deus vobiscum, et accij)i- 
 atis mercedem operis vestri : id est, sempiternam 
 vitam, quae nullo clauditur fine." 
 
 20 XII. ILee dicens Apostolus, benedixit eis ; et 
 relictis Phili})pis, perrexit in Thessalonicam. Ubi 
 juvenis quidam nobilis erat, dives opibus, Exoos 
 nomine, cujus ])arentes magno in ea civitate loco 
 erant. Hie quum de virtutibus beati Andreas cog- 
 
 2* novisset, venit ad apostolum insciis parentibus : et 
 procidens ad pedes ejus rogabat eum, dicens, 
 ** Ostende mihi, Domine, viam veritatis, ut immor- 
 talitatem consequi ])ossim. Cognovi enim, quod 
 verus minister sis ejus qui te misit." Sanctus vero 
 
 so Apostolus praedicabat ei Dominum Jesum Christum, 
 et credidit adolescens ex ilia hora adhaerens viro 
 Dei, nulla facta vel parentum vel facultatum suarum 
 mentione. Interea parentes requirentes filium, 
 quum audivissent quod cum Apostolo moraretur, 
 
 ss accedentes muneribus filium ab Andrea separare
 
 xiiT. Abdi.e Hist, Apostolic/E. 297 
 
 nitebantur. Sed noluit adolescens obtemperare, 
 dicens, " Utinani nee vos has opes haberetis : et 
 mundi simul cognosceiites aiictorem, qui est veriis 
 Deus, aiiinias vestras ab ira futura erueretis." Quae 
 dum juvcnis faceret, sanctus quoque apostolus de- * 
 sceiuiit de tristega,et pnedicabat cis vcr])um Domini : 
 sed non audientibus rediit ad puevum, et clausit 
 ostia domus. At illi, vocata cohoite,]venerunt ut 
 incenderent donium. QuuuKpie scirpos et faculas 
 subjecissent, et jam i'lamma ferretur in altum, lo 
 arrepta adolescens ampulla a(pioe, ** Domine (inquit) 
 Jesu Christe, in cujus manu omnium elementorum 
 natura consistit, qui arentia inficis et infecta facis 
 arescere : qui iui^nita refrigeras, et extincta succen- 
 dis : extingue jam hos ignes, ut tui non tepescant, is 
 sed magis ad fidem accendantur." Et hiec dicens, 
 effudit desuper aquam ex ampulla : et statim omne 
 incendium ita sublatum est, ac si nunquam accensum 
 fuisset. Quod videntes jiarentes pueri, dicebant, 
 " Ecce filius jam noster magus effectus est." Et 29 
 adhibentes scalas, volebant ascendere in tristegam, 
 ut eos interficerent. Dominus autem excoecavit 
 eos ne viderent ascensum scalarum. 
 
 XIII. Quumque in hac perversitate durarent, 
 quidam Lysimachus e civibus ait, "Utquid, O viri, 25 
 casso vos labore consumitis ? Deus enim pugnat 
 pro viris istis, et vos non cognoscitis. Desistite ab 
 liac stultitia, ne vos coelestis ira consumat." Haec 
 CO dicente, compunctionis corde dicebant, "Verus 
 est Deus, qnera isti colunt, quem et nos sequi 30 
 constituimus." Advenerant autem jam tenebrie 
 noctis, et subito lumen affulsit, et omnium oculi 
 illuminati sunt : ascendentesque ubi erat apostolus 
 cum puero, invenerunt eum orantem. Prostrati 
 igitur in pavimento, clamal)ant, dicentes, " Te 35 
 
 38
 
 898 Codex Apocuyphus Novi Testamenti. 
 
 rogaiiius, Dornine, iit ores pro servis tuis, qui err ore 
 seducti sunt." Tanta autem omnes compunctio 
 cordis tetigerat, ut diceret Lysimachus, qui viciuus 
 erat, " Vere Christus est f ilius Dei, quern praedicat 
 ' servus ejus, Andreas." Itaque quum omnes cor- 
 roborati ab apostolo in fide crederent, parentes 
 tamen infideles manserunt, et execrantes adoles- 
 centem, domum regressi sunt, subdentes omnia, 
 quae habebant, publicis ditionibus. Qui baud 
 '" multo post, quinquaginta diebus elapsis, unius horae 
 momcnto exspiraverunt. Et post bjBC, pro])terea 
 quod diligerent omnes viri civitatis adolescenteni, 
 ob mansuetudinem ejus, patrimonium ei a publico 
 est restitutum. Et quum possideret cuncta quae 
 '' parentes ejus habebant, non tamen discedebat ab 
 apostolo, sed fructus praediorum in pauperum 
 necessitatibus et curis indigentium expendcbat. 
 
 XIV. Igitur quum multo tempore apud Thes- 
 
 salonicam sanctus apostolus Domini una cum 
 
 * ' adolescente moraretur, congregatis subinde in 
 
 theatrum multis hominum millibus, praedicabat non 
 
 solum Andreas verbum Dei, sed ipse etiam juvenis, 
 
 adco ut mirarentur cuncti prudentiam ejus. Itaque 
 
 evenit postmodum, ut Carpiani cujusdam civis 
 
 " filius valde tegrotaret, pro quo quum multi et apud 
 
 adolescentem, et apud apostolum ipsum precibus 
 
 intercederent, " Nihil est," inquit sanctus Andreas, 
 
 "impossibile apud Dominum. Sed tamen ut credatis, 
 
 adducite eum in conspectum nostrum, et sanabit 
 
 '° ilium Dominus Jesus Christus." Quae audiens 
 
 pater aegroti, cucurrit mox ad filium suum domum. 
 
 " Hodie, Adimante," inquit, (hoc enim erat aegroti 
 
 pueri nomen) " sanus eris." Ad quem filius, " Jam 
 
 video insomnii mei exitum. Nam per quietem hunc 
 
 *' vidi virum, qui me sanabit." Et haec dicens, induit
 
 XIII. Abdle Hist. Apostolic.e. 299 
 
 vestimenta sua, surrexitque a grabato, et pergebat 
 ad theatrura cursu veloci, ita ut noii possent parentes 
 vestigia ejus adsequi : et procidens ad beati apostoli, 
 gratias egit pro sanitate recepta, Populus autem 
 qui aderat, obstupescebat, videns eum post viginti ^ 
 tres annos ambulaotem, ex quo lecto fixus fuisset : 
 glorificabantque cuncti Dominum, dicentes, quia 
 non est similis Deo Andreas. 
 
 XV. Accessit et alius a civibus tuni ad beatum 
 virum, cujus filius Spiritum immundum babebat. '" 
 " Sana quaeso," ait, " vir Dei, filium meum, quia 
 male vexatur a dfemonio." Deemon vero sciens 
 futuruni se ejici, seduxit puerum in secretum 
 cubiculum, et suffocavit eum laqueo, extorquens 
 animam ejus. Denique pater, quum invenisset filium '^ 
 mortuum, plurimum flevit, et ait amicis, " Ferte 
 cadaver ad theatrum. Confido enim, quod poterit 
 resuscitari ab hospite, qui prredicat Deum vestrum." 
 Quod ubi factum fuisset, ac posito coram apostolo 
 cadavere, totam rei causam cognovisset, conversus ^" 
 ad populum Andreas, " Quid (inquit) vobis proderit, 
 viri Thessalonicenses, quum h^ec fieri videtis, et 
 non creditis ? " At illi dixerunt, " Ne dubites, quin 
 isto resuscitato, omnes in Deum tuum credituri 
 simus." Haec illis dicentibus, ait apostolus, " In " 
 nomine Jesu Christi, surge puer ; " et statim surrexit, 
 et stupefactus omnis populus clamabat, dicens, 
 
 " Nunc credimus Deo illi cuncti, quem prsedicas. 
 Sufficiunt hajc nobis." Et deducentes eum ad 
 domum suam cum facibus et lucernis, eo quod jam '" 
 nox advenisset, manserunt apud eum per triduum : 
 quo tempore de illis quae Dei erant, abunde omnes 
 instruxit. 
 
 XVI. Dum bcEC apud Thess.donicam fiimt, 
 interea vir quidam ex Pbilippis, Medias nomine, ''
 
 300 
 
 C'ODEX APOCIIYPIIUS NOVI TESTAMEN'n. 
 
 cujiis filius gravi osgritudine torquebatur, Tliessalo- 
 iiicam ad apostolum venit, deprecans t'ilii sanitatem, 
 tanto animi affectu, ut lachrymas emitteret. Beatiis 
 apostolus, abstergens genas ejus et caput manu 
 
 ' demulceus, dicebat, " Confortare, fill : tan turn 
 crede, et irnplentur voluntates tuae ; " adprehensa- 
 que manu illius, cum eo ibat in Philippos. Quumque 
 ingrederentur portam civitatis, occurrit ei senex 
 rogans pro filiis, quos carcere conclusos Medias 
 
 '" habebat, ulceribus pene, et temporis diuturnitate 
 putrefactos. Ubi conversus ad IMediam sanctus 
 Andreas, "Audi, homo, tu quidem deprecaris, ut 
 sanetur i'ilius tuus : quum apud te vincti retineantur, 
 quorum jam sunt carnes exes?e. Quare si preces 
 
 '■' tuas vis ad Dominum proficisci, solve prius miser- 
 orum catenas, ut filius tuus a debilitate laxetur. 
 Nam sentio impedimentum fieri precibus meis, 
 malitiam quam exerces." Quffi audiens Medias, 
 procidit ad pedes apostoli, et deosculans, inquit, 
 
 2" " Absolvantur et hi duo, et alii septem, de quibus 
 nihil audivisti, tantum ut sanetur filius mens." Et 
 jussit eos in conspectum beati apostoli exhiberi. 
 At ille imponens eis manus, et per triduum abluens 
 vulnera eorum,saniiati restituit,libertatique donavit. 
 
 " Postera vero die ait ad puerum, " Surge in nomine 
 Jesu Christi, qui me misit, ut medear infirmitati 
 tuae : " et adprehensa manu ejus, levavit eum. 
 Qui statim surrexit, et ambulabat, magnificans 
 Dominum. Vocabatur autem puer ille Philomedes, 
 
 '" qui tribus decubuerat annis. Clamante autem 
 ])lebe, et dicente, " lit nostris medere infirmis, 
 famule Dei," conversus ait Andreas ad puerum, 
 " Vade per domos aegrotantium, et in nomine Jesu 
 Cbristi, hi quo sanatus es tu, jube eos exsurgere." 
 
 *' At ille admirantibus cunctis, abiit per domos
 
 ; 
 
 xiii. Abule lIlST. Apostolic/E. 301 
 
 infirmorum, invocatoque Christi nomine, restituebat 
 sanitati quotidie quam plurimos. Credidit igitur 
 ex eo tempore omnis populus Philipporum, offer- 
 ensque ei munera, rogant multi ut audirent verbum 
 Dei. Beatus vero apostolus prffidicans Deum 5 
 verum, nihil de muneribus accipiebat, 
 
 XVII. Deniqiie Nicolaus quidam ex civium 
 numero, exhibens carrucam deauratum cum quatuor 
 mulis candidis, totidemque equis, obtulit beato 
 apostolo dicens, " Ha?c accipe, famule Dei, quibus la 
 nihil inveni in rebus meis prasstantius, tantum ut 
 sanetur filia mea, quae diutino morbo cruciatur. 
 Cui subridens beatus apostolus, " Accipio quidem 
 (inquit) munera tua, Nicolae clarissime, sed non 
 hasc visibilia. Nam si pro filia quae pretiosa in is 
 domo tua babes offerre cupis, quanto magis pro 
 anima debes tale quoddam munuspretiosum offerre ? 
 Ego vero hoc solum a te accipere cupio, ut homo 
 ille interior cognoscat verum Deum factorem suum, 
 rerumque omnium creatorem, qui terrena respuat, 20 
 et aeterna desideret : qui caduca negligat, sempiterna 
 diligat : qui ilia quae videntur contemplatione spiri- 
 tualis intentionis advertat, ut, quum in his exercitato 
 sensu vigueris, vitam aeternam consequi merearis : 
 filia hie sanitati reddita, etiam in illo aeternitatis 23 
 gaudio perfruaris." Hsec eo dicente, persuasit 
 omnibus, ut relictis idolis, Deum verum crederent. 
 Filiam quoque ipsius ejusdem Nicolai sanavit ab 
 infirmitate in ilia bora ; et omnes magnificabant 
 eum, percurrente per totam Macedoniam fama de 30 
 virtutibus, quas faciebat super infirmos apostolus 
 Domini. 
 
 XVIII. Evenit porro sequenti die, quum doceret 
 beatus Andreas populos, ut adolescens quidam 
 exclamaret voce magna, dicens, '' Quid tibi et nobis, 35
 
 302 Codex Apocrypiius Novi Testamenti. 
 
 Andreas famule Dei ? venistine ut nos e propriis 
 sedibus exturbares ? " Tunc beatus Apostolus vocato 
 ad se juvene, ait, " Enarra auctor criminis, quod sit 
 opus tuum ? " Et ille, " Ego (inquit) in hoc puero, ab 
 
 ' adolescentia ejus habitavi, supicans quod nunquam 
 ab eo recederem. Nudiustertius autem audivi 
 patrem illius dicentem amico suo, Vadam ad homi- 
 nem famulum Dei Andream, et sanabit filium 
 meum. Timens igitur cruciatus, quos nobis infers, 
 
 '" ecce egrediar ex eo coram te." Et hiiec dicens, 
 prostratus solo ante pedes apostoli, exiit a puero, 
 et sanatus est ex ilia bora, surgensque, voce magna 
 glorificabat Deum. 
 
 XIX. Tantam vero gratiam Deus prsestiterat 
 
 '^ sancto apostolo, ut sua sponte quotidie multi veni- 
 rent ad audiendum verbum salutis. Sed et philoso- 
 phi veniebant et disserebant cum eo, et nemo pote- 
 rat resistere doctrinal ejus. Igitur quum hsec 
 agerentur a viro Dei a])ud Thessalonicam, surrexit 
 
 *" quidam inimicus pra;dicationis apostolicae. Is ac- 
 cessit proconsulem provinciie Quirinuni, et ei de 
 Andrea signit'icavit, queniadmodum multos quotidie 
 a religione majorum et deorum cultura averteret, 
 in Thessalonica : qui templa deorum prasdicaret 
 
 ^' destrui, ca^rimonias respui, et omnia pristinas legis 
 decreta convelli, unum Deum tantum coli pra'ci- 
 })iens, cujus etiam se famulum profiteretur. Qui- 
 bus connnotus Proconsul, milites qui comprehende- 
 rent ipsum, misit. Qui venientes ad portam, in qua 
 
 ^" domo commoraretur a})ostolus didicerunt. Ingre- 
 dientesque illam,quuni vidissent vultum ejus fulgore 
 nimio resplendentem timore perterriti ceciderunt 
 ante pedes ejus. Beatus vero a})ostolus narrabat 
 audientibus, quit de eo proconsuli nunciata fuissent. 
 
 " Et venientes populi cum gladiis et fustibus volebant
 
 XIII. Abdle Hist. Apostolice, 303 
 
 milites intcrficere : sed prohibuit Sanctus apostolus. 
 Impeditis igitur Proconsul iis qua? coustituerat, fre- 
 muit valde : et misit alios viginti, et ipsi ascenden- 
 tes in domum, quum vidissent beatum apostolum, 
 turbati nihil dixere. Qudc Proconsul ut accepit, ' 
 iratus niisit aliam militum catervani, qui cum 
 cum vi adducerent. Quibus visis, apostolus ait, 
 " Numquid propter me venistis ? " Et illi, " Propter 
 te (inquiunt) si tamen tu es magus, qui pra^dicas 
 deos non coli." Quibus ille respondit, " Ego '" 
 magus non sum, sed apostolus Dei mci Jesu Christi, 
 quem prasdico." 
 
 XX. Dum luEc agerentur, unus militum arreptus 
 a dagmone, evaginato gladio damans dixit, " Quid 
 mihi et tibi, Quirine Proconsul, ut mitteres me ad '' 
 hominem, qui non modo extrudere ab hoc vase, 
 verum etiam suis me virtutibus incendere potest ? 
 utinam venires ad occursum ei, et nihil mali ageres 
 contra ilium." Quum autem ha^c dixisset, egressus 
 est a milite, ceciditque miles, et mortuus est. '" 
 Interea adfuit Proconsul cum magno furore, et 
 stans secus Sanctum apostolum, eum tamen videre 
 nequivit. Cui ille dixit, " Ego sum, quem qua?ris, 
 proconsul." Et statim aperti sunt oculi ejus, et 
 vidit ilium, et indignans ait, "Quae est haec insania, " 
 ut contemnas jussionem nostram, et ministros 
 nostros subjicias ditioni tuae ? Jam vere te magum 
 atque maleficum esse, manifestum est. Quapropter 
 feris te objiciam : et quod nos et quod deos con- 
 temnas : et tunc videbo, si te possit eripere crucifixus ^" 
 quem praedicas." Cui beatus apostolus, " Oportet 
 (in quit) et te credere, proconsul, Deum verum, et 
 quem misit filium ejus Jesum Christum, prasseitim 
 quum videas unum de militibus tuis interiisse." 
 Et prostratus ad orationem Sanctus apostolus, "
 
 304 Codex Apocryphus Novi Testament!. 
 
 quum diiitissime preces fudisset ad Dominum, tetigit 
 militem, dicens, ** Surge, suscitat te Dominus meus 
 Jesus Christus, quern praedico.'* Et statim surrexit 
 miles, et stetit sanus. Quumque populus acclamaret, 
 
 * " Gloria Deo nostro," Proconsul ait, " Nolite cre- 
 dere, O simplices, magus est." At illi clamabant, 
 diceutes, " Nou est base magica, sed doctrina vera 
 et Sana." Ad quae Proconsul, " Hominem istum 
 bestiis tradam, et de vobis scribam Caesari, ut 
 
 '" velociter pereatis, quia contemnitis leges ejus." 
 Illi autem volentes eum lapidibus obruere, dicebant, 
 " Scribe Caesari, quia Macedones recepere verbum 
 Dei, et contemptis idolis Deum verum adorant." 
 Ad quae iratus Proconsul, adiit in praetorium. 
 
 '^ XXI. Et facto mane, intromisit feras in stadium, 
 et jussit eo train ac projici beatum An dream. Quo 
 adprehenso, quum, capillis tractus ac fustibus 
 impulsus, in arena fuisset relictus, admiserunt 
 aprum ferocem et borribilem, qui ter quum circuisset 
 
 '" Sanctum Dei, nibil nocuit. Videntes autem baec 
 populi, dederunt gloriam Deo. Proconsul vero 
 jussit adduci taurum, qui a triginta militibus tractus, 
 et a duobus venatoribus impulsus, Andream non 
 attigit, sed venatores in frusta discerpsit : et pos- 
 
 ■' tremo dans mugitum, cecidit, et mortuus est. Et 
 statim acclamabat populus, dicens, "Verus Deus 
 Christus." Dum ha?c agerentur, angelus Domini 
 visus est descendisse de coelo, et confortabat 
 sanctum apostolum in stadio. Denique Proconsul 
 
 '"' fervens ira, jussit leopardum ferocissimum dimitti, 
 qui dimissus, reliquit populum, et ascendens ad 
 sedem proconsulis, arripuit filium ejus, et suffocavit 
 eum. Tantaque insania Proconsulem obtinucrat, 
 ut neque de his aliquid aut doleret aut diceret. 
 
 ^■' Inter haec beatus apostolus conversus ad populum
 
 xiTi. Abdi.e Hist. Apostoltc.«. J^Oo 
 
 dixit, '' Ex his cognoscitis, viri Thessalonicenses, 
 quia verum Deum colitis, ciijus virtute bestiae 
 superatae sunt, quern nunc Quirinus Consul ignorat. 
 Sed ego, ut credatis facilius, etiam filium illius in 
 nomine Christi, quern praedico, suscitabo, ut con- ' 
 fundatur stultissimus pater ejus." Et prostratus 
 terrae diutissime oravit, adprehensaque nianu suffo- 
 cati, suscitavit eum. Haec videntes populi, magnifi- 
 caverunt Deum, et quaerebant Quirinum interficcre: 
 sed non sunt permissi ab apostolo. Proconsul '* 
 autem confusus, discessit in Praetorium suum. 
 
 XXII. His ita gestis, adolescens quidam, qui diu 
 jam cum apostolo manserat, indicavit matri suae 
 quae acta erant : et accersivit eam, ut veniret ad 
 occursum sancti. Quae accedens, procidit ad ^' 
 pedes apostoli, et quaerebat audire verbum Domini. 
 Cui quum satisfactum esset, deprecatione multa 
 rogavit, ut accederet ad agrum ejus, in quo serpens 
 mirae magnitudinis erat, qui totam regionem illam 
 devastabat. Adpropinquante autem apostolo, sibila -' 
 magna emittens, erecto capite obviam venit. Erat 
 enim longitudo ejus quinquaginta cubitorum, ut 
 omnes qui aderant metu terrerentur, et terras decu- 
 barent. Tunc Sanctus Dei ait ad eum, '' Abde 
 caput, funeste, quod erexistiin principio ad perniciem " 
 generis humani, et subde te famulis Dei, ac morere." 
 Et statim serpens emittens gravem rugitum, circum- 
 dedit quercum magnam, quge propinqua erat, et 
 obligans se circa eam, evomensque rivum veneni, 
 expiravit. Sanctus vero Apostolus post liasc ad '" 
 praedium pervenit, in quo parvulus, quern serpens 
 perculerat, mortuus decubabat. Et videns flere 
 parentes illius, inquit, '' Dominus noster, qui vult 
 vos salvos fieri, misit me hue, ut credatis in eum. 
 Nunc autem abeuntes, videte interfectorem filii '* 
 
 39
 
 306 Codex Apocrtphus Noti Testamenti. 
 
 vestri." At illi dixerimt, " Nihil de morte dolemus 
 filii, si ultionem de inirnico videmus." Illis vero 
 abeuntibus, dixit apostolus ad uxorem Proconsulis, 
 " Vade, et suscita puerum." At ilia nihil addubi- 
 
 ' tans, accessit ad corpus, et inquit, " In nomine Dei 
 mei Jesu Christi, surge puer incolumis." Et statim 
 surrexit. Parentesque redeuntes, quum vidissent et 
 serpentem mortuum,etinvenissent Filium viventem, 
 prostrati coram apostolo, gratias Deo agebant. 
 
 '" XXIII. Sequenti vero nocte vidit per quietem 
 beatus Andreas visionem, quam et fratribus enarra- 
 vit, dicens, " Audite somnium meum, dilectissimi. 
 Videbam, et ecce mons magnus erat, in sublime 
 elatus, qui nihil super se de terrenis rebus habebat, 
 
 " nisi quod luce resplendescebatin tantmrijUt mundum 
 putaretur illuminare. Et ecce adstiterunt mihi di- 
 lectissimi fratres, Petrus et Joannes. Et Joannes 
 quidem extensa manu Petro apostolo, levabat eum 
 in verticem montis, et conversus ad me, rogabat 
 
 *" ascendere post Petrum, dicens, Andrea, poculum 
 Petri bibiturus es, et extensis manibus, subdit, 
 Appropinqua mihi, et extende manus tuas, ut con- 
 jungantur manibus meis, et caput tuum capiti meo 
 societur. Quae quum fecissem, inventus sum bre- 
 
 " vior esse Joanne. Et post Iieec ait mihi. Vis cog- 
 noscere imaginem hujus rei quam cernis, vel quis 
 sit qui tibi loquatur ? Et ego, Desidero, inquam. 
 Et ait mihi : Ego sum verbum crucis in qua pende- 
 bis in proximo, propter nomen ejus quern praedicas. 
 
 *° Et multa alia dixit, quae nunc silere oportet : pro- 
 debuntur autem tunc, quum ad banc aemulationem 
 accessero. Quare, rogo, conveniant omnes qui 
 suscepere verbum Dei, ut commendem illos Domi- 
 no Jesu Christo, quo eos in doctrina sua immacu- 
 
 ^^ latos custodire dignetur. Ego vero jam resolvor a
 
 XIII. Abdl^ Hist. AposxoLiCiE. 307 
 
 corpore, et vado ad promissionem illam, qiiam mihi 
 polliceri dignatus est Regnator ccjeli et terrte, qui 
 est Filius omnipotentis Dei, cum Sancto Spiritu 
 verus Deus, permanens in saecula sempiterna." Hasc 
 audientes fratres, flebant valde, et caedebant palmis * 
 facies suas, cum gemitu magno. Denique conveni- 
 entibus cunctis, ait iterum, *' Scitote, dilectissimi, 
 me discessurum a vobis. Sed credo in Jesum, cujus 
 verbum praedico, quia custodiet vos a malo, ut non 
 divellatur ab inimico hsec messis, quam in vobis '" 
 sevi : id est, cognitio et doctrina Jesu Christi Domi- 
 ni mei. Vos autem orate jugiter, et state fortes in 
 fide, ut evulsa Dominus omni zizania scandali, tan- 
 quam triticum mundum, in horreo vos coelesti con- 
 gregare dignetur." Et sic per dies quinque docebat '" 
 eos, et confirmabat in praeceptis Dei. 
 
 XXIV. Postbaec autem expansis manibus oravit 
 ad Dominum, dicens, " Custodi quseso Domine gre- 
 gem hunc, qui jam tuam cognovit salutem, ut non 
 praevaleat ille malignus : sed quae tejubente, et me ^^ 
 dispensante suscepit, inviolata custodire mereatur, 
 in sascula saeculorum." Et his dictis, omnes qui 
 aderant, responderunt, " Amen ! " Apostolus vero 
 accipiens panem, et gratias agens fregit, et dedit 
 omnibus dicens, " Accipite gratiam, quam vobis " 
 tradidit per me famulum suum Christus Dominus 
 Deus noster. Et exosculans singulos, atque com- 
 mendans Domino, ex Philippis Thessalonicam pro- 
 fectus est, ibique biduo docens discessit ab eis. 
 Multi autem ex Macedonia fideles profecti sunt '" 
 cum eo, quorum fuerunt duae naves. Quaerebant 
 autem omnes, ut illam navem, in qua Apostolus 
 vehebatur, conscenderent, desiderantes eum audire 
 loquentem, scilicet ut nee in mari deesset eis verbum 
 Domini. Ad quos conversus Apostolus, "Novi"
 
 308 Codex Apocrypuus Novi Testamenti. 
 
 (inquit) desiderium vestrum, dilectissimi, sed navis 
 haec parvula est. Quare rogo ut pueri cum impe- 
 dimentis in majorem navem transeant : vos vero in 
 ista quae minor est, nobiscum properabitis." Et 
 * dato eis Anthimo, qui consolaretur eos, jussit aliam 
 conscendere navem, quam prope sibi semper esse 
 jusserat, ut et ipsi videient eum, et verbum Domini 
 audirent. Haec dum fierent, accidit ut quidam 
 solutus in somnum, vcnto impulsus caderet in mare. 
 
 '" Quod videns Antbiimis, conversus ad Apostolum, 
 " Succurre, doctor, (inquit) bone, periit enim unus 
 de famulis." Tunc beatus Andreas increpavit ven- 
 tum, et statim siluit, et tranquillum redditum est 
 mare. Homo vero qui ceciderat, unda famulante 
 
 '' ad navem devectus est. Cujus manu Anthimus 
 adprehensa, levavit eum in navem : et omnes ad- 
 mirati sunt virtutem Apostoli, quod etiam mare 
 obediret ei. 
 
 XXV. Duodecima igitur die Patras Achaias civi- 
 
 '' tatem ad})ulsi sunt, egressique de navi, in quodam 
 diversorio morabantur. Denique quum multi preci- 
 bus insisterent, ut in domos eovum ingrederetur, 
 dixit, '' Vivit Dominus, quia non vadam, nisi quo 
 prosceperit ille." Et nocte dormiens, nihil revela- 
 
 '' tionis accepit. Altera vero nocte, quum esset ex 
 hoc tristis, audivit vocem dicentem sibi, " Andrea, 
 ego sum tecum- et non dcrelinquam te." Quae 
 audiens ille, glorificabat Dominum pro hac visione. 
 Dum haec fierent, interea Lesbius Proconsul admo- 
 
 '" nctur divinitus, ut susciperet hominem Dei. Qui 
 misit in occuisum Apostolo homines, qui enm hos- 
 pitio exciperent, et sibi adducerent. Quod quum 
 ille audivisset, venit ad Proconsulem, et ingressus 
 CLibiculum ejus, vidit eum jacentem clausis oculis 
 
 '* quasi mortuum. Pungensque latus ejus, inquit,
 
 xiu. Abuli; Hist. Apostolic^. 309 
 
 " Surge, et enarra : Ego (inquit) sum qui execrabar 
 viam quam doces : et miseram milites cum uavibus 
 ad Proconsulem Macedoniae, ut vinctum te trans- 
 niitterent mihi, teque ipsum morte damnarem : sed 
 ecce uaufragia perferentes, nunqum potuerunt acce- * 
 dere, quo jussi sunt. Dumque in hac mente essem, 
 ut destruerem viam tuam, apparuerunt mihi duo viri 
 /Ethiopes, qui me flagris ceedebant dicentes, Non 
 possumus hie jam uUam potestatem habere, quia 
 venit homo ille, quem persequi cogitabas. Quare " 
 istac adhuc nocte, qua potestatem habemus, ulci- 
 scemur nos in te. Et sic graviter caeso, recesserunt 
 a me. Nunc igitur, vir Dei, deprecari vehs Domi- 
 num, ut dimittat hoc mihi dehctum, et ipse saner ab 
 infirmitate qua teneor." Hasc eo coram omni po- '* 
 pulo narrante, beatus Apostolus praedicabat assidue 
 verbum Domini, et credebant omnes. 
 
 XXVI. Proconsul vero sanatus, credidit et ipse, 
 et corroboratus est in fide affatim. Qua ex re 
 accidit, ut Trophima, quse Proconsulis quondam ^^ 
 concubina fuerat, et alio posthaec ^iro sociata vive- 
 bat, relinqueret et ipsa virum suum, et Apostohcae 
 doctrinje adhtereret. Veniebat enim ipsa plerum- 
 que in domum Proconsulis, in qua jugiter scilicet 
 docebat Apostolus. Istud in iram maritum ejus '' 
 concita\it, ut accederet Proconsulis conjugem, 
 dicens, " Si nescis, domina, Trophima viri tui scor- 
 tum est, quam ipse sub praetextu mihi collocavit, ut 
 ea nihilominus pro libitu, ut facit, potiretur." Quae 
 ilia audiens, succensa felle, inquit, " Idcirco ergo '' 
 me reliquit vir mens. Jam enim sex menses tran- 
 sierunt, ex quo non conjungitur mihi. Jam autem 
 intelhgo, quod diligit ancillam suam." Et haec 
 dicens, vocavit procuratorem suum, jussitque Tro- 
 phimam ut scortum damnare, atque in lupanar "
 
 310 Codex ApocKYPms Novi Testament!. 
 
 retrudi. Nee mora, deducitur ad lu})aiiar, ac lenoni 
 donatur. Scd niliil liorum Lcsbius sciebat, requi- 
 rens tamen eain,ab uxorc deludebatur. Tropliiina 
 vero, ex quo die lupanar erat iugressa, projecta 
 * luinii assidue orabat. Quumqiie venissent, qui 
 earn continn^ercnt, ponebat Evanj^elium (juod secum 
 habebat, ad pectus suum, et statim onmes vires 
 perdebant. Quare quum acccderet earn inipudi- 
 cissini.T vitae juvenis quidani, ac illudens vim jam 
 
 " pararet, adeo ut scissis vestimentis Kvangelium e 
 pectore caderet, Tropliima consternatji, ac lachry- 
 mans, extensis ad cadum manibus, intpiit, " Ne 
 patiar, Domiiie, me poUui, ob cujus nomeii diliijo 
 castitatem." Kt statim apparuit ei angeliis Domini, 
 
 " et juvenis cecidit ante pedes ejus, et mortuus est. 
 Itaque confortata pia mulier, benedicebat et irlorifi- 
 cabat Dominum, (pii non permiserat cam dehidi. 
 Ipsa quoque tantuin ex illo tempore in fide con- 
 stantiajn acceperat, ut non ita multo post in nomine 
 
 *' Jesu Cbristi ])uerum a mortuis resuscitarit : ad 
 quod quidem spectaculum universa civitas con- 
 venerat. 
 
 XX\ II. Interca temjioris uxor Proconsulis al)iit 
 ab bahieum, emu Procuratore suo : quumque 
 
 '* lavarentur simul, apparuit eis d;rmon teterrimus, a 
 quo pcreussi ambo ceciderunt et mortui sunt. 
 Qu;e (liun ita iiercnt, planctus factus est magnus : 
 et nunciatum est a])ostolo et Proconsuli, quod 
 uxor ejus cum lenone mortua esset. Motus igitur 
 
 •" his turbis beatus Andreas, plebem in hapc verba 
 alloquitur, *' \'idete, dilectissinu', quantum pra>valeat 
 inimicus. Nam 'J'rophima propter pudicitiam 
 lupanari intlusa est. Sed non defuit judicium 
 divinum, mox enim et materfamilias, qua* hoc 
 
 *' prjeceperat, cum lenone suo percussa in balneo
 
 XIII. Addu. Hist. Apostouc.e. Sll 
 
 cccidit, et extincta est." H?ec eo dicente, ecce 
 advenit nutrix mortiicT, quae pra? senectute manibiis 
 portabatur, I'^t i})sa scissis vcstibus, cum clamore 
 magno, " Scimus (inquit) quia dilectus Deo es, et 
 qua.>cuuque pctieris Deuni tuuiu, prnestat tibi. • 
 Uiiarc miserere, et rcsuscita illam." Cujus lacrymis 
 motus beatus apostolus condolebat, conversusque 
 ad Proconsulem, ait, "Vis ut resuscitctur ? " Cui 
 ille, " Ab.Mt (inquit) ut vivat, qua? tantum flagitium 
 commisit in domo mea." Et apostolus, " Noli (ait) '" 
 sic agere; misereri enim nos oportet petentibus, ut 
 misericordiam et ipsi cousequanun- a Domino." 
 Haec eo dicente, perrexit Proconsul ad Praetorium. 
 Sanctus vero apostolus, jussit corpus exhiberi in 
 medium, et accedens ait, " Ilogo, benigne Domine '* 
 Jesu Christe, ut resuscitetur ha?c mulier, ut cogno- 
 scant onmes, quia tu es Deus solus, qui non pateris 
 innocentes perire." Et conversus tetigit corpus 
 mulieris, dicens, " Surge in nomine Jesu Clnisti 
 Domini mei." Et statim surrexit mulier. Quae '" 
 demisso vultu flens et gemens, rcspiciebat in terram. 
 Cui apostolus, " Ingredere (ait) in cubiculum tuum, 
 et esto secretins orans, donee conforteris a Domino." 
 Cui ilia respondit, " Facito me prius cum Trophima 
 pacificam, in quam tantum mali misera admisi." " 
 Ad quae apostolus, " Noli (inquit) timere ; non 
 enim Trophima eorum amplius meminit, neque 
 ultionem ullam dcsidcrat: sed gratias agit Dumino, 
 in omnibus quae acciderant ei." Vocata tamen ab 
 apostolo Trophima, cum Callista uxore Proconsulis, " 
 quae resuscitata a mortuis fucrat, reconciliata est. 
 
 XXVm. Lesbius vero ipse, videlicet Proconsul, 
 in tantum profecit in fide, ut quadam die apostolum 
 accedens, omnia ei peccata ultro confiteretur. 
 Cui Sanctus apostolus, " Gratias (inquit) ago '•
 
 312 Codex Apocryphus Xovi Testamenti. 
 
 Domino, O fili, quod times futuium judicium : sea 
 viriliter age, et confortare in Domino, quem credis." 
 Et tenens manum ejus, ambulabat in littore. Post 
 deambulationem vero quum sedisset, sedebant et 
 * singuli qui cum eo erant, super arenam, audientes 
 verbum Domini. Et ecce cadaver necatum in 
 man, projectum est ad littus maris, et proxime ad 
 pedes S. Andrcse. Quod videns beatus apostolus, 
 exultans in Domino, ait, " Oportet hunc resuscitari, 
 
 '" ut cognoscamus, quae in eum adversarius operatus 
 est." Et fusa oratione, tenens manum mortui 
 erexit ilium : et statim revixit, et loquebatur. 
 Quumqiie nudus esset, dedit ei tunicam, dicens, 
 ** Die nobis ordine et ex])one omnia qua? contigerunt 
 
 " tibi." At ille respondit, " Nihil te cclabo, quicun- 
 que sis homo. Ego sum Sostrati filius civis 
 Macedonis, qui nuper ab Italia navigavi. Sed 
 quum revertissem ad propria, audivi doctrinam 
 surrexisse novam quam nullns hominum prius 
 
 ' audivisset. Sed et signa prodigiaque, ac medelas 
 magnas fieri a quodam doctore, fama erat, qui se 
 veri Dei affirmat esse discipulum. Ego autem 
 quum haec audivissem, properavi ut talem videre 
 hominem possem. Non enim aliud tum arbitrabar, 
 
 ^' nisi divina esse quae is gereret. Itaque navigare 
 coepi cum amicis et pueris meis ; et quum essem in 
 alto, subito orta tempestas nos I'luctibus oppressit : 
 et utinam simul projecti fuissemus, ut et illi resus- 
 citati a te fuissent, sicut ego sum." Etha?c dicens, 
 
 '" volvebat multa in cordc suo, et arbitrabatur ipsum 
 jam esse, quem cum tanto periculo quaesisset, et 
 procidens ad pedes ejus ait, " Scio quiatu es famu- 
 lus Dei veri. Rogo pro his qui mecum fuerunt in 
 navi, ut et ipsi, te impertiente, vitam mereantur, ut 
 
 " cognoscant Deum verum, quem praedicas." Tunc 
 
 I
 
 xiii. Abdi.e Hist. Apostolic^. 313 
 
 Sanctus Apostolus, repletus Spiritu Sancto, 
 priedicabat ei constanter verbum Domini, ita, ut 
 admiraretur adolescens super doctrina ejus. Et 
 denuun expansis maiiibus ait, " Ostende nobis 
 quaeso Doniine et reliqua cadavera mortuorum, ut ' 
 et ii)si cognoscant, te duce, Deum solum et verum." 
 Ilcuc eo dicente, statim apparuerunt triginta novem 
 corpora ad littus, unda famulante, devecta. Itaque 
 flente juvene, simul omnes flere cccperunt : pro- 
 stratique ante pedes apostoli, rogabant, ut et isti " 
 resuscitarentur. 
 
 XXIX. Sed ct Philopator (hoc enim erat nomen 
 adolescentis) dicel^at, " Genitor mens per bonam 
 voluntatem impositis necessariis, et largitus vim 
 pecuniae misit me hue. Quare si audierit, quae " 
 mihi contigerunt, blasphemabit Deum tuum, et 
 doctrinam ejus refutabit. Sed absit ut hoc fiat." 
 Rursus flentibus onuiibus, rogavit apostolus, ut 
 congregarentur corpora simul : sparsim enim pro- 
 jecta fuerant. Tunc congregatis omnibus in unum, ^^ 
 ait apostolus, " Quem vis prius resuscitari ?" At 
 ille dixit, " V'arum, conlactaneum meum." Haec 
 audiens apostolus, flexis in terram genibus, palmis- 
 que extensis ad coelum, diutissime oravit cum 
 lachrymis, dicens, " Jesu bone, resuscita hunc " 
 mortuum, qui cum Philopatore nutritus est, ut 
 cofjnoscat cjloriam tuam, et masrnificetur nomen 
 tuum in populis." Et statim surrexit juvenis, et 
 mirabantur omnes qui aderant : apostolus autem 
 iterum super singulos orationem fundens ait, '* 
 "Quaeso Domine Jesu, ut et isti resurgant, qui de 
 proi'undo aequoris sunt delati." Quae qiumi dixisset, 
 jussit fratribus, ut unusquisque tenens mortuum, 
 diceret, " Resuscitet te Jesus Christus fihus Dei 
 vivi." Quod quum factum fuisset, resuscilati sunt '' 
 
 40
 
 31 1- Codex Apocrypiius Xovi Testa jienti. 
 
 triginta octo, et gloiificavcrunt Deum qui aderant 
 cimcti, dicentes quia " Non est similis Deo Andreae." 
 Lesbius vero Proconsul, quum multis muneribus 
 fuisset Philopatorcm prosequutus, " Non contristet 
 
 ' te frater (inquit) facultatuni amissio : consulo, ut 
 non recedas a famulo Dei." Et crat semper cum 
 apostolo Pliilopator ex ilia bora, intendens onniibus 
 diligentcr, quae dicebantur ab eo. 
 
 XXX. Dum haec i'icrent a])ud Patras Acbaine 
 
 '" civitatem, eontigit ut nudier C'alliopji nomine, quiX3 
 homicida3 conjuucta conceptiun susce})erat inlici- 
 tum, magnis in partu doloribus arctaretur, nee 
 partum prot'erre posset. Ha^c ad sororem suam 
 inquit, " Vade quaeso, et invoca Dianam, deam 
 
 " nostram, ut misereatur mei. Ipsa enim habet 
 ])atrocinium obstetricandi." Faeiente igitur sorore, 
 quae sibi imperata fuerant, venit ad earn nocte 
 diabolus, dicens, " Quid me casso invocas, quum 
 tibi nibil prodesse possim ? Sed mage ai)ostolum 
 
 *" Dei Andream accede, qui in Acbaia moratur, et 
 ipse miserebitur sorori tuiie." Surrexit igitur mulicr, 
 et venit ad apostolum, et narravit ei onmia (jute 
 contiircrunt. At ille nibil moratus, venit in Corin- 
 tlnun ad donmm mulieris jegrotantis. Erat autem 
 
 " Lesbius Proconsul cum eo. X'idenscpie a])ostolus 
 mulierem gravidam dolorum cruciatu torqueri, ait, 
 ** INIerito biec pateris, quae male nupsisti, et ex dolo 
 concipiens, nunc intolerabiles labores sustines. 
 Insuper consuluisti diemonia, qu;e neque ulli, neque 
 
 '' sibi prodesse possunt. Crede nunc Jesum Cbristum 
 filium Dei, et projice puerperium ; veruntamen 
 mortuus egredietur, quod indigne concepisti." 
 Haec ut mulier credidit, mox egredientibus cunctis 
 de cubiculo, projecit partum mortuum, et ab omni- 
 
 " bus doloribus liberata est.
 
 XIII. Abdi.e Hist. Apostolic^;. 315 
 
 XXXI. Itaqiie quiun luulta prodigia faceret in 
 Corintlio apostolus, Sostratus, pater Philopatoris, 
 admonitus ])er visum ut Audream accederet, matu- 
 ravit iter in xVchaiam : et quuni cognovisset iibi 
 esset, pervenit in Corinthum, habensque occurren- * 
 tern apostolum, statiin coujnovit eum Sostratus, 
 sicut jam antea ci per quietem erat ostensus : 
 comple.vusque pedes illius inquit, " Miserere mei 
 qufcso, famule Dei, sicut et t'ilio meo misertus es." 
 Philopator autem ait apostolo, " Hie est pater meus, '* 
 quem cernis. Is te interrogat jam quid cum o})or- 
 teat age re." Ad quie beat us apostolus, " Scio 
 (inquit) quia pro cognoscenda veritate ad nos 
 venerit. Gratias agimus Domino Jesu Christo, qui 
 se credentibus revelare dignctur." Dum haec '* 
 diceret Andreas, intcrca Leontius Sostrati servus, 
 ait domino suo, *' Vides, domine, qua luce refulgeat 
 vultus hominis bujus ? " Cui ille, " Video (inquit) 
 dilectissime, et ideo non discedam ab eo, sed simul 
 ambo cum illo vivamus, et audiamus verba vitae '• 
 aeternas." Et sequenti die obtulit apostolo nmnera 
 multa. Sanctus vero Dei dixit ad eum, " Non est 
 meum, accipere aliud a vobis, nisi ut vos ipsos lucri- 
 faciam, quum credideritis in Jesum, qui me niisit 
 evangelizare in bunc locum. Si pecuniam deside- '* 
 rassem, Lesbium equideni ditiorem reperissem, qui 
 me multo magis ditare potuisset. Hoc autem cupio, 
 ut conferatis mihi quod vobis poterit prodesse ad 
 salutem aeternam." 
 
 XXXII. His gestis in Corintbo, post paucos dies '" 
 beatus apostolus jussit sibi balneum prteparari. Et 
 quum venisset lavandi gratia, vidit senem, diemonium 
 babentem, et trementem valde. Quem dum admi- 
 raretur, alius puer adolescens egressus de piscina, 
 j)rocidit ad pedes apostoli, dicens, " Quid nobis et "
 
 316 CoDKX Apocryphqs No VI Testamenti. 
 
 tibi, Andrea ? venistine hue, ut destruas nos de 
 sedibus nostris ? " Erectus autem, adstante populo, 
 dixit apostolus, " Nolite timere, sed credite in 
 Jesum salvatorem nostrum." Clamantibus igitur 
 * omnibus, " Credimus, quas pragdicas : " increpavit 
 utrumque daemonem Andreas, et egressi sunt 
 confestim a corporibus possessis, dimissique et 
 senex et adolescens redierunt ad propria. Interea 
 apostolus lavans, nihil quidem de doctrina inter- 
 
 '" mittebat : sciens inimicum generis lunuani ubique 
 insidiari, sive in lavacris, sive in fhuninibus. Et 
 idcirco nomen Domini assidue invocandum suasit, 
 ut is qui vult insidiari, non habeat potestateni. 
 Quod videntes viri civitatis, veniebant et adferebant 
 
 '' aegrotos, ponentes coram eo, et curabantur : et 
 multi etiam de aliis civitatibus, qui verbum Domini 
 acceperant, quotidie accedebant beatum apostokim, 
 ut ab eo erudircntur. 
 
 XXXIII. Dum hiiBC agerentur in Corintho, ecce 
 
 '" quidam senex Nicolaus nomine, scissis vestibus 
 venit ad a})ostolum, dicens, " Fanude Dei, ecce 
 septuaginta quatuor anni sunt vit^e meas, quibus 
 non discessi ab innuunditiis ac scortatione, in 
 lupanaribus subinde exercens inlicita. Et nunc 
 
 ^° tertia dies est, ex quo audivi miracula quae agis ; 
 et praedicationes tuas, quae sunt ])len£e verbis 
 vitahbus. Cogitabam enim mecum, ut relicto hoc 
 opere, venirem ad te, et ostenderes mihi meliora. 
 Sed dum liaec cogitarem, venit mihi rursus ahud in 
 
 '" mentem, ut })rioreni sensum relinqucrem, et non 
 facerem bonum quod cogitabam. Luctante igitur 
 conscientia mea, accepi Evangehum, et oravi 
 Domiiuun, ut hcec aliquando me faceret oblivisci. 
 Itaque post paucos dies obhtus Evangehi, quod 
 
 " super me erat, int'lammante cogitatione perversa.
 
 xiii. Abdi^ Hist. Apostolic.*;. 317 
 
 abii iterum in lupanar. Et ecce mulier meretrix 
 videns me, ait, Egredere senex, egredere. Angelus 
 enini Domini es tii, non contingas me, neque appro- 
 pinques hiiic loco : video enim in te mysterium 
 magnum. Quumqiie ego obstupefactus cogitarem, ' 
 quid hoc esset, recolui, quod Evangelium mecum 
 haberem. Abii, et conversus venio nunc ad te, 
 famulum Dei, ut miserearis erroribus meis. Spes 
 enim mihi est maxima, quod non pereo, si orav^eris 
 pro humilitate mea." Hicc audiens beatus Andreas, '" 
 quum multa contra fornicationem disseruisset, 
 prostratus genibus, expansisque manibus tacitus 
 orabat. Emittensque gemitus cum lachrymis, ab 
 hora diei sexta usque ad horam nonam surgebat 
 abluta facie, nihil cibi accipere volens, dixitque, '* 
 " Non gustabo, donee cognoscam, si miserebitur 
 Deus huic homini, et si sit reputandus inter salvatos." 
 Et quum jejunasset etiam altera die, nihil tamen ei 
 revelatum iuit de homine isto, usque ad quintum 
 diem, in quo flens vehementer, dicebat, " Domine, ^" 
 pro mortuis obtinemus pietatem tuam ; et nunc iste 
 qui tua cognoscere desiderat magnalia, cur non 
 revertatur, ut sanes ilium ? " Hsec eo dicente, vox 
 de coelis delata est dicens, " Obtines, Andrea, pro 
 sene : sed sicut tu jejuniis fatigatus es, ita et ipse " 
 studeat, per jejunium ut salvetnr." Et vocans eum, 
 prsedicavit ei apostolus abstinentiam. Die vero 
 sexto vocavit omnes Christianos, et rogabat ut 
 orarent universi pro eo ; qui prostrati solo, orabant 
 dicentes, " Domine pie, misericors, remitte homini *" 
 delictum suum." Quo facto, et ipse gustavit, et 
 caeteros manducare permisit. Nicolaus quoqvie 
 rediit ad domum suam, et omnia quae habebat 
 distribuit indigentibus. Ipse quoque multum se 
 excruciavit, ita ut per sex menses nihil aliud quam ^'
 
 318 Codex Apockyphus Novi Testament!. 
 
 aquam acciperet, et pane arido vesceretur. Igitiir 
 exacta digna poenitentia, hand ita multo post senex 
 iste excessit e saeciilo. Aberat turn beatus Andreas. 
 Sed circa ipsam mortem senis, vox ad apostolmn 
 * facta est alio loco, " Andrea, mens advectiis est 
 Nicolaus." At ille gratias agens, narravit fratribus 
 Nicolaimi excessisse de corpore, orans ut in pace 
 quiesceret. 
 
 XXXIV. Dum ha^c apud Corinthum ab eo 
 
 '" fierent, et fama de virtutibus ejus quotidie cresceret, 
 venit ad apostolum Antiphanes civis Megarensis, 
 et ait, " Si qua in te est bonitas juxta praeceptum 
 Salvatoris, quern priedicas, banc ostende jam nobis, 
 vir Dei, et libera domum de insidiis quibus tentatur." 
 
 '* Ad quern apostolus, " Enarra nobis, homo, quae 
 contigerunt tibi." Et ille, " Dum de itinere (inquit) 
 domum reversus fuissem, et ingrederer januam atrii 
 mei : ecce audivi vocem janitoris, miserrime decla- 
 mantis. QuunHjue interrogassem quae essent has 
 
 " voces, narraverunt milii (jui aderant, ipsum cum 
 uxore et fiho male a diemonio torqueri. Tum 
 vero ascendens ad su])eriora domus, vidi et ah'os 
 pueros stridentes dentibus, et in me impetum faci- 
 entes, risusque insanos arridentes. Quos (juum 
 
 ^' prieterirem, ascendi iterum ad alia superiora, in 
 quibus conjux jacebat, ab his verberata gravissime : 
 quae ita erat amenti^e fatigatione turbata, ut caesarie 
 supra oculos dimissa, neque adspicere me, neque 
 cognoscere posset. Hanc ergo, rogo, vir Dei, ut 
 
 ^" restituas milii. De crteris vero curam nuUam 
 habeo." His dictis, sanctus apostolus misericordia 
 motus, respondit, " Non est acceptio personarum 
 apud Deum, qui propterea venit, ut cunctos salvos 
 faceret, ne perirent, et ait, " Eamus ad domum 
 
 " ejus." Quumque ])rogrediens Andreas ex ilia
 
 XIII, Abdle Hist. Apostolic.e. 319 
 
 civitate, venisset in Megaram, jam jamque januam 
 domiis ingvederetur, d{ieiiiones imiiis vocis impetu 
 clamaverunt, diccntes, " Utqiiid nos liic Andrea 
 perscqueris ! ut quid domum iion ti})i concessam 
 adis ? Quae tua sunt, posside : quae nobis concessa ^ 
 sunt, ne velis pcnetrare." Quae Sanctus apostolus, 
 ut erant insolita, admiratus, adsccndit in cubiculum 
 ubi mulier dccuml)cbat, et quum flexis genubus 
 orasset, adprebensa nianu mulieris inquit, " Sanat 
 te Dominus Jesus Christus," et statini surrexit mulier " 
 a lectulo, et benedicebat Deum. Similiter et 
 singulis quibuscunque, qui a dsemonio vexabantur, 
 imponens manum, sanitati cunctos in domo resti- 
 tuit : habuitque deince})s Antiphanem et uxorem 
 ejus firmissimos adjutores in Megara, ad praedican- '^ 
 dum verbum Domini. 
 
 XXXV. His gcstis non ita multo post beatus 
 apostolus Patras civitatem revertitur, in qua Pro- 
 consul Ageates erat, qui nuper adeo Lesbio succes- 
 serat. Hie mulier quccdam Ephidama nomine, quae -" 
 ex doctrina Sosiae cujusdam apostolici discipuli, 
 Christo mancipata fuerat, Andream accedit, ample- 
 ctensque pedes beati apostoli, inquit, " Rogat te, 
 vir sancte, domina mea Maximilla, quae magnis 
 febribus retinetur, ut eam accedere digneris, cupit " 
 enim audire doctrinam tuam." Haec autem Pro- 
 consulis conjux erat, cujus morbum vir tam graviter 
 ferebat, ut educto mucrone sibi vellet mortem con- 
 sciscere. Sic igitur in^ecedente Ephidama, apos- 
 tolus venit in cubiculum, in quo mulier jacebat '" 
 aegrota, et videns stantem praesidem cum evaginato 
 gladio, ait illi, " Nihil tibi nunc mali feceris, O Pro- 
 consul, sed reconde gladium tuum in locum suum. 
 Erit enim tempus quando ad nos is exercendus 
 erit." Sed nihil intelligens Praeses, dedit accedendi ■''
 
 320 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 locum. Tunc apostolus veniens ante lectum infirmae, 
 facta oratione apprehendit manum ejus, et statim 
 sudore perfusa est mulier, et discessit ab ea febris, 
 jussitque ei apostolus dare cibum. Quas ut vidit 
 * Proconsul, centum argenteos jussit numerari Sancto 
 Dei : quos ille nee adspicere voluit. 
 
 XXXVI. Egressusque domum illius, in itinere 
 vidit hominem jacentem in coeno debilem, cui 
 multi e civibus stipem porrigebant, unde alimentuni 
 
 '" haberet. Misertus itaque miseri ait ad eum Andreas, 
 *' In nomine Jesu Christi surge sanus." Qui pro- 
 tinus surgens, glorificabat Deum. Et quum pro- 
 gressus fuisset paululum, in alio loco vidit hominem 
 coecum cum uxore et i'ilio, et ait apostolus, " Vere 
 
 '^ diaboli est hoc opus, qui hos homines mente et 
 corpore excoecavit. Ecce ego vobis in nomine 
 Dei mei corporalium oculorum restituo lumen : 
 ipse quoque mentium vestrarum tenebras reserare 
 dignetur, ut cognita luce, quje inluminat omnem 
 
 '" hominem venientem in hunc mundum, salvi esse 
 possitis." Et imponens eis manus, aperuit oculos 
 illorum. At ilH procedentes osculabantur pedes ejus, 
 et dicebant, quia " Non est alius Deus, nisi quem 
 praedicat famulus ejus Andreas." 
 
 ^' XXXVII. Haec dum apud Patras faceret beatus 
 apostolus signa, abduxit quidam ad littus Andream, 
 ubi nauta quispiam, quinquaginta annis debilitate 
 nimia projectus in cseno jacebat, ulceribus scatens 
 et vermibus, cui nullius medici potuit cura mederi. 
 
 ^" Hie quum adspexisset apostolum, " Forsitan tu es 
 (inquit) discipulus Dei illius, qui solus salvare 
 potest." Cui Sanctus apostolus ait, "Ego sum, 
 qui in nomine Dei mei te sanitati restituo." Et 
 adjecit, "■ In nomine Jesu Christi surge, et sequere 
 
 *' me." At ille relictis pannis purulentis, in quibus
 
 xiii. ABUiJi lIisT. Apostolic.e, lib. 3. 321 
 
 tabes defluxerat, sequebatur eum, profliiente pure 
 cum vermibus a corpore ejus. Quumque venissent 
 ad mare, ingressus est uterque aquam : abluensque 
 eum apostolus in nomine Trinitatis, ita sanum 
 reddidit, ut nullum penitus infirmitatis hujus cor- * 
 pereae resedisset indicium : tantumque fide post ac- 
 ceptam sanitatemaccensusest, utnuduspercivitatem 
 cucurrerit, adnuncians quia " Ille est verus Deus, 
 quem Andreas praedicat." Et mirabantur omnes, 
 congratulantes sospitati ejus. '" 
 
 XXXVIII. Quumque talia, et alia plura digna 
 admiratione apud Patras per beatum apostolum 
 agerentur, interea advenit ex Italia Stratocles, f rater 
 Proconsulis, huic erat puer Alcman nomine, quem 
 in pretio singulariter habebat. Evenit autem, ut ^' 
 ab impulsu dtemonis percussus tunc jaceret, spu- 
 mansque in atrio tumultum magnum excitaret. 
 Quag videns Stratocles, nimis moUiter casum dile- 
 ctissimi pueri ferebat. Et ecce iVIaximilla et 
 Ephidama consolantes virum, dicunt, " Noli con- -" 
 tristari frater, mox enim puer recuperabitur. Est 
 enim hie vir quispiam, qui viam salutis ostendens, 
 multos revocat ab infirmitate ad integi'am sanitatem. 
 IMittamus ad ilium, et statim reddet tibi puerum 
 sanum." Hand mora, accersitur apostolus, qui " 
 rogatus a matronis adprehensa manu ejus, 
 
 " Surge, puer, in nomine Jesu Christi Dei mei quem 
 praedico." Et statim surrexit incolumis. Strato- 
 cles vero credidit exinde in Dominum, et ita confor- 
 tatus est in fide, ut ex ilia bora non discederet ab '* 
 cipostolo, sed quotidie adhterens lateri ejus, audiebat 
 verbum salutis. 
 
 XXXIX. Interea dum haec fierent apud Patras ; 
 contigit ut abeunte Proconsule in Macedonian!, 
 Maximilla uxor verbis salutaribus instructa, in '' 
 
 41
 
 322 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 tantum beato apostolo adheereret, ut reversus 
 Praeses, paruin abfuerit quin et uxorem, et magnam 
 iiisuper hominum multitudinem, in Praetorio cum 
 apostolo audientes verbum salutis invenisset. Quod 
 
 ' prsesentiens beatus Andreas, f lexis genubus, " Ne 
 patiaris (inquit), Doniine, ingredi Proconsulem in 
 hunc locum, donee omnes egrediantur exinde." 
 Quod quum fecisset ante quam Proconsul Pr^E- 
 torium t'uisset ingressus, accidit illi voluntas purgandi 
 
 " ventris, quumque secessum petiisset, et moras 
 innecteret, sanctus apostolus singulis manus impo- 
 nens, et consignans cruce eos, abire permisit : 
 novissime autem se signans, et ipse discessit. 
 Maximilla autem jam et antea, et post ilia tempora 
 
 '■ saepe domum ubi apostolus morabatur cum aliis 
 Christianis ingrediebatur, et verbum Domini assidue 
 audiebat. Qua ex re factum est, ut rarius viro 
 suo commisceretur. Quod ille aegre ferens, et 
 causam in apostolum conjiciens, Andream accersit : 
 
 '" cui (juum religionem saniorem exprobrasset, et ut 
 ad idola adoranda mentem convertere vellet, per- 
 suadere conaretur, respondit intrepidus beatus 
 apostolus, '' Ego sum, (inquit) Proconsul, qui pnedico 
 verbum veritatis, et Dominum Jesum, ut recedentes 
 
 '' homines ab idolis manufactis, verum Deum 
 agnoscere inci})iant, per quem facta sunt omnia. 
 Ad hoc enim quum esset Dominus majestatis, 
 descendit de coelo, hominis formarn suscipiens, qui 
 primus j)erierat : et quum esset Deus, sponte pati 
 
 '"' dignatus est, ut cum, quem ipse fecerat, de morte 
 liberaret." Haec audiens Proconsul, jussit eum 
 recludi in Ccircerem. Ubi, ([uamdiu clausus tene- 
 batur, plurima quotidie turba ad eum confluebat, 
 quam his verbis Sanctus Andreas alloquebatur, 
 
 " " Ego quidem sum missus apostolus a Domino meo
 
 xiij. AuDi.ii Hist. Apostolic^, lib. 3. 323 
 
 ad vos, charissimi fratres, iit homines positos in 
 tenebris et umbra mortis, per verbum Dei ad viam 
 veritatis et luminis revocarem. Quo in instituto, 
 hand unquam cessavi hortans vos snbinde ut rece- 
 dentesadaemoniim culturis, vermnDeum quaerentes, ^ 
 et in mandatis ejus perseverantes, promissionis ejus 
 haeredes inveniamini. Hortor autem vos, dilectis- 
 simi, et moneo, ut fidem vestram, quam supra 
 fundamenta Domini mei Jesu Christi posuistis, 
 crescere sinatis in spem et laudem Domini. Caste- " 
 rum in his, quae mihi contingunt, nolo vos quidquam 
 contristari. Ita enim promissa sunt a Domino 
 meo Jesu Christo, sicut scriptum est, pro nomine 
 iUius multa nos esse passuros, et flagellandos : 
 atque adeo ante judices staturos, in testimonium ^^ 
 ejus. Qui perseveraverit usque in finem, hie 
 salvus erit. Orate ergo sine cessatione, ut diabolus, 
 qui circuit ut leo rugiens, qurerens aliquem devo- 
 rare, elusus et prostratus jaceat, a servis Domini 
 superatus." " 
 
 XL. Quum haec, et aUa plurima exhortans turbam 
 per totam noctem doceret, et quum prolongasset 
 sermonem, sequenti die primo diluculo procedens 
 i'Egeas Proconsul, tribunal conscendit, accersitoque 
 Sancto Andrea, ilium in haec verba convenit, " Scis ■'" 
 quare te custodiae manciparim ? ut dum vana et 
 superstitiosa, nescio qu£e in vulgum disseminas, ita 
 aliquid certius cognoscerem de te. Interim audio 
 nescio quae ridicula tota nocte loquutum." Cui 
 Andreas respondit, " Ego non cesso, quae mihi a '" 
 Domino sunt injuncta exercere, ut populus de via 
 erroris liberatus, ad veram possit cognitionem per- 
 duci." Tum Proconsul, " Recede (ait) ab hac 
 stultitia, et noli bene viventes subvertere." Andreas 
 dixit, " Mihi Deus mens Jesus Christus praecepit, "
 
 iiZi CoDKx Apocryphus Xovi Te^jtamenti. 
 
 ut opportune et importune verbum eius praedicare 
 non cessem, atque errantibus poenitentiam osten- 
 derem." Turn rursus yEgeas, " Aut promitte te 
 recessurum (ait) ab hac superflua et superstitiosa 
 
 * doctrina, aut statim jubcbo te interfici." Andreas 
 respondit, " Ego non solum interfici, sed diversis 
 etiam poenis excruciari paratus sum, priusquam a 
 praedicatione divina recessero." Sic Proconsul 
 septem eum ternionibus flagellorum caesum crucifigi 
 
 '" praecepit,mandans nominatim quoestionariis,utligatis 
 manibus et pedibus et non clavis affixus suspendere- 
 tur, quo diatino cruciatu deficeret. Haec videns 
 plebs indigna in virum Dei committi in turba dicebat, 
 " Justus homo, et amicus Dei, et doctor bonus, 
 
 " ducitur immerito ad mortem." Andreas vero quum 
 plurimis verbis eos alloqueretur, pervenit tandem 
 ad locum, vidensque procul crucem, exclamavit, 
 dicens, "Salve crux, qure diu fatigata requiescis, 
 tanto tempore expectans me. Cei'tissime autem 
 
 '" scio, te gaudere suscipientem discipulum ejus, qui 
 pependit in te. Quapropter laetus pergo ad te : 
 quia secretum tuum cognosco, et mysterium novi, 
 qua de causa fixa sis. Suscipe nunc quern desideras, 
 quia tandem speciem tuam dcsiderans, inveni in te. 
 
 " Video enim in te, qune a Domino milii sunt promissa. 
 Suscipe itaque electa crux humilem propter Deum, 
 et transfer servum ejus ad Dominum suum." Et 
 haec dicens beatissimus Andreas, expolians se 
 tradidit ministris. Qui ligantes manus, et pedes 
 
 "" eis, secundum quod eis fuerat praeceptum, suspen- 
 derunt eum in cruce. 
 
 XLI. Adstante vero turba ingenti, viginti ferme 
 millium homiiunn, inter quos etiam stabat f rater 
 yEgeatis Stratocles, aperuit beatus apostolus os 
 
 " suum, et ita loquutus est, " Ego quidem gratias
 
 XIII. Abdlk Hist. Apostolice, lib. 3. 3:^5 
 
 habeo Domino meo Jesu Christo, qui me tandem 
 perfunctum jiissione sua, abire corpore vult, ut per 
 bonam confessionem, perpetuam consequar miseri- 
 cordiam, dilectusque et notus ejus efficiar, qui me 
 ad vos misit. Vos autem manete in verbo vobis ' 
 tradito, docentes et admonentes alterutrum, ut et 
 ipsi sitis cum Deo meo in perpetuum, et cum eo 
 habitetis, promissionesque ejusdem recipiatis." Et 
 quuni respondissent qui aderant Chvistiani, " Amen," 
 toto eo die, et nocte quae insequuta est, jugiter '" 
 loquebatur, neque in aliquo fatigabatur aut defi- 
 ciebat. Sequenti igitur die videntes ejus tole- 
 rantiam et animi constantiam, denique spiritus 
 prudentiam, et mentis robur, venerunt turbse ad 
 iEgeatem, ac sedente eo pro tril)unali, vociferantes " 
 dixerunt, " Qua? ista tua est tam crudelis sententia. 
 Proconsul, ut hominem probum, qui nihil mali 
 commisit, crucis supplicio velis condemnari ? Per- 
 turbata est tota ci vitas, et simul cum eo perimus. 
 Quassumus te, ne Csesaris tam celebrem perdas '" 
 civitatem. Concede nobis hominem justum, redde 
 nobis hominem Sanctum, ne interficias hominem 
 Deo charum, ne perdas hominem mansuetum et 
 pium. Biduo enim suspensus vivit, quag res miraculo 
 non caret : et quod plus est, loquitur adhuc, et nos " 
 sermonibus reficit. Quare reddas nobis hunc virum, 
 ut vivamus : solve pudicum, et omnes patriae erunt 
 in pace." 
 
 XLII. His commotus Proconsul, quum et minas 
 ac tumultum populi metueret, surgens de tribunali '" 
 Andream solvere cogitabat : profectusque ad locum 
 crucis, laeto populo quod famulus Dei liberaretur, 
 et frequenti comitante, tristis et facta poenitens, 
 Andreae suspenso appropinquabat. Ad quem ille, 
 " Quid ad nos (inquit) i^^geas venisti ? numquid '*
 
 326 Codex Apocryphus IVovi Tkstamenti. 
 
 solvere me cupis, et poenitentia ductus cedere 
 desideras ? non, mihi crede, persuadebis, ut ex ista 
 cruce recedam." Et quum populus, ut solveret 
 hominem, juberet, Sanctus Andreas exclamavit 
 
 ' voce magna et dixit, " Ne permittas famulum tuum, 
 Domine Jesu Christi, qui propter nomen tuum 
 pendet in ligno, solvi : neque permittas quseso 
 Deus misericors, sccretis tuis inba^rentem, bumanis 
 ampbus conversationibus tradi. Sed suscipe tu 
 
 *" magister me, quem dilexi, quem cognovi, quem 
 retineo, quem videre desidero, in quo sum quod 
 sum. Suscipe exitum meum, Jesu bone et miseri- 
 cors." Et bccc dicens diutissime Dominum clarifi- 
 cans et gaudens, nobis flentibus reddidit spiritum. 
 
 '' Cujus corpus Maximilla Proconsubs uxor accipiens 
 conditum aromatibus, celebri in loco sepelivit, et 
 ex illo tempore pudicitiam et castitatem servans, 
 in fide quoque accepta constans permansit. /Egeas 
 vero maritus illius, arrcptus ea nocte a diemonio, 
 
 " de loco alto se praecipitavit, et mortuus est. Stra- 
 tocles porro f rater ejus, quum baec audivisset, de 
 bonis Proconsubs nibil contingere voluit, dicens, 
 " Qu.ie tua sunt, tecum pereant. Mibi sufficit 
 Dominus Jesus, quem cognovi per famulum ejus 
 
 '' Andream." 
 
 Est autem passus venerabilis et Sanctus Dei 
 Andreas apostolus apud Acbaiam, in civitate Patris, 
 sub yEgeate proconsule, })ridie Kalendas Decembris, 
 regnante Domino Jesu Christo, cui sit gloria in 
 
 ^'' specula sacculorum. Amen.
 
 XIII. Abdi^ Hist. Apostolic.e, lib. 4. 327 
 
 LIRER QUARTUS. 
 
 De HISTORIA AC REBUS GESTIS JaCOBI MAJORIS 
 APOSTOLI. 
 
 I. Jacobus Zebedaei filius, et Joannis, qui Evan- 
 gelium reliquit,f rater germanus fuit : quern Christus 
 Salvator noster, iu uavi cum ])atre et fratre visum, 
 sequi sc jusserat. Quod divino compunctus amore 
 fecit, adhaesitque Domino uostro ex eo tempore ^ 
 non solum ut discipulus, quos multos habuit, verum 
 etiam in monte ad apostolatus apicem ab eodem 
 vocatus, post passionem Domini, Judaeam et Sama- 
 riam in divisione apostolica sortitus est. Quas 
 provincias quum perageret,ingredicns persynagogas, '" 
 secundum scripturas ostendebat omnia quae a Pro- 
 phctis praedicta erant de Domino Jcsu Christo, ea 
 in ipso impleta esse. 
 
 II. Quod dum fieret, opponebant se Sancto 
 apostolo Hermogenes et Philetus quispiam, asser- '* 
 entcs, quod non vcrus Dei filius esset Jesus Christus 
 Nazarsenus, cujus se ille apostolum memoraret. 
 Jacobus autem in Spiritu Sancto confidenter agens, 
 omnes assertiones illorum evacuavit, ostendens de 
 scripturis Sanctis, hunc esse vernm filium Dei generi '" 
 humano promissum. Quare motus Philetus, quum 
 Jacobi prudentiam admiraretur, re versus ad Her- 
 mogenem, dixit ei, " Jacobum, qui se servum Christi 
 Jesu Nazaraeni adserit, et apostolum ejus scias 
 superari non posse. Nam in nomine ejus vidi eum " 
 daemones ex obsessis corporibus ejicientem : vidi 
 eum et coecos inluminantem, leprosos mundantem. 
 Asserunt etiam amicissimi mei, quod viderint 
 insuper eum mortuos suscitantem. Sed quid multis
 
 328 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 moramur ? Omnes scripturas Sanctas memoriter 
 retinet, ex quibus ostendit, non esse alteruni filiuin 
 Dei, nisi ilium quern JucUtu crucifixerunt. Quare 
 si cousilio meo obtemperas, eamus ad eum, et 
 
 * indulgeutiam impetremus. Quod si non feceris, 
 ego saltern relicto te, ad ipsum me conferam, ut 
 discipulus ejus esse merear." Quag ut audivit 
 Hermogenes, ira succensus, Philetum vinculis 
 magicis constrinxit, et ait, " Videbimus si Jacobus 
 
 *" tuus sol vat te." Philetus autem misit festinanter 
 puerum suum ad Jacobinn, ut ei nunciaret quae 
 gesta assent. Et statim misit beatus apostolus 
 sudarium suum Phileto, dicens, " Dominus Jesus 
 Cbristus erigit allisos, et ipse solvit compeditos." 
 
 '^ Statim autem ut de sudario ejus tetigit eum is, qui 
 missus erat, resolutus a vinculo magi, currens venit 
 ad Jacobum, et cojpit insultave maleficiis magistri. 
 
 III. Hermogenes vero magus dolens quod ei 
 insultaret, arte sua excitavit daemones, et misit 
 
 '" eos ad Jacobum dicens, " Ite, et ipsum Jacobum 
 mihi, et simul Philetum discipulum meum ad- 
 ducite, ut vindicer in his, ne mihi et caeteri 
 discipuli mei ita illudant." Venientes igitur 
 daemoncs, ubi Jacobus orabat, ululatum in acre 
 
 " habere coeperunt, dicentes, " Jacobe apostole Dei, 
 miserere nostri : quia antequam veniat tempus 
 incendii, nos etiam exurimur." Quibus Jacobus, 
 " Utquid venistis ad me ? " Dicunt ei dccmones, 
 " Misit nos Hermogenes, ut te et Philetum ad 
 
 '" ipsum perduceremus. Mox autem ut ingressi 
 sum us, angelus Dei Sanctus catenis igneis religavit 
 nos, et miscre cruciamur." Dicit eis Jacobus, " In 
 nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti, exsolvat 
 vos iterum angelus Dei ita ut revertentes ad Her- 
 
 " mogenem, non eum laedatis, sed vinctum hue ilium
 
 xiri. Abdi.e Hist. Apostolic^, lib. 4. ,S29 
 
 addiicatis." Qui quiim abiissent, ligaverunt Her- 
 mogeni ad terguni manus de restibiis, et ita vinctum 
 adciiixerunt eiim ad apostolum, dicentes, " Ad qiiem 
 nos miseras, quum incensi flagrareliius, ecce hunc 
 adducimiis tibi." Ad quern apostolus Dei, " Stul- ' 
 tissime hominum (inquit), quum inimicus generis 
 humani rationein tecum haberet, quare non con- 
 siderasti, quos ad hcsionem meam mitteres ? Sed 
 tamen illos adhuc non permitto, ut furorem suum 
 tibi ostendant." Clamabant quoque turn ipsi '" 
 dsemones, " Da nobis cum in potestatem, ut pos- 
 simus et tuas injurias vindicare, et nostra incendia." 
 Ad quos apostolus, *' Ecce (inquit) Philetus ante 
 vos stat, cur eum non tenetis ? " Dicunt ei dsemones, 
 " Nos non possumus vel formicam contingere, quae " 
 in cubiculo tuo est." Tunc beatus Jacobus ad 
 Pbiletum ait, " Ut cognoscas scholam Domini 
 nostri Jesu Christi banc esse, ut discant homines 
 bona pro malis reddere, ille te ligavit, tu eum solve : 
 ille te vinctum a daemonibus ad se conatus est *" 
 adducere, tu eum captum a doemonibus liberum ire 
 permitte." Itaque ut sohit eum Philetus, dejectus 
 et confusus Hermogenes stetit. Ad quem conversus 
 apostolus Domini, " Vade liber, quocunque volueris. 
 Non est enim disciplinae nostrae, ut invitus aliquis '* 
 convertatur." Dicit ei Hermogenes, "Ecce novi 
 iras daemonum,nisi mihi dederis aliquid quod mecum 
 geram, tenebunt me, et diversis cruciatibus inter- 
 ficient me. Cui beatus Jacobus, " Accipe (inquit) 
 baculum itineris mei, et cum eo perge securus quo- " 
 cunque volueris." Qui accipiens baculum apostoli, 
 abiit ad domum suam. 
 
 IV. Et baud mora, collectis libris magicis, zabarias 
 plenas ad apostolum attulit cervicibus et suis et 
 discipulorum impositas, et coepit eos ignibus coram " 
 
 42
 
 330 Codex Afockyphus Novi TESTAMEXn. 
 
 eo coiiiburere. Sed Jacobus prohibuit, " Ne forte 
 odor inccndii (inqiiit) vexct iiicautos, appende 
 zabariis lapidcs et pliunbiiin, et iiiitte in mare." 
 Quod quum fecisset Hermogenes, reversus coepit 
 
 ' tenere plaiitas apostoli, rogaus eum et diceus, 
 *' Aniniarum in)erator, accipe pocuitcntem, quern 
 iiividentem et detrahentem bactenus sustinuisti." 
 Rcs])ondcns dixit Jacobus, " Si verani Deo pccni- 
 tentiani obtuleiis, veram ejus indulgcntiaiu conse- 
 
 '" queris." Dicit ei Hermogenes, " In tantum 
 veram Deo p(enitentiani olTero, ut onmes codices 
 meos, in quibus erat inlicita ])ra'sunq)tio, abjecerim, 
 et onmibus sinud artibus renunciaverim inimici." 
 Tunc Sanctus a})ostoUis, " \'ade (inquit) per donms 
 
 " eorum quos evertisti, ut et revoces Domino qua? 
 tulisti. Doce lioc esse varum, quod antea docebas 
 esse falsum, et lioc esse falsuni, (piod niodo docebas 
 verum. Idohnn quoque quod adorabas, et divina- 
 tiones quas tibi putabas ab eo responderi, confringe. 
 
 '" Pricterea pecunias cpias malo opere actpiisisti, bona 
 ratione e\})ende : ut sicut fuisti t'ilius diaboli, 
 imitando diabolum, efficiaris ita filius Dei sequendo 
 Deum, (pii (juotidie etiam ingratis pnestat beneficia, 
 et se blaspbemantibus exbibet abmenta. Si enim, 
 
 *' quum malus esses circa Deum, bonus circa te 
 extitit Dominus, quanto magis erit circa te l)enignior, 
 si magus esse cessaveris, et bonis ei o})eribus co^pe- 
 ris complacere ? " Haec et his similia dicente Jacobo, 
 in omnibus obtemperavit Hermogenes, et ita coepit 
 
 '" in Dei esse timore perfectus, ut etiam virtutes per 
 eum })lurimas fierent a Domino. 
 
 V. \'identes igitur Judcui, quia lumc magum, 
 quem invictum putabant, ita convertisset apostolus 
 et omnes simul discipulos et amicos ejus, qui sole- 
 
 *' bant ad synagogam convenire, Jesu Christo per
 
 xiii. Abule Hist. AposTOLiCiE, llh. 4. ;J31 
 
 Jacobiim credidissc, obtulerunt pecunias ccnturi- 
 onibus duobiis, qui praserant Hierosolymis, Lysiae 
 et Tlieocrito, ut coniprehcnderent Jacobum. Exorta 
 autem a populo seditione, quum duceretur in 
 custodian!, dicebant ci Pbarisaei, " Ut quid prsedicas ' 
 Jesuni, boniinem, quern inter latrones crucifixum 
 omnes scinius ? " Ad quae Jacobus rcpletus Spiritu 
 Sancto, " Audite me (inquit) viri fratres, et omnes 
 qui Abraba? fibi esse cupitis. Promisit Deus Patri 
 nostro Abralitt quod " in semine ejus bjiereditarentur '" 
 omnes gentes." Semen autem ejus non est super 
 Ismael, sed supra Israel. lUe enim cum matre 
 sua Agar ejectus, a portione seminis Abraham ex- 
 clusus fuit. AbraluE a Deo dictum est, quia in 
 Isaac vocabitur tibi semen. Amicus autem Dei '^ 
 Abraliam Pater nostcr appellatus est, antequam 
 circumcisionem acciperet, et antequam Sabbata 
 coleret, et antequam legem aliquam divinae consti- 
 tutionis sciret. Amicus autem factus est, non 
 quidem circumcidendo se, sed credendo in Deum, '* 
 hoc quod in semine ejus haereditarentur omnes 
 gentes. Si ergo Arabam amicus factus est credendo, 
 constat, inimicum Deo esse, qui non credit in 
 Deum." Haec quum disseruisset apostolus, dixcrunt 
 Judtci, " Et quis est, qui non credit in Demn ? " ■' 
 
 VI. Jacobus respond! t, " Qui non credit, quod 
 in semine Abrahoe liaereditentur omnes gentes : 
 (jui non credit Moysen dicentem, Suscitabit vobis 
 Dominus Prophetam magnum, ipsum audietis tan- 
 quam me, per omnia quse prseceperit vobis. Hoc '" 
 autem promissum Esaias prj^edixit, quo ordine 
 fieret, ait enim : Ecce virgo in iitero concipiet, et 
 pariet filium, et vocabitur nomen ejus Emanuel : 
 quod est interpretatum, nobiscum Deus. Addit 
 Hieremias : Ecce veniet rcdemptor tuus Ilievusa- ^'
 
 •332 Codex Apocutphus Novi Testamenti. 
 
 lem, et hoc ejus signum erit : Coscorum oculos 
 aperiet, surdis reddet auditum, et voce sua excitabit 
 mortuos. Ezechiel hunc etiam designate dicens : 
 Veniet rex tuus Sion, venit huniilis, et restaurat 
 
 * te. Daniel quoque dicit : Sicut filius liomiiiis, 
 ita ad veniet, et ipse obtinebit principatus et potes- 
 tates. Praedixit hunc et David : Doniinus dixit ad 
 me, fihus mens es tu. Et Patris vox de Filio dixit : 
 Ipse invocabit me. Pater mens es tu, et ego primo- 
 
 '" genitum ponam iUum excelsum apud reges terras. 
 Et iterum : De fructu ventris tui ponam supra 
 sedem meam. Quin et passionem ejus pra^dixerunt 
 Prophetae ; Esaias enim dicit : Sicut ovis ad oc- 
 cisionem ductus est. Et David in persona ejus 
 
 " dicit : Foderunt manus meas et pedes meos, 
 dinumeraverunt omnia ossa mea. Ipsi vero con- 
 sideraverunt et inspexerunt in me, diviserunt sibi 
 vestimenta mea, et super vestem meam miserunt 
 sortem. Et alio loco David ait : Dederunt in escam 
 
 '" meam fel, et in siti mea potaverunt me aceto. 
 Et iterum de morte ejus vaticinatus : Caro mea 
 requiescet in spc, quoniam non derelinques in 
 inferno animam meaui, nee dabis Sanctum tuum 
 videre corruptionem. Vox autein Filii ad Patrem 
 
 " dicit : Exsurgam adhuc, et tecum sum. Et iterum : 
 Propter miseriam inopum, et gemitum pauperum, 
 nunc exsurgam dixit Dominus. De adscensione 
 praeterea illius dictum est a Propheta : Adscendit 
 in altum, captivam duxit captivitatem. Et iterum : 
 
 '" Ascendit Deus in jubilatione. Et rursus : Ad- 
 scendit super Cherubim, et volavit. Item Anna 
 mater Sancti Samuelis dicit : Dominus adscendit in 
 coelos, et tonat. Et multa alia inveniuntur in lege 
 de adscensione ejus testimonia. Nam quod sedeat 
 
 " ad dextram Patris, idem David inquit : Dicit
 
 XIII. Abdi.e Hist. Apostolice, lib. 4. 333 
 
 Dominus Domino meo, sede a dextris meis. Et 
 quod venturus sit judicave sreculum per ignem, 
 elicit Propheta. Et iterum : Dominus manifeste 
 veniet, Deus noster, et non silebit. Ignis in con- 
 spectLi ejus ardebit, et in circuitu ejus tempestas ' 
 valida. 
 
 \'1I. Ha3C omnia in Domino nostro Jesu Christo, 
 et impleta sunt partim, quae fuerunt praedicta, et 
 quae nondum facta sunt, implebuntur propediem, 
 ita sicut Pr()[)heta3 priedixerunt vobis. Ait enim '" 
 Esaias : Surgent mortui, et resurgent, qui in monu- 
 mentis sunt. Si interroges. Quid erit, si resur- 
 rexerint \ respondit David, audivisse se Dominum 
 loquenteni, Semel loquutus est Deus, duo haec 
 audivi : quia Potestas Dei est, et tibi Domine '^ 
 misericordia, qui reddes unicuique secundum opera 
 sua. Unde, viri fratres, unusquisque vestrum 
 poenitentiam agat, ut non recipiat secundum opera 
 sua, qui se scit participcm esse eorum, qui cruci 
 affixerunt eum, qui mundum totam a cruciatibus ^* 
 liberavit. Siquidem e sputamento suo oculos coeci 
 nati inluminavit : Et ut probaretur ipse esse, qui 
 Adam de limo terras formaverat, lutum fecit de 
 saliva sua, et im])osuit oculis ac sanavit eos. Et 
 quum nos discipuli ejus interrogassemus ilium qui" 
 peccassent, hie an parentes ejus, ut coecus nascere- 
 tur? respondit nobis Magister, dicens : Neque hie 
 peccavit, neque parentes ejus, sed ut manifestentur 
 opera Domini in eo : id est, ut manifestus fieret 
 artifex, qui eum fecerat, quum ipse faceret quod *" 
 minus fuerat factum. Nam et hoc, quod pro bonis 
 mala recepturus esset, praedictum est in persona 
 ejus, per David regem, quum diceret : Retribuebant 
 mihi mala pro bonis, et odium pro dilectione mea. 
 Denique post tanta beneficia in Judaeos collata, "
 
 334- Codex xVpocryphus Novi TiiSTAMENTi. 
 
 qiium tot paralyticos curasset, leprosos mundasset, 
 tot dasmones fugasset, et mortuos suscitasset, omnes 
 una voce clamaverunt : Reus est mortis. Praeterea 
 quod a suo discipulo tradendus fuerat, hoc ordine 
 * item prasdictum fuit a Davide : Qui edebat panem 
 meum, ampliavit adversus me supplantationem. 
 Ha^c omnia, viri fratrcs, filii Ahrahas proedixerunt, 
 loquente per os eorum Spiritu Sancto. Numquid 
 si haec non credimus, poterimus evadere perpetui 
 
 ' " ignis supplicium, aut non merito puniendi erimus ? 
 quum etiam gentes credant vocibus Prophetarum : 
 nos vero populus quondam electus, nullam Patri- 
 archis et Prophetis nostris fidem adhibcbimus ? 
 Equidem censeo erubescenda et punienda tot factis 
 
 '" et sceleribus crimina, lacrymosis vocibus lugenda 
 esse nobis, ut poenitentiam nostram pius indultor 
 accipiat : ne ilia nobis tandem eveniant, quag gen- 
 tilibus majoribus nostris accidcrunt. Aperta est 
 terra, et deglntivit Dathan, operuit super synagogam 
 
 ^'' Abirom. Exarsit ignis in synagoga eorum, et 
 flamma consumpsit peccatores." 
 
 VIII. Haec quum disscruisset, non sine admira- 
 tione et singulari gratia Dei coram turbis, clama- 
 verunt omnes una voce, diccntes, " Peccavimus, 
 
 ^' injuste egimus : da nobis remedium, quid faciamus ?" 
 Quibus Jacobus ait, "Viri fratres, nolite desperare : 
 crcdite tantum, et l)aptizaniiin', ut delcantur omnia 
 peccata vestra." Quum itaque post hunc sermonem 
 B. Apostoli, multi ex Judasis baptizati essent, 
 
 '" Abiatliar])ontifexanniillius,videns magnum quotidie 
 po})ulum in Jesum credere, per pccunias excitavit 
 seditionem gravissimam, ita ut unus ex scribis 
 Pharisa^orum mitterct funem in collum apostoli, et 
 })erduceret eum ad Pr;etorium Herodis regis. 
 
 " Herodes is filius Archelai erat : qui ut causam
 
 xiii. ABDI.E Hist. Apostolice, lib. 4. 335 
 
 accepit, jussit beatum Jacobiim decollari. Quum- 
 que duceretur ad locum supplicii, vidit paralyticum 
 jacentem, et claniantem sibi, " Vir sancte, libera 
 me a doloribiis, quibus omnia membra mea criici- 
 antur." Ad quem conversus apostolus, " In ' 
 noiuinc (inquit) crucifixi Domini mei Jesu Christi, 
 j)ro cujus fide ducor ad mortem, exsurge sanus, et 
 benedic Salvatorem tuum." Et protinus exsurrexit, 
 et ccepit gaudens currere, et benediceve nomen 
 Domini Jesu. '* 
 
 IX. Tunc ille Pharisaeorum scriba, quem diximus 
 funem collo ejus circumdedisse, Josias nomine, 
 procidens ante pedes apostoli, " Obsecro te (ait) ut 
 des mihi indulgentiam, et facias me nominis Sancti 
 parlicipem." Ad quem conversus Jacobus dicit, ^^ 
 " Tu credis, quia Dominus Jesus Christus, quem 
 crucifixerunt Judaei, ipse sit verus Filius Dei vivi ? " 
 Et ait Josias, " Ego credo, et hgec est fides mea, ex 
 hac hora, quia ipse est filius Dei vivi." Quae videns 
 Abiathar Pontifex, scribam jussit comprehendi, et '" 
 dixit ei, " Si non discesseris a Jacobo, et maledixeris 
 nomen Jesu, cum ipso decoUabere." Cui Josias, 
 " Maledictus (inquit) tu, et maledicti omnes dies 
 tui. Nomen autem Domini Jesu Chiisti, quem 
 Jacobus praedicat, est benedictum in saecula." " 
 Tunc Abiatbar felle succensus, pugnis ceedere 
 scribam prjecepit : et missa relatione de eo ad 
 Herodem, impetravit ut simul cum Jacobo decol- 
 laretur. Jacobus igitur cum Josia ductus ad locum 
 supplicii, antequam decollaretur, rogavit spicula- '" 
 torem, ut aquje illi facultas fieret. Et allata est ei 
 lagena plena cum aqua. Quam accipiens apostolus : 
 "Credis (inquit) in nomine Jesu Christi, Filii Dei?" 
 At ille dixit, " Credo." Et perfudit eum Jacol)us, 
 et dixit, " Da mihi pacis osculum." Quumque ''
 
 386 Codex Apocryphus Xovr TEsTAMENXt. 
 
 osculatus esset eum, posiiit manum super caput 
 ejus, et benedixit eum, et fecit" signaculum crucis 
 Christi in fronte ejus. Et baud mora, cervicem 
 spiculatori porrexit. Post et Josias, perfectus jam 
 ' in fide, martyrii pabnam exsultans accepit, pro eo 
 quem in mundiun nobis sabiti Pater jeternus 
 miserat : Cv\ sit bonor et gloria, in secula secu- 
 lorum. 
 
 LIBER QUINTUS. 
 De rebus a Joanne Evangelista gestis. 
 
 I. Joannes Jacobi superioris fratcr germanus, 
 
 '"' sed minor natu, Zebedaeo Patre, quum piscaretur, 
 vocatus a Cbristo fuit : quem postea non solum ad 
 apostolatus culmen cvexit, sed prsecipuo quodam 
 amore complectebatur. Unde et in monte quum 
 se Cbristus manifestasset, et in borto quum cape- 
 
 '* retur, ex tribus unus fuit. Quin et in coena post- 
 rema, quum novum illud testamentum salutis 
 nostrae mundi Salvator conderet, proxime Cbristo 
 assidens, in sinu ejus recbnans obdormivit. De 
 quo et illud Evangelista scribit, quod mater 
 
 "" Cbristum rogaverit, ut filiornm alter illi a dextris, 
 alter a sinistris in regno coelorum sederct, Jacobum 
 nimirum, et istum ipsum Joannem intelligcns. Is, 
 ut Cbristus in ligno crucis pra^cepit, Virginis matris 
 Domini curam a passione magistri semper babuit : 
 
 "" et communibus cum fratre Jacobo auspiciis, Judaeis 
 Samaritanisque Jesum Salvatorem praedicabat. 
 Petro quoque subinde adbaerebat, unde post resur- 
 rectionem, quum Dominus piscantibus occurrisset.
 
 xrii. Auui.E Hist. AposroLrcE, I'lb. 1. ;^37 
 
 Joannes a<j;nitinii prius Petro significavit. Accepto 
 quoque Spiritu Sancto, cum Petro hora nona tem- 
 plum Hierosolymitanuin ingressiis, ^neae paralytico 
 et claudo ex iitero matris, ad speciosam portam 
 stipem petenti, sanitatem contribuit. Sequutus ' 
 posthaec jussa magistri, ut Evangelium gentibiis 
 adnunciaret, ex Pahestina in Asiam, atque inde in 
 Ephesuni trajecit, ubi ad Domitiani Cassaris astatem 
 usque apostolico niunere suo fungebatur, nona- 
 genarius fere, quod de illo in vita Christus prae- '" 
 dixisse videtur. Nam qiunu Christus Petrum ut se 
 sequeretur juberet, et Joannes citius sequeretur, 
 quia moleste Petrum ferre videret, qui ab ipso 
 etiam quaesiverat, quid Joannem facere vellet ; 
 Christus ei respondit, " Si eum manere in vita " 
 vellet, quoad i])se veniret, quid ejus interesset ? " 
 Quod discipuli non intelligentes verbum, vana opi- 
 nione, antequam Spiritum adhuc Sanctum accepis- 
 sent, Joannem nunquam moriturum existimarunt. 
 
 II. Est igitur et hoc ipsum amoris Salvatoris in ^^ 
 beatum Joannem indicium non vulgare, quod vita 
 reliquos omnes superaverit, et ut dictum est, ad 
 Domitiani Imperatoris aetatem usque in Asia verbum 
 salutis populis adnunciarit, et paulo post defuncto 
 Timotheo Ecclesiam gubernare coeperit apud ur])em " 
 Ephesum. Cui Proconsul loci quum edictum impe- 
 ratoris, ut Christum negaret, et a praedicatione 
 cessaret, legisset, beatus apostolus intrepide respon- 
 dit " Obedire oportere Deo magis quam hominibus. 
 Proinde nee Christum Deum meum (inquit) negabo, '" 
 nee a praedicatione nominis ejus quiescam, donee 
 consumpsero cursum ministerii mei, quod a Domino 
 suscepi." Ad cujus responsionem motus Proconsul, 
 jussit eum velut rebellem, in dolio ferventis olei 
 mergi. Qui statim ut conjectus in asneo est, veluti '^ 
 
 43
 
 338 Codex Apocryphus Xovi Testamenti. 
 
 athleta, iinctus, iioii adiistus, de vase exiit. Ad 
 quod miraculum Proconsul stupefactus, voluit eum 
 libertati suas reddere : et fecisset nisi timuisset 
 edictum Caelaris : mitiorem igitur poenam excogitans, 
 
 ' in exilium eum relegavit, in insulam quae dicitur 
 Patmos. In qua et Apocalypsin, quae ex nomine 
 ejus legitur, et vidit, et scripsit. Post mortem 
 autem Domitiani, quia omnia illius decreta Senatus 
 infringi jusserat, inter cieteros, qui ab illo relegati 
 
 '" fuerant, et ad propria remeabant, etiam Sanctus 
 Joannes Epliesum rediit, ubi et liospitiolum, et 
 multos amicos habebat. Plenitudine enim gratiae 
 divinae, et conversatione sincera commendatus, 
 onniibus amabilis erat. In qua civitate senescens, 
 
 '* etiam pr;tdicationem verbi divini signis et virtutibus 
 confirmabat, ita ut tactu vestimenti ejus languentes 
 sanarentur, infirmi curarentur, cocci illuminarentur, 
 Icprosi mundarentur : denique daemones passim ab 
 hominibus expellerentur. 
 
 " III. Quum ergo rediisset Ephesum apostolus, 
 rogabatur etiam vicinas inlustrare provincias, quo 
 vel Ecclesias fundaret, in quibus non erant locis ; 
 vel in quibus erant, Sacerdotes ac ministros insti- 
 tueret, secundum (piod ei de unoquoque Spiritus 
 
 " Sanctus indicasset. Quum igitur venisset ad quan- 
 dam urbem baud longe positam, omnibus ecclesi- 
 asticis solenniter impletis, vidit juvenem quendam 
 validum corpore, et vultu elegantem, sed animo 
 acrem nimis. Rcspiciensque ad Episcopum, qui 
 
 '" nuper fuerat ordinatus, " Hunc (inquit) summo 
 studio tibi commendo, sub testimonio Christi, et 
 totius Ecclesiae." Tum ille suscipiens, omnem se 
 adhi})iturum, sicut praecipiebat, diligentiam poUi- 
 cetur. Sed iterum atque irenmi eadem saepius 
 
 " repetens, juvenem commendabat attentius. Et
 
 xiii. Abdi.e Hist. Apostolic;e, lib. 3. 339 
 
 posthnec Ephesum rediit. Turn vero presbyter in 
 donmm suani adolescentem suscepit commendatum, 
 et cum omni diligentia enutrit, amplectitur, fovet, 
 ad ultimum etiam baptismi gratiam tradit. Posthaec 
 jam velut confidens gratias,qua fuerat commmiitus, ' 
 paulo indulgentius habere juvenem coepit. Sed ille 
 iibi immatura libertate potitus est, et continue per 
 aequaevos, qiiibus luxus et desidia cordi est, amare 
 vitia, et corruptag viae incedere tramitem perdocetur. 
 Et pvimo qiiidem conviviorum illecebris decipitur, '" 
 inde nocturnis eum furtis socium mail sibi, partici- 
 pemque consciscunt : post liaec jam ad majora 
 flagitia pertrahunt. Quum interea sensim juvenis 
 formabatur et instituebatur ad scelera, et quia esset 
 acer ingenio, sicut equus effrenis et validus, duris " 
 morsibus obfirmatis, recti itineris lineam derelin- 
 quens, rectore contempto, rapido cursu totus fertur 
 in praeceps. Ita succedentibus sibi malis, ut des- 
 perationem quoque a Domino prtestitae salutis 
 acceperit, dedignatur jam de parvis sceleribus *' 
 cogitare, grandia quasque molitur : et ex integro 
 perdition! se tradens, nulli inferior esse in flagitiis 
 cupit. Denique illos ipsos qui prius magistri 
 criminum fuerant, discipulos facit : et latronum ex 
 his turmam, quibus ipse dux et princeps violentus " 
 praeesset, instituit, et cum his omni crudehtate 
 grassatur. Verum tempore elapso, quum rei ita 
 poposcisset utihtas, invitatur iterum ad illam urbem 
 Joannes. Et quum caetera, quorum gratia venerat, 
 ordinasset, " Age : (inquit) O episcope, depositum '" 
 repraesenta, quod tibi ego plane et Christus com- 
 mendavimus, Ecclesia teste, quam regis." At ille 
 ob.-tupuit, primum pecuniam putans a se reposci, 
 quam non acceperat. Sed rursum considerabat, nee 
 posse fallere Joannem, nee quod non dedit, quaerere : ''
 
 340 Codex Apocuyphus Novi Testamexti. 
 
 haerebat igitur stupens. Quern Joannes haerentem 
 videns, " Juvenem ilium (inquit) repeto a te, et 
 animam fratris." Tunc graviter suspirans senior, 
 etin lachrymas resolutus, " lUe," ait, " mortuus est." 
 ' " Quomodo," inquit, " vel quali morte ?" " Domino," 
 ait, " mortuus est, quia pessimus et flagitiosus 
 evasit, ad ultimum etiam latrocinium adgressus 
 est: et nunc adeo montem quendam cum multa 
 latronum manu occupat." Quibus auditis, apostolus 
 
 ' ' vestem continuo, qua erat indutus, scindit, cum 
 ingenti gemitu feiiens caput suum, " Bonum te 
 (inquit) custodem fratris animae dereliqui. Sed 
 jam nunc mihi equus ])aretur, et dux itineris. Et 
 ita confestim ab ipsa ecclesia ascendens, eo concitus 
 
 ' ' })roperabat. Quumque pervenisset ad locum, at- 
 tinetur ab his latronibus, qui custodias observabant. 
 Sed ille neque effugere neque prorsus declinare 
 usquam nitens, ingenti tantum voce clamabat, quia 
 " Ad hoc ipsum veni ; adducite mihi principem ves- 
 
 ''" tnuTi." Qui quum veniret armatus, eminus agnito 
 Joanne apostolo, pudore tactus, in fugam vertitur. 
 Ille equo post eum admisso, confestim insequitur 
 fugientem, etiam astatis oblitus, simul et damans, 
 " Quid fugis, O fih, patrem tuum ? quid fugis 
 
 -' inermem senem ? miserere, noli timere ; babes 
 adhuc spem vitae. Ego Christo rationem reddam 
 pro te. Equidem pro te mortem excipio libenter, 
 sicut et Dominus excepit pro nobis, et pro tua 
 anima dabo animam meam. Sta tantum, et crede 
 
 ^" mihi, quia Christus me misit." At ille audiens, 
 restitit, ac vultum demisit in terram : post hoc 
 arma projecit, tremefactusque flebat amarissime. 
 Et accedentis ad se senis genubus provolutus, 
 gemitibus ac ululatibus quibus poterat satis- 
 
 ' fecit. Denique uberrimis lacrymarum suarum
 
 XI [I. Abdi.e H[st. Apostolic.e, lib. 4. .341 
 
 fontibus iteriim baptizatur, occultans solam dexte- 
 ram suam. Apostolus vero jurisjurandi sacramento 
 se ei a salvatore impetraturiim veniam poUicens, 
 simulque genibus ejus provolutus, atque ipsain 
 dextram, ex cujus caedis conscientia torquebatur, ^ 
 tanquam jam per poenitentiampurgatam, deosciilaiis, 
 ad Ecclesiain revocat, et indesinenter pro eo orati- 
 ones perfuiidens, et cum ipso pariter ducens 
 crebra jejunia, indulgentiam a Domino, quam ei 
 poUicitus fuerat, expctebat. Sed et variis sermonum '" 
 consolatioiiibus, veluti quibusdam prascantationibus, 
 efferos et exterritos ejus animos initigabat. Nee 
 prius abstitit, quam eum in omnibus emendatum, 
 etiam Ecclesi^e praeficeret loci illius : prasbens per 
 hoc magna exempla verje poenitentiae, et docu- " 
 mentum ingens nova? regenerationis, atque insignia 
 quaedam et trophcea visibilis in eo resurrectionis 
 ostendens. 
 
 IV. Ita igitur quum plurimas urbes adiisset 
 Sanctus Joannes, prjedicans verbum Dei, revertitur -" 
 Ephesum, quod sibi finem vitae adesse intelligeret. 
 Apud Ephesum vero in tanta gratia hominum exinde 
 apostolus semper extitit, ut alius manus ejus 
 gauderet contingere, alius applicare eas oculis suis, 
 et pectori admovere, si ita usus exposceret. Pleri- " 
 que etiam tactu vestis exhilarati, quia tetigerant 
 amictum ejus, sanabantur. Sed haec sancta gau- 
 dia et piam celebritatem adversarius ingemiscens, 
 immunem fraudis esse non passus, interturbare 
 conatus est, vas sibi ad nocendum ehgens gentilis " 
 hominis, qui Deum nesciret : causam vero arripiens, 
 de pulchritudine fcemin?e nobilis et Christianse, 
 Drusianae nomine. Adsciscebat quoque idem 
 inimicus noster ad facilitatem prolapsionis, adoles- 
 centis aetatem. Adolescenti nomen Callimacho erat. " 
 
 43*
 
 842 Codex Apocryprtjs Novi Testamenti. 
 
 Is Drusianam quum vidissct, perdite adamare 
 coepit. Et quamvis Andronici nosset uxorem, 
 etiam in adulterii crimen exoestuabat. Frequcns 
 erat sermo, et certa opinio, quod ea foeniina apo- 
 ' stolicis intenta sermonibiis, propter Dei cultum viro 
 non commisceretur, clausaciue in sepnlcro, ne ita 
 quidem victa in arbitrium concessisset mariti. 
 Quin etiam mori elegerat, quam consiietudinem 
 repetere conjugii, quuni pvaescrtim niaritus insisteret 
 '" diccns, " Aut reddes te niihi uxorem, qualem ante 
 praebebas, aut morte perscquar repugnantem." 
 Sed nee mortis timore revocata est, nee a contem- 
 plationc ccelcsti vel donis vel idlis illecebris 
 revocari potuit. Verum haec amore insaniens 
 '* adolescens, queni diximus, tametsi scirct atque 
 audiret, quum revocaretur a })lurimis, eo quod niliil 
 esse etTecturus, contcmpsit, et confirmatam Dei 
 verbo, suo furore tentandam putavit, quae maritum 
 proprium etiam ad observantiam provocaverat 
 '" castitatis, conjugii coj)ulam mentis tantummodo 
 charitate scrvans. Itaque quum compcllasset 
 fa?minam, nuncio speque potiundi dejectus, moesti- 
 orem indies coepit duccre vitam. Drusiana quoque 
 procaci interpellatione offensa, post biduum in 
 " febrem incidit, dolcns quod ad patriam revertisset, 
 et tantum ex ejus forma ncfas exortum esset, 
 " Utinam (intpiit) vel in patriam nunquam rediisscm, 
 vel ille verbo Dei instructus, in Imnc se errorem 
 non conjecisset. Ecjo igitur quia causa tanti 
 '" vulneris infirma? animae sum, solvi me ab hac vita 
 cupio, Domine Jesu, ut evocata ancilla tua, quietius 
 vitam miser proroget." Hacc pro?sente Joanne 
 apostolo Drusiana dicebat ; sed quo tenderet sermo, 
 nee apostolus, nee alii intelligebant. Tristis igitur 
 *' ac moesta, propter vulnus adolescentis illius, obiit
 
 xiii. Abdi.e Hist. Apostolic.Ej Uh. 4. 343 
 
 diem. Moestiorcm qiioque maritum fecit, quia 
 conturbatuni uxor ejus habuisset exitum, et moerore 
 affecta, animam optasset absolvi. 
 
 V. Flebat igitur Andronicus, ita ut reprehen- 
 deretur ab apostolo dicente, *' Itaue fleveris, quasi ' 
 ignores, quo ilia concesserit. Nescis illam con- 
 versationem esse meliorem, quae in coelo est, ad 
 quani Sancta ct fidelis Drusiana trausivit, expectans 
 spem resurrectionis a mortuis ? " Cui respondit 
 Andronicus, se uon diffidcre quod resurrectura sit '" 
 Drusiana, nee uuitare fidem : sed putare, quod qui 
 pure liujus vitae confecerit cursum, ille salvetur. 
 Sibi auteni hoc dolori esse, quod cognoverit, laten- 
 tem quendam nioerorem subiisse sorori suae, (ita 
 Drusianani appellabat) cujus causam cognoscere '* 
 ex ilia nunquam potuerunt, nee humato jam corpore 
 sciret. Et quum interrogasset apostolus Androni- 
 cum secreto, quae causa fuisset : residens paulisper 
 pracseutibus fratribus omnibus, qui convenerant 
 alloquio dulci apostoli frui cupientes, in haec verba " 
 loquutus est : 
 
 VI. " Gubernator uautis et omnibus qui navigant, 
 et ipsi etiam navi, quum eam in portu constituent, 
 ac fideli commiserit stationi, tunc valedicit. Sic 
 agricola quum dederit terrae semen, et multo labore " 
 novale excrcuerit, diligentiam exhibuerit, detulerit 
 custodiam, tunc requiem laboris accipit, quum in 
 apothccis multiplicatam messem locaverit. Praete- 
 rea qui currit in stadio, tunc exultat, quum bravium 
 acceperit. Qui athletarum more decertare parat, '" 
 tunc gaudet, quum coronam acceperit. Omnes 
 postremo, qui diversis artibus student, et operibus 
 incumbunt, in fine muneris vel operis Deum merito 
 laudant omnes, quod destituti non sint, sed justificati 
 juxta promissum Domini, quod Sanctis suis dignatus ''
 
 341 Codex Apocryphus Novi TKsrAMENxi. 
 
 est polliceri. Qiiicl non convenire arbitror, ut 
 uniisquisque tunc fidem siiam, quam exerceret, 
 probatam sciat, quum explens vitalis muneris cursum, 
 purum reddat, quod sibi creditum est ? Multa sunt 
 
 ' enim quag fidem facile singulorum frangant, et 
 quasi turbationem quandam inferunt humanng 
 cogitationis solicitudini : filii, parentes, gloria, 
 paupertas, adulatio, juventus, pulchritudo, jactantia, 
 cu])iditas divitiaruni, praslatio, negligentia, invidia, 
 
 '" dissimulatio, injuria, amor, tristitia, possessio servi, 
 patrimonium, occasio, et alia hujuscemodi impedi- 
 menta, qufe obsistere solent : sicut gubernatori 
 current! cursum proprium, ventus frequenter 
 exortus occunit, et properantem retardat, et 
 
 " tempestatem excitat et procellas. AgricolcTC quo- 
 que adultam spem tristior ludit eventus : Ita etiam, 
 ])riusquam vitae hujus aliquis exitum subeat, 
 effectum prospicere debet, et qualem sit habiturus 
 addiscere : videlicet, vigilantemne ac sobrium, et 
 
 '" cui niliil impedimenti possit adferri, an vero con- 
 turbatum et obligatum voluptatibus sascnlaribus. 
 Sicut enim laudat corporis decorem nemo, nisi quum 
 omnia deposuerit indumenta : nemo ducem, nisi 
 eum qui gloriose universum bellum confecerit : 
 
 ** nemo medicum, nisi eum qui curaverit gegritudines 
 varias : ita nemo potest laudare vitam, nisi is qui 
 plenum fidei animum, et templo Dei dignam carnem 
 suam praestiterit : quae non ipso cursu vana specie 
 dissoluta corruerit, non obstupefacta et bebetata 
 
 "' rebus humanis sit, neque inclinata ad temporalia, 
 neque perpetuis caduca pra?tulerit, et non manen- 
 tibus manentia commutarit, neque honoraverit quae 
 bonorificanda non sunt, neque denique amaverit 
 plena opera contumeliis : et qui pignus satanae non 
 
 ' acceperit, aut intra pectus suum serpentem clau-
 
 xiTi. Abdi^ Hist. AposTOLiCiE, lib. 4. 845 
 
 serit : qui non riserit iion ridenda, vel opprobrium 
 lion erubuerit pro Christo. Est etiam qui verbo 
 aliquid dicit, et opere uegat. Non igitur lubricaoi 
 carnem prgestare unusquisque suam debet, ne vas 
 faciat immunditiag : sed talem qu£e non sordida * 
 exuratur libidine, non immunditia vincatur, non 
 avaritia superetur, non cupiditate pecuniag sub- 
 jugetur, non ferocia corporis dometur, non ira et 
 indignatione prodatur, non absorbeatur tristitia, 
 non ludicris quibusdam in hac vita actibus enervetur : '" 
 sed ea qufe fidem in Jesum Christum Dominuin 
 nostrum adaugent et provehunt, suscipiat, ut vitam 
 recipiat asternam, pulcherrimum praemium pro illis, 
 quae in hoc saeculo despexerit." 
 
 VII. Hagc quum adhortationis gratia Sanctus " 
 apostolus disseruisset graviter, ut fratrum animos 
 provocaret ad concupiscenda ^eterna, et contem- 
 nenda temporalia : is tamen de quo diximus adoles- 
 cens, qui Drusianam adamabat, ccecum pectore 
 vulnus alens, suo indies magis magisque consume- -" 
 batur incendio, quod nee mulieris potuit morte 
 restingui. Nee mirum si nullam accipiebat Joamiis 
 sermone medicinam, qui neghgens audiendi, non 
 remedium vulneri adhibere quaerebat, sed seel us 
 quotidie immane desiderabat augere. Itaque accidit " 
 postea, mortua Dursiana, atque sepulchro illata, 
 quum in mortuam adhuc Callimachus deperiret, 
 Procuratorem Andronici pretio corrupit, ut sibi 
 tumulum, in quo Drusiana condita erat, reseraret, 
 corporisque adamatae copiam faceret. Quod ubi '" 
 proclive tandem im])etravit, tentabat inlicitum 
 nefas corpori inferre defuncto. In quod non 
 repentino quodam motu, sed furiosa quadam 
 meditationis amentia latus, " Et viva (inquit) 
 coitus noluisti mecum subire consortium, inortuae " 
 
 44
 
 I 
 
 31-G CoDKx Apociivpiius iVovi Testamenti. 
 
 earn tibi tamen inrogabo injuriam." Ita adhibito 
 fla^itii procuratore, adolesccns furcns qiiiini se])iil- 
 cliruni fuisset ingressus, corpus priiiio involutuin 
 pannis exuere ccepit. Subjecit procurator sceleris 
 
 ' imnianis, '' Quid profccisti infelix Drusiana, negaiido 
 viva quod mortua sustiucbis ?" Ita sermoue pariter 
 atque opere gemiuabatur scelus. Et quuni jam 
 sublatis prope omnibus exuviis sepulturae, solum 
 genitalis partis supcrosset vclamen, commixtiouem 
 
 '" inlicitam molitur immani juvcMiis libidine furens. 
 Et ecce subito, inccrtum undo, ingens serpens 
 occurrit, cujus uno saucius morsu, scd magis diro 
 t'urentis tcrrore perculsus, corruit juvenis, ita ut 
 veneni frigore subito omnis ejus vis evanuerit : 
 
 ' super (piem statim serpens lapsum adscendens 
 quiescebat. 
 
 VIII. Sequenti vero die, qui erat tertius a die 
 mortis Drusiauit, ([uuni ScUietus Joannes, et vir 
 mulieris Andronicus, matutinis Iioris ad tuniulum 
 
 "" convenissent, ut sacra celebrareut, ecce claves non 
 inveniebantur. Quocirca Joaimes, " Ilecte," inquit, 
 "claves sepulchri perierunt, quoniam Drusiana in 
 sepulchre inter mortuos non est. ^'erum ingredi- 
 amur, sponte fores aperientur. Non enim dubitare 
 
 " possum de Domini misericordia, quin et hoc conferat 
 nobis, (pii multa concessit." Quum igitur appro- 
 pinquassent sepulchro, subito pr.Tcepto Joannis 
 aperta? sunt fortes : et juxta sepulchrum DrusiaUcU 
 vidimus speciosum adolescentem, adridentem. 
 
 '" Quem videns Joannes, cum clamore ait, " Et hie 
 nos prajvenis Domine Jesu Ciu'iste ? Qua causa 
 iiritur venisti Domine ?" Et audivinuis sono vocis 
 exprimi, "Propter Drusianam, quam babes nunc 
 resuscitare, et propter ilium, qui propior sepulchro 
 
 '' ejus exanimatus jacet : qui et honorificabunt 
 
 I
 
 xiii. Abdi.e Hist. Apostolic.^, lib. 4. 3J-7 
 
 ])ro|)ter me Deiini." Et lui3c qiuim dixisset bonus 
 ad Joannem, in cccUnn, videntibus Joanne et cacteris, 
 revcrtebatur. Con versus autem Joannes, qiiuni 
 vidissct duo jacentia prope scpulclirum cor])ora, 
 quorum unum Callimachi erat, qui princeps Eplie- * 
 siorum erat, supra cujus corpus serpens cubabat 
 immensus : alterum vcro corpus erat Fortunati, qui 
 procurator fuerat Anch'onici ; intuens igitur utri- 
 usque corpus, cogitabat secum ipse, et dicebat, 
 " Quid silji vult Inrc species, et qu:n-e milii Dominus '" 
 non demonstravit, qure liic gerebantur, qui nunquam 
 dcdignari solet ? " 
 
 IX. Verum Andronicus quum seminudum corpus 
 Drusianns vidisset cum uno tantum velamine jacere 
 in sepulchro, illos autem duos mortuos ; ait ad '^ 
 Joannem, *' Intelligo quid factum sit, O Joannes. 
 Nam iste Callimachus juvenis adamaverat Drusia- 
 nam, dum viveret, et quum esset ejus petitio refu- 
 tata, niliilominus tamen mulierem non desinebat 
 incessere. Verum frequentis repulsas dolore com- ^^ 
 mot us, Procuratoris mei amicitiam ambivit, ut ejus 
 opera ad usus nefandos uteretur. Quin aiunt cum 
 crebro vivente Drusiana dixisse, si non posset con- 
 cubitu ejus potiri viventis, injuriam tamen defunctse 
 esse facturum. Et fortasse, Joannes, propterea ^•' 
 l)onus iste velat ejus reliquias, ne scilicet corpus 
 pateretur injuriam. Et icleo arbitror istos morte 
 mulctatos esse, quia immanes ausus flagitii tenta- 
 verunt. Puto etiam ideo banc ad te factam esse 
 vocem, resuscitandtc Drusiaute, quod cum moerore ^" 
 et tristitia vitae istius exitum immature clausisset, 
 dolens quod juvenem formee suag culpa affecisset. 
 Quae igitur causa, ut quum tria videarnus corpora, 
 de duobus tantum resuscitandis facta vox sit, de 
 tertio autem siluerit : nisi cpiod reformari Drusianam "
 
 348 Codex Apockyphus Novi Testamenti. 
 
 Doniinus voluerit, ex eo quod cum moerore deces- 
 serat, ut diem suum cum tranquillitate componeret. 
 Hie quoque juvenis, quam causam veniae habet, 
 uisi quod videatur ipse, tanquam unus de errantibus, 
 
 * esse deceptus. Tertius autem, puto quod indignus 
 bencficio Domini uostri Jesu Christi existimetur. 
 Accingere igitur Joannes, obsecro, et primo omnium 
 Callimachum resuscitato, ut ipse nobis quae gesta 
 sunt, prodat." 
 
 '" X. Accedens autem Jobannes, juxta corpus 
 defuncti juvenis, dixit serpenti, " Discede ab eo, 
 qui servituvus est Domino nostro Jesu Christo." 
 Et statim recessit serpens. Quo facto, procumbens 
 humi, precatus est Dominum in haec verba, " Deus, 
 
 " cujus gloria lionoratur nobis, qui omnem operatio- 
 nem int'eriorem domas : Deus, cujus voluntas 
 virtute tua consummatur, propter gloriam tuam, 
 exaudi nos ; et nunc consunnnetur in isto juvene 
 gratia tua. Et si qua facta sunt per istum juvenem, 
 
 '" baec nobis, surgente eodem, demonstrato." Et 
 statim juvenis surgens, integram boram requievit. 
 Sed ubi ad vigorem sensus sui reversus est, inter- 
 rogatur a Joanne, ut causam sui aperiret. Ita 
 ingressus rem omnem explanavit, quemadmo- 
 
 " dum supra Andronicus intimaverit ; amorem sibi 
 Drusiana? causam fuisse, ut nee a desiderio mortuge 
 temperarit. Qui interrogatus rursum a Joanne, 
 utrum nunc temeritatis sua} circa reliquias plenas 
 venerationis et gratiae, aliquem habere potuisset 
 
 '" effectum ? respondit, " Quomodo aliquid poteram 
 vel audcre vel fa cere, quum talis bestia repente in me 
 irruissct,qua? Fortunatum vulnere etiam perculit,qui 
 incentivum addiderat hujus insaniae, quae videbatur 
 jam ])ossc quicsccre. Mibi autem illud causa 
 
 '' mortis fuit, quod quum animi quadam dementia, et
 
 xiii. Abdi.e Hist. Apostolic^e, lib. 4. 349 
 
 plane infelici languore correptiis, detraxissem 
 defuncto corpori exuvias, ac discedens paulisper, 
 me jam ad impium f acinus prasparabam, quo vole- 
 bam cum defunctre corporis reliquiis convenire : 
 ecce vidi, quemadmodum speciosus juvenis corpus ' 
 Drusianae sua veste velabat, a cujus facie scintillae 
 ignis resiliebant in totum sepulchrum. Ex quibus 
 una in me veniens, vocem dedit, Callimache, 
 morere, ut vivas. Quis fuerit homo iste, nescio. 
 Sed quia te video hie Dei servum, et nunc apparuisti '" 
 mihi, cognosco et ilium angelum Dei fuisse, et 
 novi, quia vere a te Deus adnunciatur. Unde rogo 
 et deprecor, ne me in hac a^rumna relinquas. Scio 
 enim atque reminiscor qua? gesserim, et quam 
 indigna tentaverim. Et ipse animo moereo. Uti- '' 
 nam viscera mea reserare posses, et videre interiorem 
 mei sensum doloris. Denique moereo, quod 
 nequaquam a tantis flagitiis temperaverim. Sed 
 hujus mceroris a te expecto medicinam, qui ut es 
 Dei omnipotentis praedicator, cujus est filius verus ■" 
 Dominus noster Jesus Christus, ita a te verbum ejus 
 cupio scire. Nee dubito, si manum porrigas, ut 
 et vocis ejus compleatur Veritas, qu£e dicebat, 
 Oportere me mori, ut viverem. Mortuus sum 
 autcm ille insolens, sed resuscitatus sum mitis atque '* 
 mansuetus. Mortuus sum Gentilis, sed resusci- 
 tatus sum Christianus. Cognosco jam quidem 
 veritatem, sed peto ut plenius mihi tuis magisteriis 
 reveletur. Quibus verbis lastatus apostolus, "Et 
 quid agam," inquit, " Domine Jesu Christe, nescio. '" 
 Obstupui in exccssu meo, tantam tuam esse miseri- 
 cordiam : simul insolitam quandam patientiam 
 tuam recognosco." Hasc quum dixisset, bene- 
 dicens Dominum, apprehendit CaUimachum, et 
 osculatus est eum, dicens, " Benedictus Dominus ''
 
 350 Codex Ai'ocrypiius Xovi Tksiamknti. 
 
 Deus, et Filius ejus Jesus Christus, qui tui luisertus 
 est, et a furore atque dementia, mortis specie 
 liberavit, qui ilia tua refrip:eravit incendia, qui 
 occasionem culpae ademit, qui vesauae libidinis 
 
 * tentamina succidit, qui jam mortuum peccato rur- 
 sum reddidit vitfr, ut iu Doiuiui nostri Jesu Christi 
 fide p^ratiaque recpiiescas. Vides quanta multitudo 
 ad ministerium nostrum, et ad salutem tuam 
 venerit." 
 
 " XI. Andronicus autem, ubi vidit Callimachum 
 resuscitatum, viscera maritali resolutus affectu, 
 rogare coepit apostolum, ut Drusianam quoque 
 resoluta morte revocaret, dicens, * Oportere earn 
 resurgere, ut tristitiam exuat, cui jam mortua 
 
 '^ videbatur, nucrorem (pio possit absolvere : eo quod 
 doluit occasione fornur smc juvenem esse deceptum.' 
 Rogat ergo ut et ipsam resuscitaret, et quando 
 vellet Dominus, iterum avocaret eam. IVIotus 
 itaque Joannes, et petitione viri, et modestia Drusi- 
 
 -" anne, accedens ad sepulcbrum, et manum ejus 
 tenens,quum Dominum esset deprecatus," Drusiana 
 (inquit) surge in nomine Jesu Cbristi Domini nostri, 
 surge in gloria ejus." Qua) surgens ascendit de 
 tunudo. Et (punn vidisset se nudam, in illo tenui 
 
 " tantum velamine ; causam quaisivit. Quam ubi 
 ab apostolo cognovit, honorificavit Dominum, ac 
 se induit. 
 
 XI L Deinde respiciens Fortunati corj)us jacere, 
 ait ad Joannem, " Pater, et hie resurgat quaeso, 
 
 '" quamvis funeris mei se ])rnebuerit proditorem." 
 Quod ubi audivit Callimachus, rogare coepit, ne 
 hominem iinprobum resuscitare vellet, cujus incen- 
 tivo prircipitatus sit in furorem, quod hunc etiam, 
 (juam andicnit gratia non contigerit, eo (juod de se 
 
 •'^ taiitum et Drusiana resultaverit venerabilis illius 

 
 xiii. AiJiH.E lIisT. Apostolic.e, Uh. 4. 351 
 
 vocis oraculuiii, " Dig'iuiin (inqiiit) niorte jiidicavit, 
 qiicm dii^nuni resurrectione non prodidit." Ciii 
 respondit Joannes, *' Non didicimus, fili, malum 
 pro malo reddcre. Nam et nos peccatores sumus, 
 (pii cfravia connnisimus, ct per Dominum nostrum * 
 Jesum Christum consequuti sumus misericordiam, 
 ijui non putavit mala pro malis esse reddenda, sed 
 ])(jenitentia et conversione sepelienda delicta. Sed 
 si milii non permittis, ut Fortunatus resurgat, 
 Drusiana^ hoc nunuis atque opus erit." Qute repleta '" 
 Spiritu Sancto, accedens ad corpus Fortunati, ait, 
 " Domine omnipotens, qui concessisti, ut hrec tarn 
 miranda opera tua cernerem, qui me consortem 
 nominis hujus esse voluisti : qui denique contulisti 
 mihi, ut non solum te ipsa cognoscerem, sed etiam '^ 
 maritum consortio quodam germanitatis agnosce- 
 rem : qui mortem elegisti meam, ut separata 
 paulisper a corpore, magis essem tua : qui juvenem 
 istum obire jussisti, ut in eo culpa moreretur, vita 
 repararetur : et nunc igitur, Domine, ne despicias ^^ 
 preces famulae tuae : jube Fortunatum resurgere, 
 etsi proditor mens esse tentaverit." Et adprehen- 
 dens manum ejus, inquit, " Surge, Fortunate, in 
 nomine Jesu Christi, Domini et Dei nostri." Qui 
 quum surrexisset, et vidisset, Drusianam resusci- " 
 tatam, Callimachum Domino credidisse, ingratus 
 salutis su^, ait, " Mori sibi melius fuisse quam 
 resuscitari, ne videret quod etiam ad illos virtutis 
 gratia pervenisset." 
 
 XIII. Quem adspiciens Joannes ait, " Hoc est'" 
 quod Dominus in Evangelio loquutus est, quia 
 arbor mala malos fructus facit. Malae enim radicis 
 succus inolevit, et ideo non potest bonus fructus 
 succo degenerante concrescere. Nihil hie com- 
 munis natura deliquit, sed radicis totum est vitium. "
 
 
 352 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 Eadem omnes arbores fa^cunditate, et quasi qiiodam 
 gremio parentis ac sinii fovct terra mater, ac pro- 
 vehit : ejusdein quoque aeris tempcrie ager oiiinis 
 utitur. Dominus quoque onuiipotens pari usu 
 * omnia imbre pcrfundit, ct codem solo tepcfacit 
 secreta terrarum et ligna sylvarum : sed diversus 
 est fructus, variusque proventus arborum singu- 
 larum. Alia sterilis est, alia fcrcujula. Atqui in 
 ilia sterili, radix vitiis causa est, qu;e terreme uber- 
 
 " tatis, et coclestium beneficiorum gratiam sentire 
 non potuit. Similiter autem onmes homines Dens 
 noster ad imagincm suam fecit, hoc est ad illain 
 divinam gratiam provocavit, ut misericordiam, 
 virtutem, pietatem atque justitiam, et cfutera i[Uiii 
 
 '* in Deo laudanuis, ct iios imitari debeamus : suum 
 onri jussit solem, et omnibus Dominus noster Jesus 
 Christus advenit, onniibus crucii'ixus est, omnibus 
 surrexit. Sed hoc tantum munus ac donum Dei 
 Patris, qui pro nobis tradidit i'ilium suum, itcmque 
 
 " Domini nostri Jesu Christi, qui se pro nostra 
 redem{)tione obtulit,])auci uscjne ad finem vendicant. 
 Alii t'astidiunt, et oblatam salutem recusant, dum 
 nolunt credere auctorem salutis. Plerique etiam, U 
 dum invident gratire divin.f cjua? o])eratur in nobis ■' 
 
 " se hoc easiest! iructu abdicant : ut iste miser invidia 
 deceptus nee redditne sibi vitie munere gratulatur. j 
 Habet igitur carbones suos, habet et fructum mala? 
 arboris, quem accendat ignis, et suis se consumat 
 incendiis. Separetur radix hujusmodi a fidelium 
 
 *" conversatione, et ab onmi opere timentimn Deum, 
 al) onmi devotorum numere, a congregatione 
 Sanctorum, et a communione Sacramentorum : 
 non habeat communionem cum vivente Drusiana 
 cujus et mortem injuria dignam putavit, et vitam 
 
 *' i!ividia ferre non potuit. Nos autem communionem 
 
 I
 
 xiii. Abdi.v. Hist. Apostolic.^-:, lib. 5. 353 
 
 (juain deferehamus mortua% viventi impertiamus." 
 Itagratiarum Domino nostro Jcsu Christo actione- 
 celebrata, (lonuuii Aiulronici apostolus repetivit : 
 iibi suggereiite sibi Spiritu, fratribus ostendit, For- 
 tunatuin vulr.eratum denuo a serpente esse. Jus- ' 
 sitque cito alicpieni dirii:;!, (pii luuiciarct fidem veri. 
 Ununi if^itur ex juvenibus destinaiunt, qui rcgressus 
 vidit euui jam frigidum, et per corpus ejus venena 
 serpentia. Sed ubi nunciatum esset Joanui, quod 
 intra tres moriturus esset boras, ait, " Habes fibuni '" 
 tuum, Diabole." Et illam diem cum fratribus 
 l.Ttam exegit. 
 
 XI v. Altera vero die Craton Pbilosopbus in foro 
 proposuerat, de contemptu divitiarum exempla se 
 editurum. Krat autem spectacuUun luijusmodi. " 
 Duos juvenes p(.'rsuaserat,ditissimos civitatis,fratres, 
 lit distracto patrimonio, genuuas emerent singulas, 
 quas in cons])ectii plebis publice fregerunt. Quod 
 dum facerent illi,contigit ut transiret forte apostohis. 
 Qui vocans ad se Cratonem Philosophum, ait, ^'' 
 " Stultus est iste mundi c()ntemj)tus, qui bomiiunn 
 orclaudatur,divinojampridemjudiciocoudenuiatus. 
 Sicut enim vana medicina est, ex qua non abscindi- 
 tur morbus : ita vana doctrina est, ex qua non 
 vitia curantur animarum et morum. Atqui magister '' 
 mens juvenem cupientem ad vitam jeternam per- 
 venire, bis verbis instruxit, quibus diceret, ut, si 
 vellet perfectus esse, venderet omnia sua, et daret 
 pauperibus : quo facto, tbesaurum in coelis acqui- 
 reret, et vitam, quae finem non habet, inveniret." '" 
 Ad quem Craton, " Ilumana?," inquit, " cupiditatis 
 fructus in medio liominum positus, confractus est. 
 Sed si vere Deus est magister tuus, et vult hoc 
 fieri, ut pauperibus crogetur census pretii harum 
 gemmarum, fac redintegrari species, ut quod ego '' 
 
 ' 45
 
 'I') I CoiiKX ApocRYPiirs Novi Testamenti. 
 
 feci ad faiiiam honiinuin, tu facias ad p;lonam ejus, 
 (liiem tiHuii Magistrum esse coiiimemoras." Tunc 
 l)eatiis Joannes collif^ens fragmcnta gemmarum, 
 illaque nianu retineiis, elevavit oculos ad ccpluni, 
 
 ' et dixit, " Domine Jesu Christe, cui niliil ini})os- 
 sibile est, (jui i'lactum iiunulum per lij^nuun con- 
 cupiscentiie, rursus per lignum crucis tuae in 
 tuis fidelil)us rcstaurasti : qui nato c(rco oculos, 
 quos natura nei^averat, reddidisti : qui niortiunn 
 
 '" Lazarum, et sepultuni, j)ost quartuni diem ad 
 sujK'ros revocasti, et omnes morbos onmesque 
 iL'<^riinonias, virtutis tua? verbo subjecisti : adeo 
 nunc super istos lapides ])reciosos, quos i«rnorantes 
 fructus eleemosyna.' ad plausus hominum confre<i;e- 
 
 '* runt : tu, Domine, ])er manus an*jeloriun tuorum 
 mode recupera, ut ])retio eorum misericordia' usus 
 cxpletus, i'aciat credentes tibi ingenito ])atri per 
 uni<,a'nitum filium tuum, Dominum nostrum Jesum 
 Cinistum, cum Sancto Spiritu illuminatore et san- 
 
 "' ctificatore totius I'^cclesiiu, in saecula sacculorum." 
 Quunujue rcspondissent fideles, qui cum apostolo 
 erant, et dixissent," Amen ! " ita mox sunt solidata 
 fra^uenta pjemmarum, ut nee signum alicjuod in 
 his (juod fractjr fuissent, n-maneret. Qujl' C'raton 
 
 '" Philosoplius cum suis di.sci})ulis cernens, ])edibus 
 apostoli advolutus, credidit exinde, et baptizatus 
 est cum onmibus, c(rpitquc et ipse I'idem Domini 
 nostri Jesu C'iiristi pul)lice pijedicare. 
 
 XV. Itaque duo fratres illi, quos dixinms, ven- 
 
 '" undantes nenmias, cjuas vendito ])atrimonio suo 
 emerant, pauperibus tradiderunt : et c(i?})it dc 
 rcliquo infinita turba credentium adlux^rere apostolo. 
 Qua' (punu fierent, accidit ut eodem exemjdo duo 
 bonorati civitatis Mjjbesionun omnia sua venderent, 
 
 '' et egentibus distril)uerent, scquentes apostolum 
 
 I
 
 XIII. AUDl.K lllST. Al'OSTOLlC/E, lib. 5. 355 
 
 )HM- civitateni euntem et vcrbuni Domini prnedican- 
 tcni. Hi (iiiuni Pergainum uibein ingrederentur, 
 vidc'iunt servos sericis indutos vestibus, in publicum 
 })rocedi'ntcs, et in gloria sjeculari fulgcntes. Unde 
 factum est, ut sagitta diaboli i)ercussi, tristes effi- ' 
 cerentur : quod se in uno pallio viderent cgentes, 
 suos vero servos ])()tentes atcpie fulgentes. Sed 
 hos dolos diaboli intelligens apostolus Christi, ait, 
 " Video vos et animos mutasse, et vultus propter 
 hoc, (juod doctrinam Domini mei Jesu Christi '" 
 sequuti, onmia ^\\\,k^ habere potuistis, pauperibus 
 contulistis. Unde si vultis recuperare omnia, quae 
 in auro, argento et la])idibus pretiosis quondam 
 habebatis, det'erte mihi virgas rectas in singulis 
 faseibus." Quod quum fecissent, invocato nomine '^ 
 Donn'ni Jesu Christi, conversfc sunt in aurum. Et 
 dixit ad eos a})ostolus, " Adt'erte mihi lapides minutos 
 a littore maris." Quod (|uum et ipsum fecissent, 
 invocata majestate Domini, conversi sunt in genmias 
 lapilli omnes. Et conversus ad viros istos beatus " 
 Joannes, *' Circuite (iiupiit) aurifices et genmiarios 
 per dies septem, et quum iirobaveritis aurum verum 
 et veras genmias esse, nunciate mihi." Euntes 
 autem ami)o ])ost septem dies reversi sunt ad apos- 
 tolum, dicentes, " Domine, omnium aurificum '' 
 officinas circuivimu^, qui omnes dixerunt, tam 
 purum aurum se nunquam vidisse. Sed et gem- 
 marii eadem dixerunt, tam optimos lapides et 
 pretiosos se nunquam vidisse." 
 
 XV'I. Tunc dicit eis Sanctus Johannes, " Ite, et ^^ 
 redimite vobis terras, quas vendidistis, quia coelorum 
 praedia perdidistis. Emite vobis sericas vestes, ut 
 pro tempore fulgeatis sicut rosa, quae odorem et 
 ruborem ostendens, repente marcescit. Suspirastis 
 enim in vestrorum adspectu, et vos effectos pauperes ^•'
 
 1 
 
 356 Codex Apocryphus Xovi Tkstamenti, 
 
 p^emiiistis. Estote ergo flovidi, lit in perpetiio 
 meiidicctis. Numqiiid non valet nianiis Domini, 
 ut faciat divitias alTluentes, et inconipavabiliter 
 splendentes .' sed certamen statuit animornni, ut 
 ' credant se aeternas hal)ituros divitias, qui pro ejus 
 nomine temporales opes habere noluerunt. Deni- 
 que narravit nobis magister noster de quodam 
 divite, qui epulabatur quotidie, et fulgebat in auro 
 et purpura. Ad cujus fores jacebat mendicans 
 
 ^^ Lazarus, qui cupiebat vel micas, qu£ie de mensa ejus 
 cadebant, accipere : et nemo illi dabat. Contigit 
 autem, ut una die ambo deficerent, et ille mendicus 
 duceretur in requiem, quje est in sinu Abraha', 
 dives autem mitteretur in i'lammam incendii. 
 
 '' Unde elevans oculos, vidit Lazarum, et rogat, ut 
 intingat digitum in aquam, et refrigeret os suimi, 
 quo cruciaretur in fUunmis. Cui res})ondens 
 Abraham dixit. Memento, fih, quia recepisti bona in 
 vita tua, Lazarus autem hie simihter mala. Quare 
 
 '" merito iste nunc consolatur, quum tu torqueris. Et 
 in omnibus chaos magnum inter vos et nos firmatum 
 est, ut neque inde hue, neque illuc transire ])ossint. 
 At ille respondit : Sunt mihi (juinque fratres, 
 obsecro ut surgat aliquis, qui moneat eos, ne veniant 
 
 '■ in banc flammam. Cui Abraliam ait : Habent 
 ]\To}sen et rroi)hetas, audiant eos. Ad haec ille 
 respondit : Domine, nisi resurrexent aliquis, non 
 credunt. Cui dixit Abraham, Si Moysi et Prophetis 
 non credunt, neque, si aliquis resurrexerit, t'idem 
 
 ^" habebunt. Hos autem sermones suos Dominus et 
 Magister noster virtutimi firmabat exem])lis. Nam 
 quum dicerentur ei ; Quis inde hue venit, ut creda- 
 mus ei ? respondit ille : Deferte hue mortuos 
 quos habetis. Quumque a])portassent coram illo 
 
 •'' adolescentem mortuum, veluti dormiens excitatus
 
 xni. Ahih.e Hist. Apostolic.e, lih. 5. ;i.')7 
 
 est ab eo, et dabat fidem cunctis sermonibus siiis. 
 Sed utqiiid ego de Domino meo non referam, quiini 
 in praesenti sint, quos in ejus nomine et vobis pras- 
 sentibus atqiie adspicientibus a mortiiis excitavi ? 
 In cujus nomine et paralyticos curatos vidistis, '" 
 leprosos niundatos, et ccecos inluminatos, et multos 
 denique a daemonibus liberatos. Sed has virtutum 
 opes liabere non possunt, qui voluerint divitias 
 liabere terrenas. Denique vos ipsi quando ad 
 int'irmos intrastis, invocato nomine Jesu Christi, '" 
 salvati sunt illi. Fugastis da^monia, et ccecis 
 lumina reddidistis. Ecce ablata est haec gratia a 
 vobis, et facti estis miseri, qui eratis fortes et magni. 
 Et quum tantus esset timor in dnemoniis, ut jussu 
 vestro obsessos homines derehnquerent, modo vos '" 
 timebitis dasmonia. Amator enim pecuniae, servus 
 est JMamona?. Mamona autem dsemonis nomen 
 est, qui lucris carnahbus praeest, et dominator 
 eorum qui diligunt mundum. Ipsi autem amatores 
 mundi non possident divitias, sed ipsi a divitiis pos- '" 
 sidentur. Absurdum enim est, quum sit unus 
 venter, cui tot cibi reponantur, qui mille ventribus 
 satisfacerent : et uni cor])ori tot vestes, quas mille 
 hominum corporibus praebere indumenta valeant. 
 Sic frustra, quod in usum non venit, custoditur : ■' 
 et cui custodiatur, omnino nescitur, dicente Sancto 
 Spiritu per Prophetam : Vane conturbatur omnis 
 homo, qui thesaurizat, et ignorat cui congreget ea. 
 Nudos nos fuderunt in lucem partus mulierum, 
 egentes cibi et poculi : nudos nos recipiet terra, '* 
 quos edidit. In communi possidemus coeli divitias, 
 splendor solis diviti et pauperi aequalis est, similiter 
 lunae lumen et siderum. Aeris quoque temperies, 
 et pluviarum guttae : et Ecclesiae janua, et fons 
 sanctificationis, et remissio peccatorum, et partici- ''
 
 358 
 
 Coi>i:X Al'OCKYl'iUb XoVl TKSTA.AIKNri. 
 
 })atio altaris, vt csca corporis et potiis sanguinis 
 Cliristi, ct chrisniatis unctio, et i^ratia larj^itoris, ct 
 visitatio Domini, et indulgcntia })eccati : luec onniia 
 absque personne acccptione aL'cjualis est dis})ensatio 
 
 ' conditoris. Ncque aliter dives, aliter pau})er liis 
 donis utitur. Sed miser et infelix homo, cjui vult 
 plus alicpiid habere, (juam sutTicit. Nascuntur 
 enim liinc calores febrium, rigores frigorum, dolores 
 varii in cunctis corponun membris. Et neque esca 
 
 ' cibari potest, neque j)ocido satiari, ut cognoseat 
 aviditas non sibi pecuuias profuturas : (pue re])ositie, 
 custodil)us suis solhcitudinem diurnam noeturnam- 
 que ineutiunt, et ncc uuius liora? s})atio (piietos aut 
 securos esse patiuntur. Nam duni custodiuntur, 
 
 ■ fures insidiantur, (hun possessio cohtur, dum aratris 
 intendunt, dum solvuut fiscalia, dum iidiiicant 
 ]n*omi)tuaria, dum lucris student, dum ])otentiorum 
 im])etus mitigare nituntur, dum minus ])()tentes 
 nu(hu-e contenchmt, dum iras suas (piibus possuut 
 
 ' inferunt, et inlatas in so tolerare vix possunt, dum 
 bhiudimenta carnis assentiunt, dum hulere tabuhs 
 et spectacuh's non perliorreseunt, dum poUuere et 
 polUii non metuunt, subito exeunt do isto stuculo, 
 nudi, sohi secum peecata ])oitantes, ))i{) (juil)us 
 sunt ])(rnas ])assuri perpetuas. " 
 
 XVII. Ha'c dicente 8. Joannes a])ostoh), ecee 
 efferebatur juvenis a matre vidua, (pii triginta 
 diel)us ehq)sis uxorem j)rimum duxerat. \ enientes 
 autem turbiL' i\nK exequiis officia faciebant, simul 
 cum matre vidua, conjecenmt sc ad pedes a])Ostoh, 
 eundem onmes pariter nuigitum t'letumque ac 
 gemitum emittentcs. Rogabant enim, ut in nomine 
 Dei sui, sicut Drusianam, ita et lumc juvenem 
 mortuum resuscitaret. Tantus autem onmium 
 tum extitit fletus, ut etiam ipse apostolus vix a
 
 XIII. AbDI.K lllrJT. ApOSTOLICyE, lib. 5. 359 
 
 fletu et lacvimis tenipcvaret. Itaqiic prostcrncns 
 se in oratioiiem, diutissiiiu' t'lcvit. Et exurirens ab 
 oratione, expandit inanus suas ad coelum, intra se 
 diutissinie orationi iiitcntiis. Hoc quuni fccisset et 
 tertio, juhet solvi involutum corpus, ct ait, " O * 
 juvenis Stactec qui aniorc carnis tuae ductus cito 
 animani aniisisti : O jin enis, c|ui nescivisti creatorem 
 tuum, ([ui Salvatoreiu honiinuni non cognovisti, 
 ncscisti aniicuni veruni, et idcirco in insidias hostis 
 j)essinii incurristi : ecce ])ro ignorantia tua lacrymas "• 
 Domino meo simul et preces et'i'udi, ut exurgens a 
 mortuis lethi vinculo resoluto, istis duobus Attico 
 et Eugenio annuncies, (piantani gloriain aniiscrint, 
 et quantani incurreriut pcenani." Tunc cxurgens 
 Stacteus adoravit apostolum, et ccppit increpare '* 
 disci])ulos ejus dicens, " \'idi angelos vestros flentes 
 ct Satana* angclos in vcstra dejectione gratulantes. 
 Jam enim regnum paratum vobis, et ex coruscanti- 
 bus gemniis z<rtas instructas, plenas gaudii, plenas 
 epulis, ])lenas dcliciis, ])lenas denique vita perpetua, " 
 et lumine asterno, ])arvo tempore amisistis : et 
 acquisivistis vobis loca tenebrarum, plena draconibus, 
 plena stridentil)us flammis, plena cruciatibus, et 
 incomparabilibus pcjenis, plena doloribus, plena 
 angustiis, plena timore et tremore horrifico. Ami- ^^ 
 sistis loca floril)us immarccscibilibus plena, fulgentia, 
 plena vocibus organorum : et acquisivistis e contra 
 vocis loca, in quibus die noctuque non cessat 
 mugitus, et ululatus et luctus. Nam nibil aliud 
 vobis superest, nisi rogetis apostolum Domini, ut '"' 
 sicut me resuscitavit ad vitam, ita vos qiioque 
 resuscitet ab interitu ad salutem, et animas vestras 
 qua? jam de libro vitje deletcC sunt, iterum reducat." 
 XVIII. Quibus dictis, et ipse qui recens suscita- 
 tus fuerat, et omnis populus una cum Attico et '"
 
 .'i('»(l ConFA Aj'oruYPiirs Novi Tkstajuf.nti. 
 
 Eufj^enio, prosternebat se pedibus a])ostoli, et 
 e.\()ral)ant, lit intercederet ])ro his ad Doniiiiuni, 
 Quibus Sanctus apostolus hoc dedit in rcsponsis : 
 lit per triginta dies Deo poenitentiani offenent, in 
 
 * quo spatio maxinie precarentur, ut virua? aurea' ad 
 suani naturain rcdirent, siniihter et hipides ad vih- 
 tatem, qua nati fuerant, remearcnt. Factum est 
 aiiteni, ut triginta dieruni transacto s])atio, qiiuni 
 viri^jr nuitarcntur et pctiic. Et venientes Atticus 
 
 '" et Kugcnius, dixcrunt apostolo, '* Semper miseri- 
 cordiam docuisti, seni])er indulijc'ntiam ])ra'dicasti, 
 et ]na'CC'pisti, ut homo liomini induli^eret. Et, si 
 homini indulgere vult Deus, ({uanto mai!:is ipsccpium 
 Deus sit, liomini et indul^et et parcit, in (juem 
 
 '^ peccatum nostrum contulinuis, et (piod oculis con- 
 cupiscentibus in numdo delicjuimus, oculis t'leiitibus 
 ])cenitemiis. Oramus nunc i«^itur te, Domine, 
 oramus apostole Dei, ut indulj^entiam (piam sem])er 
 ])romisisti verbis, i'actis tandem ostendas." "^I'unc 
 
 *" sanctus Johannes flentibus et pcenitentibus dixit, 
 *' Domimis Deus noster his sermonibiis usus est, dum 
 de peccatoribus ;iiCeretur, ut diccret. Nolo mortem 
 peccatoris, sed volo potius ut convertatur, et vivat. 
 Nam dum nos doceret de ])crnitentil)us Dominus 
 
 "' Jesu Christus, ait, Amen dico vobis, ([uia maunum 
 jijaiidium est in c(rlo sin)er unum peccatoreni 
 jioenitcntcm et convertentem se a peccatis suis : et 
 amplior hetitia super illo est, (juam su])er nonaginta 
 no^c■m, ([ui non peccavcrunt. I'nde vos volo 
 
 '" scire, quia Dominus accipit jxeiiitentiam horun)." 
 ('onversus(pie ad Atticum et iMigenium, dixit, 
 " Euntes reportate virgas ad sylvam, imde eas as- 
 sumpsistis, cjuoniam ad suam jam sunt natur.nn 
 reversal : et la])ides, ad littus maris, (juoniam petra^ 
 
 "'■' et't'ectcC sunt, ut ante tiu rant. Quod qmim luisset
 
 XI II. ABDi.t Hist. AposTOLiCif:, lib. 5. 861 
 
 inipletuni, rccepenmt gratiam, qiiam amiserant : 
 ita ut jam itcriiin t'ligaient d.nemoiics, sicut piius, 
 ct infirmos ciirarent, et coecos illuminareiit, multas- 
 que indies ])cr eos virtutes Dominus faceret. 
 
 XIX. Duni hoec fieient apud p]phesum, et * 
 omnes indies niagis niagisqiie Asiae provinciae Joan- 
 neni et excolerent et pra?dicarent, accidit ut cultores 
 idolorum excitarent seditionem. Unde factum 
 est, ut Joannem traherent ad templum Dianae, et 
 urgerent euni, ut ei fceditatem saciificioium offerret. '" 
 Inter haec beatus .loannes inquit, *' Ducamus omnes 
 eos ad Ecclesiam Domini nostri Jesu Christi, et 
 quum itivocaveritis nomen ejus, faciam cadere 
 templum lioc, et connninui idolum hoc vestrum. 
 Quod ubi factum fuerit, justum nobis videri debet, '* 
 ut relicta supcrstitione ejus rei qufe a Deo meo 
 victa est, et confracta, ad id ipsum convertamini." 
 Ad lianc vocem conticuit populus : et licet assent 
 pauci, qui contradicerent huic definitioni, pars 
 tamen maxima consensum attribuit. Tunc beatus ^'' 
 Joannes blandis alloquiis exhortabatur populum, 
 ut a templo longe se facerent. Quumque universi 
 exteriorc parte foras exissent, voce clara clamavit : 
 ut *• sciat haec omnis turba, quia idolum hoc Dianae 
 vestrae daemonium est, et non Deus, corruat cum '* 
 omnibus manufactis idohs quae cokmtur in eo, ita 
 tamen, ut nuUam in hominibus laesionem faciat." 
 Continuo ad banc vocem apostoh, omnia simul 
 cum templo suo idola ita corruerunt, ut efficerentur, 
 sicut pulvis, qucm projecit ventus a facie terras. *" 
 Itaque conversa sunt eaclem die xii millia gentihum, 
 exceptis parvuhs et muheribus, et baptizati sunt a 
 beato Joanne, et virtute consecrati. 
 
 XX. Quje quum animadverteret Aristodemus, 
 qui erat Pontifex onmium illorum idolorum, repletus '' 
 
 40
 
 A')-2 Codex ApociiYPin^s Novi Testamenti. 
 
 Spiritu nequissimo, cxcitavit seditioiiem in populo, 
 lit popiilus contra jiopuUnn parnretnr ad bellnni. 
 Ad (jueni conversus Joannes, " Die mihi Aristodcme 
 (inqnit) quid faciam nt tollam indignationem de 
 
 ' aninio tuo ?" Cui Aristodemus, **Si vis ut credam 
 Deo tuo, dabo tibi vencnum bibere. Quod quum 
 biberis, et non fueris movtuus, apparet veruni esse 
 Deum tuum." Rcspondit apostolus, " Venenum si 
 dederis niibi bibere. invocato nomine Domini mei, 
 
 '" nocere non potcrit." Cui rursus Aristodemus, 
 " \'olo ut ])rius videas bibentes, ct statim niorientes, 
 ut vcl sic possit cor tuum ab hoc poculo abhorrere." 
 Ad quern beatus Joannes, *'Jam antea dixi tibi, 
 quia paratns sum bibere, ut credas in Dominum 
 
 " Jesum Christum, quum me videris post vencni 
 poculum sanum." Perrexit itaque Aristodemus ad 
 Proconsulem, et ])ctiit ab eo duos viros, de quibus 
 debebat ultimum sui)pHcium sumi. Quos quum 
 statuisset in medio ioro coram omni populo, a(ls])i- 
 
 '" ciente apostolo, fecit eos bibere venenum : (pii 
 mox ut biberunt, Spiritum exhalaverunt. Tunc 
 conversus ad Joannem Aristodemus, "Audi me 
 (incpiit) et recede ab hac doctrina tua, qua a 
 Deorum cultura revocas populum : aut accipe et 
 
 " bibe, ut ostendas onniipotentem esse Deum tuum, 
 si posteacjuam ])iberis poteris incolumis permanere. 
 Tunc beatus Joamies, jacentibus mortuis his, qui 
 venenum biberant, ut intrepidus et constans accepit 
 calicem et signaculum crucis faciens, ita loquutus 
 
 '" est, " Deus mens, et Pater Domini nostri Jesu 
 Christi, cujus verbo coeli firmati sunt, cui omnia 
 subjecta smit, cui onmis creatura deservit, et omnis 
 potestas subjecta est, quem et mctuit, et expavescit. 
 Itacpie nos te ad auxilium invocamus, cujus audito 
 
 '' nomine serpens conquiescit, draco f ugit, silet vipera,
 
 \.iii. Audi K llisr. AposroLict;, lib. 5 . 36o 
 
 et lubeta ilia quie dicitur rana, inquieta torpescit, 
 scorpius extinguitur, regulus vincitur, et phalangius 
 nihil noxium operatur : denique omnia venenata, 
 et adhiic ferociora rcpentia et noxia animalia tere- 
 brantur. Tii in{[uani ille, extingue hoc venenosiim ' 
 virus, extingue operationes ejus mortiferas, et vires 
 quas in se habet evacua : et da in conspectu tuo 
 omnibus his, quos tu creasti, oculos, ut videant, 
 aures, ut audiant, et cor, ut magnitudinem tuam 
 intelligant." Et quum haec dixisset, os suum, et '" 
 totum semetipsum armavit sigtio crucis, et bibit 
 totum, quod erat in calice. Et postea quam bibit, 
 dixit, " Peto ut propter quos bibi, convertantur ad 
 te, Domine, et salutem quas apud te est, te inlu- 
 minante mereantur." Attendente populo Joannem '^ 
 per tres horas vultum habere hilarem, et nulla 
 penitus in eo esse signa palloris, aut trepidationis, 
 clamare voce magna coepit, " Unus Deus verus est, 
 qucni colit Joannes." 
 
 XXI. Aristodemus tamen ne sic quidem credebat, ■' 
 populo objurgante hunc ; ille autem conversus ad 
 Joannem, dixit, *' Deest mihi adhuc unum, quod si 
 istos qui hoc mortui veneno sunt, in nomine Dei 
 tui excitaveris, emundabitur ab omni dubio mens 
 mea." Quas quum dixisset, ])lebs insurgebat in -' 
 Aristodemum, dicens, "^ Incendemus te et domum 
 tuam, si pergas ulterius apostolum sermonibus tuis 
 fatigare." Videns itaque Joannes acerrime sedi- 
 tionem fieri, petiit silentium, et omnibus audientibus 
 ait, " Prima est, quam de virtutibus divinis imitari '" 
 debemus patientia, per quam ferre possumus incre- 
 dulorum insipientiam. Unde si adhuc Aristodemus 
 ab infidelitate tenetur, solvamus nodos infidelitatis 
 ejus. Cogetur, quantumvis fero, agnoscere crea- 
 torem suum, non enim cessabo ab hoc opere donee "
 
 364 Codex Apocryphus Novi Testamenii. 
 
 medela ejus possit vuliieribus opitulari. Et sicut 
 medici habentes inter manus aegrum medela 
 indigenteni : ita etiam nos, si adhiic ciiratiis noii 
 est Aristodemus his, qufe facta niodo sunt, curabitur 
 
 ' illis quas jam faciam." Et convocans ad se Aristo- 
 demum, dedit ei tunicam suam, ipse vero pallio 
 amictus cocpit stare. Cui ait Aristodemus, " Utquid 
 tunicam mihi tuam dedisti ? " Ad quern Joannes, 
 " Ut vcl sic confusus, a tua infidelitate recedas." 
 
 '" Et Aristodemus, " Et quomodo (ait) me tunica tua 
 facict ab infidelitate recedere ? " Cui respondit 
 apostolus, "Vade, et mitte eam super corpora 
 defunctorum, et dicas ita : Apostolus Domini nostri 
 Jesu Christi misit me, ut in ejus nomine exsurgatis, 
 
 " ut cognoscant omnes, quia vita et mors famulantur 
 Domino meo Jesu Christo." Quod quum fecisset 
 Aristodemus, et vidisset eos exsurgere, adorans 
 Joannem, festinus perrexit ad Proconsulem et 
 coepit clara voce dicere, " Audi me, audi me Pro- 
 
 "" consul : meminisse te puto, quod contra Joannem 
 frequenter iram tuam excitaverim, etmulta quotidie 
 contra eum sim molitus : unde vereor, ne iram ejus 
 experiar. Deus enim sub specie hominis latens 
 venenum bibens, non solum incolumis perseverat, 
 
 " sed etiam eos, qui veneno mortui fuerant, per 
 manus meas, tunicfE ejus attactu, ipse ille revocavit, 
 ut vivant, nulla secum signa mortis habentes." Quae 
 audiens Proconsul, '* Et quid vis ut faciam ? " 
 inquit. Respondit Aristodemus, " Eamus et ad- 
 
 '" voluti ejus genubus, veniam postulemus, et quid- 
 quid nobis ille jusserit, faciamus." Tunc venientes 
 simul prostraverunt se, indulgentiam flagitantes. 
 Quos ille suscipiens, orationem cum gratiarum 
 actione obtulit Deo, praecepitque eis unius hebdo- 
 
 *' madae jejunium : quo expleto baptizavit eos in 
 
 I
 
 xiu. Abdi.e Hist. Apostolicve, lib. 5. 865 
 
 nomine Domini nostri Jesu Christi, patvisque ejus 
 omnipotentis, et inluminatoris Spiritns Sancti. 
 Qui quum baptizati fuissent cum universis domibus 
 et famulis suis, affinitatibusque, fvegerunt omnia 
 simulacra, et fabricaverunt basilicam in nomine * 
 Sancti Joannis : qua ipse Joannes apostolus ad- 
 sumptus est hoc ordine. 
 
 XXII. Quum esset annorum nonaginta septem, 
 apparuit ei Dominus Jesus Christus cum discipulis 
 suis, et dixit ei, " Veni ad me, quia temp us est, ut '" 
 cpuleris in convivio meo cum fratribus tuis." Ita- 
 que quum surrexisset apostolus, addidit idem 
 Dominus, " Dominica resurrectionis meae quae post 
 qui n que dies futura est, ita venies ad me." Et 
 quum haec dixisset, ccelo receptus est. Interea " 
 inlucescente dominica, convenit universa multitudo 
 ad Ecclesiam, quae in ejus nomine erat extructa. 
 Ibi a plurimo pullorum cantu quum egissent my- 
 steria Dei, horam circiter diei tertiam, omnem 
 populum in haec verba alloquutus est, " Conservi ■" 
 et cohasredes et comparticipes regni Dei, vidistis 
 quae Dominus Jesus per manus nostras opera facere 
 dignatus sit. Nos quidem ministri fuinms volun- 
 tatis illius : ille vero auctor operum, quae a nobis 
 fieri videbantur, extitit, illoque jubente omnia "* 
 fiebant. Quare ilia signa, dona, requiem, ministe- 
 rium, gloriam, fidem, communionem, munera, 
 gratiam, quamdiu donavit ille, accepimus : quamdiu 
 concessit, divisimus. In illo conversati sumus, 
 in illo exultavimus, in illo viximus. Sed nunc ad '" 
 aliud is me opus vocat, quod consummari debet in 
 Domino. Dissolvijam delectat, et esse cum Christo, 
 ut hoc quod olim desideravimus, tribuere is tandem 
 dignetur. Quid igitur jam vobis pro exangysi 
 relinquam ? Sed habetis ejus pignora, habetis "
 
 366 Codex Apocrypuus Xovi Tkstamen 
 
 ri. 
 
 depositum mansuetudiiiis ejus atque pietatis. In 
 vobis conversetur illud, in vobis caste viventibus 
 delectetur. In vobis prgeterea epuletur patrium 
 cibum, ut facialis voluiitateni Patris, qui in coelo 
 ' est. Denique in vobis coronetur ea laurea, quam 
 ipse composuit his floribus, quos ipse proprio cruore 
 vestivit. Tu auteni, Doniine Jesu, Ecclesiam 
 tuani, quam aedificasti tibi, inisericordia tua benigne 
 protege. Tu cnini, Domine, solus misericors es, 
 
 '" solus pius, solus Salvator et Justus : qui radix es 
 imniortalitatis, ct ions incorruptionis, consortium 
 nobis hujus communionis sanctifica." Et adjccit, 
 " Deus, qui solus es Salvator, qui banc jdcbem per 
 gloriosam filii tui passionem accpiirere dignatus es 
 
 '^ in libertatem, et commanentem in tuis prjeceptis, 
 et abundanteni in tuis bonis o})eribus, semper quaeso 
 Domine, custodire digneris. Kxaudi supplices 
 servi tui preces, et dirige banc ])lebem tuam, tibi 
 dicatam, legibuscpie tuis servientem, et quam 
 
 '" adoptivum tibi })opulum elegisti, insuper et filios 
 vocare dignatus es. Dirige, inquam, in pra?ceptis 
 tuis diebus ac noctibus gradientem, per benedictum 
 unigenitum i'ilium tuum, qui nos elegit esse disci- 
 pulos, et ovium tuarum pastores esse constituit ; 
 
 '" qui tecum Pater vivit, domiiiatur, et regnat, cum 
 Sancto Spiritu, sn?cula in snsculorum." 
 
 XXIII. Et (juum com})levisset orationem, petiit 
 sibi dari ])anem et respiciens ad coelum, benedixit 
 eum, et fractum erogavit omnibus, dicens, *' Pars 
 
 '" mea sit vobiscum, et vestra mecum." Continuoque 
 ad Byrrhum ait (boc nomen viro erat) ut adsum{)tis 
 duobus fratribus, cum duobus copbinis et ferra- 
 mentis, sequeretiu'. Egressus igitur summa cum 
 animi tranquillitate, praecepit ut plerique disce- 
 
 '' derent. Et quum venisset ad sepulcbrum quoddam.
 
 XIII. Abdi.e Hist. AposTOLiCiE, lib. 5. 367 
 
 uniis de fratribus ait ad juvenes, quos Byrrhus 
 dcdu.xerat, " Fodite, t'ilioli." Et illi fodiebant. 
 Urf>;ebat vero eos apostolus, iit altius foderent. 
 Kt quuiii illi prjrccpto obcdirciit, bortabatiir cseteros 
 fratres, ut sequerentur Doniinuni, et singuloriim ' 
 afi'ectus nc-dificabat Dei verbo : ne videretur ipse, 
 duni juvenes foderent, feriari. Ubi autem, sicut 
 voluit, facta est fovea, nihil quoquam nostrum 
 sciente, exuit vestem, et stravit earn in ilia fovea, 
 et stans sola linea veste tcctus, extendensque manus, '" 
 Deum invocabat, dicens, " Deus Pater omnipotens, 
 et tu, Domine Jcsu, qui servum tuum spcciali 
 amore fovisti, qui adnunciatus es a Patriachis, no- 
 minatus es per legem, redarguere et monere digna- 
 tus es ])cr Prophetas : qui per Evangelium miseratus '* 
 es, et pcccata donasti : qui per apostolos provocasti, 
 ut ad congregandum tuos populos convenirent, 
 quos sitientcs vcrbi tui fonte potasti, mitigasti 
 aspcros, et animi defectum replesti Spiritus tui 
 gratia : suscipe tandem Joannis tui animam, quern '" 
 cito elegisti, sed sero adsump.sisti. Tu, Domine, 
 qui servulum tuum mundumaconjunctione foeminea 
 prgestitisti, te Domine rogo, qui festinanti mihi ad 
 7iuptias in juventute dcrnonstrasti te, atque dixisti : 
 Mihi necessarius es Joannes, operam tuam quaero. -' 
 Sed quum juventutis ardore visus essem non servare 
 praeceptum, et diffisus quod integritatem servare 
 vix possem, animum ad nuptias appulissem : tu 
 quasi bonus Dominus fegritudinem mihi corporis 
 inferens, castigans castigasti me Domine, et morti '' 
 non tradidisti me. Tertio quoque studentem 
 nuptiis impedimento leviore revocasti. Tu mihi 
 Domine, in mari dignatus es dicere : Joannes, nisi 
 mens esses, permitterem tibi ut uxorem duceres. 
 Tuum igitur hoc munus est, qui motum carnis ''
 
 308 CoDtx Apocrypiius Xovi Testamenti. 
 
 c^doniare ac teiii})t'iare digiiatus es, fickin infundcre, 
 ut niliil niihi preciosius sit, nisi tibi adlutrere. Tu 
 me de morte ad vitam, a saeculo ad regiuini Dei, 
 ab aep^ritudine animi ad sanitateni vocasti. Tu 
 * iiiihi vivendi lex, spirandi «T^ratia es, et certandi 
 corona. Venio ergo ad te, Doniine, venio ad con- 
 vivium tuuni : venio inquani gratias agens, quia 
 me dignatus es Domine Jesu Cln-iste, ad tuas epulas 
 invitare, sciens quod ex toto corde meo desiderabam 
 
 '" te. Vidi faciem tuam, et quasi de sepultura 
 suscitatus sum. Odor tuus concupiscentias in me 
 excitavit rcternas : vox tua plena suavitate mellitlua, 
 et alloquutio tua incomparabilis eloquiis angclorum. 
 Quoties te rogavi ut ad te venirem, dixisti tu : 
 
 " Kxj)ecta, ut })0])ulum meum liberes, crcditurum 
 mihi. Et custodisti corpus meum ab omni pol- 
 lutione, et animam meam semper inluminasti : et 
 non dereli(piisti me (juum irem in exilium, et (punn 
 redirem : et posuisti in ore meo verbum veritatis 
 
 " tuap, uteonHuemorarcmtcstimonia virtutumtuarum : 
 et scrijisi ca o])era (jujc oculis meis vidi, et ea 
 verba quap audivi ex ore tuo bis auribus meis. Et 
 nunc ego Domine connnendo tibi filios tuos, quos 
 tibi Eeelesia tua virgo, vera mater per aquam et 
 
 " Spiritum Sanctum regeneravit. Suscipe me, ut 
 cum fratribus meis sim, cum (juil)us veniens 
 invitasti me. Aperi milii pulsanti januam vit;e, 
 Principes tenebrarum non occurrant mibi, nee 
 veniat mibi pes superl)ia?, et manus extranea a te 
 
 '" non attingat me : sed susci])e me secunthun verbum 
 tuum, et perdue me ad conviviuni epularum tuarum, 
 ubi epulantur tecum omnes amici tui. Tu es enim 
 C'lnistus filius Dei vivi, qui pra?cepto Patris nnm- 
 (hmi salvasti, qui et Spiritum Sanctum tiumi nobis 
 
 '' destinare dignatus es, ut nos de praeceptis tuis 
 
 I 
 
 II
 
 Mil. Abdi.i; Hist. AposTOLic.ii, liO. 5. ;^09 
 
 coninionel'aceret ille : per eundem Spiritum tibi 
 gratias refeiimus, per infinita seciila seculorum." 
 Et qiium oiiinis populus respondisset " Amen," lux 
 tanta a})])aruit super apostoluni, per unam fere 
 horain, ut uullus earn suf ferret aspectus. Et signans * 
 sc totum adstitit, et ait, " Tu mecum, Domine Jesu, 
 solus." Et projecit se supra tuniuluni, in quo 
 straverat vestimenta sua, dicens nobis, '• Pax vobis- 
 cum fratres," Ac onnies benedicens ac valefaciens, 
 de})()suit se viventem in se})ulchro suo, et jussit se " 
 operire, glorificans Dominum. Et statim reddidit 
 Spiritum. Qui intert'uimus, alii gaudebamus, alii 
 plorabanuis. Gaudel)amus, ([uodtantam cernebamus 
 gratiam : dolebanuis, quod tanti viri adspectu et 
 pnrsentiie specie defraudabanuir. Et protinus '* 
 Manna exiens de sepulcbro, iip})aruit cunctis, quam 
 usque hodie gignit locus i.ste : et fiunt virtutes per 
 orationes ejus frecpientes, bic ab omnibus infirmita- 
 tibus a^groti liberantur, et periculis eximuntur, et 
 precum suarum quisque consequitur effectum. '^^ 
 Hie est beatus Joannes, de quo Dominus prius 
 dixerat ad Petrum : Si eum volo mcmei'e, quoad 
 iisque veiiiam, quid ad te ? Tu vero sequere me : 
 significans, quod l)eatus Petrus per crucem hono- 
 raturus esset Dominum. Hie ergo subito corporis " 
 sonino requiescit iii pace, per Dominum nostrum 
 Jesum Cbristum : qui coronis laureis clarificat 
 Sanctos suos, et est aeterna laus et e.xpectatio 
 omnibus electis ejus. Ipsi gloria et aeternitas, virtus 
 et potestas debetur, in saecula saeculorum. Amen. " 
 
 47
 
 ■j70 CoUKX AfoCKVPIUS \o\ I flvSTAMKNT/. 
 
 LIBER SEXTUS. 
 
 Di: HISTOIUA BCATORLM, JaCOBI, SiMONIS, ET JuD.-E, 
 
 IR ATRIM. 
 
 I. Simon Chanan.Tus cognoniiiic, ac Judas, (|iii 
 ct Tliaddani'^, ct Jacol)Us (jucni fratrcni Domini 
 ([uidam a})p(.Uant, fratres <!;crmani tucrunt, ex Cliana 
 Galilaeac oriundi, partMitibus Alplnro et Maria 
 
 * Cleo])h;c t'ilia. (Quorum postrcnuis ex eadem 
 matre, sed ])atre diverso natus fuit, Jose])ho scilicet 
 jnsto, eo cni desponsata heatissima Dei genetrix 
 Maria i'uit. I'nde et t'rater Domini, subintellige 
 cpiod ad caruem, .Iacol)U.s appellatus est : quia 
 
 ' Joseph, Jac<)l)i ])ater, desponsatam verum minime 
 nuptam Mariam virginem habebat, (\uiv s])iritu 
 Sancto postea impr;egnata, Salvatorem numdi 
 Christum Jesum Dominum nostrum virgo peperit. 
 Itaque ob hujus vincuh occasionem a C'hristo inter 
 
 " discipuh)s tres lii Mariie C'leopha* I'ihi recej)ti sunt, 
 et posterius ad apostolatus I'astigium sul)levati. 
 (Quorum minor natu Jacol)Us C'lu'isto Salvatori in 
 primis sempir dilectus, tanto rursus desiderio in 
 Magistrum I'lagrabat, ut crucil'ixo eo cil)um capere 
 
 ' nohierit, ])rius(piam a mortuis resurgentem viderct, 
 (plod nu minerat sibi vt tVatril)Us a C'hristo agente 
 in \ivis I'liissc ])ra'dictum. Quare ei primum 
 omnium, ut et Maria* Magchdeiue et Petro, aj)- 
 paiire vohiit, ut (hscijudum in lide confirmaret : 
 
 '• Et ne diutinum jejunium toleraret, i'avo melhs 
 oblatt), ad comedenchun in.super Jacol)um invitavit. 
 Is mansit ))ost sul)levationem Cin'isti in cadum, 
 cum Petro et Joanne Hierosolymis, et Judftis 
 vcrbum Domini praedicabat. (>)u()(l eoi'acihus etiam
 
 XIII. AuniK llisr. Atostolice, lib. G. 371 
 
 facerc poterat, ([uia in U'Uiplo Saloniouis publico 
 i'lmpfebatur niiiiistcMJo. 
 
 II. Iu;itiir nondiun elapso ([uartodccimo anno a 
 ])assion(.' Domini, (jiiando Panlns liunc cum Tito ct 
 Harnaha itincris sociis convenerat, dextrasque Jacobo ' 
 ct IVtro atcpie Joanni porrcxissct, convcnientibus 
 duodecim a))ostoli.s in Ilicrusalcm ad diem i'estum 
 Paschje, pnrsidcnte Jacobo ct populo audiente, 
 ])rcvitcr cxposuerunt sinii;uli, i\\\iv in locis singulis 
 i'ucrant j)cr cos gcsta. In (juibns dicbus Caiphas " 
 Pontifex, missis ad eos Saccrdotibus, rogavit eos, 
 ire ad se, ut aut rationcm docerent, cpiia Jesus ipse 
 sit a.^ternus Dcus ac Cln'istus : aut ipse contra 
 doceret, quia non sit. C'onstituto igitur die ascen- 
 derunt in tc'm])lum ajjostoli, ct coram omni ])o])ulo " 
 protestari cccjiorunt de Jesu, simul et arguere 
 Jud.Tos de nudtis, quiu ab his absurde gerebantur. 
 Et quum starcnt in gradibus templi, facto populi 
 silentio, docucrunt Sacerdotes de uno solo Deo 
 Christo Jesu, Sadducieos de resurrectione mortu- '" 
 orum, Samaritas de consccratione Hierusalem, 
 Scribas denique ct Pliarisceos de regno coelorum : 
 universum vero po])ulum, {}uia Jesus est Christus 
 aeternus, informarunt. Ad ultimum autem monue- 
 runt, ut priusquam ])rogrcdcrcntur ad gcntcs prje- -' 
 dicare agnitioncm Dei Patris, ipsi reconciliarentur 
 Deo susci])ientes i'ilium ejus. Alias cnim eos nuUo 
 niodo ostcnderunt posse salvari, nisi per Sancti 
 Spiritus gratiam triuje invocationis dilui baptismate 
 propcrarent, et Eucliaristiam Christi Domini sume- "" 
 rent, cui soli de his qua? docuit credere deberent, 
 ut sic aeternam salutem consequi mererentur. 
 
 III. Ita igitur ([uum per septem dies persuasissent 
 populo et Pontit'ici, ut confcstim ad percipiendum 
 Raptisma fcstinaretur, quumque jam res in eo esset, "
 
 372 Codex Apocryphus JN'ovi Tilstamenti. 
 
 lit venireiit et baptizarentur, ucce homo qiiidam 
 inimicus tunc cum paucis admodum iugreditMis 
 tcMuplum, clamare ccepit, ct dicere, "Quid i'acitis, 
 O viri Israelitre .' cur vobis tarn facile subrepitur .' 
 
 ' cur pra?cipites ducimiui ab hominibus infelicissimis, 
 ct a ma^o deccptis ? " Quumque lia'c diceret, ct 
 haec audiretur ac supcraretur ab Episcopo Jacobo, 
 conturbarc i)opulum et seditiones suscitarc coepit, 
 ita lit ea qiuc ab aj)ostolo diccbantur, plebs minime 
 
 '" posset audire. I<^itur exagitare cuncta clamoribus, 
 et i\ux t'uerant muUo laborc ordinata couvellerc, 
 simuUjue incusare Sacerdotes. Va opprobriis atcpie 
 increpationibiis coepit cunctos accendere. Et veluti 
 furibundus, sini^ulos quosque ad ca^dem coucitiibat 
 
 '• apostoloriuu, diceiis, " Quid a^dtis .' cpiid cessatis, 
 O segues et desides ? cur uou nianibus nostris 
 invadimus, et disccrj)inuis bos onuies .' " Et (juum 
 bccc dixisset, prinuis ra])to ex ara usto, cjcdis fecit 
 exordium. Tum deinde et ca'teri videntes eum, 
 
 -"' simiH feribantur iusauia. Fit omnium clamor, 
 ca'dentium pariter et ca'sorum, et sanguis ubicjue 
 j)lurimus funditur, et fu£(a permixta liabetur : quum 
 interim ille inimicus homo, Jacobum adgressus, de 
 summis |;radibus })ra'cii)item dedit. Qiiem quum 
 
 ' mortuum credidisset, ultra uudtare ne«;lexit. In 
 tjiia collisione, uno ])ede dcbilitatus, pessime clau- 
 clical)at. llominem vero inimicum Saulum fuisse 
 manifestum est, quern postea Dominus ad apostola- 
 tiis ministerium destinavit. 
 
 " I\'. Igitur Jiida'i, postquam Paulus ad Ca^sarem, 
 quem appellaverat, a Festo Prajside missus est, et 
 frustratas insidias, cpias ei inteuderant, vident, in 
 Jacobum fratrem Domini, immanitatem nequitia* 
 suae vertunt. Quem hoc modo adorti sunt. Pro- 
 
 '' ductum in medium, abnegare eum fidem Christi
 
 XIII. Abdi.k llisr. ArosTOLic.E, lih. G. 373 
 
 coram oinni populo expetunt. At ilk', contra 
 oniniuin opinioneni, voce satis libera, et multo 
 majore ([uam velleiit, coram universo populo, cum 
 onmi t'iducia profitetur, t'ilium Dei esse Salvatorem 
 et Domiuum nostrum Jesum Christum. Tum illi ' 
 noil ferentes tain p:rave et tain libernm testimonium 
 viri, pro eo maximc, (juod justissimus apud omnes 
 liabebatur, ob relii^iosae et continentissimae vitae 
 merita, in necem ejus vertuntur, et favente sibi 
 occasione tcmporis, et ex morte Rectoris, alios "' 
 quam plurimos adsciscunt. Contigcrat tum forte 
 Festum ajnid Judieam obire, ac sine rectore ac 
 j)rincipe esse Pro\inciam. Nam mortis Jacobi 
 modus licet a Clemente et aliis fuerit intimatus, 
 exjiloratius tamen de eo Hcgesippus, qui postea '* 
 prinur apostolorum successionis t'uit, quinto Com- 
 mentariornm siiorum libro his verbis refert : 
 
 \. '* Susce})it," intpiit " Ecclesiam cum apostolis 
 frater Domini Jacobus, qui ab omnibus cognominatiis 
 est Justus, ab i])sis Domini temporibus perdurans '^ 
 usque ad nos. Et multi (piidem Jacobi vocati sunt, 
 sed hie ex utero matris suae Sanctus t'uit. Vinum 
 et siceram non bibit, sed neque animal manducavit, 
 ferrum in caput ejus non ascendit. Oleo non est 
 perunctus, sed neque balneis est usus. Huic soli " 
 liccbat introire in Sancta Saiictomm. Neque enim 
 laneo utebatur indumento, sed tantum sindone. 
 Solus ingrediebatur templum, et jacebat supra genua 
 sua, orans pro populi indulgentia, ita ut orando 
 callos faceret in genubus ad modum cameli semper '* 
 genua flectendo, nee unquam ab oratione cessando. 
 Itaque pro incredidili hac continentia, et summa 
 justitia, appellatus est Justus, et Oblias, quod est 
 interpretatum, munimentum ])opuli, et justitia, sicut 
 et Propheta? indicaverunt de eo. Quidam ergo de "
 
 374 Coi)E\ ArocKYi'uvs \ovi Testamenti. 
 
 septem hseresibus quae erant in populo, de quibiis 
 superiiis dixiniiis, intcrroijabant cum, quid csset 
 ostium Domiui. At ille diceljat, Ilunc esse Salva- 
 torem. Ex quibus aliquanti crediderunt, quia 
 
 ' Jesus est Cln-istus. Hire autem ha?reses, quas 
 suj)ra scripsinms, nou credideruut, necpie suriexisse 
 eum, nequc veuturum, ut retril)uat unicuique 
 secundum opera sua : (^ui vero crediderunt, ])er 
 .lacobu^n credideruut. In quilnis cjuum multi etiam 
 
 '" ex principibus credidissent, perturbatio erat Judit- 
 onun, dicentium, * Nibil jam superest, (piin omnis 
 populus credat in Jesum, cpiod ipse sit Christus.' 
 Convenientes ij^itur ad Jacobum, et dicebant ei, 
 * Oraums te, ut revoces ])opuhnn, (piia ecce errat 
 
 ' in Jesu, putans quod i])se sit Christus. Deprecanuu- 
 ergo te, ut suadeas omnibus convenientibus in die 
 Paschje de Jesu. Tibi enim onmes o))tem))eranuis, 
 et de tv, tam nos quam ])oj)uhis testimonium terinuis, 
 ([uia Justus es, et personam ullius nou accipis. Tu 
 
 "' eriio suadc j)()pulo de Jesu, ne erret. Tunc onmes 
 tibi obc'dienuis. Ascende itaque in excelsum locum 
 pinna^ tempb, ut in edito positus appareas omnibus, 
 et verl)a tua audiantur a cunctis : quia in diebus 
 Paschnc convenient nou solum Judaeorum, sed et 
 
 " Gentilium multitudo.' Statuerunt igitur supradicti 
 Scribjc et Pharisa:?i Jacobum supra ])innam templi, 
 et voce magna clamentes, dixerunt, ' Viroruin 
 justissime, cui omnes nos obtemperare debenuis, 
 quoniam populus errat post Jesiun (pii crucifixus 
 
 " est, enuncia nobis, quid sit ostium Domini?' Tum 
 Jacobus ad eos ingenti voce respondit, ' Quid 
 me interrogatis de filio bominis ? Ecce ipse sedet 
 in ca?lo a dextris sunnna^ virtutus, et ipse venturus 
 est in nubibus cceli.' 
 
 " W. Quum hac responsione et testimonio Jacobi
 
 \rn Abdi.e Hist. AposTOLiCiE, lih. 6. 375 
 
 imiltis satisfactum esset, et libentcr aiidivisset, quod 
 Jacobus sic de Clu'isto foret protestatus, coeperunt 
 j^lorit'icare Deuni, et diccrc, * Osauna filio David/ 
 Tuiu rursiis ipsi Scriha' et Pliarisffii coeperunt ad 
 iiivicem dicere, * Male facimus, ut tale is testi- ^ 
 uioiiiuiu privstaret de Jesu. Sed adscendamus, et 
 prjucipitennis ilium deorsuni, ut caeteri terreantur, 
 et non credant ei.' Sinud et voce magna clamave- 
 runt, dicentes : * O, O, et Justus erravit.' Et 
 c<)m})leveiunt in hoc scripturam, quae in Esaia '" 
 scripta est, dicentem : Anjcramus Justum, quonkun 
 inutilis est nobis, proptcrea jructam operum suorum 
 mamlucahunt. Adscenderunt ergo, et pr^cipita- 
 verunt eum, et dicebant ad invicem, * Lapidetur 
 homo iste.' Et his dictis, cceperunt Beatum Jacobum " 
 lapidibus urgere. Qui dejectus non solum mori 
 non potuit, quin conversus et super genua sua pro- 
 cumbens, dicebat, * Rogo, Domine Deus Pater, 
 dimitte eis peccatum, non enim sciunt quod faciunt.' 
 (^uumque eum talia orantem desuper lapidibus '" 
 perurgerent, unus de Sacerdotibus, de filiis Recha- 
 bitarum (de (juil)us protestatur Hieremias Propheta) 
 exclamavit dicens, ' Parcite, quaeso, quid facitis I 
 Pro vobis orat Justus iste, quern lapidatis.' Et 
 unus ex ipsis fullo, arreptum t'ustem, in quo res '' 
 exprimere solent, cerebro ejus inlisit. Ita Beatus 
 Jacobus, cui Justi cognomentuni fuit, tali tandem 
 martyrio consummatus est, ac sepultus in eodem 
 loco prope templum. Atque hie ille est, qui extitit 
 veritatis testis Judaeis et Gentibus, quia Jesus est "' 
 Christus, filius Dei vivi, qui cum Patre et Spiritu 
 Sancto dominatur et regnat in cuncta s^cula 
 saecuiorum." 
 
 VII. Atque hcec de Jacobo. Cujus fratres 
 majores natu, Simon cognominatus Chananaeus, et '*
 
 370 Coi)f:x Apocuypius Novi Tkstamknti. 
 
 Judas, qui vt Thaddanis et Zclotes, et ipsi iipostoli 
 Doiniui nostri Jesu Cliristi, ([uuni per revelationcni 
 Spiritus Sancti per fidem fuissent rclirj^ioncin ingressi, 
 iuvenerunt statim inter initia sua^ praedicationis 
 * duos ibi niagos, Zarocn et Arfaxat, qui a facie 
 Sancti Mattha?i apostoli de /Ethiopia fuj^erunt. 
 Erat auteni doctrina eoruni prava, ita ut Deuni 
 Abraham, et Deuni Isaac ct Deuni Jacob bhisphe- 
 niantes, Deum dicerent tenebraruni, et Moysen 
 
 " dicerent malciicuni t'uisse, denique onnies Prophetas 
 Dei a Deo tenebraruni niissos adsererent. l^r.f- 
 terea aniniam honiinis ])arteni Dei hal)ere dicerent, 
 cor])oris vero t'ii^nientuni a Deo malo factum esse : 
 et ideo ex contrariis substantiis constare, in quil)us 
 
 '* laetatur caro, anima contristatur : et in quibus 
 exultat anima, corpus afflii^itur. Solem et Lunam 
 deorum numero apphcantes ; acjuam simul deitatcni 
 hal)er(' (l(H"el)ant : Dei autem I'ihuni, Dominuni 
 nostrum Jesum Clnistum, ])liantasiam fuisse, nee 
 
 " verum homiruin, nee ex vera viri^ine natum, nee 
 vere ttutaluni, nee vere passum, nee vere sepultuni, 
 nee vere tertia die resurrexisse a mortuis, adfirma- 
 l)ant. I lac ])ra'dicatione polhita Persida jiost 
 Zaroen et Arfaxat, maifnum meruit inveniie docto- 
 
 ' rem, per Beatos apostolos Simonem et Judam : id 
 est, Dominnm Jesum Cliristum, cjui se diceret 
 Spiritum Sanctum de cielo missurum, juxta |)ro- 
 missimi (HeciitiN : fado ad pa/re///, et m'ltto roh'm 
 Spiritum juiraclctiim. 
 
 ^" \III. Hae igitur causa suscepto itinere, ul 
 Persida a seductione nequam Doctorum liberarent, 
 ut primum ei ap])ro])in(juaverunt, quos diximus, 
 a])ostc)li Simon atc|ue Judas, occurrentem habelKmt 
 exercitum Varardach ducis regis Babyloniorum, 
 
 '" eui nomen erat Xerxes. Hie autem contra Indos,
 
 xui. AHiti.b: llis'i'. AiosTOLir.K, lih. 0. :37? 
 
 qui fiiu'S Persidis iiivascrant, susceperat bellum : 
 crantque in comitatu ejus sacrificatores, et arioli et 
 magi, et incantatores, qui per singulas mansioneF;, 
 sacrificantcs (Ijvnioniis, dal)ant responsa fallacise 
 sua\ Contigit autt in, ut die qua apostoli in exorcitu ' 
 crant, coiicidentcs se, et sanguinem siuun effun- 
 dentes nullum penitus dare potuerunt duci belli 
 responsum. (^uapropter perrexerunt ad faimm 
 vicinir civitatis, et consulentes illic dacmonia, 
 d.-emonem cum ingenti mugitu ita audiverunt " 
 locjui'ntem, " Dii (jui vohiscnm comitabantur eunti- 
 bus ad prjrlium })r()])terea dare r.on possunt res- 
 [)()n^a, (piia duo lioniims istliic sunt, Simon et 
 Judas, (jui tantam consequuti a Deo sunt virtutem, 
 ut nullus nostrorum audeat illis praesentibus loqui." " 
 Quti? (luum accepisset X'arardaeb dux regis Xerxis, 
 fecit cos in exercitu incjuiri. Quos quum invenisset, 
 ccepit ab eis qunerere, unde essent, aut quid essent, 
 aut quare Acnissent in illas terras ? Cui Sanctus 
 Simon apostolus ait, " Si genus qureiis, Hebraei '^^ 
 sumus : si conditionem, servi sumus Jesu Cliristi : 
 si causam (pi«Tris, salutis vestrn? causa venimus, ut 
 relicto crrore simulacbrorum, Deum qui in ccelis 
 est possitis agnoscere." Cui respondens Varardach 
 dux, "Nunc (inquit) ad pradium maturo, ut Indos '• 
 ab invasione Persidis arceam, antequam jNIedorum 
 adversus nos auxilia colligant. Quare non est 
 opportunum mihi,ut de rebus ve ;tris nunc discutiam. 
 Quum verofelix fuerit reveirendi successus, audiam 
 vos." Ad qua^ Judas apostolus, '* Audi me, domine, '" 
 magis congruum est (incpiit) te cognoscere ilium, 
 cujus ope et auxilio possis victor existere, vel eos 
 saltern qui tibi rebelles sunt, pacatissimos invenire." 
 Tum \'arardacb dux, " Quia audio Deos vestros, 
 vobis coram positis, vobis dare responsa, volo ut vos '' 
 
 4b
 
 378 Codex Apockyphus Novi Testamenti. 
 
 nobis futura praedicatis, ut quos belli exitiis babituri 
 simus, scire qiieam." 
 
 IX. Turn Simon, " Ut agnoscas (ait) erroreni 
 horuni, quos tibi putas prjpdicere, damns illis pote- 
 
 ' statem respondendi tibi, ut dum dixerint qua* 
 ignorant, probemus eos per onniia I'liisse mentitos." 
 Quuniqne orationem fudissent ad Dominum, dixe- 
 runt, " In nomine Domini nostri .Tcsu Cbristi, 
 })rajcipimus, ut more solito detis rcsponsa his, qui 
 
 "■ interrogare consueverunt." Ad banc voccm coepe- 
 runt fanatici eorum arrii)i ct dicere, * Grande bellum 
 futurum esse, et utrin([uc nuiltos pra?liantes interfici 
 posse.' Tunc apostoli Dei, ex abundantia Lnetitia? 
 in risum solvuntur. Quibus Varardacb, " Me 
 
 ' (inquit) timor invasit, et vos ridctis?" Dicunt ei 
 apostoli, *' Cesset timor tuns, quoniam in ingressu 
 nostro pax nobiscurn intravit istam provinciam. 
 Quare mitte profectionem tuam. Nam crastina 
 die, eadem bac bora, id est tertia, venient ad te 
 
 "' quos pmemisisti cum legatis Indorum, qui vobis 
 terras invasas, restitutas imj)erio vestro nunciabunt, 
 et solutis tribulis, aditum resercnt : et paci vestrae, 
 ad quascunque conditiones volueritis, gnUanter 
 consentientes, pactum firmissimum stabilient." At 
 
 -' Pontifices ducis baec irridentes, " Domine dux," 
 inquiunt, " noli istis bominil)us i'idem dare, vanis et 
 mendacibus, advenis scilicet et ignotis, qui ideo 
 grata loquuntur, ne exploratorum loco babeantnr. 
 Isti autem dii nostii, qui nunquam fallunt, dederunt 
 
 '" til)i responsum, ut sis cant us, et ad res omnes 
 solicit us : non qucmadmodum illi qui te studiose 
 reddere securum conantur, ut dum minus cautus 
 fueris, possis ex improviso et acrius et facilius 
 adoriri." Respondens autem Sanctus Simon apos- 
 
 '» tolus dixit, " Audi me, dux. Nos advenae et ignoti,
 
 xui. Abdi.e Hist. Apostouc.e, lib. 6. 379 
 
 et inendacissinii, non uniini mensem te expectare 
 jiibemus : sed diximiis, Expecta imum diem, et eras 
 mane circa hovam tertiam venturi sunt, quos misisti. 
 V'enient autem cum eis Indorum honorati, qui 
 conditiones a te accipient, ut sint deinceps tributarii ' 
 Persarum." 
 
 X. Iliec quum animadverterent Sacerdotes Per- 
 sarum, qui in cxercitu erant, propalam clamabant, 
 " Aureas ct p:emmatas inter purpureas et auro tectas 
 vestes, inter pateras et byssum, sericumque, et '" 
 omnem gloriam Babylonici regni, dii nostri splen- 
 didi, suae divinitatis responsa dantes, aliquando 
 fallere possunt : et isti pannosi, et personam nullam 
 habentes, tantum sibi tribuere audent ? quos videre, 
 injuria est. Et hos tu, domine dux, ad injuriam '^ 
 deorum nostrorum non punis ? " Tum dux, " Hoc 
 magnum est (incpiit) quia ad vena? et pauperes atc(ue 
 ignoti, cmn tanta hoc constantia adseverant, quod 
 deorum nostrorum testimonio videtur esse contra- 
 rium." Dicunt ei Pontit'ices, " Jube eos custodiri, " 
 ne fugiant." Respondit dux, " Ego non solum 
 jubebo eos custodiri, sed ipsi etiam vos in custodia 
 eritis usque in crastinum, ut rerum exitus doceat, 
 si possit eorum testimonium comprobari. Posthaec 
 judicabitur, quis mcrito debeat condemnari." " 
 
 XI. Factum est autem in crastino, juxta verbum 
 apostolorum, venerunt nuncii, qui missi fuerant 
 cursu velocissimo in dromedis et nunciarunt omnia 
 ista esse, sicut apostoli paulo ante intimarunt. 
 Quare indiguatus dux jussit pyram accendi, ut ibi " 
 Sacerdotes suos igne consumeret, et hos omnes 
 qui apostolos obfuscare nitebantur. Apostoh autem 
 prostraverunt se duci, dicentes, " Obsecramus, 
 domine, ne efficiamur nos causa interitus eorum : 
 qui pro sahite hominum hue missi sumus, ut vivi- "
 
 880 Codex Apocuyrurs Novi Tlstamenti. 
 
 ficaremus mortuos, non ut viventes occidanms." 
 Itacjue (luinn diu aspersi ])ulveiv, ])rovoluti pedibiis 
 ducis jact'ient, rrspondit ille, " Miror yds ita i)ro 
 istis intervenire, qui nihil aliud egerunt per onincs 
 
 ' comites meos et Tril)uiH)s ac Satrapas, et ad hoc 
 pracniia iiigentia contuk'nint, qiiani ut vos incende- 
 rent vivos." Ad quns cxteniplo Apostoh, ** Disci- 
 plina (inqiiiunt) inaiiistri nostri has Icjjces tenet, ut 
 non sohnn malum pro malo non reddat, sed etiani 
 
 '" bona })ro malis restituat. Estque hoc solum dis- 
 crimen inter nos et cjL'teras diseiplinas, ([uia omnes 
 reliqui malum reddunt pro malo, onmesque odien- 
 tes se odio habent. Nos autem e contra dilip^inius 
 inimicos nostros, et benefacimus liis qui nos odiunt, 
 
 " et oranuis Dominum pro caUunniantibus et ])erse- 
 quentibus nos." Qu.-v (puun audivisset dux, " Vel 
 hoc permittite," incpiit, '* t'acere, ut onmia bona 
 corum vobis tradantur." Kt (pnun h.'vc diceret, 
 jussit inqniri (pianta csset t'acultas Pontificum. 
 
 '"Kt respondeutes tabularii t'isci, dixenmt, " Unus 
 I'ontii'ex nnam libram auri in nno mense de fisco 
 consequitur." Kt com])utati sunt centum et viginti 
 talentorum : excepto eo qui saccMxlotii arcem tene- 
 bat, qui quadru])lum consequebatur in auro. Con- 
 
 '=> greg.itir sunt itaque familiae et vestes, et ministcrium, 
 et argentum et anrum, et jumenta, et onmia qnx 
 habere poterant, nee poterat dinumerari i'acultas 
 eorum, 
 
 XII. Ita congregatis opibus, dux ad regem rever- 
 
 '" sus, apostolos Domini commendavit, inquiens, " Hi 
 sunt, sub ei'figie hominum latentes, quos dii nostri 
 timent, qui neqne sine illorum concessione dare 
 responsa hominibus possunt, et ipsa responsa illo- 
 rum falsa tuissc, et oracula illorum, et eventus i])si 
 
 ^' comprobaverunt. Isti autem Sacerdotes nostri.
 
 xiij. Abdi.e Hist. Apostolic.e, lib. G. 3«1 
 
 (liiin clicerent eos advenas I'alleiites, quibus non de- 
 beret credi, et insistcrcnt apud nos, ut puniremus 
 eos : dunique iitrosciue in custodia haberemus, ut 
 pars qUcT vera diceret reinuneraretur, et qujE fet'el- 
 lisset, puniretur, denique ubi omnia eo ordine, quo ' 
 isto ])ra?dixerunt, sunt adimpleta, et vellem eos hoc 
 pati, cpiod illi istos pati elaboraverant : ecce isti 
 precibus apud me egerunt boni viri, ut nihil peni- 
 tus paterentur mah. Et qiunu facultates eorum jus- 
 sissemus conl'erri, has tamen illi nihilominus con- '" 
 temnunt,dicentes, " Nobis non licet aliquid possidere 
 supra terram,ex eo cpiod nostra possessio est in coelo, 
 quie est a^terna, et ubi innnortalitas regnat. Quin 
 et illud insuper addunt : Nulla ratione possumus 
 acci])ere vel aurum, vel argentum vel vestes, vel " 
 domos, aut praidia aut servos. Ista enim omnia 
 terrena sunt, et morientem hominem non sequun- 
 tur. Quibus quum dicerem, vel aliquantum ut 
 acciperent inde, quod pauperes et percgrini essent, 
 persuadere nequivimus. Non sumus (dixerunt illi) -" 
 pauperes, qui divitias coelestes habemus, Sed si 
 vis, ut ad salutem animas tua? })roficiat census ille, 
 eroga pauperibus, eroga viduis, et orphanis, eroga 
 int'irmis et adtlictis, libera debitores, qui a creditori- 
 bus exagitantur, eroga publice manum porrigenti- " 
 bus et omnibus qui his opibus indigent. Nam nos 
 terrenum nihil desideramus." 
 
 XIII. Hasc et alia quum dux apud regem 
 Xerxen disseruisset, excitati in zelum, qui cum rege 
 fucrant Zaroes et Arfaxat magi, simul indignabundi, '" 
 rumores sparserunt, ' Malignos eos homines esse, 
 qui contra Deos Gentis, contraque regnum tam 
 astute molirentur.' " Nam si vis scire, rex (inqui- 
 unt) quod ca vera sunt ijuae dicimus, non prius 
 permittemus hos loqui, quam deos tuos adoraverint." "
 
 3S2 
 
 Codex AponiYi'iius Novi Tlstamknti. 
 
 Tuni dux, " Aiuk'tisne cuin illis liabcrc conflic- 
 tum, ut si viceritis cos, tuin dcMiuiiii abjiciaiUur .' " 
 Dixcrunt niajici, " /Equiini est, ut sicut nos adora- 
 nius deos nostros, ita adorent et illi." Res))ondit 
 
 ' dux, ** Hoc scilicet conilictus vester ostendet." Ad 
 ha3c iteruin ma<(i, ** Vis videre (iiu[uiunt) potentiam 
 nostrani, ut ])rol)es, quia non ])()terunt loqui nol)is 
 pnesentibus : jube adstare bic (pii sint elocjuentes 
 in linguis, acutissiini in ari^unu-ntis, et clamosi in 
 
 '" vocibus. Et si tunc ausi fuerint nobis praesentil)us 
 loqui, probabis nos esse iniperitissinios." Tunc 
 jussu regis et ducis, onmes advocati prtesto facti, 
 ita sunt a duce admoniti, ut quanta posscnt con- 
 stantia, bal)erent cum bis niagis contcntiones, et 
 
 '* cos a defensionuni proposito, argunu'ntoruni suo- 
 luni i^roposito cxcluderent." Et quuni in pnrsen- 
 tia regis et ducis, cunctorunique subliniium magi 
 lotpuiti essent, omnis ilia advocatio ita nnita facta 
 est, ut nee nutibus, (piod loqui non poterat, indi- 
 
 '" caret. Kt (luum unius fi-re hone transissetspatium, 
 dixere magi ad rrgem, " It scias nos ex Deorum 
 esse nuniero, permittimus eos (piidem locjui, sed 
 ambulare non ])osse." Quod (juum fecissent, adje- 
 ct-runt diceiites, " Ecce n-ddinuis eis gressum, sed 
 
 ' faciemus eos a])i'rtis oculis niliil videre." QuunKjue 
 et boc fecisst'ut, exi)a\ it cor regis et ducis, dicenti- 
 bus amicis eorum, non del)ere contennii bos magos, 
 ne et regi et duci inferant debilitatem in membris. 
 Igitur boc spc'ctaculum a primo mane us({ue ad 
 
 *' horam sextam dum spectatur, advocati mcerore 
 confecti, ad suas reversi sunt quique donios, nimio 
 animi impulsu fatigati. 
 
 Xl\. Dux vero quum baberet amicos apostolos, 
 eis narravit omnia quae dicta, (piaeque facta extite- 
 
 ** rant. Dixerunt duci apostoli, " Ut scias, nobis
 
 XTii. Arpi.f, Hist. Apostolic.e, lib. G. 383 
 
 praesentibus fignienta illorum valere non posse, et 
 ideo timere cos nostram praesentiam, jube advoca- 
 tos ipsos ad iios venire, priusquam ad ipsos vadant, 
 et posteacjuam ad iios venerint, ita ingrediaiitur ad 
 regem, siniilem liabituri conflictuni : et si preevalu- '■" 
 erint eis, turn scias iios ab liis aliquateniis vinci 
 posse." C'onvoeavit igitur dux omiiem illam advo- 
 cationeiH in donio sua, et quasi conipatiens illis, 
 dixit, " Doleo ecpiidem verecundia? vestrae, quam 
 estis intra ri.'gakMU aulain perpessi. Unde sciatis, '" 
 nie invenisse homines, qui vos nioneant et doceant, 
 ut non solum vobis non pr.Tvaleant, sed ctiam a 
 vobis superati discedant." Tunc onmisilla multitu- 
 do advocatorum prostrata duci gratias agens, et 
 eorum singuli c(X?perunt precil)us agere, ut dictum '* 
 facto com})k'ret. At ille protulit eis apostolos Do- 
 mini, Simonem et Judam. ^'ide^tes autem advocati 
 lioiuities vilissima veste indutos, quasi in despectu 
 eorum cccperunt habere personas. Quos facto 
 silentio sic alloquutus est Simon, " Saepissime eve- -" 
 nire, ut intra scrinia a urea et gemmata, vilia quae- 
 dam habeantur inckisa : et intra vihssimas etligneas 
 capsas, sint genuuarum luonilia preciosa reposita : 
 solere etiam vasa puk*herrima aceto repleta execra- 
 tioni et contem])tui subjacere : contra vero, vasa " 
 foedissima in aspectu, vino tamen intus optimo 
 repk'ta, ambitionem sui saporis excitare gustan- 
 tibus, ita ut negk'cta visione contcmptibili quae 
 aspectus offendit, de sola cogitent homines suavi- 
 tate, qua? intrinsecus latet. Imo quicunque (inqui- ^^ 
 unt) alicujus rei cupit esse possessor, non magnopere 
 gestatorium, sed ip>um quod gestatur spectat. Non 
 ergo offendat aspectum vestrum, vilis hie noster 
 habitus, intus enim latent ea, quae jeternam vos 
 faciant et gloriam inveuire, et vitam. Nos quippe ''
 
 3Si CoDKX ArociiYFur.N Xovi Testa mf.nti. 
 
 onines homines de uno patre ct de una niatie nati 
 unuis. Qui (juuni facti esscnt ct ])ositi in ivgione 
 vivoruni, suadcnte angelo invidicC, ])riuvaricati sunt 
 in lege, cjuam a suo conditore susccpeiant, suntque 
 ' scrvi facti ejus, cui suadcnti obtompcravfrunt. 
 Deinde cum ipso angelo, ah ilia vita* ivternjie rep- 
 one, in hujus terra? exilium projecti sunt. Miseri- 
 covdiam tanun nihilorninus Deus et in hac ])artc 
 suani constituit, ut sic iiomo creatorem suum solum 
 
 '" Deum excoleret, ct elementa non adoraret, nee di- 
 ceret ligno quod \\)sv dolaverat, Tu es Deus mens. 
 Keccssit autem a Deo suo homo ; a custode suo ; 
 et, quod majus est, a Salvatore suo ; ut suo pareret 
 ininiico. Hunc autem errorem in hominihus hie 
 
 " an<i;elus j)rince})s invidi;e ideo mitrivit, et nutrit, ul 
 il)se eis dominetur, et faciat de eis, (piod ipse volii- 
 erit : conaturcpie avocare Deum verum, (piem iste 
 angelus timet, a «;enere huinano. Ilac de causa per 
 ma!i;os suos, quando \ oluit iVcit vos tacere : rursus 
 
 ' fecit vos invidere, denicpie fecit vos innnohiles per- 
 manere. Unde, ut prohetis ita esse, venile ad nos 
 et permittile vos ah idolorum cultura recedere, et 
 solum Deum invisihilem adorare ac colerc. Et 
 ([uum hiec feeeritis, imi)onemus manus nostras 
 
 '■ super capita vestra, et slj^num C'hristi faciemus in 
 frontihus vestris. Et si turn non confutavcritis eos, 
 credite nos fallere omnia (pKrcunque asscrinius." 
 
 X\ . Tum universi illi advocati, considernntes 
 rationem veram, prostraverunt se apostolis dicentes, 
 
 " " Facite ergo (puesumus, ne in nobis po^sint lingua"* 
 imjiedire oll'icium, r.ec alicpia in membris nostris 
 im])eflimenta inferre : et sit supra nos ira Dei, si 
 ultra idolis crediderimus." Qufr quum ab advoca- 
 tis (beta essont, procumbentes humi Sancti apostoli 
 
 " Simon et Judas, oravrrunt ad Deum in h.TC verba.
 
 xiii. ABDi.t; llisT. Apostolice, lib. 6. 885 
 
 " Ot'iis Israel, (jui oxinaiiisti ma<^ica fii;menta 
 J am lies ct Mamhres, et dcdisti cos in confusioneni 
 c't iilcera, ct i)erire eos jussisti : sic faciat et hie 
 iiiaiuis tua su])t'r lios niagos Zaroen et Arfaxat. 
 IIos auteni fanuilos tuos, promittentes quod ah* 
 onini cultura idolorutii absccdent, fac fortes et 
 stabiles, et constanter adversus eos insurgere, ut 
 cognoscant omiies, ([uia tu es unus oninipotens, 
 qui regnas in siecula sieculorum." Quumque res- 
 ))()iidissent. Amen ! signatis i'rontibns abierunt. " 
 Ingressi sunt autem cum duce ad regcm. Haud 
 multo post adsunt et magi, tentantes ea, quae antea 
 fecerant, et nulla poterant ratione prievalere. Turn 
 ex advocatis unus Zebeus nomine, dixit, " Audi 
 domine rex, ista stercora abjicienda sunt, et ex tuo '^ 
 regno enumdanda, ne forte omnibus putredinem 
 generent, IlabePit enim secum angclum humani 
 generis inimicum, et ludificant in hoc homines, ut 
 quami)lurimos angelus iste nialus habeat subjectos. 
 Habet autem hos subjectos, qui non sunt Deo '" 
 omni})otenti subjecti. Jam vero idcirco insistebant 
 magi, ut aj)ostoli Sancti hos Deos adorarent : quo 
 facto, Deum verum offenderent, et deince})s ipsi in 
 iliis facilius per angelum ilium malign um sua pra3- 
 stigia exercerent. Denique signum Dei sui in '' 
 frontibus nostris, digitis suis facientes, miserunt hue, 
 ista verba adjicientes, Si post istud signaculum 
 Dei, prgevaluerint artes illorum, sciatis nos quae 
 docenms universa mentitos. Ecce nunc igitur in 
 Dei onmipotentis nomine adsumus, insultamus et '" 
 op})onimus nos niagis : si [)0ssunt, agant, quae 
 hesterno die gesserunt." 
 
 XVI. Qiue quum viderunt magi, indigiiati, 
 nudtitudincm serpentum venire fecerunt. Qua re 
 terrefacti, (pii adcrant, ut apostolos rex vocaret, '' 
 
 49
 
 oSO CoDKX Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 clamarunt. Missis igitur niiiiciis, inox venerunt 
 a})ostoli. Qui implentes pallia sua tie serpontibus 
 miserunt in eosdcm inagos dicentes, " In nomine 
 Domini nostri Jesu Christi non moriemini, sed 
 
 * morsil)US eorum attrectati, dolorum vestrorum 
 mugitiim dabitis." Statinuiue serpentcs coeperunt 
 carnes eorum devorare. Illi autem ululabant, 
 veluti lupi. Qu;e videns rex, et omnes qui aderant, 
 dicebant apostolis, " Permittite, ut magi moriantur 
 
 >" ab eis." At illi responderunt, " Nos missi sumus, 
 a morte ad vitam cunctos reducere, non a vita 
 pr;eci[)itare in mortem." Facta igitur oratione, 
 dixerunt apostoli serpentibus, " Redite in nomine 
 Jesu C'iuMsti ad loca vestra, atcpie omne venenimi 
 
 " (piod in hos magos ini'udistis, auferte vobiscum." 
 Novos itaque cruciatus magi patiuntur, quum 
 serpentes venena sua morsibus renovatis tollerent, 
 sugentes sanguinem eorum. Itaque ablegatis 
 serpentibus, adlocjuuti sunt apostoli magos in 
 
 '" luec verba, " Audite im})ii scripturam Sanctam 
 dicentem : Qui proximo suo pardt jovcam, ipse prior 
 cadit in illam. Vos quidem nobis parastis mortem, 
 nos autem rogavimus Dominum nostrum Jesum 
 Christum, ut vos a morte prifsente eriperet. 
 
 '* Denique qui per multos annos morsibus his ser- 
 pentis affligi poteratis, ecce tertia die transacta, 
 precibus nostris recuperatavobissanitas redonabitur. 
 Forsitan vel sic ab impietate vestra ccssabitis, dum 
 veritatem Dei circa vos exuperare, probare possitis. 
 
 ^^ In istis autem tribus diebus, ideo permittimus vobis 
 dominari dolores, ut poeniteamini pro erroribus 
 vestris." 
 
 XVII. Hasc quum dixissent apostoli, dcportati 
 sunt ad hospitalia magi, ({ui per triduum nee cibum 
 
 " capere, nee bibere uUo modo poterant, sed in his
 
 XIII. Abdi.¥; Hist. Apostouc.e, lih. G. 387 
 
 sola vociferatio dolorihus extorta iiicessabilis extitit. 
 Postea, (luuni jam res in eo esset, iit pariter expira- 
 rcnt iiiaij^i Zaroes ct Arfaxat, accesserunt eos apos- 
 toli, diccntc's, " Non difijnatur Dens habere coacta 
 servitia : ideo fii^ite sani, habentes liberani faculta- '" 
 tern converteiicli a malo ad boniim, et exeiindi a 
 tenebris ad lumen." At illi permanentes in perfidia 
 sua, sicut a facie MattbnLM apostoli fugerunt, sic et 
 ab his duLbus apostolis i'u£i;ientes, ad simulacrorum 
 cultores, per totam Pcrsidis regionem, ut rpostolis '" 
 inimicitias excitarent, ubique dicebant, " Ecce ven- 
 iimt ad vos inimici Deorum vestrorum. Si vultis 
 Deos vestros habere propitios, compellite eos sacri- 
 ficare illis. Si autem nohieritis, saltern interficite 
 eos." 
 
 XVIII. Haec quum ita inter apostolos et magos 
 in Perside gesta t'uissent, rogati a rege et duce bea- 
 tus Simon et Judas, idj eo tempore morabantur in 
 Babylone, facientcs quotidie mirabilia magna, in- 
 luminantes ccccos, surdis reddentes auditum, '" 
 claudicantibus gressum, mundantes leprosos, fugan- 
 tes denique ab obsessis corporibus omnis generis 
 daemonia. Habebant autem secum discipulos multos, 
 ex quibus ordinabant per civitates Prcsbyteros et 
 Diaconos et clericos, et ecclesias multas constitue- '' 
 bant. Factum est autem, ut unus ex diaconibus 
 })ateretur crimen incesti. Erat enim vicinus filiag 
 Satrapa? cujusdam ditissimi hominis, quae perdita 
 virginitate partum edens })criclitabatur. Interrogata 
 autem a parentibus, virum Dei Sanctum et castum '' 
 Euphrosynum diaconmn impetebat. Qui tentus a 
 ]iarentibus puell?e, urgebatur subire vindictam. 
 Quod ubi apostoli audiverunt, venerunt ad parentes 
 puellas. At illi quum adspexissent apostolos, coe- 
 })erunt clamare, et diaconum rcum hujus criminis "
 
 388 CoDKx ArocRYPiius Novi Ti;stamenti. 
 
 acciisarc. Turn ajmstoli, " Qiiando (inqiiiunt) natiis 
 est puer ?" Rcsponderiint ; " Hodie hora diei prima. 
 Diciint cis apostoli, *' Pcrducitc hue infaiiteni, tt 
 diaconuni fjucni accusatis hue paritcr adchicitc." 
 
 ' QuuTiupic in pra-sciitia csscnt, alloquuntur apost^li 
 iiilantt'iii, dicentt'S, " In noiniiic Domini nustii.Iesu 
 Clnisti loquere, et die, si iste diaeonus pra?sumpserit 
 liane iniquitatem." Turn infans al)solutissimo scr- 
 monc ait, " I lie dineonus vir Sanetus et eastus est, 
 
 '" et nuiKpiam in{pnnavit earnem suam." Kursus 
 autcm insi.stehant parcntes ajjostolis, ut de persona 
 infans intenoiiarctm- iiunsti." (jni dixerunt, " Xos 
 innoeentes soIncic dceet, et noeentes proderc non 
 deeet." 
 
 " XIX. Dum Inre Babylonia' t'ierent ab apostolis 
 Domini, intciea evenit, nt dua" tij^rides t'eroeissimK 
 (jua' erant in sinu:ulis eaviis elausa', foite fortnna 
 lil)erata> i'uL^ercnt, et (piidquid in oecursu invenirent, 
 devorartnt. (^uare eonsternatus onmis populus, ad 
 
 '" apostolos Dei eonluiiit. Apostoli antem invoeantes 
 nomen Domini .lesu ("Inisti, jusserunt ut secpieren- 
 tur eos in domum, in (jua manebant. Et per 
 trichnnn ibi manserunt. Va eonvoeantes ibi onmem 
 multitu(hnem, dixerunt, " Anditc omnes lih'i liomi- 
 
 *' num, qui ad ima^nnc-m Dei t'aeti estis, quibus dedit 
 Deus inp^enium, memoiiam, et intellii^entiam, con- 
 siderate I'eras, qua» nnn(piam mansueseere consue- 
 verant, andito nomine Domini Jesu C'hristi, in agnos 
 con versa} sunt : ct homines in tanta adhuc perdu- 
 
 '" rant obstinationc ut non intelhgant, Deos non esse 
 figmenta ha'c aurea et argentea, qua* fhita sunt, et 
 ad arbitrium liominis fal)refacta, vel de lapide aiit 
 ligno seulpta. Dominum antem qui vos creavit, 
 ignoratis, qui dat vobis ])lu\ iam de crrlo, et produ- 
 
 " eit vobis panem dt- terra, et \ imim ae oleum de
 
 xiir. Anni.E ITrsT. Apostot.ic.e, lib. G. 389 
 
 surculis ligni. Ut aiitcm sciatis, quia ipse est veriis 
 Deus, crunt vobis in testimonium tijijrides istre, ut 
 ipsa^ vos admoneant (|Uc)(lanuuodo, ut non alterum 
 colatis deum, nisi Dominum nostrum Jesum Chris- 
 tum, in cujus nomine istae mansucta) facta?, quasi ' 
 oves in medio vestri conversabuntur, vespercautem 
 facto in suam cellulam rcvertentes manebunt. In- 
 terea nos suscepto itinere, reliquas civitates perap;ra- 
 bimus, et provincias, ut Evangelii Domini nostri 
 Jesu Christi pranlicatio cunctis iiuiotescat." Qua? '" 
 quum audirent ex apostolis, flel)ant populi, rogan- 
 tes ut non discederent. Ad quorum petitionem 
 mumi adluic annum ct menses trcsin Perside beati 
 Simon et .Judas remorati sunt. In quo spatio am- 
 plius quam sexaginta millia virorum baptizati sunt, " 
 exceptis parvulis et mulieribus ; baptizato primum 
 rege, cum universis dignitatil)us suis. Prasterea 
 videntes infirmitates vcrbo curari, inluminari caecos, 
 mortuos etiam suscitari in nomine Domini Jesu 
 Cln-isti, universi })opuli crediderunt destruentes '" 
 templa, et ccclesiam exstruentes. 
 
 XX. Ordinavere autem Apostoli in civitate Baby- 
 lonis cpisco})um nomine Ai3i)iA>r, qui cum ipsis 
 venerat a Judaea, qui et ijise viderat oculis suis 
 Dominum : et re])leta est civitas Ecclesiis. Quibus '^ 
 rite omnibus ordinatis,egressi sunt apostoli Persidem. 
 Sequebantur autem cos turbae discipulorura, et CC 
 amplius viri. Circumierunt autem duodecim pro- 
 vincias Persidis, et civitates earum, in quibus quae 
 egerint, et qua? passi sint per annos tredecim, longa '" 
 uarratione scripsit Craton, apostolorum ipsorum 
 discipulus, in decem librorum voluminibus universa 
 comprebendens, qucB Ajiicanus historiographus in 
 Latinam transtulit linguam : ex quibus qui scire 
 voluerit, qui fuerint pvogressus pra^dicationis, vel "
 
 390 CoDF.x ArocRYPiius Xovi Tkstamenti. 
 
 quo t'iiu' iiuinduin Simon ct Jiuhus apostoli n-Ii- 
 qiiLM*itit, ex niultis j>aucii scleii^iiinis. (^iiippe Zaroes 
 ct Arfaxat magi t'acientes scclcra miilta per civita- 
 tcs Persidis, ct diceiites, se esse ex genere deorum, 
 * semper a facie a])o.stolorum fujji^icntes, tamdiii crant 
 in qiiacuiupic civitatc, (piamdiu cojj^nosccrent apos- 
 tolos advenirc. A])()stoli autcm uhiciinqiic fiiisscnt 
 ingressi, dctc<^el)ant scclcra coriim, ct ostcndchant 
 doctriiiam coriim ad inimico liumani pjencris adin- 
 
 '" vcntam. lOrant autcm in Suanir civitatc LXX 
 templorum Pontificcs, qui solcl)ant sint^ulas lihras 
 auri arci^c conscquiciuando solisc]iulascclcl)ral)aiit : 
 id (juod (plater in aiiuo fieri consucvcrat in tcmpori' 
 novonmi, in introitu veris, initio a?statis, autumni ct 
 
 " liycmis. Hos iiritur non pontificcs hac all()([nutionc 
 m;ii(i in a])ostol()s Dei incitavcrunt, diccntes, " \'en- 
 turi sunt duo H(.'l»ra'i, Deorum omnium inimici. 
 (juare ul)i inccpi riiit dicc-re, Dt-um alterum adorari 
 deherc : vos cxclusi i-ritis a facultatil)us vestris, ct 
 
 " contcm])tui populo critis. Alloquimini erf^o popu- 
 luni, ut (puim priniuni lii urbcm intrarint, teneantur 
 ad sacrificandum. Si consenscrint, pacem hal)el)unt 
 cum diis vestris. Si vero sacrificare nolucrint, 
 sciatis illos ad sul)vcrsioncm vestram inicrcssuros, 
 
 " ct depra'dationem ct mortem." 
 
 XXI. Factum est autcm, ut postquam pcrarp-as- 
 sent univcrsas ])rovincias, venirent ad Suanyr 
 civitatem mai^mam. In ([uam ([uum fuissent ini^ressi, 
 ct mansissent apud discipulum suum. ejusdem 
 
 *" civitatis virum, nonn'ne Semiciu, ecce circa lioram 
 primam onuics sinud Saccrdotes cum populo in- 
 numcrabili vencrunt ad jrdes, clamantesad Sennem, 
 *' Produc ad nos inimicos Deorum nostrorum. 
 Cum quil)us si non sacrificavcris diis nostris, inccn- 
 
 ' demus te ct domum tuam, cum ipsis." Intcrea
 
 Xlll. AlJDIK lll.SI Al'O^il'OLlC.E, IVt. t). 391 
 
 k'lUMitur apostoli Dlm, et cliicuiitur (liaiul mora) ad 
 tc'inphiiii Solis. (^uod qiuiin iiii^rcderentur, ccepe- 
 rmit flaiiiari' dicnioDcs, in Energuiuenis, " Quid 
 V()l)i.s ct nobis apostoli Dei vivi .' In ini^ressu vestro 
 flaniniis exiiriinur." Stabat aiitem in una aede ' 
 tc'nii)li ab oricnte ([uadrii^a solis, fiisilis ex argcnto : 
 in alia antcni jude stabat luna i'usilis ex ari^ento, 
 babcns (luadri-^ani similiter boum fusilem ex 
 ariciMito. 
 
 XXII. Ca?pernnt er^n) Pontifices a})ostolis vim '" 
 facere cum pojjulo, ut adorarent eos inibi. Quod 
 animadvertens Judas ad Simonem, " Frater (inquit) 
 Simon, video Dominum meum Jcsum Christmn, 
 vocantem nos." Similiter et Simon rcspondit, 
 " Diu est, quod intueor adspectum Domini in medio '' 
 an^elorum. Nam et dixit milii angelus Domini 
 (juum orarem : Faciam vos egredi de templo, et 
 faciam ipsum tem])lum ruere super eos. Et dixi, 
 Nequaquam, Dumine, non fiat hoc, fortassis erunt 
 aliqui ex his, (jui convertantur ad Dominum." '" 
 Igitur quum hicc secum Hebraeo sermone loque- 
 rentur, a]){)aruit eis auijelus Domini, dicens, " Con- 
 fortamini, et unum e duobus eligite ; aut repentinup.i 
 istorum omnium interitum, aut palmam martyrii 
 vcstri, cum fiducia boni certaminis, expectate." '" 
 Cui respondentes apostoli, dixerunt, " Imploranda 
 est misericordia Domini nostri Jesu Christi, ut et 
 illis propitietur, et nos adjuvet, ut possinuis pcrtin- 
 gere cum constantia ad coronam." Hoc autem 
 apostoli soli quum videreut et audirent, compella- '" 
 bantur a Pontificibus adorare simulachrum Solis et 
 Luniu. Quibus a})ostoli dixerunt, " Facite fieri 
 silentium, ut demus responsum, omni populo 
 audiente." Facto autem silentio, dixerunt, " Audite 
 omnes, et videte. Solem noscimus servum Dei esse, "
 
 392 Codex Apocuyphus Novi Testamenti. 
 
 et Luna similiter praecepto sui Creatoris est subjecta. 
 In ccjeli tanien iirnKinu-nto consistentes, non sine 
 injuria sui in templis includuntur, qui in ca'lo onini 
 seculo patere noscuntur. Et ut intelligatis, quia 
 
 ' simulacln-a eoruni non Sole, sed dajmoniis sunt 
 plena, ego pra^cipiaiu daenionio, qui in Solis 
 siiuulachro latet, et frater nieus jubebit alteri 
 dienionio quod in siniulachro Lun;e vos ludit'icat, 
 ut egrediantur ex eis, et ipsi ea conuniuuant," Et 
 
 '" stupentibus cunctis, dixit Simon ad Solis simula- 
 ehrum, " Pr{rcij)io tibi ludiiicator hujus populi 
 {l;emon ])essime, ut exeas de sinudacbro Solis, et 
 eonnniiuias ipsum, et (piadrigam ejus." Similitei 
 quum biec Judas ad sinudaciu'um Luna3 dixisset, 
 
 " visi sunt ab omni populo duo .Etbio])es nigri, nudi, 
 borribili vultu, et ululantes, diras([ue voces emit- 
 tentes abscedere. Quo facto, irruentes Pontitices 
 et ])opulus in apostolos Cbristi, interfecerunt eos 
 per tunudtuni. lOrant vero ipsi gaudentes et alacres 
 
 " apostoli Dei gratias Deo agentes, quia digni babiti 
 essent, ut pro nomine Domini ])aterentur. 
 
 XXII I. Passi sunt autem die Kal. .Inliarum. 
 Sinud quoque tum ])assus est cum apostolis. Seniles 
 liospes eorum, (pioniam et ipse idolis sacrificare 
 
 '' contempserat. Ipsa autem iiora passionis, (juum 
 nimia esset cceli serenitas, fuli^ura exorta sunt, ita 
 ut trit'ariam templum ipsum scinderetur, a summo 
 tecti iastigio uscpie ad ullinunn i'undamentum. 
 (^uo tempore, et duo, de quibus diximus, magi, 
 
 '" Zaroes et Art'axat, ictu coruscationis adusti, ad 
 carbonem conversi sunt. Post menses autem tres 
 misit Rex Xerxes nuncios in civitatem Suanyr, qui 
 cont'iscarent Pontifices, et corpora Sanctorum 
 apostolorum ad suam transferrent civitatem. In 
 
 " qua extruere ccepit basilicam, octogenos cyclos
 
 xiii. Abuii; Hist. Apostolice, lib. G, 393 
 
 octo aii<j:;ul()iuiii, ct octics octogenos pedes per 
 gyriini C()in})relieiKlenteni, quuni alia esset pedum 
 centum et viginti, fueruntque omnia ex quadra- 
 tis marmoribus signaticis extructa, camera ipsa 
 laminis aureis sut'tixa. In medio autem octo- " 
 goni sarco])luigum corpora beatorum apostolorum 
 portantcm, ex argento puro instituit : factaquc est 
 luijus tabrica? a^dificatio per annos trcs continuos, 
 et consummata die natalis apostolorum, et die 
 coronationis, Kalendas Julii dedicata. In quo loco '" 
 beneficia consccpiuntur, (jui credentcs in Dominum 
 Jesum Christum, illuc mcruerint pervenire. 
 
 LIBKK SEPTIMUS. 
 
 De rebus gestis a beato Matth.eo apostolo et 
 evangelista. 
 
 I. MattluL'us cognomento Levi, et Alpliaei filius, 
 ex publicanorum ordine fuit : atque eo in munere 
 vocatus a Domino nostro Jesu Christo, in discipu- '" 
 lorum ejus numerum venit : postremo ad apostolatus 
 culmen adscendit, ante sublevationem Domini in 
 caelum prceter coeteros muncris apostolici socios, 
 peculiare niliil gessit. Sed postquam Spiritum 
 Sanctum inluminatorem una cum casteris accepisset, '" 
 et in orbem terrarum ad praedicandum Evangelium 
 esset directus, ^^^tliiopiam is in divisione provinciam 
 suscepit. In quam pi-ot'ectus ipse, quum in civitate 
 magna quae dicitur Naddaver moraretur, in qua 
 rex /Eglippus sedebat, contigit ut duo magi Zaroes " 
 
 50
 
 394 Codex Apocrypuus Xovi Tkstawenti. 
 
 et Arphaxat siniul csseiit, (jui legem miris niodis 
 liulificabant, ut se Dcos esse, reiiiota ambiguitate, 
 crederet. Et credebat eis rex omnia, et omnis 
 populus non solum memoratae urbis, sed ex loncfin- 
 ' qiiis etiam regionil)iis /Ethiopi.T veniebant quotidie, 
 lit adoraient eos. Faciebant cnim subito bominum 
 gressus figi, et tamdiii immobiles stare, quamdiu 
 ipsi voUiissent. Simibter et visus liominiim, et 
 auditus, a sue officio refrenabant. Iinj)erabant 
 
 '" seq)entil)us ut percuterent, quod et Marsi facere 
 Solent: et ipsi inenntatulo uuiltos eurabant. Et ut 
 dici vulgo solet, Mabguis major reverentia exbibetur 
 ex timore, quam l)enignis ex amore : sic et ilb 
 venerabiles ai)ud .Etbiopes, in mngno diu pretio 
 
 " fuerunt. 
 
 II. Verum (ut sa?pe dictum est) curam Deus 
 liominum gerens, Mattlianun contra bos apostolum 
 misit. (^ui ingressus civitatcm, ccepit detegere 
 ])r.x'stigias illorum. Onmes enim quos illi figebant, 
 
 '" bic in nomine Jesu Clnisti solvebat : quos ilb 
 exccrcabant, bic inluminabat : quibus illi auditum 
 tuU'rant, iste reddebat. Serpentes etiam, (pios ad 
 percutiendos bomines excitabant, bic convertebat 
 in solum, et jK^rcussiones eorum facto signo Domini 
 
 ^ ])(.rcurabat. Ilunc quum vidisset /Etliiops eunucbus 
 Candacis nomine, qui fnerat a Pbilippo apostolo 
 Diacono baptizatus,])rocidit ad pedes ejus,et adorans 
 dixit : Quia lespexit Deus civitatem istam, ut 
 liberaret eam de manu duorum magorum, quos 
 
 '" })utant stulti liomines Deos esse. Is suscipiebat 
 a])ostolum in donunn suam, et veniebant ad eum 
 omnes, qui erant amici Candacis eunucbi, et 
 audieiites verbum vita' ciedel)ant ("bristo Jesu 
 Domino. Et ba])tizabantur (juoticbe pbnimi. vi- 
 
 ' dentes quod onmia qua? magi faciebant uiala
 
 Mil. Abdi.k llisr. Afostolic.e, lib. 7. Sdl 
 
 hominibus, lure Dei discipulus evacuaret. Illi enim 
 ideo viilnerabant ([uos poteraiit, ut vulnerati, ipsos 
 evocarent ad curaiii : quique ideo curare piitabantur, 
 quoniam a Iresione cessabant. jMatthgeiis autem 
 apostolus Christi, non solum hos curabat, quos illi ' 
 hudebant, sed etiam onuies qui ad euui ferebantur, 
 et fuerant iufirniitatibus diversis obscssi. Praedi- 
 cabat auteni po})ulj veritateni Dei, ut omnes mira- 
 rentur eloqueiitiam ejus. 
 
 III. Tuin Caudacis eunucluis, (pii eum susceperat " 
 oniui aft'ectionc, iuterroi^avit eum dicen^, " Obsecro 
 te, ut digneris iudicare mibi, cjuouiodo quum sis 
 Hebra^us, uosti Gnucam, .Egyptiacam et ..^thio- 
 picam sermocinatiouem, ita ut hi, qui iu his regiouibus 
 nati suut, non pos.sint tarn bene sermocinari." Res- '^ 
 pondit apostolus, "Totus mundus unam sermoci- 
 nationem babuisse omnium hominum dignoscitur. 
 Sed nata est prjrsumptio omnium hominum talis, 
 quae eos turrim tantae magnitudinis facere hortaretur, 
 ita ut cacumen ejus pervenisset ad coelum. Hanc -" 
 pra&sumj)tionem Deus omnipotens hoc ordine 
 repressit, ut alter alterum turn non potuerit loquen- 
 tem advertere. Facta sunt autem plurima linguarum 
 genera, et divisa est ilia conspiratio, qu^e per unam 
 linguae intelligentiam consistebat. Bona quidem '' 
 fuit ea voluntas, ut fieret turris, cujus cacumen 
 perveniret ad coelum : sed mala fuit praesumptio, 
 quae non Sanctis meritis ire volebat ad sancta. 
 Veniens autem filius Dei omnipotentis, ostendere 
 voluit, ([uo ordine a?dificando perveniremus ad ^^ 
 coelum : et nob's duodecim discipulis suis misit 
 Spiritum Sanctum de coelo, quum sederemus in uno 
 loco, venitque supra imumquemque nostrum, et 
 inflammati sumus sicuti ferrum inflammatur ab igne. 
 Post ha?c quum a nobis pavor simul et splendor '^
 
 ."390 Codex Apocrypius Xuvi Tlstamenii. 
 
 discessisset, coepinuis variis linguis loqui Gentibus. 
 ct magiialia nativitatis Christi adnunciarc, quo 
 ordine sit natus nnif;cnitu.s filius Dei : cujus oricfi- 
 nem ante sapciila nemo novit. Qualiter vero sit 
 
 ' natus ex utero Marine virj^nis, adnuncians atqiie 
 intimans nol)is, et ah intacta vir<^ine lactatus et 
 ablactatus, et enutritus atcjiie eruditus et haptizatus, 
 et tentatus et passus, et niortuus et sepultus, et 
 die tertio resuvre.xit, et in ccrlos ascendit, ut ad 
 
 " dextrani Dei onjnipotentis sederet, unde sit venturus 
 judicare omne seculuni per igneni. Non ergo, ut 
 tu putas, istas tantuni (piatuor, sed onnn'nin Cien- 
 tiuni etiani linguas seinius, ((pii ejus discij)uli sumus, 
 Jesu crucifixi) non niediocriter, sed perfecte. Et 
 
 " ad (iuaincun(iuc genteni ])ervenire potuerimus, jam 
 loquelam ejus pert'eete eognoseimus. Nune vero 
 ?cdifieatur turris non dc lai>idil)n?;, sed de virtutibus 
 Chiisti, omnil)us qui l)a])tizantur in nomine Patris 
 et Filii et Spiritus Saneti : aperiturquc eis turris, 
 
 " quam C'hristus cxtruxit : et per ipsam tamdiu 
 jcdificantes adscendunt, uscpie (pio ad ccrlorum 
 regna ])ertingant." 
 
 1\'. 1 1 JVC et his simiha multa mystico sernione 
 apostohis quuni dissereret, venit qui diceret, 
 
 " ma^^os illos cum singuhs draconihus ad venire. 
 Dracones autem crant galeati, et fhitus eorum 
 Hammiferum ardoreni emittebat, sulplnu-easque 
 spavgehant auras e narihus, quorum odor homines 
 interi'icichat. Quir (punn audivisset Mattlueus, 
 
 ' consignans se, securus coepit in occursuni illis 
 prodire. Prohihebat autem ilhmi Candacis, clausis 
 ostiis, dicens, " Per fenestram cpifrso, si videtur, 
 loquere niagis istis." Dicit illi apostolus, '* Tu 
 mihi aperi, tu milii aperi, et per fenestram tu 
 *' eonsiderahis magorum i^torum audaciam." Itac^ue
 
 Mil. Ahdik Hist. Apostolic.e, lih. 7. 397 
 
 apcrto ostio ai)ostolii.s niox iit ef]jressus est, ecce 
 obviam illi duo magi, singulos dr.icoiios ante se 
 lial)eiites, veniebant. Turn vero ut appropinquanint, 
 aml)o dracones ante pedes a})ostoli obdormivcriint. 
 \'A dieit apostolus niagis, *• Ubi est ars vestra ? ' 
 potestis, excitate eos. Ego autem si non rogassem 
 Dominuni meuni Jesuni Christum, omnem furorem, 
 quern in w\q exacuistis, in vos retorsissent. Sed 
 quousque omnis po])ulus conveniat, lii obdormiunt. 
 Et quia nullus accedere luic ausus est, ego excitabo '" 
 eos, et jubebo illos redire ad locum suum, cum 
 omni mansuetudine." Conabantur autem interea 
 arte sua magica excitare eos Zaroes et Arpbaxat, 
 et non poterant necpie oculos a})erire, neque penitus 
 commovere quidcpKun. Ilogabant autem populi, '' 
 dicentes apostolo, " Uogamus te, Domine, lit liberes 
 populum et civitatem ab bis bestiis." Ad quos 
 apostolus, " Nolite timere (inquit) ego faciam eos 
 hinc cum omni mansuetudine abscedere." Et 
 conversus ad dracones, dixit, " In nomine Domini '" 
 mei Jesu Cbristi, qui conceptus est ex Spiritu 
 Sancto, et natus de Maria virgine, quem tradidit 
 Judas Pharisaeis, et illi eum crucifixerunt : quique 
 post crucem sepultu>, tertia die resnrrexit a mortuis, 
 et conversatus nobis per quadraginta dies, docuit '' 
 nos ea, quae ante })assionem docuerat, commemorans 
 universa qua? dixerat : et qui denique post quadra- 
 ginta dies videritibus nobis ascendit ad ccelos, et 
 sedet nunc in dextra Dei Patris, unde venturus est 
 judicare vivos et mortuos : in ipsius inquam nomine " 
 et virtute, suscitemini. Et te adjuro, Spiritus, ut 
 cum omni mansuetudine facias eos redire ad locum 
 suum, ita ut nullum contingant, nullum Ijedant, 
 neque hominem neque quadrupedem, neque volu- 
 crem." Ad banc vocem elevantcs capita serpcntes '*
 
 30S Codex ArocRYPiirs Xovi Testamenti. 
 
 coepcrunt ire, at<[uc apcrtis portis egrcssi publice et 
 oniiiil)Us videntil)iis, luiiiqiiam aniplius comparue- 
 rimt. 
 
 V. Quo facto, apostolus populum ita alloquutus 
 
 ^ est, " Audite, fratres et filii, et omnes qui vultis 
 liberare aninias vestras a vcro dracone diabolo. 
 Propter vestrani saluteni niisit me ad vos Deus, ut 
 relicta vauitate idoloruni, ad ipsum convertaniini, 
 qui vos creavit. Dcus auteni quaudo fecit liomineni 
 
 "■ primuni, posuit euni in paradiso deliciaruni, cun 
 uxore sua, quani de costa ejus fecerat. Porro 
 paradisus deliciaruni eminet omnibus montibus, et 
 \ icinus est ccclo : neque babet alicjuid in se, quoi 
 possit esse saluti bominum inimicum. Non ave: 
 
 " terrentur ad sonitum hoinim's et adspectum, non 
 spinas nascuntur et tril)uli, non ibi ros;e marcescunt. 
 non lilia, uou aliqui ibi ])raDtereunt flores, non labo' 
 faticjationibus sul)jacet, non infirmitas aliquasanitat 
 succc'dit : tristitia et fletus et mors ii)i })enitu 
 
 '" locum uon babent. Aurac enim quae ibi sunt, 
 blandiuntur potiiis, quam perflant, et a'ternitatem 
 naribus iiif(>runt. Nam sicut tbymiamatis funuis 
 excUulit ])utores, ita nares ibi vitam exspirant 
 £Etcrnam : c[une non permittit bominem necjue fati- 
 
 " gationem incurren*, nee dolorem, sed semper 
 aequalem, seinptr juvenem, semper Igetum, et semper 
 inunobilem })ermanere. Sonant il)i organa angelo- 
 rum, et voces nullifluiv auribus iiiferuntur. Serpens 
 ibi locum non liabct, non scorpio, non ])balangius, 
 
 '" non musca aliqua saluti bominis inimica est. 
 Famulantur ibi bominibus leones et tigrides et 
 pardi : et quidcjuid jusserit homo avibus aut feris, 
 quasi cbarissimo et dilecto Dei, mox obtemperant 
 cum reverentia jussionis ejus. Quatuor quoque 
 
 *' flumina inde fluunt : unus fluvius dicitur Geon, 

 
 xiii. Abdi.k Hist. Apostolic.e, lib. 7. 399 
 
 spcuiulus Pliyson, tertius Tigris, et quartus Eu- 
 phrates. Hi onini genere pisciuiu abundant. 
 Nullus ibi est latratus canuni, nullus leonum 
 rugitus : omnia blanda sunt, omnia mansueta, 
 omnia (piieta. Xunquam ibi facies coeli nubium ' 
 tegminil)us obumbratur, nmiquam ibi fulgm'a 
 coruscant, mnuiuam tonitrua concrepant : sed est 
 ibi exultatio sine line, ct i'estivitas quae terminum 
 non habet. 
 
 \'I. Quamobrem vero paulo ante memoraverim, '" 
 (juod il)i serjH'Us penitus non esset, causa est, quod 
 per ipsum ajigelus invidiam suam exercuerit, et 
 pro})terea a Deo maledictus, in loco benedicto 
 maledictus habitare non ]K)test. Livor autem 
 angelo bine natus est, quia vidit imaginem Dei in '" 
 bomine extitisse : et cpioniani bomini possibile esset, 
 ut in hac region e beata cum cunctis animantibus 
 loqueretur. Hinc angelus, qui ex se concepit invi- 
 diam, per potentiam angelicam serpentem ingressus, 
 suasit uxori Ad.t, ut de pomo arboris manducaret, " 
 quod Deus fieri sub interminatione mortis prohibu- 
 erat. Posthaec etiam uxor quum deliquisset, seduxit 
 virum. Quumque ambo praevaricatores existerent, 
 hue in istam terram, aridam et desertam, exilio 
 ablegati sunt, projccti de regione vitae in regionem '' 
 mortis : ipse vero auctor sceleris simul in serpente 
 inventus, maledictionem aeternam accepit. Hujus 
 rei conditionisque hominnm misertus ipse Dei filius, 
 qui in praecepto Patris sui hominem fecerat, pro 
 nostra fragilitate, dignatus est bominis assumere '" 
 formam, non amittens suam deitatem. Atque hie 
 est homo Jesus Christus, qui recuperavit iteruni 
 ilium hominem ; et diabolum, patiendo crucem, 
 vicit : praeterea irrisiones atque insultationes 
 tolcrans, vicit etiam mortem moriendo, ut paradisum ''
 
 too Codex Apocrypuis Xovi rKSTAMENTi. 
 
 resurgeiulo a])eriret. Jam iit neniini fieret dubium, 
 illiic onines in C'liristuni cndcMites intrave, ])iinio 
 latroiuMii ipsiini Cliri^tus iiuluxit : cui, in ligno crucis 
 positus, lij(!uim ])in[^vaiicationis excussit, caeterisque 
 ' omnibus paiiubsiun animalius Sanctis, de boc corpore 
 exeuntibus, aptruit. l)L'ni(pK' in die novissima 
 resurgentibus, ctiam regna coelestia ut intrare 
 valeant, patefccit. Jam igitur, ([iii modo vult ad 
 vitam, is currat, ct ad paradisum redeat, licet : 
 
 '" unde pater noster carnalis Adam foras missus, in 
 isto nos omnes generavit exibo. Contra a])fruit 
 nol)is Dominus Jesus paracbsi januas, ut ad patriam 
 ilhim revertanuis, in (pia mors b)cum non babet, et 
 in (|ua ju_ue gaucbum perseverat." 
 
 " \1I. (^uum luec et similia locpieretur apostobis, 
 ecce tumuhus bictuosus subito ortus est, in quo 
 regis fibus mortnus pbmgebatur. Ad cnjus tunus 
 stabant magi, (pii cjuum non ])ossent suscitare eum, 
 conabantur regi jx-rsuadere, bunc a diis raptum 
 
 " esse in colk'gium suum, ut sit unus ex diis, cui 
 oporteat et sinudacluum t'abricari, et tem])hmi. 
 Qu.'c cjUum au(bvisset Candacis eunueluis, ingressus 
 ad reginam, dixit ilH, '* Istos cpiidem magos jubeto 
 custodiri : tum vi-ro rogo te, ut veniat ad nos 
 
 " apostobis Dei Mattb;rus. Et, si ipse eum nobis 
 resuscitavcrit, istos vivos incendi curabis, quia 
 omnia mala per ijysos in eivitatc nostra eveniunt." 
 Tunc missis sunt ])er C'andacem, virum bonoratum 
 a latere regis ali(pii, qui rogantes apostolum cum 
 
 " bonore introduxerunt ad regem. Ingrediente 
 autem Matthieo, prostravit se I'^ujibcenissa regina 
 i^tbiopum ad genua ejus, et dixit, " Agnosco te 
 apostolum a Deo missum ])ro salute bominum, et 
 ejus esse discipnlum, fpii mortuos suscitabat, et 
 
 *' omnes asgritudines al) bominibus suo imperio pel- 
 
 !
 
 xiii. ABDi.t: Hist. Apostouc.e, lib. 7. 401 
 
 U'l)at. Nunc ergo vcni, ct invoca nonien ejus 
 super defiinctuni filium meum : et credo quod si 
 hoc feceris, reviviscet." Dicit ei apostolus, '' Atqui 
 prasdicationem Domini niei Jesu Christi, adhuc ex 
 ore meo non audivisti : et quomodo dicis, credo ? * 
 Ideoque scias, filium tihi tuum reddi." Ingressusque 
 e.\j)andit manus suas ad ccelum, ct dixit, " Deus 
 Ahraliam, Deus Isaac, Deus Jacob, qui ad restaura- 
 tionem nostram, unigenitum filium tuum de coelo 
 ad terras misisti, (pii nos ah errore converteret, et " 
 te nobis virum Deum demonstraret, memor esto 
 dictorum Domini nostri Jesu Christi fihi tui. Amen 
 (lico rohis, quia o/nnia quop in nomine meo pet'ierifis a 
 Patre meo, dalui vohis. Vt cognoscant ergo gentes, 
 quia prirter te non est alius omnipotens, et ut vera '* 
 sit h;cc assertio oris mei, excitetur puer iste." Et 
 ad})rehendens manum defuncti, ait, ** In nomine 
 Domini mei Jesu Christi crucifixi, exsurge Euph- 
 ranor." Et confistim exsurrexit puer. Ad hoc 
 factum expavit cor regis, et statim jussit deferri ei '" 
 coronas, et puqiuram. Et praecones misit per civi- 
 tatem, et diversas provincias .Ethiopian, dicentes, 
 " Venite ad civitatem, et videte Deum in effigie 
 hominis latentem." 
 
 VIII. QuunKjue venisset onnn's multitudo cum" 
 cereis et lapidibus, et cum thymiamatc, ac diverse 
 sacrificiorum ritu, MatthiEus apostolus Domini hac 
 voce omnes allocpiitur, " P^go Deus non sum, sed 
 servus Domini mei Jesu Christi, filii Dei omnipo- 
 tentis, qui me misit ad vos, ut relicto errore '" 
 simulachrorum vestrorum, ad verum Deum con- 
 vertamini. Quod si me, hominem similem vobis, 
 })utatis Deum, quanto magis hunc Deum debetis 
 credere, cujus me servum esse confiteor, in cujusque 
 nomine ego mortuum hunc regis filium excitavi ? ''
 
 402 Codex Apockyphus Novi Testamenh. 
 
 Et nunc omnes qui capaccs tarn evideutissiina.' 
 rationis estis, aurum et coronas aurcas, et argentum 
 al) oculis meis tollite, et iis divenditis tenipluni 
 Domino exstruite, atque ibi congiTgemini ad audi- 
 
 ' euduni verl)um Domini." Quo audito, intra triginta 
 dies undecim millialiominum congregata,fabricant('s 
 Ecclesiam sanctam consummaverunt. Et vocaA it 
 nomen templi Mattlutus llesurrectio, quoniam ])er 
 resurrectionem occasio aediticationis extiterat. 
 
 '" Sedit autem in Ecclesia ilia Matthaeus annis XXII 1. 
 et constituit Presl)yteros ac Diaconos, et per civi- 
 tates et castella ordinavit Episcopos, et multas 
 construxit per loca divcrsa Ecclesias. Et bapti- 
 zatus est rex /Eglippus et regina lMipb(rnissa, et 
 
 '^ filius ejus qui suscitatus erat Eu})luanor : et filia 
 ejus Iphigenia ba])tizata, et virgo Christi permansit. 
 Interea magi timentes,fugerunt ad Persas. Ca'terum 
 longum est narrare, quaiiti cteci inluminati, quanti 
 paralytici curati, quot denique a daemoniis liberati, 
 
 '° et quot mortui suscitati ab apostolo fuerint. Adeo 
 Clnistianissimus rex iste tuit, et gloriosissima ejus 
 conjunx, dcvotus quoque omnis exercitus ct ])opu- 
 lus yEtbiopia\ I"]sset autem longum recensere, 
 (juomodo omnia sinudacra, onmiaque teinpla 
 
 " destructa sunt : qua? omnia propter copiam rerum 
 pra^teriens, ([uo ordine passionem sanctam cele- 
 braverit, retexam. 
 
 IX. Non multo post enim rex i^glippus scnectute 
 expleta, ])errexit ad Dominum, et accepit Hyrtacus 
 
 '" rex adclj)bus imperium ejus. Hie quum vellet 
 accipere Ipliigeniam i'iliam defunct! regis uxoreni, 
 jam Christo dicatam, et qute Sacrum velamen 
 acceperat de manu apostoli, praeposita jam virginum 
 amplius (piam ducentarum, sperabat turn rex 
 
 " Hyrtacus, cpiod per apostolum posset ejus animum
 
 XIII. Abdi.e Hist. AposTOLiCiE, lib. 7. lO'i 
 
 coiiimovore. Quare coepit cum Sancto Matthaeo 
 agere, dicens, " Diniidiuin regni mei accipe, tantuni 
 lit I])liigeniLim queaiii matrimoiiio meo copiilare." 
 Ciii i3eatiis apostolu.s ait, " Jiixta boniim propositiim 
 praedecessoris tui regis, qui omni die sabbato con- * 
 veniebat, iibi verbuin Domini ]n'?cdicabam, jube 
 illic et tu convenire univevsas virgines, quae cum 
 Iphigenia sunt : et audies coram populo, quantas 
 laiides, c't (jiianta bona de bono conjugio loquar, et 
 quemadmodum satis Deo accepta sint sancta con- '" 
 jugia." Quo audito Hyrtacus gratulatus est, et jussit 
 congregationi illic interesse etiam Iphigeniam, 
 quasi audituram ex ore apostoli, ut conjunx fieri 
 Hyrtaci consentiret. 
 
 X. Facto autem in congregatione magno silentio, '^ 
 aperiens os suum apostolus dixit, " Audite sermonem 
 meum, omnes filii Ecclesiae, audite et intelligite 
 omnia qiuc auditis, ut mancant scripta in cordibus 
 vestris. Deus vcster nuptias benedixit, et ipse 
 permisit amorem corporibus dominari in sensibus -" 
 carnis, ad hoc, ut vir diligat uxoreni suam, et mulier 
 diligat virum suum. Ecce autem vidimus frequenter 
 evenisse, ut uxor virum suum execretur usque ad 
 interitum, et venenum, et gladium, et repudium. 
 Similiter et vir suaa conjugi molitur, quum sit carnis " 
 tiinta charitas, ut stimulet mentis incensum. Porro, 
 quid si non esset iste stimulus amoris in carne 
 conccssus ? Ergo hie stimulus si cum amore Dei usum 
 suum exhibeat, et amore liliorum vir mulierem 
 accijiiat, et muher virum, bonus est, et non est '" 
 contra prceceptum Dei : ita tamen, ut mulier alterum 
 virum penitus nesciat, similiter et vir omnino alteram 
 foeminam perhorrescat. Dei enim regula si ciisto- 
 ditur a conjugibus, a sorde commixtionis eos 
 mundat. Sordes autem sunt corporum, quie a Deo '*
 
 401 Codex Apocryphis Novi Tkstamenti. 
 
 lavantur ])cr t'lecmosyiias et opera misericordia? : 
 noil criniina, ((lue non lavantur, nisi per lachrynias 
 pcrnittMulo. Conjui^um ergo conunixtionis j)ollu- 
 tioneni hahet, crimen non hahet. I)eni(jue diel)us 
 
 * certis sive (juadrai^esinia', sive leptinioruni jeju- 
 niornm teni])oril)us, tain al) edacitate caniium, ([uani 
 coniniixtione corpornin, (jni non ahstiiuu'rit, non 
 pollutionein soluin, sed etiain siinul crimen incurrit. 
 Ne([uc vero niandncare crimen est, sed inconi^rue 
 
 '" manducarc ])eccatum est, et crimen. Denicpie si 
 alitpiis ])riiis cibnni carnalem accipiat, et postea 
 ipso die, (juo jam cil)o naturali refect ns est, cil)um 
 spiritalem prjrsumat, ex utrcxpie cibo reus criminis 
 et inlionestatis et ])ra*sunitionis efficitur, non ideo 
 
 " (juia manducavit, sed (piod contra ordinem, et 
 contra justitiam, ct contra rcf^nlani Dei, cibo carnali 
 ]irins refectus est. Non eri^o renin facit aliqna 
 oj)erati() liominum. sed irrationabilit.'us ejus oj)eris, 
 suiun (!;iinnat anctorem. Denitpie et honiicidas 
 
 '" sa'pe vidimus statuas et im;'i;ines adorare : liomici- 
 dani utifpie, fjui liominem pacis inimicum, aut 
 barl)arum, aut latronem occiderit, non ibi jam quia 
 lioc boinicidium bonum est, erit bonum liomicidiimi 
 liominis inuoceiitis. Frccpienter etiani et meiida- 
 
 " cium, quum prr naturam suam malum sit, bonum 
 fieri videtur ex causa. Nam si tc ab inimico tuo 
 volenti tc percutere, possis ali(jua ratione al)scon(l('rc, 
 et illc oinnino (juonam deveneris quacrat, tum tu 
 non solum ncgare, sed etiam pt-rjurare consuevisti. 
 
 *" Ibi duo (juideni mala sunt, meiidacium et j)erjuii- 
 um : et utracpie tiunen mala, bonum prorumpere 
 probantur in fructum. Dens autem non arete 
 nostri operis circumscrij)sit limitcs cjuasi dicas. In 
 judicio ejus timui mentiri, ideo bominem tradidi : 
 
 ** aut si dicas, Timui perdere numum, ideo damnum
 
 Mil. Ahdi.k Hist. Apostouc^s, lib, 7. iU5 
 
 imnicnsi i^ondcris ami iiicurri. Non er<^o sunt 
 ali(iua opera sic mala, soiii))t'r ut per natiirani mala 
 sint, sed i)er iiitL'm])iMantiam nostram. Nam si 
 pruL'sumat sacramcntoruni mysteria sumere is, qui 
 nondum est cadesti acpia })erfusus, rem bonam '" 
 convertit in crimen, et inde reatum aeternas poenae 
 incurrit,undea reatu letenue ])tx?na' potuerat liberari. 
 Ita et nnptiarum bona, cjuum a Deo benedicantur 
 conjut^ia, a Deo sanctil'icentur, ac per Sacerdotum 
 benedietiones a Deo s])eeialiter consecrentur, viden- '" 
 tur ali(|uibus alicjuam babere divinie indignationis 
 offensam." 
 
 XI. H;vc dicente Sancto Mattbaeo, rex Hyrtacus 
 clamosis laudibus cum suis comitibus perstrepebat : 
 existimans euni h;ec idco diei're, ut animum Ipbi- '* 
 genia' ad ejus conjugiuin inclinaret. Sed postquam 
 diutissime clamatum est in ejus laudem, sermonem 
 a))ost()lus rej)etit, et Taeto silentio, dixit, " Videte, 
 filioli et fratres. in ciuantum noster sermo proruperit, 
 ut etiam bomicidium bonum posse fieri probaremus. '" 
 Quum bic occiditur, ([ui si non esset ipse solus 
 occisus nocens, multos ])otuisset occidere inno- 
 centes : sicut est occisus Golias, et sicut est occisus 
 Sisara, sicut occisus est Aman, sicut est truncatus 
 Holofernes et sicut denique sunt occisi cum laude, '' 
 qui vestris sedibus inimicabantur et regnis : sic ergo 
 et matriinonia dum co))ulantur,boni oj)eris honestate 
 omantur, si sancte, ct juste, et integre et inrepre- 
 bensil)iliter copulentur. Nam si hodie desponsatam 
 regis servus regis usurpare audeat, non solum " 
 offensam, sed etiam crimen tam grande incurrisse 
 dignoscitur, ut merito vivens tradatur flammarum 
 incendiis : non ideo quidem, quia duxerit uxorem, 
 sed cpiia sponsam regis sui accepisset. Ita etiam 
 tu, O fili carissime rex Hyrtace, sciens, Ipbigeniam "
 
 1 
 
 'iOG CouEx ArocRYi'iiUs Novi Testamknti. 
 
 filiani reikis decessoris tui, sj)()nsani reii^is cct'lestis 
 esse eftectani, et sacra vclaminc consecratani, 
 quoniodo quieso poteris sponsam potentioris te 
 tollere, et tuo cam matrinionio copulare I " Ad 
 ' liiinc scrmonem Hyrtacus rex, qui per sin^ulas 
 dictiones apostoli laudator extiterat, ira accensus 
 abscessit. 
 
 XII. Apostolus vero intrepidus et constans, eo 
 nia<(is etiam alacrior, relicjuum scniioneni prosequu- 
 
 '" tus est, dicens, ** Audite me, qui timetis Deum. 
 Rex terremis pauci temporis domiuationem hal)ere 
 co^noscitur, rex autem ccelestis «rternum im])erium 
 tenet. Et sicut inenarrabilia *,Mudia habere faeit cos, 
 cjui fidem suam i))si custodiunt : ita inenarrabilibus 
 
 " tormentis illij^at cos, cjui a fide ejus et sanctitatc 
 disceduut. Quod si titnenda est ira regis ofiensi, 
 multo (juidem mau^is c(elestis reikis offeusa metuenda 
 erit. Nam ira bominis, sive sup[)liciis, .sive iguibus, 
 sivc ferro coerceat, in tormenta tem])orum desinit : 
 
 '" ira autem Dei ;vternas «;eheuna? peccantii)us flam- 
 mas accendit. I lule Dominus et ma{j,ister Jesus 
 C'hristus pncscius futurorum dixit : Apiid re<i;es 
 sfahifis, (jut (jiiiini jldtrcllaverint out occ'idcriiit voSy 
 j)osf Iiccc nun hahcnf ijiiod jdccrc. Kt idi'o duo vohis, 
 
 '' nan t'lnuwrit'ts cos : ///inn antcm timctc, (jin post(iU(tm 
 occidcr'tt, pot est at cm It a bet pcrdo'c, ct In gchenna/n 
 nt'tttcrc : d'ico rohts, Itttnc ttntctc.^' 
 
 XIII. Tunc Iphij^enia prostravit sc coram omni 
 ]>oj)ulo ad pedes apostoli, et dixit, " Obsecro te per 
 
 '" i[)sum, eujus apostolus es, ut imponas super me et 
 super hits virgines manus, ut per verbum tuum sint 
 Domino conseerata\ut possimusevadere minas illius, 
 qui adliuc vivcnle patre nuo et matre, multa miua- 
 batur, et multis minis terrebat nos, multis(pie 
 
 '' muncrilnis invitabat. Si hoc viventibus illis aude-
 
 XIII. Abdi.e Hist. Apostolic.e, lib. 7. 407 
 
 l)at, quid modo t'acturuiii putas, iibi regnum jam in 
 nianibus habct?" Turn apostolus, confidentiam 
 liabt'iis in Doniiiuun suuni,ct uiliil penitus Hyrtacum 
 nictut'bat : et iiu})oiR'ns vclaiuen super caput ejus, et 
 supra capita omnium virj^inum quae cum ea erant, ' 
 banc benedictionem dixit, " Deus ])lasmator cor- 
 porum, aflliitor ar.imarum, qui uunquam spernis 
 letatem, non sexum reprobas, uon ullam conditi- 
 onem gratia tua ducis indignam, sed omnium 
 .•tM[ualis creator es ct rcdemptor : tu bas fanudas '" 
 tuas, quas ex omni numero gregis bonus pastor 
 eligere, at([ue ad conservandam coronam perpetuas 
 virginitatis, castimoniam conservare animae dignatus 
 es, tua? protectionis scuto circumtege : ut quas ad 
 onuie opus virtutis et gloriae, magistrante sapientia '* 
 })nrj)arasti, et vincentes carnis illecebras, et licita 
 connubia recusantes, insohibilem fibi tui Domini 
 nostri Jesu Cbristi copulam mcreantur. His, peti- 
 mus, Domine, arma suggeras, non carnalia, sed 
 Spiritus virtute potentia, ut te muniente earum^" 
 sensus et membra, in earum corpore non possit 
 dominari peccatum : atque sub tua gratia vivere 
 cupientibus, nibil sibi defensor malorum, et inimicus 
 bonorum, de liis vasis jam tuo nomini consecratis 
 prasvaleat vindicare. Omnem etiam genuinum ^' 
 calorem imber gratije tujL' coelestis extinguat, lumen 
 vero per]:)etuae castitatis accendat. Facies scandalis 
 pudica non pateat, nee incautis occasionem prasbeat 
 negligentia delinquendi, sitque in eis cauta virginitas, 
 et ornata pariter, et armata fide integra, spe certa, '° 
 et charitate sincera : ut praeparatis animis ad con- 
 tinentiam virtus tanta praestetur, quae superet 
 diaboli universa figmenta : atque, contemnendo 
 praesentia, futura sectentur, jejunia epulis carnalibus 
 praeferant, et lectiones sacras conviviis et potati- "
 
 40& Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 onibus antepoiiant. Ut orationibiis pastjc, et 
 eriiditionibus expleta?, inluminata^ vigiliis, opus 
 gratins virginalis excrceant. His virtutum armis 
 has tuas interius extcriiisque communiens, praesta 
 
 ' inoffensum cursuni virginitatis, ut hunc implere, 
 per ipsum Dominum nostrum Jesum Christuiu, 
 redeniptorcni aniniarum nostrarum, valeaut : cum 
 quo est Deo Patri honor et gloria, in Spiritu 
 Sancto, ct nunc et semper, et per immortaha 
 
 '" secula scculorum," 
 
 XIV. Quumque respondissent. Amen, et mysteria 
 Domini celebrata, et missam susce]>issct omnis 
 ecclesia, retiiuiit se, ut juxta altare, ubi corpus ab 
 eo fuerat Christi confcctum, iUic martyrium apos- 
 
 " tolicum exultaret. Ita([ue non multo ])ost cxpansis 
 nianii)us orantt'm, spiculator missus ab Hyrtaco, a 
 tergo punctim, unius gladii ictu feriens apostolum, 
 martvri'm Christi rffccit. Quo audito, omnis po- 
 puhis ad pahitium cum ignc })ergebat. Cui furcnti 
 
 '"' populo occurrerunt omnes presbyteri, et omnes 
 (haconi ac cU-rici, sinud cum (hscipuHs Sancti 
 apostoh, " Xohte IVatres (dicebant) contra })r;ecep- 
 tum Domini agere. Nam et Petrus apostolus, 
 arropto gladio, amputavcrat Malchi auriculam, qui 
 
 =" Dominum tenebat cum turbis. Et ne videretur 
 laesus, vicem rependere hesionis jussit, ipsam scilicet 
 auriculam amputatam loco suo reponi. Quae 
 a[)})osita ab apostolo, solidata mox est. Et dixit 
 Pctro tum Dominus, Numquid, si vellem, non mihi 
 
 '" exliilicrct pater mens pluscpiam XII mille legiones 
 angelorum ? Celebremus ergo omnes cum gaudio 
 martyrium apostoli, et quod Deus ordinare voluerit, 
 expectemus." 
 
 XV. Interea Iphigenia, sacratissima virgo Christi, 
 '' quod in auro et argento ac gemmis habere potuerat,
 
 XIII. AuDi.i', Hist. Apostoltc.e, lib. 7. 409 
 
 hoc totiim saccrdotibus contulit, et omni clerOj 
 dicens, " Postqiiani dignani apostolo Christi fabri- 
 caveritis Kcclesiam, quicquid superfuerit, pauperi- 
 bus croofabitis : me auteni oportet certamen habere 
 cum Hyrcato." Factum est autem post hasc, * 
 secundum verbum Iphigeniae, ut omnium nobilium 
 uxores miserit rex Hyrtacus ad earn, sperans 
 quod aliqua ratione posset ad ejus consensum 
 pervenirc. Quod quum penitus non posset, con- 
 vocavit ma2;os, ut di^monum illam ministerio "" 
 raperent. Qui quum et ipsi nulla hoc possent 
 conscqui ratione, fecit circumdari ijTnem prastorio, 
 in quo cum virtci'iibus Christi commanens. Domino 
 suo die noctu([ue i'amulabatur. Sed quum per 
 circuitum ignis arderet, apparuit angelus Domini, '* 
 cum Mattluco apostolo, et dixit, '' Iphigenia firma 
 estOj et noli expavescere hos ignes. Ad ilium enim, 
 a quo tibi sunt suppositi, revertentur." Igitur quum 
 per gyrum praetorii Sanctns Iphigenias flammae 
 perstreperent, excitavit Deus ventum validissimum, '" 
 et mutavit omne illud incendium a domo virginis 
 sua?, et ita consumpsit palatium Hyrtaci, ut non 
 inde potuerit aliquid ex facultatibus liberari. Ipse 
 autem Hyrtacus cum suo fiho unico vix evasit : 
 sed melius fuerat, incendio interiisse. Cseterum ■' 
 filium ejus vehementissimus mox daemon implevit, 
 qui ilium cursu rapidissimo ad apostoli Matthaei 
 sepulchrum adducens, a tergo manibus ab ipso 
 diabolo colligatis, confiteri eum paterna crimina 
 compellebat. Ipsum autem HyrtaCum elephantiae '" 
 vulnera, a capite usque ad ultima pedum vestigia 
 ligaverunt. Quod quum medici curare non possent, 
 ipse in se gladium ponens, illi incubuit, digno 
 supplicio : ut quo a tergo apostolum Domini per- 
 eusserat, ipse a recto seipsum stomacho pert'oraret. " 
 
 53
 
 410 Codex Apocrypiius Xovi Testamenti. 
 
 Quo facto, omiiis popiihis insultans morti ejus, 
 apprehenderuiit cum omni exercitu fratrem Iphi- 
 genise, nomine Beor, qui per Iphigeniam germanam 
 suam, de manu Matthiei fuerat gratiam Domini 
 
 * consequutus. Is itaque anno a^tatis suae XXV 
 regnare in Ethiopia coepit, et regnavit per annos 
 LXIII. Facti sunt autem oranes dies annorum 
 vitjie ejus, octoginta octo. Et se vivente, constituit 
 imum ex filiis suis ducem omnis exercitus, alterum 
 
 '" vero Regem. Et vidit filios filiorum suovum, 
 usque in (juavtam generationem : et habuit pacem 
 firmissimam cum Romanis et Persis. Onmes quo- 
 (jue provinciiie /Ethiopum Ecclesiis repletae sunt 
 Catholicis, usque in iiodiernum diem, per Iplii- 
 
 " geniam. Et fiunt ibi miral)ilia magna, ad confes- 
 sionem bcati apostoli : qui ])rimus Hebraeo sermone 
 conscripsit Evangelium Domini nostri Jesu Christi, 
 qui cum Patre et Spirit u Sancto vivit et regUcit in 
 secula seculorum. 
 
 LIBER OCTAVUS. 
 De rebus per Indiam a ueato Bartiiolom^eo 
 
 GESTIS. 
 
 I. Indine tres esse ab historiographis asseruntiir. 
 Prima est India, quae ad il'lthiopiam vcrgit: 
 secunda, quae ad Medos : tertia, quae finem facit. 
 Nam ex uno latere tenebrarum regionem gerit, ex 
 alio latere mare Oceanum. In Indiam ergo veniens 
 Bartholomaeus apostolus, ingressus est templum 
 Indiae, in quo crat idolum Astaroth, et quasi
 
 xm. Abdi.e Hist. Apostolic^, lib. 8. 411 
 
 percgrinus, ibidem nianere coepit. In hoc idolo 
 daemon talis erat, qui diceret se curare lan- 
 guentes, et coecos quos ipse Isdebat, inluminare. 
 Erant enim sine Deo vere homines ilh, et necesse 
 erat ut a deo falso ludit'icarentur. Deus autem ' 
 falsus hac arte illudit eos, qui verum Deum non 
 habent. Facit eis dolores, infirmitates, damna, 
 pericuhi : et dat responsa, ut sacrificent sibi : et 
 quum immissa removet, tanquam ab eo sanentur, 
 omnes cxistimant. Hoc quippe videtur stultis, '" 
 I quod sanet. I lie autem non sanando subvenit, hoc 
 est, a la?sione cessando. Ita quum desinit luedere, 
 curasse putatur. Unde factum est, ut Sancto Bar- 
 tholomneo isthic manente, nulla posset responsa 
 Astaroth dare, neque uUis ex his quos laeserat " 
 subvenire. Qumque jam plenum esset languenti- 
 bus tempi um, et quotidie sacrificantibus nullum 
 daret Astaroth responsum, hi qui ex longinquis regi- 
 onibus adducti jacebant, quum neque sacrificando, 
 neque seipsos more suo laniando, proficerent, per- " 
 rexerunt in aliam civitatem, ubi aliud daemonium 
 colebatur, cui nomen erat Beireth, et illic sacrifi- 
 cantes, coeperunt inquirere, quare Deus eorum 
 Astaroth amplius non daret responsa. Quibus 
 respondens Beireth, dixit, quia " Deus vester sic " 
 captivus et religatus tenetur, ut neque suspirare, 
 neque loqui audeat, ex ilia bora, qua ilhc Bartholo- 
 maeus ingressus est." Et dicunt ilh, " Et quis est iste 
 Bartholomgeus ? " Respondit daemon, " Amicus Dei 
 est omnipotentis, et ideo hue venit in istam provin- "• 
 ciam, ut numina quae colunt Indi, evacuet." Turn 
 illi, " Die nobis signa ejus, ut possimus in venire 
 eum : quia inter multa millia hominum difficile est 
 nobis cognosccrc ilium." 
 initio, nunquam non fuit, et omnibus initium dedit "
 
 i\'l Codex Apocryphus Xovi TtsTAMtNn. 
 
 II. Ilespondens auteiii cUenion, dixit, *' Capillo 
 iiigro capitis est, et crispo. Caro illius Candida, 
 oculi i^randes, nares .tqualcs ct directre, aures 
 coopertoe crinc capitis : harba prolixa habens 
 
 * paucos canos : statura a?qualis, qua? nee brevis, nee 
 longa possit advcrti. V'estitus colobio albo, clavato 
 purpura. Induitur pallio albo, habente per singulos 
 angulos sitigulas gemuKis purpureas. \ iginti sex 
 anni sunt, ex cjuo nur.fpiani sordidantur vestimenta 
 
 '" ejus. Similiter ct sandalia ejus amentis latis per 
 XX\' annos nunquani veterascunt. Centies flexis 
 genilnis per dii ni, centies per nocteni orat Deuni. 
 Vox ejus quasi tuba vehemens est. Ambulant 
 cum eo angeli Dei, (|ui non permittunt cum t'atigari, 
 
 '* non esurire. Semper eodeni vultu, eodem animo 
 perseverat : onmi liora liilaris et l;f tus permanet. 
 Omnia ])rii'videt, onmia novit, onmem linguam 
 onmium gentium et lociuilur et intelligit. Kcce et 
 hoc (juod vos interrogatis, et (piod ego do responsuin 
 
 '° de eo, jam novit. Angeli Dei fannd;mtur illi, et 
 ipsi nunciant omnia. Kt (juum c(ej)eritis cum (pia^- 
 rere : si vult, ostendet se vobis, si non vult, non 
 poteritis eum videre. Iiogo autem vos, ut dum 
 cum invencritis, rogetis eum, ut vel hue non veniat : 
 
 *• vel non faciant mihi angeli qui cum eo sunt, quod 
 feeerunt eollega^ meo Astaroth," 
 
 III. Igitur revertentes illi, ccepcrunt circumiie 
 omnium peregrinorum hospitales, atque adspicen- 
 vultus et habitum singularum, et per duos dies non 
 
 •° invencrunt. Factum est autem, ut (piidam ))lenus 
 da?monio clamaret, et diccret, **A])Ostole Bartliolo- 
 ma?e, inccndunt me orationes tua^.'* Tum apostohis, 
 *' Obmutesce (intpiit) et exi ab eo." Et statim lil)e- 
 ratus est homo ille, (pii per multos annos fuerat 
 
 *' fatigatus da^monio. Polymius autem rc\ provincia
 
 XIII. AuiH.t IIlST. ApOSTOLlC.Ej lih. S. 413 
 
 illius, ([uuiii haberet filiain lunaticam, nunciatum est 
 ei de casu ila?nioniosi, et libcratione. Et misit qui 
 rogarent euni, diccntes, " Filia mea male vexatur, 
 peto ut sicut liberdsti Pseustium, qui per multos 
 annos passus est, ita et filiain meam sanes." Et * 
 surgens apostolus, perrexit ad regem. Ingrcssus- 
 que ad t'iliaui, ut vidit eani catcnis strictam, pro- 
 pterea quod onuies morsu attrectabat, et quos 
 poterat tenere scindebat et ca?debat, adeo ut nullus 
 auderet ad earn acccdere, 'primum jussit eani solvi. '" 
 Et quuni niinistri manuui innnittere non auderent, 
 dicit apostolus, " Jam ego teneo vinctum inimicum, 
 qui in ipsa crat, et vos adhuc timctis earn ? Ite et 
 solvite earn, elevate et reficite, et crastino mane 
 adducite earn ad me." Eur.tcs autem, fecerunt ^* 
 sicut jussit apostolus, nee da?mon deinceps vexavit 
 earn quidquam. Quod ubi intellexit Rex, oneravit 
 camelos auro et argento, gemmis ac vestibus. Et 
 cocpit quierere apo.stolum : sed non invenit eum 
 amplius. Et reportata sunt omnia iterum ad " 
 palatium Regis. 
 
 1\'. Factum est autem, quum transisset nox, et 
 aurora futurae diei inciperet, apparuit regi apostolus, 
 ostio clauso, in cubiculo ipsius dicens, " Ut quid 
 me quaesisti tota die, cum auro et argento, gemmis '* 
 ac vestibus ? Ista enim munera eis sunt necessaria, 
 qui terrena qunerunt. Ego vero nibil terrcnum, 
 niliil carnale desidero. Unde scire te volo, quia 
 filius Dei dignatus est })er uterum virginis nasci 
 cum homine, ita \\t homo in virginis vulva concep- " 
 tus, secun) inter ipsa secrcta virginis haberet Deum, 
 qui fecit coelum et terram, mare et omnia quag in 
 eis sunt. Hie simul cum homine natus, partu 
 virginis coepit habere initium nascendi cum homine, 
 cujus initium ante secula a Deo Patre est. Sine **
 
 414 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 sive visibilibus, sive invisibilibus creaturis. Hoec 
 autem virgo (iiium execraretiir omnem viruin, et 
 ipsa servancUe virginitatis votum prima Deo omni- 
 potenti vovit. Primam autem ideo dixit, quia ex 
 
 * quo homo factus est ab initio scculi, nulla hoc 
 votum Deo obtuHt. Haec ergo prima inter fceminas 
 hoc constituit in corde suo, ut diceret : Domine, 
 offero tibi virginitatem nieam ; quum hoc a nullo 
 homine nee vcrbo didicisset, ncc exc'mj)lo, ad 
 
 '" imitationem videlicet invitata, constituisset, ut virgo 
 pro amore Dei spccialitcr permanerct. fluic subito 
 in suo cubiculo clausju, splcndcns sicut sol, Gabriel 
 angelus apparuit. Quae quum terrore perculsa, 
 hoc visu expavisset, ait ad illam angelus : Noli 
 
 " timere Maria, (|uia concipies. At ilia timore 
 deposito, constanter ait, (^uomodo fiet hoc t quia 
 virum non cognosco. C'ui angelus respondit : 
 Pro})ter hoc Spiritus Sanctus superveniet in te, et 
 virtus altissimi obumbrabit tibi. Ideoque quod ex 
 
 *• te nascetur Sanctum, filius Dei vocabitur. Hie 
 ergo (pumi natus esset, })assus est sc tentari a 
 diabolo, illo, qui primum homincm vicerat suadendo, 
 ut de arbore vetita a Deo, manducare prjcsujneret. 
 Ipsum ergo permisit ad se accedere : ut sicut 
 
 " dixerat Ada?, id est, primo homini, per mulierem, 
 manduca, et manducavit : qua de causa de paradiso 
 projectus fuit, et in hunc mundum exiliatus, ubi 
 et genuit omne genus humanum. Ita et isti dixit : 
 Die lapidibus, ut panes fiant, et manduca, ut non 
 
 ^° esurias. Cui respondit : Non in pane tantum vivit 
 homo, sed in omni verbo Dei. Hie ergo diabolus, 
 quia per manducantem hominem vicerat, victoriam 
 suam per jejunantem et sc continentem amisit. Par 
 enim fuit, ut qui filium virginis vicerat, a filio 
 
 *' virginis vinceretur."
 
 XIII. Abdij; Hist. AposTouCiE, lib. 8. 415 
 
 V. Tunc rex ei Polymius, *' Et quomodo (inquit) 
 dixisti primani banc esse virginem, ex qua natus 
 est homo cum Deo?" Apostolus respondit: "Ago 
 Deo gratias, quia solicite audis. Primus, inquam, 
 homo Adam dictus est, qui de terra factus est. * 
 Terra autem ilia, de qua factus est, virgo fuit : quia 
 nee sanguine humano polluta fuerat, nee ad sepul- 
 turam alicujus mortui a quoquam erat aperta. Par 
 ergo erat, ut dixi, ut qui filium virginis vicerat, a 
 i'ilio virginis vinceretur. Et ideo, sicut qui victor '" 
 extiterit tyranni, mittit comites suos, ut in omnibus 
 locis, ubi tyrannus })ossidet, titulos regis sui victoris 
 triumpluitorios imponant : ita hie homo Christus 
 Jesu, qui vicit, misit nos in omnes provincias, ut 
 expcllamus niinistros diaboli, qui per templa in- '* 
 stantius habitant. Et homines qui eos colunt, de 
 potestate ejus qui victus est, auferamus. Ideoque 
 argentum et aurum non accipimus, sed contem- 
 nimus sicut ipse contempsit. Ibi enim cupimus 
 esse divites, ubi solum ejus regnat imperium : ubi "^^ 
 nee languor, nee morbus, nee tristitia, nee mors, 
 locum aliquem babent. Sed ubi felicitas perpetua 
 et beatitudo perennis est, et gaudium sine fine, et 
 ubi dcnique dclicicB sempiternae manent. Inde est 
 quod templum vestrum ingi-essus, dgemonem, qui " 
 de idolo dabat responsa, ab angelis ejus, qui me 
 misit, religatum obtineo. Quocirca si baptizatus 
 fueris, permiscris te inluminari, faciam te videre et 
 cognoscere, quanto malo careas. Nam omnes illi, 
 qui jacent in templo aegrotantes, audi qua arte ^" 
 curet eos daemon, fallaciis inludens : sicut diabolus, 
 tpii primum hominem vicit, ut s«pe jam dixi, quia 
 per ipsam victoriam pessimam, potestatem habere 
 videtur. Et in aliis quidem majorem, in aliis vero 
 minorem, in his scihcet, qui minus peccant. Ipse *^
 
 I 
 
 41G CoDKx Apocrvphls \uvi Tkstamknti. 
 
 quippe diabolus facit arte sua homines cUj^rotare, ct 
 siiadet eos credere idolis. Kt, ut in aniniabus eorum 
 potestateni ol)tineat, cessat eos tunc hvdere, quuni 
 dixerint lapidi, aut nietallo : Tu es Dcus meus. 
 • Sed quia dienion qui in statua latebat, jam a me 
 vinctus tenetur, sacriJ"icantil)us et se adorantibus 
 nullum potest dare responsum. Sed si vis probare 
 ita esse, jui)ebo illi ut injirediatur statuam suam, 
 etfaciam eumconliteri hoc ip>um, ([uod sit relij^atus, 
 
 " et responsa amplius dare non possit." Dicit ci rex, 
 " C'ras prima bora ])arati erunt pontifices sacrificare 
 illi, et v^n illisibi mox ««iij)( r\ ciiiiin, ut xidcaui hoc 
 factum mirabile." 
 
 W. Factum est altc ra die, j)nma bora diei, sacri- 
 
 '' ficantibus cnnpit damare d.iMiion, " C'essate miseri 
 sacrificare mibi. ne pejora patiamini, quam ego, qui 
 catenis i«;u('is relij^atus sum ab an«relis .lesu Christi, 
 quern Juchi'i crucifixeiunt, ])utantes cum in morte 
 posse detineri ; I lie autetn ipsam mortem, qua? 
 
 '' regina nostra est, cajitivavit, et ipsutn principem 
 nostrum, maritum mortis, vinculis ignitis vinxit : et 
 tertia die victor mortis ct diaboli, resurrexit, et de- 
 dit signum crucis sua" apostolis suis, quos niisit in 
 iniiversas orbis ])artes, ex quibus et hie unus est, 
 
 *' qui me vinctum tt net. l\lo autem vos, ut rogetis 
 eum pro me, ut dimittat me ire ad alteram provin- 
 ciam." (On.Tul)iau(livisset Hartbolomrrus/'Confitere 
 (inquit) imnuui(ii>sime, istos omnes qui hie jegrotcl- 
 tiones varias patiuntur, quis est, qui eos la?sit ?" 
 
 '' Respondit drrmon," Princeps nostcr diabolus siqiii- 
 dem modo ligatus est, ipse nos mittit ad homines 
 ut la?damus, primo quidem carnem eorum : quoniam 
 animas bominum non possumus habere in potestate, 
 nisi sacrit'i( averint. At ubi })ro salute corporis sui 
 
 " nobis sacrificaverint, ccssamus affligrore illos ex eo,
 
 xiii. Abdi.e Hist. Apostomc.e, lib. S, 417 
 
 (juia jam in aninias eoruni potestatem habere 
 incipinuis. Jam er^o per hoc, quod ab eormm 
 hi'sione cessamiis, videmiir curare cos, et tanquam 
 (hi cohuuu' : (pmm certo sinuis (hcmoues, ministri 
 ejus quem iu cruce positus Jesus virginis fihus ' 
 reh«^avit. Al) illo autem die, (jua apostolus ejus 
 hue venit Bartlu)h)m:eus, ardcntiljus catenis strictus 
 consumor : et idto locpior, (piia h.TC ille jussit; 
 tditxjuiu uon ausus fuissiiu Icxpii eo pra^sente, 
 atcpie adeo ue ipse j)rijicej)s ipiidrm uoster." Turn '" 
 a])()stolus conversus ad dicmonem, " Quare non 
 salvas, iucpiit, hos omues (jui ad te couvenerunt ?" 
 Uespoudit da-mon, " Nos (piando corpora hrdimus, 
 nisi animam hi\serinuis, corpora sub hcsione ])erdu- 
 rant." Tunc conversus a})()stolus ad ])lebem, " Ecce '' 
 (piem Dliuu C()lel)atis, ecce (juem vos curare 
 putabatis. Audite nunc ex me verum Deum, 
 creatorem vestrum, (pii in cadis liabitat. Non 
 hq)idibus vanis credatis. Sed si vultis ut oreni pro 
 vobis, et onuies hi sanitatem recipiant, deponite ^" 
 idolum lioc, et confriiii^ite. Et ([uum lioc feceritis, 
 templum hoc Christi nomini dedicabo, et vos 
 onnies in isto templo C'liristi ))a]itismate consecrabo." 
 Tunc jussu re^is omnes populi miserunt funes et 
 trochlejis, et simulaclu'um non i)oterant evertere. " 
 Apostolus autem dixit eis, " Solvite vincula illius. 
 Quumque exsolvissent omnia vincula, dixit ad dae- 
 nionem qui in eo erat, " Si vis ut non te faciam in 
 al)yssum mitti, exi de isto sinudachro, et confringe 
 ilhul, et vade in deserta, ubi nee avis volat, nee '" 
 arator arat, nee uiKiuam vox liominis resonavit." 
 At ille statim egiediens, comminuit omnia genera 
 idolorum. Nee solum majus idolum, sed ubicun- 
 (|ue ))r() ornatu templi sigilla erant posita, minutavit, 
 ita ut pieturam onnR-ni delesset, "
 
 IS CouKX ApociiYPiius No VI Testamenti. 
 
 VII. Tunc omnes una voce clamare coeperunt, 
 " Unus Dcus omnipotens, fpiem pnvdicat apostolus 
 ejus Bartholomtcus." Quibus i'actis, expandens 
 man us suas apostolus ad ccelum, dixit, " Deus 
 
 ' Al)raham, Deus Isaac, et Deus Jacob, (pii ad re- 
 demptioneni nostrani uni<<enituni tuuni filiuni, Deuni 
 nostrum et Dominum direxisti, ut nos omnes qui 
 eramus servi peccati, suo sanj^uine redimeret, et 
 tibi filios faceret. (>iui verus Deus ex hoc coi;iios- 
 
 ' ' ceris, quia semper idem es, et immutal)ilis per- 
 severas : unus Deus Pater ingenitus, et unus filius 
 ejus unigenitus Dominus r.oster Jesus Christus, et 
 unus Spiritus Sanctus, inluminator et doctor nost- 
 rarum animarum, qui dedit nobis potestatem, ut 
 
 ' intirmos salvarenuis, ccrcos inluminaremus, leprosos 
 mundaremus, paralyticos absolveremus, diemones 
 fugarenms, et suscitaremus mortuos. Et dixit nobis, 
 Amen dico vohis, (jikvcuikjuc hi Jiominc mco pet'icr'it'is 
 a Patrc mco, dabit vnh'is. Peto ergo in ejus nomine, 
 
 '" ut omnis ha?c multitudo salvetur : ut cognoscant 
 omnes, quia tu es Deus uiuis in cnclo et in terra et 
 mari, qui salutem recupctas per ipsnm Domiinnn 
 nostrum Jesum Christum : per quem est tibi 
 Domino Patri honor et gloria, cum Spiritu Sancto, 
 
 '• per immortalia secula seculorum." Quumque 
 omnes respondissent, Amen : apparuit angelus 
 Domini s])lendidus sicuti sol, habens alas. Et j)er 
 quatuor angulos templi circumvohms, digito suo in 
 quadratis saxis sculpsit signum crucis, et dixit, 
 
 '" " Ha^c dixit Dominus, qui misit me ; Siciit onmes 
 vos ab intirmitate vestra numdamini, ita nuindavi 
 templum hoc ab onmi sorde, et habitatore ejus, 
 (|uem jussit ajiostolus Dei ire in locum desertum ab 
 bominibus. Pr.-rterea me jussit Dominus, quem 
 
 '•' videntes nolite expavescere, ut ])rius ostendam
 
 Mil. A BULK Hist. Apostolic.e, IVj. 8. 419 
 
 vobis, lit quale sinnuni cp:o sculpsi in his saxis, tale 
 vos digito vestro facite in frontibus vestris, et omnia 
 mala fiigient a vobis." His factis ostcndit eis 
 Angolus Domini ingentcm /Epyptiiim, nigriorem 
 i'uligine, faciem aciitam habentem cum barba pro- ' 
 lixa, ct crines usijuc ad pedes, oculos igneos sicuti 
 t'errum ignitum, scintillas emicantes ex ore ejus, et 
 ex naribiis egrediebatnr flamma sulpburea. Ha- 
 bebat et alas spineas sicuti bystrix, eratque vinctus 
 a tcrgo manibus, igneis catenis strictus. Et dixit '" 
 ei Angelus Domini, *' (^uoniam audisti vocem 
 Apostoli, et omnia pollutionum genera de isto 
 temj)lo mundasti, secundum promissum apostoli 
 solvam te, ut vadas ubi nulla convcrsatio bominum 
 est, vel esse potest, et ibi sis usque ad diem judicii." " 
 Kt quu.n exsolvisset euni, ululatum teterrimum 
 dine vocis emittens, evolavit, et nusquam comparuit. 
 Evolavit et angelus Domini, videntibus cmictis, ad 
 co?lum. 
 
 VI 1 1. Tunc rex una cum uxore sua, et duobus ^' 
 filiis, et cum omni cxercitu siio, et cum omni populo 
 qui salvatus erat, et vicinarum urbium, qua? ad ejus 
 regnum pertinebant, incolis credens, baptizatus q^<X, 
 et deposito diademate capitis, et pur])ura, ccepit 
 apostolum non deserere. Interea colligentes se " 
 universorum templorum Pontifices, abierunt ad 
 Astyagem regem, fratrcm ejus majorem, et dixerunt, 
 " Frater tuus discii)uliis factus est magi bominis, 
 (jui templa nostra sibi vendicat, et Deos nostros 
 confringit." Quumque haec flentes referrent, rex '" 
 Astyages indignatus, misit mille viros armatos cum 
 Pontit'icibus, ut ubi inventus esset apostolus, vinc- 
 tum ilium perducerent ad eum. Quod quum 
 fecissent, dixit ad eum Astyages, " Tune es qui 
 evertisti fratrern meiim ?" Cui apostolus, " Ego non '*
 
 420 CODKX ArOCKYPMLS Xovi Tl.ST.XMKNTI. 
 
 cverti cum (inquit) sod cor.verti." Dixit itcnim 
 rex, " Tu cs (jui Deos nostros tVcisti commimii .' "' 
 Respoiulit apostolus, *' K^o dcdi potcstatfiii d;u- 
 mouibus, (pii in eis erant, ut ipsi conquassarcnt 
 
 • idola vana, in quil)us dcf^ebant, ut onincs homines 
 relicto enorc erederent omiiipotenti Deo, qui in 
 ecrlis hal)itat." Dicit ei rex. " Sicut tu I'eeisti 
 fratrem meum, ut relinqueret Deum suum, et Dium 
 tuum credt'iet : ita faciam te relincjuere Deum 
 
 ' tuum, et Deo meo credere, et ipsi saerit'ieare." 
 Dicit ei a])ostolus, " Kijo Deum quern colebat frater 
 tuus, relii^atum et vinctum ostendi, et i])sum feci, 
 ut rran«;i'ret siinulacluum suum. Si potueris lioc 
 facerc Deo meo, tunc me ad sacrificandum impelles. 
 
 " Si autem tu nihil Deo meo facere j)()tes, ec^o 
 omues Deos tuos comminuam, et tu credes Deo 
 meo." 
 
 IX. H.TC (pium diceri't, mmciatum est re^i, 
 (piod Dcus ejus \"ual(lath ceeidisset, et minutim 
 
 *' dissihussct. (^ua re indi-^natus rex seidit pnr])ur- 
 eam vestem, (|ua indutus erat, et fecit exinde 
 fustihus c.Tdi heatum liartholomjrum. Civsum 
 autem jussit deeollari. Interea (jui ha'c audierant, i 
 vencrunt duodecim civitatum populi, (jui )>er ilium 
 
 •' credideraut. una cum rege Polymio : et ahstulerunt 
 cum hyumis, et cum omni ploria cor])us ejus. ^ 
 Factum tst autem tricesimo die dcjiositionis ejus, 
 arre])tus (hemonio rex Astya^es, venit ad tem])hnn •■ 
 ejus, ft omnes Pontifiees ])leni divmonihus passi | 
 
 *' simt, et eonfitentes apostolatum ejus, ihidem mortui 
 smit : ( t factus est timor et tremor super omnes 
 iiuredulos. Kt crediderunt \miversi, at(pie haj)ti- 
 zati simt a ])resl)yteris, (pios ordinavcrat apostolus 
 Baitholom.eus. Factum est dem'(pie ]kt revelatio- 
 nem, imiverso pojndo acclamante, ut ah apostolo 
 
 II
 
 Mil. A Kill V. 11 1ST. Al'OSTOI.R'.E, Vl'). 0. 421 
 
 ordiiuirotiir l^i)isc()|)us ipse rex Polyniius : (iiii 
 C(ej)it al) eo tempore in nomine apostoli siiijna multa 
 facere, fuit(pie in Kpiscopatu annis viii;inti : et 
 (lemum jierlVctis onniihus, ac bene compositis ac 
 stal)ilitis, mij^ravit ad Dominnm, cui honor et gloria ^ 
 sit in seeula seciilornm. .Anu-n. 
 
 LinKU NOXUS. 
 De KLBis Bk.vti 'riin.M.i: ArosTOLi i'i:k I.nui.v.m 
 
 GKSTIS. 
 
 I. Beatum 'riioniam cnm relicpiis discipulis, ad 
 oilieium apostolatus electiim, ipsumque a Domino 
 Didymnm, quod interj^retatur ijeminus, vocatum, 
 fides Kvani^^dica narrat. Qui licet rcsurcfente " 
 Domino diffidere sit visus, eo cpiod cum discipulis 
 suis, (jui Christum se vidisse affirmabant, eis se 
 liabiturum ante fidem negarit, (juam manus suas in 
 vulncra et plagarum vestigia imposuisset : tamen 
 repreliensus mox a Magistro, qui a])parucrat illi, et '* 
 confirmatus in fide, acceptoquc Spiritus Sancti 
 done, Thaddirum, unum ex septuaginta discipulis, 
 ad Abgarum regem Edelienas civitatis transmisit, 
 ut cuni al) infirmitate curaret, juxta verbum cjuod 
 ei a Domino scriptum erat. Quod Thaddaius '' 
 ambienter implevit, ita ut veniens, imposito regi 
 crucis signaculo ab onmi eum languore curaret. 
 Dum hc-ec fiercnt, Thomas interea morabatur in 
 Ilierusalem: ubi divina commonitione jussus est 
 Indiam ingredi, ut scilicet populo, qui jacebat in-'
 
 4"22 CODKX ArOCKYPUUS NoVI TtSTAMENTI. 
 
 tenebris, lumen ostenderet veritatis. Porro legisse 
 ine niciiiini (|uendani librimi in quo iter ejus iu 
 ludiam, et res il)i gest;e e.xplaiiantur : qui quod ah 
 aliquibus ob verbositateiii non reeipitur, superva- 
 
 ' caneis oiiiissis, ea iiieiiiorabo qua? fide certa con- 
 stant, ac legentibus grata sunt, et Ecelesiani roborare 
 possunt. 
 
 II. Igitnr quuni s;rpe a Domino commoneretur, 
 ut dixiTnus, Beatus Tbomas, iit partes citerioris 
 
 '" Indise ingrederetur, et ille quasi Jonas, a facie 
 Domini fugiens, ire differret, nee impleret, qua^ 
 sibi divinitus praccipiebantm', apparuit ei Dominus 
 in visu iioctis dicens, " Ne timeas Thoma descen- 
 dere in Iiidiam ; Ego enim vado tecum, et non 
 
 " derelinquam te, sed glorificabo te isthic, im})lebisquc 
 certamen bonum, confessus me coram liominibus 
 terra: iHiiis ; et exinde assnmam te cum gloria, et 
 statuam te cum fratribus tuis in regno meo. Nam 
 scito, quia oportet te ibi multa jxiti pro])ter me, 
 
 ■"' ut cognoscant onuies te docente, quia ego sum 
 Dominus." Ihec quum audisset Beatus apostolus, 
 dixit, '' Qua?so, Domine, ne dirigas illuc servum 
 tuum. Ilegio enim ilia longinqua et gravis est, et 
 incohe sunt loci illius inicjui, et ignorantes veritatem." 
 
 "' Accidit autem, ut liis diebus, Hierosolymis esset 
 negotiator quidam Indus, Abban nomine, ut per 
 Syriam peritum quendam in Arcbitectura compa- 
 raret, a Gundafero rege missus. Iluic ])er diem 
 Dominus in specie bumana apparens, ait, " Quid 
 
 ^' liic tu O bomo, de tanto terras spatio advenisti ? " 
 Et ille, ** A domino (in(juit) meo, rege India}, mis- 
 sus sum, requirens artificem structorem, qui ei 
 palatia possit ledificare." Cui Dominus ait, " Est 
 mibi servus talis, quem, si volueris, comparabis," 
 
 ^' Et statim adduxit negotiatorem ad bospitium
 
 XIII. Abdi.e Hist. Apostolic/E, lib. 9. 423 
 
 Thoniiu, et osteiuleiis cum in quit, " Hie est servus 
 meus artifex, do quo lo([Uutus sum. Nune autem 
 de pretio cum eo convcuite. Quod quum aeceperit, 
 due eum quo volueris." Quod quum negotiator 
 fecisset, apprehcnsum Sanctum Thomam deduxit * 
 ad navem suam. 
 
 III. Et adsccndentcs, mense tertio in Indiam 
 citcriorem eveeti sunt : obstupuitque negotiator 
 causam velocitatis, eo quod iter illud, quod alias 
 trium annorum spatio vix expediebatur, nune in "" 
 tiibus mensibus esset impletum. Exeuntcs autem 
 de navi, ingressi sunt primam India? eivitatem, et 
 audicbant sonos musicos, et urbem totam laetitia 
 magna plaudere. Interrogantesque unum de po- 
 pulo, quid hoc esset ? dictum estillis, " Rex (inquit) '^ 
 noster unicam filiam liodie copulat matrimonio ; 
 ideo gaudium est huic civitati : et te, ut credo, dii 
 exhibuere, ut his epulis interesses." Ha^c illis 
 coUoquentibus, subito totam civitatem vox praeconis 
 replet, dicens, " Audite habitatores omnes, divites '" 
 mediocresque, peregrin! et pauperes : accedite ad 
 palatium regis, et epulemini, gaudete et estote 
 jucundi. Si quis vero ab hac se communi laetitia 
 subtraxerit, reum se noverit Majestatis." Haec 
 quum audiisset negotiator, ait Thomas apostolo, -' 
 Eanuis et nos, ne culpabiles inveniamur coram 
 rege." Tunc ingressi palatium, jussi sunt discum- 
 bcre thoro. Thomas autem apostolus discubuit in 
 medio, intendentibus omnibus in eum, et scientibus, 
 quod peregrinus esset. Aderat vero his nuptiis et ^" 
 puella ex Hebrasis, concinens Psalmos : quae quum 
 audisset beatum Thomam orantem et benedicentem 
 Deum, intellexit de sua esse regione, et intendebat 
 in eum jugiter, nee desistebat ab admiratione vultus 
 ejus. Sed et ille intelligens Hebraeam esse, liben- ''
 
 424 Codex Apocryphus Xovi Testamexti. 
 
 tissiine acls])iciel)at earn. Haec videns pincerna 
 convivii, zc-lo ductus dcdit alapam apostolo, diccns, 
 " Ut (piid tu sic inteiidis in muliercni .'" At illc, 
 elevatis in coelum manibus, ait, " Indnlgeat tibi 
 ' Doniinus in futuro judicio, fib'. In hoc vero sccul(\, 
 protinus re))r{uscntet dcxteijc illi, ([Uiu me verberavit 
 injuste." Erat autem jam imminens nox, epulanti- 
 busquc illis subito dcfecit atjua ministcriis nuptiali- 
 bus. (^uare euntilnis multis ad liauiicnduni, et 
 
 '° tardantibus, ipse quoque pincerna cucurrit. Kt 
 acccdente eo ad fontem, adfuit leo maj^nns (jui 
 adprchensum put-runi cont'regit, ct in frusta 
 disccrpsit. Cujus dextcram adprebensam, canis 
 (pii adcrat detulit ad donnun, ct })ortabat ])er 
 
 '' convivia (■})ulantium. Rccpiircntibns autem ilbs, 
 (juis decsset ex famulis : cognoscunt pincernam 
 intereuiptuni esse ad fontcm, atque ejus dextram, 
 quum leo reli(|uuni corpus devorasset, a cane fuisse 
 correj)tam, convivioque delatam. Hnec audiens 
 
 *" puella Ilebnea, confractis calamis procidit ad pedes 
 Apostoli, damans voce magna, et dicens, " \'ere 
 hie est servus Dei vivi, quia omnia quae loquutus est, 
 velociter sunt iinpleta." Quum vero et lia?c audis- 
 set Ilex, prostratus est et ipse ante pedes ejus, 
 
 " dicens, *' Kogo, vir Dei, ut depreceris Deum tuum 
 pro unica filia mea, quam liodie viro tradidi : ac 
 peto nt eas illuc, atque benedicas puerum scihcet 
 et puellam. Iho vero recusante, rex vi compuht 
 apostolum ad thahnnum usque ])rocedere. Tunc 
 
 '" beatus apostohis, ex})ansis manil)us, oravit super 
 eos, dicens, " Deprecor Domine, ut effundas bene- 
 dictionem tuam super hos adolescentes, et inspirare 
 digneris cordi eorum, quic eos agere oporteat." 
 Atque ita consummata oratione egressus est ostium, 
 
 '"'' omnibusque foras egredientibus, puer revertebatur
 
 xiii. Abdi.e Hist. Apostolic.e, lib. 9. 425 
 
 ad thalnmiim. Et cccc apparuit ei Dominiis in 
 siniilitudine Tlioin;c apo^toli, sedens super lectum 
 ejus. Puer vero tiniens ait ad eum, " Nomie tu 
 niodo es^ressus es ? Et quomodo hue iteruin es 
 ingressus ? " Cui ille, ** Non sum (inquit) ego ' 
 Thomas, sed frater ejus. Ipse enim vos mihi com- 
 mendavit, ut custodiam vos ah omni malo. Et 
 ideo audite consihum rneum. llchuquite omnem 
 solicitudinem sccuH, et credite in Deum vivum, 
 quem pra?dicat frater mens Thomas : estote caste '" 
 viventes, et projicite a volns omnem curam hujus 
 vitse mortahs, ut effecti per sanctitatem mentis et 
 corporis tcmplum Dei, illam vitam perpetuam, quas 
 nullo fine clauditur, adquiratis." Et hagc dicens ac 
 benedicens eis, recessit a cubiculo. '* 
 
 IV. Mane autem facto, veniens rex visitare eos, 
 invenit puerum sedentem et pueUam juxta eum, 
 nihil hahentem verecundijr, ut ordo exigit nuptiah's. 
 Et ait ad eos rex, " Qnas vos causa ita sedere 
 facit ? " Cui puer, " Gratias agimus Domino nostro ^" 
 Jesu Christo, qui nos ad suam notitiam vocare dig- 
 natus est, ut rolictis tenebris sequamur lumen 
 veritatis ejus." Sed et puellaj ait rex, " Cur tu 
 nihil verecundi?e ferens ob honorem nuptiarum, 
 impudenter oculos erigis ? " Et ilia, '' Hae (inquit) -^ 
 nuptia? transitoriae sunt : at ego desponsata sum a 
 rege coelorum, cujus thalamus immensis monilibus 
 splendet, cujus nuptiie castce sunt, ad cujus mensam 
 epulae non deficiunt, in cujus domo lastitia perennis, 
 jucunditas sempiterna, et gaudia perpetua perse- '" 
 verant : cujus vultus est omnibus in eum creden- 
 tibus desiderabilis, de cujus vestimentis diversorum 
 aromatuTn suavitates efflagrant : in cujus hortis 
 lilia perenniter nitent, rosfe rubent, violae et croci 
 perpetua florum viriditate rubescunt." Haec ilia ^^ 
 
 5i
 
 426 CoDKx Apocryphus A'ovi Tkstamenti. 
 
 dicente, rex scidit vestinienta sua, dicens, " Perquire 
 niaguni ilium, quern e^^o sponte introduxi in 
 domuni meam, ut amittcrcm filios meos. Ecce 
 enim maleficiati ab eo, Christianos se nunc dicunt." 
 
 ' Igitur indignatus misit luinistros, qui reciuirerent 
 apostolum. Sed non invenerunt eum. Jam enim 
 cum negociatore ad ulteriores Indine partes proces- 
 serat. Adolcsccntcs autem pra?dicabant ab eo 
 tempore verbum Domini jugiter, ut ita omnis 
 
 '" })opulos per eos converteretur ad Dominum. Sed 
 et ipse rex, qui erat pater puella?, coin})unctus 
 cord(^, credidit in Dominum Jesum Christum. Et 
 audiens beatum apostolum in ulteriori India com- 
 morari, abiit cum onmibus qui crediderant, et 
 
 " pcrvcnit ad eum, procidensque ad pedes ejus, 
 rogavit ut eos omnes baptismatis gratia consecraret. 
 Ha^^c audiens apostolus, gavisus est, et gratias egit 
 Domino : transactoque scjitem dierum jejunio 
 ba})tizavit cos in nomine Trinitatis. Ipse quoque 
 
 ^" rex rogavit sil)i caput tondi, et diaconus ordinatus 
 est et adha^rebat incessanter apostolical doctrinie. 
 
 V. Interea dum ha}c fiunt, negotiator accessit 
 ad regem,'et nunciavit ci, invenisse se virum qualem 
 ei prjeceperat. Quern rex, repletus gaudio, jussit 
 
 -' adduci in conspectum suum, et ait, " Quod est 
 opus tuum, vel quod artii'icium nosti?" "Servus 
 sum (ait apostolus) artificis arcbitecti. In lignis 
 autem et caMuento valde cognitus sum, et in 
 onuiibus qua3 juste ])ra^cipiuntur." Turn rex, 
 
 '" " Talem dudum requirebam, qui baec artificia 
 nosset." Et egressus e civitate, ostendit ei locum, 
 et ait, "Si verus es artiiex, in bujns loci planitie 
 palatium mihi construes. Quod ubi fcceris, i)ro- 
 l)abo quod in caiteris opcribus sis perfectus." Cui 
 
 " ait apostolus, " Opportunus est locus, in quo pala-
 
 XIII. Ahdi.e Hist. Ai'OSTolice, lib. 9. 427 
 
 tiuni a?dificctur, quod in perpetuum rex debeat 
 inbabitare : quia planitie extensus, turn aqua 
 jucundus, et acre salubris babetur." Turn data 
 nieiisura icdificii, relictoque multo pondere auri, 
 prot'ectus est rex in abam civitatem, deprecans " 
 apostoluni, ut velociter sedificaret domum illam. 
 Bcatus vero Tbonias accepta pecunia, pergebat in 
 circuitu civitatcs obambulans, et EvansreHzans ver- 
 bum Dei, aurum re£]^uni indigentibus distribuebat, 
 sanabatque onnies infirmitatcs populi per regionem '* 
 illam. Paulo post quum aliquot dies transissent, 
 misit pueros ad apostolum, qui opus ajdificii con- 
 templarentur, et si quo adbuc indigerat. Qui 
 quum ad apostoluni venissent, et quae jussi fuerant 
 a Rege, expedivissent, respondit apostolus, *^ Pala- '^ 
 tium, quod fieri rex pra3cepit, jam ssdificatum est, 
 ad cujus tectum aliqua adbuc necessaria sunt, quae 
 rex transmittat." Haec ut ab apostolo audiverant, 
 nunciaverunt pueri regi. Et misit rex iterato 
 pecuniam Tbomae, deprecans, ut velociter aedifi- ^" 
 cium cooperiretur. 
 
 VI. Denique post multum temporis, existimans 
 rex opus completum esse, venit ad civitatem illam : 
 et interrogans amicos suos, cupiebat videre palatium, 
 quod Thomas aedificaverat. At illi dixerunt, ^'' 
 " Nihil cedificii novi in hac urbe operatus est : sed 
 vadit per populos, erogans aurum tuum, novumque 
 Deum patriae, qui nunquam auditus est, prasdicat, et 
 post banc vitam nescio quam ^eternam promittit, 
 asserens homines in perpetuo vivere, qui crediderint '" 
 in nomine Dei sui : djemonia ejicit, sanat infirmos, 
 mortuos suscitat, et nihil mercedis accipit. Unde 
 manifestum est, magum ilium esse, et seductiones 
 vanissimas exercere." Quae quum audisset rex, 
 indignatus jussit eum adduci, et ait, " Ostende "
 
 4£8 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 sedificiiim quod operatus es, alioquin morieris." 
 At ille, " yEdificium (inquit) quod prjEcepisti fieri 
 rex, jam expletum est. Sed nunc non videbis 
 illud : videbis autem in seculo futuro, et habitabis 
 
 ° in eo feliciter." Tuni rex furore succensus, " Ad 
 inludendum (inquit) no})is, ut audio, hue venisti." 
 Et statini jussit eum mitti in carcereni, cum Abban 
 negociatore. Audiens autem ha^c f rater regis, 
 quod scilicet vastata fuisset pecunia publica, et 
 
 '" nihil appareret ex ea, indignatus, et damno con- 
 dolens fraterno, febre accensus, convertit ca])ut in 
 lectulum, et vocans regem, ait, *' Ecce dies obitus 
 mei advenerunt, et nunc commendans domum 
 meam tibi, noveris me spiritum exhalare. Sed 
 
 " rogo, ut maginn ilium, cujus nequitia haec patior, 
 protinus jubeas decollari." Et hacc dicens, obmu- 
 tuit. Et jacebat clausis oculis, ncque cibum 
 capiens, ncque ullum i)roferens verbum. Tertia 
 vero die a})ertis oculis, vocavit iterum fratrem suuni 
 
 '" dicens, " Spei meie certa est confidentia, ut si quid 
 a to petiero, pra?stare non abnuas. Nunc autem 
 rogo ut transferas in ditionem meam palatium, 
 quod tibi homo peregrinus asdificavit." Illo autem 
 admirante,eo quod palatium Thomas nullum yedifi- 
 
 " Ccisset, coepit ei exponere, et dicebat ductum se 
 fuisse a duobus viris, et ostensum palatium. Et 
 adjiciebat, qua? amplitudo ei esset, qua? fenestra?, 
 qui splendor, quod tectum, dicentibus sibi viris a 
 quilms ducebatur, '^Ha3C est domus, quam a^difi- 
 
 *" cavit fratri tuo Thomas apostolus Christi." His 
 auditis, rex ait fratri suo, " Si tibi hoc a?dificium 
 placet, da ei pecuniam, et simile construat tibi. 
 Ego autem non rclinquam domum meam, quam 
 multo labore quirsivi." Et cursu velocissimo abiens 
 
 ^' ad carcerem, dimisit apostolum : deprecans ex eo, 
 
 1
 
 XIII. Abdle Hist. ApostoliC/E, lib. 9. 4'29 
 
 ut indulgeret ei injuriani, qiiam fuerat passiis : et 
 flajijitabat signaculum beatse crucis accipere, et 
 credere Deo illius. Beatus vero apostolus indicens 
 eis jejunium per septem dies, praedicavit verbum 
 Domini. Et die septima baptizavit regem et ^ 
 fratrem ejus, in nomine Patris et Filii et Spiritus 
 Sancti. Sed et populum multimi post hos, et cum 
 his baptizabat. Tunc quoque ipse rex cum fratre 
 suo ascendens de lavacro, vidit juvenem in veste 
 alba, tenentem lampadem magnam, et dicentem, '" 
 " Pax vobis," et statim recessit ab oculis eorum. 
 
 VII. Posterius exeunte apostolo de civitate, 
 ecce occurrit ei mulier, spiritum immundum habens. 
 Et quiim vidisset apostolum, conlisit eam spiritus 
 in terram, et ait, " Quid nobis et tibi apostole Dei '^ 
 summi ? venisti ante tempus extrudere nos a sedi- 
 bus nostris." Ad quem conversus mox beatus 
 Tliomas, ait, "In nomine Christ! Domini mei 
 impero tibi, ut exeas ab eo, et nihil noceas corpori 
 illius." Et statim doemonium quum egrederetur, '" 
 dicebat, " Ecce ejicis me liodie ab hac muliere, 
 nobiliorem autem inventurus sum, in quam ingre- 
 diar." Et confestim ejecto daemone, mulier sana 
 facta procidit ad pedes apostoli, signum salutis 
 efflagitans. lUe autem abiit ad fontem qui erat " 
 proximus et sanctificavit ilium, et baptizavit muKe- 
 rem cum multis aliis. Deinde benedicto pane, 
 communicabat eum omnibus, dicens, " Gratia 
 Domini vobiscum." Accipientibus autem multis 
 de hac gratia, venit quidam adolescens : quumque '" 
 extendisset manum, ut acciperet et ipse benedictio- 
 nem, attracta est dextera ejus, nee poterat eam 
 amplius ad os adducere. Quod quum vidisset 
 apostolus, ait, " Ecce omnes qui accipiunt ab hoc 
 pane, sanitati redduntur. Die tu, O juvenis, quid "
 
 4<30 Codex Apocuyphus Novi Testamenti. 
 
 sceleris eommisisti, ut ha?c tiln eveniant ? " At ille 
 tremens, ait, " Nudiiistertius qiium prasdicares, audivi 
 te dicentem, quod omnes adulteri non habereiit 
 partem in regno Dei tui. Quumque domum redi- 
 
 * issem, vidi uxorem meara moechari cum viro altero, 
 et statim apprehensam sugillavi eam, quae jacet 
 jam domi mortua." Quae ut audivit apostolus, jussit 
 exhiberi sibi aquam in hydria, et abluens manus 
 adolescentis, sanavit eum, dicens, " Ostende niihi 
 
 "^ ubi recumbit mortua uxor tua." Et videns eam 
 apostolus, prostratus in oratione, ait, " Domine 
 Jesu Christe, qui ore benigno polliceri dignatus es, 
 ut omnia qusecunque peterem a te, benigna pietate 
 largireris. Suscita ergo nunc banc mortuam, ut 
 
 ** ista vivente, multi credentes suscitentur ad vitam 
 perpetuam." Et adprehensa manu mulieris, susci- 
 tavit eam. At ilia videns apostolum, procidit ad 
 pedes ejus, gratias Deo agens. Quod videntes 
 multi credere coeperunt, et baptizabantur ab apos- 
 
 *" tolo, offerentes ei munera, quae statim indigentibus 
 erogabantur. Hac fama procedente per civitates, 
 conveniebat populus indies major, exhibens infirmos 
 et ponens per plateas, unde sanctus erat transiturus 
 apostolus. Quos quum ille videbat, cunctos in 
 
 ^^ nomine Domini nostri Jesu Christi, imponens 
 signum beatag crucis, persanabat. 
 
 VIII. Audiens autem hsec quidam princeps 
 Mesdei regis, venit ad eum, dicens, " In veritate 
 comperi, te verum medicum esse. Qui quum lan- 
 
 ^^ guores omnium cures, nihil mercedis tamen accipis. 
 Et nunc sunt mihi uxor etfilia, quc^e quum de nuptiis 
 venirent, a daemonio correptae, graviter cruciantur. 
 Rogo igitur ut accedas, et benedicas eis. Confido 
 enim quod possis salvare illas, in nomine Dei tui." 
 
 ^' Tmn Beatus apostolus condolens homini, ait, " Si
 
 XIII. Abdi.e Hist. Apostolic/E^ llh. 9, 431 
 
 credideris, sanabitiir filia et conjux tua." Ciii ille, 
 " Si (inquit) non credidissem, non utique venissem 
 ad te." His auditis, vocavit apostolus Diaconum 
 suum ilium qui rex fuerat civitatis primae Indiae, 
 ubi apostolus ad nuptias erat invitatus, et ait ad * 
 eum, *'Vade, et convoca omnes credeiites ad me. 
 Qui quum venissent, ait illis, *' Ecce ego a vobis 
 abscedo. Vos autem state fortes in fide, et custo- 
 dite quae a me accepistis. Diligite Dominum Jesum 
 Christum, per quern reiiati estis in baptismo. Dia- '* 
 conum vero istum relinquo vobis, neque ulterius 
 videbitis faciem meam. Et extendens manus suas, 
 benedixit eos, dicens, " Custodi quaeso Domine 
 gregem tumn, quem per me congregare dignatus 
 es, ut nullus retrorsum ruat, nullus post diabolum '* 
 revertatur : sed omnes tua virtute protecti, vitam 
 aeternam consequi mereantur, et tecum regnent in 
 perpetuo, cui est cum aeterno Patre et Spiritu 
 Sancto honor et gloria in secula seculorum." Et 
 quum respondissent omnes " Amen," Beatus apos- ^'' 
 tolus exosculans singulos, et valefaciens, ascendit 
 in currum cum principe Mesdei Regis, et profectus 
 est cum eo. Populus autem flebat valde post eum, 
 et tristabatur de absentia ejus. 
 
 IX. Igitur appropinquante apostolo ad domum " 
 illius, cum quo gradiebatur, Spiritus mains contur- 
 bavit mulieres, et vexabantur vehementer. Quum- 
 que venisset apostolus, dicebat Spiritus immundus, 
 " Quid nos persequeris Thoma, apostole Dei vivi ? 
 Jam enim nos de alia India ejeceras, nee est locus '" 
 in quem fugiamus a facie tua." Tunc intellexit 
 apostolus, hoc esse daemonium quod ejecerat prius 
 a muliere in India secunda : et ait illi, " In nomine 
 Jesu Christi, filii Dei vivi, quem praedico, egredi- 
 mini, et abite in terram desertam, et nolite ultra ''
 
 432 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 vexare homines." Et statim exierunt dasmonia 
 de mulieribus. Qiia3 cadentes, factas sunt sicut 
 mortnse. Adprehensis autem manibus earum, 
 levavit eas, et benedicto pane, dedit eis cibum. 
 * Et praedicabat beatus Thomas per totam Indiam, 
 evangehzans Dominmn Jesum. Nee solum ser- 
 monibus, sed operibus etiam, fidem barbaricis 
 pectovibus inserebat. Itaque ille ante pauHsper 
 incredulus, qui dixerat, * Nisi videro fixuram 
 
 '" clavorum, non credam,' credentes Dei populos 
 innumeros congregabat. Et puto per providentiam 
 Domini ideo eum dihgcntius de resurrectione quas- 
 sisse, quia duris ac feris gentibus seminaturus erat 
 verbum Domini, uti instructior redderetur, quod 
 
 *" hassitantes fide vel ratione firmaret. Invenit 
 igitur in India viros pariter ac foeminas, qui verbum 
 susciperent Dei, quorum quotidie multos sanabat 
 infirmos. 
 
 X. Audiens autem hn^c signa qua; faciebat 
 
 ^^ Sanctus apostolus, mulier cpiaedam, Mygdonia 
 nomine, uxor Charisii, propinqui regis Mesdei, 
 veniebat ad eum : quumque ])rae turba accedere 
 non posset, et pueri ejus caedebant populum, et 
 repellebant multos : videns apostolus, proliibuit 
 
 ^' fieri. Et dato spatio, accessit mulier, et procidit 
 ad pedes ejus, et ait " Miserere nobis apostole Dei 
 vivi, quia sumus sicut bestiae, quae sensum non 
 habent." Hasc audiens Thomas, respondit, *' Audi 
 filia, noli confidere in divitiis, quas possides, sed 
 
 ^" potius distribue omnia pauperibus, ut fugiens banc 
 vitam transitoriam, perpetuam adipiscaris. Relin- 
 que idola muta et surda, et cognosce viventem 
 Deum." Et quum ei de fide usque ad vesperam 
 intimasset, accepto signaculo crucis, reversa est 
 
 '* mulier in domum suam. Et ingressa cubiculum.
 
 xiir. Abdi.e Hist. Apostolic.e, lib. 9. 433 
 
 flebat valde, deprecans Dominum, ut inveniret 
 veniam pro delictis suis, eratque continuo tristis, 
 donee veniens vir ejus, causam tristitias rogaret. 
 Ciii famuli dixerunt, ** In cubiculo commoratur 
 domina nostra." Ingressus igitur vir ad illam, * 
 *' Cur (inquit) tristis es, et cur conturbatur cor 
 tuum ? Scio autem quia accessisti hominem magum, 
 et audivisti ab eo verba inania, quae nihil proficiunt. 
 Relinque ergo cogitationes vanas, et surge, ut 
 epulemur simul." Cui ilia ait, "Indulge quaeso ^^ 
 niihi hac nocte, quia neque cibum neque potum 
 acceptura sum, sed nee in strato tuo quiescam." 
 At ille recedens ab ea, epulatus est cum amieis 
 suis. Mane autem facto rediit ad eam, et inquit, 
 *' Mygdonia audi somnium meurn." Putabam me '^ 
 cum rege Mesdeo discumbere, et veniens aquila 
 rapuit ex disco duas aves optimas, ac abiit : et 
 rursus rapuit alias duas, portabatque eas ad nidum 
 suum. Quae quum rex videret, emisso jaculo 
 transfixit illam, sed nihil ei nocuit. Htec audiens '" 
 mulier, dixit, " Optimum est hoc verbum, et illud 
 quod vidisti." Interea abeunte viro ad palatium, 
 nudier iterum accessit beatum Thomam, et invenit 
 eum docentem turbas, procidensque ad pedes ejus, 
 ait, " Praedicationem tuam audivi, et omnia verba " 
 quae aure suscepi, corde retineo impolluto." Et 
 stans audiebat verbum usque ad vesperam. Ad- 
 veniente autem nocte, regressa est in domum suam, 
 et nihil cibi accepit, neque dormivit cum viro 
 suo. Quare Charisius vir ejus mane facto, dolens ^^ 
 quod ab eo separaretur uxor, indutus vestimenta 
 vilia, accessit Regem. Quem quum deturpatum 
 vidisset rex, ait illi, " Quae extat causa, ut hsec te 
 vilitas circumdet ? " At ille, " Quia perdidi (inquit) 
 uxorem meam per hominem magum, quem Sapor '* 
 
 55
 
 434* Codex Apoclyphi'S Novi Testamenti. 
 
 introduxit in regionem istam, ut perdat eam." 
 
 XI. Et statim rex jussit Saporem vocari ; euntes 
 
 aiitem pueri, invenerunt eum sedentcm jiixta 
 
 apostolum, et aiidientem verbum Dei ; et Mygdo- 
 
 * niam ad pedes eorum. Cui pueri, " Ecce (aiunt) 
 rex in caput tuum iratus est, et tu verbis inanibiis 
 vacas ? Veni ? Veni, quia vocat te." At ille surgens 
 rogavit apostolum ut orationem funderet pro eo. 
 Ad quern conversus apostolus, ait, "Noli timere, 
 
 '" sed spera in Dominuni, quia i})se erit adjutor noster, 
 et non timcbimus noceri ab ullo mortali." Et 
 ingressus est Sapor ad Regem. Ad quern rex, 
 " Quis est (inquit) magus ille, quern accersisti in 
 domum tuam, qui conturbat regionem et populum 
 
 "nostrum? Sapor respondit, "Nosti enim, optima 
 rex, afflictionem meam, quam de uxore et unica 
 filia habueram, quae a daemonio vexabantur, et ab 
 eo sanatae sunt. Sed et multi infirmi nunc per 
 manus ejus sanantur : et omnia quaecunque petierit 
 
 ^" a Deo sue, praestat ei." Quibus auditis, Mesdeus 
 rex jussit adduci ad se apostolum, sed quia pueri 
 non poterant pras turba ad eum accedere, Charisius 
 cum furore rupit per turbam, et ait, " Surge, male- 
 fice, et veni in praesentiam regis : nibil enim valet 
 
 ''^ magica tua." Et misso fune in collum ejus, 
 traliebat eum ad regem, dicens, *' Veniat Christus, 
 et eruat te de manibus meis." Ita igitur tractus, 
 quum venisset in conspectum regis, ait illi rex, 
 *' Quod est genus tuum, vel qua? patria, vel in 
 
 ^^ cujus nomine base signa facis?" Tum beatus 
 apostolus respondit, " Deus meus tuus est, creator 
 coeli et terrae, et omnium quae in eis sunt. Qui 
 solus coli debet, non idola surda et muta." His auditis 
 rex iratus valde, jussit eum extensum torqueri, et 
 
 ^■' caesum recludi carcere. Quumque recluderetur.
 
 XIII. Abdi.e Hist. ApostolicEj lib. 9, 435 
 
 gratias agebat Deo, quod dignus esset talia pro 
 nomine ejus pati. Charisius autem re versus ad 
 domum suani, dicebat, " Nunc copulabitur mihi 
 uxor mea, eo quod abstulerim magum de medio 
 populi hujus." Et veniens invenit eam detonso ' 
 capite decumbere solo, et ait, " Dulcissima conjux, 
 quae mentem insania cepit, ut hagc feceris ? Numquid 
 potentior erit me hie magus ? Nonne vides quod me 
 omnis India veneratur, et quod volo, hoc facio cum 
 rege ? Sed et pecunia magna est mihi." Cui ilia, '" 
 " Omnia (inquit) haec terrena sunt, et in terram 
 sunt, et in terram revertentur. Is autem beatus 
 erit, ciui se vitae perpetuae copulaverit." Haec 
 audiens Charisius, quievit in lecto suo. 
 
 XII. Mygdonia autem accipiens aurum, dedit '^ 
 custodibus : et ingressa in carcerem, osculabatur 
 pedes apostoli, audiens verbum Domini. Et reversa 
 ad domum suam, dum vir ejus apud Regem esset, 
 prostrata humo in cubiculo, deprecabatur Deum 
 cum lachrymis, dicens, " Propitiare Domine insipi- '" 
 entiae meae, ut revertar ad salutem perpetuam." 
 Quod videns nutrix illius, ait ad eam, '^ Quae est 
 perversitas in corde tuo, ut relicto viro, per quem 
 magnifice honoraris, jejuniis ac vigiliis te affligas, 
 seducta verbis magi unius ? " Cui ilia ait, " Non ■' 
 est hoc perversitas, sed integra ratio, ut cognoscat 
 homo auctorem suum, et mereatur adipisci vitam 
 perpetuam. Utinam et ut crederes Christum, et 
 particeps fieres agonibus nostris." At ilia, " Si 
 (inquit) rationem cognovero, sequar te." Turn '" 
 Mygdonia, " Dii, quos usque nunc colui, nihil sunt, 
 sed est verus Deus Jesus Christus, per quem facta 
 sunt secula, qui ut hominem, quem prius plasma- 
 verat, redimeret, homo factus, mortuus et sepultus 
 est : descendit ad inferna, et eripuit eos qui tene- "
 
 436 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 bantiir a morte pessima. Exinde rediens, docuit 
 nos resurgere. Et sic adscendit ad coelos, sedet 
 ad dextram Dei Patris omnipotentis, tribueiis nunc 
 credentibus in se dona coelestia. Cujiis tempora 
 
 ' finem non accipiunt, cnjus Iretitia nunquam perit, 
 cujus denique lux nunquam occidit. Ipse vero 
 cum Patre et Spiritu Sancto regnat et nunc, et in 
 cuncta secula seculorum." Haec audiens Narchia 
 nutrix ejus, confestim credidit in Doniinum. Et 
 
 '" ambulantes simul ad carcerem, data pecunia 
 introierunt, et audiebant verbum Dei ab apostolo : 
 qui gavisus erat valde super fide Mygdoni®, quod 
 jam per illam et alii converterentur ad Dominum. 
 Quiuncpie baptismum flagitarcnt, dixit apostolus 
 
 "■ Mygdoniae, " Vade ad domum tuam, et pijepara 
 quae sunt necessaria, et ego vadam ad baptizandum 
 vos." Abeuntibus ergo niulicribus, beatus apostolus 
 subsequutus est ad domuin i\Iygdonia3, et baptizavit 
 eam cum nutrice sua, et aliis multis. Et reversus 
 
 -" est in carcerem, et clausa est janua. 
 
 XIII. Charisio autem graviter dolente de con- 
 versione uxoris, misit rex conjugem suam cum filio 
 Zuzane, qua? consolaretur cognatam Mygdoniam, 
 et revocaret illam ab hac via, et ut viro suo co])u- 
 
 -' laretur. Quae quum esset ingressa domum Mygdo- 
 niae, ait ad illam, " Ut quid, soror cbarissima, erras 
 post bominem magum, qui novum Deum Patriae 
 nostrae praedicat ? Recede ab hac prava cogitatione, 
 et esto jucunda in domo tua cum viro cui te parentes 
 
 '" tradidere. Et noli relincjuere deos patrios, ne 
 irascantur tibi." Ad ha?c ilia respondit, " Erravi 
 usque nunc sequens idola vana, quae sunt sine 
 gressu, sine eloquio, et sine ullo eft'ectu, ignorans 
 verbum Dei qui fecit coelum et terram, et onmia 
 
 '^ quse sunt in eis. Scd et metalla, ligna et lapides.
 
 XIII. Abdi.e Hist. Apostolic^, Uh. 9. 437 
 
 ex quibus isti vel funduntur, vel sculpuntur, ejus 
 verbo creata sunt, cujus et nos creatura sumus. 
 Non est ergo oequum, soror dilectissima, ut relin- 
 quentes talem artificem, creaturam potius adore- 
 mus quae nobis ad serviendum data est." Haec dum ' 
 Mygdonia dixisset, turn et Zuzanes filius regis ait, 
 " Ecquis haec omnia crea\it, nisi dii nostri ? Nam 
 Jupiter ccelum tenet, Juno aera regit, Neptunus 
 mare gubernat, Pluto interna judicat, Phoebus diem, 
 Berecynthia noctem inluminat." Cui Mygdonia '" 
 subridens, ait, " Omnes isti quos commemoras, fili 
 dilectissime, inferno damnati sunt, quia non cogno- 
 verunt Deum vivum. Nam si recurras ad veteres 
 fabulas, invenies lios et luxuriis deditos, et talia 
 mala perpetrasse, qualia liodie judices in iniquis " 
 hominibus persequuntur et puniunt. Mortui autem 
 sunt, et non vivunt. Deus autem noster manet in 
 secula sempiterna. Et qui crediderit in eum, 
 transfertur ab hac temporaria morte in \itam ieter- 
 nam." Qaumque h^c et his similia eis Mygdonia ^" 
 diceret, compuncta corde uxor regis, ait filio suo, 
 " Recte soror nostra relinquit virum suum, et divi- 
 tias terrenas, ut vitam capiat sempiternam. Utinam 
 et nos videremus hominem istum, qui faceret nos 
 cognoscere veritatem." At ilia gaudens, abiit ad =' 
 apostolam, et narravit ei omnia, quae acta fuerant. 
 Ille vero gaudebat et ipse praedicans sine fine 
 verbum Domini, et imposita manu benedixit eos, 
 et praecepit eos abscedere. Sed non abiit ultra 
 uxor regis ad virum suum, nee filius ejus renun- '" 
 ciavit patri de his quae perceperat. 
 
 XIV. Quumque haec omnia renunciata fuissent 
 Mesdeo regi, quod scihcet uxor ejus et filius con- 
 versi essent ad apostolum, iratus valde, praecepit 
 adduci uxorem suam, et filium. Quibus quum ^^
 
 438 Codex Apocuypuus Novi Testamenti. 
 
 persuadere non posset, ut cederent ab hac via, 
 jussit uxorem in obscuro loco recludi, filium vero 
 cum beato apostolo in carcere coiiligari. Sed 
 Charisius uxorem suam cum nutrice Narcbia 
 
 ^ similiter reclusit in cellula tenebrosa. Et statim 
 rex jussit Thomam adduci, manibus a tergo ligatis, 
 et dixit ei, " Quis est iste Deus tuus, qui coujuges 
 nostras per te a nobis separat ? " Dicit ei Tbomas, 
 " Tu quum sis rex, numquid vis babere inquinata 
 
 '" servitia ? Si ergo tu quum sis homo, mundos servos 
 habere studes atque mundas ancillas : quanto magis 
 credere debes, amare Deum castissima et mundis- 
 sima servitia ? Si eraro hoc Deum in servis suis et 
 ancillis suis amare praedico, quod tu in servis tiiis 
 
 " et ancillis tuis dihgis, ut quid culpor ? " Turn rex, 
 " Ego (inquit) permisi uxorem meam, ut cognatam 
 suam Mygdoniam de praecipitio liberaret, et ipsam 
 tu praecipitio immisisti." Respondit apostolus, 
 " Praecipitium non est, nisi recedere a castitate, et 
 
 ^^ ire in libidincm. Nam qui a libidine se toUit, et ad 
 castitatem accedit, hie a praecipitio remeat ad 
 salutem, et egreditur de tenebris ad lucem." Dicit 
 ei Mesdeus rex, " Quomodo separasti animos 
 earum a consortio conjugii nostri, his quoque 
 
 '* artibus age, et eodem consilio, ut redeant, ut sint 
 conjuges nostrae, ut ante fuerant." Respondit 
 apostolus, " Errat jussio regis." Et rex, " In quo 
 errat jussio mea ? " Dicit apostolus, " Fabricavi 
 turrim excelsam, et dicis mihi, ut ego qui sum 
 
 " fabricator, ipse dcstruam summitatem ? Fodi terram 
 profundam, et eduxi fontem de abysso, et dicis 
 mihi ut ego illam obruam ? Ego potius dicam illis 
 verba Domini mei : quia Qui diligit patrem aut 
 matrem, aut filios aut uxorem, plus quam Deum, 
 
 '' Deo dignus non est. Tu enim rex temporalis es.
 
 xni. Abdi.e Hist. AposxoLiCyE, lib. 9. 439 
 
 et si voluntas tua non fiat, temporaliter punis. 
 Deus autem rex jEternus est, et si voluntas ejus 
 contempta fucrit, aeternaliter punit. Eqiiidem tu 
 rex posteaquam occideris corpus, animam occidere 
 non potes : Deus autem verus potest animam et ^ 
 corpus mittere in jeternum ignem." Haec audiens 
 Charisius, qui coram rege stabat, " Hunc magum 
 si tardius occideris, nos ipsos in prsecipitium mittet." 
 XV, Tunc ira repletus rex, jussit lances ferreas 
 igniri ; et prtEcepit excalceari apostolum, ut nudis '" 
 pedibus superstans, hoc dolore deficeret. Verum 
 antequam hoc supplicium apostolo admoveretur, 
 prorupit aqua, et extinctas sunt lances. Et ait 
 apostolus ad regem, " Hoc non propter me fecit 
 Dominus, sed propter te, ut vel sic credas. Mihi '' 
 autem Dominus banc patientiam dare potest, ut vel 
 sine aqua ignem tuum non timeam." Tum con- 
 versus ad regem Charisius, " Jube etiam eum in 
 fornacem thermarum mitti." Quod quum fieri rex 
 jussisset, thermae ultra calefieri non potuerunt, sed ^° 
 nee parvum quidem teporem habebant : ipseque 
 apostolus altero die est egressus incolumis. Et 
 Charisius iterum ad regem, " Fac (inquit) ilium 
 sacrificare Deo Soli, et iram incurret Dei sui, qui 
 ilium hberat ab his, quae inferuntur ei." Quumque -^ 
 argueret, ut ingressus templum simulachro Solis 
 sacrificium inferret, ridens in faciem regis dixit 
 Thomas, " Die mihi rex, quis est melior inter te, et 
 imaginem tuam ? Non dubito quin praestantior tu 
 sis, quam pictura tua. Et quomodo vos dimittitis '" 
 Deum vestrum, et excolitis picturam ejus ? " Erat 
 autem statua Sohs facta ex auro, habens quadrigam 
 equorum auream, habenis effusis, quasi rapido 
 cursu ageretur ad coelos. Et dum compelleret ut 
 adoraret statuam, dixit apostolus ad regem, " Erras, "
 
 44-0 Codex Apocrypius Novi Testamenti. 
 
 si putas, O rex, quod, sicut dixit Cliarisius, Deus 
 meus irascatur niihi, qiiiim ego Deiim timm adora- 
 vero. Hoc magis volo te nosse, quod is Deo tuo 
 irascetur, et evertet eum mox ut adoravero eum." 
 
 ' Turn rex, " Invictissimum Solem, Deus tuus, quern 
 Judsei occiderunt, evertere ne potest ? " Respondit 
 apostolus, " Vis ergo probari, si hoc potest fieri ? " 
 Et Cliarisius, " Excusationes (ait) sibi invenit, ut 
 non adoret Soleni, ncque sacrificet ei." Dicit ei 
 
 '" iterum apostolus, " Primo ego adoro eum, et si 
 eum non evertet Deus meus, turn sacrificabo ei." 
 Et quum consensisset rex et Charisius, introduxe- 
 runt eum in templum, ducentes choreas eo ritu 
 quo solebant. 
 
 '■ XIV. Erant autem virgines cum lyris cantantcs, 
 alii cum tibiis, alii cum tympanis alii cum vatillis et 
 thuribulis. Et quum introiissent, ait apostolus ad 
 simulachrum, " Tibi loquor, daemon, qui in isto 
 simulachro habitas, et qui das responsa stultis et 
 
 *" deceptis hominibus, qui simulachrum vident : 
 Adjuro te in nomine Domini mei Jesu Christi quern 
 Judsei crucifixerunt, ut exeas, et stes ante me, ut 
 videant te : et quod imperavero tibi, hoc facias." 
 Egressus autem daemon, stetit ante eum, ita ut 
 
 ^' solus apostolus videret eum. Et dixit ei, " Ego 
 corde colo Dominum meum Jesum Christum. 
 Mox autem ut posuero genua mea in terra, et 
 dixero tibi, ut confringas idolum, rogabo Dominum 
 meum, ut mittat angelum suum, qui te releget, et 
 
 *" damnet in abyssum." Et respondit ei daemon, 
 " Rogabo te apostole Dei, ne me in abyssum releges. 
 Sed permitte me, et omnes istos inteiiiciam." Tum 
 apostolus, " Impero tibi in nomine Jesu Christi 
 Domini mei ; ne la3datur ullus hominurn, nisi hoc 
 
 " solum simulachrum. Mox ut genua flexero.
 
 
 Xlll. AbDI^E IIlST. APOSTOLlCiE, lih, 9. 441 
 
 comminue illud." Loquebatur autem apostolus 
 cum dicmonio senuone Hebraico, et nullus sciebat 
 (juid vel cui loqucretur. Conversusque ad regem 
 dixit, " Cogita tecum rex, tu istum invictissimum 
 dicis, et meum Deum dicis hominem a Judagis occi- * 
 sum : ac per boc, si fortior sit Deus tuus, et eum in- 
 vocatione nomiuis Dei mei confringere non possim, 
 ego non solum adorabo diLMiionem qui in eo latitat, 
 sed etiam sacrificabo illi. Si vero minutatim fuerit 
 attenuatus ille victus Deus tuus, par erit e converse, '" 
 ut relinquas errorem, et teneas veritatem." Et rex ; 
 " Adbuc ausus es (inquit) ex pari confabulari mihi ? 
 Si pergas, faciam tundi arterias tuas, si non adora- 
 veris et sacrificaveris Soli." Respondit apostolus, 
 " Ecce adoro, sed non simulacbrum. Ecce adoro, '* 
 sed non metallum. Ecce adoro, sed non idolum. 
 Adoro autem nieum Dominum Jesum Christum, 
 in cujus nomine impero tibi daemon, qui hie in ipso 
 lates, ut nullum hominem laedens, metallum et 
 simulacbrum comminuas :" statimque quasi cera ■" 
 juxta ignem posita, liquefactum idolum resolutum 
 est. Quo facto omnes sacerdotes consternati ulu- 
 larunt, et rex fugit cum Charisio. Pontifex autem 
 cosdebat Apostolum, et facta est seditio magna in 
 populo : sed major pars populi cum Apostolo erat. " 
 Quare motus Mesdeux rex Indiae, Apostolum 
 Thomam, et f ilium suum Zuzanem, et plures alios 
 trusit in carcerem. 
 
 XVI. Non desinebat tamen etiam in carcere 
 Apostolus confirmare credentes, dicens, " Credite ^^ 
 in Deum, quem prsedico : credite in Jesum, quern 
 evangelizo, qui adjutor est servulorum suorum, 
 refector est laborantium : in quo exultat anima 
 mea, quia tempus implevi, et gestio ipsum 
 quem desideravi videre. Cujus pulchritudo pro- " 
 
 56
 
 442 Codex Apockyphl's Kovi Testamenti. 
 
 vocat me, ut dicam quis sit : sed magnitudo ejus 
 sensus superat, et intellectuni siipergreditur, ut id 
 quod cupio de eo dicere, comprehendere ct expli- 
 care nequeam. Sed tu Doniine, qui animam inopem 
 
 * replere consuevisti, imple ea quse mihi desunt, et 
 esto mecum donee ipse ad te veniam, et te videam." 
 Haec ubi audivit Zuzanas, advertens quod Thomas 
 diceret tempus impletum suum, ut de hoc recessurus 
 seculo videretur, cupiens ab eo pnus (juam migraret 
 
 '" a corpore Manazaras uxori sua3 impetrare medici- 
 nam (erat enim debihs muher, soluta membris) peti- 
 vit ut permitteret ei ire : et persuaso custode, t'ide- 
 que facta quod essent reversuri, cum Apostolo ex 
 carcere abire constituit in domum suam. Ubi et 
 
 " diaconatus ministcrium ut sibi crederetur, rogavit, 
 et ut benedictionem Leviticam acciperet. Quoniam 
 se quoque Deo servire velle memoravit, et hoc jam 
 dudum animo devovisse, sed a Patre coactum uxo- 
 rem duxisse, quam accepisset vicesimum annum 
 
 "" agens : triennioque ea potitum, fihos ex ea nullos 
 suscepisse, nee aham mulicrem prseter uxorem nov- 
 isse ; janidudum pra^terea a concubitu uxoris abs- 
 tinuisse, eo quod et ilia studebat castitati, et optaret 
 audire sermonem Thoma?, sed propter debilitatem 
 
 -'' adesse non })osset. Quam si vellet Apostolus san- 
 
 are, se impetraturum, ut eundi facultatem haberent. 
 
 Cui respondit Thomas, "Si credis, videbis mirabilia 
 
 Dei, et quemadmodum servulos proprios curet." 
 
 XVII, Dum haec loquuntur, Treptia nomine, quae 
 
 ^^ erat uxor regis, et Mygdonia Charisii matrona, qui 
 et ipse amicus erat regis, et Narchia nutrix, trecentis 
 sexaginta argenteis datis, acustode introductae sunt 
 ad Apostolum. Atqueillic repererunt Siforatum mili- 
 tiae regis ducem, et Zuzancm, et Siforem uxorem, 
 
 " et fiham cjus^ et alios verbis Evangelicis intentos.
 
 XIII. Abdi.e Hist. ApostolicEj Uh. 9. 443 
 
 Ipsae igitur tres foeminn^ quum adstitissent ante con- 
 spectiim Thom.T, interrogavit eas Apostolus, quo 
 ])ermittente ingressas forcut, vel quis eis aperuisset 
 carcerem : et qualiter egressae fuissent de loco in 
 quo clausas f uerant. Cui respondit Treptia ; *' Non- ' 
 ne tu es, qui aperuisti nobis januam, et dixisti : 
 Exite, et ite in carcerem, ut suscipiamus eosfratres, 
 qui illic sunt, et Dominus in nobis demonstravit 
 gloriam suam ? Quum autem appropinquaremus ad 
 januam, subito non apparuisti nobis, sed hue ingres- '* 
 sum te sonitu januae cognovimus. Nos vero postea 
 mercede custodcm inflcximus, ut ad te ingredere- 
 mur, si forte impetrare possimus, quod impendio 
 petimus, ut paulisper aliquo concedas, quo regis 
 possit iracundia mitigari." Tunc interrogavit Tliomas '^ 
 Trcptiam, quemadmodum a viro suo esset inclusa, 
 vel quid causae obortum esset, aut quo motus, nee 
 propriae pepercisset uxori ? Cui respondit Treptia, 
 *' Tu a me requiris quemadmodum clausa sim, quum 
 me nunquam deserueris, sed una tantum abfueris '" 
 bora ? Unde miror, te nescire quomodo clausa sim. 
 Sed si vis audire, accipe. Misit ad me Mesdenus 
 rex, et jussit me introduci ad se, et ait m.ihi : Non- 
 dum plenam circa te magus ille adeptus est potes- 
 tatem. Nam quod in oleo pane et aqua magica ^' 
 consummet, audivi. Ergo quum magicis operibus 
 venire nou potuerit, nihil horum circa te fecit. 
 Quare obtempera praeceptis meis : alioquin et ipsa 
 clauderis. Itaque non adquiescente, sed dicente me, 
 ut quod vellet faceret : potestatem enim habere ^° 
 eum corporis mei, animam vero meam cum eo perire 
 non paterer : in obscuro loco me jussit includi. 
 Charisio quoque accusante, uxorem suam Mygdon- 
 iam, cum ejus nutrice Narchia, jussit includi. Sed 
 tu jam nos produxisti, ut ad te veniremus : et ideo"
 
 444 Codex Apocryphtts Novi Tf.stamenti. 
 
 pra3sto sumiis, iit a te benedictionis gi'atiam conse- 
 ({uamiir." 
 
 XVI 1 1. QiuE qiuiin dixissetTreptia, a^novit pro- 
 tinus Apostolus beiieficia ejus, qui se plerumque 
 
 '- liumana specie figuraret, ut consolaretur moerentes, 
 afflictoruni jrrumnas relevaret. Et ideo ipse gratias 
 agere ccepit Domino Jesu, eo quod confirniaverit 
 infirmos, nutantesque stabilierit, et sperare faceret 
 cunctos difi'idoutes. Dum li;rc captivi in carcerc 
 
 '" coUoquuntur, superveiierunt custodes, dicentes ut 
 lucernas extinguerent, no quis eos simul esse, ac 
 ])ariter colloqui proderet rcgi. Extinctis igitur 
 luceniis, collocaverunt se custodes. Scd Tbomas 
 A})ostoUis, postquam omiies circumfusos tenebris 
 
 " adspexit, hinien petere ccepit a Domino: "Inlumina 
 nos Domine (inquit) quia tenebrarum filii in tene- 
 ))rosis nos sedere fecerunt locis. Scd tu Domine, 
 inluminare sancto lumine tuo dignare servos tuos, 
 eo hunine quod nullus eri})iat, et nullus extinguat." 
 
 -" Et statim refulsit dies, et onuiis illc custodian locus. 
 Turn etca^teri, quos alias ob causas receperant claus- 
 tra carccris, vigilai)ant. Neque enim servi Dei 
 dormirc turn j)oterant, quos sic Cbristus excitabat, 
 neque patiebatur nos somno dimergi, qui dicit : 
 
 ^'- S/o'gc qui (lormis, ct cxsurgc a moriiiiH, inhicescet t'lhi 
 Christ us. Quum igitur inter se nonnulla sermone 
 vario contulissent, ait Tbomas ad Zuzanen, " Vade 
 pra'})ara nobis omnia, cpifc in ministerio suntparan- 
 da." Intenogaute autem Zuzane, quomodo exire 
 
 ^^ posset fores carceris, aut quis aperiret, quum essent 
 clausa omnia, et custodes somno dissoluti ? respon- 
 dit Tbomas, " Credo Christo, et vade, et invenies 
 apertas januas." Sequuti sunt igitur cum caeteris. 
 Et quum jam medium spatium itineris confecissent, 
 
 " occurrit ei uxor ejus Manazara, quum iret ad car-
 
 xiTT. ABDiiE Hist. ApostoltC/E, Uh. i). 445 
 
 cerem, et recogiiosccns viriiin, ait ; " Zuzane vir ?" 
 Qui (][iuim cogiiovisset earn, ccepit quasrere quonam 
 iret, noctis praesertim tempore : aut quomodo po- 
 tuisset exsurgere, quas minime ante surgebat. Qu^e 
 respoiidit ; " Puer iste Domini, ponens manmn, * 
 sanam me fecit. Somnio vero monita sum, ut ad 
 peregrinum istum venirem, qui tenetur in carcere. 
 Eg igitur festino, ut juxta somnii visionem, plenam 
 possim accipere sanitatem." Interrogavit Zuzanis, 
 quis ille puer esset, qui fiiisset cum ea ? Respondit '" 
 Manazara, "Ipse non vides eum, dextra manu 
 tenentem me et sustinentem ? " 
 
 XIX. Dum ha3C fierent, intervenit loquentibus 
 Tliomas, sed etiam Seforus dux militias, et uxor 
 ejus acfilia, denique et Treptiaatque Mygdonia, et '^ 
 Narcliia, qui ad Zaranis domum pariter commea- 
 bant. Quum vidisset autem Apostolum Manazara, 
 adoravit cum dicens, "Venisti medicus, qui me sanes 
 ab osgritudine. Vidi te hac quoque nocte, ac qui- 
 dem tradentem mihi puerum istum, ut me ad te ■" 
 perduceret in carcerem. Et quum expectare venien- 
 tem debueris, prasstanti tamen bonitate ipse me 
 diutius laborare non es passus, sed veniebas ad me." 
 Simul haec dicens, conversa puerum qua^rebat : qui 
 se oculis repente subtraxit, nee crat videri facilis, *^ 
 qui ante videbatur. Anxia igitur sustentatore 
 amisso, ccepit dicere, "Non possum sola ambulare, 
 non apparet amplius puer, quern mihi tradidisti." 
 Cui Apostolus, "Ecce jam tecum Christus ambula- 
 bit, ipse tibi erit viator et praevius." Itaque currens ''" 
 mulier prasibat caeteros, repente domum festinans ; 
 quo postquam ab Apostolo et casteris ventum 
 est, subito domus multo splenduit lumine, et 
 Thomas ccepit orare, et dicere, "Tu Domine, qui 
 es adjutor infirmorum, spes et confidentia inopum, "
 
 446 Codex Apocryphus Novi Testamenti. 
 
 refugium et requies laborantium, lugentium conso- 
 latio, fluctuantiiim portus, resiirrectio niortiiorimi, 
 redemptio peccatorum, et qui denique propter nos 
 subiisti corporis passionem : tu doniicilia mortis, et 
 
 * ipsa inferna ])enetrasti, ut nos a mortis vestigiis 
 liberemur. Te principes mortis venisse mirati 
 sunt, neque potuerunt tenere remeantem : imo 
 etiam exutos se vetustate possessionis, et te cum 
 trophaio revertentem gemuerunt. Honorificamus 
 
 '" igitur merito te, Domine Jcsu, te paterna ilia et 
 perfecta venisse substantia ut viscera tuae misericor- 
 diaa videremus in nobis. Quique servorum tuorum 
 es minister, possessionis tuaj locupletator ; pauper, 
 sed non indigens : dives, sed non fastidiens paupe- 
 
 '' rem : qui jejunasti quadraginta diebus, ut perpetua 
 benedictionis repleres alimonia animas esurientium : 
 tu esto, rogo, cum servis tuis Zuzane et Manazara, 
 ac Treptia, ut in tuum gregem eos digneris inducere, 
 et adnumerare Sanctis tuis, et in hac errorum re- 
 
 ^' gione juvare. Tu esto medicus in hac possessione 
 languentibus, esto requies in laboribus, firmamen- 
 tum in lubricis. Esto denique adjutor corporum, 
 vita animarum ; ut sint templa misericordiae tuae, 
 et Spiritus Sanctus inhabitet in eis." 
 
 ^' XX. Hac completa benedictione, sumpsit sacram- 
 entum, et gratias egit Domino dicens, "Sit nobis hoc 
 sacramentum tuum Domine Jesu ad vitam, sit ad 
 remissionem peccatorum. Siquidem pro nobis 
 passio tua celebrata est. Tu pro nobis fel illud 
 
 '" bibisti, ut omnis in nobis adversarii amaritudo mor- 
 eretur. Pro nobis tu quoque bibisti acetum, ut 
 nostra lassitudo confortaretur. Pro nobis conspu- 
 tus es, ut immortali nos rore perfunderes : pcrcus- 
 sus es a calamo fragili, ut fragilitatem nostram vitse 
 
 " perpetuae a3ternitatique firmares. Coronatus es
 
 xiii. Abdle Hist. Afostolic/E, lib. 9. 447 
 
 spinis, ut virenti semper in te credentes charitatis 
 tuae laurea coronares. Involutiis praeterea fuisti 
 sindone, ut nos quodam virtutis tu?3 involucro ves- 
 tires. In sepulchro poni voliiisti novo, ut nobis 
 novam gratiam, novasecula reformares." Hsec ubi " 
 finivit, Eucharistiam divisit his quos supra memor- 
 avinuis, et ait, "Fiat nobis haec Eucharistia ad vitam, 
 et viscera misericordiae, et gratiam salutis, sanita- 
 temque animarum nostrarum. Respondentibus 
 autem illis, "Amen," audita est vox dicens etiam, '" 
 "Amen." Quam ubi audierunt vocem, statim super 
 facies suas ceciderunt. Et iterum vox sonuit, 
 dicens, "Nolite timere, sed tantummodo credite." 
 
 XXI. Ex eo tempore redire coeperunt, Thomas 
 ad custodian suae claustrum : sed et Treptia et Myg- ^' 
 donia et Narchia reversas sunt ad carcerem suum. 
 Quibus, antequam egrederentur, loquutus est Apos- 
 tokis dicens : " Accipite sermonem meum ultimum, 
 non enim ero diutius in hac carne : accersor ad 
 Dcminum Jesum, adiUum qui meredemit, ad ilium ^^ 
 qui se ad ultimum humiliavit, ut ab ultimo omnes 
 elevaret : in quern sperare didici. Si enim ad sacri 
 munus officii me is indignum vocavit, quanto magis 
 si in veritate servivi, possum sperare mercedem ? 
 Bonus enim et Justus est, et novit Dominus merce- -' 
 dem solvere pro mentis singulorum, dives munerum, 
 largus gratiarum, haudquaquam parens beneficio- 
 rum. Qui in me quoque infirmum, supra meritum 
 meum, multa conferre dignatus est. Cujus miracula 
 eo provocare vos debent, ut laudetis auctorem. " 
 Neque enim mea virtute haec faciebam. Sed in 
 nomine Domini mei Jesu impetrabam, non impera- 
 bam. Non enim Christus, sed servulus Christi 
 sum : nee ego sum arbiter, sed minister ejus qui 
 me misit. Et ideo peracto cursu admoneo vos, ne '^
 
 448 Codex Apocuypiius Novi Testamenti. 
 
 quum videritis datam in me esse liomini potestatcin, 
 SLippliciisque me deditum quum videbitis, ideo fides 
 vestra minuatur. Ego enim volunlatem Domini 
 mei impleo, et ^equum est me velle quod Dominus 
 
 ' jubet. Nam si pro nobis ille mortem suscepit, 
 quanto magisnos, erga Domini voluntatem, coiporis 
 hujus mortem timere non debemus? Quum pneser- 
 tim mors ista non interitus sit, sed solutio corporis. 
 Ideoque non rogo, ut mortem difi'eram. Creditis 
 
 '" enim, ([uod possem ditt'erre, si velim : sed rogo magis 
 lit citius absolvar, et proficiscens videam ilium de- 
 corum et misericordem, qui ])ro operibus et labori- 
 bus, quibus desudavi, nimis liberalis Dominus, 
 prnL'mium repraesentabit." 
 
 •' XXII. Haec quum dixisset, receperunt se omnes 
 ad tenebrosam domum. et dixit Thomas in car- 
 cere constitutus, "Domine Jesu, qui pro nobis pluri- 
 mum pertulisti, claudantur januae istir, sicut clausje 
 fuerunt, et signacula iisdem i'oribus reformentur." 
 
 '" Relictis igitur aliis, perrexit Apostolus, ut se inclu- 
 deret. Focminae autem non poterant a lachrymis 
 tem})erare, quae sciebant, quod Mesdeus non abs- 
 tineret ab ejus nece. Interea quum venisset Aposto- 
 lus, invenit custodes conccrtantes inter se, et dicen- 
 
 " tes, **Heu quomodo incidinuis in istum magum ? 
 Ecce aperuit januas carceris artibus magicis, et 
 omnes voluit secum educere. Unde ne magicis 
 carminibus elabatur et casteri cum eo, renunciemus 
 regi, simul de uxore ejus ac filio." Audiebat hacc 
 
 '" Thomas, et quiescebat. Illi autem abierunt prima 
 luce ad Regem, petentes, ut tolleretur magus ille, 
 et alibi ne clauderetur, eo (juod clausum onme 
 magica potestate reseraret. Secundo nunciabant 
 apertas fuisse januas carceris, id(iue surgentibus 
 
 " manifestatum sibi. Introisse etiam regis uxorem
 
 xiir. Abdi.k Hist. Apostolic.e, Uh. 9. 449 
 
 cum aliis, qii.v non rccederent ab eo. Qiiibus 
 aiulitis, ro\ signacula niox, qiias imposucrat janiiae, 
 requisivit, et uodcm re})crit modo quo fiicrant ante. 
 Uiide coiiiinotus, ad cuslodcs ait, falli cos qui in- 
 troisse iu carcerem Trcptiam et Mygdoniam ' 
 dicerent, (|uum signacula rcmota non cssent. At illi 
 se vera intinuisse siii^nificabant. Mesdeus autem 
 sedens in secretario, sisti jussum Apostolum rogavit, 
 scrvus an liber esset. Cui Thomas, "Servus sum, 
 ait, "uniuset soHus, supra ([uem non habcs potesta- '" 
 tern." QuiTcsivit iterum Mesdeus, cm* eo venisset ? 
 Respondit dcniio Apostolus, ut plures salvaret; et 
 hoc sibi debitum esse, ut per manus Mesdei hinc 
 emigraret. Turn rex qui esset dominus ejus rogavit, 
 (juod illi nomen, et cujus regionis? Ad quse " 
 Thomas, *'JMeus Dominus (in(iuit) Deus est tuus, 
 Dominus coeli et terra?. Hujus tu nomen audire 
 non potes : sed id quod datum est ei in boc seculo, 
 est Jesus Christus. JNIinanti autem regi, quod ei 
 non pareret, quum maleficium ejus aboleretur, ut '" 
 tota India mundaretur, respondit Thomas, "Ha3c 
 maleficia mecum abibuut : sed hoc scito, quia nee 
 quid deerunt." Ex eo igitur cogitabat rex, qualiter 
 Thomam occideret. Verebatur enim populum, quia 
 })lurimi etiam eminentiorum ejus opera admiraban- -' 
 tur et credebant in Jesum. 
 
 XXIII. Astute ergo sibi rex agendum ratus 
 cum Thoma, civitatem armatis septus est egressus, 
 })opulo existimante quod ideo egrederetur, ut 
 Thomas ei aliqua suorum operum demonstraret. "' 
 Intendebant igitur in cum, qui putabant quod ali- 
 ([uid ab eo rex vellet discere, et ille regem docere. 
 Sed egressus rex mediam fere partem milliarii, tra- 
 didit cum quatuor militibus, adjuncto uno prsestan- 
 tiore viro, jubens, ut duccntes cum in montem " 
 
 57
 
 450 Codex ApociiYPiirs IS'ovi Testamenti. 
 
 proximum, ibi gladio ])erciitcrciit. Rex vero mox 
 rediit in civitatem, ubi hoc militibiis imperasset. 
 Quod intcllii>:ens plebs, secpicbatur, Thoniam eripore 
 volciis. At militcs appichciulunt Aposloluni, duo 
 
 ' ad dextram, et duo ad sinistram teneiites. Ille 
 cpioque ciiiiucntior luainuu ejus tenens, pariter 
 incedebat. Dicebat autem apostolus magna et 
 divina mysteria in ipso exitu revelari : sicjuideni 
 proptevea se duei a ([uatuor niiliti])us dice])at, cpiia 
 
 '" ex (piatuor eoivisset elenientis, ea se quatuor habere 
 principia generationis. Dominum autem Jesum ab 
 uno percussum, quia unujn ])atrem sciret generator- 
 rem suuin. Qui ul)i venit ad locum passionis, 
 cohortatus cjeteros, fidem servare Domino Jesu, 
 
 '■ pietatenupie colere : V(\gavit etiam Zuzanem ut 
 pretio custodibus dato orandi tem})iis sibi im])etra- 
 ret. Cujus data c()})ia, ccepit gratias agere, quod 
 et in seculo gubernatus esset a Christo, et ab eodem 
 vocaretur. Ilium esse in periculis pra?sulem, ilium 
 
 '" in nuerore consolatorem, ilium in laboribus adju- 
 toiem, ilium praevium sibi hujus fuisse itineris, quod 
 in hoc seculo cucurrisset. 
 
 XXIV. "Tu (iiKjuit) Domine, adnunciasti mihi, 
 me tuum esse : propter quod nee uxorem accepi, 
 
 '' ut tibi totus vacarem, ne tem})li tui gratiam vel con- 
 jugalis copuhe usus minueret, vei consuetudo de- 
 cerperet. Divitiarum quoque secularium cupi- 
 dum aninuun, coelesti ])rovisione ac munitione 
 revociisti, docens in pecuniis dispendia esse, non 
 
 •■"' commoda. Et ideo compulisti, ut hie paupertate 
 contentus, indeficientem spirit ualium divitiarum 
 quacrerem veritatem, et thesauros in Christo abs- 
 conditos investigarem : tuisque contentus copiis alias 
 non desiderarem. Factus sum igitur pauper, indi- 
 
 '"gens, peregrinus ac servus, in vincuhs, in jejuniis.
 
 "1: 
 
 xiii. AnDLE Hist. x\postolic^, Uh. 9, 451 
 
 fame ac siti, in laboril)us, ir. periculis, ut confidentia 
 noil periret, spes noii confunderetur. Respice 
 igitur in me, Domine, quia })ecuniam tuam noii ab- 
 scondi, sed supra meiisam })osui, et in nummulariis 
 divisi. Ad mensam tuam vocatus veni, nee ab hac ' 
 revisendi necessitate excusavi, nee juga boum, aut 
 ducenda? uxoris necessitatem convivio tuo pra^tuli. 
 Ad iiuptias sum vocatus, etalbam vestem indui : et 
 expectans Dominum a nuptiis revertentem, olei 
 non sum oblitus : tota nocte domum meam custo- '" 
 divi, a latrouibus expoliatus non sum : calceamenta 
 ])edibus circumdedi, ne diii'iiiderentur vestigia. 
 Observavi primam et secundam et tertiam custo- 
 dian!, ut vultum tuum viderem, et splendorem 
 tuiim discussa nocte perspicerem. Mortuum '^ 
 meum non vivii'icavi, nee deficientem re])levi, sed 
 magis, quern dedisti mihi vinctum, castigavi. Et 
 eaptivum meum occidi, ut (piem acceperam liberum 
 non alligaiem. Opprobrium suscepi in terra, ut in 
 ccelo remunerationem sperarem. Si igitur detuli -" 
 fidele servitium, adesto Domine Jesu, ne pnesen- 
 tiant me latrones, ne adversus me retia sua mittant. 
 Circnmdet famulum tuum gloria tua, ut tanta am- 
 ictum gratia, adversaria^ j)otestates im})edirp non 
 audeant. NuuKjuid illis ol)edivi, quum mihi inter- ^^ 
 cludere vellent transitum ? Suis enim occurrunt, et 
 eos prodire ultra non sinunt. Adesto igitur Dom- 
 ine, ut cum pace et gratia transeam. In veritate 
 dirigas servum tuum, ad sedem tuam dirigas iter 
 meum, et diabolus in me non intendat. Excoecen- '" 
 tur oculi ejus lumine tuo. Conticescat os ejus, qui 
 nihil in me dignum suis operibus invenit, quod 
 loquatur." Haec precatus, ait militibus, "V^enite, 
 consummate prneceptnm ejus qui vos misit." 
 Advenerunt igitur quatuor milites, et lanceis "'
 
 452 Codex Apocuypuds Novi Testamenti. 
 
 transverberavere euni : atque cecidit Beatiis 
 Ai)ostolus et mortuus est. Quern cum lacrymis 
 sej)c'lierunt fratres in sepulchro repjio, in quo reges 
 priores sepulti sunt : i)retiosis et pluriniis amictum 
 
 * od()ril)us atque indumcntis. 
 
 XXV. A])])aruit auttin confestim Sil'oro et Zuzani, 
 ([ui recusabant in uibeni ire, et tota die ad sepul- 
 chrum sedel)ant, atque illis dixit, "(^uid sedetis 
 custodientcs me ? Nun liic sum, adscendi enim, et 
 
 '" rece])i omnia (pue speravi. Surgentes iU[Uc dis- 
 cedite liinc, brevi enim tempore et vos mecum 
 eolligam."' (,Juum hxc fieient cirea A])ostobnn, 
 interea Treptia regina et Mygdonia deducta^ a 
 Mesdeo et Cliarisio alTligebantur, sed turn voUmtati 
 
 '^ eorum non aecpiiescebant. Quibus se A])ost()his 
 demonstravit, dicens, " Nolite errare, (piia Dominns 
 Jesus cito vobis adjumentum dal)it." Itac^ue Mes- 
 deus et Cbarisius quuin animos uxorum suarum 
 expugnare non possent, dimiserunt eas proi)rici3 
 
 '" voluntati. Fiebat autem congregatio fratrum in 
 multa exultatione atcpie hctitia. Eratque ])resbyter 
 Siforus, et Zuzanes diaconus, suntque ordinati jam 
 tum a S. Apostolo, (punn in montem moritnrns ad- 
 scendisset. At([ue bi potiebantur frcquentibus ad- 
 
 "jumentis Domini et iidei incrementa (piotidie 
 proeedebant. (Quibus addidit Dominus banc gra- 
 tiani, ut (pnnn Mesdei filius correptus asset a 
 da^monio, nee ({uiscpiam qui eum sanaret, posset 
 inveniri, successit bnjusmodi Mesdeo sententia, ut 
 
 ^" diceret, " Vado, et aperio sej)ulcbrum, et tollens 
 ossa de corpore ApostoH, suspendam filio meo, et 
 curabitur." Adscendebat igitur secundum cogita- 
 tiones IMesdeus ad montem, et revelavit ei se 
 Tbomas dicens, "In viventes non credidisti, et in 
 
 ^' mortuos ciedis ! Sed ne timeas, miserebitnr et tui
 
 XIII. Ardle Hist. Apostolic/E, Ub. 10. 453 
 
 Dominus Jesus, et exbibebit tibi viscera misericor- 
 dine suae, ])roptcr bonitatem suani." Verum ubi 
 adscendit Mesdeus, veserato sepulchro, ossa in venire 
 lion potuit : quia janipridem reliquias sanctas qui- 
 dani de fratribus rapuerant, et in urbe Edessa se- * 
 pelicrant. Ya\ tamen qunecunque rex in sepulchro 
 re])erit bumi vel stercoris, supra quae jacuerant 
 reliquiae Apostoli, auferens Mesdeus, et alligans 
 filio suo, ait, " Credo tibi Christe nunc quia recessit 
 a me ille qui bominuni turbat aft'ectus, ne ad te *" 
 visenduni sumnia properatione contendam." Ita- 
 (pie ubi suspendit ilia puero, statim sanatus est ex 
 ilia bora : et factum est gaudium magnum inter 
 fratres su])er conversione regis ad Regem coelestera 
 Christum Jesum, cui honor et gloria, in perpetua '* 
 secula. Amen. 
 
 LIBER DECIIMUS. 
 
 De rebus a beato Piiilippo Apostolo gestis. 
 
 I. Philippus Petri et Andreas conterraneus, ex 
 vico Galilagaa Bethsaida originem duxit : vocatusque 
 mox post Petrum, demuin ad apostolatus honorem 
 pervenit. Qui ut socium haberet conversionis, ^'' 
 Nathanaelem quendam famiharem ad Christum 
 duxit, quern Christus mox se agnovisse testatus est 
 sub ficu, antequam a Philippo illi esset adductus. 
 Quod admiratus Nathanael, qui nunquam antea 
 viderat Christum, baud illibenter deinde illi adhassit, ^^ 
 in parte societatis semper cum Philippo manens.
 
 451. Codex Apocrypiius Novi Testamenti. 
 
 Quorum hie pridie quam paterctur, quum in coena 
 audiret, neminem ad patrcm nisi per eum venturum : 
 Magistrum rogare coepit, ut sibi ac condiscipulis 
 patrem ostenderet : quod quidem amore ille sempi- 
 * teniae vitae turn dixerat. At Christus objurgans 
 Philippum ; quod tanto tempore cum ipso es&et, et 
 tamen eum recte adhuc non cognosceret. Et base 
 omnia ante Christi passionem a Philippo gesta esse 
 Evangelica nobis fides ostendit. 
 
 '" II. Post adscensionem vero Salvatoris, beatus 
 Philippus per annos viginti, instanter praedicavit 
 Gentibus per Scythiam Evangelium. Ubi quum 
 tentus esset a Gentibus, et ductus ad statuam Martis, 
 et compelleretur ad sacrificandum, exiit desubtus 
 
 '^ basim, in qua statua IMartis stabat, draco ingens^ 
 et percussit filium sacerdotis ([ui ministrabat ignem 
 sacrificii. Percussit etiam duos tribunos, qui prse- 
 erant Provinciae, cujus ot'i'iciales tenebant in vinculo 
 apostolum. Porro do flatu draconis omnes mor- 
 
 ^" bidi redditi, vebementer itjgrotare cceperunt. Quod 
 videns apostolus, dixit illis, " Audite consilium 
 meum, et recuperabitis sanitatem : sed et hi qui 
 exinde erant mortui resuscitabuntur omnes : draco 
 quoque qui noxius vobis erat, in Dei nomine 
 
 '' fugabitur." Dicunt ei a^groti, " Quid faciamus ? " 
 Quibus respondit apostolus, " Dejicite hunc Martem, 
 et confringitc, et in loco in (juo fixus videtur stare, 
 cruceni Domini mei Jesu Clu'isti affigite, et lianc 
 adorate." Tunc illi (pii cruciabantur, cceperunt 
 
 '" clamarc, " Recuperetur in nobis virtus, et dejicie- 
 mus Martem." Facto itaque silentio. Apostolus 
 dixit, " Praecipio tibi draco in nomine Domini Jesu 
 Cliristi, exi de loco isto, et vade et morare in loco 
 deserto ubi non est accessus honiinuni, et nulla 
 
 •" utilitas humanis commodis ministratur, ita ut vadens
 
 XIII. xVbdL'E Hist. Apostolic/E, lib. 10. 455 
 
 nemini noceas." Turn draco ille saevissimus exiens 
 coepit abire festinanter, et ultra niisquam compariiit. 
 Philippus autem Pontificis f ilium, qui ignem mini- 
 strabat, et duos tribunos, qui mortui fuerant, 
 suscitavit, omnemcpie turbam quae morbis erat * 
 affecta de dracouis flatu, sanitati restituit. Unde 
 factum est, ut universi Philippum apostolum qui 
 persequebantur, poeuitentiam agerent, Deuuique 
 hunc sestimantes adorarent. 
 
 III. Ipse autem per uuum annum jugiter doceret'" 
 eos, quomodo mundo pericilitanti adventus Domini 
 subvenisset, quomodo natus ex virgine, quomodo 
 passus, quomodo sepultus die tertia resurrexerit : 
 quomodo post resurrectionem, eadem quse ante 
 passionem suam docuerit : quomodo videntibus '^ 
 apostolis adscendisset in ccelos : quomodo denique 
 misisset Spiritum Sanctum, quem promiserat : qui 
 veniens quasi ignis, sedisset super apostolos duo- 
 decim, et omnium linguas ac sermocinationes men- 
 tibus apostolorum suorum inseruisset. " Ex quorum ^^ 
 ipse numero liuc missus, scire vos facio idola vana 
 esse, et cultoribus suis inimica." Haec et his similia 
 dicente apostolo, crediderunt universi populi. Et 
 eliso Martis simulachro, multa millia bominum 
 baptizata sunt. Ipse vero apostolus ordinatis pres- " 
 byteris et diaconibus, ordinato etiam Episcopo, et 
 Ecclesiis multis constructis, per revelationem in 
 Asiam reversus est, et in civitate Hierapoli exinde 
 commorabatur. Ubi haeresin malignam Hebionita- 
 rum extinxit, qui dicebant non verum hominem ^' 
 natum, ex virgine Dei filium assumpsisse. 
 
 IV. Erant autem isthic duae filiae apostoli virgines 
 sacratissimae, per quas Deus multitudinem virginum 
 lucratus est. Ipse autem Philippus ante septem 
 dies migrationis suae vocavit ad se omnes presby- "
 
 456 Codex Apocrypiius Novi Testamenti. 
 
 teros et diaconos,scd et vicinariim iirbium Episcopos, 
 et dixit cis, " Hos soptcm dies niihi Doniinus in 
 ista vita concessit : qiiare memores cstote doctrinne 
 Domini nostri Jcsu Christi, et state adversus niinas 
 
 * ininiici viriliter. Doniinus aiitem compleat ])roinissa 
 sua, et coiToboret Ecclesiam suani." H;rc et his 
 similia prjcdicans Apostolus Domini Pliilippus, 
 annorum octuaf^inta septem, perrexit ad Dominum, 
 et in ea civitate Hiera])oli positum est sanctum 
 
 '* corpus ejus. In cujus tunudo })ost ali([uantos annos, 
 duae sacra) virgines, filia? ejus, dextra Icuvaque 
 scpult;u sunt. Ul)i ])r;estantur henet'icia Dei, orante 
 apostolo, onmibus qui cretlunt in unum Deum ]ki- 
 trem invisibilem, incomprehensibilem, et inimensum, 
 
 '* quern vidit liominum nidhis, ne([ue videre ])()test : 
 et in unum ejus uni,<;vnitum Dominum nostrum 
 Jesum Christum, qui crucifixus est pro seculi 
 delictis : et in unum postremo Spiritum Sanctum 
 ])aracletuni, inluminatorem animarum nostrarum, 
 
 *" et nunc et semper, per inl'inita sccuhi seculorum. 
 Amen.
 
 THE LIBRARY 
 UNIVERSITY OF CALIFORNIA 
 LOS ANGELES '
 
 UNIVERSITY OF CALIFORNIA LIBRARY 
 
 Los Angeles 
 
 This book is DUE on the last date stamped below. 
 
 MOV/ 1 fi ^954 I I 
 
 University of California 
 
 SOUTHERN REGIONAL LIBRARY FACILITV 
 
 305 De Neve Drive - Parking Lot 17 • Box 951388 
 
 LOS ANGELES, CALIFORNIA 90095-1388 
 
 Return this material to the library from which it was borrowed. 
 
 m 
 
 ^cv 
 
 1 ?006
 
 
 
 UC SOUTHERN REGIONAL LIBRARY FACILITY 
 
 AA 000 897 426 3