PFin. V243 IF$3 
 
 UC-NRLF 
 
 lililiililililiililililiiliiliiiliU 
 
IIe 
 
 Method Ga$pey 
 
 Jot the study of mode 
 
 Conver 
 
 tch 
 -Gramifiar 
 
 .■^' 1"" !' ",iV I 
 
 Jni!fei i jiyMj' ' i«)' ' ' '' ''!'nl '' * 
 
 .««..«*u«.» I UK 
 
 OS, Heidelberg 
 
 i 
 
METHOD GASPEY-OTTO-SAUER. 
 
 KEY 
 
 TO THE 
 
 DUTCH 
 CONVERSATION-GRAMMAR 
 
 \\\ 
 
 T. G. G. VALETTE, 
 
 TEACHER AT THK K H H <i\^0] AND THK (JVMNASIUM GOUDJ^jjiP 
 
 LONDON. 
 
 DAVID NUTT, 270 Strand. 
 DULAU & Co., 37 Soho Square. 
 SAMPSON LOW & CO., St. Dunstan's House, Fetter Lane, Fleet Street. 
 AGENCIES FOR AMERICA: 
 NEW YORK. CHICAGO. 
 
 E. STEIGER & Co., MtJHLBAUER & BEHRLE, 
 
 25 Park Place. 41 La Salle Street. 
 
 THE INTERNATIONAL BOSTON. 
 
 NEWS COMPANY', CHARLES SCHCENHOF, 
 
 •29 and 31 Beekman Street. 144 Tremont Street. 
 
 HEIDELBERG. 
 
 JULIUS GROGS. 
 
 1893. 
 
6 ^ '^' 
 
 q '^ 
 
 --/ 
 
 The Oaspey-Otto-Sauer Method has become my sole property by 
 right of pm-chase. These books are continually revised. All rights, 
 especially those of adaption and translation into any language are 
 reserved. Imitations and copies are forbidden by law. Suitable 
 communications always thankfully received. 
 
 Heidelberg. Julius Qroos. 
 

 First Part. Eerste Deel. 
 
 Second Book. 
 
 Translation of the Exercises. 
 
 1. 
 
 De vrouw lieeft een(en) hond. De dagen van het jaar. 
 Wat heht glj (jeantwoordt Het hiiis van den vader. Wat heht 
 gij gedaan or getnaakt? Wij liebhen een hart. Hehben zij 
 geantwoord? Kom voor den eten. Het middagmaal der vrouw. 
 Zjjne moeder heeft een huis. Een hoek ter bezichtiging. Heeft 
 zij een(en) hond ? Het hoek van het kind. Zij ivas oud. Gij 
 moet antivoarden. Zij was or hevand zich ten huize van hare 
 moeder. Voor schoolgehruik or Ten gebruike van scholen. Hij 
 legde zijn(en) vinger op haar or haren mond. 
 
 Den herbergier, den herbergier; een(en) herbergier^ eenCen) 
 lierbergier; den koning, den koning; der dorpsherberg, de 
 dorpsherherg ; eener dorpsherberg, eene dorpsherberg; het ei, 
 het ei; mijn ei, mijn ei; der guinje, de giiinje; eener guinje, 
 eene guinje; der rekening, de rekening; hunner rekening, hunne 
 rekening ; den lande or het land, het land; ons land, ons land; 
 den honden, de honden; mijnen honden, mijne honden; den 
 koningen, de koningen; onzen koningen, onze koningen; den 
 eieren, de eieren; hunnen eieren, hunne eieren; den Neder- 
 landen, de Nedcrlanden. 
 
 4. 
 
 De vrouw is oud. De koning heeft vergeten. Hoe oud 
 zijt gij or Hoe oud is or zijt U? Wij hebben eenCen) hond. 
 Hij heejt een ei, De herbergier is slim or sluw. De koning 
 is oud. De eieren zijn schaarsch. Hebben de Nederlanden 
 
 Key to the Dutch Grammar. 1 
 
 2RS 
 
2 
 
 een(en) ko7iingf Is de vromv oiidf Heeft de herbergier een(en) 
 hond? Wij liebhen eene quitantie. Wij hezorgen hem eenCen) 
 bond. Koningen zljn schaarsch. De vromv glimlacht Hier 
 is een(e) herherg. Hij ivenscht een ei voor zijn onthijt. Zijn 
 land heeft een(en) honing. Was de herbergier oudf 
 
 6. 
 
 De herbergier had een(en) hond. Had de vronw eierenf 
 Had George II eeii koninkrijkf Wij hadden een(e) quitantie. 
 Hadt gij eene giiinjef De krekel had gezongen. De vrouw had 
 gedanst en gezongen. Had hij iets gedaan? Zij hadden een(e) 
 herberg. Wij wenschten eenige eieren voor hct onthijt. Zij 
 wendden zich tot den koning. Hebben zij gedanst"^ Wij redden 
 een kind. De koning had eenige honden. Wat had het kindf 
 Het kind had eene gninje. 
 
 8. 
 De koning was or bevond zich in Hanover en in de 
 Nederlanden. Was de herbergier slimf Waart gij in Engeland? 
 Warden zij woedendf Was de vrouw oud'^ Zij had een(en) schat. 
 De steen was or bevond zich in den tuin. De buurman was 
 veel rijker. War en de eieren schaarsch f De hond was oud. 
 Was het in den zomer? De krekel had gezongen. Was de 
 krekel hongerig^ 
 
 9. 
 
 De vrouw ivas negentig jaar oud. De honden war en 
 wakker. De koning is in Engeland. De eieren zullen schaarsch 
 zijn. De koning is in Hanover geweest. De herbergier zou 
 slim geweest zijn. De krekel was lui geiceest. Het is goed 
 or in orde. De vrek zal zeer ongelukkig zijn. Gij zijt 7iiet 
 armer dan te voren. Wees, iveest stilf Hij zou ivoede7id 
 geweest zijn. Wees, iveest niet lui! Wij zouden rijker geweest 
 zijn. De koning is hier geiveest. De schat is nog in den 
 tuin. Waren zij gelukkig? Wij zijn arm. Zij ivaren rijk. 
 Waren zij oudf Gij zijt lui geiveest. De burgerman was niet 
 slim. Hij is vriendelijk geweest. Ik geloof, dat hij rijk is. 
 Was de edelman trotsch? Zou hij gelukkig geiveest zijnf 
 
 10. 
 
 De koning had eieren voor zijn onthijt. De herbergier 
 
 had eene rekening gehad. De krekel zal in den zomer zingen. 
 
 Wij zullen een langen winter hebben. lemand heeft den schat, 
 
 die in den tuin was, gestolen. Gij zult den schat niet hebben. 
 
De hurgerman zeide: ,,Bedienden heh ik niet:' Ik zal de eer 
 hehhen. Hij lieejt een groot boek geschreven. Heh, heht geduldf 
 Ik zou geduld gehad hehhen. Zij hehhen mooie honden gehad. 
 Wij hadden een groot boek gehad. Hij heeft moed gehad. 
 Wij zouden eenen schat gehad hehhen. De krekel zou in den 
 winter gezongen hehhen. Heh, heht moed! 
 
 11. 
 
 De vrouw zou vergeten getvorden zijn. De slapende 
 honden zijn tvakker geivorden. De eieren zullen gelegd icorden. 
 De krekel zou in den zomer gezongen hehhen. Word, icordt, 
 gehikkig! De vrek zoii hestolen geivorden zijn. Een steen tverd 
 in zijne plaafs gelegd. Het hoek iverd geschreven. Woi'd niet 
 hedroejd! De andere honden werden in de rivier gezien. Ik 
 zoH in den tain gezien geivorden zijn. Wij zouden vergeten 
 geworden zijn. Het stuk vleesch zou gegeten geworden zijn. 
 Ik word bestolen. Gij wordt gewekt. Het paleis werd gehomvd. 
 Hij werd hemerkt. Het lied zal gezongen icorden. Wij raakten 
 het kwijt. De eieren tcaren gegeten geworden. Het hoek zal 
 geschreven worden. 
 
 16. 
 
 A. Een aanhod, een(en) ajgod, een(en) avond, eene aarde, 
 eenCen) April, een(en) arbeid, eenCen) adem, een(en) adeldom, 
 een(en) azijn, eene aak, een boek, een(en) brand, eenCen) hek, eene 
 heeltenis, eene begeerlijkheid, eenCen) berk, eene heurs, eenCen) 
 hezem, een blauivsel, eenCen) bankier, een blad, een had, een 
 level, een brood, eenCen) boom, eenCen) home, eenCen) heuk, 
 eenCen) beitel, eene bark, eene helooning, eene hedelarij, een 
 hisdom, een hloempje, een hedrag, eene bes, eene brik, een Christen- 
 dom, eenCen) cent, eene canap4, eenCen) dag, eenCen) dood, 
 eene dorpsherberg, eene dracht, eenCen) dorst, eene duif, eenCen) 
 December, eenen dienst, eene dwaasheid, eenCen) dock (object), 
 eenCen) diamant (object), eenCen) Dinsdag, eene dienstbaarheid, 
 eenCen) driemaster, eenCen) draad (object), een eten, een ei, 
 een einde, een eikenloof, eene ellende, eene fabriek, ee?iCen) 
 Februari, een goed, eene gelegenheid, een gehergte, eene guinje, 
 een gat, eene goedheid, een genootschap, een graan, eenen gnlden, 
 een gereedschap, een gewin, een goud, een gehucht, een gehruik, 
 een gezelschap, een geheente, eenCen) honger, eenCen) hond, eenCen) 
 honing, een heidendom, een huis, een hoofd, eenCen) heinel, 
 een horloge, eene hoogte, eene hand, eenCen) invloed, eenCen) 
 inkt, eenCen) Juni, een jaar, eenCen) krekel, een kalf, een 
 
 1* 
 
__ 4 — 
 
 kind, een kleed, een Meinood, eene kruin, eene kracht, eene 
 kojffie, eene koude. 
 
 B. Een luciferfje, een(en) lepel, een lam, een lied, een> 
 lid, eene lucht, eene lei (object), eene lelie, eene linde, eene 
 letter greep, een(en) last, een lichaam, een leger, een(en) maaltijd, 
 eene misdaad, eene maand, eenCen) Maart, een(en) mond, eene 
 maag, een(en) mosterd, een(en) Maandag, eene majesteit, eenCen} 
 nacht, een ontbijt, eene ongesteldheid, een onderwijs, een ontstaan, 
 eene ondericereld, eenCen) October, een oog, een overblijfsel^ 
 eene plaats, een plan, eene pen, eene pracht, eene peer, een 
 paard, een(en) prijs, eene rekening, eene rivier, een rijtuig, 
 eene rots, een rad, een riind, eene rij, eenCen) room, een(en) 
 robijn (object), eenCen) rijksdaalder, eenCen) regen, een raadsel^ 
 eene rogge, eenCen) rijkdom, eenCen) schat, eenCen) steen, eenCen) 
 schouicburg, eenCen) stokslag, een stuk, eene straat, eene stad^ 
 een schip, een sieraad, een spel, een slot, eene sofa, een stand- 
 beeld, eene som, eenCen) September, eenCen) stam, eenCen} 
 schoener, eenCen) storm, eene siroop, eene schaduic, eene slijtage,. 
 eenCen) tiiin, eenCen) twist, eenCen) tak, eene tafel, eene tralie,. 
 eene turf, eenCen) tijd, eene trompet, eene tarwe, een imricerk,. 
 eene uniform, eenCen) vinger, een vleesch, eene vigilante, eene 
 vrees, eenCen) verjaardag, eene vloo, een vat, eene verbazing,. 
 een vogeltje, een verdriet, eenCen) vrede, een vonnis, een vader- 
 land, eenCen) val, eene vriendschap, een veulen, eene vericant- 
 schap, een verlies, een volk, een vorstendom, eenen winter, een 
 water, eenCen) weg, eenCen) ivind, eenCen) wijn, eenCen) wortel,. 
 eenCen) wasdom, eenCen) waard, eenCen) and eene wacht, eene 
 ivol, eenCen) icasem, een zinnebeeld, eenCen) zomer, een zout. 
 
 18. 
 De avonden, de boeken, de bruigoms, de bekken, de bezems,, 
 de beeltenissen, de beurzen, de boorden, de bankiers, de Christenen,. 
 de dorpsherbergen, de dokters and doctoren, de dronken, de 
 eegaas, de engelen, de goederen, de guinjes, de gierigaards, de 
 geneesheeren, de honden, de herbergiers, de huizen, de hoeken,. 
 de hoof den, de jaren, de krekels, de koks, de koningen, de 
 knechts and knechten, de koetsiers, de lauweren, de liicifertjes ^ 
 de monden, de matrozen, de medicijnkisten, de misdaden, de 
 maaltijden, de nacJiten, de heeren, de gastheeren, de hertogen, 
 de prinsen, de ketens and ketenen, de duiven, de lammeren, 
 de runderen, de gemoederen, de liederen, de luiaards, de huisjes^ 
 de loodsen, de einden, de huizen, de gebergten, de klinkers, de 
 maten, de medeklinkers, de muizen, de ongevallen, de profeten. 
 
— t> — 
 
 /le plaatsen, de paarden, de pansen, de patienten, de plannen, 
 ■'e raas, de reizigers, de rekeningen, de rivieren, de rijhdgen, 
 de rotsen, de schatien, de steeyien, de schowchurgeu^ de stok- 
 slagen, de studeervertrekken, de stukken and sticks, de straten, 
 de stervelingen, de tiiinen, de turven, de ticisten, de takken, de 
 vaandrigs, de vlaas, de vrouiveti, de v&rsten, de volken and 
 volkeren, de vingers and vinget'en, de vrekken, de vaders and 
 vaderen, de winters, de winden, de wonder en, de zomers, de 
 2weepen, de zeilpartijen. 
 
 20. 
 De twisten, de jmgens, de noten, de doppen, de pitten, 
 'h> vonnissen, de rechters, de leden, de gelederen, de eitjes, de 
 bhadjes, de oogleden, de schepen, de hoentjes, de lammetjes, de 
 smeden, de diertjes, de steden, de vlooien, de sieraden and 
 Meradien, de koeien, de ivijsheden, de goedheden, de timmer- 
 lieden and timmerlui, de landlieden and \landli(i, de gelegeti- 
 heden, de staatslieden, de kooplieden and kooplui, de helden- 
 hiden, de collega^s, de hongws, de genien, de horloges, de canape's, 
 ■ff gymnasien and gymnasia, de ImreaiCs, de sofa's, de tralies 
 md tralien, de icerken, de dichters. 
 
 21. 
 
 Doel, doeleinden; had, haden; yedray, ytthuyinyen ; zegen, 
 ryeningen; slug, slagen; vat, vaten ; h6l, holen; troost, ver- 
 h'oostingen ; raad, raadgevingen ; dal, dalen; dag, dagen; hedrog, 
 hedriegerijen ; wanorde, wanordelijkheden ; genot, genietingen; 
 spU, spelen; glds, glazen; god, goden; aarzeling, aarzelingen; 
 4f()t, gat en; eer, eei'bewijzen ; afgbd, afyoden; oordeel, oordeel- 
 velUngen; kennis, kundigheden; hldd, hla.den; leer, leeringen, 
 leerstiikken, leerstellingen ; slot, sloten; lot, loten; bevel, hevelen; 
 pad, paden : roof, rooverijen; rad, raden. 
 
 22. 
 Brethren, bones, leaves (of a tree), descendants (f.), 
 heathens, heavens, clothes, slaves or (tig.) lansquenets, letter 
 (literature), tables (of the law), forefathers, flood or sorts 
 of water, carrots, descendants (m.), small clothes, brothers, 
 legs (bones), leaves of a book (sheets, blades, flaps of a 
 table, newpapers), daughters, gipsies, testers, cloths, servants, 
 letters, tables, fathers, rivers, roots (also fig.), sons, small 
 cloths or skirts. 
 
 23. 
 Voorouders, Apennijnen, wapenCen), koude asck, her sens, 
 zaak or zaken, de Balearen, Belgen, hiljartspel, kleederen 
 
— G — 
 
 (kleeren), onkosten, passer, inlioud, Denen, grondsop (hezinksel)^ 
 ingewanden, Engelschman, de Engelschen, kosten, gloeiende ascJi^ 
 lamraad or menhelen, Franschman, de Franschen, goederen^ 
 inlkhtingen, kennis (kundiglieden), gelieven, wiskunde, mazelen^ 
 Muzelman, tcerktuigkimde, noienkraker, Noormannen, have)\ 
 ouders, lieden, vordering(en), nijpfang, vermogen, natuurkunde,. 
 de Portngeezen, de Fyreneem, inkomsten, rijkdom, Rasseny 
 pokketij schaar, kracht(en), snuiter, Ziveden, hril, trap, dank^ 
 tijding, fang, hroek (paritalon), levensmiddelen, loon, kapiteinSr 
 korporaals, coUega's, geni'en, gymnasien or gymnasia, dames,, 
 officiers or officieren, professors or p^rofessoren, sergeants or 
 sergeanten, postwagens, humeuren, vizier en, horloges, tien 
 stuiver, vijf gulden, vier el laken, tien pond suiker, twintig- 
 riem papier, ticee vat hier, zestig cents. 
 
 25. 
 
 De dood der oude vrouw. Geene slapende honden. De 
 rekening van den slimmen Uerhergier. Een enkel ei. In eene 
 groote dorpslierherg (dorpskroeg) . Eieren zijn schaarsch. Ge- 
 durende den ganschen dag en den ganschen nacht. De scliat 
 van den ongelukkigen gierigaard. Een ellendige (armzalige) 
 steen. Gij zoudt uw(en) grooten scliat niet hehben. De vrek 
 was arm. De hedienden van een jongen (jeugdigen) en zeer 
 trotschen edelman. Zij spraken over het vriendelijke aanhod, 
 De studeerkamer or het studeervertrek eens geleerden or van 
 een geleerd man. De geleerde schreef groote hoeken. De hond 
 zwom over de groote rivier. Hoe groot icas zijn verbazingt 
 Wij gaan naar een vertvijderde stadswijk. De dokter vait 
 een Engelsch schip. Hij verdronk in zijn eigen medicijyikist. 
 Hij decide het aan de stervelingen mede. Hij leefde in eeiucig~ 
 durende vrees. Die knaap icas getiiige. Deze knapen war en ge- 
 taigen van den twist. Hij plaatste zich tuschen de twistenden. 
 De kleine jongens zagen de noof. In zijne hooge zvijsheid. 
 Het oudhakken brood. Een(e) ojygeraapte noot. Het gestoleri 
 rleesch. Aan de redder zijde. Met de linkerhand en voet, 
 Veel goeds. Niets niemcs. Hij zag het met zijn rechteroog. 
 De Botterdammer boot. Neurenberger speelgoed. 
 
 26. 
 
 Armer, armst; aanzienlijker, aanzienlijkst : bedroejder,. 
 
 bedroefdst; begeerlijker, begeerlijkst ; beminder, bemindst; be- 
 
 langrijker, bdangrijkst: bouwvalliger, boimwalligst ; beroemder^ 
 
 beroemdst; blijder, blijdst; bekivamer, bekwaamst; blooder, bloodst; 
 
— 7 — 
 
 def tiger, dejtigst; duidelijker, duidelijkst; ellendiger, ellendigst; 
 frisscher, Jrischt ; goedkooper (leterkoop), goedkoopst; heter, best; 
 geleerder, geleerdst; gemakkelijker , gemakkeUjkst ; gieriger, gie- 
 rigst; hooger, hoogst ; handiger, handigsf; heviger, hevigst, 
 inneinender, innemendst; ingenomener , ingenomenst; jotiger, 
 jangst; juister, meest juist; koeler, koelst; kleiner, kleinst; 
 lieverj liefst; namckeuriger, namckeurigst ; ouder, oudst; onge- 
 Inkkiger, ongelukkigst ; ongestelder, ongesteldst ; schaarscher, 
 het meest schaarsch (scliaarscht) ; trotscher, het meest trotsch 
 (trotscht); treuriger, treurigst; tevredener, tevredenst; uitmun- 
 tcrider, uitmunit'udst ; uitstekender, uitstekendst ; vUjtiger, vlij- 
 tigst; vergenoegdir, vergenoegdst ; vrijmoediger, vrijmoedigst ; 
 meer, meest; vriemJeHjker, vriendelijkst ; ivijzer, wijst; wak- 
 kerder, wakket'st; minder, minst ; tcelsjrrekender, welsprekendst ; 
 weldadiger, iveldadigst ; woedender, woedendst; zekerder^ zekerst; 
 zniverder, zuiverst; zwaarder, zwaarst. 
 
 27. 
 
 Zijne zuster was eene groote (rijzige) en schoone dame. 
 Tell was gecn slecht (onhedreven) jager. De koning is een 
 goed or goede vader. Wij gaan naar Louden met de Vlis- 
 singer hoot. Gaat gij met de Amsterdammer hoot? Mijn meest 
 geliefde (geliefdste) vriend gaat met mij mede. In het woud 
 (hosih) genoten wij de volledigste (volmaaktste) rust, Het 
 hovengedeelte van het huis is houwvallig. De jongste van 
 deze twee jongens is ziek. Dit feit is ran het meeste getvicht 
 or allerhelangrijkst. Hij gaat met een Rotterdammer hoot naar 
 NetV'York. Wij hehhen het Lager- en het Hoogerhuis gezien. 
 Dat dorp is zeer moot. Zijt gij zoo groot als uw broederf 
 Xeen, ik hen reel grooter dan hij. Die man is meer handig 
 dan geleerd, Schoolhoeken zijn goedkooper dan romans. Deze 
 kamer is huifengewoon groot, Waar is de Theems het hreedsf? 
 De vrek was minder gelukkig dan rijk. Wees tevreden en 
 gij zult gelukkiger dan de rijkste zijn, 
 
 29. 
 hi Januari en December is Jiet koud. In Fehruari 
 sneenwt het dikwijls. In Maart stormt het dikwijls. In Mei 
 is het nog niet warm. In den zomer is het meestal te warm. 
 Het donderde en hliksemde gisteren. Het was van morgen 
 erg nevelig or Het nevelde van morgen erg. Het is thans 
 warm genoeg. Het doet mij genoegen, dat het niet geregend 
 heeft. Het is naturlijk, dat het in December vriest. In tvelke 
 
maand vriest het H meest?^ In April is het iveer (iveder) on- 
 hesfendig, nu regent, hagelf of sneeinvt het, dan tceer is het 
 zacht. In Maart hegint de lente, in Jimi de zomer, in Sep- 
 tember de herfst en in December de tvinter. Daar (Er) zijn 
 tal van menschen, die dit niet weten. In welke maand 
 7corden de appels 7'ijpf Zijn er dit jaar veel appels en pereni 
 War en er vele slechte menschen in zijn gezelschapf Dauivt het 
 tJmnsf Keen, het vriest weer. Het spijt mij zeer, dat hij ons 
 verlaat. Het verheugt or verblijdt mij zeer, dat het weer vriest. 
 Het is al erg laat. Er icerd druk gezongen en gedanst in het 
 dorp. Het schijnt te rijmen. Hoe laat is hetf Het is half zes. 
 
 32. 
 
 Een en dertig appels, eenige afgoden, vele burgerlui, drie- 
 en-vijftig boeken, alle bladen, honderd brooden, de eerste boomen, 
 de tiende brik, menig koninkrijk, ettelijke duiven, de achttietide 
 (Ace. den achttienden) December, drie driemasters, de meeste 
 eiken, menig generaal, ticeeerlei trompetten., allerlei gezangen, 
 vele hoofden, eenige hiiizen, half zeven, de twintigste (Ace. den 
 twintigsten) Jiini, driemaal geschreven, het is kivart over eenen, 
 beiden zagen het, geene koningen, het is over drieen, de achtste 
 koopman, vierderlei lelien, allerlei lieden, de negende maand, 
 de eerste maaltijd, eenig geld, de 2V^^ (Ace. den 2V^^^^) Mei 
 achttienhonderd zes en dertig, honderd duizend uurwerken, vier- 
 honderd straten, vier duizend personen, een half, de helft, een 
 half pond, een tiende deel, drie negens, vier achten, een tien- 
 millioenste, meei'dere ministers, beide jongens, een drievoudig 
 ongeluk, negentig patienten, een tweevoudig (dubbel) raadsel, 
 zijn geboortefeest (jaar dag) valt op den zesd^en Augustus or 
 hij is op den zesden Augustus jarig, de elfde rekening, het 
 is reeds over twaalven, een anderen keer, twee en een halve 
 guinje, anderhalve gulden, tachtig boeken, de derde hond, zes- 
 derlei boomen, vier honderdsten van een gulden, de dertigste 
 November achttienhonderd een en negentig, vijftigerlei uur- 
 icerken, verscheidene honden, eenige telwoorden, vele werk- 
 woorden, de honderdste man, hoe laat is het? Den hoeveelsten 
 der tnaand hebben icij van daagf Het is de eerste, de derde, 
 de achtste. 
 
 33. 
 
 Mijn boek. Uwe dochter. Ons huis. Uw koning. Zijne 
 landhuizen. Welk brood f Wat voor een man is zijn broeder? 
 Welke moeder zou dat doen? Wien ziet gij? Wien hebt gij 
 
— 9 — 
 
 het gezegdf Wie was er hierf Wiens huis is dit? Wiens 
 boeken ziju er verlorenf Mijn huis en het iiwe. Mijne honden 
 en de zijne. Waarover spreekt hijf Hebt gij elkander gezien? 
 Hij denkt altijd aan de zijnen. Het hoek mijns hroeders of 
 dat des ween is verloren. De zijnen hebhen hem lief. Het 
 kind heeft zijn geld verloren, het is bedroefd. Hebt gij uw 
 huis verkochf? Welk huis? Daar vindt gij uws gelijken. Wij 
 Jiebben het zijnenthalve gedaan. In ivelken tuin bevond zich 
 ijn schat? Wiens boek is dit? Het is van mijn broeder of 
 ran Jan. 
 
 34. 
 
 Men zegt het. Waar spreekt ge van? leder weet liet. 
 ledereen heeft het gezien. Van ivien hebt gij het gehoord? 
 Een zekere Meneer B. was hier. Zeg mij met wien gij ver- 
 keen't en ik zeg u, wie gij zijt. Wie dat zegt weet er niets 
 'in. Wij beklagen hem, die geen vriend heeft. ledereen heeft 
 ' r van gehoord. Niemand rvil er iets van weten. Hier zijn 
 twee boeken, dit is van u, dat van uw broeder. Hij weet 
 niet wat hij zegt. Ik heb dezen rnan zeer dikwijls gezien. 
 Kent gij dien man? Een van zijne vrienden is hier geweest, 
 maar hij weet niet wie. Zij ontmoeten elkander dikwijls. In 
 welke straat? Zijn die huizen van U^ Keen, maar deze zijn 
 ran mij. Altijd helpen zij elkander. Ik heb iemands boeken 
 gevonden. Ik heb het aan nie^nand verteld. Niemands boeken 
 zijn gevonden. Welkcn tceg moet ik nemen (inslaan)? Dezen. 
 Geef hem ivat vleesch. Hebt gij een stukje brood? Heeft hij 
 iets goeds gedaan? Dit is alles wat ik van hem gelezen heb, 
 Wat zegt men van den oorlog? ledere hond kan zwemmen. 
 Elk soldaat zou desgelijks doen or op gelijke wijze handelen. 
 
 35. 
 
 Hunne — de laatste — de eerste — er nog enkele — 
 Wat — Wat voor — tviens — ivien — wien — van hem 
 
 — Hij — hem — van hen — niets — niets — iets — 
 Allen — iedereen — Velen — weinigen — ieder — wiens 
 
 — aan wie — goeden — welken — welks — beiden — an- 
 deren — ivien. 
 
 36. 
 
 Hij, die or wie — hij die or wie onzer — Wien — 
 dien — Wiens — wiefis or diens — 2velks — tvelke — 
 welker or win- — hij, die — wat — die — welke — hij, 
 die — hen — (hij) — de uwen — iemand ter wereld — • 
 
— 10 — 
 
 zoo 'lets — Gij — uic(en) — zijns — weinige — Een 
 ieder or elk — het mve — het mijne — over mij — zelf — 
 Zelfs — elkander — elkander — elkander, 
 
 38. 
 Gij zoudt de font niet hebben kumien opmerken. Gij 
 zoudt de font niet hebben kunnen or mogen opmerken. Gij 
 kunt de font niet hebben opgemerkt. Gij hint or gij moogt 
 de font niet hebben opgemerkt. Gij zoudt de fout hebben 
 kunnen or gij hadt de fout kunnen opmerken. Ik zou de fout 
 opgemerkt hehben. Gij hadt de fout moeten opmerken. Hij 
 zou ons niet kunnen ox mogen verstaan. Hij kon ons niet ver- 
 staan (begrijpen) or Hij zou ons niet kunnen &c: Hij kan 
 het wel niet gezien hebben. Hij kan het niet gezien hebben. 
 Hij kan zich (wel) vergissen. Als gij iets goed wilt gedaan 
 hebben, doe het dan zelf. Het zal tijd zijn als de klok ticaalf 
 slaat. Het zal gedaan zijn, icanneer de klok 12 slaat. Hij, 
 die dit deed, zou een van de grootste weldoeners der mensch- 
 heid (van het menschdom) zijn. Gij zoudt mij een genoegen 
 doen, als gij dit voor mij vertalen wildet. Het zou mij ver- 
 heugen, als gij slaagdet. Mijn broeder zegt, dat hij (stellig) 
 ongetivijfeld zal gestraft icorden. Mijn broeder zegt, dat hij 
 zal gestraft worden. Hij zou mij een boek hebben megebracht, 
 maar hij heeft het vergeten. Het gebeurde, dat de koning over 
 Xederland reisde. Wij hebben van Whitby naar JIalton ge- 
 wandeld. Hoe lang heht gij gewandeld? Wat is er van hem 
 gewordenf Ik ben besloten dit land niet te verlaten. Deze 
 kinderen hebben altijd het voorbeeld htinner ouders gevolgd. Ik 
 ben zijn naam vergeten. Ik deed beter met dadelijk te ver- 
 trekken. Mij dunkt gij deedt beter in mv eigen land te blijven. 
 
 Hoe 
 steld 
 
 vaart 
 ben, 
 
 U, Mijnheer 
 verzoek ik U 
 
 ? Dank U, 
 vriendelijk 
 
 39. 
 
 heel 
 mij 
 
 goed. Daar 
 te verschoonen 
 
 ik onge- 
 
 Waren — waren - 
 waren — moest — is 
 — hebt — heeft. 
 
 — had — 
 
 — heb — 
 
 was 
 heb 
 
 — had — waren — 
 
 — heb — is — hebt 
 
 
 
 
 40. 
 
 
 
 
 zou 
 
 Wilt — kan — 
 — ben — zal — 
 
 wordt — 
 zal — zou 
 
 m/ig 
 
 — mag — 
 zal. 
 
 mag — 
 
 42. 
 
 Waren — werd — kwamen — gingen — kwam — icaren 
 — moest — was — was — tvilde — gekeken — icas — vond 
 
— 11 — 
 
 " — Uep — hefjon — sprongen — Uepen — blaften — gelokt — 
 snelik — zocht — ging — liet — wilden — legde — ivaren- 
 
 — merkten — hadden. 
 
 43. 
 Had — ontving — icns — heging — zetfe — nam — ging- 
 
 — sliej) — heproefde — verdedigde — uitgeslapen — ont- 
 waakte — hemerkfe — lag — schrikfe — hemerkte — benam. 
 
 44. 
 
 Was — zag — gekomen — voorgesfeld — hieef — frok 
 
 — rondk'idde — toeschreef — wilde — vroeg — kon — 
 antwoordde — verricht. 
 
 \ 
 
 \ 4o. 
 
 \ Ging — zeide — ligt ^— steek — antwoordde — biikf 
 
 r — antwoordde — nam — stak — verkocht — kocht — ver- 
 
 [ volgden — zag — stierf — kon — liet — stak — liet — 
 
 - opraapte — dunrde — opgegeten — tvendde — zeide. 
 
 4G. 
 
 Byrmi en zijn geneeslieer, 
 
 Het volgende gesprek had, zooals Lord Byron ons zelf 
 
 iitcedeelt, plaafs tusschen hem eneen huitengewoon ijdel Italiaansch 
 
 neesheer, ierwijl zij langs den Rijn reisden. T>Ik zou wet 
 
 /IS willen weten, wat gij kunt doen, dat ik niet kanf« zeide 
 
 de geneesheer. »Daar gij mij dwingt<^, antwoordde de dichter^ 
 
 y>zal ik hct u eens vertcllen. Het zijn drie dingen. Ik heb 
 
 • hn Hellespont overgezwommen, Ik heb op een af stand van 
 
 twintig el een kaars met een pistool uitgeschoten ; en ik heb- 
 
 f een gedicht geschreven, dat op een dag in 14000 exemplaren. 
 
 'ccrd verkocht, or waarvan op e^n dag 14000 exemplaren. 
 
 irt ydrn rcrkocjtf- . 
 
 47. 
 De lamme hand. 
 
 Op zekeren dag ging een man in de stad wandelen, or 
 zich vertreden en zag een armen hond, die zijn poot had 
 bezeerd en lam 7vas. De man nam den hond in zijne armen. 
 mee naar huis en verbond zijn poot en hield hem twee dagen. 
 bij zich in huis. Daarop zond hij den hond zijn huis uit om 
 zijn eigen huis op te zoeken; tvant daar het zijn eigen hond: 
 niet was, had hij geen recht hem te houden; maar iederen dag 
 
— 12 — 
 
 kwam (le hond tot dien goeden man terug om zijn poot te laten 
 vei'hinden; en dat hleef hij doen, tot zijn poot geheel Jiersfeld 
 teas. Ka weinige weken kwam de hond weer terug, maar mi 
 met een anderen lammen hond. 
 
 De hond, die lam geiceest en nu beter was, keek eersf 
 den man aan alsof hij zeggen ivilde: -ifGij hebt mijn poot in 
 orde gebrachf, doe nu, asjehlieft, hetzelfde voor dezen armen 
 hond, dien ik hier bij mij heb«. 
 
 49. 
 
 Wij komen morgen. Gij zijt altijd welkom. Kom als 
 het u belieft (asjeblieft) beneden. Waar is onze hondf Hij 
 is buiten; ik kan hem nergens vinden. Deze brief is fraai 
 geschreven. Ik ga nooit uit. Het paard loopt langzaam. Ik 
 was niet te huis. Hebt gij overal gezocMf Doe alsof gij 
 thuis waart. Kendet gij hem vroegerf Ja, ik heb hem lang 
 gekend. Mijn broeder zal aanstonds hier zijn. Hij teas dik- 
 wijls in Nederland. Zij zijn spoediger (eerder) aangekomen 
 dan ik. Mijne zuster is van daag (heden) beter dan gisteren. 
 Ga heen, onmiddellijk! (S cheer je weg or Maak dat je iceg 
 komt!) Het zal mijn oom altijd veel genoegen doen u te zien. 
 Kondt gij niet vroeger komen f Neen, de trein ivas te laat. 
 Een volgenden keer zal ik hier op tijd zijn. Heht gij in kort 
 onzen vriend gezienf Ja, ik zag hem onlangs. Ik hoop hem 
 spoedig weder te zien, Ik zie hem nu en dan. Hoe eerder 
 gij komt, des te beter voor de kinderen. Hoe langer gij bij 
 071S blijftj des te beter voor onze zaken. Van dag tot dag 
 wordt hij minder. Hoe langer hier, des te later ginds. Loop 
 zachtjes in de slaapkamer. Spreek zachtjes, iedereen kan ons 
 hooren. Klop zachtjes aan de deur, want hij slaapt los. Ik 
 ga ieder jaar naar Duitschland. Hij bezoekt ons dagelijks. 
 Hij teekent zijne dagelijksche uitgaven aan. 
 
 50. 
 
 Gaat gij al naar bovenf Mijn broeder komt naar beneden. 
 In den winter komt de zon laat op en gaat vroeg onder. Mijn 
 brief is beter geschreven dan de uwe. Waar is mijn stokf 
 Ik kan hem nergens vinden. Gij zult hem daar ginds vinden 
 in den hoek. Hij komt overmorgen. Ik speel gaarne. Houdt 
 gij m^er van dansenf Ik houd het meest van -ivandelen. 
 Wanneer zijt gij van plan te komenf Van daag of morgen. 
 Hij is ten minste driemaal hier geweest. Dit huis is inder- 
 daad fraai. Hij zal volstrekt niet slagen. Hoeveel vraagt 
 
— 13 — 
 
 gij daarvoor? Het zal u ten hoogste op vijftig gulden komen 
 te staan. Het volgende dorp is omstreeks tien mijlen ver. Het 
 is niet anders. Hebt gij iets anders noodig? Neen, Mijnheer, 
 ik dank u, voor het oogenhlik Jieb ik niets anders noodig, 
 Eerst dacht ik dat ik hem kende. Ik denk niet, dnt hij het 
 (inarne zal doen. Wellicht deedt gij beter zijn voorstel niet te 
 Kiwerpen. Hij schrijft minder namckeurig dan zijn neef. 
 Het is al veryeefs met ziilk een gek te spreken. Wij waren 
 nauweltjks de deur nit, of het begon te regenen. Hij vertelde 
 iiiij terloops, dat hij zijn beurs verloren had, Hij verklaarde 
 rniidnit, dat hij daarvan niets of wist. 
 
 51. 
 
 Hij legde zijn linger op haar mond. De koning reisde 
 <h><>r de Nederlanden naar Hanover. Hij wenschte een ei voar 
 : //// onfbijt. Hij plaatste alles op e^ne rekening. De krekel 
 icindde zich tot de mier. Wat hebt gij gediirende den zonier 
 gedaan'^ De gierigaard vond een steen in plaats van zijn schat. 
 Zij tiristten met een jongen edelman. Ga met mij het hiiis 
 ml. De hond zicoin over de rivier. Hij zag den anderen 
 hand zander het vleesch. Dit boek is voor uw broeder. Zwem 
 niet tegen den stroom in. Wie heeft mijn bears uit mijn zak 
 genomen? Ik zou gaarne naar Frankrijk gaan. Hij zal 
 binnen de volgende week vertrekken. Keem uwe 7M^•rt/?/«^e in 
 plaats van uw stok. Ik ging naar Duitschland om (ivegens) 
 mijne gezondheid. De planfen-tain ligt bniten de stad. Wij 
 vcrkregen het verlof door den invloed van een generaal. Hij 
 f eene wandeling (gaat wandelen) niettegenstaande het slechte 
 irnler. Hij is nog altijd rijk in ireerwil van zijn groot ver- 
 lies. Wie klopt er aan de deur? Zet den bloempot voor mijn 
 ri )/ster. Aan wien schreeft gij eenen brief? Wie legde dit 
 l>'H'k op mijn tafeU De jongens stonden aan de deur van de 
 ^< Jiool en keken naar de vogels. Deze oude man is boven (over) 
 de tachtig jaar ond. Naar het bevel des keizers moesien de 
 troepen oprukken. Er is een voetpad langs de rivier. 
 
 52. 
 Brief. 
 
 Amsterdam, den P^'"' Juli 1892. 
 Mijn lieve jongen, 
 Het verheugt mij zeer, dat nw nieuice school zoo in uw 
 "ik valt, leant ik moet bekennen dat ik niet dan na lang 
 
— 14 — 
 
 <iarzehn uw wensch heb ingeivilliyd om de andere scJwol fe 
 verlaten. Ik hoop dat gij mijne goedheid zult heloonen door 
 voortdiirende oplettendheid bij uwe studien en door een goed 
 (jedrag. Onthoud, dat het noodzakelijk is zich aan beperking 
 -(regeU) te onderwerpen en dat wij alien, jongen en ouden, 
 genoodzaakt zijn ons te schikken naar vele dingen^ die alles 
 •behalve aangenaam zijn. 
 
 Het doet mij groot genoegen te hooren dat gij in de talen 
 goed vooruitgaat en ik hoop weldra uw bericht bevestigd te zien 
 door Dr. Z. Wat de vermeerdering van uw zakgeld betreft, 
 voor het oogenblik moet ik iceigeren aan uwen ivensch toe te 
 ^geven. Toen ik met Dr. Z. bepaalde hoeveel zakgeld gij zoudt 
 hebben, deelde hij mij mee, dat eenige oudere jongens meer, 
 maar dat verscheidene minder hadden en dit laatste vondt 
 (oordeeldet) gij niet passend te vermelden. Nu is het naar 
 mijn overtuiging even slecht te trachten iemand te misleiden 
 door hem een deel van de waarheid te verbergen. Ik vertrouw 
 echter^ dat het niet in ernst uwe bedoeling was mij in deze 
 zaak te misleiden. Bovendien is het volslrekt niet noodzakelijk, 
 dat gij precies als de anderen zoudt doen. Gij zult utv eigen 
 kost moeten verdienen, en een goede opvoeding is het eenige, 
 dat ik u geven kan; daarom is het noodzakelijk, dat gij reeds 
 vroeg (in uw leven) de icaarde van het geld leert kennen. 
 
 Maar ik wil u, mijn beste jongen^ niet vervelen met een 
 lange preek en daar ik u gaarne alle billijk genoegen gun, 
 moogt gij reeds dadelijk van mij de hengelroede hebben en zal 
 uw zakgeld, wanneer uw rapport omtrent ijver en goed gedrag 
 zoo goed blijft, met den V^^'^ Januari verhoogd ivorden. Uw 
 mama, zuster en Kareltje groeten u hartelijk. 
 
 Uw liefhebbende vader, 
 N. N. 
 53. 
 
 Ga dadelijk naar huis, of gij zult nat worden; ivant het 
 2al aanstonds gaan regenen. Het riet huigt, maar breekt niet, 
 Gij moet met uw kinderen spreken, tvant zij zijn zeer on- 
 deugeyid. Wij hehben reeds king geleden geschreven, maar wij 
 hebben geen antwoord ontvangen. Hebt gij uiv vriend heden 
 gezieni Ja, maar ik kon hem niet spreken. Hij ivou naar 
 Amerika gaan, maar zijn vader ivU hem niet laten gaan. Vele 
 ^oldaten zijn 07igesteld, zoodat zij de vesting niet kunnen ver- 
 laten. Iemand heeft het gedaan, gij of uiv broeder. Deze 
 schilderij mag zeer schoon zijn, toch behaagt zij mij niet. Ik 
 
— 15 — 
 
 ken h'tn nw „ zijne vrouw. Ik verwachtte niet u hier te zien, 
 des te (jrooter is mijn genoegen u te ontmoeten. Niet alleen 
 de koning wevd vericacht, maar ook de koningin en de prinses. 
 Toen ik hier aankwam, teas het volslagen donker. Daar hij 
 niet werktj zal ik hem niets geven. Ik verzoek u te wachteri 
 tot ik dezen brief geschreven heb. Sinds ik mijne ouders ver- 
 loren heb, ben ik gansch alleen. Nadat ik had onfbeten deed 
 ik een icandeling, hoeicel het een 7veinig regende. Zoodra de 
 koningin nn))ko)}>f. trnarschuw 07is dan nsjeblieft. 
 
 54. 
 Ik iveet niet of hij rijk of arm is. Vraag hem of hij 
 ^ijn paard wil verkoopen! Waarom hebt gij zoolang geslapenf 
 Ik sliep zoo lang, omdat ik zoo vermoeid was. Ik ga met ii 
 mee, onder 46n voonvaarde, dat ge voortaan wat meer op tijd 
 zljt. Indien gij arm zijt, tracht dan niet voor rijk door te 
 gaan! De meester iril hem geen vergiffenis schenken, zoolang 
 hij zich niet rerbeterf. Ik iveet 7iiet hoe hij dat zal krijgen. 
 Het is net alsof ik u ergens gezien heb. In geval gij mijn 
 hulp noodig hebt, roep mij dan! Lees het tweemaal, anders 
 vergeet gij het. De koopman zal reel of iveinig verkoopen 
 al naar gelang de prijs hoog of laag is. Wij gaan niet tenzij 
 zij Otis vragen (uitnoodigen) . Romulus verdween, zonder dat 
 iemand wist, hoe hij was omgekomen. Al hadt gij ook de beste 
 hoeken, als gij niet hard studeert, zult gij nooit de Hollandsche 
 iaal leeren. Vraag hem, wanneer hij zal komen! Ik weet 
 niet waarmn hij mij nog niet geschreven heeft. Helaas, wat 
 is hij arm! Hoera, lang levc de koningin! wee, wat een 
 vervaarlijk dier ligt daar! Holla! kom en haal ons. Vaarwel, 
 mijn waarde rriend, ik wensch u reel genoegen en hoop u spoedig 
 weder te zien. Pst, stil daar! 
 
 55. 
 
 Mijn waarde Willem, 
 Ik schrijf u om n mee te deelen, dat wij morgen in plaats 
 ran te 2 , te S uur vertrekken (afrijden) , zooals wij ons 
 eerst voorgesteld hadden (zooals eei'st bepaald was). Robert 
 zegt, dat wij niet te vroeg zidlen aankomen; want de af stand 
 is groot en de weg zeer heuvelaehtig. Gisteravond, omstreeks 
 een nur nadat gij ons verlaten hadt, is hier bij het veer bijna 
 een man verdronkefi. De duister begon juist te vallen en daar 
 hij groote haast had, sprong hij uit de boot voordat deze de 
 aaniegplaats bereikt had. Waarschijnlijk door de duisternis 
 
16 
 
 misleid, f<2)rong hij niet ver genoeg, verloor zijn evenivicht en 
 viel ruygelings in Jiet water. De utter ste paging en werden 
 in het werk gesteld om hem te redden^ maar door den sterken 
 stroom aan den kant was hij spoedig uit het gezicht. Juist 
 ioen hij weer haven kwam, greep hem een man, die in zijn 
 eentje aan het visschen was en zijne netten had nitgeivorpen, 
 met een lange lijn. Het was een jammerlijke iUustratie (ver- 
 duidelijking) van het spreektvaard : >yHaastige spaed gaat zelden 
 goed«. Dat het ans alien ter ivaarschuwing strekke, als icij 
 hij geval met dezelfde hoot de rivier moeten oversteken en deze 
 7iaar alle tvaarschijnlijkheid niet teriig zal keeren, voordat het 
 heelemaal danker is. Met de heste ivenschen voor al de lacen, 
 gelaof mij, 
 
 geheel den mven 
 
 N. N. 
 
I 
 
 — 17 — 
 
 Second Part. Tweede Deel. 
 
 56. 
 
 Armoede is het loan der luiheid. De graaf van Leicester 
 
 vns een der yunstelingen van kmingin Elisabeth. Maria 
 
 Antoinette, de aartshertogin van Oostenrijk, ivas eene dochter 
 
 inn keizer Frans I. Het leven is een drooni. De hertog van 
 
 Wrllington icordt dikwijls de held van hmiderd veldslagen ge- 
 
 < md. De winter is dit jaar zeer streng geiveest. De oude 
 
 I !r if ten aanhaden de zon en de maan. De slaap is een geschenk 
 
 i-i'fi de natuur. De molen van Fotsdam, zeide koning Frederik 
 
 W'illcm IV, is een stuk (hehoort tot de) Pruisische geschiedenis. 
 
 Ifrf Eriemeer ligt tneer dan driehonderd voet hooger dan dat 
 
 Iff Ontario. Ik heb geen gelegenheid u de remans te zenden, 
 
 " aarover tvij gesjfroken hebben. Het is jammer, dat gij mv 
 
 I'foeder niet meegebracht hebt. Ik zit nu in verlegenheid, want 
 
 /rij kennen den iveg niet zoo goed als hij. De Foe, de icel- 
 
 l"-kende schrijver van Bobinson Crusoe, diende zijn vaderland 
 
 ii'durende eenige jaren als geicoan soldaat. Na het souper zal 
 
 a kortien halen om, als gij lust heht, een wandeling te maken. 
 
 il't is schande, dat er zoovele eeuwen moesten voorbijgaan, 
 
 <rr de slavernij werd afgeschaft en de verfoeielijke handel in 
 
 fiicnschen eindigde. Geen vorst was ooit in zulk een hopeloozen 
 
 tocstand als Willem de Ztvijger, toen zijn eerste plannen en 
 
 (lie van zijne breeders waren mislukt. Mijn oom bracht een 
 
 'I' (i van zijn leven in de Hollandsche kolonies door. Zijn 
 
 K'der was eerst slager, maar nu is hij koopman. Na dapper 
 
 ' r stand geboden te hebben, werden zij alien tot den laatsten 
 
 'fi toe gedood. Deze jonge man ging op goed geluk naar 
 
 Aincrika, hij kwam als een wijzer en gelukkiger man terug. 
 
 Ifeeft ooit een dichter zooveel vertrouiven genoten?« riep 
 
 .inknson uit, toen het bij Goldsmiths dood bleek, dat zijne schulden 
 
 hnfiderden ponden Sterlings bedroegen. 
 
 bl. 
 
 De muziek wordt de taal der natuur genoemd. Met in- 
 
 iivfiomenheid beloofde hij, dat hij er zich aangelegen zou laten 
 
 i'lKjen zijn vriend een goede betrekking als onderwijzer te be- 
 
 rgen. Menig dichter heeft den lof van de lente bezongen. 
 
 Key to the Dutch Grammar. 2 
 
— 18 .— 
 
 Beiden, de koning en de minister, hezochten de hoofdstad van 
 Belgie. Hoe kundig een man hij ook zij, hij was in verlegen- 
 heid, toen men hem verzocht dezen brief te vertalen. Een ver- 
 schrikkelijk spooriveg-ongeluk had er hij Parijs plaats, slechts 
 ptkele passagiers ontkwamen zander letseL Wat een ptHjs 
 vraagt gij mij voor zulk een onbeduidend ding, het is geen 
 halven gulden waard. Wij hadden nog duizenden dingen te 
 doen, voor wij de stad konden verlafen. Het is dikwijls ge- 
 zegd, dat de geheele wereld een schouwtooneel is. Bijna al 
 de huizen van die stad werden door het vuur vernield, alleen 
 de groote gebouwen als de kerk, het stadhuis en het museum 
 bleven behouden. Beide gevangenen werden naar Siberie ge- 
 zonden, zij namen voor goed afscheid van hunne verwanten, 
 daar zij vreesden hen nimmer weder te zien. Eenmaal per 
 jaar bezoek ik een heuvelachtig oord, het beklimmen van heuvels 
 is verinoeiend, maar geeft eetlust. Houd hem niet voor den 
 gek (neem hem 7iiet in het ootje), hij iveet meer van die zaak 
 af dan gij. Hij doorkruiste het gansche land, van Noord 
 naar Zuid, maar legde nooit meer af dan zes mijlen per dag. 
 Ik zal u de dubbele som betalen, als ge dadelijk gaat. Daar 
 zijn weinig groote figuren in de geschiedenis, die meer Moot- 
 gesteld zijn geiveest aan den laster van vijanden en de vleierij 
 van vrienden dan koningin Elisabeth. 
 
 58. 
 
 X., 10 Januari 1892, 
 Waarde Vriend. 
 
 Het verheugt inij zeer, dat gij eindelijk van plan zijt ons 
 te bezoeken, kom nu maar zoo spoedig mogelijk. Deze week 
 zal er een groot feest gegeven ivorden ter eere van admiraal B., 
 die van Atjeh terug is gekomen. Als gij vroeg genoeg komt, 
 kunt gij nog met ons eten (dineeren) en dan hebben ivij na de 
 thee nog tijd te. over om de versierde straten en gehouwen te 
 zien. Ik hoop in alle geval dat Woensdag u zal schikken, 
 daar op dien dag een groot concert zal gegeven worden in de 
 groote zaal in de buurt van het Emma-park. Ik ben in de 
 gelegenheid goede plaatsen te krijgen voor al de feestelijkheden 
 (feesten), die gegeven zullen worden. 
 
 Wegens de gezondheid mljner vrouw, die al maar door 
 aan de koorts sukkelf, kan ik slechts u uitnoodigen, den volgenden 
 keer hoop ik in de glegeenheid te zijn u met uive vrienden te 
 zamen uit te noodigen. 
 
19 
 
 Als gij komt, vergeet dan niet de hoeken mee te brengen, 
 ivaarover gij in uw laatsten brief schreeft, vooral de romans 
 van Van Lennep. Ik heb een voorliefde voor deze iverken en 
 zou ze graag nog eens lezen. Het is jammer, dat zulke goede 
 boeken niet meer gelezen worden, ieder moest ze kennen. Hebt 
 ge nog eenige niemve romans voor mijf 
 
 In de hoop u weldra te zien en met vele groeten (com- 
 plimenten) aan u en tuce vrienden, 
 
 geheel de mve 
 N, N. 
 
 59. 
 Ik zalu de beste Hollandsche romans zenden, die ik heb, 
 rnkelen er van zijn in het Engelsch vertaald. De kinderen van 
 mijn vriend kwamen van huiten terug met allerlei aardige 
 dingen. Ik heb met veel genoegen de schetsen van den wijsgeer 
 Bacon gelezen. Het beste port ret van Rembrand is dat icat 
 door den knnstenaar zelf geschilderd is. Wij lieten alles aan 
 de zorg van den knecht ore?*. Alhoetcel hij heel Europa door- 
 reisde, kende hij geen woord Fransch of Duitsch. Toen wij 
 in de stad Amsterdam waren, ontmoeiten wij dagelijks de ouders 
 onzer beide vrienden. Hoewel zij wisten dat ivij hunne hande- 
 lingen nagegaan hadden, trachffen zij de zaak voor ons te ver- 
 bergen. Dit mooie boek icerd mij tot een gedachtenis gegeven. 
 De maatregelen door de Hollandsche troepen genomen om den 
 vijand te verhinderen de rivier over te steken, mishikten geheel. 
 Het komt mij voor dat de raad door den minister aan den 
 koning gegeven, niet de rechte ivas. Hij wist zeer goed, 
 (hit rooken op zulke plaatsen verboden is. Het kwam door 
 'I'll mist, dat alle stoombooten te laat aankwamen. Dit is een 
 zeer moeielijke quaestie, indien gij mij gevraagd hadt, zou ik 
 u ook geen antwoord hebben kunnen geven. Karel, de zoon 
 m Karel den Eersten, vliichtte am zijn leven te redden en 
 uiithicam met de grootste moeite aan het treurig lot zijns voders. 
 Koning Richard II reed stoutmoedig de opstandelingen (re- 
 bellen) te gemoet. 
 
 60. 
 
 Samenspraak, 
 
 Wij zullen van avond buiten thee drinken. Kom, haast 
 u wat, haal uw hoed en pak uwe zaken bij elkaar. — Het is 
 heel pretfig. Maar hier is geen tafel. Wat moeten we doenf 
 (Hoe ons te redden?) — 0, hier is een breede ronde tronk 
 
 2* 
 
— 20 — 
 
 (van een boom), die kan uifstekend voor tafd dienen. ^- Maar 
 daar zijn evenmin stoelen! — Hier is een zeet van graszoden, 
 en een hank als onder (met) vioolfjes verhorgen (bedekt) ; wij 
 zidlen hier gaan zitten en gij en Willem ynoogt op het tapijt 
 gaan liggen. — Ik zie hier geen tapijt. — Wei heh je ooitf 
 Weet gij niet dat in onzert pleizier-tuin het gras ons taptijt is. — 
 Heerlijk groen zacht tapijt! en wat is het groot, zie hoe ver 
 het zich uithreidt, over alle velden, zoover als mijn oogen 
 reiken. — Het wordt zoetjes aan laat, de liicht is vrij koel, 
 wij deden heter nu naar hiiis te gaan. — Gij hebt gelijk, de 
 zon staat reeds laag aan den hemel, zij gaat bijna onder. 
 
 61. 
 Vertelling van een hond. 
 
 Een groote hond ivas op zee in een schip; een storm kwani 
 opzeiten en hoewel het schip niet ver van het land verwijderd 
 was, was de zee zoo ruw en ivaren de golven zoo hoog, dat 
 geen boot behouden de kust kon bereiken of veilig van de kust 
 naar het schip kon gezonden worden; men kwam op de gedachte, 
 dat indien men slechts een lijn van het schip naar de kust kon 
 brengen, men door middel van (langs) de lijn veilig een boot 
 door de groote golven naar land zou kunnen geleiden. Men 
 gaf den hond eene lijn; de hond nam haar in zijn bek, zwom 
 van het schip door de rmce golven naar het strand, gaf de 
 lijn aan eenige lieden die zich op de kust bevonden, om zoo 
 veel zij konden, de bemanning van het schip te hulp te komen; 
 en zoo werd de boot veilig naar land getrokken met de be- 
 manning er in, die zonder dezen kloeken hond reddeloos ver- 
 loren zou zijn geweest. 
 
 62. 
 
 Burke heeft eene proeve geschreven over het verhevene en 
 het schoone. De Zivitsers zijn in den regel rijzig, ivelgevormd, 
 degelijk en iverkzaam. De blinden zeggen, dat zwart ruw voelt 
 en wit zacht. Daar zijn menschen, die schijnen te gelooven, 
 dat zij niet slecht zijn, otndat er gevonden worden, die nog 
 slechter zijn dan zij. De oudste letterkunde in eenige van de 
 oorspronkelijke talen der Britsche eilanden, waarvan nog ettelijke 
 overblijfselen tot ons zijn overgekomen, schijnt de lersche te 
 zijn. Als wij de volksoverlevering en de oudste nog bestaande 
 kronieken gelooven inogen, dan bezaten de leren een onafgebroken 
 reeks van harden van hmne eerste nederzetting af in hun landm- 
 en de namen van enkelen hunner, die naar men zegt reeds in 
 de eerste eeuiv van onze jaartelling gebloeid hebben, leven nog 
 
— 21 — 
 
 sfreds in de herinnering voort. De oiidste der nog hestaande 
 
 orthrengselen van de dichfJcunst ^er harden dagteekenen echter 
 
 'f de vijfde eeuiv. Worden de vloeistoffen, wanneer zij verliit 
 
 'jn, lichter of zwaarderf Zij ivorden na verhitting specifiek 
 
 lichter, omdat vloeistoffen zich nifzetfen en meer plaats innemen, 
 
 Jnx'wel zij geen grooter gewicht hehben. St. Domingo bestond 
 
 rroeger uit twee kolonies, een Fransche die het tvestelijke gedeelte 
 
 r((n het eiland hesloeg, en een S2)aansche, gelegen in het oostelijke 
 
 (icdeelte van het eiland. Het klimaat van het eiland is niet 
 
 ijczond; vele Franschen, Engelschen en Hollanders hehhen er 
 
 lirf Jcrc}) I J ('In ft'}). 
 
 63. 
 Heht gij Wagenaars Historic van ons vaderland gelezenf 
 Xccn, Mijnheer, ik heh een heknojjter hoek (daarover) gelezen. 
 Up de kermis heh ik eenige Sheffieldsche messen en wat Delftsch 
 aardewerk gekocht. De eerste kolonie, dear de hlanken in dot 
 deel van Xoard-Amerika gesticht, dat tegemvoordig de Vereenigde 
 State n ivordt genoetml, teas Virginia in 1607 ; de volgerule te 
 Neiv-York door de Hollanders in 1613; de volgende door de 
 Puriteinen te Plymouth in Massachusetts in 1620. In andere 
 deelen van het land iverden kort daarna kolonies gesticht, in- 
 zonderheid door uitgewekenen uit Engeland; terwijl ook door 
 Zweden, Duitschers en Franschen kolonies iverden in het lev en 
 geroepen. Het gansche land tangs de geheele Atlantische kust 
 werd op die wijze hevolkt. Langzamerhand dron^jen de kolonisten 
 meer en meer in de wilder nis door, totdat kleine en groote 
 steden alom in het hinnenland verrezen. Goeden morgen, 
 Mijnheer B. Is uw vriend nog niet van New- York terugf 
 Neen, Mijnheer, verscheidene iveken geleden schreef hij mij, 
 dat hij van plan was enkek schoone gedeelten (landstreken) van 
 de Vereenigde Staten te hezoeken, alvorens Amerika te verlaten. 
 Toen hij het laatst schreef, ivas hij te Washington, van waar 
 hij van plan was naar Carlisle te gaan, eene schoone stad met 
 veel natuurschoon, eenigszins in den trant van Heidelberg, de 
 welbekende oude stad aan (de rivier) de Neckar. Van de oude 
 ruine is nog maar een mmir van drie voet dik (een drie voet 
 dikke muur) overgebleven. In lang vervlogen tijden leefden 
 hier op dezelfde plaats, waar ge nu deze steenen kunt zien, 
 rijke en vermogende menschen. Het was hun niet alleen on- 
 aangenaam, maar ook zeer nadeelig, dat hun hroeder in Italic 
 bankroet ging. Waarom hezoekt gij uwe vrienden in A. niet f 
 Gij weet, dut gij hun altijd welkom zijt. 
 
— 22 — 
 
 64. 
 
 De winter in Masland, 
 
 De sfrengsfe koude, die ivij hehben, is zacht, vergeleken 
 met die, welke de inwoners van de Bussische hoofdsfad iederen 
 winter te verduren hehben. Het koude jaargetijde duurt lunger 
 dan zeven maanden; gedurende het grootste gedeelte van dien 
 tijd is alles met ijs en sneeuw hedekt. De hreede, klare rivier 
 de Newa^ zoo schoon in den zomer, hedekt met de schepen 
 (vloten) van alle natien, en als hezaaid met zrvierige pleizier- 
 hooten, is dan een ijsvlakte en wordt de meest gezochte rijbaun 
 voor de groote wereld, het driikst hezochte gedeelte van de ge- 
 heele sfad. Meestal is de hemel gedurende het strenge jaargetij 
 onheivolkt. In het midden van den winter schijnt de zon slechts 
 een korten tijd op de gouden koepels der kerken en doet de 
 bovenste vei'diepingen der huizen in gouden glans schitteren. 
 Alle paarden zijn gramv ; ivant men kan hun kleur niet zien 
 vanwege de rijp, die hen als een dik kleed hedekt, en iedere 
 koetsier ziet er nit als een eerwaardig oud man met zijn he- 
 rijpten haard. tvauraan dikwijls ijskegels hang en. 
 
 65. 
 Ik kan dezen brief niet lezen, kom, proheer eens of gij 
 het kunt. Stoat gij mij toe hem te lezen f Zeker, ge moogt 
 Cje mug); het is een brief van onzen vriend Wilhm. Ik hen 
 het niet, die u zulke leelijke dingen verteld heb. Gelooft gij 
 alles wat hij ons verteld heeftf Neen, Mijnheer, dat doe ik 
 niet. Ik stmi u toe, hij hud ons veel vroeger moeten bezoeken, 
 maar gij weet zeer goed, dat hij het zeer druk heeft. Kent 
 gij dien rijzigen (lungen) manf Ja, Mijnheer, het is een van 
 onze grootste actmrs. Waarom treedt hij niet meer in onzen 
 schouwhurg op? Dat weet ik niet, er schijnt geen reden voor 
 te zijn. Het ivaren de veelvuldige (vele) regens, die laatstleden 
 (den laatsten) zomer alles bedierven. Waar is uw pen? Hier 
 is zij. Is het geen goedef Neen, het is een zeer slechte. Is 
 het de uwef Neen, het i9 niet de mijne, mijne pennen zijn 
 veel beter. Wij waren ten uwent, toen de brand op de markt 
 uitbrak. Zij schuterden van het luchen, toen zij al die on- 
 zinnige verhalen (dien onzin) over de hunnen hoorden. Gij 
 hebt ons reeds tweemuul beloofd ons op onze villa te komen 
 bezoeken, Ik hoop, dat gij het nu zult doen. De oude man 
 schudde het hoofd, toen hij deze gevaarlijke theorieen hoorde. 
 Een huis en tuin van hen icerden de vorige week verkocht. 
 
— 23 — 
 
 Hoevele Nederlandsche spraakkunsten (grammatica's) heht gij 
 nu? Ik heb er maar een, dut is genoeg, denk ik. Ik hen het 
 heelemaal (geJieel) met u eens, vooral (mzonderlieid) als het 
 een goede is. Een vriend van mij zal u het hoek Men zien, 
 dat wij met veel succes (goeden tiitslag or goed gevolg) ge- 
 hridkt hehben. 
 
 66. 
 
 De iceg was zoo, dat hij ternauwernood in den schemer 
 /(■ onderscheiden was. Zelfs als ik het zeer druk heb, kan ik 
 altijd nog wel eenigen tijd vinden om een ivandeling te doen. 
 Neem uw tocmeel-kijker mee, want gij zit daar vrij ver van 
 let tooneel. Bijna nooit (Zeldzaam) rcaagde hij hetonverzeld uit 
 >■' gaan. Hij leefde lang genoeg om het grootste deel van 
 ^jn geboorteland in handen van den vijand te zien vallen. Ik 
 heb u iets uit Amsterdam meegebracht, dat u zeker zeer ivelkom 
 zal zijn. Er werd een gerucht nitgestrooidj dat het ongeluk 
 aan boos opzet moest worden toegeschreven. Hij hield er niet 
 van iemand alleen naar zijn uiterlijk (voorkomen) te beoordeelen. 
 Hij drong er op aan, dat de zaak grondig zou onderzocht worden. 
 Naar zij zeiden, had hij een grooten flater begaan. Als hij 
 op dat oogenblik zijn toekomstig ik had kunnen zien, zou hij, 
 ik ben er zeker van, met afschuw van dat tei'ugstootend beeld 
 teruggedeinsd zijn. Uw belang zoowel als het mijne zou ernstig 
 benadeeld zijn door een gedivongen verkoop van de voorhanden 
 goederen. Waar niets if, verliest de keizer zijn recht. Er 
 werd bepaaUl, dat ieder lid zich verbinden moest bij den penning- 
 meester binnen den termijn (tijd) van drie maanden een som 
 van vijftig P. S. te storten. Er zijn tal van dingen, die het 
 dwaasheid zou zijn te willen begrijpen. Dit iverk hield hen, 
 zooals gij u voor kunt stellen, verscheidene maanden bezig. 
 
 Wie zijn deze Jieeren? Dat zijn mijne neven, zal ik u ^^' 
 aan hen voorstellenf Ik geloof, dat zij reeds klaar zijn. Hij 
 was iemand van wien wij alien wisten, dat hij zulk een be- 
 honing wanrd was or verdiende. Hij werd evenmin opgeblazen ^^^^^^ 
 door voorspoed, als te zeer ter neer gedrukt door tegenspoed,t^^^^^^^''^ 
 wat het kenmerk is eener groote ziel. Het is al geen goud, 
 dat er blinkt. Niets is grootscher dan een uitgestrekfe keten 
 van hooge bergen, wier toppen, met eeuwigdurende sneeuw be- 
 dekt, tot de wolken reiken. Een groot stuk koraalrots, opgehaald '■ 
 
— 24 — 
 
 van den bodem der zee door een vischhoek, teas merkwaardig 
 door de groote verscheidenheid en menigte van dieren, die er 
 op leefden. Dat zijn mijne oude vrienden, op ivie ik bouicen 
 kan. Ik heh van onderscheidene gevallen gehoord, ivaarin de 
 
 •< betaling van deze belasting kortiveg geweigerd werd. Daar zijn 
 
 in uwe onmiddellijke omgeving lieden (lui) genoeg, die gaarne 
 zich met dat rcerk zullen belasten ; waarom zoudt gij dan naar 
 elders uiizienf Niets natumiijker dan dat ivij een gevoel van 
 eerbied en liefde blijven koesteren voor groote dichters , als 
 een Shakespeare en een Goethe^ wier iverken voor de menschheid 
 rijk in leering en genot zullen blijven tot in de verste toekomst, 
 en met iviefr geest ivij dagelijks gemeenschap kunnen oefenen. 
 Hoe .werd de partij van koning Karel den Eersten van 
 Ejigeland genoemd en hoe die van de aanhangers vaii het 
 
 ^-^•^M Parlementf Zulke edele, belangelooze karakters (zielen) zijn 
 zeer zeldzaam, ten minste in de werkelijke wereld; vo&r (achter) 
 het voetlicht op (de planken) het tooneel, dat de wereld voorstelt, 
 zijn zij een 07imisbaar bestanddeel. Clk meende dat dit reeds lang 
 geleden aan ieder van u overkomen was. J Neurenberg, door 
 Gustaaf Adolf zijn oogappel genoemd en door hem met zooveel 
 
 <M' '•" inspanning tegen het dreigende zwaard van Wallenstein ver- 
 dedigd, besloot een standbeeld voor zijn weldoener op te richten. 
 
 68.. 
 Hebt gij kortelings (onlangs) onzen vriend N. ontmoeff 
 NeeUj Mijnheer, ik heb hem in geen drie maanden gezien. 
 Men vertelt, dat hij deze plaats wil verlaten. Dat geloof 
 ik niet, ik denk veeleer, dat hij ziek is geweest. Ik ga naar 
 hem toe om hem te vragen of hij met ons mee ivil naar Belgie 
 
 vf^^^i^^.^ om de Ardennen te gaan zien. Of geeft gij de voorkeur aan 
 een uitstapje naar de Semois-valleif Beide gedeelten van 
 Belgie zijn zeer schoon. Ik ken geen van beide. Laten ivij 
 onzen vriend gaan bezoeken en hem vragen, waaraan hij 
 de voorkeur geeft. Hoe laat is het? Het is fiet half drie. 
 Doe mij het genoegen en ga gij alleen, ik heb het op het 
 oogenUik zeer druk. Gij zult (hoop ik) tvel zoo vriendelijk 
 zijn, mij zoo spoedig mogelijk te vertellen alles wat gij met 
 onzen vriend hebt afgesproken. Hebt gij den een of anderen 
 reisgids voor Belgief Keen, ik lieb er geen. Ik schreef 
 ami den boekverkooper te A., maar hij heeft mij nog niet 
 
 yj ^t/A^ geantwoord. Men zegt, dat uw boekverkooper een luie vent 
 (een weinig voortvarend tnan) is, schrijf aan den heer B., 
 onlangs zond hij mij de boeken, die ik besteld had, binnen 
 
-^- 25 — 
 
 drie dagen. Wilt gij, voor gij opstapt (mij verlaat), nog 
 een glas bie7'f Keen, ik dank u, ik moet naar huis, misscMen 
 wacht men reeds op mij op het kantoor. Neem dan een 
 andere sigaar. Met genoegen. Wat is het heet van daag! 
 Ja, het is hijna een zomersche dag. Ik hoop, dat tvij de 
 volgende maand ook zulk moot weer zullen hebhen. Ik hoop 
 het ook, maar men zegt, dat wij een natten zomer zullen 
 krijgen. Goeden dag, ivaarde vriend, het is mijn tijd (ik 
 moet nu gaan). 
 
 69.. 
 Xoord, Cost, West, Zuid, 
 
 Hoe laat is het, Hendiikf Het is twaalj nw\ Het is 
 oniddag. Ga dan mee naar den tuin. Nu, waar is de zoni 
 Keer uw gelaat naar haar toe. Kijk naar de zon. Daar 
 is het Zuiden. Altijd, tvanneer het tivaalf uur is en gij 
 naar de zon ziet, is uw gelaat naar het Zuiden gekeerd. 
 
 Wend M thans naar links. Zie recht voor u nit. Daar 
 is het Oosten. Des nwrgens, wanneer het licht hegint te 
 worden, moet gij naar die zijde utzien en gij zult de zon 
 zien opkomen. Zie altijd des morgens aan dien kant nit naar 
 de zon; want zij komt op in het Oosten. 
 
 De ketel eti zljfie vrienden, 
 
 Ik hen een ketel. Gij hebt mij dikwijls aan het werk 
 gezien met water te koken voor uw ontbijt, uiv middagmaal 
 of uw thee. Weet gij ivaarvan ik gemaakt ben^ Ik zal het 
 u vertellen. Ik ben van ijzer gemaakt; daar ijzer een groote 
 hitte kan verdragen. Hier is mijne vriendin de kofjiekan. 
 Weet gij waarvan zij gemaakt isf Neen. Dan zal ik het 
 H zeggen. Mijn vriendin, de kofjiekan, is van tin gemaakt. 
 Zij zit (staat) soms naast mij op het fornuis. Dikwijl^'"'^*^^ 
 giet ik er water in, heet genoeg om haar te branden, als 
 zij maar gevoel had. 
 
 Nu zult gij een heele familie van mijne vrienden zien. 
 Zonder hen zou ik niet zoo nuttig zijn als ik ben. 
 
 Hier zijn ze. In het midden ziet gij den theepot, en 
 daarom heen al de koppen en schotels, precies als een hen met^^^a^ct 
 hare kiekens. De kofjiekan en de theepot zijn mijne ttved. 
 grootste vrienden. 
 
— 26 — 
 
 Ik heh niet zooveel met de kopperi en schotels te maken 
 als mijne heide vrienden. Maar ik heh ze dihvijh gezien, en 
 ik weet wa-arvan zij gemaakt zijn. 
 
 Koppen en schotels worden van klei gemaakt en in een 
 oven gehakken om ze hard te maken. 
 
 Ik meet u thans goeden middag wenschen, daar ik water 
 moet koken voor de thee. 
 
 71.^ 
 Viiurt07'ens, 
 
 Wat is een viturtorenf — Een vuurtoren is een huis in 
 den vorm van een groote zuil of toren. Op den top hevindt 
 zich een kleine kamer, rondom van vensters voorzien, waarin 
 elken nacht een licht brandt. 
 
 Wie houdt het licht hrandendef — Er hevindt zich (woont) 
 een man op den vuurtoren^ iviens taak het is de lampen schoon 
 en helder te houden. Meermalen leven zijn vromv en gezin 
 ' daar met hem en helpen hem hij zijn werk. 
 
 Soms is de zee zoo stormachtig, dat deze menschen in 
 geen weken aan land kunnen gaan. En evenmin kan dan 
 iemand van het land tot hen komen. 
 
 12. i^ 
 Het voornaamste voedsel (voeder) van het paard is haver 
 en hooi. De oxide Britten kleedden zich alleen met dieren- 
 vellen. Ik kan het u niet kwalijk nemen dat gij gaat slapen 
 (naar hed gaat), daar ik zelf doodelijk vermoeid (dood op) hen. 
 Noch de keizer, noch zijn generaals waren overtuigd. Een der 
 matrozen was verdwenen; hij had zich onder de menigte ge- 
 mengdy zonder dat iemand het hemerkte. De gezondheid van 
 Jakob den Tweeden van Engeland liet reeds ettelijke jaren te 
 wenschen over: en eindelijk kreeg hij op Goeden Vrijdag van 
 1701 een stoot, waarvan hij niet meer hekwam. Terwijl hij 
 de godsdienstoefening op dien dag in zijn kapel bijwoonde, zeeg 
 hij ineen en bleef eenigen t^jd hewusteloos. De koning scheen 
 *>t^%,door een (verlammende) het^oeiie getrofen te zijn. Carnot werd 
 eenige jaren geleden tot president der Fransche Bepuhliek ver- 
 kozen. Gisteren kwam mijn oom uit de Vereenigde Staten 
 terug, heelemaal een oxide inan. Ik kan mij niet herinnern 
 (Ik herinner mij niet) in ivelk jaar hij vertrok, en gijf Het 
 spijt mij, maar ik herinner mij (ik weet) het ook niet. Gaat 
 het hem goed (Is hij wel)? Dank u, hij gemot eene goede ge- 
 zondheid zoolang wij hem niet gezien hehhen. Wilt gij zoo 
 
— 27 — 
 
 goed zijn hem te vragen, wanneer ik hem een bezoek kan 
 hrengenf Gij kunt er op rekenen dat ik hem zoo spoedig 
 mogelijk schrijven zal Het zal van omstandigheden af Jiang en, 
 iraar en wanneer wij samenkomen. Op eens stonden de in- 
 landers tegen de kolonisten op: een oorlog onfsfond (hrak uit) 
 en breidde zich tot de naburige provinci^s uit. Terwijl de / 
 
 troepen zich naar Egypt£ inscheepten, nam de opperbevelhebber 
 de noodige tnaatregelen om (over land) door Frankrijk en Itali'e 
 het terrein van den oorlog te bereiken. Daar wij ons op een^ *^^ 
 Jiarden icinter moeten uitrusten, zal ik mij een dikke overjas 
 la ten maken. Voor ik mij in het vijandeUjke gebied waagde 
 inoest ik mij eerst eenigen iijd in de behandeling van vuur- 
 ir opens oefenen. Hij heeft zich met grooten ijver op een 
 hijzonderen tak van bouwkunst toegelegd, waar hij erg veel van 
 l/oudt, namelijk op het bouwen van luchtkasteelen. In dat 
 geval heeft hij tceinig kans van slagen. ^' . .^c^ 
 
 78. 
 
 Het stadhuis van B. zal een fraai gebouw worden, men 
 irns nog aan het bouwen (er van) bezig, toen ik er drie weken 
 geleden voorbijkivam. Daar Engeland een eiland is, is het 
 gevrijwaard voor alle aanvallen van buiteri. Het schip iverd 
 met koren bevracht, nadat de aangerichte schade was hersteld. 
 Terwijl het werd geladen, vertrok de kapitein om zijne veri 
 wanten te bezoeken. Na zich met een aantal krijgers in de 
 stad Compiegne geirorpen te hebben, welke destijds door den 
 hertog van Bourgondie belegerd werd, werd Jeanne d'Arc in 
 14S0 gevangen genomen bij gelegenheid van een door haar 
 tegen den vijand aangeroerden uitval, terwijl de commandant 
 van de stad de poorten achter haar shot. De hertog van 
 Bedford was nauwelijks onderricht van haar gevangenneming, 
 of hij kocht haar ran den graaf Vendome, die haar gevangen 
 had genomen, en beval haar in de strengste afzondering te 
 houden. Mijn vriend verliet dit land zes jaar geleden en heeft 
 sinds in Pennsglvanie vertoefd. Hoelang was hij onder weg, 
 toen hij ziek werdf Johan Huss werd te Constance in 1415 
 levend ivegens ketterij verbrand. Deze vreemde geschiedenis 
 werd hem meegedeeld (verteld), maar hij stelde er geen groot 
 belang in. Er werd veel gepraat, toen wij de concert-zaal 
 binnentraden. Voor het concert begon werd daar eene vergadering 
 gehouden. Hebt gij iets gelezen van den Oostenrijkschen hertog, 
 die verleden jaar zijn land verliet f Neen, Mijnheer, men weet niets 
 van hem; men vermoedt dat hij met al de zijnen is omgekomen. 
 
— 28 — 
 
 74. 
 Satnenspraak, 
 
 Wei, beste vriend (jongen), het verkeugf mij u te Parijs 
 te onfmoefen. Hoeking zijt gij hier geiveest^ En gij zult u 
 wel geamuseerd hehben, is het niet? — Inderdaad bijzonder. 
 Parijs, de hoofdstad von Frankrijk, het middelpunt der rvereld 
 is prachtig, Ik ben nu zes maanden hier geiceest, en ik moet 
 u zeggen, geen enkelen dag te veel. De tijd valt niet king aan 
 ieniandj die voor zijn plezier uit is. Die heele tijd is een 
 onafgebroken reeks van . amusementen en leerrijke voorvallen 
 geiveest. Zijt gij voor het eerst te Parijsf — Ja, en ik ver- 
 trouw, dat het wel niet mijn laatste bezoek zal zijn. Dit is 
 slechts een vluchtig bezoek. Zijt gij heel alleenf — In het 
 eerst, ja, maar later heb ik met deze en gene kennis gemaakt 
 en niet lung geleden had ik het geluk een voormaligen stiidie- 
 genoot te ontmoeten, die zich nu in hetzelfde hotel bevindt als 
 ik. Hij is een echte stiidieman en doet niets liever dan 
 wetenschappelijke bijeenkomsten bij te wonen en met geleerden 
 om te gaan. Mijn eenigste doel is, ' mij zooveel te amuseereu 
 als doenlijk is in den korten tijd van een veertiendaagsch 
 uitstapje. 
 
 75. 
 
 Indien gij iets goed gedaan wilt hebben, doe het dan zelf. 
 Indien gij iets goed moclit gedaan hebben, vraag dan niet ivat 
 de wereld er van zegt. De jongeling zeide, dat hij de volgende 
 maand meerderjarig ivas, maar zijn vader vertelde hem, dat 
 hij daarvan niet veel voordeel zou hebben en voegde er bij, dat 
 hij alle maatregelen zou tiemen om te zorgen, dat het goed in 
 de familie bleej. Niet de waarheid maakt gelukkig, zegt 
 Lessing, maar het streven naar de ivaarheid. Als God in 
 zijn rechter hand de heele waarheid had en in zijn linker alleen 
 den innerlijken aandrang om de ivaarheid te zoeken, op voor- 
 waarde (onder beding), dat ik voor immer divalen zou (dat ik haar 
 nimmer zou vinden), en gaf mij de keus — ik zou ootmoedig 
 naar de linker mij uiUtrekken, zegende: » Vader, geef mij deze, 
 de heele waarheid is slechts voor u alleen<ii. Alleen iemand 
 vervuld van tvaarachtige liefde vo(yr de ivaarheid kon zoo iets 
 zeggen; slechts een man wiens ziel in waarheid worstelde om 
 haar te vinden, kon zulk een denkbeeld uitspreken. 
 
 Dat is een fraaie toestand! zoolang te moeten ivachten 
 en niets te kunnen doen! Sigismund van Ztveden verloor een 
 kroon, die hij had kunnen behouden, als hij zijn katholieke 
 
— 29 — 
 
 geloof had willen opgeven. De op den troon herstelde honing 
 (Karel de Tweede van Engeland) werd meer hemind door zijn 
 rolk, dan ooit iemand zijner voor gangers (geiveest was). De 
 /rederwaardigheden, die zijn huts Jiaddeti getroffen, de noot- 
 lottige dood van zijn vader, zijn eigen langdurig lijden en zijne 
 romantische avonturen, hadden hem tot een voorwerp van 
 icders helangstelling gemaakt. Men zegt, dat Numa Pompilius, 
 de tweede koning van Borne , zeer vredelievend was. 
 
 76. 
 Laat u niet hednegen door den schijn. Ik heb het 
 hedoelde numiner van de Crraphic laten koynen, maar de plaat 
 (ajheelding) ontbrak. Na deze vermaning, zal hij wel ter dege 
 oppassen dit tc doen. Gij behoeft niet zelf de brieven op de 
 post te doen. Wij tnoeten ons niet laten bedriegen door het 
 gelooj, dat het verleden beter teas dan het heden. Wij lieten ons 
 naar de overzij overzetten, om Amsterdmn op een af stand (uit 
 de verte) in oogenschoiiw te nemen. Ik zal de advertentie in 
 de Daily News laten zetten. Hij liet een huis voor zijn zoon 
 ho a wen. De oude Duitsche keizer was er de man niet naar, 
 .alk een gunstige gelegenheid zich te laten ontglippen. Willem 
 (Ic Veroveraar was een zeer despotisch heerscher. Hij beroofde 
 zelfs de machtigsten zijner onderdanen van groote schatten gouds 
 en zilvers en dwong hen zich tegen zijn ivillekeur te verdedigen 
 door het bouwen van kasteelen. Hij liet ieder, die een hert 
 of een ever buit maakte, de oogen uitsteken, als ware hij de 
 rader der wilde dieren; en gelastte dorpen en kerken omver 
 te halm en de inwoners te verdrijven om nieuw boschland aan 
 tc leggen voor jachtvelden en wildbanen. In zijn afwerzigheid 
 liet hij zich door Normandiers vertegenwoordigen ; hoewel hun 
 H'oestheid en roofzucht hem vrijwel bekend waren. Het valt 
 niet te ontkennen, dat de Denen over het geheel zeer dapper 
 gevochten hebben. Hendrik de Achtste stond den grooten 
 Duitschcn schilder Holbein toe zijn portret te schilderen, 
 Hendrik de Achtste liet zijn portret maken door den grooten 
 Duitschen schilder Holbein. 
 
 77. 
 Spreekwom^den. 
 
 Wie a zegt, moet ook b zeggen. Wie kaatst moet den 
 bal venvachten, Het is beter te bedelen dan te stelen. Dik- 
 wijls tvordt de bedrieger zelf bedrogen. Men mag de beren- 
 
30 
 
 huid niet verkoopen, eer de beer gevangen is. Wie een boer 
 wil bedriegen, mag een boer medebrengen. De boog kan niet 
 altijd gespannen zijn. Oude boomen willen niet verplant zijn. 
 Wie 't breed heeft, laat het breed Imngen. Niemand kan twee 
 heeren dienen. Wie het doel wil, moet ook de middelen willen. 
 De dooden moet men laten ruaten. Hoe meer de duivel heeft, 
 hoe yneer hij wil hebben. Het ei wil wijzer tvezen dan de hen. 
 E4n gek kwn meer vragen dan tien wijzen beantwoorden kunnen. 
 Men moet geen gegeven paard in den bek zien. W^at gij 
 heden doen kunt, stel dat niet uit tot morgen. Men moet 
 den slapenden hond niet ivakker maken! Als men eenen hond 
 wil slaan kan men licht een stok vinden. Wie niet hoar en ivil 
 moet voelen. Men moet het ijzer smeden, terwijl het heet is. 
 De jeugd weet niet, de ouderdom kan niet. Het moet zich 
 vroeg krommenj dat een goede haak wil worden. Uwe linker- 
 hand moet niet weten ivat uwe rechterhand geeft. Men moet 
 praten en breien te gelijk or Men moet het eene doen en het 
 andere niet nalaten. Daar kan de schoorsteen niet van rooken. 
 Een vriend mag een vriend meebrengen. De waarheid ivil niet 
 altijd gezegd zijn. Willen is kunnen or Waar een wil is, is 
 een weg. Men kan van de7i wind niet leven. Men moet met 
 de ivolven in het bosch huilen. Wie maaien toil moet zaaien. 
 Zoekt en gij zult vinden. De druiven zijn zuur, zei de vos, 
 maar hij kon er niet bij. Wat het zwaarste is moet het 
 zwaarste wegen. 
 
 78. 
 Botterdam, 12 April 1891. 
 Den Heeren M. en S., Frankfort a'd M. 
 
 Tot ons leedwezen hebben wij opgemerkt, dat het vroeger 
 tusschen ons zoo levendige verkeer reeds sedert geruimen tijd 
 heeft opgehouden, ivaarvoor wij in zooverre geene oorzaak weten 
 te bedenken, als wij ons zelven niet bewust zijn, u op eenigerlei 
 wijze reden tot ontevredenJieid gegeven te hebben. Wij nemen 
 dus de vrijheid, ons aanbevelend bij u in her inner ing te brengen, 
 terwijl tvij u tevens onze nieuwste prijscourant toezenden, door 
 ivelker inhoud gij u ivellicht genoopt zult voelen, ons eene be- 
 stelling op te geven, van welker zorgvuldigste uitvoering gij 
 u verzekerd kunt houden. 
 
 Vooral tvenschen wij u opynerkzaam te maken op eene 
 zeer schoone, fijn blamve Java-koffie, waarvan wij een mon- 
 
— 31 — 
 
 stertje hierbij voegen, en die wij u, ten gevolge van een voor- 
 deeligen inkoop, voor den hijzondei' lagen prijs van M. 1^40 
 kunnen lever en. 
 
 Wij hopen, dat slechts deze kleine opwekking noodig geiveest 
 zal zijn, om de hefrekking tusschen ons te doen herleven, en 
 teekenen, in afwachting van uwe geeerde orders , 
 
 Met alle achting 
 B. en S. 
 
 79. 
 
 Niets is zoo slecht of het is ergens goed voor. Richard 
 Cromwell, van tvien gekeel Europa geloofde, dat hij voor goed 
 den regeeringszetel had ingenmnen, verdween op eens van het 
 (staats)tooneel. De omstandigheden waren niet z66 tvanhopig, 
 om dit hevige (uiterste) m'uldel te rechtvaardigen. Het is 
 niet te vertvachten, dat is waar, dat men iets weet zonder het 
 te hehhen geleerd, maar aan den anderen kant meet men toch 
 een soort van natuurlijken aanleg hehhen voor elk vak van 
 studie, ivil men (daarin) eenige noemenswaardige vordering 
 maken. Onwaardige vleiers, van wie Karel de Tweede wist, 
 dat zij niet de minste genegenheid voor hem koesterden en zijn 
 vertromven niet verdienden, konden hem door plaimstrijkerij 
 gemakkelijk overhaleii htin titels, posten, landgoederen te schenken, 
 staafsgeheimen mee te deelen en kwijtschelding van straf te 
 rerleenen. Wie fnet den duivel wit eten moet een langen lepel 
 hehhen. Ik geloof, dat hij heter zou gedaan hehhen met de 
 ::aak op te geven. Zijn hesluit stond te vast, om door een 
 lichten fegenstand geschokt te worden. Na menigvuldige proeven 
 gelukte het den markies van Worcester een ruwe stoommachine 
 ie maken, door hem vuiir-waterwerk geheeten, waarvan hij ver- 
 zekerde dat het een iverktuig ivas van een heiconderensivaardig 
 en zeer krachtig voortstuivingsvermogen. Men hield echter den 
 markies voor een tcaanzinnige, waardoor dan ook zijn uitvinding 
 gee7i opgang maakte or niet gunstig ontvangen werd. De 
 kruistochten openden een meer uitgehreid verkeer tusschen het 
 Oosten en het Westen door groote menscJienmassa^s van iederen 
 hoek van Europa naar Azie te leiden. Niet de hegeerte om 
 hun handel uit te hreiden was voor de Romeinen de eerste 
 spoor slag mn hun gezag ter zee te vestigen, maar de nood- 
 zakelijkheid om zich tegen hunne meest gevreesde mededingers, 
 de Carthagers, te venveren. 
 
— 32 
 
 80. 
 
 Verscheidene maanden gingen voorhij, zonder dat wij zelfs 
 maar gelegenheid hadden hem op straat te zien. Hoewel de 
 eigenschap van den magneet om het ijzer aan te trekken acm 
 de ouden hekend ivas, ivas toch zijn veel belangwekkender en 
 verrassender vermogen om zich naar de polen te richten, geheel 
 aan liunne ivaarneming ontsnapt. Jozef de Tweede van 
 Oostenrijk had het ernstige voornemen om een tal van mis- 
 hruiken met wortel en tak uit te roeien, maar hij werd door 
 zijne onderdanen niet hegrepen, De vijand tverd verhinderd 
 de hoogten te hezetten. Julius Cesar voerde oorlog tegen Gallie 
 en het gelukte hem het geheele land te veroveren. Na voor de 
 verdediging van zijn rijk gezorgd te hebhen, koos zich koning 
 Alfred tot eenig levensdoel het met wijsheid te hesturen. Daar 
 dit punt eenigen tijd geleden grondig hesproken is, is er geen 
 reden om het andermaal tot een onderwerp van bespreking te 
 maken. Willem van Normandie verklaarde, dat hij de kroon 
 kwam opeischen als zijn recht, daar zij hem door Eduard den 
 Belijder bij erflating vermaakt teas. Eigenlijk gezegd hadden 
 wij niet van die zijde deze oppositie verwacht. Ik herinner 
 mij dit lied meerm^len in mijn jeugd gehoord te hebben, maar 
 kan mij alleen de twee eerste regels te binnen roepen. Een 
 slechte zaak te verdedigen is even schandelijk als de zaak zelve, 
 Nadat Sir Humphrey als apothekersleerling begonnen ivas, was 
 hij op een leeftijd van twee en veertig jaar president der 
 Royal Society (van het Koninklijk Genootschap) en de grootste der 
 EngeJsche scheikundigen. Wat ik ook zeide, de kunstenaar 
 bleef door schilderen zonder mij met een enkel woord te ver- 
 waardigen. Toen ik het boek door iedereen hoorde prijzen, 
 kon ik mij niet weerhouden het bij mijn boekverkooper te 
 bestellen. De leefwijze der oude Germanen was zeer een- 
 voudig; hun voedsel bestond uit geroosterd koorn, wilde vruchtenj 
 bezien en ivortelSj en het vleesch van tamme of ivilde dieren, 
 
 81.'-' 
 Sootje varen. 
 
 Jan begeeft zich naar den vijver om met zijn nieuwe 
 boot te zeilen. Hij noemt haar »Blue Bell« (Blauwe Klok), 
 om dat zij blmiw geverfd is en een kleine blauwe vlag heeft. 
 
 Kijk! de wind vult (bolt) reeds de zeilen. Zij zal spoedig 
 aan den overkant van den vijver zijn. 
 
— 33 — 
 
 Dan zal Jan haar ter zijde ivenden om liaar vervolgens 
 weer rugtvaarts fe doen gaan om zoo van den eenen kant naar 
 den anderen fe zeilen. 
 
 Dit is een prettig spelletje voor een jongen, als hij maar ^--^ /-^^ 
 oppast niet in het water fe vallen en nat te ivorden. 
 
 Eens had Jan een ongeluk met dien vijver. Laat mij 
 vertellen hoe dit geheurde, ojxlat zijn vergissing u tot leering 
 strekke. 
 
 Op zekeren vacantie-namiddag kwam zijn neef Fred 
 I (Frederik) hern een hezoek hrengen. Dicht hij den vijver 
 gingen zij spelen. 
 
 Jan zag een mooie witte lelie zoo vlak aan den kant t^^v-^^- 
 r van den vijver, dat hij er geen oogenUik aan twijfelde of hij 
 [ kon haar plukken. -^Bepi'oef het niet«, zei zijn neef Fred. 
 \ »Z>e vijver is zeer diep en je kunt er in vallen. « 
 
 Maar Jan wilde niet naar goeden raad litisteren. Zich 
 vasfhoitdende aan een tak, strekie hij zijn hand uit om de hloem 4r^>^i^ 
 te grijpen. 
 
 De tak Irak, en Jan ging kopje onder; maar liet kwam 
 hem ten goede, want het leerde hem voorzichtiger te zijn. 
 
 82. / 
 Mijn eigen hoofd past mij het best. 
 
 Hendrik VIII hesloot, na in geschil (onmin, twist) 
 gcraakt te zijn met Frans I, koning van Frankrijk, hem een 
 amhassadenr te zenden met een hoogharfige en dreigende hood- X«^^^ 
 schap. Voor dat doel koos hij den hisschop Bonner, in ivien 
 hij een groot vertronwen stelde. De hisschop deed hem oprnerken, 
 dat zijn leven groot gevaar zoii loopen als hij zulk een taal 
 sprak tot zulk een hoog gevoelend (zoo'n hooghartig) koning 
 als Frans I. »Vrees nietf« (Wees daar niet hang voor!) 
 "'•ide Hendrik; *ivant als de koning van Frankrijk u ter dood 
 f hrengen, zou ik alle Franschen, die ik hier in mijn macht 
 heh, een kop kleiner rnaken.* y>Dat wil ik aannemen«, ant- 
 woordde de hisschop, »maar van al deze hoof den zou geen een 
 mij zoo goed passen als het mijne.« 
 
 83. 
 
 Gorinchem, 16 Januari 1891. 
 Den Heere Th. Olifant, Eindhoven. 
 Ik herinner mij nog met genoegen, de vriendelijke ont- 
 vangst, loaarin ik mij als reiziger voor defirma Fallstaf& Comp. 
 
 Key to the Dutch Grammar, 3 
 
— 34 — 
 
 ie Rotterdam hij 2i heh mogen verheugen, en lioop dan ook dat 
 het mij fiiet eiwel door u geduid zal worden, nu ik, onder 
 verwijzing mar mijne circulaire van 1 Januari, de vrij- 
 heid neem u zeer hijzonder te verzoeken mij mc vertrouwen te 
 schenken. Zoo als gij uit mijne circulaire gezien Jieht, lieb ik mij 
 in het vak, waarin ik u het laatst voor bovengenoemde jirma 
 hezocht heh, thans zelf gevestigd, en ik wend mij tot u met 
 het vriendelijke verzoek, om ook mij nu en dan met eene 
 hestelling te vereeren. 
 
 Ofschoon ik pas begin, is mijn voorraad toch reeds riiim 
 gesorteerd, en uit hijgaande prijscourant zult gij zien, dat mijne 
 noteeringen hillijk en mijne voorwaarden aannemelijk zijn. 
 
 In kojffie heh ik op eene onlangs in Rotterdam gehoudene 
 veiling zeer goedkoop ingekocht, en ik ben gaarne bereid u 
 mmsters toe te zenden, ojxiat gij u van derzelver zuiverheid 
 en prijsicaardigheid overtuigen kunt. 
 
 Uwe orders met genoegen te gemoet ziende^ groet ik u. 
 
 Met de m^este achting 
 Koenraad Koster. 
 
 84. 
 
 Daniel de Foe. 
 
 Daniel de Foe icas een geboren Londenaar, de zoon van een 
 slachter in St. Giles, met name James (Jakob) Foe; Dajiiel 
 nam het eerst het voorvoegsel >->de<f. aan. Hij werd in 1661 ge- 
 boren en ivas bestemd om Presbyteriaansch geestelijke te icorden; 
 hij ging echter in den handel. Hij nam deel aan den opstand 
 van den hertog van Monmouth, fnaar was zoo gelukkig om er 
 zonder kleerscheuren af te komen. Hij iverd achtereenvolgens 
 kousenfabrikant, pannebakkei' en koopman in ivol, maar zonder 
 eenig succes (goed gevolg). Als schrijver deed hij in het jaar 
 1699 een gelukkigen greep. Zijn »Trueborn Englishman <.< 
 C»Een Engelschnan van den echten stempeU), een dichterlijke 
 satire op de buitenlanders, en eene verdediging van Wille^n III 
 en de Hollanders, Imd een onvergelijkelijk debiet. In het jaar 
 1719 verscheen zijn romantisch vertaal, >->The adventures of 
 Robinson Crusoe <!i (>We lotgevallen van Robinson Crusoe«), 
 dat reeds in 1 720 in het Duitsch en binnen iceinige jaren daarna 
 in verscheidene andere Europeesche talen icerd overgezet. De 
 buitengewone opgang van dit werk bracht hem er toe tal van 
 andere verdichte verhalen te schrijven. Het veel beicogen leven 
 van dezen hoogst merkicaardigen man eindigde in Aptril van 1731. 
 
35 - 
 
 85. 
 
 HeU gij gisteren avond mijn vriend Willem hezochtf Hoe 
 gaat het hemf Ik hoop, dat hij heter wordt. Ik schreef hem 
 eenige dagen geleden een langen brief. Hoe lang was hij onder 
 weg, voor hij ziek werd'? Gisteren vergat ik u te vertellen icaar 
 en icanneer de eerste voorsfelling zal plaats hebheyi. Een zijner 
 sche2)en, ik iveet niet nicer ivelk, is met man en muis vergaan. 
 Als de raad goed is, komt het er niet op aan, wie hem gegeven 
 heeft. Hertogin Louise hewees haren gemaal Karel August 
 (van Saksen-Weimar) eene ware en edele vriendschap; en hij 
 was die vriendschap waard, ap hoe zware proef zij zijn vreemd 
 karakter, in menigerlei opzicht van het hare verschillend, gesteld 
 moge hehhen. Hoe omvangrijk het boek ook rs (zij), toch zoekt 
 men daarin tevergeefs naar menige belangwekkende bijzonder- 
 heid, Hij zal zich teleurgesteld voelen, tenzij hij zich tot het 
 niterste inspamie. Zij bekende, dat zij het nooit zou gedaan 
 hebben, als haar moeder er niet op aangedrongen had (het te doen). 
 Sinds wij te Heidelberg zijn, gaan ivij elken dag nit, hoe koud 
 het ook zij. Ook al kwam uw vriend nog op dit oogenblik, dan 
 zou het toch te laat zijn, want de trein vertrekt half drie. Hij 
 mag zeggen teat hij wil, ik geloof niet, dat hij voor dieti tijd 
 frrug zal zijn. Ik rvenschte (Ik won) dat hij gekomen was, 
 roor de trein vertrok. Eer uwen vader en uwe moeder, opdat 
 uwe dagen verlengd mogen ivorden en dat het u wel moge gaan 
 in het land, dut de Heer nw God u geeft. 
 
 86. 
 
 De volgende week komen mijne broeders van Batavia terug. 
 Misschien herinnert gij ze u nog wel, want ik iveet zeker, dat 
 zij n nog bezocht hebben voor zij het land verlieten. Zij hebben 
 het land (Zij vinden het verdrietig), dat zij terug moeten komen, 
 want dit klimaat past hun niets. Toch zullen zij zeer verheugd 
 zijn hunne vrienden en oude bekoiden weder te zien. — Zien 
 >j niet op tegen zulk een lange reisf — Neen, Mijnheer, in 
 net geheel niet, zij geven er niets om, ik onder stel, dat zij gedurende 
 hun verblijf op Java veel gereisd hebben. — De overtocht zal 
 hun zeer veel kosten, daar deze zes weken duiirt. — Ik iceet 
 niet precies hoeveel zij er voor te betalen hebben. — Gaat gij 
 met mij mee naar Rotterdam om hen bij hun aankomst te be- 
 groetenf — Ik weet nog niet of ik er tijd voor zal hebben. 
 Wanneer verwacht gij henf — Ik denk aanstaanden Woensdag, 
 maar met zekerheid kan ik den dag van hun aankomst niet 
 
— 36 - 
 
 zeggen. Ik zal aan mijn vriend te Rotterdam schrijven. — 
 Dat zou verloren moeite zijn, ivant gij zult het spoedig genoeg 
 in de nieuicshladen (couranten) zien. — HeU gij ook aan onzen 
 vriend G. geschrevenf — Neen, want ik hen er zeker van, dat 
 hij zich mijne broeders niet herinnert, hij zag hen maar eens 
 voor him vertrek. — Ik dank u zeer voor uwe vriendelijke 
 uitnoodiging en het zou mij zeer leed doen (erg spijten) als 
 ik niet met u naar Rotterdam kon gaan. In dit geval verzoek 
 ik u hen ook van mijnentwege te verwelkomen en hen te ver- 
 zekeren, dat ik hen zoo spoedig mogelijk zal komen hezoeken. 
 
 87. 
 
 Dordrecht, 3 Mei 1891. 
 P. P. 
 
 Bij deze veruul ik den smartelijken plicht u te melden, 
 dat mijn dierhare echtgenoot 
 
 Herman Willehrord 
 den V^^^^ Mei door den dood uit zijn aardsche loophaan is tceg- 
 geriikt. Wie den overledene van nahij gekend of met hem in 
 hetrekking gestaan heeft, zal mijn verlies tveten te heseffen, en 
 aan hem een vriendelijk aandenken en aan mij eene stille deel- 
 neming niet ontzeggen. 
 
 Om voor mijnen nog minderjarigen zoon de zaak zijns 
 vaders te hehouden, heb ik hesloten, die onveranderd voort te 
 zetten. Daarhij zal ik gesteund worden door den heer P. de W,, 
 die gedurende veertien jar en de tromve medeiverker van mijnen 
 man is geweest, en aan ivien ik procuratie gegeven heb. 
 
 In al mijne handelingen zal ik mij door de grondbeginselen 
 van mijnen man laten leiden, en hoop dus, dat gij aan de firma 
 H. Willebrord hetzelfde vertrouwen als tot hiertoe ook verder 
 zult blijven schenken. 
 
 Ik verzoek u van de onderstaande handteekeningen kennis 
 te u'illen nemen, en teeken met de meeste hoogachting 
 
 Anna Willebrord, geb. Verveen, 
 die zal teekenen: H. Willebrord, 
 
 dc heer P. de W. zal teekenen: pr. xiro. H. Willebrord 
 
 P. de W. 
 88. k' 
 
 Aan de officieren van Frederik den Grooten van Pruisen 
 H-erd de eisch gesteld, dat zij, zoolang zij zich in het veld be- 
 vonden, matigheid en zelfverloochening in acht zouden nemen. 
 Van hoe hooge geboorte zij ook icaren, ivelk een hoogen rang 
 
Oi 
 
 zij ook in liet leger hekleeclden, het ivas Imn verboden hij liun 
 manltijd eenig tafelgereedschap fe gebruiken van kostbaarder 
 metaal dan tin. Het iverd zelfs een graaf en veldmaarsclialk 
 als een zivaar vergrijp toegerekend, als hij onder zijn bagage 
 een enkelen zilveren lepel had. Nog in de zeventiende eemv 
 tverd voor het smelten van erts alleen hout gehruikt en de roekelooze 
 vet'hcisting van hout icekte de bezorgdheid der regeering. Reeds ■ 
 gedurende de regeering van koningin Elisabeth iverden er luide 
 klachten vernomen, dat geheele bosschen iverden geveld om de 
 smeltovens van de noodige brandstof te voorzien; en het Parle* 
 ment icas tusschenbeide , gekomen en had aan de fahrikanten^ 
 verboden timmerhout als brandstof te gebruiken. Deze geschriften 
 zidlen waarschijnlijk gelezen icorden, zoolang als de Fransche 
 taal nog ergms ter irerekl gesjn'oken wordt. Gij moest liever 
 < rn vigilante nenien, als gij het hunt betalen; mocht uw beurs 
 dit niet todaten, gij weet, gij knnt vrij over de mijne beschikkenf 
 Ongetwijfdd zal het plan mishikken, als gij geen betere ynaat- 
 regelen neemt om het geheim te houden, gij schijnt wel te denken, 
 dat nimmer iemand op zulk een denkbeeld zal komen en de 
 heele wereld reeds eenwen lang op ti gewacht heeft om het te 
 venrezenlijken. Als ik mv compagnon (vennoot) te Londen 
 mocht ontmoeten, zal ik hern zeker meedeelen, hoe zeer gij uw 
 beider wederzijdsche belangen behartigt. / 
 
 89.-' 
 Ik ictti .ct/ gued, icat er al voor een huisgezin noodig 
 is, en ik zeg dat zij bij geen mogelijkheid in staat zijn om 
 overeenkomstig hun rang te leven, zonder in schulden te ver- 
 vallen. Ik verzeker u, zij geraken in schuld. Weet gij, hoeveel 
 zij den inelkboer schiddig zijnf VijJ en twintig gulden, en 
 veertig aan den slager. — Heb je ooit^ Ik heb nooit geweten 
 dat die lui zooveel crediet gaven. — Wel, dat hangt er^ van 
 af; al betaalt gij nog zoo ongeregeld, als gij maar op een hoogen 
 voet leeft, denken ettelijke winkeliers, dat zij uive dandisie tot 
 elken prijs moeten zien te behouden. Nu, laat dat zijn zooals 
 het is, ik was altijd van meening, en ik blijf er bij, dat het ^ ^ ^ 
 een onzer eerste plivhten is, de tering 7iaar de nering te zetten, '^-fv'^^ 
 en dat wij onzen stand alleen ophouden, als wij onze sdiuld- 
 eisdiers eerlijk betalen en iedereen met opgeheven hoofde (open 
 or zonder blozen) in de oogen kunnen zien. Overigens behoef ^ /^.^ 
 ik niet langer hierop (op dit diapiter) door te gaan, %vant ik 
 wed, dat gij hd op dit punt gehed md mij eens zijt. In onzen 
 tijd is het ongetwijfeld moeielijk een ieder het zijne te geven, 
 
— 38 — 
 
 maar ilat neemt niet iceg, dat icij toch onzen pliclit moeten 
 doen. Dat is ook uive meening ; is het nietf 
 
 90. ^ 
 
 Willem van Oranje, koning van Engeland, teas een man 
 van groote verdraagzaamheid (literal: betoonde een geest van 
 verdraagzaamheid) te hooger te waardeeren naarmafe zij in dien 
 tijd zeldzamer gevonden werd. Sends de letferkunde een heroep 
 in Engeland werd, is zij nooit minder ivinstgevend geiveest, dan 
 ten tijde dat Samuel Johnson zich te Londen vestigde. Gedurende 
 de daarop volgende dertig jaren was zijn leven een harde strijd 
 teg en de armoede. Het schijnt eenigen tijd geduurd te hebben, 
 voordat het hem gelukte eenige letterkundige connectie aan te 
 knoopen, die hem uitzicht gaf op meer dan brood voor den dag, 
 dien de goede God hem gaf (dien hij beleefde). David Garrick, 
 de beroemde tooneelspeler , en Samuel Johnson bleven vrienden, 
 totdat zij door den dood gescheiden iverden. Het is onmogelijk 
 geen levendig belang te stellen in een man, zoo kloek en edel- 
 moedig als Essex; in een man, die zich tegenover zijn souvereine 
 zoo kloekmoedig gedroeg, als geen ander harer onderdanen, en 
 ^f^t**'' tegelijkertijd tegenover zijne ondergeschikten eene kieschheid 
 (fijngevoeligheid) aan den dag legde als maar zelden bij een 
 ander heer (bescliermer) is aangetroffen geworden. Na zijn teriig- 
 keer uit Indie, werd Alexander, terivijl hij den beker ledigde 
 aan een feestmaal te Babel, plotseling ziek en stierf. De Grieken 
 hadden zoowel hunne liefde voor de vrijheid verloren, als hiinne 
 andere deugden, die vroeger liet karakter van dit heldhaftige 
 volk kenmerkten. Het Huis der Gemeenten dwong Karel vrede 
 te sluiten met de Bepubliek der Vereenigde Nederlanden en nood- 
 zaakie hem bijna den oorlog aan Frankrijk te verklaren. 
 
 91. , 
 
 Philippus de koning van Macedoni'e, was even eerzuchtig als 
 ^r^ oorlogzuchtig. Xauwelijks had hij zijn leger Griekenland binnen 
 laten rukken, of hij besloot zich van de heerscliappij over het 
 geheele land meester te maken. De man, die Philippus meer 
 ^lan iema7id ander s dwarsboomde, was Demosthenes, een Athener. 
 Hij was een van de grootste redenaars, die er ooit leefden, en 
 hij hield zulke vurige redevoeringen tegen Philippus, dat de 
 Atheners zich aangordden om hem gewapcnderhand te weerstaan. 
 Naar deze redevoeringen tegen den Macedonier, zijn sinds dien 
 tijd bijtende schimpredenen Philippica's genoemd. Tresham, 
 ^jnir*^ een der medeplichtigen aan het buskruit-verraad, verklaarde er 
 
— 39 — 
 
 vast van overtuigd fe zijn, dat zij alien verloren waren, ten- 
 zij zij zicJi door een onmiddellijke vliicht iiit de voeten maakten. 
 Maar deze verhlinde lieden wilden niet vluchten, evenmin als 
 Tresham zelf vluchtte of ergens een toevlucht zocht. De algemeene 
 indruk, door deze vertalwg op mij geinaakt, is zeer gimstig; 
 wel zou ik op een aanial kleine fouten kunnen ivijzen, maar 
 die zouden gemakkelijk te verheteren zijn, wanneer het werk te 
 eeniger tijd de eer van een herdruk mocht waardig gekeiird 
 warden. Men hleef groote vrees koesieren, dat de dijken niet 
 bestand zouden blijken tegen de geweldige kracht der onstitimige j^„4*^^ ^ 
 flementen. Wie staat, zie toe, dat hij niet valle. Men moet 
 I'd ijzer snieden als het heet is. 
 
 92. • 
 S(ini€nspi*(iak. 
 
 Mijn traarde, ik hen opzetielijk gekomen, om de merk- o^^ 
 "tiardigste gehouwen m deze stad te hezien. Wilt gij zoo goed 
 'in mijn gids te ivezen? Ik onderstel dat gij juist de man 
 ^ijt_. dien ik daarvoor hehoef. — Wel het zal mij een ivaar 
 genoegen wezen u van dienst te zijn, oude jongen. Maar laat 
 mij u van tevoren zvggvn, dat er hier maar weinige zooge- 
 vaamde merkwaardigheden te zien zijn. — V66r mijn vertrekf^c^r^^t. 
 deelde men mij mede, dat inzonderheid het stadhiiis en het tribunaal 
 de moeite der hezichtiging waard waren. — Gij hebt gelijk. 
 Ik zal er u dadelijk heen hrengen. Zie hier! Dit is nu ons 
 heroemdc stadhuis. Beschotnc eerst de voorzijde van het geboiiw, 
 van een bonu'ktindig en historisch oogpunt bezien is het zeer 
 belangivekkend, het herinnert u aan de middeleeuwen. Kom nu 
 mee om het imcendige te bezien. Gij zult verbaasd staan over 
 de schilderijen en standbeelden. — Inderdaad, zij zijn schoon. 
 Ik word het nimmer moede zulke meesterstukken te zien. Zij 
 zijn mij een htsf 'Ir nngen. — Ik ben het geheel met u eens, 
 icaarde vriend. 
 
 93. 
 De Jiavik en de vogels. 
 
 Op zekeren dag dwaalde ik rond in de bosschen en om ^'^ y 
 mij heen kijkende, zag ik een grooten havik in de lucht zweven. 
 
 De havik had twee kleine vogels gezien, die op den grond 
 rond sprongen, en maakte zich gereed om op hen neer te schieten. 
 
 Na eenigen tijd, zag ik hem zijn vleugels uiibreiden, zijn 
 kop naar beneden buigen, en daarop neerschieten door de lucht. 
 Ach, de arme vogeltjes! 
 
— 40 — 
 
 Maar zij hadden hem in liet oog gekregen, voordat Jiij hen 
 hereikte, Ziet gij hoe zij al schreeuwende wegvlieden 7iaar de 
 hosachen, oni zich te verbergenf 
 
 Ik was hlij dat de havik ze niet kreeg! Maar zij moeten 
 (dunkt mij) een hevigen schrik op het lijf gekregeyi hehhen, en ik 
 durfwedden dat zij zich dien dag niet meer huiten gewaagd hehhen. 
 
 De havik is een roofvogel. Hij heeft een gekromden 
 snavel en scherj^e klaiiwen, waarmede hij vogels en in het veld 
 miiizen grijjJt. 
 
 Wanneer hij op de jacht is, verheft hij zich in de lucht, 
 rondspiedende of hij iets op den grond ziet heivegen. 
 
 Ziet hij ee7i kleinen vogel of eene muis, dan zweeft hij 
 hoven de plaats, tot hij gereed is naar heneden te schieten en 
 zich op zijn prooi te werpen. Knnt gij mij den naam van een 
 anderen roofvogel noemenf Ja; de adelaar. Deze is de koning 
 der vogels, gelijk de leeuw de koning is onder de dieren. 
 
 94. ^ 
 De oude soldaat mi de vioolspeler. 
 
 Een arme oude soldaat placht iederen avond op zijn viool 
 
 »w/**ir te spelen in de openhare tuinen van een groote stad. Naast 
 
 hem zat zijn trouwe hond, met den hoed van zijn meester in 
 
 zijn hek om er de koperstukken der voorhij gangers in op te vangen. 
 
 Op zekeren avond was de arme man, die gehogen ging 
 onder den last der jaren, diep hedroefd. Niemand ivas hlijven 
 stilstaan om naar zijne muziek te luisieren. Er hevond zich 
 geen enkel mimtstuk in zijn hoed. Hij zat neer op een steen 
 en hedekte zijn gelaat met zijne handen. 
 
 Op hetzelfd oogenhlik kwam een heer op hem toegeloopen, 
 kreeg medelijden met den armen ouden man en zeide: »Laat 
 in -^ifU^'^Aanij eens een xjoosje op mv viool spele7i«. Daarop stemde hij 
 haar met groote zorg en vervolgde, »terivijl ik speel, moet 
 gij het geld in ontvangst nemen<.<. 
 •-^*^ En hij speelde! Een menigte van gretig luisterende lieden 
 
 verzamelde zich weldra om den speler. Niet alleen koper, maar 
 ook zilver stroomde in den hoed van den ouden soldaat. Zelfs 
 hegon de hond te brommen, zoo zwaar als de hoed werd. 
 
 »Wie is datf« werd door ieder gevraagd. Het ivas een 
 van de meest heroemde viools^jelers der ivereld, die aldus zijne 
 kimst gehruikte om een armen oiiden soldaat te helpen. 
 
 Zoodra dit hekend werd, juichte de menigte den vioolspjeler 
 toe. De oude man keek venvonderd op en riep Gods zegen af 
 op (het hoofd van) zijn edelen vriend. 
 
— 41 — 
 
 Ik zou niet durven zeggen wie dien avond de gelukkigste 
 is geweest, — de oude soldaat, voor etfelijke dagen gevrijwaard 
 tegen gehrek, — of de groote vioolspeler, die zich beivust was 
 £en goed iverk gedaan te hehhen. 
 
 95./ 
 Den Heer P. W., Zaandam. 
 
 Kampen, 9 April 1891. 
 
 Bij mijne circuluire van 1 dezer heb ik u kennis gegeven van 
 'la oprichting van mijne sigarenjabriek, en neem bij dezen de 
 vrijheid u nogmaals te verzoeken, mij in uive ivelwillendheid te 
 laten deelen, 
 
 Mijne fabriek is volgens de nieuwste methode ingericht en 
 ik ben dus in staat, om alle bestellingen ten meeste genoegen xiit 
 /(' voeren. Voordeelige inkoopen in ruice tabak en goedkoope 
 iverkkrachten maken liet mij mogelijk, aan mijne klanten eene .t^^tt^-^ry^^ 
 met zorg bewerkte waar van de beste qiialiteit te leveren voor 
 -j'rr billijke prijzen, en het zou mij bijzonder aangenaam zijn, 
 <ils gij mij door eene kleine bestelling als proefneming de gelegen- 
 heid wildet gevcn u daarvan te overtuigen. 
 
 Eene betrekking met uwe geachte fir ma zou ik zeer op prijs^--'^*-'-*'^'^ 
 ■iccten te schatten, en bij grootere orders zou ik u conditien 
 kunnen stellen, zooals u zeer zeker nog van geene andere zijde 
 zijn angeboden. 
 
 In de aangename hooj), zeer spoedig met eene bestelling 
 ^oor u vereerd te zullen worden, heb ik de eer te teekenen 
 
 Met alle achting 
 B.L. 
 96. V 
 
 Wij plachten daar 's Zondags te zitten. Meer dan honderd 
 jaren zijn sinds dien merkwaardigen dag voorbijgegaan. Sedert 
 de laatste jaren is de handel aanmerkelijk toegenomen. Bij 
 deze merkwaardige gelegenheid verkreeg , hij het biirgerrecht der 
 City. Zij trouwden op.staanden.voet.' Ik heb alle geduld met-i^'**-^ 
 hem verlaren. Zijn humeur was jammerlijk ontstemd. Een 
 dronk aan onze vriendelijke gastvrouw; dat zij zich verheuge 
 in een steeds aangroeiend vriendental en steeds minder hunne 
 vriendschap behoeve! Gave de hemel, dit ware onze eenige 
 reden van klagen. Spreek weinig, maar laat dat iveinige ter ^'^ -^ 
 zake dienen. Ik kan thans onmogelijk dieper op de zaak ingaan. -*.-»-^ 
 
— 42 — 
 
 Menig menschenJiart wordt zaclit gestemd Uj liet opvlammend 
 haardvmir van het gezellig kersffeest. Als gij uwe lastgeving 
 (instructie) kendet, ivaarom kivaamt gij Jiaar dan niet naf 
 Wat is er nu aan de hand? Ik vind, dat Jiij goed op de 
 Jioogte is van de spraakkunst. Engelsche ministers gaan dikicijls 
 in de provincie redevoeringen houden, als het Parlement geen 
 zitting heeft. Heete tranen vloeiden (higgelden) langs zijne 
 wangen. Voordat er een week verloopen icas^ hadden de speur- 
 honden van het gerecht de hand op hem gelegd. Allen ken- 
 merkten zich door eene familiegelijkenis, en eigenlijk gezegd. 
 hadden zij alien hetzelfde karakter. Dit is een regel, die het 
 (geheele) leven door deugdelijk (steekhoitdend) zal hlijken. Het 
 geksfe van alles is, dat ik het moest heleven door u overtuigd 
 te worden. Boven alles hoiid ik van een rit door de velden 
 or Een rit door de velden is iets, tvaarvan ik 't meeste hoiid. 
 Ik gevoel mij eenigszins stijf (stram) in de heenen. Hij is 
 de hedrevenste schermer'der heele stad. Hij ging naar de sfad 
 om rond te zien naar eene niemce piano voor zijn hroeder. 
 
 97. /• 
 Het huls stond hinnen weinige ellen afstands van de 
 stadspoort. Voor zoover ik tceet, heh ik hem nooit gezien. 
 Ik kan je op een uur af zeggen, hoelang het zal duren. Ik 
 heb gepoogd (beproefd) hem tot rede te hrengen. Zij heproefden 
 mij heetje.nemen, maar bemerkten al spoedig, dat ik him te 
 slim af was. Er is in den grond iets goeds in hem, wat zich 
 dan vertoont, wanneer men het 't minst zou hehhen verwacht. 
 Tegenover (te wachten) kivade kansen zijn de menschen steeds 
 vol hoop; maar zivaarmoedigheid gaat een goeden uitslag vooraf. 
 Hij droeg een veder (veer) op zijn hoed. Met compflimenten 
 haalt men hij onzen vriend niets uit, or: Complimenten vallen 
 hij onzen vriend glad in het icater. Wij hehhen heel icat moeite 
 gehad om achter de waarheid te komen. De jachthonden waren 
 het spoor hijster. Ik kom er eerlijk voor uit, ik voel mij niet 
 in staat, vromvelijke schoonheid te heschrijven. Ik geloof dat 
 de postwagen reeds klaar staat. Het is altijd mijn grondstelling 
 geweest, dat het geld van den een zoo goed is als van den 
 ander. Wij hezaten samen slechts een half dozijn scheUingen. 
 Zoo iverden tvij ten slotte hepraat (over reed) samen de twee 
 gros groene hrillen te koopen. Foei, gij, een matroos, en dan 
 nog zorg aan hoord meehrengen. De schrijver zal, on- 
 danks^mij,'Uloen ivat hem hehaagt. Een papegaai, die al heeft 
 hij tevoren ook eenig teeken van leven gegeven, reel een vogel 
 
— 43 — 
 
 van hout kon geweest zijn. Koorn den winter over houden. 
 Zij fwistten onder een horreltje (glas sterken drank). Wanneer A ^ 
 een man in dienst is, moest hij boven znlke nietigheden verheven 
 zijn. Hij Jieeft ons een eigenhandig geteekend heivijs gegeven, 
 dat hij van eene geheel andere meening teas. Weinige jaren 
 geJeden stonden er nog eenige hnizen van de oorspronkelijke 
 kolonisten (volkplanters). 
 
 98. 
 Den Heere H. S.j, Gouda. 
 
 Dordrecht, 4 Januari 1892. 
 
 De heer Jj. S. alhier heeft ons medegedeeld, dat gij on- 
 langs eene zaak in kleine ijzericaren gevestigd hebt, en daar 
 gij ongetwijfeld ook in onze fahrikaten zult doen, zijn wij zoo 
 vrij u onze prijscoiirant toe te zenden, met het heleefde verzoek, 
 die eens te willen inzien en ons hij gelegenheid te vereeren 
 met iiwe hestellingen, waarvan icij het ons ten plicht zullen 
 maken, die op de prompste en soliedste icijze uit te voeren. 
 
 Daar wij vernikkelde heslagen uitshiitend als specialiteit 
 it ruaardigen, mogen wij ons vleien, in dat artikel onovertref- 
 bare waar te kunnen leveren, en, zooals gij uit onze prijslijst 
 zult zien, zijfi desniettegenstaande onze prijsnoteeringen zoo 
 hillijk als die van welken concurrent ook. 
 
 Wij hopen dan ook iveldra eenigerlei bestelling van u te 
 zullen ontvangen, en zijn gaarne bereid om u, des verkiezende, 
 eene verzameling monsters toe te zenden. 
 
 Met alle achting 
 De Erven B. 
 
 99. y 
 Spreekwoorden en Spreekivoordelijke uit- 
 drukkingen, 
 
 Hij kent geen a voor een b. Hij slaat altijd op hetzelfde 
 aanbeeld (aambeeld). lets voor een appel en een ei koopen. Om 
 's keizers baard twisten. Bitter in den mond maakt het hart 
 gezond. Veel snaren op zijn boog hebben. Aan de vruchten 
 kent men den boom. Een boom valt niet met den eersten slag. 
 Rome i^ niet op e^nen dag gebouwd. Bij den duivel te biecht 
 gaan. Elk voor zich en God voor ons alien. Voor de ge- 
 leerden is goed preeken. Men moet de gelegenheid bij het haar 
 grijpen. lemand het gras voor de voeten ivegmaaien. Een 
 
— 44 — 
 
 haan is stout op eigen dam. Tiisschen den liamer en liet aan- 
 heeld (aamheeld) zijn. Van de hand in den tand leven. Heet 
 en koud uit een mond hlazen. Kom ik over den hond, dan kom 
 ik over den staart. Als twee Jionden vechten om een been, loopi 
 een derde er mee lieen. Hoogmoed komt voor den val. De 
 kolf 7iaar den hal iverpen. Den spijker op den kop slaan. Bij 
 gehrek aan brood eet men korstjes van pasteien. Voor een 
 harden kivast moet een scherj^e heitel zijn. Leer om leer (sla 
 je mij, ik sla je weer). Schoenmaker hlijf bij uiv leest. Hij 
 is met zijn linkerbeen uit het bed gestapt. List gaat boven 
 geireld. Er is altijd meester boven meester. Dit is een mes, 
 dat aan tivee kanten snijdt. De morgenstond heeft goiid in den 
 mond. Olie in het vuur tcerpen. Uit het oog, uit het hart. 
 Het paard achter den wagen spannen. Den regen schutven en 
 in de shot vallen. Spijkers op laag ivater zoeken. De tering 
 naar de nering zetten. Dat is koren (water, graan) op zijn 
 molen. Alle ivegen leiden naar Rome. 
 
 100. / 
 Z>e haai. 
 
 Een vreeselijk voorbeeld van de woestheid (kwaadaardig- 
 heid) van den haai greep eens plaats bij de Gezelschaps- 
 Eilanden in de Stille Zuidzee. Meer dan detiig inboorlingen 
 staken van een dier eilanden naar een ander over in een groot 
 vaartuig, bestaande uit twee kano's zijde aan zijde aan elkander 
 verbonden. Door een storm overvallen, werden de kano's van 
 elkander gerukt, en alleen konden zij niet rechtop drijvende ge- 
 hoiiden worden. Tevergeefs beproefde de bemammig ze in even- 
 tvicht te houden. leder oogenblik werden ze omgeworpen. 
 
 Daarop maakten de mannen in der haast een vlot van al 
 de losse planken en sparren die zich in de kanos bevonden, 
 en bep)roefden zoo naar de kust te drijven. Het vlot lag zoo 
 diep in het water, dat de golven tot boven de knieen van de 
 arme inlanders stegen. Aldus rond geslingerd, waren zij iveldra 
 mtgeput van honger en vermoeidheid ; en eindelijk begonnen de 
 gevreesde haaien zich om hen te verzamelen, Weldra hadden 
 deze verschrikkelijke monsters den moed de mannen aan te 
 vallen en den een na den ander van het vlot weg te sleuren. 
 De mannen hadden geen wapenen om zich te verdedigen, en 
 waren alzoo een gemakkelijke prooi. 
 
 Het getal en de vermetelheid der monsters nam met ieder 
 oogenblik toe. De rampzalige ongelukkigen (De arme schepsels) 
 
— 45 — 
 
 0}) Jiet vlot iverden de een na den ander lueggesleurd, totdat er 
 nog maar twee of drie overhleven. Het vlot, van zijn gewicM 
 ontlast, rees toen naar de oi)pervlakte , en hracht alzoo de 
 overblijvenden huiten het hereik van hunne verschrikkelijke 
 vijanden. Het getijde (De stroom) hracht eindelijk de mannen 
 naar een der eikinden, ivaar zij landden en het icedervaren 
 van hunne metgezellen vertelden, 
 
 101. ^ 
 JEene liaaivangst. 
 
 Op zekeren keer kregen de matrozen aan hoord van een 
 schip verlof van hunnen kapitein om jacht te maken op een 
 haai, die hen reeds eenige dagen volgde. Een sterke ijzeren 
 haak iverd aan een ketting vast gemaakt en daaraan (aan den 
 haak) een sink vleesch hevesdgd. Vervolgens werd een lange 
 lijn aan den ketting gehonden. 
 
 Nadat alles gereed was werd het lokaas in zee neergelaten J^u 
 in het gezicht van den liaai, dien men zich zacht ter zijde voort- 
 hewegen zag dicht hij de opperiiakte van het ivater. Plotseling 
 maakte de vlsch een snelle heweging. Hij dook naar heneden, 
 naar heneden in het heldere water, en zivom vlak onder het 
 schip. Zich op zijn rug tventelend opende hij wijd zijne kaken 
 en zwolg heide lokaas en haak naar hinnen. 
 
 Een krachtige ruk van de matrozen aan de lijn deed den 
 haak diep in het lichaam van den haai dringen (zich vast- 
 hechfen). Op eens ivorstelde het monster (schepsel) als een 
 wanhopige om los te komen. Maar de lijn was sterk en de 
 mannen hielden (haar) stevig vast en rukten uit alle macht. 
 Dc haai tverd eindelijk gevangen en gedood. Daarop spreidde 
 het schip weer zijne zeilen voor het zachte ivitidje uit en ver- 
 volgde zijn weg door den oceaan. Deze wijze om haaien te 
 vangen wordt dikwijls gevolgd aan hoord van schepen die de 
 tropische zeeen hevaren. 
 
 102. 
 
 Den Heeren Hermans & Comp., Leiden. 
 
 Utrecht, 2 Mei 1892. 
 
 De mij met uwen brief van SI der vorige maand he- 
 rekende 10 halen Java Speck-koffie zijn gisteren hier aangekomen, 
 en dadelijk door mij onderzocht en geproheerd. 
 
 Tot mijn leedwezen moet ik u herichten, dat deze koffie 
 volstrekt niet overeenkomt met het mij toegezondene monster en 
 
46 
 
 ik kan niet hegrijpen, hoe gij mij deze icaar als lets bij uit- 
 Mek goeds hebt kumien aanhevelen. Zooals de koffie daar Hgf, 
 is zij reel meer gescliikt om eene khndizie te doen verloopen, 
 dan om klanten te trekken; en ik heb ket voor overbodig ge- 
 Jiouden de kojffie te probeeren, wat den smaak betrefty want al 
 ware die nog zoo goed, toch is zij door hare onooglijkheid zoo 
 goed als ten eenenmale onverkoopbaar, en znlks vooral in eene 
 pas opgerichte zaak. 
 
 Ofschoon het mij leed doet bij deze eerste zaak op zoo- 
 danige u'ijze met u te moeten correspondeeren, kan ik toch niet 
 nalaten u te verzoeken, over die koffie te beschikken; ik zou die 
 zelfs tegen eenen minderen prijs tiiet kunnen gebruiken. 
 
 Om u in stoat te stellen u zelf te overtuigen, dat mijne 
 klacht gegrond is, zend ik u de helft van het mij geleverde 
 monster, en een monster uit de baal No. 201. Men behoeft 
 volstrekt geen kenner te zijn, om met een oogopslag te zien, 
 dat beide soorten zeer verschillend zijn. 
 
 De zaak is mij in zooverre onaangenaam, dat mij op dit 
 oogenhlik juist die soort ontbreekt; en ik verzoek u mij terstond 
 pter sneltrein te zenden 
 
 1 baal fijn blauwe Java-Koffie No. 26 a 63. Bij gelegen- 
 heid zal ik meer daarvan bestellen. 
 
 TJic dadelijk antwoord te gemoet ziende, teeken ik 
 
 Met alle achting 
 P. J. Meulenaar. 
 103. 
 Den Heere P. J. Meulenaar, Utrecht. 
 
 Leiden, 4 Mei 1892. 
 
 Het doet ons leed, dat gij met de u gezondene Java Speck- 
 koffie niet tevreden zijt, en ivij inoeten erkennen, dat het bij 
 tave geeerden van 2 dezer aan ons toegezondene monster 
 eene geheel andere qiialiteit is dan het monster, waarop 
 gij gekocht hebt. Daar ivij echter, voor zoover ivij iveten, 
 gee7ie koffie als het ons toegezondene monster in pakhuis hebben, 
 kunnen ivij ons de zaak niet amlers verklaren, dan dat zich 
 onder de door ons gekochte partij reeds een of meer balen van 
 mindere qualiteit bevonden hebben, en, naar het schijnt, zijn 
 die juist in utve handen gekotnen, hetgeen ons zeet^ leed doet. 
 
 Uit uiven brief teas het ons 7iiet duidelijk, of gij enkel 
 de baal 201, dan wel alle 10 de balen opengemaakt hebt; bij- 
 ^Idien dit laatste niet het geval mocht zijn, verzoeken wij u 
 vriendelijk dat alsnog te bewerkstelligen en ons den uitslag 
 
— 4:1 — 
 
 daarvan mede te deelen. Het is zeer waarschijnlijk, dat de overige 
 9 halen aan het oorspronkelijke monster zidlen heantivoorden. 
 Mocht zulks niet het geval zijn, dan zidlen 2vij over de geheele 
 partij heschikken, en u onvenvijld de goede qualiteit toezenden. 
 Om intusschen uwe hehoefte voor het oogenhlik met zekerheid 
 te dekken, zenden tvij u heden eene haal Java Speck-koffie 
 No. 27 per sneltrein franco. 
 
 Vice berichten te gemoet ziende, teekenen 
 
 Met de meeste achthig 
 Hermans & Comp. 
 104. 
 Den Heercn Hermans & Com])., Leiden. 
 
 Utrecht, 7 Mei 1892. 
 Het doet mij genoegen u te kunnen mededeelen, dat zich 
 lid in uicen brief van 4 dezer geuite vermoeden bevestigd heeft: 
 er zijn slechts 2 balen van minder qualiteit, No. 201 en 206; 
 de overige 8 balen beantwoorden aan het monster, en die behoud 
 ik, terwijl ik u verzoek over de 2 andere balen te willen beschikken. 
 De verbeterde factuur imvachtende, teeken ik 
 
 Met alle achting 
 P. J. Meulenaar. 
 105. 
 Hij teekende nauickeurig de prijzen op. Hij deed zijn iverk 
 zorgvuldig. Zij zag dadelijk de kracht dezer redenering m. 
 In het algemeen (Over het geheel) had hij een prijzenswaardig 
 (loffelijk) vertroiucen in zijn eigen oordeel. Hij hoorde iveder 
 de taal zijner kindsheid. Na hem een klein beivijs van mij7ie 
 dankbaarheid en mijn goeden wil in de hand gestopt te hehben, 
 vertrok ik. Deze vreemde gebeurtenis brengt mij een huivelijks- 
 predicatie te binnen van den beroemden bisschop Taylor, ivaarin 
 hij op die ivijze (in dien geest) zinspeelde op huivelijken van 
 weinig bij elkander passende personen. Zij bewaarden zorgvuldig 
 in hun hart al wat zij Jiadden gehoord van hun dapperheid en 
 hun edele afkomst. Maar wat ivas ik verheugd toen ik op 
 het omslag er van de vohnaakt gelijkende afbeelding vond, 
 waarnaar ik zocht. Hij deed een beroep op zijne vrienden om 
 bescherming (stenn). Zijn vet^haal komt in alien deele met het 
 wee overeen. Hij willigde onmiddellijk mijn verzoek in. Zij 
 beklaagdcn den vader over (om) zijn droevig verlies. Zijn verslag 
 wijkt van het mve in ettelijke belangrijke bijzonderheden af 
 Hij onthield zich bij deze gelegenheid van persoonlijke tusschen- 
 
— 48 — 
 
 komst. Gisteren schreef ik hem een brief. Op die wijze 
 zal hij nimmer slag en. Bijk zal hij nimmer worden. Dien 
 brief foonde zij aan Jiaren vader. Hen ook had hij behoed 
 voor tirannie (dwingelandij) . Zevenmaal herhaalde deze on- 
 versaagde generaal den aanval. Tevergeefs beproefde hij het 
 ei op zijn punt te doen staan. In weinig maanden teas er 
 geen spoor meer van over. 
 
 106. 
 
 Nief minder vreemden indruk maakten op ons de kleeding en 
 de wijze van zijn (manieren) van het volk, zijn taal en godsdienst. 
 Kort daarop had er een ander ongelukplaats, veel verschrikkelijker 
 dan het eerste. Wij zetten onze reis niet voort, daar er een bode met 
 sJechte tijdingen icas gekomen. Deze staat van zaken zou nog aan- 
 merkelijken tijd geduurd hebben^ als zich geen nieuive verivikkelingen 
 hadden opgedaan. Toen (Bij deze ivoorden) tverd ik in de rede 
 gevallen. Toen zag ik mijn vergissing in. Gelukkig is de man, 
 die wijsheid vindt. Zoo groot ivas de verbittering, dat er geen 
 boodschappers te vinden waren om de tijdingen over te brengen, 
 Hoewel arm, was hij took eerlijk. Ofschoon de officieren (amb- 
 tenaren) verontwaardigd waren, toonden zij het (zulks) niet. 
 Het is geen goud, dat ik vraag. Het was van hem, dat wij 
 hidp verivachtten. Men had mij niet geleerd tegen zidke menschen 
 op te zien. Ik kan u niet zeggen hoe mijn naam is, noch loie 
 ik ben. Bovefidien weet ik wat zij er over dacht en tvat zij er 
 nu over denkt. Hij vroeg naar de moraal (de zedelijke strek- 
 king van de vertelling, en wat zij moest bewijzen. Nooit ging 
 grooter onbeschaamdheid gepaard met meer omvetendheid. Nauive- 
 lijks had ik toegegeven, of hij kwam met eeti nieuiven eiscJi 
 aan. Nooit betoonde hij grooter tegemvoordigheid van geest 
 dan bij deze merkwaardige gelegenheid. Zijn x>lan, zeide men, 
 zou, hadden zich geen onvoorziene omstandigheden opgedaan, 
 geslaagd zijn. Een noodlottige gebeurtenis, vertelde hij him, had 
 juist plaats gegrepen. Dit, aniivoordde mij mijn vader, is de 
 juiste toedracht van zaken. Nimmer, antwoordde ik op deze 
 beleediging, zal ik dulden mij aldus voor den gek (den mal) 
 te laten hoiiden. 
 
 107. . 
 Wolven, 
 
 De wolf heeft een hongerigen, loerenden blik. Hij is bij ^ 
 uitstek woest en slmv; maar is tegelijkertijd zeer laftartig. 
 Zijn scherp reukorgaan stelt hem in staat zijn prooi reeds op 
 verren afstand te ruiken. 
 
— 49 — 
 
 Zijn snelheid is niet bijzonder groot; maar hij wordt 
 nooit vermoeid op de jacht (hij geeft de jacht nooit op); en 
 hij blijft steeds door zelfs de snelsten zijner slacMofers ver- 
 vohjen, iotdat hij ze heeft uitgeput en ingehaald. 
 
 In de (jroote en sombere wouden van Rusland, tvaar de 
 sneeiiiv minstens acht maanden van het jaar den grond bedekt, 
 zwerven de wolven in talrijke troepen rond; en het is voor den 
 reiziger iets verschrikkelijks (vreeselijks), vooral als de nacht 
 hem overvallen heeft, him gehitil in de verte te hooren. 
 
 Een Engelschman, die eenigen tijd in St. Petersburg ver- 
 toejde, deelt het volgende verhaal mede: — Op betrekkeUjk 
 geringen a/stand van St. Petersburg iverd op zekeren dag een 
 Russische boer in zijne slede achtervolgd door elf van deze 
 ivoeste dieren. Hij bevond zich nog slechts ongeveer twee 
 mijlen van zijne woning, en zoodra hij de ivolven in het 
 gezicht kreeg, zxveepte hij zijn paard huisivaarts, tot den 
 uitersten spoed. 
 
 Toen hij het hek, dat toegang tot zijn huis gaf, bereikte, 
 vond hij dat gesloten. Maar het verschrikte paard smeet 
 (dmvde) het open en bracht zijn meester veilig (behouden) op ^-^^f^ 
 het erf. Zij werden gevolgd door negen van de elf wolven; ^''^^ ^^' 
 maar buitengewoon gelukkig, zivaaide, juist toen de ivolven 
 binnen kwamen, het hek op zijn hengsels terug, en iverden zij 
 zoo als in eene val gevangen. Oogenblikkelijk greep er met de 
 lafhartige dieren, toen zij zagen, dat zij onmogelijk konden 
 ontsnappcn (ontkomen), een volledige omkeer (verandering) plaats. 
 Verre van iemand aan te vallen, deinsden zij teriig (trokken 
 zij zich angstig terug) in gaten en hoeken en lieten zich, bijna ^tr/»^^ 
 zonder wederstand te bieden, dood slaan. 
 
 108. 
 Bedrog; baar, gebaar, beer, berrie, beurt, geboorte; borg, 
 burg or burcht; barst; bede, gebed; bod, bode, gebod; bijt, 
 beitel, beet, gebit; band, bende, bond, bundel; blijk, blik; brok, 
 breuk, gebrek; boog, bocht, beugel; dracht; gedrang; drank, 
 dronk; dwang; goud; genot, genoot; gaaf ov gave, gift; gracht, 
 groeve; greep; halm, helm, hel, hoi, heul; hulp; klank. Mink; 
 kltiif; knip, kneep; komst; kreet; kramp; logen or leugen; laag, 
 gelag, leger; leed; mol, meel, molm, mul; maat, van fneetaf;rit; 
 rij, rei, regel, reeks; reuk; schot, schoot, scheut; schrede ; schrift, 
 geschrijf; slip, sleep; slot, shot, sleutel; suit, snede; split, spleet; 
 spraak, sprook, spreukje, gesprek; sprong; staak, stok, stuk, 
 stekel; steiger, steeg ; streek; stof; tuig, getuige, tocht, loom, 
 
 Key to the Dutch Grammar. * 
 
— 50 — 
 
 teug, teugel, tuclit; vaart, veer, voer; verlies, lens, te loor gaan, 
 te leur stellen; vondoT vondsf, vinding, vondeUng-, vlieg, vleiigel, 
 vluchfj vogel; vliet, vlot, vloot; ivaag, gewicht; ivorp; ivafel, 
 iveefsel; zang ; landzaat, zeet, zet, zetel. 
 
 109. 
 
 Balletje, higgetje or higje, hoekje or hoekske(n), hoompje, 
 broedertje (broertje), gaatje, huisje or huiskeCn), jongentje or 
 jongkse(n) or jonkskeCn), kammetje, kamietje, karretje, kafje, 
 kindje (kindekijn), knietje, koninkje, mamaatje, mannetje, meisje 
 or meiske(n), moedertje (moertje), mouwtje, paaltje, lyaadje, 
 penninkje or penninkske(n) , raampje, schaartje, slotje, treedje, 
 vadertje (vaartje), vaatje, vedertje (veertje), verzamelingetje, 
 vrouwtje, wandelingetje, weertje, ivoninkje, zoontje, zustertje (zusje). 
 
 110. 
 
 \u^*^^*^ Appelaar, hakkerij, hedelarij, hedriegerij, beeldenaar (heel- 
 
 •i^*-^^ tenis), helegering, hoekerij, hoender^^ Mssckq^e. hreedte, deksel, 
 
 T.l„^ dieverij, diepte, dre0ement, doffer^'^^i^keUng, evmqar^evening), 
 
 fiauivigheid — fiauwiteit — flaiiivte, gar^zerik/gieterj groente, 
 
 liazelaar, helmet, hoogsel — lioogte^, h(fiiweel — houwer — 7iou- 
 iving, Imidielarij , kater, kleeMng j-j^l^^^dij, koopvaardij ,koude, 
 kunst, lengte, lekking ^— lekkage, lekkerHij, lenelaar, lessehaar, 
 liefde, pakkage — pakket — ptakking, j^^Tj rammelaar, 
 rijmelarij, rozelaar, ruiterij, sclielmerij, schS^piri^, schilderij, 
 schoeiing,^ smederij , stellage — stelling, stijvigheid — sfijving, 
 tooneel, vangst, vergeving — vergiffenis, vlakfe.voogd^iTijage — 
 
 Wr vrijerij, vuilnis, ivandeling, tvinst, zaag — zddgse^ zilverling, 
 
 'Zt^^fff^ zuring, V^ri.^Arv»*-***^*<N>^<^-'-) 
 
 ' 111. 
 
 Ahdis, Amerikaan, AraMer, Azier (Aziaat), hakker, 
 hedelaar, bloemist, hotterik, Darwinist, dievegge, dienares, dooper, 
 dorpeling, drenkeling, drieling, duisterling, Egijptenaar, Europeeer, 
 geweldenaar, godin — godes, hemeling, herhergier, hoveling, 
 hoorder, huurder, Indier, jager, klokkenist, kloosterling , koningin, 
 kruidenier, kunstenaar, kunstenarij, kweekeling, leeraar — leer- 
 ling, leeuwin, lieverd — lieveling, Luther aan, Nederlander, 
 Oostenrijker , overivinnaar , Parijzenaar, prinses, profetes, 
 schrijver, smeekeling, stomrnerik, tuinier — tuinierster, tweeling, 
 vertaaUer — vetiaalster, verhuurder — verhuiirster, viezerik, 
 visscher, vnilik, wedmvnaar, ivoesteling, wolvin, zangeres, ziverver 
 — zwerveling. 
 
— 51 — 
 
 112. 
 jDe konhiMijke tintmermmi. 
 
 Eerste Tooneel. 
 
 Peter. Het jaar is reeds om, en ik moet 7iu deze plaats 
 verlaten. Ik lieb dit eenvoiidige, nijvere volk lief gekregen. 
 Die Stanmitz is een goede, eerlijke vent, Ik hel er half toe 
 over hem te vertromcen. 
 
 Stanmitz (treedt hinnen). Wei, Peter, zijt gij nog hierf 
 Wat hoorde ik u zeggen, toen ik binnenkivam (naderhij kwam)'? 
 
 P. Wei, kameraad, ik sta op het punt deze plaats te 
 verlaten. 
 
 S. Watf Saardam verlaten^ En icaar zijt gij dan 
 van plan naar toe te gaanf 
 
 P. Terug naar mijn eigen land, — ons land, mag ik 
 wel zeggen; want gij tveet, dat ik evenals gij zelf uit Rusland 
 kom. Ik kwam hier om den scheepsbouw te leer en, en nu is 
 het tijd om naar huis terug te keeren. Ik hen een heel jaar 
 zveg geweest. 
 
 S. Moet gij gaanf Onze baas zal het spijten u te ver- 
 liezen. Hij zegt, dat gij de ijverigste (bestendigste) icerkman 
 van de icerf zijt; hij stelt u mis alien ten voorbeeld. 
 
 P. Het verheugt mij een goeden naam achter te laten. 
 Maar zult gij tverklieden niet alien blij zijn mij kwijt te zijn f 
 
 S. Neen, Peter; mij althans zal het leed doen (spijten) 
 u te moet en missen. Wij zijn al dien tijd vrienden geiveest. 
 Ik heb xcerkelijk vriendschap voor u opgevat. 
 
 P. En eveneens ik voor u. Maar, waarom zouden ivij 
 scheidenf Waaro^n niet met mij naar het oude vaderlarid 
 teniggekeerdf Is er niemand, die blij zou zijn u daar te zienf 
 
 S, Wel — ja; daar is mijn mine oude moeder, die 
 steeds naar mijn terugkomst verlangt; en dan nog een goed, 
 lief meisje, die, vrees ik, meer aan mij denkt, dan ik verdien. 
 Toch durf ik haast niet. — Peter, ivaarom moet gij ons 
 verlate7if 
 
 P. Omdat ik plichten heb, die mij naar huis roepenf 
 Gij weet, plicht v66r alles, dat is de stelregel van elk recht- 
 schapen man. 
 
 S. Ja, zooals de priester zegt. 
 
 P. Zooals ieder braaf man zal zeggen. U dtvingt, denk 
 ik, geen onafwijsbare plicht (verplichting) om hier te blijven. 
 Laat ons hopen, dat ivij elkander nog eens weerzien. 
 
 4* 
 
— 52 — 
 
 S. Voor dat gij gaat, Peter, diirf ik Jiet er op icagen 
 u een geJieim te verfellen? 
 
 P. .Vertel het mij niet, cds liet iets is waarover gij ti 
 schaamt. 
 
 S. Neen, neen, ik schaam mij er niet over; maar het 
 is iets, dat mij hevreesd doet zijn cm naar liuis terug te keereru 
 Ik hen te Moscou geboren. 
 
 P. Wei, dat is toch geen misdaad om in Moscou geboren 
 te zijn; behalve dat het mv schuld niet is. 
 
 S. Dat is het niet wat ik bedoel. Luister! Op zekeren 
 dag Meld een troep soldaten dicht bij de hut van mijne moeder 
 rust. De commandeerende officier liet aanstonds zijn aandacht 
 op mij vallen, en verzekerde mij dat Czaar Peter mijne diensten 
 zeer noodig had en wenschte. Kortom — kortom — daar was 
 overvloed van jenever, en voordat ik goed tvist ivat ik deed, 
 gaf mij de officier een geweer op schoudet^ en deed mij af- 
 marcheeren. 
 
 P. Om kort te gaan, gij ivaart aangeivorven. 
 
 S. Dat onderstel ik; maar in werkelijkheid begreep ik 
 dat destijds niet. 
 
 113. 
 
 Etgroen, onderdom, doeleinde, boosheid (gebelgdheid), ant- 
 woord, bepaling (bestemming, beschikking, bezoldiging, voor- 
 schrift etc.), scheidsman (scheidsrechter) , aartsbisscliop , aarts- 
 vijand, aartsvrek, overheden (overheidsjjersonen), achterstraat 
 (achterbuurt), bastaard, berenklaiiw, gedierte (beesten), schoone 
 (schoonheid) , slaapkamer, beukeboom, bedelaarsherberg, levens- 
 beschrijving, bisdom, zivart^ domoor (domkop), blauw, blauw- 
 haard, blauwkous, beenderen, vromvenhoed, boekenkast, boek- 
 handel, jongen, broederschap, gebouw, afiveg, gril (luim), rijtuig,. 
 kattestaart, vee, oorzaak (reden, p^^oces), bergketen, oorkonde 
 (handvest), Christenheid , hanekam, hanespoor, zolderkamertje 
 (vliering), halsband (kraag), metgezel (makker), gezelschap, mede- 
 werker, buitenplaats, lafaard, misdaad, wreedaard, drinkbeker, 
 gevaar, waaghals, lieverd (lieveling), godheid, ivanhoop, vernielery 
 ticeeklank, vuil (modder, slijk), oneenigheid (verschil), tmnorde 
 (ongelsteldheid) , misnoegen (mishagen) , veinzaard (veinzer), 
 wanklank, ivantrouwen, onbruik, stofregen, baker, hertogdom, 
 graafschap, eierschaal, vijand, wangunst (nijd), kwaad, boeren- 
 u'oning , kameraad (vennoot), brandspuit, gebladerte, dimas 
 (potsemaker) , voorsmaak (voorproef), vergeet-mij-niet, gevogelte^ 
 broederschap, vriend, heereboer, geitevel, deugniet, goederen,. 
 
— 53 — 
 
 (janzenei, ganzenmarkt, groofmeester, kleinzoon, knorrepot, leids- 
 man, gulden, hagedoorn, gehoor (verhoor), paardevoet, eierpruim, 
 menschheid (menschelijkheid) , ecktgenoot, of god, hinnenp)laats, 
 overstrooming , vreugde, vriendelijkheid, scliarensUjp, ridderschap, 
 lamprei, leihand, leeuwenhek, mansrok, passe -par -tout (looper), 
 vol- au -vent (vleeschpastei) , dnizendpoot, vrek, molshoop^ 
 zedenleer, schoonmoeder , ossenhloed, adeldom, wanbetaling, 
 nieuicigheid, min, kindermeid, eik, eikeboom, achterJioofd, 
 grijsaard (oude man), meening , oorsprong , biiitenzijde, 
 heidendom, tijdverdrijf, pastei, vaderschap, geduld, aartsvader, 
 2)erzikehoom, perehoom, pcnnemes, vijfhoek, afdak, menschen- 
 Uefde, zevengesternte, dikkerd, pruimehoom, afgrond, vooroor- 
 deel, lioogmoed, vorstendom, afdruksel (ajdmk), eigenschap 
 (eigendom), voorzichtigheid, herberg (tapperij, kroeg), spooriveg 
 (spoor), rood (roode kleur), roodhuid, eerbied, neushoorn (rhino- 
 ceros), rijkaard, rijkdom, rundergebraad, het loopen or draven, 
 heilige, heiligdom (vrijplaats), Zaligmaker (Heiland), Savoyaard, 
 heeldjeskoop, vierspan, winkel, knapperd (sluwerd), ziel, zmir- 
 koolj brilledoos, sjnn (spinnekop), eskadron — eskader (smal- 
 deel), vierkant, onderstelling, kleedermaker (kleermaker, kleeren- 
 maker), gesnap (gekakel), zerk (grafsteen), tverktuigen (gereed- 
 scliap) , stadspoort, tram (tramwagen) , drieman, drievoet, 
 dwingeland, eenhoren, ongedierte (gespuis), ondeugd or schroef, 
 oorlog. )r>hl-n))ii. nua'Jijk (onreclit) , geel, jong. 
 
 114. 
 J)e kofiinklijke thnmerman. (Vervolg.) 
 
 Ferste Tooueel. (Slot.) 
 
 P. Gij werdt aangeworven als soldaat van den Czaar. 
 Maar hoe komt ge dan hier? 
 
 S. Ja, daar hebt ge het (h^h je 't)! Ik geef u de ver-^ 
 zekering, dat de Czaar een groote vergissing beging toen hij 
 mij als soldaat verlangde or wMe! Inderdaad ik ben niet van 
 het hout, tvaarvan men helden maakt. Ik vond den dienst 
 volsfrekt niet naar mijn smaak. Ik moest mijn arme moeder 
 en Catharina verlaten. Ik icerd hierheen gecommandeerd, dan 
 weer daarheen, — harde ivoorden, harde slagen. Op zekeren 
 hitter kouden morgen in December iverd ik om drie utir op- 
 geroepen om op een hoogen ivinderigen teal in de sneemv de 
 wacht te betrekken. Ik moest inderdaad wandelen (loopen) om 
 met te bevriezen, en — kunt gij het gelooven'^ — ik bevond 
 
54 
 
 ten slotte, clat ik aan het ivandelen ivas op een af stand van 
 vijf mijlen van de huitenposten! 
 
 P. Dat wil zeggen, gij waart gedeserteerdf 
 
 S. Zoo, is dat deserteereti? Ik teas er zelf ook hang voot\ 
 
 P. Goede vriend, weet gij tvel, dat gij den kogel krijgt, 
 als gij ontdekt wordtf 
 
 S. Die gedachte kwam dikivijis hij mij op; en zoo vond 
 ik het verstandig een heetje verder te gaan, en ik maakte mij 
 den weg 7iaar Saardam ten nutte, en zoo hen ik hier. Zoo, 
 nil kent gij mijn gelieim, en ik geloof u te kunnen vertrouwen, 
 want ik heh zoo'n idee (gij maakt op mij den indriik) alsof 
 gij u in een dergelijke verlegenlieid hevindt als ik. 
 
 P. Ik een deserteur! De ongerijmdheid zelve! (Hoe 
 konit ge aan die hespottelijke onderstellingf) 
 
 S. Wei, ik heh steeds den indruk ontvangen (ik heh steeds 
 door als 't ivare gevoeld), dat er iets geheimzinnigs aan u was. 
 Maar als gij naar huis teritgkeert, zult gij mijn geheim voor 
 u houden, is het nietf Want als een van de agenten van den 
 Czaar mijn geschiedenis tvist, zou het slecht met mij kunnen 
 afloopen. 
 
 P. Als ik er ivat aan doen kan, zal de Czaar er nimmer 
 meer van weten, dan hij er op het oogenhlik van weet. Maar 
 hij heeft een eigenaardige manier, naar ik hoor (zegt men) 
 om achter allerlei soort van dingen te komen. Wat een hard- 
 vochtig, wreed man, om een wet te maken, dat een arme drom- 
 mel moet doodgeschoten tvorden, om dat hij geen aanleg heeft 
 voor soldaat (den krijgsdienst) ! 
 
 S. Kom, spreek geen kwaad van den Czaar. Ik zou 
 met genoegen iedereen op zijn gezicht slaan, die kwaad van hem 
 sprak; en al heh ik geen lust om in zijn leger te dienen, zoo 
 komt toch dikwijls de wensch hij mij op, hem op een andere 
 tvijs van dienst te kunnen zijn. Denk er om, oude jongen^ 
 (kameraad), gij zijt de eenige sterveling aan wien ik mijn ge- 
 heim verteld heh. 
 
 P. Ge kunt mij vertrouwen ; ik zal u nimmer verraden, 
 en den een of anderen tijd (dag) — tvie weet wat er nog 
 geheurt? — zou ik nog ivel eens in staat kunnen zijn u te 
 heiL'ijzen dat ik mv vriend hen. 
 
 115. 
 Bitte7% hleek, hlank, hrak, dicht — dik, gaaf, hoi, be- 
 kwaam, laag, mul, aangenaam, rijzig, sleetsch, slank, stuk, los — 
 loos, vlug. 
 
— oo 
 
 116. 
 
 Afgodisch, angstig, hedrijvig, hegeerig, beverig, hoersch, 
 hokkig, daagsch, dienstig, duffelsch, eenig, ernstig, gelukUg, 
 gevoelig, gewelddadig, godsdienstig, goedig, grappig, grondig, 
 gouden — gulden, hoffelijk — JioofscJi, Jiouten, innig, ijzeren, 
 jeugdig, kippig, koperen, kimstig, lakensch, lastig , levendig, 
 looden, macMig, nalatig, nederig, neteldoeksch, nuttig, slaperig, 
 statig, kundig, sfeedsch, hesfendig, stooterig, taalhindig, vader- 
 landsdi, verdrietig, vergeefsch, vijandelijk, vorig, voordeelig, 
 vreesachtig, iveelderig, tvettelijk — wettiscli, willekeurig, ivindig 
 
 — tvinderig, zangerig, zilveren. 
 
 117. 
 
 Ahyssinie — Abgssi7iier — Abyssiniseh, Afrika — Afri- 
 kaan — Afrikaansch^ Albanie — Albanees — Albanisch, 
 Alexandrie — Alexandrier — Alexandrijnsch , Algiers — 
 Algerijn — Algerijnsch, Amerika — Amerikaan — Amerikaansch, 
 Arabia — Arabier — Arabisch, Australie — Australier — 
 Australisch, Oostenrijk — Oostenrijker — Oostenrijkschj Bata- 
 via — Batavier — Bataviaansch, Beieren — Beier — 
 Beiersch, Belgie — Belg — Belgisch, Berlijn — Berlijner 
 
 — Berlijnsch, Bohenieti — Bohemer — Boheemsch, Brazilie 
 
 — BraziUaan — Braziliaamch, Britanje — Brit — Britsch, 
 BiUgarije — Bulgaar — Biilgaarsch, China — Chinees — 
 Chineesch, Keulen — Keulenaar — Keulsch, Denemarken — 
 Been — Deensch, Oosf-Indie — Oost-Indier — Oost-hidisch, 
 Egypte — Egyptenaar — Egyptisch, Engeland — Engelschman 
 Engelsch, Europa — Europeaan (Europeeer) — Europeesch, 
 Vlaanderen — Vlaming — Vlaainsch, Friesland — Fries 
 Friesch, Gasconje — Gasconjer — Gasconisch, Gallie — 
 Galli'er — Gallisch, Genua — Genuees — Genueesch, Grieken- 
 land — Griek — GriekscJi, Hannover — Hannoveraan — 
 Hannover aansch, Holland — Hollander — Hollandsch, Honga- 
 rije — Hongaar — Hongaarsch, lerland — ler — lersch, 
 Japan — Japanees (Japanner) — Japansch, Java — Javaan 
 
 — Javaansch, Malta — Maltezer — Malteesch, Milaan — 
 Milanees — Milaansch, Napels — Napolitaan — Napelsch 
 (Napolitaansch) , De Nederlanden — Nederlander — Neder- 
 landsch, Parijs — Parijzenaar — Farijsch, Perzie — Pers 
 (Perziaan) PI. Perzen — Perzisch, Portugal — Portugees — 
 Portugeesch, Prmsen — Pruis — Pruisisch, Pome — Bomein 
 
 — Bomeinsch, Rusland — Bus — Bussisch, Saksen — Saks 
 
— 56 — 
 
 — Saksiscli, Scliotland — Schot — Schotsch, Servie — 
 Servier — Servisch, Spanje — Sx)anjaard — Spaanscli, 
 Tiirkije — Turk — Turksch, Weenen — Weener — Weenerj 
 West-Lidie — West-Indier — Westindisch, Wesffalen — 
 Westfaal — Wesffaalsch, Zivaben — Zivaah — Zivabisch, 
 Ziveden — Zweed — Ziveedsch, Z^citserland — Zwifser — 
 Zivitsersch, Zeeland — Zeeuiv — Zeemvsch. 
 
 118. 
 
 Bekwaam, almacMig, alleen, heminnenswaardig (heminne- 
 lijk), schijnbaar (hlijkhaar)y ku7isimalig, acMerlijk, beestachtig 
 (dierlijk), zwartliarig, zwartacliUg, icelzalig (gezegend), lickame- 
 lijkj bomvrij, gelaarsd en gespoord^ fonkelnieuw (splinter- 
 nieuw)y breedgescliouderd, zorgzaam (zorgvuldig) , vitziek, liefde- 
 vol (iveldadig) J liefelijk, kinder aclitig , onhandig, voltallig 
 (volkomen, volledig), bewusf, bedachtzaam, troostvol, tevreden, 
 behaagziek (behaagzuchtig , coquet), kosthaar, donkerroody be- 
 treurenswaardig (beklagenswaardig) , ontevreden, vermakelijk, 
 deelbaar, twijfela(Mig , ouwelijk, verkiesbaar^ gelijkmatig, rek- 
 baar, (ge)trouiv, snelgewiekt, schrikachtig (vreesachtig), vrucht- 
 baar^ buigzaam, vierdraadsch, goelijk, reuzegroot (reusachtig) , 
 grasgroen, ernsthaftig (ernstig), groenachtigj gevaarvol (gewaagd), 
 liulpeloos, heldhaftig, eerbaar, eerzaam (eervol, Edelachtbaar) , 
 mensclielijk, scMjnheilig , iverkeloos, eerloos, onbreekbaar , iveet- 
 gierig, instinctmatig , innerlijk, reddeloos, spotachtig^ rechtvaardig, 
 langdurig (duurzaam) , rechtmatig , lichtgroeyi , beminnelijk, 
 menigvuldig, manliaftrg, melkwit, zedelijkj sterfelijk, kakelbont 
 (geschakeerd) , gelioorzaam , olieachtig , oudacMig (omvelijk), 
 niterlijk, deelachtig, lijdzaam (geduldig), aartsvaderlijk, lofivaar- 
 dig (prijzenswaard[ig]) , verkieslijkj bestand (proefhoudend) , vier- 
 voetig, twistziek, ailed aagsch (dagelijksch) , bereid (gereed), 
 regehnatlg, merkwaardig (opmerkelijk) , berouwvol (boetvaardig) , 
 achtingsivaardig (acMenswaardig), eerwaardig (Weleerwaard), 
 rmv, zeeziek, gevoelvol, gedienstig (voorkomend) , (ge)streng, 
 schadmvrijk, ondiep, onnoozel (flauw), hemelsblamv, langzaam, 
 (stokdoof, steenacMig, onderaardsch, doelmafig (passend), u'is 
 geivis, zeker), bijgenaamd, babbelziek (praatziek) , dankbaar 
 (erkentelijk) , dankensivaardig , tooneelmatig (theatraal), verdrage- 
 lijk (dragelijk, tamelijk), ivaaracktig (ivaar), dienstig (mdtig, 
 Imdkbaar), zicktbaar, draagbaar, jvillig (geivillig). 
 
- 57 — 
 
 119. 
 De koninklijke timmerinaan. 
 
 Tweede Tooneel. 
 
 Vrouw S. 0, Michael, moet gij ons zoo spoedig iveer 
 verlafen? 
 
 S. Ja, moeder: ik hen al reeds te lang geUeven. Ik 
 kiram om u en Catharina te zien met gevaar van mijn leven ; 
 maar het gevaar daargelaten, als ik langer hlijf, verlies ik 
 mijn lAaats (betrekking) te Saardam en al mijn hoop voor 
 de toekomst. Gij weet men maakte mij soldaat tegen mijn wil 
 en hoe meer ik er van zag, des te meer kreeg ik een afkeer 
 van het soldatenleven. Maar als timmerman hen ik vrij en 
 onajhankelijk, en ik zou volkomen gelukkig zijn, als slechts 
 gij en Catharina met mij nwc vHdet gaan en voor mijn 
 spaarduitjes zorgen. 
 
 Vrouw S. Ach, Michael, ik hen te oud om nu nog het 
 land te verlaten (zoo'n reis te ondernemen) ; en icat Catharina 
 hetreft — zeker zijt gij nog niet in staat eene vrouw te qnder- 
 houden, is het ivel? 
 
 S. Dat is maar al te ivaar, moeder; maar juist daarom 
 is het te noodzakelijker , dat ik dadelijk terugkeer om weer aan 
 het werk te gaan. Bovendien ik verkeer hier icerkelijk in ge- 
 vaar. (Er ivordt geklopt.) He! ivat iedere Mop op de deur 
 mij doet ontstellen. Wacht, moedei'; doe de deur niet open voor- 
 dat ik mij verborgen heh. (Hij sluipt achter een schtit.) 
 
 Peter (treedt haastig hinnen). Kom voor den dag, oiide 
 kameraad! Houd u maar niet ve7'horgen; ik zag u immers 
 door het raam! Ge zijt toch zeker niet bang vom' mijf 
 
 S. Peter! is het mogelijk? Ik hen recht hlij u weer te 
 zien. Maar hoe ter wereld kom je hier in Moscou verzeildf 
 Zoo diep het land in worden geen schepen gebouivd. 
 
 P. Dat is zoo, maar wel te St. Petersburg, de niemve 
 stad welke de Czaar aan het bouiven is. 
 
 S. Men zegt, dat de Czaar juist heden in Moscou is. 
 
 P. Ja. Hij passeerde van morgen uwe straat. 
 
 S. Dat hoor ik, maar ik heh hem niet gezien. Peter, 
 hoe h'Bht gij mij toch gevondenf 
 
 P. Wel, daar ik toevalligerwijs uiv moeders naam boven 
 de deur had gezien, kwam de gedachte hij mij op (u hier te 
 2ullen vinden), nadat ik naar het paleis teruggekeerd was. 
 
 S. Kaar het paleis! 
 
— 58 — 
 
 P. Jdy ik mem altijd de plaats umar ik mijn infrek 
 neem eeyi paleis. Dat is een gril van mij. 
 
 S. Ge zijt altijd een zonderlinge vent geweestf 
 
 P. Zooals ik zeide, kivam ik op de gedachte of Juffrouw 
 Stanmitz de nioeder of de tante kon zijn van mijn ouden 
 kameraad, en zoo trok ik deze vermomming aan. 
 
 S. Ha. ha! een heerenpak. Peter, waar heh je die fijne 
 kleeren van daanf 
 
 P. (streng). Val mij niet in de rede, Mijnheerf 
 
 S. Wat een vreemde toon, om tot een oud vriend te 
 spreken! Maar ik weetj gij meent liet goed; en ik vind liet aardig 
 van u (ik dank ti), dat gij iets van mij ivenschtet te liooren. 
 
 P. He, Michael, we Jiehhen samen menig zwaar Jiout- 
 hlok gekloofd, den langen zomerdag door op de scheepsicerf 
 van Van Block. 
 
 S. Ja, dat hebhen ice, Peter! Ik icon, dat ge weer 
 met mij teruggingt! 
 
 P. Ik kan hooger loon te Petersburg verdienen. 
 
 S. Als ik niet bang 7vas voor een oproeping om reken- 
 schap te geven van mijn lange wandeling op die7i Decemher- 
 morgen, dan zou ik met u mee tvillen. 
 
 120. 
 
 Bibberen, blozen, boeren, bukken, dartelen, dooden, doppten, 
 dribbelen, drenken, duikelen, eindigen, groenen, halveeren, gehengen, 
 heiligen, herbergen, liikken, Imizen, innen, jakkeren, bejegenen, kah- 
 belen, kibbelen, klapperen, kleeden, verkleinen, klooven, knabbelen 
 from knainven, verkondigen, krabbelen, leggen, leiden, mijnen, 
 naderen, vernederen, neigen, opperen, veroveren, pakken, j^loegen, 
 richten, rechtvaardigen, reinigen, roosteren, rotten, sckilderen, 
 schuifelen, verspillen, steenigen, stikken, sterken, stoffeeren, suffen, 
 trotseeren, uiten, vervaardigen, vellen, voeren, vasten, beveiUgen, 
 visschen, voeteeren, bevredigen, waardeeren, ivikken, tcentelen, 
 wenden, witten, zetten, zoogen, zuiveren. 
 
 121. 
 
 Erkennen, veriverven, naderen, belanden, aanvallen, ver- 
 mijden, druipstaarten, zich gedragen, gelooven, behooren, be- 
 voordeelen, beweenen, trekkebekken, belenden (grenzen aan), kenen, 
 herademen, belasten, plukharen, bezingen (vieren), verbedden, 
 klapwieken, bezinken (zuiveren), korttvieken, bevatten, berusten 
 (vertromven stellen in), bekoelen, verbrijzelen, ontkennen, ont- 
 adelen, veracJiten, verminderen, dineeren (middagmalen) , ont- 
 
— 59 — 
 
 dekken, vermommen , onthinden (oplossen)^ ontraden, herdoen 
 (overdoen), ontvreemden, zich vergissen (dolen), ontglippen^ ont- 
 ruimen, vervliegen (uihvasemen) , ondervinden, ontslapen, (ge)- 
 voelen, versterken^ (he)vriezen, ivinnen, knar set anden, suizeboUen, 
 geschieden (geheuren), zich erharmen (zich ontfermen), ver- 
 nederen, schoorvoeten (aarzelen) , hetreiiren^ reikhalzen, ver- 
 heuren (verliezen), verslapen, verspelen. 
 
 122. 
 
 Klapperl anden, ontmoeten, vermelden, modelleeren, ver- 
 moorden, hevaren, knikkehoUen, ontluiken (openen), sckilderen, 
 hevolken, versteenen, (he)p)lan1en, Che)snoeien, herlezen (overlezen)^ 
 herhakken, herdoopen, herhouwen, herroepen, herkennen, ver- 
 hr anden J hervormen, weigeren, her inner en, verwijderen, ver- 
 nieiiwen, herhalen, herdrtikken, gelijken, herleven, hereenigen, 
 herzien, herooven, herkauwen, hevredigen, (ver)z€g€len, verleiden, 
 (be)griJ2)en, onizieyi, ontvallen, (he)zaaien, verdrinken, vernagelen, 
 onispruiien , stanqwoefen , (ge)lukken, verdenken, onthr anden, 
 (oyit)dooien, (veiObinden, begaan (betreden), bejegenen (tracteeren), 
 onfgrendelen, ontsluiten, wandelen, knipoogen, iveerhouden, be- 
 kransen (vlechten). 
 
 123. 
 JDe koninklijke titnmerman, 
 
 Ttvcede Tooneel. (Slot.) 
 
 P. Hoe kivaamt gij er toe u hier terng te wagenf 
 
 S. Bit mijn oude moedertje teas zoo verlangend mij te 
 zien; en dan Catharina — zij heeft al dien tijd op mij ge- 
 wacht, het lieve kind! Was ik maar niet zoo arm! Maar 
 komende jaar, als het mij een beetje mee wil loopen met mijn 
 icerk bij Van Block, hoop ik in staat te zijn terug te komen 
 en haar te tromven, en dan mijn oiide moeder over te halen 
 met ons mee te gaan. 
 
 P. Ik zou nu juist een aardig sommetje kunnen ver- 
 dienen met inlichtingen te geven omtrent een deserteur. 
 
 S. Asjeblieft, scherts niet over dat onderwerp, Peter! 
 Ik weet gij doet het alleen voor de aardigheid (uit kortswijl), 
 fnaar het brengt mijn moeder in onrust (het baart mijn moeder 
 angst). — Wei, Peter, ik ben blij u weer gezien te hebben! 
 Ik vertrek van avond — nog het een of ander aan de oude 
 kameraden? (Een liiid klojypen aan de deur. Bij gluurt door 
 het vensterj Soldaten, en er is een officier bij! Wat kan 
 dat zijn (beteekenen)f Peter, pardon (verschoon mij), maar 
 ik moet verdwijnen. 
 
GO 
 
 P. Blijf Mer! Ik verzeker u, dat zij niet naar n 
 zoeken, (om u komen). Het zijn vrienden van mij. 
 
 S. 0, in dat geval, kan ik hlijven. Maar, iceet ge, een 
 "van die lui lijkt sprekend op mijn ouden commandant f 
 
 De Ojfficier treedt hinnen. Een gewichtige depeche van 
 St. Petersburg y Vive Majeateit, die geen nitstel diddt (die mce 
 onmiddellijke aandach t . eisch f) . 
 
 Jufr. S. Majesteit! 
 
 S. Majesteit! Peter, wat heteekent datf 
 
 Ojffider. Op uwe knieen, Meneerf Weet gij niet, icie 
 dit isl Op ince knieen voor Peter den Grooien, Czaar van 
 Busland! 
 
 Juffr. S. Cop de knieen vallend). 0, Majesteit! Uwe 
 Majesteit! heb medelijden met tnijn armen jongen! Hij is mijn 
 eenige zoon! Hij wist niet ivat hij deed! 
 
 S. Onzin, moeder! Dat is weer een van Peters uien. 
 Ha! ha! ha! Flink zoo Peter! Nu die is goed. 
 
 Ojfficier. Jon onbeschaamde schehn! laat me je eens icat 
 meer van naderbij zien; mij diinkt wij hebben mekaar meer 
 ontmoet. — Soldateyi, arresteert dezen vent! hij is een deserteur! 
 
 S. (met een gebaar van icanlioop). Nu is het met mij 
 gedaan! Peter ^ Peter! kunt ge uw ouden kameraad 7iiet 
 helpeni Hoe kunt ge zoo riistig voortlezen? 
 
 Juffr. S. (hare handen wringend). Ach, beste ojfficier, 
 spaar mijn jongen! 
 
 Ojfficier. Hij moet voor een krijgsraad verschijnen. Hij 
 hehoorde doodgeschoten te worden. 
 
 P. (plotseling opziende van het lezen der depeche). Ojfficier, 
 ik ben in de gelegenheid om van de diensten van uiv gevangene 
 gebruik te maken. Laat hem vrij. 
 
 Ojfficier. Voor TJwer Majesteits wil moet alles buigen. 
 
 S. (terzijde). Alweer Majesteit! Wat beteekent dat alles 
 tochf Ah, ik begin er iets van te begrijpen. Daar liepen 
 geruchten in Holland, toen ik het verliet, dat de Czaar ge- 
 werkt had op een van de scheejystimmeriverven. Zou mijn 
 Peter soms de keizer zijn? 
 
 P. Stanmitz. Nu kent gij mijn geheim. 
 
 S. En gij zijt — 
 
 P. De Czaar. (S. valt op de knieen.) Sta op, mijn 
 vriend! Sta op oude vroutv; uw zoon. Baron Stanmitz , is veilig. 
 
 Juffr. S. Baron Stanmitz! 
 
 P. Ik eisch (heh noodig) zijn diensten om oppertoezicht 
 te houden over mijn sclieepswerf te St. Petersburg. Gij moet 
 
— 61 — 
 
 heulen de noodige maairegelen nemen om dadelijk van liier 
 naar de nieuwe stad de vertrekken. Michael^ maak morgen. 
 uwe Catharwa tot harones, en neem liaar met u mee. Neen, 
 neen, geen dank! DHngende hezigheden roepen mij, zoodat ik 
 hij uic huwelijk niet tegemcoordig kan zijn (mv huivelijk niet 
 kan afwachten). Hier heb Je een beurs met diikaten. Een 
 mijner secretarissen zal u morgen mijne hevelen brengen. Vaanvell 
 
 S. Peter! Peter! — ik wil zeggen Uwe Majesteitl 
 Uwe Majesteit! Ik ben heelemaal in de war, ik tceet niet 
 icat ik zeggen zal, noch hoe u te danken! Vergeef mij, Uwe 
 Majesteit! Vriend Peter! — Zeker, ik droom! 
 
 P. Ha! ha! Goeden dag, oude kameraad! We zidlen. 
 elkaar nog wel eens weer zien! De complimenten aan wve 
 Catharina. (Vertrekt.) 
 
 S. Meneer de ojfficier, icanneer denkt u, dat de krijgs- 
 raad, iraarvan gij spraakt (wellicht) zal plaats hebbenf 
 
 Officier. Baron, ik neem mijn afscheid. Ik hoop, dat 
 gij ^V gdegenheid eens een goed woordje bij Zijne Majesteit 
 voor mij zult doen. 
 
 S. Nil op slag (dadelijk) naar Catharina! Wat heb ik 
 haar al niet te vertellen! 
 
 124. 
 
 Anders, 's avonds, blindelings, boogswijze, daags — da- 
 gelijks, deels, dichte (bij), eens, eindelijk, gelijkelijk, gemeenlijk, 
 gevallig, gewisselijk, gewoonlijk, gloeiend (mooi), eershalve — 
 halverwegen — onzenthalve, geicapenderhand — voorshands — 
 langzamerhand — bijdehand — thans — voorhanden, herhaalde- 
 lijk, heuschelijk, overhoop, kantig — bijkans, kortelijk — 
 kortelings — kortom — kortaf, eerlang — overlang — voor- 
 lang, terloops, overlaid , namaals — voormaals, midden (door), 
 's morgens, \s nachts, netjes, vannieuics — opnieuic, terecht — 
 rechtens — rechts, slechts, stillekens, aanstonds, straks — 
 strakjes, omstreeks — rechtstreeks, stuksgewijze, altijd — som- 
 tijds, vaak, verre — hoever(re) — zoover(re), volmaakt — 
 volmaaktelijk, voortdurend, voorzichtig — voorzichtiglijk, waar- 
 lijk, warmpjes, mijnentwege — onzentivege, wijlen, zachtjes - 
 zachtkens, zekerlijk — voorzeker, alleszins — geenszins, zoetjes. 
 
 125. 
 Aangaande, behoudens, gedurende, ingevolge, binnen, jegens 
 (fegen — tegenover), krachtens, langs, naar — naast, nopens, 
 ondanks, omstreeks, niettegenstaande, tijdens, buiten, volgens, 
 wegens, bezijden. 
 
— 62 — 
 
 126. 
 
 Behalve dat, dan dat, hijaldien — doordien — indien — 
 naardien, doordat, ten einde, nademaal, overmits — mits dat, 
 ncaarom, opdatj, sedert dat, sinds dat, terivijl, zonder dat, zoodat. 
 
 127. 
 
 Oirciilaire bij de oin^ichting van eene 
 
 handels^aak, 
 
 Rotterdam, 1 Fehvuari 1892. 
 P. P. 
 Ik 7ieem de vrijheid u hiermede kennis te geven, dat ik 
 Jieden hier ter stede eenen 
 
 Wijnliandel 
 opgericht Jieh, die ik 07ide7' de jirma 
 
 K, E. Aalsteker 
 zal drijven voor mijne eigene rekening. 
 
 Gediirende vele jaren op groote kantoren in dien tak van 
 Jiandel iverkzaam geweest zijnde, heb ik daarin eene rijke er- 
 varing en de noodige kennis van liet vak opgedaan, zoodat ik, 
 ^erugsteund door een toereikend kapitaal, mij in staat mag 
 achten, om mijne zaak met goed gevolg te kunnen hestiiren. 
 
 Het heginsel der strengste degelijkheid zal mij hij al mijne 
 ondernemingen tot richtsnoer dienen, en het zal steeds mijn 
 streven zijn om- aan het vertrouiven, waarom ik u hij deze 
 heleefdelijk verzoek, ten voile te heanticoorden, en de hestellingen, 
 die mij, naar ik hoop, door u gegeven zullen ivorden, met alle 
 zorg ten uitvoer te brengen. 
 
 U nog verzoekende van mijne onderstaande handteekening 
 kennis te ivillen nemen, heb ik de eer hoogachtend te zijn 
 
 Lhv Dw. Dienaar, 
 Karel P. Aalsteker, 
 die zal teekenen: K. P. Aalsteker. 
 
 128. 
 
 Circiilaire hij de oprichting van eene 
 
 fabriek^aak, 
 
 Haarlem, 15 Februari 1892. 
 P. P. 
 Vergun mij u bij dezen kennis te geven van de heden 
 :plaats gehad hebbende oprichting van mijne 
 
 Fabriek van Beslag-artikeleUy 
 tvelke zaak ik zal drijven onder mijnen naam en voor mijne 
 eigene rekening. 
 
— 63 — 
 
 Eene goede waterkracht, dlsmede eene ami de 7iiemcste 
 vereischten beantwoordende inrichting van mijne fahriekj gepaard 
 met degelijke kennis van het vak en de noodige geldmiddelen, 
 maken het mij mogelijk solide ivaren, die in staat zijn om met 
 die van anderen te conairreeren, te fahriceeren tegen hillijke 
 Xyrijzen. Eene hestelling als proefneming zal u overtuigen^ dat 
 mijne fabrikaten in netheid en deugd met die van andere 
 fabrikanten kunnen ivedijveren, en dat ze nog iets goedkooper zijn. 
 Het zal mij eene eer wezen in u eenen klant te vinden^ 
 en gij kunt u overtuigd houden, dat ik ti in ieder opzickt naar 
 uw genoegen bedienen zal. 
 
 Ik voeg mijne prijscourant hierbij, en heb, onder aanbe- 
 veiling, de eer met alle achting te teekenen 
 
 Ferd. Witsenhoven. 
 129. 
 Circulaire MJ den verkoop van eene ^aak. 
 
 Den Haag, 15 April 1892. 
 Bij dezen geef ik nkennis, dat ik de dusver door mij onder 
 de firma 
 
 3Iineraalivatev-fcLbrie1c La Haye, JPh. Karthuis 
 voor eigene rekening gedrevene fabriekszaak keden verkocht heb 
 aan den heer Theod. Slips. Deze zal haar onder de oude firma 
 voortzetfen en alle activa (passiva zijn er niet) overnemen, en 
 ik verzoek ii, het aan mij geschonkene vertrouwen ook op hem 
 te willen overbrengen. 
 
 Voor de mij zoo veelzijdig bewezene wehvillendheid mijnen 
 besten dank betuigende, behoiid ik mij voor, u aangaande mijne 
 verdere ondernemingen later in kennis te stellen, en verblijf 
 met de meeste achting 
 
 Ph. Korthuis, 
 die niet meer zal teekenen: Minei'aahvater-fabriek La Haye, 
 
 Ph. Kortlmis. 
 
 130. 
 CirciUaire van den kooper eener zaak. 
 
 Den Haag, 15 April 1892. 
 P. P. 
 Vit de hierbijgaande circulaire blijkt u, dat ik heden van 
 de tot dusver door den heer Ph. Korthuis onder de Firma 
 
 Mineraalwater-fdbHek La Haye, Ph. Korthuis 
 gedrevene fabriek door aankoop eigenaar ben geworden, en ik 
 erzoek n, ook mij met uiv vertrouiven te ivillen vereeren. 
 
— 64 — 
 
 Ik zal er naar sfreven om den goeden naanij ivaarin mijn 
 voor ganger zich heeft mogen verJieiigen^ te hehouden; en zijne 
 streng aan eer- en pUchfgevoel gehondene ivijze van liandelen 
 zal mij in ieder opzicht tot richtmoer dienen^ waarmede ik him, 
 om wier wehnllendlieid ik verzoek, den hesten waarlorg Iwop 
 te geven voor de soliditeit van de icijze, waarop ik mijne zaak 
 zal heheeren. 
 
 Heh(t) de goedheid mij zeer dikivijls met mce hestellingen 
 te vereeren, zullende ik mij heijveren die steeds met de meeste 
 zorgvuldigheid uit te voeren, en ontvangCt) de hetuiging van 
 mijne hijzondere hoogackting. 
 
 Theod. Slips, 
 die zal teekenen: Mineraahvater-fabriek La Haye, 
 
 Theod. Slips. 
 
 131. 
 
 Circiilaire bij Jiet verleenen van proctiratie. 
 
 il^ Nijmegen, 1 Maart 1892. 
 
 '' P. P. 
 
 Daar mijne zaken huitenslands mij dikivijls een geruimen 
 tijd van hiiis verwijderd Jiouden, heh ik den heer Joh. Zeeman, 
 die mij sedert add jaren een trouw medeiverker geweest is, 
 mijne proctiratie verleend, en ik verzoek u, alles wat hij in 
 mijnen naam zal doen, te heschoiiwen als ware het door mij 
 zelven geschied. 
 
 Terwijl ik u nog op onderstaande liandteekening van den 
 heer Zeeman oponerkzaam maak, maak ik van deze gelegenheid 
 gebruik, om mij in uive verdere wehvillendheid aan te hevelen 
 en teeken met de meeste achting 
 
 P. Dorpers. 
 De heer Joh. Zeeman zal teekenen: pr. p)t'o: P. Dorpers, 
 
 Joh. Zeeman. 
 132. 
 
 Den Heere Fr. Knoppers, machinenfabriek, Venloo. 
 
 Rotterdam, 3 April 1892. 
 
 Door den heer G. Max, alhier, op mce firma opmerkzaam 
 gemaakt, zenden tvij u ingesloten de teekeningen van 8 stempel- 
 machines, en verzoeken u, ons per ommegaande te melden, teg en 
 tvelken prijs en binnen hoeveel tijd gij die kunt leveren, waar- 
 bij ivij doen opmerken, dat wij op den meest mogelijken spoed 
 aandringen en de termijn van levering in geen geval later mag 
 zijn dan 1 Mei. 
 
— 65 — 
 
 Als gij ons billijk en goed hedient, kunnen ivij u nog ver- 
 sckeidene orders in uitzicht stellen, daar wij voor de voUedige 
 inrichting van onze fabriek nog vele machines noodig hebhen. 
 
 Met achting 
 Gerards en Kroese. 
 133. 
 
 Den Heeren Gerards en Kroese,, Rotterdam. 
 
 Venloo, 5 April 1892. 
 TJit nice geeerde letter en van 3 dezer zie ik met genoegen, 
 dat gij mij de vervaardiging van 3 stempelmachines wilt op- 
 dragen, en ik verklaar mij bereid u die tegen 1 Mei te lever en^ 
 alhoewel die termijn eenigszins kort is. 
 
 Naar de mij toegezondene teekeningen berekend, komen de 
 3 stempehnachines op 1400 gld., te leveren alhier a contant, 
 namelijk No. 1 a 550 gld., No. 2 a 500 gld. en No. 3 a 350 gld. 
 Ik heb de prijzen zoo laag gesteld., dat w, voor solied werk, 
 door de concurrentie geen goedkoopere aanbie.Vmg gedaan zal 
 worden, en ik mag dus hopen, dat gij mij de levering van die 
 machines ziilt opdragen, in welk geval ik, den norten termijn 
 van levering in aanmerking genomen, om uw spoedig bericht 
 verzoek. 
 
 Met de meeste achting 
 Fr. Knoppers. 
 134. 
 Aanvraag hij een hankier om de vergunning 
 accepten bij hem te domldlieeren. 
 Den Heeren. Zadelhof en Timmermans, Amsterdam. 
 
 Kampen, 15 Maart 1892.. 
 Ik neem de vrijheid, mij met de beleefde vraag tot u te 
 wenden, of gij mij vergunnen wilt mijne accepten in uw domi- 
 cilie betaalbaar te stellen., en welke uwe voorwaarden zijn. 
 Het ZOIC een jaarlijkschen omzet van omstreeks f. 80000. — 
 betreffen, zijnde de op mij getrokkene wissels altijd in appoints 
 van belangrijke bedragen, zoodat uiterst zelden posten beneden 
 de f. 20000.—, ymar nimmer posten beneden de f. 1000. — 
 voorkomen. 
 
 Ik zou het mij ten plicht stellen, u altijd eenige dagen 
 vodr den vervaldag behoorlijke dekking te doen toekomen. Uw 
 antwoord te genwet ziende, heb ik de eer te teekenen 
 
 Hoogachtend 
 Jan Knap. 
 
 Kej' to the Dutch Grammar, ^ 
 
— 66 — 
 
 135. 
 Antwoord. 
 
 Den Heere Jan Knap, Kampen. 
 
 Amsterdam, 17 Maart 1892. 
 Wij zijn in het bezit vari uiven geeerden van 15 dezer, en 
 geven u gaarne de ver gunning, om de op u getrokken wordende 
 wissels in ons domicilie hetaalbaar te sfellen. 
 
 Bij het ons geopende uitzicht op eenen omzet van 
 f. 80000. — per jaar, hetaalbaar in appoints niet beneden 
 de f, 1000. — berekenen wij u slecMs l^jo provisie, en zenden 
 wij u de betaalde vjissels franco toe. 
 
 Wij liopen, dat gij deze billijke voorwaarden aannemen 
 tult, en zien uw antwoord te gemoet. 
 
 Hoogachtend 
 Zadelhof en Timmermans. 
 136. 
 Aanbevelingsbrief, 
 Den Heeren Hoffmann en Bar, Weenen. 
 
 Rotterdam, 1 Mei 1892. 
 Het strekt ons tot genoegen, den overbrenger van dezen 
 brief, den lieer Adolf Strelitski, met u in kennis te brengen. 
 Hij bezoekt uive plaats, om nieuwe handelsbetrekkingen 
 aan te knoopen, en wij zullen het dankbaar erkennen, als gij 
 hem daarbij met uwen raad en mve plaatskennis de behulpzame 
 hand wilt bieden. 
 
 Wij kunnen u den heer S. als een degelijk en soiled man 
 van zaken aanbevelen, en verzoeken u hem weUvillend te ont- 
 vangen. 
 
 Van elke vriendelijkheid, die gij aan den heer S. bewijst 
 hetuigen wij reeds bij voorbaai onzen besten dank, en teekenen 
 
 Met de meeste achting 
 Wijnandts en Fock. 
 137. 
 JEenvoudige kredietbrief. 
 Den Heere Francesco Cirio, Milaan. 
 
 Amsterdam, 15 Mei 1892. 
 Ik geef mij de eer, den heer A. Harinxma, lid der zeer 
 geachte firma Harinxma en Comp., bij u te accrediteeren voor 
 de som van 
 
 L. 12000 — zegge twaalf duiz-end lire. 
 
67 
 
 Wees zoo goed, aan mijnen vriend tot dit hedrag de 
 sommen, die hij verlangen mocht, vrij van kosten uit te betalen, 
 en voor het aldus hij u uitgeschotene op mij te trekken, na 
 mij vooraf een duplicaat der quitantie te hehben toegezonden. 
 
 Hoogachtend 
 T. Borromeo. 
 138. 
 Order tot verkixyp van een geldswaardig papier. 
 Den Heeren Schaap en Bonte, Amsterdam. 
 
 Middelburg, 18 Mei 1892. 
 Ingesloten zend ik u 
 
 f, 12000.- — Rotterdamsche paardenspoor-aandeelen die 
 n verzoek zoo goed mogelijkj maar niet onder 95, te verkoopen 
 en de opbrengst, onder berichtzending, te mijner beschikking 
 houderi. 
 
 Uwe berichten te genwet ziende, teeken ik. 
 
 Hoogachtend 
 P. a de Graaf. 
 139. 
 Bericht van verhoop* 
 Den Heere P. C. de Graaf, Middelburg. 
 
 Amsterdam, 21 Mei 1892.^ 
 De ons bij iiwen brief van IS dezer toegezondene f. 1200^ 
 Rotterdamsche paardenspoor-aandeelen hebben wij a 95 ^/a franco 
 onkosten verkocht en u daarvoor met f. 1 1 400 — gecrediteerd, 
 over tvelk bedrag ivij u verzoeken naar goedvinden te be- 
 schikken. 
 
 Ingeval gij dat bedrag weder in aandeelen wenscht te 
 plaatsen, kunnen wij u Amsterdamsche Bomvvereeniging a 87^1,4 
 aanbevelen, aU een solied en gedurig in koers rijzend papier. 
 De nieuwste koersnoteering hierbij voegende, teekenen wij 
 
 Hoogachtend 
 Schaap en Bonte. 
 
 140. 
 Aati^oek oni eene betrekking. 
 
 Den Heeren Gebr. Bastings, Rotterdam. 
 
 Kampen, 1 Mei 1892. 
 De heer E. Pronk, van de jirma Pronk en Comp., alhier, 
 heeft mij medegedeeld dat binnenkort bij u de betrekking vm 
 correspondent openkomt, en ik neem de vrijheid, u beleefddtjfc 
 
 5* 
 
t - 68 - , 
 
 i mijne diensten aan te hiederij terivijl ik u hieronder een kort 
 *■ overzicht van mijne loophaan tot heden aanhied. 
 ; ,11— * " Ik hen een zoon van Hk. Zandvliet, fabrikant. te Tiel, 
 en heb mijne sclwolopleiding genoten te Arnhem. Op mijn 
 vijftiende jaar kwam ik ah leerling ojy liet kantoor bij den 
 lieer C. H. Klaverweide^ te Arnhem, van wien ik bijgaande 
 getuigschrift mocht ontvangen, toen ik 1 Juli 1887, ten genoege 
 van mijnen patroon, mijn leertijd eindigde. 
 
 Den 15 October 1888 ben ik als bediende, om de 
 facturen te sclirijven, op het kantoor van de papierfabriek 
 te Kampen gekomen, warn' ik thans nog werkzaam ben als 
 'respondent. 
 
 Mocht het u, na het bovenstaande, behagen mij voor de 
 )ij u openvallende plaats aan te nemen, dan durf ik u de ver- 
 fekering geven, dat ik mijn uiterste best zal doen, oyyi die 
 trekking tot uwe tevredenheid te vervullen. 
 
 Terwijl ik u beleefdelijk verzoek mij met uiv vertrouwcn 
 ^te vei'eeren, hetivelk ik mij zeer zeker waardig zoic toonen, 
 \- teeken ik, in de hoop op een gunstig antwoord^ 
 J^ Met de meeste hoogachting 
 
 Printed by C. F, Winter, Darmstadt.