•-• -*-'~~';-,§§> №}} , ! |--s.ſ. �}\; ,ç){• Ķ>}} -¿(...!)^~ ¿¿ № №ſ **… \, ,\, X(X ?! \,\} ×-* ſé,lī£ .} \, №. 7ff |-}??%- į,5``,,,,%Å9 ſ^{ ș ·- ;) --~~;, ſ’N №º & №vº, ,· \!\† |-{ -*<\! ºr} Ķſ' j ≤N)’ <%Ģ*Ř .*;{ĢŅ}; ∞ √°, 2§2*; ¿??? /, aſſº, Ñj ****\\!2: 'z','Ż ©kº .*) ſº, Tſ/?,ĂȚ ..', #ºſwy- �� Ș s \ ſ) { } ) {|-© √ §),{ ..'. Nº~);\ Yº.. N „№, §}-3} \, ,ºğ \§ → çº _---*--•- . _------ -*、...,”,,~ �}(‰)§ 27 %? / . \, \,^{-{ , }~ º ' {\s? {g_gèſèſ- ( -? • №. ;--< -:-*--( :-) --- .“№ ..--~~~~). $\.\, Ķſ N'; m. ſ';%} * 3Ú,- 3°/3.<-^^ §. S…' R ;' © : ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~ ~~~~ ~~~~, , , №'º caeſae aerºsºſ ĻĽĮ F] :-) 。、3。2。}\ğ%\\ {[\\[\\ſ\\[III] ſae ſº ) ÌTÌÌÌTÌTÌiiïïmiiiiiii|||i||ii|iii|i||Tg ïiiîiïiiïiïïiiî •© ■ ■ I C ■ ■ ■ _ Ω Ω Ω || Tmmmmmmmmmm iimililiiimifi' FX*eeee- eeee- BI ∞}% ._^ ^,... - - ----& \;\!|- ºz£º "¡A.ÇY|- }°{\,^{ º_ſ ,'# \\ \ºv? %\!} ~~~);- () {} {ÈY„ ©_x,$N Š§.Ès}\;}{}***)\, }> , ,~~~~ � • ~~ · T '->'*-l <\ ;°~ _ Vs , • - _ *-* c.-' T_-*_ - j *ar *-- » *~**-„ ID A / 5TO . B6-2. Qtattulatium $aponicum, VOL. II. jartularium COLLECTION OF CHARTERS RELATING TO ANGLO-SAXON IEIISTORY. w +; BY WALTER I)E GRAY BIRCH, F.S.A., OF THE DEPABTMENT OF MSS. BBITISEI MUSEUM, HONORABY SECBETÄEx oF THE BRITISH ARCHAEOLOGIOAI, ASSOCIATION, MEMBER OF THE COMMITTEE OF THE PALAEOGRAPHICAL SOCIETY, HoN. CORR. MEMB. * o* BoxAL ACADEMy oF TUR IN, AUTEIoE oF THE ** HISTORY, ART. AND PALÆogBAPHx or TEIE UTRECHT PSALTEB*°, THE ** FASTI MONASTICI AEVI sAxoNICI**, ETC., ETC. VOL. II. A. D. 840—947. APPENDIX A.D. 601—947. ]LONI)0N : WHITING & COMPANY, SARDINIA STREET, W.C. 1887. *■ INTED BY wBIITINrG ANrD co., 80 AND 32, 8ABDINIA STREET, w.o. preface to tb£ ®£cont) ἀolume, THE completion of the second volume of the CARTULARIUM SAxoNI- CUM, which has been somewhat delayed on account of the increasing mumber of documents for each year in the total of upwards of a century, is the result of nearly two years' incessant labour at the collection and collation of texts, carried on at every moment of leisure during that period. I have been fortunate in obtaining the continued help of fellow-workers, and of those whose official custody of important documents has laid me under the necessity of applying to them for assistance in procuring faithful copies of charters committed to their care. Had it mot been so, I should have been prevented in many cases, from giving so accurate a text as I should have desired, but a kind consideration has always been extended to me in this respect, and I am, therefore, enabled to embody in this second volume many texts which may strictly be said to be now correctly printed for the first time. Since the publicatiom of the first volume of the CARTULARIUM SAXONICUM only one new work has been added to the materials referred to in the Preface to that volume. It forms the THIRD PART of the FACSIMILES OF ANGLO-SAXON MANUSCRIPTs, issued by the Ordmance Survey Commissiom in the year 1884. This, which is the work of Colonel R. H. Stotherd, C.E., and Mr. W. Easevi Sanders, contains photo-zincographic plates, with the printed texts and translations, of the forty-five documents then belonging to the Earl of Ashburnham, whose father, the late Earl, acquired them with the other * Stowe Manuscripts"; these are now in the British Museum. The Part also contains plates, texts, VI *» PREFACE TO THE SECOND VOLUME. and translations of two charters in the possessiom of the Marquess of Anglesey ; one being a charter of King Eadwi, in A.D. 956; the other the will of Wulfric, a great benefactor to the Abbey of Purton-om-Trent, in A.D. 1004. With this exception, nothing new has transpired to advance the study of Anglo-Saxon diplomatics. It is my pleasing duty to acknowledge my very grateful thanks to those whose names are mentiomed in the Preface to my first volume, and who have with equal kindness extended their con- sideration to me during the preparatiom of the second. I take the opportunity of addingto those the names of Sir William Hardy, JK.C.B., formerly Deputy Keeper of the Rolls, who graciously has allowed me to freely consult the collections of his brother, the late Sir Thomas Duffus Hardy, which Gover the Anglo-Saxon period; Mr. Alfred Rogers, of Cambridge University Library ; and Eev. W. K. Hampshire, M.A., Librariam to the Deam and Chapter of Exeter, This second volume contains 432 numbers—about the same quantity as the first volume held—numbered from 428 to 858, comprehending all the documents which a liberal interpretation of the idea of a charter would embrace, relating to the Anglo- Saxon history of England for a period of a hundred and nime years, from A.D. 838 to 947. The Appendix contains several remarkable charters, hitherto unpublished, which were not found, indeed, until a comparatively recent period, and then accidentally. Those of an early date throw new light om the history of the ancient English Church in Kent. Being anxious that these texts should be available to the students of this branch of Anglo-Saxon history, I was unwilling to postpone their publication to the end of this work. In bimding the second volume, this Appendix may be retained, if it is desired, to be placed hereafter at the end of the work, and the pagination has been adapted to this end. The treàty between Alfred and Guthrum, although in some respects it partakes of the charactel of am ancient code of law, and has therefore been included by Thorpe among his valuable collection - PREFACE TO THE SECOND VOLUME. VII of Ancient Laws and Institutes, yet differs in some , important points from the usual form of Anglo-Saxon laws; and, in so far as it concerns the partition of land in England, and points to the Origim of two distinctly different systems of Anglo-Saxon local jurisdiction, rightly claims a place in this CARTULARIUM. The eight hundred and fifty-mine charters, and various forms of charters, comprised in the two volumes of the CARTULARIUM SAX- ONICUM, now published, correspond with about five hundred and eighty-six charters published by Kemble, in his CODEX DIPLOMA- TICUS: viz., Nos. 1-417, 982-1154, 1156-1159, 1173, 1836; with which are incorporated two hundred and sixty-eight documents, partly because of the more extended field of my work, and partly on account of the large proportion of texts which the forty years that have elapsed since Kemble prepared his work, have disclosed to students of the history of the period under illustratiom. Many remarkable details may be gathered from the most cur- sory examination of these texts. But I must crave the indulgent patience of my readers to be allowed to postpone my compre- hensive summary of these details until the whole of the texts are printed. Apart from the extensive reconstruction of the regal, nobiliary, episcopal, and monastic fa8ti, which no one cam deny is imperatively necessary, if the existing lists of kings, princes, bishops, and heads of religious houses are to be brought into harmony with the testimony of these ancient fragments, there are numerous other historical aspects which are illumined by the texts. Such, for example, is the charter of Elstrudis, or Ælfthryth, JKing Alfred's youngest daughter, granting the three Kentish towns of Lewisham, Greenwich, and Woolwich to the Abbey of St. Peterº at Ghent in .A.D. 918; a charter unknown to the Rev. Mr. Larking, the editor of the Domesday qf Kent, who has accepted with- out verification aloose and inaccurate notice of the grant by previous , historians of that county. The life of King Æthelstan—a monarch only second to King Alfred himself in respect of the two principal characteristics of their lives, piety and military prowess—might be § No. 661 (638 B). VIII - PREFACE TO THE SECOND VOLUME. rewritten by the help of the contemporary charters, and the annals of his reign contained in the Writings of later chroniclers, Among the many historical points which the collection of charters in this volume illustrates, one especially calls for a passing notice. The site of the battle of Brunnanburh,—subject of one of the finest Anglo-Saxon poems in the Anglo-Saaeon, Chronicle, — which took place, according to that authority, in A.D. 937, has recently given rise to considerable controversy.* Those who took part in the Somewhat disappointing and umsatis- factory criticism displayed om that occasion, failed to suggest that the term * Brunnam burh” is, with little doubt, a poetical allitera- tive synonym (to suit the line “ymbe Brunnanburh”, or * embe Brunnamburh* of the four oldest MSS.) for “ Bruninga feld', which is supplied by No. 727, “ Acta est haec præfata donatio. anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCXXXVIII. in quo anno bellum factum est in loco qui bruninga feld dicitur ubi Anglis victoria data est de caelo.” But I should not refuse to admit that the term Bruninga feld may represent a more compre- hensive district than Brunnam burh, of which this latter may have been the Chief stronghold. At any rate, it is for us to seek Bruninga feld and not Brunnam burh, in the parochial map of England. Now, the parish of Broomfield in Somersetshire appears, in many ways, to satisfy the condition of the description of the site in the poem. It is five miles to the north of Tauntom under the Quantock Hills, near the mouth of the River Parret, and commands fine views over the county, the river, the Bristol Chanmel, and even the hills of South Wales are visible from it. The Parret would be an attractive creek for the Dublin vikings crossing the Irish Chanmel. The Parret's mouth was not un- familiar to the Danes, for in A.D. 845 the men of Somerset and of Dorset, under good leadership, had fought the invaders and gained the victory over them On that spot. - The Synod of A.D. 905* (a new text); the rebuilding* of the Wrecked city of London, after the destructive wave of Danish i Athenæum, July-December 1885. * No. 614. 8 See Nos. 561, 577, 578. PREFACE TO THE SECOND VOLUME. IX incursion had overwhelmed the future metropolis of the kingdom ; the extent of territory dominated by certain tribes ; the notices of éclipses, and employment of several other methods of calculating dates; the gradual deformation of pure Latin into a later language which admitted many deviations from the recognised rules of syntax and grammar, and allowed false analogies* to supersede correct declensions and conjugations; the equally gradual alterations which crept over the pure Saxon language as it yielded to the inevitable results of change, due to its being spoken by a race no longer purely indigenous; the so-called middle-English forms of several charters*; testamentary, reversionary, and other peculiar dispositions oflamded and personal property; the use of monograms,* and the curiosities of poetry* and of palæography,° of numisma- tics,° and manners and customs,7 are a few of the most salient points out of mamy varieties of literary archæology with which this collec- tion oftexts abounds. Philology may study dialect* and derivations; diplomatists the curious custom of re-writing charters? 1 As for example: canmis for camibus, vol. ii, No. 843; posterum for posterorum, No. 846 ; juris for juribus, No. 842 ; angelice for anglice, No. 834 ; satellibus for satellitibus, frequently ; glaciarum, for glacierum, No. 813 ; termánibus, frequently ; usis for usibus ; and many other such varieties ; arbitris, for arbitri (gen.), Nos. 793, 831; caducis, for caduci (gen.), No. 833 ; pecunio, for pecunia, No. 429; assel- larum, for agellorum, from misreading of the 8-like form of the Anglo-Saxon g, No. 438, etc. ; paacchalis, paacali, and pa8aealis, for pa8chalis, etc. ; ap for ab, efdomada, op8oluto, cummwniter, committìbus, augea 8, 8almo8, relegio, oc, ic, etc., No. 469; ίδ for id, No. 519. 2 As for example in Nos. 526, 530, 531, 546, 554, 597, 598, 604, 644, 645, 647, 650, 653, 692, 715, 732, 805, 826, and others. 8 See No. 524. 4 See Nos. 587, 632, 644, 645, 647, 655, 667, 686, 710, 751, 815, 859. 771 is probably a poem, and there are others highly alliterative in parts of their text. 5 See Nos. 65, 455, 516, 558. 6 See Nos. 95, 837. 7 See Nos. 591, 843. 8 Nos. 732, 756, 803. ° “ Scripsimus novam cartulam quia antiquam non habebamus", No. 759; “ scrip- simus novam cartulam quia antiquum librum non habebemus", Nos. 786, 801. Cf. Nos. 787, 789. .ERRATA. . 5, 1. penult, for regante, read Regnante. . 16, 1. 1, dele of after Archbishop. . 41, last line, dele perhaps and circa or, and add. cf. Birch, Memorials of St. Guthlac, p. 55, 1. 9. . 46, l. 25, for xxvii, read xxxvii. 59, l. 15, for 122, read 104. 73, l. 16, for Devon, read Somerset. 78, l. 3, for Hinton Ampner, co. Hants, reœd, Wanborough and Hintom, co, Wilts. . 95, l. 3, for Sandwich, co. Kent, read London. . 165, l. 24, for 544, read 545. 170, 1. 3 from bottom, after Creech, add (?). . 175, l. 5, 6, for sine, read sive. 180, l. 16, for ccxiv, read cccxiv. . 190, l. 1, for 555, read 556. . 251, l. 4 from bottom, for Wyke, read Wake. . 332, for Nero A xi, read Nero A ii. . 408, l. 25, for Wilts, read Hants. . 498, l. 4, after vocabulis, add, nomen. ; METRICAL OR QUASI-METRICAL PIECES. Nos. 587. 632. 644. 645. 647. 655. 667, 686. 710. 750. 751. 771. 815. 859. (Lable of ©omt£mtg. NINTH CENTURY—continued. No. 428. Grant by Berhtuulf, King of the Mercians, to Heaberht, Bishop of Worcester, of land at Crohlea, or Crowle, co. Worcester. IBefore A. D. 840. • © *• • 429. Grant for three lives by Cuóuulf, Bishop of Hereford, with consent; of Berhtpulf, King of the Mercians, to Ælfstam the Duke, of land at Bishop's Frome, on the R. Frone, co. Hereford, with - reversion to the monastery of Bromyard. About A.D. 840 430. WITENAGEMOT AT TOMEWORDIG. Restoration by Berhtwulf, King of the Mercians, of lands at Stolton, Uuassanburna, etc., or Stoul- tom, Washborne, etc., co. Worcester, to Bishop Heaberht and the Church of Worcester. Easter Day, 28th March, A.D. 840 431. Grant by Athelwolph, King of the W. Saxons, to Duda the thegm, of land in Ashdown, co. Berks. A.D. 840 . � ę 432. Grant by Berhtwulf, King of the Mercians, to Heaberht, Bishop of Worcester, of land at Huuiccewudu. Christmas Day, A.D. 841 433. Grant by Berhtuulf, King of the Mercians, to EIeaberht, Bishop, and the monks of Worcester, of land at Myttun, or Mitton, co. Worcester. Christimas Day, A.D. 841 . ę e 484. Privileges granted by Berhtuulf, King of the Mercians, to Ean- mund, Abbot, and the monastery of Bredon, co. Worcester. Christmas Day, A.D. 841 435. Another form of No. 434 «• ¢ 436. Grant by Beorhtwulf, King of the Mercians, to Heaberht, Bishop of Worcester, oflandat Dæglesford, or Daylesford, co.Worcester. A.D. 841 o • ω ę «• 437. Grant by Ædeluulf, King of the West Saxons, to Beornmod, Eishop of Rochester, oflandat Holanbeorgestuum, or Hoborough, near Snodland, co. Kent. A.D. 841 . «• <• • 438. Grant by Athelwulf, King of the W. Saxons, to Prince Eanulf, of land at, Ditcheat and Lottisham, co. Somerset. A.D. 842 439. Grant by Adeluulf, King of the South Saxons, to the Prefect Ceolmund, of land near Rochester. A.D. 842 -» • 440. Profession of Ceolred, Bishop of Leicester, to Archbishop Ceolnoth. A. D. 839X844 * «• VOL. II. b b PAGE 11 12 13 15 16 ii TABLE - OF CONTENTS. 441. 442. 443. 444. û» 445. 446. 447. 448. 449. 450. 451. 452. 453. 454. 455. Profession ofTunbert, BishopofLichfield,to Archbishop Ceolnoth, A.D. 841 ×844 . • • s Grant by Ætheluulf, King of the W. Saxons and Kent, to Æthel- mod the thegn, of land at Cert, or Chart, co. Kent. Monday 28th May, A.D. 843 '• e* Grants by (1) Ceolred, Bishop of Leicester, to Berhtuulf, King of the Mercians, of land at Peginga burn, or Pangbourn, om the R. Thames, co. Berks ; and (2) Berhtuulf to the Duke Ætheluulf, of the same land. A.D. 843 or 844 . • � Grant by Æthelwlf, King of the W. Saxons, etc., to Malmesbury Abbey, of land at Minety, co. Wilts. A.D. 880 for 844 (1) SYNOD OF ACLEA, A.D. 810 ; and (2) Final adjudication by Archbishop Ceolnoth respecting theinheritance of Oswlf's estate. A.D. 844 © • Memorandum of the Confirmation of the Grant by Osuulf to Christ Church, Canterbury, of land at Estrestanhamstede. A.D. 844 WITENAGEMOT AT WINCHESTER. Grant, by Athelwlf, King of Wessex, to Malmesbury Abbey, of freedom of every tenth “mansio” from taxation. 5th November, A.D. 844 © Exchange between Uuerheard, Priest and Abbot, and Weren- berht the thegm, of land at, Hroces sea ó, or Roxeth, near Harrow-on-the-Hill, formerly belonging to the Will of Green- ford, co. Middlesex. Sunday, 8th November, A.D. 845 Grant by Aeöeluulf, King of Wessex and Kent, to Badonoö, his apparitor or somner, of lands to the east of Canterbury, etc. Monday, 16th November, A.D. 845 . e ę Grant by Berhtuuulf, King of the Mercians, to Heaberht, Bishop of Worcester, of privileges for the monastery at Stratford-on- Avon, co. Warwick. 25th December, A.D. 845 • • Ætheluulf, King of the W. Saxons, grants to himself land ** om. Homme”, or Hamme, co. Dorset (?). 26th December, A.D. 847 Grant by King Berchtwulf to the thegn Forthred, of land at Wudotum, or Wootton, co. Gloucester (?). A.D. 848, or later Grant by Beorhtwulf, King of the Mercians, to Evesham Abbey, of land at Quenton, or Quinton, co. Gloucester. A.D. 840 for 848, or later , Grant by Berhtwulf, King of the Mercians, to Abbot Aeanmund, ef privileges for the monastery of Bredon, co. Worcester. A.D. 844 for 848 (1) Grant by Alhhum, Bishop of Worcester, to King Berhtwulf, of land, at Wastill, etc., co. Worcester ; (2) Grant of the same lands by King Berhtwulf to the thegm Ecberht. A.D. 849 Letter of Pope Leo IV to the Bishops of Britain, concerning Simony of Bishops, etc. About A.D. 850 » 16 17 20 . . 21 22 26 26 : 29 30 31 33 35 36 37 40 456. 42 TABLE OF CONTENTS. iii 457. Gramt by Athelwlf, King of the W. Saxons, to Malmesbury Abbey, of land at Dauntsey, co. Wilts. A.D. 850 458. Boundaries of the land granted in No. 457 . • 459. Grant by Adeluulf, King of the W. Saxons, to the Prince Alher, of land in Lenham, co. Kent. A.D. 850 ę se 460. Grant by Ethelwolf, King of the W. Saxons, and Ethelstam, King of Kent, to Prince Ealhhere, of land outside the city wall of IRochester, co. Kent. A.D. 850 . ę � ¢ 461. Charter of Bertulph, King of the Mercians, to Croyland Abbey. Eriday in Easter week, A.D. 851 . ro ę 462. Grant by Beorhtuulf, King of the Mercians, to Worcester Cathe- dral, of land at Grimamlege, or Grimley, co. Worcester. A.D. 851 ę ę ę ¢ ¢ 463. Profession of Swithun, Bishop of Winchester, to Archbishop Ceolnoth. A.D. 852 464. Grant for two lives by Ceolred, Abbot of Medeshamstede (Peter- borough), to Wulfred, of land at Sempingaham, or Sempring- ham, co. Lincoln, in exchango for land at Slioford, or Sleaford. A.D. 852 ¢ ę * ¢ 465. Another form of No, 464 ô � 466. Grant by Beortulf, King of the Mercians, to the Prince Elpheus, Alfeus, or Aelfheage, of land at Calmundesdene, or Calmsden, on the R. Cirnea, or Churn, mear North Cerney and Burford, co. Gloucester. A.D. 852 sy «… ę ¢ 467. Grant by Eöelwulf, King of the W. Saxons, to Ealdherethe thegm, of land at Ulaham, or Elham, co. Kent. A.D. 855 for 853 (?) 468. Recital of the grant by Aöelwlf, King of the W. Saxons, to the Church of England, of a tenth of lamds, etc. Grant by the same to Hunsi the thegn, ofland at Worthy, co. Hants. Easter, 22nd April, A.D. 854 ¢ ■ � ę 469. Recitation of the Grant as in No.468. Grant by Æ8elulf, IXing of the W. Saxons, to Wiferö the thegm, of land at Heregeardingc Hiwisc, or Harden Huish, eo. Wilts. Easter day, 22nd April, A.D. 854 . ç* o 470. Recitation of the Grant as in No. 468, applied to the lands of Malmesbury Abbey. Easter Day, 22nd April, A.D. 854 • ¢ «ù £} 471. Abridged form of No. 470 ¢ ę 472. Recitation of the Grant as in No. 468, applied to the lands of Glastonbury Abbey. 22nd April, A.D. 854 473. Grant by King Athulf to Winchester Cathedral of landat Worthy, co. Hants. Easter Day, 22nd April, A.D. 854 ę e. 474. Grant by Athelwlf, King of the West Saxons, to Winchester Cathedral, of land at, Brightwell, co. Berks. Easter Day, 22nd April, A. D. 854. « * ç «• o 45 45 46 48 49 55 57 57 59 59 61 64 66 67 68 70 71 iv TABLE OF CONTENTS. 475. 477. 480. 481. 482. 486. 487. 488. 490. 491. Grant by Adelwlf, King of the West Saxons, to Winchester Cathe- dal, of land near Taunton, at Risgtune, or Ruishton, and Stoce æt Orceard, or Stoke St. Mary, near Orchard Portmam, co. Somerset. Easter Day, 22nd April, A.D. 854 476. Another form of No. 475 ę ę Grant by Adulf, King of the West Saxons, to Winchester Cathe- dral, of land at Wenbeorh, or Hynytom, Wamboroughl and Hin- ton, Wilts. A.D. 854 . ce ce . 478. Anglo-Saxon form of No. 477. A.D. 854 . e 479. Boundaries of the land mentioned in Nos. 477 and 478, in time of Stigand, Bishop of Winchester, A.D. 1043- 1053 cs � * ue � Boundaries of a Grant by Athulf, King of the West Saxons, to , of land on the R. Limne, between Tuddanham, near Mildenhall, and Bury St. Edmunds, co. Suffolk. Easter Monday, 23rd April, A.D. 854 * è è ę ¢ Grant by King Athelwlf, to Malmesbury Abbey, of land at Tock- enham, co. Wilts. A.D. 854 � ¢ • Grant by Beorhtulf, King of the Mercians, to Evesham Abbey, of land at Willersey, mear Evesham, co. Gloucester ¢ se 483. Another form of King Ethelwulf's Grant of tithes to the Church. 5th November, A.D. 814 for 855 484. Another formof King Ethelwulf's Grant to the Church. 5th November, A.D. 855 . ę ę � 485. Another form of King Æthelwulph's Grant to the Church. 5th November, A.D. 855 . υ * * (1) Grant by Æ8eluulf, King of the W. Saxons, etc.,to the thegn Dumn, of land near Rochester Castle, co. Kent. (2) Will of Dunn, giving the land to his wife, etc. A.D. 855 ę ^j Grant by Burgred, King of the Mercians, to Alhhun, Bishop of Worcester, of land at Poulton and Coneygar, etc., mear Fairford on the R. Colme, and Eisey on the R. Isis, co. Gloucester. A.D. 855 . ę ¢ � ę ¢ ę Grant, by Burhred, King of the Mercians, to Alhwine, Bishop of Worcester, of land at Blockley, co. Worcester. A.D. 855 489. Another form of No. 488 • » ¢* Grant by Alhwine, Bishop of Worcester, to the Duke Aethelwulf and his wife Wulfthyrth, of lands at Codeswell or Codsall (?) co. Staff., and Stourbridge, co. Worcester. A. D. 855 . « * $ Grant by Æ8elwlf, King of the W. Saxons, to the thegn Aldred, of land at Æscesbyrig, or Ashbury, co. Berks. A.D. 856 Grant by Burhred, }King of the Mercians, to Alhun, Bishop of Worcester, ofland “in vico Lundonie'', Easter Day, 18th April, A.D. 857 o � è 73 75 78 79 80 81 82 83 83 85 85 86 88 89 90 92 93 492. i Not Hinton. Ampner, Hants, as I thought at the time of publicatiom. 95 TABLE OF CONTENTS. 493. 494. 495. 496. 497. 498. 499. 500. 501. 502. 503. 504. 506. 507. 508. 509. 510. Confirmation by Aöulf, King of the W. Saxons, to Winchester Cathedral, of privileges for their land at Chilcomb, Hants. After A.D. 856 ¢ «• © *• • Confirmation by Aedeluulf, King of the English, to the Abbey of St. Denys in France, of all its possessions in England. A.D. 857 Grant by (1) Swithun, Bishop of Winchester, to Æöelbald, King of the W. Saxons ; and (2) King Æöelbald to Winchester Cathe- dral, after his death, of land at Fearnaham, or Farnham, co. Surrey. A.D. 858 ę • • ę ę Grant by KingE8elbearht to the thegn Wullaf, of land at Wasng- welle, in exchange for land at Mersham, co. Kent. A.D. 858 . Grant by E8elmod, the Duke, to Plegred, of land at Wilburge- well, co. Kent. A. D. 859 . ¢ • e-> • Profession of Deruulf, Bishop of London, to Archbishop Ceolnoth. A.D. 839><860 e -a £• Grant by Athelbert, King of the W. Saxons, to the thegn Osmund, of land at Duningland, probably Donhead, co. Dors., mear Shaftesbury. A.D. 860 . � • • - Grant by Adelbald, King of the W. Saxons, to the thegm Osmund, of land at, Tefunt or Teffont, co. Wilts. A.D. 860 Will of Ealhburg, granting to St. Augustine's Abbey, Canterbury, rent from land at Brabourne, co. Kent; ę � Grant by Ae8elbearht, King of the W. Saxons and Kent, to Waermund, Bishop of Rochester, of land at Rochester, co. Kent. A.D. 790 for 860 × 862 *» e • ę Privileges granted by Ceolwulf, King of the Mercians, tothe monks of Worcester, in exchange for land for four lives at Daylesford, co. Worcester. A.D. 875 . ę * ę Grant by Ceoluulf, King of the Mercians, to the monks of Wor- cester, of land at Uferabyrie, or Overbury, under Bredon Hill, with Conderton and Pendock, co. Worcester. A.D. 875 542. Other Boumdaries of the land mentioned in No. 541 Grant for three lives by Ealhferö, Bishop of Winchester, to Cuöred, the Duke, and his wife Wulfriô, of land at, Easton, on the R. Itchen, co. Hants. A.D. 871 ×877 . ę * ę Grant by Bishop Tunbiorht to the Refectory of Winchester, of land at Nutscilling, Nutshalling, or Nursling, on the R. Test, co. EÌants. A.D. 877 è a � «us fo Foundation by Aelfred, King of the Saxons, of the Monastery of Athelney, at Sudton, co. Somerset. A.D. 852 for 878 . 546. Boundaries of the land at Long Sutton, co. Somerset, mentiomed in No. 545 . ę «• * Grant by Æ8elred, Duke of the Mercians, to the see of Worcester, of lamds at Brightwell, and Watlington, co. Oxford. A.D. 880 146 147 148 148 149 150 151 153 155 156 158 159 160 162 162 163 164 165 166 viii TABLE OF CONTENTS. 548. 549. 550. 551. 552. 553. 556. 557, 558. 559. 561. 562. 563. 564. 565, Grant by Ae8elulf, King of the Saxons, to the Cathedral of Rochester, of land at Cucolamstane, or Cuxton, near Rochester, on the R. Medway, co. Kent. A.D. 880 e» � • Grant by King AElfred to Denewulf, Bishop of Winchester, of . land at Risctun, or Ruishton, near Tauntom, On the R. Tone, co. Somerset. A.D. 979 for 880 » • • «• Grant by Ælfred, King of the Saxons, to AE8elstan the thegm, of landat Cyricestum, or Creech (?), om the R. Tone, co. Somerset. A.D. 882 • . e- » «* • • Grant of privileges by Æ8eræd, Aldermam of the Mercians, to Eerkley Abbey, in exchange for land at Stoke, co. Glouc. ; and grant of the land to Cynulf, son of Ceoluht, for three lives, With reversion to the see of Worcester. A.D. 883 . ç- WITENAGEMOT AT PRINCE'S RISBoRoUGH, co. BUCKS. Grant by Aethelred, Duke of the Mercians, to Aeôelwulf, of land at Hymeltun, or Himbleton, near Droitwich, co. Worcester. A.D. 884 • a ę t- WILL OF ÆLFRED, King of the W. Saxons. A. D. 880×885 664. Early English Translätion of No. 553 555. Latin Translation of No. 554 ¢ s- • Letter of Fulco, Archbishop of Rheims, to Alfred, King of the English, recommending Grimbald to the King. About A.D. 885 WITENAGEMOT AT SALTWICH, i.e., DROITWICH. Grant by AEbelred, King of the Mercians, to the thegn Wulfgar, of land at Walden, co. Herts. A.D. 888 es ¢ «• Will of Duke Ælfred. A.D. 871 ×889 � • Grant by Worcester Cathedral, to Werfry8, Bishop of Worcester, of land at Alchmunding tuum, or Almington, co. Warwick, after threelives, with consent of the Monasteryat Clive, co. Gloucester. A.D. 889 • • • • • 560. Grant by Uuerfri8, Bishop of Worcester, to Cynes- with, of the land at AJhmumding tume, or Almington, co. Warwick. A.D. 889 Grant by King Aelfred and Æöelred, subregulus of the Mercians, of an enclosure at an ancient stone building in Londom, ealled “ æt Hwætmumdes stane,” with mercantile privi- leges, toUuærfriö, Bishop, and the Church of Worcester. A.D. 889 Grant by Swiöuulf, Bishop of Rochester, to Biorhtuulf, of land at Haddun, with meadows at Bickley and Strood, etc., co. IXent. A.D. 889. With later endorsement; ę ¢ Grant by King Aelfred to Chertsey Abbey, of land at Chertsey, Thorp, etc., co. Surrey ¢ ■• � «• Grant by Kimg Aelfred to the Earl Berhtulf, ofland in Plyssche, or Plush, co. Dorset. A. D. 891 Grant by Ælfred, King of the Angulsaxons, to Denewulf, Bishop 168 169 170 172 174 176 180 184 190 194 195 197 198 199 201 203 204 TABLE OF CONTENTS. ix of Winchester, of land at Ciseldenu, perhaps Chiseldon, co. Wilts, and Nether Hissaburn, or Hurstbourne, co. Hants, in exchange for land at Cholsey, EHagborne, amd Besilsleigh, co. Berks . 205 566. Will of Ceolwen, widow of Osmod, bequeathing land at Altom, co. Hants,to the Convent of Winchester, with condition for anni- versary commemoration, etc. * û 207 567. Grant by King Aelfred to the Earl Æ8elhelm, of land at North Niwetune, or Newington, on the River Avon, near Wivelsford, co, Wilts. A.D. 892 � è ¢ ę ę 568. Grant for three lives by King Aelfred to the thegn Dudi, of land at Chelworth, co. Wilts, with reversioni to Malmesbury Abbey . 210 209 569. Abridged form of No. 568 « / � . 210 570. Statement by Uuerfrith, Bishop of Worcester, of his title to land at South Hethfeld and Hreodhalh. A.D. 892 qo 211 571. Grant by King Aelured, i.e., Alfred, to Burric, Bishop of Rochester, of land at Frekenham, co. Suffolk, etc. A.D. 895 212 572. Grant by Archbishop Plegomund, to Christ Church, Canterbury, of land called Wefingemersc, near the River Romney, co. Kent. A.D. 895 ç ę ¢ « ò ę . 214 573. Letter of Pope Formosus to the Bishops of England, concerning pagan rites, and confirming the supremacy of the Archbishop of Canterbury. A.D. 892><896 � ę ę . 214 574. WITENAGEMOT AT GLOUCESTER. Settlement of dispute between Werfer8, Bishop of Worcester, and Æthelwald, concerning the woodlands of Woodchester, co. Gloucester. A.D. 896 . . 216 575. Settlement of dispute between Duke Æöelwulf and Uullaf, con- cerning land * In Uptune,” or Upton-on-Severn ? co. Worcester. A.D. 897 � ę ¢ ę *» . 218 576. Grant by King Ælfred to Duke Sigilm, of land in Fearnleag, or JFarleigh, om the River Medway, co. Kent, A.D. 898 . . 219 COUNGIL AT CELCHY£)— 577. Grant by King Alfred to Archbishop Plegmund, and Uuerfrid, Bishop of Worcester, of land at Æöredes hyd, or Retheres hide, in London. A.D. 898 . 220 578. Another form of No. 577. ę • . 221 579. Grant, by Æöeldred, alderman, and AEöelflaed, of privileges to Worcester Monastery. A.D. 873x899 ę ę . 221 580. Grant, for two lives by Uuerefrid, Bishop of Worcester, to Uuer- wulf, Priest, of land at Eadbaldingtun, on the River Colne. A.D. 899 c * cù ę • � û 581. Grant by King Aelfred to Deormod, the thegm, of land at Apple- ford, co. Berks, in exchange for land at Harandum, perhaps Har- ringdon, co. Northt. About A.D. 892x901 . £) . 223 VOL, II. C (3 223 TABLE OF CONTENTS. 582. 583. 584. 586. 587. 588. 589. 590. 591. 592. 594. 595. 596. 597. Settlement by Werfer8, Bishop of Worcester, of land on Eadno8, at Soppanbyrig, or Sodbury, co. Gloucester. A.D. 872 »< 915 Grant by Æthelfled, Lady of the Mercians, to Alchelm, of land in Stanton, co. Derby, near Burton-on-Trent. A.D. (800 for) 900 TENTH CENTURY. Grant by Malmesbury Abbey to the Earl Ordlaf, of land at, Mehandum or Manton, in exchange for land at Cellewird or Chelworth, co. Wilts ę «• ç � ę 585. Grant by the Earl Ordlaf to Malmesbury Abbey, of land at Chelworth, in exchange for land at Mehhan- dum, or Mantom, co. Wilts. A. D. 901 - ę Eoumdaries of the land at Chelworth, mentioned in No. 585 Grant by Æ8eredand Ae8elflæd of the Mercians to Wenlock Abbey, of land at, East Hope and Patton, co. Salop, in exchange for land at Stantum, co. Derby. A.D. 901 . ę ę ę Grant by King Eadward to the thegm Wihtbrord, of land at Robbefunte, or Fovant, co. Hants. A.D. 901. ¢ ¢ Grant by King Edward to Malmesbury Abbey, of land at Hane- l«ymtone, or Hankertom, co. Wilts, in exchange for land at Fearn- berngas, co. Somerset. A. D. 901 . ç ę � Grant by Denewulf, Bishop, and the monks of Winchester, to the Earl Orlaf, of land at Lidgerd, or Lydeard, co. Somerset (?) in exchange for land at, Funtgeall or Bishop's Fonthill, co. Wilts. A.D. 900 for 901. Afterwards exchanged by the Bishop with the moriks, for land at, Ebincgtune û ę ce Letter from—— ? to King Eadweard the Elder, setting forth events connected with the tenure of land at Funtial or Bishop's Eonthill, co.Wilts. A.D. 901 ×924. ę ę ę Confirmation by King Eadward to the refectory of Winchester Cathedral, of land at Hysseburn, or Hurstbourne, co. Hants. A.D. 900 for 901 � 593. Another form of No. 592 Grant by King Eadward to the refectory of Winchester, of land at Stoke by Hysseburn, or Hurstbourne, in exehange for land at Ceolseldene and Sweoresholt. A.D. 900 for 901 ę Grant by King Eadweard to Æ8elwlf, of land at Wilig, or Wiley, on the River Willy, co. Wilts. A.D. 901 ę ¢ «* Grant by King Eadward to the Abbey of Newminster, Winchester, of land at Myceldefer, or Micheldever, co. Hants. A.D. 900 for 901 «• ę • ę e* Grant by King Edward to the Abbey of Newmimster, Win- chester, of land at Amm, co. Hants. A.D. 901 cù 225 226 227 227 229 229 231 233 234 236 238 239 * 240 243 245 248 TABLE OF CONTENTS. xi 598. 599. 600. 601. 602. 603. 604. 605. 606, 607. » 608. 609. 610. 611. 612. > 613, Grant by King Edward [to Newmimster Abbey] of land at, Ceo- seldene, or Chiseldon, co. Wilts. A.D. 901 ■ ©• Grant by Denewulf, Bishop of Winchester, to Beornulf, of Jamd at Eblesburna, or Ebbesborne Wake, co. Wilts(?) A.D. 902 Grant by King Eadward to the Prince Ordlaf, of land at Stantum or Stantom, co. Wilts. A.D. 903 . ę © Grant by King Eadward to Tata, son of Æthehun, of iand at Hordwelle, or Hordle, co. Hants, A.D. 903 . • � The GOLDEN CHARTER of King Eadward to the Abbey of New- minster, Winchester. A.D. 903 «» C- Record by King Eadweard, at the request of Duke Æ8elfrid, who had lost the original deed by fire, of a grant by A'8ulf to his daughter Æöelgy8 of land at East Hrisam Byrg, or Princes Ris- borough, co. Buckingham. A.D. 903 - • « ò Grant by King Edward to St. Peter's, Winchester, of lamd at Micheldever, co. Hants. A.D. 904 . «-» � © Eecord by Kimg Eadwerd of his acquisition from Demulf, Bishop of Winchester, of the ** Wind-Church ” and land mear St. Gre- gory's Church, Winchester, forfounding a monastery, in exchange for St. Andrew's Church in the same city. About A.D. 901 ×904 • «• • «… • Record by King Edward, at the request of Duke Ethelfrith, who had lost the original deed by fire, of a grant to the latter of land at Wrington, co. Somerset. With later additions. A.D. 904 IRecord by King Eadweard of the grant by Hungiö to Wigfriö of land at Eatun on the R. Cherwell, or Eydon, co. Northamptom. A.D. 900 for 904 ę • •» «• Grant by Werfriö, Bishop of Worcester, to Aethelredamd Æthelflaed of Mercia, of land in Worcester city and Beferburn, or Bar- bourn, mear Worcester. A.D. 904 . o-» © Grant by Uuerfrid, Bishop of Worcester, to his reeve Wulfsi, of land at Easttum, or Aston, co. Worcester. A.D. 904 Grant by King Eadward to Asser, Bishop of Sherborne, of lands at Weolingtun, Bocland, and Lidgeard, i.e., Wellington, West Euckland, and Bishop's Lydeard, co. Somerset, in exchange for the Monastery of Plymentum, co. Devon . • © Grant by Denewlf, Bishop of Winchester, to King Eadward, of land at Stoke, near Shalbourn, co. Wilts, in exchange for liber- ties granted to Taunton Monastery. A.D. 904 . • Charter of Privileges granted by King Eadward to the Monastery at Taunton, co. Somerset. A. D. 904 • «• � Grant by King Eadward to Denewulf, Bishop of Winchester, of land at Bishop's Waltham, in exchange for land at Porchester, co. Hants. A. D. 904 250 251 253 254 256 258 260 262 263 264 266 268 268 270 272 274 xii TABLE OF CONTENTS. SYNOD IN ENGLAND— 614. Record of the malediction of King Eadward by Pope Formosus, unless Bishops are appointed in the dis- trict of the Tewissi, or Wessex ; its terms discussed ; . re-arrangements of the dioceses ; journey of Arch- bishop Plegmund to Rome ; his return ; his conse- cration of seven Bishops om the same day at Can- • terbury. A.D. 905 615. Another form of No.614 . © • * 616. Grant by Uuærfer8, Bishop of Worcester, to Cynelm, Abbot [of Evesham], of land at Benningcuuyrô, or Bengeworth, mear Eve- sham, on the River Avon, co. Worcester. A.D. 907 . • 617. Grant for life by Denewulf, Bishop of Worcester, to Ælfred, of land at Alresford, co. Hants. A.D. 879x908 .• .» 618. Letter of Denewulf, Bishop of Worcester, to King Edward, respecting the royal tenure of land and farm stock at Beaddinc- tun, or Beddington, co. Surrey. About A.D. 901 ×908 619. Anglo-Saxon form of No. 618 e- * 620. Grant of Privileges by King Eaduueard to Fri8estan, Bishop of Winchester, principally in reference to Ciltancumb, or Chilcomb, co. Hants. A.D. 909 621. Later form of No. 620 • '• • 622. Grant for three lives by King Eadward to Dænewulf, Bishop of Worcester, of land at Ticceburn, or Titchborne, co. EHants, with details of rent and commemorative services. A.D. 909 623. Confirmation by King Eadward to Fri8estam, Bishop of Win- chester, of land at Alresford, co. EHants. A.D. 909 . > • 624. Confirmation by King Eadward to Fri8estam, Bishop of Win- chester, of land granted by the Earl Hemeleto the Cathedral, at Whitchurch, co. Hants. A.D. 909 . • • 625. Confirmation by King Eadward to Fri8estam, Bishop of Win- chester, of land at Vferantum, Wealtham, and Bradanleage, or Overton, with Tadley, Waltham, and Bradley, co. Hants. A.D. 909 • «• • • � • 626. Another form of No. 625. ę • 627. Confirmation by King Eadward to Friöestam, Bishop of Win- chester, of land at Fernham, or Farnham, co. Surrey. A. D. 909 628. Confirmation by King Eadweard to Winchester Monastery of land at Kingsclere, co. Hants. About A. D. 909 . • • 629. Confirmation by King Eadweard to Fri8estan, Bishop of Win- chester, of land at Crawanlea, or Crawley, co. Hants. About A. D. 909 • • • • • 630. Boundaries of the land belonging to Ealhswi8, Queen of King Alfred, at Winchester ; on the site of which she probably esta- blished the Nunnery of St. Mary, or Nunnamimster, “nigh the middel of the citye*' • «• • ¢ 276 278 279 280 281 282 282 286 289 291 293 297 299 300 302 304 305 TABLE OF CONTENTS. xiii 631. 632. 634. 635. 636. 637. 638. 639. 640. 641. ^ 642. 643. 644. 646. " 648. v (1) Invocation in favour of the four makers of the LINDISFARNE Volume of the GosPELs ; and (2) Inscriptiom by Aldred the Priest, recording the circumstances connected with the prepara- tiom of the book a * * * * * i , Grant by Æbelfled of the Mercians to the thegn Eadric, of land at Eernbeorngem, or Farnborough, co. Berks. 9th September, A.D. 878 for 916 ę • q. ¢ 633. Boundaries of the land mentioned in No. 632 IDedication by Aelfred, Alderman, and his wife Werburg, of the ** CoDEx AUREUs” (now in the Royal Library, Stockholm), to Christ Church, Canterbury • ę çù Grant by King Edward to the thegn Wlfgar, of land at Colling- bourne, co. Wilts. A.D. 921 � ę ę Grant by Wilfriö, Bishop of Worcester, to the Monastery at Wor- cester, of land at Clifford-Chambers, between the R. Avom and the R. Stour, mear Weston-om-Avon, co. Gloucester. A.D. 922 Record by Wlfelm, Archbishop of Canterbury, of the purchase of lamds at Ealdenstrate, Wadland, and Wlfrethingland, co. Kent. A.D. 923 «• ę e ύ • Grant by Plegmund, Archbishop of Canterbury, to Byrhtræd, of ` land at Wærimcg merse, near the R. Rommey, co. Kent. A.D. 924 for before 2nd August, A.D. 914 ę û ¢ Manumission by Æthelstam, before he became King, of Eadelm and his children. Before A. D. 925 . ę ę Sale by Wiohstan, or Withstam, to Wlhun, Bishop [of Chichester], of land at Up Merdone and Blackmere, co. Sussex (the former acquired about A D. 918><925 from the thegm Goda, his wife's father, with record of the original grant). A.D. 981×940 Grant by King Adalstan to St. Augustine's Abbey, Canterbury, of land at Werburginland, in the Isle of Thanet, co. Kent. 4th September, A.D. 925 ę * Grant by King Aethelstan to the thegn Eadric, of land at Hwitun- tun, or Whittington, mear Lichfield, co. Stafford. A. D. 925 Letter of Radbodus, Prior of St. Samson's monastery, at Dol, in Erance, to King Adelstan. About A.D. 925 . ę Metrical Form of a Grant of Privileges by King Adelstam to the Church of St. John of Beverley, co. York ę � 645. Another form of No 644 ę ę ę Grant of Liberties, Customs, and Privileges by King Adelstam to the Church and Chapter of Ripon. About A.D. 925. (See Appendix.) e* • • ( * ç ę 647. Early English Metrical Version of No. 646 . Grant for three lives by the Monastery of St. Saviour, Winchester (Cathedral), to the thegn Ælfred, of land at Cyeldene, or £hisel- don, co. Wilts ; with consent of King Aethelstam. A.D. 925 >< 941 ę ô » «-* 306 307 308 309 309 313 313 314 315 317 318 319 320 321 324 325 326 xiv TABLE OF CONTENTS. 649. Grant by Ælfreod the thegn to Newminster Abbey, Winchester, of land at Stanham, or North Stoneham, co. Hants, in reversion. A.D. 925 ×941 . ę ę c* ¢ ę 650. Old English form of No. 649 651. Latin form of No. 650 652. Will of Bishop Ælfsige. A.D. 925×941. 653. Old English form of No. 652 654. Latin form of No. 653 o … � 655. Hymm in praise of King Aethelstan's subjugation of Constantine, EGing of the Scots, and the Kings of Britain. 12th July, A.D. 926 ę � ę ' • ê 656. PRAYER OF KING AETHELSTAN. A. D. 926 ę 657. Anglo-Saxon form of No. 656 • � ę 658. Grant by King Aethelstan to Uhtred, of lands at Hope, and Aescford or Ashford, co. Derby. A.D. 926 . ¢ ę 659. Grant by King Aethelstam to the thegm Ealdred, of land at “Cealh- græfan* and Teobbanwyrthe, or Chalgrave and Tebworth, co. IBedford. A. D. 926 ę ę «» ę » 660. Grant by King Aethelstan to Christ Church, Canterbury, of land at Folcestan, or Folkestone, co. Kent, for the reconstructiom of the Nunnery there. A. D. 927 ę ę ¢ ę 661 (633B). Grant by Elstrudis, or Ælfthryth, youngest daughter of E(ing Alfred, and wife of Baldwin II ** le Chauve”, Count of Elanders, and her sons, to the Abbey of St. Peter at Ghent, in Βelgium, of land at Lewisham, Greenwich, and Woolwich, co. E(ent. 11th September, A.D. 918 . * 662. COUNCIL OF GRATELY, co. Hants WITENAGEMOT AT EXETER— 663. Grant by King Adelstan to Fri8estam, Bishop of Win- chester, of land at Stoke, co. Hants. 16th April, A.D. 928 » ¢ ę ę 664. Grant by King Athelstan to Elfleda, of land at Wyn- terborne, co. Dorset (?). 16th April, A.D. 928 665. Grant by King Aethelstam to the Church of St. Mary at Wor- cester, of land “ at Austan'', or Aust, om the River Severn, co. Gloucester. A.D. 929 e ę ¢ 666. Grant by King AEthelstan to the Church of St. Mary, Worcester, of land at Eatum, on the River Cherwell, Water-Eaton, co. Oxford. A. D. 929 ę ¢ e ę 667. Grant by King Æthelstam to Abbot Cynath, of land at, Dumol- [t]am, or Dumbleton, om the R. Easingbourne, co. Glouc., and Fleferth on^ the R. Pidwell, co. Dorset. A.D. 930, with later confirmation by King Eadgar ę ę ¢ 668. Another form of the Boundaries of the land in No. 667 . � 328 328 329 329 330 330 331 332 333 333 334 336 337 339 340 342 343 344 346 348 TABLE OF CONTENTS. XV 669. 670. 671. 674. 675. 676. 7 680. 681. 682. 683. 685. 687. 689. WITENAGEMOT AT LULLYNGMYNSTRE. Grant by King Adelstan to Beornheah, Bishop of Chichester, of land at Medmeney and Earnley, in Selsea, co. Sussex. 5th April, A.D. 930 � Grant by King Aeöelstam to Bath Abbey, of land at Priscton, or Pristom, etc., co. Somerset. A.D. 931 ¢ ę ę Grant by King Athelstam to Malmesbury Abbey, of lamd at Nortom, Somerford, and Æwilme. A.D. 931 � ę 672. Boundaries of Northon, the land mentioned in No. 671 . ę ę ύ ę 673. Boundaries of Ewelme, the land mentioned in No. 671 . «• � � ę WITENAGEMOT AT CoLCHESTER. Grant by King Ae8elstam to Abbot Ælfric of land at Clere, co. Hants. 23rd March, A.D. 931 WITENAGEMOT AT WoRTHY, co. Hants. Grant by King Æthel- stam to the thegn Ælfric, of land at Wæclesford, or Watchfield, co. Berks. 21st June, A.D. 931 ę ę ę WITENAGEMOT AT WELOWE,-co. Hants. Grant by King Aethel- stam to the thegn Wulfnoth, ofland at Bulthesworthe. A.D.931 WITENAGEMOT AT LUTON— 677. Grant by King Æöelstanto the thegn Wulfgar, of land “ at Hamme", or Ham, co. Wilts. 12th November, A.D. 931 <- «e ę c» 678. Will of the thegn Wulfgar, endorsed on No. 677 679. Another form of the Boundaries of No. 677. Grant by King Aeöelstan to the Church at Abingdon, of land at Swinford in Cumner, co. Berks. A.D. 931 . e ę Grant by King Aethelstam to the Church at Abingdon, of land at Sandford, co. Oxon. A.D. 931 ę ę Grant by King AEthelstanto the thegn Aelfheah, of land at Fearn- heorh, or Farnborough, co. Berks. A.D. 931 @ ę Grant by King Æthelstam to St. Mary's Church, Abingdom, of land at Scaringaford, or Shillingford, co. Berks. A.D. 931 684. Boundaries of the land mentioned in No. 683 Grant by King AEthelstan to St. Cuthbert's Cathedral, Durham, of certain vestments and ornaments, and of lands at Wyremuthe Australis, or Wearmouth, co. Durham, etc. About A.D. 931 686. Anglo-Saxon Poem om the site of Durham, connected with the preceding charter � ce 3* Grant by Æthelstam, a “ senator'*, to Abingdon Monastery, of land at Uffentume, or Uffington, co. Berks. About A.D. 931 688. Anglo-Saxon form of No. 687 � ę WITENAGEMOT AT MIDDELTUN. Grant by King Æöelstanto the thegn Æöelgeard, of lamd at, Meon, co. Hants. 30th August, A.D. 932 «• ę ¢ ¢ ę 348 351 355 356 356 357 360 362 363 366 367 368 370 370 372 374 374 375 376 378 378 xvi TABLE OF CONTENTS, 690. WITENAGEMOT. Grant by King AEthelstan to the See of Win- chester, of land at Duntum, or Downtom, co. Wilts. A.D. 905 for about 932 · ` «… WITENAGEMOT AT AMBRESBURY OR AMESBURY— 691. Grant by King Athelstam to Shaftesbury Nunnery, of land at Funtemel, or Fontmell, co Dorset. 24th De- cember, A.D. 932 ę ę 692. Grant by King Athelstan to the thegn 3Elfred, of land at North Stoneham, co. Hants. 24th December, A.D. 932 693. Notice of the Relics given by King Æthelstam to St. Peter's Minster, Exeter. A.D. 932 ¢ 694. Grant of Privileges by King Aethelstan to the Bishopric of Credi- tom. A. D. 933 . ę ę ę ύ WITENAGEMOT AT CHIPPENHAM— 695. Grant by King Æthelstan to Sherborne Monastery, of land at Bradan ford, or Bradford Abbas, co. Dorset. 26th January, A.D. 933 696. Grant by King Æthelstan to Sherborne Monastery, of land at Westum, co. Dorset (?). 26th January, A.D. 933 697. Grant of Privileges by King AEthelstam to Chertsey Abbey. 16th December, A.D. 933 cì � ę ę ę 698. Grant by Agylflaeda to Christ Church, Canterbury, of land at PIam, co. Sussex. A.D. 933 or 934. ę ¢ ù 699. Grant by King Æthelstam to St. Mary's, Wilton, of land at Nywantun, or Newnton, co. Wilts. A.D. 933 for 984. 700. Grant by King Athelstan to Worcester Monastery, of land at Clifton-upon-Teme, co. Worcester. A.D. 930 for 934 (?) 701. WITENAGEMOT AT LONDON. Grant by King Æthelstan to St. Mary's, Worcester, of land in Wastill, Coftum, etc., co. Worces- ter. 7th June, A.D. 930 for 984 (?) . ç ¢ 702. WITENAGEMOT AT WINCHESTER. Grant by King AEöelstanto the thegm Ælfwald, of land at Derantune, near Canterbury, co. Kent. 28th May, A.D. 984 e* ę ¢ ę ύ 703. WITENAGEMOT AT NOTTINGHAM. Grant by King Aeöelstan to St. Peter's Church, York, of land at Agemundernes, Amoun- derness hundred, co. Lancaster. 7th June, A.D. 930 for 984 (?) 704. WITENAGEMOT AT BUCKINGHAM. Grant by King Ethelstam to the thegn Athelm, of land at Kington St. Michael, co. Wilts. 12th September, A.D. 984 ά ¢ WITENAGEMOT AT FROME (?)— 705. Grant, by King Æ8elstan to Winchester Cathedral, of landat Enedford or Enford, co. Hants. 16th Decem- ber, A. D. 934 . «e ę 381 383 385 389 390 . 392 394 396 397 398 399 . 400 402 405 407 706. Anglo-Saxon form of No. 705 408 410 TABLE OF CONTENTS. xvii •• 707. 708. 709. 710. 711. 712. 713. 714. 715. 720. 721. 723. 724. 725. Grant by King Ae8elstam to the thegn Witgar and three lives, of land at Hamanfunta, or Havant, co. Hants. A.D. 935 Grant by King Athelstan to Shaftesbury Abbey, of land at Terent, or Tarrant, in Pimperne hundred, co. Dorset. A.D. 935 Grarit by King Athelstan to Ethelelm the thegm, of land at Merkesburi, or Marksbury, co. Somerset. A.D. 936 • Poem referring to the presentation of the Cottoniam MS. of the Pour Gospels, Tiberius A. ii, by King AE8elstan to Christ Church, Canterbury. After A.D. 936 • «• • Dedication by King Ae8elstam of the Cottoniam MS. of the Four , Gospels, Tiberius A. ii, to Christ Church, Canterbury. After A.D. 936 © � © ę • Grant by King Aethelstam to Sigulf, of land at Niwamtume on the River Use, or Newton, near the “Ermine Street" and Hack- thorm, co. Lincoln. A.D. 987 � • � • Grant by King Aethelstan to AElphege, Bishop of Winchester, of Iand at Ciltecumb, or Chilcomb, co. Hants. A.D. 937 Grant by King Aethelstam to Wilton Nunnery, of land at Brydan- cumb, or Burcombe, near Wilton, co. Wilts. A.D. 937 Poundaries of Relengen, or East-Ling, co. Somerset, granted by Κing Athelstan to St. Peter's Monastery, Athelney. A.D. 937 WITENAGEMOT AT DORCHESTER— 716. Grant by King Æthelstam to Malmesbury Abbey, of land at Broemel, or Bremhill, co. Wilts. 21st December, A.D. 937 . • C. «- 717. Boundaries of the lamd mentiomed im No. 716 718. Grant by King Æthelstan to Malmesbury Abbey, of land at, Wdetum, or Wootton, co. Wilts. 21st I)ecember, A.D. 937 . ® «- ■» 719. Compound Charter of King Ethelstam, embracing the grants ia Nos. 671, 672, 716, and 717, etc. 21st December, A.D. 937 . '• ę � Grant of Privileges by King Athelstan to the Burgesses of Malmesbury, co. Wilts . te «• te � Grant by King Ae8elstam to St. Peter's Church, Exeter, of land at Topsham, co. Devon. A.D. 937 w e 722. Another form of No. 721 � e Grant by King AE8elstam to the Church of the Monastery of St. Mary at Exeter, of land at, Hrocastoc, Rookstock, or Stoke Canon, near Exeter, co. Devon. A.D. 670 for 938 . � Grant by King Ae8elstan to SS. Mary and Peter, at the Monas- tery called Exeter, of land at Culmstoke, eo. Devon. A.D. 670 for 938 • ¢ © • • Grant by King Æ8elstan to the Monastery of St. Petroc [at Eodmin] of land at Nywantum, or Newton, co. Cornwall. A.D. 670 for 938 VOL. II. ę d d. 411 414 415 417 417 418 419 420 422 423 424 425 426 428 428 429 431 432 433 xviii TABLE OF CONTENTS. 726. 727. 728. 729. 730. 731. 732. 738. 734. 785 737. 738. 740. 741. 742. 743. Grant by King Æ8elstan to SS. Mary and Peter at the Monas- tery called Exeter, of land at Muneca tum, or Monkton, co. Devon. A.D. 670 for 938 Confirmation by King Ae8elstam to Frithestam, Bishop of Win- chester, of a grant by King Ae8elheard, at request of Queen Ery8egyth, to the vill of Tauntom, of pasture-land at Wiöiglea and salt-pans at Cearn, which had been forfeited by the former owners, who were condemned to death for theft. A.D. 938 Grant by King Athelstam to his adopted, the Earl Athelstan, of land at Lyne, co. Dorset. A.D. 938 • Grant by King Ae8elstan to the thegn Ælfheah, of land at Piping- mimster, or Pitmimster, formerly Pipeminster, co. Somerset. A.D. 938 e ç Grant by King Æthelstan to the thegn Æthæred, of land at Rimpton, co. Somerset. A.D. 938 . & Grant by King Aethelstan to the Monastery of SS. Peter and Paul, Winchester, of land at, Titchbourne, co. Hants. A.D. 938 Declaration by Egger (Ethelgar), Bishop of Crediton, of his obtain- ing various indulgences from Pope Leo VII and certaim Bishops, for those who contribute towards the building of Creditom Minster. A.D. 936×939. Followed by a statement of the number of days granted by the various Bishops of Crediton t; Grant by Wuhelm to Wlfelm, Archbishop of Canterbury, of land on the south of Canterbury, co. Kent. A.D. 989 . Grant by King Æthelstam to Wulfswyth, ** ancilla Christi”, of land at Uferan tun, or Overtom, on the River Cynete or Kennet, co. Wilts. A.D. 939 Grant of privileges by King AE8elstan to the. Monastery of St. Eaul's, London. * «• ú e ę 736. Latin form of No. 735 Confirmation by King Ae8elstan to the Monastery of St. Paul's, of lands at Sandom, Rode, and other places • Grant by King Athelstam to the Monastery at, Middleton, of land at Muleborn, or Milbourne, etc., co. Dorset, A.D. 848, for 15th April, A.D. 939 (?) ç ę * 739. Latim form of No. 738 Grant by King Aelfred to the thegn Heahfyr8, of land at Worthy, co. Hants. A.D. 939 * * ę Grant by King Æthelstanto the thegn Eadulf, of land at Meapham, or Meopham, co. Kent. A.D. 939 . * Grant by King Aeöelstan to his sister Eadburga, of land at Dro- cenesford, or DrOxford, co. Hants. A.D. 939 ę Grant by King Æthelstan to the religious woman Eadulfu, of land at Beorhtwaldingtun, or Bright-Walton, co. Berks. A.D. 989 434 435 438 439 442 443 445 446 447 449 450 451 452 454 456 457 459 462 TABLE OF CONTENTS. xix 744. 745. 746. 747. 748. 749. 750. 751. 752. 753. 754. 755. 756. 757. 758. 759. 761. 762. a (1) Grant by King Athelstam to Alfric, or Alfrid, Bishop of Sherborne, of land at Archet or Orchard (?), near Shaftesbury and Fontmell, co. Dorset ; and (2) grant of the same by the Eishop to Beorhtwine, daughter of Wlfhelm. A.D. 939 Grant by King Athelstam to the thegn Wulfsige, of land at Chield- mearc, or Childmark, co. Wilts. About A.D. 929><940 Grant by King AEthelstam to Byrhtelm, ** miles'', of land at Eatum, or Eaton, co. Derby. A.D. 850 for 940 Grant by Duke Eadulf to Christ Church, Canterbury, of lands at Darent, and Meopham, co. Kent. A.D. 940 Grant by King Eadmund to St. Peter's Monastery, Newminster, Winchester, of land at Pewsey, co. Wilts. A.D. 940 Grant bylKing Edmund to the thegm Elswith, of land at Batcombe in Nyland, mear Glastonbury, co. Somerset. A.D. 940 Grant by King Edmund to the thegn Wlfrick, of land at, Grutel- ingtone, or Grittleton, co. Wilts. A.D. 940. *, Poetical grant (partly metrical, partly alliterative) by King Ed- mund to the thegn Wulfric, of land at Langelegh, or Langley- Eurrell, co. Wilts. A. D. 940 ę • • «• Grant by King Edmund to Dunstam, Abbot of Glastonbury, of land at Christian-Malford, co. Wilts. A. D. 940 Grant by King Edmund to Æöelswith, of land at Oswalding vill, or Oswalding tune, co. Kent. A. D. 940 Grant in tail by King Admund to his “homo” Adulf, of land at Lidentume, om the River Lidden, co. Dorset. A.D. 940 Grant by King Eadmund to Sigiric, Abbot of St. Augustine's, Canterbury, of land at Swyöbrihteswealde, or Sibertswold, co. E(ent. (See No. 797.) 0 û e Grant by King Eadmund to the thegm Garulf, of land at Swallow- cliffe, co. Wilts. A.D. 940 • Grant by King Eadmund to the thegn Ordwold, of land at Wilig, or Wiley, co. Wilts. A.D. 940 -* Grant by King Eadmund to the thegn Æthelgeard, of land at East Seaxnatune, or Exton, on the River Meon, co. Southampton. A.D. 940. With later additions by King Eadgar Grant by King Eadmund to the royal matron, Ælfhild, of land at Culanham, or Culham, co. Oxon. A.D. 940 . * 760. Boundaries of the lamd mentioned in No. 759 Grant by King Eadmund to the thegn Wulfric, of land at Garan- ford, or Garford, in Marcham parish, near Abingdon, co. Berks. A.D. 940 © ę Grant by King Eadmund to the thegn Ælfsige, of land at White- Waltham, co. Berks. A.D. 940 • � • • 463 465 466 467 468 470 472 473 475 476 478 479 480 482 484 486 487 488 490 XX TABLE OF CONTENTS. 763. 764. 765. 766. 767. 768. 769. 770. 771. 772. 778. 774, 775. 776. 777. 778. 779. 780. 781. Grant by King Eadmund to the religious womam, Ætheldry8, of land at Polhæmatunæ, or Polhampton, in Overton, co. Hants. A.D. 940 • «• , * -» � Grant by King Edmund to the thegm Edric, of land at Wudu- tune, or Wootton, co. Hants. A.D. 940 «• © ¢ WITENAGEMOT AT CHEDDAR. Grant by King Eadmund to Æöel- geard, of land at Ticcestede, or Tisted, co. Hants. 24th July, A.D. 960 for 941 ę • • ę (1) Grant by King Eadmund, and Eadred and Edwy, to Christ Church, Canterbury, of lands at Twickenham, co. Middlesex, etc. A.D. 941. (2) Record of a grant by King AEthelstam to the same, of land at Tarring, co. Sussex ¢ -• • Q- Grant by King Eadmund to the thegn Æthelnoö, of land at Cor- santune, or Corston, on the R. Avon, co. Somerset. A.D. 941 Grant by King Edmund to the religious womam Elfleda, of land at Buckland-Newton and Plush, co. Dorset. A.D. 941. Grant by King Admund, i.e., Edmund, to his vassal Adrio, of land at Stoke, co. Dorset. A. D. 941 • © ® e Grant by King Eadmund to the thegm Ælfheah, of land at Pit- minster, co. Somerset. A.D. 941 . • © ę WITENAGEMOT AT WINCHCOMBE. Grant by King badmund to Wulfsy Maur', of lands at Alrewas, etc., co. Stafford. A.D. 942 Grant by King Edmund to Wulsi, of lands at Waletum, or Walton, co. Stafford. A.D. 942 -* • ω ■ Grant by King Edmumd to Wulfsi, of lamds at Crokeshall, or Croxhall, co. Stafford. A. D. 942 . (… � � Grant by King Eadmund to Theodred, Bishop of London, of land in the island of Suthareye. A.D. 942 � Eestitution and grant by King Eadmund to the religious woman Wenfled, of lands at Cheselburne, or Chesilborne, co. Dorset, with boundaries of a grant of lamd at Winterborne. A. D. 942 . Grant by King Edmund to the Earl Athelstam, of land at Milne, or Mells, near Frome, co. Somerset. A.D. 942 • ę Grant by King Eadmund to the Earl AEthelstam, of land at AErmundeslea, and Aeppeltune or Appleton, near Abingdon, co. Eerks. A.D. 942 • ¢ • -» * Grant by King Eadmund to the religious womam Sæthryth, of land at Winecamfelda and Swimlea, or Wimkfield and Swinley, co. Berks. A.D. 942 • ¢ - • ç Grant by King Eadmund to Burhric, Bishop of Rochester, of land at Meallingas, or West, Malling, co. Kent. A.D. 942 × 946 Grant by King Eadmund to the thegn Ælfstan, of land at Miclan- grave, in the Isle of Thanet, co. Kent. A.D. 943 © ç Grant by King Admund to the Earl Adric, of land at Mapelder- tune, or Mapperton, co. Dorset. A.D. 943 © *- 491 493 495 496 497 499 501 503 505 506 507 507 509 511 513 515 516 518 520 TABLE OF CONTENTS. xxi 782. 783. 784. 785. 786. 787. 788. 789. 790. 791. 792. 793. 794. 795. 796. 797. 798. 799. 800. 801. Grant by King Edmund to the thegn Wulfgar, of land at South Newton, om the R. Wiley, co. Wilts. A.D. 943 ę ¢ Grant by King Eadmund to ————, of land at Langford, on the R. Wiley, co. Wilts. A.D. 943 ę • • «• Grant by King Eadmund to his mother [Eadgiva], of land at North Minster, in the Isle of Thamet, co. Kent, A. D. 943 Grant by King Ethelstam to the Church of St. Beriam, or Buriam, of various lands, co. Cornwall. 6th October, A.D. 943 Grant by King Eadmund to the thegn Æöelgeard, of land at Tisted, co. Hants. A.D. 943 e- • e. *• Grant by King Eadmund to the religious womam Ælswith, of land at Clere, in the Kingsclere distriet, co. Hants. A. D. 943 Grant by King Eadmund to the thegm Ælfsige, of land at Mor- dune om the R. Wurf, co. Hants. A.D. 943 . • Grant by King Eadmund to the thegn Eadric, of land at Leacham- stede, or Leckhampstead, co. Berks. A. D. 943 Synodal Epistle of Odo, Archbishop of Canterbury, to his Suffra- gan Bishops. A.D. 948 . • � «• � Grant by King Eadmumd to the thegn Ælfstam, of land at Alding- tom, between Minster, in the I. of Thanet, the R. Wantsume, and Reculver, co. Kent. A.D. 944 � • Grant by King Eadmund to Ælfric Brenting, Bishop [of Here- ford], of land at Baddanbyri, or Badby ; Doddamford, or Dod- ford ; and Eferdune, or Everdon, co. Northampton. A.D. 944 . Grant by King Admundto the thegn Wlfgar, of land at Hamtune, om the R. Stour, co. Dorset. A.D. 944 • ę Grant, of Privileges by King Edmund to Glastonbury Abbey. A.D. 944 ¢ * - *• o • Grant by King Eadmund to the Nun Ælfgyth, of land at Rol- landun, or Rollington, in Bulbridge, on the R. Noddreor Nadder, near Wilton, co, Wilts. A.D. 944 . �- • Grant by King Eadmund to the thegn Wulfric, of land at Æsces- byrig or Ashbury, co. Berks. A.D. 944 ę » • Grant by King Edmund to Sigeric [Abbot of St. Augustine's, Canterbury], of land at Sibertswold, co. Kent. A.D. 944. Another form of No. 755 T • - e C- Grant by King Eadmund to the thegn Ælfheah, of land at Lin- ford, co. Bucks. A.D. 944 •. • 0 © Grant by King Edmundto the Earl Athelstam, of land at Brentes- forlong or Brent, on the River Axe, co. Somerset. A.D. 944. Grant by King Edmund to the thegn Wolfric, of land at Netel- intone, or Nettelton, co. Wilts. A. D. 944 «• • Grant by King Eadmund to Ælfric, Bishop of Ramsbury (?), of land at Bleoburg, or Blewbury, co. Bucks. A.D. 944 . • 521 523 525 527 529 530 533 534 586 537 539 543 544 546 548 550 551 553 554 556 xxii TABLE OF CONTENTS. 802. 803. 804. 807. 808. 809. 810. 811. 812. 813. 814. 815. 816. 817. 818. 819. 820. 821. 823. Grant by King Eadmund to the thegn Ordulf, of land at, Bryning tun, or Brimpton, between the Alaburn and Cynet, or Emborne and Kennet Rivers, co. Berks. A.D. 944 . ę ę Grant by King Edmundto Æbelnod the priest, of land at Basing, co. Hants. A.D. 945 «• q. • * Grant by Æbelnod the priest, to Newminster, Winchester, of the lamd at Basing, granted by the King to him in No. 803 805. Old English form of No. 804 806. Latin form of No. 804 Grant by King Eadmund to Ælfred, Bishop of Chichester, of lamds at Bracklesham, etc., co. Sussex. A. D. 945 ę � Grant of Privileges by King Ædmund to the Monastery of Bury St. Edmund's. A.D. 945 . «• . � Grant by Eadmund to Thorney Abbey, of land at Lakkenheath, co. Suffolk -» © - ■ (* Grant by King Eadred to the thegn Æthelgeard, of land at Erightwell, near Wallingford, co. Berks, A.D. 945 Restoration by Kings Eadmund, Eadred, and Eadwi, to Christi Church, Canterbury, of landat Twickenham, co. Middlesex, etc. A.D. 946 & , ■ «• • � WILL OF ÆTHELGIVA : Bequeathing lands in Hertfordshire to St. Alban's Abbey. A.D. 944><946 s � < In nomine arci poli conditoris. Ego CUBUULF divina dispen- satione Christi ecclesiae antestis necnon et illa congregatio sanctæ ecclesiae Herefordensis cum consensu et licentia BERHTpULFI Merciorum regis, damus AELFSTANO duce terram. IIII. manentium in villa qui juxta flumine qui dicitur FROM situm est , ut habeat; beneque perfruat in diem trium hominum. Et postea sine ullo obstaculo intus tota reddatur ista terra ad monasterio qui dicitur < BROMGEARD . Et qui agrum habeat semel semper in anno ad Bromgearde de agro isto reddat. XV . modios de pura celia hoc est buttam plenam vasque `plenum' mellis vel ejus pretium in liquore . . . . . s cocto alter dulcatum . unumque armentum cum . C. panibus unumque ovem cum uno suillo . . . . . . [mo]nasterii qui pertinent ad Bromgearde foras nullo modo concedamus id est jugerorum . XXV . . . . . . Hanc terram supradictam liberaliter liberabo Aelfstano duce omnibusque eam habentibus [pro* ejus competente p]ecunio id est in uno anulo . XV . mancusarum nisi pontum faciat, et arcem et expeditione solacium . . . . . . [alicui aliqu]id* ad pœnam foras nihil persolvat , Testes namque hujus donationis sunt [hii] atque libertatis quorum infra nomina notan- tur, , [His términis præfata terra] continetur , , . . . . hanc meam donationem atque libertatem simul cum signo crucis Christi confirmavi , ¢ - ■ • • • • • [cons]ensi j subscripsi , >{< Ego Cuöpulf episcopus consensi j subscripsi, »K AElfstam dux consensi j subscripsi, »K ' Mucel dux consensi j subscripsi* , »K . . . , . . noë consensi j subscripsi, >< Aldred consensi j subscripsi, 1 For the parts supplied im brackets, gf. vol. i, pp. 287, 288. * Ad, C. * Consensi j subscripsi, omitted, C. B 2 4. BERHTWULF TO BISHOP HEABERHT. [A.D. 84O. »< Eadgar consensi j subscripsi , >< 2iglaf consensi j subscripsi , [A.] Original charter im possession of Mr. | [B.] Facsimile ahd [C.] transcript of A., by EXemt, of Fakenham. C. S. Greaves, Esq., Q.C. ; and Rev. J. L. Warmer, M.A., in Archaeol. Journal, vol. ·* xxx, p. 174. 430. WITENAGEMOT AT TOMEWORpIG. Restoration by Berhtwulf, King qf the Mercians, qf lands at Stoltwn, Uuassamburna, etc., or Stoultom, Washborne, etc., co. Worcester, to Bishop Heaberht, and the Church qf Worcester. Easter Day, 28th, March, A.D. 840. 2ASSANBURNA. >{< Alto et agio et omnipotentissimo Deo nostro ac sanctæ et gloriosæ trinitati virtus honor j potestas sit in perpetuum Amen. Anno autem ab incarnatione ejusdem Dei et dómini nostri Jhesu Christi. DCCC°. XL°. indictione . III. Contigit autem quod BERHTpULF rex Merciorum tollerat a nobis et tradidit terram nostram quod recte ac jure sub proprio potestate ac libera possessione cum firma donatione tradita est et concessa et firmata ad sedem episcopalem id est ad UUEOGERNENSEM æcclesiam rex præfatus suobus propriis hominibus condonavit sicut se inimici homines docuerunt. hoc est STOLTUN UUASSANBURNA Cyneburg- ingctum Tateringetun Codespelle. v Tumc perrexit ille episcopus HEABERHT cum suis secum senioribus in pascha ad Tomeporöie. et suas libertates et cartulas ante nomina- torum terrarum secum habentes et ibi ante regem ejusque proceres fuerunt allecta et ibi Merciorum optimates dejudicaverunt illi ut male ac injuste dispoliati essent . in suo proprio . Tunc illis terra sua reddita est cum pace . et simul etiam ille episcopus hanc donativum regem predonavit. Iterum in 2eles- burnam hoc est . IIII. caballos bene electos et unum anulum in . XXX. mancusis et discum fabrefactum in tribus pundis et duas albas cornas . in . IIII. libris. et ille regina dedit duos equos bonos et duas steapas in tpæm pundum et unam cuppam deauratam in duobus pundis. •, Et tunc rex cum testimonio has terras firmiter liberavit sibi in ævum . coram suis archontis. uniuscujusque necessitatis et sustu- lionis. et illud etiam cum signaculo sanctæ crucis Christi suo manu firmiter roborando scripsit, et munivit. A.D. 84o.] ATHELWOLPH TO DUDA. 5 Si quis vero rex aut princeps vel alicujus gradus homo hanc nostram elemosinam et libertatem per diabolicam avaritiam deceptus sit . ut frangere vel minuere temptaverit sciat se separatum a consortio omnium sanctorum Dei in die magni judici* ante tribunal Christi nisi hic Deo et hominibus cum bona satisfactione emen- daverit . Et hiitestes adfuerant qui hoc consenserunt et scripserunt quorum hic nomina in altera plaga cartulæ flavescunt . »< Ego Berhtpulf rex Merciorum hanc meam libertatem et domationem cum vexillo sanctæ crucis munio ut fixa permaneat in evum. - >< Ego Sæóryö regina consensi. >{< Ego Cymeferö episcopus consensi. >{< Ego Heaberht episcopus consensi. »{< Ego Berehtred episcopus consensi. *. >{< Ego Cuöpulf episcopus consensi. >{< Ego Eammund abbud. >{< Ego Humberht dux . >{< Ego Æ8elheard dux. >{< Ego Mucel dux . »< Ego Dudda dux. »< Ego Cyneberht dux . >< Ego Sigered dux. >{< Ego Æöelpulf dux . »{< Ego Mucel dux. >{< Ego Eadpulf. >{< Ego Ælfred. >{< Ego Wicga . >< Hpithyse. »< Ego Eaduulf. >{< Ego Aldberht. [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 12. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccxLv; from [H.] EIeming, Chartwl., vol. i, p. 26. [A.] [N.] MS. Cottom, Nero E. 1, f. 183 (only the | Gf. No. 236. names of eight2 witnesses). Thorpe, Dipl., p. 90. 481. Grant by Athelwolph, King of the W. Savons, to Duda, the thegm, qf land å7, Ashdowm, co. Berks. A.D. 840. AYSHEBURI°. Carta Athelwolf facta Dundam ministro suo de Aysshedoune*. < Regante imperpetuo domino nostro Jhesu Cristo . Omnia speciosa regna hujus labentis vitæ regnorumque dispensatores 1 Magno judicii, K. ° The text lost ; on the top of the first columm the following names:—»{< Ego Æbelhun dux. >{< Ego Eadulf. >{< Ego Picga minister. >{< Ego Eadulf minister. >{< Ego Mucel dux. >{< Ego Ælfred minister. >{< Ego Hpithyse minister. >{< Ego Aldberht minister. - * * Ashbury and Ashdown Park, co. Berks, on border of Wilts, N.W. of Lambourn. A few miles to S.W., in Wilts, is Dudmore Lodge, 6 BERHTWULF TO BISHOP HEABERHT. [A.D. 84I. cum velocitate deficiunt et cuncta quæ videntur cassabunda et morituri* sunt quæ hic non videntur æterna sunt ideo caducis et vanis rebus jugiter mansura gaudia mercanda sunt Qua de re ego ATHELWOLPHUS domino largiente Occidentalium Saxonum rex pro umicæ animæ meæ redemptione et criminum* meorum remis- sione aliquam agri partem id est. decem. cassatos in loco qui dicitur AISSHEDOUNE* cum consilio et licentia episcoporum ac principum meorum. DUDAN. ministro meo in jus proprium habendi et fruendi vita comite* et post obitum illius qualicumque hæredi prout illi placeat relinquendi devota mente largitus sum hancque liber- tatem in prædicto asello° nos omnes unanimiter conscripsimus atque donavimus ut ab omnium° fiscalium tributum grav[e]dine' nec non pastu episcoporum simulque principum et exactorum et pœnalium rerum et furis comprehensione et ab omnium sæcularium servitutum molestia secura, et immunis* æternaliter permaneat . ' Scripta est hæc cartula anno ab incarnatione Christi. D. CCC. XL. in [in]diccione tertia in villa regali quæ appellatur Hamptone* hiis et consencientibus et subscribentibus quorum nomina infra prænotata cernentibus clare patescunt. >{< Ego Athelwolf rex prædictæ possessionis'° statuta signo crucis Christi. sic subscribo. >{< Ego Athelstan'* episcopus consensi signo crucis Christi sic subscribo cum multis aliis. [A.] MS. Bodley, Wood, i, f. 245. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ooxr;vI; from [A.] 432. Grant by Berhtwulf, King qf the Mercians, to Heaberht, IBishop of Worcester, qf land at Hwiccewudu, Christmas Day, A.D. 841. DE HVWICCEpUDE 1° É In nomine domini. Ego BERHTpULF gratia divina gubernante Merciorum rex terram videlicet . X . manentium'* ubi ruricoli** nominantur HUICCEpUDU viro venerabili episcopo `HEABERHTO' pro redemptione animæ meæ et pro ejus placabili peccunia**. id est 1 Moritura, K. * Animum, MS. * Ascesdume, K. * Converte, MS. ° Agello, K. 6 Omni, K. 7 Graudine, MS. 8 Innumerus, MS. ° Hamtum, K. 30 Prædicta, possessionem, MS. 11 Alhstan, K. 1° Hpiccepudu, B. 1° In loco, added, B. K. 14 -culi, B. i5 Pecu., B. K. p. A.D. 84I.] BERHTUULF TO BISHOP HEABERET, 7 . XXXI. mancolas' in uno anulo hujus libertatis donationem libenti animo illi concedo. hoc est ut sit libera in omnibus rebus notis et ignotis regis et principis. magnis et modicis vel juniorum eorum libera et secura in sempiternum permaneat. Si quis autem hanc donationem nostram firmare vel augere voluerit. confirmantur dies ejus hic et in futuro. violantes et frangentes sub iram Dei æterni judicis sine ulla venia æternaliter incumbunt . , ista libertas scripta est in loco qui dicitur CROP- PANpORN et iterum in natali domini æt Tomanporöie. istis testibus confirmata . anno domini. DCCC . XLI . regis præfati. III°. anno . indictione vero. III. Ego* Berhtpulf rex Merciorum hujus libertatis donationem propria manu confirmo. Ego* Sæóryô regina consensi et conscripsi*. Ego Cyneferö episcopus consensi et subscripsi*. “Ego Heaberht episcopus consensi et subscripsi°. Ego Cuöulf episcopus consensi et subscripsi*. Ego Wihtred abbas. consensi et subscripsi°. Ego Eanmund abbas. Ego Ceorred abbas. Ego Muce] dux7. Ego Sigered dux ; [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 175. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccxLvrr ; from [B.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 82ö. [A.] and [B.] Heming, Chartul., vol. ii, p. 887. 433. Grant by Berhtuulf, King of the Mercians, to Heaberht, Bishop, and the monks Qf Worcester, qf land at Myttum, or. Mittom, eo. Worcester. Christmas Day, A.D. 841. DE MyTTUNE. É Anno incarnationis domini nostri Jhesu Christi. DCCC°. XLI°. indictione. IIII*. in die natalis domini. in celebri vicoTOMEUUORTHIE. Ego BERHTUULF domino disponente rex Merciorum mihi et omnibus Mercis in æternam elemosinam donans donabo HEABERHTO epis- copo quandam ruris particulam . mansam scilicet unam. in villa 1 -cosas, B. K. * >£< Ego, B. K. * Ego, omitted from this place to end, B. 4 Et conscripsi, omitted, B. ° Cons. et sub., omitted, B. “ Ræöhum episcopus subscripsi, added, B. 7 Humberht dux, added, B. K. 8 BERHTUULF TO EANMUND. [A.D. 841 quam ruricolæ MYTTUN appellant : monachis videlicet sanctæ Mariæ 2IGORNENSIS æcclesiæ perfruendum et possidendum jugiter usque in ævum. Insuper omnipotentis Dei nomine et movem ordi- num angelorum et omnium electorum Dei præceptum ponimus. ut nunquam ullus regum vel principum aut alicujus personæ homo magnus vel parvus. hanc præscriptam libertatis gratiam infringere ausus sit sed semper stabilis et indiséussa firmiter firmata permaneat in ævum. ` ` His testibus conseritientibus et signum crucis Christi scribenti- bus : quorum subter nomina notata sunt. Ego. Berhtuulf largiflua Dei munificentia rex Merciorum. hanc meam libertatis gratiam ac omnium Merciorum cum signo sanctæ crucis firmiter consignabo. Ego . Sæthryth regina consensi. Ego . Heaberht . episcopus consensi. Ego . Kynefyrth . episcopus consensi. Ego . Berhtred episcopus consensi. Ego . Cuthuulf. episcopus consensi. Ego . Wihtred abbas consensi. Ego . Eadmund abbas . Ego . Ceolred. consensi et subscripsi. Ego . Athelheard. dux. Ego . Humberht. dux. Ego . Atheluulf dux . Ego . Eduulf minister. Ego . Aelfred. minister. Ego . Wicga. minister. Ego . Eadberht. minister. [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 179b. Heming, Chartul., vol. ii, p. 400. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccxLIx; from [A.] • 434. Privileges granted by Berhtuulf, King qf the Mercians, to Eam/mwnd, Abbot, and the monastery qf Bredon, co. Wor- cester. Christmas Day, A.D. 841. EREODUN. >K Aio' et alto domino Deo Zabaoth regnantiin ævum. Siquidem humani generis prosapia de primo patre et matre oriundus in hanc seculum venit. et sic per longa. vaga. temporum spatium* diversis * Agio, K. * Spatia, K. A.D. 841.] BERHTUULF To EANMUND. 9 nationibus derimuntur. Ut janitor caelestis bibliothece et vas electionis predicator egregius apostolus Paulus dixit. “Preteriit* enim figura hujus mundi” quoniam* in velocitate dies et anni deficiunt . et iterum sagax sophista qui quondam Solymis dives regnavit in arvis. katolectico versu ceeinit dicens. “ Non* semper licet gaudere fugit, hora, qua jacemur”. Et ideo sunt omnes nostræ series litterarum apicibus confirmandas me posteris ex memoria labere possit . Quicquid facta præceden- tium patrum ac regum firmiter statuerunt. Qua de re ego BERHTUULF domino disponente rex Merciorum. mihi et omnibus Mercis in æternam elemosinam . donans donabo EANMUNDO venerabili abbati et ejus familie om BREODUNE cum licentia et testimonia obtimatum gentis Merciorum. hanc libertatis gratiam. id est ut sit liberatum et obsolutum illud monasterium in æternitatem. ab illis incommodiis quam nos Saxonica lingua fæ$tingmen, dicimus; Christo domino teste et omnibus sanctis in celis. tam diu fides catholica et baptismum Christi in Brittannia servetur . Ob hujus `rei' gratiam . ipse vero supradictus Eanmund abbas et illius sancta congregatio Breodunensis monasterii dederunt mihi et omnibus Mercis regaliter perfruendum et possedendum in famoso vico in Tomeporöie. Magnum discum argenteum valde bene operatum ac faleratum in magno pretio . et . C. XX*. man- cusas in auro puro . similiter etiam decantaverunt duodecim vicibus . C . psalterios et . c. XX. missas pro Berhtpulfum regem et pro illius caros amicos et pro omnem gentem Merciorum . ut eorum libertas firmior ac stabilior permaneat in eorum*. et ut illius regis memoria et amicorum ejus qui hanc pietatem in elemosinam sempiternam° omnibus Mercis ille congregatione om Ereodune donaverat. In eorum sacris orationibus jugiter permaneat; usque in evum. insuper in Dei omnipotentis nomine et novem ordinibus angelorum et omnium electorum Christi præceptum ponimus . ut nullus umquam regum vel pri`n'cipum aut alicujus personis homo magnis' sive modicis7. in aliquo tempore hanc præscriptam libertatis gratiam infringere ausus sit . sed semper stabilis et indiscussa firmiterque firmata ille congregatione on Βreodune. coram Deo et hominibus jugiter permaneat in evum. 1 1 Cor. vii, 31. * Quö, MS.; quomodo, K. * Gf. Ecclesiasticus, viii, 8. The line is a, mixed verse ; a trochaic dimeter acatalectic + an iambic dimeter catalectic. See Ramsay, Mamwal of Lat. Prosody, 2nd ed., p. 202. * cxc., K. 5 Ævum, K. ° [cum], added, K. 7 -us, K, 10 BERHTUULF TO EANMUND. , [A.D. 841. EIæc autem cartula caraxata est anno dominice incarnationis . DCCC°.XLI. indictione. IIII. in die natalis domini in celebre vico on Tomeporöie. His testibus consentientibus et signum crucis Christi scribentibus quorum subter nomina notata sunt. >{< Ego Ber`h'tuulf largiflua Dei munificentia rex Merciorum hanc meam libe'r'tatis gratiam ac omnium Mercio- rum cum signo sanctæ crucis firmiter consignabo. Ego Sæóryö regina consensi et subscripsi. IEgo Cyneferö episcopus consensi. Ego Aldred episcopus consensi. Ego Berehtred episcopus consensi. Ego Heaberht episcopus consensi. Ego Cuóuulf episcopus consensi. JEgo Eanmund abbas consensi. >< Ego Pihtred abbas consensi. »< Ego Ceolred abbas consensi. 9. i [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 13. Heming, Chartul., vol. i, pp. 28, 458, 566. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccxLvIII ; from | Thorpe, Dipl., p. 92. . [A.], very inaccurately. 435. Another form, of No. 434. EREODUN:— Agio et alto domino Deo saboth regnanti in evum honor. Cujus clementia disponente ego BERHTULF rex Merciorum in æternam elemosinam donans do EANMUNDO venerabili abbati et ejus familiæ on BREODUNE cum licentia et testimonio optimatum gentis Mercio- rum. hanc libertatem. id est ut sit liberatum et absolutum illud monasterium in æternum. ab illis incommodis quæ nos Saxonica lingua fæstingm enm dicimus . Christo domino teste et omnibus sanctis in cœlis. quamdiu fides catholica et baptismum Christi in Bryttannia servetur. Ob hujus rei gratia . supradictus abbas omnisque congregatio Breodunensis dederunt mihi in famoso loco Tompeor$im . magnum discum optime ex argento fabricatum: `j' im. CXX. mancusis . auri puri . et insuper cantaverunt . mihi . C . psalteria. et. CXX. missas. ut hæc libertas firmior ac stabilior per- maneat. et ut rex et amici ejus in evum participes orationum sint sepedictæ familiæ Breodumensis monasterii. «* A.D. 841.] BEORHTWULF TO BISHOP HEABERHT. 11. Insuper in Dei omnipotentis nomine et. IX. ordinum a\n'gelorum : et omnium electorum Christi preceptum ponimus . ut nullus umquam regum vel principum aut alicujus personæ homo. magnus seu modicus in aliquo tempore hanc præscriptam libertatis gratiam infringere ausus sit. Sed semper stabilis et indiscussa permaneat in evum. Hæc autem karta karraxata est. anno dominicæ incarnationis . DCCC°. XLI*. indictione. IIII. in die natalis domini. in celebri vico Tompeoröin . his testibus consentientibus quorum nomina hic notantur. >{< Ego Berhtulf rex hanc donationem signo crucis munio. >{< Ego Sæpryp regina dono domini mei regis consensi. >{< Ego Kinefyrô episcopus. >{< Ego Aldred episcopus. >{< Ego Berhtred episcopus. •{< Ego Heaberht episcopus. »< Ego Cuppulf episcopus. »{< Ego Eanmund abbas. >{< Ego Pihtred abbas. •>< Ego Ceolred abbas:— [A.] MS. Cotton, Nero E. i (pt. 2), f. 183. | Omitted by Kemble. 436. Grant by Beorhtwulf, King of the Mercians, to Heaberht, Bishop of Worcester, qf land at Dæglesford, or Daylesford, co. Worcester. A.D. 841. DÆGLES FORD. >{< Ego BEORHTpULF divina gratia dispensante rex Merciorum terram. VI. eassatorum ubi nominatur DÆGLESFORD pro redemptione anime meæ et pro ejus peccunia placabile id est III pundus argenti HEABERHTO episcopo in libertatem perpetuam liberabo id est notis et ignotis regis et principis seu subditorum eorum magnis vel modicis libera permaneat, in sempiternum. Haec cartula scriptum est in loco qui dicitur Tomanporöie. anno dominicæ incarnationis. DCCC . XLI. indictione . III. Et præfata pretio fuit ibi regi redditum. his testibus consentientibus. >< Berhtpulf rex Merciorum hanc libertatem propria manu confirmo. 12 «• ÆTHELUULF TO BISHOP BEORNMOD. [A.D. 84 I. >{< Sæóry'8 regina. consensi. Cyneferö episcopus. Ceorred abbas. Heaberht episcopus. Mucel dux. Berehtred episcopus. Humberht dux. >< Pihtred. abbas. Cyneberht dux. Eanmund. abbas. IDudda dux. [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 82. [H.] Heming, Chartul., vol. i, p. 69. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. coLI ; from [A.] ¢¢ 437. Grant by Æöelvvlf, King qf the West Saaons, to Beornmod, Bishop qf Rochester, qf land at Holanbeorges tuum, or Hoborough, ^ear Snodland, eo. Kent. A.D. 841. DE HOLANBEORGE. >{< Regnante in perpetuum domino nostro Jhesu Christo qua- propter >< Ego ÆPELUULF* rex occidentalium Saxonum dabo et concedo >< BEORNMODO Hrobensis æcclesiæ episcopo aliquam partem terræ juris mei. in loco quæ appellatur HOLANBEORGES TUUN duo aratrum*. cum* consilio et licentia episcoporum et principum meorum ut habeat et perfruet in hereditatem sempiternam et cuicunque voluerit relinquat . et sit illa terra livera ab omné regale servitute in magnis et minimis notis et, ignotis cum pratis et pascuis et paludis cum omnibus rebus quæ ad illam terram pertinet. Scripta est hæc scedula anni domini. DCCC. XLI. indictione. IIII. his testibus consentientibus et subscribentibus quorum hic nomina continentur. >{< Ego Æöeluulf* rex hanc meam donationem cum vexil- lam* sanctæ crucis rovorabi° et confirmo. >{< Ego Eöelstam rex consensi et subscripsi. >{< Ego Ealhstam episcopus consensi j subscripsi. >{< Ego Helmstán episcopus consensi j subscripsi. >{< Ego Beornmod episcopus consensi j subscripsi. »K Signum manus Æöeluulf ' dux. >< Signum manus Ealchere dux. >< Signum manus Duduc. i E8el., K. H. * Aratrorum, K. 8 Cum, omitted, S. 4 -lo, K. H. 5 Robo., K. H. A.D. 842.] • ATHELWULF TO EANULF. 13 >< Signum mamus Æöelm6d*. »K Signum manus Uchtred. >< Signum manus Tüca. >< Signum manus Eöelred. >< Signum manus Sigbeorht. Signum manus Boba. [A.] Teactus Roffen8i8, f. 139. [S.] Stowe MS. 831, p. 41. [H.] Hearne's editiom, p. 100. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLττ; from [B.] Harl. MS. 596, f. 8. [A.] 438. Grant by Athelwulf, King qf the W. Savons, to Prince Eanwlf, qf land at Ditcheat and Lottisham, co. Somerset. A.D. 842. CARTA REGIS ATHELWLPHI DE DICHESZATE. DICHESYATE.' >{< Regnante imperpetuo domino nostro Jhesu Christo. Omnis felicitas fallentis vite et pereuntis regnorumque custodes et dis- pensatores velocissimis cursibus velud fumus deficient non* ruinosis rebus temporalibus et fugitivis causis speciosa premia et jugiter mansura gaudia eterne beatitudinis mercanda est* quapropter . ego ATHELWULF donante domino occidentalium Saxonum rex anteces- sorum meorum exemplo instructus et delictorum meorum recor- dacione compunctus pro adipiscenda* sempiterne remuneracionis gaudia* [atque] expiacione piaculorum meorum aliquantulam agri partem id est triginta cassatos duobus tantum.im locis viginti quin- que habens ubi nuncupatur DICHESGATE° et quinque ubi ruricoli appellant LOTTISHAM. cum consilio et licencia optimatum meorum. EANULPHO principe7 meo in jus proprium libenti animo largitus sum . ut potestatem penes se habeat quicquid de hac eadem terra agere voluerit seu habendi sive commutandi vel eciam vendendi aut post obitum ejus qualicumque heredi pro ut illi placatum fuerit relinquendi hauncque* libertatem devota mente illi donabo ut regalium tributum° et principali dominacione et vi coacta operacione et pœnalium condicionum furis comprehensione et cuncta mundana honerositate absque expedicione sola et poncium structura et arcium municionibus quod omni populo communis est supradicta terra secura et inmunis liberaque jugiter et firmiter permaneat . Hocque exopto et in nomine sancte trinitatis precipio 1 Eöelmod, H. K. 3 Cum, K. 8 Sunt, K. * -do, K. '° -dio, K. 6 Dices., K. 7 Eanulfo principi, K. * Hanc., K. ° -torum, K. 14 ATHELWULF TO EANULF. [A.D. 842. ut nullus successorum meorum regum vel principum hoc infringere ullatenus audeat et qui illud observare voluerit misericordiam magni et eterni regis consequatur hic et in arce poli. Si autem aliquis diabolica fraude deceptus et seculari cupiditate inlectus istud immutare vel irritum facere conaverit sciat se anathema- tizatum ab omnibus fidelibus hic et in futuro. et in die judicii coram Christo et angelis ejus nisi ante emendaverit racionem redditurum esse. - Termimi vero harum asellarum* ista* sunt. Erest on dicheforde On alum endlang stremes om mereforthes- thorn panem suth on Wirte on am wei endlang Weies om an stapel om henmegraue panem om ramesleighe Suthward on londseher dich endlang diches to bru endlang stremes om alum semido* up on alum om bolamtre panem on pe olde alum on ane dich endlang diches on strete yate endlang diches pare est to dichforde. LOTTHESHAM*. Panem is pis pare fif hide londmere. Erest om nymede5 of wideres wepes forde panen on hagen on whateleighe panem est on hazen on Winwares Wik panem on landcherepQrn panem on amne stapel panem on lippe stapel. panen on longar thorne panem est on `mimede and per limpatZ to twelf mede acres on scheobanwerzthe twentin° bi suthan bru an' twen bi northam. Scripta est autem hec cedula* anno ab incarnacione Christi . DCCCXLII. indictione quarta in loco celebri que° vocatur Andre- deseme coram idoneis testibus quorum nomina subter prenotata cernentibus clare patescunt. Ego Ceolnodus° gracia Dei archiepiscopus ad confirman- dam hujus testimonium carticulam signum sancte GITU1C1S €X8I8,VI , >< Ego Athelwolf rex ad roborandam haunc meam dona- cionem almi trophei signaculum impressi. >< Cum multis aliis. [A.] MS. Bodley, Wood, i, f. 182b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. coLIlI; from [A.] Eoumdaries in vol. vi, p. 227. 1 Horum agellorum, K. a Isti, K. 8 Gemiöo, K. 4 Omitted, K. 5 Uy., K. 6 Twen, tim, K. 7 And, K. 8 Sced., K. ° Qui, K. 10 Ceolnothus, K. ii -dum, K. A.D. 842.] ADELUULF TO CEOLMUND. 15 439. Gramt by Adelwulf, King qf the South, Sazons, to the Préfect Ceolmwnd, qf la md mear Rochester. A.D. 842. CARTA ADELUULFI REGIS AUSTRALIUM SAXONUM DE TERRA JUXTA EIROBI. - In nomine domini nostri Jhesu Christi. regnante in perpetuum eodem I)eo et domino nostro Jhesu Christo . Ego ADELUULF rex Australium populorum . tibi fidelissimo meo prefecto CEOLMUNDO trado terram juris mei. unius aratri. notissimis terminis circumda- tum unum viculum ab oriente civitatis HROBI . ut habeat et pos- sideat et cuicumque voluerit post se eternaliter possidendum relinquat . Et precipio in nomine domini Dei Omnipotentis . ut predicta terra . et vicus libera ab omnibus molestiis regalibus per- maneat in evum . Si quis vero hanc donationem meam augeat . augeat Deus partem ejus in libro vite : qui autem infringere vel minuere temp- taverit . sciat se separatum a communione sancte Dei ecclesie nisi prius digne emendaverit . Scripta est hec cartula anno dominice incarnationis. DCCC. XLII. indiccione. V. Hiis testibus consencientibus et subscribentibus quorum infra nomina tenentur. »3 Adeluulfº rex. »6 Muthsar minister . »< Ceolno8 archiepiscopus . >< Tutta minister . »< Beormod episcopus. »< Ethelmo8. »< Edelstam rex. »< Adelrit?. »K Adeluulf dux . »K Alhard. >< Alhere dux >< Hudda. >< Perehard presbiter. »K Edelred. >< Drythmoä presbiter. »< Lulluc . »K Adelhun presbiter. »< Beasnoth*. »< Beormod presbiter. [A.] Thorpe, Registrum Eqffense, p. 28. (From | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLIV ; from the ** Autogr. in Archivis Eccl. Cath. [A.] Roffem.**) i I have restored the manifest, order of the following mames. ° Aedelric, K. 8 Beagnoö, K. 16 PROFESSION OF BISHOP CEOLRED. [A.D. 839x844. 440. Profession, of Ceolred, Bishop qf Leicester, to Archbishop of \ Ceolmoth. A.D. 839 x 844. In nomine Dei summi et domini nostri Jesu Christi. Ego CEOLRED humilis licet indignus ad Episcopalem sedem electus legoracensis civitatis in primis confiteor tibi, reverentissime pater CEOLNODI Archiepiscope , quod absque omni ambiguitate credo in Deum patrem et filium et spiritum sanctum* natum ac passum pro humani generis redemptione et salute , cujus potestas et imperium erat ante seculum , et regni ejus non erit finis, et illam rectam et orthodoxam* fidem , quam priores patres nostri devote servaverunt , cum omni humilitate et sincera devotione , sicut predecessores ipsa sancta sede Dorovernensis ecclesiæ subjuncti sunt , semper servare me velle humiliter per omnia fateor. Necnon et tibi , pater beatissime Ceolnoö Archiepiscope , tuisque succes- soribus , vere dico professione profiteor stabilem obedientie prebere preceptum votorum meorum , sine ullo scrupulo falsi cogitationis , usque ad terminum vite mee . >{< Ego Ceolredus mea propria manu perenni signaculo sancte crucis Christi firmando roboravi. [A.] Reg. Cant., A. i, f. 256. | [H.] Haddam and Stubbs, vol. iii, p. 626. 441. Prqfession, qf Tumbert, Bishop Qf Lichfield, to Archbishop Ceolnoth. A.D. 841 ×844. PROFESSIO TUNBERTI LICIFELDENSIS EPISCOPI. Im nomine altithroni pii salvatoris mundi. Cum enim omni- potens et misericors Deus pro sua divina pietate gratiaque superna dispensante . ac pro maxima humani generis necessitate pericli- tanti* mundo per carnis materiam visibilis apparens. sanctam primitivam catholicam æcclesiam sacri sui sanguinis effusione sibi in sponsam conjunxerat . quamque per suOs sanctos doctores elec- tosque prædicatores Orthodoxam in eum docuit fidem habere . sanctæ* trinitatis sacramentum servare et prædicare° : postea apud' ecclesiasticos gradus mos inolevit . ut quotienscunque 1 [Filium], added, H. * Catholicam, H. 8 -te B. * -teque, B. ° Sanxerit, added, B. ° Apud, omitted, C. A.D. 843.] ÆTHELUULF TO ÆTHELMOD. 17 alicuj'u's provinciæ præsulem ex hoc* labenti seculo ad Dei judicium pervenire contigerit . alium* pro eo quem superna cle- mentia providere ac prædestimare ad illam episcopalem sedem voluerit : in primis necesse est ut suæ professionis obædientiæque libellum sincera . devotaque mente . puraque conscientia con- firmet et offerat. Propterea ego TUNBERTUs, humilis episcopus licet indignus ad episcopalem sedem LICIFELDENSIS æcclesiæ ordinatus* . cum omni humilitate confiteor . quia cum omnipotentis Dei auxilio cujus consilium . voluntasque* ejus firma. et incommutabilis æternaliter permanet : semper amabiliter ac rationabiliter . quam diu erit; halitus* in me et spiritus in naribus meis . sanctæ æcclesiæ Christi Doroberniæ civitatis et tibi CELNOTHE archiepiscope* tuisque successoribus quem superna majestas cum divina auctori- tate prædestinavit7 in regimen . fideli mente et pura* cordis stabilitate totisque viribus meis semper deservire et obœdire Omnibus diebus vitæ meæ curabo . atque illam sanctam et aposto- licam fidem quam prædecessores' mei digne servaverunt . cum omni humilitate et obœdientia divina simul et humana, sicut et patres mei ipsi sanctæ sedi* Dorobernensis æcclesiæ subjuncti sunt : semper custodire me per omnia confiteor . Et quod illi ubique plebi Dei juste prædicaverunt . et prædicando servaverunt : hoc prædicare et custodire non cesso . favente et volente miseratore'° domino salvatore'* nostro Jesu Christo. [A.] MS. Cottom, Cleopatra E. i, f. 21b. Teactus Rqffensis, ed. Hearne, p. 264. [B.] Eeg. Cant., A. i, f. 286. Haddam and Stubbs, vol. iii, p. 627. [C.] Reg. Cant., A. i, f. 288. 442. Grant by Æthelwulf, King qf the W. Saa:ons amd Kent, to Aethelmod, the thegm, qf land at Cert or Chart, co. Kent. Monday, 28th, May, A.D. 843. Ê In nomine altithroni regis aeterni salvatoris mundi ego AETHELUULF gratia Dei rex occidentalium Saxonum seu etiam Cantuuariorum cum consensu ác licentia meorum sapientum liventi animo dabo j concedo meo fideli ministro AETHELMODE pro ejus humili obedientia aliquantulam partem terrae juris mei hoc est. X. i Hic, B. ° -umque, B. 8 Electus, B. 4 Voluntatis, C. 5 Abitus, B.; habitus, C. ° -tho -copo, B. 7 Predist., B. 8 Puro, B. ° Ipsa sancta sede, B. 10 Miserante, B. ii -tori, B. VOL. II. C; 18 ÆTHELUULF TO ÆTHELMOIy [A.D. 843. aratrorum in regione Cantiae quodque nominatur om CERT cum campis silvis pratis pascuis venationibus omnibusque utilitatibus ad eam intus j foras rite ác recte pertinentibus habendam ác possidendam feliciterque in dies ejus perfruendum j post dies ejus cuicumque ei heredi placuerit derelinquendum liberam per omnia habeat potestatem hoc ipsumque supradictum agellum ujus meae donationis om Cert ab omnium saecularium difficultatum servitus liberabo nisi his tantum tribus causis id est expeditione ác pontis constructione j arcis munitione . . . . . . . . . . . . * ç © © • '8omne . . . . . ford . . . . .* hoc idemque agellum his notissimis terminibus unde cumque circum cingitur ab aquilone in leag. � e • ■ es © • ę ■ vs ę � » e • eo ę © e ę I- ¢ © .1 , `alteraque molina in loca qui dicitur noöfueâing' j suae cilde- bergas j tycanora öonne mogancumb æt stænam steaple , ponne heardeméd j unus singularis silva ad hanc eadem terram pertinens quem nos theodoice Snad nominamus `j altera silva in loca qui vocatur beam eccer quibus termini notissimi sunt' , et hec sunt termini ejus ab oriente gyldeburne ab occidente berhteningleag et haec sunt pastus porcorum qui in nostra saxonica lingua denbera, vocantur ætingden lidingden* meredenn uddamhom cadaca hryge heOratleag hpitan* . . ede hildgaringdenn tilgeseltha hlifgesella . Omnibusque successoribus meis in nomine alme j individuae trinitatis hanc meam donationem libertatemque hujus praedictae terre , fixam incontaminatamque observare præcipio , Si autem sit quod non optamus aliquis regum aut episcoporum vel principum sive praefectum diabolica temeritate instigatus quod hanc nostram donationem infringere vel minuere aut in aliut con- vertere temtaverit quam a nobis constitutum est sciat sé a Deo omnipotenti alienatum et aeterne amathematis vinculis esse nodatum misi digna satisfactione ante ea emendare voluerit , Actum est autem anno dominice incarnationis , DCCC, XLIII , in- dictione , VI , in illa famosa loco quae nominatur MERAN pORB die , v , k'l. Junias. II. feria . His testibus consentientibus j signo sanctae crucis Christi sub- scribentibus quorum hic nomina infra in cartula karaxata com- timentur , • ~ >< Ego Aetheluulf rex hanc meam donationem cum signo sanctae crucis Christi confirmabo j sub' : >< Ego Ae8elstam rex cons' j sub', >{< Ego Aeöeluulf dux cons' j sub', Several words erased here, MS. 2 This word partly erased, MS. - A.D. 843.] ÆTHELUULF TO ÆTHELMO D. 19 < Ego Alahhere dux cons' j sub* , >{< Ego Freöoric abbas cons' j sub , >{< Ego Aeöelmod cons' j sub', >{< Ego Di`o'ra cons' j süb', >{< Ego Aeöelric cons' j sub', >{< Ego Dudue cons' j sub' , << Ego Huda cons' j sub', ` >{< Ego Eanuulf cons' j sub', ~< Ego Lulluc cons' j sub', •{< Ego Ceolnoö gratia Dei archiepiscopus hanc eandem donationem cum signo sanctae crucis Christi con- firmabo j sub', ~{< Ego Uuaerheard presbiter j abbas cons' j sub', >{< Ego Brunheard presbiter cons' j sub', >{< Ego Hyseno8 presbiter cons' j sub', >{< Ego Hunred presbiter cons' j sub', << Ego J2imund presbiter cons' j sub', >{< Ego Beornferö presbiter cons' j sub', >{< Ego 2alahhere diaconus cons' j sub', >{< Ego Noëpulf diaconus cons' j sub', >{< Ego 2ærbald subdiaconus cons' j sub', 0^ a Small pieee of vellum, attached to the right hand lower corner qf the charter, the following signatwres:— »{< AEöeluulf rex. - >{< Ceolnoö archiepiscopus. »{< Æöelstam rex. »{< Brunheard presbiter. »{< Æöeluulf dux. »{< Hysenoö presbiter. »{< Alhhere dux. »{< Humred presbiter . »K Friöeric abbas. >{< pifmund presbiter. >{< Æöelmod cel'. »{< Beornferö presbiter. »{< Dera cel'. >{< Pealhhere archidiaconus . »K Æöelric minister. >{< perbeald subdiaconus. »{< Duduc minister. ¥« Noöpulf archidiaconus. >{< EIuda, minister. »{< Eanuulf minister . »{< Lulluc minister . Endorsed im, aith centwry hands:— >< *öis is sio boc to Cert . . ”, ** To cert''. * Ethelwlf Rex dedit chert Ethelmode ministro suo”. “ Latine”. Original cbarter in British Museum ; Stowe, No. xvi. G 2 20 CEOLRED TO BERHTUULF. [A.D. 843 OR 844. 443. Grants by (1) Ceolred, Bishop of Leicester, to Berhtuulf, King Qf the Mercians, qf lamd at Peginga, burn, or Pangbourn, om the I?. Thames, eo. Berks ; and (2) Berhtuulf, fo the Duke AEthelwulf, qf the same land. A.D. 843 or 844. CARTA REGIS BERTHULFI. < Regnante in perpetuum domino nostro Jhesu Christo . CEOLRED antistes cum consciencia et licentia venerabilium familiarum mearum dabo BERHTWLFI regi Merciorum illud terri- torium at PEGINGA BURNAN . XIIII . manentium juxta amnem que dicitur Temes pro libertate horum monasteriorum . ut habeat eandem terram perfruat et possideat in diem illius et post se cuicunque voluerit relinquat in perpetuam hereditatem . Ego BERHTWLFI? rex Merciorum domabo ÆDELWLFE duci liber- tatem j territorium j PÆGEINGA BURNAN in perpetuum* here- ditatem . Hoc est verbi gratia ut sint liberati a pastu* prin- cipum j a difficultate illa quot° mos Saxonice dicimus festigmen* nec homines illuc mittant qui osceptros” vel falcones portant aut canes aut cabellos* ducunt, sed sint liberati perpetualiter in evum . Si quis autem hoc servaret? vel augere voluerit benedictionem a domino Deo celi percipiat hic j im futuro Si quis autem quod non optamus in aliqua parte frangere vel minuere'° voluerit : sciat se rationem redditurum ante tribunal nostri judicis nisi ante ea Deo j hominibus emendaverit. Hoc autem factum est anno dominice incarnationis . DCCC° . XL°. IIII°. Indictione vero VI° . regni autem regis Bertulfi . IIII°. amno. His testibus contestantibus j scribentibus j cum signo sanctæ crucis corroboraverunt quorum nomina infra motantur . 7'e8te8. >{< Ego Bertulf rex concessi j subscripsi. >{< Ego Sæpry8 regina consensi j subscripsi . Ego Ceolred episcopus consensi -i subscripsi. &5 plscOp p >{< Ego “Humbrht'* episcopus consensi j subscripsi. >{< Ego Heabrht'* episcopus consensi j subscripsi . Ego Eanmund abbas . consensi -i subscripsi . 85 p. Ego Mucel dux consensi -i subscripsi. P< Eg j p Ego Humbrht'* dux consensi -1 subscripsi. 5 1 -uulfo, K. 2 -uulf, K. * •am, K. S. T. 4 Partu, A. 5 Quod, K. S. T. ° -ingmen, K. 7 Accipitros, K 8 Caballos, K. S. T.; ? Catellos. ° Servare, K., 10 Immin., S. ii Perhaps for Tumberht. ia -briht, K. A.D. 844.] ÆTHELWLF TO MALMESBURY ABBEY. 21 >{< Ego Aelfstam dux. consensi j subscripsi. >{< Ego Cynebrht' dux consensi j subscripsi. >< Ego Æöel dux consensi j subscripsi. >{< Ego Beornoö . subscripsi. >{< Ego Ælfreö subscripsi. >{< Ego Wlfre8° subscripsi. [A.] MS. Cottoh, Claudius B. vi, f. 11. [T.] Thorpe, Dipl., p. 98. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLvrr. Gf. No. 152. [S.] Stevensom, Chron. Abingd., vol. i, p. 31. 444. Grant by Æthelwlf, King qf the W. Saaeoms, etc., to Malmes- bury Abbey, qfland at Minety, eo. Wilts. A.D. 880 for 844. DE MINTI QUAM ATHELWLFUs* REX MELDUNENSI ECCLESIE LARGITUS EST . >< Regnante ac gubernante nos imperpetuum* domino Deo salvatore nostro Jhesu Christo . Qui cuncta sæcula salvabit* j humanum genus suo sanguine `in se credencium cunctum? redemit, atquè ab eterna? interitu diabolice dominacionis* per fidem rectam j baptismatis sacramentum liberavit. Quapropter' ego ATHELWLFUS” mei non meritiu sed Dei gratia largiente rex occidentalium Saxonum necnon eodem Deo donante Cantuariorum'*. j omni australi** Anglorum populi'* Dei arridente gratia prælatus regimine'° : aliquantulam terram Id est. V. man- siunculas in loco qui dicitur*° MINTIH*7IDeo Omnipotenti ad monas- terium Maldubiense in perpetuam'° possessionem humillime'? largitus sum . hoc tenore . ut imperpetuum* dampnetur . qui hanc terram ab ipsa ecclesia auferre conetur°. Et hoc actum est anno `. DCCC . LXXX. dominice incarnacionis* . Hec sunt nomina testium hujus doni. Ego Athelwlfus* rex signo crucis hoc donum meum com- firmavi domino Deo meo. i -briht, K. * Wilfreth, S.; Wlfred, T. s Æthelwlfus, B.; omitted, C. * Inp., C. 5 -vit, B. C. 6 In . . . cunctum, omitted, C. 7 -mo, B. C. K. 8 Damnat., C. ° Qua- propter, omitted, C. 10 Ethelwlf, C. ** Meis n. meritis, C. 13 Cantwa., C. 18 -alium, K. 14 Genti, C. ** Reg. præ., C. 16 Dictur, B. 17 Mintig, B.; Minti, C. 18 Imp., B. i° Hum., omitted, C. 20 Conabitur, C. * Inc. domini DCCCm3 quinqua- gesimo quinto, C. This C. text stops here, and the author continues thus:—“ Sub- scripserunt Celnodus archiepiscopus Cantuariensis, Alhstan episcopus Scireburnen- sis, Edelstam filius ejusdem regis rex Cantuariorum.” 22 Æth., B. 22 OSWLF'S ESTATE. [A.D. 844. Ego Ceolnadus archiepiscopus consensi j subscripsi. Ego Athelstan* rex Cantuariorum . consensi j subscripsi. Ego Eapun* episcopus consensi*. Ego Walla8*'dux consensi. j subscripsi°. Ego Eanwlf dux consensi*. Ego Wlwahrd' dux consensi8. Ego Athelwlf* dux . consensi. j subscripsi*. Ego Hereberht dux . consensi8. Ego Ealstam dux. consensi. j subscripsi*. [A.] MS. Lamsdowne, 417, f. 8b. [C.] Hamiltom, Will. Malm. G. Pontíf., p. 391. [B.] Brewer, Reg. Malm., vol. i, p. 300. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. coLv ; from [A.] 445. (1) Synod at Aclea, A.D. 810 ; amd (2) Final adjudication by Archbishop Ceolnoth respectìng the inheritanee of Oswlf's estate. A.D. 844. (1.) In nomine Dei summi regis æterni. Plerumque etenim con- tingere solet ut res possessæ hereditatis acquisitæ in contentionem plerisque et altercationis conflictum deveniunt, nisi cum idoneis testibus et subscriptionibus sapientium et fidelium personarum testimoniis tractata et confirmata fuerint. Quapropter sapientes salubrem consilium prudentium quærunt , et cyrographorum cautionibus et heroicorum virorum testimoniis confirmantur ne imposterum aliquibus altercationibus vel scrupulo falsi suspitionis corrumpuntur, aut nebulo ignorantiæ in aliquo fuscetur. Idcirco etenim OSWLF" Dei gratia Dux atque Princeps Provinciæ Orientalis Cantiæ circa suæ propriæ hæreditatis jura tractare studuit. Et hoc coram beatæ memoriæ Wlfredo Archiepiscopo, coramque abbatis Wernotho atque Feolgeldo ceterisque fidelissimis et religiosissimis Ceolstano,viz. Aethelhuno atque Heremodo pres- byteris Ecclesiæ Christi, nec non sæpe coram sociis suis et amicis fidissimis, qualiter post discessionem suam circa hereditatem suam imposterum agere voluisse , id est, ut post dies uxoris suæ et filii ejus Eardwlfi , filiæ quoque suæ Ealfthrythæ ad Ecclesiis Dei omnia dare Deo et sanctis ejus sibi in sempiternam hereditatem sub eorum testimonia dare præcepit sicut* in altera kartula mani- feste et lucide comprobatur. Sed tamen post obitum Oswlfi Ducis i Æth., B. * See note 21 on previous page. * Et subscripsi, added, B. 4 Wallad, B.; Wullaf, K. 5 Signavi, K. 6 Wluuahrd, K. 7 See No. 330. 8 A sicut, K. A.D. 844.] osWILF's ESTATE. 23 p. surrexit excitata a quibusdam quæstio et contentio magno' circa hereditatem Oswlfi contra uxorem ejus Beornthrythæ cujus alter- cationis conflictum neque a Domino Archiepiscopo nec ab aliquibus personis inferioribus ullo modo sedare potuit, sed utrique partes ad synodale concilium advocari et invitari jubebantur, et cum ad synodum devenissent et diligenti investigatione veritatis sententia utrarumque partium a sancto Synodo quæ facta est in loco præclaro ÆT AEGLEA querendo examinaretur, inventum est nihil justius nec rectius esse posse constare quam sic perseverare hæreditatem Oswlfi sicut ipse Oswlf prius proprio abitrio per omnia donare coram prædictis testibus decreverat, atque ita hoc etiam ab illo sancto Synodo perpetuae perdurare dejudicatum est . Insuper etiam sancta illa synodus decrevere statuit, ut illa altercatio nunquam amplius per aliquam inquietudinis discordiam post illum diem et deinceps excitando moveretur , et hoc cum signo sancte crucis Christi perenniter perdurare conscripserunt. Et si quis post hæc alicujus personis homo Diabolica instigatus temeritate insurrexerit qui hoc Kanonica et synodalia decreta infringere temptaverit a societate sanctorum omnium , et a cœtu congregationis et communionis ipsorum sciret se esse alienatum synodali judicio statuerunt. (2.) Sed heu pro dolor ille antiquus venenatissimus serpens qui protuplaustu piacula indidit , et humanum genus sibi per hæc. subdidit , ceu cælydra infesta et pestifera in quorundam pectore adhuc turgescit, et ad excitandas seditiones discordiasque commit- tendas post curricula quantorum annorum id est. XXXIIII. iterum ecclesiam Christi et hereditatem sanctorum ejus adgravere ac depravere impia nisu ac prava voluntate conatus est, atque illam prædictum altercationis conflictum renovare et excitare post syno- dalia decreta, ac probabilium patrum sanctiones studuit. Quamobrem congregata multitudine spiritalium seculariu[m]que personum in DOROVERNIA Civitate , anno dominicæ incarnationis . DCCCXLIIII. indictione*. . Aethelwlfo Regi præsente atque Aethel- stano filio ejus Ceolnotho quoque Archimetropolitano Archiepis- copo, necnon Tatnoth presbitero electo ad Episcopalem sedem Dorobrevi , id est , civitatis Hrofi , cum Principibus , Ducibus , Abbatibus et cunctis generalis dignitatis optimatibus inter quas etiam ille venenatissimus anguis cognomento Aethelwulf ad tur- bandum et inquietandum ecclesiam Dei deveniens , sicut sepe progenies et parentes ejus fecerunt, prolatis falsis machinamentis* 1 Sic, A. 3 K.; in dict., A. The numeral after the indiction has beem omitted, A.; it should be .vII. * -manentis, A. 24. OsWLF's ESTATE. [A.D. 844. e latebris cordis suæ dicens hereditatem Oswlfi Ducis cum auro et argento patris sui Aethelheah esse comparatum , et per hoc spoliare ecclesiam Dei et sanctos coenubias ad quas hereditas illa pertinebat cum pravis sequacibus nisus est. Tunc ille Archiepis- copus CEOLNOTH et familia ejus id est ecclesiæ Christi illa per ordinem replicavit qualiter in illo sancto synodo de illo reconcilia- tum et dejudicatum est. At ille nolens adquiescere, neque judicio synodis et probabilium patrum sanctionibus neque adsertione et veredica voce Episcopi vel alicujus personis tunc etenim a sapien- tibus et prüdentibus trutinatum ac dijudicatum est familiam ecclesiæ Christi , et familiam æt . Folcanstane , familiam quoque at Dobrum, necnon et familiam æt Liminge ad quos hereditas illa pertinebat justo juramenta hereditatem illam sibi ipsis contra hereditatem Aethelheahes castigare, nam et ita fecerunt. Jura- verunt. XXX. homines de familiis prædictis, XII. presbeteri, ceteri communi gradus et sic etiam illa altercatio utrarumqué partium perenniter sedari decretum est, et illa altercatio numquam amplius per aliquam inquietudinis discordiam post diem illum excitando moveatur, et firmiter decreverunt ut sub anathematis vinculo esset nodatus qui hanc reconciliationem in aliquo irritum faceret, sicut et ille excommunicatus constat a consortio sanctorum omnium et a communione synodalis concilii et familiis nostris ecclesiæque Dei alienus existat, qui hoc Kanonica Statuta et synodalia præcepta infringere studuit, nisi digne Deo et hominibus præsumptionis suæ conamen emendare voluerit , et hoc signo sanctæ crucis Christi roborando omnes pariter conscripserunt. >< Ego Aethelwlf Deo dispensante Rex Occidentalium Anglorum hanc prædictam reconciliationem familiæ Christi et hereditatis Ethelheahes*, et omnem alter- cationis conflictum qui inter se concitatum habuerunt sedatum esse demonstrans , et hoc cum sapientibus meis signo sanctæ crucis Christi perenni titulo roborabo et subscribo quorum subter in Scedula liquescunt vocabula. * * >{< Ego Aethelwlf Dux consensi et subscripsi. >{< Ego Cynewlf consensi et subscripsi. >{< Ego Lulling consensi et subscripsi. >{< Ego Aethelheah consensi et subscripsi. >< Ego Aethelheah consensi et subscripsi. >< Ego Gisshard* consensi et subscripsi. 1 Æth., K. * Gish., K. A.D. 844.] OSWLF'S ESTATE. 25 << Ego Coelnoth gratia Dei Metropolitanus Archiepisco- pus cum presbyteris et familia sua hoc id est signo sanctæ crucis Christo roborando subscripsi. >{< Ego Alchhere Dux consensi et subscripsi. ~{< Ego Aethelwlf Dux consensi et subscripsi. >{< Ego Freothoric Abbas consensi et subscripsi. >{< Ego Aethelmond* consensi et subscripsi. >{< Ego Aethelred consensi et subscripsi. >{< Ego Freothoric cönsensi et subscripsi. >{< Ego Denemod consensi et subscripsi. < Ego Beornfreth consensi et subscripsi. >{< Ego Osfere consensi. Hæc sunt etiam nomina familiæ Christi et illius familiæ æt Polcanstane nec non æt Dobrum atque æt Liminge qui hanc jura- tionem juraverunt, quorum nomina subter adnotantur. >{< Ego Abba presbyter consensi et subscripsi . >{< Ego Brunheard presbyter consensi et subscripsi. >{< Ego Hunred presbyter consensi et subscripsi . >{< Ego Hysenod* presbyter consensi et subscripsi. >{< Ego Wigmund presbyter consensi et subscripsi . >{< Ego Eof presbyter consensi et subscripsi. >{< Ego Degmund presbyter consensi et subscripsi. >{< Ego Wealdhere presbyter consensi et subscripsi. >{< Ego Aethelred presbyter consensi et subscripsi. >{< Ego Cichus consensi et subscripsi. >{< Ego Sigemund consensi et subscripsi. >{< Ego Bornfred consensi et subscripsi. >< Ego Wynma consensi et subscripsi. >{< Ego Sygeamodº consensi et subscripsi. »< Ego Wihtred consensi et subscripsi. »{< Ego Willmund consensi et subscripsi. »{< Ego Beornmod consensi et subscripsi. »{< Ego Cynwlf. >{< Ego Willhere. »< Ego Alchhere . >{< Ego Berhtnoth . >{< Ego Duddel. >{< Ego ............... SK Ego Ethelhere*. »{< Ego Ceolbald consensi. >{< Ego Nothhere*. [A.] Sommer, Antiq. qf Canterbury, ed. Battely, | Thorpe, Dipl., p. 96. App., p. 77. Haddam amd Stubbs, vol. iii, pp. 567 and 628. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLvr ; from [A.] 1 -mund, K. 2 -mo8, K. 8 Æth., K. 4 Northhere, K. 26 ATHELWLF TO MALMESBURY ABBEY. [A.D. 844. 446. Memorandum, qf the Confirmation, qf the Grant by Oswulf to Christ Church, Canterbury, of land at EstreStanhamstede. A.D. 844. [>{< A]nno dominice Incarnationis DCCCXLIIII. præsente Athel- uulfo* rege : j Athelstane* filio ejus . Ceolnotho quoque archiepiscopo j Tatnotho presbitero tunc quidem electo ad episco- patum Dorobrevi. id est civitas Rofi : confirmata* est . donum OsUULFI ducis quod dedit ecclesie Christi in DOROBERNIA. hoc est. ESTRE STANHAMSTEDE* quam terram præfatus rex Atheluulfus* proclamavit liberam ab omni seculari servicio. exceptis. pontis* expedicione . et arcis construccione. [A.] MS. Lambeth 1212, p. 820. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MxLvII; from Twysdem, Hist. Ang., col. 2218. [A.] 447. WITENAGEMOT AT WINCHESTER. Grant by Athelwlf, King of VVesseae, to Malmesbury Abbey qf freedom, qf every tenth “ mansio” from, taæation. 5th, November, A.D. 844. QUOMODO ATHELWLFUS° REX DECIMAVIT TERRAM SUAM DEO j SANCTE ECCLESIE SUE j QUOTA PARTE HUJUS DECIME MELDUNENSAM° ECCLESIAM DITAVERIT. Eegnante domino nostro imperpetuum. Dum in nostris tem- poribus bellorum incendia'. j direpcione* opium nostrarum necnon j vastancium crudelissima deprædacione° hostium barbarorum!° paganorumque'* gencium multiplici tribulacione affligencium usque ad internicionem tempora cernimus incumbere periculosa . Quamobrem ego ETHELWLFUS rex occidentalium Saxonum cum consilio episcoporum ac principum meorum consilium salubre atque uniforme remedium affirmavi . ut aliquam porcionem terrarum hereditarium* antea possidentibus gradibus omnibus sive famulis j famulabus Dei Deo servientibus. sive laicis : semper decimam mansionem : ubi minimum sit . tamen'* decimam partem** in liber- tatem perpetuam perdonare dijudicavi ut sit tutus'° atque munitus!” i Æöel., K. * -tum, K. 8 See No. 419. * Exp. pon., K. 5 Æthel., B. ° -nsem, B. : 7 -diis, K. ° -mes opum, B. 9 Cru- dellisimas -nes, B. 10 B.; barbectorum, A. ** -narumque, B. K. ia -am, B. K. 18 Tum, K. ** [omnium bonorum], added, B. K. 15 -ta, K. A.D. 844.] ATHELWLF TO MALMESBURY ABBEY. 27 ab omnibus secularibus servitutis*. fiscis regalibus tributis majori- busj minoribus . sive taxationibus quod* nos dicimus Uwitereden*. Sitque liber* omnium rerum pro remissione animarum j peccatorum nostrorum Deo soli ad serviendum sine expeditione j pontis in- structione. j arcis municione. ut eo diligencius pro nobis ad Deum preces sine cessacione fundant. quo eorum servitutem secularem in aliqua parte levigamus . Placuit autem tunc postea episcopis Alhstano* Shcireburnensis° ecclesie . j Helmstano Wyntanceastrensis ecclesie cum suis abba- tibus j servis Dei consilium inire . ut omnes fratres et sorores nostri ad unamquamque ecclesiam omni ebdomada Mercoris die id est Wodnesdag'. omnis congregacio cantent* quinquaginta psalmos. j unusquisque presbiter duas missas. unam pro rege Athelwlfo°. j aliam pro ducibus ejus huic dono consencientibus pro mercede et refrigerio delictorum suorum . Pro rege vivente : “ Deus qui justi- ficas”. Pro ducibus viventibus: “ Pretende domine”. Postquam autem defuncti fuerint: pro rege defuncto singulariter . pro prin- cipibus defunctis: communiter . Et hoc sit tam firmiter consti- tutum omnibus diebus christianitatis quasi*° libertas constituta est quamdiu fides crescit in gente Anglorum . Et hoc sub testimonio satrapum mostrorum plurimorum ad comfirmacionem quorum nomi- na subter annexa notantur . Scripta est autem hæc donacio'' cartula anno dominicæ incarna- cionis. DCCC. XLIIII. indictione . VII. die quoque Nomas* Novem- bris . In civitate Wentana in ecclesia sancti Petri ante altare capitale. Et hoc fecerunt pro honore sancti Michaelis archangeli j sancte Marie regine gloriose Dei genitricis . simulque j beati Petri apostolorum principis . necnon j Sancti patris nostri Gre- gorii pape. atque omnium sanctorum . Et tunc pro ampliori firmi- tate Rex Aethelwlfus posuit cartulam supra altare sancti Petri j . episcopi pro fide Dei acceperunt . j postea per omnes ecclesias transmiserunt in suis parrochiis'° secundum quod prædictum est . Terra autem ista quam in libertatem ponanus ad MELDUNESBURG* ecclesiam pertinet. ptis at ellendune prity* hyde. And et* Elmham- stede fyftenelr hyde. ji8 Wttune tiem hyde. j** Cherltume*°Tuentiz hyde. jis Minty* uif* hyde. at Rodburne tiem hyde . i -tibus, B. K. 2 Quæ, K. 8 Uint., B.; Witeredem, H.; Uuint., K. 4 Libera, K. 5 Ælh., K. 6 Scir., K. 7 Wodan., B.; -dæg, T. 8 -taret, B.; -tet, K. 9 Æöel., K. 1° Quia, B.; [quasi . . est], T. ii -onis, B. H. T. 13 Nonarum, K. 18 Paro., B. T. 14 Meldumes- burg, B.; -burgensem, K. i5 prittig, B. 16 At, B. 17 Fif., B. i8 And, B. 19 Choerletume, B. 20 -tw., B. 21 Mintyg, B. 22 Vyf, B. 28 ATHELWLF TO MALMESBURY ABBEY. [A.D. 844. Et qui hoc augere' voluerit : augeat Deus bona illius in regione vivencium . Si quis autem diabolica fraude deceptus in magnis aut in modicis hoc infringere vel minuere temptaverit : sit amathema- tizatus ab omnibus fidelibus hic j in futuro seculo nisi antea per satisfaccionem emendaverit . Ego Athelwlf rex. consensi j subscripsi . Ego* Elmstan episcopus. subscripsi. Alstan* episcopus. subscripsi. Aethelwlf dux . subscripsi. Osrich* dux subscripsi. Eanwlf dux . subscripsi. Aetherich dux . subscripsi. Canwlf dux. subscripsi. Cearl dux . subscripsi. Aethelmund abbas. subscripsi. Wlflaf abbas. subscripsi. Eeorhtelm abbas . subscripsi. Aegheard minister. JKyneheah . Milred minister . IDudda?. Osmund5 . Aethelred . Aella. -. Wichtgar*. Wlfhere . Eadred . Alastan°. Aethelbald. Ceolmund7. Lulling10. JKymeheheah*. Cealmund!!. [A.] MS. Lansdowne 417, f. 6. [K.] Kemble, Cod. Dipl.,No MxLvII*; from[A. [B.] Brewer, Eeg. Malm., vol. i, p. 293. [T.] Thorpe, Dipl., p. 94; from [A.] and [D.] [C.] MS. Bodl., Wood donat. 5 (xiiith cent.). [H.] Haddam and Stubbs, vol. iii, p. 680 [D.] Reg. Scirebwrm., f. 15b. from [K.] and [C.] See further om, under A.D. 854. 1 Auger, T. * Ego before each name to the end, K. 8 ÆI., K. 4 -rio, K. ' * Minister, added from this point to the end, K. 6 Alhs., B.; AElfst., K. 7 Wichtgar, added, B. 8 This lime omitted, B., but Kyneheah added after Aella. 9 B. K.; Audda, A. 10 B. K.; Dulling, A. 11 The last four mames written and arranged thus:—Cealmund . Eadred. Aethel- bald. Lulling, B. A.D. 845.] UÜERHEARD AND WERENBERHT. 2% 448. Evchange between, Uuerheard, Priest and Abbot, and Werenberht, the thegm, of land at Hroces sea â, or Roœeth, mear Harrow-on- the-Hill, formerly belonging to the Vill qf Greenford, co. Mid- dlesea. Sunday, 8th, November, A.D. 845. >{< Regnante In perpetuum domino Deo nostro sabaoth haec vicis- situdo agellorum hoc est duorum manentium á UUERHEARDO presbi- tero j abbáte et â PERENBERHTo ministro regis ac praefecto pro com- muni commoditati utrorumque nostrorum peracta est hoc est autem quod ego Uuerenberht praefectus libenti animo terram unius cassa- toris meae propriae possessionis Vuerheardo abbati pro vicissitudine alterius consimilis terræ quæ et jacit In medio agri illius qui ab Incolis nominatur ET HROCES SEABUM cum campis j silvis ac pratis omnibusque utilitatibus ad eadem rite ac recte pertinentibus quod idem agellum ante pertinebat ad illam famosam villam quae nomi- natur ET GRENAN FORDA ; In sempiternam hereditatem illi habendum j possidendum feliciterque perfruendum concedendo donabo cum eadem libertate qua j ante . . . . . [A]ctum est autem anno dominicæ Incarnationis . DCCCXLV*, I[ndictione, VIII, die do]minico, VI, Id' Novemb' Lundonia civitate, his testibus [pres]entibus . j signo sanctæ crucis Christi confir- mantibus quorum hic nomina [infra hac i]n cartula adscripta con- timentur , >{< Ego Ceolnoth gratia Dei archiepiscopus hanc vicissitu- dinem hujus agelli cum signo sanctae crucis Christi êonfirmabo j subscribo , »< Ego Tunberht episcopus consentio j subscribo. »{< Ego Ceolred episcopus consentio j subscribo. »< Ego Berehtred episcopus consentio j subscribo. >{< Ego Alchhun episcopus consentio j subscribo . >< Ego Hunberht episcopus consentio j subscribo. >{< Ego 2illred episcopus consentio j subscribo. >{< Ego Ceolberht episcopus consentio j subscribo . >{< Ego Guδheard episcopus consentio j subscribo. >{< Ego Tatno8 episcopus consentio j subscribo. >{< Ego Uuerheard abbas consentio j subscribo. >< Ego Uuerenberht consentio j subscribo. EndorSed in, a œîith century hand :—“To gremanforda''; and in a second hand, “ latine set inutile”. Original charter in British Museum, Stowe, Omitted by Kemble. No. xvii. 30 AEDELUULF TO BAIDONOTH. [A.D. 845. 449. Gramt by Ae8elwulf, King qf Wesseae and Kent, to- Badono8, his apparitor or Sommer, qf lamd to the east Qf Ca^terbury, etc. Monday, 16th* November, A.D. 845. £ Regnante in perpetuum domino Deo nostro omnipotenti ego AEDELUULF gratia Dei rex occidentalium Saxonum nec non j Can- tuariorum cum consensu ac licentia meorum optimatum dabo aliquantulam partem terræ meae propriae juris BADONOBE apparitori meo id est villam unam ab orientale parte muris DOROVERNIÆ civitatis. X. VIIII,que jugera hoc est . VI. jugera ubi mominatur et Uuihtbaldes hlape j in australe parte puplice strate altera . VI. j in australe occidentaleque puplice strate ubi appellatur uueopera get in confinioque Deoring londes. VII. jugero seu etiam tria prata tradendo illi concedo una ab orienti fluminis qui dicitur Stur quæ appellatur Aling med , altera quæ nominatur longam med j jacit be noröan hege . tertia in media urbanorum pratorum . insuper etiam animalibus illius cum armentis regis pascuam donabo . hanc vero prædictam donationem hujus terræ pro amore Dei petitioneque Alchhere ducis et ac conpetenti pecunio quam ab eo accepi hoc est; . XV. mancusas auri in sempiternam hereditatem habendam j possi- dendam feliciterque in dies ejus perfruendum donabo j post dies ejus cuicumque ei heredi placuerit derelinquendum liberam per Omnia habeat potestatem , hanc eandemque agellum hujus meae munificentia ab omni piscalia* sæcularium difficultatum intus j foris notis j ignotis perenniter liberabo . hoc idemque omnibus successoribus meis regibus ducibus exactoribusque im nomine regis æterni observandum præcipio si autem quod absit alicujus potestatis homo diabolica temeritate instigatus surrexerit qui hanc nostram munificentiam confringere vel minuere aut in aliut convertere quam* a nobis constitutum est temptaverit , sciat sé ante tribunal æterni judicis rationem esse redditurum nisi ante digna satisfactione Deo j hominibus emendare voluerit manente hanc cartula nihilhominus in sua firmitate roborata , Actum est autem anno dominicæ incarnationis , DCCCXL. v*. indictione. VIII9. die. II, feria. XVI°. kl' Decemb' in illa famosa villa qui dicitur on Vueæ*, his testibus consentiehtibus j signo sanctæ crucis Christi confirmantibus quorum hic nomina in scedula caraxata 1 Tuesday, K. 2 19th, K. * Sic, MS. for fiscalia. * q, MS. ; see p. 18 for a similar passage. * . xiii., K. 6 Uuæg, K. A.D. 845.] EERHTUUULF TO HEABERET. 31 continentur verte* folium j invenies nomina qui hoc ipsum propriis manibus conscripserunt , ~{< Ego Aeöeluulf gratia Dei rex atque donator hanc meam •* donationem cum signo sanctae crucis Christi con- firmabo j subscribo. >{< Ego Aeöelstam rex consen' j sub'. >{< Ego Tatno8 episcopus consen' j sub'. >{< Ego Alchhere dux consem' j sub'. >{< Ego Degberht abbas consen'. j sub'. >{< Ego 2ynhere presbiter abbas consen' j sub'. >{< Ego Ae8elmod consen' j sub'. >{< Ego Eadpulf consen' j sub'. >< Ego Osberht consen' j sub'. >{< Ego Eöelred consen' j sub'. >{< Ego Duduc consen' j sub'. >{< Ego Goda consen' j sub'. •< Ego J2ul[l]af consen' j sub'. >{< Ego Sig[eb]erht consen' j sub'. >{< Ego Eöelrie consen' j sub'. EndorSed ίη, a contemporary hand :—“ badenoöing land"; and in, a, hand qf the aeiith centwry, “ Eöeluulfus Rex dedit Badnotöo ministro suo . terram j prata prope Cantuariam . latime”. [A.] Original charter in British Museum, Cot- | Brit. Mus., Faeg., pt. Ir, pl. 29. tom, Augustus II, 60. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. coLrx ; from [A.] 450. Grant by Berhtuuulf, King of the Mercians, to Heaberht, Bishop Qf Worcester, qf privileges for the monastery at Stratford-on- Avon, co. Warwick. 25th December, A.D. 845. SRÆTFORD. \ >< In nomine domini . Certe fugitiva et caduca itaque est status istius mundi. et omnia quae videntur hic velocius ad finem trahunt . et quae non videntur fixa ac mansura in aeternum per- maneant . Ideo cum istis temporalibus ac transitoriis hujus saeculi divitiis aeterna praemia ac semper gaudia manentia . studeamus in caelestibus comparare ; Vocante nos ad sé domino nostro Jhesu Christo qui ait; “Venite* ad me omnes qui laboratis et honorati estis et ego reficiam vos”. 1 See No. 293 for a similar directiom to the reader. * Matt. xi, 28. 32 BERHTUÜULF TO HEABERHT. [A.D. 845. Qua de re ego BERHTUUULF . gratia divina largiente rex Mer- ciorum. De remedio animæ meae praecogitans. diemque tremendum distimcti examinis ante oculis cordis mei . conponens cogitavique quod aliquit de istius mundani regni perceptione pro memetipsum in perpetuam elemosinam ac libertatem ecclesiasticam Deo vivo in aeternum erogarem ; Ideo cum consensu et licentia episcoporum et principum meorum . et omnium seniorum gentis nostrae . Donabo HEABER'HTO meo venerabili episcopo hujus libertatis privilegium et ejus familiæ in Uuegerna cæster. illius monasterii. bi Eafene quod appellatur. UFERA STRET FORD . Cujus quantitas est. XX. manentium eo quod placabile pecunio acceptus fui . id est . X. libr' argenti ea condi`c'tione ut libera permaneat in sempiternum. soluta et liberata sit ab omni jugo humanæ servitutis ab omnibus saecularibus tri- butis et vectigalibus . Cum cunctis utilitatibus ad illam ecclesiam recte pertinen`ti'bus ; campis vel silviunculis . pascuis vel pratis . fluminibus vel piscat`i'o^ni'bus' ab opere regali et pastu regis et principis vel juniorum eorum ab hospitorum refectione vel vena- torum etiam equorum regis. falconuum et ancipitruum et puerorum qui ducunt canes. Quid plura ab omni tribulatione. noti et ignoti magni et modici. libera consistit in aevum ; Quamdiu fides Chris- tianae relegionis* apud Anglos in Brittannia insula permaneat ; Si quis vero. regum aut principuum vel praefectorum aut alicujus gradus homo hanc nostram conscriptam libertatem per diabolicam gastrimoniam deceptus frangere vel ininuere temptaverit sciat se separatum a consortio sanctorum omnium in die magni judicii: et in aeterna dampnatione dampnandum cum diabulo et angelis ejus. Nisi ante hic theo ponto cratore . et hominibus cum bona satis- factione emendaverit. Hii testes adfuerunt quorum nomina hic infra flavescunt . Gesta est autem haec donatio anno dominicæ Incarnationis. DCCC°. XLV°. Indictione. VIIIa. im loco regali qui dicitur . TOMEUUORBIG . in nativitate . domini. >{< Ego Berhtpulf rex Merciorum hanc meam largifluam libertatem . cum vexillo sanctae Crucis Christi . roboravi ut fixa permaneat in aeternum . ' >{< Ego Sæöryö regina consensi et subscripsi. »ß Ego Hunberht* episcopus consensi et subscripsi. >{< Ego Heaberht episcopus consensi et subscripsi. >{< Ego Ciorred episcopus consensi et subscripsi . »{< Ego Berhtred episcopus consensi et subscripsi. 1 Piscatoribus,'originally, A. * Relig., K. 3 “ Tunberht of Litchfield ?” [K.] A. ID 8 4 7. ] ÆTHELUULF TO HIMSELF. 33 Ego Cuppulf episcopus consensi et subscripsi. Ego 2ihtred'. episcopus consensi et subscripsi. Ego Eanmu[n]d. abbas consensi et subscripsi. Ego Æpelpulf presbiter consensi et subscripsi. Ego Berhtric filius regis. consensi. Ego Mucel dux consensi et subscripsi. Ego Humberht dux consensi. Ego Ælfstam dux consensi. >{< Ego Ælfred. Ego Cyneberht dux consensi. >{< Ego J2icga . Ego Æpelpulf dux consensi. >< Ego Æpelheah . Ego Mucel dux consensi. >< Ego Eadgar . Ego Sigered dux consensi. >{< Ego Wiglaf. >{< Ego Dudda dux consensi. >< Ego Eadpulf. >{< Ego Aldberht dux consensi. >< Ego Pulfred. [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 1047;. R. B. Wheler, Hist. qj Stratford-upon-Avon, Heming, Chartwl., vol. i, p. 221. p. 4. Dugdale, Antiq. qf Warw., p 680. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLVIII ; from [A.] | 451. Æthelwulf, King qf the W. Saacoms, grants to hómself lamd * omn Homme”, or * Hamme”, co. Dorset (?). 26th December, P) A.D. 847. ΣΒ Regnante domino nostro Jhesu Christo in perpetuum, Siqui- dem sacris insertum voluminibus...... * [qu]orum preclaris satisque salutaribus cotidie instruimur oraculis. hoc solum superesse homini in omni labore suo quod laborat sub sole* et in cunctis quæ possidet diebus vanitatis suæ* Si quid in elemoxsinarum largitate piis im- tentus operibus expenderet proximorumque communicanda neces- sitatibus pro possibilitate virium “faciat sibi" secundum salvatoris preceptum “amicos° de mamona iniquitatis qui eum recipiant in æterna tabernacula”. qua de re ego ÆTHELUULF Deo auxiliante occidentalium Saxonum rex cum consensu ac licentia episcoporum1 et principium meorum aliquantulam ruris partem viginti manen- tium . mihi in hereditatem propriam describere jusi. id est me ad habendum et ad perfruendum cum pratis et pascuis cum campis et silvis cum aquis currentium et incurrentium . et iterum quali- cumque prout me placabilis sit æternaliter relinquendum s. Terra autem predicta liber et securus omnium rerum permaneat . id est i Wilred of Dummoc ? or Uuihtred abbas ? K. * Some words defaced here, A. 8 Eccl. i, 3, * Cf. Eccl. vi, 12, etc. Luc. xvi, 9. VOL. II. D 34 AETHELUULF TO HIMSELF. [A.D. 847. regalium et principalium tributum et vi exactorum operum sive poenalium causarum furisque comprehensione et omni sæculari gravidine sine expeditione et pontis instructione . *. Scripta est autem hujus donationis pagina anno dominici incar- nationis. DCCC°XLVIIa. indictione . Xa. Territoria vero ista sunt- orum vigintOrum cassatorum qui. AEtheluulfe regi OM HOMME senatores ejus concedissent . IN illo loco qui nuncupater Dornuuarama ceaster secunda die natalis domini coram idoneis testibus quorum nomina infra aspicientium oculis caraxata liquescunt Ærest om merce cumb öonne on grenam pytt öomne On öone torr æt mercecumbes æpielme öonne on dene paldes stam öonne on öone dfe öær Esme öone peg fordealf öonon of dune on δæs pælles heafod 8omne δær of dune om broc o8 tid- desford öonne up om broc oö heottes dic to öære flodam from öære flodam of dume δær fyxam dfe to broce gæö j öonne of dune on broe oö sá. öonne from öyrelam stane up on broc oö Smalam cumb fram Smalam cumbes heafde to græpam stane 8onon piöufam öæs pælles heafod on Odencolc 8omon om öone healdam peg piö huitam stanes öonom to öæm beorge öe mon hateö æt δæm holne δοnon an haram stam δοnon on secgpælles heafod δοnon on êa burg easte- pearde öonon on δa lytlam burg pestepearde öonon to stræte öonam , benioöan puda on geryhte ut om hreodpölöonne up on afene oööæt *8e se alda sufnhaga, utscioteö to afene öomne be δæm hagan on anne beorg öonne on sueordleage pælle öonon om pulfpælles heafod 8onon on pealpeg on 8one stam æt δære flodam from öæm stane forö on óome herepaö om 8one dfc 8onon of dune oö pealdenes ford öonon on 8one holam peg δόnon of dune on bróc on hun- * burgefleot j δær to sæ. Si quis autem hujus munificentia conlationem quovis tempore qualibet occasione cujuslibet etiam dignitates vel profèssiones vel gradus pervertere . vel in irritum deducere sacrilega presumptione temptaverit . sit a consortio Christi ecclesiæ et a collegio sanctorum hic et in futuro dispartitus parsque ejus cum avaris et rapacibusque ponatur et communionem habeat cum Judas Scarioth qui tradidit dominum . si quis autem pia intentione potius preditus hæc robo- rare hac defendere curaverit amplificet Deus portionem ejus : in hereditate justorum et cum omnibus . . . . sine fine gaudeat , >{< Ego Ætheluulf rex ad confirmandam hanc donationem venerabiliter trophei signum sanctæ crucis exarrabi. >< Signum manus AEöelbaldi filii regis. >{< Signum manus Osrici principis. >< Signum manus Osmundi ministri . A.1). 848.] EERCHTWULF TO FORTHREI). 35 >< Signum manus Ecgheard ministri . >< Signum manus Lulling ministri. »K Uulflafi abbatis. »< Signum manus Ecguulfi ministri . >< Signum manus Lulluc ministri . >{< Ego Alhstam episcopus cons' et sub'. >< Signum manus Ceorli principis. < Signum manus . . . . . . >< Signum manus Uulfræd ministri . Signum manus Alhstam ministri. >< Signum manus Milræd ministri. EndorSed in, a hand qf the æth centwry:—“ to hamme". . [A.] Original charter in British Museum ; | Brit. Mus., Faes., pt. II, pl. 30. Cotton Charter, viii, 36. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. coLx ; from [A.] 452. Grant by King Berehtwulf to the theg^ Forthred qf land at Wwdotwn, or Wootton, co. Gloucester (?). A.D. 848, or later. • § In nomine domini. Ego BERCHTpULF. cyming. sile FORDREDE minum öegne . nigen higida lond. in 2UDOTUNE* in ece erfe him to hiobbamne j to siollanne . δæm öe hit pille miô eaömodre hernisse him to geeornigam . ofer his daeg . cisseöebeorg feoper treope hyl. j Eanburge mere . tihhanhyl. j ut bigeht . tu higida lond in erfe . ece . j he salde to lond ceape . XXX. mancessam . j nigen hund scil'l'*. piô ôaem londe. him in ece erfe . Ic Berhtpulf. rex. δas mine gesaldnisse trymme j faestna in Cristes rode tacne j in his δaere haligram v^ v^a* j in his potona gepitnisse . aerist. Saeëryö regina . Cyneferö episcopus. Alchhum. episcopus. Berchtred. episcopus . DeOrlaf . episcopus . Ceored . episcopus. 2ichred. abbas. Aldred. abbas. Mucel. dux. Hum- bercht . dux . Burgred. dux . Aefstam . Cyneberht. dux. Sigred. dux . Alberht . dux . Aldred . dux . Mucel . dux. Humstam . dux. Eadpulf. Beorno8 . Pulfred. Mucel. Aldred. 2icga. Eadgar. Baldred. Perenberht . Eadred. Ae8elpulf . pis*. Heaberht. pís*. Ecghum. Ecgheard. Beornhaeö . Aldred. i £ four times om the left-hand margin of the text. * budotume, S. 3 Scillinga, S. * Haligrana, K.; -granna, S. 5 Presbiter, S. D 2 36 IEEORHTWULF TO EVESHAM. [A.D. 848. j pe aec alle bibeodaö*. ôe aet öisse gepitnisse perum om Cristes nomam . j on his δaere haligram gif aenig monn . δas ure gepitnisse incerre . on opihte . δaet he aebbe δaes aelmaehtigan , godes umhlis . . . . j his δaere haligram unlu. . . . . [A.] Chart. Antiq. Cantuar., C. 1280. [K.] Kemble,Cod. Dipl.,No. coxLIII ; from [A.] [F.] Facsimiles qfAnglo-Saar. MSS.,pt. I, pl.viii. | [S.] Mr. W. B. Saunders* text of [F.] 453. Grant by Beorhtwulf, King qf the Mercians, to Evesham Abbey, qf land at Quenton, or Quinton, co. Gloucester. A.D. 840 for 848, or later. BEORHTpULF. Nemroth gigante Babiloniam edificante . j turrim confusionis linguam dispertitam fuisse lata declarat scriptura . ac deinde arma j bella cepisse per odium . Sed transmigrante Babilonie tirannide IRomam caput extulisse. haut* dubium est que per linguas j popu- los leges j judicia instituit . j census reddere vi coegit . Gratia vero superfusa cui honor . cui vectigal deberetur reddere non renuit dicens . “ Reddite* que sunt cesaris cesari . j que sunt Dei Deo". Hoc ergo* audito j prelibato. Ego BEORHTpULF rex Merciorum pro remedio anime mee et spe mercedis eterne decem j septem mansas videlicet in QUENTONE°. X. in Pebewrthe . II. in Mepelesbarwe . V. ecclesie Sancte Marie beatissime Dei genitricis” semperque virginis que sita est in EOUESHAME libenter in per- petuum concedo . Hec vero prenominata terra libera sit ab omnibus difficultatibus vel secularibus rebus nisi tribus istis. pontis j arcis `construccione' j expeditione . Qui autem nostram hanc munificentiam observare voluerit . servetur ei merces eterna . Qui autem noluerit j confringere temp- taverit: confringet Deus omnipotens regnum et potentiam ejus. j hic j in futuro seculo j ponat" partem ejus cum diabolo: in puteo nigri inferni. nisi digne emendaverit illud. Hæc vero singrafa depicta est anno dominice incarnationis . DCCCXL . Indictione vero . III. regni autem ejusdem Beorhtpulfi regis. II°. anno. Hii sunt testes. Ego Beorhtpulf rex in nomine sancte j individue trinitatis hanc donationem concedens donavi. Ego Seöriô° regina concessi. 1 Bileodaö, S. • * Haud, K. ° Matt. xxii, 21, etc. * g°., A. ; igitur, K. * Cwentune, K. 8 Genet., K. 7 Ponet, with e expuncted, and a, overline, A. ° Saethrith, K, A.D. 848.] BERHTWULF TO ÆANMUND. 37 Ego Tumberht episcopus concessi. Ego Alhun episcopus consensi*. Ego Ceolred episcopus consensi*. Ego Beorhtred episcopus consensi*. Ego Eöelhard dux consensi*. Ego Hunberht dux conserisi*. Ego Mucel dux consensi*. Ego Ælfstam dux consensi*. [A.] MS. Harl. 3763, f. 61b. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccxLIV; from [A.] 454. Grant by Berhtwulf, King qf the Mercians, to Abbot .£an- mwnd, qf privileges for the monastery Qf Bredon, co. Worcester. A.D. 844 for 848. >< In nomine* almi agyæ sophiæ . Qui monarchiam mundi tocius ac celsitudinem cœlorum abditamque profunditatem tur- gentis oceani in altis et in imis. Omnia cum suo majestatis imperio. Qui in primordio mundi creavit . et nunc in ævum gubernat et regit summus pater omnipotens Deus . Status hujus mundi in velocitate deficiet . et rotunda sæculorum volubilitas facesset . sic alternando creaturarum qualitas decrescit . sic mutando mortalis vitæ fragilitas fatescit . De qua miserrima humani status vicissi- tudine Æcclesiastes cœlesti afflatus spiritu competentem protulit sententiam . * Generatio* inquid * venit, et generatio vadit”.“ alii* nascuntur et alii moriuntur". Ita universa divitiarum facultas et temporalis gazæ possessio . quam præcessorum anxia sollicitudo . per indefessa laborum emolumenta lucratur proh dolor incertis heredibus . interdum optatis. interdum exosis relinquitur. Quem- admodum psalmista . inprovidam humani generis socordiam con- querens increpitet . “Thesaurizat°. et ignorat cui congregat ea”. Ideo sunt omnes nostras serie et sermocinationis litterarum apici- bus confirmandos ne unquam ullo oblivione tradantur. sed perpetua memoria servantur° : Quicquid reges ac præcedentes patres firmiter constituerunt”. Qua de re ego BERHTpULFUS divino fultus suffragia* rex Mer- ciorum . cum consensu et consilio principum ac magist'ra'tuum Mercianorum gentis. donans donabo venerabili abbati ÆANMUNDO 1 9s., A.; concessi, K. 3 Et, expuncted, MS. * Eccl. i, 4. 4 Cf. Eccl. iii, 2. 5 Psalm. xxxix, 6. 6 -entur, K. 7 -rint, K. 8 Sig. 38 BERHTWULF TO ÆANMUND. [A.D. 848. et ejus familiæ sanctæ congregationis. BREODUNENSIS monasterii istam libertatis gratiam illius monasterii Æt BREODUNE. mihi et omnibus Mærcis tam pro Deo quam pro sæculo in eleemosinam sempiternam. Id est ut sit liberatum et absolutum illud monas- terium . ab illis causis quas cum feorme et eafor vocitemus. Tam á pastu ancipitrorum* meorum omnium . quam etiam venatorum omnium. vel á pastu equorum meorum omnium . sive ministrorum eorum . Quid plura . ab omni illa incommoditate Æfre8 et cwm, feorme. nisi istis causis quas hic nominamus . Præcones si trans mare venirent ad regem venturi vel nuntii de gente Occidentalium Saxonum . vel de gente Norpanhymbrorum . si venirent ad horam tertiam diei vel ad medium diem dabatur* illis prandium . si venirent supra nonam horam tunc dabatur* eis noctis pastum . et iterum de mane pergent in viam suam . Ob hujus ergo rei gratiam : Ipse vero supradictus Eanmumd abbas ac illius supranominata familia Æt, Breodume . ad commer- cium hujus libertatis. cum testimonio obtimatum* gentis Merciorum dederunt Berhtuulfo regi Merciorum . CLXXX. mancupas* in auro puro . et terram. XV. manentium in duabus* locis Æt, Stamlege et AEt Bellanforde : Ut ista libertatis gratia cum Dei testimonia . et omnium sanctorum in cœlo . et eorum hominum in terra qui Dei præcepta custodiunt . et tremendum diem judicii metuunt . et honorem sanctæ Crucis Christi colunt . ac illorum baptismatis domam° firmiter perenniterque firmata' . nullo hominum inter- dicente sed Deo favente ac angelis ejus stabilis permaneat, tamdiu fides Christiana ac baptismum Christi apud Anglorum gentem in Brittannia maneat . Insuper etiam ego Humberht princeps optinebam á domino meo Berhtuulfo regi Merciorum cum consensu optimatum illo abbati Eanmumdo et familiæ illius supradicto* on Breodune hanc libertatis gratiam pro eorum venerali pecunio° quod mihi impendebant in uno vaso prætiosa potatoria°. quod fuit de nobile genere pulchra- liter factum . et ex parte cum auro ornatum . Hoc est, ut sit illud monasterium om Breodune liberatum et absolutum ab omnibus causis magnis vel modicis motis ac ignotis quæ mihi aut principibus TonsetOrum unquam ante ea pertinebant ex illo monasterio. tamdiu voluerit Deus ut baptismi gratia . et recta fides cum regibus ac principibus Christianis in populo fideli firmiter fideliterque per- maneat in ævum. Et ut memoria regis Beorhtuulfi ac Humberhti 1 Acc., K. 3 Dabitur, K. 8 Opt., K. * Sic, A.; -sas, K. 5 Duobus, K. ° -num, K. 7 - atum, K. 8 -tæ, K. ° -bili -nia, K. 10 -§O -rio, Κ. • A.D. 848.] IBERHTWULF TO ÆANMUND. 39 principis et omnium optimatum gentis Merciorum in eorum sacris orationibus diebus ac noctibus memoretur. et nullus homo alicujus personis' rex aut princeps magnis sive modicis in aliquo tempore diabolica potestate fretus per tirannicam phylargiriam vel gastri- margiam hanc nostram statutionem fringere præsumat. sed semper stabilis et indiscussa hæc domatio conservetur imperpetuum . et ut merita ac elemosinas nostras* ante Deum florescant ac nomina mostra coram throno domini scribentur in libro viventium amen . Hæc scedula scripta est anno dominice incarnationis. DCCC.XLIIII. Indictione vero . XI. in venerabili monasterio primum Æt Hrypa- dune et iterum karaxata atque confirmata fuit cum ista testimonia* quorum subter nomina notata sunt . Ego Berhtuulf domino disponenti rex Merciorum hanc nostram divi* et meam donationem mihi et omnibus Mercis in elemosinam sempiternam firmiter donabo . atque cum signo sanctæ crucis consignabo . Ego Sepryp regina consensi et subscripsi. Ego Tumberht episcopus consensi et subscripsi. Ego Ciolred episcopus consensi et subscripsi. Ego Berhtred episcopus consensi et subscripsi. Ego Alchum episcopus consensi et subscripsi . Ego Cupuulf episcopus consensi et subscripsi. Ego Eanmumd abbas consensi et subscripsi. Ego Withred abbas consensi et subscripsi. Signum Muceli principis. Signum Humberhti principis. Signum Æthelhardi principis. *» Signum Aldberti principis. Signum Dudam principis. Signum Sigredi principis. Signum Wiglafi principis. - Signum Muceli principis. Signum Ælfstanis principis. Signum Hunstanis principis. [A.] MS. Soc. Amtiq., lx, f. 37b. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cCLxI ; from [A.] 1 -mæ, K. * -mæ -stræ, K. 8 Istorum -nia, K. * Or dum —, A. 40 ALHHUN TO BERHTWULF. [A.D. 849. 455.1 (1) Grant by Alhhun, Bishop of Worcester, to King Berhtwulf, , qfland at Wastill, etc., eo. Worcester ; (2) Grant qf the same lamds by Kîng Berhfwulf to the thegm, Ecberht. A.D. 849. (1.) >< Status namque saeculi praesentis lubricus et instabilis variis rerum perturbationibus atque procellis fluctivagi adinstar maris conquatitur atque perturbatur. Quia modo prospera et laeta nobis temporum serenitates adrident . Modo vero tristia et adversa rerum fata mortalium mentes huc illucque vertendo jactant . Ideoque pernecessarium est* litterarum serie decreta nostra omnia firmiter commendare. Ne forte temporum curriculis aut labentium rerum eventis posteris ex memoria patrum labentur procedentium* condicta . Qua de re ego ALHHUNUS episcopus cum mea familia in 2 EOGERNA civitate pro nostra defensione donamus BERHTpULFO regi aliquam partem telluris nostri . Hoc est in 2EARSET FELDA'. V. manentium. Et om coftune æt pæm ham stalle . V. cassatorum on preodan hale . V. manentium . j in alio loco im peOrset hylle . et in hoppuda duorum manentium . Similiter in tertio loco . III. manentes . Id est* nominatus pitlafes feld. In quinque dierum hominum spatium. Ut habeant j perfruant cum justitia j post numera dierum illorum sine aliqua dissensione j sine conflictu reddatur ad supra dictam aecclesiam in 2eogerna civitate . IEt illi dabant terram illam ea tamen condicione ut ipse rex firmius amicus* sit episcopo prefato . j familia ejus in omnibus bonis eorum . Quam in terrarum possessione tam in libertate illorum usquam conscripte. Et nec ipse nec heredes ejus umquam aliquam aliquid in illis bonis quae ad 2eogernessem ecclesiam recte pertinent . aut ante datis aut in posteris aliquis amicorum dare vellet. Numquam presumant minuere. sed semper cum amicis augentibus j defendentibus illius aecclesiae bonum augere j defen- . dere et adjuvare . j numquam minuere nec minuentibus plus con- sentirent . j hos terminos pertinent ad Coftune . IPrimum Tomsetna gemære j pencer se\t'na foram rehtes gæt in pærburge rode deinde ad rise hylle bi δæm ear8lande fore peardum. sic in stræt mere . Tunc in hæöleage sceagam δær he δynnest fs of stræt mere. Deinde in hæöleage pællam. sic in midlestam deme. Tunc ufam in blacam mere. deinde in ceolferöes mör . δæt ymbe ceolferöes 1 Cf. No. 234. * For the Tyroniam mark (—.) for est, see p. 519, Note 6, and p. 520, Note 5. Cf. the xth century Lexicon Tyronianum, Brit. Mus., Add. MS. 21,164; and Acad. des Inscrìpp. et Belles Lettres : Mémoires, 2 Ser., tom. iii, Paris, 1854, 8 Præc., K. * Amicos, with o expuncted, and w overline, MS, A.D. 849.] ALHHUN TO BERHTWULF. 41 æcer utam δæt ufan in colle . suuae andlang st\r'eames in piööam peoröing. δοnam in heodemes sceagam fore peardne andlang riöges. spa in öaTpislihtram biriceam be suδan Coenberhtes græfe. δæt ofer mearöes hrycg öueres. j δοnon in piöing mere. δæt ut piö hoppudes pica. óonne Ondlanges δæs heagam δæt ufam be eambam erne suöan. ûæt ufam in haram eapolderne 8onam ufam in crapam broc . spa to pendam %t* óonon üp in ænne piöing. a bi Tpige δæt hit cymeô To 2ermundes erne pestam sua ymbe Crapam hyllutam 8aet hit cyme8 to óam gemyôum δæt üp be δam gemænam lamde im hæö beorh midde peardne . j öomne in scir burnam öonam in readam sloe sua in mære broc öonam pi8 heort solpe 8omne pió rah gelega öonon in anelinde Byrnhelmes gemære . j cyninges j Eadbaldes sua in anne æsc . j 8omne út in Creodan ác . sue in Tyes mere . öæt; öonam út ofer óæt hæö im babbam fælinge. sue to J2ylheardes Trie Ond lang δæs holam peges. öonme út ofer δæt hæ8 piö cybles peoröiges suöepeardes. öæt 8ær foram rehtes in 8a rode öonam eft in hæóleage pyllam. Gesta est autem hujus reconciliationis kartula anno dominicæ Incarnationis. DCCCO . XL0. VIIII°. Indictione . vero . XIIo. in loco qui nominatur aet glenne Coram his Testibus Cum signo sancte crucis Christi fixerunt, quorum hic nomina notantur . >{< Ego Alhhun episcopus huis decreta j concordia nostra consentiendo subscribo. »< Alhmund pr' consem' j sub'. >< Pulfheard pr' consen* j sub'. >< Ceolmund prº consen' j sub'. >{< Ceolberht, prº consen' j sub'. >{< Eadpulf prº consen' j sub'. [>6] Ecgberht pr' consen' j sub'. >< Dægheh prº consen' j sub'. >{< Putta præpositus consen'. >{< Eadberht diaconus cons'. (2) In* nomine Dei summi. Ego BERHTpULF rex Merciorum hanc prenominatam terram cum testimonio optimatum meorum dabo ECBERHTO ministro meo in . V. dierum hominum spatium sicut mihi ante datum fuerat . pro ejus humili oboedientia j placabili pecunio id est*. Lx. punda in puro auro j argento . Liberabo ab omnibus saecularibus servitutibus magnis vel modicis notis j ignotis regis et principis vel juniorum eorum* nisi in confinio rationem reddant . oo°. alium . i Æc, K. 2 This also forms No. CCL of Kemble, ('od. Dipl., with date 841. 8 See Note 2, p. 40. 4 Meorum, with first m expuncted, MS. ° This appears to be a Tyronian mark, perhaps for circa or contra ; Gf. p. 55, line 4 from bottom, 42 IPOPE LEO IV TO THE BISHOPS, [A. D. 85o. Et qui hanc meam donationem et libertatem conservare voluerit, Custodiat alma trimitas hic . j in celis si quis fringerit sciat se aeternis maledictionibus intus exteriusque undique laqueatum nisi Deo j hominibus digne emendaverit . Et hii testes aderant qui hoc consenserunt j cum signo sancte crucis Christi firmaverunt In famosæ loco. qui dicitur TomepeOróing quorum hic nomina notantur. >{< Ego Ber`h'tpulf rex Merciorum hanc meam donationem et libertatem cum signo sancte crucis Christi roboravi . >{< Ego Sæóryö regina consensi j subscripsi. >{< Ego Tunberht episcopus consensi. >{< Ego Ceolred episcopus consensi. >{< Ego Berhtred episcopus consensi. >{< Ego Cuöpulf episcopus consensi. >{< Ego Humberht dux consensi. >< Aldberht dux consensi. >{< Æöelheard dux consensi. [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 3. [K.] Kemble, Cod. Dipl., Nos. ccL, coIxIr ; [H.] Heming, Chartwl., vol. i, p. 5. from [A.] Boumdaries in vol. iii, p. 891. 456. Letter qf Pope Leo IV to the bishops qf Britain, concerning Simony qf Bishops, etc. About A.D. 850. LEO omnibus reverentissimis confratribus Britannicæ gentis episcopis. Quanto studio quantaque solertia gregem vobis a domino com- missum pascitis , divinisque fovetis eduliis nobis directa scripta reserarunt. Unde non modica exultatione congratulor , et tan- tarum ambiguitatum indagatione lætificatus , a timore negligentiæ, qui me illius regionis in infimis deprimebat, quasi a gravi languore relevatus , et utpote sanus , licet omni salute captus , magis animo sospes surrexi , quam corpore . Quia cum quosdam laicOrum in ecclesiasticis cognoverim curis præpollere , et studioso animo ab illorum respondere vigilantiis cogerer , nihil aliud vos , qui divinis negotiis et ecclesiasticis sorte venistis, quam crederem dormitare; nunc divina gratia hi confratres nostri , videlicet talium , et tales ecclesiarum præsules , ad mos perducti et cogniti , magis securus nunc duro , quam antea. Legationem denique communem omnium episcoporum reveren- dissimorum nobis propositam delinquentes, requiritis de his qui * A.D. 85o.] POPE LEO IV TO THE BISHOPS. 43 turpissimo lucro columbas in templo domini vendere non pertimes- cunt , et sua acta improba temeritate Simonis hæresi conjungunt , utrum possint in ordine pœnitentiam agere, aut tantummodo extra ordinem et sacerdotalem fieri gradum . Quibus nos quidem con- victis qui tam detestabile nefas, quod jam multis est damnatum conciliis , peregisse noscuntur , nulla pœnitentia possumus sub- venire , et tot spiritualibus patribus obviare : sed in illorum patrum me sententia convenire omnibus certum sit . Ita tamen ut omnia in conciliis sint episcoporum . Nam nullam damnationem episco- porum esse unquam censemus , nisi aut ante legitimum numerum episcoporum , qui fit per . XII. episcopos , aut certe probata sen- tentia , per. LXXII. idoneos testes , qui tales sint , qui et accusare possint , et prius ad sacra Christi quatuor evangelia sacramenta præstent , quod nil falsum depromant , sicut nobis beatus Silvester tradidit , et Romana sancta tenere videtur ecclesia*. Et si inter eos , quos damnandos esse dixerunt homines , fuerit episcopus, qui, suam caussam in præsentia Romanæ sedis episcopi petierit audiri , nullus super illum finitivam præsumat dare sententiam : sed om- mino eum audiri decernimus. De cetero vero , quod nobis apicibus vestris factum est clarum , quid vel qualiter de ipsis capitulis interrogatis debeam respondere , unde precibus vestris annuere curavimus, et singillatim quid agendum est , sive exposito a sanctis patribus, sive more antiquitus tradito , curavimus demonstrare. I. Ad quos ecclesiasticus ordo pertíneat . Primo quidem capitulo dictum , cui ecclesiasticus ordo pertineat: quod episcopis et clericis ordinatis pertinere non dubium est . Quod vos ignorare minime credimus , ab ipsis apostolicis viris cognoscitis . Et cum in sacris conciliis ab episcopis promulgatæ sint regulæ et receptæ , quis extra episcopos promulgator canonicarum quiverit esse senten- tiarum ? II. Unaquæque parochia, episcopô provisione regenda . Regenda vero est unaquæque parochia sub provisione ac tuitione episcopi , per sacerdotales vel ceteros clericos , quos ipse cum Dei timore præviderit, cui jure pertinere videbitur, et circumire, ut sibi neces- sarium visum fuerit , ecclesiastica utilitate eogente . III. Non, cogendus presbyter ad 8acra, concilia eulogia8 déferre . De eulogiis ad sacra concilia deferendis nihil invenimus a majori- bus terminatum , sed sicut unicuique presbytero placuerit . Nam si constitutum fuerit illo in tempore benedictiones afferri , forsan minus libenter ad synodos occurrent, et magis venire detrectabunt : * Sicut nobis. . . . . . ecclesia. * Hæc verba deesse in Romana editione, et in MS. Cod. Vaticano observavit Lucas Holstenius."—Marginal note in M. 44 POPE LEO IV TO THE BISHOPS. [A.D. 85o. quæ ut arbitror non sunt rationabiliter requirendæ, nec ultro delatæ respuendæ . IV. Sors nihil aliud quam, divinatio et maleficium,. De experientia autem divinorum vel maleficiorum , scriptum quidem in sacris habemus canonibus, ut ipsa verba ponamus ita : “ Qui' diyinationes expetunt , et morem gentilium subsequuntur , aut in domos suas hujuscemodi homines introducunt exquirendi aliquid arte malefica, aut expiandi caussa , sub regula quinquennii jaceant”. Unde ad illorum similitudinem , sortes, quibus cuncta vos in vestris dis- criminatis judiciis , nihil aliud quam quod illi patres damnarunt , divinationes et maleficia esse decernimus. Quamobrem volumus illas omnino damnari et ultra inter christianos nolumus nominari , et ut abscindantur , sub anathematis interdicto præcipimus. V. Ut ^ullus propria cognatione conjugem, sîbî copulet . Ut de- finitum est a patribus , nullus de propria cognatione sibi audeat copulare , alioqui anathema sit. Unde beati junioris Gregorii decreta eximie sunt retinenda . VI. Per quæ decreta judicare debeant episeopi . De libellis et commentariis aliorum non convenit aliquem judicare, et sanctorum conciliorum canones relinquere , vel decretalium regulas , id est quæ habentur apud nos simul cum illis in canone , et quibus in omnibus ecclesiasticis utimur judiciis , id est Apostolorum , Nicæ- norum , Ancyramorum , Neocæsariensium , Gangrensium , Anti- ochensium , Laodicensium , Chalcedonensium , Sardicensium , Carthaginensium , Africanensium , et cum illis regulæ præsulum IRomanorum,Silvestri, Siricii, Innocentii, Zosimi, Cælestini, Leonis, Gelasii, Hilarii, Symmachi, Simplicii. Isti omnino sunt, per quos judicant episcopi, et per quos episcopi simul et clerici judicantur. Nam si tale emerserit vel contigerit inusitatum negotium , quod minime posset per istos finiri, tunc si illorum , quorum meministis, dicta Hieronymi, Augustini, Isidori , vel ceterorum similiter samc- torum doctorum similium reperta fuerint , magnanimiter sunt retinenda ac promulgamda , vel ad apostolicam sedem referatur de talibus . Quam ob caussam luculentius et magna voce pronun- tiare non timeo , quia qui illa quæ diximus sanctorum patrum statuta , quæ apud nos canones prætitulantur , sive ut episcopus, sive clericus , sive laicus, non indifferenter receperit , ipse se com- vincit , nec catholicam et apostolicam fidem , nec sancta vera Christi evangelia quatuor utiliter et efficaciter et ad effectum suum retinere vel credere. [M.] Mansi, Sacrr. Comeill. Collectio., vol. xiy, Jaffé, No. 1977. p. 882. Omitted by Haddam and Stubbs. * Cone, Ancyr. 23, etc, A.D. 85o.] ATHELWLF TO MALMESBURY ABBEY. 45 457. Grant by Athelwlf, King qf the W. Saœons, to Malmesbury ú Abbey, qfland at Dawntsey, co. Wilts. A.D, 850. CARTA REGIS ATHELWLFI DE DOMETESIG QUAM MELDUNENSI CENOBIO DEDIT ETERNA HEREDITATE . Regnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo . Cum cujus imperio hic labentis sæculi prosperitas in adversis successibus sedulo permixta. j conturbata cernitur. j omnia visibilia atque desiderabilia ornamenta hujus mundi cotidie ab ipsis amatoribus transeunt . ideo beati quique ac sapientes cum hiis fugitivis sæculi divitiis eterna j jugiter permansura gaudia celestis patrie adipisci properant . Quamobrem ego ATHELWLF occidentalium Saxonum rex cum consensu episcoporum ac principum meorum etiam pro remedio anime mee j pro expiacione facinorum meorum aliquam partem juris mei . Hoc est decem mansiones venerandi MALDUBIENSI familie . sancto Petro v[e]neranti! imperpetuam possessionem illi ecclesie largitus sum . in loco qui dicitur DOMETESIS*. Et qui hanc meam donacionem amplificare voluerit : amplificet Deus illi vitam eternam. Et qui minuerit : imperpetuum dampnetur . Anno domini hii sunt . D. CCC. L. hujus operis. Et ego Athelwlf rex hanc meam donacionem signo sancte crucis confirmavi j corroboravi. Ego Ceolnodus ärchiepiscopus consensi j subscripsi. Ego Alstanus episcopus subscripsi. Tuddam primceps . Eanulf dux . . Wllas abbas . Eallrinc dux . Adhelbal dux . Aelstam minister . [A.] MS. Lansdowne 417, f. 7. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLxIII ; from [B.] Brewer, Registr. Malmesb., vol. i, p. 295. [A.] 458. Boumdaries qf the lamd granted in No. 457. Hii sunt termini terræ de Daunteseye Widelicet primo a loco qui vocatur Dameteseye directe per Auene usque Wodebrigge et ab eodem loco usque strengesburieles . et ab .eodem loco directe 1 V'manti, MS. * Domecesige ? K. 46 ADELUULF TO ALHER. [A.D. 85O. per fossatum quod appellatur holdedyche usque Budezet et ab eodem loco usque ad locum quod appellatur hetheneburieles. et ab eodem loco usque ad Grutehames suth hele . et ab eodem usque ad quoddam lignum quod appellatur Grete trewe et sic ultra clytescombe usque le Stanclyfet ab eodem loco directe per quemdam locum qui appellatur le Egge usque ad locum qui dicitur Scufan- borwe et ab eodem loco usque ad fontem qui appellatur Swyneswelle. et ab eodem fonte usque hayeleyezate. et ab eodem loco directe in Dameteseye bornebuye . et ab eodem loco usque le Rigweye vide- licet super le hetheneburieles. et ab eodem usque ad le Wythybed videlicet ad eundem locum qui appellatur heuedakerhende et sic ab eodem loco usque le apeldorestob* et ab eodem usque Auene videlicet ad locum qui dicitur le Syche et ab eodem loco directe per Auene circa locum primo nominatum videlicet Dameteseye . Hii sunt termini prati quod vocatur Swanhammes mede quod pertinet ad Daunteseye . Primo a quodam loco qui vocatur torre qui jacet in parte occidentali ejusdem prati usque ad spinam que 'appellatur Haythorne a midewarde . et ab eadem spina usque ad rivulum qui dicitur ydouere videlicet contra le holde garamme et sic directe per ydouere usque le Blakepole et ab eodem loco usque ad quamdam petram recte contra le ellerne et sic ab eadem petra directe per viam usque ad locum primo nominatum videlicet la tOrre . [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,667, f. 38. J. Y. Akerman, Po88e88ione qf Abb. qf Malm., in [K.] Kemble, Cod. Dipl., vol. iii, p. 892. (Very .Archaeologia, vol. xxvii. incorrect.) 459. Grant by Adelwulf, King qf the W. Saaons, to the Primce Alher, Qf land ίη Lenham, co. Kemt. A.D. 850. CARTA REGIS ADELUULFI DE MANERIO DE LEANHAM . Regnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo. Cum cujus imperio hic labentis seculi prosperitas in adversis successibus sedulo permixta et conturbata cernitur Et omnia visibilia atque desiderabilia ornamenta hujus mundi cotidie ab ipsis amatoribus transeunt . Ideo beati quique ac sapientes eum hiis fugitivis seculi divitiis eterna et jugiter permansura gaudia celestis patrie adipisci propérant . 1 -stoc, K. A.D. 85o.] ADELUULF TO ALHER. 47 Quamobrem ego ADELUULFUS occidentalium Saxonum Rex cum consensu ac licentia Episcoporum ac Principum meorum eciam pro remedio anime mee et pro expiacione facinorum meorum aliquam partem terre juris mei ALHER meo Principe pro ejus humili obediencia in perpetuam hereditatem libenter largitus sum In villa que nuncupatur LEANHAM id est . XL. cassatos ut habeat j perfruatur quamdiu sub astrifero celo vitam duxerit , cum omnibus utilitatibus ad eam pertinentibus campis silvis, pratis, pascuis, piscariis , et loco in quo sal adipisci potest. et cum gressu trium carrorum in silva que dicitur Bleam . Et post finem vite illius heredi cuicumque placuerit : eternaliter relinquat . Terra hec predicta secura j immunis omnium rerum permaneat regalium j principalium tributorum j vi exactorum operum , furisque com- prehensione simulque j omni populari gravedine nisi expedicione j pontis faccione j arcis municione . Hec sunt territoria prefate telluris. Wiltuniam ninhinga pest , merc δaræ hina land to scaerege morö mearc East Leanaham East meare Cyningessnade to feferesham suô meare j his teares les on Cyminges dume to teninge faledum j his ceares les , to Berimgtune om Cyninges firhöe suue to öeom lond' belimpe . j pidumga on Cymingessnade suue to öiam londe be limpe . Bis sind öa daen hæra* 8es londes ninsila herst rusting deiì óorm dem : on mapol der hest δrio dem friööingden tpa on friôesleas. IIII. On tum laf hirste in on haödume suôam an be suδan stam ea an* . '-- Et qui hanc meam donacionem augere j amplificare voluerit : multiplicet dominus partem ejus hic et in futuro sæculo . Si quis autem hoc infringere vel minuere temptaverit : sciat se separatum a consorcio bonorum spirituum j racionem in tremendo die judicii coram Christo et angelis ejus redditurum nisi ante satisfaccione emendaverit . Scripta est hec hujus donacionis cartula . anno dominice incar- macionis. DCCC. L. indiccione vero . XIII. In villa regali que nomi- natur Wiltone coram idoneis testibus quoram nomina subtus annexa notantur. >{< Ego Aedeluulfus Rex hanc meam donacionem, manu proprio cum signo sancte crucis Christi roborando confirmamdoque subscripsi. 4* -« >{< Ego Alhstam Episcopus consensi et subscripsi. >{< Ego Aedelbaldus Dux filius Regis consensi et sub- scripsi . 1 I. e., Dæmbæra. * This paragraph is very corrupt. 48 ETHELWOLF TO EALHHERE, [A.D. 85o. >{< Ego Aedelstan Rex hoc consenciens signum crucis imposui. [A.] MS. Cotton, Claudius D. x, f. 62b (15th | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MxLIx; from cent.). [A.] 460. Grant by Ethelwolf, King qf the W. Savons, and Ethelstam, IKîng qf Kent, to Prince Ealhhere, qf land outside the city wall Qf Rochester, co. Kent. A D. 850. CARTA ETHELWOLFI REGIS OCCIDENTALIUM SAXONUM DE TERRIS EXTRA MURUM CIVITATIS HROFI. Regnante in perpetuum domino nostro Jhesu Christo . Ego ETHELWOLF rex occidentalium Saxonum, seu Ethelstam rex Kanc . dabo et concedo EALHHERE humili atque dilecto principi meo , aliquantulam partem terre juris mei , id est , unum dimidium agrum, quod nostra linga' dicimus Healve aker , in orientali plaga extra murum civitatis HROFFI, in meridie parte , quod multum notum est , et im illa terra est ecclesia dedicata in honore sancte Marie virginis , ut habeat, et perfruat , cum pratis et pascuis, cum omnibus rebus que ad illam pertinent , et qualicumque homini illam placuerit derelinquat in hereditate in sempiternam*, et sit liber ab omni regali servicio , preter tribus pontis et arcis et ex- pedicione . Si quis hanc donacionem augere voluit*, augeat illi Deus bona sua : et si minuere voluerit , minuat illi Deus dies bonos, nisi ante obitum suum emendaverit . Scripta est hec carta anno ab incar- macione domini. DCCC . L. indiccione XII. Hiis testibus consen- cientibus et subscribentibus. >{< Ego Ethelwolfus rex hanc donacionem meam cum signo sancte crucis roboravi et subscripsi . >{< Ego Ethelstan rex consensi et subscripsi . >{< Ego Ceolnodus archiepiscopus consensi et subscripsi. »{< Ego Orric* dux consensi et subscripsi . >{< Orbrith" miles consensi et subscripsi. >{< Ego Ethelbald filius regis consensi et subscripsi. >{< Ego Ealhere dux consensi et subscripsi . >{< Oineberht° miles. 1 * Sic'', A. 2 -mum, K. 8 Voluerit, K. 4 Osric, K. Ordbriht, K. 6 Ego Cine., K. A.D. 851.] EERTULPH TO CROYLAND ABBEY. ` 49 << Ego Eaduulf dux consensi et subscripsi. »K Ego Lulla miles consensi et subscripsi. >{< Mucel miles consensi et subscripsi. [A.] Thorpe, Registrum Rqffense, p. 23; from | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. coLxiv ; from the '* Autogr. in Archivis Eccl. Cath. [A.] EROffem.** 461. Charter qf Bertulph, Kìng qf the Mercians, to Croyland Abbey. Friday in, Easter week, A.D. 851. “ BERTULPHUS rex Merciorum, venerabili patri domino SIWARDO abbati CROYLANDIÆ , omnibusque fratris suis monachis ejusdem monasterii præsentibus et futuris salutem in domino sempiternam. Gratias debitas vobis omnibus dignissime reddo pro pecunia, qua me per vos dudum prætereuntem , in mea maxima indigentia, contra Paganorum violentiam gratissimo et liberalissimo animo refovistis. quo tempore quia de injuriosis damnis vobis per quosdam viros adversarios malitiose nimium illatis , mihi graviter conquesti estis , qui mæquiter insidiantes in exterioribus ripis aquarum ves- trarum si dictas ripas ascenderent in piscando qui de fugitivis servi vestri sunt effecti , et pari modo multotiens custodientes mariscorum vestrorum si forte oves et boves aut cætera animalia vestra longius errantia revocare dicti servi vestri excederent, et eosdem servos vestros extra vestram insulam inventos velut im- punitatis suæ violatores publicis legibus subijcerent, et damnarent, sicque necesse fuit frequentissime vel dictos servos vestros in manus hostium suorum incidere et perirè, vel eorum labores ad justum commodum vestrum non procedere : Proposita ergo tali querela vestra per fratrem Askillum commonachum vestrum palam coram prælatis, et proceribus totius regni mei Merciæ apud Be- nigndon ultimo congregatis , Omnibus tenerrime compatientibus super ejusmodi vobis illatis imjuriis*, ad honorem Dei et sanctæ matris ecclesiæ relevationem , considerantibus etiam, et collaudan- tibus universis perfectionem sanctissimæ religionis vestræ , pro majori pace et quiete vestra Sacri monasterii, complacuit privilegia domini Withlacij regis fratris et prædecessoris mei , de impunitate vobis concessa declarare et dilatare in eleemosinam animæ meæ declarataque et dilatata meo chirographo confirmare. Quapropter præcepi Radboto Lincolniensi vicedomino, cæterisque 1 Sic, MS. VOL. II. E 50 EERTULPH TO CROYLAND ABBEY. [A.D. 85 I. ministris meis in illa patria constitutis insulam vestram Croylandiæ, et terminos mariscorum vestrorum circumire et describere, mihique et Concilio meo ubicunque in ultimo pascha : fuissemus fideliter et lucide demonstrare , qui jussa complentes istis nominibus insulæ vestræ mariscorumque vestrorum circuitum mihi et Concilio meo sanctum Pascha nostrum tunc apud Kingesbury tenentibus aperte descriptum obtulerunt. Claudit enim insulam vestram de Croyland ad ejus orientem prout antiquitus per eam dotavit monasterium vestrum, inclitus quondam rex Merciæ Ethelbaldus fundator vester et cæteri reges Merciorum sui successores suis chirographis com- firmaverunt , ab Aswicktoftine usque ad Tedwarthar , aqua de Shepishee habens dictam insulam in parte sua occidentali et maris- cum de Cappelade in parte sua orientali , et de Tedwarthar usque ad Namanslandhirne claudit eam aqua de Southee habens dictam insulam in parte sua boreali et silvam de Amcarig in parte sua australi, et de Namanslandhirne usque ad pontem de Croyland, claudit eam aqua de Nene habens dictam insulam in parte sua orientali , et mariscum vestrum dictum Alderlound in parte sua occidentali, et de ponte de Croyland usque ad Wodelademouthe claudit eam aqua de Weland habens dictam insulam in parte sua Orientali, et mariscum vestrum dictum Goggislaund in parte sua occidentali: et de Wodelodemouthe usque ad communem seweram de Asendick claudit eam prædicta aqua de Wedeland habens dictam insulam in parte sua australi, et mariscum de Spauldeling in parte sua boreali, et de prædicta Sewera usque ad Aswicktoft claudit eam prædicta aqua de Asendick habens dictam insulam im parte sua australi , et mariscos de Spaldelinge Weston , et Multom in parte sua boreali. Mariscorum vero vestrorum jacentium ex opposito insulæ vestræ de Croyland ad ejus occidentem limites et termini per eosdem ministros meos descripti nominibus istis mihi sunt oblati. videlicet de Namanslamdhrine usque ad Einsett et idem usque ad Greines, et idem usque folwardstaking , et inde versus boream usque ad Weland ubi Southlake intrat in Weland, et sic transeundo ipsam aquam de Welamid , et ascendendo ad Aspath, et inde versus Boream usque ad Werwerlake et sic per Harimholt usque ad Mengarlake , et idem usque ad Oggot, sive Dedmanslake, et sic per Apinholt et Wodelake versus orientem usque ad Wodelodemouth qui est terminus insulæ vestræ in illa parte contra Boream , sicut Namanslandhirne est terminus insulæ vestræ contra Austrum . Commina etiam pasturæ omnium ani- malium vestrorum protenditur ultra dictos terminos mariscorum vestrorum versus Austrum usque ad agrum monachorum ecclesiæ A.D. 851.] EERTULPH TO CROYLAND ABBEY. 51 sanctæ Pegae in australi marisco de Weland , et in boreali marisco `ejus' protenditur versus occidentem usque ad ædificia de Deping , et versus boream usque ad ædificia de Spauldelinge omnibus amni temporibus prout a fundatione monasterii vestri hactenus omnia, prætacta pacifice possedistis . pro servis ergo vestris quos de fugi- tivis sive piscatores , sive pastores vobis facietis , cum communi cOnsilio totius regni mei concedo sancto monasterio vestro ultra exteriores ripas quinque agrorum claudentium insulam vestram , viginti pedes in latitudine ab ipso aqua ubicumque ascenderint ad retia sua extrahenda , aut ad alia sua necessaria in terra solida peragenda . similiter quocunque protenditur animalium vestrorum commina in prædictis mariscis, illuc extenditur etiam fugitivorum Vestrorum licentia , ut si forte in agros contiguos ex tempestate vel alio infortunio vel latrocinio abducta fuerint , consentientibus omnibus prælatis et proceribus meis, concedo ipsis fugitivis vestris quod sicut aliiliberi homines animalia vestra prædicta persequantur, et meliori modo quo poterunt repetant et reducant , et quasi in eclesia sua e$sent per totam viam suam pace mea et impunitate gaudeant , subque mutilatione membri magis necessarii nullus eos audeat molestare , vel in aliquo contrariare. Insuper pro dicti Withlafij quondam regis fratris et prædecessoris mei , proque redemptione meorum peccatOrum , cum communi consilio , gratuitoque consensu omnium magnatum regni mei , concedo Deo , et beatissimo Confessori suo sancto Guthlaco. Sacra- tissimoque monasterio vestro Croyland , quod per totum regnum meum Merciæ , Abbas monachus conversusque sacri monasterii vestri qui nunc estis vel qui vobis succedent in futurum post vos ibidem domino servituri pro quocunque negotio processerint de dictis fugitivis viæ suæ famulos licenter sibi faciant , et producant inque præsentia dicti abbatis monachi ve1 conversi ubique per regnum meum sicut in Ecclesia sua Croyland salvi permaneant et securi ac ab omni periculo impunes penitus et indemnes sub muti- latione membri magis dilecti , si quis istud meum privilegium attentaverit in aliquo temere violare . Quod si extra prædictos 20 pedes in ripis exterioribus aquarum vestrarum , aut extra villata quæ communia vobiscum vendicant in occidentalibus mariscis vestris, extraque partem aquæ de Weland aut alibi vobis absentibus absque viatica litera abbatis loci vestri , talis fugitivus repertus fuerit , juxta demerita legali supplicio subjacebit. declaratis namque terminis tam insulæ vestræ quam mariscorum vestrorum , declaratis etiam ad honorem Dei privilegiis domini Withlafij ac aliorum regum Merciæ prædecessorum meorum vobis magnifice concessis , com- E 2 52 BERTULPH TO CROYLAND ABBEY. [A.D. 85 I. placuit unanimiter mihi ac universo Concilio vestra omnia loca mei autoritate regii chirographi confirmare . confirmo ergo vobis , successoribus vestris Regulam sancti Benedicti sub habitu vestro tam nunc professis quam post vos professuris principalem Vestram Ecclesiam Croylandiæ in qua venerandæ reliquiæ sanctissimi Christi confessoris et patroni vestri beati Guthlaci corporaliter tumulati ultimam resurrectionem fæliciter expectant , totamque insulam adjacentem prout per terminos suos superius declaratos ministrorum meorum diligentia sufficientissime est descripta , in sedem seperalem abathiæ vestræ in situm specialem monasterii vestri, et in vestrum plenum dominium singulariter et perpetuo possidendum , una cum duobus mariscis jacentibus ad ejus occi- dentem videlicet Aldedound in australi parte aquæ de Weland et Goggislond in ejusdem aquæ parte boreali per terminos similiter superius declaratos. Hæc est hæreditas Domini , Dos Ecclesiæ Christi , solum sanctæ Mariæ et B. Bartholomei Apostoli: sancti Guthlaci, monachorum- que suorum sanctuarium sacratissimum , et monasterium ab omni terreno servitio liberrimum , illustrissimorum regum eleemosina specialis, et in omni tribulatione universis locus refugii singularis, mansio sanctorum perpetua , et possessio viris religiosis communi regni consilio separaliter appropriata, proque frequentibus miraculis sanctissimi Confessoris inter vineas Engaddi* Balsami mater semper fertilis, et regum privilegiis Bosor in solitudine omnibus pæni- tentibus civitas gratiæ et Salutis. Si quis sacrarium hoc violaverit vel in aliquo vexaverit , vindicabit in illum dextra mea et hæredes mei quicunque post me fuerint hujus regni Merciæ perenniter sceptrigeri successores . confirmo etiam Deo et sancto Guthlaco sacroque monasterio vestro de dono Eregisti* quondam militis domini Kenulphi regis , Ecclesiam de Langtoft , et in campis ejusdem villæ sex carucatas terræ habentes in longitudine quin- decim quarentenas, et movem quarentenas in latitudine , et centum acras prati , et silvam et mariscum duarum leucarum in longitu- dine, et duarum leucarum in latitude , et . 40. acras de eodem feodo in campis de Deping. Confirmo etiam Deo et sancto Guthlaco , sacroque monasterio vestro, de dono Algari militis filii Northlang , Ecclesiam de Tetford in capella sancti Johannis Evangelistæ de Paston , et in eadem parochia quatuor carucatas terræ continentes in longitudine 8 quarentenas in latitudine , et 40 acras prati , et mariscum , continentem in longitudine sexdecem quarentenas et 8 quarentenas in latitudine , et unum molendinum et dimi- * Cant. i, 14. * Fregistus ; see No. 865. A.D. 851.] EERTULPHI TO CROYLAND ABBEY. 53 dium alterius molendini , et totam piscariam in aqua sicut circuit pratum vestrum versus orientem : et de dono ejusdem Algari militis in Repingale tres carucatas terræ et quadraginta acras prati . confirmo etiam Deo , et sancto Guthlaco sacroque monasterio vestro de Croyland , ex dono Algari comitis patris junioris Algari qui nunc est , ecclesiam de Caplade cum capella sancti Johannis Baptistæ , in eadem villa et in campis tam de Holbeth quam de Capellade IIIJ carucatas terræ arabilis, et sex bovatas et XVIIJ acras terræ et mariscum , ij mille acræ et maris- cum , IIJ millia acrarum , et de dono ejusdem Algari Comitis senioris ligneam capellam sanctæ Mariæ , * per Spaldelinge quæ anglice Stoekkin* appellata sita est in orientali ripa fluminis ejusdem villæ , et in campis tam de Pinchbeck quam de Spalding iiij carucatas terræ , et totam piscariam prædicti fluminis à ponte qui ducit a cemiterio prædictæ capellæ sanctæ Mariæ ad cemi- terium lapideæ capellæ sancti Nicholai, et anglice Stonim, appellata quæ sita est in occidentali ripa in manerio prædicti Comitis Algari, qui dedit ipsam piscationem à ponte prædicto usque ad seweram de Asendick Deo et sancto Guthlaco de Croyland pro anniversario die patris sui omnibus annis in vestro monasterio solemniter cele- brando . Confirmo etiam Deo et sancto Guthlaco, sacroque monas- terio vestro de domo ejusdem comitis Algari senioris ecclesiam de Sutterton , et tam in campis de Algarkirk quam de Sutterton terræ* carucatas terræ arabilis, et duodecem bovatas et XXVJ acras prati et IIIJ salinas. Et de dono Oswij militis in Drayton octo hidas terræ et IIIJ virgatas. confirmo etiam Deo et sancto Guthlaco sacroque monasterio vestro de dono Asketelli tres virgatas terræ in Glapthorn , et de dono Wulgeti tres virgatas terræ in Peiekirk. Et de dono Edulphi de Laithorp unam bovatam terræ et de domo Siwardi vicedomini in Kirkby tres bovatas terræ, unam mansionem et tria cotagia, et de dono Sigburgæ comitissæ in Staundom v hidas terræ cum advocatione Ecclesiæ ejusdem villæ, et in alia Adington de dono ejusdem unam virgatam terræ. Confirmo etiam Deo et sancto Guthlaco , sacroque monasterio vestro de dono Thoroldi vicedomini Lincolniæ in Bukenhale duas carucatas terræ et dimi- dium , et viginti sex acras prati , et 50 acras silvæ et .7. acras terræ de Brushe. Confirmo etiam Deo et sancto Guthlaco, sacroque monasterio vestro de dono Geolphi filii Malti in Halington IIIJ bovatas terræ de Inlando , et decem bovatas in servitio et XXXIIJ acras prati in Germuthorp de eodem feodo. * Hæc omnia supradicta , Ecclesias , capellas , terras, tenementa, 1 Blank in MS. * Stocklim, MS, 8 Sic, MS, 54. BERTULPH TO CROYLAND ABBEY. [A.D. 85 I. pasturas , piscationes, maneria , mansiones, molendina, mersca et mariscos libera et soluta ab omni servitio sæculari, et onere terreno concedo vobis, et successoribus vestris in perpetuum , et præsenti meo chirographo confirmo in regiam eleemosinam meam pro anima Domini Withlafij quondam regis, fratris et prædecessoris mei, et pro animabus omnium progenitorum , parentum et amicorum meorum, et emancipo ab omni debito regis et omnis alterius domini et hominis cujuscunque fuerit dignitatis , excellentiæ vel honoris , ut nihil amodo de vestri sacri monasterii Croylandiæ monachis literatis aut laicis servis aut Tenentibus vestris exigere poterint præter Orationes vestras et beneficia spiritualia , quo gratiam beatissimi Confessoris Christi sancti Guthlaci apud vos corporaliter quiescentis in nostris adipisci necessitatibus igiter mereamur . Cum ergo unanimi consensu totius præsentis concilii hic apud JKingesbery Anno incarnationis Christi Domini. 851. feria sexta in Hebdomada Paschæ pro regni negotiis congregati, istud meum regium chirographum Sancta crucis signo stabiliter et immutabiliter confirmavi. >{< Ego Ceolnothus archiepiscopus Dorobornensis sanus et incolumis tam mente quam membris , manu mea confirmavi. >< Ego Swithulphus Londoniensis Episcopus in meipso expertus gratiam Dei et sanctissimi confessoris sui Guthlaci humili devotione ad jussionem Domini mei regis istud chirographum dictavi , et inter cæteros dominos et episcopos in ordine meo subscripsi. >{< Ego Swithinus Wintoniensis Episcopus gaudens et lætus quoties aliquibus miraculis piissimus dominus læti- ficat civitatem suam sanctam matrem nostram Eccle- siam , huic regis chirographo subnotavi . >{< Ego Elstanus Schireburnensis Episcopus devotus et per- petuus debitor sancti Guthlaci privilegio sanctæ ecclesiæ suæ congratulans signum feci. >{< Ego Orkenwaldus Lichefeldensis episcopus hilaris ac alacer in cunctis sanctæ Ecclesiæ prosperis successi- bus , prompto animo collaudavi. < Ego Rethunius Legececensis episcopus filius et famulus sancti Guthlaci quam diu vixero gratanter procuravi. >{< Ego Godwinus Roffensis episcopus honorem Dei per hoc chirographum ardenter affectavi. - >{< Ego Wulfardus abbas Eveshamensis approbavi. >{< Ego Livingus abbas Wintheltumbe commendavi. A.D. 851.] BEORHTUULF TO WORCESTER. 55 >< Ego Hebba abbas de Medeshamsted diligenter pro- curavi'. >{< Ego Bertulphus rex Merciorum palam omnibus prælatis et proceribus regni mei divinam deprecor majestatem quatenus per intercessionem sanctissimi confessoris sui sancti Guthlaci , omniumque sanctorum suorum dimittat mihi , et omni populo meo peccata nostra: et sicut per aperta miracula sua nobis ostendere dignatus est misericordiam suam, sic super Paganos hostes suos dare nobis dignetur in omni certamine victoriam et post præsentis vitæ fragilem cursum , in consortio sanctorum suorum gloriam sempiternam. Amen . [A.] British Museum MS., Arundel 178, f. 5, ] [S.] Spelman, Conc., vol. i, p. 844. (Abridged.) (Ingulph), ed. Birch, p. 20; ed. Savile ; | [M.] Mansi, Sacrr. Conee. Collectio, vol. xiv, ed. Fulman. col. 965 ; from [8.] Dugdale, Mon. Angl., vol. ii, p. 111. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLxv; from [A.] 462. Grant by Beorhtwulf, King of the Mercians, to Worcester Cathedral, qf land at Grimamlege, or Grimley, co. Worcester. A.D. 851. DE GRIMELEGE. 5. Anno dominicæ incarnationis. DCCCLI. Ego BEORHTUULF rex Merciorum anno . XIII. regni mei cum consensu et consilio opti- matum meorum terram. III°. cassatorum ab incolis terræ GRIMAN- LEA vocitatam . pro remedio animæ meæ æcclesiæ sanctæ Dei genitricis Mariæ in UUIGORNACEASTRE. ad victus fratrum in illo monasterio Deo servientium perpetualiter possidendam concedo eamque liberam et absolutam esse volo et præcipio ab omni humano servitio . magnis causis modicis præter pontis instruc- tionem . et publicam expeditionem . et singulare prætium contra alium solvat . hæc libertas firma ei in perpetuam permaneat here- ditatem . Et si quis hanc nostram munificentiam abripere vel minuere i Here S. and M. add: “Ego Enulphus dux consensi>{<. Ego Osfrithus dux consului >{< . Ego Serto comes consensum præbui >{< . Ego Elberus comes annui >{< . Ego Huda comes assensum dedi >{< . Ego Oflat pincerna regis Ethelwulphi, et legatus ipsius domini mei et filiorum suorum, nomine illorum et omnium West- Saxonum istud chirographum domini Bertulphi regis plurimum commendavi >{< .” 56 EEORHTUULF TO WORCESTER. [A.D. 85 I. temptaverit . anathematizetur et dampnetur a Deo omnipotenti in die judicii cum Dathan et Abiron : et cum Juda proditore domini: ut sicut illos duos viventes dehiscens terra deglutivit . tertiumque laqueus suspensu visceribus diruptis suffocavit sic eum gehennalis inferni absorbeat incendium . nisi digna satisfactione defleat com- IÍìlSSUlIm . Ego Berhtuulf rex Merciorum hanc meam donationem cum signo sanctæ crucis roboravi . Ego . Alhunus . episcopus. Ego . Wiberhtüs. episcopus. Ego. Peota . presbiter. g* Ego . Atheuulf. episcopus. Ego . Sired. dux . Ego . Wilheard. abbas. Ego . Beornoth . dux . Ego . Eanmund. abbas . Ego . Dynne . dux . Ego . Wihtred. abbas . Ego . Eadberht. dux . £)is syndom 8aes landesgemæru æt Grimamleage . Ærest of Seferne be higna gemære on sceacam halh j spa be pære alra ofesce in δa neopan die . j spa up ondlang pære neopan dic pæt on pa aldan hegestope . j syööam à andlang pære ealdan hege stope on pone fole hearpa'8 pæt up ondlang pæs hearpoöes to pæm Criste mæle. j spa fram pam Cristes mæle of dum peard ondlang anre ealdre dic pest peard j mor8 peard pæt in ælr broc . j seoööam á spa alr broc ligeö uppeard to `mos setema* gemære . j spa big mos setena gemære ofer siht ferö om pone ealdan kyninges hagan . pæt spa andlang pæs aldam cyninges hagan norö peard to öam aldam stod falde. j ponne fram 8am aldam stod falde bi-beonot setema gemære om sihfer8. j spa ondlang sihtferdes in bæle. spa ondlang bæles in Seferne . EOis syndon óæs londes gemære æt mosleage of δæm aldam felda? pest reht on gearnec . spa ondlang broces on öone gemær hagan ofer fild burnam on timber rycg. öonon on beOsting hrycg spa east peard on blacam brygce . panon eft om pone ealdam feld . [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 186. [H.] Heming, Chartul., vol. ii, p. 416. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. coLxvr; from [A.] Boundaries in vol. iii, p. 393. 1 Mosetema, H. K. 2 Felde, K. A.D. 852.] PROFESSION OF BISHOP SUITHUN. 57 463. Prqfession, of Swithun, Bishop Qf Winchester, to Archbishop Ceolmoth. A.D. 852. -. PROFESSIO SUITHUNI! WENTONIENSIS* EPISCOPI. In nomine Dei summi et domini nostri Jesu Christi ego SUUITHUNUS] , humilis servumculus servorum Dei . CELNOTHO archiepiscopo Sospitatis salutem . - Licet indignus ad episcopalem sedem electus Uuentanæ civitatis aecclesiæ : in primis confiteor tibi reverentissime pater Celnothe archiepiscope continentiam meam . et dilectionem meam ad te : - quod absque ambiguitate et absque ulla falsitatis commentione* est. credo in Deum patrem. et filium. et spiritum sanctum. `filium' natum et passum pro humani generis redemptione et salute. cujus potestas et imperium erat ante seculum . et regni* ejus non erit fimis . Et illam rectam et orthodoxam fidem quam priores patres nostri devote servaverunt . cum omni humilitate et sincera devo- tione sicut prædecessores mei ipsi sanctæ sedi Dorobernensis æcclesiæ subjuncti sunt semper servare velle humiliter per omnia fateor. Necnon et tibi pater beatissime et amantissime Celnothe archiepiscope tuisque successoribus veridica professione confiteor. stabile obedientiæ prebere preceptum votorum meorum . sine ullo scrupulo falsæ cogitationis usque ad terminum vitæ meæ. Beati- tudinem vestrami divina gratia custodiat . [A.] MS. Cottom, Cleopatra E. i, f. 23. Anglia Sacra, vol. i, p. 203. [B.] Eeg. Cant. A. i, f. 252. Rudborne, Hist. Wint. Tertus Roffensis, ed. Hearne, p. 269. Haddam and Stubbs, vol, iii, p. 633. -^ 464. Grant for two lives by Ceolred, Abbot qf Medeshamstede (Peter- borough), to, Wulfred, Qf land at Sempingaham, or Sempríng- ham, eo. Lincoln, in evchange for land at S/ioford or Slegford. A.D. 852. , \^? >< In nomine patris et filii et spiritus sancti. CEOLRED abbud j δa higam on MEDESHAMSTEDE sella à 7ULFREDE ûet land æt SEM- PINGAHAM in δas gerednisse. 8et he hit hæbbe j bruce sua lange sua he life . J anum ærfeuuarde æfter him. j elce gere sextig foöra puda to öæm ham om hornam δæm puda . j tuelf foöer 1 Swi., B. 2 Wint., B. ° Conventione, B.* 4 Luc. i, 33. 58 CEOLRED TO WULFRED. [A.D. 852. græfan. j sex foêur gerda. End for 8on pe him 8is land sella* . ôet he öes landes fulne friodom bigete . in éce ærfepeardnisse æt Sempingaham . j æt Slioforda . j bruce pere ciricam lafard on Medeshamstede öes landes æt SLIOFORDA . j Pulfred 8es om Sempingaham . j he ge Selle eghpelce gere to Medeshamstede tua tunmam fulle luhtres aloö . j tua sleg me`a't . j sex hund lafes. j tem mittam pæl`s'ces alo8. j pere ciricam laforde ge selle eghpelce gere hors j örittig scillinga . j hine ane niht ge feormige . fiftene mitta luhtres aloê. V. mitta pelsces alo8 fiftene sestras liôes. j hi sion symle in allum here life eadmode j hearsume. j underpeodde. j ofer here tuega dæg. ponne agefe hio pet land into pere ciricam to Medeshamstede mid freodome . j pe him pis sellaè mid felda j mid puda j mid fenne sua per to belimpe8. Si8 heora tuuege dæg agam sie pOmne agefe mom tuuenti hida higuum to biQdland j öere ciricam lafe'a'rde . XII. hida land æt Forde j æt Cegle. j he pes feorm`i'ed tuuege hida lamdes æt Læheotum . his erfepeorda speol- cum spelce him öonme ge sibbast pere j pat pere ful fredes cynne ge fre . spa sua pet oöer into pere cirican. Anno vero dominice incarnationis . D°CCC°LII°. indictione . XV. hoc factum est*. Her sindam δa namam δere monna pe pis preotam j festnedam . y^ Eurgred rex . Humberht dux . Cælnoth archiepiscopus. Aldbert dux . Tumber`h't episcopus. Eeornhard dux. Ceored episcopus . Mucel dux . Alchum episcopus . Osmund dux . Eerhtred episcopus. ' Ælfstam dux . 2ihtred abbas . Aldred dux . Perheard abbas. 2enberht dux. AEthelhard dux . . Eadulf. Ic Ceolred abbud pas ure selene . mid Cristes rode tacne trymme j festnie . Aldberht præpositus . Eaduuald pr'. Alcheard pr'. Egberht diaconus. Eamred pr'. - IHumberht diaconus . pilheard pr'. Aldelm*. Cenferò pr'. Eyrmuuald . Cynepeald pr'. Tunpulf. [A.] MS. Soc. Antiq., lx, f. 46. . [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLxvII; from [A.] i Hoc factum est, omitted, K. * Omitted, K. A.D. 852.] BEORTULF TO ELPHEUS. 59 465. Another form, qf No. 464. Am. DCCC . LII. Her om pis tima leot CEOLRED abbod of Medes- hamstede j pa munecas . 2ULFREDE to hande . pet land of SEM- PIGAHAM. to fi forepearde . fi æfter his dæi scolde fi land into pe minstre . j Pulfred scolde gifem % land of SLIOpAFORDA into Medes- hamstede . j he scolde gife ilca gear into pe minstre sixtiga foöra puda. jtpælf foöur græfan. j sex foöurgearda. jtpa tunnnan* fulle hlutres aloë . j tpa slægnæt . j sex humd hlafes* . j tem mittan 2ælsces aloë . j ilca gear an hors j prittiga scillinga . j ane næht gefeormige . Her pæs piö se cining Burhred. j Ceolredærcebiscop. and Tunberht biscop. j Ceured biscop. j Alhhim* biscop. j Berhtred biscop . j 2ihtred abbod. j Perhtherd abbod . Æöelheard eald- ormam . Humberht ealdormam . j feola oóre . [A.] Inserted into text of MS. Bodl. Laud, | [G.] Gibsom, Chron. Saar., p. 75. 636, ad an. (xiith cent.). & [T.] Thorpe, Anglo-Saa. Chron., p.122; from [A.] 466. Grant by Beortulf, King qfthe Mercians, to the Prince Elpheus, Alfeus, or Ælfheage, qf land at Calmwn de$dene or Calmsden, om the River Cirnea, or Chwrn, mear Worth, Cerney, and Bur- ford, co. Gloucester. A,D. 852. CARTA BERTULFI REGIS . In nomine domini nostri Jhesu Christi omnia que videntur tem- poralià sunt que autem non videntur eterna sunt ideo caducis j vanis rebus eterna j jugiter permansurâ gaudia celestis vite mer- canda sunt . Quapropter ego BEORTULFUS rex Mercenorum pro remedio anime mee . et pro expiatione piaculorum meorum etiam cum consensu episcoporum ac senatorum gentis méé donabo aliquam partem agri meo principe ELPHEO* libenter largitus sum in perpetuam hereditatem id est . XII. cassatorum juxta flumem quod appellatur Cirnea j KALEMUNDESDENE° ut habeat j perfruatur cum omnibus utilitatibus ad eam pertinentibus quamdiu sub astri- fero celo vitam duxerit . j post obitum illius Alfei cuicumque placuerit relinquat . Terra autem predicta secura j immunis omnium rerum permaneat regalium j principalium tributum j 1 Tunnam, G. T. 8 -fas, T. * -hun, T. * Sic, for Aelfheage, who was Berhtuulf's nephew, K. * Calm., K. 60 EEORTULF TO ELPHEUS. [A.D. 852. uixenatorum* operum simul j omni poculari* gravedine nisi ex- peditione j pontis faccione j arcis munitione. Si quis hanc meam donationem augere j amplificare voluerit augeat Deus bona illius hic j in futuro. Si quis hoc frangere vel minuere temptaverit sciat se in die judicii coram Christo rationem redditurum esse nisi ante satisfaccione emendaverit. Scripta est autem hujus donationis cedula anno `ab' incarnatione Christi. DCCC. LII. indiccione quinta in villa regali que nominatur Escant*° coram idoneis testibus quorum nomina subtus adnexa notantur . »< Ego Beortulfus rex hanc meam donationem cum signo crucis Christi confirmavi. >{< Ego Æölheard archiepiscopus consensi et subscripsi. »{< Ego Alhum consensi et subscripsi. »< Ego Mucel j* consensi. >{< Ego Duda dux subscripsi . >< Ego Aldred subscripsi. >{< Ego Eanulf subséripsi . >{< Ego Willa subscripsi. >{< Ego Tiddulf subscrips[i.] Mete:—E)is syndon óæra . XII. hida landgemære into cyrnea j to calmundes dene pe Beorhtuf cyninc ge bocode Ælfege his fædeerº sume ærest om bere forda of δæm forda om pillam dic of '8aem dice p* on spiftan? beorh of öæ* beorhge p° om ebbel dic pest pearde of δære dic fi on ea in brihtinc broc of δæm broce β on cyrnea a ongean stretum 8aet on hrindam broc of δæm broce fi on gerihte δæt on *8one stam of δæm stane fi on pinter pellam of 8ære pellan öæt on öeofam dene jlong dene? j on fos jlonges fos*° 8æt om hnices öorm of δæm öorme on gerihte δæt; eft om bere ford. [A.] MS. Cottom, Claudius B. vi, f. 10b. - [S.] Stevensom, Chron. Abingd., vol. i, p. 29. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLxvIII. Boumdaries im vol. iii, p. 393. 1 Nix., K.; vix., S. Cf. vi exactorum, No. 451, p. 34, 1. 1. * Sic, for populari, S. 8 Escamt, K. 4 Præfectus, K. * -der, K.; -dær, S. 6 For b; thæt, S. 7 Syiftam, S. 8 δæm, K.; thæm, S. 9 And Longdene, S. 10 And Longesfos, S. * - A p. 8 55 FOR 853.] EfELWULF TO EALDHERE. 61 467. Grant by Eöelwulf, King qf the W. Savons, to Ealdhere, the thegm, qf land at Ulaham, or Elham, co. Kent. A.D. 855 for 853. (?) >{< Regnante in perpetuum domino Deo nostro omnipotenti ego EDELWULF rex occidentalium Saxonum nec non et Cantuariorum cum consensu ac licentia meorum optimatum seu pro expiatione piaculorum meorum et obsolutione criminum `m'eorum dabo et concedo meo fideli ministro EALDHERE pro ejus humili oboed`i'entia et quia mihi in omnibus rebus semper fidelis minister extitit dono hei aliquam partem terre juris mei in provincia Cantuariorum est unum aratrum ubi ULAHAM nominatur sivi avendum et possiden- dum feliciterque in dies ejus perfruendum et post dies ejus cuicumque hei eredi placuerit derelinquendum liberam per omnia abeat potestatem cum campis silvis pratis pascuis aquis venationi- bus et cum omnibus utilitatibus rite ac recte ad eandem terram pertinentibus hanc autem terram supranominatam ET ULAHAM . ego Eöelwulf rex ab omni servitute * regali operis intus et foris magnis ac modicis notis et ignotis perenni desideravo nisi his tantum tribus causis hoc est expeditione et arcis munitione pon- tisque constructione hæc terra suprascripta æt Ulaham his motissi- mis terminibus undique circumcincta est ab Occidente Hodoporöa ab aquilone 2interbur`na' ab oriente prata illa to Liminge. a meritie Bromteag hsi quis vero heredum successorumque meorum han'c' meam donationem vel livertatem servare voluerit servetur ei de- super benedictio sempiterna hsi autem aliquis quod absit diabolica temeritate instigatus surrexerit, qui hanc livertatem vel munifi- centiam infringere vel minuere aut in aliut conbertere quam a nobis constitutum est temptaverit sciat se coram Christo judice et celesti exercitu rationem redditurum esse. nisi prius digna satisque placavili factione Deo et hominibus emendare voluerit . Hactum est autem anno dominicæ incarnationis. DCCC. LV. in- dictione . I . his testibus consentientibus et signo sancte crucis Christi confirmantibus quorum hic nomina infra ac in scedula karaxata atnotantur . >{< Ego Eöelpulf rex hanc meam donationem cum signo sancte crucis Christi roboravi j subscripsi. >{< Ego Cialnoöus gratia Dei archiepiscopus hanc dona- tionem consensi j subscripsi. >{< Ego Epelbearht rex hanc donationem cum signo sancte crucis Christi roboravi j subscripsi. 62 ABELWILF TO HUNSI. [A.D. 854. >{< Ego Lullede dux consensi j subscripsi. >{< Ego Eöelmod dux consensi j subscripsi. >{< Ego Eadred dux consensi j subscripsi. >{< Ego Elfred fili regis consensi j subscripsi. >{< Ego Eöeric dux consensi j subscripsi. >{< Ego Duduc minister consensi j subscripsi. •{< Ego Cyneheard minister consensi j subscripsi. << Ego Wiohtgar minister consensi j subscripsi. >{< Ego Cialmund minister . - >< Ego Milred minister. >{< Ego Lulla minister. >< Ego J2ullaf minister. >{< Ego Eöelred minister . . EndorSed ίη, a contemporary hand :—“ >K àis sindam ôes landesbec et uluham ealdheres landes” ; án, a later hand, “ uleam”; amd im a hand qf the acìith centwry, “ Rex ethelwlf dedit vleham haldene. latine”. - [A.] Qriginal Charter in British Museum, | Brit. Mus., Faes., pt. II, pl. 81. Cottom, Augustus II, 71. Kemble, Cod. Dipl., No. ccLxIx; from [A.] 468. Recital qf the grant by Aôelwlf, King qf the W. Savons, fo the Church, qf Englamd, qf a tenth qf lamds, etc. Grant by the same to Humsi, the thegm, qfland at Worthy, co. Hqmts. Easter, 22nd April, A.D. 854. pIS IS PARA. III. HIDA BOC TO PORDIE DÆ ÆpELWLF CING BOCODE HUNSIE HIS pEGNE ON ECE YRFE. Regnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo . Summo et ineffabili rerum creatori ac moderatori omnium . tempora qui sua multimoda disponens potentia. ut voluerit finem imponet . et in hac vita degentibus cunctis certum ut proposuerat dierum ter- minum constituet. Idcirco cunctis agendum est . ut hic bonis actibus futuræ beatitudinis felicitatem perpetualiter adipisci mere- antur. Quapropter ego ADELWLF . gratia Dei occidentalium Saxonum rex . in sancta ac celeberrima paschale sollempnitate pro méæ remedio animæ et regni prosperitate et populi ab omnipotenti Deo michi conlati consilium salubre cum episcopis comitibus et cunctis optimatibus meis perfeci ut decimam partem terrarum per regnum A.D. 854.] ' AEOELWILF TO HUNSI. 63 nostrum non solum sanctis ecclesiis darem verum etiam et minis- tris nostris in eodem constitutis . imperpetuam libertatem habere concessimus . Ita ut talis domatio fixa incommutabilisque' per- maneat ab omni regali servitio . et omnium secularium absoluta servitute . Placuit autem Alhstano episcopo Sciriburnensis æcclesiæ . et Swithum Uuentanæ civitatis ecclesie episcopo* cum omnibus Deo servientibus. ut in una quaque ebdomada die sabbato unanimis congregatio famulorum famularumque Dei. L. psalmos cantet. et unusquisque presbiter duas missas unam pro Aöelwlfo rege et alteram pro episcopis* et ducibus*. Pro rege vivente . * Deus qui justificas impium”. pro episcopis* `et ducibus' “ Pretende domine”. Pro rege defuncto . unam specialiter° . pro episcopis et ducibus communiter. Hanc consentientibus donationem. `ut' tam roborata perseveret. quamdiu fides et Christiana religio in Anglorum `gente' inconcussa res° vigeat . Hoc autem fecimus in honorem domini nostri Jhesu Christi. et beatæ ac semper virginis Mariæ et omnium sanctorum et paschalis festi reverentia . ut Deus omnipotens et nobis et nostris posteris propitiare dignetur. • Scripta est autem hec cartula . Anno dominicæ incarnationis . DCCC. LIIII. indictione. II. die vero paschali in palatio nostro quod dicitur Wiltun. Qui autem augere vel amplificare voluerit nostræ donationem satisfactionis: augeat `omnipotens Deus dies prosperos. Si autem quis imminuere vel mutare presumpserit : noscat se ante tribunal Christi redditurum rationem' : Nisi prius satisfactione emendaverit . Ista est, autem libertas quam ADELWLF rex suo ministro HUNSíGE imperpetuam libertatem concessit habere trium cassatorum in loco qui dicitur 2ordi. Istis terminis circumdatur. AErest* on dfc ponne upp uuiâ hliôgeatas. δοnnæ on bradan hærpaö. ponnæ on healfam dell . ponnæ on eafam hling öonne óueræs ofer suram dæmæ. j δueræs ofer foram dune. on $æs hlinces aende . ponnæ on ænnæ p6rn be pestam hriöer lea . ponnæ upp to Wida , öueres ofer pa dæme . pOnnæ ofer pa stræte on 8iccan pornas. to pæs ealdermannæs mæarce. pOnnæ and lang pære mæarce oö bisceopes mearce. δοnnæ and lang. bisceopes mæarce ütt om ycenam . • * -mota-, with o expuncted and w, writtem overline, MS. ° -oporum, with rum, underlined for erasure, MS. * -opo, with fis overline, MS. * Ejus, under- lined for omission, here, MS. ° Gente perpetualiter, underlined, and un. spec., writtem above, MS. 6 Written over erasure, MS.; pervigeat,-K. 7 Omnipotens . . . rationem, added om margin, MS. 8 Æerest, K. 64 ÆBELULF TO WIFERE). [A.D. 854. è*- * Istis testibus consentientibus quorum nomina infra scribuntur. Ego Æöeluulf rex. - Ego Alhstam episcopus . Ego Ælfred filius regis. Ego Swithun episcopus. Ego Cyneheah minister. Ego Æöelbald dux. Ego Cuöulf minister. Ego Ealmulfi dux. Ego Alhstam minister. IEgo Æöelberht dux. Ego Ældred minister. Ego Wlfhere dux . Ego Cyma minister. Ego Eanulf dux. Ego Eadmund presbiter. Ego Lullede dux . Ego Egheard minister. Ego Wlflaf abbas . Ego Osmund minister. Ego Werferö abbas. ' Ego Milred minister. IEgo Æsne minister. Ego Lulling minister . Ego Cynepulf minister. Ego Wlfreô minister. Ego Alhstam minister . Ego Sired minister . Ego Ædelred filius regis. Ego Niömund minister . [A.] Brit. Mus. Add. MS. 15,350, f. 91. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLIV ; from [A.] 469. Recitation, qf the grant as in Wo. 468. Grant by Æ8elulf, King qf the W. Saaeons, to Wífer*8, the thegm, qf land at IHeregeardinge Hiwise, or Harden, Hwish, co. Wilts. Easter day, 22nd April, A.D. 854. • »< Regnnante in perpetuum domino nostro Jhesu Christi summo et ineffabili rerum creatori ac moderatori omnium temporaque sua multimoda disponens tempori'bus potenciam ut voluerit finem imponet et in a\c' vita degentibus cunctis certum ut proposuerat dierum terminum constituet idcirco cunctis agendum est, ut ic honis actibus future beatitudinis felicitatem perpetualiter adipisci mereatur .' • Quapropter ego ÆBELU L'F gracia Dei occiduntalium Saxonum rex in sancta ac celeberima paxchali solemnitate pro mee remedio anime et regni prosperitate et populi ab bo* omnipotenti Deo conlato consilium salubre cum episcopis committibus et cuctis optimatibus me perfecci ut decimam partem terrarum per regnum non solum sanctis ecclesiis darem verum eciam et ministris nostris in eodem costitutis in perpetuam libertatem concessiris ita ut alis donacio fixa incommutabilisque permaneat ab omni regab* servicio i Eamulf, K. * Sic, MS.; bono? * Sic, MS.; for regali. A.D.854.] ÆBELULF TO WIFERE). 65 et omnium secularium opsoluto servitute placuit Alhstano episcopo Sciraburmanscis eclesie æt Suiöhum Uuentane eclesie episcopo cum omnibus Deo serventibus ut in unaquaque efdomada die sabato unianimis congregacio famulorum famularum Dei. L. salmos con- tent* et unusquisque presbiter duos missas unam pro Æöeluluo rege alteram pro episcopis et ducibus pro rege vivente Deus qui justificos impium pro episcopis j ducibus 9 prætende domine pro rege defuncto spetialiter pro episcopis et ducibus cummuniter ánc consentientibus donacionem ut tam roborato perseveret quamdiu fides j christiana relegio in Agelorum gente inconcusso perungeat* oc fecimus in onorem domini nostri Jhesu Christi j beate ac seper virginis Marie j omnium sanctorum t[uo]rum j pasxalis festi reverecia ut Deus omnipotens et nostris posterris propiciare dignet scripta est autem ec cartula anmo ap incarnacione domino nostri Jhesu Christi. DCCC. LIIII. indiccione. II die vero paxali in palacio nostro quod dicitur Piltum qui augere voluerit nostram donacionem satisfaccionis augeaè omnipotens Deus dies prosperos si quis minuere vel mutare p'süseriô noscat se ante tribunal Christi red- diturum racionem nisi prius satisfacione emendaverit. Ista est libertas quam Æöelulf rex suo ministro 2iferöe in per- petuum ereditatem abere concessit.. I. cassati in loca q' di\ci'tur, heregear d'inge hipisce , istis terminis circumdatis , j ærest on öa noröigge eastepearde 8one on öa miclammed öone on tydgincmaed öonne on êa mylendic öone up to mealmehtanleahe öone to scelces stede ôone on æschyrste æsteperde öone to hunigyrste öone to 8unres felda öonne on fontamhlepe 8omne on pernanbroe öonne on prennampylle 8onne on j pæterslæd δæt for öon hagan eft to öere horôigge ; eastepearde , j istis testibus consentientibus quorum nomina inufra scribuntur: , * »< Æöelulf rex . >{< Esne minister . < Alhstan episcopus. >{< Æδred fili reg[is]. >{< Suiôhum episcopus. >< Ælfred fili reg[is]. »K Æöelbal dux . »K Cyneuulf minister. »K Eanulf dux. - »K Cuóuulf minister . »< Osric dux . »< Cyneeah minister. »{< Æöelbreht dux . »< Niömud minister. >{< Eanmulf dux . >< Ecgheard minister . >< Lullede dux . »« Osmud minister . »< Humlaf abbas . »< Milred minister . »< Humerferö abbas . >< Lullig minister . 1 Sic, MS.; for cantent. * Sic, MS.; for pervigeat. VOL. II. F 66 ATHELWILF TO MALMESBURY ABBEY. [A. D. 854. >{< Ecuulf minister. >< Aldred minister. »< Uulfred. >{< Eanmund minister . >< Alhstam minister . >< Cyma minister . Endorsed ìm the Same hamd :—“ >K δis seondam δes landes bec öe Æöelulf eyning 2iferöe his 8egne salde”, [A.] Original (?) Charter in British Museum, [K.] I(emble, Cod. Dipl., No. ccLxx. Bound- Cottom ch. viii, 35. aries im vol. iii, p. 394. Erit. Mus., Facs., pt. II, pl. 32. Gf. Haddam and Stubbs, vol. iii, p. 639. 470. Recitation of the Grant as in No. 468, applied to the lamds Qf Malmesbury Abbey. Easter Day, 22nd April, A.D. 854. DE SECUNDA DECIMACIONE EJUSDEM REGIS j QUOTA ITERUM PARTE MELDUNENSE CENOBIUM DITAVERIT. Regnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo. Summo j ineffabili rerum creatori omnium* tempora* qui sua multimoda disponens temporibus potencia ut soluerit* finem imponet, j in hac vita degentibus cunctis certum ut proposuerat dierum terminum constituet . Idcirco cunctis agendum . ut hic bonis actibus future beatitudinis felicitatem perpetualiter adipisci mereantur. Quapropter ego ATHELWLF* gratia Dei occidentalium Saxonum rex in sancta ac celeberima paschali solempnitate° pro mee remedio anime j regni "prosperitate j populis ab omnipotente Deo michi 'collata7 salute* consilium salubre cum episcopis* comitibus cunctisque optimatibus meis 'ego humiliter pro amore Dei'0 perfeci . ut decimam partem terrarum per regnum nostrum'' non solum sanctis ecclesiis dare**. verum etiam j ministris nostris `in eodem constitutis** imperpetuam** libertatem habere concessimus. Ita ut talis donatio fixa incommutabilisque permaneat . ab omni regali servicio j omnium sæcularium absoluta servitute. -* Placuit, autem Alstano*° Shiraburnensis ecclesie episcopo . j Swithuno'° episcopo YWyntancestrensis ecclesie'7 cum'° omnibus Deo servientibus ut unaquaque ebdomada die sabbati unanimis congregacio famulorum famularumque Dei quinquaginta psalmos cantet . j unusquisque presbyter duas missas. unam pro Athelwlfo rege j aliam pro episcopo'° et ducibus ejus . Pro rege vivente . * Deus qui justificas ' impium''. Pro episcopis j ducibus viventibus . “ Pretende Domine” . Postquam autem defuncti fuerint. Pro rege defuncto specialiter . Pro episcopis j principibus defunctis communiter. Hanc consencientibus donacionem ut tam roborata perseveret : quam diu fides et christiana religio in Anglorum gente incomcussa pervigeat . Hoc 1 Om. cre., B. ° Tempora . . . quapropter, omitted, B. 8 Vol., B. 4 Edeluulfus, B. P Sollemm., B. “ Et pop. prosp., B. 7 -ati, B. 8 Mihi a Deo commissi, B. 9 Et, added, B. 20 Ego . . . Dei, omitted, B. 11 Meum, B. 12 Darem, B. 13 In eo com., omitted, B. ** In perp., B. 13 Alhs., B. 16 Suuidh., B. 17 Wint, æccl. epis., B. 18 Cum, etc., to notantur ; B. reads:—“ Ut omni Sabbato tota congregatio quinquaginta psalmos, et unusquisque presbiter duas missas omni ebdomada cantet pro rege Edelwlfo et ducibus in hoc consentientibus . Et cetera”. i° -pis, B. • . *-. A. I). 854.] ATHEI,WLF TO MALMESBURY ABBEY. . 67 autem in honorem domini nostri Jhesu Christi fecimus j beate ac semper virginis Marie j omnium sanctorum. j paschalis festi reverencia ut Deus omnipotens j nobis j nostris posteris misericordiam ejus adferret . Et hoc sub testimonio satrapum nostrorum populorum ad confirmacionem . quorum nomina subter annexa, notantur. Scripta est autem hec cartula anno dominiciº incarnacionis. D. CCC . L. IIII . Indic- tione . 1*.? 'Die vero paschali* in palacio nostro qui dicitur Wylton. Terra autem ista quam in libertate ponamus ad ecclesiam `perti- nentem . At Malmesburg* . per° is pat erest at, Peritune . fif and pritty hyde. at Lacok fiftiene hyde . at Suttune fif. at Corsborne fif hyde . at Croddewelle tiem hyde . at Kemele tiem hyde . at Domeccesige pridhalf heyweshe. Qui autem augere voluerit nostræ donacionem satisfaccionis. augeat omnipotens Deus dies ejus prosperos. Si vero quis minuere vel immutare præsumpserit. noverit .. se ante tribunal Christi redditurum rationem nisi prius satisfactione emendaverit. Aepelwlf rex. Ecgheard minister. Aelstam episcopus. Cyne minister. Swithum episcopus. Aethelbert dux . Osrich dux . Aelstam minister. Eanwlf dux. Cupwlf minister. Athelbold dux . Ulfluf abbas . Dulling* minister. Eanmundo* minister. lUuerfd abbas. Osmund minister.. lUlfhere dux . Cynewlf minister. JKyma minister. Nipmund minister. Aepelred minister. Milred minister. Sullede7 dux . Ulfred minister . Eanwlf dux . Aldred minister. [A.] MS. Lansd. 417, f. 7b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLxxI; from [A.] [B.] Hamiltom, Will. Malm. Gesta Pont., ... | Brewer, Reg. Malm., vol. i, p. 297. 890. " i Cf. Haádaii amd stübbs, völ. iii, p. 640. 471. Abridged form, qf No. 470. QUOMODO ADELWLFUS REX DEDIT DECIMAM PARTEM REGNI SUI ECCLESIIS°. Ego ÆTHELWLF gratia Dei occidentalium Saxonum rex in sancta ac celeberrima paschali solennitate pro méé remedio anime et regni 1 -icæ, B. 2 . II d., B. 8 Die Paschæ, B. 4° Pertinens Meldubes- burg, B. . * For per is, etc., to end, B. reads :—“ Hæc est : Piritune. xxx** v. hidæ, Lacoc. xv., Suttune . v ., Corsaburn . v., Criddamuille . v ., Cemele. x., Dam- tesie. ii .'' 6 Lulling, K. 7 Lullede, K. S -mund, K. 9 Title in B.: “ Privilegium Æthelwlfi regis”. F 2 68 ATHELWLF TO MALMESBURY ABBEY. [A.D. 854. prosperitate . et populi ab omnipotenti Deo mihi coati* . consilium salubre cum episcopis comitibus et cunctis optimatibus meis perfeci ut decimam partem terrarum per regnum nostrum non solum sanctis ecclesiis darem verum etiam et ministris nostris in eadem constitutis in perpetuam libertatem habere eoncessimus . ita ut talis donatio fixa incommutabilisque permaneat ab omni regali servitio et omnium secularium servitute absoluta. Placuit autem Ælhstano episcopo Scireburnensis ecclesie* . Swithuno Wentane ecclesie episcopo. et ducibus communitér . Hoc autem fecimus in honorem domini nostri Jhesu Christi et beate semper virginis Marie et omnium sanctorum et paschalis festi reverentia ut Deus omnipotens nobis et nostris posteris propiciari dignetur . Scripta est autem hec cartula anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. D°ccc°. LIIII*. indiccione . II. die paschali in palatio nostro quod dicitur Wiltun . Qui autem augere voluerit nostram donationem. augeat omnipotens Deus dies ejus prosperos. Si quis vero minuere vel mutare presumpserit . noscat, se ante tribunal Christi redditurum rationem nisi satisfaccione emendaverit. >< Ego Æthelwlf rex consensi et subscripsi*. >{< Ego Ælhstam episcopus consensi et subscripsi. >{< Ego Swithun episcopus consensi et subscripsi. >{< Ego Wlflaf abb'a* consensi et subscripsi. >{< Ego Werferö* abb'a* consensi et subscripsi. >{< Ego Æthreö° consensi et subseripsi. >{< Ego Ælfred filii regis consensimus. [A.] Brit. Mus., Cottom MS., Claudius B. vi, | [B.] Brit. Mus., Cotton MS., Claudius O. ix, f. 12b. f. 104b. [8.] Stevensom, Chron. Abingd., vol. i, p. 36; f Dugdale, Mon. Angl., vol. i, p. 514. from [A.] | 472. Recitation qf the Grant as in No. 468, applied to the lamds qf Glastonbury Abbey. 22nd April, A.D. 854. >{< Regnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo summo et ineffabili rerum creatori7 omnium tempora qui sua multimoda disponens temporibus potencia ut voluerit finem inponet* et hac vita degentibus cunctis certum° `atque posuerit*° dierum terminum 1 Collati, B. * Et, added, B. * Cons. et subs., omitted throughout, B. 4 Abba, B. , * -ferth, S. 6 Æthered, B. - 7-re, K. ° Imp., K. ° K.; tertum, MS. *° Ut proposuerat, K. A.D. 854.] ATHELWLF TO GLASTONBURY ABBEY. 69 constituerit! iccirco cunctis agendum ut hic bonis actibus future beatitudinis felicitatem perpetualiter adipisci mereantur. Quapropter Ego ATHELWLF gracia Dei occidentalium Saxonum rex in sancta ac celeberima paschali sollempnitate pro mee remedio anime et regni prosperitate et populi ab omnipotenti Deo michi collata salute consilium* cum episcopis comitibus cunctisque optimatibus meis ego humiliter pro amore Dei perfeci . ut deci- mam partem terrarum per regnum nostrum non solum sanctis ecclesiis dare* verumetiam et ministris nostris in eisdem consti- tutis in perpetuam libertatem habere concessimus ita ut talis donacio fixa incommutabilisque permaneat ab omni regali servicio et omnium secularium absoluta servitute placuitque Athelstano* Schirabornensis ecclesie episcopo. et Swithino* episcopo . Wynton- ceastrensis ecclesie cum omnibus Deo servientibus ut in unaquaque ebdomada die sabbati unanimis congregacio famulorum famula- rumque Dei. L. psalmos cantet et unusquisque frater° duas missas. una? pro Athelwulpho rege et aliam° pro episcopis et ducibus oracio pro rege vivente . “IDeus qui justificas impium” . pro epis- copis et ducibus viventibus . “Pretende domine". postquam hii defuncti fuerint pro rege defuncto specialiter pro episcopis et prin- cipibus defunctis communiter hanc conferentibus donacionem ut tam roborata perseveret quamdiu fides christianaque religio in Anglorum gente inconcussa pervigeat . Hoc in honorem domini nostri Jhesu Christi fecimus et beate ac semper virginis Marie ac omnium sanctorum et paschalis festi reverencia ut Deus omnipo- tens nobisque et mostris posteris° misericordiam afferat'° et hoc sub testimonio fratrum nostrorum plurimorum ad confirmacionem quorum nomina subter annexa vocentur“. Scripta est hec cartula anno dominice incarnacionis . DCCC . LIIII° . indictione prima die vero paschali in psallatorio'* quod dicitur Wiltone terra ista quam in libertatem ponimus ad ecclesiam pertinentem**. to** Glastingaburi. Limite8. pat is öanne erest om Boklond toum . fif hide . in be pennard . sex hidas . on Cotemesfelda . an . hyWysce . and om . Cerawicombe . and poper del of branok . hyalf hiwisce . and al pat oper del . - Qui hanc augere voluerit nostre donacionem satisfactionis augeat l)eus omnipotens dies ejus prosperos. Si vero quis'° minuere vel 1 -tuet, K. * Collati consilium salubre, K. 8 Darem, K. 4 Ealhs., K. 5 Swiöuno, K. 6 Presbyter, K. 7 Unam, K. 8 Alteram, K. 9 Proceribus, K. 10 K.; afferte, MS. 11 ? Notentur. 1° Palatio mostro, K, 18 -te, K. 14 Ad, K, 1° K.; quos, MS, 7() ATHULF TO WINCHESTER CATHEDRAL. [A.D. 854. immutare presumpserit moscat se ante tribunal Christi redditurum vacionem nisi! prius satisfactione emendaverit. >{< Ego Athelwolf rex subscripsi . >{< Swithon episcopus. »< Athelstanus episcopus . Κ Wyefferd abbas. »® Amelwlf* dux . >{< Athelred frater* regis. >< Wlfer. dux. »< Alfreth filius regis. >< Wulffluf abbas. >{< Esne* minister regis. et multi alii. [A.] MS. Bodl., Wood. i, f. 67b. : [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ML. ; from [A. B.] [D.] Dugdale, Mon. Angl.. vol. i, p. 42 ; from | • [A.] 473. Grant by King Athulf to Winchester Cathedral qf land at Worthy, co. Hamt8. Easter Day, 22nd April, A.D. 854. E)IS IS pARA . III . HIDA BOC AET J2ORBIGE. DONUM REGIS ADULF . , Domino nostro Jhesu Christo in perpetuum regnante . Cui cuncta jure famulantur elementa mundi . Omnibus ut reor luce clarior mortalibus patet . quod digne gloria parvipendenda est mundi quia decidit ut flos feni . «* Quapropter ego ABULF rex largiflua summi tonantis annuente clementia regali fretus dignitate quamdam ruris particulam tres scilicet mansas in loco qui ab incolis hujus patriæ . ÆT PORDfGE nuncupatur . cum omnibus ad se rite pertinentibus. Pratis. Silvis. Pascuisque sicut prædecessor meus . Kynepalh . divino scilicet adtactus instinctu jam dudum concessit ecclesiæ. quæ WENTANE in almæ trinitatis veræque unitatis honore nec non et apostolorum Petri Paulique consecrata consistit . pro meorum expiatione faci- .' morum libens perpetualiter restituo . Hanc donationem cum omnium mei temporis consensu procerum tali curavi renovari assertione . ut mulla meorum persona successorum diabolicæ ástu : calliditatis insollescens eam unquam in aliud transferre presumat . Sit autem predictum rüs omni terrene servitutis jugo solutum . tribus exceptis expeditione. pontis arcisve restauratione. Acta est autem hujus terræ libertas . Ammo dominicæ incarna- tionis. DCCC. et . LIIII. Indictione . I. pascali sollempnitate nobili palatio in 2iltune . 1 Ubi altered to misi, MS. * * Eanmulf, K. * „Eöelred filius, K. 4 Erue, K. A.D. 854.] ATHELWLF TO WINCHESTER CATHEDRAL. 71 Qui autem hoc nostrum donum augere voluerit : augeat dominus ejus prosperitatem . Qui minuere præsumpserit . per auctoritatem beati Petri. ejusque cóapostoli Pauli anathema sit. nisi cum satis- factione suum reatum ante obitum emendaverit. Bis synd paland ge mærato Poröige pætfs oficenam and lang pæra dic . up to pære hylle . ófpære hylle . and lang pære dfc . eft sona up to heafod stoecam . of heafod stoeca . and lang stræt to lusam porne . of lusam porne to deopan delle . up to kinges stane . from kincges stane. up to holam stane. of holam stane. up to fyrd geate. of fyrd geate. to pfc herpaöe. and lang pic herpæóes. æft to kynges stane . of kynges stane to ysam pyttam . of isam pyttam to tpelf ækeran . of tpelf ækeran . ut ford bufon scortan hlince . æt pæs furlanges ende . j spa forö to pære byrig. j spa into hydibúrnan. Ego Aöelpulfi rex. Ego Perferö abbas. Ego Ealhstam episcopus. Ego Æpelred filius regis. Ego Swithun* episcopus. Ego Ælfred filius regis. Ego Æpelbald dux. Ego Æsne minister. Ego Osric dux . Ego Kynepulf minister. Ego Pulpfhere* dux . IEgo Kyneheah minister. Ego Æpelbyrht* dux . Ego Æscheard minister. JEgo Pullaf abbas. Ego Osmund minister. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,350, f. 90. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLv ; from [A.] 474. Grant by Athelwlf, King of the West Sazons, to Winchester Cathedral, qf land at Brightwell, co. Berks. Easter Day, 22nd -April, A.D. 854. EOIS IS pARA. XXX. HIDA BOC AET BRIHTANpYLLE pE ApELWLF CING GÆBOCAIDE INTO EALDAN MYNSTRÆ . IRegnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo. Summo et ineffabili rerum creatori omnium tempora qui sua multimoda disponens temporibus potentia ut voluerit fimem imponet : Et in hoc vita degentibus cunctis certum ut proposuerat . dierum termi- num constituet. Idcirco cunctis agendum est ut `h'ic bonis acti- bus futuræ beatitudinis felicitatem perpetualiter adipisci merean- tur . 1 Ae8elwulf, K. 2 Swiöum, K. 8 Wulf., K. 4 Æöelberht, K. 72 ATHELWLF TO WINCHESTER CATHEDRAL. [A.D. 854. Quapropter ego ApELWLF gratia Dei occidentalium Saxonum rex in sancta ac celeberrima pascali sollempnitate pro méé remedio animæ et regni prosperitate et populi ab omnipotenti Deo michi conlato consilium salubre cum episcopis comitibus et cunctis opti- matibus meis perfeci ut decimam partem terrarum per regnum nostrum non solum sanctis ecclesiis darem verum etiam et ministris nostris in eodem constitutisim perpetuam libertatem abere concessi- mus. ita ut talis donatio fixa incommutabilisque permaneat ab omni regali servitio' et omnium secularium absoluta* servitute ; placuit autem Ælfstano . episcopo* Scireburnensis æcclesiæ . et Swfthum . Wentanæ æcclesiæ episcopo* cum omnibus Deo servientibus ut in umaquaque ebdomada die sabbato uniánimes congregatio famulorum famularumque Dei. L . psalmos cantent . et unusquisque presbiter duas* missas. unam pro Æöelwlfo rege . alteram pro episcopis et ducibus*. pro rege vivente° . * Deus qui justificas impium”. pro episcopis `et ducibus. “ Prætende domin[e]*'. Pro rege defuncto spe[ci]aliter. Pro episcopis j ducib[us] communiter hanc consen- [ti]entibus donationem ut [tam]roborata perseveret quam[diu] fides et'7 Christiana religio in Anglorum gente inconcusso pervigeat . EIoc fecimus in honorem domini nostri Jhesu Christi . et beatæ ac semper virginis Mariæ et omnium sanctorum . et pascalis festi reverentia ut Deus omnipotens nobis et nostris posteris propitare dignetur . ę Scripta est autem hæc cartula . Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCLIIII. Indictione . II. Die vero paschali in palatio nostro quod dicitur 2iltum . qui autem augere voluerit nostram donationem. augeat omnipotens Deus dies ejus prosperos. Si autem quis minuere vel mutare præsumpserit . noscat se ante tribunal Christi redditurum rationem nisi prius satisfactione emen- daverit . Ista est autem libertas . quam Æöelwlf rex. Swithuno. eatenus designavit episcopo. ut tam ejus quam successorum suorum providentia advenarum et peregrinorum usui perpetualiter deser- viret . Si autem tante dignitatis peregrini qui hujus telluris pos- sessores fieri nequeant defuerint : loco sancto Wentanæ æcclesiæ . Petro Pauloque dicate*. ad pauperum refocillationem deserviat. quo adusque qui digni sint advene hanc patriam frequentent . Hujus telluris quantitas . XXX . cassatis terminatur . quæ Beorhtawille i Serbitio, with b expuncted and u overit, MS. * Obs, with o altered to a, MS. * -pus, altered to -po, MS. * Duos, altered to duas, MS. * Erasure here, MS. ° Jubente, underlined, and vivente over it, MS. 7 Et ducibus . . . fides et, omitted in text and written on òuter side margim of the leaf, some parts having been ploughed off in binding, MS. 8 Deserviret, here, underlined for omission, MS. A.D. 854.] ADELWLF TO WINCHESTER CATHEDRAL. 73 noto dicitur vocabulo. Isti qui subscribuntur tèstes et consiliarii nostræ dapsilitatis fuerunt . Ego Æpewlf Rex . Ego pulflaf abbas. Ego Ælfstan Episcopus. Ego 2erfer8 abbas . Ego Swithún Episcopus. Ego Æpereô filius regis. Ego Æpebald Dux. Ego Ælfreô filius regis. Ego Eanpulf Dux . Ego Æsne minister. Ego Æpelbret Dux . Ego Chenewlf minister. Ego Osric Dux . Ego Cyneheah minister. ' Ego 2ulfhere Dux. Ego Ælfstam minister . Ego Lullede Dux . Ego Aldred minister . [A.] Add. MS. 15,350, f. 47. 1 Omitted by Kemble. 475. Gramt by Adelwlf, King qf the West Saaoms, to Winchester Cathedral, of land mear Taunutom, at Risctune, or Buishtom, and Stoce æt Orceard or Stoke St. Mary, mear Orchard Porg- ma^, co. Devon. ' Easter Day, 22nd April, A.D. 854. Incitante divine auctoritatis agyographo multiphariæ commone- mur . ut terrena presentis saeculi lucra largiflue dantes cælestia eternæ beatitudinis emolumenta jugi indefessoque adquiramus lucello . Ideoque ego ADELWLF. Occidentalium Saxonum rex . incertum hujus transitoriæ vitæ statum mutabilitatemque veris dinoscens indiciis vita comite prout posse dederit. qui cuncta creavit subnixe delibero. ut redemptoris nostri possessionem æcclesiis jure dele- gatam augmentando magnificem . Quapropter usus consilio Æöelstan' episcopi . atque altoris mei Swithuni . Wentanæ æcclesiæ presulis tocius regni michi â IDeo collati `decima mansura* amplificavi spacium telluris im TANTUN . quod Friöegyd. regina Wentanæ æcclesiæ ubi nutritus á pueritia fueram Petro Pauloque dicate priscis dederat temporibus . Aug- mentum telluris quod addidi. VIII. manentes æt RIsCTUNE constat; quantitate manentium adjeci quoque . et alios . VIII. manentes in STOCE . ÆT ORCEARD . In nomine alme trinitatis et individuæ unitatis precipio . ut nemo successorum meorum minuere præsumat . quod ego devotus 1 Ealhstani, K, * Decimans rura, K., derived from Nos. 474, 476. 74 ADELWLF TO WINCIHESTER CATHEDRAL. [A.D. 854. augmentavi neque pontificum aliquis succedenti tempore hanc nostram largifluam donationem minuere.vel propinquis seculari- busque pro aliquo cujuscumque pretii minuere'velqualibet occasione temerarius dare vel accommodare præsumat . Acta est hujus terræ libertas. Anno dominicæ incarnationis. DCCC et LIIII. Indictione . I. pascali solempnitate nobili palatio . in 2il- tune. Qui autem hoc nostrum donum augere voluerit : augeat dominus ejus prosperitatem . qui minuere præsumpserit per aucto- ritatem beati Petri . ejusque cόapostoli Pauli anathema sit . nisi cum satisfactione suum reatum ante obitum emendaverit . Maneat; igitur hoc nostrum donum æterna libertate ditatum. cum omnibus commodis ad ipsud* rüs pertinentibus. Pratis. videlicet . Pascuis. Silvis. Salinariis. preter communem expeditionem et arcis pontisque restaurationem . Hfs territoriis . hoc rus complectitur. Aerest of blacam broce on tään . ponne of dune on tään of beaddig br6c ponne upp on bead- ding broc . on halgam pelle . panon of halgam pylle on curig fe mære upp on æt guldæs geäte ponne to readam flodam . ponne j lang dic . to alor broce. ponii upp om igen stream to orcerd cumbe. fram orcerdcumbe . on mædpegas sylfe. fram mæd pegum. tö fearn leâge . on pa stigele . an ge maer hagan to hrimpoldes beorge . to pæm ealdan pege. öf düne on pice hrycg . öf pice rycge of dune on pone eastenam stream and lang streames to buchanforda. öonon pest be pyrttrume . to egpulfes ge maere . to ge ménam hylle midde peardne . Bonne to pealacam dic to ludanalrum . ponne jlang streames to pisforda ufam perdu-. ponne east to offam dfc . ponne suô on pa for yrpe . to pæm beörge of dune to pæm pylle. Bonne forö rihte to bróce . ofer piöan mæd. * •- Ego Æöelwlf rex. Ego Æpelred filius regis. Ego Ealhstam episcopus . Ego Ælfred filius regis. Ego Swithunus episcopus. Ego Esne minister. Ego Æpelbald dux . Ego Ceneuulf minister. Ego Æpelbald dux . Ego Cyneheah minister. Ego Osric dux . Ego Cuömund minister. Ego Pulfhere dux . Ego Æscheard minister. Ego Æpelbryht, dux . Ego Osmund minister. Ego Lulle dux . Ego Milres* minister. Ego Eanulf dux . Ego Ecgulf minister . Ego 2ullaf abbas. Ego Lulling minister . Ego J2erferd abbas. Ego J2ulfred minister. ' Munere, K. * Ipsum, K. 3 -red, K. A.D. 854.] ADELWLF TO WINCHESTER CATHEDRAL. 75. Ego Ealhstan minister. Ego Eadred minister. Ego Cyma minister. JEgo Eadmund minister . [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,350, f. 64. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLI ; from [A.] 476. Another form, qf No. 475. - CARTA REGIS ADULFI DE TANTONE AUGMENTO . Incitante divine auctoritatis agyographo multiphariæ commone- mur ut terrena presentis seculi lucra largifluæ dantes cælestia aeternæ beatitudinis emolumenta jugi indefessoque adquiramus lucello . Ideoque ego ABELWLF . occidentalium Saxonum rex incertum hujus transitoriæ vitæ statum mutabilitatemque veris dinoscens indiciis vita comite pro ut posse dederit qui cuncta creavit subnixe delibero . ut redemptoris nostri possessionem æcclesiis jure delega- tam augmentando magnificem . Quapropter usus consilio EALH- STANI episcopi atque altoris mei SWITHUNI Uuentanæ æcclesiæ pre- sulis tocius regni michi à Deo collati decimans rura amplificavi spatium telluris. in TANTUN . quod Friöegyö. regina Wentanæ aecclesiæ ubi nutritus á pueritia fueram Petro Pauloque dicate priscis dedederat* temporibus. Augmentum telluris quod addidi . c. ac. XXXIII. constat quantitate manentium. adjeci quoque . x. manentes in BRUNAN. In nomine alme trinitatis . et individue uni- tatis precipio . ut nemo successorum meorum minuere præsumat. quod ego devotus augmentavi . neque pontificum aliquis succe- denti tempore hanc nostram largifluam donationem minuere vel propinquis secularibusque pro aliquo cujuscumque pretii munere* vel qualibet occasione temerarius dare vel accommodare præ- sumat . ¢ - • . Acta est hujus terræ libertas . Anno dominicæ incarnationis . DCCC et LIIII. Indictione . I. pascali sollempnitate mobili palatio in 2tLTUNE . Qui autem hoc nostrum donum augere voluerit : augeat dominus ejus prosperitatem . qui minuere præsumpserit : per auctoritatem beati Petri ejusque cóapostoli Pauli amathema sit . nisi cum satis- factione suum reatum ante obitum emendaverit. Maneat igitur hoc nostrum donum æterna libertate ditatum cum omnibus commodis i Sic, MS. ; dederat, K. * Minuere, underlined, and munere written over, MS. - 76 ADELWLF TO WINCHESTER CATHEDRAL. [A.D. 854. ad ipsum' rus pertinentibus . Pratis videlicet . Pascuis. Silvis. Salinariis . preter communem expeditionem et arcis pontisque res- taurationem . *. Eis territoriis hoc rüs complectitur. In primis ubi rivulus qui BEADDINGBROC nominatur in fluvium tám ingreditur. inde ad vetus fräxinum . sic trans montem in alterum fráxinum , hinc tendit ad occidentem usque quo veniatur ad `s'penam . hinc ad vallem qui orcercumb nominatur . hinc directo termino trans montem ad fruticem quæ lata spina vocatur . inde ad viam publicam . hinc ad locum qui pidecumbes heafod vocitatur . hinc per rivuli decur- sum ad vadum quod ceartancumbesford nominatur. hinc ad latum fossatum . hinc tendit ad occidentalem plagam in aquilonali parte nemoris . quod duddincg bearuöu . hinc à lato quodam fossato ad vadum quod oteriforö nominatur*. hinc contra rivulum usque ad caput fontis . hinc ad aquilonalem plagam usque in piöigcumb . hinc usque ad collem rfngpoldes . hinc usque ad viam 2ALDANES . hinc ad campum qui OXENAFELD dicitur. hinc ad caput Snellescumb. hinc directe ad lapidem qui gregam stam nominatur. et ad occiden- talem partem collis qui Manhille nominatur . hinc ad fontem rivuli. qui blåäm bröc* dicitur . sic per rivuli decursum in rubro vado . sic ad occidentem per quoddam nemus usque ad rivulum qui scitere dicitur . sic per rivuli decursum in vetus vadum . hinc ad occidentalem in profundum vadum . hinc ad duram portam . hinc dirigitur ad australem plagam in rivulum bænnancumb. hinc deorsum in* rivuli cursum á torrente illo ad occidentalem plagam usque ad fyresleäge. hinc ad columbarem vallæm*. hinc ad locum qui fiduscaga dicitur . hinc trans campum ad Occidentalem partem. in hafuchalras. hinc directo termino usque ad amnem qui tàn nomi- natur. hinc ad occidentalem plagam usque ad rivulum qui mælæn- burna dicitur . hinc ad aquilonem plagam usque ceappanleâge . Hinc ad mæleburnam . hinc ad canum pamum . hinc ad aquilonem partem . et sic ultra campum temdit ad occidentalem partem usque quo veniatur ad quemdam fraxfnum quem imperiti sacrum vocant. sic ad occidentalem dirigitur im flumine juxta terminos pifelescumb. item ad aquilonem plagam per flumen dirigitur . usque vetustum ac terminalem fossatum . hinc ad vadum qui pettesford dicitur. hinc ad occidentalem partem montis lufandum nominatur. hinc ad aquilon^al'em partem in veteri strata , et sic per aquilonalem plagam° tendit ad originalem fontem rivuli qui 2illfte nominatur . * Ipsis, altered to ipsum, MS. * -antur, with n expuncted, MS. 3 Blacam broc, K. * Ad, altered to im, MS. ° Villæ, altered to vallä, MS. ° Partem, with plagam written overit, MS. A.D. 854.] ADELWLF To WINCHESTER CATHEDRAL. 77 }-- Sicque ad Orientem usque ad albam grömam . inde ad lidegeard . hinc ad aquilonalem partem usque ad occidentalem partem illius gronne. qui Pulluces mor nominatur. et sic tendit usque ad aquilo- nem partem usque ad amnem. Sic contra amnis decursum ad occi- dentalem plagam . usque ad longam spinam. hinc ad aquilon^al'em partem ultra campum usque ad veterem viam publicam . hinc ad occidentalem partem vallis qui truscumb nomimatur . hinc in publicam viam usque ad brevem fossatum. hinc ad orientalem par- tem in rugam beorh ab hoc loco in aquilonalem partem æscholtæs in horspaöes vadum . hinc ad australem partem ad sordidum vadum . hinc in heanpylle . hinc in gemotleage . hinc dirigitur usque ad dun dic . hinc in priscis fontem sic ad ellepylle . hinc ad mediam partem montis qui middelclnol nominatur . et sic in mæc- canfer . sic ad rivulum qui neglescumb nominatur . hinc ad orien- talem plagam in mediam partem monticuli qui hæ'öbeorh nomi- natur. sic in summitate vallis quæ byrigcumb dicitur . hinc in leollescumb. deinde in pennám stán . hinc in orientalem partem illius grönne qui hafucford nominatur . inde on hegsteldescumb . et sic ad locum qui stantor dicitur . hinc ad sæchbroc' . et sic in flumine quod tán nominatur. et sic per alvei decursum quo ad usque perveniatur iterum in headding broc . Ego Æpelwlf Rex . Ego Cenepulf minister. Ego Ealhstam episcopus . Ego Cyneheah minister. Ego Swithun episcopus. Ego Gudmund minister. Ego Æpelbald dux. Ego Æscheard minister. Ego Osric dux. , Ego Osmund minister. Ego J2ulfhære dux . Ego Milre* minister. Ego Æpelbyrht dux . Ego Egculf minister. Ego Lulhele dux . Ego Lulling minister. Ego Eanulf dux . Ego Pulfred minister. Ego J2ullaf abbas. Ego Ealhstam minister. Ego 2ærferd abbas. Ego Cyma minister . Ego Æpelred filius regis. Ego Eadred minister . Ego Ælfred filius regis. Ego Eadmund minister. Ego Esne minister . Ego Cenewlf minister. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 59. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLII ; from [A.], very incorrectly. * D'r, here underlined for omissiom, MS. * -red, K. 78 ADULF TO WINCHESTER CATHEDRAI,. [A. D. 854. 477. Grant by Adulf, King qf the JVest Sazons, to Winehester Cathedral, qf. land at Wenbeorh, or Hymyton ; Hinton, Ampner, co. Hants. A.D. 854. >< Regnante* imperpetuum domino nostro Jesu Christo omnium visibilium et invisibilium summo et ineffabili cre? creatore Cunctis patet mortalibus quod cuncta que videntur finem habent et, que non videntur eterna sunt . Quapropter ego ADULF° celcithroni* favente clemencia rex occi- dentalium Saxonum quandam ruris partem scilicet . XXti. mansas aet WENBEORGEN cum omnibus ad se rite- pertinentibus cum con- sensu optimatum meorum quando decimam partem terrarum per omne regnum meum sanctis ecclesiis dare decrevi : Dedi etiam ecclesie WINTONIENSI que in honore apostolorum Petri et Pauli dedicata est : eandemque terram prefate ecclesie eternaliter haben- dam concessi. SIT autem predictum rus ab omni terrene servi- tutis jugo liberum . tribus exceptis . rata expeditione . pontis arcisve constructione . Et hoc in nomine domini nostri Jesu Christi precipio ut nemo successorum meorum regum sive episco- porum sine principum hanc meam donationem violare aut a servis IDei inibi famulantibus auferre presumat . Quod si quisquam hec transgressus fuerit sciat se eterne maledictioni subiciendum et eternas inferni penas sine fine passurum nisi digna satisfactione celeriter emendaverit quod contra sanctos Dei apostolos audacter deliquit . - Hiis metis eadem° . XX* . manse circumgirantur . Bis synd para tpentig hida land ge mere æt Wenbeorgam of smitan on pone stam of pam stanæ On pone ealdam an of pani eadenne inman lentan oflentan° Om geam pOne stream on pone greatam porne stent bæ lentam scaöe' of pam pOrnæ* on pa peter furh innam smalam broc . of smalam broce om pan stenihte* hlinc . of pam stemihte* hlince . om glottos pylle. of glottes pylle. on pylles heafod on pylles heafodde om pulfheres cumbe of Pulfheres cumbe on Pulfheres clif of Pulf- heres clife on pa furh of pære furh on 2infles beorg of pan'0 beorge on - ponne holam stan of pam holam stane on pone haram stam . of pam haram stane on pa holam pannan'-* on pone pugan** hlinc . of pam rugam hlineæ** om pone durnen crundel of δam durnem crundelle on 1 Title in B.:—“pis is bæra tpentig hida land boc to Penbeorgen pæ Aöulf cing ge bocade Spithune bisceope on æce yrfe." * Sic, A.; not in B. 8 Aöulf, B. 4 Celsîthrono, B. * Eadem, with a expuncted and e overline, B. “ Læn- tam, B. 7 Staçe, B. 8 -nce, S. 8 Stenilite, S. 10 pam, B. ii Of pære holam pannam, added, B. 13 Rugam, B. 18 -ce, S. A.D. 854.] ADULF TO WINCHESTER CATHEDRAL. 79 pone porn of ham* porne on pone stam . of ham stanæ* on pa dìe . To öere dic ende `om pere* die ende on pone pogam hlinc . of δam pogam hlince on pa catt hola. of pam catt holan on Pembeorge* of pam beorge on pone mycelam cumbe* . of mycelan cumbe om smalam combe* of smalam cumbe om pone ealdam treop stede of pam ealdan treop stede om pa pogan apoldram of pere pogam apoldram on folces dic . of folces dic . on Ealcheres die of Ealcheres die . on pa apoldram . of here° apoldram inman Smitan . Scripta est autem hec cartula Anno ab incarnatione domini nostri Jesu Christi DCCCLIIII . Indictione secunda Hiis° testibus consentientibus quorum nomina scripta adesse videntur — »< Ego Adelwulf7 Rex. >{< Ego Osric dux . >{< Ego Alhstan* Episcopus. >{< Ego Wulphere'* dux. >{< Ego Swithum Episcopus. >{< Ego Bullede dux. >{< Ego Æthelbald dux . >{< Ego Alfred filius'* regis. >< Ego Fanwulf° dux. >{< Ego Esne minister. >{< Ego Æthelberth'° dux. >{< Ego Cynepulf minister. >{< Ego Wullaf abbas. >< Ego Cyneheathº* minister. »< Ego Werferd abbas . >{< Ego Alhitam** minister. >< Ego Æthered filius regis. >{< Ego Aldred minister'°. C Y R. O G R A P H V M. - A >{< R . EndorSed :—“ Carta Adeluulphi Regis Occidentalium Saxonum de . XXti. mansis . im Wenbeorgen. que modo Hynyton dicitur”. [A.] Twelfth-century copy of the original , [S.] Mr. W. B. Sanders' text of [A.] cbarter in Winchester Cathedral in Ord- | [B.] Brit. Mus., Add. MS. 15,350, f. 85b. mance Survey, Facsimiles, part. ii. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLIII ; from [B.] 478. Anglo-Saaeom form of No. 477. A.D. 854. In nomine domini et salvatoris nostri Jhesu Christi. pis geyrit cyö öæt Æpeluulfº cyning ge uöe Gode j sancte Petre j pæm hipum on pintacestre" on ealdan mynstre tpentigra hida landes æt pænbeorgon'* óa δa he te0èode gynd eall his eyne rice * bam stanæ, B. ; ham stance, S. * Of bære, B. * -beorhge, B. * -cumb, S. 5 pære, B. 6 His, B. 7 Aöelpulf, B. 8 Allis., S. ° Eamp., B. 10 Æbelberht, B. ii pulfhere, B. 12 Ælfred, B. 18 -heah, B. 14 Alhstan, B. 1° B. ends here. id -pulf, B. 17 -ceastre, B. 48 pembeorgan, B. 80 ADÜLF TO WINCHESTER CATHEDRAL. [A.D. 854. ûone teoöan dælº ealra his landa* mid his pitema gepehte in to halgum stopum gode to lofe j his saple to ecre [alysednesse]* j he bead on Godes ælmihtiges namam j on ealra his haligra δæt nam [cyn]ing* ofer his timan ne man oöer mam pis* naefre me apende ac δæt seo ar æfre unbefliten hyrde in to pore halgan'stope. j gif hit hpa apende pæt he pære* on Godes apyrgednesse° j sancte Petres ge on life ge æfter life butam he hit gebette' . j pis pæs* gedon δæs geres ôe pæron* agane ehta'° hund gera j feoperìi j fifti geara æfter Cristes acynnednesse on para pitena ge pitnesse para namam her be neoëan apritene standaö :— [>{<]*AEdeluulfi* rex . >{< Uullafìo abbas. [><] Alhstan episcopus . >{< Uuærferö'7 abbas. [>K] Suiöhum** episcopus. >{< Æöered filius regis. [><] Æpelbald dux . >{< Ælfred filius regis. [><] Eanuulfº dux . >{< Esne minister . [><] Æpelberht dux . >< Cyneuulf minister . >{< Osric dux . »< Cyneheah minister. >< Pulfhere dux. >{< Alhstam minister. »K Lullede dux . »< Ealdred minister!°. C Y R O G R A P H V M :— Endorsed in, a hand of the aciiith centu1'v:—“ Donum . Regis de * ?/ 9, Wenbergh . hoc est Hynetom'°; and “Apulf. to pænbeorgan"; and in a, hand of the aeivth century, “ Hynetune”. [A.] Original charter in possession of the | [B.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 86. University of Edinburgh (Laing Char- ] [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLIII ; from [B.] ters). 479. Boumdaries qf the land mentioned in Nos. 477 and 478 in time qf Stigand, Bishop of Winehester, A.D. 1043-1053. £)is synd pa land ge mæro æt Penbeorgan . Stigandes bisceopes. of pan stapole stent innan scocera pege . spa innan pa pogan dice . of pære pogan dfe . innan beh hilde sloh . 6f beh hilde sloh . uppan beordune . öf beorh dune to pullafes stane. öf pullafes stam and lang cumbes . innan hlydam æpylmas . spa and lang hlydam inn6n po hám dic . öf pære ham dfc innan pa heafod stoccas. óf i Del, B. 3 Lande, B. 8 B. ; defective in A, 4 His, B. 5 pere, B. 6 Apur., B. 7 Gebætam, B. 3 pes, B. ° perom, B. 10 Æhta, B. ii Feor, B. 1° B. places Ego before each mame is Æ8elwulf, B. , 14 Swithun, B. 15 -wlf, B. i6 Wl., B. i7 Wer., B. 18 B. emds here. A.D. 854.] ATHULF. 81 pam heafod stoccan . inman dorcam spa jlang streames . innan pa. ealdanig dfc . spa and lang dic innan Smftan stream . spa jlang streames. on easte peard lilles ham . up in pane blacam pyt . öf pan blacan pytte. on midde pyrô pane mære on pæne stân. öf päm stane . innan pa holam pannàn . of pære holam pannam . up on icen hilde peg. on. pæne hæóenam byriels . öf icen hilde pege innam pa cpealm stope . of öere cpealm stope innam spyrd æceras heafod on ponam hpitan pyt. of pam hpitam pytte. innam pa tpegen stanes on mortan cumbæ . öf mortam cumbe and lang pes pogam hlinces . öf pám pogan hlince inhan pa catt hola . 6f päm catt holam innon pone crundel. öf pam crundele innam folces dic . j spa eft in on pone stapol. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,350, f. 86b. 480. Boundaries qf a Grant by Athulf, King qf the West Saxons, to , qf lamd om, the R. Linne, between, Tuddamham, mear Mildenhall, and Bury St. Edmunds, co. Suffolk. Easter Monday, 23rd April, A.D. 854. $* :* * % £% * * »K Hæc sunt termini. XII . cassatorum . Ærest on lin leage middepearde j on héam leage pestepearde j an gabul dene easte- pearde. panne on stapolas . j an beonnan porn . ôonne an tuddeles porn . j an hroces pylle. ponne on pulf beorh . j an tuddam hám pestepeardne . panne on brading leage pestepeardne . j On fearn lege pestepearde . panne On beber burnan . ponne an lapern pylle . j an pegdes setl easteperd . Hæc sunt termini unius cassati . Ærest on hroces pylle . panne up on pæne peg op grenam hlimc . pamon on Oden uuielle . panne on dæneheardes hegeræpe . panon on pa hegerâpe on humbor ford. panne andlang humber . panon on eabbincg pylle panne on risc bróc . panon on pa pestram fearn leage . panne on pæt land pé Æpelspyp cpén j Apelbold ealdorman him gepingedon æt Apulfe Cynge . Si quis hanc meam donationem augere et multiplicare voluerit augeat Deus bona illius hîc et in futuro . Si autem aliquis quod absit diabolica fraude deceptus in magnis aut in modicus hóc infringere vel minuere temptaverit noverit sé ab ommi æclesia catholica sequestratum et in die judicii quando cælum et terra movetur coram Christo et exercitu cælesti nisi ante emendaverit rationem reddat . VOL. II. G 82 ATHELWILF TO MALMESBURY ABBEY. [A.D. 854. Scripta est autem hæc cartula anno dominicæ incarnationis . DCCCLIIII. indictione I. in villa regali qui appellatur UUILTöN. die secundo quo pascha celebratur his testibus consentientibus et sub- scribentibus . quorum nomina infra prenotata cernentibus clare patescunt . >{< >k >k >k >k >k >k Endor8ed in, a hand qf the œîith century :—“ Inutile”. [A.] Early xth cemtury charter in Brit. Mus., Erit. Mus., Faeg., pt. Iv, pl. 9. Cotton, Augustus II. 46. [K.] Kemble,Cod. Dipl., No.ccLxxII; from[A.] 481. Grant by King Athelwlf, to Malmesbury Abbey, qf land at Tockenham, co. Wilts. A.D. 854. TOCKEHAM. Eegnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo . Ego AETHELWLFl rex partem terre Gewisorum hoc est . V. mansiones donavi Deo j sancto Petro j familie MALDUBIENSI in loco qui dicitur ToCKENHAM° . eotenus ut ipsi jugiter orent pro nobis Deum omnipotentem . quatinus prospera tempora nobis* largiátur ad con- servandam fidem nostram j regni nostri gubernacula per omnia tempora gentis Anglorum . Et nemo audeat hoc donum mutare ab ipso monasterio sine ira j vindicta Omnipotentis Dei. Et hoc donum factum* est anno ab incarnacione domini*. D. CCC. L. IIII°. Indiccione . III . Isti sunt testes. Aepelwlf rex. perfarpio abbas. Aelstam episcopus. ' Esne minister . Swithun episcopus. Aethelred filius regis. Aethelbold dux . Aelred filius regis . Eawlf dux . Cyneah minister . Sirerich7 dux . Cuthwlf minister . Atheberth dux . Eegeard minister . lUlthere8 dux . Osmund minister . Lullede dux . Milred minister . lUlflalf9 abbas . Lulling minister . [A.] Brit. Mus., MS. Lansd. 417, f. 7b. [B.] Brewer, Reg. Malm., vol. i, p. 296. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLxxIII. [C.] Hamiltom, Will. Malm. Gesta Pontif.,p. 891. i Ethelwlf, C. * Toccanham, K. 8 No. tem., C. * Actum, C. * -nica, C. “ -quinquagesimo quarto, C. Here C. ends with:-—** Quod et servetur in pace . Subscripserunt Swithunus episcopus et Alhstanus.” 7 Sigerich, B. K. 8 Wlfhere, B. 9 Wlflaf, B. 10 perfærb, B. ; Werbarg, K. A.D. 854.] BEORHTULF TO EVESHAM ABBEY. 83 482. Grant by Beorhtwlf, King qf the Mercians, to Evesham, Abbey, of land at Willersey, near Evesham, co. Gloucester. »< In nomine domini nostri Jhesu Christi regnantis imperpe- tuum universa quæ subsistunt condita constant . in cujus etiam nomine hec scriptura confirmata sit . Et pro cujus eque amore ego BEORHTULF rex Mercensium exiguam ruris portiunculam . X. videlicet manentium in loco qui dicitur ÆT 2ILLERESEIE tradens donabo ad locum qui dicitur ÆT ECGUINES HAMME ob honorem Dei genitricis Marie pro remedio anime mee omnibus diebus pos- sidendam j ab omni sæculari jugo liberam exceptis arcis restaura- tione j pontis æt expeditionis obsequio. sic terminatam . Βys Synd pa lond ge mære into pylleres ege. Ærest of pere ege on Sondbroc . of Sondbroce on heig peig. Onlong peiges on norö bommes broc . up onlong broces on pa ealdam dfc . jlong pere dfc fi on badsetena ge mære . of badsetena gemære om tumpealdes stan . of tunepealdes stane on pudanhammes broc . up onlong broces j on burhpellan . of burhpellam on *8a burhpalles of pam burhpallan onbutan eadulfing garan . j per onlong stræt fi on suδpardne pone burhpal . j pestpardne . spa mord oö pa egge . fi on bleccam mære. Onlong riöies . j on ge rihte á be δam heafdam j æft on pylleres eige. [A.] MS. Cottom, Vespasiam B. xxiv, f. 64, [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. coLxxIv ; from [A.] Boundaries in vol. iii, p. 394. 483. Another form. qf Kîng Ethelwulf's Grant qf tithes to the Church. 5th, November, A.D. 814 for 855. Regnante' domino nostro inperpetuum. dum in nostris tempori- bus bellorum incendia et direptiones opum nostrarum . necnon et vastantium crudelissimas depredationes hostium. barbararum paga- narumque gentium multiplices tribulationes ad* affligendum usque ad internitionem tempora cernimus incumbere periculosa : Quamobrem ego ETHELWULFUS° rex occidentalium Saxonum cum consilio episcoporum ac principum meorum . consilium salu- bre* atque uniforme remedium affirmavi : ut aliquam portionem * Æthelwlfus, Dei gratia Westsaxonum rex, universis sub nostro regimine con- stitutis ad perpetuam rei memoriam, regnante, C. * Ad, omitted, C. a -phus, H.; Æthelwlfus, C. * Salubre, omitted, C. G 2 84 ETHELWULF TO THE CHURCH. [A.D. 855. terrarum hereditariam antea* possidentibus omnibus gradibus. sive famulis et famulabus Dei Deo servientibus . sive laicis . semper decimam mansionem ubi minimum sit tamen decimam? partem in libertatem perpetuam perdonari dijudicavi : ut sit tuta atque munita ab omnibus secularibus servitutibus. necnon rega- libus tributis majoribus , et minoribus . sive taxationibus quod nos dicimus Witeredem . Sitque libera omnium rerum . pro remissione animarum et peccatorum nostrorum Deo soli ad serviendum : sine expeditione . et pontis instruétione . et arcis munitione : ut eo diligentius pro nobis ad dominum* preces sine cessatione fundant. quo eorum servitutem in aliqua parte levigamus. Placuit, autem tunc postea episcopis Alstano* Scireburnensis* ecclesie . et Swithuno° Wintancestrensis ecclesie . cum suis abba- tibus et servis Dei consilium inire : ut omnes fratres et sorores nostre. ad unamquamque ecclesiam omni ebdomada? Mercurii die. hoc est, Wodnesdeg* omnis congregatio cantet. L*. psalmos? . et unusquisque presbyter duas missas. umam pro rege Ethelwulfo'°. et aliam pro ducibus ejus huic dono consentientibus . pro mercede et refrigerio delictorum suorum . pro rege vivente . * Deus qui justi- ficas”. pro ducibus viventibus . * Pretende domine" . Postquam autemii defuncti fuerint. pro rege defuncto singulariter.. pro prin- cipibus defunctis communiter . et hoc sit tam firmiter constititum omnibus christianitatis diebus . sicut libertas illa constituta est : quamdiu fides cresit* in gente Anglorum. Scripta est autem hec donationis cartula. anno dominice incarna- tionis18. DCCCmo.xIIIImo, indictione. IIII*. die. w*?** monas Novembris in civitate Wentana : in ecclesia sancti Petri ante altare capitale. Et hoc fecerunt pro honore Sancti Michaelis archangeli. et sancte Marie regine gloriose Dei genitricis. simulque et'° beati Petri apostolorum principis . necnon et sancti patris nostri Gregorii pape . atque omnium sanctorum : et tunc pro ampliori firmitate rex Ethel- wulfus16 posuit cartulam supra altare Sancti Petri : et episcopi pro fide Dei acceperunt . et postea per omnes ecclesias" trans- miserunt, in suis parrochiis'°. secundum quod predictum est. [A.] Brit. Mus., MS. Reg. 13 D. ii, f. 28. Wilkims, vol. i, p. 184; from Will. Malm. [H.] Will. Malm., Gest. Reg., ed. Hardy, vol. Gf. R. Wendover, ed. Coxe, vol. i, p. 291. i, p. 170. Haddam and Stubbs, iii, 640. [O.] Ric. de Cirencestriæ, ed. Mayor, vol. i, p. 828. 1 Ante a, H. 2 Par. dec., H. ' 8 Deum, var., H.; Deum, C. * Alhs., C. 5 Schi., B. 6 Swithino, C. 7 Heb., H. C. 8 Wodensday, C. 9 Preces, C. . 10 -pho, H. ; Æthelwlfo, C. 11 Autem, omitted, C. 12 Crescit, H. C. ** Octingentesimo quadragesimo quarto, var., H. C. - 14 Quoque, var., H. C. 15 Et, omitted, C. 16 -phus, H.; Æthelwlfus, C. 17 Angliæ, added, C. 18 Paro., H. C., C. ends here. A.D. 855.] ETHELWULF TO THE CHURCH. 85 484. Another form, qf King Ethelwulf's grant to the Church. 5th, November, A.D. 855. Regnante domino nostro in perpetuum , dum in nostris temporibus bellorum incendia , et direptiones opum nostrarum , nec non et vastantium crudelissimas hos- tium deprædationes barbararum paganarumque nationum multiplices tribulationes ad affligendum nos pro peccatis nostris usque ad internecionem tempora cernimus incumbere periculosa , Quamobrem ego ETHELWULFUS rex Westsaxonum cum concilio episcoporum ac principum meorum , consilium salubre atque uniforme remedium affirmantes con- sensimus , ut aliquam portionem terrarum hæreditariam antea possidentibus omni- bus gradibus sive famulis , et famulabus Dei , Deo servientibus , sive laicis miseris semper decimam mansionem ubi minimum sit, tum decimam partem omnium bono- rum in libertatem perpetuam donari sanctæ ecclesiæ dijudicavi, ut sit tuta et munita ab omnibus sæcularibus servitutibus, immo regalibus tributis majoribus et minori- bus sive taxationibus , quæ nos dicimus Winterden* , sitque libera omnium rerum remissione animarum et peccatorum nostrorum ad serviendum soli Deo sine expedi- tione et pontis exstructione et arcis munitione , ut eo diligentius pro nobis ad Deum preces sine cessatione fundant, quo eorum servitutem in aliqua parte levigamus. Acta sunt hæc apud Wintoniam in ecclesia sancti Petri , anno dominicæ incarna- tionis 855. imdictione tertia , monas Novembris ante majus altare pro honore gloriosæ virginis et Dei genetricis Mariæ sanctique Michaelis archangeli, et B. Petri aposto- lorum principis , necnon et B. patris nostri Gregorij Papa , præsentibus et subscri- bentibus Archiepiscopis, et Episcopis Angliæ universis, necnon Beorredo rege Merciæ , et Edmundo Estanglorum rege , abbatum et abbatissarum , ducum , comitum , pro- cerumque totius terræ aliorumque fidelium infinita multitudine qui omnes regium chirographum laudaverunt . dignitates vero sua nomina subscripserunt. [A.] Brit. Mus., MS. Arundel 178, f. 7 ; ed. ] [W.] Wilkins, vol. i, p. 183 ; from [A.] Birch, 1883, p. 28. [T.] Thorpe, Dipl., p. 111; from [W.] [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLxxv; from | See Haddam and Stubbs, vol. iii, p. 640. 485. Another form. qf King Æthelwulph's grant to the Church. 5th, November, A.D. 855. Regnante in perpetuum Domino nostro Jesu Christo , in nostris temporibus bellorum incendia , et direptiones opum nostrarum , et vastantium crudelissimas depraedationes hostium barbarorum, paganarumque gentium multiplices tribulationes affligentium usque ad internecionem , cernimus tempora incumbere periculosa. Quamobrem ego AETHELWULPHUS , Rex Occidentalium Saxonum , cum consilio episcoporum ac principum meorum , consilium salubre, atque uniforme remedium affirmavi, ut aliquam portionem terrae meae , Deo , et beatae Mariae , et omnibus sanctis, jure perpetuo possidendam concedam , decimam scilicet partem terrae meae, ut sit tuta , munita et libera ab omnibus servitiis $ecularibus, necnon regalibus tributis majoribus et minoribus , sive taxationibus quae nos Witeredden appellamus; i Witeredem, K., mote, 86 Æ£)ELUULF TO DUNN. [A.D. 855. sitque omnium rerum libera pro remissone animarum , et peccatorum meorum , ad serviendum soli Deo sine expeditione, et pontis constructione, atque arcis munitione , ut eo diligentius pro nobis preces ad Deum sine cessatione fundant , quo eorum servitutem in aliquo levigamus. -* Placuit autem Episcopis ecclesiae Scireburnensis Alstano , et Wintoniensis Swithuno, cum suis abbatibus, et Dei servis , viris scilicet et foeminis religiosis , quibus supradicta collata sunt beneficia , consilia inire , ut omnes fratres et sorores omni hebdomada die Mercurii, hoc est, Wodnesday, in unaquaque ecclesia cantent psalmos L. et unusquisque presbyter duas missas ; unam pro rege , et aliam pro - _.-.- • • ••••• • dúcibus ejus in hoc άΟηΠηIGöäsentientibus , pro salute et refrigerio delictorum suorüm. ' Postquam autem defuncti fuerint, pro rege defuncto singulariter , et pro ducibus communiter. Et hoc sit tam firmiter constitutum omnibus diebus christi- anitatis , sicut libertas constituta est , quamdiu fides crescit in gente Anglorum. Scripta est autem haec donationis charta anno gratiæ DCCCLV. Indictione quarta , quinto nonas Novembr. in urbe Wentana, ante majus altare beati Petri apostoli . [W.] Wilkins, vol. i, p. 184; from Matt. | Gf. R. Wendover, ed. Coxe, vol. i, p. 29l. Westm. Haddan and Stubbs, vol. iii, p. 640. 486. (1) Grant by Æôelwulf, King qf the W. Saaeon8, etc., to the thegn Dun^, qfland mear Rochester Castle, co. Kent. (2) Will qf Dun^, givìng the la^d to his wife, etc. A.D. 855. (1) >< In nomine trino divino. Ego ÆBELUULFUS rex occi- dentalium Saxonum mecnon et Cantuariorum . pro decimatione agrorum quam Deo donante cæteris ministris meis facere decrevi. tibi DUNNE' ministro meo dabo unam villam quod nos Saxonice an haga, dicimus in meridiæ castelli HROBI. et decem jugera a meri- diano plaga villuli illius adjacentia. necnon et duo jugera prati . et . X. carros cum silvo honestos in monte regis et communionem marisci quæ ad illam villam antiquitus cum recto pertinebat . et hoc ipsum tibi ad habendam et possidendam concedendo donamus. et post dies tuos cuicunque herede tibi placuerit derelinquendam cum plena libertate habeas potestatem. Hanc prædictam donationem et libertatem ego Æ8eluulf rex Deo donante perfeci anno dominicæ incarnationis. DCCCLV. indic- tione . III*. hoc est divina gratia largiente quando ultra mare Eomam perrexi . coram his testibus qui hoc mecum consentiendo subscripserunt. •* << Ego Aeöeluulf rex hanc meam domationem et libertatem cum signo sanctæ crucis Christi roboravi et sub- scripsi. * Divine, H. A.D. 855.] ÆBELÜULF TO DUNN. 87 >{< Ego Ceolnoö archiepiscopus consensi et subscripsi. >{< Ego Aeöelberht rex consensi et subscripsi. >{< Ego Lullede dux consensi et subscripsi. »{< Ego Aeöelmod dux consensi et subscripsi . >{< Ego Ælfred filius regis consensi et subscripsi . >{< Ego Eadred dux consensi et subscripsi. >{< Ego Æöelric dux consensi et subscripsi. >{< Ego Cineheh miles consensi et subscripsi. >{< Ego Milred miles consensi et subscripsi. >< Ego Ceolmund miles consensi et subscripsi. >{< Ego Lulla miles consensi et subscripsi. »< Ego Æöelred miles consensi et subscripsi. >{< Ego Pulflaf miles consensi et subscripsi . >{< Ego Æöelred miles consensi et subscripsi. >{< Ego 2æhtgar miles consensi et subscripsi. >< Ego Dudue miles consensi et subscripsi. »< Ego Osberht miles consensi et subscripsi. >< Ego Sigenoö miles consensi et subscripsi*. (2) * In* nomine domini DUNN hafa8 pas boc ge sald* his pife j δæt land pe pær angepriten is am godes æst. δæt hio hæbbe hire dæg j his bruce . j efter* hire dæge*. ge selle hit on $æs halgam apostoles namam sancte Amdreas δam hirode `in' mid unnam godes j his his° ha\l'gena forunc buta' j ealle uncre eldram butam hi hit mit* unnam híredes of gan to rihtan* gafole spa spa hyt by*° geόingian magan. butan ælcen bræde . oööe bespice j hyºi 8onne se hired hit ge earniam mid heora godcundnæsse ofertpelf monoö. j stande simle mid epide seo boc on öæs hiredes handa. [A.] Teatus Roffensis, f. 1396 ; Hearne's ed., | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. CCLxxvI; from p. 102. [A.] [8.] MS. Stowe 831, p. 42. [T.] Thorpe, Dipl., p. 478 ; from [K.] [H.] MS. Harl. 596, f. 88. 1 H. ends here. * T. begins here. 8 Gegeald, T. 4 Æfter, T. 5 Dæg, T. 6 His his, A. S.; his, T. 7 Butu, K. 8 Init, Hearne. 9 Tosihtam, Hearne. 10 By, A. S.; his, Hearne, K.; hy, T. 11 His, Hearne, K.; hi, T. • 88 BUTRGRED TO ALHHÜN. [A.D. 855. 487. Grant by Burgred, King of the Mercians, to Alhhun, Bishop Qf VVorcester, qfland at Poultom and Coneygar, etc., mear Fairford om the R. Colme, and Eisey on the R. Isis, co. Gloucester. A.D.855. EADBOLDINGTUN . PULTUN. BERINDESLEA. ESEG.* >{< Im nomine omnipotentis Dei et domini nostri Jhesu Christi qui vivit in sæcula amen*; Ego BURGREDUS Deo auxiliante omnium regnorum regnatore concedente rex Mercensium mihi in elemo- sinam perpetuam largiendo hujus libertatis. compositione et privi- legium meo praeclaro pontifice et fidele amico ALHUUNO* et ejus familiae in 2eogerma* civitate . cum consilio et licentia pontorum procerum meorum . In hiis territoriis et° locis. amc* libertatem illis firmiter perdonabo et scribo.hoc est bi CUNELGAN decem manentium. aet EADBALDINGTUNE . and" æt PULTUNE . VIIII . cassatorum , æt BEORONDES LEA. similiter . VI. cassatorum*. j æt ESEGE. V. manen- tium . ita ab omnibus ser[vi]tutibus° et tributalibus rebus. magnis vel modicis re[g]is'° • vel principis aut juniorum illorum . inper- petuum sint'' liberati has terras'* omni rei. nisi tantum quattuor causis . pontis et arcis. et expeditione contra hostes et singulare praetium contra alium et ad poenam nihil foras resolvat. et illam* terram trium manentium in beonet lege . in occidentale plaga sæbrine etiam liberabo a pascua porcorum re[g]is*° quod nominamus fearnlespe . propter hujus libertatis traditione ille praenominatus episcopus . mihi perdomabat duas bradiolas aureas fabrefactos* quas pensarent. XLV°. mancusas. Siquis autem benivola mente hujus libertatis donant''°'et nostrae" elemosinæ largitionem augere vel adjuvarü'° aut*° servare voluerit. ordinetur. coronetur. et benedicetur*° hic in praesenti et in futuro cum justis. Et qui in aliquo* fraude vel disceptione per diabolicam gast`r'imoniam istam libertatem frangere aut minuere temptaverit; Sciat sé eum rapacibus et peccatoribus esse conjunctum et sine ullo honore in aeterna dampnatione cum diabulo dampnatum et sociis ejus . Nisi hic cum satisfactione emendaverit Deo et hominibus. 1 De Pultune . et Esege . et Beomotlæge, B. * Amen, omitted, B. * Alhuuino, B. * Uuigorma, B. 5 Territ, et, omitted, B. 6 Sic, A. 7 Bi cunelgam . . . and, omitted, B. 8 Æt, Beor. . . . . . cassatorum, omitted, B. 9 Sertutibus, A.; servitutibus, B. 10 Reis, A.; regis, B. ii Sit, K. 12 Has terras, omitted, B. 18 Illamque, B. ** -us, altered to o8, A.; -as, B. 15 xl. v. iii, B. 1° Donationem, B. 17 Nostreque, B. 18 Adjuvare, B. 19 Vel, K. 30 -atur, B. 2l -qua, B. A.D. 855.] BURHRED TO ALHWINE. 89 Gesta est autem hujus libertatis donatum*. anno dominice incar- nationis. DCCC . Lyo. indictione. III*. in loco qui vocatur Ospaldes- dum . quando fuerunt pagani in Preocensetun . >{< Ego Burgred rex Merciorum hanc libertatem prae- scriptam mea manu consensi et subscripsi. >{< Ego Aepelspiô regina libertatem istam consensi. < Ego Ciored episcopus. consensi et subscripsi. << Ego Alhhun episcopus consensi et subscripsi. >{< Ego Berhtred episcopus consensi et subscripsi. >{< Ego Cuöpulf episcopus consensi et subscripsi*. »< Ego Humberht dux*. >{< Ego Mucel dux*. >< Ego Æpelheard dux?. >< Ego Æpelpulf dux*. >{< Ego Beornno8 dux. >{< Ego Omund° dux*. >< Ego Beornno8 dux*. >{< Ego Bernhard dux*. »< Ego Aldberht dux*. >{< Ego Ciolmund°. >{< Ego 2erberht dux . »< Ego Baldred* . >< Ego Eadgar*. >{< Ego Mucel*. >< Ego Eadpulf*. >< Ego Æpelpulf*. »< Ego Perberht*. »{< Ego Baldred*. >< Ego Aldberht*. >< Ego Æpelheard*. [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 39. [H.] Heming, Chartul., [A.] vol. i, p. 85; [B.] [B.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 194b. vol. ii, p. 486. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLxxvII. 488. Grant by Burhred, King qf the Mercians, to Alhwine, Bishop of VVorcester, qfland at Blockley, eo. Worcester. A.D. 855. BLOCCANLEAH . . • IRegnante inperpetuum agio et alto prosatori nostro universitatis creatore in seculorum secula amem . Ego quidem BURHREDUS rex Merciorum trado pro redemptione animæ meæ et pro absolutione peccaminum meorum meo fideli episcopo et amico ALHHUNO hujus libertatis munificentiam . id est monasterium quod nominatur ELOCCANLEEH . liberam a pastu omnium accipitrum et falconum in Mercensium et omnium venatorum regis vel principis. similiter et pastu hominum illorum quos Saxonice nominamus. palhfæreld j heora fæsting . j ealra angeleynmes mo^ma . j æl peodigra raede fæstinge. tam mobilium quam ignobilium . istorum omnium sint * -tio, B. 3 These limes omitted, B. * Consensi et subscripsi, added, B. 4 Minister added, B. P Sic, A. 90 PÜRHRED ÍO ALHWINE. [A.D. 855. liberati prenominatorum inperpetuum quam diu fides christiana in Bryttannia apud Anglos perseverat; Propter hujus prefatæ libertatis domum . Alhuinus episcopus mihi donabat placabile pretium . CCC°° . solidos argenti ut eo liberius perfruantur . hujus meæ elemosinæ in evum. Si quis hoc donum cum bona libertate ac voluntate augere voluerit et in omnibus custodire conaverit . sciat se in cælestibus habere consortium cum Deo j angelis ejus. Et si quis sit qui hoc in pejus mutare voluerit sciat se amathematizatum a consortio omnium sanctorum Dei in celis. et in perpetuum dam- natum nisi ante hie Deo et homnibus cum digna satisfactione emendaverit et a malo cesset,. Gesta est hujus cartæ libertas . anno dominice incarnationis . DCCC°. LV° . indictione III*. in vico qui Tompeor$im nuncupatur . et hi testes adfuerunt quorum nomina infrà ut cunctis legentibus 1iquet adnotantur. w >{< Ego Burhred rex hoc meum donum cruce Christi munio. >{< Ego Æpespyp regina . >< Ego Tumberht episcopus. >{< Ego Ceorred episcopus. >{< Ego Alhpine episcopus. >{< Ego Berhtred episcopus. >{< Ego Cuóuulf episcopus. »< Ego Humbreht dux. »{< Ego Apelhard dux . >{< Ego Beorno8 dux. »< Ego Aldberht dux . . >{< Ego 2eremberht. dux. >{< Ego Mucel dux:— [A.] MS. Cottom, Nero E. 1, partii, f. 188. I Cf. Heming, Chariui., ed. Hearne, vol. i, p.81. 489. Another form Qf No. 488. ELOCCAN LEAH. »< Regnante in perpetuum agio et alto prosatori nostro univer- sitatis creatore in seculorum secula amem . Ego quidem BURHREDUS omnipotentissimo domino largiente rex Merciorum donabo ac trado pro redemptione animæ meae et pro absolutione peccaminum meorum et pro spe superne remu- merationis meo fidele et percaro præsule et amico ALHpINO hujus libertatis munificentiam et donatio . id est . monasterium quod nominatur BLOCCANLEEH. liberabo illud a pastu . et ab refectione omnium ancipitrum et falconum in terra Mercensium et omnium . vematorum regis vel principis nisi ipsorum tantum qui in pro- vincia Hpicciorum sunt etiam similiter et a pastu et refectione illorum hominum quos Saxonice nominamus J/alhfæreld j heora A.D. 855.] BÜRHRED TO ALHWfNE. 91 &* fæstíng j ealra angeleynmes monma j ælóeodigra raedefæstinge . tam nobilium quam ignobilium . istorum omnium sint liberati præ- nominatorum in perpetuum quamdiu christiana fides in Brittamnia insula aput Anglos perseverat propter hujus præfati libertatis donatione. ille épiscopus Alhuuine mihi donabat placabilem pretium hoc est CCC*o*u* solidorum in argento ut eo liberior perfruantur hujus meæ elemosine in eternum . Si quis autem hanc donationem vel libertatem meam cum bona voluntate augere vel servare au^t' in omnibus custodire conaverit . Sciat se in celestibus habere consortium cum justis et in æternum requies illius cum Deo et angelis ejus. et si aliquis `quod quidem' non optamus sit qui convertere hoc voluerit et ad malum servitutem vel ergastulum mutare malluerit . sciat se separatum et anathe- matum a consortio omnium sanctorum Dei in celis. et cum diabolo et angelis ejus sine fine in perpetuum dampnatum . nisi ante hic Deo et hominibus cum satisfactione emendaverit. Gesta est hujus liber cartula . Anno dominicæ incarnationis * DCCC". LV°. indictione. III. in vico celebre qui a multis vocitatur Tomanporöigne . et hii testes adfuerunt quorum hic nomina infra notantur. >{< Ego Burhred rex Merciorum hanc meam donationem et elemosinam signum crucis Christi muniat . >{< Ego Æöelspyô regina consensi. >{< Ego Tumberht episcopus consensi. »< Ego Ceorred episcopus consensi. >{< Ego Alhpine* episcopus consensi. >< Ego Berehtred episcopus consensi*. »< Ego Cuóuulf episcopus consensi. »< Ego Humbriht dux. >{< Ego Aldberhti. dux. >< Æpelheard. dux. >< 2eremberhti . dux. »< Beornoö dux . »< Mucel dux. [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 14b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLxxvIII ; from [H.] Hemimg, Chartul., vol. i, p. 81. [A.] * Q'd q'd, MS.; quod, H. 3 Alhiwine, K. * This lime amd the fore- going, transposed, K. 92 ALHWINE TO AETHELWULF, [A.D. 855. 490. Grant by Alhwine, Bishop of Worcester, to the Duke Aethelwulf and his wife Wulfthryth, qflands at Codeswell or Godsall (?), co. Staff, and Stourbridge, eo. Worcester. A.D. 855. »< In nomine domini. Certe ea quæ sunt a sapientibus j prudentibus etiam a pontificibus j p[ro]ceris salubria ac necessaria componenda caracteribus litterarum j certis signis scedularum scri- benda sunt j notanda ne forte philosophorum et stoicorum scientia im oblivionem tradatur . De qua re ego ALHpINE gratia Dei provinciæ Hpicciorum præsul j mea familia in peogerma civitate nos donabimus AEpELpULFE duce j conjuge ejus 2ULFpRYpE terram. XI. Cassatorum in duobus locis hoc est ÆT CODES pELLAN and AET STURE j illis has terras conscripsimus in eorum dies. sub ista conditione. ut seipsos habeant reconciliatos j conjunctos tam viventes quam post ad 2egernensem civitatem . Cum suis corpusculis j optimis omnibus bonis eorum , quas illi habeant . si habeat Deus provisum quod in hac patria pausant in ista parte maris etiam j in hanc rem conciliaverunt ut illi præfatus princeps Aepelpulf illius æcclesiæ libertates in 2eogerna cæstre . j monasteriorum quæ ad se pertinent : cum recta amicitia j bona devotione sine fraude sic custodiat tamdiu ei hic vita fuerit . j ille numquam istud nec frangat nec minuat nec ullis junioribus suis consentiat j Aepelpulf dux habeat hanc rem episcopo j familiæ ejus in . IIII°*. evangeliorum Christi libris cum suo arrato confixum j sub Dei foenore panum . ut sic firmiter custodiat. Et postquam- ille vel conjux viam patrum incedant . terras illas præfatas ad ecclesiam in cæstre sine ullo obstaculo remeantur . cum omnibus bonis quæ ibi tunc habeantur. j si hoc contingat quod non optamus. quod aliquis per diabolicam doctrinam hoc frangere præsumat sit1 episcopus j ejus familia liberii* suam propriam terram ad perfru- endum . sicut sibi placuerit . pax j felicitas sit consentientibus j servantibus hoc nostrum præceptum hic j in futuro . contradicen- tibus vero vel minuentibus æterna ultio vel dispersio super illos perveniat nisi ante hic Deo et hominibus emendaverint cum satis- factione . Gesta est hujus donationis cartula anno Incarnationis Christi DCCC° j LV°. Indictione IIIa . In metropole quæ mominatur 2eg- rummam cæstOr : . »< Hii sunt testes j confirmatores hujus donationis quorum hic nomina infra notata videntur :.' 1 Sint, K. • * Liberi, K. A.D. 856.] ÆHEOELWILF TO ALDRED. 93 »K Ego Aepelpulf dux consensi j subscripsi : . >{< Ego Alhpine episcopus hanc meam donationem con- sensi j subscripsi : . >{< Ego Cupheard presbyter j præpositus consensi . >{< Ego Alhmund presbyter consensi. >< Ego J2ulfheard presbyter consensi. >{< Ego Ecgberht presbyter consensi. >{< Ego Ciolberht presbyter consensi. >{< Ego Dæhheh presbyter consensi. »< Baldred diaconus. >{< Eueferp diaconus. »< Putta . >< Pulhhere' diaconus. >< Leofmon . [A.] Smith's Beda, Appendix, p. 769. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLxxIx ; from [A.] 491. Grant by Æ$elwlf, King qf the W. Savons, to the thegm Aldred, ofland at Æscesbyrig, or Ashbury, co. Berks. A.D. 856. BIS IS pARA. XX. HIDA BOC TO AESCESBYRIG pE Æ5ELpULF CING GEBOCODE ALDREDE HIS pEGNE ON ECE YRFE. Regnante eternaliter eterno domino et salvatore nostro Jhesu Christo : omnium visibilium et invisibilium summo opifice cunctis liquet hominibus quod ea quæ videntur fini sunt obnoxia : que autem non videntur incommutabilia. Quapropter ego ÆBELWLF altithroni favente clementia rex occi- dentalium Saxonum : quandam ruris portionem : videlicet. xx. cassatos ÆT. ÆSCESBYRIG. nuncupatos. cuidam michi oppido fideli et devoto ministro nomine . ALDREDO : cum consensu et consilio optimatum meorum perpetuo jure possidendum libenter concedo. et cum omnibus ad se rite pertinentibus . appendiciis eidem comiti perfruendam subicio . Quatinus vita comite ea feliciter utatur. et post vite sue terminum cuicunque voluerit. in perhennem derelin- quat hereditatem. Sit vero prefatum rus ab omni terrenæ servi- tutis.jugo liberum . exceptis tribus expeditione videlicet . pontis arcisve recuperatione . Hoc quoque in nomine sanctæ trinitatis et individue unitatis precipio . ut nemo successorum meorum sive regum . sive episcoporum . sive ducum . seü principum* sive alicu- jus altioris inferiorisvé dignitatis persona . hanc meam donationem 1 Pulfhere, K. ° -pium, with i expuncted, MS. 94 ÆE)ELWLF TO ALDRED, [A.D. 856. in aliud quam hic scriptum est inmutare presumat . Quod si quisquam ausu temerario hóc decretum transgredi nisus fuerit : æternæ maledictioni subjaceat. et æternas inferni penas sine fine sustineat . nisi humiliter emendaverit . quod contumaciter deli- quit . Istis limitibus prefatæ viginti mansæ circumquaque gyrantur. Βis synd pæra . XX. hida gæ mæro æt Æscesbyrig. Ærest on ponæ garan supæpeardnæ . Bonnæ and lang pægæs o8 ponæ mægen stam . pa non üuom hlinc. And lang hlincæs oö loddæræs sæccinge . jlang hlincæs o8 ponæ brystæ del . panom and lang fyrh ænnæ æcer to pam hlineæ. δanon on δa heafda on hrycpæg. of hrycpæge om ponæ porn styb . pamon on hordpyllæ on ponæ ealdam hord pyllæs pæg. and lang pæs ealdam pægæs. on hrysc slædes bygæ . and lang riöæ om spynbroc . And lang brocæs om beahhildæ . byrigels . pOnon on pOnæ ealdam pæg. and lang pægæs on ponæ garan noröæ pearónæ . ponon east and lang pæges on hnottam mæræ norpæ peardnæ . panon on öa dic . and lang dic on pæt on bulan mædæ morpæ pæardæ . ponon on pa brembæl hyrnan . of pæræ hyrnan on stam mæræ . ponon to pæn æpænam byrigelsæ on æoccænem upp and lang stremæS on ponæ æpulm. ponon on pæardæs bæorh. of pam bæorgæ on hrung pütt . ponon on pa æaldan hola . of 8am holum æft on ponæ garam supæ pæardnæ . pOnnæ pæt on tættucam stam . of pam stanæ on pa æaldan dfc . 8ær hit ær onfæng. • - Anno dominicæ incarnationis . DCCC . LVI . Indictione . IIII. scripta est hæc éartula . His testibus consensum prebentibus. quorum hic inferius Onomata secundum uniuscujusque dignitatem caraxata adesse videntur . Ego Æ8elwlf Rex hanc donationem prefato comiti meo AEldredo perpetualiter habendam concessi. Ego Ealhstam episcopus. Ego Perfæró abbas. Ego Swithun episcopus. Ego Æöere8 filius regis. Ego Æöelbald episcopus. Ego Ælfræd filius regis. Ego Eanulf dux . ' Ego Esnæ minister. Ego Æôelbyrht dux. Ego Cynepulf minister. Ego Osric dux. Ego Cyneheah minister. Ego Pulfhere dux. Ego Alhstam minister. Ego Lullæde dux . Ego Aldræd minister. Ego Wullaf dux. Ego Ofhs minister. [A.] British Museum, Add. MS. 15,350. f. 104b. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLVI ; from [A.] A.D. 857.] BURHRED TO ALHUN. 95 492. Grant by Burhred, King of the Mercians, to Alhum, Bishop Qf Worcester, qf land * in vico Lundonie'', probably Lundenwic, i.e., Sandwich, co. Kent. Easter Day, 18th April, A.D. 857. [LUNDEN.]] >{< In nomine domini Dei excelsi qui est spes omnium finium terræ et in mare longe. Va Ego autem BURHREDUS [omnipo]tentissimo Deo concedente rex Me[rciorum donabo ac] trado ALHUNO episcopo meo pro remedio anime meæ aliquam parvam portionem libertatis cum consensu consiliatorum meorum gaziferi agelluli in VICO LUNDONIE*. hoc est ubi nominatur Ceolmundingchaga qui est non longe from Uuest- getum positus sibi episcopo in propriam libertatem ad habendum vel ad Uueogerna civitate pertinentem cum omnibus rebus que ad se recte pertinent*. modicis et magnis hoc est quod habeat intus liberalitèr modium et pondera et mensura sicut in porto mos est ad fruendum hec libertas hujus agri comparata est a rege cum sexa- ginta solidorum argenti. et ante empta cum tanto pecunia uno libra et Ceolmunde præfecto . pax et securitas sit omnibus servan- tibus hanc libertatem . contradicentibus* vero et renmuentibus° eterni regis ultio sibi incumbat . si non digne emendaverint Deo et hominibus. e» Gesta sunt hæc Anno dominici incarnatione . DCCC . LVII. indic- tione vero. V. in loco famosa qui dicitur TomanpOröig in sancta pascha domini. ad censum vero regi reddatur in anno de agriun- culo illo. XII. denarios. Hii fuerunt testes quorum nomina hic sunt . >{< Ego Burgred rex Merciorum hanc libertatem quam epis- - copo donavi signo crucis Christi mmunio et confirmo . >< Ego Æpelspyö regina hanc donationem regis consensi et subscripsi. »< Ego Tumberht episcopus. [>< Ego Beor]htnoö. dux. >{< Ego Ceorred° episcopus. IEgo Ealdberht . dux . Ego Alhum episcopus. Ego Mucel dux. >< Ego Byrhtred. episcopus. [>{< Ego Aöulf dux. Ego Cuóuulf episcopus. Ego] Beornhard. dux. Ego Hunberht. dux . Ego Eadred dux. [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 19. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLxxx ; from [H.] Heming, Chartul., vol. i, p. 44. [A.] 1 Parts in brackets now wanting, A.; supplied from H. 3 -nioe, with o expuncted, A. * Cum omnibus. , , pertinent, omitted, K. * -centes, K. 5 Renu., K. 6 Ceored, H. K. 96 AE)ULF TO WINCHESTER CATHEDRAL. [A.D. 856. 493. Confirmation by A8ulf, King qf the W. Savons, to Winchester Cathedral, qf privileges for their land at Chilcomb, Hants. 4 Affer A,D. 856* - [O]n pæs naman pe on eces lifes bec om heofonam pa aprit pe her on life pel ge cpemap ; [I]e ABVLF kyninge on %ysum ge prite g sputelie be CILTACUMBES fr[e]ulse öone pe Kynegyls kyninge pe aerest kyninga cristen gepearp on pest Sexan his fulluht fæder Söe Eir[in]e biscope ge upe j sippam æle pæra kyninga pe æfter oöran on pest Sexam pærom gefriöodom j gefyröredon peah pe he ær on geprite ne stode oô hit to me com pe nu se nygopa kyningc eom . Eac ic her ge sputelie pæt ic pisne freols æt foran s&e Petre on Rome j pam halgam papam Leone spa ge fæstnode spa spa me j eallam δeod scype ge pearp on Englalande ær ic to Rome fore . j pæs pæt mon ælles öises freolses are æfre for ane hide periam scolde . for pam pe Godes ar æfre freogre beon sceal ponne ænig poruld ar . j mim sune eac Ælfred pe mid me för j pær to kyninge gehalgod pæs pan* papan on hand ge sealde pæt he 8isne freols æfrege fyrprian polde. j his bearn gifhim God ænigra ge upe to pam ylcan sprittam polde. Ic eac beforam pam ylcan papam ealle pa land are pe ic on Angla peode heafde Gode into halgan stopon for me j for ealle peode geteo8ode . j on Rome be pes papam fyrprunge j leaue mynster ge porhte. Gode to loue j sάa Marian his halgan meder to pyrpmynte. j pær Englisce scole ge sette pe æfre nihtes j dæges for ure peode Gode pypiam Scolde . j pa pa ic on eard com . ic om cyööe* ealle folce hpæt ic on Rome ge don hæfde . pa pancodon hy pyses Gode j me spype georne j heom eall pis spype pel licode . j cpædon pat heora pances pis on ecnesse stande. Nu halsie ic purh pa halgan primnisse j sés Petrus j ealne pane haligdom pe ic on Rome for me j for ealne peodscype ge sohte . pet mæfre me kyninge. ne æpelingc. ne biscop ne ealdormam. ne pegem . me gerefa hine si'1'fne spa earme for pyrce pæt he pisne freols ge lyttlie pe he spylcre ge pittnesse ge festnod is . buton tpeonam se pe hit de8. he abilhd Gode j sée Petre j eallæn* pam halgam pe on Romes cyrceam restap. jhim seluam ece helle pite unge sæliglice getilap . Eae se halga forsædæ° papa Leo Godes curs j sée Petres j ealra halgena j his on pæne ge sette pe pis æfre undo. j eac eall pes i K. T. 3 δam, K. 8 Oncyöde, T. 4 Eallan, T. 5 Forsæda, T. A.D. 857.] AEDELUULF TO ABBEY OF ST. DENy§. 97 Pe0dscype ge om ge hadodam ge on læpedan fi ylce dyde. pa ic om gean com j him pis cypde ; [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,350, f. 1178. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLVII ; from [A.] [T.] Thorpe, Dipl., p. 115. (Very incorrect as to 8 and p.) 494. Confirmation by Aedelwulf, King qf the English, to the Abbey qf St. Denys în France, qf all its possessions in England. November A.D. 857. AEDELUULFUS Dei gratia Rex Anglorum . Quoniam volente me de terrenis opibus quas de Dei munere possidere videor , mercari bona cælestis patriæ, et petente me a beatissimo Romano pontifice Benedicto consilium ut ejus sacratissima auctoritate quæcumque de rebus meis ad sanctorum loca conferre voluero impertiar , venit ab eo Humigerus Monasterij quod est in Francia sanctorum marty- rum DIONYSIJ, Rustici, et Eleutherij, Monachus, una cum Legatis domni Hludovici gloriosissimi Imperatoris , benedictionem atque licentiam benefaciendi pro peccatis meis cum privilegio ejusdem gloriosi Papæ deferens , et in Lindonia* Civitate a nobis cum gaudio vna cum suis comitibus exceptus est . Ubi cum inter cætera querimoniam pro injuria a nostris hominibus Colonis sancti Di- onysij martyris qui sunt in diversis Britanniæ locis, et maxime in RIDREFELDA , et in HASTINGAS , et in Pevenisel , in salinis quoque , et in Lundenuuic* , miserabiliter illatam deplorasset . Auditus est a nobis uti dignum erat , et ex denominatis homini- bus omnem illi justitiam pro Dei honore , proque sanctorum mar- tyrum prædictorum reverentia , spontanea voluntate facientes , tandem uno consensu et voluntate nostrorum fidelium decrevimus, ut omnes possessiones quæ a Deo devotis hominibus et Regibus qui ante nos in hac nostra regione fuerunt , sanctis illis ad suorum servientium usus et substentationem donata sunt , sine alicujus invasione et injuria nostrorum , illis imperpetuum perseverent atque permaneant. Addidimus etiam de thesauro nostro viginti marcas auri , cum vase argenteo tantumdem pondus habente , et duo pallia purpurei coloris , quæ pro salute nostra mittimus ad ornandam reverendam memoriam sanctorum martyrum supradic- torum Dionysij , Rustici , et Eleutherij, quãtinus illi servi Dei Monachi et pauperes Christi qui in ipso Monasterio aluntur , coti- i Perhaps for Lundonia, Madden's note. ? Lundeuuinc, A. VOL, II, H 98 SWITHUN AND ÆE)ELBALD. [A.D. 858. die pro nobis, et pro totius regni nostri salute , deprecentur atten- tius, ut Deo comcedente ad æterna gaudia pervenire valeamus. . Actum in Lindonia! Civitate , Dominicæ Incarnationis anno. ^ octingentesimo quinquagesimo septimo , , die undecimo* Nonag Novembris indictione septima. Anno vero regni mei decimo nono coram optimatibus et proceribus regni mei, et præsente ac petente EIunigero thesaurario Monasterij Sancti Dionysij , quod est in Francia, quem ad nos venerabilis Papa Romanæ Sedis Benedic- tus, et domnus Hludovicus Imperator , cum aliis suis Legatarium direxerunt . Ego Ædeluulfus Rex Anglorum manu mea concessionis hujus præceptum firmavi , signo victuriosissimæ crucis Christi impresso >< . [A.] Doublet, Histoire de L'Abbaye de S. T)enyae, l'effigie, de relief, dudit, Seigneur Roy, Paris, 1725, p. 785. “ Avec le sceau de apres le naturel.” cire saim et, emtier auquel est emprainte | Cf. Sir F. Madden, Anglo-Saacon Charters, etc., in Arch. Journ., vol. xiii, p. 359. 495. Grant by (1) Swithum, Bishop of Winchester, to Æ'öelbald, King qf the W. Saarons ; and (2) King Æ8elbald to Win- chester Cathedral, after his death, qf land at Fearnaham, or Farnham, eo. Surrey. A.D. 858. DONUM ADELBALDI REGIS DE FEARNAHAM. (1.) Regnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo summo j ineffabili rerum creatori ac moderatori omnium tempora qui sua multimoda disponens potentia. temporibus ut volu`er'it finem im- ponet . Iccirco cunctis agendum est ut hic bonis actibus future beatitudinis felicitatem adipisci mereantur. Quapropter ego SWITHUN divina providente gratia Wentane æcclesiæ episcopus cum consensu j licentia ejusdem æcclesiæ con- gregationis hoc est presbiteris diaconibus j omni clero consenti- entibus dedi atque concessi dilectissimo domino gye, simo occidentalium Saxonum regi ÆBELÉÀTDo te . LX . CaSSa,- torum in loco qui dicitur FEARHAM. ita ut habéât, atque possideat præfatam terram quam diu in hac vita presente vixerit. sine ulla nostrorum successorum contradictione vel contentione cum omni- bus ad se pertinentibus. hoc est campis . silvis. pascuis . pratis. * Perhaps for Lundonia, Madden's mote. ? Perhaps for quarto, Madden's mote. * Word erased here, MS. A.D. 858.] SWITHUN AND ÆHEOELBALD. piscariis. atque omnia in omnibus ad eandem terram pertinenti- bus. (2.) Ego autem ÆDELBALD Dei gratia occidentalium Saxonum rex dono atque concedo pro Dei amore atque animæ méæ remedio j parentum meorum hoc est avi mei Egelberhti regis j genitoris mei. Aëulfi regis post obitum meum ab hac presenti vita ipsam terram hoc est. LX. cassatorum in loco prenominato æt FEARNAHAM epis- copo j omni congregationi Wentane . æcclesiæ . j tam rato ac stabili tenore quilibet episcopus j illa sancta congregatio eandem terram teneat atque possideat propria potestate ac voluntate sibi- met ad habendam . j nullus jam licentiam ulterius habeat Christi neque Sancti Petri illam terram prædictam alicui dandi neque abs- trahendi de illo loco . Similiter nullus licentiam Christi habeat neque Sancti Petri neque ausus sit ulterius illam terram predictam rogandi in beneficium . Terra autem jam dicta sit inperpetuum libera ab omni regali servitio j omnium sæcularium quam diu fides et christiana religio . in Anglorum gente inconcussa permaneat preter expeditionem j pontium constructionem j arcium muni- tionem . Si quis autem hanc nostræ satisfactionis donationem augere vel amplificare voluerit : augeat omnipotens Deus dies ejus prosperos. Si vero quis infringere vel mutare presumpserit : noscat se ante tribunal Christi redditurum rationem nisi prius satisfactione emen- daverit. Scripta est autem hæc cartula anno dominice incarnationis . DCCCLVIII. in loco qui dicitur Amberesburg testibus his consen- tientibus quorum nomina infrascripta esse videntur. IE8elbald rex . Eeornred abbas. Iudith regina . Osmund minister. Swithum episcopus. Eeorthhelm minister. Osric dux . . Dudda minister . Cynepulf dux. Wlfhere minister . EeOrthwald abbas. Eaöelred minister. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,350, f. 114ö. | [K.] Kemble, Cod. D«pl., No. MLVIII ; from [A.] H 2 100 IEHE)ELBEARHT TO WULLA F. [A.D. 858. 496. Grant by' King E8elbearht to Wullaf the thegm, of land at Wasngwelle, în eœchange for lamd at Mersham, co. Kent. A,D. 858. >{< Regnante in perpetuum domino Deo nostro omnipotenti sabaot ego EDELBEARHT rex cum consensu ac licentia meorum secularium optimatum divinorumque personarum liventi animo dabo et concedo meo fideli ministro PULLAFE aliquam partem terre juris mei hoc est . V. aratra in illa loco ubi 2ASNGpELLE nominatur im bicissitudinem alterius terre hoc est et mersaham hanc terram supranominatam et passingpellam ego Eöelbearht ab omni servitute regali operis eternaliter liverabo sicut a fuerat illa prenominata terra et mersaham hec sunt etenim fìarisci que ad eamdem terram rite ac recte pertinent quos `h'ega ante abuerat id est an piparapic quæ ante subjecta erat to pii j to - leanaham j et febresham . I. sealtern j . II. pena gang mid cyninges penum to blean öem piada j . IIII. oxnum gers mid cyninges oxnum an piparapic . XXX . statera kasei et item . X . statera in alia piparapic j . XX . lamba j X . fehta hec autem terra suprascripta et passingpellan his notissimis terminibus antiquitus circum jacentibus ab occidente cyninges folclamd quod abet pighelm j pulflaf ab aquilone cuórices dum heregeöeland ab oriente pighelmes land a meritie biscepes land to cert . II.que molina ad illam eandem terram pertinentia una an passingpellan alia an hpiteceldan hec sunt pascua porcorum quot; nostra lingua denbera, nominamus hoc est lamburmandem Orricesdem teligden stanehtandenm et illa silva Sandhyrst mominatur que per- tinet to passingpellam hancque livertatem huic eodem agel`l'ulo illo- que pullafe similiter et passingpellam cum consensu ac licentia meo- rum optimatum liventer largitus sum ut omnium regalium tributum et vi exactorum operum et penalium rerum principali dominatione furisque comprehensione et cuncta seculari gravidime absque expe- ditione sola, et pontium structura et arcium munitionibus secura et inmunis permaneat, si autem aliquis quod absit diabolika fraude deceptus et mundana cupiditatæ inlectus hoc infringere vel irri- tum facere conaverit sciat se a consortione katholicorum segre- gatum et in die magni æxaminis quando celum et terra moventur coram Christo et exercitu celesti nisi ante emendaverit rationem redditurum esse hactum est autem anno dominice incarnationis . DCCCLVIII. indictione VI his testibus consentientibus ac conscrib- entibus quorum his nomina infra karaxantur . A.D. 858.] EBOELBEARHT TO WULLAF. 101 Hec sunt prata to passingpellam stocmed healf be moröan hegforde be sturemeda sue 8er to limpa*. >{< Ego Eöelbearht rex hanc meam donationem cum signo sancte crucis Christi rovoravo et subscribo . >{< Ego Eöelmod dux consentio j subscribo. >{< Ego Eastmund pedesecus consentio j subscribo. »< Ego Pullaf consentio j subscribo. >< Ego Eöered consentio j subscribo. >{< Ego Sigeno8 consentio j subscribo. »{< Ego Beagmund consentio j subscribo . >{< Ego Ese consentio j subscribo. »< Ego Dum consentio j subscribo. »< Ego Oslac consentio j subscribo. >{< Ego Dudda consentio j subscribo. »< Ego Mucel consentio j subscribo. >{< Ego Burgno8 consentio. >< Ego E8elpeald consentio. >< Ego Eöelhere consentio . »< Ego Eadpald consentio. >{< Ego Wighelm consentio. »<* Ego Lulla consentio . >{< Ego Noëmund consentio. >{< Ego Acka consentio. < Sigemund consentio. »< Ego Cynelaf consentio . >< Hunfre8 consentio. »K Bis siondam δes landes boec et passingpellan 8et Eöelbearht, cyning Pullafe sealde his öegne piö oörum sue miclum lande et mersaham se cyning sealde j gebocade pullafe fif sulung landes et passimpellan piö öem fif sulungum et mersaham j se cyming dyde 8et land et mersaham him to folclande δa hie 8em landum iehperfed hefdam butam öem merscum j butam δem sealtern et fefresham j butam ôem pioda öe to öem sealtern limpö. EndorSed in, a contemporary hand:—“ >{< EOis siondam 8es landes boc et Passingpellan"; and in a hand of the aiith century, “ eommu- tatio terrarum inter Eöelbeartum regem j J2ullafum . latine”. II, 66. Erit. Mus., Fac8., pt II, pl. 33. [A.] Original charter, MS. Cottom, Augustus | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLxxxI ; from [A.] 102 E£)ELMO1) TO PLEGRED, [A.D. 859. 497. Grant by E8elmod, the Duke, to Plegred, qf land at Wilburge- well, co. Kent. A,D. 859. >< In nomine almo trino divino an'no' dominice incarnationis . DCCCLVIIII. indictione septem ego PLEGRED aliquam terre unculam emi `et' EDELMODE duci sexcentis denariis hoc est an healf tum que ante pertinebat to J7ILBURGEpELLAN δet land healf j healfne tun hiis terminibus circumcincta ab oriente cyniges heipeg a meritie stret to scufelingforde ab occidente stur ab aquilone cyninges land j halfne peruma prata on burgpara medum suöepeardum j am moröepeardum burgparamedum healfmed j meahselog an cyninges strete. Hanc casam supranominatam ego Eöelmod PLEGREDE donabo sibi abendum et possidendum feliciterque in dies ejus perfruendum et post dies ejus cuicumque ei eredi placuerit derelinquendum liveram per omnia abeat potestatem si autem continga't' quod aliquis pos- terum meorum hanc meam donationem infringere vel minuere temptaverit sciat se coram Christo judice rationem esse redditurum communi via per unam portam perfruendum intra villulam et extra villulam . >{< Ego Ethelpulf rex hanc meam donationem cum bexillo sancte crucis Christi rovoravo j subscribo. >< Ego Eanulf dux consentio j subscribo. >< Ego Eöelpulf dux consentio j subscribo. »< Ego Eöelmod dux consentio j $ub$cribo. »« Ego Hunred consentio j subscribo. >{< Ego Ethelbeald fili regis consentio j subscribo. >{< Ego Eöeric dux consentio j subscribo. >{< Ego Dudda consentio j subscribo. >{< Ego 2imund consentio j subscribo. »{< Ego Ceolmund consentio . >{< Ego Perenbearht consentio. >{< Ego Lulling consentio . »< Ego Eadpeald consentio. >{< Ego Pulfred consentio j subscribo. >{< Ego Deimund presbyter abbas consentio j subscribo. >{< Ego Sebearht presbyter consentio j subscribo. >{< Ego Diar consentio j subscribo. >{< Ego Biarnhelm presbyter consentio j subscribo. >{< Ego Hyse presbyter consentio j subscribo. >{< Ego Dunincg archidiaconus consentio j subscribo. A.D. 839 x 86o.] PROFESSION OF BISHOP DERUULF. 103 ] >< Ego Osulf consentio j subscribo. >< Ego Eö'el'noö consentio j subscribo. EndorSed in, a hand qf the aiith century:—“ Pleired dedit Eöelmod duci terram at 2ilburgepel. latine". [A.] Original charter, MS. Cottom, Augustus | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLxxxII ; from II, 16. [A.] Brit. Mus., Face., pt. II, pl. 84. * . . 498. Prqfessio^ qf Derwulf, Bishop of London, to Archbishop Ceolmoth. A.D. 839 x 860. PROFESSIO DERUULFI LUNDONIENSIS EPISCOPI. Quotienscunque evenerit quod superna clementia unum de patri- bus post præfinitum tempus suscepti regiminis ad suam præsentiam revocare voluerit . alterumque* pro eo ad eandem pastoralis curæ auctoritatem præordinare et eligere providerit . juxta illud quod in Psalmis. dictum est : “ pro* patribus tuis nati sunt tibi filii”. et ne æcclesiastica congregatio ovilis Christi in aliquo titubet* per destituta officia defuncti presulis : Quapropter ego DERUULFUS licet indignus ad episcopalem sedem nominatus et electus Lundoniensis æcclesiæ. gubernaculaque pon- tificatus prænominatæ æcclesiæ cum omnipotentis Dei auxilio per ministerium venerandi patris Celnothi Archiepiscopi suscipiens : in primis cartulam meæ confessionis et desponsionis componens. atque subscribens secundum normulam præcedentium patrum : ego confiteor Deum patrem omnipotentem ante omne seculum com- sistentem . et in sua divina potestate omnem creaturam creantem ac regentem . et filium unigenitum ex patre . venientemque im mundum sicut per ora patriarcharum et prophetarum promissum est. et spiritum sanctum procedentem ex patre. et filio. eundemque filum Dei pro salute mundi. passum ac* sepultum . tertiaque die incorruptibili corpore resurrexisse . et in cœlum ascendentem . in dexteraque Dei patris sedentem . sic etiam contra inimicos christianæ fidei visibiles sive invisibiles dimicare . et æcclesiam Dei defendere omnibus viribus meis confiteor. Tibique dilectissime pater Celnothe archiepiscope tuisque successoribus et illi æcclesiæ salvatoris Dei quæ sita est in Dorobernia civitate in quantum michi septiformis Spiritus gratia intellectum et scientiam contulerit . 1 Alternique, B. * Psalm. xliv, 17. * .baverit, altered to -bet, A.; -baverit, -T. H. 4 Et, H. 104 ATHEÌBERT TO OSMUNI). [A.D. 86o. cum omni humilitate servire et obœdire confiteor : sine dissimu- latione diabolicæ fraudis omnibus diebus vitæ meæ . tibi tuæque æcclesiæ subjectum esse . Profiteor illud observare quod serva- verunt prædecessores mei . qui in tramite rectæ conversationis perstiterunt . et obædientiam suam ac promissionem bene et juste servaverunt . hoc ipsum facere usque ad calcem vitæ meæ domino Deo favente non cesso . prestante et donante Jhesu Christo salva- tore nostro . i Hanc scriptam paginam ego Deruulfus mea propria manu cum vexillo sanctæ crucis Christi subscribo et con- firmo. [A.] MS. Cottom, Cleopatra E. i, f. 22. [T.] Teactus Eqffensis, ed. Hearne, p. 266. [B.] Reg. Cant., A. i, f. 243. [H.] Haddam amd Stubbs, vol. iii, p. 650. 499. Grant by Athelbert, King qf the W. Saaeoms, to Osmund the thegm, Qf la^d at Dwningland, probably Do^head, co. Dors., ^ear Shaftesbury. A.D. 860. HEC EST DONATIO ATHELBERHTI REGIS DE TRIBUS CASSATIS IN LOCO QUI DICITUR DUNINGHELAND DEO ET ECCLESIE SANCTI EDWARDI SHAFTON' IN PERPETUUM : Eegnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo summo et ineffabili rerum creatori ac moderatori omnium in sua multi- moda disponens potencia temporibus ut voluerit . finem imponet . Iccirco cunctis agendum est, ut hic bonis actibus future beati- tudinis felicitatem adipisci mereantur. Qua propter ego ATHELBERT gratia Dei occidentalium Rex dono atque concedo dilecto ac venerabili ministro OSMUNDO. III. casat- torum* in loco qui dicitur DUNINGLAND sibi suisque heredibus in propriam atque perpetuam hereditatem . hoc est ut habeat ac* pos- sideat præfatam terram cum omnibus ad se pertinentibus campis silvis. pratis atque omnia in omnibus ad eamdem terram perti- nentibus quamdiu in hac vita vixerit post vero suum ab luce decessum liberam habeat donandi vel concedendi potestatem cui- cunque donare vel concedere voluerit . Sit hec præfata terra libera ab omni regali servicio et omnium* regularium servitute præter expedicionem . Si quis hanc nostro* satisfactionis donacionem augere vel ampli- i Carattorum, MS.; caractorum, K. * Et, K. ° Communi, K. 4 Sic, MS. * A.D. 86o.] ADELBALI) TO OSMUNID. 105 ficare voluerit : augeat omnipotens Deus dies ejus prosperos. si vero ejus infringere vel mutare noscat se ante tribunal Christi redditurum racionem nisi hujus satisfactione emendaverit . Hiis terminis circumdatis : Arest a morward pam londe on êa ealdem dfc . panem ut purch sinnleah . suö pid öere heren Wike . panem pi*8 clahgraues. panne on eröerburg. panem on ceadenford. panem : par suth over om pare oper ea . panem : up om nodre om pat rede clif. panem : north on dic . panem : on hrycg leah estward Scriptum quidem hec est cartula . Anno Incarnationis dominice . DCCC . Lx. Indiccione. IIIIa. in loco qui dicitur Sumertum . testi- bus hiis consencientibus quorum nomina infrascripta videntur esse : Apelberd Rex. Suiôhum episcopus. Adelstam episcopus. Apeldred filius Regis etc. [A.] MS. Harl. 61, f. 17b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLxxxIII ; from [A.] Boundaries and rubric in vol. iii, p. 395. 500. Grant by Adelbald, King qf the W. Saaeons, to Osmund the thegm, qfland at Tefunt or Teffont, eo. Wilts. A.D. 860. »K HEC EST CONCESSIO REGIS ATHELBALDI DE XIIIJ CASSATIS TERRE JUXTA TEFUNTAM QUA UT IN SUBSEQUENTE NOTA- TUR PAGINA OMNI TEMPORE DICTARE CONCESSIT : »< Regnante imperpetuum Deo et domino nostro Jhesu Christo cum cujus imperio hic labentis seculi prosperitas in adversis suc- cessoribus' scedulo* permixta et conturbata cernuntur* et omnia visibilia atque desiderabilia ornamenta hujus mundi ab ipsis amatoribus cotidie transeunt . Ideo beati quique ac* et sapientes cum hiis fugitivis seculi diviciis eterna et jugiter permansura gaudia celestis patrie magno opere adipisci properant . Qua propter ego ADELBALDUS gratia Dei occidentalium Saxonum Rex dono atque concedo dilecto ac venerabili ministro meo pro ejus humili ob[oedientia]° OSMUNDE terram . XIIII. cassatorum in loco qui apellatur BE TEFUNTE . Hoc est ut habeat et possideat præfatam terram in perpetuam hæreditatem, cum omnibus utilitati- bus ad eam pertinentibus campis silvis . pratis. pascuis atque omnia in omnibus quam diu in ista transitoria vita demoratus i Successibus, K. * Se., K. ° -nitur, K. * Ac, omitted, K. 5 Ob, with blank space after in MS. ¢ 106 WILL OF EALHBUIRG. [A.D. 86o. fuerit . Et post finem vite illius heredi cuicumque voluerit liberam habeat donandi vel concedendi potestatem . Sit hec terra prefata secura* et inmunis omnium rerum legalium et principalium tribu- tum* et in* exactorum operum . furisque comprehencione . simul- que et omni populari gravidine nisi expedicione et pontis faccione. et arcium municione . Hec sunt termini terre. Arest on pane reanden* peg öat on öone forde to teofunte panem : On brochenenberge öat om hoddes clif . panem : on abbenbeorg δat on stOrtencumb om öes linkes havede suthward. and northward panem on leon berg pat on δa ealden dich panne : omne pat furch 8e is aöe riuen to nodre pannen on funtnesford pannem om herepap on pe reden wege om pa two meades oper be modre oper be pilig öe öarto heraö. Si quis autem hanc\¥meam [donationem] ° augere et amplificare voluerit augeat omnipdfäns Deus dies ejus prosperos. Si vero quis infringere vel i£ presumpserit : noscat se ante tribunal eterni Judicis in die juάicii coram Christo et omnibus sanctis racionem redditurum e§§â nisi prius satisfactione emendaverit. Scripta est hec cartula annú dominice Incarnationis . D . CCC . LX. Indictione. IIII*. Istis téstibus consencientibus quorum nomina infra scripta videntur esse 'l { Adelbald Rex . >< . Suidhun episcopus . >< . Aedelbert Rex. >< . ; Alhstan episcopus . >< . Judith Regis filius°. # . Osric dux , etc. >< . [A.] MS. Harl. 61, f. 18b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLxxxrv ; from [A.] Boumdaries and rubric im vol. iii, p. 895. 501. Will7 qf Ealhbwrg, granting to St. Augustine's Abbey, Canter- bury, rent from land at Brabourne, eo. Kent. In nomine domini . EALHBURH hafæp geset myd hyre freomde peahtunga . fi mam ælce gere agyfe pam hypum tO SANCTÆ AUGUS- TINE of pam lande æt BRADANBURNAN. XL. ambura mealtes . j eald 1 Saecura, K. * -torum, K. * In, omitted, K.; cf. vi exactorum, p. 100, 1. 30 4 Readem, K. 5 K.; omitted, A. 6 Sic, MS. 7 This is one of the few charters discovered by Thorpe, who attributes it to A.D. 860. But; it must be read in connection with No. 403, to which Kemble assigns a date of A.D. [881; Thorpe and the Editors of the Brit. Mus. Faes., “ about A.D. 831". Drihtnop, pr. abbot of St. Augustine's, occurs in No. 411, A.D. 833 ; and Osmund, priest, in Nos. 404, 405, 406. The proper date of this charter would therefore appear to be indi- cated by these evidences. A.D.86ox 862.] AEDELBEARIIT TO WAERMUND. 107 hry8er. j. IIII. peperas. j. XL. j. CC. hlafes. jane pæge spices j cyses. j . IIII. fopro pudes. j . XX . henfugla . Spyle man se j land hæbbe pa öinge agyfe for Ealdredes saule. j for Ealhburge . j pa hipan asingan ælee dæge. æfter hyra ferse pane sealm for hia . “ Exaudiat*-te-dominus ”. Spæ hpyle man. spa pis abrece . si he asceadem fram Gode j fram eallum hallgum . j fram pan halgan pere on pysum life . j om ecmesse . ponne synt her æfter para manna naman to gepitmesse pisse gesetedmesse . í is ponne Drihtnop abb'. pi . Cada. 2ealdhelm . j Osmund prb'. Bearnferp . Dudde . AEpelred pi . Bearnhelm . Ofa . Pynhere diacon . Ealdred . Ofe . Eeahmund. Ealhburh . J2ighelm . Cenheard . Ealhparu . pullaf. Hyse . Hoshere. Eadpeald. Adda . Leofe . Gif hit ponne spa gegæp spa pe ne pyscaö. fi hpyle brocon becume purh hæpen fole oppe hpylce oöre earfopmesse. fi hit man ne mæge pæs geres gelæstam . agife on oprum geare be tpeofealdum . gif ponne git me mæge . sylle on δriddum geare he öryfealdum . gyf he ponne git me mæge me melle . agife land j bec pam hipum to sanctæ Agustine . [A.] MS. C. C. Cant. cclxxxv. | [T.] Thorpe, Dipl., p. 479; from [A.] 502. Grant by Ae8elbearht, King qf the W. Saa:ons and Kent, to sa Vaermwnd, Bishop Qf Rochester, qf land at Rochester, eo. Kent. A.D. 790 for 860 × 862. In nominæ domini nostri Jhesu Christi salvatoris si ea quæ sæcundum decreta canonum ac statuta synodalia salubriter defi- nuntur quamvis sermo- solus ad testimonium sufficere possit atta- men ob incertam futurorum temporum condicionem firmissimis scripturarum indiciis æt cautionum chyrographis sunt roboranda quoniam* quidem sepe ex ignorantia sepe, quod est execrabilius ex improbitate contingit ut denegatio rerum vere æt ræcte gestarum nascatur , quapropter ego AEBELBEARHT rex occidentalium saxo- num seù Cantuuariorum 2AERMUNDO episcopo trado terram juris mei id est . LX. XX. 8écra et unum vfculum dimidium civitatis 1 Psalm. xx. * Quö, A.; quoniam, B.; q'm, C. D. 108 AEE)ELBEARHT TO WAERIMUND. [A.D. 86ox 862. HROBI et unum mariseum quæ ad illum pertinet, pro ejus pecunio quam ab eo accepi hóc est. XV. pund' j. XXX. mancuso. ut habeat et possideat, et cuicumque voluerit illo vivente seù moriente ætær- naliter tradendam concedo cum omnibus ad eas rite pertinentibus in minimis et in maximis motis et ignotis sine fine in evum per- maneat livera , si quis vero quod absit, heredum successorumque meorum hanc nostram piam donationem immutare aliter vel minuere studeat sciat se inprimis omnipotentis Dei iram incurrere et viven- tem in hac vita bénedictione carere et in novissimo maledictione subjacere . qui vero hæc augenda custodierit nihilque inrogarit adversi sit benedictus a domino , scripta est hæc cartula . anno dominicæ incarnationis. DCCXC. His testibus qui hæc consenti- entes subscripserunt quorum hic nomina infra tenentur adscripta , >{< Ego Aeöælbearht rex hanc meam donationem signo sancte crucis Christi rob' j sub'. Ego Ciolnoö archiepiscopus consensi et subscripsi. Ego Ealhstam episcopus consensi et subscripsi. Ego Spiöhun episcopus consensi et subscripsi. Ego Guöheard episcopus consensi et subscripsi. Ego Dioruulf episcopus consénsi et subscripsi. Ego*......consensi et subscripsi. Ego* Eanuulf düx consensi et subscripsi . Ego Oric düx consensi et subscripsi. Ego Uulfhere dúx consensi et subscripsi . Ego Ae8eluulf dux consensi et subscripsi . Ego Humbearht dux consensi et subscripsi . Ego Uullaf dux consensi et subscripsi. Ego Aldred dux consensi et subscripsi. Ego Æöælræd dux consensi et subscripsi. Ego Dryhtpald dux consensi et subscripsi. Ego Biorhtuulf dux consensi et subscripsi*. Ego Æôælredº filii° regis. Ego Elfræd7 filii° regis. Ego Uullaf abbas. Ego Uuerferó abbas . Ego Uulfhelm presibiter. Ego Uueremberht* minister . >{< Ego Ciolmund minister. 1 q, A.; quæ, B. C. D. * This line indistimct, A.; omitted, B. C. D. 3 This lime follows Ciolmund minister, B. C. D. * D. ends here. 5 Etöelred, B. ° -us, B. C. D. 7 Ælfred, B. D. 8 -rth, |B. C. D. A.D. 862.] WITENAGEMOT AT WELLESBURNE. 109 EOammæl is óær se leah 8e mam óæt lond mid friöæ haldam scæl. an east healfe sio ealdæ stret . am suô halfæ horsum stydæ . an pest halfe biddamstiorf , an morö half* pume lond , £)annæ* sint δes londes gemæra an pest healfæ Scipfliot an norö halfe meodopæge an east halfe liofpynne meare δamne fram ciold- ryöæ lónde pest be δaræ aldam strætæ spae sio tpoentig æcra , Endorsed in, a hand qf the æth cent.:—“ LXXX. æcera boc be eastan porte j öæs mersces. 2ærmundes biscopes"; and in a hand of the acivth cemt., “ Ethelbertus Rex ”. [A.] Eleventh century charter in British | [C.] MS. Stowe, 831 f. 134. Museum, Cottom viii, 29. [D.] MS. Harl. 596, f. 6ö. Erit. Mus., Facs., pt. II, pl. 38. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLxxxv ; from [B.] Teactus Roffen8i8, ed. Hearne, cap. 58, p. 91. [A.] 503. WITENAGEMOT AT WELLESBURNE. Grant by Burhred, King qf the Mercians, qf immunities to the monastery qf Glow- cester.. A D. 862. - £ In nomine Domini nostri Jhesu Christi. Ego BURGREDUs s Deo omnipotentissimo concedente et auxiliante rex Merciorum , volens et cogitans pro majore remedio anime mee et de honore Dei omnipotentis in secula, ampliare donaciones et libertates quas ego et predecessores mei reges loco cenobiali æcclesie sancti Petri aet GLEApECEASDRE cοncesserunt . me quando religiosæ viventes in dicto loco per ministros seculares quoscunque pro negocio terreno infra dictum locum ceonobialem impediantur a devocione quam debent, altissimo famulari Deo vel molestentur concedo et volo ego rex Merciorum quod monasterium sancti Petri æt Gleapeceasdre et religiose viventes in eodem monasterio eadem libertate et eisdem legibus et consuetudinibus quas ego et predecessores mei reges concesserunt et donaverunt libere et in pace gaudeant et utantur et ut sub ipsa mea proteccione speciali magis qui[e]tæ Deo serviant idem monasterium liberum facio et quietum ac* omnia monasteriola loca que eidem obedient et pertinent ab omni terreno negocio et servicio ne liceat in antea in eternum aliquibus minis- tris secularibus aut alicui hominum nisi ipsius loci cenobialis ministris aliquod officium seculare infra eundem locum excerceræ aut excerceræ pretendere pro quacunque causa nisi pro causa 1 Rubric, Divisiones supradictæ terræ, B. C. 2 Rubric, Divisiones supradicti marisci, B. C. - & s Et, H. 110 WITENAGEMOT AT WELLESBURNE. [A.D. 862. que penam mortis petit et hec etiam concessi et renovari feci cum comsensu ac licentia omnium optimatum meorum in illo regali vico et concilio quod habebatur æt Welesburnam et nullus homo ex nostris non querat ab illis plus majorem causam hujus nisi quo ante et jam nunc est concessum et ordinatum* ea duntaxat condi- cione statuta, ut oraciones et obsecraciones ibi Deo serviencium pro me et pro justis heredibus meis jugiter in illa æcclesia nocte et die memoriter serventur. Qui vero hanc concessionis liberta- tem heredum vel successorum meorum custodierit eterna clari- tate coronetur et nomen ejus sit scriptum in libro vitæ . Si quis quod absit, cujuslibet personæ*, contra hanc libertatis cartulam venire nititur sit sub anathemate Jude proditoris domini nostri Jesu Christi nisi hic Deo et hominibus digne emendaverit et si quis hoc augere vel servare voluerit benediccionem Dei celi cum omnibus sanctis suis percipiat in sempiternum . Amen. »K Hæc fuerunt gesta et concessa anno dominicæ Incarnationis DCCC° LXII° Indictione x* cum consensu et beneficentiæ piisimi regis Merciorum Burgredi et venerabilis archiepiscopi Ciolnoöi et omnium episcoporum et principum et aliorum nobilium quorum nomina et signa hic infra notantur ut firmior hec res in eternum constitueretur . >{< Ego Burgreô rex Merciorum hanc propriam donacionem libertatis et positive signum crucis impono. >{< Ego Ciolnold* gratia Dei archiepiscopus hanc donacio- nem confirmans subscripsi. >{< Ego Æpelsuiô regina huic donacioni regis concesse signum crucis infixi. << Ego J7ulfsig episcopus consensi et subscripsi. >{< Ego Ciorreö episcopus consensi et subscripsi. >{< Ego Humberrht* dux consensi. >{< Ego Biornoö dux consensi. >{< Ego Eamberht dux consensi. »< Ego Eaöred dux consensi. »{< Ego Beornhearö dux consensi. >{< Ego Aldred abbas. >{< Ego Plegberht abbas. >< Ego Ælfstam . »< Ego J2ulfred. »{< Ego Berhtric . >< Ego Perinberht*. >{< Ego Beornpulf. i .atur, H. 2 -ma, H. S. 3 -nod, H. * -benrht, S. 5 Werm., S. A.D. 862.] ÆTHELRED TO ÆTHELWLF. 111 Endor8ed :—“ Confirmacio privilegiorum Sancti Petri Glouces- triæ . cap. xiiij de . la. te”. •» [A.] Twelfth century copy of charterim Bodl. [ [S.] Mr.W. B. Sanders' transliterationim Ord- Library, Fursey Charters. nance Survey Facsimiles, pt. II. [H.] Hafldam and Stubbs, vol. iii, p. 652. 504. Grant by Æthelred, King qf the W. Savons, to Prince Æthelwlf qfland at Withenham, or Wytham, eo. Berks. A.D.862. CARTA ADELREDIl REGIS DE WITTHENHAM°. >{< Ego ÆTHELRED* gratia Dei occidentalium Saxonum rex dono atque concedo dilecto ac venerabili meo principi ÆTHELWLFO terram. x. cassatorum in loco qui appellatur WITHENNAM* ut habeat atque possideat in perpetuam hereditatem cum omnibus utilitatibus ad eam pertinentibus . in campis . pratis . pascuis. piscariis. quam diu in hoc seculo vitam duxerit . j post finem vite illius heredi cuicumque° placuerit liberam habeat donandi vel con- cedendi potestatem. Hec quoque terra secura j immunis permaneat ab omni regali servitio j omnium secularium servitute præter expeditionem et pontis factione j arcis munitione . Si quis hanc meam donationem augere j amplificare voluerit . augeat Deus dies ejus prosperos. Si vero quis frangere vel mutare presumpserit . noscat se ante tribunal eterni judicis in die judicii rationem redditurum : nisi prius satisfactione emendaverit . Scripta est autem hujus donationis cartule° anno dominicæ incar- nationis. DCCC. Lx. II. in villa regali' que appellatur Mycendefr coram idoneis testibus quorum nomina subtus annexa notantur . >{< Ego Æthe`1'r'e'd* Rex consensi j subscripsi°. >{< Ego Ælfred frater regis consensi j subscripsi. >{< Ego Swithun Wentane civitatis episcopus consensi j subscripsi. »< Ego Alhhard abbas j multi alii consensi j subscripsi. [A.] MS. Cottom, Claudius B. vi, f. 13b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLxxxvI; [B.] MS. Cottom, Claudius C. ix, f. 105b. from [A.] [S.] Stewensom, Chron. Abingd., vol. i, p. 4l. l Ætheredi, B. * Wittamham, B. 8 Æthered, B. 4 Wittamham, B.; Witthennam, S. * -unque, B. 6 Cartula, B. K. 7 Regalli, S. 8 Æthered, B. ° Consensi j subscripsi, omitted throughout, B. 112 ÆTHELRED TO ÆTHELWILF. [A.D. 862. 505. Another form qf No. 504, CARTA REGIS DE WITTENHAM. Eegnante inperpetuum domino nostro Jhesu Christo omnia que in hoc mundo ad solatium mortalis vite data sunt temporalia sunt; j ea vero que in regno celestis vite sanctis promissa sunt sine fine permanebunt . iccirco cunctis agendum est . ut hic bonis actibus future beatitudinis felicitatem adipisci mereantur . Quapropter ego AEDRED grat`i'a Dei occidentalium* Saxonum rex dono atque concedo dilecto ac venerabili meo principe ÆBELpULFE terram. X. cassatorum in loco qui appellatur . 2ITTANHAM . hoc est, ut habeat atque possedeat in perpetuam hereditatem cum omni- bus utilitatibus ad eam pertinentibus . campis . pratis . pascuis. piscuariis quam diu in hoc seculo vitam duxerit. et post finem vite illius heredi cuicumque placuerit . liberam habeat . donandi vel concedendi potestatem . Hec quoque terra secura j immunis per- maneat . ab omni regali servicio j omnium secularium servitute preter expedicionem et pontis faccionem et arcisve municionem . terra autem prefata terminis his circumdatur . Mete*. Ærest æt gateclife. op* be scillinges broce pæt* om caberes bec° `easte* peard pæt7 jlang `gemæres to* headdam `treope” peste pardam ponnon* on pa* nipan furh jlang pære'° furh pæt' pueres'* ofer crapan broc on pa nipan furh j lang pære° furh on hig peg j lang pæs* peges on tamese'* on norpe parde* pest pær'°. Siquis hanc meam donationem augere j amplificare voluerit augeat omnipotens dies ejus prosperos. Si vero quis frangere vel mutare presumpserit noscat se ante tribunal eterni judicis in die judicii rationem redditurum nisi prius satisfactione emenda- verit . Scripta est autem hujus donationis cartula anno dominice incar- nationis DCCC . LXII . in villa regali qui appellatur Mycendefr . coram idoneis testibus quorum nomina subtus adnexa notantur. >{< Ego Æperd Rex consensi . >{< Ego Suijhun episcopus consensi . Ego Pufhere dux consensi. >{< Ego Ælfs\t'an dux consensi. i -tale, B. 2 Mete . x. cassatorum apud Wittaham, B., rubric. 8 Up, B. 4 8et, B. 5 Bæc, B. ° Omitted, with blank space left, A. 7 8aet, B. 8 8ornam, B. 9 8a, B. 10 δære, B. ll ôueres, B. 12 ôæs, B. 18 Temese, B. 14 Noróepeardne, B. ib per, B. A.D. 862.] AEDÆLBERHT TO DRYHTWALD. 113 >< Ego Ælfred filius Regis . consensi. >< Ego Aldred dux consensi. >< Ego Garuulf minister . consensi. >{< Ego Osmund minister consensi. »< Ego Ægferd minister consensi . >{< Ego Eaduulf minister . consensi . >{< Ego Ecgberg minister . consensi . >{< Ego Ealhhard abbas . consensi. >< Ego Osric minister consensi. »< Ego Æpered minister . consensi. >< Ego Æpelfred minister . consensi. >< Ego J2ulflaf minister. consensi. >< Ego Hunsige minister. consensi . >{< Ego Wulfstam minister consensi. [A.] Brit. Mus., MS. Cottom, Claudius B. vi, | Stevenson, Chron. Abingd., vol. i, p. 134. f. 35. Omitted by Kemble. [B.] Brit. Mus., MS. Cottom, Claudius C. ix, f. 198b. Boundaries only. 506. Grant by Aeöælberht, King of the W. Saxons and Kent, to Dryhtwald the thegm, qf land at Bromleag, or Bromley, co. Kent. A.D. 862. >{< Regnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo Omnia regna hüjus labentis vite regnorumque dispensatores ab initio istius sæculi cum velocitate deficientes ceciderunt ideo fugitivis ex mor- talibus rebus aetaerna gaudia promerenda sunt quapropter ego AEDÆLBERHT rex occidentalium Saxonum séu Cantuariorum cum consensu et consilio episcoporum et principum meorum et æccle- siasticarum et sæcularium pro æterna redemptione anime mee et criminum meorum obsolutione aliquid que mihi dominus et sal- vator noster cunctorum largitor bonorum tribuerat statuens donare decreveram , tibi DRYHTpALDo ministro meo dabo et concedo aliquantulum agri id est . X. aratrorum in loco ubi dicitur BROM- LEAG u ó havead et perfruet vita comite et post obitum suum quali- cumque heredi sicut illi placatum fuerit relinquat in hereditatem sempiternam , hancque livertatem prefato ministro meo in eadem prenominato agello devoto mente donavi ut omnium regalium tributum et exactorum operum et pænalium causarum aeternaliter liberabo notis et ignotis majoris minoris id est pratis . pascuis. silvis . fluminibus fontibusve exceptis tribus necessariis causis expeditione et arcis pontisque constructione nunc et deinceps pro VOL, II, | 114 AEBAELBERHT TO DRYHTWALD. [A.D. 862. me et pro anima mea liberabo Hoc ipsumque omnibus successoribus meis , regibus principibus seu cujuslibet personis vel dignitatis hominibus in nomine omnipotentis Dei observare precipio si vero quod non optamus aliquis diabolica instigatus cupiditate insurrexerit qui hoc infringere aut inmutare temptaberit sciat se rationem esse redditurum in die judicii ante tribunal aeterni judicis nisi prius digne emendaverit , Hæc sunt etenim termini predicti agelli circum jacentia An noröan fram ceddam leage to langam leage bromleaginga meare j liofshema öanne fram langan leage to öam pön stocce δanne fram δam pón stocce be modinga hema mearce to cinta stiogole δanne fram cinta stiogole be modinga hema mearce to earnes beame óanne fram earnes beame cregsetma haga am easthalfe sced hit to liopsam dene öanne fram liopsam dene to spelgende δanne fram spelgende cregsetna haga to sioxslihtre 8anne fram sioxslihtre to fearnbiorginga mearce fearmbiorginga mearc hit sced to cystaminga mearcæ cystaminga meare hit sced suöam topeard setle öanne fram peard setle cystaminga meare to pichæma mearcæ δanne sio pest mearc be pichema mearcæ ut to bipplestydæ δanne fram bipple- stydæ , to acüstydæ to bioha\h'hema mearcæ fram acustyde to ceddanlege --- £)anne belimpoö öer to öam londe fif demm am anut paldai. broc- cesham öes dennes nama . , öes oöres dennes nama : sænget hryg : billam ora . is ôes öriddam mama . öanne tpa denm am gleppam felda ; & Actum est hec mea donatio anno prescripta in loco que dicitur pillherestrio coram his testibus qui hæc consentientes subscripse- runt quorum hic nomina infra tenentur adscripta:—Anno dominice incarnationis. DCCCLXII. •*- ■ >< Ego Aeöelberht rex hanc meam domationem signo sancte crucis rob' j sub'. »< Ciolnoö archiepiscopus cons' j sub'. >{< Ego Aeóerred filius regis. >{< Ego Egcberht minister. >< Ego Aelfred filii regis. >< Ego Eaduulf minister. >{< Ego Aeöælred dux. >{< Ego Æöæluulf minister. >{< Ego Dryhtpald dux . »< Ego Signoö minister. >< Ego Heremod pr'. »< Ego Eanuulf minister. >{< Ego Alhhard. >{< Ego Æsca minister. >{< Ego Mucel minister . »< Ego Eastmund minister. * An an utpalda, K. Cf. an on ut peald, A.D. 987, in the same boundaries, Cotton Ch. viii, 14. A.D. 863.] EEOELBEARHT TO EBELRED. 115 >{< Ego Orduulf minister . >< Ego Coempald minister. >< Ego 2iohtgar minister. >{< Ego Cuêred minister. >{< Ego Æöelred minister. >{< Ego Uulflaf minister. >{< Ego Cynlaf minister. >< Ego Ælfhere minister . Endorsed in a, hand qf the avth centwry:—“ Bromlegh Ethelberth 99 IreXT. [A.] Brit. Mus., Cotton Charter viii, 82. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLxxxvII ; from Brit. Mus., Fac8., pt. II, pl. 36. [A.] g* 507. (1.) Grant by E8elbearht, King of the W. Saxons and Kent, to the Prince Böelred, of land at Mersham, co. Kent. A.D. 863. (2) Grant by Eadwald to St. Augustine's, Canterbury, qf this land at Wifelesberg, or Willesborough,' eo. Kent. (1.) >< In nomine trino divino regi regnantiim perpetuum domino Deo hsabaoth cui patent cuncta penetralia cordis et corporis terres- tria simul et celestia nec non super ethera regnans in sedibus altis ima et alta omnia sua dicione gubernans cujus amore et eternis premiis >< ego EDELBEARHT rex occidentalium Saxonum nec non et Cantuariorum dabo et concedo meo fideli ministro et principi meo EDELREDO aliquam partem terre juris mei hoc est . VIIII*. aratra in illa loco hubi nominatur MERSAHAM in sempiternum hereditatem sibi abendum et possidendum feliciterque in dies ejus perfruendum et* post dies ejus cuicumque bei heredi placuerit derelinquendum liberam per omnia habeat potestatem cum campis silvis pratis pascuis aquis venationibus pascuis porcorum simulque mariscis et cum omnibus utilitatibus rite ac recte ad eandem terram pertinen- tibus hoc feci pro ejus humili hoboedientia simulque pro ejus pla- cavili atque conpetenti pecunia quam ab eo accepi hoc est. CCCCtos. mancusas auri purissimi hanc autem terram supranominatam et Mersaham >< ego Eöelbearht rex ab omni servitute regali operis intus et foris magnis ac modicis notis et ignotis perenniter liveravo nisi his tantum tribus causis hoc est expeditione et arcis muni- tione pontisque constructione et illud foras `re'ddat quot sivi intus faciendi appetat hec autem terra prenominata his notissimis termi- nibus circumcingitur a meritie et ab occidente stur usque blacan- riöe* ab aquilone et ab oriente Eadpealdes bocland to bradeburnan estque una semis aratra ab oriente sture quæ° jacet at confinium * Close to Mersham, mear Ashford. 3 . VIII., K. T. * Et, omitted, K. T. 4 -ryöe, T. * Q : K.; que, T. I 2 116 EDELBEARHT TO EBOELRED, [A.D. 863. usque Garulfi regis ministri to Mersaham j meda* be eastam ee sue öer mid riahte to 8em lande limpaö unamque salis coquinariam hoc est . I . sealternsteall j öer cota to in illa loco ubi nominatur herepic et . IIII. carris transductionem in silba regis sex ebdomades a die pentecosten hubi alteri homines silbam cedunt hoc est in regis communione hec sunt pascua porcorum que nostra lingua Saxhonica denbera nominamus hoc est husmeah* . . . efreöingdenm herbeding- denn pafingdenn* . . . pidefingdenn bleccingdemn* nec non . XX . statera casei of mersce ad Mersaham reddatur ét XL agnos et XL vellera ovium et duorum dierum refectio vel XXX. argenteis hoc est semicum libra redimatur hsi quis vero heredum successorumque meorum regum principum ducum optimatum sive exactorum hanc meam donationem servare voluerit servetur ei desuper benedictio sempiterna hsi autem absit quod non optamus alicujus personis homo diabolica temeritate instigatus surrexerit qui hanc meam donationem vel livertatem infringere vel minuere aut in aliut conbertere quam a nobis constitutum est temptaverit sciat se ante tribunal summi et eterni judicis rationem esse redditurum nisi ante digna hsatisque placabili factione Deo et hominibus emendare studuerit hacta est autem hec eadem donatio vel livertas in illa loco que vocitatur biremefeld anno dominice incarnationis DCCCLXIII . indictione XI . his* testibus consentientibus et signo sancte crucis Christi confirmantibus quorum hic nomina infra ac in scedula patefacta liquescunt . »< Ego Eöelbearht rex hanc meam donationem vel liver- tatem cum vexillo sancte crucis Christi roboravi j subscripsi . Ego Eöered dux consensi j subscripsi . Ego Eöered filius regis consensi j subscripsi . Ego Dryhtpeald dux consensi j subscripsi . Ego Mucel minister consensi j subscripsi. Ego Heahmund pi consensi j subscripsi . Ego Heremod pi consensi j subscripsi. Ego Garulf minister consensi j subscripsi. Ego Eastmund minister consensi j subscripsi . Ego Uulfred minister consensi j subscripsi. Ego 2igstam minister consensi j subscripsi . Ego Ecgferö minister consensi j subscripsi . >< °Ealdred minister consensi j subscripsi. >{< Ego Sigenoë minister . | 1 Medam, T. * Erasure here, A. 8 Waf., K. T. 4 His, omitted, K. * Ego, added, T. A.D. 863.] EDELBEARHT to EbELRED, 117 >< Ego Elfstam minister. >< Ego Pighelm minister. >{< Ego Piahtred minister. < Item at stabilitatem hujus suprascripte donationis vel livertatis >< ego Ciolno8 gratia Dei archiepiscopus mea propria manu signum sancte crucis Christi impressi. < Ego Deimumd presbyter abbas consensi j subscripsi. >{< Ego Biarnulf presbyter abbas consensi j subscripsi. >{< Ego Eöelpeald presbyter consensi j subscripsi. >{< Ego Noöheard presbyter consensi j subscripsi . >< Ego Osmund presbyter consensi j subscripsi. >< Ego Iab presbyter consensi j subscripsi. >{< Ego J2ighelm presbyter consensi j subscripsi . >{< Ego Tida presbyter consensi j subscripsi. >< Ego Biarnheah archidiaconus consensi j subscripsi. >{< Ego Osulf archidiaconus consensi j subscripsi. >{< Ego Ealhstan consensi j subscripsi. »{< Ego Sigefreô archdiaconus consensi j subscripsi. >{< Ego Diarpeald subdiaconus consensi j subscripsi. »K Ego Sefreô subdiaconus consensi j subscripsi . < Ego Osmund consensi j subscripsi. >{< Ego Dudda consensi j subscripsi . •>< Ego Beagmund consensi j subscripsi . >{< Ego Ospeald consensi j subscripsi. »{< Ego Lulla consensi j subscripsi. >{< Ego' Oba consensi j subscripsi. >< Ego* Lulla consensi j subscripsi. >< Ego Hunfreö consensi j subscripsi. >< Ego Lulla consensi j subscripsi. >< Ego Eadulf consensi j subscripsi. »{< Ego Osbearht consensi j subscripsi. >{< Ego Vealdhelm consensi j subscripsi. >{< Ego Ealdhere consensi j subscripsi . << Ego Diara consensi j subscripsi. >{< Ego Garulf consensi j subscripsi. •>< Ego Elric consensi j subscripsi. >< Ego Dudda consensi j subscripsi. -< Ego Eöelpulf consensi j subscripsi. (2) Ic* Eadpald sello j forgeofu pis lond et pifeles berge Agustines * This line omitted, T. * This line omitted, K. T. * This paragraph in a different handwriting. 118 -. ÆTHERED TO WILFHERÈ. [A.D. 863. •. higum into hiora beode minre saple to are j to leedome* j iop fer godes lufe bidde pet ge hit minre saple myt gedeo j me hit for gode leanie eop to elmessum ameN. Endorsed :—“ Merseham'', amd “ Rex Ethelbert dedit Merseham Ethelredo ministro suo''. “ Latine”. [A.] Original charter im Canterbury Cathe- ] [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccLxxxvIII; dral, M. 14. from [A.] [8.] Sanders, Ord. Surv. Facsimiles, pt. I, pl. 10. | [T.] Thorpe, Dipl., p. 121. 508. Grant by Æpered, King qf the W. Saaons, to the Prince Wlfhere, qf land at Buttermere, etc., co. Wilts. A.D. 863. DE BUTERMERE j EsCMERÆ. »< Regnante in perpetuum domino nostro Jhesu Christo omnia quæ in hoc mundo ad solacium mortalis vitæ data sunt temporalia sunt : et ea vero quæ in regno cælestis vitæ sanctis promissa sunt sine fine permanebunt . Quapropter ego ÆpERED occidentalium Saxonum rex cum con- sensu ac licentia episcoporum ac principum meorum . etiam pro remedio animæ mé& j pro absolutione scelerum commissorum meo principi WLFHERE aliquam partem agri quæ ad me rite pertinebat in perpetuam hereditatem perdonare dignatus fui . id est. VI. cas- satos in illis locis qui appellantur BUTERMERE j ÆsCMERE. hoc est ut habeat et perfruat*. cum omnibus rebus ad se rite pertinentibus campis silvis pratis pascuis. quam diu in hac caduca vita demo- ratus fuerit . post vero suum ab hac luce decessum heredi cuicum- que placuerit. liberäm habeat donandi vel concedendi potestatem. Sit autem predicta terra libera ab omni regali servitio j omnium secularium servitute præter expeditionem j pontis factionem j arcis munitionem . EÌæc° sunt termini istius terræ . >< Ærest on masam cumb panon j lang faccam cumbes on rugam beorh . panon úp on lilam mere . panon on proc mere. panon on pyrram mæræ panon on erölandes hege . pamon on balderæs lege . panon on bares stigam . panon on clophangran. panon on readam dic . pamon on Ospaldes mere midnepeardne . of Ospaldes mere on pa béce . on crapancumb ofepeardne . panon on trydding leage ufepeardne . panom on proc mere . i Sic, S. * Altered by a late hand to perfruatur, MS. s Hic, K. A.D. 864.] BURHRED TO BISHOP ALHUN. 119 Si quis hanc meam donationem augere j multiplicare voluerit : augeat Deus bona illius hic et in futuro. si autem aliquis quod non optamus diabolica fraude deceptus hoc frangere vel mutare pre- sumpserit. sciat se separatum â consortio omnium sanctorum nisi prius satisfactione emendare voluerit . Scripta est autem hujus donationis scedula anno ab incar- natione domini. DCCC . LXIII . in loco qui àppellatur Dormpara- cester istis testibus consentientibus quorum nomina infra rata liquescunt . Eöelræd rex . & Wlfhere dux . Ealhstam episcopus. AElfred dux . Swiôhum episcopus. Ædwlf dux . [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 109b. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLIx ; from [A.] 509. Grant by Burhred, King qf the Mercians, and £thelswyth, his Queem, to Alhun, Bishop qf Worcester, qf land at Water- Eaton, mear 0æford, om the R. Cherwell, eo. 033ford. 25th July, A.D. 864. IEA TUN. »K In nomine sanctæ trinitatis atque vere unitatis Dei et domini nostri Jhesu Christi . qui cunctam mundi monarchiam celsam celi climacterram salsam limbam latentis ponti cum suo nutu in eternum stabilitate gyrando omnia gubernat in icto* atomo. Ego BURHREDUS Deo omnipotenti donante et concedente rex Mercentium et ÆpELSpYB regina mecum cum consensu ac licentia totius sematui nostri episcoporum princip'i'orum atque omnium simul optimatuum nostrorum pro redemptione animee nostre et pro spe eterne salutis etiam placabile pecunio et munere . id est unum chiatum pretiosum de auro et argento fabrefactum pulcre in quibus fuit . CCCC . solidos . et . C. siclos in alio mundo pretio nobis donavit dederimus nostro episcopo venerabile ALHUNO caro et fideli aliquam portionem terre proprii juris nostri in loco ubi soli- coli nominant EATUN juxta flumine cearpellan terram quinque cas- satorum ad liberàm potestatem omni rei sibi adabendum regis vel regina vel principes et omnium juniorum meorum nisi tantum post annum reddat. XXX. solidos ad egenes homme* ad illam aecclesiam aatributo* hanc prescriptum agellum cum felicitate habeat regat et 1 For isto ? 3 Homine, H. K. * A attributo, H.; aa tributo, K. 120 ÆEOELBREHT TO SHERBORNE. [A.D. 864. perfruat cum pratis cum pascuis cum jugeris cum segetibus cum piscationibus cum omnibus necessitatibus magnis et modicis cum antiquis terminibus circumseptis quibus sibi ad agrum istum recte pertinent et postquam viam patrum incedat cuicumque herede voluerit in sempiternum suam hæreditatem ad servitium l)ei ad Uueogerna cestre dederit et relinquat . pax servantibus`et custo- diantibus hanc nostram donationem et libertatem contradicentibus vero et negantibus atque frangentibus deleantur de libro viventium et cum justis non scribentur et cum Juda traditore Dei sint in eternum damnati. nisi ante hic emendaverint . Scripta est autem hujus donationis cartula* in illo famoso urbe qui nominatur et calidum balneum . j is æt pæm hatum baöum . die autem in . VIII. K'l agustus quo missa beati Jacobi apostoli celebratur. Anno ab incarnatione Christi. DCCC. LXIIII . indictione . XII. Burhrede rege regnante . XIII . anno . Hii sunt testes et confirmatores hujus rei quorum hic homina et signa notantur. >{< Ego Burhred rex Merciorum hunc domationem nostram consentiendo signum crucis Christi meo manu in- pressi*. >{< Ego Æpelspyô regina hanc nostram elemosinam signum crucis Christi munio. >{< Ego Alhum episcopus donationem hanc quam mihi rex et regina dedit signo . >{< Ego Humberht dux. >{< Ego Mucel dux . »< Ego Eampulf dux . [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 29b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ooxo; from [A.] [H.] BIemimg, Chartul., vol. i, p, 68. 510. Privileges granted by Æ8elbreht, King qf the W. Saaoms, to the church, at Sherborne, eo. Dorset. 26th, December, A.D. 864, LIBERTAS QUAM ATHELBERTUS REX CONCESSIT SCIREBURNENSI ECCLESIÆ . >{< Regnante in perpetuum domino nostro Jhesu Christo. Ricsiendum urum Dryhtne Hælendum Criste in ecnisse . pæm hiehstam j pæm untosprecendlicam ealra pinga j ealra tfda Scip- * -ulo, with o expuncted and a, overline, MS. * Imp., H. K. A.D. 864.] ÆDELBREHT TO SHERBORNE. 121 pende. se öe on manegum pingum his mihtum sette'8 . eac spylce pam ure hefenlicam j pæm unaseegendlicam rfce. íte he pisses lffes eadinysse j gesælinysse on ænigum pingum ne forlæte. Forôum ie AEDELBREHT mid Godes gife 2estsaxma kyning pitodlice ic pence . j me on gemynde is mid pissum eorölicum pingum 8a ecelicam gestreon to begitanne . sicut Salomon dixit. “ Redemptio* animæ propriæ divitiæ”. spa spa Salomon cpæö . pæt pe sceoldon mid urum spedum urum Saulum pa ecam gesælinesse begitan . For- δοn ic cuδlice . mid gepeahte . j mid gepafonge j leafe minra bis- cepa j aldormanna . j nohte pon læs mfmra broöera Æöelredes j AElfredes. j ealra para selestema pitona pæs rfces. ic forgyfe for me selfne j for mfne δa liofestam lffiende frynd. j eac spyle for arpur8- nesse Æöelpulfes Saule mfnes fæder . j Æöelbaldes mínes bro8or. soölice pisne freols to pære halgam stope æt SCIREBURNAN . pære Æöelbaldes cyninges lichama hine resteö . j hit sy fæstlice j un- apended j ecelice gefreod alra cymelicra j alra dömlica peopdöma. ge peoffenges ge æghpelere unieönesse* ealles porldlices broces . nymöe fyrde j bryce peorces. Gif hpa ponne sye % he hine for Godes lufam to öam geea'ömedan pille j he pas ure gyfe geieacniam pille oööe gemonifældan pille . geiece him ælmihti God ealgód her On porlde . j his dagas gesumdfulle. Gyf panne hpilc man to öam gepristlæce . oööe mid deofles searpum to öam bespicem sye j he pis om ænigum pingum lytlum oööe myclum pence to gebrecanne oööe to Ompendanne. pite he ponne j he pæs agieldende sie beforam Cristes prymsetle . ponne ealle heofompare j eoröpare on his and- peardnesse beo8 onstyrede j onhrerede . nymöe he hit %r her on porlde mid ryhte gebete. EOis pæs gepriten pæs gære öe pæs agám fram Cristes acenned- messe eahta hund pintra j feoper j sixtig . j in pam tacencircole j tpelfte gear. pe deg pæs septimo kal* Januarii. Βis pæs gedom in pam cynelicam setle on pære stope pe is genæmned Dornparaceaster beforam pissum pitum gepafigendum. pe hære mamon her benioöam gepritene j gesepene sindon . >< Ic Ae8elbreht cyning mid pære halgam rode taene pis het spiöe geornlice* getrymmam j gefæstnian*. £)a æfter pyssum hit gelamp. panilcan geare pæsne pis on midne- pinter pæs gedon . j AEöelbreht se cining . on frigedæg. tpa nih- tum ær Estron. %isne freols mid his ágenre hande umnende mode ufan pone heah altare alegde æt ham æt Scireburnam. in andpeard- 1 Psalm. xlix, 8. 3 “ Ieónesse, MS.", T. 8 Sic, T. 4 The other signatures are wanting, T. 122 EADWARD TO CRONUCHAMME ABBEY. [A.D. 86ox 865. nesse ealre pære broöorlican gesamnunga. ealdra j geongra . j eac spylce his mægam Æöelredes j Ælfredes . j his oöræ pitona . pe δær δa mid him pæron for hine selfne lifigende j for his tpegem broöre pe pær δa andpearde stodon . j for hyra ealra fæder Saule AEöelpulfes cyninges hyra broöor . öe his lichama in pære stope reste'8 . ¢ He pisne freodöm. om ælmihtigan Godes namom j on ealra his halgra . fæstlice bebead pæt hine mam his æfterfylgendra eft ne onpende . ne on anegum dælum . læssam ne om maram . hine ne oncyrde . ac he spa ecelice forö purpunede spa lange spa God polde fi cristen geleafa mid Engolcynne unto sceacen peoxa. ealra para porldcundra hefinesse öe her beforam nemde syondon. j se hæbbe Godes miltse j his halgra. se öe pis mid gode trymmam pille j healdon. Gyf ponne hpa sie j he his on æmegum dæle paniam pence oööe brecan. panne næbbe he na&er me Godes miltse me his haligra . nymöe he hit aër mid ryhte gebete. Βis pæs gedon beforam pære gepitnesse pe hyro mamam her by- myo8am gemearcode standaö'. [A.] Reg. Scirebwrm. | [T.] Thorpe, Dipl., p. 124; from [A.] 511. Grant by Eadward, King qf the Mercians, to Cronvehamme (Evesham) Abbey, qf land at Lench, co. Worcester. A.D. 860 × 865. Regnante imperpetuum* domino nostro Jhesu Christo . Dum conditoris nostri providentia omnis creatura valde bona in principio formata formoseque creata atque speciose plasmata est supra et infra celos tam in angelis quam etiam in hominibus ac in multi- modis ac diversis speciebus jumentorum . animalium . piscium . volucrum . que omnia nature sue jura natu* creatoris persolvant . nisi homo solus qui ad imaginem suam plasmatus est et omnibus prælatus . tamen propter prævaricationem corruens in mortem . et primam immortalitatis stolam miserabiliter domini contempnendo mandatum amisit. Iccirco ille divitie eligende sunt que nunquam decipiunt habéntem . nec in ipsa morte amittuntur . sed plus habundant dum cernitur quod amatur. Quapropter ego EADWARDUS rex Merciorum dum mihi rex eternus omnipotens Deus terrigenis regni absque merito portionem * The names are wanting, T. * In perp., K. 8 Nutu, K. A.D. 857 × 866.1 PROFESSION OF BISfiOP DIORLAf. 123 et aquam contulisset. cogitavi ut exinde aliquam partem pro remedio anime mee ad utilitatem ecclesiarum Dei perdonarem . Proinde exiguam ruris portiunculam . V . scilicet manentes' in loco ubi ruricoli vocitant ÆT LENCH . Cum conscientia principum ac ducum meorum quorum nomina infra prescripta* annotabo pro spe superne remunerationis. ad ecclesiam beate Dei genitricis semperque vir- ginis Marie . Que fundata est in CRONUCHAMME libenter concedens donabo . Si quis autem quod absit heredum meorum hanc donationem meam quam pro ereptione anime mee trado . infringere ausus fuerit . sciat se ante tribunal Christi rationem redditurum nisi satisfactione emendaverit. Si quis autem augere voluerit. augeat Deus partem illius in terra viventium . Sit autem predicta terra libera ab omni mundiali servitio cum omnibus que ad ipsum locum pertinere dinoscuntur . tam in magnis quam in modicis rebus. campis . pascuis. pratis. dirivatisque cursibus aquarum . excepto istis tribus . expeditione . pontis arcisve coedificatione . Ego Æöelbert rex consensi. Ego Alhstan episcopus. consensi. Ego Eampulf dux. consensi. Ego Wlfhere dux. consensi. Ego Ælfred abbas. consensi. Ego Wlfhere abbas*. Ego Cyma abbas . consensi . [A.] MS. Gottom, Vespasiam B. xxiv, f. 87. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccr.xxxrx ; from [A.] - The boundaries printed by Kemble, in his vol. iii, p. 395, as belonging to £his charter, have no connection with it. They will be printed further on in this work. 512. Prqfessiom made by Diorlaf, Bishop qf Hereford, to Archbishop Ceolnoth. A.D. 857x866. PROFESSIO DIORLAEI HEREFORDENSIS* EPISCOPI. Domino meo apostolico viro et sancto plurimum colendo beatis- simo CELNOTHO archiepiscopo . DIORLAFUS. presbiter extremus et ultimus servus servorum tuorum in Christo salutem . Quoniam me indignum famulum vestrum tota congregatio Here- fordensis æcelesiæ sibi in officium episcopale elegerunt . cum ego i -tem, K. * Perscriptas, K. ; -as, originally, but s expuncted, MS. * Com- sensi, added, K. • Herf., B. 124 PROFESSION OF BISHOP DIORLAF. [A.D. 857x866. michimet ipsi conscius sum . neque in seculari prudentia . mec in aliqua dignitate me esse ornatum . nec divinis rebus nec secula- ribus causis præ cæteris extollar . si tamen Dei voluntati placet . et tua jussio sit ut pondus tanti regiminis excipiam : cum omni humilitate flexis genibus paternitatem tuam peto in domino . qua- tinus michi indigno servulo tuo adjutorium impendere digneris. Hoc est maxime in divinis causis et secularibus doctrinis me erudire ac docere' digneris . ut ego aliquid ad perfectionem voluntatis Dei et bonorum operum perpetrationem pervenire possim . Ego autem juxta normulam sacri canonis mostri. et secundum æcclesias- ticam regulam quemadmodum virium possibilitas permittit. ommis obœdientiæ famulatum uma cum omnibus qui mecum sunt exhibi- turum me esse Deo teste profiteor . Exemplum quoque etiam antecessorum meorum venerabilium patrum . tuorum videlicet famulorum in Christo Cudulfi ac Eadulfi et Beomman maxime ut, potero exsequar . Insuper etiam et Orthodoxam catholicam aposto- licamque fidem sicut ab illis didici paucis verbis exponam . In primis itaque credo in unum Deum patrem omnipotentem. condito- rem visibilium et invisibilium rerum . Credo et in Jesum Christum filium ejus unicum dominum nos- trum . conceptum de spiritu sancto . et natum ex Maria virgine . Deum verum hominemque perfectum . sub Pontio Pilato passum . a Judæis crucifixum et sepultum . ad inferos descendentem . die* tertia resurgentem ex mortuis. ascendentem in cœlos ubi numquam defuit . considentem in dextera Dei. patris virtutem et Dei sapien- tiam . eumdemque venturum post finem sæculi judicare vivos ac mortuos. et seculum per ignem . Credo et in spiritum sanctum . procedentem a patre et filio . vivificantem universa* . quæ in cœlis sunt . et in terris . et unam sanctam catholicam et apostolicam ecclesiam . confiteor unum baptisma in remissionem peccatorum . et carnis resurrectionem . et vitam æternam futuri seculi*. Sus- cipio etiam decreta pontificum . et `sex' sinodos catholicas anti- quorum heroicorum virorum . et præfixam ab eis regulam sincera devotione conservo . et quæ anathematizaverunt anathematizo. et quæ damnaverunt toto ex corde respuo. Hec ergo pro ut potui paternitatis tuæ sullimitati rescripsi quamvis latius et profundius de trinitatis scientia . et unitatis co- gnitione qualiter unum deum in trinitate. et trinitatem in unitate veneror . debuissem stilo percurrente pronuntiare . Sed nunc quasi ad preseus pedibus tuis provolutus . iterum atque iterum 1 Ac docere, omitted, H. * Dia, T. 3 Omnia, H. 4 T. and H. end here. A.D. 866.] BURGRED TO WUI,FFERD. . 125 obsecro ut pro mea fragilitate orare digneris. omniumque nostrum intercessor coram domino existere digneris . Et si quando pro peccatis nostris affligimur . tunc liberatos cognoscamus nos . per IDei auxilium et tuam clementissimam interpellationem pro nobis ad dominum. qui omnes homines vult salvos fieri et ad agnicionem veritatis pervenire . Pax legentibus et intelligentibus hujus epistole cartulam. viden- tibus vero et sperantibus in Deum æterna requies ubique pro- veniat . «- In ætermum orantem pro nobis beatitudinem nostram divina gratia custodire dignetur amen . [A.] MS. Cottom, Cleopatra, E. i, f. 28. [T.] Teactus Rqffensis, ed. Hearne, p. 271. [B.] Reg. Cant., A. i, ff. 271, 272. [H.] Haddam and Stubbs, vol. iii, p. 655. “Two copies occur in Reg. Cant.," H. 513. Eacchange by Burgred, King qf the Mercians, and Wulfferd, qf lamvd at Soeges læa (Sedgley, co. Staff. ?), called Wulfferdinleh, or Wolverley, co. Worcester. A.D. 866. >{< Regnante in perpetuum Deo et domino nostro Jesu Christo anno dominicæ incarnationis DCCC . LXVI . indictione vero' decima . Ego BURGRED rex Merciorum cum consensu j licentia. seniorum meorum libenti animo . concedens donabo aliquam partem agri regni meg* a Deo dati PULFFERD . do* duos manentes . at SOEGES LEA. pertinentem in loco ubi ruricoli nominant 2ULFFERDINLEH . ut habeat, sibij bene perfruat. in æternum hereditatem j cuicumque voluerit. post se. derelinquat in jus perpetuum j omnium bonorum ad istam terram pertinentibus antiquitus j olim constitutis in campis j in pascuis j in partis* j in silvis j quidquid ad terram istam pertinent. Ego Burgred rex Merciorum. hanc meam muni- ficentiam augebo . J2ulfferd . j ei constituam* LXX. porcis saginam in commone illa salvatica taxatione hubi ruricoli . 2ulfferdinleh . nominant j v. plaustros plenas de virgis bonis et hunicuique anno unum roborem ad ædificium j alias materias necessarias. j lignaria exabuntia° ad ignem sicut illi necesse sit j aliam silvaticam taxad- tionem . pertinentem ei etiam dabo altrinsecus in campo j silvo sicut ad terram duorum manentium pertinent. 1 Sic, A.; but probably an error of Smith for v. decima, as in the following charter. The indiction is xIv for A. D. 866. ? Mei, K. * Uulfferddo, K. * Sic, A.; pratis, K. * -tutam, K, 6 Ex ab., K. 126 BURGRED TO WULFERD. [A.D. 866. Ego 2ulferd. pro comparatione . j commutatione istius terrium- culi j! 2ulferdinlea dedi Burgrede regi Merciorum . terram v . manentium im hunius hominis diem liberatum . j CCCC siclos in argento puro j duos hernaculos cum omnibus subpellectilibus suis j VIII. boves j L. porcos j CC. Sègites cum gramine toto . j XXX. modios de ordio triturato sine contribulibus j suburbano ; Hæc prænominata terrihuncula j Pulfferdinlea fif hida his termi- nibus circumdatur ; Bis seond öa lond gemære æt Wulfferdinlea. of sture on hunigbroc . up efter broce . On öone aldam hæge . ond- long hæges. On öone aldan peg. ondlang peges on δa miclam strete. ondlong strete on feoper gemære . fi spa om calcbroc ondlong broces f) spa om horsa broc. ondlong broces % spa on öa dic . omdlong dices on sture . eft of sture on êa dic ondlong dices j on cupdredestreo . ondlong dices on heasecam berh. of heahsecan berge on δa dic . ondlong dices on 2enferö Ondlong 2enferp fi æft on sture : . Siquis aütem hanc meam donationem servare voluerit, conservet eum superna pietas hic j in celis. Siquis vero minuere vel frangere tentaverit sciat se anapematum coram summo Deo nisi hic digne emendaverit Deo j hominibus j hii testes aderant quorum infra nomina liquescunt . >{< Ego Burgred rex Merciorum . hanc meam donationem cum signo sanctæ crucis Christi firmabo. >{< Ego Aepelspip regina consensi j subscripsi : . >< Ego Ceolpeorp consensi j subscripsi : . >{< Ego J2ulfsig Episcopus conseni j subscripsi . >{< Ego Eadbald Episcopus consensi j subscripsi : . »< Ego Ceored Episcopus consensi:. »< Ego Alhhun Episcopus consensi:. »{< Ego Deorlaf consensi j subscripsi:. >{< Ego Aldred abbas. IHumberht dux. Perhtferp . Eeornop dux. Aepelred. Reornard dux . Eerhtric . Eamberht dux . Ceolmund. Mucel dux :. Eoldred . >{< Ego Aepelpulf dux. Eadgar. Aepelheard . Mucel. [A.] Smith's Beda, App. p. 770. [K.] Kemble,Cod. Dipl., No. coxcrr ; from [A.] Eoundaries in vol. iii, p. 896, 1 And, K, A.D. 866.] BURHRED TO WORCESTER. 127 514. Grant by Burhred, King qf the Mercians, to the Monks qf Worcester, qf the land granted him, in No. 513, at Secceslea, called Wolverley, co. Worcester. A.D. 866. DE WLFWARDILEA . £ Regnante in perpetuum Deo et domino nostro Jhesu Christo. Anno dominicæ incarnationis. DCCC. LXVI. indictione . V. decima. ego BURHREDUS rex Merciorum cum consensu et consilio seniorum meorum libenti animo concedens dono aliquam partem agri regni mei a Deo dati. scilicet duos manentes ad SECCESLEA quam UUL- FORDILEA ruricole etiam nominant cum omnibus ad illos pertinen- tibus. pratis . pascuis videlicet campis . et silvis . fratribus Deo militantibus in WIGORNENSI monasterio tali jure donationis : ut libere ac* quiete hæc mea dona æternaliter ab omnibus sæcularibus negotiis habeant preter expeditionem et emendationem pontis. et arcis : atque pro salute animæ meæ fideles intercessores existant . Scripta est et corroborata hæc cartula sub astipulatione testium idoneorum in eodem monasterio degentium. quorum onomata infra crucis dominicæ signo præmotantur. Ego Burhred rex Merciorum hanc meam donationem cum signo sanctæ crucis Christi firmabo. Ego . Athelsuuyt . regina consensi. Ego . Alchum. episcopus. Ego . Wlfsige . episcopus. Ego Beornothus dux. Ego . Eadbaldus . episcopus. Ego Eanberhtus. dux . Ego . Aldredus . abbas . Ego Athelbald. minister. Ego . Boldred . abbas . Ego . Berhtferö. minister. Ego . Hunberhtus . dux. Ego . Ceolmund minister. £)is synd pa lamd ge maere æt pulfpeardig lea . of sture on hunig broc . up æfter broce . on pone ealdam hege . On lang hæges . o88one ealdam peg. Ondlang peges on êa mycclam strete. Ondlang stræte on feoper gemae re . j spa on calcbroc. Ond lang broces % spa om horsa broc . Ondlang broces fi spa on pa dic . Ond lang dices on sture. Eft öf sture on pa dic . Ond lang dices % on cuöredes treo . Ondlang dices on heasecam berh . Of heasecam berge on 8a dic . Ondlang dices on penferö . Ondlang penferö pæt eft on sture. [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 188b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccxor; from [A.] [H.] Heming, Chartul., vol. ii, p. 410. Boumdaries im vol. iii, p. 896, 1 Ac, omitted, K, 128 EALHHERE TO OSWI. [A.D. 86ox866. 515. Gramt by Ealhhere, to Oswi and Weahtræö, qf land at ———. A.D. 860 × 866. >< In nomine domimi ego EALHHERE dabo et concedo OspIGE j 2EAHTRÆDE aliquem partem terre . . . . . . . . . . . virgas in latitudine contra ejus pecunia que accepi ab eo hoc est CC . j LXX. denarios ex his . . . . . . . . . . . . . land in miridie pinesland in occidente tucenam land et in aquilone puplica semita* . . . . . . . . . . . . . . . . . . hereditatem illis habendum j possidendum feliciterque in diebus eorum perfruendum . . . . . . . . . derelinquendum liberam per omnia habeant potestates et si quis hanc meam donationem ser* . . . . . . . . . . . . benedictio si autem absit quod non optamus ut alicujus personis homo cum diabolica t * • • * .» • • . • • • • infringere aut minuere temtaverit sciat se ante tribunal Christi ratcionem . . . . . . . . . . . . . . . . . . et hominibus emendare vo . . . . . . it his testibus consenticien- tibus et° conscribentibus quorum mo* . . . . . . . . Ego Æöelbearht rex hanc mea . . . nem cum vexillo sancte crucis Christi roborabo et subscribo. Ego · · · · · · · · · · Ego Cialno8 archiepiscopis consensi . . . . . ryhtpald dux . Ego Mucel minister. Ego Eastmund minister . Ego Ealh[here minister.] Ego Ælfred filius regis . Hos omnes consenserunt et signo sancte erucis conscripserunt. Ego Eöelpine minister5. Ego Æöelstan j ingam burgpare. Ego Æöelhelm j cniahta gegildan°. Ego Herepine j Herred. Ego . . . . . . . [A.] Chart. Ant. Carituar, M. 869 (xiith cent. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. coxcrn ; from copy). [A.] Very incorrect. [F.] Ordnance Survey, Facsimiles, pt. 1, pl. ix. | [T.] Thorpe, Dipl., p. 127; from [K.] [8.] Mr. W. B. Sanders* text of [F.] * Ex his . . . . semita, omitted, K. T. * Ser . . . , omitted, K, T. 3 a, K. T. * Quorum no . . . , omitted, K. T, ° Minister, omitted, |K. T, * Gealdan, K. T, A.D. 867.] EDELRED TO WIGHELM. 129 516. WITENAGEMOT AT CANTERBURY. Grant by E8elred, King qf the W. Saœons and Kent, to Wighelm, qf a “ sedes" or “ setl* in St. Martin's Church, Canterbury. A.D. 867. With, confirmation by the Archbishop and clergy. >< IN nomine Dei summi regis eterni ego EDELRED rex occi- dentalium Saxonum. non et Cantpariorum cum consensu ac licentia meorum optimatum dabo et conce'do' meo fideli amico PIGHELME presbytero unam sedem in loco qui dicitur sancti Martini ecclesia mihhi ad elemosynam et `u'nam modicam villulam at eamdem $edem cum recte pertinet hec sunt termina . circumgacentia ab aquilone puplica strata ab occidente hina meterem a meritie hina gemene peg ab Oriente terra at sanctum Agustinum hanc prædictam dotionem pro remedio anime mee proque spe remunerationis eterne in sempiternam ereditatem concedendo donabo sibi abendum et possid[end]um féliciterque in dies ejus perfruendum et post dies ejus cuicumque ei eredi placuerit derelinquendum liberam per omnia abeat potestatem et ab omni servitute regalium seculariumque* difficultatum intus et foras magnis ac modicis perenniter liberabo supplicabo quoque ego Eöelred rex j in alme trimitatis nomine firmiter præcipio omnibus successoribus meis quicumque sint reges j episcopos vel principes vel modo vibentibus vel qui post illos futuri sunt per fidem sancti Martini confessoris Christi ut numquam aliquis hanc nostram munificentiam infringere præsumat si quis vero quod non optamus alicujus perssonis homo diabolica temeritate instigatus surrex`erit'* quod hanc meam munificentiam mutare aut minuere temptet minuatur pars ejus de terra vibentium ipseque reus ante tribunal terribili particeps existat illorum qui filium Dei et vendiderunt , et crucifixerunt, nisi ante digno satis- factione Deo et ominibus emundare voluerit :, Hanc libertatem prescriptam cum his testibus infra naminatis firmiter in Jhesu Christo cum signaculo sancte crucis confirmantes roboravimus. Actum est autem anno ab incarnatione domini . DCCCLXVII. indictione . XV. `I' Dorobernia cibitate. »{< Ego Eöelred . rex anc meam donationem cum signo sancte crucis Christi roborabo j subscribo. >{< Ego Eastmund. dux cons' j subscribo . >{< Eg"o' Ealhheard. abbas cons' j subscribo. 1 -lamüq;, MS. '8 erit; 3 Surrex h', MS.; see vol. i, pp. 327, 562, 588, etc., for use of these marks (h'. ö) of insertion. ¢ VOL. II. JX 130 EDELRED TO WIGHELM. [A.D. 867. >{< Ego Heremod presbyter cons' j subscribo. >{< Ego Mucel minister cons' j subscribo . < Ego Beorhtno8 minister cons' j subscribo . << Ego Forôred minister cons' j subscribo. << Ego Eöelpulf minister coms' j subscribo. >{< Ego Eöelred minister cons' j subscribo. >{< Ego Acca minister cons' j subscribo. >{< Ego Biarhtpulf minister cons' j subscribo. >{< Ego Mannel minister cons' j subscribo. »K IN* nomine domini eodem regi regnante ego Cialnoö gratia Dei archiepiscopus hanc donationem Eöeredi regis cum signa sancte crucis Christi roboro j confirmabo. < Ego Biarnhelm presbyter abbas cons' j subscribo. >< 'Ego' Noöheard presbyter cons' j subscribo. >< `Ego' Biarnfre8 presbyter cons' j subscribo . >{< Ego Osmund presbyter cons' j subscribo. >{< Ego Wighelm presbyter cons' j subscribo. >{< Ego Eöelpeald presbyter cons' j subscribo. >{< Ego Eardulf presbyter cons' j subscribo. >{< Ego Biarnhelm presbyter cons' j subscribo. »< Ego Tidpeald presbyter cons' j subscribo . >{< Ego Beornred presbyter cons' j subscribo. »{< Ego Sefre8 presbyter cons' j subscribo. >{< Ego Beornheah presbyter cons' j subscribo. >{< Ego Sigefre8 presbyter cons' j subscribo. >{< Ego Sebearht presbyter cons' j subscribo . >{< Ego Sigemund presbyter cons' j subscribo . >{< Ego Torhthelm presbyter cons' j subscribo. >{< Ego Herefre8 presbyter cons'j subscribo. >{< Ego Beornpeald presbyter cons' j subscribo. »¥< Ego J2ealdhere presbyter cons' j subscribo. >{< Ego Elfstam presbyter cons' j subscribo . >{< Ego Aldred presbyter cons' j subscribo. »{< Ego Bearnulf presbyter cons' j subscribo. >{< Ego Sigefred arc' cons' j subscribo . >< Ego Bearnoö arc' cons' j subscribo. >{< Ego Herefreö arc' cons' j subscribo . >{< Ego Ealhheard sub' cons' j subscribo. »< Ego Cialbearht sub' cons' j subscribo. >{< Ego Pealdhelm sub' cons' j subscribo. >{< Ego Tirpeald sub' cons' j subscribo . 1 From here to end, om the back of the charter. A.D. 862 x868.] PROFESSION OF BISHOP ALHFRED. 131 Endorsed in, a contemporary hand:—“ ân setl æt sc'e Martine”; above which, are traces qf amother Short endorSement. [A.] Original charter in Brit. Mus.. Cottom, | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ooxoIv; from [A.] Augustus II, 95. [H.] Haddam and Stubbs, vol. iii, p. 656. Brit. Mus., Facs., pt. II, pl. 87. 517. Prqfession, qf Alhfred, Bishop qf Winchester, to Archbishop Celmoth. A.D. 862 × 868. EROFESSIO AL\H'FREDIl WENTANI EPISCOPI. In nomine Dei summi et domini nostri Jesu Christi . ego ALFREDUs humilis servulus servorum Dei `CELNOTHO' in domino sospitatis salutem . Licet indignus ad episcopalem sedem electus UUENTANÆ civitatis in primus confiteor tibi reverentissime pater* Celnothe archiepiscope continentiam meam et dilectionem meam . quod absque omni am- biguitate et absque ulla falsitatis commentione* credo in Deum patrem . et filium . et spiritum sanctum . filium matum ac passum pro humani generis redemptione et salute . cujus potestas et impe- rium erat ante seculum. et illam rectam et orthodoxam fidem quam priores patres nostri devote servaverunt cum omni humilitate et sincera devotione sicut prædecessores meiipsi sanctæ sedi* Dorober- nensis æcclesiæ subjuncti sunt semper servare me velle humiliter fateor. Necnon et tibi pater beatissime et amantissime Celnothe archiepiscope tuisque successoribus veridica professione confiteor. stabile obœdientiæ prebere preceptum votorum meorum sine ullo scrupulo falsæ cogitationis usque ad terminum vitæ meæ . Ego* Alfredus mea propria manu perenni signaculo sanctæ crucis Christi firmando roboravi. [A.} MS. Cottom, Cleopatra E. i, f. 25. [H.] Haddam and Stubbs, vol. iii, p. 658. [B.] Reg. Cant., A. i, f. 252. 518. Grant by Ae8ered, King of the W. Saxons, to Cwöwulf, Bishop of Rochester, qf lamd in the city qf Rochester. A.D. 868. >{< Regnante in perpetuum domino Deo nostro `omnipotenti Sabaoth. cui patent cuncta penetralia cordis et corporis . terrestria simul et coelestia . necnon super æthera regnans in sedibus altis- 1 Alfredi, B. 3 Pa. rev., B. H, * Conventione, B. 4 Sedis, H. 5 »{< Ego, B. H. K 2 132 AEEOERED TO CUE)WULF. [A.D. 868. sima. et alta omnia sua dicione gubernans. cujus amore et æternis premiis ego AEDERED rex occidentalium Saxonum necnon et Can- tuariorum dabo et concedo amico meo CUppULFO Hrofensis æcclesiæ episcopo aliquam partem terræ juris mei hoc est in duo loco alia in civitate Dorobrævia . alia in aquilone civitate marisco et prata longe et lato alta et aquæfiua . usque ad flumine' modico et magno meadopege flumina. vocatus et veribracho et fretos circulo et cingulo ; Incipiunt pellati : pirigfliat* : et scipfliat : pausunt in flumine. >< Her sint pagemæra op miadopegan* fram doddinghyrnam pest andlanges stræte ut oö peall j spa be noröan pege ut o8 liabinges- cota . j spa be liabinges cotum oö pæt se peall east sciat . j spa east binnan pealle oööa miclam gatam am gæm doddinghirnam. j spa öanne suöan geriaht* fram δa gatam andlanges peges be éastam 8i lande suö oö doddinghyrnan . panne be moröan pealle mers j mæδa . oö medipægam sindam pa gemæra. Pram miadapegam binnam tpam fliatum tiala sint genemde : pirifiat . j Scipfiot δa gesceada8 pæt land pestam 3 eastam oö öæt §O - peallfæsten pus,`hit' is befangen `mid' friodome amen . >{< Ego Æöered rex hæc omnia dabo et concedo Cuöpulfo meo dilecto fratre et episcopo in sempiternam hereditatem sibi haben- dum . et possidendum . feliciterque in dies ejus perfruendum . et post dies ejus cuicunque, ei herede placuerit, ad derelinquendum liberam ab omni servitute `et' regali subjectione liberrima quam diu christiana fides in terra serbatur æternaliter permaneat . hoc ipsumque omnibus successoribus nostris in nomine omnipotentis Dei obserbare præcipimus. Et si quis hoc serbare voluerit. servet eum omnipotens Deus. Si quis vero per tyrannicam° potestatem fringere aut minuere voluerit . sciat se maledictum esse a Christo nisi emendare boluerit Deo et hominibus . Manente hac kartula in sua nichilominus firmitate roborata . his testibus consentientibus quorum hic illic . nomina infra scripta sunt et signo sanctæ crucis corroborata . >< Ego Æöered rex confirmationem cum vexillo sanctæ crucis Christi corroborabi et subscripsi. >{< Ego Alhferò episcopus consensi ét subscripsi. »< Ego Heahmund episcopus consensi et subscripsi. >{< Ego 2ulfhere dux consensi et subscripsi. >< Ego Eadred dux consensi et subscripsi. i -ni, K. 3 Per., H. 8 Mio., Hearne, K. 4 Suö angeriaht, H. Hear*me. à Tir., Hearne, K. A.D. 868.] CIALULF TO EANMUND. 133 »{< Ego Ælfstam dux consensi et subscripsi. >{< Ego 2igstam dux consensi et subscripsi. >{< Ego Ælfstan dux consensi et subscripsi . >{< Ego Drihtpald dux consensi et subscripsi . >{< Ego Ecgbearht minister consensi et subscripsi. >{< Ego Beorhtnoö minister consensi et subscripsi. >{< Ego Ordulf minister consensi et subscripsi. >{< Ego Æsca minister consensi et subscripsi. Actum est autem anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi DCCCLXVIII. Teætus Eqffensis, cap. 67, f. 140. [H.] MS. Harl. 596, f. 8b. Hearne's ed., p. 104. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. coxov ; from [S.] MS. Stowe, 831, p. 44. [A.] v 519. Grant by Cialulf to Eanmund, qfland in Canterbury, etc. w A.D. 888 for 868. >< IN nomine domini ego CIALULF anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCLXXXVIII . dabo et concedo EANMUNDE amico meo et cognito aliquam partem terre juris mei hoc est in DOROBERNIA civitate iö est in longitudo. VI. virgis et in latitudo . III . haec sunt terminibus in oriente Eöelmund presbyter in meredie Deibearht in occident, Ciolulf in aquilone Hemma haec omnia dabo Eanmunde , pro conpetenti pecuniam quam ab eo ac- cipio iö est . CXX. denarios argenteis in sempiternam hereditatem sibi habendum et possidendum feliciterque in dies ejus perfruen- dum et post dies ejus cuicumque ei herede placuerit ad derelin- quændum liberam ab omni servitute regali subgectione liberrima quando christiana fides in terra servatur æternaliter permaneat hoc ipsumque omnibus successoribus nostris in nomine omnipotentis Dei observare precipimus j si quis hoc servare voluerit servet eum omnipotens Deus si quis vero per tyrannicam potestatem fringe[re] aut minuere voluerit sciat se anathematum coram Christo et angelis ejus nisi ante digna satisfactione æmendare voluerit Deo j hominibus mamente hac cartula in sua nihilhominum firmitate roborata his testibus consentientibus ac scribentibus quorum hic nomina infra scripta sunt . >{< Ego Eöered rex hanc meam donationem cum vexillo sancte crucis Christi roborabo et subscribo , , , >{< Ego Ciolno8 gratia Dei archiepiscopus cons' j sb'. >{< Ego Heahmund ælectus episcopus cons' j sb'. 134 AEBOELRED TO HUNSI. [A.D. 868. >{< Ego Æöelpulf dux cons' j sb'. >{< Ego Dryhtpeald dux cons' j sb'. »{< Ego Eastmund dux cons' j sb'. >{< Ego Garulf minister cons' j sb'. Ego Ecgbearht minister cons' j sb'. Ego Ecgferö minister cons' j sb. Ego Acca minister cons' j sb'. Ego 2ymsige minister cons' j sb'. »< Ego Eöered minister cons' j sb'. >{< Ego Dudda minister cons' j sb'. >< Ego Lulla minister cons' j sb'. >{< Ego Æ8elpeald minister cons' j sb'. >{< Ego Æöelmund minister cons' j sb'. >{< Ego Eacca minister cons' j sb'. >< Ego Æöelpeald minister cons' j sb'. >< Ego Æöelpeald presbyter cons' j sb'. >< Ego Osmund presbyter cons' j sb'. >{< Ego Ciolulf minister cons' j sb'. Endorsed in, a contemporary hand:—“ >< Ciolulf sealde Eanmunde his mege 8isne tuum betpix eum piö CXX . in æc ærbe Æöeredes cyninges friols j his handsetem j sælem"; and in a Somewhat later hand, * >< Æöeleræ gebohte et Cialulfe δa strætæ siööan hæ ôis land hæfde δæ hær be æftem stent . VII.fan . fæt am bræde öe to 'όissum lande belimpe8 suô innan 8et lamd an öara pistræte an Lucænam gepitnesse. j Hyldefriöes j an Cuöulfæs. j an Hymmam j an Eadulfæs. j an Biarhthlafæs. . j öer me gæbyreö an öam landæ an folcæs folcryht to lefænnæ rumæs butam tpigem fyt to. yfæs drypæ.”; amd in, a hamd of the aiith centwry, “ latine”. [A.] Original charter in Brit. Mus., Cottom, | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. coxcvI ; from Augustus II, 17. [A.] Prit. Mus., IFac8., pt. II, pl. 88. 520. Grant by Æόelred, King qf the W. Saaeons, to the thegm, Hunsi, qf land at Worthy, eo. Hants. A.D. 868. ΒIS' SEOND DÆS LANDES Böc pAE ÆBELRED CING HUNSIGE HIS pEGNE SALDAE ÆT J2ORBIE . In nomine domini nostri Jhesu Christi . Omnia que in hoc mundo . ad solacium mortalis vitæ data sunt . temporalia sunt . et i £)isi, K. A.D. 868.] ÆÆ)ELRED TO HUNSI. 135 ea vero . quæ in regno cœlestis vitæ sanctis promissa sunt . sine fine permanebunt . Ideo caducis et vanis rebus æterna . et jugiter permansura gaudia . cœlestis patriæ magnopere mercanda sunt . g* Quapropter ego ÆBELRED . gratia Dei occidentalium Saxonum Pex pro remedio animæ meæ aliquam partem terræ juris mei meo ministro HUNSIGE . imperpetuam hereditatem libenter largitus sum . Id est. v. cassatos in loco qui appellatur. æt WORBIGE. hóc est ut habeat atque possideat prefatam terram cum omnibus utili- tatibus ad eam pertinentibus. Campis . Pratis . Pascuis . Silvis . quam diu omnipotens Deus voluerit . ut hfc in ista vita demoratus fuerit . Et post finem vitæ illius heredi cuicumque placuerit : liberum habeat . donandi . vel concedendi potestatem terra hæc predicta secura et immunis permaneat . ab omni regali servitio et omnium secularium rerum nisi expeditione . et pontis factione . et arcis munitione . Hic* sunt termini terræ. Ærest δes* se dfc üt. Sæt*. æt pam byhte betuonh . igtune . j eastúne . ponön öueres ofer `dune bra- '8an* herpaö `8er ged° to poröi forda j to alresforda 8onon on ig sétna mearce . j eastuninga . 8aet ford° to Osmundæs gærstunes hyrnam . ponon ford° om bycam gærstunes hyrnam. ôonom foröe half gerö bæ pæstan pam beOrga. δæ adolfem pæs. ponam üt to stræte . **8onon üp to passam dune óueres ofer pa dune to deopam dæne . *8æt öueres ofer pa dæne on bitan' sleö suöæ pard. j pestæ per8 o8 8æs aldær mannæs mearce . And lang pæs aldærmannes mearce oô 8iccam pornes to pam land gé mære oö bisceopes mearce. δæt forö and lang rode forö on icenam . Si quis hanc meam donationem augere et multiplicare voluerit : augeat Deus bona illius hic et in futuro . si vero quis hoc frangere. vel mutare presumpserit . sciat se coram Christo et omnibus sanctis in die judicii rationem redditurum nisi ante satisfactione emendaverit . * Scripta est hæc donationis cartula . Anno dominicæ incarna- tionis . DCCCLX . VIII . in loco qui appellatur . æt Dornpara ceastræ . Istis testibus consentientibus . quorum nomina infra scripta videntur esse . Ego Æöelred Rex. Ëgo Ospald filius Regis. Ego Alhferô episcopus. Ego Pulföryd Regina. Ego Heahmunö episcopus . Ego J2ulfhere Dux. Ego Ælfred filius Regis. Ego Eadpulf Dux. 1 Hæc, altered to hic, MS. 2 öer, K. 8 Utscæt, K. 4 öanam bradam, K. 5 öe ligeö, K. 6 For8, K. 7 Bicam, K. 136 BEORRED TO CROYLAND ABBEY. [A.D. 868. Ego Wigstam Dux. Ego Kynelaf minister. Ego Mucel Dux. Ego Æöelheah minister. Ego Ælfstam Dux. Ego Foröred minister. Ego Ægbreht minister. Ego Beorhtno8 minister. Ego Beorhtmund minister . Ego Goda minister. Ego Milred minister. Ego Æöelre8 minister. Ego Æöelstam minister. Ego Torhtred minister. , Ego Mucel minister . Ego Mannel minister. [A.] British Museum, Add. MS. 15850 f. 90b. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLxI ; from [A.] 521. Confirmation by Beorred, King qf the Mercians, Qf lands and privileges to Croyland Abbey. . 18t August, A.D. 868. BEORREDUS largiente Dei gratia rex Merciorum omnibus pro- vinciis et populis earum universam Merciam inhabitantibus, et fidem Catholicam conservantibus, salutem sempiternam in Domino nostro Jesu Christo. Quoniam peccatis nostris exigentibus manum domini super nos extensam quotidie cum virga ferrea cernimus nostris cervicibus imminere , necessarium nobis , et salubre arbitror piis sanctæ matris ecclesiæ precibus eleemosinarumque liberis largitionibus iratum dominum placatum reddere , et dignis devotionibus ejus gratiam in nostris neccessitatibus auxiliariam implorare , ideoque et ad petitionem strenuissimi comitis Algari mihi meritoque dilec- tissimi, concessi regio chirographo meo THEODORO abbati CROY- LANDENSI , tam donum dicti comitis Algari quam dona aliorum fidelium præteritorum ac præsentium dicto suo sancto monasterio in eleemosinam etiam animæ meæ et in remissionem meorum criminum , devotione libera confirmare . Confirmo ergo Deo et sanctissimo confessori suo Guthlaco Croylandiæ monachisque om- nibus ibidem Deo servientibus, et in perpetuum servituris , totam insulam suo monasterio adjacentem , prout in chirographis incliti quondam regis Merciorum Ethelbaldi fundatoris sui , ac aliorum regum prædecessorum meorum , per limites et terminos eis de- scripta in situm seperalem abbathiæ suæ cum duobus mariscis jacentibus ex opposito ejusdem insulæ ad orientem ex utraque parte aquæ de Weland , una cum Alderlound in parte australi , et cum Goggislound in parte boreali eisdem terris quibus eos ab ii.itio habuerunt . * A.D. 868.] EEORRED TO CROYLAND ABBEY. 137 Confirmo etiam prædicto monasterio Croylandiæ de domo præ- dicti dilectissimi mihi incliti comitis Algari manerium suum quod situm est in orientali parti fluminis in Spauldeling' cum iiij caru- catis terræ arabilis , et xxiiij mansionibus , et . 80 . cotagiis in eadem villa de Spauldelinge' et `dono' comitis Algaris senioris patris sui ligneam capellam sanctæ Mariæ sitam in eadem parte fluminis de Spauldelinge' cum iiij carucatis terræ adjacentibus ex utraque parte fluminis tam in campis de Pinchbeck* quam de Spauldeling, et de dono ejusdem comitis Algari ecclesiam de Cap- lade* cum iiij carucatis terræ , et vi bovatis et xviii acris prati et merisco duarum acrarum in littore maris , et marisco iij"acrarum contiguo aquæ de Shepshee* claudenti insulam suam de Croyland ad ejus Orientem. et de dono ejusdem comitis Algari Ecclesiam de Suthertom cum capella de Salteney , et iiij carucatas terræ , viginti duas bovatas , et triginta sex acras prati tam in campis de Algar- kirke quam de Sutherton , et cum iiij Salimis in eadem villa. Similiter confirmo prædicto monasterio de Croyland de dono Oswii militis in Dreitoma . 8. hidas terræ , et iiij virgatas , et Ecclesiam ejusdem ville . Similiter confirmo prædicto monasterio de dono Morcardi militis mei totam terram suam de Deping, cum ducentis mansionibus, et cotagiis 400 , et . 2. ecclesiis , videlicet quicquid huic in eadem villa et in campis ejus ab aqua de Weland ad aus- trum usque ad campos de Langtoft ad ejus aquilonem , et inter campos de Talington ad ejus occidentem usque ad Aspathe in marisco ad ejus Orientem. Similiter confirmo prædicto monasterio de domo Eregisti* militis totam villam de Langtoft cum omnibus terris et mariscis quæ prædictus Eregistus° habuit in eadem villa , et cum ecclesia ejusdem villæ. Similiter confirmo prædicto monas- terio de dono Algari militis filii Northlang in Baston , et in Tetford omnes terras et tenementa quæ dictus Algarus habuit in Ecclesia et capella sancti Johannis in eadem villa , et de dono ejusdem Algari in Repingale tres carucatas terræ arabilis , et . 60 . acras prati. Similiter confirmo prædicto momasterio de dono `Normanni quon- dam vicedomini in Sutton juxta Boswoorth duas carucatas terræ , et unum molendinum ventricium . et de domo ejusdem° Normanni in Badby quatuor hidas terræ cum manerio , et xxx acris prati . Similiter confirmo prædicto monasterio de dono Thoroldi quondam vicedomini Lindcoln' in Bokenhale duas carucatas terræ et dimi- dium , et . 26. acras (prati, et . 50j. acras silvæ, et . 70. aeras de brushe . Similiter confirmo prædicto monasterio de dono Geolphi * Spaldelyng, K. * Pynchebek, K. * Cappelade, K. '^ * Shepishee, K. 5 Freg., K. ° Normanni quondam . . . . ejusdem, omitted, K. 7 Lincoln, K. 138 BEORRED TO CROYLAND ABBEY. [A.D. 868. filii Malti in Halington iiij bovatas terræ de Inland , et decem bovatas in servitio , et 33 acras prati de eodem feodo in Gerun- throp . Similiter confirmo prædicto monasterio de domo Asketelli in Glapthorne duas virgatas terræ, et de dono Wulgeti in Peikerke tres virgatas terræ , et de dono Edulphi in Laithrop unam bovatam terræ, et de dono Siwardi im Kirkby tres bovatas terræ , unam mansionem , et iii cotagia , et de dono Wulnoti in Adington duas hidas terræ et piscariam cum advocatione Ecclesiæ ejusdem villæ , et in alia Adington , unam virgatam terræ , et de dono Sigburgæ comitissæ in Staundom . v . hidas terræ , et de dono Grimkiteli* unam hidam et dimidiam in Thirming . Hæc omnia prænominata, insulas, maricos, et mersca : ecclesias et capellas , maneria , mansiones , et cotagia , silvas , terras , et prata , concedo , constituo , et confirmo , Deo et sancto Guthlaco , libera , soluta , et emancipata ab omni onere terreno et servicio sæculari , pro animabus prædictarum rerum donatorum et pro merito animæ meæ, et animarum omnium progenitorum ac here- dum meorum in eleemosinam æternam abbati Theodoro et mona- chis suis in Croylandensi monasterio domino servientibus perpetuo possidendam . Istud regium chirographum meum anno incarna- tionis domini nostri Jhesu Christi . 868. kalendas Augusti apud Snothringham coram fratribus , et amicis et omni populo meo im obsidione paganorum congregatis, sanctæ Crucis munimine confir- IÌ18,VIl . »< Ego Celnothus archiepiscopus Dorobornensis subno- tavi?. >< Etiam Ego Beorredus rex Merciorum intimo animi affectu , totisque præcordiis gratias exolvo* speciales 1 Grymketelli, K. * Here K. inserts from Savile, p. 492; and Fulmam, p. 19, the following witnesses:—H< Ego Elstanus Londoniensis episcopus corroboravi. »{< Ego Edmundus Schireburnensis episcopus collaudavi. >{< Ego Alcuuinus Vuym- tonensis episcopus commendavi. >{< Ego Kynebertus Lichefeldensis episcopus con- signavi. >{< Ego Ethelbertus Herefordensis episcopus crucem meam feci. >{< Ego Uuilfius abbas Eveshamensis approbavi. >{< Ego Hedda de Medeshamsted abbas consensum dedi. >{< Ego Tiuinus abbas de Sancto Albano consului. >{< Ego Ethelredus rex Uuest-Saxoniae assensum praebui. >{< Ego Alfredus frater regis Uuest-Saxoniae consensi. >{< Ego Edmundus rex West-Angliae procuravi. >{< Ego Adelredus dux favi. >{< Ego Osbirtus dux annui . >{< Ego Algarus comes istud devote fieri deprecans a domino meo rege gratiose impetravi . >{< Ego Uulke- linus comes adjuvi. >{< Ego Adeluulphus comes consensi. >{< Ego Turgotos comes consensi. >{< Ego Alcmundus comes consideravi. >{< Ego Diga comes interfui . >{< Ego Lefuuinus comes aspexi. >{< Ego Burkardus comes conscripsi. >{< Ego Ascerus comes affui. >{< Ego Thurstanus comes stabilivi. >{< Ego Reynardus comes consului. >{< Ego Tilbrandus comes subscripsi. 8 Sic, MS. A.D. 868.] ÆBEL§UIE) TO CUTHWULF. 139 omni exercitui meo , maxime tamen viris ecclesias- ticis , episcopis et abbatibus aliis etiam inferioris status et dignitatis , qui licet piissimæ memoriæ rex quondam Athelwulphus pater meus , per sacratis- simam cartam suam ab omni expeditione militari vos liberos reddiderit, et ab omni servicio sæculari peni- tus absolutos , dignissima tamen miseratione super oppressiones Christianæ plebis , ecclesiarumque ac monasteriorum destructiones luctuosas benignissime compassi , contra mefandissimos paganos in exerci- tum domini prompti et spontanei convenistis, ut tan- quam martires Christi cultus sancto sanguine vestro augeatur et barbarorum superstitiosa crudelitas effu- getur . [A.] MS. Arundel 178, f. 7b. (Ingulph.) ed. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccxcvII ; from Birch, 1883, p. 80. [A.] 522. Grant by Æ}öelsuïò, Queen, qf the Mercians, to Cuthwulf the thegm, Qf land at Lakinge, or West Locking in, Wantage (?), co. Berks. A.D. 868. CARTA ADELSUID REGINE DE LAKINGE*. Regnante inperpetuum Domino nostro Jhesu Christo . Ego ÆDELSUID Regina Deo largiente Merciorum cum consensu* meorum seniorum concedens donabo CUppULFO fidelissimo* ministro aliquam telluris partem méé proprie potestatis id est terram . XV. manen- tium in loco qui dicitur LAKINGE° pro ejus humi[li]° obedientia atque pecunia placabili hoc est mille quingentis solidis argenti et auri vel quindecies centum siclis ut habeat j possideat quam diu vivat perfruaturque voluntarie j post finem illius terminumque dierum liberam relinquat cuicumque voluerit in sempiternam potestatem hereditatemque perpetuam. Et hæc donatio pacta7 est anno dominice incarnationis . DCCC . Lx. VIII. indiccione . I. Et* datum præcipimus omnibus seculi potestatibus in nomine Dei patris j filii j spiritus sancti . `Hæc i Æöelsiöe, B. * Lacinge . xv. manentium, B. ° Et testimonio, added, B. * Fideli meo, B. ° Lacinge, B. ° Humi, A.; humili, B. 7 Peracta, B. 5 Nos, added, B. 140 Æ£)ELSUIÆ) TO CUTHWULF. [A.D. 868. supradicta inviolata' servare . His testibus subscribentibus j cun- sentientibus* quorum nomina post recitata conscribuntur. >«* Ego Æthelred* rex occidentalium Saxonum consensi et subscripsi. >{< Ego* Aelhferö episcopus consensi. j subscripsi. >{< Ego* Wlfh'ere dux eonsensi. j subscripsi. >{< Ego* Eadwlf dux consensi. j subscripsi. >{< Ego° Wigstam dux . consensi. j subscripsi. >{< Ego* Mucel dux . consensi. j subscripsi. >< Ego Ælfreö filius° Regis . consensi. j subscripsi. >{< Ego* Ospald filius regis. consensi. j subscripsi. >< Ego* Æöelwlf dux consensi. j subscripsi. >< Ego° Ælfstam dux consensi. j subscripsi. < Ego* Alhhard abbas. consensi. j subscripsi. >< Ego* AElòelfer8. minister. consensi. j subscripsi. >{< Ego* AEgberht. minister. consensi. j subscripsi. >{< Ego* Foröred minister. consensi. j subscripsi. >{< Ego Burg' rex Merciorum . consensi. j subscripsis. >< Ego Æöelsuiô° Regina. consensi. j subscripsi'°. [A.] MS. Cottom, Claudius B. vi, f. 14. [S.] Stevenson, Chron. Abingd., vol. i, p. 42 ; [B.] MS. Cottom, Claudius C. ix, f. 105. from [A. B.] [K.] Kemble, Cod.Dipl.,No.ccxcvIII; from [B.] 523. Bowmdaries qf the land granted in No. 522. METE . XV. MANENTIUM AD LAKINGE . Æm pestepeardum j on suöepeardum sceldmere . pomne of sceld- mere on Smalam peg. j δanon on gemærbeorg. j of gemær beorgeli on però pelle*. of però pelle* feoper æcras be noröan Lakincg. [A.] MS. Cottom, Claudius C. ix, f. 198b. [S.] Stevensom, Chron. Abingd., vol. i, p. 42; from [A.] 1 Inviolatum, B. à Con., B. * Here S. adds No. 523; omitted by K. This is the only >{< in the list of names, B. 4 Ethered, B. * This line omitted, B. 6 Ælfred frater, B. 7 Brugred, B. ° j subs., omitted, B. » Æthelswit, B. 40 Here B. adds:—“Ego Alhferö episcopus. Ego Alhhard abbas. et multi alii consenserunt.” ll Gemærbeorge, S. 13 Werthwelle, S. A.D.869.] IBURGRED TO WULFLAF. 141 524. Grant by Burgred, King qf the Mereians, and Æthelsuith, Queen, qf the English, to Wulflaf, of land at Upthrop, mear Padbwry, co. Bucks (?). A.D. 869. É. IN nomine sanctæ j individuæ trinitatis Dei scilicet atque domini nostri Jhesu Christi faventeque ridenteque gratia Mercis in regem dicatus . Ego BURGRED . necnon j ego ÆpELSUIp pari coronata stemma regali Anglorum regina . cum consensu licen- tiaque mostrorum omnium magnatorum eclesiastico sub grado sineque manentium . condonavimus 2ULFLAFE aliquam telluris partem . id est. V. manentium ubi appellatur on UPpROPE . pro ejus placabili pecunio . L . mancusis in auro . in jus . possession- emque sempiternam sibimet ad habendam quamdiu vivat,. suoque relinquendam fratre germano . diutius superstes si fuerit ab omnibus liberam servitiis aligenigenarum exterarumque . et sic semper illa in sanguinitate paterne generationis . sexuque virili perpetualiter consistat adscripta . Christusque Dei filius testis fau- torque sit hujus præcepti . aliter non esse motandum . cujus in nomine omnibus sæculi potestatibus præcipimus . audaciam . non habere hoc Christi decretum seniorumque irritare destruereque . quia ipsi per quendam dixit sapientem. “qui” resistit potestati Dei ordinationi resistit”. augentibus hæc a Deo pax. frangentibus vero væ sintque maranatha in die magno adventus domini ~ ~ ~ perscripta est autem hæc . cartula . ~ Anno dominicæ incarna- tionis. DCCCLXIX. indictione vero . II*. Burgredi autem regis regno . XVII°. Hiis testibus consentientibus quorum nomina postponun- tur , ^~ »3 Burgred rex cs'. >< DeOrlaf episcopus cs'. >< Æpelsuip regina cs'. * Aepelhun dux cs'. ; »« Eadberht episcopus cs'. >< Beornheard dux cs'. 5 »{< Cyred episcopus cs'. »K 2ulfstam dux cs'. §t >< Alchum episcopus cs'. >{< Aldred. >{< Burgheard episcopus cs'. >< Ceolmund cs'. Est autem terruncula præmemorata his falerata agellulis consti- pataque on sceomman hrycge pillering pîc . j on midhelte cyne- munding pic j on sigeres felda udding pic . ægper ge ételond ge eyrö lond ge eac pudulond* all hit is gemæne para fif j tuentig 1 Rom. xiii, 2. * pudulond, altered to pudoland. 142 ATHELDRED TO ALFSTAN. [A.D. 869. higda j æt peadam beorge seomdom sex æcras innlondes ægper ge medlondes'ge eyrö londes {! §. É 9 ) EndorSed in, a hand qf the aeiith centwry :—“ Inutile”. [A.] Tenth century copy of the , original charter, MS. Cottom, Augustus II, 76. Erit. Mus., Fac8., pt. II, pl. 89. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccxcrx ; from [A.] *. 525. Grant by Atheldred, King qf the Saarons, to the Prince Alfstan, qf land at Chiselburne, or Cheselborne, near Dewlish, co. Dorset. A.D. 869. AEpELDREDUS REX ISTA SUBSCRIPCIONE LITTERARUM . II . CASSA- TOS JUXTA CHESELBURNEAM UT PRESENS NOTATUR INSCRIPCIO IN HEREDITATEM CONCED[T PERHENNEM . >{< Regnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo. omnia quæ videntur temporalia sunt j quæ non videntur eterna sunt . Iccirco terrenis j caducis eterna et jugiter mansura mercanda sunt . < Quapropter ego ATHELDRED Deo donante Saxonum Rex cum con- sensu j licencia omnibus optimatibus* gentis nostre amantissimo atque fidelissimo meo principi ALFSTANO aliquam terre partem id est, duos* cassatos in loco qui dicitur be CHISELBURNE* ut liberam habeat et° vivente et post obitum ejus cuicunque voluerit dare in eternam hereditatem libenter impendo et, devota mente liberam id est, ut omnium regalium debitum° et principalium Rerum cetera- rumque causarum furisque comprehencione et ab omnium secula- rium servitutum molestia secura et inmunis equaliter sine expedi- cione et arcis municione permaneat. ut michi clemens et misericors rerum conditor ad vicissitudinem hujus munificencie emulamentum7 largitur. [m]ercata* piaculorum preterita indulgeat presencia emen- det contra futura clipeum potentatus apponat. Si quis vero hanc donacionem atque libertatem augere voluerit : sit mercis° ejus cum sanctis angelis Dei. Alioquin si quis diabo- i The third cypher resembles the ordinary monogram for “Nota”. * Omnium optimatum, K. * The corresponding word in the companion charter next following is fif; this is evidently another instance of misreading ii for w, or w for ii. See vol. i, pp. 165, 281. * Ciselb., K. 5 Eo, K. 6 Debitorum, K. 7 Emolum., K. ° Ercata, A.; mercata, K. 9 Merces, K. A.D. 869.] ATHELDRED TO ELFSTAN. 143 lica fraude deceptus infringeret vel mutare desiderat sciat se reparatum* a consorcio sanctorum nisi satisfaccione emendaverit. : £)is is pes landes imare pus uten pinsald . Arest on land scor- hlincto chiselburne. pannem anlang streames pannem up of streame : on amne hlinchesheaved panem be supe Seaftesbury on pane hlinc. of pat ihlinche : on anne castel at swindune . upward of dy castele to burnstowe panem om amne linkesheaved*. panem : to anne castel. of öi castele : on anne herepap westward Over herepap : om hlinc- reawe . panem : om anne crundel to burstowe on amne gnap on amne Ierólonde Northward panen : wiô anne crundeles. of pane crundele : on pes heges hirne. paíí est : to herepaöe. of herepaöe on heandene beorg on deuelise of dune : anlang streames . up of streame . on anne furch on anne stan castelT. of öa icastele : on bleomannes berge. of pa iberge : on landiscarlinc an sex made eres be frome be deuelisc made. pe ierp on pise lande. Scripta est hæc signigrafa* in publico loco qui dicitur at Wdegeate anno ab incarnacione domini nostri Jhesu Christi. D . CCC . LIX. Indiccione III coram ydoneis testibus quorum nomina infra clare patescit.* >< Ego Æpelred Rex hanc donacionis cartulam propria manu cum signo crucis confirmavi. »< Signum manus Alfherô episcopi. >< Signum manus Heahmundi episcopi etc >< . [A.] MS. Harl. 64, f. 18b. [K.] Kemble, Cod. Dupl., No. ccc ; from [A.] Boumdaries in vol. iii, p. 397. (Very in- accurate.) 526. Granf* by Atheldred, King qf the W. Saaons, to Elfstan, the Alderman, qf land at Cheselborne. Perhaps an, early English form, qf No. 525. >{< Regnante imperpetuum domino nostri Jhesu Christo. Rixiende* ure dritte halende Crist. ich ATHELDRED mid Godes giue Westsaxne King mid leue and epeafunghe mine δare seleste pfotene. Ich forgiue and Selle for me selfne minre Saule to ales- nesse minne öám leueste and i trepeste alderman ELFSTANE Alchene 1 Sep., K. * Singrafa, K. 8 Patescunt, K. 4 K. dates this charter, A.D. 867 x 871; but it is evidently a companion charter to No. 525. 5 A modern paraphrase or translation of the thirteenth century, note in K. 144 ATHELDRED TO ELFSTAN. [A.D. 869. idal landes in pare istope pe is inemned be CHISELBURNE fif hide . him to habenne and `to' brukende on elehe halue. pat is pamne pat it bie i sien fre : of al i kenelrigre . and alder domelere pinghe an f pitra denne . an of elchene pinghe butan fierde and angieldes. And het it acheliche fre purzpine habbe suelcman suo al se ich it , 1 . O11lI18,1] habbe gief donne huelmam be segem pat he pis gfue . and sale i eche oö manifelde pille i . ache him almizti god alle goode here forwolde and his igaste furch . agiue pa ache reste in δam to- _parde lfue . If paffiiimpe pat oni man purch deules lore and for ]peses middelerdes idle pinghe on onmi idale ilitel oper mfchel pis i breke operi panie pite he hine fram alle leaffulle fnne peseiworlde asceaden . and he des sel in domes deghe be foren Criste rich agiel- dende bute he it are her on worlde mid richte ibete. £)is land is pisen imare . pus ute pinsald arest : om landscar hlinc : to cheselburne pannem : an lang streames. paíí up of streame: on anne linkes haued panem : be suöe ceatpanberge . on panne hlinc . of panne f hlinche : on anne castel at swfndone uuepearde. of pe castele to burnstowe . panem up anlang burnstowe paii : on anne linkes heued. panen : to anne castel of po icastel : on pere herepap westward op 8e herepaö on pat hlinc reawe panem : on amne crundel to burnstowe on anne cinep on öam zer8e morde-_ _warde. panem : wi8 anne crundeles of pf crundele : δή des heges. hirnen . panem eft to herepaö of pe ereöe' : on hendune beorch on deflisch of (lune anlang streames. up on streame : on anne furch on anne stangastel. of pi castele on blieqz mannes beorg of pa iberge : on land scare hlfnc . and sex made eres be frume wiô deuliscmad ier8 t6 pise land. : • * •• _x £)ises landes freols was i wrften fn pare stowe pat fs inemned at pudegate be foren pese wetene pe here namen her benepen amer- kede standen. : Apelred rex >< . IEalfer8 episcopus >< . Heahmund episgopus jc >< : [A.] MS. Harl. 61, f. 20. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccII ; from [A.] Boumdaries im vol. iii, p. 898. i Erepaöe, K. A.D. 833 × 87o.] PROFESSION OF BISHOP KENSTEC. 145 &*-. 527. Profession of Kenstee, Bishop Qf Cornwall, to Archbishop Ceolmod. A.D. 833 × 870. IPROFESSIO KENSTEC EPISCOPI CORNUBIENSIS. In nomine Dei summi et domini nostri Jesu Christi Ego KEN- STEc humilis licet ad' indignus episcopalem sedem in gente Cor- nubia in monasterio quod lingua Brettonum appellator* Dimnurrin* electus in primis confiteor tibi sanctissime pater Ceolnod* archi- episcope quod absque omne° dubietate credo in Deum patrem omni- potentem celi et terræ factorem et in Jesum Christum filium ejus qui natus est de casta et intemerata virgine atque inviolata matre Maria passusque pro humani generis redemptione et salute simi- liter et in spiritum sanctum procedente[m] de patre et filio coadoram- dum ac glorificandum illam sanctam trinitatem et veram unitatem ore et corde et omnibus adoro et glorifico atque etiam laudo cunctis6 diebus vitæ meæ. Fateor etiam cum omni humilitate et sincera devotione piissime et prudentissime præsul quod in omnibus sancta sede Dorovernbnsis ecclesiæ et tibi tuisque successoribus oboedibilis servunculus supplexque clientulus usque ad terminum transeuntis vitæ sine 'ullo falsitatis fribolæ7 cogitationis scrupulo fieri paratus sum Ego Kenstec mea propria manu confirmando subscribo sig- maculo crucis Christi. ' A.] Reg. A., f. 292. Prior. et Convent. [H.] Haddan$ and Stubbs, vol. i, p. 674; Cantuar. vol. iii, p. 659. 528. Prqfession, of Ethelwald, Bishop Qf Dunwich, to Archbishop Ceolnoth. A.D. 845 × 870. PROFESSIO ETHELWWALDI DOMMUCIENSIS* EPISCOPI . Primam tibi CELNOTHE pater beatissime Ego ÆTHELUUALDUS° humilis Christi famulus ad hoc percipiendum officium DOMMUCIÆ° civitatis. fidem meam catholicam fateor. Credo Deum patrem. credo verbum patris id est filium . non patri inferiorem nec superiorem. sed in æternitate divinitatis co- i Et, H. 2 -tur, H. 8 H. suggests Dingerein, i. e., the “Castle of Geraint''. (Lib. Landav. 108.) 4 -de, H. * * -ni, H. 6 Omnibus, H. 7 Friv., H. 8 Doüuuc., B. Domu., H, » Ethel., B, C H, 10 Dounuuciæ, B. VOL, II, L. 146 ÆLFRED AND ÆE)ERED. [A.D. 87 I. æqualem . consubstantialem. sanctum quoque spiritum ex patre et filio procedentem . et in unitatis gloria ac divinitatis omnipotentia et majestate coessentialem. et quem tota per orbem æcclesia et tri- num discernit in personis . et unum confitetur in perfectione deitatis. Hoc fateor . et hoc omnfmodo credo . et ævotémus' exerceo . Innotesco* quod quicquid tu pater . quicquid successores tui sanctæ Dorobernensis æcclesiæ presules in veritate affirmant . diligens affirmabo. quicquid respuerint° injustum. hoc et ego omni- modis respuere festino. Et hoc signo sanctæ crucis Christi* propria manu confirmo“. [A.] MS. Cottom, Cleopatra, E. 1, f. 22b. of the seal of Bishop Ethelwald, foumd [B.] Teactus Roffensis, ed. Hearne, App., p. 268. mear Eye, co. Suffolk, ànd now in the [C.] Arehaeologia, vol. xx, pp. 479-483. (En- British Museum.) graving and motice of the bronze matrix ] [H.] Haddam and Stubbs, vol. iii, p. 659. 529. Agreement whereby Duke Ælfred grants to Archbishop Æthered, and Christ Church, Camterbury, land at Chartham, co. Kent, in eaechange for land at Crogden, or Croydon, co. Surrey. About A.D. 871. >< In nomine domini. Ie ÆLFRED dux . j ÆPERED archiepis- copus. j öa higan æt CRISTES CfRICAN . habbaö öas pisan areded ymb 8et land an CERTHAM. 8et is öonne öet Elfred efter his daege hæfö be cpedem öet land an Certham . jmn öam higum to agenre æhte . j gif öet sio όet higam δæs landes ænigem mænn ummam pillem butom hfm . sevlfum* óonne sellen hfo hit Ælfredes bearme oööa his mæga spelcum spa hfs pillié an öa gerad 8e he pi'8 higan aræde spæ an feoh spae an feorme spæöer he abiddam mæge. j se arcepiscop selö Ælfrede δæt land æt CROGDENE. his dagas to bru- cenme. j öonne Ælfrede forórid gebyrge j his bearn öæs landes be &irfe. öonne begete hioland gif hfo mæge æt spelcum hlafarde spae δær öonne sio j æt higum. j gif ænimam aht efsacfe ymb δæt land an Certham. ôonne hæfò Ælfred ge`h'aldeme Herepfnne on ægh- pelere pihte öæs öe hio an gepordem pæs δæs ôe hio sevlf geöafigam polde . j δæt pæs an byrg gereht be foram δæ peotum 8e hevro nomam here be nevöan apritene sindom . 1 Euotenus, B.; ævo tenus, B. H. * -taesco, but the a expuncted, MS.; -tæsco, C. 8 -runt, B. H, 4 Cristi, B. * H. adds >{< here, 6 Ievlfum, MS, A.D. 871.] ÆLFRED ANI) ÆHEOEREI). 147 AEdred archiepiscopus. Earduulf abbas. AEdelpald dux. Ciolmund. Ælfred dux. Siguulf. Eihornhelm abbas . Eadmund j eall' higam. [A.] MS. Lambeth 1212, p. 407. 530. Later English form, qf No. 529. >< In nomine domini Ic ELFRED dux and ETHELRED archebiscop and po higen at Cristescheriche habbez pise ared embe' pet land at CHERTHAM pet is panne pet Elfred efter his dage hauet? bequepe pet land at Chertham in to pan higen to ogne egte* am gef pat sy pet higen pas londes enye men unmen pillem butem em seluen panne sellen hi hit Elfredes biernen oper his meyn suithem suo hi pillet an po yrede pet he piht hygen arede suo on fee* suo on ferme suo hpader he abidden mage and se archebiscop selht, Elfrede pet land a CROINDUNE his dages to brukene and panne Elfredes uorhtsith bitidet* and his bearnes* poslondes be pisne' panne begete hi* hem land gef hi mage at spithe* louerde suo per panne sy and at pan hygen . And gef enymam'° agt offathe'' embe pet land at Cher- theham panne hauep Elfred yhialde Herepynne hper om eyhpet bi porde awriten'* is hpam him self hit ypameht** to an polde and pat pes on burg yred biuore pan pyten pe hire names hier binepen apritene synden . Epelred archebiscop . Eardpolf. Epelpald dux . Ceolmund. IElfred dux . Sypolf. Biornhelm abot . Edmund and halle hysem. [A.] Reg. Cant., A. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccI ; ** A trans- [B.] Reg. Cant., C. v, f. 9b. lation from the Saxon original, made towards the end of the twelfth century.” } 1 Aredembe, B. 3 -uez, B. K. 8 Eyte, B. K. 4 Fye, B. K. 5 Uorsith bitidep, B. K. 6 Biernes, B. K. 7 Bepisne, B. ° Bege- tehi, B. 9 Swiche, B. K. 10 Eni mam, B. K. 11 Ossathe, B. opathe, K. 13 Aur., K. 18 Ypauith, K. L 2 148 ALURED TO SHAFTESBURY ABBEY. [A.D. 871. }§ 531. Grant by King Alured, i.e., Alfred, to Shaftesbury Abbey, Qf lamds at Dumheved, or Donhead, co. Wilts, mear Shaftesbury, etc. About A.D. 871. HOC EST TESTAMENTUM REGIS ALUREDI QUOD PROPRIA VOLUNTATE ECCLESIE DE SHEFTESBURY FACERE ADQUIEVIT : Pisº is pe quide pât ALURED Kingi an in to SCEARTESBURI Gode to loue and seint Marie and alre godes halegen . mine saule to pearne on halre tungan % is an hund hide mid mete and mid manne al so it stant . and mine dochte Agelyue forö mid pare erie in to pan menstre for panne hie was on broken i hadod . and mine socne in to pan menstre pat ic selue . achte . pat is forsteal. and hamsocne and mundebreche. and pis sent parelandiname. pe ic pider iunnen habbe . pat is at DUNHEUED and at Cumtune . XL . hide . and at Hanlee . and Gissic . XX. hide and at Terente . x . hide and at, Ywern. XV. hide and ffuntemel. XV. hidem. And pis is to witnesse Adward mine sune . and Apered arceb'. and Alcheferd bissop . and Adelheach bissop. and Wlfhere alder- man and Adwlf alderman and Cuöred aldermam and Tumbert abbod and Mildred mine pegen and Apelpulf et Osric and Berthful and Cyma. And loke hpa peses aWande . habbe he Godes gurs . et sainte Marien and alle Godes haleges ac on egnesse . . Amen : [A.] MS. Harl. 61, f. 21b. [K.] Kemblé, Cod. Dipl., No. cccx; from [A.]; Dugd., Mon. Angl., vol. ii, p. 477. “A modern paraphrase or translation of the thirteenth century.** 532. Latin form, qf No. 531. Ego* rex ALUREDUS in honore Dei j sanctæ Marie virginisj om- mium sanctorum dono et concedo vivens et in prosperitate adhuc vigens Sceptoniensis* ecclesie centum hidas terre cum hominibus et aliis pertinentiis quemadmodum modo se habent*JAylevam filiam meam cum eisdemque cogente infirmitate in eadem æcclesia facta est, sanctimonialis. Preter hec jura que ad corona[m] mea[m] pertinent scilicet forsteal jIIam SOGkiie jiiunbrech . Et hec sunt nomina terrarum qua[s]* supradicte ecclesie dedi j concessi Dunehefda . j ' Two lines of a rubric erased at the beginning, MS. * -si, K. * Hébent, MS. * Qua, MS. A.D. 872.] WERFYRE) TO EANWULF. 149 IKuntune quadraginta hidas in Henlee j Gersicg viginti hidas in Tarente decem hidas in Hywerna quindecim hidas in Funtemel quindecim hidas. Hujus rei testes sunt . Edwardus filius meus. Athelredus archi- episcopus. Alfredus episcopus. j Adelheacus episcopus j Wlfere Eaduulfus Kudredus Ealdremam . Turebertus Abbas . Mildredus j Atelwlfus et Osricus j Berthwlfus et curia mei. Quicunque hec averterit sit a Deo et sancta Maria virgine et omnibus sanctis maledictus in eternum . Amen. [A.] MS. Harl. 61, f. 21b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccx; from [A.] ; Dugd., Mon. Angl., vol. ii, p. 477. * A modern paraphrase or translatiom of the thirteenth century.** 533. Grant by Werfyr8, Bishop qf Worcester, to Eanwulf, the King's thegm, qf lamd in Hnuthyrste, or Wuthwrst, co. Warwick, for four lives, and reversion, to Stratford-on-Avon Monastery. A.D. 872. * HNVTHYRSTE. ~ Regnante in perpetuum domino nostro Jhesu Christo . cujus videlicet anno incarnationis. DCCC LXXII. indictione. V. ego PER- FYRB Hpicciorum episcopus . et unanima licentia Weogornensis familiæ . aliquam terram juris nostri EANpULFO regis ministro pro sua amicitia. et placabili pecunia . XX. ma\n'é auri probatissimi donans trado. II. mansas on HNUTHYRSTE diebus suis feliciter possidendam . et post se . IIIbus. heredibus derelinquat . quibus defunctis. ad Strætforde restituatur. Episcopus namque hoc po- tissimum sentiebat. pro inmenso tributo barbarorum . eodem anno quo pagani sedebant in Lundonia ; et ideo nunc rogamus unius- cujusque personas hominum . ut hoc nostrum donum inviolabile servet ; >{< Ego Perfyrö hoc nostrum datum' confirmo. »< Ego Aöelhard præpositus . >{< Ego Herred. »< Ego Beornferö . >{< Ego Eared. >{< Ego Eatferò. >< Ego Burhheard. >{< Ego J2ulfhere. >{< Ego Wiheard. >{< Ego Ahhere. >{< Ego Beornferö. >{< Ego Eadpald. >{< Ego Æöered. »{< Ego Berhthelm. >< Ego Pynnhelm. [A.] MS. Cotton, Nero E. 1, pt. 2, f. 184. * Dotam, altered to datù, MS. 150 WERÉYRB TO EANWULF. [A.D. 872. 534. Another form of No. 533. IHNUT HYRST . >< Regnante inperpetuum domino nostro Jhesu Christo . Cunc- taque non solum caelestia sed etiam terrestria legibus æquitatis in- perium gubernante . Cujus videlicet anno incarnationis humanae . DCCC. LXXII. indictione. V. Ego 2ERFERD gratia Dei largiflua gra- tuitoque mumere ab intonante ac regnante Hpicciorum antestis* et unamino* licencentia* illius familia* in 2eogerma* cæstre° aliquam juris nostri EANpULFO regis ministro pro sua amicitia et placabili pecunia'. XX. maneô auri probatissimi donans trado id est* duas mansiones om HNUTHYRSTE . sibi dies suos feliciter possidendum et post se tribus heredibus qualibuscumque voluerit relinquendum . ea vero ratione ut temporibus supra dictorum heredum trans actis hæc praefata terra sine contra dictione unius cujusque ad illud monasterium quod nominatur Stretford reddatur . Hoc est autem supra nominatus episcopus potissimum consentiebat proxima afflic- tione et inmenso tributo barbarorum . Eodem ammo quo pagani sederunt in Lundonia . et ideo nunc rogamus° et obsecramus cujus- libet persomæ homines ut hæc nostra consentio inviolata ac stabilis posterum perseveret Augentibus et servantibus hoc donum divina benedictio amplificetur . minuentibus ac spoliantibus ultio demo- nicae'° inponetur'' ; Nisi dignæ!* ut optamus satis factione coram Deo et hominibus emendaverit. Testibus autem hiis consentien- tibus quorum nomina infra signaculo almæ crucis karaxantur ; >{< Ego Perfer8 melliflua dona** Dei omnipotentis largiente episcopus hanc donationem signo sanctae crucis con- firmo. •>< Ego Aepelheard. præpositus consensi. >{< Ego Beornferò. presbyter. consensi. >{< Ego Eatferò. presbyter. consensi. >{< Ego Wulfhere . presbyter. consensi. >{< Ego Ahhere'4. presbyter. consensi. >{< Ego Eadpald. >{< Ego Hehred. >< Ego Berhthelm . >{< Ego Eared. 1 Antistes, K. ° Unianima, K. * Licentia, K. 4 -liæ, K. 5 Uueogorma, K. 6 Ceastre, K. 7 -mio, K. * (— .) see vol. i, pp. 519, 520; ii, p. 40. ° Rogatus, with t expuncted and m overline, MS. 10 ca K. ii Imp., K. 1* -ma, K. ** -fluo dono, K. ** Alhhere, K. A.D. 872.] BURGRED TO ST, PETER's, GLOUCESTER. 151 >{< Ego Burgheard. >{< Ego Wigberht. >{< Ego 2igheard. >{< Ego Æpered. >{< Ego Beornferd*. >< Ego Pynhelm. [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 108, [K.] Kemble, Cod. Dipl. No. ccorrr ; from [A.] MS. Cottom, Nero E. i, f. 392. Wheler, Hist. qf Stratford-on-Avom, p. 7. 4. 535. Confirmation by Burgred, King qf the Mercians, of No. 60. A.D. 872. % * $ * $* * $* Osricus præfatus tradidit sorori suæ* Kyneburgæ hanc terram et civitatem in liberam abbatissæ potestatem habendam* et post illa Eadburt abbatissa cognata ejus accepit* eam quæ fuit regina ante Wlfheri regis Merciorum et sic post eam Eafe abbatissa monas- terium illud cum bona castitate sub ecclesiastica regula bene custo- diebat . XXXIII. annis et liberabat illud omnipotentis Dei in cœlis et sanctam Mariam virginis , et libellum terrarum super altare sancti Petri deposuit , et familiæ præcipiebat ut pro Dei nomine liberi essent domini electione semper in æternum , pro se et suis qui hæreditatem sibi dederunt , et adjunxit Et Bebingmynster illic et On Portlande ad illam ecclesiam . CXX. cassatorum in occidenta- libus Saxonibus , et Bibladene, Otintone . et Beganpurpan. Adel- badui rex dedisset et pro eo quod percussit Adelmund filium Orpaldi cognatum ejus , et ille rex concedebat ei VII an[nos] refec- tioni ejus ad illo vico; et illa Eafe abbatissa acquisivit hanc terram æt Ahie°. XX. cassatorum , at Pindepillam°. XX. ovibus suis illic adhabendas ; et postea subregulus' Huicciorum Aldred dedisset, suam hæreditatem illic , hoc est , æt Enneglan* . LX. manentes illius terræ?;. x. cassatorum æt Fagranforda*° dedisset Burgredusii pro libertate equorum ejus tributariorum ; æt Hpicca puda idgut hæres et nominatur ; et æt peapcaurtane*. XV. cassatorum , et in alio loco æt Ceddampryde'* in terra montana**. XV. cassatorum ; et in Nymdesfelda. III . manentes ; istas terras Aldred subregulus Huicciorum omnes pro se dedisset . Similiter etiam postea Æel- mund in Geldinge . XXX . tributariorum in Aeeoport dedit, et . XXXV. in Lecche familiæ illæ ad suam mensam , concedens et in i -ferö, K. 2 Sua, MS. 5 Habendum, MS. * Accipit, MS. ° Alre, H. 6 Pyndeswell, H. 7 Subregulis, MS. ° Culne Sancti Æylwyny, H. Cumeglan ? 9 Terram, MS. 10 Fairford, H. ** Dedissent Burgredo, MS, ia Wyarkeston, H. 1° Ceddanwyda, H. 14 Monta, MS. 152 BURGRED TO ST. PETER's, GLOUCESTER. [A.D. 872. alio loco Biesingburnan , Stanedis . XV . cassatorum , Beornpulf* rex sibi in elemosinam illis domabat , et* Nodehardus præfectus et comes* regis in Magansetum. IIII. manentes on Briencandafelda* per illum ad mensam eorum dedisset. Omnes etiam istæ° donationes vel hæreditariæ terræ° quæ in ista cartula continentur in multis sinodis et conciliis confirma[tæ] fuerunt ; et Deo liberatæ ac donatæ7, et cum testimonio et firma- tione manu regum Merciorum , id est Aeeldredi, Adelbaldi, Offan, et Cyenuulfi*, et archiepiscoporum illorum necnon et aliorum mul- torum optimatum descriptæ et liberatæ et confirmatæ° fuerunt, et munc pertinentes sunt'9 ad illam ecclesiam quæ sita est in Gloucestre; et jam vero ego BURGREDUS, Deo omnipotentissimo concedente et auxiliante , rex Mercencium , pro remedio animæ meæ mihi in elemosinam sempiternam liberabo civitatem illam et alia monas- teriola loca quæ ad se obediunt et pertinent , eadem libertatis causa qua ante fuerunt libertati sub me et antecessoribus meis , et hoc cum consensu et concilio ac licentia omnium optimatum nos- trorum factum est in illo regale vico et concilio quod habebatur æt Palesburnam'*; et nullus homo ex nostris ministris non intromittat vel quærat ab illis plus majorem causam nisi quo ante fuerat donatum et constitutum , ea dumtaxat conditione statuta , ut orationes illorum deprecationesque pro me et pro justis hæredibus meis jugiter in illa ecclesia nocte et die memoriter servarentur**. Qui vero hanc donationis libertatem hæredum vel antecessorum meorum benigna mentis intentione atque illæsa cogitatione custo- dierit , æterna claritate coronetur , Ornetur , glorificetur , et nomen ejus sit scriptum in libro vitæ ; si quis autem , quod absit , cujus- libet personæ tyrannico** cupiditate instinctus contra hanc diffini- tionis libertatisque cartulam sæculari potentia fretus venire nititur, sit sub anathemate Judæ** proditoris domini nostri Jhesu Christi , et illum projectum et alligatum in æternis pœnis sempiternis flagris fieri damnatum , nisi hic Deo et hominibus cum bona satisfactione digne emendaverit ; et si quis hoc augere vel servare voluerit , benedictioni l)ei cœli cum omnibus sanctis sine fine percipiat in sempiternum. Amen. a »3 Hæc fuerunt gesta et renovata anno dominicæ incarnationis octingentesimo septuagesimo secundo, indictione quinta, cum con- i Beornpulf, H. 2 Æt, MS. 8 Comis, MS. 4 Eremkandeffeld, or Brankamffeld, H. 5 Istas, MS. 6 Hæreditarias terras, MS. 7 Libe- rata ac donata, MS. 8 Cyennulfi, H. 9 Descripta et liberata et confirmata, MS. 10 Pertinentia, MS. 11 pelerburnam, H. 1° Servetur, MS. is Tyrannica, H. 14 Inde, H. A.D. 873.] ARCHBISHOP EBERED TO LIABA. 153 sensu et beneficentia et confirmatione piissimi regis Merciorum Burgredi, et venerabilis archiepiscopi nostri Ciolnodi, et omnium episcoporum et principum et multorum heroicorum virorum quorum nomina et signa hic infra notantur , ut firmior et prolixior hæc res in æternum constitueretur. >< Ego Burgredus , rex Merciorum , hanc propriam dona- tionem libertatis et positive signo crucis impono. »< Ego Cionoldus gratia Dei archiepiscopus hanc dona- tionem confirmans subscripsi. »{< Ego Etheldriuda regina huic donationi regis concessæ signo crucis infixi. >< Ego J2ulfrig episcopus consensi et subscripsi. >< Ego Ciorred episcopus consensi et subscripsi. >{< Ego Alchun episcopus consensi et subscripsi. >{< Ego Berthred episcopus consensi et subscripsi. »< Ego Diorlaf episcopus consensi et subscripsi. »< Ego Biornod dux consensi et subscripsi. »< Ego Humberth dux consensi et subscripsi. >< Ego Uulflaf* dux consensi et subscripsi. »< Ego Eamberht dux consensi et subscripsi. »< Ego Eadred dux consensi. Et alii tam duces quam abbates subscripserunt. [H.] Historia et Cartularium Monast. S. Petri Gloucestriæ, ed. W. H. Hart, Rolls Series, 1863, vol. i, p. lxxi; from [MS.] Gloucester Cathedral, Register A. See No. 60, vol. i, p. 95, for preliminary part of the document. 536. Gramt by E8ered, Archbishop Qf Canterbury, and the monastery qf Christ Church, to Liaba, son, qf Birgwin, qf land in Gilding, or Yalding, eo. Kent. A.D. 873. »< In nomine almo trino divino ego ELFRED rex cum consensu et licentia atque consilio sapientum meorum pro spe remunerationis* eterne >< ego EDERED archiepiscopus et omne* domus mea familie meea* de eclesia Christi omnes concedimus LIABAN fili Birgpines istam agellam qoö nos nominamus. GILDING in sempiternam ere- ditatem contra . XXV. mancusa bona auri sibi abendum et `pos'si- dendum et feliciterque in dies ejus perfruendum et post dies ejus i Milflaf, 1'H. * Prospere munerationis, MS. 8 Sic, MS. 154 ARCHBISHOP EBERED TO LIABA. [A.D. 873. cuicumque ei erede placuerit liberam per omnia abea'8 potestatem derelinquendum intus et foris magnis ac modicis . Hæc sunt ter- mina circumjacentia ab oriente crudes silba ab occidente et australe parte terra Se'f'reâes monahus nostri ab aquilone terra ad Bosingtune et omnes concedimus nos ei si quis autem obserbare boluerit serbetur donationem nostram serbet illi sempiterna Dei benedictio ic et in futuro si autem absit quo8 non optamus quod quis personis homo cum diabolica temeritate instigatus surrexerit qui anc meam dona- tionem et nostram confirmationem infringere vel minuere vel in aliut conbertere in aliuô constitumus sciad se rectum redditurum coram a Deo et omnibus nisi ant[e] digna satisfactione Deo et homi- mib[us] emendare boluerit hoc actum est autem anno dominice ab imcarnationis. DCCC . L. XX. III. indictiones vero . V. II. is testibus consentientibus et subscribentibus quorum ic nomina infra in sce- dula ista karaxantur . >{< Leafa' gebohte æt Æöere archiepiscopo j æt his hiapum öe to Cristes ciricam heraö öis geprit j 8is land miö öy friadome öe hit hær gefriad pæs to Cristes 'cirican' on ec erfe. >{< Ego Æöelulf* rex occidentalium Saxonum hanc meam muniuicentiam cum z* signo crucis Christi roborabo et subscribo. Ego Eanuulf dux con`sen'su* et subscripsi. Ego Eöelüf dux consensi et subscripsi. Ego Eöelbæld filius regis consensi et subscripsi. Ego Uulfheard consensi et subscripsi. IEgo Æöelric consensi et subscripsi. Ego Ceolmund consensi et subscripsi. Ego Uuerenberht consensi et subscripsi. Ego Lulling consensi et subscripsi. Ego Uulffred consensi et `s'ubscripsi. Ego Eöeluf rex . lEamulf dux. >< Luling. IEöeluf dux. >< Ceolnoö* archiepiscopus. >{< Eöelbald. >< Eöelstam rex. >{< Uulfeard. ra >{< Eöelulf dux. >{< Æöelric. »< Ealhhere dux. >< Ceolmund. >< Dryhtno8 abba. 1 This paragraph inserted afterwards, but in a contemporary handwriting. 2 Ob. A,D. 857. The names of these witnesses have apparently been copied from other charters. 8 Hoc ? 4 Sic, MS. 5 Ob. A,D, 870. A.D. 872 x874.] ATHEI, RED TO CUTHULF. 15 5 >{< Duduc. >{< Eöelhere. »K Eadberht. »K Eöelmod. >< Osmund. »< Dudda . >{< E8elric. >{< Eöered. >{< Ealhhum. >3 Eöelred. >{< Gilsheard . >< Cyneberht. EndorSed in, a contemporary handwrit ing:—“>< δis is sia boc j Gildicge”; and in a lateae hand, * Eöelred Rex j Eöelred archiepis- copus dederunt . Lieuem . Gilding". < Ego Æöelulfº rex cum signo sanctæ crucis Christo roboro & subscribo ; >< Ego Cealnoö arcHiepiscopus cum vexillo crucis roboro ; >< Ego Æ8elstam rex cum vexillo roboro & subscribo; >{< Ego Biarnmod* episcopus^ cum vexillo crucis roboro & subscribo ; »< Ego Æöelbald filius regis consentio & subscribo; >{< Ego Æöelric dux consentio & subscribo ; >{< Ego EalHred dux consentio & subscribo ; >{< Ego Æöelulf dux consentio & subscribo; >< Ego Osric pís ; >< Ego Diormod p'; »< Ego Æöered monacHus.; >{< Ego Babba p'; >< Ego BeorHtnoö fh ; »< Ego Burgmoä p'; >{< Ego Hpita fhs ; >{< Ego Duduc fh ; »< Ego Berred fh ;. >< Ego Æöelric fh ; >< Ego Sulf* presbyter ; »{< Ego ÆöelHere fh ; >{< Ego BeaHno8 p'; >{< Ego Ecglaf fi ; >< Ego PulfHere ih ; »{< Ego OsbearHt fi ; »{< Ego Osmund fh ; »« Ego Gislheard fh ; >< Ego Sideman fh ; »{< Ego CynebearHt ih ; »< Ego Æöelmod fh ; >{< Ego Oba fh ; >< Ego Hysenoë p'; >{< Ego HeabearHt fh ; Omnes consentimus & omnium voluntas nostrorum est ; >{< Ego Æ8ered archiepiscopus noviter consentio; »< Ego BiarnHelm abbas consentio; >< Ego Drihtpald dux consentio ; »{< Ego Æöelpald dux consentio ; »< Ego Eardulf p' consentio ; >< Ego Sefreö fi ; Et Ego Liofric geboHte j land æt Horatune mid feoper j tpenti- gum mancusa : in sempiternam Hereditatem; Hortune EndorSed :—“E8eluulfus Rex dedit Horatun Edredo''. “Latine”. [A.] Brit. Mus., Stowe Charters, No. xx. (Tenth century copy.) ' See p. 154, notes 2, 3. ° Rochester, A.D. 805-842, 8 For Ego Osulf (?). 158 EARDIDULF TO WIGHELM. [A.D. 875. 539. Grant by Earddulf to Wighelm, qf land at Ham, co. Kent. A.D. 875; and later confirmation. IN nomine domini regnantis per omnia ac disponentis ubique omnia cujus melliflua largitate ditatus ego EARDDULFUS dabo ac concedo amico meo ?IGHELMO aliquam partem terre juris mei δæt; is an spulung j an iocleta in illo loco ubi ab incolis dictum est æt HAMME cum eadem libertate quam ÆLFREDUS rex occidentalium Saxonum necnon æt Cantpariorum mihi in jus proprium cum mul- torum fidelium testimonio donavit hec facio pro ejus competenti atque mihi placabili pecunia quam ab eo accepi id est . C . viginti mancusas auri purissimi ista ætenim terra præfata `h'is terminibus undique circumcincta est in oriente ham fleot in occidente puplica strata in aquilone hiredes seota to presta tune j se merse se to öam ilcam lande belimpö quæm Ælfredus rex ad augmentum predicte donationis tradidit æt in meridie puplica strata oö öane ford isti sunt termini hujus prænominata marisci in oriente hiredes mersc to præsta tune in occidente hefer fleot in aquilone ham fleot in meridie illa ipsa terra æt hamme j an cinges bocholte fif pena gang fram lacum oö sumermessam . hæc omnia dabo ei in sempiternam hære- ditatem sibi habendum æt possidendum feliciterque in dies ejus perfruendum æt post dies ejus cuicumque ei herede placuerit, dere- linquendum liberam per omnia habeat potestatem intus æt foris magnis ac modicis notis atque ignotis cum campis silvis pratis pas- cuis piscationibus omnibusque ad eam rite hac recte pertinentibus hoc ipsumque omnibus successoribus nostris in nomine omni- potentis Dei observare praecipimus ut quamdiu Cristiana fides in terra servetur libera ab omni regali servitute æternaliter permaneat nisi his tamtum tribus causis id est expedicione æt arcis munitione pontisque constructione si quis autem hoc servare voluerit servetur ei eterna benedictio in celis si autem absit, quot non obtamus ut alicujus personis homo diabolica temeritate instigatus surrexerit; qui hanc donationem infringere vel minuere temptaverit sciat se rationem esse redditurum æt a Deo et angelis ejus in die judicii separatum nisi antea digna satisfactione Deo et hominibus hoc emendare voluerit, actum est autem hec donatio anno dominice incarnationis DccöLxxv°. indictione. vero. VIII. his testibus consen- tientibus hac conscribentibus quorum ic nomina infra hac in scedula caraxsantur . >{< Ego Ælfred gratia Dei rex hanc libertatem donationis meae consensi manuque mea propria roboravi et sub- scripsi . A.D. 875.] CEOLWULF AN]) WORCESTER. 159 Ego Æöeredus archiepiscopus . conseni. et subscripsi . Ego Ospealdus filius regis. consensi. j subscripsi . Ego Ælfstam dux. consensi. j subscripsi. Ego Beorhtulf dux. consensi. j subscripsi. Ego Sigulf. minister. regis. consensi. j subscripsi . Ego Sighelm. minister. regis. consensi . j subscripsi. Ego Odda . minister . consensi. j subscripsi. Ego Mired. minister . consensi. j subscripsi. Ego Ospulf. minister . consensi. j subscripsi . Ego J2ulfstam . minister. consensi. j subscripsi. Ego Heahulf. minister . consensi. j subscripsi. Ego Cenpeald. minister. conseusi. j subscripsi. Ego Ceolmund . minister. consensi. j. subscripsi. Ego Herepeald. minister. consensi. j subscripsi. Ego Eadmund. minister . consensi. j subscripsi . Ego Ospeald. minister. consensi. j subscripsi. Ego Eanulf. minister . consensi. j subscripsi . Ego J2ulfhere . presbyter j abbas . consensi . j sub- scripsi. •*. Item ad stabilitatem ejusdem donationis ego Plegmundus mise- ricordia Dei archiepiscopus consensi et subscripsi. s* Ego Beornhelm presbyter j abbas consensi Ego Beornheah clericus j abbas consensi. Ego Beahstan . presbyter. consensi. Ego J2ynhelm . presbyter. consensi. Endorsed in a hand qf the aeth century:—“Hammes boc"; and in a hand qf the aeiith cenfwry, “ Eardulfus dedit Hamme amico suo Pigelmo quam dederit ei Elfredus Rex. latine”. [A.] Nearly contemporary charter im British Erit. Mus., Fac8., pt. II, pl. 40. Museum, Cotton, Augustus II, 89. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. occvrr from [A.] 540. Privileges granted by Ceolwulf, King qf the Mercians, to the monks Qf Worcester, im, eaechange for lamd for four lives at Daylesford, co. Worcester. A.D. 875. DÆGLES FORD*. >< In nomine sancte et individue trinitatis anno ejusdem incar- nationis humane . DCCCIXXV . imdictione . VII . Ego CEOLpULF * “Carta Ceolulfi regis de Dæglesford', title, H. 160 CEOLUULF TO WORCESTER, [A.D. 875. gratia Dei gratuita largiente rex Merciorum aliquid mihi in ele- mosinam donare precogitavi ut sempiterne mercedis portionem acceptarem ideo rogatus a 2erfriöo antestite Huicciorum et familia in Uueogernacestre. istam libertatem . cum meorum omnium una- nimo consensu episcoporum et principum . ac etiam eunctorum optimatum nostræ gentis perpetualiter donavi ut tota parrochia* Hpicciorum a pastu aequorum regis et eorum qui eos ducunt, obso- luta* et secura permansisset. et ille episcopus dedit regi Ceolpulfo sex manentes ubi appellatur DAEGLESFORD et hoc divinum servi- tium pro expiationem* pèccaminum Ceolpulfi regis diffiniunt ut in illis monasteriis in quibus prænominata servitus persolvi deberet memoria et Oratio dominica cotidie ad celum mitteretur quamdiu Christiana fides in ista gente servaretur . tunc etiam supradictus rex antenominato episcopo dedit . LX. mancusos auri ea conditione ut ipse istam terram habuisset. et tribus heredibus quibus voluisset post se relinquisset . et post dies istorum heredum antedicta terra ad Uueogernensem civitatem rediret pro anima Ceolpulfi regis et posterum* illius et tamen libertas supradicta perpetualiter perma- neret . Omnipotens Deus illos custodiat qui hoc donum custodire dignentur . et qui violare temptav^e'rint, sciant se rationem reddi- turi° in tremendo examinis die . hii sunt testes et, confirmatores hujus donationis quorum nomina infra signo sanctæ crucis notantur. >< Ego `C'eoluulf rex Merciorum hanc conditionem propria manu confirmo. >< Ego Eadberht episcopus consensi. >< Ego 2ærferö episcopus consensi. »« Ego Deorlaf episcopus . >{< Ego Beorhtno8 dux. >< Ego Æpelhun dux . [A.] MS. Cotton, Tiberius A. xiii, f. 27. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccvI; from [A.] [H.] Heming Chartwl., vol. i, p. 57.. 541. Grant by Ceolwulf, King of the Mercians, to the monks Qf Wor- cester, qf lamd af Uferabyrie, or Overbury, Vnder Bredon, Hill, with Conderton, and Pendock,'co. Worcester. A.D. 875. IDE UFERA'BYRIES. »< In nomine sanctæ et individue trinitatis . Anno dominicæ incarnationis . DCCC . LXXV. Ego CEOLUULF gratia Dei gratuita i Paro., K. * Abs , K. 3 -one,%K. * Posterorum, K. ° -ros, K. * On margin, in sixteenth century hand, “ Oùbyri”. A.D. 875.] CEOLUULF TO WORCESTER. 161 la`r'giente rex Merciorum aliquid in elemosinam donare præcogi- tavi . ut sempiternæ mercedis portionem acciperem . Iccirco rogatus a WERFRIDO episcopo Wiciorum et familia in Wigorna- cestre . concessi monachis Deo famulantibus in monasterio Wigor- nensi quod constructum est in honore sanctæ et perpetuæ matris ac virginis Mariæ quandam ruris portiunculam villam scilicet quam ruriculæ UFEREBREODUN `vel UREREBIRI' appellant. VI. cassa- torum cum duabus villulis Cantuaretum. videlicet et Peonedoe . et cum omnibus ad eam pertimentibus campis scilicet pratis et silvis. Eo quoque jure tenoris : ut ab omnibus mundanis negotiis pro redemptione animæ meæ semper sit libera . præter expeditionem dumtaxat et emendationem pontis . et arcis . Hanc vero liber- tatem quam ego apposui cum consensu omnium meorum episco- porum. et principum ac optimatum nostræ gentis si quis custO- dierit : Omnipotens Deus illum custodire dignetur . Si quis autem infringere vel violare temptaverit sciat se rationem ponere. cum districtus judex orbis tremendus advenerit . Ego -Ceoluulf rex Merciorum hanc conditionem propria manu confirmo . Ego . Werfryth episcopus consensi. Ego . Eadberhtus episcopus conscripsi. Ego . Beornoth dux consensi . Ego . Athelhun dux es' . Ego . Atheluuold dux*. Ego . Eanuulf. Ego . Alhferht dux. Ego . Ecgberht . Ego . Kyred . Ego . Beornfyrht. Ego . Wul`f'sige. Ego . Eadbald . Ego . Heahstan. Ego . Turhtredus £)is synd δa land gemæru into Vfera byrig . ærest, of kærent in eomot sic . Ondlang pæs sices in rumpoldes mór . Of rum- poldes more in holam stan . Of holan stane in mær cum^b'. Of pam cumbe in eorönutena porn . Of pam porne in pæt pudu gæt . Of pam geate ondlang ecge into pam stodfalde . Of pane stodfalde in duddam stane. Of duddam stane in spalapa bærh . Of 8am berhge in piccam stan . Of pam stane big lytlam pudu in simæres ford. Of pam forda ondlang hpate broc into kærent . Ond long kærent in edrices ford . Of edrices forda in eomodes poll. [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 149. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccvIII ; from [H.] Heming, Chartul., vol. ii, p. 331. [A. 3 Consensi, added, K, VOL, II. M. 162 EALHFERÆ) TO CUE)R.ED. [A.D. 877. 542. Other Boundaries qf the land mentioned in No. 541. DE PENEDOC. £)is syndon pæra tpeigra hida land gemære æt penedoc æt ælf- stanes brycge . fi ondlang Osrices pulle . \j spa' fi hit cymö on ducan sea 8e . of ducam seaöe pæt hit cymö om rise häle . of risc hale % hit cymö on pone lytlam snæ8 feld. \j spa' j on pone haran piöig . `j spa' pest pæt hit eymö to pam hæcce be supan cram mere . `j spa' ponon fi hit cymö to pen broce . \j' ondlang pen broces j hit cymö on hima gemære be noröan hege `j' spa forö be eadredes felde pæt hit cymö to pan byhte tó æsc apaldre leage noröe peardre `j spa' on pone pest halh j hit cymö om gynd dinc gærstune . `j spa' forö panon % hit cymö tot pære stræte of pære stræte fi hit cymô to pest mædpam butam an farlung hina her8 landes betpeonam pære stræte j pære mædpe . `j spa' andlang morö geardes pæt hit cymö be supam stam beorgan imnon pone byht . j of pand dinc hale for'8' be pam graue fi hit cym*8 in`to' pam snæde `j' of pan snæde pæt hit cymö in pone noröran styfecing° in pone spin hagan . `j' of `pan' spin hagam j on sealt leage 'j' of sealt leage in pone hyrst geard pæt `spa' forö On pone haram piöig . \j' panon ondlong pæs ripiges j on Osrices pull. j omdlong Osrices pull. pæt `eft' om ælf- stanes brycge .;. Feodecing leage j fi lytle lin land eal butan anan hrycge pam pest`e' mæstan `j' tpegam æceras om gemanghina lande. j se pestra east halh . j am stycee fi pest mæstan and seo pridde hid æt dydine cotam fi is se pridde æeer. pomne is ealles pæs landes })reo hida . II. æt peonedoc . j am æt dydinc cotan . [A.] Tiberius A. xiii, f. 163. [K.] Kemble, Cod. Dipl., vol. iii, p. 399. [H.] Heming, Chartul., vol. ii, p. 860. 543. Grant for three lives by Ealhfer8, Bishop Qf Winehester, to Cuδred, the Duke, and his wife Wulfríô, of land at Easton, om, the R. Itehem, co. Hamts. A.D. 871 × 877. DIVISIONES ESTUNE . >< In nomine domini EALHFERB Bisceáp j δa higam on 2INTA- CEASTRE . habbaö gelæne'8 hiora leófan friond. VIII. hida landes on EASTêNE. δriora manna deg öet, fs CUBRED dux PULFRIBE his pife j áman mam per to suil him liofost sfo him tó hæljbene j to * Æt, expuncted, and to overline, MS. * Styfe cing, H. A.D. 877.] EISHOP TUNBIORHT TO WINCHESTER. 163 brucénne spa hîm sælest sfe éghpælces pinges freoh butam brycge peorce j ferde. j eahtà ciric sceattan j mæsse prestes ge reohta j Saul sceottas. j hi bebiodaö om ælmeahtiges naman . j on sanctes Petres ôes apostoles mamam. j óm ealra Godes halgona naman. 8aet δæt land sie laboröe . j higan spa gé pelde ofer hiora δriora deg spâ hid pæs öy dege öe hiöe hit hiom sealdan . j £)is is ge don be para peotena ge pitnesse öe heora mamam her be neoöan á pritene stan- daö . j mid Cristes rodes ge tacne ge meareode . Ego Ælfred Rex . -» Ego Ælfer8 episcopus. Ego Biornlaf presbyter. Ego Æöelheah episcopus. Ego Henulf Diaconus. Ego Pulfhere Dux. � IEgo Ælfstam Diaconus. Ego Æöelstam Dux. Ego Æöeuulf Diâconus. Ego Eadpulf Dux. Ego Milred minister. Ego Ordulf Dux. Ego Beorhtno8 minister. IEgo Elfstam Dux. Ego Æöelno8 minister. Ego Cuöred Dux. Ego Dudig minister. Ego Tunberö abbas. Ego Heremod minister. Ego Ælfreö presbyter. Ego Æôelfer8 minister. Ego Hunsige presbyter. Ego Ælfhere minister. Ego Cynestam presbyter. Ego Wigred minister. £)es londes ge mero æt EASTUNE . liö öf ycenam, in earna bæce aef[t] spa jlang bæces. ütt om öæt geat æft be pan and heafdam od pone midlestam beorg. æft spa om ædespyröe eastepearde æft útt on pa roda on heringesleah easte peardne . æft, ütt on pa furh on smalam dune eastepearde . æft útt om pa furh 8e pulfred hét . adrifam æft of dune om òa deme spâ om öone mylensteall æt spé of àem mylenstealle andlang ycenam æft on earma bæce . [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,350, f. 73. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLXII ; from [A.] 544. Grant by Bishop Tunl/iorht to the Refectory qf Winchester, qf land at Nutscilling, Wutshalling, or Wwrsling, om the R. Test, co. Hants. A.D. 877. IDONUM TUNBYRHTI EPISCOPI DE NUHTSCILLI`N'GÆ. In nomine Dei summi omnia quæ in huic* labenti sæculo ad solacium data sunt : temporalia sunt . Et ea vero quæ in æterna patria sanctis promissa sunt sine fine permanebunt . i Hoc, K. M 2 164 AELFRED TO ATHELNEY MONASTERY. ' [A.D. 878. Iccirco ego TUNBIORHT episcopus cum consensu hujus familie . fratribus intus ad refectorium aliquam partem terræ in æternam hereditatem concedens donabo id est quinque manentium in loco qui dicitur æt NUTSCILLINGE liberam ab omnibus terrenis difficul- tatibus omnium gravitudinum sive á pastu regis. principis . exac- toris . j ab omni ædificiorum opere tributo á parvaredis â taxa- tionibus quod dicimus pite redenne* omnium rerum sæcularium perpetualiter libera sit excepta expeditione j pontis ædificatione. Et hoc actum est in Pentana civitate anno ab inca'r'natione domini. DCCC. LXXVII. Hff sunt termini terre. Ærest, from δæm hlidgate sciotep se merc on gearnes egæ. 8onme be suôen hriod eg on terstan . öonon andlang testan* on mercfrot8. 8onom anlamg fiotes om boddingmed. öonon on boddamstan. 8onon* ut om aclieh . öonom om stemmes peô . δοnon on grindambroc . δοnon om heslea on öere byri hyrne. óonon ut on hedenes deme.. suö ut on óet hlid gæt. Ego Tunbiorht episcopus hoc signum alme crucis propria manu imposui. Ego Ælred consensi j subscripsi. Ego Dudda. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 113. [K.] Kemble, Cod. Dipl. No. MLxIII ; from [A.] 545. Fowndatio^, by Aelfred, King qf the Sazons, qf the Monastery Qf Athelney, at Sudtom, co. Somerset. A.D. 852 for 878. »< Regnante in perpetuum domino nostro Jhesu Christo Omnia regna hujus vitæ labentis , regnorumque dispensatores ab initio istius sæculi cum velocitate deficientes transeunt . Ideo fugitivis et mortalibus rebus æterna gaudia promerenda sumt . Quapropter ego AELFRED divina ordinante misericordia Occiden- talium Saxonum rex , pro remedio animæ meæ , et criminum , meorum absolutione aliquantulam agri partem , id est decem car- ratas* in loco ubi dicitur SUDTON° ad insulam Clitonum , quæ Anglice usitato Onomate ÆDLINGAREY7 nuncupatur ad supplemen- tum monasterialis vitæ monachis ibidem sub regulari exercitio Deo omnipotenti devote servientibus , animo volenti* largitus sum , 1 Pedemme, A. 3 Terstan, K. 8 -fliot, K. * -not, A. ° Cassatas, D.; cassatos, K. 6 Suötum, K, 7 Ædelingaeg, D.: Aeöelingaeg, K. 8 -te, K. A.D. 878.] AELFRED TO ATHELNEY MONASTERY. ' 165 hancque libertatem præfato monasterio devota mente donavi , cum pratis, pascuis, rivulis, et omnibus rebus ad ea* rite pertinentibus, ut* ab omnium regalium tributorum, et exactione operum atque pœnalium causarum , absque expeditione sola arcis èt pontium structura, secura, immunis et libera perpetualiter permaneat. Et qüi hoc augere volüerit, augeat Deus bona illius in regione viven- tium . Si autem aliquis ,-quod absit , superbiæ fastu inflatus et tyrannica potestate illectus hoc infringere , et irritum facere conatus fuerit , sciat se ab omni ecclesia Christianorum anathema- tizatum , et in die judicii coram Christo et angelis ejus , nisi ante emendaverit , rationem redditurum esse . Præfata3 vero terræ* et donatio hujus agelli , his terminis circumsepta° patescit . Aras- tore , Lerore° etc. Scripta autem est hæc scedula hujus donationis anno ab incarna- tione Christi DCCCLII7. indictione. 4°. his testibus consentientibus, quorum nomina patescunt . Ego Ælfred rex hane meam donationem cum signo sanctæ crucis corroboravi . >< Ego Ealferd* Episcopus. etc. [A.] Reymer, Apostolatu8 Benedict., par. 11, tr. ] [D.] Dugdale, Mon. Angl. (new ed.), vol. ii, 2, Discept. Historica, p. 132. p. 406. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccrx ; from [B.] 546. Boundaries qf the Land at Long Suttom, co. Somer$et, mentioned φη, Vo. 544.10 ā Perst om Chelbroke , from Chelbroke up to Harepath , endelang Harepath to Merfronford , from Merfronford endlung strate on Ryshwyll, from Ryshwyll to Foulwille into Anhence , endlanges Penheved unto Foxhole , from Foxhole unto Erthenote eastwards , out of Erthemote into Cuttleston , from Cuttlestom unto Herpath , endelang Herpath unto Dyrston ynto Anhence, from Amhence ende- lange the more unto Boyledych , from Boyle-dyche into the Lake , endelang the Lake unto the Dyche , out of the Dyche endlang Mores unto Benham eastwards , from Benham unto Swammore , i Eam, D. K. 2 Et, K. 8 Sic, A. 4 -ra, K. ° -specta, K. 6 Arastore, Lerore, omitted, K.; Aerest, etc., D. 7 DCCCLXXVIII, D. K. Atten- tiom is drawn to the error in the date in context following the charter, A. 8 .IIIIta., D. K. 9 -fend, A.; -ferö, K. 10 Collinson writes:—“In the year of our Lord 852, King Alfred gave to the Church of Athelney, the Mamor of Long-Suttom, consisting of tem cassates of land, and distinguished by the following boundaries.” ( ] ! 166 AEDELRED TO WORCESTER. [A.D. 88o. sæ, out of Swammore into Yevel , out of Yevel into Pedryd , out of Pedryd into Abamlake* , out of Abanlake* est into Chelbroke . Collinsom, Hist. qf Somersetsh., vol. iii, p. 197 from ** Regist. Abbat. de Athelney”. 547. Grant by Æ8elred, Duke qf the Mercians, to the 8ee Qf Wor- cester, qf lands at Brightwell and Watlington, co. Oaford. A.D. 880. BYRHTANpYLLAN j 2AECLINGTUN*. £ Regnante inperpetuum domino nostro Jhesu Christo. cujus imperio hujus sæculi labentis prosperitas in adversis successibus sedula permixta et conturbata cernitur . `et omnia* visibilia atque desiderabilia pomparum* mundi ornamenta ab ipsis amatoribus suis cotidie fugiendo transeunt . Quapropter quique sapientes ac beati cum his fugitivis seculi aeterna gaudia jugiter mansura cœ- lestis patriæ magnopere mercanda sunt . Quapropter ego ÆDELRED° gratia domini largiflua concedente dux et patricius gentis Merciorum cum licentia et inpositione* manus AELFREDI regis una cum testimonio et consensu seniorum ejusdem gentis episcoporum vel principum pro redemptione ani- marum nostrarum et pro sospitate necnon et stabilitate regni Mer- ciorum nobis in eternam elemosinam quandam ruris portionem domino Deo et Sancto Petro liberatam ab omni tributo regali magno vel modico noto vel ignoto. hoc est. æt BERHTANpELLAN. VI. man- siones et æt WAECLINCTUNE7. VIII . cum omnibus pertinentibus ad rura eadem in silvis et in campis, sicut exterius finibus certis dimota consistunt. ad ecclesiam illam quæ vocatur æt READANORAN° perti- nentes utrasque terras in unam possessionem° hereditatem id est . ad episcopalem sedem scilicet UUEOGERNENSIS'° civitatis plena videlicet mentis devotione concedendo humiliter donavimus . in- super etiam huic donationi in augmentum sex homines qui prius pertinebant ad villam regiam in Beonsincgtune'' cum omni prole `et stirpe'* eorum ad eandem conscripsimus ecclesiam cum consensu præfati regis et eorundem optimatum meorum ut sine contradictione alicujus nobilis vel ignobilis semper ad terram æcclesie supradicte * Abaulake, Collin8om. * De Berhtamvvællam . et Huuætlinga tune, B.; title omitted, K. T. ' * Omni- aque, B. K. T. * Pomp., B. 5 Æb., B. 6 Imp., B. K. 7 Pæt- linctune, B.; Uuaetlinctune, K.; Wætlingtune, T. 8 Readem., B. K. ° -onis, E. K. T. 10 Uuigorn., B. K. ** Beonsinctume, B. K. ** Stirpeque, K. A.D. 88o.] ÆPOELRED TO WORCESTER. 167 pertineant in sempiternam hereditatem hæc possidenda dona- vimus. Si quis autem quod absit ansu philargiriæ! hoc nostrum tradi- tionis* donum in aliqua corrumpenda fedare pertemptent sciant se rationem reddituros in die judicii cum Anna et Zaphira*. nisi prius digna satisfactione emendare malurint*. ' Acta sunt hæc `dofhc incarnat'*. DCCC . LXXX . indictione vero . V . pis earon para manna8 nomam pe gepritene earon from bynsincg- tune' to readanoram in* fi bisceoprice to uueogerna cestre° mid heara'° teame j mid py tudre** pe from him cume á on ece yrfe- pardmyssel*. Alhmumd. Tidulf. Tidheh . Lull. Lulli8. Eaduulf. Hoc autem rus his finibus ambitur . Æt byrhtan** pellam from teolulfes* treope ond'° long longanhylles on fildena peg ponan on holamdene up on cadandume" to æóelheges'° gemære ponan to ecg- friöes gemære ponne a bigº ecgfriöes gemære to cuces hæma gemære j to incghæma gemære `fi spa ondlong ineghæma*' gemære*, suô purh east leh j to gisles bæce % ondlong gisles bæce fi eft to ceol- pulfes treope . j fi mæ 8* lond be* betpeonum* egsafordä j stræt- forda be noröan* broee j pone pudu pærto* pe scylfhrycg is haten?7. Hec nomina sunt qui hanc libertatis donationem consentientes signo crucis subscripsi*. >{< Ego Ælfred rex consensi et subscripsi. »{< Ego Æpered dux hoc nostrum donum signo crucis con- firmavi. ; >{< Ego Æpelflaed conjux* subscribens confirmavi. »{< Ego 2ulfred episcopus. *°Ego 2ærfriô episcopus. *°Ego DeOrlaf episcopus. [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 28b. [K.] Kemble, Cod. Dipl , No. cccxI ; from [B.] [H.] Heming, Chartul., vol. i, p. 60. Eoundaries in vol. iii, p. 400. (Very in- [B.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 195. correct.) [H 2], vol. ii, p. 488. [T.] Thorpe, Dipl , p. 133; from [K.] i -gire, B. K.; girie, H. T. * Donationis, B. * Anania et Saphira, B. K. 4 -uerint, B. K. T. 5 Anno dominicae incarnationis, B. K. T. “ Mannam, B. 7 Bisinctume, B. 8 To, B. K. ° pigeram cæstre, B. 10 Heora, B. ii Tuddre, B. 1° -nesse, B. 18 Lull. omitted, B. K. T. 14 Byrtam, H 2. i5 Ceol., K. T. i6 Om, B. 17 Uppon eadem dume, B. 18 Æpel., B. 19 Bi, B. 20 Inch., B. *1 j% spa . . . . gemære, omitted, T. 32 Maeb, B. * Be, omitted, K. T. 34 Tpeonam, B. 25 Norbam, B. 26 δær to, B. 27 Scylf rycg is ge hatem, B. 28 -serunt, B. K. T. *° Æthelfled conjunx, B.; conjunx, K. T. so >K, added, B. K. T. 168 AE£)ELULF TO ROCHESTER CATHEDRAL. [A.D. 88o. 548. Grant by Aeöelulf, King qf the Saaeoms, to the Cathedral Qf Rochester, qf land at Cucolanstane, or Cuacton, mear Rochester, om, the R. Medway, eo. Kent. A.D. 880. DE CUCOLANSTANE. >{< Regnante in perpetuum domino nostro Jhesu Christo . Ego AEBELULF rex Saxonum . dabo pro remedio animae meæ terram ad aecclesiam sanctæ* Andree apostoli Christi et Suuióuulfo episcopo aliquam partem in illo loco quæ dicitur CUCOLANSTAN atque æccle- siam sanctæ! Michaelis archangeli. Hæc sunt termina trium ara- trum circumjacentia . In Qriente miodopæge . in meridie healling para mearc üp pió halles meres. in occidente briogoningpara* mearc oö morödune noröan. in aquilone east andlangnes* dune oô cinges mear*. j ut fram cirìges merce . oö öa aldam stræt east be δare aldam stræte oö hliö. j panam út be δam hlide oö pa ea medepegan. ut habeat et possideat et cuicunque voluerit . illo vivente seu moriente derelinquat. et post se tradendum concedamus liveram ab omni servitute cum Omnibus ad eam° rite pertinentibus cum furis comprehensione et cum omnibus rebus quæ ad æcclesiam sanctæ* Andreæ pertinent . cum campis silvis pratis pascuis paludis". in minimis et in maximis motis et ignotis. Si quis vero quod absit heredum successorumque nostrorum donationem immutare aliter vel minuere studeat. sciat se inprimis Omnipotentis Dei iram incurrere. et viventem in hac vita benedic- tionem7 carere . et in novissimo maledictione subjacere. Qui vero hæc agenda custodierit nichilque inrogarit adversi. sit benedictus in sæcula sæculorum . . AmeN. Scripta est hæc kartula* anno dominicæ incarnationis domini nostri Jhesu Christi. DCCCL. XXX . imdictione . XIII . his testibus consentientibus et subscribentibus quorum hic nomina infra tenentur ascripta. >{< Ego Æöelred archiepiscopus cum signo sanctæ crucis `Christi' confirmavi. >{< Ego Spióuulf episcopus consensi et subscripsi. >{< Ego Æöelpald dux consensi et subscripsi. >{< Ego Beornuulf dux consensi et subscripsi. »{< Ego Ealhmund miles consensi et subscripsi. <{< Ego Beornuulf miles consensi et subscripsi. >{< Ego* Beorhtuulf miles consensi et subscripsi. >{< Ego Deoruulf miles consensi et subscripsi. 1 -cti, K. * -gening., H. K. * j Langnes, H. 4 Mearc, K. 5 Se, K. 6 . dibus, K. 7 -né, A. H. K. $ Cart., K. 9 This line omitted, H. A.D. 88o.] AELFRED TO DENEWULF. 169 >{< Ego Ceolbald miles consensi et subscripsi. >{< Ego Ealhhere miles consensi et subscripsi. »{< Ego Deoring miles consensi et subscripsi. >< Ego Beornhelm minister regis consensi et subscripsi. >{< Ego Osmund minister regis consensi et subscripsi . >{< Ego Beorhtred minister regis consensi et subscripsi. >< Ego Noëhelm minister regis consensi et subscripsi. Hæc sunt prata æt cetham duos agros . Æt scite cocce oöer healf . æcer. mæde. [A.] Teaetus Roffensis, fol. 141. [H.] Hearne's edit., p. 106. [B.] MS. Harl. 596, f. 9. | [K.] IKemble, Cod. Dipl., No. cccxII. Bound- [S.] MS. Stowe 831, p. 46. aries in vol. iii, p. 400. 549. Grant by King Ælfred to Denewulf, Bishop Qf Winchester, qf land at Bisctun, or Buishton, near Tauntom, on the R. Tone, co. Somerset. A.D. 979 for 880.* DONUM ALFREDI REGIS ECCLESIE WINTONIENSI DE RISTUN . In nomine Dei summi ego ÆLFREDUS rex regatus eram a fidelis- simo meo DENEpULFO episcopo ut aliquam partem terræ juris mei donare dignatus essem et his precibus assensum prebui . et nunc tibi concedo. VIII. manentium in eo loco qui dicitur RISCTUN. et istis terminibus notis circumdata est. Ærest on blacanford . panom jlang broces on -tan . pamon jlang tám ón pa ealdam earace. óf beadding bröc. upp and lang beaddinge broces om beadding bricge j panon üpp and lang On halgam pylle . j panón on gé rihte ón pa dfc j öanon morö and lang ricges on geam ôa. II. pornas to broce . and lang broc répe on blacam forö. Hoc tellus tibi concedo cum licentia et cum conscientia . Æöel- heah episcopi . et senatores nostri in hujus propriam potestatem habendi cum omnibus et* eam rite pertinentibus rebus . Id est Campis. Silvis. Pratis. Pascuis. Piscari`i's venationibus. ut habeas et possideas in proprium* potestatem perfruendi seu vendendi vel commutandi seu donandi tibi licentiam dabo ab hac die et deinceps te vivente seü moriente et nunc quoque Ego Ælfredus rex æternam cum libertate confirmare terram. et nunc precipio et concedo ut illa terra sit libera ab omnibus legalibus fectigalibus et tributis et censis et á refectionibus regis seu principes et sic omiii grado _..-..-•--***^^**…-_, • — =^ 1 A. D. 881, K. * Ad, K. * -am, K. ] } \ 170 ÆLFRED TO Æ£)ELSTAN. [A.D. 882. majoris vel minoris . et in omni ré sive notis. sive ignotis. misi unus pretium contra alius ab illam terram reddator. Si quis autem hanc donationem meam successorum meorum. regum vel principum infringere aut minuere avarus invidus animo temptaverit anathema sit . nisi antea cum satisfactione emen- daverit . Anno ab incarnatione dominimostri Jhesu Christi. DCCCCLXXVIIII. Indictione . XIIII. kal'. November . in hunc annum sol obscura- tum fuit*. Ego Ælfredus Rex hanc donationem meam cum signo sanctæ crucis confirmavi. Ego Denepulfus episcopus consensi et cum vexillo sancte crucis confirmavi. Ego Æ8elheah episcopus. Ego Æ8elstan presbiter consensi et cum vexillo sancte crucis confirmavi. Ego Aöelmo8 Dux conscripsi. Ego Pulfred Dux conscripsi. Ego Ordulf Dux eonscripsi. Ego Deormod minister conscripsi. Ego Æ8elstan minister conscripsi. Ego Ealmund minister conscripsi. Ego Ælfhere minister conscripsi. Ego Æ8ere8 minister conscripsi. Ego Ælfred minister conscripsi. Ego Æöelstan minister conscripsi. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,350, f. 52b. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLxiv, from [A.] 550. Grant by Ælfred, King qf the Saaeon8, to Æ8elstan the thegm, qf land at Cyrices tun, or Creech, on the R. Tone, co. Somerset. A.D. 882. TO CYRICES TUN . In nomine altissimi genitoris qui cuncta simul subter axè et supra 1 The Solar eclipses of the period are:—1. 26 Mar. 879, very small, from Scot- lamd northwards ; 2. 14 Mar. 880, at 5.30 p.m., annular, centre 49 deg. N.; 8. 8 Sept. 880, at 8 a.m., small, centre below equator ; 4. 28 Aug. 1881, at 2.30 p.m., annular, centre 25.4 deg. N. The second of these four is the only one likely to have been considered sufficiently important to deserve mention in this charter. The Angl.-Sax. Chron. ad an. 879 (880) contains the following notice of the eclipse: •* j by ileam geßre abystrode seo sunne âne tid dæges."—MS. Cotton, Tiberius A. vi. A.D. 882.] ÆLFRED TO Æ£)ELSTAN. 171 gubernat . quique omnia suo disponit nutu : Coelum pugillo* continens . terram palma metens . omnibusque ut voluerit finem imponet . Qua propter ego ÆLFRED gratiaDei Saxonum rex. sedulo in mente né cogitans* quod multis sepissime evenit vicibus ut `bene' tractata* atque à senioribus disposita . per anfractus oblivionis seü incuriæ á posterioribus depravata sine respectu rectitudinis esse cernuntur. nisi prius fixioribus certioribusque scedarum ápicibus in propatulo adstipulate fore demulgantur . Vnde ego dabo cuidam fideli meo ministro . ÆDELSTANO . terram* cassatorum in loco qui á ruricolis. CYRICES TUN . appellatur pro ejus amabili peccunia . id est. XXX. mancusis et duobus man§ in loco qui Æs° Stoce nominatur . Vt “habeat et possideat quam diu vivat . et post se cuicumque vo- luerit ceù corroboravimus perhemniter heredi derelinquat . ceù supradiximus in æternam hereditatem . Sit autem predictum rûs liber ab omni mundiali obstaculo cum omnibus ad se recte perti- mentibus. id est Campis . Pascuis . Pratis . Fiscuariis° . Silvis . Aquis . aquarumque decursibus. AEt eyricespudu . sex æb'deæ" quia pertinet ad pelletum . Excepto istis tribus expeditione pontis arcfsve constructione. termina* autem item° in sequentibus subscri- bimus. Si quis vero hanc meam donationem augere voluerit : augeat illi° Deus scriptionem nominum in albo sanctorum . quis- quis vero infringere atque motare temptaverit. noscat de se illud Daviticum esse completum . ut deleatur'' de libris viventium . et cum justis non scribatur. Scripta est autem hæc singrafa . Anno dominicæ incarnatiomis . DCCCLXXXII. Imdictione vero . XV. in expeditione . in loco qui Hebbeshamm appellatur . His testibus consentientibus quorum nomina infra caraxata esse videntur. pis synt 8ara fiftene hida land ge mæro æt Cyricestùne. Ærest fram bradam forda . upp on stream óf tude ford . ponne upp on stream om helfæres ge maere . όn piöig sled : panon morö on piöig slæd : panon morö ön án imör sléd. morö to fe : ponne norö upp öf pære fe : upp on pone ibihttan alr . of pam ibihtam alre ón scortan dfc . ponne 6f scortam die on llullam sleö . ponne öf lullam slæde . on pa ealdam burg. to herepoöe. δanon 6f pam herepoöe . to fælet hamme . j be pestam fylet hamme . nigon æceras . δanon on fylet hamme nioöopeardum óm stream . ponne on dume om ælfredes 1 Pugello, with e expuncted, and ί overlined, A. * Recog., K. 8 Re- tracta, with re underlined, and bene overline, A. - 4 [.xv.], added, K. 5 Æt, K. 6 Piscariis, K. 7 This word omitted, with blank space, K. 8 -ni, K. 9 Iterum, K.; it'm, A. '° Illis, with 8 expuncted, A. 11 Psalm. lxviii, 29. , |i 172 ÆE)ELRÆD TO BERKELEY ABBEY. [A.D. 883. gemæro on stréam . ponne éf dune on mylen burnan . om ælfnodes ge mærorom cumeean* forö . ponne öf cunecan! forda óf dune on stream om næglesburnam . pOnne öf dune ón mylenburnam on orcerd ford . ôomne óf dune on stream öm täm . ponne upp on tàm om horsford. on alr ford. ponne upp 6f alr forda ón mylenburnam upp on beamford. ponne up on stream . On bradam ford. Ego Ælfred gratia Dei Saxonum rex propriæ donationi signum crucis confirmavi. Ego Æpered archiepiseopus manum adpono. Ego Denepulf episcopus huic donationi consentiens sub- scribo. Ego Æpelnod Dux . Ego Pitbrord minister . Ego Wlfred Dux. Ego Deormod minister . Ego Orddulf Dux . Ego Acca minister . . Ego Bucca Dux. Ego Ælfhere minister. Ego Æ8elpald Dux. Ego Pullaf minister. Ego Pullaf Dux. Ego Babba minister. Ego Garulf Dux. Ego Ealdpulf minister. Ego Byrhtnod Dux. Ego Æpelstam minister Ego Osric minister. Ego Tata minister. Ego Eggpulf minister. Ego Burlaf minister. Ego Æöelm minister . Ego Æffa minister. [A.] Add. MS. 15,350, f. 64b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLxv ; from [A.] (Very incorrect in accents and as to '8 and p.) 551. Grant qf privilege8 by Ae}öelræd, Alderman, of the Mereiams, to Berkeley Abbey, ίη eœchange for lamd at Stoke, co. Glouc.; amd grant qf the land to Cynulf, 80^ of Ceoluht, for three lives, with reversion, to the see qf Worcester. A.D. 883. STOC . >< Sæculi namque labentis tempora sicut umbrae fugientes sic velociter tranant variæque eventuum status in cogitationes homi- num conscendunt. Ideo omnes firmas statutiones nostras litterarum ser`i'e confirmamus ne posteris cadant ex memoria præcedentium decreta patrum . Grecorum talibus exemplis statuta sunt qui quod scire volunt litteris tradunt ne ex memoria labetur . estque nobis necesse præmeditandum in fugabundis temporibus saeculi quomodo ad aeternam felicitatem pervenire valeamus . quia cuncta quæ 1 -tam, K. A.D. 883.] AEE)ELRÆD TO BERKELEY ABBEY. 173 videntur fugitiva sunt et caduca . quæ autem non videntur perhem- miter sunt manentia . *. Por pære pisan Ie ÆPELRÆD ealdormam im bryrdem'd're Godes gefe ge pelegod j ge plenced mid sume dæle Merena rices for Godes lufam j for alesnessa minra gylta j synna j for benum abbodes j pære heorædene æt BERCLEA j eae for ealre Merce Ie heo gefre\o'ge ecelice pæs gafoles pe hio nu get to eyninges handa ageofam sceolam of δam dæle pe pær ungefreod to lafe pæs pære cyning feorme ge om hlutrum alaö. ge On beOre . ge On hunige . ge hryprum . ge on spynum . ge On Sceapum . And pæt ic dyde for hiora godcumdre gebedredemne . j for pan eac pe hio me hiora landes summe dæ] In eee ærfeperdnesse to for leortam fi is æt STOCE Tpelf hida j öritig mancusa goldes hio sealdam eäe me . j fi ie ß mynster fram æg- hpelcum gafolum ge freoge pe to piode hlafarde belimpeö litles oööe micles cuöes ge uncuóes butam angilde pió oprum j fæsten geperce j fyrd socne j brycg gepeorce . j fi ic do mid Aelfredes cyninges leafe . j ge pitnesse . j mid ealra Myrcna pitena godcundra hada j porold cundra. And nu æft j ilce land æt Stoce β is Tpelf hida ie sylle' CYNULFE Ceoluhtes suma . In óreora manna dæg for syxtigum mancesa, clænes goldes æghpelces pinges to freon ge pi*8 eyning. ge piö eal- dormam . ge piö gerefam æghpelces peodomes lytles j micles butam fyrd socne . j fæstem geporce . j brycg geporce . j angylde piö oörum j noht üt to pite . Omd pe beodaè fi nænig mon om Ceoluhte* ge sib oööe fremde hit ge reafige In ænigum pingum pa hpyle pe he lyfie. for pom pe he hit ge earnode æt Merena hlafordum mid rihtre eadmodmysse . Ond mu pe beoda à In Godes almihtiges namam fi 8es bufam cpedena freodom pæs mynstres æt Berclea j eac sio geofu pæs landes pe pe Cynulfe syllaö in öreora mamma* um bereafod porh punige on écnesse . on pas gerad fi æfter Cynepulfes j his erfe perda Tpega pæt Tpelf hida land æt Stoce butan ælcum piöer epide sio agefen To Pigorna cestre pam bisceop stole for Æöelred ealdormon j for ealle Merce hfm to ecre ælmessam . Eâc pe bidda 8 j alsia 8 In namam pære halgam prinesse fi gif hpele mon sio f he mid yfle yyllam oht pæs abrecam Pylle pe δn pisse cartan apriten is. pite he ponne fi hé hit dé ofer Godes est J ofer ealra his haligra j eâc ofer monna god cundra hada j porold cundra elces pæra pe ænig riht gepenceam cunne oööe pylle j he hit gebete beforam pam heah setle pæs eceam demam butan he hit ér mid rihtre bote gebetam pille Gode j monnum . i Selle, altered to sylle, A.; selle, K. T. * * Cynulfe ?,'* T. ° [dæg], added, T, 174 AETHELRED TO AEHEOELWULF. [A.D. 884. ç Acta est* autem hujus donationis munificentia anno dominice incarnationis. DCCC . LXXXIII. Indictione autem . I . His testibus consentientibus et subscribentibus. Quorum hic nomina notescunt. »{< Ego Ælfred rex hujus traditionis munificentiam signo sancte crucis adfirmo. >{< Ego Æöelred dux hanc meam donationem signo sancte crucis inpono . »{< Ego J2ulfred episcopus consensi . >{< Ego Perferö episcopus consensi . >{< Ego Deorlaf episcopus consensi . >{< Ego Æöelferö dux consensi. >{< Ego Eardpulf consensi et subscripsi. .>K Ego Æöelpold dux consensi. >{< Ego Eadno8 consensi et subscripsi . >< Ego Ælfred consensi et subscripsi. >{< Ego Æöelhun abbas consensi et subscripsi . >< Pigheard presbiter. >{< pilfer8 . >< 2ighelm. >{< Ecghum. >{< Luda. >< Acha. Terra áutem ista hiis circumcingitur terminibus . ærest of hæsl pellam in hæsl dene ponne of hæsldene on paldes pellam of paldes pellam on speordes stám of speordes stane In eop cumb of eop cumbe in afene stream of afene streame eft üp fi in hr`i'egleage ponne of hrycgleage fi on pem pau of pempau pæt, in sæferne stream of hæsl pellam eft j in lead gedelf of lead gedelfe on myle pul of mylen pulle in afene stream. [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 50. [H.] Heming, Chartul., vol. i, p. 103. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. qcoxIII ; from [T.] Thorpe, Dipl., p. 129. [A.] Boumdaries in vol. iii, p. 401. Gf. Th. Kerslake, Hembury, in The Antiquariam Magazime (with map of the site). 552. WITENAGEMOT AT PRINCE's RISBOROUGH, CO. BUCKS. Grant by Aethelred, Duke of the Mercians, to Aeöelwulf, qf land at Hymeltwn, or Himbleton, mear Droitwich, eo. Worcester. A.D. 884. >{< Regnante in perpetuum domino nostro Jesu Christo . Ejus- demque autem Incarnationis DCCC°. LXXX°. IIII. Indictione vero secunda . Ego AEpELRED divina largierite gratia principatu j dominio gentis Merciorum subfultus donatione trado AEDELpULFO * The mark (—.) used here for e8t. A.D. 884.] AETHELRED TO AEHE)ELWUILF. 175 terram V. manentium in loco qui dicitur . HYMELTUN. hanc autem supradietam terram cum omnibus ad eam pertinentibus . Id est silvis . pratis. pascuis . salisque coctionibus . Id est VI . vascula possint præparari salva libertate sine aliquo tributo dominatoris gentis prædicte sine ducum Judicumve j præsidum . Id est sta- tione sine in oneratione' plaustrorum nisi solo illi qui huic præ- dicte terre Hymeltune dominus existat. Cum testimonio j consensu ipsorum damus quorum hic nomina inferius scripta cernuntur : . Hæc supradictæ* optimatum gentis Merciorum gubernante Aepel- redo duce. Acta est in HRISBYRI ubi tunc ipsorum conventio publica fuerunt conloquentes sibi invicem de necessariis gentis prædictæ statutis . Obsecrantes omnes ævi sequentis cujuslibet dictionibus* homines per tremendum distructi* justique judicis examen ut hæc traditio sive in terra prædicta sive in vico salis° absque omni censu atque tributo perpetualiter libera permaneant. Et si quis id quod non optamus corrumpendo foederaverit . Sciat se rationem redditurum in die judicii coram Deo j angelis ejus nisi prius digna satisfac- tione emendare curaverit . Testium autem consentientium et scri- bentium nomina hæc sunt :. Ego° Æöelred Merciorum gentis ducatum gubernans confir- mare j subscribere curavi:. 2ulfred Episcopus consensi j subscripsi:. Ego 2erfrip Episcopus consensi j subscripsi:. Deorlaf Episcopus consensi : . Apelpald' ealdorman. Eardpulf . Aeóulf ealdormam . Elfpald. Beornap aldorman* . Eadnop. Aepelferp ealdorman. Aelfred. Alhhelm aldormam. Aepelmund. £)is sindom 8a land gemæro ærest om 8ane blacan pyt of δam pytte j upon j eapland° eal spa öe oxa pent fi hit cymep on öone mær hege to graftune fi in fi æscbed of öæm æscbedde fi on örim gerum*° 8anane on öone holam peg of δan pege to öæs bisceopes puda j in die peg. of δam pege in öone lytlam graf öonene in δa ealdam dic . öoneme j in grobbes dene. öanene on δa portstræt of '8am pege in mærford of δam forda in hnutfen. of δam fenne in eald cotam fi to graf hrygce . of δam hrygee in δane pic peg of öam pege on uffam lege. of öære lege on lytlan broe 8anene on hymel * Imoneratione, K. 2 -dicta, K. 8 Ditionis, K. 4 Districti, K. * ? Droitwich. 6 K. adds a eross before each line of names. 7 Æöelwold, K. 8 Eal., K. 9 Earól., K, 10 Gemerum, K. 176 ι ΚING AELFRED's WILL. [A.D. 88ox 885. broc andIang broces fi op of 8an broce in Egcbyrhttige croft fi uppard be δam croft in δa stræt æt ippæl hylle æfter stræte in hennuc öanene in rugam mædepam of rugem mædepam fi eft om öone blacam pyt :. [A.] Smith's Bella, App., p. 77!. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLxvI; from [A.] 553. Will of Ælfred, King of the W. Savons. A.D. 880 × 885. >{< Ie ÆLFRED cinge mid Godes gife* . j mid ge peahtunge Æperedes ercebisceopes j ealra J^estseaxena pitena ge yitnesse* smeade ymbe mimre saple pearfe . j ymbe min yrfe pæt me God j mine* yldran for geafon . j ymbe j yrfe pæt Aöulf cingc* min fæder us prim ge broörum* be cpæö“ Apelbolde7 j Æ8erede* j me. j spyle ure spylce* lengest pære pæt se fenge to eallum . Ac hit ge lamp pæt Æpelbold ge för'9. j pyt Æperedii mid ealre!* 2estseaxena pitena** ge pitnesse* uncerne'* dæl oö fæstan* Æpelbyrhte'° cingce* umcrum mæge om pa ge rædeme pe he hit eft ge dyde unc spa ge pylde spa hit pa pæs pa pit hit him oö fæstan** j he pa spa dyde ge paet yrfe ge'7 j he mid umcre ge manan* begeat j pæt he sylf ge strynde. pa hit spa ge lamp fi Æpered to feng'° pa bæd ic hime be foram urum pitum eallum fi pyt fi yrfe ge dældon j he me ageafe minne dæl. pa sæde he me fi he maht eaöe me mihte to dælam for pon he hæfde ful oft ær onge fangen . j he cpæ8° paes pe he om umcrum ge manan ge bruce j ge strynde æfter his dæge he manum menn sel ne** uàe ponne me . j ic pæs pa pæs pèl ge pafa. Ac hit ge lamp pæt pe ealle on hæöenum folce ge brocude pæron . pa. spræce pyt ymbe uncre bearn pæt hy sumre are be porftam sælde une on pam brocum spa unc sælde* . pa pæron pe onge mote æt Spimbeorgum* pa ge epædom pit on 2estseaxena pitema ge pitnesse pæt spaöer uncer leng pære j he ge uöe oöres* bearnum para landa pe pyt sylfe begeatOn j para land pe i Goddes gyfe, H. * Gewittenesse, H. 8 Mim, H. 4 Cinge, H. 5 Gebrotherum, H. 6 Becuaethe, H. 7 Ath., H. 8 Etherede, H. 9 Swylo, H. 10 Athelbolde gefore, H. ii [j ic], added, M. i3 Ealra, K. T. i8 Wytena, H. 14 Umcurne, H. 1° Othefaestan, H. 16 Ethelbirt, H. 17 Ga, H. *° Uncrum gemanum, H. i9 Fenge, H. 20 Cuaethe, H. ** A. H.; M. 2 suggests selre instead of sel me. ** Saeld, H. 28 Called Swinburgh, by M. T.. but identified as Swamborough Tump, between Woodborough and Pewsey, co. Wilts, by Rev. H. G. Tomkins, in Academ y, 1884, p. 348, and 1885, 6th July. * Otheres, H. A.D. 88o x 885.] ΚING AELFRED's WILL. 177 -*-. unc Aöulf cinge' for geaf be Aöelbolde* lifiendum butam pam pe he* us prim ge broörum* ge epæö*. j pæs uncer* ægöer oprum his pedd sealde spaöer uncer leng lifede pæt se fenge ægper ge to lamde' ge to madmum*. j to eallum his æhtum butam pam dæle pe umcer ge hpæöer his bearnum° be epæö . Ac hit ge lamp fi AEöered cinge' ge for pa ne cydde'° me nan'* mann nan* yrfe ge prit ne nane ge pitnesse'* fi hit ænig oöer pære butam spahit'* onge pitnesse'* ær ge cpædon . pa gehyrde pe nu manegu yrfe ge fitu . mu pa lædde ic Apulfes cinges yrfe ge prit on ure ge mót æt Langam denelº j hit man arædde be foram'° eallum Pestseaxena pitum. pa hit aræd pæs pa bædie hy ealle for minre lufan j him min'7 pedd bead . fi ic hyra mæfre nænne'° ne on cuόe for pon pe hy on riht spræcon. j fi hyra'° nam me pandode ne for minam lufan ne for minum ege*0 pæt hy fi fole riht arehton py læs ænig* mam ope8e iß ie mine mægeild* o88e yldram oööe gingram mid p6* for demde . j hy pa ealle to rihte* gerehton j cpædon* fi hy man* rihtre riht ge pencan ne mihtan*7. ne on pam yrfe geprite ge hyram nu hit eall agám is on pær on o8 pine* hand. ponne* pu hit be epeóe j sylle spage sibre handa spa fremdre spaöer° pe leofre sy . j hi ealle me pæs hyra peddsi sealdon j hyra hand setene fi be hyra life hit mænig mann* næfre `ne on pende* on mane oöre* pisan butam spa spa ic hit sylfge cpe8e** æt pam myhstam dæge . Ic* AELFRED Pestseaxena cinge' mid godes gyfe*7j mid pisse ge pitnesse'* ge epeóe huic ymbe min yrfe* pille° æfter*' minum dæge. ærest*i ic am Eadpearde** minum yldran* suma pæs* landes æt Strætneat on Triconscire*. j Heortig tunes*. j pa bocland ealle pe Leofheah hylt . j fi land æt Carumtune* . j æt Cylfantune . j æt Eur'n'hamme . j æt Wedmor . j ie eom fyrmdig* to pam hipum æt Ceodre. fi hy hine ceosam on pa ge rad pe pe ær ge cpedem hæfdon mid pam lande æt Ciptune. j pam pe pær to hyra 8. j ie him an 1 Cinge, H. 2 - bold, H. 8 [he], H. 4 Gebrotherum, H. 5 Cuaethe, H. 6 Uncor, K. T. 7 Land, H. 8 Madumnu, H. 9 Bearmnum, H. 10 Cyöde, K. T. 11 Nanan, H. 13 Nanam, H. 18 Gewittenesse, H. 14 Wit, K. T. '° Long Deam, about three miles from Swamborough Tump (Tomkins), see p. 176, m. 23. Langden, H., mote. 1° Beforame, H. 17 Mine, H. 18 Maenme, H. 19 Hira, H. 30 Aege, H. 21 Aenge, H. * Maeegecyld, H. 28 Tho, H. 34 Ealla to riht, H. 25 Cuedom, H. 26 Nane, H. 27 Myhtan, H. *8 Othe thyn, H. 39 Thon, H. 30 Swaether, H. 31 Weodd, H. 3° Naenge mannam, H. 88 Waende, H. 84 Other, H. 8* Gecuaethe, H. 3° The rubrics in H. call the foregoing paragraph Te8tamentum, and from here to end Secúndum, Testamentum. 87 Gife, H. K. T. 88 Yyfe, H. 89 [wille], H. 40 Æftest, H. 4i Æriest, H. 4* -ride, H. 4° -driam, H., and the letters ri for r generally throughout. 44 pese, H. 45 Truconscipe, H, 46 Heortingtunes, K. T. 47 Ear., H. 48 “ For frymdig'', M. a VOL, II, - N 178 KING AELFRED's WILL. [A.D. 88ox 885. paes landes æt Cantuctume . j æt Bedepindan!. j æt Pefesigge* . j Hysse burnam . j æt Suttune . j æt Leodridam . j æt Apeltune . j ealle pa boc land pe ie on Cent, hæbbe . j æt pam nyöeram Hysse burnam . j æt Cyseldene . agyfe man into 2intanceastre on pa ge rád pe hit min fæder ær ge epæö* . j jj mim sundor feoh pæt ie Eegulfe* oöfæste on pam neoàeram Hysse burnan . j pam gingram minam suma fi land æt Eaderingtune. j jj æt Dene. jj æt Meone. j° æt Ambresbyrig. j æt Deone. j æt Sture minster. j æt Gifle*. j æt Crucern' . j æt Hpitam cyrican . j æt Axanmuöam . j æt Braneces cumbe* . j æt Columtune. j æt Tpy fyrde. j æt Mylen burnam*. j æt Exam mynster. j æt Suöespyröe. j æt Liptune , j pa land pe pær to hyram . j synd' ealle pe ic on pealcynneº hæbbe buton Triconscire'*. j minre yldstan dehter pæne ham æt Welepe. j pære medemestam æt Clearam . j æt Cendefer . j pære gingestan pone ham æt 2elig j æt Æsctune'° j æt Cippam hamme* j Æöelme mines broöersuna pone hám æt Ealding burnam'° j æt Cum tune . j æt Crundellam . j æt Beadingum . j æt Beadinga hamme j æt Eurn ham. j æt pumres felda. j æt Æscengum. j Apelpolde mines broöorsuna pone hám æt Godelmingum . j æt Gylde forda'° . j æt Stæningum j Osferöe minum mæge pone ham æt Beccam lea. j æt IHryöeram felda'7.j æt Diccelingum** j æt Suötune j æt Lullyng'° mynster. j æt Angemæringum*'. j æt Felh hamme . j pa land pe pær to hyran. j Ealhspiöe pone ham æt Lambburnan*. j æt 2anet- ing. j æt Eöandume. j minum tpam* sunum an pusend punda æg- '8rum fif hund punda. j mimre yldstan dehter. j pære medemestan* j pære gingstram* j Ealhspiôe him feoprum feoper hund punda ælcum án hund punda. j minra ealdormamma ælcum*an hund mang- cusa. j Æpelme j Æöelpolde j Osferöe eae spa. j Æperede ealdor- menm an* speOrd ON hund teontigum mancusum . j pam mannum pe me folgiaö pe ic nu om eastertidum feoh sealde tpa hund punda agyfe mam him j dæle man him betpeoh ælcum spa him to ge byriam pille æfter pære pisan pe ic* him nu dælde* . j pam erce bisceope . c. mancusa j Esne bisceope j 2ærferöe bisceope* j pam æt Scire- 1 Bedemdam, H. * Fefesige, H. * Gecyeöe, H. 4 Egulfe, H. 5 δæt, added, K. 6 Called Gidley, co. Devom, M. K. T., but manifestly Yeovil, co. Somerset. Cf. Geddinges, Geddingas =Yeading, co. Midd., Nos. 182, 265 ; Gilding=Yalding, co. Kent, K., DCCXC. 7 Cruærn, M. K. T.; but A. plainly reads Crucern. Cruiærim, H., which reads ri for r throughout, plainly copying from a MS. with long Saxon r, which the scribe has read ri. $ Briancæscumbe, H. 9 -mam, H. 10 Tha synd, H. ii -cyne, H. Cf. M.'s note on this word, i3 Truconstirie, H. 18 Æschune, H. 14 Cippenhamme, K. 15 Eald- inghurinam, H. i6 Gildeforida, H. i7 Hryöeriamfelda, H. i8 Diccan., H. 19 -linge, H. 20 -ringtum, K. 21 -nam, H. 22 Tpam, H. 28 Mid., H. 34 -stam, H. 25 Ele., H. 26 And, H, 27 Hic, H. 38 Dæle, H. 29 -ceop, H. A.D. 88ox 885.] KING AELFRED's WILL, 179 burnan'. eac spa ge dæle for me . j for minne* fæder . j for pa frynd* pe he fore pingode . j ic fore pingie. tpa hund punda. fiftig mæsse preostum ofer eall min rice . fiftig earmum Godes peopum . fiftig earmum pearfum . fiftig to pære cyrican pe ic æt reste*. j ic nat maht gepislice hpæöer pæs feos spa micel is. ne ie nat peah his mare sy. butam spa ic pene . Gif hit mare sy beo hit him eallum ge mæne* pe ic feoh be cpedem hæbbe . j ie pille pæt mine ealdor- menn j mine penigmenm pær ealle mid syndam j pis pus ge dælan. ponne hæfde ic ær on oöre pisan apritem° ymbe min yrfe pa ic hæfde mare feoh . j ma maga . j hæfde monegum mannum pa ge pritu oöfæst' j on pas ylcam ge pitnesse* hy pæron apritene. ponne hæbbe ic nu forbær'n'ed* pa ealdam pe ic ge ahsiam mihte . Gif hyra hpylc funden biö ne forstent pæt maht for pam ic pille pæt hit nu pus sy mid Godes fultume. j ic pille pa menn pe pa land habbaö pa pord ge læstan pe om mines fæder yrfe ge prite standaö spa spa hy fyrmest magon . j ic pille gif ic ænigum menm ænig feoh un leanod hæbbe pæt mine magas pæt huru ge leamiam . j ic pille pa menn'° pe ic mine bocland be cpedem hæbbe pæt hy hit ne asyllan of minum cynne ofer heora dæg . ac ic pille'' hyra dæg pæt hit gange on pa nyhstan'* hand me butan hyra hpyle bearn hæbbe ponne is me leofast pæt hit gange om pæt stryned on pa pæpned healfe pa hpile pe ænig pæs pyröe sy. min yldra fæder hæfde ge cpedem his land on pa spere healfe næs on pa spinl healfe ponne gif ic ge sealde ænigre pifhanda j he ge strynde** ponne for gyldam mine magas. j gif hy hit bel* pam libbendan* habbam pyllan* gif hit elles sygange hit ofer hyra dæg spa spa pe ær ge cpedem hæfdon . forpon ic cpeöe'7 pæt hi hit gyldam for pom hy foô to minum pe ic syllam nmot spa pif handa spa pæpned handa spaöer ic pylle. j ic bidde On Godes namam j on his haligra j mimra'° maga man ne yrfe pearda ne ge spemce nam nænig eyrelif para pe ic fore geald . j me 2est- seaxena pitan to rihte ge rehton pæt ic hi mót lætam spa freo spa peope sparêer ic pille . ac ic for Godes lufam j for minre saple pearfe pylle fi hy syn heOra freolses pyröe j hyra cyres . j ic om Godes lifiendes namam beode pæt hy nam man ne brocie ne mid feos manunge ne mid nænigum*° pingum fi hy ne motam ceosam spylcne mann spylce hy pyllam . j ic pylle pæt- mam agyfe pam hipum æt IDomra hamme hyra land bec j hyra freols spylce hand to ceosenne spylce him leofast sy for me j for Ælflæde j for pa frynd pe heo fore 1 -nam, H. 3 Min, H. 8 Fscynd, H. 4 Rest, H. * Gemene, H. 6 Apritam, H. 7 Oöef., H. 3 Gepit tenesse, H. 8 Foribearmed, H. i0 Menni, H. ii [ofer], added, H. M. K. 1° Nih., H. 18 Gestrinde, H. 14 He, H. iò Libendam, H. i6 pillan, H. 17 Cpe8, H, 18 Munria, H. i9 Nængum, H, «* N 2 180 KING AELFRED's WILL. [A.D. 88ox885. pingode Jic fore pingie. j sec man eac om epicum ceape ymbe minre saple pearfe spa hit beon mæge j spa hit eac ge rysne sy j spa ge me for gyfam pyllaN*; [A.] Brit. Mus., Stowe MS. 960, p. 48. (Hyde Register, probably writtem A.D. 1028 × 1032.) Ordn. Surv. Faes. qf A.-Saae. MSS., pt. III. [H.] Liber de Hyda, ed. E. Edwards, pp. 52, 62 ; from a MS. in the possessiom of the Earl of Macclesfield at Shirburm Castle, Oxon. MS. Lansd. 717 (Late transcript.) [M.] The Will, qf King Alfred, ed. O. Mamming, 4to., Oxom, 1788; from [A.] [M. 2.] Reprint of [M.], 8vo., Lond., 1828. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No.cccxIv ; from [M.] [W.] R. Pauli, The Life of K. Alfred, ed. T. Wright, 1852, p. 408; from [K.] [T.] Thorpe, Dipl., p. 484; from [M.] EARLY ENGLISE TRANSLATIoN. [H. 2.] Liber de Hyda, pp. 54, 67. See next No. NMoDERN ENGLISH TRANSLATIoNs. Manning, ut supra. Giles, K. Alfred's Works, vol. i, p. 398. Thorpe, ut 8upra. Liber de Hyda, pp. 327, et seq. LATIN TRANSLATIoNs. [H. 3.] Liber de Hyda, pp. 57, 71. See No 555. [C.] Angl. Hib. Scriptores, ed. Camdem, p 22; probably from [H. 8], with occasional variations. [W.] Asser, Vita Regis Ælfredi, ed. Wise ; from [H. 3.] [K. 2.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLxvII ; from [C.] [M. 3.] Mamming, ut supra ; a, modern transla- tiom with criticisms om [H. 3]. 554. Early English Translation of No. 558. EXPLANATIO TESTAMENTI ALFREDI REGIS , DE LINGUA SAXONICA IN ANGLICAM. I Alfred, Westsaxene kyng , thorw Goddys 3yft , and by the ordenawns of Ethered erchebyschop , and of alle Westsaxene nobylte , Wytenesse be they Schull of the intent , for my sowle powerte , of the herytage that God and my pryncys have y gyfe me , and of the herytage that Athulf kyng , my fadyr us thre bretheryn be-qweythyd, Athelbold , and Ethered , and me , that ho of us , the Wyche lengist lyvyd , schold have all the kyngdom . And yf hyt happe that Ethelbold fyrst be dede , than Ethered , Wyht all the nobylte of Westsaxene to be Wyttenesse of owr partye, the tyme of Ethelbyrt kyngys coronacion , wt all owr power aftyr the sewerte that he made tO us, that he so wolde hyt be as hyt was whem he hyt knew , to fore the tyme of hys coronacyon , wham he hys sewerte made of the herytage the whyche he wt owre help and men getyth , and that whereto is bore . And hyt so happyd that Ethered fenge to the kyngdome ; tho bade y hym , before all owre Wyttenesse that he know te heritage to departe , and he to 3yfe me my part. Tho seyd he to me that he naw3t 1 pillam, H. A.D. 88ox 885.] KING AELFRED's WILL. 181 schoIde ne my3t hyt departe, for so myche that he hyt so long holl hath y holde , but he seyde thus that the londys that he thorow help of owre pepyll hat gete , and the lyfelode that he was bore to , to no man , aftyr hys day , to have and for to rejoyse hys herytage take Wolde, but onlyche to me . And tho was y wel pleSyd. And yf hyt happyd that we alle were had and take to hethyn folke , than knowe we to ordeyne for Owre chyldryn , that evereyche of hem my3t , after other , take owre londys , and to rejoyse as they Were take to us. We therefore gaderyd at Swymborn , where we seyden , in knowleche of alle Westsaxene lordys , that they ber Wytnesse that wheyther of us lenger lyfe, that he beqweythe otherys chyldryn tho londis that we owresylf gate , and tho londis that kyng Adulpfus yafe by Ethelboldys lyfday , w* owte that the Wheche to us thre bretheryn he beqwethyd. And so of us eythyr Other hys sewerte that whether of us lenger lyved that he fong to Otherys lond and lordschyp, and to all hys good , w* owte that part that eyther of us otherys chyld be qweythyd , and hyt so happe that Ethered kyng dye before me , than w* owte me ys no man mone eyre by Wrytynge , ne by no Wytnesse , that eny other were W, owte that he hyt by wyttenesse the rathyr sey. Tho y hyrde that my kynnys folke was passed owt of the wordele, so tham Was y kyng Athulphys eyr , thorw Wrytynge and owre coWnseyl at Langdene. And a mam hyt redde before Wyttemesse of alle West- sexene. When hyt redde was , tho comawndyd y hem all, for my lofe , and to hem y made sewrte , that y nevyr hyrde of mam ne of coude that of my lyflode eny ryth claymyd, and that y nevyr hyrd contrarye. And no mam , for my lofe , nother for myn hatered , sey a-yens ryth , nother untrewthe sey , that y my cosSymmys chyld , olde or yonge , not desheryte . And they all to the ryth consentyd , and seyden that they knew no rythtyr eyer , nother bethenke coude ne mythte mo other of othyr eyr here eny Wrytynge, but of me ; * now thw hast hyt all a-yen in thym hond , now be- qwethe hyt and yyf hyt to thy next kyn Or frend , whether the lefyst ys”. And they all to me here sewerte made , and w* here honde a-seled that by here lyf mevyr hyt to emy mam , mother Other Wyse torne nother 3yfe , but so as y myself hyt beqwethe at the nexte day. I Alfred , Westsaxene kyng , wyth Goddys $yft , and by thy Wyttenesse I seye nowe the intention of my last Wylle , to be ful- fyllyd aftyr my day. Fyrst , I grawnte to Edward , my yldist sone , the londes at Stratnet , in Triconschyre , and Hortyngtune , and all the frelond that Leof-hath hold , and that lond at Carum- 182 RING ELFRED's WIII. [A.D. 88o x 885. tune , and at Kylfantune , and at Burnham , and at Wedmore ; and I conferme to the keper at Ceodre tha he hyt have , after the puyngtyng that we erst seyde hafe , wt that land at Kyntune , and that therto longyth. And Ito him graWnte the londis at Kantin- tune , and at Bedewynde , and at Pefesy , and at Hysseburfi , and at Suttune , and at Leodridam, and at Aultume. And all the frelond that I im Kent have, and at Nether Hysseburì, and at Kyseldene, I 3yve my chef servant at Wynchester , after the synement that hyt my fadyr er beqwethyd, and myn other fee that I to Egulfe gafe um to , at certeyn tyme at the Nether Hysseborne. And that my 3ongyr sone have that lond at Ederingtune , and that at the Deme , and that at Mene , and at Ambresbury, and at Deone , and at Sturemynster , and at geule , and at Kruerne , and at Whytchyrche , and at Axamuntham , and at Branescumbe , and at IKolumtune , and at Twyfyrd , and at Myllenburì , and at Exan- mynster , and at Sutheswyrthe , and at Lyntune, and the lond that there to longyth , the Whyche be all that I under hevyn have , uttake Trikonschyre. <| And to my ilderyst dowthter, IgraWnt the twune of Welewe ; and to the mydmest dowther , I graunte the twune of Klere , and of Kendevere ; and to my gongyst dowthtyr, Igraunte the twune of Welyg , and of Ascktune , and of Schyppenam. °| And to Athelme , my brotherys sone , I graWnt the tWune of Eleyngburfi , and of Kumptune , and of Krundele , and of Bedyn- gum , amd of Bedyngham , and of Burnham , and of Thunresfeld , an[d] of Aschengum. °| And to Athelwold , my brotherys sone , the twune of Godel- mynge , and of Gylford , and of Stemugum. *| And to Osferthe, my cosym , Igraunte the twune of Beccanle , and of Rytherhamfeld , and of Dyccanlyngum , and of Suttune , and of Lullyngarynster, and of Angemeryngum , and of Felthham, and the lond that there to longyth. *| And to Alswythe , the twne of Lamburne, and of Wantyngh, and of Ethandume. *| And to my twey somys, I beqweyth a thwsumd pund , eythyr fyf hundryd pund. “ Amd to myn ilderyst dow3ter , and to the myddelyst , and to the 3ongyst , amd to Alswythe , to hem foWr , foWr hundryd pund, everyche of hem an hunderyd pund . *| And to everyche of my gentylmen an hunderyd mark. *| And to Ethelme , and Athelwolde , and Osferthe , also , everyche of hem an hunderyd mark. A.D. 88o « 885.] KING AELFRED's WILL. 183 *| And to Ethered , my gentylman, I3yve a swerd, and twenti hunderyd mark. *| And to that mam that folwyth me , wyt wham at, Estyrtyd I covenaunt made, Itake too hunderyd pund that mam to 3yve, and that man to partye be twyxte alltho ther hym to be byryydlykyth, after the wyse that I now to him dele. *| And to the Erchebyschop , I 3yve an hunderyd mark ; and Esne , byschop , and Werferthe , byschop ; and to hym of Schyr- burm , everyghe of hem as myche , for to departye , and to dele , for me , and for my fadyr , and for that thyng that, he before asynyd. And I asyne'too hunderyd pund to fyfty masse prestys tWrW all my reem . And fifti schilyngys to every of Godys ser- vauntys ; and fyfty schylyng to dele among the powr peple ; and fyfty to the chyrche wher that I am byryyd. *| And I not nat trewely weyther ther ys more tham these $yftys, ne I trow that there ys no more as Iweme. Yf yt more be, be hyt all demenyd as I to 3yve have seyd. *| And I Wyll that my gentylmen , and my 3ymen , and al tho that Wyth hem beth , that they thys thus departye , ne om none other Wyse tham I have Wryte by fore , to fore my heyr to wham I have most 3yve and most my3t. And monymen ham at thys tyme ther to Wryte , and to fore all thys Wyttenesse thes yyftes were i-wryte , than have I now forchargyd the pryncys of my reeme that I aske my3t of hem that fundym byth , that hyt let mot , for that that hyt ys my wyll that hyt nw be thus , thorw Goddys stremkth. °] Amd I wyl that tho men the whyche these londes havyn , kepe the word that of my faderys herytage stondyth i-write , of myche as they strengyst mowe. And I Wyll yf I emy mam have gyfe , or eny lenyd have , that they to my cosynis or to here hyt Sell€ . *| And Iwyll that tho men that I my freland have beqwethyd, that they 3yve hyt nat from my kynne overe here day . And I wyll that aftyr here day to the next hond of me , Wythowte hem that chyldryn have , than ys me levyst that hyt go to the mawl chyld by-gete , as long whyle as emy om erthe be . Myn yldyr fadyr hys lond , On the same wyse , be-qweythyd to the mawlys . An tham yf I take hyt om eny degre to Wommenys homd , I Wyll. that , aftyr here day , he to 3elde hyt to my mawlys kyn , the whyche comen of here. And yf they by here lyf lyvynge hyt will have ; and yf it ell be , tham go hyt ovyr here day , so as we here byfore have be-qwethyd. 184 KING AELFRED's WILL. [A.D. 88o × 885. °[ Ferthermore Isey that they hyt 3elde for the lyvelode of my kyn to whem I3eve most , whether they ben mayde chyldryn , or sOnys , as me best lykyth ; and Ibydde , on Goddys name , and On all halewene , that none of my kyn heraftyrward labor not agenst eny of ther kynrede that I have 3yve and be-qwethyd to here byfore. And w* me all the worthymesse of West-Saxone to ry3t consentyn that I most leve hem as fre as thowt , wheythyr that I Wyll ; and I for Goddys love , and for my sowle helthe , Wylle that they in possessyon of here fredom, and alle, here kyred , and I on Goddys holy mame comawnde that them no man Wythsey , nother wt strenthe nother wt eny thyng , that they ne mote sesyn What man wham they wylle in here londys. *| And I Wyll than men geve to the hows at Domrahamme here land-bok , and here fredomys , hem to seosym what hond hem levyst is , for me , and for Elflede , and for here frendys that he ys |bOWnd to , and that I am bounde to , and for the medy that alyve be , to kepe hyt , that yt may be helthe for my sowle , and that hyt be to me in for3yvenesse , and so I desyre me to be for- 3eve . [H. 2] Liber de Hyda, pp. 54, 67. See references to No. 553. 555. Latin, Translation, qf No. 554, EXPLANATIO TESTAMENTI REGIS ALFREDI , IN LINGUA LATINA . Ego ALFREDUS, divino munere , labore ac studio Etheredi archi- episcopi, necnon totius Westsaxoniæ nobilitatis consensu pariter et assensu , Occidentalium Saxonum' rex , quos in testimonium meæ ultimæ voluntatis complementi , ut sint advocati in dispo- mendis pro paupertate' animæ meæ, regali electione confirmo', tam de hæreditate , quam Deus ac principes , cum senioribus populi , misericorditer et benigne dederunt , quam de hæreditate quam pater meus Athulphus rex nobis tribus fratribus delegavit , vide- licet , Ethelboldo , Etheredo, et mihi, ita quod qui nostrum diutius foret superstes , ille totius regni domini congauderet . Et si con- tigerit quod Ethelboldus , primogenitus patris nostri , primus im fata decesserit , tunc recognoscat Etheredus , cum totius West- sexOniæ* nobilitate , quod sint nobis in testes, de nostræ portionis in regni participatione , in die coronationis Etheredi regis , quem in * Salute, K. 2 West Sax., K. A.D. 88o x 885.] RING AELFRED's WILL. *- 185 regem super nos , post mortem Ethelboldi, fratris nostri primo- geniti , erigere toto nostro conamine insistemus, secundum assecu- rationem quam nobiscum fidelitavit*, videlicet , quod idem rex Etheredus nostras distributiones nobis esse permitteret , sicut eas habuimus, ante ipsius Etheredi, fratris nostri postgeniti, coronatio- nem. Fidelitas vero nobiscum ab ipso promissa, de hæreditaria distri- butione, erat modo consimili confecta, videlicet , quod de terris et dominiis quæ rex ipse Etheredus , cum° nostro juvamine et potes- tate hominumque nostrorum , sibi adquisierit, et etiam de dominiis quæ sibi jure hæreditario contingunt , nobis fraternali affectione Competentur impartiretur*. Verumtamen si contigerit quod Ethe- redus succedat in regnum , idem et ipse compromitteret . Quando Vero Deus ita disposuit, ut Etheredus regali diademate coronaretur, tunc ipsi Etheredo* rogavi , coram omnibus testibus nostris, vide- licet , quod ipse° de sua hæreditate nobis impartire*. recognoscat , et quod mihi meam distribuat partem . Ipse vero , his auditis , statim mihi restitit, contestans se hoc non posse nec agere velle7, ut impartiatur* , ex quo illud tam diutino* tempore in propria retinuit possessione. Hoc tamen mihi spoponderat quod terras et dominia , quæ ipse , nobis auxiliantibus et populo nostro , in suam ditionem perquisiverit ; et hæreditatem ad quam nascitur , post dies suos nemini in possessionem daret , ut suæ congauderet hære- ditati , solummodo me excepto . Sicque querimoniam contra fratrem remisi , per verba prædicta complacatus. Si vero con- tingat , quod absit, quod nos omne simpiissimorum Paganorum in manus inimicorum nostrorum IDanensium inciderimus , tumc nobis est specialiter recognoscendum disponere salubriter pro filiis nostris , quod unusquisque eorum successive , unus post alium , nostram hæreditatem possideat , et terris ac possessionibus nostris congaudeat , quemadmodum ipsa hæreditas , terræ , possessiones , et dominia , nobis condonata fuerunt. Propterea nos in unum congregati sumus , apud Swinburnam , ubi pronuntiavimus in cognitione totius WestSaxoniæ° principum , dominorum , ac seniorum , quod ipsi fideliter testimonium perhibe- bant'°, videlicet , quod quis nostrum diutius superviveret , quod ipse legat alterius filiis , ipsas terras quas nosmetipsi , nostra virtute ac potestate conquesti sumus , et terras ipsas quas rex Athulphus nobis donavit, dummodo Ethelboldus fuerat superstes, præter illud quod nobis tribus fratribus pater noster rex Athulphus 1 Fideliter fecit, K. * Omni, K. * Imper., K. * Ipsum Æöere- dum, K. “ Ipse, omitted, K. 6 Impertiri, K. 7 Vellet, K. 8 -turno, K. 9 West Sax, K. 10 -beant, K. 186 RING AELFRED's WILL. [A.D. 88ox 885. delegavit. Et super hoc , unusquisque nostrum alteri fidem fir- mavit quod quis nostrum diutius vita* viveret, quod* ipse alterius terras possideret, et dominia et omnia quæ sui erant, præter illam partem quam uterque nostrum filiis alterius legavit . Et si contingat quod Etheredus rex ante me* viam universæ carnis fuerat* ingressus , extunc præter me non est, quis , qui super hæreditatem scripturam habeat , vel testimonium , nec quod sit aliquis alius hæres præter me habetur*. Quod si aliquis hæredi- tatem prædictam acclamaverit , jus suum perdet, nisi citius de hoc testes adducat. Et tunc audivi quod omnes cognati mei in soporem mortis resoluti erant ; et ita hæreditas Athulphi regis , patris mei, ad me devoluta est , per chartam inde confectam , in consilio* nostro generali apud Langdeme. Quam quidem chartam literatim' legere jussi , coram testibus totius Westsaxoniæ°. Quando vero perlecta? fuerat, tunc mandavi illos omnes qui aderant, et securi- tatem mihi facere præcepi , pro meo amore , si unquam audient de aliquo, vel cognoscerent qui de hæreditate mea aliquod jus accla- mare juste posset, quia nunquam ad meum auditum aliter pervenit. Et iterum locutus sum ad eos in hæc verba : “Rogo vos , dilectis- simi , quod nemo , pro amore amº odio mei , parcat veritatem annuntiare , sed summopere consentiat veritati, quia mea voluntas non est aliquem meorum consanguineorum in aliquo dishæredare”.** Et tunc omnes principes et seniores populi mei sub firma attesta- tione dixerunt , quod nunquam ad eorum devenit notitiam** de aliquo , qui justiorem haberet titulum quam ego ; nec cogitare noverunt de alio , neque in scripturis invenire potuerunt . Et in seysinam meæ hæreditatis me iterum imponentes, dixerunt : “Ecce jam habes tuam hæreditatem iterum in manibus tuis. Nunc de bonis et possessionibus tuis conde testamentum tuum , lega et dona tuo proximo sanguini , vel amicis tuis et cognatis sicut tibi placuerit”. Et omnes illi firmitatem irrevocabilem mihi fecerunt, et subscripserunt , ipsos nunquam hæreditatem meam alicui homini aliter pervertendo daturos, præter quam egomet legabo die proximo jam instante. * Ego'* ALFREDUS , divino munere Occidentalium Saxonum rex , præsentibus testibus intentionem meæ ultimæ voluntatis impræ- sentiarum'* propalo'°, ut implementum sortiatur post proprium in fata decessum . Imprimis concedo meo seniori filio Edwardo , i Vitam, K. * Quod, omitted, Edwards. ° Ante me, omitted, K. 4 -rit, K. * Habetur, omitted, K. — 6 Conc., K. 7 Libere, K. 8 West, Sax., K. 9 Relecta, K. 10 Aut, Edwards, K. 11 -ritare, K. 18 Eos dev. notitia, K. 18 Unde ego, K. ** In præs., K. i5 Profero, K. A.D. 88o × 885.] KING AELFRED's WILL. 187 illas terras apud Stratnet, in Triconshire , et Hortyngtune , cum tota libera terra quam Leofus a nobis per antea tenuit , apud Carumtune*, et apud Kylfantume*, et apud Burnham , et apud Wedmore. Insuper ego confirmo custodi de Ceodre , quod ipse illud habeat , secundum assignationem a nobis prælocutam , cum terra illa apud Kyntune , necnon cum omnibus ad illud pertinen- tibus. Ulterius prædicto concedo custodi, terras illas apud Kan- tuctume*, et apud Bedewynd , et apud Pevesy , et apud Husseburn, et apud Suttune , et apud Leodrydan*, et apud Aultune, cum om- nibus liberis terris quas in Cantia possidemus, et apud inferiorem Husseburum°, et apud Kyseldene. Do illas terras meo principali* servienti, apud Wyntoniam , secundum assignationem , secundum quam illud pater meus, prædicto servienti, per prius, quam affec- tuosius7 delegavit . Alterum vero feodum , quem ego Egulfo dedi usque ad certum tempus apud inferiorem Husseborne* præ- nominato servienti cencedo . Insuper do meo juniori filio terras illas apud Ederyngtune , et apud Deme , et apud Mene , et apud Ambresbury , et apud Deone* , et apud Sturemynster , et apud 3eule , et apud Cruerne , et apud Whytchurche'°, et apud Axan- muthe , et apud Braunescumbe!*, et apud Kolumtume* , et apud Twyfyrd , et apud Milleburne , et apud Exammynster!* , et apud Sutheswyrthe**, et apud Lyntune'°, cum omnibus terris ad illud pertinentibus , quæ sunt Omnes quas sub cœlo'° ibidem possideo , solummodo TrykOnschire excepto. Insuper meæ filiæ concedo pri- mogenitæ" villam de Welewe ; et meæ filiæ concedo postgenitæ villam de Klere'°, et de Cendevere'°; et meæ juniori*° filiæ do villam de Welyg , et de Ascketune , et de Chippenam : Athelmo vero , fratris mei filio , do* villam de Eldyngburne*, et de Cumptume, et de Crundele*, et de Bedyngum , et de Bedyngham*, et de Burn- ham , et de Thumresfeld , et de Aschengum*. Et fratris mei filio Athelwoldo concedo villam de Godelming et de Guldeford , et de Stemungum*. Et Osfertho , cognato meo , do villam de Beccanle, et de Rytherhamfeld , et de Diccamlyngum , et de Suttume , et de Lullyngmynstyr , et de Angemeryngum , et de Feltham , necnon et omnes terras ad illud pertinentes. Insuper concedo Alswytho villam de Lamborne , et de Wantyngh , et de Ethandtune. Præ- 1 Carentume, K. * Kisantume, K. 8 Kantune, K. * Leodrian, K. 5 -burn, K. 6 -paliori, K. 7 Effectuose, Edwards ; affectuose, K. 8 -burn, K. 9 Done, K. 10 Withch., K. 11 Brannes., K. 13 Co., K. i8 Exam., K. 14 Suöwiröe, K. 15 Lint., K. 1° See Manning's note on this expression. 17 Postg. conc., K. 18 Clere, K. 19 Com., K. *0 Minori, K. 21 Do, omitted, K. * Edingburm, K. 28 Erun., K. * -dingham, K. * Aschongum, K. *° Stemingham, K. 188 . ΚING AELFRED's WILL. [A.D. 88ox 885. terea duobus filiis meis libras lego mille , cuilibet eorum quingentas libras . Et primogenitæ meæ , postgemitæ , et juniori* necnon Alswytho , ipsis quatuor lego libras quadringentas , cuilibet eorum centum libras. Ulterius cuilibet armigerorum meorum centum marcas , singulis eorum per se centum marcas. Verumtamen con- cedo Athelmo , Athelwoldo , et Osfertho etiam* , cuilibet eorum centum marcas. Insuper do Etheredo , primcipi militiæ meæ , unum gladium `et viginti centum* marcas . Et meo sequestri, cum quo jam Pascha imminente pactum firmavi , do ducentas libras , ut ipse det et distribuat inter omnes illos ubi placitum est sibi subire sepulchrum, secundum dispositionem quam egomet sibi ad præsens conficio. Insuper archiepiscopo do centum marcas , et Esno episcopo , et Werfertho episcopo , et illi de Schyrborn , cuilibet eorum centum concedo marcas , ad dandum et distribuen- dum , pro me , et pro patre meo , et propter hoc quod ipse per antea assignabat . Etiam ego assigno ducentas libras quinquaginta presbyteris , per totum regnum meum ; et quinquaginta solidos cuilibet Deo servienti, per totum regnum meum ; et quinquaginta solidos ad distribuendum inter pauperes ; et quinquaginta solidos ecclesiæ in qua cOrpus meum traditur sepulturæ . Et ultra ista nescio utrum plus fuerit ad legandum , spero revera quod plus non fuerit inventum . Si vero plus repertum sit , disponatur prout superius disponendum censuimus. Et volo quod armigeri mei, ] cum valectis , et omnes qui cum ipsis in servitio meo existunt, ista distribuant , modo supradicto ; nec alio modo distribuant quam superius præscripsimus , coram hærede meo , cui præ cæteris majorem quantitatem de bonis et possessionibus meis prælargitus sum , secundum quod donare potui . Et tali concessioni multi nobiles conscripserunt , et coram præsentibus omnibus his testibus, istæ donationes et concessiones in scriptis erant redactæ. Et modo principibus regni mei dedi in mandatis , omnibus videlicet , qui inveniri poterant , quod illi impedimentum non inferant ; quoniam voluntas mea de prædictis implendi capiant effectum divina freta virtute. Et volo quod illi homines qui prædictas possident terras , observent verba quæ de patris mei hæreditate rediguntur in scriptis , in quantum possunt , et in quantum de futuro firmius poterunt. Etiam volo quod si ego alicui dedi, vel feodum aliquem ad tempus accommodavi , quod illi meis cognatis vel suis illud Ostendant . Insuper Volo quod illi homines quibus ego meas liberas terras delegavi , non alienent illas a mea cognatione , ultra dies suos : et volo quod transeant diebus suis meæ propinquiori *. 1 Minori, K. 2 Et, K. * Et. M M., K. A.D. 88o x 885.] KING AELFRED's WILL. 189 mamui*, nisi ex seipsis procreati fuerint filii legitimi. Et tunc ex meo beneplacito permaneant virili sexui , ab ipsis progenito , quamdiu unus ex eis vixerit super terram. Nam et pater meus eodum modo suam legavit hæreditatem . Quod si aliquo modo accidat*, ut perveniant terræ prædictæ in manus mulierum , tunc volo quod post obitum earum , reddantur consanguinitati meæ virili , ex earum visceribus descendenti ; si ita fuerit quod ipsæ* has terras vita comite in propriis manibus retinere voluerint*. Si vero aliter acciderit , tunc ultra dies suos fiet ita , sicut per prius delegavimus. Ulterius dico , quod reddatur ab ipsis pro sustenta- tione victus consanguineorum meorum , quibus oportet me præ- dictas terras legare utrum sint masculi vel foeminæ , secundum quod mihi melius videtur. Et ego in nomine Domini exhortor , et in nomine omnium sanctorum , quod nemo consanguineorum meorum , in posterum , contra aliquem suæ° consanguinitatis laboret quovismodo , quoad ea quæ ego ipsis dedi perantea pariter et legavi. Et mecum tota nobilitas West Saxonicæ° gentis , pro recto jure , consentiunt, quod me oportet dimittere eos ita liberos , sicut in homine cogitatio ipsius consistit. Et ego , pro amore Dei, et pro salute animæ meæ , volo quod ipsi sint in possessione liber- tatum suarum , et omnis cognatio eOrum . Et ego in nomine Dei sacro7 in mandatis committo , quod ipsis nemo contradicat , meque cum armis , potestate , nec virtute , neque aliquo alio resistendi modo , quod illi non poterunt seysinare , vel introducere , quem- cumque illis placuerit , in eorum terras , possessiones, et dominia. Et volo quod homines mei dent, domo* de Domraham suas terras liberas , et suas libertates , sic quod ipsi seysinent, quemcumque illis° placuerit , pro me , et pro Elfleda , et pro amicis suis, quibus ipsa gratitudines tenetur impendere , et pro vivorum ac defunc- torum omnium necessitates habentium salute ; et quod habeant illas ut possint stare pro animæ meæ salute ; et quod talis pia donatio sit in remissionem omnium peccatorum meorum . Et ita desiderans Altissimum humiliter deprecor , ut mea delicta , et eorum poenas mihi misericorditer relaxet. Amen. [H. 8] Liber de Hyda, pp. 57, 71. (Incorrect in places.) See referencesto No. 553. 1 Cognationi, K. 2 -det, K. 8 Ipsas, K. 4 -rit, K. 5 Meæ, K. 6 -niae, K. 7 Sacri, K. 8 Domino, K. 9 Illi, K. 190 FULCO TO ALFRED. [A.D. 885. 55% Letter of Fulco, Archbishop Qf Rheims, to Alfred, King qf the English, recommending Grimbald to the King. About A.D. 885. EPISTOLA FULCONIS AD AELFREDUM REGEM! . Gloriosissimo ac Christianissimo Regi Anglorum ÆLFREDO° , POLCO gratia Dei Remorum* Archiepiscopus ac Servorum Dei famu- lus, et temporalis regni sceptra semper victricia , et cœlestis imperii gaudia sempiterna . &* Erimum quidem gratias agimus dómino Deo nostro * patri* luminum” et auctori omnium bonorum, “a* quo est omne datum optimum et omni donum perfectum" ; qui per gratiam spiritus sancti non solum splendescere in corde vestro voluit lumen suæ cognitionis, verum etiam° accendere dignatus est ignem sui amoris ; quo inlustrati° pariter et accensi , et regni vobis cœlitus commissi stremue administratis utilitatem , bellicis armis , (cum divino ad- jutorio) illius exquirendo vel tuendo pacem ; et ecclesiastici ordinis (mente religiosa instanter desiderando) spiritualibus armis ampli- ficare sublimitatem. Unde supernam clementiam indefessis precibus exoramus , ut ipsi , qui prævenit et accendit ad hoc cor vestrum , efficiat vos compotem voti , replendo in bonis desiderium vestrum ; quatinus in diebus vestris et pax regno ac genti vestræ multipli- cetur , et ecclesiasticus ordo , (qui in multis , ut dicitis , sive fre- quenti inruptione' vel inpugnatione* Paganorum , seu vetustate temporum , vel incuria Prælatorum , vel ignorantia subditorum conlapsus° est,) per vestram diligentiam et industriam quantocius10 reparetur , nobilitetur , ac dilatetur. Et quum per nostrum adjutorium id potissimum fieri desideratis, et a nostra sede , cui beatus Remigius Francorum utique Apostolus præsidet, hinc consilium ac patrocinium queritis'*, non sine divino instinctu hoc credimus actum : ut sicut olim gens Francorum per eundem beatum Remigium liberari a multimodo errore et unius veri Dei cultum meruit cognoscere , sic gens Anglorum , ex sede illius et doctrina talem deposcat suscipere , per quem superstitiosa cavere , superflua resecare , ac noxia quæque inolita1° consuetudine * * Incipit Epistola Folconis, Rhemensis archiepiscopi ac Francorum primatis et Apostolicæ Sedis legati nati ad Christianissimum regem Anglorum Alfredum,” title in B. 3 Alfr., B. 8 Rhem., B. * Jac., i, 17. ° Et jam, added, B. 6 Illust., B. 7 Irr., B. 8 Imp., B. 9 Coll., B, 30 Quantoties, B, ii Quær., B, i3 Violata, B. A.D. 885.] EUILCO TO ALFRED. 191 ac more barbarico pullulantia moverit extirpare ; et per agrum do- minicum ambulantes discant flores legere et anguem cavere. Augustinus etenim Sanctus vestræ gentis primus Episcopus a beato Gregorio Apostolo vestro vobis directus nec omnia decreta Apostolicarum sanctionum potuit in brevi demonstrare, nec rudem ac barbaram gentem voluit subito novis et incognitis legibus onerare ; noverat enim infirmitati illorum consulere , atque cum Apostolo dicere tamquamp arvulis in Christo : “ Lacº vobis potum dedi non escam''. Et quemadmodum Petrus et Jacob * qui* vide- bantur columnæ esse” cum Barnaba et Paulo cæterisque senioribus congregatis , Ecclesiam primitivam de gentibus ad fidem Christi confluentem noluerunt graviori jugo onerare , nisi ut præciperent eos “ abstinere* ab immolatis , fornicatione, suffocato et sanguine”: ita et primitus in vobis gestum esse cognoscimus. Quin* et rudimenta barbaricæ feritatis ad divinam cognitionem enutrienda°, hoc solo indigebant ; et servi fideles atque prudentes, super familiam domini constituti , conservis suis in tempore , hoc est , pro captu audientium , mensuram tritici bene erogare noverant . Ac° successu temporis crescente religione Christiama , sancta Ecclesia his contenta esse nec voluit nec debuit : sed sumpta forma ab ipsis Apostolis magistris et fundatoribus suis qui post Evangelicam doctrinam ab ipso cœlesti magistro propa- gatam atque diffusam , non superfluum et inutile sed commodum et salubre duxerunt suarum epistolarum crebris commonitionibus fideles perfectius instituere , et in vera fide solidius confirmare ; tramitemque vivendi et normam religionis eis abundantius con- tradere. Nihilominus et ipsa, sive adversis exercitata sive prosperis enu- trita , nunquam cessavit, utilitatem filiorum , quos cotidie' Christo parturit , exquirere , eorumque profectum sive privatim sive publice , igne spiritus sancti inflammata , augmentare . Hinc sunt, consilia non solum ex vicinis civitatibus vel provinciis , sed etiam8 extransmarinis regionibus totiens contracta , hinc synodalia decreta sepius edita , hinc sacri canones sancto Spiritu conditi et consecrati quibus et fides Catholica maxime roboratur , et ecclesi- asticæ pacis unitas inviolata custoditur , nec non° Ordo illius honeste disponitur : quos equidem sicut transgredi omni Christiano inlicitum*° est, sic ignorare maxime clericis et sacerdotibus omnino nefarium est ; quorum salubris observatio et religiosa semperque l 1 Cor. i, 1, 2. 2 Gal. ii, 9. 8 Act. xv, 29. * Quoniam, B. 5 -dam, B. 6 At, B. 7 Quot., Edwards, against both A. and B. 8 Jam, added, B. 9 Necnon, B. 10 Ill., B. 192 FULCO TO ALFRED. [A.D. 885. amplexanda traditio , quum , propter causas superius memoratas apud gentem vestram , aut non pleniter innotuit , aut ex maxima jam parte refriguit, optimo consilio et ut credimus divinitus inspirato vestræ dominationi ac regali prudentiæ* visum ac placitum fuit , et nostram parvitatem super hoc consulere et beati Remigii sedem expetere , cujus meritis atque doctrina eadem sedes, ut* Ecclesia super omnes Ecclesias Galliarum , ex ejus temporibus omni reli- gione et doctrina semper floruit et excelluit. Et quum* talia a nobis quæsituri ac petituri*, noluistis quasi immunes et manu vacua apparere , dignata est vestra regia domi- natio nos maximo munere , et necessario multum tempori , et con- gruo satis rei de qua agitur , honorare : super qua re et supernam providentiam admirantes nimium laudavimus , et vestræ regiæ munificentiæ grates° non modicos retulimus .- Misistis siquidem nobis licet generosos et optimos tamen corpo- rales atque mortales canes ad abigendam rabiem visibilium luporum, quibus , inter cætera flagella justo° Dei judicio nobis inlata , plu- rimum abundat patria nostra : querentes' a nobis et ipsi canes non corporales sed spirituales*, non tales videlicet qualibus exprobrat Propheta dicens : “ Canes° muti, non valentes latrare”, sed de qua- libus dicit Psalmista: “Lingua'° canum tuorum ex inimicis, ab ipso”. Qui utique noverint et idonei sint pro domino suo magnos latratus fundere , et gregem illius vigilantissimis ac sagacissimis excubiis jugiter custodire, cruentissimosque lupos immundorum Spirituum , qui sunt insidiatores ac devoratores animorum , procul arcere : de quorum numero unum a nobis specialiter deposcitis nomine GRIM- BALDUM Sacerdotem et Monachum , ad hoc officium destinandum et curæ Pastoralis regiminis præficiendum : cui utique testimonium perhibet universa Ecclesia , quæ eum ab ineunte ætate nutrivit, in vera fide et sancta religione , et quæ illum per singulos gradus eccle- siastico more promovit usque ad sacerdotii dignitatem, dignissimum esse illum proclamans Pontificali honore, et idoneum qui possit, et alios docere : sed quum* id in nostro regno magis fieri optabamus, et olim Christo annuente opportunitate temporis adimplere dis- ponebamus , scilicet ut quem habebamus filium fidelem , habe- remus et ministerii nostri consortem et in omni utilitate ecclesi- astica fidissimum adjutorem , non sine ingenti, ut'' ita dixerimus , dolore patimur illum a nobis divelli , et per tanta spatia terrarum ac maris a nostris obtutibus separari. 1 Providentiæ, B. 2 Vel, B. 8 Quoniam, B. * Ac pet., omitted, B. , 5 Gratias, B. 6 Justa, B. 7 Quær., B. ° Sed spir., omitted, B. 9 Isa. lvi, 10. 10 Psalm. lxvii, 24, ** Aut, B.; ut, Edwards, A.D. 885.] FULCO TO ALFRED. 193 Porro autem quia caritas non novit dispendium , nec fides detri- mentum , nullaque intercludunt intervalla terrarum quos copulat veræ dilectionis vinculum , libentissime vestræ petitioni annuimus, quibus nihil negare possumus , neque eum vobis invidemus , quorum profectu sicut de nostro gratulamur , et quorum lucra nostra deputamus. Scimus enim quia in omni loco uni Deo' ser- vitur , et quia una est Catholica et Apostolica Ecclesia sive Romana sive Transmarina ; nostrum igitur est vobis illum Canonice concedere , vestrum autem honorifice suscipere : ea scilicet ratione atque tenore tam ad gloriam regni vestri , quam ad honorem Ecclesiæ et Præsulatus nostri, eum ad vos mittendum cum suis electoribus , et cum nonnullis regni vestri proceribus vel optima- tibus tam Episcopis scilicet , Presbyteris , Diaconibus*, quam etiam religiosis Laicis , qui nobis viva voce in præsentia totius Ecclesiæ nostræ profiteantur atque promittant , eum condigno* honore se habituros omni tempore vitæ suæ ; nec non decreta Canonica , et Sanctiones Ecclesiasticas ab Apostolis, et Apostolicis viris Ecclesiæ traditas , quæ tunc a nobis audire et videre , et postea ab eodem suo pastore et doctore secundum formam a nobis* traditam discere potuerint , cunctis diebus inrefragabiliter* velle custodire. Quod cum fecerint divina benedictione, et beati Remigii auctoritate per nostrum ministerium , et impositionem manuum more Ecclesiastico decenter ordinatum , et in omnibus plenissime instructum accipientes illum sibi cum debito honore deducent ad propriam sedem alacres, et læti ipsi omni tempore patrocinio illius fruituri , doctrinaque et exemplo ejus jugiter instruendi. Quia vero “sollicita° sunt pro se invicem membra , et vel uno gaudente congaudeant7, vel uno patiente compatiuntur cetera membra”, vestræ regiæ celsitudini ac providentissimæ mansuetudini deinceps illum attentius , ac specialius commendamus quatinus* quicquid ad honestatem Ecclesiæ, et eruditionem gentis vestræ congruum , et utile secundum canonicam autoritatem°, et Ecclesiæ nostræ consuetudinem potuerit invenire , libera autoritate° absque ullius contradictione semper possit docere et opere adimplere. Ne forte , quod absit , diabolico quispiam instinctu contra eum zelo livoris et malivolentiæ ductus , controversiam moveat aut sedi- tionem concitet. Vestrum itaque erit hoc omnino providere ac regia censura tales, si qui forte exorti fuerint, omnimodis reprimere , barbaricamque 1 Domino, B. * Diaconis, B. 8 Cum digno, B. 4 Sibi, added, B. 5 Irref., B. 6 1 Cor. xii, 25, 26. 7 -dent, B. Quatenus, B. Auct. B, VOL. II. O 194 ÆTHELRED TO WULFGAR. [A.D. 888. feritatem freno! vestri moderaminis cohibere . Illius autem Pas- torali solertia , sibi commissorum salùti semper consulere et post se universos potius amore trahere, quam terrore cogere. Gaudeat semper ac vigeat in Christo rege regum , et domino dominorum vestra dignitas nobilissima , pietas sanctissima , nec non* fortitudo invictissima. [A.] F. Wise, Annales rer. gest. Ælfredi magni, | [B.] Edwards, Liber de Hyda, p. 81, Rolls edit. Oxon., 1722 ; ** e vetusto Cod. MS. penes | Alford, ad an. 885. V. R. Tho. Ford, A.M. Ecclesiæ de Bam- | Bolland., Acta SS., 8 July, pp. 652, 657. well in agro Somersetensi Vicarium ; et, | Hardy, Cat. Brit. Hist., vol. i, p. 549. Ecclesiæ Wellensis Prebendarium'*. Cf. Nich, Harpsfield, Hist. Eecl. Angl., 170. 557. WITENAGEMOT AT SALTWICH, i.e., DROITWICH. Grant by AEpelred, King qf the Mercians, to the thegn Wulfgar, Qf lamd at Waldem, eo. Herts. A.D. 888. In nomine domini j salvatoris nostri Jhesu Christi . Anno autem incarnacionis ejus. DCCC . LXXXVIII. indiccione vero . VI. ego ÆpELREDUS gratia Dei disponente procurator in domino* regni Merciorum cogitans Deo j hominibus satis facere : j amicos infrau- delentos* lucrare : iccirco trado atque concedo aliquam partem terre ministro meo fideli 2ULFGARO . cum consensu episcoporum meorum . ducum . j omnium optimatum . in publico conventu ad Saltpie congregato. Est autem telluris quasi. XV. manensium° in loco qui dicitur 2ALEDENE. pro ejus humili obediencia . ut habeat quam diu vivat. j post se cuicumque voluerit in hereditatem dere- linquat possidendam . cum omnibus ad se pertinentibus . pratis. pascuis. aquis aquarumque decursibus . liberam hanc terram de- scribimus ab omnibus causis . nisi singulare precium contra aliud ponat et modum ecclesie. Siquis autem hanc donacionem augere voluerit . augeat sibi. rex celestis sortem cum suis electis in regno celorum. Qui vero quod absit minuere se temptaverit . sciat se anathematizatum a con- sorcio omnium sanctorum nisi Deo j hominibus digne in hoc sæculo emendaverit. Ego° Æpelredus hanc meam donacionem cum signo sancte crucis corroboravi. His testibus infra carax- atis . consencientibus. 1 Fræno, B. 2 Necnon, B. 3 -inio, K. * -dulentos, K, * -tium, K, 6 >{< Ego, K, A.D. 87 I × 889.] WILL OF DUKE AELFRED. 195 >{< Ego Æpelflaed consensi. Ego Eadnopus >< . »< Ego J7ulredus episcopus. Ego Ælfredus , < Ego Alchardus episcopus . >{< Ego Æpelgarus. >{< Ego 2erferpus episcopus. Ego' Alohstanus. >{< Ego Cynemundus electus. Ego' piferdus. >{< Ego Eadpaldus dux. Ego Ælfredus. Ego Æpulfus >{< dux: Ego' Pulricus. Ego Æpelferdus % dux . >< Ego Pulfredus. Ego Alchelmus >K dux. >{< Ego Æpulfus. Ego Earpulfus >< . >{< Ego Buga . Ego Beornopus >< . >{< Ego Ufa. JEgo Ælpardus >< . >{< Ego Beorhthelmus. [A.] MS. Cotton, Nero D. i, f. 151. (St. Al. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. xLxvrrr ; from han's Register, thirteenth cent.) [A.] 558. Will of Duke Ælfred.* A D. 871x889. »< Χs* ~ Ic AELFRED* dux hatu pritan j cyöam an êissum ge- prite AELFREDE* regi j allum° his peotum j ge peotam j ec spylce minum megum j minum ge feorum pa men pe ic mines erfes j mines boc londes seolest ómn öæt is ponne Perburg min pif j uncer Tmene b° fi is ponne et ærestam an Sondem stede" j on Selesdune . XXXII. hida j on 2estarham XX hida j on Cloppaham. XXX. hida j on Leangafelda .VI*. hida j on Horsalæge°. X. hida j on Netelam- `styde'. VI*. hida . Ic Ælfred* dux sello perburge j Alhdry8e uncum Tmenum'°bearne æfter minum dege paslond mid epice ærfeti j mid earöe j mid allum öingum öe to londum belimpaö j tpa pusendu spina Ic heom sello mid pem londum gif hit hio gehaldeö mid pare claemmisse pe uncer pord Tcpeodu!* seondam j hio gebrenge æt sancte Petre min tpa pergeld gif 8et Godes pille seo pæt heo j færeld age Ond efter 2erburge dæge seo Alhöryöe ba'lond umbe- flitem On Sondem styde'° j on Selesdune j on Leangafelda Ond gif 1 >{< Ego, K. * “ To this Aldormam belonged the splendid MS. of the Gospels in the Royal Library at Stockholm, described at the end of Rask's Anglo-Saacom Grammar, with a facsimile."—Note in T. T s xf, L.; xp'., K. 4 Elf., L. K. 5 Eallum, L. K. ° Gemene bearn, L., note ; K., the use of T for ge occurs, as will be seen, several times in this documenf. I am not aware of any other example else- where. 7 Sonderstede, L. K. 8 .vII., L. K. ° -lage, L. K. '0 Gem., K. ii Erfe, L. K i* Gecpædu, L. K. 1° Sonderstyde, 3. l-. K, o 2 196 WILL OF DUKE ÆLFRED. [A.D. 87 I × 889. heo bearn hæbbe feo δæt bearn to öæm londum æfter hire Gif heo beárn næbbe fed öonne an hire reht fæderen sio neste hond to pem londe Ond to öem ærfe' j spa hpyle minra fædrem mega spa öæt sio j hine to öam Thagige* % he pa oöoro lond begeotam mæge j pille ponne gebygege he pa lond æt hire mid halfe peoröe Ond spe hpyle mon spa δæt sio pæt öes londes bruce ofer minne dæg on Cloppaham panne geselle he . CC . peninga æghpylce* gere to Ceortes ege for Ælfredes* saple to feörm fultume Ond ic sello AEöelpalde minum sunu . III. hida boc londes. II. hida on Hpæte- dune anes hides an Gatatune j him sello pertO°. C. spina . j gif se cyning him ge unnam pille pæs° folclondes to öæm boc londe ponne `hæbbe he* j bruce Gif hit pæt ne sio ponne selle hio him Spa hpaöer spa hio pille spa δæt* lönd an Horsalege spe öæt* an Leangafelda Om`d' ie sello Berhtsige minum mege án hide boc londes on Lænean felda j perto°. c. spina j geselle hio . C. spina to Cristes cirican for me j ferº mine saple j . C. to Ceortes ege j pone oferæcan'* mon gedæle gind mynster hamas to Godes ciricum in Supregum j in Cænt** pa hpile pe hio lestam pillæn** Ondie sello Sigepulfe minum mege Ofer ?erburge dæg pæt lond am Netel hæm styde Ond Sigulf geselle Of öem londe. G. pæninga* to Cristes ciricam Ond eg hpyle para ærfe pearda'° pe æfter him to öæm londe foe ponne ageofen hfo pa ilcam elmessam to Cristes ciricam for AElfredes saple pa hpile pe fulpiht sio j hft man om 8æm londe begeotam mæge Ond ic sello Eadrede minum mege pet lond on IFearn lege æfter Eöelredes'° dæge gif he hit to him ge earniam pile j he geselle of öem londe. XXX. omb[ra]s'7 cornes æg hpelce gere to Hrofes cæstre*° Ond sio öfs lond Tpritem j un beflitem æfter Ead- redes dege*° in Aelfredes reht meodrem cynn £)a hpile pe fulpfhte sio on Angelcynnes ealonde Beos fore sprec j pas gepriotu pe her be ufam apreotene stondaö Ic Ælfred pillio j pille fi hio siom so8fæst- lice forö peard Ttrymed me j minum ærfe peardum Gif 8æt 8omne God ællmæhtig Tteoö habbe Ond me pæt om læne Tliô pæt Tsibbra ærfe peard forö Cymeô pepned hades j acænned*0 peor8e8 Banne ánn ic δaem ofer mjnne dæg alles mines ærfes* to brucenne* spa him leofust sio. And spa hpyle mon spa δas god j pas geofe j pas geprioto j pas pord mid rehte haldan pille Ond Tlestam gehalde hine 1 Erfe, L. K. * Geh., K. * Eg., L. K. 4 Elf., L. K. * öærto, L.; bærto, K. ° pes, L.; öes, K. 7 Habbe, L. K. 8 bet, L.; 'όet, K. 9 δærto, L. K. 10 For, L. K. '* -ecam, L. K. i° Cent, L. K. ** -lem, L. K. 14 Pe., L. K. 15 Erfewearda, L. K. 16 Æöel., L. K. *7 Omitted, L.; [sestra], K.; stained in A. 18 -cestre, L. K. *° Dæge, L. K. *° Acenned, L. K. *i Erfes, L. K. * Brucanne, L. K, A.D. 889.] WORCESTER CATHEDRAL TO WERFRY£). 197 heofenes' cyning in pissum life ondpardum j eae spa in pæm* topardan life . Ond spa hpyle mon spa hio ponie* j breoce Geponie* him God almahtig his peorl'd are* Ond ea\c' spa his Saple are In eoma eONUM°: Her sindon δæra manna naman apritene ôe öeosse pfsan gepeotam sindom. * Ie Æ8ered ai bis&. mid 8aere halgam Cristes rode tacne < Earduulf presbyter. >{< Beornhelm abbas. »K Beornoö diaconus. >{< Earduulf abbas. >< 2ealdhelm diaconus. >{< 2ærburg*. >{< J7ine subdiaconus. >< Sigfreö7 presbyter. »< Sæfreö. >{< Beonheah presbyter. »< Ceolmund minister. >< Beagstam presbyter. >{< Eadmund minister. »< Pulfheah. >{< Eadpald minister. >< Æöelpulf presbyter. >< Siguulf minister. EndorSed ίη, a contemporary hand :—“ pis is Ælfredes ærfe 33. geprit ..”; and án, a hand qf the œîith century, “Testamentum Elfredi ducis . anglice”. [A.] Original in Brit. Mus., Stowe charters, ] [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cgoxvII; from No. xix. [L.] [L.] Lye, Dict. Saae., vol. ii, App. No. 2; from | [T.] Thorpe, Dipl., p. 480. [A.] 559. Grant by Worcester Cathedral to Werfry8, Bishop of Worcester, qf lamd at Alehmwnding tuwn, or Almângton, eo. Warwick, after three lives, vith, consent qf the Monastery at Clive, co. Glowcester. A.D. 889. ALHMUNDING TUN°. É Divina favente gratia . Anno ejusdem sacre incarnationis . DCCC . LXXXVIIII°. Indictione . VII*. ego PERFRYB episcopus anno præsulatus mei . XVI . a dilecta mihi familia in æcclesia 2eogor- nensis cui Christo Jhesu auctore deservio terram . V. manentium in villa qui ALCHMUNDING TUUN dicitur . quæ antea ad monaste- 1 Heofones, L. K. 2 δær, L. 8 -me, K. T. * j eac spa his peorl'd are repeated, but with line drawn through for omissiom, A. 5 In eona eonum, omitted, L. K. 6 perburg, L. K. 7 . fred, L. K. 8 Omitted, K. 198 lUUER FRIE) TO CYNESWITH. [A.D. 889. rium to Clife pertinebat . Cum hominibus ad illam pertinentibus quarum Nomina pau[lis]p[er]' inferius scripta sunt . et cum omni- bus utilitatibus in silvis et in campis dies trium hominum adqui- sivi. Cujus quidem supra memoratæ familiæ consensu et testimonio et roboratione insignis vexilli in hac pagina firmata consistit illa condicione ut postquam vita duorum mihi succedentium heredum terminata sit . Iterum sine alicujus contrarietatis refragatione ad æcclesiam 2iogornensem terra præmemorata* reddatur. et tamdiu totius debiti certi vel incerti libera persistat quam diu in manibus meis. meorumvé heredum sit . nisi tantum ut omni anno censum aecclesiæ sæcundum rectitudinem to Clife reddantur . Haec sunt Nomina familiæ cujus devotione mihi terra prædicta subscripta signo crucis et firmata concessa est*. Ego Werfryö episcopus huic beneficio vexillum sanctis- simum iNprimo. Signum Beornheardi presbyteri. Signum Berhuni presbyteri. Signum Perfryöi pa*. Signum Cuδbaldi presbyteri. Signum Pulfhere presbyteri. Signum Alchere presbyteri. Signum Pulflafi presbyteri. Signum Tidbaldi presbyteri. Signum Burgheardi diaconi. Uuiheard. >< Cynehelm . »< Cynehelm. lUulfhum . •>< Beornférô. >< Pulfred. [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 55ö. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccoxv; from [A.] [H.] Heming, Chartul., vol. i, p. 118. »< | 560. Grant by Uuerfrìö, Bishop of Worcester, to Cyneswith, qf the lamd at Alhm Vnding tVne, or Almângton, co. Warwick. A.D. 889.5 >< In usses Dryhtnes noman hælendes Cristes . ie UUERERI} biscop mid alles δæs heoredes leafe on Peogorma ceastre ge gunges ge aldes selleCYNESpI}E mire* megan öreora hida lond on ALHMUND- ING TUNE δæs fif hida ôe higen me gebocedam aer on öreora monna dæg. Nu geprite ic hit eft hire mid hina leafe öaet 8reora hida 1 Paup., MS., H. K. * -tæ, with e expuncted andîa, overline,' MS. * The mark (— .) frequently used in this MS. for est ; see p. 40. 4 Sic, MS. * For date Gf. No. 559, to which this charter is a companion. ° Minre, K.;. A.D. 889.] ÆLFRED AND ÆóELRED. 199 lond on öreora monna daeg j heo hæbbe δa pudu raeddenme in 'öæm puda ôe δa ceorlas brucap . j ec ic hire lete to öaet ceorla graf to sundran :. j elles öæt tpega hida lond j δa ceorlas j se Alhmunding Snæd here into PreOsda byrig öa hpile hit umagaen seo. Ond Cynespiô hit to nængum oprum men ne lete δa hpile hit unagæn se butum tO hire bearna sumum spa hpeoleum spa heo öonne pille gifheolifigen.gif heo öonne ne lifigen. lete hitto speolcum hire mega spelce hit hire to geearnigam pille . Ond ic Uuerfrip biscop biddu j halsigu δæt öis öreora hida lond j ec δæt tpega 8onme hit agæm seo óæt hit se agefem into Clife to öæm biscop rice butam eghpeolcum piöerepide . Ond ec ic Uuerfrip biscop j all higem halsigap usse æterfylgend! δæt heora nænig öas* gefe geponige aer hit spa agæn se spa hit on êissum geprite stondep . j all higen eodan to minum bure on 2eogorna ceastre j me saldam heora hond setene öisse geraednesse. δara noman her beneopan aprifem stondap. J heo hit haebben eghpæs to freon butum agefen elce gere öreo mittan hpætes to ciricsceatte to Clife :. c Y R o G R A P H v M°:. >< 2erfrip Episcopus. >< Pullaf . >{< Cynehel* abbas. >< Cynhelm. >{< Perfriö presbyter. >< Cenfrip. >< Ecfrip presbyter. >{< Cynhelm. >< Pighard. >{< Heahred. >< Berhpelm. >< Pulfgar. »K Eardpulf. >{< Eardpulf . >< Pulfred. »K Cymelaf. >{< Berhpelm. >< 2igfrip . >< Cymah . >{< Pulfric. »{< Eamberht. >< Ceolhelm. [A.] Smith's Beda, App., p. 771. Qf. Heming, Chartul., vol. i, p. 118; vol. ii, [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccv ; from [A.] §. ; 585, 594. Lord Somers* charters, 561. Grant by King Ælfred and Æöelred, subregulus Qf the Mercians, of am, enelosure at an, amcient stome bwilding in Londom, ealled “æt Hwaetmumdes stame”, with mercantile privileges, to Uuær- friô, Bishop, and the Church qf Worcester. A.D. 889. LUNDEN . »K Sedulo namque nonnullis et maxime per instantis vitæ tur- 1 Æft., K. 2 δæt, K. * “ Inferiori parte hujus cartæ sunt semilitteræ hujus vocis, viz. Cyrographum,” Smith. 4 -hel(m), K. 200 �. AELFRED AND AEDELRED. [A.D. 889. bidam discordiæ rabiem . in hac decrepita finis mundialis canitiæ contingere solet quod simplicem memorialis* præcordii oculum turbines obliviose obscenitatis quatientes reverberant : seu nebulæ neglegentiarum? nubiferis deprfvationum* fuscationibus : a recte possessionis jure radiantem . justitiæ Phoebum obnubilant : qua- propter necesse cuilibet homini . est . ut litteratoriis* apicibus Omnia atquisita*. seu possessa . ob præsentium sive succedentium cantelam . quæ a catholicis vel heroicis viris cujuslibet persone majoris minorisve . potestatis Deo ejusque sanctis per celorum celsitudinem tradita sunt etiam testimonio et roboratione ipsorum firme rationis serie firmentur . rectoque caraxantis stilo in Scedulis notentur ; Anno igitur postquam almifica cælestini luminis gemma per agrum virginalis pudicitiæ° humano generi desiderabilis mistici spiraminis specimine enituit Octingentesimo . octuagesimo nono . indictione . VII . cujus denique splendoris et gratiæ nobis jubare radiante ego ÆLFRED rex Anglorum et Saxonum et ÆDELRED sub- regulus et patricius Merciorum cum testimonio et licentia seu comsensu senatOrum episcoporum seu ducum utriusque gentis pro revelatione' facinorum nostrorum et pro adquirenda, deifice remu- nerationis requiæ UUÆRFRIDO eximio Huicciorum antistitiad æccle- siam Uueogernensem in LUNDONIA unam curtem que verbotenus adad* antiquum petrosum ædificium id est æt HpAETMUNDES STANE a civibus appellatur a strata publica usque murum ejusdem civi- tatis . Cujus longitudo . est . perticarum . XXVI . et latitudo in superiori° parte perticarum . XIII. et pedum . VII . et in inferiori loco perticarum . XI. et . VI. pedum ad plenam libertatem infra totius rei sempiternaliter possidendum in ecclesiasticum jus con- scribimus. et concedentes donamus. et intro urnam et trutinam ad mensurandum in emendo sive vendendo ad usum . sive ad necessi- 'tatem propriam . et liberam omnimodis habeat . et totius debiti. vel penæ fiscalis. vel publice rei . nisi ad dominium episcopi. ècclesie Uueogernensis quæ intus contingat absoluta persistat. Si autem foris vel in strata publica seu in ripa emtorali'° quislibet suorum mercaverit . juxta quod rectum sit thelon, ad manum regis subeat, quod si intus in curte predicto'' quislibet em'e'rit. vel ven- diderit thelon debitum ad manum episcopi supra memorati reddatur. et semper quamdiu unde* sacri baptismatis populi Anglorum sive Saxanum'* per fidem Christianæ religionis asspargentur'*. seu ipso- i -rabilis, H. K. * Negligentiam, K. 8 Depra., H. K. * Liter., K. 5 Adq., K. 6 Puditie, H. 7 Releu., K. 8 Ad, K. 9 -re, H. K. 10 Empto., K. 11 Praedicta, K. 12 -da, K. 18 Saxo., K. ** Asperg., K. A.D. 889.] SWIE)UULF TO BIORHTUULF. 201 rum auctoritatis dominio urbs Lundonia habilis subjaceat ad Uueo- gernensem civitatem subdita persistat . Contestamur et obsecramus uniuscujusque' personas hominum presentium sive subsequentium. ut hoc nostrum domum inviolatum et integrum sicut presens pagina testatur permaneat . Si qui vero ut non optamus serpentino suggestionis demonice toxico inflati hujus tramitis seriem in aliquo temptaverint foedare noverint se cum Anna et Zaphira herebica aeterne* anathematis machera per- foramdos nisi prius digna satisfactione emendare maluerint. EHaec autem sunt nomina illorum qui huic nostre donationi testes et consentientes fuerunt . et trophico sancte crucis vexillo roborantes propriis manibus subscripserunt. >{< Ego Ælfred rex Anglorum et Saxonum hanc donationem confirmans signo crucis subscribo. < Ego Æpelred subregulus et patricius Merciorum hanc donationem . signo crucis subscripsi. >{< Ego Æpelflaed. consensi. >{< Ego Uulfred. episcopus consensi. >{< Ego Alhard. episcopus consensi. >{< Ego Uuærfrid. episcopus . consensi. »{< Ego Deneuulf. episcopus consensi. >{< Ego Uulfsige . episcopus consensi. [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 18. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ocoxvI; from [H.] Heming, Chartwl., vol. i, p. 4l. [A.] Thorpe, Dipl., p. 185 ; from [A.] *-* 562. Grant by Swίδwulf, Bishop Qf Rochester, to* Biorhtntulf, of land at Haddun, with, meadows at Bickley and Strood, etc., eo. Kent. A.D. 889. With, later emdorse memt. >{< Regnante* in perpetuum domino nostro Jhesu Christo Omnia regna hujus labentis vitæ regnorumque dispensatores ab initio histius saeculi cum velocitate deficientes ceciderunt , Ideo fugitivis ex mortalibus rebus æterna gaudia promerenda sunt. - Qua propter ego SpIBUULF episcopus j δa higam æt Hrofes cestre, dabunt BIORHTUULFO pí* aliquam partem terre in provincio Cantiæ in regione que vocatur HADDUN id est dimidium unius aratri pro ejus placabili pecunio in hereditatem sempiternam jure i Unius cujusque, H. K. 3 -ni, K. 3 For similar proems, see Nos. 506 and 545. 4 Presbitero, S. 202 SWIE)UULF TO BIORHTUULF, [A.D. 889. hereditorio tibi ad habendum æt possidendum feliciter perfruendum in dies tuos æt post dies tuos cuicumque herede tibi placuerit dere- linquendum liberam per omnia habeas potestatem , ••-, EÌæc sunt ætenim' termini histius predicti agelli circum jacentia bisceopes meare an noröam east be hun'e'sbiorge oö ciolmundes mearce j öes lam'des' `mere spe* suô ober haddune middépearde j ober öane ealdam tunsteall o 8 cinges mearee j suö be cinges mearce oö öane myclam del moröam j pest be cinges mearce oö ciolmundes pioda j pest be δy pioda andlanges δare rode oö öane pyt j east fram öy pytte öurh öane pioda piö suöan hunesbiorge . . . . . . j pen peg ....öy lande' ober ciolmundes land to ealdan strete , Hæc sunt prata que . ad illam terram pertinent . I*. et bioccam lea , j `an' suô healfe strodes an cyninges medum δa ôe δær to belimpaö. Anni* domini nostri Jhesu Christi DCCCLXXXVIIII. scripta est hec cartula . his testibus consentientibus æt subscriventibus quorum hic nomina tenentur adscripta , , , : >{< Ego Suuiöulf episcopus hanc donationem signo sancte crucis Christi confirmavi. »{< Ego Sigehelm dux consensi j subscripsi. >{< Ego Eallhere minister consensi j subscripsi. >{< Ego Dioruulf píº consensi j subscripsi. >{< Ego Earduulf pí* consensi j subscripsi. >{< Ego Sigebearht pí* consensi j subscripsi. >{< Ego Ciolmund archidiaconus consensi j subscripsi. >{< Ego Ealhstam diaconus consensi j subscripsi. Endorsed in a handwriting of the time of King Eadgar, A.D. 963-975:— “ >< EADGAR cynincg of his agenre handa sealde pas boc LEOFRICE on para gepitnesse pe her benipam standap. Dunstan . archiepiscopus. Eadelm minister. >< Apelpold episcopus. Pulfheh minister. Ospald episcopus. Leofstam minister. AElfhere . dux . AElfheh minister. Ælfpine frater ejus. J2ulfsige minister. >{< J2ulfstam . minister. Eyrhtric minister. Osgar abbas. 2ulfsige minister. Ealdred minister. Leofric minister.” Als0 “ Haddune booc”. l Æt, enim, S. * In erefpe, S. 8 Id est, ?; .1., S. 4 Sic, MS. 5 Presbyter, S. A.D. 889.] AELFRED TO CHERTSEY ABBEY. 203 “Suipulfus episcopus Roffensis . j conventus dederunt Biortuulfo dimidium aratri at Haddum''. “Latine”. [A.] Tenth century copy of a charter, Canter- | [S.] Mr. W. B. Sanders' transliteration, in bury Cathedral Library ; H. 180, H, 152. Ordn. Surv. Fac8., pt. i, pl. 11. 563. Grant by King Aelfred to Chertsey Abbey, qf land at Chertsey, Thorpe, etc., co. Surrey. [R]egnante eternaliter Rege omnium seculorum domino j salva- tore nostro Jhesu Christo. Orbita labentis seculi cotidiano deficit occasu . Hoc quoque indicio fideles quique oppido commonentur quo bonorum operum exempla perfecte sectantes in patrum benivolencie proficiendo successu temporalium vicissitudine bonorum perpetua j incommu- tabilia regni celorum mereantur adipisci gaudia . Qua propter ego ÆLFREDUS favente omnipotentis Dei clemencia Rex Anglorum ceterarumque provinciarum in circuitu persisten- cium rector ac gubernator gencium quandam partem telluris in qua Monasterium quod sub nomine sancte trinitatis j beati Petri apostolorum principis constat honore dedicatum esse atque funda- tum j constructum scilicet locum qui famoso Onomate apud Anglos nuncupatur CEROTESEG id est Cirotis insula j . V . mansas apud THORP cum omnibis appendiciis illuc rite pertinentibus. scilicet Getinges. Humeuualdesham j Wudeham ad sustentacionem illius Monasterii j omnium illuc unanimiter Deo serviencium libenti animo concedo j confirmo ut illic* ibi degentes pro meis non de- sistant intervenire peccaminibus atque offensionibus meis inmu- meris. Sit autem supradicta tellus ut taxavimus cum universis que rite ad se pertinent videlicet campis. Silvis . pratis. Pascuis. Stagnis j Rivulis . libera j inconcussa j ab omni servitutis jugo stabilis firma j exinanita . Si quis autem diabolica illectus cupiditate hujus mei decreti diffinicionem j confirmacionem irritam fecerit sciat se in tremendo judicio racionem redditurum j ultricibus averni flammis cum anti- christo j ejus fantoribus semper arsurum ibique eternaliter man- surum nisi in hac vita satis digne penituerit . Hiis igitur limitibus tellus prefata'giratur. [B]is is pe landimere to Certeseye and to porpe . pat is arest on Wai`e'mupe up endlonge Waie to Waibrugge to midstreme Of Waibrugge supuuard to boggesley of boggeslye bi midestreme to i Illi, K. } | ! 204 AELFRED TO BERHTULE. [A.D. 89I. Wudeham . Of Wodeham supriste into Haleuuik bi midestreme and so forp bi tuuene pe londe of Haleuuik and pe londe of Wyn- tredeshulle Westrigte and so forp Westrigte in fule brok pe gep bi twene fetingelye and pe `forthe' vergthe and so forprigte to pe horestone and fram pe horestone in to pe derneforde . And so forp west rigte endlonge streme in to pe more aet estuuodesende And so up be tuuene estuuode and Otershaghe on pe horeporne . Of pe horeporne to eccam treiuue . Of eccan treouue to pe prem burghen. Of pe prem burghen in to pe shigtren. Of pe shigtrem in to Merche- broke . Of Merchebroke on exlaepesburne*. Of exleapesburne to pene hore mapeldure . Of pe hore mapeldure to pe prem treouuen Of pe prem treouuen endlange depebrok rigt to pealegate . Of paele- gate on Shyrepol. Of Shyrepol rigt to fulebrok. Of fulebrok to pe blake pitghe . Of pe pipeghe forprigte to pealeshupe . andlange temese an operehalue Mixtenham in pere ac be tuuene burgheyge and Mixtenham emlonge pe paetere rigt to meatel eyghe . Of pen eyghe endlonge temese abute Oxelake and so forp endlange temese to bores burghe and so forp endlange temese rigt to hamen eyge . And sua forp endlange streme rigt be norpen hameneyghe . And sua for* emdlange temese be haelue* streme eft om Wayemupe . [A.] MS. Cottom, Vitellius A. xiii, f. 85b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxvIII ; from [A.] Boumdaries in vol. iii, p. 401. 564. Grant by King Ælfred to the Earl Berhtwlf, qfland in Plyssehe, or Plush, co. Dorset. A.D. 891. PLYSSCHE . CARTA AELFREDI REGIS FACTA BERTULPHO COMITI DE PLUSSHE. Ego AELFREDUS gratia Dei Anglorum Saxonum rex meo fideli comite deprecanti* BERTHULPHO° nomine aliquantulum terrae pro commutatione alterius terrae dedi atque perpetualiter concessi ab omnibus saecularibus negotiis liberam praeter expeditionem et pontis arcisve instructionem . est autem ipsa terra quantitate septem decim manentium in duobus locis constituta in loco qui dicitur . PLYSSCHE°. duodecim manentium . et in loco qui dicitur I{ADINGTONE. II7. manentium. / Regepi itaque a praefato comite pro istis terris terram eadem* 1 Exlæfes burne, K. 8 Forô, K. 8 Healue, K. 4 `-te, K. 5 Berhtulfo, K. 6 Plyssch, K. 7 Radingtun . v., K. * Ejusdem, K. A.D. 89I.] ÆLFRED TO [DENEWULF. 205 quantitatis quem' ruricoli Suttone* appellant juxta litus maris in paga* qui dicitur Dorset* et est ipsa terra aequaliter ut superius memorate° liberata . Istis autem circumdatus est terminibus locus qui dicitur Plyss- che*. Erest on Ruanberghe panne on stam Wey . panne on stan- brok. panne on radenwey . pamme om lillanwelle . panne op on ' hagen . panne on an hulto hamme . panem on am Welle up on brugh doune on warrode panem on Windberghes. panem endlang herepathes On par Weilete. panem on widdisgate'. panem Over thorncombe on anne erundil. panem in on pe weilete. panen west Over `Plisshe on an Sticholnelniche . panem om an White Wey°. pamen on schille- burghe . pamen on ellene erundil. pamen on cliveleghe . panen over whetecombe on alden doune op bi wirtrone on an ruwe dich. pannen adoun over yfre pamen out on bromhulle of bromhulle eft on Ruan- berghe . T Acta est haec scriptio hujus cartulae . anno dominicae incar- nationis. DCCC.X.CI. indictione .VII. die . vero .IIII. nonas Augusti. Istis consentientibus testibus quorum nomina subtus notantur. >< Aluredus rex subscripsi. >K Berthulphus° dux consensi. Cum multis aliis. [A.] MS. Bodley, Wood, i, f. 228. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccoxIx; from [A.] Boundaries in vol. vi, p. 227. 565. Grant by Ælfred, King qf the Angulsaæons, to Denewulf, Eishop Qf Winchester, of land at Ciseldenu, perhaps Chiseldon, co. Wilts, and Wether HisSaburn, or Hurstbourne, co. Hamts, án eœchange for land at Cholsey, Hagborne, and Besilsleigh, co. Berks. g* DONUM ÆLFREDI REGIS DE CISELDENÆ. In nomine domini Ego ÆLFREDUS gratia Dei Angulsaxonum rex recordans qualiter sæcularium tempestatum turbines sepe ea quæ a fidelibus viris Ordinata sunt conquassant . j maxime si non sunt litterarum apicibus causa memoriæ commendata . vel domi- nice crucis signo corroborata . iccirco in palam duco qualiter á 1 Quam, K. * Suötum, K. - * Pago, K. * Dorset, over am erasure, A.; Dormsetam, K. 5 Memorata, K. 6 Plyssch, K. 7 Wed., K. 8 Plisshe om...... Wey, omitted, K. 9 Berhtulfus, K, 206 ÆLFRED TO DENEWULF. [A.D. 89 I. \, venerabili Wentane civitatis episcopo DENEpULFO aliquantulum terræ adquisieram cum satis ei placabili pecunia . necnon j æccle- siam beatorum apostolorum Petri j Pauli cui præfatus presul Deo favente deservit aliarum terrarum donatione ditavi. Dedi namque antenominato episcopo. L. libras purissimi argenti. insuper j ad prædictam æcclesiam beatorum apostolorum dedi terram quinquaginta manentium in loco ubi ruricoli vocitant CISELDENU. mecnon j in alio loco ubi dicitur æt niöeram Hissan- burnam . LX. manentes . Has autem terras pater meus Apelpul- fus venerabilis rex prius ad prædictam ecclesiam post obitum meum in propriam hereditatem dedit . sed Alfreöus episcopus una cum familia Wintonie civitatis æcclesiæ illas mihi iterum in æter- nam hereditatem reddiderunt. quia eos non suppetebat magnitudi- nem tributi solvere quam tota nostra gens solebat* paganis reddere. precati sunt me ut tributum soluissem j terram possedissem. quod j feci. Eas vero nunc ea conditione ad supramemoratam ecclesiam dedi. üt meis diebus finitis in servitio ante memoratæ æcclesiæ Deoque ibi famulantium perpetualiter maneant ab omni sæculari Ε libere . præter expeditione* et pontis arcisve instruc- \ \tionem*. Terra etenim quam michi presul antenominatus dederat quanti- tate est. c. manentium `Sita est autem in loco ubi aëëÜIi CEOLESIG nuncupant cum aliis duobus villulis illuc pertinentibus sicque nominatis Haccaburna j Bæstlæsford. j ab omnibus sunt equaliter ' \ ut aliæ sæcularibus negotiis preter expeditione* j pontis arcisve ' instructione* libere . E)is sindom öa land ge mere to ceolsige ofer sumesforda upp on grenan dume . öonom On higram hongran noröe peardne . pOnon on bullanholt On diopam pei. δοnon on marge pei and grim gelege . òonon om romes leg om stampei. öonon andlang dices on pest pelle. öonom andlang mores On tibbælde lace . öonon on maccam eige and- lang mores. δοnon on öone ealdam dic est° to temæse æt pelinga- forda . EOis sind δa landes gemære æt bestles forda cæccam pæl öonon andlang hagan on ealdem halh . öonom ön lid geat. 8onon to pæst legæ . δοnon to rah slede . ôonon to mules° hamstæde . öomon to hiorotlege . öonon to blacan mære . δοnon to cylf hongram. ôonon eft to temæse om piredes pær . £)is sindom 8es landes ge mære æt haceeburnam δοnon of hacce- 1 Soluebat, with v, erased, MS. * -mem, K. ° Constr., with com under- lined, and in, written overline, MS. * -nem, K. 5 Eft, K. 6 Meles, with e expuncted, and w overline, MS. CEOLWEN's WILL. 207 broce on ealdam lace. 8onon to tottencumbe ufepeardom. 8onon to burgilde treope. öonon to drægeles bæce . 8onon andlanges dræ- geles bæce to gemær peige emb cylda tum. δοnon fleeges garam suöe pardan . öonon to pidam geate . öonon to eadulfes mære. öomon to stoccæs pælle . δοnon of stocces pylle on pittam mære , of pittam mære on Cyninges dic . of eyninges dice on hæ8byrg . 8onon of hæöbyrge on haccaburnam emb mortun . Ego Ælfred rex. >{< Ego Eadpeard `frater Regis*. >{< Ego Æöelpeard `frater Regis'. >{< Ego Orlaf dux. >{< Ego Vbba minister. [A.] Add. MS. 15,350, f. 111. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLxIx; from [A.] ,-• 566. Will Qf Ceolwen, widow of 0$mod, bequeafhing lamd ait Alton, W 10 1 S co. Hants, to the Convent qf Winehester, with condition for * ' anniversary commemoration, ete. CEOLpENNE CpEBE OF ApELTUNAE . CEOLWEN* indicat in hac carta quia ipsa concedit terram de ApELTUNA hoc est. XV. hidas quas ei vir suus relinquit . et `pro' qua ei pretium datum fuit sub testimonio Ælfredi regis. Has ergo concedit conventui WINTONIÆ post decessum suum ad refectorium sedis episcopalis . cum tali pecunia* quæ tunc competens erit . ea ratione ut memores sint ejus et animæ OSMODI sicut illis justum videbitur ad anniversarium ejus hoc est septimo die ante rogationes. Ipsa quoque præcepit in nomine domini et sancti Petri quod con- ventus idem eandem terram numquam vendat pro aliqua pecunia* nisi forte pro alia terra quæ eis vicinior sit vel utilior . Idem vero conventus spopondit ei quod procurent Wlfstano filio fratris sui quod habeat aliquam hidam liberam quamdiu vivet. CEOLWIN cyö on öis ge prfte pæt hi an öæs. landes æt ApELTUNE. 8ara. xv. hida δæ hire hlaford hire læfde j him man ön agene æht ge reahte. on Ælfredes cynges ge pithnesse öemne an hio his δæm hfpum to WINTAN ceástre æfter hire dége into hære beddarn æt 8am bisceop stole mid spelcam yrfe spelcam hi öenne to ge hagaö on 8a gera 8 öe hi ge munem hi j Osmodes Saulæ spa him riht lie j 1 fR', MS. 2 Ceolwim, T. ' Peccunia, with the first c expuncted, MS. 208 CEOLWEN'S WILL. cynlie pince to his ge munde dege δæt beo8 seofam nihtam ær gang- dagam j hio he hebot on Godæs mamam j sancte Petres öet öa hfpam hit mæfre ütt ne syllam of hira bæddern piö manam feo buton hi hit piö oöre lande sullam δæ hfm ge hændre heo j be hefre j hipam habba8 hire be haton 8et hi findem 8et 2ulfstam hire bro8or sumu hæbbe an hipissce ægefæles' landes δa pfle öe hæ libbe. Apeltunæ metæ. Beslondes ge mæro sindon to ApELTUNE. Ærest of pam pest maestam æpylle ange rihtra upp to öam ealdam hærepaöe be pestam podnes beorge ponne ön ænne stam æt ceorlacumbes heafoö ponne on ænne stán on poncumb neope peardne is ufepeard hol. ponne ofer randume to pæm ealdan dfe on æfen pær liggep on opre healfe am lytel crundol ponne on pane gemænam garam beútom pæm die of pæt eft geö inna pet read geât ponne on amne micelne stán æt pera hlinea east heafdum ponon on operne micelne stán on pam pege middam om pære denæ bytnam pe ligged ütt on poddes geat ponne om ænne Grundol of pam suö hliöe niope peardum ponne up ofer pa dune ón æmne pörn stent inme of pem dfe be eastan ciceling pege. ponne andlang pes hlinces óf moxes dune on pane ealdan palpeg to pearcing pege niope peardan ön pone die ponon on pie leäge ponon on anes hlinces heafod on beorhtnoûes ge mære. ponon om ge rihto to rupam hlince . ponne jlàng pæs hlinces to heapobrihtting leäge niopo peardre ponne ön amne ealdne holne peg andlang pæs sledes to epelforda ponne and lang pæs broces* eft to pæm æpelle. Fram moxes dume suöe peardre on pa díc ponne and lang díe fi piö eastam cealfa, mære. ponne 6f pære dfc on pone mid maestam scrippam ponne on pa pæres leâge ufe peårde . ponne and lang rode on pone litlan garan midde peardne ponam and lang ge Pyrpes to herpo8e. ponne to pære dice hyrnam ponne and lang dfe to creodam hylle ponne to her poöe on geam pa . XV. æceras ponne öf pæm and lang hær paöes to tesam mede . j se heöfeld eal ge maene . [A.] Add. MS. 15,850, f. 765. ` [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. Mr.xx ; from [A.] Thorpe, Dipl., p. 402. - * AEgafoles, note in T. * [be δam ealden eadenne], added, K. T. A.D. 892.] ÆLFRED TO ÆBELHEIM. 209 567. Grant by King Ælfred to the Earl Æ*8elhelm, qfland at North, Niwetune, or Newington, on the River Avon, near Wivelsford, co. Wilts, A.D. 892. pIS HIS. pARE . x . HIDA BOC AET NORpNIpETUNE pAT ÆLFRED GEBOCODE ÆpELHELM HIS pEINE ON ECHE YRFE. In nomine domini Ego ÆLFREDUS altithroni cuncta creantis ac gubernantis concedente clementia Angol Saxonum rex. ÆDELHELMO meo fideli comite' aliquantulum terre concedens in eternam here- ditatem dabo id est decim* manentium in loco qui dicitur NoRp NIpETUNE . Est autem predicta terra* partiuncula ab omnibus secularibus negotiis libera preter expeditione* et pontis arcisve in- structione*. Hec sunt territoria agelli supra memorati. Aerest be æfene stæpe on stintesford. ponne on riscslæd. öonne on tioltanford'. ponne on pifeles ford. ponne spæ Ond long pegesto sond beorge . 8omne to botan pælle. ponne bi piodde . ôonme ofer piod on pone gæram j spæ eft on afene. - Eacta est autem hec scriptio hujus cartule° anno dominice in- carnationis DCCCXCII. Indictione. x. istis consentientibus testibus quorum nomina subtus notantur. Aelfred rex Saxonum. Wulfsige episcopus. Eyrnstam miles. Wulred dux. Eerchtmund miles. Aepelred dux . Wulfsige miles. IEadpeard filius regis. Aepelm miles. ÜJohannes presbyter. Aeôelhelm miles. Wærulf presbyter. Owald miles. I)eormod cellerarius: Uchferö miles. Aelfric thesaurarius. Ocea miles. Sigepulf pincerna. Eyrhthelm miles. Conservantibus et consentientibus huic nostre donationi perpetua maneat pax . contradicentibus autem vel frangere nitentibus ve et pars cum traditore Scariot. [A.] Harl. MS. 486, f. 80. (Register of Char- I [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxx; from ters of Wilton Abbey, thirteenth century.) [A.] Boundaries in vol. iii, p. 402. i -ti, K. * -cem, K. * -rae, K. ' * nem, K. 5 Ciol., K. 6 Cartule, repeated by inadvertence, MS. - VOL. II. P. 210 AELFRED TO DUDI. [A.D. 892. 568. Gramt for three lives by King Aelfred to the thegm, Dudi, qf lamd at Chelworth, co. Wilts, with, reversiom, to Malmesbury Abbey. - - QUOMODO ALFREDUS' REX CONSENSU MONACHORUM MELDUNENSIUM CUIDAM MINISTRO SUO TERRAM DE CHOELLEWRTHE DONAVIT POST DIES SUOS ITERUM EIDEM ECCLESIE RESTITUENDAM . In nomine domini Ego AELFREDUS gratia Dei Angol Saxonum rex una cum consensu venerabilis familie MALDUBIENSIS* ecclesie concedens dono meo fideli ministro nomine DUDIG aliquantulum terre . Id est IIII°. cassatorum ad eandem supradictam terram dono ut habeat atque possideat dies suos j post se tribus heredibus quibuscunque voluerit dimittat . finitis autem diebus trium heredum prædicta terra ad ecclesiam sancti Salvatoris in MALDUBERI. absque omni contradictione in servicium pristinum redeat . Est etenim antememorata terra libera ab omnibus sæ- cularibus negociis præter expedicionem et pontis arcisve instruc- tionem. Acta `est autem* hæc scriptio hujus cartule istis consencientibus testibus quorum nomina subtus notantur . In loco qui dicitur Maelduburi*. nostro autem vocabulo. Maeldumesburg. Ego Alfredº rex. Ceoluf. Ulfricus° episcopus. Apelwald filius” regis'. Aepelhel[m] dux . Edward* filius” regis. Apelno8 dux . Eeorhuard. Elfhere . . Wlfrich . Deormod . Verulf9 . Eeorhthelm . Eegulf. [A.] MS. Lansdowme 417, f. 9. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxxI; from [B.] Reg. Malm., ed. Brewer, p. 302. [A.} - (See No. 585.) 569. Abridged form, qf No. 568. In nomine domini . Ego ELFREDUS gratia Dei Angolsaxonum rex , una cum consensu venerabilis familiæ MAILDUBIENSIS aecclesiæ , concedo meo fideli , nomine DUDI , aliquantulum i Ælfr., B. 3 -beriensis, B. * Autem est, K. 4 -beri, B. 5 Aelf., B. K. 6 Wlfricg, B. 7 Filii, B. 8 This line omitted, K. 9 We., B. '«S A.D. 892.] BISHOP UUERFRITH. 211 terræ , id est , quattuor cassatorum ad eandem æcclesiam per- tinentium in loco qui dicitur CELLANpURD. Post trium autem dies heredum , prædicta terra ad æcclesiam sancti Salvatoris et sancti Petri in Mailduberi absque omni contradictione redeat . Acta autem est hæc conscriptio in loco eodem , qui veteri vocabulo dicitur Mailduberi, nostro autem Maldumesburg. Will, Malm., Gesta Pontíf., ed. Hamilton, p. 894. 570. Statement by Uuerfrith, Bishop of Worcester, qf his £fle to la^d at South Hethfeld and Hreodhalh. A.D. 892. >< Anno ab incarnatione redemptoris nostri Jhesu Christi DCCCXCII Indictione XI Ego UUERFRITH gratia Dei prædistinante episcopus terram trium manentium ubi AUSTRALIS HE}FELD dicitur ab illa familia quæ sita est in 2 EOGORNACEASTRE humili prece deprecatus fui . Tunc omnes fratres de illa congregatione senes et juvenes voluntariam licentiam et firmam traditionem unanimiter mihi concedebant . b . . . . . ut post obitum meum liberam potestatem hæbeam tribus hæredibus quibuscunque voluerim donandi tradendique cum antiquis terminibus in silvis in campis im pascuis et in omnibus utilitatibus quæ ad illam terram in antiquis diebus pertinebant , et etiam unum pratum ad mensuram fere XII segetum vel amplius ubi HREODHALH vocitari solet ad hanc supra dictam terram conscripserunt . Et ut hæc largitio eo stabilior sine motatione et disceptatione perseveret omnes unanimiter obsecrantes rogabant ut nullus vel episcopus vel alicujus personæ sequentis Ordinis homo hoc in aliquo fedare temptaverit . Sin autem* quis nostram obsecrationem per Sacrilegam audaciam frangendo violare præsumat Sciat se rationem redditurum in tremendo examinis die nisi prius digna satisfactione emendare voluerit. Eii sunt vero testes hujus donationis quorum vocabula in alia parte istius Cartulæ karaxata consistunt qui signaculo crucis hoc donum roborando confirmabant . - >< Ic Perfer8 biscop mid minre agenre homda . j Cristes rode tacne öis gesetenesse gefæstnigu . »< Beornferd presbyter . h', with enim, suggested im margim, A.; etiam, K.; enim, H. D. ] P 2 2 [A.D. 895. 2 ÆLURED TO BURRIC. + Berhthun presbyter . >{< Perferö presbyter. >{< Eadmund presbyter . >< Tidbald presbyter .. >< Eadpulf presbyter. >{< Oslac diaconus . ' >{< Ecferö diaconus, >< Berhthelm . < 2igheard. >{< Cynehelm . >{< Pulfhüm. >< Beornf . . . .* ' >{< Eardpulf. >< Pulfrs . . . |>{< Cynelaf. >{< 2ulfaf. >< Pulfric. >{< Cenfreö*. »K Ec se heorod mid Cristes rode tacne . . . . ine gefestnode erfe peardum pere á ele öara momma ünbesecen on me ge- preotan to öem dege öe e ■ • e se e 8em . . . . undum pere de . . . . me unnende ge selde . Endorsed :—“ Suö heöfeldes boc : Ælfred rex”. [A.] MS. Harl. 4660, f. 4b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLxxI ; from [H.] Hickes, Thesaurus, vol. i, p. 174. [A.] [D.] Dugd., Mon. Angl., vol. i, p. 592. Gf. Heming, Cartwl., vol. ii, p. 588. 571. Grant by King Ælured, i.e., Alfred, to Burrie, Bishop qf. Rochester, of land at Frekenham, eo. Suffolk, etc. A.D. 895. Omnipotentis Dei regnantis im eternum pote . . . . cujus virtute j sapiencia omnes homines venientes in hunc mundum illuminam- tur Reges j principes sublimantur æt nacionum regna mirabiliter dedicantur. Hac virtute mirabili æt non viribus docente me almo patre Leone omnium Christianorum pontifice . bella vici æt regna subjugavi. non tamen ego : sed Deus fortis æt potens in prelio : propterea ego ÆLUREDUS rex Saxonum vestigia patris mei Æthe- puolfi cupio imitari æt sicut ille ad luminare beati Petri censum dari ordinavit : ita ego ejus germano sancto Andree apostolo Dei auctoris mundi qui regnum meum augere dignatus est temporibus. meis : augeo . do j concedo totam terram meam in oppido de FEREKEHAM in pago Suthfolchi* æt terrulam meam in Yselham tibi fideli meo BURRICO episcopo Hrobi æt ecclesie tue imperpetuum possidendam . trado cum omnibus suis pertinenciis , paludibus. pasturis , pascuis. pratis . aquis. æt piscariis æt aucupiis. æt cum 4- i öeornf, H. D. K. 3 -cie, K. * Oenferò, H. A.D, 895.] ÆLURED TO BURRIC, * 213 omnibus hominibus meis servis æt liberis æt aliis juribus ad eam pertineatibus. —~—--^ ~~__.-~^~* Sunt enim. XIII. jugera æt . XV. manse que hiis terminis con- cluduntur. Fram* Ffrekeham castel j puest land seynt Ældred. j Northbritrichesland. Suth j east Ælfric j Edelynges pyede. Volo j precipio quod hec donacio mea de terris premonstratis sit libera ab omni potestate regali in perpetuum . Æt quod nullus fuget in ea . nisi episcopus æt ejus successores . Unde ego AEluredus auctoritate regali æt potestate michi a Deo data : volo quod hec donacio mea firma æt stabilis a successoribus meis eter- maliter habeatur. Nec licebit alicui istam voluntatem meam æt donacionem mutare auferre vel minuere : sicut omnipotentis Dei iram æt indignacionem vitare desiderat :—Set si quis eam augere intendit : augeat sibi Deus dies bonos in hoc seculo æt merita in regno celorum :. - Hanc enim donationem feci de consilio carissimorum meorum. Plegmundi archiepiscopi æt Grymbaldi sacerdotis :. Anno incar- macionis dominice. DCCCmo. XCV. pro anima patris mei æt fratrum meorum Æthelbaldi. Ethelberti. æt Etheldredi regum qui here- ditatem regalem michi indigno reliquerunt. Hos* autem quorum nomina subsequuntur consentire æt subscribere prece mea æt amore meo exoravi. - Et ego Plegmundus archiepiscopus Dorobernensis consencio aet subscribo. >< . Et ego Ethelbaldus archiepiscopus Eboracensis consencio æt subscribo . >{< . - Ego Ethelstanus Herfordensis antistes . consencio et sub- scribo. >< . . - Ego Werbertus Lagaces[trensis* episcopus] consencio æt subscribo. >< . - • * Ego Tynebertus Lichefeldensis episcopus consencio æt sub- scribo . >< . Ego Herefredus Wygorniensis Minister consencio æt signum; sancte crucis appono. >< . Ego Elfstanus Londoniensis episcopus signum crucis ap- pomo . >{< . Ego Denepuolfus Wentanæ urbis episcopus assencio æt conscribo . >< . Ego Eylmerus Cicestrensis minister assensum prebeo æt suscribo*. >{< . 1 This paragraph omitted, K. 2 Vos, K. * Lega., K. -* 4 Sic, MS. | / / 214 POPE FORMOSUS TO BISHOPS OF ENGLAND. [A.D. 892 x 896. Ego Eaddredus Norpuycensis minister consencio æt signum crucis appono. >< . Ego Haroldus Dorkcestrensis minister consencio æt sub- scribo. >< . Ego Grymbaldus sacerdos ad honorem I)ei consencio. æt signum crucis appono. >< . Ego Johannes abbas signum crucis appono. >< . Ego Eaddredus comes consencio æt subscribo. >< . Ego Etheldredus Ganniorum' dux subscribo. >{< . Ego Ælwytha regina . consencio æt Subscribo. >< . Ego Etheldredus dux Merciorum consencio æt subscribo. >< . Endorsed in the same hand:—“Ffrekeham boc". and “Æluredus rex dedit Ffrekeham Burrico episcopo”. [A.] Cott. Charter viii, 19. (Twelfth century | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxxII ; from imitative handwritimg.) [A.] 572. Grant by Archbishop Plegomwnd, to Ohrist Church, Camterbury, of la^d called Wefingemerse, mear the River Rom^ey, co. Kent. A.D. 895. WEFINGEMERSC . >< Ammo dominice Incarnationis. DCCCXCV. Ego PLEGOMUNDUS gratia Dei archiepiscopus concedo ecclesie Christi terram quæ vocatur WEFINGEMERSE juxta flumen quod vocatur Rumenea . liberam ab omni sæculari gravitate . exceptis pontis expedicione*. j arcis construccione. [A.] MS. Lambeth 1212, p. 321. [K.] Kemble, Cod. l)ipl., No. M Lxxrr ; from Twysdem, Hist. Ang., col. 2218. [A.] • 573. Letter of Pope Formosus to the Bishops of England, concerning paga^ rites, and confirming the supremaey of the Arehbishop qf Camterbury. A.D. 892 × 896.° - - Eratribus et filiis in Christo omnibus EPISCOPIS ANGLIÆ FOR- MOSUS . 1 Gainorum, K. * Exped. pontis, K. * See a long note in W. in favour of the date A.D, 905. I have followed J. and Hamilton. A.D. 892 «896] POPE FORMOSUS TO BISHOPS OF ENGLAND. 215 Audito nefandos ritüs' paganorum? partibus in vestris* repullu- lasse , et vos tenuisse silentium ut canes non valentes latrare , gladio separationis a corpore Dei æcclesiæ* vos ferire delibera- vimus. Sed quia , ut mobis dilectus Pleimundus° intimavit , tam- dem evigilastis, et semima verbi Dei olim venerabiliter jacta in terra Anglorum , cepistis renovare , mucronem devotationis° retra- hentes, Dei omnipotentis et beati Petri apostolorum principis bene- dictionem vobis mittimus , orantes ut in bene ceptis perseveram- tiam habeatis. Vos enim estis fratres de quibus Dominus loquens? inter alia inquit : “Vos* estis sal terræ , et si sal evanuerit , in quo salietur ?” Et iterum : “Vos” estis lux mundi”, significare volens per verbi sapientiam condiri mentem hominum a vobis debere , et in moribus et'° vita vestra, bonæ actionis studium quasi lumem apparere fidei , per quod gradientes'' ad vitam quomodo caute ambulent , videant ; ut ad promissionem æternæ beatitudinis, sine offensa currentes valeant pervenire. Nunc ergo accingimini* et vigilate contra leonem qui circuit* *quærens!* quem devoret”, et non patiamini ulterius in regione vestra penuria pastorum Chris- tianam fidem* violari, gregem Dei vagari , dispergi, dissipari ; sed cum unus obierit , alter qui idoneus fuerit canonice protinus subro- getur. Nam secundum legem plures facti sunt sacerdotes , eo quod morte prohiberentur'° permanere. Quod David considerans `et in spiritu Christi ecclesiam'7 fore permansuram ad finem!° sæculi prospitiens*° ait : “Pro*° patribus tuis `nati sunt* tibi filii , constitues eos principes super omnem terram”.* Nulla itaque mora sit subrogandi alium cum quilibet sacerdotum ex hac vita migra- verit , sed mox ut illi qui primæ sedis principatum gerens inter vos ceteris episcopis præesse dinoscitur , fratris obitus fuerit denun- tiatus, facta electione canonice* alter consecratus succedat . Quis autem inter vos principatum temere debeat, quæve sedes episcopalis ceteris præpolleat , habeatque primatum , abolitanis* temporibus notissimum est. Nam ut ex scriptis beati Gregorii ejusque suc- cessorum tenemus, in DOROBERNIA* civitate metropolim sedemque primam* episcopalem constat esse*' regni Anglorum, cui venerabilis 1 Auditis nefandis ritibus, var., A. * Auditis nefandorum ritibus pagan- orum, B. * Vestr. in part., B. 4 -sia, W. 5 Plegem., B. 6 Devorationis, W. 7 Loq. Do., W. 8 Matt. v, 13. 9 Matt. v, 14. 10 In, added, W. il Gradientibus, var., A. B. 1° Acc. ergo, W. 18 Circumit, B. - 14. 1 Petr. v, 8. 1° Religionem, B. 16 -bebantur, B. 17 Futuram, added, B. - 18 Usque, added, B. *° Et in . . . prospitiens, omitted, W. 20 Psalm. xliv, 17. 21. Nascentur, W. * Super... terram, omitted, B. 28 -ca, W. 34 Ab oli., B. * -niæ, W. 26 Primamque sedem, B. *7 Esse, omitted, B. 216 WITENAGEMIOT AT GLOUCESTER. [A.D. 896. frater noster Pleimundus' nunc præesse dinoscitur. Cujus honorem dignitatis nos nullo pacto imminui permittimus , sed ei vices apos- tolicas per omnia gerere mandamus. Et sicut beatus `pater Gre- gorius* primo vestræ gentis episcopo Augustino omnes Anglorum episcopos esse subjectos constituit, sic nos prenominato fratri Doro- berniæ sive Cantorberiæ* archiepiscopo, ejusque successoribus legi- timis , eandem dignitatem confirmamus ; mandantes et auctoritate Dei et beati Petri apostolorum principis præcipientes , ut ejus canonicis dispositionibus omnes obediant , et nullus eorum quæ ei suisque successoribus apostolica auctoritate concessa sunt violator existat . «* «- Si autem quivis hominum contra hæc aliquando miti ac immi- nuere ista temptaverit*, sciat se proculdubio multandum° fore gravi anathemate, et a corpore sanctæ æcclesiæ quam inquietare molitur, perpetuo , nisi resipuerit , separandum. [A.] Will. Malm., Gesta Pontif., ed. Hamiltom, | Mansi, vol. xviii, col. 114. p. 59. Spelmam, Concilia, vol. i, p. 388. [B.] Reg. Cant., A., f. 3. [W.] Wilkims, Cone., vol. i, p. 200; from [C.], [C.] Baronius, Annales, tom. ix, col. 731. collated with [B.] (Mogunt, 1601.) [J.] Jaffé, No. 2693. Twysdem, Hist. Angl., col. 1751. 574. WITENAGEMOT AT GLOUCESTER. Settlement qf dispute befween Werferö, Bishop Qf Worcester, and Æthelwald, concerning the woodlamds qf. IVoodohester, eo. Gloucester. A.D. 896. Rixiendum ussum dryhtene pæm hælendam Crist. Æfter pon pe agan pæs ehta hund pintra j syx . j hund niogontig efter his acennednesse. J }y feoperteoöan gebonn gere . pa py gere gebeon Æpelred ealderman alle Merena peotam to somne to Gleapeceastre bisceopas j aldermen . j alle his dugu 8e j fi dyde be Ælfredes cyninges gepitnesse j leafe j heo pa δær smeadam hu heò rihtlicost heOra peodscip ægöer ge for Gode ge for peorlde gehealdan mehton. j ec monige men ryhtam ge godcundra hada ge peorldeundra . ge on londum ge on má para pinga pe heo om fórhaldne peram. £)a cydde PERFERD bisceop pam peotum pe him pære formeh eall j pudulond on gereafad pe to PUDUCEASTRE belump. j AEpelbald cyming gesealde to Weogernaceastre him to ecre ælmessam Pilfer8 bisceop to mæstlonde j to pudulomd j β sæde j hit pære sume ge * Plegem., B. * Gre. papa, W.; papa Gre., B. * Ganterberiae, W.; Cantuburiae, B. * Tentav., W. * Mulct., W. A.D. 896.] WITENAGEMOT AT GLOUCESTER. 217 numem to Bislege sum to Æfeningum sum to Scorranstane sume to pornbyrig pæs pe he pende. pa cpædon eall pa peotan' fi mon u'8e pære cyrcan rihtes spa pell spa oöerre. 7 pa sona pæs EpELpALD pæs pordes j he no pes rihtes piòsacan pold.j sæde j Aldberht j Alhhun bisceop pæron ær ymb fi ylce j cpæö j he ælere circan áã his dæla rihtes uöe j hit spa spiöe mild- lice ageaf. pam bisceope. j heht his geneat Ecglaf hatte ridam mid ` Ceastersetna preoste 2ulfhun hatte . j be hine }a gelædde ealle pa gemæru spa he him of pam aldam bocum rædde hu hit ær Æpelbald cyming gemærude j . gesealde. Ba pilmede Æpelbald spa peh to pam bisceope j to pam higen j heo him mildemode alefdam j he his most brucam δa hpile pe he pære j heo Alhmund his sumu j heo hit poldom habban on his læne j hina j he næfre me heora nopper hine bereafiam polde pære mæst, reddeme pe he him aleafed hæfde on Longam hrycge pam tidum pe hine God him salde . Ond he pa Æpelpaldj pord gecpæδ β hit áã hæfde ofer Godes est pe hit hæfde butam pare éyrcan hlaforde pe he hit to ageaf butam Alhmumde j j% ponne on pa gearan* pe he heolde pa ylcam freomde reddene pehe- heold piö pone bisceop gif hit ponne gebirie j Alhmund spa pa freond reddene healdan nold o88e hine mom ofer ricte . j he ne most landes pyrô beon , οδόe pridda pend gif him ær his end geselde. j% ponrie pær cyrcam hlaford feng to his londe. Spa hit Mærena peotan on pa gemote gerahton j him pa bec ' pisedon pæs landes j pis pæs gedón on Æpelredes gepitnesse aldor- monmes j on Æpelflæde . j Æpulfes aldormomnes j Æpelferöes aldormonnes j Alhhelmes aldormomnes j Eaönoöes j Ælfrædes j Perferöes j Æpelpaldes mæssepreostes j j his agenra maga Æpel- stanes j Æpelhunnes j eac Alhmundes his agenes sunu . j pus se Ceastersetna preost hit gerad j se Æpelpaldes geneat mid hine Ærost on ginneö læge* j panon on Roddambeorg sylfne, panon on Smececumb panon on Sengetlege panon on Heardan lege pære is oöer nöma Dryganleg j spa on læssam Nægleslege , j spa to Æpel- feröes londe. pus him gepisede se Æpelpaldes mo pa gemæru spa him Pa aldam bec ryhtam j pisedom. � [A.] MS. Cottom, Vespasian A. v, f. 169. (Late , [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLxxIII ; from copy.) - [A.] [T.] Thorpe, Dipl., p. 189. * Geran ; and gerad ?, in mote, T. * Gemyölege, T. * 218 ÆBELWULF AND UULLAF. [A.D. 897. “. 575. Settlement qf dispute between, Duke Æόelwulf and Uullaf, com- cerning land “In Uptune”, or Upton-on-Severn ?, eo. Worcester. A.D. 897. ę • lUPTUN. >< Anno dominicæ incarnationis. DCCC. XCVII. indictione vero! . XV. `eo anno* contigit quod ÆDELpULF venerabilis dux recitavit et investigavit hereditarios libros CENpULFI° regis et in privilegiis illius scriptum inveniebat quod nullus heres post eum licentiam haberet hereditatem Cenuulfi* quæ pertinet ad PINCELCUMBE alicui hominum longius donandam vel conscribendam quam dies unius hominis : sed si quis hoc observare noluisset vel contraire longius spatium addendo conatus fuisset sciret se anathematizandum esse nisi digna satisfactione* emendaret. Accidit autem tunc inter alias locutiones° quod' Ae*8eluulf loquebatur° de illa' terra quæ appellatur IN° UPTUNE. V. manen- tium ad UULLAFUM qui tunc eam possidebat quoniam de hereditate'° ipsius Cenuulfiii fuit**. Tunc ille** dicebat, quod Cyneęry8i4 patri suo illam terram dies trium hominum donasset et Ælflæd sibi postea trium addidisset, sed Æöelredº et illi omnes adjudicabant!“ quod illa donatio aliter stare non posset nisi sicuti in diebus Cenuulfi* constitutum erat . Tunc ille prædictus Pullaf reddidit Æöeluulfo'7 pristimo§18 libellos a Cyneöryδa*° et Ælflæda conscriptos et Æôé`1'uulfus17 ei istum postea scribere præcipiebat. Ea namque dictione*° ut habeat et perfruatur per tempora vitæ suæ et postea sine contradictione contrarietatis*' reddatur ad sedem episcopalem que est in Uueoger- mensi* civitate antistiti qualiscumque* rector et gubernator illius tunc exstiterit* pro redemptione anime Cenuulfi'* regis et omnium heredum ipsius `necnon quoque et pro renovatione et reconcilia- tione* pacis inter illam familiam quæ est in Uueogernensi civi- tate et illam que est in Uuincelcumbe et sedatione discordie et convitiarum* quas*7 ante `inter se habuerunt* et ut illa pax quam 1 Vero, omitted, B. * Eo anno, omitted, B. 8 Coenulfi, B. 4 Cenulfi, B. * -factione digna, B. “ Loquelas, B. 7 Quos, with s expuncted, and d overline, A. * Quod . . loquebatur, omitted, B. 9 In, omitted, B. 10 Heredite, B. ii Koenulfi, B. i* Erat, B. 18 Ille, omitted, B. 14 -pryp, B. i5 Æbelræd, B. 16 Jud., B. 17 Æpelpul., B. i° Pristinos, omitted, B. 19 Kyned'r'yba, B. 20 Dicione, B. *i Contrarietatis, omitted, K. * Peogor., B. 23 Qualis sit, B. * Existerit, K.; tunc exstit., omitted, B. * Necnon pro recon., B. 20 Et, conv., omitted, B. *7 Quam, B. 28 Hab. inter se, B. A.D. 898.] AELFRED TO SIGILM. ` 219 Uuærfriôus' episcopus et Æöeluulfus dux cum testimonio Ælfredi regis et Æöelredi ducis Merciorum atque omnium senatorum ipso- rum invenerunt firmior ac stabilior inter illas perpetualiter perma- meret et hæc diffinitis cum Uullafo*. facta est, cum° testimonio supra dictarum* familiarum° et eorum hominum quorum nomina infra caraxata° patebunt. - I >< Ego Uuærfriö7 episcopus consensi°. >{< Ego Berhthum. presbyter. >{< Ego Berhtmund. presbyter. >{< Ego Tidbald°. presbyter. »{< Ego Cynelm'° diaconus. >< Pynhelmi*. »< Ego Ecgferô diaconus. >< Alhelm!°. »< Ego Pigheardii. >{< Ego Deorbriht}7. >{< Ego Æöeluulfi* dux . \>< Ae8elspyó. >< Ego Pigredi*. , >< 2igspyö. »K Cenbriht;14. »« Lulle18. [A MS. Cotton, Tiberius A. xiii, f. 14. [H.] Heming, Chartul., ed. Hearne, vol. i, [B.] MS. Cottom, Nero E. i, part. II, f. 183. p. 29; from [A.], collated with [B.] [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxxrrr ; from [A.] • 576. Grant by King Ælfred to Duke Sigilm, of land in Fearnleag, or Farleigh, on the River Medway, co. Kent. A.D. 898. ` >< In nomine domine ego ÆLFRÆDUS gratia Dei Saxonum rex. meo fideli duce SIGILMO concedo in perpetuam possessionem terram juris mei uniusque manentis in loco qui dicitur FEARNLEAG j an miclam pisce VI. æceres mæde into öan lande an noröe peardre piô Eadpald Sibirhtigne pro ejus amabilii*° pecunia, ut abeat et possedeat quamdiu vivat . postque suum ab ac vita decessum liberam abeat potestatem dandi cuicumque placuerit acta est autem hæc donatio anno ab incarnatione Christi . DCCCXCVIII . in loco qui dicitur J7ulfamere . hiis testibus consentientibus quorum nomina infra Karaxata esse fidentur . 1 Perfridus, B. * Cum Uul., omitted, B. 8 In, B. 4 B.; -turam, A. 5 Cum Wllauo, added, B. 6 Carrax., B. 7 perfri'8, B. 8 Consensi, omitted, B. 9 Teodb., B. 10 Kin., B. 11 -dus, B. ia Æbelwlf, B. i* pibriht minister, B. ** Koenbriht princeps, B. ib Ego Wynhelm minister, B. 16 Ego Alhelm minister, B. 17 Minister, added, B. *8 Ego Æbelspyô matrona. >{< . Ego Wigspiô matrona . >{< Ego Lulle matrona :, B. 18 -]i, K, 220 COUNCIIL AT CELCHY3E), [A.D. 898. »{< Ego Alfred rex Saxonum hanc meum* domationem signo sancte crucis confirmo. »K Eadpeard rex. hanc regis donationem stabilito. »& Ordlaf dux. »3 Sigulf dux. >< Eadpeald minister. »< 2ullaf dux. »6 Æöelstam sacerdos. >< Beorhtsige minister. »< Cuδulf minister. »< Osfer8 minister. >{< Ecgferô minister. >< Pulfhere minister. »< Eadhelm minister. Ista autem præfata terra hiis terminibus circumcimcta esse videtur. • >< Ærest* easte peard öæt ealde bocland to fearnleage liô ôomne is δæt suô land gemære δæs cinges pest andlang öæs fyrhöes oö 'όome bradam peg öe uppam scet to fealcmes forda öonme helt mede pæge δæt norô land gemære :— Endorsed in handwritimgs qf the aeith, and aeiith centuries:— “ Ælfredus Rex dedit Sigilmo terram in Farnlege”, Latine “ Fearnleg”, “ Fernleah”. [A.] Chart. Antiq. Cantuar. F. 50. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxxIv ; from [S.] Ord. Surv. Face., Sanders, Translit., pt. i, [A.] pl. xII. 577. COUNCIL AT CELCHYB. Grant by King Alfred to Archbishop Plegmund, and Uuerfrid, Bishop Qf Worcester, qf land at AE8eredes hyd, or Retheres hide, in London. A.D. 898. . RETHERES HIDE . >< Contigit convenire in loco qui dicitur Celchyl8 . ALFREDUM regem . j PLEGMUNDUM . archiepiscopum . nec non ÆBEREDUM ducem partis regionis Merciorum . Et ÆTHILFLÆDUMl sororem regis eosque conloquium habuisse de instauracione urbis LUNDONIE. adfuisseque virum venerabilem. Uuærfridum æpiscopum. Uuigora- censem . Inter alia conloquia . data sunt ab eis duo jugera ad locum qui dicitur ÆBEREDES HYD . unum . archiepiscopo PLEG- MUNDO ad ecclesiam Christi . alteram UUERFRIDO ad ecclesiam Uuigornacensem . Est autem via publica a flumine Tamis . divi- dens hæc duo jugera . Et tendens in aquilonem . ambo autem jugera im murum protelantur . Et extra murum navium staciones tante latitudinis quante j jugera sunt intra murum . Habet vero jugerum ecclesie Christi. artam semitam . in occidente . Jugerum 1 Sic, MS. * K. omits these boundaries. A.D. 873 x 899.] ÆBELDRED AND ÆBELFLED. ^ 221 Wygornacensis ecclesie viam artam ab oriente . Caput amborum jugerorum semita tendente ad orientem dirimitur. Et hoc factum est anno dominice incarnationis. DCCC°. XCVIII°. Si quis hoc donum minuerit. ab alterutra ecclesia minuat* ei om- nipotens Deus vitam eternam. MS. Lambeth 1212, p. 406. | Omitted by Kemble. 578. Another form of No. 577. IRETHERHITHE. >< Anno dominice Incarnationis. DCCCXCIX. contigit convenisse : in loco qui dicitur Celchyth . ELUREDUM regem. et PLEGEMUNDUM? archiepiscopum . ATHEREDUM quoque ducem Merciorum j collo- quium habuisse de instauracione urbis Lundonie . Accidit tunc temporis affuisse venerabilem WERFRIDUM Uuihgoracensem epis- copum . Igitur inter multa alia colloquia data* sunt a rege Aluredo . iI . agri in loco qui dicitur AT EREDYSHYTHE*. unum archiepiscopo Dorobernie . Plegemundo . j successoribus ejus ad opus ecclesie Christi j monachorum . alterum vero Werefrido ad ecclesiam sanctæ Mariæ. Wigoracensem*. Est autem via publica a flumine Tamisie. dividens hec duo jugera. tendens in aquilonem. Ambo autem jugera . in murum , protelantur . et extra murum 'navium staciones . tante latitudinis quante j jugera sunt intra murum . Habet vero jugerum ecclesie Christi . artam 'semitam in occidente . jugerum Wigoracensis ecclesie artam /viam ab oriente . Caput amborum jugerorum semita tendens° ad Orientem dirimitur . ; Si quis hoc donum minuerit ab alterutra ecclesia . minuat ei : omnipotens Deus vitam æternam . [A.] MS. Lambeth 1212, p. 821. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLxxiv ; from Twysden, Hiet. Angl., col. 2218. [A.] 579. Grant by Æôeldred, alderman, and Æ8elflæd, qf privileges to Worcester Monastery. A.D. 873x899. Βæm ælmihtigan Gode pære so8am annesse j δære halgam δry- messe on heofonum sie löf j puldor j dæda pomcungealra pæra goda 1 Mumiat, MS. * Plego., K. 8 Dati, K. * Atheredyshythe, with comma of division after at, and the h following expuncted, MS.; Æöeredys Hyöe, K. 5 Wigora- censem, omitted, K. 6 Tendente, K. 222 ÆDELDRED AND ÆDELFLED. [A.D. 873 × 899. pe he us forgifem hafaö . for 8æs lufam æt ærestam ÆBELDRED ealdormam j ÆBELFLÆD j for sancte Petres j δære eyriceam æt 2e0germa ceastre j eac for 2ærferöes bisceopes bene heOra freondas hehtam bepyrceam pa burh æt 2 EOGERNA CEASTRE eallum pæm folc* to gebeorge j eac pær om Godes löf to arærenne j heo mu cyöaö om Godes gepitnesse om pisse béc fi heo pilla 8 on æleum pæra gerihta pe to heOra hlaford dome gebyraö oööe on ceapstowe oö8e on stræte ge binnam byrg ge butan geunnan healfes Gode j §. Petre j pære cyrceam hlaforde fi py arlicor on pære stope beon mæge j eac py eaôr* be summum* dæle pæs heoredes helpon jj heora gemynde* on ecnesse 8y fæstlicor on δære stope seo δa hpile öe Godes hear- sumnes on óam mynstre beo . On[d]° 2ÆRFERB bisceop j se heored habbaö gesetted pæs god- cundmesse beforam δære pe him mon dæghpamlice deö ge be heora life ge æfter heora life j öomne æt eolcum uhtsonge j æt ælcum æfensonge j æc eolcum undern song “ de profundis” öone sealme° ûa hpile pe heo lifgeom j æfter heora life “laudate dominum” j ælce sæternes dæge on S. Petres cyrcean örittig sealma j heOra mæssam ægöer ge for heo lifgende ge eae forö geleorde . Ond pone cyöeö AEpelred j Æpelflæd fi he pilla 8 mid estfullam mode öisses unnam Gode j sancte Petre on Ælfredes cyninges gepitnesse j ealra δæra pitema ôe om Myrena land7 syndon . butom fi se pægn scilling j se seam pending gonge to dæs cyninges handa . spa he ealning dyde æt Salt pfc . Ah elles ge land feoh ge fihte pite ge stale ge poh ceapung ge burh pealles sceatingè ge ælc pæra pOnessa öe to ænigre bote gebyrie fi hit age healf δære cyrceam hlaford Godes pamces j sancte Petres spa spa hit mon to ceapstope gesette j on straetum . Omd pi*8utam 8a ceapstope seo se bisceop his landes j ealra his gerihta pyrôe spa hit %r ure foregengam gesetton j gefreodam . j AE8elræd j Æöelflaed 8is dydon on Ælfredes cyminges gepitmesse j on Myrena pitena δæra namam her be æftam apritene standaä j on Godes ealmihtiges namam halsiaö ealle heora æfter fylgendam fi mænig mon δæs ælmæssam ne panige pe heo for Godes lufam j sancte Petres to öære cyriceam geseald habbaö . . [A.] MS. Cottom, Vespasiam A. v, f. 148b. [T.] Thorpe, Dipl., p. 136. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLxxv ; from [A.] i Folce, T. 2 Ea8, T. 8 Sumum, T. * Gemynd, T. 5 Om, MS. 6 Sealm, T. 7 Lande, T. A.D. 899.] UUEREFRID TO UUERWULF. 223 580. Grant for two lives by Uuerefrid, Bishop of Worcester, to- Uuer- wulf, Priest, qf land at Eadbaldingtun, on, the River Colne. A.D. 899. EADBOLDINGTUN. >{< Regnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo cui mon solum caelestia sed etiam terrestria legibus aequitatis imperio guber- nante . anno autem ejusdem Incarnationis humane . DCCC. mona- gessima* nona . indictione vero . II. Ego UUEREFRIDUS gratia Dei gratuita . episcopus Hpicciorum terram quinque manentium juxta Cunelgnan* ubi moto vocabulo EADBALDINGTUN vocitatur . dies duorum hominum . UUERpULFO praesbitero pro mostra antiqua sodalitate et sua fideli amicitia atque oboedientia donando concedo. Ea tamen conditione interposita ut illi qui hanc terram habeant; sint fideles et amici episcopo et suam rectitudinem quam circ8ceat et saplsceat dici solet et to began* byrg* reddant. Eacta est° autem haec traditio cum consensu et licentia totius familiae que sita est° in 2eogerma civitate et omnes patres* simul inponendo manuus cum signaculo sanctae crucis atfirmabant quorum nomina hic infra caraxata consistunt ; >< Ego Werfridus episcopus consensi et subscripsi. >{< Ego Cynelm abbas et diaconus consensi. >{< Ego Perfriö praesbiter. >{< Ego Berhtmund praesbiter. >{< Ego Eadmund praesbiter. >{< Ego Berhtelm . >{< Ego Tidbald praesbiter . >{< Ego Cynaë . >{< Ego Ecfriö diaconus . >{< Ego Cynelaf. , [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 40b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxxv ; from [H.] Heming, Chartul., vol. i, p. 87; from [A.] [A.] 581. Grant by King Ælfred to Deormod, the theg^, qf land at Apple- ford, co. Berks, in eœchange for land at Harandum, perhaps Harringdon, co. Northt. About A.D. 892 × 901. CARTA ALFREDI REGIS WEST SAXONUM7 DE APPELFORD°. Quicquid, concedendum est fidelibus regali domo° libello littera- rum muniri debetur . quia fragilis hominum'° memoria recedit : j tradicio litterarum semper ad memoriam reducit. * -gesima, H. K. * See No. 166. 8 Tobegam, H. K. 4 Bibury, see No. 166. * (—.), MS. 6 Pr'es, MS. 7 Regis Ælfredi, B. 8 Æp., B. ° Reg. do. fi., B. 10 Hominis, B. 224 ÆLFRED TO IDEORMOD. [A.D. 892 × 9oI. * Unde' ÆLFREDUS Anglorum* Saxonum rex cuidam [m]eo* fideli nomine DEORMODO unam quinque mansorum villulam nomine ÆPPELFORD dono j concedo pro alia terrarum particula quam incole* HARANDUN appellant . Tali igitur jure hereditario illi trado j concedo . ut post vite sue terminum cuicumque suo heredi sive alicui monasterio sanctorum in perpetuam tradat hereditatem : prout ipse voluerit . Sit autem presens* terra libera ab omni seculari servitio exceptis tribus expeditione populari. restauratione viatici pontis constructione regalis arcis. Siquis autem cupiditatis flamma accensus hunc nostrum libel- lulum frangere temptaverit . sit dampnatus atque sepultus in inferno inferiori cum Juda apostata atque Pilato . j cum om- nibus qui injuste possident sanctuarium Dei. »K DeOrmod° gebohte æt Ælfred cyninge mid fiftigum mancessam arodenes goldes fif hida land on ece yrfe ælces pinges freoh butam fyrde j fæstinge peorces on pisum lamd fæst. Et ut7 hoc scriptum inviolabilem firmitatem* obtineat : ego rex primus regali sigillo confirmo meosque fideles ad confir- mandum testes esse præcipio. >{< Signum Ælfredi regis. Signum Edward filii regis. Signum? Pulfric ministri . Signum DeOrmod ministri'°. Signum Ælfreö ministri. Signum Sigulf ministri. Signum Pulfric ministri. Signum Beormund ministri. Signum Ealhmund ministri. Signum Æpelhelm ministri. Mete de Appelford''. AErest on pa lace pæ liö be pestam dyrman- gelade jlang lace up om ane furh f on pidan geat** jlang dic. fi on pone mor öe led betpux suötune j pittanhamme j spa forö be more j on pa ealdam die pæ** liö betpux pigbaldinegtune j Appelforda. j of pære ealdam dic to dices pyllam of dices pyllanto sand gepyrpe. j of sand gepyrpe' j utan temese. i [A.] MS. Cotton, Claudius B. vi, f. 16. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxxvr; from [B.] MS. Cottom, Claudius C. ix, ff. 105b, 198b. [B.] Boundaries in vol. vi, p. 228. [8.] Stevenson, Chron. Abingd., vol. i, p. 51. 1 Ego, added, B. * Anglo, B. 8 Eo, A. 4 -li, B. 5 Pre- dicta, B. ° This paragraph omitted, B. ; it is probably an endorsement, of the original charter which has crept into the text of A. 7 Ut, omitted, B. $ Semper, added, B. ° This line omitted, B. *° B. ends here. 11 De metis. v. mansionum apud Appelford, B. ** j spa, added, B. 18 bæt æ, S. A:D. 872 x 9I5.] WERFERE) AND EADNOE). 225 582. Settlement by Werferö, Bishop Qf Worcester, of land on Eadno8, at Soppanbyrig, or Sodbury, eo. Gloucester. A.D. 872 x 915. SOPPANBYRIG . >< In usses dryhtnes namam hælendes Cristes . Ic PERFERE bisceop cyöe spa me Alchum bisceop sægde j eac mine geprytu pisodom. pæt Mired bisceop gesealde Eanbalde j) land æt SOPPAN BYRG mid pis bebode . j seoööan Eanbald hit sealde Eastmunde j him bebead Mired bisceop bebod on Godes ealmihtiges noman j on pære halgam prinesse ß ôa hpile pe ænig mam pære om hira mægöe pe godcumdes hades beon palde j pæs pyröe pære j he ponne fenge to pam lande æt Soppan byrg . Gif hit öonne hpæt elles geselde f hit mæfre om lædu hand ne pemde . Ac hit seoööam eode to pam bisceop stole to 2eogorma ceastre for heOra ealra saule . Ond he pa Eastmund £r his ende bebead on pæs lifgendam Godes momam pam mén pe to pam lamde fenge % he ponne on pa ilcam pisan to fenge pe Mired biseeop bebead . Gif he ponne to pan gedyrstig pære j he pæt abráce j he piste hine s\c'yldigne beforam Godes heah setle æt pam miclan dome . pa æfter Eastmundes forö siόe be reafode seo mægö pæs ilcam londes ge pa gastas para forö gepitenra mamma ge pone bisceop j pa cireceam æt Weogorna ceastre. j Heaberht' bisceop oft pæs myngode oö8e pæs landes bæd . j seoööan Alchum bisceop for oft pa hpile pe he pæs. j eac ic Perferö bisceop oft his bæd. j pe ne mihton to manum rihte be cumam ár AEöelred pæs Myrena hlaford. page samnode he Mercna peotam to Salt pfc ymbe mænig fealde pearfe ge Godes dæles ge porolde dæles. pa spræc ic on pa magas mid py* erfe geprite j pilnade me rihtes. pa bepeddode me Eadno8 me* j Ælfred j Ælfstam pæt hio oöer para . dydon oööe hit me ageafom oööe on hira mægöe pone man fundem pe to pam hade fenge j to lande j me pære ge hearsum for Gode j for porolde . pa Eadno8 pe pæt land hæfde gebead hit ealra pære mægöe hpæöer hit ænig spa ge gam polde pa pæs ælc pæs pordes fi him leofre pære f he fi* land for eode ponne he pæne had under fenge. page sohte he Æöelred j Æöelflaede j eac Æöelmoä urne ealra freomd j heo ealle to me pilnodon fi ic hine læte æt me j land begeotam him to agenre æhte spelcum erfe peardum* to syllenne spelce he polde j ic pa spa dyde ealles spyöost for hiora bene j he eae me gesealde feopertig manceSa . j ic pa mid minra higna leafe aet 2eogorma ceastre him sealde fi lond on ece erfe j pa béc j j i Heahb., T. 2 pe, T. 8 Me, omitted, T. 4 Omitted, H. K. T. 3 Erfepæardum, H. K. T. VOL. II. . Q. 226 AETHELFLED TO ALCHELM. [A.D. (8OO FOR) 9oo. Eastmundes erfe geprit j eae ure agem rædem geprit fi pære him to pam gerade fi land to læten pe mon ælce gere gesylle fiftene scillingas claenes feos to Tettam byrg pam bisceope j him eae pone ne* scrift healde. - Ond ie EADNOB eac beode minum erfe peardum on Godes ælmih- tiges naman fi heo mæfre pis feoh gelitliæm ah siem á pæm bisceope mid rihte holde j pære heorædene æt 2eogorma ceastre . . God ælmihtig pa gehealde for bæm lifum pe unne fi peos gerædnis stonden mote in écnesse . j pis syndon para manna namam pe æt pæ* rednisse pæron j æt gepitnysse pe her be neo8am apritene syndon . -r >£ Ic 2ærferò bisceop mid minre agenre handa pas sylene getrimme j gefæstnie . >< Beornfer8 p*. >< 2igheard. »< 2erfriö pî. >< 2ulfred. >< Berhthum pî. >< Cynehelm . >< Tidbald pi . >< Pulfhum . >< Oslac pi . >< Earöpulf. >< Berhthelm . >< Beornfer*8 . [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 56. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cocxxvII ; from [H.] Heming, Chartul., vol. i, p. 119 ; from [A.] [A.] [T.] Thorpe, Dipl., p. 166; from [A.] 583. Grant by Æthelfled, Lady qf the Mereians, to Alehelm, qf land in Stanton, co. Derby, mear Burton-om-Trent. A.D. (800 for) 900. >< Superna aspirante gratia ego Æ}ELFLED domina Merciorum dabo meo fideli amico ALCHELME aliquam partem terram id est . II. manentium in loco qui dicitur STANTUN* pro ejus humili pla- cabilique obeditione . id est. LX. porcos j . CCC. solidos in argento cum testimonio j consensu meorum amicorum conscribens donabo. ut possidendo felici fruatur eventu dies suos . j quibuscumque post se dare voluerit perpetualiter liberám in eternam trado here- ditatem. Ista terra est circumcincta j determinata terminis*. etc. Si quis vero hanc meam domationem frangere voluerit : Deus reddet illi mercedem ante tribunal judicii. Hii sunt vero testes * * A repetition of the preceding syllable'', T ; nescrift, K. 2 pære, ? T.; pæredmisse, MS., H. 8 See No. 587. * The boumdaries are omitted, MS. A.D. 9OI.] {ORDLAF AND MALMESBURY ABBEY. a. 227 j confirmatores hujus condicionis quorum nomina infra notantur. Anno dominice incarnationis. DCCC. luna Indictione vero . III, . »{< Ego Ælfled hanc meam donacionem signaculo sancte crucis confirmo. v. »{< Ego Eadferdus episcopus consensi j conscribsi . »{< Ego Perferdus episcopus consensi j subscribsi. et ceteri Duces et ministri. videlicet. XIcim. Omnes isti consenserunt ac scripserunt . j in testimonium hujus donacionis affuerunt. • • Deus illum conservet qui istud conservet. Deus illum disperdat qui istud dissolvat. [A.] Mr. W. R. M. Wynne's Hengwrt, MS. No. 150, f. 345, at Peniarth, Towym, N. Wales. 584. Grant by Malmesbury Abbey to the Earl Ordlaf, qf land at Mehandum, or Manton, in eœchange for land at Cellewird or • Chelworth, co. Wilts. EDWARDO Angolsaxonum gloriosissimo rege consentiente necnon et ejus obtimatibus qui ei in præsentia tunc aderant , familia Deo servientium in loco nuncupato antiquo vocabulo MAILDUBERI, in æcclesia Sancti Salvatoris quæ ibidem opere cementario pul- cherrime composita cernitur , venerabili comiti ORDLAFO aliquan- tulum terræ, id est quinque manentium , suæ propriæ possessionis in loco qui dicitur MEHANDUN largiens concedit, pro commutatione alterius terræ , id est. IIII°. manentium , in loco quem ruricolæ CELLEpIRD appellant. Finitis autem diebus quattuor heredum , præfata terra fratribus æcclesiæ sine omni contradictione reddatur. [A.] Will. Malm., Gesta Pontif., p. 395; ed. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. DccccI. (Placed Hamiltom. erroneously among charters of Edward - «* the Confessor.) 585. Gramt by the Earl Ordlaf to Malmesbury Abbey, qf land at Chelworth, in evehange for land at Mehhandum, or Mantom, C0. Wilts. A.D. 901. DE CHELLEWRTH QUAM ORDLAF MELDUNENSI CENOBIO LARGITUS EST, LICENCIA GLORIOSISSIMI REGIS EADWARDI PRO COMMUTACIONE TERRE DE MEHHANDUN . Ego ORDLAF aliquantulum terre mei proprii juris quam a Dudig* viro venerabili cum licencia domini mei Eadwardi gloriosis- 1 Dudi, C. Q 2 A. ·* 228 • ORDILAF ANID MALMESBURY ABBEY. [A.D. 9OI. simi regis' cum satis placabili* pecunia comparavi familie sancti salvatoris degenti* in loco antiquo vocabulo* MALDUBERI° nuncu- pato . qui locus jam nostra lingua Maldumesburg appellatur . id est quatuor manencium” ubi ruricolae CHOELLEWRTHE7vocitant*. in eternam hereditatem largiens : concedo° pro commutacione alterius `terræ . id est. V. manencium in loco qui dicitur MEHHANDUN°. Sunt autem prædicte terre ab omnibus sæcularibus negociis libere præter expedicionem j pontis arcisve instructionem. Conscencien- tibus huic cartule perpetua maneat pax. Insuper hiis contradicen- tibus autem ve j pars cum inferis miisi in præsenti cum satisfactione emendent'*. Acta** est autem hec scripcio hujus cartule anno dominice incar- nacionis . D . CCCCI . Istis consencientibus testibus quorum hic nomina subtus notantur . omitted, C. manencium, omitted, C. 9 In æternam 8 Appellant, C. Mehandum appellatur, largiens concedo, C. ** Acta est hæc conscriptio anno incarnationis domini nongentesimo ** Wlfsige, B.; Wulfsige, K. 17 Eanbulf, B. omitted, C. primo, C., and ends here. i5 Waerulf, B. 16 Mata, K. Eadwardus rex . IKynewen . Wilfrige episcopus'*. Aeustam . Oslaf. (? Orlaf) Tata 16 . Welfrig14 minister. Aestam . i, \ lUffa minister. Cynemund . Wlfrich minister. Eeornstam . Warulfl5 minister. Uurgstam. Athelward minister . Aestam . Apelhelm. Eapulfi7. Wihtbrond minister . Wlfhelm . Wlfhum minister . Cyneferö . Wlfhelm minister . Hehulf. Burgstam . Abunel. JKynstan . IEauulf18 . Eurhelm presbyter. Aelphech Wlfrich presbyter. Eurgstam . Wlhelm clericus . Aelphech . Aepered. Wlfred . Wlfred . Eeornstam. [A.] MS. Lansd. 417, f. 8b. [B.] Reg. Malm., ed. Brewer, vol. i, p. 301. [K.] Kemble,Cod.lDipl.,No. cccxxrx; from[A.] 1 Glor. reg. Edwardi, C. * Loco amt. vocab., omitted, C. [C.] Will. Malm., Gesta Pont., p. 895; ed. Hamiltom. (See No. 568.) * Sat. plac., omitted, C. 5 Maildu., C. 7 Cellanpirdam, C.; Ceolwur8e, K. concedo, omitted, C. '* Sunt autem 14 Aelfrich, B. 18 Eanulf, B. A.D. 9oi.] ÆBERED AND ÆBELFLÆD. 229 586. Boundaries qf the land, at Chelworth, mentioned in, No. 585. CHÉLWRTHE . Termini terre de Chelwrthe . Im primis a loco qui appellatur preste mere usque Bradeneweye*. Et ab eodem usque eolesleye . j ab illo loco : usque ad deyburteh heye* . j sic usque etinges haele versus meridiem . j ab eodem per Wrthwelane* versus meri- diem usque eadbeldinges leye . j sic usque cheleworpe . j ibi stat quidam truncus ex opposito in occidentali parte de la* leye . j ab eodem per metam versus meridiem ultra boscum usque ad fossatum. j per illud fossatum usque ad viam regiam que tendit ad° kemele 3ete° . j sic usque ad sp'i'nam que stat inferius in australi parte de taenesdene7im valle. j sic usque etinges heale præter unam acram. Item,. XII. acre jacent ex parte occidentali de kemele 3ete* que pertinent ad Cheleworthe*. j. X. acre que jacent in Cryseten° more. j . VI. in valle que appellatur lasse dale . j°. IIII . in loco qui appellatur mare**. Et in loco qui appellatur sumder!* in orientali parte de cruddewelle'° : jacet quædam parva terra que quidem est communis cum terra, de cfuddewelle j terra de Escote . s* [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,667, f. 33b. [Y.] J. Y. Akerman, Po88es8ions qf the Abb. qf* [K.] Kemble, Cod. Dipl., vol. iii, p. 402 ; from Malmesbury, p. 7, in Archæologia, xxxvii ; [A.] (Very incorrect.) from [K.] (Very incorrect.) 587. Grant by Æ}öered and Æ8elflaed qf the Mercians to Wenlock Abbey, qf lamd at East Hope and Patton, co. Salop, in eœchange for land at Stantun, co. Derby. A.D. 901. >< Regnante rege reguum qui in tribus. personis sue sanctæ . divinitatis consistit qui angelos . necnon et animas cælum . terramque . sine materia creavit . corpora namque de . IIII. id. >< est ex aere et aqua et de terra . igneve . per ipsius excelsi. regis nutu transiet tempus presens et qua'*. . . . . lis dies. fugiunt et ut sapiens Salomon ait “generatio** venit generatio. recedit . et quos vidi non video et quos video non videbo et . »K semper omnia ad finem festinant". ideo atramento litteras. chartulis comendamus ut quæ cupim . . . . . possint ad. evitandam supervenientium scandalorum . periculosam con- . 1 Bradone weye, K. Y. * Heye, omitted, Y. 8 Wrówelaue, K. Y. 4 La, omitted, K. Y. 5 De, K. Y. 6 Gete, K. Y. 7 Tæuesd., K.-Y. 8 Chelewröe, K. Y. ° Crisetem, K.; Crisitem, Y. 10 j, omitted, K. Y. 11 Inare, K. Y. 1° Now knowm as ** Little Sindram'', Y., mote. 18 Crudew., K. Y. 14 Cf. Nos, 454, 588. 1° Eccl. i, 4 ; vi, 6, etc. 230 AEE)ERED AND ÆBELFI, ÆD. [A.D. 9OI. tentionem . ne a posteris labentur sine memoria priscorum . >{< procerum statuta . EIis itaque . predictis ad memoriam revocemus . quod . AEBERED AE[BELFLED quoqu]e' opitulante gratuita Dei gratia monarchiam . Merceorum tenentes honorificeque gubernantes >< et defendentes. insuper eorum congregatio 2imnicensis* ecle- . siæ consentiens consentit il[lo]rum dominio terram manentium . . VIII. in EAST HOPE. III. in PEATTING TUNE. V. in heredita- . tem perpetuam habendi possidendique . pro comutatione illius . >3. terræ in STAN TUNE*. X cassatarum quæ prius erat foras con- . cessa in dominium regalem . pro libertate illius monasterii . sed nos iterum cum licentia et testimonio pantorum procerum . Merceorum comodavimus ea condicione ut sit sub dominio . »3 senioris illius eclæsiæ et . . . . . ad mensam sed et terram . . III. manentium quæ dicitur cahing læg ad mensam illius . congregationis perpetualiter donavimus quæ antea in trium . hominuminum* diem foras concessa fuerat . ista qu[oqu]e >K supradicta terra id est in east hope et in peating tune. libera scripta constat ab omnium personarum jugo servitutis. Nos etiam condonavimus . kalicem aureum pensans . XXX . . mancusos ad istam . . . [i]n Dei amore honoreque virginis. »K venerabil[is] . . . . . Mildburge. abbatissæ. ut securius possi- . mus perfrui hujus terre possesionem ea condicione ut per- maneat indesinenter semper in ista æclesia quamdiu*. . . . . cussa permaneat . nisi . . . . . sub jurem istius æclesiæ ad . »K illorum mensam si necessitas evenerit . acta . est autem ista . chartula anno dominice incarnationis. DCCCC°1°. in[dictione . IIII.] . . . in civitate Scrobbensis trina magestas conservet, conservantes. condemnet ledentes . hii sunt testes . hujus chartulæ . »< Ego Æöered . . . . . . . . . 2ired. AElfric . >{< Ego Æöelfled . c . . . . . . . Cuöulf. Pulfsig. • • • • • • • e • e e a s s • • • [T]idelm . Aldred. e • e • • • • • • • • e • • • • • J2igburg. Burgred : • e • o • • • ò se e s . . . . . . Æöelspiö. Pulfsig . s e e • e o • s • e e s s e e s . Pulfgyö. • • s • • e • • e s � e • o • e d. Culfre . • ® ® ® ® • • ® ^ * * . . . . um . Cineburg. e • • e • • • • • • J- . os' i [Æöelfied]e, F.; but gf. No. 578. * Wininicensis, F.; but gf. Wimnicas, original name of Wenlock. * See No. 588. * Sic, MS. * Gf. Nos. 518, 519, etc. . A.D. 9oI.] EA])WARD TO WIHTBRORD. 231 At the bottom, qf the charter are the wpper portions qf the letters ^. . . . . ME . CRVCIS . >< . Endor8ed :—“East hop . *;. and in, a hand qf the œiïith century, “ domum Effredi `regis' de Esthop scilicet Stowell. Patteneia. ” [A.] Brit. Mus., Cotton charter, viii, 27. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccoxxx ; from [F.] Brit. Mus., Facs., part. iii, pl. 1. [A.] 588. Grant by King Eadward fo the thegm Wihtbrord, of land at Fobbefumte, or Fovant, co. Hants. A.D. 901. ITEM FOBBANFUNTAN BOC . »< In* nomine almi et Aiæ Sophie . qui monarchiam mundi to- tius ac celsitudinem celorum. abditamque profunditatem turgentis oceani minis Omnia cum sue majes[ta]tis* imperio tranat. qui im- primordio mundi quecumque creavit . nunc et in evum gubernat et reget° summus pater omnipotens Deus. Status hujus mundi in velocitate deficiet . et rotunda seculorum volubilitas facessat . sic alternando creaturarum qualitas decrescit . Sic mutando mor- talis vite fragilitas fatesscit*. De qua miserrima humani status vicissitudine Ecclesiastes celesti afflatus spiritu conpetentem pro- tulit sententiam . * Generatio” inquid “ venit et generatio vadit . Alii mascuntur et alii moriuntur” . Ita universa facultas divi- tiarum . et temporalis gaze possessio . que præcessorum ancxia° sollicitudo pro indefessa' laborum emolumenta* lucratur . pro dolor incertis heredibus . interdum optatis interdum exosis relin- quitur . quemadmodum psalmista inprovidam humani gemeris suc- cordiam° conquerens increpitet dicens . * Thesaurizat'° et ignorat cui congregat ea” . Ideo sunt omnes nostre series et sermocina- tiones literarum apicibus confirmande . ne umquam ulla oblivione tradantur sed magis perpetua servantur memoria quidquid reges ac præcedentes patres firmiter stabiliterque constituerunt . Qua de re ego EADWARD divina'' fultus suffragio Angul Saxo- mum rex. hec in mea sedule mente retractans . aliquam partem juris mei . meo fideli ministro nomine VIHTBRORD . pro ejus amabili subjectione atque benivola obedientia cum consensu epis- coporum . ducum . optimatumque meorum . libenti animo in per- 1 See similar proem in No. 454. * Majestis, MS. * Regit, K. 4 Facessit, K. * Eccl. i, 4. 6 Anxia, K. 7 -so, K. 8 -to, K, 9 Soco., K. 10 Psalm. xxix, 6. 11 -no, K. 232 EADWARD TO WIHTBRORD. [A.D. 9oI. petuam possessionem firmamque hereditatem atque durabilem con- cedens* donabo terram . X. cassatorum . in loco qui a ruricolis. EOBBEFUNTE nominatur : ut habeat et possideat quamdiu vivat. postque suum ab hac vita decessum liberum habeat arbitrium dandi cuicumque placuerit . Hanc vero prænominatam terram liberam ei concedimus in omnibus præter arcis munitione et pontis con- structione atque expeditione . Agellum vero istud hiis testibus* circumdata* esse videtur .• Aerest, on hamam pelle. siööan on hanan purôe. öonne forö on ' stan mære . ponne on sigepunne dic pestepearde. j spa up on land scare hangran. ponne bi eastam cester slæd byrg. XXX. gerda spæ up to here pape . pæt spa uest, On here pape anlang hrygges pæt of here pape on rugam dic . on ber hulle pestepearde ponne forö ofer here paö pæt om sticelam paö on padding gerstum easte peardne . pæt forö ofer chealf hylle midde pearde ponne on pulf cumb ufe- peardne spa öurh dellpuda on land scor aac . spa on stream on nodre . spa of dume on stream pat up of streame On hanam pelle . Scripta est autem hec kartula ante domini incarnationem* . DCCCC . I. in loco celebri qui dicitur Axe munster*. his testibus signum crucis adponentibus quorum nomina° infra karaxata esse videntur . Ego Eadpeard' rex hanc meam donationem signo crucis con- firmo. Osferö . IHaehferö dux . Pulfhere. Deormod . minister Johannes presbyter . AEöelstan presbyter. Ælfred. AElfstam . Pulfhelm. Æperic . Erichthelm . Pulflaf. Erichfer*8 . • Demepulf episcopus . Eadmund presbyter . Ordlaf dux. IEardulf. Ordgar dux . Alla. Pulfsige dux?. Ælfheh . }2ihtbrord. minister . AEpelpeard . f[ilius] R[egis]° Ælfric. Asser episcopus. - Eada. Osulf dux . *. Pulfhard. minister . * Con8cedens, with 8 expuncted, K. * Terminis, K. 8 -tum, K. * Anno dominicae incarnationis, K. ° -mynster, K. 6 Nam, MS.; nomina, K. 7 The order of the names in the MS. has evidently been disarranged. Gf. Nos. 566, 590, 594-597. 8 FÉ, MS.; omitted, K. 9 Probably for episcopus. See No. 566. A.D. 9OI.] EDWARD To MALMESBURY ABBEY. 233 Si quis autem quovis deinceps tempore alicujus persone su- rexerit, qui hoc infringere vel in aliud mutare tot nobilitatis gradi- bus roboratum nisus fuerit . Sit a consortio bene merentium epicarmoci* rapaciumque collegio adplicitus temeritatis sue com- missa luat sub diris dentibus salamandri cerverique rictibus rea- tum . Exsolvat propri[o] in fine sine fine semper merens. Si quis vero benivola intentione potius præditus hec exacta decernat. possideat, bona sempiterna cum bene merentibus. [A.] MS. Harl. 486, f. 42b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxxxr ; from [A.] Boundaries in vol. iii, p. 403. ' 589. Grant by King Edward to Malmesbury Abbey, of lamd at Hanekyntone, or Hankerton, co. Wilts, in eœchange for land at Fearnberngas, eo. Somer$et. A.D. 901. IDE HANEKINTONE QUAM EDWARDUS REX MELDUNENSI CENOBIO • DEDIT . In nomine domini. Ego EDWARDUS Dei gratia? Angolsaxonum rex deprecanti* venerabili familia Maldubiensis* ecclesie aliquam- tulum terre 'mee. Id est. X. cassatorum dedi prædicte familiae° in loco qui dicitur HANEKYNTONE° pro commutacione alterius terre ejusdem quantitatis' ubi ruricole FEARNBERNGAs* appellant . In aeternam hereditatem°. Sunt autem prædicte terre ab omnibus secu- laribus negociis libere. Hanc autem commutacionem deprecantibus fratribus pro eorum commoditate feci. Quia terra quam prædictis fratribus dedi duobus tantum distat miliariis ab eorum monasterio. illa autem quam accepi distat a prædicto monasterio ferme . XX. miliariis . Si quis autem quod non optamus regum seu principum hanc libertatem infringere audaciter præsumpserit . In die districti examinis sit anathema maranata nisi digne emendaverit quod impie agere præsumpserit"'. Scripta vero est hæc libertas''. Anno ab incarnacione domini. DCCCC. I!*. Indictione . VII°. 1 I.e., “ cut off", from éruxeipw, to cut down, for érikepμα. Gf. also étlxappa, from érixa(pw, an object of malicious or malignant joy. See also epicarmai, No. 595. 8 Ed. g. D., M. 8 Dedi, M. 4 Maild., M. 5 Meæ...... familiæ, omitted, M. 6 Hanecintum, M. 7 Qu. ej. id est . x. cassatorum, M. 8 Fernberge, M. ° In æt. he., omitted, M. *° Si quis...præsumpserit, omitted, M. 11 Cartula, M. i2 . DCCC°. 1°., M. 18 Ind. VII. omitted, and * anno regni mei primo”, added, M.; and ends here with “ subscripse- runt Ealhspid mater et Elfled conjunx regis", 234 DENEWULF AND ORLAE. [A.D. (9oo FOR) 9oI. IEadward rex. Uffa minister. Ealhswiô mater regis . Eeorhthlm* minister. Elfledi conjux regis . . Aelfeah minister. Ocea* minister. I Aethelward minister. [A.] MS. Lansdowne 417, f. 12b. [B.] Reg. Malm., ed. Brewer, vol. i, p. 815. [*]yE Malm., Gesta Pont., ed. Hamiltom, t«j;nms, Cod. Dipl., No. cccxxxir. ; from 590. Grant by Denewulf, Bishop, and the monks of Winchester, to the Earl Orlaf, qf land at Lidgerd, or Lydeard, co. Somerset (?) in eœchange for lamd at Funigeall or Bishop's Fonthill, co. VVilts, A.D. 900 for 901, afterwards evehanged by the Bishop. with the monks, for land at Ebincgtwne. e JOMMUTATIO DE TERRA FUNTEAL PRO LIDEGAEARD . Almipotente uno ac trino dispensatore semper incommutabiliter* omnia simul visibilia et invisibilia de summa sede majestatis suæ ordinabiliter et sapienter gubernante cunctisque visibilibus per- petualiter subterlabentibus et maximæ statu humani generis mise- rabiliter cotidianis defectibus decidente ne aut fusca oblivione aut incuria desidiæ . aut neglegentia pigritiæ de memoria presentium aut de scientia successorum nostrorum delerentur . . ea quæ in nostris temporibus relatu`i' digna dicta vel facta sunt. Quapropter litterarum carecteribus° commendare procuravimus. quod DENEpULF . ille venerabilis Wintoniæ civitatis antistes . adque° degentissima illa communio fratrum ibidem assiduæ devota mente in divino servitio commorantium aliquam partem posses- sionem proprii privilegii commutavere* . aput ORLAF' comitem pro aliis possessionibus sui proprii juris cum decreto et licentia . Eadwardi . regis et optimatum suorum quorum nomina subter caraxata sunt . nomina autem illarum possessionum quas nós illi donavimus . Hæc sunt X . manentes . in illo cælebri loco qui Saxonica lingua . ÆT LIDGERD dicitur pro illa autem causa quesi- verat ille comes eandem terram ab illa venerabilifamilia Wintoniæ civitatis quia suus avus. Eanulf . comes dederat eam illi familiæ . in jüs proprium perpetualiter. At ille Ordlaf. comes. X . manentes . æt FUNTGÉALL donavit episcopo . episcopus autem dedit . III. manentes æt EBINCGTUNE. i Ælflæd, K. 8 Occa, B. K. 8 -thelm, K. 4 -commot-, with u overline, MS. 5 Caract., K. “ Atque, K. Apud Or[d]laf, K. ' a” *_ - (9oo FOR) 9oI.] DENEWULF AND ORLAF. 235 miliæ quia commodius et utilius videbatur episcopo atque illa commutatio' possessionum sicut nunc est quam sicut at. Ea autem conditione ille commutationes' possessionum illarum facte sunt . ut quicunque episcopus in Wintoniæ civitate fuerit perpetualiter habeat Fumtgeall . et illa familia equaliter habeat Ebincgtuum . Ordlaf autem et sui successores habeant; Lidgeard. Si quis autem hujus nostræ commutationis' decretum conser- vare vel augere in melius voluerit . Omnipotens et misericors omnium bonorum omnium remunerator . Deus hic et illic ubi justorum omnium centupliciter* premia redduntur illi reddat. Si quis vero inminuere vel infringere malivola mente quod non optamus ausus fuerit . `sciat' se in tremendo die judicii ante thronum summi judicis in præsentia omnium electórum suorum rationem redditurum nisi prius digna emendaverit penitentia. Hæc autem cartula in Wintomia civitate scripta est. Anno dominicæ . DCCCC . quo anno et Ælfred rex defunctus est . In- dictione . III . coram idoneis testibus quorum nomina subter scripta sunt . Ego Eadward Rex. Ego Denepulf episcopus. Ego Asser episcopus. Ego Ordlaf Dux. Ego Heahferd Dux. Ego DeOrmod minister . Ego Beorthelm minister . Ego Osferd minister. Ego Ælfric minister. Ego Æöelpeard minister. Ego Oca minister . Ego Ælfstam minister. Ego Ælfred minister. Ego Ælfheah minister. Ego Vffa minister . Ego Pulfred minister. Ego Eada minister . Ego Vfa minister. Ego Tata minister . Ego Æpelstan minister. Ego Beornstam minister. Ego Æpelstam minister . Ego Eadulf minister. Ego Æpelstam minister . Ego Ælfstam minister . Ego Wighelm minister. Ego Wulfstam minister. Ego Pulfric minister. Ego Ealhstam minister. Ego 2insige minister . Ego Ælfric minister. Ego Siric minister . Ego Pulfred minister. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 65. 1 Commot-, with u overline, MS. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLxxvI ; from [A.] * Cemtimpl., with w overline, MS. 236 jETTER TO KING EADWEARD. [A.D. 9OI × \ 591. Letter from —? to King Eadweard the Elder, settin!. events connected with the tenwre qf land at Funtial or Bishop's Fonthill, eo. Wilts. A.D. 901 × 924. >< LEOF ic 8e eyòe hu hit pæs ymb δæt lond æt FUNTIAL δa fif hida öe ÆBELM Higa ymb spycö öa Helmstan δa un dæde ge dyde δæt he Æöeredes belt for 'stæ1'' δa om gon Higa him specam sona om mid oöram on specendam j polde him oöflitam ôæt lond δa sohte . he me j bæd me δὲet ic him pære fore speca for óon ic his hæfde ær on fongen æt biscopes honda ær he δa un dæde `gedyde'ι δa spaec ic him fore j öingade him to Ælfrede cinge δa God for gelde his Saule δa lyfde he δæt he moste beon ryhtes pyröe for mire for spæce j ryht race piö Æöelm ymb δæt lond öa het he hie semam δa pæs ic δara monna sum öe öær to ge nemned pæram j 2ihtbord j Ælfric 8.. pæs δa, hræl 8en j Byrhthelm j Pulfhun öes blaca æt Sumortune j Strica j Ubba j ma monna öonne ic nu ge nemnan mæge δa reahte heora ægöer his spell öa öuhte us eallam δæt Helmstan moste gam forö mid óon bocon j ge agnigean him 8aet land δæt he hit hæfde spa Æöeldryö hit Osulfe om æht ge sealde . piö ge medam feo j heo cpæö to Osulfe öæt heo hit ahte him pel to syllamme for 8om hit pæs hire morgengifu δa heo æst to Aöulfe com j Helmstan 8is eal om öom aöe be femg j Ælfred cing δa Osulfe his hond setene sealde δa he δæt lond æt Æöeldryöe bohte δæt hit spa stomdam moste j Eadpeard his j Æöelmaë his j Deor- mod his j ælces δara, monna ôe mom ëa habban polde δa pe hie æt Peard oran nu semdam δa bær mon δa boc forö j rædde hie δa stod seo hondsetem eal öær on öa öuhte us eallan öe æt δære some pæram 8et Helmstan* pære aöe öæs öe near δa næs Æöelm ma fullice ge ûafa ær pe eodam into cinge j sædan* eall hu pe hit reahtan j be hpy pe hit reahtam j Æöelm stod self öærinne mid j cing stod àpoh `his' honda æt Peard oran inman öon bure δa he δæt ge don hæfde δa ascade he AEöelm hpy hit him ryht ne 8uhte δæt pe him ge reaht hæfdam cpæδ δæt he nam ryhtre ge öencam me meahte 'όonne he öone aö agifam moste gif he méahte öa epæö ic δæt he polde cunnigam j bæd öone cing öæt he hit an dagade j he δa spa dyde j he ge lædde δa to öon an dagan öone aö be fulla[m j] bæd me δæt ie him fultemade j cpæö öæt him pære leofre δæt he...... alde öomne se aö for burste* oööe hit æfr . . . . . æde δa cpæ8 ic δæt ic him polde fylstam to ryhte j næfre to naman po On öa ge rada? * The places for the insertions overline are indicated by the mark ( 3 ). * Erasure here, MS. 8 Rædam, S. * Foburste, S. * -de, T. A.D. 9oI x 924.] LETTER TO KING EADWEARD. 237 όe' he his* me uöe j he me δæt on* pedde ge sealde j pe ridan öa to öon am dagan ic j 2ihtbord rad mid me j Byrhthelm rad öider mid Æöelme j pe gehyrdam ealle öæt he öone aö be fulam ageaf δa pe cpæöom ealle δæt hit pære ge endodu spaec δa se dom pæs ge fylled j leof hponne biö engu spæc ge emdedu gif mon ne mæg nopöer ne mid feo me mid aöa ge endigam oööe gif mon ælcne dom pile om pendan öe Ælfred cing ge sette hponne habbe pe öonne ge motad j he me δa boe δa ageaf spa he me on öon pedde ær ge Seald hæfde sona spa se aö agifem pæs j ie him ge het öæt he moste öes londes brucam δa hpile öe he lifde gif he* hine polde butam bysmore ge healdam δa om ufam öæt ymb an* oöer healf gear mat ic hpeöer öe ymb tua δa forsteal he δa unlædam oxam æt Euntial öe he mid ealle fore forpeard j draf to cytlid j hine mon δær æt aparade j his spere mon ahredde δa spor preclas δa he fleah δa to rypte hine an breber* ofer δæt nebb δa he æt Sacam polde δa sæde him mon δæt to tacne δa spaf Eanulf Penearding on pæs ge refa êa ge mom eal δæt yrfe him om óæt he ahte to Tysse byrig \8a' ascade ie hine hpy he spa dyde 8a cpæ8 he δæt he pære '5eof, j mon ge rehte δæt yrfe cinge for öon he pæs cinges mom , j Ordlaf feng to his londe for öon hit pæs his læn óæt he om sæt7 he ne meahte ma his for pyream j tu hine hete öa flymam 'öa ge sahte `he' öines fæder lic j brohte insigle to me j ic pæs æt Cippam homme mit te* 8a ageaf ie δæt insigle öe j öu him° for geafe his eard j öa are öe he get on ge bogen hæfö j ic feng to minam londe j sealde hit δοn biscope δa on äine ge pitnesse j *8i\n'ra peotena δa fif hida piö öom londe æt Lidgeard piö fif hidam j biscop j eal hipam for geafam me δa feoper j an pæs teoöing lond %onne leofis me micel meod öearf öæt hit mote stondam spa hit nu ge dom is j ge fyrn pæs gif hit elleshpæt biö öonne sceal ic j pylle beon ge healden on 8om öe öe to ælmessam ryht δincö . JEndorsed :—>< j Æ8elm Higa eode of δam ge flite öa cing pæs æt Worgemynster. om Ordlafes ge pitnesse j on Osferöes j on Oddam j on 2ihtbordes j om Ælfstanes δys bleriam j on Æöelnoóes. [A.] Original charter im Canterbury Cathedral [A.], with date ** after 900**. (Incorrect; Library, Chart. Antiq., C. 1282. as to 8 and p.) [F.] Facsimìile in Ordm. Surv. Faes. of Anglo- ] [S.] Mr. W. B. Sanders* transcript of [F.] Sax. ch., pt. i, pl. xiii. [T.] Thorpe, Dipl., p. 169; from [A.], with [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccoxxvIII ; from date 901-924. (Incorrect as to 8 and p.) 1 pet, T. 3 [b6c], added, T. 8 In, T. * Erasure here, MS. 5 Ymbam, S. 6 Brember, T. 7 Sæte, T. 8 Mitte, K. 9 Hi, K. «- 238 EADWARD TO WINCHESTER CATHEDRAL. [A.D. (9oo FOR) 9oI. 592. Confirmation by King Eadward to the refectory of Winchester Cathedral, qfland at Hysseburn, or Hurstbourne, eo. Hants. A.D. 900 for 901. * DONUM ET CONFIRMATIO EDWARDI REGIS DE HYSSEBURNAN j STOCE. Eegnante imperpetuum sancta Trinitate presemtisque vitæ curri- culis subterlabentibus atque omnibu§ prope modum rerum gestis oblivioni traditis aut ignorantia id agente vel incuria regum ac magistrorum ignaviter torpescente ac clarescente. Quapropter EgO EA[D]WARD . divina indulgente clementia. Angul Saxonum Rex. litterarum memoriæ commendare procuravi aliquam causidicæ rei explanationem quæ in diebus proavi mei Ecgberhti regis. et etiam avi mei Aöelwlfi regis. nec non et in diebus patris mei Ælfredi regis ventilata est . Nunc quoque nuperrime in diebus meis elucubratim ad integrum redacta est . Hoc est quod proavus' meus* Ecgberht Rex comparavit . L . manentes . in illo loco qui dicitur ÆT HYSSEBURNAN . Aöelred uno episcopo et ab illa familia. æt Abbandume . deditque pro illa. L. manentes im illo loco quod dicitur . ÆT MERCHÂMME . in perpetuam hereditatem in utraque parte . Ecgbrith . quoque moriens commendavit . eandem terram filio suo Æpelpulfo regi avo meo . at ille viam universitatis adiens commendavit eandem terram filio suo . Ælfredo regi patri meo in diebus suis ea conditione quod illo moriente* dimittere\t' eamdem terram venerabili familiæ in WINTONIA civitate in perpetuam here- ditatem habendam et possidendam intus ad refectorium.cum Silvis. Campis. Pratis. et Pascuis . atque omnibus ad se pertinentibus. Hæc autem donatio ita confirmata est in sempiterno graphio in cruce Christi pro redemptione piaculorum Aöelwlfi regis et etiam AElfredi regis . nec non et antecessorum suorum*. et etiam Ead- wardi regis et omnis subsecute posteritatis suæ . ea conditione quod nullus episcopus nec etiam præsens familia nec insuper sub- sequens poterit illam terram ámovere ab illa familia perpetualiter neque pro pecunia* neque pro alia terra quam diu fuerit homo super terram vel petra in terra . Si tamen vel necessitas vel voluntas illius familiæ exigerit illam terram donare vel pro alia terra vel pro pecunia* ad nullam aliam gentem præmittimus illam dare nisi eidem regali prosapiæ â quâ prius data est . Hac ergo causa im- peravimus istum hereditarium librum ita noviter scribere quia illum antiquum hereditarium librum non habebamus. 1 -is, altered to us, MS. * Ille moriens, altered as in text, MS. 8 1Meorum, altered, MS. 4 Pecc., with first c expuncted, MS. A.D. (9OO FOR) 9oI.] EADWARD TO WINCHESTER CATHEDRAL. 239 Si quis vero post h6c illum antiquum hereditarium librum vel alium quemlibet contra hanc nostram diffinitionem in propatulo abduxerit ab omni Christianitate irritum fiat . et ad michilum valeat . Si quis hoc nostrum decretum custodire et augere voluerit : ad'augeat omnipotens Deus omnia præsentis sibi et future vitæ bona. Si quis vero quod non optamus contra nostrum hoc decretum machinari vel infringere aliquid voluerit : sciat se rationem graviter redditurum in die judicii ante tribunal domini . Nisi prius hfc digna emendaverit pœnitentia ante mortem*. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 71. | Omitted by Kemble. .* 593. Another form qf No. 592. CARTA DE HURSBORNE EDWARDI SENIORIS. >{< Regnante inperpetuum sancta Trinitate presentisque vite curriculis subterlabentibus , atque omnibus propemodum rerum gestis oblivioni traditis, aut ignorantia id agente vel incuria regum vc magistrorum ignaviter torpescente ac lacescente ; , Quapropter ego EDWARDUS divina indulgente clemencia Anglo- rum Saxonum rex, literarum memorie commendare procuravi, quod proavus meus Egberthus rex possidet quinquaginta manentes precio comparatos in illo loco qui dicitur HURSBOURNE, et alios decem in loco qui dicitur ad Stoke*, qui ad prefatum pertinent locum, scilicet Hursbourne. Cumque proavus meus moriens commendavit eamdem terram filio suo Adulpho regi avo meo , at ille viam universitatis ingrediens reliquit eandem terram filio suo Alfredo regi patri meo in diebus suis , ea condicione ut ipse moriens demitteret eandem terram venerabili familie beatorum apostolorum Petri et Pauli in WENTANA civitate in perpetuam hereditatem habendam et possiden- dam ; intus ad refectorium fratrum , cum silvis , campis , pratis ; et pascuis, atque* ad se rite pertinentibus . Hec autem donatio, Deo autore, ita confirmata est cum superno chirographo in cruce domini nostri Jesu Christi, pro redempcione piaculorum Adulphi regis et Alfredi regis, necnon et antecessorum suorum, simul et pro eternalibertate anime mee et omnis successure posteritatis mee , eadem condicione comprobata est, ut nullus epis- copus nec etiam presens familia, nec insuper subsequens possit illam terram amovere ab illa familia perpetualiter , neque pro pecunia , 1 &, expuncted, änd ad overline, MS. * For conclusiom of this manifestly imperfect charter, see No. 594. 3 Adstoke, A. K. But, gf. No. 594. * ? omnibus, omitted. 240 EADWARD TO WINCHESTER CATHEDRAL. [A.D. (9oo FoR) 9oI. neque pro alia terra, quamdiu. fuerit homo super terram, vel petra in terra , sed hereditas ipsa beatis apostolis Petro et Paulo com- mendata perpetualiter ab omni servitute mundiali et regali libera remaneat , excepta expedicione et arcis et pontis constructione ; hac quoque causa imperavi istum hereditarium librum moviter scribi , quia iste antiquus hereditarius liber olim scriptus non habebatur ; si quis vero posthac illum hereditarium librum vel alium quemlibet cOntra hanc nostram defensionem in propatulo adduxerit , ab omni Christianitate irritus fiat et ad nihilum valeat; si quis hoc nostrum decretum custodire et augere voluerit adaugeat omnipotens omnia presentis sibi et future vite bona. Si quis vero (quod non optamus) contra nostrum hoc decretum machinari, aut infringere aliquid voluerit , sciat se graviter racionem redditurum in die judicii ante tribunal Domini nisi prius hie digna emenda- verit penitentia ante mortem'. [A.T Dugdale, Mom. Angl., vol. i, p. 212. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxxxrv ; from • [A.] 594. Grant by King Eadward to the refectory of Winchester, qf land at Stoke by Hysseburn, or Hurstbourne, in eœchange for land at Ceolseldene and Sweoresholt. A.D. 900 for 901. TO HYSSEBURNAN. Regnante imperpetuum dominó nostro Jhesu Christo. Et omriia de summo cœli apice visibilia et invisibilia ordinabiliter gubernante presentisque vitæ $emper curriculo cotidie decrescente . Qua propter ego EADWARD gratia Dei Angul Saxonum rex . litterarum memoriæ commendare procuraverim . quod in diebus avi mei. Aöelwlfi regis. et Ælfredi regis patris mei factum fuerat. hoc est quod ille Aöulf rex moriens commendavit Ælfredo regi? filio suo illam terram ÆT CEOLSELDENE æt ÆT SpEORES HOLTE ea conditione quod ille Ælfred rex post obitum suum dimitteret ean- dem terram illi familie venerabili. im WINTONIA civitate spetialiter ad refectorium suum habendam et possidendam perfruendamque perpetualiter cum Silvis . Campis . Pratis . et Pascuis . atque omnibus ad se pertinentibus in sempiternam hereditatem . Attamen ego Eadward rex utramque præfatam terram ab illa venerabili prefata familia in Wintonia civitate comparavi. dedique pro utraque præfata terra. x. manentes in illo loco qui dicitur ÆT * For conclusion of this manifestly imperfect charter, see No. 594. * -ge, with e expuncted and i overline, MS. EADWARD TO WINCHESTER CATHEDRAL. 241 ] RNAN cum omnibus hominibus qui in illa terra lfred rex `obiit . et etiam cum illis omnibus tunc fuerunt æt Hisseburna quando Alfred rex! carnis adiit . Sunt autem utraque* terræ ab omni ali `et' regali libere et expedite excepta expeditione. et tis constructione. Anno autem dominicæ incarnationis Indictione . III, . quando Ælfred rex obiit. Et Eadward suus regnum suscepit . Haec cartula scripta est . In civitate •coram illis idoneis testibus quorum nomina ripta sunt . go Eadward Rex signaculo sanctæ crucis corroboravi. Ego Denepulf episcopus. Ego Waldo presbyter. IEgo Asser episcopus. Ego Orferd* minister. Ego Æpelpeard filius regis. Ego Pitbrord minister. IEgo Ordlaf dux . Ego Deormod minister . Ego Ordgar dux . Ego Beorhthelm minister. Ego Ælfred dux . Ego Ælfred minister . Ego Tata presbyter . Ego Pulfred minister . Ego 2erulf presbyter . Ego Pulfhelm minister. Ego Beornstam presbyter . Ego Beornstan minister. Ego Æöelstam presbyter . Ego Ælfred minister. Haec sunt territoria utriusque terre. Her synd ge prften pa ge rihta pæ δa ceorlas sculam dön to Hysseburnan . Ærest æt hilcam hipisce feorperti penega tô herfestes emnihte . j VI. ciric mittam eâlaç . j III. sesölar hlaf hpetes . j III. æceras gé erian on heora agenre hpile j mid heora agenam sæda* gerapan* j on hyra agenre [h]pile on bærene ge bringam. j δreo púnd gauolbærer° j hea[1]fne æcer gauol mæde on hiora agienre hpile j pæt on hreace ge bringan. j IIII. foöera aclofenas gauol pyda . to scid hræce om hiora agenre hpile . j XVI. gyrda gauol tininga eác j° hiora àgenre [h]pile . j to eas[t]ram tpó epe mid tpam lamban . j pe' tpo geong sceap tó eala* Sceapan . j hi sculam paxam sceâp j sciran on hiora agenre hpile . j ælce pucam pircem δæt hi man hâte butam δrim . and? to middam pintra oöeru to eas[t]ram . δridde tó ganddaganº. EOis synd pa lang gemero. a^ Ærest of tpyfyrde andlang peges to fearn hlimce panam and lang peges to æses beorge . panan on ge rihte to pære pirigan . ponne j lang peges on ceardices beorg. ponne on piöig grafe. ponne on óone peg pe scyt ofer δa dfc . ponne and lang peges on pa coppedám ác . * Obiit . . . . rex, inserted on margim, MS. 3 Sic, MS. * Sæde, K. * Gesawam, K. * Bæres, K. 6 Om, K. 7 [talaö], added, K. 8 Eald, K. 9 An, K. *° Gangdagam, K. VOL. II. R. • vr* • • r •rr ; »: \ 242 EADWARD TO WINCHESTER CATHEDRAL) panam and lang peges of he tó puda li8. ponne o; leage supe pearde , ponne and lang meare peges. ütí ponne and lang meare peges to pam hagam be sup. and lang hagam ütt to ubban leage stigele . ponne a tO pOcces geate . }amam and lang hagam ön tyrpemes sl ponne and lang 1 agam ütt to bitan' cnolle on öone lft, lang pære porn græfan ppyres ofer hysseburnam on gosd and lang pæs peges pe liö and lang gosdæne ppyres ofe. peg. ponne and lang peges om pone beorg æt pæcces treö on butan hig dune pornes tô brunes hamme. ponne and la to pam grundeliesam pytte . pamam on ge rihte amd lang hremmes dene . j and lang hagam om öære ealdan mapó supán tutam mæré . ponne and lang hagan on sot ceorles panám ofer δa dæme üpp be pyrt palam . ponne on butam pone g Qm δοne pipinölan*. ponne on butam pone garan on 8one bipinöl pOmne and lang meare peges to pifan stóece . panam and lang pæ ealdam peges to bradam leâ . pOnme an peste peard geapam garam . panam to pære harum apoldre . pOnme j lang dfc ütt on terstam on pOne syperam stéö. ponne j lang stepes fi be meoêam beampár om pone norpere step , and lang stapes æft on tpyfyrde. Anno* autem dominicæ incarnationis. DCCCC°°. Indictione . III. quando Ælfred rex obiit . et Eadward . rex filius suus regnum sus- cepit . Hæc cartula scripta est in Wintonia civitate coram illis idoneis testibus quorum nomina subter scripta sunt. Ego Eadward Rex signaculo sanctæ crucis corroboravi . Ego Denepulf episcopus , Ego Waldo presbyter . Ego Asser episcopus. Ego Offerö* minister. Ego Aöelpeard filius regis. Ego Witbrord minister. Ego Ordlaf Dux . Ego Deormod minister. Ego Ordgar Dux. Ego Beorhtelm minister . Ego Tata presbyter. Ego Ælfred minister. Ego Perulf presbyter. Ego Pulfred minister . Ego Beornstam presbyter . Ego Wulfhelm minister. Ego Æpelstam presbyter. Ego Beornstam minister. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 69b, | [K.] Kemble,Cod.I)ipl.,No. MLxxvII; from [A.] i Bicam, K. 2 Pi., K. 3 This paragraph, and the following names of witmesses, are either a re petition of the paragraph and mames which are given before the boumdaries, or it be longs to the preceding charters, NoS. 592, 593, which are deficient in these parts. 4 Osferö, K. A.D. 9oI.] EADWEARD TO ÆBELWILF. 243 595. Grant by King Eadweard to Æöglwlf, qf land at Wilig, or Wiley, on the River Willy, eo. Wilts. A.D. 901. £)fs Is pAERA LAND BöC TO BI PILIG pAE EADpEARD CING GE BOGADE ADELpULF BISCEOPE ON ÆCE YRFE. In nomine altitonantis mundi satoris . Provida namque jam dudum ac prævalens æcclesiarum censuit institutio observan- dumque succedentibus diffinitione cautissima decrevit. ut dationes piissimorum regum pro mutabili temporum vari[e]tate cartarum monumentis tradere . subque testimonio cyrographi concludere . quo minus ingruente caligosa oblivione origo veritatis cassa- retur . úx. Idcirco præsentibus absentibus posteris. cunctis hujus descrip- tionis tenore declaratur . quia EADWEARD Angul Saxonum Dei gratia annuente rex aliquam agelli partem proprii juris donans in perpetuam possessionem jure hereditario . ÆPELWLFO . concedo. proque ejus amabili subjectione eo firmius ei corroboro prefate telluris magnitudinem . id est . X. cassatorum in loco qui dicitur BIpILIG. cum omnibus ad se rite pertinentibus. id est Pratis. Pas- cuis. Silvis . aquis aquarumque decursibus . ut habeat et possi- deat feliciterque condonet, cuicumque voluerit . in omnibus cum libero mentis arbitrio ei equidem liberam in omnibus præfatam conscribimus terram . preter arcis munitionem. et pontis construc- tionem . et expeditionem . Ista vero prænominata tellus primitus fuit. præpeditus á quodam duce nomine! Pulhere*. et ejus uxore quando ille utrumque et suum dominum regem Ælfredum . et patriam ultra jusjurandum quam regi et suis omnibus optimatibus juraverat sine licentia dereliquit. Tunc etiam cum omnium juditio sapientium Geuisorum et Mercensium . potestatem et hereditatem dereliquit agrorum. nunc vero in calce hujus singraphæ legentibus et audientibus om- nibus patet. quia omnibus illis antiquis libris si quis habeat sit proscriptum et nil ultra prævaleant . in modico vel in magno. Hæc vero præfata terra his terminibus* circumcincta esse videtur. Ærest on codam ford . ponne an dune and lang pilig on hyssa pol. pæt on pære gebyge . pæt be eastam cynelming ham ofer pa mæde on hafoepylle . ponne and lang maer fyr on greatam porn ponne and lang peges on land score hlinc po[n]ne and lang score hlinces on alercum . ponne ofer radune speoram ofer macum on trind lea. pæt spa ön pilafes treop. pæt ofer pone heöfeld on die 1 né, MS. 2 Wulfhere, K. * -mis, K. R 2 244 EADWEARD TO ÆHEOELWILF. ^ [A.D. 9OI. geât. öet pest and lang dic on pylle peg. δæt and lang pylle peges on pidancum . öonne j lang peges æft on odem ford. of odan forda om codam ford. v. • * w Si quis autem hujus nostræ donationis cartulam augere vel amplificare voluerit. augeat Deus bona sua in regione vivorum . Si autem evenerit quod non optamus ut alicujus personæ super- venerit . qui hoc infringere vel mutare voluerit . sciat se esse epicarmäi*a consortio Dei et sanctorum ejus. nisi prius digna satis- factione Deo et omnibus emendaverit. - • Pis ge prit cyö JDeormodes fore sprece j Æöulfes ymb. pæt land æt WILIG. pæt ís pæt Apulf hit ge sealde l)eorspiöe .on agene æht. to ateomne spa hire leofest pære ægöer ge on hire lyfe ge æfter hyre lyfe . j ageaf hire pa bæc óy ilcam deg öe hi mam him geäf . on dissa manna ge pitnesse. Scripta est autem hæc cartula . Anno dominicæ incarnationis . DCCCCI. Indictione vero . IIII. His testibus consentientibus sanc- tæque crucis vexillum adponentibus quorum nomina infra car- raxata esse videntur. . >{< Ego Eadweard Rex. >{< Ego Æöelpeard filius regis. >{< Ego Ordgar Dux. >{< Ego Ordlaf Dux. >{< Ego Buga minister. »< Ego Sigulf Dux. * >< Ego Cufa minister. >{< Ego Heahferö Dux. >{< Ego Æöelstam minister. >{< Ego Ordgar Dux. >{< Ego Pulfhun minister. >{< Ego Deormod IDux. >< Ego 2itulf minister. >{< Ego Ælfstam Dux. >< Ego Ælfheah minister. »< Ego Beorstam* Dux. >{< Ego Uffa minister. >{< Ego Æöelferd Dux. >< Ego Pulfhere minister. »{< Ego Ælfheah Dux. >{< Ego Burhtrie minister . . >{< Ego Ælfred Dux. >{< Ego Dudig minister. >{< Ego Beorhtsige minister. >{< Ego Beorsige minister . >{< Ego Ocea* minister. >{< Ego J2ulfsige minister. >{< Ego Pulfhere minister. >{< Ego Pitbro'8 minister. >{< Ego Ælfhere minister. >{< Ego Odda minister. >{< Ego Ælfred minister. >{< Ego Eardulf minister. >{< Ego Ælfred minister. < Ego Ælfstam minister. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,350, f. 88. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLxxvIII ; from [A.] * See p. 233, m. l. 2 Beorns., K. * Occa, K. A.D. 9oo FOR 9oI.] EADWEARD To NEWMINSTER. 245 *&&*. 596. Grant by King Eadweard to the Abbey qf Newm inster, Winehes- ter, of land at Myceldefer, or Micheldever, eo. Hants. A.D. 900 for 901. - >< Omnipotentia* divinæ majestatis ubique presidente . et sine fine cuncta gubernante ; Ego EADWUEARDUs*. ipso largiente rex Anglorum cunctis gentis nostræ fidelibus innotesco quod pro salute amimæ meae quendam fundum quem indigene MYCELDEFER* appel- lant. centum cassatorum quantitatem continentem benigne confero MONASTERIO Sanctæ trinitatis quod UUENTANA situm est civitate NoVUMque appellatur ; Huic autem libertati fautores et consiliarii mei fuerunt duces . et magnates qui me ad hanc largitatem in- citaverunt. Qui etiam omnes unanimiter constituerunt ut domatio ista firma in æternum permaneat. Neque* a quolibet seu superiore vel inferiore commutetur . Et quisquis violare presumpserit ex- communicetur a societate Dei et sanctorum ejus. Proinde sit terra predicta ab omni servitio mundana semper libera exceptis tribus causis . hoc est expeditione et pontis arcisve constructione ; Limites autem que et° superdictam pertinent terram subsequens manifestat, stilus anglicus hoc modo ; E)is* syndon pa land gemæra to Myceldefer. Ærest on hafoe hlinc ponne spa jlang herpaöes on ecgulfes treop . ponne jlang herpaöes oö myceldefer . ponne jlang myceldefer . ponne of myceldefer to 8am pole. ponne of δam pole to mæsan byrig. ponne of `næsam byrig to pæter hlimce'. ponne of pæter hlimce to stapola *8orme . ponne of stapola öorne to horgan pege. öonne of horgam pege . to forsæöam pylle. ôonne of* forsæδam pylle to dyddam porne. öonne of öyddam porne to tettam grafe*. ponne of tettan grafe to ceortes beorge . ponne of ceortes beorge to cleara flode . ponne of cleara flode'° jlang stræte om herpes ham . ponne of herpes ham to lim leage . öonne of lin leage to bulloces sole . ôomne of bulloces sole to- ticces ham . ponna ofer'', 8one feld to bearcelea . ponne of bearcelea forö on æp lea . `ponne of æp lea* spa forô on hean hangran** j** ofer öone feld on kendeferº. ponne jlang kendeferio om duddam dune . ponne jlang streames to brocenam beorge!7. Of brocemam beorge" Innam δa rode on beaga lea . of δære rode on 1 Carta Regis Edwardi primi de Much', title in B. * Eadweardus, H.; Edwardus, B. 8 Micheldeuer, B. 4 Ne, B. ° Qui ad, H. 6 B. and K. omit the boundaries. 7 -hlinc, Edwards. 8 Naesam ...... pylle . öonne of, omitted, H. 9 Tettangraf, H. 10 Clearflode, H. ii Oferi, H. 1° ponne of æp lea, omitted, H. ** Heamlangram, H. 14 ponne, H. S. ** Kan., H. is Kænfer, H. 17 Brokemanb., H. 246 EADWEARD TO NEWMINSTER. [AD. 9oo FOR 9oI. midde peardam peard hangran . Of peard hangram spa forö om papam holt suöepeardne . ponne On öæt gemot hus*. ponne ofer rupam dune fi æft* On hafoe hlinc ; • Pis syndon δa land gemæra to cramburnam ; Ærest om mycel- deferes* stream formangeam öone cyric stede on pynsiges tune jlang streames om paddam ige*. of paddam ige*. jlang streames om òone blacan pól . Of δam blacan pole . on hpelpes dell. of hpelpes delle On öone burnam. of öam burnam morö jlang peges on tuccinge peg. of tuccinge pege . jlang peges on greatam dfc . of greatam dfc om, rupam beorh . of rupan beorge purô° pone puda om cealc grafam jlamg paöes on frigeöæg. Of frigeöæge on horpeges norö ende . Of horpeges° norö emde jlang peges eastpeard on öone smalam pæδ. Of δam Smalam pæöe ut öurh ceale grafas on öone readam pyll7. Of δam readam pylle jlang fyr inman greatam die on pæt Smale dell . Of δam Smalam delle üt to lytlam dune on ôæs hundes hylle . Of δæs* hundes hylle jlang peges on cram mere . Of cram mere jlang peges om nannes mannes land. Of mannes mannes lande jlang peges eft, innam myceldefer ; - Pis syndon δa land gemæra to cuδredes hriegce.° Ærest of öam readam clife . in to bicam forda'° jlang peges to pinter burnam. of pinter burnam On öa fearnigam hylle. of δære fearmigan hylle ut on mattuees feld'. Of mattuces felda'' up to öam garam om pæt tpyslede treop**. Of δam tWygledam treope tò δam more. j ofer 8one mori8 be eastam δan more on brom burnam . jlang brom burnam to syle forda . of syle forda eft to bicam forda ; £)is syndom δa land gemæra to deOrleage . Ærest on cysle burnam innan hamele pær* cysle burnam ærest ingæó. up jlang cysle burnam to pifeles stigele . of pifeles stigele on pæt read leafe treop . of öam read leafan treope on óone ealdam stocê . of δam stocce* be pestam burnan on pone grenam peg. of %am grenan pege jlang δæs Smalam paöes to cmollgete. Of cmollgete on pæt hpite treop . Of pam hpitan treope om öæt morö healde treop. of 8am norö healdam treope . to cuntam heale . of cuntam heale'° on óone lytlam pyll. of δam lytlan'7 pylle forö ofer beorh holt on 8a langan byrce. of öære langam byrce inman pohburnan . jlang pohburnan to stapol forda . up of stapol forda to apelpican*. of apelpican into * Gf. Fro thennys to the manere ; deinde ad manerium, H. (translations). * AEft, omitted, H.; ba æft, S. 3 -ferer, H. * -dange, H. ' 5 burh, H. 6 Hordeger, H. 7 Pylle, H. 8 δaer, H. 9 -brygae, H. i0 Bikanf., H. ii Mattukerf., H. i* -pa, H. 18 More, H. ** Ingaeô, in andlang, added, H. 15 -cke, H. i6 Of c. h., omitted, H. 17 Ytlan (facsimile of A.). . 18 -kam, H. A.D. 9oo FOR 9oI.] EADWEARD TO NEWMINSTER. 247 ûam holam more . jlang δæs holam mores innam hamele jlang hamele pær eysle burnam' gæö into hamele ; pis syndon δa land gemæra to rige leage*. Ærest on seaxea sea 8 . of seaxe seaöe on pone holam æsc . of δam holam æsce on trimde leage. of trinde leage on fæstam æc. of fæsten %c om eadulfes hamrm. of eadulfes hamme on *8a readam dfc. of δære readam dfc om pa leage . of δære leage on bær heal . of bær heale . on tæppe leage. of tæppe leage eft on Seaxeseaö ; In nomine Jhesu christi. pis syndon δæra syx hida gemæra æt kendefer. Primitus . fram δæra burn stope . to öam stan cistele . Ac deinde . om òone greatam porn . Indeque . on bicam hyrste to puda . Sic deinceps . to rupan beorge . Illincque to öam pidan herpaöe . Sicque prömtim*. tó beöfam stane to morö sceate to puda . j öurh öone puda inn on pidan dæll middeperd . Ex hoc . ut 8urh tigel hangram . et de post út δurh trindlea*. spa jlang öæs Smalam peges to bucgam oran On öa miclam dfc . Sic denique jlang düne on pest healfe to öære burn stope öe pe ær on frumam memdam ; j δa seofam hida æt poröíge" hyraö to pam hund hidam to myceldefer. eall spa δa lamd gemæra hit on butam belicgceaô. j an per on ycenam j healf pæt hpite clif j ses syöemyste mylen om pinteceastre binnam pealle ; C[elebrat]a° est igitur hec regalis institutio in pago qui dicitur Hamtum . Anno dominicæ incarnationis . DCCCC . Indictione [quarta . sub]° testimonio et auctoritate gentis Nostrae principum quorum vocabulo7 hic cernuntur . [>< Ego Eadp]eard° Rex . [>< Ego Plego]mund° bisceop . »K Beorhtsie° minister. [>{< Ego Æöel]peard° filius Regis. >< Ocea minister. [* Ego Den]ulf* bisceop. »K AEöelstam minister . [>{< Ego 2i]ferö° bisceop . >< Pulfhelm minister . »< Ego 2ulfsige bisceop . »< Alla minister . . »< Ego Asser bisceop . >{< Beornstan minister. >{< Ego Pighelm bisceop. >< Pulfhelm minister. >{< Ego Ceolmund bisceop . »< Beornstam minister . >{< Ego Eadgar bisceop. >{< Tata minister. >{< Ego Wimund bisceop . >{< Pulfred minister . >{< Ego Beornelm abbas. >{< Æöelstam . >< Pihtbrord* minister . >{< Beorhtulf presbyter. >< Deormod minister. >{< Beornulf diaconus . 1 -bornam, H. * Gemæra torgeleage, S., and translates “Thorley”; [to] Torigeleage, H. and Thorle, translation. 8 Promptim, H. 4 Trundlea, H. 5 poröge, H. 6 Supplied from H. B. 7 -la, H. 8 -briord, H. 9 -sige, B. 248 EDWARD TO NEW MINSTER. [A.D. 9oI. \ »K Eadstam diaconus*. >< Pulfric. >{< Eadulf. >{< Ealhstam . »6 Ælfstam . >< 2ynsige. >K Æöelstan*. & [>{< Eadulf.]* »< 2ighelm . »< 2ulfhelm . •-* P< 2ulfstam*. >< Pulfsigeº. Endorsed:—“ Privilegium regis Edwardi primi de Muchel- devora". * Micheldever ammo Regis Edwardi primi. I°. * Eaduuar- dus fundator istius loci”. * >< To Myceldever. c. cassatorum . Ceseldene . XX. cassatorum . Annæ . XV. cassatorum. [A.] Ord. Surv. Faes., part ii, Winchester Col- ] [B.] MS. Cottom, IDomitiam A. xiv, f. 72b. lege, No. 1. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxxxII ; from [S.] W. B. Sanders' translit. of [A.] [B.] [H.] Edwards' Liber de Hyda, pp. 85, 383 (with early English and Latin translations). 597. Grant by King Edward to the Abbey qf Newmimster, Win- chester, qf land at A^^, eo. Hants. A.D. 901. Domino omnium dominorum dominante , Ego EDWARDUS , Saxonum rex , ex decimatione quam avi mei decimaverunt ex eorum propriis terris istius regni ministris suis aliquibus , sive etiam peregrinis episcopis , et bonis presbyteris , et monasteriis etiam emendandis et pascendis pauperibus tradiderunt ea ratione ut in multis locis est scriptum pro rege missarum celebrationem , et votivas orationes pro statu regni, pro pace et tranquillitate illo- rum , ad monasterium meum etiam quod meo pretio comparavi quandam terram donavi quod est AT ANNÆ XV. mansas, quatenus ibi pro me et venerabili patre et avibus° meis quotidie orationes fiant et intercessiones . Et sit ista terra cum illis quas ad illud monasterium dedi mihi et meis heredibus in jus sempiternum , ad pastum servorum IDei qui in illa etiam deserviunt, ubi pater meus requiescit . Et sit ista terra libera excepta expeditione , et pontis et urbis restauratione . Successores autem mei istam donationem non minuant , sed augeant ; et qui adauxerint adaugeat Deus vitam illorum ; et qui minuerint abbreviet Deus vitam illorum et fiat pars illorum cum diabolo in inferno , nisi ante mortem suam hoc juste emendaverint. { .^ * This lime after >{< Ælfstam, H. ° This line omitted, H. 8 plfstan, B. 4 Supplied from H. B. 5 Here H. B. ends. ° Sic, MS.; Abavis, E.; but gf. terminibus. A.D. 9o13 EDWARD TO NEWMINSTER. 249 £)is synd pa landgamero to Anne : Arest om pone garam on pat land aestward ; ponon on pone ford norpeparde : ponon andlang straete on Burnstope ; ponon est om Prullanporne ; of pam porne east, ponon up on pa dume to paer dic on pa hbep*;'of pær hbeap' to pane greatan porn; ponon east betpeox Brennungrafe on Cufanlea; Pomon ut porp Horleac on pes cinges mearce ; ponon om pone pudu- peg , paer pa preo landmearca gape togaedere ; of pane pudupeg eft om pone garam paer onfengon , and in on cyt om Beagildestoe norp , ponon on Wadancampe estpeardne; ponon norp to Bedesdene ; forp be Bedesdene to Beddesseape ; ponon on pone garan ufepeardme of pam Paramford , be hagan to pam readem hamme ; ponon ut to pam elebeame . These ben the lond-markys of Anne : Begyn fyrst at the hegge of the lond est- ward, fro thennys to the forde northward ; tham along the weys to Cudunthorn, and than alonge the stret, upon Watyrdune , to the dyche of Watyrdume ; fro the dyche along the strete of Burnstow ; than est betwex Brengrave and Cuflee , than out thurw Orlee to the kyngys marke ; than to the wudu-wey , there as the thre löndys prykkys metyth to-gydere ; than fro the wyduys-wey est, ayem to the hegge there we erst bygon at ; and than in ryth to Begylstok north ; than to Wadchamp estward ; than north to Beddesdene ; forth by Bedesdene to Beddeshethe ; tham upwarde to the hegge of Warneford , by the place to the rede ham, than outh to the elebeme*. Hæc sunt terrarum limites de Anne : Imprimis incipe apud sepem illius terræ versus orientem , quousque perveneris ad vadum illud ; tunc ab aquilone per longum pertranseas vias quæ ducunt ad Cudunthorn , et tunc per longum pleateam sic super Watyrdune , ad fossam illam de Watyrdume . Ab illa fossa per longum plateam de Eurnstow ; tunc per orientem ad Prullethorne ; ab illa spina ex oriente , super illum montem quousque perveneris ad fossam de Bew . Ab illo loco ad magnam spinam ; tunc ex oriente inter Brengrave et Kufelee , et ex tunc ab extra per Horlee ad limitem regium ; ac deinde ad viam viduæ , ubi illarum terra tria puncta , con- veniunt . Et ex tunc ab via viduæ ex oriente iterum ad illum [limitem] ubi primo incepimus metiri ; et tunc ad infra recte quousque perveneris ad Begylstok ab aquilone ; tunc ad Wadschamp per orientem ; tume versus aquilonem ad Beddes- deme ; recte per Beddesdene ad Beddeshethe ; tunc superius ad illam sepem de Warneford, per domum illam quæ ducit ad Reedham , tunc ad illum limitem voca- tum the Elebeme , Acta est hæc scriptio anno dominicæ incarnationis DCCC[c]r'°°*, indictione vero IIII . Istis consentientibus testibus quorum hic nomina subtus notantur. Eadperd rex. Denulf bisceop. Pleymund bisceop. 2iserp bysceop. AEpelpaerd filius regis. AEsser bisceop . AElswerd filius regis. Sighelm bisceop. Æpelstam filius regis .- Cealmund bisceop. 1 For hlæp, E. * I.e., olive-tree, E. 8 . DCCCI., E. ^ 250 e EDWARD TO NEWMINSTER. [A.D. 9oI. Eadgoer*, bisceop. AElloc4 minister. J2imumd bisceop. Eeornstan minister. Byrnelm bisceop . Tutacl minister. 2ihtbord minister. Pulfred presbyter. DeOrmod minister. Eeorhtulf presbyter. Beortsie minister. Eeornulf diaconus. Oceocl minister. Eadstan diaconus. [E.] Edwards, Liber de Hyda, p. 98. | Omitted by Kemble. 598. Grant by King Edward [to Newm inster Abbey] qfland at Ceoseldeme, or Chiseldom, co. Wilts. A.D. 901. Cunctis etenim divino inflatis spiramine certum constat , quod omnia quæ humanis cernuntur obtutibus , fumi similitudine eva- nescunt . E contra hæc et ea quæ ab interiori homine , per medi- tationem divinarum scripturarum intelliguntur , æternaliter man- sura non deficient . Quapropter et ego EDWARDUS, divina largiente gratia, Anglorum Saxonum rex , hæc talia in meo frequenter revolvens præcordio, nitens cum fugitivis perpetualiter mansura mercari , aliquantulum terræ mei proprii juris ad ecclesiam quam noviter a fundamento erigens pro remedio animæ meæ meique venerabilis patris ædificare jussi , in æternam hæreditatem , omnium sæcularium difficultatum liberam , præter expeditionem , montis* arcisve instructionem , concedens dono , in loco ubi ruricolæ CEOSELDENE* , quantitate quinquaginta manentium istis circumdata terminibus. Aerest of Eorthebyrg to Symbroce innan blaec pytte ; of blaec pytte innam Dorceri , andlang Dorceri On tha straet ; andlang straet thaet om Fridam byrgilis ; of tha byrgelse on grenam byorh ; of 8an biorge, on Fugam biorge ; on Eorthebyrg ; of δaere byrg on Audulfes cmol ; of Audulfes cnol on thone thornestyb ; of tha thornstib om Mearcumbe ; of Mearcumbe on Hordestam ; of Hor- destam thaet eft on Eorthebyryg. Fyrst , begym at, Orbrygghe , so forth to Swymbroke wythinne the blake pytte ; fro the blake pytte wythinne Dorkerne ; along Dorkerne on the stret ; along the stret to Frudbyrgyll ; fro Frudbyrgyll to Greneburw ; fro Greneburw to Fugyn- 1 The errors in these names (cf. No. 596) are evidently caused by the misreading by the scribe whem copying from the original charter, where the a resembling oe or oe, frequently found in documents of this period, was employed. * Sie, MS.; pontis, E. * [vocitant], added, E. A.D. 902.] I)ENEWULF TO BEORNULF. 251 burw ; to Orthebrygge ; fro Orthebrygge to Athulfes knol ; fro Athulfes knol to Thornestyb ; fro Thornestyb to Mercumbe ; fro Mercumbe to Horston ; from Hors- tom agen to Orthesbrygge . • Imprimis incipe in termino latine vocitato Pons Terrestris , anglice Orthebrygge , recte procedendo quousque pervenias ad Swymburnam , ad intra terminum latine vocitatum Niger Puteus, anglice the blake pytte ; ab illo loco ad intra terminum nuncupatum latine angulus tenebrosus anglice the Dorkeherne; per longum Dorkerne, quousque pervenias per longum pertranseundo vicum de Frudbyrgyll ; a Frudbyr- gyll ad Grenburw ; a Greneburw ad Fugymburw usque ad Orthebrygge ; a Orthe- brygge ad limitem vocatum Athulfes Cnol ; ab illo loco ad limitem vocatum Thorn- styb , a quo pertranseas ad Mercumbe ; a Mercumbe ad terminum vocatum Hores- ton ; ab Horeston iterum ad Orthebrygge . Consentientes huic vel augentes hanc nostram munificentiam perpetuam possideant pacem ; contradicentes vero vel minuentes pereant cum diabolo in perpetua combustione nisi in præsenti cum satisfactione emendent. Acta est hæc scriptio anno dominicæ incarnationis nongente- simo primo , indictione vero quarta , in loco qui dicitur Hamp- tone . Istis consentientibus testibus quorum hic nomina subtus notantur :— »K Edward rex. >{< Byrnelm abbas. »{< Pleymund bisceop. >< 2ihtbrord minister. >{< Elfredus filius regis. << DeOrmod minister. >{< Ethelwardus filius regis. >< Beortsie minister. »3 Æthelstam filius regis. >< Occa minister . »K Daemulf bisceop. »< Allocº minister. >{< Pifhi8 bisceop. >< Beornstam minister. >< Asser bisceop. »< Taeta minister. »< Sighelm bisceop. >< Pulfred presbyter. »K Seolmund bisceop . >{< Beorthtuls presbyter . >< Cudgar bisceop. << Beornulf diaconus . >< 2imund bisceop. < Eadstan diaconus. [E.] Edwards, Liber de Hyda, p. 114. Omitted by Kemble. 599. Grant by Denewulf, Bishop Qf Winchester, to Beornwlf, of land at Eblesburna, or Ebbesborne Wyke, eo. Wilts ? A.D. 902. In nomine domini . DENEpULF bisceop j pa hipan in pintan ceastre leton tó BEORNULFA hiora landes . xv. hida ÆT EBLES- BURNAN piö pam gafole öe he piö bisceop j piö hipan ared* 8aet fs 1 See p. 230, m. 1. * Aned, K. 252 DENEWULF TO BEORNULF. [A.D. 902. . XLV. scill[ingas] to hærfestes em mihte sfe simne agyfeö . On öa gerad δæt hime ria ge nam mam óf to aceapienne me his beárm æfter his dege pa [h]pile pehi ôa ge rihta forö bringan a magen j eac ælce geare fultumien to pære cyricam bóte pe öet, land to hymö* be öem dæle pe 8et oöer fol* do æle be his landes meöe. j pa cyricsceattes mid rihte agyfe . j fyröe . j brycge j fester ge peorc hepe spa món ofer eal] folc do. j öis pes ge dön on dara* pitema ge pitnesse j öa furöe* öe hiora naman herbe nioöan standadº à pritene öe geare öe pes agán fram Cristes acennesse tpa pinter j nigam hund. j öet pés gé dón on pære mæram stope on 2intanceastre. Hisceop lyfde Beornulfe his mege pæt hé moste . pa in beröan menm hamettan to Eblesburnam. nú hebbe ic hi hamet Lufe j hire óréo bearn j ] Juhan j his seax bearn öomne ge ærendodóm me δa hfpan on 2intam ceastre . öet pa men mostam om pan londe punfem hæfde spa fc spa minra freonda spelce hit hæfde . ponne perón pær δreo pite öeope mén bur bærde j öreo öeop berde òa me salde biseeop j pa hfpan to ryhtre æhta j hire team. £)is pes ge don êa man pa cyriceam halgode æt Hysse burnam on öara manna ge pitnessa pe hira naman her be neoöam standat. . AErest Denepulf bisceop. ' And Tata presbyter. And Beornstam presbyter. And 2igea diaconus . And Aepelstan presbyter. And Eadpülf. presbyter. And Dyrepine presbyter. And 2ulfhere Cidding. And Pulfstam . presbyter. And Eadulf cempa . And Beorhtsige presbyter. Amd 2indsige presbyter. And Ælfsige . presbyter. And Denepulf bisceop. And Tata presbyter. And Byrnstan presbyter. And Eadstan Diaconus. And Æpelstam presbyter. And Eadulf presbyter. And Ædelstam presbyter. And Ælfstam presbyter. And Pulfstam presbyter. And Vigea presbyter. And 2ulfric presbyter. And Eahtam presbyter. And 2insige minister. And 2ulfred minister. And Beorsige minister. And Ælfsige minister. And Eadulf minister. And 2ulfhelm minister. And Vulsige minister. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 61b. 1K.] Kemble, Cod. I)ipl., No. MLxxrx ; from [A.] [T.] Thorpe, Dipl., p. 151. i Hyr8, K. T. 2 Folc, K. T. * óara, K.; para, T. • 4 ** ? friiöe”, K., ?^ote. 5 -aö, K.; -ab, T. A.D. 9o3.] EADWARD TO ORDLAF. 253 600. Grant by King Eadward to the Prince Ordlaf, of land at 8tamtum, or Sfamtom, co. Wilts. A.D. 903. pIS* HIS pA LANDES BOC AET STANTUNE. Regnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo Cujus nutu et imperio simul cuncta creata sunt . et visibilia reguntur omnia et invisibilia qui in principio verum apud Deum patrem erat verbum nostre particeps fragilitatis factus est pro nobis obediens patri usque ad mortem qui etiam mortalitatis nostre corruptionem susci- piens participium nobis eternorum pollicitus est premiorum. Cujus ope et auxillio ut arbitror gratia Dei inspirante Ego EAD- pARD* Angul* Saxonum rex pro petitione adque flagitatione mei fideli principis nomine ORDLAF adcommodavi* magistratibus con- sensum ut ei licentiam dedissem pius prediti° neque bene servati libri jus perhenne restaurarem quam prius Æöeluf° Saxonum rex suo fideli ministro nomine Cenpold jure hereditario possidendam Condonavit terram utique . XX. cassatorum in loco ubi a ruricolis STANTUN nominatur Cum omnibus ad' se rite pertinentibus id est pratis pascuis aquis aquarumque decursibus istam autem prænomi- natam terram liberam esse conscribimus ab omni seculari gravidine preter arcis pontisve constructione atque expeditione. preterea vero anteno[mi]natus Cempald adhuc vivens predicens ait . Ut si ille suus filius Census* ad utilitatem vel ad obsequium regis pervenire potuisset . Ut illius terre domino vita comite fungiretur° postque suum ab hac vita decessum `ad prefati ducis monarchiam jure hereditario redigatur'°. . Acta est autem hujus Kartule redintegratio anno dominice incar- nationis. DCCCCIII. indictione. IIII. In loco celebri ubi ab incolis Middeltum nominatur . His testibus adstipulantibus quorum nomina infra craxata esse videntur. Eadpard!, rex. Wulfsige18 dux. Aeöelpeard filius regis. Aelfred miles44. Asser episcopus. Heahferdl5 dux. Wulfsie episcopus. WihtbrOndl6 miles . Aeöelstam mess''*. Aelfric miles. Ordlaf dux. Sigricº7 miles. Ordgar dux. Cufa miles. 1 Title in B.:—Stantune. * Eadpeard, B. 8 -ol, B. * Cum meis, added, B. * ? perditi. 6 Æöelulf, B.; Æöeluulf, K. 7 At, B. 8- Cenfus, B. K.; perhaps for Cen[ul]fus. 9 Funger., B. K. 30 Relinquat cui voluerit, B. 11 Ãeadpeard, B. ** Mæss', B.; messepreost, K. 18 -sie, B. * 1* This line transposed to the fourth place from the end, B. is -fer8, B, K. i6 -bord, B. ; -brord, K. 17 Sigeric, B. 254 EADWARD TO TATA, [A.D. 9o3. Territoria' autem* istius angelli* his terminibus circumdata esse videntur . Pis his sio* land setem æt Stantune pe Cenpold hafede*. Aerest. On holam pylle ponne from holam pille on holam peg midde peardne òonne ponan on prifing° dene j öonne of öryfing dene on sceobbam stan . ôonne ponam on blacan graf . ôonne of blacan graue on ge- merstam ôonne of merstane' on gemer* beorgas öonne on longam? dene netöe'° pearde to anam stane. öonne ofer podnes dic . δæt to pare eorö byrig' 8omne ponam to axma* mere midde peardne öonne ponan on lytlam beorg to aman stane öonne ponam to eas more to pare burgilsan** 8omne ponam to brom lace öonne andl* langbroces æt eddes `ford öonne eft from eddes* forda up pea[r]dº andl* lang broces 8aet eft to holam pylle. Si quis autem hanc nostram donationem augere vel multiplicare voluerit augeat Deus omnipotens dies ejus prosperos hic et in futuro Si autem quod non optamus evenerit . ut aliquis malivolo animo . istam nostram munificentiam confringere vel in aliud mutare comaverit . Sciat se esse maranatha" cum Juda proditore in die adventus domini. [A.] MS. Har]. 486, f. 18b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cooxxxv ; from [B.] MS. Harl. 436, f. 18b. [A. B.] Boundaries in vol. iii, p. 403. 601. Gram; by King Eadward to Tata, 80^ Qf Aethehu^, qf land at Hordwelle, or Hordle, co. Hamts. A.D. 903. CARTA REGIS EDWARDI DE HORDWELLA. Regnante in perpetuum domino nostro Jhesu Christo omnique seculari serie $ine ulla intermissione omnibus momentis labente . Ego EADWARD non meis meritis exigentibus omnipotentis Dei misericordia Angul Saxonum rex pro piaculorum meorum remedio necnon j antecessorum meorum atque etiam posteritatis mee sub- sequentis cum consensu j licentia optimatum meorum quorum nomina infra scripta sunt recuperationem cujusdam hereditarii libri fasallo meo TATA \Æpehuni filio'° hoc est trium manentum æt HORDpELLE in perpetuum possessionem imperavi quas ante Æpel- i Eeritoria, A.; Territoriocis, B. * Autem, omitted, B. * Agelli, B. 4 Seo, B. 5 Hæfde, B. 6 Dry., B. 7 Gem., B. 8 -mær, B. 9 Of lang., B. i0 Neo'8e, B. ii Byrg, B. i3 Oxna, B. 18 pam byrg., B. i4 Ond, B. i* Ford... eddes, omitted, B. i* peard, B. " -ta, B. 18 Æpelhumflc, S. ! A.D. 903] EADWARD TO TATA. 255 pulfus avus meus occidentalium Saxonum rex perpetualiter de- derat ab omni mundiali censu liberas excepta expeditione j pontis j arcis construccione set casu quodam hereditarius ille liber anti- quus submersus est . quo pene nichil in eo apertum videbatur. Hec autem cartula ammo dominice incarnationis . DCCCC. III. in celebri loco qui dicitur Haamtum scripta est in presentia subse- quentium testium . Mete de Hordwella.* Am spinbroc Ærest* % up of spinebroe in om riseslæd of pæs riseslædes* byge foram ongeam hordpylles peg. fi andlang pæs peges oö hit cymö to Iccenhilde* pege. ponne of pan* pege up on pone ealdan pude° peg. ponne of pæm° pude° peg* be eastam telles byrg on æmne garan . ponne of pan* garam om æmne gar æcer fì and langes pære* fyrh° to anum andheafdum to anre forieröe'0j seo forieró gæö in topam lande panne**on gerihte to pam stane om hricg'* peg. panon* pest on amne goram andlanges pære fyrh° to anum anheafdum'* panon'* of dune on fearn hylles** slædi* f pamon'* on ane furh am æcer mear pæm hlinee . ponne on pene* hlinc" æt fearn hylles slæde supe pearde**. of pæm'° hlinee on anon*' heafde forö pær om ane furh on ane stam ræpe pamon* on gerihte on hricg peg. fi panone on ane gar æcer on anon* heafde j se gar æcer im. on à lamd . panone* andlanges anre furh op hit cymö to anum byge pamone of paem byge forö on ane furh* op hit cymö to anre forieröe j sio forierö in to pam lande ponne on Icenhilde peg be telles burh pestam panone* morö ofer Icenhilde* peg on sicam pylle fi hpperes* ofer an furlang on gerihte om an ælr bed on hæg hylles broces byge . am lang pæs broces op hit cymö to tpam gar æcer*. j pan* gar æceras in on fi land panon'* on ane forieröe on am om heafde pamon* on gerihte om readam clif on spin broc . ponne and lang pæs broces on pæt riscslæd. »< Ego Eadpeardus . rex. »{< Ego Ælfrie minister. »< Ego Asser episcopus. >{< Ego 2ærulf . preost. »< Ego Ordlaf dux. >< Ego Byrnstam preost. >< Ego DyOrmod minister. >< Ego Pulfhun minister. >< Ego J2ihtbord minister. < Ego Buga minister. i Termini pertinentes ad Hordwille, B. * AEr. om sp., B. 8 bes riscsledes, B. 4 Icem., B. 5 pæm, B. 8 pudu, B. 7 Of pæm waga, S., note. 8 pere, B. 9 Furh, B. 10 -δæ, B. i Hrig, B. 12 poÌì, B. i8 -fodum, B. 14 Hi., B. 15 Sled, B. i6 óone, B. 17 j5 of pam hlimce om oöærme hlinc, added, B. 18 Suöae- peardre, B. 19 bam, B. 30 Amum, B. I 21 bonon, B. ** £n 6n, B. 38 pomone, B. 24 Fyrh, B. * ppures, B. 23 Æcerom, B. 37 pa, B. 256 IEDWARD TO NEWMINSTER. [A.D. 9o3. >< Ego Alla minister. >{< Ego J2ulred minister. >{< Ego 2ulfhem minister. »K Ego Beornstan minister. [A.] MS. Cottom, Claudius B. vi, f. 17b. [8.] Stevemson, Chron. Abingd., vol. i, p. 56. LB.] MS. Cottom, Claudius C. ix, f. 199. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLxxx ; from (Boundaries only. ) [A.] 602. The Golden Charter oy King Edward to the Abbey qf New- mimster, Winchester. A.D. 903. CARTA EDWARDI PRIMI FUNDATORIS ABBATIE DE HYDA. Omnipotentia divine magestatis ubique præsidente et sine fine cuncta gubernante ego EDWARDUS ipso largitante primus post mortem patris mei Alfredi ad regalis solii fastigium sublimatus* patrem* voti non segnis exsecutor ad officinas monasterii constru- endas quoddam terre spacium tres acras et tres virgatas quod ling'u'a Anglorum sex furlanges in aquilanari* parte veteris monas- terii a Denulfo ipsius Civitatis Episcopo et canonicis illius ecclesie seu a quibuslibet circum manentibus jure hereditatis reddemi* unoquoque pede marcham° auri contuli moxque in arduam monas- terii structuram super tres acras et tres virgatas totam mentis dili- genciam impendi et edificavi et ad distingcionem° vetusti monas- terii NOVUM MONASTERIUM appellari feci prædictam autem eccle- siam in honoré summe trimitatis gemitricisque Christi Marie atque apostoli Petri benediccione Pontificali devotissime feci dedicari Et Anno incarnacionis dominice. DCCCC . III0. Indictione . IIII°. Ego Edwardus Rex Anglie et fundator primus N`o'vi monasterii 2[i]n- tonie Cunctis gentis mostre fidelibus immotesco quod pro anima patris mei Alfredi regis tocius Anglie primi coronati et pro salute anime mee' liberalissimus tantam eidem ecclesie benigne confero opum prediorum ornamentorumque copiam [ut]* ditissimorum monasteriorum equare videretur opulenciam eidem ecclesie do quendam fundum quem indigene MYCELDEFER appellant cum suo hundredo et appendicibus habens centum cassatos et ecclesiam utrumque° villam de Strattone cum Novem hidis . Burcote cum . IIII. hidis et dimidià . Popham cum . VIII . hidis et dimidium'° Woedemancote!l cum . x . hidis . Candeverre'* cum . x. hidis et ecclesia Cramborne cum . VIII. hidis et capella . Draitone juxta 1 Sull., K. * -tris, K. 3 -lon-, K. 4 Redemi, K. * -cam, K. 6 -tinct., K. 7 Mee, omitted, K. 8 [ut], added, K. ° Utramque, K. *° dúm, A.; dominium, K. ii Wode., K. 1° Candefer, K. A.D. 9o3.] EDWARD TO NEWMINSTER. 257 Niuuetone* cum . IIII . hidis Swerwetone cum . III. hidis et una virgata et dimidia Northametone cum . VI . hidis Nortone juxta Seleborne cum . III. hidis Slastede et Tachburi cum una hida et dimidia libera et consuetudine Regia manerium quod dicitur Anna . XV. hidas cassatos habens et ecclesiam manerium quod [vocatur]* Colengaburnam habens . L . cassatos et appendicibus suis cum ecclesia manerium quod kalatur* Ceoseldene. XL. cassatorum et ecclesiam eidem ecclesie Novi monasterii in 2intonia a me Edwardo rege fundata* do et concedo in puram et perpetuam elemosinam et præterea totam terram de Durlea et illam in qua abbatiam fundavi ab omni servicio mundana* et ceculari° negocio semper sint libere exceptis tribus causis hoc est expedicione et arcis” pontis construc- tione . Huic autem libertati et donationi fautores ac consiliarii mei fuerunt duces et magnates qui me ad hanc largitatem incitaverunt qui etiam omnes unanimiter concesserunt ut donacio ista firma in eternum permanet* et in aureis literis scriptis° neque a quolibet seu superiore vel inferiore comutetur'° set gloriosum maneat invio- labile et quisquis violare præsumsserit*' excommunicetur a sosie- tate!* Dei et sanctorum. Celebrata est igitur hec Regalis institucio et donatio in Pago qui dicitur Hamtone anno dominice incarnacionis. DCCCCIII. in- diccione quarta sub testimonio et auctoritate!* gentis nostrae Prin- cipum quorum vocabula hic cernuntur**. >{< Ego Eadpeard rex. >< Pihtbrord ihi*. >{< Ego Plegmund bisceop. »K Deormod fh. >< Ego Aöelpeard filius regis. »K Beorhtsie fh. >< Ego Denulf bisceop. >{< Ocac* fh. >{< Ego Wiferö bisceop. »6 A?%elstam fih . >< Ego Wulfs[i]ge bisceop. >< Pulfhelm fh. >{< Ego Asser bisceop . »< Alla fi . >< Ego 2ighelm bisceop. »< Beornstam fi . >{< Ego Ceolmund bisceop. >{< 2ulfhelm fh. »{< Ego Eadgar bisceop. »< Beornstam fi . >< Ego 2imund bisceop. >{< Tata fih . >{< Ego Beornelm abbas. >< Pulf[r]ed fi . 1 Nunnetone, K. * [vocatur], added, K. * With vocatur, glossed, overline, MS. * -tae, K. * -no, K. ° Saec., K. 7 Arcis et, K. 8 -neat, K. ° -ta, K. 10 Comm., K. - 11 Praesumps., K. i3 Soc., K. is Aucto£qritate, MS. 14 Ceremuntur, MS 1° K, extends this ì and all the following, into miles. 16 Occa, K. VOL. II. S 258 RING EADWEARD AND ÆBELFRIE). [A.D. 903. Aöelstan. Pulfstan. Beorhtulf Presbyter. . pulfric. Eeornulf Diaconus. Eahlstam. Eadstam Diaconus. 2yns[i]ge . Eadulf'. Eadulf . AElfstam. Pulfhelm. AEöelstam. Pulfs[i]ge. J2ighelm. [A.] MS. Harl. 1761, f. 47. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxxxvI ; from [A.] 603. Record by King Eadweard, at the request of Duke Æôelfrid, who had 'ost the origínal deed by fire, of a grant by Aôwlf to his daughter Æöelgyö of land at, East Hrisan Byrg, or Princes Risborough, co. Bucks. A.D. 903. Regnante imperpetuum et mundi monarchiam gubernante alti- throni patris sobole qui cælestia simul et terrena . moderatur . Illius etenim Incarnationis . anno . DCCCC°. III. indictione vero sexta . Contigit quod ÆDELFRIBO' duci omnes hereditarii libri ignis vastatione conbusti perierunt ; Tali igitur necessitate cogente prædictus dux rogavit EADpEARDUM regem . ÆPELREDUM quoque et ÆDELFLEDAM qui tunc principatum et potestatem gentis Merciorum sub prædicto rege tenuerunt . Omnes etiam senatores Mer`ciorum' ut ei consentirent, et licentiam darent alios libros rescribendi; Tunc illi unianimiter omnes devota mente consenserunt ut alii ei libri scriberentur* eodem modo quo et priores scripti erant In quantum eos memoriter recordari potuisset*. Si vero quoslibet recordari minime potuisset . Tunc ei ista kartula in auxilio et adfirmatione fieret . Ut mullus eum contentiose cum aliis libris affligere valuisset . nec propinquus nec alienus quamvis aliquis homo aliquem de vetustis libris protulerit quem prius fraudulenter in hora ipsius incendii vel alio quolibet tempore per furtum abstraxisset ; Novimus namque quod omnia quæ in hoc mundo contingere solent aliquando citius aliquando vero tardius ex memoria mortalium delapsa deveniunt , nisi in scedulis littera- rum caracteribus adnotantur . 1 -do, S, * Rescrib,, K. * See vol. i, pref., p. xx, A.D. 9o3.] KING EADWEARD ANI) ÆEOELFRIF). 259 Quapropter in hac kartula innotescere ratum atque gratum satisque commodum duximus de illa videlicet terra æt páém ÉASTERAN HRISÁN BYRGE cujus quantitas est. XXX. cassatorum* quod eam ADULF ÆBELGYBE filiæ suæ cum hereditaria libertate in propriam ad perpetuam donavit hereditatem* ; >< Bis* synt pa land gemæro . Ærest of pam garam innam pa blacan hegeeam . of pære hegeeam nyper innam pone fulan bróc of òam fulam broce pip pestam randes æsc panon on pæne ealdan dfc piö pestan pa herde pic*. of pære dfc fi innam pealdam hrige on eadrices gemære . jlang eadrices gemære fi innam cynebellinga* gemære jlang gemære j on icenhylte'. jlang icenhylte op' pone hæöenan byrgels . panon on cynges strae t*. up jlang stræfe on pelandes stöcc. of pam* stocce nyper jlang rah héges δæt on heg leage of öære leage'° nyper δæt eft On öæne garan . >< Eadpeard rex . »K Eaάelred . >< Ordgar comes . >{< Æöelflaed. >{< Beorhtulf comes. >< [Plegm]und archiepiscopus. >< Ælfpym**. >< 2i]ferö episcopus. >< Æöelferö comes. >< Wigmund episcopus. >{< Ælfpld comes . >< Perferô episcopus. »< Æöelrm abbas . >{< Eadgar episcopus . >< Cynelm abbas. >{< 2ig[hel]m episcopus. |>{< Eadno8** minister . >< Ceolmund episcopus. »K Ælfred minister. »< Æ8elpeard . >< Ælfere minister . »< Osferö . »K Eadric minister . >K Ordlaf comes . . - »K AE8elpald minister**. Endorsed:—“Regnante”.“Aöulf dedit eastren* Risberge. Eöel- giôe filie sue .” “. latine.” [A.] Original charter in British Museum, Eoundaries in Brit. Mus. Catal. qf Selec- Stowe, No. xxi. tions from the Stowe MSS., 1883. O'Conmor, Bibl. Stowen8i8. [S.] Ord. Surv. Fac8., pt. iii, No. 23; ed. W. B. [K.] Kemble,Cod. Dipl., No. MLxxxY ; from [A.] Sanders. 1 -tæ, K. 8 K. ends here. * This paragraph and the names of the witnesses are in a second handwriting, on the back of the charter 4 Erdepic, S. 5 I.e., Great, Kimble, near Prince's Risborough. This patronymic name is evidently to be referred to Cynebelime, or Cunobeline, the British king, who, tradition a$$erts, was buried at Kimble. 6 Ickmield way. 7 Of, S. 8 -te, S. 9 Pam, S. 10 Læge, S. il -pin, S. 1° Eadpig, S. 13 For a companiom charter, see No. 606. 14 Eastram, S. - s 2 260 EDWARD TO WINCHESTER. [A.D. 904. 604. Grant by K%ng Edward to St. Peter's, Winchester, Qf land at Micheldever, eo. Hants. A.D. 904. CARTA REGIS EDWARDI PRIMI DE MUCH'. Dispensante1 j gubernante domino nostro Jhesu Christo incom- mutabiliter omriia visibilia et invisibilia . quamvis verba regum j procerum decreta velut fundamenta moncium ad modicum fixa videantur. tamen plerumque tempestates . j turbines secularium rerum regnorum statuta pulsantes* quatiunt. Quapropter literarum memorie commendare procuravi ego EDWARD Rex Anglorum quod pro eterna redempcione anime mee dedi ad monasterium WYNTONIENSIS ecclesie sancti Petri . X . mansas. ET MICHELDEVER8 intus ad refectorium fratrum Christo inibi serviencium . Et has porciones cum consensu optimatum meorum quorum nomina infra scripta habentur eidem familie in perpetuam concessi hereditatem cum omnibus ad se pertinentibus. Silvis . Campis . pratis. Pascuis . j eciam piscium capturis haben- dis* j possidendis4 j eciam suis successoribus in eodem refectorio relinquendis*. Ea autem condicione date sunt ille decem predicte manentes ut semper in posterum permaneant. Libere j expedite ab omnibus secularibus negociis. excepta. expedicione jarcis ac pontis construccione . Et `hoc' Dei omnipotentis simul j mea auctoritate confirmatum est eterno cyrographo in cruce domini j salvatoris nostri Jhesu Christi. Siquis hanc nostram donacionem j commotacionem custodire j augere voluerit : custodiat illum Deus j augeat sibi omnia bona presentis j future vite. sim vero minuere vel infringere mala mente voluerit. sciat se in horrendo illo die severi° examinis coram summo judice inevitabilem redditurum rationem. nisi hic prius digna emen- daverit penitencia . Hiis terminis prefatum Trus undique giratur . Pes" synd pa land gemæra to Myceldefer : Ærest on Myceldefer, andlang mearc peges on pone sand pytte ; ponam andlang para eal- dena dala ; ponam oster' pone beorh yæt liö betpeol pan tpam langan beorgan ; ponan to Poröigsaetena meare , andlang 2oróihaema rmearc on pone hline bufan Fripelinga die ; of pan hlinc on pat suö- myste gat , andlang dic on pat ealden fyrd gat ; of pam fyrd gat om δa hocedan die ; of pære hocedam dic on Dennerdes treop ; of pam treop on peg gelætan, norörihtis to Waddamyge spa innan pone broc to Miceldefer • * Gf. a following proem, No. 611. * -ter, H. 8 At Mychil., H. * -das, H. * Sensu, note in H. ° These paragraphs of boundaries omitted in A. B. K. 7 ? ofer, note in H. A. D. 904.] EDWARD TO WINCHESTER. 261 These ben the londys markys at Myceldefer : Be gynme at, Myceldefer along the mark weys, for to that thw comyst, to the sand pyt ; fro themmys along the old dale ; thamme ovyr the borw that lyth bytwem the twey long bryggys that to Worthy merche longyth , an tham , along the merche of the twn of Worthy , to the lynk above Frythelyng dyche ; than fro that lync to the suth myst 3ate , and than along the dyche to the olde fyrd-gat ; fro the fyrd-gate to the hocdan dyche ; fro that place to Dennerdys trow ; fro that trow to Wegletam ; fro Wegletam northry3t Wad- danyge , so wythynne the brac to Myceldefer. Isti sunt termini terrarum de Myceldefer ; Inprimis incipe apud Myceldefer per longum limitosas vias procedendo quousque perveneris ad Zabulosum puteum . Deinde per longum antiquam illam valliculam , ex tunc pertranseas terram de fossa jacentem in illos duos longissimos pontes pertinentes ad paludosum pratum de Wrthy ; deinceps pertranseas per longum pratum illud paludosum de villa de Wrthi, ad marginem superius Frythelyng dyche ; tunc ab illa marginem ad australem por- tam , et tunc per longum foveam illam ad limitem illum vocatum fyrdgat ; ab illo loco ad Dennerdis alveolo ; ab illo loco ad Wegletam ; a Wegletam per aquilonem recte ad Waddanygh, sic ad intra torrenticulam de quousque perveneris ad Mycel- defer . Hec autem cartula anno dominice incarnacionis . D . CCCC. IIII. Indictione. VII*. Scripta est in illa venatoria villa que saxonice di- citur Bicanleag coram veridicis testibus quorum nomina subter craxata sunt . »< Edward rex . >< 2ald* presbyter. >< Plegmund'. archiepiscopus. >< Fridestam . diaconus. >< Denewlf*. episcopus. >< 2ighelm diaconus. >{< Asser. episcopus. >{< 2ihtbOrd. minister°. >< Wlfsige episcopus. »K Deormod minister°. >< Ethelward*. filius regis*. >< Beorhthelm. minister°. »< Ordulf. dux . »6 Odda . minister°. »< Osulf . dux . »K Wlfred!0 minister. >< Ordgar. dux. »K Buga'* minister. »< Heamferd . dux . »< Ealmumdº* minister. >< Aelfpald dux. >{< Wlfstam . minister . >< Johan°. presbyter . >< Aepelferd minister. >< Poenulfº presbyter . »{< Wlfhelm . minister. >< Tata presbyter. >{< Wlfhum . minister. >{< Epelstam presbyter. >{< Wlfhere minister . >< Byrnstan' presbyter . »< Wlfricl* minister . >< Searu presbyter. [A.] MS. Cottom, Domitiam A. xiv, f. 72. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxxxvII ; from [B.] MS. Harl. 1761, f. 47b. [A.] and [B.] [H.] Edwards, Liber de Hyda, p. 101. i Pleym., H. 2 -wulf, H. * Edward, B.; Æbelpeard, H. 4 This lime omitted here, and added after the duces, H. * Lohum, H. 6 polnilf, H. 7 Bryns., H. 8 -da, H. 9 Diaconus, H. 1° Diaconus, added, H. ** B. inserts this and the following seven lines after Wlfsige episcopus, and thus shows that the scribe was copying the MS. .A. 12 Eahlm., H. 18 -fruc, H. 262 EADWERD AND DENULF. [A.D. 9OI ×9O4. 605. Record by Κίng Eadwerd qf his acquisition from Denulf, Bishop of Winchester, qf the * Wind-Church* and land near St. Gregory's Church, Winchester, for founding a monastery, in eœchange for St. Andrew's Chwrch in the 8ame city. About A.D. 901 x 904. >% In nomine domimi. Ic EADpERD crinig' begeat æt DENULFE biscepe j æt δæri hipun on 2inteceastre pa pIND CIRICAN . J δæt staénne* slapern* j δær to öæs landes be suöan öære cirican j δæn slepern. XXIIII. gerda on lange . j on bræde δar hit bradest is fif geurda. j δær hit umbradost is amne geurde . to öæn öæt ic δær mynster om gestaçolode . for mine Saule hælo j mines δæs arpyr- dam fader Ælfredes cyninges . j ic let be ealra 2est Sexna pitena geöeahte j leafe to biscepe j to pan hipum sancte Andreas ciricam. j öone poröig öe öærto gaunnam pes into δære stope : on ece erfe . óæt hit mage nam mam fram δære stope tpodælanne*. Βonne is öis se eaca öe eallra 2est Seaxna pitan öærto eacam me gebocodon ori ece erfe. Ærest suörichte fron 8am beoöærn to sancte Gregories ciricam . δonne from öære suô pest hyrnam sancte Gregories cirican . XII . geurda pest richte to öære strete. 8omne richte morö. XIII. geurde to δære moröstræte öonne east richte . XLIII. geurde . j . VI. fet . to δære east strete . 8omne suörichte. XX. geurde j . VI. fet to δære suöstrete . 8onne pest richte be 8aere suöstrete to öæn lictune . VII. geurde . j . VI. fet . ôomne richt morö. v. geurde . öonne is 'όæs simbganges" ealles driu° furlanges . j δreo metgeurda. >{< Ea?pear8 . rex. >{< . Witbrorö minister. >{< Ealdereö. frater regis. »K . Deormo*8. minister. >< Plemunä archiepiscopus. >{< . Beorths[i]ge. minister. >{< Derlepulf. episcopus. »< . Ocea. minister. >{< J2ilfærd. episcopus. »< . Adelstan. minister. >< Pulfrige. episcopus. >< . Pulfhelm. minister. >< . Asser. episcopus. >< . Alla. minister. >< . Pighem episcopus. »< . Heorstam minister . >< . Eodmund. episcopus. >< . Pulfhelm. minister. »< . Eadgar. episcopus. >{< . Beorstan. presbyter. >< . Wimund. episcopus. >{< . Tata. presbyter. >< . Brimhelm. abbod. •>< . Brichtulf. presbyter. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 8. [T.] Thorpe, Dipl., p. 156. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLxxxvII ; from - [A]. i Cinig, K. * Stænaene, K.; stæinene, T. 8 Slæperm, K. 4 Tod., K. * Imbg., K. T. 6 8rio, T. A.D. 904.] EDWARD TO ETHELFRITH. 263 606. Record by King Edward, at the request qf Duke Ethelfrith, who had lost the original deed byfire, of a grant to the latter qfland at Wrington, co. Somerset. With later additioms. A.D. 904. WRINGTONE : CARTA EDDREDI REGIS DE WRINGTONE DATA ECCLESIAE . Regnante imperpetuum et mundi monarchiam gubernante altri- toni patris sobolo qui celestia simul et terrena moderatur illius etenim incarnationis anno . D . c . c . CC . IIIIto . indictione vero sexta . contigit quod ETHELFRITHO duci omnes hereditarii libri ignis vastatione combusti perierunt . Tali igitur necessitate ' cogente predictus dux rogavit EDWARDUM regem et ELREDUM quoque et ETHELFLEDAM qui tunc principatum et potestatem gentis Merceorum sub prædicto rege tenuerunt omnes etiam senatores Merceorum ut ei consentirent et licentiam darent alios libros rescribendi. Tunc illi unanimiter omnes devota mente concesserunt ut alii ei libri scriberentur eodem modo quo et priores scripti erant in quantum eos memoriter recordari potuisset . Si vero quoslibet recordari minime potuisset . tumc ei ista cartula in auxilio et affirmatione fieret . ut nullus eum contentiose cum aliis libris affligere voluisset nec propinquus mec alienus quam- vis aliquis homo aliquem de vetustis libris protulerit quem prius fraudulenter vel hora ipsius incendii vel alio quolibet tempore per furtum abstraxisset . novimus namque quod omnia que in hoc mundo contigere solent aliquando citius aliquando tardius ex memoria mortalium delapsa deveniunt nisi in cedulis litterarum caractaribus annotentur . quapropter in hac cartula innotescere ratum atque gratum satisque comodum duximus de illa videlicet terra . at . WRING[TONE]* hujus quantitas est . viginti cassatOrum . Et hanc præfatam largitionem . ego EDRED rex et totus senatus Anglorum devoto animo Ethelfrigo duci in perpet[u]am* heredi- tatem persolvimus ut nemo post nos percipientes sine indignatione Dei omnipotentis illam irritam faciat. >{< Ego Athelret consensi et confirmavi. >{< Ego Edward rex consensi et subscripsi. EIii sunt termini prefati* ruris a rege recuperati. Erest on preosteselwe. of preosteselwyn* om. Wrythwey. of Writh- 1 Wring', MS. * Perpetam, MS. 3 Predicti. B. * Preost Belwyn, B. 264 HUNGIB TO WIGFRIB. [A.D. (9oO FOR)9O4. **** weie*. of wryoherme on Egelescombe*. of Egelescombe on etecombe*. of etecombe* on Wulfcombe. endelanges* Wolfcombe* midewardes par on Stificleie* northward of parleighe' on Wynter acres estward. panem on Swynhage . panem poruTàtteleighe* to farnhamme of farnhamme on histlyngdeme estward . pare° on pane Berghe'° of pam'' Berghe'° to likelam . of likelam to* credelinghales of crede- linghale on suwardynglegh** estward to Wetheleighe brok'* and endelanges* broke to merewollen*°. of merewollen** on estmedewen of estmedewen or wilbicanhulle'°. of wilbicanhulle om the heghe" rewe bi southen$uddoii . of pare* heghe" rewe on mererigge of mererigge** om hagennedewe'° of hagenedewe'° endelang* stremes om wring'°° to wringforde*. of Wringforde* on pe heghel7 rewe est* to schirebourne e]m ofpam elme on carstie on pa heghe" rewe. eft endlang pare* heghe" rewe on Wythescombe . of pam combe on brokenanbrugge of par brugge to stanbrugge of stanbrugge to wet- medewen of wetmedewen to watercombe* of watercombe* to ethecombe of ethecombe to elkanleighe* of elkanleighe to hilis- brok* on `pane holm pane endelanges* thes brokes eft in on wryng. panem enílang wryng. eft om the mede westward panen on preostwlwe*. • Hanc prefatum hereditatem . Athelstam dux filius Etheredi con- versus et factus monachus optulit secum ad monasterium Glastin- gensis illamque sibi largitus est Athelstan . Rex. [A.] MS. Bodl., Wood A. 1, f. 206b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccoxxxvrrr ; [B.] The Glastonbury M$. at, Longleat, f. 841. from [A.] (Incorrect, amd without, boumá- ( Readings kindly communicated by F. H. aries.) Dickinsom, Bsq.) Hardy's MSS. at, Record Office. 607. Record hy King Eadward qf the grant by Hungîô to Wigfriô qf land at Eatwn on the R. Cherwell, or Eydon, co. Worth- amptom. A.D. 900 for 904, IEA TUN. >< Regnante ac dispensante Deo omnipotente mundana regimina cujus videlicet incarnationis anno . DCCCC . indictione . VII . eo i Wrythweye, B. * -comb, B. 8 Ethec., B. 4 Endl., B. 5 Wulfcomb, B. 6 Styfioleye, B. 7 Legh, B. 8 pour acclegh, B. 9 par, B. io Bergh, B. ii pame, B. 12 Om, B. 1* -leighe, B. 14 Whetelegh Broke, B. 15 Merewellen, B. 2° -bicanhulle, B. 17 EIegh, B. 18 -rige, B. *° Hagen medwe, B. *o Wryng, B. 21 Wyrdford, B. ** Wyrtford, B. 23 Eft, B. * -comb, B. as -legh, B. *6 -broke, B. *7 banen helm . banne endlanges, B. 28 •welwe, B. A.D. (9oo FOR) 9O4.] HUNGID TO WIGFRID. 265 scilicet anno 2IGERIB rogabat Eadperdum regem et Æpelredum ducem et Æpelflaede senatoresque eorum ut ei istum librum scri- bere jussissent. hoc est illius terre quinque manentium quæ nomi- natur EATUN illam denique terram Alchum episcopus a Burgredo rege AEpelspiöa regina comparavit eandemque terram iterum 2ærfriö episcopus Ceolpulfo regi pro recta retributione tradebat ipseque rex postea Hungiöe illam tribuit , post hec mamque 2igfriô eam terram ab Hungiöe cum placabili pecunia cum testimonio optimatum Mer- ciorum comparavit . Et tunc Eadpeard rex et Æpelred dux et dominator Merciorum necnon quoque et Æpelflaede cum testimonia episcoporum et principum aliquorumque senatorum sibi subjecto- rum 2igfriöo hunc librum rescribere præceperunt. ad eandem con- ditionem ad quam prædictis possessoribus erat conscripta id est in perpetuam hereditatem quia vetustus liber illius terre quocumque modo perditus erat et si umquam evenerit ut antiquus liber in palam venerit sit præscriptus et interdictus nisi ad manum 2ig- friöus veniat vel heredum ipsius. Circumcincta est hec terra his terminibus fi is ponne ærest from pifeles lace j spa up andlang riöiges j hit cymö to fagan floram j ponne spa andlang slædes be pam tpam lytlam beOrgan j hit cym'ö to pulfunes treop stealle pill. an suna' fi spa ppyres ofer fi furlang jì on pa pyrnam pesteparde pær se mycla porn stod j spa on fugelmere fi ponne à ondlang dices oö fi hit cymeò to horpyllam j spa ondlang riöies j hit cymö to cearpyllan ponne mæreô hit cerpelle seoööan. Nomina autem testium hujus reparationis hic subter carax- antur . , »< Ego Eadpeard rex consensi et subscripsi. »< Ego Æ8ered dux Merciorum . Ego Alfpald dux. Ego Æpelflæd consensi. >{< Ego Æpelfriö dux. Ego 2igmund episcopus. Ego Eadmaë minister. >{< Ego 2ærfriô episcopus. Ego Ælfere minister. Ego Eadgar episcopus. Ego Sigeric. [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 30b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxL ; from [H.] Heming, Chartwl., vol. i, p. 65. [A.] Boundaries in vol. iii, p. 404. * pill ansuna, H. ; willam suna, K. 266 WERFRIÆ) TO ÆTHELRED. [A.D. 904. 608. Grant by Werfriô, Bishop of Worcester, to Æthelred and Æthel- flæd qf Mercia, qf land in Worcester city and Beferburn, or Barbourn, ^ear Worcester. A.D. 904. ÆDEREDES GERÆDNESSE j AEDELFLEDE pTB WERFRIB BISCEOP : a- <* Omnibus namque sapientibus notum ac manifestum constat . quod dicta hominium vel facta pro `multiplicibus criminum pertur- bationibus* et cogitationum vagationibus* frequenter ex memoria recedunt nisi litterarum apicibus et custodiæ cautela scripturarum reserventur et ad memoriam revocentur. Quamobrem anno dominicæ incarnationis . DCCCC°. IIII°. in- dictione . I. has ob memoriam posteritatis litteras scribere jussi- ImllS . pæt is ponne f PERFRIB bisceop j se hired* æt PIGRA* CEASTRE sylla 8 j gepritaâ ÆρELREDE°j AEpELFLEDE heora hlafordum pomæ? hagan binnan byri* æt WIGRA° CEASTRE . se is fram? pære ea sylfre'° bi pæmii mor8 palle'* east pardes**. XXVIII. roda lang. j ponon* suppardes'*. XX. IIII°. roda brad. j eft pomon'* pestpardes'* on sæ- ferme . xIx10. roda long . j eac hi" sylla 8* him fi medpe land be'° pestaN sæferne om efem pQne hagan . andlang* pæs** bisceopes dic* of pære ea j hit Cymę pest ut on fi mór* dic . j spa nor8 % hit cymö* ut on efen j gelad. j spa estpardes** f hit cymö* eft piö meopan* j) gelad on sæferne. Eac hiit sylla 818 him* BEFERBURNAN .\j eac* pær to. Lx. æcera ear8lomdes be supan beferburman . j opre* . LX. be moröam . j ec spype* rumed*i lice . XII. æceras pær to Fulgodes mædlandes*. j eall hi sylla 8i* piss `heom mid* milde modé . j pilnia 8 him to % . hi syn* eig6er* ge hlafordes freondge para hima*. ge pære eyrcan*. j hig*8 his pylla** alning hieom*° to earnien* dæges j mihtes** mid heora godcundnesse. spa hi* betst* magoN. j hi* hit habban* á 1 Læn haga j land læm . Æberedi j Æbelflaede, on margin of B. 2 Multi- plici erumnarum perturbatione, B. * -ne, B. * seo heoreddem, B. b beogerma, B. ° . ræde, B. 7 pone, B. 8 Byrig, B. 9 From, B. 10 Seolfre, B. ii pam, B. i* peaile, B. 1* -peardes, B. 14 banom, B. i5 xxxIIII, with the third æ erased, A. i0 . xVIIII., B. 17 Hio, B. 18 Sellaö, B. 19 Bi, B. *0 Amlang, B. 21 pære, B. 33 Dice, B. 28 6n, added, B. * $ hit cymö, omitted, B. 25 Cyme8, B. 26 Nioöam, B. 27 Be, added, B. *8 pa hida ding pic . j ec, B. 29 Oper, B. 80 Spi'8e, B. 81 Rumod, B. "* Mædpe landes, B. 33 bis him heora, B. 84 Sion, B. 85 Æg., B. 86 ]Higna, B. 87 Circam, B. s8 Hio, B. 89 pi., B. 40 Him, B. *) -nigam, B. 4* Neh., B. 48 Best8, B. 44 Hæ., B. A.D. 904.] WERFRIE) TO ÆTHELRED, 267 ge binnan* byrig* ge butan unbesacen piò ælce hand pa hpyle pe hi* lifgeam . j gif Ælfp' leng sy*. pomne sy hit* spa um besacem pa hpile pe heo* lifige*. j ofer heora' preora dæig*. agefe hit mon eft pære circeam? hlaforde''. spa ge godad spa hit ponne sy*. for heora preora saple'* . buton ælcum'* geflite . gif God pile j hig* hit godiam!* motam. Augentibus et custodientibus retributio æternæ beatitudinis augeatur in coelo. minuentes et frangentes sempiterna increpatione redarguantur . nisi prius digna satisfactione emendaverint. pas gerædnesse eall se hired** ge iunge** ge ealde'° into'7 Cristes rode taene gefæstnodon . j para . XII. nomam her standa 8 apritene bæftan**. j eac para freonda'° nomam pe pe us to gepitnesse curon*. >< Æpelred aldor mam j Æpelflæd Myrcna hlafordas* mid us hit ge?RITON*. ω >{< Ego Werfriö episcopus propria manu consensi et corro- boro28. >< Ego Kimelm abbas*. >< Ego Ecgfriô°° presbyter consensi. >{< Ego 2iglaf presbyter*. »< Alhmund. >< Ego Oslac presbyter*. »< Edgar° bisceop. >< Ego Cinaö* diaconus*. >< Aldred. »{< Bernhelm. >< Æpelfridélealdor mann*. »K Eardpulfus*. »< Ælfred. >< Wlfred. >{< Ælfstam . >< Ceolhelm. »K Eadric. »£ Wllaf*. ' »K Wlfhun. >< Æperedes gerædnesse* j Æpelflaede pid Perfriö* bisceope j pip pone hired* on 2egerma CEASTER*. [A.] MS. Cottom, Nero E. 1, part. ii, f. 182. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccoxxxIx; from [B.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 6b. [A.] [H.] Heming, Chartul., vol. i, p. 13; from [A.] * By., B. * Byrg, B. 8 Hio, B. 4 Sio, B. * Hyre, added, B. 6 Lifge, B. 7 Hyra, B. 8 Dæig, B. 9 Circam, B. 10 -farde, B. 11 Hiora priora saule, B. ** Butam æg hpelcum, B. 1° Gegodiam, B. 14 Hiored, B. ib Giung., B. 16 Eald, B. 17 Mid, B. 18 Be aeftam, B. 19 Fri., B. 20 Ge curom, B. 2l -fardas, B. * Gepriotam, B. * Subscripsi, B. * Cynelm diaconus et abbas sub- scripsi, B. 25 -y8, B. *6 Consensi, added, B. 27 Cy., B. * -uulf; B. *° >{< Uullaf. >{< Ciolhelm, B. 80 Ead., B. $i -i8, B. ** -man, B. ss -nis, B. * per., B. 35 Heor., B. * pigerna cestre, B. 268 UUERFRID TO WULFSI. [A.D. 904. 609. Grant by Uuerfrid, Bishop Qf Worcester, to his reeve Wulfsi, qf land at Basttnm, or Aston, eo. Worcester. A.D. 904. C O R O G R A P H V M . Pixiendum om ecmisse ussum drihtne hælende Criste se ôe all ôing gemetegaö ge on heofenum ge om eoröam pæs inflaescnisse δy gere pe agen pæs DCCCC pintra j IIII pinter j δy VII. gebon gere . ic UUERFRID bisco'p' mid mines arpeor$am heOrodes geöafuncga j leafe on 2 EOGERNA CEASTRE sylle 2ULFSIGE minum gerefan piö his holdum mægene j eadmodre hernesse anes hides lond on EASTTUNE spa spa Herred hit hæfde on öreora monna dæg j all öæt inn lond beligeö án dic utane j ponne ofer öreora monna dæg agefe monm aft δaet lond butan elcon piöerepide inn to 2eogerna ceastre j öis seondam δara monna noman öe öæt geöafedon j mid Cristes rode tacne gefaestmedon. >< Uuerfìiò biscop. »< Hildefriö presbyter. »6 Cynehelm abbas. >{< Ecfriô presbyter. >{< Uuerfìiò presbyter . »{< Eaduulf presbyter . >{< Eadmund presbyter . >< 2iglaf presbyter. >{< Berhtmumd presbyter. >{< Oslac diacon. >6 Tidba]d presbyter. >{< Cynaë diacon. »® Berhthelm. »K Cymelaf. >< Cymelaf. >< 2igheard . »K Uulfred. »K Ceolhelm. »< Monn. >{< Cynehelm. >< Uullaf. >{< Earduulf. »< Uulfric . >{< Ealmund. >{< Uullaf. »3 Cenfriö. >{< Earduulf. »K Berhthelm. >< Hpituc. >< Uulfgar. »3 Heahred. Endor8ed :—“ Uulfsiges lomd boc"; and in later hands, “Heas- tumesboc". amd ** Eadward senior”. [A.] Brit. Mus., Add. Charter, 19,791. ] [F.] Brit. Mus., Faee., pt. iii, pl. 2. ·* 610. Grant by king Eadweard to Asser, Bishop of Sherborne, of lamds at Weolingtun, Bocland, and Lidgeard, i.e., Wellington, West Buckland, and Bishop's Lydeard, co. Somerset, in ea- change for the Monastery Qf Plymentum, co. Devom. IIDEERD . 2ELINGTUN. BOCLAND . In nomine domini nostri Jhesu Christi. Regnante in perpetuum domino nostro Jhesu Christo et omnia de summo cœli apice dispen- sante ac gubernante , cernimus omnia temporalia et præsentia A.D. 904.] KING EADWEARD TO ASSER. ę 269 perire , labi , transire aliquando maturus' gubernanti$ Dei dispen- sationibus evidenter finibus, aliquando secular[i]um rerum ingruen- tibus accessibus , id est evidentibus cladibus bellorum , incendiis urbium et terrarum, direptionibus prædarum, auxionibus infirmita- tum*, et aliis innumerabilibus causis existentibus , ne in oblivione tradita quæ in nostris temporibus facta sunt viderentur , littera- [ru]m apicibus evidenter commendare curavimus. Quapropter ego EADpEARD Dei indulgente clementia Angul Saxonum rex tres villas id est 2EOLINGTUN terram de sex manen- tium , et BOCLAND terram quinque manentium , atque LIDGEARD terram . XII. manentium dedi AsSER Scireburnensis ecclesiæ epis- copo et illi familiæ causa commutationis illius monasterii quod Saxonice dicitur PLYMENTUN : in utraque parte in perpetuam here- ditatem et mihi et illis cum omnibus ad se pertinentibus , id est hominibus et pecoribus , silvis , campis , pascuis , pratis , piscuariis : ut habeant suis diebus et relinquant quibuscumque successoribus ad illam sedem post se venientibus , quamdiu ulla Christianitas in ista terra fuerit, sine ullo censu et vectigali ulli homini terreno , exceptis tribus causis, id est , expeditione et arcis et pontis constructione. Si quis hoc custodire et augere voluerit, augeat Deus ei bona præ- sentia et cœlestia gaudia consequatur: Si quis vero, quod non opta- mus , instigante diabolo hoc frangere vel minuere ausus fuerit , Sciat se rationem redditurum ante tribunal Christi in illo tremendo et terribili die judicii , nisi prius dura et pura emendaverit peni- tentia in ista præsenti vita. Et si quis protulerit aliam heredita- riam cartulam contra hanc nostræ donationis taxationem , irrita coram Deo et hominibus fiat et anathematizandus fiat hic et im futuro ille qui protulerit. >{< Eadpeard rex. »< Sibba . >< Asser episcopus. •>< Beornstam . >< Beorhtmund presbiter. »< Ædelstam . >< Beocca presbyter*. »6 Ælfsige. << Beornhæh presbyter* . »< Beorhtulf . >< Abbud presbyter*. »< 2ynsige. -< 2ynsige. >{< 2ulfsige. >< Pulfric . »< Beorhtsige. < Tida presbyter. >{< Eadstam. >{< Buga minister. >< Ælsige . >< Wulfhere minister. >< Leofheh. >< Luhha. >< Leofstan. »< Eardulf. >< Pynsige. »K 2ulfsige. 1 -ris ? * -tarum, H. * Presbyter, omitted, H. 270 DENEWLF TO KING EADWARD. [A.D. 904. >{< pis synt pa land gemæro æt Boclande j æt 2elingtune . AErest uppam dune æt Achangram of Achangram adune on Sand- ford landgemære , ponne adune an }a ealdan dic , panon o} Sandford, ponne and lang pæs ealdam peges op Cytelpylle . of Cytelpylle jlamg streames op Tan . adune and lang Tam streames op Bradanford , panon and lang streames op Herpopford . pamon on peod herpoö op pa estas . panon on land gemere op - Stanford. panon upp on Fiduc and lang landgemæres spa upp on Mær broc op Byrnam hris . pamon on 8eod herpo8 . spa eft on Achangram. >< pis synt pa land gemæro to Lidgerd. AErest on Linlege. of Limlege uppon strem to Costamforda. of Cot- tanforda upom strem to Gosforda . of Gosford uppom strem to Stanforda . of Stanforda on Fasingafeld . of Fasingafelde . on Pytt apuldre . of Pytt apuldre on Æst, of Æste adum cousled to Readanclife , of Readanclife to Rupambeorge , of Rupan- beorge to Ludampylle . of Ludanpille to Fricanfenne . of Frican- fenne uppom streme . to Gattibricge . of Gattibrige tó J2ibban- pille . uppon am slæd to Holan pege . of Holampege uppon slæd ' to Bacganbeorge . of Bacganbeorge to 2ynestane . of pam stane to Rupanbeorge . of pam beorge to Cpichemhamme . of δam hamme to Collelade. of Collislade. adume on strem to Horspadesforda . of pam forda uppon stræm to Oxenagete . of pam gete to Motlege . of Motlege on Fideroces torre . of Fideroces torre to Frecanöorne. of Frecanóorne on Snoceanmere . of Snoccanmere on Stangedelfe . om Hreod alras. of Hreod alron on Tideford . of pam forda adume on strem to Cunecanforda . of Cunecanforda on Cincgesget . of Cincgesgete om Suram apuldran . of Suran apuldran oth hit cymth eft on Linlege. [A.] Eeg. [Album] Eeol. Wellensis, iii, f. 290. f. 124 b. (Late copy very much abridged (Text kindly verified by the Rev. Canon and incorrectly transcribed.) « Church.) # [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLxxxIII ; from [H.] Hardy's transcript im Record Office. [B.] [B.] Brit. Mus., MS. Cottom, Vitellius E. v, 611. Grant by Denewlf, Bishop Qf Winehester, to King Eadward, qf lamd at Stoke, mear Shalbowrm, co. Wilts, in eœchange for. liberties granted to Tawntom Monastery. A.D. 904. COMMUTATIO FACTA AET STOCE BE SCEALDEBURNAN PRO LIBERTATE TANTONIE A DENEpULFO EDWARDO REGI . Dispensante' et gubernante domino nostro Jhesu Xristo. Incom- motabiliter omnia visibilia et invisibilio quámvis verba regum et 1 Cf. the proem of a previous deed, No. 603, A.D. 9O4.] DENEWLF TO KING EADWARD. 271 procerum decreta . velut fundamenta montium ad modicum fixa videantur . tamen quia plerumque tempestates et turbines secula- rium rerum regnorum statuta fuscantes' quatiunt . Quapropter litterarum memoriæ commendare procuravimus. quod . DENEWLF. episcopus Wintoniensis æcclesiæ et illa venera- bilis* familia ibidem commanens dederunt . EADWARDO regi . xx. manentes in eodem loco quod Saxonicæ dicitur ÆT STOCE `juxta Scealdeburnam' ut ille habeat et possideat in suis diebus . Et post suos dies cuilibet heredi voluerit, relinquat* cum omnibus ad se pertinentibus in perpetuum libertatem ab omnibus secularibus rebus expeditas* excepta expeditione et arcis . et pontis . construc- tione . et conductione° pro perpetua libertate illius monasterii quæ dicitur TANTUN. in quo antea multa regalium tributorum jura con- sistebant . quo et illud monasterium equaliter ab omnibus regalibus et eommitialibus tributis liberum et inmune perpetualiter perma- neat. ' Si quis hanc nostram donationem et commutationem° custodire et augere voluerit : custodiat illum Deus et augeat sibi omnia bona præsentis et futuræ vitæ . sim vero minuere vel infringere mala mente voluerit : sciat se in horrendo illo die severi examinis coram summo judice inevitabilem redditurum rationem nisi hic prius digna emendaverit penitentiæ7. Hæc autem cartula . Anno dominicæ incarnationis . D . CCCC . IIII. Indictione. VII. Scripta est in illa venatoria villa quæ Saxo- nicæ dicitur . Bicanleag. coram verédicis testibus quorum nomina subter craxata* sunt. « * Ego Eadward rex. Ego Ordgar dux . Ego Epelpeard filius regis. Ego Wulfsige dux. Ego Osferd frater regis. Ego Heahfer*8 dux . Ego Plegmund archiepiscopus. Ego Byrhmelm dux. Ego Demulf episcopus. Ego Pithbord dux . : Ego Asser episcopus. Ego DeOrmod dux . Ego 2ulfsige episcopus. Ego Beorhtelm minister. Ego 2ighelm episcopus. Ego Odda minister. Ego Ceolmund episcopus. Ego Ælfric minister. Ego Ordlaf dux. Ego Stricca minister. Ego Osulf dux. Ego Pulfhere minister. IEgo Beocca dux. Ego Æpelstam minister. ' Fussantes, with 8 expuncted, and c overline, MS. * Memoria, here, under- lined for omission, MS. 8 Juxta Scealdeburnam, here, underlined for omission, MS. . * -us, altered to as, MS. 5 -dic., with i expuncted, and w overline, MS. ' ° -mo-, with o expuncted, and u overline, MS. 7 -tia, K. 8 Carax., K. 272 EADWARD TO TAUNTON MONASTERY. [A.D. 904. Ego 2inoö minister. Ego Uffa minister. Ego Elfred minister. Ego Ælfred minister. Ego 2ulfhun minister . Ego Sigric minister. Ego Buga minister . Ego Ceolstan minister. Ego Epelpeard minister . Ego Cufa minister. Ego Elfstan minister . Ego Eperic minister. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,350, f. 26b. [K.] ;pbo, Cod. Dipl., No. M LxxxII; from -& [A.] 612. Charter qf Privileges granted by King Eadward to the Monas- tery at Tawnton, co. Somer$et. A.D. 904. IEADWARDES CININGES FREOLS TO TANTUNÆ . Regnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo cujus potestas nec crescit néc minuit omnibusque presentis vitæ curri- culis cotidie semper subter labentibus suæque condicioni omnibus visibilibus et invisibilibus inevitabiliter velint nolint cotidiæ sub- dentibus. Quapropter ego EADWARD . divina indulgente clementia Angul Saxonum rex omnia quæcumque dicta aut facta vel etiam pacta sunt in nostris temporibus relatui digna pro necessitate animæ meæ et pro communi nostra necessitate necnon etiam subsequentis posteritatis nostræ litterarum memoriæ commendare procuravi me aut fusca oblivionis caligine oblitterata vel incuria scriptorum et testium id agente ignorata regnantibus post nos et suis optimatibus ad lites et conteritiones de cætero devenirent . ,* ù Qua de re in hac cartula demonstrare conor ego cum consilio et consensu optimatum meorum quorum nomina infra scripta sunt libertatem illius monasterii quod Saxonicæ . TANTUN . dicitur cum omnibus ad se pertinentibus . Villis . Campis. Silvis . Pascuis. Pratis. et piscium capturis. im sempiterno graphio in cruce Christi DENEpULFO episcopo et illi venerabili familiæ in Wentana civitate commoranti . ab omnibus regalibus fiscalibus et commitialibus . necnon et ab omnibus mundialibus taxationibus expeditam excepta expeditione . et arcis et pontis constructione . toto mentis affectu dedi . ea conditione quo semper prefatum monasterium pertineat atque deserviat episcopali sedi im WintOnia civitate sine ulla con- troversia . et sine disceptatione . nec in nostro tempore . nec etiam ab ullo nostro successore . hæc donatio commutetur aut violetur in sempiternum. Sed et hoc alacri animo Christo concessi. ut epis- A.D. 904.] . EADWARD TO TAUNTON MONASTERY. 273 copi homines tam nobiles quam ignobiles in præfato rure degentes. hoc idem jús in omni haberent dignitate quo regis homines perfru- untur . regalibus fiscis commorantes. et omnia' secularium rerum judicia ad usus præsulum exerceantur eodem modo quo regalium negotiorum discutiuntur judicia . Predicte etiam villæ mercimo- nium quod anglicæ pæs funes cyping appellatur . censusque omnis civilis sanctæ Dei æcclesiæ in Wintonia civitate sine retractionis obstaculo cum omnibus commodis æternaliter deserviat. Erat nam- que antea in illo supra dicto monasterio pastus unius noctis regi. et. VIII. canum et unius eaniculari pastus et pastus movem noctium accipitrariis regis et quicquid rex vellet inde ducere usque ad Curig vel Willettum cum plaustris et equis . et si advene de aliis regionibus advenirent debebant ducatum habere ad aliam regalem villam . quæ proxima fuisset in illorum via. Ille quoque episcopus et illa venerabilis familia michi . LX . manentes in illis illustribus locis quae Saxonicæ ita nominantur . id est. X. manentes æt Crauuancumbe . æt . XX. æt Cumbtune. æt . XX. æt Bananpylle . XX. quoque æt Stoce juxta Seealdeburnam . perpetualiter in sempiterno graphio in cruce Christi pro prefati monasterii libertate ab omni regali censu et comitiali omnique mundana exactione equaliter expeditas excepta expeditione et arcis et pontis constructione libenti animo condonaverunt . Hoc etiam sub divino testamento præcipimus et imperamus ne umquam aliqua commutatio vel vicissitudo illius nostre donationis et confir- mationis in utraque parte fiat . quamdiu illa christianitas in ista insula consistat . Si quis hanc nostram domationem et, commuta- tionem custodire et augere voluerit . custodiat illum Deus et augeat illi omnia bona præsentis et futuræ vitæ . sim vero aliqua mala machinatione minuere vel infringere voluerit. sciat se ante celsi- `si'mi* judicis horribile tribunal rationem redditurum in die judicii. si non prius hic digna emendaverit pœnitentia. EIæc autem cartula scripta est . Anno dominicæ incarnationis . D CCCC IIII. Indictione . VII . In villa venatoria quæ Saxonicæ dicitur. Bicamleag. coram idoneis testibus quorum nomina subse- quenter scripta sunt. Ego Eadward rex. Ego Osulf dux. Ego Pleigmund archiepiscopus. Ego Ordgar dux. Ego Denepulf episcopus. Ego Heahferd dux. Ego Pulfsige episcopus. Ego Ælfpald dux . Ego Æpelpeard filius regis. Ego Johan presbyter. Ego Ordlaf Dux . Ego Perulf presbyter. * -mium, K. ° Celsiss., K. VOL, II. T g* 274 EADWARD TO DENEWULF, [A.D. 904. Ego Tata presbyter . Ego Odda minister. Ego Æpelstam presbyter. Ego Wlfred minister. Ego Byrnstan presbyter. Ego Buga minister. Ego Searu presbyter. Ego Ealhmund minister. Ego 2ealda presbyter. Ego Wlfstam minister. Ego Friöestam minister. IEgo Æpelferö minister. Ego 2ighel* minister. Ego Wlfhelm minister. Ego Pitbord* minister. Ego Wlfhun minister. Ego Deormod minister. Ego Wlfhere minister. Ego Beorthelm minister . Ego Wlfric minister. [A.] Brit. Mus., Add. `MS. 15,350, f. 60. [T.] Thorpe, Dipl., p. 154 ; from [K.] [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLxxxIv; from g [A.] 613. Grant by King Eadward to Denewulf, Bishop Qf Winchester, Qf land at Bishop's JValtham, in eœchange for land at Porche$ter, co. Hamts. A.D. 904. COMMUTATIO FACTA DE WALTHAM PRO PORCESTRE . Post dicessum primi parentis de paradiso unde humana fragilitas indesinenter jacet pressa honere* terrenæ fragilitas et gravedine* mortalitatis unde adhuc cernimus cotidie fugitivæ vitæ tempora prosperis et adversis causis consistere rapidissimoque cursu anno- rum spatia et regnorum ubique gaudia finita . nullo credenti igno- tum esse autumo . Ideoque plurimorum definitum est consilio . apicum signis confirmanda adque roboranda quæ incerta in futuro arbitrantur . et maxime omni hora óportet eorum exemplis esse instructOs . qui quidem istis caducis temporalibusque divitiis . æterna beatitudinis præmia adquirere posse indubitanter promi- serunt°. Quapropter ego EADWARDUS gratia Dei occidentalium Saxonum rex cum consensu omnium optimatum nostrorum. necnon et nostræ propriæ voluntati curavimus litteris commendare . ne futura pos- teritas ignavia torpescens obliviscens ea quæ nunc moderni memoriæ student commendare . Convenit, namque nobis videlicet me cum meis fidelibus. ut mutuaremus aliquam terræ partem con- venerabili° DENEpULFO Wintoniæ civitatis episcopo. necnon et illa 1 -helm, K. 2 Wiht., K. *. * Honore, with o expuncted, and e overline, MS. 4 -dene, with i overline, MS, * Promis8., with first 8 expuncted, MS, 6 Cum ven., K, A.D. 9O4.] EADWARD TO DENEWULF. ` 275 venerabilis' familia sub ejus dominio degentibus dedi et tradidi ei aliquam partem terræ juris mei in loco qui vocatur publico nomine. WALTHÄM. ut habeat teneat atque possideat. Cum campis. Silvis. Pratis. et Pascuis . et omnibus ad se pertinentibus . et idcirco ut nostra facta firmi[u]s* permaneant etiam sapientes * regni mei testes adhibui quorum nomina infra continentur . sunt autem manentes illius terræ duo minus quam quadraginta. Concessit, et tradidit michi ille venerabilis episcopus ex sua pro- pria* jure aliquam partem terræ in loco quo* PoRCEASTRA vocatur. ut habeam teneam atque possideam . et cuicumque heredi post me volo dimittam . cum campis. Silvis. Pratis . et Pascuis . et omni- bus ad se pertinentibus . sunt autem illius manentes . XL. cassati. et ut nostra mutuatio in utraque parte firma et stabilis permaneat . volo ut illa terra quam venerabili episcopo necnon et illi* familiæ trádidi semper obediat atque deserviat ad illam pontificalem sedem Wintoniæ civitatis. hanc autem donationem et commutationem° in utramque partem ut stabilis et fixa permaneat . absque ulla contradictione et retractione signo et confirmo caractere sanctæ crucis. Si quis autem hanc nostram donationem adaugere voluerit . `ad'augeat ei Deus Omnia bona presentis et futuræ vitæ . Si quis vero quod absit tyrannica fretus superbia nostram donationem . sive commutationem° infringere vel contra ire voluerit sit amathema a sancta æcclesia . si mon prius emendaverit digna satisfactione. Hæc autem cartula scripta est . Anno incarnationis dominicæ . D CCCC IIII. Indictionis septime" im villa venatoria quæ Saxonica* dicitur . Bicamleag. coram° idoneis testibus quorum momina subse- quenter scripta sunt . * Ego Eadwardus Rex. Ego Plegmund archiepiseopus. Ego Denepulf episcopus. JEgo Asser episcopus. Ego J2ulfsige episcopus. Ego Æöelpeard filius regis. Ego Ordlaf Dux. Ego Osulf Dux . Ego Johan presbyter. Ego Ordgar Dux . Ego Perulf presbyter. Ego Ælfwald Dux. Ego Tata presbyter , Ego Heahferd Dux. Ego Æpelstan presbyter. l -li, K. 2 Firmis, MS. ° Altered to proprio, by a late hand, MS. 4 Quod, K. 5 Ille, with , overline, MS. ° -mot., with v overline, MS. 7 -one -ima, K, 8 -ice, K. ° Quorum, MS. T 2 276 IPOPE FORMOSUS AND KING EADWARD. [A.D. 9o5. Ego Beornstam presbyter. Ego Wlfred minister. Ego Sedru presbyter. Ego Buga minister. Ego 2alda presbyter. Ego Ealhmund minister. Ego Friöestam Diaconus. Ego Wlfstan minister. Ego 2ighelm Diaconus. Ego Æpelferd minister. Ego Pithbord minister. Ego Pulfhelm minister. Ego DeOrmod minister. Ego Pulfhun minister. Ego Beorhthelm minister . Ego Wlfhere minister. Ego Odda minister . Ego Wlfric minister. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,350, f. 65b. «;• Cod. Dipl., No. MLxxxv ; from 614. SYNOD IN ENGLAND. Record qf the malediction, qf King Ead- ward by Pope Formosus, qtmless Bishops are appoi^ted in the district qf the Ievissi, or Wesseae; its terms discussed; rearramge- ^nents of the dioceses ; journey of Archbishop Plegmnwnd to JRome ; his return ; his consecration, qf seven, Bishops on, the Same day at Ca^terbury. A.D. 905. Anno illo quo transacti sunt a mativitate domini nostri Jhesu Christi'. DCCCC . V. misit FORMOSUS pontifex apostolicus Romanæ æcclesiæ* in terram Anglorum ad regem EADWARDUM* motus* cum magna iracundia ac° devotione°. j mandavit ei7 cum suis omnibus maledictionem contra benedictionem quam beatus* Gregorius per sanctum virum° Augustinum genti Anglorum `antea misit'°. Nisi cum æpiscopis instituisset'' destitutas parrochias'* episcoporum secundum an^ti'quam traditionem. quæ tradita est genti Anglorum à sede sancti'* Petri . Nam per . VII'*. annos plene destituta est `regio' Iewissorum'° ab omni episcopo. Quo facto*° : Congregavit EDWARDUs'7 rex sfnodum'° senatorum gentis Anglorum. in quo presidebat PLEGMUNDUS*° archiepiscopus. regi recitans et disputans districta verba apostolicæ legationis . quam misit beatus papa Formosus . Tunc sibi rex cum suis et Plegmundus'° archiepiscopus salubre consilium invenerunt . assu- mentes sibi° dominicam sententiam.“ messis*' quidem multa est*. * (anni) added, L. * Anmo dominicæ incarnacionis nongentesimo quinto . Formosus papa misit, C. 8 Filium Alfridi, added, L.; Eduardum, C. 4 Motus, omitted, C. 5 Et, C. 6 Devotatione, L. C. 7 Eique man., C. 8 Papa, added, C. 9 Virum omitted, C. 10 Miserat, C. 11 Resti- tuisset, C. 13 Paro., C. i8 Beati, C. 14 Septem, C. i5 (vel uuest Saxonum), added, L. ; geuuissorum, C. 16 Audito, C. 17 Eaduuardus, L.; Eduardus, C. 18 Syn., L. C. 19 Plegem., C. *0 Sibi, omitted, C. 21 Matth. iv, 37. 32 Est, omitted, C. A.D. 905.] POPE FORMOSUS AND KING EADWARD. 277 operarii vero' pauci” . Singulis* tribubus Iewissorum* singulos constituerunt æpiscopos . et singulis æpiscopia constituerunt . Et quod dudum duo habuerunt : in . V. diviserunt. Acto illo consilio. cum honorificis muneribus Plegmundus* archi- episcopus Romam rediit . apostolicum Formosum cum magna hu- militate placavit°. regis decreta et seniorum regionis enunciavit°. quod et' apostolico maxime placuit. Pediens ad patriam in urbe Dorobernia . VII°. æpiscopos°. VII°. aecclesiis in uno die ordinavit . Friöestanum10 ad 11 æcclesiam Win- toniensem'*. Æpelstanum** ad æcclesiam Corvinensem . Vuærsta- num'* ad æcclesiam Siraburnensem!” Aepilhelmum'° ad æcclesiam : Fontaniensem". Eadwlfum** ad æcclesiam Cridienensem'°. Insu- per*° addiderunt illi* tres villas in Cornubia . quorum nomina Polltúm*. Cælling*. LandWitham*. ut inde singulis annis visi- taret gentem Cornubiensem . ad exprimendos* eorum errores . Nam antea in quantum potuerunt veritati resistebant . et non decretis apostolicis obœdiebant . Sed et aliis provinciis consti- tuit*6 duos*7 australibus Saxonibus virum idonemeum* Beorneh* ordinavit . et Mercionibus Coenulfum30 ad civitatem quæ dicitur* Dorceceaster%. Hoc autem* totum si* Papa apostolicus* in synodis* æcclesiæ*7 sancti Petri* conclusit. et*° dampna're'tur*°in perpetuum. qui hôc salubre mutaret consilium ;' [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 112. [C.] MS. Cottom, Cleopatra E. 1, f. 43b. [L.] MS. Bodley 579, f. 2. (Bishop Leofric's | [D.] Registr. Priorat. Eccle8. Cantuar. A., f. 3b. Missal.) Dugdale, Mon. Angl., vol. ii, p. 526. [W.] Rev. F. E. Warren's ed. of [L.] Oxf., Clar. Press, 1883, p. 1. This remarkable narrative of am important event in the annals of the English Church,—although not strictly a charter,—possesses, like several other records of * Autem, C. ° (que), added, L. * (vel uuest saxonum), added, L. ; geuuisso- rum, C. 4 Plegem., C. 5 Et, added, C. ° Enunt., L. C. 7 Et, omitted, C. 8 Septem, C. ° Æjjis., with i expuncted, and o overline, MS. 10 Frithest., L.; Frithst., C. 11 Videlicet ad, C. 13 Uuent., C. 18 Ethelst., C. 14 Uuerst., C. 15 Sci., L.; Scireb., C. 16 Ethelelmum, C. 17 Fomton., C. 18 Eadul., C. 1° Cridionensem, L.; Cridiensem, C. 20 Cui etiam, C. *1 Illi, omitted, C. * Paltum, C.; Pawtom, in the parish of .St. Breock, m. W. *8 Celling, C.; Callington, m. W. 24 Landuitham, C. ; Lawhitton, near Launceston, n. W. 25 Extirpandos C. 26 Plegemundus archiepiscopus, added, C. *7 Episcopos, added, C. 2° Idoneum, L. C. 39 Bernodum, C. 30 Coenuulfum, L.; Cenulfum, C. 81 Diciter, L. 33 Dorkecestre, C. 88 Hautem, L. ' * Sic, L.; omitted, C. 35 For. mosus, C. 86 .do, C. 87 Æc., omitted, C. 38 Sic, added, C. * Ut, L. C. . 40 Damna., C. 278 POPE FORMOSUS AND KING EADWARD. [A.D. 905. 615. Another form, Qf No. 614. Anno quo â nativitate domini transacti sunt anni DCCCC". IIII°, misit papa FoRMOSUS* Angliam epistolas : quibus dabat excom- municationem et maledictionem regi EDWARDO. et omnibus subjec- tis ejus : pro benedictione quam dederat beatus Gregorius genti Anglorum á sede sancti Petri. Nam per . VII°. annos plenos destituta fuerat episcopis* omnis regio Gewisorum : id est West- Saxonum. .v Quo audito : congregavit rex EDWARDUS synodum senatorum gentis Anglorum : cui præsidebat Pleimundus archiepiscopus*. interpretans districta verba apostolice legationis . Tunc rex et episcopi elegere sibi suisque salubre consilium . et juxta vocem < 33 « dominicam . * messis° quidem multa operarii autem pauci” : elege- runt et constituerunt singulos episcopos singulis provinciis Gewiso- rum . et quod olim duo habuerunt. im. vqw*. diviserunt. Acto concilio archiepiscopus Romam cum honorificis muneribus adiit . papam magna humilitate placavit . decreta regis recitavit ; quod apostolico maxime placuit . Rediens ad patriam . in urbe Anglo-Saxon times, a complete and charter-like character. It was, without doubt, written on a sheet of vellum in form of a charter, and was supplied as such to the scribe of the Codex Wintonien8i8 [A.], who has given it, place in that chartulary between the texts of two documents, viz., No. 53 (see vol. i, p. 86), which precedes it, and Kemble, Codex Dipl., No. DcxL (which will be printed in this work hereafter), which follows it. A second exemplar passed in like manner into the hands of the scribes of the two Canterbury MSS. [C.] and [D.]. The former of these two MSS. introduces the text of this document between two papal letters, viz., No. 305 (see vol. i, p. 423), which goes before it, and No. 573, which follows it, introduced by the sentence :—“ Misit etiam Britanniam litteras . quarum exemplar hoc est.” Notwith- standing Sir T. D. Hardy's denunciation of the second form of this record (No. 615), the facts, (i) that its contents are found word for word in a Winchester MS. [A.], in a Crediton MS. [L.], and in two Canterbury MSS. [C.] and [D.]; and (ii) that William of Malmesbury's statement that he inspected a copy of it in charter form (see No. 615, note, p. 279) is corroborated by [A.] and [C.] at least, if not by [D.] also, indicate its strong claims for acceptance, subject to rectification of the anachromisms, Which are not really difficult of explanation, when we bear im mind the ambiguous way of drawing up documents of this nature. It is probable that the date 905 is to be taken as referring only to the result,—that is, to the Consecration of the Bishops, or perhaps solely to the subsequent papal ratification,—the introduction of the first three paragraphs (misit . . . . placuit) being merely a descriptive preamble into which the king's name had crept erroneously. * Nomgenti quatuor, B. H. * In, added, H. ° Episcopalis, B.; var., H. * Cantuariensis, added, var. H. 5 Matth. iv, 37. “ Quinque, B. H. A.D. 907.] UUÆRFERB TO CYNELM. 279 Cantuarie uno die. VII*m1. episcopus. VII*m*. ecclesiis ordinavit . Pridestanum ad ecclesiam Wintoniensem\ Adelstanum ad Cornu- biensem . Werstanum ad Scireburnensem ÉAdelelmum ad Wellen- sem*. Edulfum ad Cridiensem*. Set et alíis provinciis constituit duos episcopos. Australibus Saxonibus viruim idoneum Bernegum . et Merciis Chenulfum* ad civitatem Dorcesíre”. Hoc autem totum papa firmavit : ut damp;paretur in perpetuum. qui hoc infirmaret decretum7. e* [B.] Brit. Mus., Add. `MS. 23,147, f. 49. (Gesta Regum, not known to Hardy.) [A.] Will. Malm., Gesta Regum ; Brit. Mus., MS. Reg. 13, 1D. ii, f. 32. [H.] Hardy's edition of [A.], vol. i, p. 203. 616. Grant by Uuærfer8, Bishop qf Worcester, to Cynelm, Abbot [qf Evesham], Qf land at Benningewwyrô, or Bengeworth, mear Evesham, on, the ßiver Avon, co. Worcester. A.D. 907. BENNINC pEORD. >{< In nomine domini. Ego UUÆRFERD episcopus cum consensu et licentia Ælfredi regis et Æpelredi necnon et Æpelflaede ducis Merciorum et cum licentia venerabilis familiæ in Uueogerna cestre donavi CYNELMO abbati propinquo meo partem agri prope fluvium Aven in loco qui dicitur BENNINGCUUYRB° sub quantitate . X . manentium ut habeat et bene utatur diebus vite sue . et post se derelinquat duobus heredibus quibus voluerit . et decursis illorum terminibus iterum reddatur ad sedem episcopalem supradicta terra sine ulla contradictione. nisi heredes illius tempus prolixius a ponti- fice sedis illius adipisci poterint. Et.sciat quicumque hanc terram teneat cotidie elemosinam faciendam pro anima Burhredi regis et Alhuni episcopi qui hanc terram donaverunt Deo et sancte Mariae ad ecclesiam in Uueogernacestre . Et hoc donum factum est anno dominice incarnatiónis. DCCCC . VII. Consentientibus hiis quorum nomina inferius conscribi videntur. >{< Ealhmund. presbiter. Uulfhard. presbiter . Ecgberht . presbiter. >< Ceolberht. presbiter . 1 Septem, B. H. *. Septem, H. 8 Wallensem, B. H. 4 In Devonia, added, var., H. * ° Cemulfum, B. 6 Dorec., B.; im pago Oxoniæ, added, var., H. 7 Will. Malm. expressly states that he gives the text of this document : “verbis eisdem;juibus inveni scripta interseram"; but See H.'s note, l. c. 8 Benningeuuyrô, H. * 280 DENEWULF TO ÆLFRED. [A.D. 879 × 9o8. Putta prepositus. >{< Baldred . diacon*. Eadberht diacom* . Eriöulf? diacOn1. [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 175. {H.] Heming, Chartul., vol. i, p. 40. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxLr; from [A.] 617. Grant for life by Denewulf, Bishop Qf Winchester, to Ælfred, of land at Alresford, co. Hants. A.D. 879 x 908. >< DENEpULF bisceop j pa hypan on 2intam ceástre . Æn læna 8 Ælfrede his deg. XL. hida landes æt ALRESFORDA. æfter pære læna pe Tunbryht bisceop ær alende his yldran j agam pés. On öæt ge raö* pet he ge sylle ælce geáre to hærfestes em nihte . £)réo pund to gafole. j eyresceattas . j cyresceat peorc . j penne pæs nud* biô his men beon ge arüpe ge tó ripe . ge to huntoöe . j efter his dege gänge seo öarº umbe flftam fn to sancte Petre. j)fs Synt para pftena hundsetena? j öere hina öe on pære geöa- funge péron. Βæt fs Denepulf bisceop. And Ælfsige Clericus. And Tata bisceop. And Pulfhelm Clericus. And Byrnstam bisceop . And Pulfsige Clericus. And 2ighelm Diaconus. And |2iglaf Clericus. And AEpelstam Clericus. And Æöelm Clericus. And Eadpulf Clericus. And Cynestan Clericus. And Ælfstam Clericus. And Aöeric7 Clericus . And Pulfstam Clericus. And Bruógar Clericus. And Pulfric Clericus. And Pulfred minister. And Pinsige Clericus. And Beornulf minister. And Pulfred Clericus. And 2instan minister. And Beorhtsige Clericus. And Aöulf minister . [A.] Brit, Mus., Add. MS. 15,350, f. 61. [×]:us, Cod. Dipl., No. MLxxxvI; from 1 -nus, H. 2 Fridulf, H. 8 Gerad, K. 4 Neod, K. 5 Ar, K. 6 Hand., K. 7 Æ., K. A.D.9OI × 9o8.] DENEWULF TO EDWARD. 281 618. Letter qf Deneunulf, Bishop Qf Winchester, to King Edward, 7re8pectìng the royal tenure qf land and farm-stock at Beaddinctwn,' or Beddington, eo. Surrey. About A.D. 901 × 908. •. EEADINCTUN2. In nomine domini Ego DENEpULFUS episcopus indfco EDWARDO regi domino meo de terra illa BEADDINCTUN de quæ* egisti apud me ut ego eam tibi commodarem . Vnde mî care nunc á conventu `Wintonie' optinui et apud seniores et apud juniores . quod ipsi bono favore concedunt michi ut eam tibi per cartam tradam quam- diu vixeris sive ad possidendum sive ad commodandum alteri cui- cunque tibi magis placuerit . Hujus terræ sunt. LXX. hidæ. et est modo tota bene procurata. quæ quando dominus meus michi eam tradidit omni peccunia caruit. et pauperibus hominibus erat destitutum . Tunc ego ipse peccu- niam* in ea reparare studui : unde interim pauperes vixerunt . et nunc nos eam tibi libenter concedimus . Set nunc familia ipsa expetit, té . ut post dies tuos loco suo iterum restituatur . modo habetur ibi pecunia° quantum pro hyemæ residuum fuit . IX. veteres boves. et . IIII . et . C. XI. veteres porci . et . L. arietes. preter jus porcorum quos porcarii debent habere. et. XX. bacónes. Non fuit ibi frumenti quid. nisi quantulum fuit præparatum ad firmam episcopi. Sunt autem ibi. XC. acræ seminatæ. INunc vero rogamus et ego ipse episcopus et tota familia Win- cestriæ . et hoc tibi ad elemosinam . quo pro amore Dei et ipsius sanctæ æcclesiæ terram æjusdem loci amplius non expetas . quia videtur eis o° rex tua necessaria præceptio . quatinus nec tibi nec nobis' Deus debeat imputare hanc imminutionem diebus nostris actam . quia ibi affuit magna ex parte Dei obtestatio eorum qui eamdem terram eidem loco concesserunt . - [A.] Add. MS. 15,850, f. 96b. [T.] Thorpe, Dipl., p. 161. [K.] Kemble, Cod. lDipl., No. MLxxxIx; from [A.] i Explaimed as Bedhampton, co. Hants, by K. and T. 2 Title omitted |K. T. 8 Qua, K. T. * Meam, underlined for omission, MS.; meam, K. T. 5 Pecc., with first e expuncted, MS. 6 O, omitted, K. T. 7 Uobis, altered to nobis, MS. 282 IDENEWULF TO EADWARD. [A.D. 9OI × 908. 619. Anglo-Saa:on form, Qf No. 618. Ie DENEpULF bisceop kyöæ EADWARDE kyninge minum hlafurdæ ymb pæt land om BEADDINCTUNE pæ óu mæ firmdig to pæræ δæt fc pæ lendæ . pommæ min leof hæbbe ic nú æt δam hipum fundæn on }2intæ ceastræ gæ æt gieldram gæ æt giengram pæt hfe mæ mid ealræ aestæ umnum his mæ δæt to bociumnæ* pinnæ deg spuδæ to brucannæ spuòum to lænannæ δæ pæ leofust biô. ponne his pæs lonδæs hund seofontig hida. and is nu eall ge pæred and öu* hit æst, min laford mae to læt. pu* pæs hit ierfælæas and miö4 æönum folce aburod. And ic δu* sælf pætierfæ to ge strindæ . paet 8ær mon siööunº bi pæs. And pæ his pæ nü spyöæ eadmodlicæ umnon. ponnæ mim leóf siondon hipum nu firmdige pet hit æfter pfnum degæ to pæræ stopæ æft agyfaen sfe. Bonnæ ís pær mú irfes paes pæs stranga pintær læfæd hæfö. nigom ealö" hriöru. amd feoper. amd hund ændlæftig ealdra spina . and fiftig pæpæra, butam pam scipæ and spinum pæ δa hirdas habban sculom . δara fs tpæntig ealdra. Amd pær is hund endlæftig' ealdra Sceapa . j Seofæn peopæ mæn. And tyæntig ficca. and næs pær cornæs mare ponne pær pæs bisceopæs færm gæ gearpodu . and pær hund niogontig gæ sapenra £eG8eT8, . ponne biddæ8 pæ bisceop j pa hipan on Pintam ceastræ δæt to ælmæssam for Godæs lufam and for δæræ haligam cirfceam pæt óu }ære stopæ londæs maræn me pillnfe. forôam pe hfm `ôyncö ymbæ* dune? hæs . pæt naóær ne pæ ne üs God ne purfa on cunnam for pæræ paniungæ on urum dæge for pam pe δæræ pæs spiöæ° micel Godes bæbodd pa mæn pa lond to pære stoöæ'' ge sealdæ . [A.T Add. MS. 15,850, f. 96ö. [T.] Thorpe, Dipl., p. 162. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MILxxxIx ; from [A.] 620. Grant of Privileges by King Eaduueard to Frìöestam, Bishop qf Winchester, prîncîpally in, reference to Ciltaneumb, or Chil- comb, co. Hamts. A.D. 909. »6 Cum presentis vitæ series mutabilium varietur discursu . et preterita oblivione tradantur nisi litterarum apicibus elucubrata posteris clarescunt . Ego EADUUEARDUS divina largiente clementia 1 -iannæ, K. T. 2 δa, K. T. 8 öa, K.; pa, T. 4 Mid, K. 5 -am, K. T. 6 Eald, K. 7 End., K. 8 “ binc δynbæ, MS.", K.; 'öync δynbæ, A. T. 9 bincö ymbæ öine, K.; δyncö ymbæ öine, T. 10 -δa, K. ii Stowae, K. T. A.D. 909.] EADUUEARD AND FRIDESTAN. 283 Angulsaxonum rex tempore quo diucesim Uuentanæ ecclesiæ in duas divisi parrochias obnixæ rogatus fui a FRIDESTANO quem tunc predictæ ecclesiæ episcopum constitueram . ut novarum astipula- tione litterarum sanctæ ecclesiæ testamenta uti olim ab antecessori- bus meis Cynegislo atque Cynepalho. multisque eorum successoribus devote tradita atque restaurata fuerant confirmans renovarem ob æternæ beatitudinis præmium et prosperum hujus vitæ excursum . terram quæ undique adjacet civitati quæ in exordio Christianæ religionis Birino venerabili episcopo prædicante . beato Petro ejusque coapostolo Paulo concessa fuerat consilio optimatum meorum usus cum territoriis antiquis cartulis insertis. C . vide- licet mansas . licet spatiosior ab incolis estimari valeat . ita ut in ipsius terræ quantitate quod episcopo aratur et quod coloni inhabi- tant pro una tantummodo cassato reputetur qui CILTANCUMB ab hujus patriæ peritis vocatur . avos atavos proavos atavosque spiri- tus sancti igne succensos devotissime imitans itidem corroborando æterna largior hereditate. Quam ob rem tam ego sceptra Anglorum patrio more regens quam Plegmund Dorubernensis ecclesiæ archiépiscopus ceterique utriusque ordinis sufraganei quorum inferius vocabula litterarum notulis designantur . in nomine almæ trinitatis atque individuæ unitatis præcipimus , tam Friöestano ejusdem Uuentanæ sedis episcopo quam cunctis ejus successoribus . ut nulli secularium militum nec ipsud rus nec aliud quotlibet ad ecclesiam Dei pertinens pro munere quotlibet dare præsumant . Seculares igitur episcoporum dicione subjecti intra ambitum hujus spatiosæ tel- luris diversis in villis degentes censum episcopali sede persol- vant. et expeditionem pontis. arcisve restaurationem dum neces- sitas incubuerit incunctanter peragant . et has . C. mansas omni obsequio defendant . ita ut Ciltancumb cum suis appendiciis pro uma tantummodo mansa ut olim constitutum fuerat reputetur; IModerno tempore uti antiquitus constitutum fuerat Hnut* Scillingc et Ceolbolding tum in quantitate horum C. Cassatorum persistant . hoc quoque in nomine almæ trinitatis et individuæ unitatis obnixæ flagitamus et beati Petri apostolorum principis auctoritate præci- pimus . ut rura quæ ab antecessoribus suis maximæ a Denepulfo ad animæ suæ periculum diversis secularium personis acommodata fuerant, dum oportunum fuerit statuto a prædecessoribus episcopis tempore sine ullo contraversionis obstaculo in qualicumque sint, provincia vel episcopatu Uuentane cathedræ . restituantur. Si autem reditum accelerare voluerit eorum . in ipsius consistat 1 Ita ut, F. 284 EADUUEARD AND FRIBESTAN. [A.D. 909. arbitrio. præcipue dum beatæ memoriæ Theodorus' hoc olim inter- dixerat nefas . me scilicet episcoporum quispiam Christo collatam a catholicis possessionem pro quolibet munere temerarius dare vel accommodare præsumeret præsumentem equidem anathematis vin- culo inretitum sinodali damnavit concilio . et tam inlicitum ac inconveniens datum successores nullatenus stare permitterent; jussit . ne pravo antecessorum consilio successores ad hanc dedu- cerentur inopiam . ut Christi pauperibus quid erogarent non habe- rent ; C . mansæ in Duntum . et in Ebles burman . quas mihi præ- fatus acommodavit episcopus. et LXX in Beaddingtune . quas mihi Denepulf acommodaverat presul si hoc illi placuerit . ut his vita comite fruar . post obitum meum Uuentane ecclesiæ libere resti- tuantur . Nostris salubribus obtemperantes preceptis præsenti prosperitate et futura beatitudine jocundi perfruantur . Si autem temerarius quispiam nefas superius interdictum ullo modo præ- sumerit . anathema sit et auctoritate beati Petri apostolorum prin- cipis. Paulique . quorum sub almæ trinitatis possessio est quod a nobis modo renovatur. damnatus intereat. nisi cum ejulato magno quod contra mostrum decretum minuendo præsumens abstulit . penitendo ante obitum suum satisfaciens restituerit. Hæc cartula scripta ert* anno dominicæ incarnationis . DCCCCVIIII . indictione . XII. his limitibus hoc rus undique circumdatur. et intra ambitum suum multas villas complectitur . quarum nomina incolis. liquido clarescunt . Hnut scillinc tamen et Ceolbolding tüm . quia e* duæ villæ contiguæ non sunt . C. manentium quantitatem proficientes imdumentis cleri deservientes. non his limitibus set propriis et ratis terminis ambiuntur. »< Aerest on icenam æt brombrigce* up jlang peges to hlidgeate. panom jlang slades to beánstede . j be hagan to searnægles forda. j up be spæöelinge to sugebroce . δæt forö be mearce to cules felda. forö be gehrihtum gemære to stodleage : spa to ticnes felda. j) to mearcdene. spa to tæppeleage. spa forö to seipleage . j to bradam ersce . spâ to pære ealdam cpealmstópe . fi forö be deopam delle . j be crapeleainga mearce to bacegeate . forö be mearce to ûæm ealdam falde . spâ morö j east to hearpaöe. a be hearpa*8e to heafod stoccum. spâ be hide burninga gemære on icenan. j úp be streame . fi spá piö easton pordige ponan be rihtre mearce to öæm gemær öormam . j to öære readam rode . spâ forö be ealdormonmes mearce . a be mearce . fi hit cimö om icenam . üp be streame to alres forda . pOnon on ticceburnan . up jlang burnam . to hearpaöe spa to tyrngeate piöinnam δa æfisc to Sceap pican . fi be riht 1 See p. 287, m. 9. * Sic, MS. 8 Quae, F. * -gæ, F. A.D. 909.] EADUUEARI) AND FRIBESTAN. 285 gemære to ellenforda . spa to bradam dene . fi to meoluc cumbe. spa to meolæn beorge . jlang peges to pealthæminga mearce . be rihton gemære to hige leage . fi to claenefelda . spâ on are dene forö be hagan on sceatte leage . fi forö om icenam be noröan stan- forde . spâ nid streame δæt hit cymö eft om brom bricge. >{< Ego Eadpeard rex hanc restaurationem a me renovatam signum sancte crucis propria manu scribendo fir- mavi . < Ego Plegmund archiepiscopus mellifluam donationem præfati regis subscripsi cum signaculo sancte crucis. >{< Ego Friôestan episcopus cum consilio ejusdem regis conroboravi atque conexi cum triumpho regis æterni. Ego Wulfsige episcopus consensi et subscripsi. go Pighelm episcopus consensi et subscripsi. o Ælfpeard filius regis. Ego Ordlaf dux. Ego Osfer8 dux . >< Æöelferö minister . >{< Ælfric minister. Ego Beorhtulf dux. Ego Ordgar dux. Ego Heahferö dux. >< 2ærulf presbiter. >3 Æöelstam presbiter . »< Beormstan presbiter. »{< Ealhstam presbiter. >{< Deormund minister. >{< 2ihtbrord minister. >{< Odda minister . >< Ælfpold minister. >{< Ælfred minister. >< Aöulf minister. | IE >< Pulfhelm minister. »< Uffa minister. >< Ælfstan minister. >< Ælfred minister. >{< Ælfstam minister. >< Ælfstam minister. >< Pulfhere minister. >< Aöulf minister. >{< 2ulfhum minister. >< Pullaf. minister. AElred. Æδelnoâ. Ælfric. Endorsed in, a contemporary hand:—“Cyltam cumbes boc.”, sub- sequently added, “Edpeardi regis senior" ; in various hands from the acíth to the avith, century, “Hee sunt de Chiltecombe. * and ** De Chiltecombe”; “Hec est mobilis Carta de Chiltecumba'* ; “Custodiatur bene”; amd “Eduueardus Angul Saxonum Rex ”. [A.] Brit. Mus , Harley Charter 48 C. 1. (Rather later handwritimg.) [F.] Brit. Mus., IFace., pt. Iv, pl. 10. 286 EADWARD AND FRIBESTAN. [A.D. 909. 621. Later form, qf No. 620. CILTANCUMBES BOC EDWARDI REGIS . Cum presentis vite series mutabilium varietur discursu' et pre- terita oblivione tradantur nisi litterarum* ápicibus elucubrata pos- teris clarescant* : Ego . EADWARDUS*. divina largiente clementia Angul Saxonum rex tempore quo diucesim Wentanæ æcclesiæ in duas divisi parrochias obnixe rogatus fui . a FRIBESTANO° quem tunc predictæ æcclesiæ episcopum constitueram . ut novarum ásti- pulatione litterarum* sanctæ æcclesiæ testamenta uti olim ab ante- cessoribus meis Cynegislo atque Cynepalpho* . multisque eorum sucèessoribus devote tradita atque restaurata fuerant confirmams renovarem ob æternæ beatitudinis præmium et prosperum hujus vitæ excursum . terram quæ undique adjacet civitati . quæ in exordio Christianæ religionis . Birino . venerabili episcopo predi- cante . beato" Petro ejusque cóapostolo Paulo concessa fuerat. con- silio optimatum meorum usus . cum territoriis antiquis cartis insertis. C. videlicet mansas*. licet spatiosior? ab incolis estimari valeat. Ita ut*° in ipsius terræ quantitate quod episcopo aratur . et quod coloni `in'habitant pro una'' tantummodo cassato reputetur . qui CILTANCUMB ab hujus patriæ peritis vocatur . Avos'*. Ata- vosque spiritus sancti igni'* succensos devotissime imitans itidem corroborando æterna largior hereditate. Quamobrem tam ego sceptra Anglorum patrio more regens quam Plegmund. Dorobernensis æcclesiæ archiepiscopus cæterique utri- usque ordinis suffraganei quorum inferius vocabula litterarum motulis14 designantur . In nomine almæ Trinitatis atque individuæ unitatis precipimus . tam Friöestano* . ejusdem Wentanæ sedis episcopo quam cunctis ejus successoribus ut nulli secularium mili- tum nec ipsum rus nec aliud quódlibet ad æcclesiam Dei pertinens pro munere quolibet'° dare præsumant . Seculares igitur episco- . porum dicione10 subjecti . intra ambitum hujus spatiose telluris diversis in villis degentes . censum episcopali sedi'7 persolvant , et expeditionem pontis . arcisvæ restaurationem dum necessitas incu- buerit incunctanter peragant . et has . C . mansas omni obsequio defendant . ita ut Ciltancumb . cum suis appendiciis pro uma tan- ' Discu8su, with 8 expuncted, and r overline, MS. * Liter., B. * -escunt, with v, expuncted, and a, overline, MS. 4 Eaduueardus, B. 5 Hithestano, B. 6 Ernewalho, B. 7 -tis, K. 8 -sis, K. 9 Speciosior, B.; speciosa, K. 10 Quod, B. K. 11 Uno, B. K. 13 Atavos, proavos, added, B. K. ** -ne, B. K. *' Notalis, with a expuncted, and w, overline, MS. 15 Quodlibet, with d. expuncted, MS, 10 Dit., B, 17 Sode, with e expuncted, and ί overline, MS, A.D. 909.] EADWARD AND FRIE)ESTAN. 287 tummodo mansa ut olim' constitutum fuerat reputetur . Moderno tempore uti' antiquitus constitutum fuerat . Hnut scillingc* . æt Ceolboldingtün* in quantitate horum . C. Cassatorum persistant. Hoc quoque in nominæ almæ trinitatis et individuæ unitatis obnixe flagitamus. et beati Petri apostolorum principis auctoritate precipimus. ut rura quæ ab antecessoribus suis maximæ a Deme- pulfo* ad animæ suæ periculum diversis secularium personis ácommodata° fuerant . dum oportunum fuerit statuto `apud deces- soribus° episcopis tempore sine ullo controversionis obstaculo in qualicunque sint provintia” vel episcopatu Wentanæ cathedræ restituantur. Si autem reditum° accelerare voluerit eorum . in ipsius consistat arbitrio . precipuæ dum beatæ memoriæ Theodorus9 hoc olim interdixerat nefas ne scilicet episcoporum quispiam Christo collatam à catholicis possessionem pro quolibet munere temerarius*° dare vel accomodare præsumeret . præsumentem equi- dem anathematis vinculo. irretitum! sinodali dampnavit* concilio. et tam illicitum'°ac inconveniens datum successores nullatenus stare permitterent jussit . ne pravo antecessorum consilio successores . ad hanc deducerentur inopiam . ut Christi pauperibus quid ero- garent non haberent. C. mansæ in Duntun . et in Eblesburnan'* quas mihi prefatus accommodavit episcopus , et . LXX. in Bead- dingtune'°. quas mihi Demepulf accommodaverat presul. si hoc illi placuerit. ut his vita comite fruar!° : Post obitum meum Wentanæ æcclesiæ libere restituantur. nostris salubribus obtemperantes pre- ceptis presenti prosperitate et futura beatitudine jocundi perfru- antur. Si autem temerarius quispiam nefas superius interdictum ullo modo præsum's'erit" anathema sit. et auctoritate beati Petri aposto- lorum principis Paulique quorum sub almæ Trinitatis possessio est. quod à nobis modo renovatur , dampnatus intereat . nisi cum eju- lato*° magno quod contra nostrum decretum minuendo præsumens abstulit , penitendo ante obitum suum satisfaciens restituerit . Hæc cartula scripta est . Anno dominicæ incarnationis. DCCCCVIIII. indictione . XII. His limitibus hóc rus undique circumdatur . Et intra ambitum suum multas villas complectitur . quarum nomina incolis . liquido clarescunt . Hnutsgilling'° tamen . et Ceolboldinc- i Ut, B. * Pnut-Scillinge, B. 8 Et Ceolboldintum, B. 4 Adenewlfo, B. 5 Acc., B. 6 A predec., B. K. 7 -cia, B. K. 8 Redd., K. ° Reference is here made to the third chapter of the Canons of the Council of Hertford, A.D. 673, for which see vol. i, p. 50. ** Tertium ut'', etc. i0 -um, B. K. ** In retitum, altered as in text, MS.; inret., B. K. 12 Dam- navit, B. K. 18 Inl., B. K. 14 See No. 599. 15 See No. 618. 16 Fruari, B, 17 Presumerit, B, i8 -tu, B, K, io -linc, B. K, 288 EADWARD AND FRIE)ESTAN. [A.D. 909. tun'. quia é* duæ* villæ contiguæ* non sunt . c. manentium quam- titatem perficientes . indumentis cleri deservientes. non his limi- tibus sed propriis . et ratis terminis . ambiuntur. AErest om icænam° æt brombrigæ° upp jlang pæges7 to hlidgeattæ° pamon and° lang slades to bean stæde'°. ponnæ'' be hagan t6 sear- neglesi* forda. ponnell upp'* bæ spæöelinge to suge* bröce . δæt forö bæ meárce to cules felda . forö be ge hrihtum ge maere15 to stod leagæl?. spa to ticnes fælda . ponnæ'* to mearedæne . spo" to tæppe leâge. spa forö to scipleage. pOnme* to brădam ærSce. spa to pære ealdam epælm'* stopæ ponnell forö be deoppanº dælle . ponneii `be trapæleainga* meáreæ to bace geatæ . forö bæ meareæ to `8æm ealdam* faldæ . spa norö and east to hearpaöæ. `j bæ* hearpaöæ to heafod* stoecum . spa be hide burninga gæ mære on icenam . ponnell upp'* be streamæ . pOnnæ!* spa piôæ* easton poröigæ . panon bæ hrihtre* meareæ to öæm gæ mær öornam. panonii to pære readan roöæ. spa forö bæ ealdærmannæs* mearce. a be mearce . panon'' hit cymö* ón meareæ* on icaenan* . up be streamæ to Alresforda . ponon* on Ticceburnam upp'* and lang burnam . to hearpaöæ spa* to tyringeatæ* pióinnam pa* æfisc to sceap pican. pamon'' bæ riht gæ mære to ellen forda. spa to bradan dæne. panon'* to meoluccumbæ . spa tó meolan* beörge . and lang pæges to pealtheminga* meareæ . bæ hrihton* ge maere to hige leâge. panon'* to claemafelda*. spa on aræ dæmæ ford*7 bæ hagan on sceattæ leäge. panon'* forö om icænan* bæ noröan stanforöæ , spa mid streamæ δæt hft cymö æft on brombricgæ°. •* *Ego Eadward* Rex hanc restaurationem á me renovatam signum sanctæ crucis propria manu scribendo fir- mavi. Ego Plegmund archiepiscopus mellifluam donationem pre- fati regis subscripsi cum signaculo sanctæ crucis . . Ego Friöestam episcopus cum consilio ejusdem regis corro- boravi atque conexi*° cum triumpho regis æterni. 1 -dingtun, B. K. 3 For hæ. * Edue, B.; Edme, K. ! 4 Con- tingue, B. 5 Ienam, B. 6 -brigce, B. 7 peges, B.; and where A. has æ, B. generally has e in this paragraph. 8 Hlidegeate, B. 9 Om, B. 10 Beamstede, B. ii j5, B. i° Dearn., B. is Up, B. 14 Duge., B. 15 Gemæte, B. i6 Stodletcge, B. 17 Spa, B. 18 Cpalm., B. 19 Deopan, B. °° Betrape leainga, B. *] δæ mæaldam, B. 2° Abe, B. 28 -ford, B. 24 pi8, B. 33 Rihtre, B. * Ealdormomnes, B. 87 Cimò, B. * On mearcæ, omitted, B. *9 bonam, B. 80 Spr, B. 31 Tyrng., B. 83 8e, B. 88 -lem, B. * pealt hæminga, B. 35 Suhton, B. 36 Claenef., B. 87 For8, B. 38 B. K. gives >{• before each subscriptiom, except the last three, 89 -weard, B. 40 Consensi, K, A.D. 909.] 9 EADWARD TO 1) ÄENEWULF. 2 8 Ego Wulfsige episcopus'. Ego Pighelm episcopus'. Ego Ceolmund episcopus'. Ego Æöelpeard frater regis. Ego Æòelstam filius regis. Ego Ælfpeard filius regis. Ego Ordlaf Dux . Ego Osfærò* Dux. Ego Beorhtulf Dux. Ego Ordgar Dux. Ego Heahfærô Dux. Ego 2ærulf presbyter. Ego Ælfpold minister. Ego Ælfred minister. Ego Aöulfº minister. Ego Æöelferö minister. Ego Ælfric minister. Ego Pulfhelm minister. Ego Vffa minister. Ego Ælfstan minister. Ego Ælfre8 minister. Ego Ælfstam minister. - Ego Ælfstam minister. Ego Pulfheræ minister. Ego Æöelstam presbyter. Ego Beornstam presbyter. Ego Ealhstam presbyter . Ego* Deormund minister. Ego Pithbrord* minister. Ego Odda minister. Ego Aöulf minister. Ego Wulfhum minister. Ego Pullaf minister. Ego Ælred minister°. Ego Æöelmo8 minister°. Ego Ælfric minister“. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,350, f. 97. [B.] Dugdale, Mon. Angl., vol. i, p. 208; from * Autographum penes Decanum et Capi- tulum Wintomie 1640.'' [K.] IKemble, Cod. Dipl., No. cccxLII ; from [A.] Boundaries in vol. iii, p. 404; from [B.] 622. Grant for three lives by King Eadward to Dænewulf, Bishop qf Winchester, qf land at Ticceburn, or Titchborne, co. Hanfs, with details Qf rent amd commemorative services. A.D. 909. In nomine domini EADWARD cyning jpa hipan in Pintam ceastre lætaä to E)AENEpULFE biseeöpe tpentig hida landes be TICCEBURNAN spa gé irfaö spa hft nu stent preöra manna deg æfter his dege spil- cum frand to to lætenne spilce hfm leofost boö' on pa gerad pe mam gemynd æfter his dege to pære halgam stope dó in 2fntan ceastre spa spa hé pænne finde pæt hft mæölic sfe j aberendlfc be pæs landes meöe ælce geáre to pære edmel tide*. pæt mon ge selle tpelf seOxtres be6ras j tpelf ge spettes pilise ealoö . j tpentig ambra 1 Consensi et subscripsi, added, B. K. * Osred, B. K. “ Ego” omitted from here to the end before names, B. K. 5 Æöeluulf, K. 6 Minister, omitted, B. K. 3 The word 4 Wiht., B. K. 7 Beoö, K. T. 8 Edmel, dies maturalis ; etmal, F, i8. ; etmaal, Dutch ; Bee Outzem, Gloss., T., note. VOI,. II. lU 290 EADWARD TO DAENEWULF. [A.D. 909. hluttor ealo 8. j tu hund greates hlafes j pridde Smales . j tu hrie- 8eru oper sealt oper ferse'. j six peöeras j feoper j* spin j feor fliccu j tpentig cysa. gyf hit on lencten ge byrfge fi pæ ponne pære flæscun ge peorö on fisce ge striene butom fi pis forgenge* sfe gff hit pænne sie se öe pæt land hæbbe. j he pis his ge agenes pances tupa for gymeleasie buton hft hæres* um æmetta sie ponne bid hic hipan for Godæs lufam to tid songum min gemund dön. ponne be beodaö hie on Godes ælmihtiges naman j on Sanctes Petres j on Sanctes Paules pæt hi fon to pam lande j min gemund pær on pam gerihtum pæ par tô bælimpaö arerad° be pam ilcan pe hft her bufan ge epe- den fs . butom pæt hi for Godes lufam to tid sangam min gé mund dón. ponne be beodad' hie on Godes ælmihtiges namam j on sanetes Petres j on sanctes Paules pæ hit hiera yrfe is j hit spa umbe sæccen gange into pære Cyrican spa hit pa on dæg pes pa hit man him to læt. j his' ge prit pas apriten on ?intam ceastre on para pitena ge pit- messe pe hiera namam hær bæ mipan apritem standado. pæt is gé nemned Eadward cyning. And Plegmund arcebisceop . And Friôestan bisceop. And Pulfhelm Clericus. And Pulfstam Clericus. Amd Pulfric Clericus. Amd Osulf Dux. And DeOrmod minister. And Tata presbyter. And Beornstam presbyter. And Æpelstam presbyter. And Ælfstam presbyter. And Ealhstan presbyter. And Wulfric presbyter. And AEpelbyrth presbyter. And Yöelbeard presbyter. And Pinsige Clericus . And Beorhtsige Clericus. And Ælfsige Clericus. And Eadulf Clericus. And Pulfsige Clericus. And Winsige Clericus. And Wulfsige Clericus. And Pilaf Clericus. And Wulfstam Clericus. And Æöehelm Clericus. And Cynestam Clericus. And Heremod Clericus. And Brudgar Clericus. And Æörie Clericus . And Ælfred Clericus. And Vffa Clericus. i Fersc, K. jectural transl., T. 7 òis, K.; pis, T. And Wighelm Diaconus. And Beornulf minister. And Æpelstam Clericus. And Eaduf$ Clericus. And Ælfstam Clericus. And AEpelpeard Clericus. 8 .dulf, K. T. * j, omitteâ, K. T. * For hærfestes ?, T. mote, ° “ Extremely abundant'', con- * -ra'ê, }<. ° -da'ó, K. A.D. 909.] * EADWARD TO FRIE)ESTAN. 29 1 TICCEBURNE TERMINI!. Βfs synt δa ge mæro to Ticceburnam. Erest om ellen forö panon on pone miclan hlinc öonne om æpp hangran easte peardne δanón on hormæres pudu midde peardme. panon on gerihte to scealdæmeres hamme . ponon on mælan beorh midde peardne ponne pær to puda on pone heal and lang peges utt to hig leâge. panón norh j pest inman pone heal panon jlang leage. ponne jlang peges to torscagam panon jlang peges upp on gandram dune and lang peges to readam anstigam . panon j lang peges on ceafor leâge panon on pone miclan hlinc panon on cupænes ford norpe peardme panon on torna geât. panom ütt purp beaddes scagam to ác lea and lang peges ütt tö felda panon be pyrt palan on langan leâge norpe pearde panon to hind sceata panón on ostereumb norpe peardne panón to mænam leäge. panon om ostereumb suöe pearóne panon jlang peges on pines* heafod. ponne* jlangpeges ütt on ellen ford. [A.] Add. MS. 15,850, f. 63. [T.] Thorpe, Dipl., p. 158. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MLxxxviur ; from [A.] 623. Confirmation by King Eadward to Fröestam, Bishop qf Win- chester, qf lamd at Alresford, co. Hants. A.D. 909. DONUM j RESTITUTIO SIVE CONFIRMATIO REGIS EADWARDI DE ALRESFORDA AD VETUS CENOBIUM . Summo atque æterno rege æternaliter regnante atque omnia visi- bilia et invisibilia ordinabiliter atque incommutabiliter dispens- sante* et gubernante intelligens omnia penæ preterita dicta vel facta quæ in antecessorum mostrorum diebus evenerunt fuscæ oblivioni tradita misi ea quæ discrete et sapienter litterarum apicibus com- mendata sunt confciensque presentia et futura eodem modo labi nisi prefato ordine litterarum caratteribus° `diligenter' et studiose a presentium et futurorum temporum regibus et presulibus insignita fuerint. Quapropter ego EADWARD divina indulgente clementia Angul Saxonum rex rogatus fui à meo dilecto episcopo. FRIBESTANO terri- * This title erroneously placed by the rubricator of the MS. at the beginning of the charter, but I have restored it to this, its proper, place. 2 Pines, K. 8 δanom, K. * Sic, MS. * Carctt., with e expuncted, and a, overline, MS.; eat actcribuB, K. U 2 292 EA])WARD TO FRIE)ESTAN. [A.D. 909. \ toria æcclesiæ Dei cui deserviebat pertinentia novis litterarum ápici- |bus renovare et veterum librorum monimenta recenti recuperata auc- toritate restaurare. Idcirco votis ejus libenter obtemperans renovare studui territorium illius telluris quæ ALRESFORD usitato dicitur vocabulo prefato episcopo cathedram beati Petri apostolorum prin- cipis Paulique ejusque `co'apostoli presidenti uti. Cenwald . atque Ine . Egcbyrthque mei antecessores domino nostro Jhesu Christo Omnium rerum conditori æterna* concesserant libertate. Prefatum équidem rus pro stupro cujusdam militis cui accommo- datum fuerat ut censum singulis annis persolveret indictum â pre- fata æcclesia injuste abstractum nuper fuerat. sed Denewlf Uuen- tanæ æcclesiæ cathedram illo in tempore regens pateram centum auri siglis appendentem regi qui tunc temporis Angul Saxoniam regebat . Licet non juste tribuit . et possessionem ad usus succe- dentium presulum æcclesiæ Dei restituit. Precavendo igitur ne tale periculum posteris futuro tempore miserabiliter evéniat. Ego Eaduuardus . divina largiente gratia Angul Saxonum rex . et Plegmund . Dorubernensis æcclesiæ archiepiscopus cæterique suffraganei quorum inferius vocabula notantur . In nomine almæ Trinitatis atque imdividuæ unitatis præcipimus . tam Friöestano ejusdem Wentane sedis episcopo quam cunctis ejus successoribus ut nulli secularium militum nec ipsum* rüs nec aliud aliquot ad æcclesiam Dei pertinens pro munere quolibet ne talis perturbatio æcclesiæ Dei con- tingat ut per stuprum prefati militis contigit . dare vel accom- modare præsumat . Qui autem temerarius nefas interdictum præsumpserit . amathema sit. Et auctoritate beati Petri cujus pos- sessio est dampnatus intereat* . nisi cum ejulato magno quod contra nostrum decretum abstulit penitendo ante obitum suum restituerit . *, Hæc cartula scripta est . Anno ab incarnatione domini . DCCCCVIIII . Indictione . XII . Maneat igitur gratis terminibus* veterum librorum manifestatione harum . XLrum . mansionum quantitas indissoluta his testibus infra notatis unanimi consen- tientibus judicio . «* / Ego . Eadward . rex hanc restaurationem à me renovatam signum sancte crucis propria manu scribendo fir- mavi . quando episcop'i'um Uuentane civitatis in duas parrochias divisi. * Æternenti, altered as in text, MS. * Ipsud, altered as in text, MS. Intem., altered as in text, MS. * -minis, K. A.D. 909.] EADWARD AND FRIBESTAN. 293 Ego Plegmund. archiepiscopus mellifluam donationem præ- fati regis subscripsi cum signaculo sanctæ crucis . Ego Friöestan . episcopus cum consilio ejusdem regis hoc roboravi atque conexi cum triumpho æterni regis. Ego Wlfsige episcopus conexi et subscripsi. Ego J7ighelm episcopus conexi et subscripsi. Ego Celmund episcopus conexi et subscripsi. Ego Æôelpeard frater regis. Ego Æöelstam filius regis. Ego Ælfheard filius regis. Ego Osferö Dux consensi. Ego Orlaf Dux consensi. Ego Beorhtulf Dux consensi. Ego Ordgar Dux consensi. Ego Heahferö Dux consensi. Ego 2erulf presbyter. Ego Æpelstam presbyter. Ego Beornstam presbyter. Ego Ealhstam presbyter. Ego Deormod minister. Ego Pithbrord minister. Ego A'8ulf minister . Ego Æpelfer8 minister . Ego Pulfheard minister. Ego Ælfric minister . Ego 2ulfhelm minister. Ego Vffa minister. Ego Ælfstam minister. Ego Ælfreô minister. Ego Elfstam minister . Ego Pulfhere minister. Ego Adulf minister. Ego Pulfhum minister. Ego Pullaf minister. Ego Buga minister. Ego Odda minister. Ego Ælfpold minister. Ego Ælfred minister. Ego Ælfred minister. Ego Æ8elno8 minister. Ego Pulfric minister. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,350, f. 20. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. Mxc ; from [A.] 624. Confirmation by King Eadward to Friôestam, Bishop of Win- chester, qf lamd, granted by the Earl Hemele to the Cathedral at Whitchurch, co. Hamts. A.D. 909. ΒIS IS HpITAN CIRICAN LAND BOC . DONUM HAMELE COMITIS j RESTITUTIO PERDITI AB EDWARDO REGE. Regnante imperpetuum domino Deoque nostro Jhesu Christo . Cum omnis terrena potestas sicut flos cadere visa est . et sicut fænum aresceræ . dicente apostolo . “Nichil' intulimus in hunc mundum verum nec auferre quid possumus". ideo caducis rebus æterna premia mercanda sunt . s Quapropter HEMELE comes dedit illam terram ubi ab incolis i Tim. vi, 7, 294 EADWARD AND FRIÆ)ESTAN. [A D. 909. HpITAN CYRIGE nominatur , hoc est. L. manentes in honore sanctæ Trinitatis et omnium electorum ejus familiæ sancti Petri. quæ est in WINTONIÆ civitate in hereditatem sempiternam habendam et possidendam intus ad refectorium . Deinde rogaverunt episcopi ejusdem familiæ eam accommodan- dam illis et ipsi ita fecere . Postea vero non potuerunt impetrare ab episcopis . Post longum vero tempus precati sunt . EADpARDUM regem propter Dei amorem et ejusdem familiæ . et propter amorem parentum ejus qui in eodem loco sunt dediti sepulture ut faceret eis judicium rectum propter suam misericordiam de ipsa terra . Tunc idem Angul Saxonum rex . necnon et ejusdem familiæ epis- copus . FRIDESTAN . recordati sunt tærrenæ potestatis quia misera est et fragilis atque per intervalla temporum motabilis. dedit eis illam terram in eandem libertatem qua data est á Hemele comite . `cum' silvis j campis necnon j pratis . pascuis. piscatoriis j aucu- piis cum omnibus ad se pertinentibus'. Ea conditione ut nullus episcopus acciperet eam . nec etiam ipsa familia eam alicui dare præsumeret . quamdiu homo super terram aut mundus cursum suum per diversa temporum spatia peregerit . Hac ergo causa rescripsimus noviter istam hereditarium librum nescio quo casu perdita antiquum hereditarium librum non habebamus. Si quis autem post hoc antiquum librum inveniat et contra hanc nostram diffinitionem in propatulo adduxerit: ab omni christianitate extra- meus sit . et ad michilum valeat . Hæc autem terra libera est ab omni regali et seculari servitute necnon ab episcopali usu præter expeditione pontis arcfsvæ constructione . Si quis vero regum seù episcoporum* de sacro ordine vel lai- co`rum'. præsumptionis spiritu temptaverit hanc donationis meæ kartulam auferre* seú minuere . sciat se unusquisque rationem redditurum in die judicii secundum opus suum et secundum ejus rectitudinem . Si quis vero benivolentia sit preditus hóc roborare ac defendere studuerit voti compos* ipse alti thrOni gloriam aus- cultat indefecta perhennitate cum faustis angelorum agminibus. Hæc cartula scripta est. Anno ab incarnatione domini. DCCCCVIIII. Indictione . XII*. Mamente hæc cartula in sua firmitate tempore perhenni . sub testibus quorum hic nomina scripta reperiuntur. Ego Eadpeard Rex hanc restaurationem a me factam signum sanctæ crucis propria manu scribendo firmavi. 1 Cum . . . . pertinentibus, inserted on outer margin, MS. * -copus, altered as in text MS. * Voluerit, here rumderlined for omission, MS. * -pus, with w expuncted and o overline, M§. A. I). 909.] EADWARD A N D FRIE)ESTAN. 295 Ego Plegmund Archiepiscopus mellifluam donationem pre- fati regis subscripsi cum signaculo sanctæ crucis . Ego Friöestam Episcopus cum consilio ejusdem regis hoc roboravi atque conexi cum triumpho æterni regis. Ego Wulfsie Episcopus consensi et subscripsi. Ego 2ighelm Episcopus consensi et subscripsi. Ego Ceolmund Pontifex consensi et subscripsi . Ego Æöelperd frater regis. Ego Æ8elstam frater regis . Ego Ælfperd filius regis. Ego Offerö propinquus regis. Ego Ordlaf Dux . Ego Beorhtulf Dux. Ego Osulf Dux . Ego Ordgar Dux. Ego Heahferd Dux . Ego Pulfsie Dux . Ego Perulf presbyter. Ego Æ8elstam presbyter . Ego IBeornstan presbyter. Ego Ealhstam presbyter . Ego Dormod minister. Ego Pithbrord minister . Ego Ælfred minister. Ego Wulfheard minister. Ego Pulfhun minister . Ego Sigeric minister. Ego Ælfric minister. Ego Pulfhelm minister. Ego Vffa minister , Ego Ælfstam minister. Ego Ælfred minister . Ego Ælfstam minister. Ego Ælfstam minister. Ego Ælfheah minister . Ego Æöelperd minister. Ego Buga minister . Ego Aöulph minister. Ego Pulfhere minister . Ego Odda minister . Ego Ælfpald minister . Ego Ælfred minister . Ego Pulfhelm minister. Ego Æ$ulf minister . Ego Æ8elferd minister. Ego Pulfhum minister. Ego Pullaf minister . Ego Beorhtrio minister . IEgo Ælfred minister. Ego Aöelmod minister . Ego Pulfric minister . F)is synö pa land gé mære to hpitan eyricam . Ærest pær seo dîc sciét of terstam amd lang dfe to pære haram apoldræ panom om geapan garam peste peardne . Bæt and lang pæs peges pæ liö and lang 8ære dæne. to öære straet. 8et panon to bradan lea. pæt and lang pæs ealdæs peges to pifan stoecæ . öonon and lang pintres dæne oö öa stræt. panon and lang straet on ponæ easternam æsphan- gram pæste peardnæ. pOnOn suö on ge rihta utt purh hpitan lea pæt om phitan leasheal δæt forö om geryhta be eastam peræles pellæ . ponon forö on pulflea pæste peardnæ. pæt spa forô on grapes' pörn piö earna leas . pæt purh earma lea be eastan forseapas om pæt del. ponon pæst to ceale grafon*. par horo peg utt sceat utt purh cealc grafas on fearn braca suöe peardæ On ponæ ealdam stapol. pamon * Grapes, K. * Grafam, K, 296 EADWARD AND FRIDESTAN. [A.D. 9O9. forö On hocing maeda peste peardmæ . }onon morê on pa rodae be eastan mæredunæ. pæt spa forö to æpelheahes pOrnæ. ponon forö On blacam pylles heafoö pæt ofer ponæ igap utt on terstan . pæt and lang terstan to æscpaldes byge . pæt æft t6 pære díc pær hio sciét of terstan. £)is synt pa ge maera pa bæra öe hiera'8 to phitam ciricam fisces- burnan. j felghyrste. Ærest on ping leage om öæs pfelles heafod. 8onon and lang hagan on gerihte to clat leage. pat öuores ofer clat leage on ge rihte to grænan leâge. pæt ofer paleâge tó mafæ on gearihte tó eânam leage . pæt and lang hagan to ham tum stigelæ . ponon and lang hagan tö nicam snædes forda. ponon and lang hagan to pissam leage gatæ. ponön on ponæ pæst, mæstan Snad om beag- gam hyrste . δæt ponon ofer ponæ fæld ón ying leäge æft to pæs pielles heafde . £)is synt pa land ge mæru to æscmeres pieröe öæ to pitan cyrican hier8. ærest om hyldam hlape. ponon for bealdam ærse easte peardnæ and lang påés hlinces δæt to goos dænæ and lang dæmæ . pæt bæ pestam hpyóiam pyt . pæt ofer pât oram . pæt and lang Pære denæ to pam hagan . pæt and lang hagan for middel oran noröe peardnæ and lang hagam on cealfa leâge noröe peärde . ponnæ and lang peges utt to baggan leâge . pOnon and lang hagan to ullam crypelæ . pæt and lang hagam t6 æcsbyrhtæs' geáte. öonon and lang hagan to mint leäge. and langmynt leâge riple utt on alorburnam . pOnon and lang alor burnam oó Sceap pæscam upp and lang sceap pæscam to Sceap pæscam forda . pæt and lang hunig piellæs peges to bræges pipæ stanæ upp and lang ealdhunæs dæne utt purh afocan lea on ponæ pæsterram pæg. δæt and lang peges. æft to hildam hlape. Eriöestan biscop j pa hipan on 2inte ceastre be beodad* on Godas namam ælmihtiges j on sanctæs PeTRes δæs ealdor apostolæs j on ealra Godæs haligra namam yæt δæt land æt æcsmæres* pieröe sfe agifen ofer Eadpardes cingæs dæg umbæ sæcæn to 2inte ceastræ . pam hipon into heore beoddærn j gif hit hpa pænde . pænnæ pændæ he hft of Godæs bæböd. j ofer ealra öissa pitena pæ heora namam hær ön á pritæne standad*:;. A.] Add. MS. 15,350, f. 92. | [K.] IKemble, Cod. Dipl., No. Mxcr ; from [A.] 1 Æsc., K. 8 Bebeodaö, K. 8 -aö, K. A.D. 909.] EADWARD TO FRIÆ)ESTAN. 297 625. Confirmation by King Eadward to Fri8estam, Bishop of Win- chester, Qf land at Vferantum, Wealtham, and Bradanleage, or Overtom, with Tadley, Waltham, and Bradley, eo. Hants, A.D. 909. IDONUM REGIS EDWARDI TO VUERATUNE. >{< Hæc autem omnia quæ secundum ecclesiasticam mormam justo decernuntur moderamine. quamvis proprium' robur jure obtineant. tamen quia humane vitæ status evidenter incertus agnoscitur . paginis saltem vilibus pro ampliori firmitate roborata signan- tur . Quapropter ego EADWARDUS . divina indulgente clementia Angul Saxonum rex rogatus fui á meo dilecto episcopo . FRIBE-^ STANO . tempore quo diücæsim Wentanæ æcclesiæ im duas divisi parrochias . territoria æcclesiæ Dei cui deserviebat pertinentia novis litterarum apicibus renovare : Et veterum librorum moni- menta recenti recuperata auctoritate restaurare . Idcirco votis ejus libenter obtemperans . renovare studui territorium illius telluris. quæ VFERANTUN . appellatur. XL. continens mansas tribus in locis diremptas . XX. æt Wferantume cum silva æt TADANLEÄGE. XV. æt J2ealtham . æt . V. æt BRADANLEÄGE reverende Trinitati . beatoque apostolorum principi ejusque cóapostolo Paulò . uti antecessores nostri priscis dederant temporibus renovando iterum devotus æterna largior hereditate . Sit igitur præfatum rus cujus ego cum optimatum meorum consilio libertatem fideliter renovavi . æterna jocunditate gloriosum . cum omnibus sibi ritæ pertinentibus . pratis videlicet . Pascuis . Silvis . expeditionis laborem pontis arcfsve restauratione tantummodo persolvat . Alias jocundetur æterna libertate. - Si quis autem diaboli pellectus instinctu. hanc perpetuam nostræ renovationis libertatem violare vel minuere audax præsumpserit. a sancta corporis et sanguinis domini nostri Jhesu Christi commu- nione et sancta Dei æcclesia . ác sanctorum omnium contubernio segregatus . æterna inferni miseria dampnatus intereat : Si non satisfactione congrua humiliter correctus emendaverit . quod con- tra nostrum tumidus deliquid* decretum. IHis limitibus hoc rüs circumdatur. Ærest æt stræt leä . forö pon jlang stræt tô langam leäge easte- pearde . pær suö to öære stanehtam dæne . ponon suö on probban léa æffsc on pane hegöorn . spá on pa hreadleafan 8éc . pæt on 1 Priorum, altered as in text, MS. * -it, K. 298 EADWARD TO FRI£JESTAN. [A.D. 9O9. cissam beorg middam peardne . pæt ofær eâ on clofenan hlinc . panam om beám lefige . spa om ác hangram . ponam innán suô lea . spa δn cobban lea dæne. pæt to öære dfc ponam to hærices hamme. spa to heafo8 be6rge pestepeardon , pæt to pæm hepenan byrigelse. ponne nor8 ofer eâ ón clofenam hlinc. to pftam leâ. spa to straet leâ. £)fs îs seo baér 8er to hyrô. Ærest of brumam hylle δn pisclea geât. pa n6n to 6xan hæófelda pæt east pónam to pihtelmæs treöpe spa to fulam riêe . 8onam to ænedpille . spa to pióig forda . δæt to brynes hylle. To Pealtham. 1 Ærest æt Clearam foda tô pitleâge . δet útt on pa strét . jlang strét to hyrpes hamme panon to cleâram foda . To bradanleage. Ærest úpp of ulan delle . t6 micæs dæme . panón on bæram leage. spa to risemære to sibbes lea . 6f sibbes lea . om heam lea . om ülam del. Ego Eadwardus Rex hanc restaurationem à me renovatam signum sanctæ crucis scribendo firmavi. Ego Plegmund Archiepiscopus mellifluam donationem pre- fati fegis subscripsi cum signaculo sanctæ crucis. Ego Fri*estam episcopus cum consilio ejusdem regis hoc roboravi atque conexi cum triumpho regis æterni . Ego J2ulfsige episcopus consensi et subscripsi. Ego J2ighelm episcopus consensi et subscripsi. Ego Ceolmumd episcopus consensi et subscripsi . Ego Æ8elweard frater Regis. Ego Æ8elstan frater regis. Ego Ælfpold minister. Ego Ælfpeard filius regis. Ego Ælfpeard minister . Ego Ordferd Dux. Ego Pulfheard minister. Ego Ordlaf Dux. Ego Aöulf minister. Ego Beorhtulf Dux. Ego Ælfric minister. Ego Ordgar Dux . Ego Pulfhelm minister. Ego Heahfer6 Dux . Ego Æôelferd minister. Ego 2erulf Dux . Ego Ælfstan minister. Ego Æöelstam presbyter . Ego Ælfred minister. Ego Beornstan presbyter. Ego Pulfhere minister. Ego Ealhstam presbyter . Ego Ælfstam minister. Ego Deormod minister. Ego Wulfhum minister. Ego Pitbrord minister. Ego Apulf minister. Ego Odda minister. Ego Ælfred minister. Ego J2ullaf minister. Ego Alfpold. minister. Ego Buga minister. Ego Æpelmo 8 . minister . [A.] Add. MS. 15,350, f. 56, | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. Mxcrv; from [A.] A.D. 909.] _ EADWARD TO FRIÆ)ESTAN. 299 626. Another form, qf No. 625. TO VFERANTUNE . Ineffabili summo atque æterno rege æternaliter regnante atque omnia visibilia et invisibilia ordinabiliter atque incommutabiliter dispensante et gubernante intelligens omnia pene preterea dicta vel facta . quæ in antecessorum meorum diebus evenerunt fuscæ oblivioni tradita nisi ea quæ discrete et sapienter litterarum api- cibus commendata sunt coniciensque' presentia et futura eodem modo labi nisi prefato ordine litterarum caracteribus diligenter . et studiose a præsentium et futurorum temporum regibus et pre- sulibus insignata fuerint. Quapropter ego EADWARDUS. divina indulgente elementia Angul Saxonum rex tempore quo diocesim Wentanæ æcclesiæ in duas divisi parrochias obnixe rogatus fui. a FRIDESTANO quem tunc pre- dictæ ecclesiæ episcopum constitueram . ut novarum ástipulatione litterarum sanctæ æcclesiæ testamenta uti olim ab antecessoribus meis devote tradita atque restaurata fuerant confirmans renovarem ob æternæ beatitudinis premium et prosperum hujus vitæ excursum terram quæ VFERANTUNE usitato dicitur vocabulo . XL . continens mansas tribus in locis diremptas . XX. æt VFERANTUNE . cum silva et TADDANLEÄGE huic ruri pertinente . XV. æt WEALTAM . V. æt BRADANLEÄGE . ut à meis dudum supradicte Wintoniensi basilicæ reverende Trinitati. ejusque apostolis Petro Pauloque perpetuo lar- gitum fuerat donario. ita hac nova cartula cum meo[rum]* auctori- tate procerum supradicto præsule obtinente roboratum æterna humilis restauro libertate . Sint autem hæc quadripertita rura. omni terreme servitutis jugo libera . tribus exceptis . rata videlicet expeditione . pontis arcfsvæ* restauratione . Maneat igitur hæc nostra largifluæ* renovata dapsilitas uti fuerat fixa per evum. Si quis igitur hanc æcclesiæ libertatem violare præsumpserit . anathema sit . Et inferni cruciatibus adtritus infelix intereat . nisi satisfaciendo ante obitum veniam obtinuerit. Hæc cartula scripta est . Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC . VIIII. Indictione . XII. Ego Eadward . Rex hanc restaurationem à mé renovatam signum sanctæ crucis propria manu scribendo fir- mavi. 1 Coniic., K. * Altered to meorum, by a late hand, MS. * Arci suæ, originally, but altered, MS. 4 -flua, MS. 300 EADWARD TO FRIF)ESTAN. [A.D. 909. Ego Plegmund . Archiepiscopus mellifluam donationem praefati regis subscripsi cum signaculo sanctæ crucis. Ego Fri8estan . episcopus cum consilio ejusdem regis hoc roboravi atque conexi cum triumpho regis aeterni. Ego J2ulfsige episcopus consensi et subscripsi. Ego J2ighelm episcopus consensi et subscripsi. Ego Ceolmund episcopus consensi et subscripsi. Ego Perulf presbyter. Ego Æpelstan presbyter. Ego Æpelferd minister. Ego Beornstam presbyter. Ego Pulfheard minister. Ego Ealhstam presbyter. Ego Ælfric minister. Ego DeOrmod minister. Ego Pulfhelm minister. Ego Ælfpold minister. Ego Vffa minister. Ego Apulf minister. Ego Æpelnoö minister. [A.] Add. MS. 15,350, f. 57. | [K.] Kemble. Cod. Dipl., No. Mxc II ; from [A.] 627. Confirmation by King Eadward to Frôestam, Bishop of Win- chester, of land at Fernham, or Farnham, co. Surrey. A.D. 909. T)ONUM EDWARDI REGIS TO FERNHAM . »{< Clamante divine auctoritatis agyogràpho . commonemur ut terrena presentis sæculi . lucra dantes cœlestia æterna beatitudinis emolumenta jugi indefessoque adquiramus labore . IdeOque incer- tum futuri temporis statum mutabilitatemque certis dinoscens indiciis . totis viribus prout posse dederit . qui cuncta creavit sub- nixe delibero . ut redemptoris nostri possessionem æcclesiis jure delegatam in priorem sanctæ religionis statum sertis roborata . litterulis medullitus consolidarem. Quapropter ego EADWARD . divina indulgente clementia Angul Saxonum rex. rogatus fui* à meo dilecto . FRIBESTANO . territoria æcclesiæ Dei cui deserviebat pertinentia novis litterarum ápicibus renovare studui territorium illius telluris . quæ noto FERNHÂM appellatur vocabulo quantitate . LXX . constans manentium . LX , cassatos æt FERNHAM In Suthrian. et . X. æt BEONÆT in Hamtun- scire reverende trinitati. beatoque apostolorum principi. ejusque cόapostolo Paulo . uti antecessores nostri priscis dederant tempo- * -tam, K, * Fui, omitted, K, A.D. 909.] EADWARD TO FRIE)ESTAN. 301 ribus . renovando iterum devotus . æterna largior hereditate . Sit igitur prefatum rüs cujus ego cum optimatum meorum consilio libertatem fideliter renovavi. æterna jocunditate gloriosum . cum omnibus sibi rite pertinentibus. pratis videlicet . Pascuis. Silvis. expeditionis laborem pontis arcísve restaurationem tantummodo persolvat. Alias jocundetur æterna libertate. Si quis autem diaboli pellectus instinctu hanc perpetuam nostræ renovationis libertatem violare vel minuere audax præsumpserit . â sancta corporis et sanguinis domini nostri Jhesu Christi commu- nione . et sancta Dei æcclesia ac sanctorum omnium contubernio segregatus æterna inferni miseria dampnatus intereat . Si non satisfactione congrua humiliter correctus emendaverit. quod contra nostrum tumidus deliquit decretum. His limitibus hoc rus circumdatur. AErest æt. VII. dicam to ottam forda. spa to summæres forda. ponan to ocam léa. pæt to pudam more. spâ to crudam scéate. ponam innon hegeumbe. δæt on ge rihtne to pulf horam . spâ to fim leage . όet pest jlang burnam suô seaxna gé maere j bisceopes. j upp jlang leâge t6 pitfaldes geâte . spa to pulfredes beame . δæt to brydelades forda . spa to bæram forda . ponam to doceena forda . δæt to bind- paldes stigele. spâ to dfc geâte. ponan to peo leâge. öætto col riôe. spa to péter geäte . ponan to hig geâte . δæt útt on pone hæöfelö. spa t6 æcges dæme . ponne tó gloram ige. ôæt óm hlos puda midde peardne . spa æft to . VII. dicán. A. Ego Eadward. Rex hanc restaurationem à me renovatam signum sanctæ crucis propria manu scribendo fir- mavi. Ego Plegmund . Archiepiscopus mellifluam donationem prefati regis subscripsi cum signaculo sancte cru- cis. Ego Friôestan . Episcopus cum consilio ejusdem regis hóc roboravi atque conexi cum triumpho regis æterni. Ego Pulfsige episcopus consensi et subscripsi . Ego Pighelm episcopus consensi et subscripsi. Ego Ceolmund episcopus consensi et subscripsi. Ego Æpelpeard episcopus consensi et subscripsi. Ego Æpelstam episcopus consensi et subscripsi. Ego Ælfuueard episcopus consensi et subscripsi. Ego Offerd Dux . EAI)WEARí) TO WINCHESTER MONASTERY. [A.D. 909. Ego Ordlaf Dux . Ego Beorhtulf Dux. Ego Ordgar Dux. Ego Heahferô Dux. Ego Perulf presbyter. Ego Æpelstam presbyter. Ego Beorhnstan presbyter. Ego Eahlstam presbyter. Ego Deormod minister. Ego Withbrod minister. Ego Odda minister. Ego Ælfpold minister. Fgo Ælfred minister. Ego Pulfheard minister . ar Ego Apulf minister. Ego Ælfric minister. Ego Pulfhelm minister. Ego Æöelferd minister. Ego Ælfstam minister. Ego Ælfred minister. Ego Pulfhere minister. Ego Ælfstam minister. Ego Pulfhum minister. Ego Apulf minister. Ego Pullaf minister. Ego Buga minister. Ego Ælfred minister. Ego Æpelnoö minister. [A.] Add. MS. 15 350, f. 58. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MxcrII ; from [A.] 628. Confirmation by King Eadweard to Frööe$tan, Bishop of Win- chester, qf land at Kingsclere, eo. Hants. About A.D. 909. CONFIRMATIO REGIS EDWARDI. X. HIDARUM DE CLERA AD VETUS MONASTERIUM . Clamante divinæ auctoritatis agiographo commonemur ut terrena presentis sæculi lucra dantes. cœlestia æternæ beatitudinis' emolu- menta jugi indefessoque adquiramus labore . `Ideoque' incertum futuri temporis statum mutabilitatemque certis dinoscens indiciis. totis viribus prout posse dederit qui cuncta creavit subnixe dèlibero. ut redemptoris nostri possessionem æcclesiis jure delegatam in priorem sanctæ religionis statum certis roborata* litterulis medul- litus consolidarem . . Quapropter ego EADWEARD divina indulgente clementia Angul Saxonum rex . rogatus fui á meo dilecto episcopo . FRIDESTANO . tempore quo dfocesim Wentanæ æcclesiæ in duas divisi parrochias . territoria æcclesiæ Dei cui deserviebat pertinentia novis litterarum άpicibus renovare . et veterum librorum monimenta recenti reeu- perata auctoritate restaurare . Idcirco votis ejus libenter obtem- perans . renovare studui territorium illius telluris . quæ noto. CLERAN . appellatur vocabulo quantitate constans. X. manentium . i -nes, with e expuncted, and i overline, MS. * Liberata, underlined for omission, and roborata overline, MS. A.D. 909.] EADWEARD TO WINCHESTER MONASTERY. 303 Reverendæ Trinitati beatoque Petro apostolorum principi . ejusque cóapostolo Paulo.utiantecessores nostri priscis dederant temporibus renovando iterum devotus æterna largior hereditate . Sit igitur præfatum rus . cujus ego cum optimatum meorum consilio liber- tatem fideliter renovavi æterna jocunditate gloriosum cum omnibus sibi rite pertinentibus . Pratis videlicet . Pascuis. Silvis. expedi- tionis laborem pontis arcisve restauratione . tantummodo persol- vat . Alias jocundetur . æterna libertate . Si quis autem diaboli pellectus instinctu hanc perpetuam nostræ renovationis libertatem violare vel minuere audax præsumpserit . à sancta corporis et sanguinis domini nostri Jhesu Christi com- munione, et sancta Dei æcclesia ac sanctorum omnium contubernio segregatus æterna inferni miseria dampnatus intereat. si non satis- factione congrua humiliter correctus emendaverit quod contra nos- trum tumidus deliquid decretum . His limitibus hoc rus circumdatur. AErest, om hildam hlepe . On hunig peg. jlang peges om breges- pióestam . of pan stane on Sceap péscam . jlang sceappæscan . on aleburnan . jlang aleburnan . om beueres broces heafod . spa on coferam treop. panom on pa bradam ac . δæt on stuteres hylle niöe- pearde . spa on peard feld. panon on piöig grafas. όet om scir del. spa on Cypmánna delle. jlang peges eft on hildam hlæp. Ego Eadwardus. Rex hanc restaurationem à me renovatam signum sanctæ crucis propria manu scribendo fir- mavi. Ego Plegmund archiepiscopus mellifluam donationem pre- fati regis subscribsi cum signaculo sanctæ Crucis. Ego Friöestam . episcopus cum consilio ejusdem regis hoc roboravi atque conexi cum triumpho regis æterni. Ego Pulsige episcopus consensi et subscripsi. Ego Pighelm episcopus consensi et subscripsi . Ego Ceolmund episcopus consensi et subscripsi . Ego Æpelpeard frater regis. Ego Æpelstam filius regis. Ego Beornstan.presbyter . Ego Ælfweard filius regis . Ego Ealhstam presbyter . Ego Osferd Dux . Ego Deormoό minister. Ego Ordlaf dux . Ego J2ihtbrorö minister. Ego Beorhtulf dux . Ego Odda minister. Ego Ordgar dux. Ego Ælfpold minister. Ego Heahferö dux. - Ego Ælfred minister. Ego Perulf presbyter . Ego Wlfheard minister. Ego Adelstam presbyter . Ego Aöulf minister . 304 EADWEARD TO FRIE)ESTAN. [A.D. 909. Ego Ælfrie minister. Ego Aöulf minister. Ego Wlfhelm minister. Ego Pullaf minister. Ego Æpelferö minister . Ego Buga minister . Ego Ælfstan minister . Ego Ælfred minister. Ego pulfhun minister. Ego Æpelno8 minister. [A.] Add. MS. 15,850, f. 33b. 1 [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. Mxcv ; from [A.] 629. Confirmation by King Eadweard to Friöestan, Bishop Qf Vinchester, of land at Crawanlea, or Crawley, co. Hants. About A.D. 909. DONUM EDWARDI REGIS TO CRApELEA . >< Clamante divinæ, etc., ...... (as in No. 628) episcopo . FRIBE- STANO . territoria, etc . . . . . moto CRApANLÉA appellatur vocabulo . quantitate . XX et . VIII . constans manentium . XX . scilicet æt Crapanléa . et . VIII. in Hundatune . reverende , etc. . . . . decre- tum . Hís limitibus hóc rus circumdatur. AErest to beast mam léa . ponne mor8 to lunden hærpaöe . spa to pinstanes stapole . of pam stapóle to pære dfc . forö and lang dfc . útt to stræt. j spa suô jlang dic . oö fora geán pane nipan stán . ponne pest jlang dfc . öf pære dic innan sceaftes hangran . spa forö be æfisc tó fearn leage suô be herpaöe . ponne tô baccan geâte. j spa forö be efisc to lippam hamme . j to pam scamelan. spa forô tô beatan stapöle. pæt pest jlang dæne tó deopam delle. pæt pest jlang slades to spinburnan . spa morö of pone æpena byrigels . ponne jlang dæne . of feàrn düne . pet forö to sereótes dúne . spa on Sænget porn . pet to trimd lea . spa om beastman lea. £)is sind pa pfc . öe hyra 8 per to . AErest æt ticcenesfelda pfcum . spa morö jlang hagan pæt mam cymö to fearbürman. pæt forö to mearc déne heafdum . spa mor8 tó seaxes seaôe. spa suö pönam of' hit cymö to pære holding stópe. ponne per suô jlang hagam ofi hft cymö æft to ticcefeldes picum. To hundatúne . AErest fram öære eâ foram gean pæs abbodes byrig. ponne spa norö and lang pæs grenam peges . t6 crammære . ponne pær üp to }am hricge . öæt jland* düne to cealc grafan , ponne innan ceale graf on póne pyl. spa On öæt ruge dæl. öonam east on pOne peg. 1 O8, K. * Lang, K. EALHSWIE). ·* 305 j lang peges upp to pam ricge . spâ morö to pám pörne . pær se stapul stent. spa j lang peges to pam slade. ponne be slade to pære byrig. spa nyöer j lang peges om póne forö*. forp be éa o8 hit cymö æft to pæs abbodes byrig. Ego Eadwardus, etc., as in No. 627. IEgo Plegmund, etc. -* Ego Friöestam, etc., to Ego Odda minister. Ego Ælpold minister. Ego Ælfstam minister . Ego Elred minister . Ego J2ulfhere minister. Ego Aöulf. minister. Ego Aöulf minister. Ego Æpelfer8 minister . Ego Pulfhun minister . Ego 9ulfhearö minister. Ego Pullaf minister. Ego Ælfric minister. Ego Buga minister . Ego Pulfhelm minister. Ego Ælfreö minister. Ego Uffa minister. Ego Æpelnoö minister. Ego Ælfstam minister. Ego Pulfric minister. Ego Ælfred minister. [A.] Add. MS. 15,350, f. 54b. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MxcvI; from [A.] 630. Boundaries qf the land belonging to Ealhswîô;* Queen, qf King Alfred, at Winchester; on the site qf which she probably esta- blished the Wunnery Qf St. Mary, or Wunnam inster, “nigh8 the middel qf the eitye”. «* pæs hagan ge mære pe EALHSpIB hæfö æt J2INTAN CEASTRE li8 up of }æm forda on pone pest mestam mylen géar peste peardne pæt east on pone ealdan pelig j ponam up andlanges pæs eastram mylen geares jt norô on pa ceap stræt ponne pær east andlanges pære ceap syræté oö'eyTÍges-burg-iiege ortjomerentiam myfsrgssr- Ipæt pær jlanges pæs ealdan myle ggares o8 hit faca8 on jaem ifihtam æsce pæt pær suö ofer pa tpifealdam fordas on pâ stræt midde pæt pær eft pest amdlangæs stræte j ofer pone for8 paet hit sticap eft on pæm pestemestam mylen geare . , - - -• [A.] MS. Harley 2965 (viiith cent. prayers), xth century additiom, on fol. 40b. [B. M.] Catal. qf Aneient MSS. in the Britis), IMuseum, 1884, Part II, Latim, p. 61. i Ford, K. 3 Ob. A.D. 909. * Dugdale, Mon. Angl., vol. ii, p. 456. VOL. II. X. 306 ' LINDISFARNE GOSPELS. 631. (1) Invocatiom in, favour qf the four makers qf the LINDIS- FARNE Volume qf the GOSPELs; and (2), Inscription by Aldred the Priest, recording the circumstances connected with, the preparation qf the book. (1) Pâ lifigiende God gemyne $u Eadfris j Ae8ipald J Bill- friô j Aldred peccatorum δas feopero miô Gode vmijeson 'δas bóc. (2). >{< Eadfri8i biseo; Lindisfearnensis æcclesiæ he öis boc avrät æt frwma Gode j sancte Cvôberhte j allvm δæm halgvm `gimænelice'. 8a. 8e in eolonde sint . j Eöilvald* Lindisfearneo- londinga biscob hit Wta gióryde j gibélde sva h6 vel cuδæ . j Bill- friô se oncræ he gismio8ade δa gihrino öa öe vtan ön sint j hit gihrfnade miö golde j mi8 gimmvm ác miô svlfre ofer gylded faconleas feh : ~ j [ic]* ALDRED presbyter indignus j misserrimus m`i'ö Godes fvltvmmæ j sancti Cvöberhtes hit ofer glóesade ón englisc . j hine gihamadi* :. miö öæm örfim dælvm. Mathevs da3l Gode j sancte Cvöberhti. Marcvs dæl δæm biscobe . j Lvcas dæl v v 'όæm hiorode j æht ora seolfres miô tô inlåde : ~ j sancti Johannis dæl for hine seolfne `id est fore his savle' j feover óra seölfres miô Gode j sancti Cvöbertiº. jte he hæbbe ondfong öerh Godes milsæ on heofnvm . Séel j sibb om eoröo forögéong j giöyngo visdöm j Smyttro δerh sancti Cvöberhtes earnvnga : , •- • >{ Eadfriô . Oe8ilvald . Billfiiö . Aldred . hoc evange- liarivm Deo j Cvöberhto constrvxervnt : , vel orna- Verunt . [A.] MS. Cotton, Nero D. iv, f. 88, f. 258 | [B. M.] Catal. qf the Ancient MSS. in the (tenth century additions). TT IBritish Museum, ParETi,-Latin, pl. 9, p. 16, col. 1. (With translatiom, col. 2,Táììá---- - bibliographical notices, pp. 17, 18.) 1 A. D. 698-721. S A.D. 724-740. * Ic, erased, but still legible, MS. * These two marginal verses added at this place:— **:. Ælfredi natvs Aldredvs uocor. . i. Tilpin. honæ mvlieris eximivs loquor.'—MS. 5 -berhti, B. M. A.D. 878 FOR 916.] ÆTHELFLED TO EADRIC. 307 632. Grant by Æpelfled qf the Mercians to the thegm, Eadrie, of land at Fernbeorngen, or Farnborough, co. Berks, 9th, September, A.D. 878 for 916. CARTA ELFLEDE REGINE DE FERBERGA. Eegnante Christo mediatore nostro filio Dei et Salvatore* mundi qui sceptra regit . et alta tociusque telluris orbem post opere et umbratione conceptioneque Sancti Spiritus ex sacratissimo pro- siliens virginis alvo . cujus imperio cuncta optemperant celestia . tremuntque terrestria j formidant infernalia . Hujus gloriosissime incarnationis anno?. DCCC°. LXX°. VIII°. ego ÆpELFLED juvante superna pietate et largiente clementia Christi gubernacula regens Merciorum cum consilio episcoporum optima- tumque meorum dedi licentiam EADRICE meo ministro comparandi terram . x .. manentium æt FERNBEOR'NGEN sibi suisque heredibus perpetualiter possidendam . Terram quidem hanc Ego EADRIG placabili pecunia comparavi æt WULLUFE* liberam ab omnibus tributis notis vel ignotis. nisi expeditione et arcis construccione et singulare precium contra aliud*. Terram vero hanc OFFA rex Merciorum tradidit BYNNAN abavo Wullafi j litteris consignavit. Casu quidem contigit anno eclypsi" solis perdicio prioris libri. nunc autem nostra licentia j confirmatione anticus præscribitur liber . si causa alicujus rei inveniatur igne cremetur . JKaraxata est autem cartula hujus donationis et confirmationis. anno divine incarnationis sicut supra invenitur . j die . V. idus Septembris in loco qui dicitur 2eardburg°. ', v Hoc autem servantibus prosperitas . vita. salus. • ¢ ■ ] ©* c • Minuentibus vero et frangentibus . mors. perìa. et perdicio . Nomina vero hujus confirmationis j testimonii hic infra mites- cunt . ! »< Ego Æpelfled' hanc meam licentiam confirmo. signa- •. culo sancte crucis . | i -tione, altered as in text, A. * See T.'s note om this ílate, S. suggest$ A.D. 918 (Chrom. Abimg., vol. ii, p. 503), but see mote 10. 3 -Âfe, K. 4 Gf. ** butam angilde piö obrum,” No. 551. * See No. 549, p. 1,70, note. Cf. also “ Eodem anno eclipsis solis inter nonam et vesperam sed propius ad nonam facta est.”—Flor. Wigorm., ed. Thorpe, vol. i, p. 97 [ad an. 879]. “ AEgelfleda Mer- ciorum domina post nativitatem domini duas urbes, Cyricbyrig yidelicet et Wead- byrig...... ædificavit” [A.D. 916]. Flor. Wigorn., ed. Thorpe, vol\ i, pp. 124, 125. Eut A. D. 913, Ang -Saae. Chron. 7 Ob. twelve nights before) Midsummer, A.D. 918.—Amg.-Saae. Chron.; and again A. D. 922, ib. 2 X 308 AETHELFLED TO EADRIC. [A.D. 878 FOR 9I6. >{< Ego Ælfpyn episcopus consensi j subscripsi. >{< Ego Ælfpine episcopus consensi j subscripsi. >{< Ego Æpelhun episcopus consensi . j subscripsi. >{< Ego Eadgar episcopus. consensi. j subscripsi . >{< Ego Ælfred episcopus . consensi. j subscripsi . >{< Ego Æpelferd dux. consensi. j subscripsi. >{< Ego Ælfred. dux. consensi . j subscripsi . »;< Ego Æpelhun abbas consensi. j subscripsi . >{< Ego Ecgberht abbas. consensi. j subscripsi. >{< Ego Cynaö abbas. consensi. j subscripsi. »{< Ego Wihtred consensi j subscripsi. »{< Ego Berhsige . consensi . j subscripsi . >{< Ego Æpelnap consensi j subscripsi. >< Ego Æpelpard consensi j subscripsi. >{< Ego Ælfstam consensi j subscripsi . [A.] Cotton MS. Claudius B. vi, f. 14. [T.] Thorpe, Dipl., p. 174. [K.] Kemble, Cod. Dipl., Np. cccxLIII. [8.] Stevensom, Chron. Abingd., vol. i, p. 44. 633. Boundaries qf the land mentioned in No. 632. TERMINI. X. MANENTIUM AD FEARNBEORGAN . AErest of fearnbeorhge pest on pone peg to pam stanum . of pam stanum suö On öone peg on pa- andheafda . of pam andheafdum on 8a hline repe ut to pære die be nor8am stodfaldon. ponne forö on óa dic to mær flodam be æstam lillinglea . ponne for*8 j lang pes suöeran peges oö pæt lange treop. ponne forö pest on pone peg ofer beocumb to pam stancrundele . ponne noröon δane Smalam peg piö eastan brocenam beorg to pampege pæ pær east ligö. ponne forô on 8one peg to cytelflodan be pestam mulescumbes . pær δa peges tpisligaö. ponne forö to seyldmere. ponne forö On öa furh to fur- cumbe . jlanges furcumbes middepeardes to pære dene . ponne forö On öa, ā to pære pega gemypam . ponne forö to pam hpitam pege to pam haram pornan . ponne of pam hpitan pege on fearn- beorhg . j se (leag be eastan catmere pæ pær to gebyræö . j is on öone peg pelligö to stanleage . ponne forö syööan suô on pone stanihtan peg\. of stanmeringa gemere ponne forö On pone smalam peg to pam fulan pege. se hatte stific peg. j) is catneringa gemære j pes' landes (to feornbeorhgan . pOnne ford jlang δæs peges ut on pone feld . j }Omne ealle pa hangran betpeonam pam pege j pam pe to stanleage ligö. gebyriaö ealle to fearnbeorgan . Cottom MS. Claudius C. ix, f. 197ö. 1 pef, MS. A.D. 92 I.] AELFRED AND WERBURG. 309: 634. Dedication by Aelfred,' Alderman, and his wife Werburg, qf the * CODEX AUREUs* (now in the Royal Library, Stock- holm), to Christ Church, Canterbury. »< IN nomine domini nostri Jhesu Christi, IC AELFRED aldormon j 2EBBURG mfn gefera begetan das béc æt hæönum herge mid uncre claene fe6 δæt; δonne pæs mid elæme golde j öæt pit deodam for Godes lufam j for uncre saule öearf. Ond foröon öe pit noldam δæt δas halgam beoe lencg in δære Aelfre[d]. hæöenesse pumadem , j mu pillaö heô gesellan Innto CRISTES CIRCAN Gode to lofe j to puldre j to peoröunga j his δropunga to δοncunga , j δæm godcumdam geferscipe to brücen[ne] öe fn Cristes circam δæghpæmlice Godes lof ræraö , to öæm gerade dæt heo mon årede eghpelce monaöe for Aelfred j for 2erburge j for Alhöryöe Perbur[g]. heora saulum t6 ecum lece dome, δa hpfle öe God gesegen hæbbe 8æt fulpiht æt 8eosse stope beόn m6te, , , Ëc spélce ie Aelfred. dux , j Perburg biddaö j halsia 8 ön Godes almaehtiges nomam j δn allra his haligra δæt nænig mon seo to öon gedyrtig* öætte öas Alh'örvö halgam beoe áselle o88e äöeoöe from Cristes circam δa hpile öe $i,,, fulpiht stondam mote*, , , [A.] I. O. Westwood, Facsimiles Iqf the Minia- | G. Stephens, Förteckning, 1847, p. 6. tures and Ornamenfa qfA.-Saaeom MSS., 1868, | [B.] J. Belsheim, Codeæ Aureus, 1878, pp. xii, p. 5, pl. II. 17. M. O. Celsius, Bibl. Reg. Stockh. Historia, I E. C. Rask, Gram. qf the A.-Saxon Tongue, 3rd 1751, p. 180. edit., 1879. E. C. Rask, Angel8achaisk Sproglaere, 1817, p. | [8.] W. B. Sanders* Ord. Swrv. Fac8., p. III, 167, - p. viii. 635. Grant by King Edward to the thegn Wlfgar, qf land at Collingbow rne, eo. Wilts. A.D. 921. Elebilia fortiter detestanda totillantis sæculi piacula , diris obscænæ horrendæque mortalitatis circumsepta latratibus, non nos patria incœptæ pacis securos, sed quasi fœtidæ corruptelæ in vora- * See No. 558, which this document should more appropriately follow. * The MS. has also at f. 1, the inscription: “ >{< Orate p' Ceolheard pf inclas* j Eal- hun j Pulfhelm aurifex”, which B. reads: “ >{< Orate p[ro] ceolheardvf niclas j ealh- hun j vulfhelm aurifex.'' S. reads: “ >{< Orate pro Ceolheard presbyter j Ealher j Ealhun j Wulfhelm aurifex.” * Gedyr[s]tig, B. * Mote........., B. ° Eorum, B.; eorung, S. and Rask. * J.e., presbyter inclusus, preost inclas, 310 EDWARD TO WILFGAR, [A.D. 92 I. ginem gasayes-; provóÓTTÖTĘNOTGTtTtTGTtoto mentis conamine cum casibus suis non segniter projiciendo , seà-efîàTTWärmt-£æsti~ diosam melancholiæ nauseam abominando fugiamus, tendentes ad illud Evangelium : “Date et dabitur vobis”; Qua de re infima quasi peripsema quisquiliarum* abjiciens , superna ad instar pretiosorum monilium eligens , animum sempi- ternis in gaudiis figens ad manciscendam mellifluæ dulcedinis misericordiam perfruendamque infinitæ lætitiæ jucunditatem : Ego SEDWARDUS , rex Anglorum , per Omnipatrantis dexteram totius Eritanniæ regni solio sublimatus, quandam telluris particulam meo fideli ministro WLFGARO , id est decem cassatarum , in loco quem solicolæ AT COLINGBURNE vocitant , libenter tribuo, eo tenore ut omni anno , festivitatæ cunctorum Sanctorum , decem pauperes in pane et lucubrato pu]mentoque saginato* adactis optimæ haustibus celiæ* pascat , quatenus ille eam sine jugo exosæ servitutis , cum pratis , pascuis, silvis , rivulis , omnibusque ad eam utilitatibus rite pertinentibus , quamdiu aura naribus spirabili ocellorum con- volamen agitatur habeat . Et post generalem qui omnibus certus incertusque homunciis constat transitum , cuicumque successionis hæredi voluerit liberaliter et perpetualiter contradendo derelin- quat . Prædictum siquidem rus his terminis circumcinctum clarescit :— Ærest , feovertyne gearda beneopam pam pytte ; pamon of Col- lengaburnam west , up to pam hæpenam byrgelsam ; pamon on scortan dyc ; ponne to seealdam crundle ; panom to preostam lypam ; panon andlang grenan dene on pa fox holo westweard; panon om Bradan- beorg ; ponne om Blerianhylle ; panon on Wylberhtes stam , spa forth eall herpathes and dumes ; pamon om Gupredesburg norp- weard; ponne on Pendes clif ; panon on Blerianhylle ; panon on pa spelgende ; ponne om iebyng crundele ; panon on Sceorram hlinc ; panon east to para preora æcera and heafdon ; pamon to pan wylle om Collengaburnam. Fyrst , be-gynne forteen 3erde by-methe the pytte, than fro Collyngburn west , up to Hethenbyryell ; fro thennys anoneto the schort dyche, them to Scheld-crundle, than to Prest-lyp ; fro thennys along the grene dene to Fox-hole , westward ; than to Bradbyge ; than to Pleyhyll ; fro thennys to Wylberstam , so forth all lawpathes and dwnes therabute ; anone to Gutheredysburw , northward ; tham to Pendysklyf ; than anone to Blerhyll ; fro thennys to the Swelgende ; tham to ebyng of Crundele ; ' Luc., vi, 38. * Peripsema, res vilis, quisquiliæ, frumentorum purgamenta, Du Cange, Gloss. * Sic, MS. The numerous corruptions throughout this charter, —some of which seem almost beyond correction or conjecture, —are primted as they occur in the text.—Note in Edwards. * Teliæ, E.; a kind of beer, Pliny ; and Birch, Mem. qf St. Guthlac, p. 45, A. D. 921.] EDWARD TO WILFGAR. 311 fro thennys to Scherlync ; than est to the thre akerys and have hem thre ; fro themmys to the wel of Collyngborn . Imprimis incipe par spatium quatuordecim virgarum inferius quendam puteum de proximo jacentem , tunc a Collyngburn, per versus occidentem , quousque perveneris ad quendam locum in quo sepultus erat quidam Paganus a solicolis the Hethen-byryell. nuncupatum ; deinde procedas quousque perveneris ad illam brevissimam fossatam , ac tunc ad quendam locum vocatum Scheldcrundle ; extunc ad Prestlyp ; deinde per longum viridissimæ vallis quousque perveneris ad Foxhole ; extunc versus occiden- tem ad Bradbrygg ; et extunc ad Blerhyll ; ab illo loco ad Wylberstam ; ac deinde , per omnes legales semitas et montuosas terras circumjacentes, quousque perveneris ad Gutheredys-burw , versus aquilonem plagam , usque ad Pendys clyf ; et tunc iterum usque Blerhyll; ac deinde ad Swelgende ; tunc ad limitem vocatum the ebyng of Grundele ; ab illo loco ad Scherlync ; tunc versus orientem ad illas tres acras quas habeas, et extunc procedas quousque perveneris ad fontem de Collyngburne. Si autem , quod absit , aliquis diabolico inflatus spiritu , hunc meæ compositionis ac confirmationis breviculum elidere vel infrin- gere tentaverit , sciat se , novissima ac magna examinationis die classica archangeli clangente buccina bustis sponte patentibus sonata , jam rediviva relinquentibus, cum Juda proditore , qui a satore prosato” “filius perditionis"* dicitur, æterna confusione edaci- bu8 infallibilium tormentorum flammis periturum. Hujus namque et a Deo Dominoque Jesu Christo inspirante atque juvante volun- tatis scedula, anno Dominicæ incarnationis nongentesimo vicesimo primo , anno regni vero mihi commissi vicesimo primo , indictione sexta, epacta vicesima octava , concurrente primo, idibus Januarii tertiis, luna XI . , in civitate notissima quæ Wyltonia nuncupatur , episcopis , abbatibus , ducibus , patriæ procuratoribus, regia dapsi- litate ovantibus perscripta est . Cujus etiam inconcussa firmitatis auctoritas his testibus roborata constat , quorum nomina subtus caracteribus depicta annotantur:— »{< Ego Edwardus singulariis privilegii hierarchia prædictus rex hujus indiculi soliditatem cum signo sanctæ semperque amandæ crucis corroboravi et sub- scripsi. >I< Ego Pulfhelmus Dorobernensis ecclesiæ archiepiscopus consensi et subscripsi. >{< Ego Pulfstanus Eboracensis ecclesiæ archiepiscopus con- sensi et subscripsi. >{< Ego Byrnstam episcopus consensi et subscripsi. >{< Ego Oda episcopus consensi et subscripsi. »{< Ego Aelfheah episcopus consensi et subscripsi. >{< Eadulf episcopus consensi et subscripsi. i Satare pro sato, MS. ; perhaps satore is an error for 8otere; for prosato, gf. pro- satori, Nos. 488, 489 * Joh, xvii, 12, 312 EDWARI) TO WILFGAR. [A.D. 92 I. Ego Arnefhip' episcopus consensi et subscripsi. Ego peodred episcopus consensi et subscripsi. Ego Wulfhelm episcopus consensi et subscripsi. Ego panam episcopus consensi et subscripsi. Ego Aelfric abbas consensi et subscripsi. Ego Eadpine abbas consensi et subscripsi. Ego Aepelnop abbas consensi et subscripsi. Ego Osfhip* dux consensi et subscripsi. Ego Aelfpold dux consensi et subscripsi. Ego Aehlstam dux consensi et subscripsi. Ego Aldred dux consensi et subscripsi. Ego Uhtre dux consensi et subscripsi. Ego Aelfstam dux consensi et subscripsi. Ego Aelfpine episcopus consensi et subscripsi. Ego Odda minister consensi et subscripsi. Ego Wulfhelm minister consensi et subscripsi. Ego Buga minister consensi et subscripsi. Ego Aelfheah minister consensi et subscripsi . Ego Aepelstam minister cönsensi et subscripsi. Ego Pulfsige minister consensi et subscripsi. Ego Wulfmahi* minister consensi et subscripsi. JEgo Wulfbold minister consensi et subscripsi. Ego J7ulfgar* minister consensi et subscripsi. Ego Sighelm episcopus consensi et subscripsi. Ego J2ihtgar minister consensi et subscripsi. Ego Aeperie minister consensi et subscripsi. Ego Aelfheah minister consensi et subscripsi. Ego Aelfric minister consensi et subscripsi. Ego Eadric minister consensi et subscripsi. Ego J7ulfric minister consensi et subscripsi. Ego Aepelm minister consensi et subscripsi. Ego Aepelmund minister consensi et subscripsi. Ego Wulfhelm minister consensi et subscripsi. [A.] Liber de Hyda, f. 16, ed. Edwards [E.], p. 105. * = Cyneferb. This curious misreading, and two others similar further on, are proofs of the antiquity of the writing of the original charter when er might be mis- taken by a casual reader for hi. See Liber de Hyda, p. 149, 1. 16, for another' in- stance. 3 = Osferb. 3 ? -mær. * -gam, E. A.D. 922.] WILFRID TO WORCESTER. 313 636. Grant by Wilfröö, Bishop of Worcester, to the Monastery at VVorcester, qf land at Clifford-Chambers, between, the R. Avon, and the R. Stowr, ^ear Weston-on-Avon, co. Gloucester. A.D. 922. Disponente regi regum cumta cœli secreta nec non quæ sub coeli culmine apud homines notantur miro ordine gubernante cujus in- carnationis humanæ anno. DCCCCXXII. indictione . X. haec donatio quæ in ista cartula Saxonicis sermonibus apparet, confirmata ac donata erat. In usses dryhtnes nomam hælemdes Cristes . Ic 2ILFRIB biscop cyóu minum æfter fylgendum öæt ic sylle sumne dæl londes æt CLIFFORDA higen to hiora biode æt 2EOGORNA CEASTRE on ece erfe- peardnesse mid monnum j mid allum pæm nytnessum ge om fixno- 'öum ge on medpum öe öærto belympa*8 om 8aet ge rad fi min gemynd for Gode mid him py fæstlicor sio j hio ælce gere of öæm londe ec be sumum öælæ gemyndgiem 8a tide mines forösióes mid δæm nytnessum ôe hio on ôæm londe be getem . j nu pe halgiaö* 'όurh Godes mildhiortnesse alle ure æfter fylgend godcundra hada j peorldcundra fi pios ure sylene staòul fæstlice öurh puniam mote j gif ænges hades mon sio ure æfter fylgemdra spa pemne pircaö j òæs ure Sylene on ængum pisum gepemmam oööe ge paniam pille pite he hine riht ageldendne beforam Gode in δaem forhtigendlican domes dæge butam he hit ær Gode j monnum pyrölice ge bete. pisses londes siond tpa hida binnam öissum gemærum. AErust up of sture suö on long dices om öone herpaö on long her- paöes to pest tunmiga* ge mære spa on long gemæres morö j in afene up on long afene eft om sture in óa dic. [A.] MS. Harl. 4660, f. 11 ; from ** Autogr. in ] [H.] Hickes, Thesaurus, vol. i, p. 174. Arch. Eccl. Wigorn.** LK.] Kemble, Cod. Dipl., No. MxcvII; from [A.] 637. Record by Wlfelm, Archbishop of Canterbury, qf the purchase qf lands at Balde^Strafe, Wadland, and Wlfrethingland, co. IKemt. A.D. 923. EALDENSTRETE . WADLAND . WLFREDIGLAND. [>< A]nno dominice Incarnationis . DCCCCXXIII . WLFELMUS archiepiscopus comparavit undecim agros . mille . denariis puri 1 Halsiaö, K, * Sic, MS. ; Tuninga (?). 314 PILEGMUND TO BYRHTRÆD. [A.D. 924. argenti juxta stratam quæ dicitur EALDANSTRATE* in occidente . Hæuuiningland in aquilone cingesdic*. Item comparavi quosdam agros . qui ab incolis nominantur WADLAND j WLFRETHINGLAND juxta locum qui nominatur ryther ceap*. Hiis terminis circumdatur prænominata terra in oriente publica strata . in australi parte terra Brithulfi* . In occidente civitas Doroberniæ . in aquilone . Burhuuare boc aceras°. [A.] MS. Lambeth 1212, p. 321. [B.] Bodl. MS. Tanner 223, f. 24. Twysdem, Hist. Ang., col. 2218. Hardy's MS. in Record Office. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MxcvIIr ; from [A.] 638. Grant. by Plegmwnd, Archbishop of Canterbury, to Byrhtræd, qf la^d at Waerimcg mer$e, near the R. Rom^ey, co. Kent. A.D. 924° for before 2nd August, A.D. 914. »3 In nomine domini summique salvatoris . Ego PLEGMUNDUS gratia Dei archiæpiscopus dabo et concedo aliquam partem agellulis mei. BYRHTRÆDE quæ vocatur 2ÆRINCG' MERSC. juxta flumen qui vocitatur rumenesea id est LXXX . jugera Contra ejus competenti pecuniam quam ab eo accepi. id est . CCC. LXXXV. denarios cum certissimis terminibus . quorum hæc sunt nomina . ab oriente elesexincg. ab occidente caping sæta . ab aquilone publica strata a meridie rumenesea . sibi habendum et possidendum feliciterque in vita sua perfruendum . >< . Et post obitum illius quibus- cumque duobus heredibus sibi placuerit derelinquat . et postea revertatur in pristinum dominum æcclesiæ Christi. Hoc ipsum omnibus successoribus nostris precipimus . Si quis autem hoc observare voluerit servetur ei æterna benedictio in cælis . sin autem reddat rationem coram. Deo et angelis ejus. nisi hic digna satisfactione emendare voluerit . Actum est autem hæc donatio anno dominicæ incarnationis DCCCCxx.\IIII'.° ; indictione vero . VIII. coram his testibus quorum nomina hic subtus annotantur. i -streate, B. 2 Timg., B. 8 Rytharceap, B. * Briht., K. 6 Burhuuarebot aceras, B. 6 Plegmund died 2nd August, A.D. 914 (Flor. Wig.). The years A.D. 890, 905, are the only two during Plegmund's tenure of the primacy which satisfy the eighth year of the indiction. * pæsing, and in his translation pæfing, S., but gf. No. 572. S . DCCCCxxmo ., S. A.D. 931 ×94O.] WIOHSTAN TO WILHUN. 315 >< Ego Plegmundus gratia archiepiscopus hanc meam dona- tionem signo sanctæ crucis confirmavi. •{< Ego Byrnhelm abbas consensi et subscripsi. >{< Ego Wynnhelm presbiter consensi et subscripsi. »K Ego Byr'h'tmund presbiter consensi et subscripsi. >{< Ego Sigepald presbiter consensi et subscripsi. •K Ego J^eald-helm diaconus consensi et subscripsi. »{< Ego Leofincg diaconus consensi et subscripsi. >{< Ego Sigeric minister consensi et subscripsi. •{< Ego Guthpald minister consensi et subscripsi •K Ego Goda minister consensi et subscripsi. Endor8ed án, a hand qf the œiith cent.:—“Plegmundus archiepis- copus dedit Byrhtrede. LXXX jugera J2efingmersc. latine”. [A.] Brit. Mus., Stowe (Ashburnham) Char- ters, No. xxii. [8.] Ord. Surv. Face., ed. W. B. Sanders, part, iii, 1885, pl. xxiv. • 639. Manwmission, by Æthelstam, before he became King, qf Eadelm, and his ehildren. Before A.D. 925. AEDELSTAN cyng gefreode EADELM forraöe pæs ôe he ærest cyng pæs. δæs pæs om gepitnesse Ælfheah mæsse preost j se hired j Ælfrie se gerefa j Pufmo8 hpita j Eanstan prafost j Byrnstan mæsse preost. se pe δæt on pende hæbbe he godes üm miltse j æalles δæs haligdomes ôe ic on Angel cyn begeat mid godes miltse j ic an öam bearnam pæs ilcam δæs ic pan fæder an : — [A.] Brit. Mus. MS., Reg. I. B. vii, f. 15b. | Brit, Mus., Catalogue qf Ancient MSS., part II, ( Eighth century : Gospels.) (Tenth cent. Latim, pl. addition.) 640. Sale by Wiohstan, or Withstan, to Wlhum, Bishop [qf Chichester], qf land at Up Merdone and Blackmere, eo. Susseo (the former aequired about A.D. 918 × 925 from the thegm Goda, his wife's father, with record qf the original grant). A.D. 931 × 940. CARTA GODÆ OPTIMATIS DE QUATUOR CASSATIS IN UPMERDONE . In nomine ab alto cuncta cernentis. GODA* optimas ministerque regalis cum consilio et licentia Edwardi regis jure hæreditario WIOHSTANO*, quia ejus filiam in conjugio* habebat , quatuor cassa- tos in loco quem solicolæ UPMERDONE vocitant dedit , que* ille 1 For this name, see No. 638, last subscription. * Wihtst., K. 8 -gem, K. 4 Vocitant : deditque, K, 316 WIOHSTAN TO WILHUN. [A.D. 93i × 94O. Wiohstan' postea unius terram manentis ab Elfredo* et a conjuge sua Ealsware* æternaliter ad possidendam , cum pratis pascuis silvis rivulis omnibusque ad eam utilitatibus rite pertinentibus , pecunia emit* probata , quæ donatio empta juxta stagnum quod BLACKEMERE° appellatur facta est . Cujus etiam° testes assentientes hii fuerunt. IEdwardus rex. Elfred2. Wyghelm' Episcopus. Wlfrigeio. Hehferd8 dux. Goda. Eadwald. Eremhelm!'. IEthelstan?. IDudda. Post interlunium temporis prædictus!* WITHSTAN' cum uxore et filio proficiscens ad Romam eandem hæreditalium cassatarum terram , licentia ab Ethelstano* Rege percepta, WLHUNE'* epis- copus14 pro duobus denariorum milibus'° argenti quibus insuper denariis uno adjuncto equo im perpetuum hæreditatem tradidit; episcopo , namque ut'° hujus terræ emptio firma et rata esset'7 sibique perpetualiter perduraret'° deprecabatur regem , ut suæ manus suorumque optimatum inscriptionem'° huic cirographo im- poneret, quodque faciens dixit :—“Qui hanc addere voluerit, bona domini im terra videat, viventium . Qui vero minuere et per anti- quam si supervenerit cartulam elidere temptaverit , sciat illam contisiscendo esse adnullatam*° et semetipsum novissima examina- tionis die classica Archangeli clangente buccina paliandria* fri- gulis* homulorum liquefactis* tetra relinquentibus cum Juda impiæ proditionis compilatore infaustis quoque Judæis Christum ore sacrilego blasphemantibus æterna `dampnatione edacibus favil- lantium tormentorum flammis esse periturum”.* Hujus sane cedulæ testes* et exactores sunt, quorum nomina `subtus gammulis* depicta annotantur. ę i Wihtst., K. 2 Æl., K. 8 Ealhs., K. 4 Emptam, K. 5 Blackmuoer, K. 6 Et, K. 7 Sygh., K. 8 Heahfer'ó, K. 9 Æöel., K.- 10 -friö, K. ** Bremhe, ..., K. i* -cti, K. 18 Wulfh., K. 1* -po, K. 15 Mill., K. i3 Et, K. 17 Esse, K. i8 -raret, K. 19 -ptum, K. *° Adnullatam, omitted, K. 81 Gf. Cimi- terium, poliandrium = halig leger[stow], “ Ælfric's Vocab.”, in-Anglo-Saacon, Vocabu- laries, ed. T. Wright (Wülcker, 1884), vol. i, p. 140, col. 1 (10); poliamdrwm, a grave, “ Nominale”, xvth cent, ib., 722, 2 (21), and poliandrum, a byryelston, ** Pictorial IVocab.", xvth cent., ib., 756, 2 (22). * Cf. Frigula, id est vasa fictilia, inutilia, falsa dicta, ficta, inania, machina, vel unsope saga, xth cent. Anglo-Saxon Glo88ary, ut 8upra, 243, 2 (13). *8 -ctum, K. * Dampnatorum, K. 25 Testes $cedulae, K, * Sub. gam,, omitted, K, A.D. 925.] ADALSTAN TO ST. AUGUSTINE'S ABBEY, CANTERBURY. 317 >{< Ego Eadwlstanus' privilegii Ierarchia præditus* rex hunc indiculum et cum signo sanctæ semperque adorandæ crucis corroboravi et subscripsi >{< . Ego* Wlfhelmus* Dorobernensis , ecclesia archiepis- copus corroboravi et subscripsi >< . Ego Wlstanus* Eboracensis ecclesiæ archiepiscopus consensi et subscripsi >{< . Et° postea sequuntur termini in lingua Saxonica in dorso cartæ originalis. E. Registro B. penes Episcopum Cieestrensem, | [D.] Dugdale, Mon. Angl., vol. iii, p. 121 ; f. 8. vi, 1166. [H.] Hardy's MSS. in Record Office, No. 223; | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLxvIII ; from from [A.] [D.] 641. Grant by King Adalsta^ to St. Augustine's Abbey, Canterbury, of land at Werburgînland, in the Isle of Thamet, co. Kent. 4th, September, A.D. 925. DONACIO REGIS ATHELSTANI DE QUADAM TERRA IN TANETO . Anno ab incarnatione domini . DCCCC . XXV. indictione. XIII. primo anno regni regis Adalstani die consecrationis° ejus pridie monas Septembris rex Saxonum et Anglorum ADALSTAN terram quatuordecim aratrorum dedit SANCTO AUGUSTINO que terra in insula Thanet habetur nomine WERBURGINLAND pro remedio anime sue que etiam rapta fuerat injuste a sancto Augustino per multos annos set Deo annuente rex Adalstanus restauravit iterum illam terram sancto Augustino cum consensu episcoporum octo et princi- pum duorum quorum nomina hec sunt . Adlem archiepiscopus. a Alla : episcopus. Ordgar princeps. Siglem episcopus. Aelwald princeps. Wlflem episcopus. et Odda minister regis. - Wlbred episcopus. et Cemed abbas. Eerneth episcopus. et Alfeth sacerdos. JEaldlpº episcopus. ^ et alius Alfeth sacerdos et Winsige episcopus. monachus. [A.] MS. Cottom, Claudius D. x, f. 185. ] [H.] Hardy's MSS. in Record Office. i Æthel., K. * -ctus, H. * Ego, omitted, K. 4 Wulf., K. 5 Thig paragraph omitted, K. 6 This date of King Æthelstan's consecration (4th September) has not been knowm hitherto, Ibelieve. Gf. “and AEöestan pæs of Myrcum gecorem to cimge. and æt Cinge8 tune gehalgod”.—Anglo.-Saa. Chron., ad an. 925 ; *— ab Athelmo Doro. bernensi Archiepiscopo."—-Flor. Wig, 7 For Eadulf, Bishop of Crediton (?); Eatolth, H. 318 ÆTHELSTAN TO EADRIC. [A.D. 925. 642. Grant by King Æthelstam, to the thegm, Eadrie, qf land at Hwituntur, or Whittington, mear Lichfield, co. Stafford. A.D. 925. CARTA ÆpELSTAN REGIS FACTA CUIDAM EDRICO DE HpITANTONE ANNO DOMINI . DCCCC°. XXV. >{< Regnante Theo inperpetuum architectorio : opere precium constat ut presentium rerum blandimenta j pellax mundi prospe- ritas nullo monumento ducatur. quisque eterne beatitudinis gra- tuita Dei gratia hujus vite felicitate conpiscat, legittimo jure se recipere satagit . quo egregius predicator j sapiens Trichelaus “ quamdiu” inquit “ sumus in corpore peregrinamur a domino”. Quapropter ego ÆTHELSTAN diviua indulgente clemencia rex Anglorum tociusque climatis ferme cataclismatum gurgitibus Christiane patrigene previsor .. sollicita fidelium meorum sagacitate cognitam ventilate obedientie causam investigarem . quatinus meo fideli ministro EADRICE septem manentes in illo loco æt HpITUN- TUNE in perpetuam hereditatem condonarem . quod j feci tradens enim illi tradidi. ut habeat . possideat in perpetuam hereditatem . cum silvis pascuis pratis j campis atque omnibus ad se rite perti- mentibus . . Et postquam viam universitatis adiens relinquat cui- cumque heredi voluerit . sicut supra diximus. in eternam heredi- tatem. Hac ergo causa imperavimus istum hereditarium librum ita noviter scribere : quia illum antiquum hereditarium librum non habebamus . set si quis post hoc illum antiquum librum vel aliud quodlibet contra hanc nostram diffinicionem in propatulo addux- erit : ab omni christianitate irritum fiat . j ad michilum valeat . Sit ista predicta terra ab omni mundiali censu libera exceptis istis tribus..expedicione . arcis pontisve constrüctione. Si quis hoc nostrum decretum custodire j augere voluerit : augeat omnipotens gubernator omnia presentis sibi j future vite bona . Si quis vero quod non optamus contra hoc nostrum decre- tum machinari vel infringere voluerit : sciat se rationem graviter redditurum in die judicii ante tribunal domini nisi prius hic digna emendaverit penitencia ante mortem. Hec cedula caraxatis literulis primo anno regni prefati regis pre- ordinata fuit. Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi . DCCCC°. XXV°. Imdictione . XIII*. >{< Ego Æthelstan rex hanc donationem meam triumphali tropheo sancte crucis propriis articulis confirmavi àtque roboravi. A.D. 925.] PADBODUS TO ADELSTAN. 319 »< Ego Ælfpine gratia Dei Episcopus. >{< Ego 2insige Episcopus. >{< Ego Pilfrid Episcopus . consensi j subscripsi. »<^ Ego Edgar episcopus consensi j subscripsi. >{< Ego Cynaht abbas . consensi et subscripsi . j ceteri . Duces. Presbiteri. j Monachi. j Ministri usque ad , L . VII. Mr. Wynne's Hengwrt, MS. 150, f. 345. 643. Letter qf Radbodus, Prior qf Sf. Samson's monastery, at Dol, in, France, to King Adelstan. About A.D. 925. Summæ et individuæ Trinitatis honore omniumque sanctorum præcellentissima intercessione glorioso ac* munifico regi ADELSTANO* Samsonis summi pontificis ego RADBODUs* præpositus istius sæculi gloriam et eterni beatitudinem. Eenignitatis ac sullimitatis vestræ piissimæ et in omnibus hujus temporis regibus terrenis famosa laude præcellentissimæ , rex ADELSTANE , optime noverit* pietas ; manente adhuc stabilitate nostræ regionis quod pater vester Edguardus* per litteras se com- mendavit consortio fraternitatis sancti Samsonis summi confessoris ac Joveniani° archiepiscopi senioris , ac consobrini mei ac clerico- rum ejus . Unde usque hodie indefessas regi Christo pro ejus anima et pro salute vestra fundimus preces , et die noctuque videntes super nos magnam' misericordiam apparere vestram* im psalmis et missis Orationibusque° nostris quasi provolutus ego et . XII. canonici mei genibus vestris fuissemus , promittimus Deum clementem orare pro vobis. Et modo reliquias quas'° omni ter- rema substantia vobis'' scimus esse cariores transmitto vobis , id est , ossa sancti Senatoris et** sancti Paterni atque sancti Scubi- lionis ejusdem sancti Paterni magistri, qui similiter uno die eadem- que hora cum supradicto Paterno migravit ad Christum . Isti certissime duo sancti , cum Sancto Paterno dextra levaque'* jacu- erunt in sepulchro ; atque illorum sollemnitates sicut et Paterni . IX. kalendas Octobris'* celebrantur. i Et, B. C. 8 Ethel., B. C. 8 Rohb., B. C. * No. opt., B. C. 5 Eduu., B.; Ddw., C. 6 Levenani, B.; Lovenani, C. 7 Mag. sup. n., B. C. 8 Ves. ap., B. C. ° Et oration., B. C. 10 Vobis, added, B. C. ii Vobis, omitted, B. C. 18 Et, omitted, B. C. *° Leva dextraque, B. C. 1* . Ix. k. Oct. sicut et P., B. C. • 4* 320 ADELSTAN TO ST. JOHN OF BEVERLEY. Igitur , rex gloriose , Sancte exaltator æcclesiæ , gentilitatis humiliator pravæ , regni tui speculum , totius bonitatis exemplum , dissipator hostium , pater clericorum , adjutor egentium , amator omnium sanctorum , invocator angelorum , depreeamur atque humiliter imploramus*, qui in exulatu atque* captivitate nostris meritis atque peccatis in Frantia* commoramur*, ut non nostri obliviscatur vestræ felicissimæ largitatis magna misericordia*. Et nunc amodo , quæ mihi dignamini commendare, sine ulla mora potestis imperare. [A.] Willelmi Malmesburiensis Gesta Pontifi- ] [C.] Harl. MS. 447, f. 28. cum, ed. Hamiltom, p. 899. [H.] Will. Malm., Gesta Regum, ed. Hardy, [B.] Brit. Mus., MS. Reg. 13 B. xix, f, 21. vol. i, p. 221, note ; from [B. C.] (Id. Gesta Regwm.) Migne, Patrol. Cur8us, cxxxii, 719. **A.D. 923.'° 644. Metrical Form, Qf a Grant of Privileges by King Adelstam to the Church qf St. John of Beverley, co. York. CARTA REGIS ADLESTANO ECCLESIÆ SANCTI JOHANNIS BEVERLACI. That wittem all that euer beeme That this charter hearen & seene That Ithe king ADELSTAN Has giuem and yatten to St. John Of BEUERLEY that say I yow Toll, j Theam that Witt ye now Soke and Sacke ouer all that, land •- That is giuem into his hand On euer ilke kings day Be it all free thand and aye Be it almousend be it all free Wth ilke mam amd eke wth mee , That wilt be him that me scop Eut till an Arcebiscop And till the seauen minister priests That serues God, ther Saint John rests All my hest corne and meldrell Töo vphold his Minister weell They fower threaue by Heauen kinge Ofilke a plough of Eastriddinge 1 Invocamus, B. C. 3 Et, B. C. * -cia, B. C. * -rantur, B. à B. C. H. ends here. A.D. 925.] ADELSTAN TO ST, JOHN OF BEVEBILEY, 321 If it swa betide, or swa gaes That any mam here againe saes Ee he Baron, be he Earle Clarke, Priest, Parsom, Or Cherle Na be he, na yatilk gome I will forsay that he come (That witt yee weell ore, and ore) Til Saint, John Minster dore And ther I will, so Christ mee reed That he bet his misdeed Or he be cursed soone anon Wth all that serues S* John If it swa betide and swa is That the mam sings is (I say you) ouer forty daghes Whilke tham be Saint John laghes That the chapitell of Beuerlike Till the Sheriffe of Euerwike Send ther writt soone anam That his manser mam be tam The Sheriffe that say I yee Withoutem any writt on mee Sall nemem! him (Swa, Christ mee reed) And into my prison leed And hold him, that is my wilt Till he bet his misgilt. If men raises new laghes In any other kings daghes Ee they formed be they yemed Witt hem of the mynster demed The mercy of the misdeed Giffe I Saint, John, so Christ mee reed If mam be calde of lyme or liffe Or men challenges land in strife With my God lake with Writt of right I will Saint John haue the might That mam therefore nought fight in feild Nowther with staffe no with sheild Eut twelue mem will I that it tell Swa sall ther be swa here well WOL, II, 1 Ne men, MS, 322 ADELSTAN TO ST. JOHN OF BEVERLEY. [A.D. 925. *. Jurisdictio.] Id est, villa a MS. A. 116. And he that him so werne may Ouercomen be He euer and aye Als he in feild war ouercomem The Crauentise of him he iou mem That hat I God and St. John Gere before now euer ilke me If mam be foundem Dronkem Steruedl on St, Johns Rike, His aghen men wth outen whilke His aghen Baliffes makes the sight Name other Coroner haue the might Swa michell freedome giffe I yee Swa harte may thinke or eghe can see That haue Ithought and for by seene I will that ther euer beene Saynenynge and minister life Last for euer without strife God helpe all those ilke men ] That helps to the Thowen. Amen. [A.] MS. Lansdowne 269, f. 213. 645. Another form, qf No. 644. CARTA ADELSTANI REGIS SANCTO JOHANNI BEUERLACI DATA ANNO DOMINI DCCCCXXV. DE PRIVILEGIIS. Yat witem alle yat ever béem, Yat, yis charter herem and séen. Yat I ye king ADELSTAN Has yatem and given to seint, John Of BEVERLIKE yat, sai I yow ; Tol and theam yat wit ye now, Sok and sake Over al yat land Yat es given into his hand, On ever ilke kinges dai, Ee it all frée yan and ay ; Ee it almousend, be all frée Wit ilke mam and eeke wit mée. i The MS. makes this and the two following lines into two only, ending the first line at, men, A.D. 925.] ADELSTAN TO ST, JOHN OF BEVERLEY, 323 Yat wil i (be him yat me scop) Bot til an ercebiscop, And til ye seven minstre prestes Yat serves God ther saint John restes, Yat give i God and seint John, Her befor you ever ilkan. All my herst corn ineldéel To uphald his ministre wéell. Ya four threve (be heven kinge) Of ilka plough of estriding: If it swa betid, or swa gaas, Yat ani man her again taas, Pe he baron, be he erle, Clark, prest, parson, or cherel; Na be he na yat ilk Gome, I will forsaye yat, he come, (Yat wit ye wéel or and or) Til Saint John mynstre dor ; And yar i will (swo Crist me red) Yat, he bet his misded, Or he be cursed son on om Wit, al yat servis saint John. Yif hit swa betid and swa es, Yat ye man in mansing es : I sai yow over sourti* daghes (Swilke yan be sain John laghes) Yat ye chapitel of Beverlike Til ye scirif of Everwike Semd yair writ son onam, Yat yis mansedmam betam. Ye scirref yam say i ye, Witoutem any writ one me Sal minen* him (swo Crist me red) And into my prison lede, And hald him (yat is mi wilt) Til he bet his misgilt. If men reises mewe laghes In any oyer kinges daghes, Be yay fromed, be yay yemed - Wit yham of the mynstre demed, Ye mercy of ye misdeéd, J. Tourti, K, 2 Nimem, K. Y 2 324 ADELSTAN TO RIPON CHURCH. [A.D. 925. Gif i saint John, swo Crist me red, Yif mam be cald of limes or lif, Or men chalenges land in strif Wit my bodlaik, wit Writ of right, Y wil saint Johm have ye might. Yat mam yar for moght fight in féeld, Now yer wit staf no wit shéeld: IBot twelve men wil i yat it telle Swo sal it be swo héer ibelle. And he yat him swo werne may Overcomen be he ever and ay. Als he in feld war overcomen, Ye cravantise of him be nomem. Yat yat i God and saint John IHer befor ioW ever ilkom. If mam be foundem slam idrunkend, Sterved* om saim John rike, His aghem mem withoutem Swike EHis aghen bailiffs make ye fight, Nam oyer coroner have ye might: Swa mikel fredom give i ye, Swa hert may think or eghe sée. Yat have I thought and forbiséen I will yat yer ever been Sameming and mynstre lif Last follike witoutem strif, God help alle thas ilk mem Yat helpes to ye thowen. Amen. [A.] Dugdale, Mon. Angl., vol. ii, p. 129. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cooLIx ; from [P.] Geo. Poulsom, Beverlae, 1829, vol. i, p. 87. [A.], with arbitrary adoption of p for y, ** About A. D. 937-8**, with explanation of etc. some of the terms. Thorpe, Dipl., p. 180. 646. Grant qf liberties, customs, and privileges by King Adelstam, to the Church and Chapter qf Éípon. About A.D. 925. >< In nomine sanctæ et individuæ trinitatis ADELSTANUS rex Dei gratia regni Angliæ omnibus hominibus suis Eboraci, et per totam Angliam salutem. * See note On p. 322, A.D. 925.] ADELSTAN TO RIPON CHURCH. 325 Sciatis quod ego confirmo ecclesiæ et capitulo RIPONENSI pacem suam , et omnes libertates et consuetudines suas , et concedo eis curiam suam de omnibus quærelis et in omnibus curiis de homini- bus S. Wilfridi, pro ipsis et hominibus suis, vel contra ipsos , vel inter se ad invicem , vel quae fieri p.*. . . et judicium suum pro JFrodmortell ; et quod homines sint credendi per suum ?ya , et per suum ^a , et omnes suas terras habitas , et habendas , et homines suos ita liberos, quod nec rex Angliæ , nec ministri ejus , aliquid faciant vel habeant quod est ad terras suas vel ad socam capituli. Testibus* G. archiepiscopo Eboracensi, et P. præposito Beverlaci. [A.] Dugdale, Mom. Angl., vol. ii, p. 183, [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLvIII ; from [A.] 647. Early English Metrieal Version, qf No. 646. CARTA ADELSTANI REGIS SANCTO WILFRIDO DE RIPPON CONCESSA. Wyt all that es and es gam Yat ik king ADELSTAN As gyven als frelich as I may And to ye capitell of seint Wilfrai, Of my frée devotiom Yair pees at RIPPON On ilke side ye kyrke a mile, Eor all ill déedes and ilke agyle, And withim yair kirke yate At ye stam yat Grithstole hate. Withim ye kirke dore and ye quare Yair have pees for les and mare. Ilkam of yis stedes sal have pées Of frodmortell and il déedes Yat yair dom is , tol [and] tem, With irem and with water deme And yat ye land of seint Wilfrai Of alkyn geld fre sal be ay. 1 Possint per alios ? 3 This paragraph probably belongs to the text of a deed which embodied the foregoing charter, and was, in turn, quoted at length in an inspeximus of a later date. The names may represent Geoffrey de Ludham, Arch- bishop of York, A.D. 1258; and Peter de Chester, Provost of Beverley, A.D. 1222. 326 WINCHESTER MONASTERY TO THEGN AELFRED. [A.D. 925 x 94f. At na man at langes me to In yair Herpsac* sal have at do ; And for ik will at ya be save I will at yai alkyn freedom have ; And in al thinges be als free As hert may thynke or eygh may se At te power of a kynge Masts make free any thynge. And my seale have I sett yerto Por I will at na mam it undo. [A.] Dugdale, Mon. Angl., vol. ii, p. 133. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. coorix ; from ** Ex antiquo Registro penes......Lindale [A.], with arbitrary adoption of p for y, sub-decanum Ecclesiæ Ripponensis 1630.*' etc. Thorpe, Dipl., p. 182. 648. Grant for three lives, by the Monastery qf St. Saviour, Win- chester (Cathedral), to fhe thegm, Aelfred, qf land at CySeldene, or Chiseldon, co. Wilts ; with consent qf King Æthelstam. A.D. 925 x 941. >< IN nomine domini familia monasterii Sancti salvatoris in Uuintania civitate ubi corpora gloriosorum regum Ælfredi et Eaduueardi sepulta quiescunt Cum consensu ac devotione Ae8el- stani Angelsaxonum Demorumque gloriosissimi regi ÆLFREDO* ministro suo commodando commodant. XX. cassatos In loco qui dicitur CYSELDENE et ipse Ælfred dedit præfate familiae octuaginta* mancusus auri obrizi.lEtiam et ea conditione ut omni anno die obitus Eaduueardi gloriosissimi regis ad monasterium præfatum adferat octuaginta solidos ex meris denariis. Maneat autem ista prædicta terra Ælfredo* et suis heredibus. IIbus.* In commodatione quam- diu hoc censum die prænominato adimpleatur . Et si quislibet ex suis heredibus prædicto die censum non reddet emendet, cum sexaginta denariis Insuper et censum reddat . Si iterum dies prænaminatus neglegatur emendet, cum . XXX°.° solidos Insuper et censum solvat . Si autem tertio neglexerit sciat se terram dimis- surum . Nisi cum satisfactione et pecunia placabili a familia præ- dicti monasterii Sancti salvatoris Iterum^adquirat. * Herd-sac ? qf. ** ad socam capituli'', No. 646 ; but “for Frithsoke, i. immuni- tatis locus'', A., mote. 3 Alf., H. * Octog., S. 4 Absque, H. S. 5 xxo., H. A.D. 925 × 941.] WINCHESTER MONASTERY TO THEGN AELFRED. 327 >{< Æöelstam rex. >< Eaduuine' cliton . >< 2ærulf sacerdos. »< Ufa. »K Gundlaf. >< Hildepine. >< Pulfstam . .>{< Eadulf. >< 2altere. >< Pigferö diacon . >< Eadhelm diacom >{< dupliter°. »K Eadlaf . »K Cynulf. >< Céolno8. »3 J2ulfhun . >< Beorhtsige. »< Heahred. »< Petrus . >< 2ulfgar . »K Eadulf. »< Heorstam . »< Æpelpold. >< Eadmund . >< Æpelferò. »K Ælfpold. >{< Æöelstam . »K Ælfred. >< Pulfno8 . »< Eadno8 . >< Æöelsige. »3 Ælfsige. »< Aelfheah . »6 Æöered. >% 9ulfhelm . »K Æöelferö minister. >< Ælfred minister. >{< Ælfstam minister . »< Ælfheah minister . »< Ælfstam minister . »K AElric minister. >< Ælfsige minister. »6 Aelfstam minister. >< [2yn]sige minister . >< Húm minister . »6 Ælfhere minister. >{< Ælfric minister . >< 2ulfred. >< Ælfhere. >{< Eaduuold. >{< Ufic . >< Ceolsige. >{< Æöered. »K Osuulf. >< Æöelpold. »K Ælfric. »< Ælfsige. >< Cola . >6 Ælfred. »K Æsculf. >{< Ælfpine. >< Byrhtferò. »< Ælfric. >< Ordhelm. >{< Beorhtsige . >{< Ælfheah . >< Æöelpold minister. »< Ælfstam minister . »< Æöeric minister . »< Ælfgar minister . >< 9ulfno8. »< 2ulfsige minister. »K Aelfric. >< Æpelstam minister . »K Ælfric minister. >< Ceolstam minister. »6 Aelfred minister . »< Ælfric minister. »6 Æöered minister. >{< Eadpold. >< Ealdulf. »{< Beorhtnoö. >< 2ulfnoö minister. , At the bottom, in a later hand :—“ Composicio facta per licenciam Athelstani Regis de Cheseldene .” The word “ CY RO GRAF FVM.” cwt half through, along the lower edge qf the vellum. 1 Eadmund, H. 3 S. and H. consider this word to be a proper name ! *- 328 AELFREOD TO NEWMINSTER. [AD. 925×94f. *. Endorsed:—“Familia S. Petri Wincestre Ælfredo ministro Cysel- demes læm XX cassatOs.” “ Clerici novi monasterii Wintonia tradiderunt XX hidas de Chiseldene cuidam Ælfredo ministro suo ad firmam licentia Adthel- stani regis.” “ Cheseldene.” [A.] Original charter at Winchester College. [H.] Liber de Hyda, ed. Edwards, p. 147. [S.] Ord. Surv. Face., ed. W. B. Sanders, pt. (Some of the witnesses* names omitted, xr, pl. 2 (Winchester Coll.). and others misplaced and incorrectly transcribed.) 649. Grant by Ælfreod the thegm, to Newminster Abbey, Winchester, qf land at Stanham, or North, Stoneham, co. Hants, în re- versiom. A.D. 925 x 941. Ic ÆLFREOD öein am pæs [landes] æt STANHAM ofer minne dæge minan pifan [to hire]' dægi ; and ofer hiere dæg on NIpAN MINISTER on J7inteacester , uncer begea Sapla pearfe , spa freolre spa cing AEthelstam , minam leofam leord ge me gegifam ; and nanan manan hit om enig oper pænde gifam , ponne ic heafam gifan , foran* ic hit self on noper pænde gifam . And nanan on nipam minister on 2inteacester hit ut sillan on enig pænde ; and si habban on æcnisse, and sind gepritan gepitenesse and hiera handa setene. AElstam cying. Eadrie 8eyn. AElfrye 8eyn. Odda öeyn. AElfyn biscop. }2ihtgar öeyn . Liber de Hyda, ed. Edwards, p. 132. 650. Old English form. qf No. 649. I ALFRED , servant , graunt these londis at STANHAM , aftyr my day, my wyf to have hem here dayys, and aftyr hyre dayys, go hyt in to the NEWE MONASTERY of Wynchester , for the helpe of owre bothe Sowlys, as frely as kyng Athelstam, my levyst lord, hath 3yve me; and no man hyt on eny wyse other turne, but as I3yve have; for I my self none other Wyse Wyll hyt turne . And no man of the Newe Monasterye of Wynchester hyt do or 3yve awey on eny wyse , but that they hyt have for evyr more . Liber de Hyda, ed. Edwards, p. 132. 1 Omitted, MS. v, * Sic, MS., for forbon be, A.D. 925 x 941.] WILL OF BISHOP AELFSIGE. 329 651. Latin form, qf No. 650. Ego ALFREDUS, minister, concedo istas terras apud STANHAM post obitum meum uxori meæ , ut habeat illas quamdiu vixerit , ac post - ipsius in fata decessum transeant in novum monasterium Wyntoniæ, pro salute animarum nostrarum , ita pure ac libere sicut mihi dilectissimus dominus meus rex Athelstanus concessit ac dedit . Et nemo aliter illas terras aliquo alio modo in alios usus transferat , præter quos egomet concessi ac dedi , quas ego ipsemet nullo alio modo transferre volo. Ac nemo Novi Monasterii Wyntoniæ terras illas ab illo monasterio alienet aliquo modo , sed habeant ibidem servientes illas terras in perpetuum . Liber de Hyda, ed. Edwards, p. 183. 652. Will qf Bishop Ælfsige. A.D. 925 x 941. COMPOSITIO DE VILLA ANNÆ ABBATIS AD NOVUM MONASTERIUM WYNTONIÆ , TEMPORE REGIS ATHELSTANI. £)is is ÆLFSIGES biscopes epide : pæt is ponne ærest, pæt ic pille pæt man gefreoge ælene pitepeopne mannam pe on pam bisCOprice sie , for hine and for his cynehlaford ; and [ic geam] minum cyne- hlaford mine heregeatya and pæs landes æt TANTUNE pe he me ær to let , and ic geam pæs landes æt CRUNDELAN , ofer mine dæg, Ælf- heage , and ofer his dæg gange hit in to ealdem mynstere , and Io* geam minum mægcnafan* pæs landes æt Anne his dæg, and ofer his dæg in to nipam mynstere ; and pæs landes æt pan tpam Worpigum minre magam pa hpile pe hyre lif bip , and sippam minre spistlr* and minum magcnafan* ægper ge para landa , ge pæs æt Cleram , and pa operra lalra* pe mine fæder ahte , and pæs landes æt Tioceburnan 2lfrice Cufing his dæg, and ofer his dægin to ealdum mynstere, and pæs landes æt Runcpuda spa hit ær gecpedem pæs to ealdum myn- stere ; and Ælfpige pæs landes æt Ciltrigtune , ofer pære pudupam dæg; and 2lfrice æt Wicham pæs æt Lætanlia. Βonne bidde ie minnan leofam freond Ælfheah pæt [pu] be pite ægperge paland ge pa pe mine m[a]gas siem ; and pæt pu ne gepafige pæt mam pis On ænig oper pænde , gif hit ponne hpa do God hine fordo, ge mid saple ge mid lichoman, ge her ge on pan to feondan* , butam Io* hit self on oper pænde. Liber de Hyda, ed. Edwards, p. 133. 1 Sic, MS., for ic. * Sic, MS., for mægenafan. * Sic, MS., for spustre, * Sic, MS., for ealra. ° Sic, MS., for topeardam [life]. 330 WILL OF BISHOP AELFSIGE. [AD. 925x941. 653. Old English form, qf No. 652. Thys ys ELFSYGES byschop byqwest: That ys thanne, fyrst , that I Wyll that every fre mam and servant , the Whyche ben in the byshopryche , know and be Wytnesse for the byschopliche , and for tho that schul succede therynne , and for me and my kynrede that I myn heretage be sette on too Wyse*: These londys at TAUN- TONE to the chyrche of the byschopriche abyde , for the chyrche her by fore me hyt toke , and I 3yve the londis at CRUNDELE aftyr my day to Elfege , and aftyr hys day go hyt in to the olde Monas- terye of Wynchester. And I 3yve to my cosyn mawle these londys at Anne hys days , and aftyr hys day go hyt in to the Newe Monasterie of Wynchester . And to my cosyn femal these londys at too Wrthyys al the whyle that hee lyvyth , and aftyrward my sustyr , and my cosym mawle , eyther have the londys at Clere , and all othyr londys that my fader owthte to have. And these londes at Tycheborn I take to Wlfryk Cufyng to have all hys dayys , and aftyr hys day go hyt in to the Olde Monasterye of Wynchester . And these loridys at Ryngewode as we erh by quey- thyd in to the Olde Monasterye of Wynchester. And to Alfwyge I grawnt these londis at Cyltyngtune aftyr the wuduys day , and to Wlfryk of Wykham these londis at Letlee. Than I charge the , my dere and welbeloved frend Elfeche, that thu be Wytnesse to eythyr of my cosyn whyche that here londys ben , and thu ne suffiy that eny mam thys beqwest on eny othyr wise turne. Hoosoo other Wyse do , God hym destrye , and bothe. im soule and body go he to the fend of helle , syth I hyt self none other wyse turne*. Liber de Hyda, ed. Edwards, p. 184. 654. Latin, form, qf No. 653. Istud est ultima voluntas ELFEGI episcopi. Imprimis volo quod omnes liberi ac servientes homines , inhabitantes episcopatum , sciant ac recognoscant , pariterque sint testes , pro jure episco- patus , et illorum qui in episcopatum in posterum succedent , ac pro* me et consanguineis meis quod est ego ad præsens jus meum hæreditarium duplici modo dispono. Terras has apud TAUNTUNE * This is an inaccurate translation. * This also is an inaccurate translatiom. 8 Per, MS. A.D. 926.] HYMN to AETHELSTAN. 331 ecclesiæ episcopatus assigno permanendas , quæ per prius ab ipsa ecclesia mihi traditæ erant . Et insuper do terras illas apud CRUNDELE , post obitum meum , Elphego , et post obitum suum , transeant in jus veteris monasterii Wyntoniæ . Et ulterius dono cognato meo terras illas apud Anne , per totam vitam suam , et * post obitum sui transeant in jus novi monasterii Wyntoniæ . Et cognatæ meæ dono terras illas apud ambos Wordias quamdiu vixerint . Et postmodum soror mea , et cognatus meus , uterque habeant, illas terras apud Clere , cum omnibus aliis terris quas pater meus de proprio jure tenuit . Insuper illas terras apud Tycheburn trâdo Wlfrico Cufyng , ad habendas illas toto tempore vitæ suæ , et post ejus decessum transeamt in jus veteris monasterii Wyntoniæ . Et ipsas terras' apud Ryngewode , secundum quod per prius legavimus , transeant in jus veteris monasterii Wyn- toniæ . Et Alfwygo concedo ipsas terras apud Cyltingtune , post viduæ decessum . Et Wlfrico de Wykham terras ipsas apud Letelee . Et ego præcipio tibi , dilecte mi Elflethe , ut sis testis amborum meorum cognatorum quæ sunt eorum terræ , et ne permittas quemquam istud testamentum aliquo alio modo convertere. Si quis enim aliter fecit Deus ipsum destruat , et tam corpus ejus quam animam Diabolus in inferno possideat . Liber de Hyda, ed. Edwards, p. 185. 655. Hymm in praise of King Aethelstan's subjugatiom of Constantine, King qf the Scots, and the Kings Qf Britain. 12th, July, A.D. 926.° Carta dirige gressus per maris et navium telluris que spatum ad reges palatum ; Regem primum salute reginem et clitanum clarus quoque com- mitis militis armieros; i Sic, MS. * For this date, and an account of the circumstances illustrated by this curious ungrammatical translation of an Anglo-Saxon poem, gf. Anglo-Saxon Chronicle, ed. Thorpe, ad an. * AN. DCCCC. XXVI. Her oöeopdon fyrena leoman om norö dæle pære lyfte . j Sihtric aepael . j Æbelstam cyning feng to Noröhymbra rice. j ealle ba cyngas be om byssum, iglande pærom he gepylde. ærest Hupal Pest Pala cyning. j Co8stantin Scotta cyming . j Upen Penta cyming . j Ealdred Ealdulfing from Beb- banbyrig . j mid pedde j mid abum fryb gefæstnodon on bære stope pe genemned is aet, Eamotum . om IIII. idus Iulii . j ælc deofolgeld tocpædon . j sypbam mid sibbe tocyrdon."—p. 199. - 332 PRAYER OF KING ÆTHELSTAN. [A.D. 926. Quorum regem cum Æpelstanum ista perfecta Saxonia vivit rex AEpelstanum perfecta gloriosa ; Ille Sictric defunctum armatum in prelia Saxonum exercitum per totum Bryttanium : , í Constantinus rex Scottorum et velum Bryttannium salvando regis Saxonum fideles servitia: , Dixit rex Æpelstanus per Petri preconia sint sani sint longe in salvatOris gratia: , MS. Cotton, Nero A. xi, f. 10ö (xth century). (See following number.) 656. PRAYER OF KING ÆTHELSTAN. A.D. 926.1 DOMINE DEUS omnipotens rex regum et dominus dominantium in cujus manu omnis victoria consistit et omne bellum conteritur concede mihi ut tua manus cor meum corroboret ut in virtute tua in manibus viribusque meis bene pugnare viriliterque agere valeam ut inimici mei in conspectu meo cadent et corruant, sicut corruit Golias ante faciem pueri tui David et sicut populus Pharaonis coram Moysi in mare rubro . Et sicut Philistini coram populo Israhel ceciderunt. Et Amalech eoram Moysi et Chananei coram Jesu corruerunt sic cadant inimici mei sub pedibus meis et per viam unam conveniant adversum me et per septem fugiant a me et conteret Deus arma eorum et confringet framea eorum et eliquisce* in conspectu meo sicut cera a facie ignis ut sciant omnes populi terre quia invocatum est nomen domini nostri Jhesu* super me et magnificetur nomen tuum domine in adversariis meis domine Deus Israhel ; [A.] Cotton MS., Nero A. xi, f. 11b. Cf. Hardy, Catal. Brit. Hist., vol. i, p. 559, [B.] Cotton MS., Galba, A. xiv, f. 8 (xith where the date A.D. 937 is wrongly sug- century). gested. Gf. Wanley, Catal. in Hickes' Thesaurus, vol. ii, p. 231. 1 See the previous document, No. 655, which immediately precedes this prayer in the MS., although the prayer would appear to have been adopted before the con- flict, the victorious issue of which is celebrated by the hymn. * Liquiscent, B. 8 Christi, added, B. A.D. 926.] AETHELSTAN TO UHTRED. 333 657. Anglo-Saxon, form, qf Wo. 656. Æla pu dryhten æla öu ælmihtiga God. aela cing ealra cyninga. j hlaford ealra paldendra . on pæs mihta punap æle sige . j æle gepin peorp to bryt. for gif me drihten % pin seo mihtigu hand mines unstrangam heortam gestrangie j fi ie purh pine pa* miclam mihte mid handum minum j mihte stranglice j perlice Ongam mine fynd. pinnam mæge spa fi hy on minre gesihpe feallam. j gereosam spa spa gereas Golias ætforam Dauides ansyne . pines cnihtes . j spa spa gereas j pearp besenct Faraones fole on pære readan sæ. ætforam Moyses ansene . j spa spa feollan Filistei. beforam Israela* folce . j spa spa gerias Amaleh . ætforam Moisen . j Chananei ætforam Iesu Naue . Spa feallam j gereosam mine fynd under minum fotum . j hi ealle Samod purh æmne peg ongam me cumen . j purh seofam pegas hie fram me gepicam ; For bryt drihten heora papna j heora speord to bret j do drihtem fi hy for meltam om minre! gesihpe. spa spa peax mylt fram fyres ansyne j eall eorpan fole pite j ongyte j ofer me is geciged nOma ures drihtnes hælendes Cristes. j fi pin noma drihten sy gepeOrpad On minum piper pinum . pu pe eart drihtem Israela God ; MS. Cottom, Galba, A. xiv, f. 45, immediately disrumpet, regnum tuum N.”, which Wan- after No. 656. (Very indistinct in parts.) ley found towards the end of the volume. qf. Wanley's Catal. in Hickes' Thesaurus, vol. These probably disappeared in the fire of ii, p. 231, where mention is made of cer- 1731. tain maledictions, beginning, “ Dominus 658. Grant by King Æthelstan, to Uhtred, qf lamds at Hope, and AEsgford or Ashford, co. Derby. A.D. 926. CARTA ÆpELSTANI REGIS DE HOPE j AESOFORD FACTA UpTREDO DCCCC°. XXVI. »< In nomine Domini nostri Jhesu Christi. Cuncta que humanis obtutibus caducarum molimina rerum liquide videntur decidunt . Que vero abdita invisaque sunt . eterni arbitris moderamine per- . petualiter constant . Haut dubium est hiis qui illa adipisci largi- flua Dei largitate gratia atque mercari posse merentibus divina scripturarum documenta pollicentur. Quapropter ego ÆTHELSTANUS Rex Angulsaxonum non modica. infulatus sublimatus dignitate superno instigatus desiderio fideli meo UHTREDO terram que nuncupatur AT HOPE j ÆT AESCFORDA Lx. 3 Jndistinct, in MS, * -le, with e expuncted, and a, overline, MS, 334 ÆTHELSTAN TO EALDRED, [A.D. 926. manentium quam proprio condignaque pecunia id est. xx. libras inter aurum et argento a paganis emerat jubente Eadpeardo rege necnon j dux Æpelredo . cum ceteris comitibus atque ministris in juris hereditarii libertatem concedens donabo . Habendam possi- dendamque quam diu vixerit . j post obitum suum quibuscumque sibi placitis hgredibus dare voluerit. Sit autem hec prefata terræ donacio ab omni seculari honore libera preter expedicionem j arcis pontisve constructionem pro competenti pecunia quam ego accepi ab eo . id est. CCC. mancas de puro auro . - Si quis vero hanc largicionis munificenciam arrepto procacitatis stimulo infringere vel mutare aut minuere temptaverit : sciat se in illa magna examinis die cum poli cardinis terreque fundamenta simul j inferorum ima pavitando contremiscent latibula . qua uniuscujusque patebit opus j conscientia sive bonum sive malum quod gessit . si non prius satisfactionem emendaverit . - Secuntur divise. j mete h[u]jus. terre'. Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC. XXVI. Indictione . XIIII*. Ego Æthelstanus rex fundamine sancte crucis subarravi. Ego Pulfhelm archiepiscopus subscripsi. Ego 2ensige episcopus subscripsi. Ego peodred episcopus subscripsi*. Ego Beorneht episcopus subscripsi. Ego Sigelm episcopus subscripsi . . Ego Eadulf episcopus subscripsi. Ego Eadgar episcopus subscripsi . IEgo Ealla episcopus subscripsi. >{< Ego Cyneferö episcopus subscripsi. j ceteri . Duces. ministri. disciferi. Testes. i Mr. Wymme's Hemgwrt, MS. 150, p. 346. * 659. Grant by King Æthelslam, to the thegm, Ealdred, of lamd at “ Cealhgræfa^* and Teobbanwyrthe or Chalgrave, and Teb- worth, co. Bedford.* A.D. 926. CARTA REGIS ADELSTANI DE CHELEGRAVE. >{< In nomine domini nostri Jhesu Christi cuncta quæ humanis optutibus caducarum molimina rerum liquide videntur decidunt. 1 The boumdaries are omitted in the MS. * But cf. S., vol. ii, p. 503, n., where Chalgrove, near Tetsworth, co. Oxford, is suggested, A.D. 926.] ÆTHELSTAN TO EALDRED. 335 Que vero abdita invisaque sunt eterni arbitris moderamine per- petualiter constare . haut dubium est his que illa adipisci largi- flua Dei largiente gratia atque mercari posse merentibus divina scripturarum documenta pollicentur . Quapropter ego ÆTHELSTANUS Angul Saxonum rex non modica infulatus sublimatus dignitate superno instigatus desiderio. fideli meo EALDREDO ministro terram que nuncupatur CEALHGRÆFAN j TEOBBANpYRjje . V. manentium quam propria condignaque pecunia id est . x . libras inter aurum j argentum a paganis emerat jubente Eadpardo rege necnon j duce Æperedo cum ceteris comitibus atque ministris injuriis hereditari libertatem concedens donabo habendam possidendamque quamdiu vixerit, et post obitum suum quibuscumque sibi placitis heredibus dare voluerit . Hi sunt termini hujus praefate terre . Mete de Chelegrave .—Bær se dic sceot in pæclinga straete an- langes pæxlinga stræte δæt in δane ford pæt anlang broces in panne oöerne ford ponne of δæm forde up on pane pelle j fianam in δæt dele fianam of δæm delle in öone dic of 8aem die in öone ojìerne dic pone of öæm dice in pone borc ponne of jam broce to cynburge pellam panne anlang dices. tO east cotem pat panam in pane ealdam broc up of pam ealdam broce . on æfem öæt ripig pæt up rihte in öiod peg æftaer öiod pege in pone dic. æft dice in pæxlingga strate . Sit autem hec prefata terre donatio ab omni seculari honore libera præter expeditionem et arcis pontisve construccionem pro competenti pecunia quam ego accepi ab eo id est. G. L. mancas de puro auro. Si quis vero hanc largitionis munificentiam arrepto procacitatis stimulo infringere vel mutare aut minuere temptaverit . Sciat se in illa magni examinis die cum poli cardines terreque fundamenta simul j infernorum ima pavitando contremescent latibula . qua uniuscujusque patebit opus et conscientiam sive bonum sive malum quod gesserit. si non prius satisfaccione emendaverit. Anni ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi . DCCCC . XXVI. Indictione . XIIII. pis sind ja lande pe Æpelstan eyng ge bocade Ealdred piö his clæme feo om öas gepitnesse pe her on sind . Testes. >{< Ego Æpelstanus rex fundamine sancte crucis subar- ravi. >{< Ego Pulfhelm archiepiscopus subscripsi . >{< Ego Wensige episcopus . consensi. j subscripsi. >{< Ego peodred episcopus . consensi. j subscripsi , 336 AETHELSTAN TO CHRIST CHURCH, CANTERBURY. [A.D. 927. Ego Beorneah. episcopus. consensi j subscripsi . Ego Sigelm episcopus. consensi j subscripsi . Ego Eadulf episcopus. consensi. j subscripsi . Ego Eadgar episcopus. consensi . j Subscripsi. Ego `A'ella episcopus consensi et subscripsi. Ego Cyneferö episcopus consensi et subscripsi. Ego Ordgar dux . consensi et subscripsi. Ego Ælfpald dux . consensi. et subscripsi . Ego Offerd dux . consensi. et subscripsi. Ego Pulfgar dux . consensi et subscripsi. Ego Pulfhelm discifer regis. Ego Ælfred minister. consensi. et subscripsi . Ego Ceolstan minister. consensi. et subscripsi. Ego Ælfric minister consensi. j subscripsi. Ego Æfric minister consensi j subscripsi . Ego Eadulf minister. consensi j subscripsi Ego Healmstam minister consensi*. Ego Ælfred : minister . consensi. et subscripsi . Ego Æöelm . minister , consensi et subscripsi. [A.] MS. Cottom, Claudius B. vi, f. 23b. [S.] Chron. Abingd., ed. Stewenson, vol. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MxcIx ; from [A.] p. 83. 660. Grant by King Æthelstam, to Christ Church, Canterbury, Qf land at Folcestam, eo. Kent, for the reconstruction, qf the Nunnery there. A.D. 927. Anno dominice incarnationis nongentesimo vicessimo septimo . IEgo ÆTHELSTANUS rex pro remuneratione æternæ salutis et pro salute mea . et animæ patris mei Eaduuardi. proquo* reverentia et honore archisacerdotis Wlfhelmi. concedo æcclesiæ Christi in DOROBERNIA et familiæ in eadem Christo omnipotenti servienti ad suffragium `vite illorum*. terram juris mei in Cantia . sitam supra mare nomine FOLCESTAN*. ubi quondam fuit monasterium et abbatia sanctarum virginum . ubi etiam sepulta est sancta Eans- uuitha . Quapropter ego ÆTHELSTANUs monarchus totius Brittam- niæ . cogitavi de illo loco et de servitio Christi et sanctæ Mariæ matris ejus quod olim in eodem loco fieri solebat antequam pagani destruxissent locum illum . dedi eumdem locum æcclesiæ Christi. ut servitium quod ibi fieri solebat : restituatur . * Et subscripsi, added, S. K. * -que, B, ° Ejusdem, K. 2, 4 Folcustam, B, A.D. 918.] ELSTRUDIS TO ST. PETER'S ABBEY, GHENT. 337 Si quis autem quod non optamus hanc nostram donationem elationis habitu cedens infringere temptaverit : a Deo separatus fiat consors malignorum spirítuum . nisi pura emendatione em- emendaverit*. Sit prædicta terra libera ab omni mundiali obsta- culo cum omnibus rite ad se pertinentibus . Campis . pascuis. pratis . Silvis. exceptis expeditione . pontis . arcis* edificatione . >{< Ego Æthelstanus rex signo crucis confirmavi. >{< Ego Wlfhelmus Dorobernensis archiepiscopus . dona- tione regis tropheo crucis consignavi. >{< Ego Theodrédus episcopus Lundoniensis subscripsi. >{< Ego Ælfeagus* Wintoniensis episcopus* subscripsi. >{< Ego Odo Scyrburnensis episcopus subscripsi. >{< Ego Wlgarus* dux subscripsi. [A.] MS. Cottom, Tiberius A. ii, f. 12b (xiith | [K. 2] Kemble, Cod. Dipl., No. wo ; from [B.] cent. copy). Twysden, Hist. Angl., col. 2220. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxLIV ; from | Dugdale, Mon. Angl., vol. i, p. 451. [A.] Eodley Libr., MS. Tamner 228. [B.] MS. Lambeth 1212, p. 821. Hardy's MSS. in Record Office. 661 (633B). Grant” by Elstrudis, or Ælfthryth, youngest daughter of King Alfred, and wife Qf Baldwin II “le Chauve", Count qf Flamders, and her soms, to the Abbey Qf St. Peter at Ghent, in Belgium, qf land at Lewisham, Greenwich, and Woolwich, co. Kent. 11th, September, A.D. 918. Im nomine patris et filii et spiritus sancti , sancte et individue trinitatis. Cum omnipotentis patris sapientia eademque et virtus et verbum IDei cuncta essentia constituit , esse ex michilo solo verbi imperio universaliter omni creature hoc constituit , ut factura sequeretur factorem , et cum jam processissent cuncta valde bona a summo et bono Deo creata , omnia subdidit usui hominis quem in hanc excel- lentiam constituit , ut consimilem Deo faceret , universisque a se super terram creatis preferret. Sed curve in terris anime et celes- tium manes degerentes factorem suum ceperunt in pejus ruere , qui nec aliquem intellexerunt ut declinarent a malo et facerent bonum unde ne homo penitus periret quem ipse creavit , Deus i Sic, MS.; emend., K. * Arcisve, B. 8 Alf., B.; Ælfegus, K. 2. 4 Episcopus, omitted, B. 5 Wulfg., K. 6 This interesting charter, which will be new to most readers, was not found in time for insertion into its proper place, after No, 688. VOL. II, Z � 338 ELSTRUDIS TO ST. PETER'S ABBEY, GHENT. [A.D. 918. hominem induit eumque super celestia exaltavit, sicque redemptio libertatis applausit ; preterea documenta dedit quomodo spiritum humilibus et elemosinam facientibus pateret ingressus celestium edium et qualiter de terrenis negotiaremur celestia , “ Thesau- rizate”, inquiens , “ vobis thesauros in celo” et cetera . Quapropter Ego in Dei nomine ELSTRUDIS clementia domini et non meis meritis comitissa , flagrans amore celestis hereditatis , cupiensque adispisci* quandam portiumculam beatitudinis cum hiis qui , patrimoniis suis domino legaliter traditis , celestem pervene- runt ad hereditatem , salubre hoc mihi visum est , ut ex bonis clementi Deo mihi misericorditer collatis , aliquam providerem eterne felicitatis mihi portiomem . Idcirco ad monasterium BLAN- DINIUM , a sancte recordationis patre Amando constructum et in honore principis apostolorum Petri doctorisque gentium Pauli con- secratum , ubi et ad presens requiescit venerabilis Christi virgo Amalberga , cum alliis* sanctorum pigneribus , domo et contrado Egomet ipsa una cum filiis meis Arnulfo et Adelolfo hereditatem meam LIEWESHAM et GRONEWIG et UULUUICH , pratis , pascuis , silva , mancipiis quoque et omni integritate supradicte hereditatis. IHec ergo omnia sicut prefata sum ad id venerabile cenobium supra memoratum , pro remedio anime senioris mei Balduini et mee ipsius , filiorumque meorum , trado , transfundo atque transcribo et de jure meo in juris potestatisque dominium ejusdem sacri cenobii devoveo et delibero , ut ipsi servi Dei a me recipiant et ad proprie utilitatis commodum destinent , atque hereditarie possi- deant, absque ullius contradictione vel injuria et devotius pro meis predecessorum meorum excessibus omnipotentis domini exorent clementiam . Si vero quod futurum minime credo quispiam de successoribus meis heredibus aut pro heredibus injuriosus contradictor , seu quelibet alia persona extranea huic traditioni mee contraire voluerit; et infirmare quod justorum firmatum est fidelium testimonio , in primis quidem S. Trinitatis et beatissime Dei genetricis et per- petue virginis Marie , sanctissimeque virginis Christi Amalberge , deinde omnium sanctorum iram incurrat offensam , et ab universa, sancta ecclesia excommunicatus appareat et dampnatione Datham et Abiron , quos viventes infernus absorbuit , pereat tam ipse quam cuncti qui in perpetuum injuste predictam possessionem possede- rint , aut per vim sacro memorato cenobio detinuerint , tamen iniqua eorum presumptio non obtineat effectum , magis hec nostra traditio firma permaneat cum astipulatione subnixa. i Matt. vi, 20. 2 S3e. A.D. 928.] COUNCIL OF GRATELY, 339 Actum publice territorio Gandensi in monte Blandinio anno verbi incarnati IX° XVIII , indictione v* , III° idus septembris, glorioso rege Karolo honeste agente in sceptris Francorum . Reg- num autem Anglorum Ordinante inclito rege Edwardo, memoratum autem sacrum cenobium regente domno abbate Rodberto. S. ipsius Elstrudis comitisse que hanc traditionem fecit firmarique petiit . S. Arnulfi et Adalulfi comitum , filiorum ipsius. S. Folberti episcopi. S. Bernati archidiaconi. S. Wenemari advocati. Ego quoque Rinardus peccator interfui et motavi atque sub- scripsi. [A.] A. van Lokerem, Chartes de l'Abbaye de S. Pierre aw Mont Blandi n à Gand, No. 14, p. 20; Gand, 1868. From Abbey of St. Peter, Ghent ; Cartulary. No. 7, p. 16; and Bibl. Gand MS. 586, pp. 479, 509. Cf. Mes8ager des Sciences de Belgique, 1842, p. 241 ; where the date 6 Sept. 988 is erroneously givem to this charter. 662. COUNCIL OF GRATELY, co. Hamts. A.D. 928. * ££ $% * * * $% Ond se öe mam aö sperige . j hit him on opem purpe . δæt he næfre eft aó pyrpe ne sy . me binnan manum gehalgodum lictume me licge peah he foröfare butam he hæbbe öæs biscopes gepitnesse *8e he on his scrift scire sy. jj he hit spa gebett hæbbe spa him his scrift scrife . j his $crift hit gecype }am biscope binman. XXX. nihta hpeper he to pære bote cirran polde. Gif he spa ne do. bete he pam pe se biscop him forgifam pille . •, Teactus Eoffensis, f. 86b. | MS. Harl. 596, f. 38. This paragraph is introduced after “ura ealra freondscipes'', but is omitted by the following, who have printed all the other parts of the text of the CoUNCIL:—Spel- mam, Concilia, 1639, vol. i, p. 401 ; Lambard, Archaiamomia, 1644, p. 53 ; Wilkins, Concilia, 1737, vol. i, p. 207; B. Thorpe, Amcient Laws, 1840, p. 91: for the Latin equivalent, see MS. Cottom, Claudius D. 11, f. 11b, col. 2; and B. Thorpe, Amcient Laws, p, 315. - Z 2 340 ADELSTAN TO FRIBE)ESTAN. [A.D. 928. 663. WITENAGEMOT AT EXETER. Grant by King Adelstan to Friô- estam, Bishop Qf Winchester, of lamd at Stoke, co. Hants. 16th April, A.D. 928. BIS IS SEO LAND BOC TO STOCE pE EBELSTAN CING GEBOCODE BYRHTFERpAE HIS pEGNE ON ECE YRRÆ. >< Afflante per cunctam triquadri orbis latitudinem gibomifero sacrosancti flaminis incendio salutifera animarum gaudia ac mul- tifida donorum spiramina prærogante quibus humane improbitatis rubigo consumitur . felicitasque æterna ejus munere adquiritur . qui ante omnia secula apud patrem indissociabili nutu sempiterni- tate majestatis alta infima æterna labentia qualia administrationum distinctione fieri possent vel debuissent mirando* perpetualiter . et regendo naturaliter . arbitrio lata manu dispensans novissimis labilis vitæ temporibus ad obli\t'teranda virulenta* gememde mortis peccamina quæ lubricus ille et tortuosus serpens massa infirme heu pro* dolor nature truculenter infixit humano generi prima parentali maledictione postposita subvenire dignatus est . Quæ tonantis proles summo culmine* polorum præcepto paternali descendens secum nobis saluberrima deferens medicamina limphis remediabilibus lotis victimis spiritalibus recreatis evangelico para- - digmate per primam asperrimæ invectionis° limam orsus° infit. “ Penitentiam7 agite adpropinquabit enim regnum cœlorum”. Quorum pro adipiscendo regno æterno coelorum : Ego ADEL[s]TANUS domifluo Dei gubernamine rex Anglorum . Anno dominicæ in- carnationis. DCCCC. XXVIII. mei haut* dubium regiminis tercio . Indictione . I. epacta. XXVI. XVI. K'1° Mai luna. XXI. donando confero meæ internæ familiaritatis ac olim amicabili ministro meo BYRHFERBO elegantissimam juris mei terre!0. id est ÆT ST6CE . XII. mansiones nuncupatur ut ille eam sine ancipiti ambiguitatis scrupulo vel præcipitio invisæ servitutis cum hominibus victualibus suppellectilibus . Pratis . Pascuis . Silvis . Rivulis . cunctisque utilitatibus ad eam pertinentibus liberam vitell comite habeat et post ejus `ad' universitatis viam** dicessum** cuicumque succedenti voluerit heredi perpetualiter derelinquendo adtribuat. Si autem quod non optamus evenerit aliquis superbiæ fastu 1 Jurando, W. * Vetulenta, W. 8 Proth, W. * -men, W. * Invent., W. 6 Morsus, K. 7 Matt. iv, 17. 8 Hanc, W. 9 Idus, W. *° Portiunculam, added, W. ii Vita, K. ** Ad vicem, with ad underlined for omission, and vicem altered, as in text, MS. i8 Disc., W.; de,, K. A.D. 928.] ADELSTAN TO FRIÆ)ESTAN. 341 afflatus avaritiæ fascibus! succensus . invidiæ dentibus armatus execrabile caput ut adsolet arrigere voluerit . et hujus meæ donationis et compositionis singrapham in aliquibus magnis vel modicis causis elidere . infringere . Ininuere . vel aliquo casa sternendo delere* conaverit. intelligat se apud Judam proditorem pecuniæ* injuste* amatorem penarum æternarum mancipatorem . Qui ab auctore salutis nostræ “ filius”° dicitur “ perditionis”. sub anathematis maledictione tremendo examinationis omniumque retributionis die æternam luem amarissimis cum fletibus ejulando perpessurum . Hæc siquidem scedula* tempore paschali in arce regia quæ calatur Execeaster' rege Adelstano suos subregulos episcopos duces. judices. proceres. dignitates. gaudio cum magno Pascendo . flexu articulorum depicta est . Hii nimirum prefate telluris cassatas termini ab aliarum finitimis adjacentibus horis* secernendo circumcingunt. £)is Synd pa hryct land ge mæro pysses landes. AErest æt Stoce æt linforda . ponne and lang streames óf pone garam east peardne . ponne morö jlang dfc . pomne æft jlang dfc easte ricte On öone stream midde peardme. öonne æft on andlang streames on pa fulam láce . ponne öf pære fulam lace east be eastam middel maersce. Bonne öf pære fulan lace úpp to pfe herepaöe. fram pic herepaöe. úpp δn andlang peges óf pone litlam garam east peardne . of pam. garam jlang dic to pam east lea . ponne üpp bæ pam pyrttruman on δa dfc . fram pære dîc. ford be pam east clife ufe peardum oö peardam hylle . fram peardan hylle op crapam crundæl. fram crapam crundel pest on fif beorgas. fram fff beorgum to pidam crundle . fram pidan crundle to öam snapam fram pam Snapan to heam hlincum . fram hean hlincum On öone broc . æt òam pyllum . 6f pam pyllum and lang streames oft° æft On lin for*310. Hujus namque probate donationis et exquisite confirmationis testes hii sunt . quorum vocabula infra caraxata nitescunt. Ego Aöelstanus . Rex Anglorum hanc meæ munificentiæ seù largitatis breviculam `atræ fuscationis'* pallore depictam ac lacrimosa virginei forcipis destillatione fedatam signo sanctæ semperque amande crucis cor- roboravi et subscripsi . 1 Fais., with i expuncted, MS. ; fac., W. * Deledere, with de underlined for omissiom, MS. * Pecc. with c expuncted, MS. 4 Peccuniæ injustæ, W. 5 Joh. xvii, 12. 6 Ced., W. 7 Excestre, W. 8 Oris, K. 9 Oft, omitted, K. 10 Linford, K. 11 *Ac refurtationis, W. 342 [A.D. 928. ATHELSTAN TO ELFLEDA. Ego Howel Subregulus consensi et subscripsi. Ego Juppal Subregulus consensi et subscripsi . Ego J2urgeat subregulus consensi et subscripsi . Ego J2ulfhelmus Dorobernensis æcclesiæ archiepiscopus consensi j subscripsi. Ego Hroppardus Eboracensis æcclesiæ archiepiscopus con- sensi j subscripsi. Ego Ælfpine episcopus. Ego Sighelm episcopus. Ego Ælfheah episcopus. Ego Friöestan episcopus. Ego Eadulf episcopus. Ego Oda episcopus. Ego Cyneferö episcopus. Ego J2ilferö episcopus. Ego Eadgar episcopus. Ego peodred episcopus. Ego Buga episcopus. JEgo Aescbryht episcopus. Ego Osferd dux. Ego Ælfpold dux. Ego Guprum rux. Ego Odda minister. Ego Buga minister . Ego Byrhtric minister. Ego 2ulfhelm minister. Ego Æpelstam minister. Ego Byrhtrih minister. Ego Ælfheah minister. Ego 2ulfsige minister . Ego Ælfred minister . Ego Æöelstan minister . Ego Æpelmund minister. Ego 2ulfhelm minister . Ego Sigered minister . Ego J2ulfgar minister . Ego 2itgar minister. Ego Æpepeard minister . Ego Ælfric minister. [A.] Add. MS. 15,350, f. 70. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. Aror ; from [A.] 664. Grant by King Athelstam, to Elfleda, qf land at Wynterborne, eo. Dorset (?). 16th April, A.D. 928. CARTA ATHELSTANI REGIS FACTA AMICABILI FAEMINÆ ELFLEDAE DE WYNTERBORNE. Afflante per - cunctam, etc. . . . . . . (as in, No. 663) epacta XXVI. . XVI idus Maij luna . XXI . donando confero meæ internæ familiaritatis ac olim amicabili fæmina ELFLEDA elegantissimam juris mei terræ portiunculam id est bis binas quina adjecta man- siones in loco qui a Solicolis WINTERBURNA nuncupatur ut illa, etc. . . . . . . (as in, No. 663) circumcingunt. Erest of the menewelle west ouer pan bQurne on stroddumecrum- del panne on pe elde dich end lange dich on stancangorem pamen on Smalegorem. panem on 3oteburgh' . panem on bradenburgh' panen on aganpol. panem nether endlangbrokes On egenwelle. pamen on ri3t A.D. 929.] ÆTHELSTAN TO WORCESTER. 343 to redencnolle panem to moserundel panem to nelesburghe panen to stoncroundel. panen to pan sladem . panen to Gildeneburgh panen eft on pe merewelle of alwoldesmede tenacres auingmede pamen on Winterburne and so to Woderede erest on heddengraue pane to at-hamme panem to enlipan-berwe. pamen to haldamlegh'e panem eft on heddengraue. Hujus namque probatæ donationis et exquisitæ confirmationis testes hii sunt quorum vocabula infra carraxata mitescunt . >{< Ego Athelstanus, etc. . . . . . . (as in, No. 663) amandæ crucis corroboravi et subscripsi. >{< Ego 9ulfhelmus Dorobornensis ecclesiæ archiepiscopus consensi et subscripsi. >{< Ego Wropwardus Eboracensis ecclesiæ archiepiscopus consensi et subscripsi. MS. Bodl., Wood i, f. 240b. charter (No. 663) show the variant read [W.] Hardy's MSS. im Record Office. The ings of Hardy's copy of this deed. footnotes marked W. in the preceding 665. Grant by King Æthelstam, to the Church qf St. Mary at Wor- cester, qf la^d “at Austan”, or Aust, om the River Sever^, co. Gloucester. A.D. 929. AUSTAN . >{< Variante jam temporum statu et præsentis erumnæ termino propemodum adpropinquante plurima nos quæ olim ævangelicum paradigma prædixit præsentialiter impleta fore cognoscimus . Promens iter. cætera ita prænuntiavit . “ Surget* gens contra gentem et regnum adversus regnum”. quod præsentialiter imple- tum nos ut ita dicam esse in nobis experti sumus . Quæ cum ita se res habeat, necessarium cuique fidelium fore videtur quo in futuro sibi persistentem prævideat mansionem . Unde ego ÆpELSTANUS regnum totius Albionis Deo auctore dis- pensans compunctus quandam terræ particulam in loco qui ab indigenis æt AUSTAN nuncupatur vocabulo . ad aecclesiam beatæ Dei genetricis* Mariæ quæ est* in 2IGORNA civitate sita ad piscium videlicet utilitatem capiendorum animo concedo benivolo. Constabat enim jam ante prædictum rus pertinens ad eandem basilicam sed ut firmior esset stabilitas ejus rogante me episcopo ejusdem æclesiæ Coenpaldo scilicet vocabulo testibus probabilibus consentientibus haec caraxata cartula constat. * Matt. xxiv, 7. 3 Gemi., K. 8 (—.), MS. 344 ÆTHELSTAN TO WORCESTER. [A.D. 929. Benevolentibus autem et augentibus meam donationem et liber- tatem . augeatur vita illorum hic et imperpetuum. qui vero minuere temptaverint, tradentur in manus gladii et cum Juda proditore in- perpetuum damnentur . Nisi hic satisfactione poenituerint digna. EIis terminis circumcincta prædicta terra esse videtur . pis sindon pa land gemæro to austam . Ærest, of sæfern j spa forö be tatam grafes purt pale . j ponne spa forö fi hit sticaö on miclam cumb. j of miclam cumbe j hit stica 8 om litlam cumb. j of litlam cumbe j on irfurlanges dfc . j of irfurlanges dfc j on mær dfc . j of mær dfc . j On ealdam dfc j of ealdam dfc . j on bradan bricge . j of bradam bricge j on holam pyl . j of holam pylle on pincan hammes dfc. j of pincan hammes dfc innan miclan pyl. j of miclam pylle  æft om sæferme . Scripta est* haec cartula anno dominicæ incarnationis . DCCCC . XXVIIII. ac sexto regni Æpelstani regis Christo Jhesu gubernante renovando in melius cum senatorum signaculo confirmavit . >{< Æpelstam rex Sceptris fretus regalibus hanc cartam sig- navit cum manibus. >< 2ulfhelm archiepiscopus cum ceteris præsulibus. >{< Ælpino . peodredo . Fryöestano. Sigehelmo. 2ynsigio. Beornheho. Eadgaro. Ælfhæho. Odano.consignavit. >{< Osferö comes cum ducibus ac ceteris optimatibus Ælf- paldo. Pulfsigio . Guórumo . Urmo . Æpelstano . Oddano. Pulfhelmo . J2ulfgaro. Eadrico. Ælfhægo. Sigeredo. Ælfpaldo. Burhredo. Eadmundo. Ælferio. AElfrico . Humlafo . consignavit . Rodepard quoque archipræsul cum Eboracensis suffra- ganeis . Æscber`h'to. J2igredo . Earnulfo . Colum- bano . consignavit . [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 53. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxLvII ; from Hemimg, Chartul., vol. i, p. lll. [A.] Boundaries in vol. iii, p. 405. 666. Grant by King Æthelstam, to the Church qf St. Mary, Worce8- ter, of land at Eatum, om, the River Cherwell, Water-Eaton, co. 033ford. A.D. 929. EA TUN . >< Culmen catholice fidei quod Deus est teste clavigero qui portam pulsantibus nutu Deificæ trinitatis in arce pandit Bethlee- mita cunctis sanum* sapientibus sententiam dat euuangelico para- 1 (— .), MS. * -nam, K. A.D. 929.] ÆTHELSTAN TO WORCESTER. 345 dignate taliter dicens “ Qui non renuntiat quod possidet sinistram! vertendo in dexteram esse” et reliqua. id est subsidia* præbens postulantibus quia manus Lazari est gazophilatium Christi. Qua de ré ego ÆpELSTAN Dei providentia gubernante rex Anglo- rum cum mihi indigno et absque ulla meritorum prærogativa et ineffabilis Dei clementia regalem dignitatis honorifice'n'tiam contu- lisset utile mihi fore mente præcogitavi ut aliquid ex percepti mundanis* regni distributione pro aeterna salute animæ meæ quamvis minus dignum ad ecclesiastice liberalitatis servitium ex- penderim* atque ideo terram . V . cassatorum . id est vicum qui nominatur EATUN juxta flumine Cearpellan . cum consensu et licentia* venerabilium episcoporum ac principum meorum quorum infra signa et nomina conscriptas° demonstrabo libenter pro do- mino ad æcclesiam Dei genetricis Mariae que sita est in 2EOGORNA civitate in perpetuum perdonabo. Pax servantibus et custodientibus hanc nostram donationem et libertatem. contradicentibus vero et negantibus atque frangentibus deleantur7 nomina eorum de libro vite . et cum justis non scri- bentur. et cum Juda traditore Dei sint damnati in aeternum nisi ante hic emendaverint . Scripta est hec cartula anno dominice incarnationis . DCCCC . XXVIIII. ac sexto regni Æpelstani regis Christo Jhesu. gubernante renovando in melius cum senatorum signaculo confirmavit*. >{< Ego Æpelstan° rex sceptris fretus regalibus hanc cartam signavit cum manibus'°. >< Pulfhelm archiepiscopus cum ceteris presulibus Ælpino. £)eodredo , Freoäestano . Sigehelmo . 2ynsigio . Eeorneho . Eadgaro . Ælfeho. Odano consignavit . Osferö comes cum ducibus ac ceteris optimatibus. [A.] MS. Cotton, Tiberius A. xiii, f. 31. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxLvIII ; from Heming, Chartul., vol. i, p. 67. [A.] 1 Matt. vi, 3. 2 Matt. v, 42. 8 -mi, K. 4 -rem, K. * Assensu, K. 6 -ta, K. 7 Apoc. iii, 5. 8 -mata, K. 9 -mus, K. 10 Cartam manibus signavi, K. From this place to Osferö comes, K. has copied twelve signatures from some other charter, by inadvertence. 346 ÆTHELSTAN TO CYNATH. [A.D. 93o. 667. Grant by King Æthelstan to Abbot Cymath, of land at Dumol- ta^, or Dumbleton, co. Glouc., on, the R. Easingbourne, and Fleferth om the R. Pidwell, co. Dorset. A.D. 930, with, later confirmatîon, by King Eadgar. CARTA ApELSTANI REGIS DE DUMELT'1. >< Summa polorum cacumina ima quoque solorum fundamina tetra necnon baratrorum tragoedia* almæ trinitatis monarchia regnando ac regendo premendoque auctor omnium Deus guber- mat ethraliter cujus videlicet largifluæ liberalitatis munificentia AETHELSTANUM° regem Albionis præstantissimum solio sublimavit paterno ac triquadri orbis rumigerula . præ ceteris ampliavit præro- gativa tali namque sceptrorum suffultus diademate patronus regiæ dignitatis pannagericus gratuita cordis generositate CYNATHO mo- nasticæ conversationis archimandrite proprie possessionis tellurem duobus in locis jure hereditario perpetualiter condonavit . Ac præ- fato abbati suisque post se heredibus euuangelico provocatus para- digmate taliter promulgante . “ Omni* habenti dabitur j habun- dabit” perhenniter possidendam firmaverat hoc denique imperator magnanimus non precio philarg[ir]iæ° sed longevæ prosperitatis patrocinio ac paradisiace amænitatis mercimonio more solito præ- staverat gratis. Hæc scilicet loca hoc utuntur nomine ad DUMOLAN6 . X. mansiuncule.' quæ sunt occidentali parte fluminis esingburnam. j duæ communiter* Orientali plaga ejusdem limphe populari sorte dirivantur ad Eastume . quinque nam locis habentur silvaticis ad Eleferth dextra levaque illius° rivuli qui vulgariter Pid puella*0voci- tatur . Hujusque loci usurpatione!* adoptat dominus abbas silvis. pratis. ac pascuis. aratura . ac reliquis illac rite subsidiis ut per- petim** pertineat ad Dumolatam'° in posterum pio potissimum prosa- tori** gloriam!°. ac deinceps magnopere cum lator'° ad præmium . Hec nempe condonatio peracta est nongentesimo atque tricesimo laterculo Ihesualis infantiæ summique prolis essentie . ac ter assis indictio copulatim conjungitur . Hujus pro certo largifluæ dapsili- tatis locupletatio firma senatorum adstipulatione atque rata adser- tione uti infra caraxatur . V9. anno ex quo nobilissime gloriosus rex Anglosaxones'7 regaliter gubernabat . tertioque postquam 1 Carta regis Æthelstani de Dumeltuna, B. * Traegedia, K. 8 Eth., B. 4 Matt. xiii, 12. 5 -argirie, B. C. ° Domeltum, B. ; Dumoltam, C. 7 Videlicet, added, B. C. 8 Ad, added, B. 9 Illi, B. 10 Wuella, S.; Widwella, B.; piduuella, C. ** -patio en, B.; -patio ne, S., and see mote ; •nem, C. 1* -tuum, S. 18 -ltum, B. ; -ltam, C. 14 Prolatori, S. ** Ad gloriam, B. C. 16 Collatori, B.; conlatori, C. 17 Angol., B. A.D. 930.] ÆTHELSTAN TO CYNATH. 347 authentice Northamhimbrorum! cumbrorumque blanda mirifici conditoris benevolentia patrocinando sceptrime gubernaculum per- ceperat virgæ . constat esse Christo to theou* suffragante salubriter adimpleta . ac prisco certissimæ dirivationis* confinio circumcincta hoc modo dinoscitur*. Metae de Dwmeltwma.'—Primitus° ad Dumoltam eastam om is esingeburna öonne supan of esingburnam pestpardes Ond long dices <æt spa upp on gerihte on dagam oram . δæt spa omd long scæó broces in gemare dic . δæt spa ond long in secgmere . δæt spa of secgmere east ryhte in esingburnam in derma ford . £)onne sind öis 8a landgemæru æt pid pellam . of pid pellam in crundelu. of crundelum suô ryhte Ond long hrycges on tittandune. of tittandune pest on ealdam pellam δοnon in pinterburnam . spa in pid pellan . of pid pellam om eomeres medpa j spa on operne pinter burnam . δæt in pid pellan. j spa Ond long pid pellan oppo crundelu, Hoc supplementum quoque huic singraphe rex famosissimus aug- mentabat . ut ne aliquis fraudulenta, seductione hune codicellum vetustis evincere valeat libellulis . Si quis quod absit possessor agelluli fas divinum profanando seu jus humanum violando deli- querit, alius ejusdem genealogie racionabilius agens regi supra- dicto in longinquam perfruatur retributionem . Augentibus vero hoc regale donativum dupla Deus adaugebat' bona . minuentibus mecnon Satan cum satellitibus inferat damna . det Deus ne prove- niat . pax in evum servantibus. His testibus.° >{< Ego Æthelstam rex j rector tocius Brittannie ceterarumque Deo concedente gubernator provin- ciarum hæc dona vexillando conscripsi . >{< Ego° Wlfhelm quoque archipresul cum Rodwardo cæte- risque pontificibus consensi j subscripsi°. >{< Ego Theodred præsul atque Ælfhæh . consensi et sub- scripsi. * >{< Ego Cynsige biscup . cum Ælfrico . consensi j sub- scripsi. 1 -hym., C. 2 Theom, A. B. C. S. 8 Der., S. 4 Hoc m. dl., omitted, B. ° For this paragraph in B., see next number. 6 I have taken no motice of the variant, readings of C. for this and the next paragraph. 7 -geat, B. C. 8 His testibws, omitted, B. 9 Ego, omitted, B. 10 Here B. ends, C. continues from this point as follows:—»{< Uulfhelm quoque archi præsul cum Roduuardo cæterisque pontificibus consensi et subscripsi. >{< Theodred præsul atque Ælfhea . >{< Cynsige biscup cum Ælfrico . etc. tandem . Ælfgar consul. Ælfsige miles . Piferö claviger . Leofsige signifer, etc. >{< Ego EADGAR Christi annuente gratia Anglorum basileus largifluam hujus territorii confirmationem Osulfo præsuli. uti a Cynatho abbate ei pridem concessa fuerat, crucis taumate. optimatum meorum utens consilio , restaurando perpetim corroboravi. 348 ADELSTAN TO BEORNHEAH. [A.D. 93o. >{< Ego Wulfrige episcopus . atque Ælfred. consensi j sub- scripsi. >{< Ego Æpelgar pontifex , cum Æpelpaldo. consensij sub- scrlpsl . >< Ego Koenwald antistes atque 2ulfhelm. cum testibus subnotatis conscripsi. >{< Ego Æpelstam dux . Æpelmund comes consensi j sub- scr1ps1 . >{< Ego Uhtred eorl. atque Scule subscripsi. >{< Ego Ælfgar consul Ælfrige miles consensi et subscripsi. >{< Ego 2iferö clavigel. Leofsige signifer . consensi j sub- scripsi. >{< Ego Wulfric Rector j pelgeard armiger. consensi j sub- SCripSl . [A.] MS. Cottom, Claudius B. vi, f. 18. [C.] MS. Corp. Chr. Coll. Cantab.; cxi, p. 171 [B.] MS. Cottom, Claudius C. ix, ff. 106, 199b. (xvth cent.). [S.] Chron. Abingd., ed. Stevenson, vol. i, | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxLvI; from *. 668. Another form, qf the Bowndaries qf the land in, No. 667. METE AD DUMOLTUN . AErest eastam on isesingburna . ôonne suδan of esingburnam pest peardes jlang dices fi spa up on gerihte on dagan öra . fi spa jlang stæóbroces in gemære dic . j spa jlang in sæcgmære . fi spa of secgmære eastrihte in esingburnam in dernaford. Βone sinde pis δa landgemærú æt Pidpellan.—In crudelu . of crundelum suórihte jlang hrycges on tittam dume . of tittandume pest on ealdanpellam . ponne in pinterburnam . spa in pidpellan on eomapes mædpa. j spa on oöærne pinterburnam . δæt in pidpel- lam . j spa jlang pidpellan up on crundelum . [B.] See No. 667. 669. WITENAGEMOT AT LULLYNGMYNSTRE. Gram* by King Adel- sta^ to Beornheah, Bishop Qf Chichester, qfland at Medmeney and Earnley, in Selsea, co. Susseae. 5th, April, A.D. 930. CARTA REGIS ATHELSTANI DE DONATIONE MEDMENEIE ET ERNELEIE ECCLESIÆ CICESTRIÆ. >< Regnante perpetualiter atque omnem humanæ imbecillitatis sensum benignitate transcendente largissima tonantis Idumaque* 1 Sic, H. A.D. 930.] ADELSTAN TO BEORNHEAH. 349 mirando ineffabilique proprii arbitrii privilegio alta media infima justa invictæ fortitudinis lance treutinata gubernat et ea quæ infra sunt non motata sed sempiternaliter manenti elucubratione voluntatis inestimabiliter luce inaccessibili rimatur quæ massam humanæ conditionis generalem olim fraude falsitatis deceptam patria naturalis sinceritatis pulsam merito piaculi heu proh dolor commissi juste trusam cirographum æternæ servitutis seu dampnationis subituram temporibus labilis vitæ volventibus novis- simis præcepta pantocratoris* misericorditer reformavit cujus- que foedata flumine æternarum lachrymarum timpora orario as- sumptæ mortalitatis tergens eam dolores cruciatusque sempiter- nos evadentem ad optabilia æternorum gaudiorum deduxit limina quorum atriâ* pars ejusdem recuperatæ massæ terreni incolatus erumpmas operibus examinatis transvolans inter candentia beatorum angelorum agmina fæliciter exultando congaudet . Altera vero aliena gemendæ peregrinationis diuturnitate exulans splendida meritis adhuc nutantibus orbatur regione . Hujus siquidem exosæ peregrinationis mœrore pressus, gaudio longevæ beatitudinis illectus ad demenda scelera commissorum peccamina*, et ad nanciscendam jam antefatæ gloriæ coronam, Ego ADELSTANUS rex Anglorum anno dominicæ incarnationis DCCCXXX. reg[n]i vero gratis mihi commissi VI . Indictione III , Epactæ XVIII , concurrente IIII , nonis mensis Aprilis , tertia luna rotigeræ vagationis I. per ejusdem omnipatrantis dextram totius Brittanniæ regni solio sublimatus, condonando quandam michi ab ea telluris particulam mirabiliter concessam , meo fideli episcopo BEORNHEAGO tribuo , id est IIII cassatarum in loco quem solicolæ vocant AD MEDEMENYNGA cum silva campisque ad eam jacentibus , quæ EARNELEIA dicitur . Tellus siquidem prædicta hiis terminibus circumcincta clarescit. AErest æt thrim beorgum . æt tham forda . thonne æt langanstoma, thær se flod up seyt . Pratumquoque quod juxta civitatem habetur , quod Saxonice Garstone appellatur , ut ille eam sine jugo detestandæ servitutis liberaliter ac æternaliter, quamdiu verberanti ocellorum convolatu auraque spirabili potiatur habeat , et post generalem , qui in omnibus certusque incertusque homunculis con- stat , transitum cuicunque successionis hæredi voluerit imper- petuum derelinquat. This sum'èe the gemeare thes gerstum-landes amd thære mede. AErest æt tham heagam . this hure swa suth and lang there stan- strete on kingesham . swo thanne suth and west and lang weges to * Panto cratomis, H. 3 Altera ? 3 -num ? 350 ADELSTAN TO BEORNHEAH. [A.D. 93o. than hegeletem bufam tham litlam stenenam forda . swa suth and gerihte On ther eastren willes heafed. swoa west and lang streams to stockbrugge . SWo north and lang thare fore street to Suthgate. Si autem , quod non optamus , aliquis superbe atque proterve flammivoma administrante invidia afflatus spiritu evenerit hanc meæ compositionis ac confirmationis breviculam demere aut infrin- gere et ad nichilum deducere temptaverit , sciat se novissima ac magna examinationis die tuba perstrepente archangeli , bustis sponte dehiscentibus, Zomata diu corrupta relinquentibus elementis omnium creaturarum pavefactis , cum Juda proditore qui a satoris pio sato “filius perditionis” dicitur , æterna confusione edacibus innumerabilium tormentorum flammis periturus . Hujus a Deo namque dominoque Jesu Christo inspirante atque vivente' volun- tatis cedula in villa omnibus notissima* quæ Lullyngmy[n]stre dicitur, episcopis abbatibus ducibus patriæque procuratoribus regia dapsilitate ovantibus, perscripta est . cujus etiam inconcussæ firmi- tatis soliditas , hiis testibus roborata constat , quorum nomina subtus caracteribus depicta denotantur*. Ego Adhelstanus singularis privilegium monarchia præditus rex , hujus indiculi firmitatem cum signo sanctæ amandæque crucis roboravi et subscripsi. Ego Wlfhelmus Dorobernensis ecclesiæ archiepiscopus con- sensi j subscripsi. Ego Hrothwaldus Eboracensis archiepiscopus consensi j subscripsi. Ego Ælfwine episcopus consensi et subscripsi. Eadgar episcopus consensi et subscripsi. Cenwold episcopus. Osfrith dux . Cineferd episcopus. AElfwold dux . Theodred episcopus. Ælred dux. Edward episcopus. lUhtred dux. Eadolf episcopus. - Aelfred dux . Sighelm episcopus. AElfstam dux . AElfheah episcopus. lUrum dux . Oda episcopus. Grim dux . * ? juvante. 2 Nov., H. 8 In place of the following long list of names, D. continues as follows:—“>{< Ego Wlfhelmus Dorobernensis ecclesiæ episcopus consensi et subscripsi. >{< Ego Alfunus* episcopus consensi et subscripsi . »{< Ego Eadgar episcopus consensi et subscripsi . >{< Ego Conwaldus episcopus consensi et subscripsi ; et multi alii episcopi , duces , et milites consenserunt, et subscripserunt.” * Ælfheah, K. A.D. 93 I.] ÆE)ELSTAN TO BATH ABBEY. 351 Srices dux . Wyhtgar minister. IRegenwold dux . IEadric minister. Oda minister . AEthelweard minister . Wulfelm minister . Æthelstam minister . Eusa minister. AEthelmund minister. AEthelstam minister . Wulfsige minister. Wulfgar minister. AElhelm minister. Syfred minister. Eurhed minister . Ælfheage minister. Eurthruc minister. Wulfsige minister. Byrchthelm minister. Æthelstam minister. Wulfnoth minister. Thises londesbok swa etefast on tha gerad here sealmsang sye ealning ge least there biscop tham cyninge gebet . Chichester Cathedral, Reg. B., f. 6b. [D.] Dugdale, Mon. Angl., vol. vi, p. 1165. [H.] Hardy's MSS. in Record Office, No. 229; (Very incorrect ; (probably from another from the above. transcript.) Κemble, Cod. Dipl., No. ccor, ; from [D.] 670. Grant by King Æöelstan, to Bath, Abbey, qf lamd at Prisetom, or Pristom, etc., co. Somerset. A.D. 931. DE PRISCTONA. ET ÆISCTONA . In nomine Dei summi et altissimi certis astipulationibus sancti et justi patres frequentativis orationibus admonent. ut Deum quem diligimus et credimus intima mentis affectione cum bonorum operum diligentia incessanter timeamus et amemus. Qui retribu- tionem omnium actuum nostrorum in die examinationis juxta uniuscujusque meritum reddet . ideoque subtilissima mentis cer- tatione illum imitari satagimus*. Licet mortalis vitæ pondere pressi et labentibus hujus seculi possessionibus simus infecati : tamen miserationis ejus largitate caducis opibus* æterna cælestis vitæ præmia mercari queramus. Quapropter ego ÆBELSTANUS desiderio regni cœlestis exardens favente superno numine basyleos : Anglorum cæterarumque gen- tium in circuitu persistentium . litterarum commendare procuravi. ne aut incuria successorum nostrorum . aut invidia quadam . vel perfidia . nostra dicta vel facta futuri successu temporis negarentur. et ad controversiam nostris successoribus demum devenire potue- rint* : quod cum consensu ac* licentia episcoporum meorum ac * -gamus, K. * Operibus, H. * Poterint, K, 4 Et, K. 352 ÆF)ELSTAN TO BATH ABBEY. [A.D. 931. multorum optimatum. Deo omnipotenti et Sancto Petro apostolo. ac venerabili familiæ quæ sita est im loco celebri ubi ruricolæ appe- lativa relatione nuncupantur ÆT BABUM . devota mente intus ad aecclesiam donans donabo perpetuis temporibus decem mansas in loco qui dicitur PRISTUN . et quinque in alio loco qui dicitur AESCTUNl . et mandatum commendamus in nomine altithroni gubernatoris ut nullus superveniat hominum inflatus gressibus superbiæ . nec rex . nec episcopus . nec princeps . nec preposi- tus . nec personæ alicujus habitus . qui hanc prefatam liber- tatem in alicujus oneris molestia mutare audeat . aut in diebus nostris vel successorum nostrorum. sed sit libera ab omni mundiali jugo . exceptis istis . Expeditione . pontis . arcisve renovatione . Cum omnibus quæ ad ipsum locum pertinere dinoscuntur. Campis. Pascuis. Pratis. Silvis . eátenus ut pro meis delictis . patrisque mei ÆDpEARDI regis . cotidie missas pro nobis saluberrimas Deo offerant . et dulcisonas modulationes psalteriorum. armis spirituali- bus contra invisibiles hostes pro nobis dimicare non cessent . Si quis autem prescriptis statutis noluerit consentire aut obedire : sciat se alienum esse a consortio sanctæ Dei æcclesiæ. et á corpore et sanguine domini nostri Jhesu Christi? . per auctoritatem beati Petri apostoli sociorumque ejus. nisi prius hic digna emendaverit pœnitentia ante mortem . Sciantque sapientes regionis nostræ nos has terras prefatas non injuste rapuisse . rapinamque Deo dedisse : sed sic accepi eas quemadmodum judicaverunt omnes optimates regionis Anglorum . Insuper et apostolicus papa Romanæ æcclesiæ Johannes . Ælfredo defuncto qui nostræ felicitati et vitæ emulus extitit : nequitiæ inimicorum nostrorum consentiens . quando me voluerunt patre meo defuncto cecare in civitate Wintomia . si non me Deus sua pietate eripuisset . sed denudatis eorum machina- mentis : remissus est Ælfred ad Romanam ecclesiam . ut ibi se coram apostolico Johanne jurejurando defenderet . et hoc fecit coram altare Sancti Petri . sed facto juramento cecidit coram altare . et â manibus suorum famulorum portatus est ad scolam Anglorum*. et ibi tertia nocte vitam finivit . Et tune apostolicus ad mos remisit : et quid de eo ageretur a nobis consuluit . an cum cæteris Christianis corpus ejüs poneretur . His peractis et nobis renuntiatis : optimates nostræ regionis cum propinquorum illius turma efflagitabant omni humilitate ut corpus illius per nostram licentiam cum corporibus poneretur Christianorum : nobisque illo- rum efflagitationi consentientibus Romam remisimus . et consen- 1 “j vi salinas in kyhauyj v mansas in lewton,'' added in a xvth century hand in margin. * Jhesu Christi, omitted, K. * See Hardy's edit. of Will. Malm., Gesta Regum, p. 152, mote. A. D. 931.] ÆBELSTAN TO BATH ABBEY. 353 tiente papa positus est ad cæteros Christianos . quamvis indignus esset. et sic judicata' est mihi* tota possessio ejus in magmis et modicis. Set et hæc apicibus litterarum prenotavimus . me quan- diu Christianitas regnet aboletur* . Vnde mihi prefata possessio quam Deo et sancto Petro dedi donaretur . Nec justius novi quam Deo et sancto Petro hanc possessionem darem . qui emulum meum in conspectu omnium cadere fecerat*. et mihi sanitatem . et regni prosperitatem largiti sunt . His° testibus consentientibus quorum inferius nomina recitantur. Anno dominicæ incarnationis. DCCCC . XXXI. acta est hæc præfata libertas . Ego Æpelstan rex totius Britanniæ prefatam donationem cum sigillo sancte crucis confirmavi. >{< . Ego Ædmundus ejusdem regis frater consignavi . >{< . Ego Ædred ejusdem regis frater consignavi. >< . Ego Wulfhelm Dorobernensis æcclesiæ archiepiscopus ejus- dem regis donationem cum tropheo agyæ crucis com- signavi. >{< . Ego peodred Lundoniensis æcclesiæ episcopus consig- navi . >< . Ego Ælfheah 2intoniensis ecclesiæ episcopus triumphale* tropheum agyæ crucis impressi . >< . [E]go Cænpald episcopus predictum donum consensi. >< . Ego Oda episcopus confirmavi. >< . Ego Ælfric episcopus consensi. >< . Ego Wulfhelm episcopus consignavi . >< . Ego Burhric episcopus consensi. >< . Ego Æpelgar episcopus roboravi. >{< . AElfhere dux. >{< . Ordheah minister. testis. 2ulfgar dux. >{< . Odda? minister. testis. AEpelpard dux. >< . 2ulfsie° minister. testis. AEpelstan dux . >< . Pulfrie ° minister. testis. AElhhelm dux. >{< . AEdric° minister . testis. AEpelmumd dux. >< . AElfric minister. testis. Vhtred' dux. >K . j2ullaf minister. testis. Ædmund minister. testis*. Ælfsie minister. testis. AElfred minister . testis. Ælfsie minister. testis. i Vindic., K. * Mihi, omitted, K. 3 -leatur, K. * -runt, K. 5 Hiis, K. 6 -lem, K. 7 This line first, among the duces, K. 8 £', MS. >{<, K., in place of this and all following cases of t', 9 This line omitted, K. VOL, II, - A A • . 354 ÆF)ELSTAN TO BATH ABBEY. [A.D. 93 I. Ædmund minister. testis. Æpered minister. testis. J7ihtgar minister. testis. Pulfhelmi minister . testis. J7ulfgar minister. testis. DIVISIONES*. X. HIDARUM PRISCTONÆ. j)is sindon pæra . X. hida land gemæru æt PRISCTUNE. Ærest on pone ealdam edenam ford of pam forda om hpitda cumb . jlang cumbes on gæm strem . on pone herepap . jlang herepaâes pest on pone pyrla stam . of pam stane on pone haram stam . j of pam stame. innan pone ealdam sele . j of pam sele norp on gerihte innan loxan. j lang loxan. On genstrem On leommannes graf. pestepeardan pOnme norp jlang pære ealdan die on readam ford. of reada forda on pa stræt . j lang stræt up om gerihte om pynma dume pestepearde om pone herepaö . j l8 ng herepaöes east om gerihte om Ælfsiges stam . of pam stame eft adum om ponè ealdam edenam ford. DIVISIONES ÆSCTUNÆ . pis synd pa land gemæru para. III. hyda to AESCTUNE . j isfram heort leage pestepeardre jlanges mærheges j up on padham. ponne be egce om eanspype pyllas . ponne up rihte on pa hpyrfel dic . fram pære die : to pam crundelum . fram pam crumdelum op midne pone pone* readan peg. ponne adum rihte ut purh pone sceagan . op pa lege ponne be pyrttruman oppa rodé neopepearde . ponne be pestam róde op sticelan stig. ponne be pære stige oppa ealdam dic . ponne pest andlang dic . on pone æsc. ponne norp on gerihte on j ealde hlipiget. of pam gete j lang herpopes. On jì fule sloh. of pam slo pest be pyrttrumam to coeggam hylle . pOnme be graue neope- peardan op cattys gett . ponne be ecge op holam pege . eft be ecge op holam pylle . ponne to pam lam pytte . fram pam pytte east om pa hæpenam byrigelsas, ponne of pam byrgelsum to pam sealther- pope. jlang herpopes op æpelmodes pudu . ponne sup be puda oö eddes dene. of pære dene middepeardre licgap tpegem æceras on norphealfe . j eft on pa ileam dene .j^langes dene eft on mærpeg. jlang maerpeges On mapodor leage. be eastom pere leage tpegem aecreas*. of pam æcerum On hlemmes dene. jlang dene on hlamnys pylle . j lang broces tO pæs cinges gemypan . of pam gemypam pest be broce to linleg pylle . of pære pylle on pa hyle . ponne be pære hyle upp jlang slædes to hafoc pylle . of hafoc pylle. eft on heort leage pestepeardre. [A.] MS. Corpus Christi Coll. Cant£)b., cxi, | [H.] Hardy's MSS. in Record Office, No. 230; pp. 61-65. from [A.] - [k.j EXemble, Cod. Dipl., No. cccLrv ; fröm [A.] Boundaries in vol. iii, p. 406. • i This line before Ælfric minister, K. 2 This rubric and the following paragraph, omitted, K. 8 Sic, MS. 4 Æceras, K. A.D. 931.] . ATHELSTAN TO MALMESBURY ABBEY. 355- 671. Grant by King Athelstam to Malmesbury Abbey, Qf land at IWortom, Somerford, and Æwilme. AD. 931. QUOMODO ATHELSTANUS REX DEDIT SANCTE MELDUNENSI ECCLESIE NORTUN j SUMERFORD . ApELM*. In nomine Dei summi j altissimi . Certis adstipulacionibus nos sancti j justi patres frequentativis Orationibus admonent . ut, etc. . . . (as in, No. 670) queramus. Quapropter ego ATHELSTANUS, ete. . . . (as in, No. 670) Deo omnipotenti j sancto Petro apostolo ac venerabili familie que sita est in loco celebri ubi ruricole appellativa relacione nuncupant MAELDUMESBURG? devota mente intus ad ecclesiam donans donabo perpetuis temporibus . XV . mansas . V . in loco qui dicitur INORTHUN . j in alio loco . V. qui dicitur SUMERFORD . j in tertio loco . V. qui dicitur AT ApILME* . j mandatum commendamus, etc. . . . (as in, No. 670) ut pro meis delictis patrisque* mei Eadwardi regis, ete. . . . (as in, No. 670) dedisse. Sed sciatis accipi quemadmodum, etc. . . . (a8 in No. 670) præfata libertas. Ego Atheustam rex tocius Britannie præfatam donacionem sigillo sancte crucis confirmavi . Ego Eadmundus ejusdem regis frater consignavi. Ego Eadred ejusdem regis frater consignavi. Ego Wlfhelm Dorobernensis ecclesie episcopus ejusdem regis domacionem cum thropheo agye crucis confirmavi. Ego peodred Londoniensis episcopus ecclesie consignavi. Ego Alfeaghº Wyntanensis ecclesie episcopus triumphalem tropheum agye Crucis impressi. Ego Cenwald episcopus consensi j subscripsi. Ego Oda episcopus confirmavi. -» Ego Alfrichº episcopus consensi. Ego Wlfhelm episcopus confirmavi. Ego Burhric episcopus consensi . Ego Athelgar° episcopus roboravi. Ulgar dux . - JElfrich minister . Aelfere dux . Wlfrige minister . Athelwold° dux. Wllaf minister . Athelstan° dux . Eahhelm minister. Eadmund minister . Aepelmumd dux . 1 Æyelim, B. a Mald., B. — 8 Æyilime, B. 4 Fratrisque, B, 5 Æl., B. 6 Ae., B, A A 2 356 ATHELSTAN TO MALMESBURY ABBEY. [A.D. 93 I. / Ugtred dux . - Aelfred minister . Odda, minister . Wlfrich minister. Ulgar minister . Aelfsige minister*. Ordeahg minister . Aepered minister. Eadrig minister . Wlfhelm minister . Wychgar minister. [A.] MS. Lansd. 417, f. 9b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLv ; from [B.] [B.] Eeg. Malm., ed. Brewer, vol. i, I9, 304. - 672. Boundaries qf Northon, the land mentioned in No. 671. NORTHON . ¥ EIii sunt termini quinque hydarum in villa de Nortone . In primis a loco qui appelletur fou3el mere directe per stratam usque smaleweye. j ab eadem via usque Walderes welle . j ab eodem fonte directe per cursum aque : usque le mere acre . j sic usque lasse dene sup eke . j ab eodem eke usque smale weye . Et sic directe per viam usque langeuorlange. j sic versus meridiem per le heued- londe usque le ellerne stubbe . j ab eodem usque burh weye . j sic ab eadem via usque le Culuer porne. j ab eadem spîna per pratum usque kingweye . j ab eādem via directe usque ludec stom . j sic versus occidentem directe per viam usque ma3peford. j ab eodem usque bading mede . Et ab eodem prato`usque gurwe slade . j sic directe per vallem usque ad fossatum . j `per' fossatum directe usque ad spinamam que stat in ysendone . Et ab eadem spina per hides edisc. j sic per sulcum directe usque pirdeswelle. j sic directe per vallem usque ad locum primo scriptum . scilicet fougel mere. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,667, f. 84ö. . J. Y. Akerman, in Archæologia, vol. xxxyii ; [K.] Kemble, Cod. Dipl., vol. iii, p. 407 (very * from [K.] incorrect). 673. Boundaries qf Ewelme, the land mentiomed in Wo. 671. EWELME. Hii sunt termini terre de Euulme . In primis de hemeofre usque Perestone . j inde usque Lydewelle . Et ab illo fonte : usque stratam que vocatur fos. j sic usque Woluecrundle. videlicet usque la hore stone. Et ab eodem usque Lytle Berwe Et ab illo loco : usque 3uuyte stone. j ab eodem directe versus occidentem : usque la diche walle . Et sic per fossatum directe : usque in rivulo de * This line repeated, B. A.D. 93 I.] ÆE)ELSTAN TO ÆLFRIC. 357 Tamyse . j sic per Tamyse directe : usque leholde mulle dich versus austrum. Et ab eodem versus occidentem : usque le estlakebrigge in litle more versus meridiem . Et inde directe : usque le meredich . Et ab eodem fossato versus aquilonem directe per viam : usque ad locum primo scriptum videlicet le ofre in pere stome. Item ad terram prenominatam pertinent . XXIII. acre prati que quidem jacent in feor more . j decem acre terre arabilis que jacent in Bikenhulle. j XVI. acre j dimidium*. bosci in la graue que appel- latur scefernus graue . inter Pole j Kemele . Item predicta villa habere debet in eodem prato communam in pastura videlicet quam ymene morlese appellatur. cum aliis villatis . scilicet. Somerford. Pole. j Kemele. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,667, f. 33. , Κemble, Cod. Dipl., vol. iii, p. 408 (very - incorrect). 674. WITENAGEMOT AT COLCHESTER. Grant by King Æ8elstan, to Abbot Ælfric qf lamd at Clere, co. Hants. 23rd March, A.D. 931. £)IS IS SEO LANDBOC. X. HYDAE TO CLEARAN DE EpELSTAN CING BOCODÆ ÆLFRICÆ BISCOPE ÖN ECE YRRÆ. >< Flebilia fortiter, etc. . . . (as in, No. 677) meo fideli abbati AELFRICO . id est decem cassatarum . in locis que solicole ÆT CLERAN vocitant tribuo . ut ille eam sine jugo detestande servi- tutis . etc. . . . (as in No. 677) æternaliter quandiu verberanti ocellorum convolatu auraque spirabili potiatur habe'a't. etc. . . . (as in No. 677) clarescit. Ærest on east healfe pær ecelesburna scyt on aleburnam . j spa suöpearö up and lang ecelesburnon to pam meare broce and lang pere ealdan dfc to ceótam stapole . j of cæotam stapole to öon crumdele pe se igp Onstent. j of pam crundele on j lange grauet. of pam lange grafette. suöepeardon to öon hnottan seale on sear- leage stent . of δam seale to öon pæöe . up andlang paöes to pære apoldre . j be eastam bunteles pyte forö. to pam ealdam ad fini. of pam finie up to pam ealdam ele beâme . of pam ele beäme to pam hriegpege om gean pone haram ôorn . pest and lang peges to pære easteram dic . suö and lang dfc On öone lytlam paö. of pam paöe on ge richte to secges geâte. of Secges geate and lang paöes to hamleas sceagam . j spa and lang paöes om hremres pyröe . ponne ut om öone herpaö. ponne and lang herpaöes to öere ealdam stret. i Did', MS. ; wiö, K. 358 AEEELSTAN TO ÆLERIC. [A.D. 93 I. on suöe peärdonj on easte peardon pam lande. j spa pest and lang stret to bradanhamme midde peardon . of bradam hamme up to pitam hamme . of pitam hamme on 8one miclan hæslpriö piö neoëan fi grafet . of pam hæslpriöe om ge rihte piö pæs lytlan stam beOrges up on hæsl hille . of pam stam beorge ofer δa deme be Suδam hil grafon to öon lytlam stam beorge . of δam stam beorge to öon oöerum lytlam stam beorge be eastam hulgrafum . spa and lang pæs lytlam hricges be öere pest mearee o8 öone miclam hlinc and lang hlinces oö öone lytlan east langam hlinc. æt noröe peardon pam miclam hlince . and lang pæs lytlan hlynces. j ofer pa dene on öes hlimces heafod . üp an gemanam hylle . spa on ge rihte morö east ofer ge manam hylle . to öam herepaöe öe scyt to meres byrig. east and lang herpaöes to holam pege . j nyöer and lang holam peges . pOnme liö be pestam pege . X. eceras to öon easteram lande. forö morö and lang peges to öon herpaöe öe scyt to pære byrig to pest cleram . pest and lang herpaöes to öere miclan. flodam . æt eadrices cotón . of pære flodam norö pest to pære miclam apoldre . pest om ge rihte piö suöam pa mede fi it sticad to emnes pam piöigöyfelum be pestam fucges flodam j öer norö ofer δa mede . j pent öer east peard. j spa be moröan fucges flodam tó rugam hlince. j spa morö be rugam hlince . of rugam hlimce moröe peardme . j 8er east hyön to öere bróc Ii8e. j' mor8 and lang broces to 8ere-riöe. öe scyt east and lang dene be moröe beorh dune oö to emnes pes hlinces heafde . j öer üp fi morö and lang æpeles pyr8e . on gérihte to ealdam pyr8e suöe pearême to öon öornum morö om ge rihte piö pestam ealdan pyröe to öon lytlam grafette üp on puncges dune . j öer pest hpon to öon morö langam grafette. fi mor8 to öere lytlam dfe . æt pam Crundelum. spa norö east to öære lytlam riöe. of öere riöe noröe peardre om riht to gos leage pege . tó puda and lang peges tO CLERAN , finfe . fi to öere ge mearcoöam æfsam . of òere ge mearcodam æfsam . to öon readam slo. of pam slo to öon rihte treope æt gosleage picum pestepeardon . of δam treope to òere picam æt pam boxe . of pam boxe to öære ge meareodam æc æt aleburnam æt pam 1ytlam egilande æt peste peardon j æt moröe peardon pære land mearce . j spa be noröam pam lande east and lang alerburnan. fi hit sticad æt eclesburnan on easte peardon . j om noröe peardon pære mearee öi[s]ses' fore cpedenam landes. Si autem quod non optamus aliquis diabolico inflatus spiritu . hanc mee compositionis ac confirmationis breviculam demere infringere ad nichilum deducere temptaverit : Sciat sé novissima ac magna examinationis die tuba prestrepente archangeli. bustis i öj. ses., MS. A.D. 931.] AEDELSTAN TO AELFRIC. • 359. sponte dehiscentibus somata diu fessa relinquentibus. elementis omnium creaturarum pavefactis. cum Juda proditore qui a satoris pio sato “filius perditionis” dicitur . eterna confusione edacibus innumerabilium tormentorum! periturum . Hujus namque, etc.... (as óm, No. 677) concurrente quinto. decimis Aprilis kalendis. luna rotigere vagationis trigesima . in villa omni- bus notissima quæ Colenceaster nuncupatur episcopis, etc. . . . (as in No. 677) annotantur. Ego Aöelstanus . singularis privilegii mona\r'chia preditus rex. hujus indiculi soliditatem cum signo sancte `et' semper amande crucis corroboravi et subscripsi. Ego Pulfhelmus, ete. . . . (as in, Wo. 677). Ego Ælfpime … Ego Offer8 ¬ Ego Eadulf ę Ego Ecsbyrth ę Ego Cumam '3, Ego Ælfstam '%. Ego Elfheah '§ Ego Vthred 'É Ego Friöestam É Ego Ealdred â Ego Cenpald 3 Ego Vthred ζ/2 Ego Winsige ? Ego Guórum } É Ego peodred } É Ego Elfred 3 Ego Cynefer8 3 Ego Durum ä Ego Eadpearö | 3 IEgo Haperd 3 Ego Cynesige â Ego Regenpold | 3 Ego Æscbyrt '3 Ego Had rc* Ego 2ired Ego Sigelm Ego Oda J Ego Ælfric abbas consensi et subscripsi. Ego Eadpfne abbas consensi et subscripsi. Ego Seaxhelm abbas consensi et subscripsi. Ego Æöelmund ` Ego Pulfno8 ) Ego J2ulfsige Ego Ælfsige Ego Scule J Ego Ælfheah Ego Epepeard Ego Ælfhere Ego Eadelm Ego 2icgar Ego Eadulf »- Ego Æpelpold Ego Eadric Ego 2ulfgar Ego Odda Ego pulfmer Ego Pulfgar Ego Pulfbold J & Ego Sigered J Ego Ælfhere Ego Eadsige . H. | i 1 Flammis, added, K. 360 - ÆTHELSTAN TO ÆLFRIC. [A,D. 93 I. Ego Epelstam' ) . • Ego Sigemer , è Ego Eadmund $. Ego Æöred 'j Ego Eadpeard # ¢ * Ego Eadred § 3. Ego Ordeah ä Ä. Ego Syepeard | É É Ego Ordgar , 3 § Ego Æöered § 3 Ego Eadred É â Ego Sigereö É â Ego Ælfric £ á Ego Sigepold | ä Ego Sigeferd ] 'E Ego Æyelstan * È Ego Sydeman [A.] Add. MS. 15,350, f. 34. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. McII; from [A.] 675. WITENAGEMOT AT WORTHy, co. Hants, Grant by King AEthelstam, to the fhegm, Ælfrie, qf land at Wæcle8ford, or Watchfield, co. Beyks. 21st Jwne,* A.D. 931. CARTA REGIS ADELSTANI DE WACHENESFELD . >< Flebilia fortiter, etc. . . . (as in No. 677) figens. ad manciscen- dam melliflue, etc. . . . (as in No. 677) ministro ÆLFRICO . id est . XX. cassatorum in loco quem solicole æt WAECLESFELD* vocitant tribuo ut ille eam sine jugo detestante servitutis, etc. . . . (a8 án, INo. 677) clarescit. - Mete de Wachenesfeld.*—Ærest on 8one stam æt pæm hæ8nan* byrgelsam panne ut on prilleces hæssecas ufe pearde ponne on coc- broc : an langº streames pæt on mylenbroc . ponne an`d' lang° streames. pæt on lentan, ponne am`d' lang streames pæt om mærpol. pOmne of pæm7 pole om beam boroc öonne andò stremes* om head- dam° mere. ponne of δam mere on pan*°lace pær pa brocas tpisliaö. }anne of 8æm7 tpislam On mær beorh . panne! of pæm' beorge on pone herepaö . ponne'* and lang* herpapes seofam j fiftig gyrda. '8onne and langº fyrh* On öone stam beorh . ponne of pæm' stan beorge** on óone hæpemam*° byrgels eft to pam stane. Si autem quod absit aliquis diabolico inflatus spiritu hanc mee donationis breviculam infringere temptaverit : sciat se novissima ac magna examinatioris die cum Juda proditore suisque impiis complicibus eterna confusione edaci bufa cheromtis'° periturum flammis. 1 Ebelftam, MS. 2 July, K. 3 -ford, K. * Mete . xx. cassatorum ad Weclesfeld, B. 5 Hæóenam, B. 6 jlang, B. 7 pam, B. 8 Streames, B. 9 Heafdom, B. io pa, B. 11 ponne, B. 1° ponom, B. i8 Furh, B. 1* Beorhe, B. 1° -ænam, B. 18 Sic, MS. ; ? edacibus Acherontis, S. A.D. 93 I.] ÆTHELSTAN TO ÆLFRIC. 361 Hujus namque invente voluntatis cedula in villa omnibus notissima que Porcig 2or8ig nuncupatur : tota plebis generali- tate ovanti perscripta est . queque scriptio anno dominice incar- mationis. DCCCC . XXXI. regni vero gratis mihi commissi. VII., . in- dictione . IIII*. epacta . X°. concurrente . VI*. duodecimo Julii JKl's. luna, etiam . XII*. digitulis exarata est . cujus necnon incon- cusse firmitatis auctoritas testibus roborata constat : quorum nomina subtus caracteribus depicta annotantur. His testibus. >{< Ego Æthelstanus singularis privilegii gerarchia præditus rex hujus indiculi fulcimentum cum signo sancte semperque amande crucis corroboravi et sub- scripsi . >{< Ego Wulfhemus* Dorobernensis ecclesie archiepiscopus consensi j subscripsi . >{< Ego J7ulfstanus Eboracensis ecclesie archiepiscopus con- sensi. j subscripsi. >{< Ego Hupal subregulus . consensi . j subscripsi. >{< Ego Iuδpal subregulus consensi. j subscripsi. >{< Ego Morcant subregulus consensi. j subscripsi. >{< Ego Eugenius subregulus . consensi. j subscripsi. >{< Ego Ælfpinus ` >{< Ego Offerd ` >{< Ego Eadulf >< Ego Ælfpald >{< Ego Cenpald >{< Ego Ærcberht >{< Ego Ælfhæl >{< Ego Ælfstam >{< Ego Cunam >{< Ego Huterd »{< Ego Benedictus >{< Ego Urm »- >{< Ego 2insige >{< Ego Guórum >< Ego pi'o'dred >{< Ego Haê >{< Ego Odo >{< Ego Scule Ego Biornstan >{< Ego Aldred Ego Pulfhun >< Ego Uhtred - Ego Cynsige Ego Pulfhelm Ego Cyneferd Ego Ærcberht Ego Pired J Ego Ælfric abbas : consensi j subscripsi. >{< Ego Eadpine abbas: consensi j subscripsi . >{< Ego Æpelnod abbas: consensi j subscripsi. >{< Ego Biorhsige abbas : consensi j subscripsi . | i i -helmus, S. K. 362 ÆTHELSTAN TO WULFNOTH. [AD. 93 I. >{< Ego Odda *•) »{< Ego Eadric \ >{< Ego J2ulfgar É >{< Ego Æpelsige É >< Ego Ælfheh : . â •-; >< Ego Pulfsige â. * Ego Æyelstan á á >< Ego Ælhelm || § 3, * Ego Wulfsige è ; >{< Ego Pilaf - 3 5 >< Ego Wihtgar § 3 >{< Ego Ælfric 5 3 >< Ego Æpelmund É û >{< Ego Ælfstam £ * >< Ego Æpelnoö '5 >< Ego Pilferd '£ »{< Ego Eadno8 2 >{< Ego Æöelferö , [A.] MS. Cottom, Claudius B. vi, f. 21. [S.] Chron. Abingd., ed. Stevemson, vol. i, [B.] MS. Cottom, Claudius C. ix, f. 199. p. 73. Eoumdaries only. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MoIII ; from [A.] 676. WITENAGEMOT AT WELOWE, co. Hants. Grant! by King AEthelstam, to the thegm, Wulfnoth, qf lamd at Bulthesworthe. A.D. 931. ā€ * Hę $% * . * * Prædicta siquidem tellus his terminis circumcincta clarescit. Mete de Bultheswrthe.—An earst* on pone ealdan triop stede ponne om rugam slæd and lang slædes oö pæs furlanges ænde ponne on rugam biorg Imidde piardne pæt of rugam biorge on hafoces pyt omd lang riöe pæt on pone pæpe pe liö öpyres. Si autem quod non optavimus* aliquis diabolico inflatus spiritu hanc mee compositionis ac confirmationis breviculam infringere vel elidere temptaverit . sciat se novissima ac magna examina- tionis die stridula clangente archangeli bucina* bustis sponte dehis- centibus somata diu fessa relinquentibus omnibus pavefactis crea- turis. cum Juda proditore qui a satoris pio sato” “filius perdicionis” dicitur eterna, confusione edacibus innumerabilium tormentorum flammis periturum . - Hujus namque á Deo dominoque Jhesu Christo inspirate atque invente voluntatis scedula . anno dominice incarnationis . DCCCCo . XXXI?. regmi vero gratis mihi commisso septimo. Indictione IIII°. epacta nulla . concurrente . V. idus . VII. luna. XXa VIII°. in villa regali quæ æt Welope nuncupatur episcopis abbatibus. ducibus. patriæ procuratoribus . regia, dapsilitate Ovantibus perscripta est . i K. constructs the opening of this imperfect charter on the model of No. 675, viz., Elebilia, fortiter ......... derelinquat ; om the grounds of the passage—“ Dedit etiam ... rex ÆTHELSTANUS PULINopo [Wulfustho, S.] ministro suo BULTHEspURpE . VI. . cassatorum...... omni eodem modo quo supra", in A., which precedes this paragraph. 2 Ærest, K. * -tamus, K. 4 Bucc., K. “ Prosato, K. A.D. 931.] ÆE)ELSTAN TO WULFGAR. 363 Cujus etiam inconcusse firmitatis auctoritas his testibus roborata constat. quorum nomina subtus caracteribus depicta : annotantur. Ego' etc. [A.] MS. Cotton, Claudius B. vi, f. 22. * [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. Mcv; from [A.] [S.] Chron. Abingd., ed. Stevenson, vol. i, p. 77; from [A.] 677. WITENAGEMOT AT LUTON. Grant by King Æ8elstam, to the thegm, Wulfgar, qf lamd “ at Hamme”, or Ham, co. Wilts. 12th, November, A.D. 931. »K Flebilia* fortiter detestanda . totillantis sæculi piacula . diris obscenæ horrendæque mortalitatis . circumsepta latratibus. non nos patria indoeptæ* pacis securos. sed quasi foetidæ corruptelæ in voraginem casuros. provocando ammonent . ut ea toto mentis conamine cum casibus suis. non solum despiciendo . sed etiam velud fastidiosam melancoliæ nausiam . abhominando fugiamus. tendentes ad illud evvangelicum; * date et dabitur vobis"; Qua de ré infima . quasi peripsema*. quisquiliarum abiciens. superna ad instar pretiosorum monilium eligens : animum sempiternis in gaudiis figens . ad adipiscendam mellifluæ dulcedinis misericor- diam . perfruendamque infinite letitiæ jucunditatem°; ego ÆBEL- STANUS rex Anglorum. per omnipatra\n'tis dexteram totius Bryt- tamiæ regni solio sublimatus . quandam telluris partículam . meo fideli ministro 2ULFGARO . id est novem cassatarum . in loco quem solicolæ ÆT HAMME . vocitant tribuo . ut ille eam sine jugo exosæ servitutis . cum pratis . pascuis. silvis. rivulis. Omnibusque ad eam utilitatibus . rite pertinentibus. liberaliter ac æternaliter . quamdiu vivat habeat ; et post generalem . qui omnibus certus incertusque homunculis . constat transitum . cuicumque succes- sionis heredi voluerit . imperpetuum derelinquat. • Prædicta siquidem tellus. his terminis . circumcincta clarescit; aerast ön eastepardam . 6n lin leage geat. j öOmne on lin leage mid- depearde . j öonom suörihte piö öara stam ceastla . , j öonne of δæm stam ceastlum to pyddes geate . öonon to ospaldes berghe . òonom omdlong herpoöes . on burghardes anstigo. öonne forö to hares anstigon . δοnon ön heardanleage middepearde . òonne suô 1 The witnesses agree with No. 680 (but omit the last line). * Title in B.:—“ Bis is bæra, land boc to Hamme bæ Aöelstam cing ge bocade Pulfgare bisceope om æce yrfe." * Indempte, B. * -ema, with e expuncted and i overline, B. 5 Jo., B. 364 Æ£)EI,STAN TO WULFGAR. [A.D. 93 I. δn ge rihte. omdlong henna deme. o 8 hit cimeô to öære dfc . öonne pest ut 8urh henna leah. oö hit cimeô to ôære efese . öonne á norö be pyrt palam δæt óm efen* 8one greatam æsc ; δonne nor8 ondlong δæs `h'linces . δæt om bofam* hangram; öonne ondlong hagan . on pifiling falod peste peardne; öonne norö ofer dune . 6n. meos `h'linc peste peardne ; òonne à dune om öa yfre . on beopam hammes hecgam. om bremeles sceagam easte peardme ; öomne on *öa blacam græfam. ôonne morö be öem j heafdam . to öære scortam dic . butam amam æcre ; ôonne to fugel mere to öam pege; ondlong peges. to ottes forda; δοnon to pudumere ; ôomne to öære rupan hecgam ; ôæt on langam hangram ; öonne on grendles mere ; öomon on dyrnam geat; öonne eft on lim leage geat . , Si autem quod absit. aliquis diabolico inflatus spiritu . hanc meæ compositionis ac confirmationis breviculam . infringere vel elidere temptaverit : sciat se novissima ac magna examinationis die . stridula clangente archangeli salpice . bustis sponte dehis- centibus. somata jam rediviva relinquentibus . elementis omnibus pavefactis . cum Iuda proditore . qui à satoris pio sato . “ filius perditionis” dicitur . æterna confusione . edacibus ineffabilium tor- mentorum flammis periturum . , EHujus namque à, Deo dominoque Jhesu Christo . inspiratæ . atque inventæ voluntatis scedula . anno dominicæ incarnationis . DCCCC°. XXX9I°. regni vero gratis mihi commissi. VII9. indictione . IIII°. epacta nulla , concurrente. v°. II. idus. Novembris. luna . XX®. VIIII*. in villa Omnibus notissima . quæ Leoptum. nuncupatur. episcopis. abbatibus . ducibus . patr`i'æ procuratoribus . regia . dapsilitate ovantibus perscripta est; cujus etiam inconcussæ. firmitatis auctoritas : his testibus roborata comstat. quorum momina \g/ subtus . caracteribus depicta `:' annotantur . >< Ego Æöelstanus. florentis Brytaniæ monarchia præditus rex . hujus indiculi fulcimentum : cum signo sanctæ semperque amandæ c[r]ucis. corroboravi`:' et sub- scripsi., >{< Ego Wulfhelmus Dorobernensis eclesiæ . archiepisco- pus . consensi . et subscripsi. >{< Ego Wulfstanus Eboracensis eclesiæ . archiepiscopus. consensi. et subscripsi. >{< Ego Hopæl* Subregulus. consensi. et subscripsi. >{< Ego Iuöpal subregulus. consensi et subscripsi. i Onefem, F, * Ombofam, F. s Hopel, B. A.D. 931.] 365 ÆE)ELSTAN TO WULFGAR. >< Ego Ælfpine. >{< Ego Eadulf. >{< Ego Cunam. >{< Ego Ælfheh'. >{< Ego Sigelm . >{< Ego Cempald , Ego Beornstan*. Ego Oda. Ego 2ynsige*. Ego Pulfhun. Ego Beoderd*. Ego Cyneferò. Ego Tidelm. Ego Cynsige . Ego Eadpard. Ego Æscberht°. Ego piredo. i : o Odda . o 2ulfgar . o Æöelstan. `go Ælfheh!. go Æöelferò. Ego Ælfhere. Ego Æ8elpoldio. Ego Eadric . Ego Ælfpald. Ego Buga. Ego Ælfric . Ego Beorhtulf. >{< Ego Hefa . >{< Ego Ælfric . »{< Ego Ælfsige . >{< Ego Sigeric . >{< Ego Æöeric . IEEgEg O* IE ~\ J η >{< Ego Ælfpald7. >< Ego Osferò. >{< Ego Aldred. >{< Ego Uhtred . >{< Ego Æscberht°. >{< Ego Ælfstam . >{< Ego Uhterd. >{< Ego Urm . >{< Ego Guórum. >{< Ego Hapard*. >{< Ego Gunner . >{< Ego Burferò. >{< Ego Ælferd . >{< Ego Hadd. >{< Ego Scule . Ego Ælfric. abbas . consensi et subscripsi . Ego Eadpine . abbas . consensi et subscripsi. go Æöelnoö . abbas . consensi et subscripsi. ;o Bior`h'tsige*. abbas . consensi et subscripsi. o Seaxhelm . abbas . consensi et subscripsi. >{< Ego Ælfheh. >{< Ego Spi*8ulf. >{< Ego Pullaf. >6 Ætöelm . >{< Ego Eadric. >{< Ego Æöelpeard. >{< Ego Æöelmund. >{< Ealh`h'elm . »{< Ego Æôdelmo 8 . >{< Ego 2ulfsige . >{< Ego Ealhelmii. >{< Ego Æ8elstam. >{< Ego Ælfric . >{< Ego Ælfstam . >< Ego Pulfric. >{< Ego Æóelmund. >{< Ego Burherd. »- | J i -heah, B. * Beorst., B. 8 pin., B. 4 peodred, B. 5 Esc., B. 6 -re8, B. 7 From this to end, B. omits consensi et subscripsi. 8 He., B. ° Brithsige, B. io -pol8, B. li Heallhelm, B. 366 WILL OF WULFGAR. . [A.D. 931. Ego Pulfsige. Ego Æpelstam . Ego Ælfnoö. Ego Ælfsige. Ego 2ihtgar*. Ego 2ynsige . >{< Ego Ælfhelm. Ego Aeöelstam . >{< Ego Ælferd. Ego Aelfsige . >{< Ego 9ulfrie. J J EndorSed ίη, a contemporary hand :—“pis is pæs landes boc æt hamme"; £n, one qf the víith cenfury, “ Donum Hamme latine et anglice”; a^ ome qf the æïíïth, * Adelstani Regis"; and in, one qf the aváth, “ this is the lamdes booke of Hame in ye Saxon Charater”. “ Wolstam Rex”. [A.] Brit. Mus, Cotton Ch. viii 16. [B.] Ald. MS. 15,350, f. 81b. [F.] Brit. Mus.. Faes., part. III, pl. 3. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLIII; from [A.] >< Ego Pulfsige. 5 Ego Ælfric. W »< Ego Beorhtric . Ego Æ8elpeard. >{< Ego Æöelstan. Ego Eadulf. >{< Ego Æöelml. Ego Æöelsige . >{< Ego 2ulfnoö. Ego pifer8 . >< Ego Pulfmær. Ego Pulfhelm . >< Ego Pulfbold . } Ego Cyred . » »< >{< »< 678. Will qf the thegm, Wulfgar. EndorSed om, No. 677. >< Ic WULFGAI. an pæs landes æt Collinga burnam ofer minne dæg° ÆFFAN hiere dæg j heo tilige uncer begea* sapla pearfe ge mæmelice* öær on . j feormige prie dagas pa Godes peopas pær? min lic reste `on pone gemynd dæg" j selle* pam mæsSepreOste? fif peningas j para opra ælcum tpegem j ofer hiere dæg* to 2INTEJO CEASTRE pam nipam hierede'' for mine'° saple to habbennel* j to brucenne j ma of pam mynstre to sellanme . j ic am pæs landes aet inge penne ofer minne dæg* Aeffan to brucemne j to be pitannel* j pæt heo hæbbe ælce gere'* to pam tune ealra gearpaestma'° pa prie dælas'° j pone feorpam to Cynetam byrig pam Godes peopum" for mimei* sawle j for mines fæder!° j for mines ieldram19 fæderi8. ponne ofer hiere*' dæg* in to Cynetam byrig to pære halgam stope for Pulfgares saple pe ic hit in selle j for Pulfrices j for Pulfheres 1 Eö., B. * pitgar, B. 8 Deg, B. 4 Beara, B. 5 Mem., B. 6 per, B. 7 Ge myndde deg, B. 8 Sælle, B. 9 Mes., B. 10 -ta, B. 11 Hir., B. 12 Minre, B. 18 -næ, B. 1* Geare, B. 13 Gear pestma, B. i6 Del., B. 17 -um, B. 18 Fe., B. 19 El., B. 20 Heora, B. A.D. 93 I.] WILL OF WULFGAR. 367 pe hit ærest be geat to : habbenne j to brucemne* j mæfre ut* to sellanne* - ponne an ic pæs landes æt Cræft ofer minne dæg* J2ynsige* j Ælfsige j ealles pæs° pe ic pær om be gite' j ic an pæs° landes æt Dem forda? ofer minne dæg4 Æpelstanei9 j Cymes- tane gifii hie me op j on ryht** ge hierap - j ic an pæs* landes æt Buter mere'* ofer minne dæg* Byrhtsige tpegea hida j Ceolstanes sunum anes gif** hie me oö öæt* on ryht*^ ge hieraplº - j ie cpepe On pordum be** AEsc mere on minum geongum magum spelce'° me betst* ge hierapl^- j ie pille  Æffe feormige of pæm prim dælum æt Inge* penme pa Godes peopas æt Cynetam byrig prie dagas om tpelf mompum ænme dæg* for me operne for minne* fæder* priddam*. for minne ieldram fæder*. j ic am pæs* landes æt Hamme Æffam ofer minme dæg* j heo tilige pær on uncer begea sapla pearfe* j feormige prie dagas pa Godes peopas pær* min lic reste om eastron j ofer hiere dæg* in to J^i'nte* ceastre to pæm*ealdan hierede to sancte trini- tate. to hæbbenne* j to brucemme' j mæfre ut* to sellamme*°~ EndorSed in, a contemporary hand :—“ Her sputelap jj 2ulfgar geupe Hamme in to ealdam mynstre æfter Æffam dæge hys pifes.” [A.] Brit, Mus., Cotton Ch. viii, 16. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccr.rrr ; from [F.] Brit. Mus., Facs., part. III, pl. 3b. [A.] [B.] Add. MS. 15,850, f. 83. [T.] Thorpe, Dipl., p. 495. 679. Another form, qf the Boumdaries qf No. 677. Ærest on easte peardæ . on lin leâge geat . j ponne on lin leage pmidde pearde . j ponne syö richte piö para stam ceastla . j 8omne of päm stam ceastlum to pyddes géate . ponon to Ospaldes beorge . òonom jlang herpoöes on burghardes anstiga . ponne forö to bares anstigon . pOnon on heardan leage midde pearde . ponne syö om ge rihte and lang hænma dæme öf hit cymeô to pære dic . E)omme pest ütt purh hemma leah . of hit cymeô to pære æfese. öOmne mor8 bé pyrt palam δet on æfen öæne greatam æse. ponne norö jlang pes hlinces. όet on bofam hamgran . ponne jlang hagam on pifiling i Brucc., B. 3 Utt, B. 8 Sulamnæ, B. 4 Deg, B. ° pin., B. 6 Landæs, added, B. 7 Geate, B. 8 pes, B. ° Dænforda, B. i0 -an, B. ii Gief, B. 12 Hriht, B. 13 Butermære, B. 14 Gyf, B. 15 -et, B. i6 Riht, B. 17 -ad, B. 18 Bæ, B. i9 Spælce, B. 20 Best, B. 21 Inne, B. * -næ, B. 88 Fe., B. 34 priedam, B. 25 -fa, B. 26 per, B. 27 Pintam, B. 28 pam, B. 3° Hebbæmne, B. 80 Sellannæ, B. 368 Æ£)ELSTAN TO ABINGDON. [A.D. 93 I. falod peste peardne . ponne norö ofer dunæ om meosh hlinc peste peardne bonne à dune on δa yrfe on beopam hammes hecgam on bremeles sceagan easte peardne. ponne on pa blacan græfan Bonne morö be δam jheafdam to pære scórtam dfe . butam án æcre . öonne to fugel maere to öam pege. and lang peges to öttæs forda . panan to pudu mære . Bonne to pære rupam hecgam . öæt on langan hangran . ponne on grendles mære . pOnom on dyrnam geat . ponne aeft óm linlea geat . Add. MS. 15,850, f. 82. 680. Grant by Kiny Æ8elstam, to the Church, at Abingdom, Qf land at Swinford in Cumyner, eo. Berk8. A.D. 931. CARTA REGIS ApELSTANI DE SWINFORD*. Confirmat mos sacre auctoritatis scripturas dicens: “ nudus? egressus sum ex utero matris mee j nudus revertar illuc”. j iterum . “ Nichil* intulimus in hunc mundum . verum nec ab eo auferre quid poterimus”. Quapropter lubrici potentatus non immemor* ego ÆBELSTAN Christo conferrente* Rex et primicerius tocius Albionis regni fastigium humili presidens animo ob remunerationem majoris premii aliquantulam ruris particulam . V. comparatam cassatis cui vocabulum certa astipulatione . SpYNFORD profertur° ad eccle- siam beate Marie gemitricis Dei ac domini nostri Jhesu Christi in loco qui dicitur ABBANDUN ad usus ibidem fratrum Deo servien- tium libenter concedo . obsecrans j præcipiens in nomine Christi. ut nemo successorum nostrorum superioris vel inferioris gradus hoc nostre devotionis donum aliquo temeritatis aliquatenus in- stimctu disrumpat . Sit autem predicta tellus quam ego cum com- sensu optimatum meorum præfato largitus sum cenobio ab omni terrenæ servitutis jugo libera tribus his exceptis rata videlicet expeditione pontis arcisve restauratione. Si quis autem larvarico instinctus spiritu hoc domum violare vel inmutare præsumpturus7 temptaverit nisi digna satisfaccione ante obitum suum reus penituerit . eternis baratri prostratus in- cendiis cum Juda `Christi' proditore eternaliter lugubris puniatur. Termini* vero hujus præfate telluris in libro qui ad Cumanoram9 pertinet. scripta habentur. * i Reg. Ap., omitted, B. 1 ; Sanford, A. 2 ; Sandford, B. 2. * Job i, 21. 8 1 Tim. vi, 7. * Confirmat mos ...... immemor, omitted, B. 1. * Confer., A. 2, B. 1, E3. 2, S. . ' Profertur Swinford, B. 1; Sandford, A. 2, B. 2. 7 -tuosus, K. 1, A. 2, B. 1, B. 2. * This paragraph omitted. B. 2. ° Cumen., A. 2, B. l. A.D. 931.] Æ£)ELSTAN TO ABINGDON. 369 Scripta est siquidem* hec cartula anno dominice incarnationis . DoCCCC. XXX°. I?. indictione. IIII. Cujus° etiam inconcusse firmi- tatis auctoritas . his* testibus roborata constat, quorum momina subtus annotantur . »< Ego Æpelstanus singularis privilegii monarchia prædi- tus rex hujus singraphe fulcimentum cum signo sancte crucis corroboravi. >{< Ego Wulfelmus Dorober'n'ensis ecclesie archiepiscopus consensi. j subscripsi. »K Ego Wulfstanus Eboracensis ecclesie archiepiscopus con- sensi. j subscripsi . Ego Ælfpine episcopus adquievi. Ego Byrnstan episcopus. consensi . j subscripsi. Ego Sighelm episcopus . consensi. j subscripsi. Ego Cenpald episcopus consensi j subscripsi. Ego Eadulf episcopus consensi j subscripsi. Ego Ælfheah episcopus consensi j subscripsi. Ego Oda episcopus consensi j subscripsi. Ego Ælfric abbas . consensi j subscripsi. Ego Eadpime abbas . consensi j subscripsi. Ego Byrhsige . abbas . consensi j subscripsi. Ego Osferö . dux . subscripsi. Ego Ælfpold dux . consensi. j subscripsi. Ego Aldred. dux . consensi j subscripsi. Ego Æscbriht dux consensi j subscripsi. Ego Ælfstam dux . consensi j subscripsi . Ego Oda minister . consensi . j subscripsi. Ego Ælfheh . minister consensi j subscripsi. Ego Æpelstam minister. consensi j subscripsi. Ego Ælfric minister consensi j subscripsi. Ego Eadric minister consensi j subscripsi. Ego Godesscealc sacerdos. minister . [A. 1] MS. Cottom, Claudius B. vi, f. 19b. [K. 2] Kemble, Cod. Dipl., No. Movr ; from [B. 1] MS. Cottom, Claudius C. ix, f. 107. [A. 2, B. 2T [K. 1] Kemble, Cod. Dipl., No. MCIV ; from | [S.] Chron. Abingd., ed. Stewensom, vol. i, [A. 1, B. 1] *e, p. 66 ; from [A. 1, B. 2] [A. 2] MS. Cotton, Claudius B. vi, f. 20. , [S. 2] Chron. Abingd., ed. Stevemson, vol. i, [B. 2] MS. Cottom, Claudius C. ix, f. 106ö. p. 68 ; from [A. 2, B. 1] (Note that S. failed to perceive that in Claudius C. ix the order of the two charters, A. 1 and A. 2, had been transposed by the scribe.) ' Siquidem, omitted, B. 2. * Hujus, B. 2. ° Auctoritas præscriptis in prima carta testibus consentientibus hujus regis largitati, A. 2, B. 1, B. 2, and end here. K. 2 constructs the charter with the witnesses as in K. 1. VOL. II. E B 370 ÆTHELSTAN TO ABINGDON. [A,D. 93 I. 681. Gramt by King Æthelstam, to the Church qf Abingdom, Qf land at Sandford, co. 0a;ford. A,D. 931. CARTA REGIS, ApELSTANI DE SANFORD . Ego ÆpELSTAN Christo conferente rex, etc. . . . . (as in No. 680) particulam. xv. comparatam cassatis cui vocabulum certa astipula- tione profertur SANDFORD ad ecclesiam, etc. . . . . (a8 ίη No. 680) largitati. [A. 2] É â See references in No. 680. [8.2] 682. Grant by King Æthelstam, to the thegm, Aelfeah, qf land at Fearbeorh, or j?arnborough, co. Berks. A,D. 931. CARTA REGIS ATHELSTANI DE FERBERGA . In momine altitroni qui cuncta supra simul et in imis gubernat atque regit quique sua multimoda potentia omnibus ut voluerit , finem imponit et de secretis humane nature misteriis docet ut cum his fugitivis et} sine dubio transitoriis possessiunculis jugiter man- sura eternaliter regna mercanda Dei suffragio adipiscenda sunt . Qua de re ego Æ}ELSTAN divina mihi adridente gratia Rex Anglorum et eque totius Albionis. rogatus fui á meo fideli ministro nomine . ÆLFEAH . ut aliquam juris mei partem in eternam here- ditatem laxarem . eju$que precibus annuens pro ejus amabili sub- jeccione atque obedientia. cum consensu obtimatum meorum terram . x. manentium ubi ab incolis nominatur FEARNBEORGAN . ut ille bene perfruatur ac pCssideat quamdiu vivat. et post se cuicumque voluerit heredi derelinquat ceu supra diximus in eternam heredi- tatem cum omnibus ad se rite pertinentibus pascuis pratis silvis silvorumque memoribus . sit predicta terra libera in omnibus mun- dialibus causis preter pontis j arcis constructione expeditionis adjuvamine in cunctis sucessoribus hoc jus donationis augendo conservantibus feliciter perveniant inter celibes celestium turma- rum j sine fine in æterna doxa letentur. Si quis autem quod non optavimus* infringere temptaverit hoc nostrum donum sciat se in examine tremendi juditii redditurum temeritatis audatium* perpessum esse nisi pura emendatione j singulta lamentatione emendaverit . 1 Et, omitted, C. * Optamus, C. 3 -am, C, A.D. 93 I.] ÆTHELSTAN TO ÆLFEAH. 371 Mete de Fernbeorgan.—pis sindam pa land gemæro pe to fearn beorgan gebyriaö of* fearn beorge pest on pone peg to pam stafi* of pam stanum suô on pone peg oö pa andheafda. of pam andheaf- dum on pa hlinc ræpe* up to pære die be noröan stodfaldom ponne forö on pa dic to mær flodan be eastam lilliglea* ponne forö and- lang pæs superan peges oö pæt lange treop* ponne forö pest on pone peg ofer beo cumb to pam stan crundle ponne morth on pane Smalan peg piö eastan brocenam beorg to pam pege pær east ligö . ponne forö on pone peg to cytelflodam be pestam mulescumbe pær pa pegas tpisligaö ponne forö to scyldmere° ponne forö on pa furh to furcumbe andlanges furcumbes midde peardes to `pære' dene ponne forö on pa denu' to pæra pega gemypam ponne forö to pam hpitan pege to pam haram pornan ponne of pam pítem* pege on fearnbeorg j se leag be eastam catmere pe pær to gebyre8. fi is on pone peg* pe liò to stanleage ponne forô siööan suö on pone stanih- tam° peg of stan meringa gemære ponne forö on poiie Smalam peg to pam fulan pege se hatte stific peg fi is catmæringa gemære j paes landes to fearn beOrgan ponne forö andlang pæs peges ut on ponne feld j ponne ealle pa hangram* be tpeomam pam pege j pam pe to stanleage ligö ge byriaö ealle to fearnborgan. >{< Ego'* AEöelstanus rex tocius Brittanniæ præfatam dona- tionem cum sigillo sancte crucis confirmavi . >{< Ego J2ulfhelm Doroboernensis ecclesie archiepiscopus ejusdem regis donationem cum tropheo agie crucis consignavi. >{< Ego Ælfeh 2uintoniensis ecclesie triumphalem tropheo agiæ crucis impressi consensi et subscripsit*. >{< Ego peodred Lundoniensis ecclesie consignavi. »< Ego Cenpaldus episcopus predictum domum consensi j subscripsi*. >{< Ego J2ulfhun episcopus confirmavi'°. >{< Ego Burhric episcopus confirmavi. >{< Ego Ælfheah episcopus consensij subscripsi!4. »{< Ego'° Alpold dux consensi j subscripsi'*. »< Ego* Vhtred dux consensi et subscripsi14. >{< Ego'° Odda minister. consensi. et subscripsil*. >{< Ego'° Pulfmer minister. consensi. j subscripsi*. l Ærest, of, B. * Stamum, B. C. 8 Repe, B. * -inglea, B. C. 5 Trep, C. 6 Schy., C. 7 Deme, B. 8 Hpitan, C. ° pege, C. 10 Stanih tam, S. 11 -gram, B. C. 1° The witnesses altered, K. 18 Com. et sub., omitted, C. ** Et subscripsi, C. *° Consensi, C., amd adds >{< Ego Oda, episcopus confirmavi. *° Ego, omitted, C. B B 2 372 AETHELSTAN TO ABINGDON. [A.D. 93I. Ego" AEpelstan minister . consensi. I subscripsi”. Egoº Pullaf minister. consensi. I subscripsi”. Ego Eadmund minister. consensi i 5 subscripsi”. Ego Pulfgar minister . consensi. I subscripsi”. Ego Beortno8 minister. consensi. I subscripsi”. Ego Pulfsige ministerº. consensi. I subscripsi”. Ego Eadric minister consensi et subscripsi. Ego AElfhere minister consensi J subscripsi. Ego Pulfno 8 minister . consensi et subscripsi. Ego Ealhhelm minister . consensi. J subscripsi. Ego Pihgar minister . consensi et subscripsi. Ego Ordeah minister . consensi. J subscripsi. Ego AElfsige minister . consensi. I subscripsi. Ego Apelpold. minister . consensi. I subscripsi. Ego AElfric . minister . consensi et subscripsi . Ego AEpered minister consensi et subscripsi. Ego Sigered minister consensi 5 subscripsi. Ego AElfheah . minister . consensi . et subscripsi . Ego AElfric . minister . consensi. et subscripsi. Ego Apelmund. minister . consensi. et subscripsi. Ego AElfric . minister consensi J subscripsi. Ego AElfred. minister consensi et subscripsi. Ego Sigulf. minister . consensi et subscripsi. X Ego Pulfhelm , minister consensi et subscripsi. [A.] MS. Cotton, Claudius B. vi, f. 22b. [C.] MS. Corp. Chr. Coll., Cantab., cxi, p. 139. [B.] MS. Cotton, Claudius C. ix, f. 197b. IK.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLvI ; from Boundaries only. [C.] Boundaries in vol. iii, p. 408. [S. ] Chron. Abingd., ed. Stevenson, vol. i, p. 79; from [A.] ºa 683. Grant by King AEthelstan to St. Mary's Church, Abingdon, of land at Scaringaford, or Shillingford, co. Berks. A.D. 931. CARTA REGIS ApELSTANI DE XALINGEFORD”. Regnante in perpetuum domino nostro Jhesu Christo. qui imperio patris cuncta disponit , simul sancti Spiritus gratia vivificante. Quamvis enim verba sacerdotum J decreta judicum in robore fir- mitatis jugiter perseverent . attamen pro incerta futurorum muta- bilitate annorum cirographorum testamento sunt roboranda . º Ego, omitted, C. º Con. et sub., omitted, C. º Ego omitted from here to end, K. º AElfsige, minister, added, C. º AEthelstani de Scaringaford, B. A.D. 93 I.] ÆTHELSTAN TO ABINGDON. 373 Quapropter ego ÆTHELSTAN tocius Brittannie basileus quandam telluris particulam . XII. videlicet cassatos loco qui celebri ad SCARINGAFORD nuncupatur vocabulo domino nostro Jhesu Christo sancteque ejus ecclesie beate Dei genitricis Marie dicata honori loco qui celebri ad ABBENDUNE nuncupatur onomate ad usus mona- chorum Dei inibi degentium cum omnibus utensilibus pratis vide- licet et pascuis. GODESCALCO obtinente presbytero eterna largitus sum hereditate . Sit autem prædictum rus omni terrene servitutis jugo liberum tribus exceptis. Rata videlicet expedicione pontis arcisve restauratione . Si quis igitur hanc nostram donationem in aliud quam consti- tuimus transferre voluerit . privatus à consortio sancte Dei ecclesie eternis baratri incendiis lugubris jugiter cum Juda proditore ejus- que complicibus puniatur . si non satisfactione emendaverit con- grua quod contra nostrum deliquit decretum . Scripta est hæc carta anno dominice incarnationis. DCCCC. XXXI. imdicciome . IIII. Cujus etiam inconcusse firmitatis auctoritas his testibus roborata constat . quoram subtus nomina caracteribus depicta annotantur. >{< Ego Æthelstam singularis privilegii monarchia præditus rex : hujus singraphe fulcimentum cum signo sancte semperque amande crucis corroboravi et subscripsi. >{< Ego Wlfelmus' Dorobernensis ecclesie archiepiscopus consensi j subscripsi . J. >{< Ego pulfstanus Eboracensis ecclesie archiepiscopus con- sensi j subscripsi. >{< Ego Ælpine* episcopus. consensi. j subscripsi*. >{< Ego Brinstan* episcopus. consensi. J subscripsi. >{< Ego Sigelm episcopus . consensi. j suhscripsi. »K Ego Kenpald* episcopus consensi j subscripsi. »¥ Ego ÆIfheah episcopus . consensi. j subscripsi. >{< Ego Adulfus episcopus. consensi. j subscripsi . >{< Ego Odo episcopus . consensi. j subscripsi . >{< Ego Elfric. abbas . consensi. j subscripsi. »{< Ego Eadpine" abbas . consensi. j subscripsi. >{< Ego Burhsige abbas . consensi . j subscripsi. >{< Ego Osferth dux . consensi. j subscripsi . >{< Ego Alfpuold' dux consensi. j subscripsi. >{< Ego Aldred dux . consensi j subscripsi. 1 Wulf., B. 8 Ælfp., B. s j subscripsi, omitted throughout, B. 4 Birnstan, B. K. 5 Cenwall, K, 6 Edp., B, 7 Alfwold, B, 374 ETHELSTAN TO ST. CUTHBERT's, DURHAM. [A.D. 93 I. >{< Ego Osbriht* dux consensi j subscripsi. »< Ego Elfstam dux . consensi . j subscripsi . >{< Ego Odda, minister . consensi. j subscripsi. >{< Ego Ælfehah* minister. consensi. j subscripsi. >{< Ego Æthelstam minister . consensi. j subscripsi . »{< Ego Ælfric . minister. consensi . j subscripsi. >{< Ego Eadric minister . consensi. j subscripsi. [A.] MS. Cottom, Claudius B. vi, f. 19. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. occLvII ; from [B.] MS. Cottom, Claudius C. ix, f. 106b. [B.] [S.] Chron. Abingd., ed. Stevemson, vol i, p. 64; from [A. B.] 684. Boumdaries qf the lamd menfioned in Wo. 683. IDE METIS SCARINGAFORD . AErest on eOecem æt Sandfordinga gemære. spa ut om geam stream to snitam ige. om norö healfe pæs igeöes. j spa om baccam mor middepeardne . spa jlang mores on fisclace imman crypeles heale . j j jlang fearnbroces. % hit sticaö up on pa readam die . spa jlang dic j on hlydan . jlang hlydam on bradam mor. of bradan more to preosthamme up on myos pyllam . of myos pyllen om pene hricg peg. jlang hrycgepeges to pam cristes mæle. ponne suô j; hit sticoö eft on Eoccem fi hit onfeng. [A.] MS. Cottom, Claudius C. ix, f. 198b. [8.] Chron. Abingd., ed. Stewenson, vol. i, p. 65. 685. Gramt by King Æthelstam, to St. Cuthberts Cathedral, Durham, Qf certain vestments and ornaments, and qf lands at Wyremuthe Australis, or Wearmouth, eo. Durham, etc. About A.D. 931. In nomine domini nostri Jesu Christi. Ego ÆTHELSTANUs rex do sancto CUTHBERTO hunc textum euuangeliorum, duo casulas, et unam albam, et unam stolam cum manipulo, et unum cingulum , et tres altaris cooperimenta, et unum calicem argenteum, i Oscbyrht, B. * Ælfheah, K. IPOEM ON DURHAM. 375 et duas patenas* alteram auro paratam alteram Greco opere fabrefactam, «- et unum turribulum argenteum, et unam crucem auro et ebore artificiose paratam , et unum regium pillium* auro textum, et duas tabulas auro et argento fabrefactas, et duo candelabra argentea auro parata, et unum missalem , et duos evangeliorum textus auro et argento ornatos, et unam sancti Cuthberti vitam metrice et prosaice scriptam , et septem pallia , et tres cortinas, et tria tapetia, 32 et duas coppas argenteas cum cooperculis, et quatuor magnas campanas, et tria cornua auro et argento fabrefacta, et duo vexilla, et unam lanceam, et duas armillas aureas, •y et meam villam dilectam WYREMUTHE australem cum suis appendentiis , id est Wertum , Uffentum , Sylces , Wyrthe* , duas Weowhoppas* , Byrdene , Sæham , Sætun , Daltum , Daldene, Heseldene. Hæc omnia do sub Dei et sancti Cuthberti testimonio, ut si quis inde aliquid abstulerit, dampnetur in die judicii cum Juda traditore et trudatur in ignem eternum, qui præparatus° est diabolo et angelis ejus. _* [A.] MS. Bibl. Pub. Cantab., Ff. i, 27, pp. 195- I [T.] Twysdem, Hist. Angl., col. 75. 202 (xiith cont.). [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. Mcxxv ; from MS. Lincolm's Imm 114, 4, f. 168 (xvth cemt.). [T.] ' 686. Anglo-Saxon Poem° om the Site of Durham, connected with the preceding charter. IDE SITU DUNELMI. j DE SANCTORUM RELIQUIIS QUÆ IBIDEM CONTINENTUR . Carmen, Compositum . Is öeos burch. breome geond Breotenrice Steppa ge staòolad stanas ymbutam * Pateras, K. * Pal., K. 8 Sylceswyröe, K. * Weothehoppas, K. 5 Paratus, K. • ° For the collation and notes of this poem, I am indebted to the kindness of Mr. Alfred Rogers and Profe$$or Skeat. 376 ÆTHELSTAN TO ABINGIDON. [A.D. 93 I. J7umdrum. ge-pæxen. 2eor. ymb eornadi . Eayöum . stronge . j öer-inne punaö Peola fisca . kyn on floda ge-monge . j δær ge-pexen is puda fæstern micel. Puniad* in öem pycum pilda deor monige In deope dalum deOra ungerim . Is in öere byri eae bearnum ge-cyòed £)e arfesta eadig Cudberch*. j öes clene cyminges heafud Osuuealdes Engle leo. j Aidan biscop . Eadberch*. j Eadfriö. æöele geferes. Is öer-inne midd heom. Æöelpold* biscop. j breoma bocera. Beda°. j Boisil abbot. £)e clene Cudberte om gecheöe lerde. Lustum. j he pis lara pel genom. Eardræê. æt δem eadige in' òem mimstre Un-arimeda. reliquia. ôe monia Pundriunge. purôaö . öes 8e prit . seggeö. Middôene drih[t]nes. perdomes bideö. MS. Bibl. Pub. Cantab., Ff., i, 27, p. 202 | Twysdem, Hist. Angl., col. 76. (Very incor- (xiith cent.), rectly.) 687. Granf by Æthelstam, a “ senator”, to Abingdon, Monastery, qf land at Uffentume, or Uffington, eo. Berks. About A.D. 931. CARTA ApELSTANI* SENATORIS DE OFFENTUNA. Ego ÆTHELSTAN senator scripto inserui istam terram de UFFEN- TUNE ad ecclesiam sancte Marie de ABBENDUNA in diebus Æthel- stani° Regis . et 10 fuit testimonio Kynsii episcopi de Berrucscire j Pulfhelmiii archiepiscopij Rodpuardi**episcopij multorum aliorum episcoporum . Abbatumque atque principum qui ibi congregati erant, ubi ista villa, ad ecclesiam sancte Marie in Abbendona concessa fuit. Archiepiscopus etiam 2ulfhelmus''j omnes episcopi j abbates qui ibi simul aderant excommunicaverunt á Christo j ab omni communione Christi j omni christianitate qui umquam hoc * MS., ymbeornad (for ymb eornaö), badly altered to ymbeornam in later ink. * MS., Wuniad, for -aö. 3 Foy, Cuöberth. 4 Fo7• Eadberth. • MS., -jòelwold (sic). ° MS., Beba,'corrected to Beda. 7 MS. repeats in at the emd 0f ome line and beginming qf amother. - 8 Æ., B. 9 Eth., B. i0 Hoc, added, B. ii Wlf., B i3 Rodwardi, B, A.D. 93 I.] ÆTHELSTAN TO ABINGDON. 377 domum immutaverit vel istam terram diminuerit . im pascuis sive metis ut sit ipse missus j dimersus in inferno inferiori sine fine. j dixit omnis populus qui ibi aderat “ fiat fiat Amen”. Mete de Offenfona.*—pis* synd pa landgemære in to Vffentume. AErest of hpres* mere jlang pære lace . in to pære blace lace. Of pære blace lace : inmam bulemeré . Of bulemere to buleferöes steorte . Of pam steorte im to bulendic. Andlanc* bulendic in to δam porn stybbe. Of pam porn stybbe in to paere halige stoue°. Of pære halige stope andlang paere heafde in to Ikenilde stræte. Of ikenilde stræte in to ægelpardes mearce . Of ægelpardes mearce. upprihtes be pam heafde in to hremmesbyriges norê geate purhut pa byrig : ut æt pam suö geate . Sudrihte° be pan hefde' . uppen hodes hlæpe . Of hodes hlæpe oppen* pa stanhlæpe . Of pære stam hlæpe . innam pan hpitan hole . Of pam hpitan hole in to pam readam hole . Of pam readam hole in to pam dunnan hole . Of pam dumam hole in to dunfæröes? hmæsse'° in to padde byrig . Of padde byrig. in to Tædduces stane . Of tædduces stane in to hundes læype"*. Of hundes hlæpe in to hafeces hlæpe . Of hafeces hlape in to pam stodfalde . Of pam stodfalde . uppan lauercesbyrig'* . Of lauerces byrigl* in to sceortendic. Of sceOrten die in to langendic . Of lange dic in to æscæsbyries'* suögeate and spa ut æt pam morógate . Of pam morögeate middam uppan dunen byrig . Of dudem byrig uppam ecles'* beorh . ppyrt ofer dunrihtes in to ikenilde stræt. Sydpenesl* dunrihtes bæ paes heafd æcres pest furh. dum ofer pa ppyrs furh . dum rihtes to pam riscbedde . Of pam riscbedde'° to pam dyrne stane. Of pam dyrne" stane to pam riscio pyfele. Of pam Risciò pyfele in to hlippen18 ham. Of hlippenham . in to pam milestreame'°. Of pam mylestreame innam panorô lange die . and langes purh pa smale*' pormas innam bulemed. Of bule- mæd ofer pa clæne med* . Of pa claeme* med noröpard* east rihtes be moröe mordune on pæne grene peig . Of pam grene peige ppyrt ofer pæne mor. innan ppyrs mere midrihtes. [A.] MS. Cottom, Claudius B. vi, f. 20b. [S.] Chron. Abingd., ed. Stevemsom, vol. i, [B.] MS. Cottom, Claudius C. ix, f. 107, 194. pp. 70, 504. [K.] Kemble, Cod. Dipl.,No. McxxIx; from [A.] i -tuna, B. * This paragraph omitted, B. * Hpyres, B. * -lang, B. 5 Stope, B. 6 Suö., B. 7 Heafde, B. 8 Uppam, B. 9 -ferdes, B. 10 Of dumferöes hnesse, added, B. 11 Hlæpe, B.; laywe, S. 1° Lauer- cebyrig, B. 18 -riges, B. 14 Eceles, B. 15 Syööenes, B. 16 Hrisc., B. 17 Dirne, B. 18 -pem, B. 19 Myl., B. 20 -la, B. 21 Of bulemæd. . . med, omitted, B. 22 Clene, B. 28 Nord., B. 378 AEDELSTAN TO ÆBELGEARID. [A.D. 932. 688. Anglo-Saxon form, of No. 687. ÆBELSTAN ealderman ge bocade* pis land of UFFENTUNE in to sancte Marie stope to ABBENDUNE* be pæs* kinges dæige* Æδaelstames j β pæs* be 2ynries* biscopes ge pittnysse of Bærrvc' scire* . j 2ulfhelm° archebiscopº . j Rodpard biscop . j manega opra ægpær'* ge biscopas. j abbodas**. j peinas peperge gaderede** pæron. pærú pæs** tun be pyssam ge maeram ge led pæs° in to sanctelº Maria are in to Abbendune. j se archebiscop!° 2ulfhelm . j ealla pa biscopas* . j abbodas** pe pær'* ge somnode pæron . amansumedem fram Criste j fram eallum Cristes ge maenesseV . j fram eallum** Cristen dome. pe æfre pas gife undyde . oööe pis lande ge lytlede . on læsu oöö* on ge mæru beo he ascyred j ge sceofem in tc, helle grunde á á buten ende j cpæp ealle*' j fole pe pærii embstod “sy hit spa amen amen”. [A.] MS. Cottom, Claudius B. vi, f. 20b. [K.] Kemble, Cod. Dipl.,No. Moxxrx ; from [A.] [B.] MS. Cottom, Claudius C. ix, f. 194. [S.] Chron. Abingd., ed. Stewensom, vol. i, p. 72. 689. WITENAGEMOT AT MIDDELTUN. Grant by King Æ8elstam, to the thegm, Aeôelgeard, ofland at Meon, co. Hants. 30th August, A.D. 932. • £)IS IS pARA . XII . HIDA BOC pE EpAELSTAN CING GE BOCODE ADELpARDÆ HIS pAEGNE ÆT ME6NÆ ON ECE YRRÆ. Elebilia fortiter detestanda, etc. . . . . (as ίη No. 693) despiciendo. verum etiam, etc. . . . . (as ín No. 693) conq\u'isquiliarum, etc..... (as în No. 693) per omnitenentis dexteram tocius Brftanniæ regni solio sublimatus . quandam telluris particulam meo fideli ministro ÆDELGEARDO id est duodecim cassatarum in loco quem solicole ÆT MEÖNÉ vocitant tribuo . ut ille eam sine jugo exose servitutis, etc. .... (ás in No. 677) pertinentibus quamdiù ocellorum convolatu. auroque spirabili buccis maribusque potiatur habeat . Et post gene- ralem qui omnibus certus `incertusque' homunciis constat transi- tum . liberaliter ác eternaliter cuicumque, etc. . . . . (as in, No. 677) clarescit . • Ærest of mearc beorge peste peardum. and lang here paöes mor8 i Boce, B. 3 -done, B. 8 bes, B. 4 Deige, B. * pes, B. 6 pinsies, B. 7 -oc, altered to -vc, MS. 8 Bearrucscire, B. 9 -hem, B. i0 Arce., B. ii -er, B. i2 -des, B. i8 -rod, B. 14 pes, B. i5 -ta, B. 16 -pas, B. 17 -mænnes, B, 18 -lam, B 19 o88e, B. 20 Eall, B. A.D. 932.] . ÆF)ELSTAN TO AEE)ELGEARD. 379 innán Méone . panon and lang hege repe om 8one hlfnc easte peardne . æt pære efise . ponne purh pone lea om pam leäge. öurh pone lytlam lea peste peardne. pamon norô on δone pudu. on am del peste peard. j panon mor8 on oöer del eac peste peard . norö tó eaces stede midde peardum panom on ge rihte to bröm dæne on pæt béc . ponne east and lang pæs becæs . of pæm bæce ofer póne hám on pone scagan ute peardne to hure öes treópe ponne east and lang dfc to pam eastram bæce. ponne norö and lang bæces on hnut leage bære . easte pearde . Banon norö on lim leage • easte pearde . tó ticces stede . ponne east, be efiSc . purh pone lea moröe peardne . j panon on rise mere . of pæm mere to pæm pege . and lang peges on sciteres flodan. panon on crüte bréce leâge peste easte pearde . spa t6 peapam hócam . panon on pa heafod stoccas. pamon on porres sol. of porres sol TO MEöNE. up and lang meóne on seolesburnan*. and lang burnam . on öone æpylm. of pam epylme . and lang peter peges. üpto strete and. lang strete om himam beOrgas. óanon on trind lea. and lang hære paöes. ponne betpeox δa tpegem pegas . purh pone lea. j ofer fearnleage. ponne on pest healfe peges. on gerihte to cyrdan heale. óonne and lang hlinces. on tollam dene ufe pearde. ponne and lang hlinces mor8 to meare beOrge. Si autem quod absit aliquis tipho supercilii turgens hanc mee compositionis ac confirmationis* breviculam . elidere vel infringere temptaverit . Sciat se novissima ác magna examinationis die clas- sica clangente archiangeli salpicæ . Bustis spönte dehiscentibus somata jam rediviva relinquentibus cum Juda proditore . qui â satoris pio sato* “filius perditionis” dicitur . impiisque Judeis* Christum blasfemantibus. æterna confusione edacibus ineffabilium tormentorum flammis periturum. Hujus namque à Deo dominoque Jhesu Christo . invente atque inspirate voluntatis scedula. Anno dominicæ incarnationis. DCCCC° . xxx°. II°. regni vero michi commissi. VIII°. indictione. II*. epacta . XI*. concurrente septimo . Tertiis Septembris* kalendis . luna rotigere” vagationis. XX,. II,. In villa noblissima quæ MIDDELTUN nuncupatur, etc. . . . . (as in, No. 677) annotantur. >< Ego Æ8elstanus singularis privilegii ierarchia præditus rex : hujus indiculi fulcimentum . cum signo sancte semperque amandæ . crucis . cOrroboravi et sub- scripsi . & Ego Pulfhelmus . Dorobernensis æcclesiæ archiepiscopus corroboravi et subscripsi. i Sol., H. 2 Firmationis, K. 8 Prosato, K. 4 Indies, K.! rides, with Judeis overline, MS. ' Semp., K. 6 Voti., with v expuncted, and r overline, MS. 380 ÆE)ELSTAN TO ÆBELGEARD. [A.D. 932. Ego Wulfstanus Eboracensis æcclesiæ archiepiscopus con- sensi et subscripsi. Ego Hopel subregulus consensi et subscripsi. Ego Juδpal subregulus consensi et subscripsi. Ego Morcant, subregulus consensi et subscripsi. Ego Øurgeat subregulus consensi et subscripsi. É £? \ - É É¤* \ r- QO JÌ8,0lll • P •! go Ildelm *5 É Ceanpald â � Ego Cunán 5 - Ego peodred É É Ego Mancant § 3. Ego Beornstan } É '5 Ego Cynsige } , ; IEgo Wynsige 5, 3 Ego Æscberht â 3 Ego Oda 3 a Ego 2ireö .â É j. h J '§. Ego Ælfric §. go Ælfhea Ego Eadpime abbas consensi j subscripsi. Ego Æöelmod abbas consensi j subscripsi. Ego Beorhsige abbas consensi j subscripsi. Ego Seaxhelm abbas consensi j subscripsi . É ; e$ Υ fá É çum Y -£ go Osfer ζρ go Vrm a . IEgo Æöelstam | n . Ego Régnpald % %, IEgo Ædelred '3 '3, Ego Hatel , 5 '£ Ego Vthred á í Ego Scule É 3 Ego Tiesberd 3 ^ Ego Burhferd í É ç â Ego Imper J £ go Te - Ego Odda η Ego Ælfstam ` Ego Pulfgar Ego Ælfpald Ego Æöelstam Ego Aöelpald Ego Ælfheah Ego Æ8elpald Ego Eadrie Ego Ælfhere Ego Pulfsige i Ego 2itgar Ego Spiöulf Ego Wynsige Ego pulfriò Ego Æöelpear8 Ego Ælferê Ego Ælfhelm Ego Æöelbrih t J | Ego Biornulf Ego Ælfstam Ego Ælfric , Ego Pulfgar Ego Pulmo8 Ego Pulmer Ego pulfbold Ego Ælfric Ego Pulfric Ego Ceolstan Ego Pullaf Ego Ælfnod , Ego Æöelmund J A.D. 932.] ÆDELSTAN TO WINCHESTER CATHEDRAL. 381 Ego Eadric ¬ Ego Æöelsige Ego pifer8 Ego Æöelferö Ego Æ8elfer8 Ego Hunlaf Ego J2ulfsige Ego Alhelm J Ego Ealstan , Ego Pulfhelm Ego Coyreö Ego Cuöer8 Ego Æöelferö Ego Ospig Ego Æöelric J | i ] i [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 37b. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. McvII ; from [A.] 690. WITENAGEMOT. Grant by King Ædelstam, to the See Qf Win- chester, Qf land at Dwntwn, or Downton, co. Wilts. A.D. 905 for about 932. pIS IS pAERA . c . HYDA LAND BOG pE ÆpELSTAN CYNG EDNIpAN GEBOCODE INTO pAM BISCEOPSTOLE TO EALDAN MYNSTRE TO LORE pAERE HALGAN pRYNNYSSE . j pAM HALGAN APOSTOLUM PETRE j 2AULE sp sp CYNEpALC CING HIT AER pYDÆR IN GAE BOCODE HÆFDE FOR HIS SApLA j FOR ELLES HIS LEODsCYPES GESUND FULLNESSÆ . Regnante universorum modulatore regnorum Christo Jhesu in secula* seculorum . Quoniam regum bonorum et principium* justorum qui justiciam et misericordiam in diebus suis custodientes Deo placuerunt : et propterea feliciter regnaverunt : et pacem omni populo suo multi- plicaverunt . atque hostes devicerunt : nec non et æcclesias Dei ditaverunt : etcætera bonitatis opera impleverunt. regibus poste- rioribus et principibus `eorum' sequenda sunt exempla : ut etiam et ipsi feliciter regnare et populum in pace gubernare : atque hostes expugnare . et quod felicius est post bonum finem cælestia regna mereantur intrare. Proinde ego. ÆDELSTANUS. gratia Dei rex Anglorum cupiens hereditatem in regno Christi et Dei habere : libertatem villæ quæ famoso nomine ab Anglis . DUNTUN . appellatur : quæ ad sedem episcopalem. Wentane æcclesiæ pertinet : in nomine sanctæ trini- tatis Sanctæque Mariæ nec non et beatorum apostolorum Petri et Pauli pro redemptione animæ meæ. et pro salute omnium priorum3 regum et futurorum . et pro tocius populi Christiani. Seu viventis 1 -læ, MS. * Sic, MS. * Populorum, altered to priorum, MS. 382 ÆDELSTAN TO WINCHESTER CATHEDRAL. [A.D. 932. vel defuncti in gente Anglorum devotissime renovo: atque in Qmnibus rebus magnis et modicis stabilio : quemadmodum . CYNEVVALH. Rex. quem sanctus Byrinus primus Saxonum epis- copus baptizavit instituit et corroboravit . adjurans per omni- potentem majestatem Dei et gloriam et resurrectionem omnium sanctorum ejus ut, nullus regum aut principum quibuslibet tem- poribus hanc nostram renovationem presumat violare : aut mutare. seu minorare : ne forte suppliciis sempiternis inferni sine fine dampnetur . - - Pretitulata vero telluris circuitio his circumgyratur! limitibus £)is synd pa land ge mero to DUNTUNE erest of crapam crundul on pereöan hille On fyrdinges lea . on ebles burnam to afene . On pisere . On öa fulam lace . On earnes beorch. om dic . æt beoredes treope. on pome heerepoö to healdangrafe. ponne on pone hagan to pitam pyröe . On dyre broc . on pelepe . on pa dic æt . hicheles- pyr8e. ponne ofer pone feld on hagan ut purh brember pudu on pone stenenam stopul and lang herepaöes to fobban pylle. andlang herepaöes to pes hagan ende to feger hylde forda . on pone hagam on ceorles hlepe. Or. crapam crundul . ponne On öa yferam gemere . on ebles burnan . om stretford. on hrofan hric. andlang peges om pa dic to bymera cumbe . j per ppyres ofer.preo crundelas . ofer pa stret . ppyres ofer δa dune to pudu beorh hylle ofer berigam cumb on eblesburnam . on stretford. on beordune. On pes hlinees ende. on pone smalam peg. ofer higcumb. on pan smalam pege. On öene stam . on j heö pestepeard. on pone beorch. to pam hric pege . ponne est and lang hricg peges. to bryt fordinga land sceare. f) suö om stret ford . Igitur anno dominice incarnationis . D . CCCC . v . regni vero gratis michi commissi. primo supra dicte villule libertas renovata fuit . G. videlicet mansarum quantitas . Episcopis. Abbatibus. Ducibus. Procuratoribus . et cunctis Anglorum principibus regia dapsilitate ovantibus , atque maledictionem æternam imponenti- bus . huic libertati viclatoribus pacem quoque et vitam æternam obtantes huic ipsi libertati piis fautoribus. Cujus etiam incom- cusse firmitatis auctoritas. his testibus roborata constat . quorum nomina stilus presens hoc ordine declarat. Ego Æthelstanus Rex Anglorum hanc libertatis renova- tionem cum signo sanctæ crucis corroboravi. Ego Wulfelmus. Dorobernensis æcclesiæ archiepiscopus con- sensi et subscripsi . . .* - • * -ta, with a expuncted, and wr overlime, MS. A.D. 932.] ATHELSTAN TO SHAFTESBURY NUNNERY. 383 Ego . 2ulfstanus. Eboracensis æcclesiæ archiepiscopus con- sensi et subscripsi. Ego . Ælfpine ` Ego . Sighelm Ego . Ælfheah Ego . Eadulf Ego . Escbryht ] Ego . Ælfstam . ! ! Ego . Vhtred. j -5 Ego . Guprum *§ Ego . Byrnstam ! 5 '%. Ego . Odda, • Ego . Oda ä '§ Ego . Pulfhelm Ego. Cynefer8 | 3 * Ego . Buga. Ego . peodred §. Ego. 2ulfgar Ego . 2ulfhun | 3 Ego . Sigred © Ego. Cempald J § Ego . J2ulfsige 'g Ego . Ælfric \ *; • Ego . Ælfheah É Ego . Eadpine 5 3. Ego. 2ulfno8 § Ego . Æpelno8 § 'É Ego. Æpelstam. | ; Ego . Byrhsige | j É Ego . Ælfred j Ego. Seaxhelm || § 3 Ego . Æpelstam || 3 Ego. Eadred J ? 5 Ego. Ælfno8 8 Ego. Osferd Ego . Ælfric Ego . Ælfpold ». Ego . 2icgar Ego . Ealdred -â Ego . Eadric Ego . Vhtred Ego . Ælfpald. ] [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,350, f. 14b. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. McvIII; from [A.] 691. WITENAGEMOT AT AMBRESBURY, co. Wilts. Grant by King Athelsta^ to Shaftesbury Ww^^ery, qf land at Fumfemel, or Pontmell, co. Dorset. 24th, December, A.D. 932. Hoc EST DONUM ApELSTANI REGIS DE XI. CARR' TERRE UT VOCANT SOLICOLI JUXTA FFUNTEMEL : Elebilia fortiter, etc. . . . . (a8 ίη No. 677) in voragine cassuros, etc. . . . . (a8 in No. 677) melancolie injuriam, etc..... (as in No. 677) eligens adipiscendam melliflue, etc. . . . . (as in, No. 677) ego ApELSTANUS, etc. . . . . . (a8 in No. 677) particulam fidelissime familie monialium que sub regulari devote exercitationis vita in monasterio civitatis qué SCHAFTESBIRY vocatur Deo militat id est, . XI. et dimidia adtecta carattarum' in loco quem solicolejEUNTEMEL vocitant ea interjacente condicione . ut omni die usque magne dis- * Dimidiam ad tella cassatarum, K. 384 ATHELSTAN TO SHAFTESBURY NUNNERY. [A.D. 932. crecionis judicii anno illa successoresque ejus cotidie post primam quinquaginta decantent psalmos anime pro excessibus mee horaque mediante. tercia missam percelebrent. ut divinam con- sequi plenissime valeam misericordiam tribuo . quatinus illa eam sine jugo detestande servitutis, etc. . . . . (as in No. 677) transitum subsequentibus sibi fidelibus imperpetuum derelinquat. Predicta siquidem tellus hiis terminis circumcincta clarescit: § Arest on wde brigthe . and panem up on beteswirpe sled. panem : to Snelles hamme weghe . panne on purch po aelres to holencumbe . of panne cumbe : to holemwelle . of pan yelle . on hamelendune morth ecge . pariem : to langencumbes hauede. panem : on dollen berch , an panne to wde on done hagem oö pas soges sea 8 8anem : on holewei . of holleweie on sledwich . of sledweie £ on hriyespeg , pannem anlang hrieg peges . of rig , Wei ut to pe wines weie pamen : to burch linken damnem om pa gereprenc withinne da chealg seöas panem : to holebroke . panemTom öæs lutlem searpennes suö eke pane on Sandhellesled. panne on δa ripe to styrd panem anlang streames eft to Wde bricge , panne : on halgan weies lake . panem : to panem welle siluem . panem on pa hege reawe to pane shamelen . an to pan herepape . ponne west be Winteintune . ut purch sulangraf. panne one pe hegen. be Weste hegen paôe and par Qf dune to pare stigele panne west anlang hegem to heldmannes Wrthe suthward panne north . to ludmannes pufte . panne be wirtrune : on hlinghes. broc. of panne broke : to Wigheardes stapele . fram Wigheardes. stapele : to cludesleghe. of pare lege: to panem ealden herepape % schet to hlinghesfelde. panem forö be Pyrttrune to scearpenhame. panem one pat lake to stirchel an lang streames eft to wdebrige: and at suttune lig8. XXIIII. akeres meade pat hiró in to funtmel. om öes horderes land operhalf heWisseTOf sutïiné erpe fn to pis land. T - Aæ-*&*-*-*-*• : • • • . Si autem quod absit, etc. . . . . (as in, No. 677) breviculam demere vel infringere temptaverit, etc. . . . . (a8 in No. 677) die tuba per- strepente archangeli . bustis sponte dehiscentibus somata diu fessa relinquentibus, etc. . . . . (a8 án, No. 677) Christo inspirante atque invente voluntatis scedula anno dominice Incarnacionis . D. CCCC. XXXII9. regni vero gratis michi commissi octavo. Indictione v°. concurrente septimo . epacta XI*. kalendis Jafi nonis . luna rotigere vagacionis tercio decimo . In villa omnibus notissima que Ambresburch nuncupatur . episcopis abbatibus ducibus patrie procuratoribus . regia dapsijitate ovantibus perscripta est. cujus etiam, etc. . . . . (as în No. 677) carrecteribus depicta annotantur. A.D. 932.] ATHELSTAN TO ÆLFRED. 385 Ego Athelstanus singularis privilegii mona[r]chia prædictus! Rex et hujus indiculi fulcimentum cum signo sancte crucis corroboravi et subscripsi. >< . Ego Wlfhelmus Doroborasensis* ecclesie archiepiscopus consensi j subscripsi. >< . Ego Wlfstanus ecclesie Eboracensis archiepiscopus con- sensi j subscripsi. j ceteri. >{<. [A.] MS. Harl. 61, f. 11. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLxr ; from [A.] Boundaries in vol. iii, p. 409. 692. WITENAGEMOT AT AMESBURY. Gramt by King Athelstam to the thegm, Ælfred, qf land at North, Stoneham, eo. Hants. 24th, December, A.D. 932. PRIVILEGIUM ATHELSTANI REGIS CONCESSUM NOVO MONASTERIO WYNTONIÆ , QUOD MODO HYDA NOMINATUR, ANNO VIII. REGNI SUI . Elebilia fortiter detestanda totillantis sæculi piacula, diris ob- scenæ horrendæque mortalitatis circumsepta* latratibus, non nos patria incœptæ* pacis securos, sed quasi foetidæ corruptelæ in vora- ginem casuros , provocando admonent ut ea toto mentis conamine cum casibus suis non solum despiciendo , sed etiam , velut fasti- diosam melancholiæ mauseam abominando* fugiamus, tendentes ad illud Evangelicum : * date et dabitur vobis”.° Qua de re infima quasi peripsema quisquiliarum abjiciens' , superna ad instar pre- tiosorum monilium eligens , adipiscendam mellifluæ dulcedimis misericordiam perfruendamque infinitæ lætitiæ jucunditatem : Ego ATHELSTANUS° , rex Anglorum , per omnipatrantis dexteram totius Britanniæ regni solio sublimatus, quandam telluris particulam meo fideli ministro ÆLFREDO° , id est , XII . cassatarum in loco quem solicolæ ÆT°STANHAM vocitant, [tribuo],ea interjacente conditione, ut omni die , usque magnæ districtionis judicii anno , ille succes- sionisque'' ejus , centum viginti evangelici paradigmatis pauperes semel pane cum pulmento dulcifero, haustuque potifero pascere'* , animæ pro excessibus meæ, sub sorte ul[l]ius'* contradictionis non obliviscantur. Familia quoque æt** Stamham, pastum semper con- 1 Sic, MS. * -bornensis, K. 3 -cepta, B. * -dopte, B. * Abho., B. ° Lutg.vi, 38. 7 Abiciens, B. 8 Eth., B. 9 Elf., B. 10 Æt, omitted, B. 1* -soresque, B. i3 Parcere, B. 18 Ullius, B. 14 De, B. <* VOI,. II. C C 386 ATHELSTAN TO ÆLFRED. [A.D. 932. ferre electissimum, divinam ut consequi plenissime valeam miseri- cordiam nor, pigrescant tribuo , quatinus ille eam sine jugo detes- tandæ servitutis , cum pratis , pascuis, silvis, rivulis omnibusque ad illam utilitatibus rite pertinentibus, liberaliter ac æternaliter . quamdiu vivat habeat . Et post generalem qui omnibus certus incertusque constat transitum cuicumque successionis hæredi vo- luerit in perpetuum derelinquat. Prædicta siquidem tellus his terminis circumcincta clarescit : Aerest of Spæόelingforda pest to Smerebrocesforda , and panon pestpeard andlang herepaâes to Hrumbroces-æpelme, and spa forip andlange pege$ om Suphealfe gætes hlæpe pæt hit cymp to feoper treopum ; ponon panem norö andlang herepaöes to Gyprices pille : and spa forp andlang peges of hit cymp to fearmbedde ; pamon east on pet slæd op hit cymp to holam broce . pomne panon morp andlang holam broces of pa sand pyttas ; panon on Byre- pege op hit cymp on Cytambroces ælpilme' ; and spa andlange broces oj hit ey mp t[o] Ipping-panne' ; ponne-sup be Efist of pæt slæde pa scit to mæram broce , andlang broces of hit cymp to pær- gipeforda ; panom om gerihte to eastlea pearden pone norp , spa se haga scyt to Baranleage morppearden ; ponne pamon norp of hit cymp to pere fotyhtam æt* and spa sup , andlange stræte, of hit cymp to grenam leage ; pon pær east and sup of hit cymp to Cynninges dic ; andlange pære dic , op hio bygô omgeam mucelinge maede , norppearde ut on Icemam ; pon spa Icenam scyt op hit cymp foram Ongeam hierderpylles æpylm*; panon peast to scortam pOrne ; panon sup to pane herepaöe pe lyp to Mannes brycge ; and spa peast and- lange herepaöes on Spæpelingeforde and pær hyrde sio mæde to æt J7ophringe and migon æceras on eal norppeardun geonun* æ$cum , and a mylansteall benorpan Mannesbrycge. Eegym fyrst on Swathelyngford , westward to Smerebrockysforde ; and thanne westward , along the lawepathes to Thumbrokyselmel and so forth along the wey by Suthgateslewe , for to thu comyst to the fowr grete trees. Than north , along the lawepathys to Gytherykyswelle , and so forth alonge the weyes forto me comyth to Fernbedde. Tham east , om the slade , forto me comyth to Holbrok. Fro thennis , morth , a-longe Holbrok, to the sandpittys. Than to Byrwey, fort me comyth to Κytbrokyselme', and so along the brokys for to me comyth to Uppyngehamme . Tham Suth , by Efysch , to the slade that schetyth to Mernbrok ; along the brokys for to me comyth to Wergford , tham forth ryht to Estelee , suthward , and thanne north , so as the hegge drawyth to Barmlee northward. Than north, for to me comyth to Fotythnek, and so sichith alonge the strete for to me comyth to Grenelee ; and than , by est and suth, for to me comyth to Kyngysdyche ; and than along the dyche to the bye , upgoynge asenst Muchelyng mede morthwarde up to Ichene , and than as Ichen goth for to hi, comyth byfore a3em Herdwelles elme'. Than west , to A.D. 932.] ATHELSTAN TO ÆLFRED. 387 the schort thorn , and than suth, to the lawe-pathe that lyth to Mannysbrygge ; amd so west alonge the lawepathys to Swethelyngforde, and the hyrddys mede of Wotheryng , and nyne akrys at by northe Gemasche , and a mylle place by morthe Mannysbrygge . Imprimis incipe apud Swathelyngford, ex occidente ad Smeresbrokysford, ac deinde per occidentem a longo semitas legales , quousque perveniatur ad limitem vocatum Thrwmbroky8elme; ac deinceps recte per lomgum viam ducentem per Meridiem Gatyslewe , quousque perveniatur ad limitem quatuor arborum magnarum . Tune ex boreali plaga per longum legales illas semitas ad limitem nuncup3tum fons Gythe- ryci ; ac deinde per longum vias, quousque perveniatur ad terminum vocatum Fernbedde. Ac deinde per orientem , super illud viæ obliquum et, descendens , quousque perveniatur ad Holbrok. Ac deinde' per aquilonem a longo Holbrok ad puteos 3abulosos. Et tumc ad Berwey, quousque perveniatur ad terminum vocatum Kytöroky'8 Blme , et sic , per longum aquas discurrentes , quousque perveniatur ad Ippnghamme*. Tunc ex parte meridionali , per Efysch , ad illud viæ obliquum et descendens, quod descendit ad Mernbrok, per longum aquarum decursus , quousque perveniatur ad Wergford. Tunc recte ad Estlee , versus austrum, et tunc ex aqui- lone secundum quod sepes declinat at Barmlee , per Borealem partem . Et tunc ex aquilone , quousque perveniatur ad Fotythnek , et sic ex austro per longum plateam pertranseas , quousque perveniatur ad Gremlee ; et tunc per orientem et austrum quousque perveniatur ad regiam foveam ; et tunc per longum pertranseas foveam illam ad summitatem ascensus versus Muchelyng mede , per aquilomem recte ad Ichene ; et tunc secundum quod Ichene demonstrat , quousque perveniatur iterum ante terminum vocitatum Herdwelly8 el me ; ac deine ex occidente , quousque per- veniatur ad illam spinam parvam ; et tunc ex austro ad illam legalem semitam quæ deducit ad Mannesbrygghe ; et sic ex occidente per longum legales semitas, quous- que perveniatur ad Swethelyngforde , et terminum nuncupatum the Herdy8 mede de Woteryng , et novem acias terræ ab aquilone terminum vocatum Gcma8che , et quen- dam locum molendini per aquilonem Mamnysbrygghe. Si quis, quod absit , diabolico inflatus spiritu , hanc meæ com- positionis ac confi[r]mationis breviculam demere* vel infringere tem- taverit , sciat se novissima ac magna examinationis die tuba per- strepente archangeli, bustis sponte dehiscentibus somata diu fessa relinquentibus, elementis omnibus pavefactis , cum Juda proditore qui a satoris prosato*“filius perditionis” dicitur, æterna confusione edacibus ineffabilium tormentorum flammis periturum . Hujus namque a Deo Dominoque Jesu Christo inspirante" atque vivente° voluntatis scedula , anno Dominicæ incarnationis DCCCCXXXII°, regni vero gratis mihi commissi VIII°, indictione V. , concurrente VII., epacta XI., kalendis' Januarii nonis, luna rotigere vagationis XIII . , in villa omnibus notissima quæ Ambresburig* nuncupatur, episcopis, abbatibus , ducibus, patriæ procuratoribus , regia dapsilitate ovantibus perscripta est. Cujus etiam inconcussæ * MS. repeats deinde. 2 Sic, MS. 8 T)emere, B.; temere, A.; tenuare, Edw. 4 Pio sato, B. 5 -ate, B. 6 Invente, B. 7 Idibus, B.; i.e., 5th January (?). 8 -burgh, B. C C 2 388 ATHELSTAN TO ÄELFRED. [A.D. 932. firmitatis auctoritas his testibus roborata constat quorum nomina subtus caracìeribus depicta annotantur :— >{< Ego Æthelstamus , singularis privelegii monarchia pre- ditus' rex , hujus indiculi fulcimentum* cum signo sanctæ semperque amandæ crucis corroboravi et sub- scripsi. >{< Ego Pulfhelmus, Dorobernensis ecclesiæ archiepiscopus, consensi et subscripsi. >< Ego J2ulfstanus* , Eboracensis* ecclesiæ archiepiscopus , Consensi et subscripsi. >{< Ego Elfpine , ` >{< Ego Elfric ) ? - * Ego Sighelm , | § * Ego Eadgine | £ 3. »{< Ego Elfeah , á >{< Ego Epelnop 3 ; >< Ego Eadulf, | j ; >< Ego Byrhsige | ; à >< Ego Brinstam, | 3 ä >< Ego Seaxhelm | 3 % >{< É $ ? p g 3 >{< Ego Eadred j 3 ° >{< Ego Cyneferp , | 5, 5; >{< Ego peodred , É >* Ego Pulfhun , ] 'à. »< Ego Cempald , J >{< Ego Osferp , dux , consensi et subscripsi . »{< Ego Efpold , dux , consensi et subscripsi , >{< Ego Ealdred , dux , consensi et subscripsi. »{< Ego Uhtred , dux , consensi et subscripsi. >{< Ego Escbryht , dux , consensi et subscripsi. >{< Ego Elfstam , dux , consensi et subscripsi. >{< Ego Uhtred , dux , consensi et subscripsi. >{< Ego Gubrum , dux , consensi et subscripsi. >{< Ego Odda , *5 >{< Ego Epelstam , , § >{< Ego Pulfhelm, || 3 * >< Ego Elfred, | ? ę >{< Ego Buga , ä *; >{< Ego Epelstam , ä *; * Ego Plfgar , 3 â »< Ego Elfno), | § â >{< Ego Sigred 9 à >{< Ego Eifrio » .. 3 »< Ego J2lfsige , | § 5; >{< Ego Pihtgar , | § 5; >{< Ego Elfheah , ] 'à >{< Ego Eadric , .2 >{< Éo Pulfnop , / j »{< Ego Elfpald , £ [A.] Liber de Hyda, ed. Edwaids, p. 124. Omitted by Kemble. [B.] MS. Cottom, Domitiam A. xiv, f. 114. l -dictus, Edw. 2 Falc., B. 8 Wulst., B. * -sensis, B. A.D. 932.] ÆTHELSTAN's GIFT OF RELICS TO EXETER CATHEDRAL. 389 693. Notice qf the Relies given by King Æthelstam to St. Peter's Mimster, Eaceter. A.D. 932. [H]er sputelaö on pisum geprite be pam halgum reliquium . pe AEpELSTA se puröfulla kyning geaf in to sancta Mariam j sancte Petres mynstre on ExANCESTRE. Gode to lofe . for his saple alised- nisse. eallum pam pe pa halgam stoppe geseca δ j gepuróiaö to ecere hæle . Wytodlice se ilea kyning Æpelsta . pa pa he æfter his fæder Edparde cynerice onfeng . j purh Godes gife ana gepeold ealles Englalandes pe ær him manege cyningas betpix heom hæfdon . pa com he on sumne sæl hider to Exancestre . spa spa hit of soë- fæstra manna sage gefyrm gesæd pæs . j he ongam smeagan j peahtiam hpæt him sælost pære to geforöienne of his cynelicum madmum Gode to lofe . j him silfum j his ôeode tO ecere pearfe. Se ælmihtiga God pa pe eallum pam pe pel pencap . simle is fultum j firpriend gesende pam Godam cyninge . pone gepane om . j he mid pam gepytendlicum madmum . pa unateoriendlicam mad- mas begitan sceolde . He sende pa ofer sæ getripe men j gescead- pise . j hig ferdom spa pide landes spa hig faram mihton . j mid pam madmum begeatom . pa deorpurôestan madmas pe æfre ofer eoröan begitene mihton beon. jj pæs haligdom se maesta. of gehpil- cum stopum pydan j Sydan gegaderod . j hig pone pam fore- Sædam cyninge brohton . j se cyming mid micelre blysse Gode pæs pancOde . He bebead pá. fi mam her om Exancestre . pær pær him ær God pone myttpiröan gepane on besemde . mynster aræram sceolde . Gode to puröminte . j pære heofenlicam cpene sancta Marian Cristes meder . j sancte Petre pera apostola ealdre . pone se ylca cyming him to mumdboram gecorem hæfde . j he geaf pider imm six j tpentig cottlifa . j pone pryddam dæl pæs foresædan haligdomes pyder imn let don . his saple to ecere alysednisse . j eallum pam to hylpe . pé pa halgam stoppe pe se haligdom om is . mid geleafam geseca δ j puröiap . Nu pille pe eop segcan butan ælcere leasunge . hpæt se haligdom is . pe her on pisum halgam mynstre is . j geprytu forö mid . pe gesputeliaö butam ælcere tpeonunge . hpæt anra gehpilc pera halig- doma beo . Ærost' of pam sylfam deOrpyröam treope pære halgam rode pe i 24 blank lines here in MS. 390 ¢) AETHELSTAN TO CREDITON. [A.D. 933. Cristº on propode j us ealle pær on . of pæs deofles anpalde alysde. etc. 3* $* £* * * $% * [A.] MS. Bodl. 570; Bishop Leofric's Evan- monasterio sanctæ Mariæ et sancti Petri geliary ; Auct., D. ij, 16, f. 8A. apostoli quarum maximam partem glo- Dugdale, Mon. Angl., vol. ii, p. 528 (where the riosissimus et victoriosissimus rex Athel- complete list, oi' relics is primted, and the stanus , ejusdem scilicet, loci primus con- Latin translation) ; from [A.] structor, illuc dedit. Exeter Cathedral Library, MS. 2861. ** De ligno domini,” etc. F. E. Warrem, The l'eqfric Missal, Oxf., 1883, * :||: :||: * pp. lxi, 8; a Latin list, somewhat resem- Ende : ** His exceptis,-plurimæ aliæ ibi bling the foregoing, but not. so full. habentur sanctorum reliquiæ quarum , JBegine : ** Hæc sunt nomina, sanctarum quia non invenimus nomina, scripta, quæ reliquiarum qua* habentur in Exoniensi sint ignoramus.** 694. Grant Qf Privileges by King Æthelstam, to the Bishoprie of Credito^. A,D. 933. »K Flebilia fortiter detestanda totillantis sæculi piacula diris obscenæ horrendæque mortalitatis circumsepta latratibus mon mos patria indeptæ pacis sec[u]ros sed quasi fetidæ corruptelæ in voraginem casuros provocando ammonent ut ea toto mentis cona- mine cum casibus suis non solum despiciendo sed etia[m] velut fastidiosam melancoliæ nausiam abominando fugiamus tendentes ad illud evangelicum “ date et dabitur vobis”. Qua de re infima . quasi peripsema q[uis]quiliarum abiciens superna ad instar pre- tiosorum monilium eliens animum sempiternis in gaudiis fiens ad manciscendam mellifluæ dulcedinis misericordia[m] perfruendam- que infinitæ letitiæ jocunditatem ego ÆpELSTANUs per omnipatran- tis dexteram apice totius Albionis sublimatus circumquaque basili- cas in honore De[i] sanctorumque ejus dedicatas prout potero ab antiquo ritu vectigalium redimam quod sibi mei antecessores usur- pative decreverunt habere . nunc vero pro Dei omnipotentis amore et beatæ Dei genetricis Mariæ veneratione sanctorumque omnium auctoritate mecnOn pro venerabilis episcopi Eadulfi placabilis pecuniæ dation[e] id est . LX. librarum argenti tantam libertatem episcopatui CRIDIENSIS ecclesiæ perdomare dijudicavi. ut sit per- petualiter tutus atque munitus ab omnibus secularibus servitutibus fiscis regalibus tributis majoribus et minoribus atque expeditiona- libus videlicet taxationibus omniumque rerum nisi sola expedi- tione et arcis m[u]nitione . Si quis autem post hóc subdola cavil- latione deceptus nostrum non perhorrescat machinari decretum sciat sé novissima ác magna examinationis die classica archangeli clangente salpice bustis sponte patentibus somata jam rediviva A.D. 933.] ÆTHELSTAN TO CREDITON. 391 propellentibus cum Juda proditore infaustoque pecuniarum com- pilatore suisque impiissimis fautoribus sub æternæ maledictionis anathemate edacibus innumerabilium tormentorum flammis sine defectu periturum . Acta est hæc præfatæ libertatis munificentia . DCCCC . XXXIII . dominic;e incarnationis anno . indictione . VI. his testibus consentientibus signumque crucis Christi adponentibus quorum nomina infra caraxata esse monstrantur . •{< Ego Æpelstanus gratia Dei largiente totius Brittannie rex præfatam libertatem cum sigillo sancte crucis confirmavi. [% >{< Ego Pulfhelm Dorobornemsis ecclesiæ archiepiscopus ejusdem regis largitatem cum tropheo sancte crucis consignavi. ;o Ælfheah 2intaniensis eclesiæ episcopus triumpha- lem agiæ crucis tropheum impressi. Ego peodred Lundoniensis eclesiæ episcopus consignavi. Ego Coempald episcopus consensi. Ego Oda episcopus confirmavi. Ego JPulfhun episcopus roboravi. Ego Ælfhere dux . >{< Ego Wulfsige minister . Ego 2ulfgar dux . >{< Ego 2ulmær minister . Ego Uhtryd dux. >{< Ego Ælfsige minister . »{< Ego Odda minister. >{< Ego Eadric minister . >{< Ego Eadmund minister. >{< Ego Ealhhelm minister. IE 9, i Endor8ed in a contemporary hand :—“ Libertas totius Cridiensis æclesiæ episcopatus''; in a, hand qf the viiith centwry, “ Libertas totius Cridianensis episcopatus concessa Eaddulfo episcopo ab Adelstano rege pro sexaginta libris pecunie . Anno Domini DCCCC. `nongentesimo' tri[cesimo tercio]”; in one qf the beginning of the oivth centwry, “ Carta Adelstani Regis ecclesie Creditonensi Anno domini Nongentesimo tricesimo tercio: • Bene conservetur : quia fide digna in perpetuum : '°; and in one qf the year 1608, “ Ista Carta concessa fuit ante conquestum CXXXIII . Antiquitas ejus DCLXXV. ad humc ammum MDCVIII”. [A.] Brit. Mus., Cotton ch., Augustus II, 31. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLxII ; from Brit. Mus., Fac&., pt. iii, pl. 4. [A.] 392 ÆTHELSTAN TO SHERBORNE. [A.D. 933. 695. WITENAGEMOT AT CHIPPENHAM. Grant by King Æthelstam, to Sherborne Monastery, of land at Bradam ford, or Bradford Abbas, co. Dorset. 26th January, A.D. 933. CARTA X HIDARUM APUD BRADEFORD . ELEBILIA fortiter detestanda titillantis* sæculi piacula diris ob- Scenæ horrendæque mortalitatis circumsepta latribus non nos patria - indempte pacis securos, sed quasi fetidæ corruptelæ in voraginem casuros provocando ammonent ut ea toto mentis conamine cum casibus suis non solum despiciendo sed etiam velut fastidiosam melancoliæ nausiam abominando fugiamus tendentes ad illud evan- gelicum “Date j dabitur vobis”, Qua de re infima quasi peripsima quisquiliarum abiciens superna ad instar prætiosorum monilium eligens animum sempiternis in gaudiis figens , ad manciscendam mellifluæ dulcedinis misericordiam perfruendamque infinitæ letitiæ jocunditatem . Ego ÆTHELSTANUS rex Anglorum per Ommitonantis dexteram totius Bryttanniæ regni solio sullimatus quandam telluris particu- lam fideli SCIREBURNENSIS monasterii familiæ id est x cassatarum in loco quem solicolæ æt BRADAN FORDA vocitant libenter tribuo eo tamen interposito tenore , ut unusquisque prædicta ex familia omni anno in cunctorum festivitate Sanctorum quæ semper fit in JKalendis Novembris animæ pro excessibus meæ, integrum exceptis aliis orationum obsecrationibus decantet psalterium , adjectis in- super missarum celebrationibus indefessis , quatinus antedictus clericorum grex illam cum omnibus ad eam utilitatibus rite perti- nentibus liberaliter ac immutabiliter sine jugo exosæ servitutis habeat ac evo feliciter perfruatur æterno . Prædicta siquidem tellus his terminis circumcincta clarescit. AErest om east healfe , of eastam Wylles heafde , and lang lace to mylenburnam , thorine and lang streames oth gifle , thonne eft and lang streames oth æmmam pol thamon and lang lace oththa ealdam dic , thonne and lang dic oth hloscumbes heafud , thanon om ecge , and lang ecge oththa dic thanon amd lang dic , oth ecgulfes treow , thanon east to ættandene middeweardre and lang dene eft to ættan Wylle . : Si autem , quod absit , aliquis diabolica deceptus fraude hanc meæ liberalitatis breviculam in aliquo elidere vel impugnare temptaverit sciat se die tremendæ districtionis ultima clara reboante Archangeli voce cum Juda proditore qui a satoris pio 3 Glossed, ì.e., ** fluctuantis”, A.D. 933.] ÆTHELSTAN TO SHERBORNE. 393 sato “ filius perditionis” dicitur , eterna damnatione edacibus indicibilium tormentorum flammis arsurum . Hujus namque a Deo Dominoque Jhesu Christo inspiratæ atque inventæ voluntatis scædula Anno Dominicæ Incarnationis DCCCCXXXIII. regni vero michi commissi IX . Indictione VI. epacta XXII. concurrente I. septimis Februarii Kalendis Luna XXVI. In villa omnibus motissima quæ CIPPENHÂM nominatur, tota optimatum pluralitate sub alis regiæ dapsilitatis ovanti perscripta est . Cujus etiam inconcussæ firmitatis auctoritas , his testibus roborata com- stat , quorum nomina subtus minulis' depicta annotantur . >{< Ego Æthelstamus totius florentis Bryttanniæ rex hujus «* indiculi litterulas cum signo sanctæ semperque colendæ crucis corroboravi j subscripsi. >{< Ego Wulfhelmus Dorobernensis ecclesiæ archiepiscopus consensi j subscripsi. >{< Ego Wulfstanus Eboracensis æcclesiæ archiepiscopus consensi j subscripsi. >{< Ego Ælfwine episcopus consensi j subscripsi . >{< Ego Theodred episcopus consensi j subscripsi. >< Ego Oda episcopus consensi . >{< Ego Cyneferth episcopus consensi. >{< Ego Cenwald episcopus consensi . >{< Ego Wulfhelm episcopus consensi . Ego Alfric abbas consensi. Ego Eadwine abbas consensi . IEgo Æthelnoth abbas consensi . Ego Aldred abbas consensi. Ego Osferth dux eonsensi. Ego Ælfwold dux eonsensi. Ego Æthelstam dux consensi . Ego Uhtred dux consensi . R…) Ego Odda minister consensi . Ego Buga minister consensi . Ego Byrnstan episcopus consensi j subscripsi . Ego Alfheah episcopus consensi j subscripsi . Ego Wulfhelm minister consensi. Ego Wulgar minister consensi. Ego Wulfsige minister consensi. Ego Wulfnoth minister consensi . Ego Wulfmar minister consensi . Ego Wulfbold minister consensi . 1 Glossed, “colore rubeo”, | 394 ÆTHH,LSTAN TO SHERBORNE MONASTERY. [A.D. 933. >{< Ego Ælfnoth minister consensi. >{< Ego Eadric minister consensi . >{< Ego Æthelmund minister consensi. >{< Ego Ælfric minister consensi . >{< Ego Ætheric minister consensi. >{< Ego Wihtgar minister consensi . >{< Ego Ælfheah minister consensi. >{< Ego Wulfnoth minister consensi. [A.] Sherborme Register (im possession of the Hardy's MSS. in Record Office ; from [A.] executors ot Sir Th. Phillipps, Bart.), f. 7. Omitted by Kemble and Thorp9. 696. WITENAGEMOT AT CHIPPENHAM. Grant by King Æthelstan, to Sherborm.? Monastery, qf lamd at Westwn, co. Dorset (?). 26th January, A.D. 933. CARTA VIII. HIDARUM APUD WESTONAM. FLEBILIA fortiter detestanda totillantis sæculi piacula diris (etc., etc., ut continetur in carta Æthelstani de Bradeford) per omnipatrantis dext€ram apice totius Albionis sullimatus quandam ruris partem humili SCIREBURNENSIS castri ecclesiæ libenter in loco quem solicolæ æt WESTUNE vocitant, id est v. familiarum, ea tamen interjacente Conditione, ut omni anno in Kalendis Novem- bris unusquisque ex familia, exceptis missarum orationumque cele- brationibus , quas ut indesinenter horis canonicis peragat fas est, integrum pro anim e meæ excessibus, quoque animæ Beorhtulfi comitis , spiritu j mente decantet , tribuo quatinus jam dicta venerabilis illam cum omnibus ad eam utilitatibus rite pertinen- tibus sine jugo exosæ servitutis liberaliter ac æternaliter habeat. Spontaneæ quoque voluntate devotionis Deo feliciter deserviat beata . Prædictum namque rus his terminis circumcinctum cla- rescit. AErest of Cirichylle om horgan slo h. thanon on beorhleage , thanon on west mæd ufewearde , thamon on bydeburman, thamom on anna mapulder thamon on bilian wyrthe , swa forth om hagam , thæt on beorreding maed northewearde , thamon On tha greatam ác , thæt forth on hagam oth stanbroc , thonom om heam wifeleshylle oth thone ealdam weg and lang weges oth fyldema wylle, thanon on thone ealdam hagam , thaet swa forth ut om bealtumes ersc mytheweardne thonon om æsc leage of tham æsce forth on hagam om gerihte ut On feld on amne stam, thæt swa forth east and lang weges eft on éirie hyle. A.D. 933.] ÆTHELSTAN TO SHERBORNE MONASTERY. 395 Si autem quod absit aliquis faculis invidæ succensus hanc meæ liberalitatis singrapham elidere vel infringere conaverit , sciat se novissima ac magna examinationis die classica archangeliclangente salpice*, bustis* sponte patentibus somata jam rediviva propellen- tibus cum Juda proditore infaustoque pecuniarum compilatore suis quoque impiissimis fautoribus Judeis, sub æternæ anathemate maledictionis edacibus innumerabilium tormentorum flammis, sine defectu periturum. Hujus namque a Deo Dominoque Jesu Christo inspiratæ atque inventæ voluntatis scedula, anno Dominicæ Incarnationis DCCCC . XXXIII . regni vero gratis michi commissi IX . Indictione VI . IEpacta XXII. concurrente I. septimis Februarii Kalendis , Luna rutulantis astri XXVI. In villa celeberrima quæ CIPPANHAM nun- cupatur tota procerum generalitate sub ulnis regiæ excellentiæ congaudenti karaxata est. Cujus etiam radicatæ auctoritas firmi- tatis his testibus roborata constat quorum nomima subtus literulis depicta cernuntur. »< Ego Æthelstanus singularis privilegii ierarchia præditus rex hujus indiculi apicellos cum signo sanctæ sem- perque amandæ crucis corroboravi j subscripsi. >{< Ego Wulfhelmus Dorobernensis ecclesiæ archiepiscopus consensi j subscripsi. >{< Ego Wulfstanus Eboracensis ecclesiæ archiepiseopus consensi j subscripsi. >{< Ego Ælfwine episcopus consensi. »< Ego Oda episcopus consensi. >{< Ego Byrstam episcopus consensi. »< Ego Ælfheah episcopus consensi. >{< Ego Eadulf episcopus consensi. »{< Ego Cyneferth episcopus consensi. »{< Ego Theodred episcopus consensi. >{< Ego Cenwald episcopus consensi. »< Ego Wulfhelm episcopus consensi. >{< Ego Ælfrie abbas consensi. >{< Ego Eadwine abbas consensi. >{< Ego Æthelmoth abbas consensi. >{< Ego Aldred dux consensi. >{< Ego Wulfsige minister consensi. >{< Ego Wihtgar minister consensi. »< Ego Ælfric minister consensi. >{< Ego Ælfnoth minister consensi. 1 Glossed,-i.e., ** tuba”. * Glossed, “ sepulcris”. 396 ÆTHELSTAN TO CHERTSEY ABBEY. [A.D. 933. o Ætheric minister consensi. o Osferth dux consensi j subscripsi. o Ælfwold dux consensi j subscripsi. o Æthelstam dux consensi j subscripsi. ;o Æcbryht dux consensi j subscripsi. o Ælfstam dux consensij subscripsi. Ego Odda minister consensi j subscripsi. Ego Buga minister consensi j subscripsi. Ego Wulfhelm minister consensi j, subscripsi. Ego Wulfgar minister consensi j subscripsi. Ego Æthelstan minister consensij subscripsi. Ego Ælfheah minister consensi j subscripsi. Ego Wulfnoth minister consensi j subscripsi. Ego Wulfmær minister consensi j subscripsi. Ego Ælfsige minister consensi j subscripsi. Ego Wulfnoth minister consensij subscripsi. Ego Ælfheah minister consensij subscripsi. Ego Eadric minister consensi j subscripsi. Ego Ælfred minister consensi j subscripsi. IE 9, É Eg LA.] Sherborne Register, f. 10. Omitted by Kemble and Thorpe. EIardy's MSS. in Record Off ce ; from [A.]. 697. Grant Qf Privi'eges by King Æthelstan to Chertsey Abbey. 16th) qf December, A.D. 933. CONFIRMACIO REGIS ETHELSTANI DE OMNIBUS AD MONASTERIUM CjERTESEYE PERTINENTIBUS . [R]egente j moderante domino nostro Jhesu Christo imper- petuum. Ego ÆTHELSTANUS Rex j rector tocius hujus Britannie insule largiente domino j omnibus sanctis ejus has terras sub- scriptas eternaliter domo j confirmo venerabili familie que est in CERTESEYE sicut ab antiquis temporibus illi honorabili familie ecclesie prænominate a venerabilibus patribus predecessoribus nostris constitutum j confirmatum fuit . Hec autem sunt, nomina villularum hujus mee donacionis j confirmacionis hoc est in loco in quo situm est Monasterium sancti Petri id est in Certeseye , j Thorp . j Egeham . j Chebeham . j Fremeley. Weybrugge Wode- ham . Whone Waldesham . Getinges. Muleseige . Piterighesham. Totinge. Stretham . Micham . Suttone. cum pumresfelda silvatica. Euualtone . Bedintone . Whatindone . Cudredesdone . Chepste`de'. 1 15+h, K, A.D. 934] AGYLFí,AEDA TO CANTERBÜI{Y. 397 Mestham , Chalvedune . Benstede' cum supemeresfelda. Cheham . Cudintome . Euuelle . Ebesham . peddeuuerpe*. Bocham . Effinge- ham . Clendone . Coveham. j Pontintone Ældeburi j duas mansas in altera Clendone . Biflete. Dritham . Busseleghe et Waltham . Et precipio in nomine sancte j individue trinitatis . ut hee supra- nominate terre sint eternaliter libere ab omni jugo terrene servi- tutis. Volo autem ut quamdiu christianitas permanserit in haò insula sint, Monachi de Certeseya mei intercessores ad Deum. Si quis vero hanc meam donacionem et confirmacionem adaugere voluerit adaugeat ei Deus omnipotens premium in regno celorum. Si quis autem minuerit : minuatur merces ejus hic j in regno Dei misi prius cum satisfactione digna emendaverit. Volo necnon j præcipio ut omnes eorum terre . quas antecessores mei seu aliqui alii fideles illis dederunt. in hac eadem libertate permaneant. Hoc vero constitutum fuit et confirmatum in regali villa que anglice Kingestone vocatur Anno dominice incarnacionis . D° . CCCC. XXX. III. Indictione sexta . XVII kl' Januar' cum eorum testimonio quorum nomina infra conscripta videntur. Ego Æpelstanus rex totius Britannie Dei gratia in regni solio sublimatus signo sancte crucis >< hoc cor- .roboravi j confirmavi. Ego Hupol'subregulus subscripsi >< . Ego Wolstan Archiepiscopus subscripsi >< . Ego Elured Episcopus subscripsi. >< . Ego Odda subscripsi >< . [A.] MS. Cottom, Vitellius A. xiii, f. 38. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLxrrr ; from (Title om margin in xivth cent, handwriting.) [A.] 698. Grant by Agylflaeda to Christ Church, Canterbury, qf land at Ham, co. Susseae. A.D. 933 or 934. HAMME . vel . III . [A]nno dominice incarnationis. DCCCCXXXIIII. Ego AGYLFLAEDA. concedo ecclesie Christi in DOROBERNIA annuente domino meo Eadmumdo terram juris mei in Suthsexam nomine HAMME . ad opus monachorum ibidem Deo serviencium . liberam ab omni seculari difficultate . exceptis . expedicione pontis j arcis con- struccione. Si quis hoc donum meum fregerit : disperdat illum Deus. MS. Lambeth 1212, p. 822. 1 K. omits a line here containing the three names Mestham Chalvedume . Eemstede. a Wed., K. 398 AETHELSTAN TO WILTON. [A.D. 934. 699. Grant by King Æthelstan to St. Mary's, Wilton, qf land at Nywantun, or Neu/nton, co. Wilts. A.D. 933 for 934. pIs HIS NORp NIpAN TUNES BOC. . In nomine Dei, excelsi. qui cunctum suo sancto moderamine . sub axe et supra mundum gubernat . est enim singulis quibusque sollerter studendum . dum indulta temporum spatia Dei nutu concessa possident. Vt ea que in diebus illorum aguntur litterarum apicibus commendare curaverint . ne in oblivionem successorum perveniant . que in antea solubriter' fuerunt constituta . Quamobrem ego . ÆpELSTANUS . Omnicreantis disponente clementia Angligenarum omniumque gentium undique sexus* habitantium rex donams concessi ad monasterium sancte Dei genitricis Marie quod dicitur WILTUNE quandam telluris par- ticulam decem videlicet manentium ubi ab incolis NYWANTUN . nominatur be Avene streme . et quinque cassatOs secus siluuam* que appellatur Safermoc. illo in loco ubi plebili narratione dicitur. Æt Motenes oran . Cum campis . et pratis . et pascuis. et silvis. Et omnia illuc pertinentia . magnis modicisque notis ignotisque eternaliter possidendam . Sit autem prædicta terra libera ob omnibus secularibus negociis preter expeditione. et pontis. arcisve constructione . Precipimus etiam im nomine sancte trinitatis. ut nullus nostrorum suc3essorum huic kartule nec cum antiqua karta nec eum alicujus ingenii sagacitate ledere valeat . set ipsa semper im suo statu fixa et imlesa permaneat . Consentientibus et conser- vantibus hanc nostram diffinitionem perpetua maneat pax . Con- tradicentibus vero vel frangere nitentibus penalis sit vindicta. nisi in presenti emendent seculo : Territoria autem hujus agelli hec sunt . Aerest on Auene æt stintes forde pæt amd lang peges om teoltam ford. j spa on geam stream on pifeles ford. yonne j lang pæs friö herpapes on sand beorh. of pam beorge to botam pylle. ponne forö be streame on blacan lace. fi jlang lace on afene. j spa and lang stremes eft on stintes ford. pis synt pa land gemære æt pam oran . Ærest on hæsel Pylle , fi jlang peges om beorh die . ponne and lang pære dic om rispysel. j spa pest on butam om bradanstam . of pam stane om rugam dic . ponen om lusa beorg. fi jlang peges on readam sloh . j spa to podnes die . ponne forö be pare die on 1 Sal., K. * Secus, K. * Silvam, K. A.D. 934.] ATHELSTAN TO WORCESTER. 399 crypel geat . ponne to dræg stane . j spa to méos leage . of pare leage jlang oxna pæpes eft on hæsel pylle: Acta est autem hec scriptio hujus cartule . Anno dominice in- carnationis . DCCCCmo. XXXmo. III. Hiis consentientibus testibus quorum nomina subtus notata sunt . Ego Æpelstan rex Anglorum prefatam donationem inde- clinabiliter concessi. Ego Wulfhelm Dorobornensis ecclesie archiepiscopus con- signavi . Ego Ælfheah J2intoniensis ecclesie episcopus consensi. [Th]eodred episcopus. v Cempald episcopus. Eadmund minister . P . Wulfhun episcopus. Aefric minister . P. [O]do episcopus. Wulfsige minister. Aelfheah episcopus. Aelfhere minister . Eurhric episcopus. Wihtgar minister. Aelfpold dux. al. Aepelpold minister. Vhtred dux . p . Aelfheah minister , Odo minister. a. Aelfred minister. Wulfgar minister. a. Wulfmær minister . Sigered minister . ° . Wulfgar minister . [A.] MS. Harl. 436, f. 73. [K,] IKemble, Cod. Dipl., No. MoIx. Dugdlale, Mon. Angl., vol. ii, p. 857. 700. Gramt by King Athelstam, to Worcester Monastery, qf lamd at Clifton-upon- Teme, eo. Worcester. A.D. 930 for 934 (?)? DE CLIFTUNE ULTRA TAMEDAM. É Agio altitonante vetustoque dierum et rege regum cosmi climata almifico sceptro regente. Ego ATHELSTANUS ipsius munificentia basileus Anglorum simul et imperator regum et nationum infra fines Brittanniæ commoran- tium . quamdam telluris partem quæ ab incolis CLIFTUN nominatur. Deo et sanctæ Dei genitrici Mariæ . sanctoque Petri apostolorum principi pro remedio animæ meæ condono ad usas servorum Déi. qui in sancto monasterio ipsius principis apostolorum in UUIGORNA 1 These small letters I cannot explaim. 2 I have here followed K., who attributes the dates of this document to A.D. 934, on the strength of the indiction. But King Æthelstan's sixth year was A.D. 930-931 ; and Rodewold. Archbishop of York, was succeeded by Wulfstam in A.D. 981. 400 ÆTHEI,STAN TO WORCESTER. [A.D. 934. civitate Deo serviunt . quo Dei omnipotentis misericordia . sanc- torumque ipsorum quorum honori locus ille sacratus constät suffragio . tropheum ex Anolafo' rege Norannorum*. qui me vita et regno privare disponit possim armis superando adipisci , Sit autem prædicta terra libera ab omnibus causis notis et ignotis excepta expeditione . et pontis arcisque constructione. Pacta est autem hæc donatio anno dominicæ incarnationis . DCCCC. XXX . regni vero michi commissi . VI. Indictione . VII. epacta. III. His testibus consentientibus quorum onomata infra karaxata cum agie crucis taumata sunt. >{< Ego Æpelstanus singularis privilegii ierarc'h'ia præditus rex hujus acumen indiculi cum signo sanctæ crucis corroboravi et subscripsi. >{< Ego Wulfhelmus Dorbermensis arciepiscopus* consensi. »{< Ego Rodewold . arciepiscopus*. >{< Ego Tidhelmus . episcopus. >{< Ego Ceomewoldus . episcopus. >{< Ego Beodredus . episcopus. >{< Ego Osulf. dux. >{< Ego Healden dux. »{< Ego Odda minister. »< Ego Eadna 3 minister. [A.] MS. Cottom, Tiberius A. xiii, f. 196. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cooxr,rx; from [H.] Hemimg, Chartul., ed. Hearne, vol. ii, p. [A.] 441. 701. WITENAGEMOT AT LONDON. Grant by King Æthelstam to St. Mary's, Worcester, qf land in Wastill;* Cqftum, etc., co. VVorcester. 7th Jwne, A.D. 930 for 934 (?).$ >< Profligatis saeculi hujus mefamdorüm facimorum turmis quibus genus rationale plus aequo pregravatur me libera mentis acie qù`e'at cernere verum. studendum est° cunctis omni pia inten- tione appetere illas ineffabiles caelestis patriae opes , ac terrena mundi emolumenta nisibus totis refutando respuere . quoniam veridico affatu illa apostolica perorat oratio dicens . * Nichil7 intulimus in hun3 mundum. neque hinc aliquid auferemus”. Qua de re egC ÆpELSTANUs divinæ dispensationis providentia i -fa, H. K. * Norr., K.; ef. Anglo.-Saa. Chron., A.D. 941. * Archi., H. K. * Cf. No. 234, * See remarks on date in previous charter, ° (— ), MS. 7 1 Tim. vi, 7. A.D. 934.] ÆTHELSTAN TO WORCESTER. 401 tam super Brittannicæ gentis quam super aliarum nationum huic subditarum imperium elevatus rex. de remedio animae meae pre- meditans diemque tremendum terribili! examinis ante oculos cordis componens quam horribile erit standum ante tribunal et conspectum aeterni judicis. quando totius mundi machina vorax flamma in favillam redigendo consumat. Ideo hanc libertatem et hujus elemosinæ munificentiam . pro expiationem peccaminum meorum et stabilitate regni mei etiam pro amore patriæ cœlestis dabo aliquam partem telluris mei ad ecclesiam beatæ Dei genetricis semperque virginis Mariae quae sita est in 2 EOGERNA civitate. hoc est* in 2ERST FELDA*. V. manentium . et om Cof tume æt pam ham stealle . V. cassatorum. On 2reodan hale V. manentium. et in alio loco in 2ærsethylle . et in Hoppuda duorum manentium. similiter in tertio loco . III. mamentes id est* nominatus pihtlafes feld. Ea condicione ut libera permaneat in aevum tam diu fides Christiane religionis apud Anglos in Brittannia permaneat. Soluto* sit ab omni humano servitutis jugo . et ab omnibus saecularibus tributis et vectigalibus cum cunctis utilitatibus ad illam aeccle- siam rite pertinentibus. silvis. campis. pratis. pascuis. fluminibus. excepto* pontis vel arcis reedificatione et viatica expeditione contra hostes. Anno dominicæ incarnationis . DCCCC. XXX. regni vero mihi com- missi. VI. Indictione. VII. Epacta. III. Concurrente. II. Septimis Junii idibus. luna XXI°. in civitate omnibus nota quae Lundonia dicitur . tota optimatum° generalitate sub alis regiæ dapsilitatis ovanti perscripta° est . Cujus etiam inconcusse firmitatis aucto- ritas his testibus roborata constat . Quorum nomina subtus gram- mulis depicta annotantur. >{< Ego Æpelstanus singularis privilegii ierarch'i'a preditus rex. hujus acumen indiculi cum signo sancte crucis corroboravi et subscripsi. >{< Ego Pulfhelmus Dorobernensis aecclesiæ archiepiscopus consensi. • »{< Ego pulfstanus Eboracensis aecclesiæ archiepiscopus comsensi j subscripsi. »¥ Ego Beornstan episcopus consensi J subscripsi. >{< Ego Ælfpine episcopus consensi j subscripsi. >{< Ego 2ulfhun episcopus consensi j subscripsi. »{< Ego Ælfhæh episcopus consensi j subscripsi. >{< Ego Tidhelm episcopus consensi j subscripsi. i -lis, K. 2 (— .), MS. 8 Wearsetfelda, k. * -ta, K. 5 -tu, H. 6 Prescripta, H.; scripta, K. VOL. II. *• D ID 402 ÆDELSTAN TO ÆLFWALD. [A.D. 934. >{< Ego Burhrc episcopus consensi j subscripsi. >{< Ego' Cynsige episcopus consensi J subscripsi. >{< Ego peodred episcopus consensi j subscripsi. >{< Ego 2insie episcopus [consensi] j subscripsi. >{< Ego Ælfpald* >{< Ego Æpelstam ` >{< Ego Osferö � >{< Ego Osulf • »< Ego Ælfstan * »K Ego Uhtred 3 >{< Ego Regnpald rc; >{< Ego Scula* r© >{< Ego pureferö J >{< Ego Heal'f'dem J >{< Ego Odda ¬ »{< Ego J2ulfsige ] (… >{< Ego 2ulfgar >{< Ego Ælfnoö 3; »{< Ego Ælfhæh £; % Ego Eadno8 f £ >{< Ego Æpelstam 3; >{< Ego 2ihtgar Έ >{< Ego Æpelrmund â >{< Ego Ælfere J »{< Ego Æpelrio8 J - [A.] MS. Cotton, Tiberius A. xiii, f. 4b. [B.] MS. Cotton, Nero E. 1, pt. ii, f. 182. (Some of witnesses omly.) [H.] Heming, Chartul., ed. Hearne, vol. i, p. 9. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLI ; from [A.] 702. WITENAGEMOT AT WINCHESTER. Grant by King Æ8elstan to the thegm, Ælfwald, qf land at Derantwne, mear Canterbury, co. Kent. 28th, May, A.D. 934. >< Fortuna fallentis sæculi procax non lacteo inmarciscibilium liliorum candore amabilis . sed fellita hejulandæ corruptionis amaritudine odibilis foetentis filios valle in lacrimarum carnis. rictibus debacchando venenosis mordaciter dilacerat . quæ quamvis arridendo sit infelicibus adtractabilis Acherontici ad ima Cociti ni satus alti subveniat hoantis . impudenter est decurribilis. et ideo quia ipsa ruinosa deficiendo tamaliter dilabitur . summopere fes- tinandum est ad amoena indicibilis lætitiæ arva . ubi angelica * B. begins here at top of leaf, all the foregoing portion being lost. >{< Ego Kinsig ep:scopus. >{< Ego Burhric episcopus. »{< Ego Ælfpald Y >{< Ego Æbelstam Y »{< Ego Osferö | : >{< Ego Osulf | . >{< Ego Ælfstan » * »{< Ego Uhtred } 3 »{< Ego Scula r3 >{< Ego Regnpald | ° ] »{< Ego purfyr8 J >{< Ego Halfden J »{< Ego Odda, Y >{< Ego Pulfgar \ >{< Ego Ælfheh | >{< Ego Æbelnoö »{< Ego Eadnoö } >{< Ego Æbelstam } »{< Ego Pulfsig ] >{< Ego Pihtgar >{< Ego Æbelmund >{< Ego Ælfnoö J * -pold, H. 8 Stula, H. i i A.D. 934.] ÆBELSTAN TO ÆLFWALD, 403 ymnidicæ jubilationis Organa . mellifluaque vernantium rosarum odoramina . a bonis beatisque naribus inestimabiliter dulcia capiuntur. sineque calce . auribus clivipparum suavia audiuntur. Cujus amore felicitatis illectus fastidiunt jam infima dulcescunt superna eisque pro percipiendis . semperque specie indefectiva fruendis ego ÆBELSTANUS' rex Anglorum per omnipatrantis dex- teram totius Britanniæ regni solio sublimatus quandam telluris particulam meo fideli ministro ÆLFpALDO. id est . XII. cassatarum ecclesiæ Christi CANTUARIE civitatis subjacens . in loco quem soli- ' colæ. ÆT DERANTUNE . vocitant tribuo , Ut ille eam . sine jugo exosæ servitutis . cum pratis . pascuis . silvis . rivulis omnibusque ad eam utilitatibus. rite pertinentibus . quamdiu aura naribus spirabili ocellorumque convolatu cernibili potiatur habeat . et post generalem . qui omnibus certus incertusque homulis . constat transitum . cuicumque successionis heredi voluerit in perpetuum contradendo liberaliter. derelinquat. Predicta siquidem tellus `h'fs terminis circumcincta clarescit ; ærast on æsepoldes hlap . öonne on gemot biorh . öonne om setl òorn . ôonne on lytlam biorh . *8onne om gat ham. ôomne om æöel- gióe deno-. öonne om pidam leh. öonam on pulfa biorh . 8omne betpeonan tpæm biorgum . öonon on pæbbeles hol . öonon on meare biorh . òonom om pis berh ; j öis synt δa denbæra öe to öis- sum londe mid rihte belimpaö . hlos dionu . spanu dionu. gehæg holt. prentsam hlap . rupam biorg. ecgpealdes cumb . pæter öorn . eofor sol. öyrram mere . bioh\h'an dum . piöig pic . garunga leah . hudelinga seydd. scealces hom. broc hyrst . byring falod. fæstan falod. hæcinga hleah . Si autem quod absit . aliquis diabolico inflatus spiritu . hanc meæ compositionis ac confirmationis breviculam . elidere . vel in- fringere temptaverit . sciat se novissima . ac magna examinationis die . tuba perstrep[en]te archangeli. bustis sponte de`h'iscentibus. somata jam rediviva relinq\v'entibus. cum Juda proditore . qui a satoris . pio sato : “ filius perditionis” dicitur . ejusque complicibus Judeis . Cristum blasphemantibus . æterna confusione . edacibus . ineffabilium tormentorum flammis . periturum ; hujus namque á Deo dominoque Jhesu Christo . inspiratæ atque inventæ voluntatis scedula . anno dominicæ incarnationis. DCCCC°. XXX°. IIII°. regni vero mihi commissi. X°. indictione . VII°. epacta . III*. concurrente . II9. quinctis. Junii Kalendis . luna . XI*; in civitate opinatissima quæ J2inte ceaster nuncupatur. tota populi generalitate . sub alis regiæ dapsilitatis ovanti. perscripta est ; cujus etiam . inconcussæ * From here to the word * subjacens” is written over an erasure. D D 2 404 ÆEOELSTAN TO ÆLFWALD. [A.D. 934. firmitatis auctoritas.`h'is testibus roborata constat. quorum nomina subtus . caracteribus depicta : annotantur . >{< Ego Æöelstamus . singularis privilegii . ierarchia pre- ditus rex. hujus indiculi acumen . cum signo sanctæ semperque adorandæ Crucis. corroboravi . et sub- scripsi . >{< Ego Pulfhelmus Dorobernensis. ecclesiæ , archiepisco- pus . consensi , et subscripsi . >{< Ego Wulfstanus. Eboracensis ecclesiæ . archiepiscopus. consensi. et subscripsi. >{< Ego Hopæl. subregulus. consensi. et subscripsi. >{< Ego Juòpal. subregulus . consensi. et subscripsi. [>< Ego Moreant] subregulus. consensi. et subscripsi. Ego Teopdor. subregulus . consensi. et subscripsi. jw Ego Ælfpald. Ego Ælfric. abbas . consensi . et subscripsi . Ego Eadpine . abbas. consensi. et subscripsi . Ego Æóelno8 . abbas. consensi. et subscripsi , Ego Biorhtsige . abbas . consensi. et subscripsi . >{< Ego 2ulfheh . , Ego Osferò. 'Ä. >< Ego 2ullaf. ę Ego Æôelstan. '§ >{< Ego Wulfgar . '3, Ego Urm . 3 * Ego Pulfmær. | 5 Ego Inhpær . ; »{< Ego Wulfnaö. || 3 Ego Halfdene . *§ »{< Ego Ordheh . ; Ego Osulf. ' '; »{< Ego Ælfgar . *§ Ego Uhtred . 5 >{< Ego Æöelelm . } ? Ego Æseberht. | § * Ego Æöelpold. | j Ego Ælfstam . »; >{< Ego Eadstan . 3 Ego Scule . -£ >{< Ego Æöered. 5; Ego Hadd. J >{< Ego Odda . . .3 >{< Ego 2ulfgar . j »{< Ego Æöelstan. »< Ego Ælfhæh . J Ego Ælfpine . episcopus. consensi et subscripsi. Ego Eadulf. ) ô >{< Ego Burhric . ) È Ego Cempald. '3 . + Ego Ælfred. '3 . Ego ]3iornstan . j 3 '; >{< Ego Conan . ä *; Ego Diodred. | § § % Ego Wulfhelm. i § ä Ego pulfhun ¢ 3 Ä >{< Ego Cynsige a 3 j & Ego 2ynsige . g- 5: »K Ego 2ired . 3 ; Ego Ælfred , 3 >{< Ego Sæxelm. | j Ego Tidhelm. J §. >< Ego Æscberht. j §' A.D. 93O FOR 934.] ÆBELSTAN TO YORK CATHEDRAL. 405 >< Ego Wulfsige. ` >{< Ego Sigered. ` >< Ego 2ihtgar. Ego Æöered. »K Ego Ælfhere . Ego Eadpald. »< Ego Eadrie . Ego Sigefer8 . >{< Ego Æöelpold. Ego Eadpeard . >{< Ego Eadpald. Ego Æöelsige. >{< Ego Ælfric. Ego Ælfstam . >{< Ego Eadmund. Ego Pulfrie. »< Ego 2ulfric. Ego Ælfsige . >{< Ego Hun . >• Ego Biorhstan . >{< Ego Æöelberht. Ego Ælfsige. >{< Ego Wynsige. Ego Biorhtelm . >{< Ego Æ8elfer8 . Ego Eadsige . >{< Ego Ælfstam . Ego Tiobcon . >{< Ego Æöelmund . Ego Pulfsige . >{< Ego Æöelmo 8 . Ego Ealhelm . >{< Ego Eadnoä . Ego J2ulfstam . >{< Ego A'8ulf. Ego Berhtrie . . >{< Ego Hæöred. - [A.] Brit. Mus , Cottom Charter, Augustus II, | [F.] Brit. Mus., Faes., part, iii, pl. 5; from [A.] 65. e* [K.] Kemble, Cod. Dipl.,No.cccLxIw; from [A.] 703. WITENAGEMOT AT NOTTINGHAM. Grant by King Ae8elstam, to St. Peter's Church, York, of land at Agemwndernes, Amoundermess humdred, co. Lancaster. 7th* June, A.D. 930 for 934 (?)*. >{< Fortuna* fallentis saeculi procax non lacteo immarcescibilium liliorum candore amabilis, sed fellita ejulandae corruptionis amari- tudine odibilis, foetentes filios valle in lachrimarum carnis rectibus debacchando venenosis mordaciter dilacerat ; quae quamvis arri- dendo sit infelicibus adtractabilis Acherontici ad ima Cocyti, mi satus alti subveniat boantis, impudenter est decurribilis; et ideo quia ipsa ruinosa deficiendo tamaliter dilabitur , summopere fes- tinandum est ad amoena indicibilis laetitiae arva , ubi angelica ymnidicae jubilationis organa , mellifluaque vernantium rosarum odoramina a bonis beatisque naribus inestimabili dulcia capiuntur, sineque calce auribus divipparum* Suavia audiuntur ; cujus amore felicitatis illectus, fastidiunt jam infima, dulcescunt superna, eis- i 17th, K. 2 For date, see No. 702. 8 This is one of the very few charters, of which I have not succeeded in obtaining collation from the custodian. 4 Gf. clivipparum, No. 702. 406 ÆBELSTAN TO YORK CATHEDRAL. [A.D. 93O FOR 934. que pro percipiendis semperque specie indefectiva fruendis , ego AEBELSTANUS rex Anglorum , per omnipotentis dextram , quae Christus est, totius Brittanniae regni solio sublimatus , quandam non modicam telluris particulam Deo omnipotente et beato Petro apostolo , ad aecclesiam suam in civitate EBORUM tempore quo Wulfstanum archiepiscopum illius constitui, in loco quem solicolae AGEMUNDERNEs vocitant, sub Dei timore libenter attribuo ; ut ille episcopus ea sine jugo exosae servientis , cum pratis , pascuis, silvis, rivulis, omnibusque ad eam utilitatibus rite pertinentibus , quamdiu aura naribus spirituali, ocellorumque convolatu cernibili utatur, ac caeteris haeredibus post se semper illius aecclesiae in aeternam haereditatem derelinquat . Hanc praefatam donationem propria et non modica emi pecunia ; non solum illam , quin potius cuncta illius particulatae praedia, basilicae videlicet sancti Petri principis apostolorum obrizo' empta auro , perpetualiter donavi. Si autem , quod absit, aliquis typo supercilii turgens hanc meae emptionis ac confirmationis breviculam elidere vel infringere temp- taverit , sciat se novissima ac tremenda concionis die classica archangeli clangente buccima , somatibus tetra postponentibus poliandria , cum Juda impii proditoris compilatore , infaustis quoque Judaeis Christum ore sacrilego ara in crucis blaspheman- tibus , aeterna confusione , edacibus favillantium tormentorum ignibus, sine fine poemaliter arsurum. Hujus namque Deo et domino Jhesu Christo inspirante, annuente atque vivente , voluntatis scedula anno incarnationis dominicae . DCCCCXXX. regni vero mihi commissi. VI. Indictione . VII. epacta . III. concurrente . II. septimis Juniiidibus luna . XXXI. in civitate omnibus notissima, quae Snotingham dicitur , tota optimatum generalitate sub alis regiae dapsilitatis ovante praescripta est. Cujus etiam inconcussae firmitatis auctoritas hiis testibus roborata constat, quorum nomina subtus grammulis depicta annotantur. >{< Ego Æ8elstamus singularis privilegii ierarchia praeditus rex hujus acumen indiculi cum signo sanctae sem- perque adorandae crucis , corroboravi et subscripsi. >{< Ego Wulfhelmus Dorobernensis aecclesiae archiepisco- pus consensi et subscripsi. >{< Ego Wulfstanus Eboracensis aecclesiae archiepiscopus. »{< Ego Howael subregulus consensi et subscripsi. >{< Ego Morcant subregulus consensi. >{< Ego Iuöwald subregulus consensi. i -go, K. A.D. 934.] ETHELSTAN TO ATHELM. 407 »{< Ego Ælfwynus ì »K Odda, 5 »{< Ego Beodred >< Wulfgar »K Wulfinus >K Ælfheah »K Ælfheah »< Æ8elstam »K Oda >£ Æöelmund | : >{< Ælfred >< Æöelno8 , § >{< Frohelmus ῦ >< Ælfsige 3 >K Burhric .] 5, »{< Wulfmær Ε >< Ælfred f É »< Helmstam »< Comam 'â. >{< Wulflaf >< Cynsi »{< Wulfhelm >{< Wulfhelmus >{< Wulfno8 j »® Wiredus »K Wulfbold. >< Eadwulf •. >{< Ælfhere. >{< Cenwald ·* >{< Æöelwold. »< Beorstanus J >{< Eadric . »< AElfwald ^ »{< Winsi . >K Osferö »< Sigered. »K Æöelstam »< Ælfward . >{< Osulf »< Ælfhere . »< Uhtredus •>< Eadric . >{< Ælfstam ę >{< Æöelsige. >K Uhtred - 3 >{< Ælfric. »K Reinwald re; >< Æöelfer8 . »< Inwaer >< Hadder Et plures alii milites , quorum »% Scule nomina in eadem carta in- >{< Burfer8 seruntur , consenserunt, et . >{< Hælfdem J subscripserunt. Kemble, Cod. Dipl., No. cccLII ; from “ Reg. Alb. Dee. et Capit. Ebor.** 704. WITENAGEMOT AT BUCKINGHAM. Grant by King Ethelstam, to the theg^ Athelm, qf land at Kington St. Michael, co. Wilfs. 12th, September, A.D. 934. Portuna fallentis, etc. . . . . (a8 in No. 702) superna eisque pro percipiendis semperque specie indefectiva fruendis Ego ETHEL- STANUS* rex Anglorum per omnipotentis dexteram totius Britanniae regni solio sublimatus quandam telluris particulam meo fideli ministro ATHELMO* id est quindecim cassatarum in loco quem 1 Elthelstanus, MS. * Athelino, MS.; Æö., K. 408 ÆE)ELSTAN TO WINCHESTER. [A.D. 934. solicole at IKINGTONE vocitant libenter tribuo, etc. . . . . (as in, No. 702) quamdiu vivat habeat, et post suæ decessionis transitum. cuicumque voluerit heredi liberaliter ac æternaliter contradendo imperpetuum derelinquat . Si quis autem quod absit , aliquis tipo supercilii turgeris hanc meæ donationis breviculam , in modicis sive in magnis elidere vel infringere temptaverit sciat se novissima examinatiomis die classica archangeli clangente buecina , cum Juda proditore qui a satoris pio sato . * filius perditionis” dicitur impiisque et infidelibus Judæis Christum ore sacrilego in ara crucis mundi* diluentem crimina blasphemantibus, etc. . . . . . as ίη No. 703) tormentorum flammis periturum. Hujus namque a Deo dominoque Jhesu Christo inspirate atque invente voluntatis cedula anno dominice incarnacionis. DCCCCXXXIIII. indictione septima epacta . XIIII. concurrente . II. idus Septembris luna. XXIX. in villa que Bukingham dicitur tota magnatorum gene- ralitate sub ulnis regie dapsilitatis ovanti perscripta est cujus etiam inconcusse primitatis auctoritas hiis testibus roborata con- stat , quorum nomina subtus deputata annotantur . >{< Ego Athelstanus, etc. . . . . (as in, No. 703). >{< Ego Constantinus subregulus consensi et subscripsi ' cum multis aliis. [A.] Bodl. MS., Wood i, f, 235. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. CCCLxv. [D.] Dugdale, Mon. Angl., vol. i, p. 59. 705. Grant by Ring .Ae8elstam to Winchester Cathedral, qf lamd at Enedford or Erford, co. Wilts. 16th December, A.D. 984. £)Is Is pARA. xxx. HIDA BOC TO ENEDFORDA . j pARA. x. ÆT CEOL- BOLDINOGTUNE j pARA. x. ÆT AESCMÆRES PYRBE . DONUM AEBELSTANI REGIS. Regnante et moderante domino nostro Jhesu Christo . Ego ÆDELSTANUs rex et rector totius hujus Brittanniæ insule largiente domino et omnibus ejus sanctis : has terras dono æternaliter fami- liæ æcclesiæ sanctæ Trinitatis : quæ est im WINTONIA civitate. intus ad refectorium fratribus et ad vestimenta. Sed et quicunque episcopus qui tunc superfuerit : illiusque æcclesiæ regimen teneat ; eos de suis propriis episcopalibus villis pleniter pascat : sicut ab antiquis temporibus illi* honorabili familiæ : `a' venerabilibus patribus constitutum fuit. Hæc autem sunt nomina villarum hujus meæ donationis : hoc est in monasterio quod ab incolis i Mundi, omitted, K. 8 Ille, with e expuncted, and i overline, MS. A.D. 934.] ÆEOELSTAN TO WINCHESTER, 409 ENEDFORD . nuncupatur! . XXX . cassatas . Et in villa quæ vocitatur'. Ceolboldimctum . X . mansas . Itemque in villa quæ dicitur Escmerespeor8°. x. cassatos. Et precipio in nomine sanctæ et individuæ Trinitatis : ut hé supranominatæ terræ sint æternaliter libere : ab omni jugo terrenæ servitutis : excepto expeditione et arcis pontisque constructione . Necnon et hoc precipio in nomine omnipotentis Dei : quod nullus rex aut episcopus . vel aliquis alius potens sit tam audax . ut hujus méæ donationis condictum . com- movere seu confringere presumat . Volo itaque ut hæc supra dicta familia semet ipsam pro me tribus diebus in anno pascat : hoc est in festivitate omnium sanctorum . Et quamdiu cristianitas permanserit in hac insula. sint illi mei intercessores ad dominum. Si quis vero hanc meam donationem adaugere voluerit : adau- geat Deus premium ejus in regno celorum . Si quis autem insti- tuerit minuere : minuatur! merces ejus in regno Dei : nisi prius cum satisfactione emendaverit . Necnon et precipio ut omnes eorum terræ . quas mei consanguinei. seu aliqui fideles illis dederunt . in hac eadam libertate sint . Hoc vero constitutum fuit in regali villa . quæ ab omnibus FRÖM nuncupatur' anno dominicæ incarnationis . DCCCCXXXIIII . indic- tione . VII . XVII . kl'. Januarii . cum eorum testimonio quorum nomina infra conscripta videntur. £)is syndon para. XXX. hida gé mæra to Enedforda . Ærest óf afenam east staòæ . upp on δa dfc to pam peallum. Of pam peallon and lang hærpaöæs in to lörtam hlæpe . Of lortan hlæpæ east and lang furh om ceaster herpaö . of δam hærpaöæ and lang furh on dolh crumdæl . of dolh crundæle forö and lang pæges om öone æpenam byrigæls. of öam byrigelsæ to pære readan hanæ. Of pære reädam hanæ and lang strætonigeam seaö . of igean seapæ om pone greatam hling. of pam hlinee and lang drafæ om ponæ hlinc æt pad dænæ . Of pat dæme and lang furh on pone rugam beorg. of pam rugam beorge and lang furh to ampican. 6f ampican to blacam dæmæ . of blacam dænæ and lang stræt om pone forö . Öf pam forda j lanc streames. on ponæ bradan igeo8. of pam igeo8e and lang streames to jære ealdam dfe æt riscsteorte*. of pam hrise steorte . on pone greatan hlinc . Ofpam greatam hlineæ. amd lang fyrh on pomæ ruge sled . of pam rugam slede On pone fit garam . of pam fit garam om fitelam sladæs crundæl . Of pam crundæle j lang pæs smalam peges on pa rugam hylle . æt pære ealdam furh . and lamg furh to pam ealdam lagam . of pam ealdam lagam to æscdæne . of æscdæme and lang pæs smalan peges to i -tus, MS. * Ashmersworth on margin, im 15th century handwriting, MS. 8 h at begimming of this word erased, MS. 410 ÆDELSTAN TO WINCHESTER. [A.D. 934. rodmundes dæme on pæs hlinees heafo8. Öf pæs hlinees heafdæ jlang paes Smalan peges Cn ponæ fit garan. Öf pam garam j lang pære ealdan dic on ponæ pide geat. Of 8am pidan geâte for8 to }am heafod stoccan . panon j lang dfe on randa ford. Ego Æöelstanus Angul Saxonum necnon et totius Brit- tanniæ rex : gratia Dei regni solio sublimatus : signo. sanctæ Crucis. hoc corroboravi et confirmavi. Ego Hupal Subregulus. Ego Apælstan , Ego Wulfhelm archiepiscopus. Ego Oâda Ego Wulfstan archiepiscopus. Ego Apælstam Ego peodred - Ego Pulfhelm Ego Pulfhun IEgo Ælfhere Ego Ælfheah Ego Ælfheah Ego Oda Ego Pulfsige £• Ego Ælfreö Ego Pulfgar 35 Ego Ælfheah o Ego Æpelmund } ? Ego Æpælgar £j Ego 2ulgar j Ego Burgric , } § Ego Pullaf Ego Cempald 'ā. Ego Wulfmer Ego Æ]la Ql) * Ego Ælfheah IEgo J2ynsige Ego Ælfrie Ego Tidhelm Ego pulfno8 Ego Cynesige Ego Æöelstam Ego Pulfhelm • Ego Eadric J Ego Ælfred J [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 94. Ego Alfpald dux . [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. Mox ; from [A.] 706. Anglo-Saaeon form. qf No. 705. Mid Godæs gifæ Ie Æ}ELSTAN Ongol Saxna cyming j brytæn palda eallæs óyses Iglandaes purh Godæs sæleme . and ealra hís halegra δas land æcelice sælle into sanctæ Trinitatan pam hipum to hira beodlandæ j to hregl talæ. Bæt is öommæ ÆT ENEDFORDA . XXX. hida . and æt Ceolbaldinc tuna. X. hidæ. j æt Æsemeres peoröæ . x. hida . j ic pulla δæt pas land durh punién om æcelecum freodomæ fröm æghpelcum eorölecum öeop domæ butam firdæ j festæn ge pæOrcæ j brycg ge pæórce. And ic bebeodæ om Godæs aelmihtiges maman öæt maurôær næ sie to öon ge öurstig. ne cyning næ bisceop ne nanes hades man. pæt pas minæ gife on pændæ oööæ ge paníe. And fe pille öet pa hîpam ælce gere ge fermien for mæ hie selfæ órie dagas. t6 Omnium sanctorum. And å hpilæ δæ cristendom sie fullicæ mid hira godcundnessæ for me sfen . And gif hpa δas A.D. 935.] - Æ£)ELSTAN TO WITGAR. 411 minæ gife écam pillæ iecæ God his on hæfæna rice . And gif hit hpa ponne panfge. pæt he hit næfre næ ge bæte ær æt foram Cristes ûrym setle. nymöæ he hft mid peoröelicre ded bote gé bæte. And ie pille δæt ealra hira beodland pæ mine magas δydær Sealdon beön on δam ylcan freodomæ . And se δæt sæ bisceop â pæ δær ponne sie him do hira fullam fostær butam hfra beodlandum of his biseeop hamum . - Pis pæs ge sæt on pam cynelicum hamæ æt Fromæ óm. XVII. kl'. Januarii. Indictio. VII. pu gere pe pæs á gangen from cristes ácemmednesse . DCCCC xxx IIII . pintra . on pissæ* ge pitmessæ δæ hira maman hær 6n ápritenæ sint . Æöelstam Ongol Saxma cyning and bryten palda ealles }yses iglandæs purh Godæsgifæ pisge sætte and ge fæstnedæ mid Cristæs rodæ tacnæ . Hupal Vnder cyning. Pulfstam Arcebisceop. Pulfhelm Arcebisceop. peodred - Alfpald ealdormam. Pulfhum Æpelstan ) pulfric , AElfheah Odda, Pulfnod Oda Æpelstan Æpelstan Ælfred Pulfhelm Eadric ge Ælfheah AElfhære Aöelpald I § Æöelgar, | C. Ælfheah }2igar r 3 Burhric } § 2ulsige . § pulfric Έ Cenpald | 3 Pulfgar 3 AElfsige Ælla AE8êimund | ä Ælfsige J7unsige Pulfgar AElfhære Tidhelm | pullaf Æpelger8* J Cynæsige Pulfmær Pulfhelm Ælfheah Ælfraed J AElfrio J. ' [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,350, f. 94. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. Mox ; from [A.] 707. Grant by King Æöelsta^ to the thegn Witgar and three lives, qf lamd at Hamanfumta, or Havant, eo, Hamts. A.D. 935. HAMARUNTAN LAND BOC pE ÆpAELSTAN CING BOCODE PIHTGARE. Regnante Theo in eona eo[n]um.* Neminem quippe in mortali solo quamvis universam cosmi seriem quisque sollerti mentis àcumine perlustret. expertem reppe- i 8y., K. ° Æöelgerd, K. 8 See No. 558 ad fin. 412 ÆE)ELSTAN TO WITGAR. [A.D. 935. riet debite mortis extitisse. illamque justæ severitatis sententiam protoplasti prevaricationis noxam delatam evasisse ut dicitur : “Terra' és et in terram ibis pulvis és et in pulverem reverteris”. Qua propter ego ÆDELSTANUS. nodante Dei gratia basileus? Anglorum et equæ totius Bryttanniæ Orbis curagulus antilogium8 predecessorum meorum et regalium infularum non obliviscens fideli meo ministrC nomine. JPITGAR. aliquam juris mei partem libenter largiendo Goncedo . VII. mansas in illo loco ubi ruricoli vocitant . HAMANFÜNTA. ut habeat et possideat. prefatam terram quamdiu vitalis spiritus in ergastulo sui corporis degendo inheserit. Et post se trium hominum dierum habeat liberam potestatem donandi relinquendique cum omnibus ad se rite pertinentibus. campis . silvis . pratis . piscariis aquarumque decursibus . et in omnibus mundialibus causis sit libera ab omni regali tributo nisi expeditione et arcis pontisve constructione. Si quis hoc nostrum donum custodierit cum triumphantibus tri- pudium æternæ suavitatis gloriam inolescat . sin aliter quod non optamus antiqua machinatione diaboli fraudis inlectus fuerit : Et hoc nostrum decretum mutare satagerit . terribile spectaculum inter rabidis rictibus crudeliter discerpatur. Et nullius adventantis consolationem uspiam repperire potuerit. Acta est hæc predicta domatio anno. X. gloriosissimi predicti regis. Istis terminibus circumgyrata esse videtur. £)is synd pæs landæs ge mæro æt Hamanfuntam . - Ærest pær ocerburna utt scyt on sá. pæt upp and langoceburnan to halelam mærscæ eastæ peärdan and lang brocæs . pæt ofer pa stret. Æt utelam bricge . penne ofær pa straet . tpamles pæ prittig gyrda and lang burn stopæ . pænne per east to stucam pisc æt pæne meare beorh pænnæ and lang ræpe On porn pfe eastæ peardæ to pom pitan stOccæ. ponne of pam hpitam stoecæ . purh j pudu geheg to meddam leage . to pam hære paöe . pænne and lang næddam leage be pam pege oppa norö efes ponne and lang hærpaöes to dun- deburmam on pæne pear rihtam stocc . pOnme and lang dumdeburman on pæne east hære pai5. Om pa tpa &cc. pæ standad in on pan hær paöæ . ponnæ and lang hagan on lam hyrsöæ eastæ pearda on ippara hagan . pommæ and lang ippara hagan on pæne ifihtam stocc . ponnæ of pam ifihtam stoccæ su} bæ hrycg pége oppa hyrnam . ponnæ of pære hyrnam and lang ippara hagam sup j east on pa burn stop . ponnæ of pære burn stope and lang hagan on herredes leage. pespæ pearöæ . ponnæ be pære leage on pæne stocc be pæt lid i Gen. iii, 19. * -leos, with o expuncted, and w overline, MS. * -loquium, originally, MS. A.D. 935.] ÆE)ELSTAN TO WITGAR. 413 geat on hangodæ . pænnæ of pam stoccæ utt purh beorc leage midde peardne on pæne ealdam æsc . pOnmæ of pam æscce sup ofer ponæ peg on pa ápoldre . ponnæ of pære apoldre on pæne hpitan hæsl. ponnæ of pam hpitan hæsle om hnutt pfé eastæ pearde and lang greman pegæs op puhing landæs hyrnam . pænnæ pæst and lang peges oööa pestram puh ing landes hyrnam sup ponnæ and langhege ræpe op imbæs dæl. ponne of imbæs dællæ. and lang hege ræpæ utt on limburnam . pOnnæ and lang limburnam utt on sáé. Acta est autem hec nostra donatio . Ammo ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC. XXXV. Indictione . VII. Ego Æ8elstanus Dei gratia tocius gentis Anglorum rex , cum sigillo sanctæ crucis meum predictum domum consignavi atque roboravi. Ego Pulfhelm Dorobernensis æcclesiæ archiepiscopus cum signo sanctæ crucis confirmavi. Ego Theodred Lundonie urbis episcopus consensi. Ego Ælfheah Wintoniensis æcclesiæ previsor in electione sua confirmavi. Ego Cempald ) ; Ego Ælfsige ` Ego Oda 5, Ego Ælfsige Ego Ælfred - 3 Ego Pulfsige Ego Ella '3, Ego Hefa $• • Ego Ælfheah J * Ego Ælfpold Ego Oda ~ Ego Vhtred Ego Æöelstam Ego Sigered Ego Ælfred Ego Ælfric É Ego Ælfheah Ego Eadmund | Ä Ego Siulfi Ego 2ulfsige .£ Ego Pulfhelm ] , : Ego Ælfhere $- ! Ego Pulfnod à Ego Æpelpold Ego A8ulf f á Ego Ordeah Ego Ælfheah £ Ego Beorhtnod Ego Pulfgar Ego Eadric Ego Pulfmer Ego Ælfhelm Ego Spiöulf Ego Æpered Ego Æöelmund Ego Pullaf -4 Ego Æöelgeard J [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 99. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MoxI ; from [A.] 1 Sigewulf, K. 414 ATHELSTAN TO SHARTESBURY. [A.D. 935. 708. Grant by King Athelstan to Shaftesbury Abbey, of land at Terent, or Tarrant, in Pimperne humdred, co. Dorsef. A.D. 935. - ApELSTANUS REX HEC' IN SCRIPTO BIS SEX MANENTES AD TARENTAM DEO j ECCLESIE SANCTI EDWARDI ROBORATUMg : Regem* regum dominoque dominorum regnum sublimiter regente cunctorumque* creaturarum: quas ipse ante secula et in seculis se- culorum inefïabiliter preordinatos moderando condicionis statum regulavit usuique terregeno ineffabiliter creata prolataque ad an- tropon salutem concessit duo ine[ss]e* quibus tunc* humanorum constat effectus actuum voluntas `scilicet' atque potestas . Iccirco ille divicie cum mentis intencione diligende sunt que nunquam decipiunt . habentem nec in ipsa morte admittuntur . set plus habundant, dum cernitur quod amatur. Quapropter ego ApELSTANUS nodante Dei gratia basileos Anglo- rum j eque tocius Britannie Orbis Deicolarumque fylos atque curagulus eorum non innocenter divinam amonicionem obaudiens partem ruris proprii juris mei dicione subactam in fervore amoris illius qui dixit. “ date* et dabitur vobis”. libens perpetuali liber- tate tribuendo condono Christicolis virginibus etare° matris Jhesu servientibus in loco celebri at SCHAFTESBURI bis sex manencium in loco qui vulgari dictione . et appellativa relacione nuncupatur ad TERENTAM seu supradiximus eatinus ut sanctis conaminibus mel- lita assistentina oramina catervatim importunis precibus perpetrata crimina altithronum archontem veniam impetrent omnimodo inter- dicamus. ita ut hec nostra donacio in sempiterno graphio cum signaculo sancte crucis confirmata sit . eciam si quilibet altas? litterarum discrepciones conferat . vel. antiquam cartulam nichil adversum hanc pretitulant constitucionem . set nostri judicii j signo sancte crucis erectione contempta fiant et ad michillum valeant . Sit autem predictum Rus cum Ommibus ad se rite pertinentibus campis prati$ liber excepto hiis tribus pontis et arcis constructione expedicionisque adjuvamine in cunctis successoribus . Hoc jus domacionis augendo conservantibus feliciter perveniant inter celibes celestium turmarum . et sine fine in eterna doxa letentur. Si quis autem quod non optamus infringere temptaverit hoc nostrum donum . sciat se in examine tremendi judicii redditurum 1 Sic, MS. 3 Inee, MS., “ for messe'', K.; but gf. No. 714. ° Tantum, K. 4 Luc. vi, 38. * ? ératpn. “ Sic, MS., ? alias. A.D. 936.] ATHELSTAN TO ETHELELM. 415 temeritatis audaciam perpessum esse . nisi pura emendacione j singulta lamentacione emendaverit. Istis terminibus circumgirata esse videtur. - Arest of pimpernwelle . and panem : to pare rede hane . and panem : to pare hpitendich . and panem and lang dich : to dungete ut purch pane wde j panen : to pan stanegan grundel j panem to fildene lane uppende j panem : to terrente j panem anlang streames oö panne ford . J panem eft anlang herepapes od littlen wde j panne an lang pere fures one dat dich j panen : to tatanbeorge and of pane berge an lang pic herepapes to chircelford j of panne forde : to baéging berghe j panem : on pane operne beoit* . j pannem : to horsedich j pannen : on porres berg of pane beorge . est on pone med ham suöe wardne j panen on pat beorhlem be_ westen cockes porne. j panen piyres ouer chelesbergh' j panen wiô norpen panen graetem beorge j panne of dune to pimpern. *on pa burnestowe middewarde j panem eft to pimpernwelle. : Incipiente anno XI. predicti Regis prefatum donum consignatum est . Anno ab incarnacione domini nostri Jhesu Christi DCCC . XXXV. Indiccione VII°. : - Ego Athelstanus gratia Dei Rex Anglorum prefatum donum cum sigillo sancte crucis confirmavi atque robo- ravi. >{< . Ego Wlfhelm Durubernensis ecclesie Archiepiscopus titu- lavi triumphale signum superni Rectoris >< . Ego Alfech 2itaniensis* ecclesie hierarchus tripudium sancte crucis impressi et cetera >{< . [A.] MS. Harl. 61, f. 15. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLxvI; from … [A.] (Boundaries in vol. iii, p. 410.) 709. Grant by King Athelstam to Ethelelm the thegm, qf land at Merkesburi, or Marksbury, co. Somerset. A.D. 936. CARTA REGIS ATHELSTAN DE MERKESBURI°. Regnante domino in perpetuum sancta trinitate , præsentisque vitæ curriculis subterlabentibus atque omnibus propemodum rerum gestis oblivioni traditis aut ignoranter* id agente vel incuria regum ac magistrorum ignaviter torpescente ac claricente ; Quapropter ego ATHELSTANUS nodante Dei gratia basileos An- glorum et eque totius Britanniæ Orbis gubernator litterarum me- i Sic, MS., ? beorc. 2 Wintam., K. 8 -ry, B. * Ignoravit, A. 416 • ATHELSTAN TO ETHELELM. [A.D. 936. morie commendare procuravi aliquam juris mei partem meo fideli ministro ETHELELMO in æternam hereditatem pro ejus amabili sub- jectione' atque obedientia necnon et* pro placabili peccunia quam devota mente mihi detulit munificentie donacionis gratia seu supra- diximus in aeternam hereditatem condonavi in loco qui vulgari dictione et appellativo relatione nuncupatur* at MERKESBURI*. ut habeat et possideat quam diu vivat et postquam universitatis viam adierit posteritatis sue successoribus illam prædictam terram juxta estimaûionem decem manentium cuicumque voluerit heredi derelinquat eum omnibus ad se rite pertinentibus paschuis° pratis silvis silvorumque nemoribus . Sit predicta terra libera in° omni- bus mundialibus causis preter pontis et arcis constructione expe- dicionisque adjuvamine in cunctis successoribus. Hoc jus dona- cionis augerido conservantibus, feliciter perveniant inter celibes cælestium turmarum et sine fine in eterna doxa letentur. - Si quis hoc quod non optamus infringere temptaverit hoc nos- trum domum sciat se in examine tremendi judicii' redditurum temeritatisque audaciam perpessum esse nisi pura emendacione et singulta lamentacione emendaverit . Istis terminibus predicta terra circumgirata esse videtur. pis beth pe land mere at Merkesburi . On radanforde panem emd lang brokes on Conigrave est and nortward panem om ri3te to Wedergrave southward panem bi Wyrtwalen to Aldresyate of Aldresyate on Middilgrave suthward panem end lang Weies of the weibirth west. panem bi Wirtwallem. panem on Widencombe south- ward pamen end land Widecombes on Southbrok end lang brokes om Ftolemdich panem end lang pes Mere, hawen on Kalwen- doune panem end lang calwendoune to pis forlang est ende . panem par north on the heved to grave panem on wirpwale. panen on smale wey end lang weies in wondes dich schot and foure aeres bi northe pan dich of wondes dich by wirtwalem paron bri3- tingleighe estward panem on ri3t up on Pinckesbrugge* pamen on merewelle panem om rgit to pis est long furlang est ende ende lang par lete to pan north lang furlang north ende end langes par lete par on stan wei ende langes stam weies par eft on Ra- . demforde . s Acta hec, est? prædicta'° donacio anno ab incarnacione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCXXXVI9 . indictione Octava . Ego Athelstanus rex totius Britannie prefatam donacionem cum sigillo sancte crucis confirmavi. >{< . 1 Subjicione, B. ° Et, omitted, B. 3 -ta, B. ' 4 -ry, B. 5 Pascuis, B. 6 Ab, B. 7 Rationem, appears to be required here. 8 -burgh, B. 9 Hec est, omitted, B. 10 Prefata, B. A.D. 936.] ]POEM CONCERNING KING ÆBELSTAN. 417 Ego Wlfhelm Dorobornensis archiepiscopus ejusdem regis donacionem cum trophæo agie crucis confirmavi*. Ego Alfet3 Wintoniensis ecclesiæ episcopus triumphalem trophæum agiæ crucis impressi cum multis aliis . [A.] MS. Bodl., Wood, i, f. 208. [B.] Marquess of Bath's MS., f. 342. For the Hardy's MSS. in Record Office. | transcript of which I am indebted to Mr. ET. HI. Dickinsom. 710. Poem, referring to the presentafion, qf the Cottoniam, MS. qf the IFour Gospels, Tiberius A. ii, by King Æ8elstan, to Christ Church, Canterbury. After A.D. 936. Pex pius AEDELSTAN patulo famosus in orbe Cujus ubique viget Gloria lausque manet Quem Deus angligenis solii fundamine nixum Constituit regem Terrigenisque ducem Scilicet ut valeat reges Rex ipse feroces Vincere bellipotens Colla superba terens Quisquis amore fluens rutilans hoc luce volumen Perspicis eximia Dogmata sacra lege Quod rex aureolis sacro spiramine fusus Ornavit titulis Gemmigerisque locis Quodque libens Christi ecclesiæ de more dicavit Atque agiæ sophiæ Nobilitavit ovans EIoc quoque scematicis ornarier ora lapillis Auxit, ubique micans Floribus ut variis Quisque sitit veniat cupiens haurire fluenta Dulcia mella gerens Inveniat latices Ergo greges pastorque sacræ Dorobernicus aulæ Se caveant ne quid Fraus inimica gerat Hunc quisquis textum divino fonte refertum Tollere præsumat Finetenus pereat . [A.] MS. Cottom, Tiberius A. ii, f. 14 (xth | [L.] Catal. qf Aneient MSS. in the Brítigh cent.) Mu8ewm, 1884, Part II, Latin, p. 36, col. 2. 711. Dedication by King Æ}8elstam, qf the Cottoniam MS. qf the Four Gospels, Tiberius A. ii, to Christ Church, Canterbury. After A.D. 936. Volumem hóc euuangelii . ÆDELSTAN . Anglorum basyleos . et curagulus totius Bryttanniæ. devota mente. Dorobernensis cathedre * Consignavi, B. • VOL, II. E E 418 AETHELSTAN TO SIGULF. - [A.D. 937. primatui. tribuit ecclesiæ Christo' dicatæ . quod etiam archiepis- copus . hujus ac ministri ecclesiæ . presentes successoresque . curiosis affectibus peremitter agnoscant . scilicet et custodire stu- deant . prout Deo rationem sunt reddituri. Ne quis in æternum furva fruade* deceptus . hinc illud arripere conetur . Sed manens hfc maneat . honoris exemplumque cernentibus . perpetue sibi demonstret . Vos etenim obsecrando postulo . memores ut vestris mei mellifluis oraminibus . consonaque voce fieri prout confido. non desistatis . , • / On* f. 23, beneath the fitle to St. Matthew's Gospel, are inscribed the mames * >< ODDA REX : * and * >< MIHTHILD MATER REGIS : •* These mames have been, identified as those qf the Emperor Otto (A.D. 937-973), and his mother Mechtild, wife qf Henry the Fowler ; and it has been reasonably conjectured* that the MS., which is evi- dently of foreign origin, was sent as a present from Otto to Æthel- sta^, whose half-síster Eadgyth he married în A.D. 925.° [A.] MS. Cotton, Tiberius A. ii, f. 145 (xth | [L.] Catal. qf Ancient MSS. in the British cent.). IMu8etum, 1884, Part II, Latin, p. 86, col. 2. 712. Grant by King Aethelstam to Sigulf, qf land at Niwantune on, the River U3e, or Newton, mear the “Ermóne Street”, and Haekthorn, eO. Lìncoln.° A.D. 937, Ego AETHELSTANUs, etc., rex Anglorum et eque totius Albionis gubernator rogatus fui a meis fidelibus ministris ut aliquam partem terræ in æternam hereditatem laxarem SIGULFO , eorumque precibus annuens pro ejus ardabili subjectione atque obedientia cum consensu optimatum meorum terram quinque manentium ubi ab incolis nominatur NIWANTUNE juxta dirivatis fluentium successibus ubi vulgares prisco usu moralique' relatione momen imposuerunt USE quatinus ille bene perfruatur ac perpetualiter possideat et posteri- tatis suæ successoribus cuicumque voluerit heredi derelinquat, in æternam hereditatem cum Omnibus ad se rite pertinentibus pascuis pratis campis silvis silvarumque memoribus. Sit autem predicta terra libera ab omnibus mundialibus causis preter pontis et arcis constructione expeditionisque adjuvamine . * Christo, omitted, l_. 2 Sic, MS. * This paragraph from L. * Sharon Turner, Hist. of the Anglo-Saxons, ed. 1852, vol. ii, p. 176. 5 See JFlor. Wigorn., ed. Thorpe, vol. i, p. 132. ° Probably ; but gj. Newton-Blossomville om the Buckinghamshire Ouse and Newton-upon-Ouse, co. York. I do not know any Newton on the East Angliam River Ouse, mear Thorney. 7 Mobilique, K. A.D. 937.] ÆTHELSTAN TO BISHOP ÆLPHEGE. 419 pæs ben pe land maero æt Nipantune Aerest of stampege jlang slædes on êa fulam rode of pare fulam rode jlang slædes to dimmes hangran ut purh denegiöegraf to pan hagporne . j pan to pam hlæpe j pan to pam ellene j pan to Use staepe on ealferöes hlaep j pan on suöfelde j spa be pirtpalam on pa efsan j pan on pone piöig j spa be pirtpalam om pone mereporne on eastehalf brantes- pyröe j panne om pone Stampege . Acta est prefata donatio anno. 937. indictione . 10. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 5937, f. 180. (Late transcript, ** ex registro de Thorney”.) Collectanea Topographica, vol. iv, p. 56. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. Moxrv ; from [A.] 713. Grant by King Æthelstan to Ælphege, Bishop of Winchester, qf land at Ciltecumb, or Chileomb, eo. Hamts. A.D. 937. CONFIRMATIO REGIS ÆDELSTANI DE TERRA CILTACUMBE . Quia regum gesta antecessorum laudabilia religiosorum j prin- cipum justorum qui veritate j justitia caritate j misericordia florentes: gentem suam moderamine regali rexerunt. j quod bonum est in oculis Dei gesserunt . regum et principum successorum tota sequi precipitur diligentia . eorum exempla previa cunctis in post- erum dilatare . ut sic in illis impleatur quod scriptum est. “ Mul- titudo* sapientium sanitas est orbis terrarum .” Unde Ego ÆpELSTAN totius loculentæ Brittannie rex possessio- nem sancte Dei æcclesiæ J2ENTANE* quam proavus meus Apulf rex justus j benignus Deo j Sanctis apostolis. Petro et Paulo obtulit. rogante me venerabili Christoque amabili ÆLPHEGO ejusdem æcclesiæ pontifice in nomine sancte Trinitatis renovo tamque pro omnium preteritorum quam j futurorum regum Anglorum . sed j pro cunctorum vivorum et mortuorum animabus Anglorum . etiam et méae ipsius anime pro redemptione ad presens stabilio. adjurans per regem cœlestem ut nullus regum nullusve principum eam im- mutare aliquando p[re]sumat . - t. Denique rex præfatus Aöulfus quia unus clericorum basilice 2en- tane ante regnum adeptus*existens. basilicam ipsam affectu peculiari quoad vixit amavit ditavit j sublimavit . j iccirco cum consensu j benedictione universalis pape vallem illustrem CILTECUMB appellatam cum omnibus appendiciis j finibus suis huie inde dila- tatis sicut qui hodietemus supersunt dilucide morunt . Christo j apostolis pretitulatis delegavit . Omnemque summam hereditatis 1 Sap. vi, 26. 3 Erasure here, MS. § -tum, K. E E 2 420 ÆTHELSTAN TO WILTON. [A,D. 937. hujus pro una mansa in omni negotio j debito haberi statuit,. j ut munquam majori servitio quam ab una exigitur mansa deserviat, in nomine Christi interdixit . Igitur hanc libertatam sic roboratam. quisquis servitio graviori oppresserit . Christum cum venerit in magistate sua cum angelis suis judicem iratum j sanctos apostolos Petrum j Paulum sanctos quoque omnes in æcclesia 2entana quies- centes ejusdemque æcclesiæ episcopos adversarios habeat nisi se nequiter egisse doleat . rursumque dilecte Deo basilice amicus efficitur Pentane. - Anno siquidem incarnationis dominice . DCCCC . XXXVII. qui precessit annum quo bellum celebre in BRUN- INGAFELDA factum fuit . Æpelstano rege pro his j aliis multis beneficiis victoriam optinente libertas hæe renovata erat. archiepiscopis episcopis ducibus j principibus Anglorum insimul pro regni utilitate coadunatis. qui omnes unâ' maledictionem ei im- posuerunt qui eam unquam immutaret. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,350, f. 115b. l [K.] Kemble,Cod. Dipl.,No. MoxIII ; from [A.] 714. Grant by Kimg Aethelsta^ to Wilton, Wunnery, of land at Bry- damcumb, or Burcombe, mear Wilton, co. Wilfs. A.D. 937. J2IS HIS BRYDANCUMBES LAND BOO pE ÆpELSTAN CING GE BOCODE pAM HIpUM AT WILTUNE FOR HINE j FOR EADFLEDE HIS spISTOR s ON ECHE YRFE . Regnante* theo in eoma eo[n]um . Neminem quippe in mortali solo quamvis universam cosmi seriem quisque solerti mentis acumine perlustret, expertem reperiret debite mortis extitisse . Illamque juste severitatis sententiam protoplasti prevaricationis noxam delatam evasisse ut dicitur. “Terra* es et in terram ibis pulvis es et in pulverem reverteris". Set tamen divina clementia `in erarchali* potentia nobis jacentibus in infimis ad antrapon salutem concessit duo inesse quibus tantum humanarum constat effectus actuum Voluntas $cilicet atque potestas . Idcirco ille divitie cum memtis intentione diligende sunt que numquam decipiunt habentem . Nec in ipsa morte amittuntur . sed plus habundant dum cernitur quod amatur. Quapropter ego ÆpELSTANUS. nodante Dei gratia basileos An- glorum° et et° eque totius Britannie orbis curagulus perpetuali 1 Unam, K. - 3 Cf. No. 707, proem. 3 Cf. Gen. iii, 19. * Inenarrabili, K.; ierarchali. * Angel., with e expuncted, MS. ° Second et omitted, K. A.D. 937.] ÆTHELSTAN TO WILTON. 421 libertate tribuendo comdono venerabili collegio Christicolarum in illo celebri loco qui dicitur . WILTUN . ad ecclesiam sancte Marie matris domini in sempiterna hereditate . VI . mansas hilariter impenderem . Ubi ruricoli antiquo usu momen inposuerunt et apellativo relatione nuncupaverunt . BRYDANCUMB. juxta diriva- tivis aquarum cursibus . Æt, noddre . ut illa prefata congregatio predictam terram habeat ac possideat cum omnibus ad se rite pertinentibus campis pratis pascuis dirivatisque cursibus aquarum ceu supra diximus in etermam hereditatem. Hoc autem fructuosum eulogige munuseulum in sempiterno graphio cum signaculo sancte crucis maneat . pro redemptione piaculorum meorum necnon et germanitatis méé. Eadflede . eatenus ut vestra veneranda monas- tice classis caterva medullata Orationum holocaustamata concorditer nostri memoriam summo tonanti commendare non pigeat . Sit autem predictam rus ab omni mundiali censu et regali coactione liber . exceptis istis tribus expeditione arcis pontisve . In cunctis vero successoribus* hoc jüs donationis augendo amplificando satagerint augeat amplificetque cunctiparens genitor in hoc pre- senti vitam illorum et inter celibes beati felicesque sine fime in eterne doxa letentur. Si quis autem quod non optamus hanc nostram donationem infringere temptaverit . perpessus sit gelidis glatiarum flatibus et malignorum spirituum . Terribiles tormentorum crutiatus evasisse non quiescat . nisi prius inriguis penitentie gemitibus et pura emendatione emendaverit . Istis terminibus predicta terra circumgyratâ esse videtur. Pis syndon pa land gemæro æt Brydancumbe . Of noddre stape up ofer east cumb spa se stam hrycg scyt ut to pan . hæ panne byrgelse . ponne pest jlang hrfcges spa se herepop sceat to pam beorge to scorte hryprum . ponne forp be yfre op hringpoldes treop . ponne jlang herpopes in om beorge . forö ponne jlang streames op Oxnaford. ponne pær ofer om ame lake . ponne jlang lake eft in om moddre . Acta est hec prefata donatio . Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC XXXVII. Indictione . X. Ego Æpelstanus rex totius Bryttannie prefatam donationem cum sigillo sancte crucis confirmavi. Ego Wulfhelm Dorobo[r]nensis ecclesie archiepiscopus ejusdem regis donationem cum tropheo agye crucis consignavi. Ego Ælfheah Wintoniensis ecclesie episcopus triumphalem tropheum agye crucis inpressi. * [qui] inserted, K. 422 [A.D. 937. BOUNDARIES OF EAST-LING. Ego peodred Lundoniensis ecclesie episcopus consignavi . Ego Cempold episcopus predictum domum consensi. Ego Odo episcopus confirmavi. Ego Ælfheah episcopus consignavi. Ego Burgriœ episcopus consensi. Ego Æpelgar episcopus roboravi. Ego Ælfpolì dux . Ego Uhtred dux. Ego Odo minister . Ego J2ulfgar minister. Ego Sigered minister. Ego Ælfric minister. Ego Eadmund minister. Ego Pulfsige minister . Ego Ælfhere minister . Ego 2itgar minister. Ego Æpelpo]d minister . Ego Ælfheah minister. Ego Ælfred minister. Ego Pulfmær minister. Ego Vulgar minister. [A.] MS. Harl. 436, f. 59. Ego Ælfsige minister . Ego Ælfmoà minister. Ego Ordeah minister . Ego Ælfric minister. Ego Sigulf minister. Ego Beorhtnop minister . Ego Æpelstam minister . Ego Ælfric minister. Ego Eadric minister. Ego Ealhhelm minister. Ego Ælfsige minister . Ego Æpered minister. Ego Æpelmund minister. Ego Pulfhelm minister. Ego Pullaf minister . [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. Moxv ; from [A.] Dugdale, Mon. Angl., vol. ii, p. 320. 715. Boumdaries qf Relengem, or East-Ling, co. Somer$et, granted by King Athelstam, to St. Peter's Monastery, Athelmey. A.D. 937. •. First into Gorlak thanne to Bykenstill ; from that still to the Whitstom ; thams unto the old ditch ; from thulk dick to Depe- broke in the old dicke place ; them to the five acres ; from the five acres unto the Hundslawe , and swo adoun to the Slo ; and from the Slow to Riselheie ; thans to Whatcombshey, and so adoun to the Olderworth , and thennes to Brodemersh to the Reddich, endelong the dich anon to the Inrek : from themns to Privetes-Moreshed ; from Moreshed anom to the middle of Privates Brigg , and thens endelong the more anom to Threskwold , and thens to Ashlake : from Ashlake unto the old lake up into Chesterlake and unto Toteyate : from Toteyate to Hengest-were : from Hengest-were umto Hormwere : from Hormwere unto Shirwold lode , eftSones into Gorlake . [A.] Collimson, History qf Somerset, vol. i, pt, II, p. 84; from Registr. Abbat. Athelney MS. A.D. 937.] ÆTHELSTAN TO MALMESBURY ABBEY. 423 716. WITENAGEMOT AT DORCHESTER. Grant by King Æthelstan to IMalmesbury Abbey, qf la^d at Broemel, or Bremhill, co. Wilfs. 21st December, A.D. 937. DE BROEMEL QUAM ÆTHELSTANUS REX DEDIT SANCTÆ MELDUNENSI ECCLESIÆ . IFortuna fallentis seculi procax . non lacteo inmarcescibilium* liliorum candore amabilis : sed fellita ejulandæ corruptionis amaritudine odibilis . fetentis filios valle in lacrimarum carnis rictibus debachando venenose mordaciter dilacerat . Quæ quamvis arridendo sit infelicibus attrectabilis : Acherontici tamen ad yma Cociti, ni satus alti subveniat boantis, impudenter est decursibus. Et ideo quia ipsa ruinosa deficiendo tanaliter dilatabitur : sumopere festinandum est ad amena indicibilis letitiæ arva , ubi angelica ymnidicæ jubilationis orgama ; mellifluaque vernantium rosarum odoramina , a bonis beatisque naribus inestimabiliter dulcia capiuntur , sineque calce auribus clivipparum* suavia audiuntur . Cujus amore felicitatis illectus , fastidiunt jam infima , dulcescunt superna , eisque pro percipiendis* semperque specie concupiscibili fruendis*: Ego ÆTHELSTANUS° , rex Anglorum per omnipotentis dexteram totius Britanniæ regni solio sublimatus quandam telluris particulam venerabili familiæ MALDUBIENSI pro animabus patrue- lium meorum Æthelwardiº clitonis , videlicet , Ælfwinis''. et AEthelwinis', sub estimatione. LX°,° cassatorum in loco qui dicitur PROEMEL°, servienti familiæ Deo et sancto Petro imperpetuum jus largitus sum , hoc præcipiens in nomine domini'° ut nostrorum nemo successorum hoc'' nostrum donum , quamdiu Christianitas vigeat, vel minime irrumpere temptet. Quod si quisquam temp- taverit : a Deo imperpetuum dampnandum sciat**. EIujus namque a Deo dominoque Jesu Christo innuente atque inspirante voluntatis scedula , anno dominicæ incarnationis . DCCCCXXXVII . regni vero gratis michi commissi. XI. indictione . VIII. epacta . XIIII . concurrente . III. XII. kl' . Januariæ , luna vertentis mensis . X. in civitate celeberrima , quæ Dornaceaster appellatur , tota optimatum generalitate sub alis regiæ dapsilitatis ovanti perscripta est . Cujus etiam inconcusse firmitatis auctori- tate* hiis testibus roborata constat, quorum nomina subtus minulis depicta annotantur. 1 Bremel, B. * -cess-, Brewer. 3 Cliviparum, B. 4 -di, B. 5 Ath., B. 6 Alwynis, B. 7 Athelwynis, B. 8 . x., B. 9 Wdetum, B. *° Domini, omitted, B. “ Nostrorum, added, B. 13 Sciat, omitted, B. 18 -tas, B. 424 ÆTHELSTAN TO MALMESBURY ABBEY. [A.D. 937. Ego Æthelstanus , ierarchia florentis Albionis prædictus rex , curm signo sanctæ semperque venerandæ crucis coroboravi hunc indiculum et subscripsi. Ego Wlfhelmu$ , Dorobernensis ecclesiæ archiepiscopus, consensi et subscripsi. Ego Wlfstanus, Eboracensis ecclesiæ archiepiscopus, con- sensi et subscripsi. • Ego Eugenius subregulus consensi et subscripsi. Ego* Howel subregulus consensi et subscripsi. Ego* Morcant subregulus consensi et subscripsi. Ego* Juthua subregulus consensi et subscripsi. Ego Ælfwine ) Ego Alfwold , JEgo Burgrich Ego W[i]nsige Ego Tidhelm* Ego Kinsige &eo © 85 3 [A.] Reg. MalMm., ed. Brewer, vol. i, p. 307. Ego Sixhelm* J [B.] MS. Lansd. 417, f. 18. Ego Cénwald '; Ego Æthelstan Ego Wlfhelm* | £ Ego Osu[1]f Ego Oda j Ego Uhtred ». Ego Æthelgar | 5 Ego Urum -5 Ego Ælfred *5 IEgo Uhtred Ego Cunam ? Ego Guprum Ego peordred 5 Ego Scile. J Ego Wlfhelm É 3 Q- § '§. 717. Boundaries qf the land menfiomed in No. 716, EREMEL . IHii sunt termimi de Bremel . In primis a loco qui appellatur Wrokcumbe usque merkendene . j de merkedene directe per cur- sum aque usque ad stratam . j ab eadem strata usque Cadeburne . j a capite ejusdem burme: directe usque aveme j sic directe per avene usque Cristemaleford . j ad ab eodem loco recte usque huckeam . Et ab eodem usque le grete trowe . j ab eodem loco usque Sand- 1 These lines transposed, B. * For this and the rest, B. reads:—Ego Cunam episcopus subscripsi. Ego Jutual episcopus consensi j subscripsi . Ego Wlfhelm episcopus consensi. Ego Alfwyne episcopus consensi j subscripsi. Ego Aelfwold dux consensi. Ego Uhtred dux consensi j subscripsi . Ego Wrm dux consensi . Ego Osulf dux consensi j subscripsi. Cf. No 718, which has evidently been con- fused by the scribe with this. * -lim, Brewer. A.D. 937.] ÆTHELSTAN TO MALMESBURY ABBEY. 425 setep . j sic usque `ad' le Clif. Et sic per clivum usque stigelweye. 'j ab eadem via usque blakemomore . j ab eodem more . usque ad locum supra scriptum videlicet Wrockumbe. [A.] Brit, Mus., Add. MS. 15,667, f. 34b. J. Y. Akerman, ** Poss. of Malm. Abbey”, in Archaeologia, vol. xxxvii, p. 14. 718. WITENAGEMOT AT DORCHESTER. Grant by King Aethelstam, to Malmesbury Abbey, qfland at Wdetur, or Wootton, co. Wilts. 21st December, A.D. 937. DE WDETUN QUAM IDEM REX DEDIT SANCTÆ MELDUNENSI ECCLESIÆ. Eortuna fallentis seculi procax , inmarcessibilium, etc. . . . . . (as in No. 716) yma Cocitio ni satus, etc. .'. . . . (as in No. 716) est decursibilis, etc. . . . . . (as in, No. 716) summo opere festi- mandum, etc...... (as in, No. 716) sub estimatione. X. cassatorum , in loco qui dicitur WDETUN , servienti, ete. . . . . . (as in No. 716) vel ex minimo, etc. . . . . . (a8 in No. 716) a Deo se imperpetuum dampnandum . Hujus, etc. . . . . . (a8 ίη No. 716) celeberrima Dorneacester appellata, etc. . . . . . (a8 án, No. 716) auctoritas hiis testibus, etc. . . . . . (as in Wo. 716). Ego Æthelstanus, etc. Ego Wlfhelmus, etc. Ego Wlfstanus, etc. Ego Howel subregulus consensi et subscripsi. Ego Eugenius subregulus consensi et subscripsi. Ego Juthual episcopus* consensi et subscripsi. Ego Morcant subregulus consensi et subscripsi. Ego Ælfwyne episcopus consensi et subscripsi. Ego Cunam episcopus consensi et subscripsi. Ego Wlfhelmi episcopus consensi et subscripsi. Ego Aelfwold dux consensi et subscripsi. Ego Urm dux consensi et subscripsi. Ego Uhtred dux consensi et subscripsi. Ego Osulf dux consensi et subscripsi . [A.] Reg. Malm., ed. Brewer, vol. i, p. 809. [T.] Thorpe, Dipl., p. 143; from [B.] [B.] Ms. Lansd. 417, f. 18. (Confused with No. 716, q. v.) 1 Am evident, slip of the pen by the scribe. 426 ETHELSTAN TO MALMESBURY ABBEY. [A.D. 937. 719. WITENAGEMOTl AT DORCHESTER. Compound Charter qf King Ethelsta^, embraeing the grants in Nos. 671, 672, 716 and 717, etc, 21st December, A.D. 937. Eortuna fallentis seculi procax , non lacteo liliorum candore amabilis, sed fellita ejulandæ* corruptionis amaritudine odibilis, fetentis filios in valle lacrimarum carnis rictibus debachando vene- nosis dilacerat ; quæ , quamvis arridendo sit infelicibus attrecta- bilis , Acherontici tamen ad ima Cociti , ni Satus Alti subveniat Boantis impudenter est declivis. Et ideo quia ipsa ruinosa defi- tiendo tamaliter* dilabitur , summopere festinandum est ad amema indicibilis letitiæ arva ubi himnidica angelicæ jubilationis organa mellifluaque vernantium rosarum odoramina a bonis beatisque naribus inestimabiliter dulcia capiuntur , sineque calce auribus felitium suavia audiuntur . Cujus amore felicitatis illectus, ego ETHELSTANUS , rex Anglorum , per omnipotentis dexteram totius Britanniæ regno sullimatus , aliquas terræ particulas venerabili familiæ MALDUBIENSI pro animabus patruelium meorum , filiorum Ethelperdi* clitonis. videlicet Elfpini et Ethelpini , Deo et sancto Petro in perpetuum jus largitus sum . sub estimatione . X. cassa- torum in loco qui dicitur WDETUN°. sub estimatione . LX°.° cassa- torum in loco qui dicitur BREOMEL'. sub estimatione. V. cassatorum in loco qui dicitur SUMERFORD* . item . V . in loco qui dicitur NORTUN°. item . v. in loco qui dicitur EpULM 19. Hoc præcipiens , ut nemo nostrorum successorum . hoc nostrum donum , quamdiu Christianitas vigeat , vel ex minimo interrumpere temptet . Quod si quis temptaverit , a Deo se dampnandum in perpetuum sciat . Sciant** autem* sapientes'* nostræ regionis'* mos15 has præfatas terras non*° injuste rapuisse rapinamque Deo dedisse , sed sic eas accepi, quemadmodum judicaverunt omnes optimates regni Anglo- rum , insuper et apOstolicus papa Romanæ æcclesiæ Johannes , Elfredo defuncto , qui nostræ felicitati et vitæ emulus extitit , nequitiæ inimicorum meorum" consentiens, quando me voluerunt, 1 William of Malmesbury clearly indicates that he has made up this charter out; of the foregoing deeds abcve mentioned, by the phrase “ multis quidem cartis sed unam scripturam præferentibus", in the sentence which precedes the text. 2 Evi- tandæ, K. 8 Carnaliter, K. 4 Æöelredi, K. 5 See No. 718. 6. VI., K. 7 See No. 716. 8. See No. 671, Summer., K. ° See Nos. 671, 672. 10 See No. 67]. 11 See No. 670 ; B. begins here. * Autem, omitted, B. ` *° Pr8esentes, var.; gentes, var., B. 14 Religionis, K. i5 Non, var., B. 16 Me, var., B. 17 Nostrorum, B. A.D. 937.] ETHELSTAN TO MALMESBURY ABBEY. 427 patre meo defuncto , cecare in Wintonia civitate! si non me Deus? sua pietate eripuisset . Sed , denudatis eorum machinamentis , remissus* est ad Romanam ecclesiam , ut ibi se coram Johanne apostolico*jurejurando defenderet . Et hoc fecit coram Sancti Petri altari . Sed , facto juramento , cecidit coram altari , et manibus famulorum suorum portatus est ad scolam Anglorum , et in tertia mocte vitam finivit . Et tunc apostolicus ad nos remisit , et quid de eo ageretur° consuluit° . Nos autem optimatum nostrorum rogatu concessimus ut poneretur" ad cæteros Christianos , quam- vis indignus . Et sic judicata* est mihi possessio illius° omnis'° in magnis et modicis'*. Et cetera. Hujus autem a Deo dominoque Jhesu Christo inventæ atque inspiratæ voluntatis scedula anno dominicæ incarnationis. DCCCC° . XXX°. VII°. regni vero gratis mihi commissi. XI*. indictione octava. epacta . xm^. IIII°. concurrente tertio. XII°.° kalendas Januarii, luna** vertentis mensis decima in civitate celeberrima quæ Dorna- cester appellatur conscripta est , tota optimatum generalitate sub alis regiæ dapsilitatis ovanti . Subscripsere subreguli Eugenius , Howel, Morcant**, Ludual''. Archiepiscopi Wlfelmus Doroberniæ, Wlstamus Eboraci. Episcopi Burgric Rofesis , Tedred* Lundoniensis , Epelgar Orientalium Anglorum , Alfrith"Wintoniensis, Elfredus Scireburnensis, Wlfel- mus Wellensis , Epelgar Cridiensis , Oda Wiltensis , Eadhelm Selesiensis , Sexhelm Sancti Cuthberhti , Tidelm!8 Herefordensis , Elwine Wigorniensis, Kinsi Licitfeldensis, Winsi Legecestrensis'°. [A.] Will. Malm., Gesta Pontif., ed. Hamiltom, | [G.] Gale, Vet. Seript., vol. iii, p. 864. p. 401. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MoxII ; from [B.] Will. Malm., Gesta Regum, ed. Hardy, [G.] vol. i, p. 220. [T.] Thorpe, Dipl., p. 183, n. ; from [G.] i Civ. Wint., B., urbe Wint., var., B. ? Dominus, K. * Missus, B., and remissus, var., B. * Ap. Joh., B. * A nobis, added, B. 6 B. continues as follows:—“ Am cum cæteris Christianis corpus illius poneretur. His peractis et nobis renunciatis , optimates regionis nostræ , cum propinquorum illius turma , efflagitabant omni humilitate ut corpus illius per nostram licentiam cum corporibus poneretur Christianorum ; nosque , illorum efflagitationi consen- tientes , Romam remisimus , et consentiente papa positus est ad cæteros” , etc. 7 Portaretur, K. 8 Indicta, K. 9 Ejus, B. 10 Omnis, omitted, B. il B. continues and concludes as follows:—“ Sed et hæc apicibus literarum prænota- vimus, ne, quamdiu Christianitas regnet, aboleatur . Unde mihi præfata possessio , quam Deo et Sancto Petro dedi , donatur ; nec justius novi quam Deo et Sancto Petro hanc possessionem dare", qui æmulum meum in conspectu omnium cadere fecerunt, et mihi prosperitatem regni largiti sunt .'' ** . XII°., omitted, K. l8 Linea, K. 14 Morrant, K. i8 Iudual, K. 16 Tedrid, K. i7 Ælfriche, K. 18 Tidelus, K. *° Legeses., K. This paragraph in William of Malmesbury's own words. 428 ATHELSTAN TO THE BURGESSES OF MALMESBURY. [A.D. 937. 720. Gramt qj* Privileges by King Athelstam, to the Burges8e8 qf IMalmesbury, co. Wilts. THE ORIGINAL CHARTER TO YE BURGESSES OF MALMESBURY*. ATHELSTANUS Rex Anglorum do pro me et meis Successoribus, Burgensibus meis et eorum successoribus MELDULFUENSIS Burgi , quod habeaut et teneant semper omnes functiones et liberas consuetudines $uas sicud tenuerunt tempore regis* Eaduuardi patris mei illibate et honorifici*. Et precipio omnibus sub* imperio meo quod non faciant eis injuriam et sint quieti absque Calumpnia et Scot. Et DO et concedo eis illam Brueram° regiam quinque Hydarum terre juxta villunculam meam de Nortona propter auxilium eorum in conflictu meo contra Daneos°. Confecta est hujus Donacionis Cartula cum Signo meo per testimonium Eadmundi fratris mei et per Consilium magistri Wolsini Cancellarii mei et Odonis Thesaurarii mei et Godwyny . Godwynus, qui fert vexillum Regis perquisivit hoc pro Burgensibus. [A.] Brit. Mus., Cottom MS., Vitellius C. ix, | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MoxxvIII; from f. 200 (xvth cent. transcript). [A.] [T.] Thorpe, Dipl., p. 175. 721. Grant by King Ae8elstan to St. Peter's Church, Eveter, qf land ai Topsham, co. Devon. A.D. 937. >{< In Christi nomine atque virtute sagaci intuendo prospectu casus lapsusque condicionis humanæ de qua aecclesiastes . “Vanitas7 vanitatum” inquid “et omnia vanitas”. et ideo mercanda sunt æterna caducis . dicente veritate . * Thesaurizate* vobis thesauros in cælo”. et cetera . Quapropter ego AEDELSTANUS rex monarchus totius Bryttanniæ insule flante Deo . aliquam ruris particulam id est unam mansam ubi ignostici vocitant TOPPESHAM. libenter concedo ad monasterium sancti Petri apostoli Exoniensis æcclesie pro remedio anime meæ in æternam libertatem habendi quamdiu fides Christiana perma- meat . Immunis amodo iste ager permaneat ab omni censu regali excepta communi labore quod notum est omnibus. i Title omitted, K. * Regis, omitted, K. 3 -ce, K. 4 Subter, K. 5 -riam, K. , 6 Danos, K. T. 7 Eccl. i, 2. 8 Matt. vi, 20. A.D. 937.] ÆDELSTAN TO ST. PETER's, EXETER. 429 Si quis amodo hanc nostram donationem ammoverit . sciat se I)eo contra iturum ire non mihi . quia ab illo potestatem accepi. Territoria autem istius agri hec sunt . Ærest fram toppes oran up on exam on pone mearam team pol. panom up on exan. ponne of exa on pa smala lace. of pære lace eft on exa. panom up andlang exa on pone uferan teâm pól . panon up on exam stream oô pôle . upp of pole on pone ealdan herpaö to dyram treope. panom suô om pynford up on stream om pyndeles cumbe midde peardne up on pa pyriam . panon andlang dic On pone peig. east andlang peiges on pære dice hirnam andlang dic ut on clyst. andlang streames eft om toppes oram . «- pis symd pære anre gyrde land gemæro æt æschyrste pe gebyraó in to pære hyde æt toppeshamme . ærest fram æschyrste . to æsc pylles lace . pamon up to herpaöe . j fram pam herpaöe suô rihte oö hit cymö to gyrde hrigces forda. fram gyrde hricges forda adum on stream to pungyfe fordan . panon pest on pone herpaö oö fi hit cymö to æsc pilles lace heafdon . Acta est hæc donatio anno dominice incarnationis DCCCCXXX . VII . >{< Ego Æöelstanus rex totius Bryttanniæ hoc domum cum signo sanctæ Crucis confirmavi. >{< Ego Eadmund indolis clito consensi. >{< Ego J2ulfhelm! subscripsi. >{< Ego Ælfheah* adquievi. »{< Ego Æöelstam dux. >< Ego Æöelgar* conclusi. >< Aöelpold minister . >{< Ego Hopel regulus. »K Ælfric minister. >< Ego 2ulgar dux . >< 2ulfsige minister. >{< Ego Ælfhere dux . >< Odda minister. Endorsed :—“ Toppeshammes boc” in, a hand qf the æth cent.; and “ Regis Æöelstani de Topesham". in, a hand qf the aeith cent. [A.] Chart. Antiq. Cantuar., E. 206. Ord. Surv. Fac8., pt. 1, pl. xiv. [K.] Kemble, Ood. Dipl., No. cccLxIx; from [A.] 722. Another form, Qf No. 721. >< ANNO* dominicæ incarnationis DCLXX. indictione XI. Ego .AEDELSTAN rex totius Bryttanniæ insulæ . dabo pro æterna retribu- tione et pro expiatione animæ meæ unum cassatum in loco ubi ab incolis vocitatur TOPPESHAM° Deo et sanctæ Mariæ ad monasterium i Archbishop of Canterbury. * Bishop of.Winchester. 8 Bishop of Crediton. 4 Toppeshammes boe, title, B. ° Toppaesham, K. 430 „EDELSTAN TO ST. PETER's, EXETER. [A.D. 937. quod a solicolis nominatur EXACEASTER ut habeat quamdiu fides catholica in gente Anglorum permaneat. Precipimus et obsecramus in Dei omnipotentis nomine et in sanctæ trinitatis honore . ut nullus hominum in aliquo tempore umquam ausus fuerit hanc nostram donationem minuere aut frangere in aliquo sed semper stabilis et inconcussa permaneat tam Deo quam et hominibus usque in æternum tempus. Si quis autem hoc munus in aliquo frangere vel minuere temp- taverit . sciat se coram Deo et sanctæ Mariæ* rationem reddere . nisi hic prius celeriter emendet coram idoneis testibus . IHujus agelluli te[r]mini hæc sunt. Ærest fram toppes horam úp an exam om pone mearan teampol panom üp on exam pænne of exan on pa Smalan lace of pære lace eft an exam pænne úp anlang* exam on pone uferan teampol panon üp on exam stream oö pole úp of* pole on pone ealdam herpo8* to dyranstreope* pamam suö on pynford üp om stream om pyndeles cumb middepeardne üp om pa pyriam panon amlang dice* om pone peg east an lang* peges om pære dice hyrnam anlang dice ut On clyst anlang* streames eft to7toppeshoram*. >{< Ego Æí5elstan rex Anglorum hanc nostram donationem cum signo crucis impressi. >{< Ego Eadmund indolis clito consilium dedi. Ego 2ulfhelm archiepiscopus consolidavi. Ego peodred episcopus subscripsi. Ego Ælfheah episcopus adquievi. Ego Brihtelm episcopus consensi. Ego Eadelm episcopus favi. Ego Æöelgar episcopus conclusi. AEöelstam dux . >{< 2ihtmund minister. AElfhere dux . >{< Æöelmod minister . Eadmund dux . >< DeOrmod minister. AEpelsige dux . >< 2ulfgar minister . Odda, minister . »{< Osulf minister . Endorsed:—“Toppesham , an hid*. *Topesham''. « Regis aes]- stani de topesham". and * Carte regum De Toppisham*. in various handwritings. | [A.] Charter in the Salt Library at Stafford | Hardy's MSS. in Record Office. (xiith cent. copy). [B.] Chart. Antiq. Cantuar., T. 37. Ord. Surv. Face., pt. II, plate ** Salt”. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccIxx; from [L.] MS. Lansdowne 446, f. 88; facsimile of [L.] (“ apparently a faulty copy of No. [A.] ccoLxIx**). Boundaries in vol. iii, p. 411. 1 -cta -ria, B. K. * Andl., B. 3 Tham, added, B. * -path, B. ° Dyram treope, B. 6 Dye, B. 7 Om, B. ° B. here inserts the paragraph Bis synd bære, etc. See No. 721, A.D. 938.] ÆDELSTAN TO ST. MARY's, EXETER. 431 723. Grant by King Æ8elstan to the church qf the Monastery Qf St. IMary at Eaceter, of land at Hrocastoe, RookStock, or Stoke Canon, mear Eveter, co. Devon. A.D. 670 for 938. >< Anno domicae' incarnationis DCLXX. indictione XI . Ego AEDELSTAN rex Anglorum dabo pro æterna remuneratione et pro expiatione animæ meæ sex perti`c'as ubi incolis vocitur* HROGASTöC IDeo et sanctæ Mariæ ad monasterium quod incolis vocitatur EXA- CEASTER . ut habeat quamdiu christiana fides in gente Anglorum maneat . Precipimus quoque et obsecramus in Dei Omnipotentis nomine et in trini`ta'tis honore. ut nullus hominum in aliquo tem- pore ausus sit frangere vel minuere . Sed stabilis et inconcussa permaneat. Si autem aliquis hoc in aliquo frangere temptaverit. sciat se in æterna dampnatione pœnitere nisi hic celeriter emendet*. Hujus agelluli termini hæc sunt. Ærest of sulforda east anlang herpoöes on culum panon eastrihte to langam forda panon suô anlang streames oö culum lace anlang lace of pære lace üp to pære ealdan dic anlang pære dice on Ceaggam cumb panon on cinges sloh panOn anlang peges to pæm mægem stane panon suö pær öa pegas to licgaö panom on pome mor8 mystam hrye peg anlang hryc- ges to öære eorö burh middepeardre pamon on brydena pyll pamon ut on exan `úp' anlang exan oö Scræpamleges lace j scræpamleg pærto pænne fram æ8elstanes hammes forda on sulforda j feoper eceras bepestam exam fornageam edferöes eald lamde. >< Ego Æöelstam rex Anglorum meum donum cum sigillo sanctæ Crucis conclusi. >{< Ego Eadmund indolis clito consolidavi. >{< Ego 2ulfhelm archiepiscopus adquievi. >{< Ego peodred episcopus coadunavi. >{< Ego Brihtelm episcopus subscripsi. >{< Ego Ælfheah episcopus favi. >{< Ego Æöelgar episcopus consolidavi. »K Æöelstan dux . >< 2ihtbord minister . >< Ælfhere dux. >< Heremod minister . »< Eadmund dux . >< 2ihtlaf minister . »< Odda minister. »K Ælfhere minister . 1 -nicæ, D. S. * -tatur, K. * -dat, S. 432 ÆDELSTAN TO SS. MARY AND PETER, EXETER. [A.D. 938. Endorsed in, a contemporary handwriting:—“ Six gyrdaboc to stoctone”. [A.] Charter in possessiom of the Deam and | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLxxI ; from Chapter of Exeter. [H.] Boundaries im vol. iii, p. 411. Photograph of [A.] in Dept. of MSS., British | [D.] Davidson, in Journ. Brit. Aroh. Assoe. IMuseum. (1883), vol. xxxix, p. 265 ; from [A.] [H.] Hickes, Di88ert. Epist., p. 6 (incorrect). [S.] Ord. Surv. Faes., pt. II, Exeter pl. l ; from [A.] 724. Gram; by King Æ8elstan, to SS. Mary and Peter, at the Monastery ealled Eaeter, Qf land at Culmstoke, eo. Devon. A.D. 670 for 938. »K ANNO ab incarnatione dominicæ DCLXX . indictione XI. Ego ÆBELSTAN rex Anglorum dabo pro æterna retributione et pro expiatione animæ meæ quinque cassatos ubi incolæ vocitant CULUM- STOCC. Deo et sanctæ Mariæ necnon et sancto Petro principi aposto- lorum ad monasterium quod ab incolis nominatur EXANCEASTER . ut habeat quamdiu fides catholica in gente Anglorum maneat. Pre- cipimus quoque . et obsecramus in Dei omnipotentis nomine et in sanctæ trinitatis honore . ut nullus homo in aliquo tempore . um- quam hanc nostram donationem infringere ausus sit . Sed stabilis sit coram Deo et hominibus usque in seculum. Si quis autem hoc in aliquo frangere vel minuere temptaverit. sciat se in æterna dampnatione puniri. nisi hic celeriter emendet. Hujus agri termini hæc sunt . Aerest on hacapenn forepeard adum on secgpyll panon on craducc ponne anlang streames on culumford of pæm forde to porn pylle panon to bryd pylle panom to pære ænlipam æc }amon amlang herpoöes om heamhangram midde- peardme' panon on hpitan beorh panon on gerihtne on fengel panon om gerihtne to öam ealdam gepeorce panon on byrichangran* ponne úp om gyran törr pamon on pone hpyrfel panon om pone porn panon on peom mynet ea8tepeard pamon Ongerihte on pa lace adum on culum üp of culum om öa ealdam lace on burhgeardes poröig panon ongerihtne to rancumb panon pest om gerihtne be ecge on hacapenm forepeardne . >{< Ego Æöelstam rex Anglorum hanc meam donationem cum sigillo sanctæ crucis impressi . »{< Ego Eadmund indolis clito . consensi . >{< Ego ?ulfhelm archiepiscopus dictavi. >{< Ego Ælfheah episcopus adquievi. * -dre, S. * Lyr., D. A.D. 938.] ÆBELSTAN TO ST. PETROC's MONASTERY, BODMIN. 433 >{< Ego Æöelgar episcopus notavi. >{< Ego Brihtelm episcopus favi. •>{< Ego J2ynsige episcopus conclusi. »< 2ulfgar dux . >{< 9ulfhelm minister . »K Ælfhere dux . >< Ælfheah minister . »< Æöelstan dux . »< Æöelferö minister . >< Odda minister . »< 2ihtgar minister . Endorsed in various handwritings:—“to Culumstoce" . * Regis AEöelstani donatio Qulumstoc''. * Carta de Columstoke”. [A.] Charter in possessiom of the Dean and | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLxxrrr ; from [H.] Chapter of Exeter. 1. , Photograph of [A.] in the Dept. of MSS., | [D.] Davidsom, in Journ. Brit. Areh. Assoe. Eritisb Museum. (1883), vol. xxxix, p. 267; from [A.] [H.] Hickes, Di88ert. Epist., p. 6. [S.] Ord. Swrv. Facs., pt. II, Exeter, pl. II ; from [A.] 725. Grant by King Æ8elstan to the Monastery of St. Petroe [at IBodmin] qfland at Nywantwn, or Newton, co. Cornwall. A.D 670 for 938. >< ANNO dominicæ incarnationis DCLXX. Indictione . XI. Ego ÆDELSTAN rex totius Bryttanniæ insulæ dabo proæterna retributione et pro expiatione animæ meæ unum cassatum in loco ubi ab incolis vocitatur ÆT NYpANTUNE Deo et sancto confessori Petroco . ad monasterium ejusdem sancti . ut habeat quamdiu fides catholica in gente Anglorum permaneat . Precipimus et obsecramus in Dei omnipotentis nomine et* in sanctæ trinitatis honore . ut nullus hominum in aliquo tempore umquam ausus fuerit hanc nostram donationem minuere aut frangere in aliquo . sed semper stabilis et inconcussa permaneat. tam Deo quam hominibus usque in æternum tempus. Si quis autem hoc munus in aliquo , frangere vel minuere temp- taverit . sciat se coram Deo et sanctis ejus rationem redditurum. nisi hic prius celeriter emendet coram idoneis testibus . Hujus agelluli termini hi sunt . pis sind pa landgemæro to nypantune . Ærest on puduford. ponne upp on stream oö pone lyttlan broc. ponne andlang broces oö hreodmores heafod. ponne on gerihte suö ofer dune to loddam broces æpylman. ponne adune on loddam broces stream oö toric. ponne upp on toric streafh eft to puduforda . - >{< Ego Æöelstam rex Anglorum hanc nostram donationem signo crucis impressi. 1 Et, omitted, D. VOL, II, E F 434 ÆBELSTAN TO SS. MARY AND PETER, EXETER. [A.D. 938. >< Ego Eadmund indolis clito consilium dedi. >{< Ego 9ulfhelm archiepiscopus consolidavi . >{< Ego peodred episcopus subscripsi. >{< Ego Ælfheah episcopus adquievi. >{< Ego Brihthelm episcopus consensi. >{< Ego Eadhelm episcopus favi . . >{< Ego Æpelgar episcopus conclusi. >< ÄEöelstam dux. >< 2ihtmund minister . »3 Ælfhere dux . >< Æöelmod minister . »< Eadmund dux . >{< Deormod minister . >{< Eöelsie dux . >< Pulfgar minister . «-» »< Odda minister. »< Osulf minister . EndorSed in variou3 handwritings :—“ Ethelstam de Nipantun dato sancto Petroco”. “ Carta Ædelstani Regis de terris in Cor- nubia''. • [A.] Charter in possession of the Dean and | [D.] Davidsom, in Journ. Brit. Arch. A88oc. Chapter of Exeter. (1883), vol. xxxix, p. 268; from [A.] Βhotograph of [A.] in the Dejpt. of MSS., | [S.] Ord. Surv. Facs., pt. II, Exeter, pl. III; IBritish Museum. from [A.] 726. Grant by King Æ}8elstam, to SS. Mary and Peter at the monas- tery called Evefer, qf land at Muneca, tum, or Monkton, co. Devon. A.D. 670 for 938. >< Anno ab incarnatione dominicæ DCLXX. indictione XI. Ego ÆBELSTAN rex Anglcrum dabo pro eterna retributione et pro expiatione animæ meæ unam mansam ubi incolæ vocitant MUNECA TUN . Deo et sanctæ Mariæ nec non et sancto Petro principi apostolorum ad monasterium quod ab incolis nominatur EXAN CEASTER . ut habeat quamdiu fides catholica in gente Anglorum maneat precipimus quoque et obsecramus in Dei omnipotentis nomine et in sanctæ trinitatis honore . ut nullus homo in aliquo tempore . umquam hanc nostram donationem infringere ausus sit. set stabilis sit coram I)eo et hominibus usque in sæculum . Si quis autem hoc in aliquo frangere vel minuere temptaverit . sciat se in æterna dampnatione puniri. nisi hic celeriter emendet. EIujus agri termini hæc sunt . ærest of seeoca broces forda upp on stream op δær seo die onfehö. spa andlang pære die of pære dice hyrnan . spa adün on pone cumb on pa lace . adun on pa lace On ceacga broc . adum on ceacga broc on pære dice ende . spa east on A.D. 938.] ÆE)ELSTAN TO FRITHESTAN. 435 pa dic of pære dice hyrnam. spa suö on pa dic om pOne peod herpaö pest on herpaö eft to seeoca broces forda. >{< Ego Æpelstam rex Anglorum hanc meam donationem cum sigillo sanctæ crucis impressi . >{< Ego Eadmund indolis clito . consensi. >{< Ego J2ulfhelm archiepiscopus dictavi. >{< Ego Ælfheah episcopus adquievi. >{< Ego Æpelgar episcopus. notavi. >{< Ego Brihtelm episcopus. favi. >{< Ego J2ynsige episcopus. conclusi. >< Pulfgar dux. >{< Pulfhelm minister . »< Ælfhere dux . >{< Ælfheah minister . >{< Æöelstam dux . »K Æöferö minister. >{< Odda minister. »K 2ihtgar minister. EndorSed in hands contemporary with the writing qf the charter:— “ Munecatunes boc .* and * to Muneca tune"; in, a hand qf the early part qf the aeîith, century, “ Regis Ædelstani de Munecatum.” ; amd ίη hands Qf the early aeivth centwry, “ Carta Adelstani Regis. super manso quod olim vocabatur Moneketofi . modo tamen Exchestre pro fundacione Ecclesia.” “ Carta Adthelstani Regis concessa Beato Petro de manso quod antiquitus vocabatur Moneketoîî `ad monas- terium' quod nunc nuncupatur Exechestre. (ad fundandum monas- terium!) et divise mansi sunt hee . primo de Scokebroc forde . sursum per rivum etc. ut infra patet.” “ Devon.” [A.] Charter in Brit. Mus., Add. Charter 19,516. Brit. Mus., Face., pt. iii, pl. 7; from [A.] (Somewhat later handwritimg.) EIardy's MSS. in Record Office. 727. Confirmation by King Æ8elstan to Frithestan, Bishop of Vinchester, qf a grant by King Æôelheard, at reqwest qf Queen, Frjöegyth, to the vill Qf TaVnton, qf pasture-land at |Wíôïglea and $altpans at Cearn, which had been forfeited by the former owners, who were condem med to death, for theft. A.D. 938. . .a* £ Regnante in aeternum Christo filio Dei qui sicut tempora temporibus . ita etiam dat regna quibus vult regibus ego ÆBEL- STANUS humilis et devotus rex Anglorum venerabili episcopo ERITHESTANO Uuentanæ æcclesiæ quæ in honore sanctorum apostolorum Petri et Pauli consecrata est . hanc cartulam fieri 1 Erased. _ • P R 2* 436 ÆBELSTAN TO FRITHESTAN. [A.D. 938. jussi. atque in ea pro indulgentia peccatorum meorum libertatem renovavi quam Æöelheard rex dudum constituit : quia vola ut pro pace regni et gentis salute æcclesia Uuentana quæ caput est ecclesiarum quæ in occidentalium Saxonum provinciis construun- tur : æternam libertatem et reverentiam et dominationem princi- palem sine fine possideat ; Prefatus autem rex Æδelheard sicut rogatus fuit a Fryöegypa regina dedit ad villam TANTUN quæ nunc est possessio et hereditas episcopalis Uuentanæ ecclesiæ . IIII°*. mansas in loco qui dicitur 2IDIGLEA. ad pascua pecorum . et . III°°. in loco qui CEARN nun- cupatur ad coquendam salis copiam. Istarum autem. VII. mansarum quantitas. justo valde judicio totius populi et seniorum et prima- tum ablata fuit ab eis qui eorum possessores fuerunt : quia aperto crimine furti . usque ad mortem obnoxii inventi sunt . , Ideoque decretum est ab omni populo ut libri illorum quos ad has terras abebant æternaliter dampnarentur : et quicumque eos in adju- torium sui umquam proferre presumeret : anathematizatus et maledictus ab omnibus christianis haberetur . , Mos quoque nostris temporibus dampnamus et maledicimus omnem hominem qui libertatem sanctæ et Deo dilectæ Uuentanæ ecclesiæ in magnis vel in modicis corrumpere seu diminuere pre- sumpserit : nec habeat hereditatem in regno Christi et Dei : qui- cumque huic sanctissimæ ecclesiæ inimicuis vel adversarius sive exterminator extiterit . nisi ante finem suum cum manifesta poenitentia maliti[am] suam purgaverit . , Et quicumque huic ecclesiæ adjutor et amicus esse studuerit . benedictionem et alutem longam . et felicitatem temporum. et indulgentiam pecca- £' : atque societatem regni caelorum : consequatur in secula seculorum:— Limites terrarum predictarum diffumduntur sicut sermo anglicus monstrat subsequens. >{ Ærest on ucinge ford of öæs[c]umbes heafde on pone smalan peg purh öone mor to piöigslæde pæt to brocenam beorge . spa to pudu forda . j to lulles beorge . spa forö jlang [h]arpaöes , to mægenstanes dene $pa to pióleagate fi to nædram beorge . j óurh pone mor beriht ge maere on piöig mor δæt eft on ucingc ford. >{< Ærest of sæ up on hengestes rige , óonam morê on gyrdpeg. spa norö jlang hricges om middepeardna sealtera cumb . j be cumbe ing on holam broc jj jlang streames ing on hlos moc. adune on stream on seofam æceras . pær of streame eft onbutam seofam æceras. eft suô om hlos moc . δæt adune on stream oö öa suram apeldran . j suô on êa norö ræpe . öanan eft ofer cern on gata * » A.D. 938.] ÆE)ELSTAN TO FRITHESTAN. 437 ford. δæt suô bufan litlam graf. pwa suô om earnes hlingc . of earnes hlimce eft ut on sæ. Acta est haec præfata donatio. anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCXXXVIII . in quo anno bellum factum est in loco qui bruninga feld dicitur ubi Anglis victoria data est de caelo. »{< Ego Æôelstanus rex hoc donum meum regiae potestatis libertate confirmavi. >{< Ego Pulfhelm archiepiscopus hanc donationem sanctae crucis titulo consecravi . . »< Ego Frithestam 2intaniensis episcopus consignavi. >< Ego peodred Lundoniensis episcopus consolidavi. »< Ego Cempald episcopus prædictum donum conlaudavi . >{< Ego Oda episcopus hanc cartulam corroboravi. >{< Ego Æpelgar episcopus sancta cruce signavi et con- clusi. »< Ego Alfpold. dux. »K Ego Æ]fhere . minister. >{< Ego Uhtred. dux . >{< Ego Wihtgar. minister. >{< Ego Odda . minister. >{< Ego Apelpold. minister . >{< Ego Wulfgar. minister. >{< Ego Ælfheah. minister. >{< Ego Sigered. minister. >{< Ego Ælfred. minister . »< Ego Ælfric . minister . >{< Ego J2ulfmær. minister . >{< Ego Eadmund. minister. >{< Ego Ordeh . minister. »{< Ego Wulfsige . minister . - Gratia . Sanctitas . et sanitas . et caritas . patris et filii et spiritus sancti omnibus Uuentanæ ecclesiae amicis et auxil[ia]riis semper . amen :— Endorsed:—“ >< pis is seo boc pe Æpelstan cing gebocode Erithestane bisceope to 2ipiglea j to Cearn pis syndom Tantumes land : ”; in α hand qf the aciiith century, “vacat" ; amd in, a hand of the aevith century, “Donatio Adelstani Regis confirmans dona- tionem Adellardi regis factam Fridestanno episcopo pro terris in Tantom.” * [A.] Original Charter in British Museum, | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLxxxv ; from Cotton viii, 17. [A * Erit. Mus., 1'acs., pt. iii, pl. 6. IBrit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 28. i Thorpe, Dipl., p. 185. 438 ATHELSTAN TO ATHELSTAN. , [A.D. 938. 728. Grant by King Athelstam, to his adopted, the Earl Athelstam, qf lamd at Lyme, co. Dorset. A.D. 938. CARTA ATHELSTANI REGIS DE LYM . Pegnante imperpetuum domino nostro Jhesu C[h]risto . Egre- gius agonista sérmocinatus est in divinis scripturis “ Omnia' que videntur temporalia sunt, que autem non videntur eterna”. Ic- circo superflua utentibus divinus* sermo ut supra taxati sumus terribiliter premonet ut hujus seculi caduca contempnentes spi- ritaliaque imitantes celestia properemus ad regna. Quamobrem ego ATHELSTANUS desiderio regni celestis exardens favente superno numine. basileos industrius* Anglorum cunctarum- que gencium in circuitu persistencium . cuidam adoptivo* fideli meo comiti ATHELSTANO vocitato ob illius amabile obsequium dig- natus sum largiri . sex mansas aseluli juxta dirivativis fluencium successibus ubi vulgares prisco usu moralique relacione nomen indiderunt . AT . LYM. cum pratis paschuisque necnon et silvis silvarumque densitatibus. ut hec prospere possideat ac eternaliter teneat dum huju$ enim fragilis cursum uti audebit post se autem veluti affirmavirnus cuicunque voluerit heredi derelinquat seu supradiximus in eternam hereditatem fiat etenim prefata terra ab omni servili jugo libera cum omnibus $ibi recte pertinenciis ex- ceptis istis tribus expedicione pontis arcisve coedificacione . IDenique vero si quis nobis non optantibus nostrum hoc donum violare fraudulenter perpetrando consenserit aut infringere tempta- verit perpessus sit gelidis glaciarum flatibus ex pennino excercitu malignorum spirituum nisi prius irriguis penitencie gemitibus in pura emendacione emendaverit . Istis terminibus predicta terra circumgirata esse videtur. Erest of se in sigilmere panen up on clif of* clive to farngoren panen on here pa]) on sirdeheved panem on mappilleknap of hune- forde panem on pe sour appeldore of pe paynlete panem on enlipes exe berghes. on here pap forp On here pap forth bi pam combes_ heved to pan rede pey panem om lullisburghe to cropan stapele. of pam stapile to dalisberghe on monnisclive . panen to estbroke on doume om streem on saltforde. of saltforde om pa speluende panem on lym . of lym up on pe hasil . of pam hasil on somersete . of somersete on Werboldiston . panem up on to pan peyZate . On pipi- lake eft out on soe . *„„., 1 2 Cor. iv, 18. * Divinis, altered to divinus, MS. 8 Altered from -iis to -ius, MS. 4 •timo, MS. 5 Clif of, omitted, K. A.D. 938.] AE£)ELSTAN TO ÆLFHEAH. 439 p. Acta est hæc prefata donatio anno ab incarnatione domini nostri . Jhesu Christi. DCCCC. XXXVIII. indictione. XIa. »K Ego Apelstanus rex totius Britannie præfatam dona- tionem cum sigillo sanctæ crucis confirmavi. {< A]nno domin.ce incarnationis. DCCCCXXXIX. Indictione. XIIII. anno Athelstani Regis. Ego WUHELMUS° concedo WLFELMO archi- episcopo aliquam partem terre juris mei . id est undecim agros a meridie DOROBERNIÆ circumdata* his terminis . ab Oriente . Adre- desland°. a meridie publica strata . ab occidente: Brihtelmesland. ab aquilone : Cingesland . IHanc donacionem ego Athelstanus rex cum sigillo° crucis com- firmavi. >^ Ego Wlfhelmus confirmavi. »{< Ego Teodredus Lundoniensis episcopus subscripsi . >{< Ego Alfegus Wintoniensis subscripsi. 1 At, D. * Leahtere, D. and L. 3 Wiihelmus, K. * -tam, T. K. 5 Edred., T. ; Eadred., K. 6 Sanctæ, added, T. K. A.D. 939.] ÆpELSTANUS TO WULFSWYTH. 447 >{< Ego Odo Scirburnensis subscripsi. << Ego Cenuualdus episcopus subscripsi . [A.] MS. Lambeth 1212, p. 322. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. Moxxrv ; from [T.] Twysden, Hist. Ang., col. 2219. [T.] 734. Grant by King Aethelstan, to Wulfswyth,* ancilla, Christi”, of land at Uferam, twn, or Overton, or, the River Cynete or Kennet, co. Wilts. A.D. 939. (* >{< Ægregius* agonista sermocinatus est in scripturis divinis “ omnia quæ videntur temporalia sunt, quæ autem non videntur æterna”. Idcirco superflua utentibus divinus sermo ut supra taxati sumus terribiliter præmonet ut hujus sæculi caduca contempnentes spiritaliaque imitantes cælestia properemus ad regna . Quapropter ego . AEpELSTANUS. divina mihi adridente gratia rex Anglorum et æque totius Bryttanniæ curagulus aliquam partem terre juris mei perpetuali donatione libenter concedo . cuidam sancte conversationi dedite Christi ancille nomine . PULFspypE. eatinus ut mei memoriam suis sanctis orationibus indesinenter `h'abeat . XV. mansas agelluli juxta dirivativis fluentium successi- bus . ÆT CYNETAN . in illo loco ubi ruricoli antiquo usu nomen indiderunt . UFERAN TUN°. Quatinus illa bene perfruatur ac per- petualiter possideat quamdiu istius caducis sæculi ' vitam temere presumet . post se cuicumque voluerit ceu corroboravimus per- [enmi]ter* heredi derelinquat ceu supradiximus in æternam heredi- tatem. Sit autem prædictum rus liber ab omni mundiali* obstaculo cum o[m]nibus ad se rite pertinentibus campis pascuis pratis silvis. excepto istis tribus expeditione pontis arcisve [con]s[truc]tion[e]. [Si quis aut]em quod non optamus hanc nostram difinitionem ^ elationis habitu incedens aut infringere temptaverit [perpessus sit gelidis glaciarum flati]bus et pennino exercitu malignorum spi- rituum nisi prius inriguis penitentiæ gemitibus et pura [emenda- tione emendaverit. Istis] terminibus prædicta terra circum gyrata* esse videtur . Pis synt° pa land gemæro to uferam tune'. [of cynetam to pon ellene . ponne . on pod]nes dene . ponne to puda on mær pege. ponne on hyrs leage up to podnes dic on titferpes geat. ponne on pipig[meres hege easte peardne sup on bu]tan to Æpelferpes setle ' Carta Athelstani Regis Overtone, title, B. 2 Uferantum, B. 3 The parts of words, and sentences in brackets, have perished from this charter. I have supplied the lacunæ from B. * -lis, with 8 partly erased, MS.; -lis, B. * gir., B. 6 Sint, B. 7 Tone, B. 448 ÆpELSTANUS TO WULFSWYTH. [A.D. 939. on pone stanihtan peg. ponne on smalam leage. ponne purh seyt hangram jlang pæs peges to pæm [hlince : ponne to pest heafdon] ponne norö ofer dune on pæt riht gemære . pær to tune. ponne* on cynetan on sealt ham . of sealt hamme up betpeOx* [pa tpegam beOrgas. of pa]m on pæs furlanges pest heafde . ponne on Scropes pyt ponne om pone . . . . *pam crundel midde per[dn]e . ponne on coltam beorh . [op pæne herpop an h]acan penne. ponne andlang herpapes on pa die . pip supan æpelferpes stane. ponne sup andlang hric peges. on pone dunnam stam . ponne pest [j sup ofer pæt yr]d- lamd om pyttel dene . ponne üp on lamba pæp suô on pome hlinc ufepeardne . on hole peg. pon eft on cynetan. ponne is pis para [feoh picuna] gemære j pæs dun landes on mappeldrelen pest peardre . ponne norp up anlang stam ræpe . ponne on pa byrgelsas. ponne sup andlang peges [of pam peg]e andlang hlinees on pæt sup heafod. ponne adune on pæt slæd. ponne üp andlang peges eft to mappeldre lea . [Acta est hæ]c præfata, donatio . Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCXXXVIIII . Indictione . XII. [>< Ego Æpel]stanus rex totius Bryttanniæ* præfatam + donationem cum sigillo sancte crucis confirmavi. [>< Ego Pul]helm Dorobonensis æcclesie archiepiscopus + ejusdem regis donationem cum tropheo agie crucis consignavi. [>{< Ego Ælf]heah Wintaniensis æcclesie episcopus trium- phalem tropheüm agie crücis inpressi. [>< Ego peodr]ed Lundoniensis æcclesie episcopus consig- Ima,V1 . [>{< Ego Cempald] episcopus prædictum domum consensi . [>< Ego Wulfhum] episcopus consensi. [>< Ego Oda] episcopus confirmavi. [>{< Ego 2ulfh]elm episcopus consignavi. [>{< Ego Burg]rie episcopus consensi. [>{< Ego Æpel]gar episcopus roboravi. »K Ælfhere dux. >< 2ulfgar dux. »< Ælfric . minister. >< Æpelstan dux . >{< Eadmund . minister . >{< Uhtred dux. >{< Pulfsige. minister. »< Odda minister. »< J/ihtgar. minister. 1 pamme, B. * Bu tpeox, B. * Blank also in B., thus showing the age of some of the laeumæ; ? enlipan. 4 Brytanniæ, B. A.D. 939.] ÆBELSTAN TO ST. PAUL'S. 449 >< Æpelpold. minister. >< Eadric . minister. »< ` Ælfred. minister . »{< Ealhhelm . minister . >< 2ulfmær. minister . >< Ælfsige*. >< 2ulfgar. minister. >< Æpered minister. >< Ælfsige . minister . >< Æpelmund . minister . >{< Ordeah . minister. >< Pulfhelm . minister. >{< Sigulf. minister . >< Pullaf minister. EndorSed in a contemporary hand:—“pis is Oferam tumes lan[des boc] pe Æpelstan cing gebo[code] Wulfspype on ece yrfe"; and im, one qf the aciiith centwry, “ monachorum”. * Ofretome . Donum Adhelstani Regis Ancille sue Wlfihe ju.ita Ripam Kimete.” [A.] Original charter in British Museum, | [B.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 116. Cottom ch., viii, 22. [K. 2] Kemble, Cod. Dipl., No. Moxx; from [F.] Brit. Mus., Faes., pt. iii, pl. 8. [B.] [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccoLxxvIII ; from [A.] 735. Grant qf privileges by King Æ'öelstam, to the Monastery of St. Paul's, London. On öam halgan naman ures halendes Christes se 8e us gescop òa δa pe sylfe næron , and us eft alysde mid his agenum life , δa δa [pe] fordone pæron purh öæs deofles lare, and mid ealle forscyl- gode in to öam ecam susle , ac his myecle arfæstnesse us alysde of '8am . Nu ic ÆBELSTAN cyning ofer Ænglaöeode cy8e minum pitum , and on êisum geprite mid pordum afæstmige , δæt ic pille friggen* ealle δa lande are into sanctes Paules mynstre, and öæreto gesetam δysne frivelige*, δæt is synderlie freols, sanct Paul to lofe δan halgan apostle öe öeos stop is halig*, minre saule to alyssed- messe and mine Synnam to forgifenesse , be δam ôe Sybba cyng hit ærest gefreOde and se halga Erkenpold ; and hig beggen öærto ge- bugen mid ealle Gode geόeopode , and öa stope ge godedem ; and se mære biscop sanct Erkenpold δæne freols gefette on Romebirig öe on *8isse cartam is apritem ; and manega oöre freolsas heron gepritem synd öe mine forgengam gesettyn heora saule to alysnesse. Se öe öysne freols geeaenige° God his lief her om life and him heofomarices myrcòe° sylle öonne he heonom faram sceole . Se óe óænne öa are pænce to peofigenne oööe' on oööre pison to apad- dene* on oöre hit her beforem apriten is sy his lif her gelittled, and óenne he heonon faram sceole sig a his punung on helle grund , 1 Minister, added, B. * Frithiam, H. 8 Privilege, H. * Ishaling, D. ; ishalig, in, K. * Geeancnige, D. 6 Myrhthe, H. 7 Oδδre, D. K. * Apademme, D. VOL. II. G G 450 ÆPELSTAN TO ST. PAUL'S. [A.D. 939. butom he hit her ær his ænde 8e sti 8elicorl gebete pi'8 8æne æcam God öe ah ealra pinga gepeald. For8i pe spa fæstlice 8ysne freols bebeoda* óæt; pe spa moten eft ealle ætgædere heofonam rices* myrhöe habbam mid öam ecam Gode öe ah ealra pinge ge peald . Amen. [A.] MS. Register of Deam and Chapter of St. | [D.] Dugdale, Mon. Angl. (ed. 1673), vol. iii, Paul's, London, B., f. 20. (Now missing - p. 802. ,from the library.) [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. McxxvI; from [H.] Hardy's MSS, in Record Office. [D.] 736. Latin form, qf No. 735. EADEM CARTA. >{< In sancto nomine nostri servatoris Christi , qui nos creavit quando nosmet ipsi non eramus , et nos redemit cum sua propria vita, quando perditi fuimus ex diaboli doctrina, et penitus damnati in aeternum sulphur , sed ejus magna clementia nos liberavit ab eo . Nunc ego ATHELSTANUS rex super Anglicam gentem notum facio meis sapientibus et in hoc scripto verbis confirmo , quod liberabo omnem terram ad sancti Pauli monasterium [spectantem]*; et insuper constituam istud privilegium , hoc est singularem im- munitatem , in laudem sancti Pauli illius sancti apostoli , cui hic locus est sacratus , in animae meae redemptionem et peccatorum meorum remissionem , secundum quod Sebba rex eundem [locum] primo liberavit , et sanctus Erkenwaldus ; quorum ambo eo se con- tulerunt , omnino Deo inservierunt et illum locum locupletarunt , magnusque ille episcopus sanctus Erkenwaldus illud privilegium impetravit Romæ quod in hoc charta scribitur ; et plura alia privi- legia hic inscribuntur, quæ mei prædecessores irrogarunt in anima- rum suarum redemptionem . Qui hoc privilegium adauxerit , Deus ejus vitam in hoc mundo [conservet] , et ei cœlorum regni gaudia concedat quando hinc decesserit. Qui vero quid illinc abstulerit sive in alium usum con- verterit , aliter scilicet quam hic suprascriptum est, sit ejus vita hic decurtata, et quando hinc decesserit, semper sit ejus habitatio in inferni fundo , nisi id hic ante finem suum diligentius compenset apud aeternum Deum qui omnium rerum habet potestatem . Id- circo tam firmiter hoc privilegium [observari] præcepimus , ut ita i Thæs tithelicor, H. ; bes tithel., D. > Riches, D. K, * The words in brackets are supplied by K. A.D. 939.] ÆBELSTAN TO ST. PAUL's. 451 nos omnes denno possimus simul cœlorum regni gaudia assequi cum æterno Deo , qui omnium rerum habet potestatem . Amen. [A.] MS. Register of- Deam and Chapter of ] [D.] Dugdale, Mon. Angl. (ed. 1678), vol. iii, St. Paul's, Londom, B., f. 20. (Now miss- p. 801. ing from the library.) [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MoxxvI; from [D.] 737. Confirmatiom, by King Æ'öelstam, to the Momastery Qf St. Pauis, qf lamds at Sandon, Rode, and other places. CARTA* REGIS ATHELSTANI DE TERRIS APUD SANDON , RODE , ARDE- LEAGE , LUFFENHALE , BYLCHAM , WICHAM , TIDWOLDINTUNE , HUMWELLE , EADULFESNESSE , DRAITUNE, BERNE, NEOSDUNE, ET WILLESDONE . >< In nomine domini nostri Jhesu Christi salvatoris. Ea que secundum legem salubriter diffiniumtur . licet solus sermo suffi- ceret : tamen pro evitanda futuri temporis ambiguitate fidelissimis scripturis et documentis sunt commendamda . Quamobrem ego ADELSTANUS rex Anglorum pro eterne retribu- cionis spe j relaxacione peccaminum* meorum , ad laudem domini nomini§. j ad honorem sancti Pauli Apostoli j gentium doctoris regali auctoritate renovavi. atque restauravi libertatem : ad monas- terium ipsius statutum in Lundonia* civitate . ubi diu sanctus Erkempaldus episcopatum tenuit . Qui etiam propensius in monas- terii studens proficuo illud privilegium quod hactenus in prefato habetur monasterio in Romulea urbe petebat : aliaque quamplu- rima privilegia quæ nostri antecessores pro redemptione animarum suarum . et pro celestis regni desiderio constituerunt , in illo monasterio scripta ; continentur . Hec est interim illa libertas quam , ut perpetualiter in saepedicto monasterio permaneat : animo libenti constituo. Id est decem mansas ad SANDONAM cum Ro8e* et octo ad Eardeleage* cum Luffenheöe°et decem ad Byleham. cum Picham. et octo ad Tidwolditone'. et duodecim ad Rumpeolla* et. xxx. de Eduluesmæsa° et decem ad Drægtum'° et octo ad Berne. et decem ad Neasdune'' cum Willesdone'*. Hanc ego18 libertatem pro peticione et ammonicione venerabilis episcopi Teodorici**, qui tunc temporis eidem monasterio prefuit placabili mentis devocione dictare , scribere!°, commendare procuravi . i Title in H. * Peccatorum. H. 8 Lond., H. * Rode, H.; cum IRoόe, omitted, P. * Erdelege, P.; Erdelegam, H.; “ Modo Yeardley", D., mote. 6 -hale, P.; -haele, H. 7 “ Nunc Heybridge'°, D., mote. 8 Rumewelle, P.; » Runcwella, H. 9 -nasse, P. 10 Norton, P. ll Neasdom, P. 13 Welles. dune, H. is Ergo, H. P. i4 Theodrici, P. ° Scribere, omitted, H. L, G G 2 452 ATHELSTAN TO MIDDLETON. [A.ID. 939. Si quis vero' quod non optamus, hujus decreti adversitatem in- fringere temptaverit, aut aliter quam a nobis statutum est* mutare praesumpserit : sit a consortio domini nostri Jhesu Christi segre- gatus. et cum lupis rapacibus ponatur . et ejus ligaturis se con- strictum sciat . cui Christus claves celestis regni commendans ait. “ Tu* es Petrus , et super hanc petram edificabo ecclesiam meam . et tibi dabo claves regni celorum . j quodcumque ligaveris super terram : erit ligatum et in celis”.* Denique adhuc pro ampliori firmitatis testamento omnimodo precipimus , atque precipiendo obsecramus , ut maneat ista libertas insolubiliter ab omni seculari servitio cum omnibus per circuitum ad se rite pertinentibus . campis . pratis . pascuis. silvis. rivulis : tribus exceptis . expedicione pontis . arcisque construccione . et exercitu. Idcirco vero hujus donacionis munificentiam tam firmiter atque inmobiliter imperamus. quia pro* hoc a domino celestem beatitudinem accipere speramus . illo annuente cui est honor et potestas et imperium per infinita secula seculorum . Deinde hujus decreti consentiens testis fuit Adelgarus archi- praesul. et Qskytel metropolitanus. Eboracensis ecclesie . et Adelstanus Lundonigensis° episcopus. et Aöulf Herefordensis basilicæ episcopus. et7 Ælfere dux . et Brihtnoä dux . et Ælfstam abbas . et Ælfric abbas . et alii multi8. [A.] MS. Register of the Deam and Chapter of | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MoxxvII ; from St. Paul's, Londom, I,., f. 8. [A.] [P.] Ibid., Liber Pilosus, f. 88. [H.] Hardy's MSS. in Record Office ; from [D.] Dugdale, Mon. Angl. (ed. 1673), vol. iii, Reg. B., 20 (now missing) ; [A.] and [P.] p. 800. 738. Grant by King Athelstam, to the Monastery at Middleton, qf land at Muleborn, or Milbourne, etc., co. Dorset, A.D. 843, for 15th April, A.D. 939 (?). >< In Godes name*. ich ApELSTAN God giuing kyng pelding IBrytone . mid alle mine Pytene. j alle biscope of pan kinedome of Engelonde. gelad by pe pricingge of 8e Haly Goste. grantye j i Ergo, H. P. * Est, omitted, H. * Matt. xvi, 18, 19. 4 Et, quodcumque solveris super terram erit solutum et in cælis, added, H. 5 Per, H. 6 Lundoniensis, P. H. 7 Et Ælfere to end omitted, P., with the addition of et aliis in carta. 8 Sequitur carta regis ejusdem in Anglico sermone de verbo ad verbum, H. ' ° -mes, K. A.D. 939.] ATHELSTAN TO MIDDLETON. 453 confirmye by öisse minre chartre. for me and for pe kingges of Engelonde δæt comep æfter me ene and euereich*. tille Gode and sainta Marian . and sainte Michaele . Sainte Sampsone . and sainte Brampaladre XXVI. hyde londes æt MULEBURNE. mid 8am fi öereto lip. and fif æt Wonlonde. and preo atte Fromemoupe . atte yle 'όam ye to on see . and on om londe p is to leggende* æt Ore . and preo at Clyue mid öare mede j pereto lip. and preo and on halfat Liscombe. and on at Burdalueston . and on at Litele Pudele . and fiue æt Cattesstoke . and. VI. at Comptone . and to at Widecome . and . V . at Osmyntone . j . VI. at Holepertpe . j is alles seuene and sixty hyden in to MIDDELTONE . and amne pere on Auene at Tpynham. amd alj pater binne stape of Waimoupe. and half strym on öan Waymoupe out om see. and tpelf acres to pam pere . j öan perhurde . and preo 8egne on Supsexan. and salterne by pere . and . XXX. hyden on Sidemyntone. to fosterland. and to at Chelmyn- tone , and six at Hylfelde . j. X. hyde at Ercecombe. to tymber- londe .. - And ich polle fi al öis myn almeslonde mid al δam fi öereto lip . and freo beo in alfe öinge . and freo custumes. f) is for mine saule helpe and for öe helpe of here saulem j to fore me pere and after me comen schulle kynges of Engelonde δam minster to fore gesed of Middeltone in rigte clene almesse pulle j grantye fi hit beon al so freo in alle öinge mid öan fi óerto lip in eche stede in Englonde in myne cynedome alspa myn ogen ore .'. And ich stedeuastliche hote . and bebeode in Gode almigties hege name. Fader and Son and Holy Gost. ß ôis mim pille and gifte. and of 8is prit fastmynge ungepemmed beo and ungepered. and ungependelich 8e hpile fi Christendom durep in öis gelonde Englisckam .'. Oure Lourd God almigtig and alle his halgen al öe ylc ho so hit beo í óis my dede in oöere pise hit byturne* oper gepanye . oper ho j euere beo . be hey Judam feyre Christes traytour on helle pytte pynende j on echemysse .'. ... * And í öis sond beo and stedeuast euere boute ende. ich 'όe foresedene kyng Adelstam ôis gepritene bocleof habbe gemerked mid Cristes holy rode tokne >< and min ogem honde mid öisse gepitnesse of alle mine gepyteme fi herafter gepriten beo gefundem . j mid mine biscopes.*. >{< Ego Wolfhelmus. Dorobernensis ecclesiæ archiepiscopus testimonium perhibeo . et cum signo agiæ crucis hoc domum et hanc sententiam prædictam confirmavi. i Euere ich, D. * Seg., D. * Buturne, K. 454 ATHELSTAN TO MIDDLETON. [A.D. 939. >{< Ego Atheldredus Londoniensis urbis episcopus consensi et subscripsi. - Ego Cenwaldus episcopus consensi et subscripsi. Ego Alfredus episcopus consensi et subscripsi. Ego Cayman. episcopus consensi et subscripsi . Ego Egwynus episcopus consensi et subscripsi . Ego Radulphus episcopus consensi et subscripsi . Ego Brinstanus episcopus consensi et subscripsi . Ego Alla episcopus consensi et subscripsi. Ego Offerdus* princeps consensi et subscripsi . Ego Alfledus* minister domini regis consensi et sub- Scripsi . >{< Ego Athelmundus* minister consensi et subscripsi . i »< Acta est hæc nostra donatio et concessio ac præsentis nostræ cartæ confirmatio anno ab incarnatione domini. DCCCXLIII. in villa regali quæ dicitur Doracestria* secunda die Paschæ Domini. [A.] Reg. Cart. de Middleton, in Scacc. pen. ] [D.] Dugdale, Mon. Angl., vol. ii, p. 349. Rem. Reg. (Not now in the Public | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MoxIx; from Record Office, and its whereabouts um- [D.] - lknown.) * 739. Latim form, Qf No. 738. In nomine Domini, Ego ATHELSTANUS Dei gratia rex Brittonum, cum assensu et voluntate totius consilii mei et episcoporum regni Angliæ , ductus instinctu Spiritus Sancti , do et concedo et hac præsenti carta mea pro me et SucceSSOribus meis regibus Angliæ in perpetuum confirmo Deo et sanctæ Mariæ , sancto Michaeli , sancto Sampsoni , et sancto Branwaladro , viginti et sex hidas terræ cum pertinentiis suis apud MULEBORN, et quinque apud Wonlonde , et tres apud Fromemuthe apud insulam quæ dicitur la Ye , duas in mari, et unam in terra , scilicet apud Ore , et tres apud Clyve cum prato ibidem pertinente , et tres apud Liscombe et dimidiam , et ulpam apud Bordelestone , et unam apud Litele- pidele , et triginta apud Sidelyng et quinque apud Stoke , et sex apud Cumptone , et duas apud Chelmingtone , et sex apud Hyle- feyld , et quinque apud Osmingtone , et duas apud Wydecombe , et sex apud Holewourthe , et decem apud Stokelonde , in monas- terium et abbathiam de Middeltone . Et ego volo quod tota ista terra cum pertinentiis suis et libertatibus omnibus et liberis con- suetudinibus quam pro salute animæ meæ et salute animarum 1 Osf., K. * Ælfredus, K. ° Æöel., K. * Dorcac., K. A.D. 939.] ATHELSTAN TO MIDDLETON. 455 .-* progenitorum et successorum meorum regum Angliæ monasterio et abbathiæ prædictæ de Middeltone in puram et perpetuam elemosi- nam do et concedo, sit adeo libera in omnibus rebus cum pertinen- tiis ubique in regno Angliæ sicut mea propria dominica terra. Et firmiter præcipio in nomine omnipotentis Dei Patris et Filii et Spiritus Sancti quod ista donatio mea concessio et præsentis paginæ confirmatio illibata sit et immutabilis ac inpervertibilis dum Christianitas duraverit in ista terra Anglicana. Dominus Deus omnipotens et omnes sancti ejus omnes illos et singulos qui hoc factum meum in aliquo pervertere vel permutare voluerint, seu quocumque modo attemptaverint, socii sint Judæ traditoris Christi in gehennalibus cruciatibus perpetuo cruciandi. Et quod istud verum sit et stabile semper sine fine , ego prædictus rex Athelstanus hujus scripturæ paginam cum signo crucis Christi mea propria manu signavi cum hiis testibus de meo consilio qui subscripti reperientur et cum episcopis meis. >{< Ego Wulfhelmus Dorobernensis ecclesiæ archiepiscopus testimonium perhibeo , et cum signo agiæ crucis hoc domum et hanc sententiam prædictam confir- mavi. - »{< Ego Athelredus , Londoniensis urbis episcopus consensi et subscripsi. - >{< Ego Cenwaldus, episcopus consensi et subscripsi. SK Ego Alfredus , episcopus consensi et subscripsi. »{< Ego Caynam , episcopus consensi et subscripsi. »{< Ego Egwynus , episcopus consensi et subscripsi. »{< Ego Radulphus , episcopus consensi et subscripsi . >{< Ego Brinstanus, episcopus consensi et subscripsi. >{< Ego Alla', episcopus cOnsensi et subscripsi . >{< Ego Offerdus* episcopus consensi et subscripsi. >{< Ego Alfledus* minister domini regis consensi et sub- scripsi . >{< Ego Athelmundus*, minister consensi et subscripsi. •{• Acta est hæc nostra donatio et concessio ac præsentis nostræ cartæ confirmatio anno ab incarnatione Domini DCCCXLIII in villa regali qui dicitur Doracestria° secunda die Paschæ Domini. [A.] Reg. Cart. de Middleton, in Scacc. pen. | [D.] Dugdale, Mom. Angl., vol. ii, p. 850. Rem. Reg. (Not now in the Public | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLxxv ; from Record Office, amd its whereabouts um- [D.] known.) * AElla, K. 3 Osf., K. 8 Ælfi., K. 4 Æôel., K. ° Dorcac., K. 456 ÆLFRED TO HEAHFYIR£). [A.D. 939. 740. Grant by King Ælfred to the thegm, Heahfyr8, qf land at. Worthy, co. Hants. A.D. 989. £)IS IS pARA . VIII . HIDA BOC \ÆT PORBIÆ' pE AELFRED CING GEBOGODE HEAHFVRD HIS pAEGNE ON ECE YRRÆ. Egregius agonista sermocinatus est in scripturis divinis. * omnia* quæ videntur temporalia sunt quæ autem non videntur æterna”. Idcirco superflua utentibus divinus sermo ut suprataxati sumus terribiliter premonet ut hujus seculi caduca contempnentes spirita- liaque imitantes cœlestia properemus ad regna . - Quamobrem . ego ÆLFREDUS°. desiderio regni celestis exardens favente superno numine basileus industrius Anglorum cunctarum- que gentium in circuitu persistentium . cuidam adoptimo fideli meo ministro HEAHFYRD vocitato ob illius amabile obsequium dignatus sum largiri . VIII. mansas agelluli . ibidem ubi vulgares prisco more mobilique relatione vocitant ÆT PORDîGE. cum pratis pascuis necnon et silvis silvarumque densitatibus ut hæc pros- per[e] possideat ac æternaliter teneat.dum hujus áévifragilis cursum uti audebit. Post se autem veluti affirmavimus cuicúmque voluerit heredi derelinquat . fiat etenim prefata terra ab omni servili jugo libera cum omnibus sibi recte pertinentibus. exceptis hfs tribus expeditione pontis arcisvæ cóedificatione . - Denique vero si quis nobis mom optantibus nostrum hoc domum violari fraudulenter perpetrando consenserit . Consideret hinc se die ultima judicii coram Deo rationem redditurum atque cum reprobis quibus dicitur “IDiscedite* à me maledicti in ignem eter- num” : Pænis átrocibus se esse passurum . si non antea corporea lamentatione emendaverit . s Istis terminibus* predicta terra circumgyrata esse videtur . Pis is pæt gé mære æt Por8ige. AErest 6f icénam to ipigaö . 6f ipigaö to stam ceaslan . of stam ceaslan forö to bicam sclæde spua for6 to A*8elpoldes beorge. öf Aëelpoldes beörge forö to æpelmes hangram* . panom to Cyrringe. forö to pam coppedam porne . of pan coppedan pormæ. forö utam, pa ea . of para ea utam eyoling mor. A* Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu . D . CCCC xxxvIIII. Indictione . XII. • * 2 Cor. iv, 18, * This is clearly an anachronism. The.scribe has apparenty constructed a charter of Ælfred om the model and with the date of Æthelstan's charters, * Matt. xxv, 41. 4 -nis, K. 5 -gran, K. ' A.D. 939.] ÆTHIELSTAN TO EALDULF. 457 Ego Ælfred Rex tocius Bryttanniæ prefatam donationem cum sigillo sanctæ crucis confirmavi. Ego Eadpeard filius regis. Ego Æöered archiepiscopus predictum donum consensi. Ego Swithun episcopus consensi. Ego Ealstanus episcopus confirmavi. Ego Fryöestam episcopus consignavi. Ego Apelpold episcopus consensi. Ego Byrhred episcopus roboravi. Ego Pullaf abbas confirmavi. Ego Eanulf dux. Ego Apulf dux . Ego Æpelnaë dux . Ego Byocca dux. IEgo Æpelwold dux . Ego Ceoleah minister. Ego Odda minister. Ego Ælfstan minister. Ego Æpestan minister. Ego Eadmund minister . Ego Ælfred minister. Ego Æsculf minister . Ego Byrhferö minister. Ego Byorhtulf minister. Ego Leofheah minister. Ego Buga minister. Ego Osulf minister. IEgo Ælfric minister. Ego DeOrmod minister. Ego Byrhthelm minister. Ego Ealhstan minister. Ego Hæfa minister. Ego Alpold minister. IEgo Apulf minister. Ego Heahnoë minister . [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 89b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MoxxI ; from [A.] 741. Grant by King Æthelstan, to the thegm, Ealdwlf, qf land at Meapham, or Meopham, eo. Kent. A.D. 939. >{< Regnante in perpetuum domino nostro Jhesu Christo. Omnia de summo cæli apice visibilia et invisibilia ordinabiliter guber- nante presentisque vitæ semper curriculo cotidie decrescente ac nobis mortalibus temporalia gaza necnon et lucra possessionum inaniter fruentibus facescunt ac defluunt ? Quapropter ego. ÆρELSTANUS. divina mihi adridente gratia rex Anglorum et curagulus totius Bryttanniæ aliquam partem terræ juris mei perpetuali donatione libenter concedo '. cuidam fideli meo ministro . nomine . EALDULFO . XII . mansas in illo loco cui ruricolæ apellativo usu ludibundisque vocabulis momen indiderunt. ÆT MEAPHÄM. quatinus ille bene perfruatur ac perpetualiter pos- 458 ÆTHELSTAN TO EALDULF. [A.D. 939. sideat quamdiu . istius caducis seculi vitam temere presumet . et post sé cuicumque voluerit ceu corroboravimus perhenniter heredi derelinquat in æternam hereditatem . Sit autem predictum rus liberum ab omni mundiali obstaculo cum omnibus ad sé rite per- tinentibus. campis . pascuis . pratis . silvis,. exceptis istis tribus expeditione pontis arcisve constructione . Si quis autem quod non optamus hanc nostram difinitionem elationis habitu incedens infringere temptaverit perpessus sit geli- dis glaciarum flatibus et pennino exercitu malignorum spirituum . nisi prius inriguis pænitentiæ gemitibus et pura emendatione emendaverit . Istis terminibus predicta terra circumgyrata esse videtur . pis synt pa land gemæro to meaphám on supan j on pestepeard setl ponne norp fram setle to netles stede to pære háne ponam morp on gerihte andlang hrycges op hredles stede pæt forp ponan to fearn leage geate ponne norp ponam to cobba hammes mearce ponam east on gerihte to heorot felda geate fram pam geate east j sup on hludes beorh of pam beorge forp be pære mearee op pone calepam stoc ponam sup to blacam meres geate pæt sup ponam om pone öram foram pip eastam ecgulfes setl pest be pam oram eft topeard setle. pis synt pa dem bæra on pealda pe pærto gebyriaö be supan ea stanihtan hyrst . j ceolam hyrst j be norpam éa gelecam camp j gumbrihting hyrst j ceorla den . Acta est hæc prefata donatio . Anno ab incarnatione domini 'nostri Jhesu Christi. DCCCCXXXIX. Indictione . XII. >{< Ego Æpelstanus rex totius Bryttanniæ prefatam donatio- nem cum sigillo sancte >< crucis confirmavi. >{< Ego Wulfhelm Dorobonensis æcclesiæ archiepiscopus ejusdem regis donationem cum tropheo agie >{< crucis consignavi. >{< Ego Ælfheah Wintaniensis æcclesiæ episcopus triumpha- lem tropheum agie >< crucis inpressi. >< Ego peodred Lundoniensis æcclesiæ episcopus consig- navi. >{< Ego Cempald episcopus predictum donum consensi. >< Ego J2ulfhum episcopus consensi .. »{< Ego Oda episcopus confirmavi. >{< Ego Pulfhelm episcopus consignavi. >{< Ego Burhric episcopus consensi. >{< Ego Æpelgar episcopus roboravi . »K Ælfhere . dux. >< Pulfgar . dux . A.D. 939.] ÆBELSTAN TO EADBURGA. 459 >< Æpelstam . dux. >< Aelfsige . minister . »K Uhtred . dux . »K Ordeah . minister. >{< Odda . minister . »< Sigulf. minister . »3 Ælfric . minister , »6 Eadric. minister. >< Eadmund. minister. >{< Ealhhelm . minister . >< 2ulfsige . minister. >< Ælfsige. minister. >< 2ihtgar. minister. >< Æpered. minister. >< Æpelpold. minister . »< Æpelmünd. minister. »< Ælfred. minister . >< 2ulfhelm. minister . >< 2ulfmær. minister. >< 2ullaf. minister . >< 2ulfgar . minister. »< EndorSed án, a contemporary hand :—“pis is Meap hames land boc pe. Æyelstan cing gebocode. Ealdulfe his pegne on ece yrfe.”; and in, one of the acìith century, “ Ethelstanus Rex dedit . XII. mansas apud Meapham . Ealdulfo ministro suo". * latine”. [A.] Brit. Mus., Cotton charter, Augustus II, ] [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLxxvII ; 28. from [A.] [F.] Brit. Mus., Facb., pt. III, pl. 9. Cf. No. 747. 742. Grant by King Æ8elstam, to his sister Eadburga, qf land at Drocenesford, or Drogford, co. Hants. A.D. 939. pIS IS DROCENESFORDA LAND BOC BE AEPELSTAN CINING BOCODE EADBURGE HIs spISTER ON ECE YRFAE. >3 Regnante theo in eona eo[n]um . Neminem quippe in mor- tali solo quamvis universam cosmi seriem quisque sollerti mentis acumine perlustret . expertem repperiet debite mortis extitisse . Illamque juste severitatis sententiam protoplasti prevaricationis noxam delatam evasisse . Tamen pii conditoris arbitrio constat illiusque miseratione superna conceditur . quemquam potis esse imis alta terrenis cælestia caducis sine fine mansura capescere. Quapropter ego ÆpELSTANUS. nodante Dei gratia basileos Anglo- rum et equæ totius Brittanniæ orbis curagulus. enucleatis istis omnibus et fervore cœlestis patriæ exardens. libenter perpetuali libertate tribuendo condonavi. Venerabili michique amabili chris- ticole spiritali commercio sanctoque velamine Dei nutu devotionis affectu consignatæ et pro germanitatis nostræ conglutinata pro- pinquitate in sempiternam hereditatem. nomine EADBURGE. X. æt . VII. mansas cum mentis hilaritate impenderem . ubi ruricole antiquo usu nomen imposuerunt , et appellativa relatione nuncu- 460 AEE)ELSTAN TO EADBURGA, [A.D. 939. paverunt . DROGENESFORD . juxta dirivativos aquarum cursus MEONE . ut illa predictam terram habeat ac possideat . cum omni- Bus ad se rite pertimentibus . Campis . Pascuis . Pratis . Silvis . Dirivatisque cursibus aquarum eternaliter . Et postquam univer- sitatis viam hujus seculi transierit . Ceu supradiximus in æternam hereditatem cuicumque sibi heredi voluerit . perenniter relinquat. Eiat etenim prefata terra ab omni servili jugo libera. cum omnibus sibi recte pertinentibus exceptis his tribus expeditione . pontis arcisvæ coedificatione . Qui hoc jus donationis augendo amplifi- cando satagerint . augeat amplificetque cunctiparens genitor in hoc presenti vitam illorum et inter celibes beati felicesque sine fine in æterna doxa letentur. I)enique vero si quis, etc. . . . . (as in, Wo. 740). Istis terminibus' predicta terra circumgyrata esse videtur . pis syndon pa land ge mæro to DROCENESFORDA. Ærest æt clefer dæne om öet del. of pam dellæ and lang peges on pa hpitam flodam . of pære flodam on norp healfæ hærepaöæs . on pone litlam pörn . pOnon on spealpam pörn ponon on pæs hlincæs mor8 ændæ. pæt and lang hlincæs. sup on pæs cumbæs heafod. ponon on pæs hlineæs pæst, ændæ æt pam hpitan fox holum . ponon on stam burg of stam byrig jlang dic utt on hpitan forö . ponon and lang MEONE om midnæ stream on pa dic on morö healf pæs fordas j lang dic on pone ealdam porn of pam porne æft utt on MEONE j lang streamæs op pa dfc . jlang dfc to pam æpænam byri- gelsum . ponon suô and lang hling ræpe to pæs nipær langan hlincæs east ændæ j lang hlincæs æft ut On ea j lang ea oö pæt pæs[t] mæste hop . pomom pæst, for ponæ seal styb od δæt yrô land su8 bæ pam landæ on pæs pyllæs heafod ponon æft utt on ea pæt and lang streamæs sup on puda j ponne on giet op pichæma mæarcæ ponom pest be hagam for Cyneburgæ hyrstæ supe peardæ op pæt scir hiltæ om ponæ greatam beám of pam beamæ om punres lea middæ peardnæ . of pam lea on ge rihtæ to procbyrgæ om ponæ fulam broc and lang fulam brocæs utt on bytnan burman jlang burnam op pæs bisceopæs mearcæ pæt norö to filæ lea geatæ . ponon on brom burman. pæt and lang burnam op bromfældæ ponnæ upp bæ tpeoh pa tpægem bromfældas jlang pæs alar sceatæs of òone fulam brocc jlangbrocæsto pæs cumbæs heafdæ ponnæ to yære stigelæ to pæs bisceopes mearcæ ponne utt on langam leagæ pæt ppæoræs ofær pa leage morö to puda . pOnón to pære stigelæ op meon para snadæ ponne forö . t6 domnæs hlincæ ponön to pam pylf pyttæ ponnæ on gærihta purh hæsel holt to clæfær dæne æft on pæt dell. 1 -nis, K. A.D. 939.] *, Æ£)ELSTAN TO EADBURGA. . 461 Acta est hæc prefata donatio . Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi . DCCCC. XXXIX. Indictione. XII. Ego Æpelstanus Rex totius Brittanniæ prefatam donationem cum sigillo sanctæ Crucis confirmavi. Ego Eadmundus Ejusdem regis frater consignavi atque roboravi. Ego Eadredus frater ejusdem regis consensi. Ego 2ulfhelm Dorobornensis æcclesiæ . archiepiscopus ejusdem regis donationem cum tropheo agyæ crucis consignavi . r-* Ego Ælfhealh' Wintoniensis æcclesiæ episcopus triumphale tropheum agye crucis impressi. Ego peodred Lundoniensis æcclesiæ episcopus consignavi. Ego Cempald Episcopus predictum donum consensi. Ego Pulfhum episcopus subscripsi et consensi. Ego Oda episcopus subscripsi et confirmavi . Ego J2ulfhum Episcopus consensi et consignavi. Ego Burgric Episcopus subscripsi et consensi. Ego Eöelgar Episcopus Roboravi. Ego Ælphere dux. Ego Pulfgar dux. Ego J2ulfmær minister . Ego Æpelstam dux . Ego J2ulfgar minister. Ego Pulfstam dux . Ego Ælfsige minister. Ego Uhtred dux. Ego Ordeah minister. Ego Oda dux. Ego Sigulf minister. Ego Eadmund minister. IEgo Eadric minister. Ego Ælfric minister. Ego Ealhhelm minister . Ego Pulfsige minister. Ego Ælfsige minister. Ego Witgar minister. Ego Æpereö minister . Ego Pulfgar minister. Ego Sireô minister. Ego Æpelpold minister . Ego Æöelmund minister. Ego Ælfred minister. Ego Pulfhelm minister. Ego Æöelred minister . Ego Wullaf minister. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 101. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. Mcxxrr ; from [A.] (Names incorrectly spelled.) ' heah, K. 462 ÆTHELSTAN TO EADULFU. [A.D. 939. 743. Grant by King Æthelstam, to the religious womam Eadulfu, Qf land at Beorhtwaldingtun, or Bright-Walton, co. Berks. A.D. 939. IKARTA REGIS ApELSTANI DE BEORTHpALDINGTUN . Begnante theo in perpetuum architectorio qui sua ineffabili rite potentia omnia disponit atque gubernat . vicesque temporum hominumque mirabiliter discernens terminumque incertum prout vult equanimiter imponens. et de secretis celorum glorie humane- que nature misteriis docet ut cum his fugitivis et evi cursibus possessiunculis jugiter mensura regna Deo largiente fragilique nature consolationis sublevamine adipiscenda sunt . Quapropter ego ÆpELSTANUS nodante Dei gratia basileos Anglo- ram j eque tocius Brittanniæ orbis gubernator cuidam religiose femine vocitato nomine EADULFU . cum consensu optimatum meorum j pro ejus placabili pecunia . XV. mansas agelluli ubi ruricoli! antiquo usu nomen imposuerunt æt BEORHTpALDINGTUNE quatinus illa bene perfruatur ac perpetualiter possideat quamdiu vivat. et post se cuicumque voluerit heredi derelinquat ceu supra- diximus in eternam hereditatem. Sit autem predicta terra cum omnibus ad se rite pertinentibus libera campis . pascuis . silvis excepto istis tribus expeditione pontis arcisve constructione . Si quis vero quod non optámus contra nostrum hoc decretum machinari vel infringere aliquid voluerit sciat se rationem graviter redditurum in die judicii ante tribunal domini nisi prius hic digna emendaverit penitentia ante mortem . Istis terminibus* predicta terra circumscripta esse videtur . Mete de Beo[r]htpaldìngtune.—Bis sinden pa landam gemæro to beorhtpaldingtune . Ær[e]st of curspandig up on acdene of acdene to pigferpis leage of pigferöis leage to pippes leage of pippes leage mor8 j lang hagam to pam brandam stane of pam stane to dunian mere fionem ponon* norö rihte to hæsel lea of hæsel lea pest rihte to borseman beorge of δam beorge pest riht on pone haranstan of δam stane norô rihte to stam crundele* pOnnan j lang peges to pam langam treope of pam trope* j lang peges to mærfloden ponne giet j lang peges pæt eft on Cyrspandic. 1 Acta est hec prefata donatio . anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC. XXXIX. indiccione . XII. 1 Ruricolae, K.; ruricli, S. * -nis, K. 8 öonom, K. * -medle, S. 5 Treope, K. A.D. 939.] ATHELSTAN AND ALFRIC. 463 >{< Ego Æpelstanus rex tocius Byrttannie* prefatam dona- tionem cum sigillo sancte crucis confirmavi. >< Ego J2ulfhelm Dorobornensis ecclesie archiepiscopus ejusdem regis donationem cum tropheo agie crucis consignavi. - >{< Ego peodred Lundoniensis ecclesie épiscopus consignavi. j subscripsi. - >< Ego Ælfheal* 2intoniensis ecclesie episcopus triumph- alem tropheum agie crucis inpressi. »K Ego Cimpald episcopus predictum donum consensi j subscripsi. >{< Ego Oda episcopus consensi et subscripsi . >{< Ego Pulfhun episcopus confirmavi. »{< Ego Wulfhelm episcopus consignavi. ' »< Ego Byrgric episcopus consensi j confirmavi. »{< Ego Æpelgar episcopus roboravi. »< Ego Ælfhere dux . consensi. et . subscripsi. >{< Ego 2ulfgar dux . consensi. et subscripsi. >{< Ego Æpelstam dux . consensi. et subscripsi. >{< Ego Uhtred dux . consensi. et subscripsi. >{< Ego Odda, N »< Ego 2ulfgar Y >{< Ego Ælfric d É »K É #; È »{< Ego Eadmum # _: * Ego Ordeah : 3 • >< Ego Pulfsige | ä 3. < Ego Eadric : ä Ä. >< Ego Pullaf } 3 5 * Ego Ealhhelm. ; § 3 »{< Ego Wihtgar £ £ % Ego Ælfsige. | § Ê •{< Ego Æpelpold í * >< Ego Æpered. £ ^ $£# , ■ i ££;A'ja g0 l111IT1G J gO Ul €II)) - [A.] MS. Cottom, Claudius B. vi, f. 24. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MccxxIII ; from Chron. Abingd., ed. Stevenson, vol. i, p. 85; [A.] vol. ii, p. 506. 744. (1) Grant by Köng Athelstan, to Alfrie, or Alfrid, Bishop of Sherborne, qf land at Archet, or Orchard (?), near Shaftesbury and Fontmell, co. Dor$et; and (2) grant qf the same by the Bishop to Beorhtwine, daughter qf Wlfhelm. A.D. 939. HEC CARTA INSCRIPTA EST DE . V. MANSIS TERRE AD ARCHET ADJACENTIBUS . Regnante theo in eona eo[nu]m*. Neminem quippe im mortali i Brytt., K. 3 -eah, K. * -rie, MS. 4 Eoni, K. 464 ATHELSTAN ANI) ALFRIC. [A.D. 939. solo quamvis universam cousmi seriem quisque sollerti mentis acumine perlustret expertem reperiet debite mortis extitisse. illam- que juste severitatis sententiam protoplasti prevaricacionis noxam delatam evasisse ut dicitur : “ et' in terram ibis'. pulvis es et in pulverem reverteris”. Quapropter ego ApELSTANUS Rex divina favente gratia tocius Britannie privatum* regalis regiminis obtinens partem ruris pro- prii juris mei dicione subactam in fervore amoris illius qui dixit . “ Date* et dabitur vobis” : et pro devoto famulatu j fideli servicio libens perpetuali libertate tribuendo condono ALFRICO fideli meo in Christo ministro j episcopo V. mansas in loco qui vulgari dic- cione et appellativa relacione nuncupatur AT ARCHET. Et Ego ALFRIDUS episcopus dabo illos V mansas BEORHTw[I]NE filia Wlfhelmi que fuit uxor fratris illius Beorhtere cum omnibus ad se rite pertinentibus campis silvis silvorumque memoribus . Vt hec prospere possideat ac eternaliter teneat . dum h[unc]4 evi fragilis cursum uti audebit . post se autem veluti affirmavimus cui- cumque voluerit heredi derelinquat, ceu supradiximus in eternam hereditatem : Fiat enim° prefata terra ab omni servili jugo libera cum omnibus sibi recte pertinentibus exceptis hiis tribus expedi- cione pontis arcisve coedificacione . Hanc vero prelativam dona- cionem sublimiter a patre luminum instigatam quisquis benivola ac fideli mente augendo amplificare satagerit augeat amplificet qui* cunctiparens genitor in hoc presenti seculo vitam illius. et, cum $uis omnibus prospera feliciter longiturne vite gaudia et in futuro . audiat illam dominicam vocem dicentem sibi. * Venite7 benedicti patris mei percipite regnum quod vobis paratum est ab origine mundi* . Minuentibus vero atque frangentibus hanc donacionem quod opto absit a fidelium mentibus. terrat8 pars eorum cum illis de quibus e contra fatur . * Discedite9 a me maledicti in ignem eternum qui paratus est Sathane et sattelli[ti]- bus ejus". Nisi prius digna Deo penitencia veniam legali satisfac- cione emendent. Istis° terminibus prædicta terra circumgirata esse videtur . Acta est prefata donacio anno ab incarnacione domini nostri Jhesu Christi D. CCCC. XXXIX. Indictione . XII : pis sent pa land imare to archet pare westere fif hide . Arest suthpard of ealdmännes Pyrde at langhecgan to sugging made. pane on , i. richte to stirthel on pane alr benepem scealden for8 j panem anlang higpeges 5 of higepeges ande funtemel pry akeres 1 Gen. iii, 19. * Primatum, K. 8 Luc. vi, 38. * Hujus, K. 5 Autem, K. “ -cetque, K. 7 Matt. xxv, 34. 8 Sic, MS. 9 Matt. xxv, 41, ° This and the following sentence transposed in the MS. A.D. 929 x 940.] ' ATHELSTAN TO WULFSIGE. • 465 Wid easfem pane broc ponne anlang funtmeales op eadelmes melme of funtemel to pane tpam pornen pat forö on irichte tó stigel hege Ouer stirtel j ponun on irichte to ginum hocum to prem land_ sharen pat on archet hamm . and panen cagbroc up anlang cagbroges to land share hegen ponne anlang heges to ealdmannes Wyrpe : . •» - Ego Æthelstanus Rex tocius Britannie prefatam donacio- - nem cum sigillo sancte crucis confirmavi >< . Ego Wulfhelm Dorobernensis ecclesie archiepiscopus ejus- dem Regis donacionem cum tropheo agie crucis consignavi >< . . Ego Alfech Wintoniensis ecclesie episcopus triumphalem tropheum agie crucis impressi, et cetera . [A.] MS. Harl. 61, f. 155. [K.] Kemble, Cod. Dipl., vol. ii, p. 218; from [A.] Boundaries in vol. iii, p. 413. 745. Grant by Kîng Athelstan to the thegn Wulfsige, qf land at Chieldmeare, or Childmark, co. Wilfs. About A.D. 929 x 940. Eortuna fallentis seculi procax : non lacteo immiscibilium lilio- rum candore amabilis . sed fellita hejulande corruptionis amari- tudine odibilis . fetentis filios valle in lacrimarum carnis : rictibus debachando venenosis . mordaciter dilacerat . que quamvis arri- dendo sit infelicibus adtractabilis : Acherontici tamen . ad ima [Cociti. ni satus] alti* subveniat boantis : impudenter est decurri- bilis. et ideo quia ipsa ruinosa : deficiendo tanaliter dilabitur : sumopere festinandum est : ad amena Indicibilis leticie arva : Ubi angelica ymriidice jubilationis organa : mellifluaque vernantium rosarum odoramina : A bonis beatisque naribus inestimabiliter dulcia capiuntur : Sineque calce. auribus clivipparum suavia audi- untur* : Cujus amore felicitatis illectus : fastidiunt jam infima : ulcescunt . superna. Ex quibus pro percipiendis semperque specie concupiscibili fruendis. Ego ATHELSTANUS rex Anglorum per omnipatrantis dex- teram : tocius Britanie regni solio sublimatus . quandam telluris mei particulam . meo fideli ministro WULFSIGIO* femineque ejus : id est viginti cassatarum : In loco quem solicole : Æt, CHIELDMEARc. 1 Ad im alti, K. The words in brackets supplied to fill a blank in MS., from the proem of No. 702. * Cf. auribus felitium hauriuntur, No. 54. * Pulfsige minister occurs in the subscriptioms of charters from A.D. 929 to 940. ę VOL. II. H H 466 AETHELSTAN TO BYRHTELM. [A.D. 85o FOR 94o. vocitant : libenter tribuo : Ut, illi eam sine jugo exose servitutis . Cum pratis. pascuis. Silvis. rivulis : omnibusque ad eam utilita- tibus suis pertinentibus : quamdiu aura maribus aspirabili : Ocello- rumque convolatu cernibili . potiantur : liberaliter . habeant . Et post generalem qui `omnibus [certus] Incertusque* homunculis : constat . transitum : Cuicumque successionis heredi voluerint . In perpetuam hereditatem : contradendo derelinquant . Predicta siquidem tellus : hiis limitibus circumcincta clarescit*; $£ * Sé * 3* ££ [A.] MS. Harl. 436, f. 82. ¥ [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxLv ; from MS. Harl. 61 (error for 486). 746. Grant by King Æthelstam, to Byrhtelm, “ miles”, qf land at Eafum, or Eaton, co. Derby. A.D. 850 for 940. CARTA ÆpELSTAN REGIS. >< Eterne hereditatis territoria j perpetue prosperitatis privilegia magnis meritorum machinamentis jam concedente Christo Jhesu mercanda sunt . quapropter videlicet EDELSTAN Rex AngulSexna and Norphymbra imperator . paganorum gubernator . Brittanno- rumque propugnatOr. larga manu confert lucra largissim uti queat firmissime regnorum regimine sublimari. Quamobrem jam nunc locupletat hunc militem BYRHTELM tri- buendo ei terram . V . videlicet cassatos in loco quem ruricole EATUN vocitant . pro ejus fideli obsequio. j pro ejus placabili pecunia . ut possideat eam cum omnibus ad se rite pertinentibus pratis . pascuis . campis . silvis. j post ejus discessum cuicumque voluerit heredi derelinquendam . Sit autem predicta tellus libera exceptis istis tribus . expedicione . pontis arcisve constructione. Si qui denique non optantibus nobis nostram hanc cartam cupi- ditatis livore depressi. violari satagerint agminibus tetre caliginis lapsi vocem audiant examinacionis die arbitris sibi dicentis. “ dis- cedite a me maledicti in ignem eternum” ubi cum demonibus ferreis sartaginibus crudeli torqueantur in pena, si non ante mortem digna hoc emendaverint penitentia. Istis terminibus predicta terra circumgirata esse videtur*. etc. Auta est hec prefata donacio anno ab incarnatione Domini nostri Jhesu Christi. D. CCC . L . Indictione XIII. i Blank in MS.; supplied from No. 702. * Omnibus incertusque, K. * MS. ends abruptly at bottom of f. 82b, the next folio being lost. 4 Boundaries omitted in MS. A.D. 94o.] EADULF TO CHRIST CHURCH, CANTERBURY. 467 ' >{< Ego Æ8elstam rex Anglorum prefatam donationem cum sigillo sancte crucis confirmavi . Ego Wulfhelm Dorobernensis ecclesie archiepiscopus ejusdem regis donacionem cum tropheo agie crucis consignavi. Ego peodred Lundomiensis ecclesie episcopus consig- navi . Ego Ælfheah Wintamensis ecclesie episcopus triumpha- 1em tropheum agie crucis impressi. Ego Cenepald Pigarnensis ecclesie episcopus donum COI1S6I1S1 . Ego Oüa episcopus confirmavi . Ego Ælfric episcopus consignavi. Ego Wulfhelm episcopus consensi. , Ego Buruhric episcopus confirmavi. Ego Æpelgar episcopus roboravi. IEt duces. VII. j ministri. XVIII. »< i Mr. Wymme's Hengwrt, MS., No. 150, f. 345, at Pemiarth, Towym, N. Wales. 747. Grant by Duke Eadulf to Christ Church, Ca^terbury, Qf lamds at Darent and Meopham, co. Kent. A.D. 940. IDARENTE . MEPEHAM . [>< A]nno dominice incarnationis. DCCCC. XL. Ego EADULFUS dux per concessionem domini mei regis Athelstani . presente Wlfelmo archiepiscopo concedo ecclesie Christi. `ad victum mona- chorum in eadem ecclesia Deo serviencium*. has terras. de propria possessione mea . quas michi idem Athelstanus Rex in perpetuam hereditatem dedit?. videlicet DAERINTAN* j MEAPEHAM*. liberas ab ommi seculari consuetudine*. j regio tributo. exceptis. expedicione pontis . j arcis constructione. Ego Athelstanus rex tocius Britannie hanc donacionem confirmo“. Ego . Wlhelmus `archisacerdos tocius Britannie confirmo7. Ego Odo* Scirburnensis°. subscripsi. Ego Dunstamus. Subscripsi. [A.] MS. Lambeth 1212, p. 322. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. Mcxxx; from [T.] Twysdem, Hist. Ang., col. 2220. [T.] Gf. No. 741. 1 Ad victum . . . . serviencium, omitted, T. K. * Dedit in p. h., T. K. 8 Derentam, T. K. * -paham, T. K. * Servitio, T. K. . 6 -avi, T. K. 7 Archiep. confirmavi, T. K. 8 Odo, omitted, T. K. ° Episcopus, added, T. K. H H 2 468 EADMUND TO NEWMINSTER. [A.D. 94o. 748. Gramt by King Eadmund to St. Peter's Monastery, Wewmin- ster, Winchester, of land at Pewsey, co. Wilts. A.D. 940. >{< In nomine Dei et altissimi Jhesu Christi. Regna regum ab alto regente . Cujus nutu creata cuncta in principio formata. Pre- sentisque vite tractu pollentes . Licet primi protoplasti facinore violata improbis successionibus deterioranda istic degentibus vile8- cerent. Tamen pii conditoris arbitrio constat illiusque miseratione nobis jacentibus in infimis ad antrapon salutem concessit duo inesse quibus tantum humanorum constat effectus actuum . Voluntas scilicet atque postestas. Ut his qui ad cumulum miseri- cordie pietatisque lucra terrena vertentes et pro Christi nomine largitis . gratulentur sé temporaliter accepisse quæ omittendo gratis perpetualiter centupliciter possidebunt. Ceu preclara ejus voce nos admonet dicens “ Date et dabitur vobis”. Hujus scilicet fervore dilectione arctus ejusque juvamine fretus. EGO EADMUNDUS. divina favente gratia basyleos Anglorum Cetera- rumque provinciarum in circuitu persistentium primatum regalis regiminis optinens. literarum apicibus commendare procuravi me aut incuria successorum meorum aut invidia quadam aut perfidia mea dicta vel facta futuri successu temporis negarentur . Et ad contraversiam meis successoribus demum aliquam maculam con- tagionis devenire possunt . Quod consentientibus mobilium meo- rum agminibus . episcoporum comitum coeterorumque fidelium testium venerabili familiæ . WENTONIE CIVITATIS . quæ habitat in monasterio quod ibidem dedicatum est, Deo . et sancto Petro Apostolo. donans domabo perpetuis temporibus . XXX. mansas in . illo loco ubi ruricoli appellativo relatione nuncupant . PEWESIGE. quatinus illa præfata familia habeat condictam terram . pro redemptione piaculorum patris mei . EADWWEARDI . regis . Cum Omnibus quæ ad ipsum locum pertinere dinoscuntur' . tam in notis causis et* ignotis. in modicis. et in magnis . Campis . pascuis. pratis. silvis silvarumque densitatibus. Sit autem prædictum rus perpetuali libertate liber ab omni mundiali censu et regali coac- tione. excepto communi labore . expeditione . pontis arcisve coæ- dificatione. Hoc autem tempore cachinantes venias subdolosi hujus sæculi intelliguntur interdum inchoasse . Alienum lucrum sibi usurpative cum ambitione iniquitatis vendicare. Sed torpentes avaritie incessus omnimodo in nomine >{< agie >{< aratonis ab omnibus Christianis interdico. Ita ut meum domum corroboratum sit cum % signaculo sancte >< crucis. Etiam si quis alium anti- 1 Dignose, S. * Quam, S. A.D. 94o.] EADMUND TO NEWMINSTER. 469 quum librum in propatulo protulerit. nec sibi nec aliis proficiat. Sed in >{< sempiterno >< graphio deleatur , et cum justis non scribatur nec audiatur. Sed tamen specialiter præfate congregationi prænomi- natam terram trado . ad repellendam nuditatem quæ prævidenda est humane solicitudinis capacitati. levius proinde indumenta ves- timentorum adquirere possunt . Non tribuo ad pastum corporalis refectionis esui . nisi tantum anniversarium mei patris diem minime in oblivione habeant sed omnino impleant quod condic- tum est . In cunctis vero successoribus hoc jus donationis augendo ampli- ficando' satagerint . augeat amplificetque cunctiparens genitor in hoc presenti seculo vitam illorum . et inter celibes beati felicesque sine fine in æterna doxa lætentur . Sin autem quod non optamus hanc meam donationem infringere vel [muta]re satagerint. horribiles inferni fusci valvas sentiant atque terribiles dæmonum cohor[tes] obtutibus indesinenter aspiciant . Nisi prius digma Deo poenitentia veniam legali satis[fac]tione emendent. Istis terminibus prædicta terra circumgyrata esse videtur . pis syndon pa land gemæro æt peuesige. Ærest of öare anlipi- gam æc to mætelmesburg peste peardan pomon adune to ealhheard- esleage pestepeardre ponon on mærdenum of mærdenum on mær- pylle pomon forö to heafodstoccum of heafodstoc[cum] to hundes- geate of hundesgeate to mæróorne of mærporne to öære hylle pe is suö om öære hyrnam ponne pest öomon to proht δοrne* of proht 'όorne* on Ceolbrihtes seaö of pam seaöe* to tpig beOrgas of tpig beorgum on lusebeorg of lusebeorge up on Smeôandune of Smeô- andume on ellen grafam fram ellem grafan to hafuc Cnollum from hafuc Cnollum om öone porn of öam öorne on öone stan of pam stane on merce ford of δam forda jlang pæs smalam peges on 8one ford æt pil cotum of pæm forda on pippes porn of pam porne om 8one ford æt ebbanbroce of pam forda on abbodes pylle of abbodes pylle on δa haram apoldre of öære apoldre on öa hpitan hola of δam holum on meos leage of meos leage on padleage noröe- peardre of padleage on hremnes geat of hremmes geate to emnanleage of emnam leage eft to öære æc pe pe ær æt frumam nemdom . Acta est hæc præfata* donatio . anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCXL . Indictione XIII. >{< Ego Eadmundus rex Anglorum præfatam domationem cum sigillo sanctæ crucis >< confirmavi. >{< Ego Eadgifu ejusdem regis mater tropheum agie crucis % lmpresSl . 1 . ficare, H. * porhtöorme, H. 8 Sea*8, S. * Præfata, omitted, H. 470 EDMUND TO ELSWITH. [A.I). 94O. Ego Eadred ejusdem regis frater consignavi. Ego pulfhelm Dorobonensis æcclesie archiepiscopus ejusdem regis donationem cum tropheo agie % crucis consignavi. $ >{< Ego peodred Lundoniensis æcclesie episcopus consignavi. >{< Ego Ælfheah 2intaniensis æcclesie episcopus trium- phalem tropheum agie >< crucis inpressi. >{< Ego Cenpald episcopus prædictum donum consensi . >{< Ego Oda episcopus confirmavi. >{< Ego Ælfric episcopus consensi. >{< Ego Pulfhelm episcopus consignavi. >{< Ego Burgric episcopus consensi. >{< Ego Æpelgar episcopus roboravi. >{< Ælfhere dux. »< Pullaf minister. >< 2ulfgar dux. >< 2ihtgar minister. >{< Æpelpold dux. »K Ælfred minister . >< Æpelstam dux. >< Pulfric minister . »K Ealhhelm dux . >< Pulfgar minister. >< Æpelmund dux . >< Ælfsige minister. »K Uhtred dux . >< Ordeah mimister. >< Odda minister . »« Eadric minister. >< Ælfric minister . >< Ælfsige minister. >{< Eadmund minister. < Æpered minister. >< Pulfsige minister. >< 2ulfhelm minister. “ pis is 2evesiges boc pe Eadmund cing gebocode pam hipum æt pintam ceastre to scrud fultume for his fæder saple". “ Privilegium Eegis Edmundi de Pevesige”. - [A.] Original charter in Winchester College. [C.] MS. Cotton, Domitiam A. xiv, f. 156. Ord. Surv. Faes., pt. uI; Winch. Coll., pl. III. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLxxx ; from [S.] Mr. Sanders* transcript. [C.] [H.] Liber de Hyda, ed. Edwards, p. 189. (With translations of the boumdaries.) *-. 749. Grant by King Edmvnd to the thegm, Elswith, qf land at Bat- combe in, Nyland, mear Glastonbury, e0. Somerset. A.D. 940. CARTA EDMUNDI REGIS DE . BATECOUMBE . IRegnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo . Dum conditoris nostri providencia omnis creatura valde bona in prin- cipio formata formoseque creata atque speciose plasmata est supra et infra celos tam in angelis quam in hominibus ac in multimodis ac in diversis speciebus jumentorum animalium piscium volucrum qui omnia nature sue jura nutu creatoris persolvant nisi homo A.D. 94o.] EDMUND TO ELSWITH. 471 solus qui ad ymaginem suam plasmatus est et omnibus prelatus tamen propter prevaricacionem corruens in mortem et primam in mortalitatis stolam miserabiliter Deum* contempnendo mandatum ammisit. Iccirco ille divicie diligende sunt que numquam decipiunt habentem nec in ipsa morte ammittuntur sed plus habundant dum cernitur quod amatur . Qua propter Ego EDMUNDUS favente superno numine basileos industrius Anglorum ceterarumque gencium in circuitu persis- tencium cuidam meo propinquo et fideli ministro vocitato . ELS- WITHE ob illius amabile obsequium ejusque placabili fidelitate viginti mansas largiendo libenter concedens perdonabo. illic ubi vulgus relacione vocitat . AT BATEGOMBE . quatinus ille bene per- fruatur ac perpetualiter possideat dum hujus labentis evi cursum transeat illesus atque vitalis spiritus incorruptibili carne inhereat et post se cuicumque voluerit perhenniter heredi derelinquat sicuti supra taxati sumus. Si[t] hoc predictum rus liber ab omni mundiali obstaculo cum omnibus que ad ipsum locum pertinere dinoscuntur tam in magnis quam in modicis rebus campis paschuis pratis silvis excepto istis tribus expedicione pontis arcisve cohedificacione . Haunc vero meam donacionem quod opto absit a fidelium menti- bus minuentibus atque frangentibus fiat pars eorum cum illis de quibus e contra fatur.“ Discedite* a me maligni in ignem eternum quia paratus est Sathane in satellitibus ejus” nisi prius digna Deo penitencia veniam legali satisfaccione emendent. - Istis terminibus predicta terra circumgirata esse videtur . pis is pe landmere at batecombe. at austien* on pan put. of pan putfe on pan oldem Wei of pan weie. on pe harenapuldre panem endelangweie ri3thwei patit comit on combisberghewei emdlang pis weies to pis kingesmere pane end lang pis weies patit comit on pam Wodestou pin panne a doun on mere wei pat it comi3t on pere hevedstoek panen on ya herenwirnen . on pene pulle. panen end- langstremes pat it comi3t om alum . panne get it Over alum on merebrok panem endlangstremes op atte pa water sweliend' panem up on pa hille of pare hulle on folanbrok of pam broke on pa ealde dich' endlangdich pat it comi3t* to pam combe over pan combe on Twliate* on wolf;ate on alum appilman* of alum appilman on brade- ston'of pam stane out atte pere folammede of pere mede over pane Teld to pă wode panem endlang ri3tes to fileleighe on dikemor of dikemour eft on pane put. Acta est hec prefata donacio anno ab incarnacione domini nostri Jhesu Christi. D. c. C. G. C. quadragesimo . 1 Dei, K. 2 Matt. xxv, 41. * -teen, K. * come3t, K. * Whate, K. 6 Awilmam, K. 472 EDMUND TO WINFRICK. [A.D. 94o. Ego Edmundus rex Anglorum prefatam donacionem cum sigillo sancte Crucis confirmavi cum multis aliis. [A.] MS. Bodl., Wood, i, f. 181b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. oooLxxxIII; from [A.] Boundaries in vol. vi, p. 229. 750. Grant by King Edmund to the thegn Wlfrick, qf land at Grutelingtone, or Grittleton, co. Wilts. A.D. 940. CARTA REGIS EDMUNDI DE GRUTELINGTON' FACTA WULFRICO MINISTRO SUO . “ Omnis, sapiencia a domino Deo est” et ut profert prophetica Salomonis sentencia “ semper cum illo fuit et est ante evum"* qui videlicet Deus sancte trinitatis autoritate numero mensura et pondere creavit omnia simul ac finito mundi machinamento in ictu attomo et momento cuncta . Item decretis celestibus trans- formando in integrum juxta meritorum qualitatem gratulabunda conglomerat quique eciam auctor verus Edmundum Regem Anglo Saxonum regali prosapia procreatum honorifice summo solio sub- limavit, cujus melliflua largitate anno- dominice incarnacionis D. c. c. G. c. XL. prefatus Rex EDMUNDUS primo anno principalis potencie ministrum suum WLFRIK valde feliciter non pro lucro filargirie sed perhenni privilegio atque hujus viri fidelissima stabi- litate honorat ac benigne beatificat largiens illi terram . xxv. manentium jure perpetuo . AT GRUTELINGTONE. antiquo confinio sibi suisque heredibus perfruendam et ab omni jugo vectigalium preter pontem arcem expedicionemque perpetualiter possidendam . Caveant hec frangentes claustra infernalia Gaudeantque Jhesu aliginnasio hec augentes eulogia amen . Hec cartula caritatis carraxata est in Collacestr?. >{< Ego Edmundus hoc primitivum prerogativum meo ministro Wlfrico signo sancte crucis consignavi. >{< Ego Wlfhelm archiepiscopus cum ceteris pontificibus benevola mentis intencione annotavi. lHeæ sunt territoria . • C Erest of elde digh above stibbe panne endlangweies on strete so bi strete on holedene endlaiigfenes . to springwellen* panem to olde Ggre so on cleyate on pe elde stibbe. pamen on olde burgh suthward of pare berwe in on pe foullelake on thome bithe of pam bithe in on thone Welle bi esté foxcotone . of pan yelle west on pone mer aker of pan acre endlangweies eft to pe olde dich. i Cf. Prov. viii, 23. ° Collatest, K. 8 Swr., MS. A.D. 94o.] EDMUND TO WULFRIC. 473 Hanc prefatam possessionem Wulfric minister Eddredi post dies conjugis sue commendavit monasterio GLASTINGENCI quod tum alius fecit Elswine videlicet nomine. [A.] MS. Bodl., Wood, i, f. 234b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLxxxr ; from [A.] Boumdaries in vol. vi, p. 228. , 751. Poetical grant (partly metrieal, partly alliterative) by King Edmvnd to the thegm Wulfric, qf land at Langelegh, or Langley-Burrell, co Wilts. A.D. 940. CARTA REGIS EDMUNDI FACTA WILFRICO MINISTRO SUO DE LANGELEYTHE . Crux que excelsis toto et dominaris Olimpo inclita lex domini Christi fundamen et aule alpha mi et Ω hujus singraphe inicium medium et finem vexillando faveto tu quoque cunctis splendidior astris sanctiorque universis coram Christo carismatibus regale peccusculum EDMUNDI Regis Anglo Saxona largissima perlustrasti prerogativa hoc nempe veridico potest oraculo WULFRIK! proceriali potencia ditatus proferre veraciter ut ceteri regia dignitate condonatus em nempe innotescat; hec cartula carraxando quod beato Dei patrocinio idem rex prefatus annO . D . CCCC . XL . postquam virgo puerpera celesti puerperio celeste protulit; i For Wulfrico ? 474 EDMUND TO WULFRIC. [A.D. 94o. cunctis catholice conversantibus agiom neuma impnizante eulogium atque secundo regum rumigerulo ex quo regalia regebat, diademata bis quindenis AD LANGELEGH' mansiunculis longeva liberalitate hunc Wulfricum locupletat hanc terram prenotatam sibi suisque post se heredibus cum locis silvaticis seu rite campestribus circumcinctis climatibus perhenniter perfruendam perpendant nunc perpetimque hujus agri alacriter quod promulgat sagaciter auctor Christus ac fortiter reddite ergo que sunt Cesaris Cesari o vos possessores et que sunt Dei Deo fas divinum jus humanum ministrantes eya catholice lectitantes Hiis limitibus predicta terra giratur. Erest at pan 3ren aken panne emdelang merebrokes of pan broke on southlinleygh' of par leighe adounto pam lyp3ate of pan lypgate over ergespath to pam Ragheye par pen endlang Ragheyes out on pan feld panne bi southe of weofwelle* panne of pan welle endlang beuer bourne on stanforde. of stanforde on pe olde hegge rewe on sondermede par one of sundermede endlandweies out bi Weste smalehammes panne over pane feld endelang pere hegge rewe pat Alfric made on schortegrove pare* panne in on pe grove on per wester swolle* of per swelle on per dich of per dich on thene ellenestubbe of pane stubbe Over stanleyghe to per elde elde* heg- gerewe pare panne endelang heggerewe eft om per one doune est- ward on per One doune to bradewellebroke to pam stone of pam stone eft to pan seswelwe at clinamfelde* of pam seswelwe to par . ' 1 beof., K. 2 Gate, K. * Swelle, K. * Elde, omitted. K. 5 Clim., K. A.D. 94o.] EDMUND TO DUNSTAN. 475 * appildore of par `appildore to trindscathin of trinscathim to holen- denel to acforde to* acford' south on pan stone of pam stone to pan Rym aken peginhullis pe mere of par yQ endlangdich par eft on pe ya . »< Ego Edmundus rex regia dignitate conspicuus hiis tes- tibus conscribentibus quorum nomina adnotantur hoc quod dedi confirmavi celebri loco Chippenham . >< Ego Wulfhelm archipresul cum suffraganeis presulibus donum Regis roboravi. [A.] MS. Bodl., Wood, i, f. 238. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLxxxII ; from [A.] Boundaries in vol. vi, p. 229. 752. Grant by King Edmvnd to Dumstan, Abbot qf Glastonbury, of land at Christiam-Malford, co. Wilts. A,D. 940. CARTA EDMUNDI REGIS FACTA SANCTO DUNSTANO DE CRISTEMALFORDE . Egregius agonista Sermocinatus est in scripturis divinis “omnia* que Videntur temporalia sunt, que autem non videntur Eterna” Iccirco superflua utentibus divinis* sermo ut supra taxati sumus terribiliter premonet ut hujus seculi caduca contempnentes spiri- taliaque imitantes celestia properemus ad regna . Quamobrem Ego EDMUNDUs divina michi arridente gracia rex Anglorum et curagulus multarum gemcium cuidam adoptimo* fideli meo abbati DUNSTANO vocitato. viginti. mansas ibidem ubi vul- gares pulchro more nobilique relacione vocitant . AT CRISTEMAL- FORD juxta derivativis fluencium successibus . BE AFENE . quatinus ille bene perfruatur ac perpetualiter possideat cum omnibus sibi recte pertinentibus. campis. paschuis. Pratis. silvis. silvorumque nemoribus. Fiat etenim prefata terra ab omni servili jugo libera exceptis istis tribus . expedicione pontis arcisve cohedificacione. Denique vero si quis nobis non optantibus nostrum hoc domum violari fraudulenter perpetrando consenserit consideret, hinc se die ultimo judicii coram Deo racionem redditurum atque cum reprobis quibus dicitur “ discedite“ a me maledicti in ignem eternum” penis attrocibus se esse passurum si non antea corporea lamentacione emendaverit. Istis terminibus predicta terra circumgirata esse videtur . CErest on cristemalforde endlang afne on am litil digh end lang * Appildore to Trimdschachim, to holendene, K. 2 Of, K. * 2 Cor. iv, 18. * -nus, K. 5 -tivo, K. 6 Matt. xxv, 41. 476 EADMUND TO ÆBELSWITH. [A.D. 94o. par dich eft on afne on clifwere panen on pe withibed panen on pe mere fourh and soa on ri3t Over dauntesbourne on per ellenestub eft on per brembelwernan* eft on per merhawen eft on swinesheved on pe grete mapildore panen on pa olde oden missenne endland pis gliyes on pen hen aySsh' om hoddisclive foryerd bi wirtwalem om sand riddriate On pe hage par eft on grete tre endlangishawyn on pe elde strete eft on teonescamen Southward panne endlanges pare brodefurgh on pe hegeberghes in on pe toun northward endelang par forerthe be a aker heved par eft on cristemalforde. Acta est hec prefata donacio anno ab incarnacione domini nostri Jhesu Christi. D. C. G. G. G. XL. indiccione . XIIIa. >{< Ego Edmundus Rex Anglorum prefatam donacionem cum sigillo sancte crucis confirmavi. >< Ego Eddred ejusdem regis frater consignavi. >{< Ego Wulfhelm Dorobormnensis ecclesie archiepiscopus ejusdem regis donacionem cum tropheo agie crucis confirmavi cum multis aliis. [A.] MS. Bodl., Wood, i, f. 289. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLxxxIw; from [A.] Boundaries in vol. vi, p. 230. 753. Grant by King Eadmund to Æöelswith, qf land at Oswald- úng vill, or Oswalding twne, eo. Kent. A.D. 940. »{< Regnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo . Dum conditoris nostri providentia omnis creatura valde bona in principio formata formoseque creata atque speciose plasmata est supra et infra cælos tam in angelis quam etiam in hominibus ac in multimodis ac diversis speciebus jumentorum animalium piscium volucrum . Sicque ab initio mundi usque ad finem statuta precepta conditoris sui jure custodiunt nisi homo solus qui ad imaginem suum creatus et omnibus prelatus creaturis propter prævaricationem conruens im mortem . Quapropter ego . EADMUNDUS . rex Anglorum cælestis patrie exardens cuidam religiose sancte monialis femine vocitate . ÆBEL- spipE . x . mansas largiendo condonavi illic ubi vulgus prisco relatione vocitat. AET OspALDING villam . Quatinus illa bene per- fruatur ac perpetualiter possideat dum hujus labentis evi cursum transeat inlesus atque vitalis spiritus in corruptibili carne imhereat. et post sé cuicumque voluerit perenniter heredi derelinquat ceu supra diximus in æternam hereditatem . Sit autem predictum rus liber ab omni mundiali obstaculo cum omnibus ad se rite perti- 1 -öernam, V(. A.D. Q4O. EADMUND TO ÆBELSWITH. 477 9 «* nentibus. campis. pascuis. pratis. silvis. silvarumque memoribus. excepto istis tribus expeditione pontis arcisve cóædificatione . Si quis autem quod non optamus hanc nostram difinitionem elationis habitu incedens infringere temptaverit perpessus sit gelidis glaci- arum flatibus et pennino exercitu malignorum spirituum . nisi prius inriguis poenitentiæ gemitibus et pura emendatione emen- daverit . Istis terminibus predicta terra circumgyrata esse videtur . pis synt pa land gemæro to ospalding tune . ærest ælfgyöe mearc on eastam oô teting ford ponne ponam pest op done ponne ponam op eadgife mearce ponne ponam to pæs biscopes mearce to cirringe of cirringe norp ponam to emecing mere. To ospalding tune hierp . holen hyrst . j byrhttring dem . j eoreding dem . j liccing den . j hereferpes lea . j dynning den . j cyrpring hyrst . j trip hyrst j insnadis into ospalding tune . j seo mæd æt brunes forda j seo mæd æt beo brOce hierp into ospalding tune . Acta est hæc prefata donatio . Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCXL . Indictione XIII. >{< Ego Eadmundus rex Anglorum præfatam donationem cum sigillo sancte >{< crucis confirmavi. >{< Ego Pulfhelm Dorobonensis æcclesie archiepiscopus ejusdem regis donationem cum tropheo agiæ >< crucis consignavi. >{< Ego Eadred ejusdem regis frater consignavi. >{< Ego peodred Lundoniensis æcclesie episcopus consig- navi. >{< Ego Ælfheah Wintaniensis æcclesie episcopus triumph- alem tropheum agiæ >< crucis impressi. »{< Ego Cenpald episcopus predictum domum consensi. >{< Ego Oda episcopus confirmavi. >{< Ego Ælfric episcopus consignavi . >{< Ego Pulfhún episcopus consensi. »{< Ego Pulfhelm episcopus consignavi »< Ego Burgric episcopus consensi. >{< Ego Æpelgar episcopus roboravi. >{< Ælfhere . dux. >< Pulfgar . dux. >{< Eadmund. minister. >{< Æthelstam . dux . >< 2ulfsige . minister. >{< Uhtred . dux. >< 2ullaf. minister. >K Odda . minister. >< 2ihtgar. minister. >< Ælfric . minister. »< Æpelpold. minister. 478 ADMUND TO ADULF. [A.D. 94O. >< Ælfred. minister . >< Æpelmund. minister. >< Pulfgar. minister. >K 2ulfhelm. minister . >< Ælfsige. minister. >< 2ulfheah . minister. >< Ordeah . minister . >< 2ulfsige. minister. »< Eadric . minister . »< Pulfnoö. minister. >< Ealhhelm . minister . »K AEöelstam . minister. >< Ælfsige . minister. »< Æöelsige . minister . >{< Æpered. minister. »< Eanulf. minister . EndorSed in a contemporary hand :—“ >< pis is Ospalding tumes boc pe Eadmund cing gebocade Æpelspipe [ori] ece yrfe"; and ίη α hand qf the œîith cenfwry, “ Rex Edmundus dedit Ospalding tun cuidam femine nomine Epelsuipe . latine.” [A.] Brit. Mus., Cottom Charter, Augustus | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLxxxv ; from II, 62. [A.] [F.] Brit. Mus., Faes., pt. III, pl. 10. 754. Gramt in, tail by King Admumd to his “homo” Adulf, qf land at Lîdentume,' om, the River Liddem, co. Dorset. A.D. 940. IHEC EST IMPENDICIO REGIS ADMUNDI QUAM ÜT SCRIPTUM EST IM- PERPETUUM SERVATURUM IMPENDIT SCILICET LIDENTUNE. Eegnante Deo imperpetuum architectorio qui sua ineffabili rite potencia omnia disponit atque gubernat vicesque temporum hominumque mirabiliter discernens. terminumque incertum prout vult equanimiter imponens . Quapropter ego ADMUNDUS* nutu Dei gratia basileos Anglorum cuidam meo homine ADULFO°. X. mansas perhenniter impenderem ubi ruricoli antico usu nomen imposuerunt AT LIDENTUNE. ut ille bene perfruatur ac possideat; quamdiu vivat . Et post obitum sui heredes et posteri illius quamdiu unus ex illa geneologia* superfuerit habeat j possideat cui libenter tradita fuerit ab illo . Sit autem predicta terra, cum omnibus ad se rite pertinentibus libera campis . pascuis . pratis. excepto istis tribus expedicione pontis. arcisve construccione. Si quis vero quod non optamus contra nostrum hoc decretum machinari vel infringere aliquid voluerit : sciat se racionem gravi- ter redditurum in die judicii ante tribunal domini nisi prius hic digna emendaverit penitencia ante mortem . Istis terminibus predicta terra circumgirata esse videtur : pis sand pe land.imare to lidentume. Arest of dorcyn on 8a to 1 Litton Chemey, co. Dorset, K. * Ead., K. * Eadwulfo, K. 4 Geneal., K. A.D. 94o.] EADMUND TO SIGIRIC. 479 brokene strate . amlang strate . on lydem up anlang liden on pe tre lyde cumb. panem On feden porn . of fedemporn : on wllenes- tam . pamen on badherdes slede estward . gf dum slede amlang dere dich on bechilde treu. panam anlang bergedunè om pane red stam . of pane stane west Omlang weies om. pere tweie iberges . of po iberghen on pe foer Stanes. panen on teppen enoIIeT. of pane cnolle : on olencumb panem : on grinescumb. panen on pere here- pade on pane pet. of pane pitte : on bicendich . panen ut durth' done ordeeard. of pane ordcearde . on pare odere* herepaö on òone pet. panem om gosanwelle . of gosanwelle : on medeburne up one pat st[r]ate. of pare strate om det rede sloh . of pane slo : om sno- deshelle. of snodesdelle eft on dorcyn . T sæse* Acta est hec prefata donacio anno ab incarnacione domini nostri Jhesu Christi D. CCCCXL . Indiccione . XIII. Ego Admundus rex Anglorum prefato donacionem cum sigillo sancte crucis confirmavi . >< . Ego Adred ejusdem Regis frater consignavi . >< . Ego Alfech Wintoniensis ecclesie episcopus triumphalem tropheum agie crucis impressi et ceteri : >< . [A.] MS. Harl. 61, f. 9b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccoLxxxvI; from [A.] Boumdaries in vol. iii, p. 415. 755. Gramt by King Eadmund to Sigirie, Abbot qf St. Augustine's, Canferbury, qf land at Swyö brihteswealde, or Sibertswold, co. Kent. In nomine sancte trinitatis. Quamvis decreta pontificum j verba sacerdotum velut funda- menta montium indistrictis ligaminibus fixa sint . Tamen plerum- que [per] tempestates j turbines secularium rerum . etiam religio sancte Dei ecclesie maculis reproborum discipatur ac rumpitur. Idcirco in certum futurorum temporum providentes posteris suc- cedentibus profuturum esse decrevimus ut ea que communi tractu salubri consilio diffiniuntur. sertis litterulis roborata confirmentur. Quapropter ego EADMUNDUS rex Anglorum ceterarumque gentium in circuitu persistentium gubernator j rector cuidam mihi fidelis- simo ministro nomine SI`GI'RICO abbati devocionis ejus sollercia ejusdemque placatus obsequio dignatus sum impertiri duas aratras: In illo loco ubi jamdudum solicole illius regionis nomen imposue- 1 purh, K. * Ordere, K. 480 EADMUND TO GARULF. [A.D. 94o. runt æt SpYBBRIHTEspEALDE . Tali autem tenore hoc prefate munificentie munus tradendo concessi . ut possideat j firmiter teneat usque ad ultimum vite sue cursum . cum omnibus utensili- bus que Deus celorum in ipsa telluris gramine creaverit tam in notis causis. quam j ignotis. in modicis. j in magnis . campis. pascuis. silvis . omnino donans donabo libertatem . Et postquam humani generis fragilitatem deseruerit j desiderabilem jocunditatis viam per gratiam superni judicis adierit : süccedentibus filii[s] abbatibus j sanctis apostolis famulantibus eternaliter derelinquat . ceu supe- rius prenotavi. Sit autem predictum rus liberum ab omni fiscali tributo seculariumque servitutum exinanitum . sine expeditione . j pontis arcisve instructione . Βrecipioque in nomine Dei summi tam nobis viventibus quam etiam' divina precepta predicantibus hujus libertatis statuta ad irritum deducere minime quispiam presumat . Quisquis benivola mente meam donationem amplificare satagerit in hoc presenti seculo vita illius amplificetur feliciter. longiturneque vite gaudia teneat . Si quis autem propria temeritate violenter invadere pre- sumpserit : sciat se proculdubio ante tribunal districti judicis titubantem tremebundamque* rationem redditurum . nisi prius digna satisfactione emendare maluerit . Istis terminibus* predicta terra circumcincta esse videtur . etc. [A.] MS. Cottom, Julius D. II, f. 104. Bound- | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. McxxxII ; from aries and witnesses omitted. [A.] 756. Grant by King Eadmund to the thegm Garulf, Qf land at . Swallowcliffe, co. Wilts. A.D. 940. pIs HIS SpEALEpAN CLIFES BOC pE EADMUND CYNG . GEBOCADE . GARULFE HIS pEGNE ON ECHE YRFE. Regnante inperpetuum domino nostro Jhesu Christo . Omnia de summo celi ápice visibilia et invisibilia ordinabiliter gubernante. presentisque vite semper curriculo cotidie decrescente . ac nobis mortalibus temporalia gadza necnon et lucra possessionum inaniter fruentibus facescunt . ac defluunt . Quapropter ego EADMUNDUS divina michi adridente gratia rex Anglorum aliquam partem terre juris mei perpetuali donatione libenter concedo . cuidam meo ministro vicitato . GARULFO . IX. mansas in illo loco cui ruricoli appellativo usa ludibundisque 1 Et, K. * -dumque, K. 3 -nis, K. A.D. 94o.] IEADMUNIO TO GARULF. 481 vocabulis nomen indiderunt.“ rupis {rundinis". id est. SpEALEpAN- CLIF . Quatenus ille bene perfruatur ac perpetualiter possidiat quamdiu istius caducis seculi vitam tenere presumet. Et post se cuicumque volue[rit]* ceu corroboravimus perhenniter heredi derelinquat ceu supra diximus in eternam hereditatem . Sit autem predictum [rus]° liber ab omni mundiali obstaculo cum omnibus ad se rite pertinentibus . Campis . pascuis . pratis . silvis. Excepto istis tribus expeditione pontis arcisve constructione . Si quis autem quod non optamus hanc nostram diffinitionem elationis habitu incedens . infringere temptaverit perpessus sit gelidis glaciarum flatibus et pennino exercitu malignorum spiri- tuum. nisi prius inriguis penitentie gemitibus et pura emendatione emendaverit. Istis terminibus predicta terra circumgyrata esse videtur. jpis synt pa land ge mæro to spealepanclife . Ærest on pane hpftan peg ponon om pa readan hane: of pære hane on pone herpap to posses hlæpe of pæm hlæpe to lytlam crundelle. of pæm crundele on pa lytla hpitam gerypra beneapan yfre on pane porn . ponne of pam porne to pam herepape om hoddes stocc to uncer pulfrices eald ge mære . pone jlang Chealfa dune to pam holam pape . of pam holam pape on pida ford jlang broces op mypford of pam forde on pærmundes treop of pam treope and lang peges op pilburge mere. j tpegem æcras mealcing maede. Acta est hec prefata donatio . Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC XL . Indictione. XIII. Ego Eadmundus rex Anglorum prefatam donationem cum sigillo sancte crucis confirmavi. Ego Eadred ejusdem regis frater consignavi. IEgo Ælfeah J2intoniensis ecclesie episcopus triumphalem tropheum agye crucis impressi. Ego Odo episcopus consensi. >k >k >k >k >k >k [A.] MS. Harl. 486, f. 71. (Ends abruptly at [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLxxxvII ; end of f. 72b.) from [A.] Boundaries in vol. iii, p. 415. * -rit, missed by scribe at end of line, MS. * Rus, omitted, MS. VOL. II. I I ? : 482 IEADMUND TO ORDWOLD. [A.D. 94o. : ? : g* 757. Gramf by King Eadmund to the thegm, Ordwold, qf land at Wilig, or Wiley, co. Wilts. A.D. 940. pIs HIs pARE. X. HIDA BOC BE PILIG pE EADMUND CING GEBOCADE ORDpOLDE HIS pAEGNE ON ECHE YRFE ; Eegi regum dominoque dominorum regnorum regnum sublimiter regente cunctorumque creaturarum quas ipse ante secula et in seculis seculorum ineffabiliter preordinatas moderando conditionis statum regulavit usuique terrigeno inviolabiliter creata prolataque donando fruenda concessit . Quapropter ego . EADMUNDUS. divina favente gratia Rex Ang- lorum optinens non inhianter supra terminatam divinam admoni- tionem obaudiens partem ruris proprii juris mei . cuidam meo ministro vocitato . ORDpOLDO. libens perpetuali libertate tribuendo condono. X. mansas in loco qui vulgari dictione et appellativo relatione nuncupatur . BE J7ILIG. Quatenus ille bene perfruatur ac perpetualiter possideat quamdiu istius caducis* seculi vitam tenere presumet . Et post se cuicumque voluerit perhemniter* heredi derelinquat ceu supradiximus in eternam hereditatem . Sit autem predictum rus liber ab omni mundiali obstaculo . cum isdem universis appendiciis prout pater suus comes. Ordlaf. prius pos- sederat tam rebus in magnis quam in modicis campis. pascuis. pratis. silvis. dirivatisque cursibus aquarum. exceptis tribus ex- peditione pontis arcisve constructione . Ideo scripsimus novam cartulam quia antiquum* non habebamus. Set si quis in propatulo aliam cartulam produxerit . Sciat se proculdubio cum sempiterno syngrapho* agye crucis ab omnibus fidelibus abdicatam et ad nichilum valeat . Istis terminibus predicta terra circumgyrata esse videtur. pis syndan* pa land' gemæro æt Wilig. Ærest of 2ilig stape up and lang maerfyrh on pane pon hlinc. of pæm* hlince? to pege. and lang peges to mærhlince. and lang maer- hlinches tostancumbe. pomen*°and langstancumbes. of stancumbe up ofer pa eorp burg. fram pære eorp burg'' to pulf flodam. ponen'° `ænd lang'° pare dic from pulfflodam to teofuntinga** gemære ponne and lang pare** die op sidam hamme on pare* hina** gemære on 8one'° stam hlinc. ponne of stam hlimce pip pestam hæ} slæd. ponne of hæp i peine, B. 3 Sic, A. B. 8 Perem., B. * Librum, added, B.; antiquam, K. 5 Seng., B. 0 -dom, B. 7 -de, B. 8 pan, B. 8 Ponhlimce, B. 10 ponme, B. ii Burig, B. i* jlang, B. 18 -fultinge, B. 14 }ære, B. i5 Hine, B. i6 pane, B. A.D. 940.] EADMUND TO ORDWOLD. 483 slæde on billam dene' on pone mær hlimc pOmne and lang maer hlinces op para* preora æcera heafod ponne eft be pare preora æcera heafdum On operne mærhlinc . ponne and lang pæs mær* hlinces oppe pell bærninge* j lang peges op paet hit cump to pam herpape*. pomne ofer öone herpa}° j niper ofer pone mersc' pæt* hit cump on pilig stæ} ponne niper j lang stremes* On butam pone hors gærstum pæt hit sticaö on pære ea sulfre'° ponne andlang ea op patii hit eump to pam east land gemære* æt mær furh pær hit ær onfeng . [WYKE18.] j pis is pæt land gemære æt brembelcumbe æt pam** yicum `pe into* pilig hurpº. Ærest æt punteles treope. ponne j lang peges pæt ofer tilmannes dene. ponne forö be pam urplonde" pæt hit sticap om æ perices gemære* on pam pege . pomne jlang'° peges pæt hit sticap on human pege . ponne j lang human peges pat hit cump to mær dic. ponme j lang maer die pat** eft to pumteles treope. j se mæd æt dutten*° hamme hurp into pilig j se hage*° æt piltune pe hurpº into* pilig j pæs tumes heges bot on grafan* lea j* fi pridde treop on* monnes* pol bære. pis hur})i8 eal in* to pilig to Ordpaldes*7 tune . Acta est hec prefata donatio Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCXL . Ego Eadmundus rex prefatam donationem cum sigillo sancte crucis confirmavi . Ego Eadred ejusdem regis frater consignavi . Ego Ælfheah* 2intoniensis ecclesie episcopus triumphalem tropheum agye crucis impressi. Ego Odo episcopus consensi. Ego Cempald episcopus predictum donum consensi . Ego Ælfric. episcopus confirmavi. Ego J2ulfhelm episcopus consignavi. Ego Burgric episcopus consensi. Ego Æpelgar episcopus roboravi. Wulfgar dux . Ealhhelm*9 dux . Aepelstam dux . Apelmund dux. Aepelstam dux . Oddo miles. 1 ponne of billam deme, added, B. 2 pare, B. 3 Mær, omitted, B. 4 ponne from pell bærninge, added, B. 5 Hersabe, B. ° bone hersap, B. 7 Merihs, B. 8 pat, B. 9 Streames, B. io Sylfre, B. li paet, B. 12 Gemere, B. ** Wyke, only in B. in a later handwriting on margin. i4 pæm, B. ib ben to, B. 16 Hyr}, B. ir Yrb., B. 18 pæs, added, B. i9 Duttam, B. 20 Haga, B. 31 In, B. * Grauam, B. 23 j, omitted, B. 24 Æt, B. 2° Mannes, B. 26 Inn, B. *7 Ordpoldes, B. 38 Ælfeah, B. 29 Ealhelm, B. I I 2 484 EADMUND TO ÆTHELGEARD. [A. D. 94O. Aelfric miles. Wulfric miles . Eadmund miles. Wulfgar miles . Wullaf miles. Aelfsige miles. Wihtgar miles. Aepered miles. Aelfred miles. Wulfhelm miles. Indictione . XIII. Si quis autem quod non optamus hanc nostram diffinitionem elationis habitu incedens infringere temptaverit perpessum sit gelidis glatiarum* flatibus et pennino exercitu malignorum spiri- tuum. nisi prius inriguis penitentie gemitibus et pura emendatione emendaverit ; [A.] MS. Harl. 436, f. 4ö. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLxxIx ; from [B.] MS Harl. 436, f. 8. [A. B.] Boundaries in vol. iii, p. 414. 758. Grant by King Eadmumd to the thegm, Æthelgeard, of land at East Seaa matume,* or Batom, om, the River Meon, co. South- amptom. A.D. 940. With later additions by King Eadgar. £)IS IS EAST SEAXENA TUNES BOC pE EADMUND CING GEBOCODE AEPELGEARDE HIS PEGNE ON ECE YRFÆ. Eegnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo. Dum conditoris nostri providentia omnis creatura valde bona in principio formata formoseque creata atque spetiose plasmata est supra et infra coelos tam in angelis . quam etiam in hominibus. ac in multimodis ac diversis speciebus. jumentorum . animalium . piscium . volucrum . quæ omnia naturæ suæ jura nutu creatoris persolvant . nisi homo solus qui ad imaginem suam plasmatus est et omnibus prelatus tamen propter° prevaricationem corruens in mortem . et primam inmortalitatis stolam miserabiliter domini contempnendo mandatum amisit . Idcirco ille divitiæ diligende sunt . quæ nunquam decipiunt habentem nec in ipsa morte amit- tuntur . sed plus habundant, dum cernitur quod amatur. Quapropter ego EADMUNDUS. favente superno numine basileos industrius Anglorum cæterarumque gentium in circuitu persisten- tium cuidam fideli meo ministro vocitato nomine ÆpELGEARDO. ob illius amabile obsequium ejusque placabili fidelitate . XII. mansas largiendo libenter concedens perdonabo illic ubi vulgus prisca relatione vocitat . ÆT EAST SEAXNATUNE . Juxta dirivativis fluentium successibus . BE MEONE . Quatinus ille bene per- * Glacierum, K. * Essex, K. ! 8 Propter, repeated by error, MS. A.D. 940.] EADMUND TO ÆTHELGEARD. 485 fruatur ac perpetualiter possideat. dum hujus labentis evi cursum transeat . illesus atque vitalis spiritus in corruptibili carne inhereat . et post se cuicumque voluerit perenniter heredi dere- linquat. sicuti prediximus . Sit autem predictum rus liber`um' ab omni mundiali obstaculo cum omnibus quæ ad ipsum locum pertinere dinoscuntur . tam in magnis quam in modicis rebus . Campis. Pascuis . Pratis . Silvis . dirivatisque cursibus aquarum . excepto* istis tribus expeditione pontis arcisve coædificatione. Hanc vero meam donationem quod opto absit â fidelium menti- bus minuentibus atque frangentibus. fiat pars eorum cum illis de quibus é contra fatur . * Discedite a me maledicti in ignem æter- num . qui paratus est Sathanæ et satellitibus ejus : ” nisi prius digma Deo penitentia veniam legali satisfactione emendent . . Istis terminis predicta terra cyrcumgyrata esse videtur . pis syndon pa land ge mero to east seaxna tunæ . Ærest of MEöNE pest and lang slædæs to gæcges stapole fram gæcges stapolæ om cynæ beorhtæs gráf supæ pæardmæ fram cynæ beorhtæs grafæ to pan pæge . ponon pæst, to rocggan campæs geatæ ponan pæst ofær stærfing hyrstæ. ponam to miclan dænæ stigelæ. ponam pæst, on gerihtæ to bisceopæs meareæ . ponne ponam morö jlang hlime ræpæ to scitæræs stigæle . pOmnæ east and lang hegæ repæ on pa hola. of pam holum. to pudam ærScæ fram pudan ærscæ to byrnfæring hammum . ponam east binnan æfisc to seal hyrstæ foræ peardræ ponnæ east and lang hærpaöæs be pam yrô landæ to pam stapolæ . pOnnæ east bæ pæs cumbæs upp æcgæ to pam holam pægæ. ponam east to pam littlam pornæ pæ stænt om pam yrp landæ ponam east to lytlan peae supæpeardan pæt ponan east ofær MEÖNE to mæarh porne ponam east to meare hangram supæ peardan utt purh pe6c t6 trind lea . purh trimd lea on ponæ hære paö. ponnæ suô and lang hæræ paöæs ponam pæst on ponæ mæræ ponam pæst, on eorp burge geat j lamg paöæs om mor} hand* pæræ beorga . pæst, and lang paöæs to stacg inpicum* ponam pæst on trindælgrafof trindæl grafæ pæst on bibban hlineg morpæ pearónæ. ponam pæst bæ para æcere hand heafdum to tpitælingæ utt on scealdam ford. ponnæ sup and lang lea to tiggæl beorgæ sup on ponæ miclam hline of pam hlineæ on ponæ forö . suô and lang meóne pær hit ærest on fænc. Acta est hæc prefata donatio . Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi : DCCCC. XL . Indictione. XIII. Ego Eadmundus Rex Anglorum prefatam donationem cum sigillo sanctæ crucis confirmavi. 1 -tis, K. 2 Noröland, K. * Stacging picum, K. 486 EADMUND TO ÆI, FHILD. [A.D. 94o. Ego Eadred. Ejusdem regis frater consignavi. Ego Wulfhelm DorobOrnensis æcclesiæ archiepiscopus ejus- dem regis donationem cum tropheo agyæ crucis con- signavi. Ego peOdræd Lundoniensis æcclesiæ episcopus consignavi. Ego Ælfheah Wintoniensis æcclesiæ episcopus triumphalem tropheum agyæ crucis impressi. Ego Cenpald Episcopus predictum donum consensi. Ego Odo episcopus. Ego J2ulfsigæ minister. Ego J7ulfhun episcopus. Ego Pullaf minister. Ego Pulfhelm episcopus. Ego 2itgar minister. Ego Ælfric episcopus. Ego Æpelpold minister. Ego Burhgric episcopus. Ego Ælfræd minister. Ego Æpelgar episcopus. Ego J2ulfgar minister. Ego Ælfhæræ minister . Ego Ælfsigæ minister. Ego 2ulfgar minister . Ego Ordeah minister. Ego Æpelstam minister. Ego Eadric minister. Ego Vhtred minister. Ego Ealhhelm minister. Ego Oda minister . Ego Ælfsigæ minister . Ego Ælfric minister. Ego Æpered minister. Ego Siric minister. Ego Æpelmund minister. Ego Eadmund minister . Ego Pulfhelm minister. I[c] EADRED cing geaf minum pægnæ Æpelgeardæ to eacam pam pæ min bropor him ær sealde to east seaxnatune anæ mylnæ æt pam geast geate æt Wintam ceastræ j ponæ hagam pæ Wulfhum preost ær hæfdæ to pære ilcam bocungæ pæ pæt land gæ bocod is . . [A.] Add. MS. 15,350, f. 106ö. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. Mcxxxr; from [A.] 759. Grant by King Eadmund to the royal matron, Ælfhild, qfland at Culamham, 0r Culham, e0. 0£Om. A.D. 940. CARTA EADMUNDI REGIS DE CULAHAM. Ego EADMUND desiderio regni celestis exardens. favente superno numine basileos industris Anglorum ceterarumque gentium in circuitu persistentium . cuidam regalis progeniei meæ tipo exorte matrone . que humanis nuncupatur fatibus ÆLFHILD . XV. mansas cum optimatum consilio meorum perpetue tribuo ubi vulgus se- dulis vocabulis nomen indidit CULANHAM. quatinus illa bene per- fruatur ac perpetualiter possideat dum hujus labentis evi cursum A.D. 94o.] EADMUND TO ÆLFHILD. 487 transeat inlesa atque vitalis spiritus in corruptibili carne inhereat. et post se cuicumque voluerit perhenniter heredi derelinquat. sicuti prediximus . Sit autem predictum rus liberum ab omni mundiali obstaculo cum omnibus que ad ipsum locum pertinere dinoscuntur tam in magnis quam in modicis rebus . campis . pascuis . pratis . diravatisque' cursibus aquarum donans donabo libertatem . Ideo scripsimus novam cartulam quia antiquam non habebamus. Sed si quis in propatulo aliam cartulam produxerit . sciat se proculdubio cum sempiterno singrapho agie crucis ab omnibus fidelibus abdicandam . et ad nichilum valeat . Si quis autem quod non optamus hanc nostram diffinitionem elationis habitu incedens infringere temptaverit . perpessus sit gelidis glatiarum flatibus. et pennino exercitu malignorum spiri- tuum nisi prius irriguis penitentiæ gemitibus et pura emendatione emendaverit . Acta est hæc prephata donatio anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC. XL. indictione . XIII. Ego Eadmundus rex Anglorum prefatam donationem cum sigillo sancte crucis confirmavi . >< . $ Ego Eadred frater ejusdem regis consignavi . >{< . Ego Wulfhelm Dorobernensis æcclesiæ archiepiscopus con- signavi . et multi alii consignaverunt et firmave- runt . [A.] MS. Cottom, Claudius C. ix, f. 107b. Omitted by Kemble, who gives in its stead [S.] Chron. Abingd., ed. Stevemson, vol. i, p. (Cod. Dipl., No. Moxxxv) a memorandum 91 ; from [A.] from Claudius B. vi, f. 25b, referring to the text in [A.] 760. Boumdaries qf the lamd mentiomed in, No. 759. DE METIS. XV. MANSIONUM APUD CULLANHAM°. Ærest om pylfing ford on Temese. % of pylfinga ford jlang anre* smale dic to \nipam hæminga* londgemære on δa° heafdo. fi forö be öon heafodonº om fippel beorgas'. of fippel beorgon on Culan- hema die . jlang dic om æppelford . of æppelforda jlang pære richt temese ombutam utam ege pæt eft on pylfing ford. [A.] MS. Cottom, Claudius C. ix, f. 198b. [S.] Chron. Abingd., ed. Stevenson, vol. i, p. [B.] MS. Cotton, Claudius B. vi, f. 25b. 93 ; from [A. B.] 1 Sic, MS. * Mete de Culeham, rubric, B. 8 Ane, B. * Wipanhæminga, with mi- erased, B.; Wamh., S. 5 ba, B. 6 Heafdon, B. 7 Beogas B. 488 EADMUND TO WULFRIC. [A.D. 94o. 761. Grant by King Eadmund to the thegm, Wulfric, qf land at Garaynford, or Garford, in Marcham, parish, near Abingdon, co. Berks. A.D. 940.* CARTA REGIS EADMUNDI DE GAREFORD . In nomine Dei summi j altissimi Jhesu Christi. Manifestum est cunctis quod omnia celestia j terrestria provi- dentia Dei gubernantur* que sollicitudo mortalis vite totis nisibus in carorum amicorumque amissione conqueritur ac defletur . Ideo certis adstipulationibus mellita oracula divine clamationis nos fre- quentativis hQrtationibus suadet* . ut cum his fugitivis j sime dubio transitoriis possessiunculis jugiter mansura regna Dei suf- fragio adipiscenda sunt . Quapropter ego EADMUNDUS rex Anglorum ceterarumque gen- tium in circuitu persistentium . cuidam fideli meo ministro vocitato nomine 2ULFRICO pro ejus amabili obedientia ejusque placabili pecunia quam mihi in sue devotionis obsequio detulit. XV. mansas libenter largiendo donavi . in illo loco ubi ruriculi* appellativo usu ludibundisque vocabulis nomen indiderunt . ÆT GARANFORDA. ut eandem suprataxatam terram vite sue cursu feliciter possideat . Igitur imminente dissolutionis sue calle corporis et anime succes- sorum sibi carorum cui se libuerit, menti libero* dono largiatur et ipsi°. perpetue mamque hujus tramitibus mundi hoc quod concessi terre prenotatum á cunctis laboribus vite mortalium permaneat, abdicatum . preter id quod nobis omnibus indigeri videtur . id est. tria . exercitus aditum . pontis edifitium . munitionis castellique auxilium . in omnibus j per omnia que ad eundem subjecta sunt locum . pascuis . pratis . silvis j campis . magnis vel minimis . ut nostra jam veraciter preferta suprascripta est in linea traditio quod in etérnum manebit. Sic' demonice fermentationis stimulo incedens nostrum inte- grum j inviolatum donum fraudulenter infringere probaverit . noverit se proculdubio cum Anna j. Saphira* satellitibusque eorum herebica eterni anatematis macera° perforandum nisi prius digna satisfaccione emendare voluerit. Si quis autem aliter inexh[a]ustis imbribus bonorum operum religiosorum exempla staduerit impleri j nostram minutissimam donationem certaverit libera intentione augere voluerit celestium turmarum consortem in eterna dosca letetur j retributionem benivolentie sue cum sempiterno heredi- ' tario gaudens tonantis melodiam mereatur audire. * Venite omnes * See S., vol. ii, p. 506, for note om date. * Gurb., MS. * -dent, K. * Ruricolae, K. ° Mente libera, K. “ Ipse, K. 7 Si quis, K. ° Zaphirra, S.; Zafirra, K. * μaxaipq. A.D. 94o.] EADMUND TO WULFRIC. 489 qui voluntatem meam fecistis j non contempsistis precepta eterni patris”. Metel. Istis terminibus* terra predicta circumgirata esse vi- detur . pis syndon pæs landes gemæro æt garam forda. Of* garanforda and lang eoccem op paet* pær cilla sup* ut scyt ponne* up jlang cilla Ripe7 op* linfordinga gemære° pQnan* on pintres hlæpeº pæt ponam“ eft ut on eoccen'*. ponne and lang eoccen op* eft om garam ford 13. »K F[a]cta est hec prefata donatio . Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC. XL. indictione [XIII.] >{< Ego Eadmundus Rex Anglorum prefatam donationem sigillo sancte crucis confirmavi. >{< Ego Oda Dorobo[r]nensis ecclesie archiepiscopus ejus- dem regis donationem cum sigillo sancte crucis con- firmavi. >{< Ego peodred Lundoniensis ecclesie episcopus consig- I18,VI . >{< Ego Ælfheah 2uintoniensis ecclesie episcopus con- signavi. < Ego Cenpal* episcopus predictum donum consensi. >< Ego Ælfric episcopus consensi. >{< Ego Ælfred episcopus consensi. >{< Ego Burgric episcopus confirmavi. »< Ego Æpelgar episcopus confirmavi. >{< Ego 9ulfhelm episcopus consensi. >{< Ego Pulfgar (| >{< Ego Ælfstam * Ego Æpelstam || §.: >{< Ego Ælhahº | … <$ Ego Ealhelm â â * Ego pered 5 >{< Ego Apelmund | 3 % >{< Ego Ælfsige 5 >{< Ego Uhtred J >{< Ego Æperedio * * >{< Ego Odda, «• >{< Ego Wihtgar. | § >{< Ego 9ulfgar £ 'z >{< Ego Ordheah . || 3 >* Ego Eadmund } £ 5 >{< Ego Ælfsige . | 5 >{< Ego Ælfric 'ä ä >{< Ego Pulfhelm. * >{< Ego Ælfs[t]an J [A.] MS. Cottom. Claudius B. vi, f. 25ö. [S.] Chron. Abingd., ed. Stewemson, vol. i, [B.] MS. Cottom, Claudius C. ix, f. 197ö. p. 93 ; from [A. B.] (Boumdaries only.) [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. Moxxxrrr ; from [A.] * Termini. xv. mansarum ad Gareford, rubric, B. * -mis, K. 8 B. be- gins here, Of garaforda. 4 Oδ δæt, B. ° Omitted, B. ; riò, K. “ bonon, B. 7 Cilleriöe, B. 8 O8, B. 8 Gemere, B. io Hlepe, B. ** ponna, B. * -can, B. * Garanforda, B. ■* -pald, K. in Ælfheah, K. i6 Æ8elred, K. 490 EADMUND TO ÆLFSIGE. [A.D. 94o. 762. Grant by King Eadmund to the thegm, Ælfsige, of land at White- Waltham, co. Berks. A.D. 940. CARTA REGIS EADMUNDI DE PEALTHAM. Regnante in perpetuum domino nostro Jhesu Christo. Dum conditoris nostri providentia omnis creatura, etc. . . . . . (as in, No. 758) divitie diligende*, ete. . . . . . (as in No. 758) nomine ÆLFISIGE. ob illius amabile obsequium ejusque placabili fidelitate . XXX . mansas largiendo libenter concedens perdonabo illic ubi vulgus prisca relatione vocitat ÆT 2UEALTHAM . Quatimus ille, etc. . . . . . (as în No. 758) silvis excepto istis, ete. . . . . . (as in, No. 758) a me maligni in ignem qui paratus est Satane, etc. ° • • • • (as in, No. 758) videtur. Mete de 2ealtham.—Bis send pa land gemæro pe to 2ealtham hyrp para pritiga hida . ærest of passam hamme om gerihte to ceaggan heale . ponne of ceaggan heale to dyrn[a]n garfan of dyrnam grafan to peg cocce ponne of peg cocce to godam pearruce. of godan pearruce to hild leage of hild leage to spaefes heale. pon of spaefes heale to pulfa leage. of pulfa leage to capel dene . of capel dene to pære Syrfan*. ponne of pær syrfam to heal picum . of heal picum eft to passan hamme . ponne heafp Eadmund cing gebocad Ælfsige feopertyne hida bimnam pam pritigum hidum land gemæro ofer pudu ofer feld ofer ecem læse amd to ecam urfe . j . XII. maeö æceras at pære standam buton pam land gemaerum . Acta est hæc prefata donatio Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC. XL. Indictione. XIII. »{< Ego Eadmundus, etc. . . . . . (as in No. 758). »{< Ego Eadred, etc. »< Ego 2ulfhelm, etc. »{< Ego peodred, etc. >■< Ego Ælfheah Wintoniensis*, etc. >{< Ego Cempald, etc. >{< Ego Ælfric episcopus comsignavi . >{< Ego Oda episcopus confirmavi. »{< Ego Wulfhelm episcopus consignavi. »< Ego Burhric episcopus consensi. >< Ego Æpelgar episcopus roboravi. »< Ego Ælfhere dux consensi. »{< Ego Wulfgar dux consensi. 1 Elig., K. * Surf., S. * Wintan., K. A.D. 94o.] EADMUND, TO ÆTHELDRYB. 491 >{< Ego Æpelstan dux consensi. >{< Ego Uhtred dux consensi. >{< Ego Odda • >< Ego Pulfgar … >< Ego Ælfric … >< Ego Ælfsige •- >{< Ego Eadmundus â >{< Ego Ordeah . â >{< Ego J2ulfsige â »< Ego Eadric â >< Ego Wullafi »- © »< Ego Ealhhelm } 5 >{< Ego Wihtgar É >< Ego Ælfsi | § >{< Ego Æpelwold £ >< Ego Æpered* £ >{< Ego Ælfred Έ >{< Ego Æpelmund | 5 >< Ego Pulfric J [>< E]go Pulfhelm L [A.] MS. Cottom, Claudius B. vi, f. 26b. [K.] Remble, Cod. Dipl., No. Mcxxxrv; from [S.] Chron. Abingd., ed. Stewensom, vol. i, [A.] p. 96 ; vol. ii, p. 507. 763. Grant by King Eadmwnd to the religious womam, Ætheldry8, of land at Polhaematwnæ, or Polhampton, in Overtom, co. Hants. A.D. 940. ΒIS IS pARA. v. HYDA BOC AET POLHAEMATUNAE pAE EDMUND CINING GÆBOCODÆ ÆDELDRIDÆ ON ECE YRFÆ. Βeantis universorum voce monemur preclara. procuremus inces- santer sine amaritudine mentis hujus seculi ambitione integra libertate apertis januis intrare ad eum qui suo cruore scelera nostra detersit injusta . Licet primi prothoplasti facinore violata inprobis successionibus deterioranda. istic degentibus vilescerent. tamen omnibus namque sapientibus motum ac manifestum constat quod dicta futura vel facta pro multiplici erumpnarum perturba- tione . et cogitatiorum vagatione frequenter ex memoria recedunt . Nisi litterarum apicibus et custodiæ cautela scripturarum reser- ventur . et ad memoriam revocentur . Idcirco ego EADMUNDUS. industrius Anglorum rex cæterarumque gentium in circuitu persistentium. primo anno imperii mei littera- toriis apicibus roboravi . quod cum consensu heroicorum virorum tradidi cuidam religiose sanctæ conversationis monialis feminæ . vocitate nominæ . AepELDRYADE . modicam nominis* mei partem . id est . V. mansas ágelluli æternaliter tradendo concessi . Pro illius amore qui dixit “ Date* et dabitur vobis”. Ubi turbarum collatione jamdudum nomen illatum hoc adesse profertur . ÆT 1 Wulflaf, K. 2 Æöelred, K. * Num., with w expuncted, and o overline, MS.; num., K. * Luc. vi, 38. 492 EADMUND TO AETHELDRYp. [A.D. 94o. EOLHAEMATUNÆ. ut terram jam prefatam meo scilicet ovante con- cessu tramitibus suæ possideat vitæ. Deinceps namque sibi succe- denti cui voluerit heredi derelinquat ceu predixi in æternam hereditatem . Maneat igitur meum hoc immobile donum æterna libertate jocundum cum omnibus quæ ad ipsum locum pertinere dinoscuntur . tam in magnis quam in modicis rebus . Campis . Pascuis. Pratis. Silvis. dirivatisque cursibus aquarum . excepto communi labore . expeditione . Pontis . arcísvæ coedificatione . . Si qui denique michi non optanti hanc libertatis cartam livore depressi violari! satagerint agminibus tetre caliginis lapsi vocem audiant examinationis die arbitris sibi dicentis. “Discedite* a me , maledicti in ignem æternum”. ubi cum demonibus ferreis sartagi- nibus crudeli torqueantur in pæna . Si non ante mortem digna, hoc emendaverint pœnitentia. Istis terminibus* predicta terra circumgyrata esse videtur. pis synt pa land gé mero to Polhæmatune . AErest of prfm beörgum tó rupam beorge ponon to deopan pege . ponon on yddeles hammas ponon on piles yge öonon be pestam fecces pudu pær δa peges togeöre licga* ponon on rupan hammas midde pearde pQnom jlang stret to bosam hangram ponon on fecces pudu easte peardne ponon on entam hlep ponon on meare porn of mearc porne δn terstam of terstan jlang peges on pistel leâge of pistel leâge to beam leâge ponon on suô leâge easte pearde ponne ponon jlang cobbam dæme æft of prfe beOrgas. Acta est hæc prefata donatio . Anno ab incarnatione domini nostro Jhesu Christi. DCCCC. XL . Indictione. XIII. Ego Eadmundus rex Anglorum prefatam donationem cum sigillo sanctæ crucis confirmavi. Ego Eadgifu ejusdem regis mater predictum donum con- sensi atque roboravi cum sigillo sanctæ crucis. Ego Eadred ejusdem regis frater consensi. Ego Pulfhelm Dorobernensis æcclesiæ archiepiscopus ejus- dem regis donationem cum tropheo agyæ crucis - consignavl. -. - Ego peodreö* Lundoniensis æcclesiæ episcopus consignavi. Ego Ælfheah Wintoniensis æcclesiæ episcopus triumphalem5 tropheum agyæ crucis impressi. - Ego Cenpald episcopus predictum donum consensi. Ego Oda episcopus consensi. Ego Ælfric episcopus confirmavi. , Ego J7ulfhelm episcopus consignavi. 1 -re, K. ° Matt. xxv, 41. * -nis, K. * -red, K. 5 -le K. A. I). 94o.] EDMUND TO EDRIC. 493 Ego Burgric episcopus consensi. Ego Æpelgar episcopus roboravi. Ego Pulfgar dux. Ego 2ihtgar minister . Ego Apelpold dux. Ego Ælfreöi minister. Ego Æpelstan dux. Ego Pulfric minister. Ego Ealhelm dux . Ego J2ulfgar minister . Ego Apelmund dux . Ego Ælfsige minister. Ego Uhtred dux . Ego Ordeah minister. Ego Oda minister . Ego Eadrie minister. Ego Ælfric minister. Ego Ælfsige minister . Ego Eadmund minister . Ego Æpered* minister. Ego Wullaf minister. Ego Wulfhelm minister. [A.] Brit, Mus., Add. MS. 15,350, f. 41. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MoxxxvI; from [A.] 764. Grant by King Edmund to the thegm, Edrie, qf land at Wudutume, or Wootom, co. Hamts. A.D. 940. ΒIS IS PUDETUNES BOC pE EADMUND CING BOCODE EADRICE HIs PEGNE pREORA MANNÆ DEG pAM pE HIM LEOFOST BIp ÆFTER HIM . In nomine altithroni qui omnia de summo cæli apice visibilia et invisibilia ordinabiliter gubernans atque moderans . presentisque vitæ curriculo cotidie temporalis gaze possessiones et universe divitiarum facultates quas predecessorum anxia sollicitudo per indefessa laborum emolumenta lucratur : et incertis heredibus interdum optatis interdum alienis relinquuntur . Sic mutando fra- gilitas mortalis vite marcescit : et rotunda seculorum volubilitas inanescit : ac in carorum propinquorum amicorumque amissione conqueritur ac lacrimatur. Quam ob causam ego EDMUNDUS* annumente omnipotentis Dei clementia rex Anglorum et eque multarum gentium in circuitu persistentium , cuidam fideli meo ministro vocitato EDRICO* ob illius amabile obsequium ejusque placabilem fidelitatem quam michi meisque antecessoribus semper fecit. IIII. mansas largiendo libenter perdonabo illic ubi vulgus prisca relatione vocitat ÆT 2UDETUNE. quatinus ille bene perfruatur ac perpetualiter possi- deat. dum hujus labentis evi cursum transeat illesus. atque vitalis spiritus in corruptibili carne inhereat : et postquam universitatis 1 -red, Κ. % AEöelred, V(. 3 Ead., Κ. 494 EDMUND TO EDRIC. [A.D. 94o. viam adierit : tribus heredibus derelinquat quibuscumque sibi placuerit . Sit autem predictum”rus liber`um' ab omni mundiali obstaculo cum omnibus quæ ad ipsum locum pertinere dinoscuntur tam in magnis quam in modicis rebus.campis. pascuis. pratis. silvis. exceptis istis tribus. expeditione pontis arcisve coedificatione. Hanc vero meam donationem quod opto absit, â fidelium mentibus minuentibus atque frangentibus satagerint tetra rapti acie tartareas ducantur ad penas. nisi prius huic lamentis se penitentiæ corrigere studuerint. Istis terminibus predicta terra circumgirata esse videtur. pis seondom pa lond gemero to Wudutune. Eræst of pæm æsce jlong aege on tigel leage j spa ond longes pæs gemæres pet hit cymp to pæm torre . ponne om pa dic on pæt londe gæmere on medestram . pæt spa jlang streames on ballestran pæt hit cymp to huntena forda pæt of pam forda on hpingles burnam pæt . up jlang streames-spa up to pæm æpylme . }æt spa om pone ealdan brac peg pet hit cymp to hnibban lege. spa ofer pe legæ pæt ofer nybban beorh easte peardne on pone peg jlang peges to rah slede . ponne to dofer lam jlang dofærlam om aler cymbe midde peardme jlang cymbes to præccena pyllan on pa stret jlangstræte to alberhtes treope spa pe pyrtpala scadet to turlan homme on pone lyttlam stapel. pet hit to cymp to pa ric hide . j seoppan pa ciric hida j eall pæt pær to gebyreö j oslam pyrp j eall pæt pær to ge- byrep . j am feoröam dæl æt byrnes pyllam into pudetune. Acta est hæc prefata donatio* . Anno ab incarnatione domini . DCCCC. XL. Indictione. XIII. Ego Eadmundus rex Anglorum, etc. . . . . . (as in No. 763). Ego Eadred ejusdem regis frater consignavi. Ego 2ulfhelm Dorobernensis ecclesie archiepiscopus ejus- dem regis donationem confirmavi. Ego peodred Lundoniensis ecclesie episcopus confirmavi. Ego Ælfheah Wintaniensis ecclesie episcopus consignavi. Ego Cempald episcopus predictum donum consensi. Ego Odo episcopus consensi. Vhtred minister. AElfhere. dux. Odda. minister. 2ulfgar. dux. AElfric minister. Æpelpold. dux. Edmund minister. Apelmund minister. Pulfsie minister. [A.] Brut. Mus., Add. MS. 15,850, f. 110b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. McxxxvII from [A.] . b . • 8, . * Donatio prefata, MS. A.D. 96o FOR 941.] EADMUND TO AEDELGEARD. 495 765. WITENAGEMOT AT CHEDDAR. Grant by King Eadmund to AEôelgeard, qf land at Ticcestede, or Tisted, co. Hants. 24th July, A.D. 960 for 941. pIs Is pARA. VII. HIDAE BOC TO pEST TICES TEDE pE EADMUND CING GEBOCODE ÆpELGEARDE HIS pEGNE ON ECE YRFAE. In nomine summæ ac invisæ trinitatis . Regnante perpetualiter omnipotente Deo . atque per ineffabilem majestatis suæ potentiam cuncta rerum moderamina disponente : Ego EADMUNDUS qui ejus- dem munere gratuitu previdente compos regni Anglorum basileus existo . per omnipotentis dexteram paterno solio sublimatus quan- ' dam telluris particulam . meo fideli ministro . ÆDELGEARDO . VII. scilicet mansas in loco qui nuncupatur. ÆT TICCESTEDE . ut ille eam sine invisæ jugo servitutis . cum pratis . Pascuis . Silvis . Rivulis. omnibusque ad ipsum locum necessitatibus rite pertinen- tibus*. Et post terminum hujus vitæ cuicumque voluerit heredi derelinquat liberaliter in eternam hereditatem. Si autem quod absit aliquis fremetico deturpatus spiritu hanc meæ compositionis syngrapham aliqua in* ré demere conaverit. sciat se dubio procul æternis barathri incendiis sine fine puniendum nisi congrue penituerit quod proterve deliquit. Rus prefatum hfs terminis hinc illincque rotatur*. AErest, om oddam heal. of oddam heale on luhhes geat . öf luhhes geate om ceorla geat. of ceorla geâte om risc mære. öf risc maere . om sciteres flodam on medder heal. of nedder heale on pære greatam bechan geât . of pære greatam bæcam geate . On clinca leäge. óf clinca leäge. on hatam hammas peste pearde . of hatam hammam . on túm peg. of tum pege. on stapol pege. of stapol pege on pæt deor geat. of δam deor geate æft on Oddan heal . Scripta est hæc cartula . Ammo ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCLX. regni mei . II. Indictione . XIIII. epacte xxVIII. concurrentes. IIII. Sub nona. Kalend' Augustus*. in villam qui cælebri. æt Ceodre*. Acta est hæc donatio. Hfs testibus consen- tientibus. quorum nomina subtus minulis depicta annotantur. Ego Eadmundus. tocius Brittanniæ rex hanc meam dona- tionem signo sanctæ semperque amande crucis con- firmavi et subscripsi. Ego Eadréd cliton et frater regis consensi et subscripsi. Ego Pulfhelmus archiepiscopus consensi. j Subscripsi. i Some words wanting here, MS. 3 De, altered to in, MS. * Notatur, with n expuncted and r overline, MS. * Nonas kalendarum Augusti, K. 496 EADMUND TO CHRIST CHURCH, CANTERBURY. [A.D. 94 I. Ego Cenpold episcopus consensi j subscripsi. Ego Oda episcopus consensi j subscripsi. Ego Ælfreö episcopus consensi j subscripsi. Ego peodred episcopus consensi j subscripsi. Ego Wulfgar episcopus consensi j subscripsi. Ego Burhric episcopus eonsensi j subscripsi. Ego Ælfheah episcopus consensi j subscripsi. Ego Ælfric episcopus consensi j subscripsi. Ego Æpelmund dux. Ego 2ullaf minister. Ego Ælfhere dux. Ego Ælfred minister . Ego Æpelstan dux. . Ego Eadmund minister. Ego Pulgar dux. Ego Eadpeard minister. Ego Ealdelm dux. Ego Pinsige minister. IEgo Apelpold dux. Ego Ælfstam minister. Ego Ælfsige minister. IEgo Eadric minister. Ego Pitgar minister. Ego Ælfgar minister. Ego Pulfgar minister. Ego Ælfric minister1. Ego Odda minister. Ego Æöelferö minister. Ego J2ulfsige minister. Ego Ealhelm minister. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 50b. [*];- Cod. Dipl., No. Moxxxnx; from 766. (1) Grant by Kíng Eadmund, and Eadred and Edwy, to Christ Church, Canterbury, qflands at Twickenham, co. Mid- dleseae, etc. A.D. 941. (2) Record qf a grant by King Æthelstam, to the same, qf land at Tarring, co. Susseae. (1) [>< A]nno dominice Incarnationis . DCCCCXLI. EADMUNDUS rex j EADREDUS frater ejus. necnon et Eduuiuus* . filius ejusdem Eadmundi regis reddiderunt ecclesie Christi jn DOROBERNIA in nomine ejusdem salvatoris . Jhesu Christi. has terras. quas ante- cessores eorum a predicta ecclesia servis Dei ibidem in eadem ecclesia Deo servientibus injuste abstulerunt* . Hec autem sunt nomina terrarum quas Christi ecclesie reddiderunt . TUUICCANHAM. Preostantum . Winganham . Suuyrdlingam . Bosingtun . Gravenea. Uulacumb. , (2) Hec reddicio facta est eo anno quo EATHELSTANUS frater Eadmundi Regis. j Eadredi mortuus est . qui tamen ante mortem suam predicte ecclesie Christi jam prenominate dedit villam unam * This line omitted, K. * Eaduuius, K. * -ant, K. A.D. 94I.] EADMUND TO ÆTHELNOP), 497 nQmine . TERRINGGES sitam supra mare in Suthsexe. Eodemque anno predictus Eadmundus . levatus est in regem . j predictas terras liberas clamavit ab omnibus secularibus serviciis . j fiscali tributo . exceptis . expedicione pontis. j arcis construccione. >{< Ego Eadmundus rex Anglorum prefatam donacionem sigillo crucis confirmavi. >{< Ego Eadredus frater regis crucis signo confirmo. >{< Ego Eduuius* filius regis subscripsi. [><] Ego Eadgyva regina signo crucis confirmavi. >< Ego Wlfhelm . Dorobernensis ecclesie archiepiscopus ejusdem regis donacionem cum sigillo sancte crucis subarravi. >{< Ego Teodred Lundoniensis ecclesie episcopus consignavi. [><] Ego Ælfheah Wintoniensis ecclesie episcopus trium- phalem tropheum agie crucis impressi. >{< Ego Oda Scyrburnensis episcopus consensi. >{< Ego Alfricus episcopus consignavi. >< Ego Alfredus episcopus confirmavi. >{< Ego Burgrycus episcopus roboravi. >{< Ego Athelgarus episcopus conclusi. [A.] MS. Lambeth 1212, p. 322. MS. Bodley, Tammer, 223. Twysdem, Hist. Ang., ool. 2221. Hardy's MSS. in Record Office. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. McxxxvIII ; from [A.] 767. Grant by King Eadmund to the thegm, Æthelno8, of land at Corsantume, or Corstom, on, the R. Avon, co. Somerset. A.D. 941. DE . X. HIDIS CORSTUNE. »3 In nomine Dei summi et altissimi. Certis astipulationibus nos Sancti et justi parentes frequentativis hortationibus admonent. ut Deum quem diligimus et credimus intima mentis affectione cum bonorum operum diligentia incessanter eum teneamus et amemus. Quia retributionem omnium actuum nostrorum in die examinationis juxta uniuscujusque meritum reddet : ideoque subtilissima mentis certatione illum imitari satagamus . licet mortalis vitæ pondere pressi. et labentibus hujus sæculi possessionibus simus infæcati. tamen miserationis ejus largitate caducis opibus eterna Coelestis vitæ præmia mercari queramus. Quapropter ego EADMUNDUS divina mihi arridente gratia. rex i Ead., K. VOL. II. IX K 498 EADMUND TO ÆTHELNO£). [A.D. 94I. Anglorum aliquam partem terræ juris mei perpetuali donatione libenter concedo cuidam fideli meo ministro vocitato ÆpELNODO . X. mansas. in illo loco cui ruricoli appellativo usu ludibundisque vocabulis indiderunt ÆT CORSANTUNE. quatinus ille bene perfruatur. ac perpetualiter possideat . quamdiu istius caducis* seculi vitam tenere præsumet. et post* se cuicumque voluerit ceu corrobora- vimus perhenniter heredi derelinquat. ceu supra diximus in eter- nam hereditatem. Sit autem prædictum rus liber ab omni mun- diali obstaculo . cum omnibus ad se rite pertinentibus. campis. pascuis . pratis . silvis . dirivatisque cursibus aquarum . exceptis tribus . expeditione . pontis . arcisve constructione. Si quis autem quod non optamus hanc nostram diffinitionem elationis habitu incedens infringere temptaverit : percussus sit gelidis glaciarum* flatibus et pennino exercitu malignorum spiri- tuum . nisi prius irriguis poenitentiæ gemitibus. et pura emen- datione emendaverit. Divisiones. Istis terminibus* prædicta terra circumgirata esse videtur. pis syndon pa land gemæro pe hyrap to CORSANTUNE. Ærest on corsan stream up op pone ealdam stan peall sup op pa hyrnam. pOnan pest rihte op cilda stan. of cilda stane om merces burh moröepearde . ponne pest on δa burh op pa pest hyrnam . ponne norö on herepaö op pone anlipigam porn . pest ponam on pone hrycg. pæt on pone anlipiam stam . ponam mor8 rihte on mære mæde pestepearde . pOnan rihte on pone herepaö o8 pifeles cumbes heafod. ponne of pifeles cumbes suö ecge on æsc pylle . ponam suô om eege op pæt niehste slæd. ponne of pam slæde on stam pealles broc of dune om afene. up on afene op Corsan. Acta est hæc præfata domatio . Anno ab Incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC. XLI. Indictione. XIIIIa. Ego Eadmundus rex Anglorum præfatam donationem cum sigillo sanctæ : >< : confirmavi. Ego Eadred ejus° regis frater consignavi. Ego Ælfheah Wintoniensis æcclesiæ episcopus triumphalem tropheum agiæ crucis impressi. >< . Ego Kenpald episcopus prædictum° domo consensi. >< . [E]go Oda episcopus consignavi. >< . Ego Ælfric episcopus confirmavi. >{< . Ego Æpelgar episcopus consensi. >< . Ego Wulfhelm episcopus roboravi. >< . 1 -ci, K. * p°, MS.; pro, K. 8 Glacierum, K. 4 -nis, K. ` * -dus ejusdem, K. 6 -to, K. A.D. 941.] EDMUND TO ELELEDA. 499 2ulfgar dux. >< . Ælfred minister. >{<. AEpelpold dux. >< . , 2ulfric minister. >< . AEpelstam dux . >< . Pulfgar minister . >< . Ealhhelm dux. >< . AElfsige . >< . minister. >{< . Odda minister. >{< . Ordheah minister. >< . Alfric minister. >{< . Eadric minister. >< . Pullaf minister . >< . AElfsige minister. >{<. Eadmund minister . >{<. AEpered minister. >< . J2ihtgar minister . >< . 2ulfhelm minister. >{< . [A.] MS. Corp. Ch. Coll. Cantab. cxr, f. 65. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccoLxxxvIII ; from [A.] Boundaries in vol. iii, p. 416. 768. Grant by King Edmund to the religious womam Elfleda, qfland at Buckland- Newtom, and Plush, co. Dorset. A.D. 941. BOCLONDE. CARTA EDMUNDI REGIS FACTA CUIDAM RELIGIOSE FEMINE NOMINE ELFLEDE DE BOCLANDE ET PLYSSE' QUOD QUIDAM MANERIUM POSTEA VENDIDIT ECCLESIE GLASTONIE CUM CARTA SUA. Beantis universorum voce monemur preclara procuremus inces- santer sine amaritudine mentis hujus seculi ambicione integra libertate apertis januis intrare ad eum qui suo cruore scelera nostra detersit injusta licet primi prothoplasti facinore violata inprobis successionibus deterrioranda istic de gentibus vilescerent tamen omnibus namque sapientibus notum ac manifestum constat quod dicta futura vel facta pro multiplici erumpnarum perturbacione et cogitacionum vagacione frequenter ex memoria recedunt nisi litte- rarum apicibus et custodie cautela scripturarum reserventur et ad memoriam revocentur. Iccirco Ego EDMUNDUS* industrius Anglorum rex ceterarumque gencium in circuitu persistencium secundo anno imperii mei litte- ratoriis apicibus roboravi. quod cum consensu vereticorum* viro- rum tradidi cuidam religiose femine vocitate nomine ELFLEDE modicam numinis mei partem id est quindecim mansas aseluli eternaliter tradendo concessi pro illius amore qui dixit “ date et dabitur vobis”. ubi turbarum collacione jam dudum nomen illatum hoc adesse profertur id est in duobus locis . AT BOCLONDE j ad IPLUSSH'. ut terram jam prefatam meo* scilicet ovante consensi* tramitibus sue possideat vite deinceps namque sibi succedenti cui voluerit heredi derelinquat seu predixi sin eternam hereditatem . 1 Eadm., K. 2 veridic. K. 8 Modo, K. 4 For consensu. K K 2 500 EDIMUND TO ELFLEDA. [A.D. 94I. è Maneat igitur hoc immobile donum eterna libertate jocundum cum omnibus que ad ipsum locum pertinere dinoscuntur tam in notis causis et ignotis in modicis et in magnis campis. pascuis pratis. silvis silvarumque densitatibus donans donabo libertatem excepto communi labore* expedicione pontis arcisve construccione . Sed tamen torpentes* avaricie incessum omni modo in nomine agie aratoris ab omnibus christianis interdicto*. Ita ut meum donum corroboratum sit cùm signaculo sancte crucis et jam si quis alium antiquum librum in propatulo protulerit nec sibi nec aliis proficiat sed in sempiterno graphio deleatur et cum justis non scribatur nec audiatur . si qui denique michi non optanti hanc libertatis cartam livore depressi violari satagerint agminibus tetre caliginis lapsi vocem audeant examinacionis die arbitris sibi dicentis “ Discedite a me maledicti in ignem eternum” ubi cum demonibus ferreis sarta- ginibus crudeli torqueantur in pena si non ante mortem digna hoc emendaverit penitencia. Istis terminibus predicta terra circumgirata esse videtur. € Erest on Scherdenberwe endlengweies on an burghen panem on ane firesrewe panem on langengroue Suthward adun on amne rige to streme endelangstremes om doggeneford panen up on dog- geneberwe panen on amesheal panem om par elde lidyate a doun on herebrittescombe on pane streme endlang stremes on babban- mede*. panen on hawen endlang hawen on pan here path . panen on ane dich endlang dich on birninge panen on bradeleighe. panem on stipeleighe" southward panen on sic of pam sice on bournandigne. panen up on doumen tit on anne heued Wrigt panem on par Elde Waldich. pamen a doune on here path pamen on pe merhawin. endlang hawin on risshdene panen on neodbournen endlangstremes panem on pan rissbed panen on apildore panem rigt on cristeme- leighe . panen on par thre landschere of pan on pe merhawe endlang hawin on hengersten panem on an withi panem rigtwey panen on igland on an pirnen panen on streme endlang stremes om pan merehawe endlang hawin om bledhildewelle panem houndesete. panen on pan Southerne Wistonwey panem on anne porthng. panem om Scheplegh'e. panen endelang here pathes eft on Scherdambourgh. Acta est hec prefata donacio anno ab incarnacione domini nostri Ihesu Christi. D. C. G. C. C. XLI. indiccione. XIIII. »K Ego Edmundus rex Anglorum prefatam donacionem cum sigillo sancte crucis subarravi. * Com. la., repeated, MS. * •tis, K. 8 -dico, K. * Babbam mede, K. P Stiueleleighe, K. 6 porn, K. A.D. 941.] ADMUND TO ADRIC. 501 >< Ego Wulfhelm Dorobornensis ecclesie archiepiscopus ejusdem regis donacionem cum sigillo sancte crucis confirmavi cum multis aliis. [A.] MS. Bodl., Wood, A., i, f. 228b. [A.] Boundaries (considerably altered) [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccLxxxrx; from in vol. vi, p. 230. 769. Grant by King Admund, i.e., Edmund, to his vassal Adrie, qf lamd at Stoke, eo. Dorsef. A.D. 941. ADMUNDUS REX APUD STOKES IJ TERRE MANSAS ADJACENTES IMPERPETUA GRAPHII CUSTODIA DONO COMMISIT : In nomine trime et une Deitatis. Omnipotens supernare* tem- poraliumque verus arbiter rerum . ante omnia tempora et ante omnia sidera duas originales de michillo creaturas fieri disposuit angelicam videlicet lucem et informem materiam . Ex qua siqui- dem informi materia omnia quæ videntur. et que temporalia sunt; secundum temporis discreccionem producens : insuper formavit; hominem . Qui spiritu vite inflatus. et ad ymaginem et similitu- dinem Dei factus divina dispensacione potestatem super alia cuncta elimenta* dominandi habuit . Quique paradisi cum omnibus sede perhenniter si vellet locatus divinis imperiis . humiliter obedire mollens. set prona voluntate et serpentima suasione inobedienter contra Deum superbire mallens de superiori statu in inferiorem sortem cum omni sua progenie subsequente in labore et erumpna projectus est. Cumque nature sub lege per multa tempora innu- merabili prole nacioneque erat solutus . tandem misericors auctor me sua factura periret misericordiam non judicium pensans legem littere prophetasque j mundo vesperascente per unigenitum filium suum incarnatum legem gracie super homines. Et pro multiplici hominum multitudine . humanum gemus per multas gentes lin- guasque dividens. Secundum ejusdem legis judicium . Quamvis equali origine . tamen divina consiencia' j humana sollercia pro lege servanda. alios in superiori gradu constituit Imperatores Reges qui spiritu sancto gubernante subditorum causam modo displina- liter*. modo misericorditer procurarent et divinis legibus adherentes militum curam munera dando humilumque inopiam consolacia pre- stando sustinerent alios in inferiori humiles subditos qui aliis gubernantibus obsequium subjeccionis ministrarent. Igitur quoniam omnes qui prosunt propter dolorum largicionem j diviciarum impericionem* ab hominibus amabilem laudem . et a i Sic, MS. * Impertit., K. 502 ADMUNIO TO AD RIC [A.D. 94I. Deo gloriam* remuneracionem habent. Ideo ego ADMUNDUS ex regali progenie Deo annuente regenteque super Angligenas aliasque multas gentes in circuitu habitantes Rex ordinatus amabili vas- sallo meo ADRICO fidelique amico duas terre mansas imperpetuam dono hereditatem. quatinus temporalium rerum mobili presencia utens fidelem obedienciam ac pacem laudabilem erga regni ceptra* nostri . et regale nostrum solium eternabiliter impetret et benig- niter servet. Et post presentis vite excessum illis quibuscunque voluerit subsequentibus hoc domum comendet ut in omnibus paterne obediencie exemplis eirca regiam dignitatem fideles inveniantur . Pro eo illam terram perhenniter ipse primus pater cum suis quibus post se comendavit a progenie in progenie . In illis terminis qui- bus periti coloni ipsius regionis nomen proprium antiquo proposito esse dimcant? STOKE dispono ut possideat et perpetua graphii cus- todia me largiente cum omnibus pertinentibus ipsius telluris . officio campis . pratis . pascuis . teneatur . Hiis tribus exceptis ad regalem dignitatem necessariis expedicione pontis arcisve co- operacione . Hiis namque terminis omni parte sita terra dinosci- tur esse circumgirata . : • CT pis sand pes landes i mare at Stoke up anlang ninge burne oö öat hrisc lad. am lang pese rightledes om pane ealde treo stede. panam am lang Weies on stanforde.jamen an langstreame on Boten- welle . and of boten welle on prestes Setel. panem anlang peges on Wiuelesford. panem up am lang mergiene Omne stokebroc . pamen anlang stocbroc on hringheburne par iuarest* om feng : Quicumque* istam terram præsignatam cum mea voluntate mea- que benediccione benigniter et humaniter sub tali decreto . tali- que graphio eternaliter custodierit et regali more terminos ipsius in ampliore telluris protentu dilataverit auctor donorum spiritus omnem præsentem conversacionem illius omni hilaritate et rerum omnium prosperitate magnificet et jocundet . potens in terra sit semen ejus. ipsius generacio benedicatur . Gloria et divicia in domo ejus et justicia ipsius manet in sæculum sæculi et post hanc lucem temporalem eterno lumine cum omnibus sanctis in regno celi perfruantur . Et e contrario quisquis me nolente meque pro- hibente°invidie stimulis° agitatus. et ejus execrabili livore retortus ejusdem terre dimensionem diminuerit , et sub tali pacto non cus- todierit . præsens conversacio ipsius in terris ab omni* bonorum possibilitate' diminuatur et in die futuro calamitatis collocetur a sinistris cum tartarorum demoniis ubi erit fletus et stridor dencium pena eterna sine præstulacione consolacionis nisi digna penitencia 1 Gloriosam, K. 8 Sic, MS. 8 It arest, K. 4 Cui., MS. 5 Phib., MS. 6 -lus, MS. 7 Pus., MS. A.D. 941.] EADMUND TO ÆLFHEAH. 503 et reconsiliacione pura per satisfaccionem in hujus lucis spacio hoc emendaverit et amplius peccare disiverit. Anno ab incarnacione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCXLI. indiccione XIIIIa. librata est in hoc graphio ista terra : EHec sunt nomina illorum testium graphium hoc attestancium cum nomine Regis : IEgo Admundus! Anglicarum aliarumque macionum Rex hanc telluris donacionem sub sigillo dominice crucis tradidi >K . Ego Adred' ejusdem Regis frater consignavi >K . Ego Odo Dorobernensis ecclesie archiepiscopus Regis tra- dicionem tropheo crucis assignato benedixi >< . Ego peodred Londoniensis episcopus consecravi >< . IEgo Alphech* Wintoniensis episcopus adunavi >< . Ego Cenwold* episcopus predestinavi >{< . Ego Eluric episcopus munivi >< . Ego Wlfhelm episcopus hoc sigillum impressi >< . Ego Burgric episcopus in hec adhesi. Ego Alfgar episcopus hec certando me esse decrevi >< . IEgo J2ulfgar dux. >{< . Ego Withgar minister >< . Ego Atelpold dux >< . Ego Alfred minister >K . IEgo Athelstan dux >< . Ego 2uluric minister >< . Ego Elhhelm dux >< . Ego Vulgar minister >< . Ego Apelmund dux >< . Ego Alfsige minister >< . Ego Uhtred dux >K . Ego Ordeah minister >K Ego Oda minister >< . Ego Aperic minister >< . Ego Aluric minister >< . Ego Alfsige minister >< . Ego Admund minister >< . Ego Apered minister >< . Ego 2ullaf minister >< . Ego Wulfhelm minister >< . [A.] MS. Harl. 61, f. 4ö. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxc ; from [A.] Names incorrectly spelled. Bound- aries in vol. iii, p. 416. 770. Grant by King Eadmund to the thegn Ælfheah qf land at Pitm înster, co. Somerset. A.D. 941. PIS IS pARA. XVI. HIDA BOC AET PIPIGMYNSTRÆ pE EDMUND CING GEBOCODE ELFEGAE HIS pEGNÆ ON EGE YREÆ. Beantis universorum voce monemur præclara, ete..... (a8 in No. 763) nisi [apicibus] litterarum, etc..... (as in, No. 763) secundo 1 Ead., K. 3 Ælfheah, K. 8 Cenwobo, MS, 504 EADMUND TO ÆLFHEAH. [A.D. 94I. anno, etc. . . . . (a8 în No. 763) cuidam meo fideli ministro vocitato nomine ÆLFHEAGO modicam numinis' mei partem . id est. xVI. mansas agelluli æternaliter tradendo concessi. ubi turbarum colla- tione jam dudum nomen illatum hoc adesse propertur. ÆT PIPPING- MYNSTRE . ut terram jam prefatam, ete..... (as in No. 763) Vbi cum demonibus et cum Juda Christi proditore ferreis, etc. . . . . (as ίη No. 768) penitentia . Sed tamen surgunt frequenter menia machinantium quomodo possunt infringere statuta priscorum . Sed hoc omni modo ab omnibus christianis interdico. ita ut meum donum corroboratum sit cum signaculo sanctæ crucis. Etiam si quis alium, etc. . . . . (as in Wo. 768, p. 500) audiatur. His terminibus* predicta terra circumgirata esse videtur. Pis* synd ba land ge mere to ban. xvI. hidum æt Pippingmynstre. Ærest of fearres cumbes heafde pest on öone herepoö. spa pest and langes pes herepoöes. bet it cyme to easte pearêre ac beara. % norö on ge richte of ac beara peste peardre on bæs biscopes ge mere . j benmacumbes. Spa adum æfter bæs biscopes ge mere j bennacumbes forö . $ hit cymö be noröe fyrs leâge . spa, of moröe peröne fyrs leage . on bennacumbes forö . bonne up on gean stream . east on tuhhele mor. of bam more on ge rihte on heardan geat . Of bam geate on hagan on deopan ford. Of bam forda on pa land sceare . adun on sciteres stream . Of }am streame om ge rihte on pitam stám om higean beara noröe pearöre . banom on readam forö . Of bam forda east on bone herepoö . Of bam herepoöe suö. pomne on lang ham . Of ban hamme banon binam efisc* on gregeam stam . Of bam stane on lind horam . Of lind horam on bone healdam hagam . on pealdenes peg , Of bam pege upam dúne on hringpoldes beorg. Of bam beorge pest and lang dune on piöigsled. to henna borne . panon pest on ba ealdam dic . bonne sume hpile be pere dic . j banon morö ofer piöan- cumb b ef[t] on fearrescumbes heafod. Acta est hæc prefata donatio anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCXLI. Indictione . XIIII. Ego Eadmundus rex Anglorum prefatam donationem cum sigillo sanctæ Crucis confirmavi. Ego Eadred ejusdem régis frater consignavi . Ego Pulfhelm Dorobernensis æcclesiæ archiepiscopus ejus- dem regis donationem cum tropheo agfe crucis con- signavi . Ego Eadgifu ejusdem regis mater consensi. Ego Theodred Lundoniensis æcclesiæ episcopus consensi. Ego Ælfheah 2intoniensis æcclesiæ trumphale tropheum agie crucis impressi. Ego Kynepald episcopus consignavi. Ego Ælfric episcopus consignavi . * Altered by a late hand to nominis, MS. 3 -nis, K. * Gf. these boundaries with those in No. 729. 4 Efise, K. A.D. 942.] EADMUND TO WULFSY. 505 IEgo Oda episcopus subarravi. Ego Epelgar episcopus roboravi. Ego Pulfhelm episcopus consignavi . Ego 2ulfgar dux . Ego Æ8elpold dux. JEgo Eadrie minister. IEgo Æöelstam dux. Ego Ælfstam minister . Ego Apelmumd dux . Ego Ælfheah minister. Ego Aöelstam dux. Ego Elfstam minister. Ego Ealhelm dux. Ego Epered minister. Ego Vhtred dux. Ego Ælfsige minister. Ego Odda minister . Ego Æpered minister. Ego Ælfric minister. Ego Ordheah minister. Ego Eadmund minister. Ego Elfred minister. Ego 2ullaf minister. Ego 2ulfric minister. Ego J2ulfgar minister, . Ego Ælfhelm minister. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,350, f. 30. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. xoxr,; from [A.] 771. WITENAGEMOT AT WINCHCOMBE. Grant by King Eadmund to Wulfsy Mawr', qf lands at Alrewas, ete., co. Stafford. A.D. 942. CARTA SANCTI EDMUNDI REGIS DE ALREpASSE. j BROMLE j BARTON EACTA . ANNO DOMINI. I)CCCC°. XLIJ9. »< Perpetua hereditas que in sancte trinitatis Dei theologia ultra omnia humane mentis machinamenta manet essentialiter ultroneis meritorum. magnopere est mercimoniis comparanda. Quapropter veraciter paterna priscorum sequens vestigia regum. EADMUND beato Dei patrocinio rex j rector Angulsæxna inter in- numeras quibus beavit utriusque certaminis catervas dapsilitates eternis provocatur proverbiis . “ Hilarem* datorem”. et cetera . alacriter 2ULSYE prenomine Mauí mirifice locupletat j honorat; concedens ei has terras ejusque heredibus perpetualiter perfruendas. id est ad ALREpASSE . j Bromleg'. j Barton . j Tatenhyll. j Bron- tiston . amt? Strettom . j Roöulfeston . j Clyfton . j Hagnatun . nou is pisses landes feourti hyde . Has denique tellures Eadmund rex anno dominice Incarnationis. DCCCC9. XLIJ0. Et tercio* annorum curriculo ex quo regalia eterni regis gratuita benignitate regebat; charismata contulit, cum testimonio optimatum quorum nomina i 2 Cor. ix, 7. 3 For and. * The third year of Edmund is 943-4. 506 EDMUND TO WULSI. [A.D. 942. inferius adnotantur . Pulfsye salva manu : non causa philargirie. set studio devotissime fidelitatis habendas. »< Ego Edmund rex hujus donationis dominium in' locis campestribus vel silvaticis . seu piscosis laticibus libenter signaculo sancte . >< . crucis conscribo fruentibus*. >< Pulstam Archiepiscopus . >< 2ulfgar Episcopus. >< Pulfhelm Episcopus. >< Cenpald Episcopus. >< Cynsige Episcopus. >< Æpelmund dux . et ceteri Duces. vg"° . In omnes cum ceteris ejusdem milicie sodalibus hec certe territoria triumphali tropheo conscripserunt . Acta est videlicet hoc regale prerogativum im loco celeberrimo qui Wincelcumb nuncupatur . Pax et perhennis prosperitas hiis qui fas divini privilegii. et Jus humani* eulogii jugiter servare decrerint . Et eis e contra qui negaverint districta Dei regula resistat. “ Reddite* ergo que sunt Cesaris Cesari. et que sunt Dei Deo” ;— Mr. Wymne's Hengwrt, MS., No. 150, f. 347, at Peniarth, Towyn, N. Wales. 772. Grant by King Edmund to Wulsi, qf lands at Waletum, or Walton, co. Stafford. A.D. 942. CARTA SANCTI EDMUNDI REGIS DE WALETONE ET CALDEpELLE ETc. ANNO DOMINI. DCCCCo. XLIJo. >< Perpetua hereditas que in sancte trinitatis. j cetera ut supra5. “ Hilarem datorem” et cetera . alacriter PULSIE pre[nomine] Maui mirifice effert et honorat: Concedens ei has terras nominetenus sub- notatas ea ratione interposita ut ipse suaque posteritas regie digni- tati fidissima stabilitate obsecundet. Eya denominatio Terratenus. ÆT WALETUNE. j suöenne monna Cotuhalfne . j æt Caldepellen. j æt Dracan hlapen . j at Nepam Bolde. j at Lintone. Has terras * In locis. . . . laticibus. These words appear to be out of their proper place ; they should follow habendas. * This word out of its proper place ; it should follow laticibus. * Gf. the poetical charter, No. 752, “fas divinum jus huma- num'', p. 474. Some parts of this charter also appear to be poetical and alliterative, if not metrical. 4 Matt. xxii, 21. ° This refers to Edmund's charter to Wulfsy, No. 771. A.D. 942.] EDMUND TO WULFSI. 507 Edmundjrex anno dominice Incarnationis. DCCCC°. XLIJ°. Et tercio annorum curriculo ex quo regalia eterni regis gratuita benignitate regebat carismata dedit cum testimonio optimatum quorum nomina inferius adnotantur . J2ulfsie salva manu non causa philargirie set studio devotissime fidelitatis habendas. >{< Ego Edmund rex hujus donacionis . et cetera ut supra. >< Oda archiepiscopus. >< 2u`1'stam archiepiscopus . et ceteri Episcopi et Duces sicut superius in proxima precedenti : >< In omnes cum ceteris ut supra . * Reddite que sunt Cesaris”. et cetera. Amen dicat omne os hebraice j latine fiat;— Mr. Wymne's Hengwrt, MS., No. 150, f. 347, at Peniarth, Towyn, N, Wales, 773. Grant by King Edmund to Wulfsi, of lands at Crokeshall, or Croachall, co. Stafford. A.D. 942. CARTA EJUSDEM DE CROXALE j CETERA. DCCCCo. XLIJ°. Perpetua hereditate , j cetera ut supra . Idem rex EDMUNDUS eidem WULFSIE dedit . CROKESHALLE'. j CANTON'. j Waleton . j IDrakel' . j Stapenh' . j Sulueston . j cetera ut supra . Mr. Wynne's Hengwrt, MS., No. 150, f. 347, at Peniarth, Towyn, N. Wales. 774. Grant by King Eadmund to Theodred, Bishop Qf London, qf lamd in the island Qf Suthereye. A,D. 942. >{< In nomine Dei summi et altissimi Jhesu Christi. Regna regum ab alto regente , cujus nutu creata cun[c]ta diem gignendo procedunt quædam vite præsentis et actu pollente diu virencia sistunt . quædam vero suis a viribus dum pulcriora cer- nuntur , flos veluti flatu venti , corrucencia* repente marcescunt . Quam ob causam ego EADMUNDUS , rex Anglorum genciumque circumsistencium præpotens almifice rector , cuidam meo scilicet pontifici Londoniensis cathedre , mihi dilecto nomine pEODREDO , principum nobiliumque militum seu meorum optatu, sue videlicet fidelitatis obsequio , modicam muniminis mei partem , id est, quad- ringentas arvi segetes , donandi. relinquendi cuicumque voluerit. 1 Sic, MS., ? for corruentia ; corruscantia, K. 508 EADMUND TO BISHOP BEOI) RED. [A.D. 942. majori minori ve persone cum omnibus vtensilibus quæ juste ad ipsam insulam pertinere dinoscuntur . quam solicole consueverant* rusticana locucione SUTHEREYE appellare . nunc et tunc paludibus aquosis piscosisque fluctibus aquarum circumvallatam* , omnibus manifestum est. Hec autem præfata donacio firma permaneat quamdiu Christianitas in gente Anglorum aut ecclesiis Dei electo- rumque ejus ecclesiastice normule fulgeant mentibus fidelium. EIane vero prænotatam munificenciam incipiente anno tercio regni mei roboravi atque confirmavi. ut omnibus mundialibus coan- gustiis sit libera , nisi quod nostro communi labori* pertinet. Minime cuiquam* in oblivione illud tradendum est. Si quis benivola* mente augere voluerit archos supernorum civium et gubernator ter[r]estrium retribucionem in eternis habitaculis dig- netur concedere . si quis autem contra hoc decretum incessus fuerit in examine tremendi judicii sciat se demoniacis agminibus ad Tartara subtrahi et dimersum in eternis stigeys ferventis Orci , nisi prius singultacionibus sue temeritatis audaciam emendare curaverit . w Scribitur etiam in ista regis Eadmundi collacione Anglice ipsius tenor carte prin- cipalis de verbo ad verbum . quam quidem tum propter figurarum ignoranciam tum propter vocabulorum barbariem . præsentibus minime ad præsens duximus inter- serendam°. In ejus tum calce sic continetur. Acta est hec præfata donacio anno ab incarnacione domini nostri Jhesu Christi DCCCCLXII. Indiccione . XV. >{< Ego Eadmundus rex Anglorum præfatam donacionem cum sigillo sancte crucis confirmavi. Ego Aedgiua' regis mater consingnavi . »{< Ego Eadred ejusdem regis frater consensi . [Ego] Theoddred Londoniensis ecclesie episcopus sub- arravi. Ego Aelpheg Wintoniensis ecclesie episcopus triumpha lem tropheum° agie crucis inpressi. w Ego Kenwald* episcopus consensi. Ego Ælfric episcopus consignavi . Ego Ælfred episcopus confirmavi. Ego Burthric episcopus consensi. Ego Aethelgar episcopus roboravi. 1 -runt, K. * Ut, appears to be wanting here. * Labore, with e ex- puncted, and i overline, MS. * Cuiq;, MS.; cuique, K. * Bene., K. 6 -dum, K. 7 Ead., K. . 8 Triumphum, K. ° Cen., K. A.D. 942.] EADMUNIO TO WENFLED. 509 Wlfgari dux. Aelstam miles. Aethelstanus dux. Aelfstam miles. Aethelwold dux. Aelfheg miles. Aelhelm dux . Ethered miles. Aethelmumd dux . Aelfsige miles. Odda miles. Aepered miles. Wlfgar miles. Withgar miles. Eadmundus miles. Wlfric miles . Wlflas? miles . Aelffige miles. Aelfric miles. Wlfhelm miles. [A.] MS. Bibl. Publ. Cantab., F., f. 2, 33, fol. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. oooxoI ; from 47b. (Kindly collated with the MS. by [A.] (Spelling of names, etc., altered Mr. Alfred Rogers.) very much.) 775. Restitution, and grant by King Eadmumd to the religiovs womam, Wenfled, qf lands at Cheselburne, or Chesilborne, co. Dorset, with boundaries qf a grant qf land at Winterborne. A.D. 942. ADMUNDUS REX VII MANSAS QUÆ A SUIS ANTECESSORIBUS PRIUS DATE FUERUNT UT PRESENS TESTATUR INSCRIPTIO ECCLESIE DE SHARTESBURY ROBORAVIT. Eegnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo . Sacre autem scripture edicta fona* catholicorum patrum nos admonet, ut cum hiis fugitivis et sine dubio transitoriis possessiunculis jugiter mansura regna Deo largiente . fragilique nature consola- cionis sublevamine adipiscenda sunt quia nobis mortalibus tempo- ralia gaza necnon et lucra possessionum inaniter fruentibus facescunt, ac defluunt . Quapropter ego EADMUNDUS desiderio regni celestis exardens favente superno numine basyleos indistrius* Anglorum Rex cetera- rumque gencium in circuitu persistencium cuidam religiose sancte conversacionis monialis femine vocitate nomine WENFLEDE VII mansas que fuerunt a meis antecessoribus prius date firmiter recu- perando roboravi . Insuper et hereditatis mee VIII mansas ad augmentum perhenniter prædicte moniali concessi ibidem ubi vulgares prisco more mobilique relatione vocitant AT CHESELBURNE cum pratis pascuisque necnon et silvis . silvarumque densitatibus. ut hæc prospere possideat ac eternaliter teneat . dum hujus labentis evi cursum transeat inlesus atque vitalis spiritus in corruptibili carne inhereat . Post se autem veluti affirmavimus cuicumque voluerit heredi derelinquat. fiat, etenim præfata terra ab omni i Ego Wulfgar, K. a Wulflaf, K. * I.e., qoovfi. 4 Sic, MS. 510 IEADMUND TO WENFLED. [A, D. 942. servili jugo libera cum omnibus sibi recte pertinentibus. exceptis hiis tribus expedicione pontis arcisve coedificacione. IDenique vero si quis nobis non optantibus nostrum hoc donum violari fraudulenter perpetrando consenserit . consideret hic sic* die ultima judicii coram Deo redditurum atque cum reprobus* quibus dicitur. * Discedite a me maledicti in ignem eternum” penis atrocibus. se esse passurum . si non antea corporea lamentacione emendaverit. Istis terminibus prædicta terra circumgirata esse videtur. Ct pis sant pe land fmare to cheselburne of lisebroke on pane fearngaren. of pane fearngarem om pone stQm istel. of pan istelle amlang rieges on pa iheafde*. of pane iheafde* on pane forö erthe acre. of pane forerò akere : on cheselburne stream. of pane streame : on pe twifelde dich of pare dich : onne flescumbe om pane crundel. of pane erundel on deulisc* stream . of pane streame : on lang- helee morthward on langhelee on pe blakem porne's' northward. of pane blake pornen : anlang hriege Weges to pe beorge. of pe berge : on 8one erundel. of pane crundele on 8a holu suthward to deulisc streame : . Ct pis is pe tweire hide boch at WINTERBURNE pe ADMUND king ibgkede WENFLEDE on echenhalue in to cheselburne. po sealde hire Alfsige v. hidem par to eche halue. po ighte Admund kyng dis bog par midde. pis sand pare . II. hide land fmare at Winter- burme . Arest, of Winterburne to chelfgraue. of chelfgraue : one wieweie I1€ ÊTward anlang broke . One meairweie anlang weies to Widesgete anlang cinincces* dich on pe sherd. of pene sherde. of pane shearde anlang pides to nearn pan anstigan. of pan anstigan : to midelgete of midelgate purh pane garen anlang herepapes on hornget. of horngetes hirne. lang land share to leaxam oc an langwdes to pane ealde seale. panem one po berges astward* to Winterburne . of Winterburne : \tou pares tünes' hirne : on lang pane herepape on pene depe erundel. of dune an lang land share eft on Winter- burne. T Acta est prefata donacio anno ab incarnacione domini DCCCCXLII. Indiccione. XV. : Ego Admundus Rex Anglorum prefatam donacionem cum sigillo sancte crucis confirmavi >< . Ego Adgiue ejusdem Regis mater predictum donum com- sensi >< . i Se, K. 2 Sic, MS.; -bris, K. * peafde, K. 4 óe ulisc, K. * Or cumucces, MS. 6 East., K. 7 On öa restumes, K ! A.D. 942.] IEDMUND TO ATHELSTAN. 511 Ego Adred ejusdem Regis frater consignavi >< . Ego Wlstam archiepiscopus urbs Efrace' metropolitana* ejus- dem Regis donacionem cum tropheo agie crucis con- firmavi >< . Ego Oda Dorobernensis ecclesie Archiepiscopus ejusdem Regis donacionem cum tropheo agie crucis con- firmavi >< . Ego peodred Londoniensis ecclesie episcopus consignavi >K . Ego Alphec Wintoniensis ecclesie episcopus triumphalem tropheum agie crucis impressi >< . Ego Kenward episcopus consensi >< . Ego Alured episcopus consignavi >< . Ego Apelgar episcopus roboravi >{< . Ego Alurie episcopus confirmavi >< . Ego Bulgrif episcopus consensi >< . Ego Wlfhelm episcopus confirmavi >< . Ego Wlgar dux >< . Ego Adric dux >< . Ego Apelstam dux >< . Ego Odda dux >< . Ego \A'pelmund dux >< . Ego Wllaf dux >< . Ego Wlgar dux >< . Ego Alfstan minister >K . Ego Athelstam dux >< . Ego Apered minister >K . Ego Ealhhelm dux >< . Ego Apered minister >K . Ego Uhtred dux >< . Ego Apelgerd minister >K . Ego Admund dux >{< . Ego Alsige minister >< . Ego Athelwold dux >< . Ego Pithgar minister >< . [A.] MS. Harl. 61, f. 7. [A.] Boundaries in vol. iii, p. 417. (Very [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxCII; from inaccurate in names amd boumdaries.) 776. Grant by King Edmvnd to the Earl Athelstam, qfland at Milne, or Mells, mear Frome, co. Somerset. A.D. 942. CARTA REGIS EDMUNDI DE MELNEs. Eeantis universorum voce movemur preclara procuremus inees- santer sine amaritudine mentis hujus seculi ambicione integra libertate apertis januis intrare ad eum qui suo cruore scelera nostra detersit, injusta. Licet primi prothoplasti Facinore violata improbis successionibus deterioranda . istic de gentibus vilescerent tamen omnibus namque sapientibus notum ac manifestum constat quod dicta futura vel facta pro multiplici erumpnarum perturbacione i Sic, MS. * -nus, K. \ 512 EDMUND TO ATHELSTAN. [A.D. 942. et cogitacionum vagacione frequenter ex memoria recedunt nisi literarum apiscibus et custodie cautela Scripturarum reserventur et ad memoriam revocentur. Icirco. Ego EDMUNDUS industrius Anglorum rex ceterarumque gencium in circuitu persistencium tercio anno imperii mei litera- toriis apiscibus roboravi quod cum consensu veridicorum virorum tradidi cuidam meo fideli comiti nomine ATHELSTANO* modicam numinis* mei partem id est . viginti mansas aseluli eternaliter tradendo concessi ubi turbarum collacione jam dudum nomen illatum hoc adesse profertur AT. MILNE . ut terram jam prefatam meo scilicet ovante consensu tramitibus sue possideat vite deinceps namque sibi succedenti cui voluerit heredi delinquat seu predixi in eternam hereditatem. Maneat igitur meum hoc inmobile domum eterna libertate jocundum cum omnibus que ad ipsum locum pertinere dinoscuntur quam* in magnis quam in modicis rebus campis paschuis pratis silvis. dirivatisque cursibus aquarum excepto communi labore expedicione pontis arcisve construccione. Siquis benivola mente prefatum donum augere voluerit. archons supernorum civium etGubernatOrterestrium retribucionemin eternis habitaculis dignetur ei concedere . Siquis Autem contra hoc decre- tum vice jus fuerit in examine tremendi judicii Sciat se demonicis Agminibus tartarea* subtrahi et dimersum in eternis stigneis* ferventis Orci nisi prius singultacionibus sue temeritatis audacie emendare curaverit. Istis terminibus predicta terra circumgirata esse videtur. Limites—pis bet pe land mere. to Milne. Erist of todanbrigge of fare muchel dich om mordrancombe . of mordrancombe on sla- combe. of slacombe on boreswelle. of boreswelle on pan merkeden , ok to feger ok panem om pinaswelle of Ineswelle on Worhanan berghe . on Wolfberghe . panen on Wolfpol. of Wolfpole end lang stremes on schippeburg' Westward on harenapildorewei pere he out Jit pamen on mereston . of pan stone end lang mereweies to likan trowe. panem est lang dich to redwines thorne. pamen on baddãTET Tille. of pan pille on berleighe mideward }amen endlang hagen on petamberberwe pamen om pa stamenpile of pere stamenpile eft on todanberghe on the muchel dich . Acta est hec prefata donacio anno ab incarnacione domini nostri Jhesu Christi. D. C. C. C. C. XLII. indiccione quinta decima. >{< Ego Edmundus rex Anglorum prefatam donacionem cum sigillo sancte crucis confirmavi. 1 Æöel., K. * Muniminis, K. * Tam, K. * Ad Tartara, K. * Stigeis, K. A.D. 942.] EADMUND TO ÆTHELSTAN. 513 << Ego Egifu ejusdem regis mater consignavi. >{< Ego Eddreth* ejusdem regis frater confirmavi. >{< Ego Wolstam* archiepiscopus confirmavi. >{< Ego Alphet* Wintoniensis ecclesie episcopus triumpha- lem tropheum agie crucis impressi sub testimonio multorum . [A.] MS. Bodl., Wood, A. i, f. 178b. (Kiadly | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxcIII; from. copied by Mr. G. Parker.) [A.] Boumdaries in vol. vi, p. 231. 777. Grant by King Eadmund to the Earl Æthelstam, qf land at Aermwndeslea, and Æppeltume or Appletom, mear Abingdom, co. Berks. A.D. 942. CARTA REGIS EADMUNDI DE ERMUNDESLEIA. In nomine Dei summi j altissimi. Certis adstipulationibus nos sancti et justi patres frequentativis hortationibus admonent . ut Deum quem diligimus et credimus intima mentis affectione cum bonorum operum diligentia inces- santer eum timeamus et amemus . Quia retributorem* omnium actuum nostrorum in die examinationis juxta uniuscujusque meri- tum reddet. Ideoque subtilissima mentis certatione illum imitari satagamus licet mortalis vitepondere pressijlabentibus hujus sæculi possessionibus simus infœcati tamen miserationis ejus largitate caducis opibus'eterna celestis vite premia mercari queamus. Quam ob causam ego EADMUNDUS desiderio regni celestis exar- dens favente superno mumine basileos industrius Anglorum `c'eter- arumque° gentium in circuitu persistentium cuidam adoptivo fideli meo. comiti vocitato ÆpELSTANO ob illius amabile obsequium dignatus sum largiri . X. mansas agelluli ibidem ubi vulgares pri`s'co more mobilique relatione vocitant ÆT ÆRMUNDESLEA . villamque momine ÆT ÆPPELTUNE. cum pascuis. campis . memori- busque silvarum ut hic prospere possideat ac eternaliter teneat dum hujus labentis evi cursum transeat inlesus atque vitalis spiritus in corruptibili carne inhereat. post se autem veluti affirma- vimus cuicumque voluerit herediderelinquat. Fiat etenim præfata terra ab omni servili jugo libera cum omnibus sibi recte pertinen- tibus exceptis istis tribus expedicione pontis arcisve coedificatione. Denique vero si quis nobis* [non] obtantibus nostrum hoc donum augere voluerit augeat, amplificetque cunctipotens vitam ei tem- 1 Eadred, K. 3 Wulfs., K. 3 Ælfheah, K. * -tionem, K. ° Altered from eternarumque, but the n not expuncted, MS. 6 Non, added, K. VOL, L L 514 EADMUND TO ÆTHELSTAN, [A.D. 942. poralem et in futuro sempiternam . Qui autem illud violari frau- dulenter perpetrando consenserit . consideret hinc se ultimo judicii die coram Deo rationem redditurum atque cum reprobis auditurum “ Discedite* a me maledicti in ignem eternum” ubi cum demonibus penis atrocibus eternaliter torquebantur* nisi prius hoc digna emen- daverit penitentia ante mortem . Mete de Ermwndesleia. Istis terminis prædicta terra circum- girata esse videtur . pis synt pa landemæro* to ærmumdes lea j opre namen æt æppeltune. AErst up of temese on 8a dic æt doceam grafe paet on pæt sie pe scyt purh hæsellea foram ongean pa die pe seyt to pasan sippam j lang pasan pæt it stica 8 on tubban forda . ponon on jæt Ripig op hit cymö to pære stræte . of pære strete om pa dic pe scyt to pam heafod lande . ponne om pest healfe pæs heafod landes . . VI. gyrda be pestam yttinges hlape. ponon on pa ræpe of paere reape on temese. On pæt in fyrde jlang temese eft on docean dic , Acta est hec prefata donatio ammo ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC. XLII. indiccione . xv*. >{< Ego Eadmundus Rex Anglorum præfatam domationem cum sigillo sancte crucis confirmavi. >{< Ego Eadred ejusdem regis frater consignavi. »{< Ego J2ulfstam archiepiscopus confirmavi . »{< Ego peodred Lundoniensis ecclesie episcopus consensi . >{< Ego Ælfheah Wintoniensis ecclesie episcopus triumph- alem tropheum agie crucis inpressi. >{< Ego Ælfric episcopus consensi. et subscripsi. >{< Ego Ælfred episcopus. Y >{< Ego Odda η >{< Ego Burgric episcopus. »{< Ego 2ulfgar >{< Ego Æpelgar episcopus. >{< Ego Eadmund | . ; >{< Ego Wulfgar dux . . >{< Ego Pullaf â >< Ego Æpels t'am dux. || 3. >{< Ego Ælfric ; >{< Ego Æpelpold. dux. }'5 >{< Ego Ælfstan | 3 >{< Ego Æpelstam dux. â >{< Ego Ælfheah f í >{< Ego Ealhhelm dux . ° »< Ego Ælfsige | j >{< Ego Æpelmund dux. >< Ego Æpelred 3 >{< Ego Eadric dux >{< Ego 2ihtgar É >{< Ego Uhtred dux . J >{< Ego 9ulfric >{< Ego Ælfsige j [A.] MS. Cottom, Claudius B. vi, f. 27. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. Mcxr.r ; from - [S.] Chron. Abingd., ed. Stevensom, vol. i, [A.] p. 100. 1 Matt. xxv, 41. * Torqueatur, K. * Land gemæro, K. * Or xIJ, MS. ; xII, S.; xv, K. A.D. 942.] as EADMUND TO SÆTHRYTH. 515 778. Grant by King Eadmund to the religious womam, Sæthryth, Q/ land at Winecanfelda, and Swinlea, or Winkfield and Swinley, co. Berks. A.D. 942. CARTA* REGIS EADMUNDI DE WINKEFELD j SWINLEA. Pegnante in perpetuum domino nostro Jhesu Christo . Manifestum est cunctis quod omnia celestia et terrestria pro- videntia Dei gubernantur que sollicitudo mortalis vite totis nisibus in carorum amicorumque amissione conqueritur ac defletur . Ideo certis adstipulationibus* mellita oracula divine clamationis nos frequentativis orationibus* suadet*. ut cum his fugitivis et sine ' dubio transitoriis possessiunculis jugiter mansura regna Dei suffragio adipiscenda sunt . Idcirco ego EADMUNDUS* rex Anglorum ceterarumque gentium in circuitu persistentium cuidam religiose femime vocitate nomine. SÆpRY}E°. modicam numinis mei partem id est undecim . mansas agelluli eternaliter tradendo concessi . pro illius amore qui dixit, “ Date et dabitur vobis”. ubi turbarum collatione . Jamdudum nomen illatum hoc adesse `profertur . ÆT WINECAN FELDA . and ÆT SWIN LEA7. vt terram jam prefatam meo scilicet ovante concessu tramitibus sue possideat vite . et post se cuicumque voluerit; heredi derelinquat in eternam hereditatem majore* minorive° per- sone. Sit autem predicta terra libera cum omnibus que rite ad ipsum'° pertinere dinoscuntur. campis. pascuis. silvis. et undecim** segetes prate° in loco ubi dicitur Höces hamm'*. excepto istis tribus expeditione pontis arcisve constructione. Se quis vero quod non optamus contra mostrum hoc decretum machinari vel infringere aliquid voluerit. sciat se rationem graviter redditurum in die judicii ante tribunal domini nisi prius hic digna emendaverit penitentia ante mortem . `Mete de Winkefeld et de Swinleia. Istis terminis prædicta terra circumgirata esse videtur'*. £)is'° syndon pa land gemæro. Ærest of paem'°ge mannam'7 treope onbogeles pearruc. of boceles18 pearruce on hrytmes'° mere of hr[y]tmes mere on pone blacam mor 1 De Winecanfeld carta, rubric in B. * Astip. B. * Hortationibus, B. 4 -dent, K. 5 -mund, B. 6 Sethride, B. 7 Profertur Winecanfeld, B. 8 -ri, K. 9 -reve, B, 10 -am, B. K. ii . xI., B. i° Prati, B. K.; pratæ, S. 18 Ham, B. ** Istis terminibus terra de Winecanfeld circum- giratur, rubric in B. ° This paragraph omitted, B. 16 pam, B. 17 Gemænam, B. 18 Begeles, B. 19 Hritmes, B. L L 2 516 EADMUND TO BURHRIC. [A.D, 942. of pam blacam more' om \imba lea?. of `imba lea? om werman Wylle*. of wernam uuellæ*. on gyrd ford . of gyrd forda on ecgstanes* stan of ecgstanes* stane on gunredes ford of gunredes forda on Seofam aec of seofam* acon on hylnes lea of hylnes lea on braccam heal of brachanº heale on rupam beorg' of rupam beorge on teappam treop `of tappam treop'° om uuest leas hagam of uuest leas hagam on ceauuan* hrycges hagam of ceauuan? hrycges'° hagam eft On pæt ge mæmel treop. P[a]cta* est prefata* donatio anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC. XLII. Indiccione. XV**. Te$tes. >{< Ego'° Eadmundus rex Anglorum prefatam donationem cum sigillo sancte crucis confirmavi. >< Ego Oda Dorobornensis ecclesie archiepiscopus ejusdem donationem cum sigillo sancte crucis confirmavi. >{< Ego peodred Lundoniensis ecclesie episcopus cum sigillo sancte crucis confirmavi. >{< Ego Ælfheah Uuintoniensis ecclesie episcopus triumph- alem*° tropheum agie crucis impressi. >{< Ego Cenuuald episcopus consensi. »< Ego Ælfric episcopus consensi. >{< Ego Æpeluuold dux . »< Ego Ælfric minister . >{< Ego Ealhhelm dux . >{< Ego Ælfstam minister. >{< Ego Uulfgar minister . >{< Ego Ælfsige minister . >{< Ego Eadmund minister. >{< Ego Uulfrie minister . >{< Ego Pullaf minister. >{< Ego 2ihtgar minister . [A.] MS. Cottom, Claudius B. vi, f. 30b. [B.] MS.Cottom, Claudius C. ix, f. 114. Bound- [S.] Chron. Abingd., ed. Stevensom, vol. i, aries at, f. 197. p. 114; from [A.] [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. McxLII ; from [A. B.] ** 779. Gramt by King Eadmund to Burhrie, Bishop Qf Rochester, qf land at Meallingas, or West Malling, co. Kent. A.D. 942 × 946. DE MEALLINGAS. In nomine Dei summi et salvatoris nostri Jhesu Christi. ipso quoque in perpetuo regnante disponenteque suaviter omnia. 1 Moram, B. * Imbelea, B. * permam pille, B. * Æcgs., B. * Æc of seofom, omitted, B. ° Braccam, B. 7 Beorh, B. 8 Treope, B ° Ceapam, B. 10 Hricges, B. 11 Gemene, B. 13 Acta, B. K. 18 Hec, B. ** Indiccione. xv., omitted, B. ° Ego Eadmundus rex. et Ego Odo archiepiscopus confirmavimus, B., and ends here. i6 -le, K. A.D. 942 x 946.] EADMUND TO BURHRIC. 517 • Quapropter ego EADMUNDUS rex Anglorum necnon et Merciorum. meo amabili episcopo nomine BURHRIC concedo aliquantulum mei telluris . ubi dicitur MEALLINGAS. trium videlicet aratrum pro remedio animæ meæ in sempiternam hereditatem . ad augmentum monasterii ejus quæ est dedicata in honore sancti Andreæ apostoli germanus Petri. et socius in passione . cum omnibus rebus ad eam pertinentibus cum campis. silvis. pratis. pascuis. necne et aucupiis. et hoc quoque cum consilio optimatum et principum meorum quorum nomina infra Scripta reperiuntur . Vnde adjuro in nomine domini Dei nostri Jhesu Christi qui est omnium justus judex . ut terra hæc sit libera ab omni regali servitio inperpetuum. Si quis vero minuere vel fraudare presumpserit hanc donationem. sit separatus a consortio sanctorum . ita ut vivens benedictione Dei sit privatus. et sit damnatus in inferno inferiori. nisi satisfactione ante ejus obitum emendaverit quod inique gessit . manente tamen hac Cartula nichilominus in sua firmitate . Qui vero tunc augere voluerit dona nostra . augeat illi dominus cælestia dona . et æter- mam vitam tribuat . E)is syndon 8a land gemæro δæs bufam cpedeman landes. Ærest om suô healfe oö cincges firhöe . of cineges fyrhöe om offahames gemere. 8anam om here straet. andlang stræte ofer lylle burman o8 east meallinga gemære . j spa riht suö be eastam δam epyllan o8 papyde stræte. suô andlang stræte on geriht oö cincges fyrhöe. £)aemme syndom pis öa denbæro . east lindrhycg'. jöäìïyrst ę j fræcincghyrst . j sceorfestede . XXX. ρ. j pihtherincg falad sto . . xxx . borda . pechelinge recg gafol. j holam spic . j pætlan hrycg. »{< Ego Eadmundus rex Anglorum signo crucis confir- mavi. »ß Ego Eadred frater regis roboravi. >{< Ego Eadgife mater regis adfui. »{< Ego Oda archiepiscopus subscripsi. >{< Ego Ælfeh episcopus consensi. >{< Ego Beodred episcopus. {< Ego Pulfstan archiepiscopus. >{< Cempald episcopus. »{< Ego Ælfred episcopus. .>{< Ego Ælfric episcopus. >{< Ego Æthelgar episcopus. »{< Ego Ælfgifu concubina regis affui. 1 The y altered obscurely, MS. 518 EADMUND TO ÆLFSTAN. [A.D. 943. \>< 2ulfgar dux. >{< Eadperd minister . »< Æöelstam dux' . >< Pulfric minister. >{< Eadmund dux. »K Odda minister . >< Scula dux . »< Ælla minister. >< Sigferö minister. >{< Ælfgar minister . >< Pulfric minister. »< Osferö dux . >{< Ealdred minister . ^ >< 2ihtgar minister. »< Ælfstam minister. >< 2ulfsige minister. >% Ordeah minister. »< Birhtpald minister . [A.] Teactus IRoffensis, f. 148. MS. Harl. 596, f. 9b. [H.] Hearne's editiom, p. 108. MS. Stowe 831, p. 49. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccccIx ; from [A.] (With date ** about A.D. 946*°.) 780. Grant by King Eadmumd to the thegm, Ælfstam, qf land at Mielam, grave, in the Isle of Thamet, co. Kent. A,D. 943. »< In `sancta' momime Dei et domini nostri Jhesu Christ veri redemptoris mundi. Anno vero dominicæ incarnationis. DCCCCXLIII. Ego . EADMUNDUS. Anglorum rex ceterarumque gentium in cir- cuitu persistentium . Anno . III° . imperii mei dum plerumque cernerem sepeque cogitarem de hujus caducis sæculi transitoriis. quomodo superni judicis arbitrio vana cuncta vel superflua redar- guuntur ac dissipantur . verbi gratia . quasi ventus aeris flatus aut fumigantis ignis vapor ad michilum evanescunt . secundum illud quod apostolus Paulus in sacris scripturis clara predicatione pro- nuntiat dicens . “ Omnia quæ videntur temporalia sunt quæ autem non videntur æterna” . Idcirco cum consensu heroicorum virorum tradidi . Cuidam meo ministro vocitato nomine . ÆLFSTANO. modicam numinis mei partem . id est . VI. mansas quod Cantigene dicunt . VI. sulunga . agelluli æternaliter tradendo concessi pro ejus amabili obœdientia et pro antiqua fidelitate quam mihi meis- que indeficienter studiose peragebat . Ubi turbarum collatione jamdudum nomen illatum hoc adesse profertur. ÆT MICLAN GRAFE. Cum omnibus que rite ad predictam terram pertinere dinoscuntur. campis. pascuis. caretisque captura piscipum'. ut habeat ac pos- sideat quamdiu vivat . et postquam universitatis viam adierit cuicumque voluerit heredi derelinquat, ceu supra diximus in æternum hereditatem . Sit autem pretitulata donatio libera ab omni regali servitio et ab aliena ambitione mundialium curarum . Nisi quod communi populo prævidendum est . id est . pontis. 1 Sic, MS. A.D. 943.] EADMUND TO ÆLFSTAN. � 519 arcisve constructione . et promptissimum itiner expeditionis exer- citatio . Si quis autem hujus donationis munificentiam augendo voluerit; feliciter inter cœlibes celestium turmarum sine fine in æterna doxa voti compus lætetur . Sin autem quod non optamus infringere temptaverit prædictum donum noverit se esse anathematizatum ante tribunal domini nostri Jhesu Christi. Nisi prius digna satis- factione emendare maluerit . . . Istis terminibus predicta terra circum gyrata esse videtur. Pis Sy . . . . to miclangrafe on tenet on eastam middel b . . . . ponne ponan sup andlang dices up on filepa ponan on stræte om eala pihing pyt ponan jlang peges ponam oppa ea . . . . ponne Ponam j lang dices on haman fleo[t] . . . . pest jlang ea on middel gepæd j ponam pest on seolcing fleot east jlang fleotes om haggan* fleot andlang hacggan fleotes to emnes middel byrum . . , , >{< Ego Eadmundus rex Anglorum prefatam domationem cum sigillo sanctæ crucis >{< confirmavi. >{< Ego Eadgifu ejusdem regis mater consignavi. »{< Ego Oda Dorobonensis æcclesie archiepiscopus ejusdem regis donationem cum sigillo sancte crucis >{< subar- ravi. >{< Ego Eadred ejusdem regis frater consensi. >{< Ego peodred Lundoniensis æcclesie episcopus con- signavi. >{< Ego Ælfheah 2intaniensis æcclesie episcopus trium- phalem tropheum agiæ Crucis >< impressi . »{< Ego Cempald episcopus predictum donum consensi . >{< Ego Ælfric episcopus consensi . >{< Ego Ælfred episcopus consignavi. >{< Ego Burgric episcopus confirmavi. >{< Ego Æpelgar episcopus roboravi. >{< Ego Wulfhelm episcopus consensi. >< Æpelstan . dux . »K Æpelpold. dux. »K Ælfstam . minister. >{< Ealhhelm . dux . >{< Ælfheah . minister . >< Apelmund . dux . »3 Æpered. minister. »K Uhtred . dux . >{< Ælfsige . minister . »3 Odda . minister . >{< Æpered . minister. »ß 9ulfgar . minister. >< 2ihtgar. minister . »< Eadmund . minister. >< 2ulfric. minister. >< Pullaf. minister . »< Aelfsige . minister. »< Ælfric . minister . >{< 2ulfhelm . minister. * See Nos, 96, 784. 520 ADMUND TO ADRIC. [A.D. 943. Endorsed :—“ pis is para VI sulunga boe æt Miclangrafe pe Eadmund cing gebocode Ælfstane his pegne on ece yrfe"; and in, a later hand, “ Rex Edmundus dedit. VI. mansas id est. VI. sulling. at Miclengraue . Elfstamo ministro suo. latine.” [8.] Ord. Surv. Facs., ed. Samders, pt. III, pl. xxv. [A.] Brit. Mus., Ashburnham charters, No. xxiii. 781. Grant by King Admwnd to the Earl Adrie, qf land at Mapel- dertwne, or Mapperton, co. Dorset. A.D. 943. In nomine Dei j domini nostri Jhesu Christi veri re[de]mptoris! mundi amno vero dominice incarnacionis D . CCCC. XLIII° : Ego ADMUNDUS omnicreantis disponente clemencia Angligenarum omni- umque gencium undique secus habitancium Rex. IIII°. anno imperii mei divina Dei gratia suadente quod cogitarem quam mira- biliter et quam subtiliter omnia supernus rector celestia terrestria firme* racionis serie gubernat atque custodit . Iccirco minime in oblivione habui quod parvam partem potestatis mee ADRICO meo comite* id est XI. mansas meorum episcoporum testimonio. cetera- rumque* fidelium adstipulacione hilariter perpetuali libertate donavi ubi jamdudum nomen imposuerunt AT MAPELDERTUNE. Quatenus ille bene perfruatur ac perpetualiter possideat quamdiu istius caducis* seculi vitam temere præsumet . Et post se cuicumque voluerit, seu° corroboravimus perhemniter heredi derelinquat seu° supradiximus in eternam hereditatem . Sit autem predictum rus liber ab omni mundiali obstaculo cum omnibus ad se rite pertinentibus campis. pascuis pratis. silvis dirivatisque cursibus aquarum exceptis istis tribus expedicione pontis arcisve construccione . Si quis vero quod mon optamus hanc nostram difinicionem elationis habitu incedens infringere temptaverit perpessus sit gelidis glaciarum flatibus j pennino exercitu malignorum spirituum nisi prius inriguis penitencie gemetibus' et pura emendacione emendaverit . Istis terminibus predicta terra circumgirata esse videtur : pis sa[n]dem pe lamd ímarem to Mapeldertune . Arest of elmere up anlang streames on Winterburne on pa dich . and panne an lang risgemeres öWhit cumd to pere alde dich panne and lang diehe forem ongen Wipig peuel panem : on Rupanporm . of pane porne : om sex porn . of séx pofne on anne porn piuel with 1 Remp., MS. * -ma, K. 3 -ti, K. * -orumque, K. * -ci, K. 6 Ceu, K. 7 Genmi., K. A.D. 943.] EADMUND TO UULFGAR. 521 Winterburne. and panne andland Winterburne on anne water pet. of pane pitte : on stanhecheres ande . of stanhegheres ande : on gremenhille of pa hege reawe Onlang heie reawe on hpete cumb. anlang cumbes to wpe. Innen wde : on anne Crundel. of pane crum- dele : on pe elpen stret. of pare streate : on anne weie to horgate. of horgate : om weritum. of wertune : on limbenlee : of limbenlee : om cinninces dic anlang standene to molenhame . of molenhame : to cellor. of cellor : on windee bergh. of pane berghe : an lang weies on winterburne ford anlang streames eft on elmere . : Ego Admundus Rex Anglorum prefatam donacionem cum sigillo sancte crucis confirmavi. >< . Ego Oda Dorobernensis ecclesie archiepiscopus ejusdem. Pegis donacionem cum sigillo sancte crucis sub- arravi . >< . Ego pedred Londoniensis ecclesie consignavi j ceteri. >{< . [A.] MS. Harl. 61, f. 10. i [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccoxoIv; from | [A.] Boundaries in vol. iii, p. 417. 782. Grant by King Eadmund to the thegm Uulfgar, Qf land at South Newton, on, the R. Wiley, co. Wilts. A.D. 943. SUD NIpETUNE . pIs HIS NIpANTUNES BOC j FYRSTES FELDES. pE EADMUND CING GE- BOCADE PULFGARE HIS pEGNE ON ECE YRFE . Im momine Dei summi et altissimi Jhesu Christi. Manifestum est cunctis, etc. . . . . (as in, No. 778) suadet, etc. . . . . (as in No. 778) sunt . Quapropter ego EADMUNDUS rex Anglorum ceterarumque gentium im circuitu persistentium cuidam fideli meo ministro vocitato nomine UULFGARIO . pro ejus amabili obedientia ejusque placabili pecunia quam mihi in sue devotionis obsequio detulit . In NIpAN- TUNE . x . mansas . ei libenter concessi ad quam vero terram pratum aliquod pertinet quod jacet . In 2EOLCES CLIFE . Et in tercio loco ubi rusticana nuncupatione dicitur . ÆT FYRSTES FELDA . III . mansas unaque geminate fiunt . XIII. Ut eandem suprataxatam terram vite sue Cursu feliciter possideat . Igitur imminente dissolutionis sue calle corporis et anime successorum sibi carorum Cui se libuerit mente libero' dono largiatur et ipsi°. Perpetue namque hujus tramitibus mundi hóc quod concessi terre 1 Sic, MS.; -ra, K. 2 Ipse, K. 522 EADMUND TO UULFGAR. [A.D. 943. prenotatum a cunctis laboribus vite mortalium permaneat, abdica- tum . preter id quod nobis omnibus indigeri videtur . Id est tria exercitus aditum . ponti' edificium . munitionis castellique auxi- lium . In omnibus et per omnia que ad eundem subjecta sunt locum . pascuis. pratis . silvis. et campis . magnis. vel minimis . ut nostra jam veraciter preferta suprascripta est in linea traditio quod in eternum manebit. Sic! demonice fermentationis stimulo incedens nostrum integrum et inviolatum domum fraudulenter infringere probaverit . noverit se procul dubio Cum Anna' et Zafirra satellitibusque eorum herebica eterne amathematis macera* perforandum . nisi prius digna satisfactione emendare voluerit . Istis terminibus predicta terra circumgyrata esse videtur . pis syndon pa land gemæro to nipantune . Aerest on supepeardan of oteres hole up jlang piliges oppa lace. ponne jlang pære lace op pynding mersc . ponne be pæs hlfnces niper ecge op pæt hit cymp to pæm yrplande . yonne eft om pilig on pynding ford ufeperde . pomne of pyndingforda up jlang pære peste- mestam lace . op eft innam pilig on pa ealdan dic . ponne jlang pære dic op öæs furlanges up ende . ponne morp om gerihte to pære ealdan dic . ponne jlang pære dic op pæs clifes norp hyldam . pOmne east jlang be pam yrplande op hit cympto pam pic herpape . ôonne jlang pæs pic herpapes to pam stæmenan stapole . ponne sup jlang pæs peges oö pone stænam stapol. of pam stapole on dune on porn dune cumb to pære mæde . forp be pære to pære ealdan dic . jlang pære ealdan dic ut om afene. ponne andlang afene oö pæs poles heafod. ponne of pæm pole up om ættan dene . norp hyldan spa spa seo ealde furh ryct up to pæm stænenam stapole . j spa pest to pære ealdam hlínc ræpe . j spa be-pære yrp mearce niper to hig forde . ponne of hig forda eft ofer pilig on oteres hol. pis is seo mæd pe hyrp to nipantune æt Weolces clife . ponne gæp pæt gemære sup up of pilig on pa lace to pæs clffes pest ende. ponne à up be pam yrplande pæt eft om pilig æt pare dic . pis sindom paland gemæro to fyrste felda pestepearden pegbyrgep* to pæm prim hidum . pæt his Ærest æt hlidgeat leage . ponne of hlidgeat leage jlanges hagan on hæ [ ]* cumb on sceard hpeogl On hemede peg. of hemede pege On heam hylle on pa rugam pyrnam. of pære pyrnam on pa brembel pyrnan on pære dice norp ende . ponne jlang dic op pone sup ende . of pam ende om pone peg. of pam pege on pa ealdan dic. of pære dic om pulfstanes heges byhte. of pam byhte om pæs cumbes heafode om ceale crundel. of cealc crundle on ceab pisce . of ceab pisce on pæt reade land . fram pam 1 Sic, MS. * See p. 488, n. 9. 3 Blank in MS.; hæ[8], K. A.D. 943.] EADMUND. 523 readem lande on eadeages treop . of pam treope on dyrbroc. of dyr- broce eft sona om hlidgeat leage . j seo læs is to foram eallum mannum gemæne on pam hæp felda. [A]cta* est hec prefata domatio. Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCXLIII. Indictione . I*. [E]go Eadmundus rex Anglorum prefatam donationem cum sigillo sancte crucis confirmavi. [E]go Odo Dorobornensis ecclesie archiepiscopus ejusdem regis donationem cum sigillo sancte crucis subar- ravi. [E]go peodred Lundoniensis ecclesie episcopus consignavi . [E]go Ælfheah 2intoniensis ecclesie episcopus triumphalem tropheum agye crucis impressi. [E]go Cenpald episcopus predictum donum consensi. [E]go Ælfric episcopus consensi. [E]go Burgric episcopus confirmavi. [E]go Aepelgar episcopus consensi. [E]go 2ulfhelm episcopus consensi. [2]ulfgar dux . [A]epelstam dux. [A]elfric miles. [A]epelstan dux. [A]elfstam miles . [A]epelwold dux . [A]elfstam miles. [ ]ealhhelm dux . [A]elfheah miles . [A]pelmund dux . [A]epered miles . [U]htred dux. [A]elfsige miles . [O]ddo miles. [A]epered miles. [E]admund miles. [2]itgar miles . [A.] MS. Harl. 436, f. 20b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxcv ; from [A.] Boundaries in vol. iii, p. 418. 783. Grant by King Eadmund to —— , qf land at Langford, om the R. Wiley, co. Wilts. A.D. 963 for 943. >k >k >}< >k >'< >J< >'< >k veluti* affirmavimus cuicumque voluerit heredi derelinquat, in eternam hereditatem . Sit autem predicta terra libera cum omni- bus ad se rite pertinentibus . campis . pascuis. pratis . exceptis istis tribus expeditione . pontis . arcisve constructione . * The initials of this and all the following paragraphs to the end have been left for the colourist to fill up, but they are still wanting in the MS. * The leaves containing the preceding part of this charter are now wanting in the MS. 524 EADMUND, [AD 943. Si quis autem quod non optamus hanc nostram diffinitionem elationis habitu incedens infringere temptaverit perpessus sit gelidis glaciarum flatibus et pennino exercitu malignorum spiri- tuum nisi prius inrigius penitencie gemitibus et pura emendatione emendaverit . Istis terminibus predicta terra circumgyrata esse videtur . Vis' synt pa land gemæro æt langanforda para preora hida . pæt is Ærest of pam stapole pe sten' on mere dune on pære die pest jlang die op human peg. j par norp ofer herpap jlang hlfne ræpe ppyres ofer botescumb j spa forp jlang hlinc ræpe op pone herpap. ponne jlang herpapes op pære for yrpe up ende. ponne adune be pare for yrpe pest - eâge op hit cymp to pære dic . of yære die om pilig oö midne stream jlang streames adune oö hit cymp rihte om gea pa for* hyrde midde pearde . ponne bufan pege jlang pest Cumbes betpeah pa tpa yrh mearca. tO greatam hlince of greatam hlinces ende on healdan peg. jlang heldan peges om pane pyt of pam pytte ofer Smalamdene up om mere dune op öone pyt of pam pytte to pam stapule pær hit ær onfeng . j spa mæd gemæne spa heo ær pæs. Acta est hec prefata domatio . Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCLXIII. Indictione . I*. Ego Eadmundus rex Anglorum prefatam donationem cum sigillo sancte crucis confirmavi. Ego Ælfheah Wintaniensis ecclesie episcopus triumphalem tropheum agye crucis inpressi . Ego Ælfric episcopus consensi. Ego Æpelgar episcopus consignavi. Ego Wulfsie episcopus confirmavi. Ego Wulfhelm episcopus roboravi. Aepelstam dux . Aelfred minister. Aepelpold dux . Aepelgeard minister. Apelmund dux . Vulfric minister . Vulfgar minister . Wihtgar minister. Aelfric minister. Vulfhelm minister. Aelfeah minister. Aelfsige minister . [A.] MS. Harl. 436, f. 75. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxcvr ; from [A.] Boundaries in vol. iii, p. 418. i Sic, MS. * Forde, with de erased, MS. A.D. 943.] PADMUND TO EADGIVA. 525 784. Grant by King Eadmvnd to his mother [Eadgiva], qf lamd at North Minster in the Isle qf Thanet, co. Kent. A.D. 943. . DCXLIII . . EDMUNDUS REX . . NORTHMINSTRE . In nomine Dei summi j altissimi Jhesu Christi. Omnibus sapi- entibus qui superne beatitudinis celsitudinem in precordiis cupiunt; cernere . j capescere mansura gaudia sine fine . Cogitandum est quoquo modo superni judicis arbitrio . vana cuncta vel super- flua redarguuntur . eodem modo quasi ventus aeris ad nichilum furtivali eventu ilico depellit . pro cujus videlicet amoris obsequio cuncta jura tremefacta non obediunt. secundum illud quod apostoli Pauli sacris in scripturis predicacione dixit.“ Ommia* nuda j aperta Sunt coram oculis ejus". Idem ipse agonista ait. “ Que* videntur temporalia sunt . que autem non videntur : eterna”. Quamobrem . Ego EADMUNDUS rex Anglorum ceterarumque gen- cium in circuitu persistencium . Intimis precordiis leticie dedi MATRI mee quandam eternaliter juris mei partem. Idem illud quod Cantigene more suo appellant. X. sullinga . cum pratis . pascuis. j campis marisque salsuginibus. In loco eodem ubi jam dudum solicole illius regionis nomen imposuerunt . ÆT NORTH MyNSTRE . Vt hoc prospere possideat . ac perpetualiter teneat . dum hujus labentis ævi cursum transeat . InleSus , atque vitalis spiritus in corruptibili carne inhereat . Adpropinquante autem tempore dis- solucionis sue , corporis j anime , successorum sibi carorum , cui se libuerit mente libero largiatur sicut superius affirmavi. per- petue namque hujus tramitibus mundi. hoc quod concessi a cunctis laboribus vite mortalium permaneat abdicatum . preter id quod nobis omnibus communiter indigari* videtur . Id est tria . excer- citus*. aditum . ponti* edificium . municionis castellique auxilium. Nec tam magnum jugum servitutis vellem constituere , nisi mei predecessores legali sanccione prius jubebant custodire . Sed tamen hoc precipio . in nomine Dei omnipotentis. Si quis demonice fer- mentacionis stimulo incedens nostrum integrum j inviolatum donum fraudulenter infringere probaverit : Noverit se proculdubio cum Anna* et Zafirra satellitibusque eorum herebica eterne ama- thematis macera* perforandum . Nisi prius digna satisfaccione emendare voluerit. Si quis autem aliter , inexhaustis Imbribus. bonorum operum religiosorum exempla studuerit implere. j meam munitissimam donacionem certaverit . libera intencione augere voluerit . celestium turmarum consortem , in eterna doxa , letetur. et retribucionem benivolencie sue cum sempiterno hereditario i Hebr. iv, 13. 2 2 Cor. iv, 18, 8 Sic, MS. * See p. 488, n. 9. 526 EADMUND TO EADGIVA. [A.D, 943. gaudii tonantis melodiam mereatur audire . * Venite omnes qui voluntatem meam fecistis , j non contempsistis precepta eterni patris”. Istis terminibus predicta terra circumgirata esse videtur . pis syndon pa land gemere to morth mynstre . Ærist fram dinmeres mupan . vt om sæ . east andlang sæ . op grenlinges mearce . sup up andlang op ealdinge tuninga mearce op nipan tuninga mearce . j of nipantuminga mearce . Innam hocgan fleot . j andlang hocgam fleotes. op dinmeres fleot . j north and fleotes. op dinmeres mupam . j pa merse hopa pe pær butam syndom , be- tpeox hacgam fleote j pam stame . Acta est hec prefata donacio. Anno ab incarnacione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC. XLIII. Indiccione . XV. >{< Ego Eadmundus Rex Anglorum prefate mee matri ' mellifluam donacionem subarravi signaculo sancte crucis. >{< Ego Eadred ejusdem Regis frater tropheum agye crucis subscripsi j confirmavi. >{< Ego Oda Dorobermensis ecclesie archiepiscopus ejusdem Pegis donacionem cum sigillo sancte crucis sub- arravi . >{< Ego peodred Lundomiensis ecclesie episcopus consignavi. >{< Ego Ælfehah Uuintaniensis ecclesie episcopus triumph- alem tropheum agye crucis inpressi. >{< Ego Cempald episcopus predictum donum concessi. >{< Ego Ælfrie episcopus consignavi. »{< Ego Ælfred episcopus confirmavi. >< Ego Burgric episcopus consensi. >{< Ego J2ulfsige episcopus consensi. >< Ego Æpelgar episcopus consignavi. >{< Ego Pulfhelm episcopus confirmavi. »K Æthelstam dux . >< Æthepald dux . »K Eadric dux . >{< Ealhem dux . >< Apelmund dux. »K Uthred dux . •K Odda minister. >< J2ulfgar minister. >{< Eadmund minister. >< Wulfric minister. »< Aelfstam minister . MS. Lambeth 1212, p. 399. >{< Ælfstam minister. >{< Ælfeheah minister. >{< Æthered minister. >< Ælfsige minister. >{< Æthered minister. >< 2ihtgar minister. >{< Ælfred minister. >{< Ælfric minister. »K Ælfsige minister. >< 2ulfhelm minister. Omitted by Kemble and Thorpe. A.D. 943.] ETHELSTAN TO ST. BERIAN's. 527 785. Grant by King Ethelstan- to the Church of St. 5eriam, or Buryam, mear Penzance, qf various lamds, co. Cornwall. 6th October, A.D. 943.* Regnante domino nostro Jhesu Christo. Hujus labentibus pro- peranter temporibus regnaque fluunt cum regibus velocissimo trahentibus curru licet firmata priori statu labi nulli sapienti igno- tum est et gaudia hic pallentis vite desiderantur. Quapropter ego ETHELSTANUS* rex Anglorum ceterarumque gen- cium in circuitu persistencium gubernator et rector pro petitione mobilium meorum dedi quandam particulam terre mee in loco qui dicitur ECCLESIA SANCTE BERIANE , id est unam mansam in septem loca divisam , in homorem Dei et beate Beriame pro redemptione anime mee et pro longevitate dierum meorum in eternam heredita- tem largitus sum cum omnibus ad se pertinentibus campis pratis pascuis rivulis piseariis , ea videlicet conditione , ut libera sit illa prefata terra ab omni mundiali censu nisi Oratione quam clerici mihi promiserunt , id est . C. missas et . C . psalteria et cotidie orationes. -* Si quis vero donacionis hujus destructor existere conatus fuerit, deleatur nomen ejus libro viventium et cum justis non scribatur ; qui vero fautor et observator , addat ei Deus dies in regione vi- VOÎ'UlIOl . Acta est hec prefata donatio anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC°. XLIII°. XIXo. cicli . VII°. indictione . II. concurrente . VII. epacta . XII. mei imperii VI°. cicli lunaris . vto. . XI. luna. pridie monas Octobris in villa quæ dicitur Kyngeston. Istis terminis ambitur predicta tellus , id est , a fonte usque ad fossam et a fossa quæ tendit circa ReScel crOmlegh usque ad Yol- brunnemiam et inde usque ad Fimbol et inde usque ad Ponspron- tiryon et inde usque ad Mahen halen et inde ad Pelnagerens et inde usque ad Mankependoim ascendens contra montem usque ad Pol- madice et inde circa fossam ad Kacregan et inde per rectitudinem viæ usque ad rivulum ascendens contra rivulum usque ad fontem postea ad villam quæ dicitur Bodenewel tres arpennas. Incipit quoque terminus villulæ a Benberd ascendens contra rivulum usque ad Melynon et inde usque ad Maen tol in Lentrisidym ascen- dens per rectitudinem viæ contra montem per mediam Bossegham 1 This year is manifestly wrong. Note that Archbishop Wulfhelm, one of the witnesses, died 12th February, A. D. 942. King Æthelstam died on 27th October, A.D. 941. Conam, Bishop of Cornwall, occurs in A. D. 931, which year is the sixth of Ethelstan's reign, as in text. 2 Æöels., K. 528 ETHELSTAN TO ST. BERIAN's. [A.D. 943. et inde per rectitudinem fossæ usque ad Fonghad* descendens inter duas fossas usque ad rivulum et inde usque ad mare descendens. In Pendre unam arpennam . in Bokankeed . III . arpennas , in Eotilwoelom. II. arpennas . in Treikym . II. arpennas. in Bossel- ynyn . I. arpennam . in Trevenen . I. arpennam*. - Ego Æ8elstanus rex totius Britanniæ hoc cirographum cum signo sanctæ crucis corroboravi. Ego Wulfhelmus* archiepiscopus consensi et subscripsi. Ego Eöelfel archiepiscopus affirmavi et subscripsi. Ego Radulfus archiepiscopus annui et subscripsi. Ego Comanus* episcopus subscripsi. Ego Æ8elstanus dux testis . Ego Ælfstam° dux testis. Ego Beordolf dux testis. Ego Hulfrit dux testis. Ego Helfrit dux testis. Ego Oddo discifer testis. Ego Wulfheh° in Trimfine testis. Ego Helpine discifer testis. »< Ego Ælfnoö \ 4 e* >{< Ego Ælfrid >{< Ego Wulfar? }j â >{< Ego Beornoö 3. Ego Ælfno8 Já »< Ego Ædulfus >{< Ego Geordaf Æöelmarch testis. Si quis igitur , quod avertat Deus , predictæ nostræ dedica- tionis protectionis et confirmationis sanctuarii et libertatis præ- sentis autentico inserte fuerit invasor , nisi resipuerit , indigna- tionem Dei et beatæ Mariæ ac omnium sanctorum se noverit in- cursurum ac nostræ et Exoniensis ecclesiæ sententiæ et ulcioni per districtionem ecclesiasticam subjacebit , usque ad condignam satisfactionem . omnes autem illi , qui prædicta omnia firmiter et fideliter observaverint, et juverint, statum ac libertatem et sanctua- rium antedictum ecclesie sæpedictæ , studio pietatis adducti gratia et protectione Dei et beatæ Mariæ et eorum quorum honori dedi- cata est ecclesia , necnon omnium sanctorum, ac nostris et Ex- omiensis et omnium ecclesiarum Dei Orationibus vitam cum sanctis optinere mereantur eternam . »< °? , . 3 É # í [A.] Bishop Grandison's Register at, Exeter, ] [O.] Oliver, Monasticon Dioc. Earon., p. 8, ii, f. 25b. (Kindly collated by the Rev. col. 2. W. K. Hampshire, M. A., Librariam, Exe- | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. McxLIII ; from ter Cathedral.) - [A.] 1 -hed, O. K. * Here K. introduces the paragraph si quis, etc., which comes after the witnesses' names, in A. O. * Hulshilmus, O. - * Domanus, O. s Elsth., O. 6 Hulfil, O. 7 Hulfar, O. 8 Magister, O. A.D. 943.] EADMUND TO Æ£)ELGEARD. 529 786. Grant by King Eadmund to the thegm, Æ'öelgeard, qf land at 7'isted, co. Hants. A.D. 943. ΒIS IS pARA. VII. HIDA BOC ÆT TIOCE STEDAE pE EADMUND CINIG GEBOCODE ÆBELGEARDE HIS pEGNE ON ECE YRFÆ. Eeantis universorum voce monemur preclara, etc. . . . . . (as in IWo. 763) tercio anno, etc. . . . . . (as in No. 770) nomine ÆBEL- GEARDO . modicam numinis mei partem . id est . VII . mansas ágelluli, etc. . . . . . (as in, Wo. 770) profertur ÆT TIOCETESDEl. ut terram, etc. . . . . . (as in, No. 763) hereditatem . Ideo scrip- simus novam cartulam quia antiquum librum non habe'b'amus. sed si quis in propatulo aliam cartulam produxerit : Sciat se pro- culdubio cum sempiterno syngrapho agyæ crucis ab omnibus fide- libus abdicatum et ad nichilum valeat. Maneat igitur nostrum hoc immobile donum, etc. . . . . . (as in, No. 763) cöedificatione. Quisquis benivola ac fideli mente augendo amplificare satagerit augeat amplificetque omnipotens Deus in hoc presenti seculo vitam illius et cum suis omnibus prospera feliciter longiturnæ vitæ gaudia [hic] et in futuro. Sin autem quod nom optamus infringere temp- taverit predictum donum : noverit se esse anathematizatum. ante tribunal domini nostri Jhesu Christi. nisi prius digna satisfactione emendare maluerit. Istis terminibus* predicta terra circumgyrata esse videtur. £)is syndon pa land gé mero to Ticcetesde*. Ærest óf clincam leage pest bé hagan to páneardes Smede* . of péneardes snéde pest to hatam hammæ neopopeardan . pOnan to tün peges ende. fram túm peges ende forp be efisc to stapol pege ufepeardam . pOnme forp be efisc to pam tyspledan* hamme . ponne ponam east to pære readam flodam. ponne east behagan to pam ealdam deor géate . ponne ponan forö be hagam to oddam heale. pOmne sup to luhes géate. ponam pær pest to céorles géate . of pam geate forö be hagan to pære tpysledan &c. ponne ponam suö j pest to pære spelgende. ponne fram pære spelgende suô to pam herpaöe feoper j pritig gyrda be noröan sciteres fodan . pend ponne per norö j pest . of pæt dál. æt pam ealdan pudu faldan . forô syöpän be efisce to neddær heále. ponne ford pest be hagam 6f hit sticaö æft om clincam leâge. Ic EADRED cyng ge eaf minum pegne Æöelgearde to æcere æhte binmam pære byrig into pintam ceastre . pa hagan pe to pam seofam i Ticcestede, K. 3 -nis, K. * Snede, K. 4 Tpys]edam, K. VOL. II. IM MI 530 IEADMUND TO ÆLFSWITH. [A.D. 943. hydum æt Ticceststede' ge byriad to pon ilcan freols döme pe he pæt land hæfp. Acta est hæc prefata donatio. Anno ab incarnatione domini mostri Jhesu Christi. DCCCCXLIII. Indictione . XV. Ego Eadmundus Rex Anglorum prefatam donationem cum sigillo sanctæ crucis confirmavi. Ego Eadgyfu Ejusdem regis mater consignavi. Ego Eadred Ejusdem regis frater confirmavi. Ego peódred Lundoniensis æcclesiæ episcopus consignavi. Ego Ælfheah Wintoniensis æcclesiæ episcopus triumphalem tropheum agyæ crucis impressi. Ego Cempald Episcopus predictum donum consensi. Ego Ælfric episcopus consensi. Ego Ælfred episcopus consignavi. Ego Burhric episcopus consensi. Ego Æpelgar episcopus roboravi. Ego Pulfgar Dux. Ego Æpelstam Dux. Ego Eadmund minister . Ego Æpelstam Dux . Ego Wullaf minister. IEgo Æpelpold Dux. Ego Ælfric minister. Ego Ealhelm Dux. Ego Ælfstam minister. Ego Æpelmund Dux. Ego Ælfheah minister. Ego Vhtred Dux. Ego Æpered minister. Ego Odda minister. Ego Ælfsige minister. Ego Wulfgar minister. Ego Witgar minister. Ego Eadric minister. Ego Pulfric minister. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,350, f. 51. ■*;- Cod. Dipl., No. McxLIV ; from 787. Grant by King Eadmund to the religious womam Ælf$with, qf land at Clere, in the Kingsclere distriet, co. Hants. A.D. 943. pIS IS pARA . XV. HIDA BOC ÆT CLEARAN pAE EDMUND CING GÆBOCODÆ ÆLFspIpAE ON ECE YRRÆ. Im nomine Dei summi et altissimi* Jhesu Christi. Manifestum est cunctis quod omnia cœlestia et terrestria providentia Dei gubernantur quæ sollicitudo mortalis vitæ totis nisibus in carorum amicorumque amissione conqueritur ac defletur . Ideo omnibus sapientibus indagandum est quod multiplici perturbatione diversis 1 Ticcestede, K. * Erasure here, MS. A.D. 943.] EADMUND TO ÆLFSWITH. 531 erumpnarum secularium subtilis cogitatio hominis ex memoria rece- dit dicta vel facta. nisi firmis litterarum ápicibus et cautela custodie reserv`e'ntur et ad memoriam frequentativis ammonitionibus revo- centur . eo quod contingere solet manente negligentia nubiferis fuscationibus a recto possessoris jure in alienam progeniem declina- verit . Quapropter Ego EADMUNDUS. rex Angligenarum cæterarumque gentium in circúitu persistentium cuidam religiose feminæ vocitate* nomine ÆLpspIpE. consentientibus heroicorum* meorum turmis exiguam nominis* mei partem . id quod est terre. XV. mansas stilo perhenni æternam impossessionem ipsi concedo eodem in loco qui rusticanis vocabulis nuncupatur . ÆT CLEARAN . Vt terram supra taxatam vitæ suæ cursu feliciter possideat . Igitur imminente dis- solutionis suæ calle corporis et animæ successorum sibi carorum cui selibuerit. mentilibero dono* largiatur et ipsi. perpetuæ namque hujus tramitibus mundi hoc quod concessi terræ prænotatam à cunctis laboribus vitæ mortalium permaneat abdicatum . preter id quod nobis omnibus indigeri videtur . id est tria exercitus aditum. ponti° edificium . munitionis castellique auxilium . In omnibus et per omnia quæ ad eundem subjecta sunt locum . Pascuis. Pratis. Silvis. et Campis . magnis vel minimis . ut nostra jam veraci- ter preferta supra scripta est in linea traditio quod in æternum manebit . Si° [quis] demonice fermentationis stimulo incedens nostrum integrum et inviolatum domum fraudulenter infringere probaverit : Noverit, se procul dubio cum Anna? et Zafirra satellitibusque eorum herebica æternæ anathematis mac'h'era* perforandum : Nisi prius digna satisfactione emendare voluerit . Si quis autem ditatus fuerit largiflua mente quod prenotatam donationem amplificare voluerit sit in consortio electorum Dei gaudens et in libro vitæ ante tribunal domini suæ bonæ voluntatis mercedem accipiat . Hoc tempore cachi`m'nantes menias subdolosi hujus seculi dinoscuntur interdum inchoasse. alienum lucrum sibi usurpatione cum ambitiomeiniqui- tatis vendicare . Sed torpentes avaricie incessus omni modo in nomine salvatoris ab omnibus Christianis interdico . Ita ut meum domum corroboratum sit cum signaculo sanctæ crucis . Etiam si quis alium antiquum librum in propatulo protulerit : nec sibi. nec aliis proficiat. Sed in sempiterno gràphio deleatur et cum justis i -to, with o expuncted, and e overline, MS. * Iericorum, originally, altered as in text, MS. * Num., with w expuncted, and o overline, MS. * Domino, with mi underlined for erasure, MS. 5 Pontis, K. 6 Sic, with c erased, MS.; gf. No. 788, p. 583. 7 Sic, MS. 8 See p. 488. M M 2 532 EADMUND TO AELFSWITH. [AD. 943. non scribatur nec audiatur. Istis terminibus predicta terra circum- girata esse videtur. ^. Bis synd pa land ge mera to Cleran. Ærest pær merc broc Scyt on seolesburnam of meare broce on punges' done midde pearde ponom om 8one greatam hlinc easte peardne pæt ponon on 'όone . fearn garam easte peardne j spa on ceacgan seaö . pæt spa suô jlang gemeres pæt be eastem pone holancumb up on dune pæt spa on pa byrgelsas pæt spa to meres byrig pestam On öa dic . j lang dic to cumbran pylle . panon to botnes flodam . pæt spa j lang dic to pam ealdan pege . up on brochylle j lang hlinca pæt om pir graf pær and lang herpaöes to peard setle spa j lang pic herpaöes be pestam stutes hylle. pæt út on ceofering treop . panon and lang pæs feldes spa on befer broces heafod jlang broces ut on aler- burnam jlang brocan burnam on gagel broce ponon om öone ge mer hagan j lang hagam om seolesburnam j spa up jlang burnam pæt eft om mer broce . •* Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCXLIII. Indictione . I. Ego Eadmundus Rex Anglorum prefatam donationem cum sigillo sancte crucis confirmavi. Ego Eadgifu ejusdem regis mater predictum donum con- signavi. Ego Eadred ejusdem regis frater consensi. Ego Oda Dorobernensis æcclesiæ archiepiscopus ejusdem regis donationem cum tropheo agyæ crucis subarravi. Ego peódred Lundoniensis æcclesiæ episcopus consignavi. Ego Elfheah Wintoniensis æcclesiæ episcopus triumphalem tropheum agye crucis impressi. IEgo Cempald episcopus . Ego Ælfsige minister. Ego Elfric episcopus. Ego Æpered minister. Ego Ælfred episcopus. Ego J2itgar minister. Ego Æpelgar episcopus. Ego Ælfred minister. Ego J7ulfhelm episcopus. Ego J2ulfgar dux . Ego Ealhelm dux. Ego Æpelstam dux. Ego Eadric dux . Ego Æpelpold dux. Ego Ethelmund dux . Ego Æpelstam dux. Ego Vhtred dux. Ego Eadmund minister. Ego Odda dux . Ego Pullaf minister. Ego J2ulfgar dux . JEgo Ælfric minister. JEgo Æpered minister. Ego Ælfstam minister. 1 Or punges, MS. A.D. 943] EADMUND TO ÆLESIGE. 533 Ego Ælfstam minister. Ego Pulfric minister. Ego Ælfheah minister. Ego Ælfsige minister. Ego Æpelgeard minister. Ego J2ulfhelm minister. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 82. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MoxLv ; from [A.] |} 788. Grant by King Eadmund to the thegn Ælfsige, qf land at Mordune on, the R. Wurf, co. Hamts. A.D. 943. £)IS IS pARA. XX. HIDAE BOC ÆT MORDUNÆ pAE EADMUND CING GEBOCODÆ ÆLESIGAE HIS pEGNE ON ECCE YRRÆ. - In nomine Dei summi et altissimi Jhesu Christi. Manifestum est cunctis etc. . . . . (as in, No. 778) sunt. Quapropter Ego EADMUNDUS . rex Anglorum cæterarumque gentium in circuitu persistentium . cuidam fideli meo ministro vocitato nomine ÆLFSIGE. pro ejus amabili obedientia ejusque placabili peccunia quam michi in suæ devotionis obsequio detulit in loco ubi* ludibundisque vocabulis nomen indiderunt antiqui- tus . ÆT MORDUNE. XX. mansas ei libenter largiendo donavi. ut eandem supra taxatam, ete. . . . . (as in, No. 787) locum . Campis. Pascuis . Pratis. et Silvis in notis. in modicis et in magnis. derivatisque cursibus aquarum . ut nostra jam veraciter prefata* supra scripta est in linea traditio quod in æternum manebit . Si° [quis] demonicæ fermentationis stimulo incedens nostrum inte- grum et inviolatum donum fraudulenter infringere probaverit . Noverit se proculdubio cum Amma & Zafira* satellitibusque eorum herebica æternæ anathematis macera* perforandum . Nisi prius digna satisfactione emendare voluerit. Istis terminibus predicta terra circumgyrata esse videtur. E)is synt pæra . XVI. hida land ge maero to Mordune. Ærest on headdam dume slade nyper on hreodburnam and lang burnam om purf and lang streames on foslace upp on pæra æcera jheafda andlang pæra heafda on ættan penn* on pone ellen stub ponon à bé ecge on pa medemunga of pære mædemunge nypær on pone ealdam pipig ponon on hnottan -ford . of pann forda on pone ealdam pylle pomon eft om headdam dune sled. Acta est hæc prefata donatio. Anno ab imcarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCXLIII. Indictione. I. * Some such words as “ruricoli appellativo usu” (ef. Nos. 761, 767, etc.) appear to be wanting here to complete the sense. * Prefecta, altered as in text, MS. 8 Sic, with e erased, MS. * Zafirira, with ri umderlined for omissiom, MS. 5 See p. 488. 6 Penn, K. 534 EADMUND TO EADRIC. [A.D. 943. IEgo Eadmundus rex Anglorum prefatam donationem cum sigillo sancte crucis confirmavi. Ego Oda Dorobernensis æcclesiæ archiepiscopus ejusdem regis donationem cum sigillo sancte crucis subaravi. Ego Theodreö Lundoniensis æcclesiæ episcopus consensi. Ego Ælfheah Wintoniensis æcclesiæ episcopus triumphalem tr[opheum] agyæ crucis impressi. - IEgo Cempald episcopus predictum donum consensi. Ego Ælfric episcopus consensi . Ego Æthelgar episcopus consensi. Ego Wulfhelm episcopus consignavi. Ego Wulfsige episcopus consensi. Ego Æpelstan dux. Ego Ælfric minister. Ego Æpelpold dux. Ego Ælfstam minister . Ego Ealhelm dux . Ego Ælfheah minister. Ego Apelmund dux . Ego Æpered minister. IEgo Oda dux. Ego Ælfsige minister . Ego Ælfsige minister . Ego J2ithgar minister . Ego 2ulfgar minister. IEgo 2ulfric minister . Ego Eadmund minister . Ego 9ulfhelm minister . [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 48. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. McxLvI ; from [A.] 789. Gram; by King Eadmumd to the thegm, Eadrie, qf land at Leachamstede, or Leckhampstead, co. Berks, etc. A.D. 943. CAR[TA] REGIS EADMUNDI DE LECHAMSTEDE. In nomine Dei summij altitroni qui omnia de summo celi apice visibilia j invisibilia ordinabiliter gubernans atque moderans præ- sentisque vite curriculo cotidie temporales possessiones j universe divitiarum facultates nostris humanis obtutibus cernimus deficientes ac decrescentes. Sic mutando fragilitas mortalis vite marcescit et rotunda seculorum volubilitas inanescit . ac in carorum propin- quorum amicorumque amissione conqueritur ac defletur . Quapropter ego EADMUNDUS Angligenarum Rex ceterarumque gentium in circuitu persistentium cuidam fideli meo ministro voci- tato nomine EADRICO ob illius amabile obsequium ejusque placabili fidelitate . X. mansas largiendo libenter concedens perdonabo illic ubi vulgus prisca relatione vocitat ÆT LEACHAMSTEDE quatenus ille bene perfruatur ac perpetualiter possideat dum hujus labentis evi A.D. 943.] EADMUND TO EADRIC. 535 cursum transeat inlesus atque vitalis spiritus in corruptibili carne inhereat. et post se cuicumque voluerit perenniter! heredi dere- linquat sicuti prædixi . Sit autem predictum rus liber ab omni mundiali obstaculo cum omnibus que Rite ad ipsum locum per- tinere dinoscuntur. tam in magnis quam in modicis rebus. campis. pascuis . silvis . excepto istis tribus expeditione pontis arcisve coedificatione . Insuper ad augmentum predicte domationis gratia unam moli- num* juxta dirivativis* cursibus aquarum LAMBURNAM perpetuali donatione dedi predicto ministro hoc tempore cachinantes menias subdolosi hujus seculi dinoscuntur interdum inchoasse alienum lucrum sibi usurpative cum ambitione iniquitatis vendicare*. Sed torpentes avaritie incessus omnimodo in nomine sancte trinitatis ab omnibus christianis interdico. ita ut meum donum corroboratum sit cum signaculo sancte crucis. Etiam si quis alium antiquum librum in propatulo protulerit nec sibi nec aliis profitiat . set in sempiterno graphio deleatur j cum justis non scribatur nec audi- atur . Denique vero si quis nobis non obtantibus nostrum hoc donum violari fraudulenter perpetrando consenserit . Consideret hinc se die ultima judicii coram Deo rationem redditurum atque cum reprobis quibus dicitur . * Discedite“ a me maledicti in ignem eternum” penis atrocibus se esse passurum . si non antea corporea lamentatione emendaverit , Mete de Lecham, Stede.7 Istis terminis predicta terra circumgi- rata esse videtur , £)is synd pes landes gemæro æt lecham stede . Ærest* On dene pit? of pam pytte om pone hmottam porn . of pam porme On pines treop19. of pimes treope on öanu readan hane . panon'* on stigel- hammas . of stigeal!* hammum om pigferöes leage norpe pearde . pamon'* on ac deme. of acdene on crypsandic . pamon* preores* ofer præstles'° hylle om buccam crundel. of buccam crundele'° om pa haram apeldere" panOn andlang standene. oö gyddam denè ppeores ofer peardan dune . oö pa dene andlang pære dene eft on dene pit°. Acta est hæc præfata donatio anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC. XLIII. Indictione . I. »{< Ego Eadmundus rex Anglorum prefatam donationem cum sigillo sancte crucis confirmavi. 1 Perremiter, S. * -mam, K. S. 8 Der., S. 4 Vin., K. S. 5 Non, omitted, S. 6 Matt. xxvi, 41. 7 Mete Lecamstede . x. mans., B. 8 Here the B. text, begins. 9 Pyt, B. 10 Treope, B. ii δa, B. 12 poÌì, B. 18 Stigel, B. 14 b *p'ures, B. 1° prestles, B. 16 Crundle, B. 17 -dre, B. 536 ARCHBISHOP ODO TO THE BISHOPS. [A.D. 943. >< Ego Eadgyfu ejusdem regis mater predictum donum consignavi. >< Ego Eadred ejusdem regis frater consensi. >{< Ego Oda Dorobornensis ecclesie archiepiscopus ejusdem regis donationem cum tropheo agie crucis consing- navi. >< Ego peodred Lundoniensis ecclesie episcopus con- firmavi. >< Ego Ælfheah 2intoniensis ecclesie episcopus triumpha- lem tropheum agie crucis impressi . >{< Ego Cenpald τρ • >< Ego Ælfstam Y >< Ego Ælfric 5,'% >{< Ego Ælfheah! * Ego Ælfred } § 5 >{< Ego Æyered | j >{< Ego Æpelgar '§ É >{< Ego Ælfsige § >< Ego 9ulfhelm J >< Ego Æpered 3 >{< Ego Wulfgar Y >< Ego Pihtgar . É >{< Ego Apelpold | -; * Ego Æyelgeard | 3 >{< Ego Æpelstan 5 >{< Ego ;£ 5 >< Ego Ealhhelm } § >{< Ego Pulfric £ >{< Ego Eadric â >{< Ego Ælfsige >{< Ego Æpelmund | 3 >< Ego Pulfhelm J >{< Ego Vhtred J 3. Ego pulfgar | § . £*#*#'ÉÉÉÉ io. j-| Boundaries only. »{< Ego Eadmund 35 3 t«£; £É. No. MoxLvII; from >< Ego Pullaf '-j 5 [A.] »< Ego AElfric j [e]go. Abingd., ed. Stevensom, vol. i, p. >{< Ego Ælfstam - 790. Synodal Epistle qf 0do, Archbishop qf Canterbury, to his Suffragam, Bishops. e. A.D. 943. Mirabili cunctipotentis polorum præsulis* clementia opitulante , Ego ODO, æcclesiæ salvatoris domini nostri Jhesu Christi archi- episcopus , Dorvennensis* civitatis metropolitanus , COEPISCOPIS fidei catholicæ compagatoribus* spiritali caritatis° rigore” meis confratribus , præsentium prosperitatem æthereique decoris beati- tudinem . i -heal, S. * Pol. præs., W. 8 Dorobern., S. W. * Compaginatoribus, S. W. 5 Comitatus, added, var., E., Hamiltom. ° Spiritali charitate etiam comitatus rigore, S. W. A.D. 944.] EADMUND TO ÆLFSTAN. 537 Si aliquo modo fieri posset, ut totius mundi opes ante nostros ponerentur obtutus , ita ut imperiali munere nobis universaliter deservirent, libenter illa omnia distribuerem, meque ipsum insuper pro vestrarum animarum impenderem , quippe quoniam me ipsum a vestræ sanctitatis studio cupio et spero corrob[or]ari super eo in quo dominus Deus nos operarios constituit. ££ $% $* * * Ideo* humiliter , quasi indignus sed devotus , precor et hortor sanctitatem vestram me tepide et negligenter in regimine anima- rum conversemini , ut non in tempore tremendæ vindictæ com- queratur dominus de vobis , dicens : “ Pastores° non pascebant gregem meam sed semetipsos”; et iterum : “ Principes* extiterunt, et ego ignoravi"; sed potius curemus familiæ domini super quam* nos constituit rectores , cibum dare , in tempore suo mensuram tritici, probatam scilicet doctrinam . Et quamvis meritorum qua- litate non præsumam consolari et hortari quemquam , quippe qui solus indignus et innumerabilium culparum reus , gaudeo et indigeo fraternis ammonitionibus fideliter corroborari ; tamen propter antiquam auctoritatem prædecessorum meorum , beatæ scilicet memoriæ Augustini, et aliorum sanctorum , quorum studiis regula christianitatis primum ab° hac archiepiscopali sede cunctis finibus Anglorum innotuit ; iccirco istos divinos apices ad utili- tatem omnium vestrum caraxare decrevi , quatinus° rex augustis- simus egregio vocabulo Edmundus , cum omni populo suo , imitari gaudeat , quod in nobis et ex nobis audiat , omnesque gentes quæ undique regali imperio ipsius subjectæ sunt, titulos liquidæ nostræ conversationis ovanter sequi ament et delectent . [A.] Will. Malm., Gesta Pontificum, ed. Hamil- [8.] Spelmam, vol. i, p. 418. tom, p. 23. [W.] Wilkins, vol. i, p. 214. 791. Grant by King Eadmund to the thegn Ælfsta^, of land at Aldington, between, Minster, in the I. Qf Thamet, the R. JVamtsume, amd Reculver, co. Kent. A.D. 944. >{< In nomine sanctæ trinitatis. Quamvis decreta pontificum et verba sacerdotum velud fundamenta montium indistrictis liga- minibus fixa sint. Tamen plerumque tempestates et turbines sæcu- larium rerum etiam religio sanctæ Dei æcclesie maculis reprobo- rum dissipabitur ac rumpitur . Idcirco incertum futurorum tempo- 1 Idcirco, S. W. 3 Ezek. xxxiv, 8. 8 Hosea viii, 4. 4 Qua, S. W. De, S. 6 Quatenus, S. W. a* 538 EADMUND TO AELFSTAN. [A.D. 944. rum statum providentes posteris succedentibus profuturum' esse decrevimus . ut ea quæ communi tractu salubri consilio defini- untur sertis litterulis roborata confirmentur. Qua propter ego . EADMUNDUS . rex Anglorum ceterarumque gentium in circuitu persistentium gubernator et rector. cuidam mihi fidelissimo ministro nomine . ÆLFSTANO° . devotionis ejus sollertia ejusdemque placatus obsequio. dignatus sum impertiri. bis senas mansas . quod Cantigene dicunt . fpelf sulunga . In illo loco ubi jamdudum solicole illius regionis nomen imposuerunt. ÆT EALDINGTUNE . Tali autem tenore hoc præfatæ munificentiæ munus tradendo concessi . ut possideat et firmiter teneat usque ad ulti- mum cursum vitæ suæ cum omnibus utensilibus quæ Deus cælo- rum in ipsa telluris gramine creavit . Tam in notis causis et ignotis. in modicis et in magnis . campis . pascuis. Omnino ° donans donabo libertatem . Et postquam humani generis fragilitatem deseruerit et ad desiderabilem jucunditatis* viam per gratiam superni judicis adierit . succedentium . sibi cuicumque libuerit æternaliter derelinquat ceu* superius prænotavi. Sit autem præ- dictum rus liber ab omni fiscali tributo sæculariumque servitutum exinanitum. Sine expeditione et pontis arcisve instructione . Præ- cipioque in nomine Dei summi tam nobis viventibus quam etiam divina præcepta prædicantibus hujus libertatis statuta ad irritum deducere minime quispiam præsumat . quisquis benivola mente meam donationem amplificare satagerit in hoc præsenti sæculo vitam illius prospera feliciter longiturnæ vitæ gaudia teneat . Si quis autem propria temeritate violenter invadere præsumpserit . Sciat se proculdubio ante tribunal districti judicis titubantem tre- mebundumque rationem redditurum . Nisi prius digna satisfactione emendare maluerit . Istis° terminibus prædicta terra circumgyrata' esse videtur. pis synt pa land gemæro to ealdingtune . Ærest on pestam raculfinga mearce be pære ea norp be raculfinga mearce on pone hrycg peg j lang peges op pone mipam dic jlang dices op mildryòe mearce sup jlang merce on pa ea pantsume jlang pantsume op raculfinga mearce. Acta est hæc præfata donatio . Anno ab Incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCXLIIII. Indictione II. »{< Ego Eadmundus rex Anglorum præfatam donationem cum sigillo sanctæ crucis >< confirmavi. >{< Ego Eadred ejusdem regis frater consignavi. >{< Ego Eadgifu* ejusdem regis mater consensi . . 1 Pro futurum, S. * Alfst., L. • No blank in L. * Jo., L. ° Seu, L. 6 Hiis, L. 7 -girata, L. ° -fa, L. A.D. 944] EADMUNIO TO ÆLFRIC. 539 >{< Ego Oda Dorobernensis æcclesie archiepiscopus ejusdem regis donationem cum tropheo agie crucis >< con- signavi. >{< Ego Wulfstan archiepiscopus prædictum domum subar- Î8,Vl . >{< Ego peodred Lundoniensis æcclesie episcopus consensi. >{< Ego Ælfheah Wintaniensis æcclesie episcopus triumph- alem tropheum agie crucis >< impressi. »< Ego Cempald* episcopus. >{< 2ulfgar minister. »< »< Ego Ælfric episcopus . »« Eadmund minister . Ego Ælfred episcopus. >< Pulfric minister . >{< Ege Æpelgar episcopus. >< Ælfsige minister . »{< Ego Burgric episcopus. >< 9ulfric minister. >{< Ego J2ulfhelm episcopus. >{< Ælfstam minister. >< Ego Wulfsige episcopus. >< Ælfsige minister. >< Aepelstam dux . »< Ælfheah minister . >< Æpelpold dux . >< Beorhtpold minister »< Æpelstam dux . < Aelfgar minister. »{< Ealhhelm dux . >< Æpered minister. >< Æpelmund dux . ~K Æpelgeard minister. >{< Eadric dux . >K 2ihtgar minister. »{< Uhtred dux. - >< Ælfred minister . EndorSed in handwriting of various dates: “ Oda archiepisco- pus. on Tenyt*. * >< pis is para tpelf sulunga boc æt Ealding- tune pe Eadmund cing gebocode Ælfstane his pegne on ece yrfe”. “ Edmundus Rex dedit AldintumeJElfstano famulo suo”. *. latine.” -. [A.] Brit. Mus., Ashburnham charters, No. | [8.] Ord. Surv. Faes., ed. Sanders, pt. III, xxiv. pl. xxvi. • [L.] MS. Lambeth 1212, p. 396. •«* 792. Grant by Köng Eadmvnd to Ælfrie Brenting, Bishop [qf Here- ford], qf land at Baddanbyri, or Badby; Doddamford, or Dodford ; and Eferdwne, or Everdon, eo. Northampton. A.D. 944. >< In nomine domini nostri Jhesu Christi . Quoniam! quidem transeuntis mundi vicissitudo cotidie per incrementa temporum crescendo decrescit . et ampliando minuitur*. crescentibusque re- * Ceon., L. * Quó, MS. ; Quando, K. * Minuatur, with a expuncted, and i overline, MS. • 540 EADMUND TO ÆLFRIC. [A.D. 944. pemtinis variorum incurs[u]um [ru]inis vicinus fimis terminus esse cunctis in proximo cernitur . idcirco vanis ac transibilibus rebus mansura cælestis patriæ præmia mercanda sunt; Quam ob causam ego . EADMUNDUS . gentis Anglorum rex . cuidam pontifici meo mihique dilecto nomine . ÆLFRICO. ob ipsius laudabili ob[edi]entiæ zelo ejusdemque servitute placabili. dignatus sum impertiri. XXX mansas. in illo loco ubi jamdudum solicolæ illius regionis n[omem] inposuerunt . ÆT BADDAN BYRIG j to Doddamforda j to Eferdume : Tali autem tenore hóc præfatæ munificentiæ munus tradendo con- cessi . ut possideat et firmiter teneat hánc prædictam terram per- petualiter. cum omnibus utensilibus quæ Deus cælorum in ipso telluris gramine creavit ; Tam in notis causis et ignotis in modicis et in magnis. campis . pascuis . pratis. silvis silvarumque densi- tatibus donans donabo libertatem . ut postquam humani generis fragilitatem deseruerit et ad desiderabilem jucunditatis viam per gratiam superni judicis adierit succedentium sibi cuicumque libuerit aeternaliter derelinquat, ceu superius prænotavi. Sit autem prædic- tum rus liber ab omni fiscalitributo sæculariumque servitutum `exac- tione' exinanitum . sine expeditione et pontis arcisve instructione . Præcipioque in nomine Dei summitam nobis viventibus quam ætiam `sequentibus' divina præcepta prædicantibus hujus libertatis statuta ad irritum deducere minime quispiam præsumat . Quisquis beni- vola mente meam donationem amplificare satagerit in hóc præsenti sæculo vitam illius prospera feliciter longiturnæ vitæ gaudia teneat. Si quis autem propria temeritate violenter invadere præ- sumpserit . sciat se procul dubio ante tribunal districti judicis titubantem tremebundumque rationem redditurum . Nisi prius digna satisfactione emendare maluerit . Istis terminibus prædicta terra circumgyrata esse videtur. >{< Bisl sint? pa land gemæra j se embe gang para landa to baddam byrig j to doddam forda* j to efer dune. öæt is pone ærest æt baddan byrg* pestepeardre j noröepeardre æt pam lytlan toclo- fenam beorge . ponne on gerihte of δam* beorge norö to pearge dune. betpeox° pa lytlan' tpegem beOrgas. pæt pær norö jlang δære lytlam' dfe æt pæs grafes ende oö öa Smalam öornas. 8omne of δam pornum üp On öa lytlan* dune middepeardre . ponne of δære dúne east on fox hylle eastepeardre°. ponne'° geuöe ic Ælfpine j Beorhtulfe'i pæs leasj pæs* hammes be moröam pære lytlam' dic . * B. begins here, the text of the charter having been erased to make room for later emtries. * Sind, B. 3 -dam, B. * -byrig, B. 5 δan, B. 6 Bi., B. 7 Littlam, B. 8 Little, B. 9 peard, B. 10 This sentence is parenthetic, the ie probably refers to the Bishop Ælfric. 11 Beor- tulfe, B. 13 pes, B. A.D. 944] . EADMUND TO ÆLFRIC. 541 Ponne liö öæt gemære' on gerihte of föx hylle moröepeardre* on pone holam peg æt hinde* hlypam . ponne of hinde hlypan on pone pylle æt pam lea ufepeardan*. of δam pylle on 8aet heorot sol°. of δam heorot Sole° norô on gerihte om öone beorg. ponne of δam beorge* on gerihte to öam lea. fi forö be lea om piöig pylles heafud. of öam pylle morö om gerihte on 8a7 δόrnehtan dume to emnes* pam geate æt pære ealdam byrg°. pæt fram δam geate on gerihte east . to mær pytte. ponne of öam pytte om gerihte to öam stane æt pam pylle yiö10 mor8am mæres dæl. ponne suô on gerihte jlang pæclinga stræt on pone peg to peoduninga'* gemære . ponne pest jlang peges on 8one lytlan* beorg. δær se'* stoc stod. δæt ponam suörihte on 8one ealdam mylier'* pær pa pelegas standaö. δæt pest jlang bur- nam o8 hit cymö pær bliöe utScyt. pæt jlang bliöam oö öa stan bricgge. fi east of δære briegge . jlang dic oö öone hæpenanº byrgels . of pam byrgelse'° forö morö be pyrttruman oö öæs heges ende be peoduninga'* gemære". j ponam jlang gemæres om gerihte to öam stocce on eastepeardan* pam lea . of δam stocce suörihte on pære stræt. jlang stræt to pære'* fyrh öe scyt suörihte to pære miclam stræt æt pæs pylles heafde æt Snoces cumbes gemære . fi pest jlang stræt on 8one æsc . pæt fram δam æsce jlang stræt betpeox pa tpegem leas om öa ealdam sealt stræt oö öone steorte'°. fram pam steorte'°jlang pæs fulan broces o8 bliöan. £)omne*^ is j land æt Snoces cumbe healf pæs cinges healf`uncer' brentinges*i . butom me God geumne j min hlaford* pæt he his me geunnam pille. «» ponne gæ8 sio meare* forö jlang bliöan pest oö öæt seo lacu utscyt on bliöan piö ufam stam bricgge. fi morö jlang lace. oö öa dfc ponne jlamg dfc oö öone peg pe scyt to fealupes lea on pam slade . pæt on fealupes* lea pær*. ælfric* biscep redam hetto pære 1 Gæ., B. * peard, B. 8 Hymde, B. * -pærdam, B. P Heort sole, B. 6 Beorg, B. 7 δam, B. 8 Emmæs, B. 9 Byrig, B. 10 py8, B. 11 -miga, B. i3 Littlam, B. i8 öere be, B. 1* -liær, B. i5 He}, B. 16 -gels, B. 17 Maere, B. i8 pere, B. 19 Stæ, B. *° This sentence also is parenthetic. * Uncer berntpinges, B. Por this patronymical name of a mark, or tribe,—to which Bishop Ælfric belonged, as is shown by the preceding word ** uncer”,—see Kemble, Saacoms in Englamd, ed. Eirch, vol. i, p. 459. It should also fimd a place in p. 449. The Brentinges are men- tioned in Beowulf, l. 5610, ib., vol. i, p. 62 (= l 2807, Grein), where Kemble points to Brentingby, co. Leicester; as well as to Brantingham, co. York, and Brentingley (?), co. Leicester (p. 459). The river-name Brent, may, by the potency of water- worship, be the origin of the tribal name. 22 Hleaf., B. 38 The use of the word “meare” in juxtaposition with the previous mention of the ** Brentinges”, which falls under Kemble's list of patronymical names of ancient marks (at end of vol. i, Saacon8 in England), helps to establish the theory propounded by that writer in vol. i, chap. ii. 34 -pes, B. * Also parenthetic, and it is difficult to imagine how this finds its way into the original charter. 26 Ealf., B. 542 EADMUND TO ÆLFRIC. [A.D. 944. ealdam die . jlang die to öam pege pe Scyt ìp to 8am hriegge . jlang hriegges to pam pege pe scyt fram fealupes' lea to baddam by ane lytle* hpile . ponne of öære apuldre pe stent pi*8 pestam pam pege purh pone lea to pam miclan hæsl pride . of pam hæsl pride adum on pa blacam rixa . of pam rixum* on pa lytlan* hecggam æt pam pege pe scyt fram baddam by* to cear pyllum . jlang peges oö 8one broc pe scyt to fealupes' lea to pam forda δæt pest æfre* jlang broces oö öone peg pe scyt to stæfer tune piô suôan pa ealdam burh æt baddam byrg' j pest jlamg peges oö to emnes pære micelan* dic oö pestepearde* pa*° burh . jlang δaere die j be pære byrg pestepeardre* morö oö öone tobrocenam beorg. 8e pæris toclo- fenii on moröpeardre? j on pesteweardre? baddam byrg*. Acta ést hæc præfacta donatio. Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. D CCCC XL IIII. indictione . II. >{< Ego Eadmundus* rex Anglorum præfatam donationem cum sigillo sancte crucis >< confirmavi. »< Ego Eadred ejusdem regis frater prædictum donum con- signavi. - >{< Ego Eadgifu* ejusdem regis mater confirmavi cum sigillo sancte crucis. >< . - >< Ego Oda Dorobonensis° ecclesie archiepiscopus ejusdem - regis donationem cum trOpheo agiæ crucis >{< sub- arravi. >{< Ego Wulfstam archiepiscopus ejusdem regis donationem confirmavi. >{< Ego Beodred Lundoniensis ecclesie episcopus consensi. >< Ego Ælfheah Wintaniensis'° ecclesie episcopus trium- phalem tropheum agiæ crucis >< impresi. >{< Ego Cempald episcopus consensi. - >{< Ego Ælfred episcopus confirmavi. »< Ego Æpelgar episcopus roboravi. .>< Ego 2ulfsie" episcopus consignavi. »{< Ego Wulfhelm episcopus subarravi. >< Æpelstam dux. »{< A'êelmund dux. >{< Æpelpold dux. >< Pulfgar!° minister. >< Æpelstam dux . »K Eadmundº* minister. >{< Ealhhelm*° dux. >{< Ælfsie minister. i -pes, B. 8 Little, B. 3 -um, B. * Littlan, B. * Baddeby, B. 6 Efre, B. 7 Byrig, B. 8 Miclam, B. ° peard, B. 10 pe, B. 11 -fam, B. 1° Baddenbyrig, B. 18 Ædm., B. 14 Eadpife, B. i^ Dorobern., B. 16 pinton., B. 17 Pulfsi, B. 18 Ealhelm, B. i9 Pulgar, B. A.D. 944] AIDMUND TO WILFGAR. - f 543 »< Ælfstam minister . >< Pulfric minister. >{< 2ulfric! minister. >< 2ihtgar minister . »K Ælfsie minister. >{< Aelfred minister . >{< Æpelgeard minister. >< Æpered* minister. EndorSed án, a hand qf the æóth cenfwry :—“ Badebi”; a^d ín one qf the aiîith, * Baddebi”. [A.] Original charter im the British Museum, | [B.] MS. Cottom, Vespasian B. xxiv, f. 15b. Augustus II, 63. [K. 2] Kemble, Cod. Dipl., No. coocII ; from [F.] Brit. Mus., Faes., pt. iii, pl. 11. [B.] Boundaries in vol. iii, p. 421. [K. 1] Kemble, Cod. Dipl., No. cccxcIx ; from [A.] 793. Grant by King Admund to the thegm, Wlfgar, qf land at Hamtwne;* om, the R. Stour, co. Dorset. A.D. 944. EIoc CONSECRATIONIS DONO INSCRIPTO ADMUNDUS REX HAMTUN AD DONACIONEM IMPERPETUUM CONSCRIPSIT . Regnante domino nostro Jhesu Christo . Mundi hujus labenti- bus properanter temporibus regnaque functi cum regibus velocis- simo transeuntibus cursu. licet stare firmiter a priori statu cito labi nullo sapiente ignotum*, est . et gaudia hic fallentis vite qua- tiuntur et dissipantur . Iccirco incertum futurorum temporum statum providentes posteris succidentibus profuturum esse decre- vimus . ut ea que communi tractu salubri consilio difiniuntur paginis saltem vilibus roborata confirmentur. Quapropter ego ADMUNDUS° Rex Anglorum ceterarumque gem- cium in circuitu persistencium cuidam fideli meo ministro vocitato nomine WLFGARIO ob illius amabile obsequium ejusque placabili fidelitate° modicam numinis mei partem id est . V. mansas agelluli eternaliter tradendo concessi. vbi turbarum collacione jamdudum nomen illatum hoc adesse profertur AT" HAMTUNE. vt terram jam præfatam meo scilicet ovante concessu tramitibus sue possideat vite . deinceps namque sibi succidenti cui voluerit heredi derelin- quat ceu predixi in eternam hereditatem . Maneat igitur meum hoc inmobile donum eterna liberalitate jocundum cum omnibus quæ ad ipsum locum pertinere dinoscuntur tam in magnis quam in modicis rebus . campis , pascuis . pratis . j silvis. excepto com- muni labore expedicione pontis. arcisve coedificacione. 1 pulric, B. 3 Æpelred, B. 8 Perhaps Hammoon, or Ham Mohum, om the river Stour, near Shilling-Okeford, Mappowder, and Sturmimster-Newton. 4 -ter, MS.; -tum, K. 5 Eadm., K. -lem -tem, Κ. ty AEt, V(. 544 -. EDMUND TO GLASTONBURY. [A.D. 944. Si qui denique mihi non optanti hanc libertatis cartam livore depressi violari satagerint : agminibus tetre* caliginis lapsi vocem audiant examinacionis die arbitris* sibi dicentis. “ Discedite a me maledicti in ignem eternum” ubi cum demonibus ferreis sartagini- bus crudeli torqueantur in pena . si non ante mortem digna hoc emendaverint penitencia . - Istis terminibus prædicta terra circumgerata esse videtur : C pis sand pe landes imare at hamtune. Arest of hefdeswelle on minnen* ling. of minnene* linche : on litiges heuede . oflitiges heuede : anlang diche on sture atToxene briege umen up anlang sture at sudwde. pannem : of pane hegen .of pane hegen : to dich . }amen anlang dich : ouer cinerget* iîçíon pane mapelder. of pane mapeldere be pane akere heueden on chelbrichtes Tich : anlang cuterget* mores on pane stream anlang streames : on adwines" imare pat eft on efJeswelle suthward. : - •* Acta est hec prefata donacio anno ab incarnacione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCXLIIII. Indictione II* : Ego Admundus" Rex Anglorum prefatam donacionem cum sigillo sancte crucis confirmavi . >< . Ego Oda Dorobernensis ecclesie archiepiscopus ejusdem Pegis donacionem cum sigillo sancte crucis robo- ravi. >{<. Ego Theodred Londoniensis ecclesie episcopus consignavi et ceteri. >< . [A.] MS. Harl. 61, f. 10b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cocxovII; from [A.] Boundariés in vol. iii, p. 420. *, 794. Grant qf Privileges by King Edmvnd to Glastonbury Abbey A.D. 944. IPRIVILEGIUM$ EDMUNDI REGIS. In nomine domini nostri Jhesu Christi Ego EDMUNDUS° rex Anglorum ceterarumque gencium in circuitu'° persistencium Guber- nator j rector cum consilio j cOnsensu optimatum meorum . pro eterne retribucionis spe j relaxacione peccaminum meorum con- cedo ecclesie Dei genitricis'' Marie GLASTONIE. j venerabili viro i T're, MS.; tetrae, K. 2 -tri, K. 8 Nunmem, K. 4 Numnene, K. The MS. is obscure in the manner of writing, nüné, or miné ; nunnene, or minnene. ? Cunegar, or Coneygar. 6 Eadw., K. 7 Eadm., K. - 8 Title omitted, B. C. K. 9 Eadm., K. 40 In circ. gen., C. 11 Gene., K. A.D. 944] EDMUND TO GLASTONBURY. - 545 DUNSTANO quem ibidem abbatem constitui libertatem j potestatem jura j'consuetudines j omnes forisfacturas omnium terrarum sua- rum* . Burgebrice* . Humdredsoene* athas* . Ordelas° Infangene peofas*. Hamsocne' frithbrice* . forestealle* . j team'° in omni regno meo j sint terre sue'' libere j solute ab omni kalumpnia* sicut'* mee michi habentur. Set precipue ipsa villa Glastomie!4. in qua celeberrima'° ecclesia'° sita est præ ceteris sit liberior cum ter- minis suis Abbati tantum" ejusdem loci tantummodo potestas sit tam in notis causis quam**ignotis in modicis j in magnis j `etiam in hiis'° queque*° super j subtus terram in aridis j in rivis in silvis j im planis j eamdem auctoritatem puniendi aut** dimittendi delin- quencia in ea* commissa habeat quam mea curia quemadmodum mei antecessores concesserunt j statuendo firmaverunt videlicet; Edwardus pater meus j Elfredus pater ejus j CentuWynes* Ines. Cuthredus* j alii quamplures qui locum illum honorantes glorio- sum habuerunt j apostolica auctoritate Roboraverunt. quibus cum omni alacritate consencio*. Et ne quisquam mortalium seu epis- copus aut* dux vel°7 quislibet minister* eorum . audeat eam temere°? intrare causa placitandi vel Rapiendi vel quippiam faci- endi quod contrarium `possit esse*° inibi Deo servientibus Dei interdiccione prohibeo . Quisquis igitur benivola* mente meam donacionem ampliare* j privilegii dignitatem servare* satagerit* in hoc presenti seculo vita illius `prospera sit j*° longiturne vite gaudia teneat . Si quis autem propria temeritate violenter invadere temptaverit*° . Sciat se procul dubio ante tribunal districti judicis titubantem tremebun- dumque rationem redditurum nisi prius digna satisfaccione emen- dare m^a'luerit°7 . - i Et omitted, B. 2 Id est, added, B. C. K. * Burhgerihta, B.; Burgbrice, C. ; burgeritha, K. 4 Et humdredsetena, B. K. ; socna, C. * Et, added, B. K. . “ Infangetheofas, K. 7 -na, C.; et, added, B. K. 8 Fridelrice, K.; et, added, B. K. ° Et tol, added, B.; et toll, added, C. 10 Forstell et toll team, K. ii Sibi, added, B. C. K. 12 Cal., B.C. K. 18 Sicuti, B. 14 -nia, K. . 1° Vetusta, added, B. C. K. 16 Sancte Dei genitricis, added, B. C. K. 17 Tantum, omitted, B. 48 In, added, B. C. K. 19 In his etiam, B.; in hiis etiam, C. K. *0 Quæ sunt, B. C. K. 21 Et, B. * In ea, omitted, B. ** Chentwines, B. 24 Et, Chut- predus, B.; pater meus Eadw. et Ælf. p. e. et Centwine , Ine , Cuöredus, K.; pater m. Edw. et Elf. p. e. et Kintwynes , Ines. Cuthredus, C. *° j apostolica .... consencio, omitted, B.; quibus ... consencio, omitted, C. K. 26, Vel, B. ?7 Aut, B.; aut dux, aut princeps, aut, C. K. 28 -trorum, B. C. K. 2° Omnino, B. C. K. 80 Fore possit, B. 31 Bene., K. 82 Amplifi- care, B. * -cionem . . . . servare, added in later hand om margin, MS.; et privilegii . . servare, omitted, B. * Sateg., B. * Feliciter, B. 86 Presumpserit, B. 87 Altered from vol., MS. VOL. II. - N N 546 EADMUND TO AELFGYTH. [A.D. 944. - Acta est, autem hujus privilegii pagina . Anno dominice incar- nacionis nongentesimo quadragesimo quarto indiccione secunda*. IEgo* Edmundus rex Anglorum prefatam donacionem cum sigillo sancte crucis confirmavi. IEgo Eadred ejusdem regis frater consensi . Ego Eadgiva ejusdem regis mater predictum donum con- signavi. - IEgo OdaIDorobernensis ecclesie archiepiscopus ejusdem regis donacionem cum tropheo agie crucis subarravi. Ego WTf'stanus archiepiscopus prefatam donacionem con- firmavi. fi - Ego Elpheah Wintoniensis ecclesie episcopus triumphalem tropheum agie crucis impressi. Ego Wlfhelm* Fontanensis episcopus corroboravi. Scriptaque est, literis aureis in libro ewangeliorum quem eidem ecclesie optulit *opere satis eleganti composito*. - Will. Malm., Lib. de Antiq. Gla&ton. Eccleg. ; | [D.] MS. Ashmole, 790, f. 80. (John of Glas- in [A.] Brit. Mus., Add. MS. 22,934, tonbury.) , f. 15. Dugdale, Mon. Angl., vol. i, p. 26; from [D.] Migne, Patrol. Cursus, vol. 179, col. 1718. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. Gcco ; from [D.] Will. Malm., Gesta Regum, lib. ii, § 143; im and other sources. [B.] Brit. Mus., MS. Reg. 13 ID. 11, f. 85b. Thorpe, Dipl., p. 187; from [D.] See also [H.] Hardy's edit., vol. i, p. 227. references to No. 1. Repr. im Migne, vol. 179, col. 1109. Spelmam, Concilia, vol. i, p. 427. [O.] MS. Cottom, Tiberius A. v, f. 71b. (John | Wilkins, vol. i, p. 217. of Glastombury.) • 795. Grant by Kîng Eadmund to the Nun, Ælfgyth, qf land at Rol- landwn, or Rollington, in Bulbridge;* om, the 1?. Noddre or Nadder, mear Wilton, co. Wilts. A.D. 944. EOLLENDUNE. VIS HIS pARE pREORA HIDA BOC BE ROLLANDUNE pE EADMUND CyNG GE BOCODE ÆLFGYpE NUNNAN ON ECHE YRFE FOR GODES LURAN j FOR HIRE GE BEDRÆDENNE. - In nomine Dei summi et altissimi Jhesu Christi . Quamvis decreta pontificum et verba sacerdotum velud fundamenta montium indistrictis ligaminibus fixa sunt. Tamen plerumque [per]° tempes- tates et turbines secularium rerum etiam religio sancte Dei ecclesie 1 Acta est hec prefata, donacio. anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi . Dcccc°. xL"^. IIII*. * These subscriptions only in C. D. K. 8 Wolfhelm, D. 4 Eleganti satis opere compositum, B.; composito qui “textus Sancti Dunstani” dicitur, C. D. * See Hoare, Mod. Wilts, Branch and Dole, p. 32. “ [per], added, K, A.D. 944] EADMUND TO ÆLFGYTH. 547 maculis reproborum dissipabitur hac* rumpitur . Idcirco incertum futurorum temporum statum providentes posteris succedentibus profuturum esse decrevimus . ut ea que communi tractu salubri consilio definiuntur sertis* literulis roborata confirmentur. Quapropter ego EADMUNDUS. rex Anglorum ceterarumque gen- tium in circuitu persistentium gubernator et rector . Hamc elemo- sinam mihi providens prodesse profuturum . quicquid piis peti- tionibus pro Dei amore largitus sum ut evangelica provulgatur Oratio. “IDate et dabitur vobis” . Cuidam sancte conversationis monialis* femine vocitate nomine ÆLFGYpE . modicam numinis mei partem . id est . tres mansas agelluli eternaliter tradendo comcessi in loco illo ubi ruricoli appellativo usu ludibundisque vocabulis nomen indiderunt . BE ROLLANDUNE . ut habeat, et firmiter teneat usque ad ultimum cursum vite sue . cum omnibus utensilibus que Deus celorum in ipsa* telluris gramine creavit . Tam in notis causis. et ignotis. in modicis. et in magnis. campis. pascuis . pratis . Cursibusque aquarum . donans donabo liber- tatem . et postquam humani generis fragilitatem deseruerit et ad desiderabilem jocunditatis viam per gratiam superni judicis adierit . Succedentium sibi cuicumque libuerit, eternaliter dere- linquat, ceu superius prænotavi . Sit autem prædictum rus liber ab omni fiscali tributo seculariumque servitium° exinanitum . Sine expeditione et pontis arcisve instructione præcipioque in momine Dei summi tam nobis viventibus quam etiam divina pre- cepta prædicantibus hujus libertatis statuta ad irritum deducere minime quispiam præsumat . Quisquis benivola mente meam donationem amplificare satagerit in hoc præsenti seculo vitam° illius prospera feliciter longiturne vite gaudia teneat . Si quis autem propria temeritate violenter invadere præsumpserit . Sciat se proculdubio ante tribunal dis- tricti judicis titubantem tremebundumque rationem redditurum. Nisi prius digna satisfactione emendare maluerit . Istis terminibus prædicta terra circumgyrata esse videtur. pis synt pa land gemæra to prollendume. Aerest up of moddre stape on easte peardne hunda ham. ponnen up on gerihte to pam stapole . ponon up ofer deor hlinc. of pam hlimce topam beorge. to ælfredes land scare. ponne is hit pær feoper furlanga brad butan feoper gyrdam . ponne gæp hit paer niper be para pyrhtena land scare op pines hlinces heafod . j ponon niper ob paet hit cum 8 in on moddre ponne six Æceras be noröam moddre 1 Ac, K. * Ce fis, K. 8 -li, K * Ip$o, K. 5 -tio, K. 6 Vita, K. N N 2 548 EADMUND TO WULFRIC. [A.D. 944. pæs mersces. j ponne eft, in om noddre niper and lang streames of pæt hit cum ö to pures fenne pæt hit ær on feng . Acta est hec prefata donatio . Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCXLIIII. Indictione . II. Ego Eadmundus rex Anglorum prefatam donatio`nem' cum sigillo sancte crucis confirmavi . Ego Eadgyfe ejusdem regis mater consignavi. Ego Odo Dorobonensis ecclesie archiepiscopus ejusdem regis donationem cum tropheo cum sigillo sancte crucis subarravi. Ego Wulfstam archiepiscopus prædictum domum consensi. Ego peodred Lundoniensis ecclesie episcopus consigmavi. Ego Ælfheah 2intoniensis ecclesie episcopus triumphalem tropheum agye crucis impressi . Ego Cenpald episcopus Confirmavi. Ego Ælfric episcopus Corroboravi. Ego Æpelgar episcopus Consignavi. Ego Ælfred episcopus Consensi. Ego Wulfsie episcopus Roboravi. Ego JPulfhelm episcopus subarravi. Aepelstam dux. Aepelpold dux. Vulfric minister. Aepelstam dux. Aelfsige minister. Eadric dux . Aepelgeard minister. Ealhhelm dux . ' Wihtgar minister. Apelmund dux. Aelfeah minister . Wulfgar minister. Aelfred minister. Eadmund minister. Apered minister. Wulfric minister . Aelfstam minister. Aelfstam minister. Aepered minister. Aelfsige minister. Aelfred minister . [A.] MS. Harl. 436, f. 50. [A.] Houndaries in vol. iii, p. 420. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccccI; from (Names altered.) 796. Grant by King Eadmund to the thegn Wulfrio, of land at 478ce8byrig or Ashbury, eo. Berks. A.D. 944. ΒIS IS pARA. XX. HIDA BOC AET AESCESBYRIG pE EADMUND CING GEBOCODE VULFRICE HIS pEGNE ON ECE YRRÆ. In nomine Dei summi et altissimi Jhesu Christi. Manifestum est cunctis quod omnia celestia et terrestria providentia Dei guber- A.D. 944.] EADMUND TO WULFRIC. 549 nantur. quæ sollicitudo mortalis vitæ totis nisibus in carorum ami- corumque amissione conqueritur ac defletur . Ideo certis adstipula- tionibus mellita oracula divinæ clamationis nos frequentativis ortationibus suadet . ut cum his fugitivis et sine dubio transitoriis possessiunculis jugiter mansura regna. Dei suffragio adipiscenda Sunt . Quapropter ego EADMUNDUS . Anglorum rex quandam regi- minis mei partem consentientibus nobilium meorum agminibus cuidam meo fideli ministro vocitato nomine PULFRICO . ob illius amabile obsequium ejusque placabili peccunia quam michi in suæ devotionis obsequio detulit ei libenter largiendo donavi . xx . mansas . In loco illo ubi solicole illius regionis vocitant ÆsCES- BYRIG . vt hanc dum proclivi temporis vitam duxerit perpetua hereditate possideat . Cum universis quæ pertinent sibi . Pascuis. Pratis. Silvis . cæterisque . appendiciis . In cunctis denique præ- fatulam successoribus nostris hoc domum in sempiternum usque per- maneat stilum . Sit quoque liber`um' libertate prefixa ab omni jugo servili. tribus pretermissis non obmittendis. expeditione pontis . munitionisque confectione. Advenientibus igitur futurorum plebium coetibus textus* cuicunque demoni calore cartam hanc corrumpere et meam donationem satagerit tetra raptus acie tartareas ducatur ad penas. Nisi prius hinc lamentis se penitentiæ corrigere studuerit. Istis terminibus predicta terra circumgyrata esse videtur . £)is symdam pæs landes ge mæro Æt Ascesbyrig. Ærest on 8one garam supæ peardnæ pænne jlang pæges On ponæ mægem stan ponon on pon pon hlime . And lang hlincæs op loddæres sæxcingæ . And lang hlincæs On pomæ byrstæ del . panam jlang furh ænne æcer to pam hlincæ . ponon an pa and heafda on hrucg peg of hrucg pægæ on pomæ porn stub . pOnon on hord pyllæ of hord pyllæ om pomæ ealdam hord pyllæs pæg. and lang pæs ealdam pægæs om risc slædæs bygæ and lang ripæ on spynbroc and lang brocces on beaghildæ byrigels ponon on ponæ ealdam pæg and lang pæges om pomæ garam moröæ peardmæ . pOnom east and lang pægæs on hmottam mæræ moröæ pæardnæ ponon on pa dfc and lang dfe on pæt onbu- lam mædæ morpæ peardæ ponon on pa bræmbæl hyrnam. of pæræ hyrnam on stan mæræ . ponon to pon æpænam byrigelsæ on æóccæn upp and lang streamæS on ponæ æpulm . ponon on peardæs beorh of pam beorgæ on hryng pyt. ponon on pa ealdam hola of pam holum æft on pone garan supæ peardnæ . 'Acta est hæc prefata donatio . Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCXLIIII. Indictione . II. i Tectus, with c expuncted and ae overline, MS. The word left blank in K. 550 EDMUND TO SIGERIC. [A.D. 944. Ego Eadmundus Rex Anglorum prefatam donationem cum sigillo sanctæ crucis confirmavi. Ego Oda Dorobornensis æcclesiæ archiepiscopus ejusdem regis donationem cum sigillo sanctæ crucis subar- ravi. Ego peodred Lundoniensis æcclesiæ episcopus consignavi. Ego Ælfheah Wintoniensis ecclesiæ episcopus triumphalem tropheum agyæ crucis impressi. Ego Ælfric episcopus . Ego Pulfgar minister. Ego Cempald episcopus. Ego Eadmund minister . Ego Burhrig episcopus. Ego Pulfric minister . Ego Ælfred episcopus. Ego Ælfstam minister . Ego Æpelgar episcopus. Ego Ælfstam minister . Ego 2ulfhelm episcopus. Ego Ælfheah minister . Ego Æpelstam Dux. Ego Æpæred minister , Ego Æpelpold Dux. Ego Ælfsige minister . Ego Æpelstan Dux. Ego Æpæred minister. Ego Ealhhelm Dux . Ego Pitgar minister. Ego Æôelmund Dux. Ego Ælfred minister. Ego Ælfpold Dux. Ego Ælfric minister. Ego Eadrie Dux. Ego Ælfsigæ minister. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 104. | [«j;us, Cod. Dipl., No. MoxLvIII ; from 797. Grant by King Edmund to Sigerie [Abbot qf St. Augustine's, Canterbwry], of lamd at Sibertswold, co. Kent. A.D. 944. Another form* of Wo. 755. CARTA EDMUNDI REGIS DE SYBRIGHTESWEALDE . Tn nomine sancte Trinitatis . Quamvis decreta pontificum j verba sacerdotum velut fundamenta montium indistrictis ligaminibus fixa sint , tamen plerumque [per] tempestates j turbines secularium rerum eciam religio sancte Dei ecclesie maculis reproborum dissipabitur* ac rumpitur . Idcirco incertum* futurorum temporum statum* providentes, posteris succedentibus profuturum esse decrevimus ut ea que comuni tractu salubri consilio diffiniuntur sertis litterulis roborata, confirmentur . Quapropter ego EDMUNDUS° rex Anglorum ceterarumque gencium in circuitu per- sistentium gubernator j rector, cuidam michi fidelissimo ministro nomine SIGERICO° devocionis ejus solertia? ejusdemque placatus obsequio dignatus sum impertiri duas i Thisis a late, but fullform of No. 755, whichis deficient in boundaries, and final clause containing the date. I have collated that text (which should properly be removed to this place), with this form. * Discipatur, B. 3 In certum, B. * Statum, omitted B. 5 Eadm., B. 6 Sigirico abbati B. 7 Sollercia, B. A.D. 944.] EADMUND TO ÆLFHEAH. 551 aratras in illo loco ubi jamdudum . solicole illius regionis nomen imposuerunt at SIBRIGHTESWEALDE . Tali autem tenore hoc prefate munificencie munus tradendo concessi ut possideat j firmiter teneat, usque ad ultimum vite sue cursum, cum omni- bus utensilibus que Deus celorum in ipsa telluris gramine creavit , tam in notis causis' J ignotis in modicis j im magnis campis pascuis silvis omnino donans donabo libertatem . Et postquam humani generis fragilitatem deseruerit, j ad* desiderabilem jocunditatis viam per graciam superni judicis adierit, succedencium sibi cuicunque libuerit° eternaliter derelinquat seu superius prenotavi . Sit autem predictum rus liber ab omni fiscali tributo. seculariumque servitutum exinanitum sine expedicione. j pontis arcisve instruccione. Precipioque in nomine Dei summi tam nobis viventibus quam eciam divina, precepta predicantibus hujus libertatis statuta, ad irritum deducere minime quispiam presumat . Quisquis benivola mente meam donacionem amplificare satagerit in hoc presenti seculo vita illius amplificetur feliciter longiturneque vite gaudia teneat. Si quis autem propria temeritate violenter invadere presumpserit , sciat se proculdubio ante tribunal districti judicis titubantem tremebundumque rationem redditurum . Ni prius digna satisfaccione emendare maluerit. Istis terminibus predicta terra circumcincta esse videtur. Of cymesing om otpumes hyldam ufepyrde jlang ricges oö öa stret niöer jlang strete j spa norö on aggint* beorgas of hagging beorgan : On brynesSole of brynesSole jlang colredinga ge mer- can oö helfesdene oö” helfesdene oö lectam æcer , o8° lectam æcere , oö pittham ut om öone feld , o8 bealdessol of* bealdessole, pest oö stylfing' on óone kalepanstoce of δam kalepam stocce om beodune oö öone ealdanpeg jlang peges est° ong" , cymesing. ἀ Acta est hec prefata donacio . Anno ab incarnacione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC. XLIIII. indiccione . II. [A.] MS. Cotton, Claudius D. x, f. 62. [B.] See No. 755. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MoxLrx ; from [A.] *\ 798. Grant by King Eadmvnd to the thegm, Aelfheah, qf land at Lînford, co. Bucks. A.D. 944. CARTA REGIS EDMUNDI DE LINFORD . Pegnante in perpetuum domino nostro Jhesu Christo . Egregius agonista sermocinatus est in scripturis* divinis “ omnia* que videntur temporalia sunt . que autem non videntur eterna” . Iccirco superflua utentibus divinus sermo ut supra taxati sumus terri- biliter premonet . ut hujus seculi caduca contempnentes spirita- liaque imitantes'° celestia properemus ad regna. 1 Quam, added, B. 3 Ad, omitted, B. 8 Succedentibus filii[s] abbatibus j sanctis apostolis famulantibus, B. * Agging, K. 5 Of, K. 6 ? for eft. 7 Om, K. 8 Div. gcr., K. 9 2 Cor. iv, 18. 10 Immit., S. 552 EADMUNIO TO ÆLFHEAH. [A.D. 944. • Quapropter Ego EADMUNDUS rex Anglorum ceterarumque gen- tium in circuitu persistentium gubernator et rector cuidam fideli meo ministro vocitato nomine . ÆLFHEAGO in eternam hereditatem `[h]ilariter' inpedirem! . VI mansas agelluli in illo loco* vulgares prisco more mobilique relatione vocitant ÆT LINFORDA ut ille bene perfruatur ac perpetualiter possideat quamdiu vivat . et post se cuicumque voluerit herediderelinquat ceu supradiximus in eternam hereditatem. Sit autem predicta terra cum omnibus ad se rite per- tinentibus 1ibera . campis pascuis . pratis . silvis . exceptis istis tribus. expeditione pontis. arcisve constructione . Si qu`i's vero quod non optamus contra nostrum hoc decretum machinari vel infringere aliquid voluerit. sciat se rationem graviter redditurum in die judicii ante tribunal domini nostri Jhesu Christi nisi prius hic digna emendaverit penitentia ante mortem . Mete de Linford.* Istis terminis prædicta terra circumgirata esse videtur . £)is sint pa land gemæro to Linforda betpeOx eccene j cilla- ripe . Acta est hec donatio præfata . Anno* ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC. XL. IIII. indictione . IIa. Te$tes.* >{< Ego Eadmundus rex Anglorum præfatam donationem cum sigillo sancte crucis confirmavi. >{< Ego Eadred ejusdem regis frater consensi5 . »{< Ego Eadgifu . ejusdem regis mater prædictum donum consignavi. >{< Ego Oda Dorobornensis ecclesie archiepiscopus ejusdem regis donationem cum tropheo agie crucis subar- ravi. Ego Wulfstam archiepiscopus roboravi . Ego Ælfheah Wintoniensis ecclesie episcopus triumph- alem tropheum agie crucis impressi. »< »< >{< »{< P< Ego Cempald £; >{< Ego Æpelstam � ῦ • j-! Ego Ælfrie 3 >{< Ego Æthelpold. ] â Ego Ælfred 3 '3 >{< Ego Æpelstan 3 >{< Ego Æpelgar â 3 >{< Ego Ealhhelm 3 >{< Ego Pulfsige *â. >{< Ego Eadrie É >{< Ego Pulfhelm J 5 >< Ego Æpelmund. 2 ° 1 Hilariter mpenderem, K.; ilariter impenderim, S. * [ubi], added, K., to complete the sense. * Rubric omitted, K. For this and the next paragraph B. reads:—Termini vi. mansarum, ad Linford, .. Be tpeox eoccene j cilla riöæ. synd ba land gemæro to linforda. * Anno, repeated by error in MS. 5 Con- signavi, K. A.D. 944.] EDMUND TO ATHELSTAN. 553 >{< Ego Wulfgar »{< Ego Ælfstam . >{< Ego Eadmund >{< Ego Ælfheah >{< Ego Wulfric . »{< Ego Æpelgeard >{< Ego Ælfsige >{< Ego J2ihtgar >{< Ego 2ulfric >{< Ego Ælfred | >{< Ego Ælfstam . >{< Ego Æpered' ' [A.] MS. Cottom, Claudius B. vi, f. 29. [8.] Chron. Abingd , ed. Stevenson, vol. i, p. 106. i i i i [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. Mor,; from [A.] [B.] MS. Cottom, Claudius C. ix, f. 198. Boumdaries only. v, 799. Grant by King Edmund to the Earl Athelstam, of land at ErenteSforlong or Brent, om, the River Aæe, co. Somer$et. A.D. 944. CARTA REGIS EDMUNDI FACTA ATHELSTANO COMITI DE IBRENTEFORLONG?. In nomine domini nostri Jhesu C[h]risti salvatoris quoniam quidem* transeuntis mundi vicissitudo cotidie per incrementa tem- porum crescendo decrescit et ampliando minuatur crebrescenti- busque repentinis variorum incursum* ruinis vicinus finisterminus esse in proximo cernitur . Iccirco vanis ac transibilibus rebus mansura celestis patrie premia mercanda sunt. Quapropter ego EDMUNDUS rex Anglorum hujusque provincie Britonum ruris gubernator cuidam fideli meo comite vocitato nomine ATHELSTANO ob illius amabile obsequium ejusque placa- bili peccunia id est octoginta mancusas de purissimo auro aliquam partem terre juris mei perpetuali donacione libenter concedo duas mansas illic ubi vulgus prisca relatione vocitat . OF BRENTESFOR- LoNG5 . juxta dirivativis” fluencium successibus . BE EXAN . ut habeat, ac possideat quamdiu vivat et postquam universitatis viam adierit cuicumque voluerit heredi derelinquat seu supradiximus in eternam hereditatem . sit' autem pretitulata donacio libera ab omni regali servicio et ab aliena ambicione mundalium curarum nisi quod communi populo previdendum est. id est pontis arcisve* constructione et promptissimum° itiner expedicionis transitus cum omnibus que rite ad predictam terram pertinere dinoscuntur. campis. paschuis. pratis . silvis. aquarumque cursibus. Si quis autem propria temeritate violenter invadere presumpserit nostram prenotatam donacionem sciat se proculdubio ante tribunal districtijudicis titubantem tremebundumque racionem redditurum. i Æöelred, K. 2 -lond, B. 8 -dam, B. 4 Mensium, B. P Brentefordland, B. 6 Dirivantis, B. 7 Sic, A. 8 Artis ve, A. 9 -mi, B. 554 EDMUND TO WOLFRIC. [A.D. 944. Istis terminibus predicta terra circumgirata esse videtur. CT; Erest so landschere geth of exan up on erfdion! pane up on conanleyghbrok* pane up on thene wey panem north on. Wulwythe- landschere at alfredes pane pare of dume to cridican . panem [on] lactancumbesbrok* on midlisso*. panem up on grenewey on par nedesslo panem on dich of fulere . pane a doum° on gegambrok*. pane* up om gegambrok* of fonlangford pane on herepath of kjnges- ' landschere7. pe elde dich . pane up ri3t on bedesberghe* of beddes- berghe? On `bright hulleº on blakanhulle . panen on bradenanhulle. panem a doun* on lake so eft right" on exan. pane* a Joun* ofi* exam of Kirfdiam. Acta est hec prefata donacio. anno ab incarnacione domini nostri Jhesu Christi. DC. c. C. C. XLIIII. indiccione secunda. >{< Ego Edmundus rex Anglorum prefatam donacionem cum sigillo sancte crucis confirmavi. >{< Ego Oda* Dorobornensis ecclesie archiepiscopus ejusdem regis donacionem cum tropheo agie crucis consignavi. »{< Ego Wolstam archiepiscopus ejusdem regis donacionem cum sigillo sancte crucis subarravi. >< Ego Wuldred Londoniensis ecclesie episcopus predictum donum confirmavi. »< Ego Alfathº Wintoniensis ecclesie episcopus trium- phalem tropheum agie crucis impressi cum multis aliis. [A.] MS. Bodl., Wood, i, f. 201. (Kindly col- | [B.] Marquess of Bath's MS. at, Longleat, f. lated by Mr. G. Parker.) 834. (Kindly communicated by Mr. F. H. IDickinsom.) 800. Grant by King Edmund to the thegn Wolfrie, qf land at INetelîmtome, or Nettletom, co. JVilts. A.D. 944. CARTA EDMUNDI REGIS FACTA WULFRIGO MINISTRO SUO DE NETELINGTONE. Regnante imperpetuo Domino nostro Jhesu Christo. Sacre autem scripture edita forma catholicorum patrum nos admonet ut me- mores simus quoniam quidem transeuntis mundi vicissitudo cotidie i -am, B. * Conanleghbroke, B. 8 -broke, B. 4 Middislo, B. 5 Dum, B. 6 pam, B. 7 Kyngges., B. ° Up rich on beddes bergh, B. 9 -bergh, B. *° Briggemores heved banne a dum on streme on brigges mores lbiche midward bamne up rich overe drotarshulle, B. ii Rich, B. 1° banne, B. 18 Om, B. 14 Odo, B. i5 Alfeth, B. A.D. 944.1 EDMUND TO WOLFRIC. 555 per incrementa temporum crescendo deerescit et ampliendo minua- tur . crebrescentibusque repentinis variorum incursuum ruinis vicinus finis terminus esse cunctis in proximo cernitur . iccirco vanis ac transibilibus rebus mansura celistis patrie premia mer- canda sunt. - Quapropter ego EDMUNDUS rex Anglorum ceterarumque gencium in circuitu persistencium gubernator et rector cuidam meo fideli ministro vocitato nomine WOLFRICO ob illius amabile obsequium ejusque placabilem fidelitatem dignatus sum impartiri bis denas mansas quod Anglice dicitur . twenti hide . ubi turbarum colla- cione jamdudum nomen illatum hoc adesse profertur at NETELIN- TONE . hoc igitur tellus prefatum omnibus cum appendiciis silvis et campis paschuis atque pratis magnis vel minimis sit quoque liber libertate prefixa ab omni jugo servili cum universis que pertinent sibi tribus pretermissis non obmittendis expedicione pontis muni- cionisque confectione deinceps namque sibi succedenti cui placuerit, sibi relinquat heredi in eternam hereditatem . Nam quisquis seculorum in generacione Belial gnatus nostrum hoc volumen immutare temptaverit inde reus [s]celere judicii die magna cum turma truces trudatur in flammas nisi hoc in seculo penitencie prius fletu detersus hinc se corrigere studuerit . Istis terminibus predicta terra circumgirata esse videtur . Ærest endlang pe fer to Alorbroke endlang Alorbrokes to Wodeford . of Wodeford to Streteford of Streteford to Meredich vp of Meredich out to bilham pat hit come£ to langforlangsuthward panen to Hengrave of Hengrave to cefelandgrave pamen to abban- berghe to pan orputten to pe fer istº sone*. - - Acta est hec prefäta donaéíó anno ab incarnacione Domini nostri Jhesu Christi. DG. g. c. G. XIIII. indictione secunda . >{< Ego Edmundus rex Anglorum prefatam donacionem cum sigillo sancte crucis subarravi. >{< Ego Oda Dorobornensis* ecclesie archiepiscopus ejusdem regis donacionem cum sigillo sancte crucis confirmavi cum multis aliis. Hanc ruralem possessionem predictam Wulfric post obitum conjugis sue data, cartula commendavit. quod tamen Elswine factus monachus et ad monasterium rediens opere implevit . [A.] MS. Bodl., Wood, i, f. 234. (Kindly col- | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cooxovIII lated by Mr. G. Parker.) from [A.] Boundaries in vol. vi, p. 232. [D.] Dugdale, Mon. Angl., vol. i, p. 59. i ? ift for eft. * Stone, D.; ferist stone, K. 8 Doroberensis, D. 556 EADMUND TO ÆLFRIC. [A.D. 944 801. Grant by King Eadmund to Ælfrie, Bishop Qf Ramsbury* (?) qf land at Bleoburg, or Blewbury, co. Bucks. A.D. 944. CARTA REGIS EADMUNDI DE BLEOBIRG. In nomine Dei summi . j altissimi Jhesu Christi omnibus pru- dentibus qui Deifice contemplationis beatitudinem in mentis sue hospicio cernere cupiunt manifestissimis signis constat quod quem- quam* potis esse transitoriis imis alta celestia sine fine mansura capescere . Si illius antiqui j infesti trucisque tiranni et humani stirpis .sev[i]ssimi multatoris truculenta inprobitas obstaculum bonorum virtutum incrementis calculatur . j velud spurcissima et venenata melanconie* truculenta spicula furorum inspirata flami- num invectione affidorum intimis precordiorum Christi vernacu- lorum receptaculis abnegando respuendo detestantur cordetenus funditusque enerviter contempnitur ut precelsa vox conditoris nostri au ore* proprio tonans “ vos qui secuti estis bonis operibus centuplum accipietis j vitam possidebitis eternam”. cujus scilicet fervoris igne coarctus ego EADMUNDUS Angligenarum rex cuidam pontifici° meo mihique fervoris igne dilecto nomine quod constat. AELFRICO . veneranda prò ejus solide fidelitatis prudentia centum terre mansas ei stilo perhenni trado. quodam in loco venerabili antiquitus et adhuc cognomine noto BLEOBURG. appellato quatinus ille bene perfruatur ac perpetualiter possideat . dum hujus labentis evi cursum transeat inlesus atque vitalis spiritus in corruptibili carne imhereat cum omnibus que ad ipsum locum pertinere dinos- cuntur tam in magnis quam in modicis rebus . campis . pascuis. pratis . silvis . dirivative° . cursibus aquarum hanc prenotatam munificentiam incipiente anno tercio' regni mei roboravi adque* confirmavi ut omnibus mundialibus coangustiis sit liber nisi quod nostra communi labore pertinet minime cuiquam in oblivione illud tradendum est id est expeditione pontis arcisve construccione j postquam universitatis viam adierit predictam donationem cuicunque voluerit heredi derelinquat ceu superius predixi im eternam he[re]ditatem. Si quis benivola mente hanc largifluam munificentiam augere voluerit, archons supernorum civium et gubernator terrestrium retributionem in eternis habitaculis dignetur concedere . Ideo 1 Sherborne, S., imdeæ. 2 Quisque, K. 8 Melancoliae, K. * Amore, K.; ab ore, S. * Called “ministro” in the paragraph introducing the charter in the text of A.; see p. 109. ° -visque, K. 7 The third year of Edmund is A.D. 944. 5 Atque, S. K. A.D. 944] IEADMUND TO ÆLFRIC. 557 scripsimus novam cartulam quia antiquum librum non habebamus. Set si quis in propatulo aliam cartulam produxerit . sciat se pro- culdubio cum sempiterno syngrapho agie crucis ab omnibus fide- libus abdicatam et ad nichilum valeat . Si quis vero prout non optamus maledicti serpenti suggestioni* et avaritie estibus inflatus sic demonice fermentationis stimulo incedens nostrum integrum j inviolatum donum fraudulenter infringere probaverit moverit se proculdubio cum Anna et Zaphira satellitibusque eorum herebica eterne anatematis macera perforandum nisi prius digna satisfacione? emendare voluerit. •. Mete de Blobwrig. Istis terminis predicta terra circumgirata esse videtur . Βis sindom paland gemæro to bleobyrig. Ærest om easte pardum pam lamde æt ammam pelle pæt spa suô on gerihte on pæter slædes dic pæt jlang dic op pone suö ende on pone paet riht land gemære pæt up to pam miclam beorge beneopam hrameslea pæt of pam beorge up jlang stampeges to pam langam Cyrstel maele æt hafuc* porne ponne of hafue porne to pan langam porne æt ichenilde pege pæt spa to pam priddam porne æt pirhangram of pam porne to pam feorpam porne on prangam hylle fore peardre stent pæt spa forp to pam fiftam porne to pam elebeame pæt pest jlang pæs lytlan peges up to pon porne up to teonam hylle pæt spa pe's't on pone rupam hlyne jlang pæs ropam linces to pon hæpenum byrgelsum æt pære ealdum die pæt jlang op paet treop steall ponne of pan treop steall on ge rihte to pon bradam beorge be eastam procema stybbe pæt spa to procema stybbe ponne of procena stybbe om meoces dune om pone byrgeles. of pam byrgelse to pære flodam æt spin peges slo æt pære pege gelætOn paet up to pam eorp geberste to foxes beorge . of pam beorge pest . jlang drægeles bæces op pone hrieg peg jlang peges op pa readan hane. of pare hane norp jlang pæs smalan pegesto totam cumbe æt}am beorge pæt spa norp on ge rihte jlang pæs smalam peges to pone here page pæt to pæs linces ende. paet spa forp norö jlang peges op ordstanes die pæt jlang die of pære dic pip norpam pæt yrpland ponne bi pam yrplande to pære lace pe liö on stoc pelle. ponne of stoc pylle norp jlang broeces to paere dic pære se æpeling mearcode pæt jlang dic to pære sceap peascam on haccam broc ponne jlang haccam broces to huddes igge pæt spa forô norp jlang broces pip pestanhumddes ig pæt up jlang pæra jheafda to pære lytlam dice ende. j pam mor8 jlang para jheafda to pam langam Cyrstel mæle æt hæp dune pæt * -tis -one, K. 2 Satisfact., H. * Hafurc, altered to hafuc, MS.; hafuc, K. 558 [A.D. 944. EADMUND TO ÆLFRIC. spa morö jlang pæs Smalam papes on pa dic sticcea to pone stodfalde pæt spa eap jlang pære ealdam dic op aepelstanes treop steal to pare dice byge paet spa sup east jlang dic be byrgpylla gemære pat spa suö est ofer pone mor to mæringes porne of mæringes porne to sul- geate. of sulgeate be pyrt palam to pone read leafan mapuldre of pam mapuldre om pa lace pæt on gerihte om pest pylle pen on opre mamam hæt æt ammam pylle . Acta est hec prefata donatio. Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC. XLIIII*. Indiccione . XV. Testes. >{< Ego Eadmundus `rex' Anglorum prefatam donationem cum sigillo sancte crucis confirmavi. >< Ego Eadgifu ejusdem regis mater consignavi. >{< Ego Eadred ejusdem regis frater consignavi . >{< Ego peodred Lundoniensis ecclesie episcopus consig- mavi. >{< Ego Ælfheah J2uintoniensis ecclesie episcopus trium- phalem tropheum agie Crucis impressi. >{< Ego Cenpald episcopus consignavi. >{< Ego Ælfric ¬ »{< Ego Ælfred >{< Ego Burhric >< Ego Æpelgar >{< Ego Wulfhelm J »K Ego Wulfgar Y >{< Ego Æpelstan >{< Ego Æpelpold >< Ego Æpelstam >{< Ego Ealhhelm >{< Ego Uhtred - i ] >{< Ego Apelmu[n]d J i >< Ego Odda, >{< Ego Pulfgar >{< Ego Eadmu[n]d. >< Ego 2ullaf >{< Ego Ælfrie >{< Ego Ælfstam >{< Ego Ælfstam >{< Ego Ordheah »< Ego Ælfheah >{< Ego Ælfgar >< Ego Æpered* >{< Ego Ælflige >{< Ego Æpered* >< Ego J2ihtgar >< Ego Pulfric J>< Ego Ælfsige »< Ego Pulfhelm ! [A.] MS. Cotton, Claudius B. vi, f. 29b. [S.] Chron. Abingd., ed. Stevenson, vol. i, p. 109 ; gf. vol. ii, p. 508. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. McLI; from [A.] i S. suggests 942 to agree with indictiom, red, K. but cf. mote 7 on p. 556. -* 2 Æóel- A.D. 944] EADMUND TO ORDULF. 559 802. Grant by King Eadmumd to the thegm, Ordulf, qf land at JBryning twn, or Brîmpton, between, the Alabwrm, and Cynet, or Emborme and Kem^et Rivers, co. Berks. A.D. 944, CARTA REGIS EDMUNDI DE BRINNIGGE TUNE. In momine sancte trinitatis imminentibus vite caducis terminis qua in nos sceleri scilicet omere pressi nutu divino statuti tamen dominica prosequentes monita prout quimus secundum illud euuan- gelii ubi dicitur. “Date! j dabitur vobis”. Quapropter ego EADMUNDUS rex Anglorum ceterarumque gen- tium in circuitu persistentium gubernator j rector . cuidam meo ministro vocitato nomine ORDULFO . ob illius amabile obsequium ejusque placabili pecunia quam mihi in sue devocionis obsequio detulit . id est. XC. mancusas purissimi auri. aliquam portionem hereditatis mee in eternam possessionem concedo . VIII. mansas agelluli ubi ruric\o'li antiquo usu nomen indiderunt ÆT BRYNING TUNE eatenus ut hoc diebus suis possideat tramitibusque vite sue . et post se cuicumque sibi placuerit post hoc tradat hereditario eternaliter ceu prædixi illi . Maneatque prout jam prædixeram domum istud ab omni seculari servitio exinanitum cum omnibus ad se rite pertinentibus. campis. pascuis. pratis. silvis. excepto istis tribus expeditione pontis arcisve constructione. Nam quisquis seculorum in generatione BeJial gnatus nostrum hoc volumem immutare temptaverit Jude reus scelere judicii die magna cum turma truces trudatur in flammas nisi hic in seculo penitentie prius fletu detersus hinc se corrigere studuerit. IMete de Bry^nigtwne. Istis terminis predicta terra circumgirata esse videtur . Bis synt pa landes meære to bryning tume . Ærest; om heafd beorh ponne on pyrt palan on pæs hagan ende. ponne jlang hagam pær fisces burna j alaburna to gædre Scotap . ponne of alaburnam ut om herred Snad . j spa norp to herpape jlang herpapes to pære efisc*. ponen eft om pyrt palen to croh hamme ponne on hunnes pylle ponne pest be yfre pæt hit sticap on peala brucge ponne paer ut on Cynetanjlang Cynetam on myp ford ponne om middel ea pæt spa on befer ige %omne On fyrs ige of dune jlang ea . pær ala burna scyt ut om Cynetam . ponne up jlang alaburnam on scealdam ford ponom jlang hagam ut on heap* felda spa to herpape jlang herpapes to immam beorge of imman beOrge eft on heafod beorge . 1 Luc. vi, 38. * Efise, K. * Heah, s. 560 EDMUND TO ÆTHELNOD. [A.D. 945. Acta est hæc donatio. anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC. XL. IIII. indictione. II*. His testibu8. >{< Ego Eadmundus rex Anglorum prefatam dona- tionem cum sigillo sancte crucis confirmavi. < Ego Oda Dorobornensis ecclesie archiepiscopus ejusdem regis donationem cum , tropheo agie crucis con- signavi. >{< Ego Ælfheah 2intonensis ecclesie episcopus trium- phalem [tropheum]* agie crucis impressi. JEgo Cempald episcopus consensi. Ego Ælfric episcopus subarravi. Ego Æpelgar episcopus roboravi. Ego Æpelstam dux consensi. Ego Æpelpold dux consensi. Ego Ealhhelm dux consensi. a* Ego Pulfgar minister consensi. Ego Ælfstam minister consensi. Ego Eadmund minister consensi. Ego Ælfsige minister consensi. >{< Ego Ælfheah minister . >{< Ego Wihtgar. minister. >{< Ego Æpelgeard minister . >< Ego Ælfric minister . >{< Ego Pulfric minister. >{< Ego Ælfred minister . | [A.] MS. Cottom, Claudius B. vi, f. 3lb. } [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MCLII; from [S.] Chron. Abingd., ed. Stevensom, vol. i, p. [A.] 117. 803. Grant by King Edmund to Æ pelnod the priest, qf land at Basing, oo. Hants. 30th March, A.D. 945. ERIVILEGIUM DE BASYNG A REGE EDMUNDO , FRATRE REGIS ATHELSTANI, CONCESSUM. Summus et ineffabilis rex ac semper magnificus triumphator oraculo nos hortatur Salomonico atque divini inspiraminis dicens, “ Benefac* justo , et invenies retributionem magnam ; etsi non ab ipso , certe a Deo”. Et iterum egregius prædicator Paulus , et apostolici certaminis conluctator, ait, “Ergö*, dum tempus habe- ^ mus , operemur bonum ad omnes , maxime autem ad domesticos fidei” . Quapropter ego EDMUND[US] , divina Dei fulciente gratiuncula , rex, totiusque Albionis primicerius , L . emptam auri solidis proprii i [tropheum], K.; omitted, MS. * Eccles. xii, 2. 8 Gal. vi, 10. A.D. 945.] AETHELNOB) TO NEWMINSTER. 561 ruris aliquantulam terræ partiunculam , hoc est, mansionem mo- masticam ad BASYNGUM , quæ nostro dicitur famine Cynniges hors croht , et duos cassatos , cum pertinente silva im Acrycge , in loco qui dicitur Licepyt , suis cum certissimis territoriis pas- cuisve , ab antiquis temporibus pertinentibus ad Beommit felda et Middesellum , ob honorem et reverentiam Domini nostri jugem in possessiunculam cuidam presbytero meo, cui nomen ÆTHEINODUs, libens gratanter impendo . Hujus agelli XII. jugera juxta locum sunt, qui dicitur Totdesford , et XXIIII . ubi dicitur , 2ealagærs- tune . Hujus donationis effectu augentibus præmium sempiter- mum , et resistentibus reddenda coram Christo in die judicii ratio sit . Anno Dominicæ incarnationis DCCCCXLV9, in die III. kalendas Aprilis , hæc cartula constipulantibus idoneis testibus , quorum momina infra recitantur , scripta est :— »{< Ego Edmund rex condonando consensi et subscripsi . >{< Ego Oda , archiepiscopus . >{< Ego J7uhstam , archiepiscopus. >{< Ego Eadred , clitom . >{< Ego Eadgi , mater regis . >< Ego Ælfheah , episcopus. >{< Ego Æpelgar , episcopus. >< Ælfred, episcopus. >{< Ego J7ulfsige , episcopus. >< Burgric , episcopus. >< Ego Pulfhem , episcopus. >< Theodred, episcopus. »< Ælfric , episcopus. >< Cenpald, episcopus. Et cæteri multi. [A.] Itbe* de Hyda, ed. Edwards (Rolls ser.), p. 145. 804. Gramt by Æthelno8 the priest to Newminster, Winchester, qf the lamd at Basing, granted by the King to hóm in No. 803. DONATIO ATHELNODI PRESBYTERI IN NOVUM MONASTERIUM WYNTONIÆ . Ie ÆTHELNOD , sacerd, an pes lamdes æt BASYNGUM mid eâlra pæra landes pæt me cining Edmund sealde, in to NipAN MINISTRE on Pintaneeacestre, minra sapla pearfe æc to fremdon and mæge ut to seallan , mid ealra freogdom pæt me cining Edmund giefan habban . Gepitenesse ~VOL. II. O O 562 ÆTHELNOE) TO NEWMINSTER. [A.D. 945. >K Eadred , cuning , >< Æthelgar , biscop , and >{< Ælfric , biscop ; and menigfeald opæra manna. [A.] Liber de Hyda, ed. Edwards (Rolls ser.), p. 146. 805. Old English form, qf No. 804. I ATHELNOD , prest, graWnt these londys at, BASYNG, with alle the londys that kyng Edmund hath me 3yve , in to the NEWE MONASTERIE of Wynchester, for the helpynge of my sowle ; they evyr for to have hem, and nevyr to do hem a wey, with alle the fredom that me kyng Edmund hath gyve . Wherof bem Wytnesse kyng Edred, Athelgar byschop, and many maner of other menne. [A.] Liber de Hyda, ed. Edwards (Rolls ser.), p. 146. 806. Latin form of No. 804. Ego ÆTHELNODUS , presbyter , dono istas terras apud BASYNG, cum omnibus aliis terris quas mihi rex Edmundus dedit , Novo MONASTERIO Wyntoniæ , pro remedio animæ meæ , ut ipsi in æternum ipsas possideant et nunquam a monasterio alienent , cum omnibus privilegiis quæ mihi rex concessit, Edmundus. Quorum testes sunt Edredus rex, Athelgarus episcopus, Alfricus episcopus, cum pluribus aliis hominibus diversarum conditionum . [A.] Liber de Hyda, ed. Edwards (Rolls ser), p. 147. 807. Grant by King Eadmund to Ælfred, Bishop qf Chichester, qf lamds at Bracklesham, etc., co. Susseae. A.D. 945. CARTA EDMUNDI REGIS ANGLORUM DE IIII MANSIS IN ERAKELESHAM ET II TORNEIA. In nomine Sanctæ Trinitatis . Quamvis decreta pontificum et verba sacerdotum , velut fundamenta montium , indistrictis liga- minibus fixa sint* , tamen* plerumque* tempestates et turbines secularium rerum, etiam religio sanctæ Dei ecclesiæ maculis re- proborum dissipatur ac rumpitur . Idcirco incertum* futurorum 1 Sunt, D. K. . * Tum, D. K. * [per] added, K, 4 Incertum omitted, Q..K, » A.D. 945.] EADMUND TO ÆLFRED. 563 temporum statum providentes, posteris succedentibus profuturum esse decrevimus, ut ea que cómmunitractatu' salubri consilio depin- guntur* rectis* litterulis roborata confirmentur. Quapropter ego EDMUNDUS* rex Anglorum cæterarumque gen- tium in circuitu persistentium gubernator et rector cuidam michi* fidelissimo im Christo ministro et episcopo nomine ÆLFREDO° quandam ruris partem de terra' episcopatus sui , quam ipse modo et prius antecessores sui° pontificali jure possederant? , ego autem , largiente Dei gratia , regiminis munimine'° utor ad pos- sidendum** hæreditatem ipsi concedo , stiloque perhenni trado . VI. mansas in duobus locis'°. IIII . mansas in** BRAKELESHAM , et . II . mansas in Torneia* , tali autem tenore hoc præfatæ munificentiæ munus tradendo concessi , ut possideat et firmiter teneat usque ad ultimum cursum vitæ suæ cum omnibus uten- silibus quæ infra terminos ejusdem ruris'° continentur tam in notis causis quam ignotis , in modicis et in magnis“ , humido et sicco'7 `campis, pratis , pascuis , silvis , silvarumque densitatibus'° donans donabo libertatem , et postquam humani generis fragilitatem deseruerit , et ad desiderabilem jucunditatis viam per gratiam'° superni judicis adierit , succedendum° sibi cuicumque libuerit æternaliter derelinquat , ceu* superius prænotavi . Sit autem præ- dictum rus liberum* ab omni fiscali tributo seculariumque servi- tutum exinanitum*, sine*expeditione etpontis arcisve instructione. Præcipio quoque in nomine Dei summi, tam nobis* viventibus, quam etiam* divina præcepta prædicantibus hujus libertatis statuta ad irritum deducere minime quispiam præsumat. Quisquis bene- vola* mente meam donationem amplificare* satagerit in hoc præ- senti seculo , vita illius prospera fœliciter longiturne* vitæ gaudia teneat . Si quis autem propria temeritate violenter invadere præ- sumpserit , sciat se proculdubio ante tribunal districti judicis titubantem tremebundumque rationem redditurum nisi prius digna*' satisfactione emendare maluerit . i Tractu, D. K. 3 Diffiniuntur, K.'; diffinguntur, H. 8 Certis, D. K. 4 Ead., K. 5 Mihi, D. K. 6 E]f., D. 7 -ris, D. K. 8 Su. ant., D. K. 9 Possideant, D.; possiderunt, K. 10 H.; numine, D. K. ii H.; -dam, K. 1° Locis, omitted, H. 18 At, B.; ad, D. K.. 14 H.; in Thorneia, A.; at Earmele, B. D.; et Earmele, K. i5 Iuris, D. K. 16 Terra et mari, added, D. K. 17 Terra et mari, added, B. 1° Cam. silv. pra. pascuisque, D. K. 19 -as, D. K. 20 -mtium, K. 21 Seu, H. 22 Liber, B. * B.; exinatutum, A. (margin of K.); left blank, D. K. 24 Sive, D. 25 Vobis, D. K. 26 Et, D. K. 27 Beni., A. (margim, K.) * Applicare, A. (margin, K. H.) 2° -tudine, D. K. 30 Digna, omitted, D, K, O O 2 564 ÆDMUND TO BURY ST. EDMUND's. [A.D. 945. Istis' terminis prædicta terra circumgyrata esse videtur qui anglice in carta ipsa conscripti sunt*. - ~ Pacta autem est hæc* præfata donatio anno ab incarnatione domimi*. DCCCCXLV. Indictione III. Ego Edmundus* rex Anglorum præfatam donationem cum sigillo° sanctæ crucis consignavi7. Ego Eadred ejusdem regis frater consignavi. Ego Eadgifu ejusdem regis mater prædictum donum con- sensi. - Ego Oda* Dorobernensis ecclesiæ archiepiscopus ejusdem regis donationem cum trophæo hagiæ° crucis con- signavi°. Ego Wulstam'* archiepiscopus ejusdem regis donationem cum sigillo sanctæ'* crucis consignavi. Ego Theodred** Lundoniensis ecclesiæ episcopus confirmavi. Ego Elphea** Wintoniensis15 episcopus triumphalelo tro- phæum agiæ crucis impressi". Ego Kenwald episcopus confirmavi'°. [A.] Chichester Register A, f. 18b. Brit. Mus. Add. MS. 82,127 has readings [B.] Chichester Register B, f. 7. of [A. B.] [D.] Dugdale, Mon. Angl., vol. vi, p. 1165 ; [H.] Hardy's MSS. in Record Office, from from Reg. Dec. et Cap. Cicestr. Chichester Reg. M [= A.], f. 18b, and [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. coccIII ; from Reg. B, f. 7 [= B.] [D.] The margim of K.'s own copy in 808. Grant qf Privileges by King Ædmund to the Monastery of Bury • 3t. Edmund's. A.D. 945. ERIVILEGIUM ÆDMUNDI REGIS QUO LIBERTAS ECCLESIÆ SANCTI ÆDMUNDI CONCEDITUR ET TERMINI TERRARUM CIRCUM- JACENTIUM NOMINANATUR . Im nomine sanctæ Trinitatis. Quamvis decreta pontificum et verba sacerdotum veludº fundamenta montium in districtis*o liga- i This paragraph omitted, D. K. * Tunc sequntur bundæ prædictæ terræ in lingua saxonica, B. * Acta est hæc, D. K. * Nostri Jhesu Christi, added, D. K. P Ead., K. ° Signo, D. K. 7 Confirmavi, D. K. 8 Odo, D. K. ? Sigillo sanctæ, D. K. 10 Roboravi, D. K. ii -fred, K. 12 Trophæo agiæ, K. i8 Wodrad, D. 14 Ælfheah, K. 3° Æcclesiæ, added, D. K. 16 -lem, D. K. *7 D. K. emd here with etc. 18 H. emds here ; B. adds:—Et plures alii episcopi etc. consignaverunt . 19 Velut, D. *0 Indis., K. A.D. 945.] ÆDMUND TO BURY ST. EDMUND*s. 565 minibus fixa sunt*. tamen plerumque per* tempestates* et turbines* secularium rerum etiam religio sanctæ Dei ecclesiæ maculis re- proborum dissipatur ac rumpitur . Idcirco incertum futurorum temporum statum providentes° posteris succedentibus profuturum esse decrevimus ut ea quæ communi tractu , salubri consilio diffi- niuntur° certis literulis7 roborata confirmentur. Quapropter ego ÆDMUNDUS° , rex Anglorum ceterarumque gen- tiunì in circuitu persistentium gubernator et rector , ad memoriam revoco gesta antecessorum meorum qui terrenis opibus ecclesias sanctorum ditaverunt , quorum exempla imitatus ad monasterium , quod situm est in loco qui dicitur `AET BAEDERICES pIRDE° in quo sanctus `AEdmundus* rex 1° quiescit corpore , terram quæ circa illum locum esse videtur libenter tribuo ut** eternaliter per- sistat . Eatenus ut illam ejusdem'° monasterii familia possideat atque suis posteris'* eadem dictione'* derelinquat . Sit autem prædicta terra libera ab omni mundiali obstaculo cum omnibus quæ olim ad ipsum locum pertinere dinoscuntur , tam in magnis quam in modicis rebus , campis , pascuis, pratis , `silvis, exceptis istis tribus expeditione pontis arcisive coedificatione'*. » Si quis autem propria temeritate violenter invadere præsump- serit nostram prænotatam donationem sciat se proculdubio ante tribunal districti judicis titubantem tremebundumque rationem redditurum , nisi prius hic digna satisfactione emendare maluerit . Istis terminis prædicta terra circumgirata videtur . This sin- dom'° thaland gemere" the Eadmund!* king'° gebocade in to sancte Eadmunde!8. thonne is thær ærest suth be eahta*0 treowen* . j thomme up be Alhmumdes* treowen* . j swa forth to Osulfes lea . j Swa* forth om gerihte* be manige hyllam . j thommen* up* Hamarlunda*. j swa* forth* æfter `than we se Lytlantune*. j thonem*' ofer tha ea æfter than* wege to Bertenedeme* . j swa* om gerichte* east to Holegate*. j swa* forth am furlang be eastem Eromleage* j thomam suth to mipantume meaduwe*°. l Sint, D. * Per, omitted, D. * -te, D. * -ne, D. 5 Præ., D. 6 Defin., D. K. 7 Litt., K. 8 Eadm., D. K. 9 Badericheswyrthe, D.; æt Baedricesworth, K. 10 Et martyr, added, D. K. 11 Et, D. K. ** AEdmundus . . . ejusdem, omitted, F. K. 18 Posterita- tibus, D. 14 Ditione, K. 1° Silvis ; et non reddat aliquod debitum nisi ad necessitatem familiæ ejusdem ecclesiæ, D. 16 -dem, D. i7 -ro, D. i8 Ædm., D. 1° Kyng, D. 30 Ahte, D. K. 21 Treouuam, D. K. 22 Ealm., D. K. 23 Sua, D. K. * Gerichte, D. K. * banam, D.; öamam, K. * To, added, D. K. *7 Hamarloda, D. K. 28 To fouuer hagas j sua, added, D. K. * bem uuege to Litlandtume, D. K. 30 ponam D.; 'όomam, K. *' pam, D.; δam, K. 83 Bertune dene, D. K. 88 Gerihte, D. K. * Holgate, D. K. * -ga, D. K. * -dune, D. K. 566 ÆDMUND TO BURY ST. EDMUND's. [AD. 945. EHoc est:*—Hi sunt terræ termini, quam Aedmundus rex scripto contulit sancto AEdmundo. Imprimis igitur austrum versus per cujusdam Ahti arborem , et inde sursum per Eadmundi arborem , et sic deinceps ad Osulfi campum ; et sic deinceps rectâ per plures montes ; et inde sursum ad Hamari fluentum ; et sic deinceps ad quatuor sepes ; et sic per viam ad Litlandtunam* et inde trans aquam per viam ad IBertunæ* vallem ; et sic rectâ orientem versus ad Holgatam* et sic deinceps uno stadio ad Orientem Bromligae* et inde austrum versus ad Niwentumæ° pratum. Acta est hæc præfata donatio anno ab incarnatione domini nostri' Jhesu Christi. DCCCC. XLV°. Indictione . III. Ego Ædmundus° rex Anglorum præfatam donationem cum sigillo sanctæ crucis >< indeclinabiliter confirmavi!°. Ego Oda* Dorobernensis'* ecclesiæ archiepiscopus ejusdem regis principatum et benivolentiam cum sigillo sanctæ crucis conclusi. Ego Theodred Lundoniensis'* ecclesiæ episcopus corroboravi. Ego Ælfheh** Wintoniensis ecclesiæ episcopus testudinem sanctæ crucis >< subscripsi et confirmavi. Ego Cenwaldº episcopus prædictum domum!0 concessil? . Ego Ælfric episcopus consignavi. Ego* Aelfred episcopus confirmavi. Ego Burhric episcopus consensiº. Ego Æthelgar episcopus roboravi. Ego Æthelwold episcopus consignavi*0. * Aethelstam dux . * Wulfgar* duxis. Ælfstam minister. Æthelwuald?3 dux 18 . Ælfheh minister . 21Ealhhelm24 dux . AEthered minister . . 21Athelmund25 dux26 . AElfsige minister. *AEdmund minister. Ælfgar minister. * This paragraph from D. * I.e., modicam villam, D. * I.e., villæ frumentariæ, D. * I.e., portam ad cavam, D. ° I.e., myricarum campi, D. ° I.e., villæ novæ, D. 7 Nostri, omitted, D. ° xLIJ, D. 9 Eadm., D. K. *° Ego Elgiva regina firmiter confirmavi et corroboravi, added, D. 11 Odo, D. K. 13 Doroborn., D. 18 Lon., D. K. 14 Ælfheah, D. K. 15 Ken., D. 18 -to . mo, K. *7 Consensi, D. K. *8 This line omitted, K. 19 Com- sensi, omitted, K. *° Ego Athelm dux, added, D. * Ego, added, K. * Alfgar, D. * Athelwold, D. * Alhealm, D. * AEöelmund, K. * This line omitted, D. *7 From here to end D. reads: “ Edmund. Alfgar. Ulfric. Wihtgar. Ælfstan. Ælfred. Ælfheah. Æthelgeard. Æthered . Æthelsige. AElfsige", with “ miles” after each name. K. reads: “ >{< Ego... miles”, with each of the following names between: “Eadmund. Wulfric. Æöelstan. Ælfheah. Æ8ered. AElfsige. Ælfgar . Wihtgar. Ælfred. Æöelgar. Æöelsige.” A.D. 945.] EADRED TO ÆTHELGEARD. - 567 >< Wihtgar minister.' >{< Æthelgard minister. »K Ælfred minister . »< Æthelsige martyr. [A.] Registr. Nigr. Abb. Burgi S. Edmundi, ] [D.] Dugdale, Mon. Angl., vol. iii, p. 137: from M8. Bibl. Publ. Cantab., Mm. 4, 19. (xiii Historia Mariani Scoti, in Bibl. Bodl. V. cent.) 3, 7 Jur. [F.] Bibl. Publ. Cantab., Ff. 2, 88, f. 20. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cooIv ; from [F.] [H.] Hardy's MSS. in Record Office; from and [D.] Boundaries im vol. iii, p. 423. [A.] 809. Grant by Eadmund to Thorney Abbey, Qf land at Lakenheath, - co. Suffolk. Ego EADMUNDUS altithroni adminiculante gratia Anglorum cete- rarumque gentium in circuitu triviatim persistentium basilei filius quandam telluris particulam mansas videlicet. V. qui ab hujusce patrie gnosticis nobili appellatur onomate ÆT LACINGAHIB perpetua largitus sum hereditate ad monasterium quod dicitur THORNEY. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 5937, f. 183. (Late | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MCLIII; from extracts “Ex Registro Thorney'°.) [A.], and Collect. Topogr., vol. iv, p. 57. 810. Grant by Kìng Eadred to the thegn Æthelgeard, of land at Brightwell, mear Wallingford, co. Berks. A.D. 945.' £)Is Is pARA. XXX . HIDAE BOC AET BEORHTANpYLLE PÆ EADRED CING GAEBOCODE ÆpELGEARD HIS pEGNE ON ECE YRFE. »< In nomine alme trinitatis individueque unitatis patris et filii et spiritus sancti. Qui altitudinem cœli. latitudinemque terræ. ac profundum abyssi sua potenti regit virtute. Vniversis pertrac- tandum summopere est . qualiter per bonorum exercitia operum ad æternæ felicitatis inmortalem properent requiem . juxta cujus- dam ammonitionem sapientis qua cunctis ita proclamat. “ Quod- cumque* potest manus tua facere instanter operare. quia nec opus. nec ratio . nec consilium . nec sapientia . erit apud inferos quo tu properas”. Cujus ammonitionis fervore instinctus. ego EADREDUS Anglorum basileus*. cæterarumque gentium quæ undique adjacent gubernator et rector. cuidam meo fideli ministro ob suum fidele ministerium . quod michi à puerili juventute exibere studuit . quem vulgares solito usu ÆpELGEARD appellant. dapsili largitate quandam telluris * K. Eadmund died 26th May, A.D. 946. It is difficult to account for a charter of Eadred his successor, in A.D. 945, unless that, name has been substituted for the former. * Eccle$. ix, 10. * -leos, with o expuncted, and v overline, MS. 568 EADRED TO ÆTHELGEARD. [A.D. 945. concedo quantitatem licet tribus in locis sequestratam . XXX. vide- licet mansas quæ omnes subjacent adjacentque villæ quam incolæ loci. ÆT BEORHTTANpILLE cognominant, ubi. X. ex integro constant mansæ. XV. autem in particula villulæ quam* indigene. æt Suttam- pille appellant. V. vero in insula quam populares Maccanig nuncu- pant . Adjacent etiam agri quamplurimi circa castellum . quod Welingaford vocitatur. ter videlicet deni agelluli. Terque bini. Qui ter deni : Ter quoque bini arandi gratia subjacent . Bis quimi autem prati utilitati reservantur. cum locis palustribus quæ rivulus que Gybhild agnominatus circumcingit et fecundat. Vt ipse hoc nostrum donufm totum sibi vita comite in usum usurpet, neces- sarium . postque ultimum vitæ suæ spiraculum qualicumque ratione cui voluerit relinquat superstiti . Maneat autem predicta tellus cum omnibus quæ supradiximus ad se rite pertinentibus seu magnis seu modicis rebus . Campis . Pascuis . Pratis . Silvis. si adjacent cum cursibus supra scripti torrentis omni humane jugo servitutis extranea . exceptis tribus necessarium causis utilitatum . expeditione scilicet pontis arcisve constructione. Si qui denique hoc nostrum donum maligna instincti invidia evertere seu minuere in qualibetcumque parte laboraverint. partem obtineant iniquorum . quos justi sententia judicis in novissimo examine reprobat dicens. “Ite* in ignem æternum qui paratus est diabolo et angelis ejus": Nisi humili satisfactione celerius penitere satagerint . Pis synt pa land ge mæra pæra . XXX. hida to Beorhtampille. Ærest of pam more be pestam pam túne om pa ealdam dfc . pest and lang dic on pa hæpenam byrgylsas. pomne east and lang peges Of pam pege om æmne littelne porn . 6f pam porne east j hpon suô om ge mihte to pam pege to gafer bice . pamon mor8 be pam and heäfdom 08 pa lace . and lang lace üt on temese oö midne stream. and lang ea . 6f pa ealdam strét. ford* amd lang gea* to holam pylle. of holam pylle . om holam peg. Of holam pege om bric peg. 6f brie pege. om ærnincg peg. Öf ærninge* pege om meosdene. 6f meos- dene on meldamige . easteperdne . on sandlace . amd lang sand licet to ceolesige to pamm hmottam stocce. 6f pam stocce mor8 and lang gybhilde to pære ealdam dfc . pær pé her om fengan . ponne ligcap be noröam pam porte . XXXVI. ækera yrp landes. J. X. æceras mæde . j . I. myln . j binnam porte fram east geate om norê healfe stréte om pæne broe . j . VII. heorpas buton pam j preo cyricam . * Que, altered to quä, MS. * Matt. xxv, 41. 3 Forô, K. * Ea, K. ° -mincg, K. ° Lace, K. A.D. 946.] EADMUND TO CANTERBURY.? 569 Ego Eadredus . Rex Anglorum prefatam donationem sub sigillo sanctæ crucis indeclinabiliter concessi atque roboravi . Acta est hæc -prefata donatio . Amno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC XLV. Indictione III . Ego Æadgyfu Ejusdem mater* regis cum sigillo sanctæ crucis conclusi . s Ego Oda Dorobornensis æcclesiæ archiepiscopus ejusdem regis principatum et benivolentiam sub sigillo sanctæ crucis conclusi . Ego 9ulfstanus . Archons divinæ servitutis officio manci- patus Eboracæ civitatis archiepiscopus sigillum sanctæ crucis impressi . Ego peore8° Lundoniensis æcclesiæ episcopus cor[ro]boravi . Ego Ælfheah Wintoniensis æcclesiæ episcopus testudinem sanctæ crucis subscripsi et confirmavi. Ego Cenpald episcopus consensi. Ego Æpelgar episcopus confirmavi. Ego Ælfric episcopus consignavi . Ego Ælfred episcopus corroboravi. Ego Wulfsige episcopus conclusi . Ego Æpelstam Dux . Ego Ælfsige minister . Ego Eadric Dux . Ego J2ulfric minister . Ego Æpelstan Dux . Ego Apelnoö minister . Ego Ealhelm Dux . Ego Ælfrio minister . Ego Apelmund Dux . Ego Ælfred minister . Ego Ælfgar Dux . Ego Ælfheah minister . Ego Eadmund minister . Ego Eperic minister. Ego Ælfstam minister. Ego Æpelsige minister . Ego 9ulfric minister. Ego Ælfhelm minister . [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,350, f. 46. | [K.] Kemble, Cod. Dipl. No. MoLIv; from [A.] 811. Restoratiom, by Kings Eadmund, Eadred, and Eadwi, to Christ Church, Canterbury, qf land at 7'wickenham, eo. Middlesea, etc. A.D. 946.° >{< In nomine salvatoris nostri Jhesu Christi j omnium sanc- torum ejus . * Reg. mat., K. * Beodred, K. * K. supplies this date from the rubric of A., but this is evidently a constructive charter of later date, probably after Edwy's accession in A.D. 955. 570 HEADMUND TO CANTERBURY. [A.D. 946. Nos Dei gratia Reges fideles reddimus tellures has quas præde- cessores nostri a fratribus Christique ecclesie' servis* retrahere consuerunt* . Et nunc gratia domini nostri Jhesu Christi. EAD- MUNDUS Rex videlicet ac* Eadredus. necnon j Eadpig. subscribere villulas optamus j semper in evo" fratribus concessimus liberaliter ad induendum corpora Deo ibi servientium quamdiu christianitas in templo sancto Christi teneatur. Hec sunt nomina antiquo usu imposita villulis. TUICCANHAM. Preostatün . Ealdingtun . SpeOrd- lingas . Puungham . Grafenea . Bosingtun . Vlancumbe. Teor- ringas*. Rex Aethelstam' in honore* Christi predicte vero° dedit ecclesie. Si quis vero Catholicorum aut regum aut episcoporum . aut pre- fectuum , hoc deeretum augere voluerit : adaugeat illi Deus tem- pora bona in sæculo. j vitam eternam in futuro. Si vero quispiam minuere aut violare , aut omnino satagit*° infringere , sciat se cum Caiphaii j Pilato simulque Juda traditore misero, inferno inferiori demersum esse . misi ante ejus obitum gravibus penis se affligat , j digna satisfaccione emendet , quod incredibiliter gessit contra nostrum fidele decretum . Hec est concessio Eadmundi Regis . j Eadredi regis et Eadpigi Regis. >{< Ego* Eadmundus rex hanc donationem largifluam cum signo sanctæ crucis Christi roboravi. »{< Ego Eadredus rex consensi et subscripsi. »{< Ego Eadwig rex consensi et subscripsi. >{< Ego Wulfhelmus Dei gratia archiepiscopus hanc piam largitionem vexillo sanctæ crucis Christi confirmavi. Plures etiam alii tam clerici quam laici consentiemtes sub- scripserunt . [A.] MS. Lambeth 1212, f. 394. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccccv ; from [B.] [[3.] MS. Chr. Ch. Cath. Canterbury, C. v, f. 9b. 1 -a, K. * Servis, omitted, K. * Consuaverunt, K. * Rex, et etiam, K. 5 Aeuum, K. ° On margin of A.:—Twicanham. Prestatum . Aldingtum . Suord- linge. Wuungham . Grauenea . Bosingtun . Vlecumb. Terring. K. reads:—Tuik- enham , Prestone , Ealdinge , Suuerdlinge , Wyngeham . Grauene . Bosintune , Ulecumbe , Terringes. 7 Vero Æöelst., K. 8 -rem, K. 9 Omitted, K. 10 -gerit, K. 11 Caypha, K. ** These subscriptions only in B. K. A.D. 944 x 946.] ÆTHELGIVA. • 571 812. WILL OF AETHELGIVA: Bequeathing lands in Hertfordshire to -. St. Alban's Abbey. A.D. 944 × 946. >{< Ego ÆTHELGIUE aperio domino meo regi. j regine domine nmee . j Omnibus amicis meis . quomodo testamentum meum dis- pono . Id est inprimis domino meo regi. XXX. mancusas auri. j duos equos . j omnes canes meos. j domine mee regime . XXX. mancusas auri. J terram PESTPICAM. et sancto Albano terram que vocatur GæteSdeme . eo tenore ut fruantur ea fratres communiter . j XXXta. mancusas auri . j XXX . boves . XX . de Gætesdene*. j decim de Acersce . j . XX . vaccas. X. de Gætesdene* . j . X . de Acersce . j CCL . Oves . j gregem porcorum j subulcum cum ipsis . j duos sciphos* argenteos. j duo cornua*. j. I. librum . j unam cortinam. j unum bancale concedo cum consensu domini mei regis. et illam terram apud Longaforde Ælfnoto dies suos . eo tenore ut singulis annis det ad Hiccam pastum trium dierum . j post dies suos supradictam terram . j Leofpino nepoti meo unam hidam apud Cliftune . j illam dimidiam quam 2inemannus habuit . et Ælf- poldus terram Mundene dies suos habeat . eo tenore quod dabit annis singulis in quadragesima ad Brahcingum sex modios de brais. j ad hoc farinam j pisces . j tantumdem ad 2ellingum . j ad singula monasteria quattuor* porcos ad festivitatem sancti Martini. j post obitum suum medietatem terre supradicte ad Brahcingum . j medietatem ad Pelingum* : Et Leofsinus habeat Standume . et post ipsum et° Ifwoldus. j post mortem amborum sanctus Albanus predictam terram habeat. pro suis animabus dominorumque suorum. Et Leofsius terram Offamlege j omne quod liber docet. j terram Tipingum' ad porcos sibi* nutriendos . eo tenore ut annis singulis pro firma de istis duabus villis omnem congregacionem sancti Albani tribus diebus pascat. aut pro firma dabit hoc quod ego testi- ficata sum testimonio optimatum domini mei . Et terram apud 2eodune . j pro illa similiter faciat, quod testificata sum . Et terram Offanlege dabit filio suo si de desponsata muliere filium habet . sin autem : dabitur sancto Albano . preter illam ubi Tatul- 1 Get., K. T. * Ciphos, K. T. * For the 8ciphi and cornua, gf. the objects recently found in the Taplow tumulus, now in the British Museum. * Quatuor, K. ° j ad singula . . . ad Pelingum, omitted, T.; Wellingum, K. 6 Et, omitted, K. T. 7 Ciwingum, K. T. The t and c in the MS. are some- times very nearly alike, but this looks more like t than e, and the place indicated is probably Tewyn, near Pelingas, or Welwyn, and several of the places mentioned in the will. K., in his annotated copy (Brit. Mus., Add. MS. 32,127, f. 182, identifies the place as Chiwing, Herts. 8 Ibi, K. T. - * 572 EADMUND TO ORDHELMI AND ALFWOLD. [A.D. 946. pus' sedet . j Æpelferdus et Æpelspiò , illa dabitur filie domine sue Ælfgiue si adhuc vivit . si nom : tota sancto Albano reddatur . Et Alfpoldus medi[e]tatem terre apud Lundoniam habeat . j filius ejus Ælfheah medietatem . et dabitur Leofrume terra 2atford . j apud Weotume . duos homines . j octo boves. j cetera. Ego Æduuardus rex concessi. Ego Oda Archiepiscopus >< . >{< Ego peodredus presul. >{< Ego Ælfhelgus . pontifex . >< Eopel° subregulus. >{< Ego J7ulgarus . episcopus*. >{< Eadgarus jpeling°. »< Ego Ælfricus . antistes . >< Wulgarus comes . ~{< Ego Burgricus. episcopus. Epelstanus . >< dux . >{< Ego Wulsius. episcopus. Epelwaldus . >{< dux . >{< Ego Ælfredus . episcopus. Epelmundus. >< dux . >{< Ego Wulfhelmus . episcopus . Alhelmus . >< dux . >{< Ego Æpelgarus . episcopus . Epelstanus. >{< dux . >{< Ego Coempaldus* . episcopus . Eadricus. >{< dux . >{< Ego Pulfhelmus . episcopus . Vhtredus . >< dux . >{< Ego Kynsius*. episcopus . Acule" . >K dux . >{< Ego Æpelpaldus . episcopus. Haldene . >{< dux . Hi omnes subscribentes. donum regis roborabant. Quinquaginta nomismata auri cocti . Æpelricus dedit valde letus largo regi Cyrtlinctune . elata mente . ut Gæterdena permaneret sancto Albano . magnis rebus ac modicis fruentibus monachis confirmata . Qui hoc contradixerit : anathema sit . [A.] MS. Cottom, Nero D. 1. f. 152. [T.] Thorpe, Dipl., p. 497. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccccx, with date Λ•ID. 944-946. 813. Grant by King Eadmumd to the brothers 0rdhelm, and Alfwold, qf land at Gamelanwyröe, near Folkestone, co, Kent. A.D. 946. >{< In nomine sanctæ trinitatis . Imminentibus vitæ caducis terminis qua in nos sceleris licet onere pressi nutu divino statuti . Tamen dominica prosequentes monita prout quimus secundum illud evangelii. ubi dicitur . * date et dabitur vobis”. Quapropter ego. EADMUNDUS. rex Anglorum ceterarumque gentium in circuitu persistentium gubernator et rector . quibusdam meis hominibus id i Cuöulfus, K. * Concessi, added, K. * Or Lremp., MS. * Lryn., MS. 5 Howell, K. T. ° Or j peling, MS.; etheling, K. T. 7 Scule, K. T. * This paragraph omitted, K. T. A.D. 946.] EADMUND TO ORDHELM AND ALFWOLD. 573 est duobus fratribus . ORDHELMO . et ALFpoL])o . aliquam por- tionem hereditatis meæ in æternam possessionem concedo . quod Cantigene secundum suam propriam linguam dicunt . an, Iveloete et insuper . x. segetes. ubi ruricoli appellativo usu ludibundisque vocabulis nomen indiderunt . ÆT GAMELANpYRBE . eatenus ut hoc diebus suis possideant tramitibusque vitæ suæ. et post se cuicum- que sibi placuerit post hoc tradant hereditario æternaliter ceu prædixi illis . Maneatque prout jam prædixeram donum istud ab omni seculari servitio exinanitum cum omnibus ad se rite perti- nentibus campis . pascuis . pratis . silvis . exgepto istis tribus. expeditione . pontis . arcisve constructione . Si quis autem quod non optamus hanc nostram diffinitionem elationis habitu incedens infringere temptaverit perpessus sit gelidis glaeiarum flatibus et pennino exercitu malignorum spiritum . Nisi prius inriguis peni- tentiæ gemitibus et pura emendatione emendaverit. ' Istis terminibus prædicta terra circumgyrata esse videtur. pis synt pa land gemæro to gamelam pyrpe . sup fealcing rip op Sæ . pidan fleot mearc on pest hand æt para hina lande to folces stane j ponne pæs biscopes mearc om norp healfe j on east healfe ut, tO sæ . Acta est hæc præfata donatio . Anno ab incarnatione domini mostri Jhesu Christi. DCCCCXLVI. indictione . IIII. >{< Ego Eadmundus rex Anglorum præfatam donationem cum sigillo sanctæ crucis >< confirmavi. >{< Ego Oda Dorobonensis æcclesiæ archiepiscopus ejusdem regis donationem cum sigillo sanctæ crucis >< con- clusi . >{< Ego Ælfheah Wintaniensis æcclesiæ episcopus triumph- alem tropheum agie crucis >< impressi. >{< Ego Burgric episcopus consensi. »K Ego Ælfred episcopus confirmavi. >< Æpelpold dux . >< Ælfpold minister. »< Æpelstam dux . >< Ælfgar minister. >{< Eadmund minister. >< Ælfpold minister. >< Pulfric minister. >{< Beorhtsige minister. >{< Ælfsige minister. % Æpelsige minister. >{< Ælfstam minister . -< Aelfrie minister. EndorSed in a contemporary hand :—“ >< pis is pæs landes boc æt Gamelan pyrpe"; and ίη one qf the aeiith century, “ Rex Edmundu dedit Gameling pyrthe . Ordelmo et Alfpoldo”, “ latime”. - [A.] Brit. Mus., Cottom charter, Augustus II, | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccccvII ; from 73. | [A.] Boumdaries im vol. iii, p. 428, Brit. Mus., Face., pt. iii, pl. 11. 574 EADMUND TO AETHELERE. [A.D. 946. 814. Grant by King Eadmund to the thegn Æthelere, of land at West taUme, or Weston, on, the R. Avon, co. Somer$et. A.D. 946. DE WESTONA . »< In nomine Dei summi et altissimi Jhesu Christi. Egregius agonista sermocinatus est in scripturis divinis. “ Omnia quæ videntur temporalia sunt . quæ autem non videntur : æterna”. Iccirco superflua utentibus divinus sermo ut supra taxati sumus terribiliter præmonet ut hujus sæculi caduca contempnentes spi- ritaliaque imitantes cœlestia properemus ad regna . Quamobrem ego EADMUNDUS desiderio regni cœlestis exardens favente superno numine basyleos Anglorum multarumque gentium in circuitu persistentium . cuidam adoptivo fideli meo ministro nomine ÆpELERE*. ob illius amabile obsequium ei libenter largiendo quinque mansas . ibidem ubi vulgares prisco more mobilique rela- tione vocitant ÆT 2ESTTUNE. eatenus ut vita comite tam fidus mente quam subditus operibus mihi placabile obsequium præbeat . Et meum post obitum cuicunque meorum amicorum voluero eadem fidelitate immobilis obediensque fiat . Sicque omnes posteriores præfatam terram possidentes in hoc decreto fideliter persistant . sicuti decet ministro ut fidelitatem custodiat coram Deo et omni- bus electis ejus. cum pratis pascuis necnon et silvis silvarumque densitatibus. donans donabo libertatem. ut hæc prospere possideat; ac* æternaliter teneat dum hujus labentis ævi cursum transeat illesus atque vitalis spiritus in corruptibili carne inhaereat . Post se autem veluti affirmavimus. cuicumque voluerit heredi derelim- quat. Fiat etenim præfata terra ab omni servili jugo libera cum omnibus sibi recte pertinentibus. exceptis his tribus. expeditione. pontis . arcisve coædificatione*. Si quis vero atri demonis face inflammatus contra hoc nostrum decretum quod neutrum aut optamus vel desideramus machinari infringereque aliquid voluerit. sciat se trusum sub unda Stigei fluminis. atque cum illis nefandis legem I)ei blasphemantibus in picea custodia tetræ tortionis man- cipatam . nisi prius Christi cohortatione compulsus ad satisfac- tionem vita comite festinanter pervenerit. Divisiones. pis symd pa land ge mæru pa . VIIII . æceras pe AEpelere ahte . pa sceotap on Oden æcer. of odém æcere dun to pes hegges hyrnam . andlang hegges . spa adum to pam broce. om. kynges pudu . amdlang broces up to bytles cumbe to pam hege . of pam hege up anam ænne æcer innan pudu . of pam æcere to 1 -here, K. 3 Et, K. 8 Constructione, K. A.D. 946.] EADMUND TO ÆTHELERE. 575 pam ealdan hole . of pam hole to pam ealdam hylle buuam ellem cumbe . of ealdam hylle to sclæt æcere to pam pegge . of pam pegge to pam . III. æcere . ' Divisiones. Bis synd pa land gemeru pe sceotaö dum to pucam pylle. of pucam pylle andlangbroces to hida pudu. of hida puda up to pam . III. æceran. of pam . III. æceram to pam garan. of pam garam to pam opram garam . andlang riges to pam lytle mappeldre. of pam mappuldre dum to pam o8eram stam up oö a hylle . of pam mappel- dre to pam hæg porne . of pam hæg porne to pam broce. spa up be broce par blac pylle út scyt . of blac pylle to pam pic . be pestam blac pylle üt scyt . of pam pice to pare hapuldre . of pare haram apuldre to pan alre stam onforam pam hylle . of pam alre to pam tpam pycan standaè om gerepe eal spa fi gemere gæö spa up to pam pice stynt. beneopam bælles pæge of pam pice immam bælles peg. andlang bælles pæge up to pære styge . andlang styge ut to yam holam . of pam holan to pam mappuldre . of pære mappuldre to pam pæge to huttes æsce. spa be bege to lytle pylle. of lytlam pylle into pucam pylle. \on pam' ealdan ham stealle pe AEpelere ahte to plegidie . of plegi dic to higi pegge . of higi pegge into anlipi* }yrnam . up anlipi purnam into selardes* pole into loxan . of loxan into afenam . spa bei ea* to brihtpoldes pere . of pam pere to pere dic . of pere dic to pam pealle . of pam pealle into hlipgete. of pam hlipgete into pam hachan. of pam hacham in to claenam feldam . paran* on loxam . a be loxam in to pam gemypam . of pam gemypam up be midderice . of midderice to stutardes cumbe . to rapupe . of pere rapupe to stennihta pege . of pam stænihtan pege a be egge fi pu cymmes to pam pealle . of pam pealle spa norö fi pu eyme to pæs pealles hyrnam . of pere hyrnam a be pealle j pu cyme to elle beorhan . of elle beorham into stanclude a be hege to ealdan pycam to pam pealle . of pam pealle a be hege æft into loxan. XIII. æceras liggat buuam pere byri piö pes abbudes gemære. Pacta est hæc præfata donatio anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC. XLVI. Indictione . IIII°. Ego Eadmundus rex Anglorum præfatam donationem sub - sigillo sanctæ : >< : indeclinabiliter concessi atque roboravi. Ego Oda Dorobernensis æcclesiæ archiepiscopus ejusdem regis principatum et benevolentiam sub sigillo sanctæ : >K : conclusi. Ego Theodred Lundoniensis æcclesiæ episcopus corro- boravi . : >( : - * Of, K. * -pe, K. 8 Scl., K, * Beiea, MS.; be ea, K, * banam, K, 576 EADRED TO WULFRIC. [A.D. 946. Ego Kenepold episcopus consignavi. : >< : Ego Ælfrie episcopus confirmavi. : >< : Ego Æpelgar episcopus consensi. : >< : Ego Ælfred episcopus roboravi. : >< : Ego 2ulfsige episcopus impressi. : >< : Ego Pulfhelm episcopus conclusi . : >< : Æpelpold dux. : >< : AEpelstam dux . : >K : Ælfsige minister. : >K : 2ulfgar dux . : >< : Wulfric minister. : >< : Eadric dux. : >< : Ælfheah minister. : >{< : Æpelstam dux. : >< : Wulfric minister. : >K : Æalhhelm dux . : >< : Wulfsige minister. : >< : Eadmund dux . : >< : Æpelsige minister. : >< : Vhtred dux. : >K : Breohtsige' minister . : >< : Eadmund minister . : >( : Æpelgard minister . : >< : Elfstam minister. : >< : Wulfgar minister. : >< : [A.] MS. Corp. Chr. Coll. Cantab. cxi, f. 67. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccccvIII ; from [A.] Boumdaries in vol. iii, p. 423. 815. Poetical Grant by King Badred to Wulfrie, the * Pedisequus”, of land at Workingtone, eo. Cumberland (?). A.D. 946. »K Concedente gratia Dei anno dominicæ Incarnationis I)CCCC . XLVI . contigit, post obitum Eadmundi regis . qui regimina regnorum . Angulsaxma j Norphymbra. Paganorum . Brettonumque septem ammorum intervallo regaliter gubernabat . quod EADRED frater ejus uterinus . electione optimatum subrogatus . pontificali auctoritate eodem anno caöolice est rex j rector . 1 Beorhtsige, K. 2 This, which is printed as prose by A. and K., is manifestly an alliterative tran8- lation of am Anglo-Saxon poetical charter. My division into lines is purely tentative. Gf. No. 751. A.D. 946.] EADRED TO WULFRIC. 577 ad regna quadripertiti regiminis consecratus. qui denique rex in villa quæ dicitur regis. Cynges tum . ubi j consecratio peracta est. plura plurimis peremniter , condonavit charismata ; hoc potest pro certo. WULFRIG. pedisequus alacriter conlaudare. quem honorifice idem rex locupletata largitate lætificat. concedens ei terram VII. manentium jure perpetuo perfruendam certis tramitibus uti fertur inferius terminatam ad 2URCING TUNE. magnis rebus ac modicis præter arcem . atque pontem. agonisque obsequium usurpatam ; Ista porro usurpatio. Anno dominice incarnationis DCCCC. XLVI. j primo temporalis cicli laterculo quo sceptra diadematum Angulsaxna cum Norphymbris. j paganorum cum Brettonibus gubernabat. his testibus quorum nomina subsequuntur conscribentibus hoc modo peracta est :. Eadred rex. cum archiepiscopis ceterisque præsulibus hanc tellurem triumphali tropheo usurpavit ; »K Oda Archiepiscopus. »< Koenpald Episcopus. * Pulfstam Archiepiscopus. >< Aelfric Episcopus. »K Beodred Episcopus. »< 2ulfhelm Episcopus. »K Aelfhæh Episcopus. »< 2ulfsige pontifex. * Wulfgar Episcopus. »< Aelfred pontifex. VOL. II. P P 578 EDMUND TO ATHELNOD. [A.D. 946. >< Aepelgar pontifex. >< Osulf Hæhgerefa . >{< Aepelpald pontifex. »< Urm*, >< Hopæl regulus. Imorcer* eorl. >< Marcant ; »& Grim ; Cadmo . »3 jcoll* eorl. >< Aepelmund dux. »{< Eadred abbud. »(* Alhhelm aldermon. »< 2igstam abbud. >< Aepelstam comes. >{< Dumstan abbud. < Eadric princeps. >{< Uhtred:. Augentes regale elogium . beatae regis aeterni retributionem augmentum accipiant ; Amen : . [A.] Smith's Beda, Appendix, p. 772. | [K.] Kemble,Cod. Dipl., No. cccoxI; from[A.] 816. Grant by King Edmvnd to the theg^, Athelnod, qf land å^, VVodetone, or. Wootton, co. Somerset. A.D. 946. WODTONE . CARTA EDMUNDI REGIS DE WOTTONE DATA ECCLESIE GLASTONIE. In nomine domini Ego EDMUND divina gracia faverite rex et primicerius tocius Albionis aliquantulam terre parciunculam id* quimque* mansas in loco qui dicitur WODETONE ATHELNODO minis- tro meo in eternam hereditatem concedo ea tamen racione ut omni anno in solemnitate sancti Martini ad vetustam ecclesiam beate Dei genitricis in monasterio Glastingencium quinque congios celie* et unum ydromelli et triginta panes cum pertinentibus pulmentariis et quinque congios frumenti reddat , insuper et omne sacrificium quod mos dicimus munus ecclesiasticum et opus ecclesiasticum et munus rogificum ab omni familia illius terre reddatur. quod si uno in anno hoc sensum' transgressus fuerit duppliciter si duobus tri- pliciter reddat . quod si in tercio anno non reddiderit, tunc precipio in nomine sancte trinitatis ut fratres illius monasterii haunc car- tulam deferant in conspectu regum et episcoporum optimatumque regionis et ab illo tempore predicta possessione deprivetur et terra prefata in usum fratrum in sempiternum redigatur. Et si per culpam aliquam hujus deleccio successorumve suorum hec terra i Urin, A. * Sic, A. ; ? j Morcer. 8 Andcoll, K. * Est, added, K. ° Quinque, K. 6 See p. 810. 7 Hunc censum, K. A.D. 94O ×946.] EDMUND TO ETHELFLED. 579 perdita fuerit hoc precipio in nomine domini nostri Jhesu Christi ut nemo successorum nostrorum sibi aliquid presumat de illa terra quia eterne hereditatis est prefate sancte ecclesie set sine aliqua contradiccione monasterio reddatur. acta anno. D. G. C. G. C. XLVI. Ego Edmund rex impressione signisancte crucis hoc donum ministro meo et censum illi sancte ecclesie depin- gere jussi. >{< Ego Wolstam archiepiscopus consensi et subscripsi. >{< Ego Oda episcopus consensi et subscripsi. >{< Ego Dunstam abbas nolens sed regalibus obediens verbis haunc cartulam scribere jussi. Limites'. Of cleuan* hithe on yone mide mestam thorn `bi thyythe* to landscharleighéTom Wormiester ist and lang iffe* on Wormesleighe wélle panem on ya vor Saide ake on humberwe stede of 3ere ak on pa tyo sirsas* panen on thar eorö briste and panem on ruwanleighe on pan ealde heie rewe panem on pan Schirem mor midward and soa west after streme bi twixe bradam mede and driganhurste soa forth bi suthene herthine on tettanstaples* panen on clepan' hithe on pam midde mestan thorn : Hec cartula est sub titulo pitancierie Glastonie. [A.] MS. Bodl., Wood, i, f. 177. (Kindly | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cooovI ; from copied by Mr. G. Parker.) [A.] Boundaries in vol. vi, p. 282. - [H.] Hardy's MSS. in Record Office. 817. Grant by King Edmund to his Queen, Ethelfled;° qf land at Domerham, or Damerham, co. Wilts. A.D. 940 × 946. DOMERHAM. CARTA EDMUNDI REGIS FACTA ETHELFLEDE REGINE SUE DE DOMERHAM. Regnante Theo imperpetuum architectorio unus rex habitans in excelsis qui quidem sciencie dona sua ineffabili gracia monstrando indeficienter conspicitur celum ac terram camposque liquentes lucentemque globum lune titanniaque° retinens ac custodiens et de secretis celorum glorie humaneque nature misteriis docet id est reducens animas ad veram beatitudinem jubente terribili voce 1 In the margim opposite is the rubric. * Cleiiam, K. 8 By8 gyöe, K. Ifze, K. 5 Sissas, K. ; sussas, H. 6 Testam staples, K. H. Cleyam, K. H. 8 Cf. Kemble, Cod. Dipl., No. DOLxxxv. 8 Arva, added, H. P P 2 580 IEDMUND TO ETHELFLED. [A.D. 946. reinvitaverit ideo vere divicie sunt que numquam decipiunt haben- tem nec in ipsa morte amittuntur sed plus habundant, dum cernitur quod amatur. Qua propter Ego EDMUNDUS* rex Anglorum ceterarumque gen- cium in circuitu persistencium gubernator et rector mee dilecte , conjugi vocitamine ETHELFLED devocionis ejus solercia dignatus sum impartiri. C. mansas in illo loco ubi jam dudum sollicole illius regionis nomen imposuerunt. AT DOMERHAM. cum. Mertone. et Pentringtone . tali autem tenore ho* prefate munificencie munus tradendo concessi ut possideat et firmiter teneat usque ad ultimum cursum vite sue cum omnibus utensilibus que Deus celorum in ipso telluris gramine creavit tam in modicis causis quam in magnis. campis . paschuis. pratis . silvis . donans donabo libertatem et postquam humani generis fragilitatem deseruerit et ad desidera- bilem jocunditatis viam per graciam superni judicis adierit pro communi nostrarum erepcione animarum et abstercione piaculorum ad ecclesiam vetustam beate Dei genitricis Marie in monasterio. Glastingensi . derelinquat precipiens in nomine sancte trinitatis ut nemo successorum nostrorum regum vel alicujus gradus vel unius pedis longitudinem de supradicto ruro* ab illa sancta ecclesia ullatenus auferat. Sed fixum hoc donum et monasterialem usum permaneat. Si quis vero mee largitatis tradicionem conservare adaugere voluerit adaugeat omnipotens Deus qui* prosperos dies in presenti seculo et in futuro cum justis premia eterne felicitatis concedat. Si quis ergo tunc non utinam tam audax ac necgligens fiat qui meum domum infringere seu imitare presumat anathema et expers celestis regni sit nisi digne ante reparacionem fragilis corporis et eterni spiritus emendaverit hec predicta terra libera ab omni regali servicio maneat . Excepto* expedicione arcisque constructione pon- tisve quod omnibus commune est. ])is beth pe landmere of Domerham . at pare aissh' at penege- forde from pan stede endlangbrokes to pis erlisford of pam ford'to brinesforde and so endelang mereborne to pare heghe brugge and soa endelang pis elde weyes to brocliford and emd Iäng brocliford to pulewe and so endelang per wite lak' up om kingberwes and panhè ri3t up an brokhurste and ende lang pare lake to ther hide. of lospushale and so bi talayate am panne to par dich bi weste widemere and soa ende lang rigges to upiate and from upyate ende lang dich to wideyate ant panne to pari gore and panne §o to cote- * Edwardus, altered to Edmumdus, as above. * Sic, MS., for hoc. 8 Sic, MS. A.D. 946.] EADRED TO WULFRIC. 581 lesburgh' and panne so to ther seuenestrete and of per seuenestrete to coteleshed and soa endelang perstrete dich to wilteneweie and endelamgweyes to pan langeberghe ant panne rigt in the wide dich and of per dich ouer knolle to accleii and so to hedstokke and panne to pes drakenhorde in on par siderer and so endé Iang pare dich to pan frimde dich and so in on pe mere and of pan mere in om pam landschere- stok and of pare stokke in om coppenthorn and panne to pan ellenebem and so walke stille and panne to prestes yate endlangweies up on holebroke hulle and so to pe sladisheuede of pe sladisheuede in to pan aissh' . to pennegaford pare per ongumne yat. stant in wiltschire dorseteSchire and hampte- schire. [A.] Bodl. MS., Wood, i, f. 2288. (Kindly copied [H.] Hardy's MSS. in Record Office. by Mr. G. Parker.) 818. Grant by Eadred to the thegn Wulfrie, qf lands at Dideling- tone, or Didlington, co. Dorset. A.D. 946. DUDELINGTONE. pIs HIS pAERE. v. HIDE BOC AET DYDELINGTUNE pE EADRED CING GEBOCODE 2ULFRICE LIS pEGNE ON ECHE YRFE. I{egnante* inperpetuum domino nostro Jhesu Christo . Summo ineffabili rerum creatori ac moderatori omnium temporaque sua multimodo disponens temporibus potentiam ut voluerit finem imponet . Et in hac vita degentibus cunctis certum ut proposuerat* dierum terminum constituet. Idcirco cunctis agendum est ut hic bonis actibus future beatitudinis felicitatem perpetualiter adipisci mereatur*. Quapropter ego EADREDUS rex Anglorum ceterarumque gentium in circuitu persistentium gubernator et rector . Cuidam meo fideli ministro vocitato UULFRICO. v. mansas agelluli eternaliter in pos- sessionem trado illi . in loco quem dicunt . ÆT DIDELINGTUNE. Habeatque vite sue tempore meum h6c regale donum non contra- dictum sed prospere quod potius opto cum omnibus illuc perti- nentibus majoribus minoribusve maximis vel in minimis. campis. pascuis . pratis. silvis . Expleto siquidem dierum tempore suorum succedentium sibi carorum. cuicunque sibi placuerit menti dere- linquat et tradat, veluti preposueram ipse in eternum et inter catervas subripientium° futuris temporibus quod absit Belial. si 1 Aclei, H. a Cf. No. 754. 8 Præp., K. * -antur, K. * Subscriben., K. 582 EADRED TO WULFRIC. [A.D, 946. quis filius cartam hanc jure meo conscriptam inimicali zelo corrum- pere desideraverit, si non dubitet a cunctis regni mei servientibus Deo . nunc et tunc et usque in sempiternum abdicatum et excom- municatum sine fine cruciandum . unde post mortem a tartareis raptus ministris in profundum pestifere mortis inferni flammigera* concludetur in domo . Et ibidem in quandam ollam Uulcani ligatis proitietur menbris* que assidue bulliente pice repleta esse testatur Et a talibus framgentibus seu minuentibus intolleratissime atrociterque absque ulla misericordia sentitur . Nisi hoc ante mortem penetentie lamentis emendaverit . Istis terminibus predicta terra circumgyrata esse videtur . Pis syndon pa land gemæro into dydelingtune. Arest on limdume eastepeardre to pare hina gemære on cheoles burge eastgeat. ponon ut on pæt pestgeat of pam pestgeate on dydelingdune . of dydeling- dune on pinburnam . up jlang pinburnam op hore tuninge gemære. jlang hore tuninge gemæres op stigla pæp of stigela pape ofer pone readan peg pæt eft on lindune . j pa men pe on pæm londee* standep* j seo mæd lip om ige pe pær to gebyred. Acta est hec prefata donatio . Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCXLVI. Indictione . IIII . Ego Eadredus rex Anglorum prefatam donationem sub sigillo Sancte crucis indeclinabiliter consensi atque roboravi. Ego Eadgifu ejusdem regis mater cum sigillo°..... Ego Odo Dorobernensis ecclesie archiepiscopus ejusdem regis principatum et benivolentiam cum sigillo sancte crucis conclusi. Ego Wulfstanus archons divine servitutis officio mancipatus Eborace civitatis archiepiscopus sigillum sancte crucis impressi. Ego peodred Lundoniensis ecclesie episcopus corroboravi. Ego Ælfheah Wintaniensis ecclesie episcopus testudinem sancte crucis subscripsi et confirmavi. Ego Cenpald episcopus predictum donum consensi. Ego Ælfric episcopus consignavi. Ego Ælfred episcopus confirmavi. Ego JPulfsige episcopus roboravi. Ego Æpelgar episcopus consensi. i Se, K. * Flamig., K. 8 Membris, K. 4 Lande, K. 5 -daö, K. ° Here the leaf ends abruptly. The remaining signatures com- mence a new leaf. A.D. 946 x 955.] WILL OF LEOF ÆTHELWOLD. 588 Æpelstan* dux. Aelfric miles. IEadric dux. Aepelsige miles. Aepelstam dux. Aelfsige miles. Ealhhelm dux. Wulfric miles. - Apelmund dux . Aepelnop miles. Aelfgar dux . Aepelgeard miles. Wulfgar dux. Aelfheah miles. Eadmund miles. Aelfred miles. Aelfstam miles. Aepered miles. Wulfric miles . Wihtgar miles. [A.] Brit. Mus., Harl. MS. 486, f. 36. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccoxII ; from [A.] Boumdaries in vol. iii, p. 425. 819. Will of LeQf Æthelwold, Aldormam, bequeathing land at Wilig or Wileg, eo. Wilts, to the see qf Winchester, and making other dispositions qf his real and personal property. A.D. 946 × 955. HER GE spUTELAD pÅET EADRED CING GE UpE pAET LAND ÆT 2ILIG. pA TpELF HIDA TO SCRUD FULTUME pAM HIREDE INTO EALDAN MYNSTRE . LEOF ÆpELpoLD ealdarmam cyp hfs leófan eyne hlaforde EADRED cynge hu ic pille ymbe pa land are pe fe æt mine hlaforde ge earnode. Ærest Gode j pære halgam stope æt pam bisceop stole æt 2intanceastre . pam bisceope j pam hipum pæt land æt 2ILIG pa tpelf hida to scrud fultume. pæt hi me on heOra ge bedd redenne hæbben. spa spa ic him to ge lyfe . j pam cinge minne hære geatpa°. feoper speOrd. j feoper spæra . j feoper scyldas . j feoper beagas. tpegen on hund tpelftigum mancosum . j tpegen on hund eahtatigum j feorper* hors. j tpa sylfrene fata . j minum breâer Eadrice pæt land æt Oceburnam . j æt Æescesdune. j æt Cegham. j æt Wessinga tune . j Æpelstane minæ breáer pet land æt Bradan pætere . j pet æt Nipam tüme . j Ælfsige mine bre8er suna pet land æt Carcel . j Aelfstanes suna mines bropor pæt land æt Cleram . j eall pæt yrfe pæ ic hæbbe on læne lendum ponne pille ic pæt pæt sie ge deled for mine saple spa spa fc nu pam freomdum sæde pæ ic to spræc. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 87. [T.] Thorpe, Dipl., p. 499 ; from [A.] [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. [MCLxxIII ; from [A.] i Ap., altered to Æb., MS. 2 See T.'s note respecting the antiquity of heriots. 8 Feoper, T. 584 EADRED TO THE THEGN OSWI. [A.D. 947. 820. Gram; by King Eadred to the thegm, Oswi, of land at Mearsœê ham, or Mer$tham, co. Surrey. A.D. 947. >{< In nomine sanctæ trinitatis. Quamvis decreta pontificum.et verba sacerdotum velud fundamenta montium in districtis liga- minibus fixa sint. Tamen plerumque [per] tempestates et turbines sæcularium rerum etiam religio sanctæ Dei æcclesiæ maculis repro- borum dissipabitur ac rumpitur . Idcirco incertum futurorum temporum statum providentes posteris succedentibus profuturum esse decrevimus ut ea quæ communi tractu salubri consilio defi- niuntur sertis litterulis roborata confirmentur. Quapropter. ego EADREDUS. rex anglorum ceterarumque gentium in circuitu persistentium gubernator et rector. cuidam mihi fidelis- simo ministro. OSWIG. nomine . devotionis ejus sollertia ejusdem- que placatus obsequio dignatus sum impertire . bis denas mansas. quod anglice dicitur . tpentig hida . in illo loco ubi jam dudum solicole illius regionis nomen inposuerunt . ÆT MEARSAET HAM. Tali autem tenore hoc præfate munificentiæ munus tradendo concessi. Ut possideat et firmiter teneat usque adultimum cursum vitæ suæ cum omnibus utensilibus quæ Deus cælorum in ipso telluris gramine creavit . Tam in notis causis et ignotis in modicis et in magnis . campis. pascuis. pratis. silvis . silvarumque densi- tatibus donans donabo libertatem . et postquam humani generis fragilitatem deseruerit et ad desiderabilem jucunditatis viam per gratiam superni judicis adierit . succedentium sibi cuicumque placuerit æternaliter derelinquat ceu superius prenotavi. Sit autem prædictum rus liber ab omni fiscali tributo sæculariumque servi- tutum exinanitum . sine expoeditione . et pontis . arcisve instruc- tione . Præcipioque in nomine Dei summi tam nobis viventibus quam etiam qui Christianitatis nomine et divinæ agnitionis fidei censentur hujus libertatis statuta ad irritum deducere minime quispiam præsumat . quisquis benivola mente meam donationem amplificare satagerit in hoc præsenti seculo vitam illius prospera feliciter longiturnæ vitæ gaudia teneat. Si quis vero atri demonis face inflammatus contra hoc nostrum decretum quod neutrum aut optamus vel desideramus machinari infringereque aliquid voluerit. sciat se trusum sub undam stigei fluminis atque cum illis nefandis legem Dei blasphemantibus in picea custodia tætræ tortionis manci- patum . nisi prius Christi coortatione compulsus ad satisfactionem vita comite festimanter pervenerit . Istis terminibus præ[dic]ta terra circumgyrata esse videtur . pis A.D. 947.] EADRED TO THE THEGN O§WI. 585 synt pa land gemæro to mearsætham on pone porn be norpan eadrices stane ponon up to beam stede betpih pam tpam hammum. ofbeam stede spa forp on pa rupam apuldre . ponon on esnes ham . of esnes hamme on cusesstede beorh of pam beorge on tunles peOrp eastepeardne . ponon purh pa ige on pone fulan broc. of pambroce jlang streames on pone blaec pol. of pam pole ut to pam beorgum pæt ponon on becces ham pestepear'd'ne pomom forp to bade poldes hagam pestepeardne of pam hagan on todam camp of todam campe on ceOmmam treop ponon on Seynes peorp pestepeardne of Scynes peOrpe on pone hundes pyfel. of hundes pyfele forp be pyrtpalan on pone porn be noröan eadrices stane. pis synt pa den to mearsætham . pedam hrycg j æt lace pæt forræpe on pumres feld norpam an hid. Acta est haec præfata donatio . Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCXLVII. Indictione. v. >{< Ego Eadredus rex Anglorum præfatam donationem sub sigillosanctæ crucis >< indeclinabiliter consensi atque roboravi. »< Ego Eadgifu ejusdem regis mater prædictum donum cum sigillo sanctæ crucis >< confirmavi. »{< Ego Oda Dorobernensis æcclesie archiepiscopus ejusdem regis principatum et benivolentiam cum sigillo sanctæ crucis >< conclusi. >{< Ego Wulfstamus archons divinæ servitutis officio mancipa- tus Eboracæ civitatis archiepiscopus sigillum sanctæ crucis >< impressi. »< Ego peodred Lundoniensis æcclesiæ episcopus corro- boravi. >{< Ego Ælfheah Wintaniensis æcclesiæ episcopus testu- dinem sanctæ crucis >< subscripsi et confirmavi. »< Ego Cenpald episcopus. consensi. >< Ego Ælfric episeopus consignavi. >{< Ego Æpelgar episcopus corroboravi. >{< Ego Ælfred episcopus confirmavi. >< Ego 2ulfsige episcopus conclusi . >< AEpelstam dux. >< Eadric dux. >{< Scule dux. >< Æpelstan dux. »K Eadmund minister >< Pulfgar dux. »< Ælfstam minister . »< Ealhhelm dux . >< Pulfric minister. >< Apelmund dux . >< Ælfsige minister . >{< Ælfgar dux . »< 2ulfric minister 586 EADRED TO EDMUND, [A.D. 947. >< Pulfsige minister. >< Beorhtsige minister . >< Æpelgeard minister. >< Æpelnop minister. >< Certis' vero causis et in certis temporibus unicuique præca- vendum est ut tutellam defensionis præponat antequam machina- `tores retinacula fraudulenter insidiationis muscipulam illum de- fraudaverint a fastigio recte et justæ tramitis studio quia iniqui- tatis adquisitores alienum lucrum sibi usurpative cum ambitione iniquitatis vendicare satagunt . Sed torpentes avaritiæ omni modo interdico. Ita ut meum donum corroboratum sit cum signaculo >< sanctæ Crucis >< . etiam si quis alium antiquum librum in pro- patulo protulerit nec sibi nec aliis proficiat. Sed in sempiterno graphio deleatur et cum justis non scribatur nec audiatur. EndorSed in a contemporary hand :—“ >< pis is para tpentiga hida boc æt Mearsætham pe Eadred cing gebocode Ospige his , pegne on ece yrfe.”; and in one qf the aeiith century, “ Rex Eadredus dedit duas mansas id est duas hidas apud Mericham Oswic ministro suo . latine.” -. [A.] Brit. Mus., Cotton Charter, Augustus II, | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccccxIII ; from 88. [A.] IBrit. Mus., Facs., pt. III, pl. 18. 821. Grant by King Eadred to the thegm, Eadmund, qf land at Hameca^ ham, or Hanham, mear Bristol, eo. Gloucester (?). A.D. 947. In nomine Dei summi et altissimi Jhesu Christi. Manifestum est cunctis quod omnia celestia et terrestria pro- videncia Dei gubernantur que sollicitudo mortalis vitæ totis nisibus in carorum amicorumque amissione conqueritur ac defletur . Ideo certis adstipulacionibus mellita oracula divinæ clamacionis nos frequentivis Ortacionibus suadet ut cum his fugitivis et sine dubio transitoriis possessiunculis jugiter mansura regna Dei suffragio adipiscenda sunt . Quam ob causam ego EADREDUS rex Anglorum ceterarumque gencium in circuitu persistencium gubernator et rector cuidam fideli meo ministro vocitato nomine EDMUNDO pro ejus amabili obediencia ejusque placabili pecunia quam michi in suæ devocionis obsequio detulit . III. mansas agelluli ei libenter largiendo donavi in illo loco ubi jamdudum solicole illius regionis nomen imposue- * This paragraph, omitted by K., is on the back of the charter. It is evidently an insertion for the text, probably after * festinanter pervenerit”. AD. 947] EADRED TO EDMUND. 587 runt ÆT HANECAN HAMME! quatinus ille bene perfruatur ac per- petualiter possideat quamdiu istius caducis seculi vitam temere presumet . Et post se cuicunque voluerit ceu corroboravimus perenniter heredi derelinquet, ceu supradiximus in eternam here- ditatem. Sit autem predictum rus liber ab omni mundiali obstaculo cum omnibus ad se rite pertinentibus campis pascuis pratis silvis excepto communi labore expedicione pontis arcisve constructione. Si quis autem quod non optamus hanc nostram diffinicionem elacionis habitu incedens infringere temptaverit perpessus sit gelidis glaciarum flatibus et pennino exercitu malignorum spiri- tuum nisi prius inriguis penitenciæ gemitibus et pura emendacione emendaverit. - Isque terminibus predicta terra circumgirata esse videtur . pis syndon para preora hida landgemæra. to pest hanecam hamme j to glindlea. Ærest of pære landri8e andlang rode oö gænes ripe spa pest. iammor. be midde pearde more oö mæres hammes gemæra spa nor8. be middam fænne oö gifrecis hammes gemæra spato horsiges gemæro panam in to öone land fleot j an sealtearn pip pelenes ea be norpan. land fleote . . Acta est hæc prefata donacio anno ab incarnacione domini nostri Jhesu Christi. DCCCCXLVII. Indictione . V. >{< Ego Eadredus rex Anglorum prefatam donacionem sub sigillo sanctæ crucis indeclinabiliter consensi atque roboravi. >{< Ego. Eadgifu ejusdem regis mater cum sigillo sanctæ crucis confirmavi. »{< Ego Odda Dorobernensis ecclesiæ archiepiscopus ejus- dem regis principatum et benevolenciam cum sigillo sanctæ crucis conclusi. »{< Ego peodred Lundoniensis ecclesiæ episcopus corroboravi. . »K Ego Ælfheah Wintaniensis ecclesiæ episcopus testudi- nem sanctæ crucis subscripsi et confirmavi . >{< Ego Cempald episcopus predictum donum consensi. >{< Ego Ælfrie episcopus consignavi. >{< Ego Æthelgar episcopus roboravi. >{< Ego Ælfred episcopus confirmavi. >{< Ego Wulfsige episcopus consensi. >{< Æpelstan dux. »< Ealhhelm dux . >{< Ego Eadric dux . . >{< Athelmumd dux . >{< Ego Æthelstam dux. >< Ælfgar dux. >{< Ego 2ulfgar dux . >< Elfstam minister . 1 See No. 822. 588 EADRED TO EADMUND. [A.D. 947. >< Pulfrie* minister. »< Æpelno8 minister. »3 Ælfsige minister . »< Æpelgeard minister. >< Pulfric minister. »< Aelfheah minister. »< Ælfric minister. >{< Ælfred minister. >< Æthelsige minister. >< Æpered minister. [A.] The large Liber Albus (Deam and Chapter of Wells), f. 288v. (Kindly communicated by E. H. Dickinsom, Esq.) 822. Abbreviated form qf No. 821. A.D. 947. pIS IS pARA pREORA HIDA BOC ÆT pEST HACANAN HAMME j ÆT GLIND- LEA pA EADRED CYNG GEBOCADE EADMUND HIS pEGENE EN ECCE YIRFE . In nomine Dei summi et altissimi Jhesu Christi. Manifestum est, etc.* Ego EADREDUS . rex Anglorum ceterarumque gentium in cir- cuitu existentiumgubernator et rector, cuidam fideli meo ministro vocitato nomine EADMUNDO , pro amabili obedientia ejusque placa- hili pecunia quam mihi in sue devotionis obsequio detulit , 3. mansas agelli ei libenter largiendo donavi in illo loco `ubi jam dudum* solicole regionis nomine dederunt ÆT HANECAN HAMME°, illi et post se cuicunque voluerint inperpetuum ab omni mundiali obstaculo liberam Excepto communis expeditionis labore et pontis vel arcis constructione. Si quis autem quod non optamus , hanc nostram definitionem elationis habitu incedens infringere tentaverit perpessus sit geleidis glaciarum* flatibus et pennino° exercitu malignorum spiri- tuum , nisi prius inriguis penitentie gemitibus et pura emenda- tione emendaverit. -• Pis sindon para preora hida . . . . . spa pest iammor be midpear se e • • • oö meres hammes gemera spa norö be middam fænme oö gif ... . . hammes gemæra spa to horiges gemæro panam into öomeland fle . . . . . j am sealtearn piö pefemes ea be mor*8am land fleot. Acta est hec donatio anno ab incarnatione 947: >< Ego Eadredus Rex Anglorum hanc donationem sub sigillo sancte crucis indeclinabiliter roboravi. >{< Ego Eadgifu ejusdem regis mater confirmavi. >{< Ego Odo Dorobernensis episcopus. >{< Ego Theodred Lundoniensis episcopus. >{< Ego Elfheah Wintaniensis episcopus. i Sic, MS. Cf. No. 821. * *ubi Ponn Semarham dudum, K. ! 8 See No. 821. * Glacierum, K. 5 Pernici, K. A.D. 947.] WLFRIC TO CHRIST CHURCH, CANTERBURY. 589 ~K Ego Cenwalde episcopus. >{< Eadric dux. Aelfric episcopus. AEthelstane dux . AEthelgar episcopus. Pulfgar dux . Aelfred episcopus. Eathelme dux. Wulfige episcopus. Athelmumd dux. >< Æthelstam dux. Ælfgar dux . [A.] Brit. Mus., Cotton MS., Vitellius E. v, ] [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ooooxvI ; from f. 123b. (Late paper copy.) [A.] Boundaries in vol. iii, p. 426. 823. Wlfrie to Christ Chùrch, Canterbury, qf land at Peeeinges, or Patching, €0. Su88eae. A,D. 947. IPETTINGESl. [>< A]nno dominice incarnationis. DCCCCXLVII. Ego WILFRICUS° annuente . consenciente*. j presente domino meo Rege `Eadredo matreque* ejus regina Eadgiua*. Odono” quoque archiepiscopo IDorobernie'. Wlstano etiam archiepiscopo Eborace*. multisque aliis episcopis . ducibus . Anglie coram positis concessi ecclesie Christi in DOROBERNIA terram juris mei nomine . PETTINGEs° in Suthsexa. quam prefatus Rex Eadredus'° michi dedit in perpetuam. hereditatem . cum libro ejusdem terre . liberam ab omni seculari servicio. Exceptis . expedicione'* pontis . j arcis'° constructione. Si quis hanc meam donacionem** violare presumpserit : post mortem raptus a Tartareis ministris in flamigera** domo. pestifera** mortis'° concludetur. [A.] MS. Lambeth, 1212, f. 328. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. cccoxIv ; from [B.] MS. Ch. Chr. Cantuar., B. 2 A., f. 888. [B.] [C.] Ibid., B. 4 C., f. 825. [H.] Hardy's MSS. in Record Offlce; from [O.] 824. Grant for life by King Eddred to the Mass-priest Edwlf, qf land έn, Leghford, or Leckford Abbas, co. Southampton. A.D. 947. IPRIVILEGIUM DE LEGHFORD , CONCESSUM A REGE EDREDO , ANNO PRIMO REGNI SUI. In nomine Dei et Domini nostri Jesu Christi veri Redemptoris mundi. Omnipotens factor atque monafchus dispensator quad- i Rubrio only in A. 2 Wluricus, H. 8 Et, sentiente, K. H. 4 Eadredque, K.; -redoque, H. 5 Ediua, K. 6 -ne, K.: Oddone, H. 7 -mensi, H. 8 Wlstano .. Eborace, omitted, H. 8 Peccinges, K. H. i0 .red, H. 11 Expensis, K. 18 Et, added, K, 18 Do. me., K. H. 14 Flammig, K.; flammige, H. i5 feræ, H. 16 Morte, K. 590 IEDDRED TO EDULF. [A.D. 947. rifidi autem sceptra cosmi visibilis liberum arbitrium sibi tradens, humanæ tantum creaturæ disponere pie ac misericorditer concessit. Ita ut coelestis gerarchus diversis gradibus suæ largitatis largifluam donationem late distribuit , regibus , episcopis, principibus , abba- tibus , præpositis quatenus unusquisque in suo ordine pro terreno lucro sibi commisso talento in die examinationis duplicatum negotium , nulla obtinente segnitia , repræsentat . Nam ego EDREDUS rex , in mei præcordii penetrabilibus volutans expertus sum ; quod mercedem æternæ beatitudinis recepturus sim si cunctis velle Dei subjicientibus favere non recusabo , ut veritas mellita suæ orationis oracula protulit dicens , “ Date* et dabitur vobis”. Quapropter ego EDDREDUS, rex Anglorum cæterarumque gentium in circuitu persistentium gubernator et rector , uni venerabili sacerdoti, nomine EDULFO , cui memet ipsum in suis sacris ora- tionibus commendo , X. mansas tribuo in loco qui dicitur LEGH- FORD ; eo pacto ut habeat ac possideat quamdiu vivat. Cum autem universitatis viam adierit , Monasterio Monialium quod in Wyn- tonia urbe situm sit , V. tributarias mansas contradat ; alias vero V. ad monasterium in quocumque ejus corpus sepulturæ traditum fuerit , cum mentis alacritate utrumque perpetualiter tribuat . Sit autem prædictum rus liberum ab omnia* mundali obstaculo , cum omnibus ad se rite pertinentibus, campis, pascuis, pratis, rivulis, excepto communi labore , expeditione , pontis arcisve coædifica- tione . Si quis alium antiquum librum in propatulo protulerit , nec sibi nec aliis proficiat , sed in sempiterno graphio deleatur , et cum justis non scribatur nec audiatur. Si quis autem , quod non optamus , hanc nostram donationem infringere vel mutare sata- gerit, horribiles inferni fusci valvas sentiat , atque terribiles dæmo- mum cohortes suis obtutibus indesinenter aspiciat , misi prius hic digna satisfactione emendaverit pœnitentia ante mortem. Istis terminibus* predicta terra circumdata est, et girata, antiqui veraci assertione dixerunt:— £)is synt pa landgemæro pe hyrap to Leahtforda : ærest, of Leahtforda pæt up to pære dic ; pæt ponane on gerihte to haram grafan ; pæt ponam om gerihte to renget porne , ponne , up to Heardulfes hlæpe ; ponne sup to pære holam die benipam Pelna- byrig ; ponne from pære dic to Ættanho , of Ættanho in per lu* om Terstam . These ben the land-markys that longeth to Legford : Begyn at, Legford, and so up to the dyche , then forth-ryht to Haregrave ; an than forth-ryht to a marke that ys 1 Luc. vi, 88. * Sic, E. 8 Terminis, E. * Sic, in MS., for hlæp, E. A.D. 947.] EDIDRED TO EDULF. 591 clepyd Sengthorne*, up to Hardulfys lewe , than suth to the holw dyche benethe Welbrygge ; and thanne from the dyche to Attenho , from Attenho a lowe in to Terstan. Isti sunt termini terrarum pertinentium ad Legford : Imprimis , incipe apud Legford, sic ascendendo quousque perveniatur ad fossam albam, tunc recte quousque perveniatur ad Haregrave ; et ex tunc recte procedendo ad limitem vocatum Seng- thorne , ascendendo ad limitem nuncupatum Hardulfys lewe ; ac tunc ex Austro ad illam concavam fossam , quæ jacet inferius Welbrygge , et tunc ab illa fovea ad ter- minum vocatum Attenhe , ab illo termino inferius procedendo recte in Terstam. Acta est hæc præfata donatio , anno ab incarnatione Domini nostri Jesu Christi DCCCCXLVII. Indictione v. >< Ego Edredus Rex Anglorum præfatam donationem sub sigillo sanctæ crucis >< indeclinabiliter consensi atque roboravi. »< Ego Eadgifu ejusdem regis mater cum signaculo sanctæ crucis >< confirmavi. >< Ego Oda Dorobernensis ecclesiæ archiepiscopus ejusdem regis principatum et benevolentiam cum sigillo sanctæ crucis >< conclusi. >< Ego Pulfstanus archons divinæ servitutis officio manci- patus Eboracæ civitatis archiepiscopus sigillum sanctæ crucis >< impressi. »< Ego Theodred Londoniensis ecclesiæ episcopus corrobo- If8,VIl . >{< Ego Ælfheah Wyntoniensis ecclesiæ episcopus testu- dinem sanctæ crucis >< subscripsi et confirmavi. »< Ego Cenwald episcopus consensi. »< Ego Ælfric episcopus consignavi . »< Ego Æthelgar episcopus confirmavi. >{< Ego Ælfred episcopus corroboravi. »< Ego Wulfsyge episcopus conclusi. »{< Ego Æthelstam dux. »< Ego Eadrie dux . »< Ego Æthelstam dux. »{< Ego Wulfgar dux. »< Ego Ealhhelm dux . »{< Ego Athelmund dux. »< Ego Ælfgar dux. »< Eadmund minister . »< Ælfstam minister . »% Wlfric minister. »K Ælfsige minister. »K Wlfric minister. >< Æthelgeard minister. >< Aethelnoth minister. >{< Bexrhtwold* minister. »K AElfric minister. »6 Ælfred minister. [A.] Liber de Hyda [E.], ed. Edwards (Rolls Ser.), p. 161. i Sic, in MS., E. 2 Sic, E. 592 IEADULF TO NEWMINSTER. [A.D. 947. 825. Grant by the Mass-priest Eadulfto Newminster, Winchester, etc., qf the land at Leghford, mentioned in Wo. 824. IDONATIO EDULFI SACERDOTIS , DE QUINQUE MANSIS APUD LEGFORD , IN NOVUM MONASTERIUM WYNTONIÆ. Io EADULF, mæsse preost of pysse stopam æt LEAHTFORD , an on NIpAN MINISTRE on 2intanceaster fifan stopan on LEAHTFORD , pær min lic* to rest , aftir minam dægam ; and oöara fifam stopam æt Leahtford om numam ministre om 2intanceaster , eal spa freoge spa Eadred cing me gifam habbap , and is gepritan on cining Eadredes geprite ; and seo pæron gepitemesse is foram alisnesse* minra saple . [A.] Líber de Hyda, [E.], ed. Edwards (Rolls Ser.), p. 165. 826. Old English form, qf No. 825. I EDULF , prest of the tem dwellynplacys at LEGFORD , graunt; fyve of them in to the NEWE MONASTERY of Wynchester, where me lykyth my bodi for to rest, aftyr my day. And other fyve I graunt to the Monastery of Nunnys at Wynchester. Al so fre as kyng Edryd me hath gyve , and as hyt ys write in Edredys Kyngys Wrytynge , for the relevyng of my sowle. [A.] Liber de Hyda, ed. Edwards (Rolls Ser.), p. 165. 827. Latin form, qf No. 825. IEgo EDULPHUS sacerdos de decem mansis apud LEGFORD, do quinque ex ipsis NOVO MONASTERIO WYNTONIÆ , ubi volo post obitum meum quod corpus meum diem futuræ resurrectionis expec-- tet . Et alias quinque mansas do Monasterio Monialum in urbe Wentana , ita libere sicut Edredus rex mihi contradidit, et scrip- tum est in scripto inde confecto Edredi regis , pro animæ meæ , relevio. [A.] Liber de Hyda, ed. Edwards (Rolls Ser.), p. 166. * MS. inserts minam licomam, E. * MS. inserts of, E. A.D. 947.] EADRED TO THE EARI, EDRIG. 593 828. Grant by King Eadred to the Earl Edrig, or Edric, qf land at -Aysshedowne, or Ashdown, ^ow ίη Ashbury, co. Berks, mear Ramsbury, co. Wilts. A.D. 947. With, mote qf later grant by Edrie to Glastonbury Abbey. CARTA EDREDI REGIS FACTA EDRICO COMITI SUO DE AYSSHEDOUNE. Eegnante imperpetuo domino nostro Jhesu Christo manifestum est cunctis quod omnia celestia et terestria' providencia Dei guber- nantur que sollicitudo mortalis vite totis nisibus in carorum amicorumque amissione conqueritur ac defletur ideo certis ad- stipulacionibus mellita oracula diem clamacionis mos frequentan- tivis' ortacionibus suadet, ut cum hiis fugitivis et sine dubio transitoriis possessiunculis jugiter mansura Regna Dei suffragio adipiscenda sunt. *. Quamobrem Ego EDREDUS Rex Anglorum ceterarumque gen- cium in circuitu persistencium gubernator et rectOr cuidam meo fideli Comiti vecitato nomine . EDRIGO° ob illius amabile obse- quium eisque' placabili fidelitate . viginti . mansas ei libenter largiendo concedens perdonabo illic ubi vulgus prisca relacione vocitat . AT AYSSHEDOUNE . quatenus ille bene perfruatur ac per- petualiter possideat dum hujus labentis evi cursum transeat illesus atque vitalis spiritus in corruptibile carne inereat* et post se cuii- cumque voluerit perhenniter heredi derelinquat sicuti prediximus Sit hoc predictum rus liber ab omni mundiali obstaculo cum omni- bus que ad ipsum locum pertinere dinoscuntur tam in magnis quam in modicis rebus Campis. Paschuis. Pratis. silvis. excepto istis tribus expedicione pontis arcisve coedificacione . Si que* denique michi non optanti hanc libertatis cartam livore depressi violare satagerint agminibus tetri caliginis lapsi vocem audiant examinacionis diem arbitris sibi dicentis “ Discedite* a me maledicti in ignem eternum” ubi cum demonibus ferreis sartagini- bus crudeli torqueantur in pena si non ante mortem digna hoc emendaverint penitencia . Istis terminibus predicta terra circumgirata videtur . Erest of buckansticke west om buckanmere to pam ruancroumdele parom middeward burnestowe to pam stone . panen west ende lang smaleweies om pare croundel bi este pa ertheburgh and so north on ri3t to hordenestone panem to elden berwe and soa endelang diches morth to pan white stgne panem to pan Stanberwe yate* panen to pe litel berwe panem ende langmeres to middel dich panem north to a.*• •-• * * ••^ . 1 Sic, MS. * Eadrico, K. 8 Matt. xxv, 41. 4 %$are, K. VOL. II. Q Q 594 EDDRED TO WULFRIC. [A.D. 947. rigt weie to pan stom om mid ri3t Weies and soa to loppancombe ouerward par forth end lang furch on ri3te to merewelle endlang- stremes to folanruwers Ouer pam ridde to pan stone Whit oute par irwelQnde par forth to pam beche panen of piwannere' on lippam-_ stibbe par on kingesdich end land dich to melambroke of milan- brok on lortanbroke* panem om lortanberwe so vp endlang furt3 to - mereberwe pamen out to pan widen yate of pan 3ate to pan horeston ford to rammesburi yate of rammesburi so forth ende lang weies to buckansticke . Acta est hec prefata donacio ammo ab incarnacione domini nostri Jhesu Cristi. D. G. G. C. C. quadragesimo septimo . V >{< Ego Eddredus rex Anglorum prefatam donacionem sub sigillo sancte crucis indeclinabiliter consensi atque roboravi . - >{< Ego Oda DorobOrnensis ecclesie archiepiscopus ejusdem regis donacionem et benevolenciam cum sigillo sancte crucis conclusi cum multis aliis . Postea* prefatus Edricus memoratum manerium quod nunc vocatur AYSSEAEBURY cum omnibus pertinenciis suis adeo plene et libere sicut prefatus rex illud sibi donaverat dedit sancto DUNSTANO tunc abbati Glastonie ejusdemque loci conventui ac monasterio Glastonie imperpetuum possidendum offerens cartam presentem cum jure manerii . [A.] Bodl. Libr., Wood MS., i,l 245. (Kindly | [D.] Dugdale, Mon. Angl., vol. i, p. 51. (Very copied by Mr. G. Parker.) incorrect.) rº [H.] Hardy's MSS. im Record Office. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. coccxv ; from [A.] Boundaries in vol. vi, p. 232. 829. Grant by King Eddred to the thegm, Wulfrie, qfland at Idemes- tom, or Idmiston, co. Wilts; or Idstone in, Ashbury, co. Berks (?). A.D. 947. CARTA EDREDI REGIS FACTA WULFRICO MINISTRO SUO DE IDEMESTONE. IRegnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo. Mundi hujus labentibus properanter temporibus regnaque functi cum regibus velocissimo transeuntibus cursu licet stare firmiter a priori statu cito labi nullo sapiente ignotum est et Gaudia hic fallentis vite quaciuntur ac dissipantur. Quapropter Ego EDDREDUS rex Anglorum^ ceterarumque gen- cium in circuitu persistencium gubernator et rector cuidam meo 1 Piwamere, H. * panen of piwammere . . . . lortanbroke, omitted, K. ° This paragraph omitted, K. A.D. 947.] EADRED TO ÆTHELGEARD. 595 fideli ministro vocitato nomine WULFRICO devocionis ejus solercia ejusdemque placatus obsequio dignatus sum impartire quinque mansas in illo loco ubi jamdudum solicole illius regionis nomen imposuerunt AT IDEMESTONE tali autem tenore hoc prefate munifi- cencie munus tradendo concessi ut possideat et firmiter teneat usque ad ultimum cursum vite sue cum omnibus utensilibus que Deus celorum in ipso telluris gramine creavit tam in notis causis quam ignotis in modicis et in magnis campis paschuis pratis silvis donans donabo libertatem . Et postquam humani generis fragilitatem deseruerit et ad desiderabilem jocunditatis viam per graciam superni judicis adierit succedencium sibi cuicumque placuerit, eternaliter derelinquat, seu superius premotavi. Sit hoc predictum Rus liber ab omni fiscali tributo seculariumque servitutum exina- nitum sine expedicione et pontis arcisve instructione . precipioque in nomine Dei summi tam nobis viventibus quam eciam qui cristianitatis nomine et diem agnicionis fidei censentur hujus liber- tatis statuta ad irritum deducere minime quispiam presumat . Quisquis benivola mente meam donacionem amplificare satagerit in hoc presenti seculo vitam illius prospera feliciter longiturne vite gaudia teneat . Si quis hoc propria temeritate violenter invadere presumpserit sciat se proculdubio ante tribunal districti judicis titubantem tremebundumque racionem redditurum nisi prius digna satisfactione emendare maluerit . Acta est hec prefata donacio anno ab incarnacione domini nostri ÜJhesu Christi. DC. c. c. c. XLVII. >< Ego Eddredus rex Anglorum prefatam donacionem sub sigillo sancte crucis indeclinabiliter roboravi, >{< Ego* Dorobornensis ecclesie archiepiscopus ejusdem regis (principatum et benevolenciam cum sigillo sancte crucis conclusi cum multis aliis . [A.] Bodl. Libr., Wood]MS. i, f. 283b. [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. ccccxvII ; from [D.] Dugdale, Mon. Angl., vol. i, p. 58. [A.] 830. Grant by King Eadred to the thegm, Æthelgeard, of land at Erightwell, in the distriet qf the Gewisi, eo. Ovon. A.D. 947. £)IS IS pARA. x. HIDAE BOC AET BEORHTANpYLLE PE AEDRED CING GEBOCODE ÆpELpEARDE HIS pEGNE ON ECE YRRÆ. >< In nomine Dei summi. Subtilissima mentis certatione Deum quem diligimus et credimus intima mentis affectione timeamus et * Name omitted, MS. ; Oda, added, K. Q Q 2 596 EADRED TO ÆTHELGEARD. [A.D. 947. amemus. quia agonista sanctæ predicationis ortator talem protulit sententiam dicens, “ Omnia* nuda et aperta sunt coram oculis Dei” et a luce prima usque conticinium uniuscujusque actus prospicit . Ideo ego EADREDUS rex Anglorum cæterarumque gentium in cir- cuitu persistentium gubernator et rector. cuidam meo fideli ministro ac militi qui in suæ voluntatis ac devotionis obsequio fatendo ac implendo paratus ac promptus fuit. Et ab incunabilis suæ infanti- litatis non fortuitu sed voluntate parentum nomen accepit . ÆpEL- GEARD . dapsili deditione quandam partem ruris libenter dedi. ubi jamdudum incolæ prolatum nomen latialiter declaratam fontem, indiderunt . nunc vero verbi gratia Gewisorum more . BEORHTAN- WILLE. magnitudo autem illius terre , juxta estimationem circa eundem locum degentium tanta esse assertur* quantum bfs quinas mansarum spacium equa demensione censure trucinationis fore cernitur ; habeat ac possideat prefatam dapsilem donationem quam- diu vitalis flatus carnem mundana fragilitate corruptam aluerit . Cum autem dies dissolutionis suæ advenerit , quo de corruptibili vita ad incorruptibilem beatitudinem migraverit : Cui* sibi libet heredi sine ullo obstaculo derelinquat in æternam hereditatem . Sit autem predictum rûs liber`um' cum omnibus quæ ad ipsum locum pertinere dinoscuntur . tam in magnis quam in modicis rebus . Campis . Pascuis . Pratis . Silvis . dirivativis cursibus aquarum . excepto istis tribus. expeditione pontis . arcisvæ con- structione . Hanc vero meam donationem quod opto absit a fidelium menti- bus , minuentibus atque frangentibus . fiat pars eorum cum illis de quibus é contra fatur.“ Discedite* à me maligni in ignem æternum qui paratus est Sathane et satellibus° ejus” : nisi prius digna Deo pœnitentia veniam legali satisfactione emendent . Istis terminibus° predicta terra circumgyrata esse videtur. £)is synt pa land gé mæro tô Beorhtam pille . para . X. hida. AErest of pam more be pestam pám tüne. On pa dic . pest and lang Dfc of pa hæpenam byrigelsas ponne east and lang pam an heafdam 6n anne litelne pörn . pomon east j hpon suô om ge rihte to pam pege to gafær bæce ; po' mord be pam and heafdam 6f pa láce jlang lace út on temæse* óf midne stréam jlang ea óf 8a ealda stræt and lang stræte on pone ford of pam forde pest and lang mores of pæt man ær on feng. Acta est hæc prefata donatio . Anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. DCCCC. XLVII. Indictione . v . 1 Hebr. iv, 13. * Asseritur, K. 8 Qui, K. * Matt. xxv, 41 5 Satellitibus, K. ^ -nis, K. 7 pomom, K. 8 Temære, MS. A.D. 947.] EADRED TO WINCHESTER CATHEDRAL. 597 Ego Eadredus Rex Anglorum prefatam donationem sub sigillo sanctæ crucis indeclinabiliter consensi atque roboravi. IEgo Eadgifu Ejusdem regis mater cum sigillo sanctæ crucis confirmavi. Ego Oda Dorobornensis æcclesiæ archiepiscopus ejusdem regis principatum et benivolentiam sub sigillo sanctæ crucis conclusi. IEgo 2ulfstanus. Archons divinæ servitutis officio mancipa- tus Eborace civitatis archiepiscopus sigillum sanctæ crucis impressi. Ego peodred Lundoniensis æcclesiæ episcopus corroboravi. IEgo Ælfheah Wintoniensis æcclesiæ episcopus testudinem sanctæ crucis subscripsi et confirmavi. Ego Cempald episcopus consensi. Ego Ælfric episcopus consignavi. IEgo Æpelgar episcopus corroboravi. Ego Ælfred episcopus confirmavi. Ego J2ulfsige episcopus conclusi. Ego Æpelstan Dux. Ego Eadric Dux. Ego Pulfric minister. Ego Æpelstam Dux. Ego Ælfsige minister. Ego Ealhelm Dux . Ego Pulfric minister. Ego Apelmund Dux . Ego Alfric minister. Ego Ælfgar Dux. Ego Æpelnod minister . Ego Eadmund minister. Ego Ælfred minister. Ego Ælfstam minister . Ego Æpelsige minister. [A.] Add. MS. 15,850, f. 47b. | [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MoLwr ; from [A.] 831. Grant by King Eadred to the Cathedral Chwrch, at Winchester, qf land at Tawnton, co. Somer$et. A.D. 947. PIS IS pAES LANDES BOC ÆT TANTUNE δE EADRED CING EDNIpON GÆBOCODE SANCTÆ TRINITATÆ j SANCTÆ PETRÆ j PAULÆ INTO EAILDAN MYNSTRÆ. In nomine Dei summi et altissimi Jhesu Christi. Subtilissima mentis certamine deum Quem diligimus et credimus intima mentis affectione timeamus et amemus. quia psalmista, Qui quondam Solimis' regnabat dives in arvis conquerelando ac lamentabili voce ita protulit dicens . “The- 1 Altered to svllimis, MS. ; Sullimis, K.; but, gf. p. 9. 598 EADRED TO WINCHESTER CATHEDRAL. [AD. 947. saurizat* et ignorat cui congregat ea”. eo quod interdum° optatis et sepius exosis relinquitur . quod prius homo per ambitionem seculi concupivit . Tamen miserationis omnipotentis Dei largitate caducis opibus æternæ cœlestis vitæ premia mercari queamus. Quapropter ego EADREDUS, rex Anglorum. cæterarumque gentium in circuitu persistentium gubernator et rector. sanctæ Dei æcclesiæ Wentana civitatæ locatæ . ac beato Petro apostolorum principi. ejusque cóapostolo Paulo dicatæ . ÆLFHEAGO. ejusdem sedis ponti- fice . impetrante uti . Fryöegyö regina penæ in exordio christianæ religionis reverende Trinitatis . ejusque prenominatis apostolis devota menta concesserat . ac Aöelpulf rex augmentando ampli- ficaverat. Itidemque Eadward rex novis litterarum apicibus iterum restauraverat . cum isdem territoriis quas Aöelwlf rex hereditaria carta conscribi jusserat . G. scilicet ac . XXX. quantitatem manen- tium continentem loco celebri qui . TANTUN . nominatur æterna restituendolargitussumhereditate. Prefato siquidem regi. Eadwardo . LX. telluris manse quattuor locorum partibus disperse . sicut ipsius territorii cartula quam prefatus rex edere jussit, liquido testatur á quodam episcopo . Denewlfo . videlicet pro ejusdem telluris libertate concesse sunt . Maneat igitur meum hoc inmobile donum æterna libertate jocundum cum omnibus quæ rite ad predicta loca pertinere dinoscuntur. Campis. Pascuis. Pratis. excepto communi labore expeditione pontis arcfsvæ construc- tione. Si qui denique michi non optanti hanc libertatis cartam livore depressi violare satagerint . agminibus tetre caliginis lapsi vocem audiant, examinationis die arbitris sibi dicentis. “ Discedite* à me maledicti in ignem æternum”. ubi cum demonibus ferreis sarta- ginibus crudeli torqueantur in pœnâ, si non ante mortem digna hoc emendaverint pœnitentia . Acta est hæc prefata donatio . Anno dominicæ Incarnationis . DCCCC. XLVII. Indictione . Wa . Ego Eaöredus Rex Anglorum prefatam donationem sub sigillo sanctæ crucis indeclinabiliter consensi atque roboravi. Ego Eaögyfu . ejusdem regis mater . cum sigillo sanctæ crucis confirmavi. Ego Oda Dorobernensis æcclesiæ archiepiscopus ejusdem regis principatum et benivolentiam cum sigillo sanctæ crucis conclusi . * Psalm. xxxix, 6. 2 [non], added, K. * Matt. xxv, 41. A.D. 947.] EADRED TO ELFSI. 599 Ego Wulfstanus archons divinæ servitutis officio mancipatus Eboracæ civitatis archiepiscopus . sigillum sanctæ crucis Impressl. Ego peodred Lundoniensis æcclesiæ episcopus conclusi. Ego Ælfheah Wintoniensis æcclesiæ episcopus testudinem sanctæ Crucis subscripsi et confirmavi. Ego Cenvvald. episcopus predictum donum consensi. Ego Ælfric episcopus consignavi. Ego Æöelgar episcopus roboravi. Ego Ælfred episcopus conclusi. Ego Æöelstam dux. Ego Eadric dux . Ego Ælfric minister. Ego Æöelstam dux . Ego 2ulfric minister. Ego Pulfgar dux. Ego Ælfsige minister . Ego Æpelmund dux . Ego Ælfsige minister . Ego Ealhelhm* dux . Ego Æöelmo 8 minister . Ego Ælfstam minister . Ego Ælfred minister. Ego Eadmund minister. Ego Ælfheah minister . Ego Wlfric minister . Ego Eöereö minister. [A.] Add. MS. 15,350, f. 23b. | [K.] Kemble,Cod. Dipl., No. MoLvm ; from [A.] 832. Grant by King Eadred to his * homo” Elfsi, of land at Ebles- bwrn, or Ebbesbourme, co. Wilts. A.D. 947. pIS IS pARA . V. HYDA B6C ÆT EBLESBURNAN pE EADRED CYNG GEBOCODE ELFSIGE ON ECÆ YRFÆ. Regnante imperpetuum domino nostro Jhesu Christo . Omnia quæ cernuntur et in quibus mortalium titubans versatur . fragilitas evanescentis simillima nebule sunt vaporis . et indelabili gazarum lucro firma stabilisque stellati polorum felicitas culminis est mer- canda. Quapropter divina suffragante gratiarum largitate . ego EADRE- DUS . rex Anglorum cæterarumque persistentium circumquaque gentium Deo omnipotenti michi quæ teneo cuncta referenti. par- tem ruris hoc est. V. mansas im loco qui dicitur. ET EBLESBURNAN. meo fideli homini vocitatÖ nomine . ELFSIGE. perpetua largitus sum hereditate . quatinus ipse vita comite hilariter possideat. et post se cuicumque voluerit heredi derelinquat . maneat igitur meum hoc immobile donum æterna libertate cum universis quæ pertinent sibi. i Ealhhelm, K. 600 EADRED TO WULFRIC. [A.D. 947. Si quis vero contra hanc munificentiam tyrannica potestate inflatus temptare voluerit : Sciat se obstaculum ire Dei incurrere. et in ultimo examine coram Christo et angelis ejus rationem reddere. His autem limitibus prefatum rûs undique circumgirari videtur. AErest om bicam bricge and lang dfc on pone here paö . of öan her paöe uppam beor dune on pes uferam hlinces pest ende . of öan hlimce on pa öri beOrgas æt pere dune . of δam beOrgan and langan pes Smalam paöes on rugam beorh. of pan beorge and lang herpaöes fornan gean menandene. on Sceapacumb . of Sceapacumbe. om land sceara geat. of land sceara geate. on ludam beorh. of ludam beorcge om eblesburnam . Scripta est autem hæc scedula . Anno ab incarnatione domini . D. CCCC. XL. VII. Hfs testibus consentientibus. IEgo Eadredus. Rex Anglorum prefatam donationem sub sigillo sanctæ crucis confirmavi. Ego Oda archiepiscopus conclusi. IEgo peodred episcopus roboravi. Ego Ælfheah speculator consensi. Ego Cenpald presul corroboravi. IEgo Elfric antistes subscripsi. Ego Æpelgar episcopus annui. Ego Ædelstam dux. Ego Eadmund minister. Ego Eadrich dux. Ego Ælfstam minister. Ego Ædelstam dux. Ego Wulfric minister. Ego Ealhhelm dux. IEgo Ælfsige minister. Ego Epelmumd dux. Ego Æpelgeard minister. IEgo Elfgar dux. Ego 2igferd minister. Sit autem predictum rus omni terrenæ servitutis jugo liberum. tribus exceptis rata videlicet expeditione. pontis. arcisvæ restaura- tione. - [A.] Brit. Mus., Add. MS. 15,850, f. 17ö. | Omitted by Kemble. 833. Grant by King Eadred to the thegn Wulfrie, qfland at Denece$wwrth, or Demchworth, co. Berks. A.D. 947. CARTA DE DENCHESWRpE. In nomine Dei j domini nostri Jhesu Christi veri redemptoris mundi. Anno vero dominice incarnationis . DCCCC. xL. VII. ego EADREDUS omnicreantis disponente clementia Angligenarum omni- umque gentium undique secus habitantium rex primo anno imperii A.D. 947] EADRED TO WULFRIC. 601 mei divina Dei gratia suadente quod cogitarem quam mirabiliter j quam subtiliter supernus rector celestia et terrestria firme rationis serie gubernat atque custodit quia profuturum esse judicamus ea que communitractu j salubri consilio definiuntur ut quidam sapiens exhortando ammonuit dicens. “ Omnia* cum consilio fac j post factum non penitebis". Iccirco minime in oblivione habui quod parvam partem potestatis mei meorum episcoporum testimonio ceterarumque fidelium adstipulatione hilariter perpetua libertate donavi . V. mansas cuidam militi vocitato nomine. J7ULFRIC . in illo loco ubi ruriculi* appellativo usu ludibundisque vocabulis nomen indiderunt ÆT DENECEspURpE. pro illius amore qui dixit: “ Date* et dabitur vobis ”. Quatenus ille bene perfruatur ac per- petualiter possideat quamdiu istius caducis seculi vitam tenere presumet. j postquam universitatis viam adierit cuicumque voluerit heredi derelinquat sicuti prediximus in heternam* haereditatem. Sit autem predictum rus liberum ab omni mundiali obstaculo cum omnibus ad se rite pertinentibus. campis. pascuis . pratis. silvis. excepto istis tribus expeditione pontis. arcisve constructione. In cunctis vero successoribus hoc jus donationis augendo qui- cumque amplificare satagerint augeat amplificetque cunctiparens genitor. in hoc presenti seculo vitam illorum j inter celibes beati felicesque sine fine in eterna doxa letentur. si quis autem propria temeritate violenter invadere presumpserit . Sciat se proculdubio ante tribunal districti judicis titubantem tremebundumque ratio- nem redditurum. nisi prius digna satisfaccione emendare maluerit. Mete.* Istis terminis predicta terra circumgirata esse videtur. pis sind pa landgemæra æt denicespurpe. aerest on cillaripe pest on . muttic om pa dic on Ordulfes gemære to ceapan hlæpe* jlang dic om lamdbroc jlangbrocesto pan noröran dencespurpe'. ponne* eastrihte eft to* cillam Ripe ; ponne pær suö pær pe ær onfengon jìone10 licgaö pær pa preo hida on pan'* moröram dencespurpe' undælede. •>< Ego Eadredus rex Anglorum prefatam donationem sub sigillo sancte crucis indeclinabiliter consensi. atque roboravil3. »{< Ego Eadgifu ejusdem regis mater predictum donum cum sigillo sancte crucis confirmavi. >< Ego Oda Doroberenis'* ecclesie archiepiscopus ejusdem regis principatum et benivolentiam cum sigillo sancte crucis conclusi. 1 Ecclus. xxxii, 20. ° -colae, K. 8 Luc. vi, 38. * Aet., K. ° Mete Denceswröe. v. mansarum sunt hæc, B. 6 Hlepe, B. 7 Deneces- pyröe, B. 8 ponom, B. 9 Om, B. 10 bonne, B. 11 bam, B. 1° At. rob., omitted, K. 18 -bern-, K. 602 EADRED TO EADRIC. [A.D. 947. >< Ego Wulfstanus archons divine servitutis officio man- cipatus Eborace civitatis archiepiscopus sigillum sancte crucis impressi. >{< Ego podred Lundoniensis ecclesie episcopus corro- boravi. •» >{< Ego Ælfheah Wintoniensis ecclesie episcopus testudinem sancte crucis subscripsi j confirmavi. >< Ego Cenpald episcopus consensi. »{< Ego Ælfric episcopus consignavi. >< Ego Æpelgar episcopus confirmavi. >{< Ego Ælfred episcopus corroboravi. >{< Ego Wulfsige episcopus conclusi. >{< Ego Æpelstam . dux conclusi. >{< Ego Eadric \ . >{< Ego Eadmund ) . >{< Ego Æpelstam | ? »< Ego Ælfstan '3 >{< Ego J2ulfgar ä »< Ego Pulfric 3 >{< Ego Ealhhelm || § »< Ego Ælfsige É · Ego Æyelmund | * »< Ego Pulfric 3; >{< Ego Ælfgar J -> >{< Ego Beorhtsige | Ä >< Ego Æpelgeard | .5 >{< Ego Æpelnoö j £ [A.] Cottom MS., Claudius B. vi, f. 85b. ` [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MoLvIII ; from [B.] Cotton MS.,Claudius C. ix, f. 197. (Bound- [A.] aries only.) [8.] Chron.Abingd.,ed. Stewensom, vol. i, p. 186. 834. Grant by King Fadred to the Earl Eadrie, of lamd at VVassingatwne, or Wasîng, co. Berks. A.D. 947. - CARTA DE PASINGETUNE. In nomine sancte trinitatis quamvis decreta pontificum j verba sacerdotum velut fundamenta montium in districtis ligamimibus fixa sint tamen plerumque [per] tempestates et turbines secularium rerum etiam religio sancte Dei ecclesie maculis reproborum dissi- pabitur ac rumpitur. Icgirco incertum futurorum temporum statum providentes posteris succedentibus profuturum esse decrevimus ut ea que communi tractu salubri consilio definiuntur sertis litterulis roborata confirmentur. *-*- Quapropter ego. EADREDUS Rex Anglorum ceterarumque [gen- tium] in circuitu persistentium gubernator et rector . cuidam mihi fidelissimo comitique dilecto nomine . EADRICO . devotionis ejus sollertia ejusdemque placatus obsequio dignatus sum impertire bis denas mansas quod angelice' dicitur . tpe^tig hida . in illo loco i Sic, MS. A.D. 947.] EADRED TO EADRIC, V. 603 ubi jamdudum solicole illius regionis nomen imposuerunt . ÆT PASSINGATUNE , Tali autem tenore hoc prefate munificentie munus tradendo concessi ut possideat j firmiter teneat usque ad ultimum cursum vite sue cum omnibus utensilibus que Deus celorum in ipso telluris gramine creavit. tam in notis causis j ignotis in modicis j in magnis. campis . pascuis . silvis . silvarum densi- tatibus. donans donabo libertatem. et postquam humani generis fragilitatem desererit* j ad desiderabilem jocunditatis viam per gratiam superni judicis adierit succedentium sibi cuicumque libuerit eternaliter derelinquat ceu superius prenotavi. Sit autem predictum rus liber* ab omni fiscali tributo seculariumque servi- tutum exinanitum sine expedicione et pontis arcisve instructione precipioque in nomine Dei summi tam nobis viventibus quam etiam qui christianitatis nomine et divine agnitionis fide censentur hujus libertatis statuta ad irritum deducere minime quispiam presumat. Quisquis benivola mente meam donationem amplificare sata- gerit in hoc presenti seculo vitam illius prospera feliciter longi- turne vite gaudia teneat . Si quis autem propria temeritate violenter invadere presumserit. Sciat se proculdubio ante tribunal districti judicis titubantem tremebundumque rationem redditurum nisi prius digna satisfactione emendare maluerit . IMete de Wasînge twne. Istis terminis predicta terra circum- girata esse videtur . £)is syndon pa landgemaOre to pasinga tune . Ærest on duham lea of duham lea om readam pylle. of readdam pille to lydgeardes broge. of lidgeardes beorge to tatmonmes apoldre . of tatmomnes apoldre to deneburge hleape . of deneburge hleapeto stan beorge . of stanbeorpe* to hapeburge hleape . of pam hlæpe to here grafe of here grafe to tpam beorgum . of tpam beorgum to hremnes dune . of heremnes dune to bidam holte . of bidam holte pæt to pigam campe. of pigam campe to bennam beorge . of pam beorge to blæccam pole . of pam pole to pære apuldre ponne to dunam heafde. pæt to humes cnolle . ponne eft on duhanlea . ■ E)is synt pa den pe pær to ge byrigeap. Pynburgespær j pre crochyrsta j horsham j yffeles leah j hæslpic j gatapic j ridam fald j scacalpic j hundsæding fald , Acta est hec prefata donatio anno ab incarnatione domini nostri Jhesu Christi. Dc . CCC . XL. VII. indictione . Quinta . »< Ego Eadredus Rex Anglorum prefatam donationem sub sigillo sancte crucis indeclinabiliter consensi atque roboravi. 1 Deseruerit, K. - ? -rum, K. 8 -ge, K. 604 EADRED TO EADRIC. [A.T). 947. >{< Ego Eadgifu ejusdem Regis mater cum sigillo sancte crucis confirmavi. >{< Ego Oda Dorobornensis ecclesie archiepiscopus ejusdem regis principatum j benivolentiam cum sigillo sancte crucis conclusi. >{< Ego J2ulfstanus archons divine servitutis officio manci- patus Eborace civitatis archiepiscopus sigillum sancte crucis impressi. JEgo peodred Lundoniensis ecclesie episcopus corro- boravi. Ego Ælfhæh* Uuintoniensis ecclesie episcopus testu- dinem sancte crucis subscripsi et confirmavi. Ego Cempald episcopus prædictum donum consensi. Ego Ælfric episcopus consignavi. Ego Æpelgar episcopus roboravi. Ego Ælfred episcopus confirmavi. Ego 2ulfsige episcopus consensi. JEgo Æpelstam dux consensi. Ego Wulfgar dux consensi. Ego Æpelstan dux consensi. IEgo Ealhelm dux consensi . Ego Æpelmund dux consensi. Ego Ælfgar dux consensi. IEgo Eadmund minister consensi. Ego Ælfstam minister consensi . Ego Pulfric* minister consensi. Ego Ælfsige minister consensi. Ego Pulfric minister consensi. IEgo Ælfric minister consensi. Ego Æpelf§ige minister consensi. Ego Æpelnop minister consensi. Ego Æpelgeard minister consensi. Ego Ælfheah minister consensi. Ego Ælfred minister consensi. >{< Ego Æperéd minister consensi. [A.] Cotton MS., Claudius B. vi, f. 87. [8.] Chron. Abingd., ed. Stevenson, vol. i, [K.] Kemble, Cod. Dipl., No. MoLrx ; from p. 141. [A.] i -heah, K. 2 -fsic, MS. 4ppenbir, 835 (2B). Notice qf the Grant by the King qf Domnonia to the old church [qf Glastonbury], of the land called Ineswytrin, co. 8omerset. A.D. 601. Anno dominice incarnacionis sexcentesimo primo REX* DOM- NONIE terram que appellatur INESWYTRIN* ad ecclesiam vetustam. concessit, que ibi sita est ob peticionem Worgret abbatis in quinque (id est hydis*) cassatis. Ego Mauurom episcopus hanc cartam scripsi. Ego Worgret ejusdem loci abbas subscripsi. [A.] Brit. Mus., Add. MS. 22,934, f. 12b, col. 2. (** Will. Malm., de Antiquitate Eccl. Glastomiensis.**) 836 (20). Another form, qf 835 (2B). Ammo incarnationis* sexcentesimo primo , id est, adventus beati Augustini. v.°, rex DÖNONIÆ° terram que appellatur INESWITRIN. ad ecclesiam vetustam concessit . quæ ibi sita est , ob peticionem Worgrez abbatis in . V.%ue casatis. Ego Maworn episcopus hanc cartam eonscripsi. Ego Worgrez ejusdem° loci abbas subscripsi. Erit, Mus., MS. Reg. 18 D. ii, f. 9b. Will. Malm., Gesta Regum, ed. Hardy [H.], vol. i, p. 40, 837 (13B). Grant by Ædbald, King qf Kent, to Winemund, Qf land at Burwara mers halfsæta, mear Folkestone amd Lyminge, co. Kent. About A.D. 616 × 618. In nomine trino divino Dei celi ego ÆDBALDUS do j concedo WINEMUNDO amico meo aliquam partem terre agelluli mei contra 1 “ Quis iste rex fuerit, scedule vetustas negat, scire,” etc.—Will. Malm., in com- tinuation after the last word, subscripsi. * * Verumptamen quod Britannus fuit, hic presumi potest quod Glastoniam lingua sua Ymeswytrin appellavit.'—Ibid. (in continuation). * Id est hydis, is evidently a gloss which has crept into this text. * Domini added, var., H. * Dero nomine, var., H. ° Ejus, var., H, ἀ WULFERE TO MEDESHAMSTED. PA.D. 664. ejus pecuniam quam ab eo accepi hoc est . VIII. hund pendinga in loco qui dicitur BURpARAMERS HALFSAETA . nec non j illud agellum his terminibus circumcincta est . in Oriente supSaxa lond . in meridie terra folcanstaninga in Occidentale regis terra in aquilone limenaea nec non j illud agellum ego illi dabo in sempiternam hereditatem illi habendum j possidendum feliciterque in dies ejus perfruendum j post dies ejus cuicumque heredi placuerit derelin- quendum. hoc ipsum agellum ab omni seculari difficultate j adver- sitatibus intus j foris motis j ignotis . majoribus minoribus quam diu christiana fides in terra servetur eternaliter permaneat liber . hoc ipsumque omnibus successoribus nostris in nomine omnipo- . tentis Dei observare precepimus j si quis hoc servare voluerit : servet illum omnipotentis Dei benedictio hic j in futuro ; si autem sit quod non optamus ut alicujus persone homo diabolica temeritate ausus surrexerit qui hanc donacionem nostram infringere vel minuere vel in aliud convertere quam constitutum est à nobis temptaverit : sciat se rationem esse redditurum in die judicii . nisi ante digna satisfactione Deo j hominibus emendare voluerit j & .1 [A.] Brit. Mus., Cottom MS., Julius D. ii, f. 106b (xIIIth cent.). 838 (22B). Anglo-Sazon, Speech and Charter qf Wulfere, King qf the Mercians, founding the Abbey qf Medeshamsted (Peter- borough), etc. A.D. 664. £)a seo mynstre pæs ge halgod on Sancte Petres nama. j S. Paules. j S. Andr'. pa, stod seo kyning up toforem ealle his δægna . j cpæd luddor stefne. “ Bancod purô hit pon hæge ælmihti God pis puröscipe fi her is gedom. jic pile puröigen pis dæi Crist j Söe Peter . j ic pille j ge ealle ge tióe mine porde. “ Ic WULFERE gife to dæi Söe Petre.. j pone abbode SAXULF. j pa munecas of pe mynstre . pas landes. j pas pateres . j meres. j fennes. j peres. j ealle pa landes pa pær abutom liggeö. δa of mine kymerice sindon freolice . spa δet mam man ma haue pær nam onsting. butom seo abbot j se* muneces. Bas is se gife . Fram Medeshamstede to Noróburh . j spa to öet stede pet mam cleopeö Polies . j spa æl se feon riht to Esendic . j fra Esendic to fi steode pe mam cleopeö Feόermuòe . j spa j rihte peie x . mile lang to Cuggedfc. j spato Raggepilh. jfra Raggepilh V. mileto perihte æpe * According to Th. of Elmham (p. 15), Winemund gave this land at, Burwarmerck to St. Augustine's Abbey, in A,D. 848. * ba, T., mote. A.D. 664.] WULFERE TO MEDESHAMSTED. ἀ gaö to Ælm j to Pisebece . j spa abutam III. mile to prokomholt. j fra prokonholt riht purh al öe fen to Dereuorde. fi is XX. mile lang. and spato Grætecros . j fra Græteeros purh an scyr pæter Bra- dam æ hatte. j peonon VI. mileto Paccelade. j spa forö purh ælle pa meres j feomnes pa liggen to pard Huntendume porte. j pas meres and laces. Scælfremere j Pitles mere . j ælle pa opre pa par abutam liggan . mid land j mid huses. pa sindom om æst, halfe Scælfre mere . j peonem ælle pa feonnom to Medeshamstede . j fra Medes- hamstede alto Pelmes forde. j fra ?elmes forde to Cliue. j peonem to Æstune . j fra Æstune to Stanford. j fra Stanford spa spa j pæter remmeô to seo forem sprecone Noróburh.” Βis sindom ba landes j δa feonmes be seo kyning gef to Söe Petres mynstre. Ba. cpæö seo kyning. “ Hit is litel peos gife . ac ic pille β hi hit hælden spa kynelice j spa freolice . fi pær me be numen of na geld ne gaule . butom to pa munecam ane . E)us ie pille freon pis mynstre . pet hit ne be under ped butom Rome ane . j hider ie pille j pe secam Sêe Petre . ealle pa pa to Rome na magem farem.” Eetpix bas porde ba geornde seo abbode pet he scolde him tybiam bet, he æt him geornde. j seo kyning hit him tydde . “Ic haue here godefrihte muneces. pa polden drohtiem here lif on amker setle . gif hi pisten hpere . Oc her is am iglamd fi man cleope8 Ancarig. j ic pile pes geornen . fi pe motem pær pircem an mynstre Söe Marie to loue . pet hi motem pær punem pa pa here lif pilem lædem mid sibbe j mid reste.” £)a andsperode seo kyning j bus cpæδ. “ Saxulf la leof. ne pet an í óu geornest. oc ealle pa pingj ic pat pet pu geornest om ure Drihtnes halfe . Spa iclufe j ty*8e. And ic hidde pe . broöer Æthelred. j mine spustre . Cyneburh j Cyne- suuith . for iure saple alesednesse . pet ge beon pitnesse . j fi geo hit prite mid iure fingre . And ic bidde ealle pa δa æfter me cumen . beon hi mine sumes . beon hi mine breöre . ouper kyningas pa æfter me cumen . fi ure gyfe mote standem . spa spa hi pillen . beon del nimende on pa ece lif. j spa spa hi pilem æt beorstan pet ece pite . Spa hpa spa ure gife ouper oöre godene mamne gyfe pansiaö . pansie him seo heofenlice iatepard on heofenrice . And spa hpa spahit ece8. ece him seo heofenlice iatepard on heofenrice.” £)as sindon bapitnes be bær pæron . j ba b gepritam mid here fingre on Cristes mele. j iettem mid here tunge. Bet, pæs first . seo kyming Wulfere . be b feostnode . first, mid his porde . j sippom mid his fingrege prat om Cristes mel . j bus cpæö. “ Ic Wulfere kyning. mid pas kyningas. j mid eorles. j mid heorotogas. j mid pægnas. pas ge pitnesse mines �� VITALIAN TO MEDESHAMSTED. [A.D. 664. gifes. to foram pone ærcebiscop Deus dedit . ic hit festnia mid Cristes mel. >< . And ic Ospi Norphimbre kyning. peos mynstres freond. j }es abbotes Saxulf. hit loue mid Cristes mel. >< . And ic Sighere kyning hit työe mid Cristes mel. >< . And ic Sibbi kyning hit Write mid Cristes mel. >{< . And ic Æöelred pes kyningas bro8er pet ilce tyde mid Cristes mel. % . And pe pes kyningas spustre. Cyneburh j CyneSuith. pe hit louien. And ic Kantparabyrig ærcebiscop Deusdedit hit ty*8e.” Sibbam pa getton hit ælle ba oöre pe pær pæron mid Cristes mel. >{<. Bet pæron be nam. Ithamar biscop of Rofecestre. j Immine ealdormam . and Pine biscop of Lundene. >j Eadberht, ealdormam. j Ierumam se pæs Myrcene biscop. j Herefrid ældormam . j Tuda biscop. 'j Pilberht ældormam. j Pilfrid preost . seo pæs siööon 'j Abom ealdormam. biscop. AEöelbold. j Eoppa preost . be seo kyming Erordam. Pulfhere seonde to bodiam cris- pilberht. tem dome om Piht. AElhmund. j Saxulf abbot,. Freöegis. £)a§ j feola obre ba pæron pær kyninges beonest men. hit geotten ealle . £)es prit pæs gepriton æfter ure Brihtmes acennednesse Dc. LXIIII. bes kyningas Wulhferes seoueöende gear. bes ærcebiscopes Deusdedit Ix. gear. Leidon ba Godes curs. jrealre halgane curs . j al cristene folces. pe ani ping undyde j5 pær pæs ge dom . spa beo hit seip alle . Amen [A.] Bodl. Libr., Laud MS. 636. J. Earle, Saarom Chronicles, p. 30. Anglo-Saa. Chron., ed. Thorpe (Rolls ser.), vol. i, p. 52. 839 (220). Grant Qf privileges by Pope Vitaliam, to the Abbey of Medeshamsted. After A.D. 664. Ic Vitalianus papa geate pe ?ulfhere cyning. j Deusdedit ærce- biscop . j Saxulf abb'. ealle pe ping pe ge geornom. j ic forbede pet ne kyning. ne nan man. ne haue nam onsting buton pon abb'. ane. ne he ne hersumie nan man . buton pone papa on Rome. j se ærcebiscop on Cantparbyrig. Gif hpa pis to breke} æniping. Söe Petre mid his speord him adylige. Gif hpa hit hælt . S. Petre mid heofne keie un do him heofen rice. [A.] Bodl. Libr., Laud MS. 636. Jaffé, No. 1612. Anglo-Saa. Chron., ed. Thorpe (Rolls ser.), vol. i, p. 58. A.D. 68o.] AETELRED TO MEDESHAMSTEDE. φ 840 (49B). Grant by Ætelred, King qf the Mercians, to the Monas- tery Qf Mede8hamstede, of land at Leugttricdum. About A.D. 680. AETELREDUS gloriosus rex Mercianorum cum venisset gratia ora- tionum lucrandarum et visitendi! . Dei servos ad monasterium monachorum quod constructum erat in loco cui vocabulum est MEDESHAMSTEDE in regione Gyrviorum pro remedio animæ suæ et desiderio vitæ æternæ inventis fratribus im prædicto monasterio terram tradidit . quæ vocitatur LEUGTTRICDUN . XXX . mamentes habentem. Post non multum vero temporis cum ex supradictis fratribus quidam eundem regem Ædilredum quadam' ob causam adirent ipse rex ob confirmatione et in testimonium suæ donationis in proprio cubiculo et coram multis testibus glebam sumptam de præfata terra LEUGTTRIGDUN imposuit super codicem evangeliorum. Hi sunt testes qui præsentes aderant . Sæxulfus episcopus Mar- cianorum . Wecca et Berhthum monachi . et Hosthryöa? ipsius regis regina . Herifrit. et Eadfrit principes regis Ædilredi. ut inperpetuo nullus fragili et ancipite ac invita huic benedicta donatione christiani regis Ædilredi contraire ausu temerario temp- taret. qui sibi divinam donationem adesse optaret in futura vita Amen. MS. 8oo. Antiq. London., No. lx, f. 4l. 841 (490). Appointment of Hedda, first Abbot qf Bredun. In nomine domini Jhesu Christi salvatoris . FRIDURICUS religio- sissimus principum AEdilredi regis Merciæ gentis . crescente ac multiplicante per spatia insule Brittanniæ numero christianorum . familiæ Sancti Petri principis apostolorum Christi in monasterio MEDESHAMSTEDE commoranti. terram cui vocabulum est BREDUN . XX. manientium* cum omnibus ad eam pertinentibus juris. presen- tibus atque consentientibus venerando Saxulfo ejusdem gentis episcopo et prefato regi Ædilredo perpetuali largitate pro remedio animæ suæ fidelissima devotione dedit . quatinus monasterium et Deo deservientium monachorum Oratorium in eadem præfata terra fundare deberent necnon etiam et propter reddenda baptismatis gratia et ratione evangelice doctrinæ populo sibi credito aliquem probabilis vitæ et boni testimonii presbiterum constituerent. Cumque de hoc aliquamdiu inter fratres prænominati monasterii i Sic, MS. 3 Killed in A.D. 697. Anglo-Saac. Chron., ad an. VOL. II. H Hę vî ERIDURIC TO HÆDIDA. [A.D. 68o. questio haberi visa est videntes se nequaquam posse declinare petitionem christiani principis , unum ex semetipsis nomine HEDDA presbiterum mirabili sapientia in omni virtutum genere præditum summa libramine elegerunt . eumque in loco præfato abbatem constituerunt. ea tamen condicione interposita ut se unum de eorum fraternitatis membris esse noverit . Hanc quoque pre- sentem cartulam propriis descriptam manibus atque subscriptioni- bus roboratam firmatamque coram multis testibus quorum infra nomina inserta repperiuntur ob testimonium et confirmatione hujus donationis dederunt . MS. Soc. Antiq. Londom., No. lx, f. 44b. 842 (49D). Grant by Prince Fridurio to Abbot Hædda, Qf land at Hrepingas. Item quoque isdem religiosus princeps FRIDURICUS cum cogno- visset venerabilem abbatem HAEDDAM in omnibus populo sibi commisso pabulum divinæ prædicationis summa diligentia dis- tribuentem in tantum gratus existere dignatus est : ut bonum factum benefaciendo in melius augere conaretur . ita ut eidem abbati prædicto Hedda. XXXI. manientium' terra quæ vulgo vocita- tur HREPINGAs pro amore vitæ æternæ perpetualiter dare dignatus est. Cujus etiam donationis ita testimonium firmavit, ut regem NMercie gentis Ædilredum una cum Saxulfo episcopum ejusdem gentis invitaverat ut suas manibus illius jungentes cespitumculam- que communiter prædicte terræ sacrosancto evangeliorum codice simul omnes coram multitudine populi imposuerumt . propriis quo- que manibus hanc testimonii scedulam subscribendo firmaverunt . Hi sunt testes hujus donationis. MS. Soc. Antiq. Londom., No. lx, f. 45. 843 (49E). Note of the aequisition by Abbot Hedda, of land at Cedena^, Ae for the Abbey qf Medeshamstede. Post hæc vero honorabilis abbas HEDDA atque pater monasterii Bredum aliam . XV. manientes' habentem terram . cui nomen est CEDENAN Ac* hujusmodi ratione optinuit a rege Ædæredo. ut ei quingentos solidos id est. XII. lectorum stramenta . utpote culcita plumacia ornata. capitalia simul cum sindonibus et lenis. quemad- * Sic, MS. * Cedenae in Nos. 48, 49. A.D. 688.] CEADWALLA TO ABINGDON. vîî modum in Brittannia habere mos est : necnon servum cum ancilla fibulam auream cum . IIII . ex auro massiunculis arte aurificis* compositis et duos caballos cum cannis duabus pro præfata terra pretium dedit. Βis ita peractis rex ipse Aedilredus im cubiculo proprii vici qui nominatur Tomtum suis manibus præfate terræ acceptam glebun- culam suæ simul reginæ necnon etiam et venerandi Saxulfi episcopi manibus conjunctis . propter roborandi confirmatione testimonii coram multis testibus sancto volumine evangeliorum superim- posuit . ut nullus imperpetuo huic donationi contraire ausu temerario præsumeret , qui sibi domum divinæ retributionis adfu- turum optaret. [A.] MS. Soc. Antiq. lx, f. 45b. | Hardy's MSS., 62. 844 (69B). Part qf a grant by King Ceadwalla to Abingdom, Abbey. Before A.D. 688. Ceadwalla? . . . . xx. cassatos Deo omnipotenti et monachis ibidem Deo servien- tibus dedit , sicque in fine scripti sui de eadem villa scilicet Abbendum ait. Silva quæ vocatur Ædeleahing. et alia Colmonora et Geatescum. pertinent his . XX . hidis quos ego ipse modo partim equitando . modo partim navigando large mensus sum : tum mihi. tum omnibus meis successoribus : pro Deo et pro seculo . Ceterum quisquis demonis instinctu de his diminuerit . que ego Deo et sancte Marie devota mente in perpetuum largitus sum: Christus illius potentiam diminuat hic et in evum . nisi cum perfecta emendatione adim- pleat et restituat ea que a Deo abstulit. * * * $ i'* [A.] MS. Cottom, Claudius C. ix, f. 102, [S.] Chron. Abrigd., ed. Stewenson, vol. i, p. 8, 72. 845 (88B). Narrative Form of No. 88. A.D. 696. WIHTREDUS REX DE DEFENCIONE TANETI. Regnante rege piissimo Cantuariorum WIHTREDO . anno . V. regni ejus. consilium factum fuit in loco qui dicitur BERGAMYSTEDE presente archiepiscopo Brehtuualdo j episcopo Rouesciestre Geb- mundo cum consilio omnium ecclesiasticorum graduum. Ibi con- ) Artificis originally, with w added overline and t expuncted, 3 This paragraph is a rubric in the MS. R R 2 vîîî EADBERT To MILDRITH. [A.D. 727. cessum fuerat a piissimo rege propinque ejus MILDRITHE ut defensio ejus in hominibus vel in omnibus rebus sit sicut regis j eorum qui successores ejus fuerint in regimine monasterii illius. Si quis autem hanc donationem meam minuerit . sciat se separatum esse â Societate sanctorum omnium. - [A.] Brit. Mus., Cotton MS. Julius D. ii, f. 86. 846 (141B). Grant by Eadbert, King of the Kentish, people, to the Abbess Mildrith, qf lamd at “Bi Northanwude”, co. Kent. 14th October, A.D. 724 (for 727?). DONACIO* REGIS EADBERTI DE DIMIDIO ARATRI IN EINORTHANUUDE. In° Nomine domini Dei salvatoris nostri Jhesu Christi. Quoniam spes Christianorum hominum his mercedem pollicetur eternam qui pro intuitu pietatis servis j ancillis Dei aliquod tem- porale subsidium misericorditer tribuunt : idcirco ego EADBERTUS rex Cantuariorum terram dimidii aratri quam dudum habuit Aescuuald in regione qui dicitur BI NöRTHANUUDE°. cum omnibus ad se pertinentibus rebus dedi j do MILDRITHE religiose abbatisse. j venerabili familie ejus inperpetuum possidendam . A quibus id premium potissimum quæro ut memores mei assidue sint in Orationibus suis. posterisque eorum precipiant hoc ipsum sedulo agere . Quisquis igitur successorum : heredumque meorum . hoc tantillum j pietate plenum donum meum integrum inlibatumque esse permiserit : mercedem benivolentie sue j ipse a Deo qui largis- simus non tantum piorum actuum verum etiam j voluntatum bonarum remunerator est habeat . Si quis vero non permiserit . ipse ab eodem domino qui justissimus impiarum j voluntatum j operum ultor est vindictam percipiat. nisi prevenerit debitum illius judicium . cum correctione dignissima . Actum pridie idus Octobris : anno ab incarnatione domini . DCC . XXIIII. indictione . X. Ego Eadbertus rex presentem donacionem meam signum hoc sancte crucis scribendo firmavi. testesque quorum nomina subter digesta sunt ut subscriberent pecii anno regni mei tercio . Signum manus Balthardi*. Signum Bynnan*. [A.] Brit. Mus., Cottom MS. Julius D. ii, f. 86. QA 1 Rubric in a later hand. * This resembles No. 141 in much of the phraseology, but if the indiction X be correct, the scribe must have mistaken w for ii in the year. DCCXUII. 8 Binor., MS. * For these witnesses gf. No. 148, A,D. 732. A.D. 792.] OFFA. ®®; 847 (234B). Another form, qf No. 234, A.D. 780. EREODUN. Cuncta labilis vite subsistentia momentanea et præ oculis caduca decessu presentium proximorum cernentes . festinandum nobis est summopere . * ut* bonum operemur ad omnes ”. sicut affirmat; apostolica locutio. “ maxime autem ad domesticos fidei”. Quapropter ego OFFA celica fulciente clementia rex Merciorum. simulque aliarum circumquaque nationum . ad æcclesiam quam Eanulfüs avus meus in honore beati Petri principis apostolorum construxit . ubi dicitur ÆT BREOTUNE pro salute animæ meæ priorumque meorum largior terram . XX. manentium . ubi dicitur ÆT 2AERSETHYLLE j æt.Coftune. cum silva quæ eidem terræ adjacet. et cum pratis . pascuis. aquarüm rivulis. sine ullo obstaculo con- tradictionis posterum meorum principum vel ducum in usum episcopi 2eogernensis æcclesiæ maneat . Sit autem terra libera ab omni exactione regum vel principum a`c' subditorum ipsorum preter pontis et arcis restaurationem et hostilem expeditionem . Anno autem dominicæ incarnationis. DCCo. LXXXo. conscripta est hæc donatio telluris a me et ab episcopis meis ac principibus quorum infra nomina adnotabo . >{< Ego Offa rex hanc meam donationem signo crucis munio. >< Ego Kynepryö regina Merciorum huic dono consensi. >{< Ego Ioanberhtus archiepiscopus. >{< Ego Ceolpulfus. episcopus. »< Ego Eadberhtus episcopus. >< Ego Tilhere episcopus. >< Signum manus Brordan principis. »< Signum manus Eadboldi principis. »< Signum Herpudi ducis. »< Signum Eadboldi ducis :— [A.] Brit. Mus., Cotton MS. Nero E. 1, f. 182. 848 (263B). SYNOD AT CLOFESHOG. Confirmation by Qffa, King of s the Mercians, qfprivileges gramted to the Kentish, Churches amd Monasteries by Kings Wyhtred* and Æöelbald.* A.D. 792. In nomine Jhesu Christi salvatoris mundi. Ego OFFA rex Merciorum anno regni mei á Deo concessi. xxx 1 Galat. vi, 10. 3 See the text, vol. i, No. 99. * See vol. i, Nos. 140, 162, 162a, 178. £; SYNOD AT CLOFESHOG. [A.D. 792. . v. collecta sinodo in loco qui dicitur CLOFESHOG . cum mihi Deus omnipotens pro sua pietate plus triumphavit in regnum quam antecessoribus meis propinquis mihi quoque ad augmentum scep- trum regale j gubernacula Cantpariorum concessit. tunc placuit mihi ex petitione j suasione Æpelheardi archiepiscopi nec non cum licentia j consensu omnium episcoporum ac principum meorum pro honore j amore omnipotentis Dei. j intercessione beati patris Augustini seu etiam pro stabilitate regni Merciorum eandem libertatem ECCLESIIS DEI INTRA CANTIAM cOnstitutis , á nobis iterari atque confirmari fieri condecet sicut antea fuerat a 2YHTREDO rege concessum j constitutum. Itemque eodem modo ab ÆDELBALDO rege sinodo munitum repperimus. Item ego OFFA rex Merciorum libero hæc monasteria quorum nomina hic sunt subternotata . ab omni gravitate regalium censuum seu secularium servitutum . vel etiam aliorum inferiorum perso- narum neque in refectione j alimonia regis. nec in operibus ad regales villulas nec in susceptione alicujus . id est fæstincmen^,. nec canes aut accipitres . neque equos . venatoresve* . j eorum ductores . sive in pascuis camporum . silvarumque ab aliquo honere usquam graventur . nisi expeditione intra Canciam . contra pa- gamos marinos . cum classis migrantibus vel in australes Saxones si necessitas cogit, ac pontis constructionem j arcis munitionem contra paganos itemque intra fines Cantpariorum set j hec est in ea* peticio atque doctrina ut hec tria consentiatis que-doceo ut eo stabilior hec mea libertas permaneat . Si vestra spontanea volun- tate hoc non negatis. [A.] Brit. Mus., Cotton MS., Julius D. ii. f. 105b. 849 (264B). Another form, qf No. 264. Pegnante inperpetuum Deo j domino nostro Jhesu Christo. Licet ubique per totum mundum beatorum martyrum qui suum pro Christo sanguinem fuderunt merita : divine laudis exultacione celebranda sint . eorumque Dei auxilio exempla gloriosa sequenda : precipue tamen nobis beatissimi Albani qui sub hac Britannie insula gloriosus martyrio effulsit, memoria . pia semper intencione j sedula sollicitudine observanda est. Unde ego OFFA gracia Dei rex Merciorum cum filio meo Ecgfrido pro amore omnipotentis Dei et hujus sancti intercessione . ter- 4 Venatore sue, MS. * i ea, MS. ; ? mea. A.D. 795.] OFFA TO ST. ALBAN'S ABBEY. (30, ram . XXX . manensium in locis quorum sub inferuntur nomina domino meo Jhesu Christo ad ecclesiam sancti Albani: ubi ipsi* tiro primus in passione victima effectus est : jure perpetuo per- donabo . Eoque delectabilius hanc donacionem perficio . quia superna proteccio tam nobile temporibus nostris thesaurum quod diu fuit clausum j hujus terre indigenis abditum revelare dignata est . Hec itaque sunt supradictarum vocabula terrarum . Æt Wineshlauue. XII . manensium quorum . s . trium manensium . quorum* terminati sunt hæc : Suanaburna . Hertmere . Etretpeala- broc. Item vero . X. manencium ubi dicitür Scuccamhlau vel Fen- tum : cum silva que cognominatur Horopuda cum terminis suis. AEt Lygtune . v°. manencium . quam videlicet terram Alimun- dus* abbas expedicionem subterfugiens mihi reconciliacionis gratia dabat . Et quoniam ipse martyr almilfuus' caput j exemplum christianitatis omnis Britannie indubitanter habetur . dignum est ut locus in quo sanctum corpus illius requiescit j ab omni populo veneratur : speciali quadam j singulari privilegii libertate per nos honoretur . Hoc igitur consencientibus episcopis et abbatibus ducibus j principibus meis. sub invocacione sancte trinitatis j individue unitatis donando precipio ut ecclesia sancti Albani omnisque possessio nunc et futuris temporibus illi subdita semper sit libera j quieta ab omni tributo j necessitate seu regis . seu episcopi . ducis . judicis . j exactorum . j operum . que indici solent . neque emendacione pontum . neque fossam adversum ini- mieos . faciendam . Totum omne prefate terre . stipendium j exaccio . ad supradicti martyris tumbam insolubiliter persolvatur . Statuo eciam j communi fidelium meorum assensu confirmo . ut episcopi vel eorum ministri nullam aliquatenus super ipsam ecclesiam vel super parrochiales ecclesias eidem quibusque tempo- ribus subjacentes. nisi tantummodo cum advocati fuerint dedicandi vel in paschali solennitate crisma sanctum j oleum ex more tri- buendi potestatem habeant . nec earum presbiteros ad sinodum suam vel capitulum convocare . vel ab officio divino suspendere . seu aliquod in eos vel minimum jus exercere presumant : set omnia quecumque ecclesie sancti fuerunt . abbatis solummodo ejusdem monasterii potestati tractanda libere subjaceant . De censu quoque singulis annis per universam Britanniam colligendo j sancte Romane ecclesie pro stabilitate regni nostri j salute communi transmittendo decernimus . ut quantum in terra sancti martyris provenerit . ab his quibus injunctum fuerit ab abbate undecunque collectum nullatenus alias asportetur . set altari beati Albani i Sic, MS. acii OFFA To sT. ALBAN'S ABBEY. [A.D. 795. fideliter oblatum ad utilitatem ejusdem ecclesie secundum quod abbas decreverit inviolabiliter expendatur . Et si forte quis intra ejusdem ecclesie potestatem . aut extra cum episcopo seu abbate communis inveniatur . bello . furto . vel formi- cacione . aut alio quolibet simili reatu astrictus : semper ea pars pene et emendacionis que regi . episcopo . comiti debetur ad beati Albani monasterium inviolato semper federe reddatur . Credo enim j veraciter confido. quod hec munificencia non solum mihi meisque . set eciam universis Anglorum populis sullimiter profert . quia pro ejus amore ille miles intrepidus meruit coronari. qui tocius mundi pericula passus est suo sanguine expiare . Si autem quod absit uspiam quis larvarico attactus instinctu mente subdola hec machinatus fuerit, annullare . vel quippiam in penis quam constituimus transvertere : sua per audacia a cetu in hac vita anathematizetur fidelium . j in tremendo Dei examine astantibus celorum agminibus hominumque turmis : necne j hor- rendis herebi vermilis . palam cunctis damnetur cum hedis . Averni cruciamenta sine fine luiturus : ni ante obitum condigne emendaverit . »< Hec sunt nomina testium qui hanc donacionem meam con- sencientes signo crucis Christi confirmarent . >{< Ego Offa rex huic donacioni mee signum crucis impono. >{< Ego Ecgfridus paterne munificencie consenciens sub- scripsi . >{< Ego Higberht archiepiscopus consensij subscripsi. >{< Ego Ceoluulf episcopus consensi. >{< Ego Heathored episcopus consensi. >{< Ego Unuuona episcopus consensi. »< Signum manus Alhmundi abbatis. >< Signum 2igmundi abbatis. >{< Signum Brordam . patricii. >< Signum Bynnam . principis . >< Signum Æsuuini ducis . »< Signum Alhmundi ducis . >< Signum Wigberhti. ducis. >< Signum Æthelmundi. ducis. >< Signum Eadgari. ducis. >< Signum Eardberthi. ducis. »< Signum Ealmundi. ducis . >< Signum Cuthberthi. ducis. >< Signum Eadbyrhti. ducis. >< Signum Vulfheardi . ducis. A.D. 8I I.] COENWILF TO ABINGDON. aciiî >< Perscripta est autem hujus donacionis cartula anno dominice incarnacionis . DCC°. XC° . V°. et regni regis Offanis. xxx° vo. indiccione . V. sub . IIII . nonas. Maias. in loco qui dicitur æt Eeoramforda. [A.] MS. Cottom, Nero D. i, f. 152b. 850 (339B). SYNOD AT CELICHYTH. Grant by Coenwlf, King qf the Mercians, to Abingdom, Monastery, qf various lamds. A.D. 811. CARTA KENULFI REGIS. Anno dominice incarnationis . DCCC . XI . CENULFI vero regis Merciorum anno. XIX. a tempore quo accepit a Deo sibi regnum concessum . cum fratribus* im monasterio quod dicitur ÆBBENDUNE unanimiter a parvo usque ad magnum statuentes et concedentes EETHUNO religioso abbati vel ejus heredibus in dominium proprium ad habendum sive fruendum terram in monasterio quod dicitur Æbbanduma liberam. CCC. X. manentes. Wyróe . X. manentes . ad Aclea et ad Norótuna et Punningstoce . XVIII. manentes . pro ejus amabili pecunia ac devotione quam erga nos gerebat . Fuimus enim in sinodo in loco qui dicitur CELICHYB coram optimatibus nostris . et in pecunia dedit quod valuit . CXX. libras et cum. c. mansionibus redemit jam agros a servitute collocatas â manu extraneorum . Inprimis ad Sunnigwellan . XV . manentes . ad Eatune . X. manentes . ad Sandforda . X. manentes ad Dences- wyrthe et ad Goseie . XXX . manentes . etiam Culanham cum omnibus locis ad Æbbandume pertinentibus. ad Gainge . X. et ad Lechamstede. X. mamentes . Hoc scitote non solum pro anime mee sed pro totius gentis Mer- ciorum salute facturum. Has terras imperpetuum liberaliter adqui- sibit a gravitudine comitum et a durissima servitute regum , et sancte Dei genitricis æcclesie liberaliter illas servire subjunxit . Proinde mandamus per auctoritatem semper virginis Marie et per signum sancte crucis in qua omnis victoria consistit, ut in antea nullus eum inquietare presumet vel ejus successores conquassare audeat, sed cum firma pace et securitate prenominatos agros possi- deant a`c' gubernent . et post cuicumque ipsis placuerit dimittant . Ego Coenwlf rex Merciorum has terras liberabo ab omni servitute magno vel modico regum . principum . episcoporum . pro salute 1 Fatribus, S. aciv ARCHBISHOP UULFRED. [A.D. 824. anime mee et pro tota gente Merciorum sicuti ab omni servitute fuit, liberata et est; . cum his testibus utrorumque sexuum mona- chorum vel secularium. ut hæc nostra statuta firma permaneat in perpetuum Hic infra caraxantur nomina testium . Ego Coenwlf rex consensi et subscripsi in sinodo et in loco qui dicitur Celichyö. Ego Wulfred archiepiscopus. [A.] MS. Cottom, Claudius C. ix, f. 108b. | [S.] Chron. Abingd., ed. Steverason, vol. i, « p. 24. 851 (380B). Deed by Archbishop Uulfred, setting out terms qf an eœ- change of land at Doddingland by the “Familia” or monastery, at Tenet, or Thamet, with the Abbey Qf St. Augustine, Canter- bury, for land at Ealdamford, co. Kent. About A.D. 824. In nomine domini nostri Jhesu Christi. Ego UULFREDUS Christi gratia archiepiscopus ejus familie que TENET in australe nominatur monasterium : aliquantulum territo- rium . id est. VI. jugerum in loco ab incolis ibidem nominatur DODDINGLAND tribuimus UUERADO venerabili abbati . atque Sancti Augustini familie perpetualiter adfruendum pro vice mutua illius terre que ab indegenis EALDANFORD illic appellatur ejusdem mensure atque magnitudinis sicut et illa supradicta terra que dicitur Doddingland . id est . mensure . VI . jugerum j isti termini circumjacentes sunt illius terrule Doddinglande. id est. ab aquilone j ab oriente j ab austro ab incolis ibidem nominatis Groenling j Feoêineg . similiter etiam terrule predicte j Aldan- forda. Hi sunt fines j termini. ab aquilonali parte via publica ab oriente j austro agelli adjacent familie Sturensis ab occasu finem Sturi fluminis habens j hec mutatio hujus vicissitudinis de particulis agellorum istarum' facta cum summo moderamine atque unanimitatis accommoditate j necessitate amborum dominorum familiarumque hoc modo constituere j dijudicare absque ullo. obstaculo aut contradictione vel aliqua mutatione salvo jure j pace atque unanima concordia , partium ambarum atque in nomine domini nostri Jhesu Christi j beati j Sancti Petri benedictione perpetualiter perdurare germana j fraterna caritas decreverunt atque decreverent hoc modo per omnia ut hic scriptum habetur ad i Sic, MS. A.D. 836.] ÆGBERHT TO CIABA. 43®) hujus kartule vicissitudinisque confirmationem testimoniumque unanimo ac bono consensu placuit cum crucis Christi vexillo sacro- sanctis manibus partium ambarum in domino Jhesu Christo unanimiter ac perenniter roborare . Annuente Christi gratia j ë . [A.] Brit. Mus., Cotton MS., Julius D. ii, f. 105. 852 (416B). Grant for life by Ægberht, King qf the W. Savons, with assent qf his 8on, Æthelwlf, King qf the Kentish people, to Ciaba, Clerk qf the Abbey qf St. Peter (afterwards St. Augustine's Abbey), Canterbury, qf land at Scirdun, or 3holdo^, eo. Kent ; with reversîon, to the Abbey. A.D. 836. In nomine almo trino divino . Ego. ÆGBERHTUS rex occiden- talium Saxonum cum consensu j licencia filii mei ÆTHELWLFI regis Cantuariorum . nec non j aliorum sapientum nostrorum pro Dei omnipotentis amore ac pro ejus competenti pecunia quam ab eo accepi hoc est . C . mancusis in duabus armillis. dabo j con- cedo aliquam partem terre juris nostri CIABAN clerico moranti in monasterio beati Petri apostoli ubi pausat corpus sancti patris nostri Augustini j per eum j post eum fratribus ibidem Deo servientibus . hoc autem agellum hujus donationis estimatione . id est unius aratri in illo loco qui nominatur ON SCIRDUN. j ante per- timebat ad regalem villam Dorovernie civitatis. His vero notissimis terminibus circumjacentibus à meridie biscopesSnad ab occidente freoäorices m'e're . ab aquilone aeschurud. ambiente higna lond to sud ministre j in communione pascua copiosa pecoribus suis j in silva nominamus denbera quæ appellatur hussingden. Hanc autem prædictam terram hujus donationis huic prenominato clerico CIABAN concedendo donamus perpetualiter habendum . possidendum . feli- citerque in dies ejus perfruendum cum omnibus utilitatibus intusj foris ad eam rite ac recte pertinentibus j post dies ejus Deo j Sancto Augustino derelinquendum liberam per omnia habeat potes- tatem . hoc idemque agellum ab omnibus difficultatibus secularium servitutum liberabo . nisi his tantum tribus causis. hoc est expe- ditione j arcis pontisque constructione . Si quis autem hanc nostram supra scriptam donationem quod non optamus alicujus persone homo diabolica instigatus temeritate surrexerit qui hanc nostre munificentie traditionem istius agelli frangere . aut minuere vel in aliud vertere quam à nobis constitu- tum est temptaverit. sciat se ante tribunal eterni judicis rationem acvi, ÆPOELUULF TO WINHERE, [A.D. 845. esse redditurum nisi anteà digna satisfactione emendare voluerit . manente hac cartula in sua nichilominus firmitate. Actum est, autem anno dominice incarnationis. DCCC. XXXVI. Indictione. XIIII. his autem testibus consentientibus j signo sancte crucis Christi confirmantibus quorum hic nomina subterius in cedula probabiliter continentur . [A.] Brit. Mus., Cottom MS. Julius D. ii, f. 182. Gf. “IDonatio de Duchirdoune'', Th. 1Elmham, ed. Hardwick (Rolls Ser.), p. 15. 853 (449B). Grant by Æ8eluulf, King qf the West Savons and Kentish, people, to Winhere, Presbyter Abbot qf St. Peter's (afterwards St. Augustine's) Abbey, Canterbwry, Qf land at Lillice8ora, in East Kent. Monday, 16th, November, A,D. 845. In nomine altitroni regis eterni Ego ÆBELUULF gratia Dei rex occidentalium Saxonum necnon j Cantuariorum pro spe remunera- - tionis eterne atque competenti pecunia quam ab eo accepi hoc est. LXX. mancusis cum consensu ac licentia meorum optimatum libenti animo dabo j concedo WINHERE presbytero abbati monas- terii sancti Petri apostoli ubi pausat corpus beati patris nostri Augustini . aliquantulam pa[r]tem terre juris mei in Orientali parte Cantie id est unum aratrum in illo loco qui ab incolis LILLI- CESORA* nominatur cum campis j silvis omnibusque rebus intus ei j foris ad se rite ac recte pertinentibus habendam j possidendam . feliciterque in diebus ejus in quacumque ei conditione perfruendum j post dies ejus cuicumque ejus heredi derelinquendum placuerit. liberam per omnia habeat postatem . Istis notissimis terminibus circumcinctis ab Oriente tafinguueg. á meridie hælgarda ab occidente. cornuug ab aquilone noröhom- mis. Hanc eandem donationem meam cujus supra scripsi agelli ab omnibus secularium difficultatum servitiis liberabo hoc idemque omnibus successoribus meis in nomine omnipotentis Dei obser- vandum precipio . Si autem quod non optamus alicujus persone homo diabolica temeritate instigatus surrexerit . qui hanc nostram munificentiam * [Li]llicesora [Li]nchesor . . . est, on outer margin of the MS., now partly ploughed away by the binder. Gf. “ Linchesore . Carta ejusdem, A.D. 845", in Th. Elmham, ed. Hardwick (Rolls Ser.), p. 15. Th. Elmham gives to Winhere, Abbot, of St. Augustine's, the date of A,D. 863-866, ib., p. 16. A.D. 85o.] ÆTHELUULF TO WERNOE). acvii confringere vel mutare aut in aliud convertere quam á nobis con- stitutum est temptaverit sciat se à Deo . j ab omnibus sanctis ejus alienatum nisi ante digna satisfactione Deo j hominibus emendare voluerit . manente hac cartula in sua nichilominus firmitate robo- rata ; Actum est autem anno dominice incarnationis. DCCC. XLV. In- dictione . VIII. die . XVI. kalendarum Decembrium in illa famosa villa quæ dicitur æt Uuie his testibus etë. [A.] Brit. Mus., Cotton MS. Julius D. ii, f. 106. 854 (459B). Grant by Æthelwulf, King qf the W. Savons, to VVerno8, Abbot qf St. Peter's (afterwards Qf St. Augustine'8), Camterbury, qf land âm, Lenham, co. Kent. A.D. 850. (Another form, qf No. 459.) Eegnante inperpetuum domino nostro Jhesu Christo . Cum cujus hic imperio labentis seculi prosperitas in adversis succes- sibus sedulo permixta j conturbata cernitur . Et omnia visi- bilia atque desiderabilia ornamenta hujus mundi : cotidie ab ipsis amatoribus transeunt . Ideo beati quique ac sapientes : Cum his fugitivis seculi divitiis eterna j jugiter permansura gaudia: celestis patrie adipisci properant. Quamobrem ego ÆTHELUULF Occidentalium Saxomum rex cum consensu. ac licentia episcoporum ac principum meorum etiam pro remedio anime mee : Et pro expiatione facinorum meorum ali- quam partem terre juris mei apostolorum principum Petri j Pauli ministro 2ERNOBO abbati in perpetuum hereditatem libenter lar- gitus sum : In vila que nuncupatur LEANHAM*: Id est. XL. cassatos ut habeat. j perfruatur quam diu sub astrigero celo vitam duxerit. Cum omnibus utilitatibus ad eam pertinentibus campis . silvis. pratis. pascuis. piscariis. Et locus in quo sal adipisci potest et cum gressu trium carrorum in silva qui dicitur bleam . Et post finem vite illius heredi cuicumque placuerit eternaliter relin- quat . Terra autem predicta secura j immunis omnium rerum permaneat regalium j principalium tributorum j vi exactorum operum furisque comprehentione . simulque j omni populari gravedine. Nisi expeditione j pontis factione j arcis munitione. [A.] Brit. Mus., Cottom MS. Julius D. ii, f. 133ö. * Th. Elmham refers Abbot Werno8 to a date of A. D. 822-844, and at, 838 places a “ Carta de terra. v. aratrorum in Lenham". Ed. Hardwick (Rolls Ser.), p. 15. acviii ÆTHELBERT TO DIERNOE). [A.D. 86I. 855 (501B.) Grant by Æthelbert, Küng qf the West Saœons and the Kenfish, people, to Dierno8, Abbot qf St. Augustine's, Canter- bury, qf land at Merefwm, in East Kent. With, condition, qf. his fidelity to the King and his brothers, Ethelred and Ælured. A.D. 861. In nomine domini Dei summi salvatoris nostri Jhesu Christi. Quamvis igitur sermo solus catholicorum Dei servorum ad testi- monium rebus rite peractis fideliter sufficere possit ac debeat . juxta sacre scilicet scripture assertionem quia “in' ore duorum” inquit “ vel trium testium stabit omne verbum” : attamen ob incer- tam futurorum temporum conditionem manifestissimis auctorum cirographis. necnon j firmissimis testium plurimorum adstipula- tionibus ac subscriptionibus sunt roboranda . nequando labentibus annis . atque incerto quippe statu advenientium hominum inscius quis quomodo se res haberet aut improbus j avarus adversus veri- tatem aditum quomodo reperire causando j invidendo valeant . Quoniam sepe ex ignorancia. sepe quod est execrabilius ex inpro- bitate contingit ut de negocio rerum vere j bene gestarum nascatur. Et quia omnem hominem qui secundum Deum vivit. j remunerari á Deo sperat j optat : Oportet ut piis precibus assensum ex animo hilariter prebeat quoniam certum est tanto facilius ea que ipse a Deo poposcerit consequi posse. quanto j ipse libentius hominibus recte postulata concesserit. Quod tune bonorum omnium larcitori* Deo acceptabile fit : cum pro ejus amore j utilitate famulantium ei peragitur. *. Quo circa ego ÆTHELBERTUS occidentalium Saxonum necnon j Cantuariorum rex : dabo j concedo DIERNODO abbati ejusque familie pro expiatione facinorum meorum aliquam partemterre juris mei hoc est tria aratra illa* loco qui nominatur MERETUM*. in orientali parte regionis Cantie. hoc feci pro ejus humili obedientia • et quia mihi meoque patri semper fidelis. atque obedibilis perman- sit. simulque pro ejus placabili atque competenti pecunia quam ab eo accepi hoc est. LX. mancusas auri optimi sibi habendum j possi- dendum feliciterque in dies ejus in sempiternam hereditatem per- fruendum liberam per omnia habeat potestatem cum omnibus utili- tatibus rite ac recte ad eandem terram pertinentibus hanc autem terram supra nominatam. ego Æthelbertus rex ab omni difficultate secularium servitutum regali* operis intus j foris magnis j modicis. notis j ignotis eternaliter liberabo nisi sola expeditione. 1 Deut. xix, 15 ; Matt. xviii, 16. 2 Sie, MS. 8 Cf. ** Mertone, Carta ejusdem, A.D. 861,” in Th. Elmham, ed Hardwick (Rolls Ser.), p. 16. Elmham attributes the date of A.D. 844-863 to Abbot Diernoö. A.D. 88o.] ÆLFRED ANIO GUTHRUM. aciæ Isti sunt termini circum jacentes ab oriente terra regis roedlig- pealda . á meridie ad abbates lamd. to langandume . ab occidente j ab aquilone Elpealdes . lamd regis ministri. Si quis vero heredum successorumque meorum regum principum ducum . optimatum sive extraneorum hanc meam donationem vel libertatem servare voluerit. augeat omnipotens Deus dies ejus pros- perOs hic j in futuro . Quod si alicujus persone homo diabolica temeritate instagatus' surrexerit . qui hanc meam donationem vel libertatem infringere vel dimimuere in aliquo retemptaverit*. sciat se ante tribunal summi j eterni judicis rationem esse redditurum nisi ante digna j placabili satisfactione Deo j hominibus emendare voluerit. Eac vero conditione composita inter Æthelbertum regem j Dier- noöum abbatem : Si mihi meisque karissimis fratribus humilis ac fidelis Ethelredo j Æluredo permanere voluerit : nobisque obtem- perare non desivit : tunc ista omnia verba supradicta fixa permaneant sicut á nobis nunc concessa sunt . Actum est autem anno dominice incarnacionis . D . CCC . LXI. indictione. IX. in loco preclaro qui nominatur Fregetburna am hsuö- rium his testibus consentientibus ac conscribentibus j cum vexillo sancte crucis Christi confirmantibus quorum hic nomina infra hac in scedula karaxata adnotantur. [A.] Brit. Mus., Cottom MS. Julius D. ii, f. 182ö. 856 (549B). Treaty between, King Ælfred and King Guthrum, c. A.D. 880. £)is is fi fri8* f Aelfred cymincg*. j Györum cyning. j ealles Angelcynnes pitan . j eal seo peod pe on East-Englum beo8. ealle gecpedem habbaö . j mid aöum gefeost- mod*. for hy° sylfe j for heora gingram . ge for geborene ge for ungebOrene . pe Godes miltse recce oppe ure : . I. Ærest ymb ure land-gemæra . up om Temese*. j ponne up on Ligam'. j andlangLigam oö hire æpylm. ponne on gerihte to Bedan- forda*. ponne up on Usan oö 2ætlinga-stræt°:. II.10 £)æt is ponne . gif mam ofslagen peOröe . ealle pe lętad efen i Sic, MS. 2 Fryöe, B. * Cyning, B. 4 Gefæstmod, B. 5 Hi, B. 6 River Thames. 7 River Lea. 8 Bedford. 9 Watling Street. 10 Be ofslægenan mannes pere, rubric in B. ζ ÆLFRED AND GUTHRUM. [A.D. 88o. dyrne. Engliscne j Demiscne . to. VIII. healf-marcum' asodenes goldes. `butom pam* ceorle pe on gafol-lande sit. jheora liesingum*. pa Syndan* eac efen dyre . ægöer to. CC. scilt. :. III.° And* gif mon cyninges pegn beteo manslihtes7. gif he hine ladiam dyrre . do he j mid. XII. cininges* pegnum :. Gif man? pone man*° betyhöpe biö læssa magaº pone se cyninges pegn. ladige he hine mid. XI. his gelicena . j mid anum cyninges pægne'*. And spa ægehpilcre'* spræce pe mare sy pone**. IIII. mancussas. And gyf*° he ne dyrre*°. gylde" hit prygylde**. spa hit man!* gepyröe :. Be getymwm . IV. And j*° æle mam pite his getymam be man- num . j be horsum . j be Oxum :. *s V. And ealle pe cpædon on pam* dæge pe mon pa* aöas spor. j ne peope me freo ne motOn in pone here faran butam leafe. ne heora nam pe ma to us . Gif ponne gebyrige fi* for meode heora hpilc* piö ure bige habbam* pille . oppe pe piö heora. mid yrfe j mid æhtum . j is to pafianne on pa pisan . j man!9 giflas sylle friöe* to pedde. j* to sputulunge fi mani? pite j mani9 clæne* bæc?9 hæbbe :. [A.] MS. Corpus Christi College, Cambridge, | [B.] Lambarde, Archaionomia, 1568. 883 (19, 2), xth cent. Primted in Thorpe, J. A. Giles, Lífe qf Alfred, 1848. Ancient Law8, 1840, fol. (Record Series), p. 66. 857 (549C). Another Form, qf the Treaty. AELFREDES LAGA CYNINGEs. £)is is j fri8 j Aelfred eyng. j Guórum cing . j ealles Angel- cynnes pitam . j eal séo peod pe on East-Englum beo8 . ope8. j gesporem habbaö. ge for hy sylfe ge for heOra Ofspryng*°:— I. Ærest ymbe heOra land-gemæra. andlang Temese. j*' up on Ligeam. andlang Ligeam oö hire æpylm . panon on gerihta to Beda- forda. panom up on on Usan oö 2ætling-strát:— 1 Mearcum, B. 2 Butam pæm, B. * Lysyngum, B. 4 -dom, B. 5 Be pegnum be betogene synd, rubric in B. 6 And, omitted, B. 7 Mansl. het., B. 3 Cyn., B. 9 Mon ma, MS. 10 pegn, B. ii Miga, B. i* pegne, B. 13 Ægehpylcre, B. i4 bonne, B. i* Gif, B. i6 Dyrne, B. 17 Gyld, B. i8 prygyld, B. 19 Mom, B. 20 b, omitted, B. 21 paem ba, MS. 22 pa, omitted, B. 28 paet pe, MS. 34 Hpylce, B. 25 Hæbbam, B. 26 Fry8e, B. *7 To pedde . j , omitted, B. 28 Claen, B. 39 al. -flaesc, margin. 8° Gingram, margim. * Lege ponne, T. A.D. 925.] ATHELSTAN TO RIPON. acaci II. And hi cpædon . gyf mom ofslægem puröe . eal pe letaö efem dyrme . Engliscne j Denisce . fi is to.. VIII. healf-marcum asodenes goldes. butom pam ceorle pe on gafol-lande sit j heora lysingom* . pa syndon eac efen dyre . ægöer tpa hund Scyft. : . III. And gyf mam cynges pegen beteo man-slihtas . j he hine ladiam durre . do he fi mid . XII. cynges pegnas . j gyf mom pome man betyhö pe biö læssa maga . ladie hfne . XI. his gelicema j anum cyninges pegene :. IV. And ealle hig gecpædon pa mam pa aöas spor . pe naöor me pe on pone hére faram buton leafe . ne heora nam pe ma to us . `butom mam trypan j betpyman* gyslas sylle friöe to pedde . j to spute- lunge j. mam mid rihte fare . gyf fi geneodige j ure ænig to oörum faéce* mid yrfe j mid æhtum : . [A.] MS. Corpus Christi College, Cambridge, [B.] Lambarde, Arehaionomia, 1568. 383 (19, 2), xth cent. Primted in Thqrpe, J. A. Giles, Life qf Alfred, 1848. Aneient Lawe, 1840, fol. (Record Series), p. 66. w 858 (646B). Another form of No. 646. In nomine j indivi . . . . Trinitatis ATELSTANUS Rex Dei gratia Rex Anglie . Omnibus hominibus suis de Eboratura per totam Angliam salutem . Sciat[is] quod ego confirmo ecclesie j Capitulo RYPONIENSI pacem suam j omnes libertates j consuetudines suas j concedo eis Curiam suam de omnibus querelis j in ommibus Curiis de hominibus sancti Wilfridi ipsis j hominibus suis vel contra ipsos vel intra se adinvi- cem vel que fieri possunt j judicium suum per frodmortele j quod homines sui sint credendi per suum ?ya j per suum ^α j omnes terras habitas j habendas j homines suos ita liberos quod nec Rex Anglie nec Ministri ejus . nec Archiepiscopus Eboracensis nec Ministri ejus aliquid faciant vel habeant quod est ad terras suas vel ad Sokam Capituli. -. Testibus . T. Archiepiscopo Eboracensi j P . preposito Bever- laci. Duchy of Lancaster Rolls (Div. xxv ; Roll A, No. 23). 1 Cf. Icelandic leysingi, a freedman. * T. considers the true reading to be : “ butom mam betpynan tryuam and". * T. suggests fare. VOL. II. S S αχίί ATHELSTANE TO RIPON, [A.D. 925. 859 (647B). Another form, Qf No. 647. About A.D. 925. Wittyii' al that is and is gan Yat ich kyng ATTELSTANE EÌas gyueî as frelich as ich may To kyrk and Chaptel of Seynt Wylfray Of my fre deuocoíí Thar pees at RyPo§. On ilke syde ye kyrk amyle IFor al ille dedes and ilke Gyle And wyth' ine thayí kyik yate $ Atte ye Stane yat Grythstole hatte. W* Inme the kyrk dore And ye quere Thay haue thayr pese for lesse an mare . Ilkam of this Stedes shal IHaue pees of frod mortel. And* ilke dede yat with' heutem Hit don is Tol Tem Sok j Sak W* yryiì and with water deme. and do Wrak. And atte land of Seimt Wilfray Of alkyii Gelά fre shal beii ay That y ne haue nam yat langes me to In thar wharshape shal haue at . do And for ich wift yat yay beii saue I wyft that yay alkyíí fredom haue . Amd in aft thymgges be als free As herte may thynk or eghe may se Atte power of a kynge Mast may make fre any thing 4* And my sele haue I set her to Por I wift that naman this gyft vndo. Duchy of Lancaster Records (Div. xxv; Roll A, No. 23). 1 In the Roll this is written as prose. * This and the two following limes are wrongly copied in the Roll. Two couplets are necessary, the last one is probably :— <* “ Tol Tem sók j Sak ' Wt yryiì and with Water Wrak.” The previous couplet I cannot restore except by some such rearrangement as:— “ And do Wrak and ilke dede[s] Yat; with heutem hit, dofi Sak 3 Sak Tol [j] Tem Wt yryfi and with water deme." Lu: 390 $ $ ¥2 Ä §-§ w *…-. ». *-_-** ,^ • *~-- -:, \ <3 $2,3 :;- çãçôç$*©¤€¤©®©®s < N''* s s* : - *, 3* va .- - *v. ά `A\ *-'|| sæ --- -- -- gre-, ~; & *}s**? {? *$. § -. S? % - 3° I–J* §%-^ >-^ ^ \ 2; G">^ §; ..^ - * - \, * - • 'Α ~§. pg- — §» -' I ** Σ—çã$ *\ ç_7 - § § j ô § § ys £ $$; Y? Ni$æ ` `S_ $ /J A- * SA &. \§ *a À --* §-º; a* X££s \ N ** ¢.-* a $$$$ £© \*<…>* <, $ /3=< v- É; L-^, ,-. t* {. c.> e s £% r(/§ —•-** § , §? £^ ;£% .-… •»! 7, 3 ¥ a • • g* §. 3. T*. 3(… 3? >*T>. <_/\.§ ij? (}u :-, ΣΤs ¢ § ζ -. - **® ** . _*. ~S. ά çês , «* - £..-<; - -. `>§% ;.'! } §! * *-- *s 5-- ¢- **• .< /* j, Š*\a, £\ ;\ì §§\'§ >-A `** 3-£ *ù q. *> as-* , v, A. ¢,* Κῦ Š> Í-^ *-*-,A. $. &3, \ §-> j\JsXòs:-^:' * ~\\J j^jSj<7-{*ì\:y —;<ôç$j$ S*,-\t$ T£~j- § 3, •{*°\.; -,3; sj j^.J-s * * —, § 33, > -I'^§ ' \§. <…>^ . ** - * T δ k r,*». *;*^ .* ; Υl-~:. *· · • . • • * Ê *, *. .-— *---.. … δύS _.& fìa §-r '2 ) 3 } ( Ä X' \:_/ X_ *} ; § `\}{3 - ;-} `}^J^Z §\ °. 3, .3. ^TJ§ fl:? V, ; < * A, $ 3, N. !. *<£ - - »* j*£,\„, j * 3} `-'/*^& _ `§,_-;**» ' {'j **' N. í: << .- 3… j-jS «, j) *\,.~\ *•*^ {._-, ā– grº); ', g çy ©^ìS ■£- αῖζ <• T*- -*- •*-* &-* … -§… - …*…-.-- - .…**… … - ===== - º p , , , , , , !· * . ſ* .d. | aº№ ā , si•• º • • • •********ſ* ----- g -- ·ķ ∞ → ī, , !