A 469315 UNIVERSITY OF MICHIGAN. Luuls VNN SICURHIS-PEMIXMAMAMONA CIRCUMSTICE 1837 ARTES SCIENTIA VERITAS LIBRARY OF THE Iron Mums ( THE HON VALI VIDUTORS TITILINISTITUITURI THUISSUU KUHIMILIHISHINI TANITILINIC. Tilra Unuditi NINI annel . ان لا ور في {'{ DHOMA DUONO daco РОМАНА O MHPOC இது 010 IO ALBERTO HABRIC BIBLIOTHECA GRACA HAMBURG SWAMPION CHRISTIANI LIEBEZETT 111 m Hank JO. ALBERTI FABRICII, SS. Theol. D. & Prof. Publ. BIBLIOTHECÆ GRÆCÆ LIBER V. DE SCRIPTORIBVS GRÆCIS CHRISTIANIS, ALIISQVE QVI VIXERE A CONSTANTINI M. ÆTATE AD CAPTAM A. C. MCCCCLIII. A TURCIS CONSTANTINOPOLIN. Accedunt LEONIS ALLATII diatribæ de NILIS & PSELLIS eorumque fcriptis, & de LIBRIS ECCLESIASTICIS Græcorum, notis ac ſupplementis auctæ, atque MICH. PSELLI de omnivaria Doctrina Quæſtiones CXCIII. ad Mich. Ducam Imperatorem, nunc primum editæ ex Apographo Lindenbrogiano, quod exſtat Hamburgi in Bibl. Jchannea. HAMBURGI Sumtu CHRISTIANI LIEBEZEIT, AN NO MDCCXII. ។ VIRO SUMME REVERENDO ATQVE ERUDITISSIMO GODFR. OLEARIO, SS. Theologiæ Do&t. & Profeſſori meritiſſimo in Academia Lipſienſi, ET ECCLES. CATHEDRALIS MISENENSIS CANONICO, S.D. JO. ALBERTUS FABRICIUS. On poſſum Lipfiæ noftræ deme- miniſje , licet jamdiu longius ab ea ſejunctus, cujus Patriæ com- munis Tecum vel ideo mibi dul- cior eſt memoria, quod Tui imaginem fimul animo meo femper offert, qua nihil mibi fa- teor elle jucundius. Atque ob eam maxime cauljam annorum in Academia decurforum recordari ſvave eft mihi amoenumque , quod non pollum de illis cogitare , ut non fimul mentem meam feriat exhilaretque rememo- .:(2 ratio 405665 ratio confuetudinis Tuæ exoptatiſſimæ , & amicæ illius noftræ in virtute ac litterarum ſtadio concertationis,qua ad fcopum commu- nem nobis propoſitum ambo tum non ignavi- ter contendebamus. Inde ex quo divelli nos contigit, adeo tamen non imminuta eſt ami- citia noftra , vel laxatum aliquo friguſculo mutuæ benevolentiæ charitatisque vincu- lum, quo animos noſtros florentis juventæ ætas domi obligavit, ut, fi fieri potuit aliqua acceſſio amori noſtro, ar&tius etiam ab illo tempore conſtrictum fuerit abfentium & fe- paratorum. Tu enim poſt ſuſceptum, cujus & ego per pauxillum temporis comes fui,iter in cæteras Germaniæ provincias Belgium- que & Angliam, atque ex hoc redux in pa- triam, pulcherrimisque ſapientiæ,pietatis ac ſolide eruditionis thefauris , dignitate etiam ac publicis muneribus auctus , illa edidiſti virtutis ac doctrinæ Tuæ publica documenta, ) vulga- vulgatisque immortalibus ingenii Tui monu- mentis , nec minus voce quàm fcriptis ita præclare de Auditoribus Tuis, ita de ſacris atque elegantioribus litteris promeritus es, ut livorem ipſum, præfiſcini dixerim, jam vi- deatur incipere obtrectationum ſuarum five pudere five pænitere, etiamſi dolet, quod vi- det Te ita fcribere ac docere , uti canere olim ſe ajebat Callimachus dulcius invidia, κρείττονα βασκανίης. Εgo vero quem he virtu- tesTuæ ita per fe in amorem Tui rapiunt, ut, etiamfi nunquam illa mihi felicitas ac volu- ptas contigillet, ut familiariter Te uti potuis- ſem,tamen in amando & colendo Te volupta- tem mihi ftatuerem maximam,quid non ma- ximopere gaudeam Tua cauſa, atque hono- rem amicitiæ Tuæ,quam fovere ac colere ab primo, quo coaluit tempore, neutra ex parte intermiſimus , maximi faciam? Neque ita male de Tuo in me amore fentio, ut non con- ): 3 fidam, fidam, gratum Tibi fore præfens hoc, quod ver) Tibi confecro , volumen, non modo propter pios ac Venerandos illos, Tibique familiares primorum fæculorum Doétores Chriſtianos, quos unos poft facras litteras novi Te ferre rum monumenta in hoc libro referuntur: fed etiam propter meum offerentis animum, qui cupio hoc,quantum in me eft, perenne ſtatue- re monumentum meæ in Te obſervantiæ mei- que amoris,& pro Heraclito Tuo aliquam re- pendere vicem,& munere quodam Te referi- re. Vale,Vir maxime Reverende, ** Foſe- phum Tuum,ac,quæ multos ante annos apud Te vidi, expolita Procopii Gazæi commenta- ria, Tuas vero maxime ipfius in cæteros fa- cros libros Obſervationes, rebus privatim ac publice lætis profperisque quamprimum in lucem profer. Hamburg. VI. Id. April . Anni Chriſtiani clɔ 15 CC XII. AD LE S AD LECTOREM. Criptorum veterum Chriſtianorum ſive Eccleſi- aſticorum notitia ita multifariam & tam multo- rum virorum eruditorum ſtylo tradita eſt, ut Jo. Andreas Boſius, ingens cum viveret gloria Sala- næ Academiæ, librum pæne compleverit recenſione Auctorum qui in hoc genere elaborarunt. Poftillam publicatam Boſii introductionem, recentiſſimique ab eo laudati Philippi Labbei S. I. de ſcriptoribus Éc- clefiafticis edita Volumina, in eodem ſtadio cum lau- de decucurrerunt Viri præſtantiſſimi, in Gallia qui- dem candidus miræque diligentiæ modeſtiæ ac pro- bitatis fcriptor Seb. Nanus de Tillemont, qui tamen non ultra prima quinque fæcula eſt progreſſus, uti Nic, le Nourry, Monachus Ord. S. Benedicti, vir & ipfe doctiſſimus, non ultra fecundum : Lud, Elias du Pin, Theologus Sorbonicus, cujus quoque in argu- mentis brevique quorumlibet etiam maximæ molis & varietatis fcriptorum Ecclefiafticorum tradendo conſpectu verſātą eſt induſtria, Natalis Alexander ):(:( 10 Ord. Ord. Prædicator. Monachus, ſed qui in hac ſcripto- rum Notitia, niſi ubi Criticas controverſias de dubiæ fidei monumentis attingit, de induſtria brevior effe voluit, atque Cafimirus Oudinus, Præmonſtratenſis tum Presbyter, poſtea Reformatis facris addictus, qui minus in Græcis, plus in ſequioris maximeætatis lati- nis monumentis perſequendis ſtudii adhibuit: Galliæ quoque originem debent Franciſcus Combefiſius, Ord. Prædicator, qui Tomo primo Bibliothecæ ſuæ Con- cionatoriæ, de ſcriptoribus bene multis Eccleſiaſticis haud contemnendas obſervationes præmifit, & Pau- lus Colomefius Anglicanæ Ecclefiæ presbyter, cujus non adeo prolixa quidem ſed ſelecta & minimne protri- ta de S. E. paralipomena fæpius viderunt lucem, tum ambo Annalium Ecclcfiæ, doctiffini ætate noftra fcriptores Antonius Pagi,Ord. Minorum Conventus S. Franciſci,poft abſolutum opus ſuum Aquis ſextiis A. MDCXCIX. defunctus, & alter etiamnum ac diu opto füperſtes Zutphaniæ, Samuel Baſnagius, Flottemanvillæus , qui utrique dum Baronium ſuum ſupplent vel caſtigant, non pauca etiam de Scripto- ribus Eccleſiaſticis monuere haud poenitenda. Ex Anglis Venerandusmeritis, eruditione ac virtute ſe- nex Gvil.Caveus omne punctum tulit non modo Vi- tis SS. Apoſtolorum Patrumque &tot aliis perennibus ingenii ſui monumentis ad Eccleſiam veterem intelli- gendam & amore proſequendam egregie facienti- bus, ſed & præcipue data in manus hominum Hiſto- ria Scriptorum Ecclefiafticorum litteraria, quæ a di- gnis gnis utrisque longiore Vita viris, utrisque eheu in filo- reætatis extinctis Henrico Warthono E Roberto Gerio Cavei genero per tria poftrema fæcula producta, & fecundis jam curis præſtantiſſimi Auctoris locupleta- ta, tertio jam ejusdem ſtudio longe etiamnum aucti- orem ſe fiftere publicis uſibus geſtit. Ex Germanis noſtris præter B.D. Balthaſarem Bebeliumin Antiqui- tatibus Eccleſiæ quatuor priorum fæculorum & laus data in hoc genere ſcripta Rev. Viror. fo, Gotfridi Ole- arii, Arnſtadienſis Præſulis, cujus Abacus Patrologi- cus ſuperiore Anno longe prodiitlocupletior ſub titu- lo Bibliothecæ Scriptorum Eccleſiaſticorum: Sev. Waltheri Sluteri Antiſtitis cum viveret meritiſſimi Lauenburgenſis, atque Caſp. Sagittarii, Doctoris Hi- ftoriarum publici in Academia Jenenſi Tð uanagito, memorandum duco inprimis Doctorem quondam meum nuncinter cælites adſcriptum Thom. Ittigium, Theologum ac Superintendentem Lipſienſem. Qua ille accuratione & fide, quam inſigni apparatu & ſtu- dio de Patribus Apoftolicis & fcriptis primi ac ſecundi fæculi, eorumque do&rina hærefibus & controverſiis commentatus fuerit, quamque diligenter paullo an- te mortem recenſuerit Veterum Patrum collectiones & Bibliothecas, ex editisipfius ſcriptis jam omnibus patet, ſpero que fore ut quæ de tertio etiam & quarto fæculo privatis fcholis tradidit, publicæ luci ſimiliter intra breve tempus exponantur. Ut vero poſt tot tamque præclaros viros etiamnum auderem in hoc ):():( 2 argu. argumento ſpicilegium moliri, movit me partim, quod Doctoribus Eccleſiaſticis omiſſis hiulca & pa- rum integra fuiſſet futura mea Græcorum ſcriptorum Hiſtoria: Deinde quod viderem nonnulla mihi effe ad manus, vel præterita aliis,vel quæ curatius aut diſtin- &tius fortaſfe præſertim quod ad editiones & verſiones Scriptorum attinet, poſſem explicata adjungere, qua quidem in parte nuin operæ pretium fecerim, vel in proximis Voluminibus, quæ adhuc Chriſtianis fcri- ptoribus impendenda erunt, fa&urus fim, judicium Tuum erit Lector Benevole. Nec cum mala Tua ut fpero gratia hoc cepiconſilii, quod cum Græcoru ni recentium doctiſſimus Leo Allatius capita quædam a menon prætereunda occupaſſet, fufiusque explica - ſet, ego actum agere nolui, ſed diatribas ejus de Nilis, Pſellises de libris Ecclefiafticis Græcorum, quæ rarius hactenus a ftudiofis comparari & evolvi potuerunt, integras curavi recudi, cum meis animadverſionibus ſupplementis, Melodorumque Græcorum Elencho. Quafiones Michaelis Pſelli ad Michaelem Ducam Imp.quas antea ineditas, Allatio de Pfellis addidi & latine verti, debeo ſingulari Ampliſſimi Senatus hujus Urbis beneficio, qui illas ex Bibliotheca publica Jon hannca mihi liberaliter fuppeditayit, & cui illo nomi: ne conceptifſimas gratias mecum habebis. Qua porro in hoc Volumine tibia me offerantur, fi veluti in tabella paucis cognoſcere juvat, age hunc indicem percurrere ne gravator: to work, oso ona IN go do , Woo A CO CU Owo O MOCOW VW CRV o 6980435988 JESENSIZ 369€ ScoBESCHIC-3696 63069 C INDEX CAPITUM HUJUS VOLUMINIS QUINTI BIBLIOTHE- C + GR EC 8. VAPUT I. Codex Apocryphus Novi Teſtamenti p. 2. Jo. Ba- „ptiſtæ Cotelerii Patres Apoftolici. ibid. Jo.Erneſti Grabii fpici- legium Patrum & Hæreticorum primi& ſecundi Sæculi p.3. S. Barnabæ Epiſtola, Acta S. Barnabæp.3. De Scriptis S. Dionyfio Areopagitæ tributis p.4. Scholia Dionyfii x Alex. Jo. Scythopolitani, Joh. Darenſis, S. Maximi, Georgii Pa- chymeræ & aliorum p. 5. fq. Gloffarium Græcum in Dionyſium. Codices MSS. Dionyfi. Epiftola MS. ad Timotheum de morte SS. Apoftolorum Petri & Pauli p. 6. Scripta Dionyſii deperdita p 7. Acta Martyri S. Eutropii ibid. De S. Hierotho Dionyſii præceptore ibid. & in addendis. De Hermæ Paſtore, teſtimonia Cotelerio & Grabio præterita p.8. & in addendis. Fragmenta Græca Hermæ ab iisdem omiffa, cum adſcripta veteri Hermæ verſione p.9-29.. Hermæ Paftoris edi- tiones p. 30. alii Hermæ ibid. Acta Praxedis Virginis, Hermæ tributa p.31. De S. Clemente Romano p.31. de tributis illi Canonibus Apoftolicis 50. vel 85.p.32. Novem Canones, qui in Concilio Antiocheno compofiti jactantur p. 33. Conſtitutiones Apoftolicæ p. 33. 34. & in addendis. Recognitionum libri p. 35. illorum auctorem non videri Bardeſanem p.36. Ta Kanuévtide , & Epiſtola ad Jaco- na bum p. 37. Epitome Clementinorum ibid. Scripta pſeudo-Cle- mentis deperdita p.38. De S. Ignatio ejusque Epiſtolis p. 38. Acta Martyrii Ignatiani p. 41. Editiones & verſionesEpiſtolarum interpolatarum & fpuriarum Ito p. 42. Editiones Epiſtolarum feptem genuinarum p. 44. Alii * Ignatii p. 45. Nova editio , quam molitur Georgius Claudius, Danus, cum ſyntagmate de Ignatiis p. 46. 0:0):( 3 De 03 ) o ( 869 De S.Polycarpo ejusque ætate p.47. Editiones & verſiones Epiſtolæ ad Philippenſes p.48.Acta S. Polycarpi Pionio tributa p. 49.Smyrnen- fis Ecclefiæ Epiftola ad Ecclefias Ponti ibid. Acta Pionii p. 50. De S. Juſtino Martyrep.si. Ejus ſcripta edita p. 53. Ad Apologiam primam meæ quædam obſervationes p.54. Dialogus cum Try- phone præter rem vocatus in dubium p. 57. Scripta deperdita p.59. Editiones p.60. Varia fcripta S. Juſtinum fpectantia p.61. Index ſcriptorum & Hæreticorum a S. Juſtino allegatorum p.62. Alii Juftini p.52. De S. Irenxo p. 66.72. Ejus editiones p.67. Index ſcriptorum, viro- rum illuſtrium & Hæreticoruin a S. Irenxo memoratorum p.70. Scripta ejus deperdita p-73. De diris quas libris fuis adponere ſoliti Veteres, digreſſio ex Obſervationibus ineis ſacris necdum editis depromta p.74. & in addendis. De Tatiano Syro p. 82. Libri adverſus Græcos, editiones p. 83. De fuppofita Tatiano Harmonia Evangelica p. 83. Scripta deper- dita Tatianip. 84. Alii hoć nomine ibid. De Athenagora Athenienfi p.85. Editiones Apologiæ & libri de re- furrectione p. 86. liber de vero amore, Athenagoræ ſuppoſitus p. 89. Athenagoræ alii undecimp.91. De Theophilo Antiochenop.91. librorum ad Avtolycum editiones p. 92. Commentarii in Evangelia p.93. Scripta deperdita p.94. Alii Theophili p.95. Nova editio hujus fcriptoris cum fyntag. on mate ſuo de Theophilis & Henr. Dodwelli quam a Clariff. Hud- fono accepit diff. de ætate Theophili promiſſa a Clariſſ. Gotlieb Schelwigio, humaniorum litterarum in Athenxo Gadanenſi Profeſſore p. 92.96. Hermias de irrifione gentilium p.96. Alii Hermix p.97. & in adden- dis. Index ſcriptorum,quorum meminere Athenagoras, Theo- philus, Tatianus & Hermias p. 97.htm De Clemente Alex. p. 102. utrum tribuendum ei Sancti elogium? p. 103. Ejus ſcripta edita p. 104. Ediciones p.108. Supplementum It- tigianum p. Ilo. editio promiffa a Jo. Pottero V.C.p.109. Scripta deperdita p. 111. Index fcriptorum a Clemente Alex.allegatorum compoſitusa Nobil.Viro Juvene Chriſtophoro Woltereck p.115. Ех. 03 JOCSO Excerpta Theodoti priora Græce &Latine cum Franciſci Combe- filii verſione nunc primum edita ex apographo quodParifiis fecum attulit V. C. Ericus Benzelius p. 134. Ej. Combefiſii notæ p. 178. De Melitone Sardenfi ſcriptisq; ei tributis,& deperditorum fragmen- tisp. 184. Alii Melitones p. 185. & in addendis. De Papia p.185.& aliis deperditisSæculi ſecundi Scriptoribus,quiſunt Abercius p.188. Agrippa Caftor p.187.Anonymus Samborum Scri- ptorin Marcum hæreticum: addenda ad p.194. Apion qui in He- xaëm. ſcripſit p. 199. Claudius Apollinaris p. 189. Apollinii tresp. 191. Ariſtides p. 186. Arifto p. 187. Arabianusp.199. Afterius Urba. nus p. 190. Athenogenes p. 195. Bacchyllius p. 194. Bardefanes p. 198-36. Candidus p. 199. Dionyfius Corinthius 191. Helippus 188. Harmoniusp.198 Heraclitus p. 198. Judas p. 199. ubimale ex- cufüm Budas.Maximus p. 199. Miltiades p. 192. Modeſtus ib. Muſa- nus ib. Palma p.194. Pantænus p. 193. Philippus Gortynæ Epi- ſcopus p. 192. Pinytus Cnoſſiæ p. 191. Polycrates Epheſius p. 194. Quadratus p. 186. Rhodon p.194. Serapion p. 193. Sextus p. 199.Soter Rom. p. 190. Theophilus Cæſareenlis p. 194. Hymnus Veſpertinus & Matutinus Græcorum p.196.197. Deſcriptis Hæreticorum ſecundi Sæculip. 199. ſeq. De ſeculi tertii ſcriptore S.Hippolyto p. 203.& in addendis. Ejus va- ria ſcripta & fragınenta quæ ſuperſunt, quæque uno volumine edi eſſet operæ pretium, recenſita p. 204. Inedita & deperdita p. 200. Alii Hippolyti p. 21r. De Origene Adamantio, aliisque hocnomine p. 213. Scripta Origenis Græce edita p. 216. Tatine tantuin vulgata p. 226. Editiones latinæ p. 230. Scripta deperditaib.tabella Chronologica plerorumque Ori. genis fcriptorum p. 236. Scripta varia Origenem fpectantia p. 237. Index ſcriptorum & Hæreticorum ab Origene in ſcriptis Græce editis memoratorum p. 240. De S. Gregorio Thavmaturgop. 247. Scripta edita & in his expoſitio fidei, quæ integra cum notis exhibetur p. 249. Editiones p. 254. DeS. Methodio Patarenfi ſcriptisque ei tributis p. 255. Alii Methodii p.259. De S. Archelao ejusque diſputatione cum Manete p. 262. De De S. Dionyſio Alexandrinop. 263. aliisque fæculi tertii ſcriptoribus deperditis, qui ſunt: Julius Africanus p.268. (de aliis hoc nomi- ne p. 271.) Alexander Cappad. atque inde Hierofol. Epifc. p. 268. Ambroſius Alexandrinusp. 272. Ammonius Alex.p. 83. Anatolius p. 277. Beryllus Boftrenſis p. 272. Cajus 267. Cornelius Rom.p.273. Demetrius p. 276. Diodorus Tryphon.p. 272. Dionyfius Rom. p. 275.Euſebius Epifc. Laod.p.275. Geminus p. 272. Heſychius - gyptius p. 279. Lucianus p. 278. Magnes ſive Magnetes p. 276. Ne- pos p.273. Pamphilus p. 277. Phileas p. 279. Pierius p. 277. Ste- phanus ibid. Theognoftus p. 276. Tryphon.p.272. De Hæreticoruin Seculi III. fcriptis, Pauli Samofateni p. 279.Scythia- ni, Terebinthi Buddæ, p. 280. & Manetis p. 281. fragmenta Epiſto- larum Manichæi a Venerando Jo. Frid. Wincklero, Paſtore jam di- gniſſimo Ecclef. Hamb. ad D. Nicolai, Græce mecum communi- cata p. 285. Manichæorum varia genera p. 286. Catalogus Mani- chæorum plerorumque,quorum apud veteres mentio p. 287.Scri- ptores veteres editi, inediti & deperditi, qui contra Manichæos ſcripferuntp.289. Argumenta librorum quatuor Titi Boftrenfis contra Manichæos, Græce & latine p.293. Scriptores recentiores ad idem Argumentum facientes p. 295. CAPUT II. Ex ſcriptoribus quarti ſæculi duo tantummodo ob arctius temporis fpatium jam ſelecti , Athanafius & Ephraim Syrus p. 296. De S. Athanaſio ejusque vitæ ſcriptoribus p. 297. Plures Athanaſii p. 298. Editiones ib. Editio Montfauconiana accurate recenſita cum variis obſervationibus. Tomus I. p. 300. Tomus II. p. 302. Tomus III. p. 306. Supplementum ab eo tempore a Clariff. Montfaucono editum in nova SS. Patrum collectione p. 316. Scripta S. Athanafii deperdita p.318. De S. Ephraim Syrop. 319. Syriace ab eo fcripta inedita ac deperdita P.320. Quæ Græce Oxoniæ edita ſuntaccurate recenſita adfcriptis paginis Voffianæ editionis ubi eadem latine tantum prodierunt p. 326. Codices MSS. Græci & ſcripta deperdita p. 331. Editiones lati- 11. næ &verſiones variæ,& Græco-latina editio, quam molitus pridem Joannes Aubertus p. 332. Alii Ephræmi p.335. 333 Sup BIBLIO. 1 STO ITUOIERI BIBLIOTHECÆ GRÆCÆ LIBER V. DE SCRIPTORIBUS GRÆCIS CHRISTIANIS aliisque, qui vixere à Conſtantino M.usque ad captam A.C.1453. à Turcis CPolin. PODP noun CAPUT I. De Scriptoribus Græcis Chriſtianis ante Conſtantinum M. Imp. Codex Apocryphus N. 7. 1. Cotelerii Patres Apoftolici, 2. Grabii ſpicilegium Parrum. 3. Teftamentum XII. Patriarcharum & Aila S. Pauli & The- cle, ibid. S. Barnabas ejusque Atta & Epiftola 4. Scripta Dionyſio Areo- pagitæ fuppofita, ut videtur ab Apollinarii diſcipulis. 5. Eorum interpretes is editiones. 6. Epiftola MS. ad Timotheum de morte Perri & Pauli, 7. De- perdita fcripta. 8. De Herme Paftore loca veterum fragmenta Græca Corelerio præterita, 9. Editiones. 10. Paftoris Presbyteri Alia Praxe- A dis 2 APOCRYPHA N. T. & PATRES APOSTOL. Lib. V.C.L. dis Virginis. Paflor Epifcopus Gennadio memoratus. II, Clemens Rom. eique fuppofita fcripta & eorum editiones . 12. S. Ignatii Epiffole Afts, 13. Alii Ignatii, ibid. S. Polycarpi E5 Smyrnenfis Ecclefiæ Epift, atque de S. Pionio. 14. Juſtinus Martyr. 15. Index fcriptorum ab eo allegato- Yüm. 16. Martyres Lugdunenſes & S. Ireneus, 17. Index fcriptorum laudatorum â S. Irenæ0. 18. Theophilus Antiochenus. 19. Tatianus & Ammonius, 20. Clemens Alex. 21. Index fcriptorum ab eo laudato- rum, plenior quam editus à Claril, Nurrio, 22. Excerpta Theodoci cum latina verſione bactenus inedita Franciſci Combefis. 23. De S. Melia sone & ſcriptoribus aliis faculi fecundi deperditis . 24. S. Hippolytus Por tuenſis. 25. Alii Hippolyei, ibid. Origenes & de ejus fcriptis paralipomena quedam. 26. Index fcriptorum ab Origene laudatorum. 27. Gregorius Thavmaturgus, 28. Methodius Patarenſis, 29. Alii Methodii. 30. Ar- shelaus Carrbarum Epifc. 31, De S. Dionyſio Alex. 6 aliis feculi tertii fcriptoribus deperditis , 32. Cartooad Pot Oft ea, quæ de fcriptoribus facris Novi fæderis di&a å me libro ſuperiore quarto funt, & quæ de fuppofitis Apoſtolicorum temporum ſcriptis in Codice Apocrypho Novi Teſtamenti Hambu . 1703. 8. notare me memini , prima jam deinceps tria à CHRISTO nato fæcula percurrere juvat, non ut Virorum præclarorum quæ in mae nibus omnium ſunt de fcriptoribus Ecclefiafticis commentaria com- pitem, fed præcipua attingendo eruditos eorum labores qualicunque obfervationum ſpicilegio augeam, illuſtremve. II. Ad primum & fecundum feculum memorandæ inprimis bin fcriptorum collectiones ſunt, una 70.-Baptiſte Corelerii , qui Parifiis A. 1672. fol. Patres Apoſtolicos edidit, inde Amſtelodami A. 1698. Jo. Cle- rico curante non fine auctario recuſos, quoniam prior editio conſum- tis incendio * plerisque exemplis rarisſime conſpicitur. In hoc oc- currunt SS. Barnabe, Clementi, Herme, Ignatio & Polycarpo tributa fcripta ad MSS. caſtigata codices, verſioneque & notis eruditisſimis illuſtrata, quibus laudatus Clericus in fua editione animadverſiones aliorum quot. * Vide Tho. Ittigiam töv pasagítnu de Bibliothecis Patrum p.401. & 630. Cbiit Cotele. rius Pariſtis A. 1686. 12. Auguſt . retatis 58. de cujus vita & fcriptis præter Ephemerides eruditorum & Baitferum de pueris eruditis p. 353. adeunda Graverolii Epiftola Sorbe- sianis præn iiffa, & Epiftola Baluzii ad Bigotium quæ Amſtelodamenſi Patrum Apofto- licorum editioni præfigitur, SPICILEGIUM PATRUM S. BARNABAS. Lib.V.c.1. 3 quotcunque reperire potuit virorum doctorum & ſuas quasdam, & Guil. Beveregii Codicem Canonum primitivæ Ecclefiæ vindicatum no- tasque ad Canones Apoſtolicos, Jac. Uſferii diſſertationes Ignatianas & Jo. Pearſonii vindicias Epiſtolarum Ignatii addidit. III. Alteram collectionem debemus Viro doctisſimo 70. Erne. fto Grabe Regiomontano Boruſſo, cujus ſpicilegium SS. Patrum & Hæreticorum I. & II. fæculi lucem vidit Oxonii 1698. &1699. 8. duobus Voluminibus, & præter fragmenta varia ex libris MSS. atque eruditas obſervationes, Græce & Lat. continet inedita ante Ada Pauli & Thecla è MSS. Bodlejanis, & Teftamentum XII. Patriarcharum è MS. Cantabrig. quod cum codice Oxon.contulit, addita veteri verſione Robersi Grofthead Epiſcopi Lincolnienſis ad duos MSS. Codices recenfita, Qui ſingula in utroque huius ſpicilegii Volumine comprehenſa diſtinctius noſſe vo- let, præter Ephemerides literarias librum laudati Doctoris mei D. Tho. Ittigii de Bibliothecis Patrum p. 699. ſeq. evolvere poterit , ubi Actis Theclæ, totique adeo illi narrationi fidem detrahit variis argumentis. Teſtamentum XII. Patriarcharum recenfere atque recudendum dare animus eft in codice Pſeudepigrapho V.T. IV. De S. BARNABA Apoftolo videndus præter alios Tille- montius in Memoriis Hift. Ecclef. T.1. tum Placidus Puccinellus in vita S. Barnaba primi Mediolanenſis Archi-Epiſcopi, Mediolan. 1649. 4. & Daniel Papebrochius in Actis Sanctor. ad diem XI. Junii T. 2, p.421. ſeqq. ubi exhibentur etiam Acta & pasſio S. Barnabe in Cypro parum licet di- gna fide ſub ementito nomine Jobannis Marci Græce ex MS. Vaticano cum Sirleti verſione & Papebrochii notis p:431-436. & laudatio S, Barna. be Apoft. auctore Alexandro Monacho Cyprio, itidem Græce ex Vatica- na Bibl. cum interpretatione Franciſci Zini, & ejusdem Papebrochii obſervationibus p. 436-453. Vetus latina verſio Epiſtolæ quæ ſub Bar- nabæ nomine exftat & cujus editiones retuli libro IV.C.5.9.14. in anti- quo Corbejenfi Codice tribuitur S. Philafrio Brixienfi Epifcopo, ita enim legendum, in Actis Sanétor. T. 2. Junii p:457.& 460. ubi bis perperam excuſum eſt nomen Philoftorgii.Editionibus Epiſtolæ Barnabæ ibi à me- memoratis addenda latina Puccinelli, in vita Barnabæ jam a me lauda- ta, & Germanica ad calcem N. T. ex G. Arnoldi verſione excufa Schif, becæ prope Hamburgum 1710.12, V. Scripta ambulantia ſub nomine S. DIONYSII Areopagita a) qui a) Ejus meminit S. Lucas Actor, XVII, 34, Plura de hoc Dionyſio ſed minus certa tr2. dunt DIONYSIUS Lib. V.6.1. qui primus deinde Athenarum Epiſcopus b) & Domitiano impe- rante c) affectus martyrio fuit , licet haud indigna le&tu , fi cum ju- dicio evolvantur , tamen quatuor primorum ſæculorum ignota ſcri- ptoribus , atque ut vel ex Theodori presb. libro pro ſcriptis Dionyſii apud Photium Cod. 1. conſtat, jam olim vocata in dubium & Diony. fii illius nomini haud dubie fuppofita ſunt,ut demonſtrarunt Jo. Dallæus libro 1. de Dionyfii & Ignatii ſcriptis Genev. 1666. 4. Alex. Morus ad A&t. XVII.34. Georg. Hackewillus, Anglus Libro de providentia DEI Lond. 1635. f. 208. ſeq. Edmundus Albertinus de Euchariſtia p. 260. ſeq. Jac. Uſſerius in diff. de Dionyſio, edita ad calcem ejus libri de Scripturis facrisque vernaculis p. 281. feq. Wilhelmus Erneſtus Ten- zelius Exerc. Sele&t. T. 2. p. 285. ubi Schelſtrateni , & Tho. Ittigius diff . de Patribus Apoftolicis p. 143-165. &in ſelectis Hift. Eccleſ.Sæcu- li 1. capitibus p. 25-43. ubi Laur. Cozzæ d) & Claudii Davidis argu- menta convellit. Atque ex ipfis Romanæ Ecclefiæ fociis præter alios Jo. Launojus in judicio de libris Dionyſio Areopagitæ infcriptis, Phil. Labbeus T. 1. de fcriptor. Ecclef. p. 766. ſeq. Nicolaus le Nourry in Apparatu ad Bibl. Patrum diff. x. Jo. Morinus de facris Ordinationibus p. 28. fq. 42. feqq. & Nanus Tillemontius T. 2. Memor. Ecclef. p. 437. ſeq. qui p. 443. ſeq. Pearſonii quoque confutat rationes, quibus in Igna- qüi vindiciis lib. 1. C. 10. vir ille doctus voluit oftendere ſcripta Dio. nyſio jam ſuppoſita eſſe circa A. C. 330. quod viſum etiam Beveregio notis ad Synodicum p.72.b. Sane ab aliis videntur rectius referri ad fæ- culum quintum, quandoquidem & Severianis Dionyfii Areopagitæ fcri. pta dunt Vitæ fanctor. & Menæa 3. O&tobr. & quæ ex Sim. Metaphraſte, Mich. Syngelo, & Methodio ſive Metrodoro aliisque leguntur T. 2. Operum Dionyſii edit. Corde. rianæ, ubi & vita S. Dionyſii ſcripta á Petro Halloix ex T. 1. Vitar, ſcriptorum Orienta- talium, Duaci 1633. fol. & Martini Delrio vindiciæ Areopagiticæ contra Joſeph. Scali- gerum Antwerp. 1608. 8. pridem editæ occurrunt. Videndus etiam Andreas Sauſfæus de Myfticis Galliæ fcriptoribus, Pariſ. 1639.4. b) Dionyſius Corinthius apud Euſeb. III. 4.& IV. 23. Hift. Eccleſ. Confer Conſtitutt. Apo. ftol. VII. 46. & ibi Cotelerium, c) Vide Sirmondum de duobus Dionyſiis c. 8. & Tillemontium Memor. Ecclefiaft. T. 2. p. 435. Varias de Dionyſio Areopagita fabulas excutit B. Jo. Georgius Dorfcheus in ſe- metri Tiburtio Dionyſiaco p.32. ſeq. d) De Cozze Vindiciis Areopagiticis ad Clementem XI. Romæ 1702.4. editis, vide Acta Er. 1703. p.401. & de Claudii Davidis diſl. ſur S. Denis l'Areopagite (Paris 1702. 8.) Act.Er. 170.4. p. 168. & Ephemerides Pariſienſes A. 1702. 2.304. feq, ubi argumenta ipfius itidem breviter refutata invenies. Cozzæ libro fubjuncta Jo, Novii pro opcribus S. Dionyſii adverſus Laur, Vallam Apologia, PSEUDAREOPAGITA. Zib. V.6.1, 5 pta A. C. 532. e) in collatione CPolitana jactantibus Catholici reſpon- derunt: illa teſtimonia que vos Dionyſii Areopagitæ dicieis, unde poteftis often- dere vera effe , ficut ſuſpicamini? ſi enim ejus erant , non potuiſſent latere B. Cyrillum. Quid autem de B. Cyrillo dico? quando o B. Atban afius fi pro certo fciffet ejus fuiſe , ante omnia in Nicæno Concilio de confubftantiali Trini- tate eadem teftimonia protuliffet adverſus Arii diverſa fubftantiæ blasphemias. Si autem nullus ex antiquis recordatus eft ea, unde nunc posfitis oſtendere quiail- lius fint nefcio. Ibidem, ut ab Eulogio apud Phot. Cod. 230. Leontio medža octava de ſectis , Facundo lib. 1. & Liberato in breviario c. 10. Apollinariſtæ arguuntur quod ſcripta præclarorum Eccleſiæ Docto- rum falfaverint, Julioque Epifcopo Rom. Epiſtolam ad Dionyſium fuppofuerint , ut adeo non abſurde conjecerit Eduardus Stillingflee- tus f) Dionyſium iſtum Apollinaris difcipulum fub Areopagitæ nomi- ne fcripta ſua ex Plotini, Porphyrii, Jamblichi& aliorum Platonicorum g) ſcriptis incruſtata edidiffe, dicaffeque Timotheo, quo nomine uti notisſimus ille S. Apoſtoli Pauli diſcipulus fuit, ita memoratur etiam Timotheus quidam inter Apollinaris diſcipulos à Damaſo, Gennadio, Auguſtino, Theodorito V. 1o. Hiſt . aliisque. Saltim probabilius elſe videtur Areopagitæ fcripta fuppofita fuiſſe ab Apollinariſtis (vel ut Morino viſum ab Eutychianis) quam à Gregorio M. quæ Clarisſimi Dodwelli ſuſpicio eft p. 389. lib. de jure Laicor. facerdotali. Quin ne lecta quidem à Gregorio Dionyfii fcripta (licet hom. 34. in Evang. illius dićtum memoret) colligunt Petavius de Angelis p. 107. &Jo. Morinus de facris Eccleſiæ Ordinatt. p. 421. VI. Dionyſii Alexandrini commentaria in Areopagitam quæ lau. dantur à Jo. Cyparisſiota de Theologia Symb. quæque in Bibl. nobilis Veneti, Čollini MSta fuiſfe teftatur Turrianus, non Epiſcopi illius, me. dii fæculo tertio clari ſunt , fed longe junioris Dionyſii Alexandrini Rbe- zoris, ut notatum Edm. Albertino de Euchariſtia p.261. Neque diverſa à alguéreri in Dionyſium,quas alii tribuunt Jobanni Scythopolitano quas, que Maximi Monachi ſcholiis permixtas Ufferius * obfervavit. Has latine verterat Anaſtaſius Bibl. fed illa verſio intercidit. Vertit & Rob.Lincol- nien- A3 e) Baron, ad A C.532, n.39. f) Reſponſ, ad Cresſii Apologiam de fanaticismo Ecclefiæ Rom. c. 2. p. 133- g) Platonica quoad potuit decreta perfecutus, Chriftianis ea dogmatibus alligare contendit. Ita de Dionyſio Petavius IV. 10. de DEO. Confer Tho, Galeum ad Jamblichum de Myfteriis, Ægyptior. p. 207, *) Vide ejus din de Dionyſio quam H. Warthonus edidit ad calcem libri de ſcripturis facris- que vernaculis, p. 299. 6 PSEUDAREOPAGITÆ INTERPRETES, Lib. V. c.l. nienſis. Cæterum Maximiſcholia & Georgii Pachymere,Maximum plerum. que fecuti, paraphraſis Græce & latine exſtant ineditione operum Dio- nyfii Corderiana. Johannis Darenſis Metropolicæ commentarios Syriace fcriptos necdum editos Jo. Morinus h) ait Maximo & Pachymeræinge- nii acumine & Philoſophicis in re Theologica ratiociniis longisſime antecellere, verum neutiquam ſcriptos eſſe fæculo quarto , ut Abra- hamo Ecchellenſi i) perſuaſum, fed poſt A. C. 692. Germani Patri- archæ CPol. ſcholia in Bibl. Vaticana adhuc ſervantur. Georgii Hieromne- monis in Bibl. Medicea. Lakine vertit ſcripta Areopagitæ tributa per- lataque in Galliam A. C. 827. Hilduinus Abbas Sandionyſianus ad Lu- dovicum Pium Imp. quæ ejus interpretatio præter pauca Areopagiticis ejus k) inſerta interiit . Johannis Scoti Erigenæ ad Carolum Calvum, & Johannis Saraceni circa A. 1180. clari exftat, quemadmodum 86 Thone Vercellenſis Abbatis circa A. 1240. Paraphraſis feu Commen- tariusin Dionyſium: Scholia Dionyſii Carthuf.& Hugonis, Alberti M.& Thomæ. Roberti quoque Groſtehead Lincolnienfis Epifcopi verſionem & commentarium ſervat Bibl. Collegii corporis Chriſti Oxon. Trans- tulerunt etiam Dionyſium latine Ambroſius Camaldulenſis, Marfilius Ficinas Myſticæ Theologiæ quam Joh. Eccius quoque & Carolus Herfentius illu- ſtrarunt, & libri de Myſtica Theol. interpres, tum Joach, Perionius, Cone radus Clauferus & novisſime Balthafar Corderius. Prima editio Græca lucem vidit Florentiæ in ædibus Philippi Juntæ 1516. 8. præfixo Glos fario Græcô vocabulorum difficiliorum, quod in MS. Cæſareo etiam reperit Lambecius & male pro inedito habuit. Alias Græcas latinas- que à Cavèo, Ittigio 1) Nourrio & Cozza recenſitas omitto. Corde- rianam præſtantisſimam Græco latinam Antvverp. 1634. fol. 2. Vol. (cui A. 1644. defenſio Areopagitæ, auctore Joanne Chaumontio acceſſit,) diſtinctius recenſet Labbeus T. 1. p. 260. ſeq. VII. In Bibliotheca Cæſarea præter latinos duos exftant Co- dices MSS. Græci tres operum Dionyſii,quos cum Corderiana editione conferri operæ pretium eſſe notat Lambecius quem vide Lib. III. p. 67. {qq.&initinere facro Cellenfi p. 175. feq. Idem Lambecius Epiftolam ibi MS. h) De ſacris Eccleſiæ ordinationibus p. 493. reg. edit. Pariſ. i) In Epiſtola ad Jo. Morinum apud Rich. Simonem ad Gabr. Philadelphicnfem p. 279. & in notis ad Catalogum Hebed Jeſu p.46. Confer. Hottingeri Bibl. Or.p. 290. k) Hilduini Areopagitica vide apud Surium ad IX. Octobr. 1) Dill. de Patribus Apoftolicis p. 134. ſeq. Nourrius diſt, 10. Apparat, ad Bibl, Patruna 9.21. & Cozza Vindic. Arcopagit . part 2.0, 22. ET SCRITPA INEDITA AC DEPERDITA Lib.7.c.7 7 MS. exftare refert ad Timotheum , de morte SS. Apoftolorum Petri & Pasili, Nam Epiſtola de Ecclipfi Solis ad Apollophanem c) quæ latine tantum ex Hil. duini Areopagiticis à Corderio T.2.p. 273. cum Halloixiinotis ex hibe- tur, in Codicibus Græcis Cæfareanisetiam exulat. Dionyſii loca plura profert Gregoras lib. 23. Hift. quemadmodum & Plotini Maximi- que. VIII. Deperdita Dionyfii hujus ſcripta funt, wer yoxñs, medo. και κα θεία δικαιωτηρία ωει θείων ύμνων, σει νοητών και αισθητων , ωει Jeoroysxõv cão TUW MOEwv(cujus operis frequenter meminit Dionyfius, Vi- de T. 1. p. 437.444.455. 465.482. 490.492.497.) & met ouußodexñs Okologías. His Pachymeri in prooemiop. XLIII. memoratis, ex Gy. raldo dial. 5. de Poëtis qui id in Commentariis Græcis obſervaſſe ſe ait, adjunges mais pasapis lepotés de illo nimirum Hierotbeo præceptore ſuo, ex cujus égwTix.is Úpevois affert quædam Dionyſius cap. 4. de divinis nominibus. Anonymus MS. apud Lambecium lib. 3. p. 69. addit me naté vómov jepagxias, Sed addit è male lecto libri de Écclef. Hie- rarchia loco,ut notavit Halloiſius apud Corder. T.2.p.379. Idem recte monet librum «Είτων Αγγελικών ιδιοτήτων και τάξεων, qui cap. 4.de divinis nominibus allegatur , haud diverſum eſſe à libro qui exſtat de Cæleſti Hierarchia. Vide etiam fi placet quæ ibidem Halloifius ſubjungit de Actis Martyrii S. Eutropii fodalis fui, quæ cum Epiftola ad Clementem Epiſco- pum Romanum mififfe Dionyſius traditur apud Vincentium Bellovac. XI. 18. fpeculi Hift. patole IX. De libro triplici, qui Paftoris titulo ex veteri latina verſio- ne a) exftat, & viſiones 4. Mandata 12, ac 1o. fimilitudines complexus ab antiquis Scriptoris tributus eft HERMÆ five illi (quod magis placet) cujus mentio Rom. XVI. 14., ſive Hermæ Pii EpiſcopiRom, fra- tri e) In illa Epiſtola pro Philippo Aridao Philippi Meemæi Mathematici nomen reponendum eft, de quo dixilib.3.cap.5. $ 8. a): An:uftafium Bibliothecarium verſionis illius auctorem effe incerta plane & paruin credibilis conjectura eſ Cafp. Barthii, notis ad Hermam. p.855. neque de Rufino conftat, cum minime neceffe fit veteres omnes interpretationes deberi Anaſtaſiis atque Rufinis. Etiam hoc fine caufa à Barthio pronunciatum eſſe exiſtimo p. 860. 10868. & 870. quod interpres tantum eclogarium egerit, Dubito quoque an multi affenfuri fint doctisſimo Viro Tho. Galeo, qui præfat, ad Opuſcula Phyſica Ethica & Mythologica Pfeudoclementem in libro Paſtoris citat, Dam Clementis, inquit, opus effe,multa funt qua fuadent. HERMÆ. Lib. V.C.I. tri b) pauca erunt quæ notabo poft virorum doctisſimorum indu- ftriam. Inprimis afferam loca nonnulla vererum, Corelerio,qui magnum eorum numerum editioni ſuæ præfixit, præterita. Philaftrius hærefi CXXII. Cum anima facta fit ex nihilo fcilicet, ut fcriptum eft: qui fecit ex ni- bilo omnia ur eflent que non erant, Confer lib. 2. Hermæ mandat. 1. Au- Etor Homiliæ de aleatoribus ad calcem Operum S. Cypriani : Dicie enin Scriptura Divina, Va erit Paftoribus. Quod fi ipfi Paflores negligentesreo perti fuerint, quid refpondebant Domino pro pecoribus ? À pecoribus fe efſevexatos? non credetur illis. Incredibilis res eft Paflores pati poffe aliquid a pecore. Mae gis punientur propter mendacium fuum. Confer lib. 3. fimilitudine IX. n. 31. Johannes Sarisberienfis Epiſtola 172. c) Paftorem Hermæ accen- ſet libris Apocryphis V. T. quod etiam fieri in Codice latinorum Bi- bliorum ante 800. annos exarato, qui in Bibl. S. Germani extat, nota- tum Rich. Simoni lib. 2. Hiſt. Crit. N.T. p. 106. Franciſcus enim Junius fallitur, qui per Paſtorem intellexit librum tertium Maccabæorum,ideo- que tacito licet nomine illum perftringit Stephanus le Moyne notis ad Varia facra p. 1065. ubi illuſtratſtichometriam Nicephori, in qua veluti in Gelaſii decreto & Athanaſii ſynopſi inter Apocrypha N.T.Paſtor Her- mæ memoratur, Secutus tamen Junii ſententiam Petrus Pithoeus eſt, de latinis Biblior. interpretibus p.8. His adde locum Didymi in Catena ad Job. VIII. 17. à Patricio Junio edita p.202. & alium Operis imperfe- Eti in Matth. XIX. 28. quem teftimoniis de Herma adjungere jubet ipſe Cotelerius ad lib. 3. ſimilitud. 9. 8.2. p. 112. tum loca Origenis T. 14. in Matth. 19. p. 361. edit. Huetii , & tractat. 30. in Matth. 24. in veteri latina verfione, quæ præter locum ex Catena MS. in Epiſtolas Catholicas ad Jacob. I. 6. obſervavit C. V. Jo. Erneſtus Grabe ſpicile- gii Patrum T.1. p.303.304. Denique Bernardus de Montfaucon Sacer- dos & Monachus Benedi&tinus in præclara ſua Athanaſii editione Tom. 3. ex Codice Colbertino vulgavit Doctrinam ſub Athanaſii nomine ad Antiochum, nec Cotelerio, nec tunc cum fpicilegium ederet do- Etisfimo Grabio viſam, in qua fragmenta bene multa Græca Hermæ d) oc- b) Ita Pſeudo Tertull. 3. adverfus Marcion. & liber Pontificialis in vita Pii. Sed anti- quiorem eſſe Hermæ librum ſcriptum ante excidium Hierofolym. Clemente Ro. mano Epiſcopo, & ab Irenæo. jam pro libro facro laudatum , recte monuere Pear- ſonius Vindic, Ignatii lib. I. C. 4. & lib. 2.C. 13. f.408. & H. Dodwellus diſl, de fuc- cesſione Rom. Pontificum. c. XI. S.5. at Confer Cotelerii notas ad T. 1. monumentor. Ecclefiæ Græcæ p. 725. quæ pridem ſcripſi in Codice Apocrypho N. T. FRAGMENTA, Lib. V.C.I. d) occurrunt, quæ legiſeneminem pænitebit: quare ea hoc loco eum adjuncta à meut conferri posſit antiqua verſione exhibere integraju- vat,cum prius notavero Clariſſ . Nourrium quoque teſtimonia Veterum de Herma exhibere in Apparatu ad Bibl. Patrum edit. in fol. p. 1367. feqq. ſed nulla addidiffe Cotelerianis , præter locum Clementis Ví. Strom. p. 638. & alterum Grabio etiam notatum Origenis ad Matth. XXIV. 32. Fragmenta S. Hermæ ex Doctrina ad Antiochum Ducem, edita ſub ne- mine S. Athanaſii Alexandrini. Lib. 2. Mandatum Primum. Pag. 252. Tom. 3. edit. Bene Primum omnium crede , quod dictin. Πρώτων πανων πίςευσον, ότι ιηus eft Deus, qui omnia creavit eis ÉSW ó ©OS, ó ta Tarta ulio as well & conſummavit , & ex nihilo xaragticas nad Toucas éx pesi Övr@ omnia fecit. Ipfe capax univer- Eis To civc. Ó MÓGU TÉVTC Xwgião, forum, ſolusimmeníus est. μοναχώρητG ών &c. Mandatum 11. Pag. 253. ÁTÓTula čxe may Simplicitatem habe, &inno- cxaxuyevē, ray too Wsta viata cens efto ; &eris ficutinfans, qui μη γινώσκονα πονηρίαν και την απόλ- nefcit malitiam, qua perdidit λεσαν την σωτηρίαν των ανθρώπων. vitam hominum. Primum de Πρώτον μεν μηδενός καταλάλει, μηδε nullo maleloquaris, nequeliben- sidéws dure Exalandağıt@E. ter audias male loquentem. Sin pen, men ou dixów čvox Quéon tñs vero, & tu audiens particeps eris B djece d) Græcos Hermæ libros infpiciendi magno deſiderio flagrabat Grotius Epiſtola 768. qua teſtatur ſe fragmenta Chriſtianorum primi & ſecundi feculi diligenter collegille. Forte in Græcis, fi integra exſtarent, occurreret quod auctor libri Pontificialis mc- morat mandatum quod præcepit Angelus Domini cum benit ad Hermam in habitu Paftoris , & præcepit ei ut Paſiba die Dominica celebraretur. Adaliud enim opus reſpicere illum ſcriptorem ægre crediderim. Cæterum latina quæ habemus Hermæ antiquiora elle Tertulliano, & ab illo lecta perſuadet fibi Clariſſ. Nour- rius Apparatu ad Bibl. Patrum dilt, IV. c. 6. p. 53. Præterca Cotelerius notis ad lib. 2, mandat. 5. laudat interpretationem Codicis Victorini , live Bibliothecæ S. Victoris, presfius non raro inherentem Græcis ab Antiocho in Homiliarum opere citatis, magno ufui futuram , fi quando Hermes , qua lingua fcripfit, in lu- minis oras exierit, ΙΟ Lib. V. c.1. S. HERMÆ αμαρτίας και καταλαλείο». Πονηρόν peccati male Ioquentis de fratre και πνεύμα εςιν η καλαλαλια και ακα- tuo. Perniciofa eft deletatio,in- ταταιον δαιμόνιον, μηδέποτε ειρηνέυον, conftans demonium eft; nun- αλα πανιόλε εν διχοςασίαις κατοικών. quam in paceconfiftit, fed femper Απεχε εν απ' αυτό, και ειρήνην έξεις in difcordia manet: contine te ab μεία παντων. Ενδυσαι και την απλότη- illa , & femper pacem habe cum τα και την σεμνότητα, εν οις δεν fratre tuo. Indue conſtantiam πρόσκομμα εςι πονηρον, αλα πανα fanξtam in qua nulla fiunt peccata ομαλά και ιλαρά. fed omnia læta funt. Mandatum 111. Αλήθειαν αγάπα , και πάσα Veritatem dilige, & omnis αλήθεια εκξ σόμαλός σε εκπορευέθω, fermo verus ex ore tuo procedat,ut να το πνεύμα και Θει κατοική σοι. Spiritus, quem Dominus confti- Οι δ ψευδόμενοι αθετεσι τον Θεόν. tuit incarne tua, veraxinveniatur έλαβον δ πνεύμα αληθείας και έγέ - apud cunξtos homines &c. Qui νον ο δικητήρια και αληθινά πνέυμα- ergo mentiuntur, abnegant Do- τG. (Τετο εαν ψευδές αποδώσωσιν, minum,non reddentes Deo depo- εμίαναν την θεά ωαθήκην, και εγέ- fitum quod acceperunt. Accepe- νοντο αποσερητα.) runt enim Spiritum fine menda- cio. Huncfimendacem reddant coinquinant mandatum Domini, & fraudatores fiunt. Ibidem. Εαν την αλήθειαν φυλάξης, δυ Si veritatem fervaveris,pote- νηση σεαυτώ ζωήν ωέιποιήσας. ris vitam conſequi. Mandatum IV. Φύλασσε την αγνείαν, και μη Mando, ait, tibi, ut caſtita- αναμενέτω * επί την καρδίαν σε σει tem cuftodias, & nonafcendat ti- γυναικός αλλοτρίας ή ωθι πορνείας bi cogitatio cordis de alieno ma- τινός, η αει τοιέτων ονομάτων. Τέτο trimonio,aut de fornicatione, hac δ' ποιών αμαρτίαν μεγάλην εργάζη. enim parit peccatum magnum, Βλέπε έν, απεχε απο τ ενθυμήσε- -- Vide ergo fu; abftine te ab hac ως ταυτης. cogitatione. * Leg. αναβαινέτω, Mana FRAGMENTA. Lib, V.σ. Ι. Mandatum V. φύλασε την άνεσαν, και μακρο- Æquanimis eſto & patiens, θυμίαν, και γίνε συνετός, και πάντων & omnium operum nequistimo- των πονηρών έργων κατακυριέυσεις, και rum dominaberis, & operaberis εργάση πασαν δικαιοσύνην. Εαν δ' omnem juftitiam. Quodfi patiens μακρόθυμG- έση και το πνεύμα το άγιον fueris, Spiritus Sanξtus qui ha- κατοικών έν σοι καθαρόν έσα , μη bitatin te, mundus erit, & non ob- σκοτέμενον υπό πονηρά πνέυματG, Acurabitur ab aliquo nequisfino μη μιάμινον *υπο τόξυχολίας &c. Spiritu. &c. Ibidem. Εαν και λαβών αψινθία μικρον Si quis enim aſſumat abſinthii εις κεράμιον μέλιτος επιχέης, έχι όλον pufillum & mittat in amphoram το μέλι αφανίζεται, και τοσέτον μέλι mellis, nonne totum mielextermi- υποξ ελαχίς8 αψινθία απόλλυταιnabitur ? & tantum mellis a mo- - Εαν και εις το μέλι μη βληθή το αψίν- dico abfinthio difperit. -- Sedfi in θιον, γλυκυ ευρίσκεται το μέλι, και mel non mittatur abfinthium; ευχρηςον παντως γίγνεθαι τώ δεότη. dulce erit, & in ufu Domino fuo. Βλέπε εν ότι η μακροθυμία γλυκυ- Vide enim, quam fit εquanimi- τάτη εσίν υπερ το μέλι, και ευχρης ον tas dulcior melle; & utilis erit εςι τω Κυρίω, και εν αυτή καλοικά, η 3 Domino qui in ipfa commoratur: οξυχολία την μακροθυμίαν μιαίνει. nam iracundia inutilis eft. Ibidem. Pag. 253. feq. Ακ8ε 5 και την Audi nunc, inquit,nequitiam ενέργειαν τ οξυχολίας πως πονηρά iracundis, quam prava, quamque εσιν και πλανα τες δέλες & θεά, και noxia eft, &quo paξto fervos Dei κατασρέφει τη εαυτής ενεργία. εκ evertit. Qui enim pleni funt in αποπλανα και τες όντας πλήρεις εν τη ide, non poteftnocereillis, guo- πίσει, έδε ενεργήσαι δύναται εις αυ- niam virtus Dei eft cum illis.Ever- τες, ότι η δύναμις & Κυρίε μετ' αυ- ritenim dubios & vacuos. Quo- των εςιν. Αλλά αποπλανά τες δι- ties autem viderit tales homines, ψύχες, όταν δ' ιδη τες τοιέτες αν- injicitfe in corda eorum, &de ni- θρώπες ευκαθέντας, παρεμβάλει hilo aur vir aut mulier amaritu- 82 εαυ- * Forte μιαινομενον, vel μειέμενον, έχει 12 Lib. V. c. Ι. S. HERMÆ εαυτήν εις την καρδίαν ανθρώπ8,και dinem percipit , propter res que έτως πικραίνεται άνθρωπος ένεκεν βιω- fiuntinufit, autpro convictu, aut τικών πραγμάτων , ή φίλε τινός, ή pro aliquo verbo, fiquod forte in- ωει δόσεως και λήψεως ή αει τοιέτων cidit, fupervacuo, aut pro amico a- μιαρών πραγμάτων. Ταυτα παντα liquo aut debito, aut pro his fimili- μωρά εσιν , τα κενα και ασύμφορα bus rebus fupervacuis. Ηoc enim τοϊς δέλοις δ' Θεά, ή και μακροθυμία ftalta funt & fupervacua & vana μεγάλη επί και έχασα την δύναμιν fervis Dei.Equanimitas autem va- έχυραν και καθημένην * εν πλατυσ» lida eft & fortis & habet virtutem μω μεγάλω, ιλαρα , αγαλλιωμένη magnam , & fedetin amplitudine και αμέριμνΘ- όσα δοξάζα τον κύριον magna, hilaris, in pace gaudens, εν παντί καιρώ, μηδεν έχασα εν εαυ- & honoricans Dominum in τη πικρόν, παραμένεσαλία πανθος εν οmni tempore manfuete. Ηεο πραότητα και ησυχία. Αυτη αν η μα: enim aquanimitas habitat cum κροθυμία κατοικεί μετα των πίςιν beine identibus. Νam iracundia εχόντων ολόκληρG. H 3 οξυχολία fulta eft & levis & fatua. De πρώτον μυ μωρία εσίν και ελαφρία ftultitia vero nafcitur amaritudo, Φρενών. Είτα ή μηνις έκ τοσέτων κα. & ex amaritudine iracundia, ex κών συνισταμένη γίνεται αματρία με- iracundia vero furor. Ηic ex tot γάλη και ανίατG. όταν παντα malis creatus furor, operatur pec- τα ανθρώπινα ταυλα εν ενί αγγείων κα- catum magnum & infanabile. τοικεί, όπ8 και το πνεύμα το άγιον, 8 Cum enim hac omnia in uno Va- χωρά εκείνο το αγγο, αλλ' υπερ- fe funt, ubi & fpiritus Sanctus mo- πλεονάζει,το τρυφερον πνεύμα μη έχον ratur; non capit hos vas fed fu- συνήθειαν μέγα πονηρά πνεύμα και perefluit: quoniam tener Spiri- σκληρότης καθοικείν, υποχωρεί ή tus non poteft cum malo Spiritu απότοιέτε άνθρωπε, και ζητά κα- imrnorari recedit & habitat τοικείν μετα πραότης και ησυχίας. cum manfiueto: deinde cum re- Ειτα όταν απος ή από ανθρώπε 3 celerit ab homire cum quo habi- κατοικεί, γίνεται ο άνθρωπG- εκείνο tabat, ft homo vacuus a Spiritu κενος από πνέυματα αγια, κα Sancto, & poftea repletur fpiriti- λοιπόν πεπληρωμένα των πνευμάτων bus malignis, obcecatur a cogi- των πονηρών, και όλοι αποτυφλάτα tatione ** bona, Sic omnibus από διανοίας και αγαθής. έτως contingit. Recede ergo tu ab ira- 9 *Καθημένη legit vetus interpres, . 1 Reetius Antiochus homilia ΙΙο, αποχωρεί, Non quaſi ayatri dicevola hominem occacet, fed ut bona mente yacuus atque ita coecus homo relinquatur, ** FRAGMENTA, Lib. V. c. 1, 13 εν συμβαίνει πάσι τοίς οξυχόλοις. cundia, &indue animaquitatem, Απέχ8 8ν απο τ οξυχολίας και πο: & refifte iracundig ; & Invenie- νηρά δαίμονος, ένδυσα και την μακρο- ris cum pudicitia & caftitate a θυμίαν και αντίς ηθι τη οξυχολία και Deo. Vide ergo ne forte negli- έση επαινέμεναν μετα σεμνότητG- gas hoc mandatum: ienim huic τοϊς ηγαπημένοις υπό Κυρία. Βλέπε mandato obedientiam praftite- εν μαθαλογήση την εντολήν ταύτην. ris, & catera mandata mea, qua Εαν και ταύτην φυλαξης, δυνήση και tibi mandaturus fum, poteris fer- τας λοιπας τηρήσαι. 1χυε ών εν αυ- Confirma ergo nunc te in ταις και ενδυναμε και νικήσεις, κα mandatis iftis, utvivas Deo. ζήσεις Θεω. Mandatum. VI. Pag. 254. Eνετειλάμην σοι εν Præceperam , inquit, tibi in τη πρώτη εντολή , ίνα φυλαξης την primo mandato, ut cuftodires 6- πίσιν και τον φόβον, και έγκρατέυση. dem & timorem, & ** peniten- Απεκρίθην, Και, Κύριε, έτως εσίν. tiam. Etiam,inquam, domine. Sed Αλλα νυν θέλω σοι δηλώσα και τας δυ- nunc tibi volo monitrare virtutes ναμεις αυτών, ίνα νοήσης την δύνα- horum mandatorum, utfcias effe- μιν, ήν έχεσιν και ενέργειαν, διπλα ξtus illorum, quomodo ipfapofi- δ εισιν, κείται δ' επί δικαίω και αδί. ta funt ad juftum pariter & inju- εν πίστευε το δικαίω, τώ 1tum. Tuitaque credejufto, in- αδίκω μηδεν πιςευσης. Το δ δι- jufto autem tu nihil crede. Ju- ορθην οδών έχα, τοjάδικον σχε- ftitia enim rectam viam habet; βλήν. atinjuftitiapravam. . Ibidem Δύο εισίν άγγελοι μετα και αν Duo funt genii cum homine. θρώπ8 , ας τη δικαιοσύνης , και εις Unus αquitatis, & unus iniqui- το πονηρίας και ο μεν η δικαιο- tatis. · Æquitatis genius tener σύνης άγγελG- τρυφερός εσι και αι- eft, lenis & verecundus, manfve- χυντηρός και πράGν και ιχυρός. όταν tus & quietus. Cum ergo in cor &ν έτως * επί την καρδίαν σε αναβη, tuum afcenderit, continuo loqui- ευθέως λαλεί μέρα σε αεί δικαιοσύνης, tur tecum de juftitia , de pudici- αει αγνείας, σε σεμνότητα και αεί tia, decaffitate, de benignitate, de Β 3 αυ- ** Forte continentiam, * Leg. έτσι, κω, καλον 14 Lit, Y., σ. 1, S. HERME. αύαρκίας, και αει πανος έργο δικαίg, venia, de caritate, de pietate, και αεί πάσης αρετής ένδοξε,Ταυλα παν- Ηας omnia cum afcenderint in ταόταν εις την καρδίαν σε αναβή, γί- cor, tuum, fcito quod genius equi- νωσκε ότι ο άγγελG- τ δικαιοσύνης tatis tecum eft. Huic ergo genio μετα σε έςιν. Τάτω εν πίστευε και τοις crede & operibus ejus. Accipe βργοις αυτ8, και εγκρατης αυτα γενέ. nunc & genii iniquitatis opera. όρα αν και αγfέλα τπονηρίας τα έργα, Ρrimum amatus, iracuundus & fto. Πρώτον παντων οξυχολός εςι και πι- lidus eft, & opera illius perniciofa κρος και αφρων, και τα έργα αυτά fiunt, &evertuntfervos Dei. Cum πονηρά, καταστρέφονία τες δέλες Θε8. ergo in cor cuum afcenderint heς, όταν αυτός επί την καρδίαν σε αναζή, intelliges ab operibus ejus , hunc γνώθι αυτον επί των έργων αυτ8. Πώς effe genium iniquitatis. Quomo- Κύριε νοήσω αυτον , λέγει μοι , άκgε do, Domine, intelligam ? Audi, και προσεχής γίνα, όταν οξυχολία inquit, & intellige. Cum iracun- σοί τις προσέλθη, ή πικρία, γίνωσκε dia tibi accefferit aut amaritudo, οτι αυτός εςιν εν σοί, Ειτα λοιπον επι- intellige eum effe in te, deinde cu- θυμίαι πράξεων πολλών, και πολυτέ- piditas multorum operum &opti- λεια εδεσμάτων και κραιπαλων πολλών morum ciborum & ebrietatium και ποικίλων τροφών και και δεόντων, κα & appetentia multarum f re- επιθυμίαι γυναικών και πλεονεξία, rum alienarum & fuperbia &mul- υπερηφανίατε και αλαζονεία, και όσα tiloquia, &ambitio &quacunque τέτοις ωραπλησια. Ταύτα εν όταν his fimilia funt. Ηoc ergo cum επί την καρδίαν σε αναβή, γίνωσκε, in cor tuum afcenderint; intel- ότι άγγελός ή πονηρίας εςιν εν σοί. ligegeniuminiquitatis tecum effe. Συ εν επιγνες τα έργα αυτά, απόσα Tu ergo cum cognoveris opera απ' αυτά, και μηδεν αυτωπίσευε. έχεις illius, recede ab illis omnibus, & εν αμφοτέρων των Αγγέλων τας ενερ- nihililli crede, quia mala fiunt ope- γείας. Σύνες εν και Αγγέλων δι- raillius, &nonconveniunt fervis καιοσύνης πίςευσον, Dei. Habes ergo utrorumque Geniorum opera. Intellige nunc, & crede Genio æquitatis, quia doctrina illius bona eſt. Mandatum VII. Athanaf. p. 255. Φοβε τον Κύ Time Dominum, & manda- ριον , και φύλαγε τας εντολας αυξ και ta ejus cuftodi. Servans enim έση † Leg. mulierum & rerum alienarum. FRAGMENTA Lib. c.Ι. tur. έση δυνατός εν πραξε, και έπρα- prαcepta Dei, eris potens in omni ξις σε ασύγκριτGέσα. Φοβά- attu, & omnenegotium tuum erit Timens enim μενG» τον Κύριον, πάντα καλα έρ- Incomparabile. Dominum omnia bona operabe- γαση. ετός εσιν Póca öv dai ris. Hic eft timor quo timere σε φοβηθήναι. Τον Δαβολον μή oportet,ut falvus effe posfis. Dia- φοβηθής, ότι δύναμις εν αυτω εκ bolum autem ne timeas, timens έσιν, έδε φόρG». Εν ώ και η δύ- enim Dominum dominaberis 11- ναμις ή ένδοξG, και φόβG- εν 1ius, quia virtus in illo nulla eft. Πας γαρ ο δύναμιν έχων timendus quidem eft: in quo ve- In quo autem virtus non eſt, is nec αυτω. και φόβον έχει. ο 3 μή έχων δύ- ro virtus glorioſa eft, is etiam ti- ναμιν, υπο πάντων καταφρονείται mendus eft. Νam qui virtutem ο φόβος τα Κυρίε ίχυρός non habet, ab omnibus contemni- έξι και ένδοξα. Φοβήθητι εν τον Timor utique Domini va- lidus &ingens &gloriofus eft. Ti- Κύριον, και ζήση αυτώ, φυλάκων me igitur Deum,& vives. Erqui- τας εντολας αυ. cunque eum metuerint,cuftodien- tes mandata ejus, eorum vita eft apud Dominum: non cuſtodien- tium autem nec vita in illis eft. Mandatum VIII Η εγκράτεια διπλή έςιν. Επί Abftinentia duplex eft: à qui- τινων και δε σε εγκρατέυεού, επί τι- busdam ergo abftinere oportet, a νων 5 και δε Το πονηρόν έγκρα quibusdam fere non. - τέυεού, και μη ποιείν αυτό. Το αγα- Io abftine, & noli id facere. A 9ον μη έγκρατέυε , αλλα ποίει αυτό. bono autem abftinerenoli, fed fac Ακεε, φησίν, εγκρατέυε απο πασης illud. -- Audi, inquit, abftine ab πονηρίας, από μεθύσματG», ανo. omni malo, adulteris, ebrietati- μίας, από τρυφης πονηράς, απο εδεσ. bus & comellationibus malignis, μάτων πολλών και πολυτελών, πλέτα, ab efca nimia, a lauritia & Inho- καυχήσεως, υψηλοφροσύνης και υπερ- neftate, affuperbia , ab abnegatio- ηφανίας και ψευδες και καταλαλιάς και ne, Amandacio, a detraξtione, a υποκρίσεως και μνησικακίας και πάσης nequitia feta , a recordatione βλασφημίας, Ταύτα τα έργα πο- injurie & a farma pestima. Ηας γηρά εςι τη ζωή των ανθρώπων. Τε- enim fiunt opera iniquitatum, a Oων A ma- I6 S. HERME. . Lib. V. c. 1. 2/ ακ8ε. των εν των έργων δει έγκρατεύει τον quibus abftinere oportet ferrum δελονξ Θε8. οδ' μη εγκρατευό - Dei. Qui enim ab iis abftinere μεν βοτάτων , αδύναταζησα τω Θεώ. non poteft, vivere Deo non poteft. Ακευή και τα ακόλεθα τέτων, και Audi nunc, inquit, & fequentia πολλά και εισι αφ' ών δει τον δελoν & eorum. Et quidem multa ſunt Θεξ εγκρατεύες, κλοπή, ψεύδο», adhuc , a quibus abftinere debet αποσέρησις, ψευδομαρτύρια, πλεονε- Tervus Dei. A furto , ab abnega- ξία , αλαζονεία, και όσα τετοις όμοια, tione, a fallo teftimonio, a cupi- Ει ε δοκήσοι πονηρα είναι ταύτα; Απε- ditate, a fuperbia & quacunque κρίθην, και λίαν πονηρα τοις δέλοις & iis firmilia fiunt. Videntur ergo Θε8. -- Εγκρατεύσαι ένα απο πανων tibi hoc mala effe, an non? Equi- τέτων, ίνα ζήσης τω Θεώ, και έγγρα- derm valde mala funt fervis Dei. φηση μέα των έγκραζευομένων. Α' ν Αbftine ergo ab omnibus his atvi- εν δει έγκρατέυει, ταύτα εςιν. A vas Deo, & fcribaris cum abftinen- δει σε μη έγκρατέυεού, αλλά ποιαν, tibus. A quibus ergo debeas ab. Πάντων πρωτον πίςις, ΦόβG- ftinere , illa fiunt. A quibus au- Κυρί, ομόνοια , αγάπη, ρήματα δι- tem non debeas abftinere, audi. καιοσύνης, αληθεια, υπομονή. Τέ- Primum omnium eft ides, timor των αγαθώτερον δεν έσιν εν τη ζωή Domini, caritas, Concordia, εqui- των ανθρώπων. Ταύτα εάν τις φυλάσει tas, veritas, patientia, caftitas. Iis και μη έγκρατέυεος απ' αυτών, μα- nihil eft melius in vita hominum, , κάριος εςιν εν τη ζωή αυτ8. Eία τέ. qui hac cuftodierint & fecerint in των ακόλεθα άκεε. Χήρας υπηρε. vita fina. Deinde horum fequen- τειν, και ορφανές ύςερεμένες επισκέπ- tia audi. Viduis adminiftrare, Or- τε, εξ ανάγκης λυτρώσαντες δε phanos & pauperes non defpice- λες και θεά, φιλόξενον είναι, εν δ' τη re, & fervos Dei ex necesficate φιλοξενία ευρίσκεται αγαθοποίησις. redimere, hofpitalemeife. Ho- Ησύχιον είναι, ενδεέςερον γενέρ, fpitalitate enim invenirur aliquan- πανία και ανθρωπον πρεσβύτην σέβεού, do fructus bonus. Non contra- άσκειν δικαιοσύνης, αδελφότηλα συν- συν- dicere, quietum effe, humillimum τηρείν, ύβριν υποφέρειν, μακρόθυμον feri omnium hominum, majo- είναι, αμνησίκακον, κάμνοντας τη ψυχή res natu colere, ftuderejuftitis,fia- αρακαλειν, εσκανδαλισμένες από ternitatem confervare, contume- πίσεως μη αποβαλέας αλλ' έπιςρέφειν lias fuferre , quanimerm effe; ενθύμες ποιείν, αμαράνοντας να- laplos a fde non projicere, fed θέλειν , χρεώς ας μη θλίβειν, ενδεείς εquanimes facere, peccantes ad- μη λυπαν, και όσα τέτοις όμοια εςιν monere, debitores non premere δο. * Interpres legit: ενδεέςερον γενέςαι πάντων ανθρώπων. nay FRAGMENTA, , Lib. V, σ. 1. 17 δοκά σοι ταύτα αγαθα είναι και τι δ' &fi quatis fimilia. Videntur tibi τέτων, είπον, αγαθώτερον είναι δυνα- hac effe bona; an non ? Quid Παι; Γύμναζε εν σεαυιον εν τέτοις, και enim melius eft, inquam, verbis μη εγκρατεύε πανίων, και ζήσεις το iftis ? Vive ergo in his mandatis, Θεώ. & noli ab eis recedere. Si enim cuſtodieris hæc omnia mandata, vives Deo για Mandatum. IX. P. 256. Αρον από σέ την διψυ Tolle à te dubitationem, & χίαν, και μηδενός όλως διψυχήσης αίτη- nihil omnino dubites. Petens σαοθαρα θε8, λέγων εν εαυθώ ότι aliquid a Domino, ne dicas intra πως δυνήσομαι αιτήσασ ωρα ξKυ- te: Ouomodo vero poffum ali- μία λαβείν , αμαρτηκώς τοσαύτα εις quid peterea Domino & obtinere, αυτόν, Μη Διαλογίζε ταυτο, αλλ εξ cum fim peccator tantorum ma- όλης καρδίας σε επίσρεψον προς Κύ- Iorum in Dominum. Noli hoc ριον, και αυτά παρ αυτά αδιδάκτως, cogitare, fed ex totis precordiis και γνώση την πολυευελαγχνίαν αυg, convertere ad Dominum. Pete ότ, 8 μή σε εγκαλίπη, * αλλά το fine dubitatione, & fcies miferi- αιτημα ψυχής σε πληροφορήσι, cordiam Domini, quodnonte de- Ουκ έςι δ' δΘεός ως οι άνθρωποι μνη- relinquet, fed petitionem anima σικακ&νες, αλλ' αυλος αμνησίκακός fus adimplebit. Non eft enim εςιν και πλαγχνίζεται επί την ποίησιν Deus ficut homines memores in- αυξ. Συ εν καθάρισαν την καρδίαν σε jurianum, & miferetur fgmenti απο πανων των μαλαίων τέτων, και των fiui. Ergo purifca cor tuum ab προειρημένων σοι ρημάτων, και αιτά οmnibus viis hujus feculi, & obfer- ωρα Κυρίε, και λήψη, και από πάνων va predicta verba tibi a Deo data, των αιτημάτων σε ασέρης έση, εαν & accipies omniabona que petis; αδισακως αιτήσης. Εάν 5 διςάσης έν & ex omnibus petitionibus tuis τη καρδία σε, ε μη λήψη των αλη- nihildeerit tibi, i fine dubitatio- μάτων σε. Ós 93 disácores eis ton ne petieris à Domino. Qui ergo Θεόν, έτοί εισιν ως δίψυχοι, και έδεν tales nonfiunt, omnino nihil im- όλως λαμβάνεσι των αθημάτων αυ- petranteorumque petunt. Νam των. Οι 3 ολόλελεις όντες εν τη πίςει, qui pleni funtide, omnia petuunt πανία αέναη πεποιθότες επί τον Θεόν, fdentes, & accipiunt a Domino, και λαμβάνεσιν, ότι αδις άκως απεν. quia fine dubitatione petunt. Tai *Ėyxatancinin Catena MS. in Acta Apoſt, apud Grabiura T. 1. ſpecilegii Patrum p.303 18 S. HERMÆ Lib, Y. c. 1, Top pun dèy drefuxgv]es. Das g8' - Omnis enim dubitans homo, Jux cura eas per uělavonon, du- non pænitentiam egerit, difficile σκόλως σωθήσεται. Καθάρισον εν την Deo νίvet. Purifica ergo con tu- καρδίαν σε απο της διψυχίας, ένδυσα uma dubitatione, &indue idem, και την πίσιν, ότι έχυρα έςιν, και πίστευε & crede Dea; & omnia que pe- τω Θεώ ότι πάνlα τα αιτήμαα σε α tieris, accipies. Sedfi petas ali- αιτει λήψη, Και εαν αίτησάμενός πο: quando petitionem, & non acci- 7ε αξKυρία αίτημα τι, και μη απο- pias, noli dubitare, quia non cito λήψη, μη διψυχήσης ότι τάχιον εκ acceperis petitionem anime tus: έλαβες το αίτημα τψυχής σε. Πάν- forfitan enim propter tentatio- Πως ο Αα πειρασμόν 7ινα ή ως- nem autpro peccato tuo, quodtu πωμα τι εσυ αγνοείς, εκ έλαβες. ignoras, tardius accipies petitio- Συ εν μη λιλιπής ευχόμενGυτοαί. nem tuam. Sed tu noli definere τημα ψυχής σε, έως και απολήψη petendo petitionem anima tus, αυτό. Εαν και εκκακήσης και διψυχή- & accipies. Si autem celfaveris σης αίτέμεναν, εαυλον αιώ, και μη petendo, de te queraris, non de τον διδονία σοι. Βλέπε εν την διψυχίαν Deo quinondederittibi. Vide ergo ταύτην, πονηρα δ' εςιν και ασύνείο», και dubitationemhanc , quam perni- πολλές εκριζα από σπίςεως, καίγε cioia fit, & faeva, & miltos radici- λίαν πιςες και ιχυρές, -- Καλαφρό. tus evellata fide, etiam valde ide- νησον εν αυτής εν παντί πράγματι ενδυ- les & frmos. Contemne σάμενος την πίσιν την έχυραν και δυνα- ergo dubitationem, & dominabe- Πήν. Η δ' πίστις παντα επαγγέλλε- ris illius in omni re. Indue fir- ται, πάντα τελειόί. Η διαψυχία μη mam fidem & potentem. Fides καθα πιστέυεσα εαυθην, πανίων απο- enim omnia repromittit τυγχάνει των έργων αυτης ών πρασει. omnia Confiummat. Dubitatio Συ εν δέλευε τη ευχή σε, τη δυ- autem non credit dealiquid impe- νάμει η πίσεως, -- Και ζήση τω Θεώ traturam omnibus operibus finis και πάντες οι καταφρονήσαντες. * quæ agit. Tu igitur ſerva vir- tutem fidei. Et vives Deo ; & omnes vivent Deo, quicunque hæc egerint: & Man- * Interpres videtur legite δι ταυτα Φρονήσαντες. Si vero retta cft lectio κατα- φρονήσαντες , ntellige της διψυχιάς. De qua paulo ante: καταφρόνησον &ν αυτής. FRAGMENTA. 19 Lib. V.... to card Mandatum X. (Athanaſ. XI. ΟΤΙ P. 257, Αρον από σε την λύπην, Longe faclà teomnem triſti- και γδ' αήη αδελφή έσι ή διψυχίας, tiam: etenim hac foror eft du- και τόξυχολίας. Πώς , Κύριε, έφην, bitationis &iracundia. Quomo. αδελφή έσιν αυτής και άλλο γαρ μοι do,inquam, Domine, foror eft ha- δοκεί όξυχολία, και άλλο διψυχία, και rum Αliud mihi videtur trinitia, , άλλο λύπη. Δια τί, φησι, και νοείς τα aliud iracudalia , aliud dubitatio. λεγόμενά σοι; ά νοείς ότι η λύπηπαν. Εt ait: Sine fenfit, non inteligis. Των των παθών πονηρό έρα εσίν και δει- Triftitia enim omnium fpiritutim νοσάτη τοϊς δέλοις ξ Θεέ, και ως nequisfirmtus eft, &pesttima fervis πανια τα πνέυμαία καταφθείρει τον Dei, & omniunt fpiritus extermi- βάνθρωπον, και εκρίβει το πνεύμα το nat, & cruciat Spiritum Sanctuum, άγιον, και πάλιν σώζει. &iterum falvum facit. quæ dicun- Ibidem S. II. Κα δ' εκείνοι και νο8σιν οι βάλ. Hujusmodi non intelligunt λουθες εαυθες εις τα σαρκικα και κος- quationes divinitatis ; obfcuran- μικα πράγμα/α, -Οι φόβον tur enim iis negotiis, & corrium- έχοντες Θεέ, και έρευνών/ες αεί θε8 puntur &confringuntur. -- Qui έργων, και αληθείας, και την καρ- autem timorem Domini habent, δίαν έχοντες προς Κύριον, πάντα τα λε- & fcrutantur de Deo veritatem; γόμενα αυτοϊς τάχιον νο&σι, και σω- cogitationem omnem habent ad εκσιν, ότι καθαροί είσι και αμέριμνοι, Dominum. Omnia, από πάσης Φροντίδα και μερίμνης tur eis, percipiunt, & ftatim intel- κοσμικής, και δεν άλλο α μη τον φό- liguntur , quia habent timorem βον ξ Θεέ έχεσιν εν εαυτοίς. όπ8 Domini in fe. Ubi enim Spiritus δ' ο κύρια κατοικεί και εκεί και σύνεσις Domini inhabitat; ibi & fenfius πολλή. Κολλήθηι εν τω Κυρίω κα multus adjungitur. Adjunge ergo πανιων νοήσεις. Ακ8ε εν πως η λύπη te Domino; &omnia intelliges ac εκτρίβει το πνεύμα και πάλιν σώζει. fenties. Audinuncinfipiensiquem- Οταν ο δίψυχG- επιβάληλαπρά- admodum triftitia cruciat Spiri- ξαι τι και αποτύχη Αχα την διψυχίαν tum Sanξtum, & quomodo fal- αυτ8, η λύπη εκπορέυεται εις τον άν- νum facit. Cum dubius inciderit θρωπον και λυπά το πνεύμα το άγιον, in negotium aliquod, & non pro- και στενοχωρεί αυτό. Είλα πάλιν οξυ venit illi propter dubitationem; C 2 χος S. HERME Lib. V, σ. 1. μια χολία όταν κολληθή των ανθρώπω ωει triftitiahzcintratin hominem, & πράγματός τινα, και λίαν πικρανθή triftem facitSpiritumSanξtum, & και ποιήση τι κακόν, πάλιν η λύπη vexateam. Deindeiterum; ira- ειπορέυεται εις την καρδίαν και ανθρώ- cundia cum acceſſerit homini pro πε οξυχολήσανlΘ-, και λυπάται negotio aliquo, vehementer iras- επί τω πρώξει αυτ8, ή έπραξεν, και citur, & hac ira intrat in precor- μέγανοεί ότι πονηρόν άργάσαιο. Αυ/η dia irafcentis, & vexaturinnego- αν η λυπη δοκεί σωτηρίαν έχειν, ότι το tio fuo quod agit, &poftea pαni- πονηρών πράξας μετενόησεν. Αμφότε- tet quod male fecerit. Utreque ραι 37ών πράξεων λυπάσι τον άνθρω- ergo res ledunt Spiritum San- πον. Η μεν λύπη, ότι απέτυχε η ειum, dubitatio & triftitia. Du- πράξεως, ή και οξυχολία, ότι έπραξε bitatio; quia non fiuccesfit actus το πονηρόν. Αμφότερα εν λυπηρά έξι ejus: & triftitia; quia fecitiracun- τω πνέυμαι τώ αγίω. Αρον εν από diam Spiritui. Aufer ergo trifti- σε την λύπην, και μη θλίβε το πνευ - tiamate, &noli offendereSpiri- το άγιον το εν σοί καιoικέν, μή- tum Sanξtum, qui intehabitat, ne πόψε ενθέυξήθαι τω Θεώ, και αποξή από roget Dominum & recedat a te. σε. Το κ πνεύμα και Θεά το δοθεν Spiritus enim Dei qui datus eft in εις την σάρκα ταυτην, λύπην σαρκει carnem , triftitiam non fiuftinet. κήν έχ υποφέρει , έδε στενοχωρίαν. induete ergo hilaritate, que fem- (Λύπη * δ ή επί τοίς αμαρτήμασι per habet gratiam apud Domi- μόνη έχα ωφέλειαν, εαν μή παλιν α num, & lataberis in ea. Omnis μαρλήσης.) Ενδυσαι εν την ιλαρότητα enim hilaris vir beneoperatur, & την πάντοτε έχεσαν χάριν ωρα το bona fapit & contemnit inanem Jem, naj função dexlov år av auto, ss triſtitiam. Vir autem triſtis male εντρύφησον εν αυλή. Πας δ' ιλαρός facit, quia triftem facit Spiritun. ανήρ αγαθα εργάζεται, και αγαθά S qui datus efthomini hilari. Et Φρονεί, και καταφρονεί τη μαθαίας λύ- - iterum male facit quod triftis orat πης. Ολυπηρος ανήρ παντε οργίζεται Dominum, & non ante facit exΟ- και ανομίαν εργάζεται, μη εντυγχάνων mologetin, & non impetrata Deo μήτε εξoμoλoγέμενος τω θεώ, Πάντοτε quod petit. Semper enim oratio δ' λυπηρά ανδρός η έλευξις έκ έχει tritis hominis non habet virtu- δύναμιν ξαναβηναι επί το θυσιαςή- tem ut accedat ad altare Dei - ριον εθεά, ότι η λύπη έγκαθήλαι ας quoniam triftitia feder in corde την καρδίαν αυ78. Mεμιγμένη εν η ejus. Cum ergo mixta fueritora- λύ * Hæc verba quæ uncis incluft, neque in yeteri latina Hermæ verfione , necin Antiochi ho. milia 25. ubi mandatum hoc Hermæ affert, leguntur, FRAGMENTA. Zin, P., 1 λύπη η κοσμική μέσα τεντέυξεως,έκ tio Viri cum triftitia, non patie- αφίησι την έντευξιν αναβήναι καθα- tur orationem mundam adfcende- ραν εις το θυσιαςήριον. άαεροδόξG re ad altare Dei. Sicut enim vi- όινω μεμιγμένον την αυτην ηδονήν εκ num aceto mixtum eandem filavi- έχεσιν , έτως και λύπη μεμιγμένη tatem non habet, fic & triftitia μέρα και αγία πνευματG- την αυγήν εν- Spiritui S. mixta eandem oratio- 7ευξη εκ έχει. Καθαρισον εν εαυ- nem mundam non habet. Mun- 7ον από τη λύπης πονηρας ταύης, και da ergo teatriftitia mala , & vives ζήση τώ θεω. Deo. Mandatum XII. (** Athanafio X.) ΑΡ. 256. Αρον από σέπασαν επι- Tolle à te omnem cupidita- θυμίαν πονηράν, ένδυσαι την επιθυ- term malam, &indue cupiditatem μίαν την αγαθών και σεμνήν. Ενδε- bonam & fanξtam. Indutus δυμένα και την επιθυμίαν ταυτην, enim cupiditatem bonam, ode- μισήσας την πονηραν επιθυμίαν * ris malam & refrenabis eam ficut (και χαλιναγωγήσας αυτην καθας volueris. Horrenda eft enim cu- βέλει.) Αγρία νδ εσιν η επιθυμία (ή piditas mala , & difficile mitiga- πονηρα, και δυσκόλως ημερέται. Φο. tur. Horribilis eft valde & fera, βερώφερα γαρ εςιν και λίαν εαυτής αγ. & feritate fina confiumit homi- ριότη. δαπανά τες ανθρώπες) μά- nes. Maxime fi inciderit in eam λίσα ί ών εμπεση εις αυτήν ο δελG- fervus Dei ; & nifi fapiens fuerit, σθεέ, και εαν μη ή συνέλος, δαπα confiumeturab illa pestime. Con- ναται υπ' αυτής δενώς. Δαπανά 3 fumit autem tales, qui non ha- τέτες μη έχονίας ένδυμα επιθυμίας bent vefterm cupiditatis bons, & αγαθής,αλλ εμπεφυρμένες τωαιωνι implicatillos negotis hujus feculi, τέτω. Τέτες εν ωραδίδωσιν εις θά. & tradit illos morti. Que fiunt, ναλον : Ποία , Κύριε, εισί τ έπι- inquam, Domine, opera cupidita- θυμίας τ πονηράς, τα ωραδιδενα tis mala, qua tradunt homines τας ανθρωπος εις θάνατον και γνώρι- morti ? Demonftra mihi, ut rece- να φύγω απ' αυτών. Ακο- dam ab illis. Audi. Primum Πρώτον πανων επιθυμία γυ- cupiditas mala eft concupifcere ναικός και πολυτέλεια πλέτε, ή έξι uxorem alienarm ; vel mulierem φιλα- ** Diſtinctio varia & ordo capitum ac mandatorum diverſus. Videtur etiam libri 2. man- datum 10.& 11, contrahendum eſſe in unum, vicisſim duodecimum in duo effe di- Ringuenda, . * Hæc uncis incluſa, ex Antiochi Homilia 74. fupplevi, σον μοι, σ'ον. C 3 22 S. HERMÆ. Σεβ.ν.ε.Ι. φιλαργυρία, εδεσμάτων πολλών και mulierem concupifcere virum alie- ματαίων , και μεθύσμα πολλά, num ; & lauritias concupifcere Δαφόρων γεύσεων, και ετέρων τρυ- divitiarum, & multitudinem Ci- Φων πολλών και μωρών, και δόξης αν, borum fupervacuorum, &ebrie- θρωπίνης και ματαίας. Πασα τρυφη tatem multam & delicias multas. μωρά έσι και κενή τους δέλοις δ'θες, Fatus enim funt delicia multa, & voluptates multæ ſupervacuæ ſunt ſervis Dei. Ibidem. (Απέχεσθ* εν δει των επιθυμιών τέτων, είναι απερχόμενοι ζήστη/ε τω Θεώ) Si autem ſervieris cupiditati Βαν και δελεύσης της επιθυμία τη αγα- bona, & fubditus ei fueris, poteris θή, και υπόλαγής αυτή, δύνασαι κα- dominari fiuper cupiditatem ma- Πακυριεύσαι το επιθυμίας τ πονηράς,και lam, & erit fubdita tibi,ficut volue- υπολάξαι αυτήν καθως βέλει, ris. Ibidem. S. III. Ηθελον γνώναι, πoίoις 7ρόποις δει Vellem ſcire, Domine, quoa με δελεύσαι τη επιθυμία τη αγαθή. modo fervire deberem cupiditati Ακgέ, φησιν , έργαστα δικαιοσύνην bons. Audi, inquit, habe timo- και αρετήν αληθέας, και φόβον Κυ- rem Dei , & idem in Deo & veri- ρία, και πίσιν και αγάπης και ταπεινο- tatem ama , &juftitiam dilige, & Φροσύνην , και ακτημοσύνην --- Ιθην, fac bonum : htc operando pro- ποιήσαι η κοσμικής - -ότης, και όσα batus eris fervus Domini -- Con- τέτοις όμοια τοίς προειρημένοις) ταύτα fiammatis his mandatis duodecim, εργαζόμενοι ενάρετος έση δελφιξ dixit mihi: Habes hac Mandata, OEX. -- Pag.259. Kalouténérastas ambula in his; & audientes homi- δώδεκα ταυλας ενθολας λέγει έμοί.πο- nes hortare, ut penitentiam ρεύς εν ταις εντολάς ταύταις, και κα- agant, & penitentia eorum mun- πακάλια και τες ακάονας πορεύεσ da fet reliquis diebus vita eo- εν αυταίς, ίνα ή με άνοια αυτών καθα- rum. ρα γένηαι τας λοιπας ημέρας τ ζωής Domine hæc mandata ma- αυτών, gna & præclara funt ; &exhilara- Pag. Quæ uncis incluſa ſunt, in veteri latina Hermæ verſione non exſtant, & forte à pſeud, Athanaſio addita ſunt, FRAGMENTA. 23 Lib. Ι.σ.7. Pag. 263, Κύριε, αι ενδολα αυται re cor hominis poffunt, qui po- μεγαλα και καλαι η δυναται εισιν, δυ- tuerit cuftodire mandata hac. vousvou fu@gavoy tuy xaçdíay & du. Sed neſcio , Domine, an poſfint ναμένα τηρήσαι αυλας. εκ οίδα , Κύ- mandata hac ab homine cuftodi- ριε, α δύνανται αι ενολαι υπό πολ. ri. Ait mihi : hzc mandata fa- λων φυλαχθήναι, διότι σκληραί ασιν. cile cuftodies, & non erunt dura, Εμβλέψας και αυτόν ο δελG & Θεά fed fi tamen in cor tuum potueris μεία πολλής αυγηρίας, είπεν, Ανανδρε, non poffe ab homine cuftodiri, ακηδίασα, βαθυμε και ολιγόψυχε, non cuftodies ea, Hæc mihi ve- εκ οίδας ότι εαν εν σοι εαυτω προθή hementer iracunde locutus eft, ότι δύνανα φυλαχθήνα, ευκόλως ita utconterreret me valde. Vul- αυτας φυλάξας. Ει 3 αναβή επί tum enim fuum mutaverat, ita ut την καρδίαν σε , pen duvarat autas non poſſet homo fuftinere iram υπό ανθρώπων φυλαχθήνα, 8 φυλά- ejus. Εt cum vidiffet me con- ξεις αυγάς. Ο νοείς την δόξαν σ' Θεξ, turbatum totum & Confufium; πώς μεγάλη έσι και έχυρα και θαυ- cepit loqui moderatius, & hila- μας και ότι έκτισεν τον κόσμον Αα τον rius dicens : Stulte & infenfate, άνθρωπον, και την εξεσίαν άπασαν έδω- inconftans & ignorans majefta- κεν αυτώ, κυριεύειν πάντων των επί τ tem Dei, guam magnus quamque γης. Τι εν; παντων τέτων ο άνθρω- mirabilis fit qui orbem creavit πG- Κύριός εςιν, και πάντων δύνα- propter hominem, & omnem ται καακυριεύσα, πώς και δυνήσεται και creaturam fubjecit homini , & τέτων των εντολών καακυριεύσας omnem poteftatem dedit illi, ut pag. 264. ώςε πασών των ενζολών τέ- dominetur horum mandatorum. των κατακυριεύσαι ο άνθρωπG- ο Dominari, inquit, poteft omnium έχων τον Κύριον εν τη καρδία αυτ8. horum Mandatorum, qui habet Οι 3 επί τα χίλη έχοντες τον Κύριον, Dominum in corde fluo: qui ali- της και καρδίαν πεπωρωμένην, και μα: S, & corillorum obtufam eft, & tem habent Dominum in labiis fu- κραν όντες αποξ Κυρία Δα των ραθυμίαν,εκείνοις αι ενδολα αυτα Ionge funt a Domino; illis man- σκληραί εισιν, και δυσκολόρθωτοιdata hac dura funt & difci- Θέθε εν υμείς οι ολιγόψυχοι και έλα- lia, Ponite ergo vobis qui va- φροί τη πισα τον Κύριον αδιαλείπτως cui & leves cftis in fide, Domi- εις τας καρδίας υμών, και γνώσεθε num Deum veftrum in corde ha- ότι αδέν έσω ευκολώτερον αυτών, έτε bere & intelligetis quod nihil γλυκύτερον, έτε ημερώτερον. (P. 258.) facilius eft his mandatis; neque Βλέπε τερεως και εξ όλης τη καρδίας dulcius , neque manfuerius neque σ8 24. S. HERMÆ. Lίδ, γ,. . σε εσάςρεφε προς Κύριον, και μη fanξtius; convertite vos ad Do- Φοβηθής τον Διαβολον, δύναμις 8 minum Deum, & relinquite Dia- εν αυτώ εκ έςιν καλα των δέλων bolum & voluptates ejus , quia & með. Ó Jeos od 850 ó ragé- malæ funt & amaræ & immundæ : χων την νίκην. Ο Διάβολα μόνον & nolite timere Diabolum, quia φόβον έχει, και ο φόβο αυτά τό- in vobis poteftatem non habet. νας εκ έχα, Μη φοβηθής εν αυ- Ego enim vobiscum fium Nuncius τον , και φεύξεται από σε. pænitentiæ , qui dominor illius. 8 δύναται γαρ καλαδυνατεύειν τών Diabolus autem timorem facit, δέλων Θεέ, των εξ όλης καρ- fed timor illius vanus eft. Noli- δίας ελπιζώντων επ' αυτόν. Δύνααι te ergo timere eum, & fugieta νο- εν ο Διάβολα σαλαίσα, καλα- bis. Non poteft, inquit, domi- παλαισα δε δύνααι. Εαν εν αν- nari in Dei fervos, qui ex totis pra- τισης αυτόν , νικηθής φεύξετα απο cordiis in Dominum Credunt. σε κατηχυμμένων. Mã non po. Poteft autem Diabolus luctari, fed βήθησε τον Κύριον τον δυναμενον σώσαι νιncere non poteft. Si enim re- και απολέσαι fiftitis illi, fugiet à vobis confu- ſus. Audite ergo me & time- te Dominum omnipotentem, qui poteft vos falvos facere & perde- αι. re. Lib. III. Similitud. V.S. INI. Pag. 26ι. Πρώτον παλων φυ Primum omnium cave ab λαξαι νηςευαν απο πανος ρήματG- omni probro , &turpiverbo, & πονηρά και ακοής πονηράς, και καθα- ab omninoxia cupiditate, & pu- ρισόν σε την καρδίαν από παντος μο- rihca fenfium tuum ab omni vani- λυσμα, και μνησικακίας και αιχρο- tate feculi hujus. Si hac cufto- κερδίας, και εν ημέρα ή νηςεύεις, αρ- dieris, erit hoc jejunium juftum. κέθητι άρω και λαχανoις και ύδατι, έυ- Sic ergo facies. Ρeractis qua fupra χωρίςων τω Θεώ, συμψηφίσας και την fcripta fiunt illo die quo jejunabis, ποσότηα η δαπάνης και αρίσε, και έμελ- nihil omnino guftabis nifi panem λες εθίειν κατ' εκείνην την ημέραν, & aquam ; & computata quanti- δος χήρα ή ορφανό ή σερομένων, πρός tate cibi , quem ceteris diebus τον δήσαφώς εμπλήσας την εαυ]& ψυ- cometturus eras, fiuntium diei il- χήν έυξεται υπέρ σε προς κύριου, Ilius quem facturus eras, repones, Εαν εν τελέσης την νης άαν, ως ένε. &dabis vidua, pupillo aut inopi; ταλα. FRAGMENTA LiVc.1, ταλάμην σοι, έσαι η θυσία σε δεκτή & fic confirmmabis humilitatem ενώπιον Κυρία, και εγγεγραμμένη εν απima tus, ut qui ex eo accepe- τοίς έρανοϊς, εν ημέρα ανταποδο - rit fatiet animam ftiam, & pro σεως των ετοιμασμένων αγαθών τοϊς te adeat Dominum Deum Οratio δικαίοις. ejus. Siigitur fic conſummaveris jejunium tuum, quemadmodum præcipio tibi; erit hoftia tua ac- cepta Domino, & fcribetur hocje- junium tuum. Hæc ftatio fic acta eft bona , hilaris & accepta à Do- mino. palitas tinggi Lib. III. Similitud. VI. S. I. Pag. 261.F. Ηλθον εις πεδίον, κα Et venimus in quendam cam- δείκνυσί μοιπαιδα νεανίσκον ενδεδυμέ- pum: & illic oftendit mihi juve- νoν σύνθεσιν ενδυμάτων κροκαίων βός- nem paftorem, veftitum fynthefin κονία πρόβατα πολλα λίαν, και τα veftimentorum colore coccineo. πρόβαλα ταύτα ην ωσα τρυφώνα, και Pafcebat autem pecora copiofa: & λίαν απαθαλών και ιλαρά,σκιρώντα pecora illa velutin voluptatibus e- ώδε κακεί. Και αυτός ο ποιμήν πάνυ rant,&plurimis deliciis;&hilarita- ιλαρος επί τω ποιμνίω αυτά ήν και πε- te exultabant,& exfultantia difcur. ριέτρεχε τα πρόβαζα. και άλλα πρό- rebanthuc atque illuc. Etipfe pa- βαλα είδον απαθαλώντα και τρυφώνα tor vehementem ex grege fuo εν τoπω ενί, ο μέντοι σκιρτώντα, percipiebat voluptatem, & vultus paftoris illius valdehilaris erat, in: ter pecora diſcurrentis, . Ιbidem $. ΙΙ. ο Και λέγει μοι. Βλέπεις τον ποι Ait mihi Angelus: Vides au- μένα τετον και βλέπω, φημί, Κύριε. tem hunc paftorem ? Video, in- έτο,φησίν, άγγελG-τρυφής και α- quam, Domine. Et dixit mihi: πάτης εσίν, έτG εκτρίζει τας ψυχας Hicnuncius illecebrarum, dulce- των δέλων & Θεά, και κατασρέφει απο dinis & voluptatis eft. Ηic ergo η αληθείας, απαών αυτας ταϊς επι- corrumpit mentes fervorum Dei, θυμίαις ταϊς πονηραϊς, εν αις απόλ. &avertiteosaveritate, obleξtans λυνα επιλανθανόμενοι των εντολών 5 cupiditatibus, & pereunt. Obli- D 26 S. HERMÆ. Σιδ. ν. . ζωντG- Θε8, και πορευόμενοι (εν) viscuntur enim mandata Dei vivi, ταις ματαίαις τρυφαίς και απώταις & in luxuriis Convertantur & de- σβίε τετε. Διό και απόλλυναι υπο liciis vanish & corrumpuntur ab Αγγέλα τέτε εις θάνατον και καθα- hoc Nuncio malo aliqui usque ad φθοράν. Λέγω αυτώ, 8 γινώσκω, mortem , aliqui vero usque ad de- Κύριε, τι έςιν εις θάνατον, και κατα- fectionem. Dico ei: Domine, non φθοράν. και λέγει μοι. Ακσε, φησίν. intelligo quidfit admortem, &quid Δ Είδες πρόβατα ιλαρα και σκιρτών- ad defectionem. Audi, inquit: Que- Ια, ετοί ασιν οι απερασμένοι από cunque pecora vidifti valde lata & & Θεά εις τέλG, και προοδεδωκό- exfultantia; ii fiunt, qui in perpe- 7ες εαυθες ταϊς επιθυμίαις αιώνα. tuum a Deo difcefferunt, & tra- τότε. Εν τέτοις εν μετάνοια ζωής diderunt fe defideriis hujus feculi. εκ έσιν , ότι και το όνομα και Θεε δι Ιis ergo πon eft per penitentiam αυτες βλασφημείται. Των τοιέτων regrefius ad vitam: quoniam qui- Swi Ievalós ésiv. Å ö eides per ons - dem adjecerunt ad reliqua deli&ta τωνία, άλλα και εν τόπω βοσκόμενα, fiua, & nomen Domini nefandis ετοί ασιν οι ωδεδωκότες με τη infectati funt verbis. Ηujusmo- τρυφή και απάτη εαυτες, εις τον di homines morti funt deftinati. Κύριον μη βλασφημήσαντις, έτοι εν Quc vero vidifti pecora non exfiul- κατεφθαρμένοι εισίν από και αληθεί- tantia, fed uno loco vefcentia , ii ας. Εν τέτοις ελπίς έξι μέτανοίας, εν funt, qui tradiderunt fe quidem ή δύνανται ζήσαι. Η καταφθορα έν deliciis ac voluptatibus, nihilve- ελπίδα έχει αναςάσεως έως τινος. o ro nefandum in Dominum locuts 3 θάνααπώλειαν έχει αιώνιον. funt. Hi igitur non defecerunt Πάλιν προέβημεν μικρόν, και δείκνυσί A veritate; ideoquerepofitam ad- μοι έτερον ποιμένα μέγαν, ως άγριον huc habent fpem vita in peniten- τη ιδέα σέικείμενον δέρμα αιγιον λευ- tia. Defectio enim habet fpen κον και πήραν τινα είχεν επί τον ώμον, aliquam redintegrationis; mors και ράβδον σκληραν λίαν και όζες γero, perpetuo tenetur interitu, έχεσαν, και το βλέμμα είχεν πικρόν, Rurfium progrefi fiimuspaululum ωςε φοβηθήναι με αυήoν, έτος ενοποι- & oftendit mihi paftorem ma- μην παρελάμβανε τα πρόβατα απο gnum, & velut agreftem figuram & ποιμένG.ξ πρώτα Ο νεανίσκα, habentem, amiξtum pele, alba έκεινα τα παραλωνα και τρυφωνία, caprina, peram geftantem in hu- με σκισίωνα και, και έβαλεν αγα εις mero, & manu virgam nodo- Πινα τόπον κρημνώδη και ακανθώδε κα. farm, & valde duram, & Hagellum Τριβoλώδη, ώςε από των ακανθών και 12 manli, afpe&tum autem tra- Τρι- FRAGMENTA Lib.7.c.1, 27 τριβόλων μη δύναούς εκπλέξαι τα cem & Γενum habebat, ut poffee πρόβατα , αλλ' εμπλέκεται ταις terrerealiquos; talis erat afpectus exárdais nas 716óło!5 , scd díay ejus. Hic ergo accipiebat ab illo frara auęsy desgépeva in dul8, licias quidem agebant, fed non ex- juvene paftore ea pecora, quæ de- xas äde xeixa welé Aawwer aiutá, ſultabant , & compellebat ea in και όλως ανάπαυσιν αυοίς εκ έδις precipitem locum quendam, ac dx, odè igavtor ſpinoſum, tribulisque confertum, usque adeo, ut de ſpinis, & tribulis eluh Bugih ſe non poſſent explicare; ſed im- 2012 oyda tot el preciosa plicita ibi pafcebanturfpinis & tri- bolone bulis: & graves cruciatus expe- Leto 2015 riebantur ex verbis ejus : agebat Ovo sinon enim ea, &nec conſiſtendi eis lo- ONESTODIA 3 Som cum ante tempus permittebat. Ibidem S. III. Βλέπων εν αυγα εγώ έτως μας - Cum viderem ergo ſiceafla- Şøpesya may Talgut wpšvie, ÉAutum gellari, & miferias experiri ; dole- &T' dulos, ēto štws &ßaraviloyo,may bam pro eis, quia valde crucia- ανοχήν όλως εκ έχον : Και λέγω το bantur; nec ulla requies eis daba- aygéna jsem équž naağuti . Kuſse, vis tur. Dico ad Paſtorem illum, qui ÉSIVŠTO Ć Tosurivo danayxucu ag erat mecum: Quis eft, Domine, πικρός; και λέγει μοι, έτός εσινό αγ- hic Paftor tam implacabilis, & tam gerou op Typewgías. Ex ö Tõv dy, amarus,qui nullo modo miſeratio- γέλων και δικαίων εσίν, ΠέλαγμένG 5 ne movetur adverfus hac pecora! ad is Tepecopías. Ilagarque Barcs Hic, inquit , Paſtor, pro juſtis qui- Šv Ty's anothævytévtas aró osſ dem Nuncius eſt, fed præpofitus ng Togeul ÉVTAS EV TCS ET Jupiais cu- pænæ. Huicergo traduntur, qui 7wv, xal tilwaras duld's', xalos à Deo aberraverunt & fervierunt άξιοί ώσιν, δειναις και ποικίλαις 7ιμω defideriis ac voluptatibus feculi pians. Aéyw du@. Jenov yvāvan, hujus. Punit ergo eos, ficut me- Κύριε, τας ποικίλας (άυλας τιμωρίας ruit unusquisque eorum, fevis Totata couv. Årde, Qariv. Ai variisque pænis. Vellem, in- Troixínas Tilwgías ss Baravoi, Boca quam, noſſe Domine, varias has Jixas ciow Bao avoi. Et av 28 ' dro- pænas, cujusmodi funt. Audi, σωσις Θεέ, νομίζοντες εν αναπαύσα inquit : Varia pent atque tor- carai D 2 28 S. HERME. . Lib.Y, c.1. κριτής εςιν και δικαίως " δίκαλα mente pura. Etcum ceperint de- είναι και αλάτω, τότε 7ιμωρεναι οι menta hac fiunt, homines quoti- και ζημιέμενοι , οι 3 υπερέμενοι , δι die in vita fua patiuntur. Αlii 3 ασθενείαις ποικίλαις αειπίποντες, enim detrimenta patiuntur , ali άλλοι αν ακαασασίαις, έτεροι υβρι- diverfas acrimonias, quidam in- ζόμενοι υπό έλαήόνων , και ετέραις conftantiam , alii injurias ab in- ποικίλαις πράξεσι. Πολλοί δ ακα- dignis patientes , multaque alia λας ανήες εν ταις βελαίς αυγών επι- exercitia & incommoda. Plurimi βάλονται εις πολλά πράγματα, και enim inconftanti confilio multa έδεν αυτοίς όλως υποβαίνα, και δυ- Conantur, nec quicquam condu- χεραίνεσιν , και έγινώσκεσιν, ότι cit eis, & dicunt in actibus finis Ας τα πονηρα & έπραξαν, εκ ευο- fucceffum fe non habere. Suc- δέναι , και λοιπόν αιτιώνα Τον Κύ- currunt iis ea que nequiter fece- ειον, και εκ ανέχονlα 7ας λοιπας runt, &Dominum caufantur. Cum ημέρας αυτών, επισρέψαντες δελεύ. igiturperpesfi fuerint omnem ve- σα τω Θεώ εν καθαρά καρδία. xationem, & omne incommo- Αν και μεθανοήσωσι και ανανήψωσι, dum, tunc traduntur mihi ad bo- Πότε σιωιώσει ότι και τα έργα αυ. nam admonitionem, & frman- των 7α πονηρα εκ ευοδενλο, και έτως tur in fde Domini, & per reli- 37 quos dies vitæ ſerviunt Domino έπαθον, και . επαιδεύθησαν καλα ας πραξας lictorum agere pαnitentiam, tunc αυτών, afcendunt in præcordia eorum opera ſua , in quibus fe nequiter exercuerunt ; & tunc dant Deo honorem, dicentes juſtum judi- cem eum effe , meritoque ſe omnia effe perpeſſos juxta facta fua. Ibidem S. IV Ακες εν αμφοτέρων την δύνα Audi, inquit, quanta fit vis μιν , η Τρυφής και τη βασανε, Της utriusque, dulcedinis ac volupta- Τρυφής και η απάτης ο χρόνο ώρα tis. Dulcedinis unahora fluofpa- έξι μία, τή βασάνε ώρα 7ριάκοντα tio terminatur: pent vero una ημερών δύναμιν έχεσαι. Εαν εν hora triginta dierum vim posfi- μίαν ημέραν εις Πρυφήση και * απαι- det, Quicunque igitur uno die * Leg. απατηθη. 7η- FRAGMENTA. Lib.Ρ.ε. 1. 29 7ηθή, μίαν ημέραν βασανιοθή, ένι- perceperit fallacem dulcedinem αυλέ ολοκλήρε ίχών έχει η ημέρα εκεί- ac voluptatem, unoque die cru- νη και βασανε. όσας εν ημέρας τρυφή- ciatus fit, annifpatium dies crucia- ση 7ις, Ζοσέτες ενιαυλες βασανιθή- tus ejus valebit.Ita quotdies perce- σεται. Βλέπεις εν ότι 7ρυφής και α- peritquisque voluptatem,totiderma πάτης ο χρόνο δεν έσιν,το 7ιμωρίας annis cruciatur. Vides igitur, in- και βασάνε πολύς. ο 7ρυφών και απα- quit, exiguum effetempus mun- Πώμενα και πράσσων α βελέσαι, πολ- danadulcedinis ac voluptatis; po- λήν αφροσύνην ενδεδο/αι, αντιδτ na vero, tormentorumque am- 7ρυφής και απάτης εκάσης ημέρας, plius. αποτίσει βάσανον μεγάλην, ενιαυ- 7ον 7η ημέρα, Ibidem S. V. Pag. 263. Και λέγω 7ώ Αγ- Dixiei: que fiunt, Domine, γέλω. Ποία: 7ρυφαί εισι βλαβε- voluptates noxic ? Omni, inquit, αι, λέγε μοι. Πασα πράξις σαρ- homini voluptas eft, quodcunque κική 7ρυφή έσιν, ότι ηδέως ποιεί libenter facit. Εtenim iracundus αυτήν. ο δ οξυχολG- τω εαυ- fatis faciens moribus finis, percipit 78 παθει 7 ικανόν ποιών Πρυφα, voluptatem fuam ; & adulter & ομοίως και ο μοιχός και οι μέθυ- ebriofius, &detractor, & mendax, σαν και ο καθαλάλου, και ο & cupidus, & fraudator , & qui - ψεύσης, και ο πλεονέκης , και ο cunque iis fimile aliquid admit- οίσοςερη της, και όσα 7οιαύτα. Τρυ- tit, morbo fuo parens, percipitex φώσο δ εν 7η αυτών πράξει. Αυ- ea re voluptatem. He omnes 7αι και οι πράξεις βλαβεραί εισι dulcedines ac voluptates noxis Ίοίς δέλοις & Θεά. Εισί και τρυ- ſunt ſervis Dei. Propter has ita- φαί σώζεσαι 7ες ανθρώπες, Πολ- que cruciantur & patiuntur pe. λοι γδ αγαθα εργαζόμενοι τρυφώ- Πas. Sunt enim voluptates ſalu- σν: αυτη έν ή τρυφή 7οίς δέλοις σ' temhominibus afferentes, Multi Θεϊ αειποιείται ζωήν, αι και προειρη- εnim opera bonitatis facientes μέναι τρυφαί βάσανον. percipiunt voluptatem dulcedine ſua tracti. Hæc ergo voluptas utilis eft fervis Dei , & vitam pa- rat hujusmodi hominibus. Illz vero noxiæ, quæ fupra di&tæ ſunt, tormenta & pænas pariunt. Χ.) D3 30 Lib. V.6,1. S. HERMÆ EDITIONES, avum. fol. X. S. Herme Editiones. Prima Jac. Fabri Stapulenfis , Pariſ. 1513. fol. apud Henr. Stephanum Nic. Gerbelii. Argentorat. 1522. apud Jo.Schottum.4. In Orthodoxographis Jo. Heroldi. * Bafil. 1555.& Jo. Jac. Grynæi 1569. fol. In Bibliothecis Patrum T. 3. Pariſ. 1575. T.5.1589. 1610.1644. 1654. T. 1. Colon. 1618. & Lugd. 1677.fol. Cum notis Caſp. Barchii, poft Claudiani Mamerti libros 3. de ftatuani- mæ, Greg. Thaumaturgi de anima libellum ex verſione Ger. Vosſii & incerti Philofophi Chriſtiani celebres de anima opinio- nes, ex Jo. Tarini verſione, Cygneæ 1655 8. fubjecto libello Pacia- ni de pænitentia. Cum notis Jo. Baptiftæ Cotelerii, inter Patres Apoſtolicos, Parif. 1672, Ex recenſione & cum notis Jo. Felli Oxonienſis Epiſcopi Oxon. 1685. 12. una cum Barnaba. Cum notis Cotelerii & Felli in nova Patrum Apoſtolicor. editione àjo. Clerico curata Amft. 1698. fol. Belgice, quam verſionem ex Zwickero memorat B.Ittigius. Anglice Guil. Wakeo interprete Lond. 1693. & 1710. 8. cum Epiſtolis Clementis, Barnabæ, Ignatii ac Polycarpi. Plura de Herma, quem Philippenfium Epifcopum nonnulli incerta fide tradunt, præterjam laudatos Henſchenius IX.Maji T.2. p. 360. Sam. Baſnage ad A. C.157. Elias du Pin, Tillemontius in Memo- riisEcclef , Nourrius in Apparatu,diſl. 1.4.aliiqz de Hiſtoria & monumen- tis Eccleſiaſticis ſcriptores,inprimis Ittigius o vaxapírns in diff. de patri- bus Apoftolicis p. 184-206. & in ſelectis Hift. Ecclef. Sec. I. capitibus p. 65. feq. & p. 155-179. quo poftremo loco de doctrina in Hermæ li- bris contenta erudite diferit. Alius Hermes præfectus Urbis, ſub Trajano memoratur in A&tis Martyrii S. Alexandril. Romæ Epifcopi à quo cum uxore & forore & filiis &1250. ſervis uxoribusque & filiiseo- rum * Hinc Labbei error , qui in Hæreſiologia editum Hermam fallo tradit. Nimirum ab Heroldo editum Hermam legerat vel meminerat, at non in Hæreſiologia Heroldi verum in ejus Orthodoxographis Hermas occurrit. Libbcum ſecutus Nourrius p. 61. S. CLEMENS ROMANUS. Lib.9.c.1, 31 rum baptizatus eſſe legitur. Vide Acta Sanctor. ad 3. Maji T. 1. p. 371 373.& 375.ubi Papebrochius notat Actailla Alexandri, quæ ille latine edidit, exſtare in Bibl. Ambroſiana Mediolani Græce reddita, ſubtitulo S. Hermetis. XI. Acta Praxedis Virginis , fororisque Pudentianæ & fratrum SS.Novati acTimothei patris Pudentis Senatoris,quæ præmiffaPaſto- ris Presbyteri ad Timotheum & Timothei ad Paftorem Epiftola edi- derunt, & Hermæ, Pii Pontificis fratri tribuunt Baronius T. 2. Annal. & Henſchenius A&t. Sanctor. 19. Maj. indigna eſſe fide probat Tillemon- tius T. 2. Memor. Ecclef. parce 2.p.528. ſeqq. Paftoris cujusdam Epiſ- copi libellum in modum Symboli, memorat Gennadius de ſcript. Ec- cleſ.c.76. Plures Paftores Martyres celebrant Martyrologia. Cæte- rum de Pæmandro & aliis fcriptis fub Hermetis Trismegiſti nomine ambulantibus, quæ Hermæ Apoſtolico parum veriſimiliter tribuit San- dius in nucleo Hift. Ecclef.p. 56. dixi libro 1. c. 7. feq. XII. De S. CLEMENTIS Romani Epiſcopi Epiſtola ad Corinthios ftante adhuc templo, ante Hermæ Paftorem, & Epiftolam Barnabæ ut videtur ſcripta, Epiſtolaque quæ eidem Clementi tribuitur altera ac vere poſteriore dixi l. V.c. V.5.14. Nunc defcriptis Clementi fuppofitis nonnulla fubjungerejuvat.Nam de Clementeipfo cui circa A. C.83. Evariſtus in Romanæ EccleſiæEpiſcopatu ſuccesfit,videri poſſunt Cotelerius in Patribus Apoftolicis (qui a) Martyrium etiam Cle- mentis è Sim, Metaphrafte ad 23. Nov. & Ephræmi Cherſonis Epiſcopi Ho. miliam de miraculo quodam Clementis, Græce &Lat. edidit: alterum etiam ejusdem fi nanciſci potuiffet tractatum additurus memoratum Allatio, &incipientem ic: έξελθόντG- φιλίππε Αποςόλα τ Γαλιλαί- as. ) Caveus in Vitis Patrum & Tillemontius in Tomo 2. memor. His ftor. Ecclef. videri poterit Philippus Rondininus Faventinus libris duo- bus b) de S. Clemente Papa & Martyre , ejusque in urbe Roma bafi- lica. Rom.1706. 4. 17 metsola stala mbivalinho os cualing Bambesiomimboerder a) Martyrem Clementem vix quisquam vocat ante Rufinum: unde matyrium ejus in dubium vocat Dodwellus ad Pearſonii Opera poftuma p. 213. ſegg Certe Narratio illa quam latine poft alios ediderat Lazius 1551. cum Abdia , & Surius 23. Nov. exiguam fidem meretur , licet ejusmodi Acta Clementis legit etiam Gregor. Turo- nenſis de gloria Martyrum &. 35. incertum an habuerit illa Clementis Papæ ge- fta, quæ à 70. Diacono Romano (circa extremum feculi IX.) {cripta teſtatur Sige- bertus de Script. Eccleſ. c. 106. b) Asta eruditor, T. 4. fupplem. p. 140, Kas itud 32 CANONES APOSTOLORUM. Lib.V.c.I. notæ. Κανόνες εκκλησιαστικοί 7ονα γίων Αποςόλων,σs, Αpoftolorum Canones LXXXV.quos Joh. Zonare, Theodori Balſamonia & Alexii Ariſteniſcholiis illu- ſtratos Græce & latine cum notis eruditis edidit Guil. Beperegius in Pan- dectis Canonum, ſive magno Synodico , Oxon. 1672. fol. Occur- runt & in Patribus Apoftolicis Cotelerii, qui præter novam verſionem ſuam notasque addidit vererem interpretationem Dionyfii Exigui, ſed is Dionyfius cum aliis antiquis latinis tantumCanones quinquaginta(qui prioribus Græcis 42.reſpondent) agnoſcit.Qua de re uti de variis Cano- num horum editionibus vide B. Ittigii Appendicem de hærefiarchis Apoftolicæ ætatis p. 161. ſeq. In editione Patrum Coteleriano- rum Amſtelodamenſi additæ etiam funt jam laudatæ à me Beveregii Græce Canones Apoftolicos ad Calcem Nouellarum Juſtiniani ſubjunxit Georgius Haloander , & latine vertit Norimb. 1531. fol. Claufularm a verbis 7αυ7α 5 αει Κανόνων δια7εγάχθο υμίν παρ υμώνω EziCXOWJO1, in Turriani edit. & Græco Latina Gefneri Tiguri 1559. fol. obviam, addidit quoque è MS. Auguftano Elias Ehingerus, qui Ca- nones Apoftolor. cum aliis Conciliorum Canonibus Græce & Lat.edi- dit 1614.4. Eandem in pluribus Codicibus Græcis reperit Coteleris us,quemadmodum &extat in Arabica verſione. Hosce Canones,quiConſtitutionum Apoftolicarum libris fub- jicifolent, Apoftolis auctoribus editos & à Clemente Romano colle- Etos eſſe multi ſibi perfuaferunt , pro qua fententia præcipue militant Franciſcus Turrianus libro primo integro contra Magdeburgenfes pro Canonibus Apoft. & decretalibus Pontificum Florent. 1572. fol. & novisſime Antonius de Caſtrovillare, c) Ord. Minor. S. Franciſcide Pau- la in diff. hiſtorico Chronologica & dogmatica pro quinquaginta Cano- nibus Apoftolicis, Rom. 1697.4. Illam fententiam ante Natalem Alexandrum ſec. I. diff. 18. cui potisſimum Caſtrovillarius reſpondere ſtudet, validisſimisrationibus oppugnavit Jo Dalleus libro tertio de Pſeudepigraphis Apoftolicis. Har- dervic. 1653. 8. Sed nimis videtur ipfein alteram partem canonum il- lorum antiquitatem deprimere, dum ad quintum & tantum nonſex- tum c)Vide Acta Erud. A.1697.p.523. &Ittigii diff . de Patribus Apoſtol p. 212. ſeq. ubi Caftro. villarium refellit. Prodiit etiam adverſus Canonum Apoſtolicorum auctorita- tem & antiquitatem diſſertatio Hiſtorico Theologica D. Jo. Pauli Hebenftreitii, Jenæ 1701. 4. Cæterum Animadverſiones in hos Apoftolicos Canones, quae Gallice Ludovico Thomaſino ut ajunt auctore prodierunt Antwerpiæ 1698. 8. haud vidi. Canones quos fub Apoſtolorum nomine lcgunt Habesſini, vide ſi placet apud Ludolfum Commentar, ad Hift. Æthiopic, p. 304. fegg. Æthiopice & Lacinc. ET CONSTITUTIONES APOSTOLICÆ. Lib.8.c.l. 33 tum fæculum illos rejicit , cum veriſimillimis argumentis nixa ſit opinio, cui lubens aſſentior, virorum præclarorum, qui fæculo jam tertio canones illos fynodicos Apoftolicarum , five Apoftolicæ doétri- næ adhærentium Eccleſiarum , editos fuiſſe fibi perſuadent. Con- fer fi placet quæ pro illa ſententia diſputant Petrus de Marca III. 2. de concordia facerdot. & Imperii, Schelſtratenus in Antiquitate il- luftrata p. 263. ſeq. Pearſonius parte 1. Vindic. Ignatii c. 4. ac præci- pue Guil. Beveregius fuis ad Canones Animadverſionibus, adverſus quem cum Matthæus Larroquanus vir & ipfe doctus ad calcem ſuarum ad Pearſonianas Ignatii Vindicias obſervationum Rothomag. 1674.8. Dallæi ſententiam tueri conatus eſſet , idem Beveregius doctisſimo opere quod Codicem Canonum Ecclefiæ primitivæ vindicatum inſcri- pſit, & Londini 1678.4. edidit, pluribus argumentis eandem evertit. Recuſus eſt ille Codex Canonum vindicatus in Amſtelodamenſi Pa- trum Cotelerianorum editione. Omitto novem Canones , quos velut ab Apoftolis in Concilio Antiocheno conſignatos, è Codice Græco quem Pamphili Martyris fuiſſe tradit, vulgavit Turrianus lib. 1. contra Magdeburgenfes c. 25. Baronius ad A. C. 102. n. 19. & Binius T.1. Concilior. pluribusque ar- gumentis explodunt Pagius ad A.C. 56. (Baronii58. Num. 118.) & Na- talis Alex.Sec. I. diff . 20. atque ante utrumque Dallæus III. 22. ſqq. de Pſeudepigraphis Apoftolicis. 2. Διαταγα των αγίων Αποστόλων, Δα Κλήμενο», Ρωμαίων Επισκόπ8 τε και πολίτε.Καθολική διδασκαλία, five Confitutionum Αpofto- licarum libri VIII. quos Photio olim Cod. 112. laudatos primus è tribus Codd. MSS. d) Calabro, Siculo ac Cretenfi Græce cum prolegomenis & explanationibus Apologeticis Græce à fe fcriptis edidit Franciscus Turrianus S. I. Venet. 1563.4. ex officina Jordani Ziléti. Latine poft lacinias quasdam five Epitomen è MS. Cretenfi excerptam verſamque, à Carolo Capellio, Veneto Ingolſtad. 1546. atque inde in poſteriore Conciliorum editione Crabbiana five Petri Crab- be Colon. A. 1551. p. 27. editam, prodierunt libri VIII, interprete Jo. Carolo Bovio, e) Epiſcopo Oſtunenfi, Venet. eodem Anno 1563. 4. Pa- ris 1564. 8. & inter S. Clementis opera ibid. 1568. Colon. 1569. fol. E atque d) Alii MSS. Codices in Bibl. Cæſarea occurrunt. Vide Neffelium part V. p. 20. [99. 129.& 138. Eclogas Codicis Mazariniani (jam Regii) laudat Cotelerius. c) Vide Leonardi Nicodemi additiones ad Nicolai Toppi Bibl. Neopolitanar p. 119. Ittigii appendic, ad diſl. de Hærefiarch, , 190, ſegg. 34 CONSTITUTIONES APOSTOLICÆ. Lib.7.c.1. atque in edit. Conciliorum Suriana Colon. 1567. fol. Deinde ex Tur. siani verſione cum ejus fcholiis & obſervationibus, Antwerp. 1578. apud Plantin. fol. & in Conciliorum editionibus Dominici Nico- lini Venet. 1585. & Severini Binii Colon. 1606. fol. Græce & Latine cum Turriari verſione recudi curavit Fronto Ducæus ad calcem Ca. nonum Apoftolorum & Concilior. commentariis Jo. Zonaræ illuſtra- torum Parif. 1618. fol. atque inde Labbeus T. 1. Concilior. Parif. 1672. fol. Denique cum verfione & notis eruditis Cotelerii viderunt lucem inter Patres Apoftolicos Pariſ. eodem anno 1672. & Amſt. 1698. fol. Has Conftitutiones, quibus Apoftolicam ætatem tribuunt Turrianus, Boviusque, longe recentiores effe, ac Clementi Rom. fuppofitas probant, ne alios jam allegem Jo. Dallæus libro I. ac2. de Pſeudepigraphis Apoftolicis, & Natalis Alex. Sec.. 1. diff. 18. Vide etiam Ittigii quaragáte appendicem ad diff . de Hærefiarchis p. 199. feqq. ubi ad teſtimonia veterum pro Conſtitutionibus à Turriano allegata reſpondet. Videtur autem Opus hoc non diu ante Euſebium * effe fub Clementis editum nomine, ac conflatum ex variis fecundi & tertii frculiconftitutionibus Ecclefiafticis, διδασκαλίαις, διδαχαϊς, Αααξεσι f) quæ Apoſtolorum & Apoftolicorum virorum Clementis , Ignatii Polycarpi, Hippolyti nominibus ferebantur olim incerta fide, & in antiquis ftichometriis memorantur, atque ex parte etiam hoc no- mine in Bibliothecisut Cæſarea g) & Bodlejana ſuperſunt manu exara. Canones Apoſtolorum vocat auctor Operis imperfecti in Mat- thæum, ad VI.3. & XXV. 18. ubi librum octavum allegat, & ad V.226 ficut Apoftoli in Canonicis fuis interpretantur. Fuiſſe tamen olim Apofto- licarum 215/deswv nomine celebres , quæ in his octo libris longe aliter leguntur h) patet vel ex Epiphanii LXX. 10. quem locum refpicit abi Apoftolicam conſtitutionem laudat Apologia Auguſtanæ Confeſ. i) Itaque ab Heterodoxis interpolatas Conſtitutiones jam olim con- quefti funt Patres Trullani Canone 2ug tæ. 3. Avaa * Opera πολύστιχα χθες και πρώην Clementi fuppofita tetatur Eafebius EΙΙ. 38. H340, Petri & Aponis dialogos ibi commemorans. f) Uller. c.7. prolegom, ad Ignat . Pearſon I. Vindic, Ignat.C.4. Steph. lc Moync not, ad Varia facra p. 1072 & Grabe ſpicileg. Patrum T. 1. p.40. fegg. 8) Vide Neſfeliumi part. V. Catalog. MSS.p.20, Grabe p. 285, ſeg. h) uſſer, prolegomen. ad Ignat c.9. i) Loc. IV.deEcclefia p.154. adde Ittigii diff. de Patribus Apoftolicis p. 220. feg. RECOGNITIONES CLEMENTIS. Lib.V.C.I. 35 3. Avayyapicuos k) Recognitionum libri X. qui Iatine tantum ex verſione Rufini exſtant, quam in Gaudentii ille Epiſcopi Brixien. fis gratiam compofuit . Paulinum Nolanum ex Epiſt . 47. ad Rufin. itidem Clementis interpretationem conſtat aggreſſum, fed non vi- detur ultimam illi manum impoſuiſſe. Teſtimoniis Origenis, Euſebii & aliorum Veterum de hoc opere, quæ diligentisſinne ut ſolet Cote- lcrius collegit , adde quod illud reſpicere videtur auctor 1) Conſti- tutionum Apoftol . VI. 8. tum Sozomenus libro & capite primo m) ubi Clementem inter Hiſtoriæ Eccleſiaſticæ ſcriptores principe loco nominat: laudatur &ab Iſidoro Hiſpalenſi, lib. de natura rerum c. 17. &31. atque Originum lib. 3. c.50. Neque aliud, puto, eft Itinerarium Apoftolorum quod ab Iconoclaſtis jactatum rejicitur Concil. VII. Act.5. plerique deόδες Petri velClementis,alii κηρύγματα, προς Σίμωνα τον Μαΐου Slané[ess , ar pages five Alla vocant, & Græce adhuc ſub avayewpouštitu- lo legit Photius Cod. 113. licet Petavius lib. I. de Trinitate c. 3. 5. ult. putat Photium longe depravatiorem editionem recognitionum vi- diſſe , quam quæ hodie ſupereſt: forte enim Rufinus, ut confuevit facere , inter interpretandum quædam emollivit atque interpolavit, alia omiſit . Unde Ebioniſmi ab Epiphanio obſervati pauca admodum* in hodiernis veſtigia. Cæterum fàllungur Viri docti n) qui præfa- tionem Rufini, quæ præmittitur recognitionum libris , - fuppofitam eſe ſibi perſuadent: gravius etiam hallucinatus Anaſtaſius Biblio- thecarius o) quiverba Rufini: ut Clementem noftræ linguæ redderemus, ita accepit, ac fi recognitiones latine fcriptæ primum fuiſlent, deinde amiffæ atque à Rufino demum iterum è Græco in Latinam linguam reſtitutæ. Bardeſanem vero hæreticum auctorem eſſe recognitionum ut k) In Rufini præf. pro dvayiwo Ewv, legendum évayagio už ex Rufino ipſo de adul- teratione librorum Origenis, & Photio. Cod. 113. Titulus exinde eft, quod in illo ope- re inter alia nárratur, quomodo Clemens & pater ejus atque alii fratres &c iterum rece: gnoſcunt. 1) Confer Grabii ſpicileg. T. 1. p. 283. reg. m) Valeſ. ad paginam 401. Sozomeni. Cæterum fuit & alius Clemens Hiſtoricus & Chronographus Suidæ, Johanni Malalæ , Etymologo & Anonymo Combefiliano in Originibus CPol. laudatus, qui de Imperatoribus Romanis fcripfit, & fæculo quar- to vixiſſe videtur, * Grabe ſpicileg. T. 1. p.279. feq. a) Sixtus Senenſis lib. 2. Bibl. S. ubi de Clemente : Bellarminus de Script. Eccleſ, & Jo, a Rainoldus in Cenſura Apocryphorum T. 1.p.108. a) Anaſtaſius Epiſt. ad Johannem Diaconum Collectaneis á Sirmondo editis præmiffa, T. 3, Opp. Sirmondi p. 472, Huetius Anaftafium ſecutus p. 246. libri de claris Interpre. tibus, E2 36 CLEMENTIS RECOGNITIONES. Lib.V.c.l. ut vir doctisſimus p) ſuſpicatur, vel ideo non crediderim , quia frag- mentum inſigne quod libro nono recognitionum §. 17. fqq. inſer- tum eft, ex dialogo Bardeſanis de fato producit Euſebius VI. 10. præ- parat. Potius hinc colligas auctorem recognitionum quisquis fuit Bardeſane juniorem q) locaque varia ex aliis ſcriptoribus operi ſuo illis non nominatis intexuiffè , quemadmodum partem ejusdem loci Bardefanei Cxſarius dialogo fecundo inſeruit, nec Bardefanem nec recognitiones denomine allegavit. Clariſſ. Nourrii porro verba p. 222. Apparatûs ad Bibliothecam Patrum , emendatione indigent: Barde- ſanes Syrus fragmentum non minus prolixum (è recognitionum libris) in ſuum adverſus Marcionem librum transtulit. Nam Bardeſanes ille bunc eun dem librum ſub Soreris Pontificatu paullo poft fecundum feculum medium An- tonino Imperatori nuncupavit. Jam ergo pervulgati erant illi recognitionum Clementinarum libri. Nam primum non conftat dialogum de fato com- poſitum fuiſſe contra Marcionem : Deinde p. 221. rectius fcripferat ipſe Nourrius: in recognitionibus reperiri fragmentum ex libro Bardeſanis Syri Adverſus Abydam Aſtrologum edito , totidem verbis transſcriptum. Notabis etiam Xaverium in Hiſtoriam S. Petri Apoftoli, quam Perfice fcripfit, nonnulla ex recognitionibus inſeruiſſe, de quo vide Ludovici de Dieu notas p. 112. feq. Primus hos libros è Rufini verſione edidit Jo. Sichardus, Bafil . 1526. fol. cum ſpuriis Epiſtolis decretalibus Pontificum. Hinc viderunt lucem Parifiis 1541. fol. 1568. 8. &c. Exſtant & inter alia Clementina ex recenſione Lamberti Gruteri Venradii, cum ejusdem ſcholiis Colon. 1569. fol. quo in volumine poft recognitiones ſequun- tur Canones Apoſtol. cum duplici verfione Dionyſii Exigui vetere & novaGreg. Haloandri: Conſtitutiones Apoſtolorum ex Boviiver- ſione cum ejusdem fcholiis : Epiftolæ decretales Pontificum, Epito- me hiſtoriæ Clementinæ de geſtis Petri ex Joach. Perionii verſione: Epiftolæ Ignatii ex edit. Symphoriani Champerii, S. Polycarpi Epi- ftola, cum duabus Martiali Lemovicenfi ſuppofitis : Conſtantini M. Confesſio & edi&tum, Canonesque Conciliorum Nicæni, CPolitani, Epheſini & Chalcedonenſis. &c. Recufæ etiam Recognitiones cum Lamberti præfat.& ſcholiis funt in Bibliotheca Patrum edit. Lugdu- nenſis 1677. Tomo II. Sed præſtantisſima haud dubie operis huius editio p) Guil. Cave in Vita Clementis $. 11. T.1.p. 211. fqq. in Hif, literaria, ubi de Clemen- te, & Bardelane. 9) Dodwell . p. 443. dill. VI. ad Irenæum & Grabe T. 1. ſpicileg. p.278. qui Græca Barde- fanis cum latinis in recognitionum Opere, confert p. 290-299. CLEMENTINA. Lib.2.c.1. 37 editio debetur Cotelerio,qui in Patribus Apoftolicis illud ex ſex MSS: Co- dicibus recenſuit, fectionibus diſtinxit & doctis notis illuſtravit Pariſ. 1672. Amft. 1698. fol. Addidit etiam ex tribus Codicibus capita de- cem libri tertii (à fecundo ad undecimum) quæ in aliis MSS.& editio- nibus defiderantur, forte quod illa Rufinus velut obfcuriora & Ebio- nitarum gemina argutiis vetere neglexerat . Sex illi Codices MSti, quibus Cotelerius uſus eſt, ſunt Regius, Sorbonicus, Thuanus, Petri Petiti & Carmelitarum difcalceatorum. Præter hos Colbertinum ante annos quadringentos exaratum laudat Clarisſ. Nourrius p. 224. Fuit etiam noftra ætate qui libros recognitionum Germanice verteret, quæ interpretatio cum Godfridi Arnoldi præfatione vidit lucem A.1702.8. 4. Tá Kamuévtia in Athanaſii Synopfi memorata, lectaque auctori Chronici Alex, ac Nicephoro Calliſto, conftabant viginti Ho- miliis five Colloquiis, quibus Pſeudo Petri ad Jacobum &altera ad eun- dem Jacobum Hieroſol. Epifcopum Epiſtola Clementis r) nomine premittitur , inqua opus iftud vocatur ΚλήμεντG» των Πέτρα επιδημιών ray xnguy udTWY ÉTiTou. Homilias priores XVIII . & undevigeſimam altera parte mutilam primus ex Codice Regis Galliæ Græce edidit, verſioneque latina & notis illuftravit Cotelerius. Valde corruptum illud exemplar fuiſſe queritur ad Homil. VI. 10. ut fi inquit , interdum ceſpitem, veniam ab æquo le&tore posfim ſperare. Multa in hoc opere ea- dem quæ in recognitionibus, adeo ut pro altera recognitionum edi- tione Rufino memorata habeat doctisſimus Caveus. 5. Breviorem ex hiſce Epitomen à Simeone Metaphraſle ut videtur compofitam , cui etiam vita Clementis attexitur, primus Græce edidit Adr. Turnebus Parif. 1554. 4. adjuncta foach, Perioni: verfione, quæ legitur etiam inter Clementis fcripta à Lamberto Grutero edita Coloniæ 1569. fol. Hanc epitomen cum tribus MSS. Bibl. Regiæ non parum inter fe differentibus contu- lit, &cum novaſua verſione Clementinis homiliis fubjecit Cotelerius in laudata mihi jam toties Patrum Apoftolicorum editione, Titulus eft: ωει των πράξεων επιδημιώντε και κηρυγμάτων & αγία και κο- ρυφάιο των Απωςόλων Πέτρο έπιτομή και εν ή και ο αυτό συμπεριείλησαι βίΘ- πρός λύκωβον επίσκοπος Ιεροσολύμων. . E 3 6. Cle- 1) Hanc Clementis Epiſtolam vertit etiam Rufinus, cujus interpretationem cum vetesi cditione & MS. Codice collatam Cotelerius feparatim Græcolatinæ ſuæ editioni fubjunxit . Teſtatur autem Photius Cod. 113. aliis recognitionum Codicibus Epi- ftolamſub Petri, aliis Clementis nomine præfixam fuiſſe, 38 SCRIPTA PSEUDOCLEMENTIS ALIA. Lib.7.c.de 6. Clementis Liturgia five de ritu Miffe, Græce & latine ad calcem Liturgiæ S. Marco tributæ vulgata Pariſ . 1583. 8. eftlibri octavi Conſtitutionum Apoftolicarum caput 5. cum ſequentibus , usque ad extremum capitis 15. 7. Compendiolum fidei Chriſtiane , cum recognitionibus Cle- mentis editum à Jo. Sichardo Bafil. 1526. fol. eſt lacinia ab Iſidoro Mercatore, qui in Epiftolas decretales Pontificum circa A. C. 790. fup- pofuit attexta Epiftolæ ad Jacobum, quam à Rufino Latine verlam dixi. Vide Blondelli pfeudo Iſidorum p. 28. qui & cæteras Epiftolas quatuor decretales Clemenți tributas animadverſionibus ac cenſuris fuis confi- xas addidit. Scripta Pſeudo Clementis deperdita: 1. Priores decem libriante recognitiones misſi adjacobum , lib. V.c.ult. quorum argumentum traditur lib. III. c.75. Primus ex his fuit de Vero Propheta , quem Cæſareâ miſiſle ſe ait lib. 1. c. 17. 2. Sermones de providentia & juſto DEl judicio. sóyou wei wpovolas not dixanongiolas mez, quorum primum allegat Anaſtaſius Antio- chenus quæft. 96. 3. Repelationes B. Petri Apoftoli à diſcipulo ejus Clemente in unum volu- men redactæ. Jacobus de Vitriaco Epiſcopus Acconenſis in Epiſtola ad Honorium III. in Spicilegio Dacheriano T.8 p.382. Confer quæ de Apocalypfi Petri notata à me ſunt in Codice Apocrypho Novi Teſt. p.940. ſeq. 4, Petri cum Apione (Pliſtonico) prolixa diſputatio , TIẾT 8 ray Awkwa dia RoyEuſeb. III. 38. Hift. quem à recognitionibus Clementis re&te diſtinguit Grabius T. 1. fpecileg.p.271. quiquejam Nice- phori Calliſti tempore intercidiſſe videtur, quoniam dubitat ille III. 18. Hift. an idem ſitcum Clementinis, de quibus paullo ante dixi homiliis, XIII. S. IGNATIUS Nuranienſis (è Nura Sardiniæ civitate) * Evodii à Petro Apoftolo ordinati ** in Epiſcopatu Antiocheno ſuce ceſſor, * Abulpharajus p. [19. Tentzelii diſ, ſelect. part. I. Exercitat de apophthegmate Ignatii o fuos fpWs és dupwroj, p.47. Grabe T. 2:fpicilegii Patrum p. I. ** Etiam Ignatium S. Petri dextra ordinatum ſcribit Theodoritus Dialogo 1. ſed palus eft S. Petrus ſub Nerone Imp. A. C. 66. à quo tempore ad matyrium Ignatii interce- dunt Anni 50. De Evodio Vide Asta Sanct. VI. Maji T.2.p. 98. & Caveum ad A. C. 44. atque Ittigium de patribus Apoſtolicis p. 97. feq.ubi Epiſtolam ſub ejus nomi- Dc, inſcriptam qws, laudatamque Nicephoro II. 3. Hiſt, rejicit. S. IGNATII EPISTOLÆ. Lib. V.C.1. 39 ceffor, Martyrium paſſus A. C. 116. Trajani 19. ut demonſtrarunt Guil . Loydius Epiſcopus Alaphenfis in diatriba edita à Pagio in Criti- ca Baroniana ad A. C. 107.n. 4. ſeq. & ante eum Jo. Pearſonius in diſ. poſtuma de anno quo S. Ignatius à Trajano Antiochiæ ad beſtias fuit condemnatus, quam poft notas Pearſonii in Ignatium vulgauit Tho. Smithus p.58.feq.Oxon.1709. 4. Poſtcondemnationer Antiochiæ Ro- mam vinctus miſſus Ignatius eſt,quo in itinere, Euſebio III.36.tefte,Epi- ſtolas fcripfit ante Euſebium lectas Irenæo atque Origeni,deinde vero quam plurimis aliis , quorum teftimoniis conſtat, illas ipſas quas illi legerunt, nos hodie tenere. Ordo Epiſtolarum ex Euſebii teſtimo- nio hic fuit : Ad Ephefios. 2. ad Magnefros, 3. ad Trallenfeso 4. ad Ro. manos, 5. ad Philadelphienfes. 6. ad Smyrnenſes & 7. ad Policarpum, quam poftremam fine magna cauſa Uſlerius Vir præſtantisfimus rejicit. Hieronymus ordinem neglexit, & Epiſtolas ſeptem enumerare con- tentus, promiſcue retulit. In Codice Mediceo Græco autem & veteri verſione latina hic eft ordo: 1. ad Smyrneos , 2. ad Polycarpum, 3. ad Ephefios , 4. ad Magneſios, 5. ad Philadelpbienſes , 6. ad Trallianos. Nam Epiftola ad Romanos, quia Actis Martyrii Ignatiani inſerta legitur, in illa collectione omiſſaeſt. Hafce vero Epiftolas, prout ab il. Vosſio Græ- ce & Uſferio latine primum ab interpolationibus liberæ editæ ſunt auctorem non mentiri, fed genuinum ac pretiofum Antiquitatis Chri- ftianæ monumentum effe, adverſus Jo. Dall&um a) (cujus pleraque argumenta interpolatas ac fpurias Ignatii Epiſtolas tangunt, Medi- ceo Codice tum nondum vulgato) Dav, Blondellum, b) Claudium Sale mafium, c) aliosque Viros doctisſimos, certisſimis argumentis pro- bavit a) Libro 2.de Dionyſii & Ignatii ſcriptis Genev. 1666.4. b) Lib.de Epifcopis & presbyteris, & Epiſtolisad Il. Vosfiuin,quibus refpondit Vosſius Epic Solis ad Blondellum quæ Vindiciis Pearſonianis ſubjiciuntur, ſimul etiam confutaris quæ Edmundus Albertinus p. 283. lib. de Evchariſtia Epiſtolis Ignatii objecie. 8) Salmafius in Apparatu de primata Papæ p. 56. ſeg &fub Waſonis Meſſalini nomine lib. de Epifcopis & Presb. cujus quemadmodum & Blondeſli objectionibus reſponde runt Henr. Hammondus diff. 2. de juribus Epiſcopatus Lond. 1651. 4. & Dionyf. Peta- rius V. 8. dogm, Theol, de Hierarchia Ecclefiaftica: Ut omittam quæ à Nourrio diſt. VII. apparatas Tillemontio, Natali Alex. & aliis in medium allata funt. Con- tra novas Jo. Oweni objectiones vindicavit ſe Hammondus in libro Anglico, qui in- fcribitar Anfwer to the animadverfions on the difTertations touching Ignatius Epiſtles, and the Epifcopacy in them aſſerted, Lond. 1654. 4. & Tomo fecun- do operum Hammondi, junctim excuforum Lond. 1684. fol, quatuor Volumini bus 40 S. IGNATII Lib. V.C.1. bavit 70. Pearſonius Epiſcopus Ceftrienfis in Vindiciis Ignatii, d) ut ei afſentiri haud dubitem,licet Vir doétus Matthæus Larroquanus Rothoma- genfis Ecclefiaftes in obſervationibus ad Ignatianas Pearſonii Vindicias filio Jo. Dallæo infcriptis , e) diſperſas ac profligatas Dallại patris copias inſtaurare, etiam atque etiam fuitconatus. Præter has feptem Ignatii 9 960o98 Epiftolas, folas Antiqui- tati primitivæ cognítas , non tantum exſtant illæ eædem Epiftolæ (à quo & quo tempore, ante A. C. 580. ſaltem, nonfane conftat) in- terpolatæ , (quas ſolas genuinas eſſe, alteras vero illas, quas ſinceras effe dixi, ab Athanafio ** decurtatas, inauditum & incredibile Wil. helmi Whiftoni, novi Arianorum in Anglia promachi paradoxon eſt fingulari fcripto nuper f) proditum magis quam demonſtratum:) ſed etiam fpuriæ aliæ, antiquioribus fcriptoribus ignotæ, Grece quidem quinque, 1. ad Mariam Caftabalitidem ſive Neapolitanam prope Zara bum (Ciliciæ hæc opida funt) cujus & ipfius Marie nomine Epiftola ad Ig- natium fertur, latine primum ab Uſerio, & Græce ab Il. Vosſio edita. 2. Ad Tarſenfes. 3. Ad Antiochenos. *** 4. Ad Heronem Diaconum An- tiochenum, &5. ad Philippenſes, weißartiouat.. Ex his eidem Whi- ſtono genuinæ videntur fcriptæ ad Tarſenſes, ad Antiochenos, ad He- ronem. Sed nulla hujus fententiæ fuæ certa argumenta afferre potuit. Ordo Epiftolarum in interpolatis Codicibus Auguftano, Geſneriano, Colbertinis Nourrio p. 77. laudatis, aliisque hic eft : Ad Mariam Cafabalitidem. 2. ad Trallenſes, 3. Ad Magneſios. 4. Ad Tarſenfes. 5. Ad Philippenſes. 6. Ad Philadelphienfes. 7. Ad Smyrneos. 8. Ad Polycar- pum Smyrna Epiſcopum. 9. Ad Antiockenos, 10. Ad Heronem. Epheſios & 12, ad Romanos, Deni- d) Pearſonii Vindiciæ Ignatianæ prodierune Cantabrig. 1672. 4. & Tomo fecundo P&- trum Apoftolicorum Cotelerii fubjectæ ſunt in editione Amitelodamenſi A, 1698. fol. curante V.C Joanne Clerico. c) Larroquani obſervationes prodiere ſine nomine Auctoris, Rothomag. 1674.8. malc Allixio tribuuntur in Catalogo Bibl. Bigotianæ T. 2. p.17. ** Ab impatiente librario decurtatas ſuſpicabatur Jo, Morinus de facris Ordinationis bus part. 3. Exerc. 3. c. 3. qui & ipſe interpolatas finceris præfert. Lectiones interpo- latarum editionum quandoquc meliores effe Codice Mediceo, diſputat ctiam Rich. Simon ſub Hieronymi lc Camus nomine contra Voſſium p. 24. quod nec ipſe, credo, Vosſius negaverit. Lond. 1710. 8. Titulus libri eft; an el ay upon the Fpifiles of Ignatius, by Williams Whifton, M. A. Profeſſor of Mathematicks in the Uniberſity sho Cambridge, Con- fer de hoc libro is placet Jacobi Bernardi V. C. Novellas Reip. litterariæ menfe All- gullo A. 1710. p. 196. feq. Ex alia Ignatii ad Antiochenos Epiſtola Damaſcenus & Antonius Meliſſa proferunt duo fragmenta, quæ yide apud ClariſſGralium T. 2, fpecilegii Patrum p. 24. IT. Ad *** HAV EPISTOLÆ.LAPOTLib. V.6.1. SUMO Denique longe minorem fidem merentur, quæ latine tantum "extant Epiftola tres, 1. & 2. ad Johannem Evangeliftam, & z. ad Mariam Virginem cum Mariæ reſponſoria, de quibus vide fi placet poft Uffe- rium diff. de Epiſtolis Ignatii c. 19. quæ à me notäta funt in Codice Apo- crypho Novi Teſt. p. 834-841. Heroni quoque Diacono Antiocheno Tuppofitum eſt elogium Ignatii, quod latine edidit Baronius ad A.C. 110. n. 9. ex MS. Vaticano,&ex aliis tribus Codd.Uſſerius. in to De more Antiphonos bymnos decantandi, quem Eccleſiæ Antio. chenæ à S. Ignatio traditum narrat Socrates VI. 8. Vide Sviceri theſau- rum & Meurſii, Cangiique gloſſaria, Theoph. Raynaudum in Opara- ſcevaſtico T. 7. Opp. p. 457. ſeq. & Jofephum Mariam Carum præf. ad Reſponſorialia & Antiphonaria Ecclefiæ Romanæ edita Rom. 1686. ugaliig br Quod in Catalogo librorum Chaldæor. ſive Syriacorum He- bed. Jeſu p. 18. Ignatius de re fidei memoratur, nihil aliud videtur reſpi- cere quam ejus Epißolas, quas Syriace fecum ex Oriente attulit g) alter Ignatius Antiochenus Patriarcha junior, qui Romæ Gregorio X. Pon- tifice reformationi Calendarii interfuit , ibique diem obiit. Quam. quam Robertus Huntingtonus cumin Oriente verſaretur, ſummoftu- dio Ignatii Epiftolas Syriace verſas inquirens, omnino incaſſum & absque fructu hoc fecit, utnarrat Tho. Smithus in ejus Vita p.8. Vide- tur etiam memorare Labbeus Bibl.nova MSS.P.253.255. In Catalogo Liturgiarum Chaldaicarum five Syriacarum,quem habuit idem Patriarcha, h) memoratur Liturgia S. Ignatii Græce compo- fita Antiochie Anno 27. poft afcenfionem Domini, quam Chalda am fecit S. Jag cobus Epifcopus Robenſis S. Edeſſenus. Ignatii Ardaxù five didacnaria in veteri Stichometria me- moratur inter Apocrypha, de qua vide Pearſonium part. 1. C. 4. vindic. Ex hac forte petitum dictum Ignatii,quod laudat Chryſoſtomus hom. XI. in Epiſt. ad Ephef. & Jo. Antiochenus ap. Coteler, T. 1. monument. p. 176. ſchiſma & perturbationem Ecclefiæ, crimen effe neque martyrii Sanguine expiandum, DEMO Other Acta Martyrii Ignatiani. ang Interpolata habent Græce Metaphraſtes 20. Dec. & exinde ia- tine Surius & Bollandus Calendis Februar. Græce & latine in Patri- Matokeo bus Antolon g) uſer.c.4. prolegom, in Epiſtolas Ignatii p. 192. edit. Amft. h) Vide uſler, C.I. 42 IGNATII MARTYRIVM, Lib.Vic.l. bus Apoftolicis Cotelerius. Sinceriora Jac. Uſſerius in lucem protulit latine ex duplici diverſa interpretatione, quam utramque e MSS. Codd. cum notis eruditis vulgavit in Appendice Ignatiana, Lond. 1647. 4. Etiam Græcum A&torum Ignatii exemplar in Bibl. Bodlejana fed in. terpolatorum reperit, itaque editione indignum exiſtimavit . Hæc vero à Philone, Cajo 8 Agathopode Diaconis qui beatum CHRISTI Mare tyrem è Syria comitati erant, defcripta fuiſſe fibi perſuadet, & fane in monumentis hujus generis videntur eſſe fide dignisſima. Poftur ferium eadem latine dedere Bollandus in Actis Sanctor. Calendis Febr. T. 1. p. 13. ſeq. & Cotelerius in Patribus Apoftolicis T, 2. Grace deniq; & latine è Codice Colbertino edidit Theodoricus Ruinartu in A&tis Martyrum ſelectis Pariſ. 1689. 4. Atque inde Jo. Erneſtus Grabe T.2, [picilegii Patrum Oxon. 1699. 8. p. 9. Tho. Ittigius in Bibliotheca Patrum Apoſtolica Lipf. 1699. 8. ac denique Tho. Smithus ad cala cem Epiſtolarum Ignatii Oxon. 1709.4. In his A&tis Epiftola Ignatii ad Romanos Græce ſincere legitur, quam in Mediceo Codice omiſſam videre optaverat Il. Vosſius, contentus interim interpolatam ex veteri verſione latina recenſere & caftigare. i thinois mano 58 Editiones Epiſtolarum Ignatii Interpolatarum & ſpuriarum. LATINA trium Epiftolarum 1. ad Mariam Virginem , & 2. ac 3. ad Johannem Apoft. Colon. 1478. & Pariſ. 1495. 4. ad calcem quadrilogi de S. Thomæ Becket, Archiepiſcopi Cantuarienſis, vita, & proceſſu ſuper libertate Ecclefiaftica per Her. de Ho- fcham, jo. Carnotenfem, Wilhelmum Cantuarienfem & Ala num Tewksburienſem. LIndecim Epiftolarum (omisſis tribus quas jam dixi, & Epiftola ad Ma- **19r riam Caſtabalitidem necdum reperta) Pariſ. 1498. fol. una o cum fcriptis Dionyfio Areopag. tributis, & Polycarpi Epiſtola, ex antiqua verfione (ut obſervat Uſſerius, Adoni jam Vien- nenfi fec. IX. lečta) edente Jac, Fabro Stapulenfi. Hinc Ar- gentina 1502. & Parif. è Jodoci Clichtovei recenfione 1516 situm Bafil. 1520. 4. atque iterum ſeparatim Argentor.1527. Atza guſtæ Vindel. 1529, Quindecim Epiftolarum, addita illis undecim Epiftola ad Mariam Ca- ftabalitidem & tribus primo loco à me memoratis, edente Syma ET EPISTOLAR. EDITT. Lib.2.c.l. 43 Symphoriano Champerio cum Areopagita. Colon. 1536. & Joach. opp (Perionio curante 1557. atque cum Clementinis ſcriptis 1569. e von fol. Adde editiones Antwerp. 1540. Complut. 1541. Venet. in V111546. 8. Pariſ. 1569. 8. & quæ in Micropresbytico 1550. & Von Orthodoxographis A. 1555. & in Patrum Bibliothecis obviæ funt. GRÆCÆ duodecim Epiſtolarum I. edente ex MS. Auguftano Valentino'Pa. ceo. Dillingæ 1557. 8. qui in præf. etiam Germanicæ ſuæ ver, fionis meminit. 2. Pariſ. 1558.1562.8. apud Guil. Morellum, quiad calcem, collatione latini interpretis, &doctisſimi, ut teftatur, hominis confilio plurium locorum caſtigationes adjunxit. Nitida eft hæc vecto1 editio. Etiam latinam novam verſionem edidit 1661. ſed bet quam Vairlenius notat in locis plurimis per veſtigia veteris interpretis incedere. 910 Ito achCA GRÆCOLATINÆ 1. Cum verſione five paraphraſi Jo. Brunneri (male Brumerus vocatur apud Nourrium p.153.) Tigurini, Græcis e MS. Codice D. Caſparis à Nydprugck deſcriptis. Tiguri 1559, fol. in Theologorum veterum Græcorum collectione. Con- radus Gesnerus qui Græca ad patruelem fuum Andream mi- fit, tunc nihil inaudiverat de Pacei editione. 2. Cum Hieron. Vairlenii Sylvii interpretatione ſeparatim ad calcem li- bri ſubje&ta & brevibus fcholiis. Antwerp. 1566. & 1572. 8. loro apud Chriſtoph. Plantinum. 3. Cum eadem verſione ſcholiisque, in Orthodoxographis Jo. Jacobi **0721 Grynæi. Bafil. 1569. fol. 4. Cum fcholiis Martialis Mefrai, Theologi. Pariſ . 1608.8. qui Vairle- a nii verfionem emendavit, ejusque & Morelli, & Jac. Billii ex lib. 2. facrar. Obfervatt. c. ult. notas addidit. 5. Cum Meftræi verſione & Nic. Vedelii caſtigationibus, Apologia, no. ristis & diſſertationibus. Genev. 1623. 4. 6. Cum Vairlenii & Meftræi fcholiis in Auctario Ducæano Græcolat. Bibliothecæ Patrum. Pariſ. 1624. fol. GERMANICE per Martinum Mollerum, Eccleſiaſtem Sprettavienſemin Sileſia. Gorlitii apud Ambroſium Fritſch. 1592.8. Gallice per Guil. Morellum, Parif. 1562, 1612. 8. & per Eudemarium Rotho- mag. 1615.8. Ja- FZ 44 1.31 EDITT. EPIST. IGNATII. Lib. V.C.I. Jacobi Gretſeri vindicias duodecim Epiſtolarum Ignatii, alicubi latere dar teſtatur ſe audiviſſe, Philippus Labbæus. Iſaacus quoque Ca- Jeasy faubonus nonnullarum Ignatii Epiſtolarum antiquitatem novis fe tuiturum rationibus pollicitus fuit , quas præmatura Viri sivdo 2149 doctisſimi morte interceptas dolet Pearſonius proæm. Vin. dic. Ignatii. t Editiones Epiſtolarum VII. Ignatii ge- nuinarum. Juimera altro aroits lo quæ interpolatas & ſpurias adjunctas fere habent. ru... GRÆCOLATINÆ 1. Recenſente Ifaaco Vosſio è MS. Mediceo, atque ad- Our Aditis veteri translatione ab Uſſerio edita, notisque ſuis & Bar- nabæ Epiftola. Amſtelod. 1646. 4. Recuſa hæc editio Lond. ziatov 1680. 4. Locum Epiſtolæ ad Magneſios erudite illuſtrat Jo. Andreas Bofius Exercitatione Philologica ad 2. Tim. 2. 22. slara) iejenæ1673. 4. capite fexto, ubi & de Ignatii Epiftolis veterique 2004 ejus interprete plura. 2. Jac. Uſſerii caſtigatior, cum nova verſione in Appendice Ignatiana: --- Lond. 1647.4. poſtquam interpolatas antea Græce & Lati- wim a ne cum eruditis prolegomenis notisque , & ſinceriorum ve- teri verfione vulgaſſetőxon. 1644, 4. i literar 3. Jo. Baprifle Cotelerii cum nova verſioneſua & notis, in Patribus Apo- 8. ftolicis 1672. fol. & Jo. Clerico curante Amft. 1698. fol. in qua editione Cotelerii notis etiam animadverſiones & prole- idougl. gomena Uſſerii, & Jo. Pearſonii vindiciæ Ignatii accedunt. Tee ftimonia Veterum diligentisſime à ſe collecta Cotelerius præ- --SisV imiſit. Sodi Diu.igoload Seat Alonso 4. Thomæ Ittigii in Bibliotheca Patrum Apoftolicorum, cum verſione Cotelerii, ſed ſubjecta ſeparatim, ut in Cotelerii Patribus Apo- OR -* ftolicis fa&tum, veteri interpretatione, interpolatis ſpuriisque Epiſtolis. Lipfiæ 1699.8. Hic in dill. illi Bibliothecæ præmiffa mos non modo de Ignatio ejusque ſcriptis diligentisſime diſſerit: fed etiam de doctrina in Epiſtolis contenta videndus in ſele- sugaetis capitibus Hiſt. Eccleſiaſticæ fæculi fecundi. 5. Cum notis Jo. Pearfonii antea ineditis & novis * Thomæ Smithi. Oxon. 1709.4. qua editione & Græcus contextus ad Codicem Medi- ceum & latina vetus translatio ad Ms.Codicem Cantabrig.novo ſtu- * Obiit Tho. Smithus hoc ipfo Anno 1711. VARII IGNATII, Lib. V.c.2. ſtudio exigitur. Cæterum interpolatæ & fpuriæ Epiftolæ à Smitho plane ſunt omiſſæ. LATINA ex veteri translatione (Roberti forte Lincolnienſis) ad duorum MSS. Cantabrig. & Montacutiani Codicum fidem edita à Jaco - Uferio,additisque Græcis interpolatis, fed in quibus interpola- tiones ex verſione notatæ minio diſtinguuntur. Oxon. 1644. 4. Veterem hujusmodi translationem Epiſtolarum Ignatii, in qua illa de Paulo uxorato deſiderabantur , in Bibl. Vaticana suo pridem evolviſſe ſe teſtatus eft Turrianus in Apologia pro Ca- nonibus Apoftolor.contra Magdeburgenfes, Pariſ 1573.8.pag.8. GERMANICA per C. D. V. B. A. 1693. 12. apud Jo. Georg. Lippe- rum, & ad calcem Novi Teſt. editi A. 1711. 12. Schifbecz e tasti prope Hamburgum. ANGLICĂ Wilhelmo Wakæo interprete, Lond. 1693. &1710. 8. una addA cum Clemente, Barnaba, Polycarpo, Herma. Alii Ignatii. P.Egnatius Stoicam ſectam profeffus. Tacit. XVI. 32. Annal. Ignatius Martyr Africanus , cujus meminit. S. Cyprianus Epiftola 39. ſcripta A.C.250.& Martyrologium Rom.3.Febr. Ignatius Pro Cos. ad quem S. Nili Epiſtolæ. Ignatius Grammaticus è Diacono CPolitano Metropolita Nicænus ſub initia Seculi IX. de cujus Jambis in Adamum , Tetraſtichis fabulas Æfopicas breviter complexis, aliisque fcriptis dixi ribs in tib. 2. c.9. 9.8. Ejus elegantisſima piisſima & mellitislima car- mig att mina in Deiparam aliosque ſanctos laudat , atque editurum fe promiſit Allatius ad Euftachii Antiocheni Hexaểmeron p. 284. Vide & Suidam in izvati. Ignatius Patriarcha ab A. C. 847. CPolitanus, cui A. C.858. depoſito Photius ſuccesſit, atque iterum A.867. Thronum concedere borspil fuit coactus. De illo vide vitam ejus cum variis monumen- ssdorn tis & Synodo CPol. A.854. füb eo habita illuſtratama Radero, Ingolſtad. 1604. 4. &recuſam T.8. Concilior. edit. Labbei, & Chronicon Ecclefiæ Græcæ Philippi Cyprii cum Henr. Hilarii notis p. 107. feq. Baronium Tom. IX. Annalium, Martyrologia 23. O&tobr. &c. Ignatius cujus Acroſtichis adverfus imagines legiturin Operibus Theo dori Studitæ p. 169. T.V.Operibas Sirmondi, Tgna- F3 46 VARII IGNATII. Blb. p.c.l. T Ignatius Chryfopolitani Monaſterii Abbas, Ignatius Metropolica Claudiopolitanus, & Ignatius Lophorum Epiſcopus, ad quos exſtant Photii Epiftolæ. Alius item Ignatius Abbas, de quoin Epiſtolis Theodori Studitæ. Ignatius Epiſcopus,cujus colitur memoria 28. Majiin Ruthenorum E- phemeridibus,quas iconibus inſignes ediditPapebrochius ante Tom. 1. Act. Sanctor. Maji. Ignatii neſcio cujus commentarios Græcos MSS. in Ariſtotelis Logi- ca memorat è Scipionis Tetti Catalogo Labbeus Bibl. nova MS.p.171. Ignatius Patriarcha Antiochenusjunior, quiRomæ fuit ſub Gregorio X. de quo paulo ante feci mentionem. Ignatius Pragenſis, Prior Caſinenſis monaſterii, qui ſcripſit Vitam & Pasſionem S.Bertharii Martyris & Abbatis XIX. Caſinenſis. Ignatius Squarcialupus Florentinus, Monachus Benedictinus Abbas Caſinenſis A. C. 1520.extinctus, de quo T.XXI. Bibl. Patrum Lugd.p.371. Plures recentiores Ignatios memorat Nicolaus Antonius in Bibl. Hi- ſpana , & in his Ignatium Lojolam , Conditorem Ordinis Jeſuitici, defunctum A.1556. & beatorum numero adſcriptum à Paulo V. A. 1609. Sanctorumque A. 1622. à Gregorio XV. Feftum ejus celebratur 31. Julii , qui dies S. Germano antea facer erat. Vitam hujus Ignatii poſt Ribadenciram aliosque novisſime fcripfit P. Bohourius. Proxime exſpe&tamus novam Epiſtolarum S. Ignatii Antiocheni edi- tionem una cum diatriba de Ignatiis ab erudito Viro Georgia Claudio, Claudii Jani, cujus Albertus Bartholinus defcrpitis Das norum meminit filio, qui illius fpecimen mihi oftendit notis illuſtratum. Is totus in eo eft, ut probetillam, quam ſinceram eruditi habent,Ignatii editionem adhuc* quam plurimis in lo- cis interpolatam eſſe,nihilquepro genuino admittit, nifi quod eodem plane modo fine ulla vel minima mutatione comproba- tur fuffragio omnium Codicum , quam in rem Florentinum & Auguftanum diligenter contulit , verfionum item ac cita- tionum. Cætera omnia rejicit, &minoribus typis exſcribi cu. tabit.In diatriba, quam præfiget,de Ignatiis nonnulla etiam da- bit Eadem fere Tentzelii fententia p. 63. dift. cclect.rejecta a Nourrio aliisque. S. POLYCARPUS. Z.,1.6.7. 47 bit hactenus inedita, Ignatii'præcipue Diaconi, quæ ex Biblio- theca Regis Chriſtianisſimi defcripfit & latineconvertit. XIV. POLYCARPUS Epiſcopus Smyrnenſis à S. Johanne a) Apoftolo conſtitutus, martyrium nono Antonini Pii anno in igne fortiter tulit A. C. 147. b) Proconfulem ut CHRISTO con, viciaretur fuadentem deteftatus his verbis: c) όγδοήκοντα και εξ έτη δελέυω αυτών και δεν με ήδίκηση, πώς δύναμαι βλασφημήσαι τον βασιλέα us töv ocoarta je; Sex & octoginta annos ei infervio, nec ullame unguem affecie injuria, & quomodo poffum impie loqui adverfus Regem meum & Salvatorem meum? Acta Martyrii ejusjam olim leéta in Ecclefia, & dies natalis ce- lebratus, fepulchrumque hodie etiam quotannis feſto ipfius memoriæ conſecrato folenniter invifi teftatur Tho. Smithus in notitia VII. Eccle- fiarum Afix p. 53. ubi& mentio ampli quod Smyrnæ adhuc oftendi- tur Amphitheatri, in quo coronatus martyrio Polycarpus fuit, cujus in memoriam hi Romæ verſus in templo S. Stephani in Cælio monte leguntur: Sir. LI.6. In medioignis fum æftuatus. Phænicem fi quis medio miretur in igne Emori, & exfructo ſe reparare rogo; EN Obftupeat, Polycarpe, avidas tibi parcereflammas bobo Non auſas facra te violare face. MODEL Mille nitent tæde, rutilantque hinc inde favillis, 20. Atque in te, Dominum, quem colis ipſe, colunt, Premia nunc majora tibi fedreddit Olympus, Ignea qui pedibus fubjicic aftra tuis. Pre- Irenæus III.3. atque inde Euſeb. IV. 14. & Hieron. de S.E.C. 19. Hinc viris dactis per Kngclum Smyrnenſis Ecclefiæ à S. Johanne Apoc. II. 8. videtur deſignari Polycarpus, licet in Actis Polycarpi Pionio tributis &apud Suidam Polycarpus Buculo Cuccesſiſſe incerta fide traditur. b) Confer Jo. Pearſonï Opera poſtuna p. 282. feqq. Neque adeo obſtant quæ Clariſt, Vir Samuel Baſnage huic ſententiæ objicit ad A.C. 178.n.4. Nam & Antoninum utrumg å veteribus inter fe confunditralatitium eſt, & verba : LXXXVI annos es in- ferbio nihil aliud tinniunt, quam; in hanc usque ætatem, qua annum attigi fextum 6 odłoggumum. Atque ita veteres intellexiffc, ipforum teftimoniis diſerte conſtat. Quod vero tunc vixerit Polycarpus, cum Apoftolus Paulus fuas ad Philippenſes fcripfilet 1: Bitteras, licet nondum CHRISTO nomen dediffet, ut colligie unerius ex ver- bis latinæ Epiftolæ S. II. nequc ex illis verbis fequitur (poſſunt enim de Snyrnenſi -01 intclligi) ncque Pearſonii fententiee magis quam Uflerii (qui ad A. 169. martyriam Polycarpi rejicit) adverfatur, Aliorum objectiones diluit Gabriel Gro- de 48 Lib.V.c.l. S. POLYCARPI Præter collectionem Epiſtolarum Ignatii, quam Polycarpo deberijam dixi, fcripfit ipſe complures Epiſtolas , ex quibus una ad nos pervenit, publice olim, tefte Hieron. legi ſolita Epiftola ad Philippenſes Ignatio de- functo exarata, & pietate Apoftolici Viri haud indigna. Eam inter- polatam hodie ferri fufpicabatur Clariff . Tentzelius dift. fele&t. p. 158. fed parum firmis argumentis nixus, ut à D. Tho. Ittigio d) demon- ſtratum eft,& à Guil. Caveo in parte altera Hiſtoriæ literariæ, qui Dallxi e) etiam & Larroquani f) argumentis adverfus hanc Epiſtolam alla- tis refpondet. Etiam poftremam Epiftolæ partem adverſus ejusd. Dallæi & Lemonii ſuſpiciones vindicat Nourrius Apparat. ad Bibi. Pa- trum diſt. 8. tas Editiones Epiſtolæ S. Polycarpi ad Phimama lippenſes. LATINE ex veteri verſione primus edidit Jacobus Faber una cum ſcrip- tis Dionyfio Areopag. tributis, & undecim Ignati Epiſtolis Pa- riſ 1498. fol. per Joannem Higmanum & Wolfg. Hopylium. Sæpius inde recula, ut Argentin. 1502. Pariſ. 1515. (recenſente Jodoco Clichtoveo) tum Baſil. 1520. Colon. 1536.& una cum Clementinis Jo.Cochleo curanteIngolſtad. 1546.4. &cumDio- nyſiifcriptis à Joach.Perionio translatisColon.1557.& cumCle- mentinis & Ignatio 1569. Exſtat etiam in Micropresbytico Bafil. A. 1550.p.27. in Orthodoxographis p.95.edit. A. 1655. atque in altera Orthodoxographorum exdora A. 1569. & in Bibliothecis Patrum nullius non editionis, & novisſime Lug- dunenfis Tomo fecundo. GRÆCE deckius o paxagérns diff. de anno & die pasſionis Polycarpi, Gedani 1704.4. Sa- nauelis Petiti fententiam IV.6. Var. lect. A. C. 175. paſſum eflc Polycarpum con- tendentis, confutatam vide à Steph. lc Moyne prolegom. ad Varia ſacra , qui pro A.167. militat, atque ignis fupplicium, quod S. Polycarpus ſubiit, à Luciano de morte Peregrini perſtringi putat, atqucà Themiſtio ubi novi Empedoclis meminit, cujus tamen verba aliter intelligenda eſfe notayi lib. 2.C. 12. G. 8. c) Apud Euſeb. IV.15. Hiſt. d) Ittigius diff. de Hæreſiarchis Apoſtolicæ ætatis p. 186.& Appendice ad dil,de Hærefie archisp. 75. ſeq. Dallæus de ſcriptis Dionyſio & Ignatio ſuppoſitis lib. 2.c.32. f) Matthæus Larroquanus p.64. ſeq. Obſervat. in Ignatianas Pearſonii vindicias, qui Po. lycarpo Epiſtolam illam certisſimis argumentis afferuerat part. I. c.5. EPISTOLA. Lib. V.C.I. 49 GRÆCE (fed fect. 10. II. 12. &14. mancam) cum veteri Latina ver- ſione A. 1633. ex Turriani Codice, è quo Sirmundus deſcripſe- rat,primus publicavit Petrus Halloix T.1. de Vitis ſcriptor.Orien- talium p.525. Hunc ſecutæ editiones. Jac. Ufferii, qui cum animadverſ.fuis & Patricii Junii caſtigationibus ac Smyrnenſium de Martyrio Polycarpi Epiſtola notis illuſtrata, poft Ignatii epiſtolas, five in Appendice Ignatiana illam vul- gavit. Lond. 1647.4. Joach. Johannis Maderi Helmſt . 1653. 4. qui præfationem & Uſſeriiſu- niiquenotisſuas in Martyrium Polycarpi addidit. Jo. Baprile Cotelerii, qui Græcis novam verſionem fuam notasque & ve- teri Latinæ verſioni itidem notas luas addiditin tomo fecundo Patrum Apoſtolicorum Pariſ. 1672. fol. Stephani le Moyne in Variis facris Lugd. Bat. 1685.4. primum editis & A. 1694. iterum reculis , qui recenſuit ex MS. Mediceo cujus apographum à D. Rullæo acceperat, & in quo cum Epiſtola Barnabæ (p. 218. edit. Vosſii) nulla interpoſita diſtinctione g) jungitur. Notas uberrimas & doctisſimas idem Lemo- nius in altero Volumine hujus operis adjunxit. Jo. Clerici in nova editione Patrum Apoftolicorum Cotelerii, ubi Uffe- rii & Junii notas Cotelerianis adjunctas & fingulis paginis fta- tim ſubſtratas habes. Amft. 1698. fol. Tomo fecundo. Tbo. Ittigii, in Bibliotheca Patrum Apoſtolicorum Græcolatina. Lipſ. 1699. 8. præfixa erudita de Patribus Apoſtolicis diſſerta- tione. Tbo. Smithi cum ejus notis, ad calcem Epiſtolar. Ignatii, Oxon. 1709. 4 ANGLICE in vita Polycarpi , inter vitas Patrum à Clariſ. Guil. Caveo concinnatas editasque Londini 1682. fol. atque inde ſæpius, & BELGICE, Salomone Bor interprete Trajecti ad Rhen 1698.fol. & GERMANICE interprete Anonymo Brem. 1701. 4. in iis- dem Cavei Vitis Belgice &Germanice recuſis. G Pro- g) Plura ejusmodi commisſionum five commixtionum in libris MSS. exempla memorat Dodwellus diſl. 1. in Irenæum 8.30. Itaque nemo hanc ob cauſam Polycarpo tribuet, quæ Barnabæ eſſe veterum teftimoniis conftat. Neque Rullæo hoc in mentem veniſſe oredit Jac. Gronovius præf, ad Melamå fe A. 1696. editum, 50 ACTA S. POLYCARPI. Lib. . 0.1. Prodiit etiam Anglice ex interpretatione Guil Wakæi,præmiffa erudita præ. fat. Lond. 1698. 1710. 8. cum Clementis Rom. Barnabæ & Ignatii Epiſtolis, Hermæque Paſtore. Et Germanice Martino Mol- lero interprete ad calcem Epiſtolarum Ignatii Gorlitii 1592.8. & ex nova verſ. in Novo Teſt. Germanice edito apud Herman- num Henricum Hollen, A. 1711. Schifbecæ prope Hambur- gum 12. una cum Epiſtolis Barnabæ, Clementis & Ignatii. Epiflole Polycarpi ad Athenienfes in qua Dionyfii Areopagitæ fe- cerat mentionem, meminit S. Maximus proæmio ad Dionyl . p. XXXV. Hinc forte Suidas ei Epiſtolam ad Areopagitam tribuit. Verum de his aliisque Polycarpi five deperditis five illi fuppofitis ſcriptis; di daonanid, libro de obitu S. Johannis &c. vide Caveum in Hift. literaria & Ittigii diſ. de Patribus Apoſtolicis 9.91. p.294. feq, 4. Polycarpum interprete Viétore Capuano laudans Grotius ad Johann. XVII. 4. reſpicit fragmenta quinque in Victoris Capwani Catena in IV. Evangelia, tributa Polycarpo, atque primum edita latine à Fedar- dentio ad Irenæi III. 3. atque inde ab Halloixio, Uſſerio, Madero, Cotele- rio, Clerico, Ittigio. Aita S. Polycarpi , PIONIO auctori falſo tributa , poſt Petrum Halloixium in vitis Patrum Oriental. T. r. presſius à ſe è veteri Codice Græco verſa latine dedit Joannes Bollandus in A&tis Sanctor. ad diem 26. Januar. Tomo II. qui etiam de Pionio ipfovidendus Tomo 1. Febr. p. 37. feqq. Cæterum Acta illa Polycarpi à Clariff. W. Erneſto Tentzelio etiam in diff. fele&is T. 1. p. 76. feqq. latine exhibita,propter multas cauſas merito viris do&tis nullam fidem mereri videntur. Cer- tiora de Polycarpo dabit SMYRNENSIS Ecclefiæ Epiftola ad Ecclefias Ponti, apud Eufeb. IV.15. Hiſt , quam ex Menologio Græco h) MS. Barocc. Menſis Februarii integriorem Jac. Uſlerius & ex eo Tho. Ittigius cum Polycarpi Epiſtola edidit, fed & I. Baptiſt Cotelerius in Patribus Apo- ſtolicis & Theodoricus Ruinartus in A&tis Martyrum ſelectis, Thomas- que Smithus cum Polycarpi Epiſtola recudendam dederunt, illuftra- runtque. Godfridus Arnoldus Germanice etiam vertit & una cum aliis ſelectis A&tis edidit. Latinam antiquam verſionem five paraphraſim potius Uſſerius deſcripſit è duobus MSS. Cottoniano & Sarisberienſi. Hæc funt vetuſtisfima illa Ecclefie martyria, quorum lectione, ut fcribit Joſe. phus Scaliger ad Euſeb. p. 121. piorum animus ita afficitur , ut nun- quam h) Simile MS. in Bibl. Cæſarca, Vid. Lambecium VIII. p. 88. S. JUSTINUS MARTYR. Lib. V.c.. quam fatur inde recedat: quod quidem ita effe unusquisque pro captu fuo & come ſcientia modo ſentire poteft. Certe ego nihil unquam in Hiſtoria Ecclefiaftica vidi, å cujus lectione commotior recedam, ut non amplius meus eſſe videar. E recentioribus præter Bollandum, 26. Januar. Halloixium & Annalium conditores conſulendi inprimis Caveus in vitis Patrum An- glice, Belgice ac Germanice editis, & Tillemontius Tomo 2. Memor. Hift. Ecclef.quide Polycarpo ut ſolet accurate agit, & licet i) A&t a Pionis pro veris habet, tamen Acta Polycarpi ſub Pionii venditata nomine ut nulla fide digna merito rejicit. Confer etiam fi placet B. Theophili Spizelii Academiam JESU CHRISTI p.23. feqq. Caſp. Crucigeri Ora- tionem de Polycarpo T. 3. declamatt. Witebergenf. p. 708. ſeq. Caſp. Sagittarium de natalitiis Martyrum cap. 2. Fabulam de S. Benigno Die vionenfi per Polycarpum in Galliam miffo refellit Iſmael Bullialdus fin. gulari diatriba Pariſiis A. 1657. 8. edita. XV. JUSTINUS Samaritanus, a) Neapoli Syriæ Palæſtinæ b) ſive Sichemo oriundus, Priſci F.Bacchii Nepos natus videtur A.C. 89.in omni diſciplina Philoſophorum verfatus, Stoicum primo,mox Peripate- ticum,deinde Pythagoricum,ac denique Platonicum audivit. Hinc per ſenis cujusdam (Polycarpi forte) fermones accenſus cupiditate CHRI- STI doctrinæ pernoſcendæ, totum fe illi dedit, & Philoſophum pro- feſſus Chriſtiana dogmata non imbibit modo, fed & ore ac fcripto adverſus Judæos Ethnicosque defendit, docuitque alios libenter , ac tandem à Creſcente, c) Philoſopho Cynico, qui Megalopoli Arcadiæ civitate verſabatur, ut ipfe futurum divinaverat d) delatus, fanguine G 2 juo i) Pionium cadem qua Polycarpus perſecutione Martyrium obiiſſe Euſebius diſerte telta- turin Chron. &IV.15. Hiſt. p. 135. Itaquerecte hujus fidem præfert Pearſonius p. 302. ſeg. Opp. poſtum, licet recentiores atque adeo ipfe Actorum Pionii auctor ſub Decio paſſum ſcribant. Hæc Acta licet ſincera videntur etiam Ruinarto, qui poft Lipoman- num Suriumque ac Bollandum (ad I. Febr.) illa Actis Martyrum ſelectis inſeruit, Til- lemontio quoque & Valeſio aliisque viris doctisſimis: tamen vel ob hunc ipſum ab Eu. ſebio diſſenſum recte judicio Baronii ad A. C.254. S. 1. rejiciuntur. a) Epiphan, hæreſi 46.1. ubi docet ctiam triginta annorum fuiffe Ruſtico & Hadriano tertium Coff, h. e. A. C. 119. b) Juftinus ipſe in limine Apologiæ majoris. Adde Tenzel, diſ, ſelect. T. I, p. 167. Grabe fpicileg. patrum T. 2. p.134. c) Juſtinus ipfe fub init. dialogi cum Tryphone. ad) Apologia minore f. 46. Confer Tatianum Juſtini diſcipulum f.157. feq. ad Gentes & Euſebium in Chron, & IV. 16. Hiſt . quem ſequuntur Hieron. in Catalogo, Syncellus, p. 351. Chronicon Alex, aliique. Cæterum Tatianus p. 165. Megalopoleos iterum meminit, unde colligas non Romam ſed Arcadiæ urbem, cui Dianz Hymnie fanum Pauſania teſte propinquum erat, etiam p. 157, ab eodem intelligi, 52 S. JUSTINI MARTYRIS. Lib. V.C.I. ſuo confirmavit, unde hæfit ipfi Juftini MARTYRIS nomen, quo fa- cilius ab aliis Juſtinis e) non martyribus diſtingui poſſet , licet & plu- res fuerint Juftini Martyres. f) Martyrium paffus eſt Præfecto urbis Junio Ruſtico ( Anno ætatis 74. CHRISTI 163.) qui anno ſuperiore 162. cum Vettio Aquilino Conſulatum geſſerat. Paſſus itaque Juſti- nus Anno tertio M. Aurelii Antonini & L. Veri. Acta Martyrii ejus latine edita à Surio & Papebrochio ad 13. April . à Baronio ad A. C. 165. &à Ruinarto in A&tis ſelectis Martyrum: ſed Græce & latine à Dan. Papebrochio in Actis Sanctor. T. 1. Junii p. 20. ſeq. Quod vero non de alio Juſtino, quem Græciin Typico Sabæ & in Menologiis à noftro diſtinguunt, fed de Tatiani Magiſtro intelligenda veniant, fatis mihi adverſus Papebrochii argumenta ad 13. April. p. 104. feqq. confir- maffe videntur Halloixius in vita Juſtini c. 26. Tillemontius ad Juſtini vitam nota 13. T. 2. memor. Hift . Ecclef. & Grabius p. 141. feq. T. 2. ſpicilegii Patrum, qui triumviri perinde ut Caveus, Tentzelius & Itti- gius, Samuelque Bafnagius de Juſtino ejusque fcriptis diligenter dif- feruere , ne de Natali Alex. Elia du Pin & Labbeo atque aliis di- cam. Scripta quæ exftant eo quo Pariſienſis editio offert ordine, hæc ſunt: 1. Xác e) Præter Juſtinum ſcriptorem latinum pueris etiam notisſimum, quem cum noſtro Mar- tinus Polonus perperam confudit & Juſtinos duos fæculo VI. Imperatores, fuit. 1) Ju- ſtinus Siculus Epiſcopus, cujus Epiftola ad Petrum Fullonem circa A.C. 483. fcripta ad calcem Zonaræ in Canones p. 538. atque inde T.4. Concil. edit. Labbei p. 1103. prodiit. Huic Juſtino quæſtiones ad Orthodoxos & expofitionem fidei tribuebat Clariſſ. Dodwellus. 2) Juſtinus Archi-Diaconus, ad quem fcripfit Gelaſius in S. Ans- helmi collectaneis T.18. Bibl. Batrum Lugd. p. 616. 3) Juſtinus Manichæus, quem confutavit Fabius Marius Victorinus editus à Sirmondo Pariſ. 1630. 8. & Tom. I. Opp. p. 409. 4) Juſtinus Abbas Hieroſolymitanus, cujus mentio in Actis S. Ana- ſtaſii Perſæ ſub Chofroë & cui Raynaudus Epiſtolam ad Zenam ac Serenum tribuit, Acta illa Anaſtaſii habent Surius & Bollandus 22. Januar, 5) Juſtinus ad quem Martial. XI. 66. Omitto Juſtinos Dominicanum & Lippienſem de quibus Vosſius Hift. lat. aliosque in Gruteri Indice Inſcript, Vet. & apud Reincſium p 410. Epift. ad Hofmannum. Nec minus recentiores, ut Juſtinum Hiſpanum Abbatem Caſinen- ſem circa A. C. 1522. f) Præter Juſtinum Martyrem quem in Græcorum Menologiis á noſtro diſtingui dixi, Ju. ſtinus fuit Martyr novennis puerulus ſub Diocletiano paſſus, cujus Martyrium verſi. bus deſcripſit Beda T. 3. p. 266. ſeq. De hoc Martyrologia 12. Dec. in quibus alius Juſtinus memoratur Calendis Auguſti, alius item 17. Sept. Etiam in Hagiologio Fran- co Galliæ quod edidit Labbeus T. 2. Bibl. MSS. p. 704. ad 15. Octobr. Ut omittam Juſtinum Confefforem cujus vitam edidit p. 579. feq. , AD GENTES, ET APOLOGIA UTRAQUE. Lib.V.6.1. 53 Bafil, 1601. fol. I. AY (Equivelux.s) five potius ut Damafcenus in parallel. * Euſeb. Hieron. & Photius, feyxo Trgos É Myvas. p. 1 -37. Teſte Maximo ad Dionyfium T. 1. p. 455. ipſe inſcripſerat 1851v8 Minogóly TOY AT POS em muas nógov. Allegat Stephanus Gobarus apud Phot. Cod. 232. exſtantque verba apud Juſtin. p. 21. edit . Pariſ. Vertit latine ante Perionium, Gelenium, Langum Jo. Franciſcus Picus Mirandulanus edi- tum inter alia Pici opera Argentor. 1507. & Baſil . 1528. fol. in Jo. Si- chardi antidoto contra hæreſes & in Micropresbytico 1550. & Ortho- doxograph. 1555. 1569. atque iterum inter Jo. Franciſci Pici opera Gallice vertit Martinus du Pin, Pariſ, 1580. Germanice Caſpar Hedio, cum Hiſtoria Eccleſiaſt. Euſebii, So- cratis &c. Argent. 1530. fol. Prodiit & feparatim Græce Pariſiis ex Guillardi officina 4.1539. & latine. 2. só ng's tranvas. p. 37-40. Hunc primus Græce edidit & Latine vertit Henricus Stephanus A. 1592. 4. Sed majore ut videtur parte mutilum, quamobrem in eo non reperias diſputationem de dæ- monibus, quam in eo legerunt Tatianus, Euſeb. Hieron, ac Photius, nec verba quæ ex Juftini xalà én dauw affert Leontius contra Eutychia- nos & Neſtorianos libro 2. atque Græce è MS. Bodlejano deſcripſit Gra- bius T. 2. fpicilegii Patrum p.172. 3. Ánorozia di roy B’unèg xgistavov. Apologia brevior, vulgo prima ad Senatum Rom. p. 41-52. & Apologia prolixior, vulgo altera ad Antoninum Pium. p.53. 102. atque ad unum Imperatorem non ad duos fe fcripfiffe videtur teſtari ipfe JuſtinustuminApologia,tum p.349. dialogi cum Tryphone, ubi ait εγγράφως fe καίσαρι προσωμιληκέναι, licet viri docti docent utramque Apologiam pro Chriſtianis à Juſtino fcriptam eſſe ad Imperatores M. Aurèlium Antoninum g) & Lucium Verum , Senatumque Rom. circa A. C. 161. & utramque effe veluti unum quoddam opus,ita ut prolixiori illi brevior inſtar appendicis ſub- juncta fuerit. Utramque hanc Apologiam egregium utique Chriſtianæ pietatis monumentum cum Langi verſione pasſim caſtigata notisque G3 Vario- *) Confer Grabium T. 2. fpicileg p. 148. ſeg & Tillemont. nota 6. ad vitam Juſtini. 8) Euſeb. IV. 12. Confer Antonii Pagi Criticam Baronianam ad A.C.162. Ruinartum in Actis ſelectis Martyrum p.31. ſeg & Jo. Erneſti Grabe ſpicileg. Patrum T. 2. p.150. ſeg & præf. ad Apologiam Juſtini breviorem, cujus lacunam quæ occurrit ſtatim poſt initium fupplet ex duobus à Damaſceno fervatis locis T. 2. ſpicileg. p. 173. ſeg, Cæterum Antonino Pio oblatam à Juſtino Apologiam multis diſputat Valefius ad Eu- ſebii IV. 16. cujus argumentis Pagius loco laudato reſpondet, 54 AD S. JUSTINI APOLOGIAM. Lib. V.C.L. Variorum undique collectis diſtinctam in ſectiones , nitide edidere Oxonienſes, prolixiorem quidem recenſente Grabio 1700. 8. brevio- rem H. Hutchino 1703. 8. qui libellum utrumque adverſus Græcos & tertium de Monarchia ſubjunxit. Adde fi placet in loca quædam lon- gioris Apologiæ obſervationes Latini Latinii p. 35. feq. Bibl. Sacropro- fanæ, Jo. Clerici T.2. Bibl. ſelectæ p. 328. feq. & meas qualescunque in Novis litterariis Hamburgenſibus A. 1703. p. 79. feq. quibus hocloco paucas tunc promiſſas adjungam. Pag. 4. & 5. edit. Ox. Aft ne quis hæc dicta vocem fine ratione temere prolatam eſſe exiftimet, volumus in crimina Chriftianis objecta inquiri, atque, fi ita ſe babere probata fuerint , pro co atque par eft puniri, feu potius (ipfimet nos) alla punire, αξιέμεν κολάζεις ως πρέπον εςί, μάλλον και κολαζαν. Ge- minus locus infra p. 32. κολάζει και τες εκ ακολέθως τοϊς διδάγμασιν αυτ8 (χρισ8) βι8νας, λεγομένες και μόνον χριστιανός και υφ' υμών αξιέμεν. Ceterum eos, qui minus confentaneam præceptis Chrifti agunt vitam, Chriſtian nique ſolo nomine funt , a vobis quoque puniri optamus. Uti vero his po- ſterioribus verbis penas à Magiſtratu Ethnico infligendas Juſtinus opponit fuppliciis ſempiternis apud inferos , ita in priore loco fibi ex adverfo opponuntur pænæ à Magiſtratu inferendæ, & ab ipfis Chriſtianis. Neque objecerit aliquis, integrum non fuiſſe Chriſtia- nis in fceleratos animadvertere, nam ut de pænis Eccleſiaſticis nihil dicam, fufficit Juſtinum his verbis docere, quod Chriftiani adeo non probent illa fcelera, ut, fi poſſent, libenter ipli ſevere eadem eſſentvin- dicaturi. Eadem pag. 5. Ta ngayuana emáyev negotium faceffere. Sic ÉT dye xivduroy & fimilia, obvia in Græcis ſcriptoribus. Pag. 9. Ti di 8v T&T cev fina é suwv; quare igitur ita agitur no- biſcum? ut nempe a vobis prohibeamur. Paulo ante enim dixerat: κακώνων (indigna de Diis tradentium) τα διδάγμάλα οι μεζερχόμενοι εκ egy ovlcy ngós upcev . Eorumque doctrinam qui propagant, neutiquam probie Infra pag. 18. neq ÚTÈC Travw volgut wv øysueta sivou το μή είργειες ταυ7α μανθάνειν , αλλα και πρόγρέπει επί ταύτα. Αtque ére cunctorum hominum effe arbitramur, ut non modo illa addiſcere non probi beantur, fed etiam cohortatione ad ea incitentur, ei tun. Pag. 14. Cum dixiſſet Juſtinus ab Ethnicis ipſis, ex Platonis ſententia , expectari judicium olim de hominibus habendum à Minoë & Rhadamanto, Chriſtianos vero exiſtimare futurum, ut ante Chrifti tribu- 207 OBSERVATIONES. Lib. V.6.1. 55 tribunal quotquot funt homines fiftantur: ſubjungit: « uży sy art σον ή αδύνατον τετο φήσει 7ις προς ημάς, ήδε η πλάνη έσιν άλλα προς έτερον, μέχρις & έργω μηδεν αδικενες ελεγχόμεθα, Quorum verborum hic eft ſenſus: Si hoc quisquam incredibile eſſe nobis dixerit, aut ita fieri poſle nega- derit , error nofter faltim confiftet in eo, quod nos alii cuidam (CHRISTO nempe) tribuimus, quod vos Ethnici Rhadamanto Minoi vindicatis , dum interim inre ipfa nihil peccaſſe aut abfurdi Ratuiſe ànobis convinci pojumus. IIadvn N8Tpos étegov eft error, quo quis decipitur in fubjecto , neque locum hic habet Langi vel Perionii interpretatio, neque cum Clarisſimo editore ne- ceffe eft verba Juſtini corrupta, mutilave ſuſpicari. Pag. 47. Nihil deeft, fed tantum ex fuperioribus ſubintelli- genda vocula nyot. κ Pag. 48. Ρro εν γραφαϊς σεφάνες , Μeurfius legit εν ταφαις quod magis placet., Η Pag. 54. αλλ' ότι μη διώκοναι μηδε φονέυον θα υφ' υμών κάν Αχα Få dózuala, vertendum eſt, ſed quoil non perſecutione petuntur à vobis nens que occiduntur niſi ob dogmata fua, nempe quod Chriſtiani ſunt. Pag. 61. Clariſſ. Grabius pro Baoirévoru sigcdn & faoineus riqu'ons putat Juſtinum ſcripſiſſe lege; &isgeus. Sed facerdotem nunquam Baa σιλέα vel βασιλέοντα dicturus fuiffet Jultinus. Ιtaque verius eft quod notavit Ufferius lib. de LXX. Interpretibus p. 32. bonum Virum Juſti- num Philadelphi & Cleopatræ Bibliothecarum Hiſtoriam inter ſe commifcuiſſe. P. 66. in verbis : fv oss órá 78 og gi g Jeg wéqua, ó rózou, nihil mutandum, neque pro mégua legendum tveữuia, reſpicitur enim 1. Job. III. 9. & res eodem recidit , nam per femen illo in Johannis loco Spiritum Dei intelligendum notat Irenæus IV.51. Confer Joh. III. 6. Quod porro Spiritus Dei etiam de nóyw dicatur , diſerte docet Juſti- nus p.69. & multis aliis veterum teſtimoniis docet Grotius ad Marci II. 8. Petavius de SS. Trinitate p. 79. & Bullus defenfione fidei Nicæ- næ p. 37. feq. Juſtini, Tertulliani & Minucii Felicis pro Chriſtiana religione Apologias, Vincentiique Lirinenſis commonitorium Anglice nuper vertit & prolegomenis ac notis illuſtravit D. William Reevius Londini 1710. 8. 2. Vol. Græce pridem etiam impreſſæ funt Juftini Apologiæ Rom. à Zannero 8. una cum Gregorii Thavmaturgi , Athanaſii, Ba- filii M. Gregorii Naz. & Jo. Chryfoftomi nonnullis , curante Hiero- nymo Bunello, S. 1. 4. Περί S. JUSTINI QUÆSTIONES, Lib.V.c.1. 4. Llegi Ješ povaexías. p. 103-176. Pars prior hujus libri h) qua unitatem DEI EX Tôv map muño yea@ôv teſte Euſebio Juſtinus demonſtra- verat, intercidit. In Oxonienſi editione hujus libelli additæ funt præter alias ineditæ antea atque eruditæ Jobannis Porreri notæ, quibus facit ut tanto magis Clementem Alex. fimiliter ab eo illuſtratum videre peroptemus. 5. Αναηροπή δογμάτων τινών Αριστελικών ad Ρaulum Presbyterura P.IIO. 159. Legit etiam, (licet non integram) ac Juſtino tribuit Pho- tius Cod. 125. Neque illius eſſe abnuerim, non uní forte Paulo infcri- ptam, unde plurali numero in præf. utitur : quanquam novi à ple- risque & novisſime à Nourrio p. 494. ſqq. Apparatus in dubium vo- carí. MStus Codex duabus paginis auctior extat in Bibl. Cæfarea, fi credimus Lambecio VII.p. 20. & 106. ſed fefellit eum lacinia ex refu- tatione reſponſionum Græcarum adtexta, qualis in Græca Rob. Ste- phanieditione occurrit, ut jam Clarisſimis Viris i) obſervatum. Latine vertit Guil. Poftellus Parif. 1552.8. 6. Ερωτήσεις χριστιανικαι έ προς τες Ελληνας pag. 159-196. Ejusmodi librum à Juſtino fcriptum eſſe, ex ejus Apologia breviore p. 47. (quem locum etiam repetit Eufebius IV. 16. Hiſt.) pulchre obſervavit Grabius T. 2. fpicilegii p. 156. Cæterum hoc quod exftat,poſt Juſtiniætatem ſi non fuppofitum certe interpolatum effe oportet, ut docet vel repetita p. 160. & 161. fqq. 166. Manichæorum mentio, ut aliajam omittam. Appendicis loco p. 196-199. fubjiciuntur apho- rifmi duodeviginti, Ethnicorum opinionibus oppofiti. 7. Ερωτήσεις ελληνικαι με προς τας χριστιανες αει ξασωμάτε και DE FIÉE, roy mei dvasárews Te vExpâv, p. 199. fqq. quibus p.201- 26. fubjiciuntur αποκρίσεις χριςιαναι προς τας προρρηθείσας ερωτησεις απο (leg. καλα ex Photio) ευσεβείας των φυσικών λογισμών, Videtur enim hoc fcriptum reſpicere Photius, quando inter Juftini monu- menta Cod. 125. αποριών καλά και ευσεβείας και κεφαλαιώδεις επιλύσας 8. Προς ΤΡΥΦΩΝΑ Ιεδαίον, ΣάλογG, Colloquium de veritate religionis Chriſtianæ cum Tryphone Judæo k) (qui ex bello ſub Ha- dria- h) Du Pin Bibl. des Anteurs Eccleſiaſtiques p. 58. Grabc p. 153. Tillemont, nola 7. ad vie tam Juſtini, Sam. Baſnage ad A. C. 165. n. 9. i) Tentzelio p. 180. diff. falect. Grabio p. 155. Hunc eſſe celebrem illum 1976 R. Akibæ ſive præceptorem ſive collegam, cu- jus vita in libro Juchafin & in Zemach David occurrit , veriſimiliter ſuſpicantur memorat. viri ET DIALOG. CUM TRYPHONE. Lib. V.C.I. 57 driano profugus Corinthi multo tempore egerat) per duos dies ha- bitum Epheſi, atque utp.306. Tryphoni facturum ſe Juftinus promi. fits relatum in literas, dicatusque Marco cuidam Pompejo 1) quem QIX/ATOV p. 225.371. appellat. in duas etiam partes fuiſſe às. Viro di- vifum, &prioris extremum atque initium pofterioris hodiep. 300. de- fiderari, Sylburgius in notis & Grabius T. 2. fpicileg. p. 161, obſervavit, qui lacunæ illius bina fragmenta p. 174. ſq. ex Ms. Catena in Pfal- mos & Damafceni parallelis edidit. Non diu ante Martyrium fcriptumn à Juſtino hunc dialogum colligas ex eo, quod p. 349. ſuæ ad Imp. Apologiæ meminit. Cæterum Jo. Harduini m) paradoxon, qui ex omnibus fub Juftini nomine ambulantibus fcriptis folum hunc dialo- gum genuinum ejus effe fibi perſuaſit, non multis credo probabi. tur: perinde ut nec alterum illud D. Chriſtiani Gotlieb Kochii, n) Vicepræpofiti Apenradenfis, qui fingularibus fcriptis dialogum cum Tryphone conatus eſt Juſtino eripere, & Origenis diſcipulo Trypho- ni adfcribere , nullo certo & explorato adverſus tot antiquorum H teſti- viri docti, Druſius de ſectis Judæor, lib. 2. C. II. & p.98. D. Carpzovius introduct. Theol. Judaicæ p. 84. Caveus aliique, Tryphonis cujusdam Judæi junioris mentio olin S. Epiphanii vita T.2.cdit. Petavii p. 321. 1) Grabius T. 2. fpicileg. p. 160, conjicit Marcum hunc fuifle Epiſcopum illo tempore Hierofolymitanum. Sed is non fuit ultra A. C.156. m) Vide Eliæ du Pin Præf. ad T. V. Bibl. Eccleſiaſtic. & D. Ittigii Obſervationes fupple- mento Operum Clementis Alex, ſubjectas p. 207. ſeq. n) Kilonii A. 1700. 8. prodiit liber Kochii hoc titulo: Juftini Martyris cum Tryphone Judeo dialogus ſecundum regulas Criticas examinatus, & VOJéUO SWS ſeu falfitatis OIL & fuppofitionis ſuſpectus atque confiftus. Eodeni anno Sleswici 8. D. Albertus å O Felde Bromenſis (hodic Theologiæ Profeſſor in Academia Kilonenſi) Epiſtolam ad Kochiurn edidit, qua ad objectiones ejus reſpondet. Inde pro Kochio Franco- me furti 1701. 8. vulgata eft Godofredi Wagneri SS. Theol. Studioſi nomine Epiſtola ad Albertum á Felde de Juſtini Martyris cum Tryphone Judæo Dialogo, vere, li in- ſcriptioni credimus, ſuppoſito. Cumque Viri quidam docti teſtati fuiſſent ſe cura Kochio neutiquam facere, hic Lipſiæ 1704. 8. typis exſcribi curavit cenſuram cena furæ quam Erneſtus Salomon Cyprianus p. 249. ad Hieron, de S. E. Jo. Franciſcus Buddeus de hæreſi Valentin.p. 416. & relationum norantiquarum auctores A. 1701. 1. p. 344. de libro ipſius tulerunt. Ab eo tempore invictas quas vocat demonftratio, nes Kochio Feldenius pro dialogi yunoio7nle vindicanda oppofuit, excuſas Ham- burgi 1707. 8. Denique A. 1709. Flensburgi 8. pro Kochii ſentencia lucem vidit ſcriptum cui titulus: demonſtrationes Alberti à Felde devictæ & profligatæ à C.T.M. Vide & jam dictas novantiquas relationes Germanice editas A. 1704. P. 423. & A. 1708. P. 505, ac Salom. Erneſti Cypriani Vindicias Juſtinianas Cdiſ, Apologeticarn pro Juftini Dialogo cum Tryphone. Jeng 1705.8. 58 S. JUSTINI VARIA SCRIPTA. TX Lib.V.c.l. teſtimonia argumento. Potius optaverim ut dialogus ifte Clarisſi- mi Grabii cura recenſitus & illuftratus propediem in lucem exeat. spio 9. ÉxI601S zísews meis begūs оologías, p.372-390. Citatur a Leontio Byz. Jultinus εκ ξ τρίτα βιβλία εσεί η αγίας τριαδα σω. Fáyuar@, verbaque ab ipfo allata in hac exécu leguntur. Lau- datur etiam Juftini 2oz Gu me nisews ab Euthymio in Panoplia tit. 16. & λόγG- ωέιτ ορθής ομολογίας a Johanne Cyparisfiota in Decadibus de Myftica Theologia VII. 1. & 8. & VIII. 10. & à Gemiſto Plethonein opuſculo contra Latinos apud Petavium VII. 17. de Trinitate 8.9. Ta- men & juniores ifti teftes funt, & multis argumentis viri docti evices runt, Juftini Martyris expofitionem illam fidei eſſe non poſſe. Io. Aποκρίσεις προς τες ορθοδόξες, σί τινων αναγκαίων ζα- Injectw, five ſolutiones quæftionum CXLVI. ad Orthodoxos p.391- 493. lectione certe & accuratiore editione dignæ , variaque præclara continentes, fed longe junioris * fcriptoris, ſive Juftini Siculi five al. terius cujuscunque. Sane exploratum non eſt quod Allatius de libris Eccleſiaſticis Græcorum p.274.conjicit, interpolatas eſſe, ut Athanafii quæſtiones ad Antiochum & Hodegus Anaſtaſii Sinaitæ. II. ÉTIGONA Teos Aróg unlov p. 494--502. Primum edita & lati- ne verſa ab Henr. Stephano 1592. 4. Inſignem hanc Epiſtolam ad Dio. gnetum quem xçatısov auctor vocat, & Religionis Chriſtianæ perno- fcendæ cupidum fuiffe teftatur, fcriptoris Juſtino antiquioris elle exi- ftimavit Tillemontius Hift. Imperatorum T. 1. p. 1035. fqq. & in Memoriis Hiſt. Ecclef. T. 2. p.366. ſeq. ſed non videntur mihi argu. menta illius tanti momenti , ut Juftino eam abjudicemus, cujus ge- nium plane redolere Sylburgius quoque notavit. Vide &quæ erudite obſervat Sam.Bafnagius ad A. C. 165.n.9. Neque alienum ab Juſtino, ut ſe Ámosów yevópevov ua Inthu p. 501.vocet, cujus verba iſta fic etiam poſſunt intelligi,ut perilla tantummodo Chriſtianum fe fa&tum &Apo- ftolorum dotrinæ aures animumque accommodaffe affirmet. De Diogneto M. Aurelii Antonini Magiſtro uno an duobus hoc nomi- ne, pictore ac Philofopho Capitolinus in Antonini vita c.4. & Anto, ninus ipfe lib. 1. 9.6. 12. Επιστολή προς ζηνών ο) και Σερηνον , ad Zenam ac Sere- num fratres, de vita Chriſtiana: in cujus Epiſtolæ limine aliam a go's Πά- * Vide argumenta farn notata à Magdeburgenfibus Centur. 2. p. 162. ſeq. 0) Alius Zenas voje isto's, Tit. III. 13. cujus nomine Apocrypha Titi Acta jactantur. Vide Asta Sanctøt, T, 1. Januar, p.163. & Ittigii diſide Patribus Apoftol. p.100.199, EDITA ET DEPERDITA. Lib. V.6.1. 59 Tidt ay (an Ilariæv?) & aliam item woos ögzcoylas memorat. MSti Co- dicis membranacei Sæculo X. fcripti , inque Bibl. Regia Pariſ. obvii ſpecimen dat Montfauconus p. 279. Palæographiæ. Aliud MS. me- morat Mabillonius T. I. muſei Italici p. 196. Hanc enim Epiſtolam intellige, ubi legis Juftini Orationem, mei res oxald ogólamud Tum á Loyiso madeias, quæ funt prima Epiſtolæ verba. Natalis vero Alexandri argumenta, quibus hanc Epiſtolam Martyri ereptum ivit, excuffa videre licet in Tentzelii & parapít; diſl . fele&tis p. 193. feq. ubi & Theoph. Raynaudi perftringitur fententia , in erotematis de bonis ac malis libris p. 147. eandem tribuentis Juſtino Abbati Hiero. folymitano. Videtur tamen adhuc eſſe ambigendum. Saltim per Epiſtolam argos dovas p) Apologiam Juftini Martyris intelligi ægre mihi perſuadeo. Aliud enim illa argumentum continet, ut omittam qux objecit Clariſſ. Baſnagius ad A.C. 165.n. Io. Natalem Alex, etiam refellens, qui Monachis ſcriptam hanc Epiſtolam fibi perſuaſit. Epi- ſtola ad Zenam legitur quoque latine in Bibliotheca Patrum Aſcetica, quæ in ſex tomos diviſa prodiit Pariſ. 1661. 4. Tomo primo, Scripta Juſtini deperdita. Ι. Σύνταγμα καλα πασών των γεγενημένων αιρέσεων. juftinus ipfe Apologia longiore p.70. atque inde Euſebius IV. 11. Hiſt . Theodoritus de Hæret, fab. & Cedrenus qui ſub Hadriano illud opus compoſitum (cribit. 2. nóyol xalo MapuiwvosPhot Cod.125.contra Marcionem inſignia 8o. luminaHieron.de S.E. ſed Irenæus(qui loca inde producit IV.14 & V.26.) fingulari numero suvlayua vocat,& Euſebius IV.11. Hiſt.cúzyganud, 3. Yonths, quo in libro pfalmodiæ rationes expoſuiſſe vide. tur: Meminit Eufeb. IV. 18. Hiſt. 4. EXO Roxòy zei puncñs. Euſebius loco laudato, cui adde Va- leſium in notis, &Grabii T.2. fpicileg. p. 168. 5. Ilegi avasdoews, ex quo primam partem & luculenta fraga menta fervavit Jo. Damafcenus in præclaro parallelorum opere, atque inde Græce & Latine edidit Halloixius in vita Juſtini c. 27.& Grabius p. 177-193. qui Methodii etiam lib. de reſurrect.& Procopii Gazæi inz. Ge. neſeos teſtimonia affert. Vide & Petavii dogmata Th. T. 1. de Deo p. 678.837. Reſurrectionem CHRISTI tota prædicaſſe libertate Juſtinum fcribit Hieronymus Ep.84, 6.Υπομο P) Euſebius IV.16. ſimiliterde Imperatoribus,quibus Apologiam Juſtinus obtulit: desna.com μένοις άρχεσι. Et Miltiadis Apologiam προς τις κοσμικές άρχοντας emo- rat V, 17 H2 60 S. JUSTINI MARTYRIS. Lib. V.6,1. )2. . & . num. ne. 6. TT ouerspec ?a eis eçanjegov, è quibus loca fervavit Anaftafius libro VII. in Hexaem. Vide Grabium p. 169. 195.202. 243. ſeq. 7. ΛόγG- αεί προνοίας και πίσεως ad Euphrafium Sophiftam (junioris ut videtur Juſtini) S. Maximus T. 2.p.154. & Euthymius part. 2. Panopliæ tit. 15. Omitto quod Poſſevinus in Catalogis MSS. Græcorum reperiſſe ſe refert memoratam Juftini Philofophi & Martyris explicationem in S, D:onyfii Areopagitæ Epifcopi Athenienſis Hierarcbiam Ecclefiafticam & Mya fticam Theologiam. Nemo enim credet à Juſtino illuſtrata fcripta, quæ diu poſt Juſtiniætatem Dionyſio ſuppoſita ſunt. Editiones Juſtini. GRÆCE ex Bibl. Regia & Regiis typis Rob. Stephanus Juſtini opera edidit Parif. edidit Parif. 1541. fol. hoc ordine: 1. Epiſt. ad Zenam & Sere. 2. Paræneticum ad Ethnicos. 3. Dialogum cum Trypho- 4. Utramque Apologiam, breviorem & longiorem. 5. De Monarchia DEI. 6. Expofitionem fidei. 7. Everfionem dogma- tum Ariſtot. 8. Quæſtiones Chriſtianas. 9. Refponfiones ad Or- thodoxos, & 10. Quæſtiones Ethnicorum. Confer de illo itemque alio Bibl. Regiæ Codice & tertio in Collegio Pariſ. Jeſuitarum obvio Nourrium Apparatu ad Bibliothecam Patrum p.467. ſeq. LATINE, interprete Joachimo Perionio , Benedictino Corme- riacenfi, qui obſervationes etiam addidit. Pariſ. 1554. fol. apud Jaco- bumPuteanum: & in Bibl. Patrum edit Colonienſis A. 1618.1.2. Interprete Sigismundo Geleno, Boiemo, quem Juſtino transfe- rendoimmortuum fcribit in Præf Nic. Epiſcopius, Hinc factum eft, in- quit, ut alii cuidam docto viro nobis amico, latine ac Græcæ lingua perpulcbre gnaro , reliquum ejus auctoris traducendi provincia fuerit rradita, qui non ſolum libros poſtremos fecit latinos, fed multos etiam locos in prioribus fupplevit, Bafil. in fol.1555. atque inde Pariſ. 1'565.8. Ex verſione Jo. Langi Sileſii, qui commentarios etiam addi- dit: Bafil. 1565.fol. Verfio illa fine commentariis recuſa in Bibliothe ca Patrum, edit. Lugd. 1677. T. 2. GRÆCE & LATINE cum verſione Joh. Langi, additisque quæ H. Stephanus A. 1592. ediderat Juſtini loyw teos Ė Myvas & Epiftola ad Diognetum, notisque & indicibus accuratisſimis Frid, Sylburgii. Heidelberg. ap. Commelin. 1593. fol. Sylburgius Jo. Arcerii, Dav. He- EDITIONES. Lib. V.6.1. 6r Häſchelii & Hieron. Wolfii Obfervationes , & fele&tas Perionii no- tas, tum quæ Jacobus Billius in ſuis Obſervationum libris ad Juſtinum notaverat, fuis caſtigationibus & animadverſionibus inſeruit. Hæc Sylburgii editio recuſa Pariſiis 1615. & 1636. fol. addita Petri Lansfelii Gravelingani S.J. diſpunétione animadverſionum in Juſti- num, quas Iſ. Caſaubonus Exercitationibus ſuis ad Baronium inferuit: & corollarii in vicem ſubjunctis Athenagora, Theophilo Antiocheno, Tatiano & Hermia. Colonienſi five Witebergenfi potius editioni apud Jeremiam Schrey & Henr. Jo. Meyerum A. 1686. fol. quæ Pariſienſes ex affe exprimit , adjunctus præterea D. Chriftiani Koreholei paragite ad Ju- ſtinum, Athenagoram, Theophilum & Tatianum Commentarius,Ki- loniæ primum A. 1675.fol. feparatim in lucem emiſſus. Novisſime vir doctus Thomas Creech, cui Lucretius multum de- bet, novæ Juſtini editioni manum admovit Oxoniæ. Sed mox miſer ipſe deplorandi fibi fati auctor, etiam ea quæ affecta habuit, voluit aboleri. Quæ ſingula Juſtini fcripta tum ab aliis tum à Clariff. Grabio edita ſunt, à quo etiam cætera optimi Martyris monumenta recenſita expectamus, fupra fuo loco memoravi. GALLIÇE Juftini ſcripta vertit Johannes de Maumont. Pariſ. apud Vaſcofanum 1554. fol. Apologiam longiorem Chanutus. Pariſ. 1686. 12. GIDA Alia quædam fcripta fuftinum fpe- facta in on Etantia. tom Vita & documenta S. Juſtini Philofophi & Martyris, per Pe- trum Halloix. Duaci 1622. 8. & Tomo fecundo illuſtrium Ecclefiæ Orientalis fcriptorum. Ibid. 1636. fol. De Juſtini Doctrina liber Chriſtiani Nifanii adverſus Sandium Francof. 1688. 8. Juſtinus Philoſophus Chriſtianus & Martyr, exhibitus Ve- ritatis Evangelicæ teftis & Confeſſor &c. De doctrina Juſtini Martyris diſſerit etiam B. Ittigius in ſelectis capitibus Hiſt. Ecclef. fæculi fecundi p.204. feq. De Juſtini Martyris Theologia Morali, Rev. D. Jo. Andreæ Schmidii dið. Helmſtad. 1698. H3 Do- 62 INDEX SCRIPTORUM Lib. V.0.1. 10 inch em Doctisſimi Abbatis de Longerue opuſculum de Juſtini Mara tyris geſtis quodperegiſſe ſe teſtatur diſt . in Tatianum p.Xiv. nondum vidit lucem. Is cum Valeſio ad Eufebii IV.16. perſuaſus eſt , Juſtinum Martyrio coronatum Anno CHRISTI 51. Antonini Pii 13. cui fena tentiæ videtur fuffragari Epiphanius XLVI.I.teftatus Tatianum novam fe&tam prodidiſſe circa duodecimum Annum Antonini Pii. Sed Mar- cum is Antoninum forte dicere voluit. Grand potpime XV1. Index ſcriptorum & Hæreticorum. à Juſtino Martyrememoratorum, ad paginas editionis Græcolat. Pariſ. Nora à p. 159.-216. quæſtiones ad Græcos & à p. 391--493. baberi quæftiones ad Orthodoxos , quos junioris Juſtini Pere 19 elle conflat. Adriani Imp.pro Chriſtianis Epiſtola ad Minucium Fundanum, ſive re- ſcriptum. 99 Egyptiorum difcipling &μαθήμαια τα ιερογλυφικα καλέμενα, 407. Æſchyli verſus duodecim de DEO. 104. Alexander Polyhiſtor. IO. Alexandrina Bibliotheca Ptolemæi. 13. 72. Amaſis Rex, Ægyptiorum legislator. II. on tenere Ammonis Ægyptii rózos de DEO 37. ubi male Akrewni . Anachoretæ Chriftianorum in deſerto. 465. Anaximander 4. Anaximenes 4. Antonino Pio & Antonino Philofopho cognomine Verisſimo & Lucio Philofopho infcribitur Apologia juftini longior 53. Antonini Pii Epiftola ad populos Aliæ 100 Epiſtola Marco Antonino tri- buta ad Senatum Rom. 101. inforo Trajano promulganda 102. Apio o ποσειδωνία εν τω καλα Ιεδαίων λόγω. 9. fqq. εν τη τετάρτη των ισο- gly, Io. Αpoftoli εν τοις γενομένοις υπ' αυτών απομνημονέυμασιν α καλάται Ευαγγέλια, 98. eadem le&tain Ecclefiis ibid. ως οι απομνημονευ- σανlες πανlα τα αει ΣωσηςG ημών εδίδαξαν. 75. Archelaus Philofophus, 4. Ariſtophanes. 16. Ariſtoteles Philoſophus. 5.6.7.12.34. 112. feq. ubi loca ex ejus Queixy expodoh confutantur.197. ex libris de cælop.127.fgq. 143. fqq. Atticæ Hift, fcriptores Io. Bapti- ***'A S. JUSTINO ALLEGATORUM. Lib.7.c.1. 63 Baptiſtæ, Judæorum hæreſis. 307. Bafilidiani hæretici 235. Bocchoris legislator Ægyptior. II. Cadmus literarum auctor Græcis , è Phænicia. 13. Caſtor (Hiftoricus) 10. B. Clemens Epiftola ad Corinthios. 436. Corinthus Socraticus. 217 Cynici. 47 Darius Xerxis Pater, leges tulit Ægyptiis. II. Democritus. 139. Demodocus dulodidan Q. 109. (ex Homero.) Diodori Siculi laus 10, 26. ejus XL. libri Bibliothecæ Hiſtoricæ 10, cita- tus 15. 24. Diognetus ad quem Epiſtolam fcripfit Juſtinus, agátisey eum appel- lans & de Chriftianismi rationibus erudiens.494. ſeq. Empedocles Meronis F. Agrigentinus. 5,65. Epicurus Neoclis F. Athenienſis. 5. ÉTixopesa didayrala legi omnibus permiffa. 52 Epiſtolæ Impp.pro Chriſtianis Adriani 99. Antonini Pii*ad Commune Afiæ 100. Marci Antonini ad Senatum Rom. (ſuppoſititia.) IOI. Euripides 106. ó tgayodrozgáo g. 107. Év Arxencia, 108 Βελλεροφόντη, id. ar ITTNÚTW. 107. ex eadem fabula eſt verſus qui p:78. ad- ducitur, iwvb. 108. istiqroti dép, IO7: Dinotítn. 109, general Φρίξω. Ι09: Minucius Fundanus, Vide ſupra in Adrianus. Galilæi. 307 Tissyova vlastitisoi 930 Geniftæ. 307. GolforaloManila besviedo Serenius Granianus. 99.bator Hellanicus. 10. Un aviopiezo in order Helleniani f. Helleniſtæ. 307 Heraclitus. 4. 46. 83. 81.4.536 Datine Hermes Ægyptius) ejus de Deo fententia. 37. Como se Heſiodus 4. 38. 131: Hippa- * Marci Antonini efíe illud edictum docet Valeſ. ad Eufeb. IV, 13. & Daniel Larroquanus sifs, de legions fulminatrice p. 631. feg. Exaßn. 109. Am 64 INDEX SCRIPTORUM. UL Lib.V.c I. Hippafus Metapontinus. 4. Hittoria των αγίων αρχαίων ανδρών. 469. Vitas Patrum refpicit, eft enim ibi de Anachoretis fermo. O) iro πετο Homerus. 2. 3. 6. 7. 17. 22, 23. 26. 27. 28. 29. 30. 38. 48. 65. 194. ejus νεκυομανεία. 26. Hyftafpis vaticinia 66. fupplicium adverfus Hyftafpis lectores conftitui . tum. 82. stod dito Flavii Jofephi Ιεδαϊκή αρχαιολογία. ΙΟ. ΙΙ. 14. 462. Ireneus. ο μακάριοΕιρηναίG- ο μαρτυρ και επίσκοπG- Λεγδένε, εν τω σε σπάχα λόγω. 468. juftiniMartyris συναγμα καλα πασών των γεγενημένων αιρέσεων.7ο. 306. προς Πάπαν επιςολή. 503. Puto legend. Παπίαν. Σ Lucius Martyr. 43. Lucio Vero Imp. Apologiam longiorem inſcribit Juſtinus. 53.9min Manichæi 160. 161. 477. . και Marciani (Marcionicæ) 253; troca obec Marcio Ponticus oς και νυν έτι εςι διδάσκων. 70.92. 2. Menander Comicus. 66. εν αδελφούς, Ιο9. αλιευσε, Ιο8. ει. αυλήθρίσι, το9. καί Πλαίσιο και 2ο διφίλων το8. ηνιόχω. Ι07. ιερεία. 107. μισε μένω. ibid. πα- ρακαλαθήκη. ibid. bique Menander hæreticus, Samaritanus 9r. Simonis difcipulus, Antiochiæ πολλες Αα μαγικής τέχνης εξαπατήσας. 69. feg. Meriſtæ. 307, antisv ja indi mabas Minucius Fundanus. fupra in Adrianus. Ad Mufæum filium carmina Orphei. 15. ο Ν. Oracula 12. 23.34.36. 37. 49Ι. Oreſtes in tragædia. 507. Euripidis puta vel Sophoclis. Origenes εν τη ερμηνεία των εβραϊκών ονομάτων. 441. ειρήναι το Ωριγένει επιςαμένω την τών εβραίων Διάλεκον , παντων των εν θείαις γρα- φαίς φερομένων ήβραϊκών ονομάτων ή μέτρων και ερμηνεία. 444. Orphei verfus ad ilium Mufaum. 15.feq. εν τοις όρκοις ι6. εν τω λαθήκαις επιγραφομένων βιβλίω. 104. Orpheum imitatus Homerus. 17. Paulus Presbyter cui Ariſtotelicorum dogmatum everfio infcribitur. Peripatetici &c. 218. Pharifæi. 307.366. Pharifæorum inter Chriftianos difcipuli.503. Φιλα- ΙΙΟ. A S. JUSTINO ALLEGATOR. Lib.7.c.%. 65 Φιλαινάδεια διδάγματα. 52. Philemon τα αρχαία ευπορήσας Φρασαι Ejus verfius, IO4. Ιο6, . Philo Judæus ó ta isdalwisopýras. 10. II. 14. Philochorius και τας Ατθίδας. ΙΟ. Pindarus (ap. Platon.) 25. Plato 5. 7. 8. 12. 13. 18.20. 22. 23. 24. 28. 29. 30. 31. 34. 35. 36. 57. 64. 81.92.120.196. 212, 219, 221. 223. Menone 31. 35. I, de Rep. 25. X. de Rep. 25. Timæo. 13. 24, εκ αλλότρια εςι τα ΠλάτωνG διδάγματα έχεις8. 51, Poetarum θεογονία. 2. Polemon εν τη πρώτη των ελληνικών εφοριών. 9. Veraſius Pollio, præfectus. 102. Pompejanus moleudgx@ ſub M. Antonino. 101. M. Pompejus ad quem Juftinus fcripfit dialogumcum Tryphone.371. Ptolemæus Martyr. 42. Ptolemnus Mendefius τα Αιγυπτίων ισορών, ΙΟ. Pythagoras 5. 18. 106, 219, 224. Sadducæi 307 Saturniliani 252 Sauchnis legislator Ægyptior. 10 Septuaginta interpretes S. Scripturæ 294, 297.310.348. 353, 297. Serenus Granianus. 99. Serenus ad quem fcribit Juſtinus 503. Sefonchoſis legislator Ægyptior. 1o. Sibylla 16.18.34.35-36.66.436. fupplicium adverſus Sibyllinorum le- Etores conſtitutum. 82. Simon Magus Samaritanus 91. 349. ftatua honoratus cum inſcript. Eé. μωνι Δέω σαγκτω. 69. Socrates 12. 33. 48. 49.55. 83. Solon. 13. ο τες νόμος τους Αθηναίοις γεγραφώς, 15. Sophoclis verſus 17. feq. 104.105. Σωταδεια διδάγματα 52, . Stoici 45. 46.51. 66. Pfalmorum in Syriacam linguam ustaywyn. 428. *** PASI Thales 66 S. IRENÆUS Lib. V.C.I. II. 113. Thales Mileſius 4, 6.7. Thallus (Hiſtoricus) 10. Theologia Græcorum è Poêtis, Philofophis & oraculis. 2. 4.12. oli BEWprtinor Philoſophi 218. legendum forte Oswempeatinós, vide Laërt. Trypho Judæus cum quo colloquium habuit Juſtinus, 217. Valentiniani 253. Xenophon 49. Zenas ad quem ſcribit Juſtinus 503. XVII S.IRENÆUS aliquo tempore poft Domitiani mortem natus a) prima ætate b) puer Smyrnæ S. Polycarpum vidit (non diu poftea A.C.147. c) in perfecutione ſub Antonino Pio igni tradi- tum) audiitque inde Papiam, d) auditorem Evangeliſtæ Johannis, hinc fub Pothino Lugduni in Gallia presbyter e) atque à MARTY- RIBUS LUGDUNENSIBUS miffus cum Epiftolis ad Elevtherum Ro- manum Epiſcopum, de quibus Euſebius V.3. Hift.& 4. Deinde Pothini illius prope nonagenarii ſub M. Aurelio Martyrium pasſi ſucceſſor circa A. C.178 Scripſit Elevthero eodem Romanæ Ecclefiæ Antiſtite ipſe nondum utvidetur Epifcopus, adverſus hærefes,ſive Gnofticorum genera varia libros quinque, quorum primus Éreyzov ſive dete&tionem, cateri quatuor ανατροπήν five redargutionem της ψευδωνύμε γνώσεως com- plectuntur. Valentinianæ hæreſeos curioſisſimus explorator , anti- quiores ſectas brevius perſtringit; ut notatum Pearlonio 2. Vindic. Ignatii p. 131. Græce ſcripſerat haud dubie, non latine, etfi Græcis magnam partem caremus præter ea, quæ Epiphanius ex libro primo per constid. a) Lib. V. c. 30.χεδόν επίτης ημετέρας γενεάς προς το τέλα Δομετιανέ αρχής. Hæc vere ſcribere potuit Irenæus, etiamſi poſtremis demum "Trajani andis natus fuit. Confer quæ Clariff . Dodwe li ſententiæ, qui jam ſub Nerva genitum eſſe contendit , objiciuntur à doctisſimis viris Crabio prolegom, ad Irenæum fect. 1. Sam, Baſnagio ad A. C. 178. n.2. & Maſſveto diſf 2. ad Irenæum. b) Irenæus III. 3. & apud Euſeb. V. 20. Polycarpi diſcipulum teſtatur etiam Hieron, de MUNDO c) Vide quæ fupra S 14. d) Hieron. Epift . 29. ad Theodoram. Videtur ctiam Papiam reſpicere Trenæus V. 3. και μαρτυρέντων αυτών εκείνων των κατ' όψιν τον Ιωάννην έωρακότων. e) Hinc Pothini presbyterum vocat Hieron de S. E. De Epiſtolis Martyrum Lud. Vide Pear- ſon II. 13. Vindic Ignatii & Petav. IV. 5.& V.7. dogm. Theol de Ecclefiaftica Hie- rarchia. Ab Epiſcopo Romano ordinatus deinde totius Galliæ Epiſcopus , ſi credimus Queſnello ad Leonem M diſl. v.P.477. 481, ſeg Vide tamen quæ objicit Tillemon- tius pot. 3. ad vitam Irenæi p.620. en fer- S.E.C. 35. CONTRA HÆRESES. Lib. V.C.I. 67 ſervavit , & quæ aliunde viri docti eruerunt. Matthæus Dreſſerus in Epiſtola ad Martinum Crufium A. 1590. Promifit mihi nuper Demetrius quidem Archipresbyter , quem & tu vidifi, ſe exemplar Irenai Græcum intra menſes ſex effe miffurum. Ego vicisſim duplum eilpretium pollicitus ſum, fi pro- miſum facit. Sed minime fecit, quemadmodum & Venetiis & alibi ſpes de reperiendo Græco Irenæi MSto. fefellit , licet vel propter Græcum,quo Irenæus uſus eft, Novi Teft. Codicem f) operæ pretium effet in lucem proferri , fi quidem quod ante aliquot annos mihi affirmabat Seraphinus Hieromonachus Mytilenæus , ego autem vix ac ne vix quidem mihi perſuadeo, adhuc in Bibliothecis Græciæ ma- nu exaratus deliteſcit. Quis porro fuerit ayatintos ille cui opus ſuum Irenæus infcripfit, incertum plane eft , licet Turibium g) eum vocat ad A.C.185. Pſeudo Dextri Chronicon. Parum conftat quoque, ec- quis fuerit auctorverfionis latinæ , quam ab Irenæi ſententia non ra- ro aberrantem , Irenxo ipfi Poſſevinus in Apparatu facro perperam tribuit. Poft A. C. 385. occaſione revivifcentis in Priſcillíaniſtis Beudovuus yuárews compofitam diſputat Dodwellus, h) Verum non Auguſtinus modo, fed ante hunc Tertullianusjam illa uſus videtur, utloca à clariſſ . Grabio in prolegomenis p. XIV.allata fuadent. Gal- lum quendam auctorem idem eſſe conjecit ex quibusdam idiotismis, atque librum quintum extrema magna parte mutilum ad nos perveniſs ſe contendit. S. Irenæi Editiones. Ex Eraſmi ad tres Codices MSS. recenſione, Baſil. 1526. 1528.1534. 15 48.1554.1560. Parif. 1545.1563. 1567. 8. Cum argumentis notisque Nicolai Gallaſii , Genevæ 1570. fol. cum nonnullis Græcis ex Epiphanio fragmentis. Ex editione Jo. Jacobi Grynæi, qui libro primo loca Irenæi ab Epipha- nio fervatarepoſuit (parum laudato ſtudio, ex latina verſione Jani Cornarii, vetere interpretatione omiffa, novaque argu- sinementa addidit. Baſil.1571. fol. Varias lectiones quas præfatio & titulus promittit, nullas adje&tas eſſe video. I 2 Cum f) Confer jo. Millii prolegomena ad N. T. p. XL. ſeq. & Colomeſii Epiſt. ad Juſtelluna sh p. 127. ubi notat Codicem Cantabrig. &c Claromontanum cum Irenæi citationibus convenire, quod nunc per interpretem tantum conjicere licet, 8) Dodwellus dill, 1V. ad Irenæum S. 7.P.301. conjicit nomen confictum occaſione Tu. ribii Aſturicenſis, Priſcillianiftarum oppugnatoris, h) Dodwell, diſt. V.ad Irenæum . 10.p.406, 68 Lib.2.c.I. S. IRENÆI Cum commentariis Franciſci Fevardentii Ord. Minor. Pariſ. 1575. fol. apud Nivellum, & fecunda editione Colon. 1596. fol.cui præ- ter notas locupletiores Fevardentii, acceſſere Græca fragmen- ta Irenæiex Juſtino, Baſilio M., Epiphanio, Euſebio, Theodo- reto, Anaſtaſio Nicæno, Meliſſa, Damafceno & Niceta, cum latina verſione Joach. Perionii, Jac. Billii, Joh. Chriſtophorfo- ni& aliorum: Scholia Jac, Billii & notæ Frontonis Ducæi S.l. in XVIII, primi libri capita : Fragmenta aliorum Irenæi libro- rum cum Fevardentii notis, fragmenta quinque Polycarpi ex Victoris Capuani Catena in Evangelia, B. Irenæiencomia ex aliis Patribus collecta , & conflictus Arnobii & Serapionis de DEO trino & uno, deque duabus in CHRISTO naturis in unoſuppoſito , antea ineditus. Recuſa eſt hæc editio Colon. 1625. & Parif. 1639. 1675. fol. quibus poftremis editionibus etiam fragmenta alia à Petro Halloixio in c. 15. Vitæ Irenæi T. 2.p. 480. ex Damaſceni maxime parallelis adjuncta ſunt. Fevardentius ope MS. Codicis Vaticani plura errata fuftulit , & libri quinti capita quinque poftrema primus vulgavit . Re- cuſa Fevardentii editio, fed linenotis, in Bibl. Patrum Lugdu- zirenenfi1677. Tomo Secundo. Mattbias Launojus Senator Antwerpienſis emendatiorem Irenæi edi- tionem pridem molitus fuit teſte Jo. Druſio centuria 1. Miſcell, C. 44. Nonnulla Irenæi loca è veteri Codice emendavit Laris sau nus Latinius Bibl. Sacro-profanæ p. 183. ſeq. Plura illuſtravit Jacobus Billius in ſacris obſervationibus I. 33. fqq. & II. 5. Pariſ BILD 1585.ad calcem Epiſtolarum Ifidori Peluſ. editis,laudatus etiam Fevardentio ad libri2. Irenæi caputi. Henrici Dodwelli doctisſimi Viri, & licet paradoxis quandoque indul- Sogeret cum magna tamen Antiquitatis , Eccleſiaſticæ præfer- tim, jactura nupero die V. Junii hoc ipfo Anno 1711. denati o diſſertationes præclaræ in Irenæum viderunt lucem Oxoniæ A. 1689.8. Illarum prima & fecunda fidem Irenæi & æqualium o quoad media cognofcendiordinaria, quod proximi Apoftolicæ Bætati eſſent, & extraordinaria ſive dona prophetica & mira- bioch ro culola pro virili adftruit. Tertia de ætate Irenæi , quarta de operis adverfus hæreſes conſilio & ſuſcepti tempore, quinta de latino interprete, ejus ætate , capitumque quæ non ab Ire- EDITIONES .. Lib. V.6.1. 69 Irenæo eſt partitione , & fexta de aliis Irenæi fcriptis deper- y ditis diſputat , fubjuncto appendicis in vicem fragmento ex lib. 24. Philippi Sidetæ de Catechiftarum Alexandrinorum ſuccesſione cum notis , & Synopfi Chronologica rerum in his diſſertationibus expofitarum. Editio luculenta & nitida yo. Erneſti Grabe, Oxon.è theatro Scheldon. A.1702. fol. qui latinamverſionem è quatuor MSS. Codd. emendavit, Græca præter illa quæ Fevardentius, Halloixius &ex Catenis Combefiſius T. 1. Auctariinovisſimi Bibl.Patrum p. 298. feq. Cotelerius ad Barnabæ Epift. c. 15. p. 45. ex Cod. Regio, & Alexander Morus in notis ad novum fædus ex codice Mediceo ediderant, plura etiam protulit & reſtituit è MSS. tum fragmenta fcriptorum Irenæi ube- a riora edidit, & fingulis paginis Varias lectiones & notas ſe- me 5 le&tas Variorum (Fevardentii præcipue) atque ſuas ſubjecit. V. Præmisfis poft vitam Irenæi à Fevardentio ſcriptam novis pro- ab olegomenis, in qvibus à Dodwelli rationibus fubinde dif- ſentire Grabius non dubitat , licet in opere ipſo eum conſu- écoluiffe non diffitetur. Poft indices locupletisſimos & gloſſari- um latino-Græcum CI V. Johannis Botteri ſtudio concinnatum ſubjectum eſt mantiffæ loco, 70 Croji ſpecimen conjecturarum in quædam loca Origenis, Irenæi, Tertulliani & Epiphanii, editum pridem A. 1632. 8. & à Petavio ad calcem Syneſii A. 1640. oppugnatum , quæ Petavii diatriba etiam Epiphanio - in Petavii editionis Colonienfis five Lipſienſis ſubjuncta legitur. Denique ex meritisſimo de Eccleſiaſtica Antiquitate Ordine Bene- dictinorum Congregat. S. Mauri, R.P. Renatus Maſſuetius Irenz- um de integro ad priores editiones & tres Codices MSS. Roma- num Card. Ottoboni,binoso Gallicanos, quorum unus Colle- gii Pariſ. S.I.laudatur etiam à Nourrio p.574. Apparatus ad Bibl, Patrum: recenſuit, novis fragmentis Græcis, obſervationibus ac notis auxit, copiofosque indices &gloſſaria binagræcolat. & latino-græcum, indicesque locupletes ſubjunxit. Pariſ, apud Jo. Baptiſtam Coignardum 1710. fol. Commendant hanc editionem tum alia , tum collectio fragmentorum & relis quiarum , quæcunque de antiquis Gnofticis reperiri potuerunt, tum tres Mallueti differtationes operi præmiſlz, quarum pri- ma 70 INDEX SCRIPTORUM Lib. V.C.1. ma de hærefibus quas oppugnat Irenæus, altera de illius ætate, vita, fcriptis & Martyrio adverſus Dodwellum qui Martyrem fuiſſepræter rem negat: tertia denique de Irenæi doctrina fu- ſe & erudite diſputat , de qua videri quoque poterit B. Ittiglus in Hift. Ecclef. fæculi ſecundi felectis capitibus , & Nourrius Apparat ad Bibl. Patrum Sec. II. diff. 6. XVIII. Index Scriptorum, Virorum illuſtrium & Hæreticorum, qui memorantur à S. Irenæo. Cãutger Burns may xucus ann Deias, cujus Jambos in Marcum hæreti- cum affert Irenæus I. 13. Confer Scal ad Euſeb.n. 2156. Anonymus Presbyter Apoſtolorum diſcipulus, & spettavuôv, cujus dicta allegat præf. & alibi. Confer Dodwell. diff. 1. ad Ire- næum 5. 6. & diff. IV. 3. Mentio etiam apud Euſebium V. 8.& 20. Hiſt. Pothinum deceſſo rem Irenæi Epiſcopum ab eo intelligi Dodwellus conjicit. Presbyteri qui Johannem Diſcipulum Domini viderunt. Irenæus Æſopi fabula de cane umbram captante. II.12, Alexander Epiſcopus Rom. III. 3. Anacletus Rom. Epiſcopus. III. 3. Anaxagoras irreligioſus. II. 19. Atheus cognominatus.id. Anaxilai ludicra I. 8. Confer Reineſii Var. lect. p.581. & Marſilü Ca- gnati III.10. Var. Obſerv. Anaximander II. 19. Anicetus Epiſcopus Rom. III. 3. Antiphanes in Theogonia. II. 19. Apocryphorum & perperum ſcripturarum, quas hæretici finxerunt; inenarrabilis multitudo. I. 17. Aquilæ Pontici Judæi proſelyti interpretatio S. Scripturæ. III. 24. Ariſtoteles II. 19.1. 24. Barbelonitæ Gnoſtici. I. 33. Baſilides hæreticus I. 23. 32. &c. Blandina Martyr. Irenæus apud Oecumen. ad 1. Petr. 3. ad Blaſtum Epiftola Irenæiab Euſebio V.28. Hift. Cadmus XVI.literas Græcis attulit. I. 12. Ca- V.33 A S. IRENÆO MEMORATOR. Lib. V.C.I. 71 Cajani1.35.eorum conſcriptiones ibid. Carpocrates I. 24.32. Cerdo I. 28. Cerinthus I. 25. III. 3. ClemensRomanus ejusque ad CorinthiosEpiftola II.3. Comicus II.19. Colorbaſus 1. 10. Poëtæ & confcriptores II. 19. Continentes (Encratitæ) I. 30. Cynici II. 19. ad Demetrium Viennæ Diaconum fcripfit Irenæus róyes mér misews tefte S. Maximo T.2 p.152. Democritus II. .19. Ebionitæ I. 26. Elevtherius Epiſcopus Rom. ſub quo ſcripſit Irenæus III. 3. Empedocles II. 19. Epicurus II. 9. III. 40. Epiphanes hæreticus 1.5. Alius vero quidam qui & clarus eft Magifter ipfo- rum. I'n Græco fuit Epiphanis nomen. Esdras ſub Artaxerxe Perfarum Rege libros facros reſtituit. III, 25. Evariſtus Epifcopus Rom. III. 3. Florinus hæreticus contra quem Irenæus apud Eufeb. V. 20, Gnofticorum genera I 33. Heracleon hæreticus II.5. Hermas (ſub Scripturæ nomine) IV.37. Hefiodus II. 19. & 37. Homerus II. 19. I. 1.8.20. I. 6. II. 5. (Homerocentones I. 1. ). 20.) II. 40. IV.5 8. Hyginus Epiſcopus Rom. III. 3. Ignatius(nomine ejus tacito) V.28. Tacoma Indifferentias inducentes. I. 32. tionc Judæ Evangelium à Cajanis confi&tum. I. 35. Joſephus allegatur ab Irenæo in fragm. quod è MS. Vindob. dat Gra- Juftinus (Martyr) V.25. fV TẠ Tpos Magxiava IV.14. Ejus auditor Tatia- nus I 31. Qual a osilgatA 19 Linus Epiſcopus Rom. III, 3. oh, oh, ad Marcianum fratrem Ireneus fcripferat λόγον εις επίδειξιν ξ Αποστολικά uncuyuar Euſeb. V.26. Hift . Mar- bius p. 472. 72 INDEX SCRIPTOR. A S. IRENÆO &c. Lib. V.C.I. Marcion. I. 29. &c. Marcus Magicæ impofturæ peritiſſ . I. 8. feqq. Menander Comicus II. 27. Menander hæreticus I. 21. Nicolaitæ. I. 27. Ophitz. I. 35. Poëtæ & confcriptores. II. 19. Palamedes literarum poft Cadmum inventor 1. 12. Papias Johannis auditor. Polycarpi contubernalis (frašo Gu) Év tý te- 7άρτη των αυτό βιβλίων. V. 33. Polycarpus ab Irenæo viſus III. 3. ejus Epiſtola ad Philippenſes, ibid. Vide & quæ ex Irenæo Eufeb. V.20. Hiſt. Pindarus Lyricus II. 37. Plato Il. 19. I 24. II.59. III.45. 46. Ptolemæus Valentinianus I. 6. II. 5. ejus locus allegatur I. I. . 18 Pythagoras I. 24. II. 19. ejus quaternio, id. Pythagorici. id. Saturninus I. 22, Septuaginta interpretes ſub Ptolemæo Lagi, Alexandriæ III, 25. Sethiani tacito nomine perftringuntur I. 34. Simon Samarita, Magus. I. 20. Sixtus Epiſcopus Rom. III. 3. Sophoclis Oedipus V. 13 Stelichori palinodia maledici carminis in Helenam. I. 20,"__tohet Stoici II. 19. Symbolum 1. 2. vetus traditio Apoſtolorum diligenter cuſtodienda Tragicum iš ig, Qču Ošu. I.5. Tatianus Juſtini auditor, poft ejus Martyrium auctor fe&tæ. I. 31. Thales Mileſius, II. 19. Theodotionis Epheſií, Judæi profelyti interpretatio S. fcripturæ. Valentinianorum υπομνήματα, pref. De S. Irenæo fufius diſſerunt præter jam laudatos Maſſvetum, Dodwellum, Grabium, Fevardentium,Halloixius T. 2 deſcriptor. O- rientalium Vitis, Tillemontius Tomo 3.memor.Hiſt Eccleſiaſticæ, Guil. Caveus in Vitis Patrum ex Anglico Belgice ac Germanice editis & in Hiſt literaria, Acta Sanctor,ad 28.Junii T.V.p.535 fq. Theodoricus Rui- III. 4. nar- S, IRENÆI SCRIPTA DEPERDITA. Lib. V.C.L. 73 nartus in A&tis ſelectis Martyrum p.59. feq. Theophilus Raynaudus indiculo fanctorum Lugdunenſium Lugd. 1629. 8. p. 285. ſeq. & T. VIII. Opp.p. 63. feq. Jacobus Severtius in Antiſtitum Lugdunenſium Chronologia Lugd. 1608. 4. ſub init. aliique. Scripta Irenai deperdita. Epiſtola ad Blaffum nei giouato. Euſeb. V. 20. Hiſt. Blaſtus enim Paſcha non aliter niſi decima quanta Menſis cuſtodiendum elle contendens, latenter volebat Judaiſmum introducere, ut fcri- bit auctor appendicis ad Tertull. de præſcript.c.53. Εpiftola ad Florinum σει μοναρχίας ή αειε μη είναι τον Θεόν ποιητής και xôv, ex qua fragmentum idem Euſebius conſervavit. V. 20. Hiſt. Meminit & Theodoritus i. de hæret. fab. Ad eundem Florinum in Valentini hærefin jam prolapſum, neicy doc ád a five octonario Æonum numeroliber, cui ſolennem ad- jurationem ad transſcriptores , i) ne quid adderent deme- rentve vel nutarent,fubjunxit,quæ eodem loco apudEufebium & in Hieronymi Catalogo S. E.c. 35. legitur. Περί επιςήμης λόγος προς έλληνας. Εufeb.V.26.ubiσυντομώτατον h.e. nervo- fum quod paucis multa docet,& neceſſarium, appellat. Hiero- nymus in catalogo c. 35. eumque fecuti Honorius & alii ma- le hoc in duo diſcerpunt: contra gentes volumen breve, & de diſcie ΛόγG- εις επίδειξιν Ααοςολικά κηρύγματG-, ad Martianumfratremid. BiBxiov danéčew dia pogwv. id. Varios tra&tatus vocat Hieron. Az @ five Epiftola nomine fratrum quibus præerat in Gallia, ſcripta ad Vi&toremEpiſcopumRom.de pafchate.Juſtin qv.IIs.ad Ortho- dox. & Eufeb. V. 24. Hiſt. ubi ex illa fragmentum, & apud S. Maximum T. 2.p 554. Epiſtolas k) memorat Hieronymus, fed fimiliter deuna tantum intelligendus, K For- plina aliud. i) Dehocmore adjurationes addendi libris, fcripfi olim libro III. Obfervatt. facrarum cap. 1. ad locum Apocalypſeos XXII. 18.cumque illæ necdum prælo datæ fuerint, lubet cum bonautſpero lectoris venia hocintegrum infra fubjungere, k) Uti litteras, ita Epiftolas quoque plurali numero de unica Epiſtola dixero veteres, ut Sea neca Epiſt. 33. Defideras his quoque Epiftolis ficut prioribus adfcribi aliquas boces noftro- rum procerum. Alia exempla attuli in Codice Apocrypho Novi Teil. p.915.& lib. IV, Bibl. Græcæ c.5.p.156. ubi de Epiftola S. Pauli ad Philippenſes, 74 S. IRENÆI SCRIPTA DEPERDITA, Lib.7.c.1. Forte etiam Irenæus tunc adhuc Presbyter fuit auctor Epiſtolæ ſub Vien. nenfium & Lugdunenſium nomine fcriptæ ad fratres per Afiam & Phrygiam conſtitutos, cujus partem ſervavit Eufebius V.I. 2.3. Hift. & ex Rufini verſione cum notis fuis recudi fecit Godfr. Henſchenius in A&tis Sanctor. T. 1. Junii p. 162. ſeq. Certe ſub Irenæi nomine laudatur ab Oecumenio ad I. Petr.3. Exaby ois Irenæi sei risews ad Demetrium ViennæDiaconum fragmen- ta apud S. Maximum. Vide Irenæum Grabiip. 467. Singulare meddoua five conſcriptionem adverſus Marcionis hæreſin pro- mittit Irenæus I. 29. & III. 12. quod & Eufebius, V. 8. annota- vit, librum illum ſibi non viium ita fatis innuens. Incodice Guelferbytano Catalogi Hieronymiani pro verbis ad Marcia- num fratrem Clariſſ. Erneſtus Salomon Cyprianus teſtatur legi ad Marcionis fraudem. Sed merito rejicit illam lectionem, Caji librum mê TAUTOS Irenxo quidam , alii Juſtino tribuerunt teſte Photio Cod. 48. Idem Cod. 121. notat Hippolytum operías Ire- næi adverſus hæreſes miſiſſe in compendium, de quo ut decæ. teris quæ jam memoravi deperditis Irenæi fcriptis vide accu- rate differentem Dodwellum diff. VI. Juſtinum quoque & Irenæum Apocalypſim S. Johannis interpretatum fcripfit Hie- ron.in catologo c.9. Sed, ut multa, ſcripſit aliud agens. Nam Eufebius tantum de Jultino IV.18. μέμνηται Ιωάνν8 Αποκαλύ- ψεως σοφώς Αποςόλα είναι λέγων,Similiter de Irenzo V.8.Con- fer ſi placet quæ notavi ſupra lib. IV.c.5.5-8. Sic idem Hie- ronymus prooem. libr. 28. in Eſaiam ait Dionyſium Alex. ſcripſiſſe librum adverſus Irenæum, quo mille annorum fa- bulam irriſerit. At Nepoti, non Irenæo oppofuerat librum illum Dionyfius, ut in Catalogo Hieronymusipfe ex Euſebio re&te fcribit. ExLib. III. Obſervatt. Sacr. C, 1. Apocalypſ.XXII . 18. Siquis ad hæc addiderit, addet ei Deus cladesin hoc libro ſcriptas. Hoc loco Apoſtolus videtur in animo habuiſſe verba Deuteronomii, capite undepigefimo. Nam quod apud Johannemeft, addet ei Deus cla. DIRÆ LIBRIS ADDITÆ. Lib.V.2.1. 75 fed , , clades in hoc libro fcriptas, convenit illis apud Mofen Deut. XXIX.20. omnia dira, in hoc deſcripta libro, ei incumbant. Ilti quod apud Johannem ſequitur: adimet Deus ſortem ejus de libro vitæ, deque ſacra urbe & fcriptis in hoc libro, reſponder hiſce in Deuteronomio: Et ejus nomen Jova de rerum natura deleat, eumque malismo. dis ab omnibus Ifraëlitarum tribubus, ut ferunt omnia fæderis dira in hujus legis libro fcripta, ſecernat. Porrov. 17. ejusdem capi. tis, hæc Jobannis verba: Et qui fitit, veniat, & qui vult, fumat aquam vitæ gratis, nefcio an conferenda fint cum Deut. XXIX.19. puto enim illis occafionem dediſſe iſia apud Mofen occurrentia: 1997 nigo sanayi ONOJ-IN addere potum ſitienti, quanquam non nego ad Eſaie LV. 1. fimul reſpexiſſe Johannem. Sequitur in Apocalypfi: Teſtificor Boit vero omnibus oraculi hujus libri diéta * audientibus: Sic in Deuteronomio, eodem loco: Qui hujus ſacramenti verba audierit &c. Denique apud Johannem v. 16. Chriſtus ſe oicer vocare videtur oppofite quafi ad radicem de qua verſu precedente XXIX. 18. Deuteronomii. μήτις εσιν εν υμίν ρίζα άνω φύασα εν χολή και πικρία. . Sed preterea juvat obſervaſſe diras ejusmodi atque obteſtationes, quales adducto Apocalypſeos loco habentur, libris apponi olim folitas non modo à Judeis, eorumque exemplo à Chrifianis,fed & à Romanis, Græcis som Barbaris. Ut fallantur viri eruditi,quiid negant, Alexander Morus p.148. Cauſa Dei, & Humfredus Hodius capite XVI. libri, quem aduerfus Ariffee Hiftoriam edidit. Atque ita legibus quoque adjeétas dir as accepimus in eum qui illas abrogare aufis fuiſet, qua dere, ne alios jam commemorem, luculentus locus extat in differtatione Dionis Chryſoſtomi poftrema p.667. Similiter uti fatuis infcriptæ diræ atque imprecationes, in eos, qui vel loco moverent, vel quocunque modo eis obeffent, ut patet ex Philofirato in vita Herodis Attici p. 557. edit. Morelli, cui addes que Salmafius ad infcrie prionem Herodis p.9. feq.& ad Hiftoriam Auguftam adnotavit. Sic aris wyſepulcris appoſite dire ac obteſtationes, ne violarentur, ut obferva- tum Job. Mabillonio T. 1. Muſei Italici p. 147. Aringbo T. 1. Rome fubterranee p. 138. Ac nuper admodum Thyatire reperta K2 in. Clerico parte 3. Artis Criticæ p. 243. obteſtatio ifta non tam videtur ad l brarios perti- nere quam ad impoſtores, etli de librario audiente etiam recte accipi poteft, qui prohibetur quicquam ſcribere præter ca quæ labi dictari audit, 76 DIRÆ ET ADIURATIONES. Lib. V.C.I. infcriptio † Græca Fabii cujusdam Zofimi, ejusque uxoris Aurelie Pontie monumento dicata , in qua 1500. denariorum pena illi indicitur, qui alium ſepulcro intulerit, vel ſepulcrum quacunqueratione violaverit,lite- rasve monumento inſculptas eraſerit . DEi etiam Termini fatuæ iis, qui loco movere ipſas auderent imprecabantur, ut familie fuæ fupereffent. Confer rei agrarie autores p. 258.259. edit. Goëfiana. Nusquam autem frequentius quam libris five præfixas ſive ad cale cem etiam fubjeétas invenire eſt imprecationes, quarum cum aliquot etiam num exempla in editis libris ſuperfine, longe plura tamen in MStis occurre- re codicibus, Joſephus Scaliger, Ifaacus Vosſius, & alii virierudititeflantur. Triplici autem nomine poriffimum execrationes libris additas reperi, quorum primum eft, ne citra voluntatem autoris adderetur aliquid demereturve atque adeo fenfus corrumperetur, aut à librario five per ofcitantiam, five ex malitia in ignominiam aut detrimentum autoris perverteretur , ad aliumque veluti autorem referretur. Alterum eft, ne cum folis myſlis at- que initiatis communicanda,temere profanis oculis proderentur, atque pro- miſcue vulgo propalarentur. Tertia denique cauſa adjunctarum libris di- rarum fuit, ne læderentur, aut auferrentur furto. Poftremigeneris exemplum,ut aliajam omittam,extat in MSto codice Bodlejana Bibliothecæ quod memorat Georgius Hickefius V. C. in catalogo librorum ſeptentrionalium, quem inftitutionibus Grammaticæ fuæ Anglo Saxonicæ & Mæfo Gorbice nuper adjecit,ex eoque depromatum ſuis cum ani- madverfionibus recudendum dedit Vir Clariſ. Wilb. Erneftus Tentzelius T.3. dialogor, menftruorum A.1691.p.674. Ibi in fronte libri, Hickefius bær verba le&ta à ſe refert:Hoc Miſale Leofricus Epiſcopus dat Eccleſiæ Sancti PetriApoſtoliin Exonia ad utilitatem ſucceſſorum.Si quis illum inde abſtulerit, æternæ ſubjaceat maledictioni. Fiat. Fiat. Confirma hoc Deus, quod operatus es in nobis. Eadem Saxonico quoque idiomate ibidem ſubjici, Hickefius teftatur. Similes imprecationes libris ſubjectas vide apud Joach Fellerum Tòv udragitnu in Catalogo MS!O- rum Bibl Lipſienſis Pauline p.441.445.446. Secundi generis dire non inuſitatæ funt in libris Chemicorum & Aſtrologorum. llt ab Aſtrologis initium capiam, formulam ejus modi ad- jurationis ex libro IV. Floridorum f. Anibologiorum Valentis Antiocheni (quod * opus tum beic Hamburgi, tam pasſim alibi in variis Bibliothecis mann | Vide Pauli Ricaut Hiſtoriam Status Ecclefiæ Græcæ hodierni cap. 2. p. 86. edit, Mid- delburg. * De hoc Vettio Valente, quem &ipfe MS. licet mutilun ante 300. aanos exaratum ex li- bris Gudianis accepi, dictum à me eſt ſupra lib. III. c. 2 % LIBRIS ADDITÆ. Lib, V. c.1. 17 manu exaratum deliteſcit) in lucem protraxit Seldenus óuéyas notis ad marmora Oxonienfia p.42. editionis ad Humphredo Pride aux procurate, tum in Prolegom, ad lib. de Diis Syriis c. 3. p. 35,8 libro II. de Synedriis c. Χ. Sedi. 4. Ορκίζω σε αδελφέ με ιμιώτατε, και 7ες μυς αγωγές με αυτη τη συνάξει, ερανέ μεν ασήριον και κύκλον δυσκαιδεκαζαδον, ήλιούγε και σελήνην κα 7ες πέντε πλανήας αςέρας, δι ων οπας βία ηνιοχείται, αυγην και την πρόνοιας και ιερανάγκην εν αποκρύφοις ταυλα συντηρήσαι και μη μεγαδέναι τοις απαιδευθοις μη τοις αξίοις και δυ- ναμένοις Αλαφυλάσσειν και αμείβει δικαίως , ανώτε έμοί Ουαλενθι τω εισηγησαμένω αείμνησαν και αγαθην φήμην απονέμειν. Και μά- λισα επιγνοντας το άφθονον, και το ταληθείας μέρGως υπο εδε- νός ανδρος επιλελυμένον αυτός έφώτισα. Μηδε παρένθας το εμον όνο- μα ετέρες επισφέρειν ταύτη συνάξει. Μη ή λωβησαί τινα των πε γεγραμμένων ή μελλόνον λέγεού, προς το άθελήσαι τες ενθυγχάνον- λας, και μη ψόγον επενέγκα. Και ταυτα με φυλάσεσιν, οι προι- ρημένοι θεοι παντες εμμενεις έσονται, και βίG- απαθής, και καλα- θύμια λογισμών συνέλεια. Eπιορκάσι , τα εναντία, Μήτε γη βατή, μήτε θαλατα πλωτή, μήτε τέκνων ορα, 7υφλός τε νες. Και πεπαιδευμένουπάρχων αγήμονα βίον και ανεπίτευκτον αγαθών επά- Εαν δε τις και μετα θαναήoν έσιν κακώνε και καλών αμοιβή, κα- και των ομοίων μέήαλάβοιεν. julius Firmicus initio libri feptimi Mathe- ſeos, quam paganus adhuc fcripfife videtur, Mavortium fuum jurejurando convenit per fabricatorem Mundi Deum, qui omnia necesfitate perpetuitatis excoluit, qui folem firmavit & lunam, qui omnium ſiderum curſus ordinesque diſpoſuit, qui maris fluctus intra cer- tos terræ terminos coarctavit,qui ignem ad fempiternam ſibi ſub- ftantiam inflammavit, qui terram in medio collocatam xquata moderatione fufpendit, qui homines, feras, alites, & omnia ani- mantium genera divina artificii Majeſtate compoſuit, qui ter- ram perennibus fontibus rigat, qui ventorum flatus cum qua- dam facit necesſitatis moderatione variari; qui ad fabricatio- nem omnium quatuor elementorum, diverſitate compoſita ex contrariis & repugnantibus cuncta perfecit, qui ortum ac occa- ſum ac omnium terræ motuum per animæ defcenſum & afcen- ſum immortalitate æternæ perpetuitatis ordinavit: ne hæc ve- neranda, communia profanis vel imperitis auribus intimentur, led iis tantum,quos animus incorruptus ad rectum vivendi ordi- nem caſto ac pudico præſidio mentis inſtituit, quorum illibata Κ 3 fides, γοι, 78 DIRÆ ET ADIURATIONES. Liύ.ν.c.Υ. cere fides, quorum manus ab omni ſunt facinorum fcelere feparatæ, integris fcilicet,pudicis,fobriis ac modeftis,ut puro tantum men- tis fplendore decoratis integra ſe fcientia divinationis inſinuet. Idem jusjurandum Mavortio in memoriam revocat Firmicus extremo lie bri octavi. Chemicorum fimilem adjurationem ex libro fub lſidis nomine ad filium Horum (qui illuftris Pauli Vindingii beneficio una cum aliis Cheo micis Græcis etiam apud me ex Bibl. Regis GallieCodice manu ſcriptus extat) vulgavit Olaus Borrichius in Hermetes, Ægyptiorumque (apientia vindicata ε.3. p. 47. Ορκίζωσε εις έρανόν,φώς γην και σκότG-, ορκίζω σε εις πυρ και ύδωρ και αέρα και γήν, ορκίζω σε είς Ερμής και Ανεβήν, ύλαγμα και νεκρον δρακονία τον φύλακα,ορκίζω σε εις τον πορθμιον εκείνον και άχαί- ρονα ναυτίλον, ορκίζωσε εις τας τρεις αναγκας και μόσιγας και ξίφος. τέτοις με εφορκίσας παρήγγειλεν, μηδενί μεταδιδόναι οι μη μόνον τέκνω και φίλω γνησίω, ίνα και αυτός συκσυ ει αυλος. Εodem in lococx Chriftianis Artis Chemice Magifiris hanc formulam affert Borrichius: oquí? W 5€,nano πα, εις μακαρίαν και σεβασμίαν τριάδα, το αγιον με απορριπ]ειν κυσί. Terrii denique generis dire, uti ad S. Johannis fententiam propius Accedunt , ita earum plura operæ pretium eft exempla in medium addua Ariſteas libro de Lxx. interpretibus p. 33. editionis à me curate narrat Demetrium probata ab omnibus greca Interpretuna verſione, juffie ex more diras imprecari ei , qui aliquid vel addere, vel detrahere, vel mutare aufarus efet. Πάνων και επιφωνησανίων , τοις ειρημένοις λευσε 2αράσα, καθώς έθος αυτοίς εσιν, είτις Δασκευασμπροςιθείς ή μεταφέρων τι το σύνολον των γεγραμμένων, ή ποιέμενβαφαίρεσιν, καλώς τέτο πράσσονες, ίνα Αχα πανθός αένναα και μένονα φυλάοσηαι, Etiam Eufebius octavo preparationis refert populum jubente Rege Ptolemæo, uno ore imprecatum fuiffe diras ei qui quicquam inLxx.Interpretum trans- latione eſſet immutaturus. Ac verifimile eft imprecationes illas, de quibus Ariſteas, literis tum temporis confignatas fuiffe.Equidem Hodyus hec omnia à Judeis confi&ta eſſe non ambigit,fedcum eodem capite XVI, diras ejusmodi non minus Judeis quam Græcis, Romanisque inuſitatas fuiſſe contendat,ut hec inter fe cohæreant, ipſe viderit. Ceteroqui conftat hodie quoque ju. deos libris, quos eypis exſcribi curani, imprecationes O anathemata ad- jungere, feritura ſcilicet cos , qui fe invitis libros recudere aufi fuerint. Adeo, ut Judæorum malleus Wagenfeilius in telis igneis Sal ane p.27. mie retur, Magiftratus Chriſtianos boc illis anathematizandi veluti privilea gium publice concedere. Verum & alias diris atque imprecationibus fue dei admodum ſunt liberales, gan in parte convenit eis cum aliis quoque populis orientalibus, LIBRIS ADDITÆ. Lib.7.c.1. 79 At enim ut ad illas, de quibus dicere cæpimus, revertamur diras, ex Ethnicis fcriptoribus Artemidorus Daldianus in calce fecundi librorum, quos de vanisſimo * argumento fcripfit,Deun Vindicem invocare non du- bitat ſuper eos, qui adfua veladdere aliquid, vel quicquam demere iis haud pererentur. Δέομαι ολίγα των έντυγχανόντων τοϊς βιβλίοις μήτε προς - θειναι , μήτε των όντων αφελείν. Ειτε δ' δύναιτό τις τοις έμοις προςθε- να, ράον αν ίδια ποιήσειεν. Ει δέ τινα των γεγραμμένων ταϊς δε ταϊς Είβλοις περιουα δεκεί,όις αρεσκείαι μόνοις χρήθω,τα λοιπα των βιβλίων μη εξαίρων,Θεον επόπτης και φύλακαπάνων νομίζων τον Απόλλωνα. Ex Cbriftianis dottoribus Ecclefiæ S. Irenæus in extremo libri de ogdoade hanc adjurationem ſubnexuerat : Oqsię w os tòx petay gayó e- νον το βιβλίον τέτο κατα κυρίε ημών Ιησέχεις και κατα τενδόξε - παρεσίας αυτά, ής έρχεται κρίναι ζώντας και νεκρές, ίνα ανιβαλης ομεία- γράφω,και καθορθώση αυτό προς το αντίγραφον ξτο όθεν μεταγρά- ψω, έπιριελώς. Και τον όρκον τέτον ομοιως μεταγραψεις καθήσεις έν τα αντιγράφω. Quamformulam ** referen: Eurebius lib. V. cap. 20. Hif. Ecclef . zagiesátnu onuówo i appellar, quin & addit idem Eufebius. Atque hæc utiliter ab eo dicta & a nobis commemorata funt, ut priſcos illos & fine controverſia ſanctiſſimos viros,tanquam pul- cherrimum exemplum exactisſimæ diligentiæ ſemper ante o- culos habeamus. Ita certe hoc placuit Eufebio, ut fimilem obteflationem fuis quoque adtexuerit libris,qualis holieque in principio Chronici ab Hiero. nymo translati legitur, quam antiquiores codices literis grandioribus aureis exbibent,ut ab iis qui MSta tractarunt edolliſumus. Confimilem formam Rafinus libris Origenis me d'exã à ſe translatis præmifit,quam memorat iterum inpectiva in Hieronymum prima, conceptam bis verbis : Illud fane omnem qui hos libros veldeſcripturus eſt vel lecturus, in con- Hifpectu Deipatris & Filii &Spiritus Sancti conteſtor atque conve- nio per futuri regni fidem , per reſurrectionis ex mortuis facra- pementum, per illum qui præparatus eſt Diabolo & angelis ejus æternum ignem, ficnon illum locum æterna hæreditate posſi- deat, ubi eſtfletus & ſtridor dentium,& ubi ignis eorum non mo- rietur , ne addat aliquid huic fcripturæ, nec auferat,nec inſerat, nec immutet, fed conferat cum exemplaribus unde conſcripſe- rat, & emenderad literam & diſtinguat, &inemendatum velin- diſtin- * Onirocriticon. ** Memorat etiam Hieronymus lib. de Scriptoribus Ecclefiafticis ubi de Irenæo agit. Sophronius autem Græcus Hieronymi interpres velligiis ejus Verborum inſiſtere quam ex Irenæo ipfo vel Euſebio deſcribere formulam illam maluit, 80 DIRÆ LIBRIS ADDITÆ. Lib. V.c.l. diſtinctum codicem non habeat,ne ſenſuum difficultas, ſi diſtin- &tus codex non fit, majores obſcuritates legentibus generet. Eandem adjurationem in MSto ſuo codice Hiſtorie Eufebii à Rufino larine reddit & offendille fe memorat Scaliger, neque dubium eft in veteribus libris manu exaratis formulas ejusmodi pasſimobvias effe, qualis occurrit etiam incalce Hiſtoriarum Gregorii Turonenſis. Ælfricus quoque Abbas præfa- tionem verſioni Anglo-Saxonice capitum XXIV.priorum libri Genefeospre- miſſam claudit his verbis ,apud Wartbonum in aućtario ad Liferii hiſtoriam dogmaticam de Scripturis ſacrisque vernaculis p. 386. Si quis iſtumli- brum exſcribere velit, iftum per Deinomen obteſtor, ut illum juxta autographum diligenter corrigat. Nollem enim ut perer- rata ſcriptionis aliquem in errorem ducat. Quod fi contigerit, diſcrimen non meumerit,ſed illius.Librarius negligens multum affert damni, fierrata ſua nolit corrigere. Sic Anaftafius Sinaita in Hodego p. 218.per filium Dei objurat librarios, ne omittant fimilemper o- mnia imaginem Domini crucifixi, cujusmodi ipſe ſingulari induſiria deli. ne averat, apographis fuis inferere, ut ex MSto codice Bibliothece Vindo. bonenſis notat Lambesius lib. III. de Bibl. Cafareap. 165. Multa aliaex- empla prudens omitto, quibus annumerandum etiam illud, quod in codice Anglo-Saxonicoreperit Georgius Hickeſus: Hunc Chriſtus excæcet qui hoc obliteraverit. Et hic Dionyſii Corintbii locus apud Eufebium lib. IV.cap.23. Hift . Ecclefiaf. Fratribus, ut fcriberem, rogantibus fcripfi Epiftolas,ſedillas miniſtri Diaboli Zizaniis alia eximentes alia vero adjicientes repleverunt, ois to saj xeitou, quibus Væin extremum judicium eſt repoſitum. Denique in Clementinis à Cotelerio editis legitur conteſtatio proiis, qui librum predicationum Clementis accipiunt, ne illum temere quibusvis communicent neque addant aliquid axt adulterent&c. Vide T. 1. Patrum Apoſtolicorum p.603.604. Orientius quoque in deprecandi, ut vocar,can. rico : Quod fiquem lædit ſpiritalis le&tio, ei licebit lectionen fpernere , non commutare lectionis formulam. Anguem magiſtrum falfitatis increpo, ut non adjicat neve demat literam. Si fcriptor erratin mutanda litera, ignarus errat, venia à Chriſto præfto eft.Nam non voluntas verum dextra labitur. Anguem &c. Edidit Edmundus Martene in nova collectione fcriptor. Ecclef.p.36. Sed hec bactenus, Nunc inftitutum perfequamur, XIX. Tas TATIANUS. L Lib.7.c.1. 81 L & XIX. TATIANUS Syrus * Philoſophia artibusque ac difci- plinis a) Græcorum diligenter excultus, ac multis peragratis regioni- bus delatus Romam, obſcena ibi & crudeli ſuperſtitione offenfus b) Chriſtianis ſe jungere cæpit , innotuitque Juſtino Martyri, à cujus ore pependit, c) ac vicisſim alios & in his Rhodonem d) Romæ do- cuit, cæterum commune cum Juſtino Creſcentis Cynici e) odium ex- pertus eft . Juſtino hunc per Creſcentem delato & ad ſupplicium rapto, Tatianus evaſit Syriamque repetiit, & circa A.C.172.& duodeci- mum M. Aurelii Antonini f) hæreſin cæpit prodere, qua nomen ſuum mirum in modum apud Eccleſiam CHRISTI infamavit.Ex ſcriptis ejus nihil ad nos pervenit præter nógov z go's er mas g) ſcriptum circa A. C. 168. atque Clementi Alex. I. Strom. p. 320. Origeni I. contra Celſum p. 14. Eufebio IV.16. & 29. Hiſt. & Hieronymo c. 29. de S. E. laudatum, quo probat Græcos illis quos vocent ipfi Barbaris hoc eft Orientali- bus omnia preclara debere, ότι δεν της επιτηδευμάτων δις έλληνες καλλω- πίζοναι ελληνικόν, αλλα εκ Βαρβαρων την έυρεσιν έχηκός. Οuoniam in hoc ſcripto nonnulla tangit ad temporum rationes facientia, hinc Chrono- graphus dicitur Tatianus à Johanne Malala & auctore Chronici Alex. * Ipfe deſe Tatianus p. 174. gevyyIcis ev t Tôv Awupiwr yn. Hinc ZúęQurógévos. Epiphanio dicitur. Sæpe enim inter ſe confunduntur Syria & Aſſyria. Confer Allat, p. 7. ad Euſtath. in Hexaem. Damafcenus de hæreſ.C.46. é révélo j'aTÒ ME- Tolapías oguã f. Unde in Meſopotamia Provincia Syriæ natum colligit Ten- tzelius o paxagitns p. 218. dift. ſelect. Sed habuit illud Damaſcenus ab Epiphanio qui XLVI.1. tantummodo teſtatur Tatianum bæreſin proditurum, in Meſopotamia primum anno Antonini duodecimo διδασκαλειον προςησα. . a) Ita accipiendum apud Eufebium IV.16. vocabulum CoQ15EUcas. Ut Tatianus de ſeipſo 170.σοφισέυσας τα υμέτερα quod p.174. dicit o καλα βαρβάρες φιλοσο- φων, παιδευθείς και πρώτον τα υμέτερα, &p. 170. τ καθ' υμάς βαρβάρα φιλοσοφίας αντεποιησάμην, alibip. 162. ο κα) επίκερον σοφις έυων. Νihil ibi de eloquentiæ Magiftro, quem egiſſe Tatianum pcrſuaſere ſibi viri doĉtisſimi,etiam é veteribus Hieronymus ac Rufinus, ac forte Theodoretus. Nam Sophiftam quidem Tatianum vocat, fed hoc nomine Tatianus ſolet ipfe appellare Philoſophos, ut p. 173. πολλοί δ' και αυθες σοφισαν. &p. 170, τι και άτοπον καλα τον οικείαν υμίν σοφις ην γηράσκειν αι πολλά διδασκόμενον ubi perSophiftamillant no nos ſe, ut viſum Tentzelio p. 219. ſed Solonem vel Socratem intelligit. b) Tatianus Orat.contra Græcos p.170. Confer Abbatis de Longeruc diff. de Tatiano, c) Irenæus I. 30, Epiphan. 46. I. d) Euſeb. V. 13. e) Tatian. Orat.contra Græcos p. 157.158. ubi ad Juſtinum Jaunaoita lov appellat. f) Antonini Pii, ſcribit Epiphanius XLVI. 1. fed Aurelium Antoninum quoque Pii nomi. ne veniſſe pluribus teſtimoniis probat Pagius ad A. C. 162. n. 3. g) Rufinus & Hieron. adóerſus gentes ; fed videtur rectius transferri adferſus Græcos, quibus Barbaros opponit, σοπι 82 TATIANUS CONTRA GRÆCOS. Lib.V.C.I. & Chronicon ſcripſiſſe à Rufino traditur, five xgovoy gaplar ex loco Euſebii VI. 13. Hift. Teſtimoniis veterum de Tatiano perquam dili- genter collectis & editioni Oxonienſi præmisſis à Clariſ Wortho, ad- dendum eft hoc Euſtathii Antiocheni in limine Commentarii in He. Xaemeron: Κλήμης μου αν και Αφρικανος και προς τέτοις Ταλιανος, των και έκ αερμής ίωσηπG- και 185G καλα Ιναχον ακμάσαι τον θεωέσιον Μωυ- σέα ισορησαν , ιδίως έκας G έκ παλαιάς ίςορίας υποχών την απόδειξιν, Tatiani Editiones. Grace è Jo. Friſii Codice (quem ab Arnoldo Arlenio Peraxylo Ve- netiis acceperat cum alio Codice collatum) primum edidit Conradus Gesnerus 'Tiguri 15 46. fol. apud Frofchoverum cum Antonii Meliſſa & Maximi fententiis, ac Theophilo ad Auto- lycum. Ab hujus editionis lectionibus ſine cauſa quandoque recesſiſſe poſteriores editiones, queritur Wilh. Worthus. Latine eodem Geſnero interprete , qui notas etiam addidit. ibid. eodem anno fol. Recula deinde Geſneri verſio in Bibliothecis Patrum, Pariſ . 1575.1589. I6IO. Colon. 1618. & in novisſima Lugdunenfi 1677. Tomo IL Græce 6s Latine cum Geſneri verſione in Orthodoxographis Jo. Heroldi A. 1555. Bafil. fol & in auctario Bibliothecæ Patrum cum Ducæi notis Parif . 1624. fol. & cum Juſtino Martyre, Athenagora, Theophilo ad Autolycum & Hermia Pariſ. 1615. & 1636. & Colon five Witebergæ potius 1686. fol. cui po- ftremæ editioni additæ B. D. Cbrifiani Kortholti notæ, Kilonii antea A. 1675. fol. editæ. Denique ſeparato Volumine,nitidis typis,cum Geſneri ver- fione, ejusdemque & Ducæi ac Kortholti integris notis, ſuisque novis animadverſionibus ediditWilhelmus Worth Archidiaconus Wigornienſis duorum Codicum Regiorum Pariſ. & tertii Eto- nenſis lectionibus uſus. Oxon.1700. è theatro Scheldoniano 8. fubjuncta ad calcem voluminis Hermiæ irriſione gentilium Worthi& Tho Galei notis illuſtrata. Idem Worthus editioni fuæ libri Tatianei addidit præter Friſii & Gesneri præfatio- nes, & p.155. conjecturas Pearſonii, etiam ea quæ de Tatia- no ejusque doctrina Georgius Bullus in defenfione fidei Ni. tum Nourrius in Apparatu ad Bibl. Patrum Sec. 2. diſf, v. nec non Vir eruditisſimus Ludovicus du Four de Lon: cænæ ET HARMONIA EVANGELICA. Lib. V.c.1. 83 ) Longuerue, Abbas ſeptem fontium in Theraſcia, diſſertatio. ne antea inedita de Tatiano differuerunt. Qui poftremus in Oratione ad Græcosjam nonnulla ſatis diſerta hærefeos Ta- tiani veſtigia ſibi obſervaſſe videtur. Plura de Tatiano Ittigius diff. de hærefiarchis ſect. 2.C.12. & in ſe, lectis Hit. Ecclef. fæculi fecundi Capitibus , Johannes item Franciſcus Buddeus diff de hærefi Valentinianorum p.519. fq. Hæreſin Tatiani Encratitarum auctoris,fectatorisque Valenti. nianorum ac Marcionitarum, oppugnatam olim à Muſano, teftatur Euſebius IV. 28. Eandem refellunt ex antiquis qui exftant fcriptoribus Irenæus & Epiphanius. Suppoſita Tatiano Harmonia Evangelica. Harmonia Evangelica quam fæculo VI.ſub Tatiani nomine venditavit * Victor Capuanus, quamque latine exhibent Oxthodoxographorum utraque editio & Bibliothecæ Patrum, verfioque exprimit antiqua Theotiſca: commentario autem illuſtravit fæculo XII. poft CHẢI. STUMnatum ZachariasChryſopolitanus ** neutiquam efTatiani Ev. angelium Afè reacaqw, quod longe aliter à veteribus defcribitur: Ne- que ad Tatianum veluti auctorem referri poteft Harmonia altera quæ illi folet conjungi, quæque ſub † Ammonii Alex nomine ex Ottomari Luſcinii verſione primum lucem vidit Auguftæ Vindel. 1523. deindere- cuſa Erfurti eft 1544. 8. ex recognitione Caſp. Bruſchii , atque ſub Ta. tiani nomine exhibetur in Tomo fecundo Bibl. Patrum parte2.p. 204. Lugd. A. 1677. Verſionem Theotiſcam primus è MS. Franciſci Iu- nii A. 1706.4. edidit cum notis nofter cum viveret amicus Jo. Philippies Palthenius Profeſſor doctisſimus Gryphiswaldenſis , præmaturo fato extinctus Ult. Maji 17:0. Loca quædam illius Verfionis rectius inter- pretabitur Vir nobliſfimus Thedoricus von Scade, cujus Otfridum &Gram- maticam Theotiſcam avide exſpectamus. Vide etiam ſi placetſpeci- men Veteris Harmonix Evangelicæ Francice fcriptæ apud Hickeſium T.1. Theſauri linguar. ſeptentrional p. 189. ſq. 24 L 2 Scripta * Vide Nourrii Apparat ad Bibl. Patrum p. 553. ſeq. & quæ pridem notari in Codice Apo- crypho Novi Teſt ** Zachariæ Chryſopol. Commentarius exſtat Tomo XIX, Bibliothecæ Patrum edit. Lugd. † Hunc Ammonium Alex. Operis de conſenſu Moyfis & Jefu,Harmoniæque, unde deinde Canones ſuos perficiendi anſam cepit Euſebius, Ebangelicæ auctorem, cum Ammonio SaccoEthnico Philoſopho Plotini per annos undecim præceptore male confundunt viri docti,ut notatum à me ſupra cſt lib.IV.C.26.ubi de värijsAmmoniis. VerſioTheotiſcaTa. tianum vocat Alexandrinum, cum Ammonius Alexandrinus fueric, Tatianus Affyrius, 84 Lib. V.C.I. SCRIPTA TATIANI DEPERDITA. Scripta Tatiani deperdita. Πολύτι πληθG συγγραμμάτων reliξtum fuiffeaTatiano teftaturEafe- bius IV.29. Hift infinita Volumina. Hieron.c. 29. de S.E. Epangelium 2194 teasága, amputatis genealogiis & aliis omnibus quæ Dominum ex ſemine David fecundum carnem natum oftendunt. Theodorit. 1. 1. C. 20. hæret.fab.Confer Codi- 9 cem Apocryphum Nov. Teft. p. 379. ubi refellitur error eorum, qui cum Evangelio Hebræorum confuderunt apud Epiphan. hærefi 46. Multa etiam de Tatiani Evangelio viri doctisſimi Ittigius, Tentzelius &c. Epiſtolarum Apoſtoli Pauli recenſio Metaphraſtica, ornatioribus verbis nonnulla ſtudens efferre. Euſeb. IV.29. Hift. (Non- nullas Pauli Epiſtolas plane repudiaſſe ſcribit Hieron. in Epi- ſtolam ad Titum prooemio.) Ex Veteri Teſtamento abyor ſelecti, quibus ſolis utebantur Ta- tiani ſectatores,jactatis contra fub Andreæ,Johannis,&Tho- mænomineſcriptis Apocryphis. Epiphan. XLVII, 1. Tipos Tas no Qqualéves ta me©. Adverſus eos qui rebus divinis fidem detrabunt. Tatianus ipſe p. 173. contra gentes. Ilegi {wwv de animalibus idem p. 154. Περί και κατα τον Σωτήρα καταρτισμέ, de perfectione fecundum CHRISTUM. Clemens Alex. III. Strom. p. 406. Tipoßreuatwy Bieríov Quæftionum liber ſuper obfcuris S. Scripturæ locis, quem examini ſubjicere inſtituit Rhodon. vide Euſeb. V. 13. Hift, Alii Tatiani. Tatianus dux lub M. Antonio militans. Plutarch. in Antonii vita p. 933 Tatianus orator, Inu Qu cognomento di&tus. Vide Cælium Rho- digin. IlI. 10. Antiq. Lect. Tatianus ad quem Gregorius Thaumaturgus ſcripſit librum de anima, de quo infra in Gregorio. Tatianus cujus beneficentiam laudat Libanius Orat . XV.T. 2. p. 438.& ad quem plures ſunt Libanii Epiſtolæ : haud diverſus à Tatiano Ægypti log È QUTGY TATIANI VARII. Lib.V.C.I. 85 Ægypti præfe&to & Auguftali ſub Valente ac Theodofio : à quo aquæductus Alexandriæ conditus,di&tus Tatianus. Plura de eo Jac. Gothofredus in profopographia Codicis Theodofiani p. 386. ſeq. Meminit Suidas in Oudans. Tatianus Dulas qui Zephyrii in Cilicia Martyrium obiit fub Imperato. ribus Ethnicis, præfide Ciliciæ Maximo quodam,cujus Acta Mar- tyrii latine dant Lipomannus & Surius 15. Junii, Græce cum Sir- leti verſione exhibet Henſchenius T.2. A & Sanctor. Juniip. 1043. 1047. Alii duo Tatiani Martyres de quibus Martyrologia 16. Martii & 12. Sept. de altero Phryge etiam Sozom. V.11. Suid. in cijcx G & Τατιανός. M. Aurelius Polynices Tatianus in Veteri Inſcriptione apud Sirmon. dum p. 266. ad Sidonium. Tatianus puerin Gruteri thefauro p. MLX.5. ATHENAGORAS Athenienſis è Philofopho Ethnico Chriſtianus paucis veterum memoratur , Methodio apud Epipha- nium a) LXIV. 21. & Photium Cod. 234. p. 480. atque Philippo Sidetæ in fragmento quod edidit præſtantisſimus Dodwellus ad calcem diſſertationum in Irenæum, cujus Philippi hæcfunt verba:& dodaoxalcio ξεν Αλεξανδρεία Αθηναγόρας πρώτου ηγήσατο &c. Scholae prafait Alexan. drina primus Athenagoras, qui Hadriani floruit temporibus atque Antonini, quibus etiam legatoriam Orationem pro Chriftianis tóv uæ èe xestavwv ages- Beutixov infcripfie. Religionem Chriftianam in ipfo quoque pallio profeſjus & ſchole Academicæ præfectus tńs A’admuciens gcorñs Egois déusu Q. Hic cum ante Celfum in animo haberet Chriſtianos fcriptis oppugnare. luftratis ex mente Scripturis , ut fufcepiam oppugnationem infitueret accuratius, ita ca- ptus a) Athenagoræ nomen pro Athenogene ibi reponendum primus monuit Paulus Lea- pardus XIX. 9. emendationum, Atque Athcnogeni quidem, cujus Hymnus ab incerti autoris antiquiſimo veſpertino, quo etiamnum utuntur Græci, diverfus memo- fatur apud Baſilium de Spiritu S.c. 29. T. 2. p. 220. Apologiam etiam tribuendan preter rem fufpicatus eft Baronius ad Martyrolog. Rom. 18. Januar. Quemadmo- dum alius nefcio quis apud Steph le Moyne notis ad Varia facra p 171. minus adhuc verifimiliter eam tribuit luftino Martyri, forte quia ]uſtini fcriptis in aliquibus editt.ad. dita eſt. Denique Clariff. Tentzelius p. 453. diff. ſetect, recte retractat quod p. 199, Geſnerus de libris M. Antonini, qui hoc titulo extant, loqui voluerit, L3 86 S. ATHENAGORÆ. Lib. V.c. ptus à Spiritu S eft, ut ad exemplum magni Pauli, ex perſecutore Doctor effeEtus fit illius fidei quam fuiſſet perfecurus. Hujus diſcipulus Clemens Stromateus, Clementisque Pantænus. Apologiam videtur fcripfiffe Athenagoras in- fra annum CHRISTI 177. & 180. obtuliſſeque M. Aurelio Antonino & L. Commodo b) quorum nomen in MSS. Codicibus conſtanter præfixum legitur, etiam in Bononienfi, quem memorat Mabillonius T. 1. Muſei ltal. p. 196. Quanquam Clariſt, Bælius in Lexico Hiſtorico Gallice edito negat unquam oblatam publico Chriſtianorum nomine, ſed tantum fcriptam privatim ab Athenagora.perinde ut in Gallia ab A. 1684. multi è Reformatis perfecutionem pasſis libellos ejuscemodi ſup- plices & Apologias ad Regem fcripſerunt edideruntque, Regi nunquam oblatas. Cæterum de Athenagora ejusque ſcriptis videat lector, ſi pla. cet, quæ prolixius commentati ſunt eruditi Viri, Pagius & Baſnagius ad Baronium, Tillemontius, Caveus, Nourrius, Dodwellus, Tentzelius atque Ittigius, ne de aliis jam dicam. Mihi quidem ſuffecerit Apologie & alterius libri inſignis de reſurrectione mortuorum editiones atque inter- pretes bona fide retuliſſe. Nam de MSS. Codicibus videndus Nour- rius Apparat. ad Bibl. Patrum p. 483. LIBER DE RESURRECTIONE ſive uberiora ex illo libro excera pta latine interprete Marſilio Ficino fæpius vulgata atque in Ficini operibus Tomo 2. leguntur. Integrum librum poſt Georgii Valla verſionem Venec. 1498. fol. cum aliis c) variorum fcri- ptis editam primus ex unico MS. Græce vulgavit novamque verfionem ſuam addidit Petrus Nannius, Pariſ. 1541. 4. & Lovanii, quæ editio Græcolatina repetita in Micropresby- rico ex officina Henrici Petri vulgato Bafil. 1550. fol. p. 470. &in Orthodoxographis Johannis Heroldi ibid. A.1555. fol. p. 351. Sed latine hic liber Athenagoræ Nannio interprete ſub- jectus Philoni Judæo ex Gelenii verſione edito Bafil. 1552. 8. Italice vertit Hieronymus Faleti Venet. 1556.4. apud Aldum. An- glice Richardus Porderus Lond. 1573. APO- b) Integrum Commodi nomen Lucius Ælius Aurelius Commodus, ut patet ex numis illov.g. quem exhibet Triſtanus T. 1. p.718. Non itaque opus eft in inſcriptione Apo- logiæ Athenagoræ pro Lucio Ælii nomen reponerc , ut ſuadebat Steph. le Moyne notis ad Varia ſacra p. 170. c) Scripta illa à Gcorgio Valla junctim edita recenſui lib. IV. c. 25. ubi de ſcriptis Aphro. diſci num. 12. EDITIONES. Lib. V.r.l. 87 APOLOGIA latine ex Jo. Langi verſionecum ejus commentario, in- ter Juftini Martyris opera T. 1. p. 217. Bafil . 1565. fol. & ex verſione Suffridi Petri cum ſcholiis ejus uberioribus. Colon. 1567.8. Græce vero &-Latine cum Conradi Geſneri verſione acno- tis Tiguri 1557. 8 Baſil. 1558.8. Gallice per Guidonem Gausſar. tum Pariſ. 1574. 8. UTRUMQUE OPUS Latine, Apologia ex Conradi Geſneri & liber de reſurrectione ex Nannii verſione recuſum in Bibliothecis Patrum, ut Pariſ. 1575. 1589. 1609. Colon. 1618. & novisſime Lugd. 1677. T. 2. Grace & Latine cum iisdem verſionibus ad calcem libri ſubjunctis ex H. Stephani recenſione, qui Apologiæ MS. Codicem Græcum è Bibl. Galliæ, & libri de reſurrectione Romæ à Guil. Sirleto accepit , ftylumque Athenagoræ plenum hy- perbatis , pasſim parentheſibus diſtinxit, caftigationesque addidit Pariſ. 1557.8. Cum iisdem verſionibus, & Geſneri ad Apologiam, H. Stephaniad utraque notis. Tiguri 1559. fol. inter Theologorum ali- quot Græcorum veterum Orthodoxorum fcripta , quæ ſunt Canones SS. Apoſtolorum & XIII. Conciliorum, Ignatii Epi- ftolæ, Æneæ Gazæi Theophraftus , Demetrii Cydonii de morte contemnenda , Hermiæ irrifio Philoſophorum genti- lium & Agapeti ſcheda Regia ad Juſtinianum Imp. Cum iisdem verſionibus, notisque Frontonis Ducei. In Auctario Bibliothecæ Patrum Parif. 1624. fol. Cum iisdem verſionibus & notis brevibus Jo. Felli Oxonienfis Epi- ſcopi. Oxon. 1682. 12. è theatro Scheldoniano. Apologia cum Suffridi Petri, & liber de reſurrectione cum Nannii verſione, additis notis variorum & novis D. Adami Rechena bergii, Theologi hodie Lipſienſis animadverſionibus. Lipf. 1684. 1685.8. duobus Vol. Apologia cum Geſneri, & liber de reſurre&tione cum Nannii verſione, notisque integris Variorum, novisque commen- iis Eduardi Dechair, qui Græca in ſectiones diviſa ad prio- res editiones & MSS. 2. Bodlejanum & Etonenſem recen- ſuit atque verſiones pasſim caſtigavit , Baroniique non- nulla (ex Annalibus ad A. C.) & Petri Halloixii ac Dod- wel- 88 ATHENAGORAS, Lib.V.c.1. welli (ex diſl. XI. Cyprianic. 9.37. fq.) &Georgii Bulli (ex de. fenſione fidei Nicænæ) de Athenagora ſubjunxit. Oxon.êthea- tro Scheldoniano 1706.8. Gallice Arnoldo Ferrono five Ferricrio interprete. Burdegal. 1577. 4. SLP POSITIM ATHENAGORÆ OPIS DE PERO ET PERFECTO AMORE. Sub Athenagoræ Philoſophi Athenienſis nomine prodiit etiam Gallice, veluti è Græco converſum opus, tributum in libros decem de vero & perfecto amore, five de caſtis amoribus Theogenis & Charidis, Pherecydisque ac Melangeniæ. Interpres Fumeus (Mr. Fumee Seig- neur de Genillé) qui codicem Græcum a Lamanæo Protonotario Cardinalis Armaniaci accepiſſe fe teftatur, verſionemque ſuam Gal- licam eidem Lamanzo 4. O&tobr. 1569. infcripfit, non dubitat aucto- rem effe illum Athenagoram, cujus Apologia & liber de reſurrectio- ne exſtat , quod etiam è ſtylo & colligendi ac differendi ratione pu- tat eſſe perſpicuum. Græco Sophiftæ ſine tergiverſatione adſcribit Rolandus Mareſius lib. 1. Epift . 26. & tanquam veterem fcriptorem laudat Bochartus Geograph.facr.p.638. At vir illuſtris Gisbertus Cupe. rus in Harpocrate p. 119. oum tamen , inquit auctorem vix credere aufim genuinum ejfe, licet illud fentiane illufres o præftantes Viri, quia integra loca ex Plutarcho, Livio, Herodoto, Cartio aliisque auctoribus ad verbum fere deſcripta ſunt. Quod fi fraus omnis abeſ,plurimi ille Athenagoras faciendus eſi cer. te, quia tot antiquitatibus aliisque præclaris rebus abundat. Idem in litteris datis ad me 10. Sept. 1710. Mirum profe&to eft libros illos amatorios, de quibus agis, non vulgari, o iraſcor eruditis, quiiftis manus non admovent, cum id facile facere posſine; non id opto propter bifloriolas illas fictas & lepidas, quas juventuri relinquo, ſed quia fepe inde clare cognoſcimus ritus & mores qui in ufu Eam Græcis; quam aliis populis fuerunt, temporibus, quibus Auctores fiftionum illarum floruerunt. Cum autem mihi annumeres varios ejuscemodi fcriptores, palere, ut tecum agam de alio talis argumenti, in quo difputant Viri eruditi, EN Athenagoras de vero & perfe&to amore, qui ex Græco verfus Gallice editus eſt Pariſiis anno 1599. hoc titulo : Du vray E parfait Amour eſcrit en Grec, par Athenagoras Philoſophe Athenien : contenant les Amours boneſtes de Theagenes ios de Charide, de Pberecydes & de Melangenie. M. Baudelot de Airval p. 182. de l' Utilité des Voyages, genuinam putat efſe bunclıbrum, tribuitque eundem Athenagore, qui pro Chriftianis Apologias fcripfit , ill. Hueritis in prima editione libelli Gallici, quem de biſce fabuloſis biftoriis una CH11 DE VERO AMORE. Lib. V.c.li 89 , cum biftoria fabulari, cui titulus Zaide, edidit , ejusdem eft fententia , fed cam in altera ejusdem libelli Latina mutavit ; hunc fequitur Tentzelius p. 206. Exerc, Selc&tar. ; ſed in Addendis in alia omnia abit , & Athenagore jam Chriſtiano fabulam illam adſcribit p. 452. Comparavimibi bunc rarum librum, cum juvenis admodum in Galliis eſſem, eundemque legi ea ſedulit ate & atten. tione, quam ab illa ætate quis defiderare poſſet ; & nefcio qui fiat , ut 8 tunc onunc femper bifforia illa mihi fucrit fitque ſuſpecta. Non adducam in me- dium argumenta , quibus Huëtius mutata fententia impugnat Athenagoram illum , quamvis mibi, ſancte teftor , eadem notata fine ; fed dicam tantum multa imo plurima ex autoribus Græcis & Latinis fumpta effe perbo lenus id quod Athenagoram, elegantem illum & eruditum Virum , fecille, mibi non fiet verifimile , maxime cum Latinam linguam, uri puro, ignoraverit, Exemplo uno & altero id docebo. Athenagoras ille p. 200. 6 aliis deſcribie triumphum, quem Paulus Æmilius duxit plendisfimum de Perfe Rege Macedo- nie ; fed illum omnem eodem plane ordine narrat nobis Plutarchus p. 272. & 273. adeo ut ovum opo non fit fimilius; quæ p. 87. & fequentibus commemo- yat de Nafamonibus, Pſyllis, aliisque Africæ populis, petita funt ex Herodoti lib. 4.c. 172.8 173.& quodmirerisp. 91. videtur defcribere pyxidem nauticam, licet obſcure, ut ſcil. lateret , cum illa atare infrumentum iftud utilisfimum, nequaquam , quicquid nonnulli velitentur, cognitum fuerit: Quid quod Trium- phus Mapalis Oitaviip. 22. peritus videtur ex Livii 45,6. 42. 6 Virum illum pro- cul dubio dices non intellexiſle quatuordecim remigum verfus finc ordines (apud Livium 45.35.) cumeos p.23.b.reddat,quatorce rames; fic que p. 32, 36, 39, 40, libri primi , petita funt ex eodem biftorico, lib. 45.6.42.66 aliis ; lib. 44, 34, lib.31, 14,6 35,32; 638, 10. Peccarem certe in communia ftudia, fi te diurias detinerem, ó loquerer de aliis auctoribus, ex quibus perſonarus ille Athenhgor as periit emblemata fua, & epiſodia ; fed addam tantum, ea que p. 67. nobis narrat, omnia ex Liviilib. 45,6.17, & 18. absque nulla vellevis. fima mutatione fumpta effe, non ſecus ac ex Curtio , que p. 152. nobis de Ammone propinat. Jam tibi , Vir eximie , do confiderandum, an recte bec hiſtoria fabularis attribui posſit Athenagore; mihi quidem id plane non videtur, Hactenus Vir eruditisſimus, In præfatione Auctor meminit vaftatæ non diu ante, quam ſcriberet,Græciæ his verbis: Et pour cet effet je me ſuis contenté de ramaffer çà et là par noſtre ville (Athenes) pluſieurs memoires pour releder es enri- chir une Hiſtoire qui s'en alloit quaſi eftre mije en oubli pour la longueur du pour les ruines advenwes depuis en toutes les propinces de la Grece, M desquels temps & 90 ATHENAG. DE VERO AMORE. Lib. V.c.1. desquelles noſtre ville n' a pů eftre exempte, & en a fenry un coup fi orbe, que à fon accaſion nous voyons maintenant les ſciences & efudes n' avoir plus de vie gaeur en icelle, & nos eſcboles s'en aller du tout perduës. Ex quibus certum effe conficit Huetius p. 44. libri de origine fabular. Romanenſium, auctorem non eſſe Athenagoram,qui fecundo poft Chriftum natum fæ- culo fcripfit, fed alium qui vixit poft direptam ab Alarico Græciana; vel potius poft oppreſſum novisfime Græcum Imperium à Turcis, con fictum effe exiſtimat hoc opus ab aliquo è viris doctis Cardinalis Armi- niaci familiaribus, nominatim à Gvilelmo forte Philandro. Mille , in- quit, in locis temporum borumce ultimorum agnoſco mores & inftituta anti- quis incognita , quin & agendi ratio Sacerdotum & puellarum Hammoni confe. cratarum tam fimilis noftrorum Monachorum & virorum religioforum convena sibus regiminique ita congruens longe diffentiunt ab iis rebus, quas e hiſtoria nos edocer de iis temporibus & locis quibus vita Monafica nata eft & adolevit. Ea cura quam auctor adbibet in explicandis quibusdam priſcis ritibus qui à no- fris differant, in hominem tantum recentiorem cadit, Multa adno- tat ad prifcos auctores qui exſtant ad bunc diem, eosque illuftrat, potisfimum vero Herodotum, Plutarchum, Q. Curtium, Jamblichum Philof.& Heliodorum, ex guibus præcipue fic tanquam ex fontibus totam fue fabulæ baufit materiam. Sed & obfervationes quoque alias addit illis contrarias 63 adverſas, quas prifcus aliquis auctor & rerum antiquarum peritior baud quaquam protuliffet Idem in media Gracia luce litem capitalem inflituit eâdem 8 ſerie & forma, ac A in ipfo Luterie foro inftitueretur - Brigittariæ nomen ad exemplum nominis S. Brigite Scoticæ virginis baud dubie effi&tum &c. - chitectonicæ artis peritiam auctor ad faftidium usque oftentat. Sciunt omnes Cardinalem Arminiacum Architettonicæ arti impenfe fuiffe deditum, Philander Vitruvii commentator ipfi cliens erat addictisfimus , vir certe in ea Arte fæculi fui ſcientisfimus, & literis quoque quas humaniores vocant ornatisfie mus. Quid quod Architectura falfi illius Athenagoræ ad Architecturam Vitrus- pii quadrat aprisfime? His non obſtantibus, fuere tamen qui adhuc cenferent ampliandum,utColomefius in Paralipom de ScriptoribusEc- cleſ. Sed quia nemo hactenus fuit qui Græcum codicem proferret, non difficulter aſſentior virorum doctisſimor. ſententiæ tot argumentis ni- xx,recentius eſſe commentum,& de virtutibus vitiisque hujus dramatis lectores ad eundem Huetium p. 53. ſeq ablego, qui p. 57 ſeq præ- terea obſervat plane ad imitationem Heliodori totum opus eſte com- pofitum, iisdem fere nominibus amantium, eventibus multum fimi- Syam Ara libus, ATHENAGORÆ VARII. Lib.7.c.r. 91 libus, eodem librorum numero. Huetio adftipulatur etiam Nicolaus Nourrius T. 2. apparat. ad Bibl. Patrum diff. 3. p.481. Editiones hu- jus operis,Athenagoræ triburi le&tuque non injucundi duæ prodierunt, priorem ipſe posfideo, Clariff . Baylia etiam memoratam editamque Pariſiis apud Mich. Sonnium A. 1599. 12. foliorum 380. cum privile- gio Regis, & præfatione Bernhardi Sanjorry, Cal. Octobr. 1596. Al- teram Pariſ. 1612. apud Dan. Gvillemot excufam, in Bibliothecalſäaci Vosſii evoluille ſe teſtatur præſtantisſimus Caveus, tilizade Athenagoræ alii. iam Fuere & alii Athenagoræ , quorum decem vel undecim ob- fervavi. I) Athenagoras qui cum Pharnabazo & Apollonide Chio vinctus traditus eft Macedonibus, tefte Curtio IV.5.17. 2) Athena- goras Cymæus five Cumanus, cujus meminit Cicero pro Flacco. 3) Athenagoras Argivus cujus mentio apud Sextum Empiricum 1. Pyrrhon. Hypotheſ. p. 27. 4) Athenagoras rei Rufticæ Scriptor apud Varronem ac Columellam lib. 1. C. I. 5) Athenagoras Chirur- gus cujus meminit Martialis VIII. 41. IX. 97. &c. 6) Athenagoras Mileſius de quo Diodorus Sic. lib. XX. T. 2.p.820. fq. 7) Athenagoras Epiſcopus Byzantinus ab Andrea Apoſtolo nonus, in Philippi Cyprii Chronico Ecclefiæ Græcæ p. 4. 8) Athenagoras cui Boëthus tefte Photio cod. CLIV. dedicaverat librum ſuum mê tão cabe ge notwave erogguévwv réſERv9) Athenagoras princeps Mitylenes, cujus men. tio in hiſtoria, ſive dramate potius erotico Apollonii Tyrii p.694. fqq. in M. Velferi Operibus, 10) Athenagoras Rhetor ineptus quem perftringit Ammiani Epigramma II. 46. p. 248. Anthologiæ, II) Athenagoras Regis Philippi Maced. præfe&tus Liv. XXXI. 27, XX. THEOPHILUS ex Ethnico a) & ipſe Chriſtia- nus, atque hinc Antiochiæ Epifcopus, b) Erotis fucceffor, fcripfit poſt a) Thcophilus ad Avtolycum lib. 1. p.78. D. Tentzelii dim. ſelect. p. 209. feq. Caveus, Tillemontius & Halloixius in vita Theophili &c. b) Ita Euſebius IV. 24. Hiſtor. & Hieron c. 25. de S. E. atque in Epift. 151. ad Algaſiam, Martyrolog. Rom. 13. Octobr. Etiam in Codice MS. Regis Chriſtianisſimi libris Theophili his titulus prefigitur : Θεοφίλε πατριαρχε έκθε Αιοχάας προς Αυτόλυκον Ελληνα, wei των χριστιανών πίσεως, και ότι τα θεα λόγια τα nad M2 92 S. THEOPHILUS AD 'AVTOLYC. Lib.7.0.1. 23.6. poft M. Aurelii Veri mortem circa A. C. 181. non diu ante obitum fuum libros III. wel Târ xestavrõ risews c) ad Avtolycum tum ad- huc Ethnicum d) cæterum virum eruditum ac librorum helluonem e) qui noctes ſolidas inter libros libenter ſoleret conſumere, & veri- tatis cupidisfimum. f) Primus Grace ex Arlenii codice quem Venetiis Jo. Friſius de- fcripferat edidit Conradus Geſnerus Tiguri 1546. fol. cum Antonii 8 Maximi locis communibus, Maximi Centuris & Tatiano. Atque eodem anno ibidem latine, Conrado Claufero , non ut Clariſſ. Nourrius p. so.. affirmat. Gefnero interprete. Geſnerus hoc inſcribit titulo: de DE08 fide Chriſtianorum contra gentes, Inftitutionum libri tres , ad Avtoly- cam. Inſtitutionum libros appellat, quod Euſebius dixit sosyesada ouryzénzta. Vide Geſneri Epiſtolam de fcriptis à ſe editis p. ong OTROS Latine 1932, bogata τον καθ' ημάς αρχαιότερα και αληθέςερά εισι Αιγυπτιακών και Ελληνικών a Twór w ourypa Péw. Equidem Gennadius c. 33. de S. E, libros tres de fide ſub Thcophili Alexandrini nominc titulatos legiffe fe fcribit. Et H.Dodwello librorum ad Avtolycum auctor videtur Theophilus Antiochenus junior qui fcripferie poſt annum CHRISTI 205, ſub Severo Imp. quam ſententiam defendit in Ob- ſervationibus ad Opera poftuma Jo. Pearſonii p. 11. feq. cum in lingulari diſf adhuc inedita, quam cum nova quam jam pridem parat librorum Thcophili cditione & dia- de la triba ſua de Theophilis luci non invidebit V. C. Gotlieb five Theophilus Subelwin gius, humaniorum litterarum in Gedanenſi Gymnaſio Profeſſor. Verum libenter aſſentior Euſebio & Hieronymo, præcipue cum Gennadius titulo illi nec ipſc habuc- rit fidem , & Dodwelli objectionibus jam fatisfecille videantur Tillemontius ad vitam Theophili T. 3. Memor. Hiſ. Ecclef nota 2. & Caveus parte altera Hiſt, literariæIdem Dodnellus librum tertium Theophili (quem de temporibus vocat Lactantius lib. 1. c. 23. quoniam temporum rationes in eo ab orbe condito ad M. An- tonini Veri imperium ſuccincte pertexit) feparatim fcriptum & ante priores duos Avtolyco miſſum exiſtimat, ut laudatus Schelwigius me docuit, quod minus videtur eſſe à veri fimilitudine alienum,atque fuboluit ctiam Grabio p, 220, T- 2. ſpicileg c) Hunc titulum habent in Ms. Regis Galliæ, teſte Sirmondo in limine notar ad Rufini librum de fide. T. ), Opp. p. 273. Ibidem libros tres de fide, quos ſub Theophili Alex nomine Gennadio lectos jam dixi, å tribus Theophili ad Aytolycum libris Siro mondus, præter rem, ut opinor, dilinguit. d) Theophilus ad Aytolycum lib. 1. p. 69, b. & lib.3. 119,2. c) Lib. 3. p. 119. a 138.d. f) Lib. 1. p. 69. b. lib. 3. p. 127. b. Scripſiſſe tamen Aytolycum libros adverſus Chri- ftianos, ut Tillemontio videtur , ægre mihi perſuadco. Negue apud Theophilum initio lib. I, dóyesita accipere neceſſe eſto ale COMMENTAR, IN EVANGEL. Lib. V.6.1. 93 Latine ex eadem Clauſeri verſione occurrit in Bibliothecis Pa- trum , Pariſ, 1575. 1589. 1609. 1644. Colon, 1618. & Lugd. 1677. Tomo 2. Græce & Latine cum Clauſeri verſione in Orthodoxographis Jo. Heroldi , Baſil. 1555. fol. p. 285.& ad calcem Juftini Martyris Pariſ, 1615. & 1636. & Colonix (Witebergæ ) 1686. fol. cui poftremæ editioni acceſſerunt notæ B. D. Chriftiani Kortholti, jam ante editæ Kilo- niæ 1675.fol. Etiam prodierunt Theophili Antiocheni libri in aucta. rio Bibliothecæ Patrum Græcolatino Pariſ. 1624. fol. cum notis Fronto- nis Ducei. Denique Oxoniæ nitidam editionem curavit Jo. Fellus Oxonienſis Epiſcopus, A. 1684. 12. cui ad Codicem Bodlejanum emendatæ Clauſeri verſio caſtigata & breves notæ accefferunt. Tabu- la etiam fubjcitur, ex qua rationes temporum quas ſequitur Theophi- jus, licet colligere, qualem exhibet etiam Nourrius in Apparatu ad Bibl. Patrum p.515. 2. Commentarios in Evangelium à Theophilo quatuor Evan- geliſtarum dicta in unum opus compingente Græceferiptos legit olim Hieronymus præf. ad Matthæum, ato nonnulla ex illis producit Epift. 151. ad Algaſiam quæft. 6. licet c. 29. de fcript. Ecclefiafticis teftatur, illos ſibi cum aliorum Theophili voluminum elegantia & phrafi non videri congruere. E:xſtant hodie latine ſub Theophili Antiochenino- mine libri quatuor commentariorum ſive potius Scholiorum allegoricorum nonin integra Evangelia, fed in varia Evangeliſtarum loca, à longeju. niore aliquo fcriptore Catholico poft Hieronymum, & latine (ut per- ſpicius argumentis g) patet) compoſita , in quibus illa quidem quæ è Theophilo Antiocheno Hieronymus h) fed & multa alia quæ iisdem verbis latinis apud Cyprianum , Ambrofium , Hieronymum i) leguntur, tum mentio de Monachis p. 170. B. occurrit , ut omit- tam quod Chriſtus DEus de DEO, DEus & homo in una perſona p. 174. A&G. 175. D. iis verbis defcribitur, quibus id Theophili ætate vix à quoquam g) Lib. I. p. 167. e. (T. 2. Bibl. Patrum Lugd, part, 2.) ad verba Matthæi V. Jota unum vel unus apex : per jota Vetus Teft. Significat , jota enim pro decem eft apud Græcos. Apex autem quatuor literas habens per Eb angelium quadruplex , teftamen- tum indicat nobum. h) Grabe T.2. ſpicileg. p. 221. i) Albertinus de Eychariſtia p.368. Nourrii Apparat. ad Bibi, Patrum p. 119. kolo M 3 94 SCRIPTA S. THEOPHILI DEPERDITA. Lib.7.c.1, quoquam factum. Utique igitur aſſentior Cotelerio k) Tillemontio 1) & aliis viris eruditis, qui hos Commentarios Theophili Antiocheni eſſe negant, licet ex Theophili commentariis ab Hieronymo lectis & aliis perantiquis fcriptoribus excerpta continere mihi perſvadeo, unde non mirum in illis reperiri quæ cum Theophili libris ad Avtolycum & aliis vetuſtisſimis monumentis conveniunt, ut monet Richardus Si- mon libro 3. Hiſt. Criticæ N. T. p. 7. Editiones horum Commenta- riorum nullas comperi niſi quæ in Bibliothecis Patrum exſtant Pariſ. 1989. 1609. 1654. Colon. 1618. & Lugd. 1677. cujus poftremæ editio- nis paginas paullo ante allegavi. Scripta Theophili Antiocheni deperdita. Contra Hermogenem. Eufeb. IV. 24. Hift. Hieronymus c.25. deScript. Eccleſ. Theodorit. lib. I. de hæret. fab. Contra Marcionem. Eufeb. Hieron. & Theodorit. KaluXyTIX Tua dutĞ Baía. Euſeb. quod Hieron. reddit: bredes ele- gantesque traétatus ad ædificationem Ecclefia pertinentes. Niceph. IV.9. θείων μεσα κατηχήσεων. Legi & fub nomine ejus, inquit Hieronymus, in Evangelium , & in Pro- verbia Salomonis Commentarios, qui mibi cum fuperioram Volumi. num elegantia & phraf von videntur congruere, Alii Theophili . 1. Theophilus Comicus Veteris Comediæ , de quo fupra lib. 2. c. 22. 2. Theophilus Geographus & Hiſtoricus, Jofepho, Plutarcho, Ptole. mæo & Stephano laudatus, de quo Vosſius in Hift. Græcis. 3. Theophilus qui de agricultura fcripfit, memoratus Varroni & Co. lumellæ. 4. Theophilus nobilis (vel Alexandrinus, ut Syrus auctor Lexici apud Tentzelium p. 208. dift . ſele&t.vel) Antiochenus à Petro Apo- ſtolo ad Chriftianam fidem perductus, fi credimus ſcriptori recognitionum Clementis X. 71. Idem nempe upatis@uille osóDin cui S. Lucas Evangelium & Acta Apoft. inſcripſit, quemque * cum Antiocheno noftro Epiſcopo male confun- dunt k) Coteler, notis ad Ignatii Epift. p. 16. un us 1) Tillemont. ad vitam Theophili nota I. * Hunc errorem Nicephoro Callifti præter rem impingit Tentzelius p. 207. diſt. Select. VARII THEOPHILI. Lib. v.r.l. 95 dunt Iſidorus VI. 1. Orig. Gvil. Tyrius IV. 9. de bello ſacro, Jac. de Vitriaco c. 32. Hiſt. Hierofol. Blondus Decad. 2. lib. 3. p. 214. Chriſtianis Lupus ad Tertull. de præſcript. p. 212. vib aliique. 5. Theophilus Cæſareenfis Epifcopus , Antiocheno Epiſcopo, (cujus Scripta jam retuli, ætate ſuppar. Ejus relationem de decreto Cæſareenſis Synodi A. C. 196. habitæ de Pafchate ſub falſo Philippi nomine edidit Bucherius p. 469. ad Vi&torii Aquitani Canonem Pafchalem, Sub Theo- phili nomine extat apud Bedam lib. de æquinoétio T. 2. Opp. p. 222. & in Conciliis Labbei T. 1. p. 596. & emendatius in nova Baluzii collectione p. 13. Suſpecta tamen merito vide- tur Santebeuvio, Boſqueto & Tillemontio quem vide nota 2. ad vitam S. Victoris Papæ T.3. memor. Ecclef. p. 479. ſeq. De Theophilo ipfo adeundus Euſebius V. 23. & Hieronymus C. 43. Catalogi. 6. Theophilus Areopagitico judicio falfi damnatus, de quo Tacitus II. 55. Annal. 7. Theophilus Medicus de quo Galenus de fymptomatum diffe- 8. Theophilus cui Hippolytus dicavit librum de Antichriſto, à Marqv. Gudio editum. 9. Theophilus Alexandriæ ab A. C. 385. ad 412. Epiſcopus, de cujus fcriptis erudite Caveus, cui addes quæ ex libro adverfus Johannem Cbryfoftomum affert Facundus lib. VI. T. 2, Operum Sirmondi p. 595. fq. De Epiftolis Paſchalibus qua- rum ternæ ad Ægypti Epiſcopos latine ex S. Hieronymi verſio- one leguntur T.4. Operum Hieron. p.691. fq. edit. Marcianæi, tais vide Quesnellum ad Leonem M. p.263.326,fq . 797.896. Theo- quan phili Alexandrini fragmentum de reſurrectione ex Codice Regio -Sieg 211 , Græc. & Lat. protulit Sirmondus ad Rufinum de fide T. r. Opp. p. 313. Ad Theophilum hunc Ammonius Epiſcopus Epiftolam σεί πολί)είας κβία μερικέ Παχωμία και Θεοδώρα, fcripfit -* quæ ex MS.Florentino Græce edita ab Henſchenio Appendice ad T. 3. Maji p. 63. & latine Daniele Cardono interprete Don P: 347. Ad calcem hujus legitur brevis Theophili ad Ammo. nium Epiſtola. Ad hunc Theophilum exſtant etiam Epiftola Synelii, bilib o sursa con dela Vobky. 10. Theo- Seni upposiriona bearbeta opositor rentiis c. 3. 96 Lib, .c. HERMIÆ 10, Theophilus Chronographus Joanni Malalæ laudatus, quem eun- dem puto cum Theophilo, qui citatur in Chronico Paſchali p. 41. , à Theophilo Antiocheno autem diverſum, quia Malala & Chronici Paſchalis auctor ex eo afferunt quæ in libris ad Av. tolycum non leguntur. II. Theophilus JCtus, ex triumviris illis quiJuſtiniani Imp. auſpiciis jus Civile in ordinem digeſſerunt. De illo infralibro VI. 12. Theophilus Protoſpatharius, de cujus fcriptis itidem infra Libro VI. inter Medicos. 13. Theophilus Michaëlis II. Balbi F.Imperator CPol. ab A. C. 829. ad du 842. 14. Theophilus presbyter, auctor forte Paraphraſeos Oraculorum Leonis Imp. quam Græceex MS. Amſtelodamenſiedidit Lam- becius ad calcem Leonis Oraculorum p. 275. 15. Theophilus Corydalius Græeus recentior Catumſirto laudatus qui Theologiam in Collegio Græcorum Romæ docuit, licet Cyrilli Lucaris confesſionem probaret, Vide Rich. Simonis Biblio- thecam Criticam T. 3.p.229. Alios Theophilos Sanctos & Martyres colligit Theophilus Raynau- dus S. I. in Johanne Theophilo T. VIII. Operum p. 239. ſq. Plures exſpectamus à Gottliebio Schelwigio, ubi ejus Syntag. made claris Theophilis lucem viderit. HERMIAS Ερμείας cujus διασυρμός των έξω φιλοσόφων, five brevis libellus exſtat , quo concurrentes adverſa fronte inter ſe Ethni- corum Philoſophorum opiniones ridet, de rerum principiis, de ani. ma, de DEO mira & pugnantia inter fe tradentes. Theophilo ple- rumque ſubnectitur, & non plane certa conjectura à præclaro Viro Guil. Caveo ad fecundi fæculi extremum refertur , licet Lambecius T. VII de Bibl. Vindob. p.54. eumque fecutus Tentzelius diff. felect. p. 227. feq. auctorem putant longe juniorem, Hermiam nempe Sozomenum. Ad Tentzelii argumenta reſpondit Caveus parte alte- ra Hiſtoriæ literariæ, contra quem licet tueri fententiamfuam conatus eſt Tentzelius in Bibliotheca curioſa, five Ephemeridibus litte- rariis Germanice editis A. 1704. p. 232. ſeq fateor tamen præter no- minis congruentiam nihil valde elle in iſla Lambecii divinatione quod * Huncintellige, quando in Labbei Bibl, nova MSS.p.387. memorari vides Hermie Salami- nii Hiftoriam Ecclefiafticam. Sozomeni nomen integrum fuit Salamanus Hermias Sozomenus, Vide Valeſii notas p.98. De Hermia Syriani diſcipulo, Philoſopho Ethni- co Platonico, quemadmodum de Sozomeno quoque dicturus fum infra fuo loco. * de care DE IRRISIONE GENTILIUM. Lib.v.cil. 97 quod eam veriſimilem reddat. Quod fi fola nominis fimilitudo fufficit ad hariolandum, non deſint alii Hermiæ quibus non minori fpecie libellus ifte tribui posſit, ut Hermias martyr fub Antonino Imp.cujus A&ta martyrii Græce ex MS. Mediceo dedit Papebrochius ad 31. Maji T.7.p.424. cum verſione Hugonis Bolli Carthufiani: nec minus Hermias quem colloquentem inducit Cyrillus Alex. dialogis de divinitate & incarnatione unigeniti. Verum editiones potius haud invenusti illius libelli, quocunque demum auctore & quo- cunque tempore ſcripti referre præſtat. Vidit itaque lucem primum ex Jo. Jacobi Fuggeri Codice cum verſione Raphaëlis Seileri Auguſta- ni, Balil. 1553. 8. additus Demetrii Cydonii Orationi de morte con- temnenda : atque inter veteres aliquot Theologos Græcos quos ſu- pra retuli in Athenagora, excuſos Tiguri A.1560. fol. Græce & Lati- ne curante Gefnero. Deinde ut latinas editiones in Bibliothecis Pa- trum repetitas omittam , Græce & latine iterum cum caſtigationi- bus Frontonis Ducæi in Auctario Ducæano Pariſ. 1624. fol. Tomo I. & ad calcem Juſtini Martyris Pariſ. 1615. 1636. & Colon. five Wittebergæ potius 1686. fol. Deniquecum Tho. Galei Codice collatus, additis ejus dem Galei qui Theodorito, juniorem Hermiam eſſe exiſtimat,& Wilh. Worthi notis, ad calcem Tatiani Oxon. 1700.8. INDEX SCRIPTORUM, audii audiny assigning quorum meminere Athenagoras, Theophilus Antiochenus, Tatianus & Hermias, compoſitus ad paginas edit . Parifienfis Græcolat. quæ notata etiam in marginibus editionum Oxonienſium. Cuſilaus T. 162. ubi male dvayçaPaí 141. docuerunt cuva Ηγησιλάς μυθολογημαία. τατων ιστορίας, ibid. Egyptiorum Αι παρ Αιγυπτίοις των χρόνων Regum fuccesfio. Τh. 130. A N Ægye 98 INDEX SCRIPTOR. A. TATIANO. Lib.7.c.. 143.162. T.173 2 Ægyptiorum Prophetæ, Th. 109. Ariſtæus Proconneſius ó ta' Agre Æſchylus A. 22. Th. 115. μασία συγγράψας. T.173. Æſopus feudorón Q. T. 169. ejus Ariſtarchus Grammaticus T. 166. fabula reſpicitur 163. Ariſtippus T. 142. Beim Amphion inter ſcriptores qui Ho- Ariftonis verſus. Th.121.15 be merum præceſſere memoratur Ariſtophanes Comicus Th. 117. T.173.duabus ætatibus ante bel. verſus (è ranis) T.142. év tats lum Trojanum. id. επιγραφομέναις όρνισιν . Τh. 86. Η Anacharſis Scytha. T.152. Ariſtophanes Grammaticus. T.166 Anaxagoras. H. 176. Ariſtoteles A.6.7.28.H.177.T.142. Anaxarchus. T. 158. Anaximander H. 177. Ariſtoxenus T. 162. Anaximenes H. 176. Asbolus Centaurus inter fcriptoa Antigenides Thebanus. T.162. res qui Homerum præceſſere. Antimachus Colophonius inter ſcriptores de Homero. T.166. Atoſſa Perſarum Regina docuit Anytæ poétriæ ftatuæ fa&tæ ab επιςολας συναυαν. Τ.142, Euthycrate & Cephiſodoto. Avtolycus Ethnicus, ad quem ſcri- T.168. A bit Theophilus 69. ſeq. 117.119, Anytus & Melitus Socratis accu. a. 127.b. 138.b.dyalurapor vocat 8ο. και νύκτωρ εκ οκνες διατρί- Apion T. 164. Grammaticus dvig βειν εν ταις βιβλιοθήκαις. 19. δοκιμώτας έν τέταρτη των Αιγυ- Berofius Babylonius facerdos Beli, πιακών. 172. Antiocho poft Alexandrum ter- Apollodorus Grammaticus. T.166. tio xandala isogíay tribus libris Απολλώνιο ο Αιγύπια ισορά. Τh, perſcripſit, & Regum geſta ex- 127.136.139; poſuit. T. 171. • as Sgo yandaios Apollonides ó roy ogóti Q v Bi φιλοσοφήσας και μηνύσας Ελλησιν βλω τη επιγραφομένη Σεμενεθι τα χαλδαϊκα γραμμαζα. Τh.139. (de Diis Ægyptiorum) Th. 85. Callimachus. A.34. Grammaticus Arati verſus. Th. 86. Ejus o Paigo- 1.166. RO γραφία ξ κοσμικά κυκλ8 117. Carneades H. 178. Archelaus H. 177. Chætus, vide Lätus. Archilochus clarus circa XXIII. Chaldzi & aliiourygames Th.109. Olymp. tempore Gygis, annis à Chamæleon Peripateticus T. 166. belloTrojano quingentis1.167. Chryſippus. Th.82. 122. Ejus verſus Th.115. Chryſorus fcripfit avaygadas Con- fu- ATHENAG. THEOPHILO, HERMIA. &c. Lib.V.C.I. 99 fulum & Magiſtratuum Romæ Drymo T.166. ab U.C. ad obitum Patroni fui Elephantis T.170. M. Aurelii Veri. Th. 137. ci yaç Empedocles A, 22. 27. H. 176.177. τις βέλεια μαθείν, εκ των αναγρα- Τ.143. διδασκων αθεότητα. Τh. φών ευρίσει ών ανέγραψε χρύσορος 118. o vojlevnadtwe (ita leg. pro ová Ephorus Cumanus T.166. resfu Kgátwe unde Cratorem Hi- Epicurus Th. 82.120. H. 178. 180, ſtoricum finxit Clariff. Vosfius) καίαφρονών θεών.Τ.Ι64. δογμα- απελευθερG γενόμενΘ- Μ.Αυρη τίζων μη είναι πρόνοιαν. Τh. 18. λίκ Ουήρε. ΙΩΙ. ο κατ' Επίκερον σοφισέυων. Cleanthes H.178. Th.119. T.162. Clito Keila Poëtria. T.168.ejus fta- Epimenides Cres. T.166.173. tua facta ab Amphiſtrato.id. Eratoſthenes Grammaticus T.166. Clitomachus H. 178. Academicus Erinna Lesbia T. 168. ejus ſtatua Th.121.13 facta à Naucyde.id. udalo Corinna. T.168. ſtatua ejus â Sila- Evemerus adectata Th.121. nione facta.id. 07 Eumiclus Cyprius. T. 166. leg. Eu. Crates Grammaticus T.166. OM clus, Crates (Philofophus) T.144. Euripides 4.5.28. Th.87.115. Tpás- Crator. Th. 137. Vide Chryforus, ya dorosós. T. 148. 150. 163. fqq. Creſceus Cynicus. T.157. τραγωδιογράφο Τh. ΙΙ7. Cretenfium vouo térms Th. 120. Locus ex Euripidis Alceſte (Minos.) A. 22. ex Bellerophonte & Critias H. 175. Th.121. PM Inone A.33. Heracliti opus Cteſias A. 33. stoppiollinen edidicit T. 143. Im Dædalus Th.127. Hebræorumispal bi@xos, antiquio- Democritus (Abderita) H. 175. resoninibus ſcriptoribusEthni- 178. T.155. 162. corum Th.130. ele mai Demodocus T.166. Hegeſilaus. Víde Acuſilaus. Das Diagoræ Athenienſis Qgúyios dógoHellanicus T. 142. - 1.164. Heraclitus H. 175. 178. autodidascal Dinarchus (an Dicæarchus) H.175. TOS. T. 143. Toimo vv ſuam in fano Diogenis dolium. T. 142. Cynica Dianæ occultavit. id. ejus obſcu- Philoſophia. Th. 118.119. ritas. ibid. Om Dionyfii locus de providentia.Th. Hermes trismegiſtus A.32.19XI 115. avas Herodori βιβλία αει και καθ' ηρα- Dionyſius Olynthius. T. 166. xnéc nóys. T. 164, ubi malengo. Draco legislator. Th:133 circa XXX. Sótå, pro Hipodágs. Olympiadem. T.174. N2 Hero > Too INDEX SCRIPTOR, A TATIANO. Lib. V.0.1. 128.140.2 Herodotus (Halicarnaſſeus) A.16. Marſyas T.141. 31. 32. T.166. ejus Hiſtoria. Th. Megaclides Peripateticus. T.166. II8.119.136. Meliſſus H. 176. Heſiodus A. 16. 33. Th.83.84. ubi Menander (Comicus) Týs éxeiv& verſus ex Theogonia 87: 91. γλώτης ο σιχοποιός Τ.162. 117.128.140. Menander Ephefius isoglav se Hippon. H 175. Τυρίων βασιλείας, Τh, 132. Homerus A. 16. 18.20.21. ſeq. 28. Menander Pergamenus, Hiſtori- 30. 32. feq. T. 147. 166. 167. cus T.171. (ubi de ejus ætate) 170. feq. 173. Metrodorus Lampfacenus ev tậ Th. 75. 81. 83. 87. 105. 116. 117. melounes T.160. Teksto C Minos legislator Cretenſium, Th. Horus Samius T. 166. a lonkan 120.133 Hypficrates, infra, Lætus: Meneſarchis, Ephefia Poêtria. T. Joſephus IWOITTQ ó dvaygewas 168. ejus ſtatua facta ab Euthy, τον Ιεδαϊκών πόλεμον. Τh, 132, crate. Iſatis Th. 166. Mochus. vide ſupra, Lætus, Jumba Ιόβας αει Αασυρίων γράφων. Μoyfis. βιβλG- ήτις επιγράφεται Juftinus (Martyr) • I-avpszovóra. Mulæus T. 166. Orphei difcipulus? TG T.157.158. 173. Lætus Theodoti , Hypficratis & Myro Byzantia. T. 168. ejus ftatua Mochi libros è Phænicia lingua facta à Cephilodoto. id. in Græcum transtulit. T. 171. Myrtis (Poetria) T. 168. ejus fta- ubi male excuſum waitGu. tua à Boisco facta. Learchis (poêtria) T.168. ejus fta- Myſtis (Poëtria) Th. 168. ejus fta- tua facta à Meneſtrato, id. tua facta ab Ariftodoto. Domst Leo (Pellæus qui de rebus Ægypti. Olympus dvantaxñs cum Marfya acis teſte Arnobio fcripferat) T. inventor. T. 141. ebobo 164. Onomacritus Athenienfis poema- Leucippus H. 178. 203 ta Orpheo tributa circa Olym- Linus T. 166. Herculis Magiſter, piadem L. compofuit. T.173. 173. Olympiades à Lino os rey Orpheus Th. 112 127. 128. T.166. in Qita leg proin@. Th.139. 173. Herculis æqualis, Mufæi Lycurgus legislator. Th.133. Magiſter. id. Mufices repertor Lyſis A. 6. Pythagoricus.obota Th το6. ποίησιν ασκών και άδειο Μαναθώς και καθ' Αιγυπτίες πολλά docuit T.141. Jy10 arstlynoic Qauagroas, Th. 130. 131. 132. Nomina Deorum invenit & qolgée T.171. ATHENAG. THEOPHILO, HERMIA &c. Lib. V.C.I. foi 7 122. gevécus expofuit. Eum Proteus (Peregrinus Philoſ.) Th. imitatus Homerus. A. 18. 162. nomina & fexus Diis asſi. Ptolemæus Mendefius facerdos gnavit. A. 16. ejus χρόνων αναγραφαί de rebus Orphei verſus A. 20. T.148. Ægypt. T.171.172. Opfimus. A.6. Pythagoreus, Pythagoras A.39. Th. 120. feq. 136. Oſtanes Magus. T. 155. H.175.179. (ejus aulas Da id.) Palamedes Th.127. T.144. 162. circa Olymp. LXII. Parmenides H. 176. Danbo vixit. T.174. ejus adyta. Th.118. Phemius T. 173. providentiam negavit. 121. Pherecydes H. 178. T.144.162. Pythagorici A. 6. Philænis T.170. Sapphus ftatua à Silanione facta A, Philamron 1.166. In Τός. την εαυτης ασέλγειαν άδει. ib. Philemonis Comici verſus. T. 121. Satyrus is opwv Tsis dñuess Areçar- from dgéw. Th.85.10 Philochorus Athenienſis. T.166. Sibylla A.34. T.173. Th.88.116. Philolaus (Pythagoricus) A.6. Sibyllæ verſus. Th. 107. 112-114. Pindari verſus A. 33. Th.115. Simonides. Th.87.115. Plato A. 6. 7. 12. 15. 16. 18. 25. 26. Simylus. Th. 122. 34. 39. T.142. 144. 162. Th. 118. Socrates. T. 143. Th. 118. 120. 136. 139. (ev górn Fode. Solon Athenienfis legislator. Th. Tesww.) 121. b. (ubi pro závlwö' 133. circa XL. Olymp. T. 174. τοσαυτα απων lege Πλάτων) At pro sonouã Th. 120. C. le- 127. (ev Taic Toreteaus du géni gendumxóaw,ut apud Cofmann γραφομέναις.) Indopleuſten XII.p.342. o yeyaróan@ H. 177. 6-do- Sophocles Th. 87.117. ejus verſus κων ελλήνων σοφώτερG» γε- A.6.Th. 115. yavñaf. Th. 127. Sophron λήρες και φλυαρίας Αχα ' Poëtæ. Th. 75. 79. 81. 87. 91. 109. owlayuatwo goes. T.169. II5.116. 122 &c. von Stefimbrotus Thafius. T.166. Praxigoris Poêtria T. 168. ejus fta- Stoici, H. 175. Th. 82. 120. tua facta à Gompho. id. Tatianus de ſe 170 d 174.c. mó- Praxillæ poëtriæ ftatuam fecit Ly- aww ourlay pia. T.154.Tpos Tasa To- **i fippus. T.168. sity Oyuapéves ta w€! Jeg. T. 173. Proſnautides (leg. Pronapides) A. Teleſilla T. 168. ejus ftatua à Nice- 1 thenienfis. T.166. Protagoras H. 177. Abderites Th. Thalarchis Argiva. Th. 168. ftatua 121. Ibidem: Eunuécwny trixie ejus facta ab Euthycrate, id. και Πυθαγόρα lege Πρωθαγόρα, . Tha- - rato facta. id. > > 2 N3 ? 2 102 338 CLEMENS.IS Lib.V.c.l. Pol.139. Thales H. 177. Wig å ta é xeivs Theſtius Jés G (an Thespis?) Th. ακριβέντες μνημονέυεσιν. Α. 25. Ι 87. circa Olymp. L. floruit. T. Thucydidis Hiſtoria, Th-118.136. 174. Timocles Th. 116. Thallus.Th. 38. καλα την θάλλεισο- Tyriorum αναγραφαι. Τh. 131. 132. Thamyris T. 179 Xenophon. Th. 136. 1 Theagenes Rheginus T.166. Zeno (Citticus) T.143. Th.119. Theodotus. Vide fupra, Lætus. Zenodotus Grammaticus T.166. XXI. Titus Flavius a) CLEMENS, patria Athenienſis b) vel ut alii Alexandrinus : ex Ethnico Philofopho Chriſtianus c) atque inde poſt peragratas Græciam, Calabriam, Italiam, Orien- tem, Palæſtinam, & Ægyptum Alexandrinæ Ecclefiæ presbyter, d) & poft Pantænum e) itidem Athenienſem, Magiſtrum ſuum f) quem Demetrius Epifcopus Alex. circa A. C. 189, in Indiam miſit, g) Scholæ ibi Catecheticæ præfectus , five xałuxńcowy Magi- ſter: Toimia .03 3.3 a) Euſeb. VI. 13. Hift. Photius Cod. CXI. Pri b) Epiphan. XXXII.6. T. 1. p. 213. Meurſius p. 203. ad Palladii Lauſiacam, c) Euſeb. 11. 2. præparat. Evangel . p.61. Clemens ipſe inicio Pædagogi. d) Euſeb. VI. 11. Hieron. c. 38. de Script, Ecclef. & Epift. 84. ad Magnum. Niceph. IV.33. Hiſt. Phot, Cod. CXI. c) Euſeb. VI, 6. Hiſt. goha f) Euſeb. V. 11. VI. 13. & Hicron. c. 38. dc ſcriptor. Eccleſ. Phot. Cod. 109. Equidem ab horum ſentencia recedit Philippus Sidetes, & Pantænum. Clementis ſucceſſorer fuiſſe ſcribit , Clementem vero Athenagoræ ſucceſſorem ac diſcipulum. Pro Phi. lippi Sidete ſententia afferenda contendit etiam H. Dodwellus qui Philippi fragmer. tum edidit; ad calcem diſc, in Irenæum p.501. fq. Sed malo utique Euſebio, Hicro- nymo & Photio accedere. De aliis Clementis præceptoribus quos tecte innuit ipſe lib. 1. Strom. p.274. & quorum nomina ex Myſteriorum diſciplina, Hierophantas de nomine prodere vetantium , filuiffe putat idem Dodwellus diſ. IV. ad Irenæum p. 293 Vide Baronium ad A. C. 185.8.4. Valeſium ad Euſeb. p.95. Cavcum in vita Clementis Alex. $. 2. Steph. le Moync ad Varia ſacra p. 208. Jo. Clericum in vita Clementis Alex. T. 10, Bibl. Univerſal. p. 181. si qunos! g) Pantæno mortuo ſuccesſiſſe ſcribit Hieronymus C.38. de Script. Eccleſ. Sed vide Til lemontT. 3. Memor. Hift. Eccleſ, in vita Pantæni p. 290, & in Vita Clementis Alex, P: 308. & 522.de na podata C CU ALEXANDRINUS. Lib.V.c.I. 103 fter: Vir fanétus h) atque eruditisſimus. Inter diſcipulos habuit Origenem i) qui in Catechetæ k) munere etiam Clementi circa A. Č. 202. perſecutione Severi Alexandrinâ cedere coacto 1) fuc- cesſit, & Alexandrum m) Flaviadis in Cappadocia ac poftea Hieroſolymitanum Epifcopum, atque fi Baronio , n) Combefiſio & Bullo credimus, etiam Hippolytum, Origeni haud ignotum. Quo anno obierit (ſub Antonino Caracalla & Alexandriæ ut ſuſpicio eſt) nemo veterum tradidit, licet quarta die Decembris memoriam ejus conſignavit Uſuardi Martyrologium. Tria hujus Clementis Scripta Protrepticum, Pädagogum & Stromateon libros Daniel Heinſius pulchre obſervavit referre veterum Myfagogorum ac Philoίophorum tres gradus αποκάθαρσιν , μύησιν ac denique Fontcicy. In Protreptico enim Clementem primo veluti pur- gare futuros Chriſtianos à ſordibus adhærentium ſuperſtitionum atque Ethni- h) Quanquam Baronius è Martyrologio Rom. Clementis nomen expunxit, confer Acta Sanctor. T. 6. Maji p. 777. & ſancti elogium Clementi datum excuſat Combefiſius T. 1. Bibl. Concionatoriæ, Natalisque Alexander idco cenſuram incurriſſc ſc teftatur man virorum religioſorum, quod ſanctum Clementem appellaflet, tamen conſtat apud vc. fofteres foriptores, nc de Uſuardi & juniorum Martyrologiis dicam, pasſim hoc encomio ***** maštari, Ita Epiphanius XXVI. I. as aģody@Kampung&c.iegòv vocat etiam ale- an xander Epiſcopus apud Eufeb.V1.14.& VIII. jeaxdipsov ageo Cutegov Zvagas éve- *** GETOVEJ DÓxilov. Nicetæ theſaur. Orthodox, fidci IV. 10.ex Thcodoriti lib. 1. de hæ- retic, fab.c. I. Clemens dicitur iegos avsię, may no.teigia áranjas dTONITÁV. Etcidem Theodorito legos aing, & ob toured Iuan diaßino. Auctori KURT Chronici Alex p. 7. & qui idem eſt Anonymo fcriptori de Pafchate quem Græce edidit οι Ρctavius p. 214. Uranolog Κλήμης ο οσιώταGor Αλεξανδρέων Εκκλησίας Τα γεγονώς ιερέυς, ανηρ αρχαιότας, και μακραν των Αποστολικών γενό- dhe peerd zgów. Idem Clemens judicio Hieronymi Epift. 84. ad Magnum omnium meruditisfimu. Dinóropov Twv Qirocópcow vocat S. Maximus dil. eum Pyrrho.p. επι 774. Cyrillus vero Alex, άνδρα ελλόγιμιον και φιλομαθή, και αναγνωσμά- - Εν των ελληνικών πολυπράγμονήσανα βαθG-, ως ολίγοι ταχα πε των trgocv78. VII. in Julian p.231. Idem alibi coQaralov vocat, & Todüisoca, & alio Ioco: τοις αγίοις Αποςόλοις επόμενον παναχή, πλείσης 7ε όσης ελληνικής ιστορίας είς ακοήν ελθονία, 1) Eufeb. VI. 6. Hilt. histol - se svilex k) Id. VI. 3. licet Philippus Sidetes in fragmento quod cdidit Dodwellus Origenem Pantene non Clementi ſcribit fuccesfiffe, Essil frigoin bs rugal dengan m) Eufeb. VI, 14. Hif, ex quo loco conſtat Alexandrum Clementi fuiffe ſuperſtitem. n) Baron. ad A.C.229. 4. Combefiſius T. 1. Bibl. Concionatoriæ ubi de S. Hippolyto, & Bullus defenfione fidei Nicænæ Sect. 3. c. 8. p.371. 1) Tillemont. p. 392 104 CLEMENTIS ALEX. PROTREPTICUS. Lib.V.c.l. Apparatum p. 657. Clauditur Pædagogus Doxologia, de qua confe- Ethniciſmi , in Pedagogo factos jam initiare atque inſtituere, in Stro- mateon denique libris ad facra maxima & ſupremam DEI contempla- tionem (adde Clementem p. 83. edit. Paril . & 443. d.) admittere. Con- fer fi placet quæ in eandem ſententiam de Pædagogo ac Stromatibus Clementis obſervat D. Mich. Færtſchius Theologus jenenſis in decade diff. Theologicarum ſelectarum difl. X. p. 398. feq. dong pood 1. Tiporgenlunos nór Gu, ad Gentes liber adhortatorius de Chri- ftianismoamplectendo, cujus meminit (ne de Euſebio, Hieronymo Cyrillo, Theodorito, Photio, aliisque dicam) Clemens ipfe in limine pædagogi, & diſertius etiam VII. Strom. p.711. ubi ait fe in illo de Gen- tium ſuperſtitionibus abunde disputaffe. Ex hoc Clementis protrepti- co plura in ſuos ad Gentes libros transtulit Arnobius, ut Theodoro Cantero pulchre obſervatum. Duos Codices MSS. Græcos unum Re- gium A. C. 914. exaratum , & alterum Collegii S. I. Parif. memorar Nourrius p.634. Apparatus ad Bibl. Patrum, Variasque lectiones edi- turum fe vel cum alio Clementis futuro editore communicaturum pol- licetur, atque ipfe deinceps loca quædam feliciter illuſtrat. 2. Iaidaywyös libris tribus ut ogelixas Ethicam quandam Chriſtianam perpulchram complexus. Hujus quoque operis fui men- tionem facit ipfe Clemens VI. Strom.p.616. ut Eufebium, Hierony- mum ac Photium omittam. Videturque illud fuiſſe fructus quidam xatixhoswv Alexandriæ ab ipfo inſtitutarum. Cæterumur diviſionem operis in tres libros Clemens di&to loco agnofcit, fic diviſionem in ca- pita, capitibusque præfixalemmata, quamvis in MSS. Codicibus obvia alium quam Clementem videntur habere auctorem. Vide Nourrii rendus Georgius Bullus in defenfione fidei Nicænæ p. 145. Denique ſubjicitur Hymnus ad CHRISTUM, quem Antigeni Martyri Clementis æquali (neſcio qua fide) tribuit Cangius in appendice ad gloſſarium græcum p. 123. voce auxvxóv. Hymnum iftum feparatis foliis cum Herveti verſione & commentario fuo atque Germanica metaphraſiedi- dit Hamburgi A. 1681.fol. Rudolphus Capellus o parapiins. Exſtat & Græce & latine inter Poetas Græcos Chriftianos Parif. 1609. 8. p.235. cum Fed. Morelli verſione. Ibidem Græce & latine occurrunt verſus ådúas ſive incerti in Clementis Pædagogum , qui incipiunt ool tóvde καγώ παιδαγωγέ προσφέρω, qui in editione Clementis Grαca Floren- tina Græce leguntur ad calcem Pædagogi p. 92. ſed in Græcolatinis ſunt prætermisſi, atque ideo in ſupplemento operum Clementis Itti- gia- PÆDAGOGUS ET STROMATA. Lib. V.C.I. 105 giano p. 170. iterum recufi . Tres Codices MSS. pædagogi Clemen- cis evolviſſe & varias lectiones ex iis notaſſe ſe refert Nourrius p. 658. feq.ex quibus Regii A.C. 914. exarati (quo præter protrepticum pæ- dagogo præmiſſum etiam Juftini Epiſtola ad Zenam & Serenum, atque admonitio ad Græcos , Eufebii de præparat. & adverſus Hieroclem atque Athenagoræ liber uterque continetur) ſpecimen vide in Mont- fauconi V. C. palæographia Græca p. 274. Pædagogum in Bibl. Pa- trum Concionatoria Græce & latine editum fcribit Nourrius p. 904. Sed latine quædam Clementis Combefiſius à ſe recenſita Bibliothecæ Concionatoriæ inferuit, Græce nihil. 3. Των κατα την αληθή φιλοσοφίαν Γνωστικών υπομνημάτων, , sewiatas H. libri VIII. Stromatum, o) ſive Miſcellaneorum, Gnofticas fecundum veram Philofophiam Commentaciones complectentium, hic enim titulus operis apud Eufebium, VI. 13. Hift. Photium Cod. CXI. & Clementem ipſum in extremo libri I. & III. p. 357. 473. & initio libri VI. p. 616. Alexandre inſcriptum eſſe hoc opus à Clemen. té, obſervat Meurfius ad Palladii Lauſiacam p. 204. ex Jo. Damafceni libri 3. de adorand. imaginibus: dexouotát& Kampesv! Tagos Á NÉZave δρον έκ εβδομα βιβλία των πρωματέων, Alexandrum intelligat aliquis illum ex Clementis auditore Cappadociæ atque deinde Hierofolyma- tanum Epiſcopum, cuilibrum de canonibus Eccleſ . infcripfit tefte Eu. ſebio VI. 13. & de quo videnda Acta Sanctorum ad diem XVIII. O Mar o) Clemens 1. Strom. p. 278. σειέξεσι και οι σρωμαλές αναμεμιγμένην την αλή- Iesay (Chriſtianam puta) Tois Qixoroplas Soyuans. Et p. 279; WTW ZS ότι οι πρωμαθεις τη πολυμαθία σωμαλοποιέμενοι κρύπτειν εντέχνως τα τγνώσεως βέλονται πέρμα]α. Lib. VΙΙ. p. 767. έτ' εν τ τάξεως, έτε τη Ogersws 5oxelor cu oi sewales nec ordinem nec dictionem curans Stromata , Vide & lib. IV.p. 476. ubi opus ſuum confert city Joneyn par Qoçõ five cipe- olarn ex omni genere forum atque fructuum quondam Athenis Soli aliisque Diis di- cari ſolitz, de qua videndus Tho. Gatakerus in Adverſariis p. 473. Stromata veluti á ftragularuni veſtium varie contextarum colore multiplici petito nomine (vide Caſau: bonum p. 15. in Athenæum) Mich. Neander reddit Sarietates, Jo Vindetus cer- tones, Samuel Petitus ad Leges Atticas Do 145. florida. Mortanus Vayerus T. I. Opp. P. 552. sapiferies. Abillo opere Clemens Theodorito Casſiodoro, & aliis di. citur o 59Whalsus, etfi Clementis exemplo etiam difcipulum ipfius Origenem X. libros Stromatum fcripfiffc conftat ex Hieronymo, Rufino &c. Atque Cæfellium Vindicem Grammaticum latinum in Stromateo laudat Priſcianus lib. VI. p. 685.& 696. Plutarchi sewuales Euſebius I. præparat, c. 4. 5. & Lamprias in Catalogo cjus ſcriptorum. 'Videturque Plutarchum ac Cæfellium. reſpicere Gellius, sewudo This memorans in præfat, noctium Atticarum, 106 CLEMENTIS ALEX. STROMATA. Lib.V.C.I. Martii. Sed Reinefius lib. I. Var. lect. c. 22. p. 92. fufpicatur, Damafcenum non fcripfiffe προς Αλέξ. Sed πρεσβ. Αλεξ. Scriptum eſt hoc opus poft Commodum (extremo A. C. 192.) defun&tum (lib. 1. Strom.) p. 336. cum Clemens ætatis indeflexa adhuc maturita- te gauderet, quare I. p. 274. ait fe utropeshkata ÉQUTQ eis vingas Ima raugil sv. Codices illius MSS. præter Mediceum è quo Florentina editio initio libri primi mutila profluxit, vix usquam exſtare, no- tat Montfauconus in Diario Italico p. 64. ubi excerpta prolixa ex Clementis Stromatis in Codice bombycino fæculi XIV. Venetiis apud Antonium Capellum Patricium Venetum reperiffe ſe refert , una cum nonnullis ex protreptico & pædagogo. Claromontanus recens Codex cujus Nourrius p. 896. meminit, è Mediceo deſcriptus videtur, neque alio quam Florentino ufi funt interpres uterque Strozza & Her- vetus. Librum ſeptimum claudit Clemens his verbis : roy di Meta τον έβδομον τέτον ημϊν πρωματέα των εξης απ' άλλης αρχής ποιησόμεθα τον rózov. At loco illius qui hodie fequitur ocłapi libri, in quibusdam Co- dicibus Photio c. CXI. lectis fecutus eſt liber de quo mox dicam, quis dides ſalvetur : Alii tamen, quos idem vidit Photius, hunc ipſum octavum librum habuerunt, atque in hoc p. 785. exftant verba quæ Clementem Philofophum laudans profert Pfeudo Dionyſius c. 5. libri de divinis nominibus, ut Albertinus etiam p 266. Operis de Eucha- riſtia obfervavit. O&to Scromatum Clementis libros legerunt etiam Euſebius atque Hieronymus. Porro liber iſte octavus qui exſtat, cum prioribus ſeptem nihil habet commune , fed totus de demon- Itratione, definitione, diviſione & cauſis dialectico more diſputat. Eundem tamen nos habere quem olim legit Photius non dubito, licet aliud ſentire videam Nourrium p. 1289. qui in eo etiam fallitur, quod quæ de doctrina parum fana Photius notat, de octavo hoc libro accipit, cum de toto ſtromatum opere iftud ille ſcripſerit. Non integrum vero ſed imperfectum ad nos librum huncce qui octa- vus infcribitur perveniſſe, lubentius aſſentior Tillemontio T. 3. Me- mor, Hiſt. Ecclef . p.318 524 Quod vero Nourrius p. 1308. ex Catena MS. in Geneſin notat ab Acacio Cæfareæ in Palæſtina Epiſcopo allegari verba ex octavo Clementis Stromatum libro deperdito , id ampliore conſideratione dignum eft. Verba hæc funt: Kai ły tớ oydów sew. ματι αθέλει την ωοι και προειναι τας ψυχας δοξαν (Castiani puta quam 3. Strom. p.466. confutaturum ſe promiſerat) Aézov dutais tais dézs. Θεός ημάς εποίησεν και προώνας. Εχρήν δ και είδέναι ημάς το πε ημεν ET EXCERPTA THEODOTI. Lib. Ρ.c.1, 107 ημεν και προήμεν , και πως και Alg το δεύρο ήκομεν. Ει δε προημεν , της γενέσεως ημών μόνG» αίτια» ο θεός, ός εκ όντας εποίησεν, έτως και γενομένες σώζει. ο5 τες δερματίνες χιτώνας τα αίθητα λέγων σωμαία, πανίως πε κα, το ξύλον τζωής αισθητόν είναι ομολογήσει , μετα τις χιτώνας δ' είρηται, μήποτε λάβη ε ξύλα τ ζωής, και φάγη, και ζήσηται εις αιώνα. Ηαο (quodNourrium preteritt) excerpta funt ex εκλογαίς προφητικών β.17. edit. Combefifii. At idem Nourrius re&te obfervat in MSS. Jo. Da. maſceni parallelorum Codicibus laudaritanquam ex octavo Stro- matum libro, que iisdem verbis exftantin εκλογαίς προφητικών , quα Græcelibro Stromatum ſubjiciuntur, 9.20. edit. Græcolat. Combe- Fii: αγαπη εκεσίων αρχα, ακόντων και ο φόβος έτG- ο φαυλG. ο 3 εις αγαθόν παιδαγωγών, είς χριςον άγα, και έσι σωτήριG. Laudantur à Damaſceno etiam hæc, octavo Stromatum libro prænotato : po- βηθώμεν εχί νόσον τήν έξωθεν, αλλα αμαρτήματα δια νόσο.. Και νόσoν ψυ- χής έχι σώμασι, (qua exftantin eisdem eclogis J. ΙΙ.) Et: -- ΝόμG έσι καλα των σεμινα και θα σεμνώς και θεοπρεπώς ορών έκ άξιανων, κόλασιν επιφέρειν αρρασίας. 4. Εκ των Θεοδότε και η αναβολικής καλεμένης διδασκαλίας καλα τες ουαλεντίνα χρόνες επιτομαι. Ηec excerpta Grace fine ver- fione ex Florentino exemplari Græcolatinis Clementis editionibus ſubjecta varias locorum S. Scripturæ explicationes Gnofticas & Va- lentinianas continent. In his Theodotus p) plus ſimplici vice citatur: mentio & Bafilidis & Valentini ac Valentinianorum, & pag. 799. afferuntur verba que CHRISTUS dixerit ad Salomen, μέχρι τότε είναι θανατον, άχρις αν αιγυναίκες τίκτωσιν,qua ex Evangelio fecun- dum Egyptios petita effeconftat ex Clementis III. Strom. p. 445.45 2. 453. Combefifius latine transtulit, ſed veritus eſt edere q) ob hærefes & errores Gnofticos qui in illis continentur. Quoniam vero eis- dem vix quisquam hodie poterit moveri, nec tamen inutile ad alios Ο 2 fcri. p) Theodorum intellige Byzantinum coriarium, à Victore Rom. Epiſcopo excommuni- catum, cujus hæreſin peritringit etiam S. Hippolytus in homilia contra errores Noëti. Cætera veterum de illo loca diligenter excerpfit B. Ittigius dift, de hære- arefiarchis p. 259. ſeq. qui p. 243. alterum refert Theodotum Montaniſtam & p. 261. tertium Theodotum trapezitam auctorem Melchiſedecianorum. Videnda etiam de Theodoto Coriario crudita differtatio D. Mich. Waltheri Tš yaxagit8 edita Witeberge 1688. ſub titulo JEfus ante Mariam S. 10, ſeg. 9) Vide Combefif.T.I. Auctar, noyill.p.194. & Rich, Simonis Bibliothecam Criticam Gallice cditam T. 1. p.66, 108 ECLOGE THEODOTI. Lib. V.6,1. > fcriptores Eccleſiaſticos illuſtrandos, neque injucundum eſtſpecimi- ne tam inſigni cognofcere , qualis fuerit & quam longe petitis S. Scripturæ expofitionibus ſubnixa hæreticorum iſtorum do&trina, non dubitavi illam Combefifii verfionem, cujus Apographum beneficio doctisſimi Viri Erici Benzelii in manus meas incidit, infra cum Lectore communicare. Germanice quidem reddita hæc excerpta edidit Godfridus Arnoldus in Apologia hæreſium, Lipfiæ 1700. fol. Tomo IV. p. 41. ſeq. à quo tempore melior & emendatior itidem Germanica interpretatio auctore H.G.W.E.M. * lucem vidit Ulmæ 1701. 4. cum præfat. Theologi meritisſimi D, Eliæ Veielii, et μακαρίτ8, . 5. Εκ των προφητικών εκλογαί. Ηac excerpta pofteriora fa- niora ſunt prioribus, fed in Græcolatinis Clementis editionibus itidem tantum Græce exſtant, atque extrema parte mutila. Cæterum cum notis Franciſci Combefifii leguntur Græce & latine in auctario ipfius no. visſimo ad Bibliothecam Patrum, Pariſ. 1672 fol. In his ſubindere- fellit Clemens (illum enim auctorem non dubito) errores Heracleo- nis, Tatiani, Hermogenis : plura etiam refert ex Apocryphis Heno. chi. & Apocalypfi atque xngújuato Petri, ex Hermæ etiam Paſtoris lib. 2. mandato 5. verba deſumta & illuftrata videre eft S. 45. licet de nomine eum non laudat. Dogmatum vero hæreticorum expofi- tionem utilem eſfe difputat 9. 29. Qéges ö ray d'Ampouyyuuvariav fuo χής ζητηγικής και η ετεροδόξε διδασκαλίας έκθεσης, και ανεξαπάτητον και any is encei Tov uae. Intáv. Has Eclogas eſſe partem Hypotypoleon Cle. mentis Alexandrini non abſurde conjiciunt viri doctisſimi: haudomit- tenduin tamen eſt easdem ab Acacio & Damaſceno, ut è locis pluri- bus fupra à me deſcriptis patet , habitas fuiſſe pro octavo Stromatum libro. Operum Clementis Alex. editiones. Grace Scripta Clementis hactenus memorata prodierunt è Bibl. Medi- cea, collato ad Protrepticum & Pædagogum etiam Rodulphi Pii, Antiſtitis Carpenſis Codice, recenſente Petro Vittorio, cu- jus præfatio ad Marcellum Cervinum Cardinalem S. Crucis (poſtea per 22. dies Pontificem Max Marcellum II.) præfigi- tur. Florentiæ 1550. fol. Hæc editio manu Joſephi Scaligeri pasſim notata fuit in Bibliotheca Clarisſimi Grævii. Georgio Wachtero, Eccicfialte Memmingenſi. L Ex CLEMENT. ALEX. EDITIONES. Lib. v.6.1 109 Exrecenſione & cum caftigationibus Frid, Sylburgii . Heidelbergæ ap. Commelin. 1592.fol. Latine Protrepticus & Pædagogus Gentiano Herveto, & libri VIII, Stro- matum Syriaco Strozza * interprete, Florent 1551, fol. apud Laurentium Torrentinum. Protrepticus, Pædagogus & Stromata ** Gentiano Herpero Aure- liano & Ecclefiæ Remenfis poftea Canonico, interprete, cum ejus ſcholiis Bafil. 1556. fol. ap. Froben. & 1566. fol. Pariſ. 1566. 8.1572. & 1590. fol & denique in Bibliotheca Patrum Lugdu- nenfi T.3. A. 1677.fol. ex Dan. Heinſii recognitione,& Scholiis Herveti omisſis. Grece latine cum Herveti verſione per Dan. Heinſium recenfita , no. tisque & caftigationibus Frid. Sylburgii & Danielis Heinfii . Lugd. Bat. 1616. fol. Hæc editio cum pluribus notis MSS. Davidis Blondelli fuit in Bibliotheca Samuelis Gruteri,Ecclefiaftæ Har. lemenfis. Recufa hæc editio additis Frontonis Duceinotis, Pariſ. 1629. fol. &minus emendate 1641. ibid. & Coloniæ, (five Witebergæ potius) 1688.fol. Clementem Alex, emendatisſimum & au&tum fe habere, & in notis adipſum Clementem emendationes Heinſii diligenter exami- naturum fe olim teftatus eft 70. Crojus cap. 21. Obſervatt . in Nov. Teft. p. 172. Sedilla Clementis editio nunquam prodiit. Io Bibliotheca Jeſuitica leges Clementem Alex. notis illuftratum à Jaco- bo Desbans, S. I. verum necillæ nota editæ ſunt. Hodie no- vam Clementis & caftigatiorem editionem, quæ melioriver- fione & notis idoneis eruditorum expectationi fatisfaciat,præ- ftolamurOxoniæ vulgandam à doctisſimo viro Joanne Pottero. De fcriptis Clementis Alexandrini diligentisſime egit nuper Nicolaus Nourrius libro tertio integro Apparatus ad Bibliothecam Pa- trum, nam & Analyſin ſingulorum poft Abrahamum Sculte- tum, Eliamque Du Pinium dedit pleniorem, & de doctrina ipfius atque ad varia Clementis loca obſervationes magno nu- 03 mero, Papyrius Maffonus in Strozza vita T. 2. clogior p. 229. Stromata item Clementis Ale. xandrini, adolefcens cum efſel, primus omnium latinitate donabit. In Gentiani yerfione & commentariis plura reprehendit Nourrius quem yide Apparatu ad Bibl, Patrum p. 902.fg. CLEMENTIS ALEX. DE DIVITE SALV. Lib.V.c.1. mero , & Chronographicam tabulam addidit qua Clernentis ſupputatio cum Eufebiana & Syncelliana confertur, & de au- &toribus quos laudat Clemens copiofius diſſeruit . Pariſ. 1703. fol. p. 622 - 1362. Vide etiam quæ de Clementis doctrina novisſime notavit Ittigius in ſelectis Hiſt. Ecclef. capitibus Sect. II. p. 230. ſeq. Supplementum Operum Clementis Alex. Hoc cum præfatione erudita & fafciculo miſcellanearum ad Hift. Eccleſtaſticam ſpectantium obſervationum editum Lipſix 1700.8. abeodem præclaro Doctore meo Thoma litigio, complectitur: I. Librum pium & letione inprimis dignum qui inſcribitur riçó owLÓLeer morou. Quis dives ſalvetur ? Clementi hic diſerte tribuitur ab Euſebio , III. 23. VI.13 Hieronymo, aliisque & Photio qui Codice CXI. teftatur in quibusdam exemplaribus hunc libellum fuiſſe loco octavi Stromatum libri.. Unde non mirum quod Anaſta- fius Sinaita in Pſalmum VI. (ap. Combefif. T.1. Auetar. novip. 966.) έκ τινα των ερωματικών Clementis λόγων aferre fe ait narrationem de Johanne Apoſtolo juvenem perditum perfequente & ad frugem reducente, quæ capite ultimo hujus libri exftat, repetiturque inde ab Euſebio III. 23. Hift . & aliis quos laudavi ad Abdiam V.3.p.536. Co- dicis Apocryphi Novi Teft . Meminit iterum Anaftafius p.934. ubi Clementem te isoginov å režavdęcías appellat. Igitur haud dubie Clementis eft, non Origenis, licet in MS. Vaticano Origenis in Jere. miam homiliis adjunctus, atque inde fub falſo Origenis nomine editus eft à Mich. Ghislerio T. 3. Commentar. in Jeremiam (Lugd. 1633. fol.) p. 262. cum verfione 70. Matthæi Cariophyli . Sed in præfat.c.7. $. 4. ipfe errorem Ghislerius agnovit , & Clementi vindicandum illum librum ftatuit, fub cujus nomine cum nova verfione & notis edidit Franciſcus Combefifius, nullo alio MS. Codice uſus, in Auctario novifi. Bibliothecæ Patrum T. I. p. 163. Parif. 1672. fol. Ex Corbefifii editionerecuſus latine in Bibliotheca Patrum Lugd. A. 1677. Tomo III. ac Græce & latine cum ſuccinctis Jo. Felli Oxonienſis Epiſcopi ſcholiis Oxon. 1683. 12. è theatro Sheldoniano , ſed notis Combefilii omisſis, quas ſuæ tamen editioni præter Felli fcholia , & varias è Ghisleriana & Combefifiana lectiones Ittigius adjunxit . 2. Adumbrationes in aliquot Epiftolas Canonicas, ex veteri lati- na verſione, de qua Casſiodorus c. 8. Inſtitut. divinarum literarum: In IN EPIST. CANON. ET FRAGMENTA. Lib.V.1.1. TIL In Epiflolis Canonicis Clemens Alexandrinus Presbyter qui & Stromateus docce tur, id eft in Epiſtola S. Petri prima, S. Johannis prima o fecunda & 94. cobi r) quædam Attico s) fermone declaravit. Ubi multa quidem fubiili- ter, fed aliqua incaute locutus eft: que nos ita transferri fecimus in latinum, ut exclufis quibusdam offendiculis purificata doctrina ejus fecurior potuiffet bau. riri. Clementem in Hypotypoſeon libris etiam Epiſtolas Catholi- cas interpretatum teftantur Euſebius IV. 14. Hift. & Photius Cod.109. Veriſimile igitur eſt ex illo opere t) Casſiodorum adumbrationes hafce quo ipfo forte Vocabulo Græcum UTOTUN GATEWY exprimere vo- luit, excerpendas curaſſe, quas latine Ittigius dedit poft editiones in Bi- bliothecis Patrum Pariſ. 1575. 1589. 1654. & Lugd. 1677. &poft editio- nem Oxonienſem ad calcem libri de divite ſalvando 1683. 12. 3. Fragmenta Clementis Alex. à Jo. Fello collecta ex Nicetz in Jobum & Corderiana in Lucam Catena, quibus alia Ittigius addidit tum ex eadem in Jobum, tum ex Nicetæ in Matthæum Carena, ex Eufebio item atque Oecumenio. His cæterisque quæ in præfatione etiam monet adjungenda eſſe,addi poteft fragmentum Clementis quod exhibet Catena in Pentateuchum latine edita à Franciſco Zephyro p. 146. licet conſimilia quodammodo leguntur V. Strom. p. 564 Nomen illud Myfticum quod vocant tetragrammaton, quo tantum an.sammelbumuus illi quibus adytum pervium erat, fonat Jebovab, quod interpretatur: qui eft & qui erit ; candelabrum vero quod ad auftralem plagams adfiabar alturës, feptem planetas referebat, qui per meridianam regionem circum.agi moltis wi- dentur, cui terni utrinque rami confurgunt, quoniam fol quale Candelabrum mundi medius inter alios planetas divina ſapientia libratus fera buce fuperimes luftrat 85 inferiores. Ad alteram partem ipfius dre pofita erat menfa , isun panes proponebantur , quod ex ea parte cæli flatus nobis vitales en los Adpirent. Scripta Clementis deperdita. 1. Hypotypoleon u) ſive compendiofarum S. Scripturx enarratio num libri VIII. ex quibus petita videntur quæ hodieque exſtant r) i. e. Græco. 3) In adumbrationibus que exſtant nulla ad Epiftolam Jacobi, fed in Fpiltolam Judæ fcguntur. Ez de Epiftola Judæ meminit etiam Eufebius VI. 14. ubi Clementis υποτυπώσας refert. ) Levia ſunt quæ conjecturæ huic opponit Nourrius p. 1320. u) De hoc vocabulo quod brevem & fuccinctam (qur compendio & WE EN TÚna fie) expoſitionem ſignificat, dixi ad Sexti Empirici libros Hypotypoleon Pyarbacoa niarum, CLEMENTIS ALEX. Lib. V.C.L. quem excerpta Theodoti , & adumbrationes in aliquot Epiſtolas Catholicas, ut jam dixi. Meminit Euſeb. I. 12. II. 1.9. & 15. & VI. 13. & 14. Hiſt. Hieron. in Catalogo c. 38. Photius Cod. 109. III. Fragmenta ex illis præter Eufebium locis laudatis & Oecumenium in Epiſtolas Pauli, fervavit Chronicon Alex. p. 224. edit. Cangii, S. Maximus ad Dionyf. c. 1. de Myſtica Theol. p. 17. & Jo Moſchus in prato ſpiritali c. 176 locum cum laudaſſet Baronius ad A.C. 31. n. 40. ut probaret Petrum à CHRISTO baptizatum eſſe, Richardus Montacutius lib. 2 Originum Ecclef. p. 52. En tibicinem, inquit , ruituro alioqui parieti! Clemens o Tolupatris advocatur in partes ex Hypoty- poſibus, ſed citatus à Sophronio in praro ſpirituali. Neque enim Ba- renius Clementis , credo, vidit hypotypoſes. Certe magnus auctor Clemens, licet nimis interdum credulus Apocrypticis narrationibus ex rumoribus ab incerta traditione. Secundo Criticorum quidam nomina. tisſimi opus illud hypotypoleon nec lectum fibi nec viſums, (fed zwei Have TOS ÖvtG ve um ou G. judicane Critici) devocant in quæftionem. Quod fi exftarct , multiplici procul dubio doctrina, ut ille alter aóra semuatãou nos recrearet, Sed an ille antiquisfimus & eruditisfimus Pater tale aliquid retulerit in hyperypofibus, tum tandem intelligemus, cum Patres Societatis qua fumma pollene gratia & auctoritate apud bodiernum Patriarcham Alexandrinum, illud opus reffelatum in ufum publicum Ecclefia impetraperint. Scribebat enim aliquando doflisfimus Fronto literis ad Clariſ. Savilium misfis, apud illum Patriarchamlio brun bunc extare. 2. Σύγγραμμα Κλήμενής. Στρωματέως εις τον Προφήτην Αμώς memorat Palladius in hiſtoria Laufiaca p.147. edit. Meurſii. 3. Ttegi ar povosas ex quo fragmenta apud S. Maximum T. 2. Opp. p.144. 152. itemque aliud ex MSS. Reg. apud Clariſſ. Nourrium p. 1336. ſeq. Apparatus ad Bibl. Patrum. 4. Idegi Flego cúyrgapepice , Eufeb. IV. 26. VI. 13. Hieron de Script. Ecclef c.38. Phot. Cod. III. Fragmenta in Chronico Alex.p.7. edit. Cangii. Et in Petavii Uranologio p. 214. In hoc libro te- ſtatus Euſebio tefte fuit Clemens, fe à fratribus adactum adfcri- pto confignandas Sgodóras quas ab antiquioribus Presbyteris acceperat. Per has nolim Conſtitutionum Apoftolicarum Opus intelligere cum doctisſimo Beveregio, fed illud ipſum de SCRIPTA DEPERDITA. Lib, Y,c.1. 113 13. Ηift. de Pafchate opus in quo traditiones antiquorum de hoc argu- mento expoſuerat. 5. Ascerétus mei unseías Hieron. de jejunio difceptatio quafi legiſfet 214xe- ξις non Δαλέξας. Αpud Photium tantum eft ωεί νηςείας. 6. Περί καλαλαλιας, Hieron. de obtretatione , liber unιu. Phot. ωει κα- κολογίας. 7. Προθρεπτικός εις υπομονήν, ή προς τες νεως βεβαπλισμένες. Εufeb. VΙ. 8. Κανων εκκλησιαστικός, ή προς τες Ιεδαίζονίας. Hieron. de canonibus Ec. clefiafticis & adverſus eos qui fudæorum fequuntur errorem liber te nu, quem proprie Alexandro Hierarilymorum Εpifcopo προσεφώνησε, Canonum Apoſtolicorum colle&tionem, quæ hodie exſtat, per hoc opus ab Euſebio & Hieronymoinnui, non crediderim. Sane Photius qui mox lectos à fe Canones Apoſtolorum Cod. 112.commemorat Clementis Romaniſub nomine,inter ea quæ à Clemente Alex.fcripta non ipfe legitſed memorari tantum ab aliis meminit Cod. CΧΙ. refert αθί κανόνων Εκκλησιαστικών καλα των ακολεθενίων τή των Ιεδαίων πλάνη. Αtque unius non duorum ſcriptorum hunceſſe titulum Euſebius & Hieron dubitare nos haud finunt. Fragmentum Clementis εκ ξ καια Ιεδαιζόνων fervatum in Nicephori CPol. Antirrheticis MSS. Græce & lati- ne edidit Nourrius p. 1334. Apparat. 9. όροι διάφοροι. Jo. Veccus de procestione Spiritus S. apud Allatium in Grecia Orthodoxa Τ. Ι. p. 248. αλλα και ο Κλήμης ο Στρω- μαγευς εν οίς συνέθεσε Δαφόροις όροις ώςε παντός ευσεβές δογμάθος προηγείας αυτες 7ώ βελoμένω Θεολογίαν μεγιέναι, οριζομενα το πνεύμα, και οσαχώς λέγεται πνεύμα, φησί Πνεύμα μεν έσι λε- πλή και άυλον κααχημάτισαν εκπορεύχική ύπαρξις. Io, Plura fcripta fua five memorat five promittit Clemens ipfe, * ut De Principiis, IΙI.Strom.p. 431,αλλα προς μέν τάτες (Μαρκιωνιςας) οπότ' αν τον αξιαρχών διαλαμβάνωμεν λόγον,ακριβέσαα διαλεξώ- μεθα, Libro quis dives falvetur J. 26. όπερ εν 7η αρχών και θεολογίας εξηγήσει ρευς ήριον Σωτήρος υπάρχει μαθαν. Ιterum meminit hujus tractationis III. Strom. p. 434. Én esdev ji se των αρχών διαλαμβάνωμεν &c. Hic eft αρχικός λόγG de uno Red DEO qui per legem & Prophetas atque Evangelium prædica- P tur, , Confor Nourrium p. 1337.59. I14 CLEMENTIS ALEX. 2. Lib. V.c.l. tur, quem promittit IV. Strom, p. 510. licetjam de hoc argu- menta quædam dixerat III, p. 457. ſeq. De Prophetia. Strom. V. p. 531. και ότι ποτέ εςι 7ο άγιον πνεύμα, εν 7οίς Ο αει προφηθείας κάν τοϊς περί ψυχής επιδειχθήσέlαι ημίν. Addeiν. P.II. a. De membris & affeétibus , quando de DEO dicuntur, allegorice interprea tandis. VI. Strom, p. 58ο, αλληγορεί δε 7ινα εκ τέτων των ονο- μάτων , σσιώτερον , α δη και προϊόντGξλόγε καλα τον οικείων και- ρον Αχασαφήσομαι. De angelis. Strom. VI. p. 6ι. αλλα περί μην 7ετών εν τω περί αγγέλων και λόγω προϊέσης τ γραφής και αν καιρόν αλεξώμεθα. De Diabolo. Strom. ΙV. p. 507, άλλα προς με τα δόγματα εκείνα τα με 7ενσωμα/ται η ψυχή, και περί ξ Διαβόλα καλα 7ες οικείες λεχε ο θήσεται καρές. Το Περί γενέσεως κόσμε, VI, Strom. p. 698. περί η ανθρώπ8 γενέσεως. ΙΙΙ. Strom.p.466, Hinc Euſebius de Clemente VI. 13. Hift.unigeva. 7αι δ' εν αυθοις και εις την γένεσιν υπομνημάγιείς. De Eccleſie unitate es excellenria. VII, Strom, p. 765. and now is époxy η εκκλησίας καθάπερ η αρχή η συσάσεως και την μονάδα εςιν, πανία 7α άλλα υπερβάλλεσα και μηδεν έχεσα όμοιον ή ίσον εαυτη. Ταυλί μου εν ύσερον, De officiis Epiſcoporum, Presbyterorum, Dlaconorum & viduarum videtur pro- mittere ſe alio opere a&turum III. ult.pædagogip, 265. De anima oπηνίκα άν περί ψυχής Δαλαμβάνωμα. μι, Strom. p. 432. adde De refurreξtione , ΙΙ. 20. Ρrdagog. p. 199, ως εν τω περί αναςάσεως Ala πλειόνων δηλωθήσεται, & lib. Ι. c. 6. p. 104. αλλα και αυθις ημϊν σε φέςερον 7ετο εν τώ περί αναςάσεως δηλωθήσεθαι. De Nuptiis, εν 7ώ γαμικώ διέξιμεν λόγω ΙΙΙ. 8. Pedagog. p. 237. Nifi forte refpicit quæ II, 10. pædagogi de illo argumento, aut ter. tio Stromatum diſſeruit. De continentia, και 78το εν τω περί εγκρατείας ημίν δεδήλωται II, Io. Peda- vynia gogi p. 193. In eodem forte róyw difputaverat de eo quid ve- c re fit turpe & obſcænum, quod II, 6. Pædagogi p. 169. teftatur σε fe fecife: διειλήφαν 3 βαθυγέρω λόγω ως άρα έτε εν ονομα- δε σιν, 8δε μην εν τοις σωσιατικείς μορίοις και 7 καλα γαμον συμπλο- κη ηδόνως αιχρά προσηγορία τάττεται. Videturitidem librium ΙV. p. 591. σας terti. * SCRIPTA DEPERDITA. Lib.V.cile IIS tertium Stromatum innuere in quo p. 434. diferte : o de tepi 16 , όταν έγκρατείας ημϊν προβαινέτω λόγG». Adverfus bæreſes, Strom. IV. p. 510. C. ubi ſe unum DEUM adverſus illas demonſtraturum promittit. Contra Philofo- phorum ſententias de fummo bono II. Strom, p. 419. Contra Hæreticorum yvão profanam VII. Strom. p. 722. d. Sed fora te non peculiares hi libri fuerunt, verum ut in Stromatis iba Me pasſim facit, ita & in Hypotypoſibus Hæreticosillos & Philofo- phos oppugnare potuit, A XXII. Index auctorum, qui à Clemente Alexandrino citantur. Compofitus à CHRISTOPHRO WOLTERECK, Glückſtadienfi, SO Baris Hyperboreus vates. Æfopus, 718.b. also cabrera 334.a. A Aethlius AcIn Gu. 30.a. dawa Abderitani 417. a. HA Agatho Tragicus, 614.de META Abderites Sophiſta , 193. d. 279. Alcander, 19.C. beyond d. (Democritus.) Alcibiades, 9.C wie Academici, 416.C. Alcmxon Crotoniata, 43. d. 624.b. Achaicus εν τοίς ηθικούς 496.ά. πρώτος φυσικον λόγο Acicari Columna, 303.de CUVÉTaev, 308.c. Acriſius, 321. Ce Alcman Lacedæmonius,308.C. Acuſilaus 321. a. Argivus, 299. d. Alcmenon Vatęs apud Acarnanes Hiſtoriographus, 629.a. 334.d. poli Admetus 323. a. Theſſalus Vates. Alexander Macedo, 634.b.635. a. 333.C. EINITY Alexander Polyhiftor εν τοις Ινδικούς, Adraftus Cræfi filiorum Pædago- 451.b. ---- εν τω περί Ιεδαίων συγ- Ægias, 321.d. yçapepeats, 332.C. Ægyptia Sibylla, 323.d. εν τω περί Πυθαγορικών Egyptiorum τα ιερατικά βιβλία, , our lóawy, 304.b. 634.a. san. ំ askoloq Alexarchus Grammaticus, 36, a. Æfchines, 626.a. lavas Alexis Comicus, 218. c. ambolina Æſchylus, 387. a. 492. b. 494. a. Allobii , 3cs.b. pro quibus raóßiozle 546. d. 558. d. 603. c. Tragicus, git Strabo lib. XV. s ro 610.d. 620.a. Amabeus citharedus 447.c. Eſculapius Memphitanus, 334.be P2 gus, 109.b. Amphi- 116 - INDEX SCRIPTORUM Lib.V.6.1. 29. 6. 523. 6. Amphiaraus Athenienſis, 333. d. Antimachus Tejus. 622. a. 334. C. ρο Αntiochus, εν τω εννάτω των ιστοριών. Amphiletus Αthenienfis, 333. C. Amphilochus 629. a. a. εν car Antipater Zenonis familiaris. 416. Αμφιαρας εν Κιλικία (Va=ιι. δ. Stoicus. Τρία συγγραψα- tes) 334. d. λει μενα βιβλία ωει ότι κατα Amphion 332. d. Thebanus, I. α. ν Πλάτωνα, 595. C. Muſicæ inventor.323. b. de Antiphanes 308. a. Delius Medi- εν τη Αντιόπη, βο2. cus, 104.b. Anacharſis, 14. d. Scytha, 299. c. Antiphanes Comicus 482, d. 305.b 308. 4,568. a. εν Μαλθακη, 218. 3. Anacreon 251. a. 623. d. Tejus. Antiphon Rhamnufits. 309 a Rhe- 308. d. tor. 626. a712. C. Anaxagoras Clazomenius , 43. d. Antisthenes , Socratis familiaris 30Ι. . 308. c.364.d. 416. d. 46. C. 49. C. 3ΟΙ. b. Ρhryx. 301, Anaxandra Nealcis filia, pictrix, C.406.C. 412.d. 417.6.6οΙ. 2. Antitatæ, 439.d. Anaxarchus, 496. d. Diogenis Anytus, 505.d. Smyrnæi auditor 301. d. Appellas εν τοϊς Δελφικούς. 31. α. ο ενώ αειβασιλείας, 287.3. Apelles, 2ΙΟ.c. Anaximander Milefius,43 d.301. a. Apion Grammaticus, εν τη τεταρτη Anaximenes Mileſius , 42. C. 301, των Αιγυπτιακών ιστοριών 32o.b. a. 62). 4. Κατα Ιεδαίων συνταξάμε- Andocides, 625.b. Rhetor. 626.a. να βιβλίον, ibid. και το Andro εν τώ Τρίποδι, 332. b. Apis, 307. a. Androcydes,718.c. Pythagoricus, Apollodorus 10. a 18. b. 301. c. 568. a. Chronographus , 322.b. 327. a. Androtion, 629. a. Corcyræus, 570. b. Anias Vates) εν Δήλω, 334. d. -Cumanus Grammaticus Bs- Annicerei, 417.b. βλία δύο γραμματικά έπι. Anonymus, 194. a 195.C. γράψας 309. a. να με δ συνταξαμενΘ- την των Μακ εν τοις χρονικούς 322. a. καβαϊκων επιτομήν. 595.d. Apollodotus Cyzicenus, 417. a. Anticlides εν νοςοις. 27.5. Παρά Apollonius Rhodius εν τοις Αργο- Antilochus, ο τες ίςορας πραγμα- ναυτικούς , 22 b. o επιπλα τευσάμενος από της Πυθαγόρα ηλι- Aratus, 47. d. Poétas70. α. τη. κίας επί την Επικάρα τελευτήν. 309. 6. A CLEMENTE ALEX. ALLEGATOR. Lib. V. 1, 117 327. a. έν τοις φαινομένοις επιγραφο- Αriftocritus εν τη πρώτη των προς Ηρα- μένοις 315. b. 597.C. d. κλεόδωρον αριδοξεμένων, 56. b. Arceſilaus 301. C. 712.C. Ariſtodemus, 308. a. Archedemus, 416.b.784. a. Αriftophanes, 627. b.628. a. Archelaus Athenienſis,43. d. 301. a. Comicus, 492.b.632. d. 76. a. εν τώ Δαιδάλω, 628.4. Archemachus, εν Ευβοϊκών τρίτω, εν Θεσμοφοριαζεσαις 209. d. εν ταίς πρώταις Θεσμοφορια- Archias, 333.C. ζέσαις, 628. d. Αrchilochus, 269. b.333. 6. 619.b.d. εν Κωκάλω, 628. d. Parius, 308 d. 6ο9. b. Ariſtoteles, 17. d. 150. Ç. 258. C. Archinus, 627, a. 289. b. 3co, a. 301. b. 304. Arete Ariſtippi, Cyrenaica, 523. a. C. 3ο8. a. 212. d. 354. C. 365. C. Argia Diodori filia, Dialectica, 483. c. 547.b. 589. d. 59ο. d. Pe- 513. a. ripateticus, 591. c.d. 641. d.643. Argis, 334.C. 6.697.d. 761. 2.774. a. b.784.6. Andæus, 592. a. - εν 7η Λοκρών πολιζεία, 35 2.4. Arignote ή τα ανεί Διονυσία γραψα φιλόσοφος εν 7ώσει φύσεως, 683. C. Arion Methymnæus I. a. -Ξέν τη φωκέων πολιθέα, 334.6. Ariftæas Proconneſius, 334.a. Αriftotelici, 30o.b. 415. d.575.b. Ariſtæus Cyrenæus 333. C. Ariſtoteles Cyrenæus, 447.C. Αriftander Telmeifenfis o συν Αλε- Αriftoxenus 658. c. ξανδρωγενόμενG 334. d. εν τώ πυθαγόρε βίω, 30ο.d. Ariftarchus 300, d. Ariſtus Salaminius, 36.8. εν τοις Αρχιλοχάους υπομνή- Arpedonaptx,304. Artapanus, ενώ σε 1gδαίων συγ: Ariſteas Argivus, 322. d. γραμματι, 344.4. Ariſtippus, 177. a. 179. b. Cyre- Artemiſia, Diodori filia , Dialecti- naus Sophifta. 4ΙΙ. b. μητροδί Ca, 523. α. Arrorius Τις έν 7ώ πεί μακροβιο- Αriftippus εν πρώτη Αρκαδικών. 322.d. Ariſto, 407. a. 416. c. Theffalus. Afpafia Mileſia, 523. a. Aftylus Crotoniates, Athleta 447.c, Ariftobulus Peripateticus , 305. d. Athamas 387. a Pythagoricus,624.d 595.c. 632. α. Athenodorus, οτε ΣανδονG, 31.d. εν τω πρώτα τωρος της φιλο- Αugias, 622. C, μήτορα, 342. Axiothea Phliafia, 523. a. Ariſtocles, 629.a.b. P3 8, μένη, 522. d. μασι 326. d. δακτG-, 523. φίας, 153. a. 333. d. IIS INDEX SCRIPTORUM [?6.1.c.1. B. C. 602, a. Bacchylides, 266. a.623.co Cadmus Phænix, 306, d. 307. b. εν ταίς Παλάσιν. 58ο.d. Thebas venit 321. C+ 322. C.629, a. Lyricus Tepi Jeis Aéywy, Cajaniſtæ, 765.c. Calchas Vates, 333.C. Bacides, Arcas & Boeotius 333.C. Callias Comicus, 6220 cm Barnabas , 373.b.375.b.389. d. 369. Callimachus, 18.b.597, a Poeta, d.410.C.411.a. 600.d. 571, d. 572. a. 577. d. 646.c. ÉV ATTÍOS, 24.C.571.C. Bafilides, 409. a. 507.a.508.a.509 εν τοις έπιγράμμασι, 58ο. d. . a. 509. C. 536. b. 539. b. 540.d. EviduBois, 570.C 545. d. 546. a. 583. d. 765. b. Év Tjevolg, 24. a. 764.c.792.b.794.c. Callinus, 333. b. Év Tõ eixos@ 7píto Tŵr é Suyma Callipho, 415.C. &d. TIM@V 506.a.b.d. Capito Muſicus, 2. d. Bafilidiani, 340. b. 363. a. b. 371, a. Carpocrates, 428. a. 430. b.d.436. 375.C.408. d.426.a. 427.c. b.448.d. Battus Cyrenæus 333.d. Carpocratiani, 428. a. 430.c. Bero fius εν ταις χαλδαγκαϊς Ιστορίας. Casfianus εν τώ πρώτα των Εξηγητι- 329.. xôv, 320. b. -- έν τρίτη χαλδαγκών. 43. b. Casſianus,vide infra, Julius Casſia- Bias, 300.c. Prieneus, 299. b. Bion Proconneſius ta Kudus &7a- Cebes, 302, d. auguetéygays neparasjer. Cephalenei , 428.c. 629. a. Cercops Pythagoreus ejus es ads. 37. C.712,C κατάβασις, και ο ιερος λόγος, 333.3, Biton,432, d. Ceus fophifta, Prodicus, 202.b. Bocchoris 520.a. Chaldæi , 303. b. Affyriorum Phi- lofophi, zo5.a. Beo, 333. d. Cham, & χαμ προφητεία, 642, 8, Brachmanes, 303. b.305. b. 451, b. Chamæleon 351. d. Branchus, Vates, 570.b. ÉN TÔ WepiLewy.300.a. Brenus, in llio vates 334, C. Charidemus, 761. a. Brontius, 333, a, thonada Chilo Sophifta, 626, d. Butta, 305,b, Lacedæmonius, 300.a. nus. 299. b. Chi- Lib.7.c.1. 119 A CLEMENTE ALEX. ALLEGATOR. Chiro centaurus ſapiens, 303. b. Lindiorum Monarcha, 523. b. Chryfippus 301.c.761. a. Cleomenes, 387, a. Cinyras, Cyprius infularis Vates, εν τω περί Ησιόδε. 300, b, Io. b. 333,C, Cleophon Corinthius, 333. d. Cleanthes, 301. C. 416. a. 643. b. Cleophylus (leg. KeewQua) Sa. 697.4.718.5.784.2, mius, ejus Οιχαλίας άλωσις. Piſadeus, *Stoicus Philoſo 628. C. phus 47, a. 569. d. Clitarchus, 337. a. --έν τινι ποιημαι , 6ο23. ejus Colophonia Sibylla, 333.d. ποιητική, 554. a. Cometes Cretenfis, 333. C. Clearchus Peripateticus, 304.b. Comicus anonymus, 141. d. 152.C. Clemens Apoftolus,516.a.518.c. 179. a. 2ΟΙ. b. C. 218. 2, 413, a, b. --- εν τη προς Κορινθίας, 289. a. 554.b.c. 77ο. d. 5I6, a.518. a, b47. b. Comedia, 251. a. Clemens Alexandrinus fe ipfum Conuphides Ægyptius, 303. d, citat: Corinna Poëtria, 523.b. προς ας αιρέσας, στο.C. Corone, 334. a. Τα περί αρχών τοϊς Ελλησιν Cous Hippocrates, 415. 4, ερημένα, 618.b. Crantor, auditor Polemonis, 301. κέι Αρχών,431,d.434.d. b. Thebanus , 412, 4, 413, 4, εν τω περί Αγγέλων λόγω, Grammaticus, 327. b, 6gr.C. Cratinus, έν 7οίς Αρχιλοχείοις. 28ο.d, έν 7ώ περί Aναςάσεως,104.d. έν Εμπιπραμμένοις. 632.d, εν τω γαμικώ λόγω 237.d. εν 7οίς λάκωσι, 619.b, περί γενέσεως κόσμε, 698.6. έν Ποι]ίνη, 626, a.! εν τω ωει εγκρατείας, 193.0, Cratinus Junior Comicus, 569. d. έν 7ώ πρόθρεπτικών επιγρα- Crenus είς των Ηρακλειδών επιφα . φομένω ημίν λόγω7II.C. νης μίνις, 334. C. «εί προφητείας 511.6.59Ι.aCreontis Antigone, 493. d. εν τω πρώτω Σήρωμαί55o.a Crifo Himergus, 447. C, εε 7ώ δευτέρω Στρωμαείί6,7. Critias, 62o. d. d.594. b. Critolaus, 301, b. Phaſelites, 374; εν τοις περί ψυχής, 409, 4, a, Peripateticus, 416, d. 432, 3, 591,4, Crobulus, 761. a. Cleobis, 432, d, Cteſias, 320, d. Cleobulus, 3co. b. Lindius,299.b. Cumana Sibylla, 333, d. Cy - * Alfeus, Menag, ad Laërtii VII, 168 T20 INDEX SCRIPTORUM. Liύ... , Dino 43. a. xôv; 30. d. Cycli τες ποιήας, εν τοις πανυ πα- Dieuchidas Megaricus, 629. a. λαιούς τιθέασιν. 333. C. εν τεταρτο Μεγαρικών, 328. 6. Cydippus Mantineus, 308.a. Cypriacum Poêma, 19. a. Dinomachus, 415.C. Cyrenaici, 415.b.c. 417.b.722, d. Dio Philofophus, 522, 2. Dio Thytes, 569.b. D. Diodorus, 3ΟΙ. b. 309. a. 415.c. Diogenes, 223. b. 296.b.712. C. 713 Damaſus frater Democriti, 631. d. 4.775.6. Danais Poëma, 522. C. Apolloniates 42.C.105.d. Demaratus, εν πρώτη τραγωδεμέ- Smyrnæus, Metrodori difcia νων, 27. C. pulus, 301. d. Demenetus Phocenſis, 333. d. εν πρώτω Περσικών , 43. 4, Demetrius, εν δευτέρω των Αργολι- έν τινι Τραγωδία, 412. b. Diomedes, 185.a. εν τω αεί τών εν τη Ιεδαία βα- Dionyfius, 308. d.333. b. σιλέων, 237.d. Argivus, 321. d. Democritus, 44. C. 45. C. 59. b. 8Ι. --Carthaginienfis, 333. d. b. 301. d. 304. 2. 417. b. 421. C. Dionyfius Halicarnaffeus, έν 7οϊς 534. b.590 c.598. b. 629. b. Sa- χρόνοις, 32o, d. piens cognominatus, 631. d. Jambus, 569.C. 698. b. Abderitanus. 43. d. Thrax Grammaticus, εν τω ωει έμφασεως 78 αει 7% τες Βαβυλωνίας λόγες ηθικες Τροχίσκων συμβόλα,563.5. πεποίηαι. 303. d. Dionyfius εν 7ώπέμπω μέρει και κυ- -- εν τω σειΤέλες. 417. a. κλε,30. d. Demodocus, 332. d. Diophilus. Demoſthenes, 626. a. b. 627. b. c. Diotimus, 417.b. 76. a. Diphilus Comicus, 6ο6. b. 6ιι. c. Dercylus, 321. d. Docetæ, 765.c. Diagoras, 15.a.&b. Dorotheus, έν 7η 7ετάρτη Ιταλικών. Dicxarchus, 19. C. 27. C. Didymus, 300. b. Grammaticus. εν τώ πρώτω Πανδέκτη, 334. α. 17.d. 569.a. Dofidas, 27. b. ---- έν τω σελπυθαγορικής φιλοσο- Dracon, 309. b. φίας. 309 C. Druidæ Gallorum, 305, a. εν Συμποσιακούς, 523. b. Duris, 337. a. Ε. 279. d. A CLEMENTE ALEX. ALLEGATOR. Lib. v.c.I. 121 E. Eratoſthenes Cyrenæus, 309.a.327, Eleates Fév G. 366. d. Dialecticus, b.336. b. 337. a. εν τοις οι αγαθών και κακών. 537. a. (apud Platon. Theæteto.) Empedocles, 432.b.479.C. 534. C. 496. c. Γραμματικά libris duobus, 309. a. 552.C.554.d. Erythræa Sibylla, 333. d. 570. a.589.C.599.b.615.a. Esdras Levites, 342. b. Agrigentinus , 17. a. 42. C. 334. a. 549.b.587.b. 624. Evander, filius Italicæ Sibyllæ. 323. d. d. Kwiuo avéreas vocatus, Evangelium fecundum Ægyptios, 630.C. ejus φιλόσοφος ποιητική βο7.5. . 445.b. 452 ¢ d. 453. a. d. 465. ÉY Tôs fm €51. 630. c.d.799 e. Empedotimus Syracufanus, 334. 4. Eubulus Comicus, 716. a. ſecundum Hebræos, 380.a. Encratitæ , 158.b.304.b. 765.C. Enoch.808.801. Εν Σεμέλη,716.6. Eudemus Naxius Hiſtoricus,629.a. Entychitæ Hæretici, 765.C. Ephorus, 334. d.337.4.351. d. εν ταϊς Ατρολογικαλς Ιστορίαις, Epicharmus , 18. a. 301. C. 369. d. EudoxusCnidius difcipulusConu- 302. a. 477. a. 492,6.541.c.620.6.623. a. 626.d.714.a. Comicus , 150. C. phidis, 303.c. 605. a. b. Pythagoreus, 597. C. Evemerus Agrigentinus, 15. a. εν δευτέρα τΠεριόδε. 42. d. Epicurei, 44.b.575.b. Eugamon Cyrenæus,628.b. Epicurus, 269.b.Difcipulus Naufi- Eumelus, 621. d. Corinthius, 333. phanis 301. d. 302. d. 365. d. 412. c. Hiſtoriographus, 629. a. a. 415. b. C. 417. C. 421. C. 532. Eunomus 1. b.2.d. a. 591. d. 604. d. 628. a. 629. b. Euphorion,25.d. Chalcidenfis, 483. 643.c.648.b. d. Poëta, 561. b. 571.c.603.d. Mevoixã ygáwv,501.C. εν τω ωέι Αλιάδων , leg. Epigenes Thespienſis, 333. d. Αλευάδων 327.b. εν τοις περί τ ας ορφέα ποιή- εν ταϊς προς Θεωρίδαν αντι- GEWS, 333.a.571. a. yga qas, 569.C. Epigramma Sardanapali , 411. d. Euphorus, 306. d. 338. a. Epimenides Cretenſis, 299.c.334.d. Eupolemus ev 7ộ wei Tô v T 18- Epiphanes yos. Kagrongátis &c. daic Baci év, 338. a. 343.d. 428.b, Euripides, 18. d. 27.b. 45.b. 48.a. εν τώ αει δικαιοσύνης. 428. C, 49. C. 50. a. 221. b. 306.b.334. c. 429. d. 430.C. 495.c. d. 499. b. 524. a. 6.c. d. Q 543 112 INDEX SCRIPTORUM Lib.Ρ.c. Υ. 543.b. 584. d. 6ο;.C. 613. d. 6ΣΟ, a.b d.622. b. 63, a b. d. 625. 6. 628. 1. Poeta Tragicus, 432. C. Scenicus Philofophus ,581.C. Gajus Julius Nepos. Vates, 334. d. εν τω Αιγα, 622, a, Galeus vatesin Sicilia, 334. d. εν τω Αλεξανδρω, 483. d. Gets. 303. b. 62I. C. Glaucias, 764. d, εξ Αιγόνης, 62r. b. Gnoſtici, 438.b. εν Αυτιόπη, 348. d. Gnofficus, 4ΙΙ. 6. 477. d. 479. c. εν εξαμέτρωτηρησα (Meurf. 520. a. c. φθόνσι 5 απλη Γνωσι- Τηρεί) 627, , κ8, 8ος. α. ασί και οι λέγονες ένα, εν Ερεχθά, 619. d.6.1. . Γνωνικοί, &c. ibid. νίωνε το δράμαι, 50, b. Gorgias Leontinus. Hiftoricus, έν Κτιμένω, 62I. C. 295.d, 629, a. εν τη Μηδεία, βιο 6. Grylli filius, (Xenophon) 46. d. εν τω Οινά, στο. d. Gymnoſophiftæ Indorum, 305.a. εν τω Οινομάω, 625.a, 451, C, 481. d, 634.b, εκ ξ ορές8, 621.5. H. εν τω Παρίθω δράμαι,βο3.C. εν Πρωτεσιλάω, 628.4. Hämatitæ, 765.c. έν Τηλέφω, 614. C. Halcyon, 334. a. εν τω φοίνικι, 625. 4. Hecateus, 417.a, 629, 2 εν τοις Φοινίαις, 289 d. ---- ο τας ίςορίας σωταξάμηνο, έν χρυσίππω, 627. d, Euriſtheus, 15. b. 6og. b και την Ευρωπίαν ποιήσας, 349.4. Hegefilaus, 301. 2. 308. c. Hegefibulus , 301, a. Euryftratus , 'Anaximenis Pater, Helenus, 334.C. 30i, a. Euryfus Pythagoreus, 559, d, Hellanicus, 305, c. 308, 2, 321. d. Euthydemus, 366.c. 333. 2, 629, a, ejus Δευκαλιωνία, Euthymenes, ev tots Xgovinois, 3257.a, Heracleon, 502.b. 503, a. 804. a. 629, a, Exceſtus, Phocenfium Tyrannus, Heracleotes, é Tã wex peéans, 334. b. Ezechiel, 304, b. ε Heraclides, 25. d. Ezechiel, o των 18 δαγκών τραγωδιών Ponticus, 44.C. 417. a. ποιητης, εν τω επιγραφομένω εν τώ φείχεης ηρίων, 323, d. δράμαι Εξαγωγή, 334. C, Heraclitus, 13. d, 22, b, 33. b. 42, C. 351. d. 43 A CLEMENTE ALEX. ALLEGATOR. Lib. 1.col. 123 290. b. not 679. d. 43. a.90. d. 196.C. 215. a. Baulo- Hicefius, vid. Icefius. nis filius , 302. b. 304. C. 315. d. Hieronymus Philofophus , 19. b. 332.b. 362. a 369.d. 432. a. 434.C. Peripateticus, 415.C. 476. a. 478. b. 481. a. 494. b. c. Hipparchia Cratetis uxor , 523.a. 530.d.591. 1.600. a. 602. d. 603. Hipparchus Pythagoreus, 574.d. d.615.b.624.C. Hippalus Metapontinus, 42. C. Epheſius, 366.b.417.a. 549. 6.599.b. 604. a 629. a. Hippias Eleus Sophiſta, 624.a. nel tov divIqWnwV 2184€yóme. Hippo 36. d. Melius, 15. a. vu, 532.b. Hippo filia Chironis, 306.b. 333. d. wEi purews. 571.C. Hippobotus, 300. d. Hercules Vates & Phyficus, 306.a. Hippocrates Medicus, 627.a. Herillus, 416. C. Hippodamus Pythagoreus, 404.C. Hermas, 679. b. Hipponax, 269. b. εν τω οράμαι, 36o, a. Epheſius, 308.d. ce a d'foxáncfix, 356. b. Homerus, 16. c. 18. b. 19. a. b.20. Hermes Thebanus, 334. b. C. 21. b. 22. C. 23. a. b.26. d. 37. b. 39.d.40.a. 49. c.d.73 c. d. 98.d. ejus βίβλοι, 633. d. αι πανο 199. d. 202. d. 209.c.300.b. 302. αναγκαίοι, 634. a. C. 321. d. 322. a. 323 b. 327. b. c. Hermippus Berytius, 306.b. 378. b.404.d.423 C. 433, a. 523. - Év ta més douad Qu, 686.c. C.525.a. o Fromlov zagerbutala, Hermogenes hæreticus, 808. d. 545.4.575.4.561.4.596.d.597.C. Herodorus, 306.a. 598. a 600.c. d.604.b.c.610. C. Herodotus , 300. d. 306. d. 331. C. Homerus ſuppreſſo nomine, 2.d. 432. d. 625.d. 18. a. 24.b. 208. d. 214.c.d. -- 6 Tỷ Tre Ta, 3O2. C. weif Magyáty, 281. a. εν τω αέι Γλαύκ8 πε Σπας ejus Oduassus, 173. d. TidT8, 627.b. Hyperides, 625. a.c. Herophile Erythræa Sibylla, 323.C. Herus, vid. Zoroafter. 1. Hefiodus. 26.b.48. a. 232.C. 281. a. 287.b.307. a. 322. b. 323. b. 327.a. Jacobus Apoſtolus, 648.d. 356.c. 575.a. 597.a. 600. C. 603. Jamus in Elide vates, 334. C. 1.6io. b. 622, b.d. 624.a. 628. d. Idæi Dactyli. 306.a. 629,2.716. a. Icelius εν τω σέι Μυςηρίων , 43. α. ejus ocoyovíd., 16.C. Idmon Vates, 334.d. In 124 INDEX SCRIPTORUM. Lib. V. c. 1. 55. d. 333. a. Ιο9. b. Indorum Philofophi,494.C. Tatianum male fcribitur Chx- Inſcriptio templi in Epidauro, tus. Lajus κατα την Τραγωδίαν, 388.5. Joannes, 648. d. Propheta, 662, a. Lamia Sidonia, 304. C. εν αποκαλύψει, 667.b. Lampas, 761.a. έντη επιςολή, 439. b. Laocoon, 334.C. εν τη μείζονι επιστολή,389. b. Laſus Hermioneus, 308.C. Jobas feu Juba περί Ασυρίων γρά- Lafthenia Arcadia, 523, . Φων.329.b, Leander, 300.d. Jon Chius, εν τοϊς Τριγάμμοις, Leandrius, 29. b. 629. 2. Leo στα ωει των κατ’ Αιγυπτον Θεών Jophon Comicus, εν Αυλωδοίς Σα πραγματευσάμενG, 322. d. τύροις, 28ο. d. Leonides Alexandri Pædagogus, Joſephus (Fl.) Judæus, ó tas ise δαικας σωτάξας Ισορίας, 34Ι. b, Lesches Lesbius, 333. a. b. Irene Crarini filia pictrix, 523. b. Leucimus, 416.d. Ischomachus, 761. a. Leucippus, 301. d. Milefius, 43. d. ifidorus, 31. . ο Βασιλείδα μος άμα Levis, 502. C. Λεββας Dod. και μαθητής, εν τώ πρώτωλών προ wellus legit pag. 44. in Ire- φήτ8 Παρχώς εξηγήικών, 64I.C. næum. - έν 70 δευτέρω και αυτής σωμά- Linus, 299. b. 575, a Praceptor ξεως, 641. d. Herculis, 323. b. εν τω περί προσφυϊς ψυχής, Citharoedus, 281. a. Lucas εν ταις Πράξεσι των Αποςόλων, εν τοις Ηθικούς, 427, 4. 383. b. Ifocrates, 625. b. 626. 6. Lycon 301.b. εν τω Παναθηναϊκό. 48ο.d. Lycophronis Alexandra,571.c. Ifter εν 70 περί η Αιγυπίων αποι- Lycurgus , 67. d. 309. b. 323. 5. 336. b. 349. b. 327. a. 328. a. b. εν τώ αει ιδιότησ αθλων, 447. C. Lycus Peripateticus, 416, d. Italica Sibylla, 323, d. Lynceus, 321.C. Julius Casſianus, er tỘ Eyugat. Lyricus Vates, 597.c.613. C. τειας ή σερί ευνεχίας, 465.b. C. Lyfias, εν τοις Ορφανικούς, 626. C, 466. d. 469. d. L. Μ. Laetus εν τοίς φοινικικούς,326. a. apud Macetis Sibylla, 333. .d. Man. 409.6. του εν κίας, 322. C. 35I. d, A CLEMENTE ALEX. ALLEGATOR, Lib. V..., 125 432. a. 748.c. Manto, 333. d. Thebis, 334. d. --- εν τω περί και μείζονα είναι την Mantus in Pamphilia Vates, 334. d. παρ ημάς αιτίαν προς ευ- Marcio , 433. d. 434. b. d. 435. a. δαιμονίαν τ εκ των πραγ- Ponticus 436. 469. d. 492. c. HATW, 417. C. SOC. C. 546. b. 762, d. 764. d. Miletus, 203. a. 765.b. Minoes, 349.b.351. d. Marcioniſtæ , 377. a. 431. b. d. Mneſiphilus, 3c2.b. Monimus εν τη των θαυμασίων Συνα- Matthæus, 502. C. ywyỳ, 27.b. Matthias. 436. d.488.a. Apoſtolus, Mopſus 334. a Apollinis filius, Va. tes, ibid.d. εν ταϊς Παραδόσεσι ωραινών, , ejus Maylixí, 333. d. 380. a. Mofchion Comicus, 623.C. Megaſthenes, ev tñ Teiln Fão ivds Mofis vita enarratur, 342. ſqq. xôv, 305 d. Mufæus, 321. d. 323. 6.575. a. 618. Melanippides Lyricus, 602, d. d. 624. a. Poeta, 628. d. Meleſagoras, 629.a. Tegi@em wtāv, 628.b. Melitus 505.d. ejus Refponfa, 332.d. Menagyrtes, 14.d. Myia Theanûs filia , Pythagorea, Menander 45. b.625. a.713. d. 716. 522 d.Poetria, 523. b. b. Pergamenus,326. a. Myrſilus Lesbius, 20. a. Comicus, 217. C. 421. a. 422. Myſo Cæeneus, 299. d. C. d. 550. C. 605.c.6.6. a. Myftz, 285.c.343. C. 344.4.406. a. 610.c.d.620. a. 560... εν ώ Δεισιδαιμονι, 712,b. εν Ηνιόχω, εποβολιμαίω δρα- N. Hari, 49.b. iv zepsię tw dea pects, 49.C. Naufiphanes , 417. a. Pyrrhonis εν Πωλεμέναις, 622. C. auditor,301. d. έν Ραπτιζομένη, 84.6. Nauſithous Philippi Pædagogus, Mendeſius, vid. Ptolemæus Men. der, Nazaratus Affyrius, 304.b. Menecrates Medicus, 36.a. Neanthes , 300. d. Cyzicenus, Menexene filia Diodori, Dialecti- 569.b. ca, 523. a. Neobe, 321. b. , d. , 36. b Democriti auditor, 301, d. Épic Nicander, 33.d.Poeta, 25.a. cureus, 614, b, Nicanor Cyprius,15.a. 109.6. 23 Ni- I6 INDEX SCRIPTORUM. > Ειδ.,.. 1, 585. c.d. 523. 2, Nicias Caryſtius, 333.d. d. 323. b. C. 568. Theologus, εν τω προς Λυσίαν υπέρ καλα- θήκης, 626. 6. εκ Διονύσε αφανισμέ,628.c. Nicolaus, 411. C. 436.b.c. εν τη θεογονία, 628. C. Nicoftratus Comicus, 209. d. ejus Crateres, η εις άδε κατα- Numa Rex Romanorum. Pytha βασις, Ιερος λογG, Πέ- goreus,304.d.548. d. πλος, τα φυσικά. 333.a. Numenius ο Πυθαγόρας φιλόσιο φG,342. C. Ρ. Nymphodorus, έν Νομίμοις Βαρβα- ρικοίς, 43. a. Panätius, 416. b. Amphipolitanus èv tritą Pantaclea Diodori filia, Dialectica νομίμων Ασίας, 322.ά. Pantanus, 8ο8. ΠαναινΘ. 5 ημώ έλεγεν. Panyafis, 22. d. 23. b. 622. a. Odryfæ, 303. b. Halicarnaſſeus, 628.b. Oenon, 334. C. Parchor Propheta, 641. C. Olympicus, εν Σαμιακούς, 30. C. Parmenides Eleates, 42.c.613.d.au- Olympus Milefius την Λύδιον αρ ditor Xenophanis , 301. d. Ma- μονίαν εφιλοτέχνησεν, 307.c. gnus, 576. b.6O2. d. Onomacritus Athenienſis, 332. d. εν τω αυγά ποιήμαι,552.C. 333. a. 334. C. Patrocles Thurias, 19. a. Ophiani, 765.c. Paulus, 648.d. uxoratus, 448. b. Oracula, 348. c. 6ι. b. εν ταις επιςολαΐς 645. C. Orator Athenienſis, 50.c, Γαλάταις επιςέλλων, 468.6. Orontopagas Tribunus Militum, τους Εβραίοις, 645.d. 567.d. έν 7η προς Εφεσίες, 499. C. Orpheus, 299. 433. 4. 575. a. 569. τοίς Κολαραεύσι, 277. b. a. b. 604. c. 6ο7. a.b, c. d. 608. b. 499. d. 576... 645.d. d. 6ο9. b. βτο, a. 6II. C. 618. d. εν τη προθέρα τη προς Κοριν- 624. 2. c. 629.b. Thracius Sophi- δίες επιςολή.06.d. ΙΙ2.d. fta, I. a. myterii Poeta. II. d, Α20.d.468.6.750.a. 13. c. Oeagri filius, 48. c.d. 209. έν 7η δευτέρα, 514. 3.586 c. b. Mufxi difcipulus, 332. d. Va- εν τη προς Ρωμαίες επιςολή. tes 334. d. Thracius, 302. C. 32Ι. Ο 372. b. 419. C. 442. 2. 457. A CLEMENTE ALEX. ALLEGATOR Zib.Y.C.I. 127 558. 5. 629.4. 334. d. 29ο. 2.809. b, 457. b. C. 477. C. 532. C. Philiftus, βιο.d. Philo 284. c. 337. d. εν τη ετέρα προς Τιμόθεον. εν τω Μωυσέως βίω, 343.ά. 448. C. PhiloPythagoreus,,305. d. 403, d. εν τη προς Τίτον επιστολή, Philoo 2!αλεκτικός εν τώ Μενεξένω, 299 C, 525.2, 522. Perdix caupo, 761. a. Philochorus, 18. d. 30. d. 326. d. Periander Corinthius, 299.c.300.C. Pericles, 523.b. εν τώ πρώτω σε μανικής Peripatetici, 44. a. 374. C. 421. d. 549. a. 575. d. Philolaus Pythagoreus, 433, 2. Petrus 644. a. 648. d. 7;6. b. uxo- Philofophus quidam, 405. do ratus, 448. b. Philoftephanus , 38.c. 308.2. εν τη επιςολή, 473. b. εν τώ αει Κύπρ8, 38. d. εν τη Αποκαλύψει , 8ο6. d. Philydeus Comicus, 569. b, 807. c.d. Phocylides, 609. C. εν τω Κυρύγματι, 357, d, Phenix Achillis Pedagogus Io9.h Phormio Lacon, 334. a. Εί των Αποστόλων, 678. a. Phoroneus, 67. d.321. b. εν ταις Πράξεσιν, 646.b. Phoronis Poema, 321. a. 348. d, Phanias 333. a. 337, , Phrygum hærefis, 765.C. Phanocles sv èpwow i Kaudois 24. b. Phyto Sibylla, 333, d. 67.0, Pindarus , 262. 5. 356. c. 494. 2, Phanothea, 309. Co 596, C. 63. c. Bootinis, 18. C, Phemius, 332. d. 252. b. 323. a. 367. a. Lyricus, Phemonoe Delphis, 323.b. 334. d. βιο. a. Pythagoreus , 598. b, Pherecrates Comicus εν Αυλομόλους Thebanus, 308. d. 319.d. 716.3, σει των εν Ελευσίνια Μυστηρίων, Pherecydes Syrus , 299. d. 300, d. 323. b. 567. c. 621 a. 643. C. Piſander Camireus, 628.b. ejus Θεολογία, 571.C. 642, 3, PifiniLindi Ηράκλεια. 628.5, Philemon Comicus, 252.c.609. d. Pittacus, 300, C. Mitylenæus, 627. C. 7120d. 299.6. -- εν Συνεφήβω, 209. 6. Plato Comicus, 628. d. εν Υποβολιμαίω, 628. d. εν τας Εορτας,718. a. Philinus, 626.b. Plato Philofophus, 44.d. 45.2.C. Philippus Apoftolus, 4;6.b.502. C. 46, a. 16. a, I24. C. 15o. . b. uxoratus, 448.b. 36ο.d, 191,b.192, 3, 244. €. 289. b. 290, 433.6, 128 INDEX SCRIPTORUM Lib.F.C.I. 433. d. S79. d. Σ 4. 774. a. b. 6oo. a. εν Γοργία, 434. C. 575.C. b. 29ο, d. 195. C. 299. d. 30o, , εν τοις Νόμοις, 274. 5. 366. 301. b. 303. a. b. C. 315. C. 338. C. b.4Ι8. b. 434.C. 342. b. 349. b. d. 351. d. 354. b. περί Ποιητικής γράφα 698.a. 355. C. 36σ.α. 366.b. 368. C. 369. έν Πολεία, 35ο. a. 430. d. a.b. 403. d. 407. 2, 417. c.d 418. 493.1.575.c, 584.c. 6ος. a. 42I. C. 423. 2, 428. C. 431. b. a. 628. a. 434.d. 466.2.485. a. 488. d. 523. εν τω πρώτο η Πολιτείας, a. 536. d. 543. C. 549. d. 554. 2, 555.C.560.2.562.C.575.4.579. . έν 70 δευτέρω d.s83.c.d.584. c. d.585.6.586.a. 6ΟΥ. a. 589, C, 59ο. d. 592. bd. 593. d. 594. 5. 595. C. d 596. d. 599. 2, έν 70 7ρίτω – 481. d. boy. d. 6. d. 63. b. 64. b. 315.d. 48Ι. , 623. a. 625. 2. 6.6. 627. b. C. έν 70 εβδόμω - 599. d. 6ι9.b. 643. c.675.a. 697. C. 76α. έν 7ώ δεκάτω 589. d. Plato εν τώ Αλκιβιάδη, 368.. εν τω 7ελεδαίω 592. a. εν τώ Ατλαντικώ, 575.d. εν τω Πολίζικώ, 293. d. 354. C.356.d.366.cd. 368. d. εν τώ Δημοδόκω, α δη πλα- έν Πρωθαγόρα, 575.c.595.b, τωνος το σύγγραμμα, έν 7ώ Σοφική, 537. a. 603.2 εν τώ Συμποσίω, 302. d. έν 7η Επινομίδι, 349.d. 434. 552, 6. εν 7ώ Τιμαίω, 303.d. 321.5. 586. b. 589. 4. 59I, C. εν λαϊς Επιςολαίς, 579. 2. 594. C. 598. d. εν τη μεγάλη επιςολή,585.c. εν φαίδρα, 189. d. 303. C. 7η προς Ερασον και Κορί- 368. 4. 552, 4, 553. 4. σκον επιςολή, 598. , 593. a.594. b.595.6. έν Θεαλήτω, 294, 2, 38o, a, ενώ φαίδωνι, 302, d. 433. εά 418d.537.1.552c595.5, β.C.434.2, 492, 2.532,5. 575. C. εν Κρατύλω, 339, 4, 433. α. εν φιλήβω, 197. a. εν τω κρίτωνι, 552. 4. εν τω χάρμιδι, 303. c. εν ώ Λυσία, 594.b.c. έν 7ώ σεψυχής, 303. α. έν 7ώ Μένωνι, 588. cd. 572. d, Plato - 315. d. C, 548. b. 596. 6. A CLEMENTE ALEX. ALLEGATOR. Lis,V, c. 1. 12.9 719.6. 29. C, Platonici, 384. C. 59ο.d. 629.6. Poſidonius, 416. b. Poeta Anonymus , II. C. 15. d. Poftumus Romanus, 496.d. 26. C. 28. a. 19. d. 37. a: Praxiphanes Mityleneus, 3ος. 2. 46. b. 63. d. 70. b. 71. C. 74. Prodicus, 762. d. Sainius, 333. α. 3. Ιor. b. Ιο6. C. Ιο7. a. 154. Chius, 561. a. 4, 155. d. Ι68. 4. 5. Ι69. 6. ejus αίρεσις, 722. d. 195.d. 202, 2. 204. C.222,3,227. aſfeclæ, 438.b. b. d. 238. a..b C, 258. c. 265. C. 28ο. b.315. 4, 414.b, 423. b. 414. βίβλες αποκρύφες τ' ανδρος b. 432. C. 435. d. 443. C. 479. 2. gde (fc. Zoroaftris) auxãos 496.b.499. 4.531.b.539.C.541 d. κεκτη, 304. b. 553. c. 558. d. 56ο, C. 576. a. Protagoras, 647. a. Abderitanius, 589. b. 6Ιο. C. 685. C. 712. 2, auditor Democriti, 301. d. Ptolemeus, ο Αγησέρχε και εν και την Δαναΐδα πεποιηκώς, τω α των αει τον φιλοπατορα, 522.C. και την Ευρωπίαν ποιήσας, Ptolemeus Μendefius, εν τοις χρό- 349. α. νοις , 32O. C. και την φορωνίδα ------ 343. d. Pyrrho, 761. 2. Αnaxarchi difci- Poeta, 368. c.543. d. 578. d. pulus, 301. d. Polemo, 23. a. 24. C. 25. C. 30Ι. 6. Pyrrhonii, 777. a. Xenocratis familiaris, 419. a. Pythagoras Samius, 131. b. 274 έν τινι επιςολή, 31. a. C. 294. c.goo. c.d.g02. b. c. 303.C. εν τοις οι καλα Φυσιν βία 304. b. 323. b. 332 a. 333. a. σιωάγμασι, 717.d. 334. 2. 342. C. 394, C, 400, 4. 417. 4. 434. C. 477. C. 535. C: Polemo, εν τη τετάρτη των προς Τί- 559. a. C. 56ο. a. C. 56ι. b. 56ς. μαιον, 30. C. d. 575. C. d. 590, C. 591. C. 596. Polyaratus Thafius, 334.a. d. 8ος. d. Polybus Medicus, εν τω πεί οκτα- μήνων, 683. b. Pythagoreus, εν τω Πλάτων Gπο- Polyidus, 334. a. λιθικώ, 293. d. Pofidippus, 623. a. Pythagorei , 47. C. 145. C. 369. εν τω οι κνίδα, 35. c. 38. c. C. 409, C. 431. b. 435. C. 532. R b.543. 130 INDEX SCRIPTORUM.Lib.7.c.1. 559.b. 334, d. b. 543. a. 571. b. 575. a. 580. Sicinnus Themiſtoclis liberorum a.593.C. 614.C.683. C. Pædagogus, 109. C. Pythagorica Symbola , 350, C. Simmias Rhodius, 569.d. Simon, 761.764, d. Pythia, 300.a. 476.b. 680.C. Simonides, 333. b. 383. b. 483. Co Pythocles, έν τρίτω αεί ομονοίας, 493, d. 622.d. εν τοις Ιάμβοις, 177. b. 27. C. Samius, Év Tetáglo italitãeSifarion Icarius, 308. d. Socrates , 46. d. 301. a. b. 211. &. 315. C. 412. d. 417. d. 434. C. 478. b. 523. b. 537. a. 552. S. a. 553. d. 580. a. 592. C. 594. Samia Sibylla, 333. d. b.595. b. 596.d. Αthenienfis εν τω Θεάγα, Samius, 558. C. 334.a. (apud Platon.) Sappho, 181. c. 523. b: Solon, 28. b. c. 67. d. Athenienſis, Sarapion, ey Tois ÉREOI, 304. C. 280. b. 299. b. 300. b. c. 302, Sarmanæ , 305. b. quos Germa b. 323. b. 432. d. 587. a. 610. b. vocat Strabo. Γερμάνιοι 620. C. 621. d. Herodoto memorantur p. 27. ejus & negãoy, 600.a.685.d. ed. Gr. Sonches Archi - Propheta Ægy- Scamo ſeu Scamnon Mitylenæus, ptius, 303. C. 308. a. Sophiſtæ, 280. a. d. 361. d. 730. C. Scriptores rerum Atticarum, 321. d. Britannicarum, 632. b. Sophocles, 18. a. 388. b. c. 476. Perſicarum, 632. b. d. 484. a. 550. C. 602. c. d. 603. b. Sophili filius 48. a. 57. Sechnuphis Heliopolitanus, Pla d. 181. c. 244. b. Tragicus 422. tonis Magiſter, 303.c. d.575. b. 609. d. Seleucus Mathematicus, 685.c. εν τω Αιαντι τω μαςιγοφόρω, Semanæi Bactrorum, 305. a. 602.b.8 Åreud diwv, 621. C. Sibylla , 17. b. 32, d. 33. a. 41. b. εν τη Αντιγόνη , 62 4. b. 50. d. 223. a. 304. C, 323. C. 625.d. 333, d. 432, c. 601, C. 604, b. SEX ? EgQuays, 621. b. nas 755. d. iz A CLEMENTE ALEX. ALLEGATOR. Lib.V.6.1. 131 C. C. ŠITTÓV8, 621, C. έν τω προς Ελληνας, 310. Èy Mivw, 621. C. b. d. ÉV TẠ Tinna, 625.d. Syrus év TẬ wei xcild Sophocles Junior, 19. a. τον Σωτήρα καθαρισμ8, , Soſibius, 23. b. 24. C. 460.a. d. Lacon, εν χρόνων αναγραφή, Telenus Κυκλώπων μάντις, 334. 327. C. Sotades Byzantinus, 300. C. Telefilla Poetria , 522. b. 523. b. Speufippus, 301. b. Telmeſſus vates in Caria, 334. ---- εν 7ώ προς Κλεοφωνία πρώτω, 367. a. ο ΠλάτωνG αδελφιδες, 418. Terpander Antiſfæus, 308.C. d. ; 2. d. 333. a. b. 658.d. Staphylus, 24. b. Terpſichoræ codos, 555.d. Stafinus, 625.C. Thales, 643. C. Milefius, 42 c. Steſichorus Himeræus, 308.C. 296. b. 299.b. 300.a. b.c, d. 301. a 302. a. Phenix 302, C. 332, a. Stoici, 44. a. 136. b. 191. C. 364. C. 594. d. 295. C. 367. b. 384. C. 404. a. Theano Crotoniatis, 309. C. 416. C. 421. C. 482. a. 485. a. 543. d. 549. d. 574. b. 591.a. Pythagorica, 492. a. 522. C. 593, a. 594. b. 595. b. c. 599. d. 629. b. 720. d. 735. a. Thearides év 7o wezi Qúrecise 770. b.774. a.b. Strato, ev tQ mei Eugmátw, 300. Themis una ex Titanidibus, b.301.b. 308. a. 309.C. Stratodemus Thegeata, 300.b. Themiſto Zoili filia, 522. d. Themiftocles Μνησιφίλω σιωέτρι- T. YEY, 302. b. . 333. Tatianus, 465.c. 806.b. Theocritus Sophifta, 61. C. C. 611. C. R2 Theo zo 132 INDEX SCRIPTORUM Lib.7.c.I. - ÈY Tŷ dy. 572. C. St Timoxenus Corcyreus , 333, d. Theodades, 764. d. Timæus, 269. a. 301. C. 334, d. Theodectes Tragicus, 623. C. 337. a. 350. a. Theodorus Cyrenæus, 15.a. Timeus Locrus, εν τω φυσικό Theodotus Pythagoreus, 496, d. yedupeals, 604. a. Theodotus, 793. b. bis. 794. b. Timo ev tois Lídlo15. 301. a. Timo Phliaſius, 550. d. Theoġnis, 432. c. 572. b.620, a.c. Timocles Comicus, 476. d. 622. a.625. b.766.c. Timotheus Mileſius, 308.d. - Megarenfis, 483.C. Timotheus Pergamenus, et tema Theognis Diodori filia, Dialectica, ωει και των φιλοσόφων ανδρείας, 496.d. d. 795. a. 523. a. Theophraftus, 301. b. 362. d. 643. Tireſias vates, 74. c. 334. b. b. 697.d. Titanomachia, 306. b. Ereſius ó Ágisoléars Tragici, 406. C. 423. d. guégue@, 44. b. Tragædia, 290. b.c. 334. C. 435. 308. a. a. b. 0.493. d. 563. d. 606. d. εν τω πέμπω των φυσι 607. a. κων αιτίων, 435.d. Oreſte, 714. a. Theopompus, 269. a. 300. d. śniady, 413. d. 334. d.625. d. 626. d. Triopas Ifidi ouy xgovci, 321. b. Thespis Athenienfis, 308.d. Tragicus, 570. C. med Thesprotis Sibylla , 333. d. Theſſala Sibylla, 333. d. V. Thomas, 502. C. Valentiniani, 363. a. 426. a. 438. Thrafyllus, 335. d. b. 765. b. 792. b. c. 793. a. Thrafymachus, εν τω υπέρ Λαρης 795.C. odiw, 624. C. Valentinus, 469. d. 502. b. 546. Thucydides, ev tas is ogías, 620, a. 764. d. 790, b. 792. b. 793. C, 626, a. b.794.c. 322.C. • προς A CLEMENTE ALEX. ALLEGATOR. Lib.V.Ε.1. 133 Υ πρός τινας επισέλλων αει των Xenophon, 406. d. 624. b. 60s.c. προσαρτημάτων, 409. c. Αthenienfis, 46. d, βοτ. b. εν τη σερί φίλων ομιλία, Xiphodres, 567. d. 641. b. έν τινι ομιλία, 509. b. Ζ. έν τινι επιςολή, 375. d. εν τη προς Αγαθόποδα επι. Zaleucus Locritus, 309. a. 352. , σολή, 450. d. Zamolxis Heroς των Πυθαγόρε γνω- Varro, 30. a. ρίμων. 497. b. Zeno, 414. b. 643. b. 697. d. Ρar- Χ. menidis auditor, 301. d. Eleates, 496. C. 575. b. Xanthus Lydius, 333. b. Zeno Citticus, 253.b. εν 7οίς επιγραφομένοις Μαγιο Cratetis diſcipulus, 301. C. κοϊς, 431. . Stoicus, 413. 4. 416. . Xenocrates, 301. b. 697. d. (male 594 b. 584. C. Carthaginienfis, 44. a. 590.c.) Zeno Myndius, 29. C. Chalcedonenſis, 419. a. 604.c. Zethus Muſicesinventor, 323.'b. idia @paypalevórfi @ wei Zopyrus Heracleota, 333. a. απο των ζώων Προφής, Thrax AlcibiadisPædagogus 717. d. ΙΟ9. 6. εν τω σει φρονήσεως, 369. C. Zoroafter, Medus, 304. a. Heritus Xenophanes, 100. C. 302, a. Armenius, genere Pamphi- lius, qui eft Zoroafter, 598. d. Colophonius, 301, 6οι. C. 599. 3. 7ΙΙ. 6. Η R3 XXIII . 134 Σth,ν, . Ι. Ο THEODOTI. . ΧΧΙΙ. ΕΚ ΤΩΝ ΘΕΟΔΟΤΟΥ. Και της αναβολικής καλεμένης διδασκαλίας καλα τες ΟΥΑΛΕΝΤΙΝΟΥ Χρόνες Επιγομαι. Spot 200 laran CITAlle long Ο Ι. Cuncta hæc Valentiniani erroris, amit ſa CHRISTI Π fapientia. Dupa Valentinia. Ατερ, φησί, οατίθεμαι σοι εις χείρας το πνεύμα με. προέβαλε, φησί, σαρκίον τώ λόγω η σοφία, το πνευματι- κον ασέρμα, τέτο σολισάμενος καθήλθεν ο Σωτήρ. όθεν εν τω πάθει την σοφίαν ωραί9εαι το παρί, ίνα αυτήν απολαβη εξπαρος, και μη κάλαχεθή εναύθα υπο των σερίσκειν δυναμένων. όυ- Πως παν πνευματικών σπέρμα της εκλεκές α τ προειρημένης φωνής ωραί- θέλα, 7ο εκλεκον αέρμα φαμεν, και σπινθήρα ζωοποιέμενον υποξ λόγε, και κόρην οφθαλμε, και κόκκον σινάπεως , και ζύμης , 7α δόξανα καναδιηρή γένη ενοποι8σα ας πίσιν. 2. Οι δ' από Ουαλεντίνε πλαθέν]G», φασί ψυχικά σώ- Πorum nugα, μα G τη εκλεκτή όση εν ύπνω ενδεθήναι υποξ λόγο τέρμα αρρενικόν όπερ εςιν απόρροια αγγελικά, ίνα μή υστέρημα ή. Και το έζύ- μωσεν τα δόξανθα καναδιηρηού, ενοποιέν την ψυχήν και την σάρκα,ά και εν μερισμα υπό τη σοφίας προνηέχθη. Υπνό. Ο Αδαμ ην λήθη το ψυχής ην συνείχε, μή Δαλυθήναι, ώστερ το πνευματικών όπερ ενέθηκεν τη ψυχή και σω- 7ής. Το απέρμα απόρροια ήν άρρενών και αγγελικά, δια τέτο λέγει ο Σω- 7ήρ, σώζε συ και η ψυχή σο. 3. Ελθών έν ο Σωτήρ την ψυχήν εξύπνισεν, εξήψεν και τον αινθηρα. Δύναμις και οι λόγοι & Κυρίg. Δια τέτο άρηκεν. Λαμψάτω 7ο φως ημών έμπροσθεν ανθρώπων. Και μεθα την ανάσασιν έμφυσών 7ο πνεύμα τοϊς Απο- τόλοις, 7ον μεν χάν καθάπερ 7έφραν απεφύσα και εχώριζεν. Εξήπτε και τον πινθήρα και έζωοποίες. 4. Ο κύριΘ. Αμα πολλήν ταπεινοφροσύνην έχως άγγελος riis humilitas, ώφθη, αλ' ως άνθρωπG-, Και ότε εν δόξη ώφθη τοϊς Αποσό- Incarnatio. λοις ECLOGÆ. IT Lib. V.6.%. EXCERPTA THEODOTI PRIORA, atque ex Orientali ita dicta Doctrina temporibus VALENTINI, Epitomæ. Interprete FRANCISCO COMBEFIS, Cujus verſio nune demum videt lucem, deſcripta ex Avtographo ejus, quod fervatur Pariſiis in Bibl, P. P. Dominicanorum , via ad S. Honoratum, I. PM Ef. 42, 3. Matth. 13,31. & 33. Ater, inquit, in manus tuas commendo Spiritum meum. Quam, in- quit, Sapientia carnem produxit , h. e. femen fpiritale, hanc Salvator indutus deſcendit. Qvamobrem in pasſione Sapien- tiam commendat Patri, ut à Patre eam recipiat, nec in terra detinea. tur ab his, qui privationem ac defectum ingenerare poſſunt. In hunc modum omneſpiritale femen, i.e. electos commendat eâ quam dixi. mus voce. Eležum autem femen vocamus & fcintillam à ver, 1. Petr. 2, 9. bo vivificandam, & pupillam oculi, & granum finapi, & fer. Deut. 32, 10, mentum: genera fcilicet quæ ex adverſo diviſa videantur, fidei tamen communione unita, 2. Valentiniani 'autem ajunt formato corpore animali Ele- Etx animæ fomnum dormienti ſemen virile à Verbo infatum eſſe, quod Angelici defluxio eft, ne privatio ac defectus eſſet. Hocque adeo quæ diviſa viderentur fermentaſſe, in unum cogente animam & corpus qux & diviſa, Sapientiâ autorecondita fuiſſent. Somnus vero Adamofuit oblivioanimæ quam continebat ne diffolveretur, velut Spiritale quod Salvator indidit animæ. Semen defluxio erat maſculi & Angelici, idcir- co dicit Salvator: Salvare tu o anima tua, Gen, 19,17 3. Veniens igitur Salvator animum è forno excitavit ac fcintillam accendit. Ejus namo ſermones virtus ſunt. Idcirco, ait Joh.6,63. luceat lux veftra corem bominibus , Poftetiam reſurrectionem in- Matth,5,16. fuflando Spiritum Apoftolis, pulverem quidem quaſi favil. Joh. 20,22. lamexſumabat acſeparabat, ſcintillam vero accendebat & vivificabat. 4. Dominus præ multa humilitate lenfusque modeſtia non Angeliſed hominis apparuit ſpecie. Cumque adeo in monteſe Apo- ftolis in Majeftate conſpicuum fecit, non ſui caufa fecit ut ſe Matth. 17. often- 136 Lib. V.C.I. THEODOTI caufa, Transforma- λοις επί ξ όρες και δι εαυθον εποίησεν δεικνύς εαυθόν, αλα και την tio Ecclefiα εκκλησίαν, ήτις έξι το γένος έκλεκον, ίνα μάθη της προκοπής αυής μελα την τή σαρκός εξοδον. Αυτός ο και το άνω φώς την και έξι το επιφανεν εν σαρκί, και το έναυθα οφθεν έχ υπερον άνω, έδε διεκέκοπο ή άνωθεν μελέτη δεύρο, τόπον εκ όπε αμείβον, ως τον μεν επιλα- βείν , τον δε απολιπαν, αλ' ήν το πάνθη όν και ώρα 7ώ παρί κανθαύθα, δυναμις γδ ήν ' Παρός. Αλλως τε έχρήν κακείνον πληρωθήναι τον λόγον και Σωτης G. δν είπεν. Εισί τινες των ώδε εςηκότων, ο μη γέυσονία θανάτε. έως αν ίδωσι τον υιόν και ανθρώπ8 εν δόξη. Ειδον αν και εκοιμήθησαν ό, τε ΠέτρG- και Ιάκωβο και Ιωάννης. 5. Πώς αν την μεν όψιν την φωλεινήν δουλες εκ έξεπλάγησαν,την άφω. νην ακέσαντες έπεσον επί την γην και ότι ότα* 7υγχάνει απιςότερα οφθαλμών, και η ωρα δόξαν φωνή μάλλον εκπλήσσει. ο Ιωάννες ο βαπτισης τη φω- , νής ακέσας εκ εφοβήθη, ως αν πνεύμαι ακέσας συνήθως ταυτης φωνής, Car celata καθό και ανθρωπός έσι μόνον ακέσας, κατεπλάγη. Διό και λέγει transforma- αυλοίς ο Σωτήρ, μηδενί είπηγε ο ίδετε. Καίτοι έδε σαρκικούς οφθαλ- είonis gloria μοϊς 7ο φώς έωράκεισαν, δεν δ' συγγενες και οικον εκείνων τω Φωτι , και η βέλησις & Σωτηρόν ενεδυνάμωσεν την σάρκα ας 70 θεάσαθαι άλλως τε και η ψυχή είδεν, μετέδωκεν κοινανέση τη σαρκί συμπεπλέχθαι αυτή. Το και μηδενί είπήγε , ίνα μη δ' εσιν ο Κύριος νοήσαντες απόφωναι και επιβάλλειν τω Κυρίω ας χώρας, και ατελης η οικονομία γένηται, και ο Θα- να/G απόχήλαι ξ Κυρίε , ως ματην πειραζων επί ανηνύτω. Και έτι ή μεν εν 7ω όρει φωνή 7οίς ήδη συνιέσιν εκλεκλοίς έγένετο, διο και έθαυμασαν μαργυ- ρεμένα και πιςευομέν8. Η 3 επί 7ώ ποταμώ, 7οίς μέλλεσι πιςευαν διο και ημελήθη η φωνή, αυ7ίς προκατεχομένοις επί τη 7ων νομοδιδασκαλων αγω- γη. liria, ανο Valentinia - 6. Το εν αρχή ην ο ΛόγG-, και ο λόγG-ήν προς 7ον Θεόν, και norum por- Θεός ην ο ΛόγG-) οι απο Ουαλεντινα έως εκδέχονται, αρχών και tenta ac dc- 7ον μονογενή λέγεσιν, όν και Θεόν προσαγορέυεθ, ως και εν 7οίς έξης αντικρυς Θεόν αυ7ον δηλοί λέγων. ο μονογενης Θεός ** ο ών εις τον κόλπονξ Παρος , εκείνG» εξηγήσα7ο. Τον και Λογον τον έν 7η αρχή, τον 7ον εν 7ώ μονογενει, εν ζωνώ και 7η αληθεία μηνύει 7ον Χρισον 7ον Λό- you * Elt triſtisſima Herodoti ſententia lib. I. fub init. mimo In hodiernis Codd. Græcis Evangelii Johannis eſt ulos. Sed osôs legit ctiam Origenes 2. contra Celo p. 104. & Syrus interpres. Glemens vero noiter libro A quis clives falvetur p. 76, ο μονογενής υιος Θεος, Perf, & Ethiop. transferunt ac fi legilent μονογενής Θε8. ECLOGÆ. 137 Lib.V.cl. Luc. oſtentaret, fed propter Eccleſiam, quæ eft genus ele£tum, ut 1. Petr. 2.9. poſtexceſſum ejus é carne profectum cognofceret. Ipfe enim & in coe- jis lumen erat, atque eſt quod apparuit in carne, & in terris viſum eſt: Nonillo pofterius quod in cælo, autve diviſum eâ ratione, quod è cee- lis translatum eſt, quaſi ſcilicet locum ex loco mutet, atque alium qui- dem conſequatur, alium autem deferat; Sed erat quod ubique feft & apud Patrem & in ft terris, quippe Patris Virtus eſt. Præterea ne- ceſſe erat impleri, quod Salvator dixerat: Sunt quidam de hic Matth.16,27. ftantibus, quinon guſtabunt mortem, donec videant filium homi- 9,27. mis in Majeftate. Viderunt ergo & obdormierunt Petrus, Jacobus & Johannes. 5. Quomodo igitur videndo faciem lucidam non obftupue- runt, menteque perculſi ſunt; auditâ autem voce ceciderunt in terram? Quod nimirum aures plus oculis à fide abhorreant, ac infolita vox ma. jorem terrorem ſtuporemqueinjiciat. Enimvero Johan- Johan. 1, 33. nes Baptiſta audita voce nihil timuit, ut qui in Spiritu audiſſet, cui ea vox familiaris erat : quatenus verò quis folummodo homo audiat , ſtupore percellitur. Quamobrem etiam ait illis Salvator: Nemini dixeritis, quod vidiftis . Atqui nec carnalibus oculis Matth.17,9. lumen viderant, nulla enim affinitas aut necesſitudo luminis (cum hac carne) ſed quatenus Salvatoris virtus ipfa atque Voluntas, videndivim roburque carni tribuit, præterea verò etiam, quod vidit anima, ſociali membrorum vinculo illi * cohærere dedit. Illud autem, nemini dixe. ritis, ne ſcilicet id quod erat Dominus intelligentes, fe abſtinerent ne in eum manus injicerent, eſletqueimperfecta diſpenſatio,& ab eo mors recederet, quippe quæ fruftra fe conari ſciret. ** Ad hæc etiam, quæ in monte facta vox eſt, qui jam intelligerent; Idcirco etiam mirabans tur, quod illi teſtimonium perhibebatur cui crediderant : In Jordane autem ad eos facta eſt qui credituri erant, quamobrem etiam ab eisne- glecta eſt, quioccupati legisperitorum diſciplinâ eſſent, 6. Illud: in principio erat Verbum, er Verbum erat apud Joh. I, I. DEum, & DEus erat verbum, Valentiniani ita exponunt: Principium, uni- genitum vocitant, quem & DEum nuncupari admittunt, ut etiam in fe- S quenti- # In Greco, quod femper bel omnino eft. IcCvTy & Tavlaxă diſtingvuntur. Act. 24.3. It In Græco & ibi, in monte nempe Thabor, qui apud Hieronymum dicitur Itabyrius, * Rectius: quia aritisſime cum illis ſive cum carne conjuncia erat. Nam UMTET NÉX6 of h, 1. pofitum pro τω συμπ, vel Aα το συμπεπλέχθαι. ** In Græco additur: ETÀ Aynuusw quod non poffet perficere, pro quo Arnoldus : que fruftra tentafura effet eum qui non poffet ledi, 138 THEODOTI. Lib. V. c.1. γον και την ζωήν. όθεν εικότως και αυτον λέγει τον εν τω Θεώ τω νω όντα. ό γέγονεν εν αυτώ τω λόγω ζωή ην η σύζυγοΔιό και φησιν ο ΚύριG,Εγώ είμι η ζωή. avinia Valentinia- tate & hu. neſciunt exa 7. Αγνωςος έν Πατηρ ών ηθέλησεν γνωθήναι τοϊς Αιώσι, και norum pro- Δα η ενθυμήσεως ξ εαυτό ως άν εαυθον έγνωκώς, πνεύμα γνώ- fana Theo- σεως έσης εν γνώσει προέβαλε τον μονογενή. Γέχονεν εν και ο από gonia. γνώσεως, τελέςι,τπατρικής ενθυμήσεως προελθων γνώσις, τελέ- σιν ο υιός, ότι δι υιε ο πατήρ έγνώθη. Το και αγάπης πνεύμα κέκραζαι τα τη γνώσεως ως πατήρ υιω, και ενθύμησις αληθεία, απ' αληθείας προελθών ως απο ενθυμήσεως και γνώσεις. Και ο μεν μείνας μονογενής υιος εις τον κόλπου παρος, την ενθύμησιν λατ γνώσεως εξηγείται τους Αιώσιν, ως αν και υποξ κόλπα αυτά προβληθείς οήενταύθα όφθείς εκ έτι μονοξενής, αλλ' ώς En iden DEi- μονογενής προς ξ Αποσόλα προσαγορέυεται. Δόξαν ως μονογε- νές. Οτιάς και ο αυθος ών έν μεν τη κλίσει πρωτότοκός εσιν Ιησές, manitate, id εν πληρώμαλι μονογενής. ο αυτός εςι τοιέτGών εκάσω οίος κεχωρη δυνατα, και εδέποτε και μείνανε ο καθαβας μερίζεται, plicare. . φησί δ' ο Απόστολών. Ο δ' αναβας αυτός έσι και ο καραβάς, Εικόνα 38 μονογενές των Δημιεργον λέγεσιν, διό και αυλα εικόνας τα Οθεν και ο Κύριο. εικόνα πνευματικής αναςάσεως ποιήσας τες νεκρες, 8ς ήγειρεν εκ αφθαρτες την σάρκα, αλλ' ως αυθις αποθανεμένες ήγειρεν, ΤΙ να ενοικιλία στα 8 Ημείς και τον εν ταυλότητι και Λόγον Θεόν εν Θεώ φαμεν ός και ας τον κόλπου και πατρος είναι λέγεται και αδιάσασι, αμέρισος, εις Θεός. Πάντα δι αυής εγένετο, κατά την προσεχή ενέργειας και εν ταυ- τότη: ** λόγο, τατε πνευμαίικα και νοηλα και αιθήλα. Ουτό τον κόλ- τον ξ πατρίς εξηγήσατο ο Σωτήρ, και Ησαΐας, και ανταποδώσω τα έργα αυ- των εις τον κόλπον αυτών, εις την έννοιαν αυγών την εν τη ψυχή, αφής πρώτης ενεργείται πρωτότοκGν πασης κτίσεως. ο δέν ταυτότητι μονογενής, και καλα δύναμιν αδιάς αλoν ο Σωτήρ ενεργά, έτός έσι το φώς τ Εκκλησίας, το πρότε- goν εν σκότω και εν αγνοία έσης. Και η σκοτία αυτό και κατέλαβεν. Οι απο- ST Catholica veritas. αν και τα *1,c. idem illud Verbam dicimris. Deum in Deo exiftentem ** Unius ejusdemque Verbi. Vide tamen Hugonem in confutatione Syſtematis Fayditia- ni de SS. Trinitate p. 83. Γggs ECLOGÆ. Lib. V.6.1. 139 lum Vita. quentibus Evangeliſta manifeſte oſtendit, dum ait: Unigenitus Joh. I, 18. D Eus, qui efl in finu Patris, ipfe enarravit. Nempe verbum hoc, quod eſt in Principio, quod, fcilicet in unigenito in mente ac veritate eſt, Chriſtum verbum nunciat & Vitam. Unde merito ipſum quoque DEum vocat, qui in DEO mente exiſtat. Quod factum eſt in Joh. 1, 4. ipfo verbo, vita conjux erat, quare etiam ait Dominus: ego Joh. II, 25. & 14.6. 7. Ignotus ergo Pater Æonibus innotefcere voluit , fuique ipfius confideratione, ut qui ſeipſum cognoviſſet, Spiritum fcientiæ,qui *in Scientia eft, unigenitum produxit. Extitit itaque & à ſcientiâ, paternâ ſcilicet conſideratione, quo Scientia, hoc eft filius proceſſu, quod nimirum Pater per filium cognitus fit. Charitatis autem Spiri- tus, fcientiæ Spiritui concretus ac conjun&tus eſt, ut Pater filio, mentis- que conſideratio Veritati: à Veritate procedens haud ſecus ac Scientia à mentis confideratione. Acquidem qui manfit inſinu Patrisunige- nitus filius, mentis eam conſiderationem Æonibus per ſcientiam enar- rat, tanquam nimirum ipſe è ſinu produétus fit. Utaurem in terris vi- ſus eſt, non jam unigenitus, ſed quaſi unigenitus ab Apoftolonomi. natur, Gloriam quaſi unigeniti ; Quod cum unus idemque Joh, 1, 14. ſit, in Creatura quidem JEſus primogenitus, in plenitudine Colost . 1, 15. aurem (Cælorum ** fcil.) unigenitus, Talis verò cuicunque loco eſt, qualis ab eo capipoteſt, nec qui defcendit unquam dividitur ab eo qui manfit, ait enim Apoftolus: Quienlm afiendit, ipfe efi qui Eph. 4, IO. defcendit. Imaginem vero unigeniti vocant *** Demiurgum, (nos Creatorem dicemus) unde etiam eadem ſunt opera imaginis. Quam- obrem etiam Dominus imaginem præftans fpiritalis reſurrectionis quos ſuscitaverat mortuos, non ſuscitavit carne immunes à corruptio- ne, ſed velut qui rurſus morituri eſſent. 8. Nos autem t DEum verbum in DEO per identitatem di- cimus exiftere, qui& eſſe dicatur infinu Patris inſeparatus, indiviſus, unus DEus. Omnia per ipfum fa&a funt, per immediatam Joh. 1, 3. Virtutem &operationem Verbi, quodipfum exiſtit in identitate, tum nimirum fpiritalia & quæ mente intelliguntur, tum quæ ſenſu percipi poſſunt. Hic Salvator Patris finum enarravit . Ifaias quo- Joh. I, 18. S2 que * In Græco: quæ in ſcientia eft, in actu nempe yvárews, ut Pater in actu ev Juphoews. ** Infra ſect. 41. *** Jam expofitis Valentinianorum opinionibus, Catholicum dogma exponere Autor in. cipit, ut notat Combefifius, 140 THEODOTI. Lib. V... 1, δη & minor. σαλήσαντες και οι λοιποί των ανθρώπων εκ έγνωσαν αυτόν, και ο Θάνα/G και καλεχεν αυτον. Para ello pionit ning οτέρ Τιμή και τέλειο πείσετε εκει ποτε κυβλάκι Idem ex parte, Η πίςις και μία, αλλα 2άφορών. Ο γάν Σωτήρ φησι, Fides nmajor Γενηθήτω σοι καλα την πίσιν. όθεν ειρήθαι τες με τ κλήσεως ανθρώπες κατα την παρεσίαν ξ Αντιχρίσ8 πλανηθήσεις. αδύναλον και τες Εκλεκές. Διό φησι, και ει δυνατόν, τες εκλεκτές με. Πά- λιν όταν λέγει , εξέλθετε εκ ξ οικε επαφρός με, τοίς κλήoίς λέγει. Πάλιν τω εξ αποδημίας ελθόνης και καθεδη δοκότι τα υπάρχον 7α, και τον σιδευτον έθυ- σεν μόχον, την κλήσιν λέγα. Και όπε ο βασιλεύς εις το δείπνον και γαμα τες εν ταις οδούς κέκληκεν. Πάνες και εν κέκληνίαι επ' ίσης. Βρέχει δ' επί δικαίες και αδίκες, και τον ήλιον επιλάμπει πάσιν. Εκλέγοναι και οι μαλ- λον πις έυσαντες , προς ές λέγει: Τον πατέρα με έδεις εώρακεν α μη υιός. Και, υμείς εσε το φως & Κόσμο. Και, Πατες άγιε, αγίασον αυτες εν τω ονόματί σ8. dogade τίατρο, Impura hæc Ο ΙΟ, Ουδε τα πνευματικά και νοερα, δε οι Αρχάγγελοι οι omnia, nec πρωτόκιςοι, έδε μην εδ' αυλός άμορφο» και ανάδες και αση- μάτισαν και ασώμαλος εσιν, άλλα και μορφήν έχει ιδίαν, και σω- μα αναλογον τ υπεροχής των πνευματικών απούν ων. Ως και οι πρωτόκριτοι ανάλογον τι υπεροχής των υφ' αυ78 οσίων . όλGτο γεννητoν εκ ανέσιον sele, και όχι όμοιον ή μορφήν και σώμα έχεσι τοίς εν τώδε τω κόσμω σώμασιν, Αρρενά τε δ' και θήλεα τα ενταύθα, και Διάφορα προς αυτά. Εκεί και μια μονογενής και ιδίως νοερος ιδέα ιδία και εσία ιδια κεχρημένος, άκρως ειλικρινεί και ηγεμονικήατη, και προσεχώς επα7ρος απολαυων δυνάμεως. οι 3 πρω- Τόκτισοι, ά κ αριθμό λάφοροι, και ο καθ' έκασον ωειωεισαι και αξιγέγρα- πλαι. Αλλ' η ομοιότης των πραγμάτων ενότητα και ισότητα και ομοιότητα εν- δείκνυται. Ου γδ τώδε με πλέον, τώδε και ήτ7ον παρέαήαι των επτα, έθ' υπο- Angeli a crea- λείπεται τις αυτούς προκοπή, εξ αρχής απειληφότων το τέλειον tione perfetti, άμα τη πρώτη γενέσει ωραιξΘεέ λα τα υιέ. Και ο με φώς απρόσιτον έρηται, ως μονογενής και πρωτότοκό, α οφθαλμός εκ ώδε, και, ές εκ ήκεσεν, έδε επί καρδίαν ανθρώπε ανέβη, έδε έσαι τις τοιέτος, εδε των πρω- τοκτίσων, έτε ανθρώπων. Οι απαντος το πρόσωπον ξ παρος βλέπεσν. Πρόσωπον και παρος ο υιός, δε γνωρίζεται ο πατήρ. Το τοίνυν όρων και δρώμε- Eccleſiaſtica. νον ECLOGÆ. Lib. V.8.1. 141 Matth. 9,29. que : 89 retribuam opera eorum in finum eorum, in cogitatio- Ef. 56.7. nem eorum in animâ exiſtentem, ex quâ primus * efficitur primoge- nitus omnis Creaturæ. Qui autem idem ipfeunigenitus eft, quô cum indiviſâ Virtute Salvator operatur, hic Lux Eccleſix eſt, quæ prius in te- nebris & ignorantia verſabatur, & tenebræ eam non comprehenderunt. Apo- ſtatrices ſcilicet poteſtates ac reliqui mortales eum non cognoverunt, neque mors ipſum detinuit. 9. Fides non una eſt, ſed diverſa. Indeque Salvator ait: Fiat tibi fecundum fidem tuam. Idcirco dictum eſt, qui vo- cati fuerant homines, in adventu Anti Chriſti fore ſeducendos, impos- ſibile vero eſſe ut ſeducantur Electi. Idcirco ait: Si fieri Matth. 24,24. poſſet, etiam mei ele&ti. Rurſus cum dicit: Discedite de do- Joh. 2, 16. mo Patris mei, vocatis loquitur Parabolâ. Item ejus qui peregre profe- &tus fubftantiam devoraverat, cui& mactavit vitulum fa- Luc. 15, 23. ginatum, ad vocationem perinde pertinet. Ubi etiam Rex ad nuptia- rum cænam eos vocavit, qui in viis ac compitis erant. Matth. 22, 9. Omnes quidem ex æquo vocati ſunt, etenim pluit ſuper Matth. 5,45. juſtos & injuſtos , & folem ſuum cunctis accendit. Eliguntur verò qui majori fide ſunt præditi, ad quos ait: Patrem meum nee joh, I, 18. mo vidie nifi filius , & , Vos eftis lux mundi, &: Pater fandte, Matth.5.14. fantifica eos in nomine tuo. Joh. 17, II. Io. Neque fpiritalia ac intelligentia, nec qui omnium primi conditi ſunt Archangeli, quin ne ipfe quidem unigenitus informis nul- laque ſpecie imbutus & expers figuræ & incorporeus: Sed formam ha- bet propriam, & corpus pro ratione ejus excellentiæ, quæcunctis Spiri- tibus ſuperior exiſtit. Uti etiam qui omnium primi conditi ſunt (Ar- changeli) pro excellentiâ quâ præſtant fan&tis, qui illis fubje&ti ſunt. Omnino enim quod ortum ac genitum eſt, non caret illud quidem ſub- ftantiâ, etſi non ſimilem formam ac corpus habent cum his corpori- bus quæ in hoc mundo exiſtunt. Maſculis enim & fæminis diſtinguun- tur quæ ſunt in terris, atque inter ſe diverſa ſunt: ibi autem unigenitus quidem proprieque intelligendi vi præditus, fpecie propria eſſentiaque propria utitur ac ſumme pura principalisfimaque, ac immediate Patris virtute fruitur. Qui autem primo conditi ſunt, quanquam numero di. ftinguuntur,quatenus ſinguli definiti ſunt accircumſcripti,veruntamen fimilitudo unitatem & æqualitatem & fimilitudinem attendit . Non enim huic amplius, illi minus exſeptem illis collatum fuit, nec quic- quam * In Græco; ex quâ primâ. A primam, S3 F42 THEODOTI. Είδ, V.c. 1, αχημάτισον είναι και δύναται άδε ασώματος, ορώσι και οφθαλμώ εκ αιθη- τωι αλλ' δίω παρέχεν ο πατής, νοερώ. ΡΙΣΤΟ ΤΟ Ρον σιν leftia II. όταν εν είπη ο ΚύριG. Μη κάαφρονήσητε ενός των μικρών τέτων. Αμήν λέγω υμίν, τάτων οι άγγελοι το πρόσωπον Σπατρος Αλαπανώς βλέπε- διον το προκεντημάτων διοι έσονται οι εκλεκτοί την τελίαν απολαβόνες προκοπήν. Μακάριοι και οι καθαροί τη καρδία, ότι αυτοί τον Θεόν όψοναι. Animata cα- Πρόσωπον ήξαχηματίσε πως αν είη και Σώματα γεν επερανια corpora, έυμορφα και νοερά διδεν ο Απόστολα». Πώς δ' αν και ονόμαζα Alis meliusin- Διάφορα αυτών ελέγέλο, α μη χήμασιν ήν αθιγεγραμμένα, μορφή και σώματι, άλλη δόξα επερανίων, άλλη επιγείων, Έλλη Αγγέλων , άλλη Αρχαγγέλων ως προς την σύγκρισιν των τήδε σωμάτων, διον άφρων, ασώματα και ανειδεα, ως προς την σύγκρισινξ υι8, σώμαλα μου Error de filio, μεμέτρημένα και αισθητά, δύως και ο υιός προς τον πατέρα quem Arius βαλλόμενα και δύναμιν μεν ιδίαν έχει έκαςον των πνευμαι- ſequebatur. κών και ιδίαν οικονομίαν, καθο ή με 7εεγένονο και το ενδελες απαλήφασι οι πρωθόκτισοι, κοινήν την λειζεργίας και αμέρισον. anima. στις 12. Οι πρωτόκλισοί εν τονε υιόν ορώσι και εαυθες και τα υποβεβηκό- 7α, ώασερ και οι Αρχάγγελοι τες πρωιοκτίσες. ο υιός αρχη τ παιρικής υπάρχει θέας , πρόσωπον Σπαρές λεγόμενΘ. Και οι μεν άγγελοι νοερον πύρ και πνευμαθα νοερά την εστίαν αποκεκαθαρμένοι. Φώς και γοερόν η μεγίση προ- κοπη αποξ νοερά πυρός αποκεκαθαρμένα Τέλεον, εις α επιθυμάσιν άγγελοι θρακύψαι, ο ΠέτρG» φησίν. ο υιος έτι τέτε καθαρώτερG», απρόσιον φώς, και δυναμις Θεέ, και καλα τον Απόστολον τιμίω και άμώμω και αφίλω αίμαι έλυτρώθημεν, και τα μεν ιμάτια ως φως έλαμψεν , το πρόσωπον και ως ήλιο», ό μηδε ανωπήσαι έτί ραδίως. διαταραχή Γουός ECLOGE. 143 Lib. V.C.I. Matth. 18, 10, IO. II. quam illis deeſt ad profe&tum, qui à primo ftatimorru & Tob. 12, 15. . à principio quicquid eſt perfectionis adeo per filium acceperunt. Ac ille quidem lumen inaceſſum vocatus eſt tanquam unigeni. 1. Tim.6,16. tus ac primogenitus, quæ oculus non vidit, nec auris audivit, 1. Cor. 2. 9. nec in cor hominis aſcenderunt: nec illi fimilis quisquam futurus, nec in nobilisſimis primiso: Spiritibus,necin hominibus. Porro Angeli ſemper vident faciem Patris: facies autem Patris filius eſt, per quem Pater innotefcit. Qvod igitur videt & quod videtur, omnis expers figuræ aut incorporeum eſſe non poteft. Vident autem non ſenſibili oculo, ſed qualem Pater mentis oculum tribuit. II. Cum igitur ait Dominus : ne contemnatis unum Matth. 18, ex his parvulis, dico enim vobis, borum Angeli vident femper faciem Patris: quafi in anteceſſum docet,quales futuri electi, dum ſummo pro- fectu perfectionem nancifcentur. Porro: Beati mundo Mattth 58. corde, quoniam ipfi Deum videbunt. Ejus autem qui onrni figura careat, quomodo facies ſit? Cæleſtia itaque corpora longeſpeciofa menteque prædita novit Apoftolus; quonam vero modo etiam diftinéta illorum nomina diceret, nifi figuris formaque & corpore circumſcripta eſſent. Alia claritas cæleftium,alia terreftrium,alie Angelorum,alia Arch. 1.Cor.15.40. Angelorum: Si velut cum terrenis vaſtisque corporibus qvaſi aftris com. paraveris, incorporea ſunt formæque expertia, fi autem cum filio, certæ menſuræ corpora &in ſenſum cadentia. Sic & filius ad eum modum cum Patre collatus. Ac quidem quique Spiritus propriam habent vir- tutem ac propriam providentiæ rationem, quatenus tum fimul conditi funt, tum prima origine conditi lunt, perfectionem munusque com- mune ac indiviſum acceperunt. 12. Prima igitur origine conditi tum filium vident tum ſe- ipfos, tum que etiam inferiora, uti & Archangeli prima vident origine conditos. Filius autem principium eſt acorigovidendi Patrem, qui Patris facies appelletur. Atque Angeli quidem ignis ſunt, intel- ligendi facultate præditi , ac Spiritus intelligentes ſecundum eſſentiam depurgati . Ut verò Lux intelligens ab igne intelligente exiſtat, profectus maximus eft ejus qui perfecte depurgatus fit, in qua defiderant Angeli profpicere , inquit Petrus. Porro filius hâc 2. Pet. 1, 12. quoque majori pollet puritate, qui Luxinacceſſa ac DEi virtus fit, (ks- jus (autore Apoftolo) precioſo es immaculato & incontami- 1. Petr. 1, 18. nato ſanguine redempti fumus , cujus quidem veſtimenta ut lux ſplenduerunt, facies autem ficut lol, in quam intueri haud proclive Matth. 17:20 fit. 13. Hic 144 Lis, V. 1, THEODOTI ερ και 13. Ούτός έσιν άρG- επερανιαν και πνευματική τροφή, ζωής παρεκ- Πικη κατα την βρώσιν και γνώσιν. Το φως των ανθρώπων, η Εκκλησίας δηλονότι. Οι μεν εν τον εράνιον άρον φαγόνες απέθανον, και τον αληθινόν άρτον ξπνέυμαν εσθίων και τεθνήξεται, ο ζων άρτG- ο υποξπατρος δοθείς ο υιός έσι τοις εθίειν βελομένοις. Ο άρτον ον εγώ δώσω; φησίν, ή σαρξ Eucharikia, μάλλον , η σαρξ το σώμα αυτά έσιν , όπερ εςιν η Εκκλησία, άρ- iplague Ec- τG ερανια, συναγωγή ευλογημένη. Tαχα και ως εκ αυτής ασίας των εκλεκίων και το υποκείμενον γενομένων, και ως ξ αυ- το τέλος τευξομένων. αι clefia. . Theſſalon, in 14. Τα δαιμόνια ασώμαλα άρηται, έχ ως σώμα μή έχουλα, έχει δ και χημα, διο και συναίσθησιν κολάσεως έχει, αλλ' ως προς συγκρισιν των σωζομένων σωμάτων πνευματικών σκια όντα ασώμαλα ρήα. Και οι Αγγελα Sic & Johannes σώματα ασιν, ορωναι γέν. Αλλά και η ψυχή σώμα. Ο γάν ΑπόςολG- αστείρεται μεν γδ σώμα ψυχικόν, έγειρέλα σώμα VII. Synodo. πνευματικόν. Πώς και αι κολαζόμεναι ψυχα συναισθάνον7αι μη σώματα σας φοβήθητε γάν, λέγει, τον μετα θαναλον δυναμιμον και ψυχήν και σώμα εις Γέενναν βαλείν. Το φαινόμενον και πυρί καθαιρέθαι, αλλ' εις γην αναλύεται. Αντικρυς και αποξ Λαζάρα και πλασία Δίαι των σωματικών μελών, σώμα είναι δείκνυται η ψυχή, Eronea omnia. . 15. Ως 3 εφορέσαμεν την εικόνα σχόικά, φορέσωμεν και την εικό- να ξεπερανία και πνευματικά, κατα προκοπήν τελειόμενοι. Πλην παλιν εικόνα moyendator- λέγει, ως είναι σώμαλα πνευματικά. Και πάλιν άρτι βλέπο- te negat, μεν δί εσόπτρε εν αινίγματι, τότε και πρόσωπον προς προ- σωπον. Αυτίκα δ' αρχόμεθα γινώσκειν, έδε πρόσωπον, ιδέα, και χήμα,και σωμα. Σχήμα μεν εν χήματι θεωρείται, και πρόσωπον προσώπων, και επι- γινώσκείαι τα γνωρίσμα]α τοϊς χήμασι και ταις εσίαις, At non Spiri. 16. Και η αειφερα σώμα ώφθη, ήν οι μεν το άγιον πνευ- cus ipſa com μα φασίν, διή από Βασιλείδε τον Διάκονον , δι και από δυαλεντί- lumba, να το πνευμα ή ενθυμήσεως και πατρος την κατάλευσιν πεποιημέ- νον επί της Λόγε σάρκα, 17. Εγιν ECLOGÆ. Lib. V.C.I. Joh.6, 52. 13. Hic eſt panis Cæleſtis & cibus Spiritalis eâ ratione quâ manducatur ac cognofcitur vitam præbens. Lumen hominum, nempe Eccleſiæ. At illi quidem qui cæleftem panem (Manna) manducave- runt, mortui ſunt. Quiautem verum Spiritus panem manducat, non moritur: Filius, panis vivus eſt, à Patre datus his quivelint Joh, 6, 49. manducare. Panis autem, inquit, quem ego dabo, caro mea eft, five id quo nutritur caro per Euchariſtiam, ſive, (quod & potius) caro ejus corpus eſt, quod eft Eccleſia panis cæleſtis, benedicta coadu- nata focietas. Forte autem, quod Electi, ratione ſubjecti ex eadem ſubſtantia conditi ſunt, & ut qui ejusdem finis confortes erunt. 14. Dæmonia corporis expertia dicta ſunt eſſe, non quaſi corpus non habeant, nam & figura prædita ſunt, eamque ob rem tor- mentorum accruciatus fenſum percipiunt: ſed habita ratione corpo- rum fpiritalium quæ ſalute donantur, cum umbra ſint incorporea ſeu corporis expertia appellata funt. Angeli quoque corporei ſunt, nam certe videntur. Sed & anima corpus eft. Denique ait Apoftolus: ſeminarur quidem corpus animale, ſurgit vero corpus ſpiritale. I. Cor. 15,44. Quonam autem etiam modo quæ torquentur animæ, cum ipfæ corpora non exiftant, ſentiunt dolentque. Denique, rimete, ait, eum qui poft mortem poreſt animam corpus in Gehennam mittere. Quod Matth. 10, 28. enim oculis ſubjectum eſt, non igni purgatur, ſed in terram refolvi. tur. Palam vero Lazari ac Divitis exemplo per membra Luc, 16, 24, corporea, eſſe animam corpus monſtratur. 15. Porro: ficus portavimus imaginem terreni, 1.Cor. 15, 49. portemus & imaginem cæleftis, nempe Spiritalis, per profe&tum perfectio- nem adepti. Cæterum imaginem rurſus vocat, quod fint corpora ſpiritalia. Ac rurſus: Videmus nunc per fpeculum in enigmate, 1.Cor. 13, 12. tunc autem facie ad faciem. Statim enim atque incipimus cognofcere, non præſto facies eft, fpeciesque & figura & corpus. Figura itaque figurâ conſpicitur, & facies facie, notaque acinſignia ex figuris & el- fentiis agnofcuntur. 16. Columba quoque corporali apparuit fpe- Luc. 3, 22. cie, quam alii quidem dicunt Spiritum Sanctum , Baſilidiani vero Miniftrum: Valentiniani autem Spiritum conſiderationis, ſeu Cogi- tationis Patris, qui in Verbi carnem defcenderit. T 17. Eft 146 THEODOTι. Lib,Y.c.). 17. έσιν Ιησάς και η Εκκλησία και η Σοφία δι όλων κρασις των σω» μάτων δυνατή καλα τες Ουαλεντινιανες. Η γέν ανθρωπίνη μίξις ή καλα γάμου έκ δυοίν μεμιγμένων αερμάτων ενος γένεσιν παιδία αποτελά. Και το σώμα εις γην αναλυθεν κέκραζαι τη γη, και το ύδως τω όινω, τα και κρείττω και διαφο- ρώτερα σώματα ραδίαν έχει την κρασιν, πνεύμα γεν πνέυματι μίγνυται, όμοι και δοκει καλα ωδείθεσιν τετο γενέθ, αλλ' και καλά κρασιν. Μήτε αν η θεία δύναμις διήκεσα την ψυχήν αγιάζει αυτήν κατα την τελευταίαν προκο- Spiritalium πήν. Ο δ Θεός πνευμα απο θέλα πνει. Η δ' δύναμις και κατ' Σπιχείο quafi εσίαν διήκει αλλα καλα δύναμιν και ιχύν. Παρακείθαι και τον illapfu & in finuatione, πνεύμα τω πνέυμαι, ως το πνεύμα των πνευματι. Incarnatio An. 18. ο σωτήρ ώφθη καλιών τους αγγέλοις, διο και Α. gelis vita & an- ευηγγελίσανθο αυτόν αλλα και Αβρααμ τώ τους λοιπούς δικαίοις ciquis Juſtis τοίς εν τη αναπαυσα έσιν εν τοις δεξιοϊς ώφθη. Ηγαλλιάσαλο γάρ, φησιν, ένα ίδη την ημέραν την εμήν την εν σαρκί παρεσίαν. όθεν ανα- σας ο Κύριον ευαγγελίσατο τες δικαίας τες εν τη αναπάυσει, και μετέςησεν αυτές και μετέθηκεν, και παντες εν τη σκιά αυτά ζήσου αι. Σκια δε δό- ξης ΣωτήρG» τωρα τώ πατρί ή παρεσία η ένταυθα, Φωτός και σκια και σκόταν άλλο φωτισμός έγν. 19. Και ο λόγον σαρξ εγένετο, και κατα την παρεσίαν μόνον άν- θρωπG- γενόμενο, αλλά και εν αρχή ο εν ταυτότητα λόγω κατα σει- Quod fi quafin γραφής και ο κατ' ιδίαν γενόμεν@», ο ιός. Και πάλιν σαρξ corpore inclufie έγένετο δια Προφήλων ενεργήσως. Τέκνον 35 εν ταυτότητα in homine, λόγα ο Σώδης άρήία. Δια τέτο εν αρχή ην ο Λόγου και ο ΛόγG- ήν προς τον Θεόν. Ογέγονεν εν αυτώ, ζωή εςιν, ζωή και ο Κύριον, Και ο Παύλος Ενδυσαι τον καινον άνθωπον τον καλά Θεόν κτιθίντα. οίον , ως αυτόν πίςευσον τον υποσ Θεξ κατά Θεόν τον εν Θεώ Λόγον κτιθένlα, Δύναμη 3 το, κατά Θεόν κτιθένα, το είς μέλλει τέλο προκοπης φθανειν ο άνθρωπο, μηνύειν, επίσης το απεβάλέο εις και εκείνη Τέλο. Και έτι σαφέςερον και διαρρή δην έν άλλοις λέγει: ος έςιν είκων ξ Θεά αορατά. Είθα επιφερα: Πρωτότοκων πάσης κρίσεως. Αοράτε μεν γδΘεό Nobis unus Chri. εικόνα τον Λόγον ξεν αυλότητι, Πρωτότοκαν και πάσης κήί- ftus & λόγG-, σεως, γεννηθείς απωθως, άίσης και γενεσιάρχης η όλης PEus & homo, έγένέλο κήίσεώς τε και εσίας, Εν αυγώ ο Πατής τα παν- ECLOGÆ. Lib.2.c. 147 17. Eft JEfus & Ecclefia & Sapientia juxta Valentinianos, potens mixtio, quæ per univerſa corpora diditur. Humana itaque fo. cialis nuptiarum mixtio ex duobus commixtis feminibus unius infantis ortum efficit, corpus item in terram reſolutum terræ commiſcetur, & aquavino. Quæ autem nobiliora funt & excellentiora corpora, faci- lem habent mixtionem. Spiritus itaque Spiritui mifcetur. Arbitror autém id fieri per juxta poſitionem. Numquid igitur Divina virtus pervadens animam, fupremi eam profectus fan&titate imbuit? DEus enim Spiritus ubi vult fpirat. Etenim virtus non eſſen- Joh. 4, 24, tiæ ratione pervadit ſed virtutis ac potentiæ, adjacet vero & 38, Spiritui, ficut Spiritus animæ. 18. Salvator Angelis viſus eſt cum in terras deſcenderet, quamobrem etiam ejus adventus nuncium attulerunt. Sed& Abrahæ ac juftis reliquis, cum eſſentin requie (in dextris viſus eſt) exultavis enim, inquit, ut videret diem meum , mei ſcilicet in carne adven- Joh. 8,56. tus. Hincque adeo reſurgens,juſtis qui erant in requie,Dominusevan. gelizavit, eosque deduxit & transtulit, &omnes in umbra ejus vivent. Ümbra enim claritatis Salvatoris quæ eft apud Patrem, ejus in mundum adventus eſt. Lucis vero umbra, non tenebræ ſed illuminatio eft, 19. Et Verbum caro fa&um eft, non folum adven. Joh. 1, 14: tuſuo factum homo, verum etiam in principio idem ipſum Verbum (filius nimirum) per circumſcriptionem, non ipfa eſſentiæ ratione fas čtum: ac rurlus caro factum eſt operando per Prophetas atque eos af- flando. Porro Salvator ejus verbi quod idem ipſum & filius diétus eſt, propterea in principio eralverbum, verbum erat apud DEum. Joh. I, I.& 14, Quod fatlum eft in ipfo, vita erat, Vita autem Dominus eft. Paulus quo- que : induito novum bominem qui fecundum Deum creatus eft. Eph. 4, 24, Ac fi diceret, in illum crede, qui à Deo fecundum DEum in DEo ver- bum creatus eft. Poteſt autem quod ita di&tum eft , fecundum DE482 creatus eft, finem profectus deſignare, quo homo debet evadere, pari ratione acillud: amiſit in quem erat creatus finem. Atque adhuç clarius ac diſertius in aliis ait: Quieft imago Dei invifibilis,tumque ſubdit: Col. I, 15. primogenitus omnis creature. Inviſibilis quidem DEI imaginem verbum verbi dicit, ipfius nimirum quod in identitate exiftit; primogenitum vero omnis creaturæ, quod impasſibiliter genitus, creator autorque omnis creaturæ ac effentiæ effe&tus eft. In eo enim Pater omnia condidit, unde & formam fervi dictus eſt affumfiſſe, non Philip. 2, 7. T2 folum 148 THEODOTI Lib, P.C.Υ. Valentiniano. rum Crcatio, niani animo- τα εποίησεν , όθεν και μορφήν δέλα λαβείν είρηαι, και μόνον σαρκα καλα την παρεσίαν, αλλα και την Ασίαν εκ ξ υποκειμένε. Δέλη και η εσία, ως αν πα- θηγή, και υποκειμένη τη δραστηρίων και κυριωτάτη αιτία. 20. Το 8, προ εωσφόρα εγέννησα σε, έτως εξακομεν, επί πρωθοκτίσε Θεέ λόγ8, και προ ηλία και σελήνης, και προ πάσης κρίσεως το άνομα σε. 21. Tο, κατ' εικόνα Θεξ εποίησεν αυλές, άρσεν καθη- λυ εποίησεν αυτές. Την προβολήν την αρίσης φασιν οι Ουαλε- Πινιανοί - Σοφίας λέγει, αφ' ης τα μεν αρρενικά αγγελικα καλέσι, τα θη- λυκα ή εαυλές, το Δαφέρον πνεύμα, δυλως και επί ξ Αδαμ το μεν αρ- ρενικόν έμεινεν αυτώ, παν και το θηλυκόν αέρμα άρα απ' αυτά Ευα γέγονεν, Fontes Orige- αφ' ής αι θήλεαι, ως απ' εκείνε οι άρρενες. Τα εν αρρενικα μεταξΛόγε συνεσάλη, τα θηλυκα και απανδρωθέντα ενέται rum, blasphe- τοϊς Αγγέλους και εις πλήρωμα χώρει. Δια τέτο ή γυνή είς άν- δρα μετατίθεξ λέγεται, και η εκκλησία ως Αγγέλ8ς. 22. Και όταν είπη ο ΑπόστολG», Επεί τί ποιήσεσιν οι βασιζόμενοι υπερ των νεκρών και υπέρ ημών γάρ, φησιν, οι άγγελοι έβαπτίσανθο, ών εσμεν μέρη. Νεκροί και εμείς οι νεκρωθέντες τη συνάσει ταυλη. ζωντες και και άρρενες δι μη μεγαλαβόντες ή συνασεως ταύτης. Ει νεκροί εκ εγείρονζαι, τί και βαπτι- ζομεθα; εγειρόμεθα εν ημάς, ίσάγγελοι τους άρρεσιν αποκάλαςαθίνες, τοίς μέλεσι τα μέλη μας ένωσιν. Οι βαπτιζόμενοι δε, φασίν, υπεν ημών των νε- κρών, οι Αγγελοί εισιν οι υπέρ ημών βαπτιζόμενοι, ίνα έχοντες και ημείς όνομα μή επιχεθώμεν , κωλυθέντες εις το πλήρωμα παρελθον των όρων και τω σαυρώ. Διο και εν τη χειροθεσία λέγεσιν επί τέλος. Εις λύτρωσιν Αγγελικήν, τετέςιν, ήν και άγγελοι έχεσιν, ίνα ή βεβαπλισμένα και την λύτρωσιν κομισά- μαντα αυγά ονόμαι, ώ και ο ΑγγελGν αυτά προβεβάπτιση, Εβαπτισαν ο και εν αρχή οι άγγελοι εν λυτρωσα ονόμαG. ξ επί τον Ιησεν εν τη σεις ερα καλελθόντος και λυτρωσαμένα αυτόν 'Εδέησεν και λυρώσεως και τω Ιησέ, ίνα μη κάλαχεθή τη έννοία η ενετέθη και υπερήμα, προσερχόμενα Α τ Σο. φίας, ώς φησιν ο Θεό δολο, maque alia. Valentiniano. 23 Τον Παράκληλον οι απο Ουαλεννε τον Ιησεν λέγα- εum Paracletus, σιν, ότι πλήρης των Αιώνων εληλυθεν ως από ξύλα προελθων, Χει: ECLOGE. . 149 Lib.v.8.). PC. 72, 17 folum carnem per adventum, verum & effentiam ex fubjecto. Eftau. tem ferva eſſentia ſeu ſubſtantia, ut quæ patibilis & obnoxia, nec non efficaciſummeque dominatrici caufæ autorique ſubjecta fit. 20. Quippe illud : ante luciferum genui te, fic in- P2.110, 3. telligimus de Verbo quod prima ortum origine eſt, & quod ejus nomen eſſe dicitur ante Solem & Lunam & omnem Creaturam. 21. Illud: ad Dei imaginem fecit illos, mafculum & fær Gen. I, 27. minam creavit eos , optimam ajunt Valentiniani ſapientiæ productio- nem vocari, ex qua qui mafculi ſunt, electio ſunt, fæmina vero vo- catio, & quidem mafculos vocant Angelos, fæminas vero feipfos præ- ſtans ſemen atque nobile, Sic & in Adamo quod virile eſt illi manſit, quicquid vero femininum, femen fcilicet, ex illo Eva extitit, ex qua fæminæ ſunt, quemadmodum ab illo maſculi: maſculi igitur cum Ver- bo recepti ſunt, fæminæ vero in viros provectæ angelis adunantur & in plenitudinem veniunt, id in caufa eft, cur mulier in virum, hujusque temporis Ecclefia in Angelos mutari dicatur. 22. Cumque ait Apoftolus, alioqui, quid facient I. Cor. 15, 29. qui baptizantur pro mortuis , pro nobis, inquit baptizati ſunt Angeliquo- rum membra ſumus, mortui autem fumus nos quorum extincta vita lucis hujus conſtitutione ac ftatu : Viventes vero & mafculi qui ejus expertes extitere. Si mortui non reſurgunt, ut quid & baptizantur? futurum igitur ut reſurgamus, Angelis pares, inter viros recepti , mem- bris ut uniamur reſtituti , qui autem baptizantur pro nobis mortuis, Angeli ſunt qui pro nobis baptizantur, ut nos quoque qui habemus no- men non impediamur ingredi in plenitudinem per terminum Idcirco etiam in manuum impofitione dicunt in fine: in redemptionem angelicam, h.e.quam & Angeli habent, ut fit baptizatus qui ſuo nomine redemtionem conſecutus eft, quo & Angelus qui in illo prior baptizatus eft. In principio autem baptizati funt Angeli in re- demtione nominis ejus qui ſuper Jeſum in columba deſcendit ipfumque redemit: opus autem fuit redemtione &ipſi Jeſu, ne detineretur cogi- tatione defectus cuiaddictus fuerat accedens per fapientiam, ut autor Theodotus eſt. 23. Valentiniani Paracletum Jeſum vocitant , quod ple- nus Æonum velut ab univerſo progreſſus venerit, Chriſtus enim re- li&ta à qua erat productus ſapientia auxilium rogavit e propenſaque Æonum accrucem. T3 ΥΧΟ THEODOTI. Σ.Κ.c.. Χριςός και καλαλείψας την προβαλέσαν αυτόν Σοφίαν, εισελθών εις το πλήρω- μα υπέρ τ έξω καλυφθείσης Σοφίας ήτησα]ο 7ην βοήθειαν, και εξ ευδοκίας των Αιώνων Ιησές προβάλλεται Παράκλή/G» το παρελθόν. Αιώνι. Εν ύπα 5 Παρακλήτε ο Πάιλζαναςάσεως αποστολή γέγονεν, αυλίκα μετα το πα- 9G- Κυρία και αυτός απεξάλη κηρύττειν. Διό και καθ' έτερον εκήρυξε τον Σωτήρα γενον και παθή]ον δια τας αρίτες, ότι τέτον γνώναι δυνηθένες καλα τον τόπον τέτον δεδιασιν , και καλά το πνευματικών εξ αγία πνέυματα και παρθένα ως οι δεξιοι άγγελοι γινώσκεσιν. Ιδίως δ' έκας G. γνωρίζει τον Κύριον, και έχ ομοιως πάνες το πρόσωπον Πατρος δρώσιν οι άγγελοι τέτων των μικρών των εκλεκτών των εσομένων εν τη αυλή κληρονομία και τελειότητα. Facies Patris. Τάχα και το πρόσωπόν έσι μου και ο υιός. Εσι και όσον κανα- ληπτον επαίρος δι υιε δεδιδαγμένοι Θεωρεσι. Το και λοιπον άγνωςον εςι Παρός. Ιdem in utra. 24. λέγεσιν οι Ουαλεντινιανοί ότι ο κατα είς των προφητών έχει πνεύμα εξαιρεθον εις διακονίαν,τετο επί πάντας τες η Εκκλησίας que lege Spiri- εξεχύθη. Διό και τα σημεία πνευματG», ιάσεις και προ- φητεια, δια τ Εκκλησίας επιτελέντα. Αγνούσι και ότι ο Παρά. κλή/G προσεχώς ενεργών νυν τη Εκκλησία τ αυτά εσίας τις δυνάμεως τα προσεχώς ενεργήσαντι κατα την παλαιάν διαθήκην. tus & DEus, Angelus, 25. Τον άγγελον ωρίσαντο οι απο Ουαλεντίνε λόγον απαγ- γελίαν έχοντα δόντG». Λέγεσι και της Αιώνας ομωνύμως τώ λόγω Χό. Αpoftoli12. fi- γες. Οι Απόστολοί, φησι, μετετέθησαν τους δεκαδύο ζωδίοις. Ως gna fpiritalia. δ υπ' εκείνων η γένεσις διοικείται, έτως υπό των Αποστόλων αναγέννησις, ter- minus, 26. οράται το ορατόν σ' tησε. Η σοφία και η Εκκλησία ήν των αερμάτων των διαφερόνων ήν εσολίσατο δια ξσαρκία,ώς φησιν ο ΘεόδοτG. JESus otium To 3 αόρατον όνομα όπερ εςιν ο υιός και μονογενής. όθεν όταν & όρG ειπη εγώ αμι η Θύρα , τέτο λίγα ότι μέχρι ξ όρ8, και είμαι έγω, ελέυσεθε οίτε διαφέρουσα πέρμαςόταν και αυ- τος ασέρχεται, και το τέρμα συνεισέρχεία αυτώ εις το πλήρωμα δια ή θύ. ρας συναχθέν και εισαχθέν. ΙΑ ΥΣΤΙΚΑ 27. δ' ιερεύς εισιων εντός 5 καλαπετάματΘ. ξ δευτέρα, το, το πέταλον ειπείθει αλλα τα θυσιαστηρίων ξ θυμιάματΘ», αυτός και εν σιγή το ECLOGE. Lib.I.C.I. 191 Æonum voluntate Jeſus Paracletus præficitur ſeculo præterlabenti, in Paracleti vero figura. Paulus reſurrectionis Apoftolus extitit, ftatim enim à Domini pasfione ipfe quoque prædicatum miſſus eſt, idcirco tun fecundum hominem Chriſtum ortu genitum mortiq obnoxium ac pa- tibilem prædicavit propter illos qui optimi funt, quod cum illis datum ſit ut eum cognofcerent ut ad hunc locum venerint, metu afficiuntur: tumjuxta id quod fpiritale ex Spiritu ſancto & Virgine,ad eum modum, quo qui dextri ſunt Angelicognoſcunt. Propria enim ſinguli ratione Dominum cognoſcunt, nec ſimiliter omnes Angeli ho. Matth. 18, 10. rum pufillorum electorum, qui ejus futuri ſunt heredita. Hebr. 1, 14. te & perfectione, vident faciem Patris. Forte vero facies quidem etiam filius eft: Eft adeo etiam quicquid Patris docente Filio comprehenſum vident. Quod autem Patris reliquum eft, idignotum eſt. 24. Dicunt Valentiniani, quem finguli Prophetarum fin- gularem Spiritum ad miniſterium habuerunt, hunc ſuper omnes qui de Ecclefia ſunt fuiſſe effufum, idque adeo in cauſa effe, cur (figna Spiritus) fanitates & Prophetiæ per illos fiant qui de Eccleſia funt. Nefciunt vero Paracletum, cujus nunc afflatu immediate Eccleſia agi- tur, ejusdem fubftantiæ ac virtutis eſſe cum illo qui&ipfein Veteri Te- ftamento immediate afflabat & operabatur. 25. Angelum Valentiniani definierunt : Verbum ejus quod eft, habens annunciationem. Ajunt vero etiam Æonas eodem ac Verbum cenferi vocabulo, non eadem omnino ratione. Apoſtoli, inquit , in duodecim ſigna translatiſunt, eorumque vicem fufceperunt . Quemadmodum enim generis rerumque ortus ab illis disponitur, ita regeneratio ab Apoftolis. 26. Videtur id quod JEſu viſibile eft. Sapientia & Eccleſia ex præſtanti erat ſemine, quam eum per carnem ac corpusculum in- duiſſe autor eft Theodotus. Inviſibile autem nomen, quod eft unige- nitus filius. Unde cum dicit: Ego ſum offium, hoc dicit: Joh. 10, 7. ad terminum usque qui fum ego, venietis, qui de præſtanti ſemine eſtis. Cum vero ipfe quoque ingredietur, ſemen etiam una cum eo in plenitudinem ingredietur, quod videlicet per oſtium unà colligatur atque inducatur. 27. Sacerdos intra ſecundum velamen ingre- Exod. 23: 38. diens tum laminam ponebat ad altare incenfi, tum iplein Lexit. 16, 4. filentio infculptum in corde nomen habens ingrediebatur. Nempe ſignifi- ΣΥΣ Lib.r.c. Ι. THEODOTL. . abolendorum fum, εν τη καρδία εγκεχαραγμένον όνομα έχων εισήει. Δεικνυς την απόθεσινξ κα- Echecad erro. θαπερ πέθαλά, Χρυσά καθαρά γενομένα και κόΦελία την κα rem ſpectant θαρσιν ξώφερ σώματός ψυχής απόθεσιν; Ενώ έγκεχά- ρακίο το όνομα σ θεοσεβείας, δι και ταϊς αρχαίς και ταϊς εξε- demum corpo- σίαις έγινώσκετο το όνομα περικείμενG. Αποτίθεται τέτο το σώμα το πέταλον το αβαρές, γενόμενον εκγός καταπε- 7άσμασ δευτέρα εν τω νοητω κόσμω, ο έσιν δεύτερον ολοχερές κατα πέτασμα και παντος, ωρα το θυσιαςήριον θυμιαμαίοι, οι τες λεξερ- γες των αναφερομένων ευχών Αγγέλες. Γυμνή και η ψυχή εν δυνάμειξ σενες- δότσι διον σώμα η δυνάμεως γενομένη μελαβαίνειν εις τα πνευμαίικα, λογική το όνει και αρχιερατική γενομένη, ώς αν έμψυχον μένη ως ειπείν υπό το Λόγο προσεχώς ήδη καθαπερ οι Αρχάγγελοι των Αγγέλων Αρχιερείς γενόμενοι,και τέτων οι πρωτόκλισοι, πε5 έτι γραφής και μαθήσεως κατόρθωμα τη ψυχή εκείνη τη καθαρα γενομένη, όπε και αξιεται πρόσωπον προς πρόσωπον Θεόν εραν και την γεν Αγγελικήν διδασκαλίαν υπερβάσα, και το όνομα το διδασκό- Scientia, μενον εγγράφως, επί την γνώσιν και καταληψιν των πραγμάτων, έρχεται εκ έτι νύμφη αλλ' ήδη ΛόγG γενόμενών και οδοί το νυμ- φω καταλύων μέγα των πρωλοαλήτων και πρώιοκτίσων, φίλων μεν δι αγάπην, υιών και δια την διδασκαλίας και υπακοήν, αδελφών και δια το τ γενέσεως κοινόν. άσε το μεν η οικονομίας ήν, το πέταλον φακεία και μανθάνειν εις γνώσιν. Το και δυναμεωςτο θεοφόρων γίνει τον άνθρωπον προσεχώς ενεργέμενον υπο Ο Κυρία, και καθαπερ σώμα αυτά γινόμενον. διο difcere, , 28. Tο, Θεός αποδιδες επί τρίτης και τελάρτης γενεαν τους απευθύσι, φασιν οι από Βασιλείδε, κατά τας ενσωματώσεις. Οι 5 από Ουαλεντίνε, τες Πρείς τόπος δηλώθ τες αριςερες , Τετάρτης και γενεαν τα έρμαια αυτών. "Έλεον και ποιων εις χιλιάδας, επί τα δεξιά. -Οία 29. Η Σιγή, φασιν, μήτης ίσα πάντων των προβληθέντων υπό το Αρρήτε σεσίγηκεν. Ο κατέλαβεν, τέτο ακατάληπ7ον προσηγόρευσεν. . 30. "Ελα έκλαθόμενοι δόξης 78 Θεξ, παθών αυτον pietatis notatus λέγεσιν αθέως. Ο συνεπαθησεν οπαθής σερεος ών τη φυσα, guod inDeo po- φησίν ο Θεόδo7G», και ανένδο7G, ενδόσιμον, εαυτον αραχών, nit pasſionem, να η Σιγη 7ετο κα7αλάβη, παθόν εσίν, Η γδ συμπάθεια, πα Theodotus im- ECLOGÆTU Lib. V.c.1. 153 ſignificans poſitionem velut aurex laminæ mundæ levisqve effectæ per emundationem velut corporis, animæ poſitionem eſſe: in qvoſcilicet religiofæ pietatis infculptum nomen, per qvod Principatibus & pote- ftatibus notus erat, qvi nomen geftabat. Ponit vero corpus hoc,levem laminam, ubi intra ſecundum velamen in mundo intelligibili pervaſit, qvod velamen (ſecundum) plenum folidumqve eft rerum hujus uni. verſitatis,penes altare incenſi, penes Angelos, orationum qvæ in ſubli- mi offeruntur miniſtros. Nuda vero anima in virtuteconfcientiæ ve- lut corpus virtutis effecta ad ſpiritalia tranſit , qvæ vereratione Verbo- qveutens Pontificiaqve evaferit, utjam velut immediate à Verbo ani. mata, ut fic loquar, mâneat, quemadmodum Archangeli Angelorum Pontifices effecti , (horumqveiterum qvi primum condiciſunt.) Ubi. nam vero adhucres Scripturæ ac diſciplinæ animæ illi agatur virtusqve præftetur qvæ pura evaſerit,qvando etiam DEum facie ad faciem videre meretur: Angelicâ itaque doctrinâ fuperatâ, eoqve nomine qvod fcri- pro docetur ac ſupra rerum fcientiam accomprehenſionem venit, quæ non amplius ſponſaledjam Verbum evaferit ſeuRatio &Sermo, & apud Sponſum manens) cum prima origine vocatis conditisqve, amicis qvi- dem præ dilectione, filiis vero ob doctrinamacobedientiam, poſtremò fratribusob ortus communionem. Idcirco alterum qvidem, quod la- minam geftaret, atqve ad ſcientiam difceret, dispenſationis erat : alte- rum vero, qvod homo DEo plenus,DEumo portans Domini immedia. to afflatufiat, ac velut ejus Corpusexiſtat, id nempe virtutis, 1 28. Qvod ita fcriptum eſt: DEus reddens in ter. siam & quartam generacionem iucredulis, Bafilidiani expo- Num. 14, 18. nunt de corporum alligatione ac carcere: Valentiniani vero ſignifica- riajunt tria loca ſiniſtra, quartam vero generationem, eorum femina, Faciens pero mifericordiam in mille, in iis qvæ ſunt dextra. wa 29. Sige, ajunt, five Silentium, qvæ ſit parens omnium qvæ à Byrho (profundo) producta ſunt, qvodloqui non potuit de Arrheto (in- effabili) hoc tacuit , qvod vero comprehendit, hocincomprehenſum appellavit. 30. Deinde parum memores DEI Majeſtatis , pati eum, im- pie ajunt. Qvod enim Pater, inquit Theodotus, qui naturâ firmi pe- Etoris ſit atque inflexi, miſeratione ductus accompaſſus eſt , ipfefefa- cilem acindulgentiorem præbens, ut hoc Sigecomprehenderet,pasſio eſt. Etenim compasſioqvam vocant, cujusdam pasſio eſt ob alterius Deut. 5, 9. 154 THEODOTI Lib, P.c1. 13ο Πά. Inſulfa do Chriſto. πάθος τινος δια παθες ετέρα. Μην και πάθος γενομένα το όλον συνεπαθη. σεν και αυλές εις διόρθωσιν Σπαθονήσι, και το συγκλονίζει πλεκτα Ο Ιε τττι Σχιστορία με Τα ανο, 31. Αλλά και ι ο καθελθών Ευδοκία σ όλα ήν. Εν αυλώ πας το πλήρωμα ήν σωματικώς. έπαθεν και έτG», δηλονότι και τα εν αυτώ απέρ- με συνέπαθεν , δι ών το ολον και το παν ευρίσκεία παχον. Αλλά και δια Peccaturn Diabo. δωδέκατο Αιώνα πείσεως τα όλα παιδευθένα,ώς φαση, li infinuatum, το συνεπαθησεν. Τότε δ' επέγνωσαν ότι εισίν χάριτι Πάρος, coque agnita εισίν όνομα ανωνόμασω, μορφή και γνώσις. ο5 βυληθείς gratia DEI. Αιων το υπέρ την γνώσιν λαβείν, εν αγνωσία και αμορφία εγένετο, όθεν και κένωμα γνώσεως ειργάσατο, όπέρ εςι σκια και ονόμασε, όπέρ έσιν μας μορφή των Αιώνων. Ουσι το καλα μέρα όνομα των αιώνων αμέλα έξι ονόματG». πειτε πιο Bioscored mis ober Οι το το 32. Εν πληρώματι εν ενότη]. έσης, έκας G των Αιώνων ίδιον έχει πλήρωμα την Συζυγίαν. όσα εν εκ Συζυγίας, Φασί, προέρχεται, πληρώμαλα έσιν, όσα και απο ενός, εικόνες, όθεν ο Θεό. δος τον χρισον έξ έννοίας προελθονία Σοφίας, εικόνα πληρώμαλον εκά- λεσεν, έτος και καταλείψας την μητέρα ανελθων εις το πλήρωμα εκρατήθη ώστερ τοίς όλοις έτω ή και Παρακλήτω. Πιστείο τον ηγε το μη- mom anothavn Door 33. ΥιοθέG μένοι γέγονεν ο χρίσος, ως προς τα πληρώματα έκ- Duplex Valen- λεκτος γενόμενο και πρωτότοκGντών ενθάδε πραγμάτων, Εσιν αν ο λόγο έτG- αρακεσ μαξ ημετέρε έκξ υποκειμένε,πρώ- Chrillus. ο τότοκον λέγων τον σωτηρα , και έσιν ωφερεί ρίζα και κεφαλή ημών, Η Εκκλησία καρποί αυτ8 χρις&φασί το ανοίκειον * φυγόντες,συναλεν- 7ο ας το πλήρωμα εκ μητρώας γενομένα εννοίας. Η μήτηρ αυθις τον και Οικονομίας προηγάγέθο άρχοντα, εις τύπον φυγόνον αυτήν κατ' έπιπόθησιν αυτά κρείττονα υπάρχουν , ήν τύπG- Πατρός των όλων, Διο και ήταν γίνεται ως αν έπαθες επιθυμίας συνερώσα, Εμυσύχθη μένοι ενιδεσα την αποβομίαν αυ18, ώς φασιν αυλοί, ίνετε tag iing hos Min 2910mm monsooned. sain pohogo pohoga Triton mustavo 34. Αλλά και ευώνυμοι δυνάμεις πρώται προβληθείσα των δεξιών υπ αυτής , υπό το φωτός παρεσίας και μορφεαι Καλελειφθησαν και αριστερα υπο Στόπε μορφωθημαι, της μηρος εν μέρα και υιέ και των αερμάτων εισελθεσης Ieg. φυγόνου, tinianorum HS ECLOGÆ. UT Lib.V.C.I. 155 affumpta pasſionem:qvin & idcirco qvod contigerat pasſio,ipſum qvo- que univerſum condolentis affectum pasſione eft, ad ejus emendatio- nem cui pasſioipfa obtigerat. 31. Sed etſi is qvi deſcendit, plena univerſi voluntas (Eudocia) erat. In illo enim erat omnis plenitudo corporaliter. Colofl . 2, 2. Atqve ille paſſus eſt, utiqve etiam exiſtentia in illo femina ſocia ac miſe rantis affeéta pasſione ſunt, qvorum rationeipfum qvoqvetotum vni- verſum pati atqve affici invenitur. Sed & duodecimi Æonis pasſione pænâqve caſtigata univerſa, ut loqvuntur, affecta & ipſa pariter pasſio- nefunt ac condoluerunt. Tunc enim eſſe ſe Patris gratia agnoverunt, eſſe qvod nominari non posfit nomen, formam ſcientiamqve. Cujus vero Æonis confilium fuit, ut qvod fcientia fuperius eft raperet, igno- rantiæ ac peccato obnoxius factus eſt, unde & fcientiæ evaſit vacuitas, qvodeſtumbra nominis, quod eft filius, ipſe Æonum forma, Hic fi- gillatim Æonum nominis demum nomen exiftit. 32. Cum igitur unitas in Pleromate ſit , finguli Æones ſuum pleroma Conjugium habent. Qvæcunqve igitur ex conjugio , in- qviunt,procedunt, pleromata ſunt,qvæcunqve autem ex uno, imagines ac fimulacra. Ovocirca Theodotus Chriftum,quiex Sapientiæ intelli- gentia proceſſerit , pleromatis imaginem ac ſimulacrum appellavit. Hic porro reli&tâ matre aſcendens ad pleroma captus eftuti ab univer- fis fic vero etiam ac Paracleto. 33. Adoptatus tamen eſt Chriſtus , ut inter pleromata aſci- tus atque ele&tus, rerumqve mundi hujus primogenitus. Eftigitur ver- bum hoc falfa noftri doctrina acinterpretatio ex fubje&ta materia, dum Salvatorem primogenitum vocar , cum ille velut radix ac caput no- ftrum exiftat. Eccleſia vero ipfius Chriſti, inqviunt,fructus,caventes qvod inconveniens acabfonum eſt, recepto in pleroma qvi ex materna ortus intelligentia eſſet , mater rurſus diſpenſationis principem ac du- cem produxit, illius figura & ut ejus repræſentatio foret qviab ea fuge- rat, ingensqve melioris illius deſiderium eſſet , qvi figura & character Patris univerſorum erat, unde etiam minor creditur, ut quod ex pasfio, ne ac libidine , cupiditate fcilicet formaverit. Execrata tamen eſt, ajuntilli, cum illius pervicaciam improbosqve mores contuita eſſet. 34. Sed & ſiniftræ poteftates, ante ab illa productæ qvàm dextræ, lucis adventunon formantur. Relictæ vero ſunt ſiniſtræ à Lo- co formandæ, Matre igitur filiogo cum feminibus ingresſis in pleroma, U2 tunc 156 Lib.c1. THEODOTI. τα ην ratio orandi, tas. Malorum llatus ας το πλήρωμα, τότε ο τόπG- την έξεσίαν τ μητρός και την ταξιν απολήψει νύν έχει η μήτηρ. 35. ο Ιησες το Φως ημών , ως λέγει ο Απόστολος, εαυτόν κενώσας τελέςιν εκδός ' άραγενόμενα καλα Θεό δοθον, επεί ΑγγελGo ήν, ξ πληρώμαλος τες Αγγέλες και διαφέρονθος αέρμαιος συνεξήγαγεν εαυτώ και αυτος μεν την λύ- Alia Angelis τρωσιν ως απο πληρώμαλου προελθων είχεν, τες εάς διόρθωσιν ξαέρματG- ήγαγεν. Ως δ' υπέρ μέρες δεονίας ipfa DEI no και ωρακάλεσι, και οι ημάς καλεκόμενοι σέυδοντες εισελθείν, traducchari- άφεσιν ημίν αίτευθαι, ίνα συνεισέλθωμεν αυτοίς, χεδόν δ' ημών χρείαν έχοντες, ίνα εισέλθωσιν, επεί άνευ ημών έκ επιτρέπεται αυτοίς, δια τετοκ εδε ή μήτης συνελήλυθεν άνευ ημών, φασίν. Είκότως υπερ υμών δέοντα, , 36. Εν ενότητα μέντοιγε προεβλήθησαν οι άγγελοι ημών , φασιν, εισιόντες, ως πο ενος προελθώνες. Επει και ημείς ήμεν οι μεμερισμένοι, δια τέτο εβαπίσαλο ο Ιησές, το αμέρισον μεριoθήναι, μέχρις ημάς ενώση αυλούς εις το πλήρωμα, ίνα ημείς οι πολλοί εν γενόμενοι, οι παν/ος τω ενί δί ήμάς μερι- θει ανακραθωμεν. 37. Οι από Αδαμ εξελθόντες οι μεν δίκαιοι δια των atquebonorum. εκισμένων την οδον ποιέμενοι ωραν τω τόπω κατείχαν ο καλα της Ουαλενινιανές. Οι 3 έτεροι, εν τω σκότος έκτισμένων εν τοις αριστεροίς, έχοντες συναίθησιν πυρός. 28. Ποταμός εκπυρέυεται πυρός υποκάτω ξ Θρόνα στόπε, και ρει εις το κενoν & εκθισμένα, δ' εςιν η Γέεννα απο κλίσεως & πυρος ρέονταν μη πληρεμένη. Και αυτός δε ο τόπG- πύρινός έσι. Δια τέτο, φησί, καλαπέ- Τασμα έχει, ίνα μη εκτ προσόψεως αναλωθή τα πράγματα. Μόνο» Αρχάγγελου εισέρχείαι προς αυτόν, και κατ' ακόμα και ο Αρχιερεύς άπαξ ενιαύγε εις τα άγια των αγίων εισήει. ένθεν και ο Ιησές ωρακληθας συνε- καθέθη τω τόπω, ίνα μένη τα πράγμαλα, και μη προαναςή αυτ8, και ένα τον τόπον ημερώση, και το αέρμαι δίοδον εις πληρωμα παράκη. στα ανο Inepta fomnia. 39. Η Μήτηρ προβαλέσα τον χρισον ολόκληρον, και υπ ανής καταλειφθείσα, λοιπά εκ έτι δεν προέβαλεν ολόκληρον, αλλά τα δυνατα παρ αυτή παρέχεν. άσε και τόπο και των κλήρων &ν τα Αγγελικα αυτή προβάλλεσα, παρ αυτή κατέχει των εκλεκτών των Αγγελικών υπο και έρρενών έτι πρότερον προβεβλημένων. του 40. Τα μεν γδ δεξια προ τξ φωλός αιτήσεως προανέχθη υπό τη μη- 7ρός, τα 3 ασέρμα/α Εκκλησίας μελα την φωλός αίθησιν, ότε τύπος αρρέο να του Αγγελικά των αερμάτων προ εβαλέτο. 4Ι. Τα ECLOGE 1 Lib. V...1. 157 tunc Locus, matris poteſtatem ordinemqverecipiet, eum ſcilicet ordi. nem qvem nunc habet mater. 35. JEſus Lux noftra, ut loqvitur Apoſtolus, Joh. 8, 12. feipſum exinaniens, extra ſcilicet terminum exiens,ut ex- Philip. 2, 7. ponit Theodotus,qvod Angelus erat, unà ſecum Angelos præſtantis ſe- minis pleromate eduxit. Ac ipſe qvidem velut qui progreſſus eſſetex pleromate, unus redemtionem habebat, angelos vero ad ſemen emen- dandum duxerar : Angeli enim velut pro parte rogant & obfecrant, qviqvenoſtra cauſa detineantur, feſtinantes ingresſi veniam nobis pre- cantur. ut nos cum iis ingrediamur. Fereenim, cum noftri opus ha- beant utingrediantur,qvod fine nobis ingredinon permittantur, idcir- co enim ne mater qvidem, ajunt, fine nobis ingreſſa eſt, merito pro nobis orant. 36. In unitatem tamen ingresſi productifunt, ajunt, noſtri Angeli, ut qui ab uno proceſſerunt. Qvia vero nos eramus qvi fuera- mus diviſi, idcirco baptizatus eftJEſus ut divideretur quod indiviſum erat , donec nos illis in Pleromate uniret , ut nos multi unum effecti omnes unicommiſceamur qvinoſtra cauſa diſciſus eſt. 37. Adami progenies atque pofterialii qvidem juſti , qviper creata inter habentes à loco diſtinerentur, ut Valentiniani docent: alii vero in tenebrarum condito à ſiniſtris qvi ſenſu ignis excruciantur. 38. Fluvius igneus egrediebatur fub throno loci , fuitqvein Conditi vacuam cavitatem qvæ eft Gehenna,& ab igne fluente non im- pletur. Qvin &ipfe locus igneus eſt, idcirco ait, velamen habet neex confpectu rebus perniciem afferat. Solus vero Archangelus ad eum ingreditur,cujus fimulacro femel in anno Pontifex in Sancta Sanctorum ingrediebatur,ubi etiam JEfus evocatus loco conſedit, utres manerent, ne ante ipfum everterentur,atqve adeo locum mitigaret , atqve femini tranſitum præberet. 39. Mater producto Chriſto integro & abeo dereli&ta nihil deinceps integrum protulit, ſed qvæ per ejus facultatem erant, præbuit. Idcirco etiam productis ſine loco & cleris qvafi hereditatis parte Ange- lis apud fe tenet priusjam electis Angelorum à mafculo productis. 40. Dextra qvidem ante lucis petitionem à matre fuerunt producta, Eccleſiæ vero femina poft lucis petitionem, qvando à Patre produéta funt Angelicaſemina. sig at intel con 03 41. Præc 158 THEODOTIE Cli, F.C.T. quoque Chriſti. fideles, ο κόσμος 41. Τα διαφέροντα κέρματα, φησι, μήτε ως παθητών λυομένων συνελύθη αν καλα τα σπέρματα. Μήτε ως κτίσιν προεληλυθεναι,αλ' ως τέκνα. Απαριζομένης και το κτίσεως, συναπηρτίσθη αν και τα πέρματα. Διο και την οικειότηλα έχει προς το φως ο πρώτος προήγαγεν , τα έξι τον Ιησεν ο αίτη- σαμενΘ- τες αιώνας χριςός, ενώ συνδιυλίθη καλα δύναμιν, και τα αερμαία συνελθόντα αυτό ας το πλήρωμα. Διότι προ καταβολής κόσμε είκότως λέγε- ται η Εκκλησία έκλελέχθα. Εν αρχή τοίνυν συνελογίσθημεν, φαση, και εφα Lux Chriti. νεκρώθημεν, δια τέτο ο σωλης λέγει. Λαμψάτω το φως υμώνημα νύων ωeιξ φωτος & Φανές και μορφώσαν(G-, αεί και ο ΑποσολG. λέγει, Mundus fpirita- δ φωτίζει πάντα ανθρωπον ερχόμενον ας τον κόσμον, τον δια- lis : & DEI, (ιο φόρα πέρματG». Οτε και εφωτίσθη ο άνθρωπος, τότε είς τον κόσμον ήλθεν, τετέσι εαυτόν εκόσμησεν, χωρίσας αυλέ τα επισκοτανία και συναναμεμιγμένα αυτώ πάθη, και τον Αδάμ και Δημιουργός εννοία προχών έπι τέλει τη δημιεργίας αυτών προήγαγεν. ευρώ το Crux diſtinguens 42. Οσαυρος δεν πληρώμαι όρ8 σημείον εςιν. Χω- interfideles &in- ρίζει δ' τες απίσες των πιστών και ως εκείνο τον πληρώμα/G». Διό και 7α έρμαια ο Ιησες Αμαξ σημάς επί των ώμων βασασας εισάγει εις το πλήρωμα. άμοι & πέρμα/σ ό Ιη- σες λέγεται,κεφαλή 5o χριςος. όθεν έρητα, ός εκ αίρει τον σταυρόν αυτά και ακολοθά μοι, εκ έςι με αδελφός. Ηρεν εν το σωμα τε Ιη- et me dignus. σέ, όπερ ομοεσιον ήν τη Εκκλησία, Ο ΑΣΥ έκτες 43. Λέγεσιν εν ότι αι δεξιαι ήδεσαν τον Ιησέν και τον χρισον τα ονό- μαία και προ το παρεσίας, αλλά το σημείον, εκ ήδεσαν, φασί, δύναμιν, δόνιος πάσαν την εξεσίαν τα πνέυματος, συναινέσαντος 37ε πληρώματος, εκπέμπεται ο βελής Αγγελος, και γίνεται κεφαλη 7ών όλων μετα τον πα- Πέρα. Πάν7α δ εν αυτώ εκτίθη 7α ορατά και τα αόρατα, θρόνοι , Κυριότη- 7ες, βασιλεία,θεότητες, λειτουργία, Διο και ο Θεος αυτόν υπερύψωσεν και έδω- όνομα υπέρ παν όνομα, ένα παν γόνυ κάμψη και πάσα γλώσσα έξο- μολογήσηται, ότι Κύριος τ δόξης Ιησές χειςος σωτης, αναβας αυτός και κατα- βας. Το ανέβη τί έσιν ά μη ότι και κατέβη; ο κα7αβας αυτός εςιν εις τα κατώτατατ γης, και αναβας υπεράνω των έρανών. ο Α και είε εεεετ Athcologica 44. Ιδέσα και αυτόν η Σοφία όμοιον 7ο καλαλιπόν expofitio Io. αυτην φωτί, εγνώρισεν και προσέδραμεν, και ήγαλλιάσατο και άλροtolici, προσεκύνησεν. Τες άρρενας αγγέλες τες συν αυτώ εκπεμ- φθένο Αξιος, not κεν αυ Σ ECLOGÆ.IT 159 Lib. V.6.1. tates, miniftrationes: quamobrem etiam DEus exaltavit Ephef. 4, 8.9. 41. Præſtantia femina, inquit, neqve ut affectus, qvibusſo- lutis unà folverentur & ſemina , ac interirent: neqve utcreatura atqve opus proceſſerunt, fed ut filii ac nati. Solutâ enim creatione, unà etiam abfoluta funt & ſemina, hingadeo eft, ut&cum luce necesſitudinem habeant, qvam primo produxit (JEfum fcilicet) Chriſtus qvi expetiik Æonas, in qvo pariter provirili defæcata ſunt,& ſemina cum illa in Ple. roma, velur dicas cæli axem, ingreſſa, qvod nimirum ante mundi moli- tionem merito Eccleſia dicatur fuiſſe electa. In principio igitur, ajunt, fimul elaltiacmanifeſtati ſumus. Idcirco ait Salvator: luceat lux vee Ara, fignificans ac loqvens de ejus luce qvi apparuit ac Matth. 5,16. transformatus eft, de qvo Apoſtolus ait : illuminat omnem Joh. 1,9. bominem venientem in mundum, qvinimirum excellentis ſeminis mundus eſt. Ovando enim homo illuminatus eft, in mundum venit, hoc eſt, qvafi mundum atqveornatum accepit depulſis à fe qvæ tenebras offun- dunt & coadmixtis ipfi pasſionibus, Adamum qvoqve rerum Conditor cum in mente haberet in fine Creationis produxit. 42. Crux ſignum eſt termini qvi in pleromate eſt, ſeparat enim infideles à fidelibus, velut illa mundum à pleromate. Idcirco etiam JEſus per fignum in humeros fublata ſemina in pleroma induxit: JEſus enim feminis humerinuncupantur, caput vero Chriſtus. Unde dictum eft. Qui non tollit crucem fuam & fequitur me, non eft Matth.10,39. frater meus. Tulit igitur corpus JEfu quod eſt Ecclefiæ con- ſubſtantiale. 43. Ajunt igitur dextras poteſtates ante etiam adventum, JEfu ac Chrifti nomina cognoviſſe : non tamen fignum virtutem ſci- viffe, đante Spirituomnem poteftatem, atqve etiam annuente plero- mate, Confilii angelum miſſum eſſe, acpoft Patrem univer- Efai. 9.6. forum caput factum eſſe. In evenim condita funt omnia Colorf , 1, 16. viſibilia & inviſibilia, throni, dominationes, regna, Dei- Philip. 2, 9. 2 illum,& deditilli nomen quod eft fuper nomen,ut omne genuflectatur, &omnislingva confiteatur, quia Dominus gloriæ JEfus Chriſtus Salva- tor, qviafcenditipſe&qvidefcendit. Qvod autem aſcendit, qvid eſt nifi qvia & deſcendit. Qvi deſcendit , ipfe eft, in inferiores partes terræ, & qvifupra cælos afcendit. - *910 23314 44. Videns autem Sapientia illi luci fimilem quæ ipfam re- liqverat, cognovitatqve accurrit, exultavit & adoravit: maſculos au- tem 16ο THEODOTI: Lit,.... Valentiniana ralis creatio. Vey odev. Isok φθέντας Θεασαμένη καθηδέθη και κάλυμμα επέθε]ο. Δια τέτες μυςηρία ο Παυλών κελέυει τας γυναίκας φέρειν έξεσίαν επί η κεφαλής δια τες αγγέλες. Οποιεση και το τρίτο και Τότε 1. 45. Ευθύς έν ο Σωτήρ επιφέρει αυτην μόρφωσιν την καθάγνωσιν κα βασιν των παθών, δείξας από Πατρος αγεννήτε τα εν πληρώματα και τα μέχρι αυγής. Αποσήσας και τα πάθη ή πεπονθύλας, αυτήν μεν απαθή κατεσκέυα- σεν , τα πάθη και διακρίνας εφύλαξεν, και έχ ώστερ το ένδον διεφορήθη, αλλ' εις εσίαν ήγαγεν αυλάτε και το δευτέρας διαθέσεως. Ουτως δια τ& ΣωήςG επιφανείας η Σοφία γίνεται, και τα έξω Mundi corpo- κτίζθαι. Παντα και δι αυής γέγονεν , και χωρίς αυτά γέγο- ou isood Jing bei 19 46. Πρώτον εν εξ ασωματεπαθες παι συμβεβηκότG- εις ασώμα. τον επί την ύλην αυλα μετήντλησεν και μετέβαλεν , είθ' έτως εις συγκρίμαλα και σώματα, αθρόως δεσίαν ποιήσαι τα πάθη 8κ ενην, και τοις σώμασι καλα φύσιν επίγηδειότητα ενεποίησεν. ΤΟΥ ΤΟΥΣ ΑΠΟ txobaiscorso anno ciddleoisas Hereticorum Γιοκαι 47. πρώτο μεν εν Δημιεργος ο Σώλης γίνεθαι Καθο- duplex Creator. λικός. Η και Σοφία δευτέρα οικοδομεί οίκον Εαυλή και υπήρχισεν Σύλες επήα, και πρώτον πανων προβάλλεται εικόνα Πατρός Θεόν, διά εποίησεν τον έρανόν και την γην, τελέσει τα έράνια και τα επίγεια και δεξια και τα αριστερά. σήGν ως είκων Πατρος Πατης γίνεθαι, και προβάλλει πρώτον Archangeli. τον ψυχικών και εικόνα, έπειτα τις Αρχαγγέλες, Αιώνων εικόνας, είτα Αγγέλες Αγγέλων έκ τ ψυχικής και φωeινής εστίας ήν φησιν ο Προφήλικος λόγG- και Πνευμα Θεά επεφέρετο επάνω των υδάτων, κατά την συμπλοκής των δύο εσιών των αυτών πεπεισμένων το ειλικρινες επιφέρεού είπών, το έμ- βριθές και υλικών υποφέρει και το θολερόν και παχυμερές. Ασώμαλον ) και ταυτην εν αρχή αινίαστεί το φασκειν αόραζαν. Ουζε αδ ανθρώπων τω materia in. μηδέπω όντι αόρατG- ήν, έτε τώ (Δημιεργώ) εδημιέργει γαρ, corporea. Η αλλα το άμορφον και ανίδεον και αχημάτισον αυτής ώδε πως εξεφώνησεν, enec 291019 Stokista si este stai caballebi Junglah suivp Por 48. Διακρίνας δε ο Δημιεργός τα καθαρα απο εμβριθές ως αν Lux prior fole ενιδών την εκατέρα φύσιν, φως εποίησεν , τετέςιν εφανέρωσεν, 3. condita. . και εις φως και ιδέαν προσήγαγεν. Επει τότε ηλιακών και ερα- νεαν φως πολλώ ύσερον εργάζεται, και ποιοι εκ των υλικών. Το μεν εκ τ λύ- της, ECLOGÆ. Lib.v.6.1. 161 tem Angelos cum illo miſſos cum vidiſſet, erubuit, ac velum impoſuit. Hujus myfterii caula jubet Paulus ut mulieres poteſtatem 1. Cor. II,10. geſtent fuper caput, propter Angelos. 45. Mox itaque Salvator formæ illi ornatum adjecit , affe. Etuum ſcilicet laborantium improbationem ac medicinam, oftendens quæ à Patre ingenito in pleromate & adipſam usque eſſent: amoris ve- ro quibus laboraverat affectibus atque vitiis ab eorum immunem labe fecit . Acquidem affe£tus pasſionesque diſcernens ſervavit , nec velut ab interiori exſtirpavit diſpoſitione, fed & ad fecundæ ſubſtantiam dis- pofitionis traxit, inque hunc modum per Salvatoris apparitionem facta Sapientia ac quæ exterius ſunt, mundusque eſt conditus. Joh. I, 3. Omnia enim peripſum facta ſunt, & fine iplo factum eſt nihil. 46. Primum igitur ex incorporeo affectu ſeu pasfione & ac- cidente in incorporeum, in materiam hæc ablata infudit transtulitque, ficque deinde in viventia mixtaque animantium corpora, nec enim fieri poterat ut affectus vitiaque ac labes repente ſubſtantiam facerent, ac naturalem corporibus indidit utilitatem 47. Primus igitur univerſalis Conditor ac opifex Salvator efficitur, tum ſequens Sapientia ædificat ſibi domum, ſub. Prov. 9, 7. didit columnas feptem, primoque omnium producit DEum Patrisima- ginem, per quem fecit cælum & terram, cæleſtia ſcilicet & terreſtria, dextraque & ſiniſtra. Hic ut Patris imago Pater efficitur, producitque primum animalem Chriftum filii imaginem: tum Archangelos Æonum imagines, exin Angelos Angelorum ex animali lucidaque ſubſtantia, de qua Propheticus fermo : & Spiritus DEI ferebatur ſuper Gen, 1, 3. aquas,duplicis ſubſtantiæ complexu quæ ipfæ obfequuntur,quod purum ſupra terram dicens, quod autem grave & terreni ponderis , quod nimi- rum turbidum materiatumque, ſubfidere. Quin hanc quoque à prin- cipio incorpoream innuit, dum invifibilem dicit. Neque enim homi- ni inviſibilis erat cum is necdum eſſet, neque vero opifici, cum illo au- toreconderetur: fed quod informis formæqueexpers & figuræ,in hunc fere modum enunciavit. 48. Difcretis autem Creator quæ munda eſſent ab eo quod grave craſſumque, velut amborum inſpecta natura lucem condidit, hoc eft manifeſtavit, atque ad lucem ſpecicm produxit. Solis namque & Celilumen diu poſt formatur, eque terrenis: è triſtitia quidem ſubſtan- X ria 162 THEODOTI. Liύ. c. 1, πης, εσιώδες, κτίζον πνευματικα τ πονηρίας, προς α η πάλη ημίν. Διο και λίγα ο ΑπόστολG. Και μη λυπάτε το πνεύμα το άγιον Θεέ,ενώ εσφαγί- θητε. Το 3 εκ ξ φόβο, τα θηρία. Το και εκ τπλήξεως και απορίας, τα τοιχεια ξ κόσμε. Εν και τοίς τρισι τοιχείοις το πυρ εναιωρείται και ενέταρ- ται και εμφωλέυει , και υπό τέτων εξαπτέα, και τέτοις έπαποθνήσκει, μη έχoν τύπον απόλακτον εαυτό, ως και τα άλλα στοιχεία εξ ών τα συγκρίμαζα δημιεργείται, 49. Eπει και εκ εγίνωσκεν την δι αυτά ενεργάσαν, οιόμενΘ- ιδία δυ- νάμει δημιεργείν, φιλεργός ών φύσι, δια τετο είπεν ο ΑπόστολG" υπέβαγη Locus Pauli de τη ματαιότης: ξ κόσμε έχ έκων, αλα δια τον υποταξανία creatura agit επ' ελπίδι, ότι και αυτός ελευθερωθήσεθαι, όταν συλλεγή τα non decreatστε, σπέρμαια ξ Θεξ. Τεκμήριον και μάλιστα και ακεσία το ευλο- γειν το Σάββαλον, και την απo των πόνων αναπαυσιν υπερασπίζες. Hominis creatio ricorum. δο. Λαβών χ&ν από τη γης, και ξηράς αλα η πο- εκ mente. here- λυμερές και ποικίλης ύλης μέρG, ψυχήν γεώδη και υλικών έτεκτήναιο άλογον και τ των θηρίων ομοέσιον. ου/G κατ εικόνα άνθρωπο». Ο καθ' ομοίωσιν την αυτά & Δημιεργέ, εκείνος έσιν εν εις τέτον ενεφύσησεν τε και ενέπαρεν, ομοέσιον τι αυτό δι αγγέλων ένθείς. Καθο μεν αόρατός έσι και ασώματος, την εστίαν αυτά πνοήν ζωής προσαπεν. Μορφωθεν η ψυχη ζώσα έγένετο, όπερ είναι και αυτος εν ταις προφητικαίς γραφαϊς ομολογώ, Hærcticorum 51. Ανθρωπογάν έςιν εν ανθρώπωψυχικός εν χοικώ,8 duplex anima, μέρα μέρα, αλλα όλω όλα» συνων, αρρήτω δυναμει Θεό. οθεν εν τω αραδείσω το τεταρλω * έρανώ δημιεργείται. Εκεί δXδική σαρξ έκ αναβαίνει , αλ' ήν τη ψυχή θεία διον σαρξ ή υλική. Ταύτα σημαίνει, τα το νυν όσεν εκ των όσων με. Την θείαν ψυχήν αινίασετα την εγκεκρυμμένην τη σαρκί και σερsαν και δυνατή και δυναλωτέραν. Και σαρξ εκ ή σαρκός με, την υλικήν ψυχήν, σώμα σαν η θείας ψυχής. Περί τέτων των δυοϊν και Σωτής λέγει, φοβεο δειν τον δυνάμενον ταυτην την ψυχήν και τέτο το σώμα το ψυχικόν εν Γεέννη απολέσαι. 52. Τέτο * leg. τρίτω, ECLOGA. Lib. Vc.. 163 S & 4.30. tia condendo facit ſpiritalia nequitiæ, adverſus quæ nobis lucta eſt, unde etiam ait Apoſtolus: nolite contriftare Spiritum San&um, Epheſ,6, 12, in quo fignati eftis: ex timoris vero, beſtias, ex ſtuporis au- tem & anguftix, elementa mundi. Porro ignis elementum in tribus elementis & ſublimis extat & illis infperfus eft atque inhabitat abiisque ſuccenditur atque in eis moritur, non habens certam ac determinatam ſui formam velut reliqua elementa, ex quibus mixta, corporaque viven. tia & animata conduntur. 49. Quod autem neſciebat, quæ per ipſum operabatur, pro- pria virtute ſe creare acrescondere exiftimans, cum naturâ lubens ope- retur, idcirco dixit Apoftolus ſubjectum eſſe vanitati Rom. 8, 20. mundi non ultro led propter eum qui fubjecit in fpe quod & iple libe- rabitur, cum collecta fuerint DEI femina. Ejus vero quod non ul- tro fed quafi invitus ac nolens operetur, indicio eft, quod Gen. 2, 3. benedixit Sabbato, ac requiem laboribus tuetur, fanctamque eam ha- beri jubet. $o. Sumpto è terra pulvere non ex arida ſed ex diverfis parti- bus dividua variaque materia terrenam animam & materiatam fabrica- aus eſt rationis expertem, ejusdem cum beſtiarum animabus ſubſtan- tiæ. Hæc homo eft, qui ad imaginem: qui autem ad ipfius Creatoris fimilitudinem,ille eftin quem inſulavit & conſpiravit aliquid ejusdem fubftantiæ Angelorum operâ illi inſerens. Ac quidem ratione quain- viſibilis & incorporeus eſt, ejus ſubftantiam vitæ flatum appellavit,ubi vero formam induit, anima vivens effectus eſt, quod & Gen. 2, 7. ipſe in Prophetarum oraculis fatetur. 51. Eft igitur homo in homine , animalis in terreno, pars in parte fed totum in toto, arcana DEI potentiâ fimul 2.Cor.12,4. exiſtens: propterea in paradiſo creatur, in tertio cælo, illuc enim terre, na caro non afcendit, ſed erat animæ, quæ divina fit, carnis loco mate- ria. Id fignificat quod ita di&tumeft: hoc nunc os ex osfbus Gen, 2, 23. meis. Hic enim certe ambage fignificatur divina anima ipfa in carne la- tens ſolidaque & quæ ægre afficiatur ac potencior exiftat. Et caro de carne terrena anima & materialis, quæ fit corpus divinz animæ. De utraque hac animâ etiam Salvator loquitur cum dicit timendum eum, qui hanc animam atque hoc corpus animale perdere in Matth. 10, 28, Gehenna poteft, non med, X2 52. Cara 164 THEODOTI. Lib. Ι..Ι. Hæreſis abolen. de carnis. . 52. Τατο το σαρκίον αντίδικον Σώθηρ είπεν, και ο πάυ- λG. νόμον άνθισραζευόμενον τω νόμω νοός με. Και δησα πα ραινει και αρπάσαι ως ιχυρέ τα σκέυη, ξ αντιπολεμενο τη ερανίω ψυχή Σωτής, και απηλλάχθαι αυτό παραινει κανα την οδον, μη τη φυλακή σει- πέσωμεν και τη κολάσει. Ομοίως και και ευνοείν αυτώ, μή τρέφονίας και ρων- νυντας τη των αμαρτημάτων εξεσία, αλλ' εντευθεν νεκρώνας ήδη και εξίτηλον αποφαίνονίας αποχή πονηρίας , ίνα εν τη διαλύσει ταύλη διαφορηθεν και διαπνευσαν λάθη,αλλα μη καθ' αυτό την υποσάσεως λαβόμενον, την ιχύν έχη παραμονον εν τή δια πυρός εξόδω. Hæc vitia, non ftantia. 53. Τέτο ζιζάνιον ονομάζεαι συμφυες τη ψυχή, το carnisipfa fab- χρησω πέρματι. Τέτο και αέρμα διαβόλε ως ομοεσιον εκείνω και όφις και διαπερνισης και λης ής επιθέμενς κεφαλή βασι- λέως. Εχεν και ο Αδαμ αδήλως αυλώ υπό τη σοφίας ένα αρέν το πέρμα 70 πνευματικον εις την ψυχήν, διαλαγάς, φησι, δι αγγέλων εν χαρί μεσίτε, ο Semen fpiri- Ο μεσίτης ενός εκ έςιν, ο ό Θεός ας εςιν. Δι αγγέλων &ν των ΕΙ. αρρένων τα έρμαια υπηρετείται τα εις γένεσιν προβληθένια υπό τη σοφίας, καθο εγχωρεί γίνεθ ατε δ' Δημιεργος αδήλως κινέμενΘ- υπό τη σοφίας, όιέται αυτοκίνη/G» είναι. Ομοίως και οι άνθρωποι. Πρώτον εν τερματικών το εν τω Αδαμ προέβαλεν η σοφία, ίνα ή το οξεν η λογική και έρανία ψυχή, μη κενή, αλλά μυελό γέμισα πνευματικά, tale DEI. Nugæ hæreticorum. Non natura Ted vo- δι - & mali. 54. Aπό 3ξ Αδαμ τρείς φύσες γεννώνται. Πρώ- τη μου η αλογG- ήν Καιν. Δευθέρα και η λογική και η luntate boni fumus καία, ής ήν Αβελ. Τρίτη και η πνευματική, ής ήν Σήμ. Και ο μεν χόικός έσι κατ' εικόνα. Ο ψυχικός καθ' ομοίωσιν Θε8, ο, ή πνευματικός και ιδίαν. Εφ' όις τρισίν άνευ των άλλων παίδων και Αδαμ είρηται αυτη η βίβλG γενέσεως ανθρώπων. ότι και πνευματικός ο Σηθ, έτε ποιμαίνει έτε γεωργεί, άλλα παιδα καρποφορεί, ως τα πνευματικα , και τέτον ός ήλπισεν επικαλείας το όνομα Κυρίε, άνω βλέπονία, και το πολίτευμα έν έρανώ, τέτον ο κόσμο και Χωρες, Achoc non cor- 55. Tοίς τρισίν ασωμάτους επί Αδαμ, τέταρτον επεν- plus fed morta- δύεται τον χλικών, τες δερματίνες χιτώνας. ουτ' άν από και πνευματG-, έτ' απο εμφυσήματG- σείρει ο Αδαμ, θεία γας litas. ECLOGÆ. Lib.V.6.1. 165 25. &c. Gal. 3, 19. 52. Carnem hanc Salvator adverſarium vocá Matth. 5, 25. vit, Paulus quoquelegem repugnantem legi mentis ſuæ,* Luc. 10, 5. 8. monetque idem Salvator atque hortatur alligare ac diri. Rom. 7, 23 pere ejus vaſa tanquam potentis adverſus cæleſtern ani- Matth. 12,29. mam bellum gerentis, jubetque ab illis liberari dum ſu Luc, 12, 58 mus in viâ, nein carcerem penamque incidamus: fimili- Matth 5, 25. ter etiam benevole ad eam habeamus, ne alamus, roburque conferamus peccandi licentia, fed inde jam mortificemus exilemqz reddamus acex- tenuemus abftinendo à malitia, ut ita cum erit diſſolvenda, extirpatam le difflatamque imprudens inveniat, nullamque per ſe exiſtendi faculta- tem, qua firmum robur ac durabile tranieundo per ignem obtineat, 53. Hoc Zizanium vocatur concretum animæ, Matth. 13, bono fcilicet femini. Hoc ſemen Diaboli, velut ejusdem acille ſubſtantiæ , ſerpensque fupplantator, & latro, Regis caput inva- dens. Habuit vero Adamus ejus obſcure animo à Sapientia ſubſemina- tum Spiritale ſemen. Ordinatum, inquit per Angelos in ma. nu Mediatoris. Mediator autem unius non ef, DEus autem unus eft. Per mares itaque Angelos miniſtrantur femina quæ à fapientia orta & pro- du&ta funt, pro eo ac licet capere. Qua enim ratione demiurgus qui obſcure à Sapientia movetur à fe iple moveri exiſtimat, eadem etiam homines. Primum igitur ſemen Spiritale in Adamo produxit Sapien, tia, ut effet oſſum anima utens ratione atque cæleſtis, non vacua ſed Spiritali plena medulla. 54. Adamo autem naſcuntur tres naturæ , prima quidem rationis expers, ad quam Cain ſpectabat, altera vero utens ratione & juſta, ad quam Abel: & tertia Spiritalis, ad quam Seth. Ac quidem terrenus eſt adimaginem, animalis autem ad DEI fimilitudinem, po- ftremo Spiritalis ipfe ad ſuam. De his tribus , absque reliquis Adami liberis ac natis dictum eſt: Hic liber generationis hominum. Gen, 5, 1. Quod autem Seth fpiritalis erat, neque paftorem agit neque agricolam, ſed Spirituum more filium progenuit, eumque adeo qui Gen, 4, 26. ſperavit invocare nomen Domini; qui oculos lurſum in Phil. 3, 20. tendat, cujus converſatio in cælo ſit, quem mundus non capit. 55. Tribus in Adamo incorporeis quartum terrenum fu- perinduit , pelliceas fcilicet eas tunicas. Itaque neque ex Spiritu neque ex fpiraculo feminat Adamus, ambo enim divina. Ac quidem per illum, non tamen ab illo utrumque producitur. Quod X 3 vero 166 Lit, c.1. THEODOTI δ άμφω, και δι αυγά μεν έχ υπ' αυτά δή προβάλλεται άμφω, Το 3 υλικών αυγά ενεργον εις πέρμα και γένεσιν, ως άν τω πέρματι συγκεκραμένον, και ταυξης εν ζωή τ αρμονίας απος ήναι μη δυνάμενο. Καθα τέτο ο Πατήρ ημών και Αδαμ. Naturæ difcreta ticorum, , 56 ο πρώτος και άνθρωπG- εκ γης χοϊκός. Ει 3 και εχ mente harc- έκ ψυχικά έπαρεν, και εκ πνευματικά, καθάπερ εξ υλικά, πώνες αν ίσοι και δικαιοι εγεγονεισαν, και εν πάσιν αν η διδαχή ην δια τέτο πολλοί και οι υλικοί, και πολλοί και οι ψυχικοί, πάνιοι και οι πνευματικοί. Το μεν εν πνευματικών φύσει σωζόμενον, το και ψυχι- κον αυτεξέσιον όν επιτηδειότητα έχει προς τα πίσιν και αφθαρσίαν, και προς απισίαν και, φθοραν, καλα την οικείαν αίρεσιν. Το υλικόν φύσει απόλλυται, όταν έν τα ψυχικά εγκεύειθή τη καλλιελαίω εις πίσιν και αφθαρσίαν , και με- 7άχη η ποιότηG. τελαίας, και όταν ασέλθη τα έθνη, τότε έτω πας Ισραήλ (σωθήσεται.) Ισραήλ και αλληγορείται ο πνευματικός, ο οψόμενG τον Θεόν, δξπις Αβρααμ υιός γνήσι, ο εκ τ ελευθέρας έχ ο κατα σαρ- κα, ο εκ τ δελης - Αιγυπίας. 57. Γίνεθαι εν εκ των γενών των Τριών, μεν, μόρφωσις ξ πνευμα- τκό, ) μεταθεσις ψυχικά έκ δελείας εις ελευθερίαν. tico. Reparatio per 58. Μέγα την θανατο τοίνυν βασιλαίαν, μεγάλης μας Chriftum, ed. και ευπρόσωπον 7ην έπαβγελίαν πεποιημένεν, δεν ήταν διακονίαν enfu hare- θανάτε γεγενημένης και πάσης απειπ ίσης αρχής και θεότης. μέγας αγωνιστής Ιησές χρισος εν εαυτώ δυνάμει την Εκκλησίαν αναλαβών, 7ο εκλεκτον και το κλήθην, το μεν ως τα τεκέσης το πνευματικών, του εκ οικονομίας το ψυχικόν, και ανέσωσεν και ανήεγκεν άπερ ανέλαβεν, και δι αυγών και τα 7έτοις ομοιόσια. Ει δη απαρχή αγία, και το φύραμα, και η ρίζα αγία, και οι κλάδοι, Fabulæ harc ticorum. 59. Σπέρμα μεν έν πρώτον ως 7εκέσης ενεδύσαλο, ε χωρηθεις αλλα χωρήσας αυλό δυνάμει, ό καλα μικρών μορφεται διαγνώσεως. Καζα τον τόπον γενόμενβέυρεν Ιησάν χρισον ενδύσαμε τον προ- κεκηρυγμένον, δν κατήγγελλον ο προφήται και ο νόμο, να εικόνα ΣωτήρG». Αλ. ECLOGÆ. Lib.8.6.1. > 167 vero ejus terrenum eft, idad ſemen a&tumque generationis valet ac effi. caxeft, velut nimirum femini commixtum, ac ejusmodi, ut ab hac in vita compage abfcedere non posſit. In hunc modum Adamus nofter parens exiftit. 56. Primus homo de terra terrenus. Quod fi 1. Cor. 15,7 etiam ex animali ac Spiritali generaſſet, velut ex materiali terrenoque, omnes pares ac jufti conditi eſſemus, & in omnibus doctrina eſfet ac ſcientia fulgeremus: idcirco multi terreni funt, non multi autem ani. males, rari vero qui Spiritales ſunt. Igitur quod Spiritale eſt, ſuopte genere ac natura ſalvatur, quod autem animale, quod liberi facultate arbitrii præditum eft, idoneum eft atque habile pro eo ac voluntas ele- gerit ut credat induatque incorruptionem, vel ut fidei abſentia & cor- ruptionis labe intereat: quod denique terrenum, ipſum naturâ interi- tioni devotum eſt peritque. Poſtquam igitur quæ animalis ſubſtantiæ ſunt inſerta fuerint in bonam olivam & fide donentur, & incorruptione ac pingvedine olivæ fuerint impertitæ , gentesque ingref- Rom. II, 23. fæ fuerint, tunc ita omnis Iſraêl falvus fiet. Porro Spiri- Gal. 4, 26. talis Iſraël allegorico ac Spiritali ſenſu intelligitur,qui DEum viſurus ſit, fidelis Abrahæ verus filius, matris liberæ, non qui fecundum carnem natus eft ex ancilla Ægyptia. 57. Fit igitur tribus ex generibus, ut alterum quidem, nempe Spiritale forma imbuatur, alterum vero, nempe animale ex ſervitute in libertatem transferatur. 58. Poft mortis igitur imperium magna quidem illa ac ſpecio- ſa promisſione perfectuin, quæ ipfa nihilominus mortis miniſter exti- terit, fatiſcente omni principatu & Deitate , magnus pugil JEfus Chri- ftus, aſſumta in leipfo virtute Eccleſiæ, electis nimirum atque vocatis, quod Spiritale eſſet à parente; quod vero animale ex difpenfatione fal- va fecit extulitque quæ aſſumſerat, ac perea quæ illis affinia funt & fimi- lia. Si enim delibatio fancta, etiam malfa: fic radix ſancta, Rom, II, 16. etiam rami. 59. Primum igitur femen à parente induit , non qui capere- tur ſed quicaperet, eoque paulatim per fcientiam formatur. Ad lo- cum autem cum veniffet, invenit JĖfum Chriſtum induiſſe qui ante fuerat prædicatus, quem Prophetæ atque Lex prænunciabant, acimago Salvatoris erat. Quin & iſte (animalis) quem induerat Chriſtus invi- fibilis erat. Par autem erat ut qui in mundum venturus eſſet ut in eo conſpic τ68 THEODOTI. Lib.Υ.ι1. Αλλα και έτG- ο ψυχικος χρισος ον ενεδυσα]ο , αόρα/G- ήν. έδει και τον εας κόσμον αφικνέμενον εφ' ώτε οφθήναι, κρα-θήναι πολιτένσα, και αιθητε σωμα G αντέχεις Σώμα τοίνυν αυτό υφανα σ έκ τ αφανές ψυχικής εσίας, δυνάμει θειας εκ καθασκνυής εις αιθηγόν κόσμον άφιγμένον. 6ο. Το εν πνέυμα άγιον επελέυσεται επί σε, την ξ σώματG- Κυρία λέγει. Δύναμις υψίσα επισκιάσει σοι, την μόρφωσιν δηλοί ξΘεά, ή ενετύπωσεν το σώμα εν τη παρθενω. Humana diyi. naque naturæ. 61. ότι μεν εν αυτος έτερον ής ώ ανείληφεν, δηλον εξ ών ομολογία, εγώ η ζωή, έγω η αλήθεια. Εγώ και ο Πατήρ έν έσμεν. του πνευματικών ο ανείληφεν, και το ψυχικόν έτως εμφαίνει. Το παιδίον ήυξα- νεν και προέκοπτεν σφόδρα. Σοφίας μας και, το, πνευματι- κον δαξα, μεγέθες και το ψυχικόν. Δια και των εκρυέντων εκ τ πλευρας, εδήλα τας έκρύσες των παθών από των εμπαθών απαθείς γενομένας τας ασίας σεσώος Και όταν λέγη; Δεί τον υιον και ανθρώπε αποδοκιμασθήναι υβριοθήναι, σαυρωθήναι, ως ωθι αλλε φαίνεται λέγων, δηλονότι έμπαθές. Και προάξω υμάς, λέγει, τη τρίτη των ημερών εις την Γαλιλαίαν. Αυτός ο προάγει παν- 7α, και την αφανώς σωζομένην ψυχήν ανασήσειν ηνίασέλο, και αποκάλανήσεις και νυν προάγα. Απέθανεν και, απος ανοξ καταβαναν επ' αυτώ επί τα Manichaica. Ιορδάνη πνέυμα/G, εκ ιδία γενομένα, αλλα συσαλένης», ίνα και ενεργήση ο θανατG-, έπει πως η ζωής παράσης εν αυτώ απέθανε το σώμα, έτω και αν και αυτό το ΣωτήρG- ο θάνατG- εκράτησεν αν, όπερ άτοπον. Δόλων και ο θαναν καλεςρατηγήθη. Αποθανόν/G δ' τα σωμαλών και κρα- 7ήσατG- αυ7ο σθανάτε, ανατείλας την επελθέσαν ακτίνα τ' δυνάμεως και Σωτής απειλεσε μεν τον θάνατον και το και θνητόν σώμα, αποβαλών πάθη, ανέ. σησεν. Τα ψυχικα εν έτως ανίσαλα, εινασώζεται. Πιστέυσαντα και τα πνευ- ματικα υπερ εκεινα σώζεται, ενδύματα γάμων τας ψυχάς λαβόντα. 62. Καθητα μεν έν ο ψυχικός χρισος έν δεξιάξΔημιεργέ. Καθο και ο Δαβίδ λέγει κάθε εκ δεξιών με, και τα εξης, κάθηται και μέχρι συντε- λείας, ίνα ίδωσιν εις δν εξεκέντησαν. Εξεκέντησαν και το φαινόμενον ο ήν σαρξ ψυχικά. Οσον δ' αυτά και συντριβήσεται, φησί, Καθάπερ επί ξ Αδαμε την ψυχαν ECLOG Æ. 169 Lib. V.6.1. te, Luc. 1, 35. que diſtinxit. &52. conſpicuus foret teneri ſociam vitæ rationem inire, ac corpus ejusmodi quod ſenſu percipi poffet admittere. Hincque adeo corpus illi ex ani- mali inviſibili ſubſtantia, virtute autem ex divina fabrica, venienti in mundum ſenſibilem, contextum eſt. 60. Illud igitur , Spiritus fan&tus fuperveniet in Dominici corporis fabricam dicit, Virtus autem áltisſimi obumbrabit tibi, DEi formationem ſignificat, quæ corpus in virgine figura membris- 61. Quod autem ipfe alius eſſet qui aſſumſit, manifeſtum eſt, quibus ita fatetur: Ego ſum Vita, Ego ſum Veritas, Ego Joh. 14, 6. & Pater unum fumus. Quod vero Spiritale aſſumſit, & Joh. 10, 30. quod animale, in hunc modum ſignificat: Puer autem cre. fcebat 88 proficiebat valde. Porro Sapientiæ erat, ut quod Luc. 2, 40. Spiritale eſſet oftenderet : magnitudinis , ut quod animale. Per ea autem quæ ex latere fluxerunt, affectuum Joh. 19, 34. effluxiones, affe&tionesque ex libidinofis illibidinofas effe&tas fub- ftantias falutem conſecutas eſſe oſtendebat. Cumque adeo ait: Oportct filium hominis reprobari , verberibus affici, & crucifigi, Luc. 9, 22. quaſi de alio videtur loqui,de illo nimirum qui pasſionibus & affectibus obnoxius fit. Et precedam dos, inquit, tereia die in Ga. Matth, 26, 32. lileam, ipfe enim præcedit omnia, animamque inaſpe- Act 2, 24. > UT EQTw dyandw&c, 6. De Magiſtratuum cibilium iniquis auſis circa res facras, TOV wei CABASILAS. 73 58. ΤΗΣ MC4 Mer , s) in qua fuper quatuor animalia fimilitudo throni, G ſuper fimilitudinem throni, fimi. litudo veluti ipfius bominis &c. Princip. Tão a Trgogntcia, na Dewgía, roh όρασις εικόνες ήσαν τξ ΣωτήρG- επιδημίας. Τα αυτά σημασία εις την όρασιν προφήτε Γεζεκεήλ, εν η 7α όσα 7α ξηρα των ανθρώπων και πρότερον απολαμβάνεσιν ειδG. Expofitioni- fionis Jezechielis Prophete, in qua olla arida hominum priorum recuperant ſpea είem. Ρr. 7ην θεά προς τες ανθρώπες αποδημίαν. 1 Εις τα άγια και σωτήρια παθη & Κυρία ημών Ιησ χρι- In ſanétam & falutarem paflionem Domini noftri Jefu Chrifti. Pr. Åree, έρανε, και ο των αγγέλων όλων κυκλG (locum inde producit Allatius contra Creyghtonump 425.) Η Εις την ανάληψιν ξ Κυρία ημών Ιησε χρις, In aftenfonene Downini noftri feu Chrift. Ρr. αι χαριτες και επί των προτέρων χρόνων έξ έρανέ. Εις την γέννησιν της υπεραγίας Θεοτόκε. In Nativitatem (anti- ima Deipart. Ρr. και πρώτα με τον θεον ενταύθα καλώμεν. Εις τον ευαγγελισμός της υπεραγίας Θεοτόκε. In annunciatioa nem Sanξtisfme Deipare. Pr. έι ποτε δει χαίρειν άνθρωπον (και σκιρτάν.) Εις τον μεγαλομάρτυρα Δημήτριον τον θαυματάργον (και μυροβλύτιν.) In magnum Martyrem Demetrium miraculorum effe&torem, s) Pr. For w OTW ραδίων. 2 αέιτώναρανόμως τοις άρχεσιν επί τούς ιερούς τολμώνων. Incipit; τες με πονηρες των αρχόντων διγνώμης μοχθηρία λύεσιν τες νόμες, και δικαίων υπε- ρορωσιν, ώς αν μη τω αγνοών ό, τι δει ποιεϊν αμαρτάνοντας, αλλ' εκούλας που νηρευομένες και κακεργέντας &c.7. Τή ευσεβες ατη Αυγέρη (Ανη τη Παλαι- ολογίνη) ωειτόκα deutara, Incipit; πολλαχόθεν επιδεξαμένη των έργων, α μεγίση βασίλισσα &c. 8. Αθηναίοις, αειξεν αυτοίς ελές βωμέ, Incipit: ήκω νύν, ώ Αθηναίοι &c. 9. Καταγών Γρηγορά ληρημάτων. Incipit: Ο δέσοφώτατος Γρηγοράς, ώσπερ άκαρκέντων αυγώτων Βυζαντίων εις θαυμα, κα Θεσσαλο- νικέας έναγα προς τες ύμνος 73 εαυ78 &c. το. De criterio Feritatis contraPyrrho- nem, καταιών λεγομένων σείς κρίθηρια αληθείας, λέει, καλα ΠύρρωνG. καθαράτε. Incipit: ζήλεσι δε πρώτον, έςι κρίθηρίον αληθείας. &c. II. So lutio quinque argumentorum quibus Rhetoricam inutilem effe difputant Sceptice, Δόγοι 7ων βελομένων αποδεικυειν ότι η αξίτον λόγον σοφία μαθαι. αλό- γG. ενδέχετα &c. λυσεις των οιστων επιχειρημάτων &c. 12. Εις (αν Αυ- Ποκράτορα (Andronicum Paleologum II.) εγκώμιον Incipit: άτοπον τι νομί. ζω &c. 13. Τη ευσεβεσάτη Αυγέςη Oratio cncomiatica ad Annam Paleologi- nam, Imperatricem, Incipit: Νόμα και απασιν έλλησιν έκειτο &c. Plerages hæc exſtant ctiam in Codice Regis Galliæ, quem memorat Labbeus Bibl, noya MSS. p. 296. Locum ex hac Oratione affert Allatius contra Hottinger.p. 203. c) Edidit Græce & Latine Godfridus Henſchenius in Actis Sanctorum die V. Aprilis T. I. Locum inde produxerat Allatius contra Hottinger. p. 204 76 NICOLAUS quamauribus. Εις την οσίαν Θεοδώραν την θαυματεργών. In fantam Theodor am miraculorum εfeiricem. Ρr. Εμοι πολλών 7α σα θαυμαζόντων ώ μυροβλύτις. Εξήγησις εις το γ. η μεγάλης σωτάξεως Πτολεμαίο. ' In lib. tertium Magnæ Conſtructionis Ptolemæi. P. 'Evä T8TW tớ rWtay para EXOTÓG ÉSNV, Bafileæ u) 1530. fol. Ejusdem Κανών Ιαμβικός μέγα χολίων 7η έωρά 7ων Θεοφανείων. Έτερος κανων Ιαμβικός μέγα χολίων εις την πεντηκοστήν. Ejusdem Nicolai Cabafilæ laudatur à nonnullis Liber mer Tuloy saucaire De Syllogismis Pr, x) £xozás 850 Tô cuvlayuale didato à cida poudarionê. Mediolani in Bibliotheca Ambroſiana patet fub nomine Nicolai. Alii fide neſcio cujus Codicis Vaticani laudant Cabafilæ 78 Do@wlcte dóyes an Oraciones LXXXVII, Nilone, an Nicolao af- fignandas, ipfi viderint. Mihi anxie perveftiganti Codices Vaticanos, eas videre nondum licuit. Quarejudico aculis potius habendam fidem, Doctisſimus Labbæus in diſſertat, hiſtorica de fcriptoribus ecclefiafticis To. 2. p.114. advertit: Oratia in tres Theologos Bafilium, Gregorium, Jobannem Chryfoftomum, non éft bujus Cabafile fætus, fed Phim lothei Patriarchæ Conftantinopolitani, de quo ni bilobfervavit nofler Bellarminusa Legitur in Cod. Vaticano 809. p. ico. Qiao léx Ilalexcégz8 y). Néyou εγα u) Una cum Magna Syntaxi Ptolemæi ac Theonis Alex Græcis in Prolemæum com mentariis p. 151. ſeq. *) Cabafila de Syllogismis, in Codice Caeſarea incipit: å romóv és a 7 ev digo que me οίον όδε ο ανθρωπG-, Y) Hec Philoshei Oratio à ac. Pontana Greece ac Latine una cum Dioptra Philippi So. litarii Ingolſtad. 1604. 4. & hinc in aucta, ia Ducæano Pariſ 1624, T. 2 p. 313. & Latinc T. 26. Bibt . Patrum Lugd p 21-a edita longe diverſa eſt ab Oratione Ca- bafilæ in eosdem facros triunviros, quæ MS ell in Bibl. Cæfarca atque incipit : ειμαιγε 7ών έννομωλάτων και δικαιωάτων είναι 7ην γινομένην 7οίς παράσι πασαν νέμειν τιμήν. "Ειπερδέ τινας των απανίων πατέρας &ε Νam & ab aliis kaudatam effe illam beatorum Doctorum trigam á Johanne Euchaitarum Metropolita, (vide allat. p. 112. de Simeonum feriptis) Theodoro Metochita, & Matthæo Cama- riota aliisque, obfervarunt Viri doctisfimi. Confer Acta Sanctorum T. 2. 'unii p. 933. feq. ubi de fetto quodin honorem communem Bafilii, Nazianzeni & Chry. foftomi à Græcis die 30. Januarii celebratur auctore Johanne Metropolita Euchai. tarum, temporibus. Alexii Comneni litem ambitiofam quæ inter Baſilitas, Grea goritas & Joannitas orta fuerat, ita componente, ut diceret tres illos fimul libi vie fos adeffe, teftatos ſe unum elle apud DEUM, itaque nec fui cauſa contenden dum de prærogativa, fed cultum ipforum communem uno die conjungendum, Confer etiam, fi placet, Nicolai Rayæi tractatum præliminarem Actis Sanctor. T.2. Junii præmillum CABASILAS. 77 (K) 3 εγκωμιαστικός εις τες Τρεις Ιεράρχας Βασίλειον τον μέγαν, Γρηγόριον τον θεο- λόγον, και Ιωάννην τον χρυσόςομον. Ρr. Tές διδασκαλός ημών επαινέσωμεν. Neander Epitomator Gesnerianus, & alii inter Nili Theſſa- lonicenſis Tractatus, libros etiam de vita in Chrifto reponunt. Quos & omnia hæcfe vidiffe fcribit apud amicum in amplo & antiquo volumi- ne, quæ ſeu ipſi, ſeu alii, quibus id negotii dabitur, aliquandocum ftu- diofis communia facient. Quidquid fuerit de eoruin editione, neque enim modo anxius id exquiro, meum eſtà fupino Neandri, & aliorum errore Lectores eximere. Libri fiquidem de vita Chriſti Nicolai Ca- baſilæ ſunt, non Nili. Idque ut videas, Librorum Nicolai notam hic libens, ut vides, attexui. Ethæc adnotavi, ne Cabaſilarum uno cogno. mine, unum quoque Scriptorem Nilum, ſive Nicolaum conſtituas, quemadmodum vir alter eruditisſimus z) apud Salmafium, ut fupra vidimus de Nilo Theſſalonicenfi, & Nicolao Methonenfi, unum Ni- lum fingebat. Labbæus additin Bibliotheca Nova, Nili Theſſalonicenſis ad Nicolaum Cabafilam Epiſtolam a) in Cod. Regio 1759. Necnon; Nie colai Cabafile Chameate Epitaphium b) Nili Theſſalonicenfis Archiepiſcopi apuna culi fui: & aliquot ejusdem epigrammata in eod. Cod. Reg. 1759. Huic z) Vulcanius, fupra p. 63. In Bibl. Cæfarea Nicolai etiam Cabalilæ ſedecim exſtant Epiſtolæ, quarum prime fex adpatrem, 7. Δεκαπέλω 7ω Μανικαΐτη. 8. ωσιαρίωθεσαλονίκης Ιω Συ- ναδηνών 9.8 12. 757αρχανιώτη. το. 7ώ μεγάλω Σακελλαρίω. ΙΙ. 7ώ παπα κυρώ Δοσιθέα 7ώ Καρανζηνω. 13.7ω υπομνηματογραφω. 14.815. 7ώ døvn, ad Demetrium Cydonium. 16. ad incertum. Vid. Neſſelium p. 368. b) In eadem Bibl. Cæſarea exſtant Nicolai Cabaſila tredecim Epigrammata riqwische five carmine Heroico, Primum ex his εις τον εαυε θεία 7άφον κυρά Νεάλα τα θεωαλονίκης, incipit: Νίλα κυδαμίμοιο 7αφGόδε σωμα καλύπτει. 2) Ifidorum Patriarcham CPol. 3) in Lucæ XXIV.29. Mane nobiscum, nam adóeffe raſcit. 4) in Pfal. CXX.5. Heu mibi quia peregrinatus fum longe. 5) In Ef. III.S, Veflem babes, dux nofter efto. 6) in exceptionem reliquiarum S. Theodorz, 7--12) Acroſtichides in S. Martyrem Demetrium, S. Andream juniorem, S. Eu. docimum: iterum in S. Demetrium Martyrem, in recentes Martyres Hierofoly- mitanos & in S. Gregorium Palamam Archi-Epifcopum Theſalonicenfem. 13) In divina CHRISTI præcepta Matth. V. 21. feq. Feruntur præterea ſive in hac live in Regis Chriſtianisſimi Bibl, hæc inedita Nicolai Cabalilæ monumenta : 1) προς την ερώτησιν τε, τίς ο σκοπός τε κυρία ενανθρωπήσεως και incipit: εις φιλόχρυσοι και φιλόύλοι άνθρωποι &c. Neffer. p. 429. 2) εις το. ω της καινής μίξεως, ώ της παραδόξε κράσεως (Νaz. Οrat . ΧΧΧνΙΙΙ. Τ. Ι. p. 620) incipit: έρωτας ώ φίλων αριςε, τι εκείνος φησιν ο ένθεολογία μέγας Γρηγό» PG &c 3) Els tnviegav sonuv explicatio duplex facrarum vellium in divina Li- kurgia bilicatarum. Confs Lambecium lib. V. p. 211. 216. & 347, feq. 4) Laba bens 78 XV. NILUS, MONACHUS ÆGYPTIUS. Huic Nilo , & Nicolao Cabalilæ adjici poteft tertius Deme- trius Cabafila itidem Theſſalonicenfis. Nec prætereundum, per ea- dem tempora unam urbem in Græcia Theſſalonicam tot extuliffe viros facultate dicendi ſingulares, & do&trinis conſpicuos præter hos tres Cabaſilas, Theodulum Magiftrum, Acindynum, Theodorum Cute- lem, Demetrium Cydonium, Balſamonem, Protonotarium Lampe, num, & plerosque alios, quos eorundem ad Nicephorum Gregoram,& Gregoræ ad eosdem Epiſtolæ in ſolem & pulverem produnt in Manu- fcriptis Codicibus: de quibus altera vice agendum eſt. too XV. Nilus c) Monachus Ægyptius. 2010 / Postur I Nadnotatis quibusdam poft Thefaurum Nicetæ Choniatæ , in quibus nonnulli in Ecclefia Græcorum, docti equidem viri, fed qui data opera opiniones fidei catholicæ adverſas in vulgus ſpargere non dubita. runt, ideoque contra eos pronunciatum eſt, legi Nilum quendam Mo- nachum Egyptium: Ειπον αν και όσα Νείλος τις μονάζων το επιτηδευμα, την γένυν ευσαχυς, το γένG Αιγύπ7ιιτ ορθής αλλότρια πίςεως, και άχ- νην τινα και ιλυν απόβλητον, ως από Κανωβικά σόματα των εκείνο χαλέων απέπλευσεν, έχ ώρα πελαγίζων , μάλλον μαι δυν, και ας πήχεις αιρόμενα. πολύχρα τα βλάσφημα επηγγέλέθο. ότι και απελιπον ημας αι βίβλοι, και της ημετέρας μνήμης απέπλησαν, όσα ως ΦρύνG, ή διψας, θηρία λιβυκα, και θανάθω πρόσπολα, ο Νιλς έτG- ιοφόρα καλα της ευσεβείας εξεμημήκος ρήματα, σιγή τα κατ' αυτόν ωαδραμoιμι. Enarrarem etiam quæcunque Nilus quidam, inſtituto Monachus, barba promiſa ſpillaque confpicuus, genere Ægyptius , reétæ fidei hoftis , purgamenta quædam frumenti, e lutum rejecti, dium, veluti è Canobico ore propriis labiis conſpuit, non maturè inundans, quina imoin cubitus, & ulnas ſeſe erigens blasphemias valde numeroſas palam, profite- batur. Quando veroillius libris caremus, & è noſtra memoria efluxerunt quos- cunque ille utirubeta venenoſa, aut dipjas , fer& Libyca, os mortem miniftran- ies, ſanie venenoque delibratos d) fermones, contra pietatem evomuit, filene tio, quemadmodum fa&ta illius, venti abripiant. Et ad hunc ipſum fpe- Stare beus in Bibl. nova MSS. teſtatur in Bibl. Regis Galliæ exftare Collectanea ex actis Conciliorum & SS. Patrum Canonibus, cum interpretationibus zonaræ , Balla- monis, Cabafila, Studitæ Syidæ & aliorum. c) Hic idem ef Nilus Italicorum dogmatum propugnator, de quo fupra num. XIII. d) Delibatos. ako su dig XVI. NILUS, METROPOLITA RHODIUS. 79 &tare videtur Anathema di&tum in Nilum Monachum in Synodico re- citari ſolito in Eccleſia Græcorum Dominica Orthodoxiæ. Tois dogleda τιθείσιν ασεβώς ολα τα αμονάχα Νείλε , και πασιν τοις κοινωνεσιν αυτώ dvd Jeud. Placitis , & fententiolis contra pietatem à Nilo Monachismirebelle, o defe&tore pronunciatis, o reliquis omnibus, qui cum eo ſentiunt, Anathema. Iisdem e) cum Choniata vixiſſe temporibus nullus dubito. XVI. Nilus Metropolita Rhodius. Eum tamen genuit& aluit Chios in- fula , quod idemmet ſuo teſtimonio planum facit Oratione in S. Matronam Chiam, ipfo fereinitio: Οι ξένα παρέσης ημϊν πανυγή- ρεώς και ' αλλότρια τ ημών επιφανές έξι πόλεως , ημέτερον και η ευφη. μεμύη καθέςηκε βλάςημα, και η ημετέρας και αυθη όρπηξ καθέςηκε. Μαρώνα ιερα ξ συλλόγα τέτε κεχρημάτικε προξενG, και ταύτης η θεοίμήGν εορτή , την παρέσαν πανήγυριν συγκεκρότηκεν. Ματρώνα, έχ ήν πάλαι φέρεσι βίβλοι , και ήν η θεωαλονικέων με προήνεγκε, και εξεθρέ- ψαλο πόλις, Παλαιστίνη και των τ αρέλης καλών εκείνης απολελόυκι , και πλήρη 7ω θεώ των ασκήλικων ιδρώτων παρέπεμψεν, αλλ' ήν όπερ άνωθεν ηνιξάμεν η καθ' ημάς νήσο αυγη θεοδωρή αν έχεν άκρέμονα, ήν προή- γαγεν μου αυθη εις φώς, και προσήγαγε θεώ ώασερ ιερόν τι, και τίμιον ακρο- Divioy. Non aliena funt a nobis præfentis celebritatis myſteria, nec noftræ præcla- risfime bujus urbis extranea, Cujus enim laudes profequimur , noftrum utique germen eft, & civitatis noftræramus frondeſcens; namque fancta Matrona cætum bunc colligit, & ejusdem à Deo honoratus dies feffus feftum folemne hoc explicat, Matrona,non quam antiquorum Annales referunt, & quam Theſſalonicenfium urbs in ſe procreatam eduxii , & Paleſina bonorum illius confors Afceticis fudoribus boneftam Deo transmifit; ſed quam, quod fupra innui, Infula hæc nofira à Deo fibi datum ſurculum poffedit: quem protulit ifta in lucem, & Deo uti facras at- que bonor abiles primitias conſecravit. Nilum hunc fcripfiffe contra Latinos, diſco ex Racendyta in Dialogo Johannis Pluſiadeni. Interrogatus enim, ut numerarer no- minatim Do&tores, quibus ſualus à Latinis fe fejunxerat, reſpondet: Εχομεν φώτιον πρώτον καλα λαλίνων εκθένα βιβλίου, με αυτόν και πολλές και καλές, τον φιλόσοφον Μιχαήλ τον ψελλόν , Νίλον Καβάσιλαν , Μεθώ- 6) Nihil impedit fuiffe paulo antiquiorem, quod in illum johannis Itali fectatorer Nilum pulchre quadrat, 8Q XVI. NILUS METROPOLITA RHODI. νης Νικόλαος, Νείλον Ρόδα, Μοχάμαρα Πινα, Φερνήν τον φιλόσοφος , Κα- μαληρον γενναίον , Βαρλαάμ 7ινα Μοναχών Καλαβρον, Παλαμάν τον σο- φον, θεοφύλακον Βελγαρίας, άλλον Βελγαρίας Ματθαίον, και άλλες πλά. 585, gs 8' xalanéyw, ale to per penxuvesy To's nóg 86. Habemus Photium, guicontra Latinos primus librum confcripfit. Poft eum multos & probos: Philo- ſophum Micbaelem Pfellum, Nilum Cabafilam. Methonenſem Nicolaum,Nilum Rbodium, Mofchampara quendam, Pburnem Philofophum, Camaterum generofum Rbodium, Mofchampara quendam, Pburnem Philoſophum, Camaterum generoſum, Barlaamum quendam Monacbum Calabrum, Palamam ſapientem, Tbeophyla&tum Bulgarie , alium Bulgarie Mattheum, & alios plurimos, quos non recenſeo, ne fermonem protraham. Philippus Labbæus in nova Bibliotheca notat in Cod. Regio 901. &1727. legi Nili Rhodii de verſibus Anacreonticis. In Bibliotheca Regia Eſcuriali fcribitur affervari , ut ex Indice illius MS. difcitur : Νίλι Μήτροπολίτε Ροδε ξ Διασωρηνά, ωει λίθων, Εί καθασκευής μύρε Μωσαϊκά, αει γεννήσεως τεχνικής, ωει χρόνε βισέκης. Nili Metropolitæ Rbodii Diaforeni, de lapidibus, de confectione unguenei Mofaici, de generatione artificioſa, de Anno Biſexto. V.14. Siidemfuerit cum ſuperio- ri, jam habemus illius agnomen. Scripfit Orationem cum elegantia & copia fingulari de laudibus virtutibus S. Matrone, Pr, ou távo Za q nagsions spuše Tammy upews. Eftame latina reddita. Enarrationem Synodorum, f) Inter Oecumenicas recenfet Pho- tianam commentitiam, ejusque decreta de unione Occidentalium & Orientalium, de reſtitutione Photii; & ſententiam de Procesſione Spi- ritus Sancti ex folo Patre ſummopere laudat , & additionem in fym. bolo Filioque configit. Prætereaque Synodum contra Barlaamum & Acyndinum ſub Johanne Palæologo Andronici filio inter easdem Oecumenicas Synodos collocat, & Palamitas tuetur. An præter jam dicta aliquid contra Latinos fcripferit, urex di&tis Racendycæ fupra ad- ductis colligitur, vel aliquid aliud diverſum ab iis, quæ in enarratione Synodorum fomniat: ignotum mihi plane eſt. 'Schiſmati tamen addi&tisſimum fuiffe ex iis, quæ in Synodis enunciat , conje&turanon levi profpicio. XVII. f) Edita eft hæc dc IX Synodis Oceumenicis Synoptica enarratio Græce & Latine à Chri- ftoph Juſtello Pariſ 1615. 4. ad calcem Nomocanonis Photiani : & à Gvil. Voëllo at. guc Henrico Juſtello filio in Bibliotheca Juris Canonici vetcris Pariſ, 1661. fol. T. 2. P. 1155. XVIII. NILUS XANTH. ET TARCH. 82 XVII. Nilus Xanthopulus. dos recenſetur Nilus Xanthopulus, qui multa Troparia, Hymnos- que in Eccleſia vario modo concinendos compoſuit . Ipſe legi ipfius Troparia in tres Hierarchas Bafilium , Nazianzenuin, & Chryſoſto- mum facris Officiis modulate decantandos. Hinc ex cognomine, cum nomen nullum eſſet, non alium eſſe, quam eum, qui ſub Xan- thopuli g) cognomine , quatuor nobis Epiftolis elucet in Codice Vatic . 112. quarum alterius P. ci dypeño con tâ Ñ ÉTasęías o Podeô. 2. Ära- σι μου αρέγης άδεσι διαλάμπειν. 3 ίσως ειδέναι χάριν εμοί λογίζη. 4 εμοί πολλάκις παρωμένω σοίγε ανεπις έλλειν, credidi. Sed arbitratium represfit Theodorus Xanthopulus, in cujus doctisſimi viri obitum in eodem Co- dice legitur Monodia à Georgio Galeſiota non ineleganter fcripta, cu- jus illud eftP. Ανδρες δε τοις βασιλείοις ήθεσι, και παιδέυμασιν ενεθραμ- révos . Quare cum eademætate Nilus hic, & Theodorus vigerent Xan. thopuli; & Epiftolæ tantum fub Xanthopuli cognomine innoteſcant, næ ipſe non effugerem inconſideratisſimæ temeritatis notam, fi Nilo eas adſcriberem. Decernant oculatiores, & in aliorum ſcriptis evol- vendis fortunatiores. XVIII. Nilus Tarchaniota h) Mo- cum nachus. Ræci antequam in Italiam profectionem facerent in Synodo Con- ftantinopoli coacta decernunt, ut ſupra diximus, libros Cabaſila fæpius evolvendos, examinandosque, aliorum etiam elucubrationes, quæ ad rem facerent, & ex Monte Atho, aliisque ex locis viros idoneos eligerent, Latinorum objectis promptius reſponſuros. Inter eligendos (L) g) Fuit & Xanthopuli cognomen Nicephoro Calliſto, ut Ignatium Xanthopulum præte- quo Gcorgius Claudius, Claudii Jani F. Danus in crudita de Ignatiis dia. triba, quam manufcriptam mihi cum in liac Urbc verfaretur monftravit , quam- que præmittere inſtituit novæ ſuæ Epiſtolarum Ignatii editioni, quas collatis Fla- rentino & Auguftano Codd. veterique interprete puriores & ab interpolationibus ſin. ceriores parat in lucem emittere, h) Inter Nili Cabaſılæ Epiſtolas ſedecim quæ MSS. exſtant in Bibl. Cæſarea, IX. & XII elt ad Tarchaniotam, ream, de 82 ΤΟ ΧVΙΙΙ. NILUS cum Nili Tarchaniotæ mentio incidiſſet, Imperator hominem, & il- lius commercium rejecit, timens, ne quis Monachellus dicax, & ad audendum projectus, in Synodo contra rem bene geftam, maledice, contumeliaque dicens, magna Græcis detrimenta afferret, Syropu- Ius feat. 3. C. 7. εν τέτοις εσκεπονο και αεί προσώπων αρμοδίων προς την σύνοδον αφικές, και τον αεί ξ Ιερομονάχα i) κυρία Νείλεξ Ταρχα- νιώτα είρηκότG-, ως χρησίμε προς την σύνοδον όνό, έφη ο βασιλευς, δει- λιω μήποτε ευρεθή τι καλογέριν, και φωνήν τινα ριψη εκείσε, ήτις ημϊν με- γάλην προξενήσει βλαβην. Qux ita vertit Creyghtonus: Tertia de- mum ſollicitudo illis incubuit, de perſonis idoneis ad Synodum eligendis: & cum quidam Domini Nili I archaniotæ Hieromonachi mentionem injeciſſet, tan. quam viri docti, viri do&ti , & perutilis ad has Theologicas quæftionum ventilationes. Reſpondit Imperator, ſe magnopere pertimefcere, ne Nilus (everioribus Pæniten- tiariorum moribus imbutus, minus flexibilem ſe preberet ad noftras qualescunque opiniones & vota: & forte aliquid interdum effutiret ſubrufticum , &* inſulfum, quod ſibimetipfi dedecus , nobis invidiam & damnum propagaret. Primum hic aſpis à vipera venenum mutuatur. Syropuli malevolentia, atque improbitas , ut conſiderate , prudenterque agentem Imperatorem inceſto ore lueret, ſua vitioſisſima interpretatione feneftram ad nequi- tiam patefacit. Idque ut videas ; undenam id hauſit Creyghtonus, Nilum hunc fuiſſe, do£irina confpicuum, & perutilem ad bas queſtionum ventilationes? Nilum ſeverioribus Pænitentiariorum moribus imbutum, minus flexibilem ſe prabiturum ad Grecorum opiniones & vota? ſubrufticum, & inful- fum i) Forte hic ipſe eſt Nilus Hieromonachus clarus poft millefimum & quadringnteſimum à CHRISTO annum , Damyla dictus in feculo, antequam inter Monachos no- men profiteretur fuum , Italus gente & in Monaſterio Hieræ Petræ Carcaſınorum in Creta inſula verſatus, de quo obiter ex Labbeo ſupra Allatius cap. IX ſed ab co tem- pore plenius de ipfo edoctus plura refert lib 2. de conſenſu utriusque Eccleſiæ c.18, p. 859.870. Illo loco lræc etiam ejus Scripta memorantur : ÉnIsois colegi γραφών και συναθροιθασα Νείλε ιερομονάχε, Δαμυλαξ κατά κόσμον όναμαζομένα, προς τες ανιλέγοντας ότι το πανάγιον πνευμα έκέκ πα- τρος εκπορέυεται, αλ' εκ ξ πατρός και υιά. Incipit: το ευλαβεςάτω εν χρισώ πατρί και αδελφώ σοφώ/άτω τε και λογιώ/άτω κυρίω Μαξίμων τω από γραικών έχοντι 5 γένες σειραν, Ιταλός ο αμαξωλος ΝείλG. Sequuntur in ΜSS, αεί Δαμάσε Πάπα, και ότι ομόπισαν υπήρχεν η πρεσ- βέρα Ρωμη μέχρι και των ημερών χρισοφόρα Πάπα, ως προιων ολό- και δηλώσει. Περί τ αγίας και οικεμενικής επιλεγομένης πρώτης και δευτέρας συνόδε, ή εν ταις ημέραις συναθροιθείσης Φωτίαξ αγιωθατε Ια]ριαρχε και προσάξι βασιλική καλα Νικολάε ε' τότε Πατριάρχ8. Ex his fragmenta dat Allatius de Conſenſu p.622.857.916. 1375. Cog. contra Hottin. gef. p. 44I. de Synodo Phot, p. 178. Jewe EY TARCHANIOTA. 83 KO- fum, quod fibimetipfi dedecus propagaret? Nihil horum in Syropulo eft. Si contra Allatium crocitas, prode Græca Syropuli. Nonpotes. Fatere igitur hacce tua interpretatione , cum una & continua fit, & hoc te- nore diſpoſita , tenugas, non interpretem agere. Et ftultum quo- que eſt, te, quod Imperator per contemptum Nilo appingit, ut tủo Sy- ropulo auram affles, in laudem eamque maximam convertere. novégw, mi homo, eft Monachus pertenuis , pufillus , & licet Monaftico habitu emineat,eft tamen homuncio, quod Græci recentio. res modo xanovegánı efferunt; & in vita S. Nili Junioris, nadoyingsov, & καλογηρίζτιν. Καθώς και έφης ωθι ξ με αποκορεύσαι σε, ευτελες καλο- γηρίτηζιν είμι εγω μηδένα κεκτημένG» βαθμόν ιερατικόν. Ethactua fiant, Confectarium, quod è Syropulo tuo aſſumis, plenum ſceleris, & ma- levolentiæ eft, quicquid tu cum eo concinens colligis. Unde Nilus ifte à Paleologo Johanne repudiatur quafi minus flexibilis ad ſuum, quem pro virili fatagebar, Latiniſmum. Quod acriter perſtringic in Paleologo nofter Auctor ad ultima verba hujus Capitis. Id Syropulus expreſſerat : ÉVTEūIEU Švédes τοχάζει τις συνετους τίνα σκοπον είχεν ο βασιλεύς, και όπως είδει γενναίον τι ενυπαρχον τοϊς ημετέροις. έκ άν εις τοσούτον κρημνον ώθει την εκκλησίαν Qvæ tu vertis: Unde prudentioribus fas eft conjectare, quo affe&tu,qua fententiæ erga noftrates nofter Imperator effet animatus, qui fi quid nobile & generofum in noftratibus animadvertens foviffet; nunquam in tot præcipitia ac ſcopulos Ecclefiam naufragam intuliſſet. De malignitate Syropuli non agam hic multis, cum pluribus ſpeciatim & proprie de ea edifferendum fit in ſecunda Parte prohiſtoria Concilii Florentini. Modo illud conſideret Lector. Qui proponit Nilum , unus eftè vulgo, & multitudine infima, cui necno- men eſt, nec agnomen , & qui indignus habitus eſt, ut memoria ejus in hac hiſtoria pofteris innotefceret. Ideoque fuit Syropulo, TivÒç'; tibi quidam, nullo rerum uſu clarus. Qui rejicit, Imperator in omni vero ſtudio, & humanitate enutritus atque verſatus, oculatus ad omnia, & cujus dotes eximias, verba ſunt Syrop. ſect. 2. cap. 4. ſemper fum admiratus,& longe imparem me fateor ejus laudibus enarrandis. E ywj tavla τα σ'θαυμασ βασιλέως θαυμάζων , και ουδε ικανον εμαυτόν κρίνων προς TESÉT ÉVES Ércive. Qui Conſilio & Congregationi illi aderant, non pu- to fuiſfe truncos, & capita cerebro vacua. Illi omnes ſi commodis Græcorum aptum Nilum hunc cognoviffent,finon omnes, faltem unus quispiam Imperatori refragatus fuiſſet. Nihilominus omnibus ad unum lingua excidit,& judiciumImperatoris ſubſecuti ſunt,& Nilus ex- trizia pul- 84 XIX. NILUS pulſus. Et nos Syropuli extraSynodum fententiæ uti Magiftri, & ſe- cretorum cordis conſcii, & divinorum eloquiorum éx@evlog@affige- mur? XIX. Nilus Triclinius. Is fere æqualis fuit Nilus Triclinius, virtute, dicendi arte, & pru- dentia conſpicuus. Eum Barlaamus Monachus Italus concerta tionum, & controverſiarum quæ inter ipſum, & Gregorium Pala- nam verſabantur, judicem fibi eligit, & in illius fententiam, & vota, útcunque illa ſive in ſui, five in Palamæ favorem ſubſcripſerit,libentisfi- a inclinatione voluntatis fe propenfurum fpondet, & confilio affen- farum. Barlaamus Εpiftola ad eundem Nilum : Αρέθη τε, και λόγω και συνέσει παν]οία κεκοσμημένον ειδώς σε, κρίθην αξιώ γενεαί τών έμοί προς τον θεαέσιον συμβεβηκότων Γρηγόριον , έχ ένα κρίνης, οπότερον σοφώτερG, ή μάλλον αεδαίG., δς δ' έδεμίαν έμαθω σοφίαν, ή αρείην ξύνοιδα, πως αν καλα ταύτα αραβάλλεσθαι των αξιωσαιμι; εδ' αυθις, ίνα τιτών και καλών αυθε καλαψηφίση, κατηγορίαν γδ έδεμίαν και αυ] φέρω , αλ' επί ασέ- βελαν με εν τω προς έμε αυτ8 λόγω καθαγινώσκει, δεομαι σε ν' ακέσας και την εμην σε τέτων κρίνης, πότερον, εν τοιχτός είμι, οιον αυτός με υπό- ληφεν, ή και τοιέτG.. διηγησαμενΘ. 5 εξ αρχής απλώς και αληθώς τα συμ- βεβηκότα , έπεία και την κατ' εμέ κατηγορίαν ξανθρώπ8 , ής ένεκα σε κρί8 έδεήθην, δηλον ποιήσω. An hic idem fit, ad quem fcribit k) Mi- chaël Glycas , cujus verba nos de Perpetua confenfione Orientalis & Occidentalis Eccleſiæ lib.3.cap.15.num. 8. exfcripfimus,ad liquidum explorata veritas non eft. Dignisfimum circumſpectione eft, quod primus omnium in Nomenclatore fuo Robertus Conſtantinus infercit, Nilum quendam hiſtoricum: quod pofterioris ævi Scriptoribus etiam eruditisſimis fu- cum fecit. Vosſius de Hiſtoricis Græcis: Alius citra dubium eft Nilus Chryfoftomi diſcipulus, de quo Lib. 2. Georgius Draudius in Bibliotheca Clasſica: Nili hiftorici libri de Hiftoriis Regum extant Bononiæ ad S. Salvato- rem, principio tamen mutilati. Dicitur tamen nobilisfimum quendam in Italia principem habere ; fed in medio ejus Codicis aliquid deelle. Ajunt eosdem ex- tare in Vaticana. Michael Neander : Nili etiam cujusdam Græcum hiſtori- cum in Bibliothecis Italicis affervari ajunt. Bonaventura Vulcanius Præ- fat. ad Leétorem in Tractatum Nili Theſſalonicenſis de primatu Pa- pæ: k) Alium hunc & antiquiorem Nilum fuiſſe non dubito, cum Glycas Sæculo duodecimo clarus Barlaamum antecefferit annis amplius ducentis. TRICLINIUS. 85 pæ: Sunt qui & Nili cujusdam grecam biftoriam in Bibliothecis Italicis afferva- ri fcribant. Nec alia ſunt, quæ tradit Geſnerianus Epitomator, &Gef- nerus ſub nomine Nili Hiftorici. Labbæum illis verbis : Nili hiftoria in Bibliotheca Pontificia, hunc eundem Nilum Hiſtoricum Roberti Con- ftantini intelligere exiftimo. Diverſum hunc eſſe Nilum Hiſtori- cum, fi quis tamen eſt, & perquam longisſime, nullus dubito. Sed quisnam hic tandem fuerit ? Dicam fine fuco & pigmentis. Ne- que enim mihi mango Medicus , ut proverbio fertur, neque mufcerda piper erit. Eft hic Johannes Cantacuzenus Græcorum Imperator, qui Græce non ineleganter, an vere, judicent alii, hiſtoriam de rebus à fe geſtis contexuit, & qui tandem rerum humanarum pertxſus, & in adminiſtrando Imperio difficultatibus aggraveſcentibus defati- gatus, primum abjectis clypeo & hafta ut ita dicam, Monachum induit, & Joſaphati fibi nomen adſcivit. Sed quid hic commune Joſaphati cum Nilo ? Cum Cantacuzenus à negotiis publicis remotus five veræ gloriæ umbras captans , & eo potisſimum quod non deerant, qui geſta ab eo magnifice, ſapienter, fortiter , & feliciter, ore, & quod magis eſt, fcripto lacerarent, animum induxiſſet literis man- dare , ut malevolorum objectis reſponderet , & genium 1) frange- ret, fub nomine Nili, utcunque emutili, m) inflammatæ cupidita- ti ignem fubmittit, & ad ſcriptionem compellit Chriſtodulum quen. dam. Is erat ipfe Johannes Cantacuzenus, qui tanto oneri non gravate feſe ſubjicit , & verbis obligat , & tandem promiſſa exequi- tur , & hiftoriam exorditur, Leétor conferat has Epiſtolas, n) & videbit: & ex verbis illis Nilianæ Epiftolæ, errorem irrepfiſſe plane comprehendet. Τάτε επί των βασιλέων γεγονότα, τάτε εφ' ημών. porro nos bac moleftia expedire, & fumma cum brevitate, queque fub Impera- toribus illis, quæque noftro «po contigerunt, exponendo. Hinc illa, Nili Hiſtorici de Hiſtoriis Regum. Non eſt igitur, quod nos excruciemus, quod Bononienſis Codex mutilus ſuo principio eft, neque tempus teramus in expifcando, quisnam fit ille in Italia princeps nobilisfi- mus ſimilis Theſauri poffeſſor , vel quonam ex Codice defectum in medio referciamus , cum jam integer, omnibusque fuis partibus ab- folutus, editus fit Latine Ingolſtadii o) ex Typogr. Adami Sertorii per Ja- 1) Genuinum, m) Ementiti, n) Nili ad Chriſtodulum & Chriſoduli ad Nilum Epiſtola Hiſtoriæ Cantacuzeni præ- ©) A.1603. fol. Te mittitur. 68 XX. NILUS Jacobum Pontanum de Græco in Latinum converſus , ex Bibliothe- ca Bavarica cum Notis & Indicibus neceſſariis : & nunc tandem Græce & Latine Pariſiis p) typis Regiis apud Sebaft. Cramoyſi in Fol, Poſſevinus in Bibliotheca Meffanenfi notat ; Fragmentum cu- jusdam libri Nili, continens Acta feptem Conciliorum q) & difputationes fa- Retulit autem Bartholomæus Spatafora , exemplum integrum hujus fuiſſe miſſum ab Annibale Spatafora ad Cardinalem Mendozam. His addendi ſunt ex Catalogo MSS. Codicum Conſtantin Barini, quod etiam adnotaverat Bonaventura Vulcanius in Præfat. Nili Theffalonicenfis de primatu Papæ : Nili Monachi & Jnclyti Pang- plia dogmatica contra omnes hereſes. Necnonex Catalogo Cod. MSS.Jo: hannis Suzi. Nili Monacbi de Pane Fermentato cap. CXX, ce As. . XX. NILUS HIEROMONACHUS. E E Xtremus me vocat Nilus Hieromonachus fcriptor Librarius Ty- pici, quod numero 784 definitur in Vaticana. Sicenim ille in calce Codicis notam expofuit: χειρι αμαρτωλέ γραφέως r) Νάλε τάχα Ιερομονάχε γραφείσα, εν τη πόλει τη λεγομένη Τηφέρει εξ επιτροπής και μόχ- θα θωμασ Συριανά, και οι αναγινώσκοντες, και εντυγχανοντες αυτή έυχε- θε τω γράψαντι συν τω κεκτημένων αυτήν. Εγράφη εν τη χώρα Ρωσίας,πό- λει και λεγομένη Τηφέρει έν τη μονή των αγίων μεγάλων Μαρτύρων Θεοδώρα και Týewa, nay Teodwes & spatnáte. Codex hic exſcriprus eft manu peccatoris Nili fortaſſe Hieromonachi Scriptoris in Civitate Tepberi, borta- tore, o fuafore Thoma Syriano. Qui legitis & manu tractatis , pro fcriptore & poffeffore ipfius Deum orate. Scriptus eft in Regione Rusſia in urbe Tepheri, in Ndonaſterio Sanctorum magnorum Martyrum Theodori Teronis, & Theodori copia. rum Ductoris . Ad hæc obſervo illud, róza lepoulovcéx8, forte Hieromo. nachi, nonita enunciatum eſſe, quafi Nilus iſte dubitaretlde fua ordina. tione, nec eſſet certus, an ſacri ordinęs illi ab Epiſcopo collati, revera 10hod button ſubſi. radiato 09 mon mansion of your p) A. 1645. fol. 9) Confer quæ fupra in Nilo Rbodio p. 80. llogai savadstenine, tot 1) In Bibl. Vindobonenſi teſte Lambecio lib. 4.p.$4, ad calcem Codicis MS. S. Chryſoſto- mi in Paulum legitur: Τη & Θεέ χάριτι ετέλεσα εγω παντλήμων ΝείλG- ιερομόναχος τήνδε την βίβλον κατά το έτG- σθαινς unde de state hujus Níliconftat, nam annus Græcorum 6953. reſpondet anno CHRISTI1445. Etiam Gre- gorii (Naz.) Orationes manu Nili ſcriptas in Codice Bibl. Laurentianæ quæ Florentiæ eft, meminit V.C, Bernhardus Montfauconus in Palæographia p.105. S HIEROMONACHUS. . 87 ſubſiſterent: verum tamen de hoc teſtatus pronuncians demiſſo ani- mo & humili, fiua comprimens, & eruensirrogantiam , ideoque fefi- milium ordinum indignisſimum reputans, more illius ævi illud téxa fortaſſe, oratione indidit. Adhunc modum in Cod.779. Theodulus Trapezantius Εpifcopus : Eγράφησαν αι βίβλοι αυτα , ότε το μηναιον συν τα ιδιόμελα χρόνε όλε, τριώδιον δε και οκτώηχG», μέγα δε και εκλεκ/ες κανόνας των αγίων Δια χειρος εμέ & αμαργιολέ, παχα και και αναξία σκόπ8 θεοδέλες ποτε τραπεζάντG- εν τη Μοχοβίων πόλα με α αθε. νείας, και μερίμνας, και κόσε πολλές και οι το βιβλίον αναγινώσκοντες, έυ- χεθε υπέρ τ έμης ψυχής, όπως τύχω ελέες εν τη φοβερα η κρίσεως, ίνα και υμείς τον μισθον λήψεθε, ωρα και φιλανθρώπ8, και ελεήμονGθεξ ημών. Ετελειώθη τως ται. ίς. μηνί Αυγέρω, ημέρα β'. Codices hi defcripti funt, Μe- neum ſcilicet cum Idiomelis ejus anni, Triodium, nec non očtechus, & alii ſelecti Ca. nones Sanctorum, manu mei peccatoris & indigni, fortaſſe vero & indigni Epifco- pi Trapezuntis in urbe Moſchobiorum,cum membra data effent adlanguores, & lon- gioribus ægritudinibus vacillarent , non fine multo-labore. Qui librum legitts, orate pro mea anima, ut miſericordiam nanciſcar in borrendo die judicii; & vos mercedem affequamini ab humano, & mifericorde DEO noftro. Finitus eſ hic liber anno 6900. (eft annus Chrifti 1342. s) ſecundum calculum ecclefiæ Latinæ) menfis Aug. 16. Feria ſecunda. Et Georgius Phrantza ſuæ hiſtoriæ riculum prafxit; Οικρός γεώργιο Φραντζής προβεςιάρια, και γρη γόριζντάχα Μοναχός ταύτα έγραψεν, υπέρ των καθ' εαυθον και τινων μερι- κών γεγονότων, εν τω τ αθλίας αυτ8 ζωής χρόνω, . Georgin: Phranza Pra. roveſliarius & Gregorius fortaſſe Monachus hoc fcripfit, de rebus ſuis & aliis particularibus fuccesfibus, tempore fue miſeræ vitæ, του ιερού FI N I S S. 5) Imo 1392, Ε NOME 88 INDEX EORUM AD QUOS NOMINA EORUM ad quos ſcriptæ exſtant NILI MONACHI EPISTOLÆ. A 222. II. 49. Blabio Notario II. 253. Aglaophonti III. 104. curatori II edit. Allatii. Abramio Presbytero II. 25. Albino Monacho III. 223.224. 47. Alcibiadi III. 134 Acacio Memorialio I. 86. 87. 88. Scholaſtico III. 107.143. 89.90.91.92.93.94. Alexandro HI. 231. 281. Adolio vopeixo legum perito II, 211. Archimandritæ II. 87. Adriano ill. 266. Monacho I. 129. II. 120. 121. Presbytero. III.81.91. 122. 123 Monacho. II. 60, Monacho απο Γραμματικών Ælianolečtori I. 249. Epifcopo I. 291. Amblicho (forte Jamblicho) Cu- Æliano vel Avliano. III. 76.85. 86. ratori II. 179. 87.88. Ammonio Comiti II. 283. Æmiliano Protectori II. 231. Amphictyoni Rhetori. I. 183. Æneæ Philoſopho II. 281. Amphilochio Comiti , Juniori.I. Aëtio Monacho 11.58.267. 141.142. Agapeto Diacono III.2 7. Monacho II.91.92. Agathio Diacono III. 162.215, 216. Anaftafiæ Virgini Il. 118. Agathopodi Monacho Ill. 173. Anaſtaſio Monacho III. 205. 206. 174, 207 208.209.210.211. Agathoni Decembrio. II. 16.17.18. Presbytero. III.51.60. 219. Anatolio Presbytero. III 32. Agathoni Epifcopo. IV.37 Anaxagoræ Grammatico I. 195. Aglaio Anteceſſori 1. 192. 193. 196. 194. Andreæ Presbytero III. 32. Andro- S. NILUS MOMACHUS SCRIPSIT. 89 Aureliano I. 131. Andromacho&fociis Monachis.L Aſclepiodoto III. 24.or onko 78. frono Afterio Lectorio ll. 8.9. 10. 11. 2 Anthemio Legum perito II. 226. Athanaſio Diacono IV.48. HILD Antiocho IV. 16. Ecdico I. 288: 317.318. oito Antonio J. 143. otisnefnd 21 Monacho II. 62. ibibur Scholaſtico II. 14. Dilapob Athenogeni I. 260. Aphrodiſio Diacono II. 23. Athenogeni vel Theodoto Co- Scriniario II. 256. solito miti II. 1. 162 Philoſopho II. 264. 52 Attico Lectori I. 191. cois Aphthonio l. 69. III. 276. noi Auguſtino Tribuno I. 225. Abbati f. Monacho III, 237. Auliano, vide Æliano. 01 238.239. reino que Monacho II. 135. || OORİTY Illuftri, azó éramowy I. 54. Kalny subvw III. 241. O Auxentio IV.42. Vionban 12 Diacono l. 68.-30.101 Ecdico II. 309. Illuftri II. 39. Samaritæ I. 109. IIO. III. 112, 40. IV.42. oisonou SwxL 113.173. 113. 173. 191ydesys Babylæ Diacono I.95. 1. ibiusto Oro. Tabulario ll. 214. v okyo Baccho Eparcho II. 258. Ili on Apollodoro Rhetori 1.75. 111 Balcho επαρχικώ ΙΙ. 5. 6. 7. Erf Apollophani συμπόνω 1, 236. Baſilio gay ualculſ II. 260. Aquilæ IV.33. Conſulari Ill. 62. 63. Bebiano Epifcopo II. 256. M Aquilino III. 273. Illuftri III.91.92. othecarlo Arcadio Imperatori ll. 265. 111. 279. Benjamin Hebræo Í. 124. 125. 126. Rogatori II. 314. votado 127.128. Aricli qalévov7; 11. 254., lains a Berenico tačeáry III. 103. do Ariſtarcho Presbytero 11. 271. a Berymo Monacho III. 53. 54. 55. Tribuno ll. 310. OM 56.57. | occasid sulodigt Arifteno Monacho ll. 89.90. CA TWTévoy7five Primati III, 135. Ariftobulo Epiſcopo IV. 13. 135. nomuoqgil 770 Ariſtocli Monacho II.50. Belillo five Berylo Monacho III, Ariſtocrati Eunucho ll. 235. 150.151. IV.26. Motor Ariſtoni Epiſcopo ll. 315. Bulírio Nauclero II.202.295. Ariſtophani Candidato 11. 220. Byrillo Macedoniano I. 211.10 Arſacio, .Urſacio, Ecdico lll. 130. Calandioni I. 62. Dobsoolo Aſclepiadi IV. 44. Callimacho Memorialio 1.264. Aſclepiadi Comiti ll. 270. Callinico Monacho III. 38.de Aſclepio five Æfculapio Ill. 24. xgurozów II. 216. Gismo Cal. moh ng OURI? oilano (M) 90 T INDEX EORUM AD QUOS IV.39. Calliopio IV. 22. 1 otoboiqobla cioboiqobla Comafio Presbytero 11. 73.osba Calliftiano 11. 37. Calonna Cononi Illuftri I. 144. Calliftioni I. 201. 2027 bilion Domn]euquévw f. Remp. gerenti Calocyro I. 305.306. Candidiano Ductori exercitus 11. Conſtantino Comiti II. 290.4 245 Langganarla Cornelio I. 185. au Capitoni Diacono I.104.105.106. Presbytero I. 149. libong O govlisə ſ. Curatori ll. 185. Criſpo excaptivo II. 267. Carino Palatino 111. 68.70. Scholario l. 162. Un Carino f. Marino, snapxixô II. 297. Curioni III. 129. Siraited Carpalioni l. 296. i cuiva. Cypriano III. 262. edda Carpioni hæretico Valentiniano Διληγάτορο delegatori II. 243. I. 234. Cyriaco lll. 128. 261. Caſſandrio IV.20. Diacono I. 323. 324.325. Caſtori Duci lll. 21. 22. 23. Monacho ll. 78.79.80.81.825 Cecropio 7a EWTY 11. 271. 83. 111. 39. Charicli five Chariclito presbyte Presbytero ll. 196.323. 111. 12; ro llI. 243. do Cyrillo vel Macedonio Diacono Chariſio Epiſcopo II. 24. odata 111. 195.196.197. Charitoni 11l. 264. Monacho 11. 44. 45. 111. 190, SU Monacho ll. 59.onsidst SU 192. Chimaſio Monacho 1.333. Ilgasléverti I. 266-271. . πιτερ Chimafio & fociis Monachis 11.77. Daburio Monacho III. 35. SOTA Chiloni domeſtico ll. 158. Daborio velGelafiopicvácor7.111.246 Chilonio Silentiario IV.14, 1338 Daglaipho IV. 21. Chryfantho Lectori lll 93. Damiano Magiſtriano II. 248. Chryſaphio Diacono 111.111. Monacho 111. 212. Chryſeroti Sophiftz 11. 42. Agathoni Decembrio II. 16. feq. Chryfippo Curatori III.177. Juliano Decembrio III. 18. 19. Chryſogeno xanoraším 1.156. Leonidi Aɛxeubeicw 1. 278. Clearcho Numerario I. 130. Paulo Δεκεμβρίμω 1. Decem- Cleobulo Monacho ll.95. briol. 265. Cleonico Scholaſtico 11. 311. Pergamino Decembrio II. Colocadio ſ. Colocafio II.275. rostul 168. 169. Pharifmanino Diacono ll. 166.300. cu Decembrio lll.71. Colobarſio 1ll. 52. Zenoni Decembrio II. 299. Comafio Monacho dropnépw 11.73 Decurioni I. 158. 159, 160. 161. Comafioſ. Comatio ll. 257. Demarcho Wlluftri. II. 244. Des S. NILUS MOMACHUS SCRIPSIT. Itæ 11. 145. Demetrio IV.35. 49. Moll Epiphanio Epiſcopo IV.56. Hæretico 1.253.254. Lectori ll. 241. Domeſtico Il. 312. Monacho IV. 53. Monacho Ill. 143.1526 Evandrio l. 117 Democrito Monacho II.71.72. Eubulioni 1. 315, Demoſtheni Patripolitano 11.36 Eudæmoni Scholaſtica vel Pane- Diacono ll. 141. oudre lave gyrio Diacono 111. 287. Didymo Le&tori 11.244.295,00 Evethio tribuno I.297-301. Diocletiano I. 257. Eugenio Diacono I. 83. Diomedi Oeconomo II. 250. Monacho 111. 147. 175. 176. 182. Dionyſio IV. 55. u nas Πριγκίπω ο μοναχό 111. 4Ι. Monacho 11.93. Roditors Eugrammio legum perito l. 216. Dionyfiodoro I. 283. "M 217. 218. Diofcoriæ viduæ II. 266. chi si Eulampio I. 145. 146. 147. Sophi- Diſcipulo ſuo IV. I. Domitiano Eparchico 11, 233. Eulyfio Monacho 11. 124.125.126. Domnino Presbyt, lll.144.145.146. Eumathio Monacho 11.103. Juniori Primati III. 43.51 Eunomio Presbytero Ill. 36.79-82. Dofitheo 1. 47. 48. 49. Dracontio I. 314. ioquiksys H Euphemio Archimandritæ 111. Vindici II. 327. mais 201-204. Monacho il.94. (II. 36. Origit Monacho 11. 55. 104. 105. Drufiano I. 289. 137. 138. 139. éqxoyli 11. 252. isitos Euphraſio Epiſcopo 1, 246, 247. Drufilliano I. 245. Esse fois Eupithio Lectori II. 268. Elevtherio III. 16. 17. Euporo Diacono III. 34. Epiſcopo III. 284. SVI Eupraxio Diacono 111.271. Comiti Orientis II. 288. Eupſychio Vicario. II. 162. 163. Monacho Ill. 50. H Eurycti Patricio 11. 221. Μοναχά από νεμέρων (Allat, ex Presbytero I. 273. 274. III. numeris) II. 67.68.69. I2L. 122 Eliæ Illuſtri II. 273. Euſebio Diácono I. 235. Elpidio Monacho II. 128. Duci II. 261. Axeurozów 111. 10. Monacho I. 136. Epicteto Archimandritæ III. 125. Euſignio IV. 36. Epigono Curſori I. 118-123. Euſignio Satrapæ (al, Presbytero) Epinico, Laurentio, Fausto Monas JII, 6. chis III. 98-102. (M) 2 Euſta- 300. 92 LINDEX EORUM AD QUOS? Euſtathio Archimandritæ II. 102. Gallo Monacho. 11.66. best Cubiculario I. 37. Ganymedi Exceptori Il. 269. Decano II. 277. forte Diaco- Gaudentio Diacono II. 159. nout I.228. Silentiario III. 124. IV.28. Euftochio Comiti Largitionum II. Estagiárn Ill. 252. tomat 304.hetonino abaz Gelafio Monacho Ill. 46. 47. 48. Euthalio Monacho III. 40.0YH 49.vel Daburio Monacho lll.258. Euthio Eparchico III. 103. Cu Genethlio I. 132. Euthymio Diacono II. 41. et Ecdico II. 325. III. 326. Epiſcopo III. 238. IV, 57. 58. Geraſimo Irenarchæ II. 276. reo Eutropio IV.40. ermano Cancellario ll. 189. id Monacho Il. 98.99. et Gerontio Exceptori l. 150. Eutychio Diacono. III.148.149. Monacho lll. 253. hoitynon Falconi Curatori II. 295. iq. Gigantio III. 96. 97. 248.12.2011 Fauſtiano I. 43. Diacono l. 186. 187. Fauſtiniano III. 14. ro Moll Ecclefiæ Ecdico Ill. 6. er Fauſtino Cubiculario II. 238. Glycadio Protectori I. 252. inriod Monacho 11. 85-86.97.nonus Gregorio Diacono lll. 94-95. Fauſto, Laurentio & Epinico Mo Ηγεμένω 11. 64. nachis III. 98-102. omgee Hegeſippo Monacho IV. 17. Fauſto Primati l. 255. 01:05 Helenæ illuftri (11485gia) 11. 170. Februario Diaconol. 280.01 Heliodoro l. 41. 1 cDNOM Felici Presbytero l. 302. Ill. 117. Monacho ll. 46. I one Felicisſimo Diacono ll. 331. 332. Silentiario IV.6. - 33. i Helioni Magiftriano ll. 205.md Firmiliano 1, 320.321.1 on Heortafio Diacono II. 186, 187, Firmino Presbytero ll. 175. 100 Firmo ſcriniario I. 8. o Hephæſtioni Presbytero III. 19. 20. Flaviano I. 80. 84. 108. Til Hephæſto Scholaſtico I. 6. M Florentio Diacono IV.8.9. Heraclio Hypodiacono χρυσοχόω Florioni Monacho 11. 61. 1. 67 Fortunato I 99. OR Heraclito Scholaſtico l. 275. Franco Cancellario ll. 234. Herimo Comiti I. 319. Moihigi Frontoni Archimandritæ II. 88. Hermolao Monacho vel Marino Frumentio Eccleſiæ ecdico 1.71. Presbytero III. 37-D Frumentio Comitill. 27. u Herodoto tribuno III. 112. cicata Gainæ, duci exercitus I. 70.79.114. Heſychio proconſuli II. 292. Time 115.116.205. 206.286, IV. 47. Hierio S. NILUS MONACHUS SCRIPSIT, 93 Hierio Presbytero III. 13. Ifafchari Samaritæ. 111. 116. Senatori I. 184. Ifidoro Lectori 11. 21. Hieronymo Domeſtico Il. 278. Excubitori ll. 322. Hilario Epiſcopo lll. 120. W Lampadio Monacho ll. 100.101. Monacho I. 331. 332.00 Lamprotycho Archimandritæ III. Monacho exſcholaſtico ll. 56. 108. longius MIS ON Presbytero I. 281. Di Laurentio, Fauſto, Epinico Mona- Hippaſto tribuno ll. 28. 2 Ichis III. 98-102. Hipponico fcriniario I. 327.328. Lauſo primiſcrinio II. 153. Hyacintho Referendario ill. 83. 84. Leonidi A£xeu Q1Uw, Comiti 1.278 Hydrofio IV.10. Monacho II. 47. ONE Hymetio Epiſcopo II. 176. in BisRhetori ll. 291. Hypaphloro Diacono I.151. im Lesbio IV. 43. Hypatio Ephoro ll. 20. Diacono 11I. 297. IV.43. Jafoni Epiſcopo Ill.179.180.181. Letorio Monacho IV.18. Ignatio Proconſuli I. 212-215. Leucadio Archidiacono I. 188.189 Innocentio Monacho lll. 314. 190. Adorach Joanni Epiſcopo ll. 187. Licinio Juniori I. 45. OneUM Illuſtri ll. 330. Tigwrévoytı five primati ll. 296. Monacho 1.173.294. IV. 38. Limenio Monacho 1. 177-182. Primati, Juniori II. 206, Linnio Monacho I. 292. omnem Jonæ Monacho III. 265. Liriano IV. 11. Jordani Diacono lll. 127. Lucæ Diacono II. 253. gusi Juliæ Comiti (xountion) ll. 213. Luciano Sophiftæ Chriſtiano ll. Julianæ Virgini I. 163.164. 224 Juliano lll. 269. IV.32. am Lucio Tribuno 11. 151. nónnend Leétori III. 169. 252 ution Lycurgo illuftri II. 147. Eccleſiz ecdico, II. 240.242. Lyfiæ presbytero III, 109. 110, i Epiſcopo IV.52. Macedonio vel Cyrillo Diacono Monacho III. 229-235. 111. 194-190. svi Presbytero 111.64.65.. Macedonio vel Petro Monacho Juliano vel Julio Δεκεμπρίμο 111. 111. 197-198. bahor Macedonio tažeuty 11, 237. áron Julio Diacono III . 282.hti Marcellino Monacho 1.4.5.7. Monacho III. 123. 312. & ſo. Marciano I. 22. 23. 24. onbet Mariano Epileopo ll. 227. m Poodsgato I. 284. oliday Monacho IV.741.ima. Hy- po 18. 19. ciis II. 78. (M) 3 94 INDEX EORUM AD QUOS 2 319. Hypodiacono I. 185. od Nemetrio Monacho 11. 129-132. Marino Diacono II. 259. Isab Silentiario 11. 12. 13. Monacho II. 106-113. Ecdico II. 210.10 Presbytero 111. 37. vel Her- Neophyto Monacho III . 301, 303. molao Monacho ll. 25. Neroni magiſtro & Conſulari II. Marino vel Mauriano 11. 54. Mo- nacho Ill. 58. Nicandro Exceptori II. 148. Marino vel Carino Eparchico 11. Stylitæ Il. 114.115. 298. co Nicareto Silentiario 11.184. og Marioni aurifabro 1. 42. bidou Scriniario I. 23. Martiniano Presbytero 11. 187.188. Nicodemo II. 22. Martino Cancellario 11. 316.317.318. Niconi Archimandritæ III. 119. Martino diviti ſeni Qiao nógvo 111.4. Nicotycho Diacono II. 142. Martyrio Vindici II. 282. Scholaſtico III. 8. Maroni Comiti ll. 152. Nilo 111. 170. Mauriano I. 329. Monacho 111. 155.255. Monacho ll. 53. Presbytero 11l. 236. 256. Mauriano vel Marino Monacho Scholaſtico 111. 153. DO 111. 58-61. Numenio Primati ll. 198.293. Maximiano I. 154. Olybrio Presbytero 11. 191. Maximo Presbytero Il. 223. Olympio Epiſcopo II. 190. Meletio Cancellario 1.59. 60.61. Quæſtori 11. 305. 306. & aliis Meliphthongo Diacono lll.130.131. Monachis II. 190. Meliſſo Candidato I. 207. Scholaſtico I. 152-153. Melitoni Diacono ll. 193. Memnoni Grammato didaſcalo 11. Olympiodoro Eparcho IV.61. Onefimo Monacho IL 84. 236. Menandro Aſcetæ II.54. Primati II. 177 on Domeſtico 11. 32. M Oreſtixandonotâ clavium opifici II. Merymo. vide Berymo. 217. Methodio Cubiculario 11. 289. fá Oribafio IV. 15. Modeſto lll. 274. Origeni III. 280. Monachis III. 307--333. Orioni Ecdico 11. 164. Ad juniores Monachos de Palladio presbytero Ill. 259, δασκαλία. 111. 203. . 1 Monacho ll. 133. 134. Muſioni Monacho Ill. 10. Palatino primati ll. 149. Naucratio I. 259-263. Pamphilo Diacono IL 143. 144. Neadio & aliis Monachis 11,78, Panegyrio Diacono, vel Évdæmo- ni S. NILUS MONACHUS SCRIPSIT, 95 ni Scholaſtico Ill. 286, Philemoni Epiſcopo Ill. 251. ' Monacho 11. 52 trdod Philippo III. 183.296. Panolbio IV. 12. Scholaſtico I. 44. PantonymoSatrapæ II. 19. & Philochriſto Epiſcopo III. 278. Papiſco corogodexois * II. 249. & Philoni 11. 230. loqooliga Paregorio Scriniario 11. 330. le Epifcopo ll. 160. onigari i Parnaſio Pheſco IV. 24.dhoz Illuſtri 1. 138. bisa Advocato 111. 168. orbistod Presbytero 111. 321.302 Paſchaſio Diacono ll. 308. 1910c Philoromo Comiti 1. 287. obous Paulino lll. 133. Onamonda Philoxeno Archimandritz ll. 127. Domeſtico III. 272. 0912 Cenſus Cuſtodi II. 146. Paulo Le&tori 111. 200. icoan Philumenio III. 25. Archimandritæ 111. 66.67.68. Égxdesw 11. 96. całotos1 IV. 31. Monacho 111. 267. OM Epifcopo III. 217. 218. Phocæ Lectori lll. 202. O. Monacho 111. 165. 166. 167. Photinæ & Dor - • - 11. 31.' IV.45.60. Pierio Comiti juniori 11, 167, 368. Scholaſtico II. 239. Senatori 1.216. Paulo Decembrio I. 265. T Pindaro Presbytero 11. 215. Pelagio I. 256. Pionio 11l. 299. illuſtri 111. 31. 324 Presbytero III. 250. Pifimio Monacho 11. 74. Pergamino Decembrio 11. 168. Platoni Archimandritæ 11. 57. 169. Plutarcho αξιολόγω 111. 9. Pergamo Leétori III. 271.53 Coriario ll. 212. Peſagio Comiti ll. 209. Plutino Conſulari1.51.52.53. Petronio 111. 115. vel Petronino. Pollioni algun Posh ll. 199. 116. Polychronio Diacono 111. 11, Petro Lectori III. 78. Presbytero lll. 142 Monacho III, 164. vel Mace- Pompejo Diaconol. 72.73. 74. donio Monacho III. 197. Primo Hypodiacono IV. 19. 198. Priſcilliano Diacono l. 293: Pharetrio Mechanico 11. 262. Priſco III. 288.289.290, Phariſmanio f. Phariſmanino De Remp.gerenti ll. 298. cembrio III. 71. Probatio Monacho 111,219-222. Philagrio Letori I. 175, 176 Proclo Monacho 111. 189. Epiſcopo lll. 126. Πολίτευoμένω 1,Remp. gerenti Presbytero 1. 84.85. ohod Primati lll. 89. Presbytero 11. 26. Pra. *sonópw, do rois. Coteles. 2. Patr, Apoftol. p.96. 1. 290. 96 T INDEX EORUM AD QUOS 3. 8-21. Ptolemæo 1. 272. Monacho I. 34. 35. 12 in zuyxmy]ixõ five ſenatoril. 1.2. Sophronio tribuno I. 167-172. II. 274. oidon Quirino Monacho ll. 140. / Soſandro reizeso kpsviw l. 239. 240. Epiſcopol. 203.204. colins SoficliScholaſtico III. 139. 140. Rhegino Archimandricæ 11. 119. Sofipatro tribuno II. 157 Candidato ll. 392. Fou Softheni Commentarienſi [.309 Scriniario Il. 150. 91 Sotericho Diacono II. 225. Rhodomino Presbytero lll.213.214 Soterioni l. 96. 97. nicoterys Rufino Ill. 263. A ons olida. Sozomeno I. 147. 148. forsila'y Hefychaftæ IV.547 90 Stephanidi Comitiffæ II. 218. Scholaſtico l. 67.xcomnting Strationi illuftri I. 229. tous! Romano Epiſcopo ll. 155. Symmacho Comiti III. 44. 45. Monacho Ill. 298. OM Duci militum ll. 165. Sabino IV. 27. Leguminum venditori Magiftriano 1.243.244. (éagionály) 11.263, Presbytero 111. 7. 1050 144 Syriano IV. 50. Saburio Comiti l. 258. Monacho 11. 63. coke Scriniario Il. 232. sonnónia Tapiſco Diacono 111.75.76.77. Secundiano l. 200. Home Tauriano ex præfecto ll. 178.14 Secundo Caftricio 11. 281. im Telemacho primati III. 225-227. Seleucio Diacono l. 223. 224. 14 Teleſphoro eyrausn 11.192. em Serapioni Presbytero l. 134-136. Primati l. 174. Severo expræfečto (dro én dieXW) Terentio Diacono lapſoſed pæni- Inmoyo tenti III. 228. Primati 1. 303. 304. iaitan Teucro Diacono l. 250.251.6099 Silvano Epifcopo 1.98-102. Vol Candidato II. 184. Presbytero ll. 247.0 Thalasſio argentario I. 308. 199 KouvoButy 1. 307. Cmisero Thalliano Illuftri 1.279. Simoni Curſori 1l. 208. HD Thavmafio f. Thavmaro Mona- Simplicio Exceptori ll. 197.374 Siſinnio Spathario l. 277. Theocli IV. 51. ropa Moreno Socrati Comiti ll. 200. 09. Presbytero III . 161, 162, 163: Presbytero l. 322. K bisdor Scholaſtico ll. 229. 122 Socratio Exceptori ll. 34. zoboz Theocliano l. 248. indus Sophiano Scholario I. 236-238, Theo&tiſto Referendario III. 1. 2. 3. Sophronio 1, 46. 111, 260, Theodoreto Monacho lll. 90. or longte daar! - All Ria Theo 111. 199. cho Ill. 333 de of 21.4.2009450 m2 S. NILUS MONACHUS SCRIPSIT. 97 OU - Monachium Vitalio Hypodiacono IV.29.30. Theodoriano 1.50. Timoni Epiſcopo II. 2.3.4. Theodoro I. 165. 166. Timotheo Monacho IV.59. Monacho II. 65.76. III. 157. Hypodiacono l. 26--31. 158.159.160. IV.25. Tito Diacono III. 186. Presbytero II. 272." Trajano IUI. 258. Tribuno II. 286. Adjutori II. 287. Diacono III.14L. Theodofiæ Moniali II. 116. Theodoſio I. 133. Tryphoni Anhitecto I. 197.198. Lectorill. 2o2. Tymboni vel Tryphoni Diacono Diacono III. 42 III. 106. Monacho II. 66.67 Tyrboni Presbytero III. 15. Theodotionil. 63-66. Valenti f. Valentiniano cugiare Theodoto Diacono III. 26-29. (ſcribæ) II. 204. Presbytero II. 307. Valerio vel Hephæftioni Presbyte- Theodoto vel Athenogeni Comiti ro 1. 333 L. 326. Valerio vel Heortaſio Diac. II.187. Theodoto Presbytero III. 138. Valerio Cubiculario. II. 180--183- Theonæ Remp.gerenti I. 311.312. Venuſto Monacho I. 295. Theoni Monacho III. 72. 73. 74. Primati III.178. Theopempto Protectori I.233. Viviano illuftri III.91.92, Theophani Scholaſtico III. 188. Bombo Vincentio aſcetæ II.SI. Theoph. Actuario(abarlis) II.207. Victori Archimandritæ II. 70. 324. Theophroni Diacono III. 277. Ulpiano Scholaſtico II. 219. Thepompo Senatori 1.330. Urſacioſ. Arſacio Ecdico III. 132. Theoro vel Theodoſio Mon. II.67: Xanthippo Diacono II. 154. Xenagoræ Diacono 1.38.39.40. Therino primati II.174. der Xenodoro Decano (an Diacono) Monacho I. 222. II. 293. Theſſalio Diacono I 155.313. Xenoni I. 36. Collaboratori II.301-303. Xenophonti Diacono II.172. 173. Thomæ (RoyoygaQw) ſcriptori III. Presbytero III.156. 184.185. Thyrſo Monacho II. 29. 30. Zenobio Legato II. 246. Primicerio II. 238. Zenoni Diacono II. 194, 195. Thyrſo Scriniario I. 208. 209, 210, Decembrio II. 299. (N) Zephy. Theoſebio II.15... dotat Scholaſtico Il. 279, os 98 INDEX EORUM AD QUOS SCRIPSIT Zephyriano l. 230. Zofimiano Monacho I. 107. Zoilo chartulario II. 275. Zoſimo IV.46. Zofæ Afcetæ II, 75. Caligario Il. 203. Zoſario tribuno I. 55-58. Oeconomo 1.32.33. Zofiiniano Pro-Conſuli II. 251. INDEX EORUM ad quos fcripfit ISIDORUS PELUSIOTA Qui eodem quo NILUS tempore in Ægypto vixit, Depromtus ex editione Epiſtolarum Ifidori Pariſ, 1638. fol. A. Æliano, Epiſcopo, 1.5.30. Schola- Brahamio, lib. I. 80. ſtico, 108 Abrahamo Epiſcopo, lib. 5. Æmiliano, 1.5.410. 411. 38. Agatho, 1. 1. 270. Adamantio, lib. I. 141, &1, 4:57Agathoni Presbytero, 1 3.296, Agatho Presbytero, 1. 3. 18.27. 84. Adamantio, lib.5.258. 160. Adamantino lib. 4. 75. Agathodæmoni Grammatico, 1 5. Æmiliano Diacono, lib. 2. 83. 55.334. 439.444. 454. Æmiliano Presbytero, lib. 4. 1724 Agathodæmoni Grammatico, 1.3. Aëtio, lib.3 159. Aệtio Comiti, lib.z. 141.328. Agelidi Nouatianol. 1.338. 339. . Æfculapio Sophiſtæ, 1.4.28-31. Alexandrol. 2. 194.195.196. Ægyptio Presbytero, 1.5.187. Alexandro Poëtæl. 2, 89. Ale A 2II. #defio remp. gerenti, 1.5.14. Agathodæmoni, I. 1. 435. ISIDORUS PELUSIOTA. 99 1.5.8.2011 Alexandro Poëtæ l. 5.331. Presby- Andromacho Comiti 1. s. 173. tero, 523. 342. Alphio 1.3.153.&1.4.202. Antiochol.v.1. Alphio Epiſcopol.3.150.ISI.&l.4. Anaftafiol. I. 233. 230. D. Antiocho l.1.447.448.449.450.& Alphio Presbytero 1. 1. 2,9.252. 1.2.131.267.& l.3. 104.231. 253.254.255.256. Antiocho Spadonil. 1.36. Alphio Subdiacono l. 2. 56. Antiocho Scholaſticol.3.7. Alympio Scholafticol.4.221. Antonio Scholafticol.3.351.352. Alypio l. 2. 97. 1. 3. 112. 180. 302. Anyſiol.2.271. 398. & 1.4.90.118. 136. 138. Aphraſio Presbyterol. 2. 161. Alypio Epiſcopo 1. 2. 223. & 1.3. Aphrodiſio Monachol.2 61. 234. Aphrodiſio Presbyterol.2.99.138 Alphio 1.5.498. Epifcopo 171. 1. 3. & l.3.8.332. 271.274. 296. Presbytero 521.522. Aphthonio l. 3. 276. AlphinoSubdiacono(fort.Alphio) Aphthonio Epiſcopo l. 3. 28. na Aphthoniol.5.218.428. Monacho 386..fort. Apolloniol.2.54.214. Alypio 1. 5. 234.463. S06. Schola- Apollonio Diacono l. 2. 243. ftico, 253. 553. Remp. gerenti Apollonio Epifcopo 1. 2. 31. 96. 42. Epifcopo 347 198. 260.270. & 1.3.58.137.138 Amazoniol. 1. 234. 265.273.363. & 1.4.189. Ammoniol. 4. 48. Apollonio 1.5.556. Agricolæ 98. Ammonil. 1.351.352. &1.3. 82. Epiſcopo 169.370.395. Ammoniol. 1. 12. & l. 2. 102, 189, Aquilæ lib.1.340. 245.& l. 3:3.126.&1.4.61. Aquilæ l.5.195. Ammonioścholaſticol. 1. 21.&1.2. Arabiano Epiſcopol.1.82.& 1.2.39. 166. & l. 3.-06. Ammonio Tribunol.3.308. Arabiano Epiſcopol. s.309. Ammonio Scholaſtico l. 5.9.193. Archiæ lib. 1.499.500. Lectori 533. Archibio Presbyterol.2.234.& l.4. Ampelio Comiti 1.5.455. 366. Ampelio Presbyterol. 1. 81. Archontio 1. 1. 272. 487.& l.3.76. Anatoliol. 1. 328.329. & l.2. 10. 28. 399. 29. Archontio Monachol.z. 42. Anatolio Diacono l. 4. 134. 137. Archontio Presbytero 1. 1.30.156. Anatolio 1.5.115, Diacono 1.5.43. (N) 2 Ar- 161.366.374 100 INDEX EORUM AD QUOS SCRIPSIT > TO 116. Archontio Rempublicam gerenti Capitolinol.1.388. 1.3.282. 301. Calliopio l. 1.191. Artemio l. 1.88. Candido l. 1.399. Artenuphio Lectori l. 3. 171. 172. Candidiano l. 1.489. 173&1.4.78.80. Carpo Presbytero l. 2. 114. Archontio Presbyterol.5.27. Caſio Presbyterol. 3. 126. III. Artemidoro Presbyterol. 4. 161. Caſio Scholaſticol. 2. 146. 149. Artemidorol.5.82. Cafiano Diaconol.4.121. Aſclepio l. 1. 188 Caſio Magiſtratum gerentil.3.197. Aſclepio Epiſcopo 1. 2. 88. & 1.3. IS8. 207-319.320.321. Caſio Scholaſticol.5.86. Presbyte- Aſclepio Sophiftæ l.3.23. Afclepio Sophiftæ (feu Æfculapio) Caffio Remp. gerenti l.5.486.381. 1.5.76.344 458.465.546.547.545. Caffio Presbyterol.3.400. Athanaſio l. 1. 144.408. & lib. 2.7. Caſiano l. 4.71. 30.69.&1.4.82.190. Caſſiano Diaconol.3.402.403. i Athanaſio Conobiarchæ l. 1.117. Caſſiano Monachol.1.309. Athanaſio Presbytero 1. 1. 476. & Caffianol.5.203, 1. 2.45.81.128.162.182. & 1.3.19. Catilianol.1.470. 62.169.258.1 . 4. 25.191. Cæfario Comiti lib. 1.66, Athanaſio Diaconol.5.95.388.396. Chæremoni l. 1.170.276. 304.& l. Presbyterol.5.138.475.330.536. 20.10.& 1.3.39.295. Chæremoni Diacono l.3.39.209290 541. Auſoniol. 1. 165. Chæremoni 1.5.150. IŠI. 373.413. Auſonio Correctori I. 1. 116. 395. 539 & l. 2.25. 120. & 1.3.9.220, 263. Chryſantho 1.1.280. 264.315-359.369. Chryfæ clariſſimol.2.78.noramik Auſoniol. 5,204. 354. Correctori Chryſtodorol. I. 210.211. DE 212,228.418.419.420.428. Cratinol. 3. 266 pinom B. Cratoni monachol. 1.74.110.A Aflio lib. 4. 142. Cononi Præſidil. 1.148. Celſo l. 1.346.431. Benjamin Hebræo l. I. 401. Boêtho Monachol.5,282, Cercyriol. 1.251. Clearchol. 1. 279. loiles C. Aio lib.2, 22. O Cleobulo Comiti l. 1.380. Conſtantinol. 1.496. ic bios Callimacho Comitil. I, 316. Criſpol. I, 24.434, 2. orton Caic Cya ISIDORUS PELUSIOTA: IOI lib.4.45 1. 4. 124 Cynegio l. 1.336.471. Dionyſiol. 2. 204.216. Cyreciol. 1. 411. 420.421.429. a Dionyſio juveni lib. 1.463. Cyrenio l. 1. 240.267.495. Dionyſio Scholafticol.4.53. Cyrenio Ducil. 1.174.175. Dionyfio Correctoril. 3.9. Cyrillo l. 1.25.393. 497 Dionyfio Presbytero I. 2. 232, & Cyrillo Alexandrino 1. I. 310.33% 324.370. Dionyſiol.5.35.141. Cyrillo Epiſcopo l. 2, 127. & l. 3. Digyptio (Ægyptio) Presbytero 306. Cyrillo Epiſcopol.5.79.268. Dioſcorol. 1.77.&1.3.244. Cyrol.1.57.163. 197. 198. 369.375. Dioſcorol.5.274. 376.428. Diophanti Prætoril . 1. 31. Cyro Scholaſtico 1.5-17, Monacho. Domeſtio Medico l. 1. 391. 256.322. Domitio Comiti 1.5.57.528. Ejus Presbytero 412. liberis 163, 164. Cyro Lectoril. I. 100. Domitio Comitil. 4.30. Cyro Monacho l. 1. 325. & lib.3. Domitio Diacono 1.4.198. 272. Domitio l. 1. 214. Cytherio Sabelliano 1.1.138. Donatol. 1.208. Dorotheol. 2.115.& l.4.19. D. Dorotheo Comitil. 1. 122.-123. 124: Dorotheo Clariſſimo 1. 3. 175,252. Anieli Presbyterol.3. 292. 311, 373.381.382.394. & 1.4.32, 331. &1.4.44.93 Dorotheo remp.gerenti l, 2, 248. Danieli Presbytero, 1 5. 22. 215. Dorotheo Lectoril. 4:46. 345.542. Dorothei filiis l.3.56. Didymo lib. 1. 199. 121. 204. 205. Dorotheo Presbyterol. 1.319. 기 ​281.330. 331. Dorotheo Scholaftico 1.4.178. Didymo Presbytero 1. 2. 181.182. Dorotheo Monachol. 1.2. Dorotheo 1. 5.356. 357. Diacono Didymo Scholafticol, 4.152. medico, 191. Presbytero 252.. Didymo Scholaſtico 1. 5. 206. 207. Viro clarisſimo, 43. 250, 251. Presbytero 2.167.433.534. 273.302.379.401,508. Diogeni Diaconol.3.407. Dofitheo 1.1.324 Diogeni Magiſtrianol.3.389. Dofitheo Archimandritæ 1. 1. 392. Diogeni Presbyterol. 3.383. 413. Dracontio Presbyterol, 1.248. Diogeni Diaconol, 5.75.299.464. E. Eca D . &1.4.17. (N) 3 102 INDEX EORUM AD QUOS SCRIPSIT E. Eulogio Lectoril. 2.77. iga Ecdicio lib. 1.394 . Eulogio Presbyterol.2.85. say Elaphio Epiſcopol.5.201. Euoptio Epiſcopo l. 2. 215. Elifæo Monachol. 3,15.16.386. Euſebio Epifcopol. 1. 26.28.30. 37. Epagatho Presbyterol. 1.48. 112. II3. 119.ISI. 177. 285. 215. Epictetol. 1. 249. & 1.4.156. 250.341.425.492. & 1.4.73. Epimachol.2. 150. o Euſebio Presbyterol. 1. 10. Euſtathio l. 11. 156. 223. 332. 345. Epimacho Lectoril. 2.70.&1.4.6. 151.62. 103, 106. 561. & l. 2. 124. 153. 157.158.171. Epimacho Scholafticol. 3-378. 172.252.253.295.&l. 3. Euftathio Diacono 1. 2.100. & 1.3. Epiphaniol. 4.115. Epimachol.5.490. 369. Euſtathio Presbytero l. 2. 216.43. Epiphaniol.5.177. Diacono 58. III.IT2. 362.363. 170.296.297.& l. 3.221. Euftephiol.4.128. Epiphaniol.4. 115. Eutocio Diacono l. 2.19.23. Epiphanio Diacono l. 2.66. Ermiſandro 1.5.312. Eutoniol.1. 206.234.305. & 1.3.34. Eſaiz 1. 5. 189. 190. 195.264.368. Eutonio Diacono l. 1.95.105.286. 335.477.491.& l.2. 121. 107. 112. 409.429.513.514.549. Efaiæ 1. 1.482. &1.2.197.217. & 1.3. 132. 144. 147. 148.245.257.258: 282.294.& 1.3.4.5.60.83.107.108. 196.348 357 358.&1.4.8. Efaiæ militi, lib. 1.78. 167. & 2.190. 109.121. 147. 148. 149. 168. 174. 191.203.292.&l.3.32.52. 155. 181.203.247.266.280.281.814. 307. &1.4. 187 24.37.50.77.116.159. Evagrio Diaconol. 1.251. F. Evangelo l. 1. 16. Eubulol. 1. 261. Eudæmonil. 3.115.243.256. Llorentino lib. 1.227.486. Eudæmoni Diacono l. 2.40.& l. 4. Fideli Diacono l. 4. 109. 225. Eudæmoni Presbyterol.4.99. Eudæmoni Lectoril.2.165. Eudæmoni Scholafticol. 2.86. Ermano lib. 3.291. Eudæmonio Diaconol. 3.9. Germano Comiti l. 3.377. Eulampio l. 1.64.65.297. Geleſio Ducil. 1.99. Eulogiol. 1.257.589. 312.202.& Gerontio l. 1.294. 1.3.184.236.&1.4.83.163.176. Gigantiol. 1.257 Gor. FLlore ISIDORUS PELUSIOTA ON 103 Gorgoniol. 1.59.60. Hermino Comiti l. 1. 18. 23. 126. Gotthiol. 2.10. 136. 229. 230. 242. 243. 244. Gottol.2.274. 245. 246. 247. 287. 288. 317. Gregorio Epiſcopol. 1. 125. 334. & l. 2. 137. 219. 235, 236. 237.238 &1.3. 195.253. 235, 370. 375.& 1.4.29.66. H. Hermociano Diaconol. 1. 237. Hermogeni Epiſcopol.1. 419.& l. 2. 21. 51. ICI. 139. 178.199. 200. 208.209. 210.218.262. 276.277 Harpocræ Sophiftæ l.3.37.154. &l.3. 20,21.29.99.103: 130.159. 345.393.& l.4.55.91.140. 362.367 Harpocræ Sophiſtæ , ſeu Rhetori Heronil. 3:332.&1.4.119. 223. 1.5.48.52. 80.102. ITO. 124.125. Heroni Monachol.3. 257. 162.185.198. 199.217.223. 348. Heroni rempublicam gerenti l. 3. 349.351.380.415.423. 424. 336, Heliæ l. 1.430.& l. 3.286.& lib. 4. Heroni Diacono l. 1. 200. 167 Heroni Scholaſtico l. 1.422. & 1.3.6. Heliæ Diacono l. 4. 94. 122. 141. 215. & lib. 4. 16. 35. 72, 85.171. 149. 173. 208. Heliz Diacono l. 5. 139. 146. 178. Heroni Presbytero 1. 4.76. 265. 269. 291. 292.552, Presby. Heſychio Clarisſimo 1.2. 156. tero.467. Heraclidi Presbyterol. 5.290. Epi- Helix Monachol.1.91.115. ſcopo 270. Heliæ remp. gerenti l. 2. 248. Heracliol.s.450. Helioni Monachol. 1.71.72. Hermino Comitil.5. 106.107,249. Heraclio Epiſcopo l. 2. 32. & lib.z. 270. 276.277. 299.300.341.356. 72. 2920 357.371.400. 472. Heraclío Diaconol 1.263. Hermogeni Epiſcopol.5.2.30. Heraclidi Epiſcopol.1.19.182.183. Heronil 5.352 353.407, 433. Scho. &1.2. 74.220.241.242.&1.3.10. Heraclidi Presbyterol, 1.153.& lib. Presbytero. 67. 104.319 460. 538. 2. 164. Epiſcopo,527. remp. gerenti 469. Hermio Comiti 1, 3, 237. Hieraci Diaconol, 5.60.64.85.99. Hermiæ l. 4. 101. Hermix Grammatico 1,3.350. 100. 135. 136. 158. 175. 176, 184.235.237. 356.357, 371, 404. Hermino clarisfimol. 3.373. 416. Viro Clarisſimo 313. Pres- laſtico, 73. stop bye 104 INDEX EORUM AD QUOS SCRIPSIT bytero 321. 322. 323. 500. Diacono 155. Presbytero 397 Hieracioni (forte Hieraci) 1.5.15. Ifchirionil. 2.58.& l. 3. 117. Hieraci l. 1. 469. Ifchirioni Presbyterol. 2.33.1.3-334. Hieraci Clarisſimo 1.1.20.55. 162. 335. & lib.4.63. 216. 2010 & l. 2.275.& 1 3.344.361.73.392. Ifidoro lib.1.278.485.&l. 4. 126, &1.4.43.134. Ifidoro Diaconol. 1.337.403. 426. Hieraci Presbyterol. 2.53 &1.3:35. 440,441.442.443.444.445.467 198. 223. 278.316.388. & l. 4. 14. & lib. 2. 169. 176. 186. 188. 239. 43. 165. IX. 254.272.& lib. 1.22.7778.89.95. Hieraci Diacono l.4.104.8 106. 110. 118. 120. 125. 128. 129. Hieraci Medicol. 2.168. 152.176.204.249.250.251. 318. & Hieronil. 1.481. 1.4.5.100.146.148.153.182.204 Hierio l. 2. 14. Ifidoro Epiſcopol. 1.89.90.& lib.2. Hymetiol. 1.97. Boston 224.225.226.263.1. 4. 2. 7. 10.17. Hypatiol. 4. 130. groot maat 120.169.220. Hypatiol.5-396.529. remp.gerenti Ifidoro Præfecto.l. 1. 2 299. 120, öer I Ifidoro Presbytero lib. I. 120, 221. Er zi 222. & lib.2.18.94.95.&l.4. 26. 1. 123. Iſidoro Scholaſtico l. 2. 289.& l. 3. Acobo Lectoril.5.226.230. 236. 57. 359. Ifidoro 1.5.477. Diacono32. 33. 39. Jeſio remp. adminiſtrantil. 5.416. 197, 294. Presbytero. 7. 394 Încerto lib.3.202.376. Epiſcopo 156. 172. 179. 288 Joanni Diacono lib. 5.62, 289 308.318. 335.459. 474. 557 Joanni Scholaſtico l.5.148. Juniæ I. 2. 8. Joanni Eremitæ l. 1.75.76. Junioribus Monachis, l. 1. 474. Joanni Diacono lib.2.50.& l. 4.58. K. 164.168. Joanni Militi l. I. 326.327. Joanni Monacho l. 1. 130. L. Joanni Scholafticol.2.82.163. Jofephol. 1.372. Ampetio l. 1. 192. 193-350. & Joſepho Presbyterol. 2. 9. 1.3. . Jofepho Presbyterol.5.297. Lampetio Epifcopol.2.71.79.1227 Ironi Scholafticol.1.142. 192. 206.221.222. 264. & l. 3.46. Iſchirionil.5. 261. 291. 480. Scho. 47. 48. 53. 131, 132, 182, 1936 laſtico 13. 200. IA Kalliopio Presbytero lib. 1,73 . TAU ISIDORUS PELUSIOTA. 105 . 200. 214. 240. 241. 346. 367. Macario Epifcopo 1.5.442. 409. Macario Presbyterol. 3:329. Lampetio Diacono l. 3. 313. 390. Macrobio 1.5.144. 391. & 1.4.3. Marciano Presbytero 1. 5. 61. 90. Lampetio Monachol.1.13.52. 91.330.340. Lampetio 1. 5. 486. Diacono 41. Marcianol.4 147. 74. 255.518. Epiſcopo 165.171. Marathonio Monacho l. 1. 190. 192, 482. Marcol.2.109 & 1.4.42. Lamprepio Diacono lib. 5. 365. Marco Monachol. 1.173. forte Lampetio, vel contra. Maroni 1. 1. 38.69.70. 118.145. Læandrol.1. 271.272.303 intolin 223. 272.428. & 1. 2. 10.16.20. Leonidil. 1, 362.365.366. 22. 28. 29. 01. 123. 124. 153. Leontiol.1.104.&l.3.360. 157. 158 171. 172. 230. 252, Leontio Epiſcopo l.I. 83. 84.159. 253. 265.295. & l. 3. 2. 39. 61. 262. 297. 315. 451. 451. & l. 2. 167. 221. 222. 275. 295. 333. 98. & l.3.87.88. & 1.3.387.&1.4. 366.484.406.412.&1.4, 184. IIO. 113 Maroni Epifcopol.4. 174. Leontio Diacono lib. 1. 409.&1.4. Marcioni Presbytero, fi forte 141. idem, 1.5.378 Leontio Magiſtriano lib. 3.229. Maroni Presbytero l. 1. 269. &. I. Leontio Epiſcopo 1.5.2. 21.37.171. 2. 140. & 1. 3. 100. IOJ. 105. 180.414.435 Lucæ clariff. 1.5.281.421. at Maroni 1. 5.29. 34. 53.77.84. 115. Lucæ Archimandritæ l. 1. 3.8. 10 113. 122. 311. 326. 327. 373. Lucæ Cænobiarchæl. 1.298. 384. 385. 402, 413. 473. 476. Lucæ Monachol.1.260. 488. 489. 512. 524. 539.545. Lucianol.4.84. 567. Lucio Archidiacono Pelufiil,1.69. Martiano l. 1. 116.&1.4.184. &1.4.188. Martiano 1.1.347.381.382. 460.& Lycænæl. I, 176. 1. 2. 124. 153. 157.158.171.172, Lyſimachol.1.355-385: 233. 252, 253. 225. 295. 275. 333.366.412. Martiniano Presbytero 1. 1. 175. &1.3.185.322.410. Martiniano Presbytero 1. 4. 96. 97. Martyriol.5-399.443. (0) Mar- 116. M. Macario Epifcopolib, 1.202,8 106 INDEX EORUM AD QUOS SCRIPSIT Martyrio l. 1. 164. 207. Nilo Scholaſtico I. 5. 130. 141, 145. Martyrio Epifcopol.1. 45. 157. 240. 241. 272. 287. 391, Martyrio Lectori l. 3.24. 438. 487.492.516. Martyrio Presbytero 1. 3. 162. 163. Nilo 1. 1. 5. 56. 137. 219. & 1. 2. 309.355.356. 119. & 1. 2. 160. & 1. 3. 69. 139. Maximo Philoſopho Gentili 96. &1.4.151.158.167.179. 193. Menæ Diaconol.4.72. Nili filiis l. 1. 171. Menæ Scholafticol. 1.46, Nilo Diacono l. 3. 65. 66. & 1.4. Menæ Diaconol.5.134.443. 127. Monialibus crebro in Urbem com- Nilo Grammaticol.3.205.' meantibus l. 1. 367. Nilo Monachol. 1.80.427,278, Moyfi Epiſcopo 1.1.44. Nilonil.4,108 Moyfi Diaconol 5.447. O. N. Olympiodoro lib. 2. 256. & lib. 4.205. Emefiol.5.36. lib.4.27.186. Nemeſio 1. 2. 134.& l. 4. 39, Olympio 1. 5. 387.477. Presbytes Nemeſio Prætori l. 1. 47. roios. Nemeſiano Magiftrianol.4.81. Olympio Comitil.1, 377.378. Nemeſliano Scholaſtico 339. Olympio Diaconol. 2. 24. I Nilammoni Scholaſtico libr, 5. Olympio Presbytero, Scholaftico 561. Nilammoni Scholaſtico l. 1.3. Olympiodoro l. 5.202. Nilammonil. 4.150. Ophelio Grammatico, feu Scho- Nilammoni Diacono l. 3.364. laſtico 1. 5. 66. 121. 133. 200, Nilammoni Monachol. 4.98.M 337.430.439.517.544.558. Nilammoni Presbytero l. 3.293. Ophelio Grammatico 1. I. II. 86, Nilammoni Scholaſtico 1. 3. 242. & 1.2. 42. 55. 319. 255. 273. & 194 1. 3. 31. 70. 92. 93. 94. & 1. 4. Nilammoni Diacono Medico l. 3. I05.112. 162 200, 71. Ophelio Scholaſtico l. 2. 154. 201. Nilammoni & Nilammoni l. 3. Oribaſio Medico l. 1.437. 288. Ori. T ISIDORUS PELUSIOTA: 107 &1.4.41. / PÆonio lib. 277. 132. 226. Palladio Diacono I. I. 400.407. Orionil. 1. 264.293-374. & 1.3.136. Panſophio Archidiacono l. I. 157. im Panſophio Diaconol.1. 49. Orioni Diacono 1.2.16. Paulo I. 5. 46. 137. 214. 248. 303. Orioni Monacho l. 1. 181. 194. 325. 374. 375. 377. 390. 452. 195. 468. & 1. 2. 159. 268. & 1. 3. 453.516. Monacho, 174. 490. 45.338. & 1. 4. 137. 155. Hypodiacono, 44. Diacono, 83. Orioni 1.5.193. Monacho 195. 88. Anachoretz, Presbytero 131. 1.100 giao Paulol. 1. 27. 268.& l.2.100.106. P. 116. 129.142. 143. 207.& l. 3.33. 43. 55. 74. 96. 119. 122. 124. 135. 183. 191. 192. 212. 254. 357. 268. 34. & l. 4. 34.47. 86. Pachonio Monachol.1.129. Palladiol. 1. 190. 431. 446. & l. 2. Paulo Cænobiarchæ l. 1. 49. 57.60. 180. & 1. 3. 4. 9. 61. 73. Paulo Diaconol. I. 475. 79. Paulo Sub-Diacono l. 3. 165.& l. 4. 54 414, 456. 457. 473. & 1. 2. 27. Paulo Presbytero l. 2. 62. 73. & 1.3. 145. 187. 249. & 1. 3. 213. 216. 51. 277.354.& l. 4.95. 239.312.405.& 1.4.229. Paulo Monachol. 3. 232. 233. Palladio Subdiacono l. 1.373.& lib. Paulo Tribunol.3.347. 3. 144. Patrino Monachol.1.14 58. Palladio Epiſcopo l. 1. 321. & l. 2. Pelagio Monachol.1.314. 284.& l. 3. 140. Pelagio Diacono l.2.83: pauda 1 Palladio Lectoril.4. 228. Peluliotis l. 1.176. Palladiol.5.6.34.117. Lectori 525. Peluſii Cænobitisl. 1.154. Sub-Diacono 7. Diacono 31. Pelufienfi Monafteriol. 1.156. 93. 132. 194. 225.333. 369. 405, Pelufiotis Monachis l. 1.220. 427.446.903.526.550. Peluſii Magiſtratibus l. 1. 275. Pamprepio Diacono lib. 2.17.76. Petro l. 1. 15. 278. 285.290.&l. 2. & lib. 3. 238. 36. 213. 251. & l. 3. 123. 170. Pampretio Diacono lib. 2. 130.& 246.279.394.500.411. & 1. 4. lib.3. 226. 38.41.92.217. Panellio l. 4.87 Panſophiol.1, 371. to lousa Petro Correctori l. 3. 145. Petro Lectoril.3.177.305. (0) 2 Pe. - 31:34: 9.61.73 108 INDEX EORUM AD QUOS SCRIPSIT 4:36. R. Petro Monacho l. 3. 199. 208.&l. Quintino Monachol. 1. 302. Quintiniano l. 1.390. Petro Scholaſtico 1.3.133.310.314. 395.&l. 4:56.185 Petro Zenobiarchæl. 1. 258. 28. Petro 1. 5. 16. 20. IOL. 127. 159. 278. 280. 304. 305.500.516. 209.239. Ufino , Rufino Prætorii præfe&tol. I, 271. 364. Correctori , 383. 489 Remp. gerenti , 543. Phariſmanio Eunucho Palatii 87 231. S. ditore Philagriol.4:33.81. Philetriol. 4. 102. bois Philippo Monachol. 1.41. Alomoni lib. 1. 433. Philitriol. 4. 89.177. Salluſtiol. 1.464. Philoxeno Magiſtro l. 2, 286, Sandalariis Alexandrinis Moniali- Pæmenio Presbyterol, 2. 179: bus lib. 1. 87. Pifto Diacono l. 2.87, Sereno l. I. 186. 196. 235. 236. Polychroniol. 4.59. 238. 282. 354.363. 462. & 1. 20 Pomafiol. 1. 364. 104.105.& lib.3. 38.325.326. Phrontino Monachol, 1.98. Sereno Tribuno lib. I. 186. 187. Priſco Cappadocil. 1.158. 413.429.466.& l. 2. 279. Presbyteri adjutoribus Diſcipulis Sereno Tribuno Notario 1. 2. 291, 1.3 287 Sereno Diaconol. 3. 217. Proæreſiol. 1.295. 196, Serapioni Correctoril.2.15. . Proærefio Scholaſtico l. 1. 208. Serapioni Epifcopol. 3. 44 Proeſchio 7 gosgciq Scholaſtico l. 4. Serapionil.5.361, 90 125. Senatuil. 1,226. 07.04. Prunichiol, 1.33:34 Seleuco lib. 1. 342. 356. 357. 358. 359. Q. Scholafticol. 1.386.387. itemque Seuerol. 1. 368. Uintiniano Monacho 1. I Sereno 1. 5. 403. 406. 431. Diaco- 224. 110 otto? no, 44.94.143. 318. 468. 50 504 OM 526, 12 ISIDORUS PELUSIOTA 11 109 526. Tribuno , 142. 139. 563. Thalasſio Monacho 1. 1.320. sai 564. Thaſeleol. I. 143. Simplicio I.1. 127. 225. Thaumafiol. 1. 402. Siluano l. 1.543.344.348.349. di Theanol. 1.461. Sorano Comitil. 1. 228. Theoctiſto 1.3.11. 12. 13. 14. Soſandrol. 1. 2:3. Theodoro 1. 2. 193. Sozomeno,præfecti domeſticol. 1. Theodoro Auguftalil . 3.50. Theodoro Diacono 1. 3. 12. & 1. 4. 300. Strategio Ducil. 1. 133. 64. 65. Strategio, Epiſcopo nuper inſtitu- Theodoro Clarisſimo 1. 3. 289. to lib. I. II. Theodoro Scholaſtico 1. 1. 470. Strategio Monacho l. 2. 72, 266. 1 488. & l. 2, 103. & 1.3. 40. 41. & lib. 3.98. 225. 227, 228. 324. 42. 112. 164. 179. & l. 4. II. & lib.4.129. 33. Strategio Lectoril. I. 50. Theodofiol. 1, 453.& l.4.107. Strategio Monacho 1. 5. 216. 486. Theodofio Diaconol. 1.404.405. 495.519, 520. 406. I. 4. 206. Ons Strategio Scholaſtico l. 2.179.&1. 3. Theodofio Epiſcopo 1. 2. 52. 231. de om 246. 247. &1. 3. 17. 74. 75. 127. 327 Symmacho 1.5.10.310. 142. 201. 330. 245. 337. 397. & lib.I.45 Symmacho l. 1.152.265.4552 Theodofio Presbytero l. 2.91. 92. Symphoro l. 1. 353 Syneſio 1 1.241.418.383. 125. 141. 173. 174 259.290. & Synefio Epifcopol.1. 232. mont 1. 3. 349. 371. 385. & 1. 4. 160. Synodiol.1.493 180. Syrionil.3.25. ITT Theodofio Scholaſtico I. 1. 306. Syroni L.3.13. 396. & 1. 2. 63. 229 280: 281. ** obladone 288 299. 300, & 1. 3. 185. 283. MIT &1.4.1926:59 T. Theodoſio Imperatori l. 1. 35, 311. Theodofio Monachol. 1.392 Arafio Iſauro lib. 1. 1603 Theodofio 1. 5. 306. 440.490. Tauro Præfe&tol.5:40. Scholaſtico, 149 283. Presby- Tauro Hyparchol.3.194.365. tero, 211. 398. 457. Epiſcopo, Thabenneliæ Monachis l. 1 93. 23. 30. (0)3 Haiz Theo IIO 260 & 1.3 299. IOI. . INDEX EORUM AD QUOS SCRIPSIT Theodoro Scholaſtico 1.5.97. 115. Theoni l. 1. 39. 274. 360. 439° 119. 140. 232, 238. 343. 483. 472. 498. & l. 3. 186. 187. 118. 484. Diacono 219. Anachoretæ. 317.342. & l.4.21.51.1 cm2 389. Præfecto, 371. Auguftali, Theoni Epifcopo 1. 2.84.121.184 462. Theodulol. 1.53. nad Theoni Presbyterol. 3. 372. adige Theodoto Presbytero 1. 2. 177. Theoni Scholafticol.4. 23. (romo 285.287. Одесса Theologio Diacono l. 4.60.5 Theognofto 1. 1. 209. 301. & l. 4. Theologio Scholafticol.1.54. 139. oba Theopempto Epifcopo 1. 3. 284- Theognofto Diacono l.4.67.50T 285. Theognoſto novo Monacho l. 1. Theopompol.3.63. 01. 0.9912 Theopompo Monachol.1.627 Theognoſto Presbytero l. 27 I. Theopompo Tribunol.I. 3I. 155. 212. 393. & 1. 3. 68. 146. Thophronio l. 1. 180. 12 147. Theophilol. 1. 23.458.& lib.2.64. Theognofto 1.5.271.388. Presby 67. 117. 118.167. tero, 367. 479. a Theophilo Leétoril, 2.151. Theoni 1.5. 437. Scholaſtico 214. Theophilo Subdiacono l. 3. 91. 315. Presbytero , 59. 206. 267. 340. Epiſcopo 92. 160.IÓI, 196, 227, Theophilo Nauclero 1.1.155. Theophanil. 5.551. Thomæ l. 1. 424 Theophilol. 3.114. Thomæ Comitil. r, 161. Theopempto Presbytero 1.5.508. Thomæ Monacho l. 1. 92. & 1.3. 509. 178.&1.4.215. othony Theopompo lib. 5.129. T Thearfiol. 1.389.459. Thomæ Monacho 1. 5. 123. 147. Titianol. 1. 291.292. Timotheo l. 1.7.8.9. & 1. 2. 136. Triboniano Epifcopol.I. 149. Timotheo Leétori 1. 1. 4.67. 68. Tubæ Militil. 1. 40. 79. 102. 103. 106, 107. 114. 121. V. 415.416.417.438. 454. 494. & 1. 2. 3. 4. 5. 47. 48. 49.68.96. 126.133.135.&l. 4. 195. da Alentilib.5. 534. Thimotheo Clariſſimol. 3.353.384. Valentino Presbytero 1. 4. Timotheo 1. 5. 168. 170. 274. 218.. tatamom sild: Scholaſtico 254. Va. EO V ISIDORUS PELUSIOTA. III Valentiniano Presbytero l. 1. 417. Zoſimo l. 1. 22. 61. 118. 128.134. Varfenuphio 1.4.212. 135. 140. 184. 223. 313. 347 Vranio Diacono l. 4.131. 382. 436. 465. & 1. 2. 38. 41. Vranio Diaconol.5.226.203. 124. 153. 157. 158. 171. 172. Urſenorio 1. 5. 355. Urſenophio 130.252.253. 295. & l. 3. 39. 61. eft 502. & forte Arlenuphius 97. 275. 295. 333. 366. 406.& 1. III. &IV. 1. 4. 2. 3. 4.170.184.220. Urſenuphio Lectori 1. 3. 219. & l. Zofimo Presbytero l. 3. 333. & 1. 2.. 4.70. 9. 28. 29.44.59.65.75.80.108. Urfenuphio Lectori 1.2, 240. 113. 185. 295. 261. 298. & 1.3. I. 54. 59. 67. 80. 81. go. 113. 134. 143. 189. 210. 218. 224. Z. 235. 248. 260. 201. 323. 340, 368.401. Acchæo lib. I. 397.398. Zofimo Librigero βιβλιοφόρω 1. 3 Zenodorol.1.203. 86. Zenonil. 4. 22. Zoſimo Presbytero 1. 5. 4. II. Zenoni Diaconol.2. III. 13. 24. 29. 34. 53. 57. 77. 81. 84. Zenoni Monachol. 3.408. 105. 122. 210. 213. 231. 257. Zenoni Presbytero 1. 1. 212, 216, 260. 311.324.326.329.346.358. 217.& l. 2.250. & l.3.190. 393. 402. 413. 427. 426. 436. Zenonil.5.286.448.466. 441 445. 476, 491. 496. 507. Zoilo Presbytero l. 1. 168. 169. & 510.5II. 531. 532.539.562.569. 1.4.88 Z F 1 N I S. - LEONIS ALL ATII De PSELLIS, ET EORUM SCRIPTIS Diatriba, Ad Nobilisfimum & craditisfimum VIRUM JACOBUM GAFFARELLUM, D. Ægidii Priorem, Huiceditioni ad Romanam Maſcardi A. MDCXXXIV. recufæ, acceſſerunt notæ & fupplementa quædam, tum MICHAELIS PSELLI Διδασκαλία παντοδαπή Sive De omnibaria Doctrina Capita & quæſtiones ac refponfiones CXCIII. Ad MICHAELEM DUCAM Imp. CPol. Ex Apographo Lindenbrogiano, quod exſtat Hamburgi in Bibl. S. Johannis, Græce nunc primum editæ & latinè verfæ à JO. ALBERTO FABRICIO. HAMBURGI, Apud THEODOR. CHRISTOPH. FELGINER. (6) SO 11:31 CLARISSIMO VIRO JOHANNI HUDSON Bibliothecæ Bodlejanæ Præfecto Humanisſimo atque intelligentisſimo, S D - JO. ALBERTUS FABRICIUS. Vamvis fuo jure tibi non deberetur præſens Al latii libellus, quem beneficio Tuo primum infpi. cere mihi licuit , rarisſime hactenusobvium & pri. dern etiam Lambecio tum alibi tum inter Cæfareos librorum theſauros incaſſum quæfitum , merito igitur cum conceptisſimis gratiis jam iterum ad Teàmeablegatum:tamen jainpridem publicum aliquod amoris & obfervantiæ in Temex pignus à me requirebat Tua in me ſingularis humanitas multis mihi cognita documentis fingularisq; alacritas ac promtitudo promovendi bonas literas quas valde amo, Tuvero colis etiam atque exornas pulcherrimis monumentis atq; editionibus præ- ftantisfimorum utraq; lingva Scriptorum, ut multiplicibus mo- dis Tibi obftringas omnes quotquot ubiq; terrarum ſunt ſtudio- rum alumnos,non illos tantum quiAcademiarum matremOxo. niam adeunt, celebrium in ea Virorum atq; in his Tua & in- comparabilis cui præes Gazæfama acciti atq; illecti,quihumani. tatem Tuam licetomnes communiore prædicant, tamen fimul fatentur prædicare fe facis non poffe. Accipe igitur hoca me Al- latii ſcriptum una cum addito ameauetario, Nomini conſecra- tum Tuo patereq; efle interpretem meæin Te voluntatis cultus- que quo Te &amicitiam Tuam acvirtutem profequor.Deus ter Oxt. Max.faxit ut diu rem locupletes literariam,extinctisq; intra breveretro tempus nimis multis eheu Angliæ Tuæ literatæ lu- minibus, ferus accenfearis. Vale. Scripfi Hamburgi Idibus De cembr.Anni Chriſtiani clɔ lɔ ccxl. & 2 Nobi. Slo) 5 le, qui innata ingenii præftantia, ac fubtilitate, de rebus , quæ ad litce Nobilisfimo & Eruditisſimo VIRO JACOBO GAFFARELLO D. Ægidii Priori Leo Allatius S. IATRIBA mea de Pſellis, mihi inter mitiora ſtudia aliud agenti, ac nihil ejusmodi cogitanti è calamo excidit. Eam publici juris facere vix unquam in animum induxiſſem, niſi Tu, Eruditisſimo Gaffarel- ras ſpectant , non fecus perfecte, atque de cæteris æquisſime ſemper pro- nuncias; qui multiplici illa lingvarum, ac diſciplinarum varietatc, quæ Tc fæculo noſtro commendatisſimum effecit, veluti lapis Lydius, uniuscujusque æſtimationem exploras; perquam idoneus atque efficax ſvaſor accesſiffes. Quamobrem, cum iſthæc mea Lucu. bratio Te jam , ut qui ab illo tempore , quo ipfam Romæ inter meas fchedulas evoluiſti, laudatorem habuerit; majorem etiamnum in modum deſidero, ut & Te fautorem, mox ac Dominum nanciſcatur; fperans plurimum inde nominis illi conciliatum iri, li Tu, qui tot jam Libros feliciter edidiſti: tot gravisſimos Auctores ex inſtructisfima illa Scripto. Tum lingvæ fanctæ Bibliotheca, quam ab ejus, quæ Pici Mirandulani quodnam fucrat, naufragio, immenfo tibi fumptu comparaſti, in lucem proferre, ac veluti è tenebris cruere fatagis , hos quoque præſtantes Viros, atque univerſam Pſellorum familiana quam primus explico, ordinoque, tuam in clientelam acceperis . An non vides Vir præſtantis- (ime, hoc meo conatu rem melius effe, quam ipfe putaram? Dum enim de Pſellis agitur, Simeoni Metaphraſta proſpere omnia proceſſerc. Lætari ſiquidem univerſi poffunt, ho- minem de Hiſtoria Eccleſiaſtica tam bene promeritum miſereque å recentioribus accc- ptam, nunc primum dignitati, auctoritatique reſtitutum, in theatrum accedere. Nemo eft, in quem tam acriter , fubdoleque hominum ingenia luferint: in mille formas, eorum incuria, mutatus ille, Chamæleontis inftar verſicolor, prodiit. Hinc eum Rcligioni no. men dediſſe, & inter religioſos coatus, honoribus, ac dignitatibus decoratum autumant; quem tamen nec fugiſſe nuptias, & negotiis civilibus , atque aulicis adhæfiſſe, certo cer. tiuseft, Sunt qui cum & fi mediæ ætatis Scriptorem, antiquisſimum nihilominus fecerint, funt & qui recentisſimum: multi Virum ſane nobilem, & magnis opibus præditum , mi- ſerum , inopemque atque unum de trivio, &, fi DEO placet. Ludimagiftrum impuden- tisſime blaterant. Aliqui ex pluribus , iisque diverſis , neque unius fidei hominibus, unum nobis variis inductis formis, & membris undique collatis, in monſtrum deforma- runt; contrario à Zeuxide exemplo, qui è Virginibus formofisſimis, quas ille delege- rat, Helenæ fimulacrum, egregium fcilicet muliebris pulchritudinis opus , depinxerat. Nec minus alia fexcenta , quæ quamvis obiter in Diatriba attingain, quia tamen longio- rem fermonem expofcunt , fingulari Tractatui à me deſtinantur. Diatribam itaque banc ad Te mirto, ea conditione, ut illam tuis notis, atque Obſervationibus ipſis , quas in perluftrandis omnibus Venetorum Bibliothecis, opimas, ut æſtimandum eft, collegiſti, ornatiorem efficias , reddasque etiam auctiorem. Nam ipſe , dum alio, atque alio pere. grinator adyolo ; aduentantibus libris curioſa fedulitate obviam procedo , latisque perti- naciter, $ () SO maciter, quidquid in cis eſt, cvolvens, ſingularia quæque memoriæ mando; tum de- mum domi , congeſta recolens, Pfelli librorum Catalogum, utut potui , cfformavi. Non dubito , fi uti memoria, ita ſcriptioni res commendafſem, quin plura , & tutiora referrc potuiffem. At non licuit. Male enim cum libris agi , & fceleratè mancs Auctorum tore queri ii exiſtimant , quibus id negotii commiſſum eſt, ut libros oſtendant. Quos fi velis de ſententia monere , ut benignius cum Scriptoribus agant ; neque enim , fi corum copia fiat, miſerius vivent ; tum fermone, quaſi fulmine tacti , hærent attoniti; mox repetito fpiritu in iram converſi, angvis inftar, in blandientis oculos feſe ejaculant, quid non, vires ſuppeterent, facturi? Theſauros illos Domino tantum reſervari ; cuſtodia, in pretio haberi ; communicatione vileſcere : &, ut magis rideas , illud quoque mihi objectum, etiam li quid Domini jufferint , quo poteſtas legendi , exſcribendique detur , fe tamen non obtemperaturos. Miſeram ſcriptorum conditionem ! deplorandum ejusmodi fentien- tium, imo inſanientium ingenium ! Viri illuſtres , ac liberales , qui poſteriores fortunas ſuas omnes pro una libertate duxere, indignis modis devineti, in cuſtodiam mancipan- Satisne illis erit, fi tantum , exuto pulvere , à tineis, & blattis miſcra ſub domina- tione conſerventur ? Equidem vitam inſuper cum libertate efflagitant ; quas non nifi communicatione ſui confequi poffunt. Et vero nec animantia, delectationis cauſa con cluſa , illigataque licet copioſius alantur , pluribusque demulceantur blandimentis, quam fi haberentur libera, facile patiuntur ſeſe contineri ; ſed vagos motus, ac ſolutos, quas Gibi natura attribuit, requirunt. Utinam à magnificentisſimatum Bibliothecarum Cuſto- dibus , quorum induſtria , vel occultisſima quæque è loculis ducta, omnibus exponuntur, tandem aliquando fanatici iſti ediſcerent. Sed cum à magnanimis tantum Viris ca opera Rudiofis præftetur, mirandum non eft, (i tam illiberaliter nobiſcum per ignavos nebulo- nesagatur. An non vides, mi Gaffarelle, ut tibi auctorum ſane innumerus coetus, quos ea latebris, & ab Orci faucibus, ut liberi ſint , eduxiſti . plaudat, & gratuletur? Id etiam in meo Pſello præſtitum vellem. Verum cum copia Codicum, unde hæc hauſi, longe fic èmanu, & fallax femper memoria, ex qua in hoc negotio laborandum fuit, non omnia diſtincte ſaltim, ſuggerere poterit ; laborem ſuspendere ſæpius in animo habui ; & ſero vaſſem utique hæc mihi; ſi tuis præceptis reluctandi vires non defuiſſent. Aft, quande, hic fidem obftringit meus in tc amor, atque obſervantia, resque ipſa , ita cogit, babi. {ed tibi, de Pfellis, eorumque Scriptis Diatribam. Cave lis Rheno tuo, in legitimis fæet: bus ab adulterinis dijudicandis , inquior, Et, ut Epiſtolam cum Juliano concludam Ημείς σοι καθάπερ Ερμή λογίω τας ημετέρες λόγες έγχειρίζομαι. Κάν μεν υπο- μείνωσι 7ην ακοήν την σήν, έπί σοι το κρίναι αει αυτήν, εί και προς 7ες άλλες εισί πτήσιμοι, αμοί, ρίψον εκεί καθάπερ Μεσών αλλόθρίες, ή πόαμώ κλύσον ως vetus Vale; nosque tuæ Bibliographiæ quam citisſima edicione bea. Imprimatur, ſi videbitur Reverendiſ, P. Mag. Sac. Pab. Apoßt . A. Torniellus Viceſs. Leonis Allatii Diatriba de Pfellis, eorumque Scriptis, demandante Reverendiſl, P. Magiſtro Sac Palatii Apoftolici, à me perlecta, nihil habet, quod morum ſanctitas, aut Fidei Catholicae integritas averſetur : quin, dum ad cultum ingeniorum, arcanam erudi- tionem ex intima antiquitate depromit, æqum cenſeo, ut quam prophane, ac facræ Hiſtoria lucem affert,eandem conſequatur ipſa, præli beneficio. Die 26. Julii 1634. Calpar de Simeonibus, Imprimatur, Fr. Antonius Cellius Magiſter, & Socius Reverendif P. Fr, Nicolai Riccardi, S. Pal. Apoll, Mag. Ord. Præde + 3 SYLLA- - 3 (o) $ edita ſect.34-52. & 78. inedita ſect. 53-77. S Y L L A B U S PSELL O R UM De quibus in hac Diatriba dillerit Allatius: 1. Michael Pſellus five rpdurós Imperator , ab A. C. 820. ad 829. ſect. I. II. Michaël Plellus, Leonis Byz. Philoſophi Præceptor, Photii diſcipulus, clarus circa A.C.870. ſect. 2-20. HI. Michaël Pſellus, Michaëlis Ducæ Imp. Præceptor, clarus circa A. C. 1050. fe&t. 21-33. Ejus ſcripta Hujus etiam ſunt capita illa de omnivaria doctrina, quæ hic primum cum Allatio edidi. Michael Epheſius à Pſello diverſus. fe&t. 31. forte ipſe Mi- chael Ducas Imp.Pfelli diſcipulus,fect 32. IV. Michael Pſellus Medicus fub Conſtantino Porphyro- genneta. ſect. 71. V. Michael Pſellus vir militaris ſub Theodoro Laſcari. re&t. 79. VI. Johannes Pſellus. ſect. 49. 56. 80. VII. Conſtantinus Pſellus, fect. 5o. & 80. & 80. Thai LEONIS 34110 LEONIS ALLATII De PSE LLIS & eorum ſcriptis Diatriba. P I. Rimus omnium * fit Michael Amorianus; ** poft Leonem Armenium Imperator Conſtantinopolitanus, quem alii Tpauloy Balbum dixere , nos VERÈ , (idem enim erit, quicquid alii dicant) vocabimus. Svidas, vemos conuews, avce I was nodwr, Tpauros. Pſellus , obſcure , inarticulate loquens, Bale bus. Sed ne cognomina, fumma etiam religione conſervanda, in alias ejusdem ſignificationis voces immutare , etfinon novo exemplo, videamur, en teſtem omni exceptione majorem , ea prope tempora fcribentem, Nicetam, qui & David dicebatur, Paphlagonem, in vita S. Ignatii Patriarchæ, qui dictum Imperatorem non alio quam Pfellico- gnomine infignit. Μιχαήλ δ, δν και Ψελλόν φασι, δομέςικG των Εξεβίτων ών τότε και ως τυραννίδα μελεχών Λαβληθείς και καθακλειθεις Αα των ανθέσω. wuoco, Etenim Michaël, quem Pfellum nominant , Excubitorum tunc Dome. fticus de affettato regno delatus, & in cuſtodiam datus à commilitonibus ſuis, o fociis conjurationis, &c. Hic tamen in pofterioribus Hiſtoricis ſub Traue nē Balbi nomine innotefcit : in Chriftianæ fidei dogmata, res Eccle. fiafticas , & præcipue in adorationem facrarum Imaginem voce , & opere vere vendos blæſus, vere tpaudos balbus. (Aa) II. Alter Non omittendus crat omnibus ab Allatio memoratis antiquior Simon Pſellus Flavii Jofepaj TPÓTATTQ liveatavus, cujusipfe meminit in limine vitæ ſuæ. ** Amorium Phrygiæ opidum, quo oriundus Michael Balbus obiit A. C. 829. menfe Octobri, cum imperaſſet annos VIII. menſes 9.& dies totidem, MICHAEL PSELLUS, SENIOR, . II. Alter Michael Pſellus in Antro Inſula, doctus vir, in co- gnoſcendis , atque tradendis optimis artibus , ac diſciplinis ftudium omneſuum poſuerat; multis ipfe nominibus commendandus, fedeo præcipue , quod ſolus , cæteris omnibus in deploratisſima Græcia, fomno, ac luxu marceſcentibus, emortuas Mufas omnes non intera miſit, ſed accuratius pertractavit, volentibusque Philofophiæ fontes aperuit. Ab hoc Leo Byzantius, Joannis Patriarchæ Conftantinopo. litani Nepos, ftirpe Morocharzaniorum, cognomento Philoſophus, poft ftudia puerilia liberalium diſciplinarum elementa haufit, ut refert Joannes Scylitza in Hiſtoria Orientali & ex Scylitza Cedrenus in Sy. nopfi, 7α μου εν γράμματα έλεγεν ο Λέων,και ποιητας μυηθήναι καλα την βα- σιλίδα, ρήγορικήν, και φιλοσοφίαν, και αριθμών αναλήψεις, και τας των λοιπών επιστημών εφόδα καλα την νήσον Αντρον γενόμενο. Εκασε και απεδαίω 7ινί ένζυχών ανδρί Μιχαήλ τω Ψελλώ, και τας αρχάς μονον , καί τινας λό- γες, και αφορμας λαβών παρ αυτέ, επεί μη όσον οβάλλο ευρισκε , αειε- νόςει τα Μοναστήρια, και τας εν αυτοίς αποκαμένας βίβλες ανερευνών τε, και παριζόμενοι, και απεδαίως έμμελεών προς το τ Ιοσαύτης γνώσεως υψO- cvslibctn. Id eft, Literis, & Poëtis Leo , ut ipfe ferebat , initiatus fuit Byzantii. Rhetoricam, Philoſophiam, Arithmeticam, & reliquas Scientias in Antro Infula didicit , ibi perfatus cum Michaele Pfello , præflante viro, ab eoque principiis tantum, ós quibusdam præceptis , occafionibus difcendi inftrue clus, neque tanium, quantum defiderabat adeptus , Monaſteria pervagatus eff, librosque in iis repoſitos perquirens, atque fcrutans , fudiofeque medi- tans ad tante doctrine faftigium evafil. Leonem primis literis initiatum, Muſisque litaffe Byzantii vides. III. Profanis tamen ſtudiis, Gentiliumque diſciplinis ad- di&tisfimus , rem Chriſtianam omnino neglexerat, adeo ut multis aliis, & præſertim Conſtantino diſcipulo, viſus ſit, repudiata Chriſtia- norum fide , in Gentilismum, & futiles antiquorum Græcorum Jeneras animum applicaſſe , cultumque exoſculatum , Deos improbe adoraſſe. Viri ingenium convitiis Conftantinus acriter verberavit, &Carmine Elegiaco infectatus eft, quodita claufit: Ταύτα και Κωνσταντίνα» ο σης γάλα Καλλιοπείης, Καλόν αμελξαμενΘ. φησίν επιςαμένως, Ο ρα τεης κραδίης μυσήρια λεπτολογήσας, οψε μόγις κακίην κευθομένην εδέην, id eft: HAE Ν : LEONIS BYZ, PRÆCEPTOR. 3 I Hæc vero Conftantinus , qui tue lac Calliopes pulcbrum ebibit, expertus dreir: Qui tui cordis arcana intimè expendens, tandem aliquando iniquitatem ortul- Tampercepi. Diſcipuli calumniam Plellus ægrè tulit, & carmine Jam- bico, eoque prolixo, quo ſe Chriſti aſſeclam, & Gentium hoſtem pa- lam fatetur, injuriam propulfavit. Carmen elegantisſimum, ficut & alia ejusdem inedita apud me ſunt, & tibinoninvidiffem, fed brevi- tatis ftudio in alia magis neceſſaria ducor. Ut tamen melius res Chri- Itianas pertra&taret, Photio Patriarchæ poft Ignatii reftitutionem, ad myfteria noitræ fidei addiſcenda, totum ſe tradidit, à quo divina do- ctrina inſtructus, prioribus ftudiis vale dixit, quod ipfe Elegiaco illo carmine refert: Εβρε μοιώ τρίθαλαινα Πολύμνια. έρρεε Μέσα, Αυταρ έγων απο νυν Ρητορικής έραμαι, Φώτιον Αρχιερήα γεροντοδιδάσκαλον ευρων, ός με γάλακή' έθρεψεν θέων ναμάτων. id eft: Dale mibi o ter miſeranda Polymnia. Vale Mufa. Ipfe enim nunc demum Rhetorices defiderio teneor , cum Pbotium fummum Præfidem jenem magiftrum adinvenerim , qui me latte enutrivit divinarum fcaturiginum. Vocar Pho- tium geçortodiddorador, vel quod fenex, vel quod fenem erudiret, ambo quippe'erantætate prove&tiore. Idque commodius Leoni fuc- cesſit, inter Aulæ primates non poftremo. Nam Photius dignitate fpoliatus in Regia Baſilii Macedonis vitam agens , Leonem, ac Con- Itantinum, cæterosque Baſilii filios ad humanitatem, eloquentiam, & alias diſciplinas informabat. Hinc etiam aditus Leoni ad diviniora ftudia capeſſenda datus eſt. Id habeo ex Conſtantino Porphyrogen- neta * de vita, & rebus geſtis Bafilii Macedonis. ou may do so TETY διέλιπε τε φιλοφρονέμενα αυτόν, Φώτιον, και τιμών Αχα την εν αυτόπαλοδα- πην σοφίαν τε, και αρετήν, αλλά κάνει της καθέδρας μελέτησεν, έδεν ξ δι- καία θέλων άγειν επίπροθεν, όμως των εις ωραμυθίαν εδεν ενέλιπε παρε- χόμιο G. όθεν κάν 7οίς βασιλείοις Διατριβήν αυτώ δες των οικείων παίδων án édeige Tasdeutoju, os diddoradov . id eft : Neque vero antes bumani- tatis in eum, Pborium, Audia prætermiferat: quinimmo propter omnimodam in co Sapientiam , ac pirtutem honoribus auxit. Et licet À Patriarchali ſede dimovilet , juſtitie primas concedens , attamen omnia in eum, quibus folari poffee , officia contulit. Llnde Ⓡ in Regiam evocatum propriorum filiorum In- formatorem, ac Magiftrum conftituit. (Aa) 2 IV. Leo In Allatii Symmictis p. 83. 4 MICHAEL PSELLUS, SENIOR; IV. Leo itaque, five tradendæ Philoſophiæ munere , ſive præftantia , qua & ipſe in Philoſophicis alios ſuperabat, Philoſophi fibi cognomen vindicavit. Id cum Eccleſiaſticæ Parens Hiſtoriæ in Anna- libus adnotaſfer, anno Domini DCCCLIX., Michaelem Pſellum flo. ruiſſe, non incongruè affirmavit. Eo namque tempore Michael Pſellus nonillaudatus vir in philofophandi Scientia probabatur, à Mi- chaêle altero Pſello fub Conftantino, & Michaêle Ducis, diverſus, quos parum cautè plerique confundentes, miſerè hiftoriæ ordinem, ac tempora perturbarunt, adeo, ut non nemo in paucisfimis verbis quam plurima mendacia, & nugas legentibus obtrudat. Ne nimius fim, en Gregorii Gyraldi verba de Poēt. hiſtor. Dialogo 5. Fuit quidem non in- celebris Leo ille, qui Bafilii Filius, Philoſopbus cognominatus eft, qui circiter Annum DCCCLXXXVII., à verbo Dei corporato, Byzantii, & Orienris annis XXV. imperium tenuit , cujus filius Conſtantinus Ducas fuit, qui Es de Chri- pliana religione probe fenfit, & optimis artibus , diſciplinis operam naviter imperdit. Hujus Conftantini liber ille celebratus eft, quem moriens Ro- mano filio reliquit , in quo fummam totius Imperii, fociorum foedera, bo- flium vires, que, & quanta elſent, aliaque omnia ad Imperium pectantia coma plexus eft: quem librum hodie Venetorum Respublica in fua peculiari Bibliothe- ca diligentiffime cuſtodiri facit. Hujus quoque Conftantini tempore , vir cum in omni liberalium artium fcienria, ſed & peregrinarum floruit M. Pſellus , cum jus innumerabiles penè libri curioforum , & Audioforum manibus teruntur. Ad bunc certe Conftantinum Pfelli de vi&tus ratione, boc eft, de Dieta, & de auro conficiendo, hoc eff, Chryſopæia libri extant , quos quidam non fane indoctus Conftantino magno datos perperam etiam fcripro credidit: ut commentaria mit- tam, quæ in Zoroaftris Chaldaica Symbola leguntur, & Canones Aſtronomicos, Bc. & paucis interjectis: Fuit & hujus Conftantini Duce filius , & M. Pfelli diſcipulus, Michael Ducas Imperator Conſtantinopolitanus, quiafame, Spea nuria, quæ in exordio ejus principatus Conftantinopolitanam urbem invaferat, Parapinaceus cognominatus fuit . Hic quidem Michaël cetera ignavus, ac focors nifi quod bonis artibus fub Pfello profecit, atque inprimis in fačtit andis verſibus, qua inre Greca illum Imperatorem commendat hifloria. V. Miror hominem fanæ mentis tam inconſideratè locu. tum. Leo Philofophus, Leo illi eft Imperator, Bafilii filius. Error. Certum eft Leonem Imperatorem humanioribus, Philoſophicis, facris- que ftudiis addictisſimum plurima, quæ etiam extant, laudabiliter in diſciplinarum omni genere confcripfiffe : ideoque cofox fapientem fcilia LEONIS BYZ. PRÆCEPTOR. fcilicet cognominatum, at nunquam illi Philoſophi nomen attributum ab eruditioribus eft. Ex Leone itaque uno Philoſopho, alcero ſapien- te unum facit Leonem, eumque filium Bafilii . Imperitius lapſus eſt Auétor Theatri vitæ humanæ Vol. 21. lib. 2. p. 3759. Litteris Leo Philofophus Imperator initiatus fuit Byzantii, Rhetoricam, Philofophiam, Arith- meticam, & reliquas Scientias in Antro Infula didicit, ibi verfatus cum Mi- chaėle Pfello. Credenus. Ingens fanè Imperatoris, & ardens ſtudium, licet auctoritas, & facultates nullæ, qui relicta domo neglectisque fummi faftigii opibus, in Inſulam Antrum pro capeſſendis diſciplinis ad magiſtrum Pſellum pererraverit. Nonne multo facilius, præmio, quod poterat, maximo propoſito, Pſellus vocatus accesſiffet? Falſum etiam eft id aſſerere Cedrenum, qui Philofophum Leonem à Leone Sapiente & Imperatore diverſum novit. Et Cedreni verba de Leone Philofopho ſunt, quæ ſupra adduximus, VI. Pergit Gyraldus. Cujus Leonis fcilicet, filius Conſt anti- nus Ducas fuit. Quis id dixit ? Conſtantinus Ducas longe ab his temporibus vixit. Neque Conſtantinus Leonis filius Ducæ ſibi cognomen unquam adſcivit , ſed Porphyrogennetæ, quo maxi- mè gaudet, & geſtit. Ducæ cognomen poſt centum fexaginta ad mi- nus annos in Imperio cepit . Quiū de Chriſtiana religione probè ſenſit . De Conftantino duca forte verum fuerit. Verum quanam ratione Con- ftantinus Leonis Filius Schiſmatis propugnator de Chriſtiana religione probe fentire potuit, judicent alii. Conatus illius in vindicando ab in- juriis Photio , vel ſolo Unionis Tomo, à Leunclavio in Jure Græco- Romano Lib. 2. edito, fatis ſuperque liquet. Hujus Conftantin liber ille celebratus eft, quem moriens Romano filio reliquit. Eumex Codice Biblio- thecæ Palatinæ, qui Baptiſtæ Egnatii olim fuiffe perhibebatur, defcri- ptum, Græce, & Latinè edidit Joannes Meurſius, cum aliis ejusdem Conſtantini opuſculis , Lugduni Batavorum apud Elzevirum 1627. in 8. Verùm is non Ducæ, ſed Porphyrogennetæ fuit. Hujus quo- que Conſtantini tempore floruit Michaël Pſellus. Si de Pſello, cujus innu- merabiles , ut ipfe ait, libri circumferuntur , fermo eft, fallit. Ille etenim non eo tempore vixit : fi de præceptore Leonis Philoſophi, licet non fallat, ille tamen innumerabilium librorum editione non celebratur. De quo, an aliquid * fcripferit, adhuc dubiramus. Ad bunc certè. Conftantinum Prelli de victus ratione , boc eft, de diata, Hoc quo- (Aa) 3 * Præter Carmina, utilla de quibus ſupra §. 3. 6 MICHAEL PSELLUS, SENIOR; quoque falſum eſt. Nam Pſellus qvi de victus ratione confcripfit , Conſtantino * Ducæ, vel fi placet , Conſtantino Monomachio li- brum nuncupavit. Et de auro conficiendo. Nihil minus. Libellum etenim illum ad Patriarcham Michaëlem Cerularium, cujus hortatu il- lum confcripferat, miſit. Quos quidam non fanè indoctus. Optimè hic aliorum ineptias abdicat, & nonnulla Pſelli Commentaria, non tamen Leonis Philofophi magiſtri, recenſet. Subdit , Fuit & bujus Conftantini Duce filius, & Michaëlis Pſelli diſcipulus Michael Ducas Imperator Conſtantino- politanus, qui à fame, & penuria Parapinaceus ** cognominatus fuit. Nugæ. Conſtantini, Leonis filii, nullus fuit filius Michaël , led Romanus, cuilibrum, ut Gyraldus lupra dixerat, moriens, de adminiſtrando Imperio reliquit. Et Michaël iſte ſub Pſello præceptore Conftanti- num Ducam Patrem cognoſcit. Annon benè tractat hiſtoriam Gyral- dus? An non benè de Pfello, atque his Imperatoribus meritus, quos fædisſimè commifcendo confundit, & loco ſuo ejectos ad alia tem- pora conjicit? VII . Poſſevinus item, dum ſcripta recentioris Pfelli ad veterem illum Leonis præceptorem transfert, fatis male antiquitatem accipit. Michael Pſellus, qui Leonis, cognomento Pbiloſopbi, fertur fuiffè præceptor, plera- que fcripfit, tum ad Theologiam, tum ad Philoſophiam, atque ad alias diſciplinas, five Mechanicas, five Medicas ſpectantia; fe tamen omnia, que illi adſcribuntur legitima ſunt illius opera. Nec plus ſapit Franciſcus Bosquetus, Præfat. ad Lectorem in Michaelis Pſellide Legibus Syntagma; Michaelem Pſelluma, quipreter propter annum Chrifti DCCCL, Leonis Philofophi Imperatoris &c. VIII. Etlane parum caute Andreas Schottus Præfat. ad Pſel- lum in Cantica Canticorum, & Gerhardus Voffius de Hiſtoricis Græ- cis Lib.2. C. 26. Cæfari Baronio & Bellarmino imponunt, fibi & aliis perſuaſiſſe conatos, floruiſſe Pfellum, Chriſti Anno DCCCLIX, quo Conſtantinopoli Imperator Leo Philoſophus fuit, quem & Pſellus Li- teris informavit. Licet enim de Pſello verum fit, nec in eo Baronius fallitur, fuit enim vere eo tempore Pſellus quidam, Literatura inſignis; nunquam tamen Baronius eum Pfellum, Leonem Imperatorem literis imbuiſſe affirmavit , fed Leonem Philofophum longe ab Imperatore Leone diverſum. Baronius, dicunt, à Pjello, non Leonis equali, fed multa recentiore, Simeonem Methaphraſtam oratione Panegyrica celebratum narrar. ita eſt. Sed non dixerac unicum tantum Pfellum extitiſſe. Et nos ad quem- * Aliter tamen ipſe Allatius infra S. XL. ** Quod woxlov Cave quarta pars modii co tempore cmentibus fubtraheretur, Vide Cangium in πινάκιον, , LEONIS BYZ. PRÆCEPTOR. quemnam Pfellum oratio illa referri debeat, certo affirmare non poſſu- mus. Conjectura tamen, eaque levisſima ducimur, hunc recentio- rem eſſe illius Auctorem ; quod & plura ſcripſerit in omni diſciplina, & Scriptorum gloria celeberrimus fuerit. An vero ſenior ille aliquid fcripto tradiderit, certo nonconftat. IX. Ego vero nullus dubito, fi verum fateri velimus , Plela lumillum ſub Baſilio Macedone, multa philofophica fcripto conſignal- ſe, eaque nunc affinitate nominis indiſtincta fub recentioris Pfelli noe mine circumferri. Scripta namque omnia, quæ Pfellum patrem indi- gitant, cum & tractandi ratione, & inveniendi acumine, nec eadem dicendi forma, nec figurarum coloribus geſtiant , ſed alia incomptam illam, & Græcam Philofophiam, non barbaram ſcilicet, fed virilem, & quæ ſuo ſplendoreniteſcat, præ ſe ferant; alia cum Muſis ludant,& Gra. tiis, & verborum flofculis, & compto periodorum inſtructu hilariter ſubſiliant; diverſos fibi parentes progenii diverſitate repofcunt. Et licet magni viri aliquando rerum excellarum parturitione defatigati vi- deantur deftitui, & in alias , atque alias ſe dicendi formas convertere, ſemper tamen in illis vis quædam naturæ, à femetipfa nunquam dege- nerans, inclareſcit, qua nafutaingenia, & acres operum judices verum Auctorem expiſcantur, Qvamvis deturpata facie, & pedibus diſtortis Ganymedes claudicet,non ita in alium virum migrare poterit, ut Gany- medes effe non cognofcatur: adhuc lineamenta illa, & pesſime excep. tas pulchritudinis ſcintillas, & latentes in membris radios , fi fungus omnino non es, prompte dignofcas. Sæpeque in confracto, exeſo, ac partibus mutilato marmore cælum Praxitelis deprehendi. Cum itaque in hiſce operibus longe diverſa ſint omnia, non uni adfcribentur parenti , & quæ junioris Pſelli non erunt , ad antiquiorem effe refe- renda plane judico. Præcipua illa erunt, qui Ariſtotelis libros plerosque per modum Paraphraſis, non ineleganter exponunt. Semperque de Dialogo illo, in quo operationes Dæmonum af- feruntur, deque ejus Auctore ſubdubitavi. Stylus florido foli- dior, res extra Peripateticorum fcholas , cum Platonis, & Zoroa- ftræ ſententiis affinis, & magica illa nugamenta alterum à Plello recentiore Pſellum indicant. Hic in Dialogo Marcus in Cherſone In- fula commorans Peregrino magiæ arcana exponit: Leo Philoſophus Philoſophica, ac reliquas fcientias in Antro Infüla à Michaele Pſello edocetur. Video Leonis hiftoriam fub alienis nominibus quafi perſo- na- 8 MICH, PSELLUS, SENIOR, annon ut natum in Theatrum educi. Illud etiam , quod ſe dicit Timotheus à paterno Avo audiſſe de Euchaitarum pesſimis moribus , magis fenioris Pfelli ætati , tunc cum Maffalianorum -hæreſis, de Hærefibus narrat Joannes Damafcenus, crudelisſime in Eccle. fiam DEI graſſabatur, quæ tempore junioris prope extincta lan- gvebat, videtur convenire? Adde Dialogo Tractatum * de Dæmo- nibus, nondum editum Græce , quod fciam , ex Græcorum fenten- tia, uterinum dixeris, ac germanum fætum , & Leonem Philofo- phum, ac Joannem ejus conſangvineum magix infimulatos , & accu- fatos tradunt Hiſtorici, quam veriſimile eft non ab alio , quam à Mi- chaele illo Pſello didiciſſe. X. Libellus etiam Pſelli de Lapidibus à Mauſſaco editus, vel huic feniori Pſello , fi me conjectura non fallit, tribuendus eft, vel certe nulli. Audi quid ipfe dicat, dum in fine Auctores, qui de lapi- dum virtutibus cauſas reddidere, enumerat , poftomnes ſúbdit, jão σε πολύ προ ημών ο εκ τ Αφροδισίας ΑλέξανδρG-, άνθρωπG ως πανίων απλώς ειπείν, και των απορρήτων φύσεως προχαρότα. id eft: Ex his autem , qui paulo ante nos vixerunt Alexander Apbrodifienfis , ad omnia etiam Natura occultiora enucleanda, ut plura paucis complečiar , promprisfimus, Anne paulo ante tempora Pſelli, qui ſub Conſtantino, & Michaele Du- cis florebat, Alexander Aphrodifienfis , qui ſub Antonino, & Severo fcribebat, vixiſſe dicendus eft? ſi octingentorum , & quinquaginta annorum ſpatium modicum temporis intervallum Pſello eſt, quod erit longum ? Ergo vel hic Libellus Pſello huic ſeniori vindicandus eft, vel fi fexcenti etiam & plures anni diuturniora tempora funt, ideoqznecſe- niori tribuendus , alius nobis Opuſculi Auctor quærendus eſt ſedulo: ne Pſellum, dum hæc fcriberet , dormitaſſe nugacisſime fateri cogamur, XI. Liber etiam Medicus & Therapeuticus Pfelli, quem Conſtantino Porphyrogennetæ, niſi nosludic inſcriptio, nuncupavit, forte Pfello feniori tribuendus eſt, fivitam eo usque protraxit ; certe recentiori tempora negant, XII. Verifimile itaque eſt, Pfellum hunc plura in Philofo phicis, ac Rhetoricis compofuiſſe. Atnon ſcripſit, inquies, quicquid de aliis fit, in Simeonem Metaphraſtem Panegyricum, ut Baroniusfom- * De hoc infra 8.39. Laudat & Allatius diſr, de Engaftrimytho c, 2.& 16. niat, LEONIS BYZ. PRÆCEPTOR. ni niat, cúmillum Pſellus recentior fcripferit. Quare Baronius falſus eft, & in Pſello, quem in aliud tempus amandat , & in Metaphrafte,quem ob imaginarium Pſellum annis fere ducentis, antequam eſſet, ſuam Ecclefiæ operam contuliſſe in enarrandis Sanctorum vitis conténdit. Nec feliciori eventu Bellarminus de Scriptoribus Eccleſiaſticis , fæcu- lo9, anno 850. Jacobus Gaulterus in tabula Chronologica , fæculo 9. pag.598. Jacobus Gretſerus de imaginibus manu non factis c. 19. & alii, Baronium fecuti funt. XIII. Hic hiſtoriæ Ecclefiafticæ hoftes, & Simeonis Meta- phraftæ acerrimi defenſoris oppugnatores, cantorum virorum lapfu triumphare fibi videntur. Sed nulla idevidenti ratione conantur, me mea fallit opinio. Pſelli tempora Baronius non diſtinxit, at quo- namipfi modo diſtinguunt ? Ipfi Panegyrim illam in Metaphraſtem juniori Pſello , fed quonam argumento adjudicant? prorſus nullo. Auctorem illius Orationis Pfellum alterum eſſe, non Leonis Philofo- phi Magiſtrum nunquam evincent. Scripfit ille plurima, ut veriſimi- le eft, quare non & hanc Orationem fcribere potuit ? & fcripſiſſe ar- gumento hocad probandum firmisfimo, ni me Codices Manuſcripti fallunt, niipfi, qui contrarium adftruunt, lapides ſunt, demonſtrabo. Concedant & concedere debent Orationis parentem cognomento Pfellum fuiſſe, vixiſſequenon diu poft Metaphraftæ tempora. Enil- lius verba: * 'Edeže 28' xày tão-Téma órdo com o deci deo klúc Gia ετύγχανεν ών. Ου δ ώστερ Πέιμή αυλον οι συμεωρακότες φασίν, έδε διηρή, αλλ' εδόκει ώασερ τινός δέσμης ελευθερέμG, και έυμα ως προς 786 ayolaç arzénos cvclevózef Gu yeupeal. Id eſt: Nam vel in fine oftendit; qualem vitam egerat. Non enim eum veluti abfciffum , aut divia fum fuiſſe dicunt i, qui viderunt , fed videbatur veluti à quodam vinculo lie berari , & hilari nutu ſe extendere ad ducentes Angelos. Neque negare porerunt, Nicetam , qui & David dicebatur, Paphlagonem, D. ignatio Conſtantinopolitano æqualem, iisdem cum ſénioris Michaelis Pfelli temporibus , fcriptis editis celeberrimum, vixiſſe. Ipfe hoc de fe, in principio vitæ Ignatii à fe confcriptæ , tradit. Nicetam hunc eundem cum Niceta Serrone faciunt plerique Codices Vaticani. Ex- pofitionem fiquidem in Carmina Gregorii Nazianzeni, ejusdem, qui & in alia Gregoriicommentatus eſt, Nicetæ , Serronis ſcilicet, quod & plurimi Codices Manuſcripti confirmant , huic Nicetz Davidi tri- buunt. Habent enim fatis evidenter , Nixýta gidoró08 EllaQa.ceyo- (Bb) * Apud Allatium de Simconibus p.335. quem vide ctiam p. 48. feq. vias, MICHAEL PSELLUS, SENIOR, νίας, Ερμηνεία είς τα έπηξ Θεολόγο. & Νικήτα ξ και Δαυίδ, εξήγησις εις TadilaNicet& Philofophi Paphlagoniæ expofitio in Carmina Theologi, os Nicet& , qai& David, expoſirio in eadem. Neque ab his diverſi ſunt Co- dices M. S. Auguftani ; confirmatque editio Veneta ſub anno 1563. Uthinc videas unatot Manuſcriptorum Codicum conſpiratione, non unius exſcriptoris oſcitantia illarum expofitionum immutatum , fed continuata ſerie pluribus comprobatum, Auctorem Nicetam fuiſſe, qui & David, & Paphlago philofophus dicebatur. Serron itaque Nicetas, & David auctoritate horum codicum unus eft, & idem Au. etor. Eo præ , fequere mi Gaffarelle. Nicetas, præter expoſitiones in Gregorii Orationes , & alia ingenii fui in omni genere Doctrina- rum, erudita fane, & docta monumenta , in D. Lucæ Evangelium, quatuor libris diſtinctam , fatis uberem , & luculentam Catenam ex pluribus Patribus, & Scriptoribus Ecclefiafticis venuſte admodum con- cinnavit; inter eos non infimi funt Simeon Metaphraſtes, & Pſellus. fateri poſſumus ergo, Pfellum hunc, qui ſub Conſtantino Duca floruit, eſſe? Apage. Meræ nugx. Ante Nicetæ temporaobiiſſeeum certo conftat.Ėum de novo poſt Nicetam revixiffe probentipſi,ſi poterunt. XIV. Argumentum hoc fane efficax , mihi in præſentia, ut verum fateor, non fatisfacit.Nec fide Manufcriptorum Codicum, quos fupra recenſui , Nicetam Davidem eundem eſſe cum Niceta Serrone, Catenæ in Lucam compilatore probatum fatis puto: longum enim tem- poris intervallum inter utrumque intercesſifieexiſtimo. Nam Nicetas Serron, Diaconus primum magnæ Eccleſiæ, & Magiſter, feu Doctor, Catenæ in Lucam , Matthæum , & alios auctor, & Heracleenſis po- ftea Archiepifcopus, iisdem cum Theophylacto Archiepifcopo-Bulga- riæ temporibus floruit, ad quem nonam Theophylacti epiſtolam, in- ter impreſſas à Meurſio, legi. Sed de his alius erit inquirendi locus. XV. Quod ſi Novatorum doctrinis inſiſtere vellem , Meta- phraſtes in ultima Chriftianæ Eccleſiæ antiquitate ipſis etiam Apoſtolo- rum difcipulis súaxpor fuit, tantum abeft, ut recentisſimus ſit. No. dus quern neſcio, an unquam expedient adverſarii. Geſnerus , & ejus Epitomator ſuspicantur , Hippolytum Thebanum, Chronici Ec- clefiaftici Scriptorein, cujus fragmentum Caniſius in Antiquit. Tom.3. nobis Græce & Latineexhibuit illum effe, cujus Hieronymus meini- nitin libro de Viris illuſtribus, Portuenſem dumtaxat, nec incongrue; cum & Nicephorus Calliſtus Hiſtor. Ecclef. lib.2. c. 3. Glycas , * & Theo * Glycæ etiam ſunt quos ſub Metochitæ nomina Annales Meurſius edidit. Hippolytus ve LO Chronici auctor floruit fæculo XI. PRÆCEPTOR LEONIS BYZ. IL Theodorus Metochita in Annalibus, ea, quæ funt Hippolyti Thebani, tribuant Hippolyto Portuenfi Epifcopo , fubftituantque pro Thebano Portuenſem. Verum Portuenſis ſub Alexandro Imperatore, anno ſci. licet Chriſti CCXXIX., martyrium paſſus eſt. Eft ergo Metaphra. ftes antiquior, cum Metaphraftæ Simeonis in Chronico mentio fiat, & fufpicione ipforum unà cum difçipulis Apoſtolorum floruit. Plures jam hic Metaphraſtas parturient, omnium tamen recentisſimum vi. tas Sanctorum ſcripfiſſe dicent. Nugæ, & fomnia. XVI. Metaphraſtes Simeon unicus eſto, Thebanus à Por- tuenfi, utieſt, Hippolytus diverſus exiſtimetur; & nos perquàm ob- ſcura illius tempora, & vitæ inftitutum aliunde quàm à tempore Pſel- li, &, fi fieri poteſt, ab eodem etiam Metaphraſte inquiramus. Au- Stor vitæ Sanctæ Theoctiſtæ Lesbiæ, Lippomano, & Surio, * aliisq; fine ulla hæſitatione, quamvis neſcio quis ad incertum Auctorem trans- mittat, Metaphraſtes hiceſt . Comprobaturg certisſimo ipſius Pſellite- ſtimonio. Plellus namque, dum, in Metaphraſtem Canone, commen- tationes Metaphraſtæ inſinuat, ſcribit illum confilio, ato monitu Parii Anachoretæ munus aggreſſum ſcribendi, primum omnium colloquium illud compofuiſſe, & Theo&tiftæ Virginis vitam graphicè admodùm celebraffe, Ode 6. To apalov os curygau pede ex provolas Senas, no ομιλίας γέγονε νε ξ ιερά πρεσβύτε, και μονασά, Συμεων θεα έσιε, όν εν Πάρω τη νήσω τεθεώρηκας. & Αξίως εξύμνησας η Λεσβίας τα λαμπρα, και θα αγωνίσματα Θεοκλίσης τ όντως Αγελικoν, μικρά και ασώμαλον 7ελεσάσης FavooQWSTÒFONATEUud. Id eſt: Prima tua commentatio ex dipina pro- videntia, & colloquio faéta eft facri Senis, & Anachoretæ, Simeon admirabi. lis, quem in Paro Inſula conſpexifti . Ee pro dignitate laudaffi Lesbie illu- Aria, & divina certamina, vere Theo&tifte, À DEo fabricate, quæ Ange- licam, & tantum non incorpoream abſolvit ſapienter vitæ rationem. In hac autem fcriptione, & colloquium Senis in Paro, & adhortamenta, & vita Theoctiſtes pro humani ingenii tenuitate exponuntur. A ratio- ne ergo alienus eſſet, quicunque fcriptum hoc Metaphraftæ eſſe ge- nuinum denegaret. Atin hoc vitæ inftitutum ejusdem, & ætatis tem- pora plane, & fine ullis ambagibus proponuntur. Fruftra itaque ex alio, necabipfo Simeone, de Simeone teſtimonium quærimus. Di- ſcamus verò à Simeone, eum non à ducenda uxore abhorruiſſe , fed ex illa liberos etiam procreaſſe, civilibusque muneribus functüm, tunc demum cúm Himerio, ducendarum copiarum peritisſimo, Legatum (Bb) 2 ad Ad X. Noyembr. MICHAEL PSELLUS, SENIOR, ad Arabas, quiCretam invaſerant, miſſum fuiffe: &, cùm non licerer perventos ulteriùs, Parum ad navigaſſe, & cum ſene illo Anachoreta cognomine, à quo & res geftas Theoctiſtes ea conditione, ut omnia fcriptis mandaret, perceperat, collocutum familiarisſimè, ſuæqueles gationis finem fortunatum, ob eamque munera ab Imperatore repor- tanda, præfagiente divino illo Sene, audiſſe: poft abſolutam naviga- tionem, fcribendo ea, quæ viderat, & audierat, præcepta Senis adim- pleſſe. Illa ergo tempeſtate vivebat, cum Arabes Ægei Inſulas, 86 oras Græciæ maritimas non infidelici eventu, miſera tamen Græciæ calamitate, ac clade affixerunt. Sed tunc potisſimùm, cum in Ara- bas claſſe, ac ferro Himerius, iple verbo , ac muneribus expugnandos mittitur, tunc cùm nondum ad ſcriptionem animum adjeciſſet. Sed iſta evenere temporibus Leonis fapientis, Baſilii Macedonis filii, fi Cedreno, Curopalatæ, Zonaræ , aliisque hiſtoricis Græcis fides ha- benda eſt. Ergo tunc Simeon ifte Metaphraftes, vitarum ſcriptor, floruit, muneribus, ac dignitatibus, auctus. Et, fi quid conje&tura augurari licet, Simeon ille à ſecretis fub hoc Leone, qui aurum â Rhodophyllo relictum, Leoni Tripolitæ infami Apoftatæ obtulerat, ut eum ab excidio Theſſalonicenſi averteret, ideoque ab Imperatore Patricii, & Secretarii primarii dignitatibus condecoratus, nullus alius eft, quam Simeoniſte nofter Metaphraſtes, qui Logothetæ nomine a Pfello, ut dicemus inferiùs, & ab aliis infignitur, XVII. Metaphraſtes ergo Simeon fcriptionem exorſus eſt ſub Leone, & ſub Conſtantino Porphyrogenneta, Leonis Filio, & Nepote Romano,ætate etiam ipfe prcvectiore asſiduis laboribus abfol- vebat: utex illius oratione de exportatione manus dextræ Joannis Ba- ptiſtæ apud Lippomanum, & Surium * colligi poterit. Ait enim ea ætate ſub Conſtantino, & Romano Imperatoribus à Jobo Diacono ma- num Antiochia Byzantium delatam fuiſſe. Idautem ſub di&tis Impe- fatoribus eveniſſe confirmant Cedrenus , & Zonaras in Conſtantino Porphyrógenneta. XVIII. Erratergo Gerardus Voſſius, & alii, qui putant Simeo- nem Metaphraſtem fub Conſtantino Duca, vel faltem circa ea tempora floruiſſe : erraſſeqz Baroniuin, & Bellarminum,cum Simeon, ut Vollius ipfe putat, ducentisannis pofterior vixerit, quàm illi exiſtimarunt. XIX. Quantum præterea immaniter hallucinatus ſit Hofpi- nian', dum Metaphraſtas,& Prellos pro arbitratu, ut ita dicam diſcerpfit, abun- * Ad XXIX, Auguſti . LEONIS BYZ. PRÆCEPTOR, 13 THEY abunde ſatis oſtenditjacobus Gretſerus de Imaginibus manu non factis 6. 19. Conferam &ex meo nonnulla, præter jam dicta , ad meſlem tam ubererr, ut veritas clarius elucefcat. Fuit Metaphraſtes non * trivialis Conſtantinopoli ludi magiſter, fed genere clarus, illuftri familia na. tus,divitiis abundans, in Aula Imperatoria celebris, à fecretis, & confiliis intimis, & poft mortem etiam miraculis illuſtris. Pſellus in eundem, Και 7όγεθαυμασιώτερον, ότι και γένες ευ έχων, και θα τ ευκλείας οικόθεν κεκλημμα, βαθετε πλέγω κομών , και οίς αν τις προς παίδευσιν αποκυή- Er quod eft admirabilius;& propter quod illum quipiam magis fuerit admi, ratus, cum effet genere clarus , & ex illuftri familia natus , abundaret divitiis, & iis, quæ fegniorem effecerine quempiam ad diſciplinas C. Hinc idem Prela lus ejusdem Officium compofuit, quod ab Ecclefiafticis in ejus folemni- tate, ficuti fieri amatin aliis Sanctis, decantaretur, in eo Oda 3. fcribit, Ενδιαπρέψας εν αρχαις ταϊς τ κατω Συγκλήξως ανήρ βεληφόρG- 70 πολί- γευμα 7ο σον εκδήσω εν καιρανοίς, και την άνω Σύγκλήoν εκόσμησας. Cumm terreni Senatus dignitaribus condecoratus fuilles, veluti Vir Confiliarius, vita de cenderarionem in cælis acquifieras, & fupernum fenatum decorapi. Sæpeque Logothetam nominat. Ode prima: ΜέλΘ» μοι ευρυθμον δδε λόγε Θεέ, ευφημειν ορμήσαντι τον θεράπονα τον σον Συμεώνατόν Μεταφρασής τον κυρίως AOOI étu difodyaços. Melos mibiconcinnum exhibe Verbum Dei, cum cea lebrare inceperim ſeruum tuum Simeonem Metaphraftem, proprie Logorberam ad- mirabilem. Εt alibi: Ευφημήσωμών παντες έπαξίοις ωδαίς τον μέγαν Θεά θερά- ποντα Συμεώνα 7ον άγιον Λογοθέτω. Celebremus omnes condignis cantibus magnum DEI ſeruum Simeonem Sanétum Logotheram. Fuit ergo Logothe- tæ officio conſpicuus, quod quid nam fuerit, pluribus alii exponere conati ſunt: eos, qui plura defiderat, videre poterit. Satis mihierit pro hac re ftabilienda elegantisſimi item, ac prudentisfimi, licet ſequioris feculi fcriptoris, Joannis Cinnami teftimonium; in quo ver- tendo, illuſtrandoq diu me exerceo, ** fpero laborem hunc meum, proprer pulcherrimam hiſtoriam, ad hunc diem cum vetuftate luctan- tem, meis vigiliis,& amicorum opera, è fcopulo in tranquillum illatam, hiſtoricæ veritatis ftudiofis non ingratum futurum. Is itaque Hiftor. Romanæ lib.4. de rebus geftis Manuelis Comneni, de Richardo Antri Domino verba faciens, fcribit, Ως των πυλών άλογισήσαντες Γιβενάτζόν τε αυτό ομολογία έχεν , και αει των λοιπών προσιόντες έσκέπτοντο. Κόμησί τε άλλοις, και δη και το Γυλιέλμα Καντζηλαρίω συγγεγονως , εν Λογοθέτω είπoι ών τις ελληνίζων ανηρ, επίΤράνιν συν αυτοίς ήλθεν, ως αυτοβοεί την πόλιν α- yag * Confer Allatium de Nilis p 29. edit, noftræ. ** Cinnamus Allarij nunguam prodiit . ExNant editiones Corn, Tollij & Cangii, (Bb) 3 14 MICHAEL PSELLUS, JUNIOR , deciñS vgracó& G. Cum vero porte llrbis parum cautc cuftodirentur , Juvenalium ipſum in ejusdem fidem fe de didir. 1 Hinc pro occupandis cæteris cum Comitibus aliis, nec non Guilielmi Cancellario, quem Logothecam Greca quis lingua expreſ. ferit, confilium inibat, Tranim usque cum illis procesfit, quafi primo impetu Ura bem direpturus fuiſſet. Alium hujus vocis ſignificatum, antequàm maje- {tasilla Imperii ſtatis Veterum officiorum formis abrogaris, exteris bar barorum moribus, nova omnia approbando, cesliffet , lege apud Procopium in Hiſtoria Arcana. meha i XX. Vitis , ut hoc etiam hic obiter notem, à Simeone conſcriptis aliquas à Junioribus effe adjectas obſervarunt Baronius; & Bellarminus, & alii, cum Viri illi poft Simeonis tempora vixerint. At eas à Pfello , recentiore nempe, annexas in lucem vulgatas opinatur Andreas Schottus, Præfatione ad Lectorem, in Cantica Canticorum, Unde id habuerit Schottus non liquet,etfi verum fit Pſellum,five Simeo nis æmulatione,five religione inSanctos, perpluresSanctorum vitas non ineleganti ftylo accuratisſime deſcripſifle, utinam puerilibus argumen- tis negle&tis, in quibus nonnunquam totus eſſe videtur, in iftis feriis pertractandis plures, quam fecit, horas infumpfiffet. Illiusinfanctos conatus in Catalogo operum infra recenſebimus. vor urusis ng que XXI. Tertius fuit Michael Pſellus, Michaelis Ducæ præce- ptor, qui maxime omnium de Republica literaria meritus hono- rificam ſui apud poſteros memoriam confecravit, ita ut reli- quos alios ejus cognomines acumine ingenii, eruditionis copia profunditate fcientiarum, argumentorum varietate , multicudine fcriptorum, & fplendore gloriæ obruerit. Quare, aliorum extincta, &, utita dicam, obliterata memoria, ipfe folus nomen illud meruiſſe videtur. Sic Poêtam , & Oratorem cum dicimus, Homerus nobis, at- que Demofthenes, de Græcis loquor, ftatim ſeſe offerunt, mentisque oculisrepræfentant, Cena abbonat obirse XXII. Fuit Patria Conſtantinopolitanus, è Conſulum, ac Patriciorum profapia, quamvis non tam felici fortuna. Ipſe id ait de fein Epitaphio Matris. Τώ τoίνω έμώ πατρί το μα άνωθεν γένG ες Υπα- Πες ανηκτο, και Πατρικίες. Τα και κατ' εκείνον πράγματα έχ SXEV, Patris igitur mei genus antiquum ad Confules, & Patricios referebatur, res vero ipfius non nimis proſpere fe habebant. Poft duas femellas tertio ipfe partu, multis Matris ſuſpiriis, & ad DEum precibus effufis , in lucem edi- tur. Mirum eſt, quod in ejus ortu narratur, nullas eum lacrymas pro- fudiſſe, neo usquam poftea in maximisetiam necesſitatibus ploraſſe,fed ſem- Tarnowbs taske borg , {KERE. MICHAELIS DUCÆ PRÆCEPTOR. If ſemper ætate illa tenella lætos,ad puniceos oculos habuiſſe: tantum pa- rentis,nullisque aliis quam maternis, ad quæ vel ufu , vel ſententia fe- rebatur, uberibus inhiaſſe. Quinquennis præceptori traditur, adeo- que robuſte ſtudiorum pondus excepit, ut ludicra omnia, præter litera- rum ftudium, quo ſummopere delectabatur, fordefcerent. En illius affectum ejusdemmet verbis expretium: Εντεύθεν έν ή μήτηρ προς τα κρείττο χειραγώγεμβύη εις πέμπον έτG- τελέσανία διδασκάλωφίσησι, Και ήν μοι το μάθημα και μόνον το ευχερες, αλλά και ηδυ ανή' άλλης τινός παιδιάς, Ηνώμην γεν, ει μέ μοι Αα πάσης ημέρας διδοίη τα παιδικά, και ήν μου παιδιά μας η εδη, ααδη παιδιά, έχ ως ταύτα παίζονι , εκείνα και α8- dei?.0076.&cId eft: Hinc igitur mater ad meliora manuducens quinto etatis anno magiſtro commendat. Et erat mihi diſciplina non tantum facilis , fed dulcis præ quolibet alio ludo, Ægre itaque ferebam, fi mihi per totum diem, delicias non fuggereret. Eratque mibi ludus fudium, judium ludus, non quod bocludibrio baberem, illi vero incumberem. Ætate grandiore, dum inter parentes non convenit, cuinam ſtudiorum generi eſſet addicendus, Joannes Chryſoſtomus & Apoftoli, Matri in fomniis viſi, decernunt. Hinc diſciplinarum,quam voluptatum cupidior, æqualibus in ftudiofu- peratis,non longo intervallo ad ſuprema quæque doctrinarum culmina gradum fecit; omnibusque innotuit. Hæc ipfe prolixe nimis, Oratio- nein Matrem, proſequitur, &exeo Anna Comnena Alexiados lib. 5. brevisſime concinnavit,dum de Italo verba faceret. Kaj Mizana exeiva 7ω Ψελω εν υσέρω προσωμίλησεν , ος και πάνυ τοι ωρα διδασκαλοις σοφούς έφοίτησε. Αg φύσεως και δεξιότηλα, και νοος ευθύτηλα, τυχων μεντοι και Θεά αρωγά. προς τέτοις 2α την θερμοδάτην ικεσίαν τη μητρός αυγά επαγρυπ- νέσης συχνώς των εν τω ναώξ Κυρίε τ Θεόόκε σεπω οικονίσμαι, και θερμούς 7οίς δάκρυσιν υπερέ παιδος εκκαλεμένης, ας ακρον σοφίας απάσης εληλα- κώς, και 7α Ελληνων, και Χαλδαίων ακριβωσαμμG, γέγονε τοις τότε χρόνοις i qulon @ EV copia. Ideft: Tandemque in Michaelis Pfelli.confuetudinem vfx nit, qui præceptores, ſapientes oppido, nactus, nature dexteritate, & intellectus acumine , Deo quoque illi coadiuvante , adhuc & matris intenfisfimis precibiese fæpius in templo Domini ante Deipara venerandam imaginem invigilantis, fpisſisque pro filio lacrymis exorantis, ad univerſe fapientiæ culmen pervenit, & Græcorum ac Chaldæorum decretis accuratisſime conquifitis, ea tempeftate celebre fapientia nomen confecutus eft. Subdit deinde inter Italum, & Pfellam disſidia ex- orta. Medicinæ quog operam dedit, ut ipfe de ſe Oratione in Matrem, fæpius laudata,affirmat,dum de Patre moribundo loquitur. sisät toig daxo F6 MICHAEL PSELLUS, JUNTOR, δακτύλοις τας η αρτηρίας κινήσεις έτεκμηράμην, εαεδάζεηο μοι μακρόθεν η we 78T8 TÉX14. U vero & digitis arterie motus obſervari : jam enim diu aliquid in eam artem fudit, & opera contuleram. Studium in capeffen- dis difciplinis, & omnibus addifcendis ardens, ac pertinax, ipfe Li- bello de Admirabilibus Le&tionibus in fine explicat. 'Eya ģimer ég γασίας ένεκα , νη την ιερών σε ψυχήν, αλα φιλομαθείας τα πλείω των μαθημάτων σωελεξάμην. Έγένείο και μοι ή φύσις ακόρες G προς ετιεν ασέδασμα. και έδέν αν με βελοίμην Aριλαθών, αλλ' αγαπώην άν, α και Τα νερθεν ειδείην τ γής, και έχ ώσπερ οι πολλοί περί το μεν επέδακα, εκάνο και απωσάμην. αλλα και των φάυλων , ή άλλως αποτροπαίων επιγνώ- και τας μεθόδες έφεδακα, ν' έχω εντεύθεν αντιλέγειν τοις χρωμαίοις αύτοϊς. Id eft : Ego vero, non curiofitatis ergo, itae ſacram tuum animum DEUS Joſpitet, fed amore difcendi pleraque ex diſciplinis collegi. Namque natura cujuscunque ftadii avida, nunquam ſcienriis potuit faturari. Nullamque vel. lem effe, quod mei notitiam fugeret ; nec moleftum mihi foret , etiam fi ſub terranea , nofcerem. Neque ut plurimi, in boc tantum incumbo, illud vero negligo , ſed pravorum etiam , & abominandorum mihi notitiam comparo, ut inde babeam, quod ea ufurpancibus opponam. Plura de hoc Orat. de Ma- tre, in qua fingula quæque ad faftidium usque enumerat. Ea Lector, neipfe faftidio fim, videat. XXII. Interea fatis ætatis, ac prudentiæ habens, in Aula Imperatoribus innotuit, qui in maximis negotiis proficuam illius operam experti ſunt. Nam Michael Stratioticus inter felectos ex Pa- tribus Confcriptis Viros , quos Comneno Ilaacio ad rebelles in con- cordiamredigendos miſit, Pfellum quoque noftrum legavit, non con- temnendo elogio celebratum a Zonara tomo 3. Στέλούζαι τoίνω προς 7ον κομνηνον πρεσβέυσονες άνδρες των εκκρίτων και Συγκλήτε βελης" οίδ' ήσαν ο πρόεδρος ΚωνσταντίνΘ- ο Λεοχάδης, ο πρόεδρG» Λέων ο Αλωπός και Μιχαήλ ο σοφώτα|GΨελλός των φιλοσόφωνών υπαλG. Legantur igitur adComme- num ſelefti Viri ex Patribus Confcriptis , Conftantinus Licbudes prefes, Lea Alopees præfes , & Michael Pſellus, ſapientisfimus Princeps tunc Philoſopho- Et Cedrenus in Synopti: Εκεί και αυγώ γενομίω φθάνεσι και πρεσβευθαι Βασιλέως ο πρόεδρG- ΚωνσταντίνΘ ο Λαχέδης, ΘεόδωρG- Ο Αλωπος , Κωνσταντίνος ο ψελλος και των φιλοσόφων υπα/G, ετοι και οι τρεις άνδρες επί σοφία, και Λόγε διωάμει των καλα την ημέραν ανθρώ- πων Αφέρειν δοκεν/ες, και ασυγκρίτG- ο Ψελλος εξελέγησαν εις τοπ βεύσα, και προσεδόκησεν ο Βασιλευς μεγάλα καλαπραξαν Αχα και εκείνων ΥΗ. Eυς"4e MICHAELIS DUCÆ PRÆCEPTOR. Γ) ệusouías, rau xapito. Ibi cioccurrerunt Legati Imperatoris preſes Conftantinus Liebudes, preſes Theodorus Alopus, Conftantinus Pſellus, Philoſophorum Princeps. Etenim bi tres Viri fapientia, & facundia, omnium qui tunc vivebane, primi ha- biti ; & quidem extra comparationis fortem Pſellus, ad eam legationem fuerant delect! ; quod Imperator eorum eloquentia , & gratia ſe maxima conſecuturum fperabat. Ubi exſcriptoris incuria , pro Michaele, Con- ftantinus irrepfit. Et in eo falſæ legationis accuſatur ab eodem in- ferius, Λέγεται και ότι και οι πρεσβευα ωραπρεσβευσανθες άλλο τε άλλως λαθρα τω Κεκαυμλύω προσιόντες παρεκάλεν έχει τ εντάσεως , και μηδό- λως ενδέναι. Τέτο και αυτές ποιήσαι, και οι καλώς ειδότες επληροφόρες άνδρες έχ οίοίτε ψευδεις, και εις αυλον τον Κομνηνών πληροφορώνες ενω- μέτως ως άπαν το ασυκον πλήθG» αβικακώς εις αυθόν έχει, και ως ει μό- νον έγγίσει τη πόλει,την γέρονα εξωθήσαντες, με επινικίων, και υμνων αυτον Toode or 704, Ac proditum eft memorie , ipſos eciam legatos prevaricatos fuille , & modo bunc, modo illum diverſis temporibus Cecaumeno fuafille, uz oppugnaret acriter oblatas conditiones, neque quicquam concederét . Et quia dem boc eos egiffe pro certo perbibenı , quibus ifta opiime ſunt nota, mendacij ſuſpicione fune immunes , ajuntque eos interpofito jurejurando affir- malle Cómneno, ardenter eum ab urbana multitudine diligi ; ac , fi tantum, accesfiffet ad Urbem, fore ut ipſum ea, fene exturbato, cum gratulatoriis vie Eorie , & imperii carminibus excipiat, XXIV. Ifaacius Comnenus, cum Michaelem Cerularium, Patriarcham Conſtantinopolitanum , abdicare niteretur, aliorum, & Pfelli præcipue opera, qui, in eum Oratione conſcripta, multorum, ac variorum facinorum reum fecit , ufius eft. Zonarasibidem, Ειτα και καθαιρέσει υποβαλαν αυθον Αα Φροντίδα ετίθετο, και τισι των Αρχιερέων σωεργούς προς το εκέχρηζο, και το Ψελλό αίτιαμάτων πολλών , και άλλο- κότων σωαγωγεί, ά εν τω καθ' εκείνε λόγωσωήθροισέ 7ε, και σωεγράψαλο, δηλούτε τινων των ανδρί απείπαούς την Ποιμανικην, ίν' εκών δοκεί αραιτά. θ, ως α μη ξτο, και άκων αυτήν αφαιρεθήσεται, είς μέσον και αυγά. 7a Delfów alticuátw. Deinde de ab rogando illi Patriarchatu cogitans, opera quorundam Epiſcoporum utitur, & Pfelli, variarum, & abfurdarum criminatio. num coacervatoris, quas in Oratione contra ilum fcripta congesſit , & per quose dam Viro fignificat, ut fimulet fe ultro Pontificatu cedere, quem alioquin invitus cumpablica infamia fit amiffurus, προ- (cc) XXV. 18 MICH. PSELLUS, JUNIOR, IN XXV. Diogeni Imperatori infenſus, primus ipfe inter Se- natores, & Joannes Cæſar, &filii, Eudociam Imperatricem in Mona- Sterium trudunt; Michaelem Ducam Imperatorem denunciant, Dioge. nem jam revertentem imperio abdicant, auctore, & adjutore confilio- rum eodem Pſello. Zonaras, in Romano Diogene: o yšv kažoag Ιωάννης και οι εκείνα υι αεί , ως είρήαι, εγκολεύες το Διογένει αρπάζεσι τον καιρον, και προσλαβόμενοι των Συγκλήτε ενίες, όσοι ωμοφρόνεν αυτοίς , ών εξήρχεν ο υπέρτιμG- Ψελλός , δύσνες και αυθός τώ Διογένει τυγχάνων, την Βασίλισαν Ευδοκίαν εις 7ην παρ αυγής δομηθσαν Μονήν καλα ών τον έν 7η Προ- ποντίδι πορθμόν ωιορίζεσιν 7ον και Μιχαήλ ανακηρύτασιν Αυτοκράτορα, &c. Joannes igitur Caſar, ejusque filit Diogeni femper , ut di&umeft, infefti, arrepta occaſione, quibusdam etiamex Senatu fui facinoris, quorum Pſellus vir honorarisfia mus princeps erat, & ipſe Diogenis inimicus, adbibitis, Imperatrice Eudocia in Monafterium, quod ipſa circa fretum Propontidis ftruxerat, relegata, Michaelem Imperatorem appellat. XXVI. A puero itaque liberaliter educatus, animo circa artes, doctrinasquegeſtiente, fructus, quas abeis expetebat, decere pſit, non breves, atque incertos, fed uberes,' & tempeſtivos. Elo- quentiam enim, horridam tunc, & incultam, excoluit, nec ad pernia ciem, & peſtem convertit, ſed ad falutem. Tandem philofophandi rationem omnem complexus , in loco illo uberrimo, ac feracisſimo, frugiferam fibi, & aliis diligentiam expertus,extraxit malorum radices; de natura & rebus occultis optime, planeque differuit , quod verum & quod falſum eſt in oratione, apperuit , ſummisqueimperatoribus fuit & vivendi præceptor, & dicendi. Atlabores impiger, diu noctuoz aut ali- quid conſcribendo, aut legendo, tempus infumebat: nec vires conſe nuerant, nec defecerat animus. Et cum munus optimum, fructuofisfi- mumque quod posſit afferri Principibus, illud effet exiſtimaret, fido- ceantur, atoz erudiantur, fumma ope nitebatur, ut Michaelem Ducam inſtrueret, bonisque moribus informaret. Quo quis poteftin vita hu. mana, vet deſiderare melius , vel optare præſtantius ? Coercenda eft Principum libido , refrænandusø furor, neque alia via id confequi poſſumus, quam doctrina, & eruditione. Hominis decus eſt ingenium, ingenii lumen eloquentia eloquentiæ candor philofophia, philofophiæ rectrix,ac magiſtra pietas, quæ niſi præceptorum monitis fulciatur, in ignorantiæ tenebras prolapfa, ruinam faciterima XXVII. Non potuit tamen effugere calumniam Zoo narz 3Annal, kaj žu tū av gutt WW cúrt rapide, Xoj jarostwa giat, MICH. DUCE PRECEPTOR. 19 ρία , και ο τελων επιστρεφόμενο εδαμά. δ δ' Βασιλευς παιδαριώ- δεσιν έκόλαζε πράξεσι, σ όποτε 7ων φιλοσόφων και υπερτίμα Μιχαήλ και Ψελε, λόγοις των δοκών αυτών έμβιβαζον/G., και διδάσκονήσι, νυν μια Την Γραμματικής Τέχνην , και μέτρα, και Αμαλέκτες, νυν δ' ίνα και ρη- τορας Αμαλέγοιτο, νύν δ' ίςορίαις αυλόν προσεθίζον/G». Αλλοτε και φιλοσόφων θεωρημάτων ακροώθ ωραισκευαζον/G.. ο δε προς έδεν έπεφύκει. Τέτοις ούν ο Ρωμαίων Αυλοκράτωρ προσέγηκώς , υφ' έτερον και 7ετον ένατόν 7ών και- των κυβέρνησιν εποιήσας, και νομG- ήν 7o 7o Λογοθέτη δοκούν. Ηomines atterebantur, & ærumnis premebantur: & nemo erat, cuiillacuræ ellent. Nam Imperator puerilibus rebus occuparus, áprincipe Philofophorum, & bonoratisſimo Michaële Pfello ad literarum ftudia deduci videbatur ; ac modo in Arte Grammati. ca verfibus, & linguarum differentiis erudiebatur, modo declamationibus rbetorie cis, modo hiſtoriis affuefiebat, modo ad audienda philofopbica præcepta parabatur, quamvis adhæc omnia ineptus. Hujusmodi igitur ftudiis Romanorum Imperator affixus, rerum adminiftrationem alteri, eique uni commifit, ut legis auctoritatem haberet, quod Logothetæ vifum elet. Et inferius: Mútua de Apovos refu's 7ών κοινή συμφερόντων, ο δ' Βασιλεύς σείλόγες ήχόλη]ο, και λαμβάς σιωι- θέναι προς ψελλά εδιδάσκετο, σιτοδεία τες εν πόλα επίεζαν, Newmine autem bonum publicum curante, nam Imperator ftudiis vacans, Jambos fcribere à Pfelle docebatur, urbanos annonæ penuria premere cæpit. Ita nil tam ſanctum * eft, quod calumnia tentare non audeat, & quod laude dignum eſt, ex im- proviſo, fraudulenterque irrepens neſcio quis criminoſe dilacerat. Et hominum turba cæca veluti oraculo plaudit , miſera fane, duraque prudentisſimorum hominum conditione. Sub aliis item Imperato- ribus Græcorum imperio jam ſeneſcente, doctrinisque omnibus in barbariem commutatis, cum, proh dolor ! inertia pro fapientia erat, vitam ipfe fama clarisfimus transegit, jucundus amicis, egentibus utilis, omnibus denique carus, XXVIII. Illius tamen fidei caufam , defenſionemque non ſuſceperim, ſi, quæ de eo Joſephus Methonenfis Epiſcopus Apologia contraMarcum Ephefium tradit,vera ſunt. Illum enim annumerat Schiſ- maticis Photio, Cabaſılæ, Palamæ, Camatero , Phurnio, Moſchambati, Bulgariæ, Nicolao Methonenfi,& Panareto, qui dicto, & fcripto Latis nam Ecclefiam infectati funt. Και συ μου συνήφθης, ως φής, 7οις αγίοις σε παράσιν, και διδασκαλοις Φωλίω 7ώ πρώτα χισματικό μάλλον δε αύλερ- (Cc) 2 * Non adeo reprehendendum Zonaræ judicium, liftudiorum deliciis ita fuit edoctus indul- gere Princeps, utillis intentus imperii curam aliis relinqueret, γώ, MICH. PSELLUS, JUNIOR , γώ, και δημιεργώξαίσματG-, και η διαιρέσεως, Καβασίλα, Παλαμα Καματηρώ, Φερνή, Ψελλώ, Μοχαμπαρι, Βελγαρία, Νικολάω Μεθώνης, Παναρετω , και τους λοιπούς τους μετα 7ο αίσμα , και την πολλήν έριν καλα om Pwmainñs é axeamolaç citos. Et tu quidem, ut ais, San&tis tuis Patribus, ac Doctoribus te adjunxifti, Photio Schiſmaticorum Principi, immo vero auctori, opifici ſchifmatis, & diffidis: Cabafile, Camatero, Pburnio, Pfello, Moſobambari, Bulgarie, Nicolao Methonenji, Panareto, & cæteris qui poft fibiſma, & multam contentionem in Romanam inve&ti funt Ecclefiam. Sanè Photii, Cabalilæ, Pa- lamæ, Nicolai Methonenfis, aliorumque in Eccleſiam Latinam com- mentationes nugacisſimas non fine tædio, ac ftomacho legi. Pſelli fimilem diſputationem ad hunc diein non offendi, & fortaſſe nec ille confcripfit. Verum tamen eftin Expoſitione fidei ad Michaelem Du. cam, dum de procesſione Spiritus Sancti verba facit, eum affirmare ex folo Patre procedere, quo vel folo nomine illius in recentiorum Græcorum placitis propugnandis pertinacia, & ad pervicaciora quæque audendum, fioccalio ſe tuliſſet, animus innotefcit. XXIX. Tandem jam ſenex exauctorato Michaêle Duca, ipfe quoque à Botaniata Nicephoro dignitatibus fpoliatus, monachum induens, folum vertere coactus eſt; nec multo poft, ſive ſenio, five etiam mærore vitam poſuit: idque conjicio ex verbis Annæ Comne- næ Hiſt . lib.s. Sed iis præcipue, Év Jaro yerno, petaxweko art @ Bu- ζαντόθεν μετα την απόκρασιν, (lego απόκαρσιν, ) αυτός φιλοσοφίας απάσης a goési desocorano. Ubis Pfello poft comam detonfam Byzantiofecedente, ipſe Italus univerſa Philoſophie magifter creatus eft. Ortodonta ski audi XXX. Quidquid tamen fit', maximis eum Laudibus exor- narunt, præter Annam Comnenam, Joannes Scylitza, & Credenus in proæmio Hiſtorix, uneetiu Q PEMO's , bonoratifſimus Pſellus, & in Stratio- tico; & Zonaras locis ſupra adductis, & in Ifaacio Comneno, Ilonus Thu g@TTA Ó Co Qatara xerais. vim dićtionis, cum non intellexiſſet In- terpres, Torun thuy.örlav, verboſum reddidit. Apagefapientisſimum iftum, fi verboſus eſt. Græcicum admirandum aliquem, nec cum vulgaribus comparandum innuunt, dictioneilla monus utuntur. Hinc aptisſime diceres, & ad Atticæ eloquentiæ normam, Ionus ta Ilia rey- goesos, eximie ſanctus * Gregorius Tonus Thy I ciav yeaQu Michael Ghisle- rius, Diſciplina rerum divinarum eruditisfimus, & ingenio, prudentiaque in facris literis exponendis acatisſimus. Ilonus tau 012000 Qlav Fortunius Licetus, Illis, qui ad Philoſophiam ſpectant , quam maxime potens: pauci ut fint quitantis * Malim, rerum dibinarum apprime peritus, Pbilo- MICHAELIS DUCÆ PRÆCEPTOR. 21 עט Philoſophie dotibus prediti fini. Nonus ta ua Inualice Petrus Gaflendus, in rebus Marbematicis tractandis ingeniofus, eorumque difficultatibus enodandis confultiffimus. Nonus ta id]gxcel Gabriel Naudæus, Rebus medicis nimiums pollens, multum verfatus, fupra plerosque alios exercitatus, nimio jam imbutus ufu, & liberaliter inftitutus, Tious thu raideiav Nicolaus Villanus, Pre- clara eruditione , atque doctrina ornatus: eruditione, & florentibus ftudiis nunquam non fatis inſtructus, magnus. TIONI'STIVÉT 5"knv, Renatus Moreau, in perfe&tiffi- ma diſciplina probatisfimus, incredibili quadam ingenii magnitudine ad quase sung, diſciplinas inſtructisfimus. Honu isoglav Jacobus Philippus Tho- maſinus, ad ſcribendas biftorias maxime illuftris in illufranda antiquitate fedulo pudio apprime clarus, fingularis. Domus tòy voûv Joannes Bourdelo . tius. Plenopettore ſapiens: Sapientia munitam mentem egregie gerens; cona fiderate omnia perficiens. Nonus try toíno w Joannes Rhodius, in poeticis Pudiis mirifice verſatus; admirabili quodam ad Poefim ftudio concitatus, preſtane είfime cum omnibus Mais rationem habuit. Πολύς την αρετήν, και την φρόνης os Dominicus Molinus, pirtute ipſa excellentisfimus. An non Cicero- nianum illud infert? Talis eft vir, nt nulla res tanta fit, ac tam difficilis, quam ille non & confilioregere, & integritare tueri, & virtute conficere poffit: & fimilia. Sic Pſellus dictus eſt, holds thv yaãrlav, quafi diceres magnus, multus, Admirandus eloquio, eloquentia fingulari. Dopwtala etiam pasſim audit, ſapientisfimus, & à Glyca in Annalibus, & à Metochita in Hiſtoria. Et illius ſententiis , qui eum ſecuti ſunt, Scriptores fua Commentaria non minus quam aliorum Patrum teftimoniis illuftrarunt. Inter alios præcipuifunt Niceta Serron,Catena abſolutisſima in Evangelium Lucæ; Macarius Chryſocephalus in Magno alphabeto, ubiex diverforum Pa- trum dictis Evangelia perfe&tisſime interpretatur; & Joannes Diaconus Magna Ecclefia Tratt. Τίς ο σκοπός τώ Θεώ η πρώτης και ανθρωπο πλάσεως, και το δευτέρας αναπλάσεως Διαξ Θε8. XXXI. Illud interim animadvertere debemus, Geſnerum in Bibliotheca ridiculeſatis argutari , eundem eſſe Michaelem Ephe- fium, & Michaëlem Pfellum. Mihi quidem aliquando conjetura occurrit eundem exiftimandi Micbaelëm Ephefium, & Micbaëlem Pfellum. præter commune prænomen, utrumque conftat recentiorem fuiffe, Cbriftianum, Peripateticum, Ariſtotelis paraphraftem. Multi alii ejusdem prænominis recentiores Chriſtiani, & Peripatetici, Ariſtotelis paraphraftæ , no- va hacce argumentandi ratione Pfelli erunt, inepte. Verum eſtutrum- que recentiorum eſſe, Chriſtianum, an æque Peripatetici, dubium; (CC) 3 Nam cer- MICHAEL. EPHESIUS certum omnino paraphraſtes non eſſe:ni Scholia, & Expofitiones textus brevisſimas, una cum Paraphraſi confundere velimus. Conferantur utriusque in Ariſtotelem commentationes, quamvis fententia in mul- tis conveniant, in modo, ac methodo exponendi Ariſtotelem longe diverſi ſunt. Pſellus continua textus paraphrafi fententiam aperit, Epheſius non nifi difficilioribus operam dat; clara, apertaque, uti cuique obvia, negligit. 91 XXXII. At quisnam fit ifte Ephefius Michael, qui in eno- dando Ariftotele tantoperè etiam elucubrationibus editis, inſudavit, quæſiere multi. Sed fruftra operam contriverunt. Ubi nullum rei veftigium apparet, fivenatori res non ſuccedit, laudem ille pro co- natuz non, quod non invenerit, reprehenfionem promeretur. Ve- rùm dum ego etiam omnia perveſtigo, fi quid fubodoratus ſum, in me- dium afferam, donec meliora ab aliis producantur. Senſuum, ac enarras tionum fimilitudo hos duos Auctores unum ab alio adjutum fuiſſe fatis indicat,velutrumo ab alio,& ex uno fonteutriusq; monumenta corriva- ri. Cumque à quo Pſellus fua hauferit non habeam, utique Epheſum ex Pfelli, five ore, five monumentis, quamvis verofimilius ex ore , ſua habuiſſe, eſſeque Michaëlem Ducam Parapinaceum di&tum, Pfelli di- fcipulum , fi conje&tura aliquid valeo, exiſtimo. Hic enim, dum ſummam Imperii teneret, â Pſello edoctus , illo amiſſo, in Epheſum deiatus , illius Eccleſiæ Antiſtes conſecratur. Zonaras in Botaniata, ο μάγοι προβασιλευκος Μιχαήλ, ως έκρηται, 7ην τρίχα καρεις , και ψήφω σωοδική Μητροπολίτης Εφέσε κεχειροτόνησο, και άπαξ φοιτήσας εκει επανήλ- θε, και εν 7η & Μαντήλ Μονή εποιείτο 7ην δίαιταν. Michael νεro, pridcm Imperator , tonfa coma, ut diltum eft, Concilii ſuffragiis Ephefi Metropolita srcatur. Er cum femel eò veniffet , reverfus, in Manuelis monafterio vitam egie, Conſtantinus Manaffes ; - Τη γαμελή Μιχαήλ ζεύγνυται νόμω γάμε ; Και ταύτα γέρων τρυφερά, πέμπελς νεαζέση, Αυτόν και βαρυνόμδυον , και δυσανααετονύτα Της Εφεσίων πόλεως Ποιμία καθισάγει, Antecefforis Michaelis conjugem fibi matrimonio copulat, fenex mulierem tene. tam, & delicatam, capularis, & funeri definatus vegetam , atque juvenem. Quemque fortem fuam ægrè, moleſteque ferentem , ac deplorantem , Epheſine Urbis paßorem Imperator conftituit. Et Éphræm in Chronico: Ó MB MICH. PSELLI JUNIORIS SCRIPTA EDITA. 23 * 7'v 70 Ο Μιχαήλ και γίνεται μελαμφόρG ΕΥ Αρχιθύτης , και ΠρόεδρG- Εφέσε. Michael vero nigris veflimentis indutus ſacrificiorum princeps, Preſulque Epheſi fit. In eo otio, fi gregem Chriſti pafcere otium eft, multa in varias Diſciplinas, nec dubito, conſcripſit, quæ nomine Michaelis Ephe- ſii; quietis potius amans, memorturbarum, non Imperatoris, exem- plo etiam aliorum Imperatorum, voluit, ut hominibus innotefcerent. Non placet ? dictum indi&tum efto. ÉTAVÍtw zopós des 7èv 7exovla 7a eToxunud. Redeat ad me Auctorem fætus hic meus. XXXIII. Hic ergo Pſellus , ut doctrina præſtantisfimus, ita Omnium tonuypa@óra]Go fuit. Auſim dicere neminem, ea, vel ſub. ſequente ætate, Græce vel inveniſſe acrius, vel ordinaſſe aptius: vel locutum eloquentius , vel profundius res pertractaſſe. Nulla fuit ſcientia , quam ipſe vel notis non illuftraverit, vel compendio non tentaverit , vel optima methodo non expedierit. Eorum, quæ fcri- pfit quæque ad notitiam meam pervenere, quædam edita funt, quz- dam adhucinedita: de editis primum ſermonem inſtitutam. Edita ſunt: XXXIV. Pſelli de victus ratione , deque facultatibus , & fucci qualitate, elementorum , libri duo ad Conſtantinum *. Imperatorem, Latine , Georgio Valla Interprete, una cum Rhaza de peſtilentia lic bro, & Joannis Manardi Ferrarienſis in Artem Galeni expofitione. Baſileæ apud Andream Cratandrum anno 1529. in 8. XXXV. Ejusdem Jambos in vitia, & virtutes. Item, Ana- gogas in Tantalum, Allegoriam de Sphinge, Anagogam in Circem, que volebar Ellyfſem transformare , Arſenius Monembaſiæ Epiſcopus Romæ pri- mus vulgarat. Deinde pluribus locis reftituta , atque interpolata, à Conrado Geſnero, Bafileæ edidit Joannes Oporinus *** anno 1544. in 8vo. una cum Heraclidis Pontici Allegoriis in Homeri fabulas de Diis, * Ducam vel Monomachum, ut Allatius notavit fupra §. VI. non Porphyrogenne- tam, ut Gyraldus p. 282. de Poetis, Prodierunt etiam hi libelli de victu huma- no una cum aliis variorum ſcriptis ab eodem G. Valla verſis Venet. 1498.fel.ut editio- mes Colon. 1526.8 & Bafil. 1557.8. omittam In libellis iftis Imperatoris juſſu collectis nullum fcriptorem laudat Pſellus præterp. 8. Galenum. De eodem argumento fed -olc plane diverſus liber Simeonis Sethi extat ad Michaelem Ducam Imp. cui yalde ſimile by ſcriptum aliud Pſello tributum de quo Allatius infra §. 51.00 ** Græce in 8. ad calcem Apophthegmatum, Leoni X. inſcriptorum. *** Græce tantum , non Græce & Latine ut à Clarisfimo Cayeo in Hift. literaria ſériptorum Eccleſ proditum, dicet Heracliti Allegoriis latina illarum Geſneri yerfio fubjuncta, 24 VTRICT MICH. PSELLI, JUNIORIS, tendumea cu Diis, de quibus vide infra in Joanne Pſello. Obiter & hic animadver- eft, carmina illa, quæ Federicus Morellus Lutetiæ anno 1608. 8vo. una cum Theodori Prodromi diſſertatione de Sapientia Græce edidit, eſſe excerpta , non nullis tantum verbis immutatis , ex his Pelli Jambis. Ea fub Ανωνύμε nomine Ιάμβες ηθοποϊίκες Morellus vulgaverat. Nihil minus. Phroneſi tantum excepta , reliqua ſunt de Philofophia, Rhetorica, & Grammatica , quæ quantum fpe&tent ad mores, judicent alii. S rond XXXVI. Ejusdem Paraphraſin in Ariftotelis librum Iegi Ega lenveías, de interpretatione, edidit Græce Aldus Venetiis, cum Am. monio, & Magentino 1503. in fol. eandem latinitate donatam , * cum ejusdem Pſelli Compendio in quinque voces Porpbirii, & Ariftotelis prædicamenta Bafileæ excudit Robertus Winter 1542. 8vo. Quæ ultima prius anno 1540. Græce Pariſiis edita fuerunt, una cum ejusdem Intro- duftione in fex Philofopbie modos, & anno 1541. 12. Ibidem per Jacobum Foſcarenum Michaelis filium latinitate donata. In alio Codice manu- fcripto Paraphrafis titulus ita habetur, Παράφρασις περί Ερμηνείας από φωνής Κυρά Βεσέρχε και υπάτε των φιλοσόφων και Ψελλ8. Paraphrafts in librum de Interpretatione", ex ore Domini Beparche ex ore Domini Beffarche e Principis Philoſophorum Pfelli. Hinc Virum Veftarchatus etiam dignitate , unde poftea Ve- ſtarches nobilisſimæ familiæ nomen irrepfit , inſignitum fuiſſe col- ligimus. XXXVII. Ejusdem liber , ** de quatuor Mathematicis fcientiis, Arithmetica , Muſica, Geometria, Græce & Latine edicus cum aliis Auctoribus, Wittembergæ 1560. nec non Bafileæ per Joan- nem Oporinum 1556. 8vo. Gvilielmo Xylandro Auguftano Inter- prete , cum nonnullis ejusdem Xylandri Annotationibus in eundem. Quibus accesſit Xylandri de Philoſophia , & ejus partibus Carmen, & nonnulla alia Carmina diverſi argumenti. Opus hoc primus Romæ Græce imprimendum curavit Arſenius Monembafix Epiſcopus, in qua editione fcripferat, incertum eſſe , Pfelli ne an Euthymii cujusdam opus * Latina verſio paraphraſeos Pfelli in lib. men eguenvelas, audio quorundam amicorum Nic, Martimbolii prodiit Pariſ. 1539.4. Editiones quoque Venetam 1541. fol.& Ba- ſileenſem A, 1542. memorat Labbeus. Extat & Pfelli introductio in fex philoſo- phiæ modos & Compendium quinque vocum Porphirii & de decem Categoriis , Venct. 1532. cum verfione Jacobi Foſcareni. ** Hunc libruin (in quo multa è Thcone delibata) Pſellus teſtatur fc ſcripſiſc Anno Grzo corum 6516.h, c, CHRISTI 1008. SCRIPTA EDITA. Opus eſſet, plerisque tamen Pfelli videri. Kaj TRŪTA TW TRŪTYS Fodeio είτε Ψελλος ήν, ως τοις πλείοσι δοκά, είτ Ευθύμιζ, χαριζόμενG. Im- preſſus quoque eft * Pariſiis Græcè anno 1545.12. per Jacobum Bo- gardum. Non multò poft Elias Vinetus, quod nullus ante eum, anno 1553. primus Latinum fecit, Pariſiisque anno 1557. edendum cura- vit, poftrema ejus parte, quæ eft de Aſtrologia, omiſſa, tum quod an- tiquis illis egeret Græcorum tabulis, quarum rationes ſuis temporibus non fatis congruebant, tum quod eſſet mendoſa præter alias, & ex ea ſe haud dum, ut ipſe præfatur, ex ſententia explicare potuerit, cujus loco Procli fphæram ſubſtituit. Editum hocidem Opus ex Vinetiin. terpretatione Turnoni apud Claudium Michaëlem, anno 1592. Poft Vinerum Xylander ſuam interpretationem aggreſſus eſt. XXXVIII. Ejusdem tractatus Ilexi XÇUCOT alias, de auri con- ficiendi ratione, ad Michaelem Cerularium Patriarcham Conftantino- politanum, Dominico Pizimentio Vibonenfi interprete, unà cum Deo mocrito Abderita, Syneſio, Pelagio & Stephano Alexandrino, de magna, & Sacra Arte editus eft Patavii apud Simonem Galignanum 1572. in 8. Dicti Auctores cum plerisque aliis de eadem Arte, inter qvos præcipui erunt Zofimus, Olympiodorus Chriſtianus; &carmi. ne Heliodorus, Hierotheus, Theophraſtus, Archelaus, & alii non contemnendi lingva Latina, Græcè, & Latinè unum noſtrum Vario- rum antiquorum Volumen, cum noſtris de eadem re Tractatulis, ni meis ſtudiis ſemper Muſæ adverſæ fuerint, Chymicæ artis deditis non injucundum,conflabunt. Animadvertendum etiam, à Pizimentio ma- lè Epiſtolam Pſelli ad Xiphilinum directam, ** quiJoannes dicebatur, non Michaël, niſi velimus dicere Pfellum eundem Tractatum mutato folo nomine amicis pluribus divenditaſſe, quod aliis etiam ſolemne fuit. Et, ne alios recenfendo, tempus conteram, ſatis mihi erit unum (Dd) tan- * Venetiis quoqae Anno 1532. 8. quæ edițio Græca occurrit Romæ in Bibl. Barberina, Latina vero Xylandri interpretatio recuſa Lugd. Bat. 1647.8. Libellum Pfelli de Mu- fica, ex hoc Tetrabiblo Lampertus Alardus cum latina ſua interpretatione ſubjecit libro ſuo de veterum Muſıca, Schleuſingæ 1636. 12. ** Etiam in Græco Codice Regio Pariſ. cujus Apographum beneficio Illuftris Viri Pauli Vindingii posſideo, nomen Xiphilini extat: pcxagito , TavcóQs Yearð Επιστολή προς τον αγιώταβον Πάτριάρχην Ξιφιλίνον αεί χρυσοποιΐας. Αt in Codice Vindobonenfi ad Michaëlem (Ccrularium, dirigitur, nogowáty xał πανσόφε υπερτίμε κυρ Μιχαήλ και ψελλε χρυσοποιίας προς τον πατριάρχης Κύριον Μιχαήλ. . 26 MICH. PSELLI, JUNIORIS, , , , tantum in medium afferre, quod ob dignitatem Auctoris, mirum nonnullis videbitur. Quis enim credet Iſocratem Oratorum illud, ac Rhetorum numen, quafi rerum argumentis deftitutum , inopiaque artis adeo rudem, unam, eandemque Orationem, ejus nomine folum immutato, ad quem direxerat, paucisque aliis, pluribus, raro exemplo, inſcripſiſſe, quod licet fileant libri Rhetorum in hunc diem editi, for- te tanti magiſtri reverentia , non tacuit tamen Auctor illi oúrxgova Epiſtola ad Philippum Regem. Locum eo libentius hic adfcribo, quia pulcherrimus eft, &rarus, * &à nullo, quod ſciam, obſervatus. Opows 5 και Ισοκράτης έπαδή νέG» με ών ας τον δήμον μετα Τιμοθεε καθ' υμών έπισολας αιχέας έγραφεν, νωι3 πρεσβύτης ών, ώσπες εκών, ή φθονών τα πλεισα των υμίν υπαρχόντων αγαθών ωοσολέλοιπεν. Απέσαλκε δέ σοι λόγον, όν το με πρώτον έγραψεν Αγησιλαω, μικρα Αασκευάσας ύςερον επώλει τη Σικελίας τυράννω Διονυσίω. το δε τρίτον τα μου αφελών, τα δε προσθείς εμνήσευσεν Αλεξάνδρα τη Θεσαλώ, το δε τελευταίον νυν προς σε grizews autor dtnxovlucer. Id eſt: Similiter & Ifocrates juvenis adhuc, una cum Timotheo, contra vos Epiftolas probris plenas ad populum fcriptirabat; easque bonas filentio præteriit. Mifitque ad te Orationem, quam primum Ageſilao infcripferat, & paucis immutatis Dionyfio Sicilia Tyranno venalem exhibuit , tertium multis additis , multisque detraétis Alexandro Theſſalo deſpondit, nunc tandem ad te illiberaliter , ut ita dicam ejaculapit. Elegantis- fimam hanc, & reliquas Socratis, & aliorum Socraticorum Epiftolas Latinas jam antea à me factas, antiquitatis veſtigatoribus quampri- mum communicabo. Sed ad rem, Lilius Gyraldus Dialogiſmo 8. narrat, Libellum hunc, quem vocat aureolum, inter pervetuſtos Co- dices Græcos repertum, manuque fua exfcriptum Pico Mirandulæ ſe tradidifle, exornaffeque hoc Epigrammate: Si velut Æfonides Nepheleia vellera quæris, Non per Cyaneas illa petenda perras. Si que Tantaleis latuerunt ædibus Atrei, Non en Tantalea fraude paranda tibi, Heſperidum ſi mala cæpis fervata Dracone, Non opus Herculeo, Pice, labore tibi. Si quidquid nigris auri defertur ab Indis, Non eft cum trucibus pugna futura feris. Si In Epiſtolis Socraticoruin ab Allatio cditis p. 66. TV SCRIPTA EDITA: De. Si quidquid Lydis, vel Iberis voluitur undis, Non tibi per gentes longa terenda via eft, Omnes ecce tibi ignotos quacunque parandos, Thefauros, parvo Codice Pſellus baber. Hinc frequens illius mentio, & dictorum examen apud Joannem Franciſcum Picum in libris de Auro, ſed præcipuè cap. 2. lib. 2. mocritice fefta , Abderiticæ inter Ariſtotelis Interpretes Michaël Pſellus non folum meminit, fed à ſe revelata fcribit ejus arcana, Hic enim poft Rbe- forica, Hiſtorica, Poëtica, Mathematica, fcripfit & Chymica, nec non & Me- dica, quæ Conftantino Imperatori dicavit, XXXIX. Ejusdem mê évegyéias dormóvwo, de operatione Deo monum liber è Græco in Latinum † converſus eſt à Petro Morello *Turonenfi, editusque Latinè cum Præfatione Franciſci Feuardentii Pariſiis apud Gulielmum Chaudiere 1577. 8. & anno 1615. Lutetiæ Pariſiorum notis à fe illuſtratum primus Græcè (ex duobus MStis ſuo& Morelli) edidit Gilbertus Gaulminus,cum interpretatione Latina ejus- dem Morelli. Plura item ex eodem Dialogo excerpta , Latina facta Joanni Medici, una cum aliis ex Jamblicho, Proclo, Porphyrio, Mare filius Ficinus nuncupaverat. Geſnerus fcriptum reliquit, Pfellum duos de Dæmonibus libros ſcripſiſſe, quos Diegus Hurtadus Venetiis posſi. debat, excuſique erant Latinè in Officina Aldi. De Hurtado nihil dico. De officina Aldi falſum eftibi hos duos libros de Dæmonibus eſſe im- preſſos, cum in illa editione nihil aliud contineatur, quam excerpta il- la Ficiniana, ſæpius ** multis in locis edita, eodem ordine, ac diſtin- Etione. Gaulminus conjectat ex verbis ipſius Pfelli in fine Dialogi de Dæmonibus, libros duos fcripfiſſe, quod latuiſſe interpretes Morellum, & Ficinum, ideo maxime, quod in excerptis è Pſello, quæ cum excerptis (Dd) ? pari- f In Bibl. Gallica Crucimanii p.405. Gallica etiam verſio hujus libri a Morello edita me- moratur , Pariſ. apud Guil Chaudicre 1573. addicis capitibus 33. & 36. libri quarti Nicetæ de Colosſus Aſiæ. Librum Pfelli accepit Morellus è Bibliotheca Jacobi S. Andreani, Canonici S. Mariæ Parif. Morelli verſio latina extat etiam in Bibl. Patrum edit. Lugd. T. 18.p.589. Hinc Græce & Latinccum Gaulmini notis hunc librum minus emendate recudi curavit B. Dan. Haſons mullerus, Kilon. 1688.12. Vide & ſi placet Cardanum c. 93. de rerum yarierate T. 3. Opp. p.310.[9. Jo Clericum Bibl. Univerſal. T.15 p. 118. 19. & Vignoiium Marvilium T.2. Miſcell . litterar p.306. Dialogi titulus Toucle @n we evegyćaç Adspówv. Vide Fulvium Urſinum in Lyricor, fragmentis p. 179. & Lambec, lib. VII.p.138. ** Confer lib. 1. Bibl. Græcæ c. 7. 9.4. V MICH. PSELLI, JUNIORIS 28 , pariter ex Jamblicho, Proclo, & Porphyrio edita funt, aliqua ultimo capite afferat,quæ deſumpta ex ſecundo illo, fi quis eſt, libro videri pof- funt. Optima conjectura, & veritati conſentiens ; quæ enim in eo ca- pite continentur, cum, ut manifeſtum legenti effe poteft, in hoc Dialo- go non habeantur, ex alio libro deſumpta eſſe neceſſe eſt. Sunt au- tem, ne diutius te detineam Lector, ex tractatu ejusdem Pfelli in hanc , Δαιμόνων δοξάζεσιν Eληνες. Οue nam fint de Demonibies opiniones Græcorum: cujus principium tale eſt, o resu ημέτερG- λόγG- προαιρέσεις και τους Αγγέλοις διδες. Qui an unus fit cum ſecundo Hurtadiano non aufim affirmare: &præſertim in hoc Scripto- re,cui non defuere vires eloquentiæ, necargumentorum copia, quibus eandem rem non ſemel, fed pluries pertractaret; ut videre eft in aliis ab eo conſcriptis. Porro hos duos de Dæmonibus Libros alii tribuunt Michaêli Epheſio, ut fcribit Poſſevinus in Apparatu, Eorum in Lati- num verſio incerti legitur in Cod. 3122, Manuſcripto Vaticano: & de Dæmonibus excerpta ex Pſello per Joannem Jacobum Bartholotum Parmenſem Phyſicum, Codice 5376. Vide quæ nos etiam fupra * diximus. XL. Ejusdem In Oracula Chaldaica expoſitio , ** cujus potisſi- mam partem Nicephorus Gregoras, ſuis in Syneſii Libellum de Inſom- niis Commentariis, verbo tenus tacito Pſelli nomine,transſcripſit. Nec non ejusdem, Brevis dogmatum Chaldaicorum declaratio , *** Græcè, & Latine primum edita eſt à Franciſco Patricio in Nova Philoſophia de Univerſis * in Zoroaſtre, imperfectè tamen, & confuſè, cum utrum- que commentarium eadem fententia concludat, fic enim claudit: Tg- δε των δογματων τα πλάω, και Αριστοτέλης, και Πλάτων εδέξαντο, 5 Περί Πλωτίνον, και Πορφύριον, και Γάμβλιχον, και Πρόκλον πασι καλη- κολέθησαν, και ως θείας Φωνας ασυλλογίσως ταύτα εδέξανθο. Ηorum au- tem dogmatum plurima & Ariftoteles, & Plato (esfceperunt. Plotinus verò, & Porphyrius , & famblichus , 89 Proclus omnia funt fecuti, & tanquam divinas voces ea fufceperunt. Patricius in Pſellum ita animadvertit: Similia his Pſellus poſtes tradidit , utinam ſicuti prolixius , ita & dili, gentius, fed qualiacunque fint, non inutilia cognitu fuerint, Neque hic fi- len- * Supra S.9. Φ* Infcribitur etiam in Codice quem leabeo ΜS. 5' σοφωλάτεψελλ & εξήγησις εις τα λόγια ζωροασρ8. *** Εκθεσις κεφαλαιώδης και σύντομα των αρα χαλδαίοις δογμάτων. . * Ferrariæ 1591. Venet. 1593. fol. TWY 27. SCRIPTA EDITA. 29 lentio prætereundum eft, primam Expofitionem in Chaldaica Oracula ab aliis Proclo Lydio * adfcribi, fic enim adnotatur ab illius exſcri- ptore in Codice DLXXII. Vaticano, Αλλαχε ευρoν, Πρόκλα Λυδία THOTÚTWOIS. Alibi inveni , Procli Lydii Hypotypoſis. Nec dubito Pro- clum, rebus hiſce addi&tisſimum, libellum de hac eadem re conſcri- pſiſſe. Sed five Procli, five Pſelli Opella ejusmodi fit, nulli bono fuerit id noſſe. Eandem eſſe exiſtimo in Bibliotheca Reginæ Galliæ, quæ prius fuerat Joannis Lafcaris, poftea Petri Strozzæ; primo autem Cardinalis Rodolphi, ut fcribit Draudius in Bibliotheca Clasſica. Nec alia videtur quæ in Bibliotheca Antonii Auguſtini habebatur Cod. 219. Pfelli explicatio dogmatum apud Aſſyrios. Abfolutius poftea cum Sibylli- nis Oraculis, aliisque Pariſiis prodiit ſtudio Joannis Obſopæi ** 1599. in 8vo, Eorundem Opuſculorum, diverſa ab edita, in Latinum ver- fio habetur Manuſcripta Cod. 3122. Vaticano, Incerti. XLI. Ejusdem Commentarios *** in octo libros Ariſtotelis de Phy- fica aufcultatione, ex interpretatione Joannis Baptiſte Camotii, Cardinali Herculi Gonzagæ confecratos, edidit Venetiis Federicus Turriſanus Latinè 1554, in folio. Eos MSSCtos Græcè extitiſſe in Bibliotheca Didaci Hurtadi, Cæfarei ad Venetos Oratoris, refert Geſnerus in Mi- chaële Pſello, & Poſſevinus in Apparatu. In alios etiam Ariſtotelis li- bros fcripſiſſe manifeſtum eſt ex iisdem , qui Viennæ fcribunt fuiſſe ejusdem Epitomen Philoſophiæ Ariſtotelicæ de Generatione, & Corruptione , & de Meteoris. Item Expoſitionem in Metapbyſica Ariſtotelis. Larentque ejusdem, feribit Andreas Schottus Præfat. in Cant. Cantic. Pfelli plurima in ejusdem Ariflotelis Phyficam, primamque Pbiloſopbiam, in Cæfaris Augufti Vienne Bibliotbeca. XLII. Ejusdem liber nei devojewy o Vuxeñs de Facultatibus Anime, cujus illud eft Principium: ότι των ψυχικών δυνάμεων, αι μεν - on ároyos, fub Anonymi nomine, & titulo Aőžay mel yuxas. De ani- ma celebres opiniones, quaſi à libro longiore, & perfecto Eurogoj, nad (Dd) 3 regisse Xgn- * Lycium non Lydium fuiſſe Proclum teſtatur in ejus vita Marinus, qui commentarios Procli in noyla memorat c. 26. quemadmodum & Simeon Magiller de alimentorum facultatibus p. 141. edit. Martini Bogdani, tum Proclus ipfe p.359. in Politiam Pla- tonis, gar ** Etiam 1589 & 1601. Parif. in 8. Et ad calcem editionis oraculorum Sibyllinorum luculentæ cum notis Servatii Gallæi, Amſterd 1689.4. *** Videtur hos fcripſiſte in gratiam Michaëlis Ducæ, quem diſcipulorum optimum ap- pellat. 30 MICH. PSELLI, JUNIORIS xensouaIcicy editus eft Græcè & Latinè, à Joanne Tarino Andegavo verfus, cum Origenis Philocalia; Zachariæ Scholaſtici, Epiſcopi Mi: tylenenſis, de mundi Opificio ; & Anaſtaſii Sinaitæ, de hominis ad imaginem DEI, & fimilitudinem creatione . Lutet. Pariſ. ap. Seba- ftianum Cramoyfi 1624.4. Illum vetuſti Codices MSS. Pſello vindi- cant, nec à Pfelli orationis ſtructura longe abeft. Et, ni fallor, idem ipfe eft, quem Pſello tribuunt, de animo fecundum variam Philofophorum opinionem, in Auguſtana Bibliotheca in Armario II. Index Auguftanus: &in Bibliotheca Imperatoris Viennæ, Spachius. Nec alius forſan eſt, qui in Bibliotheca Regis Gallorum, Pſeli de anima, legitur. XLIII. Ejusdem Annotationes in aliquot Gregorii Nazian- zeni loca, cum Elix Cretenfis Epifcopi, & aliorum, ftudio & opera Jacobi Billii Latinæ factæ ſæpius editæ ſunt, cum Gregorii Nazianzeni Operibus. XLIV. Ejusdem Oratio Panegyrica in Simeonem Metaphra- ftem edita * Latinè à Surio die 27. Novembris. Extat Græcè manu- fcripta in Cod. Vaticano DLXVIII. quæ incipit, two usyar ev biw, roh λόγω Συμεών επαινείν προελόμιμοι, cum aliis ejusdem Ρrelli in eundem, quæ non multo infrà adnotabimus. XLV. Ejusdem Carmina ** in Cantica Canticorum inter- pretatus eſt Franciſcus Zinus Veronenſis; excuſa funt cum Theodo- reti, Maximi , Nili explicationibus Rom. 1563. fol. feparatim Vene- tiis, apud Hieronymum Polum. 1573. in 4. & fæpius cum Theodoreti Operibus. Tandem Antwerpiæ cum Catena Patrum, & Thavma- turgo in Eccleſiaſtem, à Peltano apud Gasparem Bellerum 1615. in 8. In hac editione primum caput Latinè convertit Andreas Schottus, à fecundo Zini utitur interpretatione. Opuſculum inſcribitur Nice- phoro Botaniatæ, Conſtantinopolitano Imperatori, quem 5Qncógov , id eſt coroxam geftantem, Imperatorem fcilicet appellat, ut & alios Im- perato- * Græce & latine vulgavit Allatius libro de Simconum fcriptis p. 221-23. Ėyxwusorcis tòy Mélo@gas nu Kúgsoy Eupe@va,&p,236-244. Oficium in commemorationem είναι εξusdem Simeonisa Pello compofitum. Ακολοθία συνδεθεσα υπο και ψελλά. Hunc juniorcm Pſellum auctorem eſſc Panegyriciin Simeonem Metaphraften, probat Bollandus præf. ad T. 1. Sanctor Januarii p. XVII. Nec diffitetur Allatius ipſc hoc loco & diatriba de Simconibus p. 68. ** Egunveic illa in Canticum Canticorum verſibus fcripta eft Politicis. Latina verſio Schotti & Zini occurrit etiam in Bibl. Patrum Parif . 1654. T. 13. &cdit. Lugd. T. 18 Græce & Latine extat in auctario Ducæano Pariſ 1624. Tomo 2. una cum altero commentario in idem canticum ė Gregorii Nyſieno, S. Nilo & Maximo, per ut volunt Pfellum collecto, eundem SCRIPTA EDITA. 31 peratores in aliis Opuſculis compellare conſvevit, quidquid alii fom- nient. Ea primus è tenebris eruta Græcè publicavit Joannes Meurſius, cum Polychronii, Eufebii, & aliorum in eadem Cantica expoſitioni- bus, Lugd. Bat. 1617. 4. Martinus Delrius Iſagoge in Cant. Cantic. cap.5. refert Pſellum deficere in illa expofitione, cujus eſt, ut ipfe ait, nimis concifus abbreviator : & ofcitanter nimis decipitur, dum ait Pfellum citari â Theodoreto, ab antiquisſimo recentisſimum, & qui nonnifi poft octingentos ferè annos feripferat. Commentarius item in Cantica ex tribus Patribus, ab eodem Pſello, ſi Index Bavaricus Cod. 99. fraudi non eft, fæpius cum Theodoreto Latine editus, colle- &tus eſt. En verba indicis: item, Commentarius ex tribus Patribus Gre- gorso Nyljeno, Nilo, & Maximo, collectore Pſello. XLVI. Ejusdem ad Michaelem * Imperatorem capita quæ- dam Theologica, de Trinitate, & perfona Chrifti, Græcè & Latinè, cum notis Joannis Wegelini. Auguſtæ Vindel. apud Georgium Viller, & Sebaſtianum Mylium 1608. in 8vo. XLVII. Ejusdem Libellum, de Lapidum virtutibus, Philippus Jacobus Mauſſacus ** primus vulgavit, Latinè vertit , & emendavit, editus eft Tolofæ Græcè & Latinè anno 1615.8. Verum libellum hunc ante Mauſſacum Latinè & Italicè redditum ab Adriano Spigelio Philo- fopho & Medico, & Gymnaſii Patavini Anatomico, apud Liberalem Cremam Philoſophum, ac Medicum Tarviſinum præftantisſimum conſervari ad hunc diem, Epiftola ſua mihi, utriusque amicisſimus, Jacobus Philippus Thomaſinus ſignificavit. Libelli item meminit Ca- ſaubonus in Ælii Spartiani Antoninum Caracallam Notis. Et Juſtus Ricqvius *** in Epift.Centuria nova. epift. 29. in Saregica Bibliotheca inter alia Opuſcula Manuſcripta illum fe vidiſſe refert. XLVIII. Ejusdem Synopfis Legum verſibus Jambicis , & Poli- ticis edita eſt Græcè, Latina interpretatione, & notis illuſtrata, ope- ra & ſtudio Franciſci Boſqveti Narbonenſis, ex Bibliotheca Archiepi- fcopi Toloſani, Pariſiis apud Joannem Camuſat. 1632. 8. in nonnul- lis In Catalogo Bibl. Barberine T. 2.pag. 253. perperam, ad M. Comnenum. Hæc capita Theologica integriora lector ad calcem hujus libelli Allatiani reperiet, ** Plutarcho de fluminibus, lfelli libellum ſubjecit Mausſacus, teſtatus illum ſe edere ex apographo lacobi Sirmondi, Epiſt dedicatoria ad Gaulminum, Juſtus Rycquius Epiſtola ad M. Velſerum data Romæ 1610. Mihi Bibliothecam nuper Suregicam excutients opufcula quedam Groca calamo exarata in manus benerunt *** Maxi. 32 MICHAELIS PSELLI, JUNIORIS lis Codicibus inſcripta | Imperatori Michaeli Ducæ. Alius Codex Vaticanus, ut notat idem Bosquetus, habet, Alexium, & coowate ψελλε εις τες νόμος προς την Βασιλέα Κύμιν Αλέξιον. Εtvetus Sirmondi, Ni- cephorum, Αχρή συν Θεώ των πολιτικών στίχων & νόμο έκλεβενων σος ΕΚυρία Μιχαήλ Ψελλά, προς την Πορφυρογέννη/ον Κύριον Νικηφόρον. Μη βελόμενον προσέχειν τοις νόμs μαθήμασι Αα το κεχηνός τετο πέλαγG. Titulus, vel Porphyrogennetæ cognomine, Nicephoro Botaniatæ adnexo, ſuſpectus eſt. Non dubito tamen Libellum, rerum ſum- mam gerentibus adeo neceſſarium, pro opportunitate diverſis Impe- ratoribus inſcripſiſſe, ut præcipuas Juris regulas, ex ipfis Juris totius fontibus compendio pertractatas, & carmine quaſi lenocinio emolli- tas, absque longioris lectionis tædio, fi liberet, percurrerent; ut de ejusdem Chryſopæja fupra diximus. Ex his nonnulla ſub Scholiorum nomine vulgata olim fuere à Leunclavio Juris Græco-Romani tomo 2. in Synopſi Legum Michaelis Attaliotæ, tit. præſertim 16.25.28. 32. 37- 40. 42. 48. 83. qui, cum non animadvertiſſet numerum carminum, tanquam ſolutam orationem, excudit indiſtincte. XLIX. Ejusdem ad eundem ** Michaëlem Ducam carmi- na Politica, de Dogmate, Græcè idem Boſquetus cum Synopfi legum edi curavit, à Jacobo Sirmondo accepta, unde legitur, de ſeptem Ste cris Synodis Oecumenicis Tractatus, * editus Latinè tom. 3. Conciliorum, parte prima p. 400. Coloniæ Agrippinæ 1606. induſtria Severini Bi- nii; & Græcè fub Joannis Pfelli nomine, cum Theodori Prodromi, & Nicephori Calliſti verſibus , Bafileæ apud Joannem Bebelium 1536, 2011 fcri ༡ པ་ Maximi Plamudæ & clarorum aliquot virorum Epiſtolæ centum. Pſellus de gem- marum virtutibus. Incerti cujusdam (Empedocli bulgo tribuuntur) verſus Jambici de fixarum ſtellarum fphæra, á Demetrio Triclinio emendati. Parecbolæ quædamp corum quæ in excuſis Athenæi codicibus deſiderantur. Incerti in librum Ariftotelis de coloribus commentarius. Caniclei liber contra Plotinum , ejus forte cujus fcri- ptum de immortalitate animæ civéndolov Cardanus lib. de rerum varietate laudat. Salluſtii Philoſophi in Heracliti problemata Homerica ſummarium : Excerpta ex Gemiſti Plethonis Monodia, de immortalitate animæ. Ejusdem defenſio Ariſtotelis contra Scholarium. Michaëlis Apollolæ pro Plethonc liber, ſuper ſubſtantia Ariſto- telica, contra Gazam. Demetrii Triclinii de metris Poëticis libelli. Difpice quafo An aliquid fit cedro & pumice dignum. Haec ille, Ita etiam in Codice Vindobonenſi, cujus meminere Lambecius,& Neſſelius part. 2. p. 28. & in alio Codice è quo ante Bosqueti cditionem verſus nonnullos produxit Allatius ad Euſtathii Hexaëmeron p. 280. ** In MS.Cæſareo, ad Conſtantinnm Monomachum. Vide Lambec. VI, p. 163. * Totus abfolvitur yerlabus politicis 71. BSCRIPTA EDITA. PIM. 33 in 8vo. Quem Joanni * etiam tribuit Joannes Tilius Engolismen- fis, in Apoftolorum, & Sanctorum Conciliorum Decretis, impresſis Pariſiis per Conradum Neobarium 1540. In hunc ipſum Tractatum fcripfit Franciſcus Feuavardentius; & Bellarminus tradit Pſellum in eo- dem hallucinatum, in tempore, quo celebrata eft prima Conſtantino- politana Synodus, quæ fuit fecunda ex quatuor primis; in Epheſina, quæ fuit tertia, Tom. I. Controverſ . 4. de Conciliis cap. 5. L. Ejusdem de Nomocanone Carmina Græce edidit cum ſu. perioribus Bosquetus, quæ cum laxiora finc, alterius eſſe multum du- bitavi: nec fefellit mé animus, nam in alio Manuſcripto Codice Con- tantino Pfello tribuuntur, Κωνσταντίνα προέδρ8, και υπάτε των φιλο- σόφων Ψελλε εις την Νομοκανόνα υπόθεσιν. Ιn Bibliotheca etiam An- tonii Auguſtini Codd. 154. & 175. eidem Conſtantino Pſello tribuun- tur. Sed cujusnam opus fit non videtur tanti, ut in ejus Auctore inqui- rendo diutius immoremur. LI. Sub ejusdem nomine circumfertur Syntagma endelege μεύον από των Ιαρικών βιβλίων, διωάμεως Τροφών, και ωφελείας , και Brans, de Cibariorum facultate, utilitate, & noxa, ex Medicis libris colle- &um, ad Conſtantinum Monomachum per literarum ordinem, cujus illud eft principium, momwv, w roylwe w ubyise. Illud Simeoni se- tho ** magiſtro Antiocheno tributum, & à Gyraldo latine redditum Græce, &Latine Iſingrinius Bafileæ excudit in 8.1538. Cum vero non tantum ſententiæ, ſed verba etiam ipſa in utroque reperiantur, exiſtimo, Collectaneis Pfelli nonnulla Simeonem à fe, inter legendum animad- verfa, addidiſle, vel quempiam tertium ab utroque confeciſſe, quodex Indice Manuſcripto *** colligi poterit : tuloy pa wei Tpo pôv durcé MEWY & Ψελλό, κα Συμεών Μαγίσρά. Syntagma de alimentorum viribus Pfelli, es Simeonis Magiftri. Neque enim adduci poſſum, ut credam,Pfel- (Ee) lum * In ΜS.Cafareo Michaelis Pelli che perhibetur: Τα ψελλέ Κυρία Μιχαήλ αει των αγίων και οικεμενικών επήα Συνόδων προς τον Βασιλέα τον Μονομάχον. ** Simeoni huic vindicat, & ex duobus MSS. Jac, Mentelii integriorem hujus libri editio- nem cum verſione & notis dedit Martinus Bogdanus, Pariſ, 1658.8. Vide & Allatium de Simeonibus, p.181. Pſelli librum una cum Simeonis libro ad MSS. Codices recen- ſito edere voluit Georgius Hieron. Welſchius. Vide ejus Epiſtolam IX. *** Sic etiam Codex Cæfareus de quo Lambecius VI. p. 161. Idem memorat Pfelli Tepidicitus ad Imp. Conſtantinum Monomachum. • Incipit: TỐTO S oñs igyor προνοίας και μεγαλοφυές επινοίας και φιλανθρωπότην επίταγμα,Κων- σανδινε θειότατε και μέγισε Αυτοκράτορ κ.τ.λ. 34 MICH. PSELLI, JUNIORIS, lum ſua à Setho , eruditiorem , eloquentioremque à minus eru. dito, & eloquente mutuatum. Aliorum fiquidem laboribus me- liores, non deteriores evadere conamur. Et Pſellus Sethianis il- lis, veluti aliena pluma amictus, candidisſima ſua deturpaſſet. Viderat id quoque Gyraldus , Epiftolaque nuncupatoria omnibus fignificavit. De eadem, fcribit , ferme re, o facultate ad Conſtantinum, bujus , ut puto Michaelis Ducæ parentem, Michael Pfelles Libellum ante ſcripſe- rat, cujus eft exemplum apud Meletium , Grecum totius Medicine Scriptorem, non eodem modo argumento, fed iisdem interdum pene verbis. Hunc ego Symeo- nem , multis licet in locis depravatum, & mancum, cum Latine quoque modo vero tiſem; adjutus in primis ipfius Pfelli libello, tum ejusdem altero à Georgio Valla in Latinum pesſime converſum, tibi in omni medicæ facultatis. &c. Recte omnia, fiillud excipias, Conſtantinum Monachum parentem Michaelis Ducæ fuiſſe, quippe qui diverſus omnino fit à Conſtantino Duca Michaelis parente. LII. Eidem Pſello librum mê noddygas, de Podagra à non, nullis Codicibus tribui video, cujusillud eft initium: Eʼntei poe após ue • zpátis Q, ryby@u, capitibus quadraginta ſex concinnatum; qui, cum ad Palæogos, quorum juſſu fuerat conſcriptus', directus fit, nifi Pſellum alium fingere, cui tribui posſit, velimus, certe Pſelli non eft, Auctor tempore Michaelis Palæologi vivebat , cui a valetudinis cura erat, ut ipfe faretur: Επεί τoίνuυ εκέλευσε με ο θειότατG- Βασιλευς, είμι d' avlos cimo Zõv idlech aus, ne Trio Dúow, say Tiu ngáo, vel ιδιότητα κατά το δυνατόν ειδως, το μή προς όλίγον καιρον σωείναι αυθώ, τα προς έμήν ανήκοντα δύναμιν κατα τέτο τω ορισμώ τέτ8 πειθόμενος ήδη γράφω, Quandoquidem igitur hoc mihi imperavit fanctisfimus Rex, è cujus Medicis fum unus, ideoque naturam ejus, temperamentumque novi, præfertim cum dins cum eo verfatus fuerim, pro ea, qua miki eft fcientia, de hoc morbo, ut ejus obediam mandato, tractare incipio. Et,ſi res in eo pertractatas, modum, & formam dicendi conſideras, aliaque: à dicendi, tractandique ratione Pfelliana longe abfunt. Vidi poftea editum Latine fub nomine In- certi ab Henrico Stephano, * inter Auctores Medicos, Tom. 2. ex ver- fione Marci Muſuri ad Scaram Trivultium , cujus de eo hoc eſt judi- cium: Quod ficut Auctor, quisquis hæc ediderit , infans, 65elinguis erat, ut qui nefciret, fi quid vel arte didiciffet, vel uſu compertum habuiffet, ex- primere &c. Et ante aliquot annos, Græce editum Parifiis in 8vo 1558. apud Gvilielmum Morelium , Demetrio Pepagomeno vindicatum ; & feor * Paris A. 1567, fol. SCRIPTA INEDITA. 35 Jon Teorſim Latine ex interpretatione doctisſimi cujusdam Viri, quem ipſe non nominat. Cum vero in multis Pſello tribuatur, licet illius non fit, inter alia Pſelli monumenta edita locum habeat. DION LIII. Et hæc Pfelli Opera* edita funt, quæ mihi videre contigit. An alia item fint nondum novi. Illud fcias Lector, alias item effe nonnullorum ex hiſce Operibus editiones, quas libens', volensque omiſi. Satis fit præcipuarum commeminiſſe. Utinam & alia , quæ jam latent , eandem cum iftis fortunam experirentur. Sed quando pesſimorum hominum nequitia id fieri nequit, en aliquorum adhuc ineditorum Catalogum bicattexam, quorum mihi memoria ſuppetit, & quo dicuntur eſſe in loco aperiam, ut, fi detur aliquando facultas, tibi posſis tantos Theſauros comparare. Laudaboque Auctores, ut unde id habeam, tibi compertum fit, & fi quæ fraus deprehendetur, habeas tu etiam, in quos crimen referas. De quibus exactum tibi ju- dicium, certamque narrationem non promitto, cum ea præ manibus non fuerint. Illud certum eft, ex his nonnulla eſſe bis, terve repeti- ta, quædam etiam typis excuſa. Quia tamen ex fola tituli notitia, ea- que varia, de toto tractatu non poſſumus fententiam ferre, & unum ab alio diſtingvere, quemadmodum in aliis invenimus, ita tibi damus, quæ certo edita ſunt omnino prætereuntes, fit ergo: LIV. Pſelli liber conira Eunomium, Romæ in Vaticana fervatur: Geſnerus in Bibliotheca, Gilbertus Gaulminus notis in eundem ne švegyeſas Adsuóvwv, & Franciſcus Fevardentius Præfatione in Petri Morel- li interpretationem ejusdem libelli de Dæmonibus. ****** Scholia ejusdem in dictum quoddam Bafilii, Romæ; Geſnerus ibidem. Epitome librorum Moyfis in 4to, MS. in Bibliotheca Imperato- ris Viennæ: Geſnerus. Dloptra, id eft Perſpectiva, continens quatuor fermones in quibus animus, & corpus diſputant, in Bibliotheca Auguſtana: Geſne- (Ee) 2 Adde his ab Allatio recenfitis I.) Σύνοψιν ας την Αρισδέλες Λογικήν quam Greece & latine edidit Elias Ehingerus Auguftæ Vindel. 1597. 8. obferyans Petri Hiſpani ſuna. mulam , magna parte ex hoc Pfelli opuſculo petitarn elle. 2.) Mowdiav in tem- plum Sophiæ CPol. terræ motu qualfatam , quam edidit Allatius notis ad Georgium 110 Acropolitam p. 281. ſeq. 3.) Breve Carmen Jambicum in depoſitionem Jo.Chryſoſtomi Vulgatum Greece ab Allatio in Excerptis Græcor. Sophiftarum ac Rhetorum p.400. Rom. 1648. 8. ldem ex Oratione inedita ad Conftantinum Monomachum producit nonnulla p, 102. de recentiorum Græcorum templis, rus 36 MICH. PSELLI, JUNIORIS rus & Index Auguftanus: Plut. 6. num. 12. Hæc an eadem ſitcum Phi- lippi ſolitarii Dioptra, jam edita Latine, non poſſum divinare, & forte Indicis Auctor, Pfelli præfantis * nomine deceptus , totum Dioptræ opus, à vero Scriptore Philippo avulſum, Pfello imprudenter nimis ſuppoſuit, Philippi tamen eſſe apparet, cum eam, ex Bibliotheca Auguſtana depromptam, cum Cabaſila, Philotheo, Joanne Carpa- thio, & Glyca Latinam vulgaverit Jacobus Pontanus Ingolſtadii, ex Typographia Adami Sertorii 1604. in 4to. LV. Quæftiones Theologice cum Reſponſionibus , ad Michaelem Du- cam, quibus & ad Phyſiologiam pertinentia continentur, fol. in Biblio- theca Auguſtana, in Armario VI. Index Auguſtanus MS. infra etiam idem Index hæc habet; Pſelli ad Michaëlem Comnenum varia capita Theologia ca: sgà ÉVUTOSÍT8, de Anima, de Virtutibus , & pbyſica de ſenſibus; de fimilitudine, & disfimilitudine liberorum cum parentibus; de Embryone; de foma niis; de circulis cæleftibus; de Meteoris; de Luna Eclipſi; de Solis calore; de fellis; de Diofcuris; de pluvia, grandine, nive, pruina, rore; de Typbone, 6 Ecnepbia ventis, de Fulmine; de partibus Mundi; de Terre moribus ; de Tempe- ftatibus, de falſedine maris; de Imbribus ; de Fluminibus ; de Stellarum luce; Qaid necesſitas, contingens, tempus materia, forma, elementum? Quid Encyclo- pædia? de Literarum inventoribus; de Amazonibus; de nominibus menfurarum; de circulorum initiis ; qua babeant cælum, mare, fol; de ortu ſolis triplici , deque igre cælitus ad Philofophi preces delapfo; de Potidea, Arcadia; de Ariftotele,Cleane the, Anaxagora; de Eubea, Sicilia. Gesnerus item, ejusdem de fide ad Mi- chaëlem Ducam, junéta ejusdem Epitome Philofophiæ Ariftotelica, ideft Phyficæ,de Generatione & Coruptione,de Meteoris,cum fupplemento Gregorii Nicæni ad Petrum fratrem in 4. MS. in Bibliotheca Imp. V’iennæ. Idem habet Iſrael Spachius in Nomenclatore ſcriptorum Philoſophicorum, & Philologicorum. Item Romæ in Bibliotheca Sancto -Silveſtrina in MonteQuirinali eſtejusdem hic liber MS. Græce, quem ego vidi, titulus erat: Y&Maê Tipos Pov Baoirée Kugıy Memoria Tovagnar. ** Pfellind Imperatorem Dominum Micbaelem Decam, capita erant, α, Ομολογία πίσεως β. περί ονοματων ινών λεγομένων εν 7 7ων Χριστιανών δογματι. γ, περί ενυπνάτων. δ', περί ομοεσία. ε, περί ομούποσάτα, τα περί εσιώδες ενώσεως, και αφοράς. ζ. περί υποσαλικής ενώσεως, και αφοράς, η, περί χέλικής ενώσεως. 9, περί τ αγίας Τριάδος, cca alsacih ib.ba 70D matosiktskog nosa combi 10 10 min do nos tregi * Etiam hoc ipfum ex temporum ratione in dubium vocat, neque perſuadere fibi poteft Allatius, Mich Pfellum in Philippi qui A C. 1105. ſcripſit Dioptram præfatum fuiſſe. Vide infra cap, antepenult. ** Hoc fcriptum habes infra ad calcem Præſentis diatribæ, 999 SCRIPTA INEDITA. 37 1, περί τρόπ8 τ ανιδόσεως. ια, περί θείας ενώσεως. ιβ, περί φύσεως, Ι. Ρro. fesfio fidei. 2. De quibusdam nominibus in Chriftianorum dogmate ufurpatis. 3. De * enypoftafibus. 4. De Homouſio. 5. De Homoypoftato. 6. De eſſentiali unione, & differentia. 7. De Hypoftatica uniore, & differentia. 8. De rela- riva unione, 9. De fancta Triade. 10. de modo ** retributionis. II. De di- vina unione, 12. De natura, Quæ omnia an unum opus fint, vel diver- fa, judicabunt, qui legent. Ego exiſtimo unum efle, attamen in uno Codice abundantius contineri; ex omnibus tamen unum poffe confici perfectum, & omnibus partibus abfolutum. Quæ provincia non eſſet omnino eruditis Viris contemnenda: Conſule etiam, quæ nos de hoc eodem Opere inferius dicemus: Obiter tamen hic animadvertam titu- lum ſecundi Auguſtani non carere nota falfitatis, qui nobis pro Michaê- le Duca, Michaelem Comnenum obtrudit, cujus auctoricate deceptus Wægelinus in ſua editione retinuit, & in Notis, Conſtantini Ducæ fi- lium Michaelem inter Comnenos, mira avisopioía refert, cum omnino eſſet immutandus, reclamantibus cæteris Codicibus, qui omnes uno ore Michaëlem Ducam proponunt , cui Capita illa nuncupavit. Mar- quardus Freherus in Chronologia Imperii Utriusque. Ad Michaelem Ducam fcripfit Michael Pſellus ea ætate in Jure, Philofophia ſcientisfimus, 65 70- durgapútala Synopſim legum perfibus Politicis; extat M. S. in Bibliothec. Palde tina, & Conftantinopolit. Ejusdem Pſelli ad hunc Ducam reſponſiones ad diverſas quæftiones Theologicas & doctrina oinnifaria, CXCIV. capitibus comprebenfa; in Bibliotheca Palatina, Codices hi, ficut & reliqui Græci, &Latini Manu- fcripti decantatisſimæ illius Bibliothecæ, meis laboribus, *** vigiliis integri, incolumesque in Vaticana aſſervantur. Quod certe omni ad- miratione dignum eſt, Deiqueſummi muneri adſcribendum, in tam va- fto itinere, fævisſimo tempore, tempeſtate hyberna, ac pluvia, rerum omnium penuria, per Oppida, ac ditiones hoftium tantum Librorum numerum fartum te&tum Romam importatum ita, ut ne fchedula qui- dem perierit. Sed ad Pſellur. LVI. Opuſcula quædam in Pasſionem, u ſepulturam Chriſti . Libellus diflus, Antichriſtus; de Paradiſo; in Natalem Chriſti, in 4. Biblioth, Im- peratoris Viennæ. Gesnerus, Poffevinus. bin (Ee) 3 (Ee) 3 bollar oftorok ÉIS Lege: enypoftatis, ** Vertendum erat: de modo communicationis idiomatum. *** De Palatinis Codicibus quos Pontifici Gregorio XV. donavit Imperator Ferdinandus II. in Vaticanam Bibl. A. 1623. translatis, gloriatur Allatius pasſim, uti ad Euſtathium Antiochenum in præf. & in notis p. 151. atque in animadverſionibus ad Antiquitates Hetruscas p. 58. 33 MICH. PSELLT, JUNIORIS, Els trio saúgwow Kupis. In Cruxifixionem Domini, in Biblio- theca Cardinalis Columnæ , Gretſerus notis in Orationem Macarii Chryſocephali de exaltatione S. Crucis Tom. 2. de Cruce. Non conítat, an de hac intelligat amplificator Geſnerianæ Bibliothecæ, Georgii Nicomedie Archiepiſcopi de Cruce, quam falſo quidam Pfello adfcripfe- re Grece MS. in 4. Biblioth. Imper. Vienne. Compendiofa expofitio in Ariſtotelis libros de Naturali Auſculta- tione, extat in Bibliotheca Didaci Hurtadi. Geſnerus. In Biblio- theca Bavarica Cod. 145. Index Bavaricus, & in Bibliotheca Imperat. Viennæ, Ifrael Spachius. Synopſis Logice Ariſtotelis, in 4. in Bibliotheca Auguſtana in Armario num. 5. Index Auguftanus. Expoſitio in Metaphyſica Arifotelis, in Italia, Geſnerus. e Commentarius in Ariſtotelis verba , Ars artium, & fcientia fcien- tiarum, 8, quomodo omniaa Philoſopbia dependeant, in Italia, Geſnerus, In Pſychogoniam Platonis , in Italia, Geſnerus : in Bibliotheca Auguſtana fol. in Armariov, Index Auguftanus MS. in Bibliotheca Im- per, Viennæ in 4. Ifrael Spachius. sodott p Expofitiones variæ in varios Platonis locos, in Bibliotheca Bava. sica Cod. 165. Index Bavaricus. Σωοπλικών συνταγμα η Φιλοσοφίας, in BibliothecaJoannis Sam- buci, Geſnerus. Varia Philoſophica , Romæ in Vaticana. Geſnerus. Phyſica, Aſtronomica, Muſica, Arithmetica, Geometrica, junclis opinionibus de Anima, in 4. Biblioth, Imperat. Viennæ, Geſnerus. Interpretationes dubiorum naturalium, Bibliothecæ Imperat. Viennæ, in 4. Geſnerus, & Ifrael Spachius : Solutio unius , atque alte- rius quæftionis Aſtrologicæ, Biblioth. Auguſtana, 4. in Armario, Index Auguftanus Manuſcriptus. LVII. Inter Libros, quos Bibliothecæ Lugduno Batavæ Joſephus Scaliger legavit, in Indice Græcoruin Manuſcriptorum in fol. legitur cum Heronis Geometrica, Pfelli quædam Aſtrologica: An eadem, vel di- verſa cum ſuperioribus, non poſſumus divinare. An etiam illa funt, quæ ſub illo Libello de quatuor fcientiis mathematicis continentur? Sed ſuspendo judicium Expoſicio Mathematices in Timæo Platonis, de anime generatione, five effentia, fol. Bibliotheca Auguſtana in Armario, Index Auguſt. MS. An eadem cum Pſychogonia? particole siis 82 şer ders Opus SCRIPTA INEDITA, 29 Opus Græcum ex Libris medicinalibus , ordine Alphabeti, Roma, in Vaticana. Geſnerus, Paſchalis Gallus, & Joannes Georgius Schen, ckius in Bibliotheca Medica. Ecloga utilis ex libro Parallelorum. Ibidem. Geſnerus, & Spachius, Encomia diverſa. Ibidem, Gesnerus. Monodia, Romæ in VaticanaGeſnerus, Explic atio in librum Dioſcoridis , in Bibliotheca Manuelis Euge- nici, & Joannis Suzii. Antonius Verderius in Supplemento, &Schen, ckius in Bibliotheca Medica. Ænigmata, in Biblioth. Bavarica Cod. 38. LVIII, Meurſius Hiſtoriarum Opus Pfellum fcripfiffe autumat; illudque laudari à Zonara tom. 3. in Ifaacio Comneno, & in Romano Diogene, item a Theodoro Metochita Hiſtor. Sacræ lib. 2. Cedreno, Joanne Curopalata in Hiſtoriæ fuæ initio, Michaele Glyca in Annali- bus ſemel, atque iterum. Erat etiam in Catalogo exhibito a Gramma- tico, apud Antonium Verderium, in Supplemento. * Gaulminus de Pfelli fcriptis hæc habet: alia illius in Regia pariter, & Vaticana extare certum eſt; ut Yuzoyovcev Platonis, Éntilopexy if icons, Coma ment, in Ariſtotelis Categorias , Metapbyſ , lib. met égunucios, Porphyrii quinque voces, contra Eunomium librum unum, de legibus duos, povodiav, eynó pesce diverſas Epiſtolas stem elegantes laudat in Adagio dxanva Júesy Caſaubonus in Arbea naum, LIX.Plura etiam enumerat Antonius Verderius in Supplemen- to Bibliothecæ Gesnerianæ, ex Bibliothecis CPolitanis. Nam inter alia apud Johannem Suzium erant, Michaelis Pſelli Explicatio in Pſalterium Davidis. In Gregorium Nazianzenum, In Catalogoa Grammatico exhi bito, Medicinale Michaelis Pfelli. Liber Philofophicus, In Philoſophica Ariflo- telio. Afironomicum. Explicatio in Myſicam Philoſophiam. In quinque vo- ces Porphyrii. In Topographica Strabonis, & Ptolemei. In Arithmetica, In Galeni explicationem in quatuor libros refolutionis Hippocratis, Menandri Co- medie XXIII, o Theſauros ! explicate a Michaele Pſello, In Bibliotheca Regis Chriſtianisſimi, In Flenchos Sophiftarum. Scholia in definitiones, De motu temporis. De circulo Solis , & Lune, De inventione diei Paſcbaris. De Angelis, & Demonibus, De nodis morborum appellationibus. De notis ſpiri. tuum. De divifione animalium. In ſalutationem Angelicam, Inpbyſica Ario ftotelis: præter alia multa, quorum fupra meminimus. Infra quoque nonnulla alia recenſebimus. Et in Bibliotheca Antonii Auguftini, Pfelli Apophthegmata, Cod. 227. Explicatio Mathematica ſpeculationis in Pls. tong MICH. PSELLI, JUNIORIS tonis Timeum. Abfoluta enarratio de Lemmate. Explicatio de Platonica auri. gitione animorum, 65 de militia Deorum, in Phædrum, Explicatio nodi difficilis, quo pacto ex quinque fecuplumeft,& quod circa quinque fecuplum eſt, & quod circa quinque figura: alia figura non ftatuatur contenta ſubæquis laceribus ☺ rectangu. lis inter fe æqualibus, Cod. 191. LX. Hæc funt, Lector, Pfelli monumenta, quæ hactenus, ut mihi videtur, in iftis Bibliothecis repofita latent, quæ non ſolum vi- dere, fed etiam queas, ut ita dicam , uſurpare: uſurpabis enim, dum conferendi, interpretandi, edendique copia data, ipſe in tantum fcriptorem ſtudium, & tempus inſumes. Scriptioni meæ finem hic imponere peropportunum videbatur; habes enim ni fallor exactam Pfelli fcriptorum enumerationem ; tamen , ne Rempublicam litera- riam fraudare videar, de qua bene mereri ſemper ſollicitus fum, en ter- tium hic adſcribam Catalogum Librorum Pfelli, quos, dum ſemper ali- quid novi avidus capto, mihi legiſſe contigit. Mirum enim eft, ut animus ad res novas femper geſtiat , nullis laboribus, nullis fuccumbens vigiliis. Scio aliam hominibus beatitatem paratam, ad quam totis conatibus contendere unusquisque debet: quod fi neſci- rem, in ſola optimorum Scriptorum lectione collocandam effe exiſti- marem: & in illis conſervandis occupatum fummam ducerem felici- In quibus omnem noftram diligentiam, indulgentiamque conſumi jucundisfimum, ac dignisſimum eſt. Mihi ſane lumen folis, dies, vitaque ipſa erunt ingrata, & amara, fi, quæ legam, non habeam: ſi monumenta clarisſimorum virorum defecerint; præ illorum namque dignitate, & ſuavitate, divitiæ, voluptates, & quidquid apud homines in pretio eft, fordes funt, & nugæ. Hæc itaque fitis, five furor (liceat propenfi ad literas animi cupiditatem,quæ nefciat modum,ita appellare) dum mihi asſidue novos Auctores inveſtigandi ftudium ingerit,femper novum quid ingenio objicit; quod poftquam didici, angor, & doleo, meillo, tanto tempore fruftratum fuiſſe. Hinc magis, ac magis impel- lor concitatioribus ſtimulis. Dabo igitur tibi, Leétor, fine fuco, & fal- laciis numerum Librorum Manuſcriptorum Pſelli, qui jam latent in Bi- bliothecis, nec lucem viderunt, & eorum ſimul principia, ut rerum ha. rum tibi notitiam habeas dilucidiorem. Ad Rhodum ipfam & ſaltum. LXVI. Viſiigitur, aut lecti Prelli a me Libri ſunt: Etixan modra Οικοί, αθι Γραμματικής προς Κύριν Κωνσαντίνον 7ον Μονομάχον, De Gram- matica ad Conftantinum Monomachum, Carmina Pelitica, P. Megétw for paplio μαζικής, και η ορθογραφίας. προς tatem. SCRIPTA INEDITA. Προς τον αυθον, περί Ανισοίχων., ad eundem, de Antifoechis P. άγαρG» δ ο α/γελG-, αγέλα, 7ο σεμνύναι. Ηac duoaplerisque in unum veluti corpus digeri, & ſub Grammatices nomine laudari, novi, Codex tamen Vallicellanus in duo dividit, fecundo primum, aliis etiam aliorum interjectis , primo ſecundum tribuens locum; & argumentum utriusque diverſam etiam poſcit tractationem. Nec in unum Gram- maticæ regulæ, & ditionumexpofitiones , nifi confundas omnia, coa- leſcunt. Meminit Caſaubonus in Athenæum lib.2.c 26. Pfelus in verfi. bus politicis , quibus obfcuriores voces expofuit. Auctorem horum efle Pfel- lum Michaelem nullus dubito. Meurfius * tamen Joannem, cui de virtutibus ac vitiis Jambos tribuit, horum Auctorem infinuat; cum exi- timet Joannem eife quem in ηγήτορες laudatSvidas, Λέγει δε και ο Ψελλος, ηγήτορία πέφυκε των σύκων ή παλαθη. Εundem Pellum fapius a Suida laudatum inveni, in Δέρτρον, Δέρτρον, ξεντέρετόλεπον λέγειο Ιπποκρά- της. φησί και οι Ψελλος, έδε εντέρε 7ο λεπτoν κατονομάζει δέρτρον. & Γηώρας, Τηώρας και αλλότρια», & Ψελλά, Γηώρας ο αλλότριβ, καιγέρδης ουφάντης. Que cum in his de Grammatica, & Antiftechis legantur, non alium horum, quam Joannem Auctorem Meurſius nobis intrudit. Τί εσι ΒαβυζιτκάριG, Ouid fi Babatzicariu, P. ο μό του Βαβυζικάρια» εξ. Περί τ Γιλλές, de Gillo. P. Η δε Γιλλώ το δή 7ο αρχαίον, κα. Πόθεν το Κερατα όνομα. Linde nomen Cornati originem habuerit. Ρ, Τέτριπλαι εν συνηθεία & βία7ο & Κεραία όνομα. - Τί σημαίνει 70 Καίσαρα όνομα, Quid fibi velit Cafaris nomen, 2. Το Καίσαρ όνομα. Els 70, ó 7. QJACEV. In illud, fi quid advenit. P. Éplacé 705 Επων, ότι έφθασεν. Εξήγησις εις 7ο, λίγξι βιός, νευρη δε μεγάλ' ταχεν. In illud, Stridit arcus, nervus autem valde fonuit. Homeri Iliad. d. v. 125. P. Ési μας έδ' όπερ άρήκαν ευθύς ερωτηθείς. Το Εις την εν Νικομηδεία λεγομένην ακοήν. In Inteleξtionem fc aidam, φme Nicomedie εβ. Ρ. Θαυμαζεσιν οι πολλοί το εν Νικομηδεία ήχλον, τίς η Δάκρισις τών Συ/γραμμάτων. ών τω μεν η Χαρίκλεια, 7ω δε η Λευκίππη υπόθεσις καθεσηκαθον. Quanam fe Scriptionum differentia,qμα- rem alteri Chariclea, alteri Leucippe argumento (unm. P Πολλές οιδα και 7ών άγαν. με LXII, Πες αλαδόξων κασμάτων. De mirabilibus auditionibus, (Ff) Ρ. Μηδε * Meurſius ad Pfellum in Canticum Canticor. p. 177. 42 MICH. PSELLI JUNIORIS SCRIPTA INEDITA. ο Παπας. Ρ. Μηδε καινών αναγνωσμάτων είης. Libellum Schediafimate + illu- travimus. . comuna Εγκώμιον εις τες κόρρεις. Law Cimicum, P. Oι και πολλοί της κόρροις κακίζεσιν. Εγκώμιον εις την φθειρα. Lau Pedicali, P. Αλλ' οφθειρίσως τη φύλλη. 'Εγκώμιον εις την Ψύλλαν. Law Pulicis, P. Τον Κωνωπά φασιν ως Ελέφανα , και ένα γε καθ' οδόν. Ηujus meminit Joannes Tzetzes chiliad. II. Hiftor. 185. Ο Μιχαήλ μου ο Ψελλός Φύλλας εγκωμιάζει, Ημών προ χρόνων εκατόν ακμάζων εν τω βίω. Michaël quidem Pſellas Pulices laudat, annis ante nos centum florens in vita. Προς τον μαθητών αυής Σέργιον, εποντα μήποτε δηχθήνα υπό vúins. in difcipulum Sergium, qui dixerat, nunquam fe morfum à Pulice. P. Kαι ως αληθώς απορον, εί παντων. Προς τον αυγά Παπάν, ad fuum Papam. 2. Και ποταπός Παπάς Εγκώμιον εις τον οίνον, Las Vini. Ρ. εκ οίδα πότερον ως ανθοσμία». πρός τινα Κάπηλον μεγαλαυχον , και φιλοσοφεία Αλακενα. Πη Cauposem quendam ſuperbum, fruftra philofophantem. P. Ára' Foías TGŪTA φιλοσοφίας , λογιώταγε αδελφέ. "Εις Πινα Καπηλον, γενόμενον νομικόν. In Canponem leges Pertra- είantem. Ρ. Είτα σε τις δικάζειν επιτήραμμένον τι για τα LXIII. Levisſima iſta funt, & minus ſeria ; at often- tandi ingenii caufa, & eloquentiæ divitias , & vim , quæ res aute get laudando, vituperandoque rurfus affligit : &, quod ſpectabilius eft, parva pro magnis approbat , itemque magna attenuat, & ad minima deducit . Licuit femper, & antiquis, & ſubſecuris de- inceps temporibus eloquentisſimo cuique, & nunc licet. Argumenta fimilia, infames materias vel inopinabiles nuncupabant. Flagitio- fa fiquidemfi commendarent, άδοξα, και άτοπα, fi preter hominum opinionem, wygódota aggredi dicebantur. Ranarum pugnam Home- rus; unus è fapientibus Græciæ Pittacus Molam laudavit; Dio Pruſ- fæus exornavit Pfittacum; Polycrates Mures; Teredinem Clitarchus; Muſcam Lucianus; Themiſon Plantaginem ; Marcion Raphanum; Erafiſtratus Lyſimachiam, Pythagoras Bulbos; Diocles Rapam; Pha- nias Urticam; Cato Brasſicam ; Mortem Alcidamas ; Ariſtophanes Paupertatem; Febrem Quartanum Phavorinus; Syneſius calvitium; alii * Nequc libellus Pfelli, nequc Allatii ſchediaſma hoc yidit lucem PARADOXÆ LAUDATIONES. 43 alii Salem, quod ridet Plato in Convivio, alii Vomitum, Ollas , Infe. eta, & quæ funt hujus generis, quæ Plutarchus & Ifocrates, & noſtra tempeftate alii magnifica , ac diſerta Oratione laudibus proſecuti funt; hic quidam Ovum, ille Afinum, alius Ebrietatem , alius Stultitiam, alius Mendacium, & quid non ? quæ in unum Volumen fub Theatri Joco-ferii nomine congesſit Gaspar Dornauus, * & publicavit non fi- ne Appendice. Et quod magis mirere, Wittembergæ Bruno quidam Nolanus impie præconium Diaboli recitaſſe dicitur ; & quidam alius, quem nominare prætermitto, Li&toris publici: verum pro tanto in Acherontis Miniſtros beneficio, reliqui Italiæ Lietores, ne ingrati elle viderentur, datis ad Laudatorem literis, gratiam referre conati ſunt, officia fua polliciti, cum tempus adfuerit , bene, & benigne ſeſe ili præftituros. Non mirum itaque fi Pſellus etiam nofter, ſui experien- di gratia , in contemptisſimis iftis ftylum exercuit . Memini me fuſe admodum in Rhetoricis dubitaſſe, difficilius ne fit, ideoque præſtan. tius, & admirabilius res viles , minimas, vel etiam malas dicendo exornare , an quæ his contraria, ut Virtutem, Sapientiam , & Viros his ipfis celebres, &illuſtres. Nunc, ut Leétorem, lectione operum Plelli defeſſum fublevemus,pauca ex multis illis adducemus pro utraque parte ex ingenio aſſerenda. Iſocrates fimiles conatus verbis etiam acerbisfimis , pluribus in locis infectatur; Plato deridet in Convivio; Synefius in Epiftolis improbat ; eoque præcipue, fi quæ totis viribus conſectamur, improba dicacitate vituperentur ; ut de Carneade vi- tuperante Juſtitiam traditur. Adde ; ficut longe præſtabilius effet de rebus utilibus mediocres opiniones habere, quam ſupervacanearum exquiſitam cognitionem, & paululum eminere in magnis , quam in parvis, præfertim iis , quæ vitam nihil juvant, excellere; ita & in dicendo philofophandum eft. Et quis nefcit gravitatem fcurrilitati, res ferias ludis , & jocis eſſe laborioſiores?idque ex eo intelligitur, ut dicebat Ifocrates in Helenæ laudatione, quod neminem unquam illo- rum verba defecerint, cum hi univerfi longe tenuius dixerint, quam argumenti magnitudo poftulat, adeo de rebus luculentis difficile eft aliquid afferre in medium, quod nemo ante uſurparit; de rebus au- tem contemptis, & humilibus , quicquid in buccam venerit, omne proa (Ft) 2 * Hanovine 1619. fol. Dornaviano Operi licebit addere diſſertationum ludicrarum & amoniorum ſcriptores varios Lugd. Bat. 1644. 12. & admiranda rerum admirabi- lium encomia. Noviomagi Batavor. 1666.12. 44 MICH. PSELLI, JUNIORIS proprium fuerit. Videtur tamen magis egregium primum: primi enim eloquentiæ magiftri , qui ſibi laudi laudem comparare, &omnes in ſui admirationemtrahere ftuduerunt, fimilia argumenta uſurparunt, Homerus, Gorgias, Protagoras, aliique non pauci , & poft hos multo plures. Atque has materias veteres adorti ſunt, non Sophiftæ ſolum, fed Philoſophi quoque, ut probat A. Gellius lib. 17. c. 12. & Philoftra- tus in Vitis Sophiftarum. Nec dicendum eſt, tot eruditos homines in hacre fuiffe deceptos: eorum apud omnes æftimatio fingularis id ne- gat. Et, dum materiæ difficultate magis exercentur ingenia , magis etiam lucent: etenim ubi deficit materia propter improbitatem, aut tenuitatem,ibi eloquentiæ lumina , & vires magisintenſä vehementio- raſpicula in audientium animos contorquent; fuique copia in maxima inopia ingerunt admirationem. Magis enim facundiæ opes in rebus laude carentibus oſtentantur. Hincomnibus, fibique iſti Scriptores perfiaadent, Ως α αεί πονηρών πραγμάτων έχεσίτιλέγειν, είτων καλών, και αγαθών ραδίως ευπορήσασι. Se, cum de rebus adeo improbaris verba fuppe- tant, ad res preclaras exponendas luculenta oratione facile abundaturos. Nec male Sidonius Apollinaris : Nam moris eft eloquentibus Viris ingeniorum facultatem, negotiorum probare difficultatibus ; & illic flylum peritum, quafi quen. dam fæcundi pectoris vomeremfigere, ubi materie ſterilis argumentum, velut arida cefpicis macri glebajejunat. Nec minutæ beftiolæ minus neceffariæ exiſti mantur. Nam ex quoque in ſuo genere pulchræ ſunt , & aliquid de- coris univerſitati rerum, tanquam in communem Rempublicam, pro fua portione, conferunt; ut præter alios animadvertit Ariftoteles 1. de partibus Animal, cap.5. Divinus quippe Artifex ita magnus eft in ma- gnis rebus, ut minor non fit in paruis. Recteque à Plinio lib. II. Na- tur. Hiſtor.cap. 2. fcriptumeſt: In magnis corporibus ; ane certe majoribus facilem Oficinam fequacimateria effe a in paruis, atque ſua exilitate nullis, muls tam rationem, immenfam vim, inextricabilem perfectionem & rerum naturam nunquam magis, quam in minimis totamellé. Eoque fpe&tat illud D. Augu- ftini lib. 22, de Civit. Dei cap. 24. Ea plus babent admirationis, que moe lis minimum. Plus enim Formicularum, 65 Apicularam opera ſtupemus, quam immenfacorpora Balænarum.ols ontisa berp ibao msin mindenita setto LXIV. Sed de parvis pauca hæc etiam fatis, Cætera Pfelli perfequamur. Eiç tör avls šyyovov fto výtior öyld. In fuums Nepotem adhucinfano δεm, P, Ουκ όψομαίσε ίσως φίλτατόν μοι βρεφύλλιον, yok bileme Εγκώο . SCRIPTA DEPERDITA. τους. Η Εγκώμιον εις τινα Νικόλαον Μοναχών, γενομέυον Καθηγέμνον τ εν Oruutu Movñs. Laus cujusdam Monachi Nicolai , qui in Olympi Monafterio Prets fuerat. Ρ. Υψηλότεροι μου από των. Εγκώμιον εις τον Μοναχός Ιωάννην τον Κρασελαν την αναγνόνα εν τη αγία Σορώ. foannis Cruβule Μonachi lau, quiins, urnaligerat, P. τί ξτο, ευθυς και εις δεδωκότα με τον ναόν. 'Επαινεξ Ιταλε, Lana Ivali. P. Ως εύ τω Ιταλώ, είδε βά. λοιτο, προς τες μαθήλας, αει τα αυτής υποθέσεως. Αλ. Dicipulos, decoe dem argumento, P, ουδείς παρ ημϊν ετ' αιχμής, έτ' ακονισης. Προς τες βασκαίνοντας αυτώ, Conte (ai obtreiatores. P, Υμείς μου έτως. λέγω τες. Η τα ΣΑΝ Σ Προς τες αυλές, In cosdem. , ούθ' υμίν βασκανίας ωέιλελείψει ται αφορμή. Καλά τινα λοιδορήσαντας αυτόν αφανώς. Contra quendam, qui ilt clanculum maledixerat. Ρ. προς την λοιδορίαν ο λόγο, « Προς τες μαθητας απολειφθέντας η ερμηνείας σ αει Ερμηνείας, Ad Difcipulos,qui interprerioni libri Ariftotelis de Interpretatione non interfuerunt, P. Προς τες απολειφθένας ολόγώ. ότε έβραδιναν οι μαθηται αυτά 7η σχολής ξωελεύσε, Cumm difcipuli tarde ad Conventum fcholafticum procesfiflent. P. oudèY HAND TOATE έντε δοκενήες υμϊν φιλόσοφοι. LXV. Moradic étis Papavo PasDegevdagio, in Romanum Referen, darium, Monodia, P. Πολλές έγώ των φίλων τεθνηκότας. Μονωδία εις τον Πρόεδρον Κύριν Μιχαήλ τον Ραδηνών, in Αntifites Dominum Michaelem Radenum, Monodia, P. Táis ielu chois TẬ. Μονωδία εις τον ξ Ακταρία Ιωάννα αδελφήν , in Αδυματά 70annis fororem, Monodic, P. Ωποίας ο Δαίμων αφορμας λόγω.. Μονωδία είς Ιωάννην τον Πατρίκιον ομιλητών αυξ όνταin 7oannem Patricium diftipulum, Monodia, P. Kωφον ημϊν το ακροατήριον, Ιωάννη Βέρτζη Βεσάρχη, τελευτήσαν(G- και αδελφέ αυλέ, ad foam- nem Burtzem Beſtarcbam, ob obiram illius Fratris, P. Ou% oida tiva cob, Επιτάφιν είς Πινα φίλον αυτ8, και συμμαθητήν, in quendam Amicum, & Condifcipulumi, Oratio funebris . F. Eya safu weno arauaxwu. Επιτάφιών εις την θυγατέρα Στυλιανην προ ωρας Σγαμε 7ελευ- Tóc aravin filiam Stylianam,que ante nuptiarum tempus mortemobiit, P. Ouyda Πέρα 7ώ λόγω Τιμών. (F) και Αναμο Επία 36 MICH. PSELLI, JUNIORIS. . Επιλάφια» εις την εαυή μητέρα, in Μarrem, Ontio funchris. P. Το εγκώμιον, αλλ' έχ ως. Επιλάφια» είς Ειρήνην Καισαριαναν. In IrenemCefarijam, Oatio funebris, P. Εγκωμιάζαν καλα αυτό, και θρηνείν επιλάφια, τον 1 LXVI. Εγκώμιον εις τον Δέσποιναν. Lau: * Imperatoris, P. "Έδες ποζε τον ευδαίμονα (αύτην, Εις τον Βασιλέα τον Διογένης ως εκ προσώπε τινός επολί8. In Diogenem Imperatorem loquitur unus è Civibuse P. Nûv mpÔTOV Ó Mórny Bao σιλέα 7εθέαμαι. να με Προς Βασιλέα τον Δέκαν, εη Ducam Imperatorem. Δέσποτα μ8 αγιε, αναθεώρησα, Ποιοι δικαιο cίο, ε. Ρ. και προς μεγαλε Προπαία.. και Ως από προσώπε 78 Βασιλέως. Tamquam ex Imperators perfona, . Ρ. παντοδαπόν τι χρήμα, και πολυέραςον βασιλέως. Προσφωνηματικές προς τον Κύριον Μιχαήλ 7ον Δ8καν. Ιn Domi- Mum Michaelen Ducκm Profphonematicus. P. Aέλυται μoι η αφωνίας. Σελένιον δημηγορικόν ωρα βασιλέως Μιχαήλ και Δεκα. eium pro concione dičtum ab Imperatore Michaele Duca, P. Ei xgy Tomois των Βασιλέων εθG- εςιν εξ υψηλότερα, Σελένιον εκφωνηθεν επί των ημερών και Βασιλίσσης Κυρίας Θεοδώρας, Silentium dictum ſub imperio Domine Theodora, P. H. ZW age{w Baginis μεία και των ωρών Βασιλίδου, Ν ο ΑΝΤ1 Χρυσόβελον, Aurea Bula. P. Oυ θαυμαςόν ά τις τον μέγαν θεώ- δυο ήλιον απείρω φωτί. κου ΛόγG υποθήκης φιλίας εισηγέμεναν τοίς ανεψιούς και πατριαρχε Kueſ Mixeerja. Oratio, præcepta amicitie tradens Nepotibus Patriarche Don τοini Michaelis. P. Πολλάκις εθαύμασα ότι με των άλλων. Προς τον οικείου Γραμματικών. Ιn proprium Granus alicum. P. Υπες σε πρός τάς καλά σε τον λόγον πεποίημαι. Lχνή. ΛόγG- εις την ανακομιδην 78 τιμία λειψανα αγία Πρωτο- μαρτυρG» Στεφάνε εκδοθείς αρχέδιG. Oratio in Translationem veneranda- rum reliquiarum San&ti Protomartyris Stephani; di&laex improviſo, P. OʻKupio ημών Ιησές χριστος οπαθής πάντων των ελπιζομένων. ΛόγG- επί τω εν Βλαχέρναις γεγονότι θαύματι. Ιn Miracalue Blacherns paratum, Oratio. P, ου πολιτικών πολιτικά ζητήμα G. το. Εις • Silen. * Augufta. 2SCRIPTA INEDITA.COM 47. Εις τα θαύμαζα & Αρχιερατήγε Μιχαήλ. In Miracula militie Prin- σίρίς Michaeli, P. Σκοπός μας και τέλο εναγομδύοις ημίν προς. Εις την μεγάλην Κυριακήν , εορτήν τ αγίας Αγάθης, και εις 7ας peaOnlgíasaulis. in magnam Dominicam, diem feftum S. Agatba; in Diſcipu. Ias ilia. P, Oύτα εδαία μόνον αιρείται, BQ óris Tic]cos Aučavlís. Vita S. Patris Auxentil, P, aqxa μεν ημίν τ προς το αγαθόν εκ ξ παλαιά πώμα/G». Ωρος τον Πρωτοσύγγελον και περί τ' αγία Γρηγορίε 8 Θαυμάζαργά. ad Protofyncellum, de s, Gregorio Thavmaturgo. Ρ. Μη θαυμάσης και έμος μεσηγέτης, ο τορόν 7ι, και λαμπρόν φθέγξομαι. InPrototyncellumhaς etiam Carmina Plelli leguntur: ΣύγγελG ως σύνοικG-, αλλά τα λόγs, Και πρώτα ως πρόεδρG-, αλλα 78 πόλε, Πώς εν τις αυθον Πρωτοσύγγελον λέγε, Ως Ουρανό Πρόεδρον, ως Θεφίλον. LXVIII. ΛόγG- εγκωμιαςικός εις Συμεώνα τον Μελαφραση In Simeonem Metaphraflem * Oratio Panegyrica, P. Tov Eίω. και λόγω Συμεών επαινείν προελόμενο», In quem & officium, die ipfi facro in Ecclefia decantandum, concinnavit. Troparia in laudibus, & Vefperis confcripfit, P. Γέρας το λαμπρόν, το περίβλε- mlov uygu. & Canonem pro Matutinis horis confecit , cujus ea fuit Acroftichis, Μέλπω σετόν γράψαλα τας Μελαφράσας. Ρ. Μέλσι μοι έυ- que nov dids. Simeonis verò memoria celebratur iiii. Kal. Decembris, eodem ipfo die, quo Stephanus vitam martyrio finiit , ut canitur Ode.9. Ειρηνικώς τρισμακάριε εξεδήμησας και αυτήν την ημέραν, καθ' ήν ο κλεινός ΣτέφανΘ- 7ελειέται ο οσιομάρτυς, Quiete ter beatetransmigra- Hi eo ipfo die, quo inclyus Stephanus Martyrio DEo confecratur. Loquitur tamen non de Stephano Protomartyre , fed de juniore alio; qui fub Conſtantino Copronymo pro Sanctarum Imaginum cultu cum aliis vario ſuppliciorum genere vitam effudit. Αινίγματα προς Μιχαήλ Τον Δεκάν. Αd Michaelim Ducam Enia gmara, verfibus Politicis, & Jambicis compoſita, apud me ſunt num, XLl, nefcio an omnia, P. "Ες ζώον λογικόν, δόαιόλαςεφηφόρε. ÉRI * Hæc Oratio una cum officio in Simeonem Græce & Latinc edita ab Allatio ad calcem diſſertationis de Simeonibus, Pariſ, 1664. 4. MICH. PSELLI, JUNIORIS θας εις πάσαν μεν κας άλλης επισήμην, και τέχνην, εξαιρέτ. Τροδιδαχ- Επισολαι, * Epilole, circiter 33: quarum prima incipit: Ο πιωχος έτG-ήγαπημένε μοι ανεψιέ, eas fequunturnonnulli Jambi , cum aliis ſtyli exercitandi gratia conſcriptis. Pſelli Epiſtolas in Bibliotheca Bavarica aſſervari Cod. 165. diſcimus ex ejus Indice, & apud Joannem Suzium, & Manuelem Eugenicum, ex Antonio Verderio in Supplem. erant & apud Antonium Auguftinum Cod. 191. quarum quinque prio- res ad Cæſarem: ad Æmilianum Patriarchanı Antiochiæ tres; ad Leo- nem primum Sacellarium unica ; & ad Xiphilinum unica. Eas per- eruditas appellavit Caſaubonus Animadverf. in Athenæum lib. I. cap. 8. & tempore etiam ipfius Pſelli, Magnus Drungarius magni æſtimabat, fi PIelloipfi credimus, Epiftola ad eundem : πάλαι ποτέ απέτεκον εγω α/αλμα σοφίας επήρατον , ωραίας Επισολας, αις δη συ περιτυγχάνων πολ- λάκις , ατα δή και θαυμάζων ίσως η χαριτω, άνοι τοιαύτας με και αυ- θις από εκείν δύναούς. Δια το συ μεν έρες των εμών ωδίνων. εγω δε σου εκφηνα τον τοκον και βέλομαι. Ιd eft: Multo Abbinc tempore fapientia peci- men amabile , pulchras Epiftolas genui , quas ipfe cum ſæpius accepiffes, forte earum gratias admiratus , fimiles me, & rurſum edere poffe exiftimas. Pro- pterea tu quidem fætus meos exoptas; ego vero ribi partum excludere renuo. LXIX. και Λόγος χελμαθας πρός πόθον Βεσάρχην αξιώσαντα τον γράψαι, περί δ' Θεολογικά ΧαρακτηρG». Oratio ex tempore ad Ρotbum Veftarcham, qui Pfellum rogaret , ut de Theologico charactere ſcriberet. P. Μη θαυμάσης, Πόθε μοι φίλτατε , ει των. Due de has Materia ad Ρo- thum Orationes indicantur in Bibliotheca Antonii Auguſtini Cod. 191. An hæc una in duas diviſa ſit; vel verè binas fcripferit, mihi non liquet. Paraphrafis in Homeri Iliada, foluto ** fermone, P. TAY GIT è peyvūv w Ord's yż tš Ondéws. ita tamen, ut ſinguli verſus ſeorſim redditi ſint. Eam habuiſſeetiam Joannem Operinum Baſileenſem, tradit Geſnerus. Εξήγησις ας τας ε φανας & Πορφυρία. Εκφοβεio in quinque voces Porphyris, P. Διατί απροσδιορίσως. τ Εξήγησις εις τας Κατηγορίας & Αριστόβέλος. Εκροβtio in Predica- menta Aristotelis, P. Των πραγμάτων, τα μεν κοινωνεί, Διδασκαλία σύντομο, και σαφεςάτη, περί 7ών δέκα Καθηγο- ριών, και και ως τορίαν * Ex his, novem Pfelli Epiſtolæ ab Allatio poft idem de Simeonibus Syntagma vulgate 90s Græcc & Latine. ο λίγο ελαιοκαλεί έκανέχρι σχάλλο ωΕι ών τις ** Verſibus politicis. SCRIPTA INEDITA, M 49 τορίαν ευκλεώς εμπορεύσεία, Doctrina compendiofa, σ quam maxime dilu- cida, de decem Predicamentis, Propofitionibus, & Syllogismis, quorum notitia prius habita, in quamlibet fcientiam, & artem,fed Rhetorum potisſimum,facili nego- tio cuique aditus patebir. P. Επειδή τισιν εκ οίδ' όθεν ειπαν 7ην το Άβαλεκτικής. Εις την Πορφυρία Εισαγωγήν, και 7ενα 7ών Αριστοτέλες Κατηγοριών In Introductionem Porphyrii, & Prædicamenta Ariftotelis, I.II. No refu moe- χώς των αρχαίων. ει το Εξήγησις εις το περί Ερμηνείας Αρισοδέλες. In Αritotelis librum, de Interpretatione, expofitio. Ρ. ο σκοπός και σε Ερμηνείας επί Δαλαβειν σε Προτάσεων, diverfaab edita, quemadmodum & fequentes. Εξήγησις εις το στεί Ερμηνείας Αριστοτέλος. Ιn Αritotelis librum, de Interpretatione, expofitio. r. féag vũ cevli opis aut Σύνοψις, και Μελάφρασις σαφεςάτη τη διδασκαλίας και περί Ερ- penvelas. Synopſis, 6 Metaphrafis quam dilucida doctrine libri, de Inter- pretatione. P. Διαλαμβάνει περί προτάσεων. Είς το περί Ερμηνείας έκδοσις επίτομG. Libri, de Interpreta- esome, compendiofa expofitio. Ρ. Τα είδη ξ λόγε πέντε τον αριθμόν. Ψελλά, και άλλων Σχόλια,και Αποσημειώσας εις το πρώτον 7ών προ- Πέρων Αναλυτικών και Αρισοδέλες. Peli, σ aliorum scholia,& Annotationes in primum priorum Analyticorum Αriftoteli. Ρ. και το δέκαζον πρόβλημα, Εξήγησις εις το πρώτον, και δεύτερον των προτέρων Αναλυθικών 7ών AÇISOTÉR85. Expofitio, in primum, & fecundum priorum Analyticorum Ariſtore- lis. P. Εν 7ο πρώτο επάν. Εξήγησις εις το πρώτον των υστέρων Αναλυτικών. Εκpofitio in pri- mum poteriorum Analyticorum, P. Σκοπός εςιν ενταύθα το Αριστοτέλο. Προλεγόμενα εις τες Σοφιστικές Ελέγχες & Αριστοτέλες. In Sophilicos Elenchor Ariforelis, Prolegomena, ότι με απερι Αποδείξεως λόγG. In alio vero exemplari ifta Michaëli Ephefio tribuuntur. LXX. Τίνα περί Δαιμόνων δοξάζεσιν Ελληνες. Οue de Demo- nibus Greci opinentur. P. Ο μεν ημέτερG- λόγG- προαιρέσεως και 7οίς Αγγέ- λοις διδες. Εt hunc puto eife alterum * librum de Damonibus, ex quo Marfilius excerpfirea, quæ leguntur ultimo capite apud ipſum, coś magis ducor in hanc ſententiam, quod in meo Codice ſtatim poſt hunc Tractatum fequitur Dialogus de Dæmonibus,in quo interloquun- tur Timotheus, & Thrax, de quo ſuperius in libris editis Pfelli egimus. Εις την Ψυχογονίαν Πλάτωνα». De animi generatione apud Ρla- tonem. P, Το μου λεγόμλιόν εσιν, ότι ε μάτην. (GR) Locus * Vide,fupra 5.39. p. 28. 5ο MICH. PSELLI, JUNIORIS Locus exPhyficis, de anima, & mente. P. Nές εσιν εξις ψυχής. Negi Yuxãs. Varie Quefiones, de anima. P. Nosga kelio sve ψυχή, νοερός. Περι των πέντε δυνάμεων και ψυχής, de quinque facultatibu anime, P. Nές μας εςιν ο Θεόθεν καλάφύσιν κινέ μάνα. Tlegi zápas yñs. De fitu Terre, figura , & magnitudine. P. H γη την μέσην παντός έλαχε χώραν. Non me latet tamen, in alio Ma- nuſcripto Opuſculum hoc Nicephoro Blemmidæ tribui. Πότε εκλείπει ο ΗλιG-, και πότε η Σελήνη και πώς την έκλειψιν dupolégwvouußusvcgiveaf. Quando deficit Sol, & quando Luna, es quomodo Harisque defeius contingar. P. Ει μεν τας τρόπος έρωτας των εκλείψεων. Περί Θυικής. De facrifcandi ratione, P. Περί τ Θυλικής επιστήμης ήξίωσας. Περί Χρυσοποιίας προς τον Πατριάρχης Κύρια Μιχαήλ. De auri conficiendi ratione , ad D. Michaëlem Patriarcbam. P. opas ó fuós decatórys με ποιές, η τ έμής ψυχής τυραννίς. Vide fupra in editis 9.38. Περί Σφυγμών. Dε Pullbs. P, Ηκω δη σου και το περι Σφυγε prove Αποσημείωσης Πυρετώνων, Nora de Febrientibu, P, Ει κατεκλί- θη ο νοσων εν αρχή. LΧΧΙ. Ιατρικών προς Κωνσταντίνον τον Πορφυρογέννηον. Medicinale ad Confantinum Porphyrogennetam. Ρ. τας προσαχθείσας επίλομάς ως και της θειότηG., Tractatusprooemiimihi copiam fecit, Vir7έτράγωνο Melchior Inchofer. Meſfana delati; Ipfum, quia adhuc ineditum eſt, ut modum etiam tractationis habeas, hicapponam. Τας προσαχθείσας επιτομας ωρα 7ης σής θεότη, εκ Θεά Αύγοκράτωρ, περι της των Ιατρικών Θεωρημάτων σωαγωγής έρευσα καλα το δωαγών Δία σωλομίας ομά , και σαφηνείας πάσαν την ιατρικών επελθών, μηδέν καλα δύναμιν των αναγκαίων υπεροράν, έκαςον εκθέματα των παθημάτων, πρώτον μεν τας αιτίας υπα- γορεύων σαφώς δεύτερον τας σημειώσεις διών ραδίως γνωθήσον αι , είθ' εξής τον θεραπείαν , δι ήν παλα καλα Τέχνην θεραπεύσομεν. πρότερον από κεφα- λής αρξάμδυοι, Αλατο εκείσειδρύεις το ιερόν 7ης λογικής ψυχής. Tube tuo mibi divinis fime Imperator, compendia de meditationum Medicarum collectione deman, data, pro virium mearum modulo, compendiofe, atque perſpicue, omnem Medi- cine facultatem percurrens, nullumque ex neceſſariis negligens, ſed univerſos morbos exponens, abfolvere nifus fum. Primum enim caufas aperte enuncio; ſe- cundo, per quas non difficulter dignofcentur , notas; tandem media, per que omnia SCRIPTA INEDITA. omnia artificieſe curabimus. Prius À Capite , quod in eo facra pars anime ratio- nalis inhereat, exordiamur. Ex ungue Leonem, & ex hoc diſce cætera. Liber tamen contemnendus non eft , fed fæpe ſua brevitate expedi- tus, & remediisà probatisſimis Scriptoribus delectis, transſcriptisque & populari loquendi forma proficuus. Pſelli tamen utcumque non eft. Neque enim in dicendo acrimoniam, nec in re expedienda fo- lertiam Pſellianam præ ſe fert. Nec patitur id Imperator, cui Tracta- tus inſcribitur. Sive enim Conſtantinum Porphyrogennetam primum, five fecundum, qui cum Bafilio Imperio præfuit, intelligas, Pſellus Au- etor eſſe non potuit, quem ſub Imperio Alexii Comneni vivum adhuc deprehendimus, niſi tunc primum, & natum, & libros componentem dicere velimus ; & tunc etiam vitam ejus ultra centeſimum annum productam fateri cogemur. Quodfitriginta annos natus & amplius ad minus, ut veriſimile eſt, (Auctoremenim, allatumexordium ætate pro- vectum, experimentis celebrem, artisque exercitio eruditum innuit) Tractatum illum conſcripſit, jam Pfellum ultra centum, & quadraginta annos vixiſſe, ad hunc diem inauditum, dicendum eft. Quare vel hic Plellus alius eſt à Michaelis Ducæ Præceptore, vel Pſellus omnino non eft. LΧΧΙΙ. Διδασκαλία πανδοδαπή, * και πάντως αναγκαιότατη εν εκαζον ενενήκονlα προς τους Πέρσαρσι κεφαλαίοις θεωρεμβύη, χωρίς 7ών χε- Δασθέντων ετέρων Αιαφόρων λόγων, και τίχων προς Δαφέρες υποθέσεις, έκτεθείσα, προς τον ευσεβέσαον , και αοίδιμον Βασιλέα Κύριν Μιχαήλ τον Δέκαν Αυτοκράτορα γεγονότα.. Doirina omnifaria, σ omnino nece[a= ria centum nonaginta quatuor capitibus comprehenſa, preter alios varios die fcurfus, & Carmina ex tempore dictata ad argumenta varia; Ad piisfimum, σ celebrem Imperatorem Dominum Michaelem Ducan.P, Πισέυω εις ένα πατέρα των πανίων αρχών. Capita, qua in ea continentur, fiunt fequentia. α, Ηερί ονομάτων τινών λείπομείων εν 7ω των Χριστιανών δόγμα..β, Περί ουσίας, και φύσεως. γ, Περί Ενυποςάτων. δ, Περί ομοεσία, ε, Περιομόπος άτα. 5, Περί Ενυποςάσεων.ζιπερί ουσιώδες ενώσεως,και διαφοράς.η, Περί υποσ αλικής ενώσεως και διαφοράς. ι, ια, Περί τ αγίας Τριάδος. ιβ, ωειε Πρόπετ ανιδόσεως, ιγ, Περί η θείας ενώσεως. δ, Περί φύσεως απαθές. ιε, τίς ο Θεός, 15, Εί άπαρον το Θείον και πώς άπειρον..ζ Πώς οίδεν ο Θεός τα μέλαβαλλόμενα πράγματα, εη, Απο ποία πρώτα στοιχεία ήρξαλο τον κόσμον ποιείν ο Θεός. 19, Πόθεν έννοιαν έχον Θεα (Gg) 2 * Hujus prima aliquot capita Græce & latine vulgavit Woegelinus,ut di&tura eſt ſupra §. 46. & integram communicabo cum lectoreinfra ad hujus diatribæ calcem. αν. 52 MICH. PSELLI, JUNIORIS άνθρωποι, κ, Πότεροι πλείες οι Αγελοι, ή οι άνθρωποι, κα, κβ, κ, κδ, κε, κς, κζ, κη, κ9, Περί Ν8. λ, λα, λβ, λ/, λδ, λε, λς, λζ, λη, λθ,μ,μα,μβ, μη, μο, με, μς, μζ, Περί ψυχής, μη, Ει μέλαβαλλοι ψυχή είς Αγγελον.μθ,εί άναρχος η ψυ. χή, ν, Ακριβέςερον περί ψυχικών δυνάμεων, να, Πώς ο Πλάτων γεννητήν ομά την ψυχήν , κ, αθάνατον αποφαίνεται να, Τίς η Πλατωνική Ψυχολογία, νγ,Διατίη Ψυχή μέσητών μερικών, και αμερίσων λέγεθαινο, Ποίαν Ψυχήν ο Πλάτων έν Τιμαίωγεν- να, νε, τίς η τ Ψυχής δύναμις, νς, Ποίαι α Ψυχής δυνάμεις, και τίνες, νς, Τί έξι Φύσις, νη, Τις η διαίρεσις των κοινών ενεργειών τ Ψυχής προς το σώμα. νθ. πότε η ψυχή των κυμάνω ενέται σώμαι; ξ, πώς ενεται 7ώ σώματι η Ψυχή. ξα, Περί τ αλόγε Ψυχής. ξ3, Τίς η βέλεις, και τις και πρακτικός Λογισ- μος. ξη, Περί προαιρέσεως,και προσοχής. ξο, πότερον η ψυχή λυέλα απο σώμα- 7G-, ή το σώμα απο τ Ψυχής. ξη, Πώς σωέχεται η Ψυχή εν τω σώματι. ξς, ξζ, ξη, ξ9, ο, θα, οβ, γ, δ, ε, ος, οζ, Φη, οθ, π, πα, Περί Αρεθών. πβ, Τίνι δια- φέρει Αρχη, και Στοιχεία,πγ,Περίτων Αρχών, 7ί εισι,πδ, περίΙδεών, πε, Περί Δαι- μόνων, και Ηρώων, πς, Περίγλης, πζ,Περί Αίτιών. πη, Περί Σχημάτων. πθ, Περί Χρωμάτων. ζ,Περί Μίξεως,και Κράσεως.ζα, Περί Γενέσεως.και φθοράς. ζά,περί Σω- μάτων.ζί, ωei Ελαχίσων, ζδ,διαφοράς Γνώσεων.ζε, Πώς εκ αεί μελέχομεν και Θεά,αι ενεργείο αυτ8. ζο, Διαλί όλως επί το κακόν. ζ. Τελεώτερον αείξKα- κ8,ζη, Εί εςίτι έν Α/γέλοις κακόν. ζ9,Ει εν τόπω το Ασώματος. g, Ει κακόν ή ήλη- ρα, αξεπρος το Θείον των όντων επιστροφής. β,σειxρόνε. γ, αείκινήσεως. Εδ, αθί Ανάγκης, ρειιειΕιμαριζώης. ρσσει τύχης Αυτομάτε.ρζ, αθί Αιών, και Χρόνε,ρη, ωέιτών ε Αισθήσεων , ρθ, Eιαληθές το καταβασκαίνεις τινας υπό των ορώνων. ρι, πώς Εκλείψεις γίνονται. ρια, πώς άρρένα, και θήλεα γίνεται.ρις, Διατί γωή πολλάκις συνεσιαζεσαι συλλαμβάνει,ρι, Διατί δίδυματα, τρίδυμα γίνεται.ριδ,πόθεν γίνονται των γονέων και ομοιώσεις, και αν προς τέτες ανομοιότηλες, ριε, Εί και το έμβρυον ζώον, και πώς 7ρέφεται το ρις, πως οι όνειροι γίνομαι, ριζ, ώEiΥγείας, και Νόσε, και Γήρως. ριη, Διαλί οι νεσεύοντες διψώσι μάλλον,ή πεινώσι. ριθ, Διατί πεινώνες, εαν πίνωσι, διψώντες και, εαν φαγωσιν επιτείνονται. ρκ, Είέςι μεικτος ξ ουρανέ.ρκα, αειτξ Ανθρώπ8 ασίας. ρεβ; Είς πόσες κύκλος διαιρεί- 7αι ο Ουρανός. ρκέ, αει φαινομεύε εν τω Ουρανώ Γαλακοειδές κύκλ8, και λεγο- μψε Γαλαξίε.ρκά, σεισών φαινομένων εν 7ώουρανώ διαφόρων πυρίνων φασμάτων, ρκε, ωθι των φαινομένων έντώ Ουρανώ χρωμάτων αιματωδών, Χασμάτων.ρκς, ωει τασίας Ηλία,και εί πολλοί εισιν ήλιοι. ρκς, αει ρεεΓεθ85 Ηλί8,και Σελήνης, Γης.ρκη,σει εκλείψεως ηλία. κθ,αει εκλείψεως Σελήνης.ρλ,Εθερμος ο Ηλιος.ρλα Τις η εσία των Ατέρωνρλς, ωeι 7ών Ατέρων φορας, και κινήσεως, ρλί,ποαπα των αστέρωντα χώμαλα.ρλδ, αει 7άξεως Ατέρων, ρλε, πόθεν φωτίζονται οι Αφέρες.ρλς, αεί επισημασίας Αστέρων, πώς γίνεται χαμών, και θέρος, βλζπόσος εκάσω των Σκήτη έδες πλανητων SCRIPTA DEPERDITA, 53 πλανήών ο χρόνο περιοδε.ρλη,αει των άστρων των καλεσμένων Διοσκέρων.ρλθ, ωει κομήτε.ρμ,ωει' τε και χαλάζης, Χιόνος,πάχνης & Δρόσε.ρμα,αθιΔρόσα, αυθις, και πάχνης, με,αει Ιριδος.ρμί,οβίλω.ρμόζωeirάβδων.ρμε, αει Παραλ- λήλων.ρμς σει Ανέμων.ρμζαβίτυφώνος.ρμη,ωει Εκνεφίε.ρμθ,αει κεραυνών.ρν, ωει πρησήρος. ρνα, πώς συνέβη ο κόσμος. ενό, Ει έν τόπαν. ρν Γκέι Κενάρνό, ωει Τόπε.ρνε,αει χώρας.gνς, έμψυχος ο κόσμος,ενζιΕι Γεννήλος ο κόσμος, και άφθαρ- 7ος,ρνη, Εί7ρέφεται ο κόσμος ανθ,αει 7αξεως Κόσμο.ρξ,τίς η αιτία και τον κόσμον. όλον είκλιθήναι, ξα,πόθενών τις γνόιη Ελληνικαϊς αποδείξεσι την κόσμε συνέλει- αν. ρξβ, Τίνα δεζια & Κόσμ8, 7ίνα αριστερα, Pξί, ωει μέσαβολής των Γης μερών. εξό, ωθι Σεισμών. ρξε, αει μεγάλε. Χειμώνος, ρξε, Διάλι αλμυρόν το τ Θα- λάστης υδωρέσι. ρξζ, τίς ή αιτίαξ εν τη Θαλάαση γλυκούδωρευρίσκετ. ρξη, Διαθίτο Θαλάτιον ύδωρ 87ρέφει 7α δένδρα.ρξθ, Διαλε Θαλάσσης ελαίω κάθαρ- φαινομεύης, γίνεται καταφάνεια, και γαλήνη. ρο, τίς η αιτία δί ήν όταν εις την Θα- λαασαν εμπέση κεραυνός, αλλες έξωθεσιν, ροα, αει τεν Ευβοία παλιρροιας.ροζ, Διατί υπό των εγίων υδάτων μάλλον,ή των επιρρύτων τα δένδρα. και τα τέρματα. πέφυκε 7ρέφεού.ροΓ,Διαλί των ομβρίων υδάτων έυωδέτερα τοίς τέρμασιτα μεθα βρονών, και ατραπών ύδατα. ροδ, περί 7ινων λιμνών, ροε, περίποταμών. ρος, περί Νείλε αναβάσεως. ροζ, Διαι μόνος ποταμών ο Νείλος αυρας, έκαναδίδωσιν. ρογηπερί των μεγίσων Βασιλειών.ροθ, περί Χυμών, ρπ,Διαιωαβάλλεσιν άλας οι νομάς 7οίς θρέμμασιν. ρπα,Διαλε την χροιαν και πολύπες έξαλάτ]ει,αϊς άν πέ- τραις προσομιλήσει, επβ, Διαι σάρκή παλάμη χειρός φαγείν γλυκυλάτη. ρπς, Διαι Δωριείς έυχονται κακήν χόρια συκομιδήν, ρπδ, Διαθλή άρκος εκ εθίει αδικήμα,όταν αλίσκητα. ρπε, Διατί η Τευθις φαινομεύη σημειον χειμώνος έςί. επς,Διαλε τον μεν σίτον έν πηλωδει φυλέυομαι γή, την κριτην εν καταξήρω.ρπξ, Διατί η Αμπελος δινω ραινο μέρη μάλιςατώ εξαυτής αναξηραίνέλα.ρπη, Διαι τα Ρόδα μάλλον ανθεί δυσωδών 7ινων ωαφυλευομλύων αυγούς,ρωθ,Δια γίνα αιτίαν το των αγρίων συών δάκρυον ήδύ, 70 των ελάφων αλμυρόν. ρζα, Δια τίνα αιτιαν αι χάληκες, και μολυβδίδες έμβαλλόμεναι ψυχρότεροντουδώρ ποιέσιν.ρζα, δια τίνα αιτίαν αχύροις, και ιματίοις η χιων διαφυλάττεται. pζα, τί εσιν ο ΒέλιμG..εζη Τις αιτία δι ήν ευθρυπαγίνεται7α εν 7η συκή κρεμαννύμενα κρέατα. Ιdeft, I, De nonnullis nominibus, que in Chriftianorum dogmate ufurpantur, 2. De effen. tia, & natura, 3, De Enbypoftatis. 4, De confubflantiali , 5, De bomoypoplato. 6, De enypoftafibus, 7; De eſentiali unione, & differentia. 8, 9, De rela- tiva unione, & differentia, 10, 11, De fančta Triade. 12, De modo retribu. tionis, * 13, De divina unione. 14, De natura, quæ pati nequit. Is, Quis fie DEUS, 16, Si infinitum eft Numen, & qua ratione infinitum, 17, Quomodo (Gg) 3 DELIS * Vide fupra S. 55. pag.37. 54 MICH. PSELLI, JUNIORIS. 1 1 DELIS cognofcat res, que mutantur. 18, A quo primo elemente DEUS exor- Jus eft Mundum conficere. 19, Unde ſententiam de DEO homines acceperint. 20, Quinam numerofiores Angeline, an Homines? 21, 22, 23, 24, 25, 26, 27, 28, 29, De Mente. 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39 40, 41, 42, 43, 44, 45, 46, 47, De anima, 48, Simutatur Animas in Angelum, 49, Si fine principio Anima eft . 5o, Accuratius de facultatibus Anime. 51, Quomodo Platogenitum fimul, & immortalem Animum decernai, 52, Quæ fit Platonica Animarum generatio, 53, Quare anima media partibi- lium, ES inpartibilium dicitur, 54, Quem nam Animum Plato generat in Times. 55, Quæ fit Anime facultas. 56, Quales fint Animi facultates; & qua, 57, Quæ fit divifio communium aperationum Animi ad Carpus, 59, Quando animeus generando unitur Corpori. 60. Quomodo Corpori Animus uniatur. 61, De Ania ma rationis experte. 62, Quæ fit voluntas , & que operativa cogitatio, 63, De electione , & attentione. 64, Ultrum Animus a Corpore , an Corpus ab Anima diffolvatur. 65, Quomodo contineatur Animus in Corpore. 66, 67, 68, 69, 70, 71, 72, 73, 74, 75, 76, 77, 78, 79, 80, 81, De Virtutibus, 82, In quo differat Principium ab Elementis. 83, De Principiis, quid ſint. 84, De Ideis. 85, De Demonibus, Heroibus 86, De Materia. 87, De Cauſis, 88, De Figuris. 89, De Coloribus, 90, De Mixtione, & Temperamento. 91. De Gene- ratione, & Corruptione, 92, De Corporibus. 93, De Minimis. 94, De diffe- rentiis Cognitionum, 95, Quomodo non ſemper DEUM participamus , cum ille ſemper operetur. 96, Quare omnino Malum fit, 97, Abſolutius de Malo. 98, si eft in Angelis aliquod Malum, 99, Si in loco Incorporeum fit. 100, si Malume Materia. 101, Dererum ad DEUM converſione. 102, De Tempore. 103, De Motu. 104, De Necesſitate. 105, De Fato, 106, De Fortuna, & Cafu. 107, De Seculo, & Tempore. 1@8, De quinque Senſibus. 109, An verum fit nonnullos faſcinari à videntibus, 110, Quomodo Eclipſes fiant. III, Quomodo Mares, & Femine generentur. 112, Quare Mulier ſepius Virum experta non concia pit. 113, Quare gemini, 85 tergemini nafcuntur. 114, llnde Parentum fimis litudines, 5 disſimilitudines fiant, IIS, An Embryum animal fit ; & qua ratio- ne nutriatur, nó, Quomodo Somnia fiunt. 117, De Sanitate, & Morbo, ES Senectute, 118, Quare qui jejunant, fitiunt potius, quam efuriuni. 119, Qua- re qui eſuriunt, fi bibant, atquifitiunt; ſi comedant, diftenduntur. 120, An fie aliquid extra Cælum, 121, De Hominis effentia. 122, In quot circulos co- um dividatur, 123, De apparente in cælo la£ti fimili Circulo, Galaxia die &to. 124, De apparentibus in Calo diverſis igneis Spectris, 125, De apparenti- bus in Gælo Coloribus fanguineis, , Voraginibus. 126, De effentia Solis , Es AN SCRIPTA INEDITA. 55 an plures Soles, 127, De magnitudine Solis, & Lune, & Terre, 128, De Ecli- pli Solari. 129, De Eclipfi Lunari. 130, An Sol calidus fit. 131, Que fit ef- ſentia Stellarum. 132, De Stellarum latione , & motu, 133, Quales fint fel. larum configurationes. 134, De ordine Stellarum. 135, Unde lumen babeant Stelle, 136, De ſignificatione Stellarum, & quomodo fiat byems, & aftas. 137, Quantus fit cujuscunque Planeta circuitus tempus, 138, De Stellis , Diofcuris nuncupatis. 139, De Comete. 140, De Imbre, & Grandine, Nive, Pruina, & Rore. 141, De Rore rurfum, & Pruina, 142, De Iride, 143, De Area. 144, De Baculis, 145, De Parallelis , 146, De Ventis. 147, De Typhone. 148, De Ecnepbia. 149. De Falminibus. 150, De Prefterë. 151. Quomodo Mun. dus coaluit. 152, Anunum Univerſum. 153, De Vacuo, 154, De Loco. 155, De Terra, 156, Anmundus animatus. 157. An Mundus factus fit, & incorrua pribilis. 158, An Mundus nutriatur. 159, Deordine Mundi, 160, Qua cag- fa Mundus univerfus inclinatus fit. 161, linde nam gentiliam demonftrationibus, Mundi finis babeatur, 162, Que dextra Mundi, & que finifra, 163, De transmutatione Terræpartium. 164, De Terremotibus, 165, De magna bye- me, 166, Quare aqua Marina eſ ſalſa. 167, Qua caufa in Mari aqua dulcis inveniatur. 168, Quare aqua Marina arbores non nutriat. 169, Quare in Mare oleo effufo, Mare dilucidum fiat, & quietum, 170, Qua cauſa, cum in Mare fulmen ceciderit, ſal emergat, 171, De fluxu, & refluxu Euboico, 172, Quare aquis pluvialibus magis, quam currentibus arbores, & femina nutrian. tur. 173, Quare ex aquis pluvialibus, qua cum tonitru, & fulgure decidunt, magis femina irrorant. 174, De nonnullis Lacubus: 175, De Fluminibus. 176, De Nili incremento, 177, Quare inter flumina Nilus ſolus pentos non eflaz, 178, De maximis regnis. 179, De Humoribus. 180, Quare paflores recens natis ani- mantibus falinſpergant. 181, Quare Polypus colorem faxorum, quibus fele apo plicaverit, induat. 182, Quare palma Lirfa adcomedendum fuavisfimaeß. 183, Quare Dorienſesprecantur , malum berbarum provenium. 184, Quare urfaca- pta, rete non comedit. 185, Quare Loligo viſa tempeftatem præfagit. 186, Quare Triticum in lutofa, Hordeum in arida terra feminamus. 187Quare Vi. tis vino, & præcipue fi fuo, aſpergatur, exficcatur. 188. Quare Rofe magis efflorefcunt , fimale olentia una cum ipfis infeminentur, 189, Quare Porcorum agreſtium lacryme dulces, Ceruorum falſe funt, 199, Quare lapilli, plumbi- que lamina ingette frigidiorem aquam efficiunt, 191, Quare paleis, & indu- mentis Nix confervatur. 192, Quidfil Bulimos. 193, Quare Carnes in ficu appenfæ tenirires fiani, Ex hiſce CLXII. capita in linguam verſa latinam à nefcio quo, oftendit mihi acerriri ingenii Vir Jo. Jacobus Buccardus. LXXIII, ÉT. 56 MICH. PSELLI, JUNIORIS. LΧΧΙΙΙ. Επιλύσας σύνθομοι Φυσικών ζητημάτων προς Μιχαήλτον Δέκαν ÈV B.CA lovs duoi. Solutiones compendioſa Naturalium quefiionum, ad Michaelem Ducam libris duobus. P. Ο μεν πλέταρχο, μέγισε, και θειότατε Βασιλεύ. Capita lib, I. περί ξ σφαιροειδή είναι την Γήν. εκεί αυτήν εν μέσω Σπανιόςπερί μεγέθες τη Γης. Ορίζον/G καγραφή. Capita fecundi, περί 7ών μεταξύ τη γης , και & ερανέ Στοιχείων, και των σει ταύτα πα- θών. περί ΑέρG, και Πυρες, και Νεφών , και Υετών, και Ασραπών, και Βροντών. περί Σεισμών, περί Κομήτων Αστέρων. περί Ανέμων. περί ίριδα σ®ι Αλω. περί αήματζουραν8. περί κόσμ8 , ει έμψυχο ο Κόσμό, και προνοία διοικήμαναν, περί ταξεως Κόσμε, περί εξ Κόσμε έγκλίσεως. περίξ, ο επί κενόν έκθος Κόσμε. Εί άφθαρτος ο κόσμG». Τίνα δεξια Κόσμο, και τίνα τα αριστερα. Τις η ξ' ουρανέ 8σία. περί των εν ουρανό νο8 μαύων κύκλων, περί εσίας Αστέρων. περί αήματα Ατέρων. αεί τι των Ασέρων Φοράς, πόθεν φωτίζονται οι Αφέρες, πώς γίνονται οι τέσσαρες καιροί, περί μεγέθος Ηλία, και Σελήνης. περί τξΗλία έκλείψεως, περί εσίας, και φωβισμών Σελήνης, και χήμαG», αει εκλείψεως Σελήνης. Ετιπερί έκλα- ψεως Σελήνης, Εις πίσες κύκλες διαιρείται ο Ουρανός, αεί η των Ασέρων Φοράς, και κινήσεως. πόθεν άν τις γνοίη Ελληνικαϊς αποδείξεσιτήν Κόσμο GUVTé udv. Terram effe fphæricam, in medio Univerfi fitam. De Terre magnitudi. me, Orizontis deſcriptio. De Elementis inter Terram, & Cælum, & eorum affe&libus. De Aëre, & igne, 6 Pluviis, & Fulminibus, & Tonitruis, De Terremotibus, De Cometis. De Ventis. De Iride. De Arcu. De figura Cæli. De Mundo. An Mundus animetur, & providentia gubernetur. Deordine Mundi. De inclinatione Mundi. An extra Mundum vacuum fit. An Mundus incorruptibilis. Quæ dextra Mun- di, & quæ finiftra. Que Cæli effentia. De circulis, quos in Cælo imaginamur. De Stellarum effentia. De Stellarum figura. De Stellarum latione. Unde Stelle lumen habeant. Quomodo fiant quatuor tempeſtates. De magnitudine Solis, & Lunæ. De defe&tu Solis. De effentia,& illuminationibus Lune, & figura, De defectu Luna. Adhuc; De defectu Lune. Inquot circulos Cælum dividatur. De Stellarum latione , & motu. Quomodo quis ex Gentium demonſtrationibus Mundi finem cognofcer. Ejusdem argumenti eſt, & alius ejusdem Tracta- tus, Απορίαι φυσικοί, και Λογικα. Dubia naturalia, σ logica, qui incipit: Πολλοί με πολλαχώς των αρχαίων, & ali fab diverfis titulis, & principiis, quieadem ut plurimum continent. Neque ab his diverfa videntur, quæ ſub variis titulis in Bibliotheca Regis Gallorum leguntur. Solutiones Quæftionum ad Michaelem Ducam. Epitome Queſtionum Phyſicarum. Quem fionum Capita CXCI. Quaftiones Theologica, 85 Phyfice. De DEO ad Micbae lems SCRIPTA INEDITA. 57 κοινή. lem Ducam. Ψελλε φιλοσοφικα, ex quibus omnibus, ut etiam ante dixi- mus, unum abſolutum confici poterit Opus. δεν LΧΧΙV. Αντιγραφή και προσεροτησανταντινος Μοναχά περιορισμό 78 Θανάτε. Refponfio ad Monachumquendam, determinationemor. tis. P, Ουχώς ήπόρη]ο 7ο προβληθεν ωρα σε ζήτημα. Εadem forte funt,que ejusdem: De termino vite, leguntur in Bibliotheca Regis Gallorum. Ο Διαι τ Κοσμοκησίας καλά τον Μάριον μήνα την αρχην ειληφως, ο χρόνο απ' αρχής 78 Σεπτεμβρί8 μηνός απάρχεοθή λέγετα. Οuanam ra- tione Orbis conditus, cum menfe Martio principium habuerit , ab initio menſis Septembris tempus exorairi dicatur, P. Δια 75 καλιούς χρόνο χρόνων, Περί και αποπομπαί8 κριά, De Hirco emilario. Ρ. Ερώτησας πηνίκα Σέτες ο Αρχιερευς. Περί 'Αατί οι Αγελοι πτερωτοί, και έφεμμάίοι, και ανθρωπόμορ- φοι, και σφαιραν εν ταϊς χερσί φέροντες. Και δε ήν αιτίαν μνήμην αυγών ποιέμεθα τη δεύθερα η ΕβδομάδG έμέρα, τη τρίτη δε και προδρόμο, και καθεξής, έως τών έπια. Οuare Angeli alati, coronati, figura humana, και phæram in manibus geſtantes, depingantur , & quare eorum commemoratio fit feria ſecunda hebdomade , feria verò tertia Precurſoris , & fic deinceps per Περιem dies. P. περί μην ξανθρωπομορφες είναι τες. Εις τοΘεολογικών ρηγoν, Διαί μονας απ' αρχής εις δυάδα κινηθασα μέ. Xpi tpiddo š5m. In Theologicum dictum, quare unitas à principio in binarium mota internario confedit. P. Ουκ αποκρύψο μαι προς υμάς,ώ φίλταίοι.Ιn idem dictum legi&Georgii Acropolitæ Interpretationem. νών, ήν ετωπροσφέρεσιλέγοντες. Τις ήν αναγκαία χρεια η κατεπείγεσα την παναγίαν έρανόθεν καιελθείν, και των ανθρωπίω γίνει συγκαλαβήναι, και τεχ- θήναι, και πάντα τα ανθρώπινα πάθη υποστήναι, και ταυρωθήναι, και ταφήναι, και αναστήναι, τί οδ' εκ ήδύναίο νεύμαζε μόνωσώσαι τον άπανα κόσμον, και μη κενάως της ίδιας δόξης. μηδε το ελάχισον. Τέτο δ' ήν και ξ όψες Θεότης άξιον, και ημίν τους ανθρώποις λυσιτελέςερον. Enoda. tio communis dubii omnium extra Chriftianorum fidem viventium ; quod fic proponunt: Que erat necesſitas omnium cauſam compellens, ut de Cælo de- ſcenderet , propter bumanum genus ſe demitteret , naſceretur, mortalium pase fiones ſubiret , crucifigeretur, ſepeliretur, refurgeret? an non nutu folo pote- råt univerſum ſalvare; absque eo , quod propria dignitate, vel minimum exueretur? Hoc quippe erat, & apice divinitatis dignum, nobisque morta- (Hh) libus ω8 s8 MICH. PSELLI, JUNIORIS OT libus magi expediens, P. Ταύτην την απορίαν εκ Αγαρηνοί μόνον, αλλα και Ελληνες. LXXV. 'Els 78, s nami ar cigarão, Inillud, pulchra formofumi Ρ, Κάτ έλλειψιν σ, απέτεμε. Εις 7ο λεγόμενον εν 7η εορτή τ Ανειλήψεως & Χρισ8. Σήμερον Τα άγιες Κούνδερα, και αυριον η Ανάληψις: In illud, quod in olemni Aftenfo- nis Chrifti die dicitur, Hodie ſandla Candura , & cras Afcenfio. P. oux ano 7ών υψηλοτέρων μόνον. Τί 7ο κατ εικόνα, και 7ί το καθ' ομοίωσιν ; Οuid it fecundum imaginem , & quid fecundum fimilitudinem. P. ATAYTWY Tŵr yuvorfów μονών. πατήρ 8σίας, η ενεργείας όνομα, Pater Elentia ne, Alionis nomen it? Ρ. προς έτερον αυθις προβλημα, Ερμηνεία ας 76, Κύριε Ιησε Χριςε ο Θεός ημών ελέησον ημάς. Auin. Expofitio in illud, Domine JEfu Chrifte DEus nofter, miſerere noftri, Amen. Ρ. πανός δογμαδικά. Περί τη σωφελείας & ΑιώνG. De fine feculi. Ρ. Ευρoν εν τη Ερα μηνεία τ αποκαλύψεως. In loca dificilior a Bafilii, Expofitio. In loca difficiliora Nazianzeni , Expoſitio. Εις τας Επιγραφας 7ών Ψαλμών , In Infcriptiones Palmorum. Β. Των εν 7οίς Ψαλμοίς. Εις τας Επιγραφές των Ψαλμών , και το 2οψαλμα, In leftri- priones Pfalmorum, & Diapfalma, Carmine politico. P. Ouxöso to Yatha ριον , Δεσποτα με, βιβλίον. LXXVI. Στίχοι Δάφοροι Carmina varia ; vario metro, fed Jambica acutisfime, & felicisſime. Nonnulla hic ex pluribus veluti in guſtum defcribam. Εις τον Βασιλέα κύριν Ρωμανον τον Γέρονα , Στίχα εν ταις αρχάϊς των λέξεων δηλούντες το όνομα, in Imperat. D, Romanum (eniorem Carmina, quæ in principiis dictionum nomen manifeſtant, Ο ΡοδοκρινοπρόσωπG-, ΩραίG., Μέδων Ακίσι Νίκης Ουρανοϊ Σκηκίεχίαν, Εις τον Βασιλέα Κόρν Βασίλειον όμοιοι, εο Imperatorem D. Balium fimilidi BedAds SCRIPTA INEDITA. 59 Βέβαιον Ατρον, Σεμνόν γλασμα λίαν, "Έλαμψεν εχουν Οίακας Σκηπ/εχίας, Είς το Φλάμελον Μονομάχε έχον ισορισμένες τον άγιον Γεώργιον, τον Βασια λέα έφιππον φέροντα λόγχην, και τες βαρβάρες διώκοντα. In Monomachi flammulum, in quoerant depicti S. Georgius ; & Imperator equo infidens; lana ceam geftans, Ø barbaros fugans. Μάρθας, Βασιλεύ, Ιππε , Λόγχη και Βάρβαροι, Σύμπνει, δίωκε, εύδε, πλήττε, πίπίείε. Illud etiam in Ulysfis certamina: Φυγών οδυσσεύς τον μαχησμον Ιλία, πλήθG», δόλες 7ε Λώλοφάγων Κικόνων, ΚύκλωπG-, δεινόν όμμα & Βροθοκτόνε, Την Λαιστρυγόνων ωμότηλα, και κίρκης, Τρόπος αδήλας, και μεμηχανευμαίες, Αδήν τον Φρυκτών, και των Σαρήνων φθόγγου Πέτρας τε πλαγκτας, κα Χαρύβδεως σόμα. Σκύλλης το δεινόν, και βίαιον, ως έφην, Yi& χερσί τέθνηκεν εν τη Πατρίδι. Προς αναίσθηον Λοιδορον. In maledicam infenfatum, Και βάτραχοι φωνεσιν, αλλ' εκ πέλμάτων, Και Κυνες υλακέσιν , αλλα μακρόθεν, Και Κάνθαροι παίζεσιν, αλ' εν κοπρίαις, Ουκ&ν, τι καινον, α λαλώσιν οι λαλέσιν οι λίθοι, Μικρον ωοελλάτονες αδρών Βατράχων: Hos Vir omnium calculo doctisſimus ; ac diſertisſimus Gaſpar de Sie meonibusè Græco in Latinos pariter Jambicos feliciter transtulit , uno tantum verſu auctiores; & fane meliores ornino fecit; dum Pſellus ipſe, in ſententia ſefe implicans , comparationem æquat parum qui- dem apte; ut docto, &ingenuo cuique, qui Græcos cum Latinis con- ferat, patere poteft. Ii autem ſunt: Turpis coaxat Rana, fed cæno cubans; Latrat moleftus voce, fed procul, Canis ; Scarabeus ater ludit, ac fimo latens: Putenti & abfens ore dum jacis jocos, His unus impar baud eras tribus, fores, Majore monſtro, ftolide, ni loquax lapis, (Hh) 2 περί βο MICH. PSELLI, JUNIORIS SCRIPTA INEDITA. Περί Σεληνιασμ8. De Selenia/moP. Σεληνιασμος φυσικών τι τυγχανει. Προς τον Μοναχών Σαββαΐτην σκωπτικοί, In Monachum Sabbaitan Scoptici, P. προς τον Σααν σε τήν έχιδναν βία. Παράφρασις Αχα σίχων Ιαμβικών εις τον κανόνα ξεν αγίοις πα- Πρός ημών Κοσμά 78 Μαλεμά Επισκόπ8 , ον εκειναν σωτέθηκε ψάλλες 7η αγία, και μεγάλη πέμπτη. Paraphrafis Carmine fambico in Canonem 5. P. noftri Coſme Majume Epiſcopi, quem ille compoſuit, ut fanéta, magna feriaquinta caneretur, P. Πόνος μέλας πριν τέτμήλα, τέμημαύη. LXXVII. Multa funt, ut vides, hujus Auctoris hæc,quæ vides, fcripta. Non tamen explentfitim, fed adhuc * anxius ſortem meam ac- cuſo, quod non habuerim omnia, Relatum namque mihi eſt ab homine fide * Poſt diatribam de Pfellis å ſe editum Allatius de Simeonibus p. 69. teſtatur ſe nactum Codicem ſatis antiquum, licet madore infirmatum Pfelli Orationum quarundam, guarum initia ibi apponit. Prime principium tribus σίχοις mutilum cft, διδόασι Ο υποψίαν ών έχει το εκάσε. Secundle: έδει ποτέ, θειότα]ε βασιλευ, την πανία κρίνεσαν φιλοσοφίαν. Τertie: ώ βασιλέυ ήλιε, και τις αν με κα- αιτιάσαιτο ταύτην σοι προσφυώς την κλησιν. Οuarte:ω βασιλέυπροθήκης ατες και συναφής , και μόνε των όντων απαράμιλλε. Quinte: μεθαυμα σης ώ Βασιλέυ, απλείσων λογίων ακροασάκωνα. Sexte: Μέγισε βασι- λέυ, τον οραζον τέτον κόσμον , το μέγα 78 θεα δημιέργημα. Septing, ως εκ78 βασιλέως 78 Μονομάχε πρός τινα σοφον καηχομένον,incipit: ανέ- γνων το γράμμα σε λογιώτατε και σοφώτατε, και των αμυθήτω κάλλει. Ex illis Orationibus patere notat Allatius Pſellum fub Conſtantino Monomacho di- cendi gloria & varia diſciplinarum fcientia clarum floruiffe , atque ut ipſius de ſe 1 Pelli verbis utar, την μεν φιλοσοφίαν σβεθεσαν ανήψα extinctam antea ort Philoſophiam reſtituiſle ac novum ejus veluti lumen accendiffe , privata indu- 21.15) ftria, non ab alio edotum, " όσον εγω μεν προς την τέχνην των λόγων, και την φιλοσοφίαν απένευσα, και μαθημάτων ήψαμην . λα λαβών, έσβειο γδ αυτοίς ο πυρσός. αλ' εγώ αυθις τέτον ανάψας και τοϊς ποθεσι λαπυρσέυσας. Ηac Allatius ibidem cx Oratione funebri cdi- ta Pſelli in Joannem Xiphilinum Patriarcham. Plura Pfelli monumenta manu exarata ſuperele in Codice Mazariniano teftatur Combefiſius 293. manipuli Originum rerumque CPolitinar. Non pauca etiam fervat the faurus librarius Cæfareus Vindobonenſis, atque in his Librum comige do Ew d'usca pecétwv ad Mich. Cerularium Patriarcham CPol è quo prolixum locum affert Lambe. cius VII. pag. 222-224. tum libellum de divinatione ex osſibus humerarijs macta tarum opium vel agnorum, & de aufpicio, ωει ώμοιοπλατοσκοπίας και οιωνο- σκοπιας: Incipit: Ο Σωκράτης εκείνος ο Σωφρονίσκ8, τοϊς Ιλαιωνικούς ενθυχων αλόγους, έτG- μέν, φησιν, ο νεανίας, περί ΠλάτωνG άγα ένθα και βάλεται κ, τηλ. quem vide pag. SCHOLIA IN PHILIPPI SOLITARII DIOPTRAM. 61 fide digno, & chirographo ſignificatum, in Bibliotheca quadam hic Romæ multahujus Auctoris Manuſcripta neglectajacere. Forſan ali- quando, id enim totis viribus conabor, dabitur poteſtas viſendi, legen- di ac demum conferendi cum aliis. Quod fi fiet , polliceor tibi fidem meam, mi Gaffarelle, me de omnibus te ſincere commonefa&turum. Interim his fruere. H LXXVIII. Michael etiam Pſellus præfatur in Philippi Solitarii Dioptram, quæ jam edita eſt Latina, ex interpretatione Jacobi Pontani, Ingolftadii in 4. Quod tamen vel exfcriptorum incuria, vel alicujus, qui verba Pſelli in tractatum illum accommodare voluit, contigit. Mihi cere tenon videtur Michael Pſellus, qui ſub Monomacho, & Ducis floruit, eo usque vitam protraxiffe, ut poft Philippiobitum, de quo non tan- quam tunc recens extincto loquitur, in ejusdem Dioptram, licet etiam Margoßıáta rav fecerimus, præfari potuerit. Philippus enim anno 1105, fcribebat, ut ipſe fatetur, Ιδε και από και Χρις8 άχρι δη και το δεύρο Πεπλήρωα, τα χίλια και προς και εκατόν τε, Και πέντε επί 7ετοις γε , έως και 8 νύν, έτη, Αν δ' αριθμης εκ τ ταφής ττετε, και πάθος Πεφύκασί τε χίλια εβδομήκονlα δυο. Ecce enim à Chriſto usque in præfentem diem completi funt mille, et celle tum, & infuper ad hec tempora anni quinque. Si vero computas a ſepultum, & pasfione illius, funt milte ſeptuaginta duo. Anno videlicet fexto decimo Alexii, utidem ait inferius, οι Ομ8 7ε έτη γίνον7αι από χρισε 7ο παθών st Χίλια εβδομήκουλα, και δύο και προς τέτοις, T8 Ανανίον εκκαίδεκα Αλεξία αρρίως Simul anni fiunt à Chrifti pasſione millé feptuaginta duo, Imperatoris Alexii fexdecim completi . Nec potuit illo eodem anno Philippus in- gentis ftudii, ac laboris Opus abfolviſſe. At abfolverit, ftatim ne ad manus omnium potuit pervenire, adornarique Præfatione etiam Prelli? Quod fi momento eodem factum id effe affirmabimus,Pſellus certe plus annis centum natus fcribebat, & verifimilius eft alium ab hoc Piello fuiſſe, De Notis five Scholiis, quæ ex Pſello in Dioptra inſeruntur, non (Hh) 3 mo 62 MICH. PSELLUS moror; vel enim à præfante Pfello , ex antiquiori Pſello , ut affinis gloriam propagaret; vel à fcribente, vel legente adnexa funt, ni eun- demmet, cujus illa Præfatiuncula eſt, eorundem Scholiorum Aucto. rem agnofcere velimus. Illud etiam mihi nec fatis planum , nec cér- tumeft, Annum 1105, cum Dioptra fcribebatur annum Alexii fextum decimum fuiſſe, cum, fi recte annorum ſeries computetur,fuerit annus illius Imperii 25, rerum enim potitur anno 1086. Idque pro Tractatuli hujusce brevitate innuiſſe fat fuit. LXXIX. Meurſius, Notis in Carmina Pſelli in Cantica Cantic. notat pofthunc Pfellum alium etiam fuiſſe Michaelem Pſellum , Virum militarem, ſub Theodoro Laſcari,cujus meminerit Georgius Logothe- res in illis verbis: ο Βασιλεύς ΘεόδωρG-, έπει περί των γεγενημένων επυ- θείο, ένευσε προς την "Εωπαλινοςήσαι, και αφείς εν Θεσσαλονίκη, και τους κατα Δυσμην μέρεσιν εις φύλαξιν την πατρόπαππον θεον αυτέ Λάσκαριν, , και Μιχαήλ του Ψελλον μετα μικρά στρατεύματG, όσον εις 7ριακοσίεςήριο- μημαίες, ξτε Πριλάπε, και τα πέριξ, αφήκε Θεόδωρος Καλαμπάκης , Αν και Τατάν τ Αυλής κατωνόμαζον 7ον και Κωνσταντίνον τον Χαβαραν εις ηγε- provider & Anſárg, éus Ö TAVW poisaag, Theodorus Rex, iis cognitis, in Orientem protinus redire matunas, Lafcare Patris Avunculo, 8 Michaele Pfello cum exiguis copiis , utpote trecentis , in Occidentis præfidium reli&tis Perilapo , & vicino traétui Theodoro Calampaci, quem Tatam Aula cognomie mabant, Conftantino Chabare Albani Præfe&turam demandavit; mihi autem fupremum in omnes imperium tradidit. Sed, ut verum fatear, mendum in hoc loco ineſſe ſuſpicabar. Cum enim reliquorum omnium, quibus exercitum demandaverat , Imperator , nomina & cognomina apponantur, Laſcaris ſolum nomen, non ex more ſuo, cacuiſſe videbam. Deinde, cum alia, nec minoris confiderationis, unius tantum curæ demandaſſet, nulla videbatur ratio duos in minimo negotio præfeciſſe, & ridiculum fane eft, tam exiguas copias, trecentos fcilicet, Viris duobus commen- dalle. Immo alia ejusdem Auctoris, de eodem argumento Editio, Laſcaris nomen nobis ingerit, nec Pſellum comminiſcitur; & cum fæpius in rei geſtæ narratione horum omnium notitia , & cognomina, ad faftidium usque , repetat, Pfellum iftum nunquam nominat, Duas fiquidem ejusdem Hiſtoriæ endéres, Editiones, conſcripſit, alteram, quam Theodorus Douſa Græce , &Latine publicavit, bre- vem, concifam, non narrantem , ſed tantum digito rem monftran- tem, SUB THEODORO LASCARI. 63 tem, ideoque perobfcuram, & decurtatam, quam fi alterius com- pendium dixeris, non errabis à ſcopo; alteram diffuſam, non præcipua folùm, fed minima quæque, oratorio quandoque more, exponen- tem, & quafi commentario, obſcura, & ardua illuſtrantem. Hanc, quæ Pfellum non habet; cui elucidandæ nonnullas horas impendi, diutiùs apud me, maximo Reipublicæ Literariæ damno; immorari non patiar, ſed, cùm primùm per vires licebit, uſui publico excude- tur. Libentisſimè hic plura Auctoris adfcriberem, ut quid inter utramque Editionem interfit, facta collatione agnoſceres, led nimis longa oratione profequitur , & iter ſuum ad Prilapum, fpatio trium menfium peractum; & Prilapi expugnationem; tandem infe- licem hujus expeditionis finem; de quibus in editis nec verbum quidem eft. Pauca tamen pro jam adſcripto loco, * veluti in guftum dabo. ο μαύ ούν Βασιλεύς Θεόδωρος, επεί των γεγενημένων εν 7η Μεσαλμάνων επύθελε χώρα, και περί τέτων μάλλον έχων φροντίδα , ή περί των αυξ, κίν- δωον δέ μικρών επισυμβαίνειν τοϊς Ρωμαϊκούς υπεσπασε χώρους , έφευσεπρος την Έω παλινοςήσαι. Και δη πάσαν την Ρωμαϊκήν φραγιαν μεθ' εαυξπροσλα- βων και προς την Εω φερέσης εφήπτετο, Καταλελοίποι και εν τε τη Θεσσαλονίκη και τοϊς κατα Δυσμην μέρεσιν , ως προς φύλαξιν δήθεν τ χώρας τον προς πάππε θείον αυξ τον Λάσκαριν Μιχαήλ, μικρόν τι, και ευσύνοπτον εκ Παφλαγόνων στράτευμα επιδες αυτώ, κακξ Σκυθικά, όσον εις τριακοσίες αριθμημένον. 33 Πριλάπ8 , και των περί αυτον τραβευμάτων 7ον δεν είχε Σκετέριον Ξυλέαν ωνομασ μύων και Φερωνύμως την κλησιν, νη 7ην θέμιν, έχον- 7α. εις και τον Βέλεσον, και τα ωει αυτόν τον Καλαμπάκης Θεόδωρον, όν και Ταλαν - Αυλής καλωνόμαζον. τον 3 Χαβαρωνα Κωνσταντίνον εις ηγεμονίαν Αλβάνε καλέςησεν. εμέ και Πραιτωρα χαροθονήσας πάντων αυτών αφήκεν προί- σαού. Τέτο και, ως oίμαι, πεποίηκεν , ίνα τη εξ αυ& μακρoτέρα αποδημία εις λήθην, ών επεπόνθαν γενοίμην, ουδε δ είδε με ποτε μετα τας πληγάς ελευθεριασαντα, και λόγοις χαροπωτέροις , ως ειώθαν , προς αυτόν χρή- σας. Ενα γούν τη χρονία ταύτη λατριβή τψυχής και σκυθρωπότης Δαλυ- θείη μοι, πεπραχε τέτο. Τάχα 3 και ως δυχεραίνων ήν, την ξωαυλίαν με βαρυωόμους», προσέκρεον και αυτό πολλακις, εφ' οίς ήδειν και κατα τον δί- καιον λόγον απραττε θέλοντα. Ο μι ούν Βασιλευς πρός 7ην Εω απήει. εγώ δε κατελείμμην 7οίς εν Δυσμη. &c. Imperator itaque Theodorus de rebus à Muſulmanis in eorum ditione geftis certior factus, magis fuis, quam illis animum advertens, ingens inde Romanis regionibus imminere periculum ſuſpicatus, in Orientem quam celerrime pedem retulit , cum univerfis Roma- norums Ceorg. Acropolitap. 76. feg.edit, Allatii, Pariſ, 1615. fol. 64 MICH, PSELLUS norum copies iter ad ea loca ingreſſus. Theſalonice verò, & in aliis Occi. dentis partibus in cuffediam dumtaxat Avunculum Michaëlem Lafcarim, con- fignata illa exigua , nec ampla Paphlagonum manu , & ex Scythis . non ultra trecentis , reliquit. Prilapi, & vicinorum exercituum Scuterium, Xyleam dičtum, digno , «depol, cognomine; Beleli, tractusque circa ipſum, Cao lampacem Theodorum, quem Tatam Aula nuncupabani; Conſtantinum Chaba- ronem Albano præfecit; me Prætorem creatum omnibus hifce præeffe juffit, non alio , ni fallor , fcopo, quàm ut longiori ab eo difceffu preteritorum malorum oblivifcerer. Namque poft plagas acceptas , nunquam me liberius dicere , que ſentirem , nunquam verbis hilarioribus more meo uti confpexerat. ergo longa ifta mora mærorem è pe&tore demerem, id egerat; fortaſſe etiam mei contubernii , quod faftidiebat, tedio, Sepe enim in iis, que ille-con- trajus, fasque intentabat, ipſe adverſabar. Imperator itaque in Orientem proceffit; ego in Occiduis partibus remanfi. Sufpicionem auxit Ephræmius in Chronico, qui, cum non ſententiam tantum, ſed verba etiam Acropolitæ carmine exprimat, licet alios accuratisſime enumeret, de Michaële hoc Pſello verbum nullum facit; Πλήν διαθείς ευ τα καλα Την Εσπέραν Αναξ. Μια σρατιάς εκτρέχει προς την Εω, Λιπών σρατηγες κατα Θεσαλονίκης Μιχαήλ Λασκάριον άνδρα γεννάδα, Εν δε πριλαπω Σκετέριον Ξυλέαν, Επωνυμίαν ατρεκή κεκτημένον. . Εν δ' αυ Βελευή τοίς περικύκλω τόποις Φύλακα Θεόδωρον τον Κωλαμπακην. . Ιλλυριών δε Χαβάρον έπιςάτην. Προ τοϊς δε Γεώργιος Ακροπολίτην. . Αρχοντα πάντων, και Πρόεδρον δεικνύει, Προθεν τιμήσας τη ΠραιτωρG» αξία. Nihilominus rebus occiduis benè compoſitis Imperator cum exercitu in Orien- tem convoldt , Ducibus reli&tis. Theſſalonica Michaële Lafcari Viro frenuo; Prilapi Scuterio Xylea, cognomine fuo equidem non difimili; Belelli, lo- cis vicinis cuftode Theodoro Calampace; illyricorum verò Cbabarone Præfe&to. In fuper Acropolitem Georgium omnium præfidem, ac primatem conftituit , priùs Prelo- JOHANNES ET CONSTANTINUS PSELLI: 6ς Prætoris dignitate infignitum. Tandem, præter omnem fuspicionem' aperte evicit locum illum depravatum effe, & mancum, Codex per - antiquus Vaticanus, in quo editio Doufiana continetur; qui Pfellum hunc nec de nomine quidem novit. Locum hic exſcribam ; ut antea editum a Doula * mutilum, & hiulcum, ope emendatisfimi Codicis integres, acimpleas. ο Βασιλεύς ΘεόδωρG», επι οβίτων γεγενημένων επίθετο, έστευσε προς την έω παλινοσήσαι, και αφείς εν τη Θεσσαλονικη, και τους κατα Δυσμην μέρεσιν εις φυλακήν τον προ πάππε θείον αυτετον Λάσκα βιν Μιχαήλ μετα μικρά σρατεύματG» όσον εις τριακοσίες αριθμημένον. και δε Πριλάπε , και των πει αυτόν σρατευμάτων τον, όν είχε Σκετέριον Ξυλέας ονομασμένον. εις δε τον Βελεασόν, και τα αει αυτόν τον Καλαμπάκης Θεό- δωρον, δν και Τατάντ Αυλής κατωνόμαζον, τον Χαβάρωνα Κωνσταντίνον εις ηγεμονίαν Αλβάνα, έμε και πάντων προϊσ αιθ. &c. Ηec autem noti ideo a me di&ta ſunt, ut Pfellum iſtum eo tempore fuiſſe negem; po- tuit enim eſſe , & forte fuit ; ſed ut oftendam ex hifce Georgii verbis certo id affirmari non poſſe. LXXX. Fuere & alii Plelli: inter eos præcipuus Joannes Pſellus. Meurſius hujus putat eſle Jambos, quos cum Heraclide Pontico vulgavit olim Geſnerus; erraſſeque eum, cum Michaeli tribuit. Sed Michaelı tribuit etiam Andreas Schottus, Præfatione in Cant. Cantic. Certe Jambicis de Virtutibus, & vitiis gnomas compofuit, quæ cum Heraclidis Pontici Allegoriis Homericis hodie leguntur. Non æque bene, Ejusderm etiam edita funt Carmina, Εις τας τράς Ιεραρχας Βασίλειος, Γρηγόριον, και Ιωάννην τον Χρυσόςομον. Ιtem Εις τας αγίας επτα Συνόδες, cum Theodori Prodromi carminibus, Xanthopuli, Bafileæ apud Bebelium 1536. in 8vo. Verum Opuſculum, de ſe- ptem Synodis, eſſe Michaelis Pſelli antea indicavimus. Item Conftantinus Pſellus, cujus Lexicum in Evangstiftas, live Brevem expofitionem difficilium in iis locorum , ait extare MS. Græce in Bibl. Imperat. Viennæ in 4to. Geſnerus, & Poſſevinus. Legi etiam ipſius. ÉXICOWY TÍSEWS, Expoſitionem Fidei, quæ incipit,' Issum eis Πατέρα, και Υιον, και Πνεύμα το άγιον , que etiam in Bibliotheca An- conii Auguſtini Cod. 166. manuſcripta habebatur. (1) Leoni & p.48. edit. Thcodori Douſa, Lugd. Bat, 1614.8. 66 EPISTOLA THOMASINI AD ALLATIUM. E Leoni Allatio Polyhiſtori Eruditiſ. JACOBUS PHILIPPUS TOMASINUS. IC QUID meditaris reconditæ literaturæ Vir, antiquitatis acera rimus indagator , Græci idiomatis promus condus ? Nulla enim, præ fervido ingenii impetu, laboribus tuis quies, aut moderatio, quin jugiter labantes literas ſuffulcias, quin editis Lucu- brationibus Typographiam dites , vetuſtiores, ac latentes Scriptores in lucem revoces, jamą temporum injuria obliteratos, tuis meditatio- nibus illuſtres, cum publico liberaliter communices, iisque veluti per- petuis tuæ benevolentiæ pignoribus recrees. In quorum numero cum me tam benignecenſere volueris, neque hic meum in Tecultum premere poffum, aut debeo. Quin mihi fummopère gaudeo de laborioſo Simeonis Metaphraftæ indicio, quod à multis diu deſide- ratum, fruſtraque quæſitum tuo ingenio non fine Sacrorum Docto- rum face omnis adfcribet pofteritas. Utinde magnæ ſanctitatis, & do- étrinæ Viro, ac Sanctis ipfis, quorum ille geſta recenſuit, fumma in cælis lætitia accedat, & impia in terris Hæreticorum cohors, catholi- cis ea in re monumentisadverſata, jam tandem conticefcat; neque ideo non aptisſime illud Sacri Vatis per te ufurpemus; Videbunt recti, le- tabuntur, & omnis iniquitas oppilabitos ſuam. Necfane ingrata erit Eruditis tua de Pfellis Diatriba, ad quam, quia nihil aliud conferre valeo , hoc ſaltem latere Te nolo, Adrianum Spigelium Philofophum, ac Medi- cum Clariff. hujus olim Gymnaſii Anatomicum, horisſubciſivis inter varios, gravisſimosque labores Medicos, & Chirurgicos, Libellum Pfelli Græcum De virtutibus Lapidum Latino, & Etruſco ſermone vertiffe, quem ejus Gener Liberalis Crema Philofophus, &Medicus Taruiſinus præſtantisfimus, me parario, tuis, ficubi opus, uſibus obtulit. Quæ, bono eventu ut prodeant omnia, DEum precor. O Numen, lerva obſecro hæcnobis bona. Patavii Kalendis Auguſti MDCXXXIV. Typographus Lectori. E pene Græcorum Carminumnumero, quibus Au&tor nofter, dum per graviores curas licet, cum Muſis, amenisfimeludit, nonnulla illius Epigrammata Græca hic adjungere. EX LEONIS ALLATII EPIGRAMMATA, 67 Χερσί δανείς σφετέραις , άταφοι κυσί κύρμα γενέθω, δυαις μέλη. Ex Epigrammatis LEONIS ALLATII. De Eudocia Theodofii Junioris Uxore. M M Hλον ιδείν κάλλισον Ανακτι Γεωργός Ανάλυση άπασ' Αναξ, Παυλίνω δωρος Αναστα φίλο, ός επαγαασάμενΘ μεγέθες 7ε, φυής τε, Κρατέν Δώκε, πρέπειν φαμενΘ- τοϊα Μέ δασι γέρα, Ως δ' ενόησεν άναξ, τί δ' έοργας, ανειρείο, Μήλον. Ξύγγαμε, ήδ' αδεώς, Μήλον, έφη, κανέβρών. Η νημερτες έφης και και επί μέγαν όρκον ομάμαι Σην κεφαλήν , μάρμω και Θεόν ηγε λόγο. Χώσατο δη τότ' Αναξ, τηθέων τ' άπο Μήλον έρύσας, Είπε, βίοις τως σοι έμός ατιμG- έφυ. Τιννύμανός 7 έδαίξε λυγρό Παυλίνoν ολέθρο. τ. . Ηδ' αυλής εκτος ξενον άλαινε πέδον. Και βίον ηγήλαζεν αμώμηγός πες εισα, Ούτι κατ' αίσαν άκρων ενναέτις Συρίης. ΩκράτG» ηρανίης μελαμώλιον. ή ρα θεμέλλοις Ουτιδωνάϊς έσης, πάσιν άθυμα, γέλως. Την δηΐων, φιλίωνε κακαι προσέκαμψαν ένα προς Την τ' αυγοίσιν άγρά Μήλον έσεισε βάθροις. ibibs De Demonaſſa Gypri Regina. due Αρρεσι προς δυσί , και κέρη μια άλβις έσα, Δημώναουα νόμες Τρεις Κυπρίοισι θέτο. Μοιχίς καραμύη πορνευέτω. αίψα δ' εταίρη Μοιχευθώσα, Τρίχας κεραμάνη Θυγάτης. B&ν αρότην κλείνανε κακός ξίφει οίτG. επέθως Και εις εξ ψεων έφθιτο βαν ολέσας. τρίτε αυ]οφόνε ριφθεν αθαπτα Θεσμον αεί θεμύη ήγεν ανασομάδες. . AHOIM (i) 2 Μέχρις 14, 68 LEONIS ALLATII EPIGRAMMATA: Μέχρις βάν γοόωσαν όλωλότα μάχον έδεσα, όν ποτε πήμα σαφώς Φράουα εν αλόγρίους. Κα χαλκών τήξασα, φλογέαισιν ενέππεσε δίνεις. Α πόσον σοφίης φέρτερός εσι τύχη. Ου θρόνα, 8 βασίλειον επήρκεσεν, 8 μαύGν ανδρών. Τίς δ' εκ οίδε πέλαν παίγνια ταύτα τύχης, Μέσφα κάν' ηγνοίησε μακαρτάτη, απολύολβοι Φώτες αϊδεάη, καμμοροι ιδμο σύνη, De Mulieris Conſtantinopolitana pudicitia celebri. Θάρσα , μηδέτι ταρβει, άκοιτις έειπεν ομεύνω, Ευτ αν αναιδήτων βαίν' αέκασα τρόπ», Αινώς γδ κραδίην ζηλήμoνι τηκέτο πυρσώ Εύνις, εν αλλόθρίων χερσί δάμαξα λάων. Είπε γωή, και νευσε νέσις. οίδ' άοσον ιόντες Σηθόσμοι , χεδίη φίλεον ερχομένην. Αλλ' ότε δή πόδα νηος ακροις ωρα χείλεσιν ώστε Μέλλε τ’ επεμβαίνει προς βυθον άλτο ρός Ανθoρε, και βρυχίοισιν αποφασθείσα διαύλοις, Ανδρι γάνG, θαμβG παρομύοισι νέμε. 2 φλογος , ώ πυρής ώ των κατεπαφλασεν ήτος Ενδομύχων θείε , σωφροσύνης 7ε πόθων. Ούς ύβρις, ας ξίφο» ας εκ ευνασε λοιγός όλεθρ8, Ουδε μου έδ απλέτε σβέωε ροός πελάγες. In Funere Angeli Grylli Abbatis. Sub Tabula Religionis Divi Benedicti. Κυδών έην τεκέδασιν, εμοί βενε δικήGν έν αρχή, Και νύν γηραλέη ΑγγελGευρυ κλέG. Sub Tabula Mæroris. ΠένθG- εγώ που έολπα νόον προς γηθεα τρέψαι Γρύλλά δ οίχομβώς γηθεG ελπίς δυ. Sub Tabula Poëſeos. Κσμασιν ηδύ κέρασαν, όνειας εφ' ηδεί πολλοί. Χρείην, ήδ', σέβας Γρύλλοι έκλαξε μόνων. Ι. MICHA- MICHAELIS PSELLI Διδασκαλία παντοδαπή Sive De Omnifaria Doctrina Capita & Quæſtiones ac Reſponſiones CXCIII. Ad MICHAELEM DUCAM, Imperatorem CPol. Ex Apographo Lindenbrogiano , quod exſtat Hamburgi in Bibl. S. Johannis, Græce nunc primum editæ & Latine verſæ à JO, ALBERTO FABRICIO, (li) i 7ο MICHAELIS PSELLI, JUNIORIS. Π Χι σης κισεως. αυτ8 εκπορευο , Το Πανσοφωτάτε , και τιμιωλάτα ΜΙΧΑΗΛ ΨΕΛΛΟΥ. Διδασκαλία πανζοδαπή. α. Ισεύω εις ένα πατέρα την πάντων αρχών, και αιτίαν,έκέκ τινα γεννηθέντα av stiker riva, αναίτιον και αγέννητου μόνον,υπάρχον απάτέρα φύσεις μονογενές υι&αυ- και προβολέα & αγία πνεύμα/G», και εις ένα υιόν τον μονογενή τον Κύριον ημών Σησεν Χριςόν, και εις Πνεύμα άγιον, έγεινόμενον εκ ξ Παρος , αλλ' εκ έσιας αναπαυόμδυον,παράκλήλον ονομαζόμενον ως τας των Πρός μου εκπορευόμιμον , δε υι8 και μεταδιδόμενον και μεγαλαμβανόμενον υπό πα- και των τριών υποφάσεων Παίρος, Τιά και αγίω Πνεύμα G, μία αρχή, μία φύσις, μία θεότης, μία μορφή, μία εσία και δύναμις. β. περί ονομάτων τινών λεγομδύων εν 7% των Χριστιανών Ουσία και φύσις επί τ αγίας και ομοεσία ΤριάδG το αυτό, αμ: φότερα και κοινα και καθολικα. και καλα τριών υποσάσεων λεγόμενα. Τάτων μία φύσις , και εσία μία, και μία εκτύπωσης και μία θεότης, μία χάρις, μία ισότης, μία δόξα, μία ομολογα, και μία δύναμις. o o dia a Υπότασις πάλιν και πρόσωπον το αυτό, οίον υπότασις και πρόσωπον ο πατος και υπότασις και πρόσωπον ο Υιός , υπότασις και πρόσωπον το πνεύμα το άγιον. Δόξαζε αν τρία πρόσωπα, ήτοι τρεις υποτάσεις, μίαν 3 φύσιν των αν των και άσίαν. οι έν άγιοι πάιέρες επί αυ]εΠατήασι το άσίας και φύ- σεως και μορφης όνομα. και πάλιν επί αυτε το πρόσωπον και την υπότασιν και την χαρακτήρα, μία εν θεότης, μία φύσις, μία εσία, μία μορφή, απά- λιν τρία πρόσωπα, τρεις υποτάσεις, και τρές χαρακτήρες, τρεις ιδιότητες. Επι και ιδιότης επί με πατρός , η αγεννησία επί υι8, η γέννησις. επί 3 αγία πνεύμα, η εκπόρευσις. γ'. Περί ενυποςάτων. Πρόσεχε τω ονόματι τέτω, Δέσπόζα με. πολυσήμανθον γαρέσι, 7ο και κυρίως αυής σημαινόμενον, δυσκολώτατον. λέγεται εν ενυπόγαλα, πάσα υπαρξις άτε σωματική είτε ασωματική και καθ' ο υφέςηκεν, ώςεκαθα7έτον 7ον CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 71 CE MICHAELIS PSELLI De Omnifaria Doctrina CAPUT I. YRedo in unum Patrem, principium omnium & cauſam, ex nul- lo factum & folum caufæ expertem atque ingenitum: natura Patrem unigeniti Filii ſui, & Spiritus S. emiſforem: Et in unum Filium unigenitum, Dominum noftrum JEſum Chriſtum. Etin Spiri- tum S. non natum ex Patre, ſed ex eſſentia ejus procedentem, & in Filio requieſcentem,dictum Advocatum utpote qui voces precesque omnium excipit, per omnia fimilem Patri & Filio, qui ex Patre quidem procedit, fed per filium datur, & ab omni creatura * accipitur. Harum trium perfonarum Patris Filii & Spiritus S. unum principium, una eſt natura, una divinitas, una forma, una eſſentia& potentia. 2. De vocabulis quibusdam, in Chriftianorum dogmate ufurpari folitis. Eſſentia & natura in fancta & conſubſtantiali Trinitate unum idemque denotat, ambo enim communia funt &univerſalia, & de tri- bus perſonis dicuntur, quarum una natura & una ſubſtantia, una forma, una divinitas, una gratia, una paritas & æqualitas, una gloria , una confesſio & una potentia. Hypoftafis & perfona fimiliter unum & idem fignifi- cant , nam ita Pater v.g. Hypoftafis & perſona eſt , Hypoftafis & perfona Filius , Hypoftafis & perfona Spiritus S. Glorifica igitur tres perſonas five Hypoftafes, unam vero naturam earundem atque ef- ſentiam. Sancti quippe Patres pro uno eodemque ponunt vocabula eſſentiæ & naturæ & formæ : acvicisſim idem illis eſt perfona , -chara- eter & Hypoftafis. Una itaqueeſt Divinitas, una natura; una eſſen- tia, una forma. Necminus tres ſunt perfonæ, tres Hypoſtaſes, tres characteres, tres proprietates. Eſt autem proprietas Patris quidem quod fitingenitus, Filii quod genitus eft a Patre, Spiritus S. quod procedit. 3. De enbypoftatis five his que perſone five Hypoftafi infunt. Attende , Domine mi, huic vocabulo ÉVUTOSÁTY, plura enim fignificat, & quid proprie denotet , non adeo diétu facile eft. Dicuntur enim ineſſe Hypoſtaſi quæcunque res five corporales five * Hominibus puta , ut Marc, XYI. 15. xngu çale to Budgyénov ndoa tñ ulíceta incor- 72 MICH. PSELLI, JUNIORIS, IO 7ον λόγον εποις ανθρώπε και το χρώμα και την εσίαν ενυπότατον , κυρίως και Το μου χρώμα ετερπός ατον, έκ έχει δ' ιδίαν ύπαρξιν , αλ' εν σώματι υφε- σηκεν. ή 3 εσία κυρίως υπότασις, αλλ' εκ ενυπότα/G.. αλ' όμως καλαχρη- σικώς λέγοναι και ταύτα ενυπόταλα. Πάλιν λέγεται ενυπότατον ο καθ' όλα άνθρωπG,όπερ ονομάζεσινοι έξω φιλόσοφοί ειδικώτατον, ενυπόφαίGλ- γεται ο καθ' όλα άνθρωπG-, ως εν ταις υποσ άσεσι θεωρέμνων. Οίον , εν πέτρα και το Παύλο και τους λοιπούς μερικούς ανθρώπους. Τρία εν Ταύτα, ξ ενυποσάτε λεγόμενα σημαινόμενα και πάνυ δύσκολα εις καναληψιν, ωθι Τελάρε το δυσκολωτέρα έφεξής ερέμου. δ. περί ενυπος ατε. Ενυπόγατόν έςι 7ο αλλω διαφορω κατα την εστίαν εις ενός σύςασιν προ- σώπε και μιας γένεσιν υποσάσεως συγκείμενον και σκουφιστάμενον, μη μέντοιγε και καθ' εαυτό γνωριζόμενον. Πρόσεχε, Δίαογα με το ορισμός ενυποσάτα. Η αγία καθολική εκκλησία επί τ οικονομίας, μίαν υπότασιν δογμαίζει και δύο φύσεις, υπόσασιν τον σαρκωθένlα υιον, φυσεις και θεότηλα,ανθρωπότηλα, Το εν σώμα 7ο έμψυχον και έννεν, ο προσελάβεια ο κύριος ημών Ιησές χριστος, και καλά υπότασιν , ίνα μη ευρεθή λέγεσα δύο υποσάσας, όπερ έφλυάρει Νεστόριος οαιρεθικός , αλ' ονομάζει ενυπόταθον , ως έν 7η ξ' υι& υποσώσει το είναι και 7ο υσος ήναι λαβών και μηδ' ως εν ριπή οφθαλμά πρεπoσαν αυθος οδο χρισός μία ών υπότασις. μάλλον και να σαφέςερον είπω, αυθός ο υιός ξ θεά μία ών υπόφασις τ αγίας Τριάδου, γέγονε και το σώμαι, ώ προσελάβειο, υπόσα. σις, ώστε το σώμα και κυρία ενυπόφαίον μας, έχ υπότασις δε, ε, Περί ομοεσία, ομούσια λέγεται όσα 7αϊς και υποσάσεσι διήρειναι απ' αλλήλων και 3 ασία ήνωνίας, οίον έγω και συ και παντες οι καλα μέρGάνθρωποι,υποσάσεως έσμου διηρημένα, απ' αλλήλων και υπο και μίαν εσίαν αναγόμενοι καλα τον κοινόν λόγον τι ανθρωπότης», καλα γεν τον λόγον τέτον εσμέν ομοέσιοι, ο παλης αν και ο υιός και το άγιον πνεύμα, καλα μας τας υποτάσας διήρηνα, άλλα δ ο παλης, και άλG- ο υιός, και άλλα 7ο πνεύμα το αγιον, κατα την εσίαν ήνωνία, Ουσία δε εςιν ο κοινός λόγοτών υποσάσεων, ήτοι η μία θεότης, η μία φύσις, η μία μορφή. Ομοέσια εν ο Πατήρ , ο Υιός, και το πνεύμα, το CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 73 incorporales reſpeElu ejus in quo funt, quo ſenſu hominis & color & ef- ſentia in eſſe Hypoftafi dicitur, proprie tamen color ab altero habet quod ſubfiftit, non enim gaudet ipſe ſubſiſtencia propria, fed fubfiftit in corpore: Eſſentia vero proprie ipſa eſt Hypoftafis, non vero ineſt Hypoftafi.Attamen abuſive & hæc fubfiftentibus ineſſe dicuntur.Viciſlim dicitur etiam ineſſe ſubſiſtentibus homo univerſe conſideratus, quem Philofophi externi fpeciem fpecialisſimam vocitant. Ineſſe autem ſubfiftentibus five individuis dicitur, quod in illis obſervatur, v. g. in Petro, Paulo & aliis fingulis hominibus. Tria hæc fignificata & svu- Ho5am8 non adeo difficilia comprehenſu funt, de quarto difficiliore jam ſum dicturus. 4. De Enhypoftato, five perfonaliter unito. Enhypoftatum illud five perſonaliter unitum eſt, quod natu- ræ alteri eſſentia differenti in perſonæ unius five Hypoftaſeos conſtitu- tionem & compofitionem additum eft&coexiftit, nec per fe five ſeor- fim ſubſiſtere cognofcitur. Attende, Domine mi, definitioni enhy- poſtati. Sancta Eccleſia Catholica in incarnatione Chriſti unam per- fonam & duas naturas docet. Perſonam, Filium incarnatum, Naturas vero, divinitatem & humanitatem. Corpus igitur anima & mente præditum quod Dominus noſter JEſus Chriſtus aſſumfit, non vocat perſonam , ne inveniatur duas ponere perſonas, ut hæreticus Neſto- rius nugatus eſt, ſed vocat enhypoftatum, fiveunitum perſonaliratio. ne, utpote quod in Filii perfona & ut fit, &utſubfiftat accepit, nec per momentum antea ſubſtitit . Sive potius, ut perſpicue magis di- cam, Filiusipfe DEi cum ſit una ex perfonis SS. Trinitatis, etiam cor- pus quod aſſumſit in perſonam ſuam fufcepit, ut corpus Domini perſo. næ quidemunitum ſit, at perſona non fit. De conſubftantiali . Conſubſtantialia dicuntur, quæcunque ſubſiſtentiam quidem habent ſeparatam, ſubſtantia vero communi junguntur. Sic ego & tu & ſinguli homines, perſonæ invicem diſtinctæ ſumus, ſed ſub una ſubftantia & communi humanitatis notione comprehendimur; eoque reſpectu fumus conſubſtantiales. Eundem in modum Pater, Filius & Spiritus S. perſonis quidem diſtinctiſunt, alius enim eft Pater, alius Fi- lius, & alius Spiritus S. eſſentia verojunguntur. Eſſentia nempe com- munis eſt perſonis ratio , una Divinitas; una natura; una forma. Con- (KL) fubftan. 74 MICHAELIS PSELLI 7ο αγιον, ως και αυτής και μιας τυγχάνονται εσίας, διήρηναι μεν έν, ως είρητα κία 7ας υποσάσας, ήνωνται και κατά την άσίαν ήτοι φύσιν. Δια το εν λέ- γονται ομούσια και καλα ομοφυή. σ'. Ηερί ομεποσάτων. , όμοποια λέγοναι, όσα Δαφέρει με άλληλων καλα την έσίαν, εις μίαν και και την αυγήν υπόφασιν αλλήλοις σώίθετα, οίον συ ο βασιλεύς Μι- χαήλ, έκ ψυχής και σωματG». Ταύτα και τα μέρη η ψυχή και το σώμα, Διάφορα είσαι καλα την εσίαν. Κλη εσία ψυχής, και άλλη σώμα/G, όμεπότανα και καλά την χριστιανικήν δόξαν. Ούτε η ψυχή προγενέσέρα σώμα]G, έτε το σώμα πρεσβύτερον τη ψυχής, αλλ' ομά ψυχή και σώμα, ώςε όσα λαφέρει καλα 7ην εσίαν, ομόχρονα και συνάλληλαυφέςηκεν, ομεπό- σαλα και έσι και ονομάζεται. έκ εισιν εν ομεπότατα ο παλης, οπλιος και 7ο πνεύ- μα το άγιον. ει και μηδεν 7άτων πρεσβύτερον και νεώτερον. έπει και διαφέρεσικαλα Την ασίσεν, ομούσια και εισί και ονομάζονται, ζ. Περί εσιώδες ενώσεως και αφοράς, Ουσιώδης ένωσίς έσιν, ή τας πολλας υποςασις εις μίαν έσίαν συνά- γεσα. οίον οι κατά μέρG- πανθες άνθρωποι διηρημένοι εισί κατατας υποφάσεις, ήνωμλύοιήματα την εστίαν , ήτοι τον λόγον της ανθρωπότητG». Αυτη εν η ένωσις των υποτίσεων κατά την μίαν εσίαν λέγεται εσιώδης ένωσις. Ουσιώδης δέ εςι διαφορα,όταν αι ενωθείσαι φύσεις εις μίαν υπόφασιν ασυγχύλοι και αμείωτοι μέ- νωσιν. Οιον αι δύο φύσεις χρισ8, ήτοι η θεότης και η ανθρωπότης είς μίαν συνελθέσαι υπόςασιν και συνεχύθησαν δε έμειώθησαν,αλλ' έχεσιν εσιώδη την Αλαφορών. εκάση των δύο φύσεων αφυργός εσί και ασύγχυτο και τον τασίας λόγον, και διαφέρεσιν άλλήλων, έκανα την υπόσασιν,μία δαμφοίν η υπότασις, αλλά κατά την εσιωδη Αλαφορών, ή, Περί υποςατικής γνώσεως και διαφοράς. Υποςαγική ένωσίς εσιν ητας διαφόρες εσίας και Φύσεις εις ένα πρόσωπον και μίαν την αυλήν υπόφασιν συνάγεσάτες συνδέεσα, οίον έπι η οικονομίαςξ κυ- ριε ημών Ιησε χρισά υποσ αλική εγενείο ένωσις. Αι δ δυο φύσις αυτώ εις μίαν και την αυλην υπόςασιν ασυγχύτως ηνώθησαν. Υποσαλική δεεςι διαφορά,όταν αι υπό την μίαν ασίαν υποτάσεις διήρειναι απ' αλληλών εις αριθμός και πλήθος επί 7οίς χαρακτηρικούς ιδιώμασιν, οίον συ και εγώ και πάντες οι κατά μέρος άνθρωποι 7οίς χαρακτηρικούς ιδιωμασι διαφερομεν αλλήλων καλα τας υποφάσεις,ως φέρε επεν εγω CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA, fubftantiales igiturſunt Pater, Filius & Spiritus S. tanquam qui unius ejusdemque ſunt eſſentiæ. Diſtingvuntur perſonis ut dictum eſt, ſed unumfunt eſſentia & natura. Ideo conſubſtantiales atque ejusdem na- turæ appellari confveverunt. 6. De fisnul perſonas conſtituentibuss. Simul perfonam conſtituentia differunt quidem eſſentia, ſed in anam eandem 3 perſonam coaluerunt, ut Tu Michael Imperator com- pofitus es ex anima & corpore. Hævero partes anima & corpus effentia inter fe differunt: Alia enim animi alia corporis eſſentia eſt. Ex Chri- ftianorum vero ſententia fimul perſonam hæc conftituunt, neqz anima antiquior eft corpore,neo corpus anima vetuſtius,ſed ſimul anima cor- pusque,ut quæ differunt effentiæ ratione, contemporanea tamen ſunt & mutuo ſubſiſtunt,fimulý perſonam conſtituentia & funt & appellan- tur. Non vero ſimul perſonam conſtituentes ſunt Pater,Filius & Spiri- tus S. licet nullus horum antiquior eft vel junior,fiquidem eſſentiæ ra- tione non differunt, Conſubſtantiales autem & ſunt & nominantur. 7. De effentiali unitate differentia. Eſſentialis unitas eft , qua multæ hypoftafes in unam effentiam colliguntur, ut ſinguli homines perſonis diſtincti, fed uniti eſſentia ſive communis humanitatis ratione. Hæc igitur hypoftaſean unitio in unam eſſentiam,dicitur unitas eſſentialis. Eſſentialis vero differentia eft,quan- dojunctæ & unitæ in unam hypoftaſin naturæ inconfufæ & haud immi- nutæ manent, ut duæ naturæin Chrifto, divinitas & humanitasin unam conjunctæ perſonam non confuſxnec imminutæ ſunt, fed eſſentiali differentia diſtingvuntur.Singulæ enim harum naturarum inconfufæ & impermixtæ ſunt ratione eſſentiæ , differunt autem invicem non quoad perſonam, una enim utrisque hypoftafis, ſed eſſentiali differentia. 8. De Perſonali unione. 6 differentia. Perſonalis unio eſt, quæ diverſas eſſentias&naturas in unam per- lonam & unam eandemque hypoftafin colligens ac conftringens, ut in incarnatione Domini noftri JEſu Chriſti Unio intercesſit perſonalis, Dux enim naturæ inipfoin unameandemque perſonam inconfule ſunt unitæ, Perſonalis vero differentia eft, quando fub una &communies- fentia comprehenfæ perſonæ invicem numero diſtinguuntur,& proprie. tatibus tanquam certis notis plures conſticuunt, quemadmodum Tu & ego ato quivis alii homines proprietatibus & chara&teribus diſtincti ab invicem fumus,& perfonaliter differimus.Sic verbi gratia ego ſum paulo (Kk) 2 proce- 76 MICHAELIS PSELLI, εγω μεν ειμι μακρος,μελάγχρές,υποψελλος. Συ μεσήλιξ, λευκός,τον προφο- εικον λόγονυγιής. ώσαύτως και οι λοιποί καλα μέρα ανθρωποι τους τοιέτους ιδιώ- μασιν υποσαλικην Αλαφοράν έχεσιν. 9. Περί χέλικής ενώσεως και 2αφοράς. Σχέική ένωσίς έςι φιλική Αχαθεσις,ή θελημάτων ομονοητικη ομόνοια. Οι γάν φιλίαν προς αλλήλες έχοντες, καλα το ίδιο. τ φιλίας λέγοντα έχειν αελικην ένωσιν. ο γεν θεήλαιο Νεστόριο, ο αιρέλικος μη δεχόμενα το έκ- κλησιαστικών δόγμα, ότι αυγος ο Θεός εγένετο άνθρωπος και ηνώθη τη ημε: Πέρα φύσει, την μαν καθ' υποτασιν απηενάτο, έφλυάρει και ότι η αγία Μαρία εγεννησεν άθρωπον ψιλον, προς όν είχει ο θεός εξ αυλής τ γεννήσεως φιλικής Αμοθεσιν, και ωμολόγοι μας ένωσιν. εχ υποστατικών , αλλα χελικήν , όθεν 8 μίαν υπότασιν ο δείλαιβ έδογμάτιζεν, άλλα δύο, διηρημδύας μου αλλήλων και καλα 7ην εσίαν και κανα την υπόσασιν, ηνωμίας και αλλήλαις καλα φιλίαν, ή ταύτα βαλίαν, ή γνωμικήν λαθεσιν, ή όσα 7οιαύτα έληρώσει εκείνον, . Περί τ αγίας Τριάδα». Η αγία και καθολική εκκλησία τον Πατέρα δογματίζει αγέννητον, 7ον και Υιόν γεννητoν εκ ξ Παρος , και το πνεύμα εκπορευτον εκ μόνα Επα- Προς , αλ' εχί και έκξ υιε. ονομάζα και τον υιον λόγον επαιρός και απάυ- γασμα, Δg 7ο άνευ σμωδυασμά απαθως, άχρόνως , αρρέυσως , και έχω ρίως γεγεννησε εκ πατρος. Υιον ή και χαρακτήρα και πάγρικής υποστάσεις, Αα το τέλειον και ενυπότατον και καλα παντα ομοιον τω πα]ρι είναι πλήν και αγεννησίας. Μονογενή και, ότι μόνον εκ ξ Παρός εγεννήθη. Εί γδ και το Πνεύμα το άγιον εκ μόνα πατρός εκπορεύεται , αλ' εγεννήθως, αλλ' εκπο- ρευλώςαλλG. 3 τρόπο υπάρξεως έτG», ή 3 γέννησης και η εκπόρευσις, ως και και η αγεννησία και σημαίνει εσίας Διαφοραν, έδε αξίωμα , αλλά τρόπον υπάρξεως. ια. Περί τ αγιας Τριάδα, Ο με Πατήρ αίτια και αγέννητG-, 8 δ' έκ τινών , αλλ' εξ εαυγά το είναι έχει ο γιος εκ ξ Πάρος γεννητώς. Το 3 πνεύμα το άγιον, και αυτο μεν εκ ξ Παρός μόνε, αλλ' εκπορεύλως. Αμα και και η Υιε εκ Πάρος γέννησις, και η αγία Πνεύμα7G έκπόρευσις. Τις και ο τρόπος Δαφοράς γέννησεως και εκπορεύσεως, εκ οίδεν έδεις. Διαφέρεσιν εν αι υπο- τάσεις μόναις 7αϊς υποσαφικαις ιδιότησιν, ήτοι τη αγεννησία και τη γενήσει καιτη εκπορέυσει,αδιαιρέτως και αύτα διαιρέμενα, Εκασον 7ων τριών προσώπων τελείαν CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA, 77 IO. procerior, fufco colore, & ſubbalbus. Tibi ftatura mediocris, cutis can- dida, nihilin linguæ ufu & elocutione vitii. Similem in modum &fin- guli alii homines proprietatibus ejusmodi , velut perſonali differen- tia diftinguuntur, 9. De relativa unione e differentia. Relativa unio eft amica & confentiens animorum volunta- tumque conſpiratio. Qui igitur amicitiam invicem colunt, ratione hujus amicitiæ, relativa unionejun&ti eſſe dicuntur. Neſtorius itaque hæreticus a furiis agitatus cum reſpueret Eccleſiaſticum dogma quod af- firmat DEum ipſum factum eſſe hominem & naturæ noftræ unitum, il- lam unionem perſonalem negavit, & nugatus eſt hominem nudum na- tum eſſe e fancta Maria, quem ab ipſa usque nativitate DEus amore eſſet proſecutus: adeoque confeſſus quidem eſtunionem, non perſonalem autem ſed relativam, unde non unam perfonam miſerille docuit, ſed duas, eſſentia & perfona invicem diſtinctas, junctas vero amore & eadem volendo ac ſentiendo, & quæ plura hujuscemodi ille deliravit. De SS. Trinitate. Saneta & Catholica Eccleſia Patrem docetingenitum, Filium genitum ex Patre, & Spiritum ex folo procedentem Patre nonex Fi- lio, quem vocat Verbum Patris & Splendorem, quia ſine coitione, impal- fibiliter , nec in tempore, & fine defluxu ac ſeparatione natus eſt ex Patre, Filium vero & characterem perfone Patris, quia perfectus eſt & propriam perfonam habet, & per omnia fimilis eft Patri, nifi quodilleeft ingenitus, unigenitum etiam, quod folus ex Patre natus eſt. Nam licet Spiritus S. quoque ex ſolo Patre procedit, at non per generationem ſed per procesſionem, quæ alia eſt exiſtendi ratio. * Generatio autem & procesſio quemadmodum etiam (ut ita dicam) ingenerabilitas * eſſentiz denotat differentiam aut dignitatem, ſed modum exiſtendi. De SS. Trinitate. Pater quidem perfe&tus & ingenitus, non enim ex alio fed ex ſeipſo habet quod eft. Filius autem a Patre per generationem, & Spi- ritus S.ipfe etiam ex ſolo Patre, ſed per procesſionem. Simul vero & pariter ex Patre & genitus eft Filius & Spiritus S. procesſit. Quæ por- ro fit differentiæ inter generationem ac procesſionem ratio, nemo unus novit. Differunt igitur perſonæ folis perſonalibus proprietatibus, ingenerabilitate, generatione & procesſione; atque indiſtinctæ invi- cem ita a ſe diſtingvuntur. Quælibet autem trium perfonarum perfe- étam hypoſtafin five ſubfiftentiam habet : hisque tribus perfectis hy- (Kk) 3 poftafi- Wegelin, innafcentia. non II. 78 MICHAELIS PSELLI TO Τελείαν έχει υπόφασιν. Εν δ' 7ρισί 7ελίαις υποτάσεσι μία απλή εσία υπερ- Τέλεις και προτέλας». Παράκλητον ή και το Πνεύμα και τον Υιον ονομάζο . ιω, ως τας των όλων προκλήσεις δεχόμενον. Το μότοι Πνεύμα εκ ξ Παρο- φαίο εκπορεύει και δε υι8 και μεγαδίδους. * εβ. Περί & Πρόπε τ αγιδόσεως. Πρόσεχε, Δέδα με , τω ονόματι, λίαν γαρ εςι και δυσκολών Παιον και αναγκαιόταον. όθεν και Δια πληόνων σοι και βαζον ρηθήσετα. οφείλει ειδέναι, θωότατε βασιλέυ, ότι όταν μου λέγωμεν θεότητα και ανθρω- πότητα, όλην την φύσιν δηλέμων τ θεότης, κα όλην την φύσιν τ αν- θρωπότη G. όταν και λέγωμεν θεών και άνθρωπον , 8 πανόζε τας ολότητας δηλάν 7ών φύσεων και άλλ' έσιν οτε και τας υποτάσεις και τα πρόσωπα.όταν μου εν είπω απλώς έτως, πισέεω εις Θεόν, μηδέν άλλο προωθείς, όλην εδήλωσα Την θεότητα. όταν και είπω, ο θεός έγένέο άνθρωπG-, και την θεότητα εσήμανα, αλλα μόνον το ξ υιε όνομα. Και παλιν, υ ίπω, ο Θεός Αθα τον άν- θρωπον εσαρκωθη, όλην έδήλωσα την ανθρωπότητα. Εαν και έπω,άνθρωπος ήν εν τη χώρα τη Αυσίτιδα , μόνον τον Ιώβ εδήλωσα. Πρόσεχε το δόγματι ακριβώς. Επεί ένξ κυρία Ιησέ χρισέ δύο μας τας φύσεως ομολογϊμάν,θεότητα και ανθρωπότητα και μίαν ή υπότασιν, σύνθεον εξ αμφοθέρων. Οταν μεν εν αυλας τας φύσεις αναθρανώμεν , θεότητα και ανθρωπότητα λέγομεν. Οταν 3 εκ των φύσεων σωλεθασαν υπότασιν εκξ συναμφοτέρε, χρισον ονομάζομαι και θεών και ανθρωπον, και θεόν σεσαρκομένον. Ποτέ και θεον μόνον και υιον ανθρώπε. κι έτε θεον μόνον λέγονες χωρίζομεν αυλών και ανθρώπε, έτε ανθρώπε υιόν κατονομάζοντες χωρίζομεν και Θεέ , ο αυλος δ' έσιν όλο θεός και όλον άνθρωπος. Θεότηλα μεν δ λέγοντες, και κατονομάζομεν αυής 7α ανθρωπότηλος ιδιώμαλα. Ο δ φαμεν θεότηλα παθητήν ή κτισην. εδε πάλιν λέγον7ες ανθρωπότητα, νούμεν επ' αυγής τα θεότη/G ιδιώμαλα. 8 δ' φα- μεν ανθρωπότητα άκτισον. Επί και μιας υποφάσεως έχ έτως, αλλα θαρρεν- τως ομολογεμάν μόνως θεόν και μόνος άνθρωπον, και το σωαμφότερον χρι- σόν. αλλα και θεον λέγοντες και άνθρωπον νομόν, και άνθρωπον λέγοντες και Θεον ομολογεμεν, και τον αυθον λέγομεν και τον θεόν παθήν, καθ' ο άνθρωπG- બે * Huc usque editio Joh. Wagelini, Auguſtæ Vindelicorum A, 1611, in 8vo, Quæ fequun- tur, nunc primum prodeunt, CAPITA DE OMNIFARIA - DOCTRINA, 79 poftafibus una ſimplex eſſentia, omnem fupergrediens ato antecellens perfectionem,conftat. Paracletum denique vocamus & Filium & Spi- ritum S. quia uterque omnium precationes excipit. Et Spiritum ex Patre affirmamus procedere, à Filio autem dari. De ratione communicationis Idiomatum, Áttende, Domine mi , vocabulis, valde enim difficilis res eft & neceſſaria, quamobrem & pluribus à me tibi quantum fas erit ex- ponetur. Scire oportet, Imperator Auguftisfime, quod quando di- cimus Divinitatem & Humanitatem , totam * naturam fignificamus Divinitatis & totam naturam Humanitatis. Quando autem dicimus DEUM & Hominem, non ſemper integras denotamus naturas , fed quandoqueetiam Hypoſtaſin & perfonam. Si igitur ſimpliciter dicam Credo in Deum, nec quicquid aliud addam, totam fignificavi Deitatem. Cum autem dico: DEus homo factus eſt, non Deitatem totam fignifico fed tantum Filium. Acvicisſim fi dicam , DEus hominis cauſa carnem ina duit, totum ſignificavi genus humanum. Cum autem dico : Homo erat in regione Aufiride , folum Jobum innuo. Diligenter attende huic do&trinæ capiti. Quandoquidem igitur Domini noftri JEſu Chriſti duas confitemur naturas, Divinitatem & Humanitatem, unam agno- fcimus perfonam ex utrisque compoſitam. Cum porro ipfas naturas conſideramus, Divinitatem & Humanitatem dicimus. Cum vero compoſitam ex naturis Hypoſtaſin, ab utraque Chriſtum vocamus DEum & hominem atque DEum carne indutum. Aliquando autem DEum modo & Filium hominis appellamus, & nec DEum modo cum dicimus, fejungimus ab homine, nec quando filium vocamus homi- nis, eum à DEO ſeparamus, idemenim & DEus integer & integerho- mo eft. Atcum dicimus Deitatem, non una nominamus Humanita- tis proprietates : Neque enim affirmamus Deitatem eſſe pasfibilem vel creatam. Uti nec vicisſim quando dicimus humanitatem, ſub ea in- telligimus proprietates Divinitatis, neque enim humanitatem affir- mamus eſſe increatam. Sed circa perſonæ unitatem aliter res fe habet. Audacter fiquidem feparatim confitemur Chriſtum DEum, iterum ſe- paratim Hominem, nec minus confitemurutrumque. Nam & DEum quando dicimus, Hominem ſubintelligimus, & quando dicimus Ho- minem, confitemur DEum. Et eundem dicimus DEum pasſibilem, quatenus homo eſt; & puerum anteſecularem & principii expertem, quatenus eft DEus, Atque hæc fert communicationis idiomatum ra- 110, ic. DEum univerſe, tribus conſtantem perfonis, &totum genus humanam, 8ο MICHAELIS PSELLI και παιδίον προαιώνιον και άναρχον, καθ' ο θεός. Και έτσι έςιν ο τρόπG- αν- γιδόσεως εκατέρας φύσεως ανιδιδάσης της ετέρα 7α ίδια α 7ην τ υποτασεως Παυλότητα, και την είς άλληλα αυών αειχώρησιν. Τέτο, Δέσπόζα με,πλανης εμποιεί πυλλήν τοϊς αιρετικούς και μη διωάμδύοις λαγνώναι το βάθG-τ οικο- νομίας. γ. * Περί θείας ενώσεως. οφείλεις ειδέναι, Δέσπορά με Βασιλεύ, ως και τη θεότητG- φύσις πασα τελείως εςιν εν εκάση των αυγής υποσάσεων, πασα έν Πατρί, πάσα εν Υιω, τάσα εν αγίω Πνεύματι. Και εν τη ενανθρωπήσει 8ν ξ ενός τ αγίας Τρια- δσ υι8 και θεςπάσαν και 7ελίαν δογμάτιζομεν την φύσιν τ θεότη/G, εν μια των αυγής υποτασεων ενωθήναι πάση τη ανθρωπίνη φύσει. 8 μήν λέγομεν, ότι αι τρεις υποσασας τ αγίας θεότηG-, πάσαις ταις η ανθρωπότησ υποτασεσι καθ' υπόςασιν ηνώθησαν. Παση και την ανθρωπίνη φύσα φαμεν ενω- θηνα πάσαν την τ θεότηG- εσίαν. καθ' εσένα Λόγον κεκοινώνηκεν οπαθής και το πνεύμα 7ο αγιον 7η σαρκώσει και θεά λόγε, ει μη καθ' ευδοκίαν υβέλη- σιν. Πάσα εν η φύσις και καλά μερών έν 7η 5 χρισ& υποσάσα σωεργείται το θεω. ίδ. Περί φύσεως απαθείας. οφείλεις ομολογειν ότι η φύσις ξ λόγε εσαρκώθη ήτοι ηνώθη σαρκί, και μη ότι η φύσις 5 λόγο έπαθε σαρκί, αλλ' ότι ο Χριςός έπαθε σαρκι,ότι μεν δ' ο θεός άνθρωπG-γέfoνε,και άνθρωπος ο θεος ομολογεμεν, ότι η θεότης ηνώθη Τη ανθρωπότηλι εν μια των αυξης υποτάσεων , μεμαθήκαμεν, ότι η θεότης άνθρωπος χέγονεν , ή ενανθρώπησεν, εδαμώς ακηκόαμεν. Επει και εν δύο φύσεις Χρισέ, δύο αυγά και τα θελήματα πανίως τα φυσικά, και θεληγικός εσιν ο αυθος κα] άμφω των αε φύσεων. Την δ' φυσικώς ενυπάρχεσαν ημίν θελήγικήν δύναμιν ανέλαβε. Δύο &ν και τας ενεργείας αυτ8 φαμεν, ωχε μεν δ' ως μεν Θεός και τα πατρί ομοέσιον, την θείαν ενεργειαν , και ως άνθρωπG γενό- μενα και ημϊν ομοέσιο, τανθρωπίνης φύσεως την ενέργειαν. με. Τίς ο Θεός. Ουτε ο έρανος Θεός, ότε ο ήλιο», έτε άλλο τι 7ών δρωμένων,αλλ' έδε ο πολυτίμητο και πολυθρύλη,Gύς. εδε ιδέα τις καθα πλάτωνα χωρισή σωμάτων, αλλ' έδε φύσις όλως έγκόσμιων,αλλ' έδε ζωη, έδε φώς, έκασω- μαλότης , έκ αυλία, έτε αιθήσει θεαγες έτε να ληπιός, αλλά τις ετέρα φύ- στις ανεξερευνητG-, και αυής δύναμις , ήτε φρερήλική, ήτε ΖωογόνG, ήτε αναγωγική, και απλώς πάσα α δωάμεις ανεξάπειροι είσι και ανέκληποι, κα * Hoc quoque caput edidit Wegelinus, CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 81 tio, quavis natura cum altera proprietates ſuas communicante propter perfonæ identitatem , & illarum mutuam inter ſe ut ita di- cam permeationem. In hoc, mi Domine, multa errant Hæretici, dum Oeconomiæ in Chriſto profunditatem dignofcere nequeunt. 13. De Divina unione, Noſſe debes , Domine mi atque Imperator , quod natura divina integra eft in qualibet perſona Deitatis , integra in Patre, in Fi- lio integra, & integra in Spiritu S. Cum itaqz incarnatus eſt ex S. Tri. nitate , Filius nempe DEI, integram ac perfe&tam docemus naturam Deitaris in unam perfonam unitam eſſe cum integra natura humana: neutiquam vero dicimus tres perſonas ſanctæ Deitatis omnibus perſo- nis humanis unitas eſſe perſonaliter , integræ vero naturæ humanæ in- tegram Deitatis ſubſtantiam unitam effe affirmamus. Nulla enim ra- tione Pater & Spiritus S. cum incarnatione Verbi communicavit, nifi complacendo & volendo. Integra igitur natura, nec pars ejus tantum in Chriſti perſona operatur divina operatione, 14. De nature divine impasſibilitate. Fateberis utig naturam Verbi incarnatam ſive carni unitam efle. Non ideo natura Verbi paffa eft in carne, fed Chriſtus in carne paſſus eſt, DEum enim hominem & hominem DEum factum eſſe confitemur, Di- dicimus quog Divinitatem eſſe unitam humanitati in una perſona hu- mana: Deitatem autem hominem eſſefa&tam, vel incarnatam, aut hu- mana indutam natura neutiquam audivimus. Cum vero duæ fint Chri- Iti naturæ, etiam duæ ſunt ejus naturales Voluntates, & ipfe voluntate gaudet ſecundum utramque naturam, fiquidem & facultatem volendi, quæ nobis naturaliter ineſt, aſſumſit. Duplices igitur & operationes ipfius efle affirmamus. Ut DEus enim & conſubſtantialis Patri divina gaudet operatione, fed tanquam homo factus & conſubſtantialis nobis, humanæ operationis non eftexpers, 15. Quis DEus? Neque ccelum DEus, nec Solneque aliud quicquam eorum quæ cernuntur, fed neque honoratisſima ac celebratisfima hominum voci- bus mens, neque Idea à corporibus ut docet Plato ſeparata ac ſejuncta, neque natura Mundi,neque Vita aut lumen , neque incorporalitas ut ita dicam & immaterialitas. Neque ſenſu viſibilis nec mente perceptibi- lis eſt, ſed alia imperfcrutabilis natura, & potentia ejus,conſervatrix da- (LI) trixo 82 A MICHAELIS PSELLIATI και αυτος άπορο και καλα αρχήν και καλα τέλΘ. και το μεν άνω αυγα άναρχον ονομάζεται και 70 και κάτω ατελεύτηλον, 7ο και ξύμπαν αιώνιον. Απει- EG Bν την δύναμιν ο θεός, άναρχός 7ε και ατελεύτης και αιώνια, Τάτος και θεολόγG Γρηγόριζω άντι θεολογικώς διορίζεται. 5. Πώς οίδε Θεός 7α μεταβαλλόμενα πράγματα. Ουχ ως έχει τα πράγματα γινώσκει ο Θεός Παύτα , αλλ' ως έσιν αυτός και εστίαν. οίον είσι τα πράγμαω μερισα, ο 3 Θεός αμέρισσ, αμερίσως έν οίδε τα μερικά. και πάλιν τα πράγματα αλλοιώθω και μεγαβληλα, ο Θεος αναλλοίων και αμετάβλητο. Αναελλόμως δεν οίδε τα αλλοιωθα, και τα μεγαβλητα αμέλαβλήτως. όνως και τα υπό- χρόνον αιωνίως σίδε, και τα ενδεχόμενα αναγκαίως, και τα σωματικά ασω- μάτως. αλ' εκ επειδή γινώσκει ο Θεός ασωμάτως το σώμα, ηλλοιώθη εκείνο και ασώμαλον γέγονεν, αλλ' η μάν & Θεϊ γνώσεις καλά την ιδίαν ύπαρξιν γινώσκει Τα πράγματα, εκείνων και έκασον μεύει όπερ εςι. προς γεν τες απορώντας και λέγοντας τα ήδει ο Θεός τον Αδαμία ενέθαλμία ωραβήναι, πώς είκός ήν εκείνον γενέθαι αναμάρτητον, Οδεγίνωσκενό Θεός,πώς πρωτόπλας Go υπερ- βήναι η δύναο , Προς χεν τες τέτο απορέντας αποκρίνε ευθύς, ότι ο Θεός καλά 7ην ιδίαν ιδιότητα οίδε κα 7α γενόμιμα και τα γενησομένα. Και πάλιν άλλοιέται τα πράγματα, εκείνος κριτιόνως αυγα επίσκα. Επειδή τοίνυν ήπί- σαίο ότι πεσεται υπό την αμαρτίαν ο Αδαμ, έχ ήγνώσις αύ78 αιτίας αμαρ- 7ίαις 7ώ ανθρώπων έγένειο. Ου γδ αφείλείο αυή την ισορροπίαν τ γνώμης και Την ε καλό αίρεσιν, είπες έβέλειο , αλλ' ο μεν Θεός ηπίςαλο 7ο εσόμάμον, 763 Αδείμ εκ αφηρέθη η επί το καλον ορμή, και ο μεν Αδαμ αόρισον είχε 7ην επί τα εναντία ροπης. Ο Θεός ωρισμένως εγίνωσκε το σκόρισον, ώς δ' το σώμα ασωμάτως οίδεν, έτω μι και 7ο αόρισον ωρισμίως. Κ. Αποποία πρώτα στοιχεία ήρξαο 7ον κόσμον ποιείν ο Θεός. Μωυσής μεν ο θεόπτης έρανώ άμα και γη τα πρεσβεία δίδωση + κόσμο γενέσεως. Των 3 παρ έλλησι σοφών άλλη άλλως φωνήθησαν. Οι μάν και την γήν πρώτον ωραίγεσιν ως κέντρον ξ έρανία κύκλο, έπει και ξεπι- πέδε κυκλα το κέντρο πρεσβύτερον. έτεροι και εις τα τέσσαρα στοιχεία και το πέμ» CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 83 trixque vitæ & produ&trix,& femelut dicam, omnes ipfius facultates in- finitæ funt&principii ratione, & finis. Ato illius quidem reſpectu ſine principio eſſe dicitur, ratione hujus vero fine fine, hoc eſt omnino æternus Infinita igitur poteſtate DEus, & principii finisque expers &æternus eſt, quod & Gregorius Theologus vere theologice docuit. 16. Quomodo præfcit DEus res mutationibus obnoxias ? Non quales funt res tali cognitione cognoſcit eas DEus, ſed quali ipſe eſt eſſentia. Sicv.g. res ſunt partibus diviſibiles, DEus partium & diviſionis expers, res itaque partibus diviſibiles impartibili ratione co- gnofçit. Porrores funt alterationi & mutationiobnoxiæ, DEus in alte- rabilis &haud mutabilis. Mutabilia igitur & alterabilia cognofcit inal- rerabiliter & immutabiliter. Ita etiam res temporarias æterna co- gnoſcit ratione, corpora item ratione incorporali . Non autem ideo quia DEus corpora incorporali ratione cognofcit, ideo corpus mutatur, fito incorporale. Sed DEus quidem ſcientia fua res prodivinæ eſſentiæ ratione cognofcit;illarum autem quælibet quod eft manet. Ad hosigi- tur qui movens dubium, quæruntquefi DEus preſciverit Adamum man- data eſſe transgreſſurum, quomodo fieri potuerit ut Adamus nenpec- caret? quod enim DEus præfcivit,id Protoplaftus quomodo potuit evi- tare? Ad hoc dubium in promtu tibi fit reſpondere, quod propria DEus virtute novit & quæ ſunt & quæ futura ſunt, nec mutantur tamen res, etſi ille perfectioreiſlas rationeſcit . Quandoquidem igitur fciebat Adamum fuiſſe prolapſurum in peccatum, ejus cognitio non fuit homini caufa peccandi. Non enim eripuiteiæquilibritatem ad opinandum, & boni fivellet eligendi facultatem, fed DEus quidem fciebat quid futurum es- ſet, Adamo autem non erepta erat animiad bonum inclinandi poten- tia. Et Adamus quidem ad contraria indefinito modo fe habebat: DEus autem indefinitum definita cognofcebat ratione. Sicut enim corpus incorporaliter, fic & indefinitum definice novit. 17. Quodnam primum elementum, à quo mandum condere cæpit DEus ? Moyſes quidem, qui DEum vidit, Cælo fimul& terræ primum lo- cum asſignat in Mundi originibus. Inter Græcorum vero fapientes alii aliud opinati ſunt. Nonnulli enim terram præferunt tan- quam centrum circuli cæleſtis , quod etiam in pláno centrum fit circulo prius & antiquius. Alii univerſum mundum diſtin- gvuntin quatuor elementa,& quintumæthereum genus corporis: qua- cuorque illa fub æthere dispofita, pulcherrimum vero ætherex na- turæ cælum primum omnium factum effe affirmant. Qui vero fa- (LI) 2 tum 84 MICHAELIS PSELLI DA πέμπτον σώμα το αιθέριον τον σύμπαντα διαιρέντες κόσμου και το τεράσουχον υπόξ αιθέρG» διοικειο, νομίζοντες. Το και καλλισον 3ο αιθέρG- ο έρανός, δν πρώτον τέτων γεγενησί φασίν, όσοι αγέννητον τον κόσμον σαφώς απεφή- νανο, ομε το παν είναι ακολέθως έαυλοίς λέγεσι. Δεί και μάλλον οτεο, τον έρανον πρώτον γεγενήθως και κρείττον σωμαικοι των άλλων ανειληπτικόν. κή, πόθεν έννοιαν έχαν θες άνθρωποι; Εννοια» έχε Θεϊ ανθρωπG- από 7ών όντων τάξεως, από τη ισο- νομίας των φύσεων, από τις τα πάντα διοικέσης προνοίας. Η τε και 7ών μεγάλων φωςήρων αναβολή και δύσις εν τοις αυλούς καιρούς αεί ομοίως έχεσα, και οι των ατέρων δρόμοι την Τανότητα σώζοντες, και η ερανέ αειφορά και πε- ρίοδο κυκλόθερης πανα σφίγγεσα σιωδέεσα, και τ' άλλα ωσαύτως έχονα εν αλλήλοις σώμασι, προνοή ήν τιναξ παντός είναι ανακηρύττεσιν. ειδ τυ- χαία και αυτόμα/G- ήν ηξ κόσμε σύμπλεξις , ήν αν και τα μέρη και κόσμο ατάκτως και αλόγως φερόμενα. Νυν 3η ευρυθμα επανος κίνησης, και μηδέν αλόγως ή την κίνησιν έχειν ή την ησυχίαν, αλλά πάντα ευαγώγως ήνια- χάος, τον Θεόν ημών αναδείκνυσιποιήθην Επαντός. 19. Πότερων πλείες οι άγγελοι ή οι ανθρωποι Ελάτες των ανθρώπων κατά το πλήθG- οι άγγελοι. σκόπι δ, ότι παντες οι αριθμοί οι πλησιάζοντες τη μονάδι, ελάτες εισί καλα το ποσόν των πορρωτέρων αριθμών. Οιον ή διας, η τριας και η τετρας έλατιότερα, είσί των είκοσι και τριάκονία. άπερ εν οι εγγύτεροι και ένα δολάριθμοι ελάτες εισιν, οι 3 πορρωτέρω , πλίες, έτως οι εγγύτεροι σ' ενός και μόνε Θεέ, έλατον έχεσι το ποσόν, οι πορρωτέρω, πλέον. εγγύτεροι) Θεξ άγγελοι,αρχάγγε- λοι, και αι αεικείμαι δυνάμεις. Πούρωφέρω και οι άνθρωποι, ώςε πλείες εισό Τών αγγέλων οι άνθρωποι, όθεν και οι μεν άγγελοι ήδη κατατον αριθμόν έπε- ροώθησαν , 7οίς και ανθρώποις εις το άπειρον προχείται η γέννησης, παθήσεται ή αυτή κατά τον τ σμυτελίας καιρόν. 5 κ. Περί ν8. miscrico boste is ου πας νές μετέχεται υπό πάσης ψυχής, ο πρώτο νέο υπ' έδε. μιάς ψυχής μεθεκτός εςιν. ό δ υπέρ πάντα τα όντανες και πάντων δημιερ- χος, πώς αν υπό ψυχής μεταγεθη Πινός και πάσης 8νοεράς πληθύGς και και πλήθος 7ών νοών ηγείται τις νες, και αμέθεκτός και πρώτο μουνάς έτσι έσι και ονομάζεται, μετα 37ον αμέθεκτον νάν, ο μεθεκτός μου,έχο έγκόσμιξ CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 85 Etum mundum haud obſcure negant, univerſum fimul exiſtens con- gruenter propriæ opinioni ſtatuunt. Fasautem potius exiftimare pri. mo loco factum cælum, utpote corpus præftantius,& quod cætera com, plectitur atque comprehendit. 18. Linde homines notitionem DEI acceperin? Notionem DEI hauſerunt homines ex ordinererum, ex naturæ æqualibus legibus, ex providentia ad omnia pertingente. Magnorum enim luminum ortus & occaſus iisdem temporibus eodem femper ſe habens modo, &curſus fiderum eandem ſervantes rationem, & circum. rotatio cæli circularis omnia colligens ac conftringens, aliaque quæ in aliis corporibus confimiliter fe habent, prædicant effe quendam qui uni- verfi curam gerit eique providet: Sienim forte & caſumundus coaluif- fet, partes ejus ſine ordine & ratione ferrentur, nuncvero motus uni- verſi certo numero & ordine conſtitutus , & quod nihil fine ratione vel movetur vel quieſcit, ſed omnia facile ac commode regi ſe patiuntur, DEum nobis univerſifactorem conditoremque demonſtrant. 19. Pluresne fine Angeli an Homines? Pauciores multitudine ſunt Angeli quam Homines. Vide enim quomodo numeri omnes quo propiores ſunt unario,eo minores funt numeris longius abillo diftantibus. Uti binarius,ternarius & quaterna- rius minores funt vicenario & tricenario. Sicut igitur propiores unario numeriſunt minores, longius vero remoti majores & numerofiores, ſic quæ uni& foli DEO propiora ſunt, eadem pauciora quoque ſunt , quæ vero longius diſtant, plura ſunt numero. Propiores autem DEO ſunt Angeli, Archangeli , &his proximæ Poteſtates. Longius ab illo ab- ſunt homines. igitur plures funt homines quam Angeli , unde & An- gelorum numerusjam eft finitus & circumſcriptus, hominum vero ge- neratio in infinitum effunditur, quæ tamen & ipfa fiſtetur in ſeculorum confummatione. De mente, Non quælibet mens ab anima quacunque participatur. Principalis mensà nulla anima participari poteft . Quæ enim omnibus rebus mens præſtantioreft, & omnium opifex, quomodo ab anima ulla participe- tur? Omnisenim intelligibilis multitudinis & multitudinis mentium princeps eſt mens quædam nullius animæ particeps. Atque hæc prima mens eft & nominatur. Poft hanc nullius participem animæ ſuccedit mens non mundana quidem ſed ſupramundana & à mundo feparabilis. Deinde mundana , nam fecundum Græcorum ſententiam ipfe etiam 20. (LI) 3 mun- 86 MICHAELIS PSELLI ATO 5, αλλ' ο υπέρκόσμισο και χωριςός κόσμε, είτα ο έγκόσμιαν. επει καλα γές των Ελλήνων λόγες και αυτός ο κόσμος έμψυχGάμα και έννες εσί, χαι η έγκόσμιG ψυχή εκ ευθύς μετέχει και υπερκοσμία νοος, αλλα πρώτως ξέγ- κοσμία. έσιν έν η τάξις και ο αριθμός και τα ονόματα έτως, ο αμέθεκθ» νες, ο υπερκόσμισι, και ο έγκόσμιών, Τα τετο κα. Ετι αΕ ν. Πώς ν&ς εαυτόν νοεί, αλλ' ο πρώτG» νες και αμεθεκ7ο εαυτός μο- 90ν. εδε δ έχει 7ι προ αυτ8, ίνα εκείνο νοήση. Τα 3 μετ' αυλον εκ αν νοήσειεν. αλλ' έχει 7άτων την νοησιν ανοησία κρείττονι νοήσεως. κ έςιν, οτιδτG Υες,νές αίμα και νοητόν. νες μου ως νοων εαυτόν νοητόν δε, ως νούμενον εφ' εαυθε. ο δε μένα τον αμέθεκιον μεθεκδός νές εαυθόν τε άμα νοά, και τον προ αυε νεν. Πώς δ' νες ή εαυτόν νοεί, ή το υπερ εαυτόν, και το μεθ' εαυθόν. αλλ' ει μεν το μεθ' εαυτον νοεί, καλα το χέρον επιστρέφει, ει και το υπερρεαλον νοι , ά μεν Αα το εαυ78 γνώσεως , εαυθον αμα κακείνο γνώσεθαι, ει και εκείνο μόνον, εαυτόν άγνωήσει νές ών. αλλα 70 προ εαυτ8 γινώσκων, γνώσει και εαυτόν. έσιν άρα και εν 7ώ να νοηθον , και εν τώ νοητώ νας , και ο μεν ολικώτερG», δή μερι- κώτερα. 1 κβ. Περί ν8. Πας νες και την ασίαν και την δύναμιν και την ενέργειαν, αιώνια έχα, όλη γε αμα εσίν ή εσία ενέ και έτε άυξεται έτε μεγεθύνεία, έδε και σήμερον εξί χθες εκ ήν. και η νοήσεις και αυχε ομολα επί τη εσία. Πληρες ατη δ' και όλη , και ομά πάντα νος , και έτε το παρεληλυθός ορα, άτε 7ο μέλ. λον ως εσόμενον οίδεν, αλλ' εν τω ενεςώτι παντα οίδεν, και κινεμινG, & συλλογιζόμενο, έχωσες η ψυχή προάσεις τιθείς και επαγων συμπεράσω μάζα, αλλ' εν το ένα πάντα επιφάμεις. ακίνη/G δ' ών , εκ αν υπό χρόνο μεράτο , έτε καλά την έσίαν, έτε κατα την ενέργειαν. Ει 8ν και ή έσία 7ετε αιώνιο και η ενέργεια, και η μέση τέτων έσα δύναμις αιωνίαν 7ην υπόφασιν έκληρώσαλο. επικττονται με τη κγ. Περί ν8. του ή τροχαίο Πώς νές εσία εσίν αμέρισα». Το δ μη έχει μέγεθG-, 7ο μη όν σώμα, 7ο μη κινεμόμον πάντως και αμέρισον. παν και το μεριζόμενον ή κα CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA: 21. mundus anima acmente præditus eft. Et anima mundi non ftatim con- tinet ſupramundanam mentem, fed primo mundanam. Ordo igitur & numerus atoz nomina fic fe habent: Mens cujus nulla anima compos & particeps fieri poteſt, tum mens ſupramundana, ac denig mundana. De mente, Omnis mens feipfam intelligit. Sed prima mens quæ a nullo par- ticipatur, fe intelligit folam. Neque enim habet aliquid fe prius , quod intelligat. Quæ vero poftſunt, non quidem intellexerit, fed habet eo- rum cognitionem fine intelligentia, per genus perceptionis quodintel- ligendi actu eſt præſtantius, Acmens talis, intellectus ſimuleft&intele ligibile. Intellectus quidem, quatenus fe ipfe intelligit, intelligibile ve- ro, quatenus à ſeipſo intelligitur, Quæ hinc poft imparticipabilem men- tem mens participabilis ſuccedit, feipfam fimul intelligit & illam prio- rem ſeipſa mentem. Onnis enim mens vel intelligit ſeipſam, vel quod lupraſe, vel quod infra ac poft feeſt. At quando hoc quod infra le eſt intelligit, ad deterius ſe convertit . Quando autem intelligit id quod fupra fe eft, atque perfuiipfius cognitionem, feipfam pariter & illud co- gnofcet: fi vero illud ſolum, ſeipſam ignorabit mentem eſſe. Sed utig dum id quod fe prius eft cognoſcit, cognofcet etiam feipfam. Eft igi- tur& in mente intelligibile, & in intelligibili mens ſive intellectus alius univerſalior, particularior alius. Iterum de mente, Mens eſſentiam, potentiam & operationem æterna habet. Eſſen- tia mentis fimul tota eft, neque augetur neque in majorem magnitudi- nem creſcit, neque quod hodie eftheri non erat, & intellectio ejus ef- ſentiæ eft fimilis. Pienisſima enim & tota intelligit & omnes res fimul, & nec præterita tanquam præterita, neqz futura tanquam futura cogno- fcit, ſed omnia intelligit tanquam præſentia , non inovetur neque unum ex alio colligic, nequeut anima ponit præmiſſas ex quibus inducat con- clufiones, fed fimul {cit omnia. Cum enim immobilis fit, nec atem- pore menfuratur, neque quoad eſſentiam neque quoad operationes. Quod fi igitur eſſentia ejus æterna & æterna eftoperatio, etiam media inter has potentia æternamſubſiſtentiam ſortita eſt, 23. De mente. Omnis mens eft fubftantia partes nullas habens. Quod enim caret magnitudine , neque eft corpus , nec nec movetur, omnino etiam in partes dividi nequit . Quicquid enim in partes divi. ditur , dividitur vel magnitudinis vel multicudinis ratione. Quo- niam vero mens omni modo ſempiterna, & corporibus fublimior eft, partes 22. 88 MICHAELIS PSELLI TIGA και το μέγεθος μερίζεθαι, ή καλα το πλήθG-. α 5ο νες καλα πανα. αιώνια και επέκεινα σωμάτων, αμέρισεάρα εί. Πόθεν και ότι ασώμα/G. ονες, ότι εαυτόν νοεί, και προς εαυθόν επιςρέφει, σώμα δ' αυτόν εδεν νοεί. πόθεν 3 δηλον, ότι αιώνιον, ότι 8 μερίζεται η νοήσεις αυτέ, αλλ' εν αυλό. Ζητί έςι διηνεκέ, ώασερ ή εσία. έςι και πανων υποσότης, εχί πάς νες, αλ' ο αμέθεκθος και δημιεργος κόσμε. Υφίσησι προσεχώς με τα ίδια και αμέγαβλήθα, σταδη και τα μεταβλήθα, και έγχρονα, έχ ότι τα μεν πρώτα ποιέ,7α και ύσερα. αλλ' εν μια ροπή απανία εκείνα και καλα την εαυτών τάξιν και ιδιότηλα προεισι, Τα μου, κατά την νοεραν ιδιότητα, τα καλά την φυσικής κίνησιν, κ'δ. περί ν8. Σε ένα ότι ο μεγα τον αμέθεκτον ν&ς, ήτοι ο μεθεκτός και τον πρώτον νύν νοερον έχει εν εαυθώ , Και τών με αυτόν πάντων νοεραν την άδησιν εκληρώσαλο. Καλα και το μέτρον της ιδίας εσίας και τα πρώτα έχει και τα υπερα εαυτό 3θεν και τον αμέθεκτον νεν νοερώς νοεί, Ει γδ και αμέθεις», αλ' έμφάσεις 7ινας δίδωσι τοις μετ' αυτόν 7ης ιδίας υπάρξεως. Και την ψυχήν ή και τα φυ- σικα οία δη νοερώς οίδεν, 8 δ' ως έχεσι φύσεως τα νούμενα, έτως νοεί. όυτε γδ κρειττόνως οίδε τα χέρονα , έτε χειρόνως τα κρείτονα , αλ' αμ- φότερα νοερώς. Ουδε και συμμεθαβάλει τους νομούoις. Προς μου και το κρείττον ε δύναται, προς και το χάρον 8 βέλεται, ως εν έχε φύσεως έτω και τα υπέρ αυθον νοεί, κατα με αυτόν, και μου έκανα έχει εν εαυθώ, αλλα τας εκείνων αιτίας. Και ως τα νοητα νοερώς έχει, έτω και τα αιθέα νοερώς. κε. Περί ν8. Και Πάνα Τα νοερα άδη , οίον ψυχαι, νόες, αγγελοι, αρχάγγελοι, διωάμεις, και όσα τοιαύτα, και εν αλλήλοις εισι, και καθ' εαυγό έκαςον. έτε 75 εν αλλήλοις σύγχυσιν έχα, άτε 7ώ καθ' εαυο είναι έκαςον, μερισμών λαμβάνεσι. φοιτά γεν πάντα διαπανων , και εν εαυτώ έσιν έκαςον, τα μου σώμαία, καθ' εαυθά έσι έκαςον, και 8 δι αλλήλων φοίίαν δύναται δια την παχυμέρειαν. 7α 3 ασώματα και νοερά άδη εκτός παχύτητα όντα και με- γέθες, διαλλήλων Φοιτωσι. Και αυθις ασύγχυτα μαύεσιν. Εν αλλήλοις γέν εισί παντα τα νοερά άδη ηνωμίως, και χωρίς έκαςον διακεκριμμένως, ώασερ δή και τα θεωρήματα εν μια ψυχή, πας CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 89 ſe * partes etiam nullas habet. Unde vero conftat mentem non efle cor- pus? quoniam ſe ipſa intelligit, atque in ſe ipfam reflectitur. - Corpus enim ſeipſum intelligit nullum. Unde porro conftat æternam eſſe mentem? quoniam intelligentia ejus non partibus diviſa eſt, ſed quem- admodum eſſentia in perenni identitate manet. Omnia porro ſub- ſiſtere facit mens, non qualiscunq; quidem,fed illa imparticipabilis & ef- fe&trix mundi. Facit autem ſubſiſtere inprimis quidem propria & muta- tioni nulli obnoxia, deinde etiam mutabilia & temporaria, non tamen ita ut illa prius faciat, hæc pofterius, omnia enim uno facit momento. Suo porro ordine & ſecundum proprietatem ſuam illa procedunt , alia proprietatem intelligibilem, alia naturalem motum ſervantes. 24. De eodem argumento. Mens participabilis quæ eft poftillam imparticipabilem, habet in primam mentem intelligibilem, & omnium inferiorum intelli- gibilem cognitionem ſortita eſt. Nam pro menfura propriæ eſſentiæ & prima habet & ſemet inferiora. Unde imparticipabilem quoque il- lam mentem intelligibiliter cognofcit: Licet enim illa ſit imparticipa- bilis, tamen inferioribus dat quasdam exiſtentiæ ſuæ perſpicuas ſignifi- cationes. Sed & animam hæcintelligibiliter cognofcit, & res naturales, fiquidem non cognoſcit res quas intelligit fecundum naturam qua illæ funt præditæ, nem deterius meliora, fed utraque intelligibiliter: Neque rebus quas intelligit le conformat , præftantiori enim non poteft, & de- teriori non vult. Pro ſua igitur quam ipſa habet natura & ſuperiora ſe & inferiora intelligit, neqz iſta in fe , fediftorum habet cauſas, atizut in- telligibilia intelligibiliter, fic & fenfibilia intelligibiliter in ſe habet. 25. De mente, Omnes fpecies intelligibiles, ut animæ, mentes, Angeli, Archan- geli, Poteſtates & quæ ſunt ejus generis alia, tum in aliis invicem ſunt, tum quodlibet eſt per fe, neque quod in aliis invicem ſunt confufionem affert, neque quod per ſe ſunt ſingula, diviſionem. Omnia igitur per omnia permeant, nec minus unumquodque eft per ſe. Atenim corpo- rum quodlibet per fe eſt, nec per alia poteſtob crasſitiem permeare. E contrario incorporalia & intelligibilia utpote crasſitiei & magnitudinis expertia, invicem ſe permeant, ac nihilominus inconfula permanent. Omnes igitur ſpecies intelligibiles ſibi invicem inſunt atque unita ſunt, nec minus ſeparata ſunt ac disjuncta, ficut in anima cogitationes. (Mm) 26. Ad- * hoc cognofcit atquc intelligit illam pro fuo modulo, 92 MICHAELIS PSELLI κς. Περί ν. Πάς νές πλήρης επί των θείον ειδών, οίον, αγαθότητG», οσιότηG. δικαιοσύνης, 7αυτότηG-, ομοιότης και των λοιπών, αλλ' ο μεν θειότερG νές ολικωτέρων εσί σωβιεκτικός ειδών , ο 57απεινότερG» μερικωτέρων και οι μεν δ ανωτέρω θεάρες δυναμεσι χρώντα μείζοσιν , οι κατώτεροι πληθυνόμενου, μάλλον ελατσι τας διωάμεις, ας έχεσι, τα δ τω ένα συγγενέςερα ελατ Τότερα μεν εισί τώ πλήθει, των υφ' εαυτα, 7η δωάμει και υπεραίρει. 7 και ενος πορρωτέρω, έμπαλιν τω μέν ποσό πληθυνθικώτερά ασί, 7η και δυνάμει ελατφότερα. παν μεν δ' το πληθυνόμενον ελατήεται καλά την δύναμιν , παν 37ο ενάμενον τη μεν δυναμει μεγαλύνεται, έλατέται δε καλα την ποσότηλα, ή μεν δ ένωσις δυναμικών έρουη δε διαίρεσις πληθυντικώλέρα. Και η μεν ένω. σις, ελάτίω καλα την ποσότηλα, η δε διαίρεσις ασθενέστερα κατα την δύναμιν. κζ. Περί ψυχής. Τρίτον εςι το πα9GTψυχής, και το μέν ακρότατον αυτής, 7ο τοϊς νοητούς ηνωμενον, νοήσεις ώνόματα. Το δε έμαθον 7ο των αιθηγών γνωρικόν, 2lg μεεσης τ κοινής αισθήσεως δόξα λέγεθαι. το δε μέσον το αφιέναι και κανένας πεφυκός, Διάνοιες. Και μέχρι μέν τέτων, ο άνθρωπG-, ήτοι ν8ς, διάνοια,δόξα- μέα δε ταύτα είναι το ζώον. η μεν οδ πολυποίκιλά φύσις, η δε τη θείας μοίρας υπάρχεσα, η μεν γε επιθυμία πολυκέφαλον θηρίον, ο δε θυμός λεον- Πώδης , ο δε λόγG-ο αληθής άνθρωπG-, Εσι δε τότε και άλλα θειότερGάν- θρωπG- και αληθέσερφ. νοερός, ον αυτάνθρωπον προσαγορεύασεν οί των ειδών φιλοθεάμονες. Τρίτον έν ο άνθρωπος, ο μεν νοερός και μονοειδής, ο δε λογι- κός και τριμερής και τριδύναμG-, οαιθήλικος και πολυειδής και πανζοδαπός. Το 3λογιζόμενον και το θεωρών ημείς εσμεν, ημεις γδ και ψυχή ταυτόν, κή. Περί ψυχής. Τών παρ έλλησι σοφών την ψυχήν, Πλατων μεν και Αριστοτέλης, ως οργάνω φασί χρήας τω σώματι. δε γάρ, φησιν Αριστοτέλης , την μεν τέχνην χρήζ τοϊς οργάνοις, την ψυχήν τω σώματι. οι 3 εκ Περιπάτε φιλόσοφοι, ως ένυλον είδον μιγνύεσιν αυτήν τω σώματι και διαπλέκεσιν οιοπερί Κλεαν- θην και σωμα (αύτην αποφαίνονται. διωαμένην μέν τοι γε ποτε και φαινομένα χωρίζες σώμα, Πλωτίνα» δέ φησι μη αναγκάζει δέχει την ψυχήν τα CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA: 91 26. Adhuc de mente. Omnis mens divinis plena eftideis,ut bonitatis,fan&titatis, juſtitiæ, identitatis, fimilitudinis, cæterisø: At divinior mens integriores ideas continet, vicisſim quo inferior eſteo minores illarum partes, Superio. res enim majoribus divinis facultatibus utuntur, inferiores vero mentes dum multiplicantur, facultatibus quas habent utuntur imbecillioribus, Quæ enim unitati proxima ſunt, multitudine quidem ab inferioribus vincuntur, potentia autem præftant. Vicisſim quæ ab unitate longius recedunt, numero plura, ſed potentia minora ſunt. Quicquid enim in multitudinem abit,potentia minuitur, fed quod unitur,potentia augetur ac creſcit, licet numero minuatur. Unitio enim valentior eft,divifio mul- citudinis procreatrix: Unitio minor numero, diviſio potentia infirmior. 27. De animal Tres ſunt animæ pasſiones. Prima quidem & fumma qua intelli- gibilibus conjungitur, intelligentia appellatur. Infima qua res fenfiles per ſenſum communem cognoſcimus, dicitur opinio. Media, qux aſcendendo & deſcendendo colligere apta nata eſt. Atque homo qui- dem hactenus, mens, ratiocinatio, opinio: quod ſupereſt animal eft, natura varia ac multiplex, pars divinæ fortis particeps, pars concupi- fcentia multiceps beſtia, & ira qualis eſt leonum: Sed verus homo ratio eft. Exiftit porro & alius homo divinior veriorque, intelligibilis , quem autave wrov ipshominem five ideam hominis vocant qui idearum ac fpecierum contemplatione oblectantur. Triplex igitur homo datur, unus intelligibilis ifte & unicus ac ſimplex, alter rationa- bilis tribus facultatibus ac veluti partibus conftans, tertius fenfibilis & multiplex variusque. Sumus autem id quod ratione & conſideratione utitur, anima ením cujusque is eft quisque. 28. De anima, Inter Græciæ Sapientes Plato & Ariſtoteles ajunt animam corpo. reuti tanquam inſtrumento. Ars enim, inquit Ariftoteles, inftrumentis, anima corpore indiger. At Peripatetici Philoſophi animam, velut formam materiæ, inhærentem corpori implicant ac permifcent. Cleanthes & animam ftatuit corpus eſſe, utpote quæ posſita corpore quod oculis cer- nitur ſeparari ac ſecedere. Plotinus negat neceſſe eſſe ut anima corpo- sis pasſionibus afficiatur, nam nec artificem ea quæ inftrumentis ſuis (Mm) 2 contin- 92 PALE MICHAELIS PSELLI ATTA3 Τα πάθη και σώματος. Επει μηδε τεχνίτης τα πάθη των οργάνων υποδέ. ξαιτ' αν πότε. αιθήσει και χρηθα φησίν αναγκαίον, 7ο δ' α σώματG- ενεργών , έχει την αίθησιν, ίνα δι αυγής γινώσκη τα έξωθεν. Ει εν η ψυχή ασώμα/G, τα πάθη σώμα/G και λαβήσεια επ' αυτήν. Ει 3 και έρχεία, εκ εις την άσίας αυτής έρχεται, αλλ' εις τας δυνάμεις και τας ενεργείας. κ9. Περί ψυχής. και Μίγνύαι 7αμιγνύματα η κιρνα μαμα αλλήλοις ώασερ τα υγρα, η δια- πλεκόμμα ώσπερ οτεαής και το φώς. α και εφάποι 7ο μόνον, τη μέσία κεχώ- ριςαι, ταις ενεργείαις μέμικτα. Και Αριστοτέλης Αμαξτο την ψυχήν ποιεί διτης , 7ην με κεχωρισμένην, την και εν σώματι την υπόφασιν έχεσαν, πλην έχ η ψυχή αιθανέναι η εν τω σώματι όσα άπερ κέκραζαι 7ωσώμαι, αλλά το έμψυχον σώμα. Το δ σωμα Α/α Την ψυχήν αισθητικών γέγονε, και ορεκδικών και 7ων άλλων παθών δεκτικόν. Πλάτων και την αληθινήν εσίαν τ ψυχής εαυ- Της φησιν είναι. Το δ' εν άλλω την υπόςασιν έχον είδα»,ποιότηα εσιώδη κα- λει, αλλ' εκ έσίαν. Πλή Ο λ. Περί ψυχής. έρες, ντ Διαφόρως ορίζεται την ψυχήν ο φυσικός και διαλεκτικός, ο μεν γδ φυσικός αντιλαμβάνεται τ ψυχικής υσίας , καθόσον εςι σωμάτων αχώρισος, ο γεν φυσιολόγG- επιστημονικός ών, και γδ αχώριστον ασέται και όπως αχώρισον, O3 λαλειάδικος και τες άσιώδεις λόγες καθ' εαυθες όντας επινοεί. δή μαθη- ματικός εξ αφειρέσεως τέτων επισκέπεται, οππρωτG- φιλόσοφος περί η χωριςικής ζωής τ ψυχής πραγματεύεται. Δει ζητείν πότερον εσία ή ψυχή ή 8. Και η εσία διωάμα,, ή ενεργία. Και σώμα ή ασώμα/G», ή άμφω Τρόπον τινά, και εκ των υπαρχόντων 7η ψυχή την έσίαν αυγής εννοείν, ή και λογι- κη ημών ζωη ην προσαγορεύεινών Αριστοτέλης , έν 7η προς το σώμα νέυσει χωρις σήτε άμα εςί και αχώρισα». λα. Περί ψυχης. Με 36 Τρέσει και το 1971 Ψυχή εαυτην γνέσα, και ότι θείον έχει αξίωμα, πόρρω μεν η φύσεως ίσατα, πάνων και των περμάτων προέχει, πολυ δέ τι τέτων πρότερον πάντων σωμάτων κεχώριςα, και έφεαυθη έδρα ανω πε καθημενη των φυσικών λόγων και των τερματικών , είπαν 3 και αυτό και παντός. δδ από τη των ΤΟΠ ΠΟ: ฝร@y ετοι ταλαι ο 9 τιμοπης κ.Ι Ια Γη και τελείς και το CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA, 93 contingunt unquam perſentiſcere. Neceſſario autem uti ſenſibus ani- mam. Nam ut percorpus operetur, ſenſum habere auxiliatorem, ut perillum externa cognoſcat. Quandoquidem igitur incorporalis ani- ma eſt, pasſiones corporis ad eam non pertingent, quod ſi pertingant non eſſentiam ejus afficient, verum facultates & operationes, 29. De anima, Quæ mifcentur, velita mifcentur inter ſe, ut confundantur, quem- admodum humores: velut modo implicentur mutuo ac permeent, uti aer & lux, fi quis quæſſingula confideret, illa quoad eſſentiam diſtincta, operationibus permixta deprehendet. Hinc Ariſtoteles duplicem po- nit animam, aliam ſeparatam, aliam quæ in corpore fubfiftit. At non ſentitanima ſe corpori eſſe permixtam, fed corpus animatum. Cor- pus enim animæ beneficio habet quod ſentit appetitque, atque aliarum eft affectionum particeps. Itaque Plato ftatuit ipfi animæ eſſe veram propriamque fubftantiam, quæ enim in alio fubfiftit forma, ab eo- dem qualitas eſſentialis, non fubftantia appellatur, 30. Adbuc de anima, AliterPhyficus aliter Dialecticus animam definiunt; Phyſicus ani. mæ ſubſtantiam conſiderat quatenus non eft a corpore ſeparata. Na- turæ fiquidem ſcientiam profeffus, fpectabit animam haud ſejunctam a corpore, & quatenus haud fejun&ta eft. Dialecticus vero etiam ratio- nes eſſentiæ illius in fe ſpectatas expendit, & Mathematicus abſtracta a corpore contemplatur: Sed primus Philoſophus de ſeparabilitate vitæ abanima eſt ſollicitus. Quærere nimirum oportet num fubftantia fit anima necne, & potentiane an aétu ſubſtantia fit. Atque utrum cor- pus ſitan incorporalis, an utrumque? Quodammodo etiam ex iis quæ animæ adfunt fubftantiam ejus intelligere fas eſt. Cæterum vita noſtra rationabilis, quam mentem Ariſtoteles appellat, pro ſua ad corpus in. clinatione & feparabilis eft & inſeparabilis, serveis que Anima quæ feipfam cognofcit & quod divina gaudet prærogativa, longe diſtata natura corporum, omnibusque præſtat feminibus. Mul- to etiam ante hæc ab omnibus corporibus diſtincta eſt, atque in propria ſede ſupraomnes naturales ac ſeminales rationes, dixerim etiam ipſius (Mm) 3 Univer- 31. De anima. 54 MICHAELIS PSELLI E άφρων απορροίας το σώματι ωραγίνεθαι, έτε από φύσεως εις γένεσιν έρχε- ται, έτε σωματικοί λόγοι ταύτην εις το σώμα εξακοντίζεσιν, αλ' άνωθεν απο Θεό κάτασιν. Αγνωήσασα εαυτήν, και ότι τ άνωθεν ευγενείας έςί και έλες- θέρα καθέςηκεν, δελοπρεπώς θητεύει το σώμαι, και την ελευθερίαν απόλυσιν. και ο μέγας αυγής οφθαλμος υπό φυσικά καλύμμα/G. καλαχώννυτα, ή αποσβέννυται, λς. Ει μέλαβαλλει ψυχή εις άγγελος. ου μέλαβάλλει τα κατ' εσίαν έτερα είδη + ζωής είς αλληλα έγκαι έσιν όμοια τα γεννητα και μεγαβλητα τοίς αμέλαβόλοις. αλλα ψυχή άγγελG μευή αρχάγγελος γενέδε δύναται,μιμείται και όσον είκός τας ενεργείας αυτών. προς τα υπερέχονα γένη απεικονίζέα, έπει και καθ' εικόνα Θεό γεγενήθαι, εικών ομοίωσιν έχει το αράδειγμα, εί και ομοι8ται θεώ,πολώ μάλλον ταϊς υπο- δεεςέραις διωάμεσιν. Και πασα μυψυχής και εικόνα πεποιήαι Θεέ, πάσα έχει το καθ' ομοίωσιν. Το μόνο και εικόνα και δύναμις έξι προς την 7ών καλών εργασίας, και οίον αρχή της, αφορμή των αγαθών πράξε- ων, και οίον σκιαγραφία των αρελών. 76 3 καθ' ομοίωσιν ενεργεία εσίν αυτο ΤέλG- και απηρτισμένη εικών, επανες και ομοίως το καθ' ομοίωσιν έχομεν, αλλ' οι μεν μάλλον, οι έλαττον, λγ. Εί άναρκή ή ψυχή. Ουκ έςιν αρχή καθ' εαυήν η ψυχή, έδε αγέννησο άτε ως άνευ ετέρας αιτίας άυλη προ των άλλων υπάρχεσα. Τίς και η αιτία, αφ' ης πρώτης ερήμαι, πανί γε ξτο σαφές, ως και δημιεργική, αρχη δ' άυλη πάσης ή των όντων απογεννήσεως. τίς και η πρόοδος αυτής ; Και πώς προήλθεν και ημάς μέν έσιο- ποιά μάν αυλήν απο εμφυσήμα G. ώ ενεφύσησεν εις τον πρώτον άνθρωπος και Θεός, έλληνες και ποικιλώτερον περί φέτα διεξίασιν, ώασερ δή και περί των άλλων, ότι Αχα μόνην την τελειότηλα απογεννα τα σαγόμενα ο Θεός, και να το ξύμπαν τέλειον αποδάξη, ομά μεν πάνα αράγει. έκασον ή κελα την ίδια Ταξιν πρόεισιν. Το όν αφ' εαυής, η ζωή από άνθG. ο νές από τη ζωής. η ψυχη από 5 δημιαργά νε. Εξί αν, φασίν, η ψυχή να γέννημα,άχρονος εξ α8 προϊέσα, λδ. CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA, 95 Univerſi collocata. Neque enim ex defluxione ſiderum in corporave. nit, neque naturali five corporali more generatur, neque feininales ra- ciones eam in corpus ejaculant, ſed a DEo deſuper deſcendit. Quæve- roſeipfam ignorat, neque fcit cæleſte ſuum genus eſſe ac nobile, li- beraque conditione fe conditam ac conftitutam, illa mancipii in mo- rem corpori infervit, libertatemque perdit: & magnus ipſius oculus a naturali velamine obruitur aut extingvitur. 32 Num anima in Angelum mutetur. Quæ diverfis per effentiam generibus vitæ prædita funt, non in- ter fe invicem permutantur, neque enim mutabilia, quæque generans tur, ſunt fimilia illis quæ nullam mutationem recipiunt. Anima vero Angelus quidem vel Archangelus fieri nequit, quantum tamen fas eſt, eorum imitatur actiones, atque præftantioribus generibus ſeasſimilat, fiquidem & faéta eft ad imaginem DEI: imago porro ad fimilitudinem exemplum fibi habet propofitum. Quodfi DEO asſimilatur, multo magis iis quæ infra DEUM ſunt poteftatibus. Etomnis quidem anima adimaginem facta eſt, ut vero ſimilitudinem etiam referat, non habet omnis anima. Ad imaginem enim factam eſſe, ſignificat facultatem pulchra & honefta facta edendi, & principium atque anſam bonarum actionum, quandamque veluti adumbrationem virtutis. Adfimilitu- dinem vero, effectum ipſum, & finem atque imaginem perfe&tam & abſolutam. Neque vero omnes æqualiter illud ad fimilitudinem ha. bemus, fed alii magis, alii minus. 33. Num principii expers fie anima, Non eft ipfa fibi principium anima neque ingenita, neque citra aliam cauſam præ aliis exiſtens. Quæ porro prima ejus caula fit, nemini non eft perſpicuum, creatrix nempe illa, quæ omnium rerum generatio- nis eft principium. Quis vero ejus progreſſus, & quomodo procesſit? Nos quidem ſubſtantiam ejus repetimus ab inſufflatione, qua DEUS in primum hominem illam inſpiravit. Ethnici autem varia ſubtilitate hac de reuti etiam dealiis disputant, ajuntque per ſolam perfe&tionem fuam DEUM omnia quæ producuntur procreare, atque ut univerſum perfe&tum abfolvat, omnia procreare fimul, ita ut unumquodque ſe- cundum proprium ordinem procedat: Ens a ſeipſo, Vita ab Ente, a Vita Mens, a Demiurgo five procreatice Mente anima. Ajunt igitur animam eſſe progeniem Mentis fine tempore exilla profectam. 34. Accura- 96 AV MICHAELIS PSELLIATIVA αιγαιου ΑΙΤΗΣ - Δεν είμαστε. λδ. Ακριβέςερον περί Ψυχικών δυναμεων. Το τιρυτι το Οι μεν πολλοίτων φιλοσόφων,απλώς έτε διωάμας ψυχής ονομάζεσι. Xρή και έτως Alαιρείν, ως είσί νοεραι δυνάμεις τ ψυχής, α μ νοεραι, και εις 7ον κρείτονα αναγόμιμαι τ ψυχής τον άυλον ναν, αν και πληρέμμαι αυγά και να 7ην ψυχήν όσις εξ αϊδία αυτή συνυπάρχει. α και ορίζεσαι τας δυνάμεις ψυχής όλας και διαλατασα κατα την νοεραν νοήσιν, αι και διαθεσμοθέγεσαι ωωερ νο- μοι τινές έμψυχοι 7 δευτερα τζωής άδη μετα τον ν&ν. και α και αγαθοειδές. από τα καλώ αποσεμνυρόμενα. ΙαμβλιχG 3ο φιλόσοφο αβίτλότερος και δέον ών, καθίγει την λογικήν ψυχήν αποξ Θεέ άχρις γής, και εν εκάςη μερίδιξ πανος αλατία 7ας δυνάμεις αυλής,και άλλας μου αυλής εν έρανώτί- θεία, άλλας και εν τοις τοιχίοις, άλλας και εν 7ώ παχά σώματι. το Α τελευταλε. Πώς ο Πλάτων γεννήθην ομε την ψυχήν και κερδίστρι αθάνατον αποφαίνεθαι, Πτεται Αγέννητον μου την ψυχήν ο Πλάτων oίεται δι ήν έχει εσίαν και ζωήν, και δ' υπό χρόνον, εδε μη εσα, φησί, γεγένηται. Επεί εκ έχει άπειρον είναι δύναμιν, αλλ' αεί δέχεται (αύτην άπο των υπερκειμένων εσιών,καλαξτο γένη- Την δογματίζα, 7ο μου δν αγένητον. πάν και το γινόμενον γενήσον. αεί μεν &ν έςιν η ψυχή κατά την εστίαν και την ζουν, ταύτην την υπόθεσιν αιώνια γινομένη και ως μη διμυαμένη δεξα την απειρίαν ξ είναι , αλλ' άνωθεν απειρ8- μένη, και επινοεμένην αυτή την αθανασίαν έχεσα. Βγδ έπίσωμάτων μόνων η γένεσις, αλλά και επί ψυχών, καθόσον αυθαι χρόνο μετέχεσι. πάσα δμε- αβατική κίνησις σωεζευγμένων έχει τον χρόνον, ο γάρ τοι Πλάτων προ τψυ- χης 7ες νες έτι της έγκοσμίες και τες άχέτες, και τον θείον λάκοσμον τίθη- κει σε εμένη Ε ΤΟΥ - ηχογιο λς. Τις η Πλαγωνική ψυχογονία. Της ψυχής άλλη μεν και εσία,άλλη δε η δύναμις, άλλη δε η ενέργεια, η εν ψυχογονίας τρία πρόσωπα Παύτα και κεφάλαια, και άλλη μεν αυτή η υπαρξις, άλλη δε η αρμονία , άλλο δεν το είδος το έκ 7άτων από ελέμενον Και δε πυρός άλλη μεν η εσία , καθ' ήν έσιν, άλλη δε η δύναμις, άλλη 3 η ενέργεια καθ' ήν τα μεν ξηραίνει , 7α και θερμαίνει. Και η μεν ύπαρξις 78 είναι αυτή αφορίζεται, η αρμονία 7ο εσιωδες αυτής πλήθG» αρμόζει. ειδG έσι τό εκ τέτοιν 7οϊν δυοίν αποτελείνον. πρώτη μεν εν αυτης ύπαρξις, Πέρα σεν, ο ΕΒΕ 3irecta ain CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 97 34. Accuratius de Anime facultatibus. Multi Philoſophorum fimpliciter ne quidem facultates animæ ap- pellant. Fas vero eft ita diſtingvere, quod mentales animæ facultates ſunt, five quæ utpote mentales mentem animæ immaterialem adducunt ad præftantiora, five quæ animam mente quæ ab æterno illi coexiſtit- replent, five quæ determinant animæ facultates integras & ſecundum mentalem intellectum disponunt, five tanquam leges quædam anima- tæ diriguntfecundas vitæ poft mentem ſpecies, ato boni honeſtive ſtu- dio ſuntexornatæ. Jamblichus vero Philofophus modum quodammo. do excedens animam rationalem a DEO usque deducit in terram, & in qualibet parte Univerſi alias ei facultates tribuit. Alias igitur ei ad- fcribit in cælo, in elementis alias, alias denique in crasſis corporibus. 35. Quomodo Plarofimul decet animam genitamele & immortalem? Ingenitam equidem Plato animam opinatur ratione eſſentix qua gaudet & vitæ, non enim in tempore & poftquam non extitiſſet factam effe affirmat. Quatenus autem non habet infinitameſſendi facultatem, fed eam ſemper a ſuperioribus eſſentiis accipit, hac ratione docet eam genitam eſſe. Quod enim * eft, ingenitum eſt, quicquid vero fit, eſtgenitum. Anima igitur ſempiterna eft ratione eſſentiæ vitæque, & juxta hanc conditionem æterna: fit autem, quatenus infinitam eflen- tiam non capit, ſed deſuper habet ut infinita fit, & deſtinatam tenet immortalitatem, Non enim corpora ſolum generantur ſed etiam ani- mæ, prout & ipfæ temporis participes funt. Omnis fiquidem motus & mutatio tempus fibi habet adjunctum. Nam & Plato ante animam ponit adhuc mentes intramundanas, & a corpore abſtractas, & divinam illarum ſeriem 36. Qualis animarum generatio ſecundum Platonem ? Animæ alia eſſentia, alia eſt facultas, alia operatio. Tres igitur hæ ſpecies ac triavelati capita generationis. Alia itidem ejus eſt ſub- ftantia, alia harmonia, & alia denique ſpecies quæ ex his reſultat ac per- ficitur. Nam & ignis alia eſſentia eft qua eſt, alia facultas, effectus alius quo hæc quidem arefacit, alia calefacit. Atque fubftantia quidem rationem eſſendiejus determinat, harmonia vero eflentialem ejus co- aptat multitudinem, ſpecies vero ex duobus illis fit emergitque. Prie (Nn) Tanquam të duteóv vel örtws oy quod eft per ſe ac ſemper, ma 98 MICHAELIS PSELLI Πέρα η αρμονία. Τρίτη η ιδέα. Πετάχθη η δύναμις, πέμπτη και ενέργεια, έκτου και τελευταίον το έκ 7άτων αδG», δ λζ. Δια τί η ψυχή μέση των μερικών και αμερίσων λέγεται; Των και νοηταν ιδιώμαλα (αύτα , 7ο όντως όν, το αιώνιον; 7ο 7έλιον, και έτερα Ποικτότροπα. Τών και αισθηγών έτερα άτα 7α ιδιώμαλα. 7ο έγχρονον καλά την εστίαν, 7ο μερισόν, το άλλα προσ δεες, και όσα τοιαύτα. Μέγα τέτων έςί το έκ όντως όν, το καθ' εσίαν μεν αιώνιον, καλα 37ας ενερ- γείας εν χρόνω, και τα 7έτοις ακόλεθα, και εν ψυχή έτεόνως όν εςιν, ότε όνο Πως μη όν, Αα 7αύτα μέσην την ψυχήν φαμεν των τε αιωνίων και των αιθη. Τών,έτε καθαρώς αιωνίαν εσαν έτε μην εναργώς αισθή ην αλλ' εξαμφοτέρων μικ- 7ην, και οίον εκ των ακροτήτων κεραννυμδύης. Και μην ήν όντως ών, ήν ών αμέ- ριςG, όντως μή άν, ήν ών μεριση. Επειδ μη όντως όν εςι , μέση έςιν αν μερίσ8 και μερις, και λη. Ποίαν ψυχήν ο Πλάτων εν Τιμαίω γεννάς Την ξ πανloς ψυχήν ο Πλάτων καλα 7ον φιλόσοφον Πρόκλον έν 7 & Τιμαία βίβλω γεννά, και αυτη και το αμέρισον έχει και το μεριςόν, Και μέση εςι ξτε έγκοσμία νέ, και τοις περί τοις σώμασι μερικής εστίας, ώασερ δ' ημάς οι το Αποστολικό λόγω επόμδυοι αρχάς 7ινας και διωάμεις, και κυριότη- 7ας και άλλα τοιαύταή μείζονα ή ελατονα μέσον ημών και θες 7θέαμών, έτω δη και των ελλήνων οι δηθα σοφώτεροι ενάδα τινα εξηγημδύηνε δογμάτισαν, μεία 7αύτα όντα, και ζωνία και νοένα 7ινα, είτα υπερκοσμίες ν&ς , και αυθις εγκοσμίες, και μετα 7άτες την όλην ψυχήν. Και μέλος ταύτην 7ην πανός, και τέλο 7ας μερικής, και τον ψυχικόν εν Ταύτη συμπληρέσι διακασε μον, . λθ. Πόσαι αι η ψυχής δυνάμεις και τίνες; : Της ψυχής ή με ανιληπτική τις εςι δύναμις, καθ' ήν 7ων ον- των αντιλαμβάνεται, η και παθητική, καθ' ήν διαιθέα, οικείως και αλλο- Πρίως , ή και πρακτική, καθ' ήν προς τας πράξεις εκεσίως ορμά. και των δυνάμεων τέτων άλλαι με απόλυγοί είσι και μόνης τψυχής, αλλα και τψυ- χης CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 99 maigitur eſt animæ fubftantia , altera, Harmonia: tertia idea, quarta facultas, quinta operatio , ſexta denique & ultima quæ ex his re- Gultat forma ac ſpecies. 37. Quare anima media fil inter partibilia atque impartibilia. Intelligibilium rerum proprietates hujuscemodi ſunt: ut fit ve- reens, æternum, perfectum, atque alia conſimilia. At ſenſibilium aliæ variæ ſunt proprietates, veluti quod ſecundum eſſentiam ſuam ſint in tempore, partibilia, & alterius indigentia, & plura hujus generis, His ſucceditquod non vere ens eſt, ſed effentia quidem eſt æternum, operationum vero refpeétu habet ut fit in tempore, & quæ his ſuntcon- fentanea. Atoita Anima neque vere ens eſt, nec vere non ens, ideo mediam illam effe dicimus inter æterna & ſenſibilia , utpote non pure exiſtentem æternam, nec omnino ſenſibilem, fed ex utrisque mixtam, ac veluti ex duobus extremis temperatam. Quod fi vereens eſſet, ime partibilis eſſet, ſi contra vere eſſet nonens, eſſet partibilis. Quandoqui- dem autem non vereens, mediaeftinterimpartibilem partibilemque. 38. De cujus animæ generatione agit ir Timeo Plato? Degeneratione Animæ Univerſi Plato in Timxo traétat, ut vide- tur Philoſopho Proclo : illa enim habetut&indiviſibilis fit & diviſibilis, media nempe exiftens inter mentem Mundi & divifibilem per corpora ſubſtantiam. Quemadmodum enim nos Apoftolico ſermoni haben- tes fidem, Principatus quosdam ac Poteitates, & Dominationes & alia ejusmodi ſive majora ſive minora, DEUM inter & nosinet ponimus, fic & fapientisſimi quique Græcorum Unitatem eximiam quandam ſtatue- runt, poftque hanc entia , & viventia atque intelligentia nonnulla, deinde ſupramundanas & intramundanas Mentes, & poft has animam omnimodam , atque deinceps animam univerfi, & denique particu- lares animas, Sicordo & feries animarum illis completur. 39. Quotes quonam fine Anime facultates? Animæ alia facultas eſt perceptrix, per quam res percipit, alia pasſiva, quavel congruenter naturæ fuæ vel injucundo modo afficitur, alia activa, qua fponte fertur ad actiones. Harum facultatum aliæ funt abſolutæ & ad folam pertinent animam, aliæ etiam lucidis animæ inſunt corporibus, aliæ pariter in ſpiritu materiali exiftunt, poftremæ (Nn) 2 per- 100 MICHAELIS PSELLIATI χης και αυγοειδέσιν έποχ&ναι σώμασι, λινες και πνεύμαι ενύλω συνυφες ήκασιν, α) Τελευταίαι εις το όφρεώδες σώμα αποτελευθώσιν. ή 3 φανατική δύναμις, προς πάσας τας δυνάμεις τ ψυχής δαπέφυκε, και οίον εκμάτ]εθαι αύτην, και ταϊς μην κρείτζασι τας υποδεεςέρας απολυποϊ , 7αϊς και υποδεεσέραις τας κρείττονας, αποτυπεύη γδ τας νοεράς δυνάμεις τη διανοία ταύτας επισφρα- γίζεθαι, και αυθις αποματομεύη 70 Agνοήμαα,τώ νώ ταύτα έγκα]ατίθεται. μ. Τι έσι φύσις; Φύσις εςι δύναμις , οφθαλμοίς μου αθέατG-, νω δε θεωρήθη, τοίς σώμασιν εγκατεσσαρμόη ωρα θε8, αρχή κινήσεως και ηρεμίας, αυτή γάρ έσιν η κινάσα τα φυσικά σώμαία, και αύθις ήρεμάιν ποιέσα, Πάνθα δ τα σώ- μαλα, οίον τα στοιχεία και τα εκ τέτων συγκείμενα, α και υπό θεά και την κίνησιν και την ησυχίαν έχει, αλλά προσεχώς υπό φύσεως κινείται, Πολλά μια γαρ εισι τα κιν&να τα σώματα, πρώτον ο Θεός, στα ο ν&ς , είτα η ψυχή. αλλα 7ελεύλαϊον η φύσις, οίον οργανόν εςιξ Θεέ. 7ον μεν δ' άνθρωπον και Τα άλογα ζώα κινεί και η ψυχή και η φύσις. Τα σώμα και τα απλά και 7α σύνθετα, μόνη η φύσις κινεί, και πάλιν φησι τ κινήσεως. μα. Τις η διαίρεσις των κοινών ενεργειών και ψυχής προς το σώμα; Τών ενεργειών αι μου άρχον7αι από ψυχής ώασερ αι κρείτες και προ- έχεσαι, αι και από σωματG» ανεγέρονται και όταν διψή μου ή πεινή ή ριγή, ή λινος άλε Τοιχτα δέήαι.ή ψυχή το εντευθενπορίζοι 7α έλάπονατώσώματι. Πάλιν τοίνυν τα μος σώματός εςιπαθήμαθα δί αυτήν, ώασερ το ερυθριάν, διότι η ψυχή αίαρόν τι έκρινε, τα 3τ ψυχής Ασι το σωμα, ώπερ αι ηδοναι και α λυπα δια την σωματος γένεσιν περί την ψυχήν διαβαίνεσιν.ταδε έπει κοινω- νει εξ ίσα, ώσπερ δήςτο φέρεις καλα τόπον. το μεν γδ διαμείβειν τόπον ίδιόν έξι σώματΘ». Το δε κινείν καλα την φοραν, ψυχώς υπάρχει ενέργεια, μό. Πότε η ψυχή τώ κυαμένω ενται σωματε ο μεν την θεολογίαν μέγας Γρηγόριζο ασαφής έςι περί το το μέ- eGo, και εκ αν ραδίως αυτόν έυροις ταύτη ή εκείνη προσκείμενον τών δοξών. ο δε Θάς ΓρηγόριG o Νυσεύς , και ο πολύς την ομολογίας και την φιλοσο- φίαν Μάξιμσν έτε πρεσβυτέραν την ψυχήν σωμαλών, έτε μεθαγενεστέρου, τιθέασιν, αλλ' ομά τη καθαβολής ασέρμα G επιτηδεία προς υποδοχήν ψυ- χης CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. IOI pertingunt ad ipſam teſtam usque crasſi corporis. Omnibus autem animæ facultatibus fuperaddit, eft facultas imaginatrix, quæ veluti ex- primit illas ac conſignat, & præftantioribus deteriores & deterioribus præftantiores delineat ac defcribit. Intelligibiles enim facultates cum effingit, cogitationi illas imprimit, & vicisſim cum efformat co. gitationes, imponiteas menti, 40. Quid ef Natura? Natura eſt facultas non oculorum conſpicienda acie, fed mente contemplanda, corporibus infeminata a Deo, motus quietisque prinə cipium. Natura quippe eft quæ corporanaturalia movet, iterumque facit quieſcere. Corpora enim quælibet, ut elementa & quæ ex his compofita funt, licet a Deo motum & quietem habent, tamen proxime a natura moventur. Plura enim funt quæ corpus movent, Deus pri- mum, tum mens, deinde anima, denique Natura tanquam Deiinftru- mentum. Hominem etenim & brutas animantes anima & natura mover. Corpora tum fimplicia tum compoſita a fola moventur na- tura, quæ iterum quoque motum eorundemfiftit. 41. Quomodo diftinguuntur communes operationes Anima & Corporis ? Operationum aliæ principium habent ab anima, ut potiores & præftantiores: aliæ a corpore excitantur, quando fitit, vel eſurit aut friget, aut alia ejusmodi re indiget, unde anima ipfi deſiderata fup- peditat. Vicisſim corpus pasſiones ſentit animæ caufa, ut erubeſcit, quando anima aliquid turpe judicavit. Animaitidem afficitur propter corpus, itaque voluptates ac dolores ex corporis conditione in animam penetrant. De aliis operationibus ex æquo participant utraque , ut quando de loco inlocum homo movetur. Nam mutare locum, cor- pori proprium eſt, ſed movere & impellere, animæ eſt operatio. 42. Quando anima nafcenti corpori unitur? Magnus Theologus Gregorius hac in parte obſcurus eſt, nec fa- cile eum deprehendas huic vel illi opinioni adhærere. At enim divinus Gregorius Nyſſenus, & Maximus infignisille Confeſſor ac Philoſo- phus animam nec antiquiorem corpore, nec poft genitam ftatuunt, fed fimul cum dejectione feminis ad animam ſuſcipiendam apti, ean- dem fubfiftere affirmant. Ethnicorum autem eximii poft per- (Nn) 3 fecum ΤΟΣ AUT MICHAELIS PSELLI" TO χης τυγχάνοντG-, 7αύτην υφισάνεσι. των 3 ελλήνων οι πρόκριτοι , μετα Την τελείωσιν και φυσικά όργανα και την αποκύησιν 7έτα, ένα εύρεσι Παύτην 7ο σώμαι, πλην ότε μου έσωθεν ή κατερριζωμένον το έμβρυον, Πην φυσικήν ψυχην γάτω διδόασιν, έξελθόνη: 5 7ην λογικήν, καιπροϊον7. 7ην νοεράν, μγ. Πώς ενάται το σώμαι η ψυχη; Είσκρίνεται το σώμαι η ψυχή ώστερ ή αναλολή και ηλίς πάντα, αθρόως εμπίμπλησι ξ φωτός. Και δ' και αυτη αθρόως εξάπται το σώμα εις 7ην ζωήν , και ζωοποιεί , ξτο επιτηδείως έχον προς την ένωσιν ταύτης, ώσ- περ έν α νευραι αι συνηρμοσμέναι και απόρρω Πύχοιεν έσαι, συγκινώνται και ο καλέμι φθας δέχεται τα πυρός την δύναμιν μέλαξύ άερG μη πυρεμένα , έτω δή και το σώμα αθρόως ελλάμπέθαι υπό τ'ψυχής, και ο δει τ αμερίσε ζωής και δυνάμεως διηρημενας επινοειν τας ελλαμψας, ή 7άς μέλοχας. απεικασέον και αυτην 75 και όντG- μετοχή εις το γινόμενον, ώστερ και το όν άχρόνως το γινομεύω πάρεσιν , έως και αυτή αχρόνως πάρεςι 7ω σώματι. μδ. Περί αλόγε ψυχής. Εν τέασαρσι τέτοις παρ έλλησιν οι φιλοσοφίσανες την άλoγoν ψυχήν αφορίζεσιν, εν τη ορεκτική, καθ' ην ηδονής και λύπης μελέχομαι. Εν τη δοξα- σική, ήτις 78ς μέσες λόγες και μέλαξύ των αιθηλών ειδών και των άυλων και καθαρών λόγων αφώρισα- εν τη αιθητική, ήτις προς τα εκτός αδη ωμοίωται, και προαιθανέθαι τα έξωθεν σωτήρια και ολέθρια. εν τη φυσική, ήτις έξι κυρίως γενεσιέργός, και συμπλέκεται προσεχώς τοϊς σώμασι, γεννάται αυθα και αυξει και διοικά και κατευθύνει. έκ τέτων δη των τεσσάρων την αλογος ψυχήν ένιοι των φιλοσόφων εστιώσαντες έγκεντρίζεσιν οίον τη λογική ψυχή, και 7ώσώμαι συνεισάγεσι, την 3 άλογον οικονομεϊν τα σώμαλα επηρέπεσαν, με. Τις η βέλησις και τις και πρακτικός λογισμός. Η βέλησις περί το λογιστικών μόριον επί τ ψυχής, κινέα μας και 7ην όρεξιν προς το έφερόν, έπει και τότε εκ άνευ λογισμι προαιρέμεθα, η και αυγο ενέργεια βελευτική ορμή ανομαθη, ετέρα εσας λογισμέ, πρα- κτικός και επί λογισμός και η μετα την όρεξιν και έφερε μέρα λογισμα πράξεις TE CAPITA DE OMNIFÅRIA DOCTRINA: 103 fectum naturale inſtrumentum five corpus prognatumą, animam illi ajuntingenerari. Et quamdiu uteri quidem adhuc radicibus embryo adfixus hæret, naturalem illi animam tribuunt, egredienti autem raa tionalem, & procedente tempore intelligentem, en- 43. Quomodo Anima ünitur Corpori? Infinuat ſe corpori anima ficut fol oriens momento omnia luce complet : nam fic & anima corpus ftatim accendit ad vitam & vivi- ficat, quo ipfo & illud indiget, ut cum ea uniri posſit. Sicut porro nervi, longius etiam fi abfunt, una moventur, & ficut Naphtha quam vocant tranfilientis ignis vim concipit, medio aere non inflammato, fic & corpus ab anima totum ftatim illuminatur, neque oportet indi- viſibilis vitæ & facultatis diviſas illuminationes vel participationes comminiſci. Conferri autem hæc poteſt cum participatione * tis quæ in re fluxa obſervatur. Quemadmodum rei fluxæ enim ens adeſtſine tempore, fic &anima fine tempore adeft corpori. 44. De Anima irrationabili, Quatuor hiſce Græcorum Philoſophianimam irrationabilem de- finiunt, appetitu, quo voluptatis fumus ac doloris participes, opinione quæ medias deſignat rationes inter ſpecies ſenſiles, & puras atque a ma- teria abſtractas rationes : fentiendi facultate, quæ externis fpeciebus asſimilatur, ac præfentit externa, falutariane fint an exitioſa: naturade- nique, quæ proprie eſt cauſa generationis & proxime corporibus ad- hæret, generatque illa & facit ut creſcant, gubernaro ac dirigit. His- ce quatuor rebus nonnulli Philofophorum eſſentiam animæ irratio- nabilis conſiſtere ftatuunt, ac veluti inſititiam eſſe rationali animx corporique ſimul inductam: huic quoque irrationabili animæ injun- gunt munus adminiſtrandi corporis, 45. Quid voluntas & ratiocinium prafticum? Voluntas ad ratiocinatoriam animæ partem pertinet, movet enim appetitum in rem deſiderabilem, quamquia non ſine ratiocinio deligimus, hæc a&tio impetus voluntatis appellatur, qui a ratiocinio ipfo eft diverſus. Eft autem ratiocinium practicum, poft appetitum rei Intellige ut ſupra tó' čutwsőv, ens æternum ac ſtabile; cui opponitur 76 yavófekuor quod fit & naſcitur, ac mutationibus eft obnoxium atque adco Platoni negatur elfc yerum ens, 104 WA MICHAELIS PSELLI Tε και ενέργεια. Στο δε σου έσω, ότι ψυχής απολυθείσης σώμα/G» και έτι παρεσης εν τω σωμα εχ αυθός εσι λογισμός, έπει και πασι 7οίς κρείτζο- σιν αφομοιέται η ψυχή Θεώ, αρχαγγέλοις, αγγέλοις και λαϊς λοιπαϊς δυ- νάμεσι, 24α ξτο και τα έργα αυγά, τα μου θεια, τα και ανθρώπινα , 7α και εναντία, ίνα μη Τα ονόματα λέγω, μέταλαμβάνει διας ενεργείας, προς α λαμβάνει και την ομοίωσιν. μς. Περί προαιρέσεως και προσοχής. Μέσαι δυνάμεις εισί τ ψυχής προσοχή και προαίρεσις. αλ' ή μεν προαίρεσις ηγείται των πράξεων, έχε και λόγον εν ώ κρίνει τα καλα. και όρεξιν την εφιεμένην των οικείων και αγαθών , και την αναπληρέσαν αεί 7 ελλείπονα. αμφοτέρων &ν ξ λόγο και τ ορέξεως συνίσταται η προαίρεσις. προσοχή και επί καθ' ήν προσέχομεν 7οίς έργοις οις πράττου, και τοις λόγοις οις λέγομεν, άυτη γάρ πλε και τα τ ψυχής ήθη ανασκοπάτα Τίνα σε έξι και πως έχει προς αληλα, πότε και αυ 7ο ζώον Θεωρεί τί πρατία και πή πα- ραβαίνει, και τί ελλείπει. μέσα δε εισί και τα των μαθημάτων ασκήματα. και τα των καθαργικών αρελών επιτηδευμαία. μέσα και λέγοναι ως μεταξύ κείμενα τωννοερών λόγων και των δοξασικών. μζ. Πότερον η ψυχη λύέlαι αποξ σώματG», ή το σώμα απο τ ψυχής: Επί και φυσικά θανάτε, το σώμα λύεται από τα ψυχής, επί 5 νοή και η ψυχή αποξ σώμα/G», η μεν δ φύσις έδωσε το σώμα εν τη ψυχή. καθεύχείο 7ο σώμα υπο τ ψυχής , 8 Αρλέλυτο αν. όθεν εν τώ θανάτω λύεται το σώμα από τη ψυχής. η ψυχή έδησεν εαυτήν τη σω ματι Αα των παθών, η εν ψυχη εαυτήν λύει αποξ σώμα G., και η μου ψυχη μέση επί τ αμερίς» και η μερικής ασίας. έτε γδ καθαρώς εσιν αμέρι- G νές, έτε πάνη αμερής , το σώμα δε πάντη μερισόν. και αι ποιότητες και τα ένυλα είδη περί το σώμα μεριςα, και πάντα μεν εν πάσιν, αλ' ο μουνάς νοε- ρως έχει πανα, ή δε ψυχή λογικώς. το 3 φυτόν αστερμαλικώς, το και σώματα άδωλα έχει των όντων, ο δε Θεός ανεννοήτως και υπερεσιώς, μη. Περί αρετών. Τρείς ταξως εισί των έργων. α μ δ' αυτών κοσμήσει τον άνθρω- πον και την σώμα ψυχήν, αι δε καθαίρεσι την ψυχήν αποξ σώμαίΘ,και επι- CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA, IOS rei deſiderabilis cum ratione ſuſcepta actio & operatio. Noris porro animæ corpore folutæ & corpori adhuc conjunctæ non unum idemque eſſe ratiocinium. Quibusvis enim præſtantioribus anima ſe aſſimilat, Deo, Archangelis, Angelis & cæteris Poteſtatibus, unde & opera ejus jam divina, jam humana, jam contraria, ut nominibus ab. ſtineam. Quibus enim asſimilat ſe, illorum & opera adſciſcit atque imitatur. 46. De elellione & attentione, i Mediæ funtanimi facultates attentio & electio, fed electio actio- nes dirigit , utiturque ratione qua quid pulchrum fit judicat, & ap- petitu defiderante ea quæ congruentia fibi ſunt& bona, quæ vero de- ficiunt, femper ſtudente ſupplere. Utroque igitur eleétio conſtat, ratione & appetitu. Attentio autem eft qua attendimus ad actiones quas ſuſcipimus, & ad verba quæ loquimur. Hæc quandoque animi mores fpeculatur , quales fint & quomodo inter ſe congruant: jam animale conſiderat, & quid illud agat, ubivepeccet vel aliquidomitcat. Cæterum medii generis etiam ſunt Mathematicæ exercitationes , & purgatoriarum virtutum ſtudium,dicunturque medii generis, quia me. dia hæc pofita ſunt inter intelligibiles & opinabiles rationes, 47. Ultrum corpus anima , an anima corpore folvatur? Naturali morte corpus ab anima, ſed morte intelligibili anima folvitur à corpore. Natura enim corpus animæ alligavit. Jam fi corpus ab anima teneretur, non ſolveretur. Solvituritaque in morte ab anima corpus. At enim anima ſe alligavit corpori per affectus, anima igitur etiam feipfam à corpore folvit ac liberat. Et anima quidem media eſt inter eſſentiam impartibilem partibilemque , ne- que enim mens pure impartibilis , neque partium omnino expers eft, corpus autem omnino eſt partibile. Et qualitates ſpeciesque materiales in corpore partibiles funt quævis in quibuslibet. Sed mens quæcunque habet, habet intelligibili, anima rationabili ratione, planta vero feminaliter, Corpus entium umbram imaginemque refert, DEUS vero ſupra omnem intelleétum & effentiam eftconftitutus, 48. De Virtutibus. Tres ſunt ordines Virtutum. Aliæ exornant hominem five ani- mam corporijunctam. Aliæ purgant animam à corpore, & in feipfam (00) reverti Το6 MICHAELIS PSELLI TO επισρέφεσι προς εαυτην, αίτινες και καθαρτικαί καλέναι, α3 τελείως κα- θαρθάσαι την ψυχήν, απαχολέσιν εις θεωρίας των νοητών,όιτινες θεωρήλικα και νοεραι ονομάζοναι. Και άλλη μια αρετή θεά, άλλη και αγγέλα, άλλη 3 ανθρώπε, ως δ α ασια αυγών διαφοροι, έτω και ας αρέλα. Και ψυχή μου κυρίως η λογική εσί τε και ονομάζεται, 7ο 3 υπέρ την ψυχήν, νες, το μέλα την λογικήν ψυχήν, άλογα ψυχή, και άδωλονψυχής. πάσαις 37αις των αγ- γέλων 7άξεσιν , η αρετή συμπρόεισιν, άνωθεν από των σεραφείμ αρχομένη, ο ο Θεός και επέκεινα αρέλης και παντός αγαθά κόπωσης θελειότητών, μ9, Περί αρέζών. έξ εισιν οι των αρετών βαθμοί. έσι δή μέν τις φυσικη αρετή, ήτις και έν θηρίοις ευρίσκεία. ή ηθική , ήν ένιοι και των απαιδεύτων έχε- ειν. ή δε πολίτική ή μεγα λόγο και Φρονήσεως καρεθεμδύη, η δε καθαρτική, η καθαίρεσα 7ον άνθρωπον απο παν7ος πάθος. δε θεωρητική και θεωρέσα τόννάν. ή δε θεεργική ήτο θειότατον ημών τη ψυχής ανεγείρεσα και αυτώ ενίζεσα τω θεώ, και την θείαν ενεργέσα μανίαν, Είσί δε και επέκεινα 7άτων έτεραι αρε- 7αι , αι μας οιονεί ραδείγμαία των λοιπών αρέζών, αι δε υπέρ πάσαν εσίαν, αίτινες και συμβεβηκότα εισίν ώστες επισυμβεβήκασιν ημίν αι λοιπα αρέλα,αλλ' 8σίαι νοεραι και υπερέσιοι. ν. έτι πει αριών, Ο Τρώς εισιν αι αρείαι α 7ελει8σαι τον άνθρωπον, όσιότης και η πρός 7ον Θεόν ενεργείν αεύδεσα η αφοσιασα την ανθρώπε ζωήν τώ Θεω. δεύτερον δικαιοσύνη και την πρόνοιαν Ζών καλαδεςέρων ποιέσαφρόνησις ή προς ημάς αυτές την ζωήν νοεραν απεργάζεας βελομένη. Και δ' ενάμεθα καλά την οσιότηλα προς τον Θεόν και το έν, προνοεμών δε των ελατφόνων και το δίκαιον. γνώσιν ή άρρητον έχομαι καλα 7ην φρόνησιν, η μέντοι ηθική αρέγη από φρονήσεως μεν πρόεισιν, 8 μέντοι μέγα φρονήσεως ενεργεί, αλλά τριβή χρονίω έγγίνεθαι. διήκει η τ αρέτης θεότης Αα πάντων των όνων. έσι 8 και υπερεράνι αρετή και εράνιόν, και υπερκοσμισι και έγκόσμιο και νοερά και ψυχική και αγ- γελική και ανθρωπική. έσι και πηγη αρένων, ής τότε κάθαλαμβάνομεν, όταν 7ην μερικήν αφέντες νόησιν, Τελειωτάτην σύμπασαν αρετην ενεργήσομαι, vas CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 107 rat. reverti docent, vocanturque purgatoriæ. Aliæ perfecte purgatam animam trahunt ad contemplationem intelligibilium, & dicuntur theoreticæ atqz intelle&tuales. Alia porro virtus eſt Dei, Angeli alia, alia Hominis. Ut enim eſſentiz ſunt diverſx, ita etiam virtutes. At que anima proprie eft diciturque rationabilis, & quod fupra animam est, mens eft atque intellectus. Infra animam rationabilem eſt irra- tionabilis anima, animæc imago fiveidolum. Angelorum ordinibus quibuscunqz ab Seraphim usque deſcendendo Virtutes fuæ congruunt. Deus etiam ſupra virtutem & bonum omne atque perfectione omni. eſt ſuperior. 333 49. De Virtutibus. Sexſunt Virtutum gradus. Nam datur Virtus Phyſica, qualis & in beftiis reperitur. Tum Ethica, quæ etiam eft in hominibus nulla do- Etrina imbutis. Atque Politica, quæ ratione & prudentia utitur ad re- Ete agendum. Purgatoria, quæ ab affectibus omnibus hominem libe- Theoretica quæ mentem contemplatur , & Theurgica denique, quæ id quod in anima noſtra divinum maxime eſt excitat, & Deo ipfi unit, divinumque in anima furorem & enthuſiasmum movet. Dan. tur etiam fupra has aliæ fublimiores virtutes , quæ ſunt cæterarum iftarum exempla , quæque omnem ſubſtantiam ſupergrediuntur, ne- que ſunt accidentia , uti accidit nobis cæteras virtutes adeſſe, verum ſunt intelligibiles & ſuperſubſtantiales effentiæ. 50. De Virtutibus, Tres ſunt virtutes quæ hominem perficiunt, Sanctitas Deo operari ftudens, vitamque hominis Numini conſecrans. Altera Juftitia, quæ inferioribus profpicere fatagit. Et tertia Prudentia, quæ conatur re- fpectu noſtriipſius vitam intelligenter inſtituere. Unimur igitur per fàn&titatem DEO & UNI, per Juſtitiam illis qui inferioris condicionis ſunt providemus, & per prudentiam cognitione non vulgari imbui- mur. Aque Ethica virtus quidem a prudentia proficiſcitur , neque tamen per prudentiam operatur, fed comparatur per ufum longo tem- pore. Cæterum tam divina eſt natura virtutis, ut per omnia entia pervadat. Datur enim virtus fupracæleſtis, cæleſtisque, ſupramun- dialis & mundana, Mentalis & Animæ, Angelica item atque Humana. Datur etiam fons virtutum, quem tunc aſſequemur, quando cognitio- ne partiali miſſa facta, perfe&tisſimam virtutem actu & opere exprime- (Oo) 2 mus. 51. Ad- Ιο8 AUTO MICHAELIS PSELLI AZAD τη της να. Ετι περί αρελών. Αριστοτέλης μου ο Φιλόσοφος 7έασαρας γενικας έξαριθμεί αρέλας. Φρό- νησιν, δικαιοσύνης, ανδρείας και σωφροσύνην. Και την μεν Φρόνησιν άτλει υπό Την Δανοιαν. 7ας δε λοιπας τρεις υπό το παθητικόν τψυχής, και έτε την φρόνησιν εν 7ώ παθητικό μέρει καταλάτει, έτε 7ας 7ρείς αρέας εν 7η διανοία ήθελα. ο Πλάτων (έωσαρας τάξεις αρελών ποιείται, και τας μεν ονομάζα πολιτικής, όσα κοσμεσιτoν εν τω βίωπολιτευόμενον άνθρωπον. τας καθαρι. κας, 7ας και θεωρητικάς. μανική και αρετή λέγεται η θεοφορεμβύη και ενθασιώσα, και 7ην ψυχήν περί το θείον αναβακχεύεσα, και οίον ένθεασμα πλήρης και κο- ρυβανιασεως γινομδύη, ο μεν 7οι Θεός αρετής εςι μείζων. και μόνον ως έξεως καταυλοφνες, αλλά και τ αυλοαρετής, νβ. έτι περί αρειών. ότι έκ έςι μία και η αυλή καλα αριθμιον ή προς τον θεόν ομοίωσις, καλά διαφορG». ομοιέμεθα και αυτό καλα τας πολιτικός αρέας, αλλ' αμυ- δρότερον και σκιωδέςερον. ομοιόμεθατέτω καλα 7ας καθαρλικας, αλλ' εκ. τυπότερον, ομοιόμεθα καλα τας θεωρήλικας,αλλ' έτι λαμπρότερον.όμοια- μεθα και καλατας θεωργικας, ανη γεν εςιν η τελειοτάτη ομοίωσις. Το μεν Ο καθαίρες, 7ας ψυχάς και θεωρείν τα όντα και πανυ Τι όμοιον τω Θεώ, εκείνα δ' υπέρ κάθαρσιν και θεωρίαν έσί. 7ο και δύναξη θεοποιείν άνθρωπον και τύλης εξάγειν, και των παθών απαλλάττειν, ώςε δύναμη και αυτόν θεερ- γάν έτερον , ξτοέσιν ή Πελιωτάτη ομοίωσις, ο εξάγων, δφυσιν ο Θεός εν ευαγ. γελίοις, άξιον εξ αναξία, ως σόμα με έςα, οράς όπως εν τη θεωργία 7ην αλης θεςάτην τέθεικεν εξομοίωσιν. αλλ' ημάς αλλ' ημάς αγαπώμεν ει και κοσμείν εαυτες δια των πολιτικών διωάμεθα άρειών, τη γ. Ετι περί αρετών. Ας αφίσεις Πλάτων και φιλόσοφο πρώτον μεν Αιτή πολιτικής αρετης ανάγα 7ον άνθρωπον εις θεόν , ως και αυτης εξομοι&ν διωαμένης το Θείον κατα το δωαίον, αποταύτης ανάγει δια το καθαργικής ζωής εις την θεωρίαν. επει- δηγάρ, φησιν,ο Θεός δήην έχει την ενέργειας, την καθ' ήν εν θεωρία των όλων Ως Himristnesis CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 109 51. Adbue de virtute. ang pas non Ariſtoteles, Philofophus quatuor generales numerat virtutes: Prudentiam, Juſtitiam, Fortitudinem & Temperantiam. Et pruden- tiam quidem refert ad intelle&tum , cæteras vero tres ad pasſibilem effe&tibusque obnoxiam animæ partem. Atque ita nec prudentiam pasſibili parti tribuit, nequecæteras tres virtutes in intellectu collocat. Plato autem quatuor virtutum conſtituit ordines , e quibus alias vocat politicas quæ homini in vita verſanti poſſunt eſſe ornamento: purga- torias alias, aliasque theoreticas. Furori autem proxima virtus à Platone dicitur quæ Deo agitante eftinſtincta enthuſiasmo, animamos facit circa divina exardere & bacchari, tanquam plena commotione divina & limphatæ ac fanaticæ inftar. Deus porro Virtute major eſt, non modoilla quæ eſt habitus, & qualem natura fert hominum , fed etiam ipfa æterna idea virtutis, 52. Adbuc de virtute. Non una eademque numero eft ratio qua Deo asſimilamur , fed diverla ac multiplex. Asſimilamur enim ipfi per virtutes politicas, fed exilius atque obfcurius : asſimilamur eidem per purgatorias virtutes , ſed expreſſius asſimilamur: per virtutes theoreticas etiam- num ſplendidius,asſimilamur etiam per theurgicas, atque hæc demum perfectisſima eſt asſimilatio, Purgare enim animas, & entia contem- plari non omnino ſimile aliquid Dei eſt, ipfe enim purgatione & con- templatione eſt ſuperior. At poffe ex homine facere Deum, & à ma- teria abftrahere, affectuumop reddere expertem, ut posfit & ipfe alios Numine implere, hæc perfectisſima eft cum illofimilitudo. Ait enim Deus * in Evangeliis: qui eduxerit dignum ex indigno, quaſi os meum erit, Vides quomodo Theurgia five virtus alios Numine, implendi verisfi- mam ponit cum Deo fimilitudinem. Cæterum nobis egregii videmur, fi modo politicis nos exornare virtutibus posſimus. 53. Adbuc de virtute, Philofophus Plato primum per politicam virtutem hominem adducit ad Deum , quod & illa quodammodo posſit divinam fimilitudi- nem referre: ab hac per purgativam vitam perducit ad contemplatio- nem.Siquidem duplex,ut aitille, actus in Deo eft,unus quacenus in con- (00) 3 Jeremiæ XV. 19. Kalçaya'ynstírusov (açov Hegy tipesoy Conſtitut, Apoftol,11,56. από αναξία, ως το σώμα με έση. tem- IIO A MICHAELIS PSELLI AD11A5 ΙΟΥ Ύών της και και θεαργος ήτοι ο θεοπάωρο εξί, προ πάσης κλίσεως τες λόγες αυλών επισάμους, την δε, καθ' ήν 7ών χει- ρόνων ποιείται την πρόνοιαν. Αlε ταύτα και ο άνθρωπος μιμέμεναν τον Θεόν, έν μεν γαϊς πολιτικαίς αρείαις, επιςρέφεται προς τα τήδε, και κοσμεί τες κα- 7αδες έρες Παϊς μετριοπαθααν φερέσας αρέλαις. Εν και το θεωρείν αναβας, 7ες λόγες απανίων 7ες φυσικές, τες ψυχικές, 7ος νοερές, 7ες υπερφυείς, και γίνεται όργανον ξ Θεέ , ομε 7ε προς εκείνον καιρών, και των 7ηδε ποιέμενο πρόνοιαν. πλην άλως ενεργέ τας Τοιαύτας αρέας εν σώμαλι εσα ψυχή, άλλως και απαλλαγείσας σώμασι, το Ο κό, έτι περί αρελών. ο Υιπο Η μεν εσία και αν το είναι απο ενα πασιν εφήκει και δόντG. η 3 2α των αρετών τελειότης και από εθεά ωαγίνεται. ώσες εκ πρώτως όντG- το όν, έτως εκ ξ πρώτως αγαθά το αγαθόν. μάλλον και εσία και η αρετή εκ ξ Θε8. αλ' ή με έσία κατά την αυγε πρόοδον, η ισία πάσιν απο Θεξ πρότασιν. ή 3 τελειότης καλά την προς αυτόν επιστροφήν. και δύναται δ' τελειωθήναι κατ ' αρετήν άνθρωπG-, ει μη την επιστροφής προς τον Θεόν ενεργοίη. ώασερ δ ως προς ταράδειγμα ζωγραφών έκ άν άλλως την προκειμένην αρχήλυπίαν λαβοιεν τω μιμήμαι, ει μή συνεχώς προς αυτήν επιτρέ- φος, έτω και στην αρετήν εν εαυτώ σκιαγραφών ή και αειχωννύς, εκ άν άλλως δuυηθείη εξομοιωθήνα Θεώ, ο μη προς εκείνον διηνεκώς επιστρέφει, διαξ επι- τημονικά λόγε, και τξ αραδείγμα/Gθεωρίας, εν εαυτώ εξακριβώσατε αρωγότυπον, να είσαι εσύ λίγοι Dipus doma. tion inst 18 etaptan con bloc it songoriliis Anonian τελείο τους νε. Ετι περί αρέλων. Τα 31 ετσι Ια Ο μου έχων την θε8ργικήν αρετήν θεοπάτωρ κατονομάζεται, επειδή θεάς τες ανθρώπες ετG εργάζεται, Δαί ταύτα Θεοπάτωρ καλάτα. Ο μόνιG., ο έχων την πολιτικής, σεδαι». Θεοπάτωρ 5 καλείται ο θεες- γος, και Αιο 7ο ψυχής είναι πατης , ον Θεόν καλύμεν Αα την θεωρητικών είτα δαιμονιον, τα θείον, και τέλG θεοπάτορα. Ο έν δαιμόνι G δαίσνμεταβληθείη αν και είς κακίαν ποτέ.ίσως και ο θείΘ., ήτοιο θεωρητικός. και προς το εναντίον είδα αρετής, έξω έαυτά ών, και Θεός ατεχνώς γεγονώς. Η σOP χτίας. ρος CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA: templatione univerfas ante omnem rem creatam rationes omnium novit acperſpectas habet, & alter quo proſpicit inferioribus. Propte- rea & homo Deum imitatus politicis virtutibus res hujus vitæ curat, atque per virtutes affectuum moderatrices opem fert inferioribus : Contemplatione autem aſcendens omnium rationes perſpicit five naturales, five animarum, ſive mentales ac ſupernaturales, atque fitin- ſtrumentum Dei, ad quem fimul aciem dirigit. Et rebus hujus vitæ profpiciens anima, aliter tamen virtutem hujusmodi exercet dum in corpore eft, aliterque quando eft corporis vinculis ſoluta, 54. Adhuc de Virtutibus. Eſſentia, &ipſum hoc quod ſint, a Mente omnibus datum eſt,& ab ente: ſed virtutum perfectio a Deo proficiſcitur. Sicut enim ex prin- cipali Enteens, fic ex principali bonoeſtbonum. Vel potius & eſſen- tia & virtus ex Deo ſunt, fed eſſentia ratione originis (eſſentia enim omnibus a Deo profluxit) perfectio autem in virtute, reſpectu conver- fionis ad Deum. Neque enim perfici virtute homo poterit, niſi ad Deum convertere ſe inftituat. Siquidem & pictor exemplum expreſo ſurus nunquam imitatione archetypi aſſequitur, nifi ad illud asſidue ſe converterit . Sic qui virtutem in ſe ipſo voluerit adumbrare , aut co- loribus veluti deſcribere, non aliter Deo asſimilari poterit, quam fi ad eum continenter fe convertat, & ſcientifica ratione contemplatione- que exempli in leipſo accurate meditetur prototypum. 55. Adbuc De Virtutibus, Theurgicam virtutem qui habet Pater dipinus appellatur, quoniam enim ex hominibus facit Deos, illo venit nomine. Qui conten- platoria pollet virtute , hunc divinum vocant, uti demonium qui purga- toria, fed qui politica eſt præditus, homo probus dicitur, Theurgo tri- buitur patris divini nomen, quoniam veluti generat animam ejus- modi quam contemplatoriæ virtutis cauſa Deum appellamus. Oportet igitur qui per asſimilationem ad Deum adduci velit, primum hominem probum fieri, deinde dæmonium, tum divinum Patrem, Ac contin- gere poteft aliquando, ut dæmonius & probus homo ad malitiam & vitium defleétat, Forte & divinus five Theoreticæ virtutis "compos. At Theurgus five pater divinus & totus extra fe in Deo pofitus, nun- quam poteft ad contrariam virtuti fpeciem dilabi, cum totus extra ſe & Deus quodammodo factus fita 56. Add ΥΙΣ BIST MICHAELIS PSELLI ATITA και Τετ 95. έτι περί αρετών. και εκεί Αβυσίνια Πένσει τελευταιε ιο Τεξερευν Τρία ταύτα ασιν εν ταις ψυχαίς, δύναμις, παθόν, έξις. και πά- θGμου έςιν, επιθυμία, οργή, φόβG-, φθόν, θάρσα», χαρά, φιλία, μίσα, πόθG», ζήλG», έλεG». Δύναμις και εστί καθ' ήν παθητικοί τάτων γινό- μεθα, οίον καθ' ήν διμυαλοι οργιθήναι η λυπηθήνα ή ελεήσαι. Εξις δε καθ' ήν προς τα πάθη έχομεν καλώς ή κακώς. οίον προς το όργιθήναι ο μεν σφοδρώς άνεμένως, κακώς έχομεν. ομοίως και προς τα άλλα, αι εν αρεται έτε πάθη είσιν, έτε δυνάμεις, αλλ' έξεις. δ δ λεγόμεθα καθα7α πάθη αεδαίοι ή φαύ- λοι. Καθα και 7ας αρέλας και τας κακίας, λεγόμεθα ανεδαίοι και φαύλοι, Και, φοβέμεθα με ή όργιζόμεθα απροαιρέτως, αιηαρέθαι προαιρίσεις τινες, ή εκ άνευ προααιρέσεως. Και καλα με τα πάθη κινείας λεγόμεθα, καλα και τας κακίας και τας αρείας και κινείο, αλλά διακείθαι πως. οιος το λες νζ. Ετι περί αρεών. ότι η μάν ανδρεία μεσότης έσιν, ώς και υπερβολής θράσες, ως και ελάψεως τ δειλίας. Και έξι περί φόβες και θαρρη, τη σωφροσύνης, υπερ: βολη μου η ακολασία, έλειψις και η αναισθησία, λεγέσθω δ' έτως. Περί δόσιν χρημάτων και λειψιν,μεσότης μου η ελευθεριότης υπερβολή 5η ασωτία,ήτοι αφειδία Η χρήσεως, έλλειψις 3η ανελευθερία ήτοι φιδωλία, Περί χρημάτων, μεσό- της μαι η μεγαλοπρέπεια, υπερβολή δή απειρoκαλία, έλλειψις δε και μικροπρέ- πια. περί δε όρεξιν τιμής, ο μεν υπερβάλλων τοις ορέξεσι, φιλότιμο, δδε ελλείπων αφιλότιμG, δε μέσα,ανώνυμG, πολλα γάρ εισι πράγματα όνομα κύριον μήπω έχηκότα. νη, έτι περί αρετών, Ο Περί την πραότηλα μεσοθηλα έσαν, η μεν υπερβάλλεσα κακία, οργι- λότης, η δε ελλείπεσα αοργησία, περί δε το αληθές, ο μου μέσα αληθής, και η μεσότης αλήθειοι λεγέθω, η δε προποίησις, η μεν επίτο μαζον αλαζονία. και ο έχων αυτην αλαζων, η δε επί το έλατήoν ειρωνία. και ο έχων αυτην άρων. επει δε δύο ηδύτητες εισίν , η μεν έν παιδιά, η δε εν τω βίω, ο μεν ως δει ήδύς ών, φίλαν και η μεσότης φιλία.ο δε υπερβάλλωω , κόλαξ,ο δε ελλείπων δύσ- ερίς τις και δύσκολο. τ δε εν παιδιά ηδύτη η μη μεσότης, ευτραπελία, η δε υπερβολή, βωμολοχία, η δε έλλειψις αγροικία, και ο μεν αιδήμων μέσος δε υπερβάλλων αναίρωσαν, ο δε ελλείπων, καναπλήξ οπάντα αιθέμενη Τε2οο νεροήρχε 9. - ΟΤΕ ΣΤΟ CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 113 56. Adhuc de virtutibus. Tria hæc animabus inſunt, facultas,pasſio, habitus. Pasſiones qui- dem ſunt cupiditas, ira, metus, invidia, confidentia, gaudium, amor, odium,deſiderium,æmulatio,miſericordia. Facultas vero eſt qua pal- fiones iftas ſentire proſſumus, iraſci vel dolore vel miſereri. Habitus denique, quo bene vel male nos ad pasſiones gerimus, utin iraſive- hementius vel remiſſius juſto irafcimur , male agimus, atque ita in cæteris. Virtutes itaquenec pasſiones ſunt nec facultates, fed habitus, non enim à pasſionibus dicimur boni vel pravi, fed à virtutibus ac vitiis ita nuncupamur. Ac timemur quidem vel iraſcimur ſine propofito, at virtutes ex propofito funt, aut non fine propofito. A pasſionibus etiam moveri dicimur: A vitiis autem vel virtutibus non dicimur mo. veri, fed hoc vel alio modo comparati eſſe. 57. Adhuc de virtutibus, Forsicudo eft mediocritas inter exceſſum audaciæ & defectum à timiditate, verfaturque circa timores ac fiduciam. Temperantiæ exceſ- ſus ex luxuria, defectus ftupor, liceat enim hoc nomine illum appella- re. Circa largitionem bonorum &acceptionem mediocritas eſt Liber ralitas, exceſſus profuſio, five prodigalis abuſus, defectus vero illibe- ralitas ſive nimia parſimonia. In magnis opibus mediocritatem ſectatur Magnificentia, exceſſus eſtin nimio fplendore, defectus fordes. Circa honores petendosexcedit ambitiofus, in defectu peccat honoris contemptor, mediocritas caret nomine, multæ enim res ſunt quæ no- men proprium necdum obtinuerunt. 58. Adhuc de virtutibus, Circa manſuerudinem quæ mediocritatem obſervat, exceſſuseſtira- cundia, defectus lenitudo iræ expers: Circa verum mediocritatis ob- ſervans eft verax, & mediocritas dici poteſtveracitas, ejus autem ſimu- latio per exceſſum eſt gloriatio, & qui illam ſectatur gloriofus: per de- fe&tum ironia , quique ea utitur, in oratione diſſimulator. Cumque duo ſvavitatis ſinigenera, alterum injocis, alterum in vita, qui ita ut par eft in vitajucundum ſe exhibet, amicus dicitur,& mediocritas ami. citia,qui excidit adulator,qui vero deficit morofus ac difficilis. Ameni- tatis injocis mediocritas eſt in urbanitate, exceffus in fcurrilitate, in rufti- citate defectus. Mediocritatem itidem colit pudens homo, excedit impudens , deficit pavidus & qui nunquam non pudore commovetur, (Pp) 59. Quo- ΙΙ4 PT MICHAELIS PSELLI νθ. Τίνι διαφέρει αρχή και στοιχείον, Η μεν αρχή έκ έχει τι πρότερον εαυτής, ώσπερ η ύλη και το δείoς. όσοιχεδον σύνθετον όν και συγκείμενον εξ ύλης και είδους, αρχήν έχει την ύλης και το είδο-έξι η ύλη πραγμα ασώματος, άποιον, λόγω μόνω ερμηνευόμενον, αιθήσει και μη υποκείμενον.αυτη έν η ύλη υπό μορφής τινος και χήματος τυπεμένη όπερ εςι το είδα σωματεται, και πρώτον μεν γίνεται τοιχον ή αιθής,ή πυρή ύδωρ, ή αήρ, ή γή, έπεία τέτων των τοιχίων συμπλακέντων αλλήλοις γίνεται σώμα σύνθεον, ή έμψυχον ή άψυχον. και η μεν ύλη και το είδος αρχοειδέςερα των στοιχείων εισί τα τοιχεία των άλλων σωμάτων στοιχειωδέσερα,αρχήν λέ- γομεν την ύλην, έχ ότι εκ έχει άλλο υπέρθερου εαυτής, αλλά ότι τα σωμαία υπ' αυτην αναγέα προσεχώς. ξ. Περί των αρχών, τί εισίν; Ο, ΠΓΕ) Αρχή των όντων πρώτη μεν και υπεράρχιGο θεός, μέγα δε Θεόν πολλαι αρχαιων Φυσικών πραγμάτων εισί. Και των μεν τοιχίων αρχαι η ύλη και το είδος άρήθαι. Των συνθέτων σωμάτων αυγα και απλα στοιχεία, αλλ' οι μου άλλοι 7ων φιλοσόφων διηρέθησαν. Και 7οίς μεν έδοξεν αρχή το πυρηλα την δύναμιν και 70 καθαναλίσκειν πανlα εις αυτό. τοϊς αήρ, Δα την 7ών ζώ- ων αναπνοήν. 7οίς και το ύδωρ Δια 7ην γόνιμον φύσιν. τισι και φέτων και η γη αρχή έδοξε, Αμα το πλείω των ζώων υπο τ γης γεννας, και εις αυτήν ανα- λύει, έτεροι και αυτα τα τέασαρα στοιχεία αρχας των όντων απεφήναντο.Πλα- 7ων και αρχάς άρηκε τον Θεόν, ως σαλέρα και ποιήθην, την ύλην ως δεχομένην την δημιεργίων, και την ιδέαν. ιδέαν και λέγει Πλάτων την πρώτην έννοιαν και Θεέ, και την άρρή/ον εκείνην φανασίαν και ανατύπωσιν, καθ' ήν τον κόσμον εδημιέργησεν. ειες ξα, Περί ύλης. Υλη εξί πράγμα οίον ειπείν άυλον. αιθήσει μεν αθεώρητον, διανοία και μόνη ληπτόν. χείρον πάντων των όντων, άμορφον , ανειδέον, αδιατύπωον, εσία ανέσεις και ύπαρξις ανύπαρκής έαν ανέλης τυχόν από των σωμάτων τας ποσότητας, τας χέσεις, τας έξεις, τας τροπας, τας κινήσεις, τας αλλοιώ- σας, τας μεταβολας, παν έτερον, και ότι έν το καταλειπομενον ύλη εστίν, εαν rag CAPITÀ DE OMNIFARIA DOCTRINA. J15 59. Quomodo differunt principium atque elementum Principium nihil habet ſeipſo prius, ut materia & forma: at ele- mentum compofitum ac coagmentatum eſt ex materia & forma, prin- cipiique loco habet materiam & formam. Eft autem materia res in- corporalis, expers qualitatum, ſola ratione explicanda, ſenſibus autem minime obvia. Huic materiæ ſpecies quædam atque figuratanquam forma ſua inprimitur, atque ita fit corpus, & primo quidem elemen- tum, velæther, vel ignis, vel aqua, vel aèr, vel terra. Deinde coalefcen- tibus hiſce elementis fit corpus compoſitum, five animatum ſive inani- matum. Ac materia & forma quidem magis rationem principii ha- bent quam elementa , Elementa vero magis quam alia corpora, cæte- rum materiam principii nomine nuncupamus, non quod nihil habet prius ſupra fe, fed quod corpora proximeſub illa conftituuntur, 60. De principiis, quid fint, Principium rerum primum & ſuper omnia principia poſitum eſt Deus,poft Deum multarerum naturalium ſunt principia. Acelemen- torum principia materiam eſſe ac formamjam dictum eſt. Compoſi- torum vero corporum principia ſunt ipfa fimplicia elementa, de qui- bus Philoſophi alii in diverſa abierunt. Nam quibusdam ignis viſus eſt eſſe principium , propter efficaciam, & quod omnia in illum conſu- muntur. Aliis aër, quoniam illum reſpirant animalia. Aliis aqua propter feminalem naturam. Nonnullis horum etiam terra princi. pium vifa eft, quoniam plura animalia ex illa nafcuntur & in illam iterum reſolvuntur. Cæteri quatuor iſta rerum eſſe principia ftatue- runt, Plato principia eſſe docuit Deum, tanquam patrem & aucto- rem: materiam ut quæ creationis opus in fe recipiat, & Ideam. Vocat autem Ideam primam conceptionem in Deo, & ineffabilem imagina- tionem atque efformationem , ſecundum quam mundum fecit ac con- didit. 61. De materia, Materia eft res ut ita dicam immaterialis, quæ ſenſu non compre- hendi, fed fola cogitatione percipi poteft. Omnium entium poftremum fine forma, fine fpecie, ſine figura, eſſentia eſſentiæ expers & fubftantia fine fubftantia. Si enim abftrahas à corpore qualitates, relationes, habitus, modos, motus, alterationes, mutationes, aliud quodcunque, (Pp) 2 quod II6 MICHAELIS PSELLI γαρ ανέλης από Σπυρος την θερμότητα και την ξηρότητα, και αποξ αέρG- την θερμότηα και την υγρότηα, και απο ξύδαίGς την ψυχρότηα και την υγρότητα, το έχατον τέτων υπολαφθεν, ύλη εσίν. ξβ. Περί αιτιών. Αγίας ο μεν Αρισόβέλης τέασαρας δογματίζει, ο 5 Πλάτων έξ. έξι 5 αιτία πρώτη μεν η ποιητική. ώασερ τ κλίνης πρώτον αίτιον ο κλινοποιός, ως ποιητής ταύτης. υλικον και αίτιον τ κλίνης το ξύλον, άνευ δ' ύλης έκ αν γένοιτο κλίνη, ειδικών και χήμα αύτης και η ιδέα. τελικών και η εν ταύτη 7ων ανθρώπων ανάπαυσις, Δια ταύτην δ' την αιτίαν την κλίνην εξεργαζόμεθα, Ο μυ Αριστοτέλης τας τέασαρας (αύτας αιτίας διδεν, ο Πλάτων ετέρας δύο προστίθησι, την οργανικών, οίον τον πρίονα, ή 7ο Πέρεθρον , δι ών της κλίνην ποιέμεν. Και ο αραδειγμαδικον, τέτο 5 διπλόν έσιν, ή δεξωθεν έκκελλα, και προς εικόνα πας τεχνίτης ποιοι 7ο τεχνίτευόμενον, ή και εν τη Algνοία λαμ- βάνει την ανατύπωσιν. γ. Περί χημάτων. Σχήμα έςιποιότης των μαθηματικών σωμάτων αποπεράτωσις. μαθη- ματικών και σώμα εσίν άπαν 7ο όχημάδισμένον, οίον 7ο προγγίλον, 7ο Πρίγωνον, Το τέθράγωνον , 7ο πενάγωνον , και όσα 7οιαύτα. Τα 7οίνυν τέσσαρα στοιχεία αειφερή δογμαλίζεσι, πλατων και καθιφερή και εν διαφόρους πλατει χήμασι Την μεν γην Αα το ευέδραςον και 76 βεβηκος αυτής, κυβοειδή λέγει,εδραίG- δ' και ο κύβG. 7ο και πύρ Αο 7ο άνω φέρες και εις οξύ απολήγειν από πλατείας βάσεως , πυραμοειδές 7θησι, και τα πολλα ετέρως χρηματίζει στον γύλα και αυθις Ταύτα τίθεται διότι ο έρανος κυκλoφερόμενα σελορνέυει την Πέτων επιφάνειαν. ξδ. Περί χρωμάτων. χρώμα εσίν ορατη ποιότης τ 7ών σωμάτων επιφανείας. ο δέ γε Πλά- Ίων καινόν ινα τρόπον διερμηνεύει αβί χρωμάτων. λέγει και ότι και από 7ών υπο- κειμένων σωμάτων και απο ερώνων ομμάτων απόρροιαι 7ινες πέμπονται, αίτι, νες εν τω μεταξυ διασήμα Gγενόμεναι 7ας ιδέας 7ών χρωμάτων ποιέσιν, και πασι και φασίν ομοίως 7α αυλα φαίνεώζ χρώμαλα, αλλά προς τας διαφόρες κράσεις των καιρώνων και δρωμένων σας κρόας μελαχρώννυ, 7οίς με δ ικ- Περιώσιν, ώχρα τα δρωμένα φαίνεθαι, 7οίς και την κόρην ξανθη έχεσι ξανθα. 7οίς φλές CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA, quod remanferit materia eft. Ita fiab igne v.g. abſtraxeris calorem & ariditatem, ab aëre calorem & humiditatem, ab aqua frigus & humidi- tatem, poftremum quod fupereft materia eſt. 62. De caufis. Cauſas Ariftoteles quatuor tradit, Plato fex. Prima eft caufa effi- ciens, ut leti prima cauſa eſt qui eum conficit, ejusque eft auctor. Man terialis cauſa le&ti eft lignum , ſine materia enim nullus lectus perfici poteft. Formalis eſt lečti figura & idea. Finalis denique , ut homines in illo quietem capiant, ob hanc quippe cauſam lectum fabricamus. Hæ funt quatuor cauſæ quas novit Ariftoteles. Illis duas alias addit Plato inſtrumentalem ut ſerram & terebrum, quorum ope lectam com- ponimus, &exemplarem quæ duplex eſt, vel extrinfecus propoſita, ad quam artifex quilibet facit artis ſuæ opus, vel quæ ex mente & cogita- tione conformationem accipit. 63. De figurisa Figura eft qualitas qua mathematicorum corporum faperficies defcribitur. Mathematicum corpus dicitur omne figura certa præ- ditum, ut rotundum, triangulare, quadratum,quinquangulare,fimilia. Quatuor porro elementa rotundæ figuræ eſſe tradunt. Plato & rotunda facit & diverſas alias figuras illis circumponit. Nam terram ob firmam & ſtabilem fuam naturam ait referre figuram cubi, fiquidem & cubus fir- mus ac ſtabilis eft. Ignem quoniam ſurſum tendit & in acutum de- finit ex latiore bafi, ponit effe præditum figura pyramidali , variaque alia eum in modum difputat. Sed & rotunda eadem elementa effe ftatuit, quod cælum circumrotatione fua ſuperficiem ipforum veluti detornat, rotundamque efficit, 64. De coloribus. Color eſt qualitas viſibilis in corporum ſuperficie. At Plato novo modo colorum rationem explicat : ait enim ab obje&tis corporibus & ab oculis videntium effluvia quædam emitti, quæ in medio intervallo conftituta ſpecies colorum efficiant. Neque vero omnibus colores eodem modo apparere obſervatum eſt, ſed pro diverſis cernentium temperaturis etiam colores rerum, quæ offerunt fe oculis, diverſi vi- dentur, ut iis qui morbo regio laborant, ffava quæ cernunt, apparent, his vero quibus pupilla rubore infecta eſt, rubra, atque iterum albi- Cancia (Pp) 3 ΤΙ8 MICHAELIS PSELLI . φλέγμα αεί τες υμένας των οφθαλμώς έχεσιν υπόλευκα, και άλλοις άλλως, και την διαφορών των κρίσεων. ξε. Περί μίξεως και κρασεως. Η μεν μίξις ένωσις εσι σωμάτων καλα ωράθεσιν, ως επί έλαία και ύδα G., δδ δι όλα ταύτα κίρναιαι , αλλα και τας άκρας επιφανείας αυγών ενέτα. Η κάτω επιφάνεια 5 έλαία μίγνυαν τη άνω επιφανεία και ύδας. Κράσεις και εσίν όταν τα ενύμενα σώματα δι αλλήλων ανακραθή ως επί εινε και υδαίο.. και τα μεν μιγνύμενα σωματα εκ μέρες μας ενάται ασύγχυ- τα 3 μένει. τα 5 κεραυνύμενα δι αλλήλων μας διήκει και τέμνει, και τέμνεία και συγκέχυνα. η 35 Θεά προς ημάς ένωσις και μίξις έσι το ασύγχυλον, και κράσις Αα τον τρόπον τ ανιδόσεως. έσιν εν αυτώ προς το πρόσλημμα, και η μίξις καινη, και η κρασις ωρίδοξο. ξε. Περί γενέσεως και φθοράς. Γένεσις λέγεται η αποξ μη όν ας το είναι μεταβολή. Γένεσιν δέ τινες και την κίνησιν ωνομήκασι, καθό φασιν υπό γένεσιν είναι τον κόσμον, τέτ' έσιν, υπό κίνησιν. φθορα και εςιν ή αποξόν G. εις τομή είναι μέλαβο- λή. Πάν εν το αποξ μη είναι γενόμενον, και από γενέο φθειρόμενον, υπό γένεσιν εςι και φθοραν, Καθα γεν τον ημέτερον λόγον και τω κόσμω γένεσις έπεια, ήν γάρ ότε εκ ήν, και έσαι ότε εκ έςαι. αυξησις μεν εν και αλλοίω- σις και φορά και η απο τόπο ας τόπον μεγάβασις κινήσεις ασί. Γένεσις και και φθορα' έκ εισί κινήσεις, αθρόως και το γενόμενον γέγονε, και το φθαρεν έφθασαι, ξ. Περί σωματ’ων. Σώμαές το πλατόν έχουν και μήκGν και βαθG, και έςιμήκGν μεν εις την αρις εραν, ή το ανάπαλιν. βαθG-5 το από των σέρνων επί τα νώτα, ή το έμπαλιν, πάν δε σώμα ή βαρυ ή κάφον έσι. Και 7ο μεν βαρύ κάτω φέ- ρεται, το κεφoν άνω φέρεία. Τόποι και των σωμάτων των μας κέφων, ο ανω Σπανός τόπG, 7ών και βαρέων ο κάτω, και κεφόταθον μας το πύρ, ως πάσιν επιπολαζον. βαρύτατον ή γή, ως πάσι υποκείμενον. παν και σώμα, εν μέν τω οικείω τόπω εσως, άτε βαρυ έτε κυφον, ότε δε αποση των οικείων τόπων, και μέλλα προς αυλές απιέναι, τότε η βαρύτηλα έχει η κεφότητα, ξη. CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 119 cantia illis qui album humorem membranis oculorum fuffuſum ha- bent, aliisque pro diverla temperatura aliter. 65. De miftione permiftione. Miſtio eft unio corporum per conjunctionem, qualis eſt olei & aquæ. Neque enim tota inter ſe ambo permiſcentur, fed fummis modo ſuperficiebus junguntur. Inferior enim olei fuperficies mi- fcetur five unitur ſuperiori ſuperficiei aquæ. At permiſtio eft, quan- do unita corpora tota ſic invicem permifcentur , ut aqua & vinum, Itaque mifta corpora ex parte quidem uniuntur, inconfuſa tamen maa nent: permiſta autem penetrant invicem, ſcinduntque ac ſcinduntur, & inter fe confunduntur. Unio autem Dei cum noftra natura & mi- ſtio eſt, quia fineconfufione fit , & eft permiſtio , propter idiomatum communicationem. Cæterum novum illud, cum aſſumta natura, ge- nus miſtionis eſt, & mira ac ſingularis permiſtio. 66. De generatione & corruptione, Generatio dicitur mutatio à non eſſe ad eſſe: & funt qui gene- rationem etiam motum appellant, quo ſenſu mundum generationi hoc eſt motui ajunt eſſe obnoxium. Corruptio contrà eſt mutatio ab eſſe ad non effe. Quicquid igitur , cum non eſſet fit, & cum exiſtat corrumpitur, generationi & corruptioni dicitur ſubjacere. Ex noftra adeo fententia ad mundum etiam generatio pertinet, erat enim quando non erat, & erit quando non erit. Cæterum augmentatio quidem ac mutatio & agitatio & de loco in locum translatio motus ſunt, generatio autem & corruptio non funt motus , continenter enim ac fimul fit quod fit, & corrumpitur quod corrumpitur. 67. De corporibus. Corpus eſt quod habet latitudinem, longitudinem & profundita- tem. Longitudo dicitur verbi gratia à capite ad pedes , latitudo à manu dextra ad ſiniſtram aut vicisſim, profunditas à pectore ad ter- gum aut vice verſa. Omne corpus grave aut leve eft. Grave deor- ſum fertur, leve tendit ſurſum. Loca corporum, levium quidem fu- premus omnium, gravium infimus. Aclevisſimum eft ignis,qui fertur fuper omnia corpora,terra gravisſimum,omnibus ſubjacens. At corpus omne in naturali fuo conſtitutum loco nec grave nec leve eft, quando autem à naturali loco abeſt& ad eum tendit, tunc vel gravitate prædi- tum eſt vel levitate, 68. De ΙΣΟ MICHAELIS PSELLI ξη. Περί ελαχίσων. "Ελάχισα φασίν οι φιλόσοφοι σωματια τινα ών εκ έσιν έτερα σμικρομερέστερα. και υποτίθεται άμερή τινα ήτοι σμικρομερή και άογκα, ήτοι σμικρομεγέθη, αρχας των όντων, αρχας και εποιηλικας αλλ' υλικας. λέγεια πάλιν ελάχισον ετέρω λόγω, οιον αριθμητικοί λέγεσιν, αριθμες διπλασίες και τριπλασίες και ετέρες τοιέτες, οιον διπλάσιG λόγο χάριν, ο οκτώ τέσ- σαρα, και των δύο τέασαρα, και ενός δύο, και δύο προς το ένα διπλασία λό- γε έκέςιυποδεέστερG- έτερG, ελάχισG- εν διπλάσις», δύο προς το έν. και ελάχισG- τριπλασις, ο τρία προς το έν. λέγεται ελάχιστον και το κατ' ευτελισμον γενόμενον, αλλ' ακρυσίως ελάχιστον κατα φιλοσόφες, το βρα- χυταίον σωμάτιον ονομάζεψα. ξ9. Περί Αλαφοράς γνώσεως. Πρώτη εςι και υψηλότερα των γνώσεων απασών ή η προνοίας, ήτις εςιν ενέργεια & Θεά. τοίνυν Θεός υπέρ πανlα τα όντα και υπέρ αυτον τον νύν έχων την δύναμιν, και κυρίως ενυπάρχων, αυτό δη τα ενί μόνω προνοείν λέγεται πανίων, δευτέρα και έςίγνώσις η νοερά αυτ8 παντελως να ολικώς τα παντα νο- εντG», τρίτη μετ' αυτήν γνώσις ή τη λογικής ημών ψυχής, ήτις διαιρείται ας δο- ξαν και επισήμην. αλ'ή μας δόξα των κινεμένων εςι γνώσις, ήτοι των μετα- βαλλομένων, και 3 επιςήμη, των ακινήτων, διον, ψυχής και να και των τοιέτων. τελαργη γνώσεις και τελευταία, η αλόγε ψυχής, αθήσεις και η φαύλασία, μερικών πραγμάτων αντιλαμβανόμενα. ό. Πώς έκ αεί μελέχομεν Θεϊ, αει ενεργεία αυτά; Ου μελέχομεν αι Θεέ, ά και αεί ενεργά έτG, την ημετέραν ανεπίτηδειότηλα προς την μέθεξιν. ώρες κηλία το μεσημβρινόν άπανα καταλαμβάνονται, και παντες εις αυλον ένατενίζειν δύνανται, αλλ' οι έρρωμέ- και τον οφθαλμών έχοντες, έτως έδε ξ Θεξ πάντες μελέχειν δύνανται, κάν εκείνοι υπερ ήλιον αεί το νοήoν Φώς εξαπλοί, αλλά μόνοι οι το νοερον όμμα κεκαθαρμένον έν τη ψυχή Φέροντες, Κάμνει και πολλάκις και αυτός ο καθαρός νές προς την αντίληψιν τών Θείων αυγών , διότι εκ έσιν ελευθερG» έδε παν- τάπασιν αυλφ, αλλ' ένυλG και σωματικός, έσαι , ότε μετα την εσω- μας απόλυσιν και την ελπιζομένην υποκαταςασιν διηνεκώς ατενίσει Θεώ. ναν θα CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 121 68. De parvisfimis corpufculis. Parvisſima five minima Philoſophi vocant corpufcula quædam quibus nulla alia parviora reperiuntur, fupponuntque illa effe in nullas partes divifibilia, minutisſima & mole deſtituta, atque exilia: Principia corporum non efficientia ſed materialia. Dicitur & alio fenfu parviſ- ſimum five minimum apud Arithmeticos, quando de numeris dupli- cibus vel triplicibus aut aliis ejusmodi tractant, verbi gratia octo ſunt duplum quaternarii, quatuor binarii, duo unarii. Non datur vero alius numerus duplus infra binarium, minimus igitur duplus eft binarius reſpectu unitatis, utiternarius eſt minimus triplus ad eandem unita- tem. Dicitur & minimum quod ad tenuitatem redactum eſt, ſed pe- culiari ratione Philoſophis parvisſimum corpufculum ita nominatur. 69. De variis generibus cognitionis. Prima & ſublimior cognitionum omnium eſt providentia , quæ eft a&tio Dei. Deus fiquidem ſuper omnia quæ funt & ſuper ipfam men- tem potentia pollens , & proprie unum exiftens , hoc ipſo folo uno omnibus providet . Altera cognitio eft intellectualis, quæ mens ſu- prema univerſe omnia intelligit. Tertia poft hanc eſt cognitio in anima noftra, quæ in opinionem & fcientiam diſtingvitur. Ex his opi- nio eft cognitio rerum mobilium mutabiliumque. Scientia immo. bilium, ut animæ, mentis, atque aliorum ejusmodi. Quarta & poſtre. ma cognitio eſt irrationabilis animæ noftræ ſenſatio & phantaſia, res particulares apprehendens. 70. Quomodo femper operante Deo, non ſemper ejus reddimur participes. Quamvis Deus ſemper operatur, illius tamen non femper partici- pes reddimur propter noftram ineptitudinem ad eum recipiendum. Sicut enim Sole per meridiem luce omnia implente non omnes in cum intueri poſſunt, ſed qui firma oculorum acie gaudent, ita nec Dei participes fieri omnes queunt , licet illi quovis ſole ſplendidiorem lucem intelligibilem exerit, fed tantum ille qui intellectualem men- tis oculum purgatum in anima fua gerunt. Sed & ipfa pura mens ſæ- pius in percipiendo divino laborat ſplendore, quoniam non omni- no libera & immaterialis, ſed materiæ & corpori eſt conjuncta. Erit autem, quando poft ſolutionem a corpore & fperatam reftitutio- nem, fine intermisſione aciem in Deum intentam habebit, (09) 71. Num 122 MICHAELIS PSELLI απολέλοιπες" το οα, Ει έςι Τι εν αγγέλοις κακόν, δ μεν θεολόγου Γρηγόρις έν 7οίς ξ Χρισ8 γενεθλίοις βέλει Τα μεν ακινήτες είναι 7ες αγγέλες προς το κακόν. Eίδως και τον Δά- βολον, αγγέλον μεν όντα, κακών και γεγονότα, δυσκινήτες αυτές απο- φαίνεθαι. οι 3 σοφώτεροι των ελλήνων έν προθύροις 8 Θεέ τες αγγέλες εσώ- Πας οιόμλνοι, αμελόχες αυτές και κακά φασί. 7ές και απαγγέλλοντας την θείαν σιγήν, και το αγαθόν έκφαίνοντας και πως αν φασίν είναι κακές και αφο. μοιάσι 7ο αγγελικών φύλον τώ Θεώ αφ' & εξής ηται, να σ τ ακραιφνές ομοιότηλα έκφαίνειν αυγά τους ανθρώποις 7ην ιδιότηα δυνηθω, αγγέλας τας κέζα Θεόν πασας δυνάμεις κατονομάζεσιν. οβ. Eί έν τόπω τα ασώμα; Ενανία είσί το σώμα και το ασώμαον. Η έν το σώμα εν τόπω, το ασώματoν εκ εν τόπω. ι δ τώ εναντίω το ενάνιον, και τώ ένανέω το ένανλιον, οίον εί το σώμα του είναι εν τόπω, εναντίω όντι τω ασωμάτωτο μή έν τόπο είναι τα γδ κυρίως σώμαλα,κρείτονα εισιτάτε, τοπικώς και παρασιτοίς σώμα- σι, τη3χέσει παρεισιν αύτοϊς, οίον τιλέγωγή ψυχή μέρα απόλυσιν την αποξ σώ- μας, οι μεν καθαρώς απαλλαγή και απαθως, εκ έχει χέσιν προς το σώμα και προς αυλό, και υποσάσα μου ή έσία και πάρει το «σώμαλον τώ σώμαι, ρέπει και προς αυλό δτων βέλλας. θγΕι καλον η ύλη. ΣΙλάτων και φιλόσοφG έν μεν τώ Τιμαίω μητέρα και τιθηνών και των καλών γενέσεως, και σμυαλγίαν τε κόσμε δημιουργίας αυτήν αποφαίνεται. Εν τοίς Ελεάτα ξένε λόγοις , αιτίαν αυγήν λέγατε πανός αταξίας. Εν τω Alαλόγω των καλεμένω φιλήβω, από Θεξ και ταύτην ωοάγων, ένθεον αυτήν και αγαθόν Aμα την από Θεγέννησιν αποφαίνεται. Πρόκλο ο φιλόσοφοι ότε αγαθόν αυτήν όιέλα άτε κακόν , ως μεν και έχατον των όντων και πορρω και αγαθά, εκ αγαθόν λέγει, ως αιτίαν δημιεργικην, εν τοις αγαθούς αναγκα- ζόμενιτιθέναι, μέσην αυτην αγαθά και κακέτιθείς αναγκαιον επονομάζει το δ ενδέες αυγής των αγαθών, συνθελω λέγει προς την των αιθήών δημιερ- γίαν, όπερ αναγκαίον έσι, αδ. CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA: 123 71. Numquidin Angelis fit mali? Gregorius Theologus Oratione in CHRISTI nativitatem Angelos ad malum moveri poffenegat. Non ignorans tamen Diabolum, An- gelus cum eſfer, malum fačtum eſſe, difficulter ſaltem illos moveri pof- fe innuit. Atſapientiores Græcorum , Angelos Deo proximos ac ve- luti in foribus divinitatis conftitutos arbitrantes, mali participes fieri poſſe inficiantur. Cum eniin ſilentii Divini ſint interpretes, bonita- tisos nuncii, quomodo, inquiunt, mali eſſe poſſunt? Angelerum quippe genus asſimilant Deo, a quo dependet, ut per puram fimilitudinem proprietatem ejus posſit hominibus notam facere. Angelos porro vocant univerſas quæ ſub Deo ſunt poteftates, 72. Num incorporalia fini in loco? Corpus & incorporale fibi opponuntur. Si igitur corpus in loco eft, incorporale non eß in loco. Si enim uni oppofitorum erit unum e contrariis, alteri alterum erit. Itaque fi corpori quod incorporali contrarium eſt competit eſſe in loco, incorporali competet non eſſe. Nam & quæ proprie incorporalia ſunt, præftantiora ſunt, quam ut fint inloco, neque localiter corporibus ſunt præſentia, fed relatione , uti anima poft folutionem a corpore, fi pura & affe&tibus libera diſceſſe- rit, non habebit relationem ad corpus quod reliquit. Sivero affectum fervaverit, amat id etiam folutum , & amoris relatione verſus illud fertur , & fubftantia quidem atqué eſſentia corpori incorporale non eft præſens, affeétu tamen quando vult adillud velutiprorepit. 73. Num materia fit bona? Plato Philoſophus in 'Timæo materiam velut matrem & nutri- cem generationis rerum pulchrarum, caufamque fociam creationis mundi prædicat. Sed ubí Eleates hoſpes loquitur, ipfa caufa effe dici- turinordinationis in univerſo. Ac in Philebo dialogo eam a Deo re- petens, divinam & quia a Deo prognata eft bonam affirmat. Verum Proclus Philofophus neque bonam illam putat neque malam: quatenus enim entium infimum fit, & a Bono principali longius remotum, haud equidem bonam eſſe : quatenus vero cauſam demiurgicam neceſſario accenſere bonis cogitur, mediam eam inter bonum malumque ponit & appellat necesſitatem. Defectum enim quiin illa eft bonitatis, con- terre ait ad facienda lenſilia, quod ipſum necesſitatis eft, (Q9) 2 74. De 124 MICHAELIS PSELLID οδ. Περί τ προς το Θείον των όντων επιστροφής. Των ωρα Θεά από μη όν G. εις το είναι ωραχθένων, τα μεν έξι μόνον όντα , ώς τα άψυχα σώματα, τα 3 και όντα και ζώντα, και νον- τα, ως α ψυχαι και οι νέες, έκαςον έν προς τον Θεόν αφ' σαρήχθη κα- 7α την ιδίαν ύπαρξιν επισρέφει, 7ο μήν ζώων και ασιώδες και γνωστικόν, έκαςον δως προήλθεν , έτω και επέστραπια. ξτο 37ο φιλοσόφημα και ο φιλό- σοφG» ΠρόκλG» εν 7οίς κεφαλαίοις αυτά τίθησι και διευκρινεί, και προτότε ο Αρεοπαγίτης Διονύσις σαφέςερον 7ετε διακριβοί, έςιν ολόγG-τών πάνω σε δαζομδύων, σαφέςαλός τε και ακριβές G» ών. οε. Περί χρόνο, Ο χρόνGεπινοίας ανθρωπίνης εςι νόημα και όνομα. Επειδή δ μεν αιώνια αεί όντα και ακίνηλα εσί, 7α και υπό κίνησιν ρεούλα και φθειρόμενα, αυτό δη το μέτρον η κινήσεως χρόνον ονόμασαν οι φιλόσοφοι. εδε δ αυθύ- παρκτον πράγμα ο χρόνος εσίν , έδε σώμα φαινόμενον, έδε ασώμα]ός τις υσόςασις, ώστερ ή φύσις και η ψυχή και ο ν&ς, άλλα πράγμαι εν έπινoία μό- νη κείμενον. Η οίνω ψυχη ενωθασα και κρείττονι , εν τώ εσώτι αιώνι έσιν. αφειμένη δεξ αιώνG και αεί τι πράγμα το γενέσεως κινηθίσα, χώραν 7% χρόνω δίδoσιν, δεν εν έτερον έσινο χρόνο ή μέτρων κινήσεως. ός, Περί κινήσεως. Δυσκαλανόηόν τι πραγμα η κίνησις. έςι 3 είδανι και ενέργεια κι- ναμένα πράγμας, καθ' όν χρόνον κινείται. οίον τι λέγω, έςι τι πράγμα αυξανόμενον, και άλλο αλλοιέμνον, και άλλο φερόμενον. και μεν αυξανο- μένε κίνησις ή αυξησις , ξ3 φερομένα η Φορα, και όλως γενομένα η γένε- Εσιν εν η κίνησις , έτε αρχή έτε γέλG-, αλλα το μεταξυ 7άτων. * δ' οικοδομήσεως έτε η αρχή κίνησις, έπω γδ κεκίνη αι. έτε 7ο Πέλα, πέ- παυθαι δ' 7ο οικοδομηθέν. 7ο και εν μέσω τέτων, οίον η οικοδόμησις, το κί- νησις εςιν. όπερ δή και ενδελέχειαν Αριστοτέλης ονόμασεν. στις. οζ. Περί ανάγκης, Ανάγκην ονομάζεσιν οι φιλόσοφοι δύναμίν τινα αναγκαστικήν άπο- 7ελέσμα/G: οίον τι λέγω, η αστρολογία των αερων χημάτων εξήρια, και των CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 125 74. De entium reverfione ad Deum. Rerum quas Deus cum non eſſent fecit exiſtere, alia ſunt tan- tummodo entia, ut corpora inanimata, alia entia & viventia quoque & intelligentia, ut animæ ac mentes. Ad Deum igitur a quo profecta ſunt ſingula pro ſuæ ratione fubftantiæ iterum convertuntur , five animal ſit vivum, five ſubſtantia tantummodo, five præditum intellectu acco- gnitione. Unumquodque enim uti procesſit ita etiam redit. Hanc philoſophicam pofitionem Proclus quoque capitibus ſuis inſeruit dis. cusſitque, & ante eum Dionyfius Areopagita dilucidius etiam & accura- tius expofuit, ſingulari enim diligentia perſpicuitate & cura hac dere eft commentatus. 75. De tempore. Tempus a cogitatione hominum concipitur & nomen accepiti, Cum enim aliæ res fint æternæ, quæ lemper exiſtant ſuntque immobi- les, aliæ ſub motioneconftitutæ & fluxæ corruptibilesque, menfuratio- nem motionis philoſophi tempus appellarunt. Neque enim res per ſe ſubfiftens tempus eft, neque corpus quod ſenfibus percipi poteft, ne- que fubftantia incorporalis ut natura, anima, mens: ſed aliquid in ſola pofitum cogitatione. Quando igitur anima præftantiori jungitur, inævo ſtabili conſtituta eft, cum autem ævo veluti emiſſa, ad gene- rarionis conditionem movetur, locum in ſe facit tempori. Tempus igitur nihil aliud eft quam menſuratio motionis. 76. De molu. Res difficilis explicatu motus. Eft enim ratio quædam, & rei quæ movetur, actio eo tempore quo movetur. Uti v. g. eft aliquid quod creſcit, quod mutatur, quod fertur five agitatur. Atque ille quidem motus quo creſcit aliquid, dicitur incrementum, motio rei agitatæ latio ſive agitatio , & univerfæ rei naſcentis, generatio. Motus igitur nec principium eſt nec finis, ſed medium inter utraque. Ut in ædificatione nec principium eſt motio, nondum enim movetur, neque finis, jam enim defiit ædificari, fed media in his, ædificatio nem- pe, motio eft, quam etiam endelechiam Ariftoteles nuncupavit. 77. De necesſitate. Necesſitatem Philofophi appellant potentiam coactam ad ef- fectum, uti Aftrologia omnia refert ad aftrorum aſpectus, altitudines, (09) 3 appa- 26 AVAT MICHAELIS PSELLI TULAD των υψωμάτων, και 7ών φάσεων, και των οικοδεα ογών και των άλλων, όταν έν σωδράμη πανω προς το γενέος» μηδέντι ήν ανεπίπλου ή, ανθικείμε- νον, αναγκην ξτο ειρήκασιν, ως απαραίτηθόν τε και αμέθάθελον. 7ο και εν με ρικούς σημείοις την δύναμιν έχον, το ενδεχόμδυονέπεφήνανθο, ας διωάμενον και γενέως και μη γενέας κυρίως και ενδεχόμενόν έξι, 7ο υπό την ημεζέραν προαι- ρεσιν κείμενον και την εφ' εκάτερα ροπην ίσης και ομοίαν δεχόμον. ΟΓΙΑΣ θη. Περί ειμαρμδύης. Οι - Την ειμαρμένην εις γνοίη συν ακριβεία, και όθεν και οποία την φε- σιν, μερίδα προς φιλοσοφίαν μεγίσης παρείληφε, ωρα με δ 7οίς πολ- λοϊς , ατιμάζεται 7άνομα. αατοϊς σοφώλέροις θαυμάζεαι. έσι και γενικώς ειπείν, η φύσις κόσμε η κινέσατα σώματα, καλα μέρα δευθέρα 7ις προ- νοίας έλαμψις και επιφασία, ε και έυθείαν την κίνησιν έχεσα, ώασερ η κυρίως επιπρόνοια, αλα δεομύη καιρα και τόπε είς αποδέλεσμα, όθεν και ειμαρμένη λέγεται ως είρομβύη τις Φύσις και συμπεπλεγμένη διαπολλων. Τα εν άσω μαλα υποπρόνοιαν έςί μόνην. Τα σώματα υπό πρόνοιας και ειμαρμένην. κος Ρ. οθ. Περί Τύχης και αυτοματα, Την τύχην έχ, ως νομίζεσί 7ινες , οι ακριβέςεροι των φιλοσόφων εδέξαντο οίον άλογόν τινα φύσιν και μη έχασαν ταξιν, μηδε ειρμον , αλλα πα- ρακολgθημα (αύτην αόρισον εν 7οίς καλα προαίρεσιν, και ένεκα τινών γενομένης αρίσαντο. οίον προελήλυθε τις εν τη οικίας λασόμεν, αυτη η προόδου έκ προαιρέσεως και ένεκα τινος πραγματG-, έτ' έξιν Σλέσας. είτα προερχό- μεν έτυχε θησαυρώ. Την εν αιτίαν τ ευρέσεως & θησαυρα Τύχην ώνόμασαν οι σοφοί. Το μένοιγε αυτόματος και εν τοις λογικούς και εν 7οίς αλόγεις τιθέ- ασιν. Εν μεν τοϊς λογικός, όταν μαχαιρίδιον από τινου κρανίου εκπεπωκός κατ' ορθόν έμπαγείη 7η γή. εν και 7οίς λόγοις, όταν τις ίππG- τον δεσπότην αποβαλων , απο αυτομάτ8 Δασωθείη. OVO π. Περί αιώνα και χρόνο, Των όνων τα μεν και των εσίαν, και 7ην ενέργειαν έχει αιώνιον, οίον ο νες, τότε δ και η εσία ακίνητα, και η ενέργεια αμέλαβατG», * ομά και έχει εν αυτώ πάντα. το σώμα και την καισίαν έγχρονον έχει και την ενέρ- γειαν, οίον και ο ημέτερον σώμα και την εσίαν έγχρονον έχει , και καλα μι- και τα κρών al, αμετάβλητG». Πιοχή της Epo CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 127 apparentias, dominum genituræ & fimilia. Si igitur omnia concur- rantut fiat aliquid vel non fiat, nec fit quicquam adverfans vel contra- rium, hoc necesſitatem appellarunt , utpote quod evitari & mutari nequeat. Cujus vero particularia tantum figna fe offerunt, ut fieri posſit, hoc vocarunt contingens, veluti quod posfit fieri & non posſit. Proprie autem contingens eft res ſub arbitrio noftro poſita, & æquale ac par momentum ad alterutram partem ſecum habens. 78. De fato, Fati rationes fi quis accurate intelligat, unde dependeat, quæque ejus fit natura, maximam Philofophiæ partem comprehendit, nam a vulgo quidem contemnitur, at fapientiores hoc nomen fufpiciunt & mirantur. Utvero generatim dicam, fatum eſt natura mundi, quæ movet corpora. Particulatim autem eft reflexus quidam radius pro- videntiæ, curatioque quæ non directo motu utitur, uti proprie dicta providentia, ſed tempore & loco ad effectum indiget, unde & nomen apud Græcos habet , diciturque évpuaequévn quaſi švgouéve five connexa quædam natura & complicata ex pluribus. Incorporales igitur res fub fola funt providentia, corpora autem ſub providentia & fato, 79. De fortuna & caft Fortunam accuratiores Philofophi non acceperunt, ut quibusdam. perſvalum eft, pro re irrationabili fine ordine & nexu, fed ftatuerunt eſſe confecutionem indefinitam in rebus ex propofito & propter fi- nem aliquem ſuſceptis. Verbi gratia exiit aliquis a fe lavandi cauſa, hoc ex propofito & propter aliquem finem fecit, ut nempe in balneo lavaretur. - At progreffus incidit in thefaurum. Hujus inventionis caufam, fortunam appellarunt fapientes, Cafui vero tam in rationa- bilibus quam irrationabilibus locum effe affirmant. In rationabili- bus quidem , ut fi homo cultellum tenens illum manibus excidere patiatur, illeque reétus infigatur terræ. In irrationabilibus vero, ut fi equus dominum excufferit, & hic caſu quodam illæſus abeat, 80. De ævo ac tempore, Entia quædam & ſubſtantiam &actam æternum habent, ut mens. Hujus enim & ſubſtantia neicia mutari & actus minime tranfitorius aut mutabiliseft, fimul enim in fe omnia mens posfidet. At corporis & fubftantia & operatio temporaria eft. Sic v.g. noftrum corpus ſub- ftantiam temporariam habet, paulatim enim augetur; & operatio- nem, 128 ASÍ MICHAELIS PSELLI κρον αυξάνεται, και την ενέργειαν, εδ' ομά ενεργά πάντα. . η ψυχη κάτα μου την έσίαν αιώνιαέσιν, έδε δ καλα μικρον γεγένηται. κατα Την ενέργειαν χρόνο μετέχει. δ ομά έχει πάντα τα κοήματα εν εαυτώ, αλλά αφ' ετέρε μέλαβαίνει εις έτερον. και ο έρανός και 7οιϊτός εςιν, και αιώνες μας κάλα την υσίαν, καλα και την κίνησιν υποχρόνων και αυτός κείμενα, εται πα. περί των πενήε αισθήσεων. Σας επισκεφρι Η όρασις γίνεθαι, οταν 7ο από των οφθαλμών φώς έκφερόμδυον σω- αντήση 7ώ από 7ών σωμάτων συρρέου... όπερ ο Πλάτων ονομάζα, σάυ- γειαν. Ακέομαι και το κενό το ενός ξ ωτός , στο δ' ειναι το διηχάν κατα την πνεύμαG έμβολήν. οσφραίνομαι και το ηγεμονικώ τω όντι εν τω έγκε- φάλω, έλκοντι και Αα των αναπνοών τας οσμάς. Γέυομα και τη αραιότητι το γλώττης και τη μαλακότητα, και διά το συνάπτειν τας αποξ σωμιασ εις αυτην φλέβας την φύσιν. ή 3 φωνή, πνεύμα εσί δια στόματος, από Δανοίας ηγμένον. απο μεν και όλων τω σώματι, διότι αμοπεραιώσεις εισι, δ: ών αιθανομεν ών απόμεθα. στο που πβ. Eί αληθές το καηαβασκαίνεθα τινας υπό των δρώντων. Ου ψεύδο, έςί το καλαμαραίνεσθαί τινας και καταβασκαίνεσθε υπό η των ορώνων όψεως. πολυκίνης και η όψις άσα μέρα πνεύμα/G» αυτήν αφιένα.. πυρώδη και θαυμαδικήν τινα Αλαω είρει δύναμιν,ώςεπολλα καπά- χαν και ποιείν δε αυτης τον άνθρωπον. Και των ερωτικών α δε μέγισα και σφοδρόταλα παθήμα]α τ ψυχής εσίν, αρχήν η όψις ενδίδoσιν, ώςε δεις και λείβει τον ερωτικών όταν έμβλέπη τους αγαθούς και καλούς, το γδ Αα των ομμάτων εκπίπτον, είτε φως άτε ρεύμα, τες έρώνας έκθήκες και απόλυσι, τοιαύτη γίνεται Ανάδοσης και ανάπληξις υπότ όψεως, αι γδ των καλών όψεις , καν πάνυ πόρρωθεν ανιβλέπωσι, πυρ εν ταις τών ερωτικών ψυχαίς ανάπλασι. και 7ο σώμα και των ερωμένων και δρωμένων βλάπτεται εν ταϊς τοιαύταις αποφοραίς. ειδικό τέντα Το πγ. Πώς αι συλλήψεις γίνονται. ΕΓ.. aurino του δι. Η σύλληψις των ζώων γίνεται, και μάλιςα των ανθρώπων, όταν επλήδειών, και ξηροθέρα συμμέτρως η μήτρα γένηται προς την ακαδοχήν και αέρ- CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 129 nem, non enim ſimulomnia agit. At anima fubftantiam quidem ha- betæternam, neque enim fenfim nata eſt, operationem autem tem- pori ſubjectam, neque enim fimul omnia cogitat fed ex una cogitatio- ne deſcendit ad aliam. Tale etiam eſt cælum, ſubſtantia nimirum æternum, ſed ratione motionis ſuæ tempori & ipſum ſubjectum. 81. De quinque fenfibus. Viſio fit, quando ex oculis procedens lux occurrit lumini a cor- poribus viſis promananti, quod Plato ruvduretav appellat, nos corradia- tionem five concurſum radiorum dicere poffumus. Audimus per ca- vitatem vacuam, quæ in aure eſt, irruente ſpiritu perſonantem. Olfaci- mus mente quæ in cerebro reſidet & per fpiracula odores adtrahit. Guſtamus raris & mollibus linguæ partibus , quandoquidem & venas corporis natura ad illam adnexuit. Vox eſt fpiritus per os mente au- Etore emiſſus. Tangimus toto corpore, quippe cui ſuperficies & extrema ſunt, per quæ fentimus cum contingimur. 82; Numverum fit aliquos a videntibus faſcinari? Non eft mendaciis adſcribendum quosdam acie videntium conta. Etos marcere & faſcinari, Viſio enim cum ſpiritu eam emittente mo- . bilis valdeeft, & ignem mirificamque ſpirat vim, ut multa homo per illam efficere nec minus affici ac pati posſit . Et amor qui affectus a- nimi eft maximus ac vehementisſimus, initium capit a conſpectu, ita- que amantes fluunt velut ac liquefiunt, quando pulchros ac formoſos vident, nam quæ per oculos incidit in eos lux five effufio radiorum amantes perdit facitque contabeſcere, tanta eſt ex viſu alteratio & perculfio. Nam formoforum conſpectus etiamfi e longinquo reſpi- ciunt, ignem in amantium animis accendunt. Sed & corpus ama- torum conſpectorumque per ejusmodi radiorum emisfiones af. ficitur, 83. Quando fætus concipiatur? Conceptio animalium,& hominum maxime fit, quando uterus eſt idoneus & temperate ficcus ad recipiendum femen: menſibus ex univerſa maſſa partem puri fanguinis attrahentibus, Confert etiam (Rr) fæmi. 130 MICHAELIS PSELLI TIDA σέρμα/Gντων καλαμηνέων συνεπιπομένων από παντος όγκα μέρG-τιξ καθα- ρε αίμαG. συμβάλλέθαι και το θήλυ προς την κύησιν έξυγραινο μαύη την μη- τραν εν αίς μίξεσιν , η υγρασία αυτη, αστέρμα/G» με έκ έχει λόγον, οίον 5 ύλη γίνεαι η καταβολή τ ανδρείας γονής. και ξ αρρενς σέρ- μα εις τα στερεώτερα μέρη και σώμαλο έξαρκεί, οίον οτα, και νεύρα και φλέβας και αρτηρίας, και τα τοιαύτα, απο 35θήλεG-, ας τα υγρότερα μέρη και σώμα, αίμα φημί και αμφοτέρας τας χολας, ή μάλλον πάντα εξ αμφο- Πέρων, αλατα μας άρρενς πλέον έχει, 7α 35 θήλεG- έπ' έλατον. πο. πόθεν γίνονται 7ών γονέων αι ομοιώσεις και αι προς 7έτες ανομοιότητες, Το αποκρινόμδυον ασέρμα, ή αποξ ανδρός, ή από τη γεωαικος. Το μεν από ανδρος , λόγες έχει των εν αυτώ ηθών και τρόπων και τη μορφής, και από μητρός και ωσαύτως. όταν έν άμφω τα σέρμάλα συγκρατή, α μην επ' ίσης, έχει το γεννώμενον ίσην κυπρος το αρρεν και προς το θήλυ την ομοιό- 7ησα, όταν και το άρρεν κατακράτηση 78 θήλεG, 7ώ άρρενι παρόμοια 7 γικόμενα απόγελείται, όταν και το θήλυ τε αρρενες, απεικασμένα προς την μητέρα, όταν η εν τω έρμαι θερμασία εξάτμιθή, έδενί τών λοκέων πλα- τόμενον ομοιάτα, πολλάκις και κατ γιωαικός φαντασίας εν τω 7ίκειν λαβέσης τάδε ή της δε, προς το φαναθεν απεικάζεται το γεννώμεμον, πε. Πώς οι όνειροι γίνοντας την αγας " Πολλαι των ονείρων εισιν αιτία, οι μεν δ' αυγών είσίθεοπνευσοι άνω- θεν Αμέσετε να τη λογική ψυχή ημών έγγινόμλνοι, οι οίον απηχήματα εισί των ημερινών πράξεων. οι 3 από φανατικής ενθυπ&αι δωάμεως,φαντα- ζέσης ημίν τας ημερινες έρωτας, ή άλλο τι πάθα» ψυχής. έτεροι και από τών τσάρων χυμών ανεγέρονται , όθεν και τα χρώματα των δρωμένων, όμοια τούς των χυμών έχεσι, οι 5 τας αιτίας ημών έκφαίνεσιτώ τεχνών και των επιτηδευ- μάτων, περί α την πραγματείαν έχομαι.φιλοσοφα εν τω φιλοσόφωτα ονείρατα, και τώ ρητοριτα ρητορικά, και τα γεωμέτρη 7α γεωμετρικά. ε μία καιν αιτία 7ών όνει- ράτων, αλλά πολλαί, ώς άρήία. Ιοε εε ε ως. CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 13 fæmina ad conceptionem, uterum in congreſſu humectando, qui ta- men humor non habet ſeminis rationem, ſed velut materiam præbet dejecto virili ſemini. Atque femen viri firmioribus corporis partibus componendis inſumitur, ut osſibus, nervis, venis, arteriis, & fimilibus; Fæminæ autem debilioribus, ſanguini nimirum & utrique bilis gene- ri. Aut potius omnia hæc ex utrisque feminibus conſtant, niſi quod maículum præpollet, femininum minus habet virtucis. 84. Unde contingat fimiles vel disfimiles parentibus Call us nafci liberos? Excretum femen vel a viro eft, vel a fæmina. Illud viri in fe ha- bet rationes morum & indolis ac formæ viri, & hoc fæminæ fimiliter. Quando igitur utraque permifcentur, fi quidem æqualiter, infans qui naſcitur ex utriusque parentis fimilitudine æqualiter participabit. Si autem fæminino ſemini prævaluerit mafculum, patri ſimilia nafcen- tur: fi contra maſculo femininum, matrem fimilitudine referent. Quod fi calor qui eſt inſemine exſpiraverit, neutri parentum confor- mabitur quod naſcitur. Sæpius etiam fæmina inter concipiendum hunc vel illam imaginante, infans ei quod mater imaginata eſt asſi- milatur. 85. Quomodo fant fomnia? Multæ funt caufæ fomniorum. Alia enim rationabili animæ no- ftræ, mente mediante, immittuntur divinitus : Alia funt veluti echo quædam ac reſonantia diurnarum actionum, alia a phantaſia efforman- tur, imaginante & offerente nobis diurnos amores, vel alium affectum animæ noftræ. Alia a quatuor humoribus five temperamentis exci- tantur, unde & colores humoribus illis fimiles habent, quæ in quiete vi. dentur. Alia produnt caufas habere in nobis artes quas didicimus, vel negotia qux tractamus, unde Philoſopho philoſophica, Rhetori rheto- rica, Geometriæ geometrica ſe offerunt inſomnia. Non una igitur fomniorum cauſa eſt, ſed ut dixivaria ac multiplex. (Rr) 2 86. De 132 AT MICHAELIS PSELLI ATISAD πς. Περί υγείας και νόσο να γήρως. Αν τον Υγείας αίτιον και σμυελικών, και των δυνάμεων ισονομία, θερμότης τG-, ψυχρότη G., υγρότης, ξηρότηG. όταν και 7άτων εν καλαδωα- δέυση των άλλων, η νόσος γίνεται. αι δε πλείσατών νόσων, δί ανωμαλίαν των εν τω σώματι στοιχείων γίνονται. Επεισαγονίας αι νόσοι τω σώματι, και Αα πλήθος τροφών, και δί απεψίας και φθοράς. και ευλαξία και η αυθάρκεια υγείας αειποιητικα. μορφέται και τα ζώα εν γασρί όνια, από έκτης και τρια- κοπής ημέρας, 7ελειέται και τους μορίοις από τα πεντεκοφής. Ιπποκράτης 3 επί μεν των αρρένων , Ιαλό θερμότατα είναι, την διάρθρωσιν γίνει αποτέκ- Της και είκοσής, επί 3 7ών θηλυκών έν διμήνω μεν Ααρθρέθ, έν 7ετραμήνα και τελειος λέγει, πς. Δια τί οι νηςεύοντες δψώσι μάλλον, ή πεινώσιν; Διψώμεν μώλον, όταν νηςεύσωμεν, ή πεινώμεν, διότι τα εν ημίν θερμού πρώτον μεν καλαβόσκέλα, το εν σώματι αξιασεύα ροφής , είτα επ' αυτην βαδιζει Την σύμφύλαν λιβάδα ή σαρκός ή εν ημίν πύρωσις, το νοθερον διώκεσα, και 7ο δίυγρον. γενομένης εν ώστερέν πηλό ξηρότητα, ποιά μάλλοντοσώμα δείξ πέφυκεν, άχρις επιόνιων αναρρωθεν και έχυσαν το θερμόν εμβριθές τροφής όρεξιν εργάσηται. το δ εν ημίν μάλισα δείται Προφής θερμών,ώτες αμέλει βλέπομόν έξω μήτε αέρα μήτεύδωρ μήτε γήν εφιέμενα τρέφει μήτε αναλίσω κονο 7ο πλησιάζον, αλλά μόνον το πύρ Αμα 7αύτα και οι γέροντες ρατα νη- sείαν φέρεσιν, αμβλυ δ' εν αυτοίς και μικρόν ήδη το θερμόν έσι, και τα αναιμού δε των ζώων τροφής ήκιςαπροσ δείται, δι ένδειαν θερμότης. πή. περί της ερανά εσίας, του πολεοραστος τον και ΙΙλάτων μας και φιλόσοφο, από των 7ετάρων στοιχείων πανίου πλάτο Των Τα σύνθετα, σώματα από των αυτών συγκείου και τον έρανόν αποφαίνεται Ποσάτον δε, φησι, προς τα άλλα την διαφοραν έχειν, ότι τα μεν επί γης σώμα- τα αποδέχτης μερίδα των στοιχείων είναι, οίον παχυθερως καυλωδεςέρας, δε έρανόν απο ταυγοειδεςέρας αύlών μοίρας έσιωοθή. Αριστοτέλης δε τα μεν τέασαρα στοιχεία κατ' ευθείαν κινέλο λαβών, τον δε έρανόν κύκλω φέρεσθε, απο η Αφορ8 κινήσεως Αβάφορον αυτω και την εσίαν προς τα τοιχία δίδωση, και τόντε έρανόν και της υπ' αυτόν αςέρας και μέχρι σελήνης αιθέρα καλά, και πέμπτο σώμα κατονομάζει, τον δε 19, CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA, 133 86. De fanitate, morbo Ö * ſenectute. Sanitatis caufa & conſervatrix eft æqualis temperatura caloris, frigoris, humiditatis & ficcitatis, quorum ſi unum cæteris prævaleat, morbus oritur. Plurimi certe morbi per anomaliam five irregulari- tatem horum in corpore elementorum generantur. Inferuntur mor- bi etiam nimia repletione vel cruditate aut corruptione ciborum. At fanitatis conciliatrix eft ordinata diæta & tranquillus forteque fua contentus animus. Fætus in utero formatur a die trigeſima fexta, & membris perfe&tus eſſe incipit a quinquageſima. Quanquam Hippo- crates in mafculis, quod calidiores ſint, articulationem membrorum a eſima fexta die fieri affirmat, fæminas autem intra ſecundum men, ſem articulari, intra quartum perfici. 87. Quare quijejunarunt, fitiunt magis quam efuriunt? Sitimus magis quando jejunamus quam eſurimus, quoniam cali. dum quodin nobis eſt, primo loco quidem conſumit quod a cibis eft reliqui, deinde vis illa ignea in nobis convertit fe ad ipſam naturalem corporis humiditatem, eam quærit ac depafcit. Hinc veluti in luto ſequitur ſiccitas, & potu magis indigere corpus contingit, donec inbie bentibus confirmatus atqz iterum vires recipiens calor appeticum vali- dum cibi injiciat. Nam calidum in nobis cibo maxime indiget, ut fa- cile etiam extra nos obſervare poſſumus nec aerem nec aquam nec terram alimento inhiare, nec propinqua conſumere, fed folum ignem, quare & ſenes facillime ferunt jejunium, fiquidem hebes jam & exi- guusinillis caloreſt. Etiam animalibus ſanguine deſtitutis, quia ca- lore non æque abundant, cibo minus eft opus, 88. De Cæli fubftantia, Plato Philofophus ex quatuor elementis omnia efformat compo- fita corpora , atque adeo cælum quoque ex iisdem conſtare docet: tantum differre in eo, quod corpora terreſtria ex deterioribus ac veluti crasfioribus & magis materialibus elementorum partibus compofita fint, cælum vero ex ſubtilioribus & lucidioribus fubftantiam acceperit. Ariſtoteles dum fumit, elementa quatuor recto motu ferri , cælumque circulari, ex diverſa motione etiam diverſam a quatuor elementis ſub- ftantiam ejus concludit, cælumg & fidera ad lunam uso ætherem & quintum corpus appellat. (RT) 3 89: ** Imo de tempore formationis foetus in utero. Nam de ſenectute quidem nihil in hoc ca- pite traditur, nifi eo referas, quod bona diæta & tranquillitatc anini confervari integram valetudinem , atque adeo ſenectutem fcliciter attingi pofle, yere ac priba denter monci, 134 AV MICHAELIS PSELLISTAD είδε πθ. Είς πόσες κύκλος διαιρείται ο έρανός. Τον έρανόν εις πολλές κύκλες οι φιλόσοφοι διηρήκασιν , ών πρώτG- εςιν ο ισημερινός , ο μέσον αυτόν 7έμνων και διαιρων τα νότια και τα βόρεια, εφεξής και 7άτε και άμφω 7α μέρη και καλα μου το δεξιόν, 7ον θερινών κύκλων και τον αριθικόν 7ιθέασιν. Καλα 7ο αριστερών, 7ον νότιον και τον ανταρκι- κον. έτερον αυθις κύκλος πλάτεσι τον μεσημβρινόν τον από των αναλολών εις δύσιν κείμδυον, και τέμνονα και τις ειρη μοίες πέντε κύκλες, επίσης διαιρώνα και το εωον μέρG» και το εσέριον. έκλoν προσονομάζεσι τον ορίζονα.τα δύο ημι- σφαίρια Διασέλλονα, έβδομον, τον ζωδιακόν, αρχόμενον από θερινά, τέμ- νοντα τον ισημερινών και λήγονία εις τον νότιον, Η ΣΟΥ Ο Σπανού υ: Περί τά φαινομένα εν τω έρανώ γαλακοειδές κύκλο και λεγομέν8 γαλαξίε. οι ι Οπερ εςιν κομήτης σε ένα απέρα, τέτο έσι ο γαλαξίας σε όλον κύκλον, ή δ' αύτη ύλη γαλαξία και κομήτε, και έπει μέγισβ κύκλG γαλαξίας, γίνεθαι, πολλή εξ ανάγκης ή έξαψις συμβαίνει, ο κύκλω ανε συμβάλλει καλά τε τον τοξότης και τες δίδυμες, απερ εκ αμέτρε ίσι, και ίνα ή σαφές έχη και αναγινώσκών πείτε κομήτε και γαλαξίε, γινωσκέτω, ότι ευθύς μετά την σελήνην σωμα εσίν, και καθαρώς με πύς, αλλ' οίον καπνώδες και διωάμενον υπό κινήσεως εξαφθήναι,όταν μου κινηθέντι μέρGξ υπεκκαύμαιος εξαφθή, και εμπέσοι εις μερικής παχάαν ύλην και επιφαίη, ποιεί κομήτης, όταν και εις όλον κύκλον διενεχθή, ποιεί τον γαλαξίαν. Φαίνεθαι και λευκός, διότι οίον εξαφρίζεθαι υπό τ κινήσεως, το υπέκκαυμα και υπολευκαίνεια. ya, Περί 7ών φαινομένων εν τω έρανώ Βαφόρων εοΙο πιο πυρίνων φασμάτων. Σε ΕκΦλογέμιμον ως ειρήκαμόν 7ο υπέκκαυμα , ει και καλα μηκG- μόνον εξαφθη, και ποιήση αποσπινθηρισμές, αι λεγόμεναι αίγες γίνοναι,μαλλοίς δ εκκρεμέσινοί αποωινθηρισμοί έoικασιν. ειδοποιήση αποσπινθηρισμον 7ο καλα μήκG-εξαφθέν, δαλός λια7ο αήμα κατονομάζεψαι. οι Φαινόμενοι πίπλούζες ατέρες, ές διατονίας ο Αριστοτέλης καλά, αέρμα επίπυρός, εξαφθάσης καλά 71 μέρG»τ καπνώδες αναθυμιάσεως, και καλά λαδοσιν, πλαγίαν ποιησαμένης κίνησιν. λοξή γίνεται η κίνησις δι αιτίαν ετέραν, όταν υποψύξεως ώθέσης 7ο χημα 93 σε 111 είτε CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 135 89. In quot circulos cælum dividatur? Cælum variis circulis diſtinxerunt Philofophi, quorum primus eft equator , qui medium illum in auſtralem & feptentrionalem partem dividit. Ab hoc deinceps ex utraque parte ad dextram qui dem tropicum epivum & circulum arcticum collocant, ad finiftram tropicum auftralem, circulumque antaréticum. Alium iterum effingunt circulum Meridianum, ab oriente ad occidentem usque pertingentem. Atqueſextum circulum quinquejam dictos ſecantem, matutinamque ac veſpertinam partem æqualiter dividencem Horizontem five finitorem appellant, quo duo hemilphæria diſtingvuntur. Septimum denique Zodiacum incipientem a tropico æſtivo, fecantemqueæquatorem, atque in tropico auſtrali definentem, 90. De circulo lacteo in cælo, five Galaxia. Quod cométa eft in una ſtella , hoc galaxia eft in toto circulo. Eadem enim cometæ & lactei circuli ſubſtantia , ac quia maximus eft circulus galaxias, neceſſe eſt magnam ibi contingere inflammationem, Attingit vero circulus ifte fagittarium, geminosque, qui e diametro fibi opponuntur. Atque ut lectori , quod de cometa & galaxia dixi, per- ſpicuum fit, norit ſub luna eſſe corpus, non purum quidem ignem, fed veluti fumigans aliquod aptumque a motione flammam concipere, Quando igitur pars agitata fomitis illius fuccenditur, inciditque in particularem materiam craſlam eamque accendit, cometam facit. Quando autem per totum infertur circulum, facit galaxiam, quican- didus apparet , quoniam a motione fomes ille veluti ſpumat , albicat- que. 91. Depifis variis in cælo apparentibus, Succenſus ut dixi fomes , quando in longum modo flammam concipit, emittitque igniculos , fiunt capræ quas vocant , villis enim dependentibus illi igniculi non disſimiles funt. Si vero in lon- gum fuccenſus nullas fcintillationes emittat, a figura appellant tra- bem. Atquæ cadere videntur ftellæ, (diſcurrentes Ariſtoteles vocat) ſemen in fe ignis habent, ſuccenſo ex parte fuligineo vapore, & dum augetur, transverſam faciente motionem. Obliquus autem motus fis 136 A MICHAELIS PSELLER χημα γένηται. Επειδή 8 παν το άνωθεν ακονιζόμενον κάτω φέρεία, φύσα 5 έχει ο πυρ 7ην άνω φοράν διώκειν , τ μου θλίψεως επί τα κατω βιαζομενης Φέρει, τό φύσεως επί τα άνω αναγκαζέσης , οίον μίξις τις γίνεια και λοξή η κίνησις. Ο υβ. περί των φαινομένων εν τω έρανώ χρωμάτων αιμάτωδών και χασμάτων. Φαίνονλαι αιματώδη χρώμαλα δηθεν έν 7% έρανώ, όταν μέλαν νέ- Φος εις τα πλάγια & λαμπρά τυγχάνη. Και πάλιν όταν νεφG με- λάγχρgν υποκάτω και λαμπρά συναχθείη. αλ' εα μου ας τα πλάγια είη το νέφG, 7ότε δή καλα διάκλασιν αυγών γίνεται η όρασις. χάσμα]α φαίνε- 7α, όταν 7ο μέλαν νέTG 7ο λαμπρον εν 7ο αυ7ώ ώσιν επιπέδω, και Το μεν μέλαν έσω συνεισήκει , 7ο3 λαμπρόν έξω. 7ηνικαύτα 3η όψις και με λαμπρέ μάλλον αντιλαμβανομένη, 85 μέλανόβραδύτερον, χάσμα δοκεί δράν, όπερα την φαντασίας και μέλανό χρώμαγίνέλα. υγ. Περί μεγέθες ηλία και σελήνης και γης. Ο ήλιών προς την γην καθα7ον αστρονομικώταβον Αρίσταρχον, μίζονα, λόγον έχει ή όν τα εξακιχίλια οκλακόσια πενήκονα εννέα.προς τα επά και είκο- σι, η διαμερG» αυγά προς τη γης διάμετρον , μείζονα λόγον έχει, ή δν τα δε- καεννέα προς τα τρία. Και αυθις η ξηλία διαμέτρους διαμέτρο τη σελήνης, μείζον έσιν ή οκτωκαιδεκαπλασίων. και πάλιν ο ήλιος προς την σελήνην μείζονα λόγον έχει , ή δν τα εωλα προς έν. Ταύτα 3 έχ απλώς έτως κα αναποδεικως ωρα 7οίς αφρολόγοις προείν έθαι, αλλά μέλα γεωμετρικών και αναντιρρήλικών αποδείξεων. ωεί ών ο καιρός νύν λέγαν, αλα συ, θειότατεβα- σιλεύ, απροβλήματα αναποδείκτως τεως δεξάμενος,τας αποδείξεις ύσερον έπι- ζήτα με. δεν «δ. Περί εκλείψεως ηλία. Οι κυρίως έκλεψις επί ξ ηλία γίνεται. υγδ εκλείπει ποτέ το ηλια- κον φώς, αλλ' επισκότησις. επισκείται, όταν έντοϊς εκλειπτικούς συνδέσμους καλα κάθελον αυγώ η σελήνηγένητα, υπό ταύτην δ' οίκόντων ημών και επισκιάζει τοις όμμασιν ημών το ηλιακών φώς. πλην δώδεκα δακτύλοις το σωμα τ σελή- νης διαμετρεντες οι αγρονόμοι, έξι μή ότε 7ώ όλω η σελήνης σώμα. Πας η λιακας αυγας αλιφράτησιν, έςι δε ότε ελατήoσι 7άτων, ότι μεν και την τον Doe υψη- CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 137 fit propter aliam caufam, quando nimirum refrigeratione crudente, obliqua figura redditur. Cum enim omne defuper emiſſum infe- riora petat, ignis vero natura habeatut tendat ſurſum, presſione co. gente ad inferiora tendere, & natura vicisſim cogente ſurſümeniti, na- [citur mixta quædam veluti & obliqua motio. 92, De apparentibus in cælo fanguinolentis coloribus 5 biatibus, Sanguinolenti colores in cælo conſpiciuntur, quando nubes nigra adlatus ſplendidæ nubis exftiterit, nec minus quando infra ſplendidam nubem nubes nigricans colligitur. Ac cum quidem ad latus confiſtic, tunc viſum illud contingit per refractionem radiorum. Hiatus vero fi- vechaſmata apparent, quando nigra ſplendidaque nubes eadem ſuper- ficie cæli confiftunt, ita ut nigra interius ftet, ſplendida exterius. Tunc quippe viſus noſter ſplendida magis occupatus nigramo tardius comprehendens, videtur ſibi hiatum videre, quod per imaginationem a nigrocolore objectam accidit. 93. De magnitudine Solis, Lune & terre. Solad terram ex Ariſtarchi rei Aſtronomicæperitisſimi fententia majorem rationem habet quam fexies mille,o&tingenta& unde ſexagin- ta ad ſeptem & viginti. Diameteroz ſolis ad terræ diametrum majorem habet rationem quam undeviginti ad tria. Præterea diameter Solis diametro Lunæ major plusquam duodeviginti vicibus. Et fol ad lunam majorem habet rationem quam quinquies mille, o&tin- genta & triginta duo ad unum. Hæc non ſimpliciter ita & fine demon- ftratione apud Aſtrologos proponuntur ſed Geometricis & certisſimis demonſtrationibus confirmata, de quibus dicere non locus eſt in præ- ſenti, itaque Tibi Imperator divinisſime, propofitiones haſcejam ſine demonſtratione accipere fatis fuerit, demonſtrationes autem alio tem- pore a merequires 94. De eclipſi Solis. Proprie nulla eft ſoliseclipſis, neque enim unquam ſolis lumen obfcuratur, ſed modo nobis occultatur. Id vero accidit, quando in nodis eclipticis luna perpendiculariter infra ſolem verſatur. Cumenim luna infra nos fimus, illa oculis noftris lumen ſolis occultat ac ſubducit. Cæterum Aſtronomi,corpus lunæ duodecim digitis menfurantes, inter- dum toti illius corpori, interdum paucioribus digitis radios ſolis inter- (SS) cipi 128 MICHAELIS PSELLI TIDAD υψηλόβεραν αψίδα η σελήνη φέρείας και 7ην έγγίζεσαν 7ώ ηλίω, ολίγωμέρει δο- κει στον επισκιάζειν, όταν και κατώτερον διεισιν, επειδή ευμεγέθης 7ηνικαύτα 7οίς όμμασιν ημών εμπίπτει, άπανα τον ήλιον αντιφρατήeιν, 4€. Περί εκλείψεως σελήνης. Εκλείπoι η σελήνη εις το γής εμπίπίεσα σκίασμα, φωτιζομδύη δ' υποξηλία ή γη, σκιαν ποιεί, αλ' 3 κυλινδρικήν, οίον 7ο κίονας έξι χημα,αλλα κωνοειδή, κώνG3οσρόβιλG λέγεται, ότις από πλατείας βάσεως είς οξύ απολήγει. Ποιαύτη και η τ γης εςι σκιά, διότι όταν 7ι σωμα υπό ίσο- μεγέθες φωνέζηαι σώμα G., κυλινδρική γίνεθαι η σκια. όταν και υπό μείζονος, κωνοειδής, μείζων αν ο ήλιο» τ γής ών, και φωτίζων αυλήν, κωνικήν ποιεί την σκιαν. όταν εν εις 76 τ γης σκίασμαή σελήνη εμπέση, αμαυρα ημϊν φαίνεται και οίον εκλείπεσα, και όταν και εις την ρίζαν εμπέση τσκιάς, γελείως έκλείπει, όταν και εις την κορυφήν , αμυδρογέρα διότι η κωνοειδές σκιάς ή μια βα- στις πλαγιέρα, η κορυφή βραχυθέρα. . Εί θερμος ο ηλιών, Πλάτων μεν άπαν 7ο αιθέριον σώμα εκ πυρός και γής και 7ών ετέρων δύο σωχείων κατασκευάζων, είκότως αν άπη θερμόν 7ον ήλιον. Αριστοτέλης, 3 έτερον ωρα τα στοιχεία το 7οιάτον σώμα 7ιθείς, έτε θερμόν λέγει τον ήλιον, έτ άλλην ποιότητα έχουλα, άπoι δ' άν ερωτώμαι, πώς μή θερμος ών θερμαίνει, ότι κινέμεναν το υπέκκαυμα ποιεί και τον αθίγειον αέρα,καντεύθεν θερμότητος η υποκειμένης καθίσταται αίτια». & 3 υπεκκαύμα/G και την φύσιν και 7ο όνομα, αυτος πρώτος εφεύρε και ωνόμασεν. Υπέκκαυμα αν λέγει την αναπεμπο- μένην αποτγής αναθυμίασιν θερμης και ξηραν, και οίον καπνώδη. αυτη αν η καπνώδης αναθυμίασις μέχρι 7ης σελήνης αναγομένη δια κεφότηλα,ίτα κινεμέ- νη καλα μές G. έξαπτει και ως πύρφαίνεται, θερμαίνει την υποκειμένην καισίαν. ότι και η κίνησις θερμότητα ποιά, δηλεσι αι ακίδες των βελών, τη δ' κινήσει λύσι τον επικείμψον αυτοϊς μόλιβδον. αζ. Τις ή έσία των αστέρων, Γίαντων των αστέρων των τεγε απλανών και πλανήών καλα μπλατωνα μία ασία, η διαυγεςέρα των στοιχείων μερίς, και το οίον έξάφρισμα τέτων, καλα """" Ο CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 139 cipi obſervant. Quando enim per ſuperiorem apfidem five partem circuli ſui Soli propiorem luna fertur, exigua parte eum obumbrare videtur, cum autem inferiorem tranfit, fiquidem tunc maxima noftris oculis apparet luna, totum obftruit folem. 95. De eclipfi Lane, Deficit luna quando in umbram terræ incidit. Terra enim alo- le illuminata umbram facit non cylindriformem , five qualis eft figura columnæ, ſed quæconum refert. Conus porro five trochus ex latiore baſi in acutum definit, talisque terræ umbra eſt. Nam quan- do ab æqualis magnitudinis corpore alterum illuminatur, umbra pro- dit cylindrica, ar fi a majore, coniformis. Jam major utio eſt rol tellu- re, igitur dum eam illuminat, conicam umbrameficit . Quando igitur in terræ umbram incidit luna, obſcura fit ac veluti deficiens. Et quan- do in radicem five inferiorem umbræ incidit partem , deficit tota: At quando in partem ſupremam, tunc non tota obfcuratur, quandoqui- dem in coniformiumbra baſis latior, faftigium anguſtius breviusos eſt. 96. Num Sol fit calidus? Piato qui omne cæleſte corpus exigne, terra & duobus cæteris elementis componit, merito ſolem calidum affirmaverit. At Ariſto- teles aliud præter illa elementa corpus cælo tribuens, neccalidum eí- ſenec alia taliqualitate præditum affirmat. Quod fi dixeriraliquis, quo- modo igitur, ficalidus non eft, calefacit? Reſpondet, quod dum move- tur ſol excitat UTéxtavua five fuliginofos vapores, aeremo movet vi- cinum terræ, atque inde caloris ſubjecti eft auctor. TénXAUP.CO ti fomitem flammæ concipiendæ primus dixit & naturam ejus explica- vit Ariſtoteles, intelligens per illam vapores ex terra prodeuntes cali- dos ficcosque ac veluti fuliginoſos, quiad lunam usque propter levita- tem ſuam feruntur, atque moti & agitati ex parte fuccenduntur, & ignis inftar apparent aclubjectam fubftantiam calefaciunt. Quod vero mo. tus calorem generet, docent velfagittarum cuſpides, fiquidem motus celeritate plumbum illis impofitum liquefit. 97. Qualis fit aftrorum fubftantia ? Omnium ſiderum inerrantium, errantiumque fecundum Plato- ném una ſubſtantia eſt, pars nempe ſubtilior ſplendidiorque quatuor (Ss) 2 eleinen- 3Ο this MICHAELIS PSELLI TIAD 5 Αρισόβέλης επίνοιαξ πέμπλε σώμαίΘ-, και δέξονομαζα την εσίαν αυγών αλλα τον παντα έρανόν, και 7ες ασέρας απανίας Αα την Αλαφορον κίνησιν προς Τα στοιχεία τα τέασαρα και πέμπτον σωμα καλεί. 7ών συμπάνων ασέρων, επήα μόνον εισίν οι πλανήται. Κυρίως και πέντε, δδ ήλια και η σελήνη και πεπλανηνα , αλλ' οι πέντε, δια το δοκείν εσάς, και, υποποδιζαν,πλανήται ωνομάσθησαν, μη. Περί των αστέρων φοράς και κινήσεως. Οι μου απλανείς ατέρες άπαντες έφηριγμώοι όντες, ως Αρισδέλης φησί, και 7ώ έρανώ αμεταθέτως συγκινάμδυοι, επειδήπερ έτος εξαναβολών είς δυσμάς φέρεία, την αυτήν και ετοι 7ώ έρανώ κινένας κίνησιν. οι πλανήται Αα Την ανθέον ανέρεισιν και ισόςαθμον υπέ σοφή προνοία, ίνα μη συρρηξις υπο των αυγών καταδρόμων και κυλισμάτων γένηται, κατά την ιδίαν και φυσικών κίνησιν εκ δύσεως εις αναβολήν φέρονα, κινείται και να εξαναβολών εις δύσιν,αλ- λα 7ω έρανώ συμμειφερόμενοι, όθεν ο ήλιG.καλα με την ιδίαν κίνησιν, θέατα- ρας ώρας πληροϊg ενιαυγά, νύν μ βόρας», νύν και νότια κινέμεναν καθο συγκινείται τω έρανώ εξ αναβολής εις δύσιν, ημέρας και νύκλας ποιεί, ηθ. πολαπα των ατέρων τα σήματα. Πολλών άλλων χημάτων, Τριγώνων, Πέτραγωνικών και κυβικών, πυραρεοειδών και των λοιπών ευθυγραμμικών, κάλλισόν επιτόσφαιροειδές. ο 7οί- νω έρανος και σύμπαντες οι ασερες και σφαιρικά χήματα όνα 7υγχάνεσι, και δήλον απο 7ων τσελήνης φωτισμών. Αξι δ7ο κύρλωμα Ταύτης εκ ευθύς όλη οι ξηλία φωτίζεται, αλλά καλα και βραχυ την αυξησιν δέχεται φω- τος. Εδει το αιθέριον σώμα το καλλίσω 7ών χημάτων αποτορνεύει. να δ μιμείται 7 χημα. ώπερ ο νές επιςρέφει προς εαυθον, έτω δη και 76 αιθέριον σώμα συνεύει προς εαυο, υπό να κυβερνώμενον, προς ν&ν επισρέ- φόμενον. β. Περί ταξεως αςέρων. Εις δύο μέρη των αςέρων διαιρεμένων εις το απλανές και το πλανώμενον, με απλανείς την υψηλότερων τάξιν των πλανητών έχεσι, εκ εν τη αυλη επιφανεία αιθερία σώματος κείμενοι φερόμενοι, άλλοι με υψηλότεροι αυγών εισιν, οι ήταπεινότεροι. οι 3 επιπλανήται και μετα απλανείς τέλάχαία, ών πρώτG- είν οξκρόν λεγόμενα-ασήρ. και μετα του ο Διος,καρυπ' αυτών, ο αρεG. σε CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 141 elementorum, & illorum veluti deſpumatio. Ariſtoteles vero quintum quoddam corpus de illis cogitandum relinquit, neque enim nominat quæ ſit ſtellarum ſubſtantia, fed cælum omne univerſaquefidera, quia diverſo motu quam elementa quatuor prædita ſunt, quintum corpus appellat. Exomnibus porro ftellis feptem tantummodo ſunt planetæ five errantes , vel proprie quinque tantummodo. Sol enim & luna non errant, atilli quinque quia videnturjam ſtare jam retrogredi, er- rantes dictiſunt. 98. De ftellarum rotatione ac motu, Stellæinerrantes'univerſæfixæ ſunt, ut ait Ariſtoteles, &ſine ulla transpofitione una cum cælo moventur, quod cum ab oriente feratur verſus occidentem, eadem & illæ cum cælo motione circumferuntur. Planetæ vero propter contrarium & æqualem renixum, a ſapienti Pro- videntia, neex confimili curſu & volutione conflictus eſſet, proprio & naturali motu feruntur ab occidente in orientem. Quanquam & ipfiex oriente moventurin occidentem, fed una cum coelo circumagi- tati : unde Sol propria motione quatuor anni tempora implet, jam in feptentrione jam in meridionali parte conftitutus, prout vero move tur eodem motu cum cælo ex oriente in occidentem, dies facit & noctes, 99. Quales figure flellarum? Cum multiplices figuræ fint, ut triangulares, quadrangulares, cubicæ, pyramidales aliæque planiformes, pulcherrima eft fphærica, itaque cælum & ftellæ omnes fphærica figura præditæ ſunt, quod & ex lunæ illuminationibus perfpicuum eſt, fiquidem illa ob gibbofitatem fuam non fimul tota a ſole, fed paulatim creſcente lumine illuſtratur. Fas certeerat corpora ætheria in pulcherrimam figuram aptari, mentis figurææmula. Sicut enim mens infereflectitur, fic& ætherium coro pus a mente directum& ad mentem converſam infemet vergit. De ordine ftellarum Cum in duo genera ftellæ dividantur,inerrantium errantiumque, inerrantes planetis altiores funt, non tamen ipfæ omnes in eadem cæli fummitate conftitutæ , fed aliæ aliis fublimiores. At feptem planetæ fub inerrantibus locum fortitæ funt primus quidem Saturnus,poft hunc Jupiter, inde Mars, hinc Sol, deinceps Venus, ac fub Venere Mercu- (Ss) 3 rius, IOO. ΤΑΣ AT MICHAELIS PSELLI άρεG, είτα ο ήλιο», μεθ' ην άφροδίτη, και μετα 7αύτην ερμής,και 7ελευδαίον η σελήνη. Μεθ' ην 7α έργαρα, στοιχεία, ώστερ άρήκαμεν. ώρισμένοι και 7έτοις ασί και οι χρόνοι των κινήσεων και θαυμασίαν 7ην συμφωνίαν έχοντες. ρα, πόθεν φωτίζονται οι ατέρες; Ούτε 7ών απλανών αστέρων έδεις, έδε παντες οι πλανήται αλ' ή σε. λήνη μόνη ωρα ξηλία φωτίζεια. δια ξτο και πεφωτισμείον αεί μέρG αυτής προς τον ήλιον γένευκεν , έκ έςι και ότι αφώτις πανάπασιν εςιν η σελήνη, αλλ' αεί ενδεδυθαι φώς ημισέληνον. Εν μεν εν ταις συνόδοις αφώτισον με έξι 7ο προς ημάς αυτής κυρίωμα, πεφωτισμένος και το άνω φαλακρωμα. Εν 3 7αϊς πανσελήνοις 7 μην νεύον προς ημάς ημισφαίριον αυγής ολοφαές εςι. 7οδ' άνω ημίτομον, φώλος άμοιρον, μεγαξυ σιωόδε και 7ης πανσελήνε καλά το μέ- Προν της προς τον ήλιον διατάσεως μηνοειδης γίνεια, έδιχοτομG, και αμφίκυρ- ΤG. ή δ' έλαττον 5 ημίσεως φωτίζεται, ή και το ήμισυ, ή καλα ήο πλέον, ρβ. Περί επισημασίας αςέρων, και πώς γίνεται χειμων και δέρG). Επισημασία έςιν, όταν επιλέλλων ασης και συνανατέλλων τώ ηλίω ώστερο καλέμδυ Goκύων και ωρίων, και ο αρκερG», ή έτερος τις των απλανών, αλλοιώση τον αέρα, καλα τες τέσσαρας καιρες και έτες, το δ' Μωυσης υπαινίτηε- 7αι λέγων, έσονται εις σημεία και εις καιρες, και εις ενιαυλες. επισημαίνεται δτι ο ασης 7ών σει των αέρα παθών, εώαν επιτολήν ή έσερίαν ποιέμεναν. σε μέν 7οι γε θέρες ή χειμώνα και των λοιπών ωρών ισέον, ως όταν μου ο ήλια βόρεσ ημίν γέναι, και υπέρ κεφαλής κινούτο, θερG- ποιά. όταν και προς νότον απελευθη, χειμώνα εργάζεται. Και όταν μου καλα 7ον κριον 7ο ζώδιον γένηται, ισημερίαν ποιει.ότανή και ανικρυ διαπορεύεται 7ών χηλών, με οπώραν και ισημερίαν αυθις. Αγ. Πόσο εκάσω 7ών πλανήγών ο χρόνων περιοδο; Τους πλανήταις πάσικαλα την αναλογίαν και μεγέθες των σφαιρών και & μέτρα των αποφάσεων χρόνες ωρισμένες αφόρισεν ο Θεός, 7ών κινήσεων, και ο μικρόνο ατε υψηλότερα των άλλων, και μείζονα κύκλον αέιερχόμιμος δια τριακονταετίας Την αυλέ ωείο δεν εκπληρού. ο 3 ζευς ευθύς μετ' αυτόν ών Αld δωδεκαετίας. ό γε Αρης δια δύο καημίσεως ενιαυγών. Τω και ήλία και η Αφρο- δίτη και ώ Ερμή ισόδρομG- ή καθίοδο και ενιαύσιG. η 3 σελήνη δια κα ημερών προς 7η ημισεία αποκαθίσταται, ει δέ τις μεσικώτερον απαιτον των τοιές των αριθμών,την ' δημιεργέ σοφίαν θαυμάζεται, πώς άπαντες οι των συμφωνιών λόγοι έν τοις τοιέτοις εμφαίνονται, και διαπασών, ο διαπίνε, και Διατετάρων, pd. CAPITÅ DE OMNIFARIA DOCTRINA. 143 IOI. rius, & poftrema Luna. Poft illam ſequuntur quatuor elementa de quibus dixi . Definita porro fingulis planetis tempora fuæ cujuscz mo- tionis, admirandum inter ſe concentum ſive ſymphoniam habent. Unde lumen habent felle? Neque inerrantium ulla ſtellarum , neque planetæ omnes, fed fola luna a fole illuminatur. Igitur & pars ejus lucida ſemper ſoli obverfa eſt, nequeunquam tota caret luna lumine, fed usque quaque dimidia pars ejus lumine gaudet. Nam in conjunctione live novilunio gib- bus nobis obverſus lucis eſt expers, at ſuperior ut ita dicam calvaria il- luminata eft. In plenilunio vicisſim hemifphærium ad nos vergens to- tum eſt lucidum, fuperius autem illud expers luminis. Inter novilu- nium, vero ac plenilunium pro ratione qua a ſole diſtat, fit nobis vel corniculata, vel dimidiata vel decreſcens; aut enim minus quam diini- dium ejus illuminatur, aut dimidium, aut plus dimidio. 102. De ftellarum fignificatione , & quomodo biems 6 aftas fiat? Significatio ftellæ eſt, quando oriens vel cum ſole exorta ut Canis velOrion aut Arcturus aut alia quædam fixarum, aerem quatuor anni temporibus alterat. Nam & Moyles hoc ſubinnuit cum ait: Erani in figna , & in tempora , & in annos. & in annos. Stella fiquidem matutino vel veſper- tino ortu ſuo aliquam ex aeris affe&tionibus fignificat. De æftate vero & hieme atque cæteris anni temporibus fciendum eſt, quod quando ſol nobis eſt auſtralis, & ſuper capite noftro fertur, facit æftatem. Et quando verfatur in ariete, æquinoctium efficit. Quando autem ex adverſo pofitus cancrichelas attigerit, autumnum, alterumque affert xquinoctium. 103. Quantitemporis periodus fingulis planetis fit tributa? Singulis planetis DEus tempora definita ftatuit motionum, ſecun- dum proportionein magnitudinis fphærarum, &menfuræ qua diſtant. Saturnus igitur tanquam cæteris ſublimior & majorem defcribens cir, culum, triginta annorum fpatio periodum ſuam explet & abſolvit. Ju- piter ipfi proximus annis duodecim. Mars duobus & dimidio. Soli, Venerique ac Mercurio æqualis periodus unius annieſt conſtituta. Lu- na undeviginti diebus & dimidia Quod fi quis Muſice numeros hofce conſideraverit, fapientiam Conditoris mirabitur, fiquidem omnes ra- tiones harmonicas in illis obſervare licer, octavam, quintam, quar' tamque. 104. De 144 AVAT MICHAELIS PSELLI ALAT επινει επικα ρο. Περί κομήτε .. κι ο κομήτης εν τώ υπεκκαύμαι γίνεται και όταν γδ εξαφθή τη μέρα 5 υπεκκαύματG» δια την κίνησιν, ως ειρήκαμεν, και η μη λεπτή σύσασις είη, διατρέχει ευθύς το έξαφθεν καλα διάδοσιν,και γίνεται ο καλέμενος διατων ασης. είπαχύτερα ευρεθή η ύλη, καλεχεία εκείσε το τέρμα & εξαφθένη» πυ- ρος, και ποιει τον κομήτης. Είσιο των κομήτων τα χήμα/α λάφορα, Δα 7ην Αράφοροντ ύλης έξαψιν. ή δ κατα μήκGμόνον εςιν η έξαψις , και γί- νεται ο καλέμενς δοκός, ή καλα μήκGν και πλάτG», και απογελάτα και κυρίως καλέμεναν κομήτης. ή έν βαθα έχει οίον αποπινθηρισμός τινας, καλείται πωγωνίας, έσι και έτερα ονόμαζα των κομήτων οι ών ερεμεν προΐοντες. Η ρή, Περί υεία και χαλάζης και χιόνΘ», παχνης και δρόσα. Κομηται μεν καιγαλαξίας, έτι και δοκίδες και διατήoντες, και τ' άλλα τα ειρημένα, εν τη καπνώδει γίνονται αναθυμιάσω. υετος και και καλαζα και χιων και πάχνη και δρόσου εν τη ατμώδει αναφορά, ήτις μετα την καπνώδη διακέχυτα υγρα την φύσιν εκ τ γης, και αυτή αναφερομύη. αυτη δή ατμώδης αναθυμίασις ήυγρα και θερμή, η άλλοιάτα και μεταβάλλεται εις ύδωρ, και ει μεν λαμπρότερον κατέλθοι, ετον ποιεί, ει κατά μέρG- ενεχθή, ψεκάδα. ή πήγνυται μόνως και ποιεί χιόνα, ή μεταβάλλεται πρότερον, αθ' έτως πήγνυται και γίνεται χάλαζα, α ν εν άνω κυφιθή η ατμις, ταύτα ποιεί, αδέν τω : ριγείω σαιη αέρι ή πήγνυται, και γίνεται ο παγετός, ο Αριστοτέλης αίτιον τε- των απάντων την ψύξιν λέγει, ε 25. Περί ίριδα, Η ίρις το καλέμενον τόξον αα τοϊς πολλοίς, τη φύσει μεν ανυπόστατόν εσι, και φαντασμα τορωσης όψεως, ακτίνων από των οφθαλμών προαιπτεσών, είτα δη ανακλωμένων , και το στόξεχημα έμφαινέσων, έςι δε ως αληθώς τοξων άντικρυς κατά το χώμα, έδέποτε δφαίνεται κυκλοτερες, αλλ' ή έλαττον ή πλέον ημικύκλι. Φαίνεται και ως επί το πλείστον μεν αποξηλία , πανίως δε από τσελήνης, και μάλισα μεν ημέρας, πανίως δε νυκτος , και πλάσον μεν επίτον ορίζοντα ιωανίως δε αεί τον μεσημβρινόν κύκλον,πολλάκις δε εν ταυ- τώ και δύο φαίνονται ίριδες. έςι δε πάσαϊρις τρίχροζ, η μεν και εντος αυτής ζώνη φοινική. η δε δευτέρα πράσινο, η δε τρίτη αλεργος, και οίον υποπόρφυρG». συνίσταται δε επί ανωμάλους και ανομοιομερέσι νέφεσι. Πλο e. CAPITA DE OMNIFARIA DOCTRINA. 145 104. De Cometa, Cometa generatur ex fuliginoſa materia, quando enim pars hu- jus per motum, ut diximus , ſuccenditur, & tenuior illa compages fuerit accenſa, ſtatim procurritulterius, fitque ſtella cadens, five quam difcurrentem appellant. Si vero materia fuerit crasſior, ſemen ignis ſuccenſi ibi continetur, & cometam efficit. Sunt & variæ formæ co- metarum propter diverſimodam materiæ illius ſuccenfionem. Nam quædam in longum modo fit, & vocant trabem, aut in longum & la- tum, unde proprie dictus cometa naſcitur: aut in profundum habet quasdam veluti descintillationes, & vocatur pogonias five barbatus. Sunt & aliæ cometarum appellationes, quas ſermone procedente dicemus. IOS. De pluvia, grandine, nive, pruina & rore. Cometæ quidem & circulus lacteus, trabesque & ftellæ cadentes aliaque de quibus jam dixi, ex fuliginoſis vaporibus nafcuntur. Plu- via autem grandoque, & nix ac pruina & ros ex vaporibus exhalantibus fit natura humidis, effundentibus fefe poft fuliginofosillos, & exter- raipfis etiam furſum afcendentibus. Hæ enim exhalationes vaporesque humidi ac calidi aut in aquam vertuntur & mutantur, quæ fi confpe- Differt ab aliis Græcorum libris Eccleſiaſticis , quod in aliis certa ſunt certis diebus decreta Officia , Cano- nes, feu Troparia, quæ recitari folent, quibus finitis re- ponuntur , donec eadem tempora remeent , fum ad recitandum ſuscipiuntur : ut Triodion , quod Quadrageſimæ præcipue Officia : Pentecoſtarium quod a die Reſurrectionis ad Pentecoftem : Menxa , quæ fin- gulis menſibus. Paracleticus tantum femper præ manu eft , &omnibus diebus aliquid in eo invenitur quod five in Miſſa, five in Veſperis , five in Matutino, five in aliis officiis recitatur. Quando enim in aliis Officiis propria deſiderantur, quæ ad com- plementum Officii pertineant, ad hunc lector remittitur. Dici- tur , ut puto , wgxXgTixos, Paraclericus, quafi Conſolatorius . Videntur enim omnia quæ in eo ſunt , eo maxime fpectare, ut peccatorem conſolentur , hortentur, & quafi vi quadam com- pellant, ut decommisſis pænitentiam agat, & DEum quem pec- cando offenderat, pænitentia ac precibus ſibi propitium reddat. 69 Hinc modo Angelorum opem, modo Apoſtolorum, modo Martyrum , modo Confeſſorum, aliorumque Sanctorum, prout diei cujus Officium recitatur, ratio expoſcit. Unde etiam Paracleticus dici potuit, quafi Invocatorins, vel Imploratorius. Di- viditur in octo partes, quos Græci xos appellant. Uno nempe Echo Officia unius hebdomadis implentur , altero ſubſequentis, & fic de fingulis, quibus finitis, denuo ab initio exordiuntur: & ſic perpetuo ifto circulo materiam DEum laudandi perpetuam ſibi & nunquam deficientem fuppeditant. Differt ab Octoecho, quod ille tantummodo , ut diximus, a primis Veſperis ad Mis- ſam Canones &Troparia continet, Paracletice & illa, & multo plura, cum & ſubſequentes Veſperas, & aliorum dierum inter hebdomadem Officia integra exhibet. Ingens, fed apprimene- ceffarium, & defectus aliorum ſupplens volumen. Qvænam vero in eo continentur , brevibus exponit Joannes Nathanael ****** epiſtola ad Metrophanem Patriarcham Conſtantinopolitanum li- bro præfixa, ne ipfe ea referendo longior fim. 03 tradizione , IX. Nonus eft Telodoy, Triodium, e) e Cantionum, ſive 5) Videndus de Triodio præter Cangium, Syicerum & Cayeum Baronius ad A. C.842. Budap ob mouth n, 27 TRIODIUMDig. 1. SI . . το δεις 1. λον five Canonum ita dictorum, quibus abundat, ratione, & mo- do, ita appellatus. Cæteri namque Græcorum Canones, qui in Officiis divinis in uſu ſünt, novem Odis ſeu Strophis conſtant. At qui in iſto volumine continentur, tribus tantum conflantur: continetque Officium in Eccleſiis eorum recitari folitum a Septua. geſima, quam illi vocant Dominicam Publicani & Pharilæi, ad 70 Sabbatum fanctum. Nicephorus Calliſtus in Synaxario: Kale και την παρεσαν ημέραν συν θεώ και 3 τριωδία αρχόμεθα, και πολλοί με των αγίων και θεοφόρων μεσεγγων ημών πατέρων αρισα και ως εχρην υποξ αγία κινέμενοι πνέυμα» έμελέργησαν. πρωτον και πάντων πετ' επενόησε, τας τρεις φημι των ωδων , εις τύπον , οιιαι, το αγίας και ζωαρχικής Τριάδος ο μέγας ποιητης Κοσμας , έν τη μεγάλη και αγία των παθών τε Κυρία και θες και σωτηρG- ημών Ιησε Χρις: εβδομάδα, κατα την ονομασίαν χεδον εκάσης ημέρας Αα των άκρεςιχί- δων επινοήσας τα μέλη, εξ άπερ και οι λοιποί των πατέρων, και μάλ- του κατανε μόνη (Ggg) 2 e n. 27. Prodiit Venetiis A. 1620. fol. & Theophylacti Hieromonachi cura rece. gnitum ibid. apud Pinellum A. 1644. hoc ticulo: Teią dior Yuxonés alovmesé- χον την πρέπεσαν εν τη αγία και μεγαλη τεσσαρακοστή απασαν ακολg- biay.Synopſin Triodii & Pentecoſtariia Nicephoro Calliſto ſcriptam verſibus Jambicis, ſubjectamớ; carminibus CyriTheodori Prodromi,exculis Baſil.apud Jo. Bebelium A 1536 quia brevis cft, hoc loco adfcripfi: Τριωδία σύνοψις ακριβεσάτη.Εγω τριώ- διον ταύτασοι φέρω,αραβολήν πρώτισας φαρισαίε,μεθ' ην ασώτε και ψυχών μνείαν όλων, την δευτέρανε τα λόγ8παρεσίαν, ττυροφάγε τας διφυείς εννάτας, μνείαν απανών της ερήμα πατέρων, έκπτωσιν Αδάμ της Προφής τ8 χωρία, το θαύματα τρήρωναν. Ορθοδοξίαν, σαυρέτε προσκυ- νησιν, κανόναμεγαν τον ακάθις ον, και ταφήν τε Λαζάρε,έγερσιν αυγά και νικής τα βαΐα, παγκαλον αυθις και συκής ξηρας τύπον, αναβολής υψω- μαπαρθένων δέκα,δακρυα πόρνης, και πολύτιμον μύρον,το μυςικον δείπ- νoνήε,νιπτηρG» βαθG-,Χρις προσευχής και προδοσίαν παλιν, τα φρικ- τα πάθη την σφαγήν και το ξύλον, την αποκαθήλωσιν, εντάφωθεί σιν, θρήνον το επιταφιον,γυναικών μύρα. Χαράς το πάχα, την ανάσα- είχε το αν σιν λέγω, την ψηλάφησιν ξ θωμά, μυροφόρες, τον οδαλλον, πείγοικο- σής την μέσην, την σαμαρείτιν, τυφλόν ωμματωμένον, Χριςότε λήψιν προς πόλες ανωτάτω, και πατέρων άθροισμα των εν Νικαία , την πεντηκοφής και πνευμα/σχύσιν, πληθυσε πάντων αγίων των εν βίω. Hunc Nicephorum Calliſtum & Philotheum Patriarcham CPol nonnulla ex odio in Romanam Ecclefiam inferuiſſe quæ in antiquioribus Triodioruin exemplaribus non re- periantur, conqueritur Allatius de Synodo Photiana p. 528. & prolixius infra diſf 2. boup p. 113. ſeg. 52 TRIODIU M. Dig. 1. λον των άλλων Θεόδωρος τε και Ιωσήφ οι Σταδίτα καθα ζήλον εκείνε, κάν ταις λοιπαίς εβδομάσι της αγίας μεγάλης τεσσαρακοστής σωλαξαμένοι τη αυτών μονή των Σταδίε πρώτον δωδεδώκασιν έπι μάλλον τας ιδας καλατάξανες και ρυθμίσαντες. Εt infra: Καλαχρησικώς τριώδιον ονομάζεται. 8 8 αεί τριώδια έχει, και γδ ολότελας κανονας προβάλλεθαι, αλλ' οίμαι από και πλεονα- 2ονσ την επωνυμίαν λαβείν , ή και τα της μεγάλης εβδομά- , ως άρητα, πρώτως γινόμμα, σκοπός μέντοι τοις αγίοις ημών παράσι 21α της βίβλεξ τριωδίε παντος εν σωτόμω το παν της αει ημάς σθεά ευεργεσίας εξ αρχής αναμνήσαι, και εις υπόμνησιν Tão e Deivcy. &c. Hoc vero die, ita DEO annuente, Triodion inci- pimus, quod multi fanctorum & Deiferorum patum noftrorum Patrum optime , & uti addecebat, si Spiritu fan&to mori modulari funt. Primus omnium illud, tres inquam Odas, in figuram , ut exiftimo, fanite 71 vivifice Trinitatis excogitapit magnus Poëta Coſmas, in magna fanéta. que Pasfionis Domini 6 DEI & Servatoris noftri JEſu Chrifli bebdoma. pode, appellatione fere cujuslibet diei per acroſtichides cantus concinnans: ex quo & reliqui Patres, & inter eos præcipue Theodorus & Joſephus Studitæ eum æmulati in aliis bebdomadibus ſancte magna Quadrageſime componentes proprio Studiorum monafterio tradiderunt , Odas iftas ma- gis ac magis prorrahentes & accommodantes . Et paucis interje&tis: Triodion porro improprie dicitur , non enim femper Triodia habet , cum integros etiam Canones proponat, Puto tamen nomen ex abundanti asa fumpfiffe , vel propter magne bebdomadis Canones fic dictos. Scopus fan. {tis noftris Patribus fuit per univerſum Triodii volumen, quafi in compen- dio, divinum erga nos beneficium ab ipfo principio recenſere, o in memo- riam omnium inducere. Et fane Triodion magis late patet, quam quod acceperint nonnulli, qui ex Gennadii verbis ambiguis cap.4. Adormou pela μελωδιών καθ' ημέραν, και μηναία, και τριώδια και λόγοι, Et Me nologio: Δείδέναι, ότι το προεόρτιον τριώδιον ας 10 απόδειπνον ψάλ. 2€704. Canticum diviſum in tres partes, quas Odas appellabant, Triodion eſſe exiſtimant, attamen ex verbis Ritualis Græcorum: Ψάλλον της ακοήχε αναςάσιμα τρία , και αναλόλικα τρία , και ξτριωδία ιδιόμελα δύο. Et Eychologio. Είτα το μαξυρικών, τα τρία προσόμοια ξ τριωδία, και τα τρία σ μηναία : non de Can- tico, fed de libro, in quo ejuscemodi Cantica ſunt, intelli- gendum eſſe manifeſto concluditur : cum genus id Troparii , ιδί εί quod TRIODIUM.Dilli l. 53 και ωO quod Idiomelon & Profomion vocant, Cantici ejuscemodi Tro- 72 parion eſſe non posfit, cum illa omnia ad alterius cantum hir- mumque accommodentur: & Idiomelon, præſertim vagum, & per ſe proprium cantus modum habens , qui Triodion haud dici poteft: quia tamen in libro Triodio dieto legitur, Triodii Tro- parium fuerit. . Et animadvertendum eſt hic obiter , quemadmodum hymnus, five cantus, five malis Canon, qui tribus Odis perfi- citur , Triodion dici fvevit , ita & eum qui duabus conſtat, διωδιον, Diodion dici, έτερον διωδιον. ο ήχG- αυλος, η ακροστιχίς τρίτητε , & eum qui quatuor , τετραώδιον, Tetraodian, perperam- que corre&tum quod hodie bene editur in Cedreno de Marco Mo- nacho: Ο σοφώτας μοναχός Μάρκος, οικονόμων ών τ τοιαυ- της μονής, και το τετραώδιον και μεγάλα σαββατα αναπληρώσας και κυ- κοσμα, πολλα καθεδεηθη & βασιλέως. Xylander vertit : Ει quidem ſapientisfimus monacbus Marcus ejus Monafterii diſpenſator , qui Tetraodion magni Sabbati complevit , quod baber Cyri Coſma multis Im- peratorum deprecatus eſt. Cum vertere debuiffet : Sapientisfimus Monachus Marcus, illius Monafterii Oeconomus , qui in magnum Sab- batum Tetraodion domini Colme complevit, multis Imperatorem depreca. tu ef. Marcus etenim ille Coſmx Melodi, non Patriarchæ , & qui una cum Damaſceno vixerat , Tetraodion in magnum Sabba- tum in abfoluti Canonis formam, Odas addendo, quæ illi dee. rant, redegit. Quid hic de Thomis ac Coſmis argutamur? Quis 73 Coſmam, Majumenfem Epifcopum, præcipuum inter melodos, & hymnographos Græcos , dummodo Græcorum libros inſpe- xerit, igaorat? Et futile eft dicere Joannem Curopalatem ſua ex Cedreno, qui e Curopalata omnia haufit, exfcripfiffe. Ut fe res habuit, habeo ex Gregorio, feu Georgio Metropolita Co- rinthi in expoſitione illius Canonis. Ποίημα Μάρκα μοναχά άχρι το πέμπτης ωδής, και αυτής φέρων ακροςιχίδα, και σήμερον δε, έκτης ή ακροστιχίς, και των εξής ωδων, αίτηνές είσι Κοσμά μοναχά ή τις έςι Αα είχε ιαμβικά, προσαββατόν τε σαββαλον μέλπω μέγα, ή παρενειρε τα εαυ8 άσμαλα ο 9&G. έτG- ΜάρκG-, και σήμερον ειρηκώς, ήγεν αι προηγιασμύαι της αγίας, και μεγάλης εβδομαδG. (Ggg) 3 ημε: 54 TRIODIUM.Dilli . ημέρα, 7οίς θείοις άσμασιν ενετιμηθησαν τα αξιοτίμα και σοφωτατα Κοσ- μα και μελωδε,και σήμερον ήτας έλλειφθείσας εκείνωτέρναρας ωδας, εγώ φησιν, ανεπλήρωσα. Ορκα Marci Monachi κεφue ad quintam Odam ipfam, babens acroflichidem xaà a nuegarü, fextæ vero acroſtichis, os ſub- fequentium, que funt Coſme Monachi Tetraodion,conjungitur cum ea, que e Triodii Sanela 8 magne Paraſcepe, e4 carmine Jambico fic concipitur: προσάββατόν τε σαββατον μέλπω μέγα. ubi inferuitfua Cantica di- vinus bic Marcus, & onuegos bodie dicens, Præſanétificate ſcilicet fan- Ela & magnæ Hebdomadis dies divinis cantibus cohoneftatæ funt, fanctis bymnis canticis veneratione digni , & fapientisfimi Coſme Melodi ; & 74 Lodie vero relillas ab eo quatuor Odas ego , ait, complevi. Nice- phoro Callifto in Synaxariis : Ωκερ δή και ο θάGς Κοσμάς εν τω μεγαλω σαββάτω τέθεικε 7ετραώδιον εκείσε πεποιηκώς,κάν έφυτερον ο σοφώτα,σ βασιλεύς Λέων κελέυσας εις τέλειον κανόνα Δαξ επισκό- πε ίδρ8G 78 μοναχά Μάρκα αργάσατο. Οuarmadmodum & diui- nus Coſmas in magnum Sabbatum 1eleañdior compofuit , licet poftmodum Sapientisfimi Imperatoris Leonis mandato Marcus Monachus Epiſcopus Hi- druntinus in perfectum Canonem terminaverit . Nec alia fuerint quæ ex Triodio & Typico afferri poſſent. Et omnium accuratisſime Theodorus Prodromus in Herilium feſtivitatum Canones, expo. fitione in Canone Sabbati fanξti : Ο παρών κανών ποίημα μου εστιν άχρι και πέμπτης αυλής Μάρκ8 επισκότα ιδράν7G, εκ 7αύτης άχρις εννάτης 5 μεγάλα ποιή8 Κοσμά. αλλα πολυ πρότερον ως εξ έγραφε έχομε αραδόσεως, γωή 7ις των ευπατριδων σοφή, και παρθένG Kασία 7άνομα ξτε μέλες αρχηγός έχρημάτισε, και τον κανό- να σωεωερανατο, οι 3 ύσερον το μέλG μεν αγασάμενοι, ανάξιον δε όμως κρίναντες γυναικείοις συμμίξαι λόγοις τα ξ Ηρωφ» έκανε Κόσ. μα μασεργή μάλα , Το μίλG σαδούρες των Μαρκώ, και 7ες ειρμες έγχαρήσιωτες την πλοκήν 7ών Προπαρίων 7έτω μόνο επέτρεψαν, και έoικεν αληθεύειν έτσι ο λόγG-, έτε δ 7οϊς 7ών ειρμών τοιχείοις εις 7ην ακροςιχίδα χράται ο ΜαρκGν,καίτοι σωαιρομύοις αυτό τα πολλά, αυήίκα δε, Κύμαι θαλασης, το κάπνα, και, σε 7ον επί υδάτων, το σίγμα σωλελέσιν αυτώ εις την ακροφιχίδα, αλλα αύτα καναλιπων ως αλλότρια, και εκ εαυγά ποιήματα όντα, ανθ' εκείνων 75 ποιείται Προσάρια, από μια και καππα αρχόμενον το, κύριε θεέμε) από 3ξ σίγμα, 70, σύμβολα και αφης σε. έκ τε εν 7ετε δηλον εςι 70 μη & Μάρκα είναι το μέλι και 7ες ειρμες, και εξ εκείνα και 8χ TRIODIUM. 55 Dii. 1, έχ ήττον ξ λέγειν εν τω αρμώ τη πρώτης ώσης , αλλ' ημείς ως νεάνιδες τω κυρίω άσωμεν, νεανίς και όσα δηλονότι και η μελοποιός, και αυτο 7ετο έμφήναι θέλεσα, ότι γυναικός εςι το μελέργη- μα, έπει δύο χορεία, ήσαν εν τη εξόδω την πρώτην ωδήν έδεσαι, μία μας ανδρών ετέρα και γιωαικών, αυτή την των ανδρών παρωσα- μιμη, ως εκ ανής, ως αι νεάνιδες , ίαε, 7ω κυρίω άσωμεν. αλλά ήδη και την ακροςιχίδα και κανόνας επισκεψώμεθα, διπλήν 7ινα και 7αύτην εσαν, και έτως ειπείν, ή δικόρυφον ως ο παρνασός, η δι- θύραμβον ως οι Διονύσε ύμνοι, ή ως τα ένζε χέρσω και θαλάαση ζωντα των ζώων αμφίβια. έσ' αν μας γδ 7είραώδιον έμώμε 7α επί 7% μεγάλω σαββάτω μέλη, μέρG» ιάμβε ην η ακροστιχίς εκείνα λέγω ιαμβε , προσαββαλον 7εσαββαλον μέλπω μέγα, ίαμβο 7ο ήμισυ με απροείλη- Φεν η μεγάλη ορασκευή το, προσάββαζον τε, 70 και λοιπόν ήμισυ 70, σαββαλον μέλπω μέγα, ένζαύθα παρελήφθη, έπει και εδέησεν εκαθήναι 7ο μέλος και το 7ετραώδιον γενέθ κανόνα ολόκληρον, αναλόγως σωολο- κληρεται και η ακροστιχίς, και αν μέρες ίαμβά όλος ίαμβος γίνεται. ώδεση έχεν και σήμερονήσανεβάθον μέλπω μέγα. Prefens Canon ορια quidem eft ad quintam ipfam Odem Marci Epiſcopi Hidruntini, abeaque usque ad no- nam magni Poëtæ Coſme, fed multo ante, ut ex non fcripta traditione diſcimus , mulier quædam nobilis cafta, o virgo cui erat nomen Callia, ejusmodi modulationis prima fuit auctrix, & Canonem ipfum abſolvit, gui vero eam fubfequuti funt melos admirati, dignum nihilominus judi- 76 cantes muliebribus fermonibus Herois illius Coſma cantiones conjungere, melos tradentes Marco, o birmos confignantes Tropariorum compofitio- nem, illi foli commiferunt. Et fane traditio bæc non videtur a peritate aberrare, neque enim birmorum literis capitalibus in acroſtichide Marcus utitur, licet illi multum conferrent : Patim enim illius , xúuati Ia- λάασης unde majus K, nec non illius , σε 7ον επί υδάτων, te fu- per aquas. £. quam maxime illi in acroflichide conducunt , ſed bis nem gleftis tanquam alienis nec propriis operibus loco eorum Troparia confcribit a K quidem incipiens illud, xúcie Jeé u8, Domine DEus meus, ab Σvero illud, σύμβολα τ ταφής σε, fymbola tua fepultura. Ex hoc utroque manifeftum eft melos birmosque Marci non ele, & eo etiam aque probe evincitur cum dicat in prime Ode birmo: Sed nos tanquam juvenculæ Domino cantemus, Juvencula enim cum eſſet ipſa modu- lationis artifex, o boc idem oftendere volens Canticum illud mulieris effe, cum dua eſſent Choree apud Exodum, primam Odem canentes, una quidem ex mafculis, altera ex feminis , ipſa maſculorum pernens , pe- 56 TRIODIUM. F Dipl. luti qua mulier erat, tamquam juvenculæ dixit DEO canamus. Verunta- men & ipſam Canonis atroflichidem , duplicem illam quoque , ut ile dicam, bicipitem veluti Parnaffum, vel dichyrambum, ut funt bymni in Baccbum, velat en que & in mari, o in terra vivunt animalia ama phibia conſideramus. Donec enim Tetraodion erat , quod in ſancho Saba bato.concinitur melos, Jambi principium erat acroftichidis, illius nempe,qui 77 incipiebat, pocelalóv te odbatov Méarw péya, ante Sabbatum, Sabbatum cano magnum, Cujus Jambi mediam quidem partem præria puit magna Paraſceve, nempe aparacletov te,ante Sabbatum, reliquum vero,nempe oallamov jéatw jiśya, Sabbatum cano magnum, hoc inla- coreliétumeft. Attamen cum opus effet melos elongari, & Terraedion intes gri Canonis partes fuftinere proportione quadam 5 acroftichis integralur, er Jambi mutili loco, Jambus integer ſuccedit hunc in modum : taj ojjea poröl rasparov jéatwuéya. Et hodie vero Şabbatum cano ma- gnum. Xylander notis in Cedrenum num. 235, nugatur ſuo more: Tetraodion videtur hymnus quatuor partibus ſeu carminibus cona Aans fuiſſe , fed quid illud Cyri Coſme fit, viderint alii. Fruſtra ita- que hicplura de Coſma congererem, res eft fatis aperta. Spon- deo tamen me plura di&turum, in eo, quem præ manibus ha- beo tractatum, f) de Melodis Græcorum. X. Triodion ſequitur nev/nxes dégsov, g) Pentecoftarium, qui erit decimus. Gennadius c. 4. άδονία μέα μελωδιών καθημέ- gar, reid jenuicide, no Tgcódice, recue dogos, reci Mela@gasas, moet WEVTIKOSÓCice, xoj sexinpa, taj sporágia. Anthologium: Sýtes ας το πεντηκοσάριον κυριακη εκτη μετα το πάχα Continet Oficium ab ipſo die Paſchatis usque ad octavam Pentecoſtes, quæ Dorni- nica abiis, omnium Sanctorum nuncupatur. Celebratur nam- que in ea omnium Sanctorum memoria. Nomen libro indicum eſt a Pentecofte. Et fic Officium a Dominica Septuageſimæ ad 78 Ottavam Pentecoftes in Triodio, & Pentecoftario continuatur, hoca f) Hunc librum etiam promittit infra pag. 81. & cum auctore intercidiſſe inprimis do- lendum eſt. 8) Etiam in Pentecoſtario plura a recentioribus addita conqueritur Allatius infra diſs . 2. P. 229. ſeq. ubi editionem Venetam A. 1579. 4. perfringit . Vidit iterum lucem ibid 1568. 4. & 1618.fol. Theophylacti Hieromonachi cura, & 1642. Aexnour Θεώ αγίωξ πεντηκοσαρία αρχομανε από αγίας και μεγάλης κυριακής & Πάχα πρωί, και καψαληγον G. μέχρι και το κυριακής των αγίων Táv]Wv. M E N Æ A. 57 Dif. 1. hocque in ipfo titulo libri declaratur. αρχή συνθεώ αγίωξαενη- κοσαρία αρχομανε από τ αγίας , και μεγάλης κυριακής και αναχα πρωί, και καθαλήγοντας μέχρι και τ κυριακής των αγίων πάντων Principium DEi gratia Pentecoſtarii incipientis à fancta o magna Domi- nica Pafcharis, 6 finientis in Dominica omnium Sanctorum. Legi etiam in Bibliotheca Barberina Joſephi melodi Trio- dia a Paſchate ad Pentecoſtem ipfam Cod 118. adhucinedita , di- gna tamen quæ in commodum Ecclefiæ Catholicæ edantur. Ut hinc videas quantum in compingendis fimilibus Canticis ingenia humana in omnes leformas vertendo luſerint. Quid præterea in his duobus poftremis libris dignum animadverſionejudicavimus, alibi fcripfimus abunde, unde ea petenda ſunt, ne bis eadem re. petere cogamur. XI.Undecimus fit duodecim voluminibus comprehenſus, & qui unvazov, vel unniakov dicitur. Typicum : iséor ori, si εορτάζεται αγια 3 μηναία, και δευερέμην τα εν τω μηναίω σι- xinpa så ayis. Menſes ſinguli fingula explent volumina, h) ſingulis diebus unius vel plurium Sanctorum Officium, quorum (Hhh) folem b) Men&orum Baffum opus excufum eft Græce Venetiis apud Pinellos, aliosque in fol. non uno & eodem tempore fed Sariis diberfisque annis, Menfis September a quo an. num fuum Greci folent inchoare , prodiit curs Nicephori Paſchalei Hieromonachi A. 1628. iterumque curante Theophylacto Tzarfuraro Hierodiacono A. 1648.boc titulo: Βιβλίον Σεπτεμβρία μηνος περιέχουν την πρέπεσαν αυτό απασαν akond Ilav, & fic in reliquis. September 2 October 5 cura Nicephori A. 1628. & Theophylacti A. 1648. ohne November 1626 1649 December 1602 1628 Januarius cura Mattbæi Gala. biani, Cyprii Hieromonachi 1603 1629 Februarius cura Nicephori 1626 1643 Martius cura Theophanis Ze. nacii Hieromonachi 1625 1645 Aprilis 1625 1638 Majus cura Nicephori 1625 1642 Junius 1626 & cura Theophanis Zenacii 1645 Julius 16246 cura Theophylalti 1642 Auguſtus 1625 1642 Huic Clarifi. Cavei obſervationi adde quod antiquior etiam exſtat Menæorum editio, coepta A. 1596. cujus primora yolumina, (nam poſtremum A. 1607. demum inſecutum eſt) -- sum 58 Di. Υ. Μ Ε Ν Ε Α. thologium Græcorum quod cum præfatione Antonii Arcudii ad Clementem VIII, ſolemnitas eo die celebratur, digeritur. Troparia ſcilicet in pri- mis &fecundis Veſperis, Miffa, & Canones in Matutino, aliis. que divinis Officiis recitandis, inter quos Synaxaria rerum nem- pe geftarum ab illis Sanctis, quorum dies agitur, ſuccincta naro ratio: aliorum item Sanctorum, licet eorum Officium peculiare 79 non habeatur, eaque vel proſa vel carmine commemoratio, fic a menſe Menæa appellantur. Ea plerique in rebus Ecclefiafticis minus accurati cum Menologiis confundunt, quæ omnino di- verſa eſſe, ex his quæ infra dicemus manifeſtum erit. In Menxa correcta & dono data Ecclefiæ Euchaitarum, extant carmina Joan- nis Euchaitarum Metropolitæ: Υμνων υπελθων ημερησίων βιβλG.; Πάσαν τε τέτων την γραφήν έπιξίσας, Και χώρα και νουν, ως ενην καταρτίσας, Δώρον φίλον δίδωμι, και μάλα πρέπον, ένη Τώπροσαούντι τε τόπε σεφηφόρων Τροί Ος ένδον οικεί δε η εκκλησίας, ovat auditing Δι τύχοιμι τακηρατε βιβλg, Τη χειρί τ8 πλάσαντG- εγεγραμμένο, In eadem ejusdem. Τετ Ου πολλα μεν, κράτισα πάντα δε ενθάδε, Ουκ άν δ' έυροις αλλαχε τα βελτίω. Ο Έβελόμην και αυτα με τύπες μένειν, Αντιγράφων είναι και την υπεργίαν. Εις tam Caniſio ante A. 1602. communicavit Velferus, e quibus teſtatur ſe cluiffe ma. €ulas in Menologio, quod ab Andrea Schotto acceptum vulgavit ex latina verſione Gyil. Sirleti Cardinalis.Porro Menæa ſed latius ni fallor accepto Menæorum vo- cabulo pro quocunqucopere quod Græce Menſium ordine de ſanctis agit, Mediola- nenfia MSS. in Bibl. Ambroſiana allegat Papebrochius in actis Sanctor, ut T. 1. Junii P. 621.726. &c. & alia Taurinenſia T. 7. Maji p. 237. De Sophronii Patriarchæ opera cum Joanne Damaſceno impenſa in reſituendis Menæis adi eadem Acta San! Etor ad diem XI, Martii, & quæ de Menæis præter Svicerum, Cangiumque Bollario dus ad T. 1. Act. Sanctor , Februarii p. XXI. qui nihil in illis hæretici nihil fchifma- tici contineri profitetur prolegom. ad T. 1. Januar . p. LV. Duo Menæorum men- fes commode poſſunt compingi uno Volumine in fol. Ex Menæis decerptum Ana quiillud approbavit, excufum eft Romæ A. 1598. 4. Etiam Matthæi Raderi $. I. Viridarium Sanctorum editum Auguftæ, Vindel. 1604. 4. multas hiſtorias e Menæis verfas continet', voluitque Raderus (ar Bollando etiam notatum p. LV.prolegom, ad Tomum I, Januarii) integra Menäa Græce aclatine in lucem emittere. MENÆA. Dig, 1. Εις τα διορθωθενα βιβλία, Καλήν δεδωκώς 7οίς βίβλοις υπεργίαν, Αυτος πονηραν αναλαμβανω χάριν. Των μει ήδη 7ας νόσες ιασάμην. Εγω δε σωτέτηκα, και κακώς έχω. Κόπων το σωμα συντριβείς αμετρία. Αλλ' οι τρυφωντες εν πόνοις αλλοτρίοις, Και ταις έμαϊς πλέοντες έυδια ζάλαις, Προς κυριον μέμνηθε τ8 κεκμηκότG». Laudes perorans public as voluminum. Horum vetufto litteras mundans fitu Senſus, notasque, quoad potui, coordinans Libens amicum, illuſtra, conducibile, Munus ſodali detuli buic fepbepbore Qui in hoc fideli præſidet templo vigil; Lle particeps binc fiamego haud equabilis Libri, creator ipſe quem ſcripſie manu. Aliud. Quere ne multa, potisfima illic omnia: Namnunquam in ullo reperies melius loco. Verum ifta vellem de ordine haud moverier, Tantum antigraphorum vim, elleque miniſterium Αliud. Pulchrumexbibens volumini negorium, Malam inde & ipſe gratiam capio miſer. Ilius inhians quando valetudinem Ego perinde me bene baudhabeo, terens Corpus labore, membra fudio deprimens. Sedceterorum qui fruuntur commodo, Sudoris , & tranquilla tempeftatibus Meis legendo naviganı patia freti, Memores laborantis velim ad DEum mei. Cum vero in Menæis ejusmodi & aliis Græcorum libris in ſolem- nitatibus Sanctorum, quandoque plures quam opus fit, Cano- (Hhh) 2 nes 60 Dil. 1. Μ Ε Ν Ε Α .. Ει 3 και κυρ Θεοφάνες, και λοιπών αρόλείμαι σαιήων, τέτων και μη όντων, οι ξ κύρ Ιωάννα nes appofitifint, fcias illud in ea Eccleſia obfervari, quod habeo ex Typici cap. 7. Ισέον 3 και τέτο, ως άπερ έχει το μηναιον έν μνήμη αγία τινός κανόνας Δαφόρων ποιητών, είμαι εςι κανών οξκυρ Κοσμά, 81 προκρίθέα, αξ κυρ Ιωάν's και ετέρων, ξ Ιωάννα προκρίνεται. , ó ο κύς Θεοφάνες προκρί- νεα προτιμή έβδ' εςι των άλλων. α και κυρ Ιωσήφ, έτG» των αυτών και μη όνων, η κυρ Θεοφάνες. απαίνων και τέτων οι 3 κύρ Ιωσήφ των λοιπών απάντων προκρίνονται. Ηoc quoque tiendum eft, Å Menæum babet in memoriam alicujus fancti Canones variorum Poëtarum, fi Canon aderit domini Coſma, eum aliis anteponendum, fi domini Joana nis aliorum , eum, qui Joannis ef, anteponi: ſi domini Theophanis & aliorum, domini Theophanis anteponi, ille enim ante alios honoran- dus eft: fi domini Joſephi , eum reliquis Poëtis præponi. Si cæteri de- fuerint, domini Joannis , fi bi quoque defuerint , domini Theophanis, fibietiam, domini Joſephicæteris omnibus præponi. At quinam fuere hi Canonum & Tropariorum, quibus Græcorum libri , & Paracletice, Triodion, Pentecoſtarium, & Menxa potisſimum abundant, auctores? plures ac varii , re- centiores & veteres, fupremi infimique nominis, de quibus cum fuſe nimis egerim in Tra&tatu meo de Melodis Græcorun, i) nune fatis fuerit nomina tantummodo, eaquenon omnia numeraffe. Sunt vero Anthimus, Timocles, Methodius Patarenſis, Coſmas, Joannes Damafcenus, Georgius Siculus , Georgius Nicome- dienſis, Romanus, Germanus Patriarcha, Anatolius Patriarcha Conſtantinopolitanus, Theophanes, Andreas Cretenfis, Joſe- 82 phus Studita, Theodorus Studita, Stephanus Sabaïta, Theo- dorus Siceota , Clemens , Byzas five Byzantius , Cyprianus Monachus, Simeon Magiſter & Logotheta , Leo Imperator, Conftantinus Porphyrogenneta, Arfenius Monachus, Photius Patriarcha Conſtantinopolitanus, Marcus Monachus', Casſia, five Casſiana , five Icaſia, Joannes Euchaita cognomento Mau. ropus, Nicephorus Calliſtus, Nilus Xanthopulus, Nicolaus, Philippus, Baſilius Monachus, Leo Magiſter, Sergius Hagio- polita, Stephanus Hagiopolita, Andreas Pyrus, Ephrem Cariæ, Simeon Thavmaſtorita, Philotheus Patriarcha, Bafilius Pego- riota, i) Horum melodorum Catalogum quibusdam nominibus auctum, ordine Alphabetico eum obſervationibus nonnullis dabo infra ad calcem harum diſſertationum. MENOLOGIA. Diſ. 1, 62 riota , Sophronius Patriarcha Hieroſolymitanus, Juftinus Decadio, Joannes Archiepifcopus, Demetrius, Ignatius, Me- thodius Patriarcha, Chriſtophorus Protoaſecrita, Photius Mo- nachus, Mauroleo, Procopius Chartophylax, Joannes Zona- ra, Euthymius Monachus, Hierotheus Monachus, Emma- nuel Palæologus, Theophilus Imperator , Miahael Pſellus, Theodofius Laſcaris Imperator, David, Metrophanes, Em- manuel Phile, Athanaſius, Nicetas Heracleenſis, Paulus Amo. nius, Gabriel, Nicetas Stethatus, Joannes Stauracius, Theodo- rus Coetonita, Leo Peganius, Georgius Scyliza , Dorotheus Monachus, & alii, ne ſingulos recenſendo tædio fim. XII. Menologia k) non alia funt(&erit duodeci. mus liber) quam quæ Latinus Martyrologia vel Calendaria dixerit, nec aliud in illis habetur niſi vel Sanctorum vitæ quolibet die per 83 totum annum ſummatim expofitæ, vel quorum vitæ non haben- turcommemoratio, nullaque ibi aut officii ordinandi, aut reci- tandi ſeries continetur. Verum eft tamen fæpisſime Menologio- rum horum partem, eamque non minimam in Menæis inter Canones poft Odam fextam eſſe digeſtam, ut fine alterius libri ope, qui officium in Eccleſia aut domi recitat, habeatunde ce- lebrandorum Sanctorum hiſtoriolas, & commemorationes le- gat. Hoc Menologium apud Græcos non unum eſt, ſed pro op- portunitate temporis variam quoque faciem induit : aliud quip- pe eſt quod nobis Latine tantum ex verſione Cardinalis Sirleti, Caniſius in antiquis lectionibus I) repræſentavit : aliud m) quod ſeparatim hincinde manuſcriptum adhuc in Bibliothecis, & (Hhh) 3 Barbe- Confer de his Bollandi prolegom. ad Tom. I. Januarii p. LIV. ſeg & Rev. D. Za- chariæ Grapii diſſertationem, quam Roſlochii A. 1697. edidit de Menæis & Menolo. *** giis Græcorum 1) Tomo II. Antiquarum lect. p. 730-941. Ingolſtad. 1602. 4. quas nunc Roterodami cum obſervationibus ſuis recudicurat Vir Clarisſimus Jacobus Baſnage. m) Hujusmodi Menologium MS. in Bibl. Cæſarea, Neſſel. I. P. 347. Confer quod Gen nebrardus latine præfixit Commentario in Pſalmos. Et Menologium Metricum Græcum & latinum fingulis verſibus Hexametris, quod cum alio Ruthenico iconi- bus expreffo & obſervationibus fuis illuſtrato Papebrochius præmiſit Tomo I. Ad. Sanctor. Maji. Idem memorat Menologium Slavo Rusſicum vetuſtisſimæ imprese fionis, quod ipfi reliquit illuftriſ. Vir Jo. Gabriel Baro de Sparwenfeld, dictavitque al- terum verbotenus translatum e variis MSS. & excuſo Moſcuæ A. 7187. hoc eft Anno Chriſtiano 1679. Vide T. 1. Act. Sanctor. Junii T. 1.p. 135.758. & Menolo. gium quod exhibet Polfeyinus in Apparatu facro, voce Rutheni. 62 MENOLOGIA. Dif. 1. Barberina potisſimum , quod & antiquisſimum eſt, aflervatur: quæ nec omnia fibi invicem reſpondent : aliud quod poſt divinas Horas, n) Evangelium , Apoſtolum , aliosque libros legi- tur, Menologium ex Menæis Græcorum in vernaculam verlum a Maximo Margunio o) Evangelium, Apoftolum, aliosq; li- bros legitur. Menologium ex Menæis Græcorum erutum, & in linguam Græcorum vernaculam verſum a Maximo Margunio o) Cytherorum Epiſcopo edidit Antonius Pinellus Venetiis anno IS29. in 4to. Baronius anno Domini 886. refert Baſilium Macedo- nem Imperatorem Græcorum Menologium fcribendum curaſſe & augendum, p) atque etiam imaginibus exornaffe, quibus 84 fingulorum Sanctorum exprimerentur certamina : cujus ipſum autographum credimus, & legimus conceſſum nobis a Paulo Sfondrato fanctæ Cæciliæ Cardinale nepote Gregorii Papæ XIV. Menologium hoc auro, gemmisque pretiofius Conſtantinopoli ad Ludovicum Sfortiam ſatis munifice advectum, Ludovico vita functo, Joannes Baptiſta Franciſci Sfondrati Cardinalis parens, ayusque Nicolai Sfondrati Cardinalis in arbitrio ac poteſtate ha- buit, quemadmodum monumenta alia, maximæque æftima. tionis fcripturas ejusdem Ludovici, apud quem Baptiſtæ auctori- tas plurimum pollebat, ut ex diverſis legationibus, quas ille ob gravisſima negotia apud omnes fere Principes Chriſtianos, Inno- centium nempe VIII. Carolum Galliæ, Ferdinandum & Elifabe- tham Hiſpaniarum, Ferdinandum Neapolis & Siciliæ Regem, & tandem Rempublicam Venetam, ubi& mortem obiit, colligere poſſu- rus S. I. n) In Græco precationum libello qui aporóylor inſcribitur. In hujusmodi precum li- bellis exſtat & Menologium a Chriſtophoro Patricio & Proconſule Mytilenæo in epia Brushes tomen redactum. Aliud item exculum Venetiis A. 1535. quod latino Calendario per- mixtum cum Nicephori CPol. Chronologia edidit Antonius Concius Pariſ.1573.4. o) Menologium Margunianum latine vertere coepit teſte Bollando Matthæus Radca P) In Actis Sanctor T. 2. Junii p. 808. rectius refertur ad A.C. 984. atque codem ſpc- ctat quod T. 1. Junii p. 274. dicitur ſcriptum ante annos ſeptingentos. Baſilius enim cujus juſſu ſcriptum eſt illud Menologium non eſt Baſilius Macedo ſed Baſi- lius II. junior Porphyrogenitus Romani II, filius, qui præeſſe Imperio coepit A, C. 975. Vide Cavei partem alteram Hiſt. literariæ ad A. C. 976. & Allatiuna infra p. 88. IMENOLOGIA. Dif. I. 63 C10 IOCXV. poſſumus. Poftmodum a Paulo Sfondrato Cardinali dono acce- ptum Paulus V. in Bibliothecam Vaticanam invexit , & præ- fixa infcriptione fignificavit. PAULUS V. PONTIFEX MAXIMUS HUNC LIBRUM CONSTANTINO- POLI AD LUDOVICUM SFORTIAM MEDIO- LANI DUCEM ALLATUM, DEINDE SER VA- TUM APUD SFONDRATORUM FAMILIAM A PAULO S. CÆCILIÆ CARDINALI SFON- DRATO SIBI DONO DATUM, IN BIBLIO. THE CAM VATICANAM INFERRI JUSSIT ANNO C15 PONTIFICANUS XI. Liber 85 unam tantum Menologii partem, q) quando fex tantum menfibus Septembre , O&tobre , Novembre, Decembre, Januario, & Februario abfolvitur, continet : altera quibusnam Caveis addicta lateat, incertum eſt, & utinam non communem fortem librorum paffa, igne vel ferro, vel impiorum aut otio- ſorum hominum manibus, elementorum etiam injuria in luce effe defierit. Scriptus eft in folio grandi pergameno affabre per- polito , licet ætate jam vieta aliquantulum fublurido, forma quafi quadrata characteribus elegantisſimis, nusquam pro illius atramenti facultate , quod nigrum non tingit, nigricantibus. Capitales quas vocant litteras auro efformantur, fingularum pa- gellarum pars ſuperior nomina Sanctorum illius diei repræſentat, alterius dimidia ſcripta compendio Sanctorum geſta, altera ima- ginibus coloribusque non indiligenter, & pro eo tempore fatis eleganter, ſub oculos ponit. Pi&turam recentiores miniaturam vocant, neque enim oleo, ſed aqua gummique colores tempe- rantur. Imagines non ab una manu promanant, ideoque nec unius omnes conditionis, fed una altera concinnior, accuratior, & ad artem accommodatior excellit, & ne dide motos palarent, pictor quilibet imagini a ſe depictæ in margine libri nomen ex- presſit. Pictorum nomina ſunt , Pantaleo, Michael Blacher- nita, 9) Hanc partem latine ex verſione Petri Arcudii edidit Ferdinandus UghellusItaliæ facræ Tomo VI. p. 1048. feq. Rom. 1644. fol Græce etiam altera pars Menologii hujus Baſiliani five ſex poſtremi menſes Martius, Aprilis. Majus, Junius, Julius & Augu- Mus exſtant MSti in antiquisſimo Codice monafterij Cryptæ ferratæin Latio, ex quo Synaxaria Martii, Aprilis & Maji ad calcem Tomi primi cujusque horum mcnlum Græce dedere Henſchenius & Papebrochius. 64 . MENOLOGIA1. . V Dif. 1 86 nita , Georgius , Simeon, Michael parvus, Menas, Neſtor, Simeon Blachernita. Imagines ita disponuntur, ut una alteri adverfæ non-reſpondeat , ſed litteris & Sanctorum vitis, quare nunc ſuperiorem partem paginæ , quando alterius fuperior pars ſcriptionem refert, nunc inferiorem, quando alterius inferior defcripta eft. Quandoliber fcriptus fit, divinare non poffumus, adhinc tamen annos 662, feriptum videntur indicare qui operi præfiguntur Jambi. Hiveroſunt: Ελαυθα νύν σκόπησον ορθώς και βλέπων Αρισον έργον εξ αρίσων πραγμάτων, Εργον θεί κάλλισον εκπλητον Φρένας, Εργον 7ο Τέρπον πάσαν είκότως κλίσιν, Ανω γδ αυλος ως θεός, και δεσπότης Αφρων χορείαις ζωγραφήσας 7ον πόλον, Ον οία δίρριν εξέτεινε 7% λόγω, Κόσμον διαδεχει πανσόφω προμηθεία Κάτω δε ο 78τον εικονίζων 7οϊς 7ρόπους, είναι Αναξ όλης γης ηλιφτ πορφύρας ΒασίλειG7ο θρέμμα το αλεργίδα, Κράτισαν αμφοίν , και τροπαίοις, και λόγοις, Ως άλλον όντως έρανόν εύξας βίβλον, Εκ δερρεων αθάσαν, ώ έχει φυσις Φέρεσαν ως φωςήρας ωραίες 7ύπες Πρώτον μεν αυξ 78 θεανθρώπε λόγο Επεια μητρος - Λεκάσης ασπόρως, Σοφών προφηγών, μαυρων, αποςόλων, Πάνων δικαίων , αγέλων, αρχα/γέλων, Των ορθοδόξων πασαν ευφραίνει Φρένα, 87. Τέρπα και πάσαν περπνότητα και θέαν. Αλ' ες πες ακόνιασεν εκ των χρωμάτων, Εύροι βοηθες πάνας εκ των πραγμάτων, Κρατες συνεργες, συμμάχες εν αις μάχαις, Παθών λυθρωας, φαρμακευλας, 7ών νόσων, ι Εν 7η κρίσι πλέον και προς 7ον δεσπότην Θερμές μεσίτας προξένες και άνω Δόξης αφράσ8, και θεά σκησεχίας. Ex verfione Joannis Argoli. Conſidera probe oculis hic, o qui afpicis, Ex rebus optimis, opus certe optimum, DEI, MENOLOGIUM. Di2 65 DEI, inquam, opus pulcherrimum mentem impetens Vifu creata cuneta dele&tans merito, Ut namque fupra Rex Poli fummi Artifex Cælum choreis condecorans clarum igneis, Quod pellis infar vocis explicuie fono, Mundum irradiat fapiente providentia, di Infraque ut ipfum moribus plendens paribus Terre plagas totius , & Rex purpura Baſilius , filius que duplici potens Fama triumphis ſcilicet , ſermonibus, lle machinam polorum conftituit librum Ex pellibus protenfum in ipſo, que gerit Natura cuncta deferens fidera , etbera Pulcbras colore, nobilesque imagines, Primam beatique hominis, o Verbi inclyti, Dein puelle matris absque femine Sanctos Prophetas , Mariyres, Apoftolos, Cunctos beatos Angelos , Archangelos, Unde credentes allicit mentes pias Oble&tat oble&tamine baud oculos minus, Sed quos colore fecit atque imagine Habeat opitulantes , in armis aſſeclas, Affe&tibusque vindices, morbo medicos, In judicio medios precantes ad Dominum, Et bofpites ſalutis atque glorie Ineffabiles , & imperi fimul ſuperi, Et hoceft Menologium Baronio viſum, nec abnuo; ftudio jus- fuque Balilii Imperatoris deſcriptum, exornatumque imaginibus, niſi aliunde edoctus fuero, non credam , quemadmodum & Bafilium hunc Macedonem fuiffe, ex Jambis enim hic Bafilius Porphyrogenneta afferitur, άναξ όλης γης ήλιξ τ πορφύρας Ba- oire To Igéu nece od dnxeyido, Imperator terræ univerſe fol pur- pure Baſilius o alumnus, id de Macedone dici non poteft, cum neque Porphyrogenneta fuerit, nec Imperatore patre natus fit, neque adultus. Zonaras in Conſtantino Duca, to iste Barraciay αυ78 καζαλέλοιπε τρισίν μέσιν, ες αυτώ η σύνευνα Ευδοκία εγείνα10, τες μέν δύο τον Μιχαήλ, και τον Ανδρόνικον ιδιόζεύοντι έτι, τον και (11) Kavgaya 66 AU MENOLOGIUM. Dif. 1. yaran Κωνσταντίνον βασιλέυσαντι, και αυτή Αυγέςα αναρρηθείσα. όθεν έτG- μόνο Πορφυρογεννήτης ήν" ον αυτίκα και προ των άλλων τοίς βασιλι- xois as gooń pois énorumo av. Imperium tribus filiis reliquit, quorum duos Michaëlem, o Andronicum Eudocia privato adbuc , Conftantinum vero imperantipepererat, cum & ipfa Auguſta appellata eſſet. Unde bic folus Porphyrogennitus fuit, ac flarim pre cæteris imperii inſignibus ador- 89 natus. Ex eo nempe Porphyrogenitorum nomen emerfit, ut qui imperante patre naſcerentur, five in thalamo Porphyræ di- eto, five purpura obvoluti, Porphyrogennetæ r) diceren- tur. Herodianus hiſtor. lib. I. de Commodo Marci Imperatoris flio: έδωκε και μετ' εκείνον εμέ βασιλέα η τύχη εκ επείσακτον, ωτερ ει προ εμέ, έδε προσκτήτη σεμνuυόμδυον αρχή, αλλά μόνο τε υμίν εγω εν τοις βασιλείοις επεκυήθην, και μη πειραθένα με ιδιωτικών αρ- , si . píso órg de ME : είδεν άνθρωπον ήλιών και βασιλέα. Nunc me poft Marcum patrem vobis fortuna principem dedit, non quidem afcititium, giales ante me fuerunt, neque veluti acquiſito imperio gloriantem, quip- pe unus ego vobis natus, educatusque in aula, non quidem privatis ob. volutus fafciis: flatim me ut ex alvo prodieram imperatoria purpura ſu se cepit , fimulque fol hominem me vidit & principem, Et Themiſtius orat, 6. de Valentiniano Gratiani Imperatoris fratre. agão Guys δη τέως τ αδαίμονας οικίας επαργανώθης εν αλεργίδι, Primus an. tem tanc inclytæ domus purpureis obvolutus es fafciis. Dicitur tamen de Baſilio juniore, qui circa annum Domini 977. cum Conftan- tino Porphyrogenneta imperium tenuit. XIII. Eſto decimus-tertius dévorbysov, s) Anthologium, primo fui ortu tenue, nec magnæ æſtimationis, fed novis additio. nibus r) [Toppúgo pro domo five ossítxw in fepto Imperialis pafatii CPolitani, in qua Impe- ratrices pariebant, pasſim occurrit ut in Typico Irenes Augufiæ p. 140. Hinc Porphyrogenitus, qui natus eſt Patre jam Imperatore, Hanckius de fcriptoribus Byz p. 462. & Cangius ad Afexiadern p. 223. atque CPoli Chriftiana p. 120. & in utroque gloffario. 3) Prodiit Venetiis 1621 fol. & A. 1639, apud Jo. Petrum Finellum, curante Theo. meine phylacto Tzanphurnaro, Hieronomacho. Cui editioni Paſchalion annorum 50. ab A C. 1642. ad 1692. fubjicitur. Denique Anthologion excuſum et A.1697. in Hun- garowałachia, emendante ac recenſente Panagiota, Monacho Sinopenfi . Av Jo- λόγιον De quo plura Martinus in ANTHOLOGIUM. O Dif. 1. 67 nibus ſemper excrefcens, hac poftrema pro correctorum libidine immenſum factum eſt, adeo ut, ut ita dicam, in monſtrum evaſe- rit. Indicat titulus: ανθολόγιον ξ ολε ενιαυγά περιέχον τινας και ετέ- 90 ρας αναγκαίας ακολοθίας τε και ερμηνείας έχ υπαρχεσας εν τοις προ- TUT WIGO cu Jorogios. Totius anni Archologium continens & alia que- dam neceſſaria officia, & interpretationes, que in prioribus Anthologiis defiderabantur. Potisſimum tamen in eo continentur officia, quæ per annum in Domini noftri JEſu Chriſti, Beatæ Virginis, & re. liquorum celebrium Sanctorum ſolemnitate decantantur. Se- quuntur officia quæ communia dici folent in unum vel plures Pro- phetas , Apoſtolos ; Martyres, Pontifices, Confeſſores, & alios. Tum demum multa ex Paracletice haufta ingeruntur, & omnium poftremum adnectitur Pafchalium triginta duorum an- norum. Liber, ut verum fatear, lucri caufa excogitatus, fere enim nihilineo eft, fi recentiora quædam addita excipias , quæ eradi tanquam noxia, operæ pretium fuerit, quod non in Me. næis, & Paracletice, aliisque libris , & commodius & accura- tius digeſtum ſit. Plura in eo poſſemus animadvertere, fed cum non fcribamus cenſuram, opportuniori in loco animadver- tenda notabimus. Auctores melodi majori ex parte ſunt ii ipſi, quos ſupra in Menæis recenſuimus, ex quibus, fi tibi animus eſt, repetas. XIV. Decimus-quartus erit cporóyrov, t) Horologium, quod Horas diurnas & officia contineat : Latini Diurnum dicent. (lii) 2 Præ- λόγιον Πόλε ενιαυή -.ότυπώθη εν τη αειφήμη καειφανεςάτη Ουγκρο. βλαχία επίθ έκλαμπροτάτης αρχής ευσεβεςατε ευδοξολάτετε και με- γαλοπρεπεςάτε ηγεμόνος και αυθενός πάσης Ουγκροβλαχίας, κυρία κυρία δ: Ιωάννα ΚωνσταντίνεMπασαράμπαΒοεβόδα.ConferClariff MontfauconiDiarium Italicum pag. 437. Aliud eſt Anthologium novum, pro iis qui iter agentes vel ægrotantes aut alioqui legitime impediti choro intereſſe nequeunt, ab Antonio Arcudio, Corcyrenli, Archipresbytero Soletano concinnatum jullu Julii Antonii Sanctorii Cardinalis, editumque Romæ A.1598.4. De hoc Allatius infrap 104. ſq. Prodiit Horologium Venet. 1535.1568. 1601. 1623. 1646.1652. &c. cigorázior our eewayiw, š xovetat av exonsdiav. Etiam Ronix A. 1677. excuſum Horolo- gium ſecundum vetuftum Ordinem & Typicum monafterii Cryptæ Ferratæ, adjuncto Menologio. Sed Horologium iftud complura habere quæ funt ritibus Latinorum magis quam Græcorum conformia, notat Nic. Rayæus diſ præliminar, ad Tom. 2. Act. Sanctor Junii p. XXVII. & LXXX. Exftat& wgonoyón 8lov ſive parvum He- rologium de quo Allatius infra p, 104. 68 HOROLOGIUM. Diff. 1. Præter Horas & Meſoria, & alia quæ ſingulis officiis neceſſario dicuntur, ut Troparia , Pſalmos, preces varias, habetur Canon 91 compun&tivus , Canones Paracletici in B. Virginem, & Angelum cufto- dem, & deprecatorius in omnes Angelos & Sandlos, officium fatis am- plum ſanctisfime Communionis , & minutiora alia, quæ non eftopus recenſere. Demum adnectuntur Cyrilli Alexandrini oratio de exi- tu animæ , & de fecundo adventu , Chriſtophori Patritii M. tylenei Troparia, Proſomia dicta, totum Menologium complectentia, Paſohalium u) annorum quinquaginta quatuor , fone Gialeni Selenodromium perpetuum, Nicephori Paſchalei de jejuniis Græ- corum tractatulus, lingva eorum vulgari. XV. Decimus quintus erunt Synaxaria, x) Vitæ San- &torum & Martyrum incompendium redactæ, & fuccincta expo- fitio ſolemnitatis de qua agitur. Antequam typis Merxa,aliique Græcorum libri Ecclefiaftici editi omnibus paterent, fimiles diſcurſus & Sanctorum vitæ peculiari libro dispoſitæ , peculiare quoque fibi volumen poſcebant , ut etiam ad hæc tempora ex manuſcriptis colligimus: poftquam vero omnibus communia fa- {ta ſunt, fynaxaria ejuscemodi una cum libris, officiis inſervien- tibus edita funt. Dicuntur fynaxaria à owcyw; quaſi diceres colle. u) Paſchalio illi Græcorum intelligendo addendus Petavius in Uranologio lib. VIII, cap. 12. *) In hoc diverſa ſunt Synazaria á Menæis, quod omisſis cæteris partibus Officii ad San- ctos ſpectantis, ſolas eorum Synaxes Give feltivitates indicent cum brevi unius cu- jusque elogio, ut notatur in Actis Sanctor. T, 1. Junii p. 16. Celeberrimus inter Synaxariorum concinnatores eſt Nicephorus Calliſtus, licet & plura alia vetuſtiora in Bibliothecis manu exarata exſtant, Cangio, Lambecio , Allatio & aliis memora- i ta. Synaxarium Combefiſianum quod ſervatur Pariſiis à Patribus Prædicatoribus ftrictioris obſervantiæ , laudant Acta Sanctor. T. 6. Maji p. 368. Mazarinianum T. 1. Junii p. 638. & alibi, Metricum Divionenſe quod Collegio S. I. Divioneſi comparavit Petrus Franciſcus Chifletius, T. 2. Junii p. 953. T. I. p. 326. & paffim aliis locis : Synaxarium Gabrielis Naudæi, T. 1. Maji p. 428. 749. Clara- montanum Collegii S. I. Pariſ, quod Ecclefiæ CPof, in uſu fuiſſe videtur, T. 1. Junii p. 72. 169. &c. Nicephori Synaxaria à Matthæo Cigula Cyprio &à Maximo Mar. gunio Cytherorum Epifcopo in idioma Græcorum vulgare converſa prodiere A. 1607. 1637. 1648. 4. συναξάρια ήτοι βίοι αγίων εκ τ ελληνικής γλώττης μετα- Φραθενα ωραΜαξίμεταπεινά Επισκόπ8 Κυθήρων είς κοινής ωφέλααν. Venetiis apud Antonium Pinellum, Synaxarium Ruthenorurn dioeceſis Kijovienſis, à Gcorgio Davide S. I. latine yerfum laudat Papebrochius T. I. Junii p. 135. SYNAXARIA. Dift. I. 69 cun collectiones , & contrationes. Res fiquidem latius patentes, & longa narrationum ferie prolixæ in anguſtiores terminos colli- guntur & contrahuntur. Gennadius cap. 5. To8TO év tớ owača- ρίω αγία Μαξίμε γέγραπται, και αναγνατω ο βsλόμενα & alibi ſæpius. Meurſius notat duplicia fuiſſe, & hæc quidem Xan- thopuli dici, illa Triodii, obſervatqueex ipſo Triodio , agóro. 92 γG- έν επίδομα των συναξαρίων & Ξανθοπέλου εις τα ξ Τριωδία owa&cgid. Id tamen falfum eſſe, nec obfervari poſle ex Trio- dio à lingvam Græcam intelligente , ipfa Triodii verba , & fy- naxariorum prologus arguit, qui ita concipitur : Nixnpóes Kan- λίσεξ Ξανθοπέλε σωαξαρια εις τας επισημες εορίας Τριωδία μίαν εκάτην αυλών αιτιολογεία, σως ποτε κατ' αρχάς γέγονε, και δε ην αιτίαν έτω νύν έχεσι, και ωρα των αγίων και θεοφόρων πατέρων ετάχθησαν μετά τινων επιφασεων μερικών, αρχόμδυα αποξ τελιώνε και φαρισαίο, και καλαλήγονία μέχρι των αγίων παντων. Nicephori Cal- lifi Xanthopuli-in præcipuas Triodii feftivitates fynexaria, que illarum cauſas reddunt, unde originem babuerunt , 6 quamnam ob cauſam boc tempore ita fe habeant , & à divinis Patribus fic dispoſitæ fint, nonnullis circumftantiis particularibus, Ordiuntur à Publicano & Pharie feo , finiunt in folemnitatem omnium Sanctorum. Ergo ſyna xaria hæc Xanthopuli fuere ab eo folemnitatibus Triodii confecta , & Triodio locis fuis inſerta , quæ à Publicani Do- minica incipiunt, & finiunt in Dominica omnium Sancto. Ergo lynaxaria Triodii & Pentecoftarii, non quia diverſa ab iis, quæ Xanthopulus compofuit, ſed quia Triodio & Pentecoſtario aſſuuntur , Xanthopuli funt, & fruſtra alia in his duobus libris quæres. Sic item dicimus Troparia & Canones Triodii & Pentecoſtarii, quia in Triodio & Pentecoſtario ha- beantur, licet eorum auctores alii atque alii fuere. Nonitaque alia Xanthopuli fynaxaria, alia Triodii, fed ea quæ Triodii eſte afferuntur , quæ in Triodio leguntur, Xanthopuli erunt, quia auctor eorum Xanthopulus fuit, qui in illis pleraque ex recentio- rum Græcorum penu inſperſit, digna animadverſione Eccleſia- ftica, y) quæ ipfe fingulari de hoc tractatu indicavi. Hoc idem confirmat Gennadius cap. 2 de Azymo, aſſeveratque (Iii) 3 præte- y) Prolixe in Nicephorum co nomine invehitur Allatius infra diſi, 2. Vide etiam lib. de Synodo Photiana p.326. ſeq. 527.& contra Hottingerum p. 124. Lambecium lib, V. P. 282. ruim, 70 PANEGYRICUS. Dill. 1. ME præterea ea in Conſtantinopolitana Eccleſia non legi..wav Νικηφόρο Καλλίσα & Ξανθοπέλα μνηθώ, έπεισί μοι και σφόδρα γε- λαν, ός εφιλοτιμηθη και συγγράψαι τα εν τω τριωδίω νύν ευρισκόμενα συναξάρια, 7η ρύμη και η κακίας & αίσμα/G κινηθείς έγραψε και αεί τ προκειμένης ημϊν υποθέσεως μεγάλα και θαυμασα. ότι και ταυ- Τα εν Κωνςαντινοπολει εκ ανεγινώσκολο, ίσασι παντες , και 8 δει περαιτέρω προβαίνειν, εν ταύτη μόνον τη πολα τινες κατέταξαν εν τω τριωδιω , ως ευρίσκονται. Ui vero 6Nicephori Callifti Xanthopuli mentionem faciam , ſane illud ridiculum mihi U apprime videtur, quod ille fynaxaria , que nunc in Triodio funt , componere ambitiofo Audio co- natus eft : verum impetu perniciofa fabismatis morus fcripfit & de propoſi . ia bac materia ingentia 6 admirabilia. Ad ſynaxaria illa Byzantii legi non fuiſe ſolita omnes norunt, nec oportet me ultra procedere. In bac tantum civitate nonnulli in Triodio afuerunt , made quo nunc videmus ea jacere. XVI. Decimus-ſextus in ordine fit Tanyueixov, Panegyri. 94 cus, qui diverſorum auctorum orationes laudativas, feu demon- ſtrativas, fi vis etiam exornativas in varias Chriſti Domini , & aliorum Sanctorum ſolemnitates. Quemadmodum enim apud antiquos in nundinis & conventibus publicis, ubi infinita homi- num multitudo ludorum ſpectandorum cauſa confluebat, fimile genus orationum habebatur , fic & in diebus feftis Sanctorum, concurrente univerſo populo ad eorum resgeſtas celebrandas, hæ orationes veterum fanctorum Patrum & fcriptorum celebrium le. guntur. Liber manuſcriptus pasſim in Eccleſiis Græcorum repe- ritur, non idem tamen omnibus eft, fed varius pro varietate Eccleſiarum, & collectoris pietate , nec uno tantum volumine continetur, ſunt quibus duodecim voluminibus. iisque ſatis in- gentibus pro menſium numero disponuntur. Fruftra hic fcri- ptorum nomina numerarem , cum omnes ij ad manus non fint, neceſſeunquam poterant , neceſſeque eſſer omnes qui unquam aliquid in memoriam Sanctorum compoſuerunt, recenſere. Recenſebo tamen præcipuos , z) & qui apud omnes maximo in honoreſunt. Athanaſius Epiſcopus Alexandrinus, Pantaleo Diaco- 19 z) Pleniorem Catalogum Panegyriſtarum Græcorum petere licebit ex Allatio lib. de Si- meonibus, qui notitiam eorum undiquaque ex Vaticana & aliis Bibliothecis non indi- ligenter collegit, cui in nova quam paro cditionc plures etiam adjunxi. EVCHOLOGIUM. Dil r. 7 Diaconus & Chartophylax magnæ Eccleſiæ, Ignatius Diaconus magnæ Eccleſiæ , Bafilius Archiepiſcopus Seleuciæ , Joannes Chryfoftomus, Theodorus Studites, Bafilius Cæfarienſis, An- tipater Boftrorum Epiſcopus, Andreas Archiepiſcopus Cretæ, Cyrillus Alexandrinus , Amphilochius Epifcopus Iconienfis, Cyrillus Hierofolymitanus Epifcopus, Gregorius Neocæſarien- 95 fis, Proclus Patriarcha Conſtantinopolitanus, Leontius Byzan- tius, Leontius Hierofolymitanus, Conſtantinus Porphyrogen- neta, Leo Imperator, Germanus Archiepifcopus Conſtantino- politanus, Georgius Nicomedienſis, Titus Boftrorum Epiſco- pus, Joannes Damafcenus , Theodorus Daphnopates, Joſe- phus Theſſalonicenfis, Procopius Diaconus & Chartophylax, Alexander Monachus, Nicetas Philofophus, Timotheus Hiero- folymitanus , Ephræm Syrus, Gregorius Nyſſenus , Aſterius Amafeæ, Gregorius Nazianzenus, Coſmas Veſtitor, Sophro- nius Patriarcha Hierofolymitanus, Epiphanius Cypri, Simeon Metaphraſtes, & plures alii. XVII. Erit decimus-feptimus Evchologium, a) eux onda giov. Preces enim apud Græcos euxaj ſunt, hinc a potiori præ- ftantiorique parte libri, libro nomen inditum eſt. Auctor opuſculi mei Delas letrgyias roy iegéwv. De ſacra Milla & Sacerdo. tibus, το ευχολόγιον οφείλει κραγείν ο ιερεύς, και μη μέσα απεδης και συχύσεως λέγειν τας ευχάς, αλλά καθαρώ σόματι. Εuthologium νε- ro habeat facerdos , & preces neque feftinanter, neque confuſe, ſed clara voce reciter. Continet poft tres Chryfoftomi, Baſilii & Præ- fanétificatorum Liturgias, de quibus nos fupra in libro Liturgia- rum diximus, Preces & ordinem Lychnici five Veſperi, ordi- nem & ſeriem adminiſtrandorum Sacramentorum, preces va- rias ad rerum variarum benedictiones, in mortuos yarios ritus & 96 canti- a) Evchologion allegatur in Anaſtaſii Sinaitæ (five is Nicænus potius eft) qux- Nione CXLI. Excuſum eft fæpe numero Græce Venetiis ut 1544. 1550.1570.1600. 1602. 1629. 1638. 1642. quibus a Clariſ. Cayeo memoraris editionibus addere lice- bit Venetas 1.1526.1553. 1616. 1622. 4. Rusſice vertit Petrus Mogilas Metropolita Kijovienſis, throniqve CPol. Exarchus, & in monaſterio Kijovienſi edidit A. 1646. Græce ad varias editiones & MSS. Codices recenfitum, & latina verſione doctisſimis- qve notis & obferyationibus illuſtratum vulgavit Jacobus Goar, Pariſ, 1645. fol. cujus editionem ex MS, Codice Cæſareo valde poſſe ſuppleri notat Lambecius lib. V. pag. 287 Evchologion MS. Crypte Ferratæ laudat Rich. Simon T, 3. Bibliothecæ Critica Gallice editæ p. 226. 2 EVCHOLOGION. D/1. cantica, quæ, Lector, per te in ipſa libri fronte inſpicere pote. ris. Liber in ea Ecclefia non Sacerdotibus tantum, fed Epiſco- pis etiam maxime neceſſarius, editus cum manuſcriptis, fi pau- ca quædam excipias, quæ exſcriptorum potius incuria irrepſe- runt, concordat. Manuſcripta, ne ea apud Græcos in Græcia perqviramus , Romæ pleraque apud doctisſimos viros compe- riuntur , antiquisſimæ & optimæ notæ , omnium tamen anti- quitatem ſuperat Codex Barberinus in charta pergamena quadra- tis litteris accuratisſime deſcriptus ante nongentos & plures an- nos, fententia virorum qui in hiſce rebus judicandis primi ha, bentur, conſcriptus. Manuſcripti in eo differre videntur, quod unus alio in rerum benedi&tionibus auctior aut amplior fit , in Sacramentis conferendis, fi pauca quæ eſſentiam rerum non reſpiciunt, demas, in omnibus fimiles ſunt. Idque mirum non eſt, cum apud Græcos pro varietate Eccleſiarum variiquoqueri. tus inoleverint, fides una eaque perpetua femper fuerit, cum eorum Præfules bene ſapere continuabant. De libro plura pof- fem referre & examinare: verumtamen cum ſub cenſura atque judicio acerrimorum virorum ſudet, fententiam de eo veram & judicium infallibile expecto. XVIII. Sunt alia quædam, fed minoris momenti, & ma. jorum librorum quafi τεμάχια, & αποφασμάτια, in quibus ad 97 argumentum unum ſpectantia, ſimul una omnia congeruntur, ne in illis conquirendis Lectores defatigentur. Etſit Liber deci- mus-octavus, quem illi Diaconion b) nuncupant, quo omnia quæ ad Diaconi munus obeundum requiruntur in agenda re divi- na, & fingulis Officiis uno veluti faſce continentur. De eo vi- detur intelligendus effe Joannes Evchaîtarum Epiſcopus, cum ea carmina εις το βιβλίον τ λακονίας και τροπαιοφόρg c) fcripfit: ΓΙιςός βασιλεύς, ευσεβής αυτοκράτωρ, Σεβασός, ορθόδοξα ο μονομαχών, та b) Alioqui Alexovıxóv denotat ſecretarium live Sacriſtiam ut vulgo appellant , five ctiam locum in Ecclefia in quo confillunt Diaconi, tum collectam a Diacone pronuntiandam. c) Hic titulus abeft in Joannis Mauropidis, Evchaitorum (ita enim potius quam Euchai. tarum ſcribendum elle notat Lambecius) Metropolitæ circa A. C. 1050. clari carminibus in principalium feftorum Hiſtorias vulgatis Eronæ per MBuftum A. 1610.4. pag.51. DIACONICUM. Dirt. 73 Το αρός σε φίλρον, οίον εν ψυχή φέρων, Εργοις έδειξε λαμπρε 7ροπαιοφόρε, Απανία ταυτα την απαρχίσας χάριν. Ων η γραφή δείκνυσιν αύτη τες τύπες, Εμοί προ παντων μαξορέσα 7ον πόθον, Επεία Ταις σαις σανσεβάσαις Αύγεσαις. Et illa in eundem. Αλων βασιλεύς , σος και πισος οικέτης, Ο το κράτος σαις εκ θες λαϊς έχων, Αδελφον εν διδωμι 7οίς υπηκόοις, Η Χαίρων εμαυτόν ας το σοι δόξαν φέρειν, Ιταλό Και 7ως Αυγέρας ως σωεργες λαμβάνω, Προς την ίσην πράξιν τε, και λεξεργίαν. Αλλ' αντιδος μέγισε Τροπαιοφόρε Απασιν ημίν την άνω σκησεχίαν. Quorum fententia fuerit ex verſione Argoli: Princeps fidelis , Imperator DS pius, Auguftus, orthodoxus en Monomachus Erga te amorem, qualis eft corde intime Mihi revelavit, tibi Stephepbore Cun&ta hæc tui ipfe conferens in gratiam, Scriptura quorum ecce ipſa locos indicat, Pou Tibi ante cunctos teftificans cor debitum, Zuisque magni Palarii inclitis nuribus. 98 Aliud. Rex cæterorum , ſed tibi domeſticus, Fidelis , ex te plurimum coram DEO Potens , benigne ſubditis fratrem exhibeo Me, cun&ta promptus glorie hæc tribuens tua, Et comminiſtras utique minifterii, Nurus capio totius Auguftæ domus , Sed redde contra , magne Tropheophore, Nes Axe latos ætheris dominarier. (K kk) XIX. De- 74 HIRMOLOGIUM. Dill. I. XIX. Decimus nonus ſit ciquondylov, Hirmologium, fic dictus, quod hirmos contineat, WÉLEXOV. Trávices 78s ciques tas οκτωήχε ωνε δεατόλικών, και θεομητορικών, και όλα και ενιαυγέ, continens omnes Otoëchi birmos kerilium Deiparæ folemnitatum, ac totius anni. Evchologium : απερχομία και ας τον τάφον ψάλλεσιν oi legais tos cigue's Meyd 18 xavóvQ. Abeunte in ſepulturam ca- nunt ſacerdotes birmos magni Canonis. Cedrenus : q eßdóms „das xanexelo sigues révon Go, &c. Septima Ode incipiebat birmum illius tenoris , &c. Hirmus d) porro eft hymnus, five Tropa- rium, a quo reliquorum Tropariorum, quæ in ea Ode caneren- tur conſequentia, & ſeries ducebatur. Idque ita eſſe notarunt viri docti, e) ex Simeonis Theſſalonicenſis Archiepiſcopi, 99 lib. de templo, facerdote, & Myſtagogia. Addi poteft Zona- ras Comment. in Canones Anaftafimos Damaſceniin Proæmio. ειρμός και λέγεται ως ακολουθίαν 7ινα, και ταξιν μέλες, και αρμονίας δικές τους μετ' αυγά τροπαρίοις, προς δ το των αρμών μέλG κακείνα ρυθμίζονα, και προς εκείνον αναφερόμενα αρμόζονται τε, και ψάλλον- Ται, και 7η αρμονία και μελωδήματα εκείνα ακολεθέσιν, ή ότι συνεύρει και συμπλέκει εαυτώ καλα το μέλG ειρμός το τροπάριον. Hirmis appel- latur, quod ſeriem quandam , connexionem, & ordinem cantus conſonantiæ tribuat conſequentibus poft ſe Tropariis. Nam ad cantum birmorum conformantur , & attemperantur etiam Troparia, & decan- tantur non fine relatione ad birmos, quorum itidem melodiam & ſonuna imitantur, vel inde birmus nomen habet, quod contrabat, o conne- tat fibi in melodia & cantu Troparium. Contendit non nemo f) hirmum in Eccleſia Latina Tra&tum dici. Eam tamen vocem in ter Romanæ Eccleſiæ vocabulà longe aliud fignificare, quam hir- mum, apudGræcos obſervavit, nec fine ratione Gretſerus lib.5. de Cruce: Tra£tus enim a trahendo di&tus eſt, eo quod tra&tim cantetur. Nec quæ poftmodum ſubſequuntur ad illius Muſices norman concinuntur. Sed quid hoc ad hirmum, qui canon & regula eft modulationis fubfequentium Tropariorum. Hirmos ejus. d) Hirmologium ejusmodi prodiit Græce Venet. 1603. 1643. 8. De quo vide ſis Ca* veum, Cangiumque, & Nic, Rayæum diff. præliminar, ad T. 2. Junii p. XVII c) Meurſius in gloltar. f) Idem Meurfius loco laudato, HIRMOLOGIUM. 75 Dif. 1. ejusmodi notis etiam muſicalibus a Joſaphate Cucuzele g) dige- ſtos habes in Bibliotheca Barberina, ſub hoc titulo: ciqueolóynov όλα ενιαυε, καθώς ψάλλεται εις το άγιον όρG, έκαλλωπιση και μι- κεον ως ξ εν Ιερομονάχοις ευτελές Ιωάσαφ νέα Κοκκζήλη. Hir- Ιρο malogium totius anni, ut cani fuevit in monte fanéto , id pero adorna. tum paululum eft ab bumili Hieromonacho Fofaphato Cucuzele juniore, In editis Hirmologiis adduntur nonnulla alia, ex aliis libris Eccle- fiafticis Græcorum decerpta , ad faciliorem divini Officii uſum, Sed cum in Hirmologio inter alia capita , illud quoque inferatur de exaltatione Panagiæ, operæ me pretium facturum exiſtimo, fi quis fit Græcorum iſte ritus g) paucis expediam, ut qui tot nuz- gas in medium proferunt, jam definant ineptire. Antequam Monachi in menſam procedant (cui id onus incumbit , illi € Py- Néplov vocant) in diſco five ſcutella, (illi nuncupant tavayaptor) ut legitur apud Codinum cap. 7. acceptum panem ad inftar Cru- cis, in quatuor dividit partes æquales, ex angulo interiori panis abſcindit fruftum cultro circumiens, adeo ut ex una parte angu- li acuminatus fit, ex altero circulari figura , trigonus imperfe- Etus appareat, & ficexciſum ſuo loco, una cum reliquo pane fi- mul unito relinquit , panem fic accommodatum alia parte diſci cooperit. Ita enim difcus ille comparatur cardine ex una parte cum ſuperioris partis oculo colligatus, ut modo capfarum inclu- datur , fin minus velo , & fic apponit in menſa, in qua folus Abbas, vel Proegumenus , qui ſcilicet Abbatis, dum ille abeſt, locum tenet, & dincão appellant, asſidet. Finito prandio, & figno dato in Contio, ita ipfi vocant campanulam ex ære fabrefa 101 Etam, omnes affurgunt, & conceptis precibus, diſcum illum cum pane, qui Panagia eſt, Ephemerius ſuſtollit. Poftmodum, reſerato Panagiario , & fruſto illo e pane excifo converfo , ut (Kkk) 2 mica g) Lambecius Lib. V. p. 273. memorat MS. ſeriem ordinationis univerſi Officii Eccleſia- ftici , conſtructam & notis antiquis Muſicis adornatam a Joanne Cucuzele. Βιβλίον συν Θεώ αγίω αειέχον την άπασαν ακολgθίαν 7ης εκκλησια- sixñs Maļews, ouvlax Ierar med 78 Maiso? Qu xups l'wavv8 78 K848- Srian. Incipic: AEŬTE A POC XUVÍCWLEY 7.7.2. Necnon ejusdem Joannis Cucu- zelis 7έχνην ψαλικής και σημάδια ψαλία μέρα πασης χειρονομίας και συνθέσεως. h) Copioſius hunc ritum illuſtrant Cangius in gloſario Grxco p. 1088. & Goarus ad Eycholog. p. 367. 76 HIRMOLOGIUM. Dif. 1. mica nuda ſuperior fit, præſentat Abbati, qui extremis digitis miculam arripit, & ori impoſitam abfumit : deinde aliis mona- chis, ſervato ordine offertur, qui eodem modo miculam ex Pa- nagiario auferunt, & comedunt; Tum Abbas vinum calici infu- ſum bibit, quem omnes ſequuntur, & gratiis DEO actis diſce- dunt: & hic eſt modus exaltandi Panagiam , quamvis alii alio quoque modo præparent. Hic tamen modus in monte fan&to uſitatisfimus eft. Morem hunc etiam Imperatores ſervaſſe in ſua menſa habeo ex Codino cap. 7. To déye wavayıépsov ó ê'mrd op τρα- σέζης λαβών , επάνω τίθησι τ τραπέζης, και υψών παναγίαν δίδωσι ταύτην τώ δομεςίκω, ο και το μεγάλο δομεςίκω, έτG- 3 10 βασιλεί, και, άμα των αναγίαν λαβείν έντώ σόμαλι σαντες βοώσισολυ χρόνιον" και οπικέρνης αυλικα το ξ οινοχόε φέρει σκεφέλιον, κρατών και μανδώ- 2.0v, étel a geawžgavas ciency, to prvo d'hoov. Porro Præfectus men- ſe acceptum Panagiarium menſe imponit , & elevans Panagiam dat ile Lam Domeſtico menfe ; ille magno Domeſtico, bic Imperatori, & quam- primum Panagiam ori inſerit, omnes accinune , ad multos annos, o confeftim Pincerna celle vinarie ſcutellam affert cum maſili *, quia men- faria mappa jam antea ablata fuit, ut dičtum eft. Id cum plerique 102 non intellexiſſent, in meras nugas verſi funt, quas optime ex- ploſit Gretſerus in Codinum. In exaltatione itaque Panagiæ, ut diximus, non unus fervatur ab omnibus modus, nam feculares cum folemni convivio cives excipiunt, poft menſam in dexteram adoleícentuli, ex Clero tamen, paululum contractam, & volæ ſiniſtræ impoſitam panem præperant, & conceptis precibus, Saa cerdos ibi aftans primus micam accipit , poftea alíis adoleſcens ſuggerit, quod remanet, ipſe in manibus maxima cum venera- tione confumit. XX. Pari ratione editus fuit & alius, qui fit vigefimus li- ber fab hoc titulo: σύνταγμα τινών αναγκαίων ακολgθιών καθεκάτην ανηκεσων τω ιερει συλλεγασών εκ τ8 ευχολογία. Νeceffariorum q80- i rumdam quoridianorum officiorum ad ſacerdotes pertinentium , & ex Evchologio defumptorum Collectio in 410 , & continentur : Ordo fer- vandus in Veſperis, Ordo in Matutino, Epiftolæ " Evangelia in varias commemorationes Sanctorum, Ordo pro parva benedictione, Ordo come munis inpocationis, Ordo in fponfalibus, Ordo in coronatione ponforum, Ordo * mantili. Blue K8, πρόχες τη φωνή τ δεήσεώς με εν τω κεκραγέναι ΚΕΚΡΑΓΑΡΙΑ. ΩΡΟΛΟΓΟΠΟΥΛΟΝ. Dill. 77 Ordo in Bigamum. Preces in puerperam primo partus die, Preces pro obfignando puero, oétavo die poft partum, Preces in puerperam quadra. gefimo die, Preces in puerperam cum abortum fecit, Preces pro catea cbumeno faciendo, Ordo ſacri Baptiſmatis, XXI. Liber quoque muſicalis ſit vigeſimus primus, in quo varia Troparia, & Pfalmi, & alia quæ in Matutinis, & in aliis Officiis, & Liturgiis potisſimum cantari ſolent in varia argumen- 103 ta, muſicis notis. Ex iis quædam vocantur nexgayagic, quafi diceres clamatoria , & eſt Pfalmus i) qui incipit , Domine cla- mavi, exaudi me, putoque fic dieta, quod in primo verſiculo bis verbi zegółw mentio fiat. Dicit enim , rugie śnéugače age's σε εισακέσον the argos oè, Domine clamavi ad te, exaudi me, attende voci oratio- nis mee, cum clamavero ad te. Quamvis non me lateat eo nomi- nis cantica quoque cum modulatione decantata inferri. Unde etiam repérelo Cantores ſunt, non Lectores, nec de aliis Codi. num cap. 18. intelligendum eſſe pro certo dicere audeo : oite πρωτοψάλαι, και οι αναγνώς αι , ες εξ έθες παλαιό κράκλας εν Παις 7οιαύταις ονομάζεσαι πανηγύρεσι, και τελετας, ψάλλεσιν άσμαγα Tiva owleagra nga siguoquéva és ta' TocŪTA, Quas occupant Pro- topſalte , Domeftici, Lectores , quos veteri more in ejusmodi pane- gyricis feftis, & initiationibus Clamatores vocant, qui carmina que- dam & cantica canunt buc facientia , o accommodata. Eadem fere habet Cantacuzenus Hift.lib. 1. cap. 41. Libri iſti muſicales non omnes iidem ſunt, fed varia , pro libidine exſcribentium, aut eorum qui exfcribi curant, continent, omnia tamen ad dierum feſtorum folemnitatem confecta. Vidi ipfe plerosque elegan- tisſime fcriptos, in quibus etiam auctorum nomina præfiguntur, de quibus in obſervationibus Eccleſiaſticis multa, XXII. Nec deficit vigefimus fecundus proyót nav, Parvum nempe Horologium, a majori enim & ſatis amplo pro 104 (Kkk 3 neces- 1) Pſalmus CXLI. adde Lambec. V.p. 272. k) De Horologio dictum ſupra p. 9o. ſeq. Horologopulum ſive Horologii Epitome mi- nori forma prodiit:Venet, 1642. OUVOT Joxcy coporbytov MS. in Bibl . Regia memo- rat Cangius. ANTHOLOGIUM Dif.1, necesſitate, minuſculum hoc, & ad portandum magis idoneum, extra&tum eft. Continet, poftquam Chriftianus e fornno furrexerit, gratiarum adironem, Officium media nocle, 65 Veſperis fingulis diebus dici folitum. Novem Cantica. Primim, Tertiam, Sextam, o No. nam boras. Typica, Parvum Apodipnum, Exapoftilaria , & Apolyricia totius Hebdomadis, Preces in menfi, Preces brevisſimas dicendas lingua lis dici boris, Menologium brevisfimum, Paſcbalium annorum decem, XXIII. Addam his omnibus véoy avtonóylov, I) novum Florilegium, quierit vigefimus-tertius, ab Antonio Arçudio Ro- mæ anno 1598. editum in 4to, cum enim ipſe quamvis pium, & accuratum, prolixum tamen atque diffufum divini celebrandi Officii confideraſſer : ideoque ob penuriam librorum, fecumque toc volumina deferendi moleſtiam, Presbyteri vel Monachi Græci, qui dictum Officium recitare tenentur, munus fuum non recte obeant : ita jubente Julio Antonio Sanctorio Cardi- nali, Nationis Græcorum Protectore, & parente humanisſimo, pro iter agentibus, & aliis, qui quamcunque ob cauſam choro intereſſe non poſſent, & Græco ritu viverent, ex tot volumi- nibus divinum Græcorum Officium in Breviarium, ſeu compen- dium redegit. Quemadmodum & Orientales Græci Anthologium habent, licet imperfe&tum, ut Arcudius ait, ediditque. Quid 105 vero in hoc Anthologio contineatur, habero tibi ex ejusdem Ar- cudii verbis : Complectitur autem boc Breviarium rubricas generales, Pſalterium cum Canticis, juxta ſeptuaginta interpretes, ex nova veteris Teftamenti recognitione , & editione. Horologium, Officium feriale, Offcium τ ανασασίμε όκωήχε μέρα των ένδεκα εωθινών, ευαγγελίων 78, voy Earoselagiau, dvasariuwu. Pentecofarium, Officium Cor- poris Chrifti. Officium defun&torum, sixupé, dotas, xa Pirudla, ato que lectiones Sanctorum communium, fimplicium, ac propria eorum owa- [ágice, ſeu geßa, quorum apud nos dies fefti celebrantur. Domini ſolemnitatum, fanctisſimæque DEi genitricis Mariæ, cæterorumque inſie gnium tum duplicium, tum ſemiduplicium fefforum dierum Sanctorum in- tegra per annum Officia. Simplicium vero feftorum Canones, feu leftio- nes proprias, ob operis magnitudinem sitandam, non ponimus, fed comma 1) Confer quæ ſupra ad p.89- NOV U M. D:1.1. 7) Communes Sanctorum Lectiones congruentes asſignamus. Denique quida quid omnino in viginti illis voluminibus parſim fuſe que continebatur, id totum brevius collectum hoc libro uno præſtringitur. Liber tamen tot laboribus, & annorum difpendio abfolutus nullo plauſu exce- ptus eft. Monachi, qui Tufculi Baſilianam normam ſequi ſe profiterentur, eorumque aſſeclæ , quod meliora non habeant, cum iter agunt, eo utuntur, & breviori incommodo fe excri- Et fane fi intra Sanctorum Patrum terminos fe conti- nuiſſet Arcudius, neque plus fapere, quam ipſe divinus Spiri. tus voluiſſet, Opus neque inutile, neque incommodum Orien- talibus etiam Græcis fuiflet. Verumtamen cum vetera immu 106 tat, integra obtruncat, perfecta immifcet, & de fuo addit incompta atque infulſa, neque cum Græcis ipſis communia, ftomachum fapientibus movit, & opus alias laudabile, de- honeſtavit. cant. Hi ſunt Græcorum Ecclefiaftici Libri, m) mi Nau- dxe; quos mihi imparato raptimque fcribenti, & aliis nego- tiis urgentioribus occupato, memoria ſuggesfit. Forte an alius quispiam excidit? Credo. Nullo id tamen fuerit illius Eccle- fiæ damno, quæ præcipuos & alicujus confiderationis numera- tos jam habet. Si quid omiſſum eſt, id parvi momenti, vel fuerit, vel in aliis, quidquid in eo continetur, inſertum re. perietur. Plura potuiffe addi, qui in Græcorum ritibus omni- no jejunus non eft, fatebitur. Hæc paucula tamen mihi vifa ſunt ſufficere ; & jam fcis plures me abhinc annos in eosdem libros animadverſiones compofuiffe, refervaffeque mihi mul- to plurà peculiaribus capitibus opportunius abfol. venda. Vale, mi Naudæe, vale, & tui obſequentisſimum ama, LEO- m) Nomina aliorum inſerta ingenies Indici, quem diſſertationibus hiſce fubjeci, - (80) Set 109 LEONIS ALLATII In Libros Eccleſiaſticos Græcorum TRIODIUM, PENTECOSTARIUM, PARACLETICUM E X A M E N, Ad VIRUM Clarisfimum & Do&tisfimum JOANNEM AUBERTUM. JOANNI DANNI AUBERTO VIRO CLARISSIMO, AC DOCTISSIMO, LEO ALLATIUS 0 VALE fit aliorum ingenium , non anxius exquiro (VIR CLARISSIME ALlBERTE) meum certe eft , cum aliquid, quod arriſerit , chartis mandavi, platim ali. quem mihi conquirere ex hominum genere, qui non levi pede , & ſuperficie tenus, ſed pleno, & prudentia munito pectore ſapiunt, non ut fcripti caufam ſuscipiat, 8 reprebenfione digna tueatur, & fi Diis placei, laudet; ſed ut vulneribus medeatur, & fi quæ funt non a re&ta ratione di&tata , corrigat, emender , immuter , deleat , penitus tollat. Neque enim fieri poteft , ut omnia femper laudanda fcribamus, IIO reprehendenda nunquam. Homines fumus , ex ingenio bumano ſcribi- mus , qui nunquam non labuntur, 6 errant. Id fi nusquam alias, nunc mihi in negotio difficillimo peroptandum fuit : neque enim in levi. bus, & levi manu verſamur, fed in intima Græcorum penetrantes ady- 14, 65 eviſceratas ex eorum pectore , & fcripris ſententias cenſoria vir- gula examinantes, & ad amusfim judicio facto ponderantes ea, in qui. bus minw eft ; nec ad Ecclefiæ Catholicæ dogmata fuftinentur, tanquam puria, 6 adulterina pandimus , refellimus, & rejicimus , recta ſana- que 81 que comprobamus. Tanta cognitor cauja unus mibi obvius factus es, AUBERTE, cujus eam judicio dirimi , quam in partem cunque res ceciderit , facile pariar. Nolo hic illas animi dotes, quibus te DEus or. navit, & orbi Chriftiano inclarefcere voluit, recenſere : ne aétum ipſe agere, & rem gravem, atque eximiam, omnibusque patentem, elambi bac mea oratione imminuere videar ; jubet - id eriam modeftix tua , quæ delatas fibi laudes amolitur , & quafi ex non opportune (uoque loco collocatis pudere afficitur , & me etiam fimilis ratio pu- doris ab hac laude retardat. Sed five taceam ipfe, five fileant alii, III nunquam Cyrillus Alexandrinus Epifcopus adeo fpecioſa veſte per te domo elatus, i per omnium manus vagari jufus, conticefcet ; fed magnis clamoribus beneficium evulgabit. Agrereprimune ſe Damafcenus, Ma- ximus Monachus , & alii, qui a te lumen , & fplendorem expectant, Ad te itaque meum de tribus præcipuis Græcorum Libris Examen trans- milum, latus ſuſcipito , atque quo polles ingenio dijudicato, male com- pra perpolito, errata corrigito , fpuria obeliſco-notato , li nibil eft quod arrideat , igne cremato: quidquid feceris, optime fa£tum fuerit : faue pum, fortunatumque ſcriptioni acceſſerit quidquid a te deletum, aut ima mutatum fuerit , ne des aliquid amicitiæ: exofculabor ſententiam , nec judicem alium appellabe. Mitto tibi nonnulla alia Damaſceni fcripta, e Bibliotbecis Italicis eruta & Georgii Chioniada fobolia improbo labore, atque invitis Mufis exſcripta , adeo in Archerypo erant omnia confufa, & Avia, ut niſi Simonis Portii amicisſimi mei intendens induſtria, o vigil cura adveniffet , fane de eo exſcribendo deſperaffemus. Exfcriptus 14- 112 men ille eft , capita numerata, verba, quibus fcholia applicanda erant, indicata , ut AUBERTO noftro majoribus ftudiis occupato, laborem levaremus : quidquid præterea fum totus tuus fum. Vale, < (L11) Leo- 82 Dif. 11. ΕΧ Α Μ Ε Ν L 113 LEONIS ALLATII DE TRIODIO. IBRUM Græcorum Eccleſiaſticum, in quo Offi- cium in Ecclefiis eorum recitari folitum à Septua. geſima, quam ipfi vocant Dominicam Publicani & Pharifæi, ad Sabbatum ſanctum continetur , nomi- ne Triodion, n) quod cum Canones & Hymni in folemnita. tes Domini noftri JEfu Chrifti, B. Mariæ Virginis, & aliorum Sanctorum novem habeantſtrophas, ut ita dicam, Odas nuncu. patas, quafi Cantiones liber hic Canones hujuscemodi, ut plu- rimum, qui ternas Odas non excedunt, complectitur. Hunc ego librum Triodion appellatum attente legi , & in eo præter multa Typographorum errata fædisfima, quæ librum ipfum non culpant, hæc præterea adnotavi digna , quæ expurgentur, tam- quam hæretica, &erronea, Antequam autem illa enumerem, illud animadvertendum eft , libri hujus plures & varios fuiſſe auctores, qui pro tempore alia atque alia addendo, librum neque parvum per ſe, neque exiguum, majorem etiam usque ad faftidium fecere adeo, ut, fi 114 modus non adhibeatur , & temeritas addentium non tantum in ifto libro, ſed in aliis etiam , comprimatur, erit cum nox & dies pro illis folum recitandis, tantum abeft ut cani posſint , quæ vix modo fufficiunt , fatis non erunt. Quare facerdotes , qui noftro hocævo lectione tam prolixa defatigati, fæpe fæpius ab Officiis recitandis abftinent , vel pro libito omittentes, quafi per faltus, quæ ſibi videntur , tantum recitant, plauſibiliori nomine iinpotentiam caufati penitus omittent omnia. Eoque præcipue quod apud eos ad hunc diem non convenit,quæ quisque quolibet die recitare teneatur, Auctores libri, quo propius aberant à Chriſto, & divina progenie, melius quæ erant veritatis cernentes, optime & fine ulla offenſione divinas Sanétorum laudes , & Fidei dogmata de- canta- a) Dchoc Triodio di&tum fupra p. 69, ur de Synaxariis p.91. TRIODIT. X 11 Dif. 11. 83 Cantarunt: fequiores affectibus propriis diſtracti , fæpe etiam odio in Romanam Eccleſiam, multa quæ a veritate aberrant, in- truſerunt. Quod fane manifeſtum eft in hoc libro; nam antiqua fere omnia plana ſunt, nihil in ſe continent, quod pias aures of- fendar: recentia multis ſcarenc erroribus, & ſubdole ſæpius in Romanam Ecclefiam garriunt , multas etiam hærefeon labes lectionibus inſpergunt. Quibus abciſis, liber nitori fuo pri, ſtino reftitutus, nulla expurgarione indigebit. Inter auctores recentiores, quilibrum novis ſcriptorum accesſionibus fædarunt, præcipui ſunt Nicephorus Calliſtus Xanthopulus, o) & Philotheus Patriarcha Conſtantinopoli- ITS tanus, Schiſmatici, & Hæretici. Calliſtus,qui eft etiam auctor Hiſtoriæ Eccleſiaſticæ a Lan- go editæ , in ſuis fcriptis procesſionem a Patre tantum Spiritus fancti pertinaciter defendit. Andronico Imperatori Eccleſiæ Romanæ hofti infenfisſimo, ob hane contra Latinos hærefim defenſam, blanditur , & in Latinorum ritus, & Ecclefiafticas Cæremonias oblatrat. Philotheus Palamäarum partium affertor multis contra Latinos invectus eſt: multum etiam pro Palama, illiusque hæ- reſibus a plerisque Græcis oppugnatis, & damnatis, defenden- dis, & ſcriptis , & operibus inſudavit. Tandem ipſum Pala- mam inter Sanctos retulit, & Officium in ejus laudem compo. ſuit, ut infra videbimus, Errores a me in hoc libro notati potisſimum in fynaxariis, hoc eft in lectionibus fic dietis, quod in compendioſparſa hinc inde recolligantur, & auditoribus pleno conventu proponantur, comperiuntur. Eorum collector ſuit dictus Xanthopulus, ut ex nota quafi proemiali pag. 3. fac. 6. col. 1. in fine diſcimus, Νικηφόρε Καλλίσεξ Ξανθοπέλα συναξάρια εις τας επιστήμες έρείας & Τριωδία μίαν εκάστην αυγών αιτιολογεία, πώς πότε και αρχάς γέ- γονε, και δε ήν αιτίαν έτω νύν έχεσι, και ας των αγίων , και (LII) 2 θεοφό- 0) Antonius Poſſevinus lib. VI. Bibl. ſelectae c. 2. inter cauſas disſidii , quod inter Ec- cleſiam Græcam & latinam adhuc foveri non definit, refert errores qui ſpectant ad corum rituale, in quod quadringentos abhinc annos acerba quædam maledicta Ni- cephorus Xanthopulus in latinam Ecoleliam male affectus conjecerit. Philothcus Patriarcha CPolitanus fuit circa cadem ferc tempora, codem fæculo XIV, Da utroque & Nicephoro & Philothco dixi in Bibl. Groa luoloce. 84 Dir. 11. E X A MEN θεοφόρων πατέρων ετάχθησαν μέγα λινων επιφάσεων μερικών.αρχόμενα 16 από ξ' Τελωνε κα& Φαρισαίε , και καβαλήγονία μέχρι τών αγίων Favov. Id eft, Nicephori Callifi Xanebopuli in precipuas Triodii feſtie vitates (ynaxaria , que illarum cauſas reddunt , unde originem habue- runt, & quamnam ob caufam hoc tempore ita fe habeant, à divinis Patribus fic dispoſicæ fint, cum nonnullis circumftantiis particularibus, Ordiuntur à Publicano , & Pharifæo, finiunt in ſolemnitatem omnium Sanctorum. 1. Primus ergo erroreſt, qui pænarum inferni aliquando finemeſſe, &damnatorum redemptionem inſinuat. Pag. enim 9.6. c. 2. f. hortatur Chrifti fideles Chriſtum exorare, ut animas fidelium mortuorum ab igne fempiterno liberet , iva aiwvis Tugas aulas ſúoslom, ui eas ab igne fempiterno liberet. Etinfra p.IO. b.c.2.m. - aiwvis aútgwo ay xordows, ab æterna libera pana. Et rurfus, και σκώληκGν αλήκως κολάζοντG-, A perme indefinenter puniente. In his videntur Origenis errorem p) ab Eccleſia Græca etiam decreto fynodali , atque Oecumenico q) dam- natum fecuti , qui finem aliquando infernalibus pænis ſtatue bat. Et in nonnullis Orientalium Nationum r) a piis viris confectis , & cui id onus incumbit, traditis relationibus, ubi inftitura ac mores, & fides illarum nationum exponuntur, inter alios earum errores, hunc quoque vidi adnotatum, eos tenere firmiter, pænas inferni aliquando finem habituras. Hinc faci- lius fvadeor, five idOrigeniſtarum, five aliorum fraude factum fit p) De Origenis ſententia confer Petavium III. 6. de Angelis, Gvil. Spencerum ad Origenem contra Cellum p. 47. ſeq. & illuftris Huetii Origeniana p. 153. Si tam men recte calculos ponas, videbis Græcorum quos h. I. perftringit Allatius fenten- tiam ab Origenis opinione plurimum disſidere , nam Origenes lībi perſvaſit omnes poenas atque fupplicia inferorum fore tantum temporalia & purgatoria : Græci ve- ro non negane dæmones & impios homines in æternum eſſe puniendos, fed tantum aliquos ex hominibus putant precibus aliorum, poft temporaria fupplicia inferorum flammis eripi, quæ corum doctrina ab Eccleſiæ Rom, placitis de purgatorio non dif- fert niſi nomine , & quod infernum appellant , quod latini purgatorium. Vide Allatium libro de purgatorio & contra Hottingerum p.152. atque Richardi Simonis bu notasad Gabrielem Philadelphienſem p. 254. ſeq. 9) In Synodo V. & diu poft in Florentiana. 8) Confer quæ de Georgianis ſive Iberianis idem Rich. Simon in Hiſtoria Critica dogma- tum rituumgue Oriental. cap.V. TRI OD I I. Dif. 17. 85 fit in Ecclefiam Græcam, præter Catholicorum mentem irrepfis- ſe , & poftea latenter fuiſſe propagatum. Adde Græcos illam 118 mordicus tueri fententiam, preces a fanctis viris , Deoquegra- tis effufas, infidelibus, & æternis cruciatibus damnatis proficuas effe, quibus & recreantur, & aliquando etiarm earum opea penis liberantur. Exemploque multorum, ſed præcipue Trajani, & Theophili Imperatorum , & Ethnici, quem allocutus effe S. Macarius narratur in fynaxario ejusdem diei pag. ir. b. c. I. f. ότι και ωφελά τας ψυχας 7α υπέρ αυλών γινόμενα, δηλον μας και εξ άλων πολλών, αλλα δη και εκ τ καλα τον άγιον Μακάριον ιστορίας, ός ανδρος ασεβες έλληνG» ξηρών κρανιον καθα την οδον παριων ευρηκως, ήρε ο 7ινα ποτε έν άδη ωραμυθίας αίθησιν έχεσι, το και απεκρίνατο. πολλήν αυγες έχειν άνεσιν, ηνίκα υπέρ των κεκοιμημένων ευχη σάτες είπών. ήν και το ποιών ο μέγας, και δεόμενGξ θεε μαθείν έφιέ- μάνσυ, α ωφείλια τις τοις προκεκοιμημένοις εντευθεν εγίνετο, αλλά και Γρηγόριος ο ΔιάλογG Al προσευχής τον βασιλέα Τραϊανον σέσωκεν, ακέσας ωρα Θεέ, μή άλλο τίποτε αυτον υπέρ ασεβές δεηθήνα. Και μην και τον θεοφυγή Θεόφιλος Θεοδώρα η βασιλις λία των αγίων και ομολογήών ανδρών των βασανων εξήρπασε, και διέσωσεν ως ισόρηται. Id eſt, Res a fan&tis pro animabus gefias, illes proficuas elle, multis aliis , fed præcipue ex hiforia illa, que de fanéto Macario narratur, perfpie cuum eft. Hic fiquidem infidelis bominis gentilis exſiccatam calvarian præteriens in itinere adinuentam interroganie : fi quam in inferno confo- lationem perſentiſcant. Illa reſpondit fummopere eos recreari, cum pro mortuis preces Pater effundis. Magnus enim ille id facere fueverat, DEumque exorabat, difiere appetens, fi quæ inde uriluas mortuis acce• 117 deret. Sed & Gregorius Dialogus nuncupatus, mediis precibus impera- torem Trajanum liberavit , monitus propterea a DEO, ne de cætero pro infideli deprecaretur. Quinimmo DEO exofum Theopbilum Theodora im- peratrix , ſanctorum Confefforum ope tormentis furripuit , fervavitque, ut in biftoriis fcriptum eft. Glycas epift. 26. Kaj tí néyw nei dve δρών ευσεβών οπεγε και θανάσιν ασεβέσι τισιν, ως ο λόγG-, ήδη γνω- ρίσει σοι λύσιν αμπλακημάτων επήνεγκε δικαία ευχή και αλλ' υπερ τοιέτων απίςων δηλαδή, εάν τα κόσμε πενησι δύσεις, ως οι μαθη- τα Ααγορέυεσι τα Χρις και κατ' εδεν ωφελήσς αυλές, 3 ταύτα άτως έχα, τι χρή και λέγειν αεί η ίχύς των ιερών ευχών. ό δ ποιήσαι τα τε κόσμο διδόμενα πένησιν εκ ίχύεσιν, τέτο ευχη δικαία αραδό - (L11) 3 86 Dif. 17. E X A MEN ξως εποίησεν. δ ΔιάλογG- μέγας Γρηγόριο ξ θεα δεηθείς υπερ συγχωρήσεως αμαριών Τραϊανε βασιλέως το έν ασεβεία τον βίον κανα λύσαν G., 8 διήμαρθε τ αιτήσεως , αλλά και η πρωτομαρυρ Θέκλα υπέρ ελληνίδα τινός, ή Φαλκονίλλη το όνομα, τα θεα δεηθάσα των αιωνίων αυγών βασάνων, απήλλαξεν, και ο μέγας 3 Μακάρια εντυ- χων καθ' οδόν τωξ αρχιερέως τών εδώλων ξηρανθέντι κρανίω, και έρα- Πήσας αυγό, αεί ών έγλίχέο μαθών, ήκεσεν εξ αυ78, λόγον και αληθείας ενέπνευσεν αυτώ τηνικαύτα ο θεός, ως ηνίκα προσφέρεις τας θυσίας υπέρ των νεκρών, τότε ο αμυθίας μικράς κιθανόμεθα, αλλά και ο βασιλεύς Μαυρίκισ αμαρτία σειπεσών μείζονι τα αφεθήναι αυγώ, μυρμοπληθή δ' τραθόν μαχαίρα παρέδωκε βαρβαρική, ευχαϊς ανδρών οσίων έξέφυγε την αιωνίζεσαν κόλασιν. Ει φuid at hominibus 119 piis loquor, cum quibusdam demortuis impiis, we oratio jam exponet, peccatorum folutionem apportarunt preces jufli ? Verumtamen fi pro infia delibus omnia mundi pauperibus tradas, ue Chrifi diſcipuli dicunt, , nule lo illis emolumento fuerint. Et hæc fi ita ſe babent , quid nobis de fase crarum precum viribus dicendum ef? Quod enim res mundane paupcrio bus exhibitæ efficere non poffunt , jufti oratio admirabiliter perfecit. Mas gnus namque Gregorius cognomento Dialogus , effufis precibus ad DEum, pro remisſione peccatorum Trajani Imperatoris , qui vitam in impietate finierat, a poſtulatis non cecidit. Sed & prima martyr Thecla pro gero tili, cui Falconillæ nomen, fupplicans, a fempiternis eam pænis eripuit. Magnus item Macarius per viam in facerdotum Idolorum principis exfic- catam caluariam incidens , & pofcens ab ea quod libebat addifcere, que diit, verbum namque veritatis illi DEus inſpiraverat. Cum ſacrificis pro mortuis offers, tunc xos pufillam confolationem perfentiſcimus. Ime & Mauricius Imperator, eum in peccatum remisſione gravius incidiffet, innumeram enim exercitus multitudinens barbaris trucidandam exhibuit, precibus hominum ſanctorum ærernas penas aufugir. Joannes Dama. fcenus. s) Trajani hiftoria, quam miraculum germanum, & irrefutabile ab Oriente , & Occidente comprobatum vocat, & de Macarii cum Mortuo colloquio , de Falconilla narrationem fubdit, quæ cum eſſer gentilis, idolorum cultrix, profana, & Chriſti miniſterio aliena, falvata nihilominus eft a Protomarty- I20 re. De Trajani & Falconillæ ethnicæ ſalute, eadem cum Da- mafceno refert Auξtor vita Cofima Melodi: Κύριε ο θεος, ο και Τραία- 8) Joannes Damafcenus fermone de precibus pro defunctis p. 420. ſeq. TRIO DI I. Dr. 11, 87 Τραϊανον 7ον δυσεβή βασιλέα, και καλά χριστιανών αμέτρως λυτήσαντα ταις και σε θεράπονήGΓρηγορία δεήσεσι τ γεέννης Σπυρος λυτρω- σαμενΘ, και Φαλκονίλαν 7ην ελληνίδα ταϊς το πρωλομάρτυρG- Θέκλης ευχαις τώ κλήρω των σωζομένων συσκαταλέξας , αυτός έπακεσον και ημών και ταις των εκλεκτών σε σκηναϊς τον των σων οικείων γεννήτορα κατασκήνωσον. και 3 μεγίση η πρωτομάρτυρ Θέκλα, μήνας 3ο θα Γρηγόρι», και Αα το ωραί σοι δεδμνημώοι 7α μέγισα. αλαγε πρόστισι και ημϊν αιτεξ τεθνηκότG-αγαθεργία, προς ανθισήκωσιν. και προσέτι τα ευγενή ταυλα νεόφυία, και καλλίκαρπα, κάν εκ φαύλης ρίζης εβλάσησαν και ως το ενδέον εκείθεν, ένθεν την αναπλήρωσιν δέχει Toy. Domine , DEus , qui Trajanum regem impium, qui in Chriſtian nos immoderate tanquam rabidus canis favierde , fervi tui Gregorii precia bus a gebenna ignis liberafti, & Falconillam gentilem, Theclæ protomar. tyris ſupplicationibus forti juftorum adnumeraſli, iu ipfe exaudi nos quo. que, 85 in ele&torum tuorum tabernaculis fervorum tuorum parentem colloca. Licet enim Thecla protomartyr maxima fuerit , magnus porre & divinus Gregorius , ideoque maxima quoque ex te exculpferant , nie hilom inus fuppetunt & nobis , quæ apponamus , & defun£li res probe gefte, & nobiles bi, recenterque nari, o fruticofi , quamvis ex im. probaradice orti ſunt , furculi , quibus fi quid fuerit , quod in nobis mia nus fit, fupplere poſſumus. Et Nicolaus Athenienſis Metropolita in Officio fancti Olei , quod in demortuos canitur: Kaj mogige συγνώμην 7% δέλο σε 7% παροργήσανε σε, ως σάρκα ανθρωπίνην 12 φοράνι και ασθένειαν έχονι , και ως εσήκεσας 75 θελήσει σ8 Θίκλη τη πρωτομάρτυρι , τη επί μη]ρί αυλής είδωλολάτριδι , και και παρειδες Την δέησιν αυγής , αλλ' ως υπεραγαδG-, και ευλαλακό. έδω- κας αυτή συγνώμην. και ως έλυσας τη μάσιγά, Τραϊανός και εκτενές εντεύξεως 78 δελε σε Γρηγορίε τε Ααλογε, έπακεσον και ημών δεομένων σε 8κ επί αδωλολάτριδι , αλλ' επί τον πισόν σε δελoν πας Bogyisata te di d'I fretav. Ei prebe veniam ſervo tuo, qui te in ira- cundiam commovit , tanquam qui carnem humanam fert , & imbecills, tati fubjicitur; & ut exaudifti tua voluntate Theclam protomartyrem, pro matre gentili exorantem , & non contempfifti preces illius, fed ut fuper omnia bonus , & facile conciliabilis exhibuifti illi veniam, ut e fupplicio liberaſti Trajanum, per extenſas preces ſervitui Gregorii Dialogi, exaudi nos quoque fupplicantes non pro gentili , fed pro fideli fervo tuos gui ob imbecillitatem te in iracundiam concitavit. De Trajano etiam Nicepho- Ε Χ Α Μ Ε Ν Ο Di. 11, Nicephorus Blemida Tractatu , Qualem deceat effe Imperato- rem: Διο πολλοί των πάλαι βασιλέων έργοις και λόγοις εφιλοσόφησαν ασει ταύτης η αρετής. εκ έλαττον και των άλλων Τραιανος ο βασιλευς τον παλέρα Νεραν Δαδεξαμε. Ο καλως και αυτον βασιλεύσανα εμιμείτο. Ποσετον είχε το ταπεινόν, και συμπαθές, και ευπρόσι- Τον , ως και πανί λυπεμβύω συμπάχειν , και σμυαλγείν, και πρός 7ος παίoνας ανεξίκακον είναι, λέγων , αρμόζα τω βασιλα μιμα θεον, και των πλασμάτων των δέλων ανέχεας. Δια τη- το και συγνώμης ηζιώθη ωρα θεά, και μόνον των αμαρτιών, αλ- 122 λα και τ ασεβίας αυτό το μέγισον και αδοξον ταις δεήσεσι και θαυμα/εργΓρηγορίε , 8 ο ΔάλογG-. τ ο φιλανθρω- πίας, και συμπαθίας ής εκείνα πλεσιως μεζεδιδε τους παίg- σιν έτυχε και αυτός εν τω τ ζωης τέλει δου θες ξ αποδεχο- μένου με το συμπαθές, και φιλανθρωπον , μισεν G. το αση- νες, και απάνθρωπον, και προς τες το ομόφυλον ακαμπείς, και ασυμπαθως κατ' αξίαν κολάζον/G.. έδειξε δ' οτι σωεργέσης ευ- χης δικαίς νικά το συμπαθές, και αυτήν την ασέβειαν. Quapropter multi ex antiquis Imperatoribus verbo & opere de bac eadem virtute phia lofophati ſunt. Inter eos non fuit poftremus Trajanus Imperator , quipa. trem Nervamexcepit, probeque illius res geftas imitabatur : adeo enim erat animo demillo , miſericordi , & facili, * cum omnibus affli&tis afra fliflaretur, ac condoleret, nec iis, qui male fe gefferant, iraſceretur, illud habens in ore, proprium effe Imperatori DEum æmulari, os errores fervorum fuftinere : ideoque mifericordiam a DEo conſecutus eſt, none peccatorum tantum , fed quod apprime eximium eff, & præter omnem expectationem, precibus miraculorum effe&toris Gregorii cognomento Did- logi, propria ſalutis. Humanitatem enim, 85 miſericordiam, quam ille abunde aliis miniftrabat, ipfe in vita exitu a DEo, qui mifericor- diam atque humanitatem exofculatur, efferatos atque immifericordes Animos odit , & ad idem genus implacabiles, atque inexorabiles prodie gnitate caſtigat, adeptus eft, illudque omnino comprobavie juforum prea cibus concurrentibus , ipfam etiam impietatem a miſericordia fuperari, Macarii hiſtoriam e Palladii Laufiacis deſumptam t) præter Nicephorum, Joannes Damafcenus refert ibidem, & com. pro- +) Quamquam in editionibus Palladii illud de Macario non exſtat, tamen in Codice Col- bertino reperit Cotelerius III. p. 563. monument. Græc. Vide eundem T. 1. p. 546. feg, ac de Falconilla Acta Theclæ infpicilegio Grabiano T. I. p. 109. TRIO DI I. Dif. 11. 89 probat. Et Joannes Hagioelita in Encomio Macarii Ægyptii. 123 Ού τας προσευχές και κρανίον ελληνός τινό ιερέως εν ερήμω κείμενον αραδόξως ανεκήρυξεν, και εν τοις βασανoις άνεσιν χαριζομένας ενέδειξεν, όταν υπέρ αυτών γένοιντο. Cujus preces & calvaria cujusdam gentilis facerdotis in eremo projecta admirabiliter predicavit , iis, qui in tor- mentis erane ceſſationem fuppeditantes, cum pro illis funderentur, de- monftravit. Theophilum ab alterius vitæ ſuppliciis liberatum ſan- Etorum precibus, præter Nicephorum, tradunt Zonaras Hiſtor, tom. 3. in vita Michaelis filii, Conſtantinus Manaſſes in Syno- pſi, Gennadius pro Concilio Florentino pag. 5. & alii. Traja- ni, Theodorus Metochita Hiſtor. Rom. lib. 1. Gabriel Philadel- phienfis pro Græcis contra Latinos different. 4. ex Joanne Da- maſceno. Quæ ſi vera ſunt, jam poft hanc vitam in inferno re- demptionem, ac falutem eſſe comprobant. Et licet plerique apud Latinos , quibus hiſtoria de ſalute Trajani cordi eſt, ut fimilem errorem evitarent, multà commenti fint: hi quidem Trajanum ad vitam revocatum à fancto Gregorio , & baptiza- tum , rurſumque vita functum abiiſſe in cælum: Alii non re- vixiſſe corpus , fed clanculo animam à Gregorio baptizatam: Alii haud quaquam ab inferis liberatam, ſed tantummodo pee. nis alleviatam: Alii alia ridicula addidere , ut de cranio illius cum vivida adhuc lingva reperto. Alii item fcholaſtice diſſe rentes, rem ita potuiſſe eſſe voluerunt, Trajanum, poftquam ex hac vita migravit , fecundum præſentem juſtitiam in Tarta- rum detruſum, fecundum autem ſuperiores caufas, quibus præ- 124 videbatur ad vitam revocandus orationibus S. Gregorii, erat de illo aliter disponendum, quare non finaliter fuit in inferno de putatus. Alii tamen faniori confilio , inter fabulas , & anilia nugamenta , u) totum hoc, quod de Trajani falute refertur, rejecerunt. Licet, inquam, res hæcita pertra&tetur à Latinis, Græci tamen apertis velis , & fine ulla ſui di&ti emollitione, quin etiam factum aliorum exemplis comprobantes, in eam (Mmm) ive- n) Plures è Romana Eccleſia ſcriptoreş qui fabulam illam explodunt, laudavi in Biblie. theca latina, ubi de Plinii junioris Epiſtolis. Quanquam ex cadem Ecclefia Romana non deſunt qui huic & fimilibus narrationibus libenter accommodarunt fidem, ut Al- phonſus Ciacconus , cujus Apologia pro relatione de Trajano inſcribitur; Hifteris berisfima à multorum calumniis Sindicata, 90 ΕΧ Α Μ Ε Ν Dil. II. iverunt fententiam, animas æternis pænis condemnatas , fi ſanctorum preces intercedant, falvari poſſe , & ſanctorum pre- cibus detrahere, quiid negaret, quafi ipfæ nullius eſſent roboris apud DEum. Ideoque neque cauſas fententiæ ſuæ quærunt, ſed admiratione perciti, omnia in miſericordiam DEI , & orationis vim deferunt. Joannes Damafcenus dicto loco: Oaurasos ei δεαδα, και θαυμασα σε τα έργα, και σ8 την αφαλον ευ- πλαγχνίαν δοξάζομεν , ότι πάντοτε προς το φιλανθρωπον νέυεις, και τοις δέλοις σε τας αφορμας παρέχεις , τ τε Φιλαδελφίας, και η πρός σε βεβαίας πίσεως και ελπίδα, και εδίδαξας ημάς Αα των σών θεραπόνων ευεργεσίας ποιείν υπέρ άλλήλων εξιλασμός τε, και ολοκαυ- τώσεις, ύμνες, και ψαλμωδίας, και προσευχής έκ είκη και εις μά- την, συ δ' απλανης και ευπαροχG-, και διδές πάν ο τιεν προφέρει σιν εις δόξαν σε μυριοπλασίονα την αντίδoσιν, και εδέν όλως επί το oộ óvózati yuvorefie civcórntov. Ideft: Mirabilis es Domine, u mira- 125 bilia funt opera tua : miſericordiam tuam ineffabilem recte glorificamus: undequaque enim ad mifericordiam propenfus es, ſervisque tuis varias occafiones falutis, fraterna dilectionis, ſolidaque fpei, ac fidei erga te prebes, docens per famulos tuos nos invicem mutuis beneficiis debere profequi: qualia funt propitiationes 8 holocaufla, bymni, pſalmorum preces. Neque id temere fruſtrave. Nam cum errare ne- fcias, ad largiendumque fis facilis, 8 mille fariam retribuas bus, que ingloriam tuam offeruntur, quomodo inutile erit aliquid, quod in nomine tuo fuerit factum ? Et cum ipſi fateantur, criminoſum eſſe pro infidelibus, & filiis perditionis aut orare, aut facrum offerre, ideoque eundem D. Gregorium admonitum, ne de cæ- tero fimilia auderet, tanto viro non verentur , actionem tam indignam , quæ neque ex ignorantia, neque eximpotentia ani: mi potuit provenire, impingere; & volunt hominem in eadem ipſa actione, in qua pro idololatra orans in DEum delinquebat, à Deo exauditum fuiffe. De Theophilo Baronius x) ex Gennadio Patriarcha in expofitione pro Concilio Florentino feff. 5. tradit in ipfo fine vi- tæ ſui erroris pænitentem, imaginem facram adoraſfe , ac poft mortem in judicium raptum, precibus uxoris Theodora, Me- thom cantus, pro omnia *) Baron, ad A. C. 848. TRIO DI I. Dil, 11. 91 thodii Patriarchæ, & aliorum, miſericordiam a DEo conſecu- tum eſſe : & fuse narrat idem Xanthopulus in Synaxario fe- cundæ jejuniorum Dominicæ pag. 72. 6. c. I. m. refertque Au- 126 étor innominatus de conſtitutione + Dominicæ orthodoxæ. Quod fi verum eſſet, nulli dubium eſt, ſanctorum preces ita invaluiſſe, pænitentia etiam Theophili confirmatas, ut a me- ritis æternisque ſuppliciis illum liberarent. Sed hoc ad rem pro- pofitum nihil facit, cum Græci dicant mortuis infidelibus im- pænitentibus, & in peccatis mortuis preces Sanétorum proficuas effe, & manifeſte colligitur ex Joanne Zonara in ejus vita. Ex- pirans enim uxorem, & Canicleio Præfe&tum Theoctiftum mul- tum obteſtatus eft, ne paterentur venerandas imagines reponi, aut Joannem, qui Iconomachorum hæreſim propugnabat. Ec- clelia pelli. Adde etiam Imperii æmuli Theophobi caput per vim abciſum manibus propriis contrectaſſe, & quafi injurias ul- ciſcentem, illius cruciatu, atque ſupplicio paville oculos, ani- mumque exfaturaſſe, & vindi&tæ fitim verbis etiam illis, neque ego pofthac Theophilus, neque tu Theopbobus eris, propalaſſe , 8 dum hæc diceret, expiraſſe. Hunc tamen Zonaras in vita Mi- chaelis filii, communibus precibus poft mortem a tormentis li- beratum narrat, illisque fidem abrogare, nonniſi qui interces- fiones fanctorum apud DEum aliquid poffe ignorat. Ecce ejus verba: Ούω φασί και την βασίλισαν θερμότατα δεηθήναι τότε παίρι- αρχε και των άλλων αρχιερέων, και μοναχών κοινήν προσενεγκέιν δεηστιο 7ω θεώ, ώσε σωτηρίας τυχών τον βασιλέα, και ξωευνέτης αυλής. και μούτοι θερμέταια δεηθήναι αυτές και θες, και τον μη παριδειν την αίτησιν των θεραπόνων αυτ8, αλλ' αξιώσασυγνώμης τον βασιλέα Θεό» 127 φιλον, αδέθαι ταύτα και τους αφορώσι προς το φιλανθρωπον ξ θες, και dézélcu, ss Tisevéloy, einsýou de s'deis, 851s péya diet ay divaag Πας των αγίων εντεύξεις τας προς τον θεον, έδε αντιμετρέϊν οίδε την & θεά αγαθότητα προς τα ανθρώπινα αγνοήματα. id eft: Tum ajun! Imperatricem inftantisſime oralle Patriarcbam, aliosque Pontifices, es monachos, ut communibus precibus Imperatoris & conjugis fui ſalutem a DEo exorarent. Quod cum illi ferventibus animis feciffent , DEum pre- ces fervorum fuorum non elle aſpernatum, fed ignoville Imperatori Theo- philo. Celebrantur bæc & ab eis, qui DEi bumanitatem intuentur, recipiunt, credunt. Neque vero quisquam eis fidem abrogaret, nifi (Mmm) 2 qui *2. Quadrageſimæ, qua reftitutum imaginum cultum Græci celebrant, infra p. 144. 92 EXAMEN Dif. 11. qui parum poffe intercesſiones ſanctorum apud DEum fenferit, & DEi bo- nitatem cum humanis erratis componere ignorarit. Quid plura? Pau- lus Monachus Monembaſiæ Epifcopus in Narrationibus tradit, matrem adulteram damnatam, a pænis liberatam fuiſſe a filio precibus & orationibus. Et Glycas, five Zonaras in epiſtolis, epift. 11. Ει δ' και ωeί τινων αγίων έτι τω βίω ωειόνων ηκέσαμεν ότι δί ευχών αυτών, και τινας εν ασεβεία Την ζωήν καταλύσαντας αιω- νιζέσης κολάσεως ήλευθερώθησαν , τί 7ο κωλύον μη και τον βίον αλλα- ξανθες και ξ θες δηθεν εγγύτερον γεγονότες τα αυγά τους προλαβέσι ποιείν, και την αυτην έχειν ενέργειάν τε και δύναμιν, ίνα μη λέγω πολ. λώ μείζονα λα γε την τσαρκός ταύτης απόθεσιν ; Et enim idenon. nullis ſanctis, cum adbuc banc vitam ducerent, intelleximus eos precia 128 bus ſuis quosdam, qui in impietate perierant, a fempiterno ſupplicio lie beraſſe , quid impediet, ne præfenti vita immutata, Deoque fa&ti pro- ximiores, præcefforibus eadem efficere, eandemque posſidere facultatem, & efficaciam, ne dicam multo majorem, propter hujuſce carnis depoji- tionem ? Non disſimile eſt, quod multorum fententia, famaque ad ſua usque tempora producta, narrat Auctor vitæ fan&ti Cor- mx Melodi, de patre Joannis Damafceni, qui Mahometanæ le- gi addi&tus, extra Eccleſiam mortem obiit. Is nihilominus Coſmæ Præceptoris, Coſmæ Melodi, & Joannis filiorum pre- cibus, ab æternis fuppliciis, quibus infideles puniri ſveverunt, liberatur, & inter beatos gloriæque Chriſti participes colloca- tur. Nicephorus quoque Blemmidas in vita ſancti Pauli Latren- fis refert, Ignatium quendam monachum, qui nefario fcelere vitam divinam atque humanam polluerat; ideoque derepente pesſime contrucidatum, & pænis æternis , uti memorat, con- demnatum, precibus Fratrum, & intercesſione Pauli Latren- fis, non multos poft dies ab iisdem liberatum, & beatorum ſo- cietati redditum. Et ne tandem hiſcere audeant, in nonnullis eorum Euchologiis Venetiis editis, & præcipue in edito apud Chriſtophorum Zannetum 1553. cap. 96. pag. 214, habetur Of- ficium fancti Olei , quod in demortuos canitur a feptem facer- dotibus, compoſitum a Nicolao Athenarum Metropolita. Quis- quis tamen is Nicolaus ſit, in eo Officio apertisſime preces illæ ab 129 illis facerdotibus effunduntur, & reliquæ cæremoniæ peragun- tur ad liberandam demortui animam , non a gloria Paradiſi, tung the capital TRIO DI I. Diſ. 11. 93 tur, & tunc enim deſiperent , non a penis Purgatorii, quas illi nullas agnofcunt: ergo a penis inferni: & id ſe conſecuturos illis ſupa plicationibus Thraſones iſti exiftimant. Precantur DEum , ut demortui animam liberet a ſempiternis vinculis, & carcere: Απόλυσον αυτόν των αιωνίων δεσμών και τη φυλακής, ότι σε αιθανό- μεθα υπεραγαθον λυρωλην αιωνίων δεσμών των ψυχών. Εt orat. 4. Ευχαρισάμου σε υπεραγαθε, ότι 7ες ανε]οίμως αρπαγένας, και αμε- (ανοήτως, και 7ω άδη κατεχομύες δι εντεύξεων των δέλων σε ανίες των δεσμών, και λύτρωσα & σκότες, και ανάγεις τ φυλακής. διο και ημείς οι εντελώς. Gratias agimus tibi, ſuper omnia bone , quod ex improviſo raptos , & nulla pænitentia acia, in inferno detentos, per ſupplicationes ſanctorum tuorum, a vinculis folvis, os liberas a tenebris, e carcere educis . Quapropter & nos viles , &c. Orat. 5. affert exemplum de Trajani, & Falconillæ ſalute, defunétoque fimilia deprecatur. Et Orat. penultima : Kaj éreu Dépwoon autóy of so- φώδες και σκολεινοτάτης κολάσεως , και των πικρών τυράννων και κο- Nas@daspów. Ei libera eum a calignofo, & obfcurisſimo tormento, & amaris, & punientibus demonibus. Vincula & carcer ſempiter- nus, qui in inferno detinentur, nulla propriorum deliétorum peracta pænitentia, Trajani & Falconillæ exemplo libertatem depofcere , tenebricofisfima tormenta , amari, punientesque dæmones , Purgatorii ne ignis an infernalis indicia ſunt? & ta- men miſericordes ifti , & qui tantundem de ſuis precibus confi 130 dunt, DEum alias mitisfimum exorant, ut peccatores fimiles, & ad fimiles penas condemnatos , e carcere , tenebrisque per- "petuis eductos, in gloriam beatorum deducat, ut immemor fcilicet ſui dieti, in inferno nulla eft redemptio , redemptionem ibi eſle facto demonſtret. Idcum Novatoribus hiſce durum videre- DEI miſericordis benignitate portæ inferi adaperirentur, etiam pro univerfis aliis fore futuris temporibus adaperiendas, quod impium eſſet afferere , verba fanéti Baſilii orat. in Pentecoften impie depravarunt, quafi in eo eſſet, in inferno non omnes, ſed unam tantum partem confeſſuros Dominum. 7T18% oi vengoà as- νέσεσί σε κύριε. εδε πάντες οι εν ώδε εξομολόγησιν παρρησιάσονται φέ- gey col. Non mortui laudabunt te Domine, neque omnes qui in inferno funt Andebunt confesfionem offerre tibi. Ibi enim legitur, &dè oi év edn. (Mmm) 3 abs. 94 EXAMEN Dil. 11. absque vocula mare, & legit etiam Glycas, ſive Zonaras epift . 20. oprime ad rem, & ad ſententiam. Mortui enim, & apud inferos, ſub terra fcilicet degentes non laudant, neque confi- tentur Dominum, ſed nos qui vivimus eum laudamus, & pro eo- rum animis, effufis precibus exoramus, quod & facit Ecclefia, & verisſimum eft. Abſurda quæ in hoc Officio continentur me- ditatius conſiderantes,poftremiEvchologiicorrectores ab eodem 131 Evchologio eraferunt, ne male fanis opinionibus legentium ani- mos inficerent, audacter primi addentes quod nefas fuerat legi, poftremi cautius, ut noxia demerent, utrique male. Quo enim nomine addunt vel demunt libris Ecclefiafticis quidquid ipſisuli- buerit, absque Ecclefiæ auctoritate? quod ſane quemadmodum maximopere dolendum eft, ita eſſet, ne futuris temporibus fimilia paterentur, fumma cura invigilandum. De Macariicolloquio cum mortuo ſatis dixero, fi dicam il- lud e Palladii * Laufiacis profe&tum, in Ecclefia Græcorum pro- pagatum fuiſſe, ideoque merum figmentum eſſe judico, cum ho- minem non integræ fidei habeat auctorem. Illum enim multa in illa hiſtoria ex voluntate commentum, di&teria in Hieronymum, Origeniſtarum, & Pelagianorum laudationes immenfæ abunde arguunt. Et cum ipſe ab Evagrio Pontico Origenis erroribus fuerit imbutus, quod & in Palæſtina docere conatus eſt, quid mi- rum fi Origeniſtarum errorum ſemina, ubi commode fieri poteſt , infpergat? Et damnatorum aliquando reſtitutionem fore, Ori- genis error fuit, quem ipſe non illepida iſta narratiuncula con- firmare nititur, cum aſſeratinfidelesæternis pænis addictos, pio- rum precibus ſublevari : ut hic etiam perfectam aliquando falu- tem habituros convincat. Neque formula illa apud Latinos in oratione, quæ poft Evangelium in Miſſa recitatur : Libera Domine animas fidelium de- 132 functorum de pænis inferni, e de profundo lacu , libera eas de ore leo- nis, ne abforbeat eas Tartarus, ne caduni in obfiurum , &c, eadem eſt cum iſtis Græcorum. Illa fiquidem de Purgatorii pænis, a quibus orat Eccleſia, ut qui illic detineantur , liberentur; ut non detineantur videlicet diutius in illis, & quaſi a divina cle- mentia deftituti, a Tartaro abſorberi videantur, commode ac- cipi poteſt. Pænæ enim inferni pro penis Purgatorii ſumi pos- funt, Non idco ipfe fuit hujus commenti auctor, TRIO DI I. Diff 11. 95 ſunt, cum non minus infernus , quam Purgatorium ſubterra- neum quid fit. Niſietiam dicere velimus pro illis animabus ora- ri ſecundum quandam anticipationem , feu repræſentationem, ftatum enim illarum animarum Eccleſia repreſentat in eo puncto, quo a corpore exeunt, & adjudicium referuntur, tunc namque orat pro illis, ne abforbeat eas Tartarus , &c. ficut etiam nunc, quando Chriſti adventum repræſentat, intercedit, Rorate cæli de- juper, &c. At illæ Græcorum in hanc ſententiam trahi non pos- funt, cum pænæ illæ æternæ fint, & indeſinenter excrucient, quo pænæ Purgatorii a pænis inferni differunt. Nifi omnes pe- nas poft hanc vitam etiam æternas purgatorias dicere velimus,qui fuit error Origenis, ut refert Epiphanius epiftola ad Joannem Hieroſolymitanum , omnibus impiis hominibus & dæmonibus etiam tandem falutem pollicentis: Et modus iſte loquendi non niſi pænas inferni nobis indicare, exeodem auctore manifeftum fit. Ipfe enim in ſequenti Synaxario, ubi de judicio univerſali pertractat, de damnatis, eorumque pænis verba faciens, dicit: 133 Και πορεύσονται οι των αγαθών εργάται αιώνιον ζωήν κομιζόμενοι, οι και αμαξώλοι αιώνιονπάλιν την βασανον, και έδέποτε τέτων παυσις γενή- ofloy. p. 17. a. C. 1. m. Et abibunt qui bona operati funt, fempiternam vitam deferentes, peccatores vero fempiternum rurſus tormentum, neque unquam borum finis erit. Et infra damnatorum pænas ex Evan. gelio explicans: Aί βάσανοι μύ 7ου αις 7ο Ιερον ευαγγέλιον εφοδέδω- xev, dulcy cioiv, najénet éscy o xnaubuds, not Beuy ads Tôvodcucov, ο σκώληξαυτών και τελευτήσα, και το πυραύλων ασβεθησετα. και βάλετε aulòveis 70 7ūg 70 Žarepov. Tormenta quidem, quibus facrum Evange- lium eos tradidit, bæc funt : lbi erit planétus, & fridor dentium. Vermis eorum non ceſabit : Et ignis eorum non extiguetur. Ec abjicite eum in tenebras exteriores. Ergo fi damnatorum pænæ æternæ, & vermis indefinenter puniens ſunt, & preces ideo effunduntur, ut ab hifce pænis liberentur, quemadmodum & Trajanus infide- lis, & Theophilus damnatus, & alii liberati ſunt: ergo de pee- nis inferni, non de Purgatorii fermo eft. Si dicant eos in Purgatorio fuiſfe, & ut ſe ab hoc defen- dant , Purgatorium nobis etiam nolentes concedant, ridiculi omnino ſunt. Quis enim unquam prohibuit, ne pro iis, qui in Purgatorio ſunt, preces fundantur? Quis pro precibus, ut illos liberaret , effufis, caftigatus fuit, & monitus ne poft hac kimi, 96 Diſ. 12. E XAM EN fimilia auderet? Atiſti dicunt ita Gregorium admonitum, Er- godepænis inferni, non de Purgatorii * intelligunt, a quibus orant, ut animæ liberentur. Ergo pænarum illarum aliquan- do finem futurum exiſtimant : alias non orarent. Quod inde 134 neceſſario ſequi fatis ſubodoratus eft Auctor Græcus de Purgato- rioigne, quamvis male poftea inde concludat , ignem Purga- torium non effe concedendum, ne in errorem Origenis, pænis æternis finem ftatuentis prolabamur.. Ei di vūv és vé8 xay ngón. καιρον ονομάσωμεν πυρ, δεGμη υσοπρέυσαντες είναι οι πιστοί το αιώνιον, και παν ήδητοιέτο νομίσωσι πύρ, κάντεύθεν τα Ωριγένεςνοσή- σωσι, και την τ αιωνία κολασεως μνήμην των ψυχών αποικίσωσι τέλG- κολάσεG θέμβυοι, άθεν ως πολλα μας έψεται άτοπα, πολλήν δε επιδείξοναι αεί την οικείαν πολιτείαν αμέλειαν, και πολλών χορηγήσε- σιν ύλην τη αιωνίω κολάσει, έδεις αγνοεί. Si vero nunc κονίter tempo- rarium etiam vocaverimus ignem: verendum eft, ne fideles banc exia fimantes æternum , etiam oranem jam talem effe ignem putent : atque hinc in Origenis errorem prolabantur , æternique fupplicii memoriam ani- mis fuis excutiant , finem pænæ ftatuentes, Ex quo multa quidem fetua tura abſurda, cum magnam arrepturi funt circa vitam fuam reéte in. Rituendam negligentiam , & magnam ſuppeditaturi æterno ſupplicio ma- teriam, nemo ignorat. Et Georgius Corcyrenſis Metropolita fyntagmat . contra Latinos de Purgatorio igne: AMW Jauudois έφην εγώ, ο έτω Φρονών και έτω διδάσκων Ωριγενειασής μοι αντικρυς είναι δοκάς. Ωριγένης γδ και οι καθ' εκείνον τέλG- κολάσεως εδογμα. τισαν, ως και αυτές τις δαίμονας μετα πολυετηρίδας τινας συγγνώμης τυ- 135 Xây dradayév] as Edteneulutw5 xonaceag. Sed, o admirande, ego inquam, qui ita ſentis, & ica doces, Origeniſta plane mibi eſſe videris . Origenes quippe, & illius affecie pænarum finem ftatuerunt , quemad- modum & ipfos demonas poft multorum annorum curriculum veniam con. fecuturos, à ſempiternis illis pænis liberatos. Inter præcipuos aſſe- clas Origenis memorantur Palladius, Evagrius, Didymus, qui 6. tom. Biblioth. Patrum colum 648. docet aperte reparationem dæmonum cum Origene. Et alii, qui cum viderent Grego- rium Nyſſenum, doctrina ſingulari, eloquentia inſigni, & fan- Etitate per omnium ora decantata , ut talis viri virtute , atque doétrina ſua tutarentur nugamenta, Origenicæ hæreſeos perni- cioſa venena in fcriptis illius malitiofe admiſcuerunt. Horum tamen * Vide tamcn Allatiura de confenfu utriusque Eccleſ.p. 663.& lib. de purgatorio. TRIOD II. Dif. 11, 97 tian tamen falſitatibus optime providit Germanus Patriarcha Conſtan- tinopolitanus, edito de hoc libro, quo fpuria ifta additamenta, ex male ſanorum hominum fraudibus nata eſſe apertisfime often- dit, & tanti Patris fcripta ab Origenis errore immunia plane de- monſtrat Photius in Bibl. Imm. CCXXXIII. Ideo cum fimilis error in illa Ecclefia aliquando nonnul- lis receptus fuerit, & prudenti Patrum diſcusſione damnatus, omnes illæ ſententiarum formulæ , quæ de tali errore incuſari poſſunt tanquam ſuſpectæ, etiamſiin bonum fenfum aliqua expo- litione trahi poſſunt, omnino abdicandæ ſunt. Hæ vero, quas nuncnotamus , cum fententia plana ſit, & exemplis confirmen- tur, ne pænis æternis finem aliquando una cum Origene ftatue- 136 re videamur, omnino tollendæ funt. II. Secundus error eft, isque bimembris de viſione DEI beatorum, & damnatorum punitione in eodem Synaxario p. 12, a. C. 1. f. Auctor enim Græcorum & aliorum Hæreticorum er. rorem ſecutus, affirmat juſtorum animas in certo loco detineri, y) à peccatoribus feparatas , ibique diem judicii expe&tare. Similiter damnatos, ut mercedem pro ratione operum accipiant. Ισέον και ως νωι έν 7ισιν αφοσιωμαίοις όποις αι ψυχα 7ών δικαίων λά- γεσι, και των αμαρωλων αυθις ανα μέρG. οι μεν τη ελπίδι χαίροντες, οι και τη 7ών δεινών προσδοκία λυπάμαι. δ' έλαβον οι άγιοι την επαγγελίας των αγαθών έτι, ώς φησιν ο θ&G απόςολO, θες κρείττον τι ωει ημας προβλεψαμε, ίνα μή χωρίς ημών τελιωθώσιν. Sciendum eft nunc in quibusdam locis determinatis juftorum animas dege- re, & peccatorum fimiliter ſeparatim illi ſpe gaudent, bi tormento- rum expectatione mærent. Neque enim adhuc fancti bonorum promisfio- nem acceperunt , ut divinus inquit Apoftolus, DEO pro nobis melius ali. quid providente, ut non fine nobis confummarentur. Eandem fenten- tiam ſecutus eſt Joſephus Bryennius orat. 2. de futuro judicio, & (Nnn) ſempi- Y) Hæc opinio quam in Græcis quibusdam Allatius reprehendit atque cum Hæreticisconi. muñem ait habere, multis etiam ex antiquis Eccleſiæ Doctoribus Græcis & latinis pro- bata fuit, ut diſces ex Elmenhorſtii notis ad Gennadium de dogmatibus Eccleſ. p. 177. ſeq. Lud. Capelli Operibus poftumis p. 247. ſeq. & Theſibus Theologicis Gerh. Vosſii p. 90. leg. Plerique tamen è Græcis aliter ſentiunt, ut Allatius ipſe in- finitis teftimoniis probavit libro contra Hottingerum p. 155. ſeq.& de Synodo Pho. p. 534. ſeq. atque Epiftola ad Boineburgium & notis ad Methodii Conyi vium Virginum. 98 ΕΧ Α Μ Ε Ν Di 11, χαι εξελθών έκασε έως ημέρας η κρίσεως και φωτος, ή τινών ανέσεως fermpiterna beatitudine. Αι μότοι των οίχομένων ψυχαι δύο τόπος έλαχον εις Αξαγωγήν αι μεν των αγίων τες έρανες , α 3 των αμαρ- τωλών το τ γης κέντρον τον άδην δηλαδή, ωλήν αι μεν των αγίων ελευθερία τετίμηνίαάτι και παντα 7ον κόσμον και την Εδεμ τ τρυφής, 137 το χωρίον ενδιαίτημα έχεσιν. α και κατακριθάσα α άδε μένειν ψυ- απολαύσαι κωλύονται" έχ ότι προ κριθήναι κολάζονται ότε και οι αγιοι των αιωνίων εκείνων αγαθών απολαύεσι προ τ κρίσεως, ούτε οι αμαρτωλοί ή απερανα κολάσεως εν μέθεσία γίνονται, αλλ' ότι εν φυ- λακή κατεχόμενα ζοφερά φορικές και ωμές , και ανελεήμονας επι- σάτας τες δαίμονας έχεσιν οι εκ εώσι και δεσμοθηρία ωρακύψαι τινα, πυρ πνέοντες , πύρ βλέποντες νυκτί έoικότες τα πρόσωπα Δια 76 κατηφες και μισανθρωπον. Defunξtorum anime duo ad degendum loca fortite ſunt: ſanctorum , cælum, peccatorum, terræcentrum, infernun nempe. Sed ſanctorum libertategaudent, quod & orbem uni verfum, & Edem voluptatis locum fedem habent : qua vero adinfernum condemnate ſunt anime , eo egrediendi ad diem judicii, & luminis , vel refečtionis alicujus participes fieri, probibentur. Erenim neque ſancti fempiternis illis bonis ante judicium perfruuntur, neque peccatores tormentorum , qua nullum finem habent , participes fiunt: verumtamen carcere tenebroſa mancipatæ, difficiles, inbumanos, atque immifericordes cuflodes demo- nes experiuntur , qui nulli extra carcerem caput efferre permittunt, ignem ſpirantes, ignem intuentes, facie nocti fimiles propter triflitiam Atque inbumanitatcm. Error hic damnatus eft in Concilio Florenti. nolesſione ultima in Decreto Unionis Græcorum, & Latinorum, & in Concilio Tridentino, fesſione 25. & diſertis verbis ab In- nocentio III. cap. Apoftolicam, Extra. de Presbytero non ba- 138 ptizato. & Benedito XII. in Extravag. quæ incipit, Benedictus DEus, & fane fi quis auctorum loca, pro viſione fanctorum beatifica poſt mortem, in unum colligere fafcem voluerit, næ il- læ ingens volumen conficeret; fere enim nullus eſt, dummodo occafio fe obtulerit, qui viſionem illam aperte, & fine involu- cris non fateatur. Nos omisſis reliquis, uno vel altero, eoque non ita omnibus obvio contenti erimus. Auétor vitæ fancti Theodori Studita: Αλλα συ μεν ώ ιερώτατε πατερ έτω και βιες, και μετας ας, νυν έν έρανω κομίζεις τας αμοιβας, φωτί το μεγαλω πα- εισαμενών, και ταϊς αυγαϊς η μακαρίας και αρχικής ΤριάδG. ελ. λαμπό. TRIODII. 99 Dif. 11. λαμπόG 7ρανώτερόν τε και καθαρώτερον, όλην κοι δλω την αίγλην δεχόμενος θεότη/G, και 7η ενώσει αύτης θεέμ.G». Τα vero fa- cratisſime Pater, bac ratione vita defunctus, atque demortuus, nunc in cælo fers premia, lumini magno aßidens, & fulgoribus beatæ & domi- natricis Triadis clarius , purgatiu que colluftratus , totum tota mente plendorem deitatis accipiens, o illius unione deificatus. Auctor vitæ Tanξti Cofmx Melodi: Η μεν εν αγία προρρησις καλα καιρον εις έργον εκβέβηκε , και προς τας θρανίες μετέβη μονας, ο 7ετων 7ο όνο επάξιος, προσέγέθη 7οίς παρασι και διδασκάλους, πατήρ και διδάσκαλος και νύν αμέσως παρεσως 7η ενιαία Τριάδι ταις εκείθεν Φρυκτωρίαις καθαρώ- Ispov xchlandutela. Et fancti quidem præfagitio tempore opportuno ope. re effe&tum babuit, gradumque fecie ad cæleſtes manfiones, vere earum dignus, & appofitus eft Patribus og Magiftris, Pater iple & Magiſter, 8 xunc immediate Triadi in unitate confpicuæ affiftens, quibus inde efful- gent ſplendoribus, purgatius illuftratur. Joannes Patriarcha Hiero- 139 olymitanus in vita fanξti Joannis Darmafceni: Και νυν εκ εν α. κονι τον ορα, εκ εν εκχυπώματι προσκων, αλλ' αυτόν όπανέθαι καλα πρόσωπον ανακεκαλυμμένων προσώπω βλέπων 7ην δόξαν τ μακαρίας Tecido. Et nunc non ir imagine illum intuetur, non in effigie ado- rat, fed ipfum facie ad faciem detecto capite confpicit , gloriam beate Belians Trinitatis. Gregorius Patriarcha in vita ſancti Lazari: Kai νύν έςι ΛάζαρG- έν έρανοίς χορέυων συν πάσι τοις αγίοις χορείαν την ακαθάπανσον, 7ην δόξαν ξκυρία ακαλυποπροσώπω ένοπώριζόμενος και ίλεων πάσι κοινή τον δεσπότην εργαζόμενG. Et nunc Lazarus in cælis eft, cum reliquis fantis nunquam ceffantem (altationem faltans, gloriam Domini aperto capite conſpiciens, & omnibus fimul Dominus propitium reddens. Etex ſchiſmate etiam ipſe errorem hunc dete- ſtati ſunt plerique, & tractatibus etiam editis oppugnarunt. Vi- de ſis Glycæ, ſive Zonaræ epift. 20. & 21. Gabrielis Severi Phi- ladelphienſis Epiſcopi cap. 5. inter ea, quæ ſcripſit pro Græcis neotericis adverſus Latinæ Eccleſix dogmata. Rideres, mi Au- berte , aliquorum ex Græcis, qui nunc vivunt vefaniam; nam- que cum hiſce vel fimilibus auctoritatibus illis mutire neceffe fit, quidenim clarius, aut apertius dici potuit? ne videantur palam obnoxii, reſpondent dicta Patrum encomia eſſe ſic prolata adex- tollendam , magnificandamque ſanctorum vitam & mortem, re tamen vera eos, quod ipfi fentiunt, ſenſiſſe. Alii, illud nunc, (Nnn) 2 quod 100 Dif. 17, Ε Χ Α Μ Ε Ν care, 140 quodin auctoritatibus habetur, non præfens tempus, fed futu- rum indicare: ficque non quam nunc ſancti gloriam posſident, ſed quam poft judicium poſſeſſuri ſunt, nobis verbis illis ſignifi- O caſtos, o divinos ſanctorum Interpretes ! qui, quod in corde fanctorum fomniant, aſſerunt, quod ex ore effluit, & ſcripto confirmatur, abjiciunt. Patres ſcilicet in tradendis no- ftræ fidei dogmatis aliud habuere in ore , aliud in corde, & quod magis mirere, fanaticis ejuscemodi revelarunt, nam aliunde unde ipſi ſciuntfanctorum aliam in cordefuiſfe fententiam, aliam fcripto & ore profeſſos. Deinde ſi nunc futurum tempus deſignat, ideoque gloriam non quæ nunc eft, ſed qux futura eſt, eaque poſt judicium ſignificare , ſequetur etiam reliqua omnia , quæ Patres di&tæ gloriæ adnectunt, non nunc præftari, ſed explenda ea quoque poftjudicium. Ergo poſt judicium DEum pro nobis orabunt , nobis ſuccurrent, venient ad nos vocati , miferis opem ferent , indigentibus præſto erunt, & fexcenta alia. At fi poft judicium nulli homines, nullum auxilium neceſſarium, neceſſe fuerit illa tunc effici, cum opus fuerit, ac nunc opus ſunt non poſtjudicium ſanctorum pro nobisintercesfiones, ergo nans quoque nonpoft judicium Deum vident, Trinitati asſiſtunt, &c. & tamen nugas prædicantibus non male creditur. Argumentis & rationibus Græcorum abunde fatis fit à D. Thoma, Bellarmino aliisque. 141 III. Tertius error in Synaxario de extremo judicio p. 17. à col. 1. f. Qui damnatorum pænas non effe corporeas z) tra- dit , fed tantum tenebras nefcio quas , & DEI privationem, & animarum prapter confcientiæ ftimulos conſumptionem. A day πανα λαμπρώς η εκκλησία και θεε δεχομάνη οίεται τρυφήν μου, βασιλείαν έρανών είναι την μέγα θεά των αγίων σωλαγωγήν, και την έσομένην εκείνοις έλαμψιν διηνεκή και ανάβασιν, βάσανον 3 και σκό- τόν, και τα τοιαύτα τον απο θεέ μακρυσμον, και την των ψυχών Δα και συνειδότες δαπάνης , όπως δι αμελείας και τρυφης προσκαίρε Faixas xai z) Hæc fententia non Origeni folum fed & Ambrofio , Auguſtino &aliis Eceleſiæ do étoribus olim placuiffe videtur. Vide Benedictinorum notas ad Ambrofium T. I. p. 1460. Sixtum Senenfem lib. 5. Bibl. fanctæ annotat. 40. & Dionyfium Peta- vium dogm. Theol. de Angelis III, 5. S. Ephræmo Syro tamen præter rem tribui iftud dogma, adverſus Eliam Dupinium difputavit Petitdidierius, quem fi plaset yide. TRIO DI I. IOI Dil: 11. Gcxñs érrcé polows Éségn Ino ar, Quæ omnia plane DEI Ecclefia fufcipiens exiftimat delicias ac regnum cælorum una cum DEO ſanctorum confuetu- dinem, & futuram illis perpetuam illuftrationem, atque afcenfum effe. Tormenta vero , & tenebras , & fimilia à DEO elongationem, anima- rumque propter conſcientiam confumptionem, quando negligenter luxus caduci cauſa divina illuſtratione privati ſunt. In contrarium eft com- munis do&trina Ecclefiæ , & auctoritas B. Gregorii 4. Dialogo- rum, qui fic ait, Ignem gebenna corporeum effe non ambigo, in quo certum eft damnatorum corpora cruciari, iv. Qvartus error eft in eodem Synaxario, de tempore ſecundi Domini adventus. Cum enim dixiſſet illud Dominuin abſcondiſſe diſcipulis, tandem ita determinat , licet ex aliorum fententia, poft feptem annorum millia a) futurum , pag. 16. b. C. Ι. f. Πότε μότοι γενήσεται η αυλέ παρεσία έδεις οίδε. ξτο και ο κύριφ- 7οίς αποτόλοις απέκρυψεν, τέως γε μην σημεία τινα ενέφηνε προηγήσα, ατηες των αγίων και πλαλύτερον διεσάφησαν, λέγεία 142 ότι μετά την των επτα χιλιάδων χρόνων παρέλευσιν έςαι. Quan do vero illius adventus erit , nemo fcit , hoc enim & Dominus Apo- polis abfcondit. Nibilominus figna nonnulla præceſſura manifeftavit, quæ plerique Sanctorum fufius expoſuere. Fama vero eft poft feptem annorum millia exa&ta futurum. Ubi dupliciter errat : Primo, tempus ad- ventus determinat contra verba Domini. b) De die autem illo, &c. Et, c) non eft veftrum nobe tempora, &c. Secundo, quod falſum enunciavit, fecundum enim Græcorum computum Eca clefiafticum , qui diverſus omnino eſtà Latino, in ea tamen Ec- clefia femper inuſu, licet etiam non omnibus Græcis conformis (Nnn) 3 ſit, Sia) Quemadmodum DEUS fex diebus mundum condidit, ita ſex millibus annorum (ut millenarii ſinguli ſingulis diebus reſpondeant) etiam conſummandam mundi du- fationem, multi veteres tradiderunt, qua de re conferre juvabit Allatium in notis ad Euſtathium Antiochenuin p. 248. ſeq. atque Menardum & Cotelerium ad Epiſto- Iam quæ S. Barnabæ Apoſtolo tribuitur fect. 15. Poftea alii Judicium extremum differendum eſſe ſibi perſyaſerunt usque ad Sabbati ſive feptimi millenarii dimidium, qua de fententia illuftris locus eſt Germani CPolitani ab eodem Cotelerio jam laudatus, Denique alii futurum CHRISTI adventum ftatuerunt ſub jam dicti fabbati Myſtici five feptimi millenarii finem, atque hæc ipfa fententia eft quam hoc loco in Græcis Allatius carpit, quæ tamen illi communis ct cum aliis doctoribus latine ctiam Eccleſiæ, ut dixi ad Philaftrium, b) Marth. XXIV.36. Marc. XIII. 32. c) Actor, I, 7. ΤΟΣ EXAMEN Did I1. fit, quibusdam enim annis Græci ſinguli , qui calculum anno- rum a principio mundi produxerunt, diſcordant, hi contractio- rem chronologiam ſtatuentes, jam tempus ab hoc auctore deter- minatum elapfiim eft. Annum enim 7615. vel 7162. vel ſecun- dum communiorem opinionem 7139. d) percurrimus, & ta- men Domini adventus , de quo fermo eft, nullus apparuit. De- ceptum hunc auctorem eorum opinione puto, qui fex annorum millibus mundi duraturi tempora finiebant , multorum etiam Patrum, ut videbatur, auctoritate firmata. Præſcriptum enim tempus exceſſerat, quare ipfe experimento edoctus falſa qux de hac duratione dicta erant fuiffe, non tamen melior factus, neque aliorum erroribus prudentior, tempus in feptem millia dilatavit . 143 Quod etiam falſum eſſe decurſu temporis comperimus. Loqui- mur nunc de computo Græcorum, quo Xanthopulus utebatur, & quo niſus fimilia propinabat. Quod fi Latinorum computum reſpiciamus , res aliter fe habet. Conſideratius itaque Joſephus Bryennius orat. 1. de futuro judicio, & fempiterna beatitudine: Πότε μέν έται η ημέρα η κρίσεως, ο Χριστός , η αυλοσοφία ερωτηθείς απεκρίναλο, έτως απών, αει 3 7ης ημέρας εκείνης και ώρας έδεις οί- δεν . έδε οι αγΓελοι ξέρανε, έδε ο υος, ει μη οπαθής μόνG», όπο 7oίνω εδε οι εν τω έρανώ άγγελοι ίσασι πειραύτης 7ο πότι αυτής έσαι και ημέρα της κρίσεως. α και έκανε το τέλG- άδηλον είναι η πρόνοια έκρινεν επίσκοπώ σωτηρίω πολλώ μάλλον την ξ κόσμε σωτέλααν επ' ωφελεία κοινή τοις πάσιν αγνώρισον είναι πανσόφως αύτη τροώρισε, καθώς σει ζητήματα τότε εν τοις αεί ζητήματα τέτε εν τοις περί σωλελίας προς την ημετέραν αγάπην λόγοις διεξοδικώτερον, και σαφέστερον είρηται. Quando vero erit dies judicii ? Chriſtus ipfa ſapientia interrogatus hoc mode reſpondit : De die autem illa & hora nemo novit, neque Angeli cælorum, neque Filius , niſi Pater ſolus. Ubiitaque neque cæleftes Angeli fciunt de eo, quando dies judicii futurus eft, etenim fi fingulorum finem ignotum effe providentia volwie pro cujusliber ſalute, multo magis mundi confummationem occultam effe, ad communem omnium utilitatem predeterminavit : quemadmodum nos de hac quæftione in noftris de Conſummatione orationibus fufius clarius que ad veftram dile. lectionem egimus. V. Quintus error ordine erit, quem ſi multorum erro. 144 rum quaſiin unum congeriem dixeris, verum dices. Eft enim Ι veluti d) Si anno Græcorum demas 55c8.prodit annus CHRISTI 1631. TRIODII. Did II. ΤΟ) veluti fæcunda mater errorum multijuga fobole fædisſimus. In ſecunda namque Quadrageſimæ Dominica , quam ex reftituto imaginum facrarum cultu, & hereticis profligatis ορθοδοξίας, quali re&tæ fidei nominant; ubi veræ rectæque fidei profesſionem emittunt, & ſingula religionis capita palam & in aperto, voce al- ta confitentur , le&tarios, eorumque hæreſes iteratis anathema- tis damnant, neſcio qua ratione dæmon malus impie ita omnia confundit, ut hærefeon potius proteſtatio, quam rectæ fidei di. cenda ſit. Pro libidine enim fan&tisfimos quoque viros, qui fi- dem vita & fanguine tutati ſunt, iniquo ſilentio involvunt, pesfi- mos quosque & fidei hoftes odio & adulatione, mirificis laudibus extollunt. Ideoque non immerito conditionem modernorum Græcorum, quæ ſimilibus addiétain Eccleſia recitaret, deplora- bat Georgius Trapezuntius ad Joannem Crebuclefium, de pro- cesfiοne Spiritus fanξti. Αλλ' ενταύθας λόγο γενόμενος έξω γίνομαι έμαυτά τα πάθη νικώμενα. εαί μοι των αθλίω; εαι μοι, ότι το εμόν γίνG το ορθοδοξότατον ποτε και Χρισφίλον εις το ασεβείας καθήλθες, ώςε συνοδικώς φρονήσαιτας Παλαμά, και κατ' έτσι τω αναθέματα παραπέμπειν Τριάδα και τες αυτής. έτως έμανης κατα της αληθείας ώθ' ν' αποφύγης τες αλύτες τ αληθείας λόγες αποτολμήσαι κηρύταν απά- ρες έσας τας ενεργείας θες, και ακτίνες είναι, και απαράκις της ουσίας διαφέρειν , και πιςεύειν έξω ΤριαδG» είναι τι άκτισον, και τες μη 145 ευτω φρονούντας αποκηρύττεινή εκκλησίας, ήτοιτ παλαιάς Ρώμης ερώ- τα και μαθήση, κρξε , και ανοιγήσεταί σοι, ακολέθη τοϊς σοίς διδα- σκάλοις, Αθανασίω τω πάνυ , Βασιλάω, Κυρίλλω, τω Νύσσης, και τους λοιπούς. αραπεμψον τω αναθέμαι Παλαμάν, τον ένα φύγη και Ρώμης δοξαν, ήτοι την αλήθειαν αυγήν εις πολυθίαν, και αυτής τ ελ. ληνικής πολώ χάρω εισβαλόνια πάσαν την εκκλησίαν Γραικών.7ίς τραβώ- δος εκτρα/ωδήσς, ως δε, ταύτα. τίς αρκούντως αποκλαύσεται; έμοιέ- ρήσέlαι δαληθές, όταν τέτων μνηθώ, ώσπερ 7ινι φιλογόωγιωαικι όνυ- ξιν επέρχεται ξύειν 7ας παρειας, και την κόμην ξαίνειν χερσί, δέρειν ως Την κεφαλήν, και λύπτειν παλάμαις θα γόναθα ενθυμομύω την γένες απώλιαν, αλ' ο καιρός νυν 7ών 7οιέτων θρήνων. οίδα δ' ότι καθαγι- λάς Γραικός 76 δόξη ως ανοήτε. εγω 3 ωσπερ αληθή λέγω, έτω μ8 ο Χριστός φάσαιο εν ημέρα τ κρίσεως. Sed cum huic dicendo Accelerim paſſione devictus exira me fio. Va mihi miſero ; Væ mihi, quod gens mea, que aliquando quam orthodoxam fidem fequebatur, & Chrifti Amans in id impietatis proruiſi, ut fynodice ea , qua Palamas, jene tires, 104 Ε'ΧΑ ΜΕ Ν Dil. 11. tires, & fingulis annis anathemate deponeas , Triadem, illiw que e culto. res: adeo adverſus veritatem inſanifti, ue dummodo inſolubiles veritatis raciones declinares , aula fueris, infinitas DEI operationes prædicare, easque increatas , & infinite ab eſentia differre, crederegg aliquid extra Triadem increatum, & eos qui aliter ſentiunt ab Ecclefia exturbare, feu à peteri Roma. Quere & difces. Pulla, & aperietur tibi: ſeque- re tuos preceptores Atbanafium magnums, Bafilium, Cyrillum!, Nyſea 146 num, & reliquos Dic anatbema Falame , qui ue Roma ſententiam declinaret , ſeu potius veritatem in multos deos, o Gentilium ipforum multo perniciofiores Grecorum univerfam Ecclefiam conjecit. Quis Traa gædus bec uti addecet , tragædia profequetur ? quis abunde deplorabit? mihi fane, verum enim dicetur , dum hæc in mentem veniunt, veluti cuidam lacrymis deditæ mulieri ſubit unguibus taniare genas, & mani- bus comam evellere , capiti plagas appingere, s palmis pulfare genus gentis mee exitium reminiſcenti . Sed fimilium lacrymarum nunc tem- pus non eft. Novi enim quod qui opinione Grècus es , irrides me veluti mente caprum. At ego quemadmodum vera dico , ira mibi DEus par. cal in die judicii. Ut melius vero hæc quæ diximus innoteſcant, illa animadvertenda ſunt. Primum, Synodicum tomum, e) in quo ifta omnia continentur , impudentisfimo mendacio ſeptimæ Synodo gene- rali appingunt, ut Synodi fanctisſimæ nomine quisquiliis, ac deliramentis ſuis fidem faciant. Nihil tale in ea Synodo reperi- tur. Qui id enim fieri potuit, ut res poft illam Synodum mul. tis annorum centuriis geſtas Synodus illa prævidens, ac deter- minens , has quidem laudando, illas damnando publicaret. Quare Philotheus Patriarcha, cujus fuperius meminimus , Sy. nodicum hunc à ſe conſcriptum, ut ego exiſtimo, & ex ſerie Patriarcharum , quos in eo commemorat, legenti facile patet, ne auctoris damnati nomine fcriptum vilefceret , ſub fpeciofo ſeptimæ Synodi titulo editum in Eccleſiis Græcorum alta voce recitari quotannis inſtituit. 147 Secundum , veriſimile eſſe, nonnulla præſertim quæ in principio leguntur , cum de Imaginum reftitutione, aliisque in feptima Synodo pertractatis agant, ab eadem Synodo,multisim- mutaris, c) Hic eſt quem ſchiſmaticorum tomum Synodicum vocare folet Allatius, ut de Synodo Photiana p. 446.450,&c, de purgatorio P. 153. TRIODII. IOS Diſ 11, mutatis, vel innovatis excerpta. Verum reliqua alia poft men- tionem Nicephori, & Methodii Patriarcharum, ubi Ignatii & Photii memoriam facit, ad finem usque Synodici, nulli dubium eſſe deber, abeodem Philotheo ex ingenio fuiſſe adjuncta ad pro- priæ fententiæ pro defenſione Gregorii Palamæ propugnationem, & aliorum oppugnationem. Tertium, multas hæreſes contineri in ea parte potisſimum ubi contra Joannem Italum, & Barlaamum, & Acyndinum in- furgit, eosque multiplicianathemate ferit , omnes e penu Gre- gorii Palamæ, ac fimilium prognatas, quas cum Demetrius Cy- donius libro de hac re edito contra Palamam, & nuper * Græ- ce & Latine edito, fuſe proſequatur , ne nimius ſim, filentio prætereo. Quartum pag. 77. b.c. I. m. Ignatium & Photium ſan- Etisſimos vocat Patriarchas , & orthodoxos, & infra pag. 82. b. C. I. Quod etfi de Ignatio verum eft, de Photio f) tamen nonnifi in Hiftoria Ecclefiaftica rudis, & fchifmatis fautor dicet, Malorum enim omnium, quæ ad hæc tempora Græcorum Ec- cleſiam deturpant, prima origo & caufa, ipſe Photius fuit, qui eam ab Ecclefia Latina veluti a matre filiam feparavit, multisque 148 pravis opinionibus imbuit. Et quod omnium pesfimum eſt,adeo in fimilibus obftinatam eſſeerudiit, ut malum adeo ingraveſcens non jam ſentiat, & remedia in ejus falutem ab Ecclefia Latina exhibita refpuat, &in tanto malo pertinacitergaudeat. Quintum pag. 77.b.c. I. m. Omnia fcriptavel dicta tam contra Ignatium, quam ipſum Photium damnat. Apanajaxda των αγίων πατριαρχών Γερμαν8, Ταρασίς, Νικηφόρε, και Μεθο- dis, Iyvelis, palie, Ers@ave, Auwvís, reis Nixond's yeaper 70, û nannI6v]a, acteud. Omnia contra ſanctos Patriarcbas Gera manum, Nicephorum, Taraſium, & Methodium, Ignatium , Stea phanum, Photium, Antonium , & Nicolaum five fcripta , five dicta, anatbema. Ergo anathematizanda eſt octava Synodus generalis contraipſum Photium, pro reſtitutione Ignatii celebrata. Ergo (000) anache Edente Petro Arcudio, inter opuſcula aurca Rom. 1630.4. f) Solenne eſt Allatio & aliis Ecclefiæ Romanæ aſſeclisin Photium, tantopere ab aliis lau- datum, velut hoftem convitia & malcdicta congerere , ut patet ex ejus libris con- tra Creygionum , contra Hottingerum, nec minus de Synodo Photiana, & de utriusque Ecclefiæ conſenſu II. 4. feq.&c. 106 E X A M EN Dil.17. anathematizandæ epiſtolæ Adriani Papæ , Nicolai, Joannis, & aliorum Pontificum fanctisſima ſcripta , quæ Photii in Igna- tium machinas, in Eccleſiam Romanam dolos, in optimos quos- que inſidias , & illius improbam & execrabilem vitam deprædi- cant, veleo ſolo nomine quod contra Photium fint. Et ut plau- fibiliorres videstur, etiam contra Ignatium ſcripta & dicta dam- nat, cum unum ex iis veracem fuiffe oporteat, alterum iniquum, & alieni occupatorem. Et tamen fcripta contra Ignatium ipfi re- cipiunt , cum Pſeudofynodos Photii, & latrocinalia conventi- 149 cula exoſculentur , & inter alias Synodos connumerent : cano- nesque ibi editos etiam prolixis commentariis cohoneſtent. Quæ omnia ut honori Photii Græci conſulerent, non nunc primo, fed ab eodemmet Photio, etiam dum viveret, poft Ignatii obi- tum tentata fuiſſe ex iisdemmet Photii technis, & dolis compro, bantur. Nam Joannes Pontifex , cum ad Bafilium Imperato- rem, Clerum Conſtantinopolitanum, &ipſum Photium, etiam legatione miffa, de reſtitutione ejusdem Icripſiſſet , mandavis- ſetque quidquid in ea legati cæterique fervare debuiſſent, ipſe Photius, legatis Pontificiis five aſſentientibus, five conniventi- bus, in Pſeudofynodo , quam pro ſui reſtitutione congregavit, fi modo vera funt quæ in ea narrantur, & non ex libidine Photii conficta , poftquam a ſe corruptas, quibusdam additis & detra-, &tis , Joannis literas publicaffet, illud ſummo ſtudio conatus eft conſequi, utacta octavæ Synodi contraſe, auctoritate Concilii , & ipfius Pontificis damnata, de medio tollerentur, & fic tan. dem omnis eorum memoria fenfim obfcurata evanefceret. Pri- mum in epiftolam Joannis ad ſemet redditam illa perfide inferuit: Την 3 γενομένην καλα τσης ευλαβείας σύνοδον εν 7οίς αυτόθιήκυρώσας μου, και έξωρακίσαμεν παντελώς, και απεβαλόμεθα 210 7ε άλλα, και ότι ο προ ημών μακάρια Πάπας Αδριανός έχ υπέγραψεν εν αυγή. Que vero Synodus in urbe ißa contra reverentiam veftram kabita eft, eam nos irritam fecimus , atque omnino abrogavimus, o rejecimus tum 150 ob alia, rum etiam quod qui fuit ante nos beatæ memorie Papa Adria- non fubfcripfit Synodo illi. Etilla in Commonitorio Fratribus Paulo, & Eugenio Epifcopis, etiam ab ipſo Photio falſato, quod legitur Synodi Photianæ a&t.2. Volumus præterea ut coram univerfa Synodo promulgerur, quod Synodus babita adverfus prædictum Patriar. cham TRIO DII 107 Difil. cbam Photium, tempore Adriani fanétiffimi Papæ, tum Roma, tume Conftantinopoli, ex nunc habeatur nulla & irrita, & non numeretur cum alia fancia Synodo. Ibidem etiam variæ Patriarcharum epiſto- læ recitantur, quarum ille fcopus fuiſſe videtur, ut octavæ Sy- nodi contra Photium acta damnarentur, & act. 3. a Patriciis etiam eadem Synodus deftruitur. Sicitem in alia Synodo Pho- çiana , ſed breviori illa quidem, quam meæ fchedæ ſubmini- ítrarunt: illa ad faftidium usque etiam in ſubſcriptionibus Lega- torum Apoftolicorum, & Imperatoris, illiusque filiorum repe- tuntur. Αλλά μην και καλα το κομμoνορία ρητών αποβάλλομαι, και αναθεματίζω την καλή αυξ συσάσαν σύνοδον εν 7η Κωνσταντινοπολι- Των αγία εκκλησία, ωσαύτως και άπανα 7α πραχθένα κατ' αυγά εν 7οίς καιρούς και εν ευσεβή 7η μνήμη Αδριανά Παπα Ρώμης καλα 7ο κεφα λαιονξ κομμωνίζορία και αργώ, και αναθεματίζω, και αποβάλλομαι, και εν αριθμώ συνόδων εδαμώς αυτην καλαψηφίζω. VerbafiuntPe- tri Legati Pontificii: Quinimmo & fecundum Commonitorii verbare- jicie & anathematizo Synodum contra eum, Photium, celebratam in ſa- cra Conftantinopolitana Ecclefia , fimiliter & omnia contra ipfum tempori- bus pie memorie Adriani Papæ Romani falta juxta Commonitorii claufu- 151 lam, irrita facio, & anathematizo , rejicio , & inter aliarum Sy- nodorum numerum nullo modo illam conftituo. Et: Ieva Ta' xal aux συς ανα εν οίω δήποτε (όπω, και παρ οία δήποζε προσώπε τω αυτώ xalutoCenawava Déucel. Omnia contra ipfum in quocunque loco, o a quacunque perſona falta eidem fubjiciens anatbemati , kaj droßený πανίων 7ών κατ' αυγά γραφέντων, ή λαληθένων. Εt omnium contra eum aut di&torum, aut faclorum ejectione. Hæc licet falla fint, & Photiana commenta, nec ab Ecclefia Romana unquam recepta, ut infra, cum de excommunicatione Photii dicemus; fimilium tamen rerum principium, & illorum auctorem, necnon Syno- dici hujus originem, & ſummam Græcorum in fuo Photio de- fendendo pervicaciam dilucide fatis habemus. Eorum poftea continuatus uſus videri poteftex Tomo Unionis ſub Conſtantino, & Romano Imperatoribus, in jure Græco-Romano lib. 2. & rurſus poftea fub Baſilio & Conſtantino Imperatoribus, Siſinnio Patriarcha rem promovente renovato, ut refert Joannes Scy- litza. Osis xai 785 21 gengivoreft'es wore 2198 Tìv 787edgaular. Is diſidium propter quart as nuptias dudum ortum diftulit concordia faceta. (000) 2 Sed Ko8 Ε Χ Α Μ Ε Ν Dif. Ir. Sed quæ Tomo ſubnectuntur acclamationes Synodales a Sergio Patriarcha, ex progenie Photii, ut confanguinei honori confia- 1eret, additas fuiffe verofimile eft: in quibus fic habetur : Ιγνα- τία , Φωγία , Στεφάνε, και Ανωνία, Νικολάο, και Ευθυμία και 152 Στεφάνα, Τρύφωνα, Θεοφυλάκι8 , Πολύευκα, και Αντωνία, των ορθοδοξων Πατριαρχών αιωνία η μνήμη. άπαντα τα κατα των αγίων Παξιαρχών Γερμανε, Ταρασία , Νικηφόρα και Μεθοδία γραφέντα, ή λαληθέντα , αναθεμα, Ignatii, Photii, Stephani, Trichonis, Theo- pbylaéti , Polyeučti , & Antonii , orthodoxorum Patriarcharum æterna fit memoria. Univerſa que contra fanctos Patriarchas Germanum, Tam rafium , Nicephorum, & Methodium fcripta vel dicta ſunt , anathema. Sed etiam Marcus Epheſius in Concilio Florentino ſect. 6. teftatus eft. Και αυτη η σύνοδG» ήν λέγει η αγιoύνη σε έχει πράξεις καλά και Φωγία εν τω καιρώ & παπα Ιωάννα, και ξ Αδριαν8. μετά ταύτα έγένε- Το άλλη σύνοδG-, και ανώρθωσε τον φώτιον, και ήκύρωσε την πρώτην σύνοδον ή τις ονομάθη και όγδόη σύνοδος εγενέλο επί παπα Ιωάννα, έ τινς. παπα Ιωάννα α επιςολα ευρίσκονται υπερ φωτί8, Et : Από τότε γούν μέχρι και νυν αναγινώσκεται εν τη μεγάλη εκκλησία και Κωνσανινοπόλεως έτως. άπαντα τα καλα των αγίων πατριαρχών Φωγία και Ιγνατία γραφένια, η λαληθένα, ανάθεμα, Νam Synodus her, de qua loquitur veſtra reverentia, continet aéta adverſus Photium tema pore Joannis Pape & Adriani. Poftea celebrata eft altera Synodus , que Photium reftituit, & priorem Synodum abrogavit. Hec Synodus, que oflava etiam eft appellata, faéta cft Sub Joanne Papa ; cujus Joannis in- quam Papæ extant pro Photio epiftola. Et: Itaque ex eo tempore ad bunc usque diem in magna Confantinopoleos Eccleſia ita legitur, omnibus, 153 qua adverſus ſanctos Patriarchas Photium, & Ignatium fcripta, vel dig Sta funt, anatbema. Sextum pag. 82. a. C. I. m. &infra. Imperatores & vita & religione pesſimos , multis hærefeon labibus commaculatos, & Latini nominis hoftes acerrimos, vario ac iterato acclamatio- num, ac laudum genere ſublatos, pleno Ecclefiafticorum, & ſecularium hominum conventu , quafi innoxios , & ab omni crimine liberos approbat. Inter eos, ut reliquos reticeam, præcipui ſunt Conſtantinus Monomachus, Alexius Comnenus, uterque Andronicus ſenior , &junior, quibus fane in Ecclefiam Latinam crudeliora monſtra Græcia nontulit. Septi- TRIO DII. Dil. II. 109 Septimum hoc idem in Patriarchis Conftantinopolitanis facit. Plurimis enim, qui in Ecclefiam Latinam & fcripto, & verboinvecti ſunt, acclamat, & orthodoxos ac fanctos enun- ciat. pag. 82.b. col. 1. Inter eos, ne fingulos recenleam, ſunt Photius, Siſinnius, Michael Cerularius , Michaël Anchiali, Germanus, Jofephus, Athanafius, Ifidorus , & omnium po- ftremus Philotheus, quem hujus Synodici auctorem eſſe puto. De quo tanquam melioris notæ homine illa habentur a ſequacibus addita, niſi novus Alcidamasipſe ſibi g) illas laudes intexuit Φιλοθέα ξεν μακαρία τη λήξει γενομεύε αγιωάτε, και αοιδίμε πα- τριάρχε, ξ τερρώς υπερ της εκκλησίας Χρισέ και των ορίων αυτής δογμάτων, και λόγους και πράγμασι και Διαλέξεσι, και διδασκα- λίαις και συγΓράμμασιν αγωνισαμε, αιωνία η μνήμη, Philothei beate memorie fan&tisfimi & celeberrimi Patriarcbe, qui prenue pro Ec- 154 clefia Chrifti, & rectorum illius dogmatum, & verbis , & operibus , & diſputationibus , & do&trinis , & monumentis editis decertavit , fempi- terna memoria. Cum tamen omnia hæc pro tuenda doctrina Pa- lamæ, & Græcorum erroribus, contra Latinam Eccleſiam, quam miris modis dilaceravit, tentaſſe audacter, ac pertinaciter ab- folviffe, ex hiftoriis etiam Græcorum compertum fit. Et ut per- verſum auctoris hujus ingenium magis mireris, inter tot Patriar- chas hic commemoratos , præter Germanum, Nicephorum, Methodium, qui ante Photium & ſchiſma illam Eccleſiam fan. Etisſime rexerunt, nullum alium in tanta abundantia fanctorum commemorat, poftfchifma & Photium nullum ſilet, fed omnes ad amusfimunum poft alium, inter quos etiam apud Græcos no- centisfimos deprædicat. Satis videlicet illi eft, fi ſchiſma pro, pagarunt, in eo mortui ſunt, & in Romanam Ecclefiam obla- trarunt. Crimina alia etiam enormia, & ab hiſtoricis Græcis damnata, penes hunc Auctorem nulla ſunt. Et fi poft Photii mortem tres ad fummum inter fanctos relati ſunt, ut Stephanus Antonius, Euthymius, nondum enim ardens ille fpiritus te- puerat, tamen poft illos rara avis, neſcio quisnam fit, qui fan. &inomen meruerit. Conſideremus ergo, quomodo Photius ortho- g) Hoc nullo modo eft credibile, cum de mortuo aperte fcripta fint. Parum quoque exploratum, licet audacter id tum h. I, tum ſupra p. 146. Allatius affirmat, quod Philotheus cætera Synodici confcripferit , atque íeptimæ Synodo , cujus haud dubie multa continet, ſuppoſuerit, y (000) 3 Go E XAMEN Diff. 17. orthodoxus eſſe potuit , illiusque memoria laudabilis, qui vivens propter hærefim & ſchiſma a Pontificibus Romanis excommuni- 155 catus, nunquam in gratiam etiam fui Joannis rediit, mortuus quoque a ſubſequentibus Pontificibus damnatus. Ne verbaPon- tificum recitando faſtidio fim, fatis nobis fit Auctor Appendicis ad Concilium octavurm generale, ubi inter cetera: Μέχρι της σήμερον εσαράκονία πέντε έτη αναθεματίζεται Φώτις προδήλως απο παπα λέον G. έως & Φορμόσο, ένδεκα δ έτη αναθεματίζετο κοσμι- κός ών, ως κοινωνος 7ώ καθηρημλύω και αναθεματισμένω Γρηγορίω τα Συρακάσης, και άλλα λδ. αφ' & εγενετο αββάς. ο δ πάπας Λέων και ο Βενέδικής, και ο Νικόλας» 7ον Γρηγόριον ανεθεμάτιζον καναπολ- λας τας ατόπες αιτίας, έπει και ο Φώτια ωρατε καθηρημείου εχειρο- τονήθη, και δι αλλα μυ, αλλά και Alo 7 δεξα ωρα τοιέτε την δερωσύνην αναθεματίζεται υπό των εννέα προέδρων της Ρώμης, Λέονθος, Βενέδική8. Νικολας, Αδριαν8, Ιωαννε , Μαρίνα , Αθριανα ετε- 88, noy voquéos. · Photius quadraginta quoque annis ad hodiernum les que diem palam anatbemate feritur a Leone Papa , usque ad Formo- fum. Nam annos undecim anatbematizatur fæcularis , & laicus, tan- quam qui cum Gregorio Syracufano exauctorato , anathematizatoque communicaret , & alios triginta quatuor, poftquam facris initiatus eft. Etenim Leo Pontifex , Benedictus, & Nicolaus Gregorium propter varias caufas anathemate damnabunt. ubi vero Photius a damnatocox. fecratus eft, cum propter alia ipfius facinora, tum quod facris eſſet & Gregorio initiatus , anathematizatur a novem Romanis Pontificibus, Leone , Benedicto , Nicolao, Hadriano, Joanne, Marino , Hadris- no altero, Stephano , G Formoſo. Siſinnii ad hæc tempora epiſtola 156 in Romanam Ecclefiam ad omnes Thronos Orientales , ex Pho- tii penu deprompta legitur , nec eum reſipuiſſe , vel cum Ec- cleſia Catholica communicaſſe aliquis tradidit. Sergius ex pro- genie Photii , ejus fecutus veftigia, ur Baronius h) refert, eo amplius obfuit, quo diutius præfuit, propagato ſedistempo- re ultra vigefimum annum, & illius nomine invenitur alicubi ſcripta epiftola. Etcum Sifinnius & Sergius etiam monumentis editis, in Latinam Ecclefiam inve£ti fint, quomodo dicta uni- tas ad Michaëlem Cerularium durafle, affirmandum eſt ? & de Siſinnio quidem adeo clarum eft, ut probatione non indigeat. De h) Baron, ad A, C, 6ο8. 5.&639. 17. TRIO DI 1. Dir. ΙΙ. ΤΙΙ De Sergio, quodnon ita manifeftum eft, ex eorundem Græco- rum monumentis aperiam, i) qui tradunt Sergium primum omnium nomen Romanorum Pontificum ex diptychis deleviſſe, eumque poftea fecutos ſucceſſores memoriam Romanorum Pon- cificum cum aliis Patriarchis, inter Miſſarurn ſolemnia , uti fieri moris erat , non admiſiſſe. Auctor libelli, Quando Latini, aut quibus Auctoribus Spiritum ſanctum á Filio quoque procedere dicere cæpea runt, & azyma (acrifcare: ΧριςοφόρG- 3 μεθ' αυτες γενόμενος πά- πας Ρώμης , και ως Σεργία, ξ τότε εν Κωνσταντινοπόλα πατριααρ- χένα, απαιτεί την αγία συμβόλε ομολογίαν , πρωτG ο 7οιέτG- παπας Χριστοφόρο» εν τη ομολογία αυλέ έκ παρος και 8 το πανάγιον πνεύμα εκπορεύεούς λέγων ανεφάνη. Αθα ξτο και υπό το Σεργία παριαρχε όν7GΚωνσταντινοπόλεως, και των λοιπών σας 7ριαρχών από των ιερών δικτύχων εξεβλήθη. Εt: μέγα 3 Σέργιον τον 157 προρρηθέντα παγριάρχην Κωνσταντινοπόλεως τον από των δικτύχων εκβαλόντα τον Χριστοφόρον, γέγονε πατριάρχης ο κεραλάρια». Et, αν και ταις αληθείαις τα πράγμαα εξάσεις , εξ ότι ο πατριάρχης ΣέργιGΧριστοφόρον τον πάπαν των διπλύχων έξέωσε 24α την τοιαύτην καινοτομίαν τ αιρέσεως , ευρoις αν μη ευδοκιμήσασαν την βασιλείαν τ Κωνσταντινοπόλεως εν τη εκστρατεία. Chritophorus pot eos Papa Ros manus fuit , cum ab eo Sergius Patriarcba Conftantinopolitanus facri ſymboli profesſionem exigeret , primus omnium in fua confesſione ex Patre & Filio fanctisſimum Spiritum procedere dixiſſe inventus eſt. Propterea A Sergio Patriarcha, & aliis , & facris Diptychis eje&tus eft. Er: Poff Sergium jam di&tum Patriarcham Conftantinopolitanum, qui è Diptychis Chriſtophorum ejecerat, in Patriarcbam promotus eft Cerularius. Et: Quod fi veritate ipfa rem æftimabis, ex quo Patriarcha Sergius Chrifto. phorum Papam è Diptychis expunxit, propter fimilem de novo intent atam berefim, invenies imperium Conftantinopolitanum in expeditionibus milia taribus plendorem ac gloriam affecutum non effe. In quibus verbis multa conſideranda funt: præter enim illud unum quod narrat de Sergio, eum nempe memoriam Pontificis è Diptychis dele- viſſe , quod illi credimus , quod ex Sergii fchola fit , reliqua omnia falfa funt : adeo Auctor ifte non in Hiftoriis Latinis tan- tum, ſed Græcis etiam cæcutiir; & planeinfans fuit. Quis enim neſcit Chriſtophorum Pontificem mortem obiiſſe annos prope octogin- (i) Confer Allatium de conſenſu utriusque Ecclefiæ lib. 2. cap. 8. Ε Χ Α Μ Ε Ν Dif. II. 158 octoginta fex, antequam Sergius Patriarchatur iniiſſet ? Et qui nondum natus, quomodo a Pontifice fidei profesſionem exigere potuit? Et quomodo poft Sergium hunc Patriarcha creatur Ce- rularius, cum inter utrumque Euſtathius Archipresbyter magnæ Ecclefiæ, & Alexius Studita Patriarchaturn obtinuerint? Si Græ- cus Græca tam bene novit, quid de eo dicemus, quando Ponti- ficum Romanorum ſeriem in ordinem redigit, ut fua probet? Confuſe ornnia, nec ad rem. Illud propemodum admiror, di- cit, poft deletam è Diptychis memoriam Pontificum, Imperii expeditiones omnes male, infeliciterque eveniſſe. Et infortu- nium non vident? caufam habent , fatentur, & fibi non provi- dent. Hoccine credibile eft, ut cum antiquo feriptore dicam, aue memorabile, tanta vecordia innata cuiquam fit, ut malis gaudeat ? Ex his facile colligi poteſt, quantum a veritate aberret Manuel Ca- leca lib.4. contra Græcos, qui aſſerit Photium obiiſſe, cum es fet Ecclefiarum unitas, & dictam unitatem poftillum, per de- cem & feptem Patriarchas duraſſe. Quomodo enim in unitate Eccleſiæ mori dicendus eft, qui per tot Pontifices etiam poft more tem communione, atque unione fidelium privatur? Et cum Si- finnius & Sergius etiam monumentis editis in Latinam Ecclefiam invecti fint, quomodo dicta unitas ad Cerularium duraffe affira mandum eft? Michael Cerularius, & Leo Achridanus Bulgaro- rum Archiepifcopus, adverſus Apoftolicam Sedem fellis plenam 159 epiſtolam Joanni Tranenſi in Apuliam miſere, cui talis titulus affixus erat, ut refert Baronius, k) in Codice, in quo erat transſcripta. Calumnia Epiſcoporum Michaëlis Conftantinopolitani, es Leonis Achridani pervicaciter exhalantium peftiferas Memphites diverſa- rum berefeon adverſus fanctam Romanam, o Apoftolicam Sedem, imo contra Latinam , & Occidentalem Ecclefiam. Hæc quidem calumnia Greco ſermone edita, & Joanni Tranenfi Epifcopo, in ſugillationem omnitim Latinorum directa, cum fuiſſet Tranis exbibita fratri Humberto Sanctæ Ecclefia Sylve Candide Epifcopo, in Latinum eft translata ejus ftu- dio, atque delaia D. Leoni nono. Inea Latinos accuſat , & dam- nat, quod præterinſtituta Chriſti Ecclefiæ in Azymis confecraa rent, Sabbatum Quadragefimæ Judaice obſervarent , ſuffocata comederent, Alleluja in Quadrageſima non pfallerent, ſed ſe- mel k) Baron, ad A.C.1053.22. TRIO DI I. NI3 Dif. 11. mel in Paſchate. Neque fcripto folùm in Romanam Ecclefiam iſtorum odium innotuit; fa&tis atrociſſimis Latinos ipfos, & Lati- ni nominis fautores proſecuti ſunt. Leo IX. epift. 1. cap. 29. ad eosdem fcripta : Vos enim alloquimur, qui ficut Dominus ait Pbariſeis, tuliffis clavem ſcientie, qui clauditis regnum cælorum ante bomines, nec ipfi intraptis, nec alios intrare permittitis, ſed potiùs prohibetis, dum matris venerandam faciem conſpuere queritis , dum eam inſequimini convitiis, of malediétis, dum agnos ejus ab ea ſegregare etiam anathemate 8 flagellis, ne vocem maternam agnoſcant, & ſequantur, contenditis. Ut enim fertur, omnes Latinorum Bafilicas penes vos claufiftis , Monachis monafteria & 160 Abbatibus tuliftis, donec veflris divereni infitutis, Ecce in hac parte Roman na Ecclefia quanto difcretior & clementior vobis eft ? fiquidem cùm intra O exire Romam plurima Grecorum reperiantur Monafteria, five Ecclefia, nullum eorum adhuc perturbatur, vel prohibetur à paterna traditione , five conſuetudine; quin poriùs fuadetur, 6 admonetur eam fervare. Etepift.7. ad Conftantinum Monomachum Imperatorem Conſtantinopoli- tanum: Sed noverit claritas tua ſuper præſumprionibus ejus, Michaelis Ce- rularii Patriarchæ, multa intolerabilia jamdudum pervenille ad aures noftras, qualiter etiam apertâ perfecutione in Latinam Ecclefiam exarde. fcens anatbematizare non timuit omnes, qui ſacramenta attrectant ex Azy- mis: 85 quod Alexandrinum & Antiochenum Patriarchas antiquâ dignitate fuâ pripare contendens, contra fas & jus fibi fubdere novâ ambitione appetit, & pleraque, quæ ufurpare dicitur, ficut à noſiris Nunciis diligenter cognoſcere poteris . Etepiftolâ ad eundem Michaëlem: Illud autem quis non ftu- peſcat , quòd poß rot (anctos & orthodoxos Patres,per mille & vigintia Pallio- ne Salvatoris annos, novus calumniator Ecclefiæ Latinorum emerfifli, ans- thematizans omnes, & publicam perfecutionem excitans, quicumque parti- ciparent ſacramentorum ex Azymis. Quam preſumptionem tuam,& fama nobis obtulit , 5 litterarum fub nomine tuo ad Appulos datarum textus ma- nifeftavit. Hiccùm temerè adhuc in Latinos infurgeret, & perſe- veraretin ftultitia obſtinatus, inter Miſſarum folemnia, in templo fanctæ Sophiæ, chartam illius excommunicationis, propter mul- 161 tas dicti Michaelis, illiusque fautorum hæreſeos, ſuper principale altare pofuerunt, ſuboculis omnium Papæ Leonis noni Apocrifia- rii, indeque mox egresſi pulverem pedum excuſſere, & anathe- mate dato cunctis, qui deinceps communicarent ex manu Græci Romanum facrificium vituperantis,alacres cæpere reverti,ex com- memoratione ipſius Humberti tunc Apoftolici Apocriſiarii . Ex- (PPP) co- ΣΙ4 ΕΧ Α Μ Ε Ν Diſ: 11. communicatione contumaxCerularii ingenium in rabiem verſum, in Latinam Ecclefiam literis hinc inde datis , atrocioribus calu- mniis plenis infaniit, quibus alias Orientis Ecclefias fuo præcipi. tio ipfe à Romana Eccleſia avulſus, miſeriores facit. Deinceps ab Iſaacio Comneno depofitus, exulans ſine ulla Pontificis abſo- lutione, fine ulla commiſſorum pænitentia, triſtem ac DEo exofam animam exhalavit. Id ut magis videas, habeto tibi monumentum dieti Michaëlis, l) quod in Legatorum excommunicationem publicavit atque excommunicationem ipfam ab Græco homine relatam, & ftatum illius Ecclefiæ non cuicumque obvium, ex ſche- dulis meis depromptum, Ε Ζημείωμα σείε ριφέντG- πιτλακίου εν τη αγία τραπέζη ωρα 7ών από Ρώμης πρεσβεων κατά 78 αγιωτάτου πατριάρχου κυρ Μι- χαηλ, μηνί Ιονίω, Ινδική. ζ. Προκαθημένου Μιχαήλ και αγιωτάτου ημών δεσότου και οίκου- μενικά πατριάρχου εν τοις δεξιοϊς μέρεσι των κατηχουμενείων, σωε- δριαζόντων αυτω θεοφιλες ατων μετροπολιτών Θεοφάνους Κυζίκου και 162 Συγκέλλου, Νικήτα ΧαλκηδόνG. και Συγέλου, Λαυρεντίου Δυρρα- χίου και Συ/γελου, Ανθίμου Σίδης , Νικολάου Πισωουντς, ΛέοντG- Μύρων, ΛέοντG- Τραπεζονυτος, Ιωάννου Σμύρνης, Ευσεβίου Αδριανου- πόλεως, Κωνσταντίνου Μυλήνης, Νικολάου Χωνών, Υπαγίου Ιδεονύτος, και αρχιεπισκόπων ΛέοντG- Καραβιζύης, Γρηγορίου Μεσημβρίας παρι- σαμένων και των πατριαρχικών αρχόντων. Ουκ ήν άρα, ιος έoικε κόρος τω πονηρώ των κακών. δια το γαρ ου παυεται τοίς ευσεβέσιν επιφυόμενα, και καινόν τι κατα της αλη- θείας αεί εφευρίσκειν εκμηχανώμεν... Ποιγάρτοι και μυρίαις με το σαις απαταις προ ής εν σαρκί τα δει ότου παρρησίας τον άνθρωπον υπηγάγετο. μυρίαις δε και μετα ταυτα πλαναις και δελεάσμασιν υπο- σκελίζαν , και ωρασύρειν τες αυτώ πεθαμένες ουχ υφήκεν όλως , δε διέλιπεν, αλα να γενομένων, και ευσεβες και βα- θείας ελπίδα τους ευσεβείν υποτρεφομένης έθέλεσι , μήτ' αν καινο. τέρων δυατεβηματων εφευρετας γενέθαι ποτε, εν πάσιν οίς κατα τ8 ορθοδ λόγο ο πονηρος πειράσα επέδασεν εις τουναντίον αυτώ των μη- χανημάτων σθιτραπέντα των. νυν Πινες δυσεβείς άνδρες και αποτρόπαιοι, και τι και αν τις ευσεβών 7ετες ονομασειεν , άνδρες εκ σκότοις ανα- δύντες, της και ενερία μοίρας υπήρχαν γεννήματα , ας την ευσεβή τ ταύ- έλα και 7ουτων εκποδών την 1) Adde quæ de hoc Michaële Allatius lib.2.dcconfenfu Ecclefize Occidental. & Oriental.c.9. TRIODIL. A Dif. II. IIS την ελθόντες πόλιν και θεοφυλακτον, αφ' ής, ώστερ από τις υψηλο και μετεωρα χωρίς α της ορθοδοξίας πηγαι αναδύονται, και καθαρα της ευσεβείας τα νάματα ες τα της οικεμένης διαρρέασι πέρατα, και πο- γαμών δίκην τας εν απαση τη υφ' ήλιον ψυχας, τοίς ευσεβέσι δόγμασι καταρδεύεσιν σιν εις ταύτην ώσπερ κεραυνός , η σεισμός, η χαλάζης πλή- 9. ει χρη δε μάλλων ειπείν οικειότερον ως μονιος άγριG είπηδησαν- τες τον ορθον λόγον τη διαφορά των δογμάτων καταλυμήναθαι επε. 163 χείρησαν, ως και χραφην αποθέθαι εν τη μυστική της μεγάλης τ8 θεod εκκλησίας τραπέζη,δί ής ημάς, μάλλον δε την ορθοδοξον τα Θεξ εκκλη- σίαν, και παντας τες μη συυπαγομένες τους αυτων δυατεβήμασιν ορ- θοδόξες αναθέματι δι αυτο τετο, ότι ευσεβείν και το ορθόδοξον προ- βαίνειν έθέλομεν , καθυπέβαλον. ε/καλέσαντες ημϊν αλλα τελινα, και ότι τες πώγωνας παραπλησίως εκείνοις ξυράν, και την κατά φύσιν αν- θρώπε μορφήν ωρα φύσιν έξαλλάσσειν εκ ανεχόμεθα. προς δε και ότι μη διακρινόμενοι από πρεσβυτέρων μεταλαμβάνειν γεγαμηκότων, προς επί πάσι δε τούτοις, και ότι το ιερον, και αγιον σύμβολον, ο πασι τοις σωοδικούς και οικεμενικούς ψηφίσμασιν άμαχον έχς την ισχύν, νόθοις λογισμούς και παρεγραπτοις λόγοις, και θρασες υπερβολή μη κιβδη- λεύειν έθέλομεν , μηδε ωραπλησίως εκείνοις εκ ξ πατρός και τα μοδ το πνεύμα το άγιον, ώτων τε πονηρού μηχανημάτων, αλλ' έκ τ8 παρος φαμεν εκπορεύεσθαι. μήτε τη γραφή προσέχειν εθέλοντες, ή εκ ακο- μαθαρώσετέ φησι τες πώγωνας ημών , έτε μην εννοείν όλως βελόμε- νοι ότι γωαξίν ευπρεπές τε7ο ο κίσας εποίησε θεός, ανδράσι δε αναρ- εδικαίωσεν , αλλα και τον τέταρ7ον της εν Γαγέρα συνόδε σει των τον γάμον βδελυσσομένων φανερώς αιμαζοντες, ός φησιν, κρίνοι ο αδα πρεσβυτέρεψεγαμηκόG, ως μη χρήναι λε7εργήσαν G. αυσε προσφοράς μεταλαμβανειν, ανάθεμα έσω, κατ' αυτό δε τετο και την έκτην σύνοδον αθε7άντες και α7ιμάζοντες, η φησιν, επειδή εν τη Ρω. μαίων εκκλησία εν τάξει κανόνωαδεδοθαι διέγνωμεν, τες μελλον- τας διακόνα, ή πρεσβυτέρε αξιοσαθαι χειροτονίας καθομολογείν, ως εκέ- τι ταϊς αυτών σωαπ' ονται χαμέλαις, ημείς αρχαίους εξακολεθέντες 164 κανόσι της αποστολικής ακριβείας και τάξεως τα των ιερών ανδρών κατα νομες συνοικέσια, απο το νυν ερρώθαι βελόμεθα, μηδαμώς αυγών την προς τας γαμέλας συνάφειαν διαλύοντες, ή αποξεράντες αυτές της προς αλλήλες κατα καιρόν τον προσήκοντα ομιλίας, ώςε εί τις αξιών ευρεθή προς χειροτονίαν διακόνε, η υποδιακόνε, 8G» μηδαμώς κωλυέλω επί τον τοιέτον βαθμον επαναβιβάζεται νομίμω σιωοικών γαμετη, μήτε μην εν τω της χειροτονίας καιρώ απαλλείωθω ομολογείν , ώς αποσήσεται (PPP) 2 της pogon στό EXAMEN Dif. II. της νομίμα προς την οικείαν γαμετην ομιλίας, ίνα μή εντεύθεν, τον εκ θεοδ νομοθετηθέντα και ευλογηθέντα τη αυξ παρεσία, γάμον καθυ- βρίζειν εκβιασθώμεν, της τα ευαγίελία φωνής εκβοώσης, ές ο θεός έζευ- ξεν άνθρωπG- μη χωριζέτω, και το αποσόλα διδάσκοντG-, 7ίμιον τον γάμον εν πασι, και την κοίτην αμιαντον, και , δεδεσαι γυναικί , μη ζήτα λύσιν, εί τις δω τολμήσα ωρα τις αποστολικός κανόνας κινέμε- Οι τινα 7ών ιερομένων πρεσβυτέρων φαμεν, ή διακόνων, η υποδιακόνων αποφερειν της προς την νόμιμον γιωαίκα σωαφίας και κοινωνίας κα- θαιρέθω. ωσαύτως, και ά τις πρεσβύτερG-, ή διάκονο την εαυής γυναίκα προφάσει ευλαβείας εκβάλλου, αφοριζέθω. επιμένων δε και θαιρείθω, προς επί πάσι δε τέλους μηδε εννοείν όλως εθέλον7ες, εν οίς το πνεύμα έκ εκ τ8 πατρός, αλλά και εκ τ8, yoδ φασίν εκπορεύεθαι, ότι ότε απο Ευαγfέλιςών την φωνήν έχεσι ταύτην , έτε από οικεμενικής σωόδε το βλασφημον τούτο κέκτηντα δόγμα, ο μεν δ κύριG oθεός ημών φησί, το πνεύμα της αληθείας, δωρα τα παρος εκπορεύεται. οι δε της καινής ταύτης δυσεβείας πατέρες το πνεύμα φασίν, ο యం 16ς τε πατρός και 78 μου εκπορεύεται, αλλά μηδε συμφορώντες πάλιν, ως τα εν ώ τε πατρός εκπορεύεται το πνεύμα και η ιδιότης επιγινώσκεται αυτά. ωσαύτως και ο ενώ γεννάται ο υος, ή τ8 48. εκπορεύε7αι δε ως ο αυ- ληρG» και το πνεύμα εκ τέ μου, πλείοσιν άρ' ιδιότησιν διας έλλεται πνεύμα τα πα7ρος, ήπερ ο υός. κοινόν μεν νδ πνεύματι και να η εξ αυ78 πατρός πρόοδG, ιδία δε τα πνεύματG- ή εκ τ8 πατρος εκπο- ρευσις, 8 μην και η εκ τε 8. ει δε πλείοσι διαφορας διασέλλεται το πνεύ- μα , ήπερ ο υος , έγλυτερω αν είη της πατρικής εστίας ο υος , ήπερ το πνεύμα, και έτως η Μακεδονία πάλιν καλά και πνεύματος ωρακύ- ψευε τόλμα, το εκείνων υποδυομένη δράμα και την σκηνήν. χωρις δε των ειρημένων, έδε συνιέναι όλως εθέλεσιν,ότι είπαν, όπερ μή έσι κοινον της παντοκρατορικής , και οριουσία ΤριάδG, ενός εςι μόνο των τριών, εκ ές δε ή τα πνευμαίGς προβολή κοινόν των τριών, ενός άρα εςι μόνο των τριών, αλλ' οι μεν έτως ημών τε αυτών, και της ορθοδόξα τα θεά εκκλη- σίας καθηναιδεύσαντο, εφ' ετέρας μεν, από της πρεσβυτέρας Ρώμης προς τον φιλευσεβέσατον ημών αυτοκράτορα αφικόμενοι. άλλα δε τινα κατα τα ορθοδόξο της εκκλησίας πληρώματος σκαιωρήσαν7ες. μάλλον δε και αυτήν την άφιξιν πεπλασμένην την αρχην ποιησάμενοι, και εκ της Ρωμης μεν αφικέσθα, και οι 78 παπα αποσαληνα σκηψάμενοι, ταις δε αληθείας , 7αις ωρα 7 αργυρά δολεραϊς υποθήκαις και συμβs- λας, αυλοί ε αφ' εαυτών αφικόμενοι, και μήτε αα 78 παπα απο- σαλέν7ες, αλλά και τα γράμμα/α, ώ ως απ' εκείνα δήθεν έπεφίρονο πλα των 7ο, TRI O DI I. DId: 11. 17 πλασάμενοι. 7ετο δ' απότε άλλων διεγνώσθη πολλών, και απογείας των γραμμάτων σφραγίδας νενοθευμένας φανερώς φωραθήναι. αυτό μεν όμω το ως ών δυσεβών έτων αποτεθέν έγραφαν καθ' ημών, Ιαλικούς 166 γράμμασι γεγραμμένον, και, επί παρεσία των υποδιακόνων της δευτέ. ρας εβδομάδος , παρ' αυτών πρώτον μεν τη 7ραπέζη της θεού μεγά. λης εκκλησίας επιτεθέν. ύσερον δε δια το 7ες υποδιακόνες απώσαθα τετο, και της θείας απορρίψαι τραπέζης, και προτείναθαι μέντοϊς θεσι λαβείν, εκείνες δε μη βεληθήνα (έτο καλα18 έδαφος ριφεν, και εις χεί- μας πολλών ελθον, ίνα μη δημοσιευθή τα εν αυτώ βλασφημίμενα η μετριότης ημών ανελαβετο. άτα 7ών την Ιταλίδα γλώοσαν ας την ελλα- δα μεταβάλλειν ειδότων προκαλεσαμένη 7ενας, ήγοω τον Πρωτοπαθού- ριον Κοσμάν , τον Ρωμαίον τον πυρον, και τον μοναχών Ιωάννην τον Ιανον μελαφράσαι 70 έγραφον επετρέψατο, 478 έγγραφε ωρα 7άτων με. αφρασθέντων είχεν ητε υφή αυτοίς ρήμασιν χτωσι. ος 7ις αν η πί- σει και τη θυσία της ρωμαικής και αποστολικής καθέδρας αντιλέγοι, ανα- θεμα έξω, και μήτε δεχθω ορθόδοξο», αλλα λεγέθω προζυμίτης, και νεός Αντίχριστος, ούβερ G. δεε χάρτη, 7ης αγίας Ζών Ρωμαίων εκκλη- σίας επίσκοπος, ΠέτρG- 7ών Αμαλφηνών αρχιεπίσκοπος, Φερεδέριχος διάκονο και σακελλάριον πάσι τοις τε καθολικής εκκλησίας τέκνοις, η αγία Ρωμαϊκή πρώτη και αποστολική καθέδρα, προς ήνατε δή προς κεφαλην ή Φροντίς πασών των εκκλησιών ιδικώς εφαρμόζα, της εκκλη- σιατικής ειρήνης και χρείας χάριν, προς ταύτην την βασιλικήν πόλιν ήμας αποκρισιαρίες αυτής ποιήσαι κατηξίωσον, ίνα καθώς γέγραπται κατέλ- θωμεν και ίδωμεν, ώ άρα έργω πεπλήρωται η βοη, ή αδιαςίκτώς έκ 7ηλι- καύτης πόλεως ανέβαινε προς 7α ώτα αυτής. Η δε και μη ήν έτως, γνω, όθεν γινωσκέτωσαν προ μεν παντων οι δεδοξασμένοι αυτοκράτορες, ο κλή- EG», η σύγκλητG-, και ο λαός αύτης 7ης Κωνσταντινοπόλεως, και πασα η καθολική εκκλησία ημάς ενταύθα διεγνωκέναι, όθεν πλεισαχαρόμεθα αγαθών και μέγισον, όθεν ελεεινώς λυπέμεθα κακόν. και όσοι προς τες κίο- 167 νας κράτους, κ7ες αυ8 τέλιμημένες, και τες πολίτας σοφές χριστιανικώτα- 7G- και ορθόδοξος εςιν η πόλις. όσον δεπρος 1ον Μιχαήλ (αν καλαχρησι- κώς λεγόμενον πατριάρχην, και της αυ78 ανοίας 7ες σωεργες , πλάσα ζιζάνια των αιρέσεων καλεκαςην διαφείρεται εν μέσω αυτής, ότι καθως οι Σιμωνιακοί Την δωρεάν και θες πιπράσκασι, και ως Βαλέσιοι λές παροί- κές αυλών εξευνεχίζοισι, και ε μόνον προς κληρικάτα, αλλά και προς Επι. σκοπαια ανάγεσιν. ως οι Αρειανοί αναβαπτίζεσιτές εν ονόματαγίας ΤριάδGβεβαπτισμένες, και μάλιςατες Λαβίνες, ως οι Δοναχιςαι επικο- ξεσιν, ότι εκλος της εκκλησίας των Γραικών την εκκλησιαν έΧρισέ, και η (Ppp) 3 αλης ΙΙ8 Ε Χ Α Μ Ε Ν Dif. 11. αληθινη θυσία και το βάπτισμα εξ όλεξ κόσμο απολωλεκέναι, ας οι Νικολαϊται τες σαρκικές γάμες ολοσχωρέσι και διεκδικέσιοις τε ιερε δύο θυσιαςηρία υπηρέταις, ως οι Σεβηριανοί επικαθάραθον φασι τον νόμον τα Μωσίως, ως οι Πνευματομάχοι, η Θεομαχοι , απέκοψαν από 78 συμ- βόλεξαγία πνεύματα την εκπόρευσιν εκ 78 48. ως οι Ναζωρηνοι τον σαρκικόν Ίων Ιεδαίων καθαρισμόν επί 7οσείον 7ηρεσιν, ώςε τα βρεφη θα θνησκόγενα προ τ ογδόης ημέρας από τη γεννήσεως βαπτίζεται αντιλέ- γειν, και ας γυναίκας, ας εν τοις καλαμηνίοις αυτών, είτε εν 7η γέννα κινδωευεσας κοινωνήσαθαι, είτε αβάπτισοί είσι βαπτίζεθαι διακω- λύειν, κ7ήν κόμην το κεφαλής και 78 πώγωνG., ως οι Ναζωρηνοι τρέφονίες, Πες 1ας κόμας κείρουλας, και κατα την διάταξιν της Ρωμαϊκής εκκλησίας Πες πωγωνας ξυρίζοντας εις την κοινωνίας και καταδέχονται. υπερών πλα- νισμών και ετέρων πλείσων έργων αυγά και αυτός Μιχαηλ γράμμασι 7εκυ- 28 ημών Λέον/G 18παπαναθέγηθείς, πα κα7εφρονησεν. έπα- 168ήα ημίν 7οίς αγέλοις αυ78 7ας υποθέσεις των ηλικάλων κακών λογικώς ανιςήναι λέγεσι, 1ην παρεσίαν αυτ8,7ην συντυχίαν παντελώς απαρνή- σαίο. 8ε ω υγιει βελούμαι 7ών αυτοκρατόρων, και των σοφών , νεθελούν- των κατα ταπάσαθα αυλον, έχ υπήκεσεν, καθώς και πρότερον ας 7ών Λατίνων εκκλησίας ήσφαλίσαλο, και αυλές άζυμίας αποκαλών ρήμασι και έργοις απανταχή καθεδιώξα7ο επίδοσέγον, ώςε εν 7οίς μοϊς αυjε ανα- θεματίζειν την αποστολικήν καθέδραν, καθ' ης εαυ7ον έτι υπογράφει οικε- μενικόν παριάρχην. όθεν ημείς ταύτης αγίας και πρώτης αποστολικής κα- θέδρας 7ην εξάκεσον βίαν και υβριν έχ υποφέρονες, την δε καθολικήν πί- σιν καταδύεθαι πολυθρόπως υφορώμενοι προκρίση τ αγίας και αδιαιρέτο Τριάδα, έτε αποστολικά θρονα, και για την απόκρισιν διέπομεν , και πανίων 7ών ορθοδόξων πατέρων των επ7α σμυόδων, από πάσης - καθο- λικής εκκλησίας και αναθέμα7ι, όπερ ο κύριος ημών ο ευκλαβέςα/G. πάπας 7ώ αυ7ώ Μιχαήλ, και 7οίς αυλώ επομένοις εαν μη παθώσιν απε- φήνα7ο έτω καθυπογραφομεν. Μιχαήλ ο καταχρησικώς πατριάρχης, ο νεόφυ7G, και μόνο ανθρωπίνω φοβω 7ο μοναχικόν αήμα δεξαμενΘ. νύν δε ε/κλήμασιν ανηκέσοις απολλών διάπεφημισμένα με αυγά Αχρίδας επιλεγόμενG, και ο σακελλάρια και αυ78 Μιχαήλ και ΝικηφόρG», στις 7ην 7ών Λατίνων θυσίαν προφανώς κατεπατησε τοϊς ποσί, απάνες οι επόμενοι αυτοίς εν 7οίς προκειμένοις πλανίσμασικολμήμασιν, έσωσαν ανάθεμα, Μαραναθα συνοϊς Σιμωνιακοίς, Βαλεσίοις Αρειανούς, Δοναζισαϊς, Νικολαίλαις, Σεβηριανοίς, Μανιχαίοις, συνοις δογματίζεσι, και 7οις άλλοις, ότι 7ο ένζυμον έμψυχον είναι, συν πάσι τοις αιρεθικούς, μαλ- λον δε και μεγαγε διαβόλα, και 7ών α/γέλων αυγά, έαν μη πειθώσιν, αμήν. αμη ν. Λεων TRIO DI I. Dii. 11. 119 ειμήν, αμήν. Ταύτα μεν εν 7α/ης δυασεβες (αύτης και ανοσία γραφής. ή 169 δε μέτριότης ημων γην τηλικαύτην καταγής ευσεβείας Τόλμαν, και την αναί- δειαν μη αναχομένη ανεπεξέλευσον μείναι και ατιμώρητον τώ κραταω και αγίω ημών βασιλεί τα αεί τέτε κοινολογείται. και δς, ήσαν γδάτοι απόδημοι προ μιας και μόνον ημέρας μετά το σει τότε ανενεχθήναι 7ώ κράτει αυτά, 7ες ως την μεγαλόπολιν έτες μετασελέντας εκπέμπει, και θατον μετα- πέμπονται, και βέλονται δε η ημετέρα μετριότητα προσελθειν,ή η ιερά και μεγάλη συνόδω εις όψιν έλθεών, και απόκρισίν τινα δέναι, ωει ων ασεβών απηρεύξατο, αλλ' ακολέθως μεν τώ παρ αυτών εκτεθέντι έγραφω,και πλείω δε των εν αυτω γραφέντων κατα της ημετέρας πίσεως έχειν ειπείν διατείνονται, αιρείαθα δε θανείν μάλλον, ή εις όψιν ημίν και τη συνόδω έλθεϊν. ταυτα το κραταιος και αγιας ημών βασιλεύς δι αποκρίσεως τω€ι- βλεπτε μαγίσε,και έπι των δεήσεων, και τεθεοφιλετάτε χαξοφύλακό, και τα υπομνηματογράφο λέγειν τέτοις ημίν και τη συνόδω μεμήνυκεν, έπει δε αυτές μεν μη βελομένες τη συνόδω και ημϊν απαντήσα, βιαθήναι ο κραταιος και αγια ημών βασιλεύς δια 7ο δοκών αδικείσθαι τάτες της πρεσβείας οφφίκιον εκ ηυδόκησεν. ανεκδίκητον δε πάλιν 7ην τηλικαύτην κατα της ευσεβείας μείναι αναίδειαν απρεπές ήν, και άλλως ανάξιον, ώκονό- μησε θεραπείαν αρίσης των πραγματικα τίμιον, και προσκυνητών,γραμμα προς την ημετέραν μετριότητα δια Στεφάνε τα όσιωτάτε μοναχοσ και οικονομε τη μεγάλης εκκλησίας, και Ιωάννα μαγίς ρε, και επί των δεήσεων , και κώνς αντG- βεράρχε και υπάτα των φιλο- σόφων εξαπέσειλεν. έχι επί λέξεως ετωσί, αγιώτατε δεαοτα ωει συμβάντα η βασιλεία με έρευνήσασα ευρε την ρίζαν ξ 170 κακού γενομένης από τον Ερμηνευτων και το μέρες και αργύρε, και τες μεν εθνικές ως ξένες, και παρ ετέρων υποβληθένταςτί ποιησα έκ έχο- μεν. τ8ς και αιτίες τυφθέντας απεςείλαμεν προς την αγιωσύνην σ8, ως αν δι αυτών παιδαγωγηθώσι και άλλοι το μη φλυαρείν τοιαύτα, το χαρ- τίον μετα το αναθεματίαθηναικαι τις συμβελευσαμένοις, και τες εκδε- δωκότας, και γραμψαντας, και μικραν είδησιν τέτων ποιήσεως έχον- ενώπιον πάντων, προσέταξε τη βασιλεία με, ίνα και 7ον Βεράρχης Ιον γαμβρονξ αργυρου, και 2ον Βέσην Τον εκείνε ψον απο- κλείσωσιν εις την φυλακήν. ως άν διάγωσιν εν αυτή κακοχάμενοι, καθώς εισιν άξιοι ένεκα τοιαύτης υποθέσεως. μηνί 1ελίω ινδικτιών. ζ. Ταυ- Τα μεν η βασιλική και θεία γραφή.Καλα γεν 7ην φιλευσεβες αυλοκρά- Togo οικονομίαν, αυτό ηεο ασεβές έγγραφον, και οι Τούτο εκθέμενοι, και η γνώμην ας την φάτε ποίησιν δεδωκότες, αυτούς τους ποιήσασι συ. ναράμενοι επί παρεσία των προς βασιλέως απεσταλμένων, εν τω μεγά- λω Το EXAMEN DR. II. λω σεκρέτω αναθέμαι υπεβλήθησαν" εκρίθη) καλα την τέταρτην ημέ- ραν, ή τις έξι πρώτη μεν τένεςώσης εβδομάδα, κδ'. 35 παρόν 7G 12- λίο μηνός, καθ' ήν και η πέμπτης σωόδε έκθεσης αναγνωθήναι μέλ. λα κατα το σύνηθες επ' ακροάσει πλήθος αναθεματιθήναι το αυτο ασεβές, και αυθις έγγραφον, προς και και τες τέτο έκθεμένες και γρα- ψαντας και σωαίνεσίν τινα, ή βολήν εις την τετε ποίησιν δεδωκότας. το πρωτότυπον ξεριφέντε» ως τών δυσεβών ανοσία έγγραφα και μισαρέ καλεκαύθη, αλ' εν τώ ευαγί και χαροφύλακGν απετέθη σε- κρέτω εις έλεγχος διηνεκή των τηλικαύτα θεά ημών βλασφημησάν- των, και ας μονιμωτέραν και άγνωσιν. δα και γινώσκειν ότι κατα την εί- κοςην ημέραν ξένεςώτG» μηνός, καθ' ήν ανεθεματίσθησαν οι κατα και 17, ορθοδόξε πίσεως βλασφημήσαντες συμπαρησαν τοϊς σήμερον σως- δριάζοισιν ημίν αρχιερεύσι, και οι ενδημεντές πάντες μητροπολίται και οι αρχιεπίσκοποι, ήγεν Λέων ο Αθηνών και ΣύγγελG, Μιχαήλ Συλαία και Σύγγελό», Νικόλας Εύχανείας, και ΣύγγελG), Δημήτριο Κα- ρίας και αρχιεπίσκοπG, ΠαύλG Λήμνο, Λέων Κοτραδίας, Αντώνι, Zinxias. Quorum ſententia ea fuerit: Edi&tum de projecło pittacio in facra menſa a Legatis Romanis, como era ſanctisſimum Patriarcham Dominum Michaelem, menſe Junio, Isa di£tione ſeptima. Præſidente Michaele fan&tisfimo Domino noftro, & Oecumenico Pa- friarcha, a dextris Catechumenorum , & fimul cum ipfo confidentibus DEI amantisſimis Metropolitis Theophane Cyzici & Syncello, Niceta Chal- cedonis & Syncello, Laurentio Dyrrbachii Syncello, Antimo Sides, Nicolao Piſinuntis , Leone Myrorum, Leone Trapezuntis, Joanne Smyr- næ, Euſebio Adrianopolis , Conftantino Mitylenes , Nicolao Chonarum, Hypatio Hidruntis, & Archiepiſcopis Leone Carabyzie, Gregorio Meſerta brie, asſiſtentibus , & Patriarchalibus nobilibus. Nequam ac improbo Damoni non fat fuit, ut videtur, malorum. Propterea namque nullum unquam finem fecit, in pios homines arrepens, novum quid adverſus veritatem ſemper excogitans. Quapropter in- numeris fere fraudibus ante Domini in carne adventum humanum genus illufit , innumeris vero poftmodum erroribus , illecebris fupplantare, & dejicere cos, qui illi credebant , omnino non deftitit, neque unquam 172 ceſſavit. Verumtamen his quoque de medio fublatis, cum pia magna- que fpes eſſet in tis , qui pietatem amplectuntur , nunquam impofferum nova impietatis femina inventuros, in omnibus bis contra reclam rationem improbus ille diſſeminare ftuduit, cum contra ac ipſe peraverat, macbia næ illius disfipate fuiffent, nunc quidam bomines impii, 5 quid non quicum- gise TRIO DI 1. Dif. 11. T21 gue pietatem colit eos non nominarer, bomines e tenebris erumpentes, cum ex Hiſperia ortum ducant, in pietatis cultricem banc, & a DEO conſerva. tam lirbem advenientes, ex qua tanquam ex alta & eminente ſpecula orrbo. doxie fontes erumpunt, punu pietatis fluenta in orbis terrarum fines per- Ruunt, & fluviorum inftar animas, quæ ſub fole degunt omnes piis dogmatia bus irrigane, in banc veluti fulgur, five turbo, five grandinis copia, five, ut magis proprie rem indicemus, veluti fylveftris porcus irruentes, rectam ratio- nem diverſitare dogmatum prævertere conati (unt ita, ut & Scripturam in myfica magne DEI Ecclefiæ reponerent menfa, quanos, immo orehodoxan DEI Ecclefiam, omnesque, qui impiis eorum dogmatibus non abrepti ſunr, ore ebodoxos, ob ididem, quod piicile, & fidem orthodoxam dilatari precupiunt, Anathemate feriunt, incuſantes nos in multis aliis, & præterea quod bara bam æque ac illi radere, & eam, quæ eft fecundum naturam hominis figu- ram, immutare non fuftinemus. Nec non quod non diviſi á Presbyteris matrimonio jun&tis, communionem fufcipimus ? Ad hæc, quod ſacro- fanétum fymbolum, quod omnibus Synodalibus , & Oecumenicis Decre- tis inconcufjum atque inexpugnabile robur babel, ſpuriis cogitatis, & 173 fermonibus adulterinis , & audacie exceſſu adulterare nolumus , nec ut illi, ex Patre, & Filio Spiritum ſanctum, ô improbi Dæmonis machi- nas! fed ex Patre dicimus procedere, neque Scripture animum advere tere volentes, qua ne deglabretis , ait, * menta veftra, neque omnino animo poluere volentes, decorum id mulieribus creatorem D Eum ftatuif- re, quod indecorum eſſet bominibus , ſed eo quintum Gangrenſis Synodi Canonem de iis, qui a nuptiis abborrent, palam contemnentes, qui dia cit: Si quis fe dividit a Presbytero conjugato , quafi non opor- teat, poftquam ille facrum fecerit , illius oblationis participem fieri , anathema fit. Et in boc etiam fextam Synodum rejicientes, et contemnentes, que ait Can, 13. Quoniam Romanæ Ecclefiæ pro Canone traditum eſſe cognovimus, ut qui ad Diaconatum, vel Presbyteratum promovendi ſunt, profiteantur, ſe non amplius ſuis uxoribus conjungendos, nos antiquos Canones Apoftolicæ perfectionis, ordinisque ſervantes , hominum, qui ſunt in ſacris, conjugia deinceps ex hoc temporis momento firma & ftabilia effe volumus , nequaquam eorum cum uxoribus conjunctionem dis- ſolventes , vel eos mutua, tempore convenienti, conſvetudi. ne privantes. Quamobrem fiquis dignus inventus fuerit, qui Hypodiaconus, vel Diaconus, vel Presbyter ordinetur , is ad talem gradum aſſumi nequaquam prohibeatur , fi cum legitima (Q99) * Levit. XIX. 27. uxore 122 Til. 11. Εχ Α Μ Ε Ν uxore cohabitet. Sed neque ordinationis tempore ab eo poftu- 174 letur, ut profiteatur ſe a legitima cum uxore conſvetudine ab- ftenturum: neex eo a DEO conſtitutas, & ſua præſentia bene- dictas nuptias injuria afficere cogamur, Evangelica voce m) exclamante, Que DEus conjunxie, bomo ne ſeparer : & Apoftolo n) docente, Honorabiles nuptias , thorum immaculatum: &, Alligatus es uxori, ne quære folationem. o) Si quis ergo præter Apo- ſtolicos Canones incitatus fit aliquem eorum, qvi ſunt in facris, Presbyterorum inquimus, vel Diaconorum, vel Hypodiacono- rum, conjunctione cum legitima uxore, & conſvetudine pris vare, deponatur. Similiter & fi quis Presbyter vel Diaconus fuam uxorem pietatis prætextu ejecerit, ſegregetur, & fi perſe- veret, deponatur. Præter hæc omnia nibil omnino Japientes, Spiri- tum non ex Patre, fed ex Filio quoque affirmant procedere; cum vocem illam neque ab Evangelifis babeant, neque blasphemum boc dogma à Synodo Oecue menica bauferint. Dominus enim DEus nofter * ait, Spiritus veritatis, quia Patre procedit. Verumtamennovæ bujusce impietatis parentes Spie ritum inquiunt, qui a Patre & Filio procedit; non illud rurſus attendentes, fi in quo a Patre Spiritus procedit, proprietas illius cognofcitur, fimiliter & fi in quo generatur Filius , Filii; o procedit, ut ipfi nugantur, & Spiritus 4 Filio, pluribus proprietatibus Spiritum a Patre difcerni,quam Filium. Com. mune enim Spiritui & Filio ex ipfo Patre proceſſus, propria pero Spiritus ex Patre procesfio, non vero a Filio. Quod fi pluribus differentiis Spiritus quam 175 Filiius difcernitur , proximior erit paterna fubfiantie Filius, quam Spiritus. Et fic rurſus Macedonii in Spiritum conatus emergent , eorum drama, ſee- namque induens, Præter jam dita neque illud capere omnino volunt, omne, quod commune non eft omnium dominatricis, confubftantialis Triadis, unius tantummodo ex tribus elle. Sed hi quidem hac ratione & contra nos, & orthodoxam DEI Ecclefiam impudenter fefe gefferunt , ab altera quam a vetere Roma ad piisfimum noftrum Imperatorem accedentes, alia quædam contra orthodoxum Ecclefiæ cæium dolo malo machinati, immo vero & ipfum acceffum ab initio mentiti, cum comminifcerentur ex urbe Ro. ma accedere, mifosque effe a Pepe, re autem ipfa fraudis plenis monitis, & confiliis Argyri, ipfi ex fe advenerant, nullo modo a Papa misli. Sed 6 literas, quas ab eo fcilicet deferebant , commenti funt: quod ab aliis etiam multis agnitum eft, fed eo potisfimum, quod palam literarum figilla adulte, fata m Matth. XIX. 6. Maro. X. 9. n) Hebr. XIII. 4. o) I. Cor. VII. 29. * Joh. XV. 26. 7 TRI ODI I. 123 Dif. II. rata effe deprebenfa funt. Scriptum autem ab impiis bifce contra nos repoſi. sum Italicis literis exaratum, & in præfentia Hypodiaconorum ſecunde bebo domadis ab ipfis primum altari DEI magne Ecclefiæ appofitum, poftmodum, quod Hypodiaconi illud femoverunt, és a ſacra menſa abjecerunt, & illis qui appofuerant , ut denuo reciperent contenderunt, illi noluerunt. Illius in pavia mencum dejeéti, cum jam in manus multorum pervenerit, ne blasphema pro- mulgarentur , mediocritas noftra in fe recepit: ideoque nonnullis advocatis, qui ex Italica lingua in Græcam converterecallent, Protoparbarium duntaxat Coſmam, Romanum Pyrum, & Monacham Joannem Hifpanum, fcripturam illam in noftram linguam transvebere impofuit. Transverſi vero ſententia 176 bisiisdem verbis ita fe babebar:Quicunque fidei, &facrificio Romanæ & Apoftolicæ Sedis fe opponit, anathema fit, nec dicatur Ortho- doxus, fed Prozymita, & novus Antichriftus. Ubertus divina gra- tia fanétæ Romanæ Ecclefiæ Epifcopus, Petrus Amalphitanorum Archiepiſcopus, Federicus Diaconus, & Sacellarius, univerſis Ca- tholicæ Ecclefiæ filiis. Sancta Romana prima & Apoſtolica Sedes, ad quam,tanquam ad caput , cura omnium Ecclefiarum ſpeciali- ter adaptatur, Ecclefiafticæ pacis, ac necesſitatis gratia ad hanc Re- giam Urbem nos ſuos Apocriſiarios mittere conftituit, ut, quem- admodum fcriptumeft, deſcendamus, & videamus, ſi opere com- pleta eft vox, quæ continuo ex ea Urbe ad aures illius afcendit, co- gnoſceretque, fires aliter fe haberet. Hinc notum fit præ omni- bus, gloriofis Imperatoribus, Clero, Senatui, Populoque Con- ftantinopolitano, univerfæque Catholicæ Ecclefiæ, nos hic agno- viſſe,quod maximelætamur, bonum,& maximum, quod afflictim dolemus, malum. Nam quod pertinet ad columnas Imperii, vi- rosque ab iisdem cohoneſtatos,& cives ſapientes, maxime omni- um Chriſtiana, ac Orthodoxa Urbs eft: quod ad Michaelem, qui Patriarchatu abutitur, & illius infipientiæ focios, &confortes, in medio illius plurima hærefeon zizania quotidie diſſeminantur. Quemadmodum enim Simoniaci donum Deivendunt: ut Valefii hofpites fuos caftrant, & non folum ad Clericatum, fed inſuper ad 177 Epiſcopatum promovent: ut Ariani rebaptizantin nomine fan&tæ Trinitatis baptizatos, &Latinos potisſimum: ut Donatiftæ decer- nunt, extra Græcorum Ecclefiam, Ecclefiam Chrifti , & ve- rum facrificium, & baptisma ex univerſo orbe periiſſe: ut Nico- laitæ carnales nuptiasconcedunt, defenduntque facrialtaris mi- niſtris: ut Severiani, maledi&tam legem Moyfis pronuntiant: ut Pnevmatomachi, aut Theomachi, Spiritus fan&ti ex Filio (Q99) 2 procese 124 EX AM EN Dil. 11. procesſionem ex Symbolo abfciderunt: ut Nazareni, carnalem Judæorum munditien adeo ſervant, ut parvulos morientes ante octavum diem à nativitate baptizari contradicant; & mulieres vel in menſtruis, vel partu periclitantes, communicare, vel fi baptizatæ non fuerint , baptizari prohibent: & comam capitis, & barbam, veluti Nazareni nutrientes, eos qui comas tondent, & ſecundum inftitutionem Romanæ Ecclefiæ barbas radunt, in communionem non recipiunt. De qvibus erroribus, & aliis pluribus operibus, ipſe Michael literis domini noftri Leonis Pa. pæ admonitus , reſipiſcere neglexit. Poftmodum nobis illius nunciis fimilium malorum argumenta rationabiliter opponenti- bus , præſentiam ſuam , atqve colloqvium penitus denegavit, neqve facrum Imperatorum conſilium, & fapientum eum cohor- tantium ad fanam mentem, audiit; quemadmodum & antea Latinorum Eccleſias clauſit, eosque Azymitas nuncupans, ver- 178 bis & factis ubique perſecutus eft in tantum, utin filiis ſuis ana- thematizaret Apoftolicam Sedem, contra qvam ſe ipſum adhuc ſubſcribit Oecumenicum Patriarcham. Quare nos ejusdem fan- &tæ, & primæ Apoftolicæ Sedis inſignem injuriam, & vim non ferentes, & Catholicam fidem multis modis demergi poffe fufpi- cantes , præjudicatione fan&tæ , & individuæ Trinitatis , & Throni Apoftolici, cujus nos fumus Apocriſiarii, & omnium Orthodoxorum Patrum , & ſeptem Synodorum , ex univerſa Catholica Eccleſia anathemati, quod dominus nofter piisſimus Papa eidem Michaeli , & illius fequacibus , fi fuaderi nolunt, decrevit , hunc in modum fubfcribimus. Michaël qui Patriar- chatu abutitur, Neophytus, & qui tantum humano timore monafticum habitum induit, nunc vero deli&tis incurabilibus apud multos diffamatus, & unacum eo Leo, qui Acridæ dicitur, & ejusdem Michaelis Sacellarius Nicephorus, qui Latinorum fa- crificium in conſpectu omnium pedibus conculcavit, cæterique omnes, qui eos fequuntur in jam di&tis erroribus , & facino- ribus fit, anathema, Maranatha; cum Simoniacis, Valefiis, Aria- nis, Donatiſtis, Nicolaitis , Severianis , Manichæis , cum quibus dogmata ſtatuunt, & aliis , qui fermentatum, anima- tum eſſe dicunt, & cum omnibus Hæreticis, immo vero cum Diabolo & Angelis ejus, fi reſipiſcere nolunt. Amen. Amen. Amen. Et hæc quidem in impio illo fcripto & deteftando continebantur, Medios TRIO DI I. 125 Dill . Ir. Mediocritas vero noftra tantam contra pietatem audaciam, & impuden- 179 tiam baud fuftinens fine examine 8 inpuniram prætergredi, valido & fancto Imperatori noflro de bac re fermonem babuit. At ille At ille , namyue ante unum tantum diem ab urbe difcefferant, poftquam illi relatum fue- mat , diros ,. qui eos in banc magnam lirbem reducerent , mittit, evo- canturque citisſime, ſed nolunt mediocritatem noftram convenire, aut in conſpectu fanéte & magnæ Synodi procedere, og refponfum utcumque dae re de bis, que ipſi impie enunciarunt , ſed ur ipfi in fcriptura ab ipfis exarata expreſſerant, & multo plura , quam in eo fcripta fuerant, con- tra noftram fidem habere ſeſe contendunt , velleque ſe potius mortem op- petere , non tamen in conſpectum noftrum , & Synodi venire. Hæc enim robuftus & ſanctus nofter Imperator , per refponfum ſpectabilis Magiftri, & à fupplicationibus , & DEI amantisſimi Chartophilacis , & Commen. tariorum ſcriptoris , eos nobis & Synodo dicere renunciavit. Cum vero iis nolentibus ad Synodum & nos accedere , vim inferri , validus & Sanctus nofter Imperator , propter legationis provinciam, quam præ fe ferre videbantur, non probaret , rurſumque tantam contra pietatem inse pudentiam innoxiam permanere baud decorum effet, & prorſus indignum, medicinam optimam rei præparavit , & pretiofum & venerandum firie pium ad noflram mediocritatem per Stephanum ſanctisfimum Monachum, & magne Ecclefiæ Oeconomum, & Joannem Magiftrum, & à fupplica- tionibus, & Conftantem Veftarchem, & Philoſophorum Hypatum transmi- fit, cujus tenor ille eft : Sanctisſime Domine , de eo, quod accide- rat, mea Regia Majeſtas perquirens offendit , mali radicem 180 ortum habuiffe ab Interpretibus, & fociis Argyri; & de alieni- genis quidem tanquam peregrinis , & ab aliis fuppofitis aliquid facere non poſſumus , mali vero auctores verberatos ad tuam Sanctitatem transmiſimus , -ut per eos inſtruerentur & alii, ne ſimilia impofterum effutiant. Chartula hæc poft anathema di- &tum & Conſiliariis , & iis , qui publicarunt , aut ſcripſerunt, autrem, ut geſta eſt, vel tenuiter callent, coram omnibus com- buratur. Mea fiquidem Regia Majeſtas imperavit, ut & Veſtar- ches Argyri gener, & Veſtesillius filius in phylacam concludan- tur, utibi vitam degant, malis divexati, quemadmodum ſunt digni propter hanc caufam. Menſe Julio. Indiet.7. Et hæc qui- dem regia divina fcriptura continebat. Secundum itaque pietatis cul- toris Imperatoris providentiam , ipfum impietatis fcriptum, nec non qui illud expofuerunt , vel adillud faciendum adhortati funt, vel auctors. (Q99) 3 bus 126 EXAMEN.Dif. 11. bus auxilium prefiiterunt, in præfentia mifforum ab Imperatorc in magno fe- creto anatbemare fubaéti funt. Indicatum vero eſ quarta die, quæ eft prima currentis bebdomadis, vigefima quarta vero die præfentis menſis Julii, qua & quinta Synodi expofitio pro more legendaeft, audiente multitudine, ana. tbemate feriendum eſſe rurſum impium fcriptum, nec non o qui illud edi. derunt, & fcripferunt, & confenfum aliquem, aut confilium, ut illud fie- ret præftiterunt. Prototypum vero projecti ab impiis , impii execrandique 181 fcripti combuftum non eft, fed in ſacro Chartophylacis ſecreto repoſitum, ad perpetuum eorum dedecus, os pabiliorem condemnationem, qui fimilia ad- verſus DEum noftrum blafphemarunt. Sciendum præterea eft quod vige- fimo die præfentis menfis, quo illi, qui adverfus orthodoxam fidem bla- sphemarunt , anatbemate ićti funt, aderant una cum aliis Præfulibus, qui nobiſcum confidebant univerſi Metropolite, Archiepiſcopi,qui in urbe dege. bant; nempe Leo Atbenarum Syncellus, Michaël Sylei& Syncellas. Nie colaus Euchanie B Syncellus, Demetrius Carie & Archiepifcopus, Paulus Lemni, Leo Cotradie, Antonius Zicchie, Vides adhuc Cerularii tempore, quod pertinebat ad co- lumnas Imperii, virosque ab iisdem cohoneſtatos , & fapientes cives maxime omnium, Chriſtianam & orthodoxam Conſtantino- polim fuiſſe, nec tantum valuiffe auctoritatem Patriarcharum, ut eos ab Ecclefiæ Romanæ gremio avelleret? Michaëlis item An- chiali p) qui poft Lucam Ecclefiæ Conſtantinopolitanæ præfuit, epiſtola, calumniis & conviciis plena in Romanam Sedem circum- fertur. Gerinanus q) qui hic poft Patriarchas Conftantinopolita- nos acclamatur, non alius eft,quam quipoft exactos Conftantino- poli Græcos, & Niceam compulſos, ipfe quoque Nicææ Patriar- cham agebat. Hic aſperrime in Latinos,eorumque conſvetudines, & dogmata libris editis ſtilum ftrinxit. Vivebat fub Joanne Duca, illius adverſus Latinos prælia, & fortiter gefta prædicat, ut palam fiet percurrenti Orationes ſub ejus nomine editas à Gretſero tom. 182 2. de Cruce. Legiipfius opuſculum de Procesſione Spiritus fancti, & alia contra Latinos.Sed qualisipfe in Latinos,& quo odio eorum Ecclefiam perfecutus fuerit, ne ex meid dicere aliquis fufpicetur, fatebituridem in epiſtola ad Patriarcham Latinorum Conftantino- politanum, qui Græcos compellebat, utinter Officia mentionem fummi Pontificis facerent. Scribit enim inter alia: Ey wüney Tóc év p) Vide Allat, de conſenſu lib. 2,0.12. 9) idem lib. 2. 6.14. 9.3. TRIO DI I. Diſ. 11. Κωνσταντινα πόλι Γραικοίς φθάσας αφορισμώ καθυπέβαλον, μηδενί των ιερέων, 7ών Αθα χαύνωσιν ψυχης υποχαλαθένων εις απόλαγην, και θέ- λημα τπαλαιάς Ρώμης, μηδε προσφοραν δέχει εκ των χειρών αυτών, μηδε συμψάλλων ανοίς, ως προδόταις των θείων, και ιερών κανόνων, και των παροωαδότων εθών. Εgo νεro & Grecos qui Confantinopoli de- gune anatbemate ſubegi, fi a facerdotibus , qui proprer animi molliciem, in obedientiam, & nutius deteris Rome tranfierunt , oblationem accie piant, unaque cum iis officiis adfint divinis, tanquam divinorum ſacro- rumque Canonum, & a majoribus traditarum confuetudinum defertorie bus , & proditoribus. Joſephus, r) qui Arſenio ſuccesſit , præ eodem ftudio iniquior fuit; dum Græcos in propria fententia pertinaciores effecit, & ad Latinorum dogma, & conſvetudi- nes profligandas , & retrahendas ab eorum animis, plurimum operæ & laboris contulerit . Colligo ex Pachymeræ Hiſtoriæ lib. 5. qui Joſephi conatus adverſus Imperatorem Michaelem Latino- rum dogma promoventem, & Chartophylacem illud oppu- gnantem, prono ſtudio non paucis proſequitur. Quid de Pa- triarcha Athanaſio s) dicam, homine rufticis moribus , ef- 183 fero, diro, immanſveto , atque inexorabili, cujus etiam ab aliis mira recenfita ludibrio habuit Pachymeres, & vitæ horridæ, incultæque illius laudem apud alios partam non levibus di&teriis expugnat, opprimitque, Hiftor. lib. 8. cap. 13. Αλλά πρώτον μας ακεθέν, ως ες πατριάρχην έκεϊν Οι εψηφισο, πολλοί τινες εξαναδύν- γες 7ών καθ' αυλές φωλεών, οι μου πολλάτα 7ών αχαρίτων εκείνω προσεμαξίυρεν, και το πλέον εις αυλονομίαν, και ασλαγχνίαν· ότε και εξ επιταγής άνω ποινήν επιθείη των ώτων 7ην τέρησιν δόξανθι αδίκω αεί τον των λαχάνων κήπον τους μοναχούς, οι 3 και ως θαυματουργόν ωμο- λόγον. ότι 7ε εν μια λάχανα σφάξας, λύκον ευρών επίθησι αυ- 7α, εφ' ω οι ξ κόπε σιωαίροίίο , επίταξας απαγιων προς την μονήν. ην και ο λύκGν ανθρωποι, ει και παρελογίζον7ο λέγοντες , ως ύσερον έγνωςο. και ως πεμφθέναν εκείνω ωρα τινών από μελιτεία κηρία, αυγός τε φάγοι, και γλυκανθείη 7ον φάρυγγα, έυξαλλο 57ον γλυ- κασμών και 70 πέμψαντι. και ως αυτός ένεύθεν ο πέμψας εξ εκείνα και ες ημερας ανα τόμα την γλυκύτητα ανέιφέρούλο, τ ευχής εκείνω τόπον αποπληρωσάσης καλα σόμα μέληG-, ταύτα εκείνοι μου έλεγον, Sed ubi primum promulgatum eft, Arbanaſium fuffragio Synodi in Pa triar- c) Allat. libro laudato p. 753. 5) circa A. C. 1290. atque iterum ab A. 1301. Σ. E X A MENU Dil.11. triarcham promotum fuiſſe, mulii ex caveis erumpentes adverſus eum, pleraque non admodum pergrata conteflabantur ; & potisſimum animum alieno confilio fubdi nefcium , & immifericordem, quod ita eo impe- fante, afino aures ex pæna ablati funt ; quod injufte fe gesfiffet circa olera in Monachorum horro. Alii cum tanquam rerum admirandarum effeftorem deprædicabant , quod cum aliquando olera in fafcem collegif- 184 fet , obviam lupo occurrenti imponit, ut laboris compar, ad Monafte. rium, ita eo jubente, adveherec. Lupus vero bic bomo emt , licee illi fallaci caprione deciperent, ut poftea cognitum eft. Sic etiam cum ille ex oblato fibi mellis favo comediffet, dulcitudinem faucibus fenfic, eam bomini, qui miſer at deprecatus. Hinc, qui miferat ad nonnula los dies dulcitudincm in ore circumtulit, prece illi in ore locum mellie fupplente. Et hæc quidem illi dicebane, Joannes Patriarcha Conſtan- tinopolitanus epift . ad Synodum, multis eum criminibus reum facit : Ιδε και αυτός όσον το ξαφορισμό απολύω, και πανάπασι λελυμίύον έχω αυτόν. 8 μην τοι την ανάβασιν αυτά ευδοκώ. πως δ' αν αυτόν και δεξωμαι ως αρχιερέα άνθρωπον κατηγορηθέντα και υβρι- θένα, και χείρονα, ή εγώ μικρά δειν και εις αυτήν ευσέβειαν αυτά. άλλως τε και παραλλησάμενον εκκλησιαστικώς, και κανονικώς. ταύτα λέ- go tãos, nes Blouaglúgomeay. Ecce ego ipfe eum, Athanaſium nempe, ab excommunicatione omnimode abſolvo, abfolurumque babeo; non ita tamen, ut ejus promotionem approbem. Quomodo enim, uti Præfulem excipiam, bominem in judicium vocatum, & contumeliis af. fe&um, & me ipfo peiorem, etiam in ea, quam ipſe profitetur pieta- se : immo quum, ui Ecclefiaftici moris eft, & Canones poſcunt , folio renunciarit. Hæc omnibus dico, s obteftor. Sed hæc minutiora nonnemini videri poterant , nifi etiam in Ecclefiam Latinam factis dictisque iniquior aſſurrexiſſet. Pachymeres Hiſt, lib.13. ου μας και αλλα και ες πλέον ευσεβείας ήκειν δοκών, τήλην μου εκείνης 185 πατριαρχών των τριών Γερμανών την επί δεξια ασιάσει των ωραίων πυ- λών ίσαμάνης, Αα τον ύςερον τον εξ ορεστιαδα μεταγεθένα, ότι τη προς τους Ιταλούς ειρήνη αυλος εκείνα πρεσβέυσας συνήργησε, καθαρά. Quin immo , ut majoris pietatis fpeciem præ ſe ferret , columnam a trima bus Patriarchis Germanis dictis , prope ſpecioſas portas , dextera in- eroeuntibus pantem, propter ultimum, qui ex Oreftiade erat, transla- tum, quod pro pace apud Italos legationem obiens, a divinis celaverat, disjecit . Et Auctor illius vitæ, quisque ille fuerit, Athanafio non TRIODII. 129 Did . non ſimulata fedulitate conjunctus , tormenta quoque hunc Athanaſium fubiiſſe, pro afferendis Græcorum dogmatibus con- tra Latinam Eccleſiam narrat, licet verbis fententiisque inverſis, uteorandem errorum propugnator. Οδ' ανίερG- Βέκκα, ο δαι- μονιάρχης μάλλον, ή πατριάρχης κεχειροτόνηκεν ημιμόχθηρόν τινα , η μαλλον ειπείν ολομόχθηρόν τινα αρχιερέα & Γανες και αυτής, ο φασι κεραμείας να πηλώπηλόν καθαίρων ο αναιδης, ος αραγενόμενος προς 7ον μέγαν στον καψυχήν, και γνώμην άτρεπον Αθανασιον, ηναγκα- ζε τον σωθίως τη ασεβεία και κοινωνησα καν μέχρι και των εν τη παναγία λεγομίων ευχών, ο δε ανθυπέφερε τον Aπος ολικον κανόνα,τον λέγον/α , ά τις ακoινωνήτων καν εν οίκω σωευξηται, αφοριζέθω. ταύτ' είπε και ο ανίερG- εκείνει αρχιερεύς θυμώ υπερζέσας ανεθoρετ καθίδρας, και Αθανασία δραξαμενΘ- αμφοβέραις επώγωνG είλκεν ανηλεώς ο επίρρή/G, και προς γην καταρραξας λακίζειν ήρξατο, και συμπαγείν ο αναιδής τον αοίδιμον. Νamque impίται prophang, vec- cus, Demonarcba potites quam Patriarcha, femimalum quendam, immo totum malum Gani Præfidem ordinavit, ejusdem , ut ajunt, figlina vi- 186 rum, luto lurum expurgans, impudens , qui accedens ad hunc ma- gnum animo, menteque inconcuffum Athanafium eum, ut impietati ma- nus daret, 8 precum faltem earum, quæ in Panagia fieri folent, parti- ceps fieret, compellebat. At ipſe referebat Apoftolorum Canonem dicen- Si quis ab Ecclefia ſeparato etiam in domo una fimul comprecabin tur, excommunicetur. Hæc dixit, & prophanus ille Antiftes furore excandeſcens profiliit è Catbedra , ambabus manibus arripiens Athana- fium inclementer ex barba trahebat deteftandus , collifumque in terram pedibus conculcabar, at comprimebat impudens gloriofum. Neque me- lior eft Iſidorus t) ſub Joanne Cantacuzeno, qui malis artibus Conftantinopolitanam ſedem occupavit, errores Palamæ per omnia ſectatus: hinc æque ac Palamas male etiam apud ipfos Græcos audiit, & variorum Patriarcharum anathemate ictus, fe- de Patriarchali ſummo cum dedecore pulſus eft. Nicephorus Gregoras in Hiftoria de Ifidoro: Ος Μονεμβασίας μου εψήφισοπρο- τερον, έπεία Αα το ταϊς & Παλαμά και αυτόν αλίσκεις καινοφωνίας: δι δν δη και πατριαρχεύσαα νύν το η εκκλησίας ερράγη σύσημα , και (Rrr) πρώ- t) Iſidorum intellige cognomine Buchiram quem per annos decem ſediſſe tradit Cantacu- zenus p. 763. Idem auctor eſt eum in Patriarchatu obiiſle, de quo nihil certi legiſſe fe ait Henricus Hilarius ad Philippi Cyprii Chronicon Ecclefiæ Græcæ p. 269. tem , در 13Ο EXAM EN Dif. II. κων , πρώτον μεν των επισκόπων οι πλείες είς τό των θείων αποστόλων αθροισθέν- τες Τέμενο και δεύτερον και ες την ξ Στεφάνε ξ θεία πρωτομάρτυρG. μονήν, αυγών τε τον Ισίδωρον, και οσοι ομόφρονες ελεν, αναθέμαι καθο- λικώ καθυπέβαλον , και αμα 7ην ψήφον υπογραφάς ιδίαις κυρώσαν» Πες, παρρησία σφίσιν επεπίμφισαν,εφ' οίς αχθερθένες σφόδρα τον βα- σιλέως θυμον οξύνεσι και αυτών κανεύθεν τοις και ωροθεωρειο 387 ξωέβαινε, και ενδόξοις, αδόξοιςκαθισααθ, κάξ ευπόρων του αιφνίδιον απόροις. 7οίς δ' υπερορίοις γίνεο της μεγάλης πόλεως, οίς μου εκάσιν, οίς δ' 8. όπως δ' αυ 7ών παναχή θαλάσσης 7ε και γης ορθοδόξων ές Βυζάντιον συχνα έσεφοίτα γράμματα ζήλα θεία μεςα αειφανεί - πεμπόνων αναθέμαθε Παλαμάν ομά και Ισίδωρον , και όσοι ομόφρονες έκ 7ε Ανθιοχέων φημί και Αλεξανδρέων και άμα τραπεζεντίων επισκό- πων, και πρεσβυτέρων έκ7ε Κυπρίων ομά και Ροδίων ορθοδόξων προσού- εκ τε Μυσων, και Τριβαλλών, και όσοι τοίς των θείων πατέρων όροις εμμένειν μακρώ παρειλήφισαν εθισμό, και μηδέν τι νεώτερον δέ- χεις παρ αδενος των απανίων , κάν αγγέλων τις εξ ερανών κομίζω tai ta' Ens. Qui ad Monembafi& Ecclefiam prius ele&tus, pofmodum quod novis Palame erroribus irretiretur , depofitus, facra communione privatur. Per eumdem Patriarcham faëtum Ecclefiæ cætus abruptus eh. Et primum Epifcoporum plurimi in divinoruns Apoftolorum templum, pa fea in divi Stephani protomartyris Monafterium congregati, eundem Ifia dorum , quotquot illi affentiebantur , univerfali anathemati fubjece- runt : & fimul omnes propriis ſubſcriptionibus confabilitam ad sosdem miferunt , quibus illi nimium fuccenſentes Imperatoris iram in Epiſcopos irritant. Hinc hi quidem negleétui habebantur, & ex glorioſis inglorii, 6 ex divitibus repente inopes fiebant. Alii magna Urbe, bi coatte, illi libenter extorres aéti funt , quomodo pero ex Orthodoxis , qui ubique erant terra marique frequentes liter& , 'zelique divini plene advenie bant , anathemati ſubjicientium Palamam fimul atque Iſidorum, eorume que affeclas ex Antiochia , & Alexandria, nec non Trapezunte Epifcopo. 188 rum & Presbyterorum , necnon ex Cypro, & Rbodo , aliisque locis fini- timis , Myfis item, atque Triballis , illisque omnibus , qui ſanctorum Patrum patutis adhærere longo uſu didicerant , & nihil recens à quo- quam unquam recipere, licet id Angelus quispiam de cælo afferrei. Plu- ra contra Ifidorum hunc Patriarcham in medium afferentur, cum de Palamæ erroribus, illiusque condemnatione u) in plena Sy. nodo u) Confer fis quæ in Tomo primo Græcire Orthodoxe Allatii, ubi& ea quæ in his diſſerta- tionibus & opere deconſenſu utriusg; Eecleſiæ,de Palama cauffa differuit repetuntur, TRIO DI I. Di 11 IZT nodo faéta agemus , nunc ifta fufficiant , fi primum Ignatii Pa- triarchæ Theopolitani Tomum contra eundem , antequam Pa. triarchatum invaſiſfet , rarum, nec omnibus obvium, exſcriba- mus. Ελαλήθη εις υποψηφία η αγιωτάτης μητροπόλεως Μονεμ- βασίας ιερομονάχα Ισιδώρα, ως τινας των 5 κλήρε η αυγής εκκλη- σίας 7ελίμηκε προβιβασμούς εκκλησιαστικών οφφικίων, μνημονευόμενα 3 και ως άθισαι και νενόμισαι μνημονεύεούς τες αρχιερείς μέρα την χειρόγο- νίαν, έδεμίαν εποιήσαίο διόρθωσιν μέρα το γνωρίσαιξτο, αματεελαλήθη και ως έδε προς 7ο βασίλαον ύψαι καθαραν 7ρέφει την έννοιαν, τη επισυμε βαση αποστασία και τυραννίδι 7δ πλέον προσκείμενα, καύλευθεν εδε εκείθεν αραχωράται πόλεως 7οιαύτης και χωρών 7οσέτων επίροπίαν έχειν και επιςασίαν αρχιερατικήν. προς τέτοις ελαλήθης και και ως τα αυγα Φρε- να το χαίρει 7ώ Παλαμά και πειθούω τη εκκλησία, έδε 7αϊς των αγίων πέραν τοιχένι ωραιδόσεσιν, αλλα δή και κακώς εκλαμβάνονλι τινα των ξ εκτεθέν G. τόμε επί τοις λαλησασι μεγαξύ αυγά, και Βαρ- λαάμ, και προς τον οίκον μεταφέρονλι σκοπόν, ωρα την ωραδοσιν και κοινήν έννοιαν 7ών δογμάτων - εκκλησίας Χρισέ, ότε και φρικώδες αφορισμά έκφωνηθένος λαξ τοιέτο τόμο, εφ' ώ μήτε λέγανε λοι- 189 πι, μήτε γράφειν αυτόν 7οιάτο τι. εντεύθεν και ταραχήν εκποιών της θε8 εκκλησία και αυτός και και τοσέτο βαρες αλογήσας 7οίς αυλοίς ήν, και πάλιν επιχειρών, συμφρονών τoίνω αυτό υποψήφιG, εκωλύ- θη και πρότερον τ ιερ8ργίας επί 3 έτε αποχοινιθήμα, αυγά προείλειο , έτε ομολογίαν δέναι, ός και φρονεί 7α & Παλαμά. 7άτων άτω λαληθένων αυγώ, και ποιητές ζήτηθένον, διεγνώσθη, και απεφάνθη σωοδικώς, μηκέτι δεν τον έτως έχανα, ή εις ιερωσύνην, ή εις αρχιερωσύνην προσδεχθήναι, ο δ προ και εις την αρχιερωσύνην ενελεχείας τα τοις αρχιερεύσιν ανήκοντα ειργασμίοις, τοϊς τυραννέσι τε προσλαμθέμμος και τες λαϊς οικείαις τοιχ&νίας δόξαις, και μη επομένες οις η εκκλησία 5οιχά προσδεχόμμΘέτG- ενδίκως, έδε επί τ. δδε τ αρχιερω- σύνης επιβήναι συγχωρηθήσεθαι. είχε και μια γραμμάτων ήεραναίων και πατριαρχικής χειρός το μηνι Νοεμβρία. Ινδική. ιγ. Ιγνάτιου ελέω θεα πατριάρχης Θεαπόλεως μεγάλης Αντιοχείας, και πάσης αναολής. Verba facta ſunt de fanctisfime Metropolitane Monembafienfis Ecclefiæ Hieromonacho lſidoro, eum fcilicet nonnullos ex Clero ejusdem Ecclefiæ ad Ecclefiaftica Officia promovilje: cum vero ipſius commemoratio baberetur, quemadmodum haberi folet, & leges præfcribunt , Præſulum commemo ratio poft ordinationem nulla ſe correctione meliorem reddidit , poftquam (Brr) 2 14 132 EXAMEN D Dil. 11. id cognavit. Simul etiam dictum eft , erga Imperialem fublimitatem peram ipfum non colere benevolentiam , rebellioni recenti, ac tyrannidi plurimum addictisſimum. Hinc fit, nullam ipſi concedi curam, vel fol- licitudinem LIrbis bujuscemodi , & tot terrarum , neque munus Pontifi- 190 cium. Uilterius dictum eft, eum eadem atque Palamas ſentire, fovere- que, qui rebellat Ecclefia , & fanctorum Patrum traditionibus non in. hèret, immo pesfime nonnulla ex promulgato Tomo de diſputatione inter ipſum & Barlaam accipit , & ad propriam fententiam attrabit , præter tradicionem , communem fenfum Ecclefiæ Chrifti, cum terribilis ex- communicatio per bunc Tomum adverſus eum prolata fuiffet, ne inpofte rum loqueretur , neque fimile aliquid fcripto traderet. ideoque turbas in Ecclefia DEI movet, & tali pondere negle&to, ipfe eosdem conatus fovet, & rufus eadem auder. Cum hoc itaque una ſenciens Hypopſephius probi- bitus fit primum ne facra celebraret, cum vero neque ab eo fejungi vo- luerit , neque profesfionem edere, quod fententias Palame non probat. His discusfis , & quid opus factu eſſet inquirentibus nobis determinatum, ac plena Synodo conftitutum eft , hunc ita fe habentem non efle , neque ad facerdotium , neque ad Ponrificatum admittendum, etenim qui ante Pontificatum , , que ad Pontifices fpeciabant molitus eft, & tyrannidem. affectantibus fe conjunxit, iisque qui proprias opiniones pertinaciter pro- pugnant, adbeſit, & eos, qui ab Ecclefia difcefferant , excepit , bic jure e merito , neque ad Poncificatus folium pervenire permittetur. Manu Patriarche per literas cærulei coloris fubfcriptum erat, menje No- vemb. Indict. 13. Ignatius miſeratione divina Patriarcha Theopolitanus, magna Antiochiæ, & totius Orientis. Quare neſcio qua ratione fi- milium hominum adeo Romanæ Eccleſiæ infenforum ad extre- mum usque fpiritum, cum laude memoria eſſe posſit , illaque 191 æterna. Si ifti orthodoxi ſunt, fi iſti fancti, jam nemo in illa Ecclefia hæreticus erit, nemo improbus, neque ipſe Macedo- nius, neque Arius, neque Conſtantius, neque Phocas, neque alii, qui Ecclefiam Catholicam minus hifce portentis ac falſariis vexarunt. Cum eorum hærefis non ita in omnem Græcorum Eccleſiam, nec tamdiu graſfata, fanctisſimorum hominum ope extirpata radicitus evanuit: at horum ſenſim in illam Ecclefiam illapfa adeo invaluit, ut per omnes fere illius filios diffufa fit, eos- que tot annorum ſpatio deturpatos ab Ecclefiæ Romanæ gremio abfcidit , easqueradices egit, ut jam de ſalute prudentisſimi qui- que deſperent, Octa- TRI O DI I. Diſ. 11. 133 eorum Octavum pag. 81. b.C.I.p. Gregorium Palamam, etiam judicio Græcorum , ob hæreſes condemnatum , fummis laudi- bus & acclamationibus profequitur, quafi ille ſolus, plusquam cæteri omnes alii Patres in Ecclefiam contulerit. De quo plura infra, x) cum de ejus officio dicemus. Hic innuil. ſe fatis ſit. Nonum, quod in fine pag. 82. b. c. 2. f. Corollarii loco ponit , ubi non bona, fed dira fibi, univerfæque Eccleſiæ Græ- corum a DEo peccatur. Τέτων 7οίς υπέρ ευσεβείας μέχρι θανάτε άθλοις τε και αγωνίσμασι και διδασκαλίαις παιδαγωγείθα τε και κρα- 7ύνεο θεον εκλιπαρεντες , και μιμήλας - ενθέα αυτών πολιτείας μέχρι τέλος αναδείκνυε έκδυσωπείες αξιωθείημεν 7ών εξαιτα- μεύων οικισμούς και χαρία & μεγάλες και πρώτε αρχιερέως Χρι- σε σ' αληθινά θεά ημών , πρεσβείαις και υπερενδοξα δεν οίνης η- μων θεολόκα , και αειπαρθένε Μαρίας, 7ων θεοειδών αγγέλων, και 192 Távw tā aylw. Horum pro pietate ad mortem usque laboribus, certaminibus , & doctrinis inftitui, ac corroborari DEum deprecantes, eorum divini infituei imitatores usque ad finem fieri exorantes, digni ſacerdotum Principis Chrifti veri DEI noſtri, precibus glorioſisſimæ noſtre Deiparæ , & femper Virginis Marie , divinorum Angelorum , & omnium Sanctorum. Bene nobiſcum ageretur , fi quæ petimus DEus concederet. Miſeram Græcorum nationem , quæ talia fibi fuorum magiſtrorum erroribus intercepta deprecatur, DEus avertattale omen. Pesfimorum hominum vitæ rationem rationis omnis expertem, & quam execrabilem fuiſſe cognoſcit, æmulari defiderat. Schismaticorum pro aftruenda impietate, pro pietate certamina fcriptaque illorum nefanda , & contra veritatem , doctrinam patriam vocans infcia & demens, qui enim id faceret , fi mente polleret ? juxta ea dirigi inftruique exorat. Domine , Domine DEus , & pater miſericordiarum, neſciunt quid petunt: animam fuam tranſtulerunt ad ftultitiam, devitaverunt fapientiam, Non vident, quid eſtutile filiis ho. minum, ne exaudias eos, vota eorum irrita, contra eorum deſideria ex animis eorum fimiles doctrinæ vepres , & ab homine i nequam fuperſeminata zizania evelle. Semina bona à luminia (Rrr) 3 bus *) infra p. 194. ſeg. > 134 EXAM EN Dif. 11. bus illius Eccleſiæ jacta, & quæjam enatis fpinis occupantur, ne 293 fructum ferant, & quaſi intermortua, &recentiorum doctrinis vitiata jam diu putredinem minantur, tui vivifici Spiritus halitu fove , conſervaque , ne intereant , tempeſtiveque matura, ut aliquis inde Græcorum animis uſus eſſe posfit . Quod ſiperti- nax eorum ftudum in fovendis ac protegendis erroribus, boni. tatem tuam &miſericordiam arcet, meritis faltem Orientalis Ec- cleſiæ, tunccum fuit, tantopere tibi dilectæ, hoc recentiores Græ- corum filii habeant,neexaudiantur. Damnis,quæ fibi imprecan- tur, pro tua clementia careant. Non occurras illis, neque in pre- cibus, neque in optatis, neque in votis, Injuſtæ preces ſunt, opta- ta impia, vota facrilega. Perniciofioribus præfentis tyrannidis injuriis efflictențur, omnes ad internecionem cædantur, * dum- modo Photio, illiusque aſſeclis,&everſoribus Eccleſiaſticæ digni- tatis non conſentiant, non idem vitæ inftitutum fequantur. Sic proftratus oro, atque fracto animo fupplex oblecro. Plura in hoc Synodico notari poterant. Quia tamen 0. mnia eo reſpiciunt, ut illius Eccleſiæ fautores contra Romanam Eccleſiam, tanquam viri probi,& orthodoxi omnibus Chrifti fide- libus,& laudandi , & imitandi proponantur, non eſt in illis recen. ſendis diutius immorandum, eoque præcipue quod in hæc novem capita omnia referri poffunt. Quare cætera profequamur. VI. Sextus itaque error eft, quem Philotheus Patriarcha 194 Conftantinopolitanus, ut factionisſuæ hominem y) laudando opinionibus quoque ſuis , achærefibus auctoritatem adderet, in Eccleſiam Græcorum intruſit. Ipfe enim exemplo novo homi. nem hærefeon propugnatorem, proptereaque accufatum etiam & condemnatum à plerisque in Spiritum ſanctum, ac Eccleſiam Latinam injurium, cum ſcriptis editis contra Catholicos viros, illius ex Patreſolo procesſionem defenderit, ut ex ejus ad Vecci inſcriptiones confutationibus, quibus abunde fatisfecit Beſſario Cardinalis , & aliis duabus Orationibus , quas ipſe drodesseling's a6z89 contra Latinos nuncupavit , Londini Græce publicatis, manifeſtum eft, inter Divos retulit, & ejus memoriam Officio de novo conſcripto , quod in Eccleſiis cani, quemadmodum & in aliorum Sanctorum folemnitatibus voluit, celebravit. pag. 96, a, C. * Votum calidum Zeli parum ſobrii, parum humani. y) Gregorium Palamam. TRLODII. Dil. II. 135 a. c. I. m. ff. Palamx vero laudes ita proſecutus eft, ut jarn Nazianzenus, Nyſſenus , Bafilius , Chryfoftomus, Athana- fius, cæteraque Ecclefiæ Græcæ culmina, quibuscum tantum fcelus committit , nihil fint, nihil in Ecclefiæ utilitatem ege- rint. Pag. enim 96.& infra vocat eum Jaunategyòr, miraculorum effeξtorum, θεολογίας σάλπιγγα, Theologie tabam, πoρίπνξν σόμα xdela , ignem ſpirans os gratia , Tveuua? Q doxãov , fpiritus re. ceptaculum, sónov démoliyoias dinçoidarlou, columnam Ecclefiæ in- τoncuffam, ευσεβείας υπέρμαχον και ασεβείας αντίπαλον, pietatis pro- pugnatorem, impietatis oppugnatorem, tisows a gosórnu, fidei defenſor forem, péyar xet nyeuova rey diddoxalov, magnum ducem & magi- Arum, dugay ravaguóriou zvěÚMa Q, ſpiritus lyram omni harmonis- 195 rum genere compatiam, πηγήν βρύασαν ιαμάτων νάμαλα πισοίς, fon- tem fcaturientem fanitatum fluenta fidelibus, fxxnxoias diddoranov, Ec- clefiæ magiftrum , quos Deix rripura, luminis divini buccinatorem, spavoueu'smu ņ Tgiád, cæleftem Triadis myftem, Owsñpa ógafodos ξίας, relie idci (blendorem, εκκλησίας σήριγμα και διδάσκαλος, Eco cleſia fulcrum & magifrum, ungura o zápu, preconem gratie, συλον η πίςεως , fidei columnam, καύχημα και σήριγμα μέγισον, TWv og Jodow, gloriam & maximum orthodoxorum firmamentum , Jeo- dózov deútegov , Theologum ſecundum, 7w didao xóaw expótold, Ma- gifirorum apicem, Georogov 7o sóa, Theologorum os. Et quid non? omnia laudationis capita, quæ aliis patribus diviſim ab aliis tri- buuntur, in hunc folum Philotheus ifte congresfit. Et ne vide- tur etiam Divæ Virginiinferior, hymnum illum facrum, & reci- tari folitum in officio Acathiſtificdicti, quod nunquam in eo fe- deatur, ob reverentiam Deiparæ , cujus laudes pro beneficiis acceptis recitantur pag. 158. b.c. 1.f. inde avulſum, & paucisim- mutatis, per parodiam in hunc Palamam, non ſine maxima te meritatis nota transvexit. Præterea in ejus Synaxario,ubi Pala- mæ vitam compendioſe exequitur, inter alia, dum ejus in hæ- refibus oppugnandis , ac fide Catholica propaganda ſtudium narrat, nihil aliud, nifi illius in Romanam Ecclefiam machinas, in Latinos odia , pro aſſerendis Græcorum erroribus, ac illis confirmandis, evertendis Latinorum veritatibus , & præcipue 196 de procesſione Spiritus ſanctiex Patre & Filio operam, etfi ſub- dole nomina & circumſtantias taceat, proponit p. 98. per to- tam, 236 EXAMEN Dif. II. tam. Palamæ præter ea , quæ ipfe in Latinos de Spiritus fanti procesſione effütiit , alias in Theologia hæreſes & ineptias, eas- que quam plurimas ex ejus fcriptis colletas late profequitur libel- lo de hac re edito Demetrius Cydonius. Quare hic plura referre ſu. perſedeo. Andreas etiam Coloſſenſis Dialogo in Marci Epheſi- ni epiſtolam, contraritus Latinorum, nonnullas hujusce Pala- mæ in unum collegit pravas & à fide Catholica alienas ſententias, quas hic tranfcribam, quia liber non omnibus patet. Præteres cum Patres tui te Ephefiis in Præfulem preficere vellent , non prius Poma {ificis dignitate ornaverunt , quam jurejurando pollicitus fueris, ut quæ Gregorius Palama in ſua editione , quam Tomon nominavit, edocet, indu- bitata fide fuſciperes , ac defenſares. Ille autem inter cæteras blaſphe- mas differentias , quas effentia divina , & fuis energiis fabricavit, bas etiam addidit , ut divina effentia creatura minima appropinquet , quod energia facit. Nam fi divina Majeftas , ut ait , creature jungeretur, ipſam omnino abſumeret. Energia vero proxime falta quoddam tempe- ramentum facit, propterea & ipfam inbabitat , illuminat , docet , fan- Elificat , atque desficat, que à divina effentia , ut ipfe fengit, proficiſci minime poffunt. Item energiam dicit, extremum bominis finem, here- ditatem Sanctorum , fummamque felicitatem. Hæc & divina effentia 197 prorſus adimit. Solum deitatis nomen dicit ipfis eſſe commune. Si igi- sur illa fumma Deitas ex ſe inter non entia numeratur: fi omnem entita- tem & excellentiam ab aliis accipit: fi creaturæ inaccesſibilis: fi propin- quare nobis fine noftro ineeritu nequeat: fi non docet , nec illuminat, aut fan&tificat , fi finis non eft, quem omnibus hominibus natura indixit: vana ſunt igitur facrificia , quæ illi offerimus , nil profunt, nil lacryma, nulle religiofe obfervantie Chriftianis populis profcere poffunt. llnde & aliam fidem querere oportebit, novam religionem videre. Que omnia etiam ipfos demones terrent, cum ipfi illum DEum unum folum cre. dant. contremifcant. Quomodo ergo hominem nefarium,im- pium, hæreticum, Turcicæ libidini expofitum, infandaque paſſum , fi vera nobis narrat Gregoras , &abuniverſali Græco- rum Ecclefia , etiam dum viveret, fruftra conantibus Impera- toribus Conftantinopolitanis, coacta Synodo à Patriarchis An- tiocheno Ignatio , & Conftantinopolitano Joanne , non pro- pter in Latinos dicta, fed quamplurimos alios in fide errores ana- thema- TRIODI. Dif. 17. Σ37 themati, & excommunicationi ſubje£tum, z) adeo pium nobis illius fe&tatores proponunt. Tomum Ignatii in Palamam, quia prolixoreſt, prætereo, breviorem Joannis hic habeto: Ta lice λαμαν και τες ομόφρονας αυτ8, άπαντα α ασεβή αυγών δόγμα,α,οικειό- τερον και είπείν ωραληρήματα,τές τε εκδικεύλας, εκλαμβάνουλας, και εκ- δεχομβίες 7α εν τω τόμω κατα7ην αθως εξήγησιν, μάλλον φλυαρίαν, και εκατ' εύνοιαν θεοπρεπή, και ορθόδοξον, και καθώς οι της εκκλησίας φωςήρες και διδασκαλοι, οίς και ημεις επόμενοι, και ακολgθέντες τα τών 198 αγίων ρητα ενεγράψαμεν εν τω τόμων και πανίας 7ες δ' αυτό τύτο, γεν ότι μη αραδεχόμεθα 7α τοιαύτα αιτών ωραληρήματα, ών τα ξύ άπες όλησαν ημίν παρ αυίων, 7α ή και παρ ετέρων ενεφανίσθησαν, Τολμήσαντας ακανονίσως , και ακρίτως αποκόψαι το μνημόσυνον με, το αποτ ζωαρχικής, και αγίας Τριάδο» δεσμώ καθυποβαλλομικά γώ αναθέμαι αραπέμπομεν, η υπογραφή. Ιωάννης ελέω θεξ αρχιε- πίσκοπος Κωνςανινοπόλεως νέας Ρώμης, και οικεμαχικός πατριαρχης. Palamam, & illius fetatores, & omnia eorum impia dogmata, vel verius nugamenta , nec non defenſores , propugnatores , exceptoresque eorum, quæ in Tomo digerantur , ſecundum eorum expofitionem, immo vaniloquentiam, & non fecundum fenfum dipinum , & orthodoxum , ut Ecclefie lumina, & Magiftri, quorum nos veſtigiis inſiſtentes, 65 fene tentias fequentes , ſanctorum dičta in Tomo digesfimus : & omnes pro- pter hoc, quod eorum nugamenta non acceptamus, quorum partem ipf nobis transmiſerunt , pars ab aliis nunciata eft, qui aufi funt contra Ca- nones , & fine judicio commemorationem meam exſcindere , vivifica , 85 divine Triadis vinculo fubjicimus, 8 anathemate ferimus. Subſcriptio. Joannes miferatione divina Archiepifcopus Conftantinopolitanus, nove ko. me & Oecumenicus Patriarcha. Et hæc fatis videri poterunt ad eos ipfos refellendos, qui adeo inuerecunde Palamam inter Sanétos collocant, & ejus laudes ab ejusdem notæ hominibus, ſummo faftu mendacioque conſcriptas, in Eccleſia recitant. Cum vero ejus hæreſes, quod illius, & ſectariorum libri præ manibus non ſint, non omnibus pateant, ne nostali viro injuſte hæreſes ap- 199 pingere videamur, earum partem, exillius æviicriptoribus non- dum editis, necita in promptu, hic apponemus. Nomina non- dum reperi: acuti tamen funt, & argumentis ad probandum fir- misfimis adverfarium jugulant. Primus eft: Διαλεξις 7ινος λογίε, και φιλοσόφε από των θείων γραφών, Είδες την αναπόδοσιν πολέμε,και (Sss) z) De Conciliis liabitis in controverſja Palamitica, tomisque adverſus Palamam editis adeundus crudicisſimus Boivinus in notis ad Nicephoram Gregoram p.790. των 133 Ε Χ Α Μ Ε Ν DIN 12. Των αγώνων, είδες και τας ώδε γινομένας έμφασεις έκ τ μακαρίας Τριάδος εκ εκτ ενεργείας. αυτη η δόξαν εκκλησίας. αυτη η πίσις των ορθοδόξων. Των αποστόλων το κήρυγμα, των πατέρων τα δόγματα. των μαρτύρων τα σφάγια. 7ών οσίων τα κατορθώμαλα. 7ών ιερών ή ευπρέπεια. Τών διδα- σκάλων η θεολογία. κατέπεσε των σων δογμάτων ο όροφG.συνετρίβη η οι- κίε. ο θεμέλια ανέγραπη. Ο Φραγμός κατεκαύθη. ως χες, ως κόνις υπό λαίλαπαυτα σαγέγονε καταφύγια. Πατήχη κατεχαλάθησαν.αι επάλξεις ηφανίσθησαν, είς Τέλος απώλoνο.7ί λέγεις λοιπόν,πείθομεν τοίς λόγοις 7έτοις, και 7αις έκ τ γραφης μαρτυρίαις ; ει μεν πείθομα, τα θεω χαρις των 7ες απεγνωσμένες εκπλανης επιςρέφονλι,και μη βελσμένα 7ον θάνατον ξ αμαρωλά, ως το επιςρέψαι και ζην αυτόν,είδ' επείθομδυ, άρα λοιπον εν όσαις και οίαις εμπίπτεις αιρέσεσιν ο ψυχων προςάτης , και εκκλησίας θεά γενόμενος κρίμασιν,οίς οίδεν εκείνος απορρητος,καν και μη παρεδόθη σοι λα πολλήν αυτ8 μακροθυμίαν η εκκλησία και ψυχαι. πασαι μεν εν αι αιρέσεις των πατέρων των αγίων θανατωθείσα, και διαφθαρείσαι, ξηρά γεγόνασιν όσέα σαρκών, άνευ νευρών, και αρμονιών. συ ταύτας αναγεννήσας, και αναπλάσας,κατα μάταια δόματα, πνεύμα, 200 σαρξ, αρμονίας, και νευρα ταύταις γενόμενα ζων έμψυχον,και κινέλιον εδημιέργησας σώμα, ψυχήν έχον την πολυθείαν , και πυρπνέον κατα και Χρισ8εκκλησίας,ής θεμέλιος και αρραγής Χρισ& Πέτρας και μαθητής κορυ- φαίG.. αλλ' εκ είς τέλος επιληθήσεται ο πτωχός. πτωχοί γδ εγεννήθη- μου και η θείας χαριτG επιδεείς, είπερ ποτε δια τας πολλές ημών αμαρ- τίας, ακεσον εν α. εν τω λέγειν σε θεότητας απείρες απειρίκις, κοινωνείς πασι τοις έλλησι. β'.εν τω λέγειν σε δύο θεότηθας,ορατήν, και αόρατον, κοι- νωνείς τώ ΓΙλάτωνα τω λέγονι δύο θεες ρήον, και άρρητον, οραζον και αόρα- τον. γ. εν τω λέγειν σε δύο θεότηας μεθεκτών και αμέθεκβον, κοινωνείς τους Μανιχαίοις, τοϊς λέγεσι δύο θεότητας αγαθήν, και πονηραν. δ.έντο λέγειν σε έναρα τινα επί θεότητG-, πατέρα, ον, πνευμα, ενέργειαν, κοινω- νείς τώ Πυθαγόρα τώ λέγονι και δοξάζονθεον τα 7έσαρα,και την τετρακ- την παγαν αεννάς φύσεως λέγονι. ε. εν τω λέγειν σε τον άνθρωπονάκιςον, άναρχον,και ατελεύτητον,κοινωνείς Αρισοδέλες τω λέγοντιτόν κόσμον άναρ- χον είναι και ατελεύτητον. ς'. εν τω διαιρείν σε την μίαν θεότητα είς υπερκες- μην, και ύφειμένην, κοινωνεις Αρείω τω άφρονα, τω λέγονε την ομότιμον αρ- χήν τ μιάς και ισοτιμον θεοτήθος εις διαιρέσεις υπερκειμένας. ζ. εν τω λαμ- βάνειν σεταςξπνεύμαλος ένερθείας εις την ενέργειαν την ύφειμένην θεότητα, και το πνεύμα ποιείν ανενέργήoν ως κτίσμα, κοινωνεις τα πνευματoμάχω Μακεδονίω τω λέγονι το πανάγιον πνευμα κλίσμα ανενέργητον δελαν, ισοδύναμον τω πατρί, και τα υω. ή. εν τώ τα ανόμοια εισάγειν εν τη θεό- τητι τη απλή και μια, και ενιαία το αόραζον και οραόν, το ληπτών και αληπε TRIO DI I. Di]. 11. 199 - άληπταν το μεθεκτόν, και αμέθεκτον, το μείζον και έλαττον, κοινωνας Ευ- 2ΟΣ νομίω τω λέγοντι τον ένα ή τριάδα Χριςόν τον κύριον, ανόμοιον τω πα- Τρί. 9. εν τω σφαιρείν, και σμυαλάφαν Τα 7ρία πρόσωπα θεότησ εν, και λέγειν έξαυλών 7ην ενέργειαν, κοινωνείς το Σαβελλίω,ξ συναλά- φούλι τα7ρία πρόσωπα πατρος, 8, και πνεύμα/G» εις ένα πρόσωπον ασε- βώς... εν λωλέγειν μείζονα και ελατονα θεότηλα, πρώτης και δευτέραν,κοι- Vωνάς Απολιναρίω τω καθαριθμάνι την αδιαιρέτον, εξασύγχυονείς πρώτον και δεύτερον,κ, 7ρίτου πρόσωπον μειζον, έλατον, και έτσι έλατον. ια. εν πω ποιείν σεήον θεόν συνθέγον, εξ εναντίων 7ινών ορατών, και αοράτων, ληπων και αλήπων, μεθεκιών, και αμεθεκίων και μειζόνων και ελαττόνων, κοινω- νεις Παυλωτώ Σαμοσαεί,7% λέγονλι 7ον θεον συνθέλον.β. εν τω λέγειν σε μή λαβείν 7ην θεά εκκλησίαν επί τ' σαρκώσεως ξxρισε τελείαν την επίγνωσιν τ θεολογίες, αλλά νύν επί σε κοινωνείς το Μανενετό λέγον εαυήoν οίκλήγον, εδ' Χρισέ σαρκωθέντος εκ έλαβον διαυγε τελείαν την γνώσιν ή θεολογίας, αλλα νυν επι σε φαίνεθαι λοιπον τον ένα ή Τριάδος είναι σετον ωρακλήγον, και το έλλειπον τώ υω αναπληρώσαιγ' εν τω λέγειν τον άνθρωπονάκις ον, κοινωνείς τοϊς Μονοθελήταις.ει κάκισος άνθρωπος , άκλιτος η σαρξ ξ κυρία, και καλή αμφότερα άνισος και το αυγο και εν θέλημα. ιδ. έν τέτωκοινωνεις τοϊς Μονοφυσίταις. ειδ άκλισ Go αν- θρωπος, και ο κύριος ως άνθρωπG- άκτισος, και θεος άκτισος,και κατ' αμ- φότερα μιας φύσεως τ ακτίσ8. ιε. έν τέτω κοινωνεις τοις Θεοπαγίταις. αδ άκτισG- ο κύριβως άνθρωπG- και μία φύσις, εν αυτώ η ακτινος, η αυτή φύσις η άκτισος έπαθεν έν τω σαυρώ.ις. εντέτωκοινωνεις τοϊς Αφθαρ- Ποδοκήταις. ιδ' η αυγη φύσις και μία επί κυρία η άκλιτος και άφθαρτος επίξπαθες, και σαυρε. ιζ. εν 7έτω κοινωνείς 7οίς Εικονομάχας. ι 2c2 δ άκτις Ο κύριβώς άνθρωπο, καιαπεπίγραπτος, και διαξτο δε έν εικόνα δει σέιγράφερες κατα σέ. απο 7άτε καταλύεις και 7ον 7ών σεπών εικόνων προσκύνησιν.ιη. εν Πέτωκοινωνεις τοϊς Μασαλιανοϊς , τοίς λέγεσιν έχειν εν εαυτοϊς όλην την θεά εσίαν. ει άκτιστος ο άνθρω- πG- και πάντα κατα χάριν γίνεται το ακτίσω επόμενα, και τη θεία φύσει, και κατα σα γίνεται έσία θε8. ιθ. έν τω λέγειν σε δύο αίτια επί η θεότητας και δύο αρχας , αίτιον με τον πατέρα μ8 και πνεύ- ματG-, και αρχήν, τα τρία και αίτιον και αρχήν η ενεργείας, κοινω- νας τους Λατίνοις, τοις λέγεσιν επί τ θεότητος δε αίτια, και δε αρχάς. εν μου αίτιον με, και πνεύματα τον πατέρα, αρχήν , και αίτιον τον πατέρα, και τον υόν, τοιαύτα 7oίνω δογματίζων, και παρρησία διδάσκων, Παράλεις την ξ θες εκκλησίαν ο αρηνικός αρχιερεύς, και & ειρηνικά μα- θητής,αλέκεις τέλG αναμοχλεύσεις αυτήν, πισές δο επαγγελάμε- (Sss) 2 34ο EXAMEN Dil. II. να», μηδε πύλαι άδε καταχώσεις αυτής, μηδε τα των αιρετικών απύλωθα τομέα, μη υψέθωσαν εν εαυτοίς οι ωραιπικραίνοντες 7οίς των άλλων κα- κοϊς παιδευέθωσαν, και μη θανέτωσαν, οθεολόγG- φησίν, έδε δ ανέ- ξένα μη διακόψαι τας κεφαλας των αιρετικών όντων, και 7αραττόντων της και Κρις εκκλησίαν,και την διθέαν δογμάιζόνων,ή διακοπτόμενη θεότης,και διαιρεμένη, κακώς ώς 7ε το μείζον , και έλαττον, το οραζον και αόρατον. το μεθεκιον, και αμέθεκτον, ει και παρεδόθημεν Αα τας αμαργίας ημών, παρεδόθηκαν δως και έν άλλοις. αλλ' εν εκ εις 7έλG- εγκαία- λαφθήσεται η νέα Σιών, η νύμφη Χρισέ, ηθες εκκλησία, ή το αί- ματι 7άτα Φοινιχθάσα και καθαρθείσα, ιδε δ, φησίν, εγώ παρέ- δωκα σε, και εγω βοηθήσω σε, ενθυμώ μικρό επάταξά σε, εν ελέα 203 αιωνίω δοξάσω σε. μείζον το μέτρον η φιλανθρωπίας υπερ το μέτρον η παιδαγωγίας, μέχρι να γίνG φησί, κληρονομήσηλε το όρο, το άγιόν με και μεχρι 7ίναι η κιβωτός ωρα τους αλλοφύλους, νωί και μικρον εντρύφη- σον τοις άλλο]ρίοις, και βάλεις απόλαυσον. ότι όν τρόπον ευπώσασθαι με έβαλεύσαθε, καγω απώσομαι υμάς,λέγει κύριος πανοκράτωρ. Περί με εν των σων δογμάτων και της ιεραρχίας έτωγινώσκω, έτως ελπίζω, μάλισα και καλώς οίδα, και 7εθάρρηκα, και πεπίςευκα Ταις σωτηρG επαγίελίαις πιο όμορφο, ημείς και 7ώ κηρύγματα των αποσίλων, και τοίς δόγμασι των πατέρων επόμενοι , κ πανων αγίων, άθεολογ8μμ,αλλ' ανα- σκευάζοντες Ταβδελυρα δογμαλα,κηρύττομα και λέγομμάτως. πισεύομαι εας πατέρα, δόν, και άγιον πνεύμα, Τρεις ιδιότητας, μίαν θεότηλα. Πράς υποτάσεις, μίαν θεότητα. 7ρία πρόσωπα, μίαν θεότητα. μίαν έσίαν, μίαν φύσιν άπλην ίσην.αδιαίρετον.ασύγχυον ενιαίαν. Τριάδα έν μονάδων μονάδα εν Τριάδι προσκωμένην, και σεβομβώην. αλλόθρίω δε μη ακολο θήσομαι δεν οίδαμεν την φωνήν 7ών αλλόθρίων ακολεθείν, εδε γδοίδαμεν Την φωνήν των αλλοτρίων ακολgθεν. έδε δ οίδαμεν 7ην φωνήν των αλλοτρίων ακολgθαν. εδέ σοι 7% ληστρικώς αλλαχόθεν αναβαίνoντι, και μη 2lg τ θυρας εις την αυλήν εισερχομένων των προβάτων. έτω και προσκuυάντες, έτω δοξαζεντες, και έτω σεβόμενοι την μίαν έντρισί προσώποις θεότητα, και τας επαγΓελίας πιςας έχομεν, όψεως ταύτην τε- λεώτερόν τε, καθαρώτερον,εκεν αινίγμασι, πρόσωπον προς πρόσωπον εν έκείνη τη αθανάτω βασιλεία, και απολαύσει των δικαίων, ής όψεως γένοιτο παντας ημάς επιτυχείν,και σε μετανοήσαντα, χάριτική οικτιρμιοις,και φι- λανθρωπία ξ κυρία ημών Ιησε Χρισ8, ώ πρέπει πάσα δόξα, τιμή και προσκύνησις, συν τω ανάρχα αυτά πατρί τω μόνω αιτίω και 204 τω παναγίω , και αγαθώ, και ζωοποιώ αυτά πνεύματι, τη μια, και αδιαιρέτο θεότητι,νών και αεί, και εις τες αιώνας των αιώνων αμήν. Difcepta TRIO DII. Dil. 11, Difceptatio cujusdam viri eruditi, & Philoſophi è facris literis. Vidifti pugna AC certaminum remunerationem. Vidifti qua hic faéta funt ex beata Triade, non ex operatione demonftrationes. Hic eft fenfus Ecclefiæ, hæc recte ſentien, tium fides, Apoftolorum prædicatio, Patrum dogmata , Martyrum cædes, Confeforum facinora, Sacerdotum decor, Præceptorum de DEo ſcientia. Ceo cidit tuorum dogmatum culmen, domus colliſa, fundamentum everfum, ſepes exulla, veluti cinis , & pulvis a turbine tua fubterfugia disfipata, muri difieeti, propugnacula abolita, funditusque everſaſuni. Quid tu interim ais? num verbis biſce, & divine Scripture teſtimoniis fuaderis? fi fuademus, DEo grin tie babenda funt, qui deſper atos aberrore convertit , & non vult mortem pec- catoris, ſed ut convertatur, & vivat; ſi non fuaderis, ruum erit animo volue- re, in quoi, & quantas bæreſes incidas, qui animarum, 6 DEi Eccefiæ pitam gerere inſitutus es,judiciis,qui in effabilis ille novit, licet propter illius nimiam tolerantiam, Ecclefia, animæque tibi concreditæ non fint. Omnes itaque hæ- reſes per ſanctos Patres morti tradite, abolitæque, ficcaoffaredditæ funt abs- que carnibus, neruis, reliquaque compage, ecce tu ipſe regeneratus,inftauratis- quefultis tuis dogmatibus, ſpiritum, carnem, atque compaginem imperriens vivens, animatum, &s ſe movens corpus effeciffi: pro anima deorum multitudie nem babens, & ignem adverſus DEI Ecclefiam fpirans, cujus fundamentumeft infragilis Chrißi Petrus, & Diſcipulorum apex, ſed non obliviſcetur in finem 205 pauperis, pauperes enim facti fumus, es divinæ gratiæ, fiusquam alias,pro- prer noftra peccata, indigi, Audi itaque, I. Cum dicis deitates infinite infia nitas, cum Gentilibus omnibus confociaris. 2. Cum dicis, duas Deitates viſi. bilem, o inviſibilem, comprebenfibilem, & incomprehenfibilem DEum, in eadem cum Platone ſententia es, qui afferit duos DEos, fandum, nefandumgs , vifibilem, & invifibilem. 3. Cum dicis duas Deitates, communicabilem, és incommunicabilem, in eadem cum Maniche is opinione es, qui duas Deitates, bonamo malam adfiruunt. 4. Cum in Dipinitate quatuor ponas, Patrem, Filium, Spiritum á operationem, cum Pythagor a fentis, qui quatuor DEum effe affeverat, enunciat que quaternionem perennis nature fontem. 5. Cum ais bominem increatum, o fine principio Es fine, Ariſtotelem pra te fers, qui mundum ſtatuit fine principio fine. 6. Dum unam Deitarem in ſuperiorem & inferiorem dividis, cum inſenſato Ario affirmas compar, principium unius, æqualisque Deitatis, in fuperius inferius que difcerpis. 7. Cum omnes Spiria tus operationes , in operationem inferiorem, nempe Deitatem accipis, & Spie ritum operatione , eque ac creaturam privas, non abfimilis es Spiritus bofti Macedônio affirmanti, fanctisfimum Spiritum fine operatione effe fervum ejus- dem cum Patre & Filio facultatis. 8. Cum diffimilia in fimplici, ina, ac fom la Deitate introducu, vifibile, & inviſibile, comprehenfibile, & incompre- (Sss) 3 bena 142 EX AM EN Dil. II, henfibile, communicabile, & incommunicabile, magis & minus , aferis cum 206 Eunomio unum Triadis Chriftum Dominum Patri inequalem. 9. Cum con- trabis, 6 decurtas in unam ires Divinitatis perſonas, ab eis que afferis opera- tionem, non alienus es À Sabellio, quitres Patris, Filii, & Spiritus ſancti per- fonas, in unam impie coarctat, 10. Cum majorem minoremque Deitatem, primam ac fecundam profiteris, cum Apollinario es, qui inconfufam, atque incorruptibilem naturam, in primam, & ſecundam, & tertiam perfonam, majorem, minorem, & adhuc minorem fubdividit, II. Cum DEum ex cona trariis quibusdam viſibilibus, & inviſibilibus,comprehenfibilibus,& incompre- henfibilibus,communicabilibus, & incommunicabilibus, fuperioribus, & infe- vioribus componis, cum Paulo Samojaleno convenis , DEum.compofitum ad. fruente, 12. Cum ais Dei Ecclefiam in Chrifti Incarnatione perfectam re- rum Theologicarum cognitionem non babuiſe , ſed nunc poftmodum tua ætate, cum Manete concordas , feipfum Paracletum aſſerente: etenim fi Chrifto in- carnato per eumperfecte Theologica non fumus affecuti, fed tuo hoc &vo, mania feftum apparet unum Trinitatis te efe, Paracletum fcilicet, & qué de erant Filio adimpleffe.13.Cum hominem increatam elecontendis,eademque & Mo- nothelitæ dicis, fiquidem, fi bomo increatus eft, & caro Domini increata, 85 ſecundum utraque increatus, & eadem, & una voluntas, 14. In eo lane concorditer congruis cum Monopbyſitis: nam fi homoincreatus, Dominus peluti homo increatus, & DEus increatus fecundum utraque unius naturæ in. create, 15. In boc adfententiam Thcopaſchitarum accedis : nam fi increa- sus Dominus ut homo , 8 una natura in eo increata , ipſa natura increata in 207 Crucepaffa eft. JÓ. Es US in Aphthartodecitarum hærefi: etenim fi eadem na. jura, & una in Domino increata, & incorruptibilis in Paffione & Cruces 17. Neque in eo differs ab Iconoclaſtis: nam fi increatus eft Dominus, ut ho- mo, & incircumſcriptus, proptereaque per te neque imagine exprimendus eft, hoc venerandarum Imaginum cultum deftruis, 18. Facis cum Maſalianis in ſeipſis univerſam DEi effentiam habere clamitantibus: etenimfi increatus.eft bomo, & quacumque divinam naturam conſequuntur, omnia per gratiam increato accedunt, fic & per te effentia DEi. 19. Cum in Deitate duas cauſas, & duo principia aſtruas, caulam quidem & principium Filii, & Spiritus Pa- trem, tria pero caufam principium operationis, non abborresâ Latinis, in Divinitate duas caufas, & duo principia ponentibus , unam caufam Filii, * Spiritus Patrem, S aliam caufam Spiritus Patrem, Filium, caufam & principium, Patrem, cauſam & principium Patrem & Filium. Hec itaque veluti dogmata afrøens, Es palamedocens DEi Ecclefiam perturbas pacificus Præſul, 85 Pacifici Auditor: verumtamen funditus non evertes. Fide enim dignus eft, qui promifit, neque portas inferi prevalituras adverfus eam, ne- que TRIO DI I. Diſ. 17. 143 que Hereticorum ona effrenata. Neexalrentur in ſemetipſis, qui exaſperant. Aliorum infortuniis difcant , nec mortem fubeant, dictum eſt Gregorii Theolo- gi, neque enim moras ponet ad abfcindenda Hæreticorum capita, Eccleſias DEi interturbantium, & unam Deitatem in duas dividentium,abfcilla Deitas, peffimeque dipiſa in majus,& minus,viſibile, & inviſibile communicabile & in- communicabile. Licet enim propter iniquitates noftras tradamur:namg, quem- 208 admodum rebus etiam in aliis traditi fumus , nihilominus non ad finemusg na- vasion deferetur,CHrifti ponſa, DEi Ecclefin, illius fanguine rubefacta, o ex- purgata. Ecce enim, ait, egoiradidite, & ego opem feram tibi: in parvo fue rore percuſſite, & in ſempiterna miſericordia glorificabo te. Incredibile eft, quanto punitionis menfuram anteeat humanitas. Modicum enim ait hæredio tabitis montem fanétum meum: modicum apud alienigenas arca: nunc pau. tulum in aliena infolentius tegere, & placita exple: quemadmodum enim me ejicere conatieftis, ita & ipfe ejiciam vos, dicit Dominus omnipotens. De tuis itaque dogmatibus, & fummo occupato facerdotio ita ipfe fentio, & fpes me tener it a futurum. Quin immo apprime novi, o confido', o firmiter te- neo , Salvatoris promisfionibus indubie confirmatus. Nos vero Apoftolorum prædicationem, & dogmata Pairum, Sanctorumque omnium fequentes, non de DEo decernimus, fed execranda dogmata refellentes, bunc in modum præ- dicamus, profitemur, Credimus in Patrem, Filium, Spiritum ſanctum, tres proprietates, unam Deitarem: tres Hypoftates, unam Deitatem: tres per fonas , unam Deitatem, unam effentiam , unam naturam, fimplicem, do qualem, indiviſam, inconfufam, unicam Trinitatem in unitate, o unitatem in Trinitate adoratam, cultam. Alieno vero non animum intendemus; meque enim vocem alienorum fequinovimus ; neque te , qui predonum inftar Aliunde intruderis, & non per portam in ovium caulam ingrederis. Sic pore 10 adorantes, fic tenentes, us fic venerantes unicam intribus perfonis Deitatem, 209 promisfis certis confiabilimur, eam nos perfe&tius, o purius viſuros, non in enigmate, fed facie ad faciem, in illo immortaliregno, 65 juftorum fruitione: cujus piftonis utinam ipſi participes efficiamur, & te aliquando pæniteat,gra- tia,& mifericordia , & humanitare Domini noftri y Efu Chrifti, cui addecet omnis gloria , boxor, & adoratio, cum ejus dem fine principio Patri, ſolicau- fa, fanctisfimo, & bono, & divifico illius Spiritu, unió indiviſa Deitati, nunc, femper, in ſæcula fæculorum. Amen. Alter eſt: H ici ωρα κυρία ημών Ιησε Χρις, και των αγίων μαθητών, και απος ο λων ανε, και των ιερών προφηγών, και των θείων σφόδων, και πανίων Ζών θεοφόρων πατέρων, και διδασκάλων ωδαδοθεισα πίσις ημίν και ευ- σέβεια πάσιν εςι πρόδηλα και φανερα τους μετέχεσιν αυλής. παναχά και ομολογείται εις θεός τρισυπόσας, ποιητής ορατών τε πάνων, και αορά- Ι44 ΕΧ Α Μ Ε Ν Di7.11. αοράτων, ως έν 7ώ αγίω τπίςεως συμβόλω ομολογείται. παθής, υος, και πνεύμα άγιον , 7ρεις υποτάσεις, μία θεότης απλή, αόρας», ανίδες, αχημάτισε, αμέρισος, αδιαίρεG,πανταχε 7ε παρέσα και τα παν- Παπληρέσα και παύλα ενεργέσαμικρον εν εκείνη και μέγα, δε ανισότης, και ανομοιότης, αλλά πάσα ισότης, και ομοιότης, άυληξν η πίσις τ αγίας σ'θε καθολικής, και απος ολικής εκκλησίας. Δε μου το 7ρισυπόσα- 7ον τθεότηG 75 Φρόνημα τών Ιεδαίων κατέβαλεν, οί7ινες πισεύεσι και ομολογάσιθεον, ο Τρισυπόστατον και, αλλα μονοπρόσωπον. 21α το μοναδι- κον αυγής και αμέρισον τήν τών ελήνων πολυθείαν απήλλασε, και την Αρείε, και Εύνομία των αθέων αιρετικών καταλoμην τ.θεότης», δήνυναιρεσιάρ- 21Ο χης ο λεγόμενα Παλαμάς πανα 7α δόγμαατ αγίας και θες εκκλησίας πάσαν την πίςιν ημών καναλύει 7οίς εαυ]ε μιαρούς και ασεβεσάτοις δόμα- σι και διδάμασι,καιπανων εςιν αιρετικών ασεβέςατος ως ανεφάνη μας προδήλως εναύθα πάση τη εκκλησία Εθες, και απερρίφη προ καιρά, ως μέλG-σεσηπος, και ανίατον υπ' αυτής. έξεκίνησε νύν Αχα τας αμαξγίας ημών μάλλον ίνα οι δόκιμοι φανεροί γένωνται, ώς φησιν ο θεό» απόφο- λG. μιάς και, ως είρηται τρισιποσάτεθεότηG- ομολογεμώης ημϊν απο λής τε και αμερίσε, αυθόσπολλάς κηρύτταθερότητας μικρας και μεγάλας, και διαιρεί την μίαν αύτην είς ας πολλάς, και μίαν μην υπερκειμένην λέ- γει, τας και άλλας υφαξίας, ή ως ελατήoνας εκείνης , ώασερ τα κτίσμα- τα και την μου υπερκειμένην εσίαν λέγει ξ'θεά, τας και υφειμαίας εσιώδεις ενεργείας,και διωάμεις αυτ, και χάριτας ενεργεμίας, ήγουν κισας, και πάλιν ακτίνες, όπερ και μόνον έξι πολύθεον, και ελληνικόν. διακά και την μοναδικήν θεότητα εις πολυθέαν, αλλ' έσι και μωρον, και ανόητον παντελώς. λέγει και ορατην σωματικούς οφθαλμοίς την φυσικής μορφής θεό, και θεότηα, ήν και ύφειμώην δογματίζει θεότητα, και θεον δεύτε- ρονκαι μικρών μέχρις ημών καλαβαίνονα,και ορώμενον ημϊνότιο υπερκείμε: νος φησιν,υψηλός τε έσι,και αθεώρητος. έτος 5ουφειμώνG» θεός, και δρώ- μενος, και άλλα,θεότητες ισοδύναμοι αυτώ, άς ονομάζε πνεύματα,άπα, και άκτισα,έτερα ταγίας Τριάδος και ύφειμένα αυτής απειράκις απείρως. ή ενασυικρίτως ελάττονα αυτής, ώπερ 7α κτίσματα. αυθαι εν αιθεό- τήλες, και ταύτατα πνευματα,καιη ορατή θεότης,φησιν, ότι έντοϊς κλίσμα- σιθεϊκώς ενεργεσιν, άλληφωτίζί, και άλλη καθαρή και άλλη ζωοΓονεί,και άλλη Φωτίζ,και άλλη άλλως προνοείται 7ων όντων.κ εκάση έρλον έχ ίδιον, και ενεργεί,άσε μόνον 7ην ελληνικής πολυθείανεισαγή,αλλα και Αρειε,και 21 Ευνομία,και Μακεδονία,και των Μασαλιανών, και ΒοΓομίλων τα δόγματα περιέχε.φανερώς γλοσαλανάς εσκότισεν αυτήν διάνοιαν και εφανθασεν αυξ τον νεν,και διεμέρισεν εις τας πολλας,ας βλέπάθεότητας, και πολλα πνευ- μαθα. και το φώς βλέπει, σκότG εξί μέροχηματιζομδύε προς αυτόν και σαλα- TRIODII. Dif. 11. σο σαλανά ας άγγελον φώλος,ως φησιν ο απόστολO, άπερ αυτός βλέπει σ ματικούς οφθαλμοίς και λέγει είναι ύφειμίας θεε απιράκις απαρας σερ Τα κλίσματα,ταύτα προσωπής τωθεώ και λέγει άσιώδη και φυσικά θεά.. κελεύει (αυτα ημϊν προσκuυειν ως ακινες θεές, θεότηας, έτως 8 μόνον εις πλήθος αλλόκοτον,και διάσασιν τοσαύτην διαστατο θείον τοίς δόγμασιν, αλλα και σύνθεον το απλών και αμερες, και άποιον, και ανίδεον ποιειώσες 7α κλίσμαλα,και ελάτρευσε τη κλίσα ωρα τον κλίσανία επέκεινα καταν ελλήνων ωραφρονήσας, και μόνον έτως ήσέζησε 7ωπλήθη των θεσήτων, και τώ τη κρίση ομοιώσατο θείον, και των α/γέλων, και των αγίων ασίας, κα; των ψυχών χείρον δογματίσαι και υφαμένον. η μνή φύσις των αγγέλων αόραλός εσι, και αι ψυχαί. ο Παλαμάς οραίον είδα λέγή τον θεον φυ- σικών αυ78,κι εσιωδες έχειν. το) αόρατον ξ ορα8 κράτ7ον έσίπάντων και λιμιώτερον. και μόνον 7οίνω έτως εις το θαον ήσέβησ εν,αλα και εαύλον άκ. Πισoνθεον, και άναρχον δογμάτισεν είναι. λέγει δ' ότοι οι μετέχονλες άν- θρωποι τυφωμενης θεότη]G,ή τις αυλές θεοποιεί, και ορωνίες το φώς εκεί- νο τον οφειλέον θεον σωμαλικούς οφθαλμοίς,ετοι γίνονται θεοί ακτινοι και άναρχ. ξτο και εκ έλατφόν έτιτε τολμηθέντυπάλαι το διαβόλω. ότε είπε,θήσω τον θρόνον με επί των νεφελών, και έσομαι όμοιος τω ύψισω. αδύναον δ' μείζονα ρηθήναι ασέβειαν, ή ότι άνθρωπG θεος ακιςG, και άναρχGγίνεται, και το εσίν, ο πάλαι προείπεν ο κύριG,έλευσον- 210 τα ψευδόχριςοι, και ψευδοπροφήται, και δώσεσι σημεία και τέρατα εν τω λαώ, και εαν ημίν είπωσιν, ίδε ώδε ο Χριςός, ή ιδε' εκεί, μη πιςεύσηλε αυλοίς, λέγεσιν εν και έτσι και το μόνον, αλλ' ότι γυμνή θεότης έξι παι αυλοίς, δρωμένη σωματικούς οφθαλμοίς, και αυτοί θεοί εισιν ακιςοι. Στο 69&G ΠαύλG έφη αει; Ανιχρίσε,ότε αποκαλυφθήσέlαι ο άνεμος υπεραιρόμαν σε επίπανσέβασμα και καθεδειται εν τω ναώ λέγων εαυ- τον θεόν. 7ί πλέον κομπάσαι,όταν έλθη εκεινον, και τί απονοηθήσεται εις το υψών εθεά, και βλασφημήσει μείζων και λέγειν, ο, γι έςιθεός άκ- ΠισG και άναρχG», όπερ νύν ο Παλαμάς έδογμάτισε, και παρρησία διδάσκα. ώςε ή έτος εςιν ο σατανάς, η πρόδρομος αυτ8 εςιν. έπαδή και τέλο εσί των αιώνων. ως οίμαι έγγυς ήδηξ παντός εςιν η αλλοίωσις, και μακάριος ος τηρήσει τας & Χρις οραγίελίας, και των αυγε μαθητών, και τα δόγματα των πατέρων τ ευσεβείας ακέραια, και φυλάξεται από πλανης των Παλαμιτών, ως από πυρός και όφεως, ότι αυτή επί το έχαον εκκλησίας κακών, και παλων των προγεγονότων το αθεώτα- 7ον. και ξτο εςιν, oίμαι, όπερπλανήσει και τες εκλεκτές, ως ακέομαι τε κυρία προαρηκότG», καλόν εν αγίως υπομιμνήσκεθ πάντα τον βελόμενον ζήν ευσεβώς, και αναλωθον ειναι αυτη 7% όλεθριάτη πλά- (Ttt) v 146 E X A MENA Dif.11. νη των αποφολικών λόγιων, ποίων τέτων και καν άγγελG- εξ έρανε ευ- αγγελίσηαι ημίν παρο παρελάβετε ανάθεμα έσω τας β βήλες κε- νοφωνίας σειϊς ασο, επί πλείον 8 προκόψεσιν ασεβείας, και ο λόγG- αυτών , ως γαγγραινα νομήν έξι. διδαχαϊς ποικίλαις και ξέναις μη πα- ραφίρεθε, και έσαι φησί καιρός,ότε υγιανέσης διδασκαλίας, έκανεξον- 113 ταιάνθρωποι,αλλα καλα τας ιδίας επιθυμίας έαυλοίς έπισωρεύσεσι dida- σκαλες κνηθόμενοι την ακοήν, και από μια τ αληθείας την ακοήν αποφρέ- ψεσιν, επί τες μύθος εκτραπήσονται. και έσονται εν ημίν ψευδοδιδάσκα- λοι, ως και παλαψευδοπροφήται έγένοντο, οί τινες έπεσάξεσιν αιρέσεις - πολειας,δέ ες η οδός τ αληθείας βλασφημηθήσεται, εν πλεονεξία πλα- σοίς λόγοις υμάς εμπορεύσονται. ών το κρίμα έκπαλαιόκαργεί, κηαπώ- λια άυλών και νυφαξα.σήκέλε εν εν τη πίσαι και κρατείτε 7ας ωραδόσεις, ας παρελάβετε, και επαγωνίζεσθετη άπαξ αραδοθείση πίτα τοις αγίοις. Ποιαυτα και όσα τοιαύτα δεν προτίθεων εκ των αγίων γραφών και μάλισταιν Πωπαρόνικαιρώ προς από ροπήντ επελθέσης πλάνης, πάντα και εις να- θεσίαν ημών έγράφη, ως γέγραπτα, εν Χρισώ Ιησέ 7ώ κυρίω ημών. ώ η δοξα και το κράτος συν τω αναρχοαυτά πατρι, καιτω παναγία και αγαθοποιω,και ζωοποιώ, πνεύματι, 7η μια θεότητι, και δόξα και βασι- λεία ας τες αιώνας των αιώνων, αμήν. A Domino noftro 7Efs Chrifo, & fanétis Difcipulis, Apoftolis illius, nec non facris Prophetis , divinisque Synodis, & omnibus deiferis Patribus, & Magiftris nobis tradita fides, & pietas omnibus eam poffidentibus manifefta eft, & aperta. Ubique enim o- mnes profitentur DEum unum in tribus perfonis, viſibilium omnium, Oine viſibilium fa&torem, quemadmodum in facro fidei ſymbolo aftruitur. Pater, Filius, & Spiritus fanétus, tres Hypoftafes, una Deitas, fimplex, inviſibilis, informis, nullam figuram recipiens, individua, indiviſa, ubique præfens, o- mnia explens, & omnia efficiens : in ea neque magnum efl, neque parpum, inequalitas & difimilitudo nulla, fed æqua omnia, & fimilia. Hæcitaque 214 fanéte DEi Carboticæ, Apoftolicæ Ecclefiæ fides, per tres Deitatis Hypo- fafes Judæorum opinationes conuellit , qui credunt, fatenturque DEum, at non in tribus Hypoftafibus, fed una: per unilatem ipfius indwiduam, plu- ra Gentilium numina profligat : necnon Arii, Eunomiique impiorum Hem rericorum Deitatis concifionem. Recens pero Hærefiarcba nomine Pala- mas, uniperſa fanéte DEi Ecclefia dogmata, & fidem noſtram univer ſami, fuis execrandis, ac impiisfimis dogmatibus , 85 doĉtrinis confundir , Here- ticorum omnium nequisſimus. Qui palam hic in Ecclefia DEi compe. Tens, paulo ante tamquam membrum marcidum , & medicinam non ad- mittens, TRIOD I I. Dil. Ir. 147 mittens, ab eadem ejectus eft. Commovit autem ipfe multa propter pec- cata noftra, quinimmo, ut probati manifefi fiant , quemadmodum di- vinus ait Apoſtolus. Nam cum unam ipſi Deitarem in tribus Hypofta. fibus confiteamur fimplicem, atque in diviſam, ille multas Deitates palam prædicat parvas, & magnas, 89 banc unam in multas difcerpit , 6unane quidem fuperiorem, reliquas inferiores, five ea minores, ficuti creaturas facit, & fuperiorem effentiam DEi appellat, inferiores eſſentiales operationes, es fa. cultates illius, & charis mata, que operatur, creata nempe, & rurfus increata, quod non tantum Gentilium eft, & multos DEos inducit: unicam enim Deits- tem in multos DEos concidit, fedetiam vanitatis plenum eft, & a mente,conſe dioqueplane deductum. Ait corporeorum oculorum obtutui fubjici naturalem DEi formam, & Deitatem, quam inferiorem Deitatem enunciat, & DEum fecundum, o parvum,ad nos usque pervenientem, S nobis viſibilem. Quod fuperior,inquit,excelſus eft nec viſui patet. Hic vero inferior DEus , qui videa 215 tur,& alie Deitates æqualis cum eo facultatis,quas nuncupat,& Spiritus fan. Etos, in creata aliafnada Triadis,eaque inferiora infinite inkrita, boc eft abs- que ulla comparatione ad ea, quemadmodum & relique creature deſciſcentia. Has it aque Deitates,& bos Spiritus,& vifibilem Deitatem, ait,in creaturise- que atque ipfum DEum operari, aliam illuminare,aliamexpurgare,aliamvi. vificare, aliam alio modorerum curam gerere, es unamquamg sproprium opus fibivindicare, & operari: ut non tantum Gentilium pluria numina introdu- cat,ſed & Arii, & Eunomii, Macedonii, & Maſſalianorum,& Bogomilorum decreta ftabiliat. Plane enim Satanas menti illius terebras offudit, es variis imaginibus obfedit, & in multas, quas intuetur Deitates, Es plures fpiritus dis- partitus eft. Et lumen, quod ipfe videt, tenebræ funt , cum Satanas apud ip- fum ix angelumlucis transformatur, ut ait Apoftolus. Et quæ ipfe conſpicie corporeis oculis, fateturque effe Deo inferiora infinite infinities, quem- admodum 65 creature DEi tribuit , vocatque effentialia, & naturalia DEi, precipitque nobis, ut ea veneremur, tanquam DEos increatos, Deitates: fic non tantum in immanem multitudinem, & prodigio- fam partitionem Numen di&tis fuis difcerpit , verum etiam fimplex, indi- vifum, Jequale, * atque informe, compoſitum, ut funt alia creature, facit, Er cultum exbibuit creature , & non Creatori, multo immanius, quam Gentiles ipfi, infaniens, Neque enim eo impietatis adalli funt Numi- num multitudine , ut DEumcreature affimilarent, & Angelorum, Sancto- rum, atque animarum eſſentia inferiorem, pejoremqueftatuerent. Nam- 216 que natura Angelorum per pici non valet , quemadmodum neque anime. (Ttt) 2 Palau * Qualitatis expers, 148 EXAMEN Dif. II. o : Palamas vero ait, DEum fpeciem babere viſibilem, naturalem ipfi, & effen. rialem, Inviſibile porro mulio eft viſibili melius, ac præfabiltusNeque bac ratione folum in DEum impius fuit , fed & feipfum Deum increatum, & absque principio effe decrevit; nam afferit, inferioris Deitatis homines par- ticipes, que eos deificat, cernentes lumen illud DEum inferiorem oculis cor- poreis, fieri DEos increatos , & fine principio. Hoc autem non longe abeft ab 80, quod aliquando Diabolus aufit, cum dixit, Ponam fedem meam fuper nuo bes, 8 ero fimilis Altisfimo. Sane bac impietate nulla poteft excogitari atro- cior, quam cum ſe bomo DEum increatum , & fine principio fierijallat. Es idejl quodolim Dominus prædixerat, Venient Pſeudocbrifti, e Pſeudopro- Cbrifus eff, velesceibi, ne credatis illis. Hiiraque tantum non hoc dicunt, verum Deitatem effe apud apud ipfos corporeis oculis viſam, ſeque ipfos effe DEos increatos, Hoc vero Paulus de Antichrifto enunciavit. Cum repels. bitur ex lex, feipfum fuper omnem cultum extollens, S fedebit in Templo, die rens fe ipfum DEum, Quidenim magis jallabit , cum ille venerit? & quid in ſublimitatem DE infaniet, & blafphemabit atrocius, quam cum ſe dicis DEum increatum, fine principio ? quod nunc Palamas affirmavit, coram omnibus docwils Quaré aut bic Satanas eft, aut precurſor illius, cum 217 jam & finis feculi, &, ut ipfe opinor , immutatio univerfi propefit, bentus, qui mandata Chriſti, & illius diſcipulorum, & Patrum decreta ſarta recta fervabit, & aberrore Palamitarum, ut ab igne, & colmbro intadla tuebitur, quod hæc fit pesſims Ecclefia noxa, 6 omnium qui unquam antea fuerint, cro ror impiisfimus. ldque eft, ut reor, quod in errorem inducer etiam ele&tos, ficuti à Domino prædicente audimus. Opeimum itaque nunc fuerit, ut quia cunque pie vitam agere aver aberrore ifto pernicioksfimo immunem, Apofto- licorum verborum memor fit. Quorum? Licer angelus de cælo evangeliza- verit vobis præter id quod accepiftis, anathema fie. Prophanas, novasque voces contundito, in ingentioremenim impietatem excrefcent, 8Jermo ipfo- rum, utgangrana pafcuum habebit: doctrinis variis, 65 peregrinis ne per- peram moveamini. Eterit, ait, tempus, cum fanam doctrinam non fuftine- bunt homines, fed fecundum propria defideria, ſibiipfis coaceruabunt magia firos, prurientes auribus, & a veritate quidem aures avertent, ad fabulas pero convertentur, et erunt inter vos Pſeudomagiftri, quemadmodum olim Pſeudoprophetæ fuerunt, qui introducent ſectas perditionis, per quos pia veritatis blafphemabitur, & in avara fraudatione fictis fermonibus de vobis negotiabuntur, quibus judicium jam olim non ceffat, & perditie corum non cor mutabit, Permanete itaque in fide , tenete tradition mest TRIO DII. Dii. 11 149 Hec nes, quas accepiftis, & certate pro femelconcredita fide Sanctis. fimilia proponenda funt è facris literis, præfertim boc tempore, ad dele. vientem errorem propellendum. Omnia ad inftru&ionem noftram fcripia funt, ut tradicum eft in Chrifto JEfu Domino noftro, cuigloria, & poteo 218 Aas cum Patre ipfius fine principio, o ſanctisfimo, & munifico, vivifico que Spiritu, uni Deitatis gloria, o regnum in ſecula ſeculorum. Amen. Et hæc de Palamæ erroribus, hærefibusque nunc fatis fint: re- liquas alio loco opportunius afferemus. Philotheum vero Pa- triarcham, quiita in Palamæ laudes effuſus eſt, Palamæ in omni. bus hæreſes, quafi hæreditario jure ſecutum eſſe, non minus eo in Latinos odio infectum ſatis probant libri ejus quindecim, quos adverſus Nicephorum Gregoram, Palamæ adverſarium conſcrie pfit. Ηic Patriarchatum rexit anno Domini 1362. fub Joanne Paleologo, annos triginta circiter poft Palamam, cum ipfe di- cat Palamam ſub Andronico ex Palæologis quarto floruiſle. pag. 98. a. C. Ι. f. τ8 θειοτάτε 7oίνω βασιλέως Ανδρονίκε η ευσεβείας προαιζοντG-5 7ών Παλαιολόγων τετάργα, σύνοδο ιερα συΓκρόζεται, και Βαρλαάμ ωαγεγενότG-, και 7ώ αυτά προβεβλημένων κακο- δόξων δογμάτων, και κατα 7ών ευσεβών κατηγορημάτων πνεύμαλος θείν πληθείς ο μέγας Γρηγόριο, και δύναμιν άμαχον αειβαλό μας άνωθεν 7ο και θεξ ανοιχθέν εκείνο σόμα εφήμωσε, &c. Divinisimo itaque Imperatore Andronico , pietatem propugnante, qui erat quartus e Palæologis, ſacra Synodus convocatur. In eam cum accesfifer Barlaa- mus, illius male fentientis enormibus dogmatibus, necnon contra pios piros Accuſationibus propofitis, divino Spiritu repletus magnus Gregorius, robore cælitus fibi conceſſo inexpugnabili circumvallatus, os illud conim DEum ad apertum obduxit, &c. Vide etiam quæ de Palama habet 219 Gregoras lib. II. cap. 13. Hiftor. Rom. VII. Septimus erroreft de Azymis, quiuti & alii Græci recentiores , Chriftum non in Azymo, fed fermentato corpus fuum Αpoftolis tradidiffe affirmat, pag. 200. a. C. 1. f. Είτα βρα- χύτι Δαλιπών λαβων 7ην άρτον λέγα, λάβετε, φάγετε. και το ποδή ριον ομοίως, πάετε εξ αυτ8 πίντες είπών , ξτο εσί το αίμα με το η καινής Διαθήκης. ξτο ποιείτε ας την εμήν αίάμνησιν. πλην και αυ- τός το ποιων ηθιε και έπινε μετ' αυτών. όραή ότι άρτον λέγατο σώμα αυτά, και μην άζυμον. αιχμέθωσαν δω οι τη θυσία άζυμον προσ- Déportes. Deinceps paulo poſt affumpto pane dicit : Accipite & man. (Ttt) 3 και ducally 150 E X A M E N Dif. 11. ducate, or calicem fimiliter, Bibite ex hoc omnes , dicens. Hiccſt fan- guis meus novi Teftamenti , boc facite in meam commemorationem. Id étfi ipfe faceret , comedebat ramen, & bibebat cum ipfis. Nota panem vocare corpus fuum, non item azymum. Confundantur ilaque qui in ſacrificio azymum offerunt. Idem inuere videtur pag. 207. a. c. I. p. ubi ait, Chriſtum uno die ante Paſcha Judæorum Paſcha cele- brale. In quibus tria conſideranda funt, quæ contra Latinæ Ec- clefiæ decreta a) dicuncur. Primum , Chriftum in celebratio. ne Pafchatis non expectaſſe diem ftatutum, b) fed uno die an ticipaſſe. Secundum, in fermentato confecraffe. Tertium, il- ludque inpudentisſimum, conſecrationem in azymo tanquam malam rejici, c) reprehendique eos, qui fimili modo conſe- crant. Rationibus & argumentis Græcorum, quæ circa hocaddu- 220 cuntur, fapientisſimi viri & Græci & Latini reſponderunt, de. monftraruncque ea, quæ pro confirmanda tali fententia in me. dium afferuntur, quibus reſpondere debeant. Sufficit hicerro- rem digito demonſtraſſe. Aliquorum tamen impudentiam non prætermittam, qui ut in hoc negotio, cum reliquis omnibus ſe cernerent deſtitutos, habere viderentur aliquid , quod Latinis opponerent, inter alias reliquias, quæ in facrario Palatii Con- ftantinopolitani erant, Panis quoque particulam ex eo ipſo, quem tradens diſcipulis Dominus dixit , Accipite i manducate; &c.conſervatam fuiſſe narrant, quam ubi vidiſſent Latini, ean dem cum pane fermentato, argumenti ejusdem evidentia con. victos obmutuiſſe. Georgius Corcir de Commun. Tractatu. Πιερ και ο ρηθείς ιερός ΒενέδικG- , δε πάπα Ρώμης Ιννοκεντία και Τρίτε οπότηρητής των πολε, και εν Κωνσταντινοπόλει ταλεις Α/α 7ινων πραγμάτων 7ών αναμείαξύ Γραικών και λαλίνων έν 75 εκκλησία εισφρισε GAVTO Y a) Tamen Latinam etiam Eccleliam ante faculum IX. fermentato in Evchariſtia uſana decuit Jac. Sirmondus difquiſit. de azymo & Joannes Bona rerum Liturgicarum lib. 1. cap. 23. atque pro illa ſententia Jo. Launojus ſingularen librum compoſuerat, quem ab ejus obitu una cum aliis illius fchedis ſubreptum ajunt. b) Hanc ſententiam dcfendunt ctiain e Romana Eccleſia viri doctisſui , ut Iſmaël Bulli. aldus, Dionyſius Petavius aliique. Petaviuin vide XII. 16 doctrin, temporum & ad Epiphan. p. 184. ſeq. 0) Hoc recte in Græcis reprehendit Allatius, Confer ejus Hottingerum cap. IX. qui alibi obfervat Pontifices Romanos Græcis fermenti ufum permittere, ex Aacutis Lconis X, & Clementis VH. II TT RIO DII. A V S Dif. 17. IST σάλων, οίς και συνέβη σεί τα ένζυμα και αζύμε άρ/ε λόγG- γενέας, έπερ εγω ερμηνεύς ως έφτην ειπων έχρημάτιζον, αλλ' ο ρηθας Καρ- δηναρίG- εδε προς βραχύ τι αποκρίνεο αεί 7οιέτε ζητήματα ήθελήθη, καίτοι λόγια: ών , και 7η θεία ενεθραμμαύGς γραφή, αλλ' έδε - έξω σοφίας άμοιρος ήν, και μη και ταις η Διαλεκδικής αποδεί- ξεσιν ετοιμότα/G. πλην εν 7έτω, μη μου έλεγε γένοιτο καλα η θείας μυσαγωγίας γλώσαν κινήσαι, ώζετο μου ψέγειν ή αναιμάκης θυσίας, το 3 επαινείν, &c. Et poft pauca : Προς και οι Γραικοί απεκρίνον7ο. Περί και 7ετε έδεμία απάρτι αμφιβολία εσίν. υμείς δ, αυτοί φασιν είδαε , οίG- ήν ο υπο Χρις τους μαθηταίς Λαδοθείς άτG- καν 22I σε άζυμG- κάν τε ένζυμα, ως από τα νύν το βέβαιον έχοντες, ο προειδώς παντα πρίν γενέσεως αυτών, και πάντα προανεύων, και καινο- ποιων επί το νεαζον, ως βέλεται, απεκάλυψε πάσι τυπι το μέγα μυσήριον, και του είπον , ότι κρατηθείσης υπό των Φραγγων τ βα- σιλευσης των πόλεων και πάνlας τες θησαυρες και μόνον των ανακτόρων και 7ών Κοινολαϊτών αλλά και τες των οίκων κυρία, καθώς ποτε Ναβεχο- δονόσορ και Ναβεζαρδαν ο αυτά αρχιμαγειρG- τες εν Ιερεσαλήμ εξε- ρευνησανlων εν οίς τα άγια απέκειντο , ήγεν τα Τίμια ξύλα , ο ακάνθινο σέφανG» , τα 78 σωτήρι σανδάλια και ο ήλG-, και παρ- γανα, άτινα και ημείς ύσερον αυτοψει εθεασάμεθα, άλλα και πλασα έυρον, ώ τ ευ λαγχνίας σε δεαοα , κακείνον 7ον άλλον, ον λαις αχράντους Χερσίν ο Χριστός με 7οίς μαθηταίς εν 7ώ δείπνο διένειμε και 7ετον ένσκεύει τινί χρυσινω, και Δια μαργάρων και λίθων κεκοσμημάνω Τιμίων. επί ώ και επιγραφή 7ο εντός διεσήμαινε λαγραμμάτων ελληνι- κών ατωσι λέγεσαι. έν θάδε κείται ο θείος άρτος, ον ο Χριστός 7οίς μαθηταίς έν 7η ώρα 7ε δείπνα διένειμαν είπών, λάβετε, ψάγετε,/έτο έσίτο σωμα με. οι 7ετον δ' ευρώντες υπήρχαν ο Αλβετανίας επίσκοπος και ο τ Βεθλεέμ υποψήφιος, και άλλοι 7ενες, δε και κατακρύψαι 7ετον ήξε- λον7ο. αλ' ο αψευδης θεός , ο δικαίως αλήθειαν τον ιον αυτά εκτ γης ανατείλας , και 7ετον αριδείκελον καθισα, έξε και ο αμφίβολον δε- aulin. Quemadmodum & prædictus facer Benedictus, qui Pape Roma. ni Innocentii tertii eral Locumtenens , miffusque Byzantium ob nonnulla negoria, que inter Græcos & Latinos in Eccleſiam irrepſerant , quibus aliquando accidit, ut de azymo & fermentato pane in fermonem venirent, 222 cujus ipfe , ut jam dixeram , eram interpres. Sed di&tus Cardinalis ne- que per breve patium de bac queſtione reſpondere voluit , licet eruditione polleret, 152 EXAMEN TTDif. 11. polleret, & divinis literis innutrit $ ; ſed nec externe ſapientiæ expers erat , imo in Dialecticis demonftrationibus acutisfimus. In hac tamen quæftione abfit, inquiebat , ut contra divina myſteria linguam mopeam, ita ut partim incruento ſacrificio detrabam, partim laudiſim, &c. Et poft pauca: Ad quod Græci reſponderunt. De boc nunc nullam du- bium eft. Vos enim ipfi , inquiunt , vidiftis qualis fuerit à Chriſto di- fcipulis panis traditus , five ille azynus, five fermentarus fuerit , tam. quam nunc certo id fciatis. Qui enim nopit omnia antequam fiant , omnia guberrat, & pro libito renovat, ingens boc myſterium omnibus revelavit. Et fubdiderunt. Devidla a Francis regina urbium, theſauto risque omnibus, non tantum in regia, & reliquo populo , fed & in edi- bus Domini , ut quondam Nabuchodonofor Nabuzardan ejusdem Ar- chiocus Hierofolymitanos exbauferani , conquifitis , in magni Palatii fac crarium irruentes , predonum more, in quo fancla erant repoſica, ve neranda fcilicet ligra, ex ſpinis corona , Salvatoris Sandalia , clavus, faſcia, que nos polimodam noftris hifce oculis vidimus , malta gaia dem ibi invenerunt : 6 tolerantiam diam Domine ! 8 inter ea, eum ipfum panem, quem immaculatis manibus Cbrißus meus diſcipulis in cæ- na diſtribuie , in vafe quodam aureo, margaritis , & lapidibus pretioſis onufto. In ea inſcriptio quod intus erat , litteris Grecis ſignificabat boc 223 modo : Hic jacet divinus panis, quem Chrißus difcipulis tempore cæne dißribuit , dicens. Accipite , manducate , hoc eft corpus meum, Qui vero cum invenerant fuerunt Albetanenſis Epiſcopus, & Betblemi Hypople- phius , & alii quidam , qui eum abſcondere voluerunt , fed DEus qui Hon mentitur', ex terra Filium fuum veritatem oriri faciens, illam manifeftisfime omnibus demonftrat, indeque dubium omne diffolutum eft. Sed hujusce narrationis fides fit apud auctorem, fyw 28! 8 Tagu- Tudás. Vellem dilucidius expofuiffet, quibusnam oculis poft tot annoruin centurias, panem illum , ut veroſimile eſt, exficca- tum , contractum , colore immutatum, & nifi literæ in dicas- ſent panem materiam illam effe cognoviſſet, fermentatum ab azymo fecrevit ? ex quonam poftmodum habuit, Chriſtum ul- tra tunc diſcipulis panem dispenfandum, alium etiam qui ſuper- eſſet conſecraſſe : ut ſcilicet eo poft tot annos Latinos aliter ſen- tientes convinceret? ſed quid fuerit ineptire, fi hoc (non eſt? Verba Evangelii clariſſima habeo, & nugas quæro ? VIII. Osta. TRIODII. Dif. II. 153 Ι: VIII. Octavus error eft pag. 209. a. C. I. p. & pag. 215. b.c. I.p. ubi in Pasſione Chriſti Deiparam adeo in planctu, affe- Etibusque immoderatam d) facit , ut doloris impatiens, mo- revilium muliercularum , genas unguibus dilaniatas fødaverit, capillos laceraverit , & pectus percutiens lacrymabiliter voces extulerit. Quæ omnia tantæ mulieris fortitudine indigna ſunt. Paffio namque Chriſti prudenter & decore deflenda eſt. Et quamvis, ut vaticinatus fuerat Symeon, Mariæ animam dolo- 224 ris gladius in morte Filii pertranfierit, e) non ita tamen dolo. re illi obcæcari debuit, ut indecora ageret , & impatienter luge- ret. Quod etiam in aliis mulieribus à Chriſto reprehenſum fcimus, f) Filia Heruſalem nolite flere ſuper me, &c. Dolo- rem Virginis in ærumnis , & in eo moderatum ac tempe- ratum animum elegantisſime expresfit Michael Pſellus Orat. de Pasfione Domini. Η δέχε ξ λογα μήτης εκείνο το έμψυχον αιρεθών άγαλμα, αλγά με δ υπερ φύσιν, εκθέτηκε ή αθρόον, και εν ρισίν αυθη ή πνοή, και την ψυχήν μεν ταύτην μικρά δεν απολέλοι- πεν. ή εδ' εν τοίς παθεσιν το σεμνον απηρνήσατο. αλλ' αθμαίνει μεν, αδρανές 3, κα σεναζα με βύθιον και δυστήκοον, έςηκε δε όμως ακριβώς συσείλασα εαυτήν, και προς το βαθG σαυνεύσασασ ψυχής και έτε ανανεύει προς τον υον, έτε 7ην όψιν μέρεςραπται. το μαι δ' επω. δύνως έχει. 78 όρμημα εςι συνανευσεως. έoικε δε τι και συλλογίζει κρυφίως και λανθανόνως. ές απορρήτες και αυθη έννοίας τα όμματα ίσα- ται ανελιτζέσης ένδοθεν η ψυχής. ών με πρώτα Πετύχηκεν οίοις και νυν ωβιανήλατα κακοίς· και όπερ συμβάλλει άμφω προς άλληλα, και νικά τοις βέλγίοσιν. όμως και μη θαυμάζειν την νεκρωσιν, ή όπως μη και στο annţiwtev cul hó jós. Verumtamen Verbi mater, animatum illud vir- tutum exemplar , indolet quidem fupra quam dici poteft, fimulque eo- dem eodem tempore contabuit , fpiritus ipſe in naribus vagatur , o tan- tum ron vitam depofuit , retinet tamen gravitatem in ærumnis , anbe- lat iba , fed remiffe : ſuſpirat, fed intime , & ita ut auribus non au- diatur. Stat nibilominus concinne fe ipſam componens , in intimau 225 anime mentem dirigens , neque ad filium afpeétum erigit, neque oculos alio avertit: illud enim ingentem dolorem, hoc factum non approbare indicat. Videtur etians inter ſe neſcio quid ecculte latenterg, meditari, oculi fiquidem illius in cogitationes, quæ verbis explicari non poffunt, defiguntur, cum ani- (Uuu) d) Facile apparet Allatium rigidi cenforis more conquirere & crroribus adfcribere , quæ fi voluiſſet facile excuſare vel fimilibus exemplis Ecclefiæ Romanæ celebratisſimorum ſcriptorum tueri potuiſſet. Luc. II.35. f) Luc, ΧΧΙΙΙ. 28. 14 ΕΧ Α Μ Ε Ν Diff. 11, ma intus examinet, quæ prius poſſederit , & quibus nuno malis divexatar i Outrag ſimul veluti in examine librat, & melioribus vincit. Attamen mortem admiratione non projequi, aut qudram ratione , Filius illi non denea gavit. Hi ſunt errores , quos in Triodio deprehendi. Eft præterea locus pag. 12. a.C. 2. p. de biothanatis , five violenta morte peremptis ambiguus, & perplexus. Loquitur enim de divina fcientia , & prædeterminatione , & DEI provi- dentia de rebus particularibus nimis confuſe, quæ ſi recte expo- nantur , g) admitti poſſe , & Catholica videri non dubito. Ut jacent , dubia ſunt, & neſcio quid fidei abfonum prima fa- cie ſonant. llla ego ficuti non condemno, ita nec laudo. Verba Græca exfcripfi, & Latinis verbis, ut potui, fideliter expresſi, καtaliorum etiamjudicio examinentiur. Xρή και ειδέναι ότι έχ οι τοίς κρημνούς αειπίπονες και πυρί και θαλάαση, και τες λεγομδύοις θανατικούς εκριβόμενοι, και κρύει, και λιμώ καλά κέλευσιν θες ξτο πάχεσι. 7αύτα δ' εισιθεα κρίμαα , ών τα μεν γίνσαι καλα ευδοκίαν , τα καλα αραχώρησεν. αλλαγή δι είδησιν, και διαπειλήν, και σωφρονισμός ετέρων γίνονται, και τα μει προγνωστικά λόγω οίδεπανα γινώσκα,και τα θε. Σ26 λήμοι αυτά γίνον]αι, ως δη και επί των ρεθίων λέγειτο ιερον ευα/γέλιον. μην και ορίζει και έτω γίνεις, πλην ινών άμα τώραχθήναι τυχόν τον μεν πνιγήναι,τον και θανείν. και τον μέν γέρονα, τον καινήπιον. αλ' άπαξ ώρισε τον καθολικών, και ανθρώπινου χρόνου και τες τοσέτες των θανόνων Τρόπες, ενος εν των τοσέτων χρόνων οι Αλαφοροι τρόποι των θανάτων επά- γονται, και μεν εξ αρχής ορίζον/G. ξ θεά, γινώσκον μέν τοι, προς και την πολιτεία» ενός εκάσεη βεληθεί τόν τε χρόνον και τον τρόπον θα νάτε αυ78 χεδιάζει, ει προορισμών ζωής λέγει ο μέγας Βασίλειος. αλλα 70, γή α και εις γην απελεύση, αινίγεται. λέγει και ο Απόσoλα Κορινθίοις γράφων· διότι αναξίως μέθαλαμβανετε, δια το εν υμίν πολλοί ασθενείς και άρρωστοι, και κοιμώνα ικανοί, ήτοι αποθνήσκεσιπολλοί, και ο Δαυίδ,μή αναγάγης με ημίσει ημερών με, καιπαλαισας έθετας ημέρας με. και Σολομών, με τίματόν πατέρα σε, όπως έση πολυχρόνια, και παλιν, ένα μη αποθάνης εν καιρώ και εν τώ Ιωβ προς τον Ελιφαζ ο θεός λέγει,έξω- λόθρευσα αν υμάς, είμή Διοι Ιωβ τον θεράπονα με,ώτε δείκνυλαι έχ όρον είναι ζωής. αδέ τις ξτο όρον μοινός θεά την θέλησιν αυ8. ώ βάλεθαι προσίδησιν, έλατείο έτερον,παντα προς το συμφέρον οικονομών . και ότεθε- λήσιοθεος οικονομεί 7ονήετρόπον, καιχρόνον.όρG- εν εκας ζωής εςιν, ως ο μέγας φησίν Αθανάσιών, η θέλησις,και η βελης θεά. 7ετωτώ λόγω και το βαθετών κριμάτων σε Χρισέθεραπεύσης, και το μεγάλα Βασι- λας, 3) Quidniigitur hoc facere malumus,quam nodum in fcirpo quærere? 2 TRI OD I I. Dif.if. 155 λάς , θαναοι , λέγον/G, επαγούλα, των όρων και ζωής πληρω- Ify ww, o xs ölwms to Séampec Néyordu F Jeg. siyo Guest {wns , Πίναι χάριν θεόμεθα θες και ιαιρών, και υπέρ των παίδων ευχόμεθα; Oportet aurem fcire, quod non omnes qui præcipitiis concidune, fue igne , 227 mari, & aliis lethiferis vitam finiunt, s frigore, e pefle, fecundum j:ſſum DEI id patiuntur. Hec enim funt DEl judiciá, quorum non- nulla fecundum beneplacitum áccidunt, alix fecundum permisfionem, alia propter fcientiam, & comminationem, & correctionem aliorum fiunt. Et pracognoſcitiva quidens ratione omnia cognofcit, & fcit , voluntate ipfius funt , quemadmodum & de peleribus * facrum dicit Evangelium. Non vero determinat ea fic fieri , exceptis aliquibus: exempli gratia, A freccedat ut bic fuffocetur , ille moriatur , & bic ſenex , ille infans , fed ſemel determinavit siniverſum, ac humanum vitæ tempus, és tam varia mortis genera. in tot itaque annorum fpatiis diverſa mortis genera in. feruntur , non ab initio DEO determinante, fed cognoſcente. Ad inſtilua tum vero vite uniuscujusque voluntas Dei, & tempus, mortis illius genus ex tempore Patuit, Verum fi magnus. Bafilius h) predetermie xationem vite dicit, illud nobis : i). Terra es, & in terram reverte- ris, innuit. Ait fiquidem Apoftolus Corinthiis fcribens: k) Propterea quod indignecommunicetis inter vos mulci infirmi ſunt, & im- becilles, & dormiunt multi: quafi diceret, moriuntur multi. David: 1) Ne revoces me in dimidio dierum meorum: Et, m) menſurabiles poſuiſti dies meos. Et Solomon, n) Fili honora Pa- trem tuum, ut fis longævus. Et rurfus, o) utne moriaris in non tempore. Et apud Job Deus dicit ad Eliphaz : p) Conſumpfiffem vos, niſi per Job ſervum meum. Hinc demonflratur nullumelle ter- minumvitæ, Si quis porro dicit terminum , DEI puta illius voluntatem: quemadmodum enim vult, addit , & minuit alteri, omnia in utilicarem 228 difponens, cum DE vu voluerit, 3 modum, & tempus difponit. Termia nus itaque vit & uniuscujusque eſt, ut magnus inquit Athanafius, q) volun. tas placitum Dei. Hac ratione, 85 profunditate judiciorum tuorum Dom mine, illud magni Bafilii conciliabis, dicentis, Mories inferuntur, terminis uit & comptetis, terminos vero vite, voluntatem DEI dicimus. Etenim i terminus pite eft, cujus gratia DEum exoramus, precesque pro filiis effundimus , & medicorum indigemus, * Matth. X. 29. XII, 6. (Uuu) 2 EJUS- b) Adde que de loco S. Bafilii Gennadius Epiſtola de prædeſtinatione, quam Hoeſchelius cdidit, i) Gen. III. 19; k) 1. Cor. XI. 30. 1) Pſal. C11.25.1 m) Pſal. XXXIX, 6, D) Sir. III. Exod. XX. 12. 0 Ecclefiae VII, 18. p) Job, XLII. 8. 9) Locus eft quæft, 113. ad Antiochum, 156 Dif. 11. Ε Χ Α Μ Ε Ν 229 EJUSDEM Ρ: DE PENTECOSTARIO. ENTECOSTARII, quemadmodum de Triodio ſupra * diximus , varii fuere auctores , antiqui & recentiores. Antiqui fua vetuſtate, & modeſtia ve- nerandi: recentiores ex ſchismate, audacia , atque omnia attentandi libidine, contemnendi. Ut Nicephorus Cal- liſtus Synaxariorum auctor , & Officii in D. Virginem vivificæ fontis , & Nicolaus Malaxus Archipresbyter Nauplii, qui multa Troparia de ſuo addidit, & horas in vigilia Pentecoſtes conſarci- navit, veteraque antiquorum Patrum monumenta novis fuis deliramentis infperfit. Quare liber ifte æque ac Triodion Cen- foris virgula examinandus eft. Digna autem confideratione, & emendatione in Pentecoftario Venetiis apud Jacobum Leonci- num 1579. in quarto edito, Primum multa de novo ab ultimis Correctoribus in hac editione, ficuti etiam in aliis fuiffe addita, nec ipfi negant. Μo- nent etenim in principio libri. Το παρόν βιβλίον 7ετύπωιαι Ενετίη- σιν εγγυς Ιακωβε ξ Λεογκίνε, όπερ αειέχει πλάσα Τροπάρια, ιδιόμε- 230 λα, κανόνας τε, και συναξάρια, ασυλλεχθένια νυν εκ πολλών και καλών βιβλίων εκ ήσαν εν τοις άλλοις τοις πρότυπαθώσι ωρα των å w TT&v]nxos@giois. Hic liber typis vulgatus eft Venetiis apud Jaco- bum Leoncinum, continetque plurima Troparia, Idiomela, Canones, & Synaxaria, que nunc collecta ſunt ex multis ac bomis libris : & aliis Pena tecofariis antea editis, non inerant. Et pag. 17. a. m. 7η πέμπτη εσ. πέρας τ Δακαινισίμα ψαλλομεν την παρέσαν ακολοθίαν την γεγο- νιζαν δα κυρία Νικηφόρε Καλλίσε ε Ξανθοπέλε εις την υπερά- γίας και κυρίαν δέσποιναν θεοτόκον, την ζωοδόχον πηγήν. 88 έυρου υπό τυπικά, την τοιαύτην ακολοθίαν. αλλ' ετέθη δε αγά- πην της υπεραγίας Θεολόκg. Foria quinta in Verberis Diacenefimi cantamus præſens Officium, faltum à Domino Nicephoro Xanthopulo in fanctisfimam , & Dominam Virginem vivifica fortis. Neque enim fimile * Suprap. 113. feg. De Pentecoſtario dixcrat p.77. K PENTECOSTARII. Dig, 11, 15 fimile Officium à Typico invenimus ordinatum , fed pro affectu in Beatis. Fnam Virginem edidimus. Εt pag. 20ι. a. m. Ακολgθία των μεγάλων ωρών τωραμονής της αγίας πεντηκοςής, ποιηθείσα υπό Νικολάε ιερέως και Μαλαξε πρωθοπαπά Ναυπλία. Officium magnarum horarum νίgilie Santia Pentecoſes, compofitum à Nicolao facerdote Malaxo Archipresbytero Nauplii. Et alibi fæpius. A Correctoribus ipfis,ac fimilium libro- rum editoribus petere poſſumus, quanam auctoritate tantum fa- cinus audent, & temeratas manas in intemeratos Ecclefiæ ritus imponunt? Homines vilisſimi ſunt, nulla fcientiarúm laude, nul- la auctoritate", nulla dignitate confpicui, qui ex arbitrio Offi- cia Ecclefiæ moderantur, addunt, ſubtrahunt, mutant, de novo 231 conſarcinant, quidquid illis videtur. An univerſæ Orientali Ec- clefiæ legem ipfi dare? compellërene poſſunt, ut compi&ta ab il- lis nugamenta inter rerum facrarum cæremonias, non domi tan- tum, fed in facris conventibus, & Eccleſiis legantur, recitentur,& cantionum facrarum etiam modulis in obſequioſi populi aures in- trudantur? Vetant id leges, rejiciunt Canones, & integerrimus Ecclefiafticæ diſciplinæ ordo prohibet. Libri in Ecclefia legendi, nonniſi approbati , aliasque recepti in Eccleſia eſſe debent. Preces nonniſi Synodorum calculo comprobatæ. Joannes Zonara in Canonem 18. Concilii Laodiceni. o eixosos Ter@ tñs év Kaçba- γένη σφόδε κακών Διατατιειαι ένταϊς ικεσίαις, τας κεκυρωμίας ως της συνόδε ευχας ωρα πανίων λέγει , και μη νέας άλας, ξτο εν έoικε και ο παρών κανών Αατάτες, το μη τον βελόμδυον δηλαδη ευχας ιδίας σωλιθένα, και ταύτας λέγειν εν ταις σφάξεσιν,άλλα τας αυγας ευχας, ήγεν τας ήδη αραδιδομίας γίνει εν πάση σφάξει. Ut in fupplicationibus probatæ tantummodo per Synodum precationes, rejeétio Aliis novis, ab omnibus adhibeantur, Carthaginenfis Synoái vigefimo tertio Canone conflitutum eft. Idem hoc quoque Canone decretum videtur, ac nie ui fcilicet pro arbitrio formulas precum contexere , easque in pablicis conveno tibus recitare liceat, fed easdem, hoc eft diuturna conſuetudine ufurpatas in quocumque conventu omnes retineant, definitum. Etin Canonem 117. Carthaginenferm. Τας εν κεκυρωμένας εν τη σιωόδω λέγεος ορίζει η σύνοδο, όποϊαι αν ειεν, και ώς αν καλόϊντο, και μη ετέρας προσφέ» 232 ρεαλ, αλλα τας ωρα των συνετωτέρων συναχθείσας ευχας λέγει.Εt, εν πασιν εν τοις ειρημένους εκείνας οριζει λέγεις τας ήδη κυρωθείσας ευ- χας, και μη νέας ως τινων εισαγομένας κατα τπίςεως, ά δ εκ έδο- (Uuu) 3 αίμω- 158 EXAMEN DIY. IT. 232 κίμασαν οι πατέρες, αμφίβολα εισι, φόβΘ- δ' υπόθρέχει εν τοις τοιέ- Τοις μη ποτε και ασεβή ωσί τινα, και καλά σπίςεως. διο και αποβάλλέα, τα νέα η σύνοδος, Preces igitur in Synodo confirmate, & à fapientio. ribus colle&te, quæcumque demum ille forent , & quocumque nomine vocarentur , eas omnibus aliis reje&tis , adhiberi Synodus placuit. Et: His erga locis omnibus preces jam A Synodo confirmat& adhiberi , novas eutem, que ab aliquibus contra fidem invehuntur, repudiari omnino jubet. Que enim Patrum judicio non funt probata, dubia ſunt, proin. deque ne aliquid à pietate, fideque alienum contineant, metuendum, Idcirco noua omnia Synodus abrogavit. Theodorus Balſamo in di- Etum Canonem Laodicenium: Και έτG- ο κανων διορθωτικός εςι παλαιο 7ιναν έθες ατάκε. φαίνεται και ως τινες εξ υπεροψίας ευ- χας σωλιθέμενοι εις τας εσπερινός ύμνωδίας ανεγίνωσκον αυλώς. και αιτιώμενοι έλεγον μηδεν τι απεικος ποιείν , μηδε ωραλύοντας ωρα των πατέρων δεδομένας ευχάς, εκείναι και δ' εις τας εννάτας έτυπώθησαν γίνει. αι 5 παρ αυγών γεγονται εις τας εφερινας ύμνωδίας εκφω- γενία, φασίν εν οι πατέρες αρκάν τας ωρανδεδομίας ευχάς να εν ταις εννάταις, και εν ταις εαέραις, και εν πάσαις απλώς 7αϊς συνάξεσι, και μη έχειν άδειαν τον βελόμενον ευχας συντιθέναι. Ηic quoque Canon veterem inordinatuna morem corrigir. Quidem enim propter arrogan- rian, ut videtur, in verſperrinos hymnos preces componentes, eas leges 233 bant, cum reprehendebantur , ſe nihil abfurdum , alienumve facere, nec & Patribus datas orationes diſolvere dicebant. Ille enim in nonis fie- rijule ſunt , que autem ab ipfis fačte funt , in veſpertinis bymnis pro- feruntur. Dicunt ergo Patres ſufficere preces, que ſunt tradite, & in nonis , & in vefperis, & in omnibus , ut Jemel dicam, congregationi, bus, nec licere ei qui velit preces componere. Et in Canonem Cartha ginenfem: Ως έoικε, τινές επίσκοποι επεχάρεν λέγειν ευχας ασυνήθεις, καλά ταπροοίμια των θείων δοξολογιών , ήγεν εις τας ευχας, ή καλα 7ας θέσεις, ήγεν εν τω μέσω, ή καλα καιρόν τών χειρόγονιών κω- λύοντες εν ξτο οι παλέρες φασί μόνας εκείνας τας ευχας λέγεις τας προκεκυρωμλύας , ήτοι τις συνήθεις. ιι εθνerifimile, quidam Eρίftopi aggrediebantur dicere precationes inuſitatas, vel in initiis glorificationum, vel in commendationibus, feu in medio, vel etiam tempore manuum impofia sienis. Hoc ergo vetantes Patres, dicunt eas folas debere diciprecationes, que prins conftirut& funt, feu que ſunt confuete, Hoc PENTECOSTARII Dl. 11. 159 EY Hoc in Ecclefia Conftantinopolitana adeo invaluit, ut di- verfis ediētis Synodalibus contra eos, qui fimilia auderent , 86 penis gravisſimis cautum fit. Idem Balſamom ibidem. τη συνόδω και βασιλευσης αύτης των πόλεων, Δάφορα γεγόνασι ση- μειώμαία, αφορισμών και αλείβερνησίας καθυποβαλλονία τες εν τοίς μνημοσύνους των αποιχομένων ευγενών και μεγιστάνων ερεργένιας αρχιερείς και λίγουλας έπαινετηρίες ευχας μετα Ιαμβείων, ή και λοι γοειδώς. πολλοί γδ έφωράθησαν τοιαύτα ποιαύγες. ωσαύτως άφω. ρίθησαυ Αα συνοδικά σημειώματα και οι αναγνώσα και οι κατα 234 τα αυτα μνημόσυνα μεσικα λέγοντες, και οργανικά μινυρίσματα, και ποιέντες τον επιτάφιον επιγαμιον. In Synodo autem hujus rea ginæ urbium diverſa fuerunt edicta , fignificantia eos facrorum cele brandorum , ſuſpenſioni elle obnoxios Antiftites , qui in nobilium E procerum defunctorum memoriis ſacrificant , & dicunt laudatorias preces cum Jambis, vel etiam foluta oratione. Multi enim bec fac cere deprehenfi funt, Similiter & Synodali edicto excommunicati funt Lectores quoque, qui in eisdem memoriis mufica & organica cane tica cantillant & pro epitaphio, epithalamium celebrani. Cum enim quæ in Eccleſia recitantur proponantur Chrifti fidelibus , tam- quam res probatisſimæ , non cujuscunque voluntati fræna laxanda ſunt, ſed licentia fimilia audentium , integerrimo plus rimorum in Spiritu ſancto congregatorum judicio compeſcenda, Tuncenim non ſolum resinillis contentæ , fed verba etiam exae minata , tutam audientibus exhibebunt doctrinam, Refert namque idem Balſamon in 63. Canonem Trullanum, Nicolaum Muzalonem, cum vitam fan&tæ Paraſceves, quæ in Callicratiæ vico colebatur, à quodam vicano inepte, ac indocte, indigne- que compofitam inveniſſet, eam igni mandari jusſiffe, & aliis vitæ illius fcribendæ negotium demandaſſe. Doceant ergo re- centiores ifti quonam Synodali decreto id agant. Quod fi doce- re non poffunt, cum non habeant, ceſſent ſimplicibus impo- nere, ceſſent innocuis fidelibus fucum facere , ceſſent propria & fpuria inter vera , & tot jam annis comprobata Sanctorum 235 ſcripta , & preces Eccleſiaſticas inſerere. Servent fibidieta Pa. trum à maculis innoxia , fervent pofteris, nihil detrahant, ni- hil addant, nihil immutent in rebus Eccleſiaſticis , fine ipfius Ecclefiæ confenfu. II. Hinc 16ο EXAMEN Dif. ΙΙ. quæ fequun codemi , tanquam fictitium, & II. Hinc etiam factum eſt, & eft fecundum,quod debet ani- madverti in hoc libro, ut licet in Ecclefia Græcorum ſæpisſime etiam decretis Synodalibus pſeudepigrapha , & apocrypha omnia fub gravisſimis pænis fuerint fummota ex Leétionibus, & Officiis divinis, rurfus ab hiſce Novatoribus multorum offenſa introdu&ta fuerint, ut videmus pag. 75.6 m, in Synaxario de Nicodemi Evangelio. Λέγεται μαύτοι ως και ΝικόδημG- έτG- λε- πτομερώς τα καλά το πάθος xρισε και την ανάσασιν σιωάγμαι διασαφησε πρώτο πανίων , ως τη σιωαγωγής ών, και ακριβέςερον, και τας βελας των Ιεδαίων, και λόγες, και απλώς τα πανια αδως. Fama eft etiam Nicodemum hunc pasfionis & refurreétionis Cbrifi res geo Rias minutatim commentario primum omnium eradidiffe , tanquam qui è ſynagoga effet, ideoque accuratius Judeorum confilia , fermones , 85 uno verbo omnia pernofceret. Evangelium hoc ab aliis dictum Ni- Catholica Eccleſia. Nec magis probatæ fidei ſunt, tur de Maria Magdalena p. 58. a. p. Η 7ις μεθα την ανάληψιν και Χρισέ εις Ρώμην ωραγινομύη, ως λόγG-, καινω θανάτω τον Πιλά- 7ον, και τες αρχιερείς αραδίδωσι, τα καλά τον Χρισον προς τον Καίσα- 236 ρα Τιβέριον, ανενέγκασα. Que poft afcenfonem Chriti Romam pervc- niens, ut fertur , in cauſa fuit , ut nove mortis genere Pilatus ac fummi facerdotes enecarentur; 'que Chriſto contigerant , omnibus Cæfa. ri Tiberio renunciatis. Audi quid de hujuscemodi libris ſcribat Jo- annes Zonaras in 6ο. Αpoftolorum Canonem. Πολλα και βιβλία « των ασεβών ένοθεύθησαν εις βλάβης των απλεστέρων ώτες και αι Αβαξ αγία Κλήμα 7Gγραφείσαι τους επισκόποις άπος ολικα Αα- 7αγα- α λα ξτο και συνοδικώς ούπεβλήθησαν, 7ινα και και δι όλα παρ εκείνων συνέθειναι ψευδώς επιγραφές έχουλα, ως ωρα πα]έ- έων αγίων συγγεγραμμένα,τα 3 και αποκρυφα καλύμμα.αυτα τοίνυν απόβληλα είναι κελεύει ο κανων, και εις ανάγνωσιν μή προτίθεο. α δε τις δημοσία αυτα προάγει, και επ' εκκλησίας αναγινώσκειν πειρά- 7α, τον ιερωμένον ένα καθαιρέσεως αξιοίinpiis σ [celetis bominibus fuppofiti libri multi fuerunt in perniciem, captionemque fim- pliciorum. Veluti funt Epifcopis per ſanctum Clementem fcriptæ Apofto- licæ ordinationes, que propterea Synodice rejectæ ſunt. Ab aliis quoque funt omnino quædam compofita falſas infiripriones habentia, perinde ac fi forent å fandtis Patribus confcripta, Sunt & quædam nuncupata Apocry» PENTECOSTARII. Di 161 conatur, Apocrypha. Canon cenfet igitur hec effe rejicienda, nec ad lećtionem proponenda. Quod fi quis hæc publice profert , in Ecclefiaque legere, bunc etiam conſecratum miniftrum ; dignum depoſiciones cenfet. IX. Tercium eſt, quod primum in primo Synaxario oc- currit, & die Paſchatis legitur de deſcenſu Chrifti ad inferos, & animarum ibi degentium liberatione pag. 4.6.2: Ev tavan ado 237 λιν έξ έρανε καταβας 7η μήτρα παρθένε ενώκησεν , και νυν 7ο ανθρώπινου σύμπαν 7ών και άδε αρπάσας πυθμένων εις έρανες ανεξί- βασε, και προς το αρχαίον αξίωμα ήγαγε τ αφθαρσίας. πλην καταβας εις άδην και πάντας ανέςησεν , αλλ' όσοι πιςεύσαι αυ7ώ ηρεξί- σανθο. τας ψυχας 7ών απ' αιώνος αγίων βιαίως κρα]εμβόας ως και άδε ήλευθέρωσε , και πάσι δέδωκε προς έρανες ανιέναι. Her rur- fum de cælo defcendens in utero Virginis babitavit , & nunc genus hu- manam omne ab infernis cavernis arreptum in cælos aduexit, & ad pri- ftinam incorruptibilitatis dignitatem traduxit. Veruntamen adinfernum defcendens, non omnes vitæ reflituit , fed eos, qui illi credere volue- Animas vero Sanctorum , qui ab orbe condito fuerunt , ab in- ferorum Domino violenter cuſtodia mancipatas , liberavit, omni- busque facultatem fecit, ut remearent ad cælos. Deſcendit Chri- ftus, quod & verisſimum eft, ad inferos , hoc eſt in inferio- res terræ partes, in terræ vifcera, cor, & ventrem: quemad- modum enim cor, venter, & viſcera in medio animalis ſunt, ita & infernus in medio terræ r) effe perhibetur. Tertullia- nus in lib. de Anima : Nobis , inquit, inferri non nuda cavoſitas, nec fubdivalis aliqua mundi ſentina creduntur , fed infofa terre, & in alto paffitas , & in ipfes viſceribus ejus abftrufa profunditas. Quare audiendus non eft Joſephus Bryennius oratione de extremo judi- cio, & fempiterna beatitudine. Quum enim quæſiſſet to ésivo tóm Quis noncoews, qualis fit locus punitionis, reſpondet, of τόπG- τ κολάσεως , έτε άδης εσίν, εδέτις παντός δε κόσμε μέ- 238 (Xxx) 1) Fuit hæc fånė Veterum fententia , è quibus Hieronymus in Epheſ. IV. Infernum ſub terra ele jam nemo ambigit . lllam opinionem profluxiſſe credibile eft ex hypotheſi de fyftemate Mundi, qualo proponit Coſmas indoplevítes, ſecundum quan coelum fuprema pars, égata yains pars infima univerfi. Vide fi placet Jacobi Vindeti librum eruditum de vita functorum ſtatu. τσα ΕΧ Α Μ Ε Ν Dii. 11. eG.. αλλα και τ' ανασρε σφαίρας εκτός έσαι η γέεννα , και μαρτυρεί και την γλώταν χρυσες εν τη ερμηνεία και προς Ρωμαίες επιστολής λέγων ρητώς έτωσία και εν ποίων χωρίω αυτη έσα ή γέεννα: 7ί σοι ξτο μέλφ; το γδ ζητάμενον δείξει ότι εσιν , 8 πε τεταμίευται, και εν ποίων χωρίω. αλλ' εν σοίω τόπω έσαι φησίν, έξωπε έγωγε οίμαι και ξ κόσμο τότε παντός. καθάπερ και των βασιλείων Τα δεσμωτήρια, και τα μέταλλα πόρρω διέβηκεν. έτω δη και η οικεύης ταύτης έξω πε έσαι η γέεννα, μη 7oίνω ζηώμων, πε εσιν αυτη, αλλά πώς αυ- TNY Púgwefp. Punitionis locus neque eft infernus , neque hujusce or- bis univerſi pars , ſed etiam extra fphæram, que fellis nullis collufrae tur , gecma erit; fuoque probaz teſtimonio aurea lingus prædieus Joan- nes in expoſitione epiſtole ad Romanos, bæc verbatim referens: & quos nam in loco bec erit geenna ? quid boc ad te? Nos enim quærimus oftendere eam effe, non quonam in loco confervetur. Sed quonam erit in loco ? ait , extra bunc orbem univerfum alicubi ipfe reor effe, quemad- modum a regiis carceres , atque metalla longe abfunt , pari rarione ex- tra bunc mundum bibitatum alicubi erit geenna. Ne itaque quæramus sxbinam illa fit , fed rationem, qua illam fugiamus. Sententiam Bryennii parum nobis curæ fuerit redarguere. Nonis eft, qui folo fuo dicto auctoritatem faciat. Ipſe dixit, tenuit , non ne- go: quid tum? Ego illi non credo , & cum aliter cum Eccle- fia ſentiam, verba ejus etiam nulla adducta ratione deteftor, & fucum, quem ipſe verbis Chryſoſtomi fecit , veritatis colore 239 fuffundam. Sententia namque Chryſoſtomi eft, parum refer- re ut quis fciat , quonam in loco geenna jaceat, fatis fit, fi illi -conftet effe: tum enim dabit operam, ut pænas effugiat, & be- ne agat. Movemur enim atque afficimur a penis, quæ vere & reipfa funt, & puniunt. Nihil meliores reddunt, five ſub ter- ra, five ſub aëre, velextra hocuniverſum fuerint. Quare con- cludit, quærendum effe non ubinam geenna illa fit, fed modum, quo illam evitemus. Ne tamen etiam huic quæftioni non reſpon. diſſe videretur, reípondit geennæ locum eſſe extra hunc locum univerfi, qui habitatur ab hominibus, fed longe ab illis abeſſe, & verum dicit , eft enim in infimis terræ partibus, & in corde ipfo, & ventre terræ, nempe in receffu infimo, & interno, & in inferioribus abysſis, in quibus nulla hominum habitatio eſt, & in hunc infernum Chriftum fua anima deſcendiffe faternur, Quam PENTECOSTARII. Dif. 11. 163 Quamvis itaque in ea Ecclefia nullus unquam fuerit , quide de ſcenſu animæ Chriſti ad inferos dubitarit , attamen rem apertam per ſe, & Sanctorum ſententiis comprobatam , di&tis neſcio quibus veluti caligine obduxerunt, ut nonnulla hinc ab Eccleſiæ dogmate diverſa, non folum nata , fed novis aliorum aſſertio. nibus propagatá, in eorundem libris legantur, ficuti in verbis jam di&tis videmus,quæ fi accuratius examinentur,multa nobis præter ſanctorum mentem obtrudunt. Primum eft, Humanum genus omne s) ab inferni cavernis ereptum à Chrifto in cælos fuiffe aſortatum. Illud enim notant ver- 240 bailla , so cvIgartuvos cúprav , & fæpius etiam hoc idem in eo. dern-libro, licet aliis verbis, & mutata dicendi formula repeti- tur. Nam pag. 148. a. m. in Canone Joſephi fcriptum eſt: w έβλεψε σε λογεί άδης κάτω μέγα ψυχής είναξε, και πάνας τες νεκρές φόβω απέλυσεν, επιγνόνας 7ο κρατG- εξεσίας σε. llt vidit te, Verbum, infernus inferius cum anima fufpiravit , & omnes mortuos time- re relaxavit , qui agnoverunt potentiam tue auctoritatis , &p.82. b. P. και γενόμενο εν νεκρούς και θεός της απ' αιώνος νεκρές εγείρεις. Et perve- niens ad mortuos DEus mortuos á feculo exfufcitas, &p.121. a. m. rc4 dví- 5«?o vexgol o dd' aiwQ. Et refurgebant qui à ſeculo erant mortui, & pag. 122. a. m. runas yanxa's owétertas Bartleữ xpcévie , rche αφίλες δεσμίες απ' αιώνα, εκείσε χρηματίζοντας. Portes areas on- fregifti, Rex cæleftis, & abſtuliſti vinctos qui & fæculo ibi morabantur, & pag. 134. b. m. και κατελθών εν τω άδη τες απ' αιώνων δεσμίες v neu Jegwoas. Et deſcendens ad infernum vin&tos à feculis liberafti . & pag. 140. b. m. & 153. a. f. & 156. a. m. xúęte vengos apoonyopsú. 9ης ο νεκρώσας τον θάνατον, εν μνήματι ετέθης ο κενώσας τα μνήμαα. Domine mortuus vocatus es, qui mortem mortificati; in ſepulchro pok. tus, qui Jepulchra evacuati, & pag. 147. b. m. o zdys seta de idioo εσέναξε, και 'άπεδίδα εδαίως τες νεκρές, 7ες εκ ξ αιώνΘ- εκάσε Φρ8ρεμύες, , Τελών τεράσια Χρισέ εξαίσια εθελ8σίως υψώθης εν (Xxx) 2 saupa 5) Eorum puta, qui CHRISTO apud inferos prædicanti fidem habuerunt, Ita enim hæc limitari ab auctore Pentecoſtarii Allatius ipfe p. 243. non diffitetur, Quo pacto nihil dicit quod non multi veteres , multi è Romana Eccleſia dixerunt , quorum do- &rina de limbo Pacrum quem vocant , ad hoc Græcorum dogmate non differt niſi di- verſitate vocabulorum. Multus tamen eft in illo cxagitando Allatius non modo hic, fed & infra p.320, [eg. 64 ΕΧ Α Μ Ε Ν Dil. 11. Q σαυρό και νεκρούς συνήφθης, ο νεκρώσας τον άδην και πάνlας έν ανδρεία dreauoas der puiss. Infernus inferius cum te vidiſſet fufpiravit , 9,41 ſerio reftituebat mortuos , qui à feculo ibi cuftodiebantur. Et: Patrans miracula Chriſte eximia, voluntarie exaltatus es in Cruce, 85 inter mor- tuos annumeratus , qui mortem deftruxeras , & omnes in virtuté diffol. viti arvinios, & pag. 129. mμέγα ψυχής καταβας εις μέρη καλώ- Περα ξάδε έξηξας έν ανδρεία δεσμίες απανίας, ες εκ ξ αιώνος θάναλος έχεν πικρός τύραννος. Cum anima deſcendens in partes inferiores inferni eduxiſti in virtute devinētos univerſos, quos à ſeculo mors posſidebar crudelis tyrannus, &p. 122. a. 1. και η γη εσαλεύθη, και έτρόμαξεν ο πα/γέλασος άδης και πάνας δεσμίες απέλυσε. Et terra mota eft, 6 intremuie ma- xime omnium deridendus infernus, & omnes devinctos liberavit, &p.175. a. p. και ανέςη 7ριήμερG- σκυλεύσας τον θάναλον , και σωματαςήσας Tavas iel's of agevas. El tertio die refurrexifli, morte deprædara, & refurgere feciſti omnes mortuos, pag. 158. b. m. été 9m5 év fevnuari ως εκεσίως γενόμμG- νεκρός, και τα βασίλεια ξαδε βασιλεδ αθάνατε άπανα έκένωσας, νεκρες τη αναςασει εγείρως τη ση. Ρoftus es in mo- numento , tamquam qui voluntarie mortuus factus es , & regias inferni, Rex immortalis , omnes evacuaſti, morluos tua refurrectione exſuſcitans. pag. 159. 2. m. εθενθο άπνον σε νεκρόν Xρισε εν μνήμάλι τον πασινεκρούς εμπνεονα την ζωήν.ανέςης και κύριε πανια κενώσας λόγε τα μνήματα θεική 08 dwaseią. Pofuerunt te exanimem mortuum Cbrifle in fepulchro, qui omnibus sibus mortuis vitam inſpiras, Reſurrexifti vero Domine , omnia eva. CHans Verbum fepulchra tua divina facultate, pag. 198. b. m. Manda ρία η κοιλία σε πανάμωμε γέγονεν 7ο και την κοιλίαν άδε ωθοδόξως 242 κενώσαντα ανερμηνεύτως χωρήσαι καληξίωσα, Βeatus venter ευκς, immaculatisfima, factus eſt. Venerem enim inferni præter opinionem bo- minum evacuantem inenarrabiliter capere dignata es. pag. 267, b. p. και Δια θανατε τον άδην πλάτε κενέμμον, &, ανας ως εκ ξ μνήμαG πανίας σιωανέςησας τις εν άδη νεκρές. Ει per mortem infernum opibus evacuatum, &, Refurgens è fepulchro omnes exſuſcitapi, qui in infer- 20 erant, mortuos. pag. 271. a. m, 75 θεία καθόδω σε φωλος επλήθη 7α καλαχθόνια, και το σκότG- ήλαθη το πρίν διώκον,όθεν ανέςησαν οι cit' adwa deo pec@cy, Divino deſcenſu tuo, lumine impleta funt inferio- ra terre, & tenebre , quæ antea perſequebantur , expulfa funt. Hinc refurrexerunt qui à ſeculo vinculis obftringebantur. pag. 191. b. m. άδε πύλας, και μοχλός συντρίψας λόγε,πάνιας τες ενάδη ανέςησας κύριε. Inferni porris,vedlibus confraétis,omnes quiin inferno erant refurgere fecia. fi Domine, More PIENTECOSTARII. Dif. 11, 165 Mortuos ergo omnes ab orbe ipfo condito in ſepulchris, & intimis terræ recesfibus, & in inferioribus abysſis, morre ac vinculis damnatos deſcenſu ſuo Chriſtus, utiſti ajunt , liberavit, compotesque ſui fecit. Quod omnino falſum eſt, & Catholicis auribus inaudituin, five enim de animarum liberatione fermo eſt, & hoc eft falſum. Nullus enim ad hæc tempora animas, quæ æternis fuppliciis addictæ continuis vexabantur anguſtiis, vel quæ quod aqua baptismali renatæ non fuerint , viſione DEI arcebantur, vel quæ quod non feciſſent fatis pro delictis peccati pænis atrocisſimis redimebant, omnes à Chrifto liberatas fuiffe faſſus eſt, ſive de corporum refurrectione refurrectione , quæ tantopere in 243 fententiis adductis videtur inculcari, & hoc etiam falſum eſt. Nullus enim fimilem corporum reſurrectionem lomniavit, & hiſtoriæ Evangelicæ adverſatur Matthæi 27. qui multa Sanctorum corpora , non autem omnia , & præcipue damnatorum , reſura rexiſſe narrat. Quæ poft reſurrectionem exierant é monumen- tis, & venerunt in civitatem fanétam , Et monumenta aperta funt, & multa corpora Sanctorum , qui dormierunt , ſurrexerunt , exenn- tes de monumentis poft reſurrectionem ejus venerunt in fanétam civitatem, & apparuerunt multis. Hoc cum auctori Synaxarii nonrecte, neque ad normam Catholicæ veritatis prolatum videretur , fe ipſum quodammodo corrigens, & amplam ac vagam, & nullis terminis circumſcri- ptam ſententiam in ſtrictiorem, ac modeftiorem dicendi for. mam reftringens , ſubdit , Verumtamen, ad infernum defcendens non omnes vitæ reftituit , fed eos, qui illi credere voluerunt. Quibus verbis eorum nobis dictum intrudit, qui dixerunt animam Chri. fti poft mortem ſeparatam à corpore in interiora terræ , atque loca illa, quibus animæ mortuorum detinebantur, commigrar- ſe, ibique omnibus etiam damnatis myſteria noftræ fidei prædi- caſſe, lllisque ad ſe converſis à pænis illis liberatis , beatitudinem contuliſſe; eos vero qui illi non crediderunt, æternis ſuppliciis condemnatos neglexiſſe. Prædicatio hæc Chriſti hac ratione expoſita non ſolum 244 Xanthopulo, ſed aliis etiam Patribus t) tribuenda videtur, (Xxx) 3 quo- 1) Videndus omnino Cotelerius in notisad Hermee Paftorem III. 16. & Jo. Erneſtus Grabe ad Irenæum IV. 45. E66 ΕΧ Α Μ Ε Ν Dif.IT. quorum auctoritate plauſibilior fit. Namque Clemens Alexan drinus libro 6. Stromatum. * Διόπερ ο κύριο ευαγγελίσαλο και 7οίς εν άδε. φησί γεν η γραφή. λέγει ο άδης τη απολεία, είδα μου αυγά έκ αδομεν, φωνήν και αυγά ήκεσαι , εχ ο τόπG- δήπ8 φωνήν λαβών είπεν τα προειρημεία , αλλ' οι εν ώδε καλαθαγέντες, και ας απώλμαν εαυτές εκδεδωκότες , καθάπερ εκ τινων νεως εις θά- λαασαν εκόνες απορρίψαντες, αυτοί 7oίνω εσιν οι επακέσαντες θείας δωάμεώς 7ε και φωνής. επει τίς αν ευφρονών εν μια καθαδίκη , και 7ας των δικαίων, και τας των αμαρωλών υπολάβοι είναι ψυχας αδικίαν προνοίας κααχέων. Οι δ' έχι δηλώσιν ευηγγελίες τον κύριον τοις τε απολωλόσιν εν τω κατακλυσμώ, μάλλον και πεπεδημώοις και τοίς εν φυλακή 7ε και Φρερα συνεχομδύοις. Et : εναργά και οίμαι και ο σωτήρ, έπει το σωζειν έργον αυ78, όπερ αν και πεποίηκεν τες εις αυτόν πισεύσαι βεβελημέρες 2αξ κηρύγμας, όπου που έτυχον γεγονότες , έλκύσας εις σωτηρίαν. είγεν ο κύριε δι δεν έτερον εις άδε καθήλθεν, ή το ευαγγελίσας, ώστερ καθήλθεν, ήτοιπάλας ευαγγελίσααθ, ή μόνες Εβραίες, α μ εν πανίας, σωθήσoναι πάντες οι πιςεύσαντες, κάν εξεθνών όνγες τυχωσιν, εξομολογησάμενοι ήδη εκεί. επεί σωτήρια και παιδευτικαί αι κολάσεις και θεά εις επιστροφήν αγα- σαι, και την μετάνοιαν ξ αμαρωλά μάλλον , και τον θάναλον αιρέ- μάμαι. και 7αυτα καθαρώτερον διοράν διμυαμίων των σωμάτων απελα- γμαίων ψυχών , κάν πάθεσιν επισκόλώνα, Δαι το μηκέτι επιπρο- 245 θείος σαρκίω. "Quamobrem prædicavit Dominus iis quoque, qui erant apud inferos. Dicit quidem certe ſcriptura. Dicit infernus per- ditioni. Ejus quidem fpeciem non videmus , ejus autem vocem audivia Non locus utique voce -Accepta dicit ea, quæ prius diéta funi, fed ii qui ſunt collocari apud inferos , & feipfos tradiderunt ad exitium, tanquam ex nave aliqua fe fua fponte in mare projicientes, ipfi ergo funt , qui divinam audierunt virtutem , & Nam quis ſana mentis , & juftorum & peccatorum animas effe exiftimaverie in una condemnatione , injuftitie maculam infundens providentie? Quid vero? annon ſignificant , Dominum annunciaſje Evangelium & iis , qui pee rierunt in diluvio, vel potius vineti fuerant , & iis, qui in præfidio continebantur, & cuftodia? Et: Operatur autem, ut exiftimo , Ser. vator , quandoquidem ejus eft opus fervare, o ſalvum facere , quod quidem certe facit , ui qui eos, qui in ipſum voluerint credere per pre- dication p. 637. edit. Pari, mus. vocem. PENTECOSTARII. Dil: 11. 167 aut dicationem , ubicunque eſſent, traxerit ad falutem. Si ergo Dominus nulla alia de cauſa deſcendit ad inferos, quam ut annunciaret Evange- lium , ficut defcendie ; aut defcendit , ut annunciaret omnibus, folis Hebræis. Atque fi omnibus quidem , ſalvi erunt omnes, qui cre- diderint, etiamfi fint ex Gentibus, cum jam illic confeli fuerint, Sunt enim ſalutares, o que erudiunt , DĒi caſtigationes adducentes ad converfionem, & potius pænitentiam eligentes, quam mortem,, idque cum posfint anime purius perſpicere , que funt liberæ a corporio bus, etiamfi obfcurentur vitiis , os perturbationibus , eo quod nonu Je amplius eis opponat, & eas impediat caruncula. Nec folum Chriſtum in terræ latebris mortuis gentibus, quæ dum vixerunt 246 fidem non habuerunt , fed etiam Apoftolos ipſos, ex Herme- tis, feu Paſtoris fententia , in easdem deſcendentes infidelibus fidem annunciaſſe, non folum hic docet, fed ftromate etiam fecundo , * ex quo tanquam ex fonte recentiores Græci ſua haufiffe videntur. .. Dubitaſſe videtur etiam Gregorius Nazianzenus orat. 2. de Pafchate ſub finem. Sic in infernum defcendit , fimul deſcende, ea quoque myfteria cognofce, que Chriſtus illic defignavit : quod dupli- cis defcenfus confilium, que ratio fuerit : utrum omnes fine ulla exceptio- ne adventu (uo falvos fecerit, an illic quoque eos duntaxat qui credider runt. Nec longe abit Nicephorus Patriarcha Conſtantinopolita- nus epiſtola ad Leonem Pontif. Romanum. Joannes Damaſcen. de fde orthodoxa lib.3. cap. 29. Κάτισιν ως άδην ψυχή τεθεω- μαύη, ίνα ώερ 7οίς εν γή δικαιοσύνης ανέτειλεν ήλις: έτω και τους υπό την εν σκότα και σκιά καθημδύοις επιλαμψη το φώς. ίν' ώσπερ τοις εν γή ευηγγελίσαλο άρήνην , αιχμαλώτοις άφεσιν, και τυφλοίς αναβλεψιν, και τους με πιςεύσασι γέγονεν αίτιG σωτηρίας αιωνία, τους και απειθήσασιν απιστίας έλεγχG. έτω και τους εν δε , ίν' αυτώ πάν γόνυ καμψη επερανίων , και επιγείων και καταχθονίων, και τω τες απ' αιώνων λύσας πεπεδημίες αυθις εκ νεκρών ανεφοίτησεν, οδο- ποιήσας ημίν την ανάςασιν. Ob id porro deificata Chrifli anima ad in. feros defcendit , ut quemadmodum iis, qui in terra verſabantur , juo pitie fol ortus erat, ita ciam iis , qui infra terram in tenebris & um- bra ſedebant , illuceret, Et quemadmodum bis , qui in terra erant, 247 pacem, captivis remisſionem, cæcis vifum evangelizaverat , Argue pag. 379. 168 EXAMEN DIT. 11. iis quidem qui fidem ipfi adhibuerant , æterne falutis auctor extiterat, eorum autem , qui contumaces & incredulos ſelepræbuerant , infidelita- tem coarguerat: fic etiam iis , qui in inferno erant : ut ipſi omne genu flectatur , cæleftium , terreftrium, & inferorum. Atque hoc pacto iis, qui ab omni ævo compedibus adftri&ti tenebantur , folutis, ipſe rurfus a morte ad vitam rediit, viam nempe ad refurrectionem nobis muniens, Ut enim comparatio robur habeat, illud neceſſario ſequi debet, pari ratione Chriſtum, & viventibus, & mortuis pacem de. nunciaſſe, ne mortui in agnofcendo Chrifto , illique genu fle- Etendo minus haberent. Quinam autem fuerint , qui Chriſto crediderunt ex infidelibus , ideoque fempiternis cruciatibus damnati, idemmet pluribus exponit ſermone de defunctis. Illi fcilicet, qui vitæ fpatium pureegerant, procul a luxu, & vene- re, nec ullius ſceleris ſibi confcii fuere , fidem tamen non habue- runt. Quivero vitiis , ac peccatis commaculati vitæ finem fe- cerant , illi nulla ratione neque crediderunt, neque falui facti funt. En ejus verba: Προειρήκαμεν , ως αι απειλα μήν Φρικώδεις και παντεπόπο, νικά 3 7αύτας η αφαίG- 7άτε φιλανθρωπία. και 8 με- Τα 7ο φάναι 7ον υποφήτης (αύτα , γέγονε πανως εν 7ώ άδη εξομολόγη σις. εκείνων λέγω 7ων εν 7η σωτηρίω 78 δεσπότε καθόδω. 8 δ' απλώς έσωσε παίζας ζωοδότης, αλλ' ώς είρηίαι κάκι 7ες πιςεύσαντας, 7ι. νές γεν φασί 7ες προπεπιςευκότας, δήινές εισι πατέρες και προφήται, βασιλείς και τοπάρχα. 248 Κα 7ινες άλλοι ξ λαξ 7ών Εβραίων Εύαρίθμητοι , και πρόδηλοι τοις πάσιν. Ημείς και προς ταύτα αντεράμου τους δοξάζεσιν ώδε, ως έτε δώρον, άτε θαυμασον και ωράδοξον το Τα σώσαι Χριςόν τες προπεπιςευκότας. Επεί κριτης δίκαια υπάρχς μόνG». Και πάς ο τέτω πιςεύσας εκ ολάτα, Εδς 7οιγαράν τέτες σωθήναι πάντας, Και των τάδε δεσμών απαλλαγήναι Τη καζαβάσ!σθεί και δενότα. ο και γέγονε τη τετε προμηθεία Οι δέγε χάριν φιλαντρωπίας μόνης Σωθέντες υπάρχεσιν, ως oίμαι, πάντες Ποσει PENTECOSTARII. Dif. Il. 169 Οσοι τον βίον καθαρώτατον είχαν Και πάσαν πραξιν αρίσης επετέλ80, Ιανώς βιενες έγκραιώς και σωφρόνως. Την δέ γε πίσιν ακραιφνή τε και θείαν Ου κατέλαβον μή γυμναθέντες όλως, Αλ' αδιδακτοι μείναντες 7ο ωράπαν, Τέτες και πανίων Παμίας, και δενότης Είλκυσεν, έζώγρησε δικύους θείοις, Και φέτος υπέκλινε πιςεύσαι 7άτω, Λάμψας επ' αυγός τας θώκας ακτίνας, Και δείξας αυτούς το φώς ταληθείας. ου δ' ήνέχείο συμπαθης 7η φύσα, Είς κενών 7ετων τες κόπος γεγενή. Εt inferisis: Οι δέγε βίον αιχρόν βεβιωκότες, Και μηδεν όλως των χρηστών πεπραχότες, Σπόρον , ή καρπόν μηδόλως κεκλημένοι. Αλλά και βίω , και λόγω 7ε και πίσει Εις άπαν υπαρχουθες κατεσφαλμένοι. 2.49 Ούτε η βροχής και θείας έρανόθεν Χυθείσης αυτούς έβλάβησε καθόλο. Ου και, ως έφθήν άπων , έβαλον αόρον. Ούτε λάμψανσ ξ δόξης ηλία Επεπαύθησαν ως άκαρπον καθόλα, Τέτες εκ ονίνησι Χριςός εις απεν ου σωλήγειρεν , ως oίμαι, πεπτωκότας, Ως αναξίες παντελώς σωτηρίας. Ούτε μην έπίστευσαν αυλώ δοκά με Επήρωσε και αυγών τας Δανοίας, Και τες νοερές οφθαλμες τη καρδίας Η σκότες έπαρσις, ο πρώτος δράκων, Superius gam A nobis dictum eft, minas quidem illius omnium rerum inſpectoris, gra- pes atque horrendas effe: perum eas ab ipfius humanitate , quam nulla Oratio afequi poteft, fuperari. Siquidem poflquam bec Propheta loquu. tus eft, fuit profecto quibusdam in inferno confesſionis locus, iis videli. cet , qui in falutari Domini defcenfu fidem amplexi funt. Neque enimo ille vire ductor omnibus fine exceptione falutem attulit, fed illis de- (Yyy) 170 EXAMEN -- Dil. 11. mum, qui illic quoque, uti diétum eft, ipfius fidem amplexi funi, Ac nonnulli quidem per eos, qui ante crediderunt , Patres, & Prophe- tas , o Judices , o Reges, ac Principes intelligunt , aliosque nonnul los Hebraici populi , qui facile recenferi poffunt, omnibusque nori, di perſpicui funt. Nos vero adverfus eos, qui ita ſentiunt , ad hunc mo- dun differemus. Nec beneficii loco ducendum, nec nodum ac mirum boc cenfendum ef, iis nimirum , qui crediderunt , falutem a Chrifto 250 allatam effe. Quippe cum folus iple judex æquitate preſtea, nec peritu- rus fit quisquis ipfius verbis fidem adhibuerit : Quocirca eos omnes falue tem confequi, atque al D'Ei ac Domini defcenfum inferni vinculis folpi necefle erit, Id quod etiam ipfius providentia concigit . At vero cuniti illi , mea quidem fententia, fola ipfius benignitate , de miſericordia, falutem acceperunt , qui etiamfi alioqui vite puritate excelluiſent , at- que optimis quibusque a&tionibus perfunéti fuifſent , tenuiterque ac tema peranter, o cafte vixiffent , tamen puram ac divinam fidem baudqua- quam perceperant, ut qui nulla omnino difciplina , aut cujusquam ma- giflerio eruditi excultique fuiffent. Hos quippe ille omnium moderator ac Dominus retibus divinis inclufos ſublime traxit , eisque cum divino- fum radiorum fplendorem injeciſſet, ac veritatis lumen oftendiſſet , ita eorum animos inflexie , ut in eum crederent. Neque enim ille natura miſericors tot labores fruftra , atque incaffum ab ipfis fufpeptos fuiffe fie finebat. Et infra : Contra qui turpiter, ac foelenste vixerunt , nio bilque omnino , quod cum virtute conjunétum effet, egerunt, nec feo men allem aut fruélum habuerunt: verum & vica, & fermone , fide prorfus aberrarunt , mec pluvia divina cælitus in eos fufa ullum gero men ediderunt ; neque enim , ut jam à me dictum eſt, ſementem ullam fecerunt , nee, H:prorſus Periles illucente gloriæ fole masuruerunt ; bis profecto nullo modo Cbriflus profuit , ' nec lapſos , ut opinor , ſecuma excitavit , ut qui falute penitus indigni effent. Quin ne in ipfum qui- dem eos credidiffe exiftimo. Prinsus etenim ille ex fuperbia in tenebras 251 lapfus draco, quem à prima atate coluerunt , memes eorum, ac fpiria tuales cordis oculos cæcavit. Damafcenum fequitur Philippus So». litarius in Dioptra lib. 2. cap.II.& 12. Si dicas: Cum Chriſtus clare pronuntiet, Qui non eft nas tus ex aqua & Spiritu ſancto, non intrabie in regnum cælorum : quo- modo fieri poteft, ut qui ante adventum ejus fuerunt jufti non baptizati , tamen in id ingreſſi fint ? non illepide reſpondet Theo PENTECOSTARII. Dif.11. Theodorus Abucaras opuſc, 13. * Mortuos omnes ante Chrifti pasſionem in elementa reſolutos, ſanguine & aqua, quæ ex latere ejus fluxere, baptizatos fuiffe, cum omnia elementa illa aſpergine fanctificata fuerint, non ideo tamen omnes à Chriſto extractos fuiſſe ab inferis, fed eos tantum qui ineum crediderunt. Enverba: Ο Χριστός υπερεκείνων εβαπτίθη, ώσσερ και απέθανεν υπέρ πάνων. εγώ γάρ φησιν έμαυτον αγιαζωυπέρ αυτών, πλην αλλα και σωματικώς εβαπτί- θησαν. Β. και πως το δυνατόν; Α, εκ οίδα ότι και πανθη οι αποθνή. σκοντες απόλλυται, αλλ' εν τοίς σοιχείεις αναλύονται, εξ ών και συνεγέθησαν Β. έτως έχει. Α. γέγραπται ότι κεν ηθεις τη λόγχη την πλεοραν έρρευσεν αίμα και ύδωρ εκ τ πλευράς αυ78. B, ναι έτως γέγραπται. Α. 8κεν ανα- λυθένοι εντοις τοιχείοις εκείνε ξύδες7G ήγίασε τα πανα,και εβάπη- σε τες μεμερισμείας και αναλυθένιας εις τα σοιχεία, Β. 7έτω τα λόγω και οι άπιςοι, και παύλες απλώς έβαπίθησαν οι προαποθανόνες, Α.- χι, αλλά μόνα τα σώματα των πιστών, ών άψυχα εν τω άδη, κατελθόν- 7G- εκείσεξ χρισέ, ήγεν τη αγίας αύ78 ψυχής, επίτευσαν εις αυτόν. ώσπερ γδα Τις αγωγός, η ρύαξ ύδα/G. δένδρα πολλα εαπεπηγότα, και απεφύγευμαία έχων, 7α με παντελώς νεκρα και ξηρα, 7 8 252 έτι ζωνα. τί δοκεί σοις πάνlα τα δεν δρα , ών απέλατο υδωρ , ωφελεν- 7αι, και ανιμώνα την ποιότητα, και την ζωήν,ή μόνατα δεκδικην έχουλα δύννα- μιν, ήτοι ελκτικήν. Τα δελέας ξηρα εδέν ωρα & ύδατος ώφελενα. δτως δεν ώφελήθησαν οιαπισοι έκτξ ύδατος εκείνε εις τα σοιχία αναλύσεως, Chriftus pro illis baptizatus eft, quemadmodum etiam pro illis morruus eft. Ego enim, inquit, pro illis fanctifico me ipſum. Cæterum illi corporibus fuis baptizati ſunt. B. Quomodo id fieri potuit ? A New fois eos , qui moriuntur , non penitus intercidere , fed in clemenia , ex quibus compofiti funt , refolvi. B. Sic eft. A. Scriptum eft, latere ejus lancea aperto, ſanguinem & aquam ex latere ejus fluxife. B. Sic fane fcriptum eft. A, illa igitur aquareſoluta in elementa Chriſtus omnis ſanctificavit, baptizavitque diviſos , & refolutos in elementa. B. Hac ratione infideles etiam, o denique omnes baptizati funt , qui antea fuerant mortui. A. Minime, ſed ſola corpora fidelium , quorum ani- ma , cum defcendit ad infernum Chriſtus, boc eft landa ejus animas, in eum crediderunt, Sicut enim ß quis aquæduétus , qui riuus multas arbores babeat juxta confitas , alias quidem omnino extinétas , & ari- das , alias vero adbuc viventes, o virides , quid tibi videtur, an omnes arbores , quas", aqua tangit, utilitatem capiunt , & pinguedi- (Yyy) 2 Bm De hac Abucaræ fententia exftat erudita diatriba Doctoris quondam mei D. Tho. Itti- güi guaragite, cdita Lipſiæ 1698. nem, 17Σ EX A M EN Dil.11. mem, ac vitam bauriunt ; an ille fole que vim habent recipiendi , eliciendi ? Que enim ex toto ficce funt, nibil eis prodeft aqua , fic in. fidelibus nibil profuit aqua illa, que in elementa abiit. 253 Oecumenius in primam Petri cap. 3. Gregorii Nazianzeni dictum explanans , eos, ait, Chriſtum falvalfe , qui animo ita compoſiti erant, ut fidei propofitæ præbuiſſent aſſenſum. Προκειμλύα λοιπόν πως αποθανών ωφέλησε τες προκεκοιμημένες, αμα και και ζητήσεως πολης έσης, και επίσωτηρίαπαντων ανθρώπων ή έναντρώπη. σις και κυρία, ποίας έτυχον σωτηρίας οι προθανόνες. λύει αμφότερα δί ενος , και φησίν, ότι ο κυρίαθαναής αμφότερα Ταύτα οργάσατο, έλ- πίδα αναςάσεως Δαξ αναςήναι άυλον,και σωτηρίαν παλιν των προκεκοι- μημένων. οι δ έργοις αγαθοίς τον εαυτών, και τον τ ζωής αυτών χρονον αξιανθίσαντες βίον, ως εί και τότε τω κόσμω επεδήμησε Χριςός μη αν απολειφθηνα, σ ζωοποιώντας αυτες κηρύγμα/G., έτοι και Τότε Αία η εις άδε ξ κυρία καθόδε τ σωτηρίας έτυχον , ως και Γρηγορία 7ο θείω δοκ. φησί και έτG-, απλως σώζει πάνας Χριςός επιφανείς, δηλονότι εν τώ αδη, ή κακεί τες πισεύσαντας. Αα σεξπιρούσανας ση- μαίνει τες έτωπαρεσκευακότας εαυτες, ως α και Τότε παρεγένετο, πι. σεύσαντας. και 8 μέριψεως ξτο, 8δ απεκληρώθικώς και σωτηρία, έπει ήτοις ζώσιπάσι γενόμενα επανας σώζει,εί μή μόνον τες πισεύσαντας" Cum enim bucusque progreffus oratione fuiffet , & reli aret adhuc in dubio, quo pacto eos qui antea dormierant moriendo juverit : non parpaque relinqueretur quæftio , fi in falutem omnium bominum bumanitas à Doo mino fumpta eft, quam falutem fuerint conſecuti, qui mortui antea funt : utraque una hac ratione diffoluit. Domini mortem , inquiens, utraque hæc effeciffe , & fpem refurretionis , propterea quod iple fure 254 rexit , & falutem item eorum , qui mortui antea fuerant. quo tempore vivebant , bonis operibus vitam ita exornarunt fuam, ut ſi tunc quoque in mundo verfatus fuiffet Chriſtus, divificans præconium non repudiaffent : ii tunc ex defcenfu Domini ad inferos falutem adepri funt. Quemadmodum Gregorio etiam divine placet. Inquit enim, Jalposne fecit omnes abſolute, o in univerſum Chriftus, ubi fcilicet ad inferos fupervenit ? An eriam illic eos , qui credituri erant ? Dum enim inquit eos , qui credituri erant , eos fignificat, qui ſeſe ita pre- Aiterunt , ut fi tunc etiam accesfiller Chriftus , fuffent credituri. Neque id reprebendendum videtur. Non enim fortito exhibetur falus. Nam cum inter viventes etiam verſaretur, non omnes falvos fecit , fed eos tantum qui crediderunt. Οui ening Simi. PENTECOSTARII. Dif. 11. 173 Similia habet Joannes Zonaras , five Glycas epift. 1o. Και μη μοι λέγε ως ανεύθυνοι λοιπόν οι προ Χρισε πάντες εισίν. α. προλαβων ενηνθρώπησεν, εκ άν έτως εξ αγνοίας απώλoντo oιεν άπισία την ζωήν καταλύσαντες, 7οιχτόν τι λέγε μηδέν. όσοι και δ' ως ο Δαμασκη- νός Ιωαννης φησί, βίον ασκητικώτατον έζων , λανθανόντως αεί την πίσιν απεπλανήθησαν,ψυχής τε Ποσέτων ήσαν ευπειθέσκαι ευγνώμονα, ως ιδόντες και ακέσαντες ετοίμως πιςεύσα, εκείνοι, πίστευε, εκ απώ. λοντο, έδε δ' ο φυσει αγαθος θεός την αγαθήντα αυτών προαίρεσιν, και 767ών καμάτων άπειρον εις καιρόν αποβήνα ήνέχετο. ενθέν τοι και προς τον άδην νόμω φύσεως κατιόν G αυτά κακάσε κηρύξαντG-, και προσε» δέξαντο έτοι το κήρυγμα , και επίτευσαν. οι δεγε αμβλυωπίαν, και πο. νηρίαν εκπονηρίας, νοσάντες, και μόνον επεντρανίσαι εκ ίχυσαν , αλλα και ελεον απετυφλώθησαν , νοητά ηλία , ώς έφαμεν, εκάσε άσρα- 255 ψαντG. αυτό το κ ο εν θεολογία Δαπρέψας μέγας Γρηγόρισούπερ- φαίνων έλεγεν. αρα πανιας έσωσεν εν άδη ο κυριών επιφανείς, ή κακεί 7ες πιςεύσαντας, και αυτα μόνον , αλλα και ο μέγας Επιφάνιον έν7ινε των αυλόγων, η αρχή, 7ίξτο, σιγή πολλή,καταδε καταρήμα διέξεισι, 7 εν πάνας απλώς σώζιεπιφανείς έν άδη θεός; 8. αλλα κακέτες πισεύ- σανίας. 7ίνες και οι πιςεύσαντες,ή πάντως οι εν ασεβεία και την ζωήν καταλύ- σαντες, πισεύσαι η ομως ετοίμως έχοντες, και τότε ένεκα μή αμφίβαλλε. έχεις και προ των άλλων και αυτόν τον κορυφαίον Πέτρον, έτω σε τέ- 7ε λέγοντα, και τοις εν φυλακή πνεύμασι πορευθείς εκήρυξε απαθήσασί πογε. εντευθεν εν και ο μέγας ορμώμενς Κύριλλος έλεγεν. ασες έν 7οίς εν σαρκί μελάσαρκος σωανεςράφη ο θεός, έτω και ταις έν άδεψυ- χαις διεκήρυξεν, ίδιον έχων φόρημα την ενωθεσαν αυτώψυχήν. έχ ήτίον 3 Τα ωει 7ετε και ο θειότατG διείληφε Δαμασκηνός λέγων, ώασερ της ένγή ευηγελίσαλο ειρήνην, και τοις μεν πιςεύσασιν σωτηρίας γέγονεν αίτιος, 7οίς και απαθήσασιν απιστίας έλεγχος. έτω και τοίς εν αδε. εκδν ευμε: θόδως τα πάντα οικονομών, ως μήτε 7ες πονηρές , οίαν δη 7ινα έχει πρόφασιν,λέγοντας, ά ήδειμών, επιςεύσαμεν άν, κηρύττει και εν αυτώ το άδη,ώς άρηται, απλησίως τοϊς άνω, κάντεύθεν έπιαατατες επιτη- δείως έχοντας έλκες, και εία 7ις λαμπρός αρισεύς, συν αυτοίς εκείθεν επανεισιν. ει δ και πασι κοινώς έχαρίσατο εγερθείς εκ νεκρών την Τελευταίαν εκείνην ανάσασιν,αλλ' εχί και πάντες αυτώσωήλθον εξαδε ανερχομένω, μόνοι και οι πιςεύσαντες, ως ο θεολόγG- Γρηγόριο φησίν. At ne ide urco mibi dixeris , omnes, qui ante Cbriflum fuerunt , culpa Si enim anticiparo boc tempore homo faltus fuiffet, non itas ex ignorantia periiſſene, qui expertes fidei ex bac vita decefferunt, 256 (Yyy) 3 Nibil VACAre. 174 E X A M E N Diff. 19. Nihil tale dixeris , quotquot enim, ut Joannes Damafcenus ait, vitam laboriofesfimam in exercitio pietatis duxerunt, etiamſi imprudentes circa fidem aberrarunt , quique animo erant adeo obediente & grato , ut fi vi. diſſene , atque audiflene, prompti paratique ad credendum fuifent, illi, crede , non perierunt. Neque enim DEus , qui natura bonus eft, bonam eorum ele&tionem, & immenfos illorum labores cum tempore ipſo permi- fiffet præterlabi, Idcirco cum etiam in infernum ipfe deſcendiffet , ibia que prædicaffet , & amplexi ſunt bi predicationem , & crediderunt. Qui vero cæcutientes ex malitia laborant , non folum manifeffe obtueri non potuerunt , verum etiam tandem excæcati funt , intelle&uali illo fole , uti diximus , illic coruſcante. Hoc ipfum excellens ille in rebus divinis Gregorius Magnus fubindicans dixit : Forte an Dominus , quum in inferno apparuit, omnes fervavit, vel tantummodo , qui fidem illi adhibuerunt. Nec ifta felum , fed & magnus Epiphanius in oratione que incipit, tí FTC ; Oyê Ton, bec ad verbum enunciat : Quid igitur ? Omnes penitus, ſalvat apparens in inferno DEus ? Non. Sed ibidem etiam eos tantum, qui crediderunt. At quinam illi ſunt qui crediderunt ? Forte an illi qui in impietate vitam finierunt , ad creder- dum tamen erant parati. Atque bac de caufa ne dubita, Habes enim pre aliis etiam ipſum Principem Apoftolorum Petrum ita de boc dicentem: Ex his, qui in carcere erant ſpiritibus veniens prædicavit, qui increduli -57 fuerunt aliquando. Hinc itaque etiam magnus ille Cyrillus impulfus dixit: quemadmodum itaque cum iis, qui in carne erant , cum carne verſatus efi DEus, ita etiam animabus in inferno prædicavit , proprium babens geſamen , unitam ſibi animam. Neque vero fecius de bis fa- tuit divinisfimus Damafcenus dicens: Quemadmodum iis , qui in terra erant annunciavic pacem , atque iis quidem qui crediderunt falutis au- Elor extitit , inobedientes vero, incredulitatis arguit: ita etiam iis, qui funt in inferno. Opringe itaque ordine omnia difpenfans, ita ut ne- que bonis per ignorantiam bonitas ipforum pereat, neque mali ullams omnino excuſationem babeant dicentes, le ſciviflensus , credidifſemus srique , predicat etiam in inferno, ut diximus. Similiter atque iis, qui in terris degunt , atque hinc extrahit, qui apri fune , beneque comparati ad trabendum , veluti illuftris quidam princeps cum eis il- linc aſcendit, Tametfi enim omnibus communiter largitus eft fufcitatus & mortuis extremam illam refurretionem , non tamen etiam omnes cum ipfo venerunt ex inferno redeunte, foli verò qui crediderunt , ut inquit Gregorius Theologus. Maxi- PENTECOSTARII. Dif 175 Maximus etiam Planudes eandem opinionem fecu- tus eſt orat. in ſepulturam Domini, & in planctum ſepul- chralem fanctisſimæ Deiparæ , ubi inter alia: Ei 28' Êvos apaga 7ωλέ μετανοία προσιόντG-,ή δονην μεγάλην ηδομένοι, 7ίνα εκ ανέλαβαν ευθυμίαν των ψυχών, ώσπερ εξ αφ' ετέρας άμα , και σφοδρώ 7άχες οπίσω εαυτών ποιμνίων τον άδην, και νυν δή συγχαίρεσισωεσαις αυ- τοίς και ταις ψυχαίς. δ δ άδε κενωθένης, γέμει μην πνευμάτων προφητικών έρανός και γέμει και και δικαίων , γέμει πατριαρχών, &c. 258 Si uno peccatore per pænitentiam prope adveniente, lætitia ingenti exul- tent , quonam non ſeſe immerfiffene gaudio , animabus tanquam ex alia regione immoderata celeritate, dereli&tis inferis concomitantibus , quare & nunc una cum illis fimul commorantibus , & animabus reli- quis colletencur. Etenim vacuia inferis fa&tis, Prophericis fpiritie bus cælum repletur , repletur juftis, repletar Patriarchis , &c. Et: Πολλά τα κατα την εν σαρκί & σωτήρος ημών προς ημάς άφι- ξιν προβάνια μυστήρια και να πανα πάσαν υπερβαίνούλα δύναμιν λόγον. έν 3 οίον και μέγισον το 7ελάμδυον σήμερον. Στο 5 έσο νέκρωσις άδε, θανάτος θάνα/G, ελευθερία ψυχών, και προς ερα- νές ήνεωγύη τοϊς βελομαίους οδός. προς δ' και τάλα φέρεται πάντα, Multa in Servatoris noftri in carne ad nos adventu myfteria faktitata ſunt, & omnia omnem verborum fuperant facultatem. Linum illud potisfimum, ac maximum, quod hodie fit. Id autem eft mortificatio inferni, more tis interitus , animarum liberatio, & apertum ad cælos volentibus iter. Ad hoc cætera referuntur omnia. Si volentibus iter patebat, non ergo tantum juſtis & fidelibus: fi inferi exinaniti exhauriuntur, fruftra hinc juſtos à peccatoribus difcernes. Etinfraidem incul. cat, dum quæftionem illam ſolvere conatur , quamnam ob cau- fam diutius fuper terram, quam infra terram Servator, falutem evangelizaverit, & cujus gratia tempus utrumque ternario com- menſuraverit,hoc annorum, dierum alterum. Nonnulli de hac Chrifti prædicatione modo, quo dixi- 259 mus, adeo confidenter locuti ſunt, ut ex damnatis etiam unum nominarint Platonem, qui illius beneficio , & in Chriftum cre- diderit , Chriftumque fecutus , una cum aliis inter beatorum cætus fuerit collocatus, Nicetas in orationem Nazianzeni: Εσωσε ή Χριςος εις άδην καιων επανίας, αλλά μόνες της πιςευσανίας. 3 Ο ΧρυσόςομG- ιχυρίζεται, ότι έδενα ο Χριςός εν τω άδη σέσωκε , με αξιον 176 EXAMEN Dr II, αξιον σωτηρίας όνα, ότε απέθανε. καν ίσως οι πιςεύσαντες Πότε άξιοι έδόξαν η σωτηρίας. οίόν τι και ωθι πλάτων G. TέλληνG- έντοίς των πα- Πέρων φέρείας διηγήμασιν. ύβρεσι δ' εκείνον αποθανώνπάλαι υποξ των χριστιανών ως άθεG- και πονηρος εβάλλετο, όναρ και επιτας 7ω υβρίζον- τι, ήτιατο τον άνδρα, ως μάτην αυλόν υβρίζονα. εγώ φησιν, αμαρ- Πωλος μεν είναι εκ αν αρνηθείην. Ο Χρισ8 3 ας αδην καθιόν- τG-, έδεις πρόγε εμε επίσευσε, 7οικτον το αει Πλάτωνα. διήγημα. α 5 χρή πιςεύειν ή μη, 7οϊς ακροαίαις κρίνειν παρίημι. Enimvero Chriftus in infernum defcendens non omnes , perum eos folos, qui crediderunt , falvos fecit. Chryfoftomus ipfe affirmat , neminem in inferno à Chrifto falutem accepifle , niſi qui ſalute dignus effet, cum ex hac vita difcesfiffet. Ac fort alle qui tum crediderunt, ſalute digni ha. biti funt. Cajusmodi quiddam de ethnico Platone ir Patrum hiſtoriis circumfertur. Nam cum diu ante vita fun&tus à quodam Chriftiano malediétis , conviciisque ue ſceleratus & impius laceratus effet , nożlu ad convitiatorem fuum venit , hominemque accufavit, ut fruftra ipfum malediétis inſečiantem. Ego enim, inquie , me peccatorem efle baud. 260 quaquam inficias ivero : verum cum Chriſtus in infernum defcendit , ne- mo ante me ad fidem accesfit. Hoc de Platone commemoratur , quod cre- dendum fic , necne , auditoribus judicandum relinquo. Et Anaſtaſius Sinaita in Odego queft. 3. * Μηδαμώς αναθεματίσης άνθρωπον προ η επιδημίας Χρισ8 Τελευτήσαντα, και εν 7ώ αδη προς άπαξ και μόνον εγένετο 7ο Χρις & κήρυγμα προλαβών και Ιωάννης ο πρόδρομG- εκήρυξε κα- κασε τον Χριςόν, και ακεσον ξαγία Πέτρα λέγονG αεί χρισε, ότι πο- ρευθείς, φησιν, εκήρυξε και τους εν αΐδη πνεύμασι τοις ποτε απειθήσασι. και νυν φέρεία ας αρχαίας ωραδόσεις,ότι τις χολασιςός πολλα καληράσα Πλάτωνα τον φιλόσοφος, φαίνεθαι εν αυγώ καθ' ύπνες ο Πλάτων λέγων άνθρωπε, παύσονξ καταραθαι με, σεαυτόν γδ βλάπτεις. ότι μεν άν- θρωπσ αμαξωλός γέγονα έκ αρνέμαι, πλην κατελθόντοξ Χρις & έντα άδη, όντως έδεις επίτευσε προ εμέ εις αυτόν. Ταύταακέων μη νομίσης είναι πάνηδε εν τω άδη μετάνοιαν. άπαξ δ' και μόνον έτω γέγονεν, ότι Χρι- σος εν τοις καταχθονίοις καφελήλυθετες απ' αιώνος κεκοιμημένες επισκέ- Yant. Nequaquam diris devopebus bominem, qui ante Chrifti adventum defunctus eft, nam apud inferos predicatio Salo atoris pervenit, primum quidem Joanne Precurſore Cbriflum illic annunciante, deinde ipfo Cbrie po prædicante. De quo audi quid S. Petrus dicat : Inquo & his, qui in carce- * Hæc non leguntur in Hodego Anaſtaſii Sinaitæ, fed in quæſtionibus&reſponſion bus quas ſub Sinaicee nominc cditas alii restius tribuunt juniori Anaſtaſio Nicæno quælt. CXI. PENTECOSTARII, Dil. 11, 177 carcere erant piritibus veniens predicavit, quiincreduli fuerant aliquan- do. Fertur antiqua traditio de Scholaftico quodam, qui multa probra in Platonem Philoſopbum jaciebat , cui ſecundum quietem apparuit Pla- to, eumque fic affatus eft: Heus tu define à maledictis in me vibran. dis, ne quid tibi mali accerfas, Peccator fui, non nego. Ceterum 261 quando Chriflus ad inferos defcendit, ante omnes alios ego in illum credia di. Hec cum audis , ne cenfeas in inferno femper dari pænitentia lo- cum; femel id accidit, quando redemptor nofter ad loca fubterranea defcendit , ut omnes, qui a condito mundo obierant, inviſerer . Et ne illis deeſſet facræ Scripturæ auctoritas , ex epiſt 1. Petri cap.,3. verba illa adducunt: Ots may Xgısòs amazi mei auaga Τιών έπαθε δίκαια υπερ αδίκων, ίνα ήμας προσαγάγη τω θεώ, θα. νατωθείς με σαρκι, ζωοποιηθες 3 7ώ πνεύματι, ενώ και τοίς εν φυ- λακή πνεύμασι πορευθείς εκήρυξεν απειθήσασί ποε, ότε απεξεδέχετο η σ'θεμακροθυμία εν ημέραις Νώε κατασκευαζομδύης κιβωή. Quia & Chriftus femel pro peccatis paffus eft, juftus pro injuſtis, ut nos offerret DEO, mortificatus quidem carne, vivific alus autem fpiritu , in quo & his, qui in cuftodia erant ſpiritibus profe&tus prædicavit, incre- dulis aliquande , quando expectabat DEI longanimitas in diebus Noë, dum fabricaretur arca. His fimilia Juftinus Martyr Dialogo cum Tryphone, Ifaiæ tribuit, & Jeremiæ lræneus lib. 4. cap. 39. quæ apud eos nusquam leguntur. Commemoratus eft Dominus Jan- dius Iſrael mortuorum fuorum , qui dormierant in terra ſepultionis, defcendit ad eos evangelizare falutem, quæ eft ab eo, ut ſalvaret eos, Zonaras ; Planudes Xanthopulo favent, viri ejusdem cum Xanthopulo farinæ. Non ii tamen funt, quieum & femet- ipſos, quando hæretica proferunt , ab hæreſeos nota poſſent vindicare. Immo dum in eodem aſſerendo conveniunt, Xan. 262 thopuli nobis mens clarius innotefcit. Nec invertendo fenten- tiam, hæreſeos notam fubterfugiet. Quare ejus verba examine- Eum de infidelibus , & ad pænas ſempiternas damnatis verba facere, ipſemet aperit, qui ſanctorum ac juſtorum ani- mas, quas alia ratione vult fuiffe falvas, ab animabus hujusce- modi prædicatione liberatis diſcernit, ac dividit. Veruntamen ad infernum defcendens non omnes vite reftituit, ſed qui illi credere (Zzz) volve- mus. 178 ΕΧ Α Μ Ε Ν Dif. II. i condemna- volverunt. Animas vero Sanctorum , qui ab orbe condito fuerune, ab inferorum domino violenter cuflodia mancipat as liberavit. Diverſi era go ſunt quibus prædicatur, à Sanctis qui concluſi in carcerelibe- rantur, ergo non poffunt effe , nifi peccatores usque ad vitæ exitum, & pænis æternis condemnati. Deiis quiin Purgato- rio erant intelligi non poteft. Qui enim Xanthopulus Purgato- rium concedet? Quod fi concederet, dum ait ex illis non omnes ad falutem protractos , de Purgatorio fermo eſſe non poteſt . Sive enim Chriſtus deſcenſu fuo Purgatorii omnes animas â pænis , idque cum fufficiente compenſatione, & folutione pænæ pro culpa , aut etiam liberalitate Chrifti , five non omnes, fed aliquas liberaverit, id certum, firmumque eft, animas in Purgatorio detentas tandem aliquando poft purgata fcelera , ad beatitudinem traduci. At quibus prædicavit Chriftus , pleræ- que in illis iisdem pænis , in quibus erant ante prædicationem permanſerunt , fine fpe ulla ſalutis. Ergononeft ſermo de ani, mis Purgatorii, 263 Qvare five dicant, omnes damnatos per illam Chrifti preo dicationem , five aliquos eſſe ſalvatos, erroreſt, & hæreſis ma- nifefta , damnata à D. Auguſtino lib. de Hærefibus cap. 79. & Philaſtrio cap.47. Quam etiam in Marcione Irenæus , & Epi- phanius damnarunt, qui deſcenſu Chriſti ad inferos omnes im- pios ſalvatos regnum DE i percepiſſe , juſtos vero ac fanctos non fuiffe ab illo liberatos, cum noluiſſent ipfi credere, aſſerebat, Et Gregorius Papa tanquam hæreticum in Georgio Presbytero, vit, confirmatque ſuam ſententiam Auguſtini & Philaſtrii aucto- sitate lib.6. epiſt . 15. Preterea poft difceffum veftrum dilectisfimis for Liis meis Diaconis narrantibus agnovi , quod dile&tio veftra dixiſſet, Omnipotentem Dominum Salvatorem noftrum JEfum Chriftum ad inferos defcendentem , omnes qui illic confiterentur eum DEum, falvalle, ale que a pænis debitis liberaffe. De qua re dolo , ut fraternitas veftra lona ze aliter fential. Defcendens quippe ad inferos ſoles illos per ſuem graa viam liber avit , qui eum & venturum effe crediderant , & precepta ejus Divendo tenueranto Gonfiat autem quia poff Incarnationem Domini nulo lus PENTECOSTARII. Dif. 11. 179 lus etiam ex his ſalvari poreft, quifidem illius tenent, & vitam fidei nox 264 babent : quia fcriptum eft, Confitentur fe neffe DEum, faftis autem ne- gant, Et Joannes ait , Qui dicit quia novit eum, mandata ejus non cuftodit, mendax ef. Jacobus quoque frater Domini fcribit dicens, Fides fine operibus mortua eß. Si ergo fideles nunc fine bonis operibus non faluantur, & infideles ac reprobi ſive bona aktione Domino ad inferos defcendente ſalvati ſunt ; melior illorum fors fuit , qui Incarnationem se Domini minime viderunt , quam borum, qui poft Incarnationis ejus my. flerium natifuni. Quod quante fatuitaris fit dicere , vel fentire , ipfes Dominus teftatur difcipulis dicens , Multi Reges & Prophetæ cupierune pidere que vos videris, & non viderunt. Sed ne dile&tionem veftram in mea diſputatione immorer, quid de hac bereſi Philafler in libro, quem de hærefibus fcripfit , dixerit , cognofcat , cujus hæc verba funt : Sunt Heretici qui dicunt , Dominum in infernum defcendiffe, & omnibus poff mortem ſuam etiam ibidem ſe nunciaffe, ut conftentes ibidemfalvarentur: cum boc fit contrarium dicenti Prophete David: In inferno autem quis confitebitur tibi ? & Apoftolus, Quotquot fine lege peccaverunt, fine le. geperibænt. Cujus verbis beatus quoque Auguftinus in eo libro concordat, quem de bærefibus ſcripſit. Hæc itaque omnia pertractantes, nihil aliud teneatis, nifi quod vera fides per Catholicam Ecclefiam docet: quia defcen. dens ad inferos Dominus illos folummodo ab inferni clauftris eripuit , quos viventes in carne per fuam gratiam in fide & bona operatione fervavit. Quod enim per Evangelium dicie: Cum exaltatus fuero å terra omnis trabam ad meipfum, omnia videlicet electa. Nam trahi ad Deum pofl mortem non potuit, qui fe À DEO male videndo ſeparavit. SiGræci dicant, Auguſtinum & Philaſtrium eſſe aucto- res Latinos. Nolo ab ipfis quærere quanam ratione apud ipfos Latinum nomen exoſum eſt adeo, ut auctoritate, quam præ ſe habet in confirmandis fidei dogmatibus , folummodo quod con- tra eos fit, carere debeatLatini veritatem non à Latinis tan- tum, fed à Græcis ipfis, ficubi eam eſſe odorentur, fedulo & alacriter expiſcantur. Illud negare non poterunt, Georgium Presbyterum, & Theodorum Diaconum, qui de deſcenſu Chri- fti ad inferos ea tunc affirmabant , quæ nunc Xanthopulus, Zo- naras , Oecumenius , Planudes , aliique nonnulli dictitant, (Zzz) 2 Græ 65. 180 Dil.11. ΕΧ Α Μ Ε Ν Græcos fuiſſe, Ecclefiæ Conſtantinopolitanæ alumnos, Grego- rio Romano Pontifici ad leorum dicta refellenda , & ingenia convincenda fatis fuiffe au&toritatem & Philaſtrii , & Auguftini, Eruntne recentiores ifti Græci antiquis illis fapientiores, pruden- tiores, in rebus fidei addiſcendis accuratiores? nollem eſſent pervicatiores. Dixerantin Triodio, ut nos ibi u) abunde probavi- mus, damnatos piorum precibus, animasque æternis ſuppliciis addi&tas ſublevari, quandoque etiam liberari, ut potioribus ar- gumentis rem comprobarent, hæc de novo nobis obiiciunt, contenduntque , Chriſtum eorum plurimos, qui ſcilicet in eum crediderunt , liberaſſe. Quod utique hæreticum eft , cum univerſalis totius Ecclefiæ conſenſus ille fit, fan&torum Patrum, & Scripturæ facræ teſtimoniis confirmatus , pænas damnatorum eſſe æternas, & in inferno nullam eſſeredemptionem. Si dicant ex ſpeciali privilegio, & Chriſti arbitrio illos fuiſſeliberatos, doceant de privilegio. Sane propoſita illis præ- dicatio, libera , fed effetu tantum valida, fi ipfi credidiſſent, non ſpeciale privilegium, fed legem ordinariam arguit. Ut er- go pænas inferni aliquando finem habituras fidelibus inculca- rent, præter tot alias machinas commentum etiam de prædica- tione Chriſti ſuperinduxerunt. 266 Sed bene eft, quando illius Ecclefiæ lumina', ac primi Patres, quibus ipfipotius animum, quam iſtis tantum ſchisma- ti firmando intentis , advertere debent, piorum tantum animas acfanctorum, defcenſuillo Chriſti a miſeriis illis, fas eſt enim ftatum illum nulla DEiviſione pellucidum, ita nuncupare, fuif- feliberatas affirment. Et cum hic non fit hujus controverſiæ examinandæ locus , fed tantum iſtius librierrores indagandi, ac manifeſtandi, in illis afferendis paucis me expediam. Çyrillus Hieroſolymitanus catecheſ. 4. illuminatorum, & catecheſ. 14. Epiphanius hæreſ. 69. contra Arianos , Joannes Chryfoftomus orat. a) Supra p. 116. leg. PENTECOSTARII. 181 Dil. 11. re, orat. 5. de Reſurrectione, & demonſtratione adverſus Gentiles, quod Chriftus fit DEus, Syneſius hymno 9. Philo Carpathius in illud Cantici, apprehendam le. Joannes Casſianus de canonico divinarum orationum, & pfalmorum modo lib. 3. cap. 3. Nie cetas in orationem dictam Nazianzeni. Et quod magis mire. ipfe etiam Nicephorus Hiſtor. Ecclef. lib. I. cap. 31. ο ήλις το δικαιοσύνης Χριστός μεία ψυχής μόνης διαιρεθείσης 7ω θανάτω το σώμα επιφανείς λαϊς έν άδετων δικαίων ψυχαίς της προς 267 τον θάδεισιν οδοιπορίας οδηγός εχρημάτιζε, φωλός αρχηγός, και ηγεμών αυτοϊς της δδε , ώασερ δή και 7% λησή γεγονώς, Ipfe enim jußitiæ fol Cbrifus anima ſola per mortem a corpore ſegregata apud in- feros juftorum animis præfto fuit , & dux itineris ad paradifum ferentis præiit lucis princeps, viæque du£tor eis perinde atque latroni faétus. Ejusdem etiam commatis Nilus Monachus ad Philippum ſacerdo- tem, de Trinitate & incarnatione Tractatu : Και σώματι προσ- βαλων ο θάνατG- ανθρωπίνω δυνάμει θεότητG- καταταράσσεται, ανάγουλα εκείθεν α απ' αιώνG των δικαίων πεπεδημένα ψυχα. απο 8 Αδαμ μέχρι και της τα Χρις παρεσίας πάσαι αι ψυχαι των ανθρώπων δικαίων τε και αδίκων εκείσε κατείχοντο δίκας 7ης ωρα- κοής εκτινόμεναι. έλθων και ο Χριςός εν τω άδη και πάντας απλώς 7ες κρατεμένες υπ' αυτ8 άνεσώσαλο , αλλ' όσοι θεον αυτόν ήδασα και επεπιςεύκεισαν , και ανομολόγησαν. Ει cum corporihumano more incidiſſet , deitatis potentia disrumpitur, & educuntur ex eo loco, que A feculo jufforum anime vincte erant. Ab Adamo enim usque fentiam Chrifti, omnes bominum five jufforum , five impiorum anime inibi detinebantur, inobedientiæ pænas perſolventes, Veniens vero Chris Aus ad inferos, non omnes penitus ab eo detentos liberavit , ſed eos tanto tum qui ipfum noverant, & in eum crediderant , eumque confeſifuni. Auctoritatibus pro Synaxarii Auctoris ſententia, facili negotio occurrere poſſumus. Clementis Alexandrini ad confir- manda Ecclefiæ dogmata , fi præter aliorum Sanctorum men- 268 tem, & Ecclefiæ decreta loquatur, auctoritas nulla eft, fcatet enim ubique erroribus , & præcipue in hocloco, ubi de prædi- catione Chriſti in inferno fermonem inſtituit, Hydræ Origeni. cæ naſcituræ ſeminarium quoddam eft. Illius contra Eccleſiæ (Ζzz) 3 dogma- ad preces (82 Dil: 11, E X A M E N dogmata conatus ab antiquis ſcriptoribus damnati ſunt, & nunc in dies à recentioribus refelluntur. Si cum Ecclefia loquitur, ob antiquitatem venerabilis eft , & fuo teſtimonio non ingratus accedit. Anne hoc, quod de Chriſti apud inferos prædicatione diſſeminavit , Origeni cujus ipſe doctor extitit, cauſa errandi fuerit, cum in eo quaſi in matre, de damnatorum aliquando fa- lute hærefis contineatur, Damafceni in libro de fide orthodoxa ea ſententia fuit, non minus viventibus, quam mortuis Chriſti Incarnationem bene- ficam fuiſſe , nec minus illis illuxiſſe ; quin etiam ſua prædica- tione non minus liberalem adveniſſe : ſua namque præſentiaillis {piritibus prædicavit , hoc eft eorum fidem indicavit, vitæque anteactæ probitatem dignis celebravit laudibus, quibus poftea vitam beatam impertivit, infidelium contumaciam arguit. Nec aliam fuiſſe Damaſceni ſententiam fatis abunde docent, quæ ipfe orat, de Transfiguratione Domini ediſſerit: ibienim omnia, quæ per defcenſum Chriſti ad inferos effecta ſunt , enumerans, de damnatis ne verbum quidem faciens, tantum juſtorum & fan- 296 Etorum animas commemorat. Ei ev õpes aßwe perfúnxale, 8x αν εις πέρας ή προς σε ευαγγελία εκβέβηκεν, ο δ' αν κλειδεχτ βασιλείας γεγένησο, εκ αν λησή ήνέωκτο ο άδεισβο, εκ αν η γαύρG- τυραννίς και θανάτε καλήργηθο , εκ αν είς προνομήν τα ξάδα βασίλεια δέδωλο: έκ άν Αδάμ ανασέσωσο, εκ αν η Εύα απολελύ- 78w7e, sk åv wallpcexou, rom spoparcu, Moins diroul tâv do μυχών ανεσώθησαν , έκ αν η φύσις την αφθαρσίαν ωeιβεβληλο. Si in monte Thabor manfilleris , nequaquam , o Peire, pollicitatio tibi f&- Ela exitum nacta fuiffet , non enim regni claviger extitiſſes : non latrog ni paradiſus patuiſſet : non ſuperba atque infolens tyrannis deleta fuiſſet: non Adamus faluti reftiturus , non Eva redempia, non Patriarcbe , ac Prophetæ, o juſti ex imis inferni recesſibus erepti fuiffent, non denique bumana natura incorruptibilitatem induiſſent. In exacta hac rerum enumeratione , nusquam rei , quæ tanti intereſſet , oblitus, tam grande DEI beneficium in genus humanum, & peccatores ſiluiſſet. t Majo PENTECOSTARII. Dif. 11. 183 Majorem difficultatem habet, quod ipfe fcripfit in fermone de defunctis. Nihilominus ibi etiam palam fatetur, fenon aſſer- tive, fed probabiliter loqui. Ιδε πε φέρων ο λόγG- ανήγαγεν ημάς λύσαι συνθεώ, και διευκρινήσα πράγμα, μικρά δείν κεκαλυμ- μείον, εκ αποφανεικώς Αχα το ανάξιον, αλλά συλλογιστικώς Ali to PoradenPow. In quo nos oratio propexerit , ut rem pene occultam , & opertam juvante DEO explicaremus , atque id non peluti quandam fententiam pronunciantes : neque enim id pati- tur noftra indignitas , fed rationibus atque conjecturis , ut charie 270 tas poſtulat , utentes. Et fuæ diſſertationi veram aliorum tan- quam digniorem , ut ego exiſtimo , præpoluit. Ou 38' driãs έσωσε πάνας και ζωοδότες, αλλ' ώς ειρήναι κακά τας πιςεύσαντας. 7ινές γέν φασί τες προπεπιςευκότας , οϊ λινες εισί πατέρες και προφήται,βα- σιλάς και τοπάρχα, και τινες άλλοι ξ λαξ των Εβραίων, εναρίθμης TOL nah tgódnici tois nãow. Neque enim ille vite Auctor omnibus fine exceptione falutem attulit, ſed illis demum , qui illic quoque , ui di- Eum eft, ipfius fidem amplexi funt. At nonnulli quidem eos , qui an- de crediderunt , intelligunt , Patres nempe , & Prophetas , & Reges, &c Principes , aliosque nonnullos Hebraici populi , qui facile recenſers poffunt, omnibusque noti ac confpicui funt. Potuit ergo Damaſces nus in conventu doctisſimorum hominum plures fententias lie cet adverſas in medium proferre, quas ipfis poftea examinandas relinqueret, & cum propofitum illius non parum prædicatio Chrifti adjuvaret, 20 to Qinádon Qov, charitate fcilicet in fraa tres, utipſe opinabatur, expofuit. Verum enimvero ſermo ille neſcio quid mihi ſemper ſub- oluit , & ut verum fatear , nunquam x) Damaſceni fæturn legitimum exiſtimavi, ſed ut alias ſæpe contingit, à nebuloni- bus, ut gratiam , ac pondus orationitanti Patris nomine adde- rent, Damafceno fuiſſe appictum. Quod dummodo è Dama- ſceni operibus erro non es, facillimo negotio perſentiſces. Levis *) Eadem aliorum virorum doctorum eſt de hoc fermore fententia. Vide cenſuras Rob, Coci pag. 427. feq. & Damaſcenum nuper editum á doctiſ, Viro Michaele Lequien, pag, 119. fegi 184 E X AMEN Dil. 11. 271 Levis eft inprimis, ac nugax hic auctor, qui de gravisſimis re- bus agens, quafi per faturam ludens carmine, & profa nullo di- cendi fine, orationem omnem infarcit. Dictio illi, ac modus, fi recte conſideres, vilis , & ètrivio, hiulca, languida , affe- Etata, puerilis, & à Damaſcenica mirum quantum diverſa, quæ licet oratoriis flofculis, & accurata exponendi forma non luxu- riet, fuit tamen inoffenſa, ſua facilitate decora, concentu gravis , ſententiarum pondere clara, ſevera , æqualis , divina, Verſus Damafceni cum alias elegantisſimi fint, ſelectis ſemper verbis nitidi , quantitate fyllabarum ſemper commodi, errori. bus ſemper innoxii, hi qui in iſto ſermone leguntur , ſi nume- rum tantum fyllabarum demas, ſemper incompti , ac ruſtici in ipſa tanta deformitate conformes. Ad hoc probandum nul- lum argumentum erit validius ipſa lectione, lege, fi potes,fine faſtidio, per te tantum nullo alio duce me vera fateri cognofces. Præterea omnes illæ hiſtoriæ quæ ab eo adducuntur, ex anilibus confabulationibus deſcriptæ funt, de quibus nos ſuperius * non- nulla diximus : at quomodo Damafcenus hujus orationis auctor effe poterit , qui ſecundo de fide orthodoxa cap, 4. fcribit. Διο τω Ααβόλω και 7οίς δαίμοσιν αυτέητοίμασα 7ο πυρ το άσβεσον,και η κόλασις ή αιώνιος,και 7οίς επομδύοις αυγώ,χρήγινώσκειν ότι οπερέσιτούς ανθρώποις ο θάναλος,ξτο τους αγγέλοις η έκπτωσις, μεθα και την έκπτωσιν εκ έσιν αυτοίς μετάνοια , ώασερ έδε τους ανθρώπους μετά τον θάνα]ον. Ob idque diabolo , ipfiusque demonibus , isque qui ducem ipſum ſequun- 272 tur , nunquam extinguendus ignis, ſuppliciumque fempiternum paratum eft. lllud etiam ſcire non alienum fuerit , quod hominibus mors eft, boc Angelis lapfum extitiffe. Poft lapfum enim præcluja eft jam illis omnis refipifcendi facultas, quemadmodum & bominibus, poftquan ex hac vita migrarunt, cum hic fæpius inculcetur poft mor- tem in inferno effe εξομολόγησιν , confesfionem , μετά . yosav, pænitentiam. Plane tamen nullum eft , quod ali- qui dixerunt hanc orationem non effe Damaſceni, cum Da- mafcenus fit antiquior Gregorio Papa primo , ad cujus preces falus Trajano defertur, cum ex Joanne Patriarcha Hieroſo- lymitano, qui ejus vitam defcripfit, manifeſtum ſit, Damaſce- num ſub Leone Iſauro Iconomacho floruiffe, ſub Gregorio fe- cundo. PENTECOSTARIT, Dif. 11. cundo Auctoritas ergo hujus orationis, cum Damaſceni non fit, non tanti fieri debet. Oecumenii iteni, & Zonaræ , & Maximi Plapudæ au- &toritas tantum Xanthopuli fententiam exponunt, qui de hac re cum maie ſenſerit, male etiam fenfiffe Xanthopulum ejusdem farinæ hominem necefle eft. Et expoſitio Oecumenii inſulſisfi- ma eſt, DEus enim non exeo quod quisque facturus eft, ſed ex eo, quod re ipfa fecerit fententiam fert. Et profecto divinæ liberalitatis beneficium nullum eflet, fiex eo quod aliquis actu- rus erat, judicandus.eft. Nicetas quid fenferit, clarum eſt: cum ipfe dicat ſancto-273 rum animas acpiorum tantum fuiſſe liberatas, probetque teſti- monio Chryfoftomi. Εσωσε δε Χριςός εις άδην καλιών και πάντας, άλλα μόνος τες στις εύσαντας, ο δε Χρυσόςομος ιχυρίζεται, ότι αδένα ο Χριςός εν τω άδη σέσωκεν, μή άξιον σωτηρίας όντα, ότε απέθανεν. Enim vero Chriftus in infernums defcendens mon omnes , verum eos ſolos qui crediderunt falvos fecit. Chryfoftomus ipfe affirmat , neminem ir inferno à Chrifto falutem accepiffe, niſi qui ſalute dignus effet, cum ex kaac vita diſcesfiffet. Et ad fabellam illam de Platonis falute minime animum advertit. Gregorii Nazianzeriverba dubia fane, nullo modo fen- tentiam dubiam faciunt. Neque enim ipſe dubitavit num Chri- fus apud inferos omnes absque ulla exceptione falvos fece- rit , an cos dumtaxat , qui crediderunt: fed folum quid in eo myſterio inquirendum, meditandumque eſſet, propo- ſuit. Plane namque ipfe fciebat neminem absque fide DEO placere potuiſſe. Nec aliam fuiſſe Nazianzeni mentem col- ligi etiam poteft ex Georgii commentario in eundem lo- cum. oŰTW, fcribit , no eis ado Xater Quévw 7 rózą o usuár. How, $x éad scanĝ dñños, árn' asi Tepeuvñsoy, seu reale θεϊν ο μυσήριον εις 7ον άδην ξ θες συγκαταβάσεως, και των εκείσε γενομένων 7ε, και επίθελεμένων 7ον υπερφυά διδαχθήναι λό- ger. Et cum ad inferos deſcendenti verbo una deſcendit , neque ad ma- (Aaaa) lum 186 Dil. II. ΕΧ Α Μ Ε Ν lum , ut patet , fed ut disquirat , conſpiciatque DEi in infernum defcen. Jus Arcana, eorum que ibi peragantur , arque perficiuntur , ſuperna- turalem rationem edoceatur. 274 Anaſtaſio Antiocheno ſatisfaciam, ſi dicam, quæſtiones il- las , * quæ ſub ejus nomine circumferuntur, non omnes eſſe Anaſtaſio adfcribendas. Opus etenim inordinatum, ac varium lectores ipfi pro arbitrio, aliis additis, aliis detruncatis , immu- tarunt, & dum legerent, quidquid notatu dignum occurrebat in margine, vel alibi afcripfere. Exſcriptores deinde addita- menta illa notha, ac fi legitima eſſent, dum exſcribunt, in textum referunt , & Auctoris fane maximi opus eruditum, ac vera fapientia plenum, invertunt. Exempli loco illud tan- tum fit; cum Anaſtaſius ab aliis fanctis Patribus plura ac- ceperit, aliique Patres poſteriores ab Anaſtaſio, vel ab aliis, ex quibus etiam Anaſtaſius ſua mutuati fuiſſent, lector memoriæ adjuvandæ gratia adnotavit fententiam illam effe & Maximi Mo. nachi, & Joannis Climacis , five etiam Nicephori Conſtantino- politani. Exfcriptor deinde nomina illa , quaſi ab Anaftafio, vel à quæſtionum auctore indicata fuiſſent, in copia appofuit. EtTurrianus gravisſimus vir ſe vidiſſe exemplar Meffanenfe tra- dit, in quo quædam ex illis nominibus non legebantur. Quod dicimus de nominibus, de fententia , & rebus ipfis dicendum eft. Neque melius habitæ funt hæ Anaftafii quæftiones , acillæ, quæ ſub Athanaſii nomine ad Antiochum , & Juftini Martyris ad orthodoxos. Quare fabuloſa de ſalute Platonis, & prædicatio- ne Chriſti, quæ inter eas leguntur, non convincunt, ea fuiffe 275 ab Anaftafio fcripta, vel dictata. Nec dubito abfciolis quibus- dam fanéto fuiſfe annexa, cum nec inter fe conveniant, neque cum aliis ab eodem patre aliis in locis expofitis. Locus * Queſtiones & refponfiones XCIII, primum latine ſub Anaftafii Nicæni nomine edia dit Gentianus Heryctus , ex cujus interpretatione leguntur in antiquis Bibliothe- cis Patrum. Deinde quæftiones CLIV. Græce & latine vulgavit Jac. Gretſerus Ingolſtad 1617. 4. fub nomine Anaftafi Sinaitæ, Patriarchæ Antiocheni qui A.C.599. diem obiit. diem obiit. Ex Gretſeri verſione recufæ funt in Bibliotheca Patrum novisfima Lugdunenſi Tomo IX, Sed nova confufionc animadvcrfones Interpretis verbis Græci fcriptoris permixtæ funt, PENTECOSTARII. D:1:11. 187 Locus omnium difficillimus eft D. Petri, y) in quo ex- ponendo multi inſudarunt, an Doctoris mentem ſintaſſecuti, in dubio eft. Ne varias aliorum hic expoſitiones aggeran, eam folum in medium adducam, quæ verba illa de deſcenſu Chriſti ad inferos interpretatur, quæ & fanior eſſe videtur, & commu- nior. Aic namque D. Petrus , Chriftum ſua morte, cum ad inferiores partes terræ perveniſſet, fpiritibus, juftis videlicet, qui ibi in finu Abrahæ detinebantur, prædicaſſe, manifeſtaſſe videlicet ſuam Incarnationem, & quanam ratione illorum redemptionis, ac reftitutionis in integrum caufa fuiſlet, id- que præconis ad morem clare , & fonore intonuiſſe juſtis omnibus, & maxime iis qui pervicaces & obftinati cum Noe arca appararetur, ſed DEi longanimitate, ac patientia in bo. nam frugem converſi, commiſſorum delictorum pænitentia peracta in finum Abrahæ delati fimilem Chrifti deſcenſum anxie expectabant, quo illis beata vita impertiretur. Scio va- rie ab aliis locum hunc explicari, hæc tamen fententia mihi verbis conformior , & textui Scripturæ aptior videtur. Non ait ergo Petrus Chriſtum in inferno omnibus ibidem conten- tis fe ipſum manifeſtaſſe, ſed fanctis & juftis tantum. Qui- nam autem ifti fuerint , non adeo dignofci facile poſſunt, 276 cum in tanta malorum illuvie hominum animis refractariis, quando & DEi tolerantia , ac ſunima humanitas indignata excidium omnibus fine ulla fpe falutis minitaretur, inven- ti fint aliqui, qui errorem agnofcentes, & ex animo de- teſtantes, ac pænitentiam agentes iram DEi averterint , & miſericordiam conſecuti non in corporibus, ac facultatibus, quæ veluti cauſas tanti mali ingentes aquarum voragines abſorp- ſerant, in finu Abrahæ recepti fuerint. Ne damnemus ergo tempora , licet infelicisſima, ne homines omnes una lance dimetiamur, ac reprobemus. Novit enim Dominus ex pec- catoribus ſuſcitare femen Abrahæ , genus electum, pium, ſanctum. Quod fi tempore dilvuii factum eſt in tanta rerum omnium anguſtia , multo magis aliis etiam temporibus, (Aaaa) 2 cum y) I. Petr. III, 19. ad quam locum præter interpretes confer ſi placet Petavium XIII.18. dogm. Theol. de incarnationc, & D. Tho. Ittigi 78 yarapít8 dill, de Evange- lio mortuis annunciato, 388 E X A ME N. Dill. 11. cum non ita craffatur iniquitas , fiet: Videat ergo Xantho- pulus num bene intellexerit Petrum , qui non fanctis , fed damnatis fcribit Chriftum prædicaſſe, & ex illis omnes, qui crediderant, liberaffe. Illa præterea Synaxariñverba conſideranda funt. Sancto rum animas, ait , ab inferorum domino violenter cuſtodia mancipatas liberavit, τας ψυχάς των απ' αιώνG αγίων βιαίως xpac]gjlévas zonas de dos seu Dépwoe. Error fuit Origenis, & aliorum ab Euſtathio Antiocheno reprobatus, quo affereba- tur, non tantum damnatorum , ſed juſtorum etiam animas 277 in inferno ſub poteſtate dæmonis z) fuiſle. Vide quæ nos tractatu noſtro de de Engaſtrimythocap. 7. & 12. pro Catho- licà veritate tuenda adduximus. At dum in Beatis illis, qui in fumma mentis tranquillitate quiescebant, nullis dolori- bus , nullis anguftiis obnoxii , perfectam beatitudinem; quæ in viſione DEi erat, expectantes , vim ab inferorum domino aſferis , injuſti dæmonis in illas facultatem, & do- minium , illudque violentum inſinuas. Hoc eſt non in ſinu Abrahæ , fed in crudelisſimi animarem hoſtis ergaftulo com- morari, & Origenis errorum perpetuis tenebris damnatum, nunc demum in lucem ab orco evocare. IV. Quartum in libro animadvertendum eft, ex verbu- lo male edito ingentem Divæ Virgini injuriam appingi. Quod niſi viderem fæpius repetitum , femperque eodem cum erro- re prolatum , veluti correctorum ofcitantia intruſum negli- gerem. Carmen eſt Joannis Damafceni, five Joannis Ardæ in Pentecoſtem ad ipſam Virginem pag. 172. a. f. yaigoss äraord perſpor aplevw xico. Salve Regina , Matri-virginum gloria. Eodem modo legitur & pag. 190. a. m. pag. 134. a. p: pag. 250. b. m. & quotiescunque carmen illud repetitur, ſemper Virgo , Matri-virginum gloria eft. Typographi in uno vel altes Atqui in verbis Synaxarii animæ juſtorum non dicuntur detentse a dæmone, fed tantum rapa gads, hoc eft in loco & ffatu a perfocta bcatitate & vifionc beata DEi ſejuncto, limbum patrum Ecclefia Latina appellao, PENTECOSTARII. Diſ 17. 189 altero loco errare potuerunt. Cum vero ubique ita legatur, errorem in verbis ineſſe dicendum eft : eoque præcipue quod in aliis etiam editionibus ita habeatur , ut in editione Spinelliana anni 1600. Unam inrer mulieres Matri virginem 278 novi Divam Virginem , præque ea fola nulla alia eft, illa enim fola Chriſtum peperit , & Virgo & Mater nobis inno- tuit. Titus Boffrentis : Ηπίτησε και αυτή έχ υπεβλήθε και το τι απισίας επιτιμίω καλα και Ζαχαρίας, διότι ο μεν είχε πολλά ωρα- δείγμα α τ εν γήρα παιδoποίας την Σάρραν Ρεβέκκαν, την Ραχήλ, την Ανναν, η 3 παρθένο εδε έν. εδεμία και παρθένο έως αυ- της άνευ ανδρός σωέλαβε και τέτοκεν. λέγει πως έσαι ταύτα έχ ως απίσως αντιλέγεσα, αλλ' ως σοφη ζησα τον τρόπον ξ λε- γομία πραγμας.. επει εδέποτε γέγονε το παρθένον τεκειν. όθεν έκ επιτιμάται, αλλα διδάσκεται τον τρόπον Σπαδόξα τοκετε. Et : εκ οίδεν η φύσις ά λέγεις. όθεν και συγγινώσκει ο αγγελφο, άδε γέγονε πρότερόν τι τοιέτον, έδε μετα ταύτα γενήσεται, λέγω δη το παρθένον τεκέιν. Εt ille alius : ευλογημένη συ εν γωαιξί, δεμία δ τ Ποσάυτης χάριτG- κοινωνος , έτε γέγονεν , ότε γενές δυνάται. έν και το θείον κύημα , και μία γεννήσασα. Nec ipf& quidem credidit ; attamen incredulitatis pænas von fubiit, quemadmodum Zacharias , bic etenim multa in ſenecta parturitionis babebat cxempla, Sarram, Rebeccam, Rachel, Annam : Virgo vero nullum penitus , nulla quippe ante eam virgo fine viro concepit, & peperit. Dicit, quomodo erunt hæc, non quod fidem non pre. bens , fefe opponens : red veluci prudens, modum de re , que agebatur , inquirens. Quandoquidem nunquam id evenit, ut virgo pareret. Quare non reprehenditur, fed modum partus admirabilis edocetur. Et: Que tu afferis, natura non novit , hinc Angelus condonat , neque enim antea fimile quidpiam factum eft , nec pofterum 279 in tempus futurum fiet, Virginem, inquam parere. Et alius in Lucam, Benedicta tu in mulieribus. Nemo enim tante gratis particeps facla eff, nec fieri poteft. Divinus fiquidem partus unus eft; qua generavit, una. Græci etiam in Paracletice canunt: θαύματα καινά παντων των παλα θαυμάτων, 7ίς έγνω μητέρα céveu ciudeos 7e7osyav; O admirandum novum petera omnia mirabilia exuperans , quis enim novit matrem, que fine viro generavit? Et: (Aaaa) 3 ποία 8τε. 190 E X A M EN Dif. 11. μό. σε και ποία μήτηρ ήκεθη παρθένο ; ποία ήπαρθένα μήτηρ εγνωρίθη, πα . Tata oa Jeolóxe zege Sofa. Que maier audita eft virgo, que vero virgo mater agnita eft? Omnia tua, Deipara, admirabilia. Et: Tô γηγενών τίς ήκεσε τοιέτον, ή τις εώρακέ πόλε, παρθένο εν γασρί ευρέθη έχεσα, και ανωδύνως 7ο βρέφG απόψεκάσα, τοιύτον σε το θαύ- Quis mortalium fimile audivit ? aut quis unquam conſpexit? Virgo inventa eſ in utero babens , eademque fine dolore filium pepe rit, tale et tuum miraculum. Εt : Φοβερον το μυστήριον, και το θαυ- μα ωραδοξον, πως η παρθένα τον κλίσης των απαντων έβαςα- και μένα τόκον πάλιν σώα και παρθένο διέμεινε. Terribile myſterium , & miraculum admirandum , quomodo Virgo creatorem omnium geftavie , & poft partum rurfus inregma es virgo permanfit, Et: εθί8 τοκε σε αγνή πάσαν φύσεως 7άξιν υπερβαίνει 7ο θαύμα, θεόν κ υπερφυώς σωέλαβες εν γασρί, και 7εκάσα μύεις αεί πάρθενος Divini partus tui, o pura , omnem nature ordinem miraculum fuperar, DEum enim ſupra naturam concepiſi in utero, & pofiquan generaſti permaner femper pirgo. Quid plura? δεσποινα έν μήτρα τον νομοδότης 28ο και βασιλέα Χριστόν συλλαβέσα μητροπάρθενε. Domina in utero le- gum datorem , & Regem Chriftum concipiens fola mater, o virgo. Et: έκ συ δ' εσαρκώθη ο λυτρωτής & κόσμο, μόνη δ' υπάρχεις μήτης, ay gapgév. Ex te enim carnem aſjumpfit Servator mundi, fola Εtenim es mater σ virgo. Et: συ και μόνη γέγονας έν γυαιξί, και μήτης, και παρθενών, και συ μόνη πάναγνε εγαλέχησας υον ζωοδό- Jyv. Tu enim fola inter mulieres falta es mater, & virgo, & tu fela , o purisſima, lactafti filium vite datorem. Et: 8 Jaqua Trão απανων θαυμάτων καινότερον, ότι παρθένο εν μήτρα, 7ον 7α σύμ- πανία ω€ιέπονία απειράνδρως, συλλαβίσα έκ εσενοχώρησεν. Omi- raculum miraculorum omnium novisſimum, quod virgo in utero omnia continentem fine commercio viri concipiens non anguftiavit. Quare omnino Joannes fcripferat, χαίροις ανασα μήροπαρθενον κλέα, Salve Regina Matri.virginalis gloria. Ipfa enim fola audit Matri-vir- go, & a Grecis 1epistime alibi dicitur μητροπαρθενε. Εt in edi- tionibus Aldina, Bafilienfi, Pariſienſi urlooneeferov, Marri-virgina. lis legitur. Eandem lectionem agnofcit Gregorius Metropolita Corinthi, & Euſtathius Theſſalonicenſis , qui ea Carmina ex. poſuerunt. Nec non Marcus Eugenius in Paraphrafi, xaiçarça δέποινα κλέα και άκουσμα μηΤροπαρθενον. Undenam ergoinlibris Græcorum tantus error irrepſit? V. Quin- PENTECOSTARII. Diſ. 12. 194 V. Quintum eſt de procesſione Spiritus fanéti. Licet enim de illa Græciſæpisſime ſermonem inftituunt in hoc libel- lo, nunquam tamen hærefim nobis aperte ingerunt, dicunt namque Spiritum Sanétum à Patre procedere , an a Filio pro- 281 cedat, ſilent. Quod dum non negant, expreſſe in ea locu. tione damnandi non ſunt. Vera enim dicunt, & abftrahen. tium non eſt mendacium. Item, ut notant viri doctisſimi, quod fingulariter uni divinæ perſonæ tribuitur, id etiam con- venire alteri intelligitur , niſi ſit illud, quod ab altera perſo- na diſtinguitur. Pater vero non diſtinguitur a Filio per hoc, quod ab eo procedit Spiritus fan&tus, non enim ea ratione opponitur Filio relative, & ita fubintelligenda funt eorum omnium loca, qui Spiritum fanctum, a Patre , nulla facta mentione Filii , procedere aſſerunt, præſertim fi diverſis ver- bisenuncient eodem in loco, vel alibi, Filium habere omnia, quæ Pater habet, præter cyɛyntiav, innaſcibilitatem. Verum pro- cesfionem Spiritus legentibus ita proponere a Patre, ut ab ea Filiusexcludatur, & folus Pater effe dicatur principium Spiri. tus, aperta hæreſis eft, & condemnata in concilio Florenti- no. Habetur tamen in Synaxario Feriæ fecundæ poft diem Pentecoftes , p. 248. b. f. απλώς όσα έχει ο πατήρ και ο υδς πλην τ αγεννησίας και της γεννήσεως, ως μόνεξπαρος εκπορευόμενον, Sim- pliciter quacunque habet Pater, & Filius, præter paternitatem, os filia- tionem à folo Patre procedens. Dicent verbum illud, folo, in Spinelliana , & aliis editionibus non haberi. Et de hoc fane dolendum eft: quo jure homines temerarii tantum audeant, ut præter Eccleſiæ Græcæ morem , & Auctorum ſententiam, 282 non leviuscula & puerilia , fed hæreſes in Conciliis damnatas ad fallendum Chriftianorum animos, appingant. Si in Au. tographo Xanthopuli fcriptuin eſſe contendant, quod verifi- mile eft, cum ipſe illius opinionis fuerit acerrimus affertor, quanam ergo ratione Spinelliani correctores omiſerunt? fed ſive ſitin Autographo , ſive ſecus, cum in editis habeatur, &hz- reticum fit, omnino expungi debet. EJUS- EXAMEN Dif. II. EJUSDEM DE PARACLE TICE. 283 NE Eque fortunatius accidit Paracleticæ , qui eſt tertius liber examinandus. Namque cum liber eſſet exiguusfub O&toe- chi a) nomine à Johanne Damaſceno compoſitus , fubfecu- torum Græcorum nimis oneroſa pietas plurimis additis, librum in molem, qua eft, ſuccreſcere fecit, & novam Octoechum compellavit. Forte etiam à Jofepho Melodo compilata eft. Habeo ex Acroſtichide fabbati odtavi Tomi, Tñs Ortońx8 ✓ véas Iãoy téres, Tróvos de I'wono. Qftoechi nove divinus finis, labo- res vero Joſephi. Dicitur præter alias cauſas Tapanantiri, quod tota fitin DEO , fanctisque exorandis , divinoque fibi auxilio, variis ſupplicationibus, & Chriſti, & Virginis, & aliorum Sanctorum intercesfionibus impetrando. Multi multa in ea reprehenderint , ſed imperite, & fa- tis calumniofe. Non omnia hic referemus, uno, vel altero diſcuſſo, noftrum in eam fubjiciemus examen ; paginæ re- fpondent Paracleticæ , correctæ a Nicephoro Paſchaleo, edi- tæque Venetiis apud Antonium Pinellum anno 1625. 284 I. Primum fuerit locus ex pag. 43. b. 1. f. in quo par- tus Virginis λοχεία νοcatur. κάμινος ποτέ μη φλέξασα τας πάδας την σην λοχείαν προεικόνιζεν παρθένε, Caminus aliquando, que pueros non exusfit, tuum, Virgo, partum prafigurabat, Etp. 50. a. I. m. rés γα και φρικτόν υπάρχει θεομήτορτ σης λοχείας το μυστήριον. Magnum & borribile eft, Dei mater, cui partus arcanum. Pag. 84. b.2. f. vous διετράνωσαν εικόνες την σην Φρικην λοχίαν Θεονύμφευτε. Legis ma- nifeſtarunt imagines tuum borribilem parium, DEo defponfata. Quomo- do enimłoxsíc, quæ univerſam puerperiiægrotationem, & mo- leftiam, ut ſunt fanguinis proluvies, fecundz, dolores , debili- tates, 2) Confer quæ dc O&toscho & Paracletice dicta ſunt ſupra p.64.68. leg. PARACLETICES. Dir. 1, 193 Tates, aliaque parturientium inquinamenta Virgini appone- mus, a quibus illius divinisſimum partum fuiſſe alienum teftantur Patres b) Hieronymus adverſus Helvidium in 2. quæft. Cypria- nus ſive quivis alius vetuftus Author, fermone de Nativitate Do- mini , Fulgentius ſermone 2. in Nativitate Domini, Leo Papa ſermone 2. in Nativitate, Zeno Epifcopus Veronenſis ferm. 3: Epiphanius lib. 3. contra hæreſes in fine. Vocem fic interpreta. turZonaras in Can. 79. Trullanum: λοχεία δε έσιν ή μετ' ωδίνων και βρέφες απότεξις, και η των αιματων ακόλεθG- ρύσις, ών μη πειρα- θήνα την θεοτόκον πιςεύομαι. Ed pero puerperium emisfo fetw, quam doloris fenfuus, & profluvium ſanguinis comitantur, quibus quidem malis nullatenus obnoxiam fuiffe Deiparam credimus. A Zonara ſua exſcripfit Matthæus Blaftarius in Nomocan. lit. k. cap. 8. ideoque canon Trullanus αλόχευθον τόκον nuncupavit Virginis partum. 285 Quare coctam ſimilam ſibi invicem folitam impertiri, honoris fcilicet, prætextu fecundinarumimpollutæ Virginis,fidelibus pro- hibuit. Videfis eumdem Canonem, & in eum Zonaram, Balla- monem, Blaſtarium, a quibus non longe abeſt Alexius Ariftenus: εκ έςι ξτο τιμή τη παρθένω, τη υπέρ νούν και λόγον τον αχώρητον τεκέση λόγον σαρκί εκ των κοινών τε, και καθ' ημών τα κατά τον άφρασαν αυτό τόκον ορίζεαν υπογράφειν. Δια το άτις μεγα την ημέ- ραν τ αγίας Χρισέ ε αληθινά θε ημών γεννήσεως, σεμίδαλιν ευ- ρίσκεία, έψων, και ταύτην παρέχων τισί προφάσει τιμής δηθεν λοχιών ταχράν78 παρθενομήτορG: Ο μεν κληρικός εσι καθαιρεθήσειας" α 3 λαϊκός, αφορισθήσεια» αλόχευτον και ομολογώμεν 7ον εκ και παρθένε θείον τόκον, ως και ασπόρως συς άνα. Νon eft honor bic Virginis, quæ fupra omnem rationem, & intellectum, verbum quod nullus locus capere poterat, in carne peperit, & ex communibus, & nobis acciden- tibus, inenarrabilem illius partum determinare , ac circumſcribere. Quan propter qui poft diem fanéte Chrifti veri Dei noftri nativitatis fimilam co- xerit, & cum altari exhibuerit , c) quaſi honorem deferens fecundinis im. pollutæ Virginis Matris, fi Clericus eft, deponatur: fi laicus , excommunic cetur. Absque enim ullis ſecundinis divinum ex Virgine partum, ut qui fine femine fuit, confitemur. Proclus Patriarcha Conſtantinopoli- tanus oratione de Incarnatione, wdive RÓXEUTOV, fine puerperio puea (Bbbb) Yum, b) Adde Petav. XIV.6. dogm. Theol, de Incarnatione, & Suicerum in dozerabia c) Hinc fortaſſe dicti Somidalita, de quibus Damafcenus herca 86, 194 11.EXAMEN Diff 11. ret. 286 rum. Et quod magis eſt Paracletica ipſa pag, 124. a. I. m. tis en μακαρίση σε παναγία παρθένες τις μη αναμνήσει σε 7ον αλόχευλον Tóxov; Quis non beatam te dicet, fanctisſima Virgo ? quis non laudibus extollet tæum fine puerperio parrum? Et hæc quamvis ſana, non ta- men ea ſunt, quæ in pejorem partem rapere verba Paracletices fa- ciant. Licet enim in Virgineo partu nullum fanguinis proflu. vium, nulla ſecundarum eruptio, nulla tunicarum ruptio, nullus dolor, nulla moleſtia , nullum inquinamentum; non ideo ta- men negare poſſumus vere, ac proprie noxelov ejus partum dici, cum noxea nihil aliud fit, quam partus ipfe, vel actus pariendi, quemadmodum & róxeuua, qui naturaliter, & in aliis mulieribus non poteft fine fimilibus inquinamentis, atque immundiciis fie- ri: in Virgine vero aliter factum eſt, cum præter naturam gigne- Et quemadmodum noxela reliquis mulieribus omnia jam di&ta incommoda affert, ita & partus. Quare ſi propter ea in Vir- gine noxca neganda eft, propter hæc eadem & partus, & fætus, & gignere ipſum, & parturire neganda ſunt; nusquam enim id accidit fine ſanguinis profluvio, & reliquis recenfitis: at cum in Virgine nihil immundum, neque moleſtum cum pareret, eve- nerit, ideo partus illius partus dicitur, licet immaculatus, & a purgamentis omnibus alienisfimus. Jubet porro Canon Trulla- nus partum fimilem dici αλόχευλον , non quod άνευ λοχείας factus eft, vere enim Virgo peperit, fed ut morem illum decoquenda fi- 287 mila male introductum ex animo fidelium evelleret. Sic Conci- lium Epheſinum prohibuit, ne Virgo diceretur Chriſtipara, ut hæreſim Neſtorii condemnaret, cum vere illa Chriſtipara fit, ve- reenim Chriſtum genuit: non ideo tamen negamus illam genuif- fe Deum. Ideo ne plura hic referam, noxecv iftam fere ut pluri- mum cum annexo aliquo, quod eam ab humanis aliis partibus ſeparat, profert, ut in exemplis allatis vidimus. Et pag. 117.b. π8 μοι θα ευαγγέλια, βοώσα συν δάκρυσι , πε ο 7ο χαίρε μοι λέξας; πε η λοχεία η άφραςG ; ο Πέτρος και φίλος; ubi funt mi- bi boni nencii, cum lacrymis inclamans? ubi qui mibi dixit Aue? ubi par- tus quem verbis aſſequi non poffumus? ubi Petrus amicus? Nec alio mo- do verba Procli intelligenda ſunt. Non placet ? Habeant qui obviis quibuscumque nullo prævio examine offenduntur, nozcicy, doxeuw, unde etiam ároxos, uxor & conjux, prima fui origine a λέχος, , IP: PARACLETICES. Diſ. 11. 195 Méx@, quod eft lectum deduci. Recte itaque Proclus & aliivo- cant dróxeulov 7óxev, hoc eſt partum lectum non expertum, hoc eft fine femine viri, qui ſcilicet parentem nullum hominum agno- fcit. Hicnon nemo adnotavit anoxGo yweri, yapan rat' &zí- Laciv 78 å, giovei óvórexés 7is soo, & apud Platonem, virginem quæ nondumpeperit, quafi érées 16x85 cén capov. Virgo enim fo- la eft, quæ filium peperit c'rsipóyan@, anapósur Go, anelqav- de G, maipavardpos pini detajemn, quæ nullocum viro confvevit cu- bilibus, quæ non ex concubitu gravida facta eſt, quæ cum homi-288 ne rem non habuit, quæ corpus cum corpore non aluit, quæ non dedit operam in lecto. Annon recte hujusce partus, qui vere roxeía eft, & dicitur, áróxeu a etiam ob fuiadmirabilitatem di. cetur ? ſane Procli illud wdir dróxeul a cautius emolliendum erat: quomodo enim vexationem & dolores ipſos partus álóxeu- jov vocat? An dolor ſine dolore effe poteft? an vexatio partus fi- ne moleſtia? &tamen fatetur dolorem, qui tamen fit cinóxeula, fine cura puerperii, ut explicant, quod pejus fuiſſet, Virginem in partus moleſtia & ægritudine fine ulla cura puerperii dereli&tam, Etwdiva illud verterepuerum* exingenio eft. Scio Proclum orat. in S. Paſcha vocaſſe 7óxov dva'dwov, parturam partus doloribus mi. Cod nime obnoxiam. Sed hoc quidadwdira; Mensitaque divini Pa- tris ea eft why, partitudo nempe, five enixus , nullo animi, vel corporis in Virgine tantum cruciatu fuit dróxeur , quod Me- thodiusPatarenſis oratione elegantisfima in Hypapante dixit,róxox αμόλιωθαν, και καθαρσίων ανεύθυνον , partum impolutum, & purga- mentis minime obnoxium. 197síæv utegpun, puerperium fupernaturale. ámogov, fine ſemine, ageafyntov xagtor, fruétum fine ulla cultur 2. Et Virginem, την αφθόρως έγκυμονήσασαν, και αφρατως αποκυή'- carav, quæ fine corruptione conceperat, & ineffabiliter pepererat, pinte- ραυπερφύσιν και τόκων υπερλόγον, και λόχον απειρόγαμον , Mairerm ſupra naturam, og fætum fupra omnem rationem, puerperam nuptia. rum expertem. zasega šte trgo. Algoryeo d, ŠTE I POEVC TEPL aliade 289 ol, uterum neque prius apertum, neque antea femine con perfum. Nec longe eft Ifidorus Pelufiota Catena Græca in Lucam : 70 cmépzece η γυναικός, ο έχθραίναν τα όφει προςαττει θεος, ο κύριος ημών (Bbbb) 2 ÉSiy * Leg. partum.! 196 EXAMEN Dif. 11. . isiv inošs' dulos 38 méguco gwasos por a yeyover un casque@to- cáons, ne od dyvelas pen uswIelons. Semen mulieris , quod odio proſequi ſerpenti Deus imperat; Dominus nofter ef JEfus. Ipfe enim feu men mulieris folus factus eft , cum illa ſemen non emiſerit, neque caſitas imminuta fuerit. Non itaque partus Virginis male rozsia dicetur, fi ut fuit, intelligatur , neque propter eam vocem Paracletice condemnanda, cum quid ipſa eo nomine velit , pag. 183. a. I. m. Qugão ay ta's wdivas tas perleixca's to rougao s nozcias. Que effua gerat dolores maternos tempore puerperii: & pluribus aliis in locis, ad faftidium apertisfime indicet, & nimis morofi videntur, qui propter ſimilia verba eam convellunt. II. Alterum fuerit in hoc libro plurima Virgini tradi, quæ nulla ratione ad eam pertinent, nec etiam fivelit ex fe efficere po- terit. Inter alia pag. 155.b. 2. f. Georóxs » BeBaía ngosacía, reco ελπίς χριστιανών εν τη ημέρα τη Φρική προςίθα μοι έπαικότι πολλα, και ρύσαι μετής γεέννης - Φοβερας, προβάτους με δεξιούς αριθμήσασα. Deipara fabilis protectio, fpes Chriftianorum in die horrendo adiuva me, qui in multis lapfus fum, libera me a terribili geenna , inter oves me dexteras collocans. Verum eſt, beatam Virginem unicam Chriſtia- 290 norum ſpem, Chriſtianis opem ſemper, dum vivunt adiutabilem, ferre. Sed quis neſcit poft hanc vitam, & potisſimum in die illo tremendo, cum jam omnes five boni, five mali pro merito fua habent, nullam illi, quod nec etiam Chriſtus ſibi reſervavit, fa- cultatem effe, vel à geenna liberandi, vel quos finiſtra ſibi furri- puit, inter dexteros collocandi? Ingens eft potentia Virginis, ſed non eſt ea', quæ Filii ſui potentiam excedat. Pag. 180. b. I. p. ελαγχνίσθητα παρθένε εφ' ημάς, και πταισμάτων δώρησαι την άφε- σιν τους προσκυνέσιν αυγά τα παθήμα]α. Μiferere notriVirgo, a dea lictorum concede remisfionem iis, qui adorant illius pasfionem. Remittere peccata ſolius Dei eft, velcuiipfe facultatem concesſit. Quanam ergo ratione Virgo remittere peccata dicetur ? Verumtamen nimis aperte iſtiusmodi homines calumnioſe ſegerunt. Senſus fiquidem Græcorum invocanda Virgine ex eadem Paracletice innumeris in locis patet, qui eam asſidue exo- rant, ut ſua ipſa intercesſione apud Filium fimilia aliaque impe- tret. Rogant ergo, ut ipfa remittat, & liberet à geenna, ut fcilicet intercedat apud Filium, ut ipſi à geenna liberentur, & pecca- torum PARACLETICES. Dir. 11. 197. In monumento cuina re. torum remisſionem conſequantur. Evolvantur ſingulæ paginæ, non aliam Græcorum in talibus exorandis eſſe mentem, cum ina- nifeſto intercesſio Virginis ubique interponatur, III. Quibusdam etiam illud non bene olet, pag. 77.a 1.p: εν τάφω σωματικώς, εν άδη δε μεταψυχής ως θεός. εν ωδαδέισω δε 291 μετα λησέ, και εν θρόνω υπήρχες Χρισέ μεθα παρος και πνεύμα- 1G πάντα πληρών ο απερίγραπ/G, Ionant. corpore , in inferno vero cum anima, ut Deus; in paradiſo cum latrone, e in throno eras Chriſte cum Patre, & Spiritu omnia complens, qui es ina circumſcriptus. Videnturenim hæreſim Apollinarii, & Seueri fape. Dieimus verba hæc non effe recentioris alicujus, & ex fæce hominum nati, fed ſancti, & in Eccleſia Catholica Scriptoris pro- batisſimi, de quo nulla unquam fimilium hæreſum vel levis ſuſpi. cio fuit: Joannis, inquam, Damaſceni, qui Troparium illud in- ter alia multa confecit, nec in iſto loco tantum, fed alibi etiam fæpisſime canitur, ut videre eft in O&toëcho, Ode 1. quartitoni; & Diaconus ante Miffam poft oblationem , ſacram menfam incen- fans hæc eadem recitat. Quod fi fides aliqua adhibenda eſt rumo. ri publico, acfamæ, quam refert Auctor vitæ ſancti Cofmæ Me- lodi, Troparium hoc non ipfo Damaſceno meditante, ſed Spiritu divino diξtante compofitum fuit. Και κατηχηθέντες πρεπούλως και θείς κατηξιαντο βαπτίσματG. τί έτι και πέρας είχε τα τ ημέρας, εφίσατο νύξ ηρωμναι συνήθως είχον αυτες, και ο ύπνου ηρέμα τοϊς οφθαλμοίς αυτών έπενήχείο, και νεανίαν ορώσιν ηλιακής ακτίνα, μάλλον αρραπτον/α , ός και ονομασί προσκαλεσάμG- τέτες δυσί καλλίςοις πυξίοις έδεξιώσατο, κατ' εδεν oίμαι, των Μωσαϊκών εκείνων ατιμολέροις πλακών, πλην όσον α μην ύπαρ, τα δε όνας τέτοις εδί- δοντο. ώδε και χειρί με εκείναι δεσποτική και τα και υπηρέτιδί, αλλ' ο δολης αμφοίν ο αυτός. κάν τας με αυτοπροσώπως, ταβδί αγέλαθε πα- είχεδο. έδοξεν δω αναπηυχθήναι ταύτα. μέντοι, και ανεπίύατονο και ο μας μέγας Κοσμάς το, ή το άχετον κρατάσα, και υπερώον εν αιθέρι ύδωρ εγγεγραμμένον εφεύρηκεν, ο δέγεθG- Ιωαννης , το , εν τάφω σωματικώς, έν άδη και μετα ψυχής ως θεός. τέτων ετω γεγενημένων, ο μεν φανείς νεανίας έγένετο αφανής. οι 5 αναςαντε, ευωδίας τε πλή- ρη την οικίαν καταλαμβάνεσι, και χαράς ότι πλείσης υποπληθέν. σες, και τον διδασκαλον μετακαλεσάμενοι διηγέντα τα δραθέντα, (Bbbb) και 198 E X A M E N Dif. 11. την μορφήν αναζωγραφοσι ξ νεανία, νεανία, το 7ών πυξιων περικαλλές απαγγέλλεσι το των εγγεγραμμένων θυμόγερπες καλαλέγεσι. και οι με διηγούναι, ο δε αούων θαυμάζει. αλλ' έτω μεν ταύτα και έτως zovta. Et cum uti par erat , de rebus divinis inſtructi effent, facro lavacro abluti funt. Quidtum? Dies ille finierat, nox advenerat , uti moris erat , cubitum eunt, fomnusque tranquille in oculis eorum inna- tabar. Tumjuvenem confpiciunt radiis folaribus fplendidiorem, qui ex no. mine eos compellatos , duabus pulcherrimis tabellis cohoneſt avit, Moſaicis illis lapideis nibilo inferioribus, licet ille vigilanti , be dormientibus, manu illa berili , ſeruili be porrigerentur ; fed ambarum exhibitor unus idemque fuit: licet bas præſens ipſe , alias por divinum Angelum exhiberet. Vifum eft, ut ill a legerentur, &legebantur urique. Et mag- nus quidem Coſmas » Tà ágcélov xpašva, que illum qua comprebendi non poterat, detinens ſublimem in aere aquam inſcriprum indenit: Al die vinus Joannes, illud ev ta'ow owe słows, in fepulchro cum corpore, 293 apud inferos vero cum anima , ut Deres. Hæc ubi ſic evenere, juvenis ille viſus illico evanuit, ipfi fomno experreéti, domum odore plenam depre- bendunt , & gaudio quammaximo repleti, advocato magiſtro viſa enar. rant, formam juvenis veluti in pištura exprimunt, tabellarum pulchri, tudinem profequuntur: 5 hilare enunciant, ille audiens in admirationem rapitur. Et hæc quidem hac ratione evenere. Quis non horreret iſta verba Damaſcenum, quem patrem? aut divinum nuncium, de hærefi reum fieri, & ea præcipue, quam ipfe non év nagépy, & quafi aliud agens, pluribus in locis oppugnavit , & cum eo tot alios ſapientisſimos Patres, d) qui eandem ſententiam iisdem cum verbis expreſſere : turbareque Catholicæ Eccleſiæ id idem ipſisſimis verbis contra recentiorum hæreticorum deliria aſſeren- tis doétrinam? Annoninter Catholicos certum , probatumque eſt, poſt mortem, Chriſtum non totum Jedvogtrov, ut Chri- ſtophorus Pelargus contendit, non virtute ſua tantum, & effe&tu redemptionis, ut Bullingerus, & Zuinglius; ſed cum anima, cor. pore interim in monumento per triduum quieſcente, inferni la- tebras, ac profunda, non ſepulturam, aut ſepulchrum, ut Buce- rus ac Beža fomniant, non ut damnatorum pænas exfolueret, di- vinæ ultionis ſeveritatem ſentiret, & angores, & cruciatus omni. bus peccatoribus debitos ſuſtineret, ut Calvinus; ſed ut animas juſto- d) Apud Petav, X. 8.dogm. Theol, deincarnatione, PARACL ETICES. Dil. Ir. 199 juſtorum ad illud usque tempus ibidem detentas, non Sodomita. rum, & aliorum impiorum, ut Marcionitæ inſaniunt, liberaret; 294 quod nonniſi ut Deus peragere potuit, penetraſſe; indeque re- diens reaffumpto poft triduum corpore, non apud inferos corpore & anima relictis, ut Chriſtolytæ aſſerebant, præfcripto tempore in cælum aſcendiſſe? Chriſtus enim ut Deus, & nulli loco obno- xius uno eodemque tempore , ut Damafcenus cecinit, omnia complebat , eratque in monumento cum corpore, in inferno cum anima, in paradiſo cum latrone, & in throno cum Patre, & Spiritu ; quod neſcio quam vel Apollinaris, vel Severi hæreſim ſapere posſit. Apollinarius namque, ut Gregorius Nazianzenus ad Ne. &tarium, Nemefius de natura humana, Theodoretus lib. 4. Hæ- ret. Fabul. Theodorus Raithi Presbyter de divina Incarnatione, Nicetas ad orationem Nazianzeni de S. Baptiſmo, Helias Creten- ſis in ejusdem epiſtolam ad Cledonium, Macarius Hieromona. chus in Nomocanone cap. 6. & alii narrant, Dominum carnem anima vitali præditam affumpfiffe dicebat, mentem humanam non admiſiſſe. Neque enim carni illi, quæ Verbo divino guber- nabatur, humana mente opus fuifle. In cujus ſententiam verba Damaſceni, neque per vim, etiamfi omnia immiſceas, trahere po- teris. Licet enim particulam ws Jeos , ut Deus, ad animam, quæ in infernum defcendit, conjungat, nunquam tamen evincas ver- bis illis aſſeri, Verbum divinum, vel Deum illi animæ mentis 295 loco fuiſſe: & id aſſerere fummæ ineptiæ, quod nec in lingua Græ- ca tyrones facerent , eſt. "Rythmus enim, & Troparii har- monia, ut eo loco potius quam alio verbum illud exprimeretur, poſtulavit; fecus enim in aliis membris, neque incompte adapta- Eoque præcipue quod hæc eadem fententia in aliis etiam Patribus habeatur, ex quibus aliqua, ut melius Damaſceni ſenten- tia intelligatur , excerpamus. Athanaſius de Incarnatione Chriſti: in Chrifti quoque morre idipfum patet, corpore non ultra ſepul- chrum delaro , anima ad inferos penetrante locis ingenti intervallo diſcrie minatis. Sepulchro quidem id.quod corporeum erat, quia ibi corpus ade- rat, recipere ; inferno vero id quod incorporeum fuit. Qua ratione igi- the factum eft, ut cum Dominus adeſet incorporaliter, pro homine a mor- retur. te 200 EXAMEN Dif. II. te fit agnitus? Epiphan. hærefi 69. contra Arianos. Omnia fuſcem pit, quo in carne condemnaret peccatum, & in cruce diffolueret maledi. &tionem , G in monimentum ſepulchri detraberet corruprionem, & in in- fernum defcendens cum anima in deitate plimulum mortis confringeret, 85 pactum erga infernum deftrueret. Volebat Deitas omnia perficere, que ad Pasfionis myſterium pertinent, & cum anima defcendere ad inferna, ad operandum falutem eorum, qui illic prædormierunt, fanétorum, ina quam, Patriarcharum. Theophilus Alexandrinus epift. r. Paſcha- li: Non credibile eft, quod ad inferos caro ejus defcenderit, vel pruden. 296 tia, carnis, que appellata fit anima inferis apparuerit: fed quod corpus ejus pofitum in ſepulchro fit, & ipfe nec de corpore, o fapientia carnis, fèd de vera nature nofira anima dixerit, non relinques animam meam. Nicephorus Patriarcha Conſtantinopolitanus epiſt. ad Leonem Papam: Credo corpus fuum fepulture contraditum incorruptum conſere valje, nullo quidem modo ab arcana illa, inexplicabilique unione divul, fum, etfi illud tridui illo intervallo anima fuerit fpoliatum. Cum qua anima & ipfe quoque ad inferos defcendit, usque qui in carne erant fpi- ritibus, quemadmodum Apoftolorum corypheus divinus Petrus exponit, rea furrectionem predicavit, & redemptionem impertivit. Cyrillus Ale- xandrinus de recta in Deum fide ad Theodofium Imperatorem. Chrifi anima , quæ cum illo conjunéta copulataque fuerat, non fua, fed divina virtute, potentiaque nixa ad inferos deſcendit , fpiritibusque ibi- dem captivis ſeſe exhibuit. Etenim iis , qui vinculis iftic conftritti detia nebantur, exite, ait : ceteris vero, qui tenebris operiebantur, revelamini. Titus Boſtrenfis ad cap. 2. Lucæ: Quomodo bec Dei, & Domini no- Pri promisfio latroni facta nimirum, Hodie mecum eris in Paradiſo, expleta ef? Quod Chriftus Dominus noſter fua divinitate impleret omnia, & in cruce erat fecundum carnem, & in cælo fecundum divinita. De cruce rurſum depofitus, & in inferno erat fecundum animam, 85 fue nihilominus divinitatis virtute latronem in Paradifum inferebat. Et ne plura congeram ,, Damaſcenus ipfe orat, de 2.97 Sabbato fanξto eadem repetit, αυτός ως θεός εν έρανώ συν πα- τρί προσκυμμέμνό και το πνεύματι, και αυτός ως άνθρωπG- σωμα- τικώς εν μνημείω κείμενο, και ψυχικώς εν τοις άδε μοχλοίς αυλιζό- μου, και λησή εισιτητών ποιών τον ραδεισον συμπαράσης απαν- Taxñ od dwerypants Isótolo, &c. Idem in cælo ut Deus cum Pa- Bre & Spiritu fanéto fimul adoratur ; idem ut homo fecundum corpus in tem. mos PARACLETICES Dir. II, monumento jacet; fecundum animam vero inferorum inter claufiræ perfd- tur, & Laironi in paradiſum aditum aperit, incircumſcripta ubique cum comitante divinitate, que fpatiis ullis circumfcribi nequit. Quæ non aliud funt, quam quod ipſe de fide orthod. lib. z.C.29. dixit Puxhu Te Jew refúmv , &ipfa Paracletice pag. 77. b. 1. p. animam deificatam, deitati conjunctam, divinitati unitam, ut Chrifti Domini impe- rium, & illius in animis juſtorum e carcere eruendis facultatem oftenderet, ad inferos deſcendiffe. Tantum ergo abeſt, ut ver. baiſta Apollinaris aut Severi hæreſim ſapiant, ut ſine errore, hæ- reſisque ſuſpicione immutari haud valeant. Patres etiam Latiniididem comprobant. Auguſtinus tra- Etatu 3. in Joannem: Secundum id quod homo crat, anima ejus ipſo die future fuerat in inferno, caro in ſepulchro : fecundum autem id quod Deus ubique , & in paradiſo. Vide eundem epiſt. 57:77. & 99. Vigi- lius lib. 2. contra Eutychem: Caro ipfo die non fuit in paradiſo, nec in inferno, ſedexanimis jacuit in fepulchro: anima per illud triduum in inferno, non in fepulchro. Fulgentius ad Trafimundum regem cap. 298 31. In boc divinit as Chrißi virtutem fue impaſſibilitatis oftendit , que sebique femper, al que ineffabiliter præfens, Es fecundum animam fuam in inferno fixe doloribus fuit, fecundum carnem fuam in fepulchro fine cor- ruptione jacuit. Et cap. 34. Humanitas vera Filii Dei, nec tota in ſe- pulchro fuit, nec tota in inferno: ſed in ſepulcbro fecundum veram carnem Chriſtus mortuus jacuit; ſed fecundum animam ad inferrum Chriftus de- fcendit, fecundum eandem animam ab inferisó ad carnem rediie : fecun- dum divinitatem vero fuam, que nec loco tenetur , nec fine concluditur, totus fuit in ſepulcro cum carne: tolus in inferno cum anima , ac per hoc plenus abique fuit Chriftus. Eadem habent Victorinus de Sacra- mentis lib. 2. cap. II. Bernardus ſuper Cantica ſerm. 75.& alii, IV. Addi poteft quod habetur pag. 5o. b. 1. f. Teófeto The Φρικτώ και φοβερό θρόνω σε Χριςε παρεςώτες, οι απ' αιώνας νε. κροί ψήφον αναμένεσι δικαιοσύνης σε, και την θείαν εκδέχονται δι- κοκρισίαν» το τε δω ανάπαυσον σώτες τες δέλες σε. more horrendo, ac terribili ebrono ino Cbriſte asfiftentes, qui a ſeculo ſunt mortui, fententiam expectant juſtitie, & divinum accipiunt , ac juftum judicium. Tunc itaque in requiem ferpos tuos Salvator accipico. Vide- tur namque errorem Græcorum comprobare, qui tradunt defun- Storum animas ad diem usquejudicii e) ſuarum actionum præmia (Cccc) •) De hoc dogmate ſupra p. 136. 19 Cum trea ex. 202 E X A M E N Diſ. 11. 299 mojudicio dicenda à Servatore noſtro, nondum lata eft, neque expectare. Detinentur, ajunt, in tertio loco , licer ſeparatim pec- catorum , ac juſtorum animæ; ſed quod ſententia in eos in extre- juſtos viſione beata frui, neque impios tormentis infernalibus ve. xari,ideoque expectare diemjudicii. Quare cum id teneant Græ- ci, etiamfi in Tropario manifeſte non exprimatur, ad majorem cautelam expungendum omnino effet. Sed alia eſt Troparii fententia, quod nec verbum quidem de defunctorum præmio, aut pæna facit, fed tantum diem nobis judicii, &Judicis thronum ante oculos ponit, ante quem omnes aborbe condito defun&ti, fiveilli pænis addi&ti, five gloria beati, ſententiam, quæ jufta omnino erit, illam ultimam Judicis expe- Etant, ut perfecta animæ cum corpore beatitate, fiboni fuerint, perfruantur, fi mali, ad penas intrudanturæternas, cum corpore & anima ſempiternis temporibus cruciandi. Rogat itaque ut tunc temporis fidelibus acſervis ſuis Servatorrequiem elargiatur, Dices fraſtra id peti, cum beatitatemjam posfideant, & ſecure ſe gloriam conſervaturoscum corpore fciant:quis enim quærit quod posfidet? Reſponſio in promptueſt, ex Beffarione de Euchariftia facramento, Deo deditos homines totos rei amata inherentes zelo quodame timore, neid quod defiderant , non affequantur, fæpius eadem ex vero, ac pene incredibili mentis defiderio petere, nec ignorare quidem fe jam, quod quærebant adeptos, fedinfariabili quodam amore iterum al- 300 que iterum eadem repetere. Quod variis facræ Scripturæ locis evi. dentisfime probat. V. Illud quoque fimilis ſortis hominibus non arriſerit, ip feque vidi auctores neſcio quos Arabes, vel eo ſolo condemnatos: idubiad me refertur, & fchedas meas curiofius evolvo , tantum abfuit, ut improbarim, ut aliorum etiam Sanctorum di&tis con- firmatum, verumid effe enunciarim, Pag, 27 b.z. m. ó 78 Epuid- ναήλ φύσεως μας πύλας ήνοιξεν ως φιλανθρωπG-, παρθενίας και κλείθρα και διερρηξεν ως θεός, άλλ' έτως έκ μήτρας προήλθεν, ως drons cionn Iev. Emmannel enim nature port as wt hominum diligens ape- ruit, virginitatis vero claufira , ur DEu non dirupit; fed fic e vulva exia liit, ut per aurem ingreffus eft. Novum fiquidem eft per aurem Chri- ſtum intromiſſum, & conceptionem illius per aurem f) faétam fuiſſe. f) Quando nimirum verba Angeli audivit Maria, αμαθε το ασασμώ ο λόγG- ragš syévélo, inquit Anaftafius Sinaita ferm. I. in annunciat B. Virginis. PARACLETICES. Diff. II. 203 fuiſſe. Quamvis enim Chriſti omnia grandia fint, & miraculofa & in quibus conſiderandis ingenia humana hæreant, cum Angeli- ca obſtupeſcant, at non immutavit naturæ humanæ leges, neque ordinem alteravit . Quare veroſimilius videtur ingreſſum fibi præ- paraſſe,unde exitum habuit, intemeratis ſemper ſalvis virginita- tisclauſtris; nec aditus ille in exitu perfectisfimus, in ingreſſuim- perfectior fuiſſet, & quod naſcens non dediguatur, non potuit in. grediens eodem loco non habere:& naturalis humiditas dum non officitexeunti, neque officere poterat ſeſe intro injicienti, cum nec auris ipfa femper purgatisſima fit, fed fæpius capitis inquina. mentis fordeſcat. Egodixerim modum iftum conceptionis multo digniorem 301 & pro conditione tanti myfterii ſublimiorem , fi per digniorem corporis partem, atque excellentiorem efficiatur. Neque nativi- tatis & conceptionis eadem eft ratio. Quinaſcitur Deus eft,& ho- mo,corporis crasſitie obvolutus , unde neceffe fuerit more alio- rum hominum, ne novis ſemper miraculis rem agere cogamur, naſci, nempe exitum fibi parare, unde & alii homines, modo ta- men ab illis diverſo; illi moleſua, & in foras proruptione tunicas rumpunt,& virginitatis clauftrajam antea patentia ruptaque ma- gis aperiunt, Chriſtus illis non læſiserumpit, & mater le parturiſſe cognofcit, cum partus moleſtias, atque incommoda nulla ſenſe- rit. At concipiendus antequam in uterum introeat , ubiconcep- tio fieri debet, Deus purus eft, potentia infinita, fpiritus, nulla corporeamole obductus, quare per omnes fibi partes virginis in- greſſum parare poterat ad uterum. Qualis vero ea pars fuerit, ig- notum nobis eſt. Patres aliquot, & inter eos Paracletice aurem tradiderunt. Et ne tam abfurdus impofterum videatur,habeant fi- bi Patres, qui eadem formula ufifunt. Orat.in Annunciationem Deiparæ,five illius auctor ſitChryſoſtomus, ut Lipomano & aliis, five Gregorius Thaumaturgus, ut Gerardo Vosſio placet, cujus initium, πάλιν χαράς ευαγγέλια και τοις Σεραφίμ αθεώρης, ο πάσαις ταις έρανίαις διωάμεσιν ακάθανόητG-, ιδικήν σωτυχίαν επαγ: γέλλεθαι κόρη, αυτοπρόσωπον παρεσίαν μηνύει, μάλλον και ίσοδον οι ακοής υπιανείται, και ο την Εύαν καλαδικάσας την αυλής θυγατέρα, τοσύτον δοξάζαν επίγεται λέγει δ' ετοίμασα μου η ακοής τας ασ. édås. Quem Seraphim intueri nequeunt, quem cunétæ virtutes cæleftes (Cccc) 2 come 204 E XA MENA Dif. 11. comprehendere intelle&tu non valenı, is fuum promittit congreſum puelle, fuæque ipfius perſone aduentum denunciat, imo vero ingreffum per audi- tum pollicetur. Et qui Evam condemnavit , ejus filiam tantopere glorifs- care contendit , ait enim, 'paret mibi auditus ingreffum. Cyrus Epi fcopus Cotyæi in Phrygia apud Nicephorum Calliſtum lib. 14. cap. 46. & Chronicon Alexandrinum pro concione dixit, edene φοι η γέννησις & θες και σωής ημών Ιησε Χρις8 σιωπή τιμά- θω, ότι ακού μόνον σωλήφθη εν τη αγία παρθένω. λόγG- δην eiul si doza eis tos aitõvas, dusv. Fratres, Natalis Domini noftri JEfu Chrifti filentio colatur , quia auditu tantum in fanéta Virgine concea ptus eft, erat enim Verbum ipfi gloria in fæcula. Amen. Proclus Pa- triarcha Conſtantinopolitanus de incarnatione Domini: ©te i refix αγία παρθένα, την γας έρα εκίχρα, ο 3 λόγG» δί ακοής εισεπήδα, το πνεύμα το αγιον τον ναόν έζωοπλάσει. Οιando [antia quidem Virgo fuum commodavie uterum, Verbum per ayrem eft illapfum, & Spie ritus ſanctus vidum efformavic templum. Auguſtinus in Appendice de diverſis fermon. 22. 10. detempore in Natale Domini: Sanct's crcdidit, fančta concepit, fanétior efficitur poft partum. Illic fuit para- nympha credulitas, DEus per Angetum loquebatur , & Virgo per aurer 303 impregnabatur. Fulgentius, vel Severinus apud Auguftinum in Appendice de diverſis ferm. 24. qui eſt de Natali Domini, & fuit 15. de tempore : Angelus fermonem ejecit, & Chriſtum Virgo concepie. o conjunctio fine fordibus faéta , abi maritus fermo eft, & uxor auricula Felix Papa Romanus ad Petrum Antiochenam: 0988 77pès évv. πόσα», και θεος λόγG δί ακοής αηδήσας αγίας παρθένα μυςικώς την κυοφορίαν ειργάσατο. Patris enim intimum fubftantiale Verbum ac DEus per fanéte Virginis aures illapfum, conceptionem ineffa- biliter operatum eft. VI. Nec minoris momenti fuerit, quod de Præcurſore non uno in loco narrat, cum ſcilicet poft mortem in infernis Chriſtum prædicaffe, nunciaffeque prope jam effe falutem , ac vitam. Pag. 12. 3. Σ. νεκρούς την ζωήν ημών έλευσομδύην εκήρυξας πρόδρομε. Dc- functis vitam noflram futuram predicati Precurſor. Ibidem b. 2. f. ve- κροί ευηγγελιοθησαν το φώς, το εκ φωτός λάμψαν επί γης φωτί panapię. Mortuis annunciatum eft lumen , quod ex lumine ſuper terram innotuerqe tsemine tuo beate. Et pag. 59. b. I. p. Tolv { wojny rois εν αδη πνεύμα και θείω έγγίζεσαν προμήνυσας προφήτα την ερμην 2 PARACLETICES. Dir, 17 mam. ζώωσον νενεκρωμένην ψυχήν. Οui vitam iis, qui apud inferos erant divino piritu, jamproximam denunciafti, meam vidifica demortuam ania Necalienuseſt ab hacfententia Nicephorus calliſtus Hift, Eccl. lib. Ι. cap. 19. έπει δ' εχρής, ώασερ τοις εν σώμασι την ένσωμον Χρισέ παρεσίαν εκήρυξαν , ίν' ένζελες και το έργον αυλό, κάν τώ αδη γενέθ, κάκισε δει προαναγγείλαι ταις εκεί καθωργίαις ψυχαίς 304 Την Δίαι πίσεως όσον ήδη εσομενην σωτηρίαν, και απολύτρωσιν. Εt in- fra cap. 21. ο μεν εν Ιωάννης έτω και τοίς εν είδε πρόδρομG- εττο, και τους εκείσε την παρεσίαν κηρύξων Χρισ8. Quandoquidem vero decebat , quemadmodum iis, qui in corporibus verfantes vivunt, corpora- lem Chrifti præfentiam prædicaverat , quo ei opus munius que tale omni ex parte perfectum conftaret : ut adinferos quoque meåret, & ibi etiam ania mabus conclufis jamjam per fidem advenientem falutem, & liberationens annunciaret. Et, Itaque Joannes etiam iis , qui apud inferos erant, Pre- curſor advenit, preſentiam ibi quoque Chriſti annuncians. Etante eum Anaftafius Sinaita in Odego queft. τ. μηδαμώς αναθεματίσης άν- θρωπον προ η επιδημίας Χρισέ τελευτήσανα , και εν 7% άδη προς απαξ και μόνον εγενέλο 7ο Χρις κήρυγμα. προλαβών ο Ιωάννης ο πρόδρομG- εκήρυξε κακίσε τον Χριςόν. Νequaquam diris λευονεθis bominem qui ante Chrifti adventum defunctus eſt; nam apud inferos prea dicatio femel, nec ultra pervenit: præoccupans enim Joannes Precurſor Chris Rum illic prædicavit. Vides ergo Joannem non in terra folummo- do Chrifti, fed apud inferos etiam Præcurſorem? quidam ne id fine divinarum literarum auctoritate affirmare viderentur, ver- ba illa Lucæ, Tu es qui venturus eft, ita exponebant: Tues qui in infernum venturus es, ad illos, qui in tenebris ſunt, liberandos, ut illis tanquam qui ante te mortem oppetiturus fum, prænun- ciem, an aliumexpectamus : Horum ſententiam refert, &rejicit Author Catena Greca in Lucam , in illa verba : 7ινές φασιν ότι 305, επειδή έμελλεν ο Ιωάννης προ Τιμία σαυρε τον έκ ξ Ηρώδε θάνατον υπομένειν, ως προάγγελο έρωτα αυλος ήξει κακά λύρωσαμε.G. τες εν άδη, και το χωρίον το έτως εξηγήσαντο. σο εο ο εις άδε μέλ. λων έρχεσθε ίνα ελευθερωσης τες εν σκότω, όπως κηρύξω στο τοίς εν αΐδα ως προτελευών σε, η ετερον προσδοκώμεν. αποβλήθος και παν- 7ελώς η τοιαύτη δόξα. ήδει μεν δ ο Ιωάννης την εις άδε καθοδον 5 Χρισέ, πλην εδαμε η θεόπνευς G χραφή στο ημϊν παρέδωκεν και τοίς εν είδη πνεύμασι προκλήγγειλεν ο θεέσι Βαπισης εσω- (Cccc) 3 OT! της Ο. 206 E X A ME N Dil. 11. img 75 cpifov. Quidam ajunt, cum Joannes ante precioſam crue cem mortem ab Herode ſuſtinere deberet, veluti prænuncius interrogat; } ipſe eo venturus eft, eos qui in inferno erani , libenturus, & locum hunc ita interpretati funt. Tu es qui ad inferos venturus es , eos, qui in te mebris degunt , liberaturus , ut iis id prænunciem , tanquam qui ante te mortem obibo, an alium expectamus, Sed hæc opinio omnino rejicienda eft. Joannes enim ad inferos Chrifti defcenfum fat noverat; & porili mum cum nusquam ullo in loco divinitus inſpirata Scriptura nobis tradi- derit iis qui apud inferos detinebantur ſpiritibus divinum Baptiftam Sere Datoris adventum prænunciaffe. Non nego Chriſti deſcenſum adin- 306 feros ſciviſſe Baptiſtam, Quare ergo quærit à Chriſto? ob illam eandem rationem, qua quærit fcire id quod ipſe Catenz auctor, vel alii loci interpretes dicunt. Namque quamvis id quod quære- bat aliud, ita ipfis aſſerentibus fit: id tamen optime callebat Joan- nes. Quare ergoid quærit à Chriſto ? reſponſum ſuum ipſi ha- beant pro hac fententia. Quid porrorefert, fi de hac prædicatio- ne inferna nihilScriptura tradiderit ? Quot funt, quæ ipfi credi- mus, & certo tenemus,de quibus nulla in Scriptura mentio habe- tur ? An omnia Scriptura debuit ſcribere ? Impugnator opinio- nem debebat arguere, fi quid in ea erat, quod contra Scripturam foret; tuncnamque prævaleret Scriptura. Propter illius folum filentium di&ta aliorum rejicienda non ſunt, de Joanne præcipue, cum id quoque de aliis affirmatum fciamus. Photius Patriarcha Conſtantinopolitanus in Amphilochiis cap. 156. de Simeone Ju- to apud Lucam: αυήίκα και μάλα τ σωληρίας έφες ώσης καταλιπών με επίθει το σαρκίον. Ευαγγελίσαούς 3 και την εν αδα σωτηρίαν, Hey thu a monu't goow. Sed cum jam quam citisſime falus immineret, de ſerere carnem exoptabat, & iis qui apud inferos erant , falutem & re- demptionem renunciare. VII. De Cruce illud quoque conſiderandum eft, ait cru- cem Domini ex cupreſſo, pinu, & cedro g) compactam fuiſle. Pag: 4. . I, m. chea3ng tỤNG CỤ XUĩapter 28a 1, xem Tì πευκη, και κεδρω δι αγαθότηα, Vifus es exaltatus Domine in sue prello, spinu, 5 cedro propter bonitatem. Pag. 62. a. 1. f. Év XUTA- pic. g) Opinio hæc invaluit ex accommodationc loci Eſaiæ LX. 13. & gloria Libani ad te beniet in cypariſo e pinsu , cedro fimul, & glorificetur locus fanétus mense PĀRACLETICES, Dif. II. 207 βιώσω και πεύκη και κέδρω υψώθη ο αμνός και θεέ. In cupreffs & pi- nu, & cedro exaltatus eft agnus Dei. Pag. 69.b. 2. p. xédow avuotys, FFÉUXY TE nay xuwagiosw dé coole. Cedro exaltatus es, spinu, & cu- preſſo Domine. Pag. 158. a. I. m. sj fxxnncía Roçi col Xgisè ó Jsos ÉV 307 πεύκη, και κέδρων και κυπαρίσω προσκωέσα σε, Eccleta clamat ad te Chrifte Deus in pinu , & cedro, 85 cupreſo adorans te. Hæc non placebunt tradentibus nihil certo conftare, ex quo ligno crux Do- mini confecta fuerit, licet alios habeant auctores, Bedam in col. lectaneis, Joannem Chryfoftomum de veneratione crucis, Ale- xandrum Monachum, Anaftafium Sinaitam, Joannem Cantacu. zenum, quorum dicta refert Gretſerus,&examinat lib.I. decru- ce cap. 5. His adde Nicolaum Metropolitam Corcyrenſem: év σοι με σώζει προπαγείς και διαφότης 7% πευκοκέδρω, και κυπαρισο- Xura. In te me ſalvat affixus Dominus ex pinu, cedro , & cupreſſo lig- no, ÉtMichaëlem Pfellum inexpofitione illius dicti, Pulchra formo- (um, κάλλη και των ορέων οσαυρος πέφυκεν, ει δ' ως οτ ισορίας λόγG- έχει εκ πεύκης, και κέδρε, και κυπαρίτ78 συμπέπηκαι, κάλλη 3 Παύτα εισί των Φυομδύων εν όρεσι , ξτο μου φύλλοις κομώνα πυκνοϊς. ετο και επί πολυ ξ αέρG» ανατεινόμενα, Ag ταύτα κάλλη των ορέων 7è vixon olòY © do wrópasay. Pulchritudines vero montium crux ef, fiquidem, ut hiſtoriis narratur ex pinu, cedro, & cupreffo compadla eft, que eorum, que naſcuntur in montibus, pulchritudines ſunt, tum quod free quentibus foliis pernane , tum quod in multum aëris fe extendunt. Pro- pterea pulchritudines montium armatura viltoriam afferens nomen ha. buir . in tanta antiquitate, & rerum ignoratione traditio recepta, teſtimonioque Patrum confirmata à fcripturis non diſſonans, licet nonnullis improbabilis videatur, nonideo tamen rejicienda eſt, 398 cum potuerit eſſe, & forte fuit; eoque potisſimum, cum ex altera parte fciamus multa falſa effe probabiliora veris. Quod vero in tot Patribus non improbatur, non video cur in Paracletica impro- bari debeat, expungique. VIII, Et hæc quidem quemadmodum & nonnulla alia, qui moroſe aliorum ftudia reſpuunt. Sunt tamen in hoc eodem libro, quæ ſine gravicenſura præteriri non poffunt, immo expungi de- bent, partim cum jam recenfitis libris communia , partim fingu- laria: utraque nos examinabimus. Communia cum aliis funt; Primum, Chriftum Dominum deſcenſu fuo ad inferos, O- mnes 108 EXAMEN Dif. 17. mnesh)quotquot aborbe condito,&Adamo ipfo fuerunt homines a penisillis, &poteftate dæmonis liberaffe, hinc verbulo aliquan- do CMUNGūOCY Tóv ó dnu, ſpoliare, prædari, omnia fusque deque po- nere, quemadmodum in direptione urbium fit, ejusque domi- nium in ſe transferre ſæpisſime utitur. Pag. 4. a. 2. f. tor qüdmy coxú- dłuce Xpisós, ws uovu ugatasos no duvaros. Infernum fpoliavire Chriftus , tanquam folus fortis es potens. aliquando nevão, exinanire, evacuare, ita omnia arripere, utineo, in quo prius fuerant, nihil modo reliquum fit. Pag: 31. a. 1. p. fempe@u ädus nay Top 20 Jan νάτα γέγονεν ενος, ον πολυν δ πλάτον έθησαύρισεν ας υπερ πάν- Twv ruw Xessos & ÉVWEv. Defertum infernum atque inops propter mortem unius faétumeft: quas enim multas divitias fibi congefferat , unus 309 pro nobis omnibus Chriſtus exhaufit . pag. 78. a. 2. m. odraças Éx V6- spôv, ray @ds xeycoas agir tón TodvávIqWTON FAŠTOV. Qui refur- rexifi a mortuis , inferni ante divitias , quæ ex multorum hominum numero conftabant, evacuafti. Aliquando T85 ct' ajw@u Javértas, τες απ' αιώνGνεκρες, πάντας τες απ' αιώνα δεσμίες, τες απ' ajwvu fuxa's Omnes nempe qui a ſeculo mortui funt, & apud infe- ros vinculis addicebantur. pag. 4. 2. 2. m. ou curývagas ts's c'm' ajwa v Javévtos. Tu collegifti eos, qui a ſaculo mortui fuerant. Et in- fra: me Qfaçčvras ouvñg sape /as. Et corruptos omnes collegit . pag. 75. a. Ι. f. και κατελθων εν τώ αδη τες απ' αιώνων δεσμίες ήλευ- Dépwoes. Et defcendens adinferos, qui a ſeculis vinculis obftri&ti erant, li- beraſi. Pag.77. a. 2. m. rey muras arenéraras ads tais ar ajua YWY yuxaris. Er fores aperuiſtiinferorum animabus, que a fæculis ibi detinebantur. Pag:79. a.2.f. not adyfeis ev. Tois vergois, Toy ÉxcZOE Τύραννον έδησας, ρυσάμG- απαντας εκ δεσμών ξάδα τη ανασασί TE. Et reputatius mortuus, tyrannum apud eos ligafti, liberans omne's ex vinculis inferni tua reſurrectione. Pag. 101. a. I. f. xátw To's ' aiwum vexpels étavésngas. Inferne eos, qui a ſeculo mortui erant exfreftitati. Pag. 102. a. 2. p. ως κατήλθεν ο σωτης προς τις δεσμίες ως θνητός, συνανέςησαν αυτώ οι απ' αιώνα θανέντες, με λεftendis Sey h) Ex illis ipſis quæ fupra p. 243. fq. diſputavit Allatius, repetitque paullo inferius p. 320, fq, perſpicue apparet Græcos hoc non de aliis velle intellectum quam iis qui in vita innocenter vixiſſent & Chrifto apud inferos prædicanti fidem habuiſſent, vel ca fuiffent conditione qua latinæ Eccleſiae doctores ajunt extitiſſe pios & fanctos V.T. quos in limto Patrum collocant. Ab hoc de limbó Patrum placito illud Græcerum dogma ſolis vocabulis discrepat, PARACLETICES. Dif. 11. 2009 Servator ad viniłos , refurrexerunt cum eo qui a ſeculo erant mortui. Pag. 104. a.I f. και συνήγειρας 78ς απ' αιώνος θανένας. Er defun. δίου A (eculo collegiti. Pag. 127.6.2. p. και εις αδην φοιτήσας, όλον σων - ήγειρας κείμενον Χρισε εν σαπρία 7ον ανθρωπον. Εt ad infενος 31ο abiens univerfum collegifti jacens Chrifte in putredine genus humanum. Pag. 128. b. I.f. άδε πύλας και μοχλες συντρίψας ζωοδότα, ανέ- smo as TAYTAS. Inferni portas & veltes conterens, vitae largitor, exſu- [cii afti omnes. Pag. 151. a. 2. f. και συνήγειρας νεκρες τες απ' αιώνG. év okÓTA XaJeudovlas. Et congregafli mortuos, qui à ſeculo in tenebris dormiebant. Pag. 173.a. 2. f. όθεν ανέςησαν οι απ' αώνος δεσμώτα, ngausdiores . Propterea furrexerunt qui a ſaculo vinculis compedieban- tur, clamantes. Pag 194. a. 2. m. λέλυται άδης ο πικρός καταλύσαν- τoς αυλον σε φιλανθρωπε, και ανασήσαντος τες απ' αιώνος επει xageúdoutas. Difolutum eft infernum amarum, cum tu humane eum deftruxiffes, & liberaffes eos, qui ibi à fæculo dormiebant. Pag. 136. a. 2. m, εδέσμη χαρας σε λαός αράνομος , και δεσμώτα αλυτων σωτερ δεσμών παντες απελύοντο. Vinciebat manus tuas populus iniquus vinculis colligati indiffolubilibus , Servaror, omnes folvebantur. Et quod magis mirandum eft, ſunt Patres, qui id idem apertisfime enunciant. Joannes Chryfoftomus orat. in Ceme- terii appellationem, & in Crucem Domini: έτω και ο Χριςος εποίησε τον ληξαρχον και τον δεσμοφύλακα τον Ααβολoν ομά και τον θάνατον Δασ θανατε αυξ δήσας, και τον πλετον παντα, 7ων αν- θρωπων λέγω 7ο γένος, μελήγαγεν ας 7α γαμιεία7α βασιλικα. Στο κα Παύλος δηλοί λέγων. Sic & Chritus fecit , principem ilum pre- donum, is carceris cuftodem diabolum fimul & mortem, cum per propri. Ammortem vinxiffet, omnes divitias, bumanum, inquam, genus tranſu- lit in æraria regia, Hoc & Paulus indicat, cum sit. Proclus Pa- 311 triarcha Conftantinopolitanus orat, dePasfione Domini: σήμερον οι εξ αιώνα ήλευθερώθησαν δέλοι. Ηodie ii, qui a feculo fuerant (tr. viin libertatem vindicati funt, Et infra : Hatoda ev ads to E αίωναν νεκρωθέντων ανόδε γέφυρα προς αναβίωσιν. o ad imferos de- ſcenfum iis , qui a ſeculo mortui erani afcenfionis pontem ad redivivam vitam, Et infra: ως θάνατον καταργήσα, και τον άδην σκυλεύσαι, roy To's ct'ajwvq vexeris (WoT 0176 4. Llt mortem deftruat, ſpoliet infernum , mortuos à fæculo vivificet. Theodorus Studita orat. Catechet. inDominicam Ρafcha: κατήργησε 7ώ ζωοποιώ αυτ8 θα- (Dddd) νάτω ' 210 V EX A MEN Dill. 11, νάτω Τον θάνατον, και παντες οι εν τώ αδη των δεσμών απελύθησαν, jVéwé Tàu ngádencov, naj Tãosy dulovcionlov ameipycoclo. Vivia fica ſua morte mortem deftruxit, & omnes qui in inferno erant a vinculis liberati funt , aperuit paradifum , omnibus in illum adicum aperuit, Et infra : οι απο γής εις έρανες ανατρέχεσιν οι εν τώ αδη ελευθε. ρέντα των δεσμών και Διαβόλο. Εt, έτος και νυν απολυμάνες έσως σε , νεκρωθέήας έζώωσε , και εξ Δαβόλε τυραννίδος αφείλειο, Qui e terra ſunt in cælum curfitant, qui in inferno, a diaboli vinculis lie berantur. Et, Hic & eos, quinunc male perduntur falvavit , demortuos in pitam vindicavit, is a diaboli tyrannide exemit. Joſephus Bryen- nius orat. de Domini crucifixione: éta@nivce dvasyon, etc ads xato ήλθεν ο μόνος ελεύθερος εν νεκρούς, ίνα λύση 7ες απ' αιώνος εκεί- de xalexoft'rs. Sepultus eft , ut refurgeret, in infernum defcendit for lus inter mortuos liber, ut folveret eos, qui à feculo ibidem detinebantur. 312 Infernum itaque fpoliavit , extractisque iis, qui inibi commorabantur exhaufit, extractis, inquam, omnibus hominia bus, mortuis omnibus, cunctisque a ſæculo, genere humano uni- verſo, Adamo cum ſubſecutoabeodem genere univerſam diaboli regiam inanem, deſertamque reliquit; quod abſurdisſimum eſt, & a Chriſtiana pietate abhorrens : Chriſtus enim non omnes, fed minimam demortuorum partem, eamque ſanctorum eduxit. Si dicanrex Chryfoftomo orat. in Cemeterii appellatio- nem, & Crucem Domini, reſurrectionem hic non proprie, fed metaphorice ſumi, pro ſomno atque ſopore videlicet, nam ante Chriſtiadventum mors nomen mortis habebat, & infernus voca- batur, at poſtquam Chriſtus pro mundi vita mortem fubiit, non amplius vocatur mors, mors,ſed fomnus & dormitio. Dormitio- nem appellari reftantur illa Domini verba, Lazarus amicus nofler dormit: non enim dixit, mortuus eft, quamvis revera mortuus eſſer ; Refpondebimus hocin loco non agi de Hiſtoria , non de fententia Tropologica: & Paracletice manifefto inſinuat, omnes quotquot fuerunt homines a condito orbe demortui, adreſurre. étionem revocatos, Quod dictum abſurdum omnibus modiseſt, & Catholicis auribus in auditum. Patribus, quiid idem videntur aſſerere, cum de hac retra- 313 Etatam non fcribam, nolo reſpondere. Patres multa dixere, i) & mo, i) Vera atqucingenua de Patrum fcriptis & auctoritate confesfio, PARACLETICES. Dif. II. 2IT & monumentis editis fasſi funt, quæ cum recta Ecclefiæ narma non conveniunt: illa tamenlegi permittuntur, quod nullum in- commodum afferant. Non enim facra Scriptura funt, quæ om- nino eſtinfallibilis, &fempiternæ veritatis, in quo à di&tis Patri. bus differt. Ealicet permittantur in Patribus, in Eccleſiaſticisli- bris ingerenda non funt, cum quidquid in Ecclefia legitur,palam. que omnibus proponitur, quafi di&tis ipfis Sanctorum majorem præ ſe ferat auctoritatem, magis afficiat, animumque ad fui obſe- quium trahat, ideoque prohibetur, ne auribus aliorum ingera- tur , quod extra Ecclefiam permitteretur. Multa porro eſſe in Patribus, quæ minus ab Eccleſia probantur, ex Græcorum Magi. ftris recentioribus , quando cum iis ſermonem habeam, probabo. Georgius Corcyrenfis Metropolita: προφασίζοναι και ότι Αμβρό - σιG έτως είρηκεν εν 7οίς αεί αυής λόγοις. έτι 5 Αύγετίνος και Ιερώ- νυμος, υπέρ ών απολογητέον, ως ή νενοθεύκασι 7ας 7άτων συγγρα- φας τινες, ή και εικονομίαν ίσως αρήκασιν, ή και ο μέγας έχρήσατο Βασίλειος παρ εαυτώ φυλάττων άχρι 7ινός απόρρή/ον ξ παναγία πνεύ- μαλος 7ην θεολογίαν, ή και τα ακριβείας ως άνθρωποι παρασύρησαν. και πολλοί πεπόνθασι των μεγάλων έν (ισιν , ως Αλεξανδρείας Διονύσιος, και Μεθόδιος ο Παλάρων, και Κλήμης ο Στρωμαγευς, και πιέριος, και Dideje punos, non @chyvasos, scy Eignałos, scy In Tómulos duls μαθητής. Τινας δ' αυτών ρήσεις εκ αποδεχόμεθα, και τοι τ' άλλα. spódga Jaoudzones. Cauſam addunt , Ambrofium in traétationibus de coita locutum fuiffe , item Auguftinum & Hieronymum, pro quibus re- 314 fpondendum eft; vel eorum monumenta à quibusdam falfata fuiffe , vel ita tempore ferente, & data opera locutos, quod & magnus ufurpavit Bafilius apud femetipſum ad tempus preſcriptum, occultam ſancti Spiritus Theologiam conſervans. Vel etiam ab exquiſita illa doctrinæ norma, uti bomines recesfiffe; quod multi quidem, iique cx magnis, in quibusdam perpesfi funt, ut Alexandreus Dionyfius, Methodius Patareus, Clemens Stromateus, Pierius, Pamphilus , Tbeognoftus, Irenæus, & Hippolyrus ejus diſcipulus: quasdam enim eorundem fententias non recipimus, licet relia qua ipforum magna in admiratione habeamus. Vide ſi vis Georgium Scholarium de procesſione Spiritus fancti contra Latinos cap. 10. Barlaamum Monachum de Purgatorio, &Joannem Beccum orat. 2. partim apologetica, partim contradictoria de nonnullis dictis (Dddd2 fas 2T2 Dif. 12. ΕΧ Α Μ Ε Ν facræ Scripturæ male expoſitis. Non fequitur itaque, Nonnulli Patres dixerunt, ergo verum eſt, ergo probari debet, & in Eccle- fia tanquam verum Chrifti fidelibus , ut illi affenfum præbeant, proponi. Quinimo ſi falſum in Ecclefia recitatur, licet aliqui Patres illud ipfum afferant, dictis dictorum Patrum non obftanti- bus reprobandum, expugnendumqueeſt. Præter enim divinam Scripturam , &communem conſenſum Ecclefiæ , nemo alius in- fallibilitatem ſibi vindicat. Aurea ſunt Nicetæ Byzantini Philo- fophi verba tractatuApologetico pro Synodo Chalcedonenficon- 31, tra Principem Armenia : πλήν εν διευθετεύσες την σην έυκλιαν, και εν τέτοις τα νυν λέγομεν , εχ απλώς και ως έτυχε δα σε μαρτυ- μίας πατέρων αει πίσεως και δογμάτων αναλέγει. έπει και τις θειες πατέρας έγκλήματα σέιγράψειας, και σε άσινή εις τον τ πί σεως λόγον και Δαληρήσειας. πολλα δ' τοις πατράσι προς κατάχρη- σιν, ήτοι καλα μεγαφοραν ή ομωνυμίαν , ή αντιστροφήν, ή άλλως πως έσιν ευρεαν λέγοντας, και ε μόνον 7ετί , αλλα και αθώαι γραφα και η συνήθεια έτως τα ονόματα μεταχειρίζεται, και θέα μοι και αυτόν 7ον μακάριον Κύριλλον τας υποστάσεις αντι 7ων φύσεων, και τας φυ. σας αντί των υποςάσεων εκλαμβάνονα. οίον φημί ά τις διαιρα σας υποςάσεις. και πάλιν ο αυθός λέγει , ασύγχύλοι μεμβρήκασιν αι φύ- σεις, ήγεν υποφάσεις. ό, τε μέγας Αθανασιος και πρόσωπα επί Χρις8 δύο δάχυρίζεται. α μή τις ξτο είπoι, ότι καταχρηστικώς 7οίς πατράσιν ερρήθη, αυλές 7ε 7ετες αιρεθικές αποφάσεις , και εκ Ιωνδε των λογων αναλεγομως χρήσεις, εαυ]ού τε και άλλες μεγάλως βλά- ψευεν, αλλα χρή τας τοιαύτας χρήσεις, εί τις βέλούο εκ των θείων πατέρων αναλέγεθ , οίον νομοθελενας Εί τινων πραγμάτων , και οροθέσενας ευρισκομένες, και την οικείαν γνώμην ανακαλύπτοντας, οίον επί το πει κσίας και υποσάσεως όνομα ως Βασιλεία και πανω λαβών Ακρισιν ταύτην έχον/α 7ην Δαφoραν προς άλληλα , ήν έχει 7ο κοινόν προς το καθ' έκαςον, ή και αυτες καταχρησαμίες εν άλλαις ότι πλείςοις αυλών συγγράμμασι 2ξασαφείας κυρίως, όπερ αλλα- χάσε κατεχρήσαντο. ή και εν οίς σύμφωνοι οι πλεισοι των πατέρων γε- γόνασιν, ή και συνοδικώς εκυρώθη, αλλα μη τα έξοδικώ λόγω, ώ πολύ λάκις αν τις κατα την ερμηνείαν, και αμελέςεροι Δικείμενοι κατα 36 χρήσοιτο λέξεσιν υπό υμετέρων νοημάτων προς το αγόρι G, ή και μη πρόχειρον έχων την επιτηδειότητα, ή και τισιών ετεροδόξων αντικα- 9ι. PARACLETICES. Dif. 11. 213 θισαμενΘ-, και κατ' άλας και προφάσεις τ των ονομάτων ακριβείας μη φροντίσοι, δει εκ των τοιέτων χρήσεις αναλέγει ,αλλ' ώς ανό- Tuy Parafu. Tuæ itaque profpicientes glorie in bis quoque nunc dicie mus, baud opus efſe te temere, & ut fefe occafio tulerit, de fide, & dog- matibus Patrum teftimonia colligere ; tunc enim & ditinos Patres probro afficies, nec te inculpatum in fidei ratione confervaveris. Mule sa fiquidem apud Patres vel abufu , vel metaphora , vel equivocatione, vel é contrario, vel alio quopiam modo di&ta effe reperies : neque id tan, tummodo , verum & divine litteræ, & ufus fic nomina ufurpat. Et vio deris ipfum etiam beatum Cyrillum hypoftaſes pro naturis , & naturas pro hypofafibus ufurpantem , & rurſum is idem dicit, inconfuſe pere fonas duas in Chrifto effe contendit. Et niſi quis dixerit , Patres fimia lia per abufionem dixiffe, ne ille bos eosdem bæreticos enunciabit, os ex hujuscemodi tra&tatibus fententias legens fibimetipfi , aliisque ma. ximo erit nocumento. Verumsramen opus eft, fimiles fententias , fi cui in animo eft, ex dipinis Patribus colligere , ab iis , dum de rebus tan. quam legem ferentes , aut definientes ; vel propriam fententiam enuns ciantes verba faciunt , eligere , ut fuerit nature & hypoftafeos nomen, å magno Baſilio determinatum , ea inter ſeſe differentia difcerni , qua commune ES fingulare ſecernitur ; vel dum iidem ipfi rem abutentes, in aliis tamen iisque plurimis fcriptis exponunt , quod alibi abufi funt; 317 pel ab iis , in quibus plures ex Patribus concordant, vel tandem per Sy- nodum aliquam determinatum eft ; fed non ex exotericis fermonibus, in quibus ſæpius quiſpiam, dum res interpretatur fegniter fe gerens dia &tionibus abutitur, à noſine intelligentia ad id adałtus ; vel quod promptam non babuerit babilimtem, vel quod, dum fe adverfariis ope ponie , alis etiam ex cauſis de exacta verborum difcusfione minus cogie Non itaque ex bis fententiæ feligenda ſunt, ſed ex illo que fue pra diximus. Quomodo vero Patres legendi ſunt absque offen- fione, vide Evlogium Epifcopum Alexandrinum apud Photium tmem, 225. Secundum eſt, omnes homines, k) qui in monumentis erant (Dddd) 3 ad *) Hoc iterum non de omnibus omnino hominibus , fed omnibus quorum anime ex inferis à CHRISTO liberatæ erant, intelligere poffunt Græci, Aperta autem fepul 214 ΕΧ Α Μ Ε Ν Dif. II. ad vitam vindicaſſe. Pag. 1. b.2.f. recy tov I dévelov yexpedoas (wmy na μίν εδωρήσαίο πεπακότα τον Αδαμπαγγενή ανασήσας.Ει mortemin. serimens vitam nobis elargitus eft, lapfum Adamum cum toto genere hue mano exſuſcitans, Pag. 6. a. 2. m. Túnas öd's owijava noy To's án'alu ex tápségápavla. Qui portas inferni contrivir, 8 a few culo homines ex ſepultura exſuſcitavir. Pag. 55. 2. 2. p. Énerwoe tos tá- 08s ó Autgwty's, so xúreuts tovci dny. Exhaufit fepulchra liberator, /pe- liavit infernum. Pag. 70.b. 2. m. avésnsonveyei as T&S ÉV TOTS pernuecious adoxăýas da' away. Refurrexifi fimul congregans eos, qui in ſepul- turis habitabant à fæculo . Pag. 77. b. I. p. v telowielin 08 Yuxa ta's d'H' alw@ owavésyoe Yuxãs. Deificam tua anima animas a ſeculo fecum una exſuſcitavit. Pag. 78. b. I. m. ó ouy natales poi uéxgis 318 ads, xay tãou odoroiutas tavayasaou. Qui una mecum ad infernung usque deſcendifti, omnibus que viam ad reſurrectionem aperuifti . Pag. 74. a. Ι. f. και δε θανάτε καθαργήσας την ιχύν τοϊς τεθνεώσι πασιν ciplagoiar Tagéges , Namque mortis robore profiato, demortuis omnis bus incorruptibilitatem elargitus es. Pag. 101 a. I. f. év uripali ététus ó xevado as ta sevijuala. In ſepulchro pofitus es, qui ſepulchra exhaufifi, Pag. 102. b. I.f. ανασας εκ ξ μνήμασ πανας σωανέςησας τας Év dn vengés. Refurgens è monumento omnes una tecum refurgere fe- cipi, qui in inferno erant, mortui. In his etiam vides ouvayeiger, sevgv, cin' oños vexey's, & ne dubium cuipiam ſit de mente Au- Etoris, in plerisque additum zvlas, omnes. Habemus ergo quotquot ab orbe condito mortales ante Chrifti adventum vita fuerant defuncti, ab ipfo Servatore noſtro cum ad inferos pene- traffet, in vitam revocatos: corpora fcilicet ex monumentis, a- nimas ex infernis. Quod fi de animis nullus haberetur ſermo, qui tamen habetur, adhuc neceſſario illas in vitam revocatas fa- tendumeſſet, ne corpora alienis animabus, vivere de novo pro- ductis dicere cogeremur. Tot itaque ſepulchra apud omnium gentium nationes, tot polyandria, tot urnæ, tot denique offua- ria in ipfo Chriſti deſcenſu ad inferos, osſibus ſpoliata, vacua, delertaque plorabant: & nullus tunc mortalium cinis in ma. tre terra requiefcebat, quo an dici posſit abſurdius , admirabi- lius? Quidam dicent de ſanctis & juftis id tantum dici, quod & ves fepulchra Domino reſurgente &multa mortuorum fanctorum corpora furrexiffe, die fcrte teſtatur S. Matthæus XXVII, 51. ſq. PARACLETICES. 215 Diſ. 11. omnes, & verisſimum eſt, docetque ipfa Paracletice. Pag. 77, b.2.p. 20- 319 θέντα φιλάνθρωπε σ8 τον ναόν και σώματος, τάφο μερισάμεναν και αδης άκοντες άμφω δίκας ας πράττονται. ο μεν των αγίων σε ψυ- χας, σωματα και έτερG- συνεκπέμπων αθάνατε. Solutum hominum Amans templum cui corporis cum fibi fepulchrum, & infernus dipartitieſ- ſent, inuiti ambo pænas perfoluunt, hic quidem ſanctorum tuorum animas, alterum corpora una ſimulcmittens, immortalis. Et pag. I12.b. 1. f. 4u χα 7ών δικαίων σε επί ξύλο πάλαι την ψυχήν ωραδονία δέσποτα, ως ή θοντο αλωνίων λόγε δεσμών απελύοντο. Αnimejuftorum cum te in lignopridem animam reddidiffe Domine perſenfiffent; a ſempiternis Domine vinculis folvebantur. Sed hæc certe non fatisfaciunt; qui enim dicit nullum excludit, & omnes ab his dici, teiſtmonia ipfa convincunt. Cum videam vero cautiores ingenio neſcio quid musfitare, omnes non femper univerſos in eo genere, fed aliquan- do partem inferre, & neſcio quæ Scripturæ loca conſarcinant: diſcant ex ipſa Paracletice, omnes inibi pofitum, nullum exclude- re, cum apertisfime aſſerat, præterjuftos, de quibus nullum du- bium eſt, peccatores etiam & impios vitæ reſtitutos. Nota verba pag. 103. a. Ι. f. σε ξ παντεργέτη καταβαση ο αδης Χρισε καθαγέ- λασος γεγωνως μεσε πανιας 7ες παλα τη πλάνη νεκρωθένας σε υπερυψενας εις πάντας 7ες αιώνας. Tui creatoris omnium defcena fu, infernus Chrifte ludibrio faétus evomait omnes quotquot antiquitus in errore demortui ſunt, te exaltantes in omnia fæcula. Qui tŷ aldvin vengŘtoy in errore immoritur, juſtus non eft, fed Dei inimicus vi-320 tam ponit, & nonniſi impius & peccator habetur æternis ſuppli- ciis condemnatus, athos omnes Tavas, infernus evomuit,ergo omnes tuncjuſtos,& impios omnes evomuit. Genus ipfe tertium nullum agnofco; fi in tanta Chtifti munificentia, & liberalita- te, dicamus etiam miſericordia , pueros in limbo, vel alios in Purgatorio excludant, næiſti Dei immenſam humanitatem immi- nuant, qui peccatores pesſimos & pænis dignos liberat, pueros, & bonos, dignos quorum mifereatur, in pænis relinquit: Ma- net ergo certisfimum diétis ejuscemodi genus humanum univer- ſum ab Adamoipfo per Chriſti ad inferos deſcenſum fuiſſe in vi- tam vindicatum, fed fepulchra cadaveribus, & infernum anima- busſpoliatum, novam fibi ftipem ad ſublevandam inopiam a morte ipfa petiiffe; ſed quis ſimilia in Eccleſia, ſiex Ecclefia fuerit, faffus eft unquam? Tera 216 ΕΧ Α Μ Ε Ν Dr. 11. Tertium eft, Chriſtum defcenſu ſuo illo ad inferos 1) mor- tuis omnibus remisſionem prædicaſſe, dediſſe iis, qui credide- runt, denegaffe incredulis. Pag. 5. b. 2 p. τω σαυρώ σε την α- ρήνην ευαγίελισάμG-, κηρύξας αιχμαλώτους σωτήρ με την άφεσιν τον κρατάνα ήχυνας Χρισέ γυμνον, ήπορημένον δείξας τη θεία έγέρσι 08. Cruce tua pacem annuncians , & prædicans captivis' ſervator meus remisfionem, dominantem confudifti Chriſte, nudum, & inopem oftendes 321 d.vina tuarefurre&tione. Captivos intelligit vinculis in inferno addi- είos, quos alibi δεσμώτας νοcat. Dominantem infernas poteftates. Sed ne pro captivis peccatores, & dominante xao uongátoça, & præ- dicationem Chriſti in hac vita , non poft mortem intelligas, quamvis noſtræ ſententiæ loca alia ex aliis libris adducta ſtabili- ant, habeto tibi & alium locum ex pag. 127. a. 2. m. ότι τον αδην έδησας αθαναζε ως θεός παντοδυναμών και νεκρές συνανίσησας , και πύλας και θανατε συνέτριψας και κρατG- ξ αδε καθείλες ως θεός. διο οι γηγενείς δοξολογεμάν σε πόθω τον ανασάντα και καθελόντα έχθρα το κράτG-ξπανόλες και σανίας ανασήσαντα, τες επί σοίπιςεύσανας. Quodinfernum ligafti immortalis ut Deus omnipotens, & mortuos refur- gere feciſti, & portas mortis contrivifti, & poteftatem inferni enervaſti uz Deus. Propterea terrigenæ gloriam tibi cum defiderio dicimus, qui re- furrexifti , & oppugnafti boftis dim perditisfimi, & omnes in vitam redu- xifti, qui in te crediderunt. Etcum videam hujusce erroris de ſalute damnatorum ſe- mina nonin hoc libro tantum, quem modo dijudico, fed in Trio- dio, Pentecoſtario, ac aliis Græcorum libris Eccleſiaſticis fæpius fpargi, non abs re erit, ut cenſeo, rem hac altius, accuratiusque examinare, ut unde error irrepſerit, undeque propagatus tan- tum Græcorum libros infecerit dignoſcentes, malo medicinam non incommodam afferamus. Quæſitum diutius eſt etiam ab ipfis Ecclefiæ incunabilis, an fides tantum in Chriſtum vel per Chriſtum ſalutem animis pareret, adeo ut qui, licetlaudabili vitæ 322 inſtituto', integra fcilicet vita, ſcelerisque puri vixiſſent, in Chri- ftum tamen non credidiſſent, æternis ſuppliciis damnarentur, Omnes in eo convenere fontem falutis Chriftum eſſe, ab eo tan- tummodo expectandam:oleum, fi in aliis perquiratur,perdi. Ne- que in hac re fuit inter Catholicos dubitatio. Primus Marcion, 1) Confer quse ſupra p.239. [c99. 308. reg. 1ος PARACLETICES. 217 Dif. II. ut lib. 1. cap. 29. refert Irenæus, fundamentis dogmatum inverfis, debitam falutem per Chriſtum viris juſtis furripuit, quam injuſtis non eſt veritus elargiri. Nam docuit Cainum , Nembrotum, Sodomitas, Ægyptios, ac alios moribus immanisſimis deſcenſu Chrifti ad inferos falutem conſecutos, cum ibi remanſerint Abe- lus, Enochus, Abrahamus, accæteri Prophetæ & Patriarchæ, & ne ſineratione, rationis ipſe expers loqui videretur, addebat, ju. ſtoscum alibi fæpius Deum illos tentantem vidiſſent; tunc etiam tentare eum ſuſpicatos, admonitionibus Chrifti non credidiffe, ideoque apud inferos deftitutos. Sed ridicula hæc. Nemo enim absque fide falutem habuit. Nonnemo m) in contrariam ſen. tentiam trahere conatus eft Clementem Alexandrinum, Chryſo- ftomum, Juſtinum Martyrem, & Euthymium, tanquam qui vi- derentur aſſerere, Philofophiam gentibus, veifolam Dei cognitio. nem ante Chriſti adventum ad falutem ſuffeciffe, & fimili ratione Judæis Prophetas, & gentibus probatisſimos quosque concesſiſſe, ut eorum ope uterque falutem conſequi poffet; eosque qui ita vi- 323 xerint non minus Chriſtianos eſſe, quam alios fic dietos poft Chri- ſti adventum, ideoque multos ex illis falutem conſecutos. Sed optime illi fatisfactum fuit a Catholicis, rectaque horum Patrum fententia aliis eorum di&tis, fálfa exploſa, communita eſt. Hinc ab iis repetendis abftineo. Quid hic hæreticorum recentiorum nugas aggeram, qui in vita æterna, & Herculem, & Theſeum, & Numam, & Camillum, & Catones, & Scipiones, & Socratem, & Virgilium; Et quos non ceelo locant? Et Catholicis cum iftis in- ſaniit Ludovicus Vives n) merito a Theologis Lovanienſibus no- tatus. Vide ſi placet Roſueidum in lege Talionis tab. 1. & in Anti- capello cap. I. Julium Bullengerum Diatriba in cap. I. exercit. 1. Caſaubonianæ in Baronium, Gerardum Joannis Vosſium Hiftor, Pelagianæ lib.3. parte 3. theſi 11. Franciſcum Fevardentium, & alios, qui robuſte admodum hafce Hæreticorum næniolas refel- lerunt, tantosque Patres ab Hæreticorum calumniis vindicarunt. De Theophilo, Falconilla, Trajano, & aliis, quid fentiam ipſe jam o) dixi; licet non inficiar plerosque effe, qui Trajani histo- (Eeee) riam m) Iſaacus Caſaubonus Exero. Io ad Baron, cuj adde la placet Montecutii Analcote Exerc. I. Ad Auguſtin, de Civitate DEI XVIII, 47, Supra pe 124. a) , 2x8. EXAMEN Dif. ΙΥ. riam approbent, quorum non minimam partem in unum collegit Alphonſus Ciacconus Apologia de hac re edita, 8 Franciſcus de Mendoza lib. 2 de floribus facris , problem. 6. in quo dubitat an B. Virgoſuo patrocinio aliquem aliquando abinferis eripuerit, & multa notatu digna aſſumit . Ridicula quoque eft eorum fententia, qui traduntſudam, cum fcirer Chriſti in inferos adventum, & inde omnium falutem futuram , ſuſpendio Chrifti mortem prævertiſſe, utinde poftmo- dum adventu Chriſti falvus educeretur. Sententiam refert, 8c 2efutat Glycas five Zonaras epift. 56. πλην έχ έτως επί την αγα χόνην ελήλυθε, καθω 7ενες υπειλήφασιν, ώςε προλαβείν τον Χριστόν, και ας αδην καλελθείν επί τω 7υχείν εκείσε παρ αυτά συγχωρήσεως, στο δ εκ άν ποτέ τις καλαδέξαντο λογισμα κύριG ών. δδ πω- ρωθείς επί τοσέτον 7ην Αρένοιαν και ο παντάπασι την εαυ78 απογνάς σωτηρίαν, πώς, η ποίω τρόπω καθ' εαυτον τοιαύτα σωέςρεφε και πως έμελετα καλελθον 7ε εις αδην, κακείσε 9ειναι μεγάνοιαν και άλλε πο- θεν εκείνα ήκεσεν, ή γίνω ειπόν7G ξτο μεμαθηκεν, ότι προς άδην κατελθών ο Χριςός, κήρυγμα μετανοίας, και 7οίς εκείσε κηρύξειες και Παύτα προφήτε Δαυίδ καθεκάτην ακέων λέγοντG». εν και το άδη 7ίς εξομολογήσεταί σοι, προς όγε 7οίς ειρημένοις οσιώτατε άνες, και τι ωει Ιάδα φησίν ο χρονογράφος εκείνG» Γεώργιος ο Κεδρηνός εάν δέναι βέλομαι σε δι είδησιν. λέγει και πολλα ωραυκαλάμινος υπα των αποστόλων ο Ιέδας, ώσε προσελθείν και βαλείν μέγανοιαν, έκ ήθέα λησεν, εφ' ώ και ακέσας ότι ανελήφθη ο Χρισος επιτοσύτον όγκών θη, ωξε και μέσον λακίσαι, και αεί μεν τ ματαιολογίας ταύτης και τως.. ότι και την εαυξ σωτηρίαν ο άθλιος απογνές, μην εν άδη σω» τηρίας ελπίζων τυχών τώ δι' αγχόνης τέλG έχρήσατο, και ο μέγας Αθανάσιος αριδήλως ξτο δεδήλωκεν εν 7οίς πρός Αντίοχον κεφαλαίοις έτως ειπών, δεν χάρον απογνώσεως, η συχεθείς ο Ιάδας απηγξαθο: 325 Sed tamen non bac ratione ad laqueum venit , ut quidam exiftimarume Ht Anlederteret Cbriftum , & ad inferos defcendens ab eo fibi eo in loco dei niam impetraret. Id enim nemo unquam admiferie, dummodo confils? compos fit. Qui etenim tantundem cognitione obduraru eft , & modis omnibus de propria ſalute de fperarit, quomodo, que quanam ratione in ſco fe fimilia refolvebai? quomodo meditabatur ad inferos defiendere, ibig & penitentiam agere? infuper undenam ille audiit , aut quo id refere edidicit , defcenfu fuo ad inferos Chrifum pænitentiam illis, qui ibier. PTAS PENTECOSTAR 1T. DIG.11. 219 prædicaturum, eoque potisfimum ſi audiat quotidie Prophetam dicentem, in inferno autem quis confitebitur tibi? Præter jam dičta, ſacra- tisſime Vir, quid de Juda Georgius Cedrenus Chronographus refexae ſcire te, ut id quoque non te lateat, cupio, tradit enim, multis ſollicitatius ab Apoftolis Judas ut accederet, factique fui eum pæniteret, noluit , ideoque audiens Chriftum aſſumptum fuiffe, in tantam molem excrevit, ut medius rumperetur. Ec hæc quidem de hujus fertentie inanitate, Eum porro de propria ſalute defperantert., non apud inferos de ſalute ſperantem laquce vite finem quefiſſe ; magnus Athanafius manifeſto docuie in queſtionibus ad Áæriochum illis verbis : Nihil eft defperatione deterius, qua correpfits Judas feſe in laqueum induit. Ammonius quoque Presbyter fatis antiquus auctor narrat Chriſti deſcenſu ad inferos animas omnes, & ipfiusJudæ à vinculis fuiſſe folutas,non tamen omnes cumChri- Ho afcendiffe, fed tantummodo illas quæ crediderunt. Idem Gly- Cas: επιβεβαιοί Παύτα και ο πρεσβύτερG- ΑμμώνιG λέγων , ότιξ 316 Χρισ8 καιελθόντG- εις δην αι ψυχαί πάσαι και αυτή η Ιεδα των δεσμών απελύθησαν. έκέτι 3 και πάσαι τα Χρισώ σωανήλθοσαν, Prów od Q af Tesettura. Tantamne fuiſſe viin & efficaciam adven- tus Chriſti ad infëros, ut fola fui præſentia damnatorum vincula, fi tamen in locum damnatorum accesfit, fuerint diſſoluta ? & po- terant jam liberi, niſi inertes eſſe voluiſſent, Chriſtum ſequi, & conari aliquid de ſua liberatione ? Quis enim præſente Chriſto, &c vincula ſolvente, neuna cum eo commearent, impediſſet? id fane non tentaſſent in fugam verſi dæmones. Perfidia eos deti- nuit , & pertinacia in malo , ſed ſplendor Chriſti, & poteftas, quemadmodum vincula, & tenebras, ita malum animum, & per- vicax ingenium emolliiffet. Si Judas Chriftum expectabat ad be- neficium à Chriſto accipiendum paratus, credens tanto miraculo, ideoque vitam fibi eripuit, jam redivivus Apoftolus, ſuo throne, cum omnesjudicio divino palam ſubjicientur, fedebit.Sed nuga. Andreas Cretenfis Virginis animam, referente, necim- probante Glyca epiſtola 42. poſt mortem ad inferos deſcendiſſe tradit. α 3 και εις άδην λέγει και την μακαρίαν αυτης ψυχήν κατελ- θειν ο θεότατος Ανδρέας ο Κρήτης, άτε τα εκείσε ως Χρισ8 τε- λεθένα μυηθεσoμάμην μυσήρια. πώς τε νενίκηκε, και όπως τες μοχ- λες εκείνες σωρίψας εγείρεται, μη θαύμαζε τέτε ένεκεν ξένον το πράγμα ηγέ, αμήχανον είναι λέγων και ταις ξ κυρία α- (Eeee) 2 rende τε 2Ο EXAMEN "Dif. 11, dhe funt. 327 7εθείναι χερσί, και εις άδην αυλήν κατελθών. Αν τρόπον ο κύριο εις χείρας σε πάτερ Θεατίθημι το πνεύμα με έλεγε, εις άδην και ό- μως 7ηνικαύτα καθήρχείο. έτω δή και τα καλά την παρθένον vošateos dov. Et fi in infernum quoque beatam illius animam des. cendille tradat divinisſimus Andreas Cretenfis, ut fcilicet myſteria à Cbrie fto ibi peralta addiſceret, & quomodo depicerit, 8 quanam ratione ve- Fibus illis fraétis refurrexit. Ne boc tibi admirationem concitet , neque rem effe peregrinam exiſtima, fieri non poffe, inquiens , camin manibus Domini deponere, & in infernum defcendere. Quemadmodum enim Dom minus , In munus tuas Pater commendo fpiritum meum, dicebat, nibilo- minus in inferna runc defcendebat , eodem modo & res Virginis dijudicax. Nec Virginis tantum, fed & reliquorum hominum animas poft mortem in infernum defcendere ex eodemAndrea idem Gly. cas enunciat & probat. Ea tamen differentia,quod juftis ad con- templanda Chriſti myſteria etiam in illa regione patrata , loco tranfitus ad cæleftia concedatur; impiis tanquam fedes,in quare- manent Eternis fuppliciis cruciandi, ύσερον δξ κυρία καθαγε τον πάθος καιρόν είπον G. πάτερ εις χείρας σε ωραήίθημι το πνεύ- μα με, 7αις μας των δικαίων τηνικαύτα ψυχαίς, ή προς τα άνω πε- ρεία κεχάρις αι , έδε δ δωρεαν ο Χριστός υπέρ αυτών απέθανεν αι των αμαξωλών ψυχαί καθάπες και πρότερον τους κάτω εναπομεια- σι, και δη λον εξ ών εν τω εις την κοίμησιν τ υπεραγίας Θεοτόκ8 λόγω αυγά διέξωσιν ο θειότG- Ανδρέας ο Κρήτης. λέγει δ' ατωσι, 328 και νύν μας απανων ανθρώπων, και αυτών δη των αγίων αι ψυχαί τον αμειδή των δε τόπον επέρχονται, και κατέχονται δε, πλήν όσαι τη καλα τον βίον δασώνη τον δι αιμαργίας θαναήoν εαυθαίς επεμάσανε ώςε διελεύσονται με αι των αγίων ψυχεί Αξει των ξαδε πυλών. 8 δ εςι μαθηγής υπερ τον διδάσκαλος. 8 μην 3 και καθαρεθήσον- ται καθα και πρώην, ότε συν τω θανάτω εβασίλευεν η αμαρτία. διε- λεύσονται δώσε μυηθήναι τα υπέρ φύσιν εκείσε ως ξ κυρία Τελε- θένα μυστήρια, πως τε νενίκηκεν , και όπως τες μοχλες εκείνες σωρίψας εγήγερα, αύρο ξτο και ο θεόλογυπεμφαίνων Γρηγό- εις εν τω εις το Πάχα λόγω αυγά και ταδε φησίν. αν εις αδα ής, συγκατελθε. γνώθι και τα εκείσε Χρις μυς ήρια, και τις η οικονομία τ διπλής καραβάσεως. Cum podmodum tempore Pasfans Dominus dixiffet, Pater in manus tuas commende piritum meum, jufto- 9 MN PARACLETICES. Dif. 11. 22. θήμερον μάλλον και αυθωρον ξαδ8 " , " γεγονώς, και δ αυ- rum tunc animabus ad fuperiora aditus datus eft, neque enim gratis pro illis Cbriftus mortem oppetiit : peccatorum autem animæ, quemadmodum & prius in locis infernis remanent. Idque manifeftum eft ex his, que tra- Star in oratione de dormitione fanćtisfime Deiparæ divinisfimus Andreas Cretenfis. Et nunc quidem ait, omnium hominum, & ipforum quoque jufforum animæ trilem inferorum locum pertranfeunt : nec detinentur, nifi tantum ea, que viventes luxu ac deliciis , mortem, quæ per peccatum advenit, in femet attraxerunt. Quapropter pertranfibunt quidem per in- ferorum portas juftorum anime. Neque enim eft difcipulus fuper magi- Arum, fed non detinebuntur quemadmodum antea, cum una cum morte peccatum dominatum obtinebant. Pertranfibunt vero ut myſteria ibi fupra naturam à Domino perfeita addiscant: quomodo vicit, & quomodo vects. 329 bus illis confractis refurrexit. Id idem & Theologus Gregorius ir oratio- ne de Pafcha innuens ait, Si ille in inferna defcendit, defcende tu quoquè, & Chryſti myfleria eo in loco apprebende, 6 quænam fuerit difpofitio du. plicis defcenfus. Eadem videtur repetere idem Andreas orat. de vi, ta humana, ac de dormientibus. Neque minus obſervandum eſt, quandojam de defcenfu Chrifti ad inferos fermoeft, Nicephorum Calliſtum Hiftor. Ec- clef. lib. 1. cap.31. Chriftum in inferno tantum apparuiffe, & inftar Sulguris patratis omnibus, quæ de eo narrantur , eodem horæ momento rediiſſe : idque etiam tenuiffe Chryfoftomum refert. ο ο ήλια δ δικαιοσύνης Χριςός μέγα ψυχής μόνης διαιρεθείσης το θανάτω ξ σώμα/G, επιφανείς ταϊς εν άδα των δικαίων ψυχαίς τη προς τον αράδεισον οδοιπορίας οδηγός έχρημάτιζε. φωλός αρχηγός ωσε την γλώταν μάλιςα διακρίβωθαι. ε 8' πως ήν των ευλόγων, και την εκείνα ψυχήν τώ άδη κατέχει μηδέν τι τ παρώας επαγo- μψην αρας, αθρόον 3 και οίον φάναι ατραπής τάχα της γε αξίες Αμα & φωτός και υπερασ απθέσης θεότηG- καθαυγάσα, και των ζοφερών εκείνων και ανηλίων κευθμώνων απείρω δωατεία εξαγαγών, ατε δη σωρίψας τες εκεί πρωτοσάτας και σκότες, και αρχηγός των κακών, λαϊς τ θεαρχίας αυγαίς, και τη τραια των αγγελικών πα- ρατάξεων, άχρόνως, ακάπως, και το όλον φάναι θεοπρεπώς προς τας ιερας, και φωτί απλέτω καταλαμπομίας & ωραδείσε ακαριαία ρο· 330 tñ usloyu omnes. Ipfe enim juftitiæ fol Chriſtus anima fola per mortem (Eeee) 3 2 EX A MEN Dif. 17. A corpore ſegregata apud inferos juftorum animis præfto fuit: & dux iti. neris ad Paradiſum ferentis preiit, lucis princeps,pieque ductor eis perin, de atque latrori fa&us. Eadem namque die , ac potius eadem hora abin- feris rediit, ut quidem cum alii nonnulli, tum is cui aurea lingua nomen in- didit, in primis hæc accuratius certiusque expoſuere. Nec enim rationi confonumerat, animam ejus apud inferos recireri, qui nihil prorſets à primi parentis maledictione, & exitio fecum attulifer. Subito vero,& ut ita dia cam fulgetri celeritate dignes, atque idoneos luce ſumme corufcantis Deit de tis illuftrans, ac immenſa potentia, ex caliginoſis illis , foleque carentibus latebris reducens : & principibus ibi tenebrarum, ducibusque malorum divine poteftatis fplendore , & Angelicarum cobortiam militia, quafiob- tritis nullo tempore, & labore nullo, atque, ut femel dicam, eo, qui folum Dcum decet modo in momentouno ad ſacra immenſaquelucerelucentia paraa diſi tabernacula traduxit. Animam ſcilicet Chriſti,quæ nihil à pri- mi parentis maledi&tione attraxit, indecorum abſonumque vi- debatur apud inferos diutius retineri. Verum eft, fiad pænas & anguſtias, eaque nolens retineretur ; fed cum ibi eſſet veluti re- rum aliarum, ita & inferorum Dominus, fuamque majeftatem pellendo dæmones, fervando fibi complacitos oſtenderet volens & libens, abſurde nimis, & contra Evangelii verba tempus tri. 331 duanx moræ decantatur: quod licet in anguftiora ſpatia ad horas præter propter XXXVI. redigendo contraxerit, non ita tamen coar&tavit, ut in morulam comminueret. Vere enim tribus die. bus, & tribus noctibus manſitin ſepulchro corpus, & conſequen- ter anima in inferno. Quod optime à Leone Papa ſermone I. de Reſurrectione exprimitur. Tam velox incorrupte carnis vivificatio fuit, ut major ibi effec ſoporis fimilitudo, quam mortis, quoniam Deitas, que ab utraque fufcepti hominis fubßantia non recesfit, quod poteftate divifit, po- teftate conjunxit. Ne turbatos difcipulorum animos longa mæfitudo cru- ciarel, denunciatam tridui moramtam mira celeritate breviavit, ut dum Ad integrum fecundum diem pars primi novisfine, O pars prima tertii con. currit,85 aliquantum temporis fpatio deciderit, & nibil de dierum numero deperiret. Nec aļiud nobis innuit Gregorius de Reſurrectione Chrifti: Que cum ita fe habeant, conſtat nobis præfinitum tridui ſpatium à deſperd pofl quintam usque ad veſperam fabbati, tempus refurrectionis ita dimetiextibus , ne interjella nox connumeretur, quæ Paraſcevem in dies duos, kas no&em unum partitur. Decebat enim,ut in ejus imperio,qui fc- culis PARACLETICES, Dif. II. 223 culis dominatur, novaratione fparis temporis accommodarentur ad rerum Heilitarem , non autem res necefario, patutis temporum terminis extendee rentur, & divina potentia celerius , bona nobis ad exitum perducente , ter- minitemporis ita contraberentur, ut non pauciores tamen, quam tres dies & rotidem noctes contineret. Hunc enim numerum myftica & arcanaratio 332 continebat, nec folita dierum & noélium fpatiæ celerem divinæ virtutis altio- nem retardarent. Qui enim & ponende, & rurfus fumende anime cum pellet, babebat poteftatem, poterat etiam tanquam fæculorum au&tor efficere, ut aftionibus ſuis tempus inferviret, non autem tempori actionese Nec longeeft ab hac fententia idem Nicephorus in Synaxario Pafcha- tis; poftquam enim varias de triduana in fepulchro mora expofi- tiones attuliffet, fubdit: ci di cis triv scítau Tayye Ach du G Eus - γετήσας ημάς ο σωτηρ συντομώτερον διεπράξατο την ευεργεσίαν, και 8- sw rápis aiuta, Quod fi cum pollicitus fuiffet in diem terrium, de nobis Servator bene merens in breviora tempora beneficium contraxit , gratie fine ipfi . EfChriftum apud inferos reſurrectioni juſtorum tribus die- bus, & tribus noctibus operam dediſſe fatetur Proclus Patriarcha Conftantinopolitanus orar. de S. Pafchate, quæ incipit, vixatws λόγων. εδέποτε τρισι νυχθημέρους φύσις εις ανάσασιν ελοχεύθη, Nunquam tribus diebus, & cribus noftibus natura adreſurrectionem conce- pra, acgenerata eft. Hoc eſt, tum primum a Chrifto triduano illo ſpatio naturam humanam ad reſurrectionem evocatam, qui eſt genuinus auctoris fenfus, non quem expresfit Interpres. An- dreas item Cretenfis orat. de vita humana , & de dormientibus: ει δυν και αυτός είλετο κύριφ ών παντός τήν εις άδε κατάβασιν επι- δείξααθ, και τον αμειδη ξάδε χώρον τον άφεγγή λέγω, και σκοτα- vòv vuxtorgujpespor desnýrubs' th Gevov ; Si itaque ac ipſe elegit , licet Doa minus effet univerfi ad inferos defcenfumpalam in fe recipere , luctuofa in. 333 ferni loca, obſcura, inquam, & tenebrofa , tribus diebus, & tribus noflia bus pertranfiit, quid mirum? Græcos tamen poſteriores in fententiam illam, quæ dicit omnes, vel plurimos a Chriſto abinferis liberatos, & alios etiam poftea Sanctorum precibus adjutos, quæ mitior eſſe videtur, ut eounde egreffa eft, revertatur oratio, fuiſſe propenſiores, nulla alia potior cauſa fuit, quam Purgatorium, p) Cum enim communi Pac p) Equidem fatendum eft Græcos qui ita fentiunt, ut ex iniferis redemptionem ac libera tioncm admittant, plumbcis argumentis pugnarc adverſius Latinorum purga- toriuma 224 EX A M EN Diſ. 12. Patrum fententia viderent fuffragia pro mortuis, & neceſſaria eſſe in Ecclefia, neque fruſtra à Chriftianis fieri, quando eainemo- lumentum animarum vertantur, quas a pænis liberant , & hoc negare, eſſer univerſa ſanctorum Patrum monumenta de medio tollere: ne cogerentur ex una parte Purgatorium fateri, a quo animæ piis operibus extrahuntur, in perniciofiorem fententiam verſi funt, ut dicerentillas animas illis operibus, non a purgato- riis pænis, ſed inferni liberari, quo quid dici poteft immanius ? quida Patrum & Conciliorum doctrina magis alienum? Ne Pur. gatorium fateri compellaris, cruciatus omnesæternos, & æterni- Cati ſuppares tollis, & inextinctum illum ignem temere fatis, & contra Ecclefiæ decreta extinguis, eodemque momento errorem Origenis de reparatione dæmonum renovas, & a faucibus orci, in quibus tandiu damnatus inhæſerat , inter vivos reftitutis; & dum- 334 modo in aſſerendo Purgatorio cum Latinis non convenias, nihil tibi curæeft, ficum Origene, & illius aſſeclis condemneris. Si votis Eccleſiæ, fi Chriſtianorum in defunctos officiis tantumdem amans animum dediſti, ut fumme doleas, fi concepto per te lucro defraudentur, ne ad æviternas inferorum pænas transferas, ha- besin quæ melius tutiusque exerceas, purgatoriis dede cruciati- bus. Sictibi, defunctis, univerſæque Ecclefiæ bene conſules, ſin minus, operam ludis. Non verba do, non fingo fallacias. Græci ipfi fuis fcriptis di&to meo fidem faciant: fitque primus Ga- briel Philadelphienfis. Is ut Purgatorium neget adverſus Ecclefi- am Romanam cap. 4. etiamnum Dei mifericordia animas pecca- torum ob preces pro illis a piis hominibus effufas a pænis inferni liberari dicere non veretur. ore ÉTerdiyi noi day cyive uszgovūv τελία απόφασις, και καθόλα κατα των αμαρλωλών ο άδης ευρίσκε- τα ανοικτός, και η απειραν ευσπλαγχνία ξθες ετοίμη προς το ελεή - σαι, Αχα ξτο αι ψυχα και μόνον λαμβάνεσν άφεσιν, και παρακλησια λα τας υπέρ αυτών προς θεον γινομλύας ευχας, αλλά και παντελώς ελευθερίας και λύτρωσιν τ κολάσεως. Cum ad hac καφκε tempora fententia poftrema Arque univerſalis in peccatores lata non eft, infernus in- senitur referatus , & finita Dei mifericordia ad miſerendumparatu. Qus- propter anima nontanthm obeffufas proillis ad Deum preces remisſionem are cipient, corium, quod ipfirret aliis verbis yel admittunt vel admittere coguntur. Adde få plac cet qume ſupra p. 116, PARACLETICES. Dif. 11. 225 cipiunt, & confolationem, fed abfolutam libertatem, & liberacionemå pæ- nis. Secundus fic Georgius Corelius, qui recentiorum Hæretico- rum labe infectus, loca à lanctis Patribus in infernisterræ parti- 335 bus pro detentorum vario ordine, varia ac diverſa comtituta, in unum tantummodo locum, anguſte admodum coar&tans ac con- fundens, infernum fcilicet, ab eo non animorum folum libera- tionem afleverans , verba illa Scripturæ, in inferno non effe peniten- είam, ita exponit depurgatorio igne. όμως και αυτη η έντασης ευλυ- τός εσιν εξ ων ανωτέρω ο Δαμασκηνός Ιωαννης έθεολόγα την ρησεν αξί των παντελώς κατακεκριμένων καλανοεί. άτ' επιςήσαι χρή μη φα- ναι τον προφήτην έν τώ αδη μη είναι λύτρωσιν , αλλα μετάνοιαν. έτα- τοιχε δε οι τών ξάδε δεσμών λυθρεμμoι αικεία μετανοία , αλ' ευ- Xais têm wvlw ÉLGIEV étégxOulayNihilominus bec obječtio folui fa- cile poteflex iis, que ſupra Joannes Damafcenus in Theologicis affeverabat, dictum de iis, quimodis omnibus damnati ſunt, effe intelligendum, vel etiam refpondendum eft, non dixiſſe Propbetam in inferno non effe liberatio- mem, ſed pænitentiam; quandoquidem qui ex inferni vinculis liberantur, non propria pænitentia, fedviventium precibus inde exeunt. Quafi qui modo ſalvantur opinione Coreſii peccatores, in peccatis quibus immortui ſunt, licet obftinati, &duri, viventium precibus libe- rentur, & peccatores absque ulla pænitudine falutem conſequan- tur. Peccatores, qui falvandi funt, fi peccatores ulli unquam æternis pænis addicti falvari posſint, prius pæniteant, oportet, Deum, quem oderunt, redament, ficque reconciliati Servatori fuo piorum precibus pænas illas evitabunt. Tu illis pæniten: 336 tiam negas libertatem aftruis, & ridiculum eſt, quod alieris non propria pænitentia liberari , eritſcilicet aliena pænitentia , qua ipſi libertatem conſequuntur, eaque fuerit preces viventium. Quis unquam fimilia audiit? Preces viventium condemnato- rum ad pænas infernales pænitentiam eſſe: &fimilis ſortis homi- nes nugariſeſe non cognoſcunt ? & dummodo Purgatoriumele- vent, omnes ſuas machinas, & commenta proſpere fibi cesſiſſe autumant? Sane Damafcenum , cui expoſitionem ſuam referunt, non intelligunt: apud quem impænitentia collit redemptionem, & ubi pænitentia locum non habet, multo minus redemptio. En verbalib. 2. de Fide orchodoxa cap.4. do tĄ Aleßóaw roy Tois data μοσιν αυ8 ητοίμασα το πύρ το άσβεσον,και η κόλασις ή αιώνες, και (Ffff) TOS 226 E X A MEN Dif. 11, Τοις επομένοις αυήςχρη γινώσκειν, ότι όπερ έσιτούς ανθρώποις οθα- να76, στο τοίς αγγέλους η έκπτωσις, μέλα και την έκπτωσιν εκ έσιν αυτούς μετάνοια, ώστερ έδε τούς ανθρώποις μεθα τον θαναζον. Οua- propter diabolo, & demonibus ejes preparatus eff ignis inextinguibilis, fupplicium æternum , & iis , qui eum fequuntur. Sciendum autem eff, quod bominibus mors eft, id idem Angelis effe lapfum: namque poft lapfum noneft illis pænitentiæ locus, quemadmodum neque hominibus poft mortem, Angelis ſuppliciumæternum eſt, & ignis inextinguibilis,quoniam poft lapfum non eſt illis pænitentiæ locus, quemadmodum ne- que hominibus poſt mortem. Lapſi itaque Angeli, & homines 337 mortui pænitentia non ducuntur , & quod Angelis poft lapfum, id hominibus evenit poft mortem. Argumentare ergo; fi An- geli poft lapfum, qui pænitere non poſſunt, æternis affliguntur fuppliciis, id quoque hominibus poft mortem eveniet, cum nec ipfi pænitere poffunt; velſi homines licet pænitere non poſſunt, miſericordia taman DEI redemptionem conſequuntur, Angeli quoque id idem miſericordia Dei habebunt, & fic aliquando dæ- mones à fuppliciisæternis liberabuntur, non pænitentia propria; fed miſericordia Dei. Annon qui Catholicus videri cupis, Orie geniftam agis? quare ubi pænitentia non eft, neque erit ulla fta- tus mutatio, fed peccatores condemnati ad pænasæternas, æter- nis quoque temporibus punientur, quandoid æternum quoque fignificet. Nulli dubium eft apud facras literas,& divinos ſcripto- res fæpisſime æternum non pro infinito temporis fpatio, fed pro longo aliquo, aut magno tempore fumi. Auguſtinus tomo 4. quæft. 31. ſuper Geneſim, & tomo 5. lib. 16. de Civitate Dei cap. 26. & tomo 6. contra Priſcillianiſtas , & Origeniſtas cap. 5. & 6 in eadem fententia eft, probatque Exodi 21. Servier in perpetuam, ideſt, usque ad annum Iubilæi. Geneſ. 17. Dabo ribi terram Canaan in poffesfionem æternam , id eft, longisfimæ durationis, & ibidern, Eritque pactum meum in carne deftra in fædus æternum: & tamen cir- cumcifio, de qua fermo eft, adveniente Chriſto, veluti umbra ad- 338 veniente luce diſparuit. Ne plura hic congeram, Vide Joannem Ferdinandum tomoi. Thefauri 55. verbo eternitas. Sed quid id fueriľad pænasæternas inferni, quæideo æternæ dicuntur, quia nullo unquam tempore finient, una cum ipfo Deo fempiterné duraturæ ? quod fi æternum per rein pænis damnatorum fic acci- pitur, PARACL ETICES, 227 Dig. II. pitur, ut non perpetuum fit, ſed ſaltem diuturnum, undenam habebimus beatorum gloriam, cujus perpetuitas non alio, quam hoc eodem vocabulo indicatur, femper effe duraturam, nec ali- quando unquam finemhabituram? Græcis eſt aiavi uonapisa της, αιώνια αγαθα, αιώνιο τρυφή, αιώνιας βασιλεία, αιώνια Περ- πνα, αιώνια ζωή, αιώνιας αντίδοσις, αιώνια, σκηνα, αιώνiG- τιμή, αιώνια κατάπαυσις, αιωνίζεσα δόξα, διαιωνίζον Φώς, αΐδισ. ευφρο- ourg, a Te AbúintG{wÝ, & fexcenta alia : nec occurrit vox alia, quæ magis æternitatem, & fine ullis limitibus durationem indi- cet, quare fiinferno Origenice tempora, non vero Catholice de. curtas , & in anguftisfimos terminos coarctas, quid vetarididem tibi: & dexterna beatitate ftultisſime, & quam maxime animabus pernicioſe aſſerere. Ipfe qui Catholicus ſum, quemadmodum beatorum gloriam nunquam defituram firmiter teneo, ita & pæ- nas inferni iisdem cum gloria æternitatibus commenſurari firmi- ter credo. Et cum manifefto poftmodum mihi compertum fit precibus Ecclefiæ, & fidelium animas ab inferis, namque à fup. pliciis, &penis quibus addicuntur, ita Deo miferente per fide- lium fuffragia adjuvantur, liberari, & ad æterna gaudia perduci, 339 firmiter aſero eas non à penis inferni , fed à penis Purgatorii, quarum oppresſione expurgatæ, atque incendio emaculatæ ſunt, vindicari. Tertius fit Joſephus Bryennius orat. 1. de Judicio. Eu Sé umu σκόπι δύο τάσεως τόπες, 7ον εκ δεξιών , και τον εξ ευωνύμων » όχι και μέσον εν τέτοις, ώς τινες οίύνται, και δύο τάγματα μόνα το των δικαίων, και το των αμαρτωλών, και δύο κληρονομίας τους με την αιώνιον ζωήν, 7οίς και 7ην ατελεύτητον κόλασιν , αλλ' εχί συν Παύταις και τρίτης 71- να , καθάπερ άρα εδε μέση τις αγέλη προβάτων, και ερίφων ή εν- ταυθαγινώσκεται είναι, και εκεί θα τα Χρισε θρόνω εσένα πιςεύε- Tay. Tu porro duo fationis loca contemplare, alteruni , dexteris, alterum à finiftris, 8 nullum inter bos medium, st quidam opinantur, & duos ore dines tantummodo juftorum, peccatorum, Odaas hereditates, aliis quidem vitam æternam, aliis fine ullo fine cruciatus, & nullam cum biſce aliamtertiam, quemadmodum nullus intermedius grex inter oves & agnos, vel bic dignoſcitur elle , vel ibi apud judicis thronum asfflere creditur. Obſcure nimis , atque perplexe, qui præfentem rerum ftatum cum futuro confundit . Nullus enim inextremoillo judicio ali- (Ffff) 2 um 228 EX À MEN AT Dif. il. μαρτωλοί απεραν7ε κολάσεως εν μετ8σία γίνονται αλ' ότι εν um ab his duobus ſtatum agnoſcit. Tunc enim juftis , inter quos etiam illi, qui purgatoriis pænis expurgati funt, locum habent, omnia dextera ſunt, ac peccatoribus ſiniſtra, ante tamen illud tempus cum non omnes vel Paradiſi gloriam , vel pænas inferni demereantur, tertius focus asſignanduseft, in quo maculisabje- 340 Etis, dignos ſe beatitudine faciant; quod negaſſe Briennium ex oracione ipfius ſecunda de cođem judicio apertecolligitur, cum enim dubium propoſuiſſet , quonam in loco nunc temporis fan&torum Anime degant, refpondet : Αι μότοι των οίχομείων ψυχα δύο τόπος έλαχον άς Αξαγωγήν. αι μεν των αγίων 78ς ερανές: α) των αμαρ- Πωλών , τοτ γης κέντρον, τον αδης δηλαδή, πλην αι μεν των αγίων έλευ- θερία τετίμηναι, ότι πάντα τον κόσμον, και την Εδέμ και τρυφής το χωρίον ενδιαίτημα έχεσιν, α κατακριθάσαι εις άδε μένειν ψυχαι, εξελθείν εκείσε έως ημέρας τ κρίσεως και φωτος, ή των ανέσεως άπι. λαύσαι κωλυονται, έχ ότι προ & κριθήναι κολάζονται, έτε γδ οι ά- γιοι των αγίων εκείνων αγαθών απολαύεσι προ η κρίσεως , έτε οι α- φυλακή κατεχόμεναι ζοφερά και φορτικές και ώμες, και ανελεήμονας επιφάτας τες δαίμονας έχεσιν, οι εκ εώσι ξ δεσμωτηρία προκύψας τινά, πυρ βλέποντες, πυρπνέοντες, νυκτί έoικότες τα πρόσωπα και το xa]n®ès mai lelo avIqamov. Demortuorum animis duo loca , in quibus degunt, asſignata funt, ſanctorum quidem cælum, peccatoribus terræceno erum, infernus fcilicet. Differunt tamen in boc, quod anime fanfloramli bertate poriuntur, quando & mundum univerfum , & Edem deliciarum, to- ca proſede babent. A Ai que in inferno permanere anime condemnatæ funt, inde egredi ad judicii diem & luminis, vel alterius confolationis participes fieri prepediuntur, non quod antequam in judicium adducantur pænas ſua beant,namneque fancti ante judiciam æternis illis bonis perfruuntur , neque 348 peccatores indeſinentibus cruciatibus addicuntur, fed quod in obſcura cuſtow dia mancipati, crudeles , efferatos , ac immifericordes præſides demones experiuntur,quinulti è phylac a emergere permittunt, ignem intuenteszignem fpirantes, facie nocti non abfimiles, quod criſfe poffident ingenium,atque in- bumanum. Ut de viſione præſente beatorum, quod auctorinſanit, nihil dicam, vide fis le&tor, in quot, homo alias prudens ac fa- piens, fcopulos ut ſemel arreptum errorem defendat, impingat. Fruftra itaque tot Ecclefiæ præces, fuffragia, facrificia, tot fide. lium pro mortuis eleemofynæ, expenfæ,& recte facta impendun- tur: IN PARACLETICES. 71 Diff. II. 229 ras , tur: fruſtra DEum exoramus, ut animas à poenis & cruciatibus, quæ nulla ſunt liberet; niſi velimus dicere etiam poſt judicium pro mortuis peccatoribus, quando penis fubjicienturs orandum effe, & preces, quas modo effundimus, poft judiciitempus in uiù futu- quod nemo dixerit. Sed vide, ut fe effundat, & ab hoftibus ipfis etiam invitis veritas extorqueatur. Cum enim dubium, fi wdfutura fuerit nonnemini ex eorum, qui amaram illam fententiam acces perunt, vel cruciatibus traditi funt , intercesfio ab aliquo, adeo ut pel Domic ni decretum effugiat, vel jufle impatam illipeenam evitet, exponendum propofuiffet, in eadem oratione refpondet, ότι και μεσίλεια τις έσα τότε και αγγέλων δεηθησομένων υπερ τινων και αγίων , και η Ο κόσμε κυρίας έχ ήκιςα. πλήν έχ υπέρ πανίων απλώς άδε υπέρ 7ιν εν αμαρτίαις θανόντGέμεναν. απέκλεισε και ο θεός 7οίς Ποιέτοις καθάπαξ 78 εαυθε έλεG, διο και απεφήνατο κατ' αυ- των ετωσί. έαν τη Νώε, και Ιώβ, και Δανιήλ τες μες αυτών, και τας 34% θυγαλέρας, και μη εξέλωνται, αλλ' υπέρ μόνων εκείνων ικέτεύσεσι πάντες, υπέρ ών έσονται αι πρεσβείαι δεκται, ήγεν των εν μέγανοία και φθασάνων μέταλλάξαι τον βίον, έπω και τας των αμαρτημάτων κηλίδας δωηθινήων τελείως έκπλύναι. ναι και ότι η κρίσεως ίσαμε. Φης. μετα 37ο λυθήναι το θέατρον, και έκασον επαχθήναι εις τον αποτε- Παγμένον αυτώ τ κολάσεως τόπον, μεσιτεία έκ έςιν, έδε μή γενηται. όμως η μεσίεία αυτή, και τότε μόνον ένα, αλλά και νυν γίνεται, ότι και ζώνες μεσιτείας ποιέμεθα. εξαιρέτως με την ξ κυρία μητέρα, με αυτής ή και χαρά των αγγέλων, και των αγίων πολλές ναούς, ανα- θημασι, αρακλήσεσι, και είκοσι, και ιεραις τελείαις εις το γενές μεσίτας ημών αυτες εφελκόμενοι. Interrestonem eo tempore futuram, cum Angeli pro aliquibus fupplieabant, & fan&ti, multoque magis ipfa mun- di domina ; non pro omnibu tamen indiſtincle , nequepro aliquo , qui in peccatis demortuus eft, nullo modo, obferavit enim Deus biſce prorſus fuam mifericordiam , proptereaque in eos hunc in modum decrevie: ji peterit Noë, Job, & Daniel filios eorum, filias non eripient. Sed proillis folis omnes deprecabuntur , pro quibus fupplicationes accipientur, pro iis nempe, qui dum deliflorum pæniteret, vitam finire contigit, nec peccatorum maculas perfe£te expurgare potuerunt. Ita eft adhuc durante judicio, poſiquam enim tbeatrum diffolutum, & unusquisque in locum fibi deftinatum crucia. tuum abaltus fuerit, nulla intercesfioerit, neque unquam futura fit. Ni- bilominus intercesfio bec, non tum folum erit, fed nunc quoque fit; cum vi. (Ffff) 3 230 EXAMEN Dil. 11. vintes interceffores nobis comparamus, præcipue inter alios Matrem Domi. 343 ni, poſtmodum Angelorum choros, & ex fanétis plerosque, remplis, votis, fupplicationibus,imaginibus, 5 facrofan&tis facrificiis compellentes quodam. modo, ut pro nobis intercedant. Ut reliqua hujus nugamenta præteream, jamexipfo habeo preces ſanctorum non fieri pro fan- &tis, neque pro demortuis in peccatis, fed tantum proillis, qui, & nota verba, Των εν μεθανοία και φθασανίων μέσαλλάξαι 7ον βίον, έπω 3 τας των αμαρτημάτων κηλίδας διμυηθέντων τελείως εκπλύναι. dum pænitencian agunt, viteque finem poſuere, deoyae delictorum fordes perfecte non potuerunt expurgare. Sed quid erit Purgatorium, dicſom des Brienni, ſi hoc non erit? Si dicant,ut inferni pænis finem imponant, Chriſtum, des. cenſu ſuo ad inferos, multos ad minus,fi non omnes ex penis in- ferni, & vinculis liberaſſe, qui jufti eſſe non potuerunt, cum juſti ante adventum Domini in inferno ipſo nullis tormentis afflicta- bantur, cum in finu Abrahæ eſſent: ergo qui à di&tis pænis vindi- cati ſunt, fuere peccatores, & impii, qui ob delicta ibi punieban- tur. Quid abſurdum itaque fuerit Chriſtum,quod triduano illo tempore geslit, ſubſecutis etiam temporibus pro ſua miſericordia, & fidelium fupplicationibus operari, multosque ex pænis inferni folutos , ad beatorum vitam reducere ? Nullum eftpoft Chriſti mortem oraculum, quod penas inferni perpetuo duraturas fatea- tur, & nos ipfi in genus humanum adeo immites id affirmabi. mus? en Patrum vota, Epiphanius in Panario adverſus hære- 344 fim 46. ait Chriſtum deſcendiſſe ad inferos, ut iis, qui olim ipſum cognoverunt , & ab iplius deitate non aberraverunt, verum propter errores in inferno detenti ſunt, indulgentiam largiretur. Joannes Chryfoft. homil. in S. Pafcha, Reſurrectione Domini ex- tinguigeennæignem, & vermem nunquam dormientem deſine. re, internum turbare, lugere diabolum , qui apud inferos erant, à vinculis diaboli liberari. Hieronymus in cap.3. Danielis fcri. bit, Dominum noſtrum ad fornacem deſcendiffe inferni, in quo clauſæ peccatorum, &juftorum animæ tenebantur , ut absque exuſtione, & noxalui, eos, qui tenebantur conclufi mortis vin- culis liberaret. Et in cap.9, Zachariæ tradit eos, qui in peccatis Adam, ſeu ut quidam volunt, erroris inſoliti, & mortis vinculis tenebantur, refurrexiffe cum Chrifto. Eufebius Emiſlenus, fi. $ ve PARACLETICES. Dif. 11. 239 ve quisquis eſt au&torillarum homiliarum dicit, Chriſtum confe- ftimſoluiſſe ſtridorem lugentium,& catenarum disrupta cecidiffe vincula damnatorum. Ambrof. lib. demyfterio Pafchæ cap.4.tra- ditexpertem peccati Chriſtum, qui ad tartari ima deſcenderet, fe- ras inferni, januasque confringentem , vinetas peccato animas, mortis dominatione deftru&ta, è diaboli faucibus revocaſſe ad vi. tam. Auguftinus lib. 12. de Geneſi ad literam cap.33, ait non im- merito credi Chriſti animam veniſſe usque ad ea loca, in quibus peccatores cruciabantur, ut eos folueret à tormentis, quos eſſe folvendos occulta nobis ſuajuſtitiajudicabat. Joannes Damafce- 345 nus orat, de Sabbato ſanéto, Chriſtus improborum iftorum præ- dam, eos nempe, qui ab initio fæculorum mortem obierant, ve. lut hæreditatem adeptum eſſe, quicumque peccati jugo detenti fuerant, liberantem. Qui in inferno propter errores detinen- tur, qui mortis vinculis liberantur, vel tenentur lugentes inter catenarum vincula, animæ vinctæ peccato, & quièdiaboli fagci- bus revocantur ad vitam peccatores cruciari, & damnati ipfi non pænis temporariis, fed æternis addicuntur, eos tamen à Patribus per Chriftum dici liberatos jam vidimus; & hanc effe Ecclefiæ ſententiam ex Auguſtino habemus , dum dicit, non immerito creo di, & nobis tam abfonum fuerit hac ætate dicere Chriſtum aliquos ex perpetuis inferni penisliberare? Poſſumus dicere Patres fic locutos infernum non in parti- culari, ſed in generali ſignificatione accepiffe: prædicationem Evangelii non ad eam annunciationem retuliffe, quæ fit, cum quis exinfideli fidelis, & ex fcelerato bonus evadit,fed ad peraétæ redemptionis, & inftantis liberationis, futuræque refurrectionis nunciationern: alios etiam intellexiffe damnatis ipfo opere præ- dicatam effe liberationem non ipforum, fed eorum, qui hic DEO adhæſerant. Nos tamen qui cum Græcis agimus, & fanétorum Patrum di&ta veneramur, non tantum ea, quæ modo allata funt, ſed etiam alia , quæ multa in hoc argumentum afferri poffunt, libenter 346 amplectimur , & exoſculamur. Utinam Græci etiam ipfi pru- denter intelligant! Qvare verum eſt, quod Patres tradunt, Chri- ftum defcenſu ſuo ad inferos multos propter peccata cruciatibus, ac tormentis addictos, & ad pênas condemnatos in libertatem reſti- 232 EX A MEN Dil. 11, reſtituiſſe, & ab illis penis, ac cruciatibus exſolviſſe. Verum eſt, negari non poteft. Hiceſt ſenſus Ecclefiæ, non dicam Græ- cæ ſolum, ſeduniverſalis: qui ſecus dixerit, aut intellexerit, im- pius eſt, infidelis eft, hæreticus eft. Ergo Chriftus præter eos, qui erant in finu Abrahæ, & juftorum appellatione gaudebant, alios quoque præter eos, quijuſti non erant, ſed peccatorum vin- culis illigabantur, èpænis & cruciatibus, quandojamjuſti in pæ. nis & cruciatibus non erant, liberavit. Jam dixi , quid plura? conclude fodes, & animum ad prudentiam, & fapientiam fecti- to. Origenis fuit error, univerfalis Eccleſiæ calculo damnatus, pænasinferni finem aliquando habituras, ergo qui id dixeritori geniſta & hæreticus fuerit. Cave tu qui Catholicus es, ne tot Pa- fres, & facrofan&tæ Ecclefiæ lumina, imo etiam ipfam Ecclefiam univerſalem, quæ hanc Origenishæreſim oppugnat, in hæreſim trahas. Cave dicas aliquos èpænis inferni liberatos, ne pænis inferniæque, atque Origenes finemįmponas: & tamen ais libe. rati ſunt, ſiceſt; ſed cum non ſintà penis inferni, unde fuerint? certe exalio loco, qui nec infernus fuerit, nec ſinus Abrahæ, quo 347 itaque? Dicito tu, utvis, imponenomenloco quodcumque pla- cet, dum ibi mihi non æternas, ſed temporarias pænas afferas, dum enim liberantur aliquando, nonæternæ fuerint. Ego cum Eccleſia Catholica nullum magis idoneum nomen, quam Purga. torii inloco explicando novi. Et ecce quomodo ex teſtimoniis Patrum, quibus pænarum inferni finis aſſerebatur, Purgatorii pænas, etiam nolentibus adverfariis exſculpſimus. Vertant fe quocumque volunt, caveant tamen, ne dum cum Catholicisſen- tirefugiunt, Origenem ſequantur. Quartum eſt, beatam Virginem in doloribus pro Pasſione Domini nullum tenuiſſe modum, fed aliarum muliercularum in- ſtar, cruciatibus internis oppreffam, q) voces altius exculiſle, ge- nas dilaniaſſe, corpus in varias formas, atqueindecoras torſiſte, quæ de beata illa Virgine, quæ arcana Dei optime tenebat , & voluntatem Patris æque ac Filius executioni demandatam opta- bat 9) Idem in Triodio reprehenderat Allatius ſupra p. 223. Sane B. Simeon S. Vir- gini prædixit quod animam ejus tranſiturus eſſet gladius Luc. II. 35. quo loco per gladium S. Cyrillus intelligit triftitiam & vehementem pasſionis impetum προς λογισμος εκγόπες και αλέμνεσαν και γυναίε τον νυν , ad Joli, XIX, 25. PARACLETICES. 233 Dif. II. P , Quem in- bat, dici, indecora videntur, & ſunt. Potiora, non omnia col- ligam. Pag. 21. b. Ι. m. 7ιτρώσκομαι δεινώς και δονεμά, τα αλαγ- χνα, η πανάμωμG- εντεναγμούς ανεβόα. Horribiliter valnevor, σί*. teriora concutior , immaculatisſime in ejulatibus inclamabat. Ibid. 2. p. 7ας όψεις διεατάρατε και θρηνεσα έφθέγγέλο. Genas dilantabat, και galani dicebat. Pag.7ο. b. I.m, δακρύων προχσας κενάσα η παναμωμΘ εσέναζεν, εθρήνει βοωσα έκβαθέων ψυχής. Lacrymarum fontes evacuan immaculatisſima, fupimabat , tugebat, clamansex profundis anime. Pag. 36. b. 2. m. θρήνοις εκόπελο δεινούς και ατενίζεσαέλεγεν εκπληττομένη. Ejutatibus dilacerabatur immodicis, & confpiciens dicebat obfupefaitd. 348 Pag. 38. b. 2. f. θρηνωδέσα ηλιαλαζες, και έκραζες. Ejulans alatabas, σ νοτιferabaris. Pag. 39. a. Ι. p. πόνες υπομείνασα πολλές, έφενές δα- κρύεσα, και αλαλάζεσα. Cum dolores malioaffineres (affirabas il- lacrymans, Gululans. Pag. 68.b.2.p.madraça Bowda ev odúra. Ulum labat clamans cere dolore. Pag 94.6.2, 1m. αλαλαγμό οδύρετο, ανε- xpatyacer. Ululatu deplorabat, vocemque extollebat. Pag. 117.b. 2. p. θρήνον εκείνει γοερόν, και κατετρύχετο, Εγulatum movebat larrymabilem, σ' nacerabatur. Pag. 159. a. Ι. m, εβόα θρήνοις εαυτην σωταράσσεσα, inclamabat ejulacibus femetipfamconturbans. Pag. 182. b.2. p. odwação τενάζεσα, μητρικώς αλαλάζεσα, και την έκ των πλάγχνων συν- oxmu peste Oegsca saugõ ÉVATÉVIES. Dolenter ſupirans , materne ulu- Lans, sy interiorem anxietatem, 85 angufiam non ferens, in crucem oculos fgebas. Pag. 183. 2.2. f. κατεξαίνετο τας όψεις και εβόα εν κλαυθμώ. σ . m. τας . tuira jam animam exhalantem lacrymarum fontes emittebat, genas lace- rans. Hæc equidem ex decore mulieris gravis, & in affectibus moderatæ non funt. Georgius Nicomedienſis orat. in illa Evan- gelii, Maria autem fabat juxta crucem, &c. dolores omnes Virginis & cruciatus intimos cordis in Pasſione Domini fingulos per ordi- nem enarrans, atque explicans, nullum tamen actumà gravitate tanta mulieris alienuminducit: αλλα σκόπιμοι πάλιν,inquit, την 349 μητέρα παρισαμένην , και ακαρτεράσαν, και προς άπαντα Εικα- ώην. τ7ε δπαθα κοσμίως, και έκαγενώς προσωμίλει και τη χρεία χερσίν οικείαις καθυπέργα, έτω 7ες μεν ανελκομένες ήλες κόλποις υπεδέχετο, 7α και απολυόμενα μέλη σειπτυσσομενη κατέφίλα, και αγ. κάλαις αποτιθείσα μόνη τη απόσταυρά καταβασα οικονειν προ- (Gggg) θυμοι- 23+ DE XA MEN Diff. Ir. θυμείτο, έπει και καληνέχθη, και προς την γην 7ο πανάγιον ανεκλίθη σώμα , Πέτω ωειχυθάσα, και όλω ωειπεσσα αυγο μεν θερμολα- Ποις καθέλκε δάκρυσι, πραεία και φωνή και συμπαθεσάτοις προσεφ- Iégvélo pnpagi. Sed conſidera mibi rurfus matrem aftantem, & tolea fantem, & ad omnia fe vertentem. Affeclui namque decora, 85 non molliter fefe dediderat, & operi manibus propriis inſerviebat , fic extractos claxosule Bis excipiebat , & ſoluta Chrifti membra circumplexa fwadiabatur, & bree cbiis imponens, fola, ex cruce depoſitioni operam fuam infumere concupiebat, Lībi vero depofitum, & interram ſacroſanctam illud corpus reclinatum eft,illi sircumfufa, totum amplexata, illud equidem lacrymis calidisfimis irri- gabat, miti vero voce, & perquam commiſerantibus verbis alloquebatur, Sic quoque docti viri adnotarunt, neque vere, neque pro dignita- te tantæ inatris B. Virginem pingi fubcruce humi collapſam viri- bus, ſenſuque deftitutam , & doloremotam, ficut ignobile vul- gus mulierum, neque enim ideo fuam matrem Chriſtus ſub cruce in conſpectu orbis adeffe voluit, ut videret à mærore vi&tam, & humi ftratam , fed exemplum fortitudinis, &invictæ mentisin- concuſſam foliditatem propoſuit, in quam martyres quoque in- 350 tuerentur; quippe quæ cum fummo dolore,fummam moderatio- nem, & conftantiam retinuit. Quare facræ literæ eam non jam cuiſfe tradunt, fed ftetiffe: non cesfiffe nempe dolori, ſed æquo ac virili animo pertuliſie calamitatem, non fractam procubuiffe, fed impavidam, atque inconcuſſam ftetiffe. Vide Joannem Mo- lanum lib. de Beat.cap.76. & 77. Cajetanum opufculo de ſpasmo B. Mariæ Virginis, Opusculorum tom.2. Gretſerum de Cruce lib. 2. cap. 4. Et hæc quidem communia cum aliis libris funt. Propria, quæ ipſe animadverterim tantumunum de creatione Angelorum, 1) quos ante hunc mundum afpe&tabilem creatos vult. Pag. 57. b. 1, f. αύλες 3 νοερές της αγγέλες προυσέτησης των δρωμένων απαιω TWY 1) Laudat Jo. Philoponus fib. I. in Hexaém 6, 14. fententiam Theodoriti qu. IV. in Geneſi, qui negat lædi pietatem, fi quis ante cælum & terram angelos condi- fos ſibi perfuadeat, modo credat à DEO crcatos. Similiter S. Auguftinus XI. 32. de Civ. DEI. Proinde 45 bolet unusquoque accipiat , quod ita profundum off, ut ad exercitationem legentium à fidei regula non aberrantes plures posfit gea nerare fententias , dum tamen ångelos fanétos in fublimibus cæli fedibus, non guidens DEO coæternos , fed tamen de fua fempiterna & Bera felicitate fecuros & certes effe niemo ambigato PARACLETICES. Diſ 17. 235 es Tv col xgélovas. Immateriales , & intelle&uales Angeles ante res omnes viſibles produxifi, tibi clamantes. & pag. 70.b. 2. m. dyalérna 7G πέλαγG αναφαίνειν βελόμενG», αγαθός ών άναρχε πρώτον έκ- ισας πανθοδυνάμω σε νεύμαζι, και θεία προσάγμα. Των αγγέλων 78xogg's Mey dwa uew Jeypeciale . Bonitatis pelagus oftendere volens, cum effes bonus tu, qui fine principio es, primum quidem creaffi omnipotenti luonutu, & divino juffu Angelorum choros, & Virtutum ordines. Non me later plures, eosque maximæ auétoritatis Patres, s) in eam iviſle ſententiam, Angelos ante hunc mundum condi- tos fuiſſe. Origenem homil . 1. in Geneſim, & tract. 9. in Mat- thæum, & homil. 4. in Efaiam, & in lib. zei dex@vBaſilium Magnum homil . I. in Exam. Gregorium Nazianzenum orat, in Natalem Domini, & carmine Jambico 15. Hilarium lib. 12. de 35E Trinitate, & lib.contra Auxentium Arianum. Hieronymum in epift, ad Titum capite 1.ſuum ſecutum magiſtrum Gregorium Na- zianzenum. Ambroſium in Exameron cap.5.& præfat. in Pfalm. Joannem Chryfoftomum lib. 1. de Providentia. Joannem Casſia- num collat. 8. cap. 7. ex Abbate Sereno. Andream Cretenſem orat. de vita humana, & dormientibus. Maximum in Centuriis Theologicis, quem refert & fequitur Joannes Cyparisſiottus de- cade 8. rerum Theologic. cap.3. & 4. Joannem Damafcenum de fide Orthodoxa libro 2, capite 3. Ifidorum lib.i. de ſummo bono cap.12. Bedam lib.ſeparat.quæftionum quæft.9.Macarium Chryfo- cephalum Philadelphienſem Epifcopum orat. I. in cæleſtes Virtu- tes;& plures alios.t) Attamen fententia hæc à pluribus fuit impro- bata, Acacio Cæfarienfi, Diodoro Tarſenſi, Theodoreto Cyrenfi , &in Concilio Lateranenfi, fub Innocentio III. damnata. Quid autem de creatione iſta Angelorum ante Mundum aſpectabilem Katuendum ſit, vide Sixtum in Bibliotheca, & alios Scholafticos, F IN IS. (Gggg) 2 MELODI Confer Pctavium de angelis cap. 15. Vosſium lib. 1. de Idololatria cap.7. & Elmenkor. ſtium ad Gennadium dc dogmat. Ecclef.c. 10. t) Idem ſentire obſervavi Hermam viſione 3. cap. 4. Æncam Gazæum p. 56. Rufinum Palæftinum lib. I. de fide c. 18. T. 1. Opp. Sirmondi pe 284. Cæfarium quælt. 6L. Procopium Gazæum in Octateuchum p. 6. quod opus præclarum utinam tandem è fcriniis ſuis, in quibus jam diu delitefcit, Græce cum verſione fua & notis eruditis in lucem proferat optimus as fonuna tisat amicus nofter D. Godfridw Olcarius, 336 MELODI MELODI * GRÆCORUM. De quibus liber Allatii, ſuprap.77.&°81.&° in diatriba de Georgiisp. 318. promiſus intercidit. A Lexus Metropolita Nicænus , auctor Canonis in S, Demetrium Martyrem. Lambec, V.p.283. Anatolius Patriarcha CPol. circa A.C. 450. cujus nonnulla leguntur in Octoecho, Andreas Monacbus, Cretenfis circa A.C.630. auctor magni Canonis five diyo zroditixš sixngå de quo Actafanétor. 2. Aprilis, Cangius Glor- far. Græcop.583. Andreas Pyrrhus. Angelus Canone in S. Paraſceven laudatur ab Allatio p. 194. contra Horting: Anthimus Patriarcha CPol. circa A.535. Arfenius Monachus. Athanafius cujus canones in SS. Martyres Theodorus & in S. Joannicium memorat Allatius de Synodo Phot.p.543. Athanafi katluxy in Jo. Damafcenum. Cangius in ueyalwagia. Albensgenes Martyr, de cujus hymno dixilib v. Bibl. Græcæp 195. ſeq. Babylas Monachus. Barrbolomei Melodi Canon in Theodorum Martyrem laudatur ab Alla- tiop.543. de Synodo Phot. Bafilius Monachus. Bafilius Pegoriota. Byzas five Byzantius, Monachus, Cafia five Casſiana five leafia, virgo,in confiniis octavi&noni ſeculi clara, Vide Allatium ſuprap.74. ſeq. & Nic. Rayæi S. I. diff. prælimina. rem ad Acta Sanctor. Tomo 2. Juniip.XXI. Cbriftophorus Proto à ſecretis. Clemens Alex. de cujus hymnodixilib. V. Bibl. Græcæ p. 104. Conflantinus Porphyrogenneta Leonis Imp, filius, cujus exapoſtilaria le- gunturin Oétoecho. Cosmas Majumenfis Epifcopus de quo Allatius p. 73. 74. Cangius in 7:1paadiov. Cyprianus Monachus. DA. * Copfer. Volum. X. hujus Bibl. p. 130. feq. GRÆCORUM. 237 DAVID Rex ac Propheta , divinorum Pſalmorum auctor&modulator ſuavisſimus. Demetrius, Dorotheus Monachus, Emmanuel Palæolaurita. Emmanuel Phile, de quo in Bibl. Græca ſuo loco. Emmanuel Peloponneſius Rhetor, cujus diff.de Cantico in B. Virginem quod incipit @farzla veuplati , memoratur Lambecio V. p. 294. Ephrem Cariæ, Monachus, à Mylaffæin Caria Epiſcopo hujus nominis diverſus. vide Nic. Rayæi diff. præliminarem ad Acta Stor.Junii T. 2. p. LXVIII. Euftarbius Theſſalonicenfis fcripfit expofitionem hymnorum Joannis Damaſceni. Kutbymius Monachus. Gabriel cujus canonem in S. Nicolaum laudat Allatius p. 179. contra Hottingerum. Georgius ſive Gregorius Metropolita Corinthi qui ſcripfit expofitionem Canonum & Troparium Allat. p. 73. 280. de libris Ecclef. & de Georgiis p. 414. Lambec. lib. V.p. 278. Georgius Nicomedienfis. Georgius Rammata, cujus troparia in S. Nicolaum laudat Allatius p.178. contra Hottingerum. Georgius Siculus. Germanus Patriarcha CPol. hic primus eſt inter Melodos quorum dimi- diatæ icones exſtantin fronte Triodii excufi Venet. 1601. Confpi- ciuntur autem ibi flub CHRISTI imagine oι τα μέλη πλίξαντες EV JEW Ujerwr, hoc ordine: 1. Germanus Patriarcha CPol. ſub Leone Armeno Sec. IX. eje&tus, 2. Sophronius Patriarcha Hiero- fol. 3. Philotheus Patriarcha CPol. ab A. 1362. 4. Andreas Cre- tenſis (ur volunt) Archi Epiſcopus. 5. Joannes Euchaitorum Me- tropolita. 6 Georgius Nicomediæ Archi Epiſcopus. 7. Metho- dius. 8. Cyprianus. 9. Anatolius Epifcopus. 10. Leo Deſpo- tes five Imp. II, Leo Magiſter. 12. Bafilius Pigeriotes five Pego- riotes. 13 Juſtinus. 14. Sergius Sequuntur Monachi : 15. Jo. Damafcenus. 16. Coſmas (poftea Majumæ Epiſcopus): 17. Joſe- phus Hymnographus, 18. Theophanes cognomine Graptus. 19. Byzas, ſive Byzantius, 20. Stephanus Hagiopolites. 21. Geor- (G8583 gius 238 MELODI gius Siceliotes. 22, Simeon. 23. Philotheus. 24. Arſenius. 25. Babylas, 26. Ephraim Carix. 27. Andreas Pyrrhus ſeu Rufus. 28. Theodorus Studites, 29. Casſia virgo. Confer. Rayæump XXI. Hierotbeus Monachus, S. Ignatio Antiocheno Epiſcopo ac Martyri antiphonarium in Eccleſia uſum in acceptis quidam referunt, ut dixi lib. V.p.41. Ignatium Hymnodum Canone in S. Joannem Climacum laudat Allatius de Synodo Phot.p.437.& contra Hotting.p.195. Joannes Archi-Epiſcopus. Joannes Cucuzeles. Vide Lambecium lib. V.p.273. Joannes Arda Damafcenus, Joannes Geomeira. Joannes Graffius, Nectarii Abbatis Caſulenfis diſcipulus. Joannes cognomenta Mauropus, Monachus primum deinde Archi E- piſcopus & Metropolita Euchaitorum clarus ſub Imp. Conſtan- tino Monomacho circa A.C.1050. Vide Lambecium lib. V. p.29. ſeq. Ejus carmina Jambica in principalium feftorum Hiſtorias af vulgata per M.Buſtum, Etonæ 1610.4. Joannes Stavracius, Joannes Zonaras, Monachus qui illuſtravit etiam Canones ſive Cantica Joannis Damaſceni. Tofapbatus Cucuzelus, Allatius ſuprap.99. ſeq. Joſephus Studita,Siculus patria,qui ſenio contetus A.C.883. obiit.Deeo Joannes Diaconus CPol.cognomine Eugenius in illius Vita, Acta Sanctor.3. April. &T.2. Junii p. 788. Ab hoc diſtingui video poſee phum Melodum auctorem novæ O&toechi ſive Paracletices.Videſus prap. 283.Ejus triodia MSS. in Bibl.Barberina. Allatius p.78. Cano- nes XLVIII. Lambec. lib. V.p.274. Hippolytus Maraccius Lucen- fus Rom. 1662. 8. edidit Joſephi Hymnographi Mariale , latine (Phot. Ifidori Canon in S. Demetrium laudatur ab Allatio p.543. de Synodo Juftinianus Imp. Nic. Alemanus ad Hift, arcanam Procopii p. 88: De Mu- fica Juftiniani peritia Tbeopbanes profere Grecum tropariumi. e. hymnum quem de CHRISTI divisitate e economia ad Ecclefiafticos modulos como cinnapit, kodieque Grecicanunt inter Miffarum folennia. Jukinus Decadio,idem qui Græcam præfationem præmiſit Pſalterio Græ- co Aldino antiquisſimæ edit. in 4. S. Juſtini Martyris fantas Euſebio IV, 18. Hift. memoratus pridem in- tercidit. Lpp cum notis. GRÆCORUM. 239 Leo Sapiens Imperator, cujus τροπάρια εωθινά undecim leguntur in O&toecho, Odarium Catanycticum memorat Lambecius V. p. Leo Magifter. , Leo Peganius. Marcus Eugenius Paraphrafin hymnorum Joannis Damaſceni concinrra- vit. laudatur ab Allatio p. 280. Marcus Monachus &inde Epifcopus Hidruntinus, Leonis Imp. ætate clarus Allat. p. 72. 73. 74. Videndum idemne Hieromonachus Marcus qui ſcripſit de dubiis typicis, Lambec. V.p.285. Marci Archi Ep. Epheſini qui concilio Ferrarienſi A.C. 1438. interfuit, Cantica duo in S. Trinitatem & Canonis octo in B. Virginem me- morat Lambecius V. p. 284. ejus expofitio εκκλησιαστικής ακολ8- θίας edita ad calcem operum Simeonis Theffalonicenfis A, 1683. Jasſii in Moldavia. Mauroleo. Mauropus, fupra Joannes Manropus, Methodius Patriarcha CPol. Metropbanes Epiſcopus Smyrnæus. Allat. p. 67. Michaël Pſellus, Imp. Michaelis Ducæ præceptor circa A. C. 105o. clarus de quo abunde Allatius libro de Prellis. Nellarius Abbas Caſulenfis. Nicepborus Calliftus Xanthopulus de quo dixi in Bibl. Græca ſuo loco. Hic Catalogum brevem Hymnographorum, quem verſibus jambiçis concinnavit, apponam: οι Τα μέλη πλέξανθες ύμνων ενθέων. Η λύρα και πνευματG- ΚΟΣΜΑΣ Ο ξένο, Ορφεύς νεαρός η ΔΑΜΑΣΚόθεν χάρις, και ΘΕΟΔΩΡΟΣ , ΙΩΣΗΦ οι Σταδιτα, όργανα τα κράτισα η μιασ εργίας, ξενήτε σειρην ΙΩΣΗΦ υμνογράφο Μέλι παναρμόνιον ΑΝΔΡΕΑΣ έκρότης Και ΘΕΟΦΑΝΗΣ η μελιχρά κιννύρα ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΛΕΩΝ , ΜΑΡΚΩΝ, (leg. ΜάρκG) ΚΑΣΙΑ, Nicetas Heracleota. Nicetas Stecbarius. Nicolaus Malaxus Nauplii Archipresbyter, qui pentecoſtario non pauca addidit. Vide Allatiump. 229. Nilus 240 MELODI Nilus Roſlanenſis circa A. C 980. vide Allatium de Nilis p. 37. feq. Nilus Xanthopulus, poftremis Imperii Græcorum temporibus clarus, de quo idem Allatius de Nilis diatriba p.59. Paulus Ammonius. Philippus cujus canonemin S.Joſaphatum laudat Allatius p. 180.contra Hottingerum. Philocheus Patriarcha CPol plurimorum Canticorum auctor, fæculo XIV. clarus, de quoſuo loco. Pborius Monachus. Photius Patriarcha CPol. ejus çixingovin Methodium CPol.ex O&toệcho T. 2. Act. Sanctor. Junii p. 969. F. Procopius Chartophylax, Pyrrbus, ſupra Andreas Pyrrhus. Romanus Diaconus Emeſenus,circa A.C.500.clarus, quam plurimorum contaciorum ſive parvorum hymnorum auctor celeberrimus.Jo- annis Canonem in Romanum Melodum laudat Allatius p. 543. de Synodo Phot. Sergius Hagiopolita Simeon Monachus, Sepbronius Patriarcha Hierofol. cujus troparia in vigilia Natalis CHRI- STI & Horologium magnæ Paraſceves memorat Lambecius lib. V. p. 270. Stephanus Hagiopolita, Monachus, Stephanus Sabaita. Theodoritus. Vide Lambecium lib. V.p 268. Theodorus Cætonita cujus Canonem in Johannem Euchaitorum Epiſco- pum laudat Allatius contra Hottinger. p. 180. Theodorus Ducas Lascaris. Vide Cangium ingexhmucni & Raynaudum T.7.P.368 Theodorus Prodromus και των ιερών κανόνων πρώτος σαφηνισής NicephoroBlem- midæ nóyo 1.de proceſy. Spiritus S. laudatus. Ejus etnymous in Ca- nones Cosmæ ac Joannis Damaſceni MS. in Bibl. Vaticana & Cxſa- rea Lambec.lib.V.p.276.277. Allegatur ab Allatio p.74. Theodorus Studita, cujus nonnulla legunturin O&toecho. Theodori Monachi Canonem Catanyčticum ad CHRISTUM ſervatorem memorat Lambeciuslib. V. p. 268. Theo GRÆCORUM. Theodnia cujus Canon in S. Joannicium laudatur ab Allatio p. 217.con- tra Hottingerum. Theodofins Lascaris, fupra Theodorus, Theodofius Sycoota. Theodofiate Syraculanus Sec. VIII. Epiſcopus qui troparia compofuit quiz canuntur in Vigiliisjejuniorum. A&t. Sanctor.Junii T.2.p.788 Theopbanes Graptus, ConfeflorVide Baron. ad A.C.842, n.28. Ejus Canonem paracleticum ad B.Deiparam Virginem memorat Lam- becius lib. V. p. 268. Theophilus Imperator. Vide Cedreni locum apud Allatium p. 66. ſeq. dift. 1. Thomæ Monachi Canonem catanycticum memorat Lambecius V.p.285. Timocles, I N D E X 19 IN LEONIS ALLATII Differtationes de Libris Ecclefiafticis Græcorum. Plura ejusdem argumenti, in ſupplementi vicem ſuccincle exponens. Pag. ad marginum numeros in libro Allatiano reſpiciunt. A pedros iuveTrisagium. Ay.doucibenedictionum formulæ,de quibusGoarus ad Evcholog. Ayononítus liber MS. de Muſica recentium Græcorum. Cangiigloſſar, in πλάγιοι ήχοι, κράτημα, πνεύμα, περον, φωνή &c. A'Yonomi].xcv sexagòv, magnus Canon ſive canticum Andrex Cretenfis. Aivoi,Pfalmus 148.149.150. , Arcédos hymnus in B. Virginem aftantibus cani ſolitus. Axonstid, Ordo in liturgia, qualem v.g.in Feſto SS. Bafilii, Naz. & Chryſoſtomi obſervandum ex Typico, Menæis aliisque Græcis ritualibus impresſis Græce & Latine cum notis Nic. Rayæus S.L. præmiſit Tomo 2. Act. Sanctorum Junii. Hymnus Αλληλειά, & alius Θεός κύριας και επέβαινεν υμίν. Analekt. Græc, Benedictinorum p. 209. (Hhhh) Auage 242 IN DE X. ÁuogwArāv owrygia, Venet. 1641. 4. liber Aſceticus Agapii Cretenfis, in monte Atho Monachi. škowo pe Oy, Pſalmus 118. (al. 119.) pag. 13. Avalej po Pſalmigraduum. Αναγνώσεις five αναγνώσματα, liber quo le&tiones facra defcribuntur. pag. 52. Avatava sexngai, five teorrágia in defunétum. Analect. Græc. p. 211. 219 Avasário troparia ſive cantiones in reſurrectionem CHRISTI.p.65. Avtorbytoy pag: 89. Liber avta diétus, pag. 65. Avtorów.ov véov pag. 104. Ayio wa pag. 14; AFOSCA WV Completorium poftfumtam Cænam. Benedi&tinorum Anas lecta Græc.p. 217. Rayæusp. LXXVII. ſeq. Arómuris dimisſio five extremæ preces in Officio. Analecta Græc. p.172 179. Et Amoduliniov soxuper quo officium terminatur. id. p. 210, Goarus p. 32. ad Evcholog. A'TOXU71460) dimifforiæ Epiftolæ, Αποφολικα σιχηρα in honorem Αpoftoli. ΑπόστολG- five Αποστολικών βιβλίων pag. 46. A70502.0EUAYGénov, lectiones Apoftolicas & Evangelicas diebus feftis & Dominicis complexum. Scriptum weidiesiszís. pag. 5. áęziegcélorov liber Pontificalis Eccleſiæ Græcæ, de Epiſcoporum Ordi- natione, officio &c, abil. Haberto Græce & lacine editus cum no. tis, Pariſ, 1666. fol. xseliov liber in quo facra fupellex fcribitur. Vide Analecta Græcap. 277. Cangii Gloſſar, & Montfauconi Palæographiam Græcam. p.300. Βρενθολόγια. infra in σεληνοδρόμια. regorianóv de dictis & fa&tis veterum Aſcetarum, Vide Caveum, Can- gium & Cotelerium Tomo I. monument.p: 795. AldrovixòV p. 97. Philothei, pag. 65. Διάψαλμα inhymnis μέλος εναλλαγή, Asclažeis, aglayaj, Canones, conſtitutiones Ecclefiafticæ quales fub Clementis Rom, nomine exſtant, Alda INDE X. 243 ASCETUT WOHS Canones Eccleſiaſtici ad do&trinam & fidem ftabiliendam. Vide Cangium in egote Aldexay, didacna nicy, Præcepta, doctrinæ quaies laudantur ſub Apofto- lorum & Apoftolicorum Virorum nomine, ut dixi lib. V. Bibl. Græcæ p. 34. Interdum etiam idem ſunt disperyogácy Conciones, in certas seres five præfationes diſtinctæ, ut didaxai Alexii Rharturi Presbyteri & Chartophylacis Corcyrenſis Venet.A.1560. quo & vixit: &aliæ MSS. Anonymi in Fefta ex Codice Colbert. 4634. de quibus Cangius, Διπλοκατηχέμενον iterata preces pro Catechlumenis. AÍntuxa tabulæ quibus nomina Epiſcoporum & aliorum fanétitate & meritis in Eccleſiam illuſtrium nomina conſignabantur, de qui- bus præter Meurfium, Svicerum, Cangium & Caveum ab hisque laudatos videndi Jo. Bona II. 12. rerum liturg. H. Noris diff. de quinta Synodo c.5. Jo. Baptiſta Cordona in commentariolo de diptychis, Tarracone 1587. Alexander Wilthelmius ad Diptychon Leodienſe & Dan. Papebrochius ad Diptychon Chiflerianum CPoli allatum & triptychon Ruthenicum ante tomum 1. Act. Sanctorum Maji p. LX. ſeq. Διώδιον. p.72. Aogonoyía major , Hymnus Angelicus, Gloria in excelsis DEO: &minor, infra Trifagion, Èyxcitia Officium in dedicatione templorum, Ειρμολόγιον pag. 98. Esrodinov officium in ſolenni ingreſſu five procesſione, quando Evan- gelia vel panis & vinumad altare deferuntur. Exrózsoy fele&tæ vitæ patrum XL. ab Agapio Cretenfi Venet. 1644. 4. ExTevy, extenſa ſive longior precum formulă. Évata Novendiaria, Oficium pro defuncto, nona poft obitum die. Fuere & tgíra, & TENSagaxos & ÉVSCÉUTIOL, die tertia , qua- dragefima & anniverſaria. Εξαποσαλάρια pag. 67. Hymni in quibus vox εξαπόσυλον frequentius occurrit, & mittenda a DEO beneficia, ſpiritalia præcipue expe- tuntur. ridbanu pag.58. fex Plalmi laudum, 3-37.62.87.102, 142. Vide Analecta Græcap. 219. 'EŽe810554dr Officium Exequiarum. (Hhhh) 2 'EOS 244 INDE X. netum, Eografixos xuxi. Cyclus Pafchalis. Ét vín. Qu üzer@o, a trifagio diſtinctus ut notat Rich. Simon ad Gabrie- lem Philadelphienfem p.80. É'TOQXto pós in baptiſmo. Vide Tho. Milles p.7. ad Cyrillum Hierofo lymitanum. É?fan átadóv, Officium fancti olei a feptem facerdotibus celebran- dum. Eadem Analecta p. 274. Cangius in tamās. ÉCTequvos üur Gu. Vide quæ dixi in Bibl. Græca lib. V.p. 196. Es negovo'y officium disegòv kan péya, Vide Cangium. Évayyérov, pag-33- Ευαγγελισάριον pag. 46. Euxérasov Preces in extrema unctione. 'uxerójcov pag. 95. Prodiit etiam Venet. 1553. apud Chriſtoph. Zan. Popesgidas Græcorum metricas vocat Papebrochius breve Menologic umjambis Græcis compofitum quod cum notis ſuis præmiſit Io. mo primo A&t. fanctorum Maji.id EwIivos uperu, Vide quæ in Bibl.Græca lib. V.p.197. Troparia EwIwd Leonis Imp.p.67. Hxa non Canticum denotat, ut Meurfio viſum , fed tonum. p. 66. @sotónia, Cantica in honorem Deiparæ , quæ ad quingenta junetim edidit Simon Wagnereccius S. I. in pietate Mariana Græcorum, Monachii 1648. Θεοτοκάριον liber quo Θεολόκια eiusmodi conti- nentur. Agapii Cretenfis Monachi ⓇeoToucípior Venet. 1643. 4: Ofwgía Enxano la sin pusian Germani Patriarchæ CPolitani , de quavide Rich. Simonem ad Gabrielem Philadelph. p. 78. 249. & 287. atque Tho. Milles ad Cyrillum Hierofol.p.325. Sissy @noaugos homiliarum in Fefta aliaque pietatis officia & explicatio Ora stionis Dominicæ , per Studiram , Monachum Damafcenum, fubdiaconum Theſſalonicenfem. Venet. 1628. 4. 1642. 4. Bos βλίων ονομαζομένων Θησαυρός. @ye aupós vé@ Theophylacti Hierodiaconi Tzanfurnari Homiliæ XIX. varii argumenti, Venet. 1621. 1646. 4. de Vitis Evangeli. ftarum & Epifcoporum. Κάθισμα. Palmorum in καθίσματα diftributio pag.55. xatioueata, aliæ cantiones & tgorrágia quæ a fedentibus concinuntur, pag:56. Καλεye INDEX 245 Kahevdcégia vocant nonnulli quæ alii Menologia, ut Calendarium Græco Mofcum quod præmittitur Actis ſanctor. T. 1. Maji. Καλανδολόγια. infra in σεληνοδρόμα. Karóves, ögon, alvanes regulæ SS. Patrum, Canones Eccleſiaſtici, pæni: tentiales aliique. Kavóves hymni, ut uéjas savoy Canon Andreæ Cretenfis, confer Nic. Rayæum p. XIX. diff. præliminar. ad Acta ſanctor. T. 2. Junii. Canon 7ριώδιον, Πειραώδιον, εννέα ωδαίς σινθελέμμον, tribus, qua- tuor, vel novem odis conſtans, Canon xal' ona batov, acro- ſtichis. Κανονάριον των αναγνωσμάτων Τ Ευαγγελία. . Kavovizèv liber pænitentialis Joannis Neſtevtæ ſive Jejunatoris, dequo Cangius. Κατάβασμα five καταβασία quod depresfiore voce concinendum eft. Rayxus, loco laudato p. XXIII. xalavux]ixa çıxngce & xalavuilixoi' kavóveç cum compunctione cordis pro remisſione peccatorum decantanda. Κεκραγάρια, pag. ΙΟ. κεφάλαια fectiones five τμήματα, μέρη, σέικοπα, αναγνώσεις capitali- brorum facrorum, conſtantia pluribus síxois five verſibus. Ha. bent & títA8ę majores xeQandios. Vide fi placet , quæ dicta eile lib. IV. Bibl. Græcæ cap.5.8.21. In quibusdam Codicibus præter τίτλες, κεφάλαια & ρίχες etiam numerus ρημάτων additur, ut in Codice Regio IV. Evangeliorum, de quo Clariſ, Montfauconus -5, p.306. Palæographix Græcæ. Klipat, avayvacus eis tov xnbeara, lectiones eſcala Paradiſi Jo. Climaci. KOIVwrixòy hymnus inter ſacram Communionem cantari ſolitus. Kováxtov parvus hymnus, quales complures & mille amplius compo- fuit Romanus Diaconus Emeſenus circa A.C.500. clarus. Vide præter Meurſium, Svicerum, Cangium & Caveum, Menolog. 1. O&tobr. apud Ughellum T. 6. Ital. ſacr. p. 1089. Hugonem Menardum ad facramentarium Gregorii M. p. 320. Rayæum p. XVIII & Habertum ad dig ziepatinò Eccleſiæ Græcæ p.59. Mont- fauconus Diarii Italici p. 211. memorat xortantov Officii Ec- cleſiaſtici X. fæculi MS. in Bibl. monafterii S. Bafilii Romæ. Ef contacium, inquit, brevisfimus baculus, cui berei obvoluta mire longi- indinis charta membranes , ex multis filis conſequenter Agglutinatis (Hhhh)3 con 246 IN DE X. mus. confecta, ubi defcriptæ orationes & officia facerdotibus obeunda cum facra adminiftrant. Simile buic babetur in Bibliotheca Regia. Ef autem illud clegantibus apicibus & literis exaratum. Koexpus librum Muſicalem denotat apud Græcos, fi Suicero excredi- Sed nihiltale Allatius pag. 103. quem ille fequitur, & qui docet Cantorem illo vocabulo denotari. Κρατηματάριον liber Μuficus, de quo Cangius. κράτημα unus ex under viginti tonis Muſicæ Græcanicæ. Κήγορικόν τυπικόν. pag. II Amur cxov, lectiones ex Hiftoria Lauſiaca Palladii Galatæ circa A.C. 400.clari. Aciready Pratum ſpiritale Vitas Patrum complexum auctore Jo. Moſcho Monacho circa A. C. 630. A4Tegykor, 1qt8eyicy. p. 16. Gilbertus Genebrardus Pariſ . 1575. fol.edi. dite Græco verſam a fe Liturgiam myſteriorum ante confecrato- rum e Cretenfi Codice, Liturgiam pro dormientibus five defun- Etis, officium de Angelis & Sanctis." Canonem live Bullam con- tra hæreſes præcipuas, Menologium five Calendarium Sancto. rum totius anni. Titulos capitum 122. Euchologii. Zachariam Mytilenenfem Epiſc.contra æternitatem Mundi, & Baſilii atque Nazianzeni dialogum de inviſibili DEI eſſentia. Noftra ætate Liturgiarum Græcarum cuvaywymnu in lucem edere parat doctisſi- mafæmina Anna Daceria, ut didiciex Memoriis litterariis Tre. vultinis Ą.1701. T.2.p.366. Altaycia proformula precum & ſupplicationis apud Latinos magis fre- quentatur quam apud Græcos, quibus potius fignificat uti auga κλησις quoque procesfionem religiofarm, & λιτή tempus vel diem illi deftinatam. Plura de litaniis amicus nofter Nicolaus Per trus Sibbern Holſatus in fchediasmate de libris Latinorum Eccle- fiafticis, quod juvenis admodum edidit, quodque ab ejus indu- ftria auctius & emendatius brevi exſpectamus, Luxvixòy officii veſpertini pars ad lucernas, five lucernarium. Simplicius Verinus contra Grotium p.150. Petavius ad Epiphan. p. 368. Ing frain φωταγαγικά. Managio pol Hymniin commemorationem Sanctorum. Magtupixd. Hymni in honorem Martyrum. Μεγαλυνάρια Hymni quibus μεγαλύνονται atque celebrantur Santi, , IN DE X 247 Μεσονυκλικόν vel μεσονύκλιον officium quod media notte perfcitur εκ hymnis & precibus. pag. 65. Tropria μηναία, Mnraga pag. 78. Myvono yra pag.52.82 syls uues dixon8Iia officium conſecrationis fancti unguenti. Eu. cholog. p. 628. 637. Νεκρώσιμα κανων vel νεκρώσιμον τροπάριον, in defunξtos cani folitum, Tô Felix KQ4 iep8 votre o axonstía. Officium facri pedilavii ido p. 745. Nég og der G. Vide dd. Oxomx véu vide oxl. Néov axboros γιον. Vide ανθολ. ΝέG Θησαυρός. Vide Θησαυρός. Νομοκανων five Νομοκανόνιον, Concordia Canonum Ecclefialticorum Legumque civilium ſub ſuis digeſta citulis à Joanne Scholaſti- co. Photio Patriarcha aliisque , de quibus Cangius, Cotelerius T. 2. monument. & Caveus. Nomoxevwv five xenovixev Joannis Ne- ſtevtæ five Jejunatoris eft liber, xavóvas de pænitentiæ diſciplina continens. dix@hymni genus velut ex pluribus partibus domus compacta, quod cum Italorum ſtanzis confert Cangius, opponitur xoytaxíos velut brevioribus. Ox/cnx@ pag. 64. Oxtánxa véa. id. 65. Ομιλία, Conciones facra. Ομιλιάριον. OrrIdubov@eux preces five benedictio, pone ambonem in media Eccleſia antequam populus dimittitur recitanda à Sacerdote. Qe9e-preces & hymnus matutinus. ogos, Canones Ecclefiaftici de morum & diſciplinæ conformatione, Glavnyugixcy pag: 94. Ilaguideso G, Név Tlaga deissov, Vitæ Patrum & Monachorum. Phor. Cod. 98. Coteler 1. monument. pag. 796. Etiam recens ſcriptor Agapius Cretenfis Patrum vitas å ſe collectas sy guidesoor inſcri- pfit. Venet. 1641.4.&Jo. Geometræ Epigrammata Græca eodem titulo veniunt. Tagalérus benedictiones five Preces quibus populus DEO commen, TlagaxAwux pag. 68.& 283. feq. datur. 248 INDEX. Ilaçaxin lixo navóves, troparia, my gou Ampouc. ibid. in notis. Παρακονάκιον, refponforium. Vide Cangium in κονακιον. ΠαρασάσιμG- cum Canone five cantu νεκρωσίμω conjungitur in Ana- lectis Benedictinor, p. 259,260. Tiagcánov. pag. 5. in not. adde Cangium in Gloffar. & ad Chronicon Paſchale. Petavium in Uranolog, &c. TIa7eqız.. pag.53. adde Coteler. T.1. monument. p. 794. IIalgsaçxınòv diploma Patriarchæ. TIev Jéxin, Synodus Trullana A. C.680. TIev]nos dígiov pag. 77. Editio Spinelliana Venet. 1600. pag. 277.28r. Ilo ÀuÉNE @ Pſalmus 134. (al. 135.) pag, 13. 60. Ilgarlixoe ' Acta Conciliorum. Tigazaréson, pag. 46.& 52, in not. Tigooriaxos Pſalmus CIII. (al. 104.) qui ab eo incipiunt officia. em pag. 57 Td 7rgos zugrov, Pſalmi Graduales. pag. 59.60. Tigotá nuece la preces ante Pſalmos decantari ſolitæ. Titegov charta cui inſcripta oratio in ordinatione Epiſcopi, quæ incipit τη η θεία χάρις. . ]óv dicunt Græci textum ipſum ſive verba S. Scripturx, tò nei relov. Pozdroce libelli quibus ordine Alphabetico deſcripta nomina hominum &rogæ five ſtipendia quæ quisque accipiebat. Zerguodeóuia de lunæ periodis & ſignificatione pag. 91. Hæc perinde sibe ut Brouporózia & xadardorózia improbantur à Nicephoro Confel; ſore T. 1.juris Græco Romani p.196. Seuves Hymnus ita di&tus à prima voce, ut är, ac. Vide Meur- fii gloſſar. She Σημείωμα decretium. Σημείωσις nota. . Erdous quæ à ſtantibus in Eccleſia audiuntur, ut xatlouala quæà ſe- dentibus, Troparia saugióorpea, in crucem CHRISTI. saugoavasáova pag.65: Στεφάνωμα five sέφανα γάμε, ακολοθία στεφανώμαG Oficium coronarum nuptialium, Στιχεράριον liber in quo defcribuntur σιχάρια fivesοιχάρια hoceftvettes Eccleſiaſticæ pro ordine & gradu ac tempore annivariæ. Stiche- rario ex Cod. Reg. 2733. uſum ſeeſſe teſtatur Cangius, Στία INDEX. 249 tum. na, Erixnga', troparia, cantus, hymni verſibus deſcripti. sixnga oposée Leonce quæ modulo ſuo uni ex o&to tonis Græcorum aptantur, at ιδιόμελα que propriam modulationem habent, ανατολικα qua concinuntur mane &c. Libri S. Scripturæ sexngoà ſunt Pfalmi, Jobus & libri Salomonis. Etixorogla Alterna Plalmorum Davidicorum per verſus recitatio. ΣτίχG verfius, vide fupra in κεφάλαιον, úp Bona of Tisows ut Nicænum & CPolitanum quæ memoriæ man. darijubentur can.7. Laodicen. Συναξάρια. p. 9Ι. Luvanty, collecta five ſupplicationis longioris formula. Vide Eucho- log.p.30. & Suicerum. Luvodixos tónu. pag. 146. Zuvodixòr contra ſconomachos, in Dominica Orthodoxiæ legi ſoli. Lúvodov. Septem Synodi ecumenicæ Græcis probatæ , Nicæna, CPolita- Ephefina, Chalcedonenſis, CPolitana II. & III. & Nicæna II. Σύνταγμά τινων αναγκαίων ακολοθιών, εκ ξ έυχολογία. pap. 102. Exmuatoróy son Ordo ſumendi habitus Monaſtici. Vide Lambec, V. p. 286. Goari Eucholog. p. 468-519. Taxtıxa', Tacticus liber. pag. 16. Τεσσαρακοσα. fuprain έννατα. Tergawdiov pag.72 ΤίτλO. fuprain κεπαλαιον. Tesadixa troparia pag. 66.67. Tesodysoy, de quo præter laudatos â Caveo, vide Habertum ad Archie- raticum Græcor.p.64. Τρίτα. fupra in έννατα. Tebaru pag. 57 Teodox pag. 69. 113. ſeq. Tgon dgov, modulum proprie fonat, licet pro cantibus & hymnis fre- quenter accipitur. Vide Goarum p. 32. ad Eucholog. & Rayxum p.XVII. Τυπικόν p. 4. Tutind' ngôra xal déutega, Pſal. 102. & 145. pag. 14, gwtayayixa, Owtaywidgra, preces veſpertinæ ad lucernas. Suprain λυχνικόν, (liii) Xajo 250 INDEX Xaspetio Mol Hymni in laudem B. Virginis, incipientes à xaõpe, Ave Ma- ria. XalgotovicVaria Officia Ordinationum, apud Jo. Morinam de facris Ecclefiæ Ordinationibus & in Euchologio, Goari notis illuſtrato. Xepsßixos örevo, Triſagium. Confer Cyrillum Hierofol. pag. 330. edit. Oxon. Goarum ad Eucholog. p. 634. Rich. Simonem ad Gabrielem Philadelph. p. 76. ſeq. & Simplicium Verinum contra librum poftumum Hug. Grotii.p.91. ſeq. Ψαλτήριον pag:53: sedaj, hymni ſacri XIII. ex facris litteris collecti & Plalterio ſubjici fo- liti. pag. 62. siporózso pag. 90. Προλογόπελον pag. 104. F 1 N I S. PancroPOT a .pl Ruge na douleiamyd Bardima napetit leita animabomine varnosters Hi ԱԼ golonnab shiv 2011 UNIVERSITY OF MICHIGAN 3 9015 06304 1613