v .8 ’’ 3 
 
 Cibrarp of "the 'theological ^emtnarjp 
 
 PRINCETON • NEW JERSEY 
 
 Green Fund 
 
 PKG2.29 
 .V 99 
 
Digitized by the Internet Archive 
 in 2016 
 
 https://archive.org/details/grammaticalinguaOOvull 
 

 
 
 
 
 
 
 
 . 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
INSTITUTIONES 
 
 LINGUAE PERSICAE 
 
 SCRIPSIT 
 
 I. A. VULLERS. 
 
 EDITIO ALTERA AUCTA ET EMENDATA. 
 
 GISSAE 
 
 SUMTIBUS I. RICKERI 
 
 MDCCCLXX. 
 
GRAMMATICA 
 
 PERSICAE 
 
 CUM 
 
 DIALECTIS ANTIQDIORIBUS PERSICIS ET LINGUA SANSCRITA 
 
 COMPARATAE 
 
 SCRIPSIT 
 
 IOANNES AUGUSTDSAdLLERS 
 
 MEDICINAE ET PHILOSOPHIAE DOCTOR LITERARUM ORIENTALIUM 
 IN UNIVERSITATE LUDOVICIANA GISSENSI PROFESSOR PUBLICUS ORDINARIU3 
 ORDINUM HASSIACI PHILIPPI MAGNANDII PRO MERITIS EQUES RUSSICI ST. 
 STANISLAI SECUNDICERIUS PONTIFICII ST. SILVESTRI AURATAE MIL1TIAE 
 NUNCUPATI EQUES COMPLURIUM ERUD1TORUM SOCIETATUM CUM SODALIS 
 TUM SOCIUS HONORARIUS. 
 
 GISSAE 
 
 SUMTIBUS I. RICKERI 
 
 MDCCCLXX. 
 
 TYPIS ZENDICIS ACADEMIAE GISSENSIS 
 EX TYPOGRAPHIA W. KELLERI. 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 . 
 
 
 
 
 
 
 
 ■' 
 
BERNHARDO A DORN 
 
 VIEO AMICISSIMO 
 
 SACRUM. 
 

 
 
 
 
 
 
PRAEFATIO. 
 
 Quae triginta annis praeteritis denuo prodeunt 
 „Institutiones linguae persicae“ ita auctae et emendatae 
 sunt, ut novi potius opens, quam alterius editionis 
 nomen suo sibi iure vindicare possint. Praeter san- 
 scritam enim linguam in hoc libro, quern „Gramma- 
 ticam linguae persicae" inscribere nobis placuit, etiam 
 comparatae sunt dialecti antiquiores persicae, zendica, 
 antiquior persica, qualem offerunt inscriptiones cunea- 
 tae, pehlevica et parsica, olim non satis bene notae 
 atque exploratae, nostris autem temporibus multorum 
 virorum doctorum scriptis accuratius illusiratae. Quam 
 vero necessaria sit et harum dialectorum et linguae 
 sanscritae comparatio ad persicam linguam critica 
 ratione examinandam recteque perspiciendam quum 
 ex ipsa, quae inter illas est, cognatione intelligitur, 
 turn inprimis eo potest probari, quod plurimae ver- 
 borum persicorum formae et immutationes ex illis 
 sunt deducendae atque explicandae. 
 
VIII 
 
 Persarum igitur sermonem cum dialectis anti- 
 quioribus persicis et lingua sanscrita diligenter mihi 
 comparanti ante omnia in eo contendendum et labo- 
 randum erat, ut vera genuinaque ratione, quae inter 
 persicas et zendicas sanscritasque literas intercedit, 
 accurate exposita , consonantium mutandarum leges 
 proponerem atque uberius pertractarem, quum iis po- 
 tissimum et accurata originis vocum investigatio et 
 recta formarum explicatio nitatur. — Sequitur deinde 
 verbum, quod hoc loco posui, non, ut in priore editione, 
 inter nomen et particular, quia falsum id esse et artis 
 grammaticae praeceptis repugnare nunc persuasum 
 habeo. Verbum enim ipsum per se enuntiatio est, 
 nomen autem et particulae singulae tantum sunt 
 enuntiati partes, eiusdem scilicet originis et constru- 
 ctionis ideoque in expositione grammatica minime 
 separandae. — Quum multis verbis persicis praeposi- 
 tiones praefixae sint, quae ex solis dialectis cognatis 
 deduci possunt nec reperiuntur nisi cum verbo arete 
 coniunctae, accurata dialectorum cognatarum investi- 
 gatione et comparatione haec praefixa eruere et sin- 
 gulari capite uberius pertractare studui. — Verborum 
 anomalorum doctrina, quam in omnibus grammaticis 
 persicis nimis confusam implicatamque inveneris, nova 
 ac simplici ratione, quae verbi radice cum dialectis 
 cognatis comparata nititur, a nobis tractata est. — 
 
IX 
 
 Nominum persicorum formatio quo melius perspici 
 possit, omnia suffixa, quae formationi inserviunt, cum 
 dialectis cognatis comparata ordine alphabetico sunt 
 disposita eorumque cum vocibus connectendorum ratio 
 multis exemplis est exposita. Denique in doctrina 
 de compositione uberius tractanda Indorum inprimis 
 grammaticos secutus sum, sed alium statui composi- 
 torum nominalium et numerum et ordinem , quern 
 loco suo pluribus expositum invenies. 
 
 Praeterea Persarum libris grammaticis accurate 
 perlectis rationem , qua grammatici persici formas 
 explicare solent, aut meam feci aut refutare studui, 
 si quid mihi falsum esse nec probari posse exemplis 
 videbatur, quae ad confirmandas regulas ex optimis 
 Persarum libris fere semper sunt proposita. Qua de 
 causa praeter grammaticae persicae epitomen lexico 
 Borhani qati’u praemissam, grammatica copiosa, 
 quae lexico Haft qulzum 1 ) adiuncta est et Lums- 
 denii opus grammaticum 2 ), quod indigenarum aucto- 
 
 b Plura de hisce lexicis persicis v. in praefatione lexici 
 nostri p. VI et VII. 
 
 -) A grammar of the Persian language ete. ; in two volumes 
 by M. Lumsden, Calcutta 1810, fol. 
 
X 
 
 ritate nititur, saepius in nostro libro laudantur. Acce- 
 dnnt duo alii fontes persici praecipui, quibus in hac 
 nova editione usus sum, grammatica nimirum persica 
 lexico Raschidi praefixa 3 4 ) et lexicon persicum 
 
 jLgj oLsdkxa* inscriptum J ) , cuius auctor critica 
 inprimis ratione voces et formas illustrare studet. 
 
 Quamquam grammatica nostra non inservit ser- 
 moni , qualis nunc est , Persarum addiscendo , sed 
 cognatis dialectis comparatis ad severiora artis prae- 
 cepta conscripta est, quo ad literarum potius persi- 
 carum monumenta aditus aperiatur, discriminis tamen, 
 quod est inter vulgarem ilium et eruditum Persarum 
 sermonem sive in pronuntiatione sive in vocum et 
 formarum diversitate et usu fere semper ratio liabita 
 est. Qua in re auctores et testes nobis erant Persa 
 Mirza Mohammed Ibrahim literarum arabicarum 
 et persicarum professor in collegio hindostanico Haley- 
 
 3 ) Grammaticae persieae praecepta ac regulae, quas lexico 
 persico Fei'hengi Raschidi praefixas e duobus codicibus 
 uno Koedigeri ; altero bibliothecae Reg. Berolinensis 
 scripsit et edidit Dr. Splieth, Halis 1846. 
 
 4 ) Plura de hoc lexico persico v. in praefatione lexici nostri 
 p. VII. 
 
XI 
 
 burensi, cuius librum grammaticuin anglice scriptum 
 vir doctissinms Fleischer germanice vertit' 1 ), et 
 Al. Choclzko natione quidem Polonus sed literis 
 persicis maxime eruditus , qui per duodecim annos 
 consulis Russici munere fungens in persicis regioni- 
 bus habitavit et grammaticam sermonis, qualis nunc 
 est, Persarum conscripsit 5 6 ) magni aestiraatam , e qua 
 etiam doctrina de accentu persico in libro nostro 
 repetita est. — Praeterea Gabrielis Geitlin liber 
 grammaticus 7 ) valde commendandus haud raro a no- 
 bis laudatus est. 
 
 Accipite igitur, qui lecturi estis, benevolenter 
 hanc novam libri nostri grammatici editionem, quam 
 paravimus ad linguam persicam accuratius investigan- 
 
 5 ) Grammatik der lebenden persiscken Sprache von Mirza 
 Mohammed Ibrahim, ans dem Englisehen iibersetzt, znm 
 Theil umgearbeitet and mit Anmerkungen versehen von 
 Dr. H. L. Fleischer, Leipzig 1847. 
 
 6 ) Grammaire persane ou principes de l’lranien moderne 
 accompagnes de Fac- Simile pour servir de modeles 
 d’dcriture et de style pour la correspondance diplomatique 
 et familiere par Alexandre Chodzko, Paris 1852. 
 
 7 ) Inscribitur : principia grammatices neo-persicae cum 
 metrorum doctrina et dialogis persicis, Helsingf. 1845. 
 
XII 
 
 dam et cognoscendam, errori autem indnlgeatis, quaeso, 
 qui mecum non ignoratis errare esse humanum. 
 
 Scribebam in Academia Ludoviciana Gissensi 
 mense Martio MDCCCLXX. 
 
CONSPECTUS LIBRI. 
 
 Praefatio. 
 
 Literae pag. l. 
 
 Scripturae et pronuntiationis praecepta : 
 
 Consonantes 4. 
 
 Vocales 16. 
 
 Legendi notae 22. 
 
 Numerorum signa 24. 
 
 Consonantium mutandarum leges 25. 
 
 Permutatio gutturalium 26. 
 
 Permutatio palatalium 34. 
 
 Permutatio dentalium 40. 
 
 Permutatio labialium 44. 
 
 Permutatio liquidarum et nasalium 47. 
 
 Permutatio semivocalium 51. 
 
 Contractio 53. 
 
 Aphaeresis, syncope, apocope 54. 
 
 Literarum trauspositio 58. 
 
 Mutatio literae S 59. 
 
 Mutatio literae s occultae 68. 
 
 De arabicis vocibus et formis in persica lingua mutatis 70. 
 De syllaba 78. 
 
 De accentu 80. 
 
 De verbis. 
 
 Verbum simplex 83. 
 
 Verbum compositum ibid. 
 
 De praepositionibus verbo praefixis 85. 
 
 De praefixo U s. U 90. 
 
 De praefixa particula negativa q 92. 
 
 Yerbum causale 93. 
 
 Verba denominativa 94. 
 
 De infinitivi terminationibus 96. 
 
 Verbi formae 98. 
 
 Numeri et personae. Modi. Tempora 99. 
 
 De particularum in temporibus et modis usu et significatione : 
 De particula XJ sep. sive ^ insep. 100. 
 
 De particula et 102. 
 
XIV 
 
 Temporum et modorum formatio. 
 
 Aetivum 103. 
 
 Passivum 108. 
 
 De verbis auxiliaribus : 
 
 Coniugatio verbi substantivi 108. 
 Paradigma verbi 112. 
 
 Paradigma verbi 116. 
 
 Paradigmata verborum regularium 118. 
 Verbum negativum 125. 
 
 Verba anomala 128. 
 
 Verba in 129. 
 
 Verba in q.j 137. 
 
 Verba impersonalia 153. 
 
 De nominibus : 
 
 Genus 156. 
 
 Numerus 157. 
 
 De casuum formatione : 
 
 Nominativus 164. 
 
 Genitivus ibid. 
 
 Dativus et accusativus 172. 
 
 Vocativus 176. 
 
 De nomine adiectivo 177. 
 
 De gradibus comparationis 179. 
 
 De numeralibus : 
 
 Cardinalia 183. 
 
 Ordinalia 188. 
 
 Numeralia distributiva 190. 
 
 Xumeralia multiplicativa ibid. 
 
 Numeralia proportionalia 191. 
 
 Adverbia numeralia 192. 
 
 De pronominibus : 
 
 Pronomina personalia separata et sufiixa 192. 
 Pronomen primae personae 193. 
 
 Pronomen secundae personae ibid. 
 
 Pronomen tertiae personae 194. 
 
 Pronomina sufiixa 196. 
 
 Pronomina possessiva 198. 
 
 Pronomeu reflexivum 200. 
 
XV 
 
 Pronomina demonstratlva 202. 
 
 Pronomina relativa et interrogativa 204. 
 
 Pronomina indefinita 211. 
 
 De nominum formatione 214 . 
 
 Praefixa 215. 
 
 Suffixa 217. 
 
 De compositis : 
 
 Composita verbalia 257. 
 
 Composita nominalia 260. 
 
 Composita copulativa (Dvandva) 261. 
 
 Composita determinativa 266. 
 
 a) Appositionalia (Karmadharaya) 267. 
 
 b) Numeralia (Dvigu) 268. 
 
 c) Kegiminis (Tatpurusha) ibid. 
 
 Composita attributiva (Bahuvribi) 270. 
 
 Composita adverbialia (Avyayibhava) 273. 
 
 De quatuor compositorum classibus in universum 274. 
 
 Particulae : 
 
 Adverbia 276. 
 
 Praepositiones 284. 
 
 Coniunctiones 287. 
 
 Interiectiones 289. 
 
 Index verborum anomalorum alphabetico ordine dispositus 292. 
 
 COMPENDIA SCRIBENDI. 
 
 Anv. Soh. 
 ap. 
 
 ar. 
 
 arm 
 
 B. 
 
 Bh. 
 
 i. e. Anvari Soheily (Soolieily) ed. Calc. 1824. 
 
 — dialectus antiquior persica, qualem offerunt Inscriptiones 
 
 cuneatae. 
 
 — lingua arabica. 
 
 — lingua armenica. 
 
 — lex. «jj15 qLp.j, d. q. v. praef. lex. nostri p. VI. 
 
 — lex. d. q. v. praef. lex. nostri p. VII. 
 
XVI 
 
 Bost. i 
 
 Bund. 
 
 C. et Cast. 
 Chr. Sch. 
 
 D. M. G. 
 
 F. 
 
 Fr. 
 
 Gl. in Des. 
 
 Gl. Scb. 
 
 Gul. 
 
 H. 
 
 Hg. 
 
 HK. 
 
 H. Mong. 
 
 J. 
 
 M. s. Men. 
 
 P- 
 
 pa. s. pars. 
 Pend. 
 
 Pg- 
 
 phi. 
 
 s. 
 
 , s. 
 
 Sec. Nam. 
 Sev. Seas 
 
 SHL. 
 
 Soohr. 
 
 t. 
 z. 
 
 Zg. 
 
 . e. le Boustan de Sa‘di texte pers. avec un comm, par Ch. 
 H. Graf, Vienne 1858. 
 
 — Bundehesh editionis Westergaardi Haun. 1851 et Justii 
 
 Lips. 1868. 
 
 — Ed. Castelli lex. hept., d. q. v. praef. lex. nostri p. VIII. 
 
 — chrestomathia nostra Schahnamiana, Bonn. 1838. 
 
 — deutsche morgenlandische Gesellschaft. 
 
 — lex. d. q. v. praef. lexici nostri p. VI. 
 
 — Fragmens rel. a la rel. de Zoroastre, Par. 1819. 
 
 — glossarium libro „The Desatir“ adiectum , d. q. v. praef. 
 
 lex. nostri p. VTII. 
 
 — glossarium persice scriptum in tomo IV Schahn. ed. Turn. 
 
 Macan, d. q. v. praef. lex. nostri p. VIII. 
 
 — Gulistan dd. autogr. publ. par N. Semelet, Par. 1828. 
 
 — liistoria Mirchondi et quidem Buj. i. e. Bujidarum , Gasn. 
 
 i. e. Gasnevidarum , Sam. i. e. Samanidarum a Fr. 
 Wilken et Selj. i. e. Seljukidarum a nobis edita. 
 
 — Gramm, d. Huzv&resch-Spr. v. Fr. Spiegel, Wien 1856. 
 
 — lex. Seven Seas, v. infra Sev. Seas. 
 
 — Histoire des Mongols par Quatremere in Coll. or. tom. I, 
 
 Par. 1836. 
 
 — Dictionary pers., ar. and engl. by Fr. Johnson, Lond. 1852. 
 
 — Meninskii lex. ar. pers. turc., Viennae 1780. 
 
 — lingua persica. 
 
 — dialectus parsica. 
 
 — Pend-Nameh trad, et publ. par S. de Sacy, Par. 1819. 
 
 — Gramm, d. Parsisprache v. Fr. Spiegel, Leipz. 1851. 
 
 — dialectus pehlevica. 
 
 — sive. 
 
 — lingua sanscrita. 
 
 — The Secander Nama of Nizami, Calc. 1812. 
 
 — Seven Seas s. lex. pers. pjki c y-Z ? , d. q. v. praef. lexici 
 
 nostri p. VII. 
 
 — lex. Shums-ool-Loghat, d. q. v. praef. lexici nostri p. VII. 
 
 — Soohrab a poem of Ferdousee by J. Atkinson, Calc. 1814. 
 
 — lingua turcica. 
 
 — lingua zendica. 
 
 — Gramm, d. altbaktr. Spr. v. Fr. Spiegel, Leipz. 1867. 
 
LITERAE. 
 
 1 . Persae arabicis utuntur literarum formis, quas Arabum 
 imperio subiecti cum suis commutasse videntur. Quum autem 
 lingua persica ad Aricam familiam pertineat, non ad Se rn iti- 
 cam, ut lingua arabica, Arabum quoque scriptura, a persicae 
 linguae natura et indole aliena, persicis literis exprimendis 
 baud idonea esse poterat. Quare factum est, ut Persae non 
 solum novas vocales et consonas arabicis adderent et quae 
 duriores ipsis videbantur repudiarent , sed etiam literas, quas 
 Arabes pronuntiando bene distinguunt, plane inter se confun- 
 derent. 
 
 2. Scripturae genus apud Persas usitatissimum est Ta’liq 
 
 e charactere arabico Neskhi , quo etiam 
 
 Persae utuntur, ortum penduloque literarum ductu, a quo no- 
 men accepit, bene ab illo distinctum. Persicum quoque scri- 
 bendi genus est Nest a’ liq (oLdxX-w-j eotJotj' decurtatum 
 Bln), quod neque Neskbi est neque Ta’liq, sed inter utrumque 
 characterem quasi medium tenet. Tertium denique scripturae 
 genus, quo in epistolarum commercio et in rebus diplomaticis 
 maxime utuntur, appellatur Scbikasta i. e. fr actum 
 
 (alias wji sec. Geitlin) eique proprius est literarum ductus 
 
 negligens, implicatus, inelegans. Plura v. in Ouseley Per- 
 sian Miscellanies, an Essay to facilitate the reading of Persian 
 Manuscripts. Lond. 1795 4° et Al. Chodzko, grammaire 
 persane Paris 1852, 8°, p. 189 sqq. , ubi varia scripturae 
 generum specimina exhibentur. 
 
 1 
 
2 
 
 Literae § 3. 
 
 3. Literae a dextra sinistrorsum scribuntur et quatuor 
 exliibent figuras, connexam nimirum cum sequenti vel prae- 
 cedenti vel utrinque, aut omnino non connexam. Scribendi 
 mos idem est Persarum atque Arabum et Turcarum nunquam 
 vocabulum in syllabas separare, ita ut pars superstes vocabuli 
 longioris in lineam sequentem transferatur , sed scriptura aut 
 sursum inflectitur, aut ultimae literae superponuntur prioribus. 
 Praeterea linea coniunctiva literarum ad spatium lineae ex- 
 plendum latius extendi potest. Denique singula orationis 
 membra certis signis distingui non solent ; attamen exstant 
 interpuncta quaedam minora, ut . et maiora, ut <5r , quae 
 scriptores orientales rarius quidem neque inter se consentientes 
 adliibent. Partes librorum et singula capita distinguuntur 
 literis rubris vel auratis. 
 
 In sequenti tabula, quae omnes exbibet persicarum litera- 
 rum figuras et nomina una cum pronuntiatione , primo loco 
 positae sunt consonantes ordine recepto dispositae, deinde vo- 
 cales et dipbthongi , quas denique sequuntur ceterae legendi 
 notae. — Numerorum signa et numeros singulis literis deno- 
 tatos separata tabula infra § 43 apposita exhibet. 
 
Lilerae § 3. 
 
 3 
 
 o 
 
 r d 
 
 6 
 
 N 
 
 omina 
 
 hand 
 
 con- 
 
 nexa- 
 
 rum 
 
 Figurae 
 
 connexar 
 
 cum prac-l , • 
 
 utnnque 
 
 cedenti j 1 
 
 11111 
 
 cum 
 
 sequenti 
 
 Pronuntiatlo 
 
 7 
 
 Ce 
 
 
 Tj 
 
 t 
 
 
 
 c 
 
 *8 
 
 m 
 
 L? => ( L> ) 
 
 z 
 
 £ 
 
 iSV 
 
 S> 
 
 h. (acut.) 
 
 9 
 
 Khe 
 
 
 z 
 
 £ 
 
 A\ 
 
 A 
 
 kh 
 
 10 
 
 Dai 
 
 Jlj 
 
 0 
 
 y. 
 
 
 
 d 
 
 11 
 
 zai 
 
 JIJ 
 
 o 
 
 A. 
 
 
 
 Z (s moll.) 
 
 12 
 
 Re 
 
 L5j Oj) 
 
 J 
 
 .?/ 
 
 
 
 r 
 
 13 
 
 Ze 
 
 L5J Oj) 
 
 j 
 
 i 
 
 
 
 Z (s moll.) 
 
 14 
 
 Je 
 
 
 J 
 
 >j 
 
 
 
 J (g al1 - j) 
 
 15 
 
 Sin 
 
 
 l r 
 
 u r 
 
 
 
 S (acut.) 
 
 16 
 
 Schin 
 
 
 iA 
 
 lA 
 
 AA 
 
 »VJ 
 
 sell 
 
 * 17 
 
 sad 
 
 oLo 
 
 0° 
 
 
 *2 
 
 <o 
 
 S (acut.) 
 
 * 18 
 
 zad 
 
 oUis 
 
 
 LP 
 
 <02 
 
 <0 
 
 z (s moll.) 
 
 *19 
 
 Te 
 
 J° ( L -k) 
 
 Jd 
 
 Ja 
 
 la 
 
 .b 
 
 t 
 
 *20 
 
 Ze 
 
 J> (Lb) 
 
 Jo 
 
 Ja 
 
 la 
 
 
 Z (s moll.) 
 
 *21 
 
 } Ain 
 
 0-~ 
 
 t 
 
 £ 
 
 X 
 
 £ 
 
 1 Spirit, lenis 
 
 22 
 
 Glia'in 
 
 
 t 
 
 £ 
 
 X. 
 
 £ 
 
 gh 
 
 23 
 
 F6 
 
 ( b ) 
 
 o 
 
 J 
 
 a 
 
 s 
 
 f 
 
 *24 
 
 Qaf 
 
 ols 
 
 o 
 
 Ui 
 
 a 
 
 5 
 
 q 
 
 25 
 
 Kaf 
 
 oK 
 
 tfS 
 
 iA 
 
 jC 
 
 r 
 
 k 
 
 26 
 
 Gaf 
 
 o'A 
 
 & 
 
 
 £ 
 
 iT 
 
 g- 
 
 27 
 
 Lam 
 
 r* 
 
 J 
 
 A 
 
 X 
 
 i 
 
 l 
 
 28 
 
 Mini 
 
 r** 
 
 r 
 
 r 
 
 * 
 
 
 m 
 
 29 
 
 Niln 
 
 o£ 
 
 o 
 
 o 
 
 
 i 
 
 n - 
 
 30 
 
 vav 
 
 
 i 
 
 y 
 
 
 
 V 
 
 31 
 
 He 
 
 & (^) 
 
 8 
 
 K 
 
 « 
 
 S> 
 
 h 
 
 32 
 
 Ye 
 
 ^ GO 
 
 L5 
 
 l5 
 
 X 
 
 J 
 
 7 
 
 
 Lam-elif 
 
 3 
 
 
 
 
 la 
 
 •) Octo consonantes arabicae hoc asterisco notatae a Persis repudiantur, d. q. v. infra § 4. 
 
4 
 
 Scripturae et pronuniiationis praecepta. 
 
 VOCALES. 
 
 breves 
 
 
 
 longae 
 
 Nomina 
 
 Figurae 
 
 P10- 
 
 nuntia- 
 
 Figurae 
 
 Prq- 
 
 nuntia- 
 
 initiales 
 
 mediae et 
 finales 
 
 tio 
 
 initiales 
 
 mediae et 
 finales 
 
 tio 
 
 Zabar s. Fatha 
 
 (g^) 
 
 I 
 
 — 
 
 a (a, e) 
 
 T s. it 
 
 l^j 
 
 & 
 
 Zer s. Ivesra 
 
 1 
 
 y 
 
 ' 
 
 i 
 
 <s\ 
 
 y 
 
 L5 ~ 
 
 i et 6 
 
 Pesch (ji .* j s. Dliamma 
 
 (r°) 
 
 1 
 
 J 
 
 u 
 
 A 
 
 
 d et 6 
 
 DIPHTHONGI. 
 
 ^ 5 ! ai et A au 
 
 LEGENDI NOTAE. 
 
 Sukdn (qjXv.) s. Jezm — 
 
 Tesckdid jl. 
 
 Medda i.^) — 
 
 Hamza (si?) £ 
 
 SCRIPTURAE ET PRONUNTIATIONIS PRAE- 
 CEPTA. 
 
 CONSONANTES. 
 
 4. Praecedenti tabula trigin ta duae literae consonantes 
 continentur ; quarum quatuor i_j, j et d), tribus punctis 
 diacriticis ab arabicis literis o ; ; 3 et bene distinctae, 
 
 Persis sunt propriae ob eamque causam persicae s. 
 
 appellantur oppositae ceteris, quas dieunt arabieas 
 
Consonantes § 4 — 5. 
 
 5 
 
 (jXys s. Viginti octo autem arabicarum literarum Persae 
 
 octo repudiarunt, quarum pronuntiatio , ut grammatici docent, 
 difficilior haberetur *). Sunt literae o, o>, ^ , Jo, Jo, ^ 
 et vjs in vocabulis vere persicis vix unquam adliibitae. Niliilo- 
 minus paucae inveniuntur voces persicae, una alterave liarum 
 literarum scrip tae, quarum tamen forma recentior esse videtur 
 et arabicae scripturae accommodata, quum antiquiorem et 
 veram ipsi persicae linguae thesauri fere semper exhibeant. 
 Ita e. g. pro Tahmuras nom. regis, homo nequam, 
 
 sexaginta, A.o centum, pelvis maior , qAaxN hue 
 
 illnc agitari, bLN aurum , wLc currus , i.jSUJb avis quaeclam, 
 ^AXli monachus , JotJ rubinus , al. antiquiores exstant formae : 
 
 [ ^ A A ■ -3 , , 
 
 Si. Adde scbol. ad Sec. Nam. p. 128, 1. 13 : ^§>6 ^Juuj 
 
 sOjJ 
 
 (^LLj ^Aj v aJ j A^ 
 
 qAa-Jd AAilo AX-wajj a . Vid. etiam § 8. 17. 18. 21 et lex. 
 nostr. s.v. d&oy, ^.A^LiaoI, Q^iot, vJsloj.:>, ^Lj.b, sim. 
 
 — Itaque persicum alphabetum proprie viginti quatuor constat 
 literis, quae, ut tabula docet, aut separatae aut connexae scri- 
 buntur. — Ultima figura est literarum J et S complexus. 
 
 Nomina literarum sunt arabica a Persis recepta ; eorum 
 autem nominum, quae longa vocali a terminantur aeque ac 
 nominum trium literarum lj, ^ et j persica foi'ma in ^ - loco 
 I ^ desinens usitatior est. In tabula praecedenti arabica forma 
 uncis inclusa adscripta est. 
 
 5. Quamquam Persae arabicas literas suis commutarunt, 
 arabicam tamen pronuntiationem, a persicae linguae natura et 
 indole plane alienam, omnino recipere non poterant. Difficil- 
 limum autem est sonum, quo Persae literam quamque arabicam 
 
 *) V. Seven Seas t. VII p. 4 1. 20; Borh. qat. p. 4 1. 10 et Lumsden 
 a Gram, of the Pers. lang. Calc. 1810 fol. t. I p. 28. 
 
6 
 
 Scripturae et pronuntiationis praecepta. 
 
 proixuntiant, accuratius definire, qxxxxm vera et perfecta pro- 
 nuntiatio praeceptis disci non possit sed frequentissimo tantum 
 indigenarum commercio. Attamen adliibitis ipsorum Persarum 
 et virorum doctorum, qui apud Persas degebant, de pronuntia- 
 tione praeceptis et comparatione cum zendicis et sanscritis 
 litei’is instituta , cum difficiliorem literarum quarundam pro- 
 nxxntiationem , turn singulae cuiusque persicae literae vim et 
 significationem sequentibus accuratius definire conati sumus. 
 
 6. Lit I est spii’itus lenis, qxxo tres vocales a, i et u initiates 
 quasi ex ore protnxdxxntur. Si vocalem i seqxxitur * vel 
 
 oriuntur dipbthongi *1 au et ^ 5 ! ai. In arabica lingua lit. i 
 turn semper signo Hamza afficitxxr (§ 41) et in lexicis persice 
 sci'iptis literae Elif appellatio usitata est Hamza. — Si 
 axxtem lit. S in nxedio aut fine syllabae reperitur, semper est 
 lit. qxxiescens, quae vocali longae a formandae inservit (§ 29). 
 
 Attamen in media voce lit. I qxxiescens saepe eiicitxxr e. g. qJo 
 
 pro qL«So lacinia , s, pro via , ka pro sU> tuna , pi'o 
 
 rex regum. Interdum idem signum ! sono e pro- 
 nxxntiatux - , d. q. v. § 30 et 91. — Praeterea zendicae vel san- 
 sci’itae voces, quae a dxxabus consonantibus iucipixxxxt, in linguam 
 persicam receptae literam ! vocali afFectam plerxxmque prae- 
 positam lxabent (§71 et 112) e. g. jjj! super cilium — s. H , 
 z. brvat; Jirmus = z. qtawra, s. WTcTT; s. 
 
 stare coll. r. z. qta, s. wr, al. — Denique praeter 
 lit. i duae aliae gutturales » et ~ uni gutturali peblevicae m (n) 
 a respondent. Qua in re etiam parsica dialectus cum lingua 
 pex-sica consentit e. g. phi. = p- £ j? 5 phi. nDTN = P- 
 
 phi. pN'iNN (z- ahu -f- sufF. px) = pa. s. 
 
 s. 0 L:> et p. 0 Li>, OJ .=> et phi. tin = p- s. 
 phi. pxDNTN = P- qL Lc». Plui’a v. in Muller, Essai sur 
 
Consonantes § 6 — 10. 
 
 7 
 
 la langue pehlvie in Journ. as. t. Y1I 1839 p. 336 sqq. et 
 Sp. Hg. p. 42. Y. etiam infra § 46, c et § 49, a. 
 
 et 
 
 7. Labiali leniori vel mediae Persae alteram lab. aspe- 
 ram vel tenuem lj addiderunt, quarum prior zendicae j b, 
 s. a, posterior antem zendicae ^ p, s. u plerumque respondet, 
 d. q. v. § 59 et 60. 
 
 8. Litera o aeque ac lit. yo a Persis ut sibilans acuta 
 pronun tiatur et respondet sono sibilantis dentalis y*. Utram- 
 que literam Persae repudiarunt. In vocibus persicis lit. 
 o ex antiquioi'e o vel y* orta est, ut lit. yo ex antiquiore 
 y* (§ 4). Lexici Rashidi auctor (gr. pers. ed. Splietli p. 9) 
 
 dicit : 
 
 .1 ,j ,o!.j o ,j L o5 
 
 
 Is ,0 
 
 lOY' 
 
 Ujl/! Lo Ij -^J\ y*y*..g. J y*-5 Jwo! ^0 
 
 
 
 *0 yO atX^LjO Ij Oy=> yw- 
 
 j jO tS iAi! K>J& 
 
 uVi! 
 
 i Ls» *0 ,5> qJCL o-j j^'-S , 
 
 laj 
 
 . * V .^ ) L*‘AAV Jj tLij (sJ&U^b 
 
 _ et 
 
 C £ 
 
 9. Lit. arabica ad persicam r~ c eandem liabet ratio- 
 
 nem atque ad i _ j. Sunt literae palatinae, quarum posterior 
 
 ut ital. c in voc. dolce, felicita pronuntianda, respondet 
 v> . . ... 
 
 zendicae tenui ^ c, s. ^ et prior aequans ital. g in voc. 
 
 oggi, genio, zendicae mediae o j, s. si. 
 
 c 
 
 10. Lit. ^ h indicatur aspiratio e gutture procedens et 
 fortior quam literae a h. Attamen est gutturalis a Persis repu- 
 diata et ipsa litera a suppletur, ut in ■.*£> = homo nequam. 
 
8 
 
 Scripturae ct pronuntiationis praecepta. 
 
 Lexici Raschidi auctor (1. 1. p. 10) dicit : 
 
 
 •juiu 
 
 L7 • ® _->••** 
 
 .0 bS jl 
 
 8s.\Xv 8 uX^Lo 
 
 rr^-' 
 
 0l-O 
 
 ,1s 
 
 O 
 
 v3*-*^1_5 o*j (31*^5 ' 
 
 11. Lit. ~ kh est sonus gutturalis quasi cum sono r mix- 
 tus, ut germ, eh post vocales a, o et u pronuntiandus , quern 
 Cliodzko (1. 1. p. 4) comparat cum rlionclio donuientis. De 
 
 lit. a = phi. a) a v. § 6. 
 
 
 1 2. Ligatura _j.s> q ( _«.s>, j.s>) in voc. persicis respondet 
 
 zendico q, vel >) t o hv, s. phi. et ap. uva (§ 46, e). 
 
 Persarum grammatici ignari, quae vera sit huius ligaturae 
 origo et pronuntiatio , duas literas ^ et *, separantes docent, 
 postremam literam _j vocali destitutam in pronuntiando esse 
 praetereundam, si sequitur una novem literarum i, O, ., :, y*, 
 yi, y, » et yj. Qua de causa etiam talis lit. ^ ab eis appellata 
 est _jb, vav dejlexa i. e. in pronuntiando praetermissa, 
 
 aut pUifl vav vocalem Dhamma reclolens , quia vocali 
 a praecedentis literae ~ quasi odorem vocalis u tribuit e. g. in 
 voc. somnus ; di !^._s> = d5ls> s. juL> ovum ; 
 
 letjere ; ipse; sol ; vapor; 20 Lw.Ls> evulsus ; foeti- 
 
 dus; pulcer; dominus coll. tutor J. ; 
 
 o *3 o * 
 
 ji B.) s. curvus coll. al. forma y?> 
 
 y 
 
 stultus coll. al. forma nJLj j—s>. Hisce addunt pron. reflex. 
 
 3 3 
 
 vel et i. q. curvus et aJbj.s> i. q. 
 
 O 3 ^ 3 — . 
 
 stultus et ,j r s>S vel .i>\ stabulum, in quibus, quod rarius 
 invenitur , lit. ~ vocali i vel u est affecta et lit. •> etiam in 
 
Consonantes § 11 — 13. 
 
 9 
 
 pronuntiando negligitur. In gram. pers. lexico Raschidi prae- 
 fixa (1. 1. p. 18) legitur : pli xJjAjw I Jl >S ^L, ^Aj 
 
 AiAh-yfl yvP O-^. 8 A*,' i^jAc q! j! *a LV Ai! sA_G 
 
 t Aj Aaj _yZ j»L«_g| »L Li! Aj! ^ JisJbo ^.o. 
 
 qj! iS Aj~A ij" iA*MkJ_p s-Li- j! A*.J _»t_j qj! xF 
 
 o.Ai oijjlaf J>1?5 
 
 ; . — . 
 
 < — ... > 
 
 v-NwAJ ^0 _>^_5 <o».vwi 
 
 ^jjI I^AJw^O* ^ '-^***'^ 
 
 qJUvj qXav^ 0^ l\»Cv1j \jL^Xav^ L^d' _5^3 cXxj 
 
 ALi>3i c**F>» OJ^ "3 Cl-M? 
 
 ci«»wb 9 Ai ^IxUvl Li- ^jj! „A.j . 
 
 Not. 1. Vocalcm ligaturae .i vocali a similem exitum habere posse 
 probat versus in Sec. Nam p. 168, 1. 7 metri v»A)-a>Aa : ^L** Lj 
 
 U^j-i- (_5™) A"?* 8 A 0’-- ^ iJS * ^ i^_i A 
 
 ci*~d i. e. „veni pocillator, vinum illud Bomano simile porrige mihi, 
 
 quum natura mea pulcra sit instar Aethiopis u , cuius verba (ji_j et 
 \J^yZ> similiter cadunt. G'f. etiam Soohr. p. 197 vs. antpl., cuius 
 bemistichia exeunt in jL\j et o-—! ,j3>^ Ait. Alios versus 
 
 poetae (_cAju et Jails> hue pertinentes afFert auctor lexici Raschidi 
 
 1. 1. p. 19. 
 
 O et A 
 
 13. Lit. A est dentalis media z. } d, s. 3 , altera autem 
 lit. 0 , quae accedente sibilo vel spiritu e lit. A orta videtur, ut 
 proprie valeat dz vel dh , a Persis aut ut A d, aut ut aspirata 
 dentalis dh pronun tiatur, plerumque tamen sono literae : z 
 effertur. Initio vocis lit. a, ut respondens z. ,0 dh, non legitur, 
 nisi in duabus tribusve vocibus persicis, sed in media voce et in 
 fine reperitur, si praecedit vocalis et baud raro cum A et j per- 
 
 mutatur (§ 57), ut in^oi ignis coll. al. formis ^a!, ^ja!, ^j! 
 
 2 
 
10 
 
 Scriplurae et pronuntiationis praecepta. 
 
 et — 7 . . 9, tar; s. qXaJj? transire a r. z. tar; 1 A 
 
 s. A-JA fornix. 
 
 li 
 
 Persarum grammatici literam o sono literae J i. e. aspiratae i 
 cl/i, ut videtur, in persicis vocabulis pronuntiandam esse docent, 
 si proxime praecedit vocalis quaedam sive brevis sive longa 
 
 e. g. in voc. venire, qAA fieri, Aat deus , dabat, 0».j 
 
 erat, AjO videbat. Eodem modo in media voce zendica inter 
 duas vocalcs litera aspirata ^ dh pro j d reponi solet, ut in 
 dadh&mi do coll, d&ta datus (Sp. Zg. § 37; 
 
 Bopp Vg 2 . t. I § 39). Regulam versibus tradidit Nasir-eddin 
 
 Tdsensis hisce : jio (jeoix j o & A>o^ 
 
 ^ Lx a*o-~v..o *3^ 
 
 AAi..:> xi jA, v. Sev. Seas t. VII p. 17 1. 10 et 
 
 Borh. qat. p. 4 1. 10. In lexico persico inscripto, quod 
 
 pei'magni aestimatur, haec legendi regula semper est observata. 
 Sed alius lexici persici, Rascbidi inscripti, auctor in India natus 
 literas o et 6 sine ullo discrimine in persicis vocabulis adhiberi 
 
 posse contendit. Denique in opere j Jax JJLs* a Maulana Scherf- 
 eddiu Adi conscripto docetur, Persiae incolas in quolibet 
 persico vocabulo literam J pro o substituere, contra, qui 
 Mavarannahr provinciam inhabitant, Persas literam o semper 
 servare. Auctor lexici Rascbidi (1. 1. p. 11 et 12) dicit : 
 x — la — j 1 — io q. jA i jl ^ mJs jC) \j o o. — => 
 
Consonantes § 14 — 16. 
 
 11 
 
 Addit Lumsden in India literam j nunquam ut 6 pronnntiari. 
 In tanta ipsorum Persarum de modo literam o pronuntiandi 
 dissensione difficile cst certi quid statuere. Attamcn boni Per- 
 sarum scriptores olim in persicis vocabulis literam o post vo- 
 calem re vera ut 6 dh pronuntiasse videntur, qnum ipse poeta 
 Anvar! banc pronuntiandi rationem in versibus sequentibus 
 negligens licentiae excusationem afferat; nam vocabula persica, 
 o» et Jjj, literae dh sono pronuntianda, voci arabicae 
 quae in literam O exit, similem exitum non habent, metr. 
 
 .i y'S tjJ 0»..*Aj LoSaJ Ju I-SsawJ UiAAywJl 
 
 _y> & ^yl CKy-\yZ> J.» ^ 
 
 JL yjx, ioils i. e. „ mantis tua liberalitate ut manus 
 alba (Mosis) apparuit; tua liberalitate mundus mundo auctus 
 est. Liberalis ut tu nullus est nee erit unquam ; die : versus 
 in literam dal exeant , o mundus libertatis. u V. Sev. Seas et 
 Borh. qat. 1.1., Lumsden 1. 1. t. Ip. 26. 
 
 ) et J 
 
 14. De hisce literis nil monendum, quum plane respon- 
 deant nostris r et l. 
 
 > et ) 
 
 15. Sunt zend. literae sibilantes s -, $ z et zh , quarum 
 prior j 2 ut « moll., posterior -j j ut gall, j e. g. in voc. jour, 
 jardin pronuntiatur. Praeterea sibilans j , quamquam zend. 
 t'o zh respondet, non semper tamen eius loco reperitur, sed 
 saepe etiam alia sibilans, ut j, ( J», substituitur, d. q. plura v. 
 infra § 52 et 53. 
 
 U* et \J» 
 
 16. Lit. ^ est s acut., quae recentiore linguae persicae 
 aetate in quibusdam vocibus , ut Jv.a* centum , sexaginta, 
 
 al. cum ar. permutata est (§ 4). Altera autem sibilans 
 
12 
 
 Scripturae et pronuntiationis praecepta. 
 
 (ji sch respondet z. w « et sch et in persicis vocabulis saepe 
 cum palatalibus permutatur, d. q. plura v. § 54 et 58. 
 
 i jo, ^jb Is et is 
 
 17. Quatuor has literas, arabicae linguae proprias et pe- 
 culiaribus sonis s, d, t et z ab aliis bene distinctas, Persae 
 repudiarunt. Praeterea eas cum literis (_* , j , o et y , quae 
 sono illis sunt cognatae, confundunt ob eamquc causam pro- 
 nuntiant (jo s, Jo t } ijo et z. Cf. § 4 et 8. 
 
 £ 
 
 18. Haec quoque litera, quum sonum guttural em Arabibus 
 proprium significet, a Persis non est recepta. Sonum liunc, 
 Europaeorum litera minime exprimendum, spiritus lenis signo 
 
 indicare placuit. V. de Sacy gr. ar. t. Ip. 20; Caussin 
 de Perceval gr. ar. vulg. p. 5. In vocibus persicis, ut 
 rubinus , wLe currus , al. lit. ^ ex antiquiore i orta est (§ 4) ; 
 in aliis ipsa lit. ^ init. per aphaeresin abiecta est e. g. jb ex 
 ar. familici , unde iXUJb pro iALJLc (§ 69, 1). 
 
 £ 
 
 19. Lit. gutturalis £, quam Arabes sono literas r et g 
 attingente pronuntiant, modo per rh , modo per gli vel g expri- 
 mitur. Persis autem est lit. gutturalis media aspirata gli, de 
 qua Chodzko (1. 1. p. 5 § 9) dicit : „Le £ est un gli dur 
 dont 1’ articulation a beaucoup d’analogie avec 1’ r grasseyd 
 des Proven 9 aux.“ 
 
 o 
 
 20. Lit. o / est zend. lit. ^ /, quae ex labiali tenui a \ p 
 sequentis literae 1 r , s et / n vi attrabendi oritur. B o p p 
 Vg 2 . § 40. Saepe permutatur cum aliis labialibus et cum 
 lit. _j, d. q. plura v. § 61, c. 
 
C onsonantes § 17 — 23. 
 
 13 
 
 O 
 
 2 1 . Literam o, et ipsam a Persis repudiatam, Arabes sono 
 literae k simili sed e gutture cum emphasi quadam producto 
 efferunt, qua recte pronuntianda verus Arabs cognoscitur, v. 
 de Sacy gr. ar. t. I p. 21 , Caussin de Perceval gr. ar. 
 vulg. p. 5. Nos liunc sonum perdlfiicilem ad imitandum litera q 
 indicavimus. In vocibus pers. banc lit. e primitiva £ vel d ortam 
 esse (§ 4) dicit auctor gram. pers. lexico Raschidi praefixae 
 (1. 1. p. 15). 
 
 ij et 
 
 22. Duarum gutturalium prior ^ est tenuis k, posterior df 
 media g a Persis addita. Secundum gram. pers. lexico Ra- 
 schidi ( 1 . 1 . p. 15) praefixam lit. diT quarundam vocum persi- 
 carum in Mavarannahr cum lit. ^ permutatur e. g. ol-iA, 
 et pro oLAs, et 
 
 23. Varios nasal es sonos, qui in lingua sanscrita secundum 
 quinque literarum ordines propriis literis & n, sr n, iff n, n et 
 jt m et Anusvara — n signiticantur, Persae in scriptura antiqua 
 duabus tantum nasalibus n et m expressisse videntur, nec plu- 
 res possidet ipsa dialectus antiquior persica. Quae enim nunc 
 in zendica lingua praeter s m usitata sunt nasalium signa / n 
 et yy h ita inter se ditferunt, ut prius / n semper in initio et fine 
 vocis locum habeat et in media voce inter vocales et ante semi- 
 vocales y et v et post plurimas consonantes , posterius autem 
 n non nisi in media voce ante consonantes trium priorum 
 ordinum reperiatur. Porro signum ^ a ex primitivo an ortum 
 videtur et proprie est vocalis, quam sequitur sonus nasalis, 
 gallico on fere respondens. Postremi denique soni nasales 9 
 et , zendicae linguae proprii , quum saepius confundantur, 
 pronuntiatione non multum inter se differre videntur. Signum 
 usitatius * legitur post vocalem a vel do ante lit. z. vo h ex 
 
14 
 
 Scripturae et pronuntiationis praecepta. 
 
 primitive* s ortam, alterum autem J respondet ap. hy eiusque 
 pronuntiatio a sono *>->,•> nh discrepans pendet ex sequenti semi- 
 vocali y, quae tamen tunc abiici solet. Cf. Sp. Zg. § 52 — 55. 
 — Literae q igitur pronuntiatio ex organo, quo sequens con- 
 sonans profertur, est definienda, quum ante labialem lit m, 
 ante gutturalem ut ng , ante palatinam fere similiter et ante 
 dentalem vulgari nasalis sono n efferatur. — Praeterea docet 
 auctor grammaticae pers. lexico Raschidi praefixae ( 1 . 1 . p. 17), 
 sonum literae finalis q praecedente litera quiescenti I vel 3 
 vel ^5 per nares edi solere ( 03 .& OLjJaj) , ut in 
 
 eamque pronuntiandi rationem interdum etiam in media 
 voce usitatam esse, ut in vXiLio, 
 
 24. Lit. 3 v initio vocis vel syllabae semper est consonans; 
 in medio autem vel fine vocum, si praecedit vocalis homogena 
 est lit. quiescens et pronuntiatur aut u aut 6 , d. q. plura 
 v. § 29 et 32. — In tribus voc. 3 O duo, yi tu et sicut 
 Persarum grammatici literam 3 ea de causa additam dicunt, 
 quia voces persicae in consonantem exire debeant. In quibus- 
 
 dam autem aliis vocibus lit. 3 post vocalem -±- non pronuntiata 
 
 £ 
 
 etiam recentiore more scribendi omittitur , ut in pro 
 
 (= pa. et in rec. cod. et Sp. Pg. p. 43) ; 
 
 * £ 
 
 js-'*' P ro jijLi = 5 ^ j , pro j ox 
 
 £■ ... ... £ 
 
 quo decurtatum est; pro pro — 
 
 Non pronuntiatur etiam lit. quae s. j .— 3 ^3 
 
 dicitur, praecedente raro a, aut d. q. v. § 12. — In 
 media voce lit. 3 quiescens plane ut lit. t et ^5 quiescens (§ 6 
 
 3 3 
 
 et 26) scribendo omitti potest e. g. tS pro vjf mons ; pro 
 
 3 
 
 intellectus ; 0^*0 pro c ex yi tu et est con- 
 
 tractum. — Si literae 3 praecedit vocalis S oritur diphthongus 
 au (§ 6). 
 
Consonantes § 24 — 26. 
 
 15 
 
 8 
 
 25. Lit. » h et initialis et media semper est radicalis 
 
 7 
 
 sonoque fortiore pronuntianda *), ut in JJ> virtus , sol, 
 
 7 
 
 sigillum ; lit. autem s finalis aut est radicalis aut muta ; vo- 
 cali praecedenti brevi ad sustinendum addita **). Quare Per- 
 sarum grammatici distinguunt inter lit. Ha finalem mani- 
 fest am ( s. ^iP s. ^LP) occultam 
 
 ^lP s. ^Lp). Manifesta dieitur omnis lit. b radicalis 
 et pronuntiata, quam ob causam etiam Ha pronuntiata 
 ^LP) appellatur. Plerumque illi praecedit vocalis 
 longa \-z~ vel 3 ^-, quae tamen etiam metro inprimis urgente 
 
 defective scribi potest, rarius vocalis brevis i e. g. b^ vel s, 
 
 7 
 
 via, s.iAit vel bJu! moeror ; b ^ lorica; xx magnus. Occulta 
 
 autem sive lenis dieitur aut lit. s suffixa et supervacanea ideoque 
 addita, quia voces persicae in consonantem exeant necesse est 
 (§ 113), aut lit b vocurn arabicarum, quam Persae pro s arab. 
 scribunt e. g. bo!j datus ; blX^Po dans; sjZjO mulctarium; syj^P 
 quotidianus ; aureus; xiL> domus ; tS qui; x^> quod; 
 
 arx pro ar. x*Jls. Haec litera, etiam Ha levata ^clP) 
 
 dicta, non solum in pronuntiando praetermittitur , sed etiam 
 syllaba quadam in fine accedente varie immutatur, d. q. v. 
 § 92— 96. 
 
 <5 
 
 26. Lit. (^5 y ut lit. *, initio vocis vel syllabae semper est 
 consonans ; in medio autem vel fine vocum, si praecedit vocalis 
 
 *) „Le b representc unc articulation aussi forte que le li aspire fran- 
 <;ais dans haine, hache “ Cliodzko 1. 1. p. 5 § 11. 
 
 **) Pronuntiationem huius lit. 8 finalis mutae Chodzko (1. 1. § 15, l) 
 sic definit : ,L’articulation aspiree qui lui est propre s’absorbe et disparait 
 dans la voyelle qui l’a pre'cede.“ 
 
16 
 
 Scripturae et pronuntiationis praecepta. 
 
 homogena — , est lit. quiescens et pronuntiatur aut i aut e, d. 
 q. v. § 29 et 32 . Attamen in poetico inprimis sermone lit. 
 ^5 quiescens in media voce, plane ut lit. t et •, (§ 6 et 24 ), 
 scribendo omitti potest e. g. pro qj-o extra ; J-^j pro 
 
 cave; jAi pro jiLi bonus; djj pro tenuis; qLw^ pro 
 
 funis. Praeterea lit. ^5 vocabulo in longam vocalem 
 1 vel 3 -i- exeunti , ut lubet , addi potest e. g. Lj et pes ; 
 %j et facies ; Iaec et ^jLac baculus (L oo'jjj Loc 
 
 -AEE lXaaA yxj 
 
 Ls*3 L^ qj-?" Bh. s. v. Lac); accedente autem suffixo 
 vel terminatione quadam haec lit. ^5 coniungendi causa inseri 
 solet e. g. L^jLj pedes; pes unus ; jL pes eius; 
 
 bonum ; supercilium eius. — Si literae ^5 praecedit 
 
 vocalis i oritur diphthongus ^5! ai (§ 6). 
 
 VOCALES. 
 
 2 7 . Pronuntiatio vocalium in diversis Persarum provinciis 
 diversa est. In India auctore Lumsdenio ( 1 . 1 . t. I p. 6 
 sqq.) vocales hoc modo pronuntiantur : 
 
 -a=- ut angl. u in voc. but; — ut angl. i in voc. bit; ut 
 angl. 00 in voc. book; i ut angl. au e. g. jL maul opes ; 
 
 - y 
 
 diphthongus 3! ut angl. ow e. g. qOjL kowdun stolidus ; 
 
 diphthongus ut angl. y e. g. myle inclinatio. Prae- 
 terea distinguitur inter vocales notasetignotas 3-^- et (^5— 
 
 y 
 
 (§ 32 ). Nota enim 3 > pronuntiatur ut angl. 00 e. g. 
 so ode lucrum et nota ^5 — ut angl. ee e. g. -u peer senex; 
 
 y 
 
 ignota autem 3 ut angl. o e. g. ^y-A more formica et 
 ignota ^5 — ut angl. e e. g. 1A.0 bede salix , quod tamen 
 
 discrimen Persae Iraniam incolentes omnino ignorant. 
 
 Mirza Mohammed Ibrahim natione Persa et professoris 
 linguae arabicae et persicae munere in collegio „East-India“ 
 
Vocales §27. 
 
 17 
 
 dicto, quod in urbe indica Haileybury floret, fungens in gram- 
 matica persica pronuntiationem breviter hoc modo exponit : 
 a ut angl. a in voc. bat; i ut angl. e in voc. pet; u ut 
 angl. u in voc. bull; a ut angl. au in voc. cause seu ut 
 angl. aw in voc. paw i. e. ut Ci ad sonum 6 inclinans; vocalis 
 brevis ut germ, u in voc. rund; vocalis longa ut 
 germ, u in voc. bruder; voc. ^5 — , quae semper longa est, 
 ut germ, ie in voc. rief vel ill in voc. ibm. 
 
 Denique Cliodzko natione quidem Polonus sed pronuntia- 
 tionis in Irania usitatae peritissimus, quippe qui literarum per- 
 sicarum eruditus per duodecim annos consulis Russici munere 
 fungens in persicis regionibus habitaverit , de liac re in 
 grammatica persica uberius et fusius disputavit. Postquam 
 vocales breves — , — et -i vocalibus respondentibus gallicis 
 e, i et u designavit, de pronuntiatione vocalium ^ et 
 liaec praecipit (p. 6. 7 et 8) : 
 
 „L’dlif long, I d, des Persans marque une articulation 
 prolongde et empbatique qui ressemble au ao francjais dans le 
 mot Saone. Ils n’ont, dans leur langue, aucun son identique 
 avec celui de notre a. En general les Persans se plaisent, 
 en parlant, ii faire sentir le son prolong^ de cette voyelle. 
 Les natifs de la province de Fars, qui passent pour avoir le 
 mieux conservd la tradition de la vraie prononciation des 
 Iraniens, articulent l’dlif long comme ou. Aussi prononceront- 
 
 ils qIj no tin „pain* ; Lo bey oil „viens u ; l£io m 0 ll b 0 ll 
 lune * , que les personnes de la cour de T^beran prononcent 
 nan, beys! et m&b&. — Le^ ou ne se prononce jamais comme 
 
 J > 
 
 Yo fran^ais. Ex. jjA gliolll „ demon du desert* ; p sir oil 
 n rame * , etc., exceptd kbocb „ beau “. Au commence- 
 
 ment des mots d’origine persane il est toujours consonne. Dans 
 quelques mots persans et arabes, le $ reprdsente la reunion 
 des deux sons 6 et ou dans une dipbtbongue, analogue h celle 
 
 3 
 
18 
 
 Scripturae et pronunliationis praecepta. 
 
 qu’on obtiendrait en prononcjant avec vitesse les deux premieres 
 sjllabes des expressions v l>eau ou laid, 6 oitblieux!“ etc. II 
 est important de le prononcer distinctement, vu que le rhythme 
 et le sens du mot en dependent. Exemples : 
 
 > y 
 
 _*./> m o d „ cheveu “ et y* moon „ cep de vigne “ ; — ^ 
 ~ } — 
 
 rod ^visage* et rbou n va* ; — dbrod v honneur tt et 
 
 jji abroon v rigole pour V Scoulement de l’ eau* ; — »<Aj bedod 
 
 jypour lui, d lui u et »lXj bedoou „cours* ; — *,? guerod 
 
 v si lui, si elle u et _j jd guiroou r) gage u , hypotheque ; — y>- 
 - ; 
 
 djod ^ruisseau* , *.=>- djoou „de I’orge* et «..> dju ^cherche* ; 
 — yXi cbev, racine aoriste du verbe n devenir* , yii 
 
 clioou, imperatif du meme verbe, et y& cbou, racine aoriste 
 du verbe cbusten n laver* etc. 
 
 La plupart des monosyllabes arabes en usage cbez les 
 Persans changent leur _j ou en diphthongue oou Exemples : 
 
 moou d j vflot) vague u ; „ z 6 o u d j ^couple* ; jys 
 qooul v parole a ; booul „urine u etc. 
 
 Dans quelques mots d’origine persane, les voyelles longues 
 j et (C, et surtout la premiere, ne se prononcent pas. Ex. : 
 prononcez sour sat et non pas suyours&t 
 „ provisions de Louche* ; khan „tahle* ; kbdn- 
 
 den „ appeler , reciter a haute voix , lire a ; .-9\y^> kbaher 
 n soeur a ; ,j£o _*.=> kbich ^parent, proche* ; l ^yi£*jy=> kbicb- 
 tbn a soi-meme u ; j\y> kbdr, ^ojj\yd> kbarezm, noms de 
 deux pays, etc. 
 
 Mais dans tous les mots pris de l’arabe, le ^ suivi d’un 1 
 se prononce Exemples : 
 
 klievdnln, plur. de klian; ekbvan, 
 
 plur. de akb v frere * ; kbevaridj ^etr angers * , 
 
 plur. de kbaridj etc. 
 
Voeales § 28 — 30. 
 
 19 
 
 Les voyellcs — i bref et ^ — i long conservent partout la 
 meme prononciation qu’en fran 9 ais.“ 
 
 Haec praecepta sufficiant ad cognoscendam Persarum pro- 
 nuntiationem ; quam tamen, nisi commercium habeas cum ipsis 
 Persis et consuetudlne quotidiana cum illis coniunctus sis, mi- 
 ! nime addisces. Nostrae vero institutiones quum non inserviant 
 : sermoni , qualis nunc est ; Persarum addiscendo , sed cognatis 
 dialectis comparatis ad severiora artis praecepta conscriptae 
 sint, quo ad literarum potius persicarum monumenta aditus ape- 
 riatur, antiquiorem praetulimus pronuntiationem, qualem etiam 
 praebent linguae cognatae , zendica et sanscrita ; et dialecti 
 antiquiores persicae. 
 
 28. Simplices linguae persicae voeales purae tres sunt 
 a, i et u signis arabicis Fatha ---, Kesra — et Dhamma -±- dis- 
 tinctae, sed persice a scribendi more Zabar supra , 
 
 Zer infra et 3^.-0 Pdsch ante appellatae, quia vocalium 
 Zabar — a et Pescli -A- u signa supra, vocalis autem Zer — i 
 
 ..." y 
 
 signum infra consonantem ponitur e. g. initio la, I i et 1 u, in 
 medio ba, . > bi et u bu. 
 
 De Nunnatione in arabica lingua usitata v. infra § 98. 
 
 29. Longae voeales a, i, u ut in arabica scriptura expri- 
 muntur postpositis vocalium literis I , ^5 et quae vocalibus 
 
 Zabar a, Zer i et Pesch u respondent e. g. initio II s. I d, i 
 
 et f u, in medio et fine L> b&, ,3 bi et bti. Attamen vo- 
 calis ^ etiam anceps est, si lit. . ea de causa addita est, quia 
 voces persicae in consonantes exire debent, ut in tribus voc. 
 * 0 , fS et y>- (§24). Praeterea quae longis vocalibus formandis 
 inserviunt literae quiescentes I , et ^5 in poetico inprimis 
 sermone saepe omittuntur, d. q. v. § 6 . 24 et 26. 
 
 30. Longa vocalis 1 ^ vocum arabicarum, ut in arabica 
 ita in persica quoque lingua, nonnunquam sono e pronuntiatur, 
 
20 
 
 Scripturae et pronuntiationis praecepta. 
 
 vergente nimirum sono a ad sonum i, quod grammatice xJL/i! 
 
 £ 
 
 inclinatio dicitur, d. q. plura v. infra § 91. 
 
 31. In quibusdam vocibus literae 3 et ^ ea tantum de 
 causa apponuntur, ut pronuntiatio vocalis antecedentis Pesch 
 et Zer accuratius definiatur, quae tamen scribendi ratio in lingua 
 turcica usitatior in paucis tantum regionibus persicis reperitur 
 
 y y y y 
 
 e. g. Oj-iw pro Jdw, pro Verba auctons gram- 
 
 maticae pers. lexico Rascliidi praefixae (1. 1. p. 35 fin.) sunt : 
 
 lj ;! ’,1 A*. .0 A ^^**3 
 
 " J J 3 J ■ -j J J 
 
 «A>Uo jj od! gOi j! O^x:.. V. etiam Seven Seas t. VII p. 3 7, 1. 18. 
 
 32. Praeter dipbthongos .! au et ^ 5 ! ai , quae in arabica 
 
 quoque lingua reperiuntur, Persarum grammatici duas alias 
 6 et e persicae linguae proprias enumerant , quae in dialecto 
 parsica zendicis literis scripta vocalibus \> 6 et c e exprimi solent 
 (Sp. Pg. § 10 et 11 ). Quum autem ad dipbthongos illas signi- 
 ficandas Arabum scriptura, a qua absunt, signa peculiaria non 
 praeberet, Persae eligebant quidem longarum vocalium u et x 
 signa *. -i- et ^5 — , sed nominibus pronuntiationem diversam 
 bene distinxerunt. Appellabant enim dipbtbongum 6 V a v p er- 
 sicum (^ 4 .^ s. ^lj) vel V av ignotum *h) 
 
 et dipbthongum e Ya persicum (^ 4 ^ ^e'b s. ^15 t^b) vel 
 Ya ignotum ^cb), quippe quae diplithongi oppositae 
 
 essent sono illi vocalium longarum u et 1 Arabibus noto ob 
 eamque causam V av arabicum (^Li s. * 1 5 ) vel 
 Vav notum ) et Y & arabicum s. 
 
 ^b) vel Ya notum ^b) denominate. 
 
 Quod tamen discrimen inter vocales longas notas et 
 ignotas Persae Iraniam incolentes omnino ignorant, ut ex 
 praeceptis de pronuntiatione persica, qualia M. Ibrahim et 
 Chodzko tradunt, (§ 27) plane intelligitur. Docente 
 Trumppio (Zeitschr. d. D.M.G. t. 23 p. 55 not. 1 et p. 68 ) 
 
Vocales § 31 — 35. 
 
 21 
 
 praef. -x s. et non est in Chorasan semper pronun- 
 
 tiantur me s. li a m 6 et n 6 s t. 
 
 33. Diplithongum ^ J sono 6, s. ^rr, pronuntiandam esse 
 bene probant voces persicae cum sanscritis et antiquioribus per- 
 
 sicis comparatae e. g. yii bos, s. ifr, z. gao, phi. ij, in comp. 
 
 y. m 
 
 ovis — z. gao9 penta ; plil. liDDil; pa. go^pent; 
 ’JisyS auris , z. g a os ha, ap. gausa, plil. et pa. gosh coll. 
 
 y 
 
 s. irra; robur, z. z&vare et zura, ap. zura, phi. “iq coll. 
 
 ; y 
 
 BHit, paz. zor; humerus, s. 3TiT; nox hesterna, unde 
 
 y y |t( j 
 
 s. &aaav^o , s. <jTtTT 5 luctus z. Qaoka, s. n i cd j 
 
 y 
 
 ^.o vis, robur, phi. "p'TO, pa. niro coll. Sp. Chr. 65, 5, ubi 
 sehol. in Sec. Nam. dicit : In legendo 
 
 autem difficillimum est sonos 6 et u uno eodemque signo ^ i 
 expressos bene inter se discernere, quum discrimen illud pi-ae- 
 ceptis grammaticis non nitatur, sed ex etymologia et usu pen- 
 deat et ipsi Persarum lexicographi de pi'onuntiatione non sem- 
 per consentiant. Interdum arabicae quoque vocis vocalem _j >- 
 diplithongi 6 sono pronuntiandam esse docent Persarum gram- 
 
 y 
 
 matici, ut in voc. jy.e claemonis species, quod Chodzko pro- 
 nuntiat ghofil (§ 2 7); cf. etiam Sec. Nam. p. 167 1. 1.2 schol. 
 
 34. Minus autem difficile est diplithongum e a longa vo- 
 cali i eodem signo ^ — denotata discernere , quum haec pro- 
 nuntiatio si vocabula diphthongo e legenda excipias (§ 35), 
 maximam pai’tem ad tei’minationem ^ — sit resti’icta , quae 
 utrum e an i pronuntianda sit, praeceptis grammaticis infra ex- 
 ponendis accurate definietur. Praeterea in simili versuum exitu 
 discrimen inter ^5 — i et ^ — e bene observatur. 
 
 35. Multarum etiam vocum mediam vocalem ^5 — sono 
 diphthong! e pronuntiandam esse docent lexica persice scripta 
 eaque pronuntiandi ratio comparatione cum lingua sanscrita 
 et dialectis antiquioribus persicis optime confirmatur e. g. 
 
22 
 
 Scripturae tt pronuntiationis praecepla. 
 
 nubes , z. m ae glia, s. jto; daemon , z. daeva, 
 
 phi. °V1, pa. ddv, s. coll. Lassen ind. Alt. I, 524; 
 ovis, s. ira ; s. cirrus, s. #T3T ; leo, phi. TIP, pa. 
 
 slier, diversum a -fJ > i lac, s. gt?:. 
 
 36. In libris manuscriptis et impressis vocalium signa 
 rarissime sunt apposita. In nostro libro, ut tot signorum con- 
 cursus evitetur, vocales — a, 1 a, ^ — i et _j -i- u raro tan- 
 tum adscriptae reperiuntur, diphthongi autem e et 6 apposita 
 vocalis Zer — et Pesch signo hoc rnodo denotantur : ^ — e 
 et ^ -i- 6. 
 
 LEGEND I NOTAE. 
 
 37. Praeter vocales Persae arabicas quoque legendi notas 
 Sukhn s. Jezm, Teschdid, Meddam et Hamzam receperunt, 
 quarum tamen alias omittere, alias alio modo adhibere solent. 
 
 SUKUN s. JEZM. 
 
 38. Vocalis absentis signum arabicum Jezm (A^-) — i. e. 
 
 rescctio, quod Persae Sukhn quies appellare solent, in 
 
 persicis libris fere semper omittitur. Si autem scribendum est, 
 duarum literarum quiescentium, quae concurrunt, prior, trium, 
 quarum prima semper est lit. quiescens I, * aut^ 5 , media tantum 
 
 o ~ o o y o 
 
 hac nota insigniri solet, ut O-*, ' . . .. vd ^ ^ , .‘*A U. p . Ill 
 
 O - O ^ 
 
 diphthongis ai et au signum Sukitn ad lit. ^ et ^ appo- 
 nitur. Parsica dialectus zendicis literis scripta legendi nota 
 Sukiln prorsus caret. 
 
 TESCHDID. 
 
 39. Omnis literae duplicatae , praeter literamt, signum 
 arabicum Teschdid (^XjiAAj) i. e. corroborate, Persae 
 quidem receperunt , sed ut lubct etiam scribere aut omittere 
 possunt, quum non sit primitivum nec in antiquioribus dialectis 
 persicis usitatum ( 
 
Yocales § 36. Legendi notae § 37 — 41. 
 
 23 
 
 ^.*,1 jJh O,»j>o ji siAvii xasIj .0 8 lX^'-o [al. 
 
 Splieth gr. pers. p. 37). In multis vocibus persicis utraque 
 
 scribendi ratio usitata est e. g. i et i; J et .i: o« 5 » et o_s>: 
 
 yoJ> et s>J > ; et ^ et In fine autem 
 
 vocis, quae terminatur consonante vocali non affecta hoc signuni 
 omittatur necesse est. V. infra § 68 . 
 
 MEDDA. 
 
 40. Medda («^ s. >A^) i. e. productio, est duplicandi 
 nota literae I propria et adhibetur, si initio vocis literam ! 
 vocali a pronuntiandam sequitur altera lit. t quiescens, quae 
 signo Medda cum priore lit. ! in unam coniungitur. Inservit 
 
 gitur baec nota exprimendae vocali longae initiali ! a, pro 
 :jua etiam libri impressi et manuscripti duas lit. Elif i! exbi- 
 
 oent e. g. praepositio I verborum persicorum, ut q<A/)S, 
 
 •jOj.l al., respondens z. jm a, s. mr, et vocalis longa ! aliarum 
 ?ocum ut = z. &khsti, pax; s. j6 1 = z. a tar, 
 ignis; Jj>\ = s. mi-g i n cibus. 
 
 Nonnunquam codicum exaratores in media quoque voce 
 oco literae ! quiescentis eiectae Meddam scripserunt, ut 
 di’o ^glil peritia; pro divinus coll. Pend. 128, 3. 
 
 HAMZA. 
 
 41. Hamza (»iT) i. e. punctio in arabica lingua literae 
 consonanti vel literis ^ et ^5 cum bac lit. ! commutatis appo- 
 
 fitur, in persica autem scriptura hoc signo lit. » finalis occulta 
 
 '§ 25) insignitur, si vocali i est pronuntianda , ut in ^ vOJo 
 
 A. 
 
 lervus meus; vestis auro picta (§ 199 et 217), 
 
 }uae scribendi ratio natura huius literae nititur, quia tenuior 
 3 st, quam ut vocalem ferre queat (§ 94). Vocalis i, quacum 
 it. » finalis occulta pronuntianda est, signo Hamzae plerumque 
 
24 
 
 Legendi notae § 42. Numerorum signa § 43. 
 
 non apponitur, quum alia vocalis hie locum habere non possit 
 
 t £ 
 
 e. g. 8 ^x.<o pro »iA>o. 
 
 42. Hamza etiam est nota mere orthographica, quae appo- 
 nitur literae ^ vocali i insignitae, si sequitur altera lit. ^ 
 quiescens. Scripto autem signo Hamza literae ^5 puncta 
 
 diacritica omitti solent, ut ^.o! , J!_> , al. 
 
 NUMERORUM SIGNA. 
 
 43. Numerorum signa sunt arabica, quae Persae uua cum 
 literis arabicis receperunt. Praeterea Persae ad significan- 
 dos numeros utuntur literis arabicis eodem ordine, qui in 
 Hebraeorum et Aramaeorum alphabeto servatus est, disposi- 
 tis, quas sequuntur sex aliae literae arabicae, quibus carent 
 Hebraei et Aramaei. Ordinem indicant octo voces technicae : 
 
 O - p ~ - O - - ^ C - O - O--- m > OS- O- 
 
 u las- iA:£bl , quibus omnes 
 
 literae arabicae continentur. 
 
 In sequenti tabula hae viginti octo literae in tres columnas 
 ita dispositae sunt, ut prior imitates, altera decades, tertia 
 centurias una cum numerorum signis ob oculos ponat et 
 tabulae finem faciat ultima lit. £ mille significans, cui additus 
 est anni numerus 1870, quo aliorum numerorum componendi 
 ratio facilius intelligatur. 
 
 1 
 
 1 
 
 1 
 
 10 
 
 L5 
 
 t. 
 
 100 
 
 0 
 
 1.. 
 
 2 
 
 0 
 
 1* 
 
 20 
 
 d 
 
 r. 
 
 200 
 
 j 
 
 t*.. 
 
 3 
 
 Z 
 
 r 
 
 30 
 
 6 
 
 r. 
 
 300 
 
 (J « 
 
 r.. 
 
 4 
 
 0 
 
 f 
 
 40 
 
 r 
 
 f. 
 
 400 
 
 0 
 
 f.. 
 
 5 
 
 8 
 
 i> 
 
 50 
 
 0 
 
 0 . 
 
 500 
 
 vi> 
 
 0 .. 
 
 6 
 
 3 
 
 *1 
 
 60 
 
 LT 
 
 1. 
 
 600 
 
 £ 
 
 1.. 
 
 7 
 
 j 
 
 V 
 
 70 
 
 t 
 
 V. 
 
 700 
 
 0 
 
 V.. 
 
 8 
 
 
 A 
 
 80 
 
 O 
 
 A. 
 
 800 
 
 jo 
 
 A.» 
 
 9 
 
 
 1 
 
 90 
 
 jo 
 
 1 
 
 900 
 
 Ja 
 
 1. 
 
 
 1000 
 
 t 
 
 U 
 
 
 1870 
 
 
 |av. 
 
 
Consonantium mvtondarum leges § 44. 
 
 25 
 
 CONSONANTIUM MUTANDARUM LEGES. 
 
 44. Consonantium persicarum lit in lingua zendiea et san- 
 scrita quatuor classes distinguendae sunt, quarum prima guttu- 
 ralium , praeter tenuem 3 , 3 ; k et mediam it g, etiam duas 
 aspiratas (& , kh et 0 , gli offert, quae in lingua persica 
 usque ad sonurn » et ^ procedunt (§ 49, I, [} et 67, b, a et (j) 
 et ligaturam z. >.0 q (§ 46, e). Palatalibus ^ c; & ch; 
 o , j; mjh, quarum duae aspiratae in dialectis persicis desunt, 
 etiam adiungeudi sunt soni j et j linguis iranicis proprii et 
 sibilans (j* palatali zendicae as p respondens, quae tamen etiam 
 literae dentali-palatalis naturam accepit. Dentalium ro , H t 
 (z t) ; d , th (3 tli) ; •) , 3 d (3 d) ; ^ dh ( 3 dh ) duae 
 aspiratae usque ad sonum (j*, s et ^5 progressae sunt (§ 49, 
 II, 54, f et 67, b, d)- Labiales persicae similes sunt zen- 
 dicis j p; ^ f; j b; & w coll. s. u p; ifi ph ; g b; vr bh. 
 Nasalium varii soni linguae zendicae / n; j n; jS n ; u a (gall, 
 on) ; an ; « m et sanscritae n ; sr n ; nr n ; =7 n ; fi; jt m 
 in lingua persica, praeter j», solo signo L .j exprimuntur (§ 23). 
 Liquida l, s. *r , quae in lingua zendiea et dialecto antiquiore 
 persica deest et alia liquida 7, T r suppletur, in recentioribus 
 dialectis pehlevica, parsica et pei’sica usitata est, sed saepe 
 cum r permutatur. Semivocales ► et ^ respondent zendicis 
 et sanscritis (>(>>), cf v et ^ (jj), tj y. Denique 
 
 restant sibilantes zend. as c; ws s; sh ; ; z; zh et sanscr. 
 
 f; q sA; u s et aspirata z. «<s h et s. ^ h, quibus in lingua 
 persica praeter (j*, <J* } j, j et » etiam alias literas respondere 
 statim docebitur. 
 
 Quum litera pers. I et lit. » occulta peculiaribus mutatio- 
 nibus sint obnoxiae , ceterarum consonantium mutationibus 
 prius accurate perlustratis, separatim de illis agetur. 
 
 4 
 
26 
 
 Con sonantium mutandarum leyes. 
 
 a. PERMUTATIO. 
 
 Gutturales. til tA c 8 
 
 o c 
 
 k kh q g gh h 
 
 45. til est lit. antiquior k et respondet z. et s. k, kh et 
 quidem : 
 
 a) init. e. g. = z. ap. et s. k&ma, phi. — 
 
 z. kereta, ap. kart a, s. = z. kerema, s. 
 
 — z. kamna; == z. kamara; qiAxT = z. kan, coll, 
 ap. kantanaiy K. 21 , s. igs* ; = z. khavza. 
 
 b) med. e. g. qA.ALs v. den. a. tilL coll. s. trrasR, deriva- 
 
 tnm; s. a r. z. kan ; s. X5PT ; ^AxPjXi a r. 
 
 s. sFftt. Sed in media voce tenuis ^ saepius in mediam tA 
 emollita est, d. q. plura v. § 47, a. 
 
 c) fin. e. g. til'-j = s. tiTorai ; til! s. till = z. aka, agha, 
 s. eSj s. yjsj' = z. taka; tiljjV — z. kutaka, phi. “jniD. 
 Voces zendicae nunquam in lit. k desinunt. 
 
 d) In vocibus persicis tenuis til saepe cum media per- 
 mutatur et quidem non solum in media voce, ubi regulis con- 
 veniens et usitatius est coll. § 47, a, sed etiam in initio vocis 
 
 e. S- o4)/^ = o4jr> z • g ar o-demana; 
 
 = = QL>Liof. Attamen, excepto scribendi more 
 
 in Transoxania usitato (§ 22), in fine vocis liaec permutatio 
 non admittitur. Praeterea tenuis til etiam cum asp. permu- 
 tatur e. g. z. kasha, s. ; tilAXA- = u>5\Aa 5 , s. 
 
 »A.A a v. QiAti , z. kan, s. tcR. 
 
 e) Literarum complexus z. khsh et s. g aut utroque liuius 
 
 complexus elemento exprimi potest, ut in s. 
 
 = r. z. khsliub, s. iw, aut alterutro til et <ji, abiecto 
 nimirum lino alterove complexus elemento e. g. till) lacca = 
 s. ?TrvrT s. rrar; numerus CM = s. puer, infans, 
 
 z. kutaka, quoeum conferendum videtur s. , lith. kudi- 
 
 ki s ; s. = r. z. khsliub, s. SW ; 
 
Permutatio gutturalium § 45 — 46. 
 
 27 
 
 et ab eadem radice; a r. z. makhsh. 
 
 Conf. etiam pracr. k k h respondens s. g ksh (Lassen 
 inst. ling, pracr. § 78) coll. ->Hdd*slTd ( WcTH) (,lakunt. ed. Bohtl. 
 90, 6. 
 
 46. ~ kh proprie est antiquior k et respondet z. gutt. asp. 
 kh et s. ?5r et op e. g. ( *-sr' = z. taokkman, s. coll. ap. 
 
 tauma, phi. □rnn , pa. tukhm et thiim. J> = s. 
 
 0_p> = z. khratu, s. cRH; = r. z. khruq, s. gjsi; 
 
 y > 
 
 = r. s. grt 5 (jxLs^xx3» = s. s. = 
 
 z. khumba, s. grtw ; = z. bakhta, s. vr?fi; q3»u 
 
 s . «na ; -iLvi = s . 'jJ na i . 
 
 o 
 
 a) Interdum respondet etiam z. g , gh et s. g et ? e. g. 
 
 ^X3».0 s. ^Xio = r. z. dug, s. 31E coll. yi3*0 = z. dugh- 
 dar, s. quod z. voc. e primitivo dukhtar (goth, 
 
 dauhtar) ortum videtur, litera kh accedente suffixo dar, 
 quae est forma emollita pro tar , in gh mutata coll. z. aogeda 
 a r. vac j. 32. 10. 
 
 b) Saepe fortiore -j. exprimitur z. aspirata lenis h, cui 
 respondet s. sib. dent. H, pro qua etiam saepe sr legitur, ut in 
 
 sr et sg pro tt et ^3 e. g. j.y> s. pj> coll. pars. ex z. 
 
 y 
 
 hu, s. w et r. z. et s. ttt ; = z. hu^ravanh, s. 
 
 3- = z. husk a, ap. uska, s. src=R (primit. ttef) ; 
 
 z. hvare, s. ^gr ; L .^v*3»3> = r. z. hush, s. srq 
 (primit. ?ra); vi*3- = s. srar s. H3iT , coll. z. hu, lat. su-s: 
 — r . z. hi c , s. j jlVaL* — l. z. hai, s. h 1 , 
 = r. z. ranh, s. coll. ^xA^S a r. z. janh; 
 s. praef. Adde , quod docente Ascoli ad r. z. 
 
 qanh dicer e, loqui , referendum est, quum ex antiquiore 9 ah- 
 
 y 
 
 van ortum videatur, ut ^ respondeat hva, coll. z. 9 ah ha 
 
 y y y y 
 
 = p. gww in voce ,*;^3> = jj^S> (fortasse ex z. hu et 
 
 9 r i r a ) ; s. = z. vohukhshathra. 
 
23 
 
 Consonantium mutandarum leges. 
 
 c) Ut » initialis ita etiarn gutt. fortior 4. in initio vocis hand 
 raro respondet vocali in dialectis cognatis e. g. crudus 
 
 — s. sjttw, arm. am, gr. 01 /nog ; joli* s. yflp* s. coll, 
 
 zend-paz. ovum = s. , gr. owr ; = phi. jNTHlN 
 
 (jN'llT.ri); Q L«L> = phi. jNDtmN (jNDNTin); = s. 
 
 gr. uqy.iog , lat. ursus; jX^> s. coll.^x^P et = 
 
 z. a9ti, a<jta, s. phi. flDN ; = z. istya, 
 
 s. =;i£*i , phi. -ntyn s. “n&'N; pars, khashm = z. 
 
 aeshm a. 
 
 d) Ante t lit. ~ ex communi sonorum lege orta est ex 
 gutturali vel palatali e. g. qX 3 -u (pr. |»:L) = r. z. baz, s. Wat; 
 
 (pr. fjS) - r. z. et s. xra; qXs-Ij (pr. ^l?) = r. z. tac, 
 
 s. j (pr. et = r. z. dug, s. ; 
 
 (pr. |»j et ^ ^ ^ 54 , 1) — r. z. et s. ujtI ; 
 
 (pr. = r. ap. klisnatj, z. khshna; ^xAc.0 (^.juX-oy-o 
 
 pr. coll. z. pilch a nodus ; = r. 
 
 s. wrey (fjsj). Cf. etiam a r. z. hac et 
 
 = r. z. (jac, in quibus verbis et 
 sunt formae augmentatae praesentis. Ad eandem analogiam 
 etiam formatum videtur QiXu£Uait ; quod ante sonat 
 a r. s. ?*w praef. 1, litera ~ aspirationem literae s. w exprimente 
 coll. § (> 1 , b. — Lit. £ nonnunquam etiam immutata manet 
 si pro qj alia terminatio qO ope voc. ^5 - adiungitur e. g. 
 
 scire, intelligere etc. et intueri , conspicere — r. 
 
 z. dare<j. 
 
 e) Lit. ^ s. ^ et cum 5 coniuncta j.=> ( Li> ) respondet 
 z. >o q = hv coll, qa suus, pro quo etiam hva legitur = s. ^t, 
 coll. ap. uva°, uvai e. g. z. qairizem = ap. uv&razmi, 
 p. et z. haraqaiti = ap. liarauvati, s. wofadt. — 
 
 I11 lingua sanscrita literae z. q (/«v) respondet , w, pro quo 
 
 ; i 
 
 etiam Tct, tt legitur e. g. socer = z. q a 9 ura, s. 
 
 (pro fcnTTJ ; cjL i> — z. qafna, s. — :> = 
 
Permutatio gutturalium § 40. 
 
 20 
 
 coll, t = z- qarenanh a r. z. 
 
 z. q an liar, s. wht ; » 
 qar lucere, s. wr ; == r. z. qafc; = r. z. 
 
 - i 
 
 qap, s. ( wu ) ; s. et = r. z. 
 
 qan, s. s. = r. z. qar, s. 
 
 = r. s. 'srercr, z. q&d?. 
 
 f) In vocibus persicis gutt. asp. 4 . permutatur et cum 
 
 tenui iil e. g. = qU> ; i2s_A_4f>b" = ^ — 
 
 (= »_-£> z. qarenanh); icftfULSi = ^.i>lcL£; 
 
 = z. khruij, coll. s. = ^^Xa:> s. o-Xa4> 
 
 fossa; et cum media et asp. £ e. g. (jibi = (jiLi> ; £ 
 
 — — . fcpW , , ^[j ■ wlj J ^ S. J Pp^ A ■ V» ! P ■*". ■ 
 
 ^•^jA.XapV. ^ ^ A p jlX — A— £- i ■■ — ■ '..Xa^^ > * .^* i , 
 
 Q«A_i_a_i! = ; et cum gutt. ar. vjj e. g. e .jLX._a-aJi = 
 
 ^LX^VaJi; et cum gutt. » initial! e. g. «*)Ls> = «!)Lj>; 
 
 = -A^- 5 ^Aaa*^ = fc A.w.;> ; ^jAjpJ^Ly 1 = '. ^ .a^> ; 
 
 et cum lab. e. g. ; qasIj = qa:>Ij ; 
 
 QAajyT = yT , lit germ, dicitur Schlucht et Scliluft; 
 ac liter et after coll. § 61, d. 
 
 g) Literarum complexui z. khsh , s. g respondet aut ,jaa,s» 
 
 e. g. a r. z. takhsh; = r. s. T ; 
 
 
 r. z. khshu; q^javcsr s. 
 
 O 
 
 r. z. pakhsb; aut e. g. Cy-X-£.~z> = z. khsbndta; 
 
 s. = r. z. bakhsh; = r. z. 
 
 pakhsh; qlXa^s’' = r. z. thwakhsh; = a r. 
 
 z. jaklish?; = r. z. rukhsh; aut denique sola 
 
 lit. 4 . abiecto postremo complexus elemento sh , ut respondet 
 lit. >i) zendico khsh, s. g (§ 45, e) e. g. ql\ajI:> = r. z. khshu. 
 
 h) Literarum complexus *&£> exprimere videtur z. denta- 
 lem asp. th e. g. in == z. pathana, d. q. plura 
 
 v. in suppl. lex. nostri s. v. , ut ^.s s. respondet 
 
 labiali asp. s. w e. g. in v. ^i^aii s. = ^^ai! = r, 
 
 s. gw coll. § 61, b. 
 
30 
 
 Gonsonantium mutandarum leges. 
 
 47. Lit. 3 est antiquior g et respondet z. g, s. tt, e. g. 
 sv\S = z. gam a; _.l? = z. gao, s. tit; — z. garema, 
 s. firr ; = z. g r i v a in voc. pers. »L#oyT et ^ ; 
 
 jLi s. = z. gavaz; u&yf = z. gaosha, ap. gausa, 
 s. 'irnr, = z. banha coll, baiiga, s. i^sjJ = s. 
 
 = r. z. et s. g&; QAjjlyS' coll. al. forma s. 
 
 = r. z. garez, s. ira. — Praeterea s. ^ in quibus- 
 
 dam vocibus ut in ling. hind, literis 3 exprimitur e. g. 
 
 > ... 
 
 = s. w [hind, teredo s. termes; ^x! = s. irvr [hind, 
 
 unde al. forma qxL ieiunium. 
 
 a) Saepe 1. is ex primitiva ^ originem duxit eaque mutatio 
 
 inprimis in media voce nsitata est inter vocales et si praecedit 
 vel sequitur liquida aut nasalis e. g. ^3 s. = s. erst ; 
 
 JLo = ap. patikara, phi. "onD ; arm. patker; 
 
 a sing. »Aaj = ap. bahdaka, phi. T]"03 ; j3- = z. yakare, 
 s. L/ Jt» = z. makhshi, phi. UTIB s. DDO, s. wfwr; 
 
 3y> = z. malirka, phi. Jio; == z. qaoka, s. ^T=fi; 
 
 yjsi' s. i^o = z. taka, coll. q<aJo s. q<Aa£j = r. z. et s. 
 
 t a k ; t , ^lXaXj 1 , 1 , 1 — ) al . a. v. ^lXa^ — l . 
 
 z. kan, s. T5R ; et ^Aa^LXj a r. z. kaq, s. ofTTO. 
 
 b) Lit. 3 fin. etiam ex palat. c vel j orta est e. g. 
 
 phi. J]n (arm. tlianthsr) = z. tancista s. tanjista a r. 
 Z. t a C , S. S. rcTa^T. . 
 
 c) Lit. 3 init. saepe respondet antiquiori v e. g. ^3 = 
 z. vazra, phi. s. era coll. ap. vazraka; jks s. = 
 
 ... J... 
 
 z. var&za, s. lat. verres; <33 = z. vehrka, s. gsn; 
 
 = pa. vazant; (phi. ] = z. varshni, s. ^fan; 
 
 bIaS” = pa. van&h, arm. vnas; (phi. = arm. ward, 
 coll. gr. (>odov ex fpodov (aeol. /?<>bdo»'), lat. rosa; cf. etiam 
 xxXi i. q. xky,.. — Inde etiam explicanda est praepositio 3 
 = z. vi, ut in q U s = z. vimananh et ^o.AA*i a r. z. (jtar, 
 
Permntatio gutturalium § 47 — 48. 
 
 31 
 
 i. 5STT et qoLAs coll, zend-paz. a r. z. sliu et ^a:>SlX? 
 
 x r. z. tac et QXiilAif, a r. z. tar et literae wf per- 
 
 mutatio cum u et y, quum sint literae ex primitiva v quasi 
 _>bdui atae , ut in s« , — lamo — — ^La.wa 1 , 
 
 coll. pa. et ap. vazraka; ql\jOj ex qlXjoJT ; 
 
 •jX>Lj s. ex 
 
 d) Denique notanda est aphaeresis lit. e. g. in vyjj pro 
 pro al. ? quae lit. interdum etiam ut ^ et 
 
 i per syncopen eiicitur, ut in qJxjJ^Lao pro et in 
 
 y 
 
 _jX, pro et in qiAx^oLj , quod ex vocali simul 
 
 jroducta ortum videtur, d. q. plura v. § 69 , 1, b et 2, d. 
 
 48. Lit. £ est antiquior g, quod respondet z. gh, g et 
 ip. g et s. tt, e. g. yM = z. grava; jliUi = s. sztttr; Jo* 
 
 = z. mazga, phi. Jto, s. JT55TT; coll. A_i/> = z. magha, 
 phi. yo; — z. bagha, ap. baga, s. wrr; Lo = z. tae- 
 5 h a ; = z. dagha, s. a r. z. daz, s. cn x ; = 
 
 5. draogha, ap. darauga, s. ^tet; = z. mere glia, 
 i. jpt; = z. maegha, s. iira; £ \ *, = z. vazagha, phi. J*l. 
 
 a) In verbo y ,8s- dormire lit. £ respondet etiam z. <], 
 
 quum ex qj-c = arm. khoun == z. qafna somnus, literis 
 ;ranspositis ortum videatur (§ 70). 
 
 b) Saepe lit. asp. £ permutata est cum media diT e. g. 
 
 == xjlc = 5 »L& = _jL" ; 
 
 , j»L*J — j*Lxi , s. * i t^t ^ — 
 
 5 S , unde ~ i ^ — 
 
 joXi ; qlXaxLc coll. qOujJT et cum asp. a. e. g. ^aj = j-o 5 
 3 L^Uj = ijLibjj; jysdd =^j.ixs- ~'-p- = et cum asp. » 
 
 3. g. ^*jLL = ex ; £1*5 = »Lo . — Arabes posteriores, 
 nprimis autem Turcae literam £ in o mutarunt e. g. ijW = 
 ch! j oi*> = 
 
32 
 
 Consonantiuvi mutandarum leges. 
 
 49 . Lit. » pariter ac gutt. aspirata pronuntiatur , sed s 
 originem spectas, ut respondens arm. h, non solum ad guttu- 
 rales, sed etiam ad dentales et labiales referenda est 
 
 I. Lit. s gutturalis respondet : 
 
 a) z. pal. g (z) e. g. bo decern = z. et s. da9an, gr. dexa 
 tS parvus = z. ka^u, phi. 03, unde ^ 
 
 magnus — z. mac (maz), phi. dq, gr. (. ieyag ; sl^i = phi. 
 
 utCN coll. et a r. z. ka(j, s. grra ; bU* 
 
 (pa. van ah s. gunSh) = phi. DJOl coll. z. et s. vi na<j: 
 
 ex phi. p’DN i. e. a<jin, coll. al. forma ad z. ayanli, 
 
 s. referenda; a r. z. raz, s. rg^, coll. z. 
 
 razahh solitudo = s. rg^r, phi. jto , p. jb; = z. maijya, 
 s. ttfw s. (ex antiq. mat-sya, matskya, unde eiecta 
 t et vocali producta maliya, mS9ya, h = g et hy = w in 
 mShya et g =■& — sk in ma9ya), coll, zaza magi. Eodem 
 modo ad. r. s. gjcfr referendum videtur. 
 
 /?) z. gutt. asp. kh et gli e. g. yu, phi. T.N3, coll. z. baglia, 
 b a g h a addito suff. r ; = z. bagha9tS.ua? ( Bayi- 
 
 oiarov OQng Diod.) ; , coll, = z. et ap. taklima, 
 
 s. rT5«R coll. ap. taklima in citfatakhma Beh. II, 79 ; 
 
 z. :> coll. s. 5 PirI (pro Tran). — Eodem modo lit. 8 in 
 
 ex gh orta est, quum r. z. ghup pro gup statuenda sit, 
 coll. syn. guz = ap. gud, s. irg^ . 
 
 y) Hue pertinet etiam lit. s fin. ex ^ orta, quae etiam in 
 dial. plil. et lingua armenica exstat ; nec desunt vocabula per- 
 sica utraque lit. 8 et ^ scripta e. g. #.*£**! et terebra. 
 
 Accedente suffixo a vocali incipiente liaec lit. 8 in ipsa lingua 
 persica in uiT mutatur e. g. XL?y = plil. “3D“I3 ; &iL> = phi. 
 “JN*n, unde ; ay, = phi. , arm. eremak; sol/s = 
 
 plil. arm. matak, pi. JJfoU; XLwi = arm. hrestak, 
 
 unde pi. In dial, parsica loco huius lit. b fin. sola 
 
Permutatio gvtturalium § 49. 
 
 33 
 
 vocalis a reperitur e. g. = phi. TpNHD et pa. 9 tar a; 
 
 iwj = phi. et pa. pcsha; ^L-^- = phi. rpxj et pa. 
 c&ra; tj.** = phi. “IVD, pa. miwa; = phi. “yjin et 
 
 pa. qazliiua. 
 
 d) Inde etlam explicanda est mutatio lit. s fin. in lit. o 
 in vocibus e persica lingua in arabicam translatis usitata 
 e. g. = pers. ; oLib == pers. jwiilj coll. = 
 
 pers. sA.tJ' ( , ^AAi>). 
 
 II. Lit. » dentalis respondet : 
 
 a) z. h et s. h e. g. §> = z. liaurva, ap. har’uva, 
 
 s. = z. hazanra, s. frgr? ; a_P = z. hap tan, 
 
 s. frxrT^T ; = z. et ap. ham a, s. *ra; JS> = z. liunara, 
 
 s. A.L? s. Aii (§ 49, III, a) sunt = z. henti, ap. hantiy , 
 pa. he lit s. A—i_3> et s. ; bO s. pagus, vicus = z. 
 
 danhu coll, daqyu, ap. dahyaus (nom. sg.) , s. 
 
 i. q. = r. z. janh, s. 5TCT; = r. z. 
 
 harez, s. sra x . 
 
 (t) z. et s. dentali aspiratae th (t) et dh ( d ) e. g. jlgj = 
 antiquiori parthu, z. perethu, s. 17 a , phi. nriD ; phi. 
 jHND = z. pa than a; sL>, phi. NXJ = z. cat (cat a), afgli. 
 tsah, bal. cath; .i_£=>, phi. IXH'J , pa. cihar = z. cathware, 
 
 s. ^rcTTCFl ; qA* 5>L:> i. q. = r. s. 'ScTH pro , z. 
 
 qad?; do = z. dadhami, s. 3 Trfpr; b^ = z. raithya, 
 
 s. ran, phi. DN 1 , arm. ra. 9 ; = z. zradha, phi. 
 
 pa. zreh, arm. zrah; bj s. vj partus = z. zatha; bLx*« = 
 
 z. 9pS,dha, ap. 9 pada in takhmacp&da Beh. II, 82. 85 ; 
 bU; = ap. khsayat liiya, unde et fortasse etiam 
 
 ; .jJx = z. kh shat lira, s. ^r; v'S , phi. DN2 = 
 z. gatu, ap. gathu; bjJ^ excrcmentuni = s. ira a r. s. et z. 
 gu; et coll. ~z.^rj.X.A = z. citlira, s. irj-at , ap. 
 
 5 
 
34 
 
 Consonaniium mutandarum leges. 
 
 citra, phi. ipiri'; jfr* = z- mithra, s. fer; — s. jtstt; 
 O ol£i a r. z. da, s. >ot, coll. s. fafy, favrR et fafgH et pers. 
 cM phi. ]3«™. 
 
 III. Lit. » labialis respondet : 
 
 a) z. f e. g. »jL mons , unde aPjL pars elatior (dorsi) = 
 phi. rp 2 , zend-paz. gjj/ , ap. kaufa coll. z. kaofa, quod 
 Vend. 22 , 10 etiam i. q. &P.V significat. Hue pertinere etiam 
 videtur v. ex ortum, quum etiam in pers. lingua 
 
 gutt. asp. fortior a. cum lab. o permutetur , d. q. plura v. 
 § 46, f. 
 
 a) Lit. » initialis saepe respondet vocali in dialectis cogna- 
 
 tis e. g. P = z. astan, s. , gr. oxita; ^ >j fJ> = z. 
 
 ai^ma, phi. dd’N ; U^j-9 1) mens = z. us hi, 2) mors — 
 z. aoshanh; v^aaaP coll. r. z. ah, s. ; ^^jj'-P s. aa. La J 
 praef. gj = r. z. akhsli, s. (^Jj jjX? i- q • = phi. 
 
 • In aliis vocibus pro 8 posita est I e. g. — z. 
 
 hanjamana, aut utraque forma cum s ct ! usitata est e. g. 
 ^XXP et iAi! sunt (§ 49, II, a), et aXa. 1 coll. et 
 
 _jPL«*P s. — z. a 9 ti, s. et jL+S 1 s. 
 
 - i 
 
 jLxP et j_o! j et qLo! ; et ^o'lXj! j et bj! 5 
 
 kP et ;as,*I ; ^naP et ,ao! . 
 
 > J-s J >> ’ P •• fe, ■■ 
 
 b) In vocibus e lingua sanscrita desumtis lit. s respondet 
 
 s. 1 e. g. Jj> = s. ’gTT ; LP = s. wrtfT^t ; J^bLP = s. ; 
 
 GsPP = s. fgu; ^.aP = s. LrnTT s. firuu. 
 
 c) Denique lit. 8 permutatur etiam cum gutt. a. ut in 
 
 y 
 
 — -g^P et cum _ , ut in » = *aP et cum pal. — ut in „l« 
 
 - 1 • G ; . J" >" r G G 
 
 = elc; -Lb s. J^li = slib. 
 
 G G 
 
 PALATALES. „. _ : , a 
 
 G G J P CJ" 
 
 c j z zh 9 
 
 50. Lit. j_ est antiquior k et respondet : 
 
Permutatio palatalium § 50 — 51. 
 
 35 
 
 а) z. et s. c e. g. sb> = z. cat a r. z. kan fodere • ggs- 
 
 = z. cakhra, s. gifi; (._=> = s. = z. cashman 
 
 . - > 
 
 a r. z. cash = s. xT5y videre; s. rostrum — s. 
 
 s. ; » —a-?* = z. citlira, ap. citra, s. rXZ=> 
 
 o ' 1 ■ 7 7 
 
 vitrum = s. grra. 
 
 /?) s. pal. asp. quae ex sk orta est e. g. y^- umbracu- 
 lum = s. d>Tsi s. 3 ?-^ . 
 
 y) z. pal. raed. j e. g. = r. z. jam = gam, coll. 
 
 0 Ju^Lf , 'l praef. q! , in quo 1. „ cum „ permutata est. 
 
 б) z. gutt. asp. Ji, s. e. g. = z. havya (h&voya), 
 
 8. F5U. 
 
 a) Simplici lit. ^ exprimitur etiam quidam literarum corn- 
 plexus, scil. 1) z. khsh , s. in voce = s. et in v. 
 
 ^AjjU> = QAj.k, cuius r. z. est khshu et in v. qAa:>j^>- 
 
 ^Xav , cuius r. z. est khshvip, s. f^iq et 2) s. tto in 
 
 v. ^Aa.?U>- , cui in v. syn. et ^A-oLi^ respondet 
 
 et gA , quum haec verba ad eandem rad. s. 'To referenda 
 videantur. 
 
 51. Lit. _ est antiquior g et respondet z. et s. j et s. n 
 e. g. y-.U'o- = z. jama^pa; = z. hahjamana, 
 
 s. H = s. 5KH ; = s. JT55T ; satire = z. 
 
 J 
 
 janli (jah), s. an; petere, optare = z. et ap. j ad, 
 
 S. TT3. 
 
 a) Attamen multae voces, in quibus 1. — respondet gutt. 
 med. g, recentioris originis videntur, quum aliae formae anti- 
 quiores aut in ipsa lingua persica in usu sint, aut in dialectis 
 antiquioribus persicis reperiantur e. g. ^1=* — z. gay a, phi. 
 |XJ vel JtO coll. afgh. (tsan); = 8 - 5TOH coll. al. 
 
 formis qLjjA ( qLA , okO; phi. et ^cAr, quae cum z. 
 
 gaetha cognatae videntur; x-jbb* coll. al. forma 
 = z. vaidhi, pro quo etiam aliam formam antiquiorem 
 yuvya exstare dicit Op pert. 
 
3 (> 
 
 Consonantium mutandarum le<je$. 
 
 b) Raro lit. ^ ex tenui c (^) orta est ut in = z. et s. 
 pan can, quae tamen literae in persica lingua saepe permu- 
 tantur, d. q. v. § 54, i. 
 
 c) Denique lit. _ initialis saepe respondet semivocali y 
 
 e - g- = z- yatu; = z . yaoiti, s. uf?r; = 
 
 z. yakare, s. = z . et s. yava, gr. — 
 
 z. y avail, s. SoR ; = z . yimo-khshaeta, phi. 
 
 n’Lt'D’ s. Cf. etiam § 50, a, 2 et 54, la. 
 
 5 2. Lit. j , ut ex antiquiore 1. gutt. orta, l’espondet etiaiaa 
 z. vel s. gutturali et palatali et quidem : 
 
 a) z. z, s. t? e. g. jjj coll. = z . barez a r. z. barez, 
 s. ersj jy s. njjO sutura coll. r. z. darez, s. <nf^ 
 
 0 Lq = z. bizva, s. = z. ziiaia, s. fgw ; j*- } = 
 
 z. zavare; ok) = z - zyana; ephippium, = z. zaini; 
 Jr® = z - b a z a n r a , s. wm ; o 0 j (pr. = r . z. jan, 
 
 s. 1 st; = r. z. varez, s. ^jj .5 = r. z. vaz, 
 
 s. ; »jlj s. jJ'li = z. b & z u , s. ^rg. 
 
 b) z. z, zh et g , <?4 et z. et s. j e. g. coll. z. tizhin, 
 
 in comp, tizlii, a r. z. et s. tij; } \^ coll, ^o, phi. ism 
 = Z ' ^ r a j anb ; = z. zata, s. 5TTH; j.j\j = z. zhnu, 
 
 s. zTR; lorica hamata = z. z rad ha, arm. zrah; q) = 
 
 Z - g b e n a , ved. rt (a jna?); ,j = z. jya, s. sut; ^ s. 
 
 8 -3 = S. s. srtRi; a r. z. marez, s. iny; 
 
 1 . s. sw ; Q-mfj s. = r. z. ji, jiv, s. srtcr, phi. et 
 
 pa^ ziva^tan; o 0j = r. z. jan; coll. z. ^tij, 
 
 a r. z. rag, s. qAjjjj coll. 
 
 S. TFrT^I ; = qXz> 
 
 c) z. et s. c e. g. jt = z. haca, ap. hac&, phi. jx, pa. 
 
 <J’ J et 3 1; = z ' (§ 264); qAj^s. C) Jo^ i. q. 
 
 = r. z. et s. pac; = z . raocanh; o'-Hr w = r - z - 9 ac - 
 
 d) z. et s. p e. g. ^ — z. ragman, arm. rhazm; dxij 
 tintinnabulum = s. w; -**-*-$» = z. aecma, phi. QD’N; 
 qOjjs! a r. z. 911; qOjLj s. qlXjjL = r. z. ya,9, s. mu. 
 
Permutatio pnlatalium § 52 — 54. 
 
 37 
 
 53 . Lit. j respondet quidem z. zli ut in ISOyl coll. z. azlii 
 
 dah a k a, sed saepe neque natura neque origine a lit. j aliena 
 est e. g. -3*0 = z. duzhanh; = s. stf ; y — itj = z. 
 
 shnu, s. oTR ; = z. j a f r a ; s. = z. raoca ii h ; 
 
 s. = z. mizlida; j-i pa. — z. namanh et in 
 ingua persica palatales saepe permutantur, d. q. v. §. 54 , i. k. 
 
 a) Lit. j simplex respondet etiam literarum complexui z. 
 k/i sh , s. f e. g. ■ — s. fia m IV ii , - 1 . z. 
 
 khshu; = r. z. klishar, s. — r. z. 
 
 akhsli, s. (^,)- Idem complexus alias literis vel 
 exprimitnr, ut in dy^j-> = jjXio a JyiLii = z. khshvi- 
 vvra s. kkshvawra, d. q. plura v. in suppl. lex. nostri 
 
 5. V. 
 
 54 . Lit. (j* ex antiquiore k orta respondet z. et s. g et 
 is. ® (pro sk ) et ex antiquiore dentali vel dentali-sibilanti orta 
 consentit cum z. g. Respondet igitur : 
 
 a) z. et s. g e. g. i3L* = z. (jaredha, s. 'SiT'sr ; = 
 
 s. h ) 41 > iwAA*. 1 — z. a 9 p a , s. j 1 — z . a 9 m an j 
 
 coll. et et ■ z. 9 p ) a , — z. 9 p a e t a , 
 
 I s. h 5 ^ — z. ^ a r a , s. fujTtr 5 u^_5 - z. 9^^^ ah a ^ ^ 
 
 = s. 'jpi ; a r. z. 911; = z. 9aoka, s. sn«R; »1 *a« 
 
 = z. et s. 9yava; = r. z. 9ta, s. fit; 
 
 r. z. ra,9; = r. z. 9tu, s. ft ; ^Xsa* - - r. z. 9 i f , 
 
 s. Lrdl; = r. s. uu x (f^ij). 
 
 b) s . w ( = sk) e. g. = s. 3TTUT, gr. Oxia ; q<Aaa*.j 
 = r. z. par e 9 ; s. TT 5 . 
 
 c) z. s et sh et s. n e. g. ^y+**\ = z. asliemaogha; 
 ^>.***.0 = z. zush, s. coll, c^-av.O amicus = phi. PDil , 
 ap. daus tar , s. 
 
 d) sanscrito sibilo f ante dentales e. g. = z. za9ta, 
 
 s. t>ft ; = z. 9 tare, phi. "lNPC, TpXHD , pa. 9 tar, 
 
 9tara, s. ftt, gr. don ~ Q ; = r. z. 9tu, s. if et ante 
 
38 
 
 Oonscmantium mutandarum leges. 
 
 alias literas in vocibus e lingua sanscrita desumtis e. g. — 
 
 S. S. HHTI = S. JT ^ W 5 ' S. S. rrfA 
 
 e) Praeterea lit ^ etiam pal. tenui c respondere potesl 
 
 C. g. ■ 1 * Z. ll 1 C , S. ftra t S. . 1*. z. 
 
 et s. ric. 
 
 f) Ante t lit. (j* = z. p saepe assimilatione orta est aul 
 ex dentali aspirata e. g. = z. patlira, s. irnr ; ?»x.~o = 
 
 z. ba9ta (pro badli-ta) a r. z. band, s. gR-j ; (pro 
 
 } 
 
 &radh-tan) a r. z. rad, s. ttyj; = qA.o^> a r - z - 
 
 y 
 
 et ap. jad (pro jadli), s. tt 3; a r - z - rud, s. s. *1?; 
 
 y 
 
 ^x*w_i; a r. z. <jud, s. ^pq ; ^X^==.X; a r. z. ^kend (qcid, 
 9cind), s. TWZ ; q*«.j , i a r. z. gared; qX^^j a r. z. bad, 
 s. H2T, aut ex lit. asp. h (z. nh) e. g. q_X_^._^ a r. z. janli 
 
 (jah), s. 5 W ; qX~j a r. z. raz, s. rg v , coll. z. yaqta a r. 
 yaohh (y&h) et z. vaqte a r. vanh vestire e tap. tliaq- 
 tanaiy, inf. verbi thah = r. z. 9anh, s. sra , unde 
 (§ 46 , b) , aut ex pal. j e. g. \y=> , pr. 
 
 a r. z. khiz. — Haec lit. nonnunquam etiam immutata 
 manet, si pro alia terminatio qJ ope vocalis ^5— adiungitur 
 e. g. = qX^*o , a r. z. irith. 
 
 g) Ut in dial. phi. positum est p/-, py (p^>), py, p«, id est 9 
 ante semivocales et nasales, pro z. ihr, thw , thy et thn e. g. 
 
 ’D = z. tliris, thri, coll. s. fa ires’, "IDID, DVD = z. 
 puthra filius\ D'NDD = z. thw as ha coelum ; DUD = z. 
 than vara arcus, ah, ita in quibusdam vocibus persicis lit. 
 respondet z. th ante semivocales e. g. = z. thri, s. fa; 
 
 y y 
 
 s. ^*0 = z. puthra, s. et fortasse etiam (phi. 
 PjXD) = z. puthra. 
 
 h) Literarum complexui z. thw respondere videtur 
 
 e. g. * (gr. Offal per) = z. thw as ha coll. phi. t^NDD et 
 
Permutatio palatalium § 54. 
 
 39 
 
 idemque exprimitur etiam sola lit. o, ut in et 
 
 3 = r. z. thwareq (§ 55, a). — Literarum complexui 
 
 « . respondet et ut in et = r. 
 
 2 coll. § 50, a, 2 et 51, c. Foi’tasse etiam respondet 
 it. complexui z. khs/i, ut sit transposition ex == ,j^i> = 
 shsh (§ 46, g), gutturalibus permutatis e. g. in = 
 
 _ a r. z. khsliiz = kliiz, ut z. kliiv spxiere, respon- 
 
 let s. fcid. 
 
 i) Frequens est in vocibus persicis palatalium „., ^., 
 
 1 it , » permutatio e. g. et et et ; 
 
 fit f-v lj^ ) fit ^ Gt y 
 
 1 , ^ ^ ~ y—** ^ jy~** > ^ * 
 
 et ) y^L et l ^ b^L 5 ^ et 5 j ^ et 5 
 et s. finra ; *^£=> et ^£=3; et ; QjJ 
 
 3 t et et ^y ; et gsj^l imp. verbi ; 
 
 et c>jA = z. mtzlida; et _ ji ; ^ et ; 
 
 .*:> 1 ^ et Jub\4 ; et ^ > - 1 ^ et et ; 
 
 et ^ y et ^lXj J>.^ y et 
 
 y ^ y .3 Gt J Ct 111 
 
 v . c. ^*j y \^^***^ ^ et y jLi et j j ^ y et y 
 
 ^>L* et et ^ y> ; Q^Vy*^ et q^a^c = r. s. *nj x ; 
 
 j'-^) et ; qlXji^-w et QX^jj^r" = r * z * 9 UC * 
 
 k) Praeterea permutantur etiam palatales cum gutturalibus 
 et quidem a) cum ti) et a e. g. &sJis>\ et ^aX:>! ; ^iAaaa> 
 et ^.jAaaaS^ ; .co^i et 5 ^Aa^\a>! et ^jA.XA?S j ^Ajj^ et 
 
 j } y 
 
 ; qAjXo 5 £?) cum ^ e. g. g..A ; et ; q Aa. 5 -Iaa* et ; 
 
 ^AaS-IaPI et 5 Qi«\.. 2 jjyol et ; jj jlX j 11 j et ? 
 
 qAjj^sI et coll. § 46, d; y) cum ^e. g. jjJs et jj^T ; 
 
 , jju s. g~o s. ^naj et ; d) cum asp. » e. g. •AAM et &AA^ j 
 
 1 ^Lj et »Lj ; et ^Aa^ ; (j*Li et sLoi , unde ^^.aa-Io! et 
 
 
40 
 
 Consonantium mutandaruvi leges. 
 
 qAaP'w! ; 5 £ ) cum dent. sib. (ji, e. g. gd^j et 
 
 ; r~^ ct ui.1^ = s. cfrra ; .jnaP 6t (ix^P ; sl\ajv.o 
 
 W *• & (j> ........ 
 
 et coll. q«A^->wo et pa. beslndan; qA-o>Lj = 
 
 ^lXaavlj j et et j ^ i coll. 
 
 i ^ et coll. et ^ 
 
 ^3wam^ et | et ^am^ j \aav .s et ^aXv ^ ^ jl 
 
 3* ^_.A..Wa5^ ^ ^-AAaO ^j.A<CvO £.3 V^A«v.i 
 
 JL£ SJu .\Lj.~ (jJ^aaaJ jJv Xa^w -*. 
 
 sOb^i J>j.: xXa* j J^oi ^0 *5" *Xgi (ja-XjS\Sj gr. pers. ed. 
 
 Splieth p. 12) j et ^ * ^ Aa. . ^ ^•j'^AaAAa) et j ^XaAAaX S. i* ^ ^AAA^ , 
 
 qXaaa^j et ^xxxjj ; denique £) raro cum dent, tenui vel media 
 e. g. ' et o^jli' ; sj^b" s. et sJ^Lf. 
 
 Dentales. o o J (ji 
 t d z sh 
 
 55. Lit. o est antiquior t et respondet z. t ( th ) et s. h, 
 sed reperitur tantum in initio vocis et si praecedit consona 
 fortior; in media autem voce inter vocales, aut post vocalem 
 vel liquidam in literam o vel 6 mutatur e. g. — b , arm. thag, 
 
 unde jj._s.L_j = ap. takabara; ^ = ap. tacara, 
 
 arm. tacar; = z. taokhman, ap. tauma, s. FTI-W^f ; 
 qj =r z. et s. tanu; :=e r. z. thru, s. ?? (?*); ^**1 
 
 = z. acti, s. ^TFrl ; qIjj^Uav! coll. z. a(jti, a 9 ta, s. hiww , 
 ^fei . gr. oarsov; qlX*aa._-j = r. z. tare 9, ap. tar 9 , s. ^ ; 
 ^Xi-XX; a r. z. et s. tap; ^Xi-li’ = r. z. tac, s. rt5^ v coll, 
 v. c. ^Xi>ljj, ^xiduXi ; uAjJii' = - r. z. et s. tar coll. v. c. 
 QXAtJtf, QXXiiAi ; oL et oL» thronus. 
 
 Not. Raro in initio vocis dent, media pro tenui posita est e. g. 
 jjJ'y.i-! J disiungere, separate = r. z. tac et in media voce dent, 
 tenuis pro media , ut in qOjLxs , ^uXjgCi a r. z. d a r. Cf. etiam 
 0 <AaaJ_Xj in suppl. lex. nostri. 
 
 a) Sola lit. o exprimitur etiam literarum complexus z. 
 tli tv (= s. ?cf et ?t) e. g. qaA_j._xx_^‘ = r. z. thwakksh; 
 
Permutatio dentalium § 55 — 57. 
 
 41 
 
 e QtXjyiLi s. qlVjJ'Lj coll. J s. qlX-oLjO = r. z. thware<j, 
 
 * S. fcRr, , . 
 
 56. Lit. o est antiquior d et respondet z. et s. d, dh e. g. 
 olo = z. et ap. data, phi. riN*7; yo>o = z. dughdhar, s. 
 sflfTT ; (*.:>o s. &.*3»o = z. dakhma; k*,y> — z. draogha, 
 ap. drauga et s. jrra; j ^o = z. dhra, ap. dura et s. ay; 
 q Ou .0 = r. s. \rra ; qO^O; a r. z. d u , s. vr. 
 
 a) Lit. o media et finalis inter vocales vel praecedente 
 vocali vel liquida ex z. vel s. t quasi emollita est e. g. olj = 
 z. et s. vita, phi. fltO; = z. patar, s. fiirTT 5 J o! o* = 
 z. et ap. britar, s. HTHt; olo = z. et ap. data, phi. riNI; 
 
 0,0 = z. drita, phi. HU ; <AiO et ^IlXjO = z. dantan, s. 
 
 Iu adv. ^Oul lit. o orta est ex th coll. z. it hr a. Cf. 
 etiam § 55. 
 
 b) Saepe lit. o ut ap. d quasi hebetata est ex z. z et re- 
 
 spondet z. z et s. *r, 3 T e. g. l^o coll. si ^ = z. zrayahh, 
 ap. daraya, s. c^«o = z. zaijta, ap. dasta, s. 
 
 0 Oy*w.o = r. z. zush, s. am, unde c^^O = z. zushta, 
 ap. daustar. Cf. etiam ap. adam = z. azem, s. 
 
 ego et ap. gud = r. z. guz, s. JTf! x abscondere. 
 
 57. Lit. o proprie est dent, aspirata, quae tamen, sicut 
 respondens z. dh, initialis non legitur, nisi in duabus tribusve 
 vocibus persicis, ut in u~jO durus , pravus, pravae indolis , 
 
 y 
 
 quae fortasse est alia forma pro tjio = z. d u s h , phi. HOT , 
 pa. dus, s. ^ (^y, ari); sed in media voce et in fine repe- 
 ritur, si praecedit vocalis, et haud raro cum o et j permutatur 
 
 e. g. joi coll. al. formis^ol, (J^joI, et ,j£j' = z. itar; 
 jiAj et^iAj B. in app., z. patar, s. fcnrt ; q — joI = ; 
 
 UsT a r. z. tar; 
 
 a) In dialecto parsica lit. o exprimitur etiam 1. z. dh e. g. 
 = pa. padhira; ^ jo = pa. padhi coll. al. formis 
 
42 
 
 Consonantium mutandarum leges. 
 
 Jo, phi. TIO. HD, pa. pat et pad. In media voce inter 
 vocales pa. dh respondet ipsi lit. pers. J nt J pronuntiandae 
 e. g. .tab = pa. dadh&r, z. d&tar, s. vnrTT, phi. INnXl ; 
 tJo> = pa. qadka (Sp. Pg. p. 29, e). 
 
 b) Literae dentales persicae non solum inter se permutan- 
 tur et cum ar. _b e. g. dxLi’ et liisLo; tata et ; objjj et 
 
 et 5 et j 
 
 = ^aI (Splietli gr. pers. p. 24); oL> et ob>; o[jb; et 
 
 O ^ a - ; O bJ et O bJ , ^ b\j^ ^ . ^AAAfii" ■ ^ XaaS ^ , |. j l^aaJ 
 
 et qiAa-aJ ; &jpoLo et j^oLaL ; ioLi- et ^tab-i ; xiLi et jtabi ; 
 hlj‘ et ^Lta, sed etiam cum palatalibus et quidem a) cum ^ vel 
 _ e. g. dJoo, ijby et s. ijs..tas - ; = z. pathana 
 
 et ; /5) cum j . et u* e. g. «obl£== et ajLl-ta ; et 
 
 ■, A j — v. ■ — et ^^AAV^ .— ^ ; et ^ 0 , 1 jS s. Q^wAbb ; 
 
 y) cum j e. g. sbbli" et BjblS'" ; Jo et y> coll. ^^Jo et 
 — In voc. h ^ cum df permutata est, et per- 
 
 mutationis literae df cum o liaec exempla affert lexici Ra- 
 
 scliidi auctor (1. 1. p. 25) : O 0 L 5 I = iJL-jjJ ; Jojt = disiji ; 
 b\jO : ijvjb) et = (j 5 o^.aP. 
 
 c) Denique apocope lit. o et O in quibusdam vocihus per- 
 
 sicis usitata est e. g. obi^bi et (jb^Ls = z. framarsta, pars, 
 frlimost; et = z. kkshnuta; Aaaa et ^aa* 
 
 = z. <jpa 6 ta, s. d. q. plura v. § 69, 3. 
 
 58. Lit. est antiquior s et respondet z. s et sh , quae 
 saepe permutantur, et s. sibilo dent, h et cerebr. u e. g. ybd 
 s. .aa — ustia, s. . * *a a^o ■ z. tasta; | ,aj s. xaaj — 
 
 z. tasba; — z. drafsba, s. — z. buska, 
 
 ap. uska, s. snai; = z. skaiti; ^^Xb; = r. z. sbu; 
 
 obi. a Li = pa. framost = z. framarsta; axilla = 
 
 z. kasha, s. sfr^r ; = z. gaosba, ap. gausa coll. s. 
 
 vrru ; cbLi = z. musti, s. irfe ; (jb-os = z. rnaeska, s. 
 jtu; scriptus, coll. pr. et ap. nipista; bobP = 
 
 z. a stem a, s. 'vxzvi. 
 
Permutatio dentalium § 58. 
 
 43 
 
 a) Respondet etiam antiquiori k et z. et s. q vel alii pala- 
 
 tali aut sibilo e. g. puls, cibus = s. rtut a r. z. et s. a9; 
 
 = s. 'ijHsil , lit. szaka; s/A = s. gk, hind. 
 
 -- s. = s. 'ju^id ; = z. as tan, s. 'Htdd , 
 
 gr. oy.no j a v. z. sham , s. s. 
 
 r. z. 911 d, s. ttvj ; = r. z. ^nu, s. * 3 ; s. 
 
 = r. z. et s. 91’u, coll, pracr. sunami et gr. 
 
 xXu~(o j qaav^ s. qlXxaws ■ r. s. . 
 
 b) Ante t lit. jx, orta est ex primitivo r, d. q. plura v. 
 infra § 62 , a. 
 
 e) In vocibus persicis lit. u& saepe permutatur cum pala- 
 talibus et quidem a) cum ^ e. g. (jil^ = ££ utinam ; 
 et ; /?) cum „ e. g. qL_ALj = et 
 
 i. q. y) cum j e. g. Jy==iAj et ; 
 
 ^ ^ *«x e 1 1. j v 1 .x^j ; ()) cum j e. g. et QoXjjiJ ; s) cum 
 
 (j« e. g. >i^L~ = ^Lw = »J_£ ; cf. etiam jCco et 
 
 ^lXa ? »X/w , et . ^.sv^X 1W , odoran, olj acere et ^^Xa^* ■ 
 
 d) Denique lit. \J» ex literarum complexu orta est, cuius 
 originis iam in ipsa dialecto zendica vestigia supersunt, quum 
 z. £\s s/i init. et med. saepe respondeat s. g, ut in z. shudha 
 fames — s. cTVJT; z. dashina dexter = s. erfcTOT. Tales 
 
 o' o 
 
 literarum complexus sunt : 
 
 a) z. khsh, klis , s. g, e. g. s. = z. tasha a r. 
 
 z. tash, s. rraj qj&tj — z - raokhshna; = z. khshap, 
 khshapan, ap. khsapa, phi. pa. saw, s. ^rcrr, ; 
 
 = z. khsh at hr a, s. a r. z. khshi, s. f^r J 1 cl C 
 = s. gtr; s. axilla — z. kasha, s. gR, coll. phi. 
 
 ’ID s. 'ID fames = z. shudha, s. hvi , a r. z. shud, s. 
 
 sxi; == r. z. khshar, s. ^TT ; QXs-UUi = r. z. khshna, 
 
 ap. khsna,9; et a r. z. khshub, s. ; 
 
 = r. z. m a khsh. 
 
 p) z ./s/4 abiecta nimirum lit. / e. g. = z. fs harem a. 
 
44 
 
 Consonantium mutandarum leges. 
 
 y) z. fy et s. 'art et e. g. = z. ka 9 yapa, s 
 
 ctrazni et *T 3 gu ; q<X.£ pro o 0j-£; fieri, ire = z. shu, s. ^q. 
 
 e) Literarum complexus z. khsli , s. g exprimitur etian 
 
 1) litt. e. g. = z. khshnhta; 2) litt. e? 
 
 uisi" transposing, ut in ^XslXii coll. = r. z 
 
 khshub, s. et = r. z. khshar, s. fjr e 
 
 ^jvXkiX^ coll. z. khshoiwra, s. f^rd et 3) litt. uX, ut ir 
 
 a = r. z. khshar, s. . 
 
 f) Literis et &J . ;, gutturalibus permutatis, responden 1 
 
 etiam z. sk , s. 3 ;, ut in = r. z. skit, s. grr et ir 
 
 = r. z. (jkend ((jcind, ^cid), s. et in 
 quod fortasse ad r. s. pertinet. 
 
 g) Litt. respondent literarum complexui s. dd, ut il l 
 s. quV.a^- = r. s. 'sm et litt. s. (^j), literis 
 
 transposes , respondent literarum complexui s. ut in 
 et alia forma Q>AAjkui.j s. , quae ad r. s. 
 
 WTq (^pi) pertinent. 
 
 Labiales. uj ui 
 
 p b f 
 
 59. Lit. uj est antiquior p et respondet : 
 
 a) z., ap. et s. p e. g. aJL&Li = z. p&shna, s. mfcuT; ^Li 
 = z. padha, s. tTTar ; jAj = z. patar, ap. et s. pitar; 
 
 j-j — z. perena, s. uttt et interdum zendico / e. g. q'iawJ 
 = z. fstana, s. ^fPT, arm. <jtin. 
 
 b) antiquiori v, cuius loco etiam p reperitur e. g. = 
 z. havya, s. Hod et praecedente jj* e. g. v_a*J — z. a 9 pa, 
 s. ; iAaaw = z. 9 paeta, s. d§rT. 
 
 (50. Lit. u-i est antiquior b et respondet z. b et s. ®r, w 
 e. g. ji nubes = phi. “ON , pa. awr, z. awra, s. j 
 = z. hrvat, phi. VO, s. vr ; = s. crnTw; sj—i = z. 
 
 bazu, s. sirs; = z. br&tar, s. sttcTT ; fiyg s. jj-o =■ 
 
 = z. baevare; = r. z. bar, s. vtt; qX£ij = r. s. »t5l 
 

 Permntatio labialium § 59 — 61. 
 
 45 
 
 jj. w35y ; qOjj = r. z. bit, s. w; timor == s. wtrr coll. n. 
 ir. = s. wtw, in quo w respondet s. lab. aspiratae w; 
 
 a 
 
 .ill coll. al. forma qXL£o! s. a r. z. khshub, 
 
 aw. 
 
 7 W ■ •• •••• 
 
 a) Saepe lit. ex antiquiore p orta est, mprimis inter 
 
 'ocales, vel si praecedit vocalis, aut sequitur liquida et cum 
 in . - 
 
 it. ^ permutari potest e. g. _> s. praep. = z. upairi, s. 
 
 rufr; Lij = z. aperen&yilka, phi. Tj’WVlDX; coll. 
 
 mil. foima s. — i . z. r u p , s. h u , s. 
 
 ~:;cribere } a r. z. pish; »0»J s. »«.i et a..yo = z. nap at, ap. 
 
 iap&, phi. s. J = z. ap, ap. api, phi. r )X ; pa. &w; 
 
 _>lj s. *li‘ = phi. *)n, a v. q^X-oIj = ^xilj = r> z - t a P j v*- 1 ' 
 
 IS 
 
 = z. t afnu, phi. = z. khshapan, ap. kh s a p a, 
 
 h. phi. *]tP; o(j..=> = z - q a f na ; s - 
 
 b) Lit. uj etiam ex antiquiore v (io) induruit e. g. Oj = 
 5. et s. v&ta; phi. psnNl - z. v^ra, s. arrr, crrfr; 
 
 aj = z. bawri, s. aw; = phi. I'll, pa. vat, arm. wat; 
 
 coll. c>.AvL\i' s. == z. vlta<jti, s. fdHlVr ; v_rj 
 
 = z. vafra; ,jAO = ap., phi. et pa. vaij coll. z. vacanh; 
 j y3 = z. van a in n. c. s. q^j; = z. va- 
 
 •; lista, s. afwcs; = s. arrw; = z. vtcaiti, 
 
 5 . faufft; imp. v. coll. r. z. vaen et = 
 
 XUo; C) li: s. = z. hizva, s. far-oTT ; qXtIi = r. z. vap. 
 
 c) In vocibus persicii lit. uj interdum praecedenti nasali 
 
 y 
 
 , tulciendae inservit e. g. 
 
 = u=- = et yJ vel aut in lit. ^ conti’ahitur, 
 
 a aut lit. eiicitur, d. q. v. infra § 68, c. 
 
 61. Lit. v_s est antiquior p , quae in dialecto z. sequente 
 r vel s vel n in lit. f mutatur et s. u, tr respondet e. g. j! j = 
 = z. fras, s. phi. jx]D> P a - fr&z, frazli ; = z. 
 
 i fr azainti ex fra = s. u et r. z. zan, s. 3TW; qIoj (pro quo 
 
46 
 
 Consonantium mutandarum leges. 
 
 etiam legitur, ut pro 0 Jyi) = ap. framana 
 
 s. mmTT; qj.as! s. q_»ajI = s. sgxF* , gr. oniov ; ^lXaaaAj = 
 r. z. t a f 9 ; = z. drafsha, s. jw; i,\ — z. zafra; 
 
 = z. kafa, s. gnp. 
 
 a) Lit. lL ante t respondet antiquiori p, b e. g. qOIasI = 
 
 r. z. et s. pat; s. ^-A-i^iil a r. z. khshub, s. : 
 
 = r. z. et s. tap; ^Asyf = r. z. garew (pro gare\ 
 = gareb coll. part. pf. pass. ace. gereptem), ap. garb, 
 
 ved. tm ; QAii' s. = ap. gub coll, praes. 3 sg. gau- 
 
 ) 
 
 bataiy Beb. II, 21; s. = r. z. rup, s. tro. 
 
 b) Lit. o respondet etiam z. 6 , s. w e. g. v si sol = s. 
 
 ?3Tm a r. s. ITT = z. bS,; = s. WT, unde^j.A*j = Z3. ; 
 
 ^vAaas = r. z. bi, s. wt; s. a r. s. snr, sed in 
 
 al. formis ^Ai>LaJI, et qvAsL! literae it respon- 
 
 det persicum gi (gls , jj, oii ), ut ^.=> , litera g praeposita, 
 respondet dentali asp. z. coll. §. 46, b. 
 
 c) Frequens est in persica lingua labialium et lit. _j per- 
 
 mutatio e. g. L et Is ; u^Lj et ^la ; et _».X.ao ; ^aL et ^Ai' 
 
 — s. et* In ; ^jLKaj et ^LKaj ; et ► 5 ct i uXavj et 
 * 
 
 jy***'i o^j* > i*^v 
 
 et j*^ » , et et lXaSa. ; ^a^ > , &a^^, ^ 2 ^ et ; 
 
 0^3 > o^3 o^3 5 8 *- 5 V' . 5 ' 5 ^ 5 
 
 _jL.ii ; ^-AAfj et ja-u ; sed permutantur etiam labiales cum nasali 
 
 labiali e. g. ti&o et J 5 Lao - s. Jo et iJnaj J-« ; jj d>? 
 
 et ^a^ ; et et Q^jokUi et qOjJ=iL ; 
 
 et qiAa+O' ; qAa-^VaP 5 et qAa-I^aL coll. 9. 
 
 , a— gj ar. q ; ,L*^aa* s. . : ar. jLwam. Conf. 
 
 etiam s. >j loqui = z. m r d. 
 
 e\ J 
 
 d) Praeterea permutantur etiam labiales cum gutturalibus 
 et quidem 1 ) lit. o . > cum et £ e. g. gojT = goo coll, go = 
 
Permutatio liquidarum et nasalium § 62. 
 
 47 
 
 berejya; »..Aac = aA.o = z. varesha et 2) lit. o cum 
 . . e. g. -rli = L-ib, z. nabi, phi. "DNJ, s. HTfk, coll. 
 t ^ s. et ^uVaIsav s. ^ lXaIa ^ 
 
 pro QiAjjij coll. z. frafravayami et § 46, f. 
 e) Denique lit. respondens antiquiori p , b interdum 
 rorsus abiicitur e. g. imp. verbi = r. z. garew (== 
 
 areb), ap. garb, ved. ttw; yi imp. verbi = ap. gub; 
 
 (^iA-a-A , = r. s. hu. Lf etiam 
 
 60, c. 
 
 Liquidae et Nasales. 
 
 f 
 
 m 
 
 O 
 
 n 
 
 62. Lit. j semper respondet z. et s. r e. g. oy> = z. 
 hratu, s. aRH; = z. raocanh; = z. et s. m&tar. 
 
 a) Ante t lit. ^ mutatur in (ji e. g. j = r. z. d a r , 
 
 >JT ; Q^iiLot a r. z. bar, s. wr ; et a r. z. 
 
 t s. tar; qXAJCs a r. z. et s. kar, unde praes. ^Li! , 
 
 et 
 
 b) In media voce lit. r radicis aut retinetur e. g. yAjjA 
 
 = s. uraTH ; a r. z. marez, s. qiAas-SA = r. 
 
 garez, s. ttst^ ; qOA = r. z. et s. kar; = r. z. 
 
 arez, s. crg % ; qiAaaJ—S 5 = r. z. hra 9 ; qiAa&L-S 3 = r. z. 
 tarez, s. Fsy ; aut eiicitur e. g. o.Aj = z. parsti, s. tjxs ; 
 
 S. ^ ^ cXaaw 1 . Z. et S. 9 1 U , j lXaaa^' , ^aamI* , ^ * ^Aa. ■ 
 
 z. karesb, s. UiUj q-a-A-S 1 = r. z. harez, s. i-raj aut 
 >roducta vocali compensatur e. g. , phi. "J&’NQ = z. 
 
 >&shna, s. urfinn (sec. Kuhn Z. Ill, 325 a r. s. coll, 
 
 joth. fairzna, germ. vet. farsna, gr. nzsQva] qLj = s. 
 TO; _}Lj lavatio — z. frava; = s. UTU*; q^a^A^s a r. 
 
 ;. marez coll. z. framarsta = pa. fr&mdst. — Syncope 
 it. j etiam in persica lingua usitata est, d. q. v. infra 
 j 69, 2, c. 
 
48 
 
 Consonantium mutandarum leges. 
 
 c) Literarum complexus literis transpositis ortus es 
 
 y 
 
 ex z. Jchr , s. a; e. g. = z. <jukhra, s. srat, ut lit. con 
 
 i.. 
 
 plexus ex z. zr e. g. jjS s. tjjS ex z. vazra. 
 
 d) In vocibus persicis lit. j permutatur 1) cum J e. f 
 
 j— 5 — I))’ 
 
 y 
 
 - - * . j ^ fc-*— < ^ 3- Wv— ' ■ 8 , -> J COll. — 
 
 j j j QiXd/j » ^*5 j 2) cum ^ 
 
 e. g. JUsi = o, ►! , quae tamen permutatio in dialecto pb 
 usitatior est ( Sp. Hg. § 23, 2, not. 2) coll. pDN et j'HEN 
 
 p. qJ^sS; nDjH = p. “iJlJD = p. -UDTin = I 
 
 ; denique 3) cum j (j ), quam permutationem lex. 1 
 
 auctor dialecto Ispalianensi tribuit e. g. = qO_£I ; 
 
 et ^vOwoUyi = qLj! et Q^Xob,! coll, tf)j s. ^ s. vj)j = ^ s. & 
 63. Lit. I in dialectis zendica et antiquiore persica no 
 exstat eiusque locum lit. r occupat, ex qua etiam lit. I orta es 
 Sed reperitur in dialectis antiquioribus peblevica et parsica ( 
 in lingua persica, quae saepe etiam lit. I offerunt, ubi dialec 
 cognatae r liabent e. g. ^aJI> = z. barezis, phi. jtiHD, f 
 
 ^g*r; = z. hara berezaiti, phi. jiDin ; Jo s. J* 
 
 y 
 
 coll. al. forma Oo = z. peretu, phi. “ifrOD, pa. puhal; 0^1 
 = phi. DONTID, arm. polowat (polopat); = i 
 
 perethu, phi. n”D, s. ij^; jo = z. zaredhaya, s. 
 gr. xctQdia, lat. cord-; ju* = z. 9 aredha, s. sjt^; iO~Jl 
 
 y, .. 
 
 s. yJj' = phi. rnOIND; Jwif, phi. ^j, aim. ward coll, gi 
 (iddor (pro Fqo6ov = aeol. /?p odor), lat. rosa; qO^J! a r. z. r& 
 
 s. rr et *rr; a r. z. rag, s. (praef. <— 
 
 a r. z. et s. qri; (praef. v_o) a r. z. et s. <jru 
 
 ql\_a_JLj = r. z. tar. Fortasse etiam hue pertinet mutati 
 
Permutatio liquidarum et nasalium § 63 — 64. 
 
 4!) 
 
 s es| 
 m 
 
 u) 
 
 4 
 
 JL 
 
 ‘c 
 
 litt. rd in l aut r e. g. , quod ex ved. s. ortum 
 videtuv ; = (£>o^oli; j. JL> hortus = arm. partez; qvA-JIo 
 
 == r. z. maredj s. *T 2 f x ; = r. z. vared, s. 
 
 ^uXJii - - r. s. et Q<_Xxj yf = r. z. gared coll. s. 
 
 tit. Cf. etiam cuius r. z. zrad ; s. ^rra videtur. 
 
 a) Lit. j haud raro etiam orta est 1 ) ex gutt. , £ et (ji 
 
 = z. Wish, s. i et n e. g. jo1>! nidus = wl-yil eiecta lit. ^ 
 (§ 69, 2, k) et lit. cum j permutata a r. z. k h s li i & habi- 
 tare coll. z. shay ana kabitatio, sedes ab eadem r. khshi; 
 
 a ^yiail = Q^s-iiS a r. z. kb s hub, s. sw ; ^.yA-<-wy! = Q^x.yiy>i 
 -X ^ 
 
 s. a r. z. gush coll. = t>5 (pro dl — => 
 
 ^ liS'AA.i* ) ; 5 et 5 = 
 
 ii)jLLc; = jAyt auris; r~_J = r-yf ; ~y> = ^yf al. et 
 -i 2) ex palatali sibilo e. g. qA-aJL) s. qlX-Jij = r. s. utt. — 
 f Eiusdem originis saepe etiam est lit. I in lingua armenica e. g. 
 ^ leabrn mons = z. gairi, s. fuft, phi. ”U ; afgli. .b . ; lezu 
 lingua = z. hizva, s. f^rgcTT; louel audire = z. et s. <jru; 
 leard iecur — z. yakare, s. zreirl, p. 
 
 b) Permutatio lit. d cum l satis nota probatur etiam bis 
 exemphs . ^yj ■ ■ *o . a.— j 
 
 qX3>»0 s. quXj^O s. coll. instrumentum ferreum , 
 
 Jl- > 
 
 quo terram fodiunt et complanant = z. vaedba; Jwj vinum 
 
 '1 = z. et s. madbu, gr. pB}v, pelt, lat. mel coll, chald. 
 
 pincerna primarius (ex 70 == p. J** et Ti = p. ^). Cf. etiam 
 
 ^ ^iAxaxjJ, cuius r. z. diwzb esse videtur. — Permutationis 
 
 literae 3 cum q exemplum est s. pro o-^VaJi 
 
 $ quaestus , lucrum B. Cf. ^Xjk\ajt in suppl. lex. nostri. 
 
 64. Lit. j. est vulgaris nasalis labialis m, quae non solum 
 j cum nasali q permutatur e. g. = j»Ij ; ; q4 
 
 li = ,*■:£■; jLXP =Jy£ coll. = s. sed etiam cum liquida 
 ic j e. g. qiAjjx] miscere = et cum lab. lj e. g. jd u*yj 
 
50 
 
 Consonantium mutandarum leges. 
 
 (jj^X.0 = ^51X0 jC> (jiys coll. qiAaX-o = ^xo^, et cum _j e. g. 
 U^ls/v = U"^Vv co ^' et j •j . 
 
 65. Lit. ,.j est antiquior n et respondet diversis nasalium 
 sonis, qui in dialectis antiquioribus persicis et in lingua sanscrita 
 
 variis signis notantur (§ 44) e. g. ^<>L i = z. et s. naman; 
 
 = z. hahjamana, s. gX = z. et s. pancan; 
 
 qL> 3 = ap. framanS,, s. trw rm. 
 
 a) Lit. q radicis aut retinetur in lingua pei’sica, ut in 
 qX^ s. qXj ij s. QtAjiAij pro qOj = r. z. j an, s. in v. c. 
 
 et et m — i. z. 
 
 (jkend et in ^Xilx* = = r. s. ^rPT; aut eiicitur, ut in 
 
 qOj = r. z. jan, s. tFT et in qa-aaj = r. z. band, s. et 
 in qOl am : - = x'. s. fti et m = r. s. uj ; 
 
 aut vocali longa compensatur, ut in = r. z. zan, s. sft 
 
 J 
 
 et in qXjj = qJj in v. c. ^X^l, qXuj, ^X^-i coll. 
 
 = z. paqta vend. 3, 66 . 
 
 b) Praeterea etiam lit. q inseritur et quidem saepissime 
 
 J m ) y 
 
 ante _ vel df e. g. ^a et d>x> coll. ^ a : ^i_s s. .Xdf coll, 
 z. berejya, s. atfg, arm. brinths J ^sAav et fcj>.A aa a i’. z. 
 9 a c; XtPl et di^iPl a r. z. bac. In Praesenti et formis, quae 
 cum hoc tempore cobaerent, lit. q augendi vel confii’mandi 
 causa addita videtur e. g. QA.ia.PS, pr. a r. z. bac; 
 
 pr. = r. z. qac et ante lab. e. g. qX23>, 
 
 > # > 
 pr. ^aa 3> = r. z. qap ; qXs**, pr. = r. z. qif coll. 
 
 > 
 
 s. = z. qafa; qa®^ coll, ^XXLjj , pr. a. r. z. gup 
 
 (pro glxup). Cf. etiam § 46, d et 60, c. 
 
 c) In vocibus persicis lit. ^ cum j permutatur e. g. _jj.Li 
 
 et _> JLi ; et ^n^Va /5 ; et XX et haud raro etiam 
 
 - v -' " ’ c_ v c 
 
 per aphaeresin, syncopen, apocopen abiicitur, d. q. plura v. 
 infra § 69. 
 
Permntatio semivocalium § 65 — 66. 
 
 51 
 
 SeMIVOCALES. •) (JJ 
 
 v y 
 
 66. Lit. 5 est antiquior v et respondet z. v ( w ) et s. g 
 e. g. v_X k s. - — . i*. z. et s. vac; — r. z. 
 
 varez ; qJj \-^ = r. z. vaz, s. gt;. 
 
 a) Lit. ^ initialis saepe transiit in v_j vel df e. g. suff. qIj 
 = q*s1j = r. z. et s. vap; Aaaj coll. al. forma A-o^, 
 
 a r. z. vaen, s. Stir; pro qaS?.., coll, qa^.^I = r. z. 
 
 vij; praep. ^ (^j, V; V) = z - et s - vi 5 
 
 r. z. varet, s. cir^ ; pro coll, a r. z. 
 
 vij; = z. velirkana, ap. varkana, arm. vrkan; 
 
 = z. vistacpa, ap. vist& 9 pa, cui addendum est 
 ^j^aXC.ac (pro gutturalibus permutatis § 48, b) = 
 
 r. z. vaij. Cf. etiam § 47, c. 
 
 b) Haud raro lectiones ^ et diT simul usitatae sunt 
 
 e. g. oIj et ok ventus = z. et s. vata; » — xiu et & — id., nisns ; 
 i*lj et ^k, alienum ; ^aj et p?us ; sutf. qIj et et 
 
 ^ et , lXaaj et ^Xaj^ vzdfit , et ^ ^ ^ ^ ^ , 
 
 ^iAjO ^ et in v. et ^*jtA,^jj , ^Ajb ct 
 
 o*L> ; LaJ'j et *^a 1 et et \ k^ z. varaza, s. c4<it>, 
 
 arm. varaz; qA-j^o et qAaIsaj coll. qA^.,! et qAa^a^I ; 
 
 qa^7j! et ^A^ukjl coll. 
 
 c) Saepe ^ media ex b vel p orta est e. g. qO^j! , ^A^-i, 
 
 QA^ij-isi a q<Aj - r. z. bar, s. wr ; qAjj-o a r. z. band, 
 s. sfei; = ^AXi~J a r. z. et s. pish ; qAj^Ij = qAajIj 
 
 s. qasIj = r. z. et s. tap; qAaI!^ pro £ -f- l -jAaJ1j a r. z. 
 var ed, s. . 
 
 d) Interdum lit. ^ media instar digammae excidit e. g. 
 
 = s. ^TSEcirTT ; <d'u = s. uid*; = z. c at h ware, 
 
 s. xirditB ; jO = z. dvara, ap. duvari, s. gTt; = z. 
 9pan, s. ■srm (91m), lat. canis pro cvanis; u5Lo coll. al. 
 
52 
 
 Consonantium mutandarum leges. 
 
 forma oo = phi. “V3, ap. nib a; ^^50 = phi. z. aeva, 
 
 ap. aiva. 
 
 e) Syncope lit. ^ etiam in lingua persica usitata est, d. q. 
 plura v. § 69, 2, h. 
 
 f) Denique notanda est apliaeresis lit. e. g. = z. 
 
 vohuni et Jo = z. et s. vira. 
 
 67. Lit. ^ est antiquior y et respondet z. et s. y e. g. 
 ^ ^ - ■ z. y az ata; bL-a-m — z. et s. (j y tiv a j ■ — z . 
 
 zyana; coll. al. forma »L, = z. zrayahh, ap. daraya, 
 
 S. 5J3H. 
 
 De lit. z. y initiali in lingua persica haud raro in mutata 
 v. supra § 51, c. 
 
 a) In quibusdam vocibus lit. ^5 initialis plane lit lit. s 
 
 (§ 49, a) vocali respondet in dialectis cognatis, ut in gv iglacies 
 = z. i 9 i et b<5o = z. aeva, ap. aiva, phi. “VN , s. 33; et 
 = z. et s. vtra, lit. 3 per aphaeresin abiecta, ut in = 
 
 z. vohuni (§ 66, f.). 
 
 b) Ut lit. » (§ 49, I, ft et II, ft) ita quoque ^5 media et 
 finalis vel — ex gutturali aut dentali aspirata originem duxit 
 et quidem : 
 
 a) ex antiquiore kh , cuius tamen mutationis exempla non 
 nisi ex dialectis cognatis afferri possunt e. g. zaza meiyec, 
 kurm. mesh (= maish), kurd. mish (ex mahish, mahesk) 
 = z. makhshi, s. irf^rarr musca; zig. mui = s. m3 os, 
 vultus; nai = s. m3 unguis-, 
 
 ft) ex antiquiore gh, e. g. qL-a-jI (ex anair-in) = z. 
 
 anaglira; ^ = z. ragha, ap. rag&, phi. "ip, gr. ‘ Payai ; 
 
 a r. z. gush, s. 33 praef. praep. q. Fortasse etiam 
 hue referendum est v. destruere, dedere, perdere, si ad 
 
 r. s. tpt pertinet, quae saepe in 33 mutatur coll, afm, 333, 
 33T3, caus. 3T33, ah, ut sequens lit. s ad indicandam lit. aspi- 
 ratam addita videatur. Cf. etiam arm. mari gallina = z. 
 mar eg ha, p. ; 
 
Permutatio semivocalium § 67. Contractio § 68. 
 
 53 
 
 y) ex gutturali aspirata h, cuius mutationis exemplum vi- 
 detur phi. nasus, ap. nShi, z. nlonlia, s. nre; 
 
 d) ex antiquiore tli et dh e. g. , pr. verbi ^aa.^ 1 s. 
 
 ^J^aSI^!, coll. z. radii- ami a r. z. rad, s. mq ; ^«Alj, pr. 
 verbi qlXajLj, coll. z. padh-Smi a r. pad?, forma secun- 
 daria radicis z. pS ad analogiam radicis 911 Sd, quae' est 
 forma secundaria radicis z. 911 S; vocali obscu- 
 
 riore u pro a posita, pr. verbi ^<Aaj».j, coll. z. paidh -yS.it i 
 
 a r. z. pad; pr. verbi s. ql\ajj._:s-, coll. z. 
 
 1 y 
 
 jaidh-yemi a r. z. jad, s. ns;; pr. verbi q_a _a^ s. 
 
 »j, coll. z. raodh-ami a r. z. rud; pr. verbi 
 
 ^ y 
 
 s. coll. z. (jaodh-ayemi a r. z. 9ud, s. 
 
 spq, cans. $tviu et z. 911 d ha lustration pro qasjj 
 
 a r. z. dav, dab, s. sw; = z. padha, s. ut=T; (^cjj 
 = z. baodba, unde = z. qaedha ( Anq. 
 
 t gloss.), s. ^5_y.=> = S. ^vn; = z. dadhvao; 
 
 phi. 'U = z. vaidhi; = z. kadlia; vinum, phi. ’NO, 
 pa. mae = z. et s. madhu. Cf. etiam phi. ’ID fames — z. 
 shudha, s. srvj , stvrr. 
 
 7 V5 x ' V3 
 
 b. COisTKACTIO. 
 
 68. Conti’ahuntur duae literae se invicem excipientes, 
 quarum prior vocali est destituta, duplicandi nota Teschdid vel 
 apposita vel omissa (§ 39 ) : 
 
 0 ~ , .5 I ^ «vw 
 
 Z>-> J ’ - 7 * •■••• 
 
 genius albus pro ^i^AAA* populus alba pro jio 
 
 j.A^i nom. Jloris pro j.j *_a.£ i. q. ; jL-Si vespertilio pro 
 
 jLi A circulus s. ambitus oris pro o A (Splieth 
 
 1 . 1 . p. 37 ); ^aaj non sum ego pro qa> ^aj ; Ij'J? tanquam pro 
 liU similis pro iAajA ^ Av+aj trita vestis pro ^JAai ^aj 
 
 a) si sunt literae aequales, ut felix pr 
 
54 
 
 Consonantium mutandarum leges. 
 
 opp.^Lv./o jj O diu durans ; li-doL ?iucleus amygdalae pro 
 Jus (Splieth 1. 1. p. 17); 
 
 b) si sunt literae eiusdem ordinis , lit .Xj peior pro JisXi ; 
 
 celerior proy'O^; »_<. Z> vespertilio pro vestitus 
 
 nocturnus pro v*-*" » s. malluvium pro 
 
 qLXj et wLXj singulus pro qI£ et *.i lif ; 
 
 vas potorium pro (Xij (^o A*j. v_j! oi ^.Xju . 
 
 oi olLx* Splieth 1. 1. p. 37); aut si sunt nasales 
 e. g. v jljLo obstetric pro i slj ^lo. 
 
 y 
 
 c) Denique s. i_^o aut contrahitur in e. g. = 
 
 s. z - duma, cauda\ !*•<*•* -X>wvv , Z. <jafa, ungula ; r 
 
 .) > | 
 
 s. s. s. = z. kumba, was magnum ; ^*£^1 
 
 venter = = v^*jA*.aj sarcina ; s. ^*JY = 
 
 v_-oY, gr. xQceyfirj-, s. ammi ; aut lit. o 
 
 eiicitur e. g. jjjY = fraus , dolus, unde qlXj^_»jY = 
 
 fallere, decipere. En verba auctoris grammaticae 
 pers. lexico Rascliidi praefixae 1 . 1 . p. 38 : $._£ «.JY & »Jols 
 
 ,0 ulX^v [al. ^0 ] ^1 ■ * | L* «.j 
 
 ^1aa£ lXaPO 0^Xx£q 
 
 » — **■ “ ^ ^ ^ | 1 *1 ^ p ^ ^ 
 
 ^ jO q'_j ^*£5 
 
 b»-\«W % ^Nr-Cv^0 ^*3 ^v£j^3t/3 . 
 
 Attaraen haec contrahendi lex neque usu loquendi est 
 sancita nec semper observata, quin immo formae plenae et * 
 integrae usitatiores sunt quam contractae. 
 
 c. APHAERESIS, SYNCOPE, APOCOPE. 
 
 69. Abiiciuntur denique consonantes in poetico inpri- 
 mis sermone, rlijthmo vel metro exigente. 
 
Aphaeresis, syncope , apocope § 69. 
 
 55 
 
 » 1) per apli aeresin, ut a) T vel I e. g. tjZ-j pro (jiol 
 
 7 nis ; pro fuhjura ; pro »jf desiderium ; 
 
 S-ij pro color‘d Alj pro Aljl liber ; pro verruca ; 
 
 fe* pro coelum; jfJJX prOj^lASil natatory pro 
 
 umor ; spina aegyptiaca ; A_A_S>ij = AAplii 
 
 /enus; v. etiam infra 3, d aliam formam J.li; pro f.\ s. 
 
 tjl aes alienum ; Of.'*.** pro t&APl intentio. Idem valet de Elif 
 irosthetico (§ 78 ) e. g. = qALaaa! stare; ^asLa.S; = 
 
 fesiinare ; accendere; = 
 
 yA^Liil premere, al. ; b) 1. do ante j e. g. 8 j.Jj = « a j^S” collis; 
 
 _i lacrimare (§ 47, d); c) 1. ^ ante in 
 extrahere, quum decurtatum sit ex ^Aa^uLj, quod 
 ■rtum est ex ^iAa^US 3 j eiecta lit. » (§ 69 ; i) ; ut qA^^vLs ex 
 et ex coll. § 61 , c et suppl. lex. 
 
 lostri s. v. ; d) 1. ^ ante (_£ in yAi = >_aa-£o declivitas, in- 
 erior pars; ^AiLii = ^.jAilAi facer e , ut sedeat; qa*w« == 
 
 yAAo sedere. — Hue referenda sunt etiam vocabula abiecta 
 irima syllaba ex aliis detruncata, e. g. J** pro jUa? aegrotus, 
 inde qLajLs s . ^Laaw^I^ pro ^Iav^Laaj s. ^Iaaa^La-o \ pro ^^*.5 1 
 unc; AaaJ'u pro AaJIac qui familiam habet coll, oli = ar. 
 '^5 O" pi. olil) pro ar. ^.yjAP deliratio, inepte dictum. 
 
 Not. In gram. pers. lexico Raschidi praefixa (p. 7 ed. Splleth) legltur : 
 
 Aj! ^aj »A_jiA id! (ja3 oLaH i)_j! ^A sS AjIj 
 
 «A^A£ j^s^Aiiw oiii Ail xAai" xAlj ts^Asiw 
 
 BlAa^LaaI ^.Ajd£ ^oLaV^J ^oLwi C^A.Avl I^A-A*^A ^aJ ^<Ai 
 
 sAjJ 1 ^-^ .^.~0 ^ ^aLo! X A j*Laa1^j A— 
 
 C±NaP[j OaSj^j 1_J [al. BAjL^Vxirj 
 
 ^liaJ y Aj!a bA.Aa^i t-.Z=3 JaJJ! 
 
5(5 
 
 Consonantium mutandarum leges. 
 
 odi »S J* 1 1 3 yibj O^tcXj v__«J5 s.— 
 
 i3y> »>A=> v^sJ! iS ^.iia 
 
 ^*J v J Js? 
 
 • -> 
 
 2) per syncopen, ut a) lit. o post lit. vocali destitutan 
 e. g. ager consitus ; b) 1. 0 post vocalen 
 
 longam e. g. faber lignarius ; J^a = ^oLa mater 
 
 > > 
 
 Lj pro = bli esto , sit B (§ 156, I not. 2); c) \. j coll 
 § 62, b, e. g. LPOjj! = ; _j.Xj = _yL, ; s. tfcmr ; ^ojLo = 
 
 pro o^'r^ 1 omni tempore ; et cum sequenti nasal 
 (§ <>5, b) e. g. go = goo s ’ > Z> berejy a, s. ertf%: 
 
 y 
 
 cl) 1. vi) et vis" e. g. Uj. £ = mantile] Ji = . — si si: 
 
 j j j = Q<A.obL*Jo facere, ut /rang at, et fortasse etiam o.j' 
 
 quum spargere ex ^vXoSUio vocali simul producta 
 
 oi'tum videatur (§ 4 7, d) ; e) 1. j ante ,» e. g. 
 
 = 
 
 mucus tiarium , unde verb. den. i. q. et ante 
 
 g e. g. = Qi_X.A4~i^is carminare \ f) 1. j. e. g. qiAaos- 
 
 pro incur vari ; g) 1. q post vocalem (§ 65, c) e. g. 
 
 o y o 
 
 pro = fy** q'j ulterior ; qiX-cj- colligere pro 
 
 phi. pnTJ, et longa vocali compensatur e. g. ^lXaS " ^ ; 
 
 QiXjiji = qlXx>J_c. ; li) 1. 5 vocali praedita post consonantem 
 
 O 
 
 quiescentem vel vocali praeditam e. g. q;jj pro QjJ.jJ cribrum ; 
 
 -J - •> O .. 
 
 pro lana caprina ; pro jj ( ^ xLj») laqueus ; 
 
 y y y 
 
 ^'Ci , Job et ojoaoIj pro possum , potest et 
 
 potuit ; oLi pro oLj szi; eodem modo qlXj^ pellere oi'tum est 
 
 ex et pectere ex Q^ot^-xo, d. q. v. suppl. lex. 
 
 nostri s. v. ; et 1. _j vocali destituta post vocalem e. g. 
 
 o o- # # 
 
 pro IwX^li navarchus ; et 1. • diphthongi vocali praecedenti 
 
 ' j. 
 
 a simul cum iz permutata e. g. pro gemma ; i) 1. » 
 
 vocali praedita vel quiescens post vocalem aut consonantem 
 
Aphaeresis, syncope, apocope § 69. 
 
 57 
 
 ~ yocali destitutam e. g. = J-&$- quatuor] -^jS pro jJ 
 * arx antiqua ; *>> pro f.A emplastrum coll. ex fjA drachma-, 
 pro cunae; pro JLiAh-m tertius ; o^-di nom. 
 
 .>- ■ - O-w 
 
 arcis ex dl i. q. aquilae nidus-, jr^ii pro Gul. 
 
 125, 4; pro ; fortasse etiam hue per- 
 
 tinet pro et pro , d. q. v. 
 
 = suppl. lex. nostrl s. v. ; k) 1. ^ vocali praedita post vocalem 
 (§ 80 et not.) e. g. pro tector ; lXaoS pro 
 
 JuL*j atterit ; Oy-d pro Jo y-i loquitur ; ^X^yjf s. qaavJ" pro 
 
 y 
 
 ■yi^jy-f percutere ; v_j*_i;La pro ne turhes ; j .U pro 
 
 ne offer as ; J^Li pi'O JjLo non potest ; pro O^aj non 
 valet] J^y-.i pro audi ; qoJo pro quod, audiri 
 
 y 
 
 . potest ; pro audire ; (wSy-j et y\ pro a-aSaa-s 
 
 non cado et ^J^-d non cadis. Eodem modo » Aij vivens, vivus 
 ex »JJj 3 ortum videtur. 
 
 3) per apocopen, ut a) 1. uj post vocalem longam, 
 e. g. iaa*1 = ^jLaa*S mola ; J..&! = perturbatio , tumultus ; 
 
 b) 1. o post literam vocali destitutam, e. g. (j«.e = 
 
 o 
 
 clamor terribilis ; = ^.JXy-t prorsus nudus\ u^d_s = 
 
 O 
 
 oblivio coll. z. framarsta, pa. fr&most; = 
 
 O 
 
 ^y.z>S torpens ; cf. etiam ar. (jaUo scutella ex v^aa*oj s. 
 p . o*»Cv^J — pld. nt^n. nti'wS'n et ar. 0 v.jj index ex p. 
 ortum; c) 1. post vocalem longam, e. g. ( ar. 
 
 arsenicum ; d) 1. o post vocalem longam e. g. Li = 
 oLw laetus, unde ^wIj»a* ■ - ■ ^aIj^La*; Laa*I — O-aavI doctor , 
 
 = c>yXxxs> contentus coll. z. khsbndta; y*» = lucrum, 
 unde pro ^IkOj-av ; *^-5 = infra ; 
 
58 
 
 Consonantium mutandarum leges. 
 
 albus coll. z. 9 paeta, s. 'sgH; = i-VxPlj! Venus coll. z. 
 
 > - > 
 
 anahita; et post lit. vocali praeditam e. g. jj pro o*._j B. ; 
 e) 1 . j post vocalem e. g. 1 mulus coll. s. ^T5cTrR;| 
 
 ob = mater , unde pro noverca ; f) 1 . ^ 
 
 post vocalem longam , e. g. serpens magnus ; 
 
 g) 1 . 3 post vocalem, e. g. == pccunia lusoria ; ^.j*o 
 
 > 
 
 dimissio ; li) 1 . ^ post lit. vocali praeditam, e. g. _»j j 
 
 = s>y.\ i) 1. 0 post vocalem (§ 65, c), e. g. = O #oj 
 terra ; ^.cio = nidus ; quum ; k) 1. ^ post 
 
 vocalem longam a e. g. ^os grunniens ; 1) 1. » 
 
 post vocalem longam d, coll, scliol. ad Sec. Nam. in Spieg. 
 Chr. p. 53, 1. 12 sqcp, e. g. Li et LioL = »Li et sLiob rex ; 
 L*jO = »LjJ pannus serious ; blA = diadem a ; 
 testis ; Lb" = sLs herba. Praeterea lit. » occulta saepe abiicitur, 
 d. q. v. § 94, 96 et 12 7, c et in compositione e. g. yob** = 
 JCo a.** terlius. 
 
 d. L1TERARUM TRANSPOSITIO. 
 
 70. Multae voces persicae ex dialectis antiquioribus literis 
 
 transpositis ortae sunt, ut lacrimae = z. aqru, s. 
 s. iJj nix = z. vafra; p.^>- ro<a = z. cakkra, s. ; 
 v profundus = z. jafra, phi. ” 101 ] coll. ii£ = phi. ’XDJT; 
 
 ruier = z. 911 k lira, s. 7 T 3 i; j f _i s. > clava — z. 
 vazra; cerebrum = z. mazga, phi. 1U3; qj.*/! nunc = 
 phi. s. JDJX. — Interdum etiam forma primitiva una cum 
 transposita in usu est e. g. qIA i. q. latus = z. kanara, 
 phi. "1XJD; bi^! nom. montis, phi. unx , z. aurvant = 
 b..y! s. bJ_i! , unde ^bjbo ! ; jyA unquam , phi. i~DX = 
 ji S>. Praeterea perfrequens est haec mutatio non solum in 
 lingua zendica, d. q. v. Justi Handb. d. Zendspr. p. 364, 
 
 § 101 , sed etiam in lingua persica, in qua inprimis liquidae 
 

 Literarum transpositio § 70. Mutatio literae I $ 71. 
 
 59 
 
 z, et 3, nasalis q et sibilantes (j* et <J* transponi solent, e. g. 
 f] _> i 5 ^zt ^ 
 
 I,, = a-AAls ; \ZCAs = ziL-Xi ; =: rfvLsZ? • coll. 
 
 = QcV^pUiJ! abiecta 1. I ; = y5L.<o coll. ^jO»...L£ pro 
 
 is; a z. q af n a (§ 48, a) ; q^Uj Oys pro iAXj ^oJf monile\ 
 
 \. w ♦ 1 ■ S. - ' — * — — ‘ - • , - 
 
 a r. z. q af*Q j ^w.— .♦•— 1 ^>" ct 
 
 ^w>4 ^ — $» «w. fit j j* J ■ » S. 
 
 . r. s. m jj s. . qlXajLms^ ct ■ qlX.ol^Iaw ct 
 
 O^ 
 
 = r. z. s k a. 
 
 MUTATIO LITERAE |. 
 
 i 71. Lit. I initialis aut nec ess aria est aut superva- 
 r, cane a. 
 
 a) Necessaria dicitur lit. I, si est vera et integra voca- 
 buli pars, quae minime abesse potest, nec mutationibus est 
 obnoxia, ut in voc. j.Lsz'l finis, ^Ijol corpus al. In aliquot voc. 
 permutata est cum lit. ^ e. g. quw-j = donum ; 
 
 = jjSaXLI not/nis. 
 
 b) Supervacanea autem est lit. t, si vocabulum idem 
 manet eiusque significatio non immutatur, licet litera I scripta 
 sit vel omissa vel permutata. Tabs Elif in initio vocis 
 
 dissyllabae semper vocali a pronuntiatur e. g. j*\ = . j ; LI = 
 
 L , jiil = £ ; in aliis autem vocibus lit. I initialis, quam semper 
 sequitur litera vocali destituta , eadem vocali pronuntiatur, 
 
 O ~ 
 
 qua praedita est sequens litera, si abest lit. I, e. g. = 
 
 • ... o ... o o O ■> 
 
 y o > y 
 
 ■ - - - i . . - ->WVV . 
 
 • 7 ^ 
 
 Lit. I supervacanea particulis, nominibus, verbis 
 praefixa sequentibus mutationibus est obnoxia : 
 
60 
 
 Consonantium mutandarum leges. 
 
 72. Particular urn litera I supervacanea modo abiici- 
 tur modo retinetur. Tales sunt : 
 
 a) praepositiones Li cum, ji\ super et , 3 ! sine, quae in anti- 
 quiorum maxime poetarum carminibus leguntur, in oratione 
 autem pedestri literam Elif semper abiiciunt et scribuntur L, 
 
 et 3 ; porro praepositio ji , cuius posterior lit. j , abiecta 
 priori 1 . vocalem i accipit, quae tamen in compositione saepe 
 cum alia vocali permutatur (§§ 77. 81). 
 
 b) coniunctio ji i si, quae saepissime quidem in sermone 
 poetico literam i abiicit, sed baud raro in soluta quoque oratione 
 eadem forma usitata est. 
 
 o ~ y > 
 
 c) pauca adverbia ut L -, y*S\ poet. et j nunc, 
 
 modo, nunc , in compos. — , abiecta lit. ut 
 
 statim al. 
 
 73. Substantiva et nomina propria, quorum pri- 
 mam literam I vocali insignitam sequitur consonans vocali 
 
 o - y o y o o* 
 
 destituta, ut jc«i mulus , os, venter, 
 
 Faridxtn, Parwiz al., banc literam ! saepe abiiciunt, 
 
 eiusque vocalis ad sequentem consonantem transit, ut oriantur 
 
 - y y ~ o ~ 
 
 formae Raro alia vocalis 
 
 reperitur, ut in coll. phi. TTID = numus quidam. 
 
 y y 
 
 74. Pronomina personalia 3. pers. sg. s. et pi. 
 qL&jS et demonstrativa hie et qI ille si cum praepositionibus 
 vel particulis , quae in consonantem vocali destitutam exeunt, 
 
 la 
 
 o' 
 
 in 
 
 r 
 
 Itl 
 
 TO 
 
 ' 
 
 ( 
 
 
 ut ji ex, j super , in al., coniunguntur, lit. ! simplex et 
 
 geminatae ! prior abiici eiusque vocalis ad consonantem prae- 
 
 y - - . - - y 
 
 cedentem transire solet e. g. .^o, qLLjj, 
 
 y y 
 
 coll. Lumsden a Gramm, t. II. p. 502. 
 
Mutatio literae i § 72 — 78. 
 
 61 
 
 75. Si praepositiones d , j et^,o cum pron. et ^ non 
 coniunguntur , vocalis tamen literae i ad consonantem praece- 
 
 dentem vocali destitutam transire solet e. g. qj! jl, q'j' et 
 j, ^ ji et j 2 > , q' j^'> sed dicere etiam licet 
 
 o o o o — • o 
 
 ji et q_j 1 et 0 l jC> docente lex. Bh. 
 
 auctore : Oj..£o oj^ o' - O'-' ^ " " 3' 
 
 jjLs- O"' ^ 
 
 76. Si praefigitur praepositio v_j pro 20 separab. , lit. I aut 
 remanet aut ; quod usitatius est, eius loco lit. O euphonica, 
 
 vocali literae i insignita, inseritur, ut dicant s. ^^Ij, 0 l£olj, 
 ^jLj , et s. , ^jd'AO'>Xj , 
 
 Not. Pro ^!jo in libris raanuscriptis et impressis legitur etiam ^.,tiXj, 
 quod rectum esse liaud afBrmaverim , quum lit. O literae I locum 
 obtineat et , si duae literae 1 adsunt , uua tantum remanere possit. 
 
 Eadem de causa scribendum est 0 ^ et 0 jj non 0^0 et qU, 
 ut iidem libri interdum exbibent, quum secundum regulam (§ 74) 
 una lit. 1 abiicienda sit. 
 
 77. Si praefigitur litera vocali i insignita, ut praepositio j 
 ex pro jt, pronomen relat. tl) pro tS al. , lit. I pronominum, 
 
 quae ab ipsa vocali i incipiunt, una cum hac vocali abiicitur 
 e. g. 0 Lioj pro pro 0 jli\ Si autem pronomina 
 
 ab alia vocali quam i incipiunt, litera I simplex et geminatae 1 
 
 prior abiicitur eiusque vocalis ad literam praefixam transit, 
 
 > > > 
 
 cuius vocalis simul eliditur, e. g. pro ; 0 lj pro 0 ^; 
 pro •\S ; 0 IX pro 0 I/. 
 
 78. Verba, quae hue pertinent, a lit. I simplici vocali 
 insignita incipiunt, quam sequitur consonans vocali destituta 
 aut alia lit. ! scriptura expressa vel duplicandi signo Medda 
 
62 
 
 Consonantium mutandcirum leges. 
 
 O O 
 
 cum priori I contracta (§ 40), e. g. qOU*,! s. (Gul. 
 
 135, 21) stare, qJI_X_s! s. ^oLjC-SjI (Gul. 148, 12 ) cadere, 
 
 Ox Ox x — ■ - , k 
 
 qXs»^s i accendere, q J>» ji augere, s. venire, 
 
 s. ^^>,.11 afferre al. 
 
 79. Talium verborum praeter ea , quae a lit. Elif gemi- 
 
 nata I! s. ! incipiunt, lit. ! simplex saepe abiicitur et sequens 
 consonans vocali destituta aut eadem literae ! vocali aut alia 
 
 quadam insignitur; ita e. g. pro qoU'^I, qOUs! , et 
 
 " . . 3 3 
 qOjjsI dicitur qOIxs vel ^bj 6 , ^'Xs>*jh et Sae- 
 
 pissime tamen in poetico sermone haec verborum forma repe- 
 ritur. Cf. § 123, 6. 
 
 j: 
 
 80. Accedente verbi augmento uj aut particula negativa 
 
 - - . . ' - . - Ik 
 
 P vel q , lit. I simplex et geminatae !l s. ! prior semper in ^5 1 
 
 convertitur, altera lit. I immutata remanente (§ 124, a et 125), * 
 
 o x o x O x x x - xx O x x 
 
 ut iA/sIaj, j^~ka et Ijiux pro iAXJj , P 
 
 ) O *_X O X X . . 
 
 iAaiLj, jj’J , Owob, et Ijsus. — Eadem syllabae i mu- 
 tatio in b etiam in nominibus compositis usitata est, si prius t 
 membrum in vocalem i exit e. g. in mola, quod ex ,j*I F 
 
 ortum dicunt Persarum grammatici coll. lex. B. auctoris inter- 
 pretatione in lex. nostro s. v. allata. 
 
 Not. Haud raro metri potissimum causa haec lit. per syncopen 
 
 eliditur, ut dicant e. g. pro jjiuAx-yo ne cogites ; pro . 
 
 X x > x 
 
 Ojj .aJ non valet ; pro non cado ; et «-X^oLi pro 
 
 iAjLo et non venit\ pro ne quiescas; 
 
 pro ^jL^/5 ne inquines (§ 69, 2, k) coll. Fragm. p. 23, vs. 14; Soohr. 
 p. 180, vs. 5; Schahn. ed. Mold t. I p. 28, 1. 11. p. 158, 1. 13; 
 Chr. Sch. p. 50, vs. 300. — Rarius in oratione pcdestri reperitur 
 e. g. FI. Ali’s Spr. p. 45, 1. 17, ubi lXjLj pro i_X.jbo et schol. ad Sec. 
 
Mutatio literae ! § T9 — 83. 
 
 63 
 
 Nam. p. 8, 1. 16, ubi sAxlj pro sA/tl-u. En verba auctoris gram- 
 maticae pers. lexico liaschidi praefixae ed. Splieth p. 36 : & »Ajii 
 
 ct^ «Ajjj AaiLi oJi Li ^Aa2^ iS ^axJ eliTJ 5 
 
 Aaa£==> i jAj Lo AP,i jC> ^.ai 
 
 . a . 1 ^ 13 . . x . .<*0 ^ ^ L & a ^^ 
 
 v_aJl -w j 
 
 v^oJi ^3 ^3 lXj! y$ L-5^* 0*i3^ s3*v»X£ 
 
 LojLa/3^ Q^AvS^Lo uXaX^ j'-X^ IaJ l3_j! 
 
 Jv-Xj Lo iXjIjO »3_j<A£ oJ! bS yo3 s-k+lS qaa^J? 3y0jLo_j 
 
 3^J Ojl ^3 b£ V^Ia**! i-Xaa5^ . 
 
 81 . Si autem alia lit. vocali i insignita praefigitur, ut 
 praepositio ; ex y pronomen ^ qui y haec vocalis cum vocali a 
 
 permutatur, in qua ipsa litera ! simplex vel geminata ! ; omisso 
 tamen signo Medda, quiescat e. g. qAaJo^ pro ^.jAA&tj ; A/di" 
 pro A^iJ^ ; ^Aj-sL^ pro ^A-jjliL 
 
 82 . Yerbi substantivi tres personae sing, et plur. 
 i»i sum, es , o-wl est, ^jI sumus , AjI estis et Ai! sunt cum 
 
 praecedenti vocabulo saepissime in unam vocem coalescunt, et 
 litera i hunc in modum permutatur : 
 
 83 . Praecedente consonante vocali destituta, praeter litt. 
 I, }, jj et » occultam, lit. t abiicitur eiusque vocalis ad banc 
 
 G 
 
 consonantem transit. Ita e. g. nomen j~x_j senex cum verbi 
 substantivi personis coniunctum pronuntiatur : ^—a-j, , 
 
 Not. In codicibus manuscriptis et libris impressis haec regula non sem- 
 per est observata , quod interdum metri quoque ratione habita aut 
 euphoniae causa factum esse videtur , ne literae durae concurrant. 
 Quod fieri solet inprimis, si praecedit 1. (_w, ne duae (j*. concurrant 
 
64 
 
 Consonantiuvi mutandarum leges. 
 
 e. g. FI. Ali’s Spr. p. 37, 1. 1 ; ,j *S ibid. p. 43, 1. 15 
 
 et post alias literas ut U, 0, , , i3 et q, d. q. v. FI. Ali’s Spr. in 
 indice pers. s. v. 
 
 84. Praecedente vocali l-±- d, quae etiarn pro — ( s__ait 
 Bj vxiiw) scribitur (§ 30) , aut u, 6, personarum verbi sub- 
 stantivi lit. ! in 1. ^ convertitur, quae etiam vocali literae ! 
 
 y 
 
 pronuntiatur. Exempla sint iJUa videns et pulcris 
 
 palpebris praeditus cum verbo substantivo coniuncta : 
 
 
 ^av.J,AAJ 
 
 vXJLiLJLO 
 
 vAaJ* 
 
 85. Attamen 3. pers. siug. abiecta lit. i, saepius 
 
 cum praecedenti quoque vocabulo contrahitur, ut dicatur 
 
 - 3 y y 3 ^ 3 ~ 
 
 ct ^ pro j pro 
 
 y y y y y 
 
 o***! 5 pro ovav! t> S ct j s. pro 
 
 v 
 
 ^* *A^y i y]} cf. Gul. 119, 10. 134, 11. 136, 18. Schahn. ed. 
 Mohl t. Ip. 16, 1. 2. Pronuntiatio eadem manet, si c^—1 a 
 
 voc. praecedenti separatur e. g. ^ak*2/o pro 
 
 Pend. p. 1 00, vs. 1 ; Ls?' pro Soohr. p. 194, 
 
 vs. 1 ; cf. Schahn. ed. Mohl t. I p. 68, 1. 1. 
 
 Interdum metri potissimum causa ci^-1 et JJ! separatim 
 
 « 3 
 
 scribuntur et pronuntiantur, ut coram te est Chr. 
 
 - 3 
 
 Sell. 75, 62; Jui j_j L - j fratres tui sunt FI. Ali’s Spr. 
 p. 9, 1. 10 et 11. 
 
 86. Praecedente vocali ^5 — i, e (§§ 29. 32) personarum 
 verbi substantivi litera t abiicitur eiusque vocalis ad literam ^ 
 transit. Exemplum sit Sinensis cum verbo substantivo 
 
 coniunctum : 
 
Mntatio liierae ! § 84 — 88. 
 
 (55 
 
 
 
 l^axaa» 
 
 Interdum tamen voces in scribendo separantur, ita ut di- 
 latin' e. g. lAj! ( c ^Js Gul. 67, 15 ; et 
 
 ! FI. Ali’s Spr. p. 19, 7. 3. 
 
 87. Saepe etiam in 3 pcrs. sing, contrahitur, si praecedit 
 foe. ^e — , ut dicendum sit ; cf. Gul. 136, 
 
 1 5 ; Pend. 2 72, 17; aut contractio pronuntiando 
 
 tantum indicatur, verbo substantivo integre et separatim scripto 
 3 . g. ^.-wi j quod legendum est Sec. Nam. 7, 16. 
 
 cf. 6 , ult. Pend. 299, 20 et 21. — Denique terrain atio ^5 — 
 
 interdum a voce, ad quam pertinet, avellitur et cum in 
 
 — — 
 coalescit, ut old pro vi^._*w._jo!^! pro u^Oql 
 
 Stickel sent. Ali p. 2 7, 4 ; cf. p. 28, 1. p. 32, 7. 
 
 88 . Praecedente lit. » occulta verbum substantivum immu- 
 tatum manet excepta 2 ps. sing, , quae etiam solo signo ^ 
 
 exprimi potest e. g. fui, u;i 80«j s. 80*j, etc. 
 
 coll. <A_ii solo FI. Ali’s Spr. p. 5, 10. Ita quoque dicitur 
 *1 iS et |»f *.:>■ Pend. 180, 20 et 21 . 
 
 1 Not. 1. In poetico tamen sermone saepe 3. ps. sing. cum verbo 
 
 praecedenti , litt. 1 et 8 elisis , in unam vocem coalescit , ut dicant 
 
 pro 80 »-j FI. Ali’s Spr. p. 43, 12. Cf. 
 
 pro Xx£«.i Gul. 77, 16. 83, 18; pro s^Aij 
 
 Scliahn. ed. Mohl t. I p. 80, 11; pro sA/d Chr. 
 
 Sch. 53, vs. 343; 31*0 oA Gul. 2, 18 al. 
 
 Not. 2. Karo lit. S verbi substantivi retinetur, ut 'O./A Cka\ , c^a*.,Oo 
 y V^A.W oiA Soolir. p. 186, vs. 8. p. 190, vs. 2. Sec. Nam. 
 79, 10. 
 
 9 
 
66 
 
 Consonantium mutandarum leges. 
 
 89. Immutatum quoque manet verbum substantivum , si 
 lit. » occulta signo s- , quod terminatiouis locum tenet, est 
 insignita. 
 
 Interdum tamen, ut in tenninatione ^5 — (§ 87), signum t 
 a voce, ad quam pertinet, avellitur et cum sequenti in 
 
 coalescit ut i wbLb pro aduLb Gul. 159, 5, 
 
 £ 
 
 quae est lectio ed. Taur. Scribitur etiam LXw Sec. 
 
 £ 
 
 Nam. 85, 14. schol. ; ibid. 87, 10 schol. 
 
 90. Si verbo substantivo vox inseparabilis, quae in vocalem 
 brevem exit, praefigenda est, eiusdem verbi litera i in ^5 con- 
 
 vertitur. Tales voces sunt particula negativa ^ non et pro- 
 nomina rel. et interrog. ^ et ^ a forma separabili *i, xS et 
 derivatae, quae cum verbo subst. liunc in modum coniunguntur : 
 
 x-xi 
 
 
 
 £• • 
 
 <A.XAJ 
 
 eXxxi 
 
 
 
 
 
 
 iXxxL 
 
 
 
 
 
 lXxL>- 
 
 i_Xxx>- 
 
 Not. 1. Quum 2 ps. sing, solo quoque signo s- exprimatur, adhi- 
 
 bita forma separabili xJ , X.S et , loco ^.xi , et 
 
 £ - £ £ 
 
 etiam xi , si et sz>- scribi potest; vid. Sec. Nam. 117, 4. 
 
 Not. 2. Tertiae personae sing, forma o-v^xi et et o«.xxx:>- 
 
 per contractionem orta est ex ca*w,j et et et 
 
 vocalis i formae ox-w-xj niti videtur forma primitiva ^ particulae 
 nogativae (§ 125). 
 
 Not. 3. Praeter 3 personam ceterae raro cum pronomine 
 
 coniunctae reperiuntur. 
 
 91. Lit. 5 media vocurn arabicarum, vocalem praecedentem 
 a producens, si ad sonum literae ^5 inclinans ut e pronuntianda 
 est, quod grammatice *L«! dicitur (§30), a Persarum poetis 
 
Mutatio literae ! § 89 — 91. 
 
 67 
 
 re vera in literam ^ praecedente vocali Zer mutatur , ut sit 
 diphthongus e seu e. g. pro <w>! rikeb 
 
 stapia , pro k i t e b liber, pro J iteb 
 
 reprehensio, pro ^£=3^ lekin sed. Alia exempla sunt 
 
 = = {j* 5 = ^ 5 j** fr* = 
 
 ^U^o; = v—>Ui. Vid. de Sacy Gr. ar. I § 81. Caussin 
 
 de Perceval Gr. ar. vulg. p. 1 et 2. Lumsden a. Gr. t. I 
 p. 135. Seven Seas t. VII p. 9 fin. coll. Sec. Nam. p. 8, 1. 5 
 
 schol. : liy-gjg*' j_cLo wsd! JoA-y 12 / 0 ! xJLst^ xiL»i go>5 
 
 OJ^~ > cf- etiam ibid. p. 65, 
 1. 14 sqq. — Eadem vocalis 1 -i- mutatio in persicis vocibus 
 
 usitata est, quum dicant pro oL! , ^ pro Jj\ , al. ut docet 
 
 auctor grammaticae pers. lexico Raschidi praefixae (1. 1. p. 50), 
 cuius integra disputatio de xJl/s! haec est : ^ xJL! xJo!l\j 
 
 (jijlj j! tS Jj?Lai! x:>j i 
 
 fS jSXjj ^U^.1 xUjs- j! iAi! sC>S A> j»bU* jO 
 
 ^ ( 3 * ^ ^ i l» £ -J i 
 
 lX^O cXj ' Bj J 0 ll X^ ^ ^ ^ i J 
 
 xlLc! Ail sOA XawIS uX-yw^^j.^* L iS oil! 
 
 X»- W Li A? iXs^ _} -XiLcl .O xrJI XjJLe. ( :iAl« xT ./s'^ot 
 
 “ • -> • V 1_5 C' ' ^ ^ v 0 c " L? 
 
 .c 
 
 8xX 5^ ^X. V-jLl &a31§ 
 
 ^L«ola ^j*a+a£^ 
 
 ^ t\j^iCy9 v_^a£: 
 
 OwV*l ^.jLLl^ qI^ Ui3> O.AAVO UjLl 0^)^ 
 
 »-Xji <3|_^ O**^ 0Xf Jj ijArVV 
 
 ^^oLcI^ oL^Xc!^ i3*aa 5!^ jlxSi ^LavQ OjS 
 
 ■ 4 .A/ 9 ) 
 
 ^ /♦■ XA 1 ^ u^XX<^ ^ l wX XV m 
 
 ^ ^ J ^ » J AAJ^ iJ \a5»!5 qXaJ 
 
 V^^A/XXAj ^ i J 5 ^ X-yA A+Jj 
 
68 
 
 Consonantium mutandarum leges. 
 
 cXjIj o^j- 1 C5^ ,0 &.' 3 .** ^ ,^\— £■ L?°'°-5 L5 0 [) 
 
 J\.aA J.aac! h j :-a_j o.:L/A j J> ^.*i2*J» L Jjail'i ^0* o>-A!a ^«Aa.o ' , 
 
 Joalu v_iiL^. 
 
 Lit. i finalis baud immutatur. 
 
 MUTATIO LITERAE 5 OCCULTAE. 
 
 92. Lit. » finalis praecedenti vocali brevi a tanqnam susti- 
 nendae addita, quoniam vox persica in consonantem vocali desti- 
 tutam exeat necesse est, appellatur occulta (§ 25) eique re- 
 spondei’e solet in lingua zendica vocalis a (e) vel a ut in lingua 
 sanscrita et in dialectis cognatis antiquiore persica et parsica, 
 in dialecto pehlevica autexn syllaba "j — e. g. *jL« umbra = ; 
 s. wvr \ ; s.h3 color = z. gaona, pa. gtina, s. ttcit ; vJjjJm 
 stella = z. ctare, pa. ctara, phi. “jlNP.D coll. s. oRT pro 
 RTRT; b facies = z. cithra, s. f^r , phi. 
 
 fructus — pa. miwa, phi. "p?B; s. kAJ domus = z. 
 kata, phi. “]DD ; xilA- domus = phi. "J3Xn; sitiens coll, 
 
 s. ejtaxrr; soij natus = z. zata, s. 5TTH; « oS f actus = z. kereta, 
 ap. karta, s. ^TrT ; ligatus = z. et ap. bacjta, plil. i 
 
 "jnc2- 
 
 93. Rarius literae 8 occultae vocalis brevis i praecedit, ut 
 in pron. rel. et interrog. 3 et ^ (§ 25). 
 
 94. Quum igitur lit. 8 occulta fulciendae tantum vocali 
 finali inserviat, inter vocalem et consonantem quasi medium 
 tenere et cum spiritu leni comparanda esse videtur. Inde I 
 sequitur etiam ; hanc literam ob lenissimam suam naturam vo- 
 calem ferre non posse et 
 
 a) accedente genitivi nota i signum s- esse apponendum, 
 
 P 
 
 quo liaec vocalis pronuntiari possit (§ 199), ut q-» servus 
 meus pro q-. biA.aj ; 
 

 Mutatio lilerae » occultae § 92 — 95. 
 
 69 
 
 b) accedente suffixo ^ — aut pluralis terminatione -- 
 
 iterant euphonicam esse inserendam , quae vocalem re- 
 ■ipiat, litera » vel scripta vel omissa (§ 190); e. g. ^sTs^aj 
 5 . servitus , qLib^aj s. qIAlXaj servi a bAaj servus. — 
 
 A.ttamen legitur pro in hoc vs. :• { -jS 
 
 o ! P ^ Sec. Nam. 
 
 p. 157, 1. 14. Docente autem lex. Bh. auctore in quibusdam 
 
 focibus suff. ^5 — solo signo t apposito exprimitur , quod pro- 
 
 £■ 
 
 nuntiandum est e. g. (biA/aa, J.La^’’. 
 
 P £■ 
 
 h=> A-w, jO ao JosJu. J Bh. s. v. 8 _£^>). Tales sunt naa^o i. q. 
 
 ... Si £- 
 
 aaaj coloris pistacii\ roseus ; ua« i. q. 
 
 colons colli/rii", aCC5»li i. q. palumbis torquati colorem 
 
 Si 
 
 Jiabens ; a i argenteus. Alia scribendi ratio ^j, quae in 
 
 .P P 
 
 Hindustan usitata est, minus probatur, ut e. g. pro b_j^j-, 
 
 sooaw, aAi>b et scnbendum sit > 
 
 ^A/.b» w et , 
 
 c) accedente pron. suff. vel o^- vel literam t 
 
 inseri, qua suffixi vocalis a pronuntietur (§ 246), ut ^IhiAJo, 
 
 oUlXaj, (jxIbA-o servus meus , iuus, suits; 
 
 d) accedente denique pluralis terminatione literam » 
 occultam prorsus abiici (§ 190), ut m'j> vestis pi. LpL=*. 
 
 95. In 2 ps. sing. Perfecti loco verbi auxiliaris es fre- 
 quentissime signum * literae praecedenti » appositum scribi- 
 tur, ut iOiaA pro ^ 5 ! dixisti. 
 
 Not. Per licentiam poeticam hoc signum s- literae 8 appositum etiam 
 abesse potest, ut in hoc hemist. : J bAI^j 
 
 P 
 
 in quo bA-A pro »Aiij positum esse bene annotavit scholiasta ad 
 Sec. Nam. p. 2, 1. 12, quum dicat : 15 kb (5^ k BAj L> 
 
 ^ j. i5^ aA-OJilS j! „\a5o *j\ ui: ii> 
 
7 0 Mutatio literae 8 occultae § 96. De arabicis vocibus et formis 
 
 lXjjww o>A=> a.-X_&te. — 
 
 In parsica dialecto 2 ps. sing, hums temporis solo participio prae- 
 teriti exprimi solet (Sp. Pg. § 81 not.). 
 
 96. Denique lit. 8 occulta una cum vocali praecedenti a 
 
 ... . O i O J 
 
 saepe abucitur, ut aici possit et qUu»( limen , et 
 
 O > G .> 
 
 fundus , et antiquus , et semen, *j~i- et 
 
 O Go OiSrf 
 
 remedium, &J.sS et odium, et ^ dimidium, 
 et r-f 1 poet, pro *Xi! et al. Cf. etiam § 12 7, c. 
 
 DE ARABICIS VOCIBQS ET FORMIS IN PERSIC A 
 LINGUA MUTATIS. 
 
 9 7. Persae in scribendis vocibus arabicis, quas Firdvisi et 
 eiusdem aetatis scriptores antiquiores summopere evitare stu- 
 duerunt, recentiores autem ut lubet sermoni intexere solent, 
 non semper arabicam scribendi rationem sequuntur. Praeterea 
 multarum vocum arabicarum significationes etiam immutarunt 
 et , quae substantiva sunt nomina arabica , saepe ut adiectiva 
 usurpant. 
 
 98. Ac primum quidem vocales utin persicis ita in 
 arabicis quoque vocibus omitti solent. Idem valet de signo 
 vocalium duplicate, quod qJjJo nunnatio appellatur, nisi ex- 
 cipias accusativi absoluti vel adverbialiter positi signum t 
 quod ut lubet servari, aut in 1-^- mutari potest, ut dicant e. g. 
 
 lilaj'l et li'Lsj't fortuito. 
 
 99. Saepe autem vocales aut cum aliis permutantur 
 aut prorsus reiiciuntur aut novae adduntur. 
 
 I. Permutantur vocales: 
 
 a) Zer et Zabar in forma arabica Aula , quae A^ pro- 
 nuntiatur e. g. pro fM ; pro pro q+j! 
 
 = ar. (§ 30 et 91); 
 
in persica lingua mutatis § 97 — 99. 
 
 71 
 
 } - > 
 
 b) Zabar et Pesch e. g. jJuc. pro ar. j-s-c; pro ar. 
 
 .. > > 
 
 pro ar. ojiAXo; pro ar. 
 
 c) vocalis longa cum respondenti brevi e. g. pro ar. 
 
 ,!j^o ; kjo pro ar. gliis, quod persice etiam glia sine Tesclidid 
 oronuntiatur ; 
 
 d) diphthongus cum ^5! (e) e. g. in interiectione ^5! pro 
 0 ' 
 
 ir. <jd, de qua lex. Bli. auctor dicit : 
 
 vJisijJ j! Qji_5 j»^ ^«jls gJ&il 
 
 .!>**! jC> Lst Oj.j. Hue pertinet etiam 
 
 e) mutatio vocalis vocum arabicarum ut e pronun- 
 
 dandae in ^5! e, quae *_Jl *\ dicitur, d. q. plura v. § 30 
 
 3t 91; 
 
 G 
 
 f) terminatio nominum arabicorum *- pro ^5— , quae persice 
 
 5^ -i , , 
 
 scribitur ^5— e. g. pro ar. — In nominibus autem 
 
 ictionis formae V et VI verborum tert. rad. _$ vel ^5 termi- 
 latio ^5— in ! — mutari potest e. g. L>y pi’o ar. nom. 
 
 ret. formae V verbi L>j speravit ; L&Uj pro ar. ^w'uj nom. 
 ict. foi-mae VI verbi ; 
 
 g) terminatio arabica ^5^- a, quam Persae saepe etiam 
 
 iono dipbthongi e ( «3_j-g-=sr® ^L) pronuntiant, vocali nimirum — 
 :um — permutata, si cum voce in ^5 — e exeunte similem 
 axitum babet. Ita e. g. in versu poetae (Jos. et Sul. 
 
 3d. Rosenzweig p. 17, vs. 9) : 
 
 g£j & (jM 
 
 xlllius facie suam faciem adornavit Laild ; quemlibet capillum 
 illius arripiendi desiderio affectus est Majnun. u 
 
 ( legendum est Laile, non vero ^Ly Lai 13,, quum in 
 sundem sonum cum sequenti mail 6 exeat necesse sit. 
 
72 
 
 De arabicis vocibus et formis 
 
 Aliae eiusdem generis voces sunt sensus, melior, 
 
 Moses, Jesus al. 
 
 II. Reiiciuntur vocales : 
 
 o - r , o 
 
 a) breves et longae e. g. qIiAS 5 pro ar. qLlX.S>; pro ar. 
 
 O ) ~ > 
 
 ostende mild ; qL*.£ pro ar. qUc loci culli ; Jif- pro ar. 
 o-.c submersion pro ar. pro ar. 5 
 
 pro ar. pro ar. &JL«> ; 
 
 b) reiectis vocalibus alia forma substituitur e. g. xii«. pro 
 
 ar. jJift**, qui est pi. fractus a sing. JiL* , ut .yJLb a sg. _>Jlb 
 et sXk*, a sg. qJL*; mL^ pro ar. &.a^ [Freyt. Xas^] sec. Bb. 
 s. v. ; ubi legitur : li ._X.JvA.Aj 5 ^.j.O ^Aailj 
 
 oVoLr jL.'OA! oobyj ivilv^ 5 8 ^jyj ’ -Fj P 1 ’ 0 ar> > 
 
 c) reiicitur vocalis finalis vocum arabicarum , quibus Per- 
 sae utuntur , quia proprium est persici sermonis omnes 
 voces in consonantem exire. — Interdum vocalis finalis ser- 
 
 vandae causa lit. » additur e. g. jJl5 » JLi pro ar. jls jlS, de quo 
 lex. Bh. auctor animadvertit : j jla 
 
 <Aj! jC> ^ 
 
 G: ^jIaw & »A_jl SS 'A ; = 3 qLi ^l_5> 
 
 £■ 
 
 aJls *JlS v^sJo ^Jlc. & ^L.5" viL*./) — Excipiuntur tan- 
 
 turn sententiae integrae arabicae persico sermoni intextae, 
 quarum tamen ultima vox etiam sine vocali pronuntiari potest 
 
 -6 3 A A w ^ w „ 
 
 e. g. ioJl res necessarian *jL& Jo* Deus gloriosissi- 
 
 mus et ad diem resurrectionist jwv+AJ! ^ „£_b! 
 
 sofe clarius L urns den a. Gr. t. I, p. 391 sqq. 
 
 III. Denique adduntur vocales breves quo facilior 
 reddatur pronuntiatio e. g. v_ajA pro ar. 
 
in per sica lingua mutatis § 100 — 104. 
 
 73 
 
 100. Ut vocales arabicae ita legendi quoque notae scribi 
 Qon solent. Semper hoc valet de sigxio Wesla literae Elif, 
 quam vocant Elif unionis (de Sacy Gr. ar. t. I p. 64 — 71) 
 
 r hoc modo S apposito et de vocalis absentis signo Jezm s. 
 
 Sukrtn, quod tamen perspicuitatis causa passim addi solet 
 
 ar, 
 
 (§ 38 ). 
 
 101. Literae duplicatae signum Teschdid (§ 39), quod 
 et in medio et in tine vocum arabicarum frequentissime reperi- 
 fi tur, Persae ut hxbet modo servant modo reiiciunt. In quibus- 
 dam vocibus usu receptum est hoc signum omittere , ut in 
 
 £ 
 
 ) 
 
 y 
 
 V 
 
 C5 
 
 pro ar. coll. Bost. ed. Graf 130, 3 ; ojw pro 
 
 ar. pro ar. pro ar. jG; pro ar. 
 
 o pro ar. ; vJJai pro ar. s^LJa-j ; in plurimis 
 
 autem utraque forma usitata est, qua de causa poetae persici 
 modo Teschdid pronuntiant modo negligunt, ut metri genus 
 postulat. Si litera duplicata vocali non praedita finem 
 
 ' facit vocis arabicae ut *.c, ^S> et vocabulum lit. ^ vel _j 
 
 terminatur ut al., signum Teschdid semper re- 
 
 " iiciendum est. 
 
 102. Signum Med da (§ 40) literae 1 arabicae tantum 
 >1 adscribi solet, si est duplicandi nota, qua indicatur sequentem 
 
 ^ £ -v_ ( £ 
 
 i- lit. ! quiescentem abesse, ut M pro jll populus , ols! pro ijjliii 
 
 e i pi. fractus vocis is! tractus terrae. 
 
 103. Signum Hamza (§ 41) literae ! vocum arabicarum 
 ;. apponi non solet. Sed adscriptum reperitur literis et ^ , si 
 I pro lit. i sunt positae reiectis simul literae ^5 punctis diacriti- 
 
 • ^ ■> 
 
 CIS e. g. 0 Ay* ere dens ; <Aji poemata. 
 
 104. Consonantium vocum arabicarum, quae in per- 
 sico sermone adhibentur, aliae permutantur, aliae trans- 
 
 1 p 0 nunt u r , aliae prorsus abiiciuntur. 
 
 10 
 
74 
 
 De aralicis vocilms et formis 
 
 I. Per mu tan tur literae sequentes : 
 
 a) lit. I cum ar. ^ (§ 4 et 1 8) e. g. pro ar. Joti rubinus ; 
 
 pro ar. xjLc curn/s; cf. etiam s. pro ar. jjblia 
 
 excubitores\ et cum lit. ^ terminationis arabicae e. g. 
 
 Lilies pro ar. electus ; Lea* pro ar. ivit ; ls-j‘ pro i 
 
 ar. nom. act. formae V verbi ar. L>, speravit ; LiLj- - pro I 
 
 ar. nom. act. formae VI verbi ar. ivit (99, I, f); 
 
 b) lit. o cum lit. finali ar. s, cuius loco etiam lit. » adhi- 
 
 beri potest e. g. ooLaw s. felicitas ; s. j.cLjS" 
 
 fortitudo ; s. reditus pro ar. soL***, et 
 
 x*.:>Us. — Excipiuntur tantum nomina accusativo casu adver- 
 
 biali posita e. g. Kclb iu diceudi formula 'ute* obedien- 
 
 tissime, al. et nomina, quae in sj^- pro st^ exeunt, ut s».JL.o 
 
 preces ; '■6j.==>\ decima sacra; vy x :> vita. Si baec termi- 
 
 natio scribitur si - lit. s etiam cum o permutari potest, ut 
 oK), o'-*5>. — Praeterea lit. o cum ar. _b permutatur, d. q. 
 v. § 4 et 17; 
 
 c) 1. (j~ cum ar. (_,o e. g. pro ar. cavea avis ; | 
 
 pro ar. apia dispositio. V. etiam § 4 et 1 7 ; 
 
 d) 1. ^ cum ar. o e. g. li^Li pro ar. ULLI bicolor. V. < 
 etiam § 4 et 2 1 ; 
 
 e) 1 . » cum ar. ^ e. g. pro ar. odoribus irnbutus, , 
 
 aut B»y> pro ar. odoribus imbuens , quam permutationem I 
 lex. Bh. auctor ob similem versus exitum effectam esse dicit 
 
 ( (jj l_ z-j i,^.Lo ^L:> I 
 
 Ool »o.£== Bh.) (§ 4 et 10) et cum ar. ^ e. g. _a^aP pro 
 
 - J 
 
 ar. latratus canis ; pro ar. x**J pupa. 
 
in persica lingua mutatis § 105. 
 
 75 
 
 II. Transp onuntur consonantes e. g. in voc. 
 
 'entitudo in agendo, negligentia , quod ex ar. ortnm est et 
 
 3 
 
 n J.J i. q. ar. _Ju situla ^JLa _Jo Bh.). V etiam § 70. 
 
 III. Abiiciuntur non solum consonantes sed etiam 
 
 syllabae integrae per aphaeresin, syncopen et apocopen, unde 
 lovae oriuntur voces detruncatae e. g. _«.j pro ar. _jjl pater, ut 
 n jj Pend. 7, 9, ibid. 50, 3; jj Chr. 
 
 sell. 85, 241; _jj Pend. 71, 12, pro quo etiam per con- 
 
 > 3 
 
 ractionem dicitur , quod tamen lex. B. auctor ex Jo 
 
 - - 3 
 
 nultus et s. (j**-? cnpido formatum perhibet; s. s-ya 
 
 , .. 3 * 3* 
 
 >ro ar. „yol princeps, unde ^ 5 -ys et ^jLya; pro 
 
 ~ ^ £3 o - 
 
 ;. Q^Lobal = ar. q jloi j»l spina aegyptiaca ; pro ar. 
 iistinclio; .3 pro ar. qa*J 1 i. q. benignus ; s. ^ 
 
 1 . pro = ar. sed, vero; pro ar. pi. vocis 
 
 3*3 - 
 
 margarita ; porro s. doctor pro ar. LiLo pro ar. 
 
 Joo claritas; LJ.t pro ar. sancti et aliae eiusdem generis 
 
 r oces, quae accedente suffixo vel alia terminatione literam ^5 eu- 
 )honicam accipiunt (§ 26); denique A,li pi'o ar. aJJ! benedicat 
 Deus ; 2 JJ! pro ar. jJJI ^ i. q. avertat Deus, absit! 
 
 ;t i. q. euge , bene\ ^ pro ar. iXjjj q-» num quis auget 
 
 3 3 
 
 rel plus dat? met. i. q. forum ; siA*c pro lit ego servus 
 
 llius sum. — Hue pertinet etiam omissio vocis ar. filius 
 nter filii et patris nomina propria, cuius loco genitivi nota i 
 ipponitur, ut in qLx*»i> Dastan filius Sami Chr. Sch. 60, 
 
 135 coll. 89, 39. 94, 126. 
 
 105. Articulo definito lingua persica caret, quum ipsa 
 liomina substantiva iam per se sint definita et aut totum genus 
 xut personam vel rem singularem totius generis significent, ut 
 
76 
 
 De arabicis vocibus et formis 
 
 homo ; ^ mulier ; equus ; mo s. L'jS liber. Inde- 
 
 finita tantum sunt nomina, quae copiam quandam rei non defi- 
 nitae significant, ut ^li panis et sal; j) aurum et 
 
 argentum , al. Quare Persae articulum ar. ^t non adhibent, 
 nisi in quibusdam dicendi formulis e lingua ar. desumtis e. g. 
 
 jJ s. jyaal! (§ 104, III), al. Re- 
 
 centiores autem scriptores docente lex. Bh. auctore articulum 
 ar. etiam persicis vocibus praefigunt, quum dicant J-J! lit s. lit 
 
 ego amicus et .J duos soles possidens (§ 186). 
 
 106. Denique formas arabicas acceperunt quaedam voces 
 persicae. Sic formatum est e. g. ^S\jl elegantia ad foi’mam 
 ar. iJlxi e persico ojli et obi qui nerdiludium ludit ad form. ar. 
 
 xi e persico oJ et cincinnatus ad form. ar. e per- 
 
 y 
 
 sico quod legitur in lex. Bh. sine vocal, et e j 
 
 pers. arabice formatum est ( 
 
 ^ ^ i ^ Aj t2j’ 3t+.v»l 
 
 \) v j^ ^ L Syj g 1 0 ^ 8 7T' s ^ 
 
 JOUiu ii •} y>\ JsL*o y Bh.) ; collectio in imam 
 
 * - O - 
 
 summam , summa a v. ar. lA-iAi. 
 
 107. Praeter formas Persae etiam significationes vocum 
 arabicarum immutarunt. Ac pi'imum quidem 
 
 a) plurales fracti arabici ut singulares adbibentur e. g. 
 
 •w y + 
 
 JtuXj! as g. JjJo; a sg. ^i-=> ; tAct a sg. ; v_;isi! j 
 
 a sg. ; ij%t a sg. (jijj ; ,.11 a sg. ^ a sg. ; 
 
 y % > 
 
 qUIc a sg. a sg. a sg. ; 
 
 Ai>!A^ a sg. o V.i>0^ ; ^njLA/> a sg. a sg. 
 
 a sg. Bb. ; ^c., a sg. Gl. Yf. Alia exempla 
 v. infra § 194 ; 
 
in persica lingua mutatis § 106 — 108 . 
 
 77 
 
 
 b) porro nomina substantiva arabica saepe etiam ut ad- 
 
 iectiva usurpantur e. g. securitas et i. q. securus coll, 
 comp. i. q. Bh. ; oobj s. sOby augmentum, in- 
 
 crementum et i. q. amplior , rnaior } plus, magis coll. comp. 
 
 cy, necessitas et i. q. ^ necessarius , inevi tab ills ; 
 v_JuLb admirabilis , mirandus , rarus ; apparens ; 
 
 tentatio, calamitas, turba et i. q. ^ Ajw tentatus calamitatibus ; 
 dementatus, insanus ; acceptio, gratum habere et i. q. 
 acceptus , gratus. Hue pertinent etiam locutiones qAA 
 mori ; qlX* Jr perjici, absolvi; quU convenire; sobj 
 
 qA* augeri, sim; 
 
 c) denique vocum significationes in lingua arabica usitatae 
 cum aliis commutantur, quarum tamen vocum quum per- 
 magnus sit numerus, pauca tantum exempla hoc loco allegare 
 sufficiat omissis tamen in lingua ar. usitatis significationibus : 
 
 facies, vultus ; jl— g — ■ navis ; citharoedus , cantor ; 
 
 cy> ira ; fiorens, laetus status et voluptas’, vj volup- 
 
 tas , deliciae ; s. oh qui recldit i. q. liberalis, generosus ; 
 mausoleum ; lectio, praelectio ; existimatio, dignitas, 
 
 honor', vigilum praefectus; vinurn ; candela', 
 
 parum, aliquid', oj.-g.ii libido venerea ; Ajuo occisio', fz. 
 status, conditio ; genus, species', apertus patensque locus, 
 
 campus', usus ; voluptas', missilia', 
 
 gratis 5 res mira et perturbatio, consternatio ; bolus, 
 
 buccea ; planities , desertum ; apud Persas Indiae : 
 
 Persia, Europa spec. Anglia coll. Bh. s. v. y. » ubi 
 mulieres Persiae opponuntur A -A quj mulieribus Indiae ; L_>—P 
 perditus, dilapidatus ; occisio et occisus et avidus, cupulas', 
 infaustus, infelix. 
 
 108. Praeterea de duabus pluribusve vocibus arabicis in 
 scribendo coniungendis aut separandis Persarum grammatici 
 haec praecipiunt : 
 
78 
 
 De syllaba § 109 — 111. 
 
 a) coniunguntur omnes dicendi formulae, ut 
 
 pro q£ propemodum, brevi; slX^JA s. pro »l\> 
 
 . w O 
 
 ad modum suum 1 . e. secundum hoc ; Lio! pro *JJi si Deo 
 
 'placet cil • <n)J1 £ 2 ? bs-\jl3 
 
 ^ i C*** ) ^ ' s — ^ JuL 
 
 ^Xj^iv«Xj i , ^ L X— •* — 3^ t-X>»J ! A \-4-1A u' ^S mJ 
 
 gr. pers. ed. Splieth p. 38) ; 
 
 b) separantur autem duo nomina substantiva aut sub- 
 
 3 3 Z 
 
 stantivum et verbum e. g. adl^u* Deus laude venerandus ; 
 
 d.L*j' Deus altissimus al. V. Seven Seas t. VII p. 40, l 
 
 1. 1 sqq. 
 
 DE SYLLABA. 
 
 i 
 
 109. Syllaba persica a vocali brevi vel longa ordiri potest, 
 qua in scribendi ratione vocalis a litera t duplicata I! vel signo 
 
 Medda notata t exprimitur (§ 29. 40), ceterae autem vocales 
 sive breves sive lougae et diphthongi ai ^ci et au ►! semper 
 litera I sustinentur (§ 6) e. g. ;_j! s. v aqua, xJ niulus, 
 
 3 3 3 
 
 sta, jZ£,\ camelus, hie, »l is. 
 
 110. Media in voce syllaba a vocali ope literae S expressa 
 raro incipit, sed vocalis plerumque ad consonantem finalem 
 syllabae praecedentis transit aut, si alia vocalis praecedit, altera 
 alteram elidit, aut duae vocales coalescunt, aut intercedente 
 alia litera dirimuntur, ut supra (§72 sqq.) pluribus exposi- 
 tum est. 
 
 111. Syllaba in medio et fine vocis in vocalem brevem 
 
 3 - 3 
 
 vel longam exire potest e. g. bLSioIj rex ; vos ; lavat; 
 
 y> dic\ qUA opinio ; moritur ; vir quidam ; wls> 
 
De syllaba § 112 — 113. 
 
 79 
 
 Jomus ; tS qui , quis, qua in scribendi ratione literae ! ; *, et ^ 
 
 rocalem longam significant et a occultum finale vocalis brevis 
 mstinendae causa additum est (§ 25. 92 sqq.). 
 
 112. Syllaba ab una consonante vocali praedita incipere 
 3t non solum in unam sed etiam in duas et trcs consonantes 
 jxire potest, quarum tamen trium prima semper est lit. quies- 
 
 jens t vel * vel (§ 38) e. g. pater ; dixit ; 
 
 Tiihi est ; amicus ; non est. Consonantium autem 
 
 jomplexum initio syllabae ferre omnino nequit Arabum et 
 Persarum prouuntiatio canora. Qua in re Persae a scribendi 
 3t pronuntiandi ratione in lingua sanscrita et dialectis anti- 
 piioribus persicis usitata prorsus discedunt. Quae igitur voces 
 n illis linguis a duabus pluribusve consonantibus incipiunt, 
 persice aut praemissa vocali initial! ope lit. ! expressa (§ 6) 
 pronuntiantur aut vocali, quam priori consonant! apponunt, 
 lut denique consonante simplici, quae respondet literarum 
 juidam complexui e. g. z. eta, s. WT = p. qoLx_^I stare ; 
 
 2 . brevat, s. vt = p. supercilium-, 5Rt = p. qiAj emere\ 
 
 2 . <jtu, s. ft = p. laudare ; z. epaeta, s. 'sr&H = p. 
 
 - y 
 
 albus ; z. khshnfita = p. contentus\ gu = 
 
 p. vy?" s - lignum', z. khshap, khshapan, s. gxrT = 
 
 p. nox ; z. fsharema = p. pudor. Interdum etiam 
 vocalis formae primitivae vocis transponitur e. g. praep. z. fra, 
 
 3. u = p. i. 
 
 113. Denique proprium est persici sermonis omnes voces, 
 praeter suffixa et terminatioues grammaticas, in consonan- 
 tem vocali destitutam vel literas quiescentes 1, j et ^ (§ 29), 
 1 vel literam a occultam exire (§ 25). Sed legitur in lex. B. 
 
 tS pro addita liac interpretatione : ^13 
 
 £■ - 
 
 Cf. lex. nostr. s. v. 
 
80 
 
 De accentu § 114 — 116. 
 
 DE ACCENTU. 
 
 114. Quae in hoc capite de accentu persico praecipiuntu 
 e grammatica persica viri docti Chodzko (§ 390 — 406 
 repetenda erant, quum neque in libris grammaticis Persarurl * 
 neque in illis, quos Europaei scripserunt, haec doctrina exposit 
 reperiatur. Quamquam Chodzko fontem, ex quo illan 
 hausit, non indicavit, fides tamen ei tribuenda est, quum e 
 literis persicis doctissime eruditus sit et per duodecim anno 
 consulis Russici munere fungens in Persia habitaverit *). 
 
 115. Unum tantum accentuandi genus in persica lingu; 
 usitatum est e quantitate syllabae et mensura eius rhythmics 
 minime pendens. Accentus nimirum persicus semper in sylla 
 bam ultimam aut penultimam incidit; accedente autem suffixc 
 personali plur. vel qIj vel qU;, quod accentu caret (§ 1 16 h) 
 
 aut praefixa particula prohibitiva vel quae accentuanda 
 est (§ 1 16), accentus etiam in syllabam antepenultimam rece- 
 dere potest. 
 
 116. Accentu prorsus carent : 
 
 a) suffixum pron. pers. sing. vel vel quod 
 
 accentum una syllaha recedentem reddit; 
 
 b) suffixum pron. pers. plur. qLo vel qIj vel qL£, quod 
 accentum duabus syllabis recedentem reddit ; 
 
 *) Quatremere gi'ammaticam pers. viri docti Chodzko diiudicans, 
 quid sentiat dc illius doctrina de accentu persico, hoc modo exprimit (Journ. 
 des Sav. an. 1853 p. 64l) : „Un cliapitre , consacre' a l’accent des mots 
 persans, offre des renseignements utiles, surtout pour ceux qui se destiuent 
 a suivre la carriere diplomatique ; et ces details ne pouvaient etre bien 
 connus et bien expose's, quo par un homme fort instruit et judieieux, ;i qui 
 une longue residence dans la Perse a permis de saisir ces traits delicats, 
 mais essentiels , que l’usage seul peut enseigner et que l’on n’apprendrait 
 pas dans les meilleures grammaires.“ 
 
tie accentu § Ilf. 
 
 81 
 
 c) genitivi nota et Ivesra descrlptlonis (§ 198 et 216 ); 
 
 d) suffixum \j in casibus obliquis ; 
 
 e) suffixum ^5 — e articuli indefiniti. 
 
 Cum acceutu autem pronuntianda est particula probibitiva 
 vel q imperativi vel futuri. 
 
 117 . Ultima syllaba cum accentu pronuntiatur : 
 
 a) in radice verbi sive ad praeteritum sive ad imperativum 
 referenda est e. g. bardar, o-idoj bardasclit; 
 
 b) in verbi temporibus, quae ab imperative descendant et 
 accentum in personarum terminationibus habent e. g. aor. verbi 
 
 ire : ravdm, ^5.^ ravl, c>,j ravdd, ravim, 
 
 ravxd, vAi.j ravdnd; 
 
 c) in sing, et plur. nominum declinabilixxm, ad quae etiaxn, 
 
 praeter participia, gerundiva et adiectiva verbalia, referendi 
 sunt infinitivi instar nominum usitati e. g. mad dr mater, 
 pi. madaran; xxli namd liber, pi. Lg>sLj namaba; 
 
 asclxamlddxx potatio. Accedente casus obliqui 
 signo f, et genitivi nota vel Kesra descxdptionis , quae accentu 
 carent (§ 116 , c et d), accentus loco suo manet e. g. 
 
 pusdri maddr Jilius matris , iAAj » jL> kbandi baldnd 
 
 domus alta ; 
 
 d) in nominibus compositis e. g. bddzdn jlabellum; 
 
 k a d c h 0 da pater familias, herus, pi. 
 kadchodayan; 
 
 e) in comparativis et supei'lativis suff. et qj y formatis 
 
 e. g kbfibtdr pulcrior, khxibtarxn pulcerrimus] 
 
 f) ixx nominibus suffixo x-elativo ^5— i formatis e. g. 
 
 sebabx regius ; dostx amicitia ; 
 
 g) in omnibus indeclinabilibus, exceptis Ui dmma s. 
 
 lekin s. ^ vdlx sed, vero; y’dni s. ’dux id est; 
 
 bdlx s. jjjy ari sane; y5d-ji fnak ecce; baray 
 
 11 
 
82 
 
 He accentu § 118 — 119. 
 
 propter-, j>XLj bdlki immo, quin potius et ldbbay, quae 
 docente Cliodzko est vox Scliirazensibus propria siguificans 
 quomodo, quid ? 
 
 118. Penultima syllaba cum accentu pronuntiatur : 
 
 a) in verbi temporibus , quae a praeterito descendunt et 
 
 accentum in personarum terminationibus non habent , excepta 
 3 ps. sg., quae cum verbi radice consentit e. g. praet. absol. 
 verbi fieri : s child am, schlidi, 
 
 s c li ti d i m , lXj s c h u d i d , schtidand; 
 
 b) in infinitivo verbali e. g. qOJ' k dr dan facere, 
 g 6 f t a n loqui ; 
 
 c) in nominibus, quae articulo indefinito e terminan- 
 tur, quum hoc suffixum accentu careat (§ 11G ; e) e. g. 
 
 m d r d e vir quidatn. 
 
 119. Accentus etiam in syllabam antepenultimam 
 recedere potest : 
 
 a) si affigitur pron. suff. plur. qLs vel qIj vel accentu 
 carens (116, b), quod cum voce coniunctum accentum duabus 
 
 syllabis recedentem reddit e. g. qUo! addmiman homo noster; 
 
 dahanitan os vestrum ; v al ay d tis c h an 
 
 regio illorum ; denique 
 
 b) si praefigitur imperativo vel futuro particula probibitiva 
 
 i» vel q, quae accentum liabet (§ 116) e. g. jiA-Ux mdyan- 
 daz ne iacias ; ndravand ne ahiant. 
 
DE VERBIS. 
 
 120. In verbis persicis inprimis considerandae sunt stirps 
 et for m a. 
 
 Quod attinet ad stirpem verba dividuntur 1) in verba 
 primitiva simplicia vel composita ; 2 ) in derivativa 
 verbalia et 3) in denominativ a. 
 
 VERBUM SIMPLEX. 
 
 121. Radix verbi simplicis aut in infinitivo aut in im- 
 
 perative terminatione destituto magis apparet, e. g. ^, 0 .-^ 
 facer e , r. z., ap. et s. kar; timere, r. z. taretj, ap. 
 
 tar 9 , s. tenere, imp.^io, r. z. et ap. dar, s. vjt; 
 
 festinare, imp. \ j, r. z. t a c , s. ligare, imp. 
 
 i, r. z. et ap. band, s. aut in utroque modo, e. g. 
 
 satire, imp. et r. z. janh (jab), 
 
 s. 5 Ttr. — In quibusdam autem verbis duae radices quasi con- 
 
 fluxerunt, e. g. in v. venire, imp. s. S, pr. r. z. ; 
 
 ap. et s. gam et r. z., ap. et s. i et in quXjO vulere, imp. 
 pr. r. z. di (did), ap. di, s. et r. z. vafin, s. gw 
 
 (ipr). Cf. etiam suppl. lexici nostri s. v. qlXjjI , , 
 
 r i S. ^ al . 
 
 VERBUM COMPOSITUM. 
 
 122 . Verba composita oriuntur : 
 
 a) praefixa praepositione, quae non nisi cum verbis con- 
 iuncta reperitur et cum verbo simplici quasi coaluit, cuius 
 
 S tamen significatio in verbi significatione non semper agnosci 
 potest. Tales praepositiones ex dialectis antiquioribus persicis 
 
84 
 
 De verbis Verburn simplex et compositum § 120 — 122. 
 
 iii linguam persicam desumtae earumque formae magis mi- 
 nusve immutatae sunt. Verba autem cum his praepositionibus 
 coniuncta ut simplicia usurpantur et instar verborum simplicium 
 etiam cum praepositionibus in lingua persica usitatis coniungi 
 
 possunt, e. g. -\i, qa^IA? ^aa*ao^.j al. Nulla prae- 
 
 positione praefixa pauca tantum huius generis verba in usu 
 
 sunt , e. g. in ^*^0^ ) ^ j in ^ , 
 
 — 5 J ^AaJ?Va£av 111 £jAa^\aXa*aJ 5 J A A Ap 111 ^ >_\a.2>\ AA" ! • 
 
 in plurimis autem verbi simplicis forma primitiva aut prorsus 
 immutata est e. g. ^Aij pro in qAjj'; qOjL s. t -,<->v r j s. 
 
 0aXvL pi o in qO y j lX i y ^xCv.aj! j j pro 
 
 in £j'jLz>\c>jJ ; y aut omnino non usitata, e. g. 
 
 Ill ^jXxv^S 5 ^xam^Cv in ^xxsx/ixj | S. O yA 111 y 
 
 "> o^'^ > * n o^r*^ » s ‘ S- 
 
 f 111 S. ^.jl.^jO-^AV S. ^Aj-^A*. 
 
 b) duabus praepositionibus verbo praefixis ; quod tamen in 
 
 paucis tantum verbis usitatum est, ut j et ! in v. qO^I ; ^ 
 
 et lj in v. qa^IlXaj et qa^I&o; i_j et in v. qOj-*~aj F. s. 
 
 ^l!».aw.aj B. et ^.jAj^L vaaj b . s. ^jiAj.L«*aj B. et lj et in v. 
 h .. — - 1 1 . 
 
 c) accedente praepositione , quae in lingua persica etiam 
 seorsim usitata est et primitivam verbi significationem plerum- 
 que immutat, ut 
 
 ;Li retro, rursus , e. g. cum tenere, i. q. retinere] cum 
 
 2 >S facere, i. q. removere , aperire ; cum qAjAS se 
 vertere , i. q. re dire ; cum q.a^ loqui , i. q. respondere ; 
 
 j, super, supra, e. g. cum qa^oIj tenere, i. q. ejferre, auferre ; 
 cum ,-y-. ferire (ar. , i. q. efferre , eu-tollere; cum 
 
 qA.£ ire, i. q. ascendere ; 
 
De praepositionibus verbo praefixis § 123. 
 
 85 
 
 s. extra, for as , e. g. cum qXA, o'^J 
 
 ire, i. q. exire ; cum facere, i. q. eiicere. 
 
 *r 
 
 a«£e ; coram, e. g. cum venire, i. q. coram venire, 
 
 accedere\ cum ferre, afferre, i. q. afferre, add mere ; 
 
 cum vocare, i. q. advocare, arcessere ; cum 
 
 ^aSj5 capere, i. q. suscipere, aggredi ; 
 
 s. ,Ai! zrc, e. g. cum et QvXii ire, i. q. intrare ; cum 
 
 ferire, i. q. inf g ere, illidere ; cum qasLj assegai, i. q. 
 intelligere ; 
 
 2 ji ante cons, et Oj f> ante voc. infra, sub, e. g. cum 
 
 et ire, i. q. descendere\ cum ire, i. q. sub- 
 
 mergi ; cum transire facere, traducere, i. q. 
 
 missum facere, omittere, germ, unterlassen. 
 
 Aliae praepositiones sunt y j, Li et de quarum signifi- 
 catione et cum verbis coniunctione v. lex. nostrum. Non 
 semper tamen verbi significatio primitiva accedente praeposi- 
 tioue immutatur. Maxime hoc valet de praepositione ,_j 
 saepissime in tali compositione usitata et de praepositionibus 
 li et b. 
 
 DE PRAEPOSITIONIBUS VERBO PRAEFIXIS. 
 
 123. Praepositiones praefixae, quae cum verbo simplici 
 quasi coaluerunt et non nisi cum verbo coniunctae reperiuntur, 
 sunt : 
 
 a) ! (b, 1) = z. ms a, ap. d, phi. N (N’N), pars, d, s. in 
 ad, e. g. in 
 
 a) Ut in dialecto zendica vocalis praepositionis d saepe 
 
 corripitur, ita in lingua persica utraque scribendi ratio 5 et t 
 in multis verbis cum liac praepositione coniunctis invaluit, 
 
 e. g. in B. s. qa&j! B. Bh. ; ^ap»I s. ^ap-I B. ; ^aa^I 
 
86 
 
 De verbis. 
 
 S. i -B* J ^*jv\»j^l)l S. ql \»J , \ % 1 II 
 
 quibusdam verbis etiara sola scribendi ratio I pro i usitata est 
 ut in coll. et ; Q_X.i>LaJ! s I 
 
 a r. s. ?w -)- ^srr; coll. 
 
 /?) Pro I etiam alia forma L usitata est, quae a phi. N’X 
 pars, bl, abiecta lit. N originem duxisse videtur. Utraqui 
 forma apparet in phi. pnDN’N et pnOJO coll. pars, ay&fta 
 quarum antiquior pnWN etiam cum z. &yapta cohaeren 
 videtur. Alia exempla sunt phi. tJHJON'N ( Hulfe , Sc/nitz 
 
 Spieg.) coll. p. j»'o, unde Jj, quod a v. s. deri 
 
 vandum est; extrahere = q_x_:>S ; ^xw,b posse = 
 
 Cf. etiam »Jj = s^Li et = x**bt. 
 y) A praepositione praefixa I s. I prorsus alienum est Elil 
 
 y 
 
 prostheticum I s. ^5! s. I, quod pronuntiationis allevandae 
 
 causa praefigitur, si verbum a sibilo incipit, quern sequitur 
 alia consona, e. g. qJjoJ s. O L J i y wV X » A m ^ y i S. 
 
 y y 
 
 i y ^ y ^ y ^ y y i S. 
 
 y 
 
 ^V-XxA.*vi > O 0 3°j' 
 
 d) Ut i vel I initialis saepe per aphaeresin abiicitur e. g. 
 
 ^Lfw = = xj "Si , olj - ■ olji, z. az&ta, = 
 
 i , ..o i , s. , b^ j — b i coll. -x^ — -xxi j 
 
 ita quoque praep. ! vel I et Elif prostheticum per aphaeresin 
 
 aut syncopen abiici possunt, e. g. et qAj^XjLJ 
 
 (coll. s. biAjLA) et qiAji\jLwj ; Qx^aJi et qxAvjLIj, 
 
 et ; fit i y uX i W Gt L^»vw 1 ^ S. 
 
 qiAxA^w Gt S. ^ jlAxA^vi. Cf. ^ 69^ lj cl 6t / 8. 
 
 „ , y y y 
 
 b) I s. s. s. *! s. \ et J s. J s. u abiecta lit. I 
 = z. jcloja) aiwi s. yxv aibi, ut in parte secunda Yacjnae 
 
Tie praeiwsitionibns verbo praefixis § 123. 
 
 87 
 
 i egitur, dazu, herzu Justi, ap. abiy et abis, phi. s. 9 
 iX), pars, awa, 6 (auojo, \>), s. ’?rfw. Exempla sunt .yXXs s. 
 .y>J& s. ^AjJAs s. ^A-Jlxj s. qAjJIxs s. ^AaJLxsI B. ; ^AjAsI 
 
 ^ ~ y 
 
 B. ; s. I s. B. coll. phi. pnrTHDX s. 
 
 K jnriDnp et pars, awarozet; ^Ajlixsi s. ,jO,Lixs s. qO^Lx.5 
 B. ; ^AiLiif B. s. QiX-iw&jt F. s. QA-jL&i Bh. ; qJL-X-SjI s. 
 
 y m ... y 
 
 .,oLx_si B. et abiecta praepositione qoLxs F. s. qoLxs C. coll. 
 i phi. pnxnoix et pnTiQ , pars. o 0 UsJ 
 
 c) o' s - o' s * r s - 0 s *) = z - ^am (ham 
 
 - jt ante dentales han) vereint, mil , zusammm Justi, ap. 
 ham, phi. ]N (□“, p), pars, an ( Q l), s. *rw. 
 
 Praepositionis forma ^ in solo v. qA-^L^UP C. usitata est 
 
 coll. ,L>UP B. Bh. s. jU>U£> B. Alia exempla sunt qA-j^Io! 
 F. j qO^Lo! s. qX^Lo! B. ; qAXxJ = qiXa^I B. F. coll. qA-AJ 
 
 F. ; 0 Aa^A)I F. Cf. etiam jL+P s. jL;p s. jlo! et = 
 
 z. hahjamana et plil. prVJTTUJri vollenden, vollstdndig machen 
 Spieg. 
 
 d) ^cAj s. Aj s. Aj s. yj s. ^ s. forma magis usitata ^j 
 ' B. (^.j F.) = z. jpojx)^ paiti, Itinzu Justi, ap. patiy, phi. 
 
 ‘ ’DO et HQ, pars, pad lit s. pat s. pads, pag , 
 
 jA>a> , £a>,j)), s. wf?T. 
 
 Exempla sunt : qXsjAj B. s. qXs^Aj F. s. ^Xj^Aj B. coll. 
 ' »j_jA_j et phi. pnDTTlO, pars, padhiraftan; O o._/>y-j s. 
 ^Aj^yj F. coll. sA^yj F. S. sAxyj B. S. sAjyoyj HK. ; 
 
 B. ( 0 AxL.o F.) ; 0 P> 4 -*j B. ; qXa^aj B. , phi. pnDinO , pars, 
 ipaevastan coll. , Ajj._A_ j C. et A-jj-a-j, phi. UiriD , pars. 
 
 Ai» Aj . 
 
 ^ V 
 
88 
 
 De verbis. 
 
 e) .1 (jj) s. ji s. f s. Li s. _»y s. s. = z. aj 7 ^ frj 
 vor, hervor, vorwdrts, fort Justi, ap. fra, phi. ID, pars, frs 
 (aj 7 ^), s. it. 
 
 Exempla sunt : B. ; B. coll, phi 
 
 EOnCHD; Gl. in Des. s. 0 yi B., phi. prnmo , pars 
 
 fraruudan coll. ...loo Gl. in Des. s. ,.,Uj B • B. coll 
 
 pro y ; --> B., plil. priTHD; QOoJo.y F. ; ybyj B. 
 ^.jkXjjLcj B. ; s. QJoAJJy F. ; B. coll 
 
 phi. juamo s. ymo ct yiyy s. 0 j^us>_> B. s. B 
 
 .. .> 
 
 s. y^w?Li B. s. F. ; B. coll, y/iij s 
 
 - > 
 
 — pars, framost, z. framarsta; F. coll 
 
 bA^ 5 >* y B. ; j B. s. F. coll. z. fraoret el 
 
 fraoreti, phi. fTThD- 
 
 f) Lo (Lo HIv.) s. t.j s. _> vocali d correpta — z. j7ja>j 
 pairi herum Justi, ap. pariy, phi. Nl’D , pars. p6r§ 
 (aw^cj), s. trff. 
 
 In paucis tantum verbis haec praepositio usitata est, ut in 
 . . .jo B. ! B. s. ...LXAAio B. s. ...(AjiAaa 1 .J F. s. 
 
 B. vocali a correpta coll. ^yGo B. s. ^yLo HK. 
 (pro ^yl Go) = phi. pONTD; pars, pdramun. 
 
 - .> y 
 
 g) 3 s. ^ s. j s. j! praef. t et (ji s. y! praef. ! = z. »> u 9 
 s. y> uz heraus Justi, ap. ud, 119, phi. °px> °yix , f, s. 3 ^- 
 
 Paucis tantum verbis haec praepositio praefixa est, ut in 
 QJ1.O3 s. yoJbj B. s. y.op F. coll. qO.Ojj B. s. yyy F. 
 s. B. praef. y 5 .Lcj F. ; ^ycj B. F. ; 
 
 s, > 
 
 B. praefixa praepositione 1 = phi. pniDtN; yyj s - o'^j S- 
 
De praepositionibus verlo praefixis § 123. 
 
 89 
 
 I ■ S. 13. S. '( S. qA-O 4.J ; F . ^ ^aJwA^; S. 
 
 h ^a5»a»w it. ct in qOpXav s. s. 13. 
 
 j ... ... ... } > 
 
 h) S (ji") s. S s. S (J Ijl'], d , «j)) s. c j (ji) s. u s. y 
 
 i i 
 
 al s. yj (u) , s. *_i, zeud-paz. 5 = z. jyvi (vi) auseinander, 
 ni fort, gegen Justi, phi. ’J s. 1 s. ’1, pars, va s. gu s. ku 
 il (a) i) , , if), s. fg. 
 
 3 . 3. m 
 
 Forma usitatior est S. Exempla snnt s s. 
 
 1 0 Aw_j ; Lv_F F. = phi. pnnxm; S. O ojs.s B. s. 
 
 I . 9 ... ■>.. 
 
 B ^A-j^A-*" Bh. = phi. pmxni; B. s. F. s. 
 
 4, s. B. F. ; ^Ajj-S' B. coll. A jj-t — pill. "i:p ; 
 
 ■Il pars, vazant; C) <_> — — i' B. coll, q — ^ — % = pars, vajin; 
 c'| qO-*-w — i B. = phi. pn~inD 1 5 w._i s. Bh. | 
 
 s. qALcFF B. coll, zeud-paz. qA'a. , pars. ; 
 
 ud s. qAj^UJ’ B. = phi. pn&’NBU coll. pars, go mart; 
 
 3 
 
 ri s. qAj mS C. coll. phi. pnrTQ'U; pars, gomezet et 
 
 3 ... 3 , 3 . 
 
 pers. ;a+£=> s. s - B. ; ^Aj^L-A F. ; qXAU-i F. s. 
 
 ! ->... 3. 3 
 
 B. F. | Q-Ajyt^.— F S. QiXJh -2 S. s. qABuF 
 
 -■ B. Fortasse etiam alia forma est y> s. ji" ad analogiam phi. 
 
 5 . ; 
 
 i V , e. g. in v. 0 ^wj j..A s. qa*o jj", d. q. v. Suppl. lex. nostri 
 s. v. Porro B. s. F. = phi. pnDNTl ; 
 
 1 B. ; qAj^j.aj F. ; s. qA>Lj B. coll. 
 
 3 ^ 3. 
 
 ^t B. l. q. ^ s. yj s. 
 
 in B. 5 qAA^ B. s. ^ A->A 'y s. qA*?'Jj F. 5 qAw h . ; qA*»j 
 F. et ^jAjAamO F. S. q AjAaawJ B. 
 
 . J 
 
 i) s. q s. q = z. j/ ni nieder Justi ; ap. ni, phi. 
 s, pars, ni (jy), s. fa. 
 
 12 
 
90 
 
 De verbis. 
 
 Exempla sunt : ^X^-Ai B., pars, nisa^tan; 
 
 3 
 
 B. ; QuXiiij B. ; Bh. s. ^yi B. = phi. pm»3, pars. 
 
 , 3 - 
 
 namtidan; B. s. ^xi>Li F. s. q«Aj 
 
 B. \ B. F. s. B. s. B. s. qX^v»j Bh. Grl. 
 
 ; y 
 
 Sch. ; s. B. s. ^.x^A>j B. F. = phi. pntPDi ; 
 
 3 3 3 
 
 ^olgi B., pars. nih&dan; QX_i_.gi B. s. qX-L-^J F. = phi. 
 
 - 3 3 
 
 pnsinj et qlXaxXzj B. s. F. coll. phi. fT'DDinj et pars, 
 
 n ahu h b e t. 
 
 3 
 
 Not. Praepositionera ^ ad z. et s. ni et praep. q vel q ad z. et s. 
 anu referendam esse perperam docet Fr. Muller (die Conj. des neup. 
 
 - 3 
 
 Verb. p. 9 [226]), quem etiam alii secuti sunt, ut s. 
 
 - j 
 
 sit compositum cum praep. q s - q = z. et s. anu, quum tamen 
 exempla modo allata satis probent , praepositioni z. et s. n i in per- 
 
 .. 3 
 
 sica lingua et ^ et q et q respondere. 
 
 DE PRAEFIXO ^ s. l_>. 
 
 124. Particula w s. u , quae, praeter Aoristum, plurimis 
 
 quoque verbi persici temporibus et modis praeponl vel ut 
 praefigi potest, d. q. plura v. § 133, saepe etiam cum verbis 
 quasi coaluit, qualium verborum lexicographi persici magnum 
 numerum offerunt. In tali compositione praef. '* r > vocali qui- 
 
 - 3 
 
 dem i pronuntiatur , sed saepe etiam lj vel ^ legitur et in 
 aliquot verbis duae vel tres pronuntiandi rationes in usu sunt. 
 
 Pro v_j etiam vel legitur et nonnunquam utraque foimia 
 
 in uno eodemque verbo usitata est, ut in et et 
 
 s. praefigitur etiam verbo, cui iam lj praefixum est, ut 
 in et et coll. § 124, c. Raro 
 
De praefixo U 8 . U § 124. 
 
 91 
 
 praef. <—> cum $ permutatum est, ut in 
 coll. syii. ct 
 
 a) Si verbum a lit. ! incipit, haec litera accedente praef. 
 
 v_j aut eiicitur, ut in qiAjiAxaaj coll. et in 
 
 coll. aut in mutatur, ut in ^vAaXaaj coll. et 
 
 - + y y * 
 
 m ^uXaaw^aj B. s. ^.^i*\a^w^aj s. ^jlXaxc^aj F.) ab ^jaj! 
 
 = (jJ spes , quae mutatio etiam in verbis a lit ! incipientibus 
 usitata est, remanente tamen altera lit. I (§ 80), et e primi- 
 tiva liuius praefixi forma inusitata , 3 —, pars, cj bfi, explicanda 
 
 videtur, ut in qlX^IcLo s. ^a^Lciaj s. qa-^cIaj coll. 
 s. ^ aa < 1 s. et in ^jImXaJL&Laj coll. ^•^'-XaJLcI et in 
 
 C- F-) coll. 
 
 b) Verbi forma simplex, cui v_j praefigitur, aut usitata est, 
 
 y y 
 
 ut m 5 m ^ j m j 
 
 in al. , aut non usitata ; ut qlX-JIj in ^ A-oUo ; 
 
 y 
 
 in qO^^o et qaaiIS> in - ^lXjVJ 3 , et verbi sim- 
 
 plicis significatio cum significatione verbi compositi aut consen- 
 
 tlt , ut ^ ^ ~ — ■ ^ * ^ a»ma^Caa . ^ * ^ aaLm^a! ^ ^ aaw umO , 1 ■■ 
 
 al., aut ab ilia aliquantum differt, ut in qlXa^aavO 
 coll. 0 l\a5\x^; ^lXxjL^v^o s. coll. o 0s.ajL^ s. 
 
 coll. y+H 
 qO^^Laj F. coll. 
 
 coll. 
 
 1 5 o°J^ F. S. 
 
 c) Sequuntur verba cum praef. xj s. i_j ordine alphabetico 
 disposita, addita simul varia huius praefixi pronuntiatione e 
 lexicis persicis desumta : 
 
 qvAajlaj B. s. ^lXajIaj F. ; qiA^Lj B. F. s. qiAjj,Lj F. ; 
 ^lXav.1 j S. ^^Xaav! nJ S. ^jlXaav 1 S. et 0 'Xa^a|..o 13. , 
 
92 
 
 De verbis . 
 
 qwVaao j ^ F . . s. B. s. qO^o^j F • j 
 
 j j 13. ct ^lXwJ^* F . s. ^ w<^aj 13 • } j 13 . | 
 
 QvAjJs>iL*o s. ^iAjAxwvo B. ; s. qO^^o Gl. Sch. coll. 
 
 13* s. F • ct F . s. B « ^ ^j'wVx^sAM\j 
 
 B. s. ^iAx.^v-y*o Gl. Sell. F. ; qlX-owJaxc*.j s. qO^^Umo B. ; 
 
 3 O 
 
 ^aa^aCo B. 5 B. 5 ^aa*Xa*o F. j ^vA-a1£a*o s. ^lXa!X**o B. ; 
 
 - * 
 
 j 13 « s . 1 . « o^avi j F . j B . 2 ^*w< j 
 
 " .> . ... ^ .> .> 
 s. ^ ^ B. s. ^j^Xa3 ^avo F • j ^jAvv ! cXvX — j B. ^ ^a>w«.w» F . i 
 
 ... ^... j > - 
 
 ^^«XjOcL*mXj F . coll. B. F . ^ j F . ^ F . ^ 
 
 ^ B . ^ ^.jl\aXa4.J 1 • S. ^.j^XaXa^J 0. j i uX AJ S. ^» I cXaj 
 
 B. j ^A^WVAAJj ^Aa*L.VAAJ B. ^V»X.i-A«AAJ F. ^ ^AAM»Ws.O F. j ^AAvL^J B. j 
 s. B. j ^j^-VaJL^Lo B. j ^Oj^Laj G. 
 
 8 . ^O^wAJ 1' • ^ ^juXAisi&Aj S. kAJ B. ) ^jV_Xj , J*,Aj B. j iAj 
 
 „ i 
 
 13. ^ B. S. ^^Xxaw^aj F • ct ^lXaav F . 
 
 DE PRAEFIXA PARTICULA NEGATIVA .. 
 
 125. Praeter part. neg. Li verbis praeposltam ; ut in Li 
 ^jvA— J . ) i b C • ^ ^^X.aJ i k— ^ Lj r . ct vAam^^j Li 
 
 B. F. SIIL. ; etiam part. neg. ^ verbis praefixa legitur, ut in 
 ^a^La^j B. < ^jAj^axj B. 2 Aj^Laj B. (^Aj^aj F . j et < j^aj 
 B. In dialecto parsica haec partieula aut ne aut \>/ na 
 
 aut xi scribitur, quarum tamen prior n 6 forma primitiva vide- 
 tur ; ut pars. ?) bd pro w s. (Sp. Pg. § (33). Inde sequitur 
 antiquiorem etiam esse pronuntiationem ^ (^.i cognatum cum 
 
 ^i) ; quae tamen ; si ^lX-^LJ F. = qlXj^Lo B. et ^lXj \ J6 B., 
 qj f s6 Bli. = ^j^ai F. excipis, in solo verbo negativo 
 
 c^-a^-J non est = pars. vox>?/ nd<jt usitata est. 
 
j De praefixa particula negativa q § 125. Verbum causale § 126. 
 
 93 
 
 VERBUM CAUSALE. 
 
 126. Derivativum verbale urium tantum est, quod cau- 
 $ale dicitur et verba intransitiva facit transitiva , ipsis transi- 
 tiv’is autem signiticationem dupliciter transitlvam tribuit. 
 Causale desinit in infinitivi terminationem - 2 - s. * t — , 
 quae respondet phi. pr9J', pars, ini dan, cuius loco etiam 
 an id an et anil dan legitur. Plerumque liaec terminatio 
 
 verbi radici adiungitur, ut in QuXily- B. s. qu\-oL<i:> Bb. a. v. 
 
 = r. z. janh (jah); F. a. v. = 
 
 r. s. 'SOT (pro , z. qad? ; 0 uXxi(y> B. a v. = r. 
 
 z. kliiz; quXJI Pj s. B. a v. = r. z. raz, s. rg; 
 
 s. ^uX^ily, B. a v. = r. z. et s. ric; ^uXiLA 
 
 B. s. quVajLA C. a v. = r. z. gareiv, ved. w ; 
 
 ^uXiLys s. F. a v. = r. z. et s. mar. In qui- 
 
 | busdam verbis terminatio L - yit s. infinitivo apoco- 
 
 pate, qui in lit. o vel o desinit, adiuncta videtur, si lectio 
 
 vera est, ut in quX-oIo^I C. pro QuXjot^tjt B. a v. ^Ojt-1 s. 
 
 t , uX.aJ — a aaS- t by. pi 0 ^juXAjt^jLtt B ■ a V. t j ^.^uXwJ - a. av.— 
 
 • * 3 
 
 C. pro ^.juX^ily- Bb., a v. ; ^uX-obyj C., pro ^uX-oly 
 
 3 3 
 
 F»^ Bi v. j F • Bi v. o 0y, 0« coll, al. 
 
 3 3 ■>... 
 
 forma qlXaJwAA/w C. ? a v. y&w ; ^uX.xiAajCci C. coll. al. forma 
 
 3 . t 3 ... 
 
 Qu\xiU.kxi B., a v. QXa.xxi ; ^uX-otyL C. coll. al. forma minus 
 
 usitata quX.-oLP ab imp. verbi derivata, qua usus est 
 
 scholiasta ad Sec. Nam. p. 128 fin., ubi legitur : t^Lyli oy> 
 ^o+Lxa A?Uj! j\ 2>S qLj ^ yy -bsdj 
 
 ki t ^u\aXav yu^. sh .li 0 1 j) ■ "L t oyi 
 
 >yA J«iii jt uXjij iS uXaj y ^y yuaxjj uXj Jy J,fij 
 
 ' j 'a .. ' ^cL— &kjt uU'*' — — ■a. ui lit*— ^ 
 
 uyiAk j,+yj jjjy u>j.J 
 
94 
 
 Be verbis. 
 
 a) In paucis tantum verbis signum vel character causalis I 
 
 est vocalis a radicis producta, ut in qXxxIA (Bli. caus. 
 
 verbi qA/M. ^xxiiiAA caus. verbi ^xxxAA coll. s. ht (?j) caus. 
 
 HTTuf?i ; qX**Lxo caus. verbi coll. s. F5 caus. tusuIh 
 
 et fortasse etiam in coll. ^JuuO. 
 
 b) Ut in dialecto plil. ita etiam in lingua persica signifi- 
 
 catio terminationis causalis usu ita attrita est, ut in multis ver- 
 bis vim suam prorsus amiserit. Talia sunt B. i. q. 
 
 c! B. i. q. B. F. i. q. 
 
 j lX-o — a _ j B. i. q. i i. q. ) 
 
 currere, incurrere , invadere H. Mong. t. I p. 346, not. 146, al. ] 
 Idem valet de verbo ^XAljA, quod quidem est caus. verbi 
 qXAAA, sed saepe etiam significatione huius verbi legitur. 
 
 VERBA DENOMINATIVA. 
 
 127. Verba denominativa non solum e nominibus 
 sive persicis sive arabicis formari possunt, sed etiam e nomi- 
 nibus cum praepositione coniunctis, ut F. ex sb, et »«->; 
 
 = qlXxjIA s. B. ex sb, et = z. vi; 
 
 B. ex (j* j! et v_j; F. ex J\C> patibulum et j-t coll. 
 
 F. ex jlol = jl>^? ; C. exj.^u^ et 
 
 ex ipsis praepositionibus , ut s. F. ex ^ s. j 5 j 
 
 super, supra ; F., caus. qlX-oLjj C. ex jj infra. 
 
 a) Verba den. adiecta infinitivi terminatione oriri solent, 
 
 ut o 0 ^T F. ex B. ex F. ex 
 
 c .j>AjoLii B. ex B. ex^5\ Si ipsum nomen iam 
 
 in lit. O desinit, haec lit. aut ante abiicitur aut immutata 
 manet et ope vocalis copulativae ^ 5 “ cum infinitivi termina- 
 tione qO coniungitur, ut F. a qOj.Pj F. a 
 
 0 lXj iAXA^-xv C. a iAXA+Xv 5 0 i_\jiAxh B. a tAxK ; 0 ^ 
 
 ... i > 
 
 F • Bi l\-a» 5^ j B. 3 < l^a^J ^ S. '}*) s. 
 
Yerla denominativa § 127. 
 
 95 
 
 B. a >Aj» s. vAj^. In plurimis tamen verbis den. in- 
 nitivi terminatio qO ope vocalis ^5 — cum nomine connexa 
 st, in paucis tantum pro legitur etiam ut qAjjSxsAj 
 . B. coll. s. ^vAa-xx^j B. a s. 
 
 ix^j; F. a ; qOjjsxx C. coll. qiAajLx; C. a xAxx ; 
 
 B. F. a inserta lit. ^ d. q. v. §. 128, a, y. 
 
 b) Alia infinitivi terminatio qj rarioris usus est in verbis 
 en. et quidem adhibetur a) si nomen in (jx, desinit, ut qaAxXxj 
 oil. ^jvAaaXAaj B. a ^yxAAj 5 ^jXav^j coll. ^.jlXaXc^j B. a ^ 
 ) si ipsum nomen iam in lit. o desinit, quae tamen, ut lit. o 
 nte ^ 0 , aut abiici potest aut immutata manet, si infinitivi 
 
 lerminatio ^ j ope vocalis ^ — cum nomine connectitur , ut 
 
 ^a&m F. a v^a&aw 1 ^^aaXav coll. ^.jvAaa£A,w B. a ^ 
 
 1. a oaaaCj ; et qiAaJjIc B. a Ojlc. 
 
 c) Praeterea lit. fin. » occulta una cum vocali praecedenti 
 
 emper abiicitur (§ 96), ut in ^LX-AXiovAi! F. ab ; qA,Lavo 
 
 3. a bOjL«aj ; QOfcixx s. ^.^lXa*xo C. a xixx ; qiAa£-!-x F. a xcL«; 
 
 13. a (3. a et (3. a 
 
 d) Praecedente vocali longa lit. » et q finalis semper 
 emanent, ut in qiAajIxj! B. ab ^loj! ; QiA-oLwi! B. ab ^jIaAV*I y 
 
 j^ajIav! F. ab 0 La*!; qlXaP'A i et qA.a£L?o F. ab all! et alAi. 
 
 e) Verba den. ab arabicis nominibus derivata in lexicis 
 
 >ersicis haec leguntur : ^iA-oAj B. ; qAaO' F. ; F . j 
 
 j lXa^Aiw F • ^ ^*jlXa5 «am F • ) 33. j » I 3 
 
 B. ; quXaaIL Bh. ; Bh. ; ijjvAaaX 3 b . 5 
 
 *j vA a& £ 13* j ^jV*XaJjL^ B. , Aa^IaC l ' ' ■ y 13. , 
 
 IF. J qvAj!.a/« s. qiAjoLavO M. 5 L .,vAjjlxi F. ; 0vAAS>.i ( 3 . 5 qvAa/0j.j 
 F. et qvAa^P^ Bln, quibus addit Blocbmann (contributions to 
 Persian Lexicography p. 52 et 53) : qAjjXjU (pro qiAjjXjjj!) 
 zdire sepulcrum Abu Bakri ; qvAa-jJJ! a_aaj recitare precum for- 
 mdam a Bismillah incipientem ; qvAaSJj i. q. qA-Jj alvum cle- 
 iicere ; qAa&aa* i. q. ^O: Ja« glaclio ferire ; ^AaIj-L i. q. 
 
De verbis. 
 
 DC 
 
 circumire rein; qAj..*.s. adire sepulcrum ’ Omari I 
 ^A-oji (dial. Turaniensi) mori; qAaajA^ frequentare Medi J 
 
 nam ; i. q. .0* fallere, decipere ; ^Aa&a frequen < 
 
 tare Meccam et a persicis nominibus formata verba denomina 
 
 tiva : ^A-olxsi instar solis rubescere ; qAai-L i. q. jfi—~ 1 
 
 lucernam accendere ; qA.Jj.jJ> i. q. qOA diU.Ji cunctarim 
 morari; qAaa/« i. q. qlX^c »Lo lunae similem fieri allato hoc vs I 
 poetae » ,**=>, metr. „ jP : 
 
 j©A>..riii q/ 3 A-p-*«w fi y-r~ & 
 
 i. e. „ calore illius factus sum sicut sol et luna ; dum ille (jladi ■ 
 ferity ego precum formulam Bismillali red tab am. “ 
 
 DE INFINITIVI TERMINATIONIBUS. 
 
 128. Duae sunt infinitivi persici terminationes qj et qO ii 
 parsica qnoque dialecto usitatae, quarum posterior qO orta es i 
 e qj, pbl. pn , ap. tana (Loc. tanaiy) et post vocales 
 liqnidas et nasales adhiberi solet, raro post £ et o, ut i t 
 liisce exemplis : QAji=iaJi F., ^Aiail B., ^Asai! F. = qaj<Is. J 
 
 O Pa— O - — O * - O 
 
 coll. sAc^t B. et sAi^-S s. sAi^vi B. et post ut in ^A^ii. 
 
 F. = 
 
 a) Quae infinitivi terminationi praecedit lit. q* aut ad radi 
 cem pertinet, ut in j! a r. z. pi(j et coll. z. kacju 
 
 phi. CD, aut orta est «) assimilatione ex dentali radicis aspirate 
 
 e. g. (pro ar ad lit an) a r. z. r&d, s. mq ; , 
 
 P 
 
 a r. z. et ap. jad (pro jadh), s. JTC; pro rud-tan si 
 
 rudhtan a r. z. rud (rudh), s. , al., d. q. plura v. supr 
 
 § 54, f., aut /9) ex asp. li (nh) e. g. qjAo- a r. z. j anli (jali 
 
 s. a r - z - r az , s. rs coll. z. y&ijta a r. yaon 
 
 ( y A li ) et va^tc a r. vanb, d. q. plura v. supra § 54, 1 
 aut denique y) inprimis in verbis den., a v. subst. cjaa*P, qua 
 
De infinitivi tenninationibus § 128. 
 
 i)7 
 
 tamen origo, quum postea ignota fuerit, lit. y* huius verbi 
 saepe instar literae coniunctionis inter radicem et infinitivi 
 terminationes et qJ interiecta est, nt oriatur s. 
 
 S. e. g. (r. tu) J =: 
 
 ,(r. z. da cl. IX) ; s. qXwj (r. z. ji) ; (r. s. '3T3';«R) ; 
 
 s. [ r. z. k h s h 1 , s. T^ji ) ; 
 
 = [ r. m a ) 5 A*o^xj s. Xj Xj ( r. k ar ) j 
 
 . (a ty?). Idem probat etiam dial, phi., in qua lit. D 
 
 eodem modo ante infinitivi terminationem pn inseritur, e. g. 
 pncnXD = p. g A^; pnDiXDin = p. 0 X~o[y; pnCJXT = 
 p. ^y-wjio 5 pnDvi - p. ; pnD^xty = p. Of. 
 
 etiam Spieg. Hg. § 130 et F. Muller, die Conj. der neup. 
 Verb. p. 7 et 18 [234 et 235]. 
 
 b) Infinitivi terminatio qO etiam ope vocalis vel ^ 5 —, 
 cuius origo cum 'xn cl. X cohaerere videtur, cum radice in 
 
 I consonam desinenti coniungi solet e. g. s. 
 
 (r. tan); s. (r. z. pakhsh); s. 
 
 J > > 
 
 (r. z. bakbsli); s. qlX^O ( r - dar )’ O^J 
 
 > y 
 
 s. (r. z. rup, s. ru) ; raro autem cum — 
 
 ad analogiam verborum, quorum rad. in u vel u desinit 
 (§ 128, e) e. g. 0 vXJk, = O o^, (r. z. rup, s. srq); 0 ^\j~ 
 = (r. z. <jac) et cum ^j, e. g. QL\^li> = 
 
 (r. kar). 
 
 c) Si verbi radix in a desinit, infinitivi terminatio qO aut 
 
 sola additur e. g. qOLXaJ (r. z. 9 t&, s. wt) ; qOXI (r. ml); 
 
 ( r * da ) ; (r. ga), aut cum J s. ^ s. ^53 con- 
 
 iuncta e. g. ^OopiX s. = ^j> 1 X (r. g&); s. 
 
 coll. (r. 9 * 1 ) 5 (r. 
 
 r&, s. 5TT); qiAajLs^ = s. 0 ^*^ (r. z. ska); 
 
 = q^LsI coll. 0 ^y>iT et = 0 ^)>+j (r. nia) ; 
 
 s. s. (r. z. da), aut denique 
 
 13 
 
98 
 
 De verbis. 
 
 vocali d radicis cum vel ^ — permutata, e. g. qiAaXmI = 
 
 qoLx~I (r. z. 9ta ; s. wt) ; qO_JI = qlX-o'SI (r. z. ra, s. ^rr); 
 qOj-w — ^.juXjOLav (r. 9 a ) j q^-V>- w ct (r. z. 
 
 ska) , et yw + - — ■ ct ^ji»X-oL4*j • m a). 
 
 d) Si verbi radix in i vel i desinit, infinitivi terminatio qO 
 
 sola et integra addi solet, e. g. (r. z. frt); 
 
 (r. ci); ^vAj ( r. s. art); q<AjJ (r. di); (r. z. iri, ri) 
 
 coll. syn. s. ^lX***^ (r. z. irith); qA-a—&._A^ (r. z. 
 
 khshi). Raro pro q<_Xj legitur ^iXo vel vel 
 
 e. g. : ( r. i) ; s. = ^XamjLw 
 
 (r. z. khshi); qJ.-As (r. z. bi, s. jft). 
 
 e) Denique si verbi radix in u vel u desinit, vocalis . 5 
 ante infinitivi terminationem qO ad radicem pertinet, sed saepe 
 permutatur cum voc. 1^-, cuius loco etiam ^ c jI — et — s. 
 
 1. pro ^ posita(§ 61 ; c), legitur, aut cum voc. ^5— e. g. 
 
 3 
 
 et q'Xj-h! (r. z. bit, s. w); s. qAxi coll, 
 
 s. qOL£o (r. z. shu); qO.js! s. ^tX-oks! (r. z. 911); 
 s. (r. z. du, s. vj); qJ>*x.** s. ^.^ajLXa (r. z. 9tu, 
 
 s. -ct); c ,o fcAAV S. Ct S. S. .>*. (A. 
 
 9m); s. q«Ajo1.j s. 0 <Aa 5 Lj (r. z. thru); 
 
 s. qAj. _> s. coll. syn. qlX.aJLp* s. qvA.*JL>. 3 - (r. z. 
 
 klishu); ^lXj.Ux; (r. z. 911U, s. ^). 
 
 VERBI FORMAE. 
 
 129 . Verbi formae duae sunt, Activum et Passi- 
 vum. 
 
 Activam foimiam habent verba transitiva seu activa, 
 quae proprie dicuntur, verba intransitiva seu neutra et verba 
 
 causativa ut qOA facer e ; ^Xa-i loqui ; qvAA venire ; qvA-oLwj 
 seu QLti 1 ^, pervenire facer e } adducere. I11 multis verbis passiva 
 

 i Yerbi formae. Numeri et personae. Modi. Tempora § 129 — 132. 9 9 
 
 juoque significatio activa forma exprimitur e. g. 
 
 iperire et aperiri • vulnerare et vulnerari ; docere 
 
 ;t discere; adornare et adornari ; miscere et 
 
 j nisceri, al. 
 
 Passivum efficitur participio praeteriti cum verbo auxi- 
 
 > > + o y 
 
 iari fieri coniuncto e. g. interficere Pass. 
 
 interfici. Interdum etiam synonyma verb! Passivo 
 
 :’ormando inserviunt, ut (§ 156, II, 
 
 not. 1). 
 
 NUMERI ET PERSONAE. 
 
 130. Numeri ut in nominibus duo sunt, Singular is et 
 Pluralis, Personae tres in utroque numero. Genus in ver- 
 bis non distinguitur. 
 
 MODI. 
 
 131. Tres sunt modi : Indicativus, Imperativus, 
 cuius etiam est forma optativa, et Conditionalis, qui 
 simul est Optativus. — Infinitivus et Participia 
 proprie quidem ad nomina referenda sunt, sed quum tempori- 
 
 • bus quibusdam formandis inserviant, eorum formandi ratio in 
 I coniugatione exponetur. 
 
 TEMPORA. 
 
 132. Tria omnino sunt tempora, in quae actio cadat 
 * necesse est, praesens, pei’fectum et futurum. Quum autem 
 actio aut imperfecta aut perfecta esse possit, e mutua actionis 
 ll cum temporibus relatione octo oriuntur tempora, quorum qua- 
 tuor, Aoristus, qui et praesentis et futuri significationem 
 li obtinet, Praesens, Praeteritum continuum sive Imper- 
 fectum, Futurum simplex ad actionem imperfectam 
 et quatuor reliqua, Praeteritum absolutum, Perfectum, 
 
100 
 
 T)e verbis. 
 
 Plusquamperfectum, Futurum exactum ad actionem 
 p erfectam referuntur. Haec octo tempora pertinent ad modum 
 lndicativum. C ondition ali s vel Optativus unius 
 tantum est temporis. 
 
 DE PARTICULARITY! IN TEMPORIBUS ET MODIS 
 USU ET SIGN1FICATIONE. 
 
 I. DE PARTICULA si SEP. SIVE UJ INSEP. 
 
 133. Particnla si sep. sive o insep., quae proprie ad 
 
 aoristum est referenda eique futuri notionem impertiri vide- 
 tur, plurimis quoque verbi persici temporibus et modis aut 
 euphoniae aut metri aut pleonasmi causa praeponi potest 
 
 ( ^ ^ \ ^ a- - * *-a sS' 1 ^ A a .o 
 
 si* A.^0 A.oL<o O^Aj i-aw 
 
 >A^aavo« < ~ Borh. qat. p. 10. 
 qKjj t, -laid qjwia? AALi jaj sAjSj A^sri 
 
 gr. pers. ed. Splieth p. 7). Saepe etiam haec particula cum 
 verbis, quibus praefigitur, quasi coaluit et lexicograpbi persici 
 talium verborum magnum numerum offerunt, d. q. plura v. 
 § 124. Vocali tantum haec particula verbo semper praepo- 
 
 sita a praepositione si sep. sive v_j insep. differt, quum prae- 
 positio semper vocali a efferatur, ilia autem semper vocali i 
 sit insignita, aut, ut alii Persarum granunatici docent, ante 
 vocales a et i vocali i pronuntietur , sequente autem vocali u 
 vel litt. o, _5 et ^ vocalem u aceipiat; vid. Seven Seas 
 t. VII p. 12, 1. 17 sqq. Nos Lumsdenium (1. 1. t. II 
 p. 396) secuti sumus, qui priorem pronuntiandi rationem prae- 
 ferens semper s-i s. legit, qua in re etiam cum lexici B. 
 
 auctore consentit, quum de hac particula dicat : 
 
 A-vilj sS . 
 
De particula 20 s. V > § 133 — 134. 
 
 101 
 
 134. In verbis corapositis (§ 273) particula ju sive inter 
 
 *• 
 
 erbura et vocem, quacum compositura est ; semper locum 
 btinet. Vid. etiam infra § 161. 
 
 De modo particulam praefixam cum verbo, quod a lit. 1 
 - upervacanea incipit, coniungendi vid. supra § 80 et 124, a. 
 
 Not. 1 . In dialecto pars, primitiva huius praefixi forma » ] l) e vide- 
 tur, sed legitur etiam A) ) b a in codice novo Hauniensi et aj in cod. 
 Par. XII suppl. Anq. (Sp. Pg. § 63). Eadem part. 20 etiam usitata 
 cst in dialecto Pushtu, in qua non solum futuro additur, sed etiam 
 impcrfecti et aoristi formae , quam Tramppius habituelle nominat. 
 Praeterea idem vir doct. hanc part, in praefixo imperativi, subiunctivi 
 
 praesentis et aoristi agnoscit, quod ^ s. 83 (in occidente 3 ) et vj 
 ante a pronuntiatur , sed unum ab altero diversum esse contendit, 
 ■> 
 
 quum praefixum ► ad imp. Wol radicis W referat et praefixum 2 U 
 imperfecti et aoristi ad praet. z. bavat = s. WTcIH , praefixum 
 autem futuri e verbo AjLi oportet detruncatum dicat. V. Zeitschr. 
 der D. M. G. 1869 p. 19 p. 43 et p. 50 sqq. Sane perdiffioile est, 
 de vera particulae 20 origine certi quid statucre , sed quum rad. z. 
 b u , s. W etiam in linguis cognatis temporibus formandis inserviat 
 et persicum ^ verbi auxiliaris vices gerat, probabiliter confici 
 potest, illam ad radicem z. b u , s. VT esse referendam. 
 
 C\ 
 
 Not. 2 . Chodzko (1. 1. § 60) animadvertit, particulam 20 fere semper 
 abesse ante imp. (jiu s. Oj et saepe etiam omitti in sermone poctico 
 et pedestri , si verbum cum praepositione aut nomine quodam ar. vel 
 pers. compositum sit, ut dicant e. g. tolle, surge , 
 
 remane, qJ manu tange pro , qL^.L et 
 
 O;- 
 
 Not. 3. Quum Persae in scribenda hue particula forma separabili xj 
 et inseparabili ut lubet utantur , brevitatis studio in exemplis 
 sequentibus separabilem tantum formam 20 scribere placuit , pro qua 
 alteram inseparabilem V-J semper substitucre licet. In dialecto pars. 
 
 forma separabilis 2 u et inseparabilis v ) aeque usitata est , sed 
 
 bd vel ajj ba semper separatur (Sp. Pg. p. 77). 
 
102 
 
 T>e verlis 
 
 II. DE PARTICULA -* 3 > ET o>. 
 
 C?. Li. 
 
 135. Particulae ^*.9 et ^a idem significant et in scribendc 
 
 ant cum verbo coniungi aut ab illo separari possunt. Eo tan 
 turn forma ab altera decurtata ^ differt, quod ^a verb: 
 semper praeponitur, autem verbo ut lubet praeponi ve 
 postponi potest Joii j o'*.! ^ 
 
 ,!-4.X.v.! ^ i 'A J ^ ^ 'O'* *A.s! ^ vA J 
 
 j\ Aaj* o^s A? \^>oLao- Jo«i \\ ^jX-a j Aj! J.*i ,0 o! AX^! 
 
 J wV J . i" . ^ Ll J ^3? ' Aj ^ 'O'Aj ^ J OwAj^^ 
 
 ^1_5A_jA-.Ao ( . ) l_x_*.!a ^oOj ^ Bb. s. v. ^jA et ^). In 
 parsica dialecto part. ? a non in usu esse videtur et ( y? verb' 
 semper praeponitur. Utrique particulae notio continuita 
 tis vel perpetuitatis inhaeret, inde derivanda, quod ii 
 parsica dialecto part. etiam separatim significatione v sem 
 per u usitata et cum L? s. ».$ cognata cst. Aoristo particul 
 s. tribuit significationem praesentis indicativi , prae 
 teritum facit imperfectura , imperativo autem si adiungitui 
 significationem vix immutat et plerumque expletiva ess 
 videtur. — Interdum docente lex. Bh. auctore part, ^a etiar 
 in medio compositi legitur, cuius posterius membrum est ips 
 verbi radix significatione participii praesentis accipienda, quui 
 
 s- 
 
 dicat : AX/ Joi ^ ^ J* 
 
 ! .a*. gA ^yA {$)■ y .—Xc! ^y***i> A a a. — X— .v. Aj 
 
 ^a yXXj cJ* iA;* 3 5^ ^ 
 
 136. Saepe eiusdem particulae s. ^a locum tent 
 
 terminatio e 1 pers. sing, et 3 pers. sing, et plur. affix: 
 quae baud dubie ex ^ reiecta lit. est derivanda. Und 
 
 sequi videtur, ut particula s. ^a cum lex. Bh. auctoi 
 
 pronuntianda sit liame s. m6 ^Laj Bh.), u t i Q dia 
 
 parsica, quae etiam docente Trumppio est pronuntiatio i 
 
V)e particula el ^.A Temporum et modorum formatio § 135 — 139. 103 
 
 Vid. etiam Seven Seas t. VII p.33, 
 
 vhorasSn usitata (§32) 
 
 . 1. coll. 1. 9—16. 
 
 137. In verbis compositis (§ 273) particula 
 dane ut part, w s. u inter verbum et vocem, quacura est 
 'ompositum, collocarl solet. Vid. etiam § 161 
 
 15 ** S - 
 
 TEMPORUM ET MODORUM FORMATIO. 
 
 138. Quinn verbi persici tempora aut ab imperativo ter- 
 
 ninatione destituto tanquam a verbi radice aut ab infinitivo 
 ormentur, in disponcndis temporibus et modis, derivationis 
 uaxime ratione habita, tempora modo, a quo unumquodque 
 lucitur, semper subiuncta sunt, quo facilior totius verbi persici 
 ormationis conspectus exhibeatur. 
 
 Primum igitur locum occupat imperativus terminatione 
 lestitutus, a quo tanquam a verbi radice formantur imperativi 
 orma optativa , aoristus , praesens et participium praesentis ; 
 leinde sequitur infinitivus , a quo, praeter participium prae- 
 erijti , originem trahunt praeteritum absolutum , praeteritum 
 ontinuum sive imperfectum ; praeteritum conditional et opta- 
 ivurn, perfectum, plusquamperfectum, futurum simplex et 
 uturum exactum. Sequens igitur ordo est, quo tempora et 
 aodi disponuntur : 1) Imperativus et Imperativi forma opta- 
 iva, 2) Aoristus, 3) Praesens, 4) Participium praes., 5) In- 
 initivus, 6) Participium praet. , 7) Praeteritum absolutum, 
 ;-••!) Praeteritum continuum sive Imperfectum, 9) Praeteritum 
 Jonditionale et optativum, 10) Perfectum, 11) Plusquamper- 
 ectum, 12) Futurum simplex, 13) Futurum exactum. 
 
 ACTIVUM. 
 
 I. Imperativus. 
 
 139. Imperativus terminatione destitutus est ipsa verbi 
 adix, quae in verbo regulari abiecta infinitivi terminatione 
 pparet e. g. : 
 
104 
 
 De verbis. 
 
 z. p a r e 9 , ap. p a r 9 , s. ira; ab inf. intcrrogare 
 
 £ 2 $ , z. kail, s. ab inf. fodere 
 
 y • y 
 
 , z. kush, s. ana ab inf. interfcere. 
 
 140. Imperativo plenunque praeponitur particula sj ut 
 expletiva aut orationis adornandae causa addita (§ 133) e. g. 
 
 y 
 
 iJiS 20 et nonnunqnam particula s. (§ 135) e. g. ,2? 
 
 LT-^ S. (jr' 8 * 
 
 141. Imperativi 1 et 3 personae sing, et plur. saepe etiam 
 
 y., m y.. 
 
 imperativus die verbi qasJs' praeponitur, quo ab iisdem 
 
 " ■> 
 
 aoristi personis distinguantur e. g. die interjiciam i. e. 
 
 interficiam; ^ die inter ficiamus i. e. interficiamus ; _o 
 
 A-iV rZzc interjiciat i. e. interficiat ; AJL-i.5^ die interjiciam 
 i. e. interficiant. 
 
 142. Interdum secundae quoque personae sing, et plur 
 idem vocabulum yi die praeponitur, ut tertia persona oriatui 
 
 y 
 
 e. g. ' ji die (illi) interfee i. e. interficiat. Sic in versu £ 
 lexici Seven Seas auctore (t. VII p. 48, 1. 9 sqq. ) allato 
 metr. : 
 
 » _j tXP ! *.£> si J* A j w>.j AP 1 *..£> si .P 
 
 ^ - 7 
 
 v Quicunque vult (venire), die venito; quicunque vult (abire) 
 die abi i. e. abeat a ; coll. Gul. 74, 1. ult. 75, 2 . et 100 , 5 
 ubi legitur (ji-Lw9 die (illi) ne sis i. e. ne existat et q'ja^. 
 
 amici, die (illis) me ne monetote i. e. me n< 
 moneant Gul. 117, 3. 
 
 143. Imperativi forma optativa unius tantum es 
 personae, tertiae nimirum singularis, quae litera i ante 3 pers 
 sing, imperativi characterem o inserenda formatur e. g. : 
 
 y - y 
 
 oLwjj inlerroget OJS fodiat oLi-V interjiciat 
 
 144. Carent autem hoc modo omnia verba, quae in qO!-; 
 exeunt, ne ille cum tertia persona singularis praeteriti absolut 
 
Temporum el modoruin formatio § 140 — 145. 
 
 105 
 
 permutari possit, quae cum imperativi forma optativa plane 
 
 y 
 
 congruit. Sic e. g. est 3 pers. sing, praeteriti absoluti 
 a verbo ^olxs, non vero imperativi forma optat. et significat 
 cecidit\ vid. Seven Seas t. YII p. 6, 1. 8 sqq. 
 
 Not. Imperativi forma optativa in dialecto pars, etiam in usu est 
 e. g. ooav3x>a>? racjat veniat = p. jjAO^AJaO.vJ awa- 
 
 zSyat augeat = p. Obljs! (Sp. Pg. § 78) et sine dubio referenda 
 ad terminationem 3 sg. pot. z. yat, s. STTH- 
 
 145. Ab imperativo terminatione destituto vel verbi radice 
 adiectis personarum terminationibus deducuntur : 
 
 1) Aoristus, praeposita pro augmento particula quae 
 tamen baud raro omittitur, e. g. 
 
 - y ~ , j 
 
 {*** -j pxxS' 
 
 Interdum etiam particula aoristo postposita reperitur 
 
 (§ 135) e. g. AJUo modulate queritur (luscinia) et OtAxi?. 
 
 subridet Jones poes. asiat. comm. p. 141 fin. et 142. 
 Cf. etiam ^ et Chr. Scb. 15, 191 et 192. 
 
 2) Praesens, cui praeponitur particula ^ s. ^a, e. g. 
 
 
 - y 
 
 **3 
 
 
 sive 
 
 l5 
 
 /> 
 
 
 3) Participium praes., triplici quidem ratione for- 
 matum, addito nimirum imperativo terminatione destituto vel 
 
 verbi radici suffixo 
 
 .. » y 
 
 ■> 
 y 
 
 Lw_j 
 
 JV 
 
 vel q 5 — , vel ! 
 
 ■*~7 e - g- 
 
 
 , .. y 
 
 0 \jS 
 
 .> 
 
 0 iaa 
 
 \jS 
 
 LAP 
 
 14 
 
106 
 
 De verbis. 
 
 Not. Quidam Persarum grammatici suffixum sAi opc vocalis i cum 
 imperativo couiungendum esse perhibent, falso, ut videtuv, si respicis 
 huius suffixi formam primitivani z. ant, s. -'MtI , quae a vocali a 
 incipit. Idem probatur rhythmo final! , quum part, praes. in s Ai -- 
 
 saepe cum vocabulo mMj similem versus exitum efiiciat e. g. Chr. 
 Seh. p. 28 et 20 vs. 31 et 32; p. SC vs. 257 et 258; cf. Lumsden 
 1. 1. t. I p. 416 et 417 not. Seven Seas t. VII p. 48, 1. 21 et 22. 
 Plura de terminationibus »Ai-^- q! et \— v. infra § 272. 
 
 II. Infinitivus. 
 
 146. Infinitivus verbi regularis formatur addito radici 
 
 suffixo vel qJ . Usu tamen infinitivi terminationis formae 
 qJ et qJ inter se differunt, quum imperativi, qui in consonan- 
 tem voeali destitutam, praeter j et exeunt, assumant, 
 altera autem forma aut imperativo eonsonantibus liquidis 
 ^ et q terminate adiiciatur aut, vocali brevi vel longa semper 
 interposita, cum imperativo coniungatur, d. q. plura v. supra 
 
 § 128. Eodem modo participii praet. terminationes ju et 
 sunt distinguendae. 
 
 147. Ab infinitivo formantur : 
 
 1) Participium praet., infinitivi terminatione qj vel 
 0^ cum suffixo xj vel »J> permutata (§ 146), d. q. plura v. 
 infra § 272 sub suff. 20 vel »J>, e. g. 
 
 - i - - > 
 
 Participio praet. etiam particula 20 praefixa legitur ut Chr. 
 Scb. 5 7 vs. 39 6; 85 vs. 236. Interdum participii termi- 
 natio in solam lit. o detruncatur, ita ut e. g. pro soij 
 
 genitus, »A-j-> visus , sJj.Ji inquinatus dicant J>b, AjJ, , 
 d. q. plura v. infra § 2 7 2 sub suff. o vel O, ubi etiam de ter- 
 minatione 20 in o mutata disputatur. 
 
 2) Praeteritum absolutum, abiecta infinitivi termi- 
 nationis ultima lit. ^ et praeposito vel omisso augmento <j, e. g. 
 
Temporum et modorum formaiio § 146 — 147. 
 
 107 
 
 
 .. 3 ~ - ) 
 
 >•) Gt 
 
 . J XJ X- ^.Aav.5 
 
 3) Praeteritum continuum sive Imperfectum, 
 abiecta infinitivi terminationis lit. ^ et addita omnibus personis 
 sing, et plur. particula ^ f +P s. , pro qua etiam dipbthongus 
 
 ^ - (e) primae pers. 
 
 sing, et tertiae pers. sing. 
 
 et plur. affigi 
 
 potest (§ 136), e. g. 
 
 
 
 
 
 1 sing. 3 sing. 
 
 3 plur. 
 
 J 
 
 
 
 v-Xi j 
 
 
 ' ef® S - l5* 
 
 et [ c 
 
 l5. ^ „ 
 
 
 
 
 
 
 Eidem tempori etiam augmentum u praefigi licet, 
 
 lit iuXj 
 
 l5 : 
 
 Gul. 141, 20; uXjAXaaj ^+9 Chr. Scb. 22 vs. 284. 
 
 4) Praeteritum conditional et optativum eo- 
 dem modo ut proxime praecedeus praet. continuum sive im- 
 perfectum. 
 
 5) Per fee turn, participio praet. cum verbo substantivo 
 
 coniuncto, ut 
 
 »i_Xa5^ 
 
 
 |») r» 1 OL/VAJ ^») 
 
 Perfeeto etiam particula praefigitur, e. g. l\jI »Ju jIaj Frag. 
 1 , 1 . ult. 
 
 6 ) Plusquamperfectum, participio praet. cum prae- 
 terito absoluto verbi auxiliaris esse couiuncto, ut 
 
 
 
 
 7) Futurum simplex, abiecta ultima infinitivi lit. 0 
 eaque foi'ma apocopata, pro qua tamen inprimis in antiquiori- 
 bus Persarum libris, ut in Schalm., versione Tabari, al. integra 
 
 quoque infinitivi forma scripta legitur, aoristo verbi 
 velle postposita, e. g. 
 
108 
 
 De verbis. 
 
 * J J 
 
 (qiAa-W-j) lX-A-v. -J 
 
 ^5^3- sive *j 
 
 iAXS^ 
 
 Interdum praeponitur etiaru infinitivi forma apocopata aoristo 
 verbi qX,L>. qimm dicat lex Bh. auctor : aot-yo c^hLc a\PL3> 
 
 . V _> p ^JL2 j i i * ^ i3— < 
 
 \i Os£>\j.z> cXiL* y JA s. j 3? Qj—f ^Jj & 
 
 j5-w Bh. 
 
 8) Futurum exact um ; participio praet. cum aoristo 
 
 verb! auxiliaris esse coniuncto, e. g. 
 
 ~ + , + > 
 
 J Bv^Am J ^AArlj BwVa.^ L) ^AXf 
 
 PASSIVUM. 
 
 148. Passivum circumscribendo formatur , participio 
 nimirum praeteriti omnibus temporibus et modis verbi auxiliaris 
 
 j 
 
 yierf praeposito (§ 129). 
 
 DE VERBIS AUX1LIARIBUS. 
 
 149. Quum igitur totum passivum coniugatione verbi 
 auxiliaris quXx; fieri nitatur et plurima activi tempora ope 
 verbi auxiliaris esse formentur, priusquam ad ipsam verbi 
 
 regularis coniugationem accedamus, de verbis auxiliaribus di- 
 cendum est. 
 
 CONIUGATIO 
 
 VEEBI SUBSTANTIVI. 
 
 Sing. 
 
 Plur. 
 
 j.1 sum 
 
 sumus 
 
 es 
 
 iAj! estis 
 
 6St 
 
 Jul s. tXxP *) sunt. 
 
Passivum § 148. Verba auxiliaria § 149 — 152. 
 
 109 
 
 Not. 1. Pro lXj! etiam forma antiquior iAIP usitata est, lit. S cum s 
 permutata (§ 49, III, a), ut in hoc vs. Schahn. : 0 l/£ot sOwio 
 0 ^= ti^>o „ Manifestum fiat illis 
 
 arcanum meum, in omni bono et malo socii mei sunt. u Quae scri- 
 bendi ratio in pars. dial, in omnibus verbi subst. personis usitata 
 sine dubio primitiva est, quum lit. » dent, respondeat z. no h, s. TT 
 (§ 49, II, a), quae est lit. radicalis verbi substantivi. 
 
 Not. 2. Ad comparationem facilius instituendam sequitur verbum subst. 
 persicum cum zendico, ap., pa. et sauscrito comparatum : 
 
 p- 
 
 z. 
 
 ap. 
 
 pa. 
 
 s. 
 
 
 abmi 
 
 a m iy 
 
 (pro alimiy) 
 
 ham, horn 
 (® . && 
 
 
 
 a h i 
 
 ahy 
 
 h a e 
 
 
 
 aqt i 
 
 aqt iy 
 
 h a <; t (o*-**^) 
 
 
 
 mahi 
 
 amahiy 
 (pro ahmahiy) 
 
 — 
 
 wtr 
 
 lAj! 
 
 i;ta 
 
 (Y. 32, 3. 34, 6) 
 
 — 
 
 h 4 1 
 
 va 
 
 iAj! s. 
 
 h e n t i 
 
 h a n t i y 
 
 hent (\XX2) 
 
 
 150. Praecedenti verbi substantivi flexione omnium tem- 
 porum et modorum verbi persici coniugatio nititur, quum per- 
 sonarum terminationes semper eaedem sint tarn in verbis 
 regularibus quam irregularibus. Nam omnes verbi substantivi 
 personae , praeter 3 pers. sing., sunt etiam ipsae personarum 
 terminationes, quae temporibus et modis ope vocalis a aut i, 
 abiecta tamen lit. I initiali (§82 sqq.), in tine affiguntur. 
 
 151. Sola 3 pers. sing, verbi persici in imperativo et quae 
 ab illo ducuntur temporibus characterem o assumit, in ceteris 
 autem temporibus, quae ab infinitivo formantur, plane non 
 exprimitur , ea quidem , ut videtur , de causa, quia ipsa infini- 
 tivi forma apocopata iam lit. o vel o terminatur. 
 
 152. Personarum terminationes adhibitis iisdem 
 verbi substantivi vocalibus cum verbi persici temporibus et 
 modis coniunguntur, ut schema sit : 
 
110 
 
 De verbis. 
 
 Sing. 
 
 *• r— *) 2 -l5- 3 
 
 Plur. 
 
 1. 2 . lXj — 2 ) 3. 
 
 Not. 1. In poetico sermone terminatio 1 ps. sing. -- etiara abiici 
 potest, quod auctor grammaticae pers. lexico Easclndi praefixae 
 (1. 1. p. 16) hoc versu probat, metr. : (J.S sS 
 
 sX-iO ,» Jxj J jJf p .\ j j! i. e. „ Dixi : rosarn 
 
 avellam ex liorto ; rosam adspexi eiusque odore ebrius f actus suin u , 
 in quo sX-C-i pro [.sX-ii positum est et alio, metr. ^ ,jji 
 
 d sic^s.'xxj xj 3^^ ^ j'j tit O.j . xX/a^» .sxc£J i 
 
 ^w.j i. e. n Faucis verbis, reversus sum et celeriter domum veni; 
 
 portam clausi et posted firmiter obstruxi u , in quo vX.-ab pro j»sX^a 1 * 
 et C>S pro [»X.i et o--xo pro positum est. 
 
 Not. 2. Pro sXj docente lex. B. auctore reperitur etiam ,>j, lit. X 
 cum o permutata (§ 57, b), quod termination! parsicae eoc respon- 
 
 y y 
 
 det, e. g. in pro sX-x-iJ^ facitis; ojJO == xXjJ.i ; 
 
 = xX^Xib coll. gr. pers. ed. Splieth p. 24. Praeterca cum termi- 
 nationibus persicis maximam partem etiam conveniunt parsicae : 
 
 1. 
 
 «c, 
 
 
 Sing. 
 
 2. ,<o 
 
 3. 
 
 '?C 
 
 Plur. 
 
 1. — 2. roc 3. coin c 
 
 Vs X >v s 
 
 153. Verbum substantivnm aliis quoque vocabulis affigi 
 
 supra (§ 82 — -90) pluribus verbis iam expositum est. Cum 
 pronn. pers. liunc in modum coniungitur : 
 
 +X* ego sum ^.oLo nos sumus ' 
 
 y y 
 
 ^ ,3 y'S lu es iXjoU-ii vos estis 
 
 y 
 
 S. ZS est ZZ SUJtt, 
 
 154. Synonymum verbi substantivi est quod 
 
 praeteriti quidem liabet formam, sed praesentis significationem 
 et sic flectitur : 
 
 
Verba auxiliaria § 153 — 155. 
 
 Ill 
 
 Praeteriti conditionalis sane forma et significatione etiam legi- 
 tur pro q' (§ 69, 2, i) Gul. 125, 4 : 
 
 c*^j yj,** jd •£}) ^ ^ n num dignitati 
 
 meae hoc conveniens esset, ut cum corvo aliquo super vineae 
 
 nariete exultans incederem? u et verbi forma negativa 
 § 164) in versu Bostani 175 ; 1 ed. Graf : 
 
 L c~ > Q'-r"?" ^ t_5i j* ^$*~**vd j* ^ y-r~ 
 
 „ Hate mi instar , cuius gloria si non existeret, nullus in mundo 
 Taji nomen ferret . e 
 
 155. Dilfert autem ^X^P a verbo subst. J et usu et signi- 
 ieatione, qnnm proprie liabeat notionem existere et seorsim 
 isurpari possit , nee , ut verbum subst. , semper aut cum 
 lomine aut cum participio coniunctum sit. Interdum tamen 
 yXj^S> etiam esse significat et verbi auxiliaris pi locum obtinet, 
 it (contract, ex ^X~*P wW) pro ^1 aiAxJLio audi- 
 
 nsti Gul. 95, 4. Yid. infra § 156, III not. 3. 
 
 Not. 1. Non dubito , quin ^.Xm.P , ^jsm+.P etc. ortum sit coniungendo 
 verbo subst. .✓oi , jjji etc. cum ^.^.P existentia et i. q. existens, 
 quum non solum dicant ^^m*P existere facere, producere, 
 
 creare, sed etiam q-Vj \^.m*P existere et ^a.ma9 fieri, nasci, 
 
 oriri coll. FI. Ali’s Spr. p. 7 fin. et not. ad li. 1. p. 117. Quae 
 
 sententia eo etiam confinnatur, quod ^9 , synonym, voc. et 
 
 docente lex. Bh. auctore in dialecto derica et liindostauica aeque usi- 
 tatum o.x«.9 i^cO^XP cixitJj ^ Bh.), eodem 
 
 modo cum verbo subst. coniunctum legitur et dicitur **9 pro ^.X^.P, 
 
 ^x9 pro ^P pro et lAP.^ 9 pro lAa 9^9, ut exempla 
 
 i 
 
 in lex. nostro s. v. allata satis probant. o—w._9 autem, cum 
 
 ^--9 cognatum , est forma fortior verbi o.— *xi , lit. a pro I posita, 
 
 ut in l\ 19 pro iAji , *xx9 pro , al. (§ 49, III, a) et derivanda 
 a verbo subst. z. ah, s. , cuius 3 sg. z. a$ti, s. ^EfT^rT re- 
 
112 
 
 J)e verbis. 
 
 spondet parsicae MMm) ha^t, ct pel's, ci*-**^- Praeterea 
 
 lit » voc. o-a._am._S 5 in coinpositione plane lit lit. I abiicitur, aut 
 cum lit. (jj permutatur , quum dicant ^aviAaE^. Gul. 95, 4 pro 
 
 saAaa.^. audivisti; ^jr-AM-i! Gul. 125, 4 pro ^^.aaaS- qI hoc 
 
 esset ; Sp. Ch. 10, 2 pro non sum ; Bost. 
 
 175, 1 pro i non existeret ad analogiam 3 sing, verbi neg. 
 
 Oaam..o pro ^j. V. infra § 156, III not. 3 et § 164. 
 
 Not. 2. In parsica dialecto praeter verbum subst. , quod cum persico 
 congruit, etiam verb. [Mi-WXi-'o: estadan = p. stare, 
 
 verbi auxiliaris esse vices gerit et bac quoque significatione separatim 
 usurpatur (Sp. Pg. § 70). 
 
 156. Sequuntur paradigmata verborum anxiliarium 
 esse et fieri, quibus se adinngent paradigmata verborum 
 
 y - ; 
 
 regularium ^Aa/aj interrogare , qiAa^ fodere et qAaaT inter- 
 ficere, quae ob varias infinitivi terminationes uno in conspectu 
 exbibentur : 
 
 I. 
 
 PARADIGMA VERBI 
 
 QkXJ esse, 
 
 z. bu, s. W. 
 
 C\ 
 
 I m p e r a t i v u s. 
 
 Sing. 
 
 A. - i 
 
 S. 
 
 > 
 
 Jjj\j S. Jj *) 
 
 - - ; 
 
 lXXC L) S . 0 
 
 Plur. 
 
 j 
 
 s. 
 
 y 
 
 lXa*svJ S. *wX_J 
 
 , ; 
 
 uXaavIj s. 
 
 cum vel sine ao et 
 s. et praeposito vel 
 
 omisso yS (§ 139 — 142). 
 
 Not. 1. Pro imperativi forma yi, radice verbi quam vix unquam 
 
 ^ j 
 
 usurpatam invenies, quum contra aoristus ab imp. yJ formatus 
 
 saepissime in veterum inprimis Persarum libris legatur (Lumsden 
 1. 1. t. I p. 58), magis in usu est alia forma unde aor. 
 
 cuius tamen infinitivus non exstat ( -£iaj 
 
 1 Seven Seas t. VII p. 47, 1. 22 
 
Pnradigma verbi § P>6, I. 
 
 113 
 
 et 23). Equidem non dubito , quin imp. (jiL> una cum aoristo 
 
 referendus sit ad futurum wfdlll iTw radicis s. VT , quum imp. (jiL 
 
 6\ 
 
 ex ortus videatur ad analogiam voc. 0 L 1 pro o!«.J coll. ol^_w 
 
 «. y 
 
 opt. verbi et aoristus ex ad analogiam verbi 
 
 pro possum (§ 69, 2, h). — Pro J Chodzko legit jj bev 
 
 eademque vocali Zabar pronuntiat etiam literam in omnibus for- 
 mis ab imperativo derivatis. 
 
 Imperativi forma optativa. 
 ol) sive loL 2 ) 
 
 - y 
 
 Not. 2. Imperativi forma opt. oLi e primit. contracta est, unde 
 
 - y 
 
 dicitur etiam i*j pro i. q. (jlj (IjL l»J B.). 
 
 In forma Soli lit. I per licentiam poet, est affixa, quod in 3 quoque 
 ps. sing, praet. absol. et in 2 et 3 ps. sing, aoristi fieri infra (§ 156, 
 III not. 1 et 2) docebitur. Praeter oli etiam 2 sing. et 3 plur. 
 
 iNioL in usu sunt, et oL> significat etiam i. q. et ^oli i. q. 
 
 et i. q. En verba lex. Bb. auctoris : oU 
 
 S Lcj y> »S 
 
 iA3oLj_5 ' iJas> (j*Lx.s 
 
 <J>Li & oL«-«s iAav 1 / wLfLi & tXUiljj 
 
 iXxc -5 i {3? ^ Ouy9 uXavL> 
 
 »S ft $LA2.Z> 
 
 ft ft k3 '-'*•**) 
 
 & iAu^Li qL-oL^>^ **£==> li* 
 
 ooO^, v3 ! -> Q^Lx-i> ^)jij i^JaaJ qj! ^ (J^'h 
 
 c>***^! ^Liol v-^oL^j lXj^Uvj! ^Lcio ji ^jLmXa^ Bh. 
 
 J ) S. ^4-vilj 
 
 cum V€ 
 
 sine &. 
 
 cum vel 
 
 sine 20 
 
 15 
 
114 
 
 De verbis. 
 
 , > - -> 
 
 Not. 3. Pro et OjJ etiam usitata est forma decurtata y> ( jJ 
 
 lXXCj^ B.). 
 
 Not. 4. Pro lex. F. auctor ex opere inscripto aliam 
 
 formam afl'ert sine exemplo, quae tamen sine dubio falsa lectio 
 
 est pro (jjoL d. q. v. not. 2. — Sed pro i_Vj »j s. dicitur etiam 
 
 Ju J, ut docent lex. B. et Gl. Sch. auctores, coll. Chr. Sch. 12, 153, 
 quae est forma antiquior consentiens cum pa. bet, 2 pi. praes. 
 
 verbi pa. s. j cuius praesens cum persico 
 
 baud consentiens (Sp. Pg. p. 84) hoc modo flectitur : 
 
 Sing. 1. bom Plur. 1. — 
 
 2. bae 2. j bdt 
 
 3. <jo^eOA)j bahot, 3. bent. 
 
 Praesens. 
 
 py* s. etc. ut aoristus, cum s. 
 
 Participium praesentis. 
 vel et Lwlj 
 
 Infinitivus. 
 
 (o^) °) 
 
 Not. 5. Primam verbi vocalem u in poetico, ut videtur, sermone 
 
 y 
 
 metro exigente etiam compere licet , quum saepius legatur lXj pro 
 y* ~ y y 
 
 Ojj , i\>.i pro pro qlXj pro al. 
 
 Vid. Chr. Sch. 12, 148; 48, 263; 73, 35 ; Frag. 18, 9 et 23.- 
 
 « y 
 
 Participium praeteriti. 
 
 Praeteritum absolutum. 
 
 
 t 
 
 
 iXjOiJ 
 
 .. y. 
 
 *yi 
 
 
 cum vel sine Jo 
 
Paradigma verbi § 156, I. 
 
 115 
 
 Praeteritum continuum s. Imperfectum. 
 
 L 5 ^ 
 
 
 s - 
 
 ■ ^S> 8 . ^jA 
 
 s. ^a iAjOj-j 
 
 S. (AiOjj 
 
 Praeteritum conditionale et optativum. 
 Ut proxime praecedens praet. cont. s. imperfectum. 
 
 P erf e c tu m. 
 
 S. 
 
 
 aO«j S. aO^J G ) 
 
 I aOu 
 £■ 
 
 Not. 6. De forma aO»J vid. supra § 95 et not. 
 
 Plusquamperfectum. 
 
 Out 
 
 lXJ! 
 
 aJjJ 
 
 L 5°.^ 
 
 ■ aOjJ 
 
 (AjOyJ 
 
 Ou 
 
 vel 
 
 L\pt^3- 
 
 sO« 
 
 iAj Oj.j 
 
 Futurum simplex. 
 
 cum vel' 
 sine XJ 
 
 vel 
 
 O 0 ->- 
 
 0y0-L3> 
 
 cum vel 
 sine 2M 
 
 Futurum exactum. 
 
 
 i_5 , • 
 
 
 »OjJ 
 
 ^iAAVwJ 
 
 iA^avLj 
 
 V-XaXvL) 
 
 
116 
 
 De verbis. 
 
 0 J 
 
 II. PAEADIGMA VEBBI qi fieri, z. shu, s. vU, ap. siyu 1 ). 
 
 Impel* ativus. 
 
 rj -U 
 
 
 y* ) 
 
 
 
 t-X J 
 
 cum vel sine 20 et q.*.P 
 s. et praeposito vel 
 
 omisso (§ 139 — 142). 
 
 Not. 1. Verb. qiAUO in dialecto parsica pro verbo auxiliari non adlii- 
 betur sed significatione eundi usitatum est, ut respondeat r. z. shu, 
 quacum Justi comparat s. tZU (■wctri), ap. siyu. — Inter synonyma 
 
 O 
 
 verbi auxiliaris QiAui verbum qcXu! saepe usurpatur (§ 129) e. g. 
 »oLp pro cX-ii »oL§j FI. Ali’s Spr. 63, 14. 
 
 Not. 2. Chodzko (1. 1. § 89) solam 2 ps. sing, imperativi ySi, pro- 
 nuntiat choou, radicem aoristi autem, cui personarum terminationes 
 affiguntur , c h e v. 
 
 Imperativi forma optativa. 
 
 A \jJL* 
 
 Aoristus. 
 
 V 
 
 * 3 ) 
 
 cum vel sine 2 xj 
 
 
 
 
 cum vel sine 20 
 
 Not. 3. Pro fjJi per licentiam poet, legitur etiam in hoc vs. a 
 lex Bh. auctore allato : til O-i-U iA+.>~ 
 
 jJwi> jO ^ BxAwv fc.3* j i 
 
 fyS Lot ^ c * i Bh. et pro A. J legitur l\j^.Luv a. v. 
 
 qA.j»Lu, quod in versibus in lex. nostro s. v. qiAj.AU. allatis pariter 
 ac v. qAwU et fieri et ire significat. V. infra § 156, II, not. 4. 
 
 P r a e s e n s. 
 
 I etc. ut aoristus, cum s. 
 
117 
 
 Paradigma verbi - § 156, II. 
 
 Participium praesentis. 
 et |^w 
 
 Inf initi vu s. 
 
 - y 
 
 Not. 4. Praeter QvXil lex. B. auctor aliam infmitivi formam 
 
 y y 
 
 affert, unde 3 sing, praet. Oj . — Xi pro lX apud poetas usitata 
 
 (Lumsden 1. 1. t. II p. 315) derivatur. — In lex. F. legitur etiam 
 
 qiXj et quVj yjjj , quae infmitivi formae ex imperativo yl^ et 
 forma aucta »Lw addita terminatione qiAj — formatae sunt, unde 
 
 etiam iAj *Lii = lXj yli d. q. v. not. 3. 
 
 Participium praeteriti. 
 
 « y 
 
 Praeteritum absolutum. 
 
 * y y 
 
 
 
 
 l\jAav 
 
 
 - y 
 lXJiAav 
 
 cum vel sine 2U 
 
 Not. 5. De alia forma Oj-ii v. not. 4 proxime praeeedentem. 
 
 Praeteritum continuum s. Imperfectum. 
 
 £ l\av 
 
 y 
 
 s - 
 
 s. 
 
 iAjAav 
 
 y * 
 
 ^ s ‘ yj* 
 
 S. 
 
 Praeteritum condition ale et optativum. 
 Ut proxime praecedens praet. cont. a. imperfectum. 
 
118 
 
 De verbis 
 
 Perfectum. 
 
 
 
 * - > 
 
 ^^1 8l«\.vv S. buXXv J 
 
 lXj! 
 
 ^AAV 1 Sl\,vv 
 
 vAii 
 
 .P - J 
 
 Not. 6. De 2 ps. sing, perfecti forma vid. supra § 95 et not. 
 
 Plusquamperfectum. 
 
 Su\..w CtC. 
 
 F u t u r u m simplex. 
 
 lXav 
 
 
 cum vel 
 sine io 
 
 5 
 
 <»X^v 
 
 ^1*=“ 
 
 cum vel 
 sine 2 u 
 
 yel 
 
 
 
 iAxP! _ j.i> 
 
 o 0 ^. 
 
 vAPU3- 
 
 
 O^. 
 
 
 
 F u t u r u m exactum. 
 ^*.Ij etc. 
 
 ID. PARADIGMATA VERBORUM REGULARIUM. 
 
 - y 
 
 qAjuwjJ inter rog are 
 
 
 ~ y 
 
 fodere interficere 
 
 ~ y 
 
 A. ACTIVUM. 
 Imper ativus. 
 
 , , - y 
 
 • 
 
 y 
 
 U*Jv 
 
 O*' 
 
 3 
 
 (jis/ 
 
 cum vel sine #j 
 
 - ; 
 
 lXav J 
 
 l\a5^ 
 
 ,. y 
 
 et ^ s. ^ 
 
 
 
 y 
 
 > et praeposito vel 
 
 
 
 
 omisso yi (§ 139 
 
 .> 
 
 lXaawjJ 
 
 
 y 
 
 iAa.««V»5 
 
 —142). 
 
 x ; 
 
 
 - -J 
 
 
 v^Xa^v „J 
 
 k\xsS 
 
 <Aaa*»5^ 
 
 
Paradigmata verborum regularium § 156, III. 
 
 119 
 
 Imperativi forma optativa. 
 
 - y 
 OIav . J 
 
 oiir 
 
 - y 
 
 l)Lav»5^ 
 
 
 A or i s tu s *). 
 
 
 «* y 
 
 - ^ - y 
 
 £++++£ 
 
 
 y 
 
 -A Cv5^ 
 
 Lf- l5 , 
 
 
 « ) 
 
 iXwv.J 
 
 ^ v 
 
 - - , j 
 
 l\avO 
 
 cum vel sine £»j 
 
 
 
 
 j 
 
 lXaavJ 
 •• ^ >v 
 
 - J 
 
 l\aa 5^ V-Xx/Avi^ 
 
 
 , J 
 
 lAaav .J 
 
 jv 
 
 - - - y 
 
 lXaa3 V-\aaV.5^ 
 
 
 Not. 1 . Seeundae pers. sing, aoristi per licentiam poetieam interdum 
 
 literam ! affigi hoc 
 
 versu probatur in grammatica lexico Sev. Seas 
 
 (t. VII p. 10, 1. 2) 
 
 adiuncta : 'A** 
 
 -7 *• >> • > 
 
 
 — d _w .j v /.xi . 
 
 Idem de 3 pers. 
 
 sing, aoristi valere docet Lumsden (1. 1. t. II 
 hem. : 20 3^3 3 - 5 ^ 3 ^* 
 
 p. 389) allato hoc 
 
 
 Praesens. 
 
 
 - j 
 
 rrrf 
 
 - ~ y 
 
 ^..wA 
 
 
 etc. 
 
 etc. etc. 
 
 s. ^ 
 
 ut proxime 
 
 praecedens aoristus 
 
 
 Participium praesentis. 
 
 
 , , J 
 
 BlXaam— J 
 
 >v 
 
 BiAaaJ 
 
 - - y 
 
 8iAams5^ 
 
 ^ J 
 
 
 - J 
 
 qIAA 
 
 - J 
 
 Lav —3 
 
 -TV 
 
 US' 
 
 liy 
 
 
 Infinitivus. 
 
 
 - y 
 
 m) 
 
 
 ^ j 
 

 De t 
 
 erbis. 
 
 
 
 Participium praeteriti. 
 
 
 .. y 
 
 .. V 
 
 SlXaJ 
 
 - y 
 
 
 Praeteritum 
 
 absolutum 2 
 
 ' 
 
 - > 
 
 
 - ; 
 
 
 
 
 y 
 
 
 iAaav . J 
 • • ^ J v 
 
 
 
 
 y 
 
 -J 
 
 
 
 cum vel sine 
 
 y 
 
 lXjwVII 
 
 y 
 
 
 „ y 
 
 } 
 
 .. 
 
 
 - ; 
 
 
 Not. 2. Tertiae personae sing, praeteriti absoluti verbi dice \ 
 
 per licentiam poeticam saepe lit. ! affigitur, rarius tamen in oratioi 
 pedestri, ut dicatur I-Xsi pro vid. Gul. p. 4, 1. 16 et Semelj 
 
 ad h. 1. — Idem in aliis quoque verbis fieri exemplis iolxi! et ioj 
 in grammatica lexico Sev. Seas adiuncta (t. VII p. 9 init.) probati 
 Cf. Lumsden 1. 1. t. II p. 389. 
 
 Praeteritum 
 
 continuum s. Im 
 
 perfect um. 
 
 
 ^ y 
 
 r Lf ^5 
 
 ,»JU^ , c +3> s. 
 
 
 .. y 
 
 «*.X' w s5 
 
 U 
 
 8 . 
 
 l5 •• 
 
 s. ^ 
 
 
 S. ^-4«Aa*a5^ 
 
 
 L c' s - y 
 
 l 5^ y* s - 
 
 
 s. 
 
 l 5. Lf 
 
 u 
 
 j 
 
 S. -./Q 
 l 5 l5 
 
 
 l5* 
 
 ^- 4 *^ s. 
 
 u 
 
 S. 
 
 S. ^ci«\a5^ 
 
 
 s. ^.Xxco 
 
 
 s - y 
 
 l 5 4 '^ s - 
 
 l5^ 
 
 j*.AA.W.5^ ( JJ 4, ^ ) S- 
 
 u 
 
 lXjcXaavJ L 5" 3 
 
 
 L5* 
 
 lXxXavs5^ S. 
 
 u 
 
 - y 
 
 aav . J -V S. 
 
 OOlXa^ S» 
 
 C5 X 
 
 ^ J 
 
 1 *\aXaC>. 5 ^ s. 
 
 u 
 
 S. ^ Lp^ A«W»_J 
 
 S. 
 
 
 S. ^JlXaaaaaJ 
 
 
Paradif/mata verborum regularium § 156, III 
 
 121 
 
 Praeteritum conditionale vel optativum. 
 Ut proxime praecedens praet. cont. s. imperfectum. 
 
 
 , 3 
 
 Perfectum 3 ) . 
 Sing. 
 
 
 - > 
 
 
 
 |»i SiAa5^ 
 
 r 5 ' 
 
 \AavJ 
 
 
 •* ->*•’ 
 
 ^ 5 ! »Aa5^ 
 
 L?! 
 
 \a..v*0 
 
 s. 
 
 SiXa^J 4 ) 
 
 •• V / 
 
 s. »Ax/ 4 ) 
 
 s. 
 
 4 ) 
 
 
 SwXaam . J 
 
 i bAa^ 
 
 
 
 Plur. 
 
 ( ,, - 
 
 
 
 
 
 Aj^ 
 
 .. ; 
 
 Oui 
 
 sAaS^ 
 
 AjI 
 
 
 .. >v 
 
 
 
 Ail 
 
 
 Ai! 
 
 
 Ai! 
 
 
 Not. 3. Interdum Persae pro vei'bo subst. j»! synonymo utuntur 
 
 (§ 155 et not. l), quod cum praecedenti participio, abiectis utriusque 
 verbi litt. » , quae concuiTunt, in unam vocem contraliitur, ut dicatur 
 
 e. g. pro j»i 8\AAA.i; etc., perfecto verbi qiAaaa audire : 
 
 
 iAaaXC 
 
 lXaa/miAaaXv lXaaawiAaawv 
 
 Not. 4. De hac 2 pers. sing, perfecti forma vid. § 95 et not. 
 
 Plusquamperfectura. 
 
 - 3 
 
 L 
 
 3 
 
 OjJ 
 
 3 
 
 3 
 
 AjO^j 
 
 
 »Aa*v-j vel »AX5^ vel 
 
 16 
 
122 
 
 De verbis. 
 
 Futurum simplex. 
 Sing. 
 
 3 - 3 
 
 uXxav.j vel v-Xa. 3 vel 
 ant 
 
 j vgI \ el ^Xav-5 
 
 Plur. 
 
 vel OJS vel 
 
 .. ^v 
 
 aut 
 
 '3 ' ' # •> 
 
 qiAaavm) vel \ el 
 
 
 Futurum exactum. 
 
 A^vvU 
 
 uC r 
 
 cVXCj 
 
 p-jJ+h 
 
 lXaav^J 
 
 ^A,vC J 
 
 cum vel sine M 
 
 cum vel sine *0 
 
 slXaawjJ vel svXa^ \ el 
 
 B. PASSIVUM. 
 
 Praemissa coniugatione verbi (p. 116 — 118), quod 
 
 passivo formaudo inservit, passivi temporum primam tantum 
 singularis personam in sequenti tabula exhibere sufficiat. 
 
 Imperativus. 
 
 rj- 
 
 ~ vel vel i»^-vi 
 
 rj~~ 
 
Paradigniata verboruvi regularium § ]56, III. 
 
 123 
 
 Imperativi forma optativa. 
 Vel blXa . ^ vel 
 
 
 Aoristus. 
 
 CJ^ 
 
 - 3 - ) 
 
 sive 
 
 vel 5 lXa/ vel lOii^S 
 
 |» a>»w XJ 
 
 Praesens. 
 
 "a O 
 
 - > - *3 
 
 slve 
 
 »A**».j vel bAJA vel 
 
 • • ^ v 
 
 rs* ^ . 
 
 
 PaTticipium praeaentls. 
 
 
 
 sive 
 
 * 3 * * J 
 
 8uX>.*w«j vel vel 
 
 .. Ji/ 
 
 1 1 
 
 
 * 3 * 3 
 
 Infill itiv us. 
 
 - J - - * 3*3 
 
 ^•jA-v* vel ^A.^* bAa 5^ vel 
 
 Participium praeteriti. 
 
 - 3 * 3 * * * 3,3 
 
 8s«\.w ScXaav . J vel SvAav 8lXa^ Vel 8l^.v» c\A,w»5 
 Praeteritum absolutum. 
 
 * 3 
 
 *»cX.vi 
 
 *3 * * *3 
 
 sive 
 
 sv_\aav-j vel b^\xf vel 
 
 . 3 
 
 | »xX/wv £»J 
 
 
124 
 
 De verbis. 
 
 Praeteritum continuum s. Imperfectum. 
 
 -J? sive 
 
 ^ sive 
 
 
 vel vel kk*»S 
 
 Praeteritum conditionale et optativum. 
 Ut proxime praecedens praet. cont. s. imperfectum. 
 
 Perfectum. 
 
 cX»w 
 
 vel 
 
 O 
 
 - .> 
 lXmi 
 
 
 »iAaj 
 
 «. 3 
 
 Plusquamperfectum. 
 
 , 3 . 3 
 
 8vAaa* 
 
 8lXo 
 
 - 3 
 
 n>„w»3 
 
 Futurum simplex. 
 
 vel vel 
 
 s. 
 
 Futurum exactum 
 
 .wl) 
 
 8 lX^~> 
 
 8c\*J 
 
 - J 
 
Verbum negativum § 157 — 158. 
 
 125 
 
 VERBUM NEGATIVUM. 
 
 15 7. Verbum negativum formatur praeposita omnibus 
 temporibus et modis praeter imperativum partieula negativa 
 
 I " - > ' > * 
 
 sj sep. vel q insep. z. et s. na, e. g. 20 s. Oj..o non fuit; 
 
 1 f>\ viXfuMjjj non inter rogavi; tXiU non manebit al. (§ 125). 
 
 Imperativo autem et imperativi formae optativae part, prohi- 
 
 bitiva m sep. vel p insep. = z. et s. ma praeponenda est, ut 
 
 y ~ y * ' 
 
 U*.j m s. ( ne interroga; ne edite ; s. ne 
 
 I sit. Quae particulam praefixam ,» sequitur litera vocalem 
 suarn retinet, si sequitur lit. quiescens vel vocali destituta e. g. 
 
 I 0 L /1 ne sit; jJ&a ne prehendas ; ne audios 5 ne 
 
 II facias, sed ad libitum vocalem suam amittere potest, si litera 
 
 o - 
 
 I sequens vocali est insignita, e. g. jmmka s. ne certa a v. 
 
 1 Lumsd. 1. 1. t. II p. 410. 
 
 158. In sermone communi part, negativa *. i s. q pro 
 
 part, prohibitiva s* s. ,» secundae personae sing, et plur. im- 
 perativi praeponi potest (Chodzko 1. 1. p. 32 et 33), quae 
 tamen dicendi ratio quamquam in ipsis recentioribus Persarum 
 t libus , ut al . , baud laio adlnbetui , nequaquam 
 
 > imitanda est *). 
 
 *) Postquam Quatremere hanc dicendi rationem exemplis quibus- 
 dam ex opere ^xj^RaJI w*-AJj desumtis probavit, qualia sunt 
 
 „negligentiam ne exerce a ; ;S^\a.o 
 
 UlAjt „7ie differas eorum 
 
 res in aliud iemjms* ; JXj^aXj J\ „ne capiatis quietem J ; »! j* 
 
 - n e vexetis eum eiusque regionem, “ al., hoc mode pergit : 
 „Ces passages, qui ont ete ecrits sous l’influence du language vulgaire, et 
 dont les analogues ne se retrouveraient pas , je crois , ehez des ecrivains 
 d’un age plus ancien, font voir que, dans le language de la conversation, 
 
De verbis. 
 
 126 
 
 159. Imperativus prohibitivus exprimltur etiam coniunc- 
 
 tione li' ut sequente aoristo verbi negativi e. g. ^ Juio Is ne 
 audias coll. O^Ai »3o lj' tie cor suum afjiigat Gul. 179, 
 
 1 7 ; tjjJ li' ne in corporis mole sitam putes vir- 
 
 tutem ibid. 17, 1. nit. 
 
 160. Particula neg. sep. vel insep. particulae 
 
 i um ei bo coniunctae praeponi solet, ut non interrogat 
 
 (& 13 7). Interdum tamen etiam ^a antecedit, ut st 
 0«.~~j ^.a v — sLL=> jo 0*0 mirum est } fumum cordis hominum 
 
 non colligi Gul. 89, 22. 
 
 Not. Quidam Persarum grammatici aliarn priori aliam posteriori 
 constructioni subiiciunt sententiam, quum dicant ilia indicari nega- 
 tionem continuae actionis £j), hac conti- 
 
 nuationem negationis J\.aaJ\ ) , ut e. g. j*lXjO 
 
 significet non perrexi videre et * N. j 0.i perrexi non videre. Sed 
 
 recte iam Lumsdenius (1.1. t. II p. 411 et 412) auimadvertit, 
 tale discrimen a consuetudinc sermonis abhorrere ob eamque causam 
 minime esse proband urn. 
 
 161. Si particula w sep. s. uo insep. cum verbo est con- 
 
 iuncta, particula neg. 0 illi semper postponitur (§ 134), e. g. 
 
 . ■>.*. - 
 
 OjIlX-X^j non transit; OoL*Xj non manet Any. Sooh. f. 113 r. 
 1. 22 (AJj CJ y j 0 jj iA L ^o 
 
 le q peut, comme le j», se placer derant la seconde personne de l’imperatif, 
 tant au singulier qu’au pluriel, pour indiquer une prohibition. Ainsi quaud 
 M. C h o d z k o atteste que, dans le language vulgaire, il est permis de dire, 
 a 1 imperatif prohibitil : ^L»*o ne fais pas, j-c ne frotte pas, ^..aj riapporle 
 pas, il a sans doute raison ; mais tout homme qui voudrait ecrire purement 
 et ele'gamment la langue persane , devrait eviter avec soin ces locutions; 
 car elles ne peuvent etre tolerablcs que dans des lettres familieres et autres 
 ecrits du meme genre u Journ. des Sav. a. 1852 p. 702 et 703. 
 
Verbum negativum. § 159 — 165. 
 
 127 
 
 : _jj>» s^Xjtj L si lXtLjCAaj., yy>- •^ > y A A LX.ji_*3* 
 
 x«.A Q-y’ j-> biAjIj Splieth 1. 1. p. 40) ; cf. Sev. 
 Seas t. Y1I p. 37, 1. 14 sqq. Sed legitur etiam slXj xi ne des 
 
 Lumsden (1. 1. t. II p. 548). — Secundum Ckodzko 
 1. 1. § 35, b) particula xj accedente part. neg. q omittitiu-, 
 ut dlcaut e. g. pro ^.oJAj v ne dicamus u et 
 
 pro v non transierunt 1 * , quod tamen in sermone com- 
 
 inuni usitatum videtur. 
 
 162. Qua ratione particula negativa ^ vel prohibitiva ,» 
 s T erbo a lit. I incipienti praefigenda sit supra (§ 80) monuimus. 
 
 163. Verbum substantivum ^o\ sum etc. quomodo cum 
 particula neg. q coniungatur iam supra (§ 90) expositum est. 
 
 164. Ad analogiam 3 pers. sing, non est formantur 
 
 etiam omnes personae verbi existo, sutn , cum part. neg. 
 
 -j coniuncti, quum prima lit. » plane ut lit. 1 initialis, acce- 
 dente syllaba, quae in vocalem exit, cum litera ^5 permutetur 
 
 (§ 154. 155 et not. 1). Sunt igitur : 
 
 l\aAAM.AJ w\i AAAV.AJ . 
 
 165. Negationi exprimendae insei’vit etiam : a) pf p arum, 
 
 e. g. tS q! (Sem. ^Ioj) qIAj L praestat cum 
 
 improbis non pugnare Gul. 38, 20 et 
 
 multum desiderabant, nihil obtinebant Bost. 377, 8, ubi schol. 
 interpretatur : «A*A'-u cf. etiam Pend. 112, 1 ; b) eljJi 
 
 s. paululum, e. g. in hoc vs. poctae metr. l-J.LaXx : 
 
 iA 1 liAj 1 i '* — ■ wS |. ^ 1 . ^ ^ hiA. ! ^ ^ 1 _ * ^ ^ > i^.i 1 
 
 1. e. „Quum a tergo et in f route sol unus mihi sit, lux copiosa 
 mihi est, fallacia nulla 1 * , ad quern vs. lex. Bh. auctor animad- 
 
 vertit ; ^P ^ i3 A c^.***j 1 
 
 i ^U>S woi jA. 
 
128 
 
 De verbis. 
 
 VERBA ANOMALA. 
 
 166. Anomalia verbi persiei in imperativi tantum et, quae 
 ab illo ducuntur, temporum formatione reperitur nee persona- 
 rum flexionem ullo modo attingit. Complurium enim verborum 
 imperativus non solum formatur abiieienda infinitivi termina- 
 tione qj vel qO una cum vocali coniunctiva, quae termination! 
 qO pi-oxime antecedit (§ 128), sed etiam immutanda ea verbi 
 parte, quae abiecta infinitivi terminatione remanet. Quae 
 quidem mutationes diversi sunt generis, quum vocales et con- 
 sonantes aut permutentur aut abiiciantur aut addantur aut alia 
 denique verbi forma substituatur. Nituntur ipsa verbi radicis 
 forma, quae in imperativo terminatione destituto saepissime 
 Integra apparet accedente autem infinitivi terminatione, euplio- 
 niae inprimis legum (§44 — 70) ratione babita, magis minusve 
 immutatur, ut sequens anomalorum index docebit. 
 
 167. Quum ab imperativo anomalorum, addita plerumque 
 vocali coniunctiva ^5 — , etiam infinitivus in formari possit, 
 multa anomala duas infinitivi formas exhibent, quarum una 
 
 verbum facit regulare, altera a no malum. Sic e. g. 
 
 liejare est verb, anomalum, quum imperativus sit iXJo, z. band, 
 s. , assumta autem altera infinitivi forma qiAjlXIj , quae 
 ab imperativo deducitur, verbum est regulare. 
 
 168. Mirurn denique in modum cum radicibus linguae 
 zendicae, sanscritae aliusve dialecti antiquioris persicae con- 
 sentiunt plurimi anomalorum imperativi, baud raro etiam eae 
 verbi formae, quae abiecta infinitivi terminatione remanent. 
 Quam ob causam in sequenti indice radices dialectorum cogua- 
 tarum verbis persicis, ubi fieri potuit, uncis inclusae semper 
 adscriptae sunt. 
 
 In conficiendo autem anomalorum indice verba in qJ ter- 
 minata illis, quae in exeunt, sunt postposita et uniuscuius- 
 que classis verba secundum literarum ordinem digesta. 
 
Verba anomala in qO § 166 — 169. 
 
 129 
 
 I. VERBA in 
 
 169. V erba in qA , praemissa lit. 1 quiescenti, 
 hanc literam t aut retinent aut abiiciunt. 
 
 a) Lit. ! retinetur et verba sunt regularia. 
 
 Inf. 
 
 qALoI par are *) 
 
 [r. z. et s. ma -f ! (§ 123, a)] 
 qOI: parere , nasci 
 [r. z. zan, s. 5Tsr] 
 coire 
 
 [r. z. ga, s. itt (^NllfH)] 
 
 (qoL^A) aperire ) 
 
 [r. z. shu (§ 128 , e) 
 
 "4” & (§ 1 23, h)] 
 
 Imp. 
 
 Id s. i^Lo! "), unde q^jLoI 
 
 b s - isb 2 )> unde 
 s. ^ 2 ) 
 
 y s. •> 
 
 s. j 
 
 Not. 1. Pro qOU! et qALcCO (qOLw. 3 ), quae proprie ab imperativis 
 
 r j 
 
 Id et (LwA) sunt formata, eorundem verborum formae quoque 
 
 > — 3 \ 3 3 
 
 anomalae et ) in usu sunt, q. v. infra 
 
 § 170, c s. h. v. 
 
 Not. 2. Ante personarum terminationes imperativo lit. affigitur, 
 
 quae illarura vocalem recipiat. Sic e. g. dicitur 
 
 etc. Eadem lit. ^ in fine quoque, ut lubet, addi potest (§ 26 et 
 170 not. 4). 
 
 b) Lit. i remanente lit. ^ additur. 
 
 Inf. Imp. 
 
 9. jAaav capere unde q s. ^ AjLaw 
 
 [r. g. 
 
 Not. Quum verb. qALX** ad radicem s. TH*7 furari referendum sit, quae 
 imperativo additur lit. q radicalis est. V. etiam p. 136 not. 2. 
 
 17 
 
130 
 
 De verbis. 
 
 c) Lit. i abiicitur. 
 
 Inf. 
 
 Imp. 
 
 s. s. stare 
 
 
 [r. z. 9 ta, s. wr] 
 
 
 ) ) } 
 qOIasI s. qOiASjI s. qOLo cadere 
 
 
 [r. z. et s. p at -(- *1 s. i (§ 123, b)] 
 
 
 qOLAw.5 mittere 
 
 
 [r. z. <jt&, s. wr -f- J> (§ 123, a, d et e)] 
 
 
 qOL^j ponere 
 
 
 [r. z. da ponere, s. trr (§ 49, II, /?) 
 
 + o(§ 123 > i)] 
 
 Not. 1. Aliam imp. formam afferunt lex. B. et F. auctores ad 
 
 analogiam verborum regularium in , d. q. v. § 169, a. Qui 
 
 in gram. pers. Ibraliimi (p. 8l) legitur imp. ad verbi 
 
 formam qOLAam.j! referendus est. 
 
 Not. 2. Praeter Chodzko (1. 1. p. 42) affert imperativum 
 
 ad verbi formam qOLo referendum , qui tamen iu lexicis persice 
 scriptis non reperitur. 
 
 d) Lit. ! abiecta additur lit. » ex dentali aspirata 
 radicis cognat a e orta. 
 
 Inf. Imp. 
 
 dare bO *) 
 
 [r. z. da dare et ponere = s. cfT et 
 coll. do = z. dadkami, s. cTsrrfw 
 
 (S 49, II, /»)] 
 
 Not. 1. Alia imp. forma videtur (jr J , quum lex. B. auctor afferat 
 (jA/) significatione : ne da, noli dare. 
 
Verba anomala in qO § 170. 
 
 131 
 
 170. Verba in praemissa lit. _j quiescenti aut 
 ft regularia sunt, lit verba in qXj, quibuscum etiam permutantur, 
 ti aitt anomala. Quinn lit. 5 ut lit. ^5 in regularibus sit mere 
 coniunctiva et euphoniae tantum causa inserta (§ 128, b), 
 haec vocalis ^ -i- una cum inf. terminatione prorsus abiicitur 
 e. g. i. q. qX-Uj extendere, imp. = r. z. et s. tan; 
 
 s. liquefacere, imp. = r. z. pakhsh 
 
 (§ 46, g) ; s. q'AaILi crescere, imp. jL = r. z. vared, 
 
 s. (§ 63); i. q. donare, imp. = 
 
 r. z. bakhsh (§ 46, g). — Anomala autem hanc literam ^ 
 
 1 aut retinent aut cum lit. ! permutant (§ 128, e). 
 
 a) Lit. _j retinetur. 
 
 Inf. 
 
 Imp. 
 
 > 
 
 yi } sed usitat. (jil 
 ' (§ 156, I, not. 1) 
 
 (^Xj) esse 
 
 Not. Iutegram vcrbi coniugationem v. supra § 156, I. 
 
 b) Lit. ^ retinetur, sed vocalis proxime praece- 
 dens p 6 s c h cum zabar permutatur. 
 
 Inf. 
 
 metere 
 
 Imp. 
 
 unde 
 
 [r. z. dar, s. Zl ( 3 , ^rrrfrT)] 
 
 qOjj j ulxdare, hinnire 
 
 _jjj, unde qvAj _ jJj F. 
 
 [r. z. nud, s. s^frT coll. 
 + j (§'*12 3^ g)] 
 
 s. B. F. 
 
 pro fieri Q 
 
 [r. z. shu, s. ^ (§ 58, d, y)] 
 
 unde qXj jAi. 
 
 et (§ 61, c) audire 
 
 [r. z. 9 m, s. wrfk (§ 62, b)] 
 
132 
 
 De verbis. 
 
 Inf. 
 
 y y 
 
 ^Oyks. dormitare 
 
 [coll. z. qafna somnus et 
 § 46, e. f. 60, a et 70] 
 
 Imp. 
 . unde 
 
 Not. 1. Integram verbi coniugationem v. supra § 156, II. 
 
 c) Lit. ^ cum lit. ! permutatur. 
 
 Inf. 
 
 , — . 
 
 experiri 
 
 [r. z. et s. m S, -|- T -)- ; coll. 
 § 1 2 2 , b et 1 2 3 , a et g ] 
 
 3 ^ 
 
 quiescere 
 
 [r. z. 9 &, s. stt (sfr, ■sufn) 
 
 (§ 123, a); v. infra q 
 
 y - yy 
 
 et auger e 
 
 [r. z. 9 U -]- ^_sl s. o (§ 123,b)] 
 polluere 
 
 [r. z. r&, s. tt s. ^rr -f- 1 
 (§ 123, a)] 
 
 coll. ^Olol parare *) 
 
 [r. z. et s. m & -|- I (§ 1 23, a)] 
 
 3 - 
 
 coll. et QiXjotiXit 
 
 incrustare 
 
 [r. z. d§, coll. r. sec. du -(- 
 
 (§ 123, c)J 
 
 y 
 
 qO»J 1 _j colare 
 et i. q. proxime sequens 
 
 o 0 jJLi coll. crescere 2 ) 
 
 [r. z. vared, s. cra % (era, cran) 
 coll. § 60, b et 63J 
 
 Imp. 
 UjT s. ^Ujf 
 
 U s. 
 
 tjsl et iji s.^ljil et^bi 
 
 1)1 s. (jjlft, unde 
 
 LI s. ^Ll *) 
 
 b\if S. 
 
 
 Hu s. ^cHo, unde qOHLj 
 et 
 
 HIj s. ^HL 2 ) 
 
Verba anomala in § 170. 
 
 133 
 
 Inf. 
 
 y 
 
 coll. donare 3 ) 
 
 [r. z. bakhsh coll. § 4(5, g] 
 
 Imp. 
 
 metiri 
 
 U*j s. icfau 
 
 [r. z. et s. ma (§ 1 23, d)] 
 
 
 >> 
 
 ^,0*^ coll. rapere 
 
 y 
 
 ^ s - L 5^J 
 
 [r.z. rup, s. sttj (§ 128, betc)] 
 
 
 y 
 
 purificare 
 
 bj s. ^cbj 
 
 [r. z. du -f y (§ 123, g)] 
 
 unde 
 
 j y 
 
 qOjXw laudare 
 
 S. 
 
 [r. z. (jtu, s. *r] 
 
 
 y 
 
 ter ere 
 
 L* s. unde ^ 
 
 [r. z. c&, S. HTT (WT, traTHj] 
 
 Sev. Seast. VII p. 43 
 
 y „ 
 
 lacerare 
 
 us^ s. 
 
 [r. z. ska, s. (®T, #i(fa ) 
 
 
 coll. § 58, f] 
 
 
 y ~ 
 
 j inhere 
 
 U> j s. ^Lj 
 
 [r. z. et s. m5, -f j (§ 123, e)] 
 
 
 y y .' y y y., 
 
 ^ Coll. 
 
 y.\ y 
 
 Lxv».5" (\ .m+S ^ s. ^clxco 
 
 (qOl£U) aperire *) 
 
 
 [r. z. sbu (§ 128, e) -f - & 
 
 
 (§ 1 23, b) ; v. supra p. 131 
 
 
 0^*1 
 
 
 ^0**3 ostendere 
 
 Ui s. i^Ui 
 
 [r. z. et s. ma -(- ^ (§ 123, i)] 
 
 
 Not. 1. De verborum formis qO'-j! et 
 
 •jOUiU vid. supra § 169 not. 1. 
 
 Pro ui s. ^ui reperitur etiam imp. 
 
 regularis _»ui s. (jp_*»i B. 
 
 Not. 2. Verbi qOjJL alia est forma regularis cuius imp. est 
 
 coll. lex. B. s. v. 
 
134 
 
 De verbis. 
 
 Not. 3. Pro qO usitatior est forma reguiaris , cuius 
 
 imp. est . 
 
 Not. 4. Imperativis horum verborum , qui omnes vocali I — ternrinan- 
 tur, etiam lit. ut lubet, addi potest, quae tamen ante personarum 
 terminationes semper inserenda est (§ 169 uot. 2). 
 
 171. Verba in praemissa lit. ^cquiescenti aut 
 regularia sunt aut anomala. In regularibus una cum infini- 
 tivi terminatione simul vocalis praecedens ^ — abiicitur, si 
 est mere coniunctiva et euphoniae tantum causa inserta, e. g. 
 
 verti, imp. r. z. varet, s. interro- 
 
 3 
 
 gare, imp. r. z. pare<j, s. sed retinetur, si ad radicem 
 pertinet e. g. q'Aj. sordes facere, imp. = r. z. iri s. ri, 
 
 aut alia forma usitatior substituitur e. g. audire , i\ z. 
 
 et s. Qru, imp. j_a_& a s. q. v. § 170 ; b et 
 
 1 79, c not. 
 
 Anomala autem addunt lit. ^ post ^ quiesce ns, 
 quae non est lit. pleonastica, ut Persarum grammatici docent, 
 sed aut e charactere z. et s. nu quintae classis orta videtur 
 aut ad characterem z. na, s. jtt s. f?r nonae classis referenda. 
 
 Inf. Imp. 
 
 creare Qjji! 
 
 [r. z. fri, s. tft, utnirfH + ! (§ 123, a)] 
 
 comminuere *) 
 
 [r. z. jan, s. -f (§ 123, c)] 
 colligere 
 
 [r. z. ci, s. fg, ra^Tffr] 
 
 eligere oir^ 
 
 [r. z. et s. ci -f- & (§ 123, h)] 
 
Verba anomala hi § 171 — 173. 
 
 135 
 
 Not. 1. In lex. B. legitur etiam significatione v extrahe“ 
 
 ut sit imp. regularis verbi qA^S*!, quod etiam significat 
 „extrahere u . 
 
 172. Verbum l .,AjA videre praeterea substituit verbum 
 obsoletum qA-Aaj, cuius r. z. est vaen, s. gur s. gg, ggifft, 
 ap. vain. Radix autem verbi qAjO est z. di (did), s. vrt, 
 ap. di, ita ut duae radices in v. qAjO quasi confluxerint (§121). 
 
 Inf. Imp. 
 
 qAjO videre 
 
 173. Verba in qO praemissa vocali brevi impera- 
 tivum hoc modo formant : 
 
 a) Liter a terminationi qO antecedens una cum 
 vocali sua brevi abiicitur. 
 
 Inf. 
 
 Imp. 
 
 qA^I coll. venire 
 
 is. 
 
 Not. Verb. qA.<! compositum est e praep. ! (§ 123, a) et v. madan 
 in dialecto parsica usitato = phi. pPQ e gmatan, ut videtur, 
 
 decurtato. Alia autem verbi forma qA-o! (praes. ^i) respondet 
 phi. pn’N et pertinet ad r. z., ap. et s. i ire. Duae igitur radices 
 
 in v. qA^S (pr. ^S) quasi confluxerunt, ut in v. qAjO (pr. 
 
 cuius tamen generis verba etiam linguae cognatae offerunt (§ 1 2 1). Pro i 
 
 dicitur etiam (j^S, unde ^jt .j! Aj! etc.; vid. supra § 169, a, not. 2 
 
 et § 170, c, not. 4. 
 
 b) Litera q ad radicem pertinens additur. 
 
 Inf. 
 
 O 0 ; ferire 
 
 [r. z. jail, s. 'ggj 
 
 Imp. 
 
 oj 
 
13(5 
 
 De verbis 
 
 Not. 1. Lit. Q imperative addita ante infinitivi terminationem excidi e 
 
 videtur, ita ut primitiva infinitivi forma ^ fuerit, quae etiam a 
 
 verbo comp. apparet. Quod confirmatur part, praet. c a 
 
 respondenti z. jata, s. , pbl. Ht, pa. zat comparato , in q 
 etiam lit. n eiecta est. 
 
 Not. 2 . Hue pertinet etiam v. capere , sed quum ex 0 jL» 
 
 correpta vocali d ortura sit, supra p. 129 s. v. allatum e; 
 
 v. § 169, b et not. 
 
 174. Verba in qO praemissa lit era j vocali d<- 
 stituta aut regularia sunt, ut portare , imp. ^,*1 s. 
 
 elisa lit. ^ = r. z. bar, s. WT -\- i (§ 123, a); ede i, 
 
 imp. = r. z. qar al., aut anomala, in quibus abiec» 
 
 termmatione qJ 
 
 i) Primae verbi literae vocalis mutatur. 
 
 Inf. 
 
 Imp. 
 
 O o.a ferre 
 
 [r. z. bar, s. wr] 
 
 ,.,0-* mon 
 O 
 
 S. 
 
 [r. z. mar (mir), s. wr] 
 
 A 
 
 Not. In verbo comp. s. alia imperativi forma 
 
 y 
 
 usitata videtur, quum illius causale pronuntietur QiAjob/eyj. 
 
 b) Una cum primae literae vocali etiam litera 
 ante terminationem mutatur. 
 
 Inf. 
 
 qO.5" facer e 
 
 [r. z. et s. kar] 
 
 y 
 
 Not. Imperativi qJ lit. 0 a charactere nu quintae classis deducen 
 est, ad quam etiam idem verbum in zendica dialecto refertur, cui 
 
137 
 
 C'l 
 
 iqi 
 
 Verba anomata in qO § 174 — 175. 
 
 imp. est terenuidhi fac (praes. kerenaomi facio), 
 
 quocum etiam convenit ved. fac (praes. ^FJTTTTJT facio). Verbi 
 
 vocalem a Persarum grammatici in imp. ea de causa in u mutatam 
 
 3 „ 
 
 dicunt, ut distingui possit a q- 3 , imp. verbi fodere 
 
 (Sev. Seas t. VII p. 47, 1. 15); sed quum alia quoque verba in imp. 
 
 aliam vocalem accipiant , ut modo proposita qiXj imp „j, 
 
 imp. ^ys al., baec vocalis u potius ad characterem nu quintae vel 
 
 ckaracterem u octavae classis referenda esse videtur. 
 
 175. V erba in qO praemissa liter a q vocali 
 
 destituta imperativum regulariter formant abiecta termi- 
 
 i natione qO e. g. ^X — X—S\ implere imp. r. z. kan, 
 
 ;s. -f- i (§ 123, a); legere imp. r. z. q an, 
 
 s. ^3^; ^X-X-f fodere imp. r. z. kan, s. 
 
 manere imp. qL«, r. z. et ap. man al. 
 
 Not. Alia verbi qvAaAI imperativi forma est ^xSd, quasi verbum esset 
 
 qiAaa 5 !. Legitur in vs. a L u m s d. (1. 1. 1. 1, p. 450) allato, metr. ^ : 
 
 ^ xSl aa£ ^ j . til ^ 
 
 i. e. „ Atramentarium tuum imple moscho et ambra ; mundum fac 
 
 scriptura lua ambra repletum u , cuius prius ^xi I est imperativus, 
 posterius autem compositum format cum -xxc et signifieat repletus, 
 plenus. 
 
 II. VERBA in qJ. 
 
 1 
 
 176. Verba in praemissa lit. ~ e radicibus, quae 
 in palatinam exeunt, originem trahere satis probatur zen- 
 dieis et sanscritis radicibus comparandi causa appositis. Conf. 
 etiam contorquere imp. ^naj, coll. z - pikha nodus, 
 
 unde alia forma ^AxJfvxj. Literae autem palatinae, quum quasi 
 emolliendo ortae sint e gutturalibus , ad liarum quoque litera- 
 1 rum ordinem ante fortes inprimis consonantes saepe redeunt 
 
 18 
 
138 
 
 De verbis. 
 
 (Bopp Vg. 2 § 14). Inde explicanda huius classis lit. gut 
 
 jr ante lit. o infinitivi terminationis (§ 46, d). 
 
 — Deinc 
 
 quum ad classem palatinarum referendae sint lit. pers. j et L 
 
 (§ 52, c et 54, a. b) et lit. (ji etiam palatinae 
 
 responder 
 
 (§ 58, a) et saepe cum palatinis persicis permutetur (§ 58, c 
 imperativum huius classis in literasj vel y* vel <Ji, exire videmu 
 
 a) Lit. ^ permutatur cum y 
 
 
 Inf. 
 
 Imp. 
 
 extoller e ') 
 
 & 
 
 [r. z. rag, s. ^ (§ 123, b)] 
 
 
 > - y y 
 
 s. incendere 
 
 y - 
 
 jV 5 S, J-5. 
 
 [r. z. et s. rue -f- oi (§ 123, b)] 
 
 
 ; — . 
 
 discere 
 
 
 [r. z. muc, s. na, -j- t (§ 123, a)] 
 
 
 miscere 
 
 J*? 
 
 [r. z. miz, s. fan; — |— 1 (§ 123, a)] 
 
 
 ^Xi>!i_Xil iacere 
 
 jUuf 
 
 [r. z. tac v. 0 Xs>lS -J- Q \ (§ 123, c)] 
 
 y ~ 
 
 ^Xs^oXii lucrari 
 
 y « 
 
 j.iAii 
 
 [r. z. dug, s. VS v. 0 ->_s- 5 J + D l 
 
 
 (8 123, «)] 
 
 
 ^X^uxjl excitare 
 
 
 [r. z. vij, s. fora cl. 3 s. fg^ cl. 7 et 
 
 
 et 3 + 0 I (§ 123, c)] 
 
 
 pendere 
 
 
 [r. z. vij, s. fora s. fora -j- t (§ 123, a); 
 
 
 cf. QXjSXotiS] 
 
 
 qXp>L ludere 
 
 > 
 
 [r. z. b az , s. vra] 
 
 
Inf. 
 
 Verba anomala in qJ § 176. 
 
 Imp. 
 
 >* 
 
 139 
 
 qX^\j coquere 2 ) 
 
 [r. z. et s. p acl 
 
 , vacuum esse 
 
 13 [ r - z - tac v - o*> b (§ 123 > e )] 
 
 coll. s. et 
 
 s. s. j instruere 
 
 [r. z. hac (hakhsh) -f- _j (§ 123, e)] 
 
 qX^\-o cribrare 
 
 [r. z. vij, s. feTSJ s. cf. qX 2 =u*oI 
 et 
 
 qX^Ij currere 
 
 [r. z. tac, s. dvd ^ ] 
 
 y 
 
 ^Xi>j j velle, peter e 
 
 [fort. al. forma verbi qX>1j] 
 
 y 
 
 figere, consuere; cf. qXp-^J rnulgere 
 infra § 176, c 
 
 [r. z. dug, s. 3^, tifhj] 
 fundere 3 ) 
 
 [r. z. et s. ric] 
 
 ^^X^Lw facere 
 
 [r. z. 9 ac, s. sicfj] 
 
 J „ 
 
 injigere 
 
 [r. z. 9 pa 9 , s. *cnq] 
 
 y 
 
 ^Xs»^m comburere 
 [r. z. et s. 911 c] 
 
 y. m 
 
 QX>l^xJf liquefacere 
 
 [r. z. tac v. qX£»1j £ (§ 123, b)] 
 
 
 j*; 
 
 y 
 
 
 ;Lw 
 
 
 s - 
 
 (§ 54 , i) 
 
 jljor 
 
140 
 
 De verbis. 
 
 Inf. 
 
 Imp. 
 
 y,.. y,., 
 
 qA coll. ^Aaj^Jf (§ 46, f) fug ere 
 
 }&A> uude 
 
 [r. z. et s. ric -f- df (§ 123, h)] 
 
 ^A^W mingere 
 
 y*j> , unde 
 
 [r. z. miz, s. fiT^] 
 
 ^Ai>lj.j blandiri 
 
 
 [r. z. et s. vac -j- q (§ 123, i)] 
 
 Not. 1. Alia verbi ^}Ai>!_sS forma est qAAiL ii, cuius imperativi 
 
 etiam est vLil; vid. infra § 178, b. 
 
 ^ ■> 
 
 Not. 2. In imperativo verbi qA^U eiusque causativo qAjo'j 
 ab imp. derivato vocalis a radicis z. et s. p a c rursus apparet. 
 
 Not. 3. Ab imp. jjj verbi oritur F., cuius alia form 
 
 est B., lit. j cum (j& permutata (§ 54, k, i). 
 
 Not. 4. Auctor lexici Raschidi (1. 1. p. 42) addit qA.s»I extrahere cun 
 
 imp. ;! , quem tamen alia lexica ignorant. V. suppl lex. nostri s. h. v 
 
 b) Lit. j, permutatur cum 
 
 l r- 
 
 Inf. 
 
 Imp. 
 
 •UUi scire 
 
 
 [r. ap. khsna 9 = z. khshna, forma 
 aucta radicis z. zan (za) = s. tTt] 
 
 
 c) Lit. £ permutatur cum 
 
 U"’ 
 
 Inf. 
 
 Imp. 
 
 ^Ai>.0 mulgere (cf. qA:>.0 figere, 
 consuere supra § 176, a) 
 
 [r. z. dug, s. , iflfty] 
 
 ^Ai-jj vender e (cf. supra § 176, a 
 > > 
 
 ^As^j = ^Ai>. incendere) 
 
 [r. z. et s. vac -f- (§ 123, e)] 
 
 unde ^Aaac*o 
 
 
141 
 
 Imp. 
 
 & •••• 
 
 Cl/ 
 
 Not. 1. Imp. verbi qXjSXw a synonymo mutuatus 
 
 est , e quo qX^U* litera gutt. -r cum cognata pal. _ permutata 
 (§ 46, d) et inserta lit. q ortum esse videtur (§ 65, b). 
 
 >. }. 
 
 Not. 2. Imp. a verbo inusitato mutuatus est, unde 
 
 ... 
 
 causat. QiAjobl^O , quod ad verbi formam qX.wwu«.A referendum 
 
 est (sO»J qX^*-_-*A Splieth 1. 1. p. 43), lit. r 
 
 radicis z. qar cum l permutata (§ 62, d, l) coll. § 177, e, not. 2. 
 
 Not. 3. Auctor grammaticae persicae lex. Raschidi praefixae (1. 1. p. 42) 
 verbis in ^jX3- terminatis addit qXA\,^?S et ^jX:>-.Xo, quorum im- 
 peratives irregulariter formari dicit, quum ex primitiva forma ^X:>t 
 et — XX_i orta sint. Plure v. in suppl. lex. nostri s. v. 
 
 et XX j. 
 
 177. Verba in praemissa lit. (j* hanc literam, 
 si ante t assimilatione e dentali aspirata (§ 54, f) orta 
 aut ad v. subst. referenda ( § 128, a, y) est , plane 
 
 abiiciunt aut alio modo compensant. — Si autem lit. ad 
 ipsam verbi radicem pertinet, aut cum alia palatali commuta- 
 tur (§ 54, ij aut cum lit. aspirata s, quam etiarn e dentali aspi- 
 rata oriri posse supra (§ 49, II, ft) pluribus expositum est. 
 
 Verba anomala in qJ § 177. 
 
 d) Alia forma substituitur. 
 Inf. 
 
 qX<Ao torquere = 
 
 [coll. z. pikha nodus, vd. 9, 41, phi. ^ITD] 
 
 ^^XjSXw librare = 
 
 [r. z. 9 a c, s. srai] 
 
 rumpere z ) 
 
 [r. z. 9 ar, s. sir (y£) cl. 9] 
 
142 
 
 De verbis. 
 
 a) Lit. ante o as simi 1 atio ne e dentali aspirat 
 orta (§ 54, f) aut ad v. subst. ow**- referend 
 (§ 128, a, y ) abiicitur. 
 
 Inf. 
 
 jig ere, plantare 
 
 [r. z. jan, s. -|- i (§ 123, a)] 
 
 s. ornare *) 
 
 posse ; cf. infra *) 
 
 [utriusque verbi r. z. rad, s. rra-j- ! 
 (§ 123, a)] 
 
 qaaajIj oportere 
 
 qaaajL exspectare 
 
 [utriusque verbi r. z. et s. pad 
 (§ 60, a)] 
 
 Imp. 
 
 S T 
 
 y s - 
 
 L5V 
 
 ^aa-Uaj exornare 
 
 [r. z. r&d (§ l23,h);cf. 0 A*.ljrj 
 ^AA^ilyi posse 
 
 [r. z. et s. tu coll. § 128, a, y] 
 
 £jaaa> quaerere 2 ) 
 
 [r. z. jad, s. irz coll. § 54, f et 
 67, b, d] 
 
 QAAAj'-i- s. qlN-oL> tnandere 
 
 [r. z. khshu coll. § 46, g et 128, a, y] 
 qaavoIj scire 
 
 [r. z. etap. da (AAS) coll. § 128, a, y] 
 
 > - O. 
 
 s. qlXajjj crescere ) 
 
 [r. z. rud, s. ^ coll. § 54, f et 
 67, b, d] 
 
 s. 
 
 y 
 
 q' yi, unde 
 
 y 
 
 s - l5>?- 
 unde ^>Aajj-=> 
 
 & 
 
Verba anomala in qJ § 177. 
 
 Inf. 
 
 ) s ' (§ 128, a, o) i. q. 
 
 sordes facere 
 [r. z. iritli (§ 54, f)] 
 s. vivere 2 ) 
 
 [r. z. j i, jiv, s. coll. § 128, a, y] 
 decere 
 
 [r. z. khshi, s. fg coll. § 58, d, a et 
 128, a, y] 
 
 y 
 
 s. lav are ~J 
 
 [r. z. <jud ; s. snj coll. § 54 ; f. 58 ; a et 
 67, b, <] 
 
 ^X^*o S s. qX » ^ s. QiAxj^i Jiere 2 ) 
 
 [r. z. gared forma auct. radicis z. gar, 
 s. nr (it) cl. 9 coll. § 54, f et 67, b, d] 
 qX^oLs similem esse 
 
 [r. z. et s. ml; coll. s. 3 trrrR et 
 § 128, a, y] 
 
 s. s. QLXjyii respicere 
 
 [r. z. kar, s. 3iT, d*fH (§ 128, a, y ) 
 
 o (§ i)] 
 
 posse ; cf. supra ^X^i x ) 
 
 143 
 
 Imp. 
 
 ^Lii 
 
 i 
 
 yi, 
 
 
 
 Not. 1. Pro \Ji imp. verbi ^XaJ^I et LaJ imp. verbi qX.**!-o etiam 
 
 scribitur et ^Laj, unde \j\ etc. et ^ £ j!_o 
 
 etc.; vid. supra § 169, a, not. 2; § 170, c, not. 4 et § 173, a, not. 
 
 Alia verbi qX**^,! forma est ^Xav^I ornare et posse correpta vocali 
 secundae syllabae, qua posteriore significatione etiam alia forma 
 
 ^X*~jIj in usu est, l) pro ! posito, de q. v. § 123, a, []. 
 
144 
 
 l)e verbis. 
 
 Not. 2. Verb ovum . et qx~~.£ primitiva forma 
 
 j ] 
 
 q^j et qXav^-*' fuisse videtur, quum in imperativo haec lit. . 
 
 y 
 
 rursus appareat. Conf. s. imp. j_£. — Eadem di 
 
 causa verborum qa~*j et formae primitivae sine dubio sun 
 
 et quum in imp. vocalis i producta appareat. 
 
 b) Lit. ,j* ante o assimilatione e den tali aspiratt 
 orta (§ 54, f) compensatin’ lit. q vel syllaba 
 
 Inf. 
 
 Imp. 
 
 qxx*££; coll. s. frangere 
 
 [r. z. 9 kend s. 9 cid ( 9 cind), s. 
 cl. 7 (§ 54, f et 58, f)] 
 sedere facere ') 
 sedere 2 ) 
 
 [utriusque verbi r. z. had, s. coll, 
 fore (§54, f et 65, b) + Q (§ 123, i)] 
 
 
 Cr 
 
 
 Not. 1. Verbum ^jx*~Lio est causale producta voc. CL 6X 
 
 sedere ortum, ut ex , qx^!*A^ ex Qxiiljo (§ 126 , a), 
 
 cuius imp. ad usitatiorem causativi formam qA-o^C^) refe- 
 
 rendus videtur. 
 
 Not. 2. Pro qX*x,£o leguntur etiam in lex. persicis formae decurtatae 
 0 xaw.j B. et F. et pro imp. ^x.-io forma decurtata qju; B. 
 
 c) Lit. u« ad radicem pertinens permutatur cum j 
 (§ 54, i) et vocalis praecedens d transit in voca- 
 lem i radicis. 
 
 Inf. 
 
 Imp. 
 
 qxx.L> surgere — jjx.s> 
 [r. z. khiz (§ 54, i)] 
 
Verba anomala in qJ § 177. 
 
 145 
 
 d) Lit. u*, ad radicem pertinens, permutatur cum 
 aspirata » (§ 49, II, /?). 
 
 Inf. 
 
 q 10*.;>. x ) s. salire ; liberari 
 
 [r. z. j anh (j ah) , s. 3W (§ 54, f)] 
 cupere, velle 
 
 [r. s. trerer pro F3PR (z. qad?)] 
 liberari 
 
 [r. z. raz, s. rs (§ 49, 1, a et 54, f)] 
 diminuere 
 
 [coll. z. kaqu, phi. D2, p. iS 
 (§ 49, I, a et 54, a)] 
 
 Imp. 
 
 , unde 
 
 unde qJ.-J 3 !^- 
 vj , unde qJ._a_$\ 
 sir, unde qiXa-PIT 
 
 Not. 1. In lex. F. legitur etiam imp. regularis verbi qX.w„> 
 
 sine exemplo. 
 
 e) Alia forma ad radicem pertinens substituitur. 
 
 Inf. 
 
 q!0*o ligare x ) 
 
 [r. z. band, s. coll. § 54, f 
 et 65, a] 
 
 coniungere x ) 
 
 [r. verbi qX,*.j coll. § 66, c -f- 
 
 (§ 123, dj] 
 
 rumpere 2 ) 
 
 [r. z. qar, s. TFT (ti) cl. 9 -)- & 
 (§ 123, h)] ' 
 
 Imp. 
 
 JJj, unde qJs.jJ.Xj 
 
 iAL-o 
 
 -7 
 
 V. 
 
 , unde qJ.A-w,j 
 
 Not. 1. Lit. o* verbi formae assimilatione orta est ex dentali 
 
 aspirata radicis (§ 54, f) lit. n radicis simul eiecta (§ 65, a). Eo- 
 dem modo zend. .op o»a»J b a q t a , pers. &jJ*>.j ligatus, adiecta par- 
 ticipii temiinationc ajpo ta, pers. io, a radice band for- 
 
 19 
 
146 
 
 De verbis. 
 
 matum est. — Idem valet de verbo ex praef. (§ 123, d) t 
 
 verbo qaa», pro ^XaaO, lit. L-J cum . permntata (§ 66, c), composit* 
 
 Not. 2. De verbo vid. supra § 176, d not. 2 sub alia form 
 
 q A^ AAa^ . 
 
 178. Verba in praemissa lit. <j x. In verbis rej 
 
 gularibus haec lit. sibilans, quum ad ipsam radicem pertineati 
 in imperativo remanet; in anomalis autem verbis aut cum ali; 
 sibilanti permutatur aut in lit. ^ transit. Quum lit. muta <j 
 ante infinitivi terminationem literae sonorae ., quae ii 
 radice est, locum obtinuerit, quia sequitur altera lit. muta cl 
 (§ 62, a), abiecta infinitivi terminatione lit. primitiva ^ rursu 
 compareat necesse est. Pauca etiam verba in imperativ' 
 aliarn form am substituimt. 
 
 a) Lit. c£ , ad radicem pertinens, retiuetur e 
 verbum est regulare, e. g. 
 
 Inf. Imp. 
 
 y > 
 
 interjicere 
 
 [r. z. kush, s. gra cl. 9J 
 
 Not. Hue referenda etiam videntur verba jXvCa. suligere r. z. carj 
 
 forma aucta radicis z. (jar et qXXv.e-S madefacere , d. q. v. supp 
 lex. nostri s. v. , quae tamen imperativo et temporibus ab illo deri 
 vatis carere dicit Lumsden (1. 1. t. I, p. 68). Chodzko omittr 
 
 v. et imperativum verbi ignotum esse dicit 
 
 V. infra ^XXC.id § 178, d. 
 
 b) Lit. J i cum alia sibilanti j (§ 58, c, d) vel (j* 
 (§ 58, c, s) permutatur, p r o ducta si mul ante liter an 
 
 v o c a 1 i i. 
 
 Inf. Imp. 
 
 ^^XxiLsi extollere coll. al. forma qX;>! i\ p. 138 1 
 
 [r. z. rag, s. 4" cii (§ 123, b)] 
 
Verba anomala in qJ §178. 
 
 147 
 
 Inf. 
 
 neve 
 
 [r. z. ric, s. fra cl. 7] 
 
 y y 
 
 scribere 
 
 [r. z. pish, s. ftm cl. 7 -(- q (§ 123, i)] 
 
 Imp. 
 
 l ri) 
 
 y 
 
 Not. Verb. QXxcLri ab imp. jLsI verbi derivandum est, lit. j 
 
 cum (ji> permutata (§ 54, k, *). — Verb, ex F., Bb. 
 
 ortum videtur, lit. jj* cum O* permutata (§ 54, k, {), unde imp. 
 producta voc. i et aliae verbi formae F. et B. 
 
 derivantur. — Eodem modo imp. yi ex ortus est, lit. (ji> 
 
 cum (jm permutata (§ 58, c, «) et voc. i producta. 
 
 c) Lit. ijj* transit in liter am, radicis, quacum 
 est commutata (§ 62, a). 
 
 Inf. 
 
 ^yCi;Lol implere 
 
 [r. z. bar, s. WT -|- o' (§ 123 , c)] 
 QiLiiiviS opinari 
 
 [r. z. et s. kar -f- (§ 123, c)] 
 
 deglutire 
 
 [r. z. bar, s. wr -j- (§ 123, b)] 
 
 existimare 
 
 [r. z. dar, s. tot -j- q (§ 123, i) 
 praef. (_> (§ 124)] 
 
 tenere 
 
 [r. z. dar, s. vjtJ 
 s. seminare 
 
 [r. z. karesh, s. offer J 
 -yLicu *) vertere 
 
 [r. z. varet, s. (§ 47, c)] 
 
 Imp. 
 
 .Uot, unde 
 
 s. 
 
 Jiy\ 
 
 
 do 
 
 ,Gr 
 
148 
 
 De verbis. 
 
 Inf. 
 
 transire 
 
 r 
 
 lX_ 5 idem 
 
 [utriusque verbi r. z. tar, s. ht 
 (*) cl. 1 + ^ (§ 123, h)] 
 
 y, m 
 
 0^*1 committer e 
 
 [r. z. mar (pro lunar), s. ott 
 + & (§ 123, h)] 
 
 ping ere 
 
 [r. z. et s. kar -f- Q (§ 123, i)] 
 2 ) plicare 
 
 [r. z. varet, s. + 0 (§i23,;)] 
 
 Imp. 
 
 unde 
 
 s. 
 
 jA-A 
 
 unde qAwj^l«A 
 
 \£j, unde qJ^ Jo 
 j_jj, unde 0<X>5 et 
 
 
 Not. 1. Verb. proprie est caus. verbi ut 
 
 caus. verbi et caus. verbi qaa*w£o (§ 126, a). 
 
 Not. 2. De verbo v. infra § 178, d, not. 2 ad v. per- 
 
 tinentem. 
 
 d) Alia verbi forma substituitur. 
 
 Inf- Imp. 
 
 0 A^cJ;l s. 0 .xx^c! B. s. F. 1 ) madej'acere j\J-\ ab 
 
 -) s<? vertere a 0 JuOyf J 
 
 [r. z. varet, s. j 
 
 0 XAP 3 ) relinquere Jjj a 0 JuJl? i 
 
 [r. z. liarez, s. (ssr, ^tth)] 
 
 Not. 1. Alia verbi forma est qO,AI, unde imp. JJ.\. Plura de hoc I 
 verbo eiusque radice v. in suppl. lex. nostri s. v. V. etiam § 178, a, 
 not. 
 
 Not. 2. Verb. qaAO est alia forma verbi qiXjJA , cuius r. z. est 
 
Verba anomala in § 179. 
 
 149 
 
 varet, lit. r raclicis ante in fji, mutata (§ 58, b et 62, a), ab- 
 
 iecta simul lit. t radicis, ut in verbo cognato = qO, «.j s. 
 
 o 0wj0,jj. 
 
 ISot. 3. A 1 61 1) . est alia forma verbi qAaJL? (qlXaJLw?) B. et 
 
 ad r. z. harez referendum, cuius lit. r cum lit. I in qA-JJ 5 per- 
 mutata est, in qXXw.? prorsus evanuit, in cognato qA* 4L? autem 
 integra remansit (§ 62, b et d, l). 
 
 179. Verba iii praemissa lit. v_i sunt regularia, 
 i hanc literam in imperative retinent. In anomalis lit. v_i aut 
 um labial, u et j permutatur (§ 61, c) aut plane abiicitur 
 .ut denique alia verbi forma substituitur. 
 
 a) Lit. o retine tur et verbum est regulare. 
 
 Inf. 
 
 Imp. 
 
 i^y&bCco x ) finclere 
 
 3 .. 3 
 
 j'jii—l iXi efjiorescere a 
 
 Not. 1. Utriusque verbi et Q*aJ\4 r. z. est kbshub, s. tITH 
 
 et quum pro Cii etiam usitatum sit ^Xa_i s. fortasse 
 
 etiam qaTJ findere, fodere et qX: J) tundere aliae formae sunt ver- 
 borum qajIjCu, et Q^CalLi et ad eandem r. z. klishub, s. 
 referendae, nam complexui z. khsb, s. 3 non solum respondet 
 vel {i&m), sed etiam lit. simplex (jii et d) (diT) coll. § 45, e 
 
 et 58, d, a et e, 2. — In lex. Men. legitur et 
 
 b) Lit. permutatur cum t-i (§ 61, c). 
 Inf. Imp. 
 
 3^- 3^ 
 
 (^XaAii) : ) coniurbari 
 
 F r. z. kbsliub, s. svr 4- ' 
 
 (§123, a)] 
 
 ^jXslj' ( 0 ^aj) lucere, iorquere 
 [r. z. et s. tap] 
 
 v >Ij , unde qAajIj 
 
150 
 
 De verbis 
 
 Inf. 
 
 ; s. q&zj *) verrere 
 [r. z. rup, s. *rq] 
 
 ^Xslx£ festinare 
 
 [r. z. et s. tap -f <_£ (§ 123, g)] 
 quietum, patientem esse 
 
 [r. z. khshub, s. sw coll, 
 suppl. lex. nostri s. v.j 
 
 q * sj ^3 f alter e 
 
 [r. z. dab s. dav s. dlv -|- j 
 (§ 123, e), quum ex 
 
 i ortum sit (§ 67, b, d)] 
 tundere 
 
 [r. z. khshub, a. gw coll. 
 § 179, a, not. 1] 
 
 ^-a-sLj 2 ) invenire 
 
 [r. z. ap (&f), s. ^mr -{- Lj = bl 
 phi. proT (§ 123, a, /?)] 
 
 Imp. 
 
 
 unde 
 
 unde 
 
 
 unde qiXoj/ 
 
 
 Not. 1. Imp. a verbo SHL. producta vocali u deducendus 
 
 cst, qua longa vocali », 1 alia quoque huius generis verba, ut 
 
 ^ i 
 
 scripta sunt. Formas leviores esse q.-a.^, et 
 
 diserte dicit auctor grammaticae pers. ed. Splieth (p. 43) : 
 
 0”°*J * 
 
 iAajLc -AaS") \aa 12 j. 
 
 u\.j) OLaSLST L_AJLb 
 
 a - j 15 o-H? 
 
 Not. 2. Pro imperativo V_Jo etiam dici posse affirmat lex. Seven 
 
 Seas (t. VII, p. 47, 1. 2) auctor. Antiquior verbi -jAili forma est 
 ^asIj! coll. phi. pnDX’N = pnDN 1 et pa. ay aft an, quae cum 
 z. Ayapta coliaerere videtur. 
 
Verba anomala in qJ § 179. 
 
 151 
 
 c) Lit. v_j permutatur cum lit. ^ (§ 61, c). 
 Inf. 
 
 
 zre 
 
 [r. z. liarp s. hrap?, s. FuJ 
 finder e, fodere 
 
 [ r. z. k h s h u b , s. srw coll. 
 § 179, a, not. 1] 
 
 loqui 
 
 [r. ap. gub coll. agaubatk 
 Beh. I, 84, 90, al.] 
 
 Imp. 
 
 V 
 
 fit, unde 
 
 y. 
 
 Not. Hue quoque referendum est verbuni ^AiLLci (§ 61, c) audire, 
 
 - y 
 
 quae est alia forma verbi qOja»w imp. ^.XXi ; vid. supra § 170, b. 
 
 d) Lit. o abiicitur. 
 
 Inf. 
 
 Imp. 
 
 ^asjlXj accipere 
 
 [r. z. harp s. hrap?, s. 
 
 (§ 123, d)] 
 
 e) Lit. abiecta vocali 8 radicis simul producitur. 
 
 Inf. 
 
 qaSj? capere 
 
 [r. z. garew, ap. garb, ved. *m, 8 . Tn»] 
 
 Imp. 
 
 f) Alia forma substituitur. 
 
 Inf. 
 
 dor mire 
 
 [r. z. qap, s. coll. § 46, e] 
 > 
 
 qaLa perforare 
 
 [r. z. 9 i f , s. fgu] 
 
 Imp. 
 
 y 
 
 y 
 
 wsS-W 
 
152 
 
 De verbis. 
 
 Imp. 
 
 Not. Haec quatuor verba contracta videntur ex aliis formis , quae i; 
 
 — exeunt , quia in imperativo lit. O remanet. Lexica forma 
 ^Jy.XsLi- B., QcX.A^a<w F., B. rc vera exhibent, quibu 
 
 addenda videtur forma , et quum in grammatica lexic 
 
 Seven Seas adiuncta (t. VII, p. 47 init.) formae iAXa~> , cXX 2 a< e 
 uXXs-ii ut aoristi verborum ^Xa3» , qX&w et ^Xaji afferantur , no) 
 dubito , quin imperativi modo propositi recte sint formati. Quo* 
 probatur etiam causativis horum verborum, quae ab his imperativorur 
 formis addita terminatione qlX-oI-^- sunt deducta , ut 
 qnAjoLx&au etc. — Lumsden (1. 1. t. I p. 70) verbo im 
 
 i > 
 
 perativum >_aav^> a q^Aa^-wa;^ (cf. Seven Seas t. VII p. 43, 1. 6 
 
 > j 
 
 et verbo Q.Xa*« imperativum ' aa.w a qAaaa-w attribuit ; verbui 
 
 ^yCaAX. prorsus omisit, verbi autem qX^j imperativum 
 hoc versu e Sadii Bost. depromto probare studet : b' 
 
 : "a C ? ^^Xai ,Ng>- ^vajLa.w ^.^JvAa^- ti? eilAai XJ ' 1 CIUU 
 
 tamen secundum hemist. falso vertit : be silent; why do you praii 
 me so much? Accedit quod hie versus falso lectus est pro genuine 
 
 quem exhibet ed. Grafii (p. 399, 1. 10) : <3L*» 
 
 oAf joLaj sz*- b' Jo c^a-gi, in quo est non 
 
 subst., ut vertendum sit : „ caput extulit senex ex occulto ; respice quo 
 responsum dedit seni dignum .“ Sed imp. o^aA legitur etiam in g 
 pers. Ibrahimi (1. 1. p. 84), pro quo tamen Chodzko aft'ert 
 qui praeterea animadvertit, verbum ^Xa^j hodie inusitatum esse. Imp< 
 
 rativum a v. ^Xag_J et ^XaJI = ^ Xa.cc i (§ 63, a, l) non formari die 
 auctor lex. Raschidi (1. 1. p. 44). Magis usitatae videntur formae cognats 
 
 ^.^AAA^i et QXaXii d. q. v. suppl. lexici nostri s. v. — Aliorui 
 verborum ^Xai>, ^.jXflAv et ^XaKXi imperativi sec. Chodzko sunt 
 
 Inf. 
 
 ^jXaJvXt mirari 
 
 [r. z. khshub, s. sw coll. § 45, e et 
 58, d, ct et e, 2] 
 
 ^Xa^i abscondere 
 
 [r.z. ghup? pro gup + 0 (§ 123, i) ] 
 
 
Verba impersonalia § 180. 
 
 153 
 
 ct v , i et et sec. Ibrahim < ■*-***.:>, 
 
 et q«i tamen pro ^yis.d> aliam verbi formam 
 
 recepit. Imperativum pro \^s.su* attribuit etiam auctor lexici 
 
 Rascbidi (1. 1. p. 43) verbo Cf. § 65, b. Denique 
 
 in lex. Seven Seas (t. VII p. 47 init.) imperativus :> bisce 
 
 versibus probatur, metr. : (jX.J_y.A- jXlc Li a-i-'o yJO & _-cLil 
 
 O&A 1 ^Loj .i>\ y j*o {& i. e. „Pullus camdi matri 
 
 suae dixit : itinere facto aliquamdiu recumbe u et ■& 
 
 ,J,U.A xlXs iys & o_f 
 
 i. e. „Oculos tollens turbatus e somno dixit : calamitatem me nominas, 
 attamen dicis ne dormias u , quibus adde versum Bostani (1. 1. p. 399, 
 
 1. 2) : So <5? qAA! »AJj tS 
 
 o>jLA fo sJyo i. e. v O homo vivens, si loquendi facultas 
 
 tibi est, ne cubent labia tua , unum super alterum, ita ut talis mortui 
 recordari non possis. u 
 
 VERBA IMPERSONALIA. 
 
 i r 
 
 180. Verba imper son alia sunt oportere et 
 
 QXAvuLi decere, quae in 3 tantum pers. sing, aoristi, praesentis 
 et imperfecti sunt usitata. Itaque dicitur : 
 
 Aoristus. Praesens Imperfect urn. 
 
 lXjIj 
 
 
 8 . 
 
 
 ■ cum vel sine ao 
 
 ' s * ^ 5 ^ s# 
 
 wXjLw 
 
 iXjL-W 
 
 B. 
 
 
 
 8 . 
 
 Legitur etiam praet. abs. ciA.^oL Fr. 28, 17 et AjIA inter- 
 dum significat i. q. loLyi n ne sit; ne fiat“ e. g. metr. : 
 
 t\jlj _y-A.*g A 1^1*0 tS lXjLaJ ^ 
 
 i. e. v Ne languescat nobis opera; situla non semper recte e.r.it 
 ex aqua. u Bh. s. v. 
 
 20 
 
154 
 
 Be verbis. 
 
 181. Synonym um verbi est B. s. 0 lVoL~, 
 
 F. et ut impersonale in 3 pers. sing, eorundem temporum 
 usurpatur, ut Fr. 28, 17; Oi_,w Chr. Sell. 83, 202; 
 
 Sp. Chr. 81, 12; Chr. Sell. 57, 398. — Utrumque 
 
 verbum etiam significat dignum esse, qua tamen significatione, 
 ut alia verba, per omnes personas flecti solet. 
 
 182. Ut in dialecto phi. et pa. ita in lingua persica im- 
 
 personaliter usurpatur potestas, cui supplemus verbum 
 
 subst. est, quasi dicimus potestas est pro possibile est, licet, 
 gall, on peut; unde i. q. posse e. g. in hoc. hem., 
 
 metr. yfiiXA : ^-fy i. e. si opem ferre 
 
 non possum Sec. Nam. 312 fin. Idem significat e A prae- 
 
 posita part, (§ 135) ad tempus praesens magis indicandum. 
 Nam quocum consentit phi. ptQin (Sp. Hg. § 133, Just! 
 Bund. p. Ills, v.) et pa. tuan (Sp. Pg. § 90), proprie 
 est nom. act. suff. q! e rad. y = z. et s. tu posse formatum 
 et significat potestas, potentia (c^-vd y >li' ^fy Bh. 
 
 s. v. Qijj'ii) , unde comp. poss. (non habens potestatem) 
 
 i. q. impotens coll, qju qui videre non potest et yf 0 lyb 
 
 qui prehendere non potest. Inde dicitur o!* 3 S. 0/ Q \y 
 facere licet; q'_*j dicer e licet; edere licet; qIjj 
 
 ire licet, sim. ; sed ^\y referri etiam potest ad 1 et 2 pers., 
 quum dicant y ^y pro y y[y surgere possum 
 
 et P ro o'FJ (ily* ire potes et qI y per se positum 
 
 etiam significat i. q. oS ^\y licet facere et i. q. f\y facere 
 poles et i. q. y\y possum, ut lex. Bh. auctor hisce verbis docet : 
 
 <j\y ^yoy y^\j 
 
 oS y?£**A 8-^3 oS Jail L 6 y>A 
 
 y*-r. Lj*j q' ^fy^ olj-’b 
 
 (joLs* j jui y & tar >-Xji yg y\y+ £>S y\y^ C>S o'y 
 
 L^3 >— y*_) y 
 
 JU/ a ^y\y soyp* y y 
 
Verba impersonalia § 181 — 183. 
 
 155 
 
 jA lj ^ jJ qIjJ fO & JwOL*.««l 
 
 c\*>o ^jLXxo t!? v_^«.s>Lo j, 1 j’ i 3 L*i! A & ^#.Ai _j-?^_j 
 
 ^*3S & ( _ 5 *- > '^ & aAil b oA q!jj ^ 5 ! & 0 !^' 
 
 & l£5t*^ iAj^ 0 olr* l./ --^ 0 ^ ^< 5 ^ o 
 
 & oLgj J+, ^.^Ij.j l j^2>'is' jC> lj' sS ■& AA y*±\ Aub |>yw j! v^-wA 1 ’ 
 
 A**- O^j 0^-5 L5 > c ' 3 AlV-S A" L5^ 
 
 'w^A.Xj AA^O p O'"^ 3"^ ^ A|A* 
 
 C*t> olAA 5 Lf^ q-*--^ jr? Bh. Alia exempla leguntur 
 
 Gul. 96, 23; 152, 1 . ult. Sp. Chr. 16, 9; 18 med. 25, 2 . 3. 
 Pend. 5 7 fin. FI. Ali’s Spr. 19, 6 ; 37, med.; 51, 4. 
 
 183. Verba impersonalia eodem modo ac verbum auxiliare 
 futuro simplici formando inserviens construnntur, 
 sequente nimirum infinitivo apocopato, ut oA A.jb oportet facere, 
 c^. 2 ? q'j.j dicere licet. In poetico autem sermone infinitivus 
 
 etiam praecedere potest e. g. L* r me 
 
 nominare oportet mundi creatorem u Fr. 19, 12 ; lAilyo lXjO 
 nvidere non potest u FI. Ali’s Spr. 35, 1. antep. Haud raro 
 tamen vulgaris quoque infinitivi forma in qj vel qO post verba 
 impersonalia legitur e. g. oA vXjIj «A.jAJIj q.Au* 
 qOA (AjIj buXj^Xa^j i. e. „ loquendum est considerate et agendum 
 laudabiliter u Gul. 146, 18. 19 et in hoc versu, metr. AO-s;* : 
 
 0 ! A uA *^3 gfidd & ^ J j'3 5 ^°y ** l5^ 
 
 qOA i. e. „ Tgnobilibus , qui homines afjligunt , ullo modo bene- 
 
 facere non licet a ex Anv. Sooh. f. 93, r. 1. 21 desumto. 
 
 Praeterea verba impersonalia A.jb et JolA construuntur 
 cum coniunctione aA ut, quae tamen etiam omitti potest, ut 
 dicant e. g. iAjU; pluere potest et !y> lXjUi 
 
 fieri potest , ut rex me advocet, d. q. plura v. in Synt. 
 
DE NOMINIBUS. 
 
 GENUS. 
 
 184. Persae ut in aliis orationis partibus ita in nomini- 
 bus genera non distinguunt ulla terminatione. Genus re- 
 rum inanimatarum in lingua persica nullum est, ut dies , 
 
 nox, domus, somnus, anima, yj sagitta, 
 
 mens ; sexus autem hominum ceterorumque animantium 
 aut propriis nominibus exprimitur, ut jCs. j pater; j}\ ss 
 
 mater; f rater; y jy> soror ; Oy vir ; y femina; s. 
 
 y 
 
 filias ; filia; j^xf s. puella et ancilla opp. 
 
 y ... y 
 
 t. servus ; gallus; qLJ’Ls s. £y (s. 
 
 Cbodzko) gallina; t. aries; ovis (Cbodzko 
 addit wwwl s. qLjjJ equus admissarius; ^bolo equa ; yy 5os; 
 jli vacca [etiam 60s]; lA-y*. senex; cXy*. yyS' anus; 
 
 maritus et s. „_»i" 9. wb> uxor} aut, ubi commune 
 est utriusque sexus nomen neque ex orationis contextu genus 
 nominis cognosci potest, appositis vocibus quibusdam, quae 
 sexum designant, ut Oy vir; femina ; .*+.1 filius ; j^xf puella 
 de hominibus , et y s. aJ mas ; sJ>U femina de animalibus. — 
 Tales voces nominibus aut praeponuntur, ut oriantur composita 
 determinativa , aut instar adiectivorum ope vocalis *(§21 6) 
 postponuntur ; e. g. Jyo yo senex, q: yj vetula, kXSOy men- 
 
 dicus, mulier mendicans, fSy bos, ^liaoU vacca, y yX ; 
 
 leo, J leones, bOu# leaena , »oL« leaenae al. 
 
 Not. Excepta dialecto zend. et antiquiore persica, quae una cum lingua 
 sanscrita tria genera distinguunt, ceterae dialecti persicae, phi. et 
 pars, in exprimendo genere cum lingua persica consentiunt, sed de- 
 sunt exempla, quibus probari possit parsicam dialectum ad genus 
 
Genua § 184 — 185. Numerua § 186. 
 
 157 
 
 masc. et fem. accuratius definiendum vocabula apponere , qualia sunt 
 ^ et solo (Sp. Pg. p. 49). — Voc. J = phi. nar est 
 zend. ?x>/ nar s. A>7joy nar a, s. JTR s. vocabuli autem 
 = pbl. origo a zend. 7aj Po-VAJ € m&tar, nom. mita = 
 
 s. JTTrT, nom. JTTfTT, mater deducenda videtur. 
 
 185. Saepe diversum genus arabicis quoque nominibus, 
 
 uibus Persae utuntur, distingui solet, ut clilectus, ami- 
 
 <is et dilecta , arnica ; mortuus et yy>y mortua. 
 
 ..diectiva autem arabica semper genere masculino adhibentur, 
 t y*^. filius gratus et jjyw filia grata, ^Jijguo 
 
 qua invalida. 
 
 Nominibus feminini generis Chodzko (1. 1. § 1 11) adnume- 
 at duas voces persicas in ^ -i- terminatas arnica et y\> matrona 
 
 t voc. *jls> domina (proprie regis uxor ) et tJU+f minima. 
 
 NUMERUS. 
 
 186. Numeri nominum substantivorum et, quae substan- 
 ivorum vice funguntur, adiectivorum duo sunt : Singularis 
 t Pluralis. 
 
 Forma Dualis propria prorsus caret lingua persica. In 
 
 rabicis vocabulis dualis arabicus adhiberi solet e. g. 
 
 >ar calceorum , calcei Gul. 110, 6 et Bost. 335, 89, ubi schol. 
 
 uterpretatur : y ^ j Joii y ; rarius arabici 
 
 iualis terminationem etiam persicis vocabulis adiectam 
 
 egimus, ut in QjJdj Spieg. Chr. 1 18, 4 infra et in y 
 
 'ocabulo ad normam y formato Bh., quo usus est oUaJ 
 
 in hoc vs., metr. yj .y b 
 
 y> oVi. y & i. e. „ Ex quo sol tuus 
 
 •adios emisit, Khordsdn duos soles possedit. a 
 
 Pluralis duae sunt terminationes q! — et l$>, quarum 
 )riorem qI bominum ceterorumque animantium nominibus 
 
158 
 
 De nominibus. 
 
 affigere lex est universalis e. g. oy> s. j»jy> homo, pi. s 
 
 ; ( .jj mulier , pi. q'j y, »Li’ hos , pi. 0 ^A ; y> asinus, pi 
 L -,Li> ; leo, pi. Attamen nomina animalium ratiom 
 
 carentium etiam terminationem \J> assumere possunt, ut dican 
 e. g. camelus, pi. et y equus, pi. e 
 
 L^javI ; avis, pi. et Lgiyo al. 
 
 Posterior L S>, in sermone vulgari auctoribus I br all in 
 
 (1. 1. p. 26) et Chodzko (1. 1. § 125) maxime usitata, rerun 
 quidem inanimatarum nominibus propria est, ut lapis 
 
 pi. IfkjUv; £ j liortus, pi. LpL; Jj onus, pi. l5^l>; gvA thesaurus 
 pi. al. ; sed saepius cum altera q! commutatur, neqm 
 
 in adhibenda una alterave terminatione alia lex statuenda est 
 quam usus loquendi. Sic usitata est terminatio q! in ; X:> 
 
 stella; oAst sol; oculus ; vena; Qi>lj unguis; ^ vitis 
 
 sLA herba al. ; in aliis autem nominibus utraque terminate 
 et l3> promiscue usurpatur, qualia sunt dies; nox 
 verbum; uA labium; manus; ^L>pes; super- 
 
 cilium; gemma JU; qjJj ^_aJb sc ^ 10 ^ 
 
 in Sec. Nam. p. 8, 1. 8); arbor; swyo fructus ; jA rose 
 
 al. ; denique in nonnullis nominibus unius altei’iusve termina 
 tionis usus simul vocabuli significationem immutat, ut e. g 
 L^jjA significet colla et optimates , proceres; Lsy* capitc 
 
 et a [ -AN praefecti, duces. 
 
 Not. De usu terminationis plur. qI haec leguntur in lex. Bh. I p. 5'. 
 init. : s! 'o-.vJ q! *-*-b >-XjI 
 
 -S >S jbLo q! & wdA & qIjIjAj 
 
 {j ' 3 A^-r* ji (J*Ut y^-wO & qL 
 
 B ^J.NA.,0 bi y* ^ 
 
 sS iAii i.xai & jlo (jjA qA 
 
 ^UoLAy Oj qIj^ U! 
 
Numerus § 187 — 190. 
 
 159 
 
 y ) '* 5 ^*' ^ 3-b" * iF - ^ Qrri ’ * 
 
 0“' l ^-5 oL*"^i olr^-S 
 
 qLXavOj 0^-5 0^^-5 0^“^-5 0^^-5 
 
 ob^> jO &_C ^. m .9 ^wVsLu! qI^Li_5 qU—!^ 
 
 tX^ilj ^».*i 2 c &Xj!j 1 (^L*.** ob^* (S^ 7^ ^-wbki 
 
 ^LiPO i^<o^jvAyo Uj5" i^a/Q ob*.i b V_ ^Jj ibU 
 
 ^J^l.AaAsAM lXaJ^I>Xa^" ^ L^AV»w^ L/- 1 -^ j-i O^j-5 
 
 ->... 
 
 O'^ d *^ 5 ol>^5 O^^y-5' 
 
 187. Pluralis terminationes L -j!— et l£> nominibus, quae in 
 lias consonantes quam 1, ^ et a occultum exeunt, sine ulla 
 lutatione affiguntur, ut exempla modo allata docent. 
 
 188. Nomina autem, quorum ultima lit. est I vel 3 in 
 ocali sui generis quiescens ante pluralis terminationem ^1 
 
 el l3> literam ^5 euphonicam (§ 26) assumunt, ut lib sapiens, 
 1. qIjIjIo ; L> pes, pi. Lg_jL et qLLj ; _}JkX-j calumniator, pi. 
 jS pila, pi. bgjji’. 
 
 Post lit. 3 interdum etiam omissa est lit. euph. ^ 5 , e. g. 
 
 ^ 3 
 
 ;li brachium , pi. Gul. 26 fin.; 3 X .0 pulcer, pi. 
 
 os. et Sul. 21 fin.; 3 jl supercilium, pi. L^jl et Bh. 
 
 . v., et pluralis vocabuli bo avus est ^bibo Chr. Sell. 32, 79 
 it. bf pro euph. posita, d. q. v. infra § 190 not. 
 
 189. Eadem lit. ^5 reperitur in perpaucis nominibus, quae 
 liis consonantibus terminantur, ut jbw annus, pi. ^bJbw, prae- 
 
 er L^il-w et C .^L- Fr. 20, 1 ; Chr. Sch. 26, 6 , unde xjbJbw ; 
 .» mensis, pi. praeter l_£?U et qL^U Bh., unde jJL^Le. 
 
 190. Nominibus, quae in a occultum exeunt, pluralis ter- 
 ninatio q 1 — ope ^ eupbonici affigitur, lit. a interdum ex- 
 
 >ressa plerumque tamen omissa (§ 94, b), e. g. a>Xo servus, 
 > 
 
 »1. qL?iXo; aJya mortuus, pi. QbfaO-a Pend. 45, 1 . — Eadem 
 lomina ante pluralis terminationem lit. a occultam amittere 
 olent (§ 94, d), e. g. &-ol> vestis, pi. L^«L>; aosli liber, pi. l^li. 
 
160 
 
 De nominibus. 
 
 Not. Persarum grammatici pluralis temiinationes qIj et statuunl 
 sed separandae sunt literae aJ et ^5 a terminatione ^.jt, quum 1 . ^ 
 sit mere euphonica, 1 . autem a primitiva ti) descendat in nomin 
 bus pbl. adhuc usitata, quae tamen prorsus abiecta est a) in nominibv 
 pa. et pers. vocalibus d, i et ft terminatis, e. g. lilj sapiens , p; 
 dan a, pbl. tflljio, pi. pa. d knag an s. danlyln, ph 
 
 ; Ia**^ rusticus, pa. rucjta, phi. JIaaw^j, pi. q 1 j_aavj^j, p; 
 ruijtagan s. qLLaa*.^, , pbl. qI^La*»*^j ; Lo avus, pi. qIALo col 
 pld. ^Laj , z. nykka; bo piscis , pa. mkhi, pld. Aa^ ^o , p 
 
 P a - mkhigan, phi. qIXa^Lo. Cf. peccatum, pa. ah I 
 = ptl. “jinx J iff libra — pbl. “pjfrori; y^j genu = pb 
 “JUXT s. Z. zh nu; ^.aj robur , pa. nird = phi. ■jiTj, cl 
 
 b) in persicis , quae in ts occultum exeunt, quibus respondent nomin 
 pars, vocali a terminata (§ 92), e. g. opes, pa. qasta = 
 
 pbl. i^-aav!^> ; suXaj servus, pa. banda = phi. 'iluk/.j, pi. 
 pa. bandagkn, phi. qI^lXaJ. Lit. A" igitur in terminatione pi 
 qI?, pa. e primitiva bi emollita est (§ 47, a). V. Sp. Pg. § 32 
 
 191. In quibusdam nominibus persicis pluralis in q! etian 
 
 ut singularis usurpatur, e. g. i. q. »J->= nuntius; 
 
 i. q. vp* cilium ; i. q. AiJ> dens ; s - qU^jLi mer-\ 
 
 cator, qui proprie est pi. voc. njjj a ffj forum , ope suffix 
 relat. b formati significatione : is qui in foro (Jjl j) sedet e 
 mercaturam exercet Bh. ; i. q- s. j* caput B. Hu< 
 
 pertinet etiam voc. qIaj i. q. bjjl Deus B. ; qua signification! 
 in parsica quoque dial, usitatum est coll. Sp. Pg. 190, 18 
 
 192. Alia pluralis terminatio cum arabica femininoruir 
 
 consentiens est vel oL> (raro Chodzko), si sing, 
 
 exit in s occultum, ut blanditiae , pi. oLbjt^i ; arx, 
 
 pi. oLs^Jls; s. ibLbjj s. epistola, pi. Jones. 
 
 Lumsclen et oLpOLAUa Chodzko; commis- 
 sion pi. Chodzko; t>jy£ terra salsugine abundans , 
 
 pi. obOjjA Chodzko. Sed reperitur tantum in nonnullis 
 libris persicis recentiore tempore in India editis , ut in vita 
 
Kumerus § 191 — 194. 
 
 161 
 
 Nadir Schdhi, in libro Tuti-Namah , Hatim-Tai al. et ab in- 
 corrupta persici sermonis integritate plane abhorret. — Prae- 
 terea usitata est term. ar. ol in voc. persicis ot-ywOyw loca 
 \frigida et d!ja«wO'’ loca calula coll. H. Mong. t. I, 214; Not. 
 et Extr. t. XIV, 1, 208 et in oliL pi. vocis ex ar. 
 deliratio decurtatae et in voc. cagataico Jo I tribus, cuius plur. 
 est oLd-J secundum Chodzko (1. 1. § 130) al. 
 
 193. Denique Persae in haud paucis vocabulis persicis 
 pluralis fracti arabici unam alteramve formam imitati sunt, 
 quam praeter usitatum pluralem persicum adbibent e. g. 
 
 pi. H. Selj. 195, 10; pi. ibid. 246, 8; ^L^j' 
 
 3 
 
 pi. ; JLXa$> pi. pi. ^j.S' pi. q^I; 
 
 pi. u-dyi; 0 yl^> pi- o^ Li> P 1 - 
 
 pi. qasI&j; P^* o^L 3 d. <!• pl ura v - in lex. nostro. 
 
 194. In arabicis nominibus praeter pluralem sanum et 
 fractum etiam persica pluralis terminatio vel l£> usitata est, 
 
 e. g. JjLc sapiens, pi. ^^LsLe; pro ar. maeror, pi. 0 Le 
 ad analogiam syn. pers. s. tempus , pi. 
 
 Ux*_j ; i,sJv£. stipendium, pi. Quum autem Persae mul- 
 
 tos plurales fractos arabicos ut singulares usurpent (§ 107, a), 
 hisce nominibus etiam persicam pluralis terminationem vel 
 
 U> affigunt e. g. Lai ab j-yd princeps, pi. ignobilis, 
 
 vilis pro iJiiuv a sg. JiLw, pi- qIXUav; a dominus, 
 
 princeps, pi. qLiI^I ; ab f- i- q- virgo, pi. 
 
 a pars, pi. ; odoi ab boni mores , pi. ; 
 
 jLd ab Jod spes , pi. LgJLoT 5 oiLb! a o~> latus, pi. L^sLbt; 
 od'-i? ab 00-2? res mira , pi. — Hue pertinent etiam 
 
 exempla oi^Lo portus maritimi, oloLs? res mirae et 
 vitia a Chodzko (1. 1. p. 73) allata, ex quibus patet recentiore 
 
 21 
 
162 
 
 De nominibus. 
 
 tempore pluralibus fractis, quales sunt^,oL*j, et 
 
 pro persica terminatione q! vel IP etiam arabicam ot affigi 
 
 posse. 
 
 11)5. Pluralis duplicis exemplum est quod 
 
 legitur in hoc versu poetae a b auctore lex. Bh. I, 135 
 
 allato, metr. y* >obt 
 
 xxjjj.-’ iAi sA^o ,j~S i. e. v Diebus tuis in mensa falla- 
 ciae mundi ignobiles , homines facti, duleiariis amygdalinis se 
 satiaverunt. u 
 
 Eiusdem generis sunt formae rariores pluralium trium 
 pronominum : s. IpI/s pro La; s. IpU-Si pro vel 
 
 qLjIj pro U s. UiLiol pro qL&uI, quae tamen in bonis 
 Persarum scriptis vix unquam reperiuntur. V. Seven Seas 
 t. VII p. 34, 1. 19 et Lumsden 1. 1. t. II p. 75 et 76. 
 Sed IpL/s et lPu.& in sermone vulgari usitata esse contendit 
 Chodzko 1. 1. p. 108 n. 1. — V. etiam LP^JLxi in lex. 
 nostro. 
 
 Not. In dialecto parsica exstant etiam plur. terminationes ,.jl et IP 
 (LaP, ay'jjhO h y a ) , quarum tamen posterior IP maxime usitata est. 
 In pehlevica autem dialecto sola est plur. terminatio an = p. 
 cuius origo a terminatione genitivi plur. zend. vel sanscr. & ra 
 (z. am, s. 3ITJT) ducenda est, quod probant etiam themata plu- 
 ralia pron. 1 et 2 ps. U et L*..vi coll, osset. max et smax, quae ad gen. 
 plur. z. alimakem et yushmakeru, s. WTcfiTT et Gu4 Ida 44 
 tantummodo referenda sunt. Auctore Boppio (Vg. 2 I, § 240) hoc 
 suff. j! e terminatione acc. pi. s. H ortum est. Attamen in 
 recentioribus praesertim libris pbl., ut in Bundebesli , alia quoque j 
 terminatio pbl. Ljj , quae etiam in dialecto parsica usitata est et 
 proprie adverbiis formandis inservit (Sp. Hg. § 45 et 150 ; Sp. Pg. 
 
 § 31 sqq.) , ad pluralem formandum usurpatur, e. g. = p. 
 
 LgPji" a sing. , p. Vj.i mons B. 24, 10; et oW-' 
 
 p. a sing. v_jt, p. v_»>S aqua B. 25, ult. ; = p. PA 5j I 
 
Numerus § 195. 
 
 163 
 
 a sing. O , p. Jluvius B. 50, 14 et L^^***^- = p. 
 a sing. , p. fons B. 55, 2. Interdum Ljj alii plu- 
 
 ralis termination! q! affix a lcgitur, e. g. likxjljl ceteri 
 
 monies B. 18, 14, pro quo al. 1. B. 21, 15 legitur (iVjoljt 
 
 sine terminatione LgJ. — Talis formationis adverbialis reliquiae quum 
 adliuc supersint in adv. persicis Lg-iii solum, LiPjlj per vices, L?-jO> 
 longo tempore, diu , quae simillima sunt adverbiis persicis altera plu- 
 ralis terminatione q! formatis , ut q i diluculo, 
 
 mane; s. ^LPU^-Sao = j»i s. uljC^vo tempore 
 
 matutino, mane ; tempore verno = » ^ Bost. 400, 
 
 3 et 14; = soli subito al., baud ineptum videtur plur. 
 
 terminationcm IP in hac terminatione adverbiali Lgj agnoscere. — 
 Quum suff. IP proprie plurali rerum inanimatarum formando inserviat, 
 Boppius (Vg. 2 t. I § 241) ad nomina gen. neutr., quae zend. in 
 a n h = sanscr. ’TO exeunt , recurrens hoc suff. a primitiva 
 horum nominum terminatione nom., acc. et voc. an ha (aonha) 
 pro usitata ao derivat, cui responderet ap. d h d s. aba, si buius 
 terminationis in dial. ap. ullum superesset exemplum. — Sed 
 veram terminationis plur. pbl. Lgj, pa. hd, by a, p. Lp originem 
 invenisse mibi videtur vir doct. Lerch in commentations ,, fiber das 
 Pluralsuffix im Ossetischen“ inseripta (Bulletin de l’Ac. imp. de St. 
 Petersb. t. VIII p. 43 — 50), quum dicat illi respondere terminationem 
 osset. t c a s. t‘a = kurd. te (in edit. Erzerum. = di, -d) eam- 
 que aut solam aut pluralis terminationi usitatiori affixam plurali for- 
 mando inservire , ut sit e. g. kurd. (kurmandi) plur. comp, kele- 
 sanete praedones = plurali simplici kelesete, plane ut supra 
 allatus plur. phi. est i. q. plur. yi montes. Terminatio 
 
 autem osset. t c a, t c a, kurd. te primitive est articulus = notae Izafet 
 vel Kesrae descriptionis et ad relativum ap. tya referenda (§ 198 
 not. l). Praeterea articulus adbibitus est ad flexionem, quae evanuit, 
 quasi compensandam. Sic in dial, osset. nominativo et accusativo 
 definito affigebatur demonstr. je (sec. Schiefner ja), quod postea, 
 quum suff. t c a ad plur. distinguendum usurparetur, pro terminatione 
 liabita est eamque ob causam cum suffixo plur. quasi coaluit. Eo- 
 
 dem modo explicanda videtur lit. (jj coniunctiva in plur. phi. yi 
 
 = montes. 
 
164 
 
 De nominibus. 
 
 DE CASUUM FORMATIONE. 
 
 196. Persica declinatio a sanscrita et zendica prorsus dis- 
 crepans duas tantum casuum terminationes , utriusque numeri 
 communes, distinguit, quarum una genitivum exprimit, altera 
 dativum et accusativum. 
 
 NOMINATIVUS. 
 
 19 7. Nominativus proprio charactere prorsus carens in 
 singulari nuda nominis forma exprimitur, in plurali autem 
 huius numeri terminationibus et lP ; § 186 — 195 accu- 
 tius descriptis. 
 
 GENITIVUS. 
 
 198. Genitivi character est vocalis i nomini regenti affixa 
 
 et Kesra relativa (^sLtot s-wA) a PP e ^ ata ; quum Persae lianc 
 > 
 
 nominis regentis (ol**a*) cum nomine recto (xxlt ^Juoai) con- 
 iunctionem, quamlzafet i. e. relationem dicunt, plane 
 
 ut Hebraei, non in nomine recto sed in regenti exprimant, e. g. 
 jlXj nomen jiatris , jC>l* filii matris. Sed usurpatur 
 
 etiam hoc Iz&fet in appositione e. g. 
 
 arbor Ardk; qj-SF.o- fluvius Jaihun i. e. Oxus 
 
 fluvius ; urbs Tus; qLj! regnum Persiae et in 
 
 comparatione oA'utol s. e. g. ^lj 
 
 arundo gutturis i. q. arteria aspera (A« pty£), quia instar 
 arundinis est ; (Sjx tympanum ventris , quia venter tym- 
 
 P 
 
 pano similis est; A xjL> nutrix nubis , quia nubes nutricis 
 instar irrigat ; oL (jibs cubicularius venti i. e. ventus, qui instar 
 cubicularii res expandit. Plura de usu genitivi v. in Syntaxi. 
 
 Not. 1. Genitivi notam Izafet, quaeum etiam vocalis i descriptionis 
 consentit substantivis cum adiectivis coniungendis inserviens (§ 216 
 
Casuum formatio § 196. Nominativus § 197. Genitivus § 198. 1 b 5 
 
 et 217 not. 2), proprie esse relativum dialectovum antiquiorum persi- 
 earum , quod articuli vices gerit , communis est virorum doctorum 
 opinio. In dialecto phi. et parsica exprimitur etiam lit. J i. De 
 origine autem huius Izafet viri docti in diversas sententias aheunt, quum 
 alii illam notam derivent a relativo zend. y a (Zeitschrift f. d. 
 
 K. des M. t. 4 p. 436 ; Sp. Hg. § 50 p. 65 et Pg. § 37 p. 52), alii 
 a relativo ap. tya (Bopp Vg. 2 t. I p. 471 — 476). Sane relativum 
 z. ya aut per casus flexum aut forma neutrali noininativi et accusa- 
 tivi yat hyat s. ooAJJJjwa yyat) positum etiam 
 
 articuli postpositi vices gerere potest , d. q. v. Sp. Zg. § 293 sqq. 
 coll, ahv&o aiftvataijcit h y a t c £ mananho i. e. duorum mun- 
 dorum, corporei et spiritualis Y. 28, 2; aidyunam hyat uruno 
 animae equitum Y. 39, 4 coll. Yt. 13, 154, ubi yat pro hyat. 
 Quum vero dialectus ap. cognatione proxima sit pehlevicae, parsicae 
 et persicae eiusque relativum tya, nom. hya, instar articuli ac- 
 cipiendum sit sive ante substantiva , ut g a u m a t a hya magus 
 i. e. Gaum&ta o Magus Beh. I, 46 et in acc. gaumdtam tyam 
 magum i. e. Gaum&tam tov Magum Beh. I, 49 et 50, sive ante 
 adiectivum ad praecedens substantivnm relatum , ut kara hya 
 hamitriya i. e. populus o inimicus Beh. I, 79 et 80 coll. II, 30 
 et 31, sive interdum etiam ante genitivum , quem sequitur nomen 
 regens, ut hya kuraus putra i. e. o Kvyov viog Beh. I, 39. 53, 
 sive denique, quod saepissime invenitur, instar articuli postpositum 
 nominativo vel accusativo singularis nominis substantivi, quod sequi- 
 tur genitivus vel pro genitivo locativus ah illo dependens, ut karam 
 tyam n ad'itabirahya i. e. ilium exercitum tov Nad'itabiri 
 Beh. I, 88 et 89 et avam karam tyam babirauv (loc.) i. e. 
 ilium populum tov Balylone Beh. Ill, 84 et 85 , sine dubio prae- 
 ferenda est sententia illorum , qui notae Izafet originem a relativo 
 ap. tya, nom. hya, repetunt , quod probatur etiam comparatione 
 cum dialecto persica, quae kurmandi nomen habet, a viro doct. 
 Lerch in comment. „iiber das Pluralsuffix im Ossetischen“ (Bull, 
 de l’acad. imp. des sc. de St. Petersbourg t. VIII p. 43 sqq.) instituta. 
 Nam articulo i dialectorum pehlevicae , parsicae , zazae et persicae 
 respondet articulus in dial, kurmandi usitatus , qui in sing, praeter i 
 etiam sonat a, e et e , in plur. autem di et d eaque articuli forma 
 ob lit. d minime referri potest ad rel. z. ya, sed facile explicantur 
 et sing, et plur. formae, si ad rel. ap. tya, nom. hya, referuntur, 
 quum lit. d articuli plur. respondeat lit. t formae tya et vocales 
 
166 
 
 De nominibua. 
 
 i, a, e et e ex nominativo hya ortae sint, cuius lit. initialis l 
 facilius evanescere potuit quam litera t formae t y a. 
 
 199. Si nomen regens terminatin' lit. » occulta, genitivi 
 
 p 
 
 nota i ope signi * apponitur (§41 et 94), ut ^LLL, ser- 
 ous Sultani. 
 
 200. Si nomen regens exit in litt. 1 vel s in vocali su: 
 generis quiescentes, lit. ^ eupbonica (§ 26) : Ja relationit , 
 (obl/tof ^c'j) dicta in fine adiicitur, quae genitivi signum i ac 
 cipiat. Quam quidem literam, quum grammatici ut Hamzan 
 
 <* P 
 
 lenem »q£) efferendam esse dicant, Hamza quoque signi 
 
 p 
 
 saepe insignitam invenies aut cum illo permutatam, e. g. ^cL 
 a.*ls pes ai'cis H. Mong. t. I p. 206, 1. 12 coll. 0 »s> (j:Lj pe. 
 
 P 
 
 suus Pend. p. 12 , 1. 8 ; superficies terrae coll. 
 
 frons foliorum H. Mong. t. I p. 64, 1. 4; p. 194, Lie 
 _jj" in vultu tuo Pend. 66 , 7 ; navicula 
 
 nautarum H. Mong. 1 . 1 p. 152, 1. 1 ; cf. p. 266, 1. 15. Sec. nam 
 p. 137, 1. 13. 15; p. 139, 1. 14. 16 ; p. 141, 1. 15. 18. - 
 
 Contra autem dicitur v-jLaM fil . j radius solis ; ♦b' bos terrai 
 
 quum lit. ^ consonantis vim liabeat. 
 
 201. In nominibus ipsa lit. ^5 terminatis haec lit., u 
 solet, genitivi nota i insignitur et instar Hamzae lenis, mod 
 
 P - 
 
 superscriptae modo omissae pronuntiatur, e. g. q! sensu 
 
 eius H. Mong. t. I p. 32, 1. 7 ; sL&oLj servitium regis ibidj 
 
 P 
 
 p. 276, 1. 2; d5Lx amaritudo mortis Pend. p. 40, 1. 14 
 
 15; cf. etiam Sec. nam. p. 141, 1. 14; vinum purur 
 
 Pend. 82 med. 
 
 Metro exigente banc literam duplicare licet, ut in vers 
 poetae^'b> a Lumsdenio (1. 1. t. II, p. 247) allato, metr. 
 
Genitivus § 199 — 202. 
 
 167 
 
 A5 ,0 ^pJtcbcj, i. e. „ Licet amentia 
 
 nea propter amorem tuum finem et modum transient .“ 
 
 202. In quibusdam vocabulis genitivi nota i ex usu lo- 
 piendi omitti solet. Tabs omissio, quam Persarum grammatici 
 iLto! s. mUs! «iaS vocant, locum habet : 
 
 1 ) in vocabulis, quae significaut possessor, dominus sim., 
 
 it pro wAj'j , et amator et inimicus 
 
 de quibus lex. Bb. auctor dicit : ® qjvAj 
 
 i Ji 2 J jb jjLw i'.BvC yw-jlJW J.Xjo 
 
 \j! f aiLto! «Iaaj < Ajijj <_as>Lo _iiai JJ;/: iAj! aiLiai 
 
 dj Qj-r^ uXi^L\i>* v_aS>Lo jjr-s,'.* .uVi- Joliw d-»^ u-a>Lo JJ;/« 
 
 s. 
 
 ^vAa5>’~o ^Lc j\ nsuoI h.mS q.iAj ouiLfij aiutoi jdaib d-»» 
 
 \ji j? ai-obi ? q! lX-oUu, Bli. Exempla sunt : 
 
 la>u> homo cordatus et vir religiosus , sanctus ; ^aaj! 
 i. c — b‘ i. q. rex, imperator ; dUi" ^=>Lo i. q. tuV 
 
 oerfectus, excellent ; oba <_a.:>Lo i. q. dives-, J£> v_a:>Lo virtute 
 
 oraeditus ; vji -ya s. .ax praefectus maris ; prae- 
 
 r ectus rei tormentariae Ji> _ya admissionum magisler; pS a.jIj 
 
 vicarius benig n it atis 1) e i ; (jrjCo u>oij vicar ins Dei met. Chalifa , 
 w; iA-j.c d-* successor ; dj benefactor-, »ol> OLbLc amator 
 
 vini-, jSJx venandi studiosus ; jUj obblc lusui aleatorio 
 
 deditus ; Ly> a verecundia aversus ; qUIs* Q-j-biO a re 
 
 domestica alienatus } qui a promissione vel voto 
 abhorret ; 
 
 2 ) in praepositione versus, ad in Scbahn. saepius usi- 
 
 tata, de qua lex. Bh. auctor dicit : aAac » ~>~S '}$ 
 
 \aaax j* p 1 Bb. e. g. ( 0 » 20, 12; 
 
 23, 9; ibid. 29, 24; ibid. 31, 8 ; 
 
 3 ) in voc. dimidium e. g. q'j *-0 dimidium panis Sp. 
 Chr. 14, fin., ubi vocalis metrica addenda est coll. J,li p.jg cum 
 art. indef. Gul. 18, 17; j*j ^ meridies ; u^. 2 ; media nox 
 
168 
 
 De nominibus. 
 
 ( Ijji vjxxd xi'uto^S ^ jiaiw xi qI y>2 x.^oLo> Bh. 
 
 S. V. w»-vi j 
 
 4) in voc. o 5 i, ( j*j, w, ^to , y* , »lii et qLjs, in quibus 
 tamen omissio notae genitivi i non semper observatur, sed 
 maxime ex usu loquendi pendet : 
 
 a) j.i initium in compositione ^ jjl initium diei et 
 
 initium uoctis ■ a a 3 aj 
 
 iS 0 I j> 5 yAAV ^^.Xj X^\jLx^»* 8*a\aW A iNSlxj! 8 _aW.3 ^ — ^-AA*. ^ I 
 
 IajI i xsLiJ 1 }! Bh. ) , sed metro exigente dicitur jji 
 
 ut in lioc vs. ; metr. : pX~.O^j (jixaij qj-^- & 
 
 \j/> ,_Xji <w>Li» v3»i J-?'* ® (TJ )jii A ') i. e. 
 
 v Si extremitas cincinnorurn illius in manum meam cadit , ex- 
 animor, instar infantum prima node somnus me complectitur ; u 
 
 b) (jxo postica pars in compositione j'j-jO ( j W j quod post 
 murum est\ sx>yf quod post vicum est ; loj ,jxo dies peren- 
 dinus. Sed ut adv. loci significatione pone , post aut seorsim 
 vel praecedente praepositione ope Izafet cum sequenti nomine 
 coniuugitur, aut seorsim sequente j! construitur, d. q. v. lex.; 
 
 c) xj pars inferior, imum rei, e. g. JsLxo xj i. e. res vilio- 
 
 res , exigui pretii , quae post venditionem remanent (xsL=i jhiiu 
 Bh.) ; xj s. x j s. lxx» xj s. xJl.o xj s. xj s. 
 
 xiUxj xj s. xc-> xj i. e. met. parvum, quod superest ex vino 
 in fundo poculi, sim., qua tamen significatione sec. lex. Bh. 
 auctorem etiam xj dicere licet (xj ^ sS v*Lxj| ujLii :l xjj/ 
 
 jxi XsLtoLj !_Xji Xslxo"$S X^^xji _5 lAilf. q! ► X<ixxXi» j-aav 
 
 Bh.) ; fjj xj s. fju xj i. q. forum (qI? xsLtoifi ^.js* xsl/toL 
 ; ijlj Bh.) ; sed dicitur Ij xj, xj, J,!Jw_a_ss xj', Jo xj 
 
 (xsLtolj Bh.) ; 
 
Genitivus § 202. 
 
 169 
 
 d) in compositione ^ s. q/:!o pcs s. radi- 
 
 ces montis (»o\-4 jjg aiLtot Bh.) ; 
 
 e) in quibusdam compositionibus, e. g. j.1^1 ^ exitus 
 
 rei, finis ; primus soinnus ; finis , limes ; 
 
 ... -E 
 
 buLa y~ summa capitalis coll. f qL^.5 &jU j* Schahn. 
 
 . 3 d. Mohl t. I, 8; .jjA/a yM locus, quo quis divertit; 
 
 'empus, quo quis a curis vel negotiis liber sibi soli vacat; 
 jm s. bjjJs _w s. j*. praefectus agminis, dux exercitus ; 
 ^ fons; m finis , confinia , limites; 
 
 extremitas digiti; J6 praefectus , praepositus; sed dicitur 
 
 stiam et (xsbsl aiLtoL Bh. ) et 
 
 jt J? siUsi Bh.) et ji jffi aiLisL 
 
 Bh.) , et _v. met. quantitas exigua (xsLtoL Bh.) diversum 
 
 est a \Z~j jj», quod significat met. ordinatio vel dispositio ne- 
 jotii Bh. et proposition, cogitatum, optatum B. Plures alias 
 eiusmodi compositiones v. in lex. — Contra autem dicitur 
 jj-JLi .m propre extremum lecti i. q. cervical (wLisb Bh.) ; 
 
 f) sLi; in compositione sL& rex mundi et »L& 
 
 praefectus , in cuius manu sunt reditus ex vectigalibus viariis 
 
 (&sl&l Bh.) ; 
 
 g) ^Lys in quibusdam compositionibus, ut lj ^Lya s. ^Lye 
 SC^-Lj s. oL> ^Ly® i. q. femoralia et i. q. —f pudenda; 
 
 5) in compositionibus saepius usitatis, quales sunt : 
 pro v_j! lotio sacra (LsUXwlj y&» c.*.;. tLstcj xil*o!j 
 
 svXii JasL* q! xaiLj Bh.) j 
 
 j j <— >! vulg. i. q. honos (»Us! jiL-toL 
 
 Bh.) coll. O^-XS ^ 5 jj ; x-j! f Pend. 66, 3; yjLywl 
 
 mola aquaria pro lj! (_*.!; fluxus aquae, torrens ; 
 
 v->i s. pro o! castor ; S. S. 
 
 22 
 
170 
 
 De nominibus. 
 
 invasio noeturna (wUst ^ *lXj. wutoL Bh.) opp. 
 £yj=> (c^Jli B.) ; J.aIZ pro j-i Jij', unde ar. ^l*JL> flos 
 
 malt punicae ; .£.£..0 et X&^j arunclo saccharifera («.Ias» 
 
 Bh.) , qunm contra dicant J^.s idem (eiuCoL Bh.); 
 jijlj j.j pro nundinae ; pro o-,*i ingraius 
 
 (lXj! a.s.,o"}S £ Jiai Bh.) ; qjj ^ pro qJ; id, 
 quod substernunt sellcie equestri (o-i£j sS bO»j siLtob J^t j2. 
 e^X£ Bh.) : jLr_> pro jU ^Ls*- locus precibus fa- 
 
 ciendis ; ,Jl& L pes vexilli, pro quo taiuen etiam .Jlc ^Lj dicitui 
 (\iUsl i. iLolj Bh.), sim. 
 
 Hue pertinet etiam omissio notae genitivi i in nom. pro- 
 priis, ut pro pbli. 
 
 203. Praeterea genitivi notam i etiam supprimere licet.; 
 
 si metrum exigit, e. g. & * xi. £ ; pro *. — /« — £ — • 
 
 Chr. Sch. 87, 8; ^Ot o,^j pro ^J>! Gul. 152, 18: 
 
 Jjjt pro ij.l in hoc vers., metr. ^JiX/a : ^s***.*ls.x *:>• ® 
 
 v3ji *•£ & .0 i. e. „ qgxvnmm s^TiSMi'j 
 
 latet in jigura huius idoli , quod primus adoro a , et si nom 
 
 £ 
 
 regens in » lene exit, e. g. ^5' pro 20 Lw.jL£ *5 
 
 Chr. Sch. 31, 58; uj! e.Li pro v_j! siai Sec. Nam. p. 3 1 
 atp. coll. Sp. Chr. 56, 15 sqq., ubi schol. : v^iLxsi y£a j uj! eii 
 i^.aCa ^£jJj>Lait nJ oa..*.I >sAcli iAjt dif 
 
 Oj._j v^.-sL- /to! aX~Ij; contra legitur »Jai Schahnl 
 
 ed. Mohl t. II p. 340 vs. 1560; cf. etiam s 
 
 , w>( lodi.r *.Si, nsLoL Bh.) et kz^-jS , 
 
 et ; s-z>j.Z==>. — Eadem de causa omittitur etiam nota geni 
 
 tivi i et Ivesra description^ in voc. Jilius t 0 L-^ji 
 
Genitivus § 203 — 205. 
 
 171 
 
 Jut j? ^iUs^t ? jiia* »S Bh.) , cuius lex. auctor affert versus, 
 
 O GO o 
 
 in quibus leguntur exempla : AVO , sitf 
 
 o 
 
 et et in vocabulo, quod praecedit nomini recto Out 
 
 c o 
 
 Zkws e. g. Jjjt ^oJo m nomine T)ei\ J^jI (j*L gratiae Deo 
 (agantur). 
 
 204. Genitivus possessivus etiam circumscribi 
 potest aut praepositione ;t ah , e.r ante nomen rectum posita 
 
 aut pronoinine dem. ^t vel L -,tjt genitivi instar cum sequenti 
 nomine vel pronomine coniuncto, ut dici possit e. g. 
 c^a-a.! j'A_j j! s. o—a.’ jl\-j t .,tjt (lomus patris est et 
 
 0 ! &jls* s. o-jwj! t - jtj, t aoLs> clomus illius est. Exempla 
 
 sunt OAAAidaJLA jt i.*is liaec arx Sultani est Not. et Extr. 
 t. IX p. 207; ^oXj ad voluntatern filiae Chr. Sch. 
 
 p. 103, vs. 273; ;l j*u ^tj jj j! (jaL»a* gratias ago 
 
 tibi, dein omnipotenti ibid. 54, 359; *AaL Jo. t A.P- 
 
 gratias (ago) domino coeli excelsi Soohr. p. 180, 5; j! 
 b'J.Aj aJbl non audit insipiens admonitionem amici pro 
 
 Juo Pend. 50, 12; j>Aj Jy> -^li nomen suum 
 
 patrisque\ *>LJi ^tj! ^av.o amicus quidam Calilae Anv. Sooh. 
 
 fol. 82 v., 1. 3; coll. f. 163 v., 1. 19 ; f. 77 v., 1. 15; ^aaj 
 y^sLa ^jj\ jilius quidam huius regis H. Mong. t. I, 301 
 
 not. 10 1; 1/toJt o-a-Ju^ j.yd hodie monu- 
 
 mentum Alii-ben- Musa Alricld est ibid., ubi plura alia exempla 
 editor attulit; o-a—ai ^.,tjt <Ji» Aaa 3 liSu Ju cista angusta 
 
 sors nostra est Schabn. ed. Mohl t. I, 132; ^tjt Jjjl *iL> ^j 1 
 ^.jtjt OAii ^iAA.t »o*j quis primus possedit hoc palatium? 
 
 respondit : avi mei erat Pend. 226. Alia exempla v. infra 
 § 252, c. 
 
 205. Alia denique genitivum possessivum circumscribendi 
 ratio in recentioribus libris et in sermone vulgari usitata 
 
172 
 
 De nominibus. 
 
 oritur adhibita voce arab. opes, possessio , eodem modo, quo 
 in lingua ar. vulgari genitivus synonymo circumscribi 
 
 solet , e. g. vJL* yjjA liber patris , quem pater possidet ; , 
 
 vid. Dornbay Gramm, ling. pers. p. 8. Attamen in multis 
 exemplis, quae grammatici afferunt, voc. etiam sensu 
 proprio opes, possessio verti potest, e. g. ^ c . u ^ .j 
 
 cuius est hie canis venaticus ? qA jLo mens est, vel L ^Ia 
 vester est , vel jws eorum est , coll, boc vs. car- 
 
 minis cuiusdam pastoricii Gilanensis a Cbodzko (1. 1. p. 114) 
 allato • ..A i u^li 
 
 %Xj ^ O -A^O 1 Q 
 
 i. e. n Nocte obscura , quum lupi rapiunt oves , ciiicinnos tuos 
 nigros religa instar monilis et veni ad me. Si mater tua nova 
 quaerit ex te, die (illi) : quod Dei erat pauper ibus dedi . a 
 
 DAT1VUS ET ACCUSATIVUS. 
 
 206. Dativi et accusativi nota est particula b nomini in 
 utroque numero postposita, ut !^,Jo patri et patrem , 
 patribus et patres. Saepe in poetico inprimis sermone uter- 
 que casus particula j* nomini praeposita exprimitur altera \j 
 sequente, et accusativus etiam sola particula y> altera b omissa, | 
 e. g. OkJ ^ b^J cuidam amicus erat Gul. 70, 11 ; 
 
 iX*»j monachum quendarn interrogabat ibid. 72, 10; bjt y> 
 iA,o illi centum denarios donaverat ibid. 129, | 
 16; otj Xjj obbb bj^^* jS> invidiae repudium remittas ne - 1 
 
 cesse est FI. Ali’s Spr. p. 15, 10; ol_A_? .-i b\/>u q! .a has 
 
 liter as aperuit Fr. 26, 16; oA ^Li xils» domum 
 
 illam Guschtdsbi nomine nuncupavit ibid 28, 22; cf. Chr. 1 
 Sch. 264, 11, ubi pro 62. v. 461 leg. 61. v. 446. 
 
 207. Si dativus et accusativus cum alio nomine sive 
 genitivo sive copula ^ sive per appositionem sunt coniuncti 
 
Dativus et accusativus § 206 — 209. 
 
 173 
 
 (five denique adiectivuw post se habent, particula \j non voci, 
 id quam proxime per tine t, sed illi, quae ultimum locum occu- 
 3 at, adiungitur, e. g. _j ■, . ► _y« ,0 portam Emiri et 
 
 Veziri et Sultani Gul. 35, 5 ; j'joi b«J_j. ^jb vexillo 
 
 't aulaeo certamen incidit ibid. 78, 21; ^5 
 
 diviti cuulam avaro anus jilius aegrotabat ibid. 
 
 143, 17. 
 
 208. Eadem de causa signum \j in fine integrae proposi- 
 
 ionis, quae pi*o dativo vel accusativo accipienda est, locum 
 
 £■ 
 
 ibtiuet, e. g. eum, qui equum ab 
 
 llo erepturus est, ad me perdue H. Selj. 208 fin. Inprimis 
 10 c valet de sententiis arabicis, quas Persae orationi intexere 
 ;olent, d. q. plura v. in Syntaxi. 
 
 209. Dativi signum b nunquam omittitur. Accusativi 
 lutem signum b poni solet, si obiectum est definitum, sed 
 >mittitur, si est indefinitum vel vagi quid exprimit, e. g. 
 
 Acli" significat scripsi epistoiam quameunque , sed 
 scripsi epistoiam, de qua sermo est, et in compositis ver- 
 jalibus, si nomen cum verbo quodam auxiliari, ut qOA , 
 
 al. coniungitur e. g. redire; Jjfij 
 
 interfere; morari; exspeetare, 
 
 il., d. q. v. § 273. In ambiguo autem sermone, quum duorum 
 aominum unum vel alterum pro obiecto haberi possit, accu- 
 <ativi signum b nomini, quod verum est obiectum, perspicui- 
 tatis causa addi solet e. g. Oj <Ajyj significare potest : 
 
 Yazid servum quendam percussit et servus quidam Yazidum 
 nercussit, quae tamen ambiguitas, signo b cum obiecto coniuncto 
 prorsus tollitur, ita ut dicendum sit Oj aut 
 
 J>j Inde sequitur, particulam b quasi vices gerere 
 
 articuli definiti, qito lingua pers. caret. Qua de causa etiam 
 
 saepe omittitur, si obiectum pronominibus qT, c>yi> al. 
 
 quodam modo est definitum, e. g. ^ j! ou memoria 
 
174 
 
 De nominibus. 
 
 retine lianc praeceptionem Pend. 58 tin. ; i.W 
 
 sentiet quatuor Mas alias (res adversas) invito animo ibid. 60 
 7 . y - \ ^ ^ ^ij {3l 
 
 molestiam tuam ab aliis amove, onus tuum nulli iniunge ibid 
 79, 1. Sed in definita quoqne oratione scriptores in addendt 
 particula ^ non semper inter se consentiunt, e. g. ji 
 
 jl ne vanum putes hunc sermonem Pend. 46, 6 
 
 Plura v. in syntaxi. — Interdum signum \j etiam abundan 
 dicit auctor gram. pers. lexico Raschidi praefixae (p. 29 ed 
 Splieth) , quod hoc hem. poetae Anvari probat, metr. 
 
 js- iXXXi 2 ol«j i. e. tempus complicat non nis 
 propter salutem. 
 
 Not. 1. Particula i. in dial. phi. et pars, signilicatione causa, propte 
 ^ • • * 
 
 usitata est et a Neriosengh respondenti s. ^El^JTT vel casu ablativ 
 verti solct. Nec desunt cxempla, ex quibus patct particulae i 
 ipsa persica lingua eandem signiiicationeni propter tribuendam ess< 
 Quin ipse lex. Bh. auctor hoc pro certo affirmat, quum interpretctur 
 h; huiusque rei testandae causa hunc versum poeta 
 afferat , metr. J — *>j : •} 2 oS_j_p jC> 
 
 iAXj & Oj 20 .3- j Aj ! (jix'j'i \j ^ jijL* 
 
 Oj Jo jo J 1 p i. e. „ Propter salutem coniecit ignem in domum 
 
 ira incensus increpuit insanum. u Aliud exemplum exhibet Quatre 
 mere ex opere gu^Sj.Xji oooj desumtum in Journ. d. Sav. 185 
 p. 379 : otj p bjbiol ^xJbJLe iJl i; ^ 
 
 Mirzd Ulug Baig, Ut eis se opponeret, equo cursori propositi si 
 habenas remisit , ubi \j signiticat propter, eo consilio, ut. Eodei 
 modo interpretandus est accusativus in exclamatione usitatus e. f 
 i. q. '3.3- propter s. per Deum! («J o>w*oi x-Ai ' 
 
 olj! ^c\ paXKj l^!(_\,3» Cl iAjO tAxS j *. j ^cij ,3* 
 
 Splieth 1. 1. p. 29) coll, hoc hem. poetae C /«L>, metr. „ : b'Jo 
 
 yi i. e. „ Per Deum! propitius esto mihi cord 
 
 expert t“ Sev. Seas t. VII, 34 et alio poetae metr. ^ ,Liax 
 
 (^'3.3- Jj„ya i. e. „C'or meum amitto, 
 
 cordati, per Deum! Chodzko 1. 1. p. 70, et h-wa's o sortem! Gu 
 
Dativus et accusativus $ 209 — 210. 
 
 175 
 
 70, 13; 86, 18, et I^^cSaa,!, profecto l , ut in hoc hem., metr. : 
 A^A *S JS 1 ' I i. e. ,, Profecto ! 
 
 quicunque animam possidet, amore rapitur ad Mas " Lu ms den 
 1. 1. t. If, p. 516 et 517. Antiquior autem particulae 'j forma est 
 
 5 , consilium in praepositione pers. ^ j_j causa, propter e praep. v > 
 
 et composita adhuc servata , cuius origo repetenda est a voc. 
 
 ap. r a d‘i y (§ 67, S), qui est ioc. sg. vocis ap. rad cogitatio, consilium 
 et significatione causa , propter usitatus in avahya r a d'iy ea de 
 causa, uleo Bh. I, 6. 51 ; IV, 47. 54. 62. a, 19, d. q. v. Sp. Keilinschr. 
 s. v. et Sp. Hg. p. 67 et 141 et Sp. Pg. p. 55. V. etiam Journ. 
 As. 1839 Avr. p. 313 sqq., ubi J. Muller vocum L et origi- 
 uem ad phi. CvO = p. st. via (§ 49, II, fi) referendam esse pluvi- 
 bus demonstrare conatus est. 
 
 Not. 2. Altera pavticula y * , quae in sola lingua persica dativo et 
 accusativo praefigitur, secundum Persarum grammaticos est expletiva, 
 orationi adomandac insevviens, passim etiam ad restringendum et ad 
 vim vocis magis augendam usitata ( ^ Ow*JA \\ 
 
 fsALs! A . “ )' ^ 
 
 ■^X. i 1 ■ j ^ .A , A^aS B •), 
 
 qua significatione non solum dativo vel accusativo praeposita legitur, 
 
 e. g. metr. A — a! <5: , eAv_* — *. 
 
 ^aC sS i. e. „Ad Mum (non ad alium 
 
 Aaav^aA B-) pervenit superbia et amor sui, cuius regnum 
 
 antiquum est et persona dives “ coll, hoc hem. Schahn. : ,*A>j y* 
 A^b bi i. e. r let urn clavae illius quis audet gustare? u , 
 
 sed etiam nominative, e. g. in hoc vs. Schahn. : t>5Lpji y ~. j 
 ,S AA t»A^, . .j c>aaA ^ «.i> Ay.J i. e. . Filius, qui coram 
 
 te contemptu dignus est , idem Me a Deo nutritus est “ et in al. hem. 
 
 AaAaaaj o’ j 9 G - ut vultus et coma illius mihi 
 
 placeaixt coll, multis aliis versibus Schahn. in ZDMG. t. X p. 168 
 et 171 allatis. — Particulum -X Ruckert ad. s. si H refert; sed 
 
 j 
 
 magis placet illius originem e r. z. 7-VJt mar, meminisse = s. 5RT 
 (^Jj) repetere , a qua etiam derivator pars. aj7aj« mar a, numerus 
 
 = phi. ”|"D , ut particula a idem sit vocabulum ac persicum 
 
 nomen y> , quod significatione numerus in libro Schahn. saepe usita- 
 tum est. 
 
17(5 
 
 De nominibus. 
 
 210. Saepe etiam dativns praepositione ao seu u et L 
 
 denotatur, ut I SjjJS filiam nigro (Aethiopi) dona 
 
 Gul. 52, 1; illi dixit Chr. Sch. 9, 111; J u 
 
 illi dixerunt H. Sam. 50, 6 coll. Chr. Sch. 10, 126. Quod 
 quldem dicendi genus recentiore aetate usitatissimum esse 
 docent Ibrahim (1. 1. p. 20) et Chodzko (1. 1. p. 68). 
 
 VOCATIVUS. 
 
 211. Vocativus nominativo exprimi solet praemissa 
 particula vocativa arabica ^1, vel persica ^cl o (tjj- — => 
 
 O rfls <bf- J J o-wiAi 
 
 ^ Lx! L**J 'wiiiUj j\ Bh.), 
 
 e. g. Jw_j o herns ! Fr. 29, 11; o pater l Gul. 
 
 87, 6; ,j;l o domine Deus! ibid. 83, 10. Pro 
 
 aliae quoque particulae syn. arabicae L, bl et LjjI usurpantur. 
 Interdum etiam omitti potest particula vocativa, ut in hoc hem. 
 poetae Jas-=>, metr. 
 
 i. e. cor meum omitto , o cordati, per Deum! Chodzko 1. 1. 
 p. 70. 
 
 212. Sed propria etiam est vocativi terminatio vocalis longa 
 a, nominibus in fine adiecta, in poetico tamen sermone et 
 
 in sublimiore orationis genere inprimis usitata, e. g. LdsL* o 
 pocillator ! Spec. poes. pers. p. 100; o Deus! Gul. 27, 
 
 15; uiA^> Jj o domine Deus! FI. Ali’s Spr. 61, 9. 
 
 Vocativo terminatione L- insignito etiam praemitti potest 
 particula vocativa ^ o, e. g. Luo o quam multi! FI. 
 Ali’s Spr. 37, 10; Jj— «-*o ^1 o quam multi 
 
 questus cupidi! ibid. 47, 8. 
 
 213. Eadem vocativi terminatio adiectivis affigitur, ut 
 
 Lw*i> o pulcrum, LVj o turpe , o parum, i-wo o multum. 
 
 Si adiectivum cum substantivo est coniunctum haec terminatio 
 aut alterutri aut utrique adiici potest, e. g. L»o seu 
 
Yocativua § 211 — 214. De nomine adiectivo § 215 — 217 . 177 
 
 o multa spes! FI. All’s Spr. 47, 3 et 11 ; L*o 
 o multae serae Jos. et Zul. 143, 1 coll. LoLLdu* et Uoy=> 
 in hoc versu poetae j,loL> , metr. : Uiltaiw lju 
 
 ( 30.1 qj o*j 
 
 i. e. j)0 quam improbus est rex, quern afjiigit id quod cordi 
 yratum est; o quam probus est Dervish, qui possidet thesaurum 
 tranquillitatis .“ Cf. infra § 272 sub suff. 1 b. 
 
 214. Reliqui casus, Ablativus, Instrumentalis et 
 Locativus praepositionibus exprimuntur. 
 
 Sequuntur casuum terminationes brevi in conspectu posi- 
 tae, qua in tabula genitivi nota ad nomen regens referenda est. 
 
 Sing. 
 
 Nom. — 
 
 t t 
 
 Gen. — («, g; s. g) 
 
 Dat. 1. — s. 5,— wc 
 Acc. I.— s. !, — ./os. — wo 
 
 Voc. J “ ^ 
 
 [ 1 — cum et sine ^ 5 ! 
 
 DE NOMINE ADIECTIVO. 
 
 215. Adiectiva pro substantivis posita substantivorum 
 etiam sequuntur declinationem et numeri mutationi sunt 
 obnoxia. 
 
 216. Cum substantivo autem coniunguntur adiectiva ope 
 vocalis i substantivo affixae, quam grammatici Kesra descrip- 
 
 tionis ( appellant, nec vel generis vel numeri 
 
 23 
 
 Plur. 
 
 O 
 
 O 5 
 
 0 >— 
 
 ;LP — S. 
 
 S. *0> — 
 
 bo 1 - s . y-y 
 
 l^O 1 — s. \JJ>— >s 
 
 bo’— s - bo’ y 
 
 s. 0 \-j* 
 
 1,0>— s. 1,0)— >1 
 d J. t 
 S. O— » 
 
 o'- l5‘ 
 
 0>— 
 
 t5' 
 
178 
 
 De nominibus. 
 
 subeuntj'mutationes , e. g. amicus antiquus , pi. 
 
 Not. De origine huius vocalis i, quae cum nota Izafet (§ 198) con- 
 sentit, supra § 198, not. 1 pluribus disputatum est. 
 
 217. De ratione huius vocalis scribendae et pronuntiandae 
 eaedem valent regulae, quas supra (§ 198 sqq.) de genitivi 
 
 P 
 
 nota Iz&fet exposuimus. Itaque dicitur : vestis 
 
 auro picta Chr. Scb. 2, 22; proelia atrocia 
 
 H. Mong. I p. 372, 1. 15; munera digna ibid. 
 
 P 
 
 p. 150, 1. 13; ^Lo ^ c s».o Sufius purus Pend. 182, 14; 
 
 vinum suave Chr. Sch. 7, 87 ; ( dorcas 
 
 pulcris oculis praedita ibid. 94, 119; dLo indoles bona 
 
 Gul. 190, 20 al. 
 
 Not. 1. Si substantivum exit in ! vel * quiescens lit. ^ euphonica 
 vocali Kesra descriptionis insignita etiam omitti potest, ut e. g. dicere 
 liceat *_!_/« yJi pro q ^ et Jr -A-yd pro 
 
 <5*^ Q u °d dicendi genus inprimis ad sermonem poeticuu 
 
 spectat, ut in JAajw pro Sec. nam - 137, 12 et 15. 
 
 Not. 2. Nullum igitur est discrimen inter Izafet et vocalem i Kesrair 
 descriptionis dictam , qua substantiva cum adiectivis coniunguntur 
 At veteres Persarum scriptores utramque notam in scribendo iti 
 distinxisse contendit lexici Sev. Seas auctor (t. VII p. 38, 1. 4 sqq.) 
 ut Kesram descriptionis litera apposita a genitivi nota Izafe 
 distinguerent et dicerent e. g. servus prudentis, set 
 
 ^./shLc- servus prudent. Quae quidem distinctio si ambigui I 
 tatis tantum tollendae causa est introducta , mirum sane videtur , cu 
 tam raro haec lit. ^ in persicis libris apposita reperiatur , eaque d 
 causa Lumsdenio (1. 1. t. II p. 265) facile assentiar, qui articulun 
 indefinitum (§ 272 sub ^ - II) hac lit. (jj expressum dicit. 
 
l)e yradibus comparationis § 218 — 219. 
 
 179 
 
 DE GRADIBUS COMPARATIONIS. 
 
 218. Comparativus et Superlativus a Positivo 
 formantur, prior adiecta tenninatione y, posterior terminatione 
 Qjj', e. g. bonus, -Axi melior , QjyAxi optimus; Aj malus, 
 
 yju s. yo peior, s. ^-yyj pessimus ; Ldo sapiens, ylilo 
 
 sapientior , ^yylilo sapientissimus ; Jy s. »\ celer , y'Jy s. yy 
 celerior. — Praeter ^yy alia etiam superlativi terminatio 
 s. a-o — nsitata est, e. g. et j super, supj ' a > o* J et 
 supremus q^jlXaL ^xj'ij i 
 
 magnus, ^xiyy maximus coll, schol. in Bost. 390, 15; ^*0 
 pone, post, qxjwo ultimus , extremus coll. Sp. Chr. 96 1. pit., 
 ubi opponitur qxXxxA’’ ; ao bonus , ^yy j s. a.xxy optimus (i. q. 
 
 Qjyy B.) ; Oji s.yi infra, QjJyj inferior, infimus (i. q. ^-yy; B.); 
 y" paucus , vilis , s. aAxA minor, minimus, vilior (^x**-. 
 
 aJy»y^ ^yyUAj yA B.); aA parvus, s. aJ.yA minimus 
 
 (i. q. ^y jyAsjyA B.); aw« magnus, Q-ysi s - maior, maximus 
 
 (i. q. ^_x_Ay B. i. q. QxAy schol. in Bost. 390, 3 
 
 et 15). 
 
 219. Ut in dialectis persicis cognatis et in lingua san- 
 
 scrita, ita etiam in persica lingua gradus comparationis e 
 praepositionibus et adverbiis formantur, e. g. f> retro, yjL 
 magis apertus coll. hoc. vs. poetae a lex. Bh. auctore 
 
 s. v. yA yA allato , metr. : oiii «“*-A j J yjlj qAo 
 
 i. e. os magis apertum est in aviditate instar fissurae; j — j 
 
 super, supra, yy superior, ^jyy s. ^yy supremus; y s. 
 gwxxM pone, post, yLwo B. s. yC.w»yx F. posterior; pZws, 
 
 multo magis coll. Sp. Chr. 14, fin.; y*j ante, yA*j 
 
 J 
 
 anterior; ywolj s. oJAfij ultra, yy*olj s. yCwiij s. y*Aj et 
 ysJailj ulterior, remotior B. ; yj infra, yyj inferior C. ; ly 
 super, supra et retro, post, yiy altior et magis retro F. ; yj 
 
180 
 
 De nominibus. 
 
 infra , f.f inferior Pend. 72, 5, inf mas J. ; L part, 
 
 removendi, .j'L longinquior, magis dis situs (i. q. fij, B.). 
 
 220. Eaedem coraparativi et superlativi terminationes 
 non solnm adiectivis arabicis aut substantivis pro adiectivis in 
 lingua persica usitatis, sed etiam ipsi arabici comparativi formae 
 
 y 
 
 Jjti! affiguntur e. g. difficilis , y**;o difficilior , 
 
 difficillimus ; proprie securitas, sed apud Persas i. q. ^axS 
 securus, comp, yyi = securior Bh. allato lioc vs. poe- 
 
 tae <^oIa 9 , metr. Jy, • i oy 
 
 s- 
 
 ji yVpi yyT i. e. „A T e dolore capitis affi- 
 ciaris hisce hominibus ignaris , o Sdjib, nullus angulus securior i 
 
 est quam solitudo tranquilla .aȣi cl a comp. arab. ^lacl maior; 
 
 - OS M 
 
 yJjl a comp. arab. melior Gul. 88, 1. 179, 4; yiji i. q. 
 melior, a comp. ar. ^ 5 I, quod lex. Bh. auctor sic interpretatur : 
 
 0*..*aaX N A. V A ^ J JtJ /V 
 
 allato hoc vs. poetae 
 
 M >% M ^ 
 
 metr. ^ y* & y qL^ 1 &5 .j^y »-b 
 
 JU>o ^ y oL j n Antias sub calantica habere melius profecto est , ! 
 quam ut extremi cincinni tui se complicent contra ventum tuum. a 
 
 Not. Comparativi suff. j' plane consentit cum z. A> 1m ro tar a, s. HT, 
 qua etiam ceterae dialecti , antiquior persica t a r a , pehlevica "IP et 
 parsica /x>rc, utuntur. Superlativo autem formando sola lingua 
 persica adhibet suff. qJ - s. \aj - , diversum ab usitato z. 
 
 J 
 
 tern a, s. fW, ap. tarn a et phi. □^n> pars. f>W s. > 0 *, quod aut 
 comparativo aut positive affigitur, ut oriatur e. g. a magnus |l 
 
 superlativus s. ^aS^J. Quum ex interpretatione lexico- 
 
 graphorum persicorum supra § 218 allata pateat suffixum — s. 
 Alj - etiam comparativo exprimendo adhiberi, ut e. g. voc. qaa^ I 
 s. Aaaa 3 significari possit i. q. minor et minimus et 
 
 s. xaa£/o i. q. yy,; J maior et maximus , facile eo 
 
 adduci possis, ut cum Boppio Vg.' § 289' p. 33 et 34) illius sufiixi 
 
De gradibus comparationis § 220 — 221. 
 
 181 
 
 originem ab altero comparativi suifixo z. exKAJJJ yanh, s. =TUTT 
 
 ' 
 
 s. OF , num. s. repetas , quod una cum respondeDti su- 
 
 perlativi suffixo z. jos'civ.) ista, s. =TT5 in ceteris quoque antiquiori- 
 bus dialectis persicis praeter parsicam in usu est , cuiusque suffixi 
 
 ista fortasse vestigium etiam in p. o.—w._.£_x: gravis, ponderosus 
 
 (qIJ^ qa&Uv B. Gl. Sch.) == phi. riD’riP s. ronp, z. mazista, 
 ap. mathista adhuc agnoscendum est. Sed verisimilior est 
 sententia , hoc suffixum non aliud esse , quam suff. relativum qJ - 
 s. - , quo adiectiva possessiva et quae materiam rei plerumque 
 significant formantur et quod saepe etiam mere expletivum est, ut in 
 
 i. q. jj! primus, QJji-l i. q. idtimus , al. Qua in re 
 eonsentit etiam lex. Bh. auctor , quum dicat, superlativum ant 
 
 de eo intelligendum esse , cui propria sit parvitas aut magni- 
 tudo ( ^ , J x r ■ * y ^ A ^ by .s. ij i 
 
 •w # t< f 
 
 y> lXj! Js.^o bS x+Jo 
 
 SA U bS bji bS LJyvAAS ( 
 
 ^yjJy\y Jj^A X^oL*^- l-Xj ' ^A )> ut 
 
 significet eum , qui re vera parvus i. q. minimus et , qui re 
 
 revera magnus i. q. maximus est. 
 
 221. Ad designandam rerum comparatarum inferiorem 
 Persae utuutur praeposltione d et conlunctione *S quam, e. g. 
 
 ( jyo \\ JOCjJjj amicus (Deus) mild propinquior 
 
 est, quam ego Gul. 59, 17; jj‘ jl sS qO>> 
 
 ( . ( lG jjAiAjj ante te mori dnlcius est, quam post te vivere ibid. 
 122, 14 coll. ibid. 56, 22. 81, 15, — Nonnulla adiectiva, ut 
 au bonus, (d> parvus, paucus positivo quoque gradu ut com- 
 parativi construuntur , licet ipsa forma comparativi Xip, di»S 
 etiam usitata sit, e. g. jl w 
 
 cX^Lo iS i. e. Surdi, muti, taciturni in 
 
 angulo sedentes praestant ei, cuius lingua est intemper ans Gul. 
 
 7, 16. 17 ; j-Oo! bddi j! j,ya! mendacium 
 
 salubre praestat veritati, quae mala contrahit Gul. 15, 16; 
 
182 
 
 De nominibus. 
 
 y 20 uVjt jJ si te praestantior orationem orsus 
 fuer it ib. 176, 13; ^s- jO 20 pauperis patientia 
 
 praestat liberalitati divitis ib. 70, 8; qJ ^.0 -t^F) ^ 5 -j 
 
 ^UCil&o L iJ" pedem catenis vinctum habere coram 
 amicis melius est , quam cum peregrinis in horto degere Gul. 
 71, 15 J 20 sS Ij* I^^xxa L? 
 
 s? iusseris , medicum arcessamus , qui te curet , melius valeas 
 ib. 139, 8 coll. iO ‘.1 ^ jl 2.5(xw 
 
 hjj acetum et nasturtium , §uo(Z g«*s labore suo sibi com- 
 
 parat, praestat pani et agno domini pagi ib. 185, 20; cf. etiam 
 Pend. 105, 8, et jt I J».o Nilus minor 
 
 est quam Sendrud et Aegyptus minor est quam Jai Spieg. Chr. 
 99, 5 coll. qIjIj jl te ipsum viliorem 
 
 existima, quam ignarum Pend. 69, 1. ult. ; (ji,0 y lKJujS 20 
 neque oratores in aula illius minores sunt Chr. Sch. 
 6, 71; cf. etiam Pend. 124, 6 Chr. Sch. 12, 158 Gul. 93, 5. 
 Ros. narr. 57, 5. 
 
 222. Superlativus , quem dicunt intransitivum vel 
 
 absolutum, efficitur praepositis vocabulis gradationem signi- 
 ficantibus, qualia sunt ^xo s. s. ^Lu*o midtum, valde", 
 
 eCo bene, valde ; u idem et sec. Chodzko et Geitlin 
 
 multum, al. e. g. -**o multo melius Chr. Sch. 87, 10; 
 
 c^xJUxv facillimum est Gul. 179, 7; raid A 
 
 debilis Pend. 99 not. 1; y eV.-x_i valde turpis , pessimus 
 
 Pend. 48, 1. ult.; ->*>-aa &j facillimum (gall, bien facile) Gul 
 
 158, 10; admodum bonus, optimus Geitlin el 
 
 f JoJ Laild multo venustior s. pulcrioi 
 est quam Zohra Chodzko. 
 
 223. Superlativus exprimitur etiam comparative absoluti 
 
 posito aut ipso positivo repetito, ut ^ v-xlli 
 
 qIjjj pleraque ipsius car- 
 mina in hac regione lingua persica circumferuntur , qua si illc 
 
De gradilms comparationis § 222 — 223. 
 
 183 
 
 recitaveris , facilius intelligentur Gul. 128, 14; 
 
 yXjjl OjluXc virtus in inimicitiarum, oculis maximum 
 ! est vitium lb. 109, 5; sapientes tar- 
 
 dissime edunt ib. 178, 15. Cf. etiam ib. 27, 22 et Pend. 
 35, 4 infra. — Deuique in sermone vulgari adverbio jL rursus, 
 iterum ante positivum posito superlativum etiam exprimi docet 
 Chodzko (1. 1. p. 81) allato hoc ex. •AAj m I >3 
 
 ^ j, L> Lol^ amicus dulcis est, vita dulcior , sed 
 
 patria dulcissima. 
 
 DE NUMERALIBUS. 
 
 224. Numeralia Persarum e zendicis vel sanscritis maxi- 
 mam partem sunt decui'tata, ut e formis comparandi cansa hie 
 
 allatis facile apparebit. 
 
 
 
 
 
 CARDINALLY. 
 
 
 
 pers. 
 
 zend. 
 
 sanscr. 
 
 1 
 
 Aj 
 
 aeva 
 
 ass 
 
 2 
 
 > 
 
 2* 
 
 dva, 
 
 in comp. JJ bi 
 
 5 
 
 in comp. Tg 
 
 3 
 
 
 j7(i tbri 
 
 fa 
 
 4 
 
 S. Jxrr 
 
 cathware, 
 in comp. )7 <jaj^> cathl’U 
 
 o ' 
 
 nom. ■drcl IT : 
 
 5 
 
 ft** 
 
 pancan 
 
 
 6 
 
 
 kbshvas 
 
 xro 
 
 7 
 
 
 haptan 
 
 HXrR 
 
 8 
 
 
 /xjpomja) astan 
 
 
 9 
 
 S. TSj, j 
 
 yA>»x>/ navan 
 
 
 10 
 
 »0 S. sio 
 
 da9an 
 
 
184 
 
 De numeralibus. 
 
 Not. Aliae formae numeri dQ sunt s. kKj et ^.)Cj s. ^..Vj suffixo 
 
 ) j 
 
 s otioso et suff. ^ imitatis e auctae et yj (yo) s. bO^j (yodah), 
 ut in sO».J 8 l> = bO decima pars (bO j\ »S o>wv»! 
 eX-dlj d^J £..o.s> B.), quod una cum phi. 5j\J* i. e. ay ok, 
 
 (H aug an old zend. pahl. gloss, p. 1, de var. lect. advak 
 vel v. J. Muller Abh. d. B. Ak. Ill, 3 p. 619 et Justi 
 
 Bund. s. v. d^ji), ex quo ortum est, et synonymo pars. >» eu s. ; d 
 in compositione maxima usitato derivandum est a z. ajo.-oa) aeva, 
 fip. aiva, vnus. A phi. ayok repetenda etiam est origo numeri pars, 
 yak s. ik = p. ii£_j unus. Aliud syn. ^c! numeri 
 
 affert C h o d z k o (1. 1. p. 98), quod tamen inusitatum dicit et a quo 
 jU in sOjilj undecim derivat, d. q. v. § 225 not. Cum hisce formis 
 arete cohaeret articulus indefinitus (jj - e Jii unitatis dictus (§272 
 sub - II), qui etiam in dial. phi. et pars, forma j , c i. e. e usitatus 
 est. Plura v. in Sp. Pg. § 46 et Sp. Hg. § 48. 62 et 67 not. 1. — 
 Pro * A duo = pa. dicitur etiam sec. Gl. Sch. cum term. pi. 
 
 q! , quod cum S 1 coniunctum legitur ( jS> Jail Lj 
 
 Gl. Sch.). Inde ortum videtur 
 sOjibO pro sJobd duodecim, quod affert lex. F. auctor sine ex. et 
 Chodzko 1. 1. p. 99. — Num. tres = pars. c;o qd, JX> qi et 
 
 £X> q e in multis compositis literam fin. 8 amittit, quum ea ad formam 
 primitivam non pertineat, ut in pro *£\aj &.<w , Lww pro li‘ \av, 
 
 pro JuX^v pro pro &*** , 
 
 pro lAao , d. q. v. lex. nostr. — Num. ,1a?- quatuor e J^ = 
 pa. s. 7\Vv3\)^ decurtatum in comp, plerumque usitatum 1 
 
 est. — Denique pro *.i novem et 8 0 decern etiam in usu sunt formae 
 auctae Bji = pa. <y0'/ et sio = pa. toxi} et lit. fin. h numeri sO 
 s. bIo decern e pal. q vocis z. et s. daqan orta est (§ 49, I, a). 
 
 225. Numeri ab 1 1 usque ad 19 oriuntur uumero minore 
 ut in zend. et sanscrita lingua cum numero denario bo coniun- 
 gendo, praepositione j! s. j aut interposita aut plane omissa, 
 ut in num. 14, 17 et 18. Qua in compositione liaec praepo- 
 sitio arabicae praepositionis removendi vel separandi i 
 
 notione est accipienda, ut e. g. » bo duodecim proprie signi- 
 
Cardinalia § 224 — 226. 
 
 185 
 
 fleet duo a decern separati, i. e. duo praeter seu ultra decem. 
 Sequuntur cum parsicis comparati : 
 
 
 pers. 
 
 pars. 
 
 11 
 
 bOjIj (sOjib) 
 
 eOAJj 'AXJjMi 
 
 12 
 
 
 
 13 
 
 
 <yOA)-) 'CJO 
 
 14 
 
 bOjL^- S. bOjL>- 
 
 ex)AJ^?JOJ J|0 
 
 15 
 
 aOji'-j 
 
 
 16 
 
 BO^iUi 
 
 
 17 
 
 bJ^XaP (bi^jLP) 
 
 
 18 
 
 BlAX-ikP S. 8 S. 
 
 eOX) eO 
 
 19 
 
 .. - > -3 
 
 sOjUi S. bOJj. j 
 
 
 Not. Formae bA}U 11 s. bOjjU sec. lex. F. sine ex. 
 
 et Chodzko, 
 
 bJjjIj 15 et » 16 ortae videntur e sJq£j, bA^SIaj et 
 
 elisis euphoniae causa ultimis numeri minoris litt. w , _ et quae 
 
 6 .. 
 
 compensantur producta primae syllabae vocali a et in formis aOjjLj, 
 et BOjiLil inserta insuper lit. nasali. — 12 ortum vi- 
 
 detur ex pro _jO , d. q. v. § 224, not. Alia forma _yOj bJ 
 
 (proprie decem et dud) ad signifieandum numerum duodecim usitata 
 est in Schahn. e. g. t. I p. 328, 1. pit. ed. Mo hi. — Pro bO^* 13 
 autem solus Chodzko (1.1. p. 99) offert formam sOjl inserta nasali, 
 recentiore aetate, ut videtur, usitatam. — BAi> 17, quod legitur in 
 lex. F. sine ex., ex blXXsP elisa lit. O ortum est, ut b^A.£>.P 18 ex 
 BcXXikP , quod tamen solus I o n e s offert et ex quo etiam aliae for- 
 mae BOj^ et sA.>\P lit. i cum j et ^ permutata (§ 58, c) ortae 
 sunt, quas M. ex LI. in lex. suum recepit. — Denique in 19, 
 
 quod legitur in lex. F. sine ex. pro BOjl^i, vocalis A correpta est, in 
 alia autem forma sAjiijJ, quam offerunt Cast, ex G. et Chodzko, 
 insuper inserta est nasalis. 
 
 226. Numeri denarii cum zendicis et sanserifs collati 
 sunt : 
 
 24 
 
186 
 
 De nameralibus. 
 
 
 pers. 
 
 
 zeud. 
 
 sanscr. 
 
 20 
 
 
 
 vi<jaiti 
 
 T3TO 
 
 30 
 
 u?r 
 
 
 joiwx)x>j 7<3 thri^ata 
 
 nnirH 
 
 40 
 
 J*R- 
 
 
 ajwx)>o^7a)o.o'<ja)^ eathvarecjata 
 
 Tied ifojcl 
 
 50 
 
 sL^Vaj 
 
 
 A)roAJA5Au^^'A>a) paficd^ata 
 
 U^ITTrT 
 
 60 
 
 S. 
 
 
 i jw.\>a3))^c 35 khshvatjti 
 
 rriTZ 
 
 70 
 
 O'JCi? 
 
 
 jwjAMw a 'A)»o hapt&iti 
 
 ywfa 
 
 80 
 
 
 
 jMJiuwMjx) astaiti 
 
 ^nfrfri 
 
 90 
 
 OJ 
 
 
 jmjajua y navaiti 
 
 
 100 
 
 l\*J S. 
 
 
 
 TTrT 
 
 
 
 
 nom. fepox)j6 (jatem nom. ul H w 
 
 Not. Vario 
 
 igitur 
 
 modo numeri denarii a simplicibus 
 
 sunt formati. 
 
 c^aa-o 20 = pa. consentit cum z. vitjaiti, s. 
 
 fof^rfcT (§ 60, b) ; c av 30 = pa. derivatum est a ^ 3, producta 
 vocali i et abiecta lit. fin. s, quae ad formam primitivam non pertinet ; 
 
 40 = pa. a y 4 liquidis inter se permutatis 
 
 (§ 62, d) et vocalibus mutatis (pro in comp, etiam forma 
 
 contracta usitata est respondens parsicae ; sL^Uj 50 = 
 
 pa. uoju>£^y.\> a ) a 5 adiecta terminatione »5 , quae ex z. 
 
 \>fOA)A>.vu aqata, s. 31I5JH , posteriore nimirum eiusdem num. z. 
 
 panpacjata et s. u»<a iSTTT parte, abiecto z. AJtv ta, 
 s. H et sibilo pal. z. x> g, s. cum aspiratione s permutato (§ 49, 
 I, a), ortum videtur; ciAAa^ii s. 60 = pa. ro.\>\)iw a 
 
 6, addita lit. O = z. et s. ti in z. khshvaqti, s. «T&d et sibilo 
 !ji, cum (jo vel permutato (§ 4. 16 et 58, c); denique oLila? 1 70 
 = pa. , O JCwaP 80 = pa. r^>.U)t'0M3AJ4O et C>jj 90 = 
 
 pa. a oaSP 7, 8 et jj pro xi 9, adiecta termina- 
 tione o! s. quae pariter ac litera O uumeralium c^av-o 20 
 
 et s. 60 respondet zendicae et sanscr. terminationi ti, 
 
 quam Boppius una cum termin. z. (jaiti, <;ata, s. uTirf, TficT et 
 num. z. Qata, s. WH 100 recte a z. et s. da?an 10, pers. sO (§49, 1, a), 
 opc suff. z. ti, ta, s. frT, H et cT derivat, quum hae terminationes sine 
 
 ' _ a 
 
 dubio c daijati, da<;at et dacjata sint decurtatae. Vid. Bopp Vg. 
 
Cardinalia § 227 — 231. 
 
 187 
 
 § 320. — Denique zendico et sanscr. <jata respondet p. centum 
 = pa. pro primitivo coll. iuLjiA^v centipes et sl\.w, d. q. v. 
 
 lex., lit, (j* cum (jo permutata, ut in 60 pro primitivo 
 
 c^<*"-** , no confundantur cum ar. c\*w septum , murus et p. 
 
 pollex coll. j2> V 3,*^ Ujw 1 A .0 
 
 i\aa%o^j oLoj jLo 
 
 B. Bh. et qa^j c 
 
 i_X.a^.j j,i yCo bL*Xw! gr. 
 
 pers. ed. Splieth p. 13. 
 
 227. Numeri denarii a viginti usque ad nonaginta si 
 
 cum numeris simplicibus copula *> coniunguntur, primum semper 
 locum occupant. Dicunt igitur 21, ^.^.o 22 , 
 
 23 et sic porro. 
 
 228. Numero centenario <A.o numeri simplices 2 , ^L^- 
 
 s. Jjg- 4, (jii-ii 6 , 7, 8 et w 9 sine ulla mutatione 
 
 praeponuntur , ut dicant O^*o^ 200, s. 400, 
 
 600, 700, 800 et iXxs&i 900. Sed 
 
 pro Owoxw et i\a 0 i«saj dicitur 300 et lAxaiLs 500 (§ 225 
 
 not.). Denique pro 200 alia forma usu est 
 
 y 
 
 recepta, quae sine dubio e ^ 5*0 = y 2 et e pro s. 
 <Aao 100 composita est, ut s. ^ tih coll. al. formis TgUrl et 
 r^'Aldl = z. duyd <;aite. 
 
 229. Cetera numeralia sunt 1000 = pa. 7 aw'aj<uc, z. 
 
 \>7,'x' -x>eo hazaiira, s. fw; sive jj+s 10,000 = pa. 
 
 7 .OM.- 0 A s. 7.ocv<pj , z. c 7 a'))^)ajj baevare (ling. Kharizmiae et 
 mongol. qLojj) et sive iiU, s. *r?r 100 , 000 , quibus 
 
 Chodzko (1.1. p. 100 ) addit s • u 5 o 500,000, unde ^ 
 
 js/ 1,000,000; ,./ ^ 1,500,000; 2,000,000 etc. 
 
 230. Plures numeri ope copulae j ita inter se coniungun- 
 tur, ut maiores minoribus semper praecedant, e. g. <— ys jL* 
 
 »Ls^o_5 quum esset annus aerae arabicae 
 
 DCLIV H. Mong. t. 1 p. 212, 1. 1; aILcU^I iiXJL* 
 
188 
 
 De numeralibus. 
 
 Ojj OJiaP* tXo tempus regni Ismaelitici CLXXV1I 
 
 anni erant, ibid. p. 218, 1. 9. 
 
 231. Cardinalia numeri et casuum mutationibus non sunt 
 obnoxia; attamen in usu est pluralis millia, e. g. L> 
 
 J 0 \JjS> tibi centum millia equitum sunt et plus. 
 
 Fr. 21, 6; c>y> centum millia hominum Pend. 176, 
 
 9 coll.jLwl centum millia arcanorum ib. 176, 7. 
 
 ORDINALIA. 
 
 232. Ordinalia formantur e cardinalibus adiecta ter- 
 minatione p— = phi. Dl et pars. «> s. ce a suff. zend. 
 et sanscr. m a derivanda, cui etiam suffixum relat. qj — affigi 
 posse diserte dicit Chodzko (1. 1. p. 103), ut probant exempla 
 C. secundus , C. tertius , F. quartus , 
 
 0. F . quintus, C. sextus, F. septimus, 
 
 decimus e lex. C. et F. desumta. Idem suff. p 1 in dial, 
 pill, termination! Q1 affigitur , e. g. p’lOlDPi i. q. OIDPI 
 quartus, saepius autem solum suff. |J* ordinalibus formandis 
 inservit e. g. pi^o quintus, p^nDH septimus, p’lfltPN octavus 
 (Sp. Hg. § 66 et 66 b ). Adieetivorum more cum substantivis 
 coniunguntur (§ 2 16). Numerus primus autem, ut in plurimis 
 linguis, ita in persico quoque sermone alio vocabulo e numero 
 
 3 - 
 
 cardinali Aj unus non derivato exprimi solet, nam pro 
 
 3 3 3 3 5, S* 
 
 primus magis usitata sunt voc. s. et 0^1 s. 
 
 H. Mong. t. I p. 98, 5; Gul. 107, 6. Sunt igitur : 
 
 et 
 
 3 3 
 
 3 3 
 
 i3»! s. yAji primus 
 
 3 3 3 3 
 
 s. f, secundus 
 
 3 3 
 
 S. tSVtZUS 
 
 3 3 
 
 s. quartus 
 
 quintus 
 
 3 * 
 
 Sextus 
 
 3 ~ 
 
 ^&P septimus 
 
 3 
 
 octavus 
 
 3 3 
 
 nonus 
 
Ordinalia § 232 — 233. 
 
 189 
 
 > . > - 
 
 
 decimus 
 
 ^^*3 centesimus 
 
 
 undecimus etc. 
 
 y y 
 
 ducentesimus 
 
 y 
 
 vigesimus 
 
 y * 
 
 tricentesimus etc. 
 
 y 
 
 y 
 
 s. trigesimus 
 
 y - 
 
 soSd} millesimus 
 
 rb? 
 
 quadragesimus etc. 
 
 y ~ y 
 
 bis millesimus etc. 
 
 Not. 
 
 Praeter et 
 
 aliis quoque ordinalibus suff. relativum 
 
 I ^j — affigi posse supra (§ 232) vidimus , qui tamen usus recentioris 
 aetatis videtur, ad quam etiam formae signo Teshdid notatae 
 
 pj.O, fj-tr'", et a Chodzko (1. 1. p. 102) allatae referen- 
 
 dae sunt. — Ordiuale ci*-**^ s. q*a. primus cum suff. relativo 
 
 w > - 
 
 ut in syn. cuius aliae formae et minus 
 
 usitatae videntur, consentit cum phi. quod in suff. super- 
 
 lativi exit, cuius tamen origo nondnm explorata est. Plura 
 
 v. in Sp. Hg. § 66 et Justi Bund. s. v. In pars, dialecto 
 
 pro roJO>(33-v)/ = p. quod iu versione parsica libri Bundehesh 
 
 docente Spiegelio reperitur, usu receptum est (pO.5, p*Ojj) 
 
 primus opp. awadum ultimus et sine dubio a z. fratema, 
 
 s. U'flJT derivandum, quocum consentit ap. fratama et pbl. OWlD 
 coll. b. u'DHD.- Pro tertius antiquioris aetatis scriptores etiam 
 s. usurpant , quod ex Km tres et „Xj J compositum 
 
 est et consentit cqm pbl. "U’PD et pa. Primitiva autem 
 
 vocis forma est pehlevicum ”1^01 = pa. dadigar, 
 
 quod secundus significat , unde etiam aliae illius vocis significationes 
 alter, alius, iterum derivandae sunt. Plura v. in Sp. Hg. § 66 et Sp. Pg. 
 p. 63 et 118 et in lex. nostro s. v. jCo et jC s. jCivA**. — 
 Pro nonus in dial. pars, pronuntiatio f nahum usitata est. 
 
 233. In numeris composltis ultiraum tantum numerale 
 terminationem ordinalium accipit, ut vigesimus 
 
 y y ~ 
 
 primus ; ^ centesimus secundus cet. In dial, parsica 
 
 copula 5 omittitur (Sp. Pg. § 48). 
 
190 
 
 De numeralibus. 
 
 NUMERALIA DISTRIBUTIVA. 
 
 234. Distributiva exprimuntur 1) plurali cardinalium 
 
 repetito, ut quaterni ; 2) singulari cardinalium 
 
 repetito, ut in dial, phi., e. g. Aj Aj singuli, .0 ^0 bird ; 3) in- 
 terposita inter cardinale repetitum lit. \ vel praepositione L, ut 
 AjLjCj, »0 L 3O ; denique 4) addito cardinalibus suffixo qII, 
 quod auget repetitionem , e. g. ^LLj (pro qIjOLj § 68, b), r 
 
 ’ O^ 1 ^"° *T y j '-?-?■> j 
 
 Owo \\ks (qUvj J\ S3 oObj qIj Jail ( ' 
 
 *0 A-j Aj q'A xij qLsjlwj 
 
 iiA.3 3 |J^c iAx 3 l\/Oj xi w» Sev. 
 
 Seas t. VII 31, 5) et incerto modo etiam numerum definit, 
 e. g. qI^SO jt circiter decern nuces ; qJw~w..o jJjb ji circiter 
 viginti amygdula coll. tAJuyf ^XjLa^- si^^S oiuXct qIa 
 
 j» Bh. 
 
 NUMERALIA MULTIPLICATIVA. 
 
 235. Multiplicativa formantur apposito cardinalibus 
 suffixo b, e. g. LxXj simplex, b*0 duplex, b'*** triplex rel. cf. 
 Lumsden 1.1. t. II p. 489 ; aut voc. "3 s. ^5^, quod proprie plica 
 significat, e. g. s. 1^5X5^ duplex coll. 1 j li multiplex', aut 
 
 suff. wLi (oiuXc! j\ .z>\ jC> *S j! ^liaJ 
 
 o jj ♦, ^ OiAc qL? ^ 5 jO 33.), e. g. xiLjyj 
 
 (pro sSS Av! § 68, b ) singulus , unus; xilbjO duplex, duplum 
 coll. Gul. 57, 14, ubi dicitur de precatione, quae binis 
 
 prostrationibus constat (j'-r o-*A scliol. turc.) et al. cod. 
 etiam legit *0 pro aJli” et jJbAaP ^1^,0 mare septena- 
 
 rium Gul. 145, 9 ; aut denique suff. ^5*, e. g. ^cj®J> decuplex, 
 centuplex, quod suffixum hisce verbis interpretatur lex. 
 
 B. auctor : sO iXiU??- lXj! sXsX jxj ^ Xxf. 
 
Yum. distributiva § 234, multiplicativa § 235, proportionalia § 236. 191 
 
 B*^.iv J B^^AV i»\a«CCL> X^*ol O^O 
 
 Oo.3> xffGl ^o!o _jl\j gS l^(jLo) IOj.jw jL q_c.lXx 3 kXo Ji. 
 
 b 0 ^Ajtj bOA (Nxjj cXavIj B. — 
 
 Vd significandam partem numeri ipsinumero, ut in dial. 
 )hl. ; postponitur tAo s. Jo unus , ut e. g. Jo *■+» ter tia pars 
 ■it i. q. phi. xw et lAojl^s?- s. Ju^,^ quarta pars i. q. 
 )hl. *dyj I et (i)o bO 8. bOjj bO B. decima pars i. q. phi. bJ 
 ■oil. § 224 not. Pro ^wo dimidia pars, quod sine nota geni- 
 ivi construitur (§ 202, 3) in dial. phi. dicitur etiam idLj! _jj> 
 = liJo »0, quod tamen in lingua persica significatione met. 
 [pirilus extremus usitatum videtur, quum lex. B. auctor inter- 
 
 metetur : iXiiL J>\ ,.0 jl xjLj ^0. — Alia numeri 
 racti significandi ratio docente Geitlin (1. 1. p. 165) est 
 o j\ Jo pro Jo tertia pars ; j-4f~r $ Jo pro Jo J^p>- 
 
 juarta pars et proinde x.** jl ^0 = 2 / 3 , J. £_>■ ji = 2 / 4 . 
 
 Denique tabulae Pythagoricae exprimendae haec ex- 
 empla a Chodzko (1. 1. p. 104) allata sufficiant : _j .0 
 
 ^ bis trina sunt sex; t _o quinquies 
 
 >ctona sunt quadraginta. 
 
 Not. Suft'. qIA s. xiA forma et usu consentit cum phi. q J et y5ol^ 
 coll. phi. k±£oLo duple x et bini, gemini et phi. trini, tri- 
 
 gemini Justi Bund. s. v. ; suffixi li’ autem forma priraitiva est slj 
 s. xi = voc. plil. res singula, singulus, quod etiam suffixi instar 
 usurpatum numeris multiplicativis formandis inservit. Plura v. in 
 Sp. Hg. § 67. 68 a et 68 b et Justi Bund. s. v. iAo^ et 'iilj. 
 
 NUMERALIA PROPORTIONALIA. 
 
 236. Proportionalia exprimuntur cardinalibus cum 
 adverhio tanturn coniunctis, e. g. »c> duplum, 
 
 j! xw triplum, quadruplum, cen- 
 
 tuplum coll, ducentuplo plus Gul. 173, 11. 
 
192 
 
 Adverbia numeralia § 237. De pronominibus. 
 
 ADVERBIA NUMERALIA. 
 
 237. Adverbia numeralia formantur e cardinalib 
 
 vocabulo Ju vicis aut synonymis ar. pos 
 
 positis, e. g. s. ,LX*j (ana vice) semel; Jj»C> bis i. q. 
 
 H. Buj. 39, 13;^l>«.** ter ; Is^Ij compluries. Pro^lXu interdu 
 dicitur cf. Clir. Scb. 4, 46. 
 
 DE PRONOMINIBUS. 
 
 238. Pronomina instar nominum declinantur, genus nc 
 distinguitur. Variis autem thematis nituntur singularis et pi 
 ralis pronominum personalium , quae e zendica vel sanscri I 
 lingua sunt derivanda. Praeterea persica lingua ea in re 
 cognatis linguis discrepat, quod pronominum personalium casi 
 obliquos etiam pronominibus suffixis exprimere potest, quc 
 e separatis sunt decurtata nee inveniuntur , nisi cum ali 
 orationis partibus coniuncta. 
 
 PRONOMINA PERSONALIA SEPARATA 
 ET SUFFIXA. 
 
 Pron. separata. 
 
 Sing. 
 
 
 Plur. 
 
 1 Nom. 
 
 j 1 
 
 o A 
 
 Lp 
 
 [ Dat. Acc. 
 
 Qy-*) 
 
 \jj» 
 
 fNom. 
 
 3 
 
 J* 
 
 3 
 
 L<#^ww 
 
 II. { 
 
 3 
 
 3 
 
 [Dat. Acc. 
 
 
 \jL4Am 
 
 3 
 
 [Nom. 
 
 3 „ 
 
 S. S. ^c_j 
 
 
 III. 
 
 
 
 [ Dat. Acc. 
 
 1 S. s. Lj 5 
 
 
 Pron. 
 
 Sing, 
 
 r 
 
 o 
 U * 
 
 O' 
 
 o 
 
 o L 
 
Pronn. per a. aep. el suff. § 238. Pron. I. et II. pers. § 239 — 240. 193 
 
 PRONOMEN PRIMAE PERSONAE. 
 
 239. Pronominis primae personae character est *, 
 
 qui in toto singulari et plurali apparet, quemque etiam exhi- 
 bent linguae cognatae in singulari praeter primam personam 
 z. azem, s. ssrgw, ap. adam, gr. lyio, lat. ego, goth, ik, al., 
 in qua prorsus evanuit. pa. (^), coniungitur vocali i 
 
 cum sequenti voc., quod interpretandi causa additur, e. g. »lXaj ^ 
 
 s. ego servus s. famulus ; q* ego misery 
 
 ego homo nihili Bh., sed in poetico sermone haec vocalis etiam 
 abesse potest. Per licentiam poeticam construitur ^ cum 
 3 ps. sing, verbi in enuntiatis conditionalibus , ut exempla 
 in lex. nostro s. v. ^ allata probant, in quibus pro 
 
 pro et pro positum est. 
 
 Pro L> legitur etiam forma primitiva Lbo (Ll* La Bh.) 
 
 in hisce versibus e lex. Bh. allatis, metr. : ^L^uLs Joa 
 
 ^ * ~^~ * ** f 1--^ ^ 1. e. 
 
 v Quum inimicitiae meae re vera careant colore rubro , jlavedo 
 faciei me. abscondit ab amico u ; ooL »jC*o £ 
 
 i_Xxc.Li ii? S j.yCi & LX.iL o^-c I \J*a i. e. „ Quamvis 
 
 addictus sit animus mens humanitati, tamen non mordeam , etsi 
 omnes sint digiti poenitentiae u , i. e. poenitentiam non agam. — 
 Plur. Lq, pa. AWfc, e genitivo plur. pronominis z. ahm&kem, 
 ap. amS,kham = s. ywraw , a them. pron. poss. ved. , 
 
 truncatus est, et suff. pi. ortum est addita lit. q ut in q-.. 
 — De formis rarioribus e .jLU et L?Lo v. supra § 195. 
 
 PRONOMEN SECUNDAE PERSONAE. 
 
 240. Pronominis secundae personae character o in 
 forma separata_*j, pa. W = z. tfl, thm, s. cent , in cas. obi. 1 j' et 
 in suff. o, pi. facile agnoscitur, sed prorsus evanuit in plur. 
 
 25 
 
194 
 
 De pronominibus. 
 
 pronominis sep. u~y pa. .ukjms, cas. obi. qui e genitivo plur. 
 pronominis z. yushmSkem = s. ytui*w , a them, pronominis* 
 poss. uott* , truncatus est, ut Ls e z. ahmakem. — Pro 
 
 y 
 
 primitivo j usitatum est Sy abiecta lit. 3 (by iy Bh.), 
 
 y 
 
 ut in pro De formis rarioribus 
 
 et L?L*m& et pro Uui v. supra § 195. 
 
 PRONOMEN TERTIAE PERSONAE. 
 
 241. Variis tbematis hoc pronomen efficitur. Singularis 
 
 pron. separati 3! s. s. yj, pa. jb, e z. et ap. pronomine 
 demonstrative amj.o ava ille ortus esse videtur , quod sanscrita 
 lingua ignorat. (Cf. Burnouf comm, sur le Yacna t. I 
 p. iij. sqq. ; Bopp Vg. 2 § 341.) Sed in pei’sica lingua re- 
 vera est pronomen tertiae personae, quod tamen de hominibus 
 
 dicitur nee confundendum est cum pron. dem. qI, quum do- 
 
 cente lex. Bh. auctore pro qT Me homo minime dici possit 
 Oy »l s. Oy yj. Attamen in poetico sermone hoc pronomen 
 etiam ad res inanimatas referri potest, si cum praep. y aut y 
 coniunctum est y ^33 3 ! lXaa/ qLwoL 
 
 ^ ^ >3 3 ! 1^ p . - j b ^ . ^3^*3 ^j3^*3 
 
 bwVk.jJ y y» (AijLw j-o Q-wjt ^.yj iAiA gr. pel's, 
 ed. Splietb p. 38 et 39), e. g. in hoc vs. in lex. Sev. Seas 
 
 allato, metr. lyk : y <Sr oy 3^0 
 
 oyio ^-jiy^ i- e. ^Urbs, in qua senes non honorantur, 
 
 ea urhs vastetur necesse est u , in quo sutf. 3! in ad 
 referendum est et Gul. 37, 5, ubi sutf. 3! in 3 j ad oyo 
 refertur; sed deesse etiam potest praepositio j auty , ut in 
 
 hoc versu Gulistani 
 
 
 
 O ** 
 
 ca«j q S yj dSy y> [male Sem. y] i. e. „ /<zc emm morbus est, 
 cuius molestia non nisi morte liberari potes Gul. 22, 21 et 22, 
 ubi 3! ad refertur. 
 
Pronomen III. personae § 241 — 242. 
 
 195 
 
 242. Pluralis s. ^Iwjl et suffixi (j* , pi. , cha- 
 
 racter est (jii etlam in suff. tj*> et apparens, cuius origo 
 in z. she facile agnoscitur. Nam sh6 est alia forma genitivi s. 
 dativi pronominis dem. z. he eius, ei, praecedenti yocali i orta, ut 
 t in pairi-she (Bopp Vg. 2 § 55. Sp. Zg. § 68) et ad thema ha 
 s. hi referenda, cuius tamen non supersunt nisi formae encli- 
 ticae acc. sg. him, gen. et dat. h6 s. h 6 i et acc. pi. his s. 
 his, quibus respondent ap. sim, saiy et sis lit. s pro h posita, 
 quum z. h conveniat sibilo s linguarum eognatarum coll. Sp. 
 Zg. § 51. — Porro qL£.j! est pa. dsh&n eamque ob rem 
 sec. B. pronuntiandum eshan ( 5 h • ) » 
 
 Eadem vocalis ? d in pars, dialecto etiam plurali pronominis 
 1 pers. .vof" dm& == p. U praefixa est. De formis rarioribus 
 et UiLio! v. supra § 195. Altera autem huius pro- 
 nominis forma qLwj! minus usitata, quam tamen L urns den 
 (1. 1. t. II p. 76 not.) in sermone vulgari saepius adhiberi 
 contendit, orta est e synonyma pa. y vashan, syllaba 
 
 y 
 
 va in ^1 contracta. — Aliam denique pronominis tertiae pers. 
 
 y 
 
 sing, formam afferunt Persarum lexicographi, ad quam dia- 
 lectum pertineat, ignari (lX-o^s" j* iS ^xe. B. 
 
 Bh.). Sed nihil dubito, quin sit phi. ol, quod aut separa- 
 tim, ut Vend. 7, 4. Bund. 58, 2, aut cum terminatione man 
 in libris pehlevicis maxime usitata coniuhctum significat is, ea, 
 id et est pronomen 3 pers. sing. Quod in Inscriptione A 
 regis Saporis primi 1. 8 et 16 in W estergaardi Bund. p. 83 
 exaratum est voc. rcj 2 docente Haug (an old Zend Pahl. Gl. 
 
 p. XXI) respondet pronomini phi. r ^\ et legi potest varman, 
 valman et olman. Cf. etiam Sp. Hg. p. 81. — De literae 
 I initialis pronominum 3 pers. variis mutationibus v. § 74 — 77 
 et de aliis formis pars. s. ego, s. ojl tu et 
 
 s. is v. Sp. Pg. § 53. 
 
196 
 
 De pronominibus. 
 
 PRONOMINA SUFFIX A. 
 
 243. Pronomina suffixa linguae persicae p, o et ji 
 
 sunt formae decurtatae pronominum personalium, quibus ad 
 pluralem formaudum addita est terminatio plur. , unde ori- 
 tur qLo, qIj' et qU;. Casus obliquos pronominum exprimunt 
 et verbo, nomini aliisque orationis partibus affiguntur exceptis 
 particulis £ ab , L cum , 20 in, £ sine, in, 5 et et b aut, quum 
 contra in dialecto pehlevica et parsica pronomina suffixa non 
 affigi soleant vei’bo et nomini sed aliis pronominibus et con- 
 iunctionibus et praepositionibus, d. q. v. Sp. Hg. § 74 et Pg. 
 §54. Attamen praepositionis cum suffixo coniungendae ratio 
 in persica quoque lingua baud inusitata fuisse videtur , quum 
 lex. B. auctor afferat exemplum = phi. ifc'JJN et pars. 
 
 pro »j\ cib eo ( lAAj ^ ► * \ ^ j \ 
 
 j ^ a . j! ^ i ^ j 1 ■ — . a B. ) . 
 
 Teste Cast, legitur etiam ^ij! in versione pers. N. T. (Matt. 
 13, 28; Luc. 5, 2 et 12, 15) et lex. HK. auctor affert ex- 
 emplum (jib pro _jt L cum eo (b»! L» »1 Ij jilj HK.). 
 
 244. In sermone poetico suff. plur. qI«, ^li‘ et qL* usitata 
 sunt et pron. suffixum ji nominativi quoque pron. separati 
 locum tenere multis probatur versibus Schalmamianis , e. g. 
 Fr. 22, 12. 24, 10. Chr. Sell. 42, 196 al. Idem valet de 
 suffixo plur. Q^i, quod pro ^Liut positum est in versu poetae 
 ► a Lumsdenio (1. 1. t. lip. 74) allato, metr. : ^Li 
 
 & ,3Lok\j », jC> i. e. „ Illae (puellae) 
 
 in via et amatores eas sequentes lacrimas sanguineas fundebant. “ 
 
 245. Pronomina suffixa sing. ^ , o et ji cum consona 
 praecedenti vocali destituta intermedia vocali a coniunguntur, 
 
 e. g. .JUf rosa mea , vidi te, ait illi. Sed dicitur 
 
 > > >' > > * 
 
 0.3 pro Ijj et oA pro I J .1 sS , ut in hoc vs. poetae 
 
Pronomina suffixa § 243 — 248. 
 
 197 
 
 i. e. „ Melior illo tibi non erit rex; eerie melius tibi est illi ser- 
 vire“ ab auctore lex. Rase hi di (1. 1. p. 26) allato. 
 
 Not. Attameu haec vocalis a praesertim in poetico sermone metro vel 
 
 rhythmo exigente etiam abesse potest, ut in OJ , (jiUo , 
 
 Fl. Ali’s Spr. p. 9, 1. 15; p. 33, 1. 10. Eodein modo docente lex. 
 
 B. auctore dicitur et et ovajI et o-'-aA pro Lj q! et 
 
 Li' 0 J>- — Si autem vocabulum in lit. nasalem j» vel q exit, voca- 
 lis coniunctiva a ante primae pers. suflixum * pronuntiationis levan- 
 
 dae causa semper retinenda est. Scribendum igitur e. g. 
 
 oculus mens et ocultis metis vini colorem referens. 
 
 o o ... 
 
 non vero et . V. etiam infra § 249. 
 
 246. Ante s occultum, cui praecedit voc. a, loco p - , o — 
 et (ji scribitur j»t , o! et , quia haec lit. lenior esse vide- 
 tur, quam ut vocalem sustinere possit (§ 25 et 94, c), e. g. 
 
 vestis mea , tua , eius. Eadem 
 seribendi ratio locum habere potest, si praecedit alia consonans 
 vocali destituta e. g. (ji! pro Pend. 84, 12 
 
 aut lit. quiescens e. g. (jii jj' pro yi Gul. 112 , 7. 
 
 247. Pronomina »S et ^ abiecta lit. b cum pronn. suff. 
 
 p, o, i ope ^ euphonici coniunguntur, quod vocalem coniuncti- 
 vam o i ecipit , e. g. et ,» a 
 
 Attamen ante suff. ji, lit. ^ euphonica saepius abest, e. g. 
 
 pro Chr. Sch. 37, 1 ; (ji.Jp.it pro (ji.-Ajp.it ibid. 
 
 104, 291 et ante suff. o e. g. i. q. \J >S Splieth 1. 1. p. 8 . 
 
 248. Eodem modo voces, quae in I vel • quiescentem 
 exeunt, ope ^5 euphonici cum pron. suff. connectuntur (§ 26), 
 
 e. g. baculus meus } cirrus tuus , ,ji. jy?> indoles 
 
198 
 
 De pronominibus. 
 
 eius ; sed dicitur oli' pro \ji li‘ et ufcls pro l,_$1 li' Chr. Sch. 39, 
 163 et Oji pro I \Ji (lAuilj .1 o»l B. in app.). 
 
 249. In poetico tamen sermone lit. ^5 euphonica una cum 
 
 vocali sua a metro exigente abiicitur, ut dicant e. g. (jiLI.** 
 
 - ) 
 pro Chr. Sell. 93, 108; pro ibid. 
 
 98, 198, et nomina lit. quiescenti terminata intermediam 
 vocalem a amittunt, e. g. laetitia mea pro 
 
 V. etiam § 245 not. 
 
 250. Pronomina suffixa plur. qLo, et ut pronomina 
 possessiva aut intermedia vocali i aut sine ullo copulandi signo 
 
 cum voce praecedenti coniunguntur , e. g. j\j et qL i> jLp! 
 Sec. nam. p. 5 fin. ; qIj ys. Spec. poes. 40, 9 ; q'u et 
 
 0 li‘ ysf Fr. 23, 24; 0 j ibid. vs. 27; ^Llo Chr. 
 
 Sch. 29, 36. 
 
 Si autem pro casibus obliquis ! et LilAjl sunt 
 posita, plane ut pronomina separata non coniunguntur, e. g. 
 !j<;> J jj aJ? yS v illis omnibus caput a cervice de- 
 truncabo“ Fr. 23, 26; cf. ibid. vs. 27 et ^.£0 tS 
 
 qwo v nam bona fortuna contigit nobis (ut) viae dux u 
 Chr. Sch. 87, 12 . 
 
 PRONOMINA POSSESSIVA. 
 
 251. Possessiva in lingua persica, ut in antiquioribus 
 dialectis persicis, exprimuntur pronominibns personalibus et 
 reflexivis casu genitivo cum substantivis coniunctis. Quae 
 quidem antiquissima dicendi ratio esse videtur, quum non solum 
 in semiticis dialectis sit sola recepta, sed etiam in zendica et 
 sanscrita lingua pro possessivis, quorum propriae sunt formae,; 
 saepissime genitivi pronominum personalium ponantur (Sp.Zg. 
 § 291; Lassen inst. ling, praer. § 113). 
 
Pronn. suffixa § 249 — 250. Pronn. possessiva § 251 — 252. 199 
 
 252. Pronomina igitur possessiva exprimuntur : 
 
 a) pronn. personalibus separatis casu genitivo postpositis, 
 i. e. cum nomine praecedenti geuitivi signo notato coniunctis 
 
 P 
 
 (§ 198), e. g. cor rneum , liber vester , U 
 
 corcla nostra ; 
 
 b) pronn. personalibus suffixis, quae nomini secundum 
 leges § 245 — 250 praescx'iptas affiguntur et casu genitivo 
 
 sunt accipienda; e. g. cor eius , liber tuus , 
 
 crinis meus, qUIaj avus noster, s. cirrus eius 
 
 coll. ^.jLi jCi in illorum medio Gul. 125, 20; 
 
 c) pronn. personalibus separatis cum praecedenti prono- 
 
 mine dem. simplici q! vel composito 0^1 intermedia vocali i, 
 genitivi ixota, coniunctis ( j? wUat solil 
 
 jj cr* ob ! ol? cr 
 
 Blx.), ut dicant q-» 0 ' s. 0 . qSjI meus ; jii 0 I s . jj‘ tuus; _jt ^.,1 
 s. _jl eius ; L* ^,1 s. L« 0 ^! noster ; s. L*»& 0 ^! vester; 
 
 0 Lij| 0 t s. eorurn, e. g. 0 ^ qIj! L> q^Ls 
 
 p 
 
 in quodam loco thesaurus meus et Galilae iacet Axxv. 
 Sooh. fol. 83 r. 1. 19 ; A-Jw s-sp nam Bagdad 
 
 in nostra potestate est H. Mong. t. I p. 302, 1. 10; jSl 
 
 ,jU ,.,1 w J, velis nolis, tu noster est Anv. Sooh. coll, hoc vs. 
 Schahn. * 0 ^ xA 0 Li^Lvrf 20 0 ^ 
 
 0 ^j i. e. „ Capita et animae heroum tui sunt, non Sultani , 
 
 cuius sunt terrae et regiones .“ Alia exempla v. supra § 204. 
 — Eadem dicendi x’atio in dialecto parsica usitata est, d. q. v. 
 S P- Pg- § 5 7 not. ; 
 
 d) denique px-onomine l’eflexivo, ut infra (§ 253) do- 
 eebitur. 
 
200 
 
 De pronominibus. 
 
 PRONOMEN REFLEXIVUM. 
 
 253. Pronominis reflexivi tres snnt formae syn. 
 
 pa. ocaj^, s. i^i gsXL B.), pa. et 
 
 quarum tamen c>y=> usitatior est et saepissime reperi- 
 
 tur, ultima autem turn inprimis adhibetur, quum quis actionem 
 in se ipsum dirigit , e. g. i^Xx~jj,:> se ipsum interfecit 
 
 coll. qXavO ^xxio j.z> i. e. viro indignum est se 
 
 ipsum ornare Pend. 38, 3. Referuntur ad omnes utriusque 
 numeri personas, ita ut meus, tuus, suus, noster, vester, eorum 
 significare possint et possessivorum locum obtineant (§ 252, d). 
 Quare etiam saepe interpretaudi vel significationis augendae 
 causa aut pronominibus separatis postponuntur, e. g. 0^3- 
 ego ipse, ^yz> yi tu ipse, 0*.i> ille ipse, lx nos ipsi, 
 
 Uxi vos ipsi et Oyi> qIxXjI illi ipsi , aut cum pronominibus 
 
 - P -» s- 
 
 suffixis coniunguntur , e. g. ^y=> jO, oJp *ib> ^,o, 
 
 - p 
 
 ji,c>y=> iuL> in mea, tua, ipsius domo. — Auctore Chodzko 
 (1. 1. § 245, b) in sermone, qualis nunc est Persarum, prouo- 
 men reflex, semper praeponitur pronomini pers. sep., ut dicant 
 q/i pro ^ , yi pro y'S etc. Quamquam 
 autem liaec dicendi ratio in ipsis quibusdam libris recentioribus 
 reperitur , minime tamen probanda est et ab ipsis scriptoribus 
 classicis Persarum repudiatin’. Lex. Bb. auctor dicit : isJS 
 
 oL'i C>yS> • ! (AjI f _Jj »Ajlj 
 
 *.:>■ L jS Bh. 
 
 254. Casus obliqui ut in nominibus exprimuntur. Plura- 
 lis terminatio noimunquam pronomini reflexivo addita invenitur 
 apud posterioris aetatis scriptures in India natos ; iure autem 
 illam omittunt scriptores classici, quum pron. reflexivum ad 
 utrumque numerum pertinent. 
 
Pronomen reflexioum § 253 — 254. 
 
 201 
 
 Not. Non dubito, quin pronominis refl. formae s. (j& yi> 
 
 et qaaAj ex uno eodemquc tbemate y^> ortae sint, quod respon- 
 det z. A.'iO qa et s. t^I, unde formae auctae z. qae, s. fil 
 
 = ap. uvai in uvdipasiya = z. q a e p a i t li y a. Quum enim 
 
 multa vocabula persica , quae lit. A = phi. to t et pars. <X> t ter- 
 minantur, orta sint e zendicis vel sanscritis, quae exeunt aut in suff. 
 ta, z. A)ro, s. fT) ut oLi = z. vata, s. cITrf, pld. vat, pa. vat; 
 Ay/.M±£> = z. khshnuta, phi. khushnut, pa. khashnut; 
 olo = z. et ap. d&ta, phi. dat, pa. dat; OjO = z. drita, 
 phi. dart; <_X.aXX. = z. khshaeta, plil. s h 4 t , aut in suff. t i , 
 
 z. Jtv , s. f?T , ut oLil = z. sh&iti, ap. shiyati, phi. shatish, 
 pa. sat; Oi-XaP = z. liaptaiti, s. TTirifd , phi. haftat, pa. 
 haft at; A»j = plil. zut, coll. s. tITH a r. 5T = z. zu festinare, 
 
 aut in suff. tu, z. )CO , s. FT, ut A.z> = z. kill- at u, s. 3iH, phi. 
 
 khart, pa. khard; Aj = z. ratu, s. tRH, plil. rat, pa. rad, 
 sine dubio prior forma O referenda est aut ad z. qaeta angehorig 
 ( J u s t i ) aut ad z. q a e t i das Selhst ( J u s t i ) aut ad z. q a e t u 
 Verwandtschaft , Angehoriglceit et Verwandter , Anjehoriger (Spieg. 
 J u s t i ), selhstandig, unahhanyig ; Eigenthiimer, Herr (Haug), quae 
 vocabula a themate z. qae = s. ope suff. ta, ti et tu derivata 
 
 sunt. In altera autem forma y -- > s. tjjy-d> , d. q. v. lex. 
 
 nostrum , tkema yA> servatum est, cui significationis augendae causa 
 adhuc additum videtur pronomen suff. tertiae pers. (jit vel cum 
 
 euphonico, ut in eu § 243 coll. in q-XCo!, ita ut 
 
 proprie significet i. q. AyA> ^ die ipse. — Tertia denique forma 
 
 y6> annexum habet substantivum qJ corpus , persona , quasi 
 diceres suum ipsius corpus, ipsissima persona, nam voc. qJ etiam 
 per se positum , plane ut arab. anima, pronominis reciproci 
 
 locum tenere potest. Cf. FI. Ali’s Spr. p. 29, 1. 19. Quin in dia- 
 lecto pars. o = p. yA> significatione corpus suum 
 
 usitatum est. Sp. Pg. § 56 not. Inde etiam explicandae sunt 
 dicendi formulae cum qJ compositae, ut qOIj s. ^ jOiA qJ 
 
 eum 20 et jA r. corpus dare rei i. e. semet tradere rei , suscipere 
 rem Gul. 30, 15; 171, 7 et i. q. assentiri, concedere Wilk. hist. Sara. 
 144, 17. 
 
 26 
 
202 
 
 De pronominibus. 
 
 PRONOMINA DEMONSTRATI V A. 
 
 255. Demonstrativa duo sunt, unum propinqui qj! 
 
 hie, liaec, hoc, alterum remoti ille, ilia, illud, quae tarnen 
 saepe inter se permutantur. Regulis conveniens est in enun- 
 tiatis pronomen q_j! ad rem posteriorem referre, de qua 
 
 agitur et q! ad priorem. Ad rem priorem, de qua senno est 
 refertur ^jI, ad posteriorem autem q! in hoc exemplo a lexici 
 
 Sev. Seas auctore allato, metr. XS..L »o!j 
 
 j! XJ lXaS' 3-5 \Aav .5 ^ & CJAA.! 
 
 qI j\ xj c>j.£ q! A*/« tit i. e. „Homo mirum in mo- 
 
 dum conformatus est, nam ex angelo commixtus est et ex ani- 
 male. Si ad hunc (angelum) inclinat, melior erit hoc ipso ; sin 
 ad illud (animal) inclinat, peior Mo erit a , in quo etiam voc. x->, 
 quod in lexicis deest, significatione mains usitatum est, oppo- 
 situm praecedenti x.j bonus et fortasse ad analogiam voc. w 
 tnagnus , z. maz (mac), phi. CO et iS parvus, z. kacu, phi. 
 DC ad phi. DC post, pone = p. z. pa 9 k&t, pacca, ap. 
 
 p a s a referendum. Similiter L^Uj! hie locus significat locum, 
 
 ubi quis est et w_^! Me locus eum, a quo quis abest; de 
 
 lluvio rip a citerior et ripa ulterior ; h^ c *nun- 
 
 dus, quo sumus et .^1 Me mundus i. e. futurus. Generis 
 
 quoque discrimine carent demonstrativa et cum nomine con- 
 iuncta neque per casus neque per numei'os mutantur, sola 
 autem posita in utroque numero per casus flectuntur. Decli- 
 nantur igitur hoc modo : 
 
 Sin g. 
 
 Plur. 
 
 Nom. Dat. et Acc. 
 
 Nom. 
 
 Dat. et Acc. 
 
 O" 
 
 vel LjLjI vel LLg^ul 
 
 ^b! vel Lgit Lib! vel t^il 
 
Pronomina demonstrativa § 255 — 258. 
 
 203 
 
 256. Pronomina dem. si cum praepositionibus aliisque 
 praefixis componuntur, primam literam t saepe amittunt, quae 
 mutationes supra (§ 74 — 77) pluribus verbis sunt expositae. 
 
 257. Aliae formae pronominis dem. quod in compo- 
 
 sitione etiam scribitur, ut in J_oi = Jj B., sunt : 
 
 1) sec. B. Gl. Sch. et F. sine ex., lit. t cum » per- 
 
 mutata, ut in (§ 49, III, a) ; 
 
 Kz/ \i/ 
 
 2) ^ ! B. s. Bb., ut in lioc versu, metr. ys-j : fa 
 
 j.lXc jijw/llj J.=z- fa lAPuW U_5_J tS J.&A I ».(} 
 
 bUs „Hoc ne dicas, coelurn non amovere plebem ; si gens 
 nobilior non e.vistit, num coelurn in cidpa est ? tt et in alio, metr. 
 I fa uX.w Q jLwi ^ J^Xj ' 
 
 xf ! „ Margarita vitae meae fracta 
 est ob separationem ; quaenam tali modo in centum frusta fracta 
 est “ ? in quo au-j! sec. Bh. i. q. hunc in modum signi- 
 
 ficat ; 
 
 3) j.1, quae tamen in compositione tantum cum nominibus 
 
 quibusdam adverbialiter positis adhibetur, ut h° c die-, 
 
 j'ww.A hoc anno ; hac node et ex &.*ji decurtata videtur ; 
 
 4) = phi. ’X hie, pa. 6, in particulis tantum compo- 
 
 sitis usitata, ut hoc loco , hie; ^lX-j! = phi. jJWN hoc 
 
 modo, hie, nunc (bL&jIj LsUjIj B. ), opp. = 
 
 ; I_j! = pa. xuh dr&, vel \j-jj s. L_jjI, cum praep. f 
 
 s- j Meo (vbh> ; 5 B -)i 
 
 5) denique I e pron. dem. q! decurtata et in adverbio 
 composito q *ot = Q^uXii illo modo , ibi, illo tempore 
 
 bUvjTj LsAj B.), opp. qj'-Xj! usitata. 
 
 258. Quum neque in particulis cum pronomine dem. com- 
 
 positis, utjAjI, Ld, lit. q pronominis dem. qj! adiecta 
 
204 
 
 De pronominibus. 
 
 sit, neque in pronomine dem. phi. ’X compareat, primitiva pro- 
 nominis ^i, pa. / T >, forma sine dubio est ^ 5 ! = phi. 'X et pa. * 6, 
 
 (Sp. Gl. 362) e z. pron. dem. a£m = s. orta. Alia au- 
 tem forma mA, in compositis •, »y>l, w~&xi, i 3 L*A in j»l decurtata, 
 referenda est ad ap. ima, quod etiam in hac dialecto ut pro- 
 nomen dem. propinqui usurpatur. — Pronomen dem. remoti 
 
 q! consentit quidem cum phi. |JX et pa. /c, sed quum in com- 
 posite persico q.JI = etiam lit. q abiecta sit, ut in 
 
 voc. opposito pro q^iAajS, hoc pronomen e pronominis 
 
 z. ajoaj ava themate a ortum videtur, et in ipsa dialecto ap. 
 pronomen dem. remoti est ava, oppositum ima, quod exprimit 
 pronomen dem. propinqui (Sp. d. altp. Keilinschr. 162). 
 
 PKONOMINA RELAT1VA ET INTERROGATIVA. 
 
 259. Pronomina relativa sunt &S et , quorum prius 
 
 de personis, posterius de rebus usurpari solet, quae tamen 
 distinctio non semper observatur, e. g. 
 
 i ^2? bt-\j ^-X t* 
 
 nQuicunque pauperes sunt , his mutuum da; quicunque autem 
 divites sunt, ab eis aliquid pete u Gul. 76, 14. Praeterea rel. 
 sS cum quavis voce rem animatam significant coniungi potest, 
 
 sed rel. non legitur nisi cum pron. dem. aut J> aut alia 
 voce, qua illius significatio magis definitur, coniunctum, e. g. 
 
 ayfol id quod collegit Sp. Chr. 4, 1 ; 
 quodcunque jwssides , da Sp. Chr. 17, 6 ; \:>- qL&jI fi 
 
 J ksj . j quid e.rspectandum est de illorum mensa ? ibid. 
 
 18, 14. — Utrumque neque generis neque numeri patitur 
 
 mutationem, e. g. tS ^iil illi, qui divitiis abundant 
 
 Gul. 26, 18; ^.x jS ^ys \£=> Lyi! A si ilia, quae dico 
 
 facer em ibid. 66 , 23 coll. ibid. 100, 22; 131, 10. 
 
Pronomina relativa et interrogativa § 259 — 261. 
 
 205 
 
 260 . Apposito pronomine rel. vel alia quoque 
 tronomina et adverbia relativam vim accipiunt et oriuntur re- 
 
 ativa com posit a ut s. iji s. ,j»S J> s. 
 
 S jS> s. tS quicunque , qunecunque ; ^J 3 s. J> 
 
 guodcunque, quulquid ; Up! ubi\ Ls?" ubicunque , al. 
 daud raro tamen ellipsis relativi locum habet ; d. q. pi. v. in 
 Synt. § 561 . 
 
 261 . Declinatio relativi duplici modo efficitur : 
 
 a) pronomine personali more Hebraeorum '"litfX et Ara- 
 nun ^AJ! post relativum posito hunc in modum : 
 
 Genitivus. 
 
 h- cr q x ego, cuius Jilius 
 
 yi >S y — j s. y j tu, cuius Jilius 
 
 y y S. iA %\ is, cuius filius 
 
 PI. L> iS 1 — x s. xi I xi nos, quorum filii 
 
 L*-v j 1 L j \j q kf l-+-£ quorum fin 
 
 I qUoS s. ^ j L- w.j * 5 ^ qLAj! ii, quorum Jilii. 
 
 Dativus et Accusativus. 
 
 Sg. Lx dS q — x s. — iA 0 — x 6170, citz milii s. quern, quam me 
 Li' »S y — i' s. o — zA — i iw, ciA tibi s. quem, quam te 
 jy zA y s. (ji, — zA .5 z’s , cwz ez s. quem eum, 
 
 quam earn 
 
 PI. \ Jx zA \ — x s. qU — zA 1 — x nos, quibus nobis s. quos, 
 
 quas nos 
 
 ^,UA zA UA s. 0^ — zA L.A vos, quibus vobis s. quos, 
 
 quas vos 
 
 LilAoi zA0lA.1l s.qLA — zA 0lAji ii, quibus iis s. quos eos, 
 
 quas eas. 
 
 Quae sequuntur exempla hanc dicendi rationem magis illu- 
 strent : 0X c^-Ao zA ^AL 0X A 0! ille ego non 
 
206 
 
 De pronominibus. 
 
 sum, cuius dorsum vides die proelii Gul. 17, 15; nS + q! 
 lXJJLc ego ilia sum formica, quam me pedibus conculcant 
 
 ibid. 81, 14 ; Oyi iS heus (tu) , cui tibi 
 
 corpus meum miserabile est visum ibid. 17,21; tS , 
 
 I»IXj vir probus, cui for tuna non facet ibid. 101, 21; 
 
 LJJ>! jC> J> quemcunque in pueritia non instru- 
 
 unt ibid. 147, 4; JJw 1 oJoUj tS ille, quite divitem 
 non facit ibid. 92, 1 ; ^ ^ ille, cuius 
 
 lingua est intemperans ibid. 7, 1 7 coll. 16, 12; 20, 5; 25, 7; 
 
 lj' ex quo cognovi , quae sit illius 
 natura ibid. 104, 1. ult. — Exempla ablativi, instrumentalis 
 et locativi , qui ope praepositionum exprimuntur , haec sunt : 
 
 0 Ub tS ille, a quo te expedire non potes ope 
 
 Corani et traditionis Gul. 110, 16 coll. 8, 21 ; bS .z> 
 
 Jj j asinus, cui onus levius imponunt ibid. 157, 1 coll. 9, 22; 
 
 125, 10; jC> tS Q l ao vir non est ille , 
 
 in quo non est humanitas ibid. 79, 1. ult.; f £ &Jol 
 
 Oj ille sine quo vitam degere non licet ibid. 121, 13; 
 
 b) solo relativo aut immutato manente aut casus obliqui 
 signo \j notato, ut oriatur \jtS s. \S et s. (§ 266), 
 aut ad exprimendos alios casus ablativum, instrumentalem 
 et locativum cum praepositione coniuncto. Exempla sunt : 
 
 a) nominativi s. *1 tS s. ^ : Jo iS ^ ^JLc 
 
 sapiens ille est, qui malum non facit Gul. 76, 1. ult: 
 
 Oyj ( j£ji Aaj jO f quicunque in vinculis ornamenti esi 
 
 Pend. 38, 7 ; -> Wj S rex, qui in- 
 
 iustitiam in subditos licitam habet Gul. 24, 12; 
 
 P -V- 
 
 (i) genitivi tS — : lXj! j f 
 
 lXj! jOo cuius manu et lingua fieri potest, ut officiis suis gra- 
 tiarum actionis satisfaciat? Gul. 1 fin. ; 
 
Pronomina relativa et interrogativa § 262. 
 
 207 
 
 y ) dativi \S : xjLj xjLj I S & al&olj \S 
 
 » olgj an regnum decet, dedit, cui dignitas debetur, (hunc) muneri 
 praeposuit Fr. 28, 2 7 coll. Gul. 84, 7; 93, 6; vel sS, si 
 praecedit vel sequitur nomen vel pronomen dativum indicans : 
 C>jJ\ j-ke. s°j2> sJ jli x/ i^cxiLs- 
 
 it damns , cui instar tui vicinus est, prelium decern dirhemorum 
 argenteorum minoris bonitatis liabet pro \J z j.ib> ibid. 112, 8 ; 
 
 Li tu (o senex), cui manus tremula est pro \j> yi 
 
 ibid. 144 fin.; 
 
 8) accnsativi \S s. sS : OjIA-Uj \S qIj et ille, quern 
 
 rex depellit Gul. 115, 8; yJ> j >S JS> omne 
 
 l vitium, quod approbat, virtus est ibid. 4, 11 coll. 15, 2; 38, 14; 
 
 x^>- j** quoclcunque possiclet Pend. 13, 13; > x^Nii 
 
 1 id quod iussisti Gul. 29, 8 ; et cum praep. xj : ^.tj x*b 
 
 \\j 6 ^aj; (altus collis), ad quem ibat dorcas metu damni Chr. 
 Sch. 95, 136; 
 
 e ) ablativi, instrumentalis et locativi xJ aut tS praecedente 
 praepositione : tS ad verb, nuntius , de 
 
 quo sets, animum affligit i. e. nuntius, quem nosti animum 
 affligere Gul. 172, 21 ; x£== 1 : quid 
 
 faciarn (illi) , de quo did potest, pro x£= q! b ibid. 59, 19; 
 
 ^iAaj x? Li non obstante omni ferocitate et 
 robore, quo praeditus ille (elephas) est, ubi sS pro xF L, quia 
 
 praecedit L, ibid. 1 04, 5 ; jj’ xF q ex illo horto, 
 in quo eras ibid. 3, 7 ; j xF ^b> tempore, 
 
 quo haec dicebam ibid. 10, 15 coll. 161, 11 ; sS illo 
 loco, quo incedit ibid. 99, 21 coll. 99, 9 ; xF bj x/ j\ 
 
 (vide) a quo tu te separasti et quocum te coniunxisti 
 
 ibid. 174, 19. 
 
 262. Antiquiores inprimis poetae, ut 
 al. usurpant etiam bsr (fortasse pro L> coll. ubi ? et 
 
208 
 
 De pronominibus. 
 
 stirpe interrogativa z. >3 ku, s. 3 ; e. g. in z. kuthra, kutlia 
 et s. 3pT, 3jrPFf), quod proprie siguificat quo loco, ubi Sp. Clir. j 
 8 , 16 et quomodo, qua ratione Sp. Clir. 89 ; 17 ; Gul. 84, 16; 
 Chr. Sell. 6 , 74; 63, 486, pro relativo >S et B., Bh. et 
 Gl. Sch. coll. Chr. Sell. 40, 176; 72, 12 ; Fr. 19, 17; Sp. 
 
 Chr. 41 fin. ; 44, 4 et dieunt etiam LpXil pro et 
 Ls 3 pro tS et Ls? pro Bh. 
 
 263. Interrogativa sunt eadem relativa quis et 
 ie>- quid in casibus obi. et sed !_=?• (proprie ad quid') 
 
 significatione quare, cur? usitatum est, qua apud poetas baud 
 
 raro etiam et legitur, e. g. ^ yii ^ 
 
 viam invenisset ad condonationem tuam? Sp. Chr. 70, 2 , ubi sec. 
 schol. tS i. q. quis siguificat ; ui *.&:>- ^ £ 
 
 i- quisnam tu es et quid est illud par avium? Wilk. 
 Chr. 151, 10; yiS \S cui viam monstrabit? Gul. 7 7, 3; 
 
 quare post tam longum tempus 
 ad me non venisti? Sp. Chr. 7, 13; l 5 ’ C 5 ;^ ^ 
 
 quare poculum aureum sub axilla retines? Chr. Sch. 8 , 96; 
 »Lio «.:>■ d jvA.J j»L> t>3 quare retines poculum vini? ibid. 
 
 8 , 94. — In poetico sermone plurales et in usu 
 
 sunt et Cast, ex G. affert etiam pluralem e. g. jjo yii 
 
 yA tu scis accuratissime, quinam illi sunt Jos. 
 et Sul. 69, 8 infra coll, hoc hem. poetae , metr. _ J> : 
 
 I»AjO ^ sS yjyi S\ si clico, quum non con- 
 
 tigerit mihi, ut vultum tuum aspicerem, quales res vidi? Plura 
 v. in lex. nostr. s. v. 
 
 264. Pro interrogativo *.:>■ afferunt lex. B. et F. auctores 
 aliam formam (jij , cui etiam sec. F. suff. ^ additur , ut oria- 
 tur s. xlJ &+£^*a qaw ^ 
 
 p » p # 
 
 <slw Jsia ii 
 
 s- 
 
 SwVIaa^X jyid .yXjyJy U’a> JO i,jj\yM u 5 o^li JT-JIJ 
 

 Pronomina relativa et interrogativa § 263 — 265. 209 
 
 ^ j_jL> F.) , quae tamen non nisi apucl antiquiores 
 
 poetas in usu fuisse videtur. Nam docente lex. B. auctore 
 : dicitur _yXj pro jio quid dicam ? et pro 
 
 qj! quid hoc? et q! t jij pro q! quid illud? et tjij vel 
 leguntur in liisce versibus poetae ^ a lex. F. auctore 
 allatis, metr. : ^cjiiAAxj qLjj ji_X.il j?l> 
 
 i qLoOjX qLax i. e. n Quid respondeam de illo in occulto? quid 
 paras inter homines ? a et _ji t j2s_o & .i 
 
 vjuilc ^_cl i. e. 3 St statum animi cordatus inquirit, 
 quid rei est coram illo, o amator vecors? u 
 
 Not. Sine dubio (jij = phi. {JJJ et pa. ortum est e pronomine 
 
 interrog. z. c i s quis , qui est nominativus stirpis interrog. c i 
 
 = p. xs?-, quum lit. y etiam respondeat z. s. ^f, d. q. v. § 52, c. 
 
 (Per errorem suffixum K z ^ in l cZ\ ad 2 ps. sg. praes. verbi sub- 
 
 stantivi in lex. nostro refertur, sed re vera est suffixum — 6, quo 
 articulus indefinitus exprimitur , ita ut ex ap. c i s c i y aliquid 
 
 mutatum videatur). Vocabulum nil aliud esse quam z. mjjo 
 
 cis probat etiam syn. pars. s. , in quo lit. primitiva v> 
 
 s. _ servata est quodque Neriosengb vertit T3if%rT aliquid. Inde 
 etiam sequitur, ut voc. res, aliquid , cuius forma decurtata est 
 
 Grul. 29, 17, eiusdem originis sit ac pa. et p. (j£j. 
 
 Quod denique attinet ad pa. s. mjjC? , quum significatione cum 
 
 conveniat , nullus dubito , quin alia forma sit vocabuli , J^-^r 
 et literae s. permutatio cum CJ s. (i dialecti varietate nitatur. 
 Plura v. in Sp. Pg. p. 29. 73 et 74. 
 
 265. Inter rogando peculiariter quoque inservit prono- 
 
 men JtAS" quis, quae, quid? qualis , quale?, quod de personis 
 et rebus adhibetur sed immutatum manet et a generis numerique 
 discrimine alienum est. Alia significatio est aliquis, aliquid, quum 
 significet nullus , nemo et J> quicunque. Com- 
 
 positum est ut A- e stirpe interrogativa tD pro (§ 262) et 
 
 27 
 
210 
 
 De pronominibus. 
 
 syllaba e terminatione superlativi tama orta, quum re- 
 spondeat phi. DttrD, pa. kadam = s. sfhtt quis de pluribus, 
 qul est superlativus pronomlnis interrogativi g;, cuius compa- 
 rativus 5RTTt quis de duobus etiam in zendica lingua in usu 
 est sed duplici forma katara et kat&ra, d. q. v. Sp. Zg. 
 § 174. Formae recentiores sunt et 
 
 266. Relativa et interrogativa &S et sz* abiecta lit. » aliis 
 vocibus saepissime praefiguntur , qua in compositione vocalis i 
 pronominum «S' et ante consonantes semper retinetur, e. g. 
 
 \S pro ; \x>- pro pro »x>- quomodo coll, 
 
 pro s^>- quid dicam? Sec. nam. 44, 15; L Lj 
 quid iibi cum ilia re? pro c Hist. pr. 
 
 reg. p. 2, 1. 15 et quomoclo pax con- 
 
 stare potest? Frag. 25, 6. 
 
 267. Eadem quoque vocalis pronominum yf et ^ pro sf 
 
 et *:>■ immutata manet, si vox, quacum componuntur, a vocali 
 vel ! incipit, vocalis autem literae S initialis eliditur et ipsa 
 
 quoque lit 1, si supervacanea est, eiicitur (§ 77), e. g. O** pro 
 Chr. Sch. 9, 111, sed legitur pro tS , 
 
 ut in hoc hem. poetae (J*d wJlB, metr. jP : 
 oS v Gladio paupertatis tarn valde percussus 
 
 sum , ut vomitum facer em a Bh. s. v. ^Ud. 
 
 268. Si a vocali vel V vel d incipit vocabulum, 
 
 pron. praefixa ^ et _ lianc vocalem recipiunt, litera initial! ! 
 
 supervacanea aut abiecta aut cum ^ permutata (§§ 77. 81. 90), 
 
 lit. autem i necessaria immutata manente, e. g. ji pro ^ sf B. 
 
 s. v. coll. Chr. Sch. 1, 6; pro qI si ; y^i pro jJ sf] 
 
 > ~ ' 0 ~ 
 pro *! tS ; pro »S Chr. Sch. 10, 125; i3L*ali pro 
 
 t3Lsi tS Sec. nam. 153, 5. 
 
Pronn. 7-el. et interrog. § 266 — 270. Pronn. mdefinita § 271. 211 
 
 2(19. lnterdum, metro inprimis exigente, pronomina et 
 fini vocis affiguntur ,' qua iu compositione sola lit. ^ et ^ 
 remanet e. g. pro iUCilj Gul. 2(1, 4 coll, Schabn. 
 
 ed. Mokl t. I, 104, 1 ; *;o! pro ibid. 80, 18; 92, 2; 
 
 250, 17 ; 200, 3; pro FI. Ali’s Spr. p. 37, 1. 21. 
 
 2 70. Inde sequitur, ut pronomiuis rel. et inteiTog. *.£== 
 forma primitiva sit «:) Scliakn. ed. Mo hi t. I, 74, 81), 
 
 sanscritum thema interrog. fe; = z. ap. et pa. ka, litera » 
 autem sit formativa eaque tantum de causa addita, quia voces 
 persicae in consonautem vel literam quiescentem exire debent 
 (§ 113). Eodem modo pronomen relat. et interrog. *;>- ex- 
 plicandum , cuius forma primitiva est „ (^^), respondens 
 
 zend. et sanscr. stirpi pronominali ci, coll. pa. ci et ap. cis 
 in cisciv, quae e . litera gutturali cum respondent pala- 
 tina permutata, emollita videtur et in sanscrito et zendico 
 cis in pron. voj^joaj / naecis non aliquis, nullus, coll. ap. 
 civ in kasciy, cisciy al. , est conspicua. Recte igitur 
 Persarum grammatici pronomina tS et primis tantum literis 
 et appellant. Cf. Bopp Vg. 2 §§ 14. 390. 399 eius- 
 dem Krit. Gramm. § 2 GO et Sp. Zg. § 170. 
 
 PRONOMINA INDEFINITA. 
 
 271. Pronomina indefinita sunt aut adiectiva pronominalia 
 aut substantiva sive simplicia sive composita, sed pauciora 
 quam in linguis cognatis zendica et sanscrita et dialectis 
 antiquioribus persicis. Saepe etiam articulus indefinitus ^ — e 
 affigitur. Quum genus non distinguatur in interpretatione 
 horum pronominum semper masculinum adhibui. 
 
 1) s. p. kas, aliquis, quidam et sequente 
 
 negatione nemo. 
 
212 
 
 De pronominibus. 
 
 2) g*P s. s. jjSaaP, plil- y*n, pa. lide s. 
 
 hdci s. j (0 ceo li 6 ci, ullus et sequente negatlone nullus, 
 nihil, qua tamen signification negativa inprimis in sermone 
 vulgari etiara per se usurpatur, quum saepissime cum negatione 
 coniungi soleat, unde dicunt q'o i. q. qui nihil 
 
 scit, ignarus ; qui nihil agit , iners , nequam ; C>y yjJ> 
 
 homo vilis , ignobilis ; y*. P i. q. et i. q. Bh. 
 
 Praeterea ^saP est particula interrogativa, e. g. ^saP 
 
 \i> . m Ci/ 
 
 audivistine? Gul. 49 ; 19; OjiAJo a 
 
 Auec omnia num vere existunt ? quum praetereant? ib. 52, 16. 
 
 3) aliquis, compositum e t<5o unus et art. indefinite*. 
 
 «. # y 
 
 Synonyma ar. sunt (joes**' s. -* 2 ^ quidam et q^Ls s. 
 talis, quidam. 
 
 4) J> , z. Ajn7)A.'e*> haurva, ap. har’uva, s. *jcf, quivis, 
 omnis. Semper immutatum praecedit nomini singularis nu- 
 meri, ad quod refertur. Inde comp. £> s. J> s. S> 
 
 s. J> quisque; quicunque; sf J> s. *Xii J> quis- 
 
 quis ; J> s. J> quidquid ; *0 S> ambo, liter que. 
 
 5) **P, z. .ofAJtrt haina, phi. Non s. "|Non, ap. et pa. 
 liama, s. hh, omnis, omnes et totus. Praeponi vel postponi 
 potest nomini singularis vel pluralis numeri , qua in construc- 
 tion etiam immutatum manet. Interdum in poetico inprimis 
 sermone cum sequenti nomine ope genitivi notae i coniungitur. 
 
 — Inde ^Up s. qa^aP suff. et i. q. x*P et plur. ^liUP, 
 
 irreg. qIaJs^P, omnes, universi, quo utuntur, si absolute po- 
 situs est. 
 
 .. y ~ 3 
 
 Synonyma ar. sunt *JU>, et aUj. 
 
 6) joj s. yc> alius et ut syn. plil. IJTn, pa. 
 
 dadigar i. q. z. ajjj »j) bitya, ap. duvitiya, s. fgfffii 
 alter, alius, secundus s. posterior , opp. ^^aj anterior , unde 
 
Pronomina indefinita § 271. 
 
 213 
 
 I 
 
 I _jLo t*H s. JsjvXa* i. q. pa. (Sp. Pg. p. 63 et 118) 
 
 tertins (§ 232 not.). — Inde yCjJ Xj alter quid am , quilibet 
 alius et comp. unus alterum, alteri, invicem. 
 
 Synonymum ar. est -ae sequente genitlvo. 
 
 7) (Ait i. q. B. et Gl. Sch. aliquot significans nume- 
 Irum Incertum inter unum et decern aut inter tres et novem 
 
 vel decern, unde demin. paucus, parvus (opp. et 
 
 et qLLs Bh.) coll, harum vocum interpretatione , a lex. 
 
 Bh. auctore allata i ^ \ 3 ^.X ae-- 
 
 aO^j &a* \^\ — a— y — aO^ _j 
 
 xi Ij' jow j! q!. ^ooj qIPj 
 
 ^>..*.1 .^aaasaj 1^3^ .a& 5 ;y ciaaso! .j 
 
 xi. Idem est phi. ") 3 N a z. avant derivandum et pa. ro,u>xi 
 in libris pars, saepe usitatum, quum contrn p. ^Xii non nisi apud 
 antiquiores Persarum scriptores in usu fuisse videatur, e. g. in 
 hoc vs. poetae , qui legitur in lex. Bh. ; metr. v_a^ai> : 
 
 iAih lAxaitj enj.Li' y^'$ & y* cixjjO O Ac i. e. „ /In in’ 
 
 regni tui numero aequant aeram quingentorum quadraginta et 
 paucorum annorum. u Cf. etiam Pend. 16, 7 et LV not. b. 
 Sp. Pg. p. 73 et 118 not. 
 
 8 ) z. cvant, phi. -j^, pa. cant, 
 
 aliquot. Praeponitur nomini simplici vel cum art. indef. ^5 — 
 e coniuncto ad normam compositi , ut OU:>- s. ^j»j 
 aliquot dies, aut postponitur nomini, cui etiam art. indefinitus 
 affigitur, ut aXae- aliquot nodes ; <Aa:> ^aj nonnulli. 
 
DE NOMINUM FORMATIONE. 
 
 2 72. Nomina persica aut sunt primitiva aut deriva- 
 tiva. Ad primitiva pertinent ipsae verborum radices, quae 
 nominum vice funguntur non solum in compositione, in qua 
 participii praesentis et praeteriti significationem obtinere pos- 
 sunt, utjj, inyj^,^.iii lacrimas f undens ; in^Opli i. q. celeber ; 
 
 in viam infest ans , latvo ; jy-** in \ y** animum affli- I 
 
 gens' in aciem perrumpens ; in i. q. 
 
 viator'. If in if si, viam monstrous, dux : in manum 
 
 prehendens i. q. adiutor et rnanu captus i. q. captious ; jij in 
 
 qui cordi adhacret i.q. animum devmciens, animo grains', 
 jL* in jLwS)b> remedium adhibens coll. jLw lAi> Jf opus a Deo 
 factum ; in montes peragrans coll. pede tri- 
 
 tus, calcatus ; in (j&ljy* tonsor capitis coll. (jiLj Ojjl a 
 
 Deo scalptus (\XiiL C>jf sJIa^Lj Bli.) ; -jAj in 
 
 proprie a corde acceptus i. q. animo gratus ; s^.i> in sl^.:>v3-> 
 proprie a corde desideratus i. q. expetitus , amatus ; j.O in 
 acu aurea pictor, phrygio (jj sJJ \*S) et acu aurea pictus 
 (jit Bh., sed etiam solae et per se positae^ e. g. A.o 
 
 vinculum ; plica , ruga ; jjj res quaevis minuta ; sorbitio, 
 
 al. ; j_vvw ardor , aestus ; w*.j p fallacia, fraus; jl^Xi liquatio\\ 
 s. transitus. — Iisdem adnumeranda etiam sunt ea : 
 nomina persica, quae ita immutata et detruncata sunt, ut nisi 
 accurata cum dialectis cognatis comparatione primitiva eorum 
 forma erui et agnosci non possit, e. g. odor = z. baodhaj; 
 
 vinum, phi. ’NO, pa. mae = z. et s. madliu; cor = 
 z. zaredhaya, s. , gr. xaqdia , lat. cord-; rosa, 
 phi. t>lJ, arm. ward coll. gr. qoSov (pro FqoSov), lat. rosa; 
 vomer = z. <jufra; annus = z. caredha, s. 
 
 ira = z. aeshma; yo^ lignum = z. ae(jma, phi. 
 
Praefixa § 272, A. 
 
 215 
 
 . 
 
 jD'X ; mulier — z. ghena, s. MT ; amor = z. mithra, 
 
 . f*R ; -iii urbs — z. khshathra, s. g^r; sA parvus - z. 
 i a 9 u , phi. DD; o.-J nix — z. vafra; 'jJ*j resurrectio 
 
 p v. infra § 2 79, a , a pluraque alia , quorum permulta iam 
 supra § 44 sqq. , ubi de consonantium mutandarum legibus 
 agitur, attulimus. 
 
 Derivativa uomina suffixis sunt formata, ut in 
 lialectis antiquioribus persicis et in lingua sanscrita , quibus 
 etiam adnumerandi sunt infinitivi sive integri sive apocopati, 
 instar nominum actionis usitati, d. q. v. § 272, 1 7. 2 1 . — Quum 
 Spiegelius (Pg. § 92— 95) dialectum parsicam eo praestare 
 dicat persicae, quod parsica vocabula etiam praefixis formentur, 
 nos eum sequentes easdem voces praefixas in persica quoque 
 lingua inveniri docebimus, etiamsi talia esse vere composita non 
 nescimus, ideoque, ubi de compositis agetur, denuo referemus. 
 Primo igitur loco praefixa posuimus, quae fere eadem sunt 
 atque pehlevica et parsica, sed minus usitata in lingua persica; 
 dein sequuntur suffixa ordine alphabetico digesta et cum suf- 
 fixis dialectorum cognatarum et linguae sanscritae comparata. 
 
 A. PRAEFIXA. 
 
 a) i et ante vocales ^1 i. e. alpha privativum respondens 
 zendico et sanscrito a et an. Hoc praefixum in dialectis anti- 
 quioribus persicis et in lingua sanscrita usitatissimum in persica 
 lingua fere prorsus evanuit; attamen supersunt illius vestigia 
 in aliquot vocibus, quas lexici B. et glossarii in Desatir auctores 
 afferunt : clarus , lucidus , non obscurus sermo B. Gl. 
 
 in Des. ; sl ^-1 simplex Gl. in Des.; immobilis ; 
 
 involuntarius B. Gl. in Des.; j,Ud i. q. J,Udj imperfecta, non 
 permanens compositio, ut nubes, ventus , nix, pluvia Gl. in 
 
 Des.; impurus id.; &.*.£! partitus , imperfectus B. Gl. in 
 
 Des., quibus adde ~ul natura s. indoles prava e z. an- airy a, 
 
216 
 
 De nmninum formatione. 
 
 s. ^rra non aricus , illegitimus et qL*J| nom. genii e z. an 
 a ghr a initio carens ortum. i 
 
 b) l\j , phi. HO, pa. l\j = z. paiti, hinzu Justi, ap 1 
 patiy, s. irfH, e. g. ^oboV-j ornatus , pulcer , laetus coll. yfj 1 
 
 moestus, sollicilus coll. ; vAjAj manifestus, polar) 
 contr. ex coll. z. paiti-diti et paiti- dlta. Pro tX. 
 
 reperitur etiam <3o s. et ^eAo, phi. V 0 , pa- padhi 
 
 ut in s. et al. ; sed usitatior est prae 
 
 fixi forma ^.j, pa. ^ 1 . 0 ,' pae, e. g. Ai^o coniunctio , vinculun 
 — pill. -mnD, pa. AAAj ; ^.LjCo certamen , helium — phi. et pa 
 patkar; pactum — phi. jNOnD a. v. = pa 
 
 IAaj s. IAj. manifestus , palam = z. paiti day a 
 V. etiam supra § 123, d. 
 
 y y 
 
 c) s. lA>, quod usitatius est, separatus (t. 3 rd F.) e 
 
 adv. seorsim , separation = phi. n'13 ( o-oA et Just 
 
 Bund. p. 226 coll. Sp. Hg. § 139), pa. jat s. A;>- (oppos 
 praefixo p Sp. Pg. § 95) et respondens zendico vit, vi, e. g 
 »,ls A:>- coll. al. formis et consilia contr aria, dicers a, 
 
 agendi rationes et viae B. ; (suff. A*^) separatus 1 
 
 materia, per se esistens B. Adde wli (suff. wls ) seorsim 
 separaiim F. Bli. 
 
 - y y y 
 
 d) yg>, y> , j^> s. (jio coll. et foedus , pravus 
 
 vilis , respondens zendico dush s. dus s. duzh 
 phi. iyn, pa. w)} dus, s. ^T, gr. dug, quod ut pars, dui 
 (Sp. Pg. § 94) non solum in compositione, sed etiam separatin 
 usurpatur, ut in hoc hem. poetae , metr. vAA.s* 
 
 ^ J> j,lo ^3 (jjoXj ^jm-Lj 3 i. e. „ Neque vindicta neque vio- 
 
 lentia neque inconstantia pravos recldidisti homines.® Com 
 
 positionis exempla sunt gJLSdjO s. lisxpijj) malae indolis , pra- 
 vus ; 3 . y'j prava supercilia habeas i. q. supercilia contrahens 
 iratus , iracundus ; i. q. abstinens , continens ; ^+*.£>y 
 
 malae , pravae indolis , vilis ; difficilis , molestus ; 
 
 liostis ; concilium, opprobrium. 
 

 Suffixa § 272, B. 217 
 
 y y 
 
 e) s. 8 s. ap. u, uv, phi. in, pa. lift et khu 
 I respondens zendico hu, s. gr. er bonus, e. g. 
 
 bonum splendorem s. lumen Jiabens i. q. sol ; Hieroso- 
 
 ; lyma (coll, et LSGb Schahn. ed. Mo hi t. I, 
 
 I 99, 342; Journ. As. 1841 Mars 284 et Hofer Zeitschr. I, 
 
 I 73) = z. hflkhta ex hu et ukhta, phi. nniTi, p. wcsSjjto 
 
 y .> y 
 
 hflkht, s. HfK ; s. .*.5? bonus, pulcer, praestans ex 8 s. 
 
 y 
 
 p, z. hu et = z. <jrira coll. z. paititjrira; cla- 
 
 ' y 
 
 rus, manifestus, conspicuus ex 8 pro z. hu et i ► = tuVo? 
 
 ~ y 
 
 z. paitidaya; s. amoenus , laetus pro pars. 3 . 
 
 y y 
 
 h ft ram, p pro s. 8 posito, ut In et 
 
 .» y 
 
 in _5 ^w 3- nom. regis = z. hu^ravanh, s. wtJciH coll. phi. 
 nDin (’IIDin) Sp. Gl. 383, justi Bund. 81, 15 et 
 
 pa. plx> oi5> = s. oHImIu. 
 
 B. SUFFIXA. 
 
 1) i - a) radici in imperativo apparenti suffixum format 
 participia praes. (§ 145,3), quae etiam significatione part, 
 praet. usurpari possunt, a quibusdam verbis transitivis et in- 
 trausitivis, quae e loquendi usu sunt cognoscenda, e. g. IpAj 
 accipiens et acceptus , gratus (boA bAa jS Bh.); Li^j 
 
 tegens (i. q. svXLwaj B.) ; LAs? allaborans, operam dans (, ^ 
 8 8uUl/ B) *) coll. phi. “INtymn , unde LSCNtymn labor, 
 industrial L&*J quod mulgetur animal; Lo^i qui decipit et de- 
 ceptus ( iCJu i » 8 _Xaaj s B.) ; l.A«jJ audiens (i. q. bJAA^aj B.) 
 coll, hoc hem. Sch. : iAjLo Lii^-o eruditione 
 
 auscultandum est a F. Plurima tamen sunt adiectiva verbalia 
 et significant eum, qui rem quandam possidet, vel qui aliquid 
 ex consuetudine facere solet, e. g. possidens, unde met. 
 
 *) Iu versu poetac j»Lzj cJ*ji 1 j^, quem in lex. nostro s. v. •■As? 
 e lex. F. attulimus , legendum est j.Ss> pro *.Xj et KiS pro men- 
 
 doso oaav^.j^,s Ji . 28 
 
218 
 
 De nominum fonnatione. 
 
 TJeus , rex ; potens\ b jS qui loqui solet i. q. orator ; bio 
 
 intelligens, sapiens, doctus ; iJUj videns, perspicax ; foetens, 
 mali odoris, foetidus. In quibusclam verbis utraque participii 
 praes. forma ! ^ et qI in usu est ; e. g. et iens , usi- 
 tatus , aptus , licitus ; U yi et facilis ad concoquendum ; 
 
 iyj et olens sive bene sive male ; Loj et ornans ; 
 
 MWhf et laborans .l) 
 
 t M'-X->* 13. A^ilj ^ v_Aa^ Gl. Sell.) coll, 
 
 hoc hem. Scliahn. : i_XjLo L&y ^ v in omni opere 
 
 laborandum est ,J ‘ F. ; 
 
 b) nominibus suffixum vocativum significat et adhibe- 
 
 y y |j ( - 
 
 tur et in invocando et in exclamando , e. g. ..iLx.d> s. ^ o ‘ 
 felieem, euge!\ o miserum , vae! coll. vs. poetae ylsli- in > 
 lex. nostro s. v. L\i allato; !o,0 s. Ljy,0 proh dolor, ekeul; plura r : 
 v. supra § 212 et 213; 
 
 c) adiectivis quibusdam suffixum format substantiva 
 abstracta, e. g. IaJ> calor, opp. Lyw frigus; LXgj latitudo, 
 quod tamen alii ex b contractum dicunt; v. infra suff. b; 
 li>Ls amplitudo ; Cjj profunditas ; longitudo, ut consentiat 
 cum suff. b s. ^b et (jj d. q. v. § 272, B. sub liis suffixis. 
 
 d) synonymum est suffixi » - , e. g. i^X-o i. q. siAXif foetens, 
 foetidus ; \Jj i. q. » ,l» vis, robur ; i. q. *11^ supellex et haud 
 
 raro abundat ut suff. s^-, e. g. INJL; i. q. sanguisuga ; 
 
 IXJUi i. q. lutum nigrum ; Ify" i. q. d)y clamor ; by s. 
 
 yy i. q. color ; J-U* ^ i. (j. dexter opp. lyy i. q. ,_y>- 
 
 sinister coll. et iX-d-jo Fr. 21, 15 et ULaJd et l? ,^Xil ib. 
 
 27, 20 et in hoc hem., metr. : ^_y f i_XXiy q*' 5 ; 
 
 La3>!-o i. e. „terra ex lumine induit vestem u L urns den (1. 1. 
 t. II p. 390). 
 
 Not. Suff. I — partieipia praes. et adi. verbalia formans etiaru usitatum 
 est in dial, pars., e. g. Ijy* ardens (i. q. B.) = pa. ^bzhfi; 
 
Suffixa § 272 , B. 
 
 219 
 
 \»j iens = pa. r a v a , seel in dial. phi. illi respondet suff. “N , e. g. 
 LaaJ videns = phi. "JtO 1 ! ; bij sapiens = phi. "[frONT. — Suff. 
 ! -- abstracta formans et consentiens cum suff. pa. d respondet peh- 
 levico av> s. A3 i. e. di s. a coll. = I , e. g. LoJs" cafor 
 
 = phi. .u )f?v> et p. garma; Lo frigus — pa. (;armS. et ortum 
 est e suff. zend. a, quo terminantur abstracta feminina (Sp. Hg. 
 § 141 , 1 et Pg. p. 102). — In aliis voc. persicis terminatio I 
 decurtando orta est, ut in coll. = z. azhi dah&ka 
 
 et in voc. lit. a terminatis, e. g. LoO = bL*jO al., d. q. v. § 69, 3, 1. 
 
 2) J v. §. 272, B. 8 sub suff. ^ 5 ! 
 
 3) Lwi s. lw s. qLw proprie modus, ratio nominibus post- 
 positum similitudinem, speciem exprimit eiusque origo 
 
 a verbo Oy-w, unde praefixa praepositione I, repetenda 
 
 videtur, e. g. Lvrfi-A.vv leoni similis ; elephanto similis ; 
 
 qLav-a-j feli tigridi similis ; pardo similis ; qLwXj 
 
 uniusmodi , aequalis. — Synonyma sunt : a) s. cui 
 
 respondet phi. -]DT a r. z. dare 9 , s. ^ (^pq) videre, e. g. 
 
 s. solis instar ; (ovo similis ) i. q. 
 
 fungus ; cf. etiam j^eXslb in lex. nosti’o ; b) (jixj s. s. 
 
 e ' S- cyparisso similis ; ijiisLi; regi similis ; 
 
 orbi coelesti similis Sp. Chr. 106, 12 ; lunae similis 
 
 (Splieth 1. 1. p. 32); cf. etiam et in lex. nostro; 
 
 denique c ) 0 U s. bio, quorum prius est radix et posterius part, 
 praes. verbi qaa*uL« similem esse , e. g. leoni similis F. 
 
 4) quod etiam correpta vocali a scribi potest, 
 perpauca format substantiva et adiectiva relativa 
 
 oUb" f Splieth 1. 1. p. 33 med.) : 1) a 
 
 radice verbi, e. g. clamor coll. clamorem, stre- 
 
 pitum edere ; eilLo agitatio , perturbatio coll. qoVaaj agitari ; 
 
 bullitus, agitatio coll. bullire ; alimen- 
 
 tum coll. edere ; (proprie inflammatio ) strangu- 
 
220 
 
 De noniinum formatione. 
 
 ria morbus coll. urere ; s. s. ^ cavus , cassa 
 
 nux coll. »1^ = qasI^ fodere ; 2) a substantivis et adiecti- 
 
 vis, e. g. j interpres a 8j.rfo interpretatio abiecto »; 
 
 sordidus a -ji sordes ; ^lis stultus a « idolum (qIoLj add 
 
 I j jaaj js LX.Ajbo SHL.) ; fovea 
 
 a w = z. magha profundus (Ju*c Splietb 
 
 1. 1. p. 33 med.). Hue pertinet etiam «i)Lj purus, phi. "]ND, 
 quod e ^ijLj contractum videtur, ut ^ e ut respondeat 
 
 s. qid4i purgator i. q. ignis a u purgare sufF. *sr5R. 
 
 Not. Suff. sine dubio respoudet suffixo phi. e quo suff. pers. 
 
 I — , quo participia praes. et adi. verbalia formantur, decurtatum est. 
 
 Utrumque affigitur etiam verbi radici, e. g. Iaaj videns = pbl. “NT! ; 
 
 L_jiO sapiens = pbl. ”N3N"1; \\j~v. ardens = pbl. “jXJID coll. 
 
 ^ 1 - »• injlammcitio. 
 
 5) ^ suffixo relatio quaedam indicatin' (^Lj 
 B h.), e. g. i3Li^A=> unguis ferae, pugnus hominis a 
 
 injiexus , incurvus ; jloO s. jLvcO extremum cuiusvis rei a ^oJ s. 
 
 33 
 
 = j .0 cauda. Interdum e suff. J ortum est liquidis per- 
 mutatis (§ 62, d), e. g. jb-jO murus, d. q. v. infra sub 8. 
 
 6) q1— s. multa format adiectiva et substantiva 
 diversae signification is et quidem : 1) participia 
 praes., appellativa et substantiva abstracta a 
 radice verborum inprimis intransitivorum (§ 145, 3), e. g. 
 
 currens ; ^ fugiens ; jf lacrimans; coll. pa. 
 
 loquens ; latens , absconditus; iens et anima 
 
 = pa i^>l coll. z. urvan (suff. an); pluens et pluvia 
 coll. z. v&ra; spargens et sparsio Bh.) coll. 
 
 «5bj, se convertens et 
 
 species assaturae a vertendo ; citus et properantia , impe- 
 tus ; mandatum = pa. s. tnmir a iubere; 
 
Su(fio:a § 272, B. 
 
 221 
 
 (proprie mensuratio ) pactum, foedus = pa. qUiA-j s. 
 jvs : oajj a v. ; qJ malleus fubri ferrarii , ut videtur, 
 
 pro qIjj-T tundens ; 2) quaedam adiectiva possessiva et 
 substantiva, quae relationem quandam inter nomen 
 primitivum et derivatum indicant, a substantivis, e. g. qIjLs- 
 amatus a anima ; sella equestris, dorsum animalis, 
 
 gibbus cameli a vS collis , mons Sec. nam. p. 167, 1. 6; qLLo 
 
 desertum ex ^ sine et aqua ; initium a anterior 
 
 pars ; caput a j~>* pro y» caput; qIjL terminus, finis a 
 
 (j^Lj pes; c ,ljLjf thermae a calidus et 'w)! aqua; qIjG»I res 
 in fune ( liisiy ) suspensa tiSsijli jjj>- 
 
 Bh.); 0 ^ fci s. qI^_J donum proprie eius, qui modo ex itinere 
 rediit a bl,jj nom. comp, via nova, iter novum Sec. nam. p. 108, 
 1. 1 sqq. ; qw-p iracundus a pjk iracundia ; is, qui ira 
 
 incensus labia demittit a labium. — Hue pertinent etiam 
 nom. loci vel regionis et patronymic a, ut Irania 
 [ = z. airyana (suff. na), phi. ’JN'PX; Turania coll. jfii 
 
 = z. ttira, phi. 'l’lfl ; Ispahan a sLyw exercitus = z. c p 5, - 
 
 dha, ap. 9 pada (Takhmacjpada), phl.PNDD; v. etiam et 
 
 ^L.13- in lex. nostro ; qL^Ij ArdscMr filius Bdbaki coll, 
 
 phi. jNnjJ 1 ! (^UiLo_j Spieg., Justi) i. e. filius Vivan- 
 
 1 hanae (ap. Vivdnae? Beh. Ill, 54); cf. etiam phi. jWlNl’r 
 
 1 filius Cobculi et phi. ^N’DDX = z. athwya, p. d. q. v. 
 
 lex. — Denique in quibusdam vocibus abundat, e. g. 
 
 = oLi habitatus, cultus ; qLaav.0 = amicus; 
 
 i. q. ebrius; QloitX_/ib i. q. diluculum , mane; 
 
 i. q. »l tempus matutinum; = nox coll, 
 z. khshapan et p. s Lio_y£ tempus nocturnum; = <olj su- 
 
 bito, quibus addit lex. Bh. auctor .^ULp» i. q. |.Ls» crudus et 
 
222 
 
 De nominum formatione. 
 
 i. q. OLii laetus. Raro q-=- pro q - = , positum est, d. 
 
 q. v. infra sub suff. qJ — . 
 
 Not. Idem suit'. qI — s. q etiam usitatum est in dialecto pehlevica 
 et parsica eique respondet non solum z. ;m an et jM an, sed etiam 
 z. ,\i’M ana et AJ /Mi ana, s. et interdum z. j/ ni, e. g. 
 
 medium = z. maidhyana (suff. in a); fenestra = z. 
 
 raocana (suff. ana); mortarium = z. havana (suff. ana), 
 
 phi. piNP! ; conventus — z. hanjamana (suff'. ana); 
 
 damnum z. zyana (suff’. na); qLSi*^ s. lucidus = z. 
 
 raokhshna (suff. na), phi. p&'tO ; Q.Ai mas, phi. = 
 
 z. varshni, s. cffctJT (suff. ni). 
 
 7) 20 !-^- est suff. relativum, e. g. in aJt proprie 
 ad abstinentiam pertinens, unde victus tenuis aegroti (aA 
 
 'by* Bh.) ; aJliK’ specularibus 
 instruction aedifcium, unde gen. aedificium , domus (\\ -a 
 CAMt O nS Bh.). In plurimis 
 
 autem voeibus recte dubitari potest, utrum xiS — re vera sit 
 suffixum, an s relativum terminationi plur. q! additum, quum 
 hoc suff. s et singulari et plurali in terminato affigi soleat, 
 d. q. plura v. infra sub suff. 8. Tales voces sunt mag- 
 
 nificus; xJL-jJ furiosus , insanus; aoloALi; discipulo dignus, 
 unde munusculum discipulo stipendium praeceptoris afferenti 
 oblatum ; regius ; jJLJL&lc amatorius , amantis instar ; 
 
 iiloyi ad virum pertinens, virilis (qL>.c b 0.<-. Bh.) ; 
 
 i. q. laetus nuntius et donum laetum nuntium 
 
 afferenti exhibition ; au Jw ad igniscultores pertinens mos et ritus; 
 2 o.*^.c ad sponsam et sponsum pertinens, al. Accedit, quod 
 ipse auctor grammaticae pers. lexico Raschidi praefixae in 
 terminatione *Jl etiam suff. 8 agnoscit, quum dicat (1. 1. p. 32) : 
 
 I^Uj.O tS vJLJif? qKjJ iJSjji} aolPLi^ xiljys xii 
 
Suffixa § 272, B. 
 
 223 
 
 jjjX ^jmJIXj sS ^c!o e ^ a ^- l° co 
 
 >(p. 22) Oj!o o^-y^o Qiif, si u?**" ^'* v * ■ xiliw 
 
 UoLa^w^ _\J wvv» 0,^v3 s^>**«a«w.J x£i! joI^jJ.. Praeterea 
 
 pro jol^ legitur J,! ^- , e. g. in jul?Oj^> et J,L?i>|^s; aol^tOj J et 
 i- q- jo lo^Li, unde etiam sequitur, ut suffixum sit « 
 relativum, quod cum suff. ^5 permutatum est. — Interdum 
 suff. jo! — alia forma est suffixi q! — ? e. g. joJoJ i. q. 0 L\o 
 claudicans, aut suffixi relativi », e. g. jdLiJf i. q. sJ»3 angulus 
 aut prorsus abundat, e. g. i. q. ^y-'. blanditiae, 
 
 iadulatio. 
 
 8) j * i s. - s. nominibus suffixum format posse s- 
 siva ; e. g. s. jJJxy = B. Bli. bellator , belli- 
 
 cosns; j* Jo corpulentus , robustus; ^ iXJ?. i. q . prosper, 
 
 felix ; j}\£i B. s. jSd M. currens , velox animal spec, equus, 
 mulus; cordatus , strenuus ; j .U.**v argentum possulens, 
 
 argenteus et argentum accipiens i. q. meretrix; j^jij i- q • jiji) 
 
 vim afferens, praevalens , robustus, potens; i- q- j»qU 
 
 lingua promtus, facundus ; j i. q. egregie loquens, 
 
 eloquens; i. q. S\^y*>4 merc-ator , negotiator ; JUmi aetate 
 
 provectus, antiquus , unde princeps. Hue pertinere etiam vide- 
 tur s. liquidis permutatis (§ 62, d), quum docente 
 
 lex. Bh. auctore ex^!o, per aJUI in^jO mutato , addito suff. J 
 ortum sit, d. q. v. lex. nostr. s. v. Interdum abundat suff. 
 ,!, ut in jJsjj = rubigo jqJlc Jl^oJJo- Bh.). 
 
 Not. Sufi', ^yi s. j»i ' s.j!— in dialecto phi. et pars, non usitatum 
 
 proprie est radix yerbi qJ,.! afferre, ferre in imp. apparens, et in 
 comp. i. q .possidetis, pro edit us signifieans coll, jyS conservus, con- 
 discipidus, quod lex. B. auctor sic interpretatur : szy\yd~ . •.Or' 
 
 • 2> lAXilj j? ^x;_ 
 
 b 
 
224 
 
 De nominum formatione. 
 
 ^.£>-0. Cum j>\ coguatum est suti'. 
 
 syn. ,» pro j radice verbi simplicis -jOj , quod cum praep. I com- 
 
 positum pronuntiatur qO,.', porro suff.jh, quocuni etiam composita 
 
 poss. formantur o^aa»o ,»t Bh. 
 
 i_\ii sXstS jf . j Ovi.i Ai=-» \ d» B.), dein sufF. ,b, quae 
 
 est alia forma suff. J» s. Plura v. infra sub suff. et ,* et ,o. 
 
 9) v. infra sub suff. 
 
 10 ) norainibus suffixum 1 ) indicat locum copiae et 
 
 multitudinis rei ^ j-ajI B.) ; e. g. 
 
 ,1j*l\a 3> i. q. India ; j-y&j Zangebar regio Africae a 
 
 Nigritis babitata; s ■ regio, quae Jiuviis alluitur; 
 
 regio maritirna, qua significatione voc. X> cum s. cm - mul- 
 titudo , caterva coguatum videtur; alia syn. vid. s. suff. ; 
 2 ) est radix verbi pluere in fine comp, participii praes. 
 
 significatione accipienda, e. g. saccharum spargens , de 
 
 labiis ; ^Li^A /5 mosc/ium spargens, de cincinnis; gemmas 
 
 distribuens (i. q. Bh.) ; 3) est voc. pers. Jj significans 
 
 permissio , aditus ad regem in voc. comp. JijO aula admissionis 
 ad regem destinata, palatium regium; 4) denique significatione 
 vicis , ut syn. ar. sxiJ> , numeris postpositum 
 
 adverbiis numeralibus formandis inservit, d. q. v. § 237. 
 
 11 ) qIj s. ^ 1 . custodiam rei significat, e. g. s - 
 
 s. j exactor vectigalium (*^aaJ Bh.) 
 
 coll. syn. talm. Ny213 pro NJ31D B. Batra p. 167 et J213 nom. 
 praefecti cuiusdam; qUcL horti custos , hortulanus ; 
 campi custos; q'u: confniorum custos; s. vineae 
 
 custos; ianitor ; qL;^ arcanorum possessor s. custos; 
 
 viae custos; qIajL* pro genus umbraculi, umbella ; 
 
 0 ^ l. q. Oo** s ‘ CameloiUm custos ’ s - 
 
 B- _s rector s. custos elephanti; qU^La* canum curator .. 
 
 0 UJL? s. 0 b».J._i pastor (,-j-A^i Bh.); qI^a-zs (proprie custot 
 
Suffixa § 272, B. 
 
 225 
 
 
 mensae') convivator ; collare sinusve vestis coll. jjjJf = 
 
 S. ^tcTT collum (scXi^to alio qIj qO.S hUG 
 
 B.) ; = pa. /^j7c«.oc? proprie amorem custodiens 
 
 s. colens i. q. propitius, benevolus, amans. 
 
 Not. Primitiva huius suffixi forma sine tlubio est , quum referenda 
 sit ad r. z. et s. van custodire, amare et lit. U et _j saepe inter se 
 permutentur (§ 66, b. 19, c). Cf. etiam nom. subst. qL (slav. ban, 
 pan) possessor, dominus, dux, e. g. q’u dux equitum Chr. 
 
 Sch. p. 10, vs. 131. 
 
 - 3 
 
 12) lXj s. proprie est substantivum significans dominus , 
 
 possessor, sed separatim inveniri non videtur. Perpauca for- 
 mat comp, determ, r eg i minis, ut s. dux 
 
 exercitus ; i_XjjL qui aditum ad regem (^L) habet omni tempore 
 
 3 3 
 
 vel aditum ad regem aliis concedit SHL. ; <_X.^f eremita, asceta 
 
 (q! i_Xir!i_Xi» SHL.); Magorum praefectus, 
 
 doctus , sapiens, phi. nD]NO a z. nmanopaiti lierus , pater- 
 familias; lXj .aP sacerdos s. doctor ignicolarum , phi. HOTN, pa. 
 = z. aethrapaiti ( dominus doctrinae) doctor. 
 
 *3 
 
 Not. <_Xj s. respondet zendico paiti, s. ufrf, phi. nD dominus 
 
 et parsico qcA))>, Oj s. , i_Xj , quod tamen, ut pers. eXj, non 
 
 nisi in compositione usitatum est. 
 
 13) v. § 272 ; B., 72 snb suff. ^ . 
 
 14) pL v. § 272 ; B., 42 sub suff. pis. 
 
 15) v. § 272 ; B., 3 sub suff. Iwl. 
 
 16) o lit. supervacanea, perpaucis substantivis per- 
 
 ! sicis affixa, e. g. pro pulvinar; 
 
 collisio , alienotympanum ( Bh. ) ; in aliis 
 autem liaec lit. o e primitiva ^ mutata videtur, ut in 
 
 29 
 
226 
 
 T)e nominum formatione. 
 
 = (jiiSOwj relributio coll. al. forma = phi. pt^mriXO , 
 
 pa. p&daeschn et in gaudium coll. phi. 
 
 ]3tyi3N1 ; pa. rameschn. Cf. § 272, B., 38 not. 
 
 17) o vel o decurtatum est ex vel terminatione 
 infinitivi, eaque infinitivi apocopati forma plane ut infinitivus 
 vulgaris saepe nominis substantivi obtinet significationem, 
 maxime autem in compositione usurpatur (§ 275, 4. 5), e. g. 
 
 sermo ; fractio, eludes; odiiCii s. admi- 
 
 ratio; oh, partus, ortus , origo ; lXjJ conspectus, spectatio, unde 
 viri usu periti, prudentes Pend. 114, 5. — Interdum 
 lit. finalis decurtata est 1) ex terminatione participii praet. 
 (§ 147, 1), ut eonsentiat cum respondenti terminatione pars. 
 
 s d vel <^o t vel tv t (Sp. Pg. § 77), e. g. lA/d, lXjO 
 
 (pa. dit), pro qui venit; «OjJI inquinatus ; 
 
 celeber , gratus; »AjJ> visus; genitus ; joLio aper- 
 tus, amplus, eaque participii apoc. forma plerumque in compo- 
 sitione usitata est, ut in *3, ».i> t3'-w aetate pro- 
 
 vectus Bost. p. 399, 1. 10 ed. Graf.; (proprie in 
 
 umbra educatus) i. q. molliter s. delicate educatus Bb. ; OjJI q_^> 
 sanguine conlaminatus, cruore conspersus Bb. ; qui pu- 
 
 rum, sanctum vidit i. q. purissimus , sanctissimus Chr. Sch. 43, 
 206; 2) ex blXj terminatione participii praes. , ut eonsentiat 
 cum respondenti terminatione pars. ant (Sp. Pg. § 75), 
 e. g. Ai.-i volatis , volucris pro stVij et pascens, animal 
 
 pro bJJ 3>. Lit. autem o finalis ex terminatione participii 
 praet. decurtata non reperitur, nisi iu quibusdam participiis e 
 linguis cognatis desumtis, quae tamen in persica lingua ad- 
 iectivi verb, aut nominis naturam acceperunt, e. g. i. q. 
 
 s. oblivio = 7. framarsta, participio verbi 
 
 z. fra -j- marez, s. Jra i , pa. framost; perditus, laxus, 
 
 debilis = s. participio v. inj perire; fortuna = z. 
 
 b a kbt a participio v. baz donare; amicus = z. zusta 
 
Suffixa § 272, B. 
 
 227 
 
 i participio v. zush amare ; ebrius = s. iTrl participio v. 
 
 JKZ ebrium esse. Hue pertinet etiam Oy.** lucrum , commodum 
 pro a.. w coll. phi. niD et pa. 9 tit = z. <jtita participio v. 911 
 utilem esse et olo donum, ius pro oio coll. phi. DN”I ; pa. dat 
 = z. dtita participio verbi d& ; cni respondet etiam ap. data. 
 
 18) I — j numeris multiplicativis formandis inservit, 
 d. q. v. 235 not. 
 
 19) Jj veljb suffixo, quod infinitivi terminationis vel 
 
 loco afligitur, formantur : 1 ) nomina agentis, ut 
 
 deceptor = phi. 'IKHD'HO et pa. frdftar; cogno- 
 
 men Dei = z. d&t&r, phi. INriXI et pa. d&dar; 
 emtor pro sec. F. una lit. o euphoniae causa elisa ; 
 
 •Lxp-jjj venditor ; qui poscit, petit (i. q. jUGAId s. 
 
 B.) et petitio, desiderium (i. q. <_dlb Gl. Sch. F.) al. ; 
 
 2 ) adiectiva passivae praesertim si gnif i c ation i s et 
 substantiva abstracta, e. g. J..7L&J-S captus, captious = 
 
 phi. HKnD'U et pa. g e r e f t a r et captivitas ( — X ij — S' 
 
 Bh.); JXw, liber atus , liber (sec. B. eXjUGw*, decurt.) ; 
 mactatus ; jJ&j incessus ; conspectus, visus , vis videndi, 
 
 oculus ; dictio, oratio = phi. INnCM, sed alia significa- 
 
 tione loquens, orator; J"2>y> cadaver, caro morticina (ar. *> 2 *==-); 
 JOyi quod in conspectum venit , conspicuum , manifestum est et 
 specimen, exemplum , documentum (qLp.j« B. ); J*/ (pro 
 
 ?) opus, actio (ar. Jois opp.jJCaa ar. Jyj). 
 
 Not. Persarum grammatici et qui grammaticam persicam scripserunt 
 viri docti ad unum omnes loco suffixi vel aliud suffixum^l — 
 receperunt, quod infinitivi formae apocopatae affigunt. Sed snffixum 
 esse Jii vel J> , cuius prior forma Jii in usu est, si verbi infinitivus 
 in qJ terminator, altera, si in qO exit (§ 146), satis probatur com- 
 parato eodem snffixo in linguis cognatis usitato, z. lufo tar, s. cTTT , 
 ap. tar, phi. et P a - 7mi>o s. 7.u>} coll. gr. rift, too (ri; g) , lat. 
 
 tor, turus, d. q. v. Bopp Vg. 2 §§ 646. 647 et 810 sqq. Quod 
 
228 
 
 De nominum formatione. 
 
 huic explication! opponit Geitlin (1. 1. p. 118 not.), suff. Jo s. 
 solis norainibus agcntis formandis inservire, nec adhiberi posse 
 ad formanda adiectiva passivae significationis et nomina abstracts, 
 nihil valet, quum primitiva suffixi significatio in linguis cognatis re- 
 centioribus baud raro immutetur et multa adiectiva persica significa- 
 tione activa et passiva simul usitata sint et nominum abstractorum 
 significationem etiam accipiant. Praeterea voc. , quod ipse 
 
 Geitlin mibi assentiens suffixo Jii formatum dicit, non solum signi- 
 ficat qui poscit, petit (Geitlin desiderator) , sed etiam petitio , desi- 
 derium et dictio, oratio in ipsa dial. phi. significat qui loquitur, 
 
 orator et j 1*5.5 captus, captivus plane consentit cum plil. “'NOD”!} 
 ( er griff en , gefangen Spieg.) et pa. 7 avH'o^c?c^j gereftar, quod 
 eodem suffixo phi. INri, pa. ?AUi'o = p. ,Li formatum est. Cf. de 
 hoc suff. in dial. phi. et pars, pervulgato Sp. Hg. p. 127, 13 et Pg. 
 p. 103. 
 
 20) J , gradus comparationis formant, d. q. v. 
 supra § 218 sqq. 
 
 21) ^ vel qO infinitivi terminatio, d. q. v. supra 
 § 128 et 146. 
 
 22) u vel participia praet. activae et passivae 
 significationis format, quae etiam ut adiectiva aut substantiva 
 usurpari possunt, e. g. aJJj vivens et vivus ; sAaj ligatus, vinctus 
 et servus ; s^XjO videns et visits, oculus. Participium activae 
 significationis in compositis maxime usitatum est, e. g. 
 
 qui mundum vidit i. e. homo expertus; jl jo qui 
 
 cor e manu dedit i. e. amove captus; vid. supra § 147, 1. In 
 nonnullis verbis neutris hoc participium etiam praesentis signi- 
 ficationem obtinet, e. g. dormiens, somno deditus, proprie 
 
 qui decubuit Pend. 25, 9. 86, 2. FI. Alts Spr. p. 5, 1. 13; 
 
 starts, proprie qui constitit; deceits, conveniens, 
 
 dignus al. Cf. etiam 2>Xw.5> existens , cui oppositum est 
 non existens. 
 
 Not. Suff. M vel sO (pro O vel O § 25) respondet z., s. et ap. ta, 
 
Suffixa § 272, B. 
 
 229 
 
 quod in dial. phi. ct pars, sola lit. t ( d ) (phi. to, pa. no vel } vel to) 
 expriraitur, cuius vestigia etiam in lingua pers. supersunt, d.q. v. §272, 
 B., 17 coll. § 147, 1 . Alia suffixi phi. forma recentior 3 to tak e 
 primitiva to orta videtur, d. q. v. >Sp. Hg. § 119, b et Pg. § 77. 
 
 23) iuy>- s. v. § 272, B., 42 sub suff. ,.15. 
 
 24) ^ v. § 272, B., 46 sub suff. 
 
 25) o v. § 272, B., 17 sub o vel o. 
 
 26) ^,Ij> v. § 272, B., 19 sub suff. Jj. 
 
 27) liominibus postpositum significat locum vel vas, 
 
 in quo aliquid continetur, e. g. vas olfactorium ; 
 
 salinum; vas vinarium; *.-1-5 theca calamaria; 
 
 testa narcissi; area vestiaria; 
 
 vel per contractionem s. (§ 68, b) malluvium. 
 
 Alia exempla sunt 
 qI d. q. v. lex. 
 
 Not. Suff. qIo est z. d & n a i. e. locus, quo aliquid deponitur, s. VIT^T 
 a r. z. da = s. VJT, sed lit respondens suff. phi. pa. dan 
 
 non nisi in compositione usitatum. Significatione granum est alia 
 forma vocabuli 
 
 28) s. v. § 272, B., 3 sub suff. l**7. 
 
 29) qJ v. § 272, B., 21 sub suff. qj. 
 
 30) v, § 272, B., 22 sub suff. »J. 
 
 31) ^ v. § 2 72, B., 46 sub suff. ^ 
 
 32) nominibus postpositum locum et multitudinem 
 
 rei significat, e. g. rosetum; locus pabulo abun- 
 
 dans, pascuum , pratum; j\jJ6 = phi. “iNJviND; pa. .im^, 
 
 proprie locus actorum , unde pugna , proelium; i. q. 
 
 KuXXio! nvQelov Bh. ; li locus vesicis moschi abundans Bh. ; 
 
230 
 
 Be norainum formatione. 
 
 Jyj pro Jr^>\ locus, ubi multa sunt victualia (Ll), unde gen. 
 locus venditionis , forum (\j> jVLjj fjf Juo! jf> f-f 
 
 J j _j.y* tXil L>Li!_5 .a^I Ls>L>- ^aa^- 
 
 Q*r5 f Bh.); fj-M coll. 
 
 0 L.X-aJ..*J locus s. fodina rubini (gr. pers. ed. Splieth p. 31); 
 j \ jjJJf i. q. qLaa*jiAaP Hindostania Bh. 
 
 Not. Cum suff. fy consentit phi. ~jKJ (jL>-) et pa. 7am ' s. 7 am 
 aliaque scribendi ratio videtur suffixum i. q. significans, quo- 
 cum etiam permutatur, quum dicant e. g. et^Lw^XXi- 
 
 significatione terra pluvia destituta, sterilis Bh. ; fj\— *.-**.-?>■ et 
 locus fontibus abundans Bh. Synonyma sunt qOa, qLa/*, 
 
 t? et o* 
 
 33) »j v. § 272, B., 46 sub suff. slU 
 
 34) L* y. § 272, B., 3 sub suff. L4. 
 
 35) jLw a) nominibus suffixum format : l)nominaloci 
 
 et multitudinis, qua significatione alia forma suffixijij vi- 
 detur q. v. et etiam ^ scribitur , e. g. regio montuosa ; 
 
 jIm+X+j salina; jLw.:>U; locus, in quo sunt multae arbores ra- 
 mosae; ^*SJ**a mosc/ii odorem diffundens locus i. q. suave olens; 
 ^Lw-p-^j gena et facies, vultus; proprie locus demonstra- 
 
 tions (i. q. qUOaoL^j s. ^UavJLJo B.) nom. libri ; jLw»L>- s. 
 fHis'izz- fodina] 2) adiectiva similitudinis, e. g. 
 daemoni similis; ^L*sLx regi similis ; pulveri similis, 
 
 humilis; ,L*JCw cani similis, unde avidus ; jLw^Lo serpenti simi- 
 lis, cognomen regis ^L^ 5 ; f lupo similis] 3) adiectiva 
 possessiva ut verecundus, pudibundus ; 
 
 b) ut synonymum vocis caput interdum in fine composi- 
 torum legitur coll. z. (jar a s. <j&ra caput, unde sec. Spiegel 
 (ad Vend. Ill, 27) derivandum est z. <jairi, e. g. 
 
 capite deorsum pendens s. vergens, inversus; bovis caput 
 
 habetis, epith. clavae Fargdilni, regis Persarum ; .1 B. s. 
 
Suffixa § 272, B. 
 
 231 
 
 F. canis caput habens, quod est 110 m. incolarum regionis 
 cuiusdam; ^Ia*-.£aa* s. mente levis, stolidus , inconstans ; 
 
 j ^LvsLx*v s. caput nigrum habens de crocodilo , calamo 
 
 scriptorio al. ; ^LwoL s. mO 1 met. homo levis; .L»*xaj> canus 
 (jm B.) ; lapidatio proprie lapides , quibus caput 
 
 homiuis cooperiunt ; cippus aliuclve signum in via 
 
 parasangas distinguens et lapides in via congesti , ut sint viae 
 signum. 
 
 36) Q l — m nominibus postpositum a) similitudinem, 
 
 speciem exprimit, d. q. plura v. sub suff. L*l ; b) nomini- 
 bus loci formandis inservit, qua significatione e suff. qIa*. 
 decurtatum est, e. g. qL = qIaa^Ijs- spineturn , desertum 
 Schahn. ed. Mo hi I, 332, 1464; = qIaa^L!; regio 
 
 frequens urbibus et i. q. Jj» urbs ( ^Iaa*^&j ^a*<-. B. Gl. 
 Sell.); locus, ubi homines laborant, uti urbs, 
 
 forum al. Gl. Sell. 
 
 37) qLaa«— proprie est nomen subst. z. MpuKuz 9 t&na, 
 
 s. wf, ap. 9 ta .11 a, phi. pNHC, a r. z. 9 ta, s. unde v. 
 p. qOla/J stare, significatione locus et nominibus loci for- 
 mandis inservit, e. g. qIaav.!^ locus rosarum , rosetum; ^Laa«,Ljj 
 locus veris ; ( ^LLw.S j j.£=> regio rnontuosa et nomen provinciae ; 
 ^Laaw^i locus munitus (castellum) urbis et nomen loci; * ^.AiW , 
 solum arenosum B. s. v. ; qIaa^j hiems ; qIaanoIj aestas; 
 
 jjLamooI, undevoc. decurt. qIaawj Oschola (uaa^ Bli.) ; qLaavlXa^ 
 i. q. met labia et os amatae B. ; ^Iaa^j s. ^Iaao (locus 
 
 odoi'is) hortus; qIaama.* taberna vinaria Bh. — Alia suffixi 
 0 -aav — forma videtur - , quum dicatur &aavJ 1 j..s» et qIaa«JIj.:> 
 significatione „ atramentarium u . 
 
 O G 
 
 38) (ji - s. — s. imperativo terminatione destitute s. 
 verbi radici affixum multa format nomina actionis et ab- 
 
 ■ 
 
 stracta, e. g. vituperatio, vitium; V2/SUS y VlS'tO ) 
 
 ■ investigation, tegumentum , vestitus; largitio, 
 
232 
 
 De nominum Jormatione. 
 
 donum ; sclentia; blanditio; ornatio ; ,j£_)Lwd 
 
 quies. — Pro (ji — interdum scribitur — ut JLs- et 
 
 itio a pro s. ire coll. B. s. v. et 
 
 Sec. nam. 166. 9. — Auctore Lumsdenio (1. 1. t. I p. 412 
 et 413) pro j etiam scrlbere licet , si exitus versus 
 eiusdem soni exigit. 
 
 Not. Suff. - ortum est e primitivo Q-ii , abiecta lit. q , quod est 
 phi. jJty, pa. /«a j' escbn, quo tamen in hisce dialectis etiam adiec- 
 tiva verbalia forinantur (Sp. Hg. § 120 et 141, 28. Sp. Pg. § 85 et 
 p. 103). Pro usitatiore (j£ — in aliquot vocibus persicis etiam re- 
 peritur forma primitiva Q-ii , cuius alia lectio est , lit. q cum 
 O permutata. Exempla sunt : (jiju cursus, impetus = pbl. p&'lNH ; 
 
 alimentum, cibus = pbl. \stnm-, visio , visus = 
 
 pa. ( jiubsl audio = pa. '\i .xf.O ; s. q^*/« 
 
 animus, indoles B. Gl. Scb.) = pa. cogi- 
 
 tation s. s. c actio , opus = pbl. jiSOID , pa. 
 
 /«o=y>4 ; s. et Bb. s. v. s. 
 
 missum facer e. praestatio , solution donatio, donum, unde syr. 
 
 |j.a? , coll. (jiiiOLj s. s. jLj retributio , cui respondet 
 
 phi. piPN-inD Spieg. Avesta I p. 279. 
 
 39) et v. § 272, B., 38 not. sub. suff. j« — 
 
 40) no min a loci format ut s. qLw, e. g. I 
 
 i. q. ^,L<uJb rosarium Bli. 
 
 41) sjjj v. § 2 72, B. 46 sub ^ — 
 
 42) pis s. (.I _5 s. Jj, pro quo etiam legitur in lex. F.J 
 proprie est subst., quod in compositione colorem vel sirni- 
 litudinem et speciem indicat ( JJJUa, f&j ^otr. ^ B. I 
 
 j*g>- bS ^j^OLw^a Lgjo^ L _i'agJ i 
 
 lA-iLo i |»Lcr La! scliol. in Bost. ed. Graf 274, 16); 
 e. g. r lijA roseus ; plaJCAva niger instar moschi; plsal*** subater 
 (Jow/a scliol. in Bost. 1. 1.); s. ^oL coloris 
 
Suffixa § 272, B. 
 
 233 
 
 albi s. in album vergentis F. — Hue pertinet etiam syn. jojs- 
 s. bOj>-, quod tamen non nisi cum bLaav coniunctum legitur, 
 e. g. jo'j> bLaav s. s jjs- bl**« nigri coloris (jl _ac ooLl .O qj! 
 
 80«J>- B.~Oaj SO^>- Xaa* O 8 -a— t.VA'Oo w**vA^ „J 
 
 bLum ^A*f. L£aJ j£j» | T ) O^jLaC jt ii5^A? .1 
 
 Splietli 1. 1. p. 35). 
 
 43) ,jiii v. § 272, B., 3 sub LA 
 
 44) vi) est lit. super vacanea vocibus quibusdam suf- 
 
 fixa, inprimis illis , quae in J exeunt , e. g. djJj = s. _yJly 
 hirudo; i. q. vest's detrita; coll. LL— _j i. q. 
 
 hirundo (Splieth 1. 1. p. 15). 
 
 45) <j)^- pro -ill - v. § 272, B., 4. 
 
 46) et duo sunt usitatissima deminutionis suf- 
 
 fixa, quibus tamen non solum deminutio propria (geiioois) 
 significatur, sed etiam blanda ( vno/.ogiaubg ) et contemtim 
 usurp at a {y.aiacpqov^oig) , e. g. hamulus coll. syu. ti5Ljye 
 et pupilla; avicula ; ^aaJ equulus; apicnla; 
 
 animula coll. Pend. 23, 9 et p. 41 not. 6; pater - 
 
 cuius; yjL-j matercula ; <JJ— iL3o jiliola et e5oj coll, et 
 
 muliercula de meretrice Spieg. Chr. 6, 10 et 13; 
 coll. caniculus; coll. al. formis *.^\aL..> et b-aLL> 
 
 laterculus ; catenula; v. etiam et in 
 
 lex. nostro ; .ih_A_^- recula; paucus, parvus et parum. 
 
 Affigitur etiam hoc suff. adiectivis, e. g. subalbus; 
 
 subjlavus; Aaa. subviridis; ^Xj^aL subdulcis; \j5LL parum 
 calidus; et gradui comparative , e. g. <*)_*_.£_£ paulo melior; 
 
 paulo pulcrior ; et pronomini dem., ut i^ajI et b»5ot coll, 
 s. =r?ra, inre; ab , tr?ra et (whf) ab ^sr3n=r (Benf. gr. 
 ampl. § 239, 1 et 560, c). 
 
 Si vocabulum exit in lit. b occultam (§92 sqq.), haec lit. 
 cum lif permutatur, e. g. «£iLL>- vestis parva a aw«l> ; 
 
 30 
 
234 
 
 T>e nominum formatione- 
 
 calamus parvus a k-a\.-s>. Interdum Lumsdenio docente 
 (1. 1. t. I p. 436) haec lit. » plane abiicitur ut in a ayo gustus 
 („But s must be rejected if this permutation be unpleasant 
 to the ear; that is to say, if the final 8 of the primitive 
 shall not follow a long vowel ; as in the words ^ j* 
 
 such a thing has some little taste; where the diminutive is 
 
 formed from vj-# taste u ) coll, -ily — * F. a sy a cilium et infra 
 
 pro aut, ut Do mb ay (Gramm, ling. pers. 
 
 p. 39) affirmat, cum permutatur, e. g. a 
 
 magister. 
 
 Posterius suff. s. s. sj s. palatalibus permutatis 
 (§ 54, i), quod plerumque nominibus, quae res inanimatas 
 significant, affigitur, etiam ope vocalis ^ — cum voce coniungi 
 potest, ut oriatur — s. — s. syj — s. sjy— . Exempla 
 
 sunt : x^.eli hortulus; JoO ollula; portula s. ostiolum ; 
 
 s. syilo s. granulum in spec, lens a pro xilo ; 
 
 B.) cincindela s. lampyris nocturna proprie igni- 
 
 culus , scintillula; s. s. s. e*i— >-*« s. 
 
 s. s. s. 8 coll. al. fonnis 
 
 et 8 y>y*i et rubentes pustulae , variolae; res luso- 
 
 riae, ludibrium, irrisio; s. s. s. rudi- 
 
 cula; nodidus; 1. (J. s. latercu- 
 
 lus; tapetum parvum; pan: urn cochlear; 
 
 motacilla; haedus. De hominibus hoc suff. 
 
 saepe xaracpQOvqzxwg usurpatur, e. g. filius pravus ; 
 
 acfoj s. addito alio suffixo dem. ^ =- mulier impudica 
 
 coll, al forma Spieg. Chr. 6, 13; coll. 
 
 Pro sine dubio falsa est lectio jui, quam Lumsd. 
 
 (1. 1. t. I p. 437) voce *,£wO probat et male interpretatur „a 
 
 small reed, a shepherd’s pipe “ ; haec enim significatio tribuenda 
 
 est voci , quod sec. Bh. est deminut. a J, calamus forma- 
 
Suffixa § 272, B. 
 
 235 
 
 turn et pro legendum est quod tamen sec. B. signi- 
 
 ficat i. q. genus pruni. 
 
 Denique rarioris usus sunt suffixa deminut. Jij •» s. aIj-l 
 s. vocali u correpta et ^ s. &S et j e. g. s. Xi_jXbkx> 
 
 coll. al. forma s. uterculus; unguis , 
 
 dem. vocis Bh. ; coll. al. forma u5 s. 
 
 laterculus; »^.i> s. ».**:> s. ».*;> coll. al. forma sma 
 
 parva; aileL^- i. q. lampyris Bh.; adde liomulus; 
 
 dem. vocis sponsa; <sJxjL> domuncula; XljLxX 
 
 libellus, quae sunt deminutiva dialecti vulgaris persicae Tat *), 
 in qua suff. dem. usitatissimum est; i. q. s. 
 
 variolae; jXik/a i. q. j^X-^ s. #jTX^^ uterculus; 
 i. q. uX.A&i> , unde ar. ephialtes , suppressio nocturna. 
 
 Lumsden addit filiolus ; ^ fliola et _»^jO olla parva 
 aenea, nec in aliis vocibus hoc suff. se reperisse contendit 
 (1. 1. t. I p. 437). Priorem vocem »_w.j auctor grammaticae 
 pers. lexico Raschidi praefixae (1. 1. p. 20) etiam hoc versu 
 probat, metr. (jb, : AaX^ U Ij & _jcLw 
 
 %ji ob qJjs! j^js> „ Nos non intuetur, o filiole, oculus tuus 
 
 pulcer , laudatus sit! u — In appendice lexici B. legitur etiam 
 l^ljb significatione n qui tenuem mercaturam facit u (uX^tjb), 
 sed lit. ! est nota vocativi (§ 212) et metri potissimum causa 
 vocibus, quae in consonantem vocali destitutam exeunt, affigitur. 
 
 Not. Quod ad originem attinet , sufF. — una cum primigenio ka 
 Indoeuropaeo ad stirpem pron. k a referendum est. Idem valet de 
 alia suffixi dem. forma *:>■ s. s. a; s. aj , quae cum ^ ' optime 
 consentit, quum literae pal., quae saepe inter se permutantur (§ 54, i), 
 semper gutturalium antiquiorum sint vicariae (§ 50) et a occultum 
 finale propterea additum sit, ne suffixum vocali a terrainetur, id quod 
 
 *) Plura de hac dialecto v. in E. Berdsine Recherckes sur les dial, 
 
 pers. Gasan 1853, p. 4. 
 
236 
 
 De iiominum formations. 
 
 per persicae lmguae leges non licet (§ 25 et 92). Aliae sufiixi dem. 
 formae rariores s . jJj J addito » occulto et t>j s. <W ad suff. 
 
 s. T et referendae sunt, quas cognatas esse e satis nota permutatione 
 liquidarum l et r facile intelligitur (§ 62, d et 63). Quod restat 
 suff. j J fortasse ex — decurtatnra est. Cf. etiam S c h w a b e i 
 de deminutivis graeeis et latinis liber. 
 
 47) ji , et .-i . Prius proprie quidem est nomen 
 
 significans actio, opus, sed instar suffixi in multis compositis ad- 
 hibetur ad denotandum opus aut opus facientem vel opifi- 
 cem, e. g. jt&CwO opus rnanuum, ars, artificiwm; j taJLo quipo- 
 cala conficit ; oppressor ; incantator ; ji Mjj poeni- 
 
 tens, al., d. q. v. lex. nostr. s. v. ji 4. Ex liac voce ^ emollitum 
 est suff. jS lit. A cum aS' permutata (§ 47, a) eiusque forma 
 
 brevior est Ji vocali d correpta. Utrumque soluiu suffixum est 
 et operantem et possessorem significat (sS ^**1 JJs 
 OAlyo / Jialj Joalj tS ( _c3. cgjlsl 
 
 _Ja*j j? ®-)‘ Attamen ne 
 
 permutes ,1^ cum JS , quod non nisi certis quibusdam vocibus 
 affixum reperitur , quae ex usu loquendi sunt cognoscendae. 
 
 Tales in lex. Bli. leguntur creator ; instructor, 
 
 magister ; J3 qui hominum societatem amat opp. ; 
 
 nutritor epith. Dei; abstinens; Deum 
 
 timens ; Jii clominus ; servus; ternpus, 
 
 tnundus , fortuna; jC: SjLw conveniens, aptus; iniustus, 
 
 oppressor ; JL& laetus , hilaris ; fortunatus; 
 
 epitli. Dei i. q. omnipotens ; j3*\j£ qui delictum committit, 
 peccator ; JA Ao donum in memoriam datum , rnonimentum Bh. 
 
 al. Suffixum J> plerumque opificem indicat, e. g. faber 
 ferrarius; carbonarius ; A ^ music us , cantor ; 
 
 qui resarcit, re/icit; sutor ; jigulus; 
 
 potens , dives ; iustus ; (A*** iniustus, oppressor; plura 
 
Suffixa § 272, B. 
 
 237 
 
 alia v. in lex. nostro s. v. Nihilominus tria suffixa .l*', .Li' 
 et S saepe a lexicographis persicis permutantur, ant imum 
 aeque usitatum est quam alterum , e. g. JJiZ. Aj 1. ^ | » .^maaJ 
 vicarius , adiutor , servus; i« q. 3«» opera navali 
 
 tfungitur ; i. q. yLdiS' faber murarius ; j%(*+** i. q. 
 
 iniustus , oppressor ; i. q. faber aerarius ; conf. 
 
 etiam opifex cum S S ^ S F.) s. 22, s. S s. jf 
 epith. Dei. 
 
 Not. Cum J.1 s. .i consentit etiam pa. gar s. \\Jqa gar, e. g. 
 
 irrisor=paJ.\i^>o\>x>MafM • Jfj ]jj dives = pa. ^ ) ro ; 
 8 . yLji; qui detrimentum vnfert = pa. ^-uqo^.o jj ged in 
 dialecto phi. primitiva suffixi forma “IND s. ID usitata est , e. g. 
 .l&Lj = phi. "lNDJl'CT; — phi. “QJiQin, cui respondet 
 
 z. a) 7 a »3 kara faciens in fine comp., e. g. in arshokara, dar- 
 shikara, frashikara al., d. q. v. Justi Handb. d. Zendspr. 
 
 s. v. kara, et s. tfiTT s. 5RT in fine comp. i. q. factor, faciens, e. g. 
 
 •\ 
 
 XTr^jTT, d UM , a]., d. q. v. lex. Primitivum autem 
 
 phi. "1ND est z. kara, s. 3TTT actio, opus. 
 
 48) secundum lex. B. auctorem proprie signiticat 
 dignus, conveniens B.) et format : 1) nomina 
 
 similitudinis et quae relationem quandam cum voce, 
 a qua deducuntur , exprimunt ( aJLT Bh.) , e. g. 
 
 q1JoIv>^> proprie Deo similis iAajU Sev. Seas 
 
 t. VII p. 30, 1. 26) epith. regis : excellentissimus , potentissi- 
 mus; qIssjU; pro ^LX^Lci rege dignum (ob%sl£ B.), unde prae- 
 stantissimum quidque , et thesaurus copiosus , amplitudo , com- 
 moditas ; pro Q-i res in via inventa vel gratis accepta, 
 
 inde res exigua , levioris pretii; q IjoJs' nux iuglans (proprie 
 
 3 
 
 circidi speciem habeas ') ; qUv5*j*« exanthema infantum , morbilli, 
 
 - 3 
 
 a colore rubro sic diet, videtur ; ys- s. qL^j y=>- lignum capite 
 
 adunco , unde clava lusoria, sec. Bh. ex decurt. coll. 
 
 incurvus, quod probat etiam ar. qLs^o, d. q. v. lex. nostr. ; 
 
238 
 
 De norninum. formatione. 
 
 pignori data res; qIsbO paganus , rusticus; 8 - 
 
 mercator , quam tamen vocem lex. Bh. auctor alio loco 
 pluralem vocis BjIjL qui inforo sedet et mercaturam exercei , esse 
 contendit pro singular! usurpatum (§ 191); cf. etiam 
 in lex. nostro; 2) numeralibus distributivis formandis in- 
 servit, d. q. v. supra § 234, 3. 
 
 49) wls suffixum e praecedenti addito b ortum nume- 
 ralibus multiplicativis formandis inservit, d. q. v. supra 
 § 235 et interdum est expletivum, e. g. separatim, 
 
 seorsim coll. 
 
 
 50) 3 vid. § 272, B., 47 sub sufF. J(. 
 
 51) s - voca ^ * correpta nominibus additum quali- 
 
 tatem exprimit et format adiectiva possessiva 
 
 j? t_A5»L*a B.), e. g. s. 
 
 F. moerore affectus , moestus; s. Bh. iratus; 
 
 terribilis; pudibundus; moestus; 
 
 s. idem; ^3-qb sordidus ; q3J£ s. ^ B. scabiosus ; 
 
 Q-JCr i. q. F. humidus. 
 
 Not. Sufi'. s. Persarum lexicographi ex q-O 1 decurtatum 
 
 dicunt, quae est alia forma pro usitata qS 1 a verbo d. q. v. 
 
 § 175 not. et in comp, significat i. q. plenus (olo%* 
 
 
 
 O' 
 
 B. c °9. 0*^1 J~ot jO (jol 
 
 _j Splieth 1. 1. p. 33), e. g. ybfl Obb./-: moscho plenus; I**"! 
 ambra repletus . Sed in dial. phi. et pars, etiam sola forma gin, 
 
 phi. pa. usitata est, quae respondet persicae (j\b, e. g. pa. 
 
 — p. iratus; pa. 3A>££ = p. (jOb-i*. 
 
 terribilis, quocum conferendum est syn. phi. p’DO’S ; pa. yyjat/AJMJ 
 = p. 0«oCe-& pudibundus. 
 
 52) ^ numeralibus multiplicativis formandis in- 
 servit, d. q. v. § 235. 
 
Suffixa § 272, B. 
 
 239 
 
 53) £i, cuius propria significatio est locus, nominibus suf- 
 fixum copiam et multitudinem rei exprimit. Secundum 
 lex. B. et F. auctores non nisi cum tribus voc. daemon, 
 
 wduvius et lapis compositum reperitur, ita ut significet 
 
 •l locus a daemonibus inhabitatus , desertnm, i. q. 
 
 Bh. locus , in quo multi Jluvii concurrunt et i. q. 
 
 locus lapidosus. Sed dicitur etiam i.q. sJjCiol 
 
 nvQtlov et i. q. locus declivis , depressus, 
 
 quod probant lex. Bh. et grammaticae pers. lexico Raschidi 
 
 praefixae auctores : qUU stH jO 
 
 J>x 3 g.jl Bh. coll. 
 
 ^,0 Xam 1 .axj 
 
 tsA j ^1 b^X-v. BuX-Jw ^ -j*s**j> _y..vi ^ O ^3^1 
 
 | -A.W ^,0 *A/d ^ BlXas. Bl* XjwXj ^ ^ jLw^* 
 
 vC>S Splieth 1. 1. p. 31. 
 
 54) nominibus suftixum copiam et multitudinem 
 
 rei significat ut suff. Jm j,lJw 5 L>. aA Ju* 
 
 lX^Li B.), e. g. i. q. salina. 
 
 55) aJ v. 272, B. 46 sub suflP. «jl 
 
 56) format numeralia or din alia. Vid. § 232. 
 
 5 7) qIa et liLs formant nomina similitudinis, ut 
 
 1 supra s. v. L*! pluribus expositum est. — Alius autem originis 
 est suftixum 
 
 58) Q U s. 
 
 addito » occulto, quo formantur substantiva 
 
 et adiectiva, e. g. qU..*^ funis ; qI^wI = z. et ap. a 9 m an, 
 phi. jNDDX, pa. &cman, s. ‘■uvm^ coelum; i. q. XJU-XAi" 
 
 ager consitus, arvum; ^LoLfc laetus. Referendum est ad sutf. 
 zend. /Mi man, quod in persica lingua saepe etiam in de- 
 curtatum reperitur, ut in oculus = z. c ashman; 
 
240 
 
 De noniinum formatione. 
 
 semen = z. taokhman; ram i quidam , quos sacra fa- 
 
 cientes Magi manu tenere solent — z. bare 9 m an. 
 
 59) s. XXa^ 5 (xXa .>-) nominibus substantivis affixo 
 multa formantur possessiva, e. g. XXaJ& virtute praeditus, 
 praestans; doloribus affectus , miser; XXaXm = phi. 
 
 y 
 
 njOWDID quod quaestui est, lucrosus, utilis ; XXAj.JJi = phi. 
 UBIWiD, pa. (corpus liabens) i. q. robustus, satins; 
 
 XX^x>-j\ coll. = pa. 9o s £>A3f -?aj pretiosus , praeclarus , 
 
 eminens; avidus , cupidus ; XXa^c-^j opp. qui 
 
 victum quotidianum possidet; XXa^XJ i. q. ager con- 
 
 situs, arvum ; XX+$j s. XX+S-J: B. s. XX+Pj F. sapiens, pru- 
 
 y 
 
 dens; XXa.jJ> qui adorat , cultor; X-Xs >, ,_j fructifer , fertilis ; 
 > 
 
 XXa,Xx>- coll. X^~ separatus a materia i. q. per se existens B.; 
 XXa Xz> et i \X*yyJ> intelligens, sapiens ; et LVix^-iJlo 
 
 sapiens, doctus ; XX+£x? s. XX+X^S* et XXa*JxJ> intelligens , sa- 
 piens ; XXaJs s. XX**9i coll. XX$J> illuminatus, purus, castus. 
 
 Not. Suit'. lAX^a, pa. mant, respondet zendico mant 
 
 et s. m*-H , pro quo tamen in dialecto phi. longior forma "ODIK in usu 
 est , quae etiam in paucis voc. pars, ot pers. sorvata reperitur. Suit', 
 autem phi. “UO)N, pa. 6 mant, p. XXa^—, cuius IN, X, 
 
 2 ’ connectendi munere maxime fungi videtur, ah altero pa. 
 mant, p. XXa diversum non esse satis probant exempla modo allata, 
 in quibus hae suffixi formae promiscue usurpantur. Quare Spiegelio 
 >.Pg. p. 102 et 104) non assentior suff. pa. omant = p. XXa*, ’ ah 
 altero pa. mant = p. oW separanti. — Fortasse etiam pro persico 
 XXa^ ’ alia forma tXX/o ’ , vocali 6 con'epta , in usu erat, quum 
 lex. Bh. auctor, pehlevlcam suffixi formam *12t51N ignorans, scribendi 
 
 3 O 
 
 rationem pro ut falsam repudiet : » j\ • » 
 
 de- 5 ;o *jjj Jail sS XjOJ! 
 
 Jakxj ")>•, J XXi OjlcXj Bh. s. v. 
 
Suffixa § 272, B. 
 
 241 
 
 60) Q-'- 1) pro suff. q. v. ; 2) pro suff. 0 — = 
 
 0j — ; q. v.; 3) est lit. finalis suff. = plil. ptP, a quo suff. 
 pers. tj» originem ducit, d. q. plura v. §. 2 72, B., 37 sub suff. 
 
 — ; 4) est lit. finalis supervacanea, quae etiato abiici 
 potest, ut in = jj.5 cervus] 0^s\al = ,^aJ labium crassius; 
 
 0j_»J = jy i pinus ; q&aJj = sui^ metus; 0j-w = j~v. latus, 
 
 tractus ; s. qaaaaJ = (j&LJ s. (jS^aaI anulus funicularis 
 
 ligno injixus , quo labium superius equi vel asini refractarii 
 contorquent ; lutum ; lorica. 
 
 61) 0— est suff. 0 -j— defective scriptum q. v. infra 
 § 272, B., 84. 
 
 62) b s. ^b vocibus quibusdam suffixum locum et spa- 
 
 tium indicat L xf jdiy j? 0IXU5 
 
 B.), qua significatione etiam cum suff. i - et ^5 — con- 
 sentit, e. g. ^1_a_x_a_j coll. ^X-o angustia , locus angustus ; 
 Ui>Li s. coll. L>Ls et ^i>Li amplitude , latitudo ; bjS^O 
 
 coll. longitudo; crassitudo , magnitudo; b;.o s. 
 
 ^bjju coll. focus aciei gladii, sim. ; latitudo , ut sit 
 
 contractum ex b (§ 68, a) coll. J..oi ^ Utgj 0jUjpj3 ) 5 
 U&03 bjAjj bj!^o ^ b 0 ^.j Splieth 1. 1. p. 37. Fortasse 
 hue pertinet etiam b^ia porrum et bo.a s. ^bo.?, d. q. v. lex. 
 nostrum. — Cognatum videtur cum suff’. z. et s. na. 
 
 63) «j)b verbi radici et nominibus substantivis suffixum 
 
 format adiectiva qualitatis ^Lj ^b 
 
 &FLjj lXF * i ol*J4" y>S ff> <_Sj.a3j.ai 
 
 Oj.-ii 0^.^- 0 aXc!o^.j iAaI B.), e. g. <^Ia.w. ji_X.il 
 
 cogitabundus , tristis; <l)bjAp„j abstinens; ^bjj.^! i. q. 
 docens, pr acceptor Sec. nam. 2, 7 sqq. ; iracundus, 
 
 iratus; moerore affectus , tristis; cfllxVjO i. q. lXXaiOjO dolo- 
 
 ribus affectus; vjlLUgM* i. q. q-Js^-w terribilis, horrendus ; 
 i. q. QA^a^ii s. »uX.A/yii pudibundus; ^LoJa laetus B. s. v. ^b; 
 db_ .Li> periculosus; i. q. naevis praeditus 5 
 
 31 
 
242 
 
 De nominum formatione. 
 
 limosus , luteus F. ; ^li***^ i. q. collyrio illitus ; 
 
 luto mista , turbida aqua ; v*)'j sordulus , pollutus. — Raro 
 
 adiectivis suffixum legitur significatione baud rnutata, e. g. 
 
 i. q. difficilis , asper Pend. 169, 16; e)L£j' i. q. 
 
 ^ij' acidus F. 
 
 Not. Num forte suff. eHj ad suff. s. ^5T referendum est , quod radici 
 postpositum adiectiva format , ut rJUItaT i.nom. m. f. n. sitiens 
 
 a r-. <TU , rJU sitire ? 
 
 64) a- vid. s. suffixo proxime sequenti. 
 
 65) »oJ - imperative terminatione destitute s. verbi radici 
 
 suffixum participia praes. act. et appellativa for- 
 mat, e. g. vOJuiiS inter ficiens ; tens ; »< JJJS jaciens, d. q. v. 
 
 supra § 145, 3. Pro - etiam Jo scribitur, e. g. 
 
 et Jcij volans, volucris ; et vAi-> pascens, animal. Idem 
 
 suffixum substantivis quoque affigitur ut sA>Uc- et anaius, 
 afjlictus , tristis; iracundus , iratus; i. q. 
 
 pudibundus; i. q. pignori data res; slXj-jO 
 
 s. iXjjJ long us , tempus longum. Fortasse etiam buc pertinet 
 
 3 
 
 OwXxLF, d. q. v. lex. nostr. et i. q. ~,h felix, fortunatus, 
 
 ut sit alia forma suffixa sjo - , vocali a cum u permu- 
 
 tata, ut in lat. veb-u-nt coll. s. vab-a-nti. 
 
 Not. Suff. 8^\j s. uXj e primitivo z. rv^u aj ant , s. , lit. dentali 
 tenui O ut in linguis cognatis in mcdiam O emollita (Bopp Yg. 
 § 809), ortum est. In dial. plil. suffixo BwXi respondet 1"° coll. 
 B^Xijjj vivens . vivus - phi. "j“JVT (Sp. Hg. § 119), sed in dial, 
 parsica primitiva suffixi fonna rv^'.o ant in usu est coll. 8 iAj»j 
 tens = pa. ravant, quae tamen etiam in aliquot voc. 
 
 persicis servata reperitur, ut in uVi-j = bJO et Jo.:>- = b^Xj_^- 
 modo allatis. Spiegel (Pg. p. 88) contendit, discrimen inter bi-Xj 
 et Jo in sola scriptura positum esse, quum utrumque suffixum ut 
 an da pronuntiatum esse existimandum sit. Pro ^T?cl in dial, pra- 
 
Snffixa § 272, B. 
 
 243 
 
 
 crita et palica etiam usurpatur thema vocali final! 3T auctuni ^PfT, 
 ut in possessivis suft’. TTv7 et formatis (Lassen Inst. ling, 
 
 pracrit. p. 294, 2 coll. p. 222 et 36 1). Quin in ipsa lingua sanscrita 
 aliquot vocabula a participio praes. derivanda hoc themate aucto 
 usitata sunt, ut Vt sol coll. JTTTFcT lucens; rrg-rT arbor quae- 
 dam coll. < l^'fT crescens, al. d. q. v. Bopp Vg . 1 § 809 not. *. 
 
 66) respondens z. n a , s. ?r f. ttt pauca format sub- 
 
 stantiva et abstracta, e. g. = z. tarshna, s. fjrcn 
 sit is ; i. q. ^*0 mulctrarium; gustus 
 
 et adiectiva relationis, e. g. ».J famelicus a \j»-% 
 fames ; hesterrws a ^C> heri Bh.). 
 
 67) format deminutiva, d. q. plura v. § 272, B. ; 46 
 sub suff. — Lumsdenio docente (1. 1. t. I p. 444 et 
 t. II p. 419) suff. _$-» etiam relativis formandis inservit, e. g. 
 
 »jS flos nymphaeae loti coll, v_j! aqua ; Jt prunum coll, ji sub- 
 
 ruber ; jXcb_jot panis calidus oleo et dulcedine perfricatus B. 
 ( a species of bread commonly crumbled to pieces by the fingers 
 before it is eaten Lumsden) coll. digitus ; JX? Indus. 
 
 68) jb, s. nominibus suffixum indicat : 1) possessio- 
 nem v^.s>'-o B.) ; e. g. = phi. 'lNTPBlN 
 
 spem habens; lugens ; coll, ( aj a. v. 
 
 qOj) i. q. candelabrum ; B^b^*3- 1 _>Jt ( protectionem s. 
 
 refugium praebens ) i. q. arx, asylum, protector ; v. etiam s^bjb 
 in lex. nostro ; 2) similitudinem et id quod rei accom- 
 modatum, idoneum est (v^AiLJ lX-oUj B.), 
 
 e. g. ^b,sU; rege dignus, regius; magno dignus, excellens ; 
 
 baculus senis, pedum pastoris et adiutor et i. q. s^bx^o 
 manui similis et quod manui accommodatum est, manu prehendi 
 potest ; (quod collo accommodatum est) i. e. collare 
 
 ex magaritis; s. vfijfijS = z. gaosbavare auri con- 
 veniens B.) , inauris ; s. men- 
 
 struum stipendium \ sj^yXio quantum dorso imponi potest, onus’, 
 
244 
 
 De nominum formatione. 
 
 quantum manu aut pugno comprehendi potest , manipu- 
 lus ; 3) mensuram vel modum rei j? 
 
 ijj5vj jiAib 
 
 »^ir B.) , e. g. J. \/«L>- vesti conjiciendae aptus vel sufficiens ; 
 4) pro \> a) onus, e. g. jt»y> i- q. j1j~> o/ms asininum ; 
 i. q. onus cameli Chr. Sch. 74, 49 coll. 90, 59 et b) vicis 
 q/ B.), e. g. 5o =^L>fci5o semel; = j1j^O its; 
 = iPjIj vices 1. q. saepe , iterum ac saepius B. ; 5) six ff. 
 supervacaneum videtur significationem non immutans, 
 e. g. i. q. decens , conveniens, aptus B. ; v. etiam 
 
 Frag. 26, 22. 
 
 Not. Suff. j\» s. addito s occulto cognatum est cum suffixo 
 
 sequenti j> , quod interdum etiam jy ?- pronuntiatur et respondet : 
 l) zendico sufF. secundario c7a») vare vara), ut in gao- 
 
 sh&vare inauris = p. »j t iy&yS et g a d li a vare claviger ; 2) phi. 
 "INI s. 11, ut in INirPOIN = p. et IIJ’2 vindictae cupidus 
 
 Bund. 67, 5 = p. j*>.**^ s. eiusque primitivae formae ”12, 
 
 ut in 12171X1 iudex = p. pro ,.olO et in 121DD1 adiutor 
 = p. -*.0 , ad quam etiam pertinet ap. takabara coronam 
 
 gestans, rex = arm; tbagavor, p. 3) pars. 7 aj)> var, 
 
 ut in 7,CiCiOj dawar, pbl. datubar = p.^,»IO iudex, quod etiam 
 ut pers. in Ip ur = p. j * — contrabitur, ut in 1 pwxsij da- 
 } 
 
 stur = p. primarius pnncipis minister. Primitiva autem suf- 
 
 fixi pbl. var s. var forma sine dubio est z. aFaj^) bar a = pers.^J 
 i. q . f evens in fine comp., ut in z. zaotlirobara sacrificus, a rad. 
 z. 7 AM bar, s. WT (¥j) = p. ferre derivanda, quae in suffixi 
 
 formam abiit , postquam propria vocis significatio e memoria evanuit, 
 lit. LJ simul cum coguata j permutata (§ 60, b et 61, c). Quod 
 probatur etiam non solum multis exemplis sub suff. et j *, 
 
 allatis, in quibus significatio f evens illi tribuenda est, sed etiam ipsius 
 primitivae formae bar a s. bar cum suff. var s. var perrautatione, 
 cuius exempla modo allata sunt : pbl. 22171X1 = pa. et pers. ^.tO; 
 phi. 12171D1 = pa. et pers. ; ap. takabara = arm. tha- 
 
 gavor et pers. jySy[), quibus adiungendum est 
 
Suffixa § 272, B. 
 
 245 
 
 69) v. § 272, B., 42 snb suff. pis. 
 
 70) G t _5 i. q. 0 \j q. v. 
 
 71) qU (aJij) et quod etiam q*> — pronun tia- 
 
 tur et s. similitudinem aliamve relatio- 
 ne m indicant 0^-5 0^3 CT 1 *^ ^ 
 
 lXjj i«o 8 i3^lX£ i s — L 
 
 Uot lXaj^w iaj iXj^LajO^ lXj^ i AJ 3 lXj^I-^Vx*w^ 
 
 cXjO^j CJ U? ^-Ai 2 ,XJ v^\a»5^ ^^cXajLoj ^+.XA ^la V££aa.m*J 
 
 vuaa.1 iAajw/o ^a*c ^ Splieth 1. 1. p. 31 et 32 ; v_^ 5 >lo **«■. tXi^ 
 
 J ljJ^ B.), e. g. q!_* 1 j s. qjJo (proprie ponti similis) mcirgines 
 elati agri consiti; s. (proprie mulae similis ) ste- 
 
 3 ... 
 
 n7*« mulier; aotyc^-Kit digitale, chirotheca; foculus ; 
 
 > 
 
 qIjJOaO s. 2 s._:(j.aa.j> armilla , brachiale; ^ .0~i ori/s coelestis, 
 
 currus; q.**.! (pro q^Laa*! molae similis) i. q. ^*aaaI insanus, 
 3 ' 3 
 
 obstupef actus ; q.—w cornu animalis; s. inversus, 
 
 y 
 
 praeposterus , infaustus; felix , fortunatus ; v. etiam 
 
 ^.K^Ua* in lex. nostro t. II p. 304, a, ubi lin. ultima pro men- 
 doso legendum est J ; i. q. s. j.i- 
 
 intelligens , sapiens Bh. ; pessulus ligneus , tudes fullo- 
 
 num fortasse a collis; l\_.)»_av..j s. lX-w-w...: homoioteleuton 
 (Heim.) a pars posterior ; ^Xi^Siy^cTialybeiusWa..’, L\jjL&oj.:> 
 
 = phi. -UIKtinin consanguineus , propinquus a j.i» , quod 
 eadem significatione legitur; vAj»!l\:>, unde forma contracta 
 
 s. dominus, possessor, ut simplex vAi^L^u^;, 
 
 quod legitur in gram. pers. lexico Raschidi praefixa (1. 1. p. 32), 
 sed in lexicis persicis desideratur et significare videtur aut 
 Scheicho similis aut ad Scheichum pertinens aut i. q. ^_a 
 Scheichus , senior, quibus accedunt nomina loci hoc suff. ter- 
 minata, ut (JojliLi:, Oo.l£~d, oXi.uC^i), unde ar. iXjjbp“; 
 
 lAi^Uo (Ou*LiJ , OwijlfO, iXij^p) et OJjLgi. 
 
246 
 
 De nominum jormatione. 
 
 Not. 0^5 et s. 03 ’ i cum lit. » occulta et A. — = pars. 
 
 \ 
 
 van in et — J3 = pars. ro^yA)» vant in 
 
 f*>^>A)))AU^A)u» = p. lA^tiA-S* et iA-^I — = phi. "IJIN in 
 = p. iAi3lxO.J3.i> sunt suffixa cognata, quorum primitiva 
 forma est vant, z. r^o^A))', s. ^cT , e qua 0(3 s. 03 ortum est 
 abiecta lit. fine t coll. s. et«ri * , nom. oTT^ - et z. f^o^'A nom. 
 cam')- s. a>^))- et iAi» eadem dentali tenui cum media permutata 
 et iAi»t addita vocali t ' coniunctiva, quae etiam corripi aut omnino , 
 
 - - - - G 
 
 abesse potest, quum dicant >A J3 ! et 1AJ3 et B. Quod 
 
 probat etiam nom. loci 1AJ3U0 (1AJ3U.0J , iAj.U'.O , lA-i.^.O) cum J 
 respondent! s. frf JTcFrl comparatum , quum pers. C> respondeat etiam 
 
 s. tf (§ 56 , b) coll. Justi Bund. s. v. et Quatrem. H. Mong. 
 
 t. I p. 200 sqq. Quidam Persarum lexicograplii suffixi originem 
 
 ignorantes in suff. *Ai. \ - falso vocabulum AJ3I s. lA-ht agnoscunt, 
 quod vas significat, d. q. v. lA^Lgi in lex. nostro. Sed recte argu- 
 mentatur lex. Bh. auctor , quum voc. interpretans dicat : t 
 
 a*.K" ! A. 3 * JaaJ iAxj Lo !a.;> lA-til* j* 
 
 0^ 1-0 3 tO ) I 
 
 quocum conferendus est locus e gram. pers. ed. Splieth (p. 31 et 32 ) 
 modo allatus. 
 
 72 ) j} s. j$— > de cuius origine plura v. sub suff. 
 possessivis formandis plerumque inservit, e. g. frugifer ; 
 
 ._3_=a-lj == ap. takabara coronam gestans , rex; nomen 
 
 habens, celeber ; jy&i to scientia praeditus , sapiens ; i- q. 
 
 robustus, potens ; jyi~^*H verba faciens, eloquens, orator ; 
 
 elisa lit. <J = phi. "OinKT, pars. /ashOamj index ; 
 princeps , dux; jyjOS paterfamilias; virtute prae- 
 ditus, praestans ; j^s-loyC- urinator ; jidicen. — Inter- 
 
 dum, praesertim in nominibus monosyllabis , hoc suff. pronun- 
 
 tiatur ^3 , ad analogiam suffixi 03, quod etiam in 03— con- 
 
 j ... . > 
 
 trahitur, e. g. thesaurarius , dives; aegrotus, 
 
 aff ictus ; jyX ^.0 = pa. T^to-jca^ , phi. "l 21 flDT primarius prin- 
 
Suffixa § 272, B. 
 
 247 
 
 cipis minister; mercede conductus, mercenarius; j^\ et 
 
 j.j\ avidus, concupiscens. 
 
 73) uij v. § 272, B., 3 sub sufF. LJ. 
 
 74) eXX/u, i v. § 272, B., 59 sub sufF. <. 
 
 75) et q» »- v. § 272, B., 71 sub sufF. 
 
 76) eX-h, v. § 272, B., 71 sub suiF. — Interdum pro 
 eXXj vinculum in fine compositorum legitur 1. u-> cum » permu- 
 tata (§ 61, c), e. g. eX.fi b pro eX-ob pedis vinculum ; eX-fi^J 
 pro lXJojO repagulum portae. 
 
 77) ^ numeralibus mul ti p li c a ti vi s formandis 
 inservit, d. q. v. § 235. 
 
 78) «.j, J arabice pronuntiatur et estterminatio in nomi- 
 nibus propriis usurpata, qua plerumque cognomina ridicula 
 formantur. Talia sunt: xj , xj , x j , xj , xj 
 
 » AAV ^ ^ J xj quae auctor grammaticae lexico 
 
 Raschidi praefixae (1. 1. p. 34) hoc modo interpretatur : 
 
 .eXj xj xj ► Jaai e^A-wJ JaLidi £xi«.2» 
 Oj.j eJiL> xj O j.J SiAxjij »i, j2> 
 
 (JA^eXj x5 t -ij lii'-AviO |»lj l) xFbjJ X J 9.4-Z-* 
 
 J eJeXj^j b XaaaaV X^ l^_JJ X J^eAiij^* i O ^0 j 'wJU 
 
 ^aaa* ^ (jajLaS^ x3 ^ . JJ Xj^aaa.v.^ XJ^PLgj XJ^-aaC^ 
 
 jO x5^ nob Jbj jl ^*iu xXilb?- Okj ^.a* 
 
 .t-AA ^ ^jL. ^J.jLaJ l_/,AAu eXAjb ^.0 
 
 ^J„jLb ^eifiJi X^*eb hLaAX eX J^ib ^ V_je=>Lo» eX-vv j*^aa*./3 
 
 ob.-S? eXbli b0_4.j Jois L x£j! l> ^-jO^-sLj ^j-: Oj.j xj _jj u^aa* 
 
 XJ eAAAA Xa*.av.J b V^JaaaaLa^j 0^av.a^ 5 BeX»^S X ^ J ^ , e^ X A " »Xb.3 ■ — ^ 
 
 (JJA/aI ^Aii^ X_J j._J xJeJb C^amaJ 'e-jlj XJ jJ jl L»l 0^eX_j 
 
 fi H> .XXe ^ ■ -A'd ^ •— ^ . ‘ ‘A ASAA J ^^AAAAaJ 
 
 eXXi^j.i» b q^jXav^. 
 
 
248 
 
 De nominum formatione. 
 
 79) s' format 1) substantiva, quae relationem 
 quandam cum voce, a qua deducuntur, exprimunt, e. g. sy:*J 
 novacula a a*. raclere; terebra a v. ^ perforare 
 
 (§ 179, f, not.); muletrarium a v. qlXxavjO 
 
 mulgere ; siA-a.3- risus a v. ridere ; xj..? fietus a v. 
 
 jiere ; xj yA planctus a v. lamenlari; xiJCi; fios, 
 
 vomitus a v. aperiri; xjLo thermae a 
 
 aqua calida; s. vespertilio a note et qiA.-j._j 
 
 volare ; 2) nomina a b s t r a c t a , ut suff. ji — et ^ - , qui- 
 buscum baud raro promiscue usurpatur, e.g. = tremor; 
 xJLo = frictio , contritio; xJli = u^-Sli lamentatio, gemitus; 
 
 xa~L>- — g us tus ; Sj [ .^j = ientaculum parvum 5 
 
 sAiO = virginilas ; sAajow = albedo ; 3) sub- 
 
 stantiva, quae simile quid rei nomine primitivo 
 expressae significant, e. g. xiiAio dentes serrae , pectinis, 
 sim. a q'AjJ dens; xilj lingua fibulae, stater ae, al. a qLj lin- 
 gua; xa3 follis a j .0 halitus; s-k^j catenae simile quid a 
 catena ; s03- mica, quisquiliae, sim. a parvus ; x+^i- /bus 
 a oculus; xXa *0 quidquid ad manum re ferri potest a 
 
 manus; manubrium a pugnus; xjs-t-o rnanus cum 
 
 quinque digitis , pugnus a quinque; xilvt. qui clextra manu 
 uti solet opp. x*^-, a dexter opp. sinister; x^.Uf 
 
 res valde exilis instar milii (qq »lj ) ; x*o j narcissus (^j^fj) 
 facticius; »JdS glacies tenuis a vitrum; *>sy^ sal nitrum 
 
 coll, salsus; s_p> anulo signatorio vel sigillo ( r ^«) simile 
 
 quid; x^ k > receptaculo aquaruifi simile quid, ut pilentum ele- 
 phanti ab ar. cf. lex. nostr. s. v. ; xxalJw genus cuspidis 
 
 sagittae bidens ab ar. (jo\jSL» forfex; xPj.f pars elatior dorsi 
 cuiuslibet animalis a s it tnons al. Sec. nam. 167, 5 ; 4) e 
 nominibus temporis adiectiva s. substantiva, quae in- 
 dicant rem ad certum aliquod tempus referendam. 
 Talia nomina sunt dies, nox , sl/> mensis, JL* annus, 
 quae etiam in plurali qU^, qL»a., qIS*!^ s. qLpL# et q^Lw s. 
 
Suffixa § 272, B. 
 
 249 
 
 qLJLx hoc suff. » - assumunt, et hora. , e. g. ad 
 
 diem pertinens , stipendium diurnum, ieiuniurn, unde s ; . , u 5 ^j 
 
 unius diet ; ^P quotidianus coll, sj.j ^P ^ 5 ;^ j-J 
 contentus esto quovis die re ad vivendum necessaria Pend. 31 fin.; 
 
 , interdiu et coll. . , stipendium quotidianurn ; ad 
 noctem pertinens , unde unius noctis ; iX^X^ quod per 
 
 noctem mansit, nocturnus , potus nocturnus; ad. mensem 
 
 pertinens , unde \pLo *0 duorum mensium ; mLpLq s. sti- 
 
 pendium menstruum ; jJLw ad annum pertinens -- pa. a.'?°av).v>, 
 unde mille annorum; aJLw J> annuus coll. &-**,£> quo- 
 
 vis anno; iJL* a+P singulis annis , quotannis ; s. auLJww 
 
 annuus, quotannis, stipendium annuum; *.Xc'uw ad horam per- 
 tinens (o.cL<*o Bh.), unde a_X_£-_«^._P singulis horis; 
 
 o duarum horarum. V. etiam § 272, B., 7 sub suff. 
 
 5) adiectiva numeralibus mag is proprie de- 
 finita, e. g. ajo eCj unius colons; biformis ; a3>Lw.O 
 
 rfuos ramos habeas lignum , nurnella , cuspis sagittae biceps ; 
 
 _jO i. q. notkus B. s. v. et jO ac? rfwos 
 
 rfzes pertinens i. q. tempus exiguum; semicanus ; sO_x: ^0 
 
 arf centum homines pertinens , unde {jXjjX> sJys centum ho- 
 minum cibus Schalin. ed. Mohl t. I, 356, 1745; bO./> 
 quantum aliquot hominibus satis vel conveniens et upturn est; 
 
 6 ) vice suff. dem. if) - et ^ fungitur, e. g. *.-oy> = 
 
 liomulus , pupilla oculi ; = igljjJlipjtf" cochlear parvum; 
 
 noclulus , quae tamen dicendi ratio in sermone 
 vulgari usitatior videtur, in quo etiam ipsis deminutivis in - 
 affigitur ad indicandam deminutionem blandam et contemtim 
 usurpatam. Cuius rei probandae causa Chodzko (1. 1. p. 86 ) 
 affert tSctj* x petiot , homtne meprisable , capon** ; \ v pauvre 
 
 femme, virago *; y, fille petite, charmante a et Ibrahim 
 
 (1. 1. p. 112) etiam 8 „**wa „nichtsnutziger Junge u . Denique 
 
 7) est lit. 8 occulta ad vocal em a aut i pronun tiandam in 
 
 32 
 
250 
 
 De nominum formcitione. 
 
 fine addita, ut in terminatione part, praet. pass. x j vel al. 
 ob eamque causam in multis vocibus super vacanea, e. g. 
 pro gbLS ; \XjS pro ; x+^i pro ; s^l^- pro J*z >- ; 
 
 pro ; »_gj pro ^ ; xSj pro ; aoJOl pro j 
 
 xjbo! pro qLo! ; pro pro^i^*v; «Ju> pro 
 
 qIt>; pro 5 »o_*j pro J _o ; *sb pro ob Sec. nam. 39 
 fin.; pro ibid. 155, 11 sqq. ; xf et *£>■ (§ 96 et 
 
 270), al. V. etiam infra § 272, B., 85 sub suff. x*j. 
 
 Not. Sufl’. » ant e phi. "| ortum est aut e vocali fiu. a vel d, cui 
 respondere solet hoc suft'. in lingua zend. et sanscr. et in dialectis 
 cognatis antiquiore persica et parsica , addita niuiirum lit. 8 occulta, 
 qua vocalis fin. brevis a vel i quasi sustineatur, quoniam vox persica 
 in consonantem vocali destitutam exeat necessc est, ut iam supra 
 §§ 25. 92. 93. 96. 190 et not. 270 vidimus. 
 
 80) — est suffixum usitatissimum variis significa- 
 
 tionibus. Vocabulis, quae in litt. I vel ^ exeunt, ope literae 
 coniunctivae signo Hamza insignitae affigitur, iis autem, 
 quae lit. 8 occulta terminantur, ope literae bf euphonicae ad- 
 iungitur, litera 8 vel scripta vel omissa et in quibusdam vocibus 
 solo signo & exprimitur, quod pronuntiatur <j:!, ut supra §§ 26. 
 
 94 pluribus verbis expositum est. 
 
 Suffixum — pro varia , quam obtinet , significatione aut 
 I) i (o. jm ^b) aut II) e ^b) pronuntiatur : 
 
 I. Suffixum ^5 ? Ja relationis ^b) dictum 
 
 format : 1 ) patronymica, gentilicia et relativa alia, 
 e. g. Iraniensis ; Seljukida; Indus; 
 
 divinus; ^,L£i regius; ^joL3» domesticus ; aureus; 
 
 qui decipit , nebulo ; qui strepitum , tumultum mo- 
 
 vet ; tutor, custos ; sanguinarius , occisor ; 
 
 opifex, bellator ; Venator ; i. q. incanla- 
 
Suffixa § 272, B. 
 
 251 
 
 tus, fascinatus ; I s. i. q. s. SI^+jS al- 
 
 chemista, chemicus Bh. ; ^jUaxi! exspectans, exspectatione plenus 
 
 ( 1 A.&I 1 jXwlo yJiXii xXi? Bh.) ; ^JV-cb qui chartam 
 
 conjicit aut vendit ( ( lXcI/j Jv.il/ Bh.) ; jiLLi- </?u tabernas 
 vinarias frequentat , vini potor a pi. ar. olhi- ; hodier- 
 
 nus; v. etiam supi’a § 94, b voc. j-w_« ; 
 
 et 2 ) abstracta varii generis, e. g. 
 
 patientia ; amicitia; ^,/ts^A.o s. servitus ; ^/Ooj 
 
 s. a blXj-, vivens, vivus eiusque plur. 
 
 occupatio; praestigiae , gesticulatio ludicra ab ar. *a..b 
 
 res nova, admirabilis ; afjlictio animi; custodia 
 
 3 
 
 pecoris ; fur atrina ; genus indusii a qIaj^ collare ; 
 
 victus quotidianus (ar. visj^ Bh.) ; J,oJ> ictus , qui manu 
 injiigitur in collum (qO./) malefici ; ^ciAjj^s ratio, quae est 
 patris ad filium H. Mong. t. I, 88 , 2 et not. ; s. 
 
 quidditas , qualitas ; 3) nomina, quae tempo r is spa- 
 tium aut intervallum quoddam indicant, e. g. jO 
 *.av tempus duorum triumve dierum ; , c joU« «JyLj quin- 
 decim annorum aetas Gul. 152, 14; ^,0 duorum para- 
 
 sangarum intervallum ; gvo quinque stationum intervallum 
 
 seq. gen. loci coll. H. Selj. 10, 1 . 227, 14. 235, 4; 4) in- 
 finitivo adiectum significat id quod aptum, conveniens 
 est ob eamque causam Ja convenientiae (ox_al_xJ ^Ij) 
 appellatur, e. g. quod edendum est; quod facien- 
 dum est; quod dicere convenit; stratum ; vid. 
 
 Pend. p. 47. Semelet ad Gul. p. 67. Anv. Soh. f. 209. r. 
 1. 7. Soohr. 248, 11. Sec. nam. 99, 12 et schol. ad h. 1. ; 
 5) interdum arabicis praesertim vocibus suff. ^5 — affigitur 
 significatione tamen immutata manente ( li adajl 
 
 &Jl/ J>\ nS Bh. s. v. ^j.*i 2 s), 
 
 e. g. ^olax*! i. q. olaXci frmiter credere (^L» g,L/ ^Lx^is^ 
 
252 
 
 De nominum formatione. 
 
 i_VU5" oi^Ls jK i Ojytx Bh.) ; i. q. oAjj augmentum , 
 
 incrementum Bh. ; i. q. deminuiio , cletrimentum ; 
 
 i. q. jiuxus ; i. q. jy&z* praesentia; J,l5» 
 
 i. q. ^l=> status; i. q. virgo paradisi; ^yobli» i. q. 
 
 tjohL> liberation i. q. qLo sacrificium , eleemosyna; j,bl5 
 
 i. q. quidarn Bh. s. v. Eiusdem generis sunt voces 
 
 persicae (jjjLit i. q. socius (yLol adlc lA^y-a Bh.) ; 
 
 i. q. j? jd ve ^ 
 
 i. q. qLPj^j congiarium; i. q. qLxj \j res gratuita ; 
 
 i. q. CJ L*p conviva , hospes ; i. q. damnum Bh. s. v. 
 
 J._y._A22_J . 
 
 Not. Ja relation is ^5- t ad suft’. z. j i, s. sj referendum est, 
 quo nomina abstracta aut substantiva et adiectiva relativa formantur 
 (Sp. Zg. p. 87, 27; Bopp Vg. 2 § 922). In dialecto antiquiore per- 
 sica respondet suff. i , quo nomina propria terminantur (Sp. altp. 
 Keilinschr. p. 150, 4). Hue tralii etiam posset suff. phi. xi e , si 
 
 cum Mullero (Abh. d. ph. Cl. d. K. B. A. d. W. t. Ill, 3 p. 638) 
 
 pronuntiandum esset ->2 i. e. to , sed quum alia illius pronuntiatio 
 ipsa traditione sancita sit, Spiegelius (Hg. p. 129, 27) hoc suff. 
 e suff. pt£* decurtatum agnoscere praefert et ad pers. suff. = q-*" 
 referre. Quae praeterea in libro Bundehesch passim reperiuntur voces 
 in s. exeuntes , ut ignorantia Bund. 4, 14 i. e. 
 
 pers. ^Xipi cum alpha priv. , recentioris originis esse videntur, 
 quum talis formatio Spiegelio animadvertente a pars, dialecto 
 aliena sit. Haec enim dialectus eodem quidem suff. j = p. — t 
 nominibus abstractis formandis utitur , sed immutatum illud cum vo- 
 cibus coniungit, sive in consonas sive in vocales exeunt, ut oriatur 
 
 e. g. = p. e tuvangar; = p. 
 
 e jadu; — p. e zinda = p. aiAij 
 
 (Sp. Pg. p. 104). 
 
 II. Suffixum e Ja unitatis (oX^ dictum 
 articuli indefiniti locum obtinet et format : 1) nomina 
 unitatis, ut jgL&AL: rex quidarn; ^livi unus intuitu s ; 
 
Suffixa § 272, B. 
 
 253 
 
 vicis una (tsjBji) adv. semel, aliquando ^lA), unde 
 
 una vice s. semel ; ^b jO Zn's terve; coll. : ^j^o *0 
 jO ^Jlsl ^o sLiolj » 0 * ^o „ decern pauperes in 
 
 ■ wno strato dormiunt, duo autem reges in una regione terrae non 
 continentur 8 Gul. 18, 15; cf. ibid. 36, 16. 17. 37, 14; 
 
 2 ) nominibus numero sequenti definitis affigituv, 
 
 | e. g. lX-o? personae quaedam, nonnulli; _jO rfao 
 
 tresve lateres cocti; _jO ^ 5 ^ rfwo tresve dies Gul. 133, 10 et 
 baud raro idem suffixum unitatem indicans numerali Aj unus 
 et, quod sequitur, nomini pleonastice affigitur, ut pro Aj 
 unus ; pro yCiJ Aj units exercitus ; et dicitur tiXj 
 
 ;l s. (jwJLs* (Js-j i. e. quidam ex consessu Bh. ; 
 
 3) interdum indicat rem novam, recentem, e. g. nS 
 
 jjj cXjj OjJ .✓oO 
 
 O-A (Cjij quovis momento (novum) desulerium excoquit et 
 
 quads liora (novum) consilium capit et quads node (alio, novo) 
 loco cubat et quods die (novam, aliam) amicam assumit “ Gul. 
 140, 6 et 7 ; 4) emphatice ponitur et exprimit a) admira- 
 tion em t^b), e. g. 'g+j S benignissimus (Deus) ; 
 
 Deus altissimus ; rex magnus ; vir for- 
 
 tissimus aut b) vitup e ratio nem (j.-Jb? e - &• L res 
 
 exigua\ > musca vilis\ plura v. in de Sacyi Pend. p. 1 3 
 sqq. et in gram. pers. Lumsdenii t. II p. 423; cf. etiam 
 FI. Ali’s Spr. in indice pers. p. 136 sub lit. ^ 5 ; 5) additur 
 nominibus, quae per se sunt indefinita, mente autem scriptoris 
 re vera sunt nota et definita ob eamque causam nominatur 
 Ja speciale quid designans ( ^b ) , e. g. 
 
 quidam i. e. ille, quern mente babeo coll, hoc hem. a 
 lex. Sev. Seas auctore allato (t. Y1I p. 33, 1. 6 ), metr. : 
 
 i 3 o biiAi* obi n redde cultum , o deus, cor quoddam 
 desertum a , i. e. cor meum desertum; denique 6 ) suff. e 
 appellatur Ja definitionis (oy ^ ju ^b) vel qualitatis 
 
254 
 
 De nominum formatione. 
 
 (^L) vel monstrationis (ojui! ^L), si id, quod 
 addito articulo indefinite ^5 — e tanquam unicum quid vel prae- 
 cipuum propositum est, sequenti enuntiatione relativa (^Lo 
 
 accuratius definitur, e. g. .1 JCljlj *S ^cfSs^ praedam 
 qucimque delicatissimam elegit Chr. Sell. 44, 217; 
 l\jI bO^-j L«j! ^ci-jo viri docti, qui ante nos fuerunt; 
 
 jJLc iS expositio vocum , quae in hac scientia 
 
 adhibenlur ; ^JLXa /3 JCv.' \yi> g£ sponsa , , 
 
 quarn deposcis, quaenam est? Anv. Soli. f. 20. r. 1. 21 . 
 
 In nominibus compositis suff. ^5 — e ultimo semper com- 
 positi membro affigitur, e. g. ^j^bL « persona 
 
 lunae facie praedita , moschum redolens, animos attrahens ; jo 
 ji homo quidam cor perditum habens; ,jjvAa>U 4 * 
 unum colloquium. Idem fit in synonymis particula . coniunctis, 
 e. g. JiA+i jtyXPi una exsultatio et laetitia per- 
 
 fectissima et in nominibus genitivo aut adiectivo accuratius de- 
 finitis, e. g. possessor quidam fortunae (§ 202 , 1 ); 
 
 corpus quoddam pingue ; (jjj. jt o^r“ qIa^- 
 
 tails coniunctio animum injlammans. 
 
 Not. Ja unitatis ^ — e respondet parsico ^ e hac pronuntiatione a 
 Ja relationis ^ = p. ^_c - l bene distincto , e. g. = p. 
 pilus ; cx'AJj = p. '.m.S quidam. Idem suff. in dial. phi. signo \ 
 
 i '' ^ . # . .’v' . 
 
 exprimitur, quod proprie quidem uni/s significat, ut in uNawJ 
 unus parasanga Bund. 17, 2 ; J 1 u una pars ibid. 33, 7, saepe 
 autem instar suffixi vocibus affigitur , si singulum quid significandum 
 est, e. g. L iS quaevis Stella Bund. 6, 19; f-* = p. 
 
 vir unus ibid. 31, 19; j-j fragmentum ibid. 35, 17; ij' singu- 
 lus (canalis) ibid. 26, 6, al., d. q. plura v. in Sp. Hg. § 48 et 62 et 
 Justi Bund, in glossario sub (jr. 
 
 81) Jj format possessiva, ut fortunatus; 
 
 magnus princeps , imperator; ^Ia~^P intelligens , prudens ; ^Lo! 
 aquator, rigator; J-tfj pastor gregis; ^uw«!o Venator. 
 
Suffixa § 272, B. 
 
 255 
 
 Not. C h o d z k o voces jLyC , Jo^gj^ sim. cum nom. subst. 
 
 Jo amicus compositas dicit et proprie significare „amicus fortunae 
 „ amicus intelligentiae “ et „ amicus urbis. u Sed nihil dubito , quin 
 
 Jo sit alia forma suffixi s -j}> cum suff. j»i s.^»! s. cognati, 
 quod etiam possessiva format et cum Jo permutatur, ut dici possit 
 B. Bb. s. F. pro et^L._.w»._P s. s. 
 
 Bh. pro s . ^LyikP. Eadem de causa voc. Jo-tX* 
 
 proprie non significat amicus urbis sed possessor s. dominus urbis. 
 Sententiam nostram confirmant etiam lexicorum persicorum auctores, 
 qui i. q. Bb. et J F. ; ^Ly&^P i. q. 
 
 (j&yp significare dicunt et voc.^wajI interpretantur : oLeLo ajCi! 
 
 i_N.iL*, 'oJ i Bh. x5" O.Pj yi jUOLi qJ. jO J~ko\ 
 
 iAP<Aa/> »w)i B. Plura de origine v. § 272, B., 8 not. sub 
 
 suff. j*,\ s. s. ,1 et § 272, B., 68 not. sub suff. coll. suff. 
 
 82) __j pauca format adiectiva possessiva, qua 
 
 significatione contractum videtur e cognato suff. Jo, quod ad 
 suff. jj\ s. s. referendum esse modo demonstravixuus, 
 e. g. jAo i. q. cordatus, strenuus , auda.r. — In vocibus 
 
 e lingua zend. desumtis haec terminatio jo , pro qua etiam 
 reperitur, decurtata est e z. vairi lorica , ut in n. pr . = 
 
 z. zairivairi, aut e z. vairya desiderabilis , ut in n. pr. 
 jj-gL; s . — z. khshathra vairya. 
 
 83) v. § 272, B., 38 sub suff. 
 
 84) qj— format adiectiva relativa et quae mate- 
 
 ria m rei plerumque significant, e. g. ^Oj\ aureus ; 
 argenteus’, laneus ; serious ; ligneus; 
 
 lapideus ; cereus; qjiALo chartaceus ; e luto 
 
 vel terra; salitus , salsus; purulentus ; o*V s - 
 
 (a aJjJ) tubo instructa res; qJ^Lo ad pictur am pertinens, 
 pictus, tinctus ; triticeus ; lacteus, dulcis ; Q-ywLL 
 
 ad narcissum pertinens , coloris narcissi ; ^*^.0 coll. sSoJ^,»C> 
 
256 
 
 I)e notninum formatione. 
 
 he sterna e noctis ; qa^*j coll. grati saporis, dulcis, suavis 
 
 et ut substantiva usurpari possunt, ut in dial, phi., e. g. 
 
 I vestis pellicea coll. phi. pTlDID, quod idem significat; 
 ^ja--j proprie ad pedes pertinens, unde pars inferior, imum rei, 
 finis, extremum ; et ut gradibus comparationis | 
 
 fo rmandis inservit, ut = phi. p’CD posterior, ultimus 
 
 opp. anterior ; j superior, altus opp. s. qj Ojj 
 
 inferior , infim us et ordinalibus affix um reperitur , d . q. 
 plura v. § 218 sqq. et 232 et not. — Interdum suff. ^ — 
 
 redundat, e. g. ^aJ. 1 i. q. ,j»l primus; ^jaJLa* i. q. jli* simili- 
 tudo »Jub J,Ls Bh. s. v. 
 
 fi-u et ; cf. etiam s. i. q. rectus, verus 
 
 s-fiz- Xkjyi Bh.). — Pro - reperitur etiam scriptura de- 
 fectiva ^ — , ut invidiosus ; ^ sordidus ; q!:> is, cuius 
 nares semper hument ; la.ro alvo laborans ; puru- 
 
 lentum vulnus , quae tamen in suff. - haud usitata videtur. 
 
 85) ^ -v- saepe quidem suftixi - vice fungitur, e quo 
 
 etiam addito » occulto ortum est, ut in terminatione > s. 
 
 *aj — , qua gradus comparationis formantur et in aliis vocibus, 
 ut grati sapoi'is , dulcis , suavis; — 
 
 hesternae noctis; rectus, verus; 
 
 i. q. nocturnus ; == a( I annum praeteritum 
 
 pertinens, praeteritus, antiquus; antiquus coll. syn. 
 
 J. ; j anterior, antiquus, priscus al., plerumque 
 
 autem ex adiectivis, quae in terminantur et materiam rei 
 significant , addito » occulto formantur nomina s u b s t. ad 
 indicandam rem ex ilia materia confectam, e. g. 
 
 vestis e pelle pantherae confecta ; fi vestis pellicea ; 
 
 vestis lanea; vas aureum ( q! jcao jX> ^ {Sjtrr? 
 
 Oyj fy.* ^*-£0 Bh.) ; jjJ cibus vel dulciarium amyg- 
 
 dalinum; o.vygala sale, cumino , coriandro conspersa ; n 
 
 vestis pellicea ; a.AA.^US' id quod ex thesauris provenit 
 

 De compositis. Composita verbalia § 273. 25 7 
 
 ji l\£Ij Bli.). Alia nomina suf- 
 
 fixo x-o — formata sunt : xaaXa*o armilla s. brachiale; xaj JCi >0 
 puella, quae modo puberes annos iniit. Interdum hoc suffixum 
 abundat ut suff. cognatum ; e. g. xa-^*x i. q. Jla cerebrum, 
 medulla, nucleus', xaaXv.!^ s. qaXa*^, i. q. o-aJ^ rectus, verus ; 
 XA-^SUi i. q. gJS thesaurus ( xaJLs. lAj^x XAA^jli tS <_aJIe 
 lXAL Bh.); y. etiam p. 256 fin. xAajs U 5. Pro xaj — forma decur- 
 tata xi — non usitata videtur, quum schol. ad vs. in Sec. Nairn, 
 in quo xaj y* pro xt«Jj.x legitur, animadvertat : xaj yA 
 
 Lx I bAxIaj ^ixo JljO l> ,C> qj! Q^yJ XyAx L XAAJ_y.X 
 
 CiAAvS lAaav Li^AAj 
 
 I Not. Suff. — et xaj — addito b occulto orta sunt e suff. z. aj/oaj 
 aena (s. ^•f), quod etiam adiectiva materiae format, e. g. ayan- 
 
 haena ferreus ab ayaiih, s. ^TUTT , plil. j’CN, p- qS 5 ! ferrum\ 
 erezataena aryenteus ; za ran aena = pa. yp/AJj, p. au- 
 
 reus, al. (Sp. Zg. p 87), cuique respondet suff. ap. aina, ut in 
 fithangaina = p. lapideus (Sp. altp. Keilinschr. p. 150) 
 
 et phi. P 1 (Sp. Hg. p. 130) et pars. /J (Sp. Pg. p. 105), e. g. phi. 
 P’O’DN = pa. /jfjAi, p. aryenteus; phi. P’TIP = pa. 
 
 / J , p. lacteus, dulcis ; phi. pTlDNTID e chalybe a 
 
 DDNIID = p. ^"A.j chalybs ; phi. P’DDID = p. vestis 
 
 pellicea. 
 
 DE COMPOSITIS. 
 
 COMPOSITA VERBALIA. 
 
 273. Verba persica aut cum praefixis composita esse aut 
 cum praepositionibus componi posse iam supra § 122 sqq. 
 pluribus verbis expositum est. Praeterea cum arabicis prae- 
 sertim nominibus actionis et participiis aliisque vocibus persicis 
 multa verba composita inveniuntur, quorum usitatissima sunt 
 synonyma ct facer e et, quae in compositione usu 
 
 33 
 
258 
 
 De compositis. 
 
 et significatione cum illis conveniunt et permutantur , verba 
 qXAIo prop, tenere, habere ; qO )y*Js prop, iubere et prop. 
 
 monstrare, al. Talia composita quum in lexicis enumerata et 
 exposita reperiantur , hoc loco pauca tantum exempla attulisse 
 sufficiat. Sequuntur literarum ordine disposita : 
 
 ^ 0 ^ 1 ! venire, fieri, ut JoAj palam fieri , prodire ; J^y=> 
 
 placer e; -km satiari; impleri. Cf. 
 
 § 129 . 
 
 afferre , j'erre, ut in conspectum afferre, 
 
 palam facer e ; pjj helium inferre; con- 
 tendere, vultum convertere aliquo; Ls? praestare, 
 
 exsequi. 
 
 ferre, ut invidere; qOj gauclere, lae- 
 
 tari; qOj ^ L«.s imperio par ere, obedire. 
 
 yi> edere, ut yt molestiam perpeii, affligi, anxium 
 
 esse; iurare; qJnj.3> moerore affici. 
 
 ql>1o dare, ut qOIj> bene dirig ere, ducere; O 0b OLxoil 
 
 iuste agere; qOIo emendare, corrigere; oIj 
 
 dissipare, clilapidare; v. etiam qOIo in lex. nostro. 
 
 tenere, habere et in compositione i. q. facere, 
 
 e. g. exspectare ; q~a-3;!o indigere, 
 
 opus habere; quaerere , petere , arcessere; 
 
 tradere, concedere; excusare. 
 
 videre, animadvertere, ut qlXjJ vuajIcj honorari. 
 fierire et in compositione agitationem quandam et motum 
 indicat, ut qOj clamare = pa. ^jfij 
 
 deliberare; qOj narrationem proferre, enarrare; 
 
 qOj k_;.> verba facere, loqui. Plura v. in lex. nostro 
 
 S. V. o 0j. 
 
 usu et significatione convenit cum syn. . 
 
Composita verbalia § 273. 
 
 259 
 
 fieri, ut ,Lws.<ii pudore affici; a.?! cerliorem 
 
 fieri; congregari; QtX^i obstupescere. 
 
 Cf. § 129. 
 
 iubere et in compositione i. q. facere, e. g. 
 
 ^>.^L£z=> largiri ; ^o^L*Xwt sciscitari; ^Lo 
 
 QOj-zsj explicare; tractare, curare; ^lXJ 
 
 vovere. 
 
 ^OwJ'jJsT i. q. qX>S, e. g. s'l^I cerliorem. facere = 
 
 pa. /AJ^/JyOAXJ^AU. 
 
 qOJ" facere, ut ^fi>S j adorare; ^fi>S s. 
 
 redire; qX>S i3LJu*«i obviam ire; yoS JJaXil ex- 
 spectare; qO.5 palam facere, manifestare = pa. 
 
 cogitare. 
 
 qOoO.? fieri, ut qiAjO-ST sli'i certiorem fieri ; q^XjO-S' *m- 
 pleri. Cf. § 129. 
 
 prehendere, capere, e. g. qXsJs" ^Ls confirmari, quietem 
 caper e\ »Lo confugere, se recipere ; qasJt jls uaii- 
 
 cinari; ooLc assuefieri; qas^s jjtoj lotionem facere, 
 
 lavare. 
 
 ^fXXd.i fieri, ut manifestum fieri; rfe- 
 
 currere, clefiuere; ^T-Xdii i morari; 
 
 paratum fieri. Cf. § 129. 
 
 trahere in compositione variis significationibus usur- 
 patur a notione trahendi derivandis, e. g. sts^b 
 
 tabernaculum statuere s. collocare; pidlum 
 
 procreare; qO^JiS j u sagittam emittere; 
 mensam sternere; qlXa-wsT _k;> scribere et obliterare et 
 vice fungitur verbi Q<J_f ; e. g. QuX-yixi" j»yi erubescere; 
 
 Jai oculos coniicere, intueri, al. d. q. v. lex. nostr. 
 monstrare et in compositione i. q. , e. g. ooL*a**I 
 auxilium petere; certiorem facere , in- 
 dicare; ^*lsi morari; qO^j p\fi- j| eripere. 
 
260 
 
 De compositis. 
 
 invenire, assequi, lit ^Lto! animadvertere, certiorem 
 fieri; qXsL idem; qXsL fugae se dare, fugere. 
 
 Not. Talis compositio verbalis in lingua persica usitatissima ad recen- 
 tiorem linguae aetatem referenda est nec reperitur in dialectis anti- 
 quioribus, pehl. et pars., quae etiam verborum auxiliarium in lingua 
 persica usum late patenteru ignorant. Pro compositis verbalibus in 
 dialecto pbl. et pars, magis in usu sunt verba causalia et denomina- 
 tiva terminatione pH. et pars, ini dan rar. anidan et 
 
 anudan formata , cuius formationis exempla parsica modo allata 
 sunt , quibus adde peHevica : pn’rcsTN* palam facere , den. ab 
 
 CS'-N = p. slAt ; prVJ’ONJJN Jinire, den. ab = p. j.1^1 ; 
 
 pHTHNl pluere facere et pluere, ut sit aut caus. verbi piTHNl 
 pluere aut den. a = p. q?,1j pluvia. Plura v. in Sp. Hg. 
 
 § 99 et 142 et Sp. Pg. § 62 et 98 . 
 
 COMPOSITA NOMINALIA. 
 
 2 74. Compositorum nominalium et varietate et elegantia 
 persica lingua aeque ac sanscrita inter omnes excellit. Quum 
 autem varia compositorum genera in lingua sanscrita maxime 
 exculta sint ; in doctrina de compositione uberius tractanda In- 
 dorum inprimis grammaticorum praeceptis innitendum mihi 
 videtur. Attamen sex classium compositorum , quas illi sta- 
 tuunt et terminis technicis g^g copulativa, oFrfvrrTti deter- 
 minativa, fgu collectiva, fTrU^tr dependentiae, srs- 
 STtfn possessiva s. attributiva et adverbialia 
 
 nuncupant, classem secundam, tertiam , quartam ad unam 
 deter min ativorum redigere componendi rationi magis con- 
 sentaneum est ; quum in eo omnes tres consentiant, ut poste- 
 rius compositi membrum priore magis defiuiatur ac describa- 
 tur. Quae determinandi ratio quum aut priore membro i n - 
 star praedicati apposito aut addito numero quodam 
 aut regimine, quod inter utrumque membrum intercedi t, 
 effici possit , tres oriuntur compositorum determinativorum 
 
Composita nominalia § 274. Comp, copulativa § 275. 201 
 
 partes, quas nominamus a) determinativa appositionalia, 
 b) determinativa numeralia, c) determinativa regiminis. 
 Quatuor igitur distinguendae sunt classes sequenti ordine trac- 
 tandae : I composita copulativa, II comp, determina- 
 tiva : a) appositionalia, b) numeralia, c) regimi- 
 nis, III comp, attributiva s. possessiva et IV comp, 
 a d v e r b i a 1 i a. 
 
 I. COMPOSITA COPULATIVA (DVANDVA). 
 
 275. Copulativa composita proprie dicuntur nomina 
 i sine copula s. dawdsuos, ut in sanscrita lingua, inter se 
 coniuncta. Sed tale componendi genus in lingua zendica 
 : non satis excultum videtur, quum utrumque huius compositi 
 membrum flecti soleat, et tbema membri prioris cum posteriore 
 in neutralem terminationem exeunti coniunctum non reperiatur 
 I (Sp. Zg. § 94 coll. Justi Hdbcb. d. Zendspr. § 407, ubi 
 H comp. zend. Dvandva enumerata invenies). Neque in ceteris 
 dialectis antiquioribus persicis usitatum esse docet Spiegelius 
 (Hg. § 143 et Pg. § 99). In persica quoque lingua com- 
 posita copulativa ad norinam sanscritorum formata nulla ex- 
 
 E stant. Quum autem duae voces persicae aut aovvdszws aut 
 inserta copula quae in eiusmodi maxime compositione u 
 pronuntiari solet, aut ope alius copulandi vocalis vel particulae 
 inter se coniunctae saepe unam notionem exprimant, baud 
 ineptum videtur talia composita ut copulativa considerare. 
 Quae si accuratius examinantur, sex inprimis distinguenda sunt 
 copulativorum genera, quorum 
 
 1) primum constat duobus imperativis a) aut unius eius- 
 demque verbi repetiti, cuius tamen postei'ior est imperativus 
 i probibitivus vel imp. cum praepositione coniunctus , e. g. 
 
 Bh. s. J. (tene, ne teneas) i. q. pacijicatio etc. 
 
 | v. lex.; jj./> (sparge, ne spargas) met. i. q. homo clebilis, 
 
 macer et i. q. ar. parvus cucumis; ^ (fac, ne 
 
262 
 
 De compositia. 
 
 facias) i. q. iussum et vetitum ; (trahe, ne trahas) s. 
 
 s. addito suff. q! i. q. attrahere et laxare 
 
 s. remittere onus et i. q. (joX s. (jiiXLkX i. q. turba, 
 
 tumultus etc. coll, sanscrito e duobus imp. compo- 
 
 site, quod significat saepius sursum et deorsum permulcere; 
 b) aut verborum variae vel contrariae signification^ , e. g. 
 \ i J (5 (cade et lace) met. 1 . q. motus gratz, zucundz 
 
 ol 4jS> jt Bh.) ; c>-s! (cade et surge) 
 
 met. i. q. vehementer properare et tarde et lente incedere et 
 deorsum et sursum et instabilem, mobilem, inconstantem esse 
 
 jl sJjS 
 
 o 0 JU Jji Bh.); (^ 5 ^ ti5o s. Jls 3 yXi S. jOX) s. 
 
 »o_j (j 5 o (curre et discurre) i. q. cursus incitatus, diligens inqui- 
 sitio’, j *& j y£> s. jf.g> (surge, cape) nom. lusus cuiusdam 
 
 puerilis; Oy_ ^,io (imp. verb. et qiA-jO^-j ) met. i. q. 
 
 pompa, magnijicentia, incessus gravior et superbior et imperium, 
 principatus ; ^lo (tene et tuude) i. q. (tene et 
 
 cape) s. (da et tene) s. ^5 so (da et cape) idem; 
 
 y j (sparge, cribra) met. i. q. quantitas quaedam opum Bh. ; ytq 
 Qjjj (cape et feri) s. (j&Xu, (cape et interfice) met. i. q. 
 turba, tumultus Chodzko; Bh. s. yd> s. yi 
 
 M. i. q. jxfj jio modo allatum; 
 
 2) secundi generis prius membrum est 3 ps. sg. praeteriti, 
 
 posterius 3 ps. sg. aoristi, e. g. 000*05 o!o (dedit et sumit) i. q. 
 commercium ; cf. etiam syn. olo infra sub 4 ; 
 
 3) tertium genus constat duobus participiis sive praesentis 
 
 sive praeteriti, e. g. ^1003- (ridens, ridens) et decur- 
 
 tatum L .j!O.Ai» OOi> s. 00.3» i. q. valde ridens, cachin- 
 
 nans ; qLoX qL&X (trahens , trahens) , pro quo etiam forma 
 decurtata xSiiS in usu est, i. q. tarde incedens, pedetentim B. ; 
 
Composita copulativa § 275. 
 
 263 
 
 ! qL-X-s! (cadens et surgens) idem; cf. supra sub 1, b 
 
 ^;>5 ^si; Chodzko addit ylxf oiJj qL^ quod inter- 
 
 pretatur „ votes de fait (lit. en s’arrachant la barbe, en s’arra- 
 
 chant les boucles de cheveux)“ ; sXij >.Xij i. q. sensim et pede- 
 
 i > 
 
 t tentim, gradatim Bh. ; (lotus, versus) i. q. mundilies, 
 
 elegantia Chodzko; 
 
 4) quartum constat a) radice verbi, quae in 2 ps. sg. imp. 
 apparet, repetita, e. g. ff (fodere fodere) i. q. stigma vel vul- 
 
 i nus unguibus facer e et diligens inquisitio et perturbatio, afflictio, 
 i dolor; jXj j coll. potus s. potatio continua , b) 
 
 infinitivo apocopato et radice eiusdem verbi vel alius , e. g. 
 
 tX-a! ultro citroque ire , frequentatio Bh. ; y>-j s. 
 
 inquisitio , investigation 5 (emere et vendere) coll. 
 
 syn. i. q. commercium ; (dare et sumere) 
 
 > 
 
 Icoll. syn. (AXavOj olo supra sub 2, idem; oy, s. 
 
 ) 
 
 . s. Bh. abiecta lit. vy (verrere et verrere) i. q. dili- 
 
 \genter verrere ; (ferire et percutere) i. q. conflictus, 
 
 dimicatio, bellum; Jf*, ferire et capere (^lXao^ f Bh.); 
 
 jjj s. yi (loqui et dicere) s. (loqui et 
 
 audire) coll. syn. u^.ai s. oyuij vi>a? s. c^ai', 
 
 i. q. confabulatio, disputation (fodere et ferire) i. q. 
 
 perturbatio, inconstantia. Interdum inversus membrorum ordo 
 legitur, e. g. i. q. seminatio Bh. ; 
 
 5) quintum constat duobus infinitivis apocopatis contrariae 
 
 signification^, e. g. lXsiS s. l>w«! (venire et ire) et sine 
 
 copula s. <A/>! (ojiXu wiBIc 
 
 j. X£i Bh.) coll, parsico wjjqjsm, i. q. ultro citro- 
 que ire, frequentatio ; Oj (ferire et ictu percuti) i. q. Oj, 
 
 q. v. supra sub 4; »-Xjy> (emere et vendere) i. q. 
 
 syn. Jy_i> q. v. supra sub 4 ; o*ai s. 0*.*^} ^ai s. 
 
264 
 
 De compositis. 
 
 ... # ... ... > 
 oai i. q. q. v. supra sub 4 ; Oj (vincere 
 
 et perdei'e) i. q. alea Chodzko ; 
 
 6) sextum denique genus e duobus nominibus eiusdem aut 
 diversae significationis est compositum, e. g. L s. ^Lj 
 s. (^Ljj _j (pes et ala) i. q. potestas, potentia B. L 
 
 OjiA'jj ^ SHL.) ; Jo (arbor et 
 
 arbor) genus convitii, cui respondet ^,Lu. (platanus et 
 
 turns), quod in gravissimis convitiis et maledictis adhibetur et 
 etiam signifieat perturbatus , perculsus , attonilus ; 'ik-E- , 
 
 (fissura, fissura) coll. i. q. magnus sonus vel crepitus 
 
 frangendo vel fndendo ortus et i. q. fissus, discissus, dilacera- 
 
 lus; (granum, granum) i. q. _*_>■ vel a^Ls »,Lj vel 
 
 J vel iiSJ^ sim. i. q . frustatim, minutatim; 
 s. Q_j.i i. q. versicolor; fic- jlc (fissura, fissura) 
 
 i. q. fissus, ruptus, dissolutus ; ^ s. (confinia et 
 
 regio) i. q. confinia regionis, regio, patria, locus, ubi quis con- 
 
 sidit; (aqua et color) s. uj! HK. i. q. status 
 
 recens, vigor (libo^ Bh. HIv) ; *.iGj v_d s. ujI 
 
 s. V 1 ' q- victus Bh. ; j*,j i. q. j.j ^vXi! 
 
 met. genus vestis sericae, cui fila nigra et alba simul intertexta 
 sunt; »L/s jLw s. sLoj i3Lw et si* s. *** 9 - ®) 5 ; 8 “ /0 i* q- 
 temporis indicatio vulgo datum et perpetuo , continuo • 
 s. j wl*A, quae verior lectio est sec. Bh., dies civilis s. tem- 
 pus XXIV hor arum (i. q. w — a Gl. Sch.) ; (iS-/.-** 
 
 [<^S B.] (manus, lapis) i. q. funda; ^ 
 
 L>j i. q. j* li Ls ;1 i. q. omnino, prorsus et genus vestis. Adde 
 ar. jbj i. q. sermo et responsum , confabulatio , discursus. 
 
 2 76. Duo compositi copulativi membra sive eadem sunt 
 sive diversa etiam intercedente longa vocali I— a inter 
 se coniunguntur , e. g. i. q . firmiter contortus, vahle 
 
 infiexus ; i. q. sonitus continuus sagittarum eiacula- 
 
 tarum vel nervi arcus vel chordarum instrument! musici ; 
 
 i 
 
 r 
 
 » 
 
 i 
 
 t 
 
 r 
 
 U 
 
 i. 
 
 et 
 
 pr 
 
 
 A 
 
 
Composite, copulativa § 276 — 278. 
 
 265 
 
 i. q. . u5o discursus incitatus , diligens inquisitio; 
 
 i. q. continuo repetis ; joLo i. q. cursus continuus ; (dare 
 
 dare) i. q. belli tumultus , clamor bellicus ; j.t.j i. q. incessus 
 continuus-, i. q. tj»y- j (jiy—i q. v. supra § 275, 4; 
 
 i. q. s. Li (manus cum manu) 
 
 i. e. pro.rimus et agilis , promtus et i. q. emtio, quae fit prae- 
 
 sentibus numis ; j,jLo i. q. ^0 per singulas boras, eodem 
 
 momenta, omni tempore-, pOLo i. q. succedens alteri, pedetentim ; 
 (ji.oLijji (humerus ad humerum (jijO Bh.) 
 
 i. q. proxime ; s. Qj._i ljy._i i. q. jJj_i j-S' versicolor ; 
 
 i. q. jwj s. lj' s. Li jav omnino, prorsus ; wJlJ 
 
 i. q. v— <JL j v_^J s. w>.J li w*J omnis , totus ; jL«"Liu i. q. repletus, 
 refertus ; (a milliario ad milliarium) i. q. continuo, 
 
 semper et cunctim, mixtim ; qaP'Oa 5> (cito cito) i. q . festinatio; 
 u&JJii i. q. s. ni5yo yjo singuli et singulatim , subito ; 
 
 i. q. (§ 2 75, 6) funda ; "^liLw i. q. accli- 
 
 vis ; i- q. deorsum vergens s. pendens capite, inversus ; 
 
 i. q. ar. Jdus vena cephalica extrema’, LLw s. 
 i. q. Lj ii a. <o£ms, totum, omnino, prorsus B.) et i. q. 
 
 ojUlt* vestis honoraria Bh.; j^LaL; dies cum noctu 
 
 Bh.), noctem et diem, semper coll. phi. quL Bund. 16, 3 
 et qL-L qL«jj ibid. 60, 1 2 et pars, /^n (Sp. Pg. § 99). 
 
 277. Haud raro eadem compositi copulativi membra ope 
 praepositionum vel l vel li inter se coniunguntur, quae etiam 
 
 saepe vocalis coniunctivae I locum obtinent, e. g. y>- i. q. 
 
 y>- y >- , q. v. § 275, 6; j_y_j diem ex die, in dies ; cjacLw 
 vyAfiL*o per singulas boras; y~.3 s. y* li' i. q. q- v. 
 
 supra § 276; v_aJu s. v_a! li' v_^J i. q. v_aJIJ, <!• v - ibid. ; 
 aXAj «5o i. q. y5L.jbu, q. v. ibid. ; ^ »ALj r yd unum post alterum 
 s. ordine incedere et i. q. equus s. iumentum furum vel latronum; 
 
 34 
 
266 
 
 De compositis. 
 
 s. tj coll. L>.mO £; 2 < 6 i. q. pro- 
 
 ximus et agilis, promtus. 
 
 2 73. Denique in copulativorum numerum referenda sunt 
 composita ad vim signification^ augendam formata, quorum 
 utrumque membrum plerumque in eundem sonum exit et quo- 
 rum unum alterumve aut utrumque non usitatum est nisi in 
 compositione. Talis componendi ratio in arabica quoque lingua 
 usitata termino grammatico ^Lol i. e. coniunctio duorum syno- 
 nymorum designatin'; compositi autem membra nominantur 
 i. e. asseclae s. sectatores et in lingua persica ope copulae 
 3 inter se coniunguntur, quae tamen in arabica omittitur, ut 
 in ar. qamj pidcer , elegans et jXiX deformis , foedus 
 
 (biA^JLcj lXXj) li‘ 3 ,-— jJ> &XjLx>- 
 
 ^33 ^ ASaJ *.Xj^.Aj 
 
 A# ^ kAAb uibc ,3 <Aa^Ij *3" 3 .C 
 
 ^aLc Splieth 1. 1. p. 40), e. g. 0-^3 oj 1 vel^wx. s. i3li’ 
 vel Aa 3> i. q. perturb alus , susque deque, perditus; Jx%- 
 
 remedium et auxilium ; w.xxj» y_,\AW S. attoni- 
 
 tus, perculsus; £.33 vel jyz-} tumidtus, confusio; 
 
 c certamen , luctatio , pugilatus\ i. q. re vera 
 
 (bXa*j); ^ s. osculari et lingere; 
 
 alia, d. q. v. lex. nostrum. Auctor grammaticae pers. lexico Ra- 
 
 scbidi praefixae (1. 1. p. 40) addit : (jJo^ yJ i. q. *13 a* 
 
 vilis , humilis ; gXc-. i. q. dulcis ; iXXa^ A.A i. q. 
 
 v__>b3» devastatus, desertus, quae tamen exempla in aliis 
 
 lex. desunt. 
 
 II. COMPOSITA DETER MINATIV A. 
 
 2 79. Tria sunt compositorum determinativorum genera 
 in dialectis antiquioribus persicis aeque usitata (Spiegel Zg. 
 § 95 et 96, d. altp. Keilinschr. p. 152, Hg. § 145 — 147 et 
 Pg. p. 107) : 
 
Comp, determinativa appositionalia § 279, A. 
 
 267 
 
 A) Comp, determinativa appositionalia (Karmadharaya). 
 
 Posterius liuius compositi membrum aut substantivum aut 
 adiectivum est, quod priore magis definitur vel describitur, 
 prius contra excepto verbo alia quaevis orationis pars esse 
 potest; e. g. splendens dies; cingulum 
 
 aureum ; i strenuus eques ; praeclare 
 
 canens ; scriba egregius ; _v-i nuperrime 
 
 pubertatem ingressus ; valde turpis ; '-u»j 
 
 multum dor?niens/, j.sp *- j multum comedens ; 
 
 Ci£o, pronite surgens , unde promtus, expeditus ; velociter 
 
 incedens, cursor ; qaAJ pone sedens opp. ^ q. V. 
 
 in lex. nostro; qaAo j? una sedens i. q: socius, sodalis; jlj ^ 
 s. jLo! socius , parliceps, par , aequalis; ^Li Li impurus ; jJb Li 
 impubes; li non verus, falsus ; qIo'j i. q. liloli insipiens; 
 
 (j^li s. qui non est homo i. e. homo vilis , ignobihs, in- 
 
 humanissimus opp. ^j, q. v. infra § 280 ; d; gwA_if 
 
 (thesaurus instar montis) i. q. thesaurus magnus Bk. ; ^ 
 
 ungula viridis instar smaragdi; lj! jlij (aqua nigra instar 
 cai’bonis) i. q. atramentum ; IlXAo^ mendicus opp. 
 mulier mendicans ; leo opp. « 0 U leaena; »Ls Aa^ 
 
 statio in itinere, mansio , hospitium (i. q. Oy—*— ■= Bh.) ; 
 c^a*i_>jCj Rustemus una manu natus. — Hue pertinent etiam com- 
 posita, quorum priora membra aut praefixa sunt supra § 272, A 
 accuratius descripta, ut >.♦£!, _-ot, ^** 03 J , , 
 
 s. al. aut vocabulum U s. ^ 5 ^ e lp> = s. jutt decur- 
 tatum et magnus significans, e. g. LaL^U, 
 
 d. q. v. lex. nostrum. 
 
 Interdum inversus est membrorum ordo, ita ut res deter- 
 minata primum locum occupet, e. g. iW i. q. 
 
 illustris , excellens ; jj-t-i) met. pruna; JA rosa 
 
 foetens; Jamshed — z. yimo kbshaeto i. e. Yima 
 
 splendens ; sol = z. hvarekkshaeta; s e 
 
268 
 
 De compo&itis. 
 
 z. gao 9 penta bos sacer ortum sed significatione ovis in 
 lingua pers. usitatum. Talia autem eomposita adulterina sunt 
 e duobus vocabulis quasi inter se coalitis orta, ut exempla 
 zendica satis probant. Nec assentiendum est grammaticis in- 
 dicis , qui eomposita WTTrsrcs, TT3TPJIT, sim. vertunt optimus 
 Bharatida , infimus rex et compositis Karmadliaraja adnume- 
 rant, quum iure optimo sint comp. Tatpurusha et vertenda 
 Bharatidarum optimus, regum infimus. 
 
 B) Comp, determinativa numeralia (Dvigu). 
 
 Hoc compositorum genus a praecedenti appositionali eo 
 tantum differt, quod prius membrum semper est numerale, 
 quo posterius accuratius definitur , e. g. hie mundus 
 
 et mundus futurus ; ^JS _.o (duo cultri) i. q. forfex; ^ 
 
 cUeO ires domus cerebri i. e. sedes cogitationis, imaginations et 
 memoriae; aJ>L> ires viae maiores , i. e. tres distantiae : 
 longitudo, latitudo et altitudo et met. tres gradus perfectionis ; 
 uV-ijji tres filii naturae i. e. tres rerum creatarum ordines : 
 regnum animantium, plantarum et fossilium ; qua- 
 
 tuor fenestrae met. auris ; oculus, nares, os; quatuor 
 
 elementa ; jyjui quinque sensus ; jiL s. 
 met. sex stellae v. lex. ; s. v_j_h> 8 & x latera 
 
 s. plagae. 
 
 C) Comp, determinativa regiminis (Tatpurusha). 
 
 Tabs compositi prius membrum a posteriore semper pen- 
 det et praeter nominativum et accusativum cuiusvis casus 
 rationem exprimere potest ; ipsum compositum aut duobus 
 substantivis constat aut substantivo et sequenti adiectivo vel 
 participio. Saepissime tamen posterius membrum est ipsa 
 verbi radix , quae in compositione participii praesentis vel 
 praeteriti locum obtinet (§ 272). Sequentes igitur casus in 
 priore membro intelligendi sunt : 
 
Comp, determ, numeralia § 279, B. Comp, determ, regimirds § 279, C. - (') 9 
 
 a) Genitivus, e. g. liber consiliorurn; 
 
 Dervischi Jilius ; fJLgX tempus nocturnum; (§ 2 72) 
 
 resurrectio mortuorum = phi. rnxnD'l, pars. x>mj7 , 
 
 quod e phi. non, pa. tvx'j? s. = z. i r i 9 1 a mortuus et 
 
 phi. rnx ; pa. tto^Au i. q. p • resurrectio a v. phi. prYTnN 
 coll. pa. «>>.e«5o»<5ltt> = p. q-X-^vLp- surgere compositum est 
 (Sp. Pg. p. 36 ; not. *). 
 
 b) Dativus, e. g. bLnjI^s* focus dormitorius i. q. dormiendo 
 
 aptus ; locus proelii i. q. pugnando inserviens ; 
 
 locus vel domus , qua quis pernoctat i. q. pernoctando inser- 
 viens 5 specillum, quo collyrium illinitur. 
 
 c) Accusativus, e. g. Jo animum affiigens ; ^>jX 
 
 leonem pro sternens i. e. athleta ; ^ Sagittarius; 
 
 verba exornans , eloquens ; s. i. q. iniustus, 
 
 1 oppressor, tyr annus; .fyX urbes perturbans , de puellis 
 
 : formosis ; libiclinem excitans ; ^ robustus , 
 
 fortis ; nuntius ; L*JL0j = pa. .>0AWf\)/e.oAw7 viam 
 
 i monstratis , dux; rerfo" creator de Deo Bost. p. 1 ; 
 
 v_a<o aciem perrumpens i. q. fortis ; q : st^ s. lX*j ream 
 infestans, latro ; olo (ad clamorem perveniens) i. q. auxi- 
 i; liator, protector ; uAi yff voti compos; i. q. iratus; 
 
 \Xa\ i. q. praevalens, excellens , princeps ; 0,j.j viam eme- 
 » Hens spec, equus, iumentum ; ^0 ^**0 s. ( longus 
 
 ti quoad manurri ) met. iniurius , violentus 5 qL.jj (longus 
 
 quoad linguam) i. q. qui multum vel incaute s. inconsiderate 
 • loquitur; qLjj (scissus s. amputatus quoad linguam) i. e. 
 
 silens, taciturnus Gul. 1 , 16 . 
 
 d) Locativus, e. g. throno insidens ; 
 
 . in via sedens i. q. mendicus ; mane surgens ; 
 
 in horto nascens 5 q1^_z> noctu canens i. q. 
 
2 70 
 
 De compositis. 
 
 luscinia ; s. bO^»^j >uww m umbra eclucatus i. e. moZ- 
 
 liter , delicate educatus ; auLw fra umbra incedens i. q. vigil , 
 /«r; bI^ viator ; v. etiam et in lex. nostro 
 
 S . v..;. 
 
 e) Inst rumen talis et ablativus, e. g. 
 
 y 
 
 gladio feriens; { J^S qui invidia occiditur\ ^ (facie 
 
 notus) i. q. illustris ; fune contorta rota ; p.f> 
 
 e terra oriens ; ^^51 venenatus et veneno injiciens; sJj 
 pudore sujfusus , pudibundus; o!o a Deo datus ; Oy I Q_y> 
 
 sanguine conspersus ; O^JI ira infectus, iratus ; ^JZj . j ^*0 
 
 manu scriptum , autographum ; sob »1 i; regia stirpe ortus ; 
 
 i. q. aurum ductile ; oLi d e victoria gaudens ; 
 
 jL« (jj’lj = j^Li avA-dlx pedibus concidcatus, contritus ; LO_y OvKi 
 pede tritus, ictu afjlictus ; Li * ^ capite et pedibus nudus 
 
 Gul. 61, 20; j»L> poculum smaragdinum coll. 
 
 ^,oly- s. ~ »yo s. tqj-o s. JuLc »j met. coelum ; 1 
 
 a-LoGI s. j^jLIp \yxji fornix crystallina i. q. coelum. V. 1 
 etiam supra § 272 jo, sty> jo, jy* j) al. | « 
 
 III. COMPOSITA ATTRIBUTIVA (BAHUVRIHI). 
 
 280. Composita attributiva sive possessiva sunt e 
 adiectiva vel appellativa, quae exprimunt personam vel rem, « 
 cui attribuitur id, quod singulae compositi partes designant, j 
 ea quidem ratione, ut notio possidendi plerumque mente sup- 
 pleatur. Proprie igitur hoc compositionis genus, quod etiam 
 in dialectis antiquioribus persicis saepissime reperitur (Spiegel ? 
 Zg. § 97, d. altp. lveilinschr. p. 152, Hg. § 144 et 
 Pg. § 100), est determinativum instar adiectivi usurpatum. 
 Prius attributivorum membrum praeter verbum, coniunctionem, 
 interiectionem quaeque alia orationis pars esse potest, sae- 
 
Comp, attributiva. § 280. 
 
 271 
 
 pissime tamen est nomen adiectivum vel substantlvum ; poste- 
 rius autem semper est nomen substantivum vel adiectivum 
 substantive accipiendum. Membrorum igitur ratione liabita 
 quatuor distinguenda sunt attributivorum genera : 
 
 a) si duo membra sunt s u b s t a n t i v a , e. g. jo animo 
 leonis praeditus ( lowenherzig ) ; yjsi, coloris rosei ( rosen - 
 farbig); J..? rosae genus habens (rosenwangig) ; i -=> 
 (aures asininas habens) i. q. lepus ; j q- 4 -w s. pectus 
 
 album instar foris dicti habens ; oculos dorcadis ha- 
 bens, epith. amatae; s. jLi _£aa* s - i. q. valde 
 
 liberalis Bh. ; (venti pedes habens) i. q. pedibus velo.r ; 
 
 s. ore aut labris instar calycis nondum 
 
 I explicati praedita amata ; yy s. vyy s. ^_i 
 
 instar angeli forma et pulchritudine insignis; y qL.a_j._j 
 ( sericeae naturae) met homo indolis placidae B. ; yy 
 moschum redolens ; yf? proprie aures ad lusum i. e. ad 
 
 vocem puerorum ludentium directos habens , unde met. dicto 
 
 non parens, protervus (u*yi y -A. fc-Xv 
 
 o,lo ^cjLaj SHL. ojo AjO j y fjgds 
 
 v^jaaa*o (^jLi . j f Bh. j. aav B.) i y e filzs 
 
 ' aureis elaborata res; Q»ji \ jy quovis die augescens vel crescens ; 
 b) si prius membrum est adiectivum vel participium, 
 e. g. pulcra facie praeditus ; »Laa* nigris oculis prae- 
 
 ditus; v. etiam \Jyil »Laav in lex. nostro ; ^IaSj i^saa* s. plS 
 i. q. cursor; ovavO i. q. promtus , dexter in operibus ma- 
 
 nuariis ; ^oli «5s.o bonum nomen habens, celeber ; Jf .j negotii 
 
 > 
 
 plenus , laboriosus , ut in .l^jj f-jOOo dictum subtile B. ; 
 
 i. q. cordatus , strenuus , fortis; y .j s. yy .j loquax , unde 
 
 n. abstr. loquacilas B. ; quocum conferendum est pa. 
 
 hoffnungsfulle e puromdd addito suff. i formatum; 
 jo -aaj animum perspicacem habens, ingeniosus ; jo soLio cor 
 
272 
 
 De compositis. 
 
 apertum habens, laelus; qLij soliA i. q. disertus , facundus ; 
 jo animo fr actus, afjiictus; ^.0 i. q. exanimatus 
 
 s. exanimis. Adde composita praefixis formata, ut s. 
 
 supra § 272, A, d et e 
 
 exposita. 
 
 Lex. Bh. auctor hue referre videtur etiam composita in- 
 verso membrorum ordine, qualia sunt s. et 
 
 jijO Ujljj et sAj-j qLj, quum ilia significare dicat i. q. composita 
 possessiva s. attributiva s. yPa et qIjj et 
 
 qli; , sed re vera pertinent ad classem determinativorum 
 
 regiminis (Tatpurusha) , ad quam ea etiam religavimus § 2 79, 
 C, c, quum prius membrum c^.*vO vel jPh vel casu accu- 
 sative positum intelligendum sit ; 
 
 c) si prius membrum est pronomen aut uumerale, 
 
 e. g. joJGj! hoc colore praedittis, ad hanc speciem pertinens , 
 huiusmodi, tails’, xio varii generis , divevsus 5 
 
 unam manum habens ; jo s. (duo corda habens) i. q. 
 
 incertus animi, consilii; Lj s. Li^L> = pa. 
 quadrupes ; (quatuor clavos habens) genus supplicii 
 
 crucifixio dictum ; u-^VJo quinque pedes habens, cancer. 
 
 d) si prius membrum est particula, ut praepositio, 
 
 e. g. (cum intellectu) intelligens ; opu (cum gloria) mag- 
 
 nificus ; oLLj (cum delectatione) suavis, iucundus , gratus; 
 Gul. 185, 17. 18; loAAj (cum celeritate) festinans, rapidus; 
 
 1j (cum spe) sperans ; ii» L (cum fide) Jidelis , constans’, 
 Jis ,j i. q. stabilis , jirmus comm, in Bost. 305, 
 
 19 ); > i j primum precationem faciens i. e. antistes , qui 
 
 praeit in precibus; i- q. subiectus , subditus Sp. Chr. 
 
 64, 9 opp. o qui aliis superior est, potens Gul. 27, 17; 
 
 +£ i. q. liumilis , submissus’, vjMj £ (sine timore) intrepidus; 
 (jiJlo s. fJlc s. (sine scientia) insipiens ; y 
 
 (sine pecunia) i. q. pauper; ^5 (sine hominibus) i. q. ab 
 
Comp, adverbialia § 281. 
 
 273 
 
 omnibus derelictus; bLaJs' (sine culpa) innocens ; 
 mentis suae non compos, amens; Jj auxilio destitutus ; aut 
 particula negativa li, si contra regulam praepositionis 
 locum obtineus substantivis praeponitur, quod in quibusdam 
 compositis attributivis usitatum esse Persarum grammatici do- 
 cent, d. q. v. lex. Bh. auctoris argumentatio in lex. nostro 
 , t. II p. 261, a s. v. li allata, e. g. iA..yo! lj spei expers ; Li 
 impoiens; ^ Li s. oL* li voti non compos ; J>li timoris expers 
 Bh.: ,L^US> Lj s. .L^US 1 ^ i. q. si, .j iter devium Bh. ; aut 
 
 >adverbium, e. g. jl^i ^ parutn loquens , submissa voce lo- 
 quens; ^ infelix , infortunatus; L$j ^ exigui pretii, vilis; 
 
 JL* i. q. Op- paucorum annorum iuvenis; .+.£■ ^ is, 
 cuius vita brevis fuit; nJLs> j? in eadem domo liabitans , contu- 
 bernalis; j»J> familiar is , socius , amicus ; j? socius itineris, 
 comes ; *J_w j? vicinus. 
 
 e) Hue pertinet etiam compositionis genus, cuius posterius 
 membrum est substantivum ope praepositionis cum praecedenti 
 substantivo coniunctum , e. g. orificium in sigillo s. ob- 
 
 signatum habens , de marsupio Wilk. Chr. 118, 2; 
 
 ../»v (caput intus habens) i. q. capite demisso in cogitatione 
 dejixus et met. dolorum structor; ii_i> (caput super 
 
 scriptum) i. q. obediens (j^jj (caput in 
 
 lodice) nomen lusus in lex. nostro pluribus descripti ; I^S^o 
 (caput in aere) met. i. q. perturbatus , attonitus et elatus , su- 
 perbus ; , pro quo etiam Jo dicitur (rosas in sacch- 
 
 aro habens) i. q. condition rosaceum. 
 
 IV. COMPOSITA ADVERBIALIA (AVYAYIBHAVA). 
 
 281. Composita adverbialia sanscrita formantur e voce 
 indeclinabili et sequenti substantivo, cui neutralis datur termi- 
 natio, ut HjW'JijW sine dubio, quod ex m -(- w composi- 
 
 tum est. In dialecto antiquiore persica huius compositionis 
 exemplum exstat pa tip a dam in suurn locum, suo loco Bell. I, 
 
 35 
 
274 
 
 De coinpositis. 
 
 62, sed in ceteris dialectis persicis haec formandi ratio non 
 usitata est. Persica composita adverbialia a ceteris forma 
 non differunt, quum Persae genera terminatione non distin- 
 guant et adiectivis et substantivis sive siniplicibus sive coin- 
 positis instar adverbiorum uti possint. Pauca tamen sunt 
 composita adverbialia, quae adverbiorum tantum liabent signi- 
 ficationem, e. g. qLs = pbl. jNBWDN et pa. 
 sine dubio ; »i_S U s. st?Uo s. sliljj s. s. ex impro- 
 
 viso, subito ; s. ultra; (in porta) extra, j oris ; 
 
 qUo jOoi cito, festinanter ; qUj (in tempore) statim; iA-oUj 
 instar; Ls? (§ 262) = pa. ubi, quo, quomodo; slS-? 
 
 semper; imp. verbi repetitus i. q. cito, citis- 
 
 sime (q!. 0 > qUo. lX-o l\-o B.). 
 
 DE QUATUOR COMPOSITORUM CLASS1BUS IN 
 UNIVERSUM. 
 
 282. Quamquam omnia composita in quatuor classes apte 
 
 distribuuntur , idem tamen compositum diversa significatione 
 diversae classis esse potest. Ita e. g. compositum determ, 
 appositionale ^ 5 ^, V u ^ cra f ac ^ es et numerale t^Lo 
 
 quatuor frusta etiam composita attributiva esse possunt signi- 
 ficatione pulcra facie praeditus et e quatuor frustis vel partibus 
 constans. 
 
 283. Compositi membra saepissime quidem sunt simplicia, 
 sed alterum utrum vel utrumque etiam compositum esse potest, 
 e. g. in comp, determinativo regiminis tody Lj_j capite et 
 pedibus nudus Gul. 61, 20 et in comp, attributivo 
 
 lunae et solis faciem liabens priora membra Lj^ .** et 
 
 sunt comp, copulativa ; in comp, determinativo ap- 
 positionali senex eloquens prius membrum 
 
 est comp, determinativum regiminis; in comp, 
 determinativo regiminis gfS tJLs> quadraginta domuum 
 
I)e quatuor compositorura classibus in universum § 282 — 285. 2 7 5 
 
 thesaurus Gul. 36, 23 prius membrum soli- est comp, 
 
 determinativum numerale; in composito determinativo regimi- 
 nis qui viclere non potest prius membrum qIjjIj est 
 
 comp, attributivum ; idem valet de composito .jS Q^'li qui 
 prehendere non potest. 
 
 284. Haud raro unum compositi membrum constat e 
 duabus vocibus in regimine positis et genitivi nota Izafet inter 
 
 se coniunctis, ut in composito determinativo regiminis v.yJaA 
 scdens in fovea nihili et alio jOLo a fratre 
 
 matris procreatus et in composito determinativo numerali 
 
 P 
 
 v— met. duo oculi aut e substantivo cum adiectivo 
 ope Kesrae descriptionis coniuncto , ut in composito determi- 
 nativo regiminis bjIj rosarum recentium manipulus. 
 
 285. De compositi membris in scribendo coniungendis 
 vel separandis quum grammatici Persarum nihil praecipiant, 
 utraque scribendi ratio, quam in libris manuscriptis et impres- 
 sis aeque usitatam invenies, ut lubet, adhiberi potest. 
 
PARTICULAE. 
 
 286. Particulae sunt aut adverbia aut praepositiones aut 
 coniunctiones aut interiectiones. Quamquam illarum genera 
 non semper bene distingui possunt et saepe etiam promiscue 
 usurpantur, singulas tamen particularum classes In sequenti- 
 bus separare et etymologiae maxime ratione babita accuratius 
 pertractare constituimus. 
 
 ADVERBIA. 
 
 287. Adverbia linguae persicae neque terminatione neque 
 propria formandi ratione distinguuntur ; quum aliarum oratio- 
 nis partium formae etiam adverbiorum vice fungantur. Pauca 
 tantum sunt adverbia genuina adverbiali tantum significatione 
 usurpata. Adverbia igitur sunt : 
 
 a) Substantiva accusativo casu adverbiali acci- 
 pienda 1) simplicia, e. g. jb retro, rursus ; de loco pone 
 post, de tempore posted, deinde; s. supra = phi. KIND 
 s. altitudo ; Jj vicis — phi. “]JO , undeyCjO Jj alia vice, 
 
 alias et (suff. ^5 unit.) semel ; fj clam coll. z. razanh, 
 s. ; jUajj s. jLpj cave ; tace ; vesperi ; 
 
 interdum coll. z. et s. gatu, ap. gathu, phi. DNJ et pa. <ioam^ ; 
 nomine = z. nima, s. ittjt coll. phi. ■pnK'jiDW, pa. ^Li 
 i. q. utfai f Deo volente, forte, fortuito; 
 
 (proprie transitus) i. q. ar. pone, post et i. q. y>- ar. 
 praeter, d. q. v. lex. nostr. ; C>f> circum, circa ; et numero plurali, 
 
 e. g. compluries (§ 237), LjJu solum; A-jJ* longo tempore , 
 
 diu; tempore verno ; 2) com posit a, e. g. q 1 o!uX/«Ij = 
 
 0 >!l\^Li dilucido , mane; s. qIAu s. 
 
 tempore matutino, mane; qIAAI} = sl?b subito (§ 195 
 
Particulae § 286. Adverbia § 287 . 
 
 277 
 
 not.); s. ;»j dies noclesque i. q. semper ; 
 
 sbj jw" annis et mensibus i. q. semper; hoc die, hodie; 
 
 hac node (§ 25 7, 3); quotidie; 3b* £ quotannis; 
 
 alb omni tempore, semper; J> s. iUjI £> et decurt. 
 
 n^oLP s. h-XJj?> omni ratione, necessario , manifesto ; J . j 
 
 anno praeterito, 3b< f-g-A tertio abliinc anno ; b(-j b^Li frustatim ; 
 
 alibi Mo tempore; LsUjI hoc loco, hie; sinistror- 
 
 sum et dextrorsum ; y~\y+> s. LsLvv omnino , prorsus (§ 276); 
 jij? di em ex die, in dies (§ 2 77); bIj^/ i- c l- breviler, 
 
 paucis. Hue pertinent etiam locutiones arabicae, ut ~*bl 
 s. JuoLr> summa summarum, quid multa ?, paucis ; 
 
 b) Substantiva cum praepositionibus coniuncta, 
 
 quae componendi ratio in dialecto pehlevica rarior est (Sp. Hg. 
 p. 133), e. g. -if s. f.yf s. .*.if s. _ij s. fji ij s.jj.ij (ex memoria) 
 memoriter; a tergo , pone, post et postea; J>! Jwob f i. q. 
 
 olvX/ob s. ^'oi^b diluculo , mane; l^jjj f post longum 
 
 i tempus Sp. Chr. 7, 14 \ jXi for is , extra (i. q. y s. q._o 
 SHL.) ; slxj diluculo, mane, quum e sli” i. q. et praep. ej 
 
 = phi. L ., fcj compositum videatur, ut proprie significet in dilu- 
 culo; OJo i. q. Oj.i circum , circa; fjJii instar, sicut; Byj_*j 
 
 peculiariter , praecipuc; tali modo; alibi j*o postea, 
 
 deinde ; in occulto, clam, quibus adde locutiones arabi- 
 
 cas aJU^b s. a. m J. breviter, paucis ; Jb+j s. JJUJI ,3 = bix 
 exempli causa al. 
 
 c) Adiectiva sive simplicia sive comp o sit a, e. g. 
 
 parum ; g._jl s. unquam , cum neg. nunquam 
 
 (§ 271, 2); -i multum , valde Pend. 169, 1 coll. z. pouru, 
 s. tre, phi. TlO; pa. 7^; alte ; palam = phi. 
 
 * pa. a z. paitidaya; acriter, celeriter = phi. TH, 
 
 pa. e .'o:ro; contemtim; .j,X> sero, tarde ; procul ; 0*\ cito 
 
 = pill, nil; ybj aliter ; ^XX^~ s. multum (§ 2 71, 8); 
 
278 
 
 Particulae. 
 
 bene, valde\ primo (§ 232 not.); s. 
 
 addito pron. dem. q! et ^jI) tantum , multum , 
 
 y y y 
 
 valde ; s. qU:>- s. pro additis pron. / , 
 
 q! et ^jl) tali modo, ila; jo co? ’(fe, animo sereno , laeto ; 
 
 »U^ innocenter. 
 
 d) Adverbia genuina, quae adverbiali tantum signifi- 
 eatione usurpantur. Sequuntur ordine alpbabetico digesta. 
 
 1) eo m °d°> it a (= et ^ j 3»_\j 5 i. q. et ibi 
 
 (= Lpi) et illo tempore , tunc (== #!jo!) opp. qjlXjI h°c modo 
 (== et hoc loco, hie (= LsUj!) et i. q. nunc 
 
 (= ^. ,_*.;/!) sunt particulae cognatae e pron. dem. s. ! ille 
 et ^5! pro qj! hie (§ 25 7 et 258) et suff. q.o s. = phi. 
 pin, pa. ? v \j s. *■><) compositae et ad z. aStadha, phi. pWN, 
 pa. f s. turn, ibi, ita coll. s. ^gvRT, nunc referendae. 
 
 A sJ J \ ' \ ' ' O ' ' 
 
 Saepius leguntur in Schahn. pro usitatiore et 
 
 2) ^Lu Bh.) sane F. x+X 
 
 Bh.), quod fortasse e syn. phi. "1VN, pa. 7 a)ix^> mutatum est. 
 
 «* y 
 
 3) 0 >T! s. s. Qji nunc est phi. f03N s. jlion et 
 
 referendum ad z. nu rnodo, nunc = s. H s. st . 
 
 4) s. coll, forma decurt. B. proprie 
 
 interior pars, e. g. in comp, j, »oL*, sLy*, 
 
 a praep. s. jC> (§ 294, b) suffixo formatum est, sed 
 significatione adverbiali intus , intra usitatum opp. /oris, 
 
 extra. Consentit phi. jlTtitf, sed lectio dubia est pa. phjg't «x> 
 
 (Sp. Pg. § 106) ; 
 
 5) v. supra 1 s. v. ol . 
 
 6) praecipue , inprimis (*«o Ls* B. Lo*._*a_^* F.), 
 
 2) fortasse (sS iA.&Lj. iS C>y j B.) , 3) tunc (^Ll ^ q! 
 
 jOCiiAs' B.), 4) item, etiam ( ar. LujI B.), unde 
 
Adverbia § 287. 
 
 279 
 
 (suff. vj) pro »S) fortasse et propterea, propterea quod Lj ji 
 
 L-^3-5 o' ® - ) . Num forte cum pron. indef. cognata vox 
 est?, d. q. v. § 271, 7 ; 
 
 7) jvAj! hoc loco , hie (Ls^aj! B.), 2 ) nunc B.), 
 
 3) ecce B.), unde j! (suff. ^ 5 ) i. q. B. et 
 
 s. cum praep. f s. j hinc Chr. Sell. 87, 106. 
 
 Ex z. id ha (y. 29, 8 idha), ap. ida = s. orta particula ; 
 
 8 ) v. supra 1 s. v. Jl ; 
 
 9) Ij.j v. infra 17 s. v. loi; 
 
 10 ) heri, unde s. coll. nox i. q. 
 
 node hesterni diei. Referendum videtur ad s. tjt alius, quocum 
 compositum est postremo die et ttkh anno praeterito et 
 
 utttt anno antepenultimo , d. q. v. Bopp Vg . 2 § 392, quod- 
 que fortasse etiam agnoscendum est in p. J._j i. q. j 1 — jLj 
 
 annus praeteritus et in p. j nudius tertius et in lat. 
 
 p e r e n - die ; 
 
 11 ) jjjj s. decurt. i. q. nudius tertius. Cogna- 
 
 tum videtur cum praecedenti .j sub 1 0 ; 
 
 3 
 
 12 ) s. q^Laj proprie ambitus, circuitus , sed ut 
 
 adv. et praep. usitatum significatione circum, circa. Consentit 
 cum phi. j’lONT‘5, pa. , et prior vocis pars sine dubio 
 
 ad z. pairi, ap. pariy = s. ufr referenda est. Forma 
 
 Idecurtata sec. lex. F. auctorem est s. ; 
 
 3 
 
 13) s. s. foris , extra consentit cum 
 
 phi. ] 1 T: ; 
 
 14 1 seorsim , separatim , d. q. plura v. § 272, A, c. 
 
 15) hesterna node est s. 3TUT noctu. 
 
 16) ^50 heri = s. gr. X&tS , unde comp, ^50 
 
 teadem significatione et ^50 hesterna node. 
 
280 
 
 Particulae. 
 
 1 7) io.a s. io_j eras cognatum est cum s. . Cf. 
 
 supra 10 q .j. ? 
 
 18) jjo etiam, item ( JoJ ar. LcojI B.), unde praef. ^ 
 idem, 2) nunquam , absit , 3) a'£o B. F. Gl. Sell. Consentit 
 cum plil. 10 . 
 
 19) jJsJ- ullo tempore, unquam, seq. lieg. nunquam, qua n 
 
 tamen siguificatione etiam omissa negatione inprimis in ser- c| 
 mone vulgari usurpatur, ut pron. indef. (§ 2 71, 2), ; 
 
 quum saepissime cum negatione coniungi soleat, 2 ) semper , ^ 
 unde ^ (suff. ^c) sempiternus. Idem est pa. j-jfs'/ssvs f 
 
 S. . [, 
 
 20 ) in comp, etiam j»L# ut in aiyo-P = et in p 
 
 = sirnul, una, pariter est z. ham (ham, han), phi. uH, e 
 
 pa. tAieio, s. hit, unde adv. comp. : qU $ et item ; Lit? pro o 
 Lie j? quasi, tamquam et verisimiliter , sine dubio = pa. .uq.um<>o 
 
 coll. phi. ]JN “jNONDin = p. LiL*P; r^L*-? s. contr. con- $ 
 tinuo , semper ; coll. huius modi, itidem et ipso n 
 
 momento ; semper = phi. . Componitur etiam 
 
 ♦P cum praep. L, w, j et^o, d. q. v. lex. nostrum. 
 
 * y 
 
 21 ) J- s. et j**? et \ jj adhuc, seq. neg. nondum , 11 
 
 necdum. i 
 
 288. Adverbia interrogandi a pronominibus maxi- 
 mam partem originem ducunt et sunt : 
 
 — .... ... 11 
 
 1 ) Li num , quod semper initio interrogation^ directae 
 
 ponitur, e. g. Li ignorastine ? Anv. Sob. 113, vs. 2; 
 
 si indirecta est interrogatio , initium facit pron. interrog. 
 utrum. Saepissime autem Persae interrogationem nudam et 
 simplicem non particula sed solo orationis contextu et ver- 
 horum collocatione indicare soleut, de quo plura v. in Syntaxi. 
 Interrogationis duplicis posterior pars incipit a particula L s. i j l 
 L* an, d. q. v. infra § 295, 9 5 
 
Adverbia § 288. 
 
 281 
 
 2) pron. indefinitum (§ 271, 8) significatione quot, 
 
 quantum personis vel rebus numeratis semper praecedit, e. g. 
 s b quot parasangas (longa) est haec via ? 
 
 Pend. 169, 2; absolute autem positum de tempore intelligen- 
 dum est significatione quoties, quamdiu, quousque , e. g. 
 
 ^Sy quoties dixeris ? Gul. 66, 15 ; iXy- »oLo ^cLj 
 
 miseri pedilis pes quousque ambulaverit? ibid. 60, 6 coll. 
 90, 6 et Sp. Chr. 6, 11 ; 
 
 3) ^y* s. quomodo , qua raiione et sec. Bh. i. q. 
 
 quid, e. g. fjS ^ya- quid faciamf ; ^yj- quid faciamus ? 
 
 Bh. Respondet pa. s. / , in qua tamen dialecto non 
 
 legitur forma decurtata (Sp. Pg. § 107), et ortum est e 
 phi. jU\! (^y^y- Justi), quod e pron. interrog. ci = z. ci 
 et nom. substantivo gftn = z. gaona compositum est et 
 optime consentit cum syn. persico wyy- pro joy ; 
 
 4) y", unde *6 in comp, usitatum, respondet 
 
 stirpi interrogativae z. ku, s. (§ 262), sed in poetico tan- 
 tum sermone adverbii interrogativi Ls? ubi vice fungi videtur 
 (o - — 9 y -s? . y- B.), cuius rei proban - 
 
 dae causa Lumsden (1. 1. t. II, p. 121) hunc versum affert, 
 metr ^ ^ ,L« y- y OJS yy-^U eS & J,lsLs» 
 
 _jj »ye y . y jp’j y* i- e. v Sumo asparagum 
 
 serpeniis formam induere, ubi (autem) est venenum contra 
 inimicos et lapis pretiosus pro amicis u ? , in quo y i. q. Lsf 
 ubi signifieat; 
 
 5) tS utrum initio interrogationis directae sequente b s. U. an 
 in altera enuntiati interrogativi parte coll. § 288, 1. 8 et 295, 9. 
 
 6) . y quomodo , e. g. jiy> y y> quo- 
 
 modo nuntius ad regem sapientem pervenire posset ? Pend. 
 273, 8 coll. ibid. 272, med. ; 273, 6; Sp. Chr. 70, 4 et 
 
 quando, e.g.io vAjSjIj y *3 <Aito *:>■ quomodo sciat, quando 
 iterum reversurus sit ? Chr. Sch. 106, 327, qua significatione 
 
 36 
 
282 
 
 Particulae. 
 
 Lumsdenio animadvertente (1. 1. t. II, p. 119) particula 
 ^ etiam cum praepositione coniungi potest, ut e. g. dicatur 
 ^ ji et (Jo L> quando ibis ? Pertinet 
 
 ad stirpem interrogativam z. ka, s. fe;, ad quam etiam 
 {^) referendum est (§ 270); 
 
 7) pronomen indefinitum etiam est particula interro- 
 
 Ki/ 
 
 gando mere inserviens, d. q. plura v. supra § 271, 2; 
 
 8) Li s. b. an in altera enuntiati interrogativi parte coll. 
 
 § 288, 1. 5 et 295, 9. 
 
 289. Porro adverbium interrogandi est ipsum pronomen 
 
 interrog. ao=- casu adverbiali positum : s. 1^- pro = 
 
 pa. (§ 263) aut cum praepositione coniunctum : jl, 
 
 s. ji et ao> jl signification quare, cur. 
 
 Legitur etiam tS i. q. *:>■ quare in hoc vs. a lex. Bh. 
 auctore allato, metr. Ja ^ 
 
 p-b} j\j yi ,V & aoj- ab i. e. „ Sun ul tu vin- 
 dictam exerces et infensus es , quare ? simul tu aegritudinem 
 perpeteris et moestus es, quare? u 
 
 290. Denique adverbium interrog. est substantivum cum 
 
 pron. interrog. coniunctum, e. g. aoJjL:s pro aoyf aoj- qua ratione, 
 quomodo ; a.:s idem; Is?" pro L> = pa. (§ 262) 
 
 quo loco, ubi et quomodo (c^^l^'Jol b ab ^b ^jiv. Is: B.), 
 
 e. g. qj! _bCb Ls? quomodo ego gratias pro | 
 
 hoc benefcio (Deo) agam ? Gul. 84, 16 coll. Chr. Sch. 6, 74. 
 63, 486; Sp. Chr. 83, 17; inde Is? j unde Sp. Chr. 15, 6. 
 24, 19 et Lpbo quorsum. 
 
 291. De particula negativa ab non et prohibitiva 
 
 ne, quarum formae inseparabiles sunt q et iam supra 
 § 157 — 165, ubi de verbis negativis agitur, pluribus disputa- 
 tum est. — In compositis determinativis appositionalibus usi- 
 
 tata est particula b ex separabili q producta vocali a orta, 
 e. g. AjIj impurus ; non verus, falsus (§ 279, A.), 
 
Adverbia § 289 — 292. 
 
 283 
 
 ( quae tamen etiam in compositis quibusdam attributivis contra 
 regulam praepositionis sine locum obtinere potest, d. q. 
 
 plura v. § 280, d et interdum cum particula ^ inseparabili 
 permutari solet, ut dicatur pro ingratus Bh. ; 
 
 tsjjiufj pro bellicosus , fortis 
 
 o^av>j ^>U_j SHL.) ^ pi'o 
 
 ( lira imprecatio, maledictum <A-j ^IcO schol. in Bost. 
 
 73, 5 et 16), unde maleclictus , execratus Fr. 28, 26, 
 
 — } i 
 
 ubi opponitur qj^Lj ; s. s\.yJ pro iAjy«ilj spe orbatus, 
 
 desperabundus B. F. coll. Sp. Chr. 90, med. ; pro ,Ls>li 
 innumerabilis , multus, magnus B. ; cf. etiam »^-o in lex. nostro. 
 — Alia part, negativa est ^i, quae tamen rarius pro si usur- 
 
 patur, e. g. A uLSl 0 !) e ^° ^ l0C 1 9 noro Sp. Ckr. 14, 9 
 
 coll. ibid. 108, 6 et H. Sam. 16, 6, ubi leg. A L P ro falso ,iL. 
 Utraque particula w et j, repetita : si-si s. si^-si et A -A s - 
 ^i^-si respondet latino neque-neque. — Sensu negativo nomini 
 praeponitur etiam ar. e. g. non pronuntiatus 
 
 Sp. Chr. 56, 18 coll. ibid. 64, 16. 110, 11. 
 
 292. Particulam prohibitivam sa separabilem et j . 
 inseparabilem imperativo prohibitive praefigi solere supra 
 (§ 157 sqq. ) iam expositum est. Interdum est particula 
 mere negativa ut et dicitur sa sa pro si si (tsolit ^ 
 
 iAjOo ^-ri' ^A pS> qi.XjO.-j ql\~*0 _^o*lX*/C 
 
 qI si s i\iL« qj! si ^Xjij o' ^ ®‘) C0 ^ a li s versibus Schahn. 
 in lex. nostro s. v. allatis. Raro tamen sa in compositione 
 pro Li usurpatur, ut in q!cX» = q!o i. q. q!oL3 qui 
 nihil scit, ignarus Bh. , ubi ad significationem negativam vo- 
 cabuli magis efferendam additum videtur. 
 
 Not. Particulae negativae si s. A) I* a - A, /> ^1 respondet pliL aj7 (N8), 
 cuius tamen us us in hac dialecto angustior est, quum alpha privati- 
 
284 
 
 Partieulae. 
 
 vum negationi exprimcndae maxirne inserviat, quo etiani parsica dia- 
 lectus saepe utitur. In lingua zendica part. neg. xy (xiy) = s. st 
 non legitur nisi y. 43, 19 eiusque loco formae auctae noit et naedha 
 in usu sunt et in dialecto ap. illi respondet naiy. Particula prohi- 
 bitiva sa, pa. x>« est z. et ap. ma, s. ITT , pro qua tamen in 
 dialecto plil. ~N respondens sem. usurpatur. 
 
 PBAEPOSITIONES. 
 
 293. Plurimae praepositiones origine sunt substantiva 
 sive simplicia sive cum praepositione, a qua dependent, con- 
 iuncta, quae nominum instar genitivi nota i (§ 198 sqq.) cum 
 sequenti vocabulo coniunguntur. Usitatissimae sunt : 
 s. intus, in, d. q. v. § 287, d, 4 coll. et .0 § 294, b; 
 
 — 1 ^ 5 "ilj supra; — locus praef. pj) loco, pro, erga; 
 
 — (jjLj s. ^ causa, propter = pa. »Lj s. j . wcau 7 . est 
 voc. consilium praef. d. q. v. plura v. § 209 not. 1 ; — 
 
 jw-j et sequente jl, s. jl s. post, pone consentiens 
 
 cum ap. pasa, phi. DO referenda est ad z. pacca (pa<jkat); 
 
 — propter, ob ex ar. Lo aedificium et praep. pers. ^ eom- 
 
 posita; — s. j! propter, pro ; — a( ^ coram, 
 
 iuxta, quacum conferatur phi. in Justi Bund. gl. p. 96 
 
 et z. p ere 911 latus; s. jl post, pone, orta e ^c'u pes a 
 z. p&dha = s. TTT 3 ; — s. ,^ 1-0 circum, circa, q. v. 
 
 y 
 
 supra § 287, d, 12; s. s. et O s - 
 
 extra, , q. v. supra § 287, d, 13; — , s. jl 
 s. ante, coram, quacum consentit phi. t£”D, pa. 
 
 ( uojojajj) , (jiJo ) a z. para = ap. p a r & , s. urr ; — 
 
 (voc. ar. latus, modus ) s. d s. propter, ratione; — 
 
 coll. phi. »)7 Bund. 36, 9 a z. raodha, s. TTi, pro- 
 prie facies unde modus, s. -S s. secundum, ex, pro; — 
 
Praepositiones § 293 — 294. 
 
 285 
 
 s. supra, super (ar. \Jiji opp. s. q-oo B.) respondet 
 plil. "idjx, pa. ut composita sit e praep. jt s. j et o = 
 
 phi. 1DN , pa. \uvVv> , z. upairi, ap. upariy, s. 3 xrfr ; — 
 versus, ad, praep. in Schahn. saepius usitata sed sine ge- 
 nitivi nota i constructa (§ 202, 2); — o-, s. jjjj s. j 2> infra, 
 sub coll. $ ( ex infra ) i. q. ex Sp. Chr. 93, 3, consentit 
 cum phi. "PIN pro TN IN et pa. ut composita sit e praep. 
 
 f , phi. JN et _i = phi. "PN, pa. 1c, quod e z. adhairi infra, 
 sub ortum est; — (lotus') s. versus, apud, ad; 
 
 jL_s s. f.Ji Sp. Chr. 21, 1 supra, super , quacum consentit 
 pa. s. s. s. O-Jt-j circum, circa ; 
 
 ^Lyo s. in medio, inter coll. z. maidhyana (mai- 
 
 dliya), phi. et pa. miy&n medium; — Oji s. eSoOji et jji j 
 s. proxime ad, coram, apud, ad coll. z. nazda, phi. 
 
 "P"I13 et pa. 
 
 294. Praepositionum , quae ut verae praepositiones tan- 
 tummodo usurpantur, aliae duplici forma sunt usitatae , sepa- 
 rata nimirum et aftixa. aliae solae separatae reperiuntur. 
 
 a) Praepositiones separatae simulque praefixae 
 
 duae sunt ji ex, de, ab et jo in et i. q. h cum et i. q. ar. J,! et 
 Jw* ad, al. d. q. v. Synt. §§ 347. 348 et 349 sqq. Significa- 
 tione in in poetico inprimis sermone sequi solet praepositio^J s. 
 jlVSI s. s. ^_jjJol , sequente autem praepositione y significat 
 
 supra. De forma separabili j et v_j v. supra §§ 75, 76, 77 et 81. 
 
 Not. Praep. j 1 = ap. haca, phi. JX j P a - jJJU s. JM s. ttoA) orta est 
 e z. haca = s. HtJ i ; praepositionis autem JO = pa. ajj s. jo 
 s. sij origo repetenda est e praepositionis phi. forma par- 
 
 sica jo, o j (Justi Bund. s. v. coll. Sp. Pg. p. 110), quae etiam in 
 
286 
 
 Particulae. 
 
 
 praefixo verbi apparet (§ 124) et in adv. persico s-jCj s. X-X.j 
 diluculo, mane, quum compositum videatur e slif tempus matutinum 
 (i. q. vJsO-as B. i. q. Bh.) et praefixo v-J, ut proprie sig- 
 
 nificet primo diluculo (^**3 j) q- / 5 ) Bh.). Cf. supra § 287, b. 
 
 Eadem praepositionis xj forma xj in dial. Pushtu usitata est (Zeitscbr. 
 d. D. M. G. t. 21 p. 96). 
 
 b) Praepositiones aeparabili tantum forma usita- 
 
 tae sunt : ,Ai! i. q. in; L (Lsl, Is, cum; j (^sS) super ; 
 
 - 
 
 (^j!) sine; li' et sequente xj i. q. ar. J,! et usque ad; 
 
 > > - . - - 
 ■y*- s. l. q. ar. praeter, praeterquam et^o s. in. — 
 
 De aliis praepositionibus ji, -,\j, s. et quae etiam 
 
 adverbialiter usurpantur, v. lex. nostrum s. v. 
 
 Not. Praepositionum formae a lit. I supervacanea incipientes Lt, j! et 
 sunt antiquiores in Schahn. maxime usitatae , quarum prima Ll s. j 
 etiam is et l» (§ 61, c) seripta respondet praepositioni pa. AMiOA) instar 
 adverbii quoque usurpatae (Sp. Pg. p. 110), cuius loco in dial. phi. 
 praep. et adverbium semiticae originis usitatnm est (Sp. Hg. 
 
 p. 139 et Justi Bund. s. v. > — secuuda s. J est phi. 
 
 pa. /AMOA), et in libris recentioribus /AM e z. upairi, 
 ap. upariy = s. Tufr orta ; — tertia s. ^j est pa. ccxfx) s. 
 
 coll. phi. sine, d. q. v. Justi Bund. 7, 19. 8, 2 a], coll. gl. 
 
 s. v et derivanda a z. apa, ap. apa, phi. CN = s. ^TU. — Praep. 
 li‘ simul est coniunctio (§ 295, 3) respondens pa. am^^-a) et am to. 
 Eius origo fortasse repetenda est a pron. rel. ap. tya, quae plane 
 ut rel. pers. iS etiam particulae vice fungitur coll. ved. r£T^ , s. 
 
 H IdH , pracr. 7TT. Spiegelius (eingesch. Stell. im Vend. p. 15). 
 comparat phi. "II. — Praepositionem —>■ > cum praefixo 'j^.y contractam 
 
 3 3 3 
 
 esse e i. e. e u\J=>- s. (§ 272, A, c) et praep. probat 
 
 respondens pa. tVC neAJO = phi. JVU s. , d. q. v. 
 
 Justi Bund, in gl. s. v. — Denique praep.^J s.^uXil, quae est forma 
 poetica, respondet phi. "H et pa. ?x)j s. ^a)}^’A) et orta est e z. . 
 afitare, ap. antar = s. ’H-rU. 
 
 
Coniunctiones § 295. 
 
 287 
 
 CONIUNCTIONES. 
 
 295. Coniunctiones sive simplices sive compositae sunt : 
 
 1) si = pa. poet. Ji, quae tamen forma 
 
 decurtata in dial, parsica non usitata est, unde^A* s. contr. 
 
 et si et j ^._5 quamvis , etsi et J>\ sequente nisi ; 
 
 2) Lit et LjjI s. 5 _j; praefixa praep. f s. j propterea , idea, 
 de cuius origine v. supra § 257, 4, unde aALj s. addito 
 
 s. A propterea quod, quia; 
 
 3) Ij praeter praepositionein (§ 294, b et not.) est a) con- 
 iunctio temporis donee, dam, quamdiu; ex quo, simulac ; 
 priusquam, antequam; b) coniunctio consilium et finem actio- 
 nis indicans ut, germ, damit , gall, afin que; c) emphatice 
 ponitur ante sS et d. q. plura v. in Synt. ; 
 
 4) s. decurt. jjs- , quod etiam est adverbium 
 
 interrogandi (§ 288, 3), ut coniunctio significat a) instar, 
 sicut ; b) quum, postquam , si, quando et quia, unde si 
 
 coll. Pend. 112, 10; s. plane ut, sicut et i. q. 
 
 hunc in modum Bh.; 
 
 5) ^ s. , (j&k’ vel cum ^ s. pro >S coniuncta 
 
 s. s. s. utinam. Aliam formam 
 
 C.’ • L? 
 
 fS affert lex. B. auctor, d. q. v. lex. nostrum ; 
 
 6) i. e. S praefixa part. neg. » a) nisi, praeterquam ; 
 b) forte, fortasse et i. q. utinam ; 
 
 7) yt , i etiam, item consentit cum phi. ; 
 
 8) $ et. Copula in arabica lingua semper j pronuntiatur 
 
 eaque pronuntiandi ratio in sermone pedestri Persarum aeque 
 usitata est, rarius in sermone poetico adhibetur, in quo copula 
 ^ omnino non pronuntiari solet , si praecedit lit. _j vocali Pesch 
 praedita ( J — *_5 U .b, Lo 
 
288 
 
 Particulae. 
 
 jC> JbjiLo OOJxi qIj! 
 
 ,0 _ ifiiwO — X— .0 -XJ ,0* ,L>~w.J _.w,'l5 
 
 ./ • -> J ^ J J J •• • ^S J 
 
 L#l /*~3 -X*v V4>..vd ^j'^w-J JlU jO lAjt?0 g*Xl« 
 
 j~>C-jJ>» Cj lXj y> ^M4^i \Jo A^iL-y« Ji?».aJU_5 r.yXS.yi _> i^S 3 
 
 J 
 
 ^jO* tS' ^»^r" * ^"C” ^rr" i_5 J Lt w ” ^ £>5* 
 
 iaiL*. j! l,^o^li" ^lii ^J> _£jiLs .1. iS bJJ6 ^i^Jt 
 
 aJ Jo jC>j Cij-m Splietli 1. 1. p. 19 fin. et 20). Praeterea copula 
 . pronuntiatur ^ in comp, copulativis ipsa lit. ^ interdum 
 etiam omissa (§ 2 75, 5), quod probat lexici B. auctor ex- 
 
 ^.3 3 3 
 
 emplo lN^s! vel ci*~~>-bo vel >Axl et alio : 
 
 > . > *.. 
 
 JoAjy>. Ante b copula * abundat (§ 295, 9). 
 
 Not. In dial. ap. sola usitata est copula c a postposita , cui respondet 
 phi. J, pa. ajo („., *£>) = z. ca et s. el; sed in dial. phi. et pa. 
 alia etiam exstat forma phi. 1 , pa. >, quae tamen ut pers. » voci, ad 
 quam pertinet , semper praeponitur et interdum etiam , ut in persica 
 lingua omittitur (Sp. Hg. § 174 et Pg. § 108). Ceterum copula 
 persica * non e lingua arabica desumta est sed orta e z. at a et, 
 etiam, ap. u t a = s. 3rT 
 
 9) b s. bj addita copula ^ abundante, aut, vel, sive et in 
 altera enuntiati interrogativi parte an, d. q. v. § 288, 1.5.8; 
 repet. b-b s. b»-b aut-aut] sive-sive. — Sine dubio coniunctio 
 o , cui respondet z. awo vS,, s. cTT, ap. v&, decurtata est e 
 syn. parsica s. vel (^bl (Sp. Pg. p. 112), ad 
 
 phi. fjVN (v_Sjj 1) referenda, quae e z. x>(> atha va orta 
 videtur. 
 
 296. Plurimae autem linguae persicae coniunctiones ad 
 alias orationis partes referri possunt et sunt : 
 
 a) Pron. rel. s-l significationibus : ut; quia, propterea 
 quod ; nam et post comparativuin quam; Porro ut gr. on 
 
Coniunctiones § 296 . Tnteriectiones § 297 . 
 
 289 
 
 cogitata et dicta in oratione directa introducit; denique emplia- 
 tice ant pleonastice ponitur a) in apprecatione bona vel mala 
 et in iuramento , ubi verbum , a quo id pendet , saepissime 
 supplendum est , b) post interiectiones , c) post particulas 
 interrogandi et in simplici interrogatione indirecta ante pron. 
 interrog. et d) ad vim significationis particnlae ii' augendam, 
 cui postponi et praemitti potest, d. q. v. Synt. ; 
 
 b) Pron. rel. siguificatione quia , quod et in exclama- 
 tione i. q. quam coll. Fr. 18, 11, et bis positum «>-&;>■ s. 
 
 aut interdum Chr. Sch. 47, 250, ubi falso 
 
 b pro b, significatione quum-tum; et-et; sive-sive ; 
 
 c) Praepositiones cum nomine aut pronomine dem. con- 
 
 iunctae, quas sequitur coniunctio aA vel e. g. iS ji 
 
 9. tS s. s. aXii jl s. aXil s. 
 
 aX s. aXii<Aj s. a.£ii; propterea quod; quia ; nam ; ^1 j! 
 
 aA ( j*o ex quo; aXii b quamvis ; 
 
 d) Adverbia cum coniunctionibus aX vel a-> coniuncta, 
 
 e. g. aX slxjl ^*0 postquam; a..£bi :l (ji-o priusquam , ante- 
 > 
 
 quam ; aX vel aX , rar. a.=r vel qLjp*? 
 
 sicuti, ita ut; aXjijOj^- rar. quotiescunque , quarn- 
 
 quam , etsi, simulac ; aX b>.5> ubicunque; aX lXJc^S> et sine aX 
 quotiescunque, quamvis, licet; aX bl*S> quasi, ita est ac si ; 
 
 e) Ipsa adverbia semel vel bis posita, e. g. i. q. 
 
 aX i B., q. v. sub d; f etiam, repet. tam-quam; 
 
 1 interclum, repet. modo-modo. 
 
 INTER1ECTIONES. 
 
 297. Interiectiones persicae maximam partem sunt primi- 
 tivae et e lexicis petendae. Usitatissimae sunt : 
 
 1) « 5 I S. si 9. si ah, eheu; proprie est nom. subst. signifi- 
 cans suspirivm et construitur etiam ut nom. substantivum ; 
 
 37 
 
290 
 
 Particulae. 
 
 2 ) ^ 5 ! ah ? eheu etiam est pai’ticula vocativa oh (§ 211) 
 
 respondens ar. , sed pi'onuntianda e = 
 
 hind. P Bh.), quacum Spieg. (Pg. § 109) comparat pa. c, 
 
 quam tamen loco dubio Mkh. reperiri dicit, et Justi z. jjm 
 ai = s. ii. Inde interiectio composita s. !. ^cl ah, 
 
 vae, eheu ; 
 
 3) id ah, eheu B. et est alia forma particulae vocativae 
 ^cl oh in Schahn. saepius usitata; 
 
 4) go s. ao et repet. go go s. t . o ao interiectio laudantis 
 
 et approbantis euge (i. q. s. q-o!, ar. alii ^Ij s. 
 
 B.). Ex ar. go, rep. go go, in linguam persicam translata 
 interiectio. Synonymae sunt s. qPL^-, s. 
 
 pro ^ 5 ! ao>, repet. ao> ao> s. ^p- et *) s - s - 
 
 intei’posita vocali 1 ^-; 
 
 5 ) sl^ s. bj et repet. sl^ b!_j s. b^ b^ interiectio admirantis 
 euge , papae, lieu; 
 
 6 ) s. b s. ^ 5 * vae, lieu; 
 
 7 ) 0 -P et repet. qIPj qLP cave et i. q. festina, cito; 
 
 8 ) _kP s. (jjyP proprie suspirium b! B.) est vox mo- 
 
 inentis aut annuntiantis alteri aliquid vae, cave (sS 0 ^-^! a-*b 
 
 Ooo QiAxilPli'l ^io ji B.) ; 
 
 9 ) ^.P particula monentis cave et interdum laudantis euge 
 B. et dolentis ah, vae Bh. ; 
 
 10 ) qjS> particula excitandi i. q. attende, promtus esto, 
 festina. 
 
 298. Praeterea interiectiones exprimuntur substantivis 
 adverbialiter positis aut addita vocativi nota I - , e. g. 0 ^* 0 ! 
 vel s. vel proh dolor, vae ; Up o pulcrum ; 
 
 1 
 
Tnteriectiones § 298 — 299. 
 
 29 1 
 
 iju o turpe al., d. q. v. §§212 et 213 coll. 272, B., 1, b; 
 et aliis orationis partibus e. g. pronomine dem. cum pron. 
 
 suffixo 2 ps. sing. i. e. s. i. q. eupe B. Gl. Sell, et 
 cum suff. deminutivo ui— i. e. ecce. 
 
 299. De arabicis interiectionibus , quibus Persae etiam 
 saepissime utuntur, v. Silv. de Sacy gram. ar. 1. 1, p. 574 sqq. 
 coll. p. 506 sqq. 
 
INDEX 
 
 VERBORUM ANOMALORUM ALPHABETICO 
 ORDINE DIGESTUS. 
 
 
 pag. 142 
 
 
 129 
 
 
 
 140 
 
 0 lXxT 
 
 135 
 
 
 cr°"L>' 
 
 142 
 
 
 138 
 
 
 
 142 
 
 o 0_JI 
 
 129. 
 
 132 
 
 
 132 
 
 
 138 
 
 
 ^oLx*»i 
 
 130 
 
 ^X*iw»*o! 
 
 147 
 
 
 o 0^l 
 
 132 
 
 o^f' 
 
 134 
 
 
 cr^' 
 
 149 
 
 
 138 
 
 
 
 s. 131 
 
 
 138 
 
 
 
 149 
 
 
 132 
 
 
 
 148 
 
 ^XXvlXil 
 
 147 
 
 
 cr ^ 5 
 
 146. 148 
 
 
 138 
 
 
 0 oUsl 
 
 130 
 
 cr^b' 
 
 147 
 
 
 o^ 1 / 5 
 
 138 
 
 
 130 
 
 
 
 140. 146 
 
 d&J 
 
 138 
 
 
 
 138 
 
 ^oLXmaj! 
 
 130 
 
 
 o^/ 
 
 134 
 
 
 138 
 
 
 D°i/' 
 
 132 
 
 cM 
 
 132 
 
 
 
 137 
 
 0 * 9*4 
 
 132 
 
 
 o°^ 
 
 132 
 
 qAavjIj 
 
 142. 
 
 153 
 
 
Index verborum, anomalorum. 
 
 293 
 
 
 142 
 
 O ob 
 
 130 
 
 
 o 
 
 139 
 
 0Aav(|3 
 
 147 
 
 
 
 133 
 
 
 142 
 
 
 oPj*** 
 
 151 
 
 O 0 J5j° 
 
 131 
 
 
 
 139 
 
 o^* 0 
 
 139. 
 
 140 
 
 
 136 
 
 o^ 0 
 
 135 
 
 
 
 139 
 
 o^i> 
 
 133 
 
 
 cr^ 
 
 145 
 
 O^J 
 
 142. 
 
 145 
 
 
 147 
 
 cr^b 
 
 147 
 
 
 
 112. 131 
 
 o'^j 
 
 150. 
 
 151 
 
 
 139 
 
 0**2J 
 
 150 
 
 
 
 141 
 
 0**> 
 
 139 
 
 
 »AJ 
 
 142 
 
 
 S. QtX-y*^ 14 
 
 o'V*? 
 
 133 
 
 o°l3 
 
 129 
 
 
 cr*-~y*t- 
 
 145 
 
 o J 3 
 
 135 
 
 
 6^ 
 
 139 
 
 O^ 0 ) 
 
 133 
 
 
 d^ 
 
 s. o*a j 149 
 
 o X m ) 
 
 S. 143 
 
 cr^lr 1 ' 
 
 142 
 
 a°-Hj 
 
 131 
 
 
 O^-T 1 ' 
 
 139 
 
 cr* : ^’ i ~ w 
 
 139 
 
 
 
 142. 145 
 
 c xi>^ 
 
 139 
 
 
 
 134 
 
 0 o'j^ 
 
 129. 
 
 130 
 
 0/Lw.A> 
 
 145 
 
 
 129 
 
 
 
 144 
 
 
 133 
 
 
 qAJI*oL> 
 
 142 
 
 Q x^u, 
 
 141 
 
 
 
 151 
 
 Cr^J* 
 
 146 
 
 
 
 145 
 
 cr^ 
 
 151 
 
 
294 
 
 Index verborum anomalorum. 
 
 
 139 
 
 
 
 151 
 
 o°.*~ 
 
 133 
 
 
 
 139 
 
 ^jA^aoLw 
 
 143. 
 
 153 
 
 
 148 
 
 
 150 
 
 
 
 148 
 
 
 133 
 
 
 o°/ 
 
 136 
 
 
 116. 
 
 131 
 
 o^rr 
 
 S. 
 
 
 143 
 
 - 
 
 o* 5 / 
 
 151 
 
 ^j/wL^W 
 
 149 
 
 
 cr^-/ 
 
 140 
 
 
 144 
 
 
 o°m/ 
 
 134 
 
 
 149 
 
 
 
 141. 145 
 
 
 149. 
 
 152 
 
 
 141 
 
 
 150 
 
 
 
 s. qOuwI^ 1 
 
 
 140 
 
 
 ^XaV*J 
 
 147 
 
 qA&Aav 
 
 131. 
 
 151 
 
 
 148 
 
 o 0yS. 132 
 qoLcs 130 
 
 S. 131 
 
 0 oy^s. 0 oy^l29. 133 
 && 151 
 148 
 
 qOIXwjS 130 
 0 0yO 133 
 
 138. 140 
 yisLo 150 
 O o 5 js 132 
 O odr 129 
 145 
 147 
 147 
 
 149. 150 
 yLwJL* 143 
 >> 136 
 1 40 
 148 
 j 144 
 ^ji>Lw~w>o 144 
 pXSlft 148 
 143 
 
Index verborum anomalorum. 
 
 295 
 
 1 • 
 
 *v 
 
 143 
 
 
 152 
 
 
 133 
 
 
 148 
 
 
 140 
 
 
 143 
 
 
 147. 148 
 
 O' 1 '®'* 
 
 150 
 
 O oL P 
 
 130 
 
 
 
 ADDENDA ET CORRIGENDA. 
 
 Pag. 10 1. 1 lege : — Pag. 27 1. 13, 14 lege : dughdhar. 
 
 — Pag. 33 1 . 5 infra lege : takhmacjpadha. — Pag. 35 1. 11 lege : 
 TT^El. — Pag. 44 1. 10 post sk adde : , gk. — Pag. 49 1. 21 lege : 
 
 — Pag. 82 1. ult. lege : abeant. — Pag. 156 1. 7 infra lege : Qj ^-o. — 
 
 Pag. 163 1. 14 infra pro in edit, lege : in dial. — Pag. 165 1. 5 pro 
 
 lege : ajjmj ibid. 1. 9 pro lege : — Pag. 175 1. 6 infra lege : 
 
 Particulam. — Pag. 181 1. 19 lege : vera. — Pag. 197 1. 12 lege : Post b 
 
 occultum. — Pag. 212 1. 6 lege : — Pag. 256 1. 19 lege : for- 
 
 mantur, et. 
 
 Compendiis scribendi p. XVI adde : 
 
 Sp. Chr. i. e. cbrestomathia pers. ed. et gloss. explanavitF. Spiegel, Lips. 1846. 
 
Gissae, typis W. Keller.