key: cord-1028384-saev0rcw authors: Schiariti, Verónica title: Prawa człowieka dzieci niepełnosprawnych w sytuacjach kryzysowych: wyzwanie COVID‐19 date: 2020-04-13 journal: Dev Med Child Neurol DOI: 10.1111/dmcn.14544 sha: ca387b7ab269c0f17bdb00526b70aaafceb2e266 doc_id: 1028384 cord_uid: saev0rcw nan Epidemie i kryzysy zdrowotne -takie jak nowa pandemia COVID-19 -stawiaja z wiele pyta n w zakresie etyki oraz zdrowia publicznego dotycza z cych odpowiedniej reakcji na zagro_ zenie i ograniczenia jego rozprzestrzeniania sie z . Celem nadrze z dnym jest zapewnienie społecze nstwu doste z pu do informacji i bezpiecze nstwa. Dlatego strategie zdrowia publicznego adresowane do poziomu lokalnego, krajowego czy mie z dzynarodowego, wymagaja z niekiedy, w interesie og ołu, ograniczenia indywidualnego prawa do swobodnego gromadzenia sie z i przemieszczania, na przykład przy u_ zyciu srodk ow takich jak kwarantanna. 1 Niemniej jednak podczas epidemii kluczowe znaczenie ma monitorowanie wdra_ zania strategii zdrowia publicznego ze swiadoma z dbało scia z o prawa człowieka, szczeg olnie os ob niepełnosprawnych. 2 Obecnie epidemie rozprzestrzeniaja z sie z szybciej i maja z wpływ globalny. Ponadto raport Swiatowej Organizacji Zdrowia na temat niepełnosprawno sci wykazał, _ ze ponad 1 miliard ludno sci swiata (15%) _ zyje z pewna z forma z niepełnosprawno sci, z czego 2% do 4% do swiadcza znacznych trudno sci w funkcjonowaniu. 3 Pokazuje to, jak wa_ zne jest rozpoznanie powia z za n mie z dzy niepełnosprawno scia z a stanami zagro_ zenia zdrowia, oraz potrzebe z podje z cia działa n w zakresie wła z czenia społecznego. W czasach kryzys ow, w tym działa n wojennych i kle z sk _ zywiołowych, dzieci niepełnosprawne staja z przed dodatkowymi wyzwaniami wynikaja z cymi z ich ogranicze n funkcjonalnych, ale r ownie_ z, co najwa_ zniejsze, z wielu barier stwarzanych przez społecze nstwo. Brak empatii, zaniedbania i separacja od członk ow rodziny to powszechne sposoby łamania praw tych dzieci. 4 Wobec trwaja z cej pandemii COVID-19 wa_ zne jest, aby u swiadamia c indywidualne i zbiorowe prawa do r ownego doste z pu do usług zdrowotnych i zapewni c traktowanie wszystkich ludzi z nale_ znymi im godno scia z i szacunkiem. Zapobieganie jest najskuteczniejsza z strategia z promocji zdrowia. Dlatego niezbe z dne jest zdecydowanie silniejsze i skuteczniejsze podej scie do globalnego nadzoru w przypadku powa_ znych zagro_ ze n epidemia z lub pandemia z chor ob zaka znych. To samo dotyczy podej scia do praw człowieka w odniesieniu do akcji humanitarnych. Dysponowanie strategiami i narze z dziami w tym zakresie ju_ z przed wydarzeniem jest kluczem do kompleksowej reakcji. Chce z podkre sli c, _ ze doste z pne sa z przydatne narze z dzia, pomagaja z ce w reagowaniu w sytuacjach kryzysowych, kt ore mo_ zna wykorzysta c zar owno w planowaniu, jak i wdra_ zaniu 5 (patrz https://www.who.int/emergencies/outbreak-toolkit/dis ease-outbreak-toolboxes and https://www.who.int/emerge ncies/diseases/managing-epidemics-interactive.pdf). Co naj-wa_ zniejsze, aby zapewni c skuteczne reakcje społeczno sci, musimy upewni c sie z , _ ze osoby z niepełnosprawno scia z sa z aktywnie wła z czane w projektowanie i wdra_ zanie plan ow. Latynoameryka nska Akademia Rozwoju Dziecka i Niepełnosprawno sci (ALDID) zaprasza badaczy i klinicyst ow pracuja z cych w dziedzinie pediatrii i niepełnosprawno sci do opowiadania sie z za jasnymi standardami w zakresie integracyjnych działa n humanitarnych w naszych społeczno sciach. Zbudowanie kompleksowych system ow opieki w nagłych wypadkach oraz zapewnienie, _ ze wszyscy skorzystamy w takich sytuacjach z proponowanego tutaj inkluzywnego podej scia, be z dzie miało pozytywny wpływ na dobrostan os ob niepełnosprawnych, ich rodzin oraz naszych społeczno sci. Lider relacji mie z dzynarodowych, ALDID doi: 10.1111/dmcn.14544 The right to health in international human rights law Convention on the Rights of Persons with Disabilities: resolution/adopted by the General Assembly World Report on Disability: Summary The State of the World's Children 2013. Children with disabilities Disability Inclusive Community Based Disaster Risk Management: A Toolkit for Practice in South Asia Translation courtesy of Dr