key: cord-0785322-x032tljt
authors: Bos, Michiel
title: De interpretatie van een testuitslag bij COVID-19
date: 2021-03-30
journal: Huisarts Wet
DOI: 10.1007/s12445-021-1104-4
sha: 89529bacb62d8df095e6a7fb5ed1f8f045ca977a
doc_id: 785322
cord_uid: x032tljt

De voorafkans op een SARS-CoV-2-infectie heeft belangrijke consequenties voor de interpretatie van testuitslagen. In periodes waarin de ziekte weinig voorkomt is een positieve test relatief onbetrouwbaar en in periodes waarin de ziekte veel voorkomt is een negatieve testuitslag relatief onbetrouwbaar.

De casussen beschrijven 4 mensen die allemaal positief testten op COVID-19. Toch hebben naar alle waarschijnlijkheid slechts 2 van de 4 daadwerkelijk COVID-19. Net als voor vrijwel alle medische tests geldt namelijk ook voor tests op COVID-19 dat de testuitslag niet 100% betrouwbaar is. De uitslag kan fout-positief zijn (de patiënt test positief maar heeft in werkelijkheid geen COVID-19) en ook fout-negatief (de patiënt test negatief maar heeft in werkelijkheid wel . Om een positieve testuitslag goed te kunnen interpreteren, heeft men de positief voorspellende waarde (PVW) nodig: de kans dat iemand die positief test de ziekte ook daadwerkelijk heeft. En om een negatief testresultaat goed te kunnen interpreteren, is de negatief voorspellende waarde (NVW) nodig: de kans dat iemand die negatief test de ziekte inderdaad niet heeft. Helaas zijn de PVW en de NVW van een test geen vaste waarden. Beide zijn in hoge mate afhankelijk van de voorafkans: de kans dat mensen die de test doen de ziekte ook daadwerkelijk hebben. De voorafkans staat los van de eigenschappen van de test zelf, die meestal worden uitgedrukt in termen van sensitiviteit en specificiteit. Zie ook [kader Begrippen]. De voorafkans is het belangrijkste waaraan u moet denken voordat u een testresultaat gaat interpreteren: hoe groot is de kans überhaupt dat de patiënt de ziekte bij zich draagt? Dat hangt bijvoorbeeld af van hoe kenmerkend de symptomen zijn en hoe vaak de ziekte voorkomt in de populatie waarin de test wordt uitgevoerd. Bij een pandemische infectieziekte zoals COVID-19 bepaalt de fase waarin de pandemie zich bevindt grotendeels de voorafkans. In de afgelopen zomer was COVID-19 in Nederland bijna geheel verdwenen en was de voorafkans bijna 0, ook bij patiënten met kenmerkende klachten. In het najaar nam het aantal besmettingen enorm toe, en dus ook de voorafkans: bij bezoekers van de GGD-teststraat liep deze op tot ruim 20%. Dit heeft grote consequenties voor de interpretatie van een positieve of negatieve testuitslag. 

Een 32-jarige vrouw bezoekt de GGD-teststraat omdat ze sinds een dag een droge hoest heeft en enigszins verkouden is. Een dag na haar bezoek krijgt ze de uitslag van de PCR-test: deze is positief.

Een 52-jarige man bezoekt de GGD-teststraat omdat hij sinds een dag een droge hoest heeft en enigszins verkouden is. Een dag na zijn bezoek krijgt hij de uitslag van de test: deze is positief.

Een 52-jarige huisarts heeft dienst op de huisartsenpost. Sinds een dag heeft hij een droge hoest en is hij enigszins verkouden. Om te bepalen of hij veilig kan werken, doet hij voorafgaand aan zijn dienst een antigeensneltest. Deze is positief.

Een huisarts heeft 2 weken geleden COVID-19 opgelopen. Hij heeft een droge hoest gehad en is enigszins verkouden geweest, maar intussen voelt hij zich weer de oude. Om er zeker van te zijn dat hij niet meer besmettelijk is, doet hij een PCR-test via de GGD. Deze is positief. 

De PCR-test voor het aantonen of uitsluiten van COVID-19 zit er regelmatig naast. Van de mensen met een PCR-bevestigde infectie kreeg 12% in eerste instantie een negatieve testuitslag en van degenen die de ziekte niet hebben, testte 0,5% in eerste instantie positief. De voorafkans op COVID-19 heeft belangrijke consequenties voor de interpretatie van testuitslagen. In periodes waarin de ziekte weinig voorkomt is een positieve test relatief onbetrouwbaar, in periodes waarin de ziekte veel voorkomt is een negatieve testuitslag relatief onbetrouwbaar. ■

Interpreting diagnostic tests for SARS-CoV-2

Correlation of chest CT and RT-PCR testing for coronavirus disease 2019 (COVID-19) in China: A report of 1014 cases

Effectiveness of tests to detect the presence of SARS-CoV-2 virus, and antibodies to SARS-CoV-2, to inform COVID-19 diagnosis: a rapid systematic review

Status validatie SARS-CoV-2 antigeen sneltesten: Status per 23 december 2020. Bilthoven: RIVM, Centrum Infectieziektebestrijding

False-positive COVID-19 results: hidden problems and costs

Den Haag: Rijksoverheid

Return to work criteria for healthcare personnel with SARS-CoV-2 infection (interim guidance)

De interpretatie van een testuitslag bij COVID-19

huisarts-epidemioloog, docent Huisartsopleiding, m.j.bos.1@erasmusmc.nl. Mogelijke belangenverstrengeling: niets aangegeven