key: cord-0076852-zog3z5sq
authors: Janssen, Stan
title: Regelvrijheid is de sleutel tot efficiëntere zorg
date: 2022-04-09
journal: TVZ verpleegkd prakt wet
DOI: 10.1007/s41184-022-1101-5
sha: 223fd182dd011bdaf1b07cd60de8762879ce6d0a
doc_id: 76852
cord_uid: zog3z5sq

nan

D IT ARTIKEL IS GERICHT OP HET vergroten van de bewustwording van verpleegkundigen op het gebied van zorgprocessen en hen aan te moedigen ook eens met een procesbril naar hun werk te kijken. Waarom? Niet alleen zijn er verbetermogelijkheden in het primaire zorgproces, maar ook in de organisatie ervan, de zogenaamde zorglogistiek. Omdat verpleegkundigen vaak een gebrek aan kennis hebben over een logistieke benadering, blijven voor de hand liggende verbeteringen onbenut.

In een tijd waarin veel verpleegkundigen op hun tandvlees lopen, moe zijn, het ziekteverzuim hoog is (tien procent) en zelfs een leegloop dreigt, moet je voor-Het is belangrijk dat verpleegkundigen zich meer bewust worden van zorgprocessen. Dat kan leiden tot verbeteringen in het primaire zorgproces en in de zorglogistiek.

zichtig zijn om nog iets over efficiëntie te zeggen. De verpleging is echter tot op heden onvoldoende in staat kritisch te kijken naar datgene waar we dagelijks in het primaire zorgproces mee bezig zijn. Vooral de machteloosheid die daarbij tentoongespreid wordt, is soms ergerlijk. Het meest verontrustende hieraan is de gelatenheid dat we dit met elkaar constateren en het herstel ervan beschouwen als een dagelijks onderdeel van ieders werk. 'Het is nu eenmaal zo en we hebben al zo vaak geprobeerd om het te verbeteren, maar het lukt niet omdat niet iedereen wil meewerken' , zo klinkt het dan. En ja, Covid-19 heeft aangetoond dat er tekorten zijn in personele capaciteit en dat we misschien wel zijn doorgeslagen in efficiëntie. Wie goed kijkt naar het werk van de verpleegkundigen, ten, in samenspraak met de verpleegkundigen. Eerder hadden leidinggevenden tal van initiatieven genomen op dit gebied, maar zonder succes. Andere voorbeelden zijn multidisciplinaire poliklinieken, zoals borstkankerdiagnostiek of liesbreukstraten (binnen acht uur uitslag, one-stop-shop), of opname zonder bed (ligduurverkorting van 12-18 uur). Veelal zijn deze initiatieven om de doorlooptijd te verkorten ontstaan om zo snel mogelijk de zorgen en pijn weg te nemen bij de patiënt. Dit is de ambitie en passie van de meeste zorgprofessionals. Het leidt ook tot minder telefoontjes van patiënten over wanneer ze aan de beurt zijn. Verder resulteert het in minder wachtlijstbeheer, minder zoeken naar gegevens en minder planning. De planning van radiodiagnostisch een patiëntenzorgproces naar de werkelijke waarde-tijd is een cruciaal principe in een patiëntgerichte missie/visie van een gezondheidszorgorganisatie.

Een voorbeeld: het laboratorium begint elke ochtend om acht uur met de prikronde in het ziekenhuis. De doorlooptijd voor prikken tot uitslag was aanvankelijk anderhalf uur. De uitslag was dan meestal te laat voor de start van de visiteronde van de specialist. Nadat was besloten de bloedbuizen na afname niet te laten staan (wachten = verspilling) op de prikkar, maar deze tussentijds naar het lab te sturen, werd de doorlooptijd met meer dan een half uur bekort. Dit kwam dicht bij de waardetijd van 50 minuten (tien minuten prikken en versturen + 40 minuten bepalen en autoriseren). Dit was ook precies de benodigde tijdswinst om bij de start van de visite van de specialist te besluiten of de patiënt al dan niet met ontslag kan. Dit is efficiënter dan wachten op de uitslag, na de visite de arts bellen, teruglopen naar de patiënt, later het ontslagproces starten, et cetera. Het was niet harder werken voor wie dan ook, maar slim de doorlooptijd van het ontslagproces verkorten. Deze verspilling is eruit gehaald op initiatief van laboran-onderzoek of een bloedprik blijkt meestal meer tijd te kosten dan het onderzoek zelf. Verpleegkundigen worden met de 'procesbril' geprikkeld te begrijpen (hoofd) wat waarde is voor de patiënt en wat verspilling. De voorwaarde is dat ze daartoe worden uitgedaagd door beleidsmakers en bestuurders die af moeten van verticaal sturen op silo-denken. Alle acties zijn gericht op het verbeteren van de waardestroom van het patiëntenproces in zijn geheel. 

Eindhoven: Lean Teamuitgeverij

Houten: Bohn Stafleu van Loghum

Het begrijpen en verinnerlijken van de principes 'ik ben medeverantwoordelijk voor het hele zorgproces van de individuele patiënt en ik kan er invloed op uitoefenen' , is noodzakelijk om ook kritisch te zijn op je eigen gedrag en dus de wil om te leren. Dat hoeft niet in één keer (project) tot stand te komen, maar kan ook in kleine stappen: continu verbeteren. Bestuurders en leidinggevenden creëren vier belangrijke voorwaarden om dit handen en voeten te geven: 1. Bij een efficiënt patiëntproces hoort niet het silo-denken, waar de nadruk ligt op losstaande efficiënte afdelingen. Soms zullen afdelingen als onderdeel van een goed lopend patiëntproces verspilling moeten accepteren om juist het zorgproces van de patiënt door de gehele organisatie zo efficiënt mogelijk te laten verlopen: de efficiëntie paradox. 3 

Verpleegkundigen hoeven niet te wachten tot alle voorwaarden zijn gereali-seerd. Als zij achter het principe 'verbeteren en leren' staan, kunnen relatief snel stappen worden gezet. Tips:• Als je kwade zin over iets krijgt tijdens een patiëntproces, is er sprake van verspilling. • Kaart bij je collega's aan wat de mogelijke oorzaak is. • Inventariseer alle mogelijke verbeteringen zonder discussie over goed en slecht en wees nieuwsgierig naar andermans ideeën. • Kies één verbetering en test deze morgen in de praktijk. • Kijk morgen of deze verandering ook een verbetering is. Zo nee, kies dan een andere insteek voor de verandering. • Zo ja, víer het! De verpleegkundige opleidingen zouden hun curricula erop moeten naslaan om te zien wat ze aanbieden op dit vlak. Als verpleegkundigen tijdens de opleiding geen kennis hebben opgedaan over logistieke patiëntprocessen, kun je het hen niet kwalijk nemen dat zij de oplossingen van werkdruk buiten zichzelf zoeken, terwijl zij zorginhoudelijk het meest deskundig zijn om het werk efficiënter te maken. Efficiënter werken is een positieve uitdaging voor iedereen die patiëntgerichte zorg een warm hart toedraagt. Inzicht in logistieke processen is daarbij noodzakelijk. Of zoals Johan Cruijff ooit zei: 'Je gaat het pas zien als je het doorhebt' . 6