key: cord-0046472-kduc24k6
authors: Jeliazkova, Margarita; Jukema, Jan s.
title: Samen met burger interventies ontwikkelen
date: 2020-06-16
journal: TVZ verpleegkd prakt wet
DOI: 10.1007/s41184-020-0818-2
sha: 9d7c0d338c73ea4986eaba4e320d0aea0b03ef15
doc_id: 46472
cord_uid: kduc24k6

nan

TVZ 03/2020 LeefstijL DOssieR V ERPLEEGKUNDIGEN SPELEN EEN sleutelrol in de preventie van ziekten en gezondheidsproblemen. 1 Als er aanwijsbare oorzaken en een duidelijke behandeling zijn, kunnen zij bij mensen uit risicogroepen doelgericht werken aan interventies. Te denken valt onder meer aan stoppen met roken en het bevorderen van bewegen. Dat is echter gemakkelijker gezegd dan gedaan. Veel leefstijlinterventies leveren maar bij een deel van de doelgroep de gewenste gedragsveranderingen op. 2 Een van de manieren om leefstijlinterventies beter te laten aansluiten bij individuele kenmerken van mensen en hun leefomgeving, is deze in co-creatie met burgers te ontwikkelen, implementeren en evalueren. Verpleegkundigen kunnen voorlopers zijn in het verbeteren van de publieke gezondheidszorg als ze burgers 'meenemen' en erkennen als medeontwerpers en mede-eigenaren van leefstijlinterventies. Dat vergroot de kans dat nieuwe interventies ook bijdragen aan gedragsveranderingen op de lange termijn. Burgerwetenschap in de context van de gezondheidszorg biedt hiervoor een nieuwe benadering. 3

Een actueel gezondheidsvraagstuk is de COVID-19-pandemie. Om de verspreiding van het virus te vertragen, wordt van de samenleving nieuw gedrag gevraagd: handen wassen, afstand houden en in de mouw niezen. Het zijn door de tijd beproefde, eenvoudige en alleszins redelijk te noemen gedragsvoorschriften. In de complexiteit van de samenleving krijgen deze relatief eenvoudige maatregelen een eigen betekenis. Afstand houden betekent dat ouderen in het verpleeghuis geen bezoek mogen ontvangen en dat de horecagelegenheden moesten sluiten. We zien ook dat eenzelfde gedragsverandering, bijvoorbeeld social distancing of het dragen van een mondkapje, per land verschillend wordt ingevoerd. Er zijn veel meer vragen dan antwoorden en er zijn groepen en contexten met alle hun eigen zorgen en belangen. Denk bijvoorbeeld aan gezondheid en economie; kinderen, jongeren en ouderen en de verschillen in beschikbaarheid van beschermingsmiddelen voor de IC en het verpleeghuis en de thuiszorg. Dit alles leidt tot een stevig debat tussen burgers, wetenschap, gezondheidsprofessionals, het bedrijfsleven en niet in de laatste plaats in de politiek. Gezondheidsprofessionals worden vaak tussen twee uitersten gevangen. Enerzijds moeten ze officiële richtlijnen opvolgen, alhoewel die vaak onvolledig, op punten tegenstrijdig en niet direct in de praktijk toepasbaar zijn. Aan de andere kant werken zij dagelijks met mensen die willen meepraten en -beslissen op basis van hun individuele kennis, overtuigingen en overwegingen ten aanzien van bijvoorbeeld omgaan met het besmettingsrisico. Veel wijst erop dat duurzame gedragsveranderingen in de context van COVID-19 vragen om méér dan wetenschappelijk bewijs. Het gaat ook om maatschappelijk draagvlak, gedeeld eigenaarschap van probleem en oplossing, solidariteit en concrete ervaringen van nut en noodzaak.

TVZ 03/2020 op weg naar een breed geaccepteerde behandeling die getest is in meerdere randomised clinical trials.

Een van de meest uitdagende verantwoordelijkheden van verpleegkundigen is het ondersteunen van gezonde en zieke burgers bij hun inspanningen een gezonde leefstijl te ontwikkelen en behouden. De ontwikkeling van leefstijlinterventies met specifieke groepen burgers zal meer recht doen aan de bestaande praktijkvariaties. Dat vraagt om nieuwe verhoudingen tussen wetenschappers, gezondheidsprofessionals en burgers. Gezondheidswetenschappers, verpleegkundig specialisten en verpleegkundigen kunnen dat met behulp van burgerwetenschap concreet maken in hun dagelijkse praktijk.

Raad voor Volksgezondheid en samenleving. Zonder context geen bewijs

Over de illusie van evidence-based practice in de zorg. Den Haag: Raad voor Volksgezondheid en Samenleving

The Rise of Citizen Science in Health and Biomedical Research

Planning health promotion programs: An intervention mapping approach

Backward Mapping: Implementation Research and Policy Decisions

Emerging developments in citizen science. Reflecting on areas of innovation. Cambridge: RAND Corporation

european Citizen science Association

ECSA 10 Principles of Citizen Science

sörensen s, seshadri sR & Duckles j. Engaging older adult learners as health researchers: program overview. Innovation Innovation in Aging