key: cord-0035946-mn04q582 authors: Bartelds, A.I.M. title: Is de kans groot dat een verkouden huisarts zijn patiënten aansteekt? date: 2006 journal: Vademecum permanente nascholing huisartsen DOI: 10.1007/978-90-313-8808-0_1342 sha: 082892426f4879c2bc7b763650c5f80dec0e9ddd doc_id: 35946 cord_uid: mn04q582 Volwassenen in de leeftijdsgroep vanaf 30 jaar krijgen per jaar per persoon gemiddeld 1-2 acute luchtweginfecties (1). De aard van het beroep van huisarts kan betekenen dat dit aantal voor huisartsen hoger ligt maar daarover is weinig informatie bekend. Ter vergelijking: kinderen van 0-2 jaar krijgen gemiddeld tussen de 5 en 6 acute luchtweginfecties per jaar (1). Handcontact met afscheiding (uit neus, oog e.d.) waarin het virus aanwezig is, hetzij direct van een geı¨nfecteerd persoon, hetzij indirect van een oppervlak in de omgeving. Ook is een directe overdracht mogelijk van ae¨rosolen met grove deeltjes, uitgescheiden door een geı¨nfecteerd persoon en tenslotte kunnen virussen worden ingeademd na enige tijd in de lucht te hebben gezweefd in ae¨rosolen met fijne deeltjes. Elk van deze manieren van overdracht kan aan de orde zijn bij de verspreiding van een virus dat een acute luchtweginfectie veroorzaakt, maar per virus bestaan er verschillen in de wijze van overdracht. Van influenza-virussen wordt aangenomen dat de overdracht door kleine ae¨rosolen geschiedt; het rhinovirus wordt vooral door handcontact en vervolgens door zelfbesmetting met het virus in de ogen of neus opgelopen en door het toe gehoest krijgen van de wat groter ae¨rosolen. Intrigerend is dat nog steeds niet bekend is waarom niet elke besmetting met een virus ook tot een ziekte aanleiding geeft. Klachten van een verkoudheid ontstaan slechts bij 75% van geı¨nfecteerde personen (4). A.I.M. Bartelds (*) projectmanager CMR, Nivel, Utrecht. De concrete vraag is: Hoe groot is de kans dat een verkouden huisarts zijn patie¨nten aansteekt? Het antwoord op die vraag is minder concreet: 0-100%. Wel kan iets gezegd worden over de manier waarop de kans dat de huisarts zijn patie¨nten aansteekt kan worden verkleind. Aangenomen kan worden dat de 'verkouden huisarts' op dat moment het virus uitscheidt. Hij zal last hebben van een loopneus, tranende ogen en met enige regelmaat niezen en hoesten. Bij hoesten zal de huisarts de hand voor de mond houden en bij niezen mogelijk snel een zakdoek paraat hebben. Het is niet voor alle virussen uitgebreid onderzocht, maar wanneer we ervan uitgaan dat de huisarts een rhinovirus bij zich draagt, is de kans op het overdragen van het virus op een patie¨nt vrij groot. De huisarts zal een hand geven of lichamelijk onderzoek doen en daarmee is voorwaarde aanwezig voor een grote kans op overdracht van het rhinovirus. Niezen of hoesten tijdens het consult zal moeilijk te vermijden zijn. De verkouden huisarts doet er dus goed aan regelmatig zijn handen te wassen, zekervoordat hij een patie¨nt gaat onderzoeken. Het gebruik van papieren zakdoeken bij hoesten en niezen heeft blijkens onderzoek de voorkeur boven het gebruik van een zakdoek van ander materiaal (5). De patie¨nt van een 'verkouden huisarts' loopt een niet verwaarloosbaar risico het agens van hem/haar over te nemen. Dat risico weegt zwaarder bij patie¨nten met een lagere dan gemiddelde weerstand, zoals baby's en personen onder immuunsuppressie. Deze staan evenwel ook buiten de spreekkamer bloot aan infecties en het lijkt in het algemeen niet zinvol deze patie¨nten naar een andere huisarts te verwijzen met alle nadelen van dien. Wat voor de huisarts aan gedragsregels geldt bij het verminderen van de kans op overdracht van verkoudheidsvirussen geldt overigens eveneens voor iedereen die betrokken is bij de persoonlijke verzorging van andere mensen. Acute respiratory illness in the community. Frequency of illnesse and the agents involved The common cold Acute Respiratoire Infecties in de Eerste Lijn Psychological stress and the common cold Een hand voor de mond beschermt tegen overdracht van verkoudheidsvirussen Principles and Practice of Infectious Diseases