Xerxes I – Wikipedia tiếng Việt Xerxes I Bách khoa toàn thư mở Wikipedia Bước tới điều hướng Bước tới tìm kiếm Xerxes I Đại đế Hoàng đế Ba Tư vĩ đại (Shah), Pharaong của Ai Cập Chân dung của Xerxes I Tại vị 485 TCN - 465 TCN Đăng quang Tháng 10 485 TCN Tiền nhiệm Darius I Kế nhiệm Artaxerxes I Thông tin chung Phối ngẫu Amestris Hoàng tộc Nhà Achaemenid Thân phụ Darius I (Đại đế) Thân mẫu Atossa Sinh 519 TCN Ba Tư Mất 465 TCN (tuổi 54) Ba Tư (bị ám sát) An táng Ba Tư Khsayarsha/Xerxes I của Ba Tư (trong tiếng Ba Tư: Khashayarsha (خشایارشا) ‎[1])) là một vị vua Ba Tư (trị vì:485-465 TCN), thuộc nhà Achaemenid. Xérxēs (Ξέρξης) là dạng từ tiếng Hy Lạp của tên niên hiệu Xšayāršā, trong tiếng Ba Tư cổ có nghĩa là vua của các anh hùng".[2] Xerxes cũng được biết đến như Xerxes Đại đế. Mục lục 1 Sự nghiệp chính trị 1.1 Cuộc viễn chinh Hy Lạp 2 Trong Kinh Thánh 3 Con cái 4 Trong văn học hiện đại 5 Hình ảnh 6 Xem thêm 7 Chú thích 8 Tham khảo 9 Liên kết ngoài Sự nghiệp chính trị[sửa | sửa mã nguồn] Xerxes là con của Darius Đại đế và Atossa, con gái của Cyrus Đại đế.[3] Sau lễ đăng quang của ông vào tháng 10 năm 485 TCN, ông đã đàn áp cuộc khởi nghĩa ở Ai Cập[4] và Babylon[5] nổ ra trước đó và chỉ định em trai ông, Achaemenes là tỉnh trưởng (satrap) của Ai Cập (tiếng Ba Tư cổ: khshathrapavan). Năm 484 TCN, ông lấy từ Babylon bức tượng vàng của Bel (Marduk, Merodach), hai tay của bức tượng mà mọi vị vua hợp pháp của Babylon phải cầm lấy vào ngày thứ nhất trong mỗi năm, và ông đã giết chết vị thầy tế cố ngăn ông lại. Cho nên Xerxes không mang hiệu vua của người Babylon trong triều đại ông, nhưng mang danh hiệu Vua Ba Tư và Media hay đơn giản vua của các quốc gia (nghĩa bóng là của cả thế giới). Hành động này của Xerxes dẫn đến 2 cuộc nổi loạn, có thể trong 484 TCN và 479 TCN. Cuộc viễn chinh Hy Lạp[sửa | sửa mã nguồn] Bài chi tiết: Chiến tranh Hy Lạp-Ba Tư 483 TCN:Xerxes chuẩn bị xâm lược Hy Lạp. 482 TCN:Thành lập một kênh đào trải dài đến bán đảo núi Athos 481 TCN:Tiếp tục việc chuẩn bị xâm lược Hy Lạp. Mùa xuân năm 480 TCN:Sau khi được chuẩn bị chu đáo, quân đội Ba Tư đổ bộ lên lãnh thổ Hy Lạp. Họ chiến thắng trong trận chiến tại Thermopylae, Artemisium và Athenia. Mùa thu năm 480 TCN:Sau thất bại thảm hại tại Salamis, Xerxes cho rút quân về nước. Đạo quân của tướng Mardonius - anh rể Xerxes vẫn đóng trên đất Hy Lạp. 479 TCN:Trận Plataea:Quân Ba Tư do Mardonius chỉ huy bị đánh bại. Mardonius tử thương. Từ đó, Xerxes vùi đầu vào trụy lạc trong chốn tam cung lục viện[6] Cho đến năm 465 TCN ông bị vệ binh trong cung điện đâm chết. Trong Kinh Thánh[sửa | sửa mã nguồn] Mộ của Xerxes tại Naqsh Rostam Con cái[sửa | sửa mã nguồn] Con của Amestris Amytis, vợ của Megabyzus Artaxerxes I Darius, con trai trưởng, bị Artaxerxes và Artabanus ám hại. Hystaspes, bị Artaxerxes giết. Rodogyne Con của những cung phi vô danh Artarius, satrap của Babylon Ratashah[7] Trong văn học hiện đại[sửa | sửa mã nguồn] Hình ảnh[sửa | sửa mã nguồn] Xerxes trong trận Salamis ngoài khơi (480 TCN) Nữ hoàng Esther trong Kinh thánh. Là vợ của hoàng đế Ahasuerus, người được tin là Xerxes I (hoặc còn có thể là Artaxerxes I, Xerxes II hay Artaxerxes II) Xem thêm[sửa | sửa mã nguồn] Xerse, an opera by Francesco Cavalli loosely based on Xerxes Serse, an opera by George Frideric Handel with a similar libretto to that set by Cavalli. Chú thích[sửa | sửa mã nguồn] ^ Ghias Abadi, R. M. (2004). Achaemenid Inscriptions (کتیبه‌های هخامنشی)‎ (bằng tiếng Ba Tư) (ấn bản 2). Tehran: Shiraz Navid Publications. tr. page 107. ISBN 964-358-015-6.  Bảo trì CS1: Văn bản dư (link) ^ Strauss, Barry S., The Battle of Salamis: The Naval Encounter That Saved Greece - and Western Civilization, p. 36. Simon & Schuster, New York, 2004. ^ Vị sáng lập Đế quốc Ba Tư ^ Thuộc địa Ba Tư ở châu Phi ^ Thuộc địa Ba Tư ở châu Á, nay là Iraq ^ Tiểu sử của Xerxes ^ M.Brosius, Phụ nữ Ba Tư cổ đại Tham khảo[sửa | sửa mã nguồn] Herodotus, The Persian War. Translated by George Rawlinson, Introduction by Francis R.B. Godolphin (1942 edition) A.T. Olmstead, 1948. History of the Persian Empire (University of Chicago Press) pp. 214ff. P. Briant, 2002. From Cyrus to Alexander: The History of the Persian Empire. Farrokh, Kaveh (2007). Shadows in the Desert: Ancient Persia at War. Osprey Publishing. ISBN 1846031087. Heritage History Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn] Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Xerxes I. x t s Các vị vua của Ba Tư Đế quốc Mada Deioces • Phraortes • Madius • Cyaxares • Astyages Nhà Achaemenes Achaemenes • Teispes • Ariaramnes • Cyrus I • Arsames • Cambyses I • Cyrus II · Cambyses II · Smerdis · Darius I · Xerxes I · Artaxerxes I · Xerxes II · Sogdianus · Darius II · Artaxerxes II · Artaxerxes III · Arses · Darius III Thuộc Macedonia Alexandros Đại đế · Philippos III · Alexandros IV Nhà Seleukos Seleukos I Nikator · Antiochos I Soter · Antiochos II Theos · Seleukos II Kallinikos · Seleukos III Keraunos · Antiochos III Đại đế · Seleukos IV Philopator · Antiochos IV Epiphanes · Antiochos V · Demetrios I Soter · Alexandros Balas · Demetrios II Nikator Nhà Arsaces Arsaces I · Tiridates I · Arsaces II · Phriapatius · Phraates I · Mithridates I · Phraates II · Artabanus I · Mithridates II · Gotarzes I · Orodes I · Sanatruces · Phraates III · Mithridates III · Orodes II · Phraates IV · Tiridates II · Phraates V · Musa · Orodes III · Vonones I · Artabanus II · Tiridates III · Vardanes I · Gotarzes II · Sanabares · Vonones II · Vologases I · Vardanes II · Vologases II · Pacorus II · Artabanus III · Vologases III · Osroes I · Mithridates IV · Vologases IV · Osroes II · Vologases V · Vologases VI · Artabanus IV Nhà Sassanid Ardashir I · Shapur I · Hormizd I · Bahram I · Bahram II · Bahram III · Narseh · Hormizd II · Adhur Narseh · Shapur II · Ardashir II · Shapur III · Bahram IV · Yazdegerd I · Bahram V · Yazdegerd II · Hormizd III · Peroz I · Balash · Kavadh I · Djamasp · Khosrau I · Hormizd IV · Khosrau II · Bahram VI Chobin · Bistam · Hormizd V · Khosrau II · Kavadh II · Ardashir III · Peroz II · Shahrbaraz · Purandokht · Hormizd VI · Yazdegerd III Nhà Ghaznavid Alptigin · Sebuktigin · Ismail · Mahmud · Mohammed · Mas'ud I · Mohammed · Modud · Mas'ud II · Abu'l-Hasan Ali · Abu Mansur Abder Rashid · Toghril el Malun · Abu Shaja Ferrukhzad · Abu Mozaffer Ibrahim · Mas'ud III · Shirzad · Arslan · Bahram · Khosru I · Khosru II Nhà Seljuk Toghrul Beg • Alp Arslan • Malik Shah • Mahmud I • Barkiyaruq • Malik Shah II • Mehmed I • Ahmed Sanjar • Mahmud II • Dawud • Toghrul II • Mesud I • Malik Shah III • Mehmed II • Arslan Shah • Toghrul III Nhà Khwarezm-Shah Muhammad I • Atsiz • Il-Arslan • Tekish • Sultan • Muhammad II • Mingburnu Nhà Y Nhĩ Hãn Húc Liệt Ngột · A Bát Ha · Thiếp Cổ Điệt Nhi · A Lỗ Hồn · Hải Hợp Đô · Bái Đô · Hợp Tán · Hoàn Giả Đô • Bất Tái Nhân · A Nhân Ba · Mộc Tát · Ma Hợp Mã Nhà Timur Timur Lenk · Pir Muhammad · Shah Rukh · Babur Ibn-Baysunkur · Shah Mahmud · Ibrahim · Sultan Sa'id · Yadigar Muhammad · Husayn Bayqarah · Badi' al-Zaman · Muzaffar Husayn Nhà Safavid Ismail I · Tahmasp I · Ismail II · Mohammed Khodabanda · Abbas I · Safi · Abbas II · Suleyman I · Soltan Hosein · Tahmasp II · Abbas III · Nhà Afshar Nader Shah · Adil Shah · Ebrahim Afshar · Shah Rukh Nhà Zand Karim Khan · Abol Fath Khan · Ali Murad Khan · Mohammad Ali Khan · Sadiq Khan · Ali Murad Khan · Jafar Khan · Lotf Ali Khan Nhà Qajar Mohammad Khan Qajar · Fath Ali Shah Qajar · Mohammad Shah Qajar · Nasser al-Din Shah Qajar · Mozaffar al-Din Shah Qajar · Mohammad Ali Shah Qajar · Ahmad Shah Qajar Nhà Pahlavi Reza Shah · Mohammad Reza Pahlavi Chủ đề Lịch sử Chủ đề Iran Chủ đề Ai Cập cổ đại Lấy từ “https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Xerxes_I&oldid=64192698” Thể loại: Nguồn CS1 tiếng Ba Tư (fa) Vua nhà Achaemenes Pharaon nhà Achaemenes ở Ai Cập Vua trong kinh thánh Hebrew Trận Thermopylae Sách của Esther Mất 465 TCN Vua Hakhamanishian Sinh 518 TCN Mất thập kỷ 460 TCN Năm 465 TCN Năm 518 TCN Người bị ám sát Thể loại ẩn: Bảo trì CS1: Văn bản dư Năm sinh không rõ Trang sử dụng liên kết tự động ISBN Trình đơn chuyển hướng Công cụ cá nhân Chưa đăng nhập Thảo luận cho địa chỉ IP này Đóng góp Mở tài khoản Đăng nhập Không gian tên Bài viết Thảo luận Biến thể Giao diện Đọc Sửa đổi Sửa mã nguồn Xem lịch sử Thêm Tìm kiếm Xem nhanh Trang Chính Bài viết chọn lọc Tin tức Bài viết ngẫu nhiên Thay đổi gần đây Phản hồi lỗi Quyên góp Tương tác Hướng dẫn Giới thiệu Wikipedia Cộng đồng Thảo luận chung Giúp sử dụng Liên lạc Công cụ Các liên kết đến đây Thay đổi liên quan Trang đặc biệt Liên kết thường trực Thông tin trang Trích dẫn trang này Khoản mục Wikidata In/xuất ra Tạo một quyển sách Tải về dưới dạng PDF Bản để in ra Tại dự án khác Wikimedia Commons Ngôn ngữ khác Afrikaans Alemannisch العربية Asturianu Azərbaycanca تۆرکجه Bahasa Indonesia Bahasa Melayu Беларуская Bosanski Brezhoneg Български Català Čeština Cymraeg Dansk Deutsch Eesti Ελληνικά English Español Esperanto Euskara فارسی Français Galego 한국어 Հայերեն हिन्दी Hrvatski Italiano עברית ქართული Қазақша Кыргызча Kurdî Latina Latviešu Lëtzebuergesch Lietuvių Magyar Malagasy मराठी مصرى Nederlands 日本語 Norsk bokmål Norsk nynorsk Occitan Oʻzbekcha/ўзбекча پنجابی پښتو Polski Português Română Русский Scots Simple English Slovenčina Slovenščina Српски / srpski Srpskohrvatski / српскохрватски Suomi Svenska Tagalog தமிழ் ไทย Türkçe Українська اردو Winaray 吴语 Yorùbá 中文 Sửa liên kết Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 27 tháng 12 năm 2020 lúc 19:46. Văn bản được phát hành theo Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận Điều khoản Sử dụng và Quy định quyền riêng tư. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của Wikimedia Foundation, Inc., một tổ chức phi lợi nhuận. Quy định quyền riêng tư Giới thiệu Wikipedia Lời phủ nhận Phiên bản di động Nhà phát triển Thống kê Tuyên bố về cookie