ქსერქსე I - ვიკიპედია ქსერქსე I მასალა ვიკიპედიიდან — თავისუფალი ენციკლოპედია Jump to navigation Jump to search ქსერქსე I ძვ.-სპ. Xšayaršā, ბაბ. Ḫi-ši-ʾ-ar-šá/ši, ელამ. Ik-še-ir-(iš-)šá, არამ. Aḥašwērōš, ძვ. ბერძნ. Ξέρξης, ლათ. Xerxes აქემენიანთა სპარსეთის მე-5 მეფე მმართ. დასაწყისი: ძვ. წ. 486 მმართ. დასასრული: ძვ. წ. 465 წინამორბედი: დარიოს I მემკვიდრე: არტაქსერქსე I პირადი ცხოვრება დაბ. თარიღი: ძვ. წ. 521 ან ძვ. წ. 519 დაბ. ადგილი: ირანი გარდ. თარიღი: ძვ. წ. 465 მეუღლე: ამესტრისი ვაშტი (სადავო) ესთერი (სადავო) შვილები: დარიოსი,არტაქსერქსე I; ჰისტასპი დინასტია: აქემენიდები მამა: დარიოს I დედა: ატოსა რელიგია: ზოროასტრიზმი ქსერქსე I ვიკისაწყობში ქსერქსე I (ძვ.-სპ. ხშაიარშან, ითარგმნება როგორც გმირების მეფე) — სპარსი მეფე, რომელიც ირანს ძვ. წ. 486–465 წლებში მართავდა. მეფე დარიოს I-ისა და კიროს II დიდის ქალიშვილის, ატოსას შვილი. სამეფო ტახტზე ავიდა ძვ. წ. 486 წლის ნოემბერ-დეკემბერში, 36 წლის ასაკში. აქტიურად ებრძოდა ბერძნებს, მათთან გადაიტანა რამდენიმე მნიშვნელოვანი ბრძოლა, თერმოპილეს, სალამინის, პლატეას და მიკალეს ბრძოლები. ძველი ბერძენი ისტორიკოსის ქტესია კნიდოსელის მიხედვით სიცოცხლის ბოლო პერიოდში იმყოფებოდა სამეფო გვარდიის მთავარსარდლის არტაბანისა და საჭურის ასპამიტრის გავლენის ქვეშ. სავარაუდოდ, ქსერქსეს პოზიციები ამ პერიოდში შესუსტებული იქნებოდა. ყოველ შემთხვევაში, ცნობილია, რომ ძვ. წ. 467 წელს სპარსეთში შიმშილობა მეფობდა, სამეფო ხაზინა ცარიელი იყო, ხორბლის ფასი შვიდჯერ იყო გაძვირებული. ძვ. წ. 465 წელს არტაბანმა და ასპამიტრიმ საკუთარ საძინებელში მოკლეს 55 წლის მეფე ქსერქსე. ზოგიერთი წყაროს მიხედვით იგი მოკლეს თავის უფროს შვილ დარიოსთან ერთად. ქსერქსეს სიკვდილის შემდეგ იმპერია თანდათან დასუსტდა და ძვ. წ. 331 წელს ალექსანდრე მაკედონელმა სპარსეთი დაიპყრო. 1880—1890 წლებში ფრანგმა არქეოლოგებმა გათხარეს ქალაქი სუზა, სადაც ხდებოდა წიგნ „ესთერში“ აღწერილი მოვლენები. მათ აღმოაჩინეს ქსერქსეს სასახლე, რომელსაც დაახლოებით 1 ჰა ფართობი ეკავა. სასახლე სპარსეთის მეფეების ბრწყინვალებასა და დიდებულებაზე მეტყველებდა. ამ აღმოჩენებმა დაადასტურა წიგნ „ესთერში“ აღწერილი სპარსეთის სამეფოს მართვისა და სასახლის არქიტექტურასთან დაკავშირებული დეტალების სიზუსტე. პრაისი თავის წიგნში აღნიშნავს: „არ არსებობს ძველ აღთქმაში აღწერილი ამბავი, რომლის განვითარების ადგილის წარმოდგენაც ისე ცხადად და ზუსტად შეგვეძლოს გათხრების შემდეგ, როგორც შუშანის სასახლისა“ ლიტერატურა[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება] Dandamaev, M. A. (1989). A political history of the Achaemenid empire. Brill Publishers, გვ. 373. ISBN 90-04-09172-6.  Macaulay, G. C. (2004). The Histories. Spark Educational Publishing. ISBN 1-59308-102-2.  ხ • გ • რ აქემენიანთა იმპერიის მმართველები კიროს II დიდი კამბისე II გაუმატა/ბარდია დარიოს I ქსერქსე I არტაქსერქსე I ქსერქსე II სოგდიანე დარიოს II არტაქსერქსე II არტაქსერქსე III არსესი დარიოს III ხ • გ • რ ფარაონები პერიოდები დინასტიები ფარაონები (მამრობითი · მდედრობითი♀) · გაურკვეველი წინადინასტიური ძვ. წ. 3150 წლამდე ქვემო ეგვიპტე სეკა ხაიუ ტიუ თეში ნეჰები ვაზნერი მეხი ორმაგი შევარდენი ზემო ეგვიპტე სკორპიონ I ნიანგი (ფარაონი) ირი-ჰორი კა სკორპიონ II ნარმერი/მენესი ადრეული სამეფო ძვ. წ. 3150–2686 წწ. I დინასტია ნარმერი/მენესი ჰორ აჰა ჯერი ჯეტი მერნეიტი♀ დენი ანეჯიბი სემერხეტი კაა სენეფერკა ჰორუს-ბა II დინასტია ჰოტეპსეხემუი რანები ნინეჩერი ბა ნუბნეფერი ჰორუს-სა ვენეგი ვაჯენესი სენედი სეთ-პერიბსენი სეხემიბი ნეფერკარა I ნეფერკასოკარი ჰუჯეფა I ხასეხემუი ძველი სამეფო ძვ. წ. 2686–2181 წწ. III დინასტია ნებკა ჯოსერი სეხემხეტი სანახტი ხაბა ქაჰეჯეტი ჰუნი IV დინასტია სნეფრუ ხეოფსი ჯედეფრე ხეფრენი ბიხერისი მენკაურა შეპსესკაფი თამფთისი V დინასტია უსერკაფი საჰურა ნეფერირკარა კაკაი ნეფერეფრა შეპსესკარა ნიუსერა მენკაუჰორი ჯედკარა ისესი უნისი VI დინასტია ტეტი უსერკარა პეპი I მერენრა I პეპი II მერენრა II ნეჩერიკარა ნიტოკრისი♀ I გარდამავალი ძვ. წ. 2181–2040 წწ. VII და VIII დ. მენკარა ნეფერკარა II ნეფერკარა III ჯედკარა II ნეფერკარა IV მერენჰორი ნეფერკამინ I ნიკარა ნეფერკარა V ნეფერკაჰორი ნეფერკარა VI ნეფერკამინ II კაკაურა იბი ნეფერკაურა ნეფერკაუჰორი ნეფერირკარა ვაჯკარე ხუიკერი ხუი IX დინასტია ხეთი I ნეფერკარა VII ნებკაურა-ხეთი სეტუტი X დინასტია მერიჰათორი ნეფერკარა VIII ვაჰკარე ხეთი მერიკარა შუა სამეფო ძვ. წ. 2040–1802 წწ. XI დინასტია მენტუჰოტეპ I ინტეფ I ინტეფ II ინტეფ III მენტუჰოტეპ II მენტუჰოტეპ III მენტუჰოტეპ IV ნუბია სეგერსენი ქაკარე ინი აიაბხენტრა XII დინასტია ამენემჰეტ I სენუსერტ I ამენემჰეტ II სენუსერტ II სენუსერტ III ამენემჰეტ III ამენემჰეტ IV ნეფრუსებეკი♀ II გარდამავალი ძვ. წ. 1802–1550 წწ. XIII დინასტია სობეხოტეპ I სონბეფი ნერიკარა ამენემჰეტ V ამენი ქემაუ ჰოტეპიბრა იუფნი ამენემჰეტ VI სემენკარა სეჰეტეპიბრა სევაჯკარე I ნეჯემიბრა სობეხოტეპ II რენსენები ჰორი სეხემრეხუტაი ჯედეხეპერუ სებკი ამენემჰატ VII უგაფი ხენჯერი აიმირამეშაუ ინტეფ IV სეთ მერიბრა სობეხოტეპ III ნეფერჰოტეპ I სობეხოტეპ IV სობეხოტეპ V სობეხოტეპ VI ვაჰიბრა იბიაუ მერნოფერა აიბი მერჰოტეპრე ინი სანხენრა სევაჯტუ მერსეხემრა ინედი სევაჯკარე ჰორი სობეხოტეპ VII მერშეპსესრა ინი სონბმიუ მერხეპერა მერკარა მენტუჰოტეპ V სანხპტაჰი XIV დინასტია იაკბიმი იაამუ ქარეჰი აჰოტეპრა შეში ნეჰესი ხახერეუერე ნებეფაურა სეჰებრე მერჯეფარე სევაჯკარე III ნებჯეფარა უებენრა სეხეფერენრე ჯედხერეუერე ბებნუმი აპეპი ნიუია უაზადი შენეჰი შენშეკი ხამურე იაკარიბი იაკუბჰერი XV დინასტია სემქენი აპერანატი საკირჰერი ხიანი აპეპი ხამუდი XVI დინასტია ჯეჰუტი სობეხოტეპ VIII ნეფერჰოტეპ III მენტუჰოტეპ VI ნებერეაუ I ნებერეაუ II სემენრა ბებიანხი სეხემრე შედვასტი დედუმოს I დედუმოს II მონტემსაფი მენტუჰოტეპ VI სენუსერტ IV პეპი III აბიდოსი სენებკაი ვეპუავეტემსაპი პანტჯენი სნააიბი XVII დინასტია რაჰოტეპი ნებმაატრე სობეკემსაფ I სობეკემსაფ II ინტეფ V ნუბხეპერე ინტეფი სეხემრე-ჰერუჰირმაატ ინტეფი ტაა I ტაა II კამოსი ახალი სამეფო ძვ. წ. 1550–1070 წწ. XVIII დინასტია იაჰმეს I ამენჰოტეპ I თუტმოს I თუტმოს II თუტმოს III ჰატშეფსუტი ამენჰოტეპ II თუტმოს IV ამენჰოტეპ III ამენჰოტეპ IV სმენხკარა ნეფერნეფერუატენი♀ ტუტანხამონი ეიე ჰორემჰები XIX დინასტია რამსეს I სეთი I რამსეს II მერნეპტაჰი ამენმესი სეთი II საპტაჰი ტაუსერტი♀ XX დინასტია სეთნახტე რამსეს III რამსეს IV რამსეს V რამსეს VI რამსეს VII რამსეს VIII რამსეს IX რამსეს X რამსეს XI III გარდამავალი ძვ. წ. 1069–664 წწ. XXI დინასტია სმენდესი ამენემნისუ ფსუსენეს I ამენემოპე ოსორკონ უფროსი სიამონი ფსუსენეს II XXII დინასტია შეშონქ I ოსორკონ I შეშონქ II ტაკელოტ I ოსორკონ II შეშონქ III შეშონქ IV პამი შეშონქ V ოსორკონ IV XXIII დინასტია ჰარსიეს I ტაკელოტ II პედუბასტის I შეშონქ VI ოსორკონ III ტაკელოტ III რადამუნი ინი XXIV დინასტია ტეფნახტ I ბაკენრენეფი XXV დინასტია პიანხი შაბაკა შაბატკა ტაჰარქა ტანტამანი გვიანი ძვ. წ. 664–332 წწ. XXVI დინასტია ნეხო I ფსამეტიქ I ნეხო II ფსამეტიქ II აპრიესი ამასის II ფსამეტიქ III XXVII დინასტია კამბისე II პეტუბასტის III დარიოს I ქსერქსე I არტაქსერქსე I დარიოს II XXVIII დინასტია ამირტისი XXIX დინასტია ნეფერიტ I აჰორისი პსამუტი ნეფერიტ II XXX დინასტია ნექტანებ I ტახოსი ნექტანებ II XXXI დინასტია არტაქსერქსე III ხაბაში არსესი დარიოს III ელინისტური ძვ. წ. 332–30 წწ. არგეადები ალექსანდრე მაკედონელი ფილიპე III არიდაიოსი ალექსანდრე IV მაკედონელი პტოლემეები პტოლემე I პტოლემე II პტოლემე III პტოლემე IV პტოლემე V პტოლემე VI პტოლემე VII პტოლემე VIII პტოლემე IX პტოლემე X პტოლემე XI პტოლემე XII პტოლემე XIII პტოლემე XIV ბერენიკა IV♀ კლეოპატრა VII♀ პტოლემე XV ეგვიპტის ფარაონების სია მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/w/index.php?title=ქსერქსე_I&oldid=3767998“-დან კატეგორია: აქემენიდები ეგვიპტის ოცდამეშვიდე დინასტიის ფარაონები სპარსეთის მოკლული მონარქები დამხობილი მონარქები დამალული კატეგორია: გვერდები, რომლებიც იყენებენ ISBN magic ბმულებს სანავიგაციო მენიუ პირადი ხელსაწყოები შესული არ ხართ განხილვა წვლილი ანგარიშის შექმნა შესვლა სახელთა სივრცე სტატია განხილვა ვარიანტები გადახედვა კითხვა რედაქტირება წყაროს რედაქტირება ისტორია მეტი ძიება ნავიგაცია მთავარი გვერდი თემატური ძიება რჩეული სტატიები შემთხვევითი გვერდი ახალი გვერდები მონაწილეობა ინფორმაცია დახმარება ფორუმი ბოლო ცვლილებები შემოწირულობები ხელსაწყოები ბმული გვერდზე დაკავშირებული ცვლილებები სპეციალური გვერდები მუდმივი ბმული გვერდის ინფორმაცია ამ გვერდის ციტირება ვიკიმონაცემები ელემენტი ბეჭდვა/ექსპორტი წიგნის შექმნა გადაწერა PDF ფორმატში დასაბეჭდი ვერსია სხვა პროექტებში ვიკისაწყობი სხვა ენებზე Afrikaans Alemannisch العربية مصرى Asturianu Azərbaycanca تۆرکجه Беларуская Български Brezhoneg Bosanski Català Čeština Cymraeg Dansk Deutsch Ελληνικά English Esperanto Español Eesti Euskara فارسی Suomi Français Galego עברית हिन्दी Hrvatski Magyar Հայերեն Bahasa Indonesia Italiano 日本語 Қазақша 한국어 Kurdî Кыргызча Latina Lëtzebuergesch Lietuvių Latviešu Malagasy मराठी Bahasa Melayu Nederlands Norsk nynorsk Norsk bokmål Occitan Polski پنجابی پښتو Português Română Русский Scots Srpskohrvatski / српскохрватски Simple English Slovenčina Slovenščina Српски / srpski Svenska தமிழ் ไทย Tagalog Türkçe Українська اردو Oʻzbekcha/ўзбекча Tiếng Việt Winaray 吴语 Yorùbá 中文 ბმულების რედაქტირება ეს გვერდი ბოლოს დარედაქტირდა: 17:10, 6 დეკემბერი 2019. ტექსტი ვრცელდება Creative Commons Attribution-ShareAlike ლიცენზიით; და შესაძლოა არსებობდეს დამატებითი პირობები. იხილეთ გამოყენების პირობები დამატებითი ინფორმაციისთვის. ვიკიპედია® არის არამომგებიანი ორგანიზაცია Wikimedia Foundation, Inc.-ის რეგისტრირებული სავაჭრო ნიშანი. დაგვიკავშირდით კონფიდენციალურობის პოლიტიკა ვიკიპედიის შესახებ პასუხისმგებლობის უარყოფა მობილური ვერსია შემქმნელები Statistics Cookie statement