Сөю — Wikipedia Сөю Wikipedia — ирекле энциклопедия проектыннан ([http://tt.wikipedia.org.ttcysuttlart1999.aylandirow.tmf.org.ru/wiki/Сөю latin yazuında]) Навигациягә күчү Эзләүгә күчү Җәмгыять порталы Роберт Плутчник'ның хисләр тәгәрмәче (ингл.) Ромео һәм Джульетта (ингл.) гашыйкларның Франк Дикси (ингл.) тарафыннан сурәтләнүе Кардәшләрнең сөюе (борыңгы ацтеклар мәдәнияте, 250–900 еллар). Мексиканың Веракруз штатындагы Ксалара шәһәрдәге Антропология музее (ингл.) Әби белән онык, Шри-Ланка Көчле шәфкать һәм шәхси бәйләнешне билгеләүче хисне сөю дип атыйлар.[1] Сөюне куркынычлыкларга каршы тора алу һәм биологик төрнең дәвамын булдыру өчен кешеләрне бергә тотучы функциясен үтәүче исән калу инстинктның бер өлеше дип күреп була.[2] Эчтәлек 1 Билгеләмәләр 1.1 Биологик нигез 2 Искәрмәләр 3 Чыганаклар 4 Сылтамалар Билгеләмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү] "Сөю" сүзенең мәгънәләре бик төрле, бер-берсеннән кискен аерыла, контекстка бәйле. Татар телендә бу сүз ташыган төрле мәгънәләрне башка телләрдә төрле сүзләр белән билгеләү дә мөмкин; үрнәк буларак "сөюне" билгеләгән грек сүзләрнең (ингл.) күплеген китерергә була. Сөюнең нәрсә икәнен билгеләүгә тәэсир итүче мәдәни аермалар (ингл.) уртак билгеләмә бирүне аеруча авыр итә.[3] Биологик нигез[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү] Төп мәкалә: :en:Biological basis of love Имезүчеләргә хас булган ачлык яки сусау кебек үк, сөю хисен дә биологик моделләре аркылы (җенси якынлык теләге белән) аңлатып була.[4] Сөю буенча алдынгы экспертлардан берсе булган Хелен Фишер (ингл.), сөю тәҗрибәсен өч өлешчә бер-берсенә кергән этапка бүлә: нәфес, тартылу, һәм бәйләнү. Нәфес — җенси теләкне сизү; романтик тартылу партнерларның нәрсәне тартылучан дип табу, ирешергә теләгәнен билгеләү, һәм вакытны һәм көчне әрәм итмичә сайлауларын аңлата; бәйләнү исә йортны уртаклашу, ата-аналык/гаилә җаваплылыкларны, бер-берсен яклауны, кешеләрдә исә иминлек һәм ышанычлылык хисләрен аңлата.[5] Бу өч романтик стилләр өчен үзенә нейротрансмиттерларны алучы аерым өч нейрон челтәр җаваплы. Һәрбер этаптааерым кылану юлы да күзәтелә.[5] Нәфес(ингл.), яки парны эзләүне билгеләүче көчле җенси теләк, гадәттән тыш югары дәрәҗәдә тестостерон (ингл.) һәм эстроген (ингл.) кебек химик матдәләрнең җитештерелүе белән бәйле. Бу эффектларның берничә атна яки айдан озаграк дәвам итү сирәк күренеш. Тартылу көче (ингл.) — шәхесләрдә күбрәк аерыла торган махсус бер партнер белән җенси якынлык кылу теләге, саулау һәм бер-берсен тану урын алгач нәфестән үсеп чыккан романтик теләк булып тора. Нейробиология (ингл.) фәнни өлкәсендәге соңгы эзләнүләр кешеләрнең гашыйк булулары белән баш мие амфетаминнарга (ингл.) охшаш килеш йогынты итүче үзенә феромоннар (ингл.), допамин (ингл.), норепинефрин (ингл.), һәм серотонин (ингл.) химик матдәләрне алучы җыелмасын җитештерә башлый. Бу матдәләр баш миенең ләззәт үзәгенә (ингл.) тәэсир (стимуляция) итә, шул ук арада үзенә йөрәк тибеше (ингл.) үсүе, аппетит югалту (ингл.), йокы югалту, һәм интенсив җанлану хисләрен алган хәлгә китерә. Эзләнүләр күрсәткәненчә, бу этап гадәттә 1,5-3 ел дәвам итә.[6] Нәфес һәм тартылу этаплары икесе дә вакытлы дип саналу сәбәпле, озын мөддәтле мөнәсәбәтне аңлата алу өчен өченче этапның булуы кирәк. Күп еллар, хәттә дистә елла буе дәвам иткән мөнәсәбәтләрне алга сөрүче бәйләнү (ингл.) кешеләрдә гадәттә өйләнү/кияүгә чыгу һәм балалар, яки уртак кызыксынулар кебек әйберләргә тирәсендә урын алган дуслыкка нигезләнә ала. Кыска мөддәтле мөнәсәбәтләргә караганда, соңгысының окситоцин (ингл.) һәм вазопрессин (ингл.) химик матдәләрнең югарырак концентрацияләргә күбрәк бәйле.[6] Энцо Эмануэле (ингл.) һәм аның фәнни эзләнүчеләр төркеме хезмәткәрләре нерв үсү факторы (ингл.) (NGF) исемле аксым молекуласы кешеләрнең гашыйк булып китү вакытында тәнендә бик югары дәрәҗәгә пәйда булса, бер ел үткәч гади дәрәҗәгә кире кайтуын ачканнар иде.[7] Искәрмәләр[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү] ↑ Oxford Illustrated American Dictionary (1998) + Merriam-Webster Collegiate Dictionary (2000) ↑ Helen Fisher. Why we love: the nature and chemistry of romantic love. 2004. ↑ Kay, Paul (March 1984). «What is the Sapir–Whorf Hypothesis?». American Anthropologist 86 (1): 65–79. DOI:10.1525/aa.1984.86.1.02a00050. ↑ Lewis, Thomas; Amini, F., & Lannon, R. (2000). A General Theory of Love. Random House. ISBN 0-375-70922-3.  ↑ 5,0 5,1 http://web.archive.org/20110628051603/homepage.mac.com/helenfisher/archives_of_sex_beh.pdf Defining the Brain Systems of Lust, Romantic Attraction, and Attachment by Fisher et. al ↑ 6,0 6,1 Winston, Robert (2004). Human. Smithsonian Institution. ISBN 0-03-093780-9.  ↑ Emanuele, E. (2005). «Raised plasma nerve growth factor levels associated with early-stage romantic love». Psychoneuroendocrinology Sept. 05. Чыганаклар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү] Википедияның инглиз телле бүлеге Сылтамалар[үзгәртү | вики-текстны үзгәртү] Башка телле бүлектә тулырак мәкалә бар: Love (ингл.)Сез тәрҗемә ярдәме белән бу мәкаләне язып бетереп проектка ярдәм итә аласыз. Башка телле бүлектә тулырак мәкалә бар: Любовь (рус.)Сез тәрҗемә ярдәме белән бу мәкаләне язып бетереп проектка ярдәм итә аласыз. Бу сәхифә мәкалә төпчеге генә. Сез аны тулыландырып, Википедиягә ярдәм итә аласыз. Чыганагы — https://tt.wikipedia.org/w/index.php?title=Сөю&oldid=2064509 Төркемнәр: Сөю Хисләр Төшенчәләр Яшерен төркемнәр: Википедия:Инглиз теленнән тәрҗемә соралган Википедия:Тәрҗемә соралган Википедия:Рус теленнән тәрҗемә соралган Википедия:Мәкалә төпчекләре Навигация Шәхси кораллар Сез хисап язмагызга кермәгәнсез Бәхәс Кертем Хисап язмасын төзү Керү Исемнәр киңлекләре Мәкалә Бәхәс Вариантлар Караулар Уку Үзгәртү Вики-текстны үзгәртү Тарихын карау Ещё Эзләү Навигация Баш бит Эчтәлек Исемлек Очраклы бит Хәзерге вакыйгалар Катнашу Җәмгыять үзәге Бәхәслек Соңгы үзгәрешләр Яңа битләр Белешмә Иганә итү Кораллар Бирегә нәрсә сылтый Бәйләнешле үзгәрешләр Махсус битләр Даими сылтама Бит турында мәгълүмат Бу биткә (чыганакка) җибәрү Викимәгълүмат элементы Бастыру/чыгару Китап булдыру PDF форматында күчереп алу Басма версия Башка проектларда Викиҗыентык Башка телләрдә Afrikaans Akan Alemannisch አማርኛ Aragonés Ænglisc العربية الدارجة مصرى অসমীয়া Asturianu Azərbaycanca تۆرکجه Башҡортса Boarisch Žemaitėška Беларуская Беларуская (тарашкевіца)‎ Български বাংলা བོད་ཡིག Brezhoneg Bosanski Буряад Català Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄ Нохчийн کوردی Corsu Čeština Чӑвашла Cymraeg Dansk Deutsch Ελληνικά English Esperanto Español Eesti Euskara Estremeñu فارسی Suomi Français Frysk 贛語 Kriyòl gwiyannen Gàidhlig Galego Avañe'ẽ गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni ગુજરાતી Hausa 客家語/Hak-kâ-ngî עברית हिन्दी Fiji Hindi Hrvatski Kreyòl ayisyen Magyar Հայերեն Interlingua Bahasa Indonesia Igbo Ilokano Íslenska Italiano ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ/inuktitut 日本語 Patois Jawa ქართული Қазақша ភាសាខ្មែរ ಕನ್ನಡ 한국어 कॉशुर / کٲشُر Ripoarisch Kurdî Кыргызча Latina Ladino Lëtzebuergesch Limburgs Ligure Lumbaart Lingála Lietuvių Latviešu Македонски മലയാളം Монгол मराठी Bahasa Melayu Malti Mirandés မြန်မာဘာသာ Nāhuatl नेपाली नेपाल भाषा Nederlands Norsk nynorsk Norsk bokmål Occitan ଓଡ଼ିଆ ਪੰਜਾਬੀ Picard Polski Piemontèis پنجابی پښتو Português Runa Simi Română Русский Русиньскый Саха тыла ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ Sardu Sicilianu سنڌي Srpskohrvatski / српскохрватски සිංහල Simple English Slovenčina Slovenščina Soomaaliga Shqip Српски / srpski SiSwati Svenska Kiswahili தமிழ் Тоҷикӣ ไทย Türkmençe Tagalog Türkçe Xitsonga ئۇيغۇرچە / Uyghurche Українська اردو Oʻzbekcha/ўзбекча Vepsän kel’ Tiếng Việt Walon Winaray 吴语 მარგალური ייִדיש 中文 文言 Bân-lâm-gú 粵語 Сылтамалар өстәү Бу бит соңгы тапкыр 25 май 2015 көнендә 10:30 вакытында үзгәртелгән. Текст Creative Commons Attribution-ShareAlike лицензиясе буенча бирелә, аерым очракларда өстәмә шартлар булырга мөмкин. Өстәмә мәгълүматны Куллану шартларында карагыз. Яшеренлек сәясәте Wikipedia турында Җаваплылыктан баш тарту Мобиль юрама Ясаучылар Статистика Cookie турында белдерү